CBAM注意力
知识点回顾:
- 通道注意力模块复习
- 空间注意力模块
- CBAM的定义
import torch import torch.nn as nn # 定义通道注意力 class ChannelAttention(nn.Module): def __init__(self, in_channels, ratio=16): """ 通道注意力机制初始化 参数: in_channels: 输入特征图的通道数 ratio: 降维比例,用于减少参数量,默认为16 """ super().__init__() # 全局平均池化,将每个通道的特征图压缩为1x1,保留通道间的平均值信息 self.avg_pool = nn.AdaptiveAvgPool2d(1) # 全局最大池化,将每个通道的特征图压缩为1x1,保留通道间的最显著特征 self.max_pool = nn.AdaptiveMaxPool2d(1) # 共享全连接层,用于学习通道间的关系 # 先降维(除以ratio),再通过ReLU激活,最后升维回原始通道数 self.fc = nn.Sequential( nn.Linear(in_channels, in_channels // ratio, bias=False), # 降维层 nn.ReLU(), # 非线性激活函数 nn.Linear(in_channels // ratio, in_channels, bias=False) # 升维层 ) # Sigmoid函数将输出映射到0-1之间,作为各通道的权重 self.sigmoid = nn.Sigmoid() def forward(self, x): """ 前向传播函数 参数: x: 输入特征图,形状为 [batch_size, channels, height, width] 返回: 调整后的特征图,通道权重已应用 """ # 获取输入特征图的维度信息,这是一种元组的解包写法 b, c, h, w = x.shape # 对平均池化结果进行处理:展平后通过全连接网络 avg_out = self.fc(self.avg_pool(x).view(b, c)) # 对最大池化结果进行处理:展平后通过全连接网络 max_out = self.fc(self.max_pool(x).view(b, c)) # 将平均池化和最大池化的结果相加并通过sigmoid函数得到通道权重 attention = self.sigmoid(avg_out + max_out).view(b, c, 1, 1) # 将注意力权重与原始特征相乘,增强重要通道,抑制不重要通道 return x * attention #这个运算是pytorch的广播机制 ## 空间注意力模块 class SpatialAttention(nn.Module): def __init__(self, kernel_size=7): super().__init__() self.conv = nn.Conv2d(2, 1, kernel_size, padding=kernel_size//2, bias=False) self.sigmoid = nn.Sigmoid() def forward(self, x): # 通道维度池化 avg_out = torch.mean(x, dim=1, keepdim=True) # 平均池化:(B,1,H,W) max_out, _ = torch.max(x, dim=1, keepdim=True) # 最大池化:(B,1,H,W) pool_out = torch.cat([avg_out, max_out], dim=1) # 拼接:(B,2,H,W) attention = self.conv(pool_out) # 卷积提取空间特征 return x * self.sigmoid(attention) # 特征与空间权重相乘
## CBAM模块 class CBAM(nn.Module): def __init__(self, in_channels, ratio=16, kernel_size=7): super().__init__() self.channel_attn = ChannelAttention(in_channels, ratio) self.spatial_attn = SpatialAttention(kernel_size) def forward(self, x): x = self.channel_attn(x) x = self.spatial_attn(x) return x # 测试下通过CBAM模块的维度变化 # 输入卷积的尺寸为 # 假设输入特征图:batch=2,通道=512,尺寸=26x26 x = torch.randn(2, 512, 26, 26) cbam = CBAM(in_channels=512) output = cbam(x) # 输出形状不变:(2, 512, 26, 26) print(f"Output shape: {output.shape}") # 验证输出维度 import torch import torch.nn as nn import torch.optim as optim from torchvision import datasets, transforms from torch.utils.data import DataLoader import matplotlib.pyplot as plt import numpy as np # 设置中文字体支持 plt.rcParams["font.family"] = ["SimHei"] plt.rcParams['axes.unicode_minus'] = False # 解决负号显示问题 # 检查GPU是否可用 device = torch.device("cuda" if torch.cuda.is_available() else "cpu") print(f"使用设备: {device}") # 数据预处理(与原代码一致) train_transform = transforms.Compose([ transforms.RandomCrop(32, padding=4), transforms.RandomHorizontalFlip(), transforms.ColorJitter(brightness=0.2, contrast=0.2, saturation=0.2, hue=0.1), transforms.RandomRotation(15), transforms.ToTensor(), transforms.Normalize((0.4914, 0.4822, 0.4465), (0.2023, 0.1994, 0.2010)) ]) test_transform = transforms.Compose([ transforms.ToTensor(), transforms.Normalize((0.4914, 0.4822, 0.4465), (0.2023, 0.1994, 0.2010)) ]) # 加载数据集(与原代码一致) train_dataset = datasets.CIFAR10(root='./data', train=True, download=True, transform=train_transform) test_dataset = datasets.CIFAR10(root='./data', train=False, transform=test_transform) train_loader = DataLoader(train_dataset, batch_size=64, shuffle=True) test_loader = DataLoader(test_dataset, batch_size=64, shuffle=False) # 定义带有CBAM的CNN模型 class CBAM_CNN(nn.Module): def __init__(self): super(CBAM_CNN, self).__init__() # ---------------------- 第一个卷积块(带CBAM) ---------------------- self.conv1 = nn.Conv2d(3, 32, kernel_size=3, padding=1) self.bn1 = nn.BatchNorm2d(32) # 批归一化 self.relu1 = nn.ReLU() self.pool1 = nn.MaxPool2d(kernel_size=2) self.cbam1 = CBAM(in_channels=32) # 在第一个卷积块后添加CBAM # ---------------------- 第二个卷积块(带CBAM) ---------------------- self.conv2 = nn.Conv2d(32, 64, kernel_size=3, padding=1) self.bn2 = nn.BatchNorm2d(64) self.relu2 = nn.ReLU() self.pool2 = nn.MaxPool2d(kernel_size=2) self.cbam2 = CBAM(in_channels=64) # 在第二个卷积块后添加CBAM # ---------------------- 第三个卷积块(带CBAM) ---------------------- self.conv3 = nn.Conv2d(64, 128, kernel_size=3, padding=1) self.bn3 = nn.BatchNorm2d(128) self.relu3 = nn.ReLU() self.pool3 = nn.MaxPool2d(kernel_size=2) self.cbam3 = CBAM(in_channels=128) # 在第三个卷积块后添加CBAM # ---------------------- 全连接层 ---------------------- self.fc1 = nn.Linear(128 * 4 * 4, 512) self.dropout = nn.Dropout(p=0.5) self.fc2 = nn.Linear(512, 10) def forward(self, x): # 第一个卷积块 x = self.conv1(x) x = self.bn1(x) x = self.relu1(x) x = self.pool1(x) x = self.cbam1(x) # 应用CBAM # 第二个卷积块 x = self.conv2(x) x = self.bn2(x) x = self.relu2(x) x = self.pool2(x) x = self.cbam2(x) # 应用CBAM # 第三个卷积块 x = self.conv3(x) x = self.bn3(x) x = self.relu3(x) x = self.pool3(x) x = self.cbam3(x) # 应用CBAM # 全连接层 x = x.view(-1, 128 * 4 * 4) x = self.fc1(x) x = self.relu3(x) x = self.dropout(x) x = self.fc2(x) return x # 初始化模型并移至设备 model = CBAM_CNN().to(device) criterion = nn.CrossEntropyLoss() optimizer = optim.Adam(model.parameters(), lr=0.001) scheduler = optim.lr_scheduler.ReduceLROnPlateau(optimizer, mode='min', patience=3, factor=0.5) # 训练函数 def train(model, train_loader, test_loader, criterion, optimizer, scheduler, device, epochs): model.train() all_iter_losses = [] iter_indices = [] train_acc_history = [] test_acc_history = [] train_loss_history = [] test_loss_history = [] for epoch in range(epochs): running_loss = 0.0 correct = 0 total = 0 for batch_idx, (data, target) in enumerate(train_loader): data, target = data.to(device), target.to(device) optimizer.zero_grad() output = model(data) loss = criterion(output, target) loss.backward() optimizer.step() iter_loss = loss.item() all_iter_losses.append(iter_loss) iter_indices.append(epoch * len(train_loader) + batch_idx + 1) running_loss += iter_loss _, predicted = output.max(1) total += target.size(0) correct += predicted.eq(target).sum().item() if (batch_idx + 1) % 100 == 0: print(f'Epoch: {epoch+1}/{epochs} | Batch: {batch_idx+1}/{len(train_loader)} ' f'| 单Batch损失: {iter_loss:.4f} | 累计平均损失: {running_loss/(batch_idx+1):.4f}') epoch_train_loss = running_loss / len(train_loader) epoch_train_acc = 100. * correct / total train_acc_history.append(epoch_train_acc) train_loss_history.append(epoch_train_loss) # 测试阶段 model.eval() test_loss = 0 correct_test = 0 total_test = 0 with torch.no_grad(): for data, target in test_loader: data, target = data.to(device), target.to(device) output = model(data) test_loss += criterion(output, target).item() _, predicted = output.max(1) total_test += target.size(0) correct_test += predicted.eq(target).sum().item() epoch_test_loss = test_loss / len(test_loader) epoch_test_acc = 100. * correct_test / total_test test_acc_history.append(epoch_test_acc) test_loss_history.append(epoch_test_loss) scheduler.step(epoch_test_loss) print(f'Epoch {epoch+1}/{epochs} 完成 | 训练准确率: {epoch_train_acc:.2f}% | 测试准确率: {epoch_test_acc:.2f}%') plot_iter_losses(all_iter_losses, iter_indices) plot_epoch_metrics(train_acc_history, test_acc_history, train_loss_history, test_loss_history) return epoch_test_acc # 绘图函数 def plot_iter_losses(losses, indices): plt.figure(figsize=(10, 4)) plt.plot(indices, losses, 'b-', alpha=0.7, label='Iteration Loss') plt.xlabel('Iteration(Batch序号)') plt.ylabel('损失值') plt.title('每个 Iteration 的训练损失') plt.legend() plt.grid(True) plt.tight_layout() plt.show() def plot_epoch_metrics(train_acc, test_acc, train_loss, test_loss): epochs = range(1, len(train_acc) + 1) plt.figure(figsize=(12, 4)) plt.subplot(1, 2, 1) plt.plot(epochs, train_acc, 'b-', label='训练准确率') plt.plot(epochs, test_acc, 'r-', label='测试准确率') plt.xlabel('Epoch') plt.ylabel('准确率 (%)') plt.title('训练和测试准确率') plt.legend() plt.grid(True) plt.subplot(1, 2, 2) plt.plot(epochs, train_loss, 'b-', label='训练损失') plt.plot(epochs, test_loss, 'r-', label='测试损失') plt.xlabel('Epoch') plt.ylabel('损失值') plt.title('训练和测试损失') plt.legend() plt.grid(True) plt.tight_layout() plt.show() # 执行训练 epochs = 50 print("开始使用带CBAM的CNN训练模型...") final_accuracy = train(model, train_loader, test_loader, criterion, optimizer, scheduler, device, epochs) print(f"训练完成!最终测试准确率: {final_accuracy:.2f}%") # # 保存模型 # torch.save(model.state_dict(), 'cifar10_cbam_cnn_model.pth') # print("模型已保存为: cifar10_cbam_cnn_model.pth")