ILÉ ASÉ EGBE ÒGUN NIRE
Kauh tì Ósògyàn
Caderno de rezas
SER DE
ÓSÒGYÀN
"Às vezes, o caramujo só precisa estar recolhido em sua casa"
Ser de Ósògýàn é saber, todos os dias, como enfrentar uma guerra, é saber
estudar a melhor estratégia pra ir contra o inimigo, mesmo que isso demore um
tempo.. mas vai acontecer!
E por falar em estratégia, aprenda: NUNCA duvide de um filho de Ósògýàn pois,
mesmo em silêncio, eles nunca falham, sempre estão com alguma coisa em mente
que vai te surpreender, seja uma viagem, um mudança, uma nova história, um
novo começo... mas com certeza estão planejando alguma coisa, e quando você
menos esperar.. PÁ! Lá estão ele com uma nova!
Sim, os filhos de Ósògýàn são inovadores, destemidos, curiosos, gostam de
buscar o que ninguém nunca pensou.. sua alegria é ter uma idéia inovadora e
ouvir dos demais "mas eu nunca pensaria nisso", mas ele(a) foi lá e pensou (e fez
rs)!
Mas não se espante, esse papo de que os filhos de Ósògýàn são arrumadores de
confusão, ou "ejoínos" dá-se porque eles não conhecem a palavra "medo", se
tiver que enfrentar.. vão enfrentar, afinal, o pai é o dono da guerra, não é?
E que paizão aliás, pai que abraça seus filhos, pai que cobra muito, pai que
mostra verdades, pai que é severo, mas também é sempre muito presente e lhes
dá muito amor!
Epa Orixá!
Epa Osogyan!
Epa Babá!
REZAS ÓRÍSÁS
BAJULE (ESU)
BAJULE TAMBO SI LE MERE Ô
E E BABA MI EXU A UM JI
(SEQUÊNCIA EXU, ÒGUN, OSOSSI, OBALUAIE, OSSAYN, OSUMARE,
OSUN, OLOGUNEDE, OYA, OBA, YEWA, NANÃ, SANGO, YEMONJA,
OSOGYAN, OSOLUFON)
BAJULE TAMBO SI LE MERE O
BAJULE É MEU SÓ É SÓ
2
ÒGUN (OGUNHÊ)
ÒGUN JÁ UM TÓ LÊ É UM RODERAN, ÒGUN COPADÊ É UM RODERAN
MISSANGRA NO ALOIN, CAIA MIM DE CAINGO
ÒGUN JÁ BOSSI ALOIN, CAIA MIM DE CAINGO
ÒSÓSSÌ (AROLE, OKÊ ARO)
A GAMA DO ORISA ODÉ IGBO, ODE AROLE Ô, AROLE Ô
O NIZAMBO, O NI PAPO
ODÉ TA NA SILE, TA NA SANÃ
ILE, ILE É UM A TAM
(SEQUÊNCIA IGBO, AKUERAN, KARELÊ, DANADANA)
OBALUAIE/OMOLU (ATÔTÔ)
OMOLU IBO NA COTA ZUÊ
É COMO VODUN MACETU, É COMO VODUN NAJE
JONILE Ó NANÃ, JONILE Ó NANÃ, É MAÓ, É MAÓ QUE AWALODÉ
FÉLE-FÉLE NIM BÁ UM LÓ AJOSUN AIYE
MERE-MERE É UM ILÊ E TIM (2x)
MERE-MERE LÊ TIRE BENAN (2x)
É UM SIM DE MERE-MERE Ô OSUN AIYE
É UM SIM DE MERE-MERE Ô OSUMARE
BARA LÉ SORAN Á LÉ SORAN
3
OBALATUZUÊ OBI OSUN, IYA MI TATA BEKÓ SI É UM TÓ OSUN
BARA LÉ SORAN Á LÉ SORAN
CHAPADÊ, CHAPADÊ
MAFAUN, MAFAUN
ARIBO E CUM JÉ, E CUM JÉ
QUE VEM DE JENA AUÊ
OSSAYN (ERUWEJE/ASSAÓ)
MERE-MERE OSSAYN LETIM (2x)
MERE-MERE LÊ TIRE BENAN (2x)
É UM SIM DE MERE-MERE Ô OSSAYN LETIM (2x)
OSUMARE (ARROBOBOI)
OSUMARE TÁ NO VOSSO CRÊ BURÁ BURÁ
BESSEM TÁ NO VOSSO CRÊ BURÁ BURÁ
AÊ DAN Ô, AÊ DAN Ô
NANÃ (SALUBA)
É CODÔ, É CODÔ, É CODÔ FÛ
É CODÔ NO CODÔ É
SALUBA SÓ DE JÉ UM, SALUBA SÓ DE JEJÉ
SALUBA NANÃ, SALAUBA
NANÃ Ê, Ê CONCHÊ, Ê CONDÊ, Ê CONCÓ (U.U.U)
4
OSUN (YE YE Ô)
É UM GI IPETÉ DO MAMIÔ, É DO MAMAIA (2x)
IYA IBEJI DE LOGUM IYABA OMIRÔ, IBEJI CORI COJO
IYA CARE IJEXA OMIM, IYA MIRELEO OSUN
MARANHO, MAROINHÔ É UM GI É UM IPETÉ DO MAMAIÔ
E MAMAMÃE SÓ OSUN
(SEQUÊNCIA OPARA, IGIMUM, KARÊ, YPONDA, IYE IYE OKÊ)
OLOGUN EDÉ (IZO LOGUN, ERUWAÔ)
BAINXÊ, BAINXÊ TUM TUM
OMOXÓQUÉ OLORÉ, OFÉ (2x)
E ODUN-DARÁ BODO DE NARE
E ODUN-DARÁ BODO DE NARE ASÉ BURA
E LOXIRÊ, LODUN DARÁ LOXIRÊ
LOXIRÊ, LOXIRÊ Ô
E ASÉ COM FELÉ BEÔ (2x)
E MOIM MOIM MOEIÂ (2x)
ENIN OFÁ RE NIN, ENIN OFÁ REÔ LECO (1x)
ENIN OFÁ RE NIN, ENIN OFÁ REÔ
ENIN OFÁ RE NIN, ENIN OFÁ REÔ LECO
(FAZER GESTOS COM AS MÃOS, OFÁ E ABEBÉ)
5
OYÁ (EPARREY)
É MAODÔ, É MAODÔ LABO LABO MEJÊ
ODUN DUN DUN, OSSORÓ
BALÉ-REI
TENIM MABOIA AIYÊ, TENIM MABOIA OYÁ IYA LECÓ
OYÁ ACARALOSI YAWÓ, TENIM MABOIA OYÁ IYA LECÓ
ARA VODUNCI UM, AÊ ZAM ZAM
OYÁ TOPÉ ARA VODUNCI UM, AÊ ZAM ZAM
(SEQUÊNCIA MESSAN, FUNÃN, ONIRA, BAGAN, LOGUNIRE)
ZAM, ZAM NUNGUERÊ NUMGURERÛN, NUNGUERÊ DE IANSÃ
OBÁ (OBÁ-SIRE)
ONI POLE, POLE OTUN (1x)
ONI POLÉ, O MEU AM (1x)
É UM CRÊ MAZUELE (1x)
ONIPO É O MEU AM (1x)
(FAZER GESTOS COM A MÃO DE CIMA PARA BAIXO, COLOCANDO 1
DAS MÃOS NA ORELHA DIREITA)
6
IYEWA (HIRÓ/ IYEWA-SILÉ)
IYEWA, IYEWA NIXECÓ
OMORODÉ LOGUN SAJÔ
(FAZER GESTO COM A MÃO DANÇA DE IYEWA E SIMBOLIZAR UM
OFÁ)
GUERÊ-GUERÊ SARRORÔ
IYEWA SARRORÔ, MOSSOCUN OMÓ
(FAZER GESTOS COM A MÃO SIMBOLIZANDO A TREMIDA COM MÃO
DO ARAKOLÊ FERRAMENTA DE IYEWA)
SANGÔ (KABESILÊ)
SANGO QUE ME OBÁ OJO
OBÁ LAXÉ OBÁ, OBÁ LAXÉ OBÁ
OBÁ Ê, OBÁ Ê, É SANGO, É KAÔ, É INTILÉ
(SEQUÊNCIA BARU, AGANJU, AFONJÁ, AGODÔ)
YEMONJA (ODOYÁ)
YEMONJA BERELE QUÊ SIDÃ
TAMBÔ TÁ NO ALOIN (2x)
ORISA LÁ GUIA
TAMBÔ TÁ NO ALOIN
IYÁ D-JÁ MO BERÉ OMO IRÊ (1x)
YEMONJA ASSESÚ OMÓ IRÊ
IYÁ D-JÁ MO BERÉ OMO IRÊ
(SEQUÊNCIA IYASSABA, IYA ODÔ, IYA TARAMAMBAIA, IYA OGUN)
7
OSALA (EPI BABA)
ORUMILÁ JANÃ IFÁ OLORUN OROXODAIÓ
ÉLÉRIQUI OI QUITIBIRIQUI UM PÁ OJO I CUTÁ
ORUMILÁ XIRÊ LOMIN IFÁ OLORUN OROXODAIÓ
ÉLÉRIQUI OI QUITIBIRIQUI UM PÁ OJO I CUTÁ
ILÁ IÔ, ILÁ IÔ, ILÁ IÓ ORUMILÁ (1x)
OMOXÓQUÉ OMÓ ILÊ ORUMILÁ
IYÁ ECÔ ALÉ ECÔ ORUMILÁ
E APERÔ, APERÔ, APERÔ ORUMILÁ (1x)
BABA ORUMILÁ A UM JI ODÔ ORUMILÁ
IDEMBURÊ TUM TUM
LÊ TUM TUM AUWÁ
IDEMBURÊ TUM TUM ASÉ ODARÁ
EJOIN OLUWÁ EJOIN
MAJÉ COM AJÉ, MAJÉ COM ARÔ EJOIN (1x)
EBÔ BABA EBÔ UM ALÁ (1x)
ORISA TÁ LABÔ ORIÔ, EBÔ
BABA BO ORIÔ, EBÔ
8
REZAS AGEUN
DEITAR NA ENIN (ESTEIRA) DANDO FURICAN E BATER AS MAOS
NA ESTEIRA
EKI PA MI Ô, SARRORÔ MAKUN SÓ RÓ (3X)
LEVANTAR E SENTAR NA ENIN (ESTEIRA)
CODARÁ, CODARÁ BECAN BE CAN BÊ (3X)
AÓ, A BAN UM (3X)
(BALANÇAR O PRATO PARA DIREITA, ESQUERDA E NO CENTRO
PARA CIMA)
NOMES AG1
BABA PC, KAOBARESSY, BABA DENIS, IYAKEKERE, BABA EGBE
LUCIANO, IYALASÉ, IYA EGBE, OGANS, EKEDJS, EGBOMES,
YAWOS, ABIANS, ABUROS
QUANDO FOR LEVANTAR DA ENIN (ESTEIRA)
AÊ DAN Ô, ARA NIJOCÔ QUE ME BAMBOSÉ (3X)
9
REZAS DE ÀSÈ
MEL
MAROIM, MAROIM OUÔ (1x)
OJU MAMÃ ALÁ UM BASÉ
SAL
IÓ, IÓ, IÓ LOXÉ IÓ (2x)
AGUÁ
OJU OMIM, OJU ORÔ (1x)
BATE FUN, BATE FUN
AZEITE DE DENDÊ
LEPOGINA AJUÔ LOJÉ
A E PÔ AJUÔ LOJÉ
AZEITE DOCE
EPÔ AJUÔ LOJÉ
A E PÔ AJUO LOJÉ
10
BEBIDA (GIM)
BAOTIM, BAOTIM OU OU
E BAOTIM BAOTIM OU OU
OJU MAMÃ ALÁ UM BASÉ
AXÉS
TORÊ EWÁ BODI A UM GUEGUÉ MARUÔ
TORÊ EWÁ BODI A UM GUEGUÉ OTÁ
E GAN POPÔ UM AINHÉ NHÉ
E GAN POPÔ UM AÔ
E GAN POPÔ UM AINHÉ NHÉ
BEBIDA (VINHO)
AZAUANI OTIM TUM
FOLHAS E ÒRÌSÀS COMPATÍVEIS A ELAS
-Folha da costa: Oxalá e todos os Orixás, folha da Nação
ketu/nagô
-Erva de santa luzia – Oxum, Ewá
-Pimentinha d’Água :Oxun
-Akoko – Ossayin, Ogun, Oyá
-São Gonçalinho: Oxóssi
-Sete sangrias – Obaluaiyê
-Tapete de oxalá:Oxalá
-Bete cheiroso – Oxalá, Yemanjá
-Goiabeira – Oxóssi, Ogum
-Mamona – Ossaim, Omolú
11
-Mamona vermelha – Exú, Ossaim
-Peregun liso: Ogun
-Neve Branca: Oxalá
-Peregun Listrado: Oyá, Oxumare
-Carqueja: Oxóssi
-Embaúba :Nanã, Yemanjá
-Gameleira branca: Iroko, Airá, Oxalá
-Canela de velho: Omolú,Nanã
-Melissa :Oxun
-Para raio :Oyá
-Beti branco:Oxalá– Yemanjá
-Alfavaca :Oxalá, Ibeiji, Oyá
-Folha da fortuna recortada: Exú
-Folha da fortuna redonda: Xangô, Airá
-Aroeira : Ogun
-Poejo: Oyá, Ibeiji
-Erva prata: Oyá
-Picão: Ogun
-Patchouli : Oxun
-Alecrim: Oxóssi , Ibeiji
-Guiné: Oxóssi , Osaiyn
-louro: Oyá, Oxalá
-Língua de vaca: Yemanjá
-Alevante: Oxalá
-Dormideira :Nanã
– Pata de vaca – Omolú, Oyá
-Cana do Brejo: Oxóssi e Nanã
-Oriri: Oxun,Ymanjá, Oxumare, orí
-Manjericão: Oxalá, Yemanjá.
-Obó: Xangô, Oumare, Odé
-Erva passarinho: Omolú
-Capeba: Yemanjá
-Folha de Obí: Oxalá
-Folha de Algodão: Oxalá
-Cana do brejo:Nanã, Oxóssi, Ewá, Oxalá
-Vence demanda: Ogun, Exú
-Picão Roxo: Ogun, Oxóssi
-Erva Capitão: Ogun
-Colônia: Yemanjá, Ewá, Oxalá
-Carrapateira: Exú, Omolú
-Barba de velho: Omolú, Nanã
-Erva Batata Doce: Oxumare, Ibeiji
-Erva Tostão: Oyá e Xangô, Obá
-Urtiga: Exú
12
-Baroneza: Nanã
-Tiririca: Exú,ogun, Odé
-Folha de bambú: Oyá, Oxalá
-Folha jenipapo: Omolú
-Taioba: Oxumare, Nanã, Ewá
-Arruda: Oxalá
-Agrião: Oxalá, Oxun
-Alface: Oyá
-Folha de Tamarindo: Oxalá
-Folha de abóbora: Orunmilá
-Folha da cana: Exú
-Folha do Milho: Oxóssi
-Vitória regia: Oxun, Obá
-Folha do limão: Exú
-Folha da mangueira: Ogun
-Folha da jaqueira; Oxóssi, exú
-Folha do baobá: Iroko, Oxalá, xangô.
-Folha do mamoeiro: Oxalá
-Negamina : Xangô, Yemanjá,Obá
-Erva Silvina: Omolú, Nanã
-Folha do cajazeiro: Ogun
-Erva de oxóssi: Oxóssi
-Sabugueiro: Obaluaiye
-Canela: Ibeiji, Oyá
-Pega pinto: Logun, Oyá
-Alfavaca: Oyá
-Arrebenta cavalo: Exú, ogun
-Bananeira: Exú
-Unha de gato: Exú
-Jarrinha: Oxun
-Oripepé: Oxun
-Bredo s/espinho: Yemanjá
-Rama de leite: Yemanjá
-Catinga de mulata: Yemanjá
-Mangerona: Yemanjá, Xangô, Obá
-Gibóia:Oxumare
-Mostarda: Nanã
-Nativo: Obá
-Língua de vaca: Obá
-Língua de galinha: Xangô
-Mutamba: Ewá
-Bredo: Ewá
-Folha de iroko: Iroko, Ossaiyn, Oxalá
-Manacã: Nanã
13
-Babosa: Exú
-Melão são Caetano: Oxumaré, Nanã , Oxun.
-levante: Oxalá, orí, Yemanjá
-Macaçá: Oxun, Ogun
-Balainho de Velho: Omolú, Orí
-Folha do fumo: Ossaiyn
-Cansação: Ogun, Exú
-Cipó chumbo: Ogun
-panaceia: Ogun
-carrapicho: Odé
-Bétis cheiroso: Odé
-Nativo: Odé
-Oxibatá: Oxun
Odus
1. OKANRAN-MEJI – a disciplina e teimosia 1 aberto e 15 fechados
Regente: Exu, Egun, Oyá
2. EJIOKO-MEJI – a incerteza e a indecisão 2 abertos e 14 fechados
Regente: Osolufon, Ibeji, Iroko
3. ETAOGUNDÁ-MEJI – a perseverança e a obstinação 3 abertos e
13 fechados
Regente: Obaluaiye, Ògun
4. IOROSSUN-MEJI – a tranqüilidade
4 abertos e 12 fechados
Regente: Oyá, Osóòssi, Yemonja
5. OXÊ-MEJI – a fama
5 abertos e 11 fechados
Regente: Òsún, Yemonja, Omolu
6. OBARÁ-MEJI – a riqueza e o brilho
6 abertos e 10 fechados
Regente: Sàngó, Osóòssi, Logun-Ede
7. ODI MEJI – o rancor e a violência
7 abertos e 9 fechados
Regente: Omolu, Esu, Osóòssi, Osala
14
8. EJONILÊ-MEJI – a impaciência e a agitação
8 abertos e 8 fechados
Regente: Ósògýàn
9. OSSÁ MEJI – a desconcentração
9 abertos e 7 fechados
Regente: Oyá
10. OFUN-MEJI/OGIOFUN – os problemas de saúde
10 abertos e 6 fechados
Regente: Osolufon
11. OWARYN-MEJI – a ansiedade
11 abertos e 5 fechados
Regente: Oyá, Esu, Ògun
12. EJILOSEBORÁ – a justiça e o discernimento
12 abertos e 4 fechados
Regente: Sàngó
13. EJIOLIGIBAN MEJI – a tranqüilidade e a concentração
13 abertos e 3 fechados
Regente: Nanã
14. IKÁ MEJI – o conhecimento e a sabedoria
14 abertos e 2 fechados
Regente: Òsùmàrè, Ossayn
15. OGBEOGUNDÁ MEJI – o discerminio total
15 abertos e 1 fechado
Regente: Obá, Iyewa
16. ALÁFIA-ONAN – a paz
16 abertos
Regente: Ifá
O SIGNIFICADO DAS 3 CORES: EFUN, WAGI E OSUN
Efun (barro branco encontrado no fundo dos rios); foi o
primeiro condimento utilizado antes da introdução do Sal.
Muito usado em Ebos elaborados para aos Orisa-funfun
(Orisa’s dos primórdios). O efun simboliza o Dia, por isso,
15
quando em pó, seja soprado ou friccionado seco é utilizado
com o objetivo de expandir, vitalizar, iluminar, clarear,
despertar, avivar. Já o Efun molhado com água pura ou com o
soro do Igbin é utilizado para acalmar, tranqüilizar,
adormecer, suavizar, abrandar, repousar, proteger. Por isso
que a cabeça do Yawo em reclusão deve permanecer coberta
de pó de Efun o Dia, e durante a noite coberta com Waji e
pequenas marcas de Efun.
Waji tinta azul que símbolo da idealização, transformação,
direcionamento. Utilizado para fins financeiros, atrair dinheiro,
transformar ou neutralizar energias ruins, acalmar alterar,
afastar energia de Iku-Egun e espíritos perversos.
Osún . Pó vermelho que traz a vida ao iniciado simboliza a cor
do ejé ou seja da vida do renascimento muito empregado para
os yawôs só não se deve usar em filhos de oxalá quando dos
mesmos recolhidos muito apreciado para ebós de riqueza e
afastamento de doenças e recuperação da vida.
EBÓS
ODÍ- (torrado) de 8 a 12 tipos de grãos.
Okas
Ovos
Padê (4 elementos)
Pipoca
Acara
Acaça amarelo e branco
Vela
Canjica
*PADÊ EM FOLHA DE MAMONA P/PESSOAS DE OSALA*
ARAIÊ - (cozido) de 8 a 12 tipos de grãos.
Okas
Pipoca
Acará
Acaça branco
Canjica
Padê (4 elementos)
16
OSSÁ - de 8 a 12 grãos cozidos
Okas
Padê (4 elementos)
Pipoca
Acará
Acaça branco
9 velas
Canjica
*Cenoura, chuchu, abobrinha, 9 sardinhas, 9 ovos, miúdos de
frango* (TUDO CRU)
YA MI - ovos na quantia da idade da pessoa
Dendê
Wagi
Mel
Azeite doce
Pó de axé Iorossum
Dependendo do caminho (3 pintinhos)
Acará
OXÊ - laranja, maçã, carambola, mamão, banana, mel e 5 ovos
Tirado na cachoeira
KIBEBE - fumo, cachaça e mel batidos no liquidificador
Tirado na mata
MEGIOKO - mandioca, batata, cenoura, batata doce. Tudo que
vem da terra picado.
Tirado em estrada longa ou de terra
INHAME - ralar com casca
EJONILE - tudo branco
Canjica, acaça, bolinha de inhame e arroz, pó de axé Efun
Grãos brancos e bandeirinha
Reza, dar como presente, não passar no corpo só representar
OFUN - tudo branco
Passar no corpo
EJILOSEBORÁ - (quiabo)
Cortar quiabo em rodelas
17
Diferença Entre “Odú e Odun”
Odú = é signo de Ifá..Obedece a uma cronologia dentro do sistema
de Ifá/Òrúnmílá.
Ódún = quer dizer Ano – Sendo assim, o etmo da palavra designa
o tempo de um calendário, aniversários, e comemorações de
eventos durante os ciclos específicos.
Òdun Bí – Iawò, relacionado ao verbo nascer
Òdun Kán- Literalmente um ano
Òdún Êji – Dois anos
Òdun Etá ou Metá- Tres anos
Òdún Erin – quatro anos
Òdún Árun – cinco anos
Òdún Éfá – seis anos
Òdún Ejè -Sete anos
Òdún Ejó – oito anos
Òdún Ésan – nove anos
Òdún Éwá – dez anos
Òdún Ókanlá – onze anos
Òdún êjilá – doze anos
Òdún Étalá – treze anos
Òdún Èrínlá- Quatorze anos
Òdún Édogun – quinze anos
Òdún Érindi lógun – dezesseis anos
Òdún Étadilogun – dezesete anos
Òdún Egidilogun – dezoito anos
Òdún Ókandilogun – dezenove anos
Òdún Ôgun – vinte anos
Ódún Okánlélogún -Vinte e um anos
Ódún Ògbón- Designa antiguidade de uma pessoa dentro do culto.
Baba Epê/Epeja
Dentro da família de Obatala, existes várias divindades Fun Fun.
Baba Ipeja não é Ossogyan e sim uma divindade também filho de
Osala que faz parte dos orisas FunFun, Baba Ipejá = Pai Pescador ,
e conhecido como o senhor da paz, diferente de ossogyan que é um
dos senhores da guerra.
Baba Ipeja , ele vive tanto em águas doces , como em águas
salgadas e lagoas, existe um Itãn que diz , que quando os
pescadores não conseguiam ter sucesso em suas pescarias , era á
18
Baba Ipejá que eram feitas as suas louvaçoes para que ele
trouxesse uma boa pescaria.
Baba Ipeja morreu cego, e por isso muitas pessoas fazem oferendas
pedindo saúde a esse orisa.
Baba Ipeja e o único que além de ser pescador também tem seu
espirito guerreiro , porém prefere a Paz, por isso e um orisa que
sempre foi o mais distante de sua família , vivendo as beiras de rios
, lagos e mares , preferindo, sua comunicação com as Iagbas =
Iemonja e osun .
Porém e o único gueirro que trás consigo;
A Mão de Pilão de Ossogyan
A Polvarin de Ajagunan
A Espada e o Escudo de Ajá
A Lança de Jagun
O Ofá de Inrilé
E seu próprio Pai Osala consedeu a sua coroa, para ser herdeiro de
seu trono.
Lembrando que:
Ipeja , Logunede , e Inrilé.
São considerados os senhores da pesca , os 3 peçam juntos ,
pescadores inseparáveis.
Cantiga já fiz
Baba Ipe , Ipeja Ipeja Odo
Baba Ipe , Ipeja Ipeja Odo
Tradução .
Pai da pesca , pescador das águas
Pai da pesca , pescador das águas
Baba Ipejá Epá .
Babá Epèja,
De todas as qualidades de Oxaguiã, Babá Epèja, aquele que trás o
peixe, é o caminho mais calmo de Oxaguiã, lembrando que essas
qualidades são momentos de Oxaguiã, , Ajalè é aquele que sai da
casa do Pai, e assim por diante. Babá Epè, como também é
chamado, é a porção madura de Oxaguiã, aquele que é ligado à
pesca e ao ciclo das águas.
Após conquistar a cidade de Ejibò e tornar-se Elejibò, ou seja, o
senhor de Ejibò, Oxaguiã precisava instaurar a ordem na cidade,
com isso Oxaguiã deixa seu lado guerreiro de lado, e passa a
19
assumir o papel de estrategista. Seu povo era famoso por ser bons
guerreiros e caçadores, porém durante as chuvas, eles ficavam
quase sem alimento. Chegou aos ouvidos de Oxaguiã que em
Ìlobùú, existia um jovem caçador famoso por caçar elefantes e
também por ser um exímio pescador, que se chamava Erinlè.
omo a cidade de Erinlè era produtora de inhame, Oxaguiã usando
dessa desculpa foi visitá-lo, e começou a observar tudo, para
aprender mecanismos que o ajudasse em sua gestão. Após dias,
Oxaguiã percebeu que após consumir a carne o elefante, o povo da
cidade não usavam os dentes, e como em Ejibó era famosa por
seus artesãos, os dentes de marfim poderiam virar verdadeiras
obras de artes, Erinlè como era ligado às artes e amava a beleza,
aceitou o acordo de Oxaguiã, onde o povo de ìlobùú iria fornecer o
marfim e ensinar o povo de Ejibò a pescar, em troca o povo de
Ejibò iria ensinar novos métodos de cultivo de inhame e os artesãos
iriam trabalhar o marfim, transformando em todo tipo de utensílio
para o povo de Erinlè.
Orisá Epejá é da família dos Funfuns.
Orisá cultuado na casa de Olorokê, Ase Efon.
Dizemos que Epejá é o "Logunedé" entre os Funfuns, por ser o
Imolé da família branca que mais ostenta beleza e vaidade, ele é
um homem esteticamente perfeito.
Ligado a Yemonja, é o Orisá que trás a vida as águas, é idolatrado
por pescadores pelo fato de trazer peixes e animais aquáticos para
todos os rios que é consagrado e com isso garantir o sustento de
todos os que vivem de pesca.
"Baba Epè, Epejà Epejà Olodó"
Epejá caminha com Erinlé, Osun, Ologunedé, Yemonja e Ogun e
obviamente toda a família Funfun.
Seu Ibá é de louça.
É o Orisá sem negatividade, tudo faz crescer e procriar. Dizem que
se casou com Iyá sessu e que divide com Osun o dom da
prosperidade.
Sendo um Orisá Efon, ele dança Ijesá e Batá, usa Abebê, Idá, mão
de pilão e Atorí. Por não ser rei ele não usa filá.
Epejá não é qualidade de Ogyan, é um Orisá a parte.
Epi Imolé!
Epeja Ifa Olorun - O pescador da sabedoria do criador
20
Poema: PORQUE SOMOS DE OXAGUIAN
Os filhos da inconformação
Nada está completo, nada está acabado
Há muito ainda por construir
Há de todas as formas o constante melhorar
Porque somos de Oxaguian
O sonho de um dever cumprido com sucesso
A ânsia de melhorar o que nasceu para ser imperfeito
A revolta e a indignação
por todas as injustiças e desigualdades
Porque somos de Oxaguian
A cabeça pensante do mundo
Arquitetos, engenheiros, administradores
professores, coordenadores
trabalhadores que nunca descansam
mas antes de tudo, eternos aprendizes
21
ansiosos para a próxima lição
Porque somos de Oxaguian
Questionadores, pesquisadores
impacientes e insatisfeitos
Nadando contra a correnteza
Desesperados por uma solução
que traga a luz da compreensão
Porque somos de Oxaguian
Os soldados que nunca dormem
num mundo de guerra constante
a eloquência de um debate
perguntando, respondendo, complementando
articulando, defendendo, acusando
Porque somos de Oxaguian
A justiça acima do perdão
A verdade acima do senso comum
A retidão acima do amor
O compromisso de servir acima de qualquer coisa
Porque somos de Oxaguian
Saber o ouvir e aconselhar
Saber brigar e apaziguar
Saber pagar e saber cobrar
Saber gritar e saber calar
22
Porque somos de Oxaguian
Ousar dizer o que não foi dito
Ousar fazer o que nunca foi feito
Ousar questionar o que não se questiona
Ousar tentar de um jeito diferente
Ousar ser o que nunca ninguém foi
Porque somos de Oxaguian
Pra sempre incompreendidos
julgados, mal-interpretados
muitas vezes até condenados
perseguidos, caluniados
e nunca desistindo de tentar mais uma vez...
Porque somos filhos de Oxaguian
Eternos inventores
Teimosos, desbravadores
Sedentos de feitos gloriosos
Estamos sempre no limite
de infinitas possibilidades
conquistando o inconquistável
Tornando possível todos os impossíveis
SOMOS FILHOS DE OXAGUIAN !
A vara da justiça nos pertence
23
O inhame que alimenta nos pertence
A prata reluzente nos pertence
Entre o começo e o fim
nós somos o meio
O numero oito, que não começa nem termina:
APENAS PERMANECE...
24