William Trevor

KBE (born 24 May 1928)

, is an Irish novelist, playwright and short story
writer. One of the elder statesmen of the Irish
literary world, He is widely regarded as one
of the greatest contemporary writers of short
stories in the English language, He has won
the Whitbread Prize three times and has been
nominated five times for the Booker Prize, most recently for his novel Love and Summer
(2009), which was also shortlisted for the International IMPAC Dublin Literary Award in
2011. His name has also been mentioned in relation to the Nobel Prize in Literature.[3]
Trevor has resided in Devon, South West England, since the 1950s. In 1958 Trevor
published his first novel, A Standard of Behaviour, to little critical success. Two years
later, he abandoned sculpting completely, feeling his work had become too abstract,
and found a job writing copy for a London advertising agency. 'This was absurd,'
he said. 'They would give me four lines or so to write and four or five days to write it in.
It was so boring. But they had given me this typewriter to work on, so I just started
writing stories. I sometimes think all the people who were missing in my sculpture
gushed out into the stories.

He published several short stories, then his second and third novels, which both won
the Hawthornden Prize (established in 1919 by Alice Warrender and named after William
Drummond of Hawthornden, the Hawthornden Prize is one of the UK's oldest literary
awards). A number of other prizes followed, and Trevor began working full-time as a
writer in 1965.
Since then, Trevor has published nearly 40 novels, short story collections, plays, and
collections of nonfiction. He has won three Whitbread Awards, a PEN/Macmillan Silver
Pen Award, and was shortlisted for the Booker Prize. In 1977 Trevor was appointed an
honorary (he holds Irish, not British, citizenship) Commander of the Most Excellent
Order of the British Empire (CBE) for his services to literature and in 2002 he was
elevated to honorary Knight Commander of the Most Excellent Order of the British
Empire (KBE). Since he began writing, William Trevor regularly spends half the year in
Italy or Switzerland, often visiting Ireland in the other half. His home is in Devon, in
South West England, on an old mill surrounded by 40 acres of land. Trevor is a member
of the Irish Academy of Letters and Aosdna. He was awarded an honorary CBE in 1977
for "services to literature", and was made aCompanion of Literature in 1994.[7]
In 2002 he received an honorary knighthood in recognition of his services to literature.[8]
Trevor has been nominated for the Booker Prize five times, making the shortlist in 1970,
1976, 1991 and 2002, and the longlist in 2009.[9] He has won theWhitbread Prize three
times and the Hawthornden Prize for Literature once.[10] Since 2002, when non-American
authors became eligible to compete for the O. Henry Award, Trevor has won the award
four times, for his stories "Sacred Statues" (2002), "The Dressmaker's Child" (2006),
"The Room" (2007), a juror favourite of that year, and "Folie Deux" (2008). Trevor was
shortlisted for the International IMPAC Dublin Literary Award in 2011.[11]

and his father descended from Nicholas Frost of Tiverton, Devon, England, who had

Robert Frost

sailed to New Hampshire in 1634 on the Wolfrana.

(March 26, 1874 Jan. 29, 1963)

Frost's father as a teacher and later an editor of the San Francisco Evening

was an American poet. His work

Bulletin (which later merged with The San Francisco Examiner), and an unsuccessful

was initially published in England

candidate for city tax collector. After his death on May 5, 1885, the family moved across

before it was published in America.

the country to Lawrence, Massachusetts, under the patronage of (Robert's grandfather)

He is highly regarded for his realistic

William Frost, Sr., who was an overseer at a New England mill. Frost graduated from
Lawrence High School in 1892.[4] Frost's mother joined the Swedenborgian church and

depictions of rural life and his command

had him baptized in it, but he left it as an adult.

of American colloquial speech.His work

frequently employed settings from rural life in New England in the early
twentieth century, using them to examine complex social and

Although known for his later association with rural life, Frost grew up in the city, and
he published his first poem in his high school's magazine. He attended Dartmouth
College for two months, long enough to be accepted into the Theta Delta Chi fraternity.

philosophical themes. One of the most popular and critically respected

Frost returned home to teach and to work at various jobs, including helping his mother

American poets of the twentieth century,

teach her class of unruly boys, delivering newspapers, and working in a factory

[3]

Frost was honored frequently

during his lifetime, receiving four Pulitzer Prizes for Poetry. He became
one of America's rare "public literary figures, almost an artistic institution.

maintaining carbon arc lamps. He did not enjoy these jobs, feeling his true calling was
poetry. In 1894 he sold his first poem, "My Butterfly. An Elegy" (published in the
November 8, 1894, edition of the New York Independent) for $15 ($410 today). Proud

" He was awarded the Congressional Gold Medal in 1960 for his poetic

of his accomplishment, he proposed marriage to Elinor Miriam White, but she

works. On July 22, 1961, Frost was named Poet laureate of Vermont.

demurred, wanting to finish college (at St. Lawrence University) before they married.

[3]

Frost then went on an excursion to the Great Dismal Swamp inVirginia and asked
Robert Frost was born in San Francisco, California, to journalist William
Prescott Frost, Jr., and Isabelle Moodie.[2] His mother was a Scottish immigrant,

Elinor again upon his return. Having graduated, she agreed, and they were married at
Lawrence, Massachusetts on December 19, 1895. Frost attended Harvard
University from 1897 to 1899, but he left voluntarily due to illness. Shortly before his
death, Frost's grandfather purchased a farm for Robert and Elinor in Derry, New
Hampshire; Frost worked the farm for nine years while writing early in the mornings
and producing many of the poems that would later become famous.

Pagibig sa Tinubuang Lupa

Aling pag ibig pa ang hihigit
kaya sa pagka dalisay at pagkadakila
gaya ng pag-ibig sa tinubuang lupa?
alin pag-ibig pa? wala na nga, wala

Ulitulitin mang basahin ng isip

at isa isahing talastasing pilit
ang salitat buhay na limbag at titik
ng sang katauhan itoy namamasid.

Banal na pag ibig pag ikaw ang nukal

sa tapat na puso ng sinot alin man
imbit taong gubat maralitat mang mang
naguiguing dakila at iguinagalang.

Pagpupuring lubos ang palaguing hangad

sa bayan ng taong may dangal na ingat
Umawit tumula kumathat sumulat
kalakhan din niay isinisiwalat.

Walang mahalagang hindi inihandog

ng may pusong wagas sa Bayang nagkupkop
dugo, yaman dunong, katiisat pagod
buhay may abuting magkalagot lagot
Bakit? alin ito na sakdal ng laki
na hinahandugan ng boong pag kasi
na sa lalung mahal na kapangyari
at guinugugulan na buhay na iwi.

Ay! ito ang Ynang bayang tinubuan

siyas inat tangi na kinamulatan
ng kawiliwiling liwanag ng araw
ng nagbigay init sa lunong katawan.

Sa kaniay utang ang unang pagtanggap

Ng simuy ng hanging nagbibigay lunas
Sa inis na puso na sisingasingap
Sa balong malalim ng siphayot hirap

Kalakip din nitoy pagibig sa Bayan

Ang lahat ng lalung sa gunitay mahal
Mula sa masayat gasong kasangulan
Hanggang sa kataway mapa sa libingan

Ang nanga karaang panahun ng aliw

ang inaasahang araw na darating
ng pagkatimawa ng mga alipin
liban pa sa bayan saan tatanghalin?

At ang balang kahuy at ang balang sanga

na parang niat gubat na kaaya aya
katuiran puri niyat kamahalan
ng sama ng lilong ibang bayan.

Di gaano kaya ang paghihinagpis

ng pusong tagalog sa puring nalait
at alin kalooban na lalong tahimik
ang di pupuwakin sa panghihimagsik.

Saan magbubuhat ang paghihinay

sa paghihigantit gumugol ng buhay
kung wala ding iba na kasadlakan
kung di ang lugami sa kaalipinan?

Kung ang pagka baun niyat pagka busabos

sa lusak ng dayat tunay na pag ayop
supil ang pang hampas tanikalang gapos

Sa kaniang anyoy sino ang tutunghay

na di aakain sa gawang mag damdam
pusong naglilipak sa pagkasukaban
ang hindi gumugol ng dugo at buhay.

Mangyayari kaya na itoy malangap

ng mga tagalog at hindi lumingap
sa ngahihingalong Ynang na sa yapak
na kasuklamsuklam sa kastilang hamak.

Nasaan ang dangal ng mga tagalog

nasaan ang dugung dapat na ibuhos?
bayay inaapi bakit di kumilos?
at natitilihang itoy mapanood.

Hayo na nga kayo, kayong nanga buhay

sa pag asang lubos na kaguinhawahan
at walang tinamo kundi kapaitan
hayo nat ibiguin ang naabang bayan.

Kayong natuyan na sa kapapasakit

ng dakilang hangad sa batis ng dibdib
muling pabalungit tunay na pag ibig
kusang ibulalas sa bayang piniit.

at luha na lamang ang pina aagos.

Kayong nalagasan ng bungat bulaklak
kahuy niaring buhay na nilantat sukat
ng balabalakit makapal na hirap
muling manariwat sa bayay lumiyag.

Kayong mga pusong kusang

ng daya at bagsik ng ganid na asal
ngayon ay magbangut bayay itangkakal
agawin sa kuko ng mga sukaban.
Kayong mga dukhang walang tanging
kundi ang mabuhay sa dalitathirap
ampunin ang bayan kung nasa ay lunas
pagkat ang guinhawa niya ay sa lahat.

Maituturing si Mabini at ang mga naunang ilustrado na bahagi sa

Panahon ng mga Amerikano. Ngunit ayon sa kasaysayan, nabibilang
lahat sila sa Panahon ng Nasyonalismo. Kaya kaakibat sa literatura
nitong panahon ang mga bayani na unang tinuturingan na mga bayani
muna. Karaniwan lamang ito dahil bilang mga bayani, sila ang humubog
ng bansa. [Pagsasalin mula Ingles patungo Filipino ay ginawa ng
mananaliksik] Dagdag pa ni Maramba na sakop nitong Panahon ng
Nasyonalismo ang 1880 - 1900, na karaniwang pahayagan ang
ginagamit bilang tagapagbalita, na pangunahing paksa ay ang
patriotismo (literaturang pagaalsa), na katangian ng literatura ay
bumabalot sa pulitika, polemiko, pagkamakabayan na may halo ng
katutuwa. Binigay niyang mga halimbawa ng mga manunulat sa tulat ay
sina Jose Palma, Pedro Paterno, Fernando Guerrero, Emilio Jacinto, at
Andres Bonifacio.
Sinulat ang Pagibig sa Tinubuang Lupa noong 1896 bago pumutok ang
Rebolusyong 1896, at sa mga natitirang araw na mga iyon, kasarinlan
para kay Bonifacio ang hindi maghimagsik.
Sa kaniang anyoy sino ang tutunghay
na di aakain sa gawang mag damdam
pusong naglilipak sa pagkasukaban

Ypahandog handog ang boong pag ibig

hangang sa may dugoy ubusing itiguis
kung sa pagtatanggol buhay ang kapalit
itoy kapalaran at tunay na langit.

ang hindi gumugol ng dugo at buhay.

Sukab at traydor ang hindi bumuwis ng dugo at buhay sa Inang Bayan.

Ganito rin kaya ang kanyang pananaw kay Rizal na mas pinili ang
reporma atpakikipag-ugnay sa dahilang hindi pa handa ang Pilipino sa
Walang libro sa kasaysayan ang tunay na makakapagpakita
kalayaan. Marahil hindi dahil maski repormista si Rizal, malaki pa rin ang
ng mismong panahon ng nasyonalismo. Ayon ka Maramba na wala
pagkahanga ni Bonifacio na sumali siya sa La Liga Filipina bagamat
sa panahon ng nasyonalismo maituturo ang itinakdang simulain at
umalis rin at isinalin niya ang tula ni Rizal para sa kanyang mga
katapusan ngmga peryodismo. Ang mga naunang Repormista, ang mga
Propagandista (tulad nina Rizal at del Pilar), maski si Balagtas ay madalas kababayan. Kitang-kita rin ang pagka-Tagalog ni Bonifacio sa tulang ito.
naituturing mga naunang nasyonalista na nababahagi sa Panahon ng mga Marahil rehiyonalismo pa ang kaugalian ng mga Pilipino dahila hindi pa
tayo nakakatikim ng kalayaan sa panahong iyon. Pinalaganap niya ang
salitang Katagalugan na tumutukoy sa pangkat etno-lingwistiko sa
Pilipinas

Tapunan Ng Lingap

Espanyol.
Maski ang ninais niyang Pambansang Awit ng bansa mula kay Julio Nakpil

noong 1896 ay pinamagatang Marang l na Dalit ng Katagalugan ngunit

. mas kinilingan lamang ni Emilio Aguinaldo ang Lupang Hinirang
na isinulat ni Julian Felipe noong 1898.

Sumandalingdinggin itong karaingan,

nagsisipag-inot magbangon ng bayan,
malaong panahon na nahahandusay
sa madlang pahirap sa Kastilang lalang

May dalawang saknong mula sa tula na nagpapakita sa pagpili ni Andres

Bonifacio sa Katagalugan kaysa Filipino sa paniniwala niya na pagpapasailalim
pa rin sa mga Espanyol ang Filipino dahil ang ugat ng salitang ito ay hango kay
Haring Felipe II ng Espanya.

Mangyayari kaya na itoy malangap

ng mga tagalog at hindi lumingap
sa ngahihingalong Ynang na sa yapak

. Nangasaan ngayon, mga ginigiliw,

ang tapang at dangal na dapat gugulin?
sa isang matuwid na kilala natin
ay huwag ang gawang pagtataksil.
At ating lisanin ang dating ugali
na ikinasira ng taas ng uri,
ng bayang Tagalog ay may asa dili
ang puring nilupig ng bakang maputi

na kasuklamsuklam sa kastilang hamak

Nasaan ang dangal ng mga tagalog

nasaan ang dugung dapat na ibuhos?
bayay inaapi bakit di kumilos?
at natitilihang itoy mapanood.

Bagamat alam ng karamihan ngayon na ang rehiyonalismo ay sinaunang konsepto

dahil isang bansa na tayo, sikolohiya ng Pilipino gawin pa rin itong tradisyon
lalo na sa pagkikiling ng mga kababayan kumpara sa iba.

Aanhin ang yamat mga kapurihang

tanawin ng tao at wikang mainam
kung mananatili ina nating Bayan
sa kastilang ganid, kastilang sungayan.
Kaya nga halina, mga kaibigan,
kami ay tulungang ibangon sa hukay
ang inang nabulid sa kapighatian
nang upang magkamit ng kaligayahan.

Mga kapatid koy iwaksi ang sindak,

sa mga balita ng kastilang uslak
ugali ng isang sa tapang ay salat
na kahit sa bibig tayoy ginugulat.
At huag matakot sa pakikibaka,
sa lahing berdugo na lahing Espanya;
nangaririto na para manggagaga,
ang ating sarili ibig pang makuha.
Sa Diyos manalig at huwag pahimok,
sa kaaway natin na may loob hayop,
walang ginagawa kundi ang manakot at
viva ng vivay sila rin ang ubos.
Ay! ang lingap mo po, nanunungong langit,
Dios na poon koy huwag ipagkait sa mga anak
mong napatatangkilik ng huag
lumagos sa masamang hilig.
Kupkupin mo namat ituro ang landas
ng katahimikan at magandang palad
sa pakikibakay tapunan ng lingap,
kaluluwa naming nang di mapahamak.

Sa tulang Tapunan Ng Lingap, ipinahiwatig ni Andres Bonifacio ang

kahilingan niya na patnubayan sila ng Maykapal sa kanilang
matagumpay na paghihimagsik. Ayon sa kanyang tula:

Ay! ang lingap mo po, nanunungong langit,

Dios na poon koy huwag ipagkait
sa mga anak mong napatatangkilik
ng huag lumagos sa masamang hilig.

Katangi-tanging manggaling sa isang mapanghimagsik na indibidwal

tulad ni Bonifacio na buong damdaming magparamdam bilang isang
masonero. Tunay, ang tatag ng kanyang paniniwala sa paghimagsik
para sa kalayaan ng bansa ay sugo ng Maykapal ayon sa karamihan.
Itinaguyod ni Bonifacio ang kanyang panatag ang pagmamalasakit sa
kapwa Pilipino. Ayon sa tula, idiniin niya ang paniniwala na ang
Katipunan ay sugo ng Diyos dahil ang kalooban ng bansa ay kalooban
rin ng Diyos. Aniya nina Church at Katigbak ang mga sumusunod ang
kinasasabihang mga kaugalian ng mga Pilipino: bayanihan,
compadre/comadre system, dilihensiya,... maka-bayan, maka-Diyos,
makaFilipino, maka-mahirap. Tunay na lahat ng mga kaugaliang ito
ay nagtataglay sa tulang Tapunan Ng Lingap.

Katapusang Hibik ng Pilipinas

Sumikat na Ina sa sinisilangan
ang araw ng poot ng katagalugan,
tatlong daang taong aming iningatan
sa dagat ng dusa ng karalitaan.
Walang isinuhay kaming iyong anak
sa bagyong masasal ng dalita't hirap;
iisa ang puso nitong Pilipinas
at ikaw ay di na Ina naming lahat.
Sa kapuwa Ina'y wala kang kaparis
ang layaw ng anak dalita't pasakit
pag nagpatirapang sa iyo'y humibik
lunas na gamot mo ay kasakit-sakit
Gapusing mahigpit ang mga tagalong
hinain sa sikad, kulata at suntok,
makinahi't ibiting parang isang hayop
ito baga, Ina, ang iyong pag-irog?
Ipabilanggo mo't sa dagat itapon barilin,
lasunin, nang kami'y malipol,
Sa aming tagalog ito baga'y hatol,
Inang mahabagin, sa lahat ng kampon

Aming tinitiis hanggang sa mamatay

bangkay ng mistula'y ayaw pang tigilan
kaya kung ihulog sa mga libingan
linsad na ang buto't lumuray ang laman.
Wala nang namamana itong Pilipinas
na layaw sa Ina kundi pawang hirap
tiis ay pasulong, patente'y nagkalat
recargo't impuwesto'y nagsala-salabat.
Sari-saring silo sa ami'y inisip
kasabay ang utos na tutuparing pilit,
may sa alumbrado bayad kamiy tikis
kahit isang ilaw ay walang masilip.
Ang lupa at buhay na tinatahanan
bukid at tubigang kalawak-lawakan
at gayon din pati ng mga halamanan
sa paring kastila ay binubuisan.
Bukod pa sa rito'y ang ibat iba pa
huwag nang saysayin oh Inang Espanya
sunod kaming lahat hanggang may hininga
tagalog di'y siyang minamasama pa.
Ikaw nga oh Inang pabaya't sukaban
kami di na iyo saan man humanggan
ihanda mo, Ina, ang paglilibingan
sa mawawakawak na maraming bangkay.

Sa sangmaliwanag ngayon ay sasabog

ang barila't kanyong katulad ay kulog
ang sigwang masasal sa dugong aagos
ng kanilang bala na nagpapamook
Di na kailangan sa Espanya ang awa
ng mga tagalog oh! inang kuhila
paraiso namin ang kami mapuksa
langit mo naman kung kami madusta.
Paalam na Ina, itong Pilipinas,
paalam na Ina, itong nasa hirap
paalam, paalam, Inang walang habag,
paalam na ngayon, katapusang tawag.

Kapansin-pansin rin sa tula ang pagturing sa Pilipinas at Espanya

halos bilang
Magkapantay
Lahat ng makita nilang maggagatas
Sumikat
na Inadada'nin
sa sinisilangan
agad
haharangan,
sa bulas
ang
araw
ng
poot
ng
katagalugan,
tuloy lalaklakin ng mga dulingas
tatlong daang taong aming iningatan
anupanga't wala nang pinalalampas.
sa dagat ng dusa ng karalitaan.

Ngalang "cazadores" hindi nadadapat

Walang
isinuhay kaming
kundi "sacadores"
ang ukoliyong
itawaganak
sabakit
bagyong
masasal
ng dalita't
sa tanguay
malayo
at agwathirap;
iisa halatan
ang puso
nitongatPilipinas
mandi
matakaw
duwag.
at ikaw ay di na Ina naming lahat.

Bagamat
walang Bonifacio
pagsasaliksik
kung kailang talagang
ni Andres
Itong
tula ni Andres
ay naghihimagsik
laban sa sinulat
mga Espanyol
Bonifacio
itong tula, maaari
natingng
sabihin
isinulat
ito sa panahon
mismo
sa paglalarawan
ng pagbigay
tungkulin
ng pagbabantay
sa
mismo
ng
Rebolusyong
1896
pagkatapos
ng
Sigaw
sa
Pugad
Lawin
at
mga
tupa sa mga lobo. Hindi pala casadores ang dapat ibigay na bansag
Katangi-tanging lumiltaw sa tulang ito ang tawag sa bansa bilang ina o Inang
Bayan
bago siya
pinapatay.
mga tayutay
na ginamit
sa tulang ito na
- ang
sa kanila
kung
hindi mgaAng
sacadores
o manlulupig
o manggagamit
ngunit hindi naging kaugalian ng Pilipino tawagin ang bansa na Amang Bayan.
araw
ngmga
pootaning
ng katagalugan
/ tatlong
aming iningatan,
maski
ang
kamatis, pakwan,
atdaang
melon,taon
pag-aagawan
ng mga
Ito marahil ay mula sa naimpluwensiyang kaugalian ng ating mananakop na
iisa
puso namasdan.
nitong Pilipinas
/ at ikaw
ay di
na Ina
lahat.
Espanyol
kapag
Sa halip
na mga
alagad
ngnaming
batas ay
dapat
Espanyol na taguri nila sa Espanya na kanilang Madre Patria. Dagdag pa dito,
angang
nagsisimbulo
sa paghihimagsik
ng mga Pilipino
sa mananakop
silang tawaging
mga mandarambong.
Buong laban
kabahayan
ay
wikang Filipino rin natin ay maka-ina. Ilaw ng tahananan ay tayutay sa ina.daw
na Espanya
ngunit
nakatago
sa paglalarawan
pagrerebelde
ng
sinasaliksik
/ pilak
na makita
sa bulsa
ang silid - ng
tunay
na di-matuturing
Dakilang ina, Tanging ina, Mapag-arugang ina - mas kinikilingan at binibigyan
isang anak sa lamang
kanyangang
ina.sulatin ni Bonifacio dahil maski sa ngayon
makapanahunan
galang ng Pilipino ang nanay ang kababaihan.
akma pa rin itong taludtod na ito. Mga biktima ng pag-salvage gawa ng
mga sundalo at pulis hindi lamang nagaganap sa mga checkpoint sa mga
kanayunan maski sa Kalakhang Maynila ngayong kasalukuyang panahon.
Ayon sa Committe to Protect Journalists, kasalukuyang pangatlo ang
Pilipinas sa kanilang Impunity Index dahil sa dami ng mga kasong
pagpatay sa mga namamahayag o journalists. Sariwa pa rin sa
Ang Mga Cazadores
kasalukuyan ang Ampatuan Massacre na bumulabog sa pandaigdigang
kapisanan ng mga mamahayag. Nag-iba lang ng mga nagsiganap na mga
tauhan mula sa panahon ng mga Espanyol patungo sa kasalukuyan
ngunit nababagay pa rin ang tula ni Bonifacio sa katayuan ng Pilipinas.

Mga kasadores dito ay padala

sanhi raw ng gulo'y lilipulin nila
ngunit hindi laban yaong kinikita
kundi ang mang-umit ng manok at baka.

Ang kulay na pula kung kinakailangan

na maitina sa iyong liwayway dugo ko'y
isabog at siyang ikinang
ng kislap ng iyong maningning na ilaw.

Yaong mga bayang sa tahimik kanlong

sa mga kastila'y siyang hinahayon,
ang bawat makita nilang malalamon
pinag-aagawan masahol sa gutom

Ang aking adhika sapul magkaisip

ng kasalukuyang bata pang maliit,
ay ang tanghaling ka at minsang masilip
sa dagat Silangan hiyas na marikit

Buong kabahayan ay sinasaliksik

pilak na makita sa bulsa ang silid
gayon ang alahas at piniling damit
katulad ay sisiw sa limbas dinagit.
Sa mga babae na matatagpuan
mga unang bati'y ang gawang mahalay
kamuntik man lamang di nagpipitagan
sa puring malinis na iniingatan.

Natuyo ang luhang sa mata'y nunukal

taas na ang noo't walang kapootan,
walang bakas kunot ng kapighatian
gabahid man dungis niyang kahihiyan.
Sa kabuhayang ko ang laging gunita
maningas na aking ninanasa-nasa
ay guminhawa ka ang hiyaw ng diwa
pag hingang papanaw ngayong biglang bigla

At ang mga lakong kamatis at pakuan

milon at iba pang pinamuhunanan
walang nalalabi sa pag-aagawan
ng mga kastila kung matatagpuan.

. Ikaw'y guminhawa laking kagandahang

ako'y malugmok, at ikaw ay matanghal,
hininga'y malagot, mabuhay ka lamang
bangkay ko'y masilong sa iyong kalangitan.

Huling Paalam Ni Dr. Jose Rizal

Kung sa libingang ko'y tumubong mamalas

sa malagong damo mahinhing bulaklak,
sa mga labi mo'y mangyaring ilapat,
sa kaluluwa ko halik ay igawad.

(Pahimakas)
Pinipintuho kong Bayan ay paalam
lupang iniirog ng sikat ng araw,
mutyang mahalaga sa dagat Silangan
kaluwalhatiang sa ami'y pumanaw.
Masayang sa iyo'y aking idudulot
ang lanta kong buhay na lubhang malungkot
; maging maringal man at labis alindog
sa kagalingan mo ay aking ding handog.
Sa pakikidigma at pamimiyapis
ang alay ng iba'y ang buhay na kipkip
walang agam-agam, maluwag sa dibdib
matamis sa puso at di ikahapis
Saan man mautas ay di kailangan,
cipres o laurel, lirio ma'y putungan
pakikipaghamok at ang bibitayan yaon
ay gaon din kung hiling ng Bayan
Ako'y mamamatay ngayong namamalas
na sa kasilanganan ay namamanaag
yaong maligayang araw na sisikat
sa likod ng luksang nagtabing na ulap
At sa aking noo nawa'y iparamdam,
sa lamig ng lupa ng aking libingan,

Ang mga bao't pinapangulila,

ang mga bilanggong nagsisipagdusa,
dalanginin namang kanilang makita
ang kalayaan mong ikagiginhawa
At kung sa madilim na gabing mapanglaw
ay lumaganap na doon sa libinga't
tanging mga patay ang nangaglalamay,
huag bagabagin ang katahimikan.
Ang kanyang hiwaga'y huag gambalain
kaipala'y maringig doon ang taginting,
tunog ng gitara't salterio'y magsaliw,
ako, Bayan, yao't kitay aawitin.
Kung ang libingan ko'y limot na ng lahat
at wala ng kruz at batong mabakas,
bayaang linangin ng taong masipag
lupa'y asarolin at kanyang ikalat.
Ang mga buto ko ay bago matunaw
mauwi sa wala at kusang maparam,
alabok ng iyong latak ay bayaang
siya ang babalang doo'y makipisan.
Kung magka gayon na'y aalintanahin
na ako sa limot iyong ihabilin
pagka't himpapawid at ang panganorin
mga lansangan mo'y aking lilibutin.

ang init ng iyong pag hingang

dalisay at simoy ng iyong pag giliw na tunay.
Bayaang ang buwan sa aki'y ititig
ang liwanag niyang lamlam at tahimik,
liwayway bayaang sa aki'y ihatid
magalaw na sinag at hanging hagibis.
Kung sakasakaling bumabang humantong
sa kruz ko'y dumapo kahit isang ibon doon
ay bayaang humuning hinahon
at dalitin niya payapang panahon.
Bayaan ang ningas ng sikat ng araw
ula'y pasingawin noong kainitan
magbalik sa langit ng boong dalisay
kalakip ng aking pagdaing na hiyaw.
Bayaang sinoman sa katotong giliw,
tangisan maagang sa buhay pagkitil;
kurig tungkol sa akin ay may manalangin
idalangin Bayan yaring pagka himbing.
Idalanging lahat yaong nangamatay,
nangagtiis hirap na walang kapalaran
mga ina naming walang kapalaran
na inahihibik ay kapighatian.
Matining na tunog ako sa dingig mo,

ilaw, mga kulay, masamyong pabango,

ang ugong at awit, pag hibik sa iyo,
pag asang dalisay ng pananalig ko.
Bayang iniirog, sakit niyaring hirap,
Katagalugang kong pinakaliliyag,
dinggin mo ang aking pagpapahimakas;
diya'y iiwan ko sa iyo ang lahat.
Ako'y patutungo sa walang busabos,
walang umiinis at verdugong hayop;
Pananalig doo'y di nakasasagot,
si Bathala lamang doo'y haring lubos.
Paalam, magulang at mga kapatid
kapilas ng aking kaluluwa't dibdib
mga kaibigan bata pang maliit
sa aking tahanan di na masisilip.
Pag pasalamatan at napahinga rin,
paalam estranherang kasuyo ko't aliw,
paalam sa inyo mga ginigiliw,
mamatay ay siyang pagkagupiling.