0% encontró este documento útil (0 votos)
429 vistas10 páginas

Leccion #01 Napaykuna

El documento presenta una lección sobre saludos y expresiones en quechua. Incluye saludos como "allin p'unchay" para el día, "allin sukha" para la tarde y "allin tuta" para la noche. También explica partes de la oración como sufijos y palabras como "imaynalla" para preguntar cómo estás, y "qhalilla" para expresar que se está bien. Finalmente, incluye diálogos de ejemplo para practicar los saludos y expresiones en quechua.

Cargado por

Juan
Derechos de autor
© © All Rights Reserved
Nos tomamos en serio los derechos de los contenidos. Si sospechas que se trata de tu contenido, reclámalo aquí.
Formatos disponibles
Descarga como DOCX, PDF, TXT o lee en línea desde Scribd
0% encontró este documento útil (0 votos)
429 vistas10 páginas

Leccion #01 Napaykuna

El documento presenta una lección sobre saludos y expresiones en quechua. Incluye saludos como "allin p'unchay" para el día, "allin sukha" para la tarde y "allin tuta" para la noche. También explica partes de la oración como sufijos y palabras como "imaynalla" para preguntar cómo estás, y "qhalilla" para expresar que se está bien. Finalmente, incluye diálogos de ejemplo para practicar los saludos y expresiones en quechua.

Cargado por

Juan
Derechos de autor
© © All Rights Reserved
Nos tomamos en serio los derechos de los contenidos. Si sospechas que se trata de tu contenido, reclámalo aquí.
Formatos disponibles
Descarga como DOCX, PDF, TXT o lee en línea desde Scribd
Está en la página 1/ 10

UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO

FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES


DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

Lección N° 01

NAPAYKUYKUNA
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

 Allin p’unchay kachun mamay ……Buenos dias mama


ALLIN
P’UNCHAY Hinallataq qanpaqpas ……igualmente tu

 Allin p’unchay kachun ……que tengas buen dia…..

Hinallataq qanpaqpas ………igualmente tu………….

ALLIN  Allin sukha kachun wayqey …buenas tardes tengas


hermano.

SUKHA Hinallataq qanpaqpas wayqey ……igualmente


hermano……..

ALLIN  Allin tuta kachun …………………………………..

TUTA/ BUENAS NOCHES TENGAS

Hinallataq qanpaqpas …………………………….


CH´ISIY IGUALMENTE TENGAS

RIMANAKUY
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

P’UNCHAY

SUKHA

CH´ISI
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

MOSOQ YACHAYKUNA

N° PALABRA DIBUJO
01
Qoya
princesa

02

Sipas
joven

03
Wiraqocha
dios

04
Wayqe
hermano

05
Tura
primo
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

06

Ñaña
hermana

07

Pana
amigo

08

Wayna
joven

09

Erqe
bebe

10
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

QHAWARICHIYKUNA

Ñawinchaychis kay rimanakuyta:

Hoq p’unchaykama ……………hasta otro dia

Paqarinkama ………hasta mañana……………….

Tutamantakama ..………hasta por la mañana……………

Tutakama …………hasta la noche…………..

Tupananchiskama .. ……hasta pronto………..

Kutimunaykama ……hasta mi vuelta………………

Asniqkama ………Hasta luego………………..

Tinkunanchiskama ………Hasta que nos encontremos………………..

Minchhakama …………hasta pasado mañana…..

Mosoq yachaykuna

 Panpachaykuway  Yachachiq
 ENTIERRAME  Profesor
 Huk ñeqe yachana  Yachaq
  alumno
 Qhalillachu  Yachaqmasi
  compañero
 Qanri?  Allin
 TU?  bien
 Sulpay  Añay
  Anchata kusikuni
 Tayta  Me alegro bastante
 Papa  Anchata añaychakuyki
 Te extraño
 Sumaqllaña
 bonito
 Imamanta
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

 Mamay
 mama
 Awicha
 Machula
 Viejo

Daniel: allin p’unchay kachun wayqey Edwin.

Que tengas buen dia hermano edwin

Edwin: Hinallataq qanpaqpas wayqey Daniel.

Daniel: imaynallan kashanki?

Edwin: allillanmi kashani, wayqey?

Daniel: noqapas allillanmi kashani.

Edwin: tinkunanchiskama

Daniel: tinkunanchiskama.
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

Mosoq Yachaykuna

Sipas Qoya Warmi Ñaña Pana Tura

Wiraqocha Wayna Wayqe Yachachiq Yachaq Yachaqmasi

Yachaqe khunpa Umalliq Allin Anchata Runa

Kusi Qhali Waleq Waleqllan Imayna? Manan

Ñawpaq Qallarinapa Kusikuy Reqsinakusp Qhepa Chinpa


q a

Limitativo en situaciones de cortesía expresa amistad y mucho


afecto.
Qhalillachu
kashanki?
Qhawarichiykuna:

1.-Imaynalla kashanki?

Como estas?

Allillanmi kashani

Estoy bien.

2.-Qhalillachu kashankichis?

Están bien?

Ari, qhalilla kashayku

Si, estamos bien.

Hunt’ana:

 Imaynallan…hankuna.. kashankichis?

 Waleqllachu Danielacha kashan?

 Qhalillachun kashanku.

 Imaynataq tayta Mauricio kashan?


UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

“MI”: Se agrega a las palabras terminadas en consonante


“N”: Se agrega a las palabras terminadas en vocal para
confirmar o dar mayor énfasis a lo dicho por el emisor.

 se puede agregar a cualquier elemento de la oración.


 No tiene traducción.

Hunt’ana:
a) Imaynalla…… kashankichis.
b) Qhalilla…….. kashayku.
c) Imaynalla…… tayta Dina kashan.
d) Allillan……….. kashan.

El sufijo “CHU” desempeña el papel de interrogación y de


énfasis de negación.

Qhawarichiykuna.

1. Allillanchu kashankichis?
2. Runa simitachu rimanki?
3. Waleqlla……….. Kashanki?
4. Qhalilla…………….. Kashanku?

De afirmación, que se emplea para responder a las oraciones


“ARI”
interrogativas realizadas con el sufijo CHU.

Qhawarichiykuna:
a. Allillanchu kashankichis? Ari, allillanmi kashayku.
b. Qhalillachu wawayki Lucas kashan? Ari, qhalillan kashan.

Hunt’ana:
Runa
1.-Runa simitachu qelqashanki? Simipi

………….., runa simita qeqashani. Qelqa


UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

2.-Qhalillachu Daniel kashan?

……………, qhalillan kashan.

Añadido al final de las palabras, cumple la función


interrogativa, motivando que la conversación continué.
Se traduce como “Y”.

Qhawarichiykuna:

 Allillanmi kashanyku, qanrí?


 Luisarí?
 Runa simita rimashaniña, Jhoncharí?
 Yovana runa simita yachashan, turay Evorí?

Hunt’ana:
Qhalillan kashani, qan…….?

Noqapas qhalillan kashani. Tayta Job…….?

Paypas allillanmi kashan.

Anchata kusikuni.

Kunan, qanñataq llank’ay

También podría gustarte