复变函数 f ( z ) = 1 z f(z) = \frac{1}{z} f(z)=z1 对水平线和竖直线的映射特性分析
1. 基本映射关系
给定复变函数:
w
=
f
(
z
)
=
1
z
w = f(z) = \frac{1}{z}
w=f(z)=z1
设
z
=
x
+
i
y
z = x + iy
z=x+iy,则其映射可表示为:
w
=
1
x
+
i
y
=
x
x
2
+
y
2
−
i
y
x
2
+
y
2
=
u
+
i
v
w = \frac{1}{x + iy} = \frac{x}{x^2 + y^2} - i\frac{y}{x^2 + y^2} = u + iv
w=x+iy1=x2+y2x−ix2+y2y=u+iv
其中:
u
=
x
x
2
+
y
2
,
v
=
−
y
x
2
+
y
2
u = \frac{x}{x^2 + y^2}, \quad v = -\frac{y}{x^2 + y^2}
u=x2+y2x,v=−x2+y2y
2. 水平线( y = c y = c y=c)的映射
- 原象:水平线 z = x + i c z = x + ic z=x+ic( c c c 为常数)
- 映射结果:
u = x x 2 + c 2 , v = − c x 2 + c 2 u = \frac{x}{x^2 + c^2}, \quad v = -\frac{c}{x^2 + c^2} u=x2+c2x,v=−x2+c2c - 特性分析:
- 当
c
≠
0
c \neq 0
c=0 时,消去
x
x
x 可得:
u 2 + v 2 = 1 x 2 + c 2 = − v c u^2 + v^2 = \frac{1}{x^2 + c^2} = -\frac{v}{c} u2+v2=x2+c21=−cv
即:
u 2 + ( v + 1 2 c ) 2 = ( 1 2 c ) 2 u^2 + \left(v + \frac{1}{2c}\right)^2 = \left(\frac{1}{2c}\right)^2 u2+(v+2c1)2=(2c1)2
这是一个圆心在 ( 0 , − 1 2 c ) \left(0, -\frac{1}{2c}\right) (0,−2c1)、半径为 1 2 ∣ c ∣ \frac{1}{2|c|} 2∣c∣1 的圆。 - 当
c
=
0
c = 0
c=0(实轴)时:
w = 1 x , v = 0 w = \frac{1}{x}, \quad v = 0 w=x1,v=0
映射为实轴(除去原点)。
- 当
c
≠
0
c \neq 0
c=0 时,消去
x
x
x 可得:
3. 竖直线( x = k x = k x=k)的映射
- 原象:竖直线 z = k + i y z = k + iy z=k+iy( k k k 为常数)
- 映射结果:
u = k k 2 + y 2 , v = − y k 2 + y 2 u = \frac{k}{k^2 + y^2}, \quad v = -\frac{y}{k^2 + y^2} u=k2+y2k,v=−k2+y2y - 特性分析:
- 当
k
≠
0
k \neq 0
k=0 时,消去
y
y
y 可得:
u 2 + v 2 = 1 k 2 + y 2 = u k u^2 + v^2 = \frac{1}{k^2 + y^2} = \frac{u}{k} u2+v2=k2+y21=ku
即:
( u − 1 2 k ) 2 + v 2 = ( 1 2 k ) 2 \left(u - \frac{1}{2k}\right)^2 + v^2 = \left(\frac{1}{2k}\right)^2 (u−2k1)2+v2=(2k1)2
这是一个圆心在 ( 1 2 k , 0 ) \left(\frac{1}{2k}, 0\right) (2k1,0)、半径为 1 2 ∣ k ∣ \frac{1}{2|k|} 2∣k∣1 的圆。 - 当
k
=
0
k = 0
k=0(虚轴)时:
w = − i y , u = 0 w = -\frac{i}{y}, \quad u = 0 w=−yi,u=0
映射为虚轴(除去原点)。
- 当
k
≠
0
k \neq 0
k=0 时,消去
y
y
y 可得:
4. 映射特性总结
- 水平线
y
=
c
y = c
y=c 的映射:
- c ≠ 0 c \neq 0 c=0:映射为圆心在 ( 0 , − 1 2 c ) \left(0, -\frac{1}{2c}\right) (0,−2c1) 的圆。
- c = 0 c = 0 c=0:映射为实轴(除去原点)。
- 竖直线
x
=
k
x = k
x=k 的映射:
- k ≠ 0 k \neq 0 k=0:映射为圆心在 ( 1 2 k , 0 ) \left(\frac{1}{2k}, 0\right) (2k1,0) 的圆。
- k = 0 k = 0 k=0:映射为虚轴(除去原点)。
5. 几何解释
函数 f ( z ) = 1 z f(z) = \frac{1}{z} f(z)=z1 是一个反演变换,其将直线映射为圆(或直线),具体特性如下:
- 水平线
y
=
c
y = c
y=c:
- 映射为与实轴相切的圆,切点为原点。
- 竖直线
x
=
k
x = k
x=k:
- 映射为与虚轴相切的圆,切点为原点。
- 例外情况:
- 实轴( y = 0 y = 0 y=0)和虚轴( x = 0 x = 0 x=0)映射后仍为直线(除去原点)。
6. 可视化示例及matlab演示
- 水平线 y = 1 y = 1 y=1 映射为圆: u 2 + ( v + 1 2 ) 2 = 1 4 u^2 + \left(v + \frac{1}{2}\right)^2 = \frac{1}{4} u2+(v+21)2=41。
- 竖直线 x = 1 x = 1 x=1 映射为圆: ( u − 1 2 ) 2 + v 2 = 1 4 \left(u - \frac{1}{2}\right)^2 + v^2 = \frac{1}{4} (u−21)2+v2=41。
clc
clear
% 定义网格和特定直线
[x, y] = meshgrid(linspace(-2, 2, 20), linspace(-pi, pi, 20));
z = x + 1i*y;
z1=1+(-2:0.1:2).*1i;
z2=(-2:0.1:2)+1i;
% 计算映射
w = 1./z;
% 绘制原始网格
figure;
subplot(1, 2, 1);
plot(real(z), imag(z), 'b');
hold on;
plot(real(z'), imag(z'), 'b');
% 特别标记两条垂直的直线:x=1(垂直)和y=pi/4(水平)
x_const = 1;
y_const = 1;
p1=plot([x_const, x_const], [min(imag(z(:))), max(imag(z(:)))],...
'r', 'LineWidth', 2, 'DisplayName', 'x=1(垂直)');
p2=plot([min(real(z(:))), max(real(z(:)))], [y_const, y_const],...
'g', 'LineWidth', 2,'DisplayName', 'y=1(水平)');
legend([p1,p2]);
title('z-平面 (原像)');
xlabel('Re(z)');
ylabel('Im(z)');
axis equal;
grid on;
% 绘制映射后的网格
subplot(1, 2, 2);
plot(real(w), imag(w), 'b');
hold on;
plot(real(w'), imag(w'), 'b');
% x=1的垂直线映射为
w1 = 1./z1;
p1=plot(real(w1), imag(w1), 'r', 'LineWidth', 2,...
'DisplayName','x=1→圆');
% y=1的水平线映射为
w2 = 1./z2;
p2=plot(real(w2), imag(w2), 'g', 'LineWidth', 2,...
'DisplayName','y=1→圆');
title('w-平面 (像)');
xlabel('Re(w)');
ylabel('Im(w)');
axis equal;
grid on;
legend([p1,p2]);
运行结果:
7. 结论
复变函数 f ( z ) = 1 z f(z) = \frac{1}{z} f(z)=z1 将:
- 水平线映射为与实轴相切的圆(或实轴本身)。
- 竖直线映射为与虚轴相切的圆(或虚轴本身)。
这一性质反映了反演变换的几何特性,即直线与圆之间的相互转换。