深度优先与广度优先是算法世界的两大基石,掌握它们如同获得探索算法宇宙的钥匙
一、初识BFS与DFS
什么是BFS和DFS?
-
BFS(广度优先搜索):逐层遍历数据结构,先访问离起点最近的节点
-
DFS(深度优先搜索):沿着分支深入到底部,再回溯探索其他分支
核心应用场景
算法 |
典型应用场景 |
BFS |
最短路径问题、社交网络好友推荐、连通块分析 |
DFS |
路径存在性判断、拓扑排序、解决回溯问题、图连通性检测 |
二、BFS算法详解
算法思想
BFS采用分层遍历策略,如同水波纹扩散:
-
从起点开始遍历
-
先访问所有相邻节点
-
再访问相邻节点的相邻节点
-
依此类推直到遍历完成
核心数据结构:队列
#include <queue>
queue<int> q; // 创建队列
q.push(startNode); // 起点入队
while (!q.empty()) {
int cur = q.front(); // 取队首
q.pop(); // 队首出队
// 处理当前节点
for (相邻节点) {
if (节点未访问) {
q.push(相邻节点); // 新节点入队
}
}
}
完整BFS示例:网格最短路径
#include <iostream>
#include <queue>
#include <vector>
using namespace std;
const int N = 100;
int grid[N][N]; // 网格地图
int dist[N][N]; // 存储到每个点的距离
bool visited[N][N]; // 标记数组
int dx[4] = {1, -1, 0, 0}; // 方向数组:上下左右
int dy[4] = {0, 0, 1, -1};
int bfs(int startX, int startY, int endX, int endY, int n, int m) {
queue<pair<int, int>> q;
q.push({startX, startY});
visited[startX][startY] = true;
dist[startX][startY] = 0;
while (!q.empty()) {
auto [x, y] = q.front();
q.pop();
// 到达终点
if (x == endX && y == endY)
return dist[x][y];
// 遍历四个方向
for (int i = 0; i < 4; i++) {
int nx = x + dx[i], ny = y + dy[i];
// 检查边界和访问状态
if (nx >= 0 && nx < n && ny >= 0 && ny < m &&
!visited[nx][ny] && grid[nx][ny] != 0) {
visited[nx][ny] = true;
dist[nx][ny] = dist[x][y] + 1;
q.push({nx, ny});
}
}
}
return -1; // 无法到达终点
}
int main() {
// 示例:5x5网格,1表示可通过,0表示障碍
int n = 5, m = 5;
vector<vector<int>> exampleGrid = {
{1,1,1,1,1},
{1,0,1,0,1},
{1,1,1,1,1},
{1,0,0,0,1},
{1,1,1,1,1}
};
// 初始化grid
for (int i = 0; i < n; i++)
for (int j = 0; j < m; j++)
grid[i][j] = exampleGrid[i][j];
int result = bfs(0, 0, 4, 4, n, m);
cout << "最短路径长度: " << result << endl;
return 0;
}
BFS算法特性
-
时间复杂度:O(V+E)(V为顶点数,E为边数)
-
空间复杂度:O(V)
-
保证找到最短路径(当边权相等时)
-
不适合深度极大的搜索树
三、DFS算法详解
算法思想
DFS采用深度探索策略:
-
从起点选择一条路径深入
-
走到尽头后回溯
-
选择未探索的分支继续深入
-
重复直到所有路径被探索
实现方式:递归 vs 栈
递归实现(推荐):
void dfs(int node, vector<bool>& visited, vector<vector<int>>& graph) {
visited[node] = true;
// 处理当前节点
for (int neighbor : graph[node]) {
if (!visited[neighbor]) {
dfs(neighbor, visited, graph);
}
}
}
栈实现:
void dfs(int start, vector<vector<int>>& graph) {
stack<int> s;
vector<bool> visited(graph.size(), false);
s.push(start);
visited[start] = true;
while (!s.empty()) {
int cur = s.top();
s.pop();
// 处理当前节点
for (int neighbor : graph[cur]) {
if (!visited[neighbor]) {
visited[neighbor] = true;
s.push(neighbor);
}
}
}
}
完整DFS示例:图的连通分量
#include <iostream>
#include <vector>
using namespace std;
void dfs(int node, vector<bool>& visited, vector<vector<int>>& graph) {
visited[node] = true;
cout << "访问节点: " << node << endl; // 处理当前节点
for (int neighbor : graph[node]) {
if (!visited[neighbor]) {
dfs(neighbor, visited, graph);
}
}
}
int main() {
int n = 6; // 节点数量
vector<vector<int>> graph(n);
// 构建图:无向图示例
graph[0] = {1, 2};
graph[1] = {0, 3};
graph[2] = {0, 3, 4};
graph[3] = {1, 2, 5};
graph[4] = {2};
graph[5] = {3};
vector<bool> visited(n, false);
int components = 0;
for (int i = 0; i < n; i++) {
if (!visited[i]) {
components++;
cout << "连通分量 #" << components << ":" << endl;
dfs(i, visited, graph);
}
}
cout << "总连通分量数: " << components << endl;
return 0;
}
DFS算法特性
-
时间复杂度:O(V+E)
-
空间复杂度:O(h)(h为最大递归深度)
-
适合解决连通性问题
-
可能陷入深度极大的路径
-
不保证找到最短路径
四、BFS vs DFS 对比指南
特性 |
BFS |
DFS |
数据结构 |
队列 |
栈/递归 |
空间占用 |
高(存储整层节点) |
低(仅当前路径) |
最优解 |
保证最短路径(等权图) |
不一定 |
适用场景 |
最短路径、最近邻居 |
所有解、连通性检测 |
实现复杂度 |
中等 |
简单 |
内存风险 |
宽图可能内存溢出 |
深图可能栈溢出 |
选择策略:
-
求最短路径 → BFS
-
检查路径存在性 → DFS
-
图宽度大深度小 → DFS
-
图深度大宽度小 → BFS
-
需要所有可能解 → DFS
五、实战应用:岛屿问题
问题描述
给定一个由'1'(陆地)和'0'(水)组成的网格,计算岛屿数量。岛屿由水平或垂直相邻的陆地组成。
BFS解法
int numIslandsBFS(vector<vector<char>>& grid) {
if (grid.empty()) return 0;
int n = grid.size(), m = grid[0].size();
int islands = 0;
int dx[4] = {1, -1, 0, 0};
int dy[4] = {0, 0, 1, -1};
for (int i = 0; i < n; i++) {
for (int j = 0; j < m; j++) {
if (grid[i][j] == '1') {
islands++;
queue<pair<int, int>> q;
q.push({i, j});
grid[i][j] = '0'; // 标记为已访问
while (!q.empty()) {
auto [x, y] = q.front();
q.pop();
for (int k = 0; k < 4; k++) {
int nx = x + dx[k], ny = y + dy[k];
if (nx >= 0 && nx < n && ny >= 0 && ny < m &&
grid[nx][ny] == '1') {
grid[nx][ny] = '0';
q.push({nx, ny});
}
}
}
}
}
}
return islands;
}
DFS解法
void dfs(vector<vector<char>>& grid, int x, int y) {
if (x < 0 || x >= grid.size() || y < 0 || y >= grid[0].size() ||
grid[x][y] == '0')
return;
grid[x][y] = '0'; // 标记为已访问
// 四个方向递归
dfs(grid, x + 1, y);
dfs(grid, x - 1, y);
dfs(grid, x, y + 1);
dfs(grid, x, y - 1);
}
int numIslandsDFS(vector<vector<char>>& grid) {
if (grid.empty()) return 0;
int n = grid.size(), m = grid[0].size();
int islands = 0;
for (int i = 0; i < n; i++) {
for (int j = 0; j < m; j++) {
if (grid[i][j] == '1') {
islands++;
dfs(grid, i, j);
}
}
}
return islands;
}
两种解法对比
-
BFS:显式队列,非递归,适合大规模数据(避免栈溢出)
-
DFS:代码简洁,递归深度可能较大(网格大时可能栈溢出)
六、总结与进阶
核心要点
-
BFS = 队列 + 分层遍历 → 最短路径问题
-
DFS = 递归/栈 + 深度探索 → 连通性问题
-
两者时间复杂度均为O(V+E),空间复杂度取决于实现方式
-
网格类问题注意方向数组的使用技巧
常见变形
-
双向BFS:从起点和终点同时开始搜索,相遇时停止(优化空间)
-
迭代加深DFS:限制深度的DFS,结合BFS层级优势
-
A*算法:带启发函数的BFS,用于路径规划
学习建议
-
从树结构的BFS/DFS开始练习
-
掌握网格问题的方向处理技巧
-
理解状态标记的重要性(避免重复访问)
-
逐步尝试复杂场景(加权图、障碍物、多目标点)
算法学习如同探索迷宫:BFS给你全局视野,DFS带你深入细节。掌握两者,你将拥有解决图论问题的强大武器!
练习题目推荐:
-
Leetcode 111: 二叉树的最小深度(BFS)
-
Leetcode 200: 岛屿数量(DFS/BFS)
-
Leetcode 127: 单词接龙(BFS)
-
Leetcode 207: 课程表(DFS检测环)
掌握BFS和DFS是算法学习的重要里程碑,它们将成为你解决更复杂问题的基础工具!