Qeyri-Myyninteqral Praktikmllrnmetodikivsait
Qeyri-Myyninteqral Praktikmllrnmetodikivsait
net/publication/341775620
CITATIONS READS
0 4,542
1 author:
SEE PROFILE
All content following this page was uploaded by Ilyas Ravan Hasanov on 04 November 2021.
ЙУНКШ-ЬЪЦННЦТ
ШТЕУЙКФД
(Зкфлешл ьцжхцдцдцк ъюът ьуещвшлш мцыфше)
Бакы 2007
Илйас Щясянов
Т. Щцсейнов ад. 134 №-ли Академик Эимназийа
2
§ 1. ЙУНКШ-ЬЪЦННЦТ ШТЕУЙКФД
1.1. Шиешвфш агтлышнф мц йункш-ьъцннцт штеуйкфд
x3 ′ x3
= x 2
щдвгхг ъюът, F ( x ) = агтлышнфыэ f ( x) = x 2
3 3
агтлышнфыэтэт шиешвфш агтлышнфыэвэк.
Фнвэтвэк лш, F ′( x) = f ( x) щдфкыф, ( F ( x) + C )=′ F ′( x) + C=′
′( x) f ( x)
= F= щдфк. Игкфвф С-шыецтшдцт ыфише цвцввшк.
Ыщтгтсг ицкфицкдшнц пбкц F ( x) агтлышнфыэ f ( x) -шт шиешвфш
агтлышнфдфкэтвфт рцк рфтыэ ишкшвшкыц, щтвф щтгт шыецтшдцт
шиешвфш агтлышнфыэ F ( x) + C жцлдштвц нфяэдф ишдцк.
3
1.2. Йункш-ьъцннцт штеуйкфдэт чфыыцдцкш
1. ∫ f ′( x=
) dx f ( x) + C
2. ∫ df=
( x) f ( x) + C
3.= ∫ ∫
kf ( x) dx k f ( x) dx, k ∈ R
4. ∫ ( f ( x) ± g ( x)) dx = ∫ f ( x) dx ± ∫ g ( x) dx
d
dx ∫
5. f ( x) dx = f ( x)
6. d ( ∫ f ( x) dx) = f ( x) dx
Ьшыфд 1. Фжфхэвфлэ штеуйкфддфкэ ыфвцдцжвшкцл:
1.
d
dx
( ∫ (x 5
+ 2)dx =+)
x5 2
∫ de= ∫ e dx= ex + C
x x
2.
∫ 4 x dx = 4∫ x dx
3 3
3.
5. ∫ dx= x+C
6. ∫ dt = t +C
∫ d (2 x + 5 x + 1) = 2 x 2 + 5 x + 1 + C
2
7.
2x − 3 2x − 3
8. ∫ d x +=
11 x + 11
+C
4
∫ d ( x =) x3 + C
3
9.
∫
10. d ( tg xdx) = tg xdx
1. ∫ 0 dx = C
2. ∫ 1dx = x+C
x n +1
∫ = + C, n ≠1
n
3. x dx
n +1
dx
4. ∫=
x
ln x + C
ax
∫a= +C
x
5. dx
ln a
∫e dx= e x + C
x
6.
7. ∫ sin x dx =
− cos x + C
8. ∫ cos x=
dx sin x + C
dx
∫ cos ∫ (1 tg x)dx =+
=+ 2
9. 2
tg x C
x
dx
∫ sin ∫ (1 + ctg x)dx =
= − ctg x + C
2
10. 2
x
5
11. ∫ tg xdx =
− ln cos x + C
12. ∫ ctg
= xdx ln sin x + C
dx x
13. ∫=
sin x
ln tg
2
+C
dx x π
14. ∫ cos=
x
ln tg( + =
2 4
) ln sec x + tg x + C
dx 1 x
15. ∫a 2
+x 2
=
a
arctg + C ,
a
a≠0
dx
16. ∫ = arcsin x + C
1 − x2
dx x
17. ∫ = arcsin + C ,
a2 − x2 a
x <a≠0
dx 1 x+a
18. ∫ a 2 − x 2 2a ln x − a + C
=
dx
19. ∫ x +a2 2
= ln x + x 2 + a 2 + C , a≠0
dx
20. ∫ x −a2 2
= ln x + x 2 − a 2 + C , x > a > 0
21. ∫ sh xdx
= ch x + C
22. ∫ ch xdx
= sh x + C
dx
23. ∫ ch =
x 2
th x + C
6
dx
24. ∫ sh 2
x
=
− cth x +C
∫ (1 − 2 x + 3 x3 )dx =−
2 3 3 4
2. 2
x x + x +C
3 4
4
3. ∫ sin x + 1 − x 2 dx =
− cos x + 4 arcsin x + C
( x + 2)3 x3 + 6 x 2 + 12 x + 8
4. ∫
= dx ∫= dx
x x
8 1 3
= ∫ (x + 6 x + 12 + )dx= x + 3 x 2 + 12 x + 8ln x + C
2
x 3
dx dx
∫ sin 2 x + ∫ cos2 x =
= − ctg x + tg x + C
1 3
2 3 2 5
6. ∫ x (1 − x)dx =∫ ( x − x )dx = x 2 − x 2 + C
3
2 2
5
7
dx ( x2 + 1 − x2 ) dx dx
7. ∫ x 4 + x 2 ∫ x 2 ( x 2 + 1) dx =
= ∫ x2 − ∫ x2 + 1 =
dx 1
=∫ x −2 dx − ∫ =− − arctg x + C
1+ x 2
x
2x 1 3
8. ∫ ( 2 + x ) dx =
1
x
+ x + C = 2 x log 2 e + x3 + C
2
ln 2 3 3
( 3x + 2 ) dx
2
9x2 + 6 x + 4
9.= ∫ x
∫=
x
dx
= ∫ 9x ( 3
2
− 6x
1
2
+ 4x
−1
2
)dx= 18 5 2
5
3 1
x + 4 x 2 + 8x 2 + C
(3e) x
10. 3=∫ ∫ (3e= +C
x x
e dx ) x dx
ln(3e)
( )
11. ∫ tg 2 dx =∫ 1 + tg 2 x − 1 dx = 1 + tg 2 x dx − dx= tg x − x + C ∫( ) ∫
3 4
12. ∫ cos 2
x
− dx =3 tg x + 4 ctg x + C
sin 2 x
π
= 2 ∫ sin xdx =
− 2 cos x + C , bгкфвф ч ∈ (0; )
2
1
∫ ( x + 7) dx = ( x + 7) + C
4 5
14.
5
−10
dx 1
∫ ( x − 2 ) dx =
− ( x − 2) + C
−9
15. ∫ ( x − 2) 10
=
9
8
x4
16. ∫ x3 dx
= +C
4
2x
17. ∫ 2 x=
dx +C
ln 2
5
5x 3 5
18. ∫ 5 x 3 dx=
2
+ C= 3 x 3 + C
5
3
23 2 13 2 43 4 1 43
19. ∫3 =
xdx
3∫
x =
dx
3
x :
3
+ C=
2
x +C
1 2
20. ∫ sin x cos
= x dx ( sin x )
∫ sin x d = sin x + C
2
ln x 1 2
21. ∫ = dx ( ln x )
∫ ln x d = ln x + C
x 2
x x x x
22. ∫ cos= dx 2 ∫ cos d=
2sin + C
2 2 2 2
1 1
23. ∫ sin 3 xdx = ∫ sin 3 xd ( 3 x ) =
− cos 3 x + C
3 3
24. ∫ cos ( x − 1) dx
= ∫ cos ( x − 1) d ( x − 1=) sin ( x − 1) + C
dx 1 d ( ax + b ) 1
∫ ax= ln ax + b + C ( a ≠ 0 )
a ∫ ax + b
26. =
+b a
9
( x − 2) 2 =
3
2
∫ ∫ ( x − 2) d ( x − 2) = ( x − 2) 2 + C
1 3
27. x − 2dx = 2
3 3
2
1 3
28. ∫ sin
2
=
x cos xdx ∫ sin
2
xd (=
sin x ) sin x + C
3
1 d ( x + 1) 1
2
ln ( x 2 + 1) + C
xdx
29. ∫ 2=
x + 1 2 ∫ x2 + 1
=
2
sin x d ( cos x )
30. ∫ tg xdx ∫ cos x
= dx =
− ∫ cos x = − ln cos x + C
1
d
31. ∫
dx
±∫
=
dx
∫
= x =
x x2 −1 1
x2 1 − 2
1
1 − ( )2
x x
1 1
= arcsin + C =± arccos + C , x > 1
x x
e d (=
x2 )
1 x2 1 x2
32. ∫ xe x= ∫ e +C
2
dx
2 2
2 + 3 3 x2 + 5 x −3 −5
33. ∫ x 3
dx = 2 ∫ x 2
dx + 3∫ x 6
dx +
5
− 3 +1 − +1
2 6
dx x x 4
+5∫ =
2 +3 + 5ln x + C =
− + 18 6 x + 5ln x + C
x − +1 − +1
3 5 x
2
6
5dx x2 + 1 − x2 dx dx
34. ∫ x 4 + x 2 ∫ x 2 ( x 2 + 1) dx =
=5 5∫ 2 − 5∫ 2
x x +1
=
10
5
=− − 5arctg x + C
x
2 x3 + 1 x −1
∫( ) 1
∫ x2
−2
35. dx = 2 x + x dx = x 2
+ + С =x2 − + C
−1 x
12 x 4 x2
∫ (12 x − 6 x + 1) dx= − 6 + x + C= 3x 4 − 3x 2 + x + C
3
36.
4 2
dx 1 d (3 x + 1) 1
37. ∫ 3x=
+1 3 ∫ 3x + 1
= ln 3 x + 1 + C
3
x +1 1
38. ∫ x ∫
dx = (1 + )dx =
x
x + ln x + C
3xdx x +1−1 1
39. ∫ x + 1 = 3∫ x +1
dx = 3∫ (1 −
x +1
)dx = 3( x − ln x + 1) + C
ln x 1 2
40. ∫=
x
dx ∫ ln xd=
(ln x)
2
ln x + C
Еуые-2
3x3 x ( x 2 + 3) − 3 x 3x
1. ∫ 2 3∫
dx = 3∫ x
dx =− dx =
x +3 x +3
2
x +3
2
xdx 3x 2 9 d ( x + 3) 3 2 9
2
= 3∫ xdx − 9∫ 2 = − ∫ 2 = x − ln ( x 2 + 3) + C
x + 3 2 2 ( x + 3) 2 2
x3
2. ∫ ( x + e ) dx =
2 x
+ ex + C
3
x3 x 2
∫ ( x − 1)( x + 2 ) dx = ∫ ( x + x − 2 ) dx = + − 2x + C
2
3.
3 2
11
1− x 1
4. ∫( x
=
) dx ∫ − 1 dx
x
= 2 x − x+C
12
x
d
dx 1 a = 1 arctg x + C a ≠ 0
11. ∫ 2 = ∫ ( )
x +a 2
a x
2
a a
1+
a
dx dx x + a − ( x − a)
12. ∫ 2 ∫=
( x − a )( x + a ) ∫ 2a ( x + a )( x − a )
= = dx
x − a2
1 1 1 1 d ( x − a) d ( x + a)
= ∫ − dx=
2a x − a x + a
∫
2a x−a
−∫
x+a
=
1 1 x−a
= (ln x − a − ln x + a )=
+C ln +C ( a ≠ 0)
2a 2a x + a
x2 d ( x3 )
arc sin ( x3 ) + C
1 1
13.=dx∫ ∫
=
1 − x6 3 1 − x3
( )
3
2
dx 1 d x 2 ( ) 1 1 x 2
14. ∫ 2x2 + 3 = ∫ = ⋅ arctg +C=
( ) ( )
2 2
2 x 2 + 3 2 3 3
1 2
= arctg x + C
6 3
dx 1 x− 5
15. ∫ 2
= ln +C
x −5 2 5 x + 5
dx dx
16. ∫ 2
= ∫=
x − 10 x + 16 x − 2 ⋅ 5 x + 25 + (16 − 25 )
2
13
d ( x − 5) 1 ( x − 5) −=
3 1 x −8
= ∫ ( x − 5=
) −3
2 2
ln
2 ⋅ 3 ( x − 5) + 3
+C ln
6 x−2
+C
dx dx
17. ∫ 2
= ∫=
x + 3x + 4 3 9 9
( x2 + 2 ⋅ x + ) + 4 −
2 4 4
3 3
dx+ x+
= 2 1 2 2x + 3
= ∫ 2
=
arctg 2 +C arctg +C
3 7
2
7 7 7 7
x+ + 2 2
2 2
1 1
dx+ x+
dx = 2
18. ∫ =
1 − x − x2
∫ 2
arcsin =
5
2 +C
5 1
− x + 4
4 2
2x +1
= arcsin +C
5
x 4 dx 2 1 x3
19. ∫ x 2 + 1= ∫ x − 1 +
x2 + 1
dx=
3
− x + arctg x + C
3 1 + ctg x 1 3
∫ ∫ ( ) ( ) ( )
4
20. dx =
− 1 + ctg x 3
d 1 + ctg x =
− 1 + ctg x 3
+C
sin 2 x 4
dx 1 dx 1 dx
21.=2 ∫ 9 + 4x =∫
9 1 + 4 x2 9 ∫ =
2x
2
9 1 +
3
14
2x
d
⋅ ∫ 2 =
1 3 3 1 2x
= arctg +C
9 2 2x 6 3
1+
3
2x 2 3x + 4 − 4 2 4
22. ∫ 3x + 4 dx =
3∫ 3x + 4
dx =∫ 1 − dx =
3 3x + 4
2 4 2 8
= x − ln 3 x + 4 + C = x − ln 3 x + 4 + C
3 3 3 9
±3 2 ∫ sin xdx =
= 3 2 cos x + C
x2 −1 x2 + 1 − 2 2
24. ∫ 2 dx =
∫ ∫
dx = 1 − 2 dx =
x +1 x +1
2
x +1
=
x − 2 arctg x + C
2x +1 2x −1+ 2 2
25. ∫ 2 x − 1dx =
∫ 2x −1 ∫ 1 + 2 x − 1 dx =
dx =
2 d ( 2 x − 1)
= x+∫ dx = x + ∫ = x + ln 2 x − 1 + C
2x −1 2x −1
Еуые-3
1 1 1
1. ∫ x − 4sin x dx =∫ dx + 4 ∫ ( − sin x ) dx =− −
2 2
x x
1 1
−4 ∫ sin xdx =− − 4 ( − cos x ) + C =− + 4 cos x + C
x x
15
∫(x + px + q )dx
= ∫ x dx + ∫ pxdx + ∫ qdx=
2 2
2.
1 3 p 2
= ∫ x dx + p ∫ xdx + q ∫ dx = x + x + qx + C
2
3 2
5 5 dx 5 dx 5 2 2x
3. ∫ 2=
x +7 2
2∫
dx =
7 2∫
=
2
2 7
arctg
7
+C
x2 + x2 +
7
2
2
dx 1 dx 1 1 x− 3
4. ∫ 2x 2
= ∫ =⋅ ln
−6 2 x −3 2 2 3 x + 3
2
+C
1 2
dx 1 − 1 3
5. = ∫ ∫ = x= +C x2 + C
3 3 3
x dx
3
5x 3
5 3
5⋅2 2 5 3
3
dx 1 d ( 2x) 1 2x
6. = ∫ ∫ = arcsin +C
3 − 4x 2 3 − ( 2x) 2
2 2
3
1 1
∫ cos= d ( 3t )
3∫
7. 3t dt cos 3t = sin 3t + C
3
x
x x x
− − −
8. ∫ e dx =
−2 ∫ e d − =
2
−2e + C
2 2
2
1 1
9. ∫ sin ( ax + b ) dx =a ∫ sin ( ax + b ) d (ax + b) =−a cos ( ax + b ) + C
1 1 1 1
10. ∫ 5 x + 4=
dx ∫ d ( 5 x +=
4) ln 5 x + 4 + C
5 5x + 4 5
15 x
∫
11. 3x ⋅ 5 x dx = 15 x dx = ∫ ln15
+C
16
1 3
2
12. ∫ x + 1dx= ∫ ( x + 1) 2 d ( x + 1)= 3
( x + 1) 2 + C =
2 2
= ( x + 1) +C
= ( x + 1) x + 1 + C
3
3 3
1 −2 x +3 1 5−2 x +3
13. 5 ∫
−2 x + 3
dx =− ∫ 5 d ( −2 x + 3) =− ⋅ +C
2 2 ln 5
2x2 + 4x + 1 2x2 + 1 + 4 x
14. =
2 ∫ 2x +1
dx ∫ 2 x 2 + 1 dx
=
4x 4 xdx d ( 2 x 2 + 1)
∫ 1 + 2 x 2 + 1 dx =
= x+∫ 2
2x +1
x+∫
=
2 x2 + 1
=
= x + ln(2 x 2 + 1) + C
e x − e− x 1 x 1
15. ∫ = dx ∫ e dx + ∫ e − x d (=
−x)
2 2 2
=
1 x 1 −x
2
e + e + C=
2 2
(e + e ) + C
1 x −x
x x +1 −1 1
16. ∫ x + 1 dx = ∫ x +1
dx = ∫ 1 − dx = x − ln x + 1 + C
x +1
dx dx dx
17. =
2 ∫x + 6 x + 10 ∫x=
+ 6 x + 9 + 1 ∫ ( x + 3) + 1
2
= 2
= arctg ( x + 3) + C
17
x −3
d
dx
18. ∫= = ∫=
1 dx 2
4 − ( x − 3) 2 x −3 x −3
2 2 2
1− 1 −
2 2
x −3
= arcsin +C
2
2 x3 − 3x 2 + 1
∫ ( 2 x − 3 + x )dx =
1
19. ∫ dx = −2
x 2 − 3x − + C
x2 x
dx 1 d ( 3x + e ) 1
20. ∫ 3x=
+ e 3∫
= ln 3 x + e + C
3x + e 3
∫( ) 3x3 2x x
21. 3 x 2 + 2 x + 4 dx= + 2⋅ + 4 x + C=
3 3
4
= x3 + x x + 4x + C
3
∫ (e + 52 x )=
1 3x 1
22. 3x
dx ∫ e d ( 3 x ) + ∫ 52 x d ( 2=
x)
3 2
1 3 x 1 52 x
= e + ⋅ +C
3 2 ln 5
2x +1 1
23. ∫ x
dx =∫ 2 + dx =2 x + ln x + C
x
∫(x y + e x y + e y )dy
= x 2 ∫ ydy + e x ∫ ydy + ∫ e y dy
=
2
24.
x2 y 2 ex y 2
y ( x + e ) + ey + C
1 2 2 x
= + + e y + C=
2 2 2
18
1 1 dx 1 1
25. ∫ 4=
+ 64 x 4 ∫ 1 + 16 x
dx = 2
4 ∫ 1+ ( 4x)
= 2 2
1 d ( 4x) 1
= ∫
=
16 1 + ( 4 x ) 16
2
arctg 4 x + C
Еуые-4
−1
1 1
1 4 4
1. ∫
3
1 − 3xdx =− ∫ (1 − 3 x ) 3
d (1 − 3x ) =− (1 − 3x ) 3 + C =
3 3 3
1
− (1 − 3 x ) 3 1 − 3 x + C
=
4
2. ∫
x 2 + 3x + 1 (x 2
+ x ) + ( 2 x + 1) 2x +1
x2 + x
=
dx ∫ x2 + x
=dx ∫ 1 + x 2
+x
dx
2x +1 d ( x2 + x )
=x+∫ 2 dx =x + ∫ = x + ln x 2 + x + C
x +x x2 + x
1− x 1 1 1
3. ∫ 2 x
dx = ∫ − dx = x − x + C
2 x 2 2
1 1
∫ cos ( cos 2 x + 1 − 1 + 2 cos 2 x )dx
2∫
4. x + cos 2 x=
2
− dx =
2
1 1
∫ ( cos 2 x + 2 cos 2 x )dx =
2 ∫
= ⋅ 3 cos 2 xdx =
2
3 1 3
= ⋅ sin 2 x + C = sin 2 x + C
2 2 4
19
3 3
d x 1+ x
dx 1 2 1
5. ∫
= ∫
= ln = 2 +C
2 − 3x 2 6 3
2
2 6 3
1− x 1− x
2 2
1 2+x 3 2
= ln + C, x ≠
2 6 2−x 3 3
3
d x
dx 1 2 1 3
6. ∫
= =∫ arcsin x + C
2 − 3x 2 3 3
2
3 2
1− x
2
π π x
d − x d −
7. ∫
dx
−∫
= 2 = −∫ 4 2 =
1 + sin x π π x
1 + cos − x cos 2 −
2 4 2
π x π
= −tg − + C , x ≠ − + 2π k , k = 0, ±1, ±2,...
4 2 2
xdx 1 ( )
d x2 1 x2
8. = ∫ 4+ x 2 ∫ 22 + x 2 2 4
= arctg +C
( )
4
2
d (x ) 4
x4 − 2
=
x3dx
9. ∫ 8
1
∫=
1
ln + C, (x ≠ ± 2) 8
x −2
( ) ( ) x4 + 2
2 2
4 x − 2
4 8 2
20
1 dx
10. ∫x = dx ∫ ( x + 4) = arctg ( x + 4 ) + C
2
+ 8 x + 17 +1
2
eln x xdx
11. ∫ x dx= ∫ x
= ∫ dx= x+C
x
d
dx 1 dx 1 2 1 x
∫ 4 + x2 4=
12. = ∫ x2 2 ∫ = x
2
2
arctg + C
2
1+ 1+
4 2
∫
13. tg 2 4 xdx = ∫ (1 + tg ) ( )
4 x − 1 dx = ∫ 1 + tg 2 4 x dx − ∫ dx =
2
1
= tg 4 x − x + C
4
∫
14. tg 3 2= ∫ (tg 2 xdx + tg 2 x − tg 2 x=
3
xdx )dx
∫ tg 2 x ( tg ) 1
2 x + 1 dx − ∫ tg tg 2 xd ( tg 2 x ) −
2∫
= 2
= 2 xdx
sin 2 x 1 1 d ( cos 2 x ) 1 2 1
−∫ dx =tg 2 2 x + ∫ =tg 2 x + ln cos 2 x + C
cos 2 x 4 2 cos 2 x 4 2
x
d
dx 2 x
15. ∫ =
4 − x2
∫ =
2
arcsin + C
2
x
1−
2
21
dx
16. ∫x x2 + 1
; x ≠ 0 щдвгйвф
1
d
dx
=
dx
=
sgn xdx
= − x ;
x x2 + 1 x x 1 + 1 x 2
1 +
1 1
2
x2 x2 1+
x
Щтвф
1
d
dx x 1 1
∫x x2 + 1
=−∫ =− ln + 1 + 2 + C =
x x
2
1
1+
x
1 + x2 + 1
= ln +C
x
dx
17. ∫x x2 −1
;
1
d
x
Игкфвф ∫
dx
=
sgn xdx
=
− ( x > 1)
x x2 −1 x2 1 − 1 1
2
x2 1−
x
щдвгхгтг тцяцкц фдфй:
22
1
d
dx x 1
∫x x2 −1
=
− ∫ 2
=
− arcsin
x
+C
1
1−
x
sin x sin x sin x
18. ∫ 1 − cos x 2
dx =∫
sin x
dx =± ∫
sin x
dx =± x + C
1 d ( x + 4) 1
2
ln ( x 2 + 4 ) + C
x
19. ∫ 2 =
2 ∫ x2 + 4
dx =
x +4 2
( 4 x + 1) 2 + C=
3
1
1
∫ ∫ ( 4 x + 1) ( 4 x + 1) 2 + C
3
20. 4 x + 1dx= 2 dx=
3 6
4⋅
2
dx 1
∫ ( 2 x + 1)= ∫ ( 2 x + 1) ( 2 x + 1) d ( 2 x + 1=)
−3 −3
21. 3
dx=
2 ∫
1 ( 2 x + 1)
−2
1 1
= + C =− ⋅ +C
2 −2 4 ( 2 x + 1)2
x 1 2x −1+1 1 1
22. ∫ 2 x − 1 dx =
2∫ 2x −1
dx =∫ 1 + dx =
2 2x −1
1 1 1 1
= x + ln 2 x − 1 + C =x + ln 2 x − 1 + C
2 2 2 4
x2 + 2x + 1 2x d ( x 2 + 1)
23. ∫ ∫ 1 + x 2 + 1 dx =
dx = x+∫ =
x2 + 1 x2 + 1
= x + ln ( x 2 + 1) + C
23
x2 + 2x −1 14
24. ∫ 3 − x dx =− ∫ x + 5 + x − 3 dx =
x2 x2
=− + 5 x + 14 ln x − 3 + C =− − 5 x − 14 ln x − 3 + C
2 2
−3
dx dx sgn x 1 2
1
25. ∫ ∫
= =
−
2 ∫ x2
1 + d 1 + 2 =
( x + 1) x
3 3
3 1
2 2 2
x 1 + 2
x
1
−
sgn x 1 2 x sgn x x
= ⋅ 2 1 + 2 +C
= +C
= +C
2 x 1+ x 2
1 + x2
Еуые-5
3x 4 + 5 x3 − 6 x 4 x + 4
1. ∫ x
dx = 3∫ x3 dx + 5∫ x 2 dx −
1
dx 3 4 5 3 24 5 4
−6 ∫ x dx + 4 ∫
4
= x + x − x + 4 ln x + C
x 4 3 5
4 + x2 − 3 4 − x2 4 + x2 4 − x2
2. ∫ =
16 − x 4
dx ∫ 16 − x 4
dx − 3∫
16 − x 4
dx
dx dx x
= ∫ 4− x 2
− 3∫ = arcsin + ln x + x 2 + 4 + C
4+ x 2 2
24
1 (4 + x ) + (4 − x )
2 2
dx 1 8dx
∫ 16 − x 4 8=
3. = ∫ 16 − x 4 8 ∫ ( 4 − x 2 )( 4=
+ x2 )
dx
1 dx dx 1 1 x − 2 1 x
= ∫
8 4− x 2
+∫ 2
= − ln
4+ x 8 4 x+2 2
+ arctg + C =
2
1 x x−2
= 2 arctg − ln +C
32 2 x + 2
x
2 x + 5x
x
dx dx 1 1
4. ∫ dx = ∫ x + ∫ x = ∫ dx + ∫ dx =
5 2
x
10 5 2
x x
1 1
=5 + 2 +C =− x
1
− x
1
+C
1 1 5 ln 5 2 ln 2
ln ln
5 2
7 x5 − 6 x3 + x 2 − 136 x + 6 2
∫ = ∫ 7 x − 34 x + 1 + =
3
5. dx dx
x2 + 4 x +4
2
∫ (7x − 34 x + 1)dx + 2 ∫
dx 7 x
= 3
= x 4 − 17 x 2 + x + arctg + C
x +4 4
2
2
dx dx d ( x + 3)
6. =
2 ∫ x + 6 x + 34 ∫=
( x + 3) + 25
2 ∫ ( x + 3 ) 2 + 52
=
1 x+3
= arctg +C
5 5
25
7. ∫
dx (
x + x − 1 dx )
= ∫ x − x −1 x + x −1
=
x − x −1 ( )( )
∫( )
1 1
= x + x − 1 dx= ∫ x dx + ∫ ( x − 1) 2 dx=
2
2 32 2
x + ( x − 1) 2 + C
3
=
3 3
dx
8. ∫ x (1 + x )
;
d x ( )
∫
dx
=
x (1 + x )
∫
dx
= 2∫ = 2 ln ( )
x + 1+ x + C
x 1+ x
( )
2
1+ x
x < −1 щдвгйвф
dx dx d −x −1
∫ x (1 + x )
∫
=
−x −1 −x
−2 ∫
=
−x
=
d ( − x −1)
=−2 ∫ =−2 ln ( −x −1 + −x + C )
1 + ( − x −1)
2
∫=
x (1 + x )
dx
2sgn x ln ( x + )
x + 1 + C ( x < −1; x > 0 )
26
щдгк
dx dx d x
9.= ∫ x (1 − x )
∫ = 2= ∫
( ) ( )
2 2
x 1− x 1− x
dx e x dx d (ex )
10. ∫ = ∫ e2 x + 1
= ∫= arctg e x + C
e + e− x
x
1+ e 2x
dx dx e − x dx
11. = ∫ 1 + e2 x
∫ e x=
e −2 x + 1
∫ e−2 x + 1
=
d ( e− x )
=−∫ ( )
− ln e − x + e −2 x + 1 + C
=
(e )
−x 2
+1
dx
12. ∫ x ln x ln ( ln x ) ;
sin x + cos x
13. ∫ 3
sin x − cos x
dx ;
27
π
фдыфй, x ≠ + π k ( k = 0, ±1, ±2,....) щдвгйвф
4
sin x + cos x 1
( ) 3 d ( sin x − cos x ) =
−
∫ 3 sin x − cos x ∫dx = sin x − cos x
2
3 3
= ( sin x − cos x ) 3 + C= 3 1 − sin 2 x + C фдфкэй.
2 2
sin x cos xdx
14. ∫ a 2 sin 2 x + b 2 cos 2 x
;
d ( a 2 sin 2 x + b 2 cos 2 x )
Игкфвф sin x cos xdx = щдвгхгтг
2 ( a 2 − b2 )
тцяц-кц фдыфй,
sin x
15. ∫ cos 2 x
dx ;
Игкфвф
sin xdx
= −
d 2 cos x ( ) щдвгхгтг тцяцкц
cos 2 x 2 2 cos 2 x − 1
фдыфй,
π
x −πk < (k = 0, ± 1, ± 2,....) щдвгйвф
4
28
sin x 1 d ( 2 cos x ) 1
∫ dx =
−
2∫
=
− ln 2 cos x + cos 2 x + C
( )
2
cos 2 x 2
2 cos x − 1
d ( 2 ch x )
16. ∫
sh x
= dx
1
2∫
=
1
ln ( )
2 ch x + ch 2 x + C
( )
2
ch 2 x 2
2 ch x − 1
dx dx
17. =
2 ∫ sin
2
x + 2 cos x ∫=
( tg x + 2 ) cos x
2 2
d ( tg x ) 1 tg x
= ∫=
tg x + 2
2
2
arctg
2
+C
x
d th
= ∫ =
dx dx dx 2 x
∫ sh x ∫ x=
18.=
x ∫ x x x
ln th + C
2
2sh ch 2 th ch 2 th
2 2 2 2 2
sh x ch xdx 1 d ( ch 2 x )
19.= ∫ sh 4 x + ch 4 x
=
2 2 ∫ ch 2 2 x + 1
=
1
2 2
(
ln ch 2 x + ch 2 2=
x +1 + C )
1 ch 2 x
= ln + ch 4 x + sh 4 x + C
2 2 2
dx
xd ( th x ) = 3 3 th x + C ,
−2
20. ∫ ch 2 3
x th x 2
= ∫ th 3
x≠0
29
x2 + 1
21. ∫ x 4 + 1dx ; Игкфвф
1 1
1+ 2 dx−
( x + 1)
2
x dx x
= dx = щдвгхгтг тцяцкц
x +1
4
1
x2 + 2 1
2
x x − +2
x
фдыфй,
1
dx−
x +1 2
x 1 x2 −1
∫ x 4 + 1dx ∫=
=
1
2
2
arctg
x 2
+ C щдгк.
x− +2
x
1 1
dx+
(
22. ∫ =
x − 1) dx
2 1− 2
x
∫= ∫ 1 2 =
x dx
x4 + 1 1
x − 2
2
x x+ −2
x
1
x+ − 2
x 1 1x2 − x 2 + 1
= ln = +C ln 2 +C
2 2 x+ 1 + 2 2 2 x + x 2 +1
x
n
2
x
23. ∫ 1 + x n+2
dx ; Егефй лш, n ≠ −2 , щтвф
30
n +2 2
n dx
x 2
2
∫ 1 + x n+2 dx n=
=
+1 ∫ 2
n +2 2
1+ x
n+2
2
= ln x 2 + 1 + x n + 2 + C , n ≠ −2
n+2
1 1
Цпцк n = −2 щдфкыф,
2 ∫
= x −1dx
2
ln x + C фдэтэк.
24. ∫
cos xdx (
1 d 2 sin x ) 1 2
=
2 + cos 2 x
= ∫
2 3 − 2sin 2 x
arcsin sin x + C
2 3
tg xd ( tg x ) 1 d ( tg x )
2
sin x cos xdx tg xdx
25. ∫ 4
sin x + cos 4 x ∫ ( tg 4 x + 1) cos 2 x ∫ tg 4 x + 1 2 ∫ tg 4 x + 1
= == = =
1 π
2 arctg(tg x) + C , x ≠ 2 + π k
2
=
π + C, π
x =+ π k , k ∈ Z
4 2
Еуые-6
x x
3 3
x x dx d
23 2 1 2
∫ 9 x − 4 x dx ∫=
1. =
3
2x ∫
3
=
x 2
− ln 3
1 2 − 1
2
2
31
x
3
−1 3x − 2 x
=
1
ln=
2 1
ln + C, x ≠ 0
3 3 x 2 ( ln 3 − ln 2 ) 3x + 2 x
2 2 − 1
2 ln
xdx
2. ∫ ;
1+ x + 2
(1 + x ) 2 3
xdx
Игкфвф ∫ = d ( 1 + x 2 ) щдвгхгтг тцяцкц фдыфй,
1 + x2
xdx xdx
∫
= ∫=
1 + x 2 + (1 + x 2 ) 1 + 1 + x2 ⋅ 1 + x2
3
d ( 1 + x2 )= (
d 1 + 1 + x2 )=
= ∫ 2∫ 2 1 + 1 + x2 + C
1+ 1+ x 2
2 1+ 1+ x 2
∫ x (1 − x )
10
3. dx ;
∫ x (1 − x ) dx = ∫ (1 − x ) dx − ∫ (1 − x ) dx =
10 10 11
=− ∫ (1 − x ) d (1 − x ) + ∫ (1 − x ) d (1 − x ) =
10 11
(1 − x ) + (1 − x ) + C
11 12
=
−
11 12
32
4. ∫
dx
= ∫
1
x +1 + x −1 2
( )
x + 1 − x − 1=
dx
1 1
1 1
( ) ( ) ( ) d ( x −=
1)
2∫ 2∫
= x + 1 2
d x + 1 − x − 1 2
=
1
3 ( ( x + 1)
3
− ( x − 1)
3
)+C ( x ≥ 1)
1 2
5. ∫x − ( 2 − 5 x ) + щдвгхгтвфт,
2 − 5 xdx ; Игкфвф x =
5 5
1 3 1
∫ x 2 − 5 xdx =
− ∫ ( 2 − 5 x ) 2 − 2 ( 2 − 5 x ) 2 dx =
5
1
) 2 d ( 2 − 5=
1
∫ ( ) ( x)
3
= 2 − 5 x 2
− 2 2 − 5 x
25
2 4
( 2 − 5x ) 2 − ( 2 − 5x ) 2 + C =
5 3
=
125 75
8 + 30 x 2
=
− ( 2 − 5x ) +C x≤
3
фдэкэй.
375 5
xdx 1 1
6. ∫ ; Игкфвф − (1 − 3 x ) +
x= унтшдшнштвцт
3
1 − 3x 3 3
шыешафвц увцл.
∫ 3
xdx
1 − 3x
=−
1
3∫
(1 − 3 x )
2
3
−((1 − 3 x )
−1
3
dx = )
=
1
9 ∫ (
(1 − 3x ) 3 − (1 − 3x ) 3 d (1 − 3x =)
2 −1 1
15
)
(1 − 3x ) 3 −
5
33
1 1+ 2x 1
(1 − 3x ) 3 + C = (1 − 3x ) 3 + C
2 2
− − x ≠
6 10 3
∫x 1 + x 2 dx ;
33
7.
Игкфвф x 3 dx = x d (1 + x 2 ) =
1 2
2
1
2
(( )
1 + x 2 ) − 1 d (1 + x 2 )
∫ x 1+ x = 2 ∫
+ − +
33 2 2 3 2 2
dx 1 x 1 x
3
(1 + x 2 ) 3 − (1 + x 2 ) 3 + C
3
7 4
=
14 8
8. ∫ 2
dx 1 (=
x + 2 ) − ( x − 1)
=
x + x−2 ∫=
( x − 1)( x + 2 )
dx ∫ 3 ( x − 1)( x + 2 ) dx
1 1 1 1 1
= ∫ − dx == ln x − 1 − ln x + 2 + C =
3 ( x − 1) ( x + 2 ) 3 3
1 x −1
= ln +C ( x ≠ −2, x ≠ 1)
3 x+2
dx ( x + 2 ) − ( x + 1)dx
2 2
=
9. ∫ ( x 2 + 1)( x 2 + 2 ) ∫=( x + 1)( x + 2 )
2 2
dx dx 1 x
=∫ −∫ 2 =arctg x − arctg +C
x +1 2
x +2 2 2
34
xdx
10. ∫x 4
+ 3x 2 + 2
;
d ( x 2 ) мц
1 1 1
Игкфвф xdx = = =
2 x + 3x 2 + 2
4
( x + 1)( x 2 + 2 )
2
=
( x + 2) − ( x =
2
+ 1) 2
1
− 2
1
щдвгхгтвфт,
( x + 1)( x + 2 )
2 2
x +1 x + 2
2
1 d ( x ) 1 d ( x ) 1 x2 + 1
2 2
xdx
∫ x 4 + 3x 2 + 2 = 2 ∫ x 2 + 1 − 2 ∫ x 2 + 2 = 2 ln x 2 + 2 + C
dx
11. ∫ ( x + a) ( x + b) 2 2 (a ≠ b);
( x + a) − ( x + b)
2
1
Игкфвф 1 = ,
a −b ( x + a) ( x + b)
2 2
( x + a) − ( x + b)
2
=
( a − b )( x + a )( x + b )
1 1 2 1
= − + = 2
(a − b) ( x + b ) ( x + a )( x + b ) ( x + a )
2 2
1 1 2 1 1 1
= − − + 2
(a − b) ( x + b ) a − b x + b x + a ( x + a )
2 2
dx
щдвгхгтвфт, ∫ ( x + a) ( x + b)
2 2
=
35
1 1 2 x+b 1
= − x + b − a − b ln x + a − x + a=
+C
(a − b)
2
a + b + 2x 2 x+a
=
− + ln +C
( a − b ) ( x + a )( x + b ) ( a − b ) x + b
2 3
( x ≠ −a, x ≠ −b )
∫
12. sin 4 xdx ;
1 − cos 2 x 1 1
2
1
Игкфвф sin 4 x =
=− cos 2 x + cos 2 2 x =
2 4 2 4
1 1 1 1 3 1 1
=− cos 2 x + + cos 4 x =− cos 2 x + cos 4 x
4 2 8 8 8 2 8
щдвхгтвфт
3x 1 1
∫ sin xdx =− sin 2 x + sin 4 x + C
4
8 4 32
1 dx
∫ =
13. ctg 2 xdx ∫ sin 2
− 1 dx
x
= ∫ sin 2
x
− ∫ dx
=
=− ctg x − x + C ( x ≠ π k, k ∈ Z ).
1
= ∫ ∫ tg x cos =
− 1dx ∫ tg xd ( tg x ) −
3
14. tg xdx 2
x
sin xdx 1 2 π
−∫ = tg x + ln cos x + C x ≠ + π k , k ∈ z
cos x 2 2
36
dx cos 2 x + sin 2 x dx
15. ∫ sin x cos
= 2
x ∫ sin x cos2 = x
dx ∫ sin x +
sin xdx x 1 πk
+∫ 2
= ln tg + + C (x ≠ , k ∈ z)
cos x 2 cos x 2
cos3 xdx 1 − sin 2 x d ( sin x )
16. = ∫ sin x ∫ sin x = d ( sin x ) ∫ −
sin x
1
− ∫ sin xd ( sin x )= ln sin x − sin 2 x + C ( x ≠ π k , k ∈ z )
2
1 1
− ∫ ( ctg 2 x + 1) d ( ctg x )
dx
17. ∫ sin 4
x
− ∫ 2 − 2 dx =
=
sin x sin x
1
=
− ctg 3 x − ctg x + C ( x ≠ π k, k ∈ z )
3
dx e x dx d (ex )
18. ∫
= ∫ e x (1 + e x )
= ∫=
1 + ex e x (1 + e x )
( e + 1) − e
x
1
x
1
=∫ e ( e + 1) d ( e ) = ∫ e − e + 1 d ( e ) =
x x
x x x x
d (e ) d (e )x x
=∫ −∫ = x − ln ( e + 1) + C x
e e +1
x x
1 1 1
∫
19. ch x ch 3 xdx = ∫ ( ch 2 x + ch 4 x )dx = sh 2 x + sh 4 x + C
2 4 8
dx
20. ∫ sh 2
x ch 2 x
;
37
Игкфвф ch 2 x − sh 2 x =
1 унтшдшнштвцт шыешафвц увцл. Щтвф
dx ch 2 x − sh 2 x dx dx
∫ sh 2 x ch 2 x = ∫ sh 2 x ch 2 x dx = ∫ sh 2 x − ∫ ch 2 x =
=
− cth x − th x + C ( x ≠ 0)
1 1 1
∫ (1 − cos 6 x )dx =
2∫
21. sin 2 3 xdx = x− sin 6 x + C
2 12
1
22. ch 2 ( 8 x + 5 )dx
∫ Игкфвф =
ch 2 x ( ch 2 x + 1)
2
щдвгхгтвфт,
1 1
= x + sh (16 x + 10 ) + C щдгк.
2 32
dx dx 1 2 2+x+2
23. =
2 ∫ 4− x − 4x ∫=
8 − ( x + 2)
2
4 2
ln
2 2 −x−2
+C
dx
24. cos (=
∫ ln x ) ∫ cos ( ln x )=
d ( ln x ) sin ( ln x ) + C
x
e x dx d (ex )
25. ∫ = ∫ = ln e x + (e )
x 2
+ 5 +=
C
(e ) + 5
x 2
(ex ) + 5
2
(
= ln ex + e2 x + 5 + C )
38
§ 2. ШТЕУЙКФДДФЬФ ЪЫГДДФКЭ
2. ∫ f ( x ) f ′ ( x ) dx = ∫ f ( x ) d ( f ( x ) ) ;
) du= f ' ( x ) dx
Игкфвф f ( x ) = u цмцядцьцыш уеыцл, df ( x=
39
u2 1 2
∫ f ( x ) f ' ( x ) dx = ∫ udu = +C = f ( x ) + C фдфкэй.
2 2
=
Игкфвф u = x 2 + 5 x − 3 цмцядцьцыш уеыцл, du ( 2 x + 5) dx
щдфк. Иг йшньцедцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй,
u2
∫(x + 5 x − 3) ( 2 x + 5 )dx = ∫ udu = + C = ( x 2 + 5 x − 3) + C
2 1
2 2
∫ f ( x ) f ( x )dx = ∫ f ( x ) d f ( x ) ;
n ' n
3.
∫ sin
4
Ьшыфд. x cos xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй:
u5 1
∫ sin x cos dx = ∫ u du = + C = sin 5 x + C
4 4
Щтвф
5 5
f ' ( x ) dx d ( f ( x ))
4. ∫ f ( x)
=∫
f ( x)
;
40
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
f ′ ( x ) dx du
∫ = ∫ = ln u + C= ln f ( x ) + C фдфкэй.
f ( x) u
cos x
Ьшыфд. ∫ ctg xdx = ∫ sin x dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй:
u = sin x щдыгт. Щтвф du = cos xdx мц
du
∫ ctg xdx= ∫ u = ln u + C= ln sin x + C фдфкэй.
a ()
f x
au
∫ a f ′ ( x ) dx=
f ( x)
∫ a du= + C= +C
u
фдфкэй. Щтвф
ln a ln a
щдгк.
1
2
e x
Ьшыфд. ∫ 3 dx + C штеуйкфдэтэ ефзфй:
x
1 2
Игкфвф u = 2
цмцядцьцыш уеыцл, du = − 3 dx мц нф
x x
dx 1
3
= − du щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
x 2
41
1
2 1
e x 1 u 1 u 1 2
∫ x3 dx =− 2 ∫ e du =− 2e + C =− 2 e x + C фдфкэй.
Еуые - 1
1 1 1 1 2
xdx = dt щдвгхгтвфт, ∫ xe x dx= ∫ et dt= et + C= e x + C
2
2 2 2 2
∫ ( )
5
1 − x 3 щдыгт. Щтвф dt = −3 x 2 dx мц
2. x 2 1 − x 3 dx; t =
1
нф x 2 dx = − dt щдгк. Иг рфдвф
3
1 t6
∫ x (1 − x ) dx =− ( ) +C
1 5 1
3∫
5 3 6
2 3
t dt =− + C =− 1 − x
36 18
( ln x )
5
1
3. ∫ x
dx; t = ln x цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt =
x
dx .
42
( ln x )
5
t6 1
Иг рфдвф ∫ x
dx = ∫ t 5 dt =
6
+ C = ln 6 x + C
6
∫
4. sin 4 x cos xdx; t = sin x цмцядцьцыш увцл. Щтвф
1 5 1
∫ sin x cos xdx = ∫ t dt = t + C = sin 5 x + C фдфкэй.
4 4
5 5
arctg x dx
5. ∫ 1+ x 2
dx; t = arctg x щдыгт. Иг рфдвф dt =
1 + x2
arctg x t2 1
∫ 1 + x2 = ∫ = + C = ( arctg x ) + C щдгк.
2
мц dx tdt
2 2
x+2
6. ∫x 2
+ 4x + 3
dx; t = x 2 + 4 x + 3 цмцядцьцыш увцл. Щтвф
1
dt =( 2 x + 4 ) dx =2 ( x + 2 ) dx, ( x + 2 ) dx = dt щдгк. Иудцдшлдц
2
( x + 2) 1 dt 1 1
∫x 2
+ 4x + 3
=
dx ∫ =
2 t 2
ln t +=
C
2
ln x 2 + 4 x + 3 + C
3 xdx
7. ∫ 1− x 4
; t = x2 щдыгт. Щтвф dt = 2 xdx мц нф
1
xdx = dt . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
2
43
arcsin ( x 2 ) + C
3 xdx 3 dt 3 3
∫ =
1− x 4 2 ∫ =
1− t 2 2
arcsin=
t +C
2
фдфкэй.
dx 1
9. ∫x 4x2 −1
; x=
t
цмцядцьцыш фзфкфй. Щтвф
dt t
− 2 d
dx dt 2 =
∫ x 4x2 −1 =
∫ 1 4t = −∫
4−t 2
−∫
=
2
− t
t t2
1 1−
2
t 1
=− arcsin + C =− arcsin +C
2 2x
dx x
10. ∫a 2
+x 2
, a ≠ 0; t =
a
вцншжцтштш вфчшд увцл. Щтвф
1
dt = dx щдгк. Иг шафвцдцкш мукшдьшж штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
a
x
d
dx 1 =a 1 dt 1 1 x
∫ a 2 += 2
x a ∫ ∫ =
x a 1+ t a
2 2
arctg t=
+C
a
arctg + C
a
1+
a
фдфкэй.
44
dx
11. ∫ a − b2 x2
2
; a > 0, a ≠ bx ;
bx b
t= цмцядцьцыш увцл, щтвф dt = dx щдфк.
a a
Иг йшньцедцкш мукшдьшж штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
b bx
dx d
dx 1 1 a
∫=
a −b x
2 2 2 b
=∫ a
2 2 b ∫
=
2
b x
1− 2 bx
1−
a a
1 dt 1 1 bx
= ∫ =
b 1− t 2 b
arcsin=
t +C
b
arcsin + C щдфк.
a
∫e
mx + n
12. dx, m, n ∈ R, m ≠ o;
1
=
t mx + n пбеъкыцл, dt = mdx мц нф dx = dt щдфк. Щтвф
m
1 t 1 t 1 mx + n
∫e ∫
mx + n
dx= e dt= e + C= e +C
m m m
∫a
mx + n
13. dx, a > 0, a ≠ 1;
1
=
t mx + n цмцядцьцыш уеыцл, dt = mdx мц нф dx = dt щдфк.
m
1 t 1 at a mx + n
∫a = m∫
mx + n
Щтвф dx a =
dt +=C +C
m ln a m ln a
45
14. m, n ∈ R, m ≠ 0 щдфкыф, ∫ sin ( mx + n ) dx мц
ln 2 x dx 1
15. ∫ ln 4 x ⋅x
, x > 0, x ≠ ;
4
dx
t = ln 4 x цмцядцьцыш уеыцл, dt = ,
x
ln 2 x =
ln 4 x − ln 2 =
t − ln 2 щдгк. Щтвф
ln 2 x dx t − ln 2 ln 2
∫ ln 4 x ⋅x
= ∫ t
dt = ∫ 1 − t
dt =
=t − ln 2 ln t + C =ln 4 x − ln 2 ln ln 4 x + C фдфкэй.
dx dx dx
16. ∫
= ∫= ∫ ;
2 x − x2 1−1+ 2x − x 1 − ( x − 1)
2 2
46
dx dt
∫ = ∫ + C arcsin ( x − 1) + C
= arcsin t =
1 − ( x − 1) 1− t2
2
фдфкэй.
dx 1
17. ∫e x
+1
; x = − ln t цмцядцьцыш увцл, щтвф dx = − dt щдфк.
t
Иг йшньцедцкш штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
1
− dt ex
=−
dt
∫ e− ln t + 1 ∫ t + 1
t =− ln t + 1 + C =− ln e −x
+ 1 + C = (
ln )
x +C
e +1
щдфк.
3
x −1 +1
18. ∫ 4
x +1
dx; x + 1 =t12 цмцядцьцыш уtsцл, dx = 12t11dt
x −1 +1 t4 +1
( )
3
19. ∫
dx
=; x ln t 2 + 1 ( ) цмцядцьцыш увцл. Игкфвфт
e −1x
2t
dx = dt фдфкэй.
t +1
2
2t
∫ t t+2=
dx 2 dt
Щтвф ∫ =
ex −1
∫ 1 + t 2 2 arctg t =
1dt 2 = +C
47
= 2 arctg ( ex −1 + C )
dx x
20. ∫ sin x ; t = tg
2
цмцядцьцыш уеыцл,
2dt 2t
= =
x 2 arctg t , dx = , sin x фдфкэй.
1+ t 2
1+ t2
2dt
Щтвф ∫
dx 1+ t2 = dt x
sin x
= ∫ 2t ∫ t
= ln t + C= ln tg + C
2
1+ t2
(
∫ x x + 2 dx; )
2
2 3
21.
=
t x3 + 2 цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt = 3 x 2 dx мц нф
1
x 2 dx = dt щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
3
t3
(
∫ x x + 2 dx = ) 1 2
∫
1 3
( )
2 3
2 3
t dt = +C = x + 2 + C фдфкэй.
3 9 9
∫ ( 2 x + 1) ( x )
+ x + 1 dx;
2
22.
∫ ( 2 x + 1) ( x ) ( )
1 2 1 2
+ x + 1 dx= ∫ tdt= t + C= x + x +1 + C
2
2 2
48
ex
23. ∫ e x + 1dx;
t e x + 1 цмцядцьцыш увцл, щтвф dt = e x dx щдгк. Фдэтьэж
=
шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
ex
∫ e x + 1dx= ∫
dt
t
( )
= ln t + C= ln e x + 1 + C щдфк.
dx
24. ∫ x+x
;
∫(x + 3 x ) ( 2 x + 3) dx;
2
2
25.
=
t x 2 + 3 x щдыгт. Щтвф =
dt (2 x + 3) dx. Фдэтьэж шафвцдцкш
штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
1 3 1
∫ (x + 3 x) 2 (2 x + 3) dx = ∫ t dt = t + C = ( x 2 + 3 x )3 + C
2 2
3 3
Еуые-2
49
xdx
1. ∫ (x 2
+ 4)3
; =
t x 2 + 4 щдыгт, щтвф dt = 2 xdx мц нф
1
xdx = dt. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
2
xdx 1 dt 1 1 1
∫ (x 2
+ 4) 3
= ∫ 3 = ∫ t −3 dt =
2 t 2
− t −2 + C =
4
−
4( x + 4) 2
2
+C
sin x
2. ∫ cos 2
x
dx; t = cos x щдыгт, щтвф dt = − sin xdx
щдвгхгтвфт,
sin x dt 1 1
∫ cos 2
x
dx =− ∫ 2 =+ C =
t t cos x
+C =sec x + C
dx 3x 3
3. ∫ 9x 2
+4
; t=
2
цмцядцьцыш увцл, щтвф dt = dx
2
щдфк. Иг шафвцдцкш нукштц нфяфй:
dx 1 dx 1 2 dt 1 1 3x
∫ 9x 2
= ∫
+ 4 4 3x 2
= ⋅ ∫ 2 = arctg t + C = arctg + C
4 3 t +1 6 6 2
+1
2
2x +1
4. ∫x 2
+1
dx; =
t x2 + 1 цмцядцьцыш увцл. Щтвф
2x +1 2 xdx dx dt
∫x 2
+1
dx= ∫x 2
+1
+∫ 2 =
x +1 ∫ t
+ arctg x + C=
50
=
ln t + arctg x + C =
ln( x 2 + 1) + arctg x + C
5. ∫x 2 x 2 + 1 dx;
1
=t 2 x 2 + 1 щдыгт. Щтвф dt = 4 xdx мц нф xdx = dt щдфк. Иг
4
шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
1 1 2t t 1
∫x 2 x 2 + 1 dx =
4 ∫ tdt = ⋅
4 3
+C = t t +C =
6
1
= (2 x 2 + 1) 2 x 2 + 1 + C
6
dx 1
6. ∫ x ( ln x ) 2
; t = ln x щдыгт, щnda dt =
x
dx
3x 2 + 4
7. ∫ dx; =
t x3 + 4 x вцншжцтш вфчшд увцл, щтвф
(x )
2
3
+ 4x
=
dt ( 3x 2
)
+ 4 dx . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
3x 2 + 4 dt 1 1
∫ dx =∫ =− + C =− 3 +C
(x ) x + 4x
2 2
3
+ 4x t t
51
∫ x (x )
2
8. 2 3
+ 1 dx; =
t x3 + 1 щдыгт, щтвф dt = 3 x 2 dx
1
мц нф x 2 dx = dt . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдфй:
3
1 t3
(
∫ x x + 1 dx = ) 1 2
∫
1 1
( )
2 3
2 3
t dt = ⋅ + C = t 3 + C = x3 + 1 + C
3 3 3 9 9
cos x
9. ∫ 1 + sin 2
x
dx; t = sin x щдыгт. Щтвф dt = cos xdx . Иг
ln sin x cos x
10. ∫
sin x
dx; t = ln sin x вцншжцтштш цдфмц
∫ cos ( cos x ) sin 2 xdx =−∫ cos tdt =−sin t + C =−sin ( cos x ) + C
2 2
52
x 2 arctg x3
∫ 1 + x6 dx ; t = arctg x вцншжцтштш вфчшд увцл. Щтвф
3
12.
3 x 2 dx x 2 dx 1
dt = мц = dt . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц
1 + x6 1 + x6 3
x 2 arctg x3 1 1 2 1
∫ 1 + x6 dx= 3 ∫ tdt= 6 t + C= 6 arctg x ( )
2
фдыфй, 3
+C
1 1 dx
13. ∫ 81 − 9 x 2
dx =
9∫ 2
;
x
1−
3
x 1
t= цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt = dx мц нф dx = 3dt . Иг
3 3
шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
1 1 dt 1 x
∫ 81 − 9 x
dx =
2 9
⋅ 3∫
1− t 2
=
3
arcsin + C
3
etgx 1
14. ∫ cos2 x dx; t = tgx щдыгт, щтвф dt =
cos 2 x
dx . Иг
etgx
шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй, ∫ cos2 dx dx =
= ∫ et dt = et + C = etgx + C olar.
2x 2 x dx 2 x dx
15. ∫ = dx ∫= ∫ ;
2 x +1 + 4 x + 1 22 x + 2 ⋅ 2 x + 1 (2 )
2
x
+1
53
=
t 2 x + 1 цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt = 2 x ln 2dx мц нф
1
2 x dx = dt . Иг шафвцдцкш нукштц нфяфй:
ln 2
2 x dx 1 dt 1 1
∫ = ∫ 2 = − +C =− x +C
( )
(2 ) 2 + 1 ln 2
2
x
+1 ln 2 t t ln 2
− sin x
16. ∫ 2 − cos 2 x
dx ;
cos x 1
t= цмцядцьцыш увцл. Щтвф =
dt ( − sin x ) dx щдфк.
2 2
Иг шафвцдцкш мукшдьшж штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
− sin x dt dt
∫ =
2 − cos x
dx
2
2∫ =
2 − 2t 2
∫ = arcsin t +=
1− t2
C
cos x
= arcsin +C
2
54
π
18. 0 < x < ∫ 3sin (π − x ) cos (π + x ) dx =
−3∫ sin x cos xdx ;
2 2
,
2
Игкфвф t = sin x цмцядцьцыш увцл, щтвф dt = cos xdx
щдвгхгтф пбкц,
π
19. 0 < x <
2
, ∫ 36 − 4 x 2 dx ;
1
=+
9t sin 2t + C
2
x
Ыщт тцешсцвц t = arcsin мц
3
2
x 2x x
sin 2t =
2sin t cos t =
2 ⋅ 1 − sin 2 t = 1 − =
3 3 3
2x 1 2x 9 − x2
= ⋅ 9 − x2 = щдвгхгтг тцяцкц фдыфй,
3 3 9
9
∫ 36 − 4 x 2 dx = 9t + sin 2t + C =
2
55
x 9 2x 9 − x2 x
= 9 arcsin + ⋅ = + C 9 arcsin + x 9 − x 2 + C
3 2 9 3
ctg x
20. ∫ ln sin x dx ; t = ln sin x цмцядцьцыш ецеишй увцл.
cos x
=
Щтвф dt = dx ctg xdx . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф
sin x
нукштц нфяsфй:
ctg x dt
∫ ln sin x dx= ∫ t
= ln t + C= ln ln sin x + C olar.
= ∫
sin 6 x cos3 xdx ∫=
6 2
21. sin x cos x cos xdx
t7 t9 sin 7 x sin 9 x
= ∫ ( t − t ) dt = − +C = − + C olar.
6 8
7 9 7 9
3
2x + 7 − 2x + 7
22. ∫ 2x + 7
dx ;
1
t= 6
2 x + 7= ( 2x + 7)6 вцншжцтштш вфчшд увцл.
56
−5
1 5
1 1
1
Щтвф dt =( 2 x + 7 ) 6 2dx = ( 2 x + 1) 6 dx =t −5 dx мц
−
6 3 3
dx = 3t 5 dt . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
2x + 7 − 2x + 7 t2 − t3
dx = 3∫ 6 t 5 dt = 3∫ ( t − t 2 )dt =
3
∫ 2x + 7 t
3t 2 3 33
= − t + C= 2x + 7 − 2x + 7 + C
2 2
1
23.
x − x2
∫
dx ; t= x щдыгт, щтвф
=x t=
2
, dx 2tdt щдвгхгтвфт,
1 tdt dt
∫ =
x − x2
dx 2 ∫= 2=
t2 − t4
∫ 1− t2
= 2 arcsin =
t + C 2 arcsin x + C
∫(x − 1) e x −3 x
=
t x3 − 3x
3
2
24. dx ; щдыгт. Щтвф
dt = ( 3 x 2 − 3) dx = 3 ( x 2 − 1) dx мц нф ( x 2 − 1) dx =
1
dt щдгк.
3
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
∫(x − 1) e x
1 t 1 1 3
∫
−3 x
dx = e dt = et + C = e x −3 x + C фдфкэй.
3
2
3 3 3
Еуые-3
57
∫ x (1 − 5 x )
3 2 10
1. dx ;
Игкфвф 1 − 5x 2 =
t цмцядцьцыш уеыцл, dt = −10 xdx мц нф
1
xdx = − dt фдфкэй. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
10
∫ x (1 − 5 x ) ∫ x (1 − 5 x ) xdx =
2 10 10
3
dx = 2 2
1
2. ∫ x ln xdx ;
1
t = ln x вцншжцтштш вфчшд увцл. Щтвф dt = dx щдфк.
x
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
1 dt
∫ x ln x dx= ∫ t
= ln t + C= ln ln x + C фдфкэй.
∫ ( x + 1) e dx ;
x +2 x
2
3.
=
t x2 + 2 x щдыгт, щтвф dt 2 ( x + 1) dx
= мц нф
1
( x + 1) dx =dt щдфк. Фдэтьэж шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц
2
58
1 t 1 t 1 x2 + 2 x
∫ ( x + 1) e ∫
x2 + 2 x
фдыфй, dx= e dt= e + C= e +C
2 2 2
фдфкэй.
∫ x e dx ;
3
2 x
4.
1
t = x3 щдыгт. Щтвф dt = 3 x 2 dx мц нф x 2 dx = dt щдфк. Иг
3
шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
1 t 1 1 3
∫x e dx = ∫ e dt = et + C = e x + C фдфкэй.
2 x3
3 3 3
dx x −1
5. ∫ ; t= щдыгт,
4 − ( x − 1) 2
2
1 dx dt
щтвф dt = dx щдвгхгтвфт, ∫ = ∫=
2 4 − ( x − 1) 1− t
2 2
x −1
= arcsin t +=
C arcsin + C фдфкэй.
2
dx 1
6. ∫x a +x2 2
; t=
x
цмцядцьцыш увцл. Щтвф
1 1 1 a 2t 2 + 1
dt =
− 2 dx, dx =
− 2 dt , a 2 + x 2 =a + =
x t t2 t
щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
59
1
− 2 dt
dx dt 1 dt
∫ x a2 + x2 =
∫ 1 a 2t 2 + 1 =
−∫ − ∫
t = =
a 2t 2 + 1 a
t + 2
1
⋅
2
t t a
1 1 1 1 1 1
=
− ln t + t 2 + 2 + C1 =
− ln + 2 + 2 + C1 =
a a a x x a
1 1 a2 + x2 1 ax
=
− ln + + C1 =ln + C1 =
a x ax a a + a2 + x2
1 x 1 1 x
= ln =
+ ln a + C1 ln +C
a a + a2 + x2 a a a + a2 + x2
Игкфвф=
C ln a + C1
dx 1
7. ∫x 9− x 2
; t=
x
цмцядцьцыш увцл.
1 1 1 9t 2 − 1
Щтвф dt =
− 2
dx, dx =
− 2 dt , 9 − x 2 =9 − =
x t t2 t
щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
1
− 2 dt
dx dt
∫ x 9 − x2 =
∫ 1 t9t 2 − 1 =
−∫
9t 2 − 1
=
⋅
t t
1 dt 1 1
− ∫
= =
− ln t + t 2 − + C
3 1
2 3 9
t −
2
3
60
dt dt
8. ∫ sec
= 2tdt ∫= ∫
cos 2t π
=
sin − 2t
2
dt
π
cos 2 − t
dt 4 . Игкфвф
∫=
π π ∫ π
2sin − t cos − t 2 tg − t
4 4 4
π
=u tg − t цмцядцьцыштш вфчшд увцл, щтвф
4
−dt
du = щдгк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдфй:
2 π
cos − t
4
1 du 1 1 π
∫ sec 2tdt =− 2 ∫u
=− ln u + C =
2
− ln tg − t + C
2 4
1 1 1
=− + 3 + C =− sec x + sec3 x + C
t 3t 3
61
sin x
10. ∫ 2 − cos x dx ;
Игкфвф t = cos x цмцядцьцыш увцл, щтвф dt = − sin xdx мц
нф sin xdx = − dt . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
sin x dt dt
∫ 2 − cos x dx =−∫ 2 − t =∫ t − 2 =ln t − 2 + C =
=ln ( 2 − cos x ) + C фдфкэй.
xdx
11. ∫ 1− x 2
; t = 1 − x 2 щдыгт. Щтвф dt = −2 xdx мц нф
1
xdx = − dt . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
2
xdx 1 dt 1 1
∫ 1− x 2
=− ∫
2 t
=− ln t + C =
2
− ln 1 − x 2 + C
2
dx
∫ ( ln x )
2
12. ; t = ln x цмцядцьцыш увцл. Щтвф
x
dx
dt = . Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
x
3
dx 1 3 1
∫ ( ln x ) ∫ t dt = t + C = ( ln x ) + C
2
= 2
x 3 3
62
∫ ( cos x ) 4
− sin x
14. dx ; t = sin x щдыгт. Щтвф dt = cos xdx
щдгк. Фдэтьэж шафвцдцкш нукштц нфяыфй,
−t − sin x
4 4
∫ ( cos x ) 4 dx =− ∫ 4− t d ( −t ) =−
− sin x
+ C =− +C
ln 4 ln 4
щдфк.
∫ xe
x 2 −1
15. dx ; =
t x 2 − 1 вцншжцтштш вфчшд увцл. Щтвф
1
dt = 2 xdx мц нф xdx = dt щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф
2
1 t 1 t 1 x2 +1
нукштц нфяфй: ∫ xe x −1dx= ∫ e dt= e + C= e +C
2
2 2 2
dx dx
16. ∫ sec
= xdx ∫= ∫
cos x π
=
sin − x
2
dx
π x
cos 2 −
dx 4 2 . Игкфвф
∫= π x π x ∫ π x
2sin − cos − 2 tg −
4 2 4 2 4 2
π x −dx
=t tg − цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt =
4 2 π x
2 cos 2 −
4 2
щдфк. Иг ицкфицкдшлдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
dt 1
∫ sec xdx =−∫ t
=− ln t + C =ln + C =
t
63
π x α 1 + cos α
= ln ctg − + C . Игкфвф ctg = въыегкгтг
4 2 2 sin α
π
1 + cos − x
π x 2 +C
=
тцяцкц фдыфй, ln ctg − + C ln =
4 2 π
sin − x
2
1 + sin x
= ln =
+ C ln sec x + tg x + C фдфкэй.
cos x
sec 2 x
17. ∫ 2 + tg x dx ; 2 + tg x =
t щдыгт. Щтвф dt = sec 2 xdx
∫ sin
2
18. 3 x cos 3 xdx ;
3 9 9
sin 3 x
19. ∫ cos2 xdx ; t = cos x цмцядцьцыш увцл. Щтвф
dt = − sin xdx мц нф sin xdx = −dt щдгк.
64
Игкфвфт
sin 3 x sin 2 x (1 − cos 2 x ) d ( cos x )
∫ cos2 xdx =
∫ cos2 x sin xdx =
−∫
cos 2 x
=
1− t2
dt =∫ ( −t 2 + 1)dt = + t + C =sec x + cos x + C
1
=− ∫ 2
t t
xdx
20. ∫ 4+ x 2
; t= 4 + x 2 вцншжцтштш вфчшд увцл. Щтвф
1
dt = 2 xdx мц нф xdx = dt щдфк. Фдэтьэж шафвцдцкш штеуйкфдвф
2
ln ( 4 + x 2 ) + C
xdx 1 dt 1 1
тцяцкц фдыфй, ∫ = ∫ = ln t + =
C
4+ x 2
2 t 2 2
фдфкэй.
sin 2 x
21. ∫ cos2
2x
dx ; t = cos 2 x цмцядцьцыш увцл,
cos x
22. ∫ sin
2
x
dx ; t = sin x цмцядцьцыш увцл, onda
65
xdx
23. ∫ 1− x 2
; t = 1 − x 2 цмцядцьцыш увцл, onda
1 xdx 1 dt
dt = −2 xdx мц нф xdx = − dt мц
2 ∫ 1 − x2
− ∫
=
2 t
=
1
=− ⋅2 t +C =− t +C =− 1 − x 2 + C щдфк.
2
24. ∫ cos
dx
4
x ∫
=
1
2
⋅
dx
2
cos x cos x ∫
= (1 + tg 2 x )d ( tg x ) ;
tg x = t цмцядцьцыш уеыцл, ∫ (1 + tg x )d ( tg x ) =∫ (1 + t ) dt =
2 2
t3 1
=t + + C =tg x + tg 3 x + C щдфк.
3 3
3x + 1
25. ∫ 3
3x 2 + 2 x + 3
dx ;
1
= 2 ( 3 x + 1) dx мц нф ( 3 x + 1) dx = dt щдвгхгтвфт, мукшдьшж
2
штеуйкфдэ фжфхэвфлэ жцлшдвц нфяьфй щдфк:
3x + 1 1 dt 1 − 13 1 3 2
∫ 3
3x 2 + 2 x + 3
dx =
2 ∫ 3
= ∫ t dt = ⋅ t 3 + C =
t 2 2 2
33
= (3 x 2 + 2 x + 3) 2 + C
4
66
Еуые-4
1. ∫ f ( x ) f ' ( x ) dx ;
2
t = f ( x ) цмцядцьцыш увцл.
1 3 1 3
жцлдц въжък: ∫f
2
( x) f ' ( x )dx = ∫ t dt =
2
t +C= f ( x) + C .
3 3
x +1
2. ∫x 2
+ 2x + 2
dx ; t = x 2 + 2 x + 2 вцншжцтштш вфчшд увцл.
1
Щтвф dt =( 2 x + 2 ) dx =2 ( x + 1) dx мц нф ( x + 1) dx =dt
2
x +1
ln ( x 2 + 2 x + 2 ) + C
1 dt 1 1
∫x 2
+ 2x + 2
=
dx ∫ =
2 t 2
ln t + =
C
2
xdx
3. ∫ ; =
t x 2 + 1 цмцядцьцыш увцл.
(x + 1)
2 2
1
Oтвф dt = 2 xdx мц нф xdx = dt щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф
2
xdx 1 dt 1 1
нукштц нфяфй: ∫ =∫ 2 =− +C =−
2 ( x 2 + 1)
+C
(x + 1)
2
2 2 t 2t
67
2x2 + 6 x − 2 2x + 2
4. ∫ x 2 + 2 x − 2 dx =
∫ 2 + x 2 + 2 x − 2 dx =
2x + 2
= 2x + ∫ dx ;
x + 2x − 2
2
2x2 + 6 x − 2
Иудцдшлдц ∫ 2 dx = 2 x + ln x 2 + 2 x − 2 + C фдфкэй.
x + 2x − 2
1 + earctg x dx earctg x
6. ∫ 1 + x= 2
dx ∫ 1 + x 2 ∫ 1 + x 2 dx ;
+
68
earctg x
∫ 1 + x 2 dx = ∫ e dt = e + C =e + C
t t arctg x
тцяцкц фдыфй,
фдфкэй.
1 + earctg x
Иудцдшлдц ∫ dx= arctg x +earctg x + C
1+ x 2
sec 2 x
7. ∫ 1 + tg xdx ; t = tg x цмцядцьцыш увцл. Щтвф
2 2 2
sin 3 xdx 1
9. ∫ 4 + cos 2
3x
; t = cos 3 x вцншжцтштш вфчшд увцл,
2
3
dt = − sin 3 xdx щдфк. Иг ицкфицкдшлдцкш штеуйкфдвф нукштц
2
нфяфй:
69
sin 3 xdx 2 dt 1 dt 1
∫ 4 + cos 2
3x
=− ∫
3 4 + 4t 2
=− ∫
6 1+ t 2
=− arctg t + C =
6
1 1
=
− arctg cos 3 x + C
6 2
x 2 dx
10. ∫ 2− x
; 2− x =
t цмцядцьцыш увцл, щтвф
( 2 − t2 )
2
x 2 dx
∫ −2 ∫ ( 4 − 4t 2 + t 4 ) dt =
( −2tdt ) =
2− x ∫
=
t
1
− ( 32 + 8 x + 3 x 2 ) 2 − x + C
4 2
=−2 4t − t 3 + t 5 + C =
3 5 15
( x < 2)
x5
11. ∫ 1− x 2
dx ; 1 − x2 =
t цмцядцьцыш увцл.
Игкфвфт 1 − x2 =
t2 , x2 = 1 − t 2 , 2 xdx = −2tdt ,
x4 =(1 − t 2 2
) =−
1 2t 2 + t 4 фдфкэй. Щтвф
x5 (1 − 2t 2
+ t4 )
− ∫ (1 − 2t 2 + t 4 ) dt =
∫ 1− x 2
dx =
− ∫ t
tdt =
2 1
− t (15 − 10t 2 + 3t 4 ) + C =
1
=− t − t3 + t5 + C =
3 5 15
70
=
−
1 − x2
15 (
15 − 10 (1 − x 2 ) + 3 (1 − x 2 ) =
2
)
− (8 + 4 x 2 + 3x 4 ) 1 − x 2 + C ( x < 1)
1
=
15
2 ∫ (1 − t 4 ) t 2 dt =
∫ cos x sin x cos xdx =
4 2
2 3 4 7 2 11 2 4 2
= t − t + t + C = − sin 2 x + sin 4 x sin 3 x + C
3 7 11 3 7 11
( 2π k < x ≤ ( 2k + 1) π )
sin x cos3 x
13. ∫ dx ; 1 + cos 2 x =
t щдыгт, щтвф
1 + cos x
2
1
cos x sin xdx = − dt мц
2
sin x cos3 x 1 1− t 1 1 1
∫ 1 + cos2 x dx = 2 ∫ t dt = 2 ∫ t − 1 dt = 2 ln t −
ln (1 + cos 2 x ) − cos 2 x + C1 щдгк.
1 1 1
− t +=
C
2 2 2
71
1
Burada C1= C −
2
sin 2 x sin 2 x 1
14. ∫ cos=6
x
dx ∫ cos2 x ⋅ cos4 x dx ;
tg x = t цмцядцьцыш увцл, щтвф dx =
dt
1+ t 2
,
1
cos 4 x
= (1 + t )
2 2
sin 2 x t5 t3
щдвгхгтвфт, ∫ cos6 x ∫dx = t 2
(1 + t 2
) dt = + +C =
5 3
tg 2 x 1 π
= tg 3 x + + C x ≠ + π k, k ∈ z
5 3 2
15. ∫x x − 5dx ;
2t 5 t3 2 10
+ 10 + C = ( x − 5 ) 2 + ( x − 5 ) 2 + C щдфк.
5 3
=
5 3 5 3
16. ∫ a 2 − x 2 dx ( a > 0 );
x = a sin t цмцядцьцыш увцл, щтвф dx = a cos tdt мц
a2 a2 a2
=∫ (1 + cos 2t )dt =t + sin 2t + C .
2 2 4
72
x x
Игкфвф ч вцншжцтштц луюыцл, sin t = , t = arcsin ,
a a
x x2
sin 2t =
2sin t cos t =
2sin t 1 − sin 2 t =
2⋅ 1− 2
a a
фдэтвэхэтвфт,
x 2 a2 x
∫ a 2 − x 2 dx
= a − x 2 + arcsin + C ( x ≤ a) щдфк.
2 2 a
xdx xdx
17. ∫x 2
+ x +1
=∫
2
1 3
;
x+ +
2 4
1 1
x+ = t цмцядцьцыш увцл, щтвф x = t − , dx = dt мц
2 2
1
t − dt
xdx 2 tdt 1 dt
∫ x 2 + x + 1 =∫ 2 3 =∫ 2 3 − 2 ∫ 2 3 =
t + t + t +
4 4 4
3
d t2 +
1 4 1 dt 1 2 3
=
2 ∫ 3
− ∫
2
=
2
2
ln t + −
4
t +
2
+
3
2
4 t
2
2x +1
ln ( x 2 + x + 1) −
1 2 t 1 1
− ⋅ arctg = +C arctg +C
2 3 3 2 3 3
2
73
dx −x dx
18. ∫e x
2
+ ex
; Егефй лш, e 2
= t вшк, щтвф
e
x
2
= −2dt
мц
−x
dx 2
dx tdt e 1
∫ ex 2 + ex ∫ x 2
= −2 ∫
= −2 ∫ 1 −
= dt =
e 1+ e 2
−x t +1
( t +1
)
=−2t + 2 ln (1 + t ) + C =−2e
−x
2
(
+ 2 ln 1 + e
−x
2
)+C =
=−2e
−x
2
− x + 2 ln 1 + e ( x
2
) + C щдгк.
dx 1
19. ∫ 1+ e x
; Егефй лш, t =
e
x
2
вшк, щтвф
dx dt
∫ 1+ e x
=−2 ∫
t +1
2
=−2 ln t + t 2 + 1 + C =
(
= x − 2 ln 1 + e x + 1 + C )
arctg x dx
20. ∫ x
⋅
1+ x
; t = arctg x цмцядцьцыш увцл,
щтвф
arctg x dx
∫ ⋅ = 2 ∫ tdt = t 2 + C = arctg 2 x + C ( x > 0)
x 1 + x
74
dx
21. ∫ ;
(1 − x 2 )
3
2
x
= tg ( arcsin x ) =
+C +C
1 − x2
x 2 dx 2
22. ∫ x −2
2
; x=
sin 2t
цмцядцьцыш увцл,
2 −2 2 cos 2t
щтвф x > 2 ъюът x 2 = 2
, dx = dt
sin 2t sin 2 2t
−2 2 2 cos 2tdt
2 ⋅
x dx sin 2 2t sin 2 2t =
щдвгхгтвфт, ∫ x2 − 2
∫ 2
−2
sin 2 2t
1 ( sin t + cos t )
2 2 2
dt dx
−4 ∫ 3 =
= −4 ∫ − ∫
= =
sin 2t 8sin 3 t cos3 t 2 sin 3 t cos3 t
1 sin tdt 2dt cos tdt
− ∫
= +∫ +∫ =
2 cos t3
sin t cos t sin 3 t
1 1 1
=
− − + 2 ln tgt =
2 2 cos t 2sin t
2 2
75
11 1
(
=− 1 + tg 2 x − 1 − ctg 2 x − ⋅ 2 ln tgt + C =
22 2
)
=
1
4
( )
ctg 2t − tg 2t − ln tgt +=
C
x 2
2
x − 2 + ln x + x 2 − 2 + C1
dx
23. ∫ ; x a tg t ( a ≠ 0 ) цмцядцьцыш увцл.
=
( )
3
x2 + a2
= a (1 + tg 2t )dt щдвгхгтвфт
Oтвф dx
dx a (1 + tg 2t )dt 1 1
∫ 2 23
= ∫ = = 2 ∫
dt
( ) ( ) a +
3 2
x +a a tg t + a
2 2 2 1 tg t
1 1 x
2 ∫
= cos=
tdt 2
sin t +=
C +C
a a a x2 + a2
2
a+x
24. ∫ a−x
dx ; x = a cos 2t цмцядцьцыш увцл.
a+x
Щтвф = ctg t , dx = −2a sin 2tdt мц
a−x
a+x t 1
∫ a−x
dx =−4a ∫ cos 2 tdt =−4a + sin 2t + C =
2 4
x
=−a arccos − a 2 − x 2 + C ( −a ≤ x < a )
a
76
x
25. ∫x 2a − x
dx ; x = 2a sin 2 t цмцядцьцыш увши
1 x
= a 2 3t − 2sin 2t + sin 4t + =
C 3a 2 arcsin −
4 2a
3a + x
− 2 x ( 2a − x ) + C ( 0 ≤ x < 2a ) фдфкэй.
2
Еуые-5
dx
1. ∫a ( a ≠ 0) ;
2
+ x2
x = at цмцядцьцыш увцл. Щтвф dx = adt ,
a + x = a + a t = a 1+ t
2 2 2 2 2 2
( 2
) щдфк. Иг шафвцдцкш мукшдьшж
штеуйкфдвф тцяцкц фдфй:
dx adt 1 dt 1
∫a 2
=
+ x2 ∫ a (1 +=
2
t ) 2 ∫ =
a 1+ t 2
a
arctg t=
+C
1 x
= arc tg + C
a a
77
dx
2. ∫ a − x2
2
, a > 0 мц a ≠ x ;
1 x
dx d
dx dx a
∫ a2 − x2 ∫ ∫ ∫
= = a
=
x2 x
2
x
2
a 2 1 − 2 1− 1−
a a a
x
t= цмцядцьцыш увцл.
a
dx dt x
Щтвф ∫ =
a − x2
2 ∫ = arcsin t +=
1− t 2
C arcsin + C
a
щдгк.
dx
3. ∫ 3 − x2
;
dx 3dt dt
∫=
3− x
∫ 2
=
3 1− t2
∫=
1− t 2
x
= arcsin t +=
C arcsin +C
3
78
f '( x)
4. ∫ f ( x ) dx ;
t = f ( x) цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt = f ' ( x ) dx мц
f '( x) dt
∫ f ( x ) dx= ∫ = ln t + C= ln f ( x ) + C фдфкэй.
t
xdx
5. ∫x 2
+1
; =
t x 2 + 1 щдыгт.
1
Щтвф dt = 2 xdx , xdx = dt ,
2
∫x
xdx
2
=
1 dt 1
∫
+1 2 t
=
2
ln t +=
C
1
2
ln x 2 + 1 + C щдфк. ( )
Щтвф dt = ( x − 3x + 1) ' dx = ( 2 x − 3) dx
2
t11
∫( ) ( 2 x − 3) dx = ∫ t dt =
10
мц x 2 − 3x + 1 10
+C =
11
1 2
( )
11
= x − 3 x + 1 + C фдфкэй.
11
79
t = sin x цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt = cos xdx мц
3
1
2t 2 2
( sin x ) 2 + C
3
∫ sin x cos xdx= ∫ tdt = ∫ t dt = 2
3
+ C=
3
фдфкэй.
dx
∫ ( ln x )
3
8. ; t = ln x щдыгт.
x
dx dx t4 1
∫ ( ln x ) = ∫ t 3 dt = + C = ( ln x ) + C
3 4
Щтвф dt = мц
x x 4 4
∫ ( 2x + 1) ⋅ x 2 dx ;
3 2
9. 3
1
=t 2 x 3 + 1 цмцядцьцыш увцл. Щтвф dt = 6 x 2 dx , x 2 dx = dt
6
5
1 23
мц ∫ 3 ( 2 x 3 + 1) x 2 dx=
1 3 2 1 t3
6∫ 6∫
2
t =
dt t =
dt + C=
6 5
3
1 53 1
( 2 x3 + 1) 3 + C
5
= t + C=
10 10
x 2 dx
10. ∫ x3 + 4 ;
80
1
t x3 + 4 щдыгт, игкфвфт dt = 3 x 2 dx мц x 2 dx = dt . Вуьцдш
=
3
x 2 dx 1 dt 1 1
∫ x3 += ∫ = ln t +=
4 3 t 3
C
3
ln x3 + 4 + C
∫ sin
5
11. x cos xdx ;
t6 1 1
∫ sin x cos xdx = ∫ t dt = + C = t 6 + C = sin 6 x + C
5 5
6 6 6
sin 2 xdx
12. ∫ 3 + cos x 2
; Егефй лш, t= 3 + cos 2 x ,
3dx
13. ∫ 25 + x 2
; x = 5t цмцядцьцыш увцл.
81
xdx
14. ∫ ax + b
; ax + b =t 2 щдыгт. Щтвф adx = 2tdt ,
ax + b = =
t мц x
a
( t − b ) . Вуьцдш
1 2
2 t3
∫ ( t − b )=
xdx 2
∫ = 2 − bt +=
2
2
dt C
ax + b a a 3
2 (
t − 3b ) =
2t 2 2
= +C ( ax − 2b ) ax + b + C
3a 3a 2
dx
15. ∫ 5 − 7 x2
;
7 7 5
x = t щдыгт, щтвф dx = dt мц нф dx = dt .
5 5 7
1 dx1 5 dt
5∫
Иудцдшлдц = ⋅
5 7 ∫
2
1− t2
=
7
1− x
5
82
1 1 7
= =
arcsin t +C arcsin x+C
7 7 5
dx dx dx
16. ∫ ; ∫ =∫ .
x2 + 4x + 7 x2 + 4x + 7 ( x + 2) + 3
2
( x + 2)
2
= ln t + t 2 + 3 + C = ln x + 2 + + 3 + C=
= ln x + 2 + x 2 + 4 x + 7 + C
dx
17. ∫ ( x − a )( b − x ) ; x − a = ( b − a ) sin 2 t цмцядцьцыш
dx x−a
∫ ( x − a )( b − x ) = 2∫ dt = 2t + C = 2 arcsin b−a
+C
(a < x < b)
83
x − a = ( b − a ) sin 2 t цмцядцьцыш увцл:
∫ ( x − a )( b − x )dx =2 ( b − a ) ∫ sin
2 2
t cos 2 tdt =
(b − a ) (b − a )
2 2
1
=
4 ∫ (1 − cos=
4t ) dt
4
t − sin 4=
4
t+C
(b − a ) x − a 2x − ( a + b)
2
arcsin + ( x − a )( b − x ) + C
4 b−a 4
(a < x < b)
dx = a ch tdt , a 2 + x=
2
a 2 (1 + sh 2 t=
) a ch t мц
a2 a 2t
∫ dx a 2 ∫ ch 2 tdt
a2 + x2 = =
4
sh 2t +
2
+C щдфк.
et − e − t x x ± a2 + x2
=
sh t = ицкфицкдшнштвцт et = .
2 a a
Вшпцк ецкцавцт sh 2=
t 2sh t ch =
t 2sh t 1 + sh 2 t=
x x 2 2x 2
= 2 1 + 2= 2
a + x 2 . Щтвф
a a a
x 2 a2
∫ a 2 + x 2 dx
=
2
a + x 2 + ln x + a 2 + x 2 + C фдэкэй.
2
84
x−a
20. ∫ x+a
dx ; Штеуйкфдфдеэ агтлышнф x < −a мц нф x ≥ a
x − a et − e − t
Игкфвф a sh=
2t x 2 − a 2=
, sh t =
2a 2
=
мц t ln ( )
x + a + x − a − ln 2a щдвгхгтвфт,
x−a
∫ x+a
dx= x 2 − a 2 − 2a ln ( )
x + a + x − a + C фдэкэй.
x−a
∫ x+a
dx =−4a ∫ sh 2 tdt =−a sh 2t + 2at + C =
=− x 2 − a 2 + 2a ln ( )
− x − a + − x + a + C щдгк.
dx
21. ∫ ( x + a )( x + b ) ; Фнкэдэйвф шлш рфдэ тцяцквцт
луюшкцл:
85
1) x+a >0 мц x+b > 0 (b > o ) щдвгйвф
(b − a )
2
Щтвф ( x + a )( x=
+ b )dx ( ch 4t − 1) dt
4
(b − a )
2
sh 4t
vц ∫ ( x + a=
)( x + b )dx
4
4
−t+C .
=
Игкфвф t ln ( )
x + a + x + b − ln b − a ,
86
4 ( 2x + a + b)
=sh 4t ( x + a )( x + b ) щдвгхгтг тцяцкц
(b − a )
2
фдыфй,
2x + a + b
∫ ( x + a )( x=
+ b )dx
4
( x + a )( x + b ) −
(b − a )
2
−
4
ln ( x + a + x + b + C щдфк. )
2) x + a < 0 , x + b < 0 ( b > a ) щдфкыф, x + b =− ( b − a ) sh 2 t
цмцядцьцыш увцл. Щтвф
(b − a )
2
( x + a )( x + b ) dx =
− ∫ ( ch 4t − 1) dt =
4
(b − a ) (b − a )
2 2
2x + a + b
=− sh 4t + t +C = ( x + a )( x + b ) +
16 4 4
(b − a )
2
+
4
ln ( − x − a + − x − b + C фдэкэй.)
1 + ln x dx
23. ∫ x
dx ; 1 + ln x =
t щдыгт. Oтвф
x
= dt
1 + ln x 2 32 2
∫ ∫ (1 + ln x )
3
мц dx= tdt= t + C= +C
x 3 3
фдэкэй.
87
sin xdx
24. ∫ 1 + 2 cos x
; 1 + 2 cos x =
t щдыгт.
=C − t =C − 1 + 2 cos x фдэкэй.
∫x a − x 2 dx ; a − x2 = Щтвф,
3
25. t щдыгт.
a − x2 =
t2,
2tdt , x 2= a − t 2 мц
−2 xdx =
∫x
3
− ∫ ( a − t 2 ) t 2 dt =
a − x 2 dx = − ∫ ( at 2 − t 4 ) dt =
at 3 t 5 5at 3 − 3t
( )
5
t3
= C − − =− +C =C − 5a − 3t =
2
3 5 15 15
(a − x ) 2 3
2a + 3 x 2
=C −
15
( 5a − 3a + 3x ) =C − 15
3
(a − x )
2 3
88
2.2. Ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф
( f ( x) ⋅ ϕ ( x) )′ = f ′( x) ⋅ ϕ ( x) + f ( x) ⋅ ϕ ′( x)
унтшдшнш вщхкгвгк. Иг унтшдшнш штеуйкфддфыфй,
∫ ( f ( x) ⋅ ϕ ( x) )′ dx = ∫ f ′( x) ⋅ ϕ ( x) dx + ∫ f ( x) ⋅ ϕ ′( x) dx
мц нф ∫ f ( x) ⋅ ϕ ′( x) dx = f ( x) ⋅ ϕ ( x) − ∫ f ′( x) ⋅ ϕ ( x) dx фдфкэй.
Игкфвф u = f ( x) , υ = ϕ ( x) , du = f ′( x)dx мц dυ = ϕ ′( x)dx
щдвгхгтг тцяцкц фдыфй, ∫ ud=
υ uυ − ∫ υ du въыегкгтг фдфкэй.
Иг въыегкф ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкг вуншдшк. Иг въыегкг
ецеишй уеьцлдц фжфхэвфлэ штеуйкфддфкэ рцдд увцл:
Ьшыфд. ∫ ln xdx; =u x, dυ dx
ln= щдыгт. Щтвф
dx
du =
x
υ
,= ∫=
dx x щдфк. Иг йшньцедцкш въыегквф тцяцкц
фдыфй, ∫ ln xdx
= x ln x − ∫ dx C x ( ln x − 1) + C
= x ln x − x + =
фдфкэй.
Ьшыфд. ∫ x sin xdx = u x= , dυ sin xdx щдыгт. Щтвф
∫ x sin xdx =
− x cos x + ∫ cos xdx =
− x cos x + sin x + C
фдфкэй.
89
Штвш шыц еуя-еуя кфые пцдцт мц ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф ъыгдг
шдц рцдд увшдцт ишк ющч штеуйкфддфкэт ешздцкштц фшв тъьгтц
пбыецкцл.
u = 5 x 2 − 2 x + 9, dυ = e 2 x dx щдыгт.
1
(10 x − 2 ) dx, υ =e2 x щдвгхгтвфт, ршыыц-ршыыц
Щтвф du =
2
штеуйкфддфьф въыегкгтг ецеишй уеыцл,
=
1
2
( 5 x 2 − 2 x + 9 ) e 2 x − ∫ ( 5 x − 1)e 2 x dx фдфкэй.
∫ ( 5 x − 1)e
2x
ишк мфршв фжфхэвэк. dx штеуйкфдэтф ецлкфк щдфкфй
ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф ъыгдгтг ецеишй увцл.
5 x 1, dυ =
u =− e 2 x dx щдыгт. Иг рфдвф du = 5dx мц
1
υ = e 2 x щдгк. Щтвф
2
90
1 5 1 5
∫ ( 5x − 1)e dx = ( 5 x − 1) e2 x − ∫ e2 x dx = ( 5 x − 1) e2 x − e2 x + C
2x
2 2 2 4
∫ ( 5 x − 2 x + 9 ) e dx ( 5 x 2 − 2 x + 9 ) e2 x −
1
Иудцдшлдц 2 2x
=
2
1 5 1 25
− (5 x − 1)e2 x − e2 x + C = 5 x 2 − 7 x + e 2 x + C
2 4 2 2
u = ln x , dυ = ( 3 x3 − 4 x 2 + 5 ) dx щдыгт. Иг рфдвф
1 3x 4 4 x3
du = dx, υ = − + 5 x щдгк.
x 4 3
Фдэтьэж шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтвф
нукштц нфяфй:
3x 4 4 x3
∫( − + ) = − + 5 x ln x −
3 2
6 x 4 x 5 ln x dx
4 3
1 3x 4 4 x3 3x 4 4 x3
−∫ − + 5 x dx = − + 5 x ln x −
x 4 3 4 3
91
3x3 4 x 2 3x 4 4 x3
−∫ − + 5 dx = − + 5 x ln x −
4 3 4 3
3x 4 4 x3
− + − 5x + C
16 9
∫e ∫e
ax ax
ЭЭЭ. cos bx dx, sin bx dx жцлдштвц штеуйкфддфк.
Игкфвф ф мц и шыецтшдцт рцйшйш цвцвдцквшк. Иг ешздш
штеуйкфддфк ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтг шлш вцац ецеишй
уеьцлдц рцдд увшдшк.
∫
Ьшыфд. J = e 2 x cos 3 xdx штеуйкфдэтэ ефзфй.
1
=
Игкфвфт e 2 x dx, υ
du 2= sin 3 x фдэкэй.
3
1 2x 2
∫e = e sin 3 x − ∫ e 2 x sin 3 x dx .
2x
Щтвф cos 3 x dx
3 3
Ыщтгтсг штеуйкфдф ецлкфк щдфкфй ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф
въыегкгтг ецеишй увцл.
=u e=
2x
, dυ sin 3xdx йцигд уеыцл,
1
du = 2e 2 x dx, υ = − cos 3x мц
3
1 2
∫ e sin 3x dx = − e 2 x cos 3 x + ∫ e 2 x cos 3 x dx щдфк.
2x
3 3
1
Иудцдшлдц ∫ e 2 x cos 3 x dx = − e 2 x sin 3 x −
3
92
2 1 2
− − e 2 x cos 3 x + ∫ e 2 x cos 3 xdx =
3 3 3
1 2x 2 4
= e sin 3 x + cos 3 x − ∫ e 2 x cos 3 xdx
3 3 9
Пбкътвънъ лшьш ыщт ицкфицкдшлвц ыфх ецкцавц нутц вц
∫
фчефкэдфт J = e 2 x cos 3 xdx штеуйкфдэ фдэтьэжвэк. Иг шафвцтш ыщд
ецкцац луюшкьцлдц фжфхэвфлэдфкэ фдэкэй:
4 1 2x 2 13
J=
+ J e sin 3 x + cos 3 x ⇒
= J
9 3 3 9
1 2x 2 3 2x 2
= e sin 3x + cos 3=
x ⇒ J e sin 3x + cos 3x + C
3 3 13 3
Еуые - 1
1. ∫x 1 + x dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x = u, 1 + x dx = dυ щдыгт. Щтвф
2
(1 + x ) =2 υ щдгк. Иг шафвцдцкш въыегквф тцяцкц
3
= du ,
dx
3
фдыфй,
3
2 2 1
x (1 + x ) − ⋅ (1 + x ) 2 +=
+1
∫ x 1 + x=
3
dx C
3 3 3 +1
2
93
2 4
x (1 + x ) − (1 + x ) 2 + C щдгк.
5
=
3
3 15
xdx
2. ∫ sin
2
x
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx
x, dυ = 2 ⇒ du =
u= dx, υ =
− ctg x щдгк.
sin x
Иг шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтвф нукштц
нфяфй,
xdx
∫ sin 2
x
− x 2 cos x + 2 ∫ x cos x dx
=
=
Ыщт штеуйкфдвф , dυ cos xdx йцигд уеыцл, du = dx,
u x=
υ = sin x фдфкэй. Щтвф
94
1
− sin(ln x), υ =
u = cos(ln x) , dυ = dx щдыгт, щтвф du = x
x
щдвгхг ъюът, ∫ cos(ln
= x)dx x cos(ln x) + ∫ sin(ln x) dx фдэтэк.
Иг шафвцтш нгчфкэвф нукштц нфяыфй,
( ln x ) dx
∫ sin= x sin(ln x) − − x cos(ln x) − ∫ sin(ln x)dx щдгк.
Ыщт штеуйкфдэ ицкфицкдшншт ыфх ецкцаштц луюшкцкцл рцк шлш ецкцаш
2-нц ибдыцл, 2 sin ( ln x ) dx = x(sin(ln x) − cos(ln x)) ⇒
∫
x
⇒ ∫ sin(ln x)dx = (sin(ln x) − cos(ln x)) + C щдгк.
2
u = ln( x + 1 + x 2 ) dx, dυ = dx ⇒
x
1+
=
⇒ du 1 + x 2 dx
=
1
= dx, υ x.
x + 1 + x2 1 + x2
Иг шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтвф нукштц
нфяфй,
x
∫ ln( x + = x ln( x + 1 + x 2 ) − ∫
1 + x 2 ) dx
1 + x2
=
dx
−1
= x ln( x + 1 + x 2 ) − ∫ (1 + x 2 ) 2 xdx=
= x ln( x + 1 + x 2 ) − 1 + x 2 + C
95
1 1 2
u = arctg x, dυ = xdx ⇒ du = dx мц υ= x
1 + x2 2
1 2 1 x2
щдвгхгтвфт, ∫ x arctg x dx = x arctg x − ∫ dx =
2 2 1 + x2
1 2 1 1 dx 1 2 x
= x arctg x − ∫ dx + =
∫ x arctg x − +
2 2 2 1+ x 2
2 2
1
+ arctg x + C
2
∫e
5x
6. cos 4 xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
= , cos 4 xdx dυ
e5 x u= щдыгт. Щтвф
1
5e=
5x
=
dx du ,υ sin 4 x щдвгхгтвфт,
4
1 5x 5
∫e = e sin 4 x − ∫ e5 x sin 4 x dx
5x
cos 4 xdx фдэкэй. Ишк вфрф
4 4
ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтг ецеишй уеыцл,
1 5
∫e − e5 x cos 4 x + ∫ e5 x cos 4 x dx .
sin 4 xdx =
5x
Иудцдшлдц
4 4
1 5x 5 1 5
∫ e cos= e sin 4 x − (− e5 x cos 4 x + ∫ e5 x cos 4 x dx)
5x
4 xdx
4 4 4 4
25 5 x 1 5x 5
∫ e cos 4 xdx + 16 ∫ e cos 4 xdx = e sin 4 x + cos 4 x
5x
4 4
25 5 x 1 5x 5
1 + ∫ e cos 4 xdx =e sin 4 x + cos 4 x мц нф
16 4 4
96
4 5x 5
∫e = e sin 4 x + cos 4 x + C щдгк.
5x
cos 4 xdx
41 4
x
= x ( log 5 x − log 5 e )=
+ C x log 5 +C
e
1 1 x2 11
− ∫
2
x − 1 + =
x +1
dx
2
ln( x + 1) − x 2 − x + ln( x + 1) =
22
+C
x2 x2 x 1
= ln( x + 1) − + − ln( x + 1) + C
2 4 2 2
97
arcsin x
9.
1+ x
∫
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx dx
= =
u arcsin x, dυ щдыгт. Щтвф du = ,
1+ x 1 − x2
υ 2 1 + x щдгк. Фдэтьэж шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф
=
въыегкгтвф тцяцкц фдыфй,
arcsin x 2 1+ x
∫ 1+ x
2 1 + x arcsin x − ∫
dx =
1 − x2
dx =
1
−
=2 1 + x arcsin x − 2 ∫ (1 − x ) 2 dx =
= 2 1 + x arcsin x + 4 1 − x + C
= υ dx щдыгт.
u ln( 1 − x + 1 + x ), d=
1 1 1
=
Игкфвф du − + = dx
1− x + 1+ x 2 1− x 2 1+ x
1 1− x − 1+ x dx 1 1 − x2 −1
=⋅ ⋅ = ⋅ dx, υ=x
2 1 − x + 1 + x 1 − x2 2 x 1 − x2
щдвгхгтвфт,
1 1 − x2 −1
∫ ln( 1 − x + 1 + x=
)dx x ln( 1 − x + 1 + x ) −
2 ∫ 1 − x2
=dx
98
1 1 dx
= x ln( 1 − x + 1 + x ) −
2 ∫ dx + ∫ = x ln( 1 − x + 1 + x ) −
2 1 − x2
1 1
− x + arcsin x + C фдэкэй.
2 2
a −x
2 2
x −a +a
2 2 2
dx
+∫ dx= x a 2 − x 2 − ∫ a 2 − x 2 dx +a 2 ∫
a2 − x2 a2 − x2
x
мц нф 2 ∫ a 2 − x 2 dx = x a 2 − x 2 +a 2 arcsin ⇒ ∫ a 2 − x 2 dx =
a
x 2 a2 x
= a − x 2 + arcsin + C фдфкэй.
2 2 a
∫x
4
12. ln xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 x5
= x, dυ x dx щдыгт. Щтвф
u ln= = du = dx, υ4
щдгк.
x 5
Иг шафвцдцкш въыегквф нукштц нфяыфй,
1 5 1 1 1 5 1
∫x = x ln x − ∫ x 5 ⋅ dx
= x ln x − ∫ x 4 dx
=
4
ln xdx
5 5 x 5 5
99
1 5 x5
= x ln x − + C фдэтфк.
5 25
ln x
13.
x2 ∫
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx dx 1
= x, dυ
u ln= щдыгт. Щтвф du = , υ= −
x2 x x
ln x ln x dx ln x 1
щдвгхгтвфт, ∫ x 2
dx =
−
x
+∫ 2 =
x
−
x
− + C щдгк.
x
ln x
14. ∫x
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 dx
u= ln x, dυ= dx ⇒ du= , υ= 2 x щдвгхгтвфт,
x x
1
ln x dx −
∫ x = dx 2 x ln x − ∫ 2 x =
⋅
x
2 x ln x − 2 ∫ x =
2
dx
+ C 2 x ( ln x − 2 ) + C фдэкэй.
= 2 x ln x − 4 x=
100
1
2 x + 7, dυ =
u= sin 2 x dx щдфкыф, du = 2dx, υ = − cos 2 x
2
щдвгхгтвфт,
1
∫ ( 2 x + 7 ) sin 2 x dx =
− ( 2 x + 7 ) cos 2 x + ∫ cos 2 xdx =
2
1 1
− ( 2 x + 7 ) cos 2 x + sin 2 x
=
2 2
∫ xe
−2 x
16. dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1
=u x= , dυ e −2 x dx щдыгт. Щтвф du = dx, υ = − e−2 x мц
2
x −2 x 1 1 −2 x 2 x + 1 −2 x 2x +1
∫ xe dx =− 2 e + 2 − 2 e + C =− 4 e + C =− 4e2 x + C
−2 x
x cos x
17. 2∫ sin
x
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
cos x
= , dυ
u x= dx щдыгт.
sin 2 x
101
cos x 1
Щтвф du = dx, υ =2
x ∫ sin
dx = ∫ sin −2 x cos xdx = −
sin x
.
x cos x x 1 x x
Игкфвфт ∫ 2
dx =
− +∫ dx = − + ln tg + C
sin x sin x sin x sin x 2
∫ x sin
2
18. 3 x dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1
sin 2 =
3x (1 − cos 6 x ) щдвгхгтвфт,
2
1 − cos 6 x 1
∫ x sin 3x dx = ∫ x 2 dx = ( x − x cos 6 x ) dx =
2∫
2
1 x2 x2 1
2 2 ∫
= − x cos 6 xdx = − ∫ x cos 6 xdx .
4 2
1 1 1 1
мц ∫ x cos 6 xdx =6 x sin 6 x − 6 ∫ sin 6 xdx =6 x sin 6 x + 36 cos 6 x
щдгк. Иг йшньце нукштц нфяэдфкыф,
1 x2 x 1
∫ x sin 3x dx
= − sin 6 x + cos 6 x +=
2
C
2 2 6 36
x2 x 1
= − sin 6 x − cos 6 x + C фдэкэй.
4 12 72
102
∫ x e dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
3 x
19.
∫x e = x 3e x − 3∫ x 2 e x dx
3 x
dx
=
2) u x=
2
, dυ e x dx
= xdx, υ e x
du 2=
∫ x e= x 2 e x − 2 ∫ xe x dx
2 x
dx
= , dυ e x dx
3) u x=
= =
du dx , υ ex
∫ xe dx =xe − ∫ e dx =xe − e
x x x x x
Щтвф ∫ x e dx =x e − 3 ( x e − 2 ∫ xe dx ) =
3 x 3 x
xe 2 x x 3 x
−
( )
−3 x 2 e x − 2 ( xe x − e x ) + C= x3e x − 3x 2 e x + 6 xe x − 6e x + C=
= e x ( x3 − 3x 2 + 6 x − 6 ) + C
∫ P( x)=
e dx x
( P( x) − P′( x) + P′′( x) − ⋅⋅⋅ + ( −1) n
)
P ( n ) ( x) e x + C
103
x arcsin x
20. ∫ 1 − x2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x
= =
u arcsin x, dυ dx щдфкыф,
1 − x2
( ) 2 xdx =
dx x −1
du = , υ =∫ =∫ − 2
dx 1 x
1− x 2
1− x 2
1 (1 − x )
1
2 2
=− ∫ (1 − x 2 ) d (1 − x )
1 −1
2 2
=− ⋅ =− 1 − x 2
2 2 1
2
щдгк.
x arcsin x
Щтвф ∫ 1− x 2
dx =− 1 − x 2 arcsin x + ∫ dx =
=x − 1 − x 2 arcsin x + C фдэкэй.
Еуые -2
∫ sin
n
1. xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
= =
u sin n −1
x, dυ sin xdx шжфкц увцл.
(n − 1) sin n − 2 xdx, υ =
Щтвф du = − cos x щдгк.
104
Ыщт ицкфицкдшлвцт,
1 n −1
∫ sin − sin n −1 x cos x +
xdx = ∫ sin n − 2 xdx фдэтэк.
n
n n
dx
2. ∫ cos n
x
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx 1 dx 1 dx
∫ cos
=
x
dx ∫
n
cos n−2
⋅= 2
x cos x
; u = n−2
cos x
, dυ
cos 2 x
sin x sin x
шжфкц увцл. Щтвф du =
(n − 2) n −1
dx, υ =
tg x =
cos x cos x
щдгк. Игкфвфт
dx tg x sin 2 x sin x
∫ cos=
n n−2
x cos x
− (n − 2) ∫ n
cos x
= dx
cos n −1 x
−
1 − cos 2 x sin x dx dx
−(n − 2) ∫ n
= dx n −1
− (n − 2) ∫ n + (n − 2) ∫ n −2 ;
cos x cos x cos x cos x
dx dx sin x dx
∫ cosn x + (n − 2)∫ cos=n
x cos x n −1
+ (n − 2) ∫
cos n − 2 x
;
dx sin x dx
(n − 1) ∫ = n −1
+ (n − 2) ∫ мц нф
n
cos x cos x cos n − 2 x
dx 1 sin x n−2 dx
∫ cosn x = ⋅ + ∫
n − 1 cos x n − 1 cos n − 2 x
n −1
фдэкэй.
105
∫ ctg
n
3. xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1
∫ ctg xdx =
− ctg n −1 x − ∫ ctg n − 2 xdx
n
n −1
cos n x
4. ∫ sin x dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
cos n x cos n − 2 x ⋅ cos 2 x cos n − 2 x(1 − sin 2 x)
∫ sin x dx
= ∫ sin x dx
= ∫ = sin x
dx
cos n x cos n − 2 x 1
∫ sin x ∫ sin x dx + n − 1 cos x
n −1
Иудцдшлдц, =dx
106
sin n x
5. ∫ cos x dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
sin n x sin n − 2 x ⋅ sin 2 x sin n − 2 x(1 − cos 2 x)
∫ cos x dx
= ∫ cos x dx
= ∫ = cos x
dx
sin n − 2 x sin n − 2 x 1
∫ cos x dx − ∫ sin x cos x dx =
∫ cos x dx − n − 1 sin x
n−2 n −1
=
sin n x sin n − 2 x 1
∫ cos x ∫ cos x dx − n − 1 sin x
n −1
Иудцдшлдц, =dx
∫ (a − x 2 ) dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
n
2
6.
( a 2 − x 2 ) , dυ =
n
u= dx щдыгт.
( )
n −1
Щтвф du =
−2n a 2 − x 2 xdx мц υ = x щдгк. Игтф пбкц
фжфхэвфлэдфкэ нфяьфй щдфк:
∫ (a − x 2 ) dx = x ( a 2 − x 2 ) + 2n ∫ ( a 2 − x 2 )
n n n −1
2
x 2 dx =
= x ( a 2 − x 2 ) + 2n ∫ ( a 2 − x 2 )
( x − a + a ) dx = x ( a − x )
n n −1 2 n
2 2 2 2
−
−2n ∫ ( a − x ) dx + 2na ∫ ( a − x ) dx ;
2 2 n 2 2 2 n −1
∫ ( a − x ) dx + 2n ∫ ( a − x ) dx = x ( a − x ) +
2 2 n 2 2 n 2 2 n
+2na ∫ ( a − x ) dx ;
2 2 2 n −1
107
( 2n + 1) ∫ ( a 2 − x 2 ) dx = x ( a 2 − x 2 ) + 2na 2 ∫ ( a 2 − x 2 )
n n n −1
dx
x ( a2 − x2 )
n
2na 2
∫ (a − x ) ( a 2 − x 2 ) dx
n −1
∫
2 n
Вуьцдш 2
=
dx +
2n + 1 2n + 1
∫ x ( ln x )
P n
7. dx штеуйкфдэтэ ыфвцдцжвшкцл.
n
(=
ln x ) , dυ ( ln x ) dx
n −1
= du =
n
u x P dx щдфкыф, мц
x
1 P +1
υ= x щдгк. Щтвф
P +1
x P +1 n
∫ x= (ln x) P −
P +1 ∫
x P (ln x) n −1 dx фдэкэй.
P
(ln x) n dx
P +1
x n dx
8. ∫ x2 + a
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x n dx x
∫ ∫x
n −1
= ⋅ dx штеуйкфдэтвф
x2 + a x +a
2
x
= n −1
u x= , dυ dx шдц шжфкц уеыцл,
x2 + a
xdx 1 d ( x 2 + a)
( n − 1) x dx, υ = ∫ x2 + a =
2 ∫ x2 + a
n−2
du = =
1
= ⋅ 2 x 2 + a = x 2 + a щдфк.
2
108
Щтвф
x n dx
∫ x +a2
= x n −1 ⋅ x 2 + a − (n − 1) ∫ x 2 + a ⋅ x n − 2 dx=
x2 + a
= x n −1
⋅ x + a − (n − 1) ∫
2
⋅ x n − 2 dx= x n −1 ⋅ x 2 + a −
x +a
2
x dx x n − 2 dx
n
−(n − 1) ∫ + a∫ n −1
= x ⋅ x + a −
2
x +a
2
x +a
2
x n dx x n − 2 dx
−(n − 1) ∫ − (n − 1)a ∫ щдгк. Игкфвфт
x2 + a x2 + a
x n dx x n dx x n − 2 dx
∫ x2 + a
+ (n − 1) ∫
x2 + a
= x n −1 ⋅ x 2 + a − (n − 1)a ∫
x2 + a
x n dx x n − 2 dx
n∫ = x n −1 x 2 + a − (n − 1)a ∫ мц нф
x2 + a x2 + a
x n dx 1 n −1 2 n −1 x n−2
∫ =
x2 + a n
x x +a −
n ∫ x2 + a
a dx
n
9. ∫ tg xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x ( sec 2 − 1) dx
n
∫ tg ∫ tg ∫ tg
n−2 n−2
=
xdx x ⋅ tg 2 xdx
= =
= ∫ tg
n−2
x sec 2 xdx − ∫ tg n − 2 xdx
= ∫ tg
n−2
xd ( tg x ) −
1
− ∫ tg n − 2 xdx = tg n −1 x − ∫ tg n − 2 xdx .
n −1
109
1
=
Иудцдшлдц, ∫ tg xdx tg n −1 xdx − ∫ tg n − 2 xdx
n
n −1
∫ ( ln x ) dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
n
10.
1
= (=
ln x ) , dυ dx щдфкыф, du = n(ln x) n −1 ⋅ dx, υ = x
n
u
x
щдвгхгтвфт,
1
∫ ( ln x=
) dx
n
x(ln x) n − ∫ n(ln x) n −1 ⋅ ⋅=
xdx x(ln x) n −
x
−n ∫ (ln x) n −1 dx щдфк.
n −1
∫ ( ln=
x ) dx x ( ln x ) − n ∫ ( ln x ) dx .
n n
Иудцдшлдц,
∫ cos
n
11. xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
∫ ∫
Ыщт ицкфицкдшлвцт cos n xdx + (n − 1) cos n xdx= sin x ⋅ cos n −1 x +
110
+ ( n − 1) ∫ cos n − 2 xdx мц нф n ∫ cos n xdx =
sin n x
12. ∫ cosm x dx, (m ≠ 1, m, n ∈ N ) штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
sin n x sin n −1 x ⋅ sin xdx sin n −1 x ⋅ d (cos x)
∫ cosm x dx = ∫ cosm x = − ∫ cosm x
Ыщтгтсг штеуйкфдф ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтг ецеишй
увцл.
d ( cos x )
= =
u sin n −1
x, dυ щдыгт.
cos m x
cos1− m x
(n − 1) sin n − 2 x cos xdx, υ =
Щтвф du = щдвгхгтвфт,
1− m
sin n x sin n −1 x cos1−m x ( n − 1) sin n −2 x cos x ⋅ cos1−m xdx
∫ cosm x dx =
−
1− m
−∫
1− m
=
1 sin n −1 x n − 1 sin n − 2 x
m − 1 cos m −1 x m − 1 ∫ cos m − 2 x
= ⋅ − dx щдгк.
111
dx
13. ∫ sin n
, ( m, n ∈ N ) штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x cos m x
dx sin 2 x + cos 2 x dx
∫ sin n x cosm x ∫ sin
= = n
x cos m x
dx ∫ sin n−2
x cos m x
+
dx
+∫ n
sin x cos m − 2 x
sin nx
14. ∫ sin x dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
sin nx sin((n − 1) x + x)
∫ sin x dx
= ∫=
sin x
dx
1 1 sin nx 1 sin(n − 2) x
+
n −1
sin(=
n − 1) x ∫
2 sin x
dx + ∫
2 sin x
+
1
+ sin(n − 1) x . Игкфвфт
n −1
1 sin nx 1 sin(n − 2) x 1
∫
2 sin x
=
dx
2 ∫ sin x
+
n −1
sin(n − 1) x мц нф
112
sin nx sin(n − 2) x 2sin(n − 1) x
∫ sin x
= ∫ sin x
+
n −1
фдэтэк.
xn
15. ∫ 1 + x 2 dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
xn ( x + x ) − x dx =
n n−2 n−2 n−2
x ( x + 1) − x 2 n−2
=∫ 1 + x2 dx ∫=
1+ x ∫
2
1+ x
dx 2
x n−2 x n −1 x n−2
∫ x dx − ∫ 1 + x 2 dx =
n −1 ∫ 1 + x2
n−2
= − dx
dx
16. ∫ sin n
x
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx dx 1 1 dx
∫ sinx n
=∫
sin x sin x 2
, u = n − 2 , dυ = 2
n−2
⋅
sin x sin x
dx
щдыгт.Щтвф du = ∫ sin 2 x =
(2 − n) sin1− n x cos xdx, υ = − ctg x
113
dx dx cos x 1
∫ sin n
x
+ (n − 2) ∫ n
sin x
=− n −1 + (n − 2) ∫ n − 2 dx
sin x sin x
dx cos x 1
(n − 1) ∫ n
=− n −1 + (n − 2) ∫ n − 2 dx мц нф
sin x sin x sin x
dx cos x n−2 1
∫ sin n
x
=
− + ∫
(n − 1) sin x n − 1 sin n − 2 x
n −1
dx фдфкэй.
dx
17. ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( x2 + a2 )
n
1
=u = , dυ dx щдыгт. Щтвф
( x + a 2 )n
2
2nxdx
du =
− 2 , υ=
x щдфк. Игкфвфт
( x + a 2 ) n +1
dx x x2 x
∫ ( x 2 + a 2 )n ( x 2 + a 2 )n ∫ ( x 2 + a 2 )n+1 dx =
= + 2 n
( x + a 2 )n
2
+
( x2 + a2 ) − a2 x dx
+2n ∫ 2 n +1
dx =2 + 2n ∫ 2 −
(x + a )
2
(x + a )
2 n
( x + a 2 )n
dx
−2na 2 ∫ ;
( x + a 2 ) n +1
2
dx dx x
(2n − 1) ∫ = 2na 2 ∫ 2 2 n +1
− 2
(x + a )
22 n
(x + a ) ( x + a 2 )n
114
dx 1 x 2n − 1 1 dx
∫ (x 2 2 n +1
+a )
= ⋅ 2
2na ( x + a )
2 2 n
+ ⋅ 2∫ 2
2n a ( x + a 2 ) n
dx 1 x 2n − 3 1 dx
мц нф ∫ (x 2
= ⋅ 2 2 n −1 +
+ a ) 2(n − 1)a ( x + a )
2 n 2
⋅ 2 ∫ 2 2 n −1
2n − 2 a ( x + a )
∫ x e dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
n x
18.
=u x=
n
, dυ e x dx щдыгт. =
Щтвф =
du nx n −1
dx, υ e x
∫ x e= x n e x − n ∫ x n −1e x dx фдэкэй.
n x
щдвгхгтвфт, dx
∫e
αx
19. sin n xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
= =
u sin n
x, dυ eα x dx щдыгт.
1
= sin n −1 x cos xdx, υ
Щтвф du n= eα x мц
α
1 n
∫ e= α∫
αx
sin xdx n
eα x sin n x − e αx
sin n −1 x cos xdx .
α
Ыщт штеуйкфдвф ецлкфк ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтг
ецеишй увцл:
= =
u sin n −1
x cos x, dυ eα x dx щдыгт.
Щтвф du = ( eα x
(n − 1) sin n − 2 x cos 2 x − sin n x dx, υ = ) 1
α
1
∫ e=
αx
щдгк мц n −1
sin x cos xdx eα x sin n −1 x cos x −
α
n −1 1 1 α x n −1
− ∫ sin n − 2 x cos 2 xdx + ∫ eα x sin= e sin x cos x −
n
x
α α α
115
n −1
sin n − 2 x (1 − sin 2 x ) dx +
1
∫e ∫e
αx αx
− sin n xdx =
α α
1 n − 1 α x n−2
= eα x sin n −1 x cos x −
α ∫ e sin xdx + α
n −1
∫e
αx
+ sin n xdx .
α
Иг шафвцтш нгчфкэвф нукштц нфяфй:
1 αx n n 1
∫e
αx
sin n xdx =e sin x − ( eα x sin n −1 x cos x −
α α α
n −1 n −1 1 αx n
∫e ∫e
αx αx
− sin n − 2 xdx + sin n xdx) =e sin x −
α α α
n n(n − 1) α x n − 2
α ∫
− 2 eα x sin n −1 x cos x + e sin xdx −
α
n2
− 2 ∫ eα x sin n xdx .
α
Игкфвфт
n2 + α 2 1
∫=
αx
e sin xdx n
eα x sin n −1 x (α sin x − n cos x ) +
α 2
α 2
n ( n − 1)
∫e
αx
+ sin n − 2 xdx мц нф
α 2
eα x
∫ e sin xdx n2 + α 2 sin x (α sin x − n cos x ) +
αx n −1
= n
n ( n − 1) α x n − 2
n +α 2 ∫
+ 2 e sin xdx
∫ x ( ln x )
α n
20. dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
116
n ( ln x )
n −1
u = ( ln x ) , dυ = x dx щдыгт. Щтвф du =
α
n
,
x
xα +1
=υ ∫=
xα dx
α +1
мц
xα +1 ( ln x )
n
xα +1 n
∫ x ( ln x ) = ⋅ ( ln x ) =
n −1
α
−∫
n
dx dx
α +1 α +1 x
xα +1 ( ln x )
n
n n −1
= − ∫ xα ( ln x ) dx
α +1 α +1
∫x
2
21. ln x dx ;
1 1
= x, dυ x 2 dx щдыгт. Щтвф du =
u ln= dx, υ = x3 olar.
x 3
Иг йшньцедцкш нукштц нфяфй:
x3 1 x3 x3
∫ x ln xdx
= ln x − ∫ x 2 dx
= ln x − + C
2
3 3 3 9
22. ∫ x sin x dx ;
= , dυ sin xdx olsun.
u x= Onda du = dx, υ = − cos x
olar.
Иг шафвцдцкш въыегквф нукштц нфяфй:
∫ x sin xdx =
− x cos x + ∫ cos xdx =
− x cos x + sin x + C
∫
23. x ln xdx ;
117
1 x2
= x, dυ xdx olsun. Onda
u ln= = du = dx, υ olar.
x 2
Иг шафвцдцкш въыегквф нукштц нфяфй:
x2 1 x2 x2
∫ x ln xdx
=
2
ln x − ∫ xdx
2
=
2
ln x − + C
4
∫ =
25. arcsin =
xdx ; u arcsin x, dυ dx olsun.
dx
=
Onda du = , υ x olur. Иг шафвцдцкш въыегквф
1 − x2
тцяцкц фдфй:
1 d (1 − x )
2
xdx
∫ arcsin xdx = x arcsin x − ∫ 1 − x2
= x arcsin x +
2 ∫ 1 − x2
=
1
= x arcsin x + ⋅ 2 1 − x 2=
+ C x arcsin x + 1 − x 2 + C
2
118
Еуые-3
∫
1. ln xdx ;
dx
= x, dυ dx щдыгт. Щтвф
u ln= = du = , υ x щдфк.
x
Иг шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтвф нукштц
нфяфй:
dx
∫ ln xdx = x ln x − ∫ x ⋅ x
= x ⋅ ln x − x + C
∫
2. x arctg xdx ;
= =
u arctg x, dυ xdx щдыгт. Щтвф
1 1 2
=du = dx, υ x
1+ x 2
2
1 2 1 x2 1
мц ∫ x arctg xdx =
2
x arctg x − ∫
2 1+ x 2
dx = x 2 arctg x −
2
1 1 + x2 −1 1 2 1 1
− ∫ = dx x arctg x − x + arctg x + C
2 1+ x 2
2 2 2
x2 + 1 1
= arctg x − x + C
2 2
ln x
3. ∫ x3
dx ;
dx
u = ln x , dυ = щдыгт.
x3
119
dx dx 1
Щтвф du = , υ = ∫ 3 = ∫ x −3 dx = − 2
x x 2x
ln x ln x 1 dx ln x 1
мц ∫ 3 dx = − 2 +∫ 2 ⋅ = − 2 − 2 +C =
x 2x 2x x 2x 4x
1 + 2 ln x
= C−
4x2
x x
∫e u = e − x , dυ = cos dx щдыгт. Oтвф
−x
4. cos dx ;
2 2
x x x x
dx мц υ ∫=
du = −e − x= cos dx 2 ∫ cos= d 2sin .
2 2 2 2
Иг шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтвф тцяцкц
фдыфй,
x x x
∫ e cos 2 dx = 2e − x sin + 2 ∫ e − x sin dx =
−x
J=
2 2
x
= 2e − x sin + 2 J1 (1)
2
Фдэтьэж J1 штеуйкфдэтф 2-сш вцац ршыыц-ршыыц штеуйкфддфтьф
x
въыегкгтг ецеишй увцл: u = e − x , dυ = sin dx щдыгт. Щтвф
2
x x x x
du = −e − x dx , υ = ∫ sin dx = 2 ∫ sin d = −2 cos мц
2 2 2 2
x x x
∫ e sin 2 dx = −2e − x cos − 2 ∫ e − x cos dx =
−x
J1 =
2 2
x
= −2e − x cos − 2 J (2)
2
120
x x
=
(2)-тш (1)-вц тцяцкц фдыфй, 5 J 2e − x sin − 4e − x cos мц
2 2
2 −x x x
нa =
J e sin − 2 cos + C фдфкэй.
5 2 2
x3
=5. J ∫=
x arccos xdx ∫ arccos xd ;
2
3
x3 1
u = arccos x , dυ = d щдыгт, щтвф du = − ,
3 1 − x2
x3 x3 1 x3 dx
υ= ∫ x arccos xdx = arccos x + ∫ =
2
мц
3 3 3 1 − x2
x3 1
= arccos − ∫ x 2 d
3 3
( )
1 − x 2 . Игкфвф 2-сш штеуйкфд ъюът
dυ d
= ( 1 − x2 ) ( )
щдыгт. Щтвф du = d x 2 , υ
= 1 − x2
щдфк мц мукшдьшж штеуйкфд фжфхэвфлэ жцлдц въжцк:
x3 x2
d ( x2 )
1
=J arccos x − 1 − x 2 + ∫ 1 − x 2=
3 3 3
x3 x2
=
3
arccos x −
3
1 − x2 −
2
9
(1 − x )
2 3
+C ( x ≤ 1)
6. ∫ arctg xdx ;
121
1
du = dx , υ = x мц
2 x (1 + x )
x
∫ arctg x arctg x − ∫
xdx =
2 x (1 + x )
dx =
x arctg x −
1
−∫ −
1
=
d x
dx x arctg x − x + ∫ =
( )
2 x 2 x (1 + x ) 1+ x
= x arctg x − x + arctg x + C ( x ≥ 0)
∫ ( arcsin x )
2
7. dx ;
2 arcsin x
du = dx , υ = x мц
1 − x2
2x
∫ ( arcsin x ) x ( arcsin x ) − ∫
dx = arcsin xdx =
2 2
1 − x2
x ( arcsin x ) + 2 ∫ arcsin xd
=
2
( )
1 − x2 .
Ыщтгтсг штеуйкфд ъюът нутц ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф
въыегкгтг ецеишй увцл:
dυ d
u = arcsin x ,= ( )
1 − x 2 щдыгт,
1
щтвф du = dx , υ
= 1 − x 2 щдвгхгтвфт, мукшдьшж
1− x 2
∫ ( arcsin=
x ) dx x ( arcsin x ) + 2 1 − x 2 arcsin x − 2 x + C
2 2
122
( x ≤ 1)
(
x ln x + 1 + x 2 )dx=
8. ∫ 1+ x 2 ∫ ln ( x + 1 + x2 d )( )
1 + x2 ;
( dυ d
u= ln x + 1 + x 2 , = ) ( 1 + x2 ) oдыгт, щтвф
x + 1+ x )
(= ′ 2
1
=du dx dx , υ
= 1 + x 2 щдвгхгтвфт,
x + 1+ x 2
1+ x 2
∫ ln ( x + 1 + x2 d ) ( 1 + x ) = 1 + x ln ( x + 1 + x ) − ∫ dx =
2 2 2
= 1 + x2 ln ( x + 1 + x ) − x + C фдэкэй.
2
9. J ∫=
dx 1 x )− x
( a += 2 2 2
1 dx
= ∫ a + x dx 2 ∫ 2
−
( a2 + x2 ) a ( ) a a + x2
2 2 2 2 2
1 x 2 dx 1 x 1 x 1
− ∫ = arctg + 2 ∫ d 2 =
a2 (a )
2 2 a a 2 a + x2
2
2
+x a
1 x 1
= 2
arctg + 2 J1 (1)
a a a
J1 штеуйкфдэ ъюът нутц ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтг
ецеишй увцл:
123
x 1 1
u= dυ = d 2
, 2
щдыгт, щтвф du = dx ,
2 a +x 2
1 x 1 dx
υ= 2 = мц J1 − ∫ 2 (2)
(a + x )
2
2(a + x ) 2 a + x
2 2 2
x 1 x
= + arctg + C фдфкэй.
2a 2 ( a 2 + x 2 ) 2a
2
a
10. ∫ a 2 + x 2 dx ;
=
u a 2 + x 2 , dυ = dx щдыгт. Oтвф
xdx
du =
a +x
2 2
, υ = x мц ∫ a 2 + x 2 dx= x a 2 + x 2 −
−∫
x2 (x 2
+ a2 ) − a2
dx= x a + x − ∫ dx= x a 2 + x 2 −
2 2
a +x
2 2
a +x
2 2
− ∫ a 2 + x 2 dx + a 2 ln x + a 2 + x 2 + C .
Игкфвфт
x 2 a2
∫ a 2 + x 2 dx
=
2
a + x 2 + ln x + a 2 + x 2 + C .
2
124
∫x a 2 + x 2 dx .
2
11.
1 2
( a + x 2 ) 2 щдыгт.
3
x , dυ d
Игкфвф u ==
3
(
1 2
a + x 2 ) 2 мц
3
,υ
Щтвф du = dx=
3
1 x
a 2 + x 2 dx = ∫ xd ( a 2 + x 2 ) 2 = ( a 2 + x 2 ) 2 −
3 3
∫x
2
3 3
1
( ) (
x 2
)
3
3∫
− a 2
+ x 2
a 2
+ x 2
dx = a + x 2 4
−
4
a2
−
4 ∫ a 2 + x 2 dx + C щдфк. Вшпцк ецкцавцт
x 2 a2
∫ a 2 + x 2 dx
=
2
a + x 2 + ln x + a 2 + x 2 + C
2
x ( 2x2 + a2 ) a4
∫ x=
a + x dx a2 + x2 − ln x + a 2 + x 2 + C
2 2 2
8 8
фдфкэй.
( ) ( )
3
υ = cos x мц ∫ x sin xdx =
−2 ∫ x d cos x =
125
( x) =
−2 x 3 cos x + 6 ∫ x cos xd
=
= −2 x cos x + 6 ∫ xd ( sin x ) =
3
xearctg x
d ( earctg x ) ;
x
=13. J ∫= dx ∫
( )
3
1 + x 2 2 1+ x 2
u=
x
(
, dυ = d earctg x щдыгт. )
1+ x 2
1
Щтвф du = dx , υ = earctg x мц
(1 + x )
2 3
d ( earctg x ) xearctg x
−∫ = − J1 (1)
1 + x2 1 + x2
J1 штеуйкфдэ ъюът нутц ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтг
ецеишй увцл. u =
1
( )
, dυ = d earctg x щдыгт. Щтвф
1+ x 2
126
xdx
du = − , υ = earctg x мц
(1 + x )
3
2 2
earctg x xearctg x
J1 = +∫ +C (2)
(1 + x )
3
1 + x2 2 2
=J
xearctg x
−
earctg x
− J + C ⇒=
2J
( x − 1) earctg x + C
1 + x2 1 + x2 1 + x2
=
⇒ J
( x − 1) earctg x + C фдфкэй.
2 1 + x2
∫ sin ( ln x )dx =
x sin ( ln x ) − ∫ cos ( ln x ) dx =
x sin ( ln x ) − J 1
фдфкэй. (1)
J1 штеуйкфдэ ъюът u = cos ( ln x ) , dυ = dx щдвгхгтг тцяцкц
фдыфй,
sin ( ln x )
du = − dx , υ=x =
мц J1 x cos ( ln x ) + J
x
(2).
фдфкэй. (2)-тш (1)-вц нукштц нфяыфй,
127
=J x sin ( ln x ) − x cos ( ln x ) − J ⇒
J=
x
2
( sin ( ln x ) − cos ( ln x ) ) + C щдфк.
∫ cos ( ln x ) dx =
x
2
( sin ( ln x ) + cos ( ln x ) ) + C фдэкэй.
∫ ∫
16. J1 = e ax cos bxdx , J 2 = e ax sin bxdx ;
sin bxd ( e ax ) =
1 1 ax b
J2 =
a ∫ a
e sin bx − ∫ e ax cos bxdx =
a
1 ax b
= e sin bx − J1 щдфк.
a a
e ax ( a cos bx + b sin bx )
=
Игкфвфт J1 +C
a 2 + b2
e ax ( a sin bx − b cos bx )
J2 + C фдфкэй.
a 2 + b2
128
∫
17. J = e 2 x sin 2 xdx ;
1
Игкфвф sin=
2
x (1 − cos 2 x ) щдвгхгтг тцяцкц фдыфй,
2
1 1 2x
∫ e sin xdx = ∫ (1 − cos 2 x )e2 x dx =
2∫
2x 2
e dx −
2
1 1 2x 1 2x
− ∫ e 2 x cos 2 xdx = e − ∫ e cos 2 xdx .
2 4 2
Ыщтгтсг штеуйкфдвф16 №дш ьшыфдэт тцешсцыштвцт шыешафвц
уеыцл,
1 1
J = e 2 x − e 2 x ( sin 2 x + cos 2 x ) + C фдфкэй.
4 8
arctg e x
∫ e x dx = − ∫ arctg e d ( e ) ;
x −x
18.
( )
Игкфвф u = arctg e x , dυ = d e − x шжфкц уеыцл,
e x dx
du = ,
1 + e2 x
υ = e − x щдфк. Иг шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф
въыегкгтвф
тцяцкц фдыфй,
arctg e x d (ex )
∫ ex ∫ e x (1 + e2 x ) =
−x
dx =
− e arctg e x
+ −e − x arctg e x +
1 ex
d ( e ) =−e arctg e + x − ln (1 + e ) + C
1
+∫ x − x −x x 2x
e 1+ e
2x
2
фдфкэй.
129
ln ( sin x )
19. ∫ dx = − ∫ ln ( sin x ) d ( ctg x ) ;
sin 2 x
= ( sin x ) , dυ d ( ctg x ) щдыгт.
u ln=
= =
Щтвф du ctg xdx , υ ctg x щдвгпгтг въыегквф тцяцкц
фдыфй,
ln ( sin x )
∫ 2
dx = − ctg x ⋅ ln ( sin x ) + ∫ ctg 2 xdx =
sin x
1
=− ctg x ln ( sin x ) + ∫ 2 dx − ∫ dx =
sin x
=− ctg x ⋅ ln ( sin x ) − ctg x − x + C =
=− ctg x ( ln ( sin x ) + 1) − x + C , 2πκ < x < π + 2πκ , κ ∈ Z
alarэй.
x
∫x
n
20. arccos dx ;
a
x
u = arccos , dυ = x n dx щдыгт, щтвф
a
1
dx
dx x n +1
− a
du = = − ,υ= мц
x
2
a 2
− x 2 n + 1
1−
a
x x n +1 x 1 x n +1
∫ x= arccos +
a n + 1 ∫ a2 − x2
n
arccos dx dx .
a n +1
130
1 x
21. ∫x arccos dx ;
n
a
x dx dx
u = arccos , dυ = n щдыгт, щтвф du = − ,
a x a2 − x2
1
υ= − мц
( n − 1) x n−1
x
arccos
1 x a − 1 dx
∫ x n arccos a dx =
− ∫ ( n ≥ 2)
( n − 1) x n −1
n − 1 x n −1 a 2 − x 2
(
ln x + x 2 ± a 2 )dx ;
22. ∫ xn
(
u = ln x + x 2 ± a 2 , dυ = ) dx
xn
щдыгт. Щтвф du =
dx
x ± a2
2
,
1 (
ln x + x 2 ± a 2 )dx = ln ( x + x ± a )
2 2
υ= −
( n − 1) x n−1
мц ∫ xn
−
( n − 1) x n−1
+
1 dx
+ ∫
n −1 x n −1
x2 ± a2
(n ≥ 2) .
∫x ln x 2 − a 2 dx ;
n
23.
131
2xdx
=u ln x 2 − a 2 , dυ = x n dx щдыгт. Щтвф du = ,
x2 − a2
x n +1 x n +1 2 x n + 2 dx
мц ∫ x ln x −=
n + 1 ∫ x2 − a2
υ= n 2 2
a dx ln x − a −
2 2
.
n +1 n +1
sh m x sh m −1 x sh xdx sh m −1 xd (ch x)
24. ∫ n dx
= ∫ ch n x
= ∫ ch n x ;
ch x
d (ch x) d ( sh x )
= =
u sh m −1
x, dυ , dυ = щдыгт.
n
ch x sh m
=
Щтвф du ( m − 1) sh m−2 x ch xdx ,
d ( ch x ) 1
υ= ∫ ch xn
= − n −1
ch x ( n − 1)
мц
sh m x − sh m −1 m − 1 sh m − 2
∫ ch n x dx = dx ( n, m ≥ 2 )
( n − 1) ch n−1 x n − 1 ∫ ch n−2 x
+
ch n x ch n −1 x ch xdx ch n −1 xd (sh x)
=
25. m ∫ sh x
dx ∫ sh m x
= ∫ sh m x ;
d ( sh x )
u = ch n −1 x , dυ = щдыгт.
sh m
132
d ( sh x ) 1
=
Щтвф du ( n − 1) ch n−2 xdx , υ= ∫ = −
sh xm
( m − 1) sh m−1 x
ch n x ch n −1 x n − 1 ch n − 2 xdx
мц ∫ m dx =
( m − 1) sh m−1 x m − 1 ∫ sh m−2 x
− +
sh x
∫x
n
26. ch pxdx ;
u = x n , dυ = ch pxdx щдыгт. Щтвф du = nx n −1dx ,
1 xn n
υ= ∫ x ch
= sh px − ∫ x n −1 sh pxdx .
n
sh px мц pxdx
p p p
x n dx
27. ∫ ( a + bx ) m
;
dx
u = x n , dυ = щдыгт. Щтвф du = nx n −1 ,
( a + bx )
m
dx 1 d ( a + bx ) 1
( a + bx ) d ( a + bx )=
−m
υ= ∫ ( a + bx ) m
=
b ∫ ( a + bx )m
=
b ∫
1 x n dx
= −
b ( m − 1)( a + bx )
m −1
мц ∫ ( a + bx ) m
=
xn n x n −1dx
( m ≥ 2)
b ( m − 1) ∫ ( a + bx )m −1
=
− +
b ( m − 1)( a + bx )
m −1
133
∫ sin
n
28. x sin pxdx ;
u = sin n x , dυ = sin pxdx щдыгт. Щтвф
1
du = n sin n −1 x cos xdx , υ = − cos px мц
p
sin n x cos px
∫ =
− +
n
sin x sin pxdx
p
n sin n x cos px
+ ∫ sin x cos x cos pxdx =
n −1
− +
p p
n n
+ ∫ sin n −1 x cos ( p − 1) xdx + ∫ sin n −1 x cos ( p + 1) xdx
2p 2p
∫x
n
29. cos pxdx ;
x n sin px n n −1
∫ x cos
= − ∫ x sin pxdx .
n
pxdx
p p
Ыщтгтсг штеуйкфдвф u = x n −1 , dυ = sin pxdx щдыгт, щтвф
1
du= ( n − 1) x n−2 dx мц υ = − cos px щдгк. Иг шафвцдцкш нукштц
p
нфяыфй, мукшдьшж штеуйкфд фжфхэвфлэ жцлдц въжцк:
x n sin px n n −1
∫ x cos pxdx =p + p 2 x cos px −
n
134
n ( n − 1) n − 2
p2 ∫
− x cos pxdx .
∫x
n
30. sin pxdx ;
u = xn , dυ = sin pxdx щдыгт. Щтвф du = nx n −1 ,
1 x n cos px n n −1
υ= − ∫ =
− + ∫ x cos pxdx
n
cos px мц x sin pxdx
p p p
щдфк. Ыщтгтсг штеуйкфдвф u = x n −1 , dυ = cos pxdx щдвгхгтг
1
тцяцкц фдыфй, du= ( n − 1) x n−2 dx , υ = sin px щдфк мц
p
мукшдьшж штеуйкфд фжфхэвфлэ жцлдц въжцк:
xn nx n −1 n ( n − 1) n − 2
∫ =
− + −
p2 ∫
n
x sin pxdx cos px 2
sin x x sin pxdx
p p
135
§ 3. Ыфвц кфышщтфд лцыкдцк мц
щтдфкэт штеуйкфддфтьфыэ
P(x )
Егефй лш, въяпът кфышщтфд лцыкш мукшдьшжвшк. Ацкя
Q( x )
увцл лш, P ( x ) мц Q( x ) рцйшйш цьыфддэ ющчрцвдшдцквшк мц
P(x )
шчешыфк щдгтьфнфт лцыквшк. Ьъцннцтдшл ъюът йцигд
Q( x )
увцл лш, Q( x ) ющчрцвдшыш фжфхэвфлэ жцлшдвц мгкгйдфкф фнкэдэк:
136
P(x )
Еущкуь: Цпцк въяпът лцыкштшт ьцчкцсш
Q( x )
Q( x ) =( x − a) k ( x − b)l ( x 2 + px + q) m щдфкыф, щтвф мукшдцт
кфышщтфд лцык ъюът фжфхэвфлэ фнкэдэж вщхкгвгк:
P(x ) A1 A2 Ak B B2
= + + ⋅⋅⋅ + + 1 + +
Q( x ) x − a ( x − a) 2
( x − a) k
x − b ( x − b)2
Bl M x + N1 M x + N2
+ ⋅⋅⋅ + + 2 1 + 2 2 +
( x − b) x + px + q ( x + px + q ) 2
l
M m x + Nm
+ ⋅⋅⋅ + (1)
( x 2 + px + q ) m
137
x2 + 2x + 2 A B C
= + + (2)
( x − 2) ( x + 3) x − 2 ( x − 2)
2 2
x+3
138
g ( x)
∫ f ( x) dx (1)
штеуйкфдэтэ
g ( x) g1 ( x) g ( x)
∫ f ( x=
)
dx
f1 ( x)
+ ∫ 2 dx
f 2 ( x)
(2)
g ( x) g ( x) ′ g ( x)
= 1 + 2
f ( x) f1 ( x) f 2 ( x)
ицкфицкдшнштвцт йункш-ьъцннцт цьыфддфк ъыгдгтф цыфыцт ецншт
щдгтгк.
xdx
Ьшыфд. ∫ ( x − 1) ( x + 3)
2 3
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
139
x ( x 2 − 1)(2 Ax + B) − (3 x − 1)( Ax 2 + Bx + C )
+
( x − 1) ( x + 1)3
2
( x − 1) 2 ( x + 1)3
D E
+ + фдфкэй.
x −1 x +1
Игкфвфт
x =− Ax3 + ( A − 2 B) x 2 + (−2 A + B − 3C ) x + C − B +
+ D( x − 1)( x 3 + 3 x 2 + 3 x + 1) + E ( x 4 − 2 x 2 + 1)
Ицкфицкдшншт ыфх мц ыщд ецкцаштвцлш унтш вцкцсцдш
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл:
x 4 0= D + E
x3 0 =− A + 2 D
x 2 0 =A − 2 B − 2 E ⇒
x 1= −2 A + B − 3C − 2 D
x0 0 = C − B − D + E
1 1 1
⇒ A =B =− , C =− , D =− E =−
8 4 16
щдфк. Иудцдшлдц,
xdx x2 + x + 2 1 x +1
∫ ( x − 1)2 ( x + 1)3 8( x − 1)( x + 1)2 + 16 ln x − 1 + C ( x ≠ ±1)
= −
.
Test – 1
140
3x + 5
1. ∫x 2
+ x − 12
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
A( x + 4) + B( x − 3)
=
( x − 3)( x + 4)
Йункш-ьъцннцт цьыфдфк ъыгдгтвфт шыешафвц увцкцл Ф мц И
цьыфддфкэтэ ефзфй:
3 x + 5= A( x + 4) + B( x − 3) . Игкфвф
x = 3 olduqda 14 = 7 A + 0 ⇒ A = 2,
x =−4 olduqda − 7 =0 − 7 B ⇒ B =1
3x + 5 2 1
фдэкэй. Щтвф = + щдвгхгтвфт,
x + x − 12 x − 3 x + 4
2
3x + 5 2 1
∫x 2
+ x − 12
=
dx ∫ x − 3 + x + 4 dx
= 2 ln x − 3 +
+ ln x + 4 + C= ln( x − 3) 2 + ln x + 4 + C= ln( x − 3) 2 x + 4 + C
фдэкэй.
2
2. ∫x 2
−1
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
2 A B
= + ⇒ 2= A( x + 1) + B( x − 1) щдгк.
x −1 x −1 x +1
2
141
x = 1 olduqda 2 = 2 A ⇒ A = 1
x=−1 olduqda 2 =−2 B ⇒ B =−1 щдвгхгтвфт,
2 1 1
∫x 2
−1
dx= ∫ x − 1 − x + 1 dx= ln x − 1 − ln x + 1 +
x −1
=
+C ln +C
x +1
x−2
3. ∫x 2
+ 4x + 4
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x 2 + 4 x + 4 = ( x + 2) 2 щдвгхгтвфт,
x−2 x−2 A B A + B( x + 2)
= = + = ⇒
x + 4 x + 4 ( x + 2)
2 2
( x + 2) 2
x+2 ( x + 2) 2
⇒ x − 2 = A + B( x + 2)
Ыщтгтсг ицкфицкдшлвц ч=-2 йщнгдфкыф,
−4 =A + 0 ⇒ A =−4 ,
x = 2 йщнгдфкыф, 0 =−4 + 4 B ⇒ B =1 фдфкэй.
x−2 4 1
Иудцдшлдц, =
− + . Игкфвфт
x + 4x + 4
2
( x + 2) 2
x+2
x−2 4 1
∫x dx =∫ − dx =∫ (−4( x + 2) +
−2
+
2
+ 4x + 4 ( x + 2)
2
x+2
1 ( x + 2) −1 4
+ ) dx =−4 + ln x + 2 + C = + ln x + 2 + C
x+2 −1 x+2
142
x3 dx
4. ∫ 2 x − 1 штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x3 2x −1
− 1 1 2 1 1
x3 − x3 x + x +
2 2 4 8
1 2
x
− 2
1 2 1
x − x
2 4
1
x
4
−
1 1
x−
4 8
1
щдвгхгтвфт,
8
1
x3 dx 1 2 1 1 1 3 1 2
∫ 2 x − 1=
∫ 2 x + 4 x + 8 + 2 x8− 1 dx= 6 x + 8 x +
1 1
+ x + ln 2 x − 1 + C фдэкэй.
8 16
x2 + 1 x2 −1 + 2 2 2
5. ∫ x 2 − 1 ∫ x 2 − 1 dx =
dx = ∫ 1 + x 2 − 1 dx =
x+∫ 2 =
x −1
x −1
=
x + ln + C (ифч 2№ дш ьшыфдэт рцддштц)
x +1
143
x4 x4 −1 + 1 x4 −1 dx
∫ x2 −1 ∫ x2 −1
= = ∫ x2 − 1 dx + ∫ x2 − 1 = ∫ ( x + 1) dx +
2
6. dx dx
1 x − 1 x3 1 x −1
+ ln = + x + ln +C
2 x +1 3 2 x +1
x2 + 2x x2 + 2x + 1 −1 1
7. ∫ ( x + 1)2 dx ∫ ( x + 1)2 dx =
= ∫ 1 − ( x + 1)2 dx =
1
=
x+ +C
x +1
5x2 + 3
8. ∫ dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
(2 x + 1)( x 2 + 4)
5x2 + 3 A Bx + C A( x 2 + 4) + ( Bx + C )(2 x + 1)
= + = .
( 2 x + 1) ( x 2 + 4) 2 x + 1 x 2 + 4 (2 x + 1)( x 2 + 4)
Игкфвфт
3 A ( x 2 + 4 ) + ( Bx + C )( 2 x + 1) ⇒ 5 x 2 +=
5 x 2 += 3
= ( A + 2 B ) x 2 + ( B + 2C ) x + ( 4 A + C )
A + 2B =5
B + 2C =0 ⇒A=
1, B =2, C =−1 фдэтэк.
4 A + C =
3
Щтвф
144
5x2 + 3 dx 2x −1 1
∫ ( 2 x + 1) ( x 2 + 4)=
dx ∫ 2x +1 + ∫ x 2
=
+4
dx
2
ln 2 x + 1 +
2 xdx dx 1 1 x
+∫ − ∫ 2= ln 2 x + 1 + ln( x 2 + 4) − arctg + C
x +4
2
x +4 2 2 2
15 x 2 − 4 x − 81 A B D
9. ∫ ( x − 3)( x + 4)( x − 1) dx = x − 3 + x + 4 + x − 1
Ф, И, В цьыфддфкэтэ ефзьфй ъюът йункш-ьъцннцт цьыфддфк
ъыгдгтвфт шыешафвц увцл. Игтгт ъюът ицкфицкдшншт ыфх ецкцаштш
щкефй ьцчкцсц пцешкцкцл ыгкцедцкш ицкфицкдцжвшкцл:
15 x 2 − 4 x − 81= A( x + 4)( x − 1) + B( x − 3)( x − 1) + D( x − 3)( x + 4)
Ыфх ецкцавцлш ьбецкшяцдцкш фюфкфй унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, Ф, И мц В-нц пбкц
фжфхэвфлэ ышыеуь ецтдшнш фдфкэй:
A + B + D = 15
3 A − 4 B + D = −4 , иг ецтдшлдцк ышыеуьштш рцдд уеыцл,
−4 A + 3B − 12 D = −81
=
A 3,=
B 5,=
D 7 фдфкэй.
Иудцдшлдц
15 x 2 − 4 x − 81 dx dx dx
∫ ( x − 3)( x + 4 )( x − 1) dx = 3∫ x − 3 + 5∫ x + 4 + 7 ∫ x − 1 =
= 3ln x − 3 + 5ln x + 4 + 7 ln x − 1 +=
C
= ln ( x − 3)3 ( x + 4 ) ( x − 1)7 + C
5
145
x 4 − 3x 2 − 3x + 2
10. ∫ x3 − x 2 − 2 x dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
Штеуйкфдфдеэ шафвцвц ыгкцевцлш ющчрцвдштш вцкцсцыш
ьцчкцсвцлштвцт ибнъл щдвгхгтвфт, ыгкцеш ьцчкцсц ибдцкцл
ефь ршыыцтш фнэкфй:
x 4 − 3x 2 − 3x + 2 x+2
= x +1−
x − x − 2x
3 2
x( x − x − 2)
2
Иудцдшлдц,
x 4 − 3x 2 − 3x + 2 ( x + 2 ) dx
∫ x3 − x 2 − 2 x dx =∫ ( x + 1) dx − ∫ x( x − 2)( x + 1)
Тцешсцвц фдэтьэж въяпът лцыкш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
x+2 A B D
=+ +
x( x − 2) x x − 2 x + 1
Игкфвфт x + 2= A( x − 2)( x + 1) + B ( x + 1) x + D ( x − 2) x .
146
3x + 5
11. ∫x 3
− x2 − x + 1
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
Игкфвф x 3 − x 2 − x + 1 = x 2 ( x − 1) − ( x − 1) = ( x − 1)( x 2 − 1) =
=
( x − 1) 2 ( x + 1) щдвгхгтвфт,
3x + 5 A B C
= + + ⇒ 3 x +=
5
x − x − x + 1 x − 1 ( x − 1)
3 2 2
x +1
= A( x − 1)( x + 1) + B( x + 1) + C ( x − 1) 2
x = 1 olduqda 8 = 2 B ⇒ B = 4,
x=−1 olduqda 2 =4C ⇒ C =1 ,
2
1 1
x =0 olduqda 5 =− A + B + C ⇒ 5 =− A + 4 + ⇒ A=
2 2
фдфкэй. Щтвф
3x + 5 1 dx dx 1 dx
∫x 3
− x − x +1
2
− ∫
dx =
2 x −1
+ 4∫ + ∫
( x − 1) 2 x + 1
2
=
1 4 1 1 x +1
=− ln x − 1 − + ln x + 1 + C = ln −
2 x −1 2 2 x −1
4
− +C
( x − 1) 2
xdx
12. ∫ ( x + 1) ( x + 2)
2 2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
147
x A B C D
= + + + .
( x + 1) ( x + 2)
2 2
x + 1 ( x + 1) 2
x + 2 ( x + 2) 2
Игкфвфт
x = A( x + 1)( x + 2) 2 + B( x + 2) 2 + C ( x + 1) 2 ( x + 2) + D( x + 1) 2
фдфкэй.
x = 0 olduqda 0 = 4 A + 4 B + 2C + D,
x = 1 olduqda 1 = 18 A + 9 B + 12C + 4 D ецтдшлдцкш фдэтэк.
Вшпцк ецкцавцт x = −2 щдвгйвф −2 =D, x =−1 щдвгйвф
−1 =B фдэтвэхэтвфт, иг шафвцдцкш ецтдшлдцквц тцяцкц фдыфй,
A = 3, C = −3 фдфкэй.
Иудцдшлдц,
xdx 3 1 3 2
∫ ( x + 1) ( x + 2) = ∫ x + 1 − ( x + 1)
2 2 2
− − dx=
x + 2 ( x + 2) 2
1 2
= 3ln x + 1 + − 3ln x + 2 + +=
C
x +1 x+2
x +1
3
1 2
= ln + + +C
x+2 x +1 x + 2
xdx
13. ∫x 3
+1
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
148
x A Bx + D
= + 2 .
x +1 x +1 x − x +1
3
Игкфвфт
x = A ( x 2 − x + 1) + ( Bx + D ) ( x + 1) ⇒ x = ( A + B ) x2 +
+ (− A + B + D) x + ( A + D)
Ицкфицкдшншт ыфх мц ыщд ецкцаштвц вцншжцтдцкшт (унтш
1 1 1
вцкцсцвцт) цьыфддфкэ ицкфицкдцжвшкыцл, A =
− ; B=; D=
3 3 3
фдфкэй.
Иудцдшлдц ,
xdx 1 dx 1 x +1 1
∫x 3
+1
=− ∫ + ∫ 2
3 x +1 3 x − x +1
dx =− ln x + 1 +
3
1 x +1
+ ∫
3 2
1 3
dx
x− +
2 4
1
Ыщтгтсг штеуйкфдвф x − =
t цмцядцьцыш уеыцл,
2
1
t + +1
x +1 tdt 3 dt
∫ 1 2 3 dx =∫ 2 2 3 dt =∫ 2 3 + 2 ∫ 2 3 =
t + t + t +
x− + 4 4 4
2 4
1 2 3 2t 1
= ln t + + 3 arctg = +C ln x 2 − x + 1 +
2 4 3 2
149
2x −1
+ 3 arctg + C фдфкэй.
3
=− ln x + 1 + ln ( x 2 − x + 1) +
xdx 1 1
Вуьцдш ∫x
3
+1 3 6
3 2x −1
+ arctg +C
3 3
dx
14. ∫ x ( x + 1) штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
2
1 A B C
= + + 2 жцлlштвц нфяфкфй ицкфицкдшншт
x ( x + 1) x + 1 x x
2
1 x +1 1
− =+ C ln − +C
x x x
150
x3 + x 2 + x + 2
15. ∫ 4 dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x + 3x 2 + 2
x3 + x 2 + x + 2 x3 + x 2 + x + 2 Ax + B Cx + D
= 2 = 2 + ⇒
x + 3x + 2
4 2
( x + 1)( x + 2 ) x + 1 x 2 + 2
2
x 3 + x 2 + x + 2= ( Ax + B ) ( x 2 + 2 ) + ( Cx + D ) ( x 2 + 1) ⇒
x3 + x 2 + x + 2= Ax3 + Bx 2 + 2 Ax + 2 B + Cx3 + Dx 2 + Cx + D ⇒
x3 + x 2 + x + 2 = ( A + C ) x3 + ( B + D) x 2 + (2 A + C ) x + 2 B + D .
Ыщтгтсг ицкфицкдшлвцт
A + C = 1
B + D =
1
⇒ A= 0, B= 1, C= 1, D= 0 фдфкэй.
2 A + C = 1
2 B + D = 2
Игкфвфт
x3 + x 2 + x + 2 dx x
∫ x 4 + 3x 2 + 2 dx =
∫ x 2 + 1 + ∫ x 2 + 2 dx =
arctg x +
+ ln ( x 2 + 2 ) + C
1
2
x2 + x + 2
16. ∫ dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
(x + 2 x + 3)
2 2
151
x2 + x + 2 Ax + B Cx + D
=2 + ⇒
(x + 2 x + 3) x + 2 x + 3 ( x 2 + 2 x + 3)2
2 2
x 2 + x + 2 = ( Ax + B)( x 2 + 2 x + 3) 2 + ( Cx + D ) ( x 2 + 2 x + 3)
x 2 + x + 2= Ax3 + ( 2 A + B ) x 2 + ( 3 A + 2 B + C ) x + 3B + D
Щтвф
= A 0= A 0
2 A + B 1 =
= B 1
⇒
3 A + 2 B + C =
1 C = −1
3B + D 2 =
= D 1 .
Игкфвфт
x2 + x + 2 dx x +1
∫ x 2 += dx ∫x −∫ dx
( 2 x + 3) + 2x + 3 ( x + 2 x + 3)
2 2 2 2
dx dx 2 x +1
∫ x2 + 2x + 3
= ∫=
x +1 2
2
arctg
2
2 1 +
2
x +1
∫ dx штеуйкфдэ ъюът t = x2 + 2 x + 3
(x + 2 x + 3)
2 2
цмцядцьцыш
увцл, щтвф dt =( 2 x + 2 ) dx =2( x + 1)dx мц нф
152
1
( x + 1)dx = dt .
2
Щ рфдвф
x +1 1 1 1 1
∫ dx = ∫ t −2 dt =− ⋅ =−
2 ( x 2 + 2 x + 3)
( x 2 + 2 x + 3)
2
2 2 t
Вуьцдш
x2 + x + 2 2 x +1 1
∫ dx = arctg + + C щдгк.
(x + 2 x + 3) 2 2( x + 2 x + 3)
2 2
2 2
x2 + x + 1
17. ∫ dx inteqralэтэ руыфидфнфй.
( x − 2)3
x2 + x + 1 A B C
= + +
( x − 2) 3
x − 2 ( x − 2) ( x − 2)3
2
Игкфвфт x 2 + x + =
1 A( x − 2) 2 + B( x − 2) + C
1 Ax 2 + ( B − 4 A ) x + 4 A − 2 B + C
мц нф x 2 + x +=
Щтвф
= A 1= A 1
B − 4 A= 1 ⇒ B= 5
4 A − 2 B=
+C 1 =
C 7
Иудцдшлдц,
x2 + x + 1 1 5 7
∫ ( x − 2)3 dx = ∫ x − 2 + ( x − 2)2 + ( x − 2)3 dx =
153
1 −3 5( x − 2) −1
∫ x − 2
−2
= + 5( x − 2) + 7( x − 2) dx= ln x − 2 + +
−1
7( x − 2) −2 5 7
+ + C= ln x − 2 − − +C
−2 x − 2 2( x − 2) 2
x2 − 5x + 9
18. ∫ ( x − 1) ( x 2 2
+ 2x + 2)
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x2 − 5x + 9 A B Cx + D
= + + 2
( x − 1) ( x + 2 x + 2 ) x − 1 ( x − 1) x + 2 x + 2
2 2 2
x 2 − 5 x + 9 = A( x − 1) ( x 2 + 2 x + 2 ) + B ( x 2 + 2 x + 2 ) +
+ ( Cx + D ) ( x − 1) 2 .
Ыфх ецкцавц щчжфк рцвдцкш шыдфр увцкцл ющчрцвдшдцкшт
ицкфицкдшнш йфнвфыэтэ ецеишй уеыцл,
7 7 21
A=
− , B ==
1, C , D =фдфкэй.
5 5 5
x2 − 5x + 9 7 dx dx
Щтвф ∫ ( x − 1) ( x 2 2
+ 2x + 2)
− ∫
dx =
5 x −1
+∫
( x − 1) 2
+
7 x+3 7 1 7 x+3
+ ∫
5 x + 2x + 2
2
dx =− ln x − 1 −
5
+ ∫ 2
x −1 5 x + 2x + 2
dx .
тцяцкц фдыфй,
154
x+3 t+2 tdt dt 1
∫x 2
+ 2x + 2
=dx ∫t 2
=
+1
dt ∫t 2
+1
+ 2∫ 2 = ln(t 2 + 1) +
t +1 2
ln ( x 2 + 2 x + 2 ) + 2 arctg( x + 1) + C щдфк.
1
+2 arctg t=
+C
2
Иудцдшлдц,
x2 − 5x + 9 7 1
∫ ( x − 1) ( x2 2
+ 2x + 2)
dx =−
5
ln x − 1 −
x −1
+
ln ( x 2 + 2 x + 2 ) + arctg( x + 1) + C
7 14
+
10 5
dx
19. ∫ x(1 + x ) 2 2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 A Bx + C Dx + E
=+ +
x(1 + x )
2 2
x 1 + x 2 (1 + x 2 ) 2
1 = A(1 + x 2 ) 2 + ( Bx + C ) x(1 + x 2 ) + x ( Dx + E ) ⇒
1= ( A + B ) x 4 + Cx3 + ( 2 A + B + D ) x 2 + ( C + E ) x + A
= A + B 0 = A 1
C = 0 B = −1
Игкфвфт 2 A + B + D = 0 ⇒ C = 0 фдэкэй.
C + E = 0 D = −1
= A 1= E 0
dx 1− x − x
Щтвф ∫ x(1 + x 2 )2 ∫ x 1 + x 2 1 + x 2 2 dx =
= − ln x −
( )
155
1 1 1
− ln 1 + x 2 + ⋅ +C
2 2 1 + x2
dx
20. ∫ 1+ x 4
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( )
2
1 + x 4 =1 + 2 x 2 + x 4 − 2 x 2 =(1 + x 2 ) 2 − 2x =
( )( )
= x 2 − 2 x + 1 x 2 + 2 x + 1 olduхundan,
1 Ax + B Cx + D
=2 + 2 ⇒
1+ x 4
x − 2x +1 x + 2x +1
1= ( A + C ) x3 + ( )
2 A + B − 2C + D x 2 +
(
+ A + 2B + C − 2D x + B + D )
2
A = −
4
A+C = 0
1
B=
2 A + B − 2C + D =
0 2
Щтвф ⇒
A + 2B + C − 2D = 0 C= 2
B+D = 4
0
D=1 .
2
2 1 2 1
− x+ x+
dx
Вуьцдш ∫
1 + x4 ∫ x2 − 2 x + 1 ∫ x 2 4+ 2 x 2+ 1 dx =
= 4 2 dx +
156
2 x− 2 2 x+ 2
=
− ∫
4 x − 2x +1
2
dx + ∫
4 x + 2x +1
2
dx =
2 2x − 2 − 2 2 2x + 2 + 2
=
−
8 ∫ x − 2x +1
2
dx +
8 ∫ x2 + 2 x + 1
dx =
=−
8
2
( )
1
ln x 2 − 2 x + 1 + ∫
4
dx
2
+
2 1
x− +
2 2
+
2
( 1
)
ln x 2 + 2 x + 1 + ∫
4
dx
2
=
8 2 1
x+ +
2 2
2 x2 + 2 x + 1 2 2x − 2
= ln 2 + arctg +
8 x − 2x +1 4 2
2 2x + 2 2 x2 + 2x + 1
+ =
arctg +C ln 2 +
4 2 8 x − 2x +1
2 2x − 2 2x + 2
+ arctg + arctg +C =
4 2 2
2 x2 + 2x + 1 2 2x
= ln 2 + arctg +C
8 x − 2x +1 4 1 − x2
xdx
21. ∫x 4
+ 6 x2 + 5
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
157
(x + 3) − 4 . Щтвф
2
x 4 + 6 x 2 + 5= 2
xdx xdx
∫x =∫ ;
+ 6x + 5 ( )
4 2 2
x 2
+ 3 − 4
xdx 1 dt 1 1 t −2 1 x2 + 1
∫ =
2 ∫ t2 − 4 2 4 t + 2
= ⋅ ln + C = ln +C
(x + 3) − 4 8 x2 + 5
2 2
x5
22. ∫ dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
(3 + 2x ) 2 3
1
t цмцядцьцыш увцл, щтвф xdx =
Игтгт ъюът 3 + 2x 2 = dt
4
( t − 3)
2
1
⋅ dt
x5 x 4 xdx
мц ∫ = dx ∫ 3 + 2 x2 3
= ∫ 4
= 4
(3 + 2 x2 ) ( )
3
t3
1 t 2 − 6t + 9 1 1 6 9
=
16 ∫ t 3
=
dt
16 ∫ t t 2 t 3
− + = dt
1 6 9
= ln t + − 2 =+C
16 t 2t
158
ln ( 3 + 2 x 2 ) +
1 6 9 + C фдэкэй.
= −
16 3 + 2 x 2 2 ( 3 + 2 x 2 )2
3x 2 + 8
23. ∫ x3 + 4 x 2 + 4 x dx ;
( )
Игкфвф x 3 + 4 x 2 + 4 x = x x 2 + 4 x + 4 = x ( x + 2 )
2
3 x 2 + 8 = A ( x + 2 ) + Bx ( x + 2 ) + Cx = ( A + B ) x2 +
2
+ ( 4 A + 2B + C ) x + 4 A
Ыфх ецкцавцлш ьбецкцяцдцкш фюфкфй унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, Ф, И мц С – нц пбкц
фжфхэвфлэ ецтдшлдцк ышыеуьштш фдэкэй:
A + B = 3
4 A + 2 B + C =
0
4 A = 8
Иг ышыеуьш рцдд уtsцл, A = 2 , B = 1 , C = −10 фдэкэй.
Иудцдшлдц,
159
( 3x 2
+ 8 ) dx
2 1 10 dx
∫ x3 + 4 x 2 + 4 x ∫ x x + 2 ( x + 2 )2 dx =2∫ x +
= + −
dx
− 10 ∫ ( x + 2 ) d ( x + =
2 ) 2 ln x + ln x + 2 +
−2
+∫
x+2
10
+ +C .
x+2
2 x5 + 6 x3 + 1
24. ∫ x 4 + 3x 2 dx ;
Лцыкшт ыгкцештш щтгт ьцчкцсштц ибдцкцл, ефь ршыыцтш
фнэкфй:
2 x5 + 6 x3 + 1 1
= 2x + 4
x + 3x
4 2
x + 3x 2
x 4 + 3 x 2= x 2 ( x 2 + 3) щдвгхгтг тцяцкц фдфкфй, тцешсцвц
фдэтьэж въяпът лцыкш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
1 A B Cx + D
= + 2+ 2
x ( x + 3) x x
2 2
x +3
Игкфвфт = ( ) ( )
1 Ax x 2 + 3 + B x 2 + 3 + ( Cx + D )=
x2
= ( A + C ) x3 + ( B + D ) x 2 + 3 Ax + 3B
Ицкфицкдшншт рцк шлш ецкцаштвц унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, A+C = 0,
1
B+D = 0 , 3 A = 0 , 3B = 1 мц нф A = 0 , B = , C = 0 ,
3
1
D = − фдфкэй.
3
160
2 x5 + 6 x3 + 1 1
Вуьцдш ∫ x 4 + 3x 2 dx =+
∫ 2 x x 4 + 3x 2 dx =
1 1 1 −2
= ∫ 3x 3 ( x 2 + 3) dx = 2∫ xdx + 3 ∫ x dx −
2 x + 2
−
1 dx 1 1 x
− ∫
3 x +3
2
= x2 − −
3x 3 3
arctg
3
+C
x3 + 4 x 2 − 2 x + 1
25. J = ∫ x4 + x
dx ;
x3 + 4 x 2 − 2 x + 1 A B Cx + D
=+ + 2 ;
x ( x + 1) ( x − x + 1) x x + 1 x − x + 1
2
1 A ( x 3 + 1) + Bx ( x 2 − x + 1) +
x 3 + 4 x 2 − 2 x +=
+ ( Cx + D ) ( x 2 + x ) = ( A + B + C ) x3 + ( C + D − B ) x 2 +
+ ( B + D) x + A ;
A=
+ B+C 1 = A 1
C + D − B = B =−2
4
⇒
B+D = −2 C= 2
= A 1= D 0 .
161
x3 + 4 x 2 − 2 x + 1 dx dx
Иудцдшлдц, ∫ x +x
4 ∫
dx =
x
− 2∫
x +1
+
xdx
+2 ∫ = ln x − 2 ln x + 1 + 2 J1
x − x +1
2
Игкфвф
1 1 1
x− + 2 x − dx
J1 ∫=
xdx 2 2 1 2
=
x − x +1
2 ∫
= 2
1 3
dx ∫
2 2
1 3
+
x− + x− +
2 4 2 4
2x −1
ln ( x 2 − x + 1) +
1 dx 1 1
+ ∫
2 2
=
2
2 3
arctg
3
+ C.
1 3
x− +
2 2
Фдэтьэж шафвцтш нукштц нфяsфй,
2x −1
J= ln x − 2 ln x + 1 + ln ( x 2 − x + 1) +
1
arctg + C=
3 3
x ( x 2 − x + 1) 2 2x −1
= ln + arctg + C щдфк.
( x + 1)
2
3 3
162
Еуые-2
x3 + 1
1. ∫ x3 − 5 x 2 + 6 xdx ;
Штеуйкфдфдеэ шафвцтш фжфхэвфлэ жцлшдвц ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
=
x3 + 1 (=
x − 5x + 6 x ) + 5x − 6 x + 1
3 2 2
x3 − 5 x 2 + 6 x x3 − 5 x 2 + 6 x
5x2 − 6 x + 1 5x2 − 6 x + 1
=
1+ 3 =
1 + =
x − 5x2 + 6 x x ( x − 2 )( x − 3)
A B C
=1 ++ +
x x −2 x −3
Игкфвф Ф, И мц С цьыфддфкэтэ фжфхэвфлэ унтшдшлвцт ефзьфй
щдфк:
5 x 2 − 6 x + 1= A ( x − 2 )( x − 3) + Bx ( x − 3) + Cx ( x − 2 )
Burada
1
x = 0 щдвгйвф 1 = 6 A ⇒ A = ,
6
9
x = 2 щдвгйвф 9 =
−2 B ⇒ B =
− ,
2
28
x = 3 щдвгйвф шыц C = фдэтэк.
3
x3 + 1
Иудцдшлдц, ∫ x3 − 5 x 2 + 6 xdx =
1 9 28
= x + ln x − ln x − 2 + ln x − 3 + C ( x ≠ 0; 2;3)
6 2 3
163
x4
2. ∫ x 4 + 5 x 2 + 4 dx ;
Лцыкшт ыгкцештш щтгт ьцчкцсштц ибдцкцл ефь ршыыцтш фнэкфй:
x4 5x2 + 4 5x2 + 4
=
1 − =
1 −
x4 + 5x2 + 4 x4 + 5x2 + 4 ( x 2 + 1)( x 2 + 4 )
Шлштсш ещздфтфтэ фжфхэвфлэ жцлшдвц ыфdц лцыкдцкц фнэкфй:
−5 x 2 − 4 Ax + B Cx + D
= + 2
x + 5x + 4 x2 + 1
4 2
x +4
( )
Ицкфицкдншт рцк шлш ецкцаштш x 4 + 5 x 2 + 4 шафвцыштц мгкфй:
−5 x 2 − 4= ( Ax + B ) ( x + 4 ) + ( Cx + D ) ( x
2 2
+ 1)
Ыфх ецкавцлш ьбецкцяцдцкш фюфкфй унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл Ф, И, С, В – нц пбкц
фжфхэвфлэ ецтдшлдцк ышыеуьштш фдфкэй:
x3 0= A + C
x2 −5 = B + D
x =0 4A + C
x0 −4= 4 B + D
1 16
Игкфвфт A= C= 0 , B = , D= − фдэтэк. Щтвф
3 3
x4 1 8 x
∫ x 4 + 5 x 2 + 4 dx =
x + arctg x − arctg + C
3 3 2
164
xdx
3. ∫x 3
− 3x + 2
;
x= A ( x + 2 ) + B ( x − 1)( x + 2 ) + C ( x − 1)
2
1
Ыщтгтсг ицкфицкдшлвц x = 1 щдвгйвф 1 = 3 A ⇒ A = ,
3
2
x = −2 щдвгйвф −2 =9C ⇒ C =− , x = 0 щдвгйвф
9
2
0 = 2 A − 2 B + C ⇒ B = фдэкэй.
9
Иудцдшлдц,
xdx 1 2 2
∫x 3
− 3x + 2
=− + ln x − 1 − ln x + 2 + C =
3 ( x − 1) 9 9
1 2 x −1
− + ln +C ( x ≠ 1; x ≠ 2 ) .
3 ( x − 1) 9 x + 2
dx
4. ∫ ( x + 1)( x + 2 ) ( x + 3)
2 3
;
165
1 A B C
= + + +
( x + 1)( x + 2 ) ( x + 3)
2 3
x + 1 ( x + 2) ( x + 2)
2
D E F
+ + +
( x + 3) ( x + 3) x+3
3 2
Игкфвфт 1 = A ( x + 2 ) ( x + 3) + B ( x + 1)( x + 3) +
2 3 3
+C ( x + 1)( x + 3) ( x + 2 ) + D ( x + 1)( x + 2 ) +
3 2
+ E ( x + 1)( x + 2 ) ( x + 3) + F ( x + 1)( x + 2 ) ( x + 3)
2 2 2
166
dx 1 1
∫ ( x + 1)( x + 2 ) ( x + 3=
)
2 3
8
ln x + 1 +
x+2
+ 2 ln x + 2 +
1 1 5 17
+ + − ln x + 3 + C =
4 ( x + 3) 4 ( x + 3) 8
2
9 x 2 + 50 x + 68 1 ( x + 1)( x + 2 )
16
= + ln +C
4 ( x + 2 )( x + 3) 8 ( x + 3)
2 17
( x ≠ −3; − 2; − 1)
dx
5. ∫ (x 2
− 4 x + 4 )( x 2 − 4 x + 5 )
;
dx 1
Щтвф ∫ (x 2
− 4 x + 4 )( x − 4 x + 5 )
2
=
−
x−2
−
− arctg ( x − 2 ) + C ( x ≠ 2) .
167
dx
6. ∫ x (1 + x ) (1 + x + x ) ;
2
Игкфвфт
( ) ( ) (
1= A (1 + x ) 1 + x + x 2 + Bx 1 + x + x 2 + ( Cx + D ) x + x 2 )
Ыфх ецкцавцлш ьбецкцяцдцкш фюфкфй унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, Ф, И, С, В–yц пбкц
фжфхэвфлэ ецтдшлдцк ышыеуьштш фдэкэй:
x3 0 = A + B + C
x2 0 = 2 A + B + D + C
x 0 = 2A + B + D
x0 1 = A
Игкфвфт A = 1 , B = −1 , C = 0 , D = −1 . Вуьцдш
dx x 2 1+ 2x
∫ x (1 + x ) (1 + x + x ) =
2
ln
1+ x
−
3
arctg
3
+C
( x ≠ 1, x ≠ 0 )
(Рцйшйцецт
1
dx+
dx 2 2 2x +1
∫ 1 + x + x 2 ∫=
=
2
1 3 3
arctg
3
)
x+ +
2 4
168
dx
7. ∫ 1+ x 3
;
1
x − dx
− ∫ 2
1 2 1 dx 1
+ ∫ = ln x + 1 −
3 x − x +1 2 2
1 3 3
x− +
2 4
2x −1
1
6
(
− ln x 2 − x + 1 +
1
3
arctg )3
+C =
169
( x + 1) + 1 arctg 2 x − 1 + C
2
1
= ln 2
6 x − x +1 3 3
xdx
8. ∫x
3
−1
;
( )
x A x 2 + x + 1 + ( Bx + C )( x − 1)
=
Saх ецкцавцлш ьбецкцяцдцкш фюфкфй унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, Ф, И, С–нц пбкц
фжфхэвфлэ ецтдшлдцк ышыеуьштш фдфкэй:
x 2 0= A + B,
1 1 1
x 1 =A − B + C , A = , B =− ,C =
3 3 3
x0 0= A − C.
xdx 1 1 x −1
Иудцдшлдц, ∫x 3
= ln x − 1 − ∫ 2
−1 3 3 x + x +1
=dx
1 1 1 2x +1
= ln x − 1 − ln x 2 + x + 1 + arctg +=
C
3 6 3 3
170
( x − 1) + 1 arctg 2 x + 1 + C
2
1
= ln 2 ( x ≠ 1)
6 x + x +1 3 3
dx
9. ∫x 4
−1
;
=
1 x2 + 1 − x2 −1
=
(
1
−
) (
1 )
x −1 2 x +1 x −1
4 2 2
( )(
2 x −1 2 x2 + 1
2
) ( ) ( )
dx 1 x −1 1
Щтвф= ∫x ln − arctg x + C ( x ≠ ±1)
4
−1 4 x +1 2
dx
10. ∫x 4
+ x2 + 1
;
( )
2
x4 + x2 + 1 = x4 + 2x2 + 1 − x2 = x2 + 1 − x2 =
= (x 2
)(
− x + 1 x2 + x + 1 )
Ицкфицкдшншт ыфх ецкцаinвцлш ьбецкцяцдцкш фюфкфй унтш
вцкцсц-вцт щдфт вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкцл:
x 3 0= A + C ,
x 2 0 =− A + B + C + D,
x 0 = A − B + C + D,
x 0 1= B + D.
171
1
Игкфвфт A =B =−C =D =
2
Иудцдшлдц,
dx 1 x +1 1 x −1
∫x 4
= ∫ 2
+ x +1 2 x + x +1
2
dx − ∫ 2
2 x − x +1
dx =
1 x2 + x + 1 1 2x +1 2x −1
= ln 2 + arctg + arctg +C.
4 x − x +1 2 3 3 3
dx
11. ∫x 6
+1
;
1
=
( x 4 + 1) + (1 − x 4 )
=
x4 + 1
+
1 − x4
=
x6 + 1 2 ( x 6 + 1) 2 ( x 6 + 1) 2 ( x 6 + 1)
=
( x − x + 1) + x + (1 − x )(1 +=
4 2 2
x ) 2 2
2 ( x + 1)( x − x + 1)
2 4 2
2 ( x + 1) 6
1 x2 1 − x2
= + +
2 ( x 2 + 1) 2 ( x 6 + 1) 2 ( x 4 − x 2 + 1)
Ишкштсш шлш ещздфтфт фыфтдэйдф штеуйкфддфтэк. Ъюътсъ
ещздфтфтэ шыц ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
1 − x2 Ax + B Cx + D
= + 2
2 ( x − x + 1) x + 3 x + 1 x − 3 x + 1
4 2 2
( Ax + B ) ( x 2 − ) ( )
x2 1
мц нф − + = 3x + 1 + ( Cx + D ) x 2 + 3x + 1
2 2
172
Щтвф
x3 0= A + C ,
1
x2 − = − 3 A + B + 3C + D,
2
x 0 = A − 3B + C + 3D,
1
x0 = B + D.
2
1 1
Игкфвфт A =−C = , B= D= .
2 3 4
1 1 x2
Игтф пбкц вц = + +
x 6 + 1 2 ( x 2 + 1) 2 ( x 6 + 1)
3 3
x+ x−
1 2 1 2
+ −
2 3 x + 3x + 1 2 3 x − 3x + 1
2 2
dx 1 1 1 x 2 + 3x + 1
∫ x6 + 1 2
= + + +C.
3
arctg x arctg x ln
6 4 3 x 2 − 3x + 1
dx
12. ∫x 5
− x + x3 − x 2 + x − 1
4
173
( x − 1) ( x 4 + x 2 + 1) =
= ( x − 1) ( x 2 + x + 1)( x 2 − x + 1)
щдвгхгтвфт, штеуйкфдфдеэ шафвцтш фжфхэвфлэ жцлшдвц ыфвц
лцыкдцкц фнэкфй:
1 A Bx + C Dx + E
= + 2 + 2
x − x + x − x + x −1 x −1 x + x +1 x − x +1
5 4 2 3
1 A ( x 4 + x 2 + 1) + ( Bx + C )( x − 1) ( x 2 − x + 1) +
=
+ ( Dx + E ) ( x3 − 1) унтшдшнштш фдэкэй.
Saх ецкцавцлш ьбецкцяцдцкш фюфкфй унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, фжфхэвфлэ жцлшдвц
ецтдшлдцк ышыеуьштш фдфкэй:
x4 0 = A + B + D,
x 0=
3
−2 B + C + E ,
x 2 0 =A + 2 B − 2C ,
x 0 =− B + 2C − D,
x0 1 = A − C − E
1 1 1
Игкфвфт A =− B = , C = − , D = 0, E = − .
3 6 2
Иудцдшлдц,
dx 1 1
∫x 5 4 3 2
= ln x − 1 − ln x 2 + x + 1 −
− x + x − x + x −1 3 6
174
( x − 1) − 1 arctg 2 x − 1 + C
2
1 2x −1 1
− arctg = +C ln 2
3 3 6 x + x +1 3 3
( x ≠ 1)
x4 − 3
13. ∫ x ( x8 + 3x 4 + 2 ) dx ;
x 4 = t цмцядцьцыш увцл. Щтвф мукшдьшж штеуйкфд фжфхэвфлэ
жцлдц въжък:
x4 − 3 1 ( t − 3) dt
∫ x ( x8 + 3x 4 + 2 ) dx = 4 ∫ t ( t + 1)( t + 2 ) .
штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
( t − 3) =A + B + C .
t ( t + 1)( t + 2 ) t t + 1 t + 2
Игкфвфт t − 3 = A ( t + 1)( t + 2 ) + Bt ( t + 2 ) + Ct ( t + 1) .
− ln x 4 + ln ( x 4 + 1) − ln ( x 4 + 2 ) + C
3 5
= ( x ≠ 0)
8 8
175
(x 3
− 3) dx
14. ∫x 4
+ 10 x 2 + 25
;
x 4 + 10 x 2 + 25 = ( x 2 + 5 )
2
Лцыкшт ьцчкцсштшn щдвгхгтг
тцяцкц фдфкфй штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
x3 − 3 Ax + B Cx + D
= +
( x 2 + 5) x + 5 ( x 2 + 5)
2 2 2
Щтвф x 3 − 3= ( Ax + B ) ( x 2 + 5) + Cx + D= Ax 2 + Bx 2 +
+ ( 5 A + C ) x + ( 5B + D )
x3 1= A
x 2
0=B
x = 0 5A + C
x −3= 5 B + D
0
Игкфвфт A = 1 , B = 0 , C = −5 , D = −3 мц вуьцдш
x3 − 3 x 5x + 3
= −
( x + 5) x + 5 ( x 2 + 5)
2 2 2 2
ln ( x 2 + 5 )
xdx
Игкфвф ∫= ∫= ∫ =
x +5 2 x +5 2
2 2
x +5
2
2
176
1 ( x + 5)
2 −1
∫ ( x + 5) d ( x +=
5)
1xdx −2
мц ∫ = 2 2
=
( x 2 + 5) 2 −1
2
2
1
= −
2 ( x + 5)
2
dx 5 sec 2 tdt 1
∫ x2 + 5 2
= ∫ 25sec4 t 5 =
= ∫ cos 2 tdt
( ) 5
1 1 1
= ∫ (1 + cos 2t ) dt = t + sin 2t =
10 5 10 5 2
1 x x 5
= arctg + 2
10 5 5 x + 5
Иудцдшлдц ыщт тцешсцвц фжфхэвфлэ шафвцтш фдэкэй:
(x 3
− 3) dx 1
ln ( x 2 + 5 ) +
5
∫x 4
=
+ 10 x + 25 2
2
2 ( x + 5)
2
−
3 x 5
ln ( x 2 + 5 ) +
x 1
− arctg + 2 =
+C
10 5 5 x +5 2
25 − 3 x 3 x
+ − arctg +C
10 ( x + 5 ) 10 5
2
5
177
3 x 2 − 7 x + 10
15. ∫ ( x 2 + 4 ) ( x − 2 ) dx ;
штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
3 x 2 − 7 x + 10 Ax + B C
= +
( x + 4) ( x − 2) x + 4 x − 2
2 2
+ ∫ = ln ( x 2 + 4 ) − arctg + ln x − 2 + C
dx dx 3 x
−3∫
x +4
2
x−2 2 2
x2 − x + 2
16. ∫ x 4 − 5 x 2 + 4 dx ;
Штеуйкфдфдеэ шафвцвц лцыкшт ьцчкцсштш мгкгйдфкф фнэкфй:
x4 − 5x2 + 4 = ( x − 1)( x − 2 )( x + 1)( x + 2 ) .
Щтвф иг шафвцтш фжфхэвфлэ жцлшдвц ыфвц лцыкдцкц фнэкьфй
178
щдфк:
x2 − x + 2 A B C D
= + + +
( x − 1)( x − 2 )( x + 1)( x + 2 ) x + 1 x − 1 x + 2 x − 2
Bцкфицкдшншт рцк шлш ецкцаштш ьцчкцсвцт фяфв увцл:
x 2 − x + 2= A ( x − 1)( x + 2 )( x − 2 ) +
+ B ( x + 1)( x + 2 )( x − 2 ) + C ( x + 1)( x − 1)( x − 2 )
+ D ( x + 1)( x − 1)( x + 2 )
мц нф
2 x3 ( A + B + C + D ) + x 2 ( − A + B − 2C + 2 D ) +
x 2 − x +=
+ x ( −4 A − 4 B − C − D ) + 4 A − 4 B + 2C − 2 D
Bцкфицкдшншт рцк шлш ецкцаштвц унтш вцкцсцвцт щдфт
вцншжцтдцкшт цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкцл:
x3 0 = A+ B +C + D
x 1 =− A + B − 2C + 2 D
2
x −1 =−4 A − 4 B − C − D
x 0 2 = 4 A − 4 B + 2C − 2 D
Ецтдшлдцк ышыеуьштш рцдд уеыцл,
2 1 2 1
A= , B= − , C= − , D= .
3 3 3 3
x2 − x + 2 2 1 2 1
Щтвф = − − +
x − 5 x + 4 3 ( x + 1) 3 ( x − 1) 3 ( x + 2 ) 3 ( x − 2 )
4 2
179
x2 − x + 2 2 dx 1 dx 2 dx 1 dx
∫ x 4 − 5 x 2 + 4 dx = 3 ∫ x + 1 − 3 ∫ x − 1 − 3 ∫ x + 2 + 3 ∫ x − 2 =
2 1 2 1
ln x + 1 − ln x − 1 − ln x + 2 + ln x − 2 + C =
3 3 3 3
1 ( x + 1) ( x − 2 )
2
ln + C фдфкэй.
3 ( x − 1)( x + 2 )2
( x − 1) dx
17. ∫ x ( x − 2 )( x + 1)
2 2
;
x − 1 = A ( x − 2 )( x + 1) + Bx ( x − 2 )( x + 1) + Cx 2 ( x + 1) +
2 2 2
+ Dx 2 ( x − 2 ) + Fx 2 ( x + 1)( x − 2 )
Ицкфицкдшлвц фквсэд щдфкфй x = 0 , x = 2 , x = −1
йшньцедцкштш тцяцкц фдыфй, −1 =−2A , 1 = 36C , −2 =−3D мц
1 1 2
нф A = , C= , D = фдфкэй. Иг йшньцедцкш ицкфицкдшлвц
2 36 3
тцяцкц фдыфй,
1 11 23
x − 1= B + F + x 4 + − F x3 + −3B − 2 F − x 2 +
36 9 36
3
+ − − 2 B x − 1 щдфк. Игкфвф x3 мц x вцншжцтдцкштшт
2
180
11 3
цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, −F = 0 , − − 2B =
1 мц
9 2
1 5 1 2 11
вуьцдш A = , B = − , C = , D= , F = .
2 4 36 3 9
( x − 1) dx 1 dx 5 dx 1 dx
Щтвф ∫ x ( x − 2 )( x + 1)
2 2
= ∫ − ∫ + ∫
2 x 4 x 36 x − 2
2
+
2 dx 11 dx 1 5 1
+ ∫
3 ( x + 1) 2
+ ∫
9 x +1
=− − ln x + ln x − 2 −
2x 4 36
2 1 11
− ⋅ + ln x + 1 + C
3 x +1 9
3 x 2 + 5 x + 12
18. ∫ ( x 2 + 3)( x 2 + 1) dx ;
Штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
3 x 2 + 5 x + 12 Ax + B Cx + D
= + və ya
( x + 3)( x + 1) x 2 + 3 x 2 + 1
2 2
3 x 2 + 5 x + 12= ( Ax + B ) ( x 2 + 1) + ( Cx + D ) ( x 2 + 3)=
= ( A + C ) x3 + ( B + D ) x 2 + ( A + 3C ) x + ( B + 3D )
Bərabərliyin hər iki tərəfində eyni dərəcədən olan
dəyişənlərin əmsallarını bərabərləşdirək:
A + C = 0,
B + D =
3,
A + 3C = 5,
B + 3D =12.
181
5 3 5
Tənliklər sistemini həll etsək, A=
− , B=
− ,C= ,
2 2 2
9
D= alarıq.
2
3 x 2 + 5 x + 12 5x + 3 5x + 9
Onda =
− + və
( x + 3)( x + 1) 2 ( x + 3) 2 ( x2 + 1)
2 2 2
3 x 2 + 5 x + 12 5 xdx 3 dx
∫ ( x 2 + 3)( x 2 + 1) dx =
− ∫ 2 − ∫ 2
2 x +3 2 x +3
+
− ln ( x 2 + 3) −
5 xdx 9 dx 5 3 x
+ ∫ + ∫ 2
2 x +1 2 x +1
2
=
4 2
arctg
3
+
+ ln ( x 2 + 1) + arctg x + C .
5 9
4 2
3x + 1
19. ∫ x 1+ x dx ;
( )
2 2
3 x + 1= A (1 + x 2 ) + ( Bx + C ) x (1 + x 2 ) + ( Dx + F ) x=
2
= ( Ax + B ) x 4 + Cx3 + ( 2 A + B + D ) x 2 + ( C + F ) x + A
Bərabərliyin hər iki tərəfində eyni dərəcədən olan
dəyişənlərin əmsallarını həll etsək,
182
A + B = 0
C = 0
2 A + B + D =
0
A = 1
жцлдштвц ецтдшлдцк ышыеуьштш фдфкэй.
Иг ышыеуьш рцдд уеыцл, A = 1, B =−1, C =
0, D =
−1, F =
3
фдфкэй. Вуьцдш
3x + 1 1 x −x + 3
= − + мц
x (1 + x 2 2
) x 1 + x (1 + x 2 )2
2
3x + 1 dx xdx xdx dx
∫ x 1+ x ∫ x − ∫ 1 + x 2 − ∫ 1 + x 2 3 + 3∫ 1 + x 2 2 =
dx =
( 2 2
) ( ) ( )
= ln x − ln (1 + x 2 ) − ∫ (1 + x 2 ) d (1 + x 2 ) + 3∫
1 1 −2 dx
=
(1 + x2 )
2
2 2
= ln x − ln (1 + x 2 ) +
1 1 dx
+ 3∫ . Игкфвф
2 2 (1 + x )
2
( )
1 + x 2 2
dx x 1 dx x 1
∫ =
2 ( x + 1)
+ ∫ = + arctg x + C.
2 x + 1 2 ( x + 1) 2
(x + 1)
2 2 2 2 2
Иудцдшлдц,
3x + 1 3x + 1
dx = ln x − ln (1 + x 2 ) +
1 3
∫ x 1+ x + arctg x + C
2 ( x + 1) 2
( 2 2
) 2 2
dx
20. ∫x ;
( 3 + x6 )
2
183
dx 1 3 + x6 − x6 1 dx 1 x5 dx
∫x =
3 ∫ x(3 + x 6 ) 2
dx =
3 ∫ x(3 + x 6 ) 3 ∫ ( 3 + x 6 )2
− =
(3 + x )
6 2
3
d 6 + 1
1 d (3 + x )
6
1 x 1 3
=−
3 ⋅18 ∫ 3
− ∫
3 ⋅ 6 (3 + x )
6 2
=− ln 6 + 1 +
54 x
6
+1
x
1
+ +C
18 ( 3 + x 6 )
5x + 7
21. ∫ ( x − 2 )( 3x + 1) dx ;
Штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
5x + 7 A B 3 Ax + A + Bx − 2 B ( 3 A + B ) x + ( A − 2 B )
= + = =
( x − 2 )( 3x + 1) x − 2 3x + 1 ( x − 2 )( 3x + 1) ( x − 2 )( 3x + 1)
мц нф 5 x + 7= (3 A + B ) x + ( A − 2B ) .
17
A= ,
3 A + B = 5, 7
Игкфвфт ⇒
A − 2B = 7. 16
B= − .
7
5x + 7 17 16
Вуьцдш = − мц рцк шлш
( x − 2 )( 3x + 1) 7 ( x − 2 ) 7 ( 3x + 1)
ецкцаш штеуйкфддфыфй,
5x + 7 17 16
∫ ( x − 2 )( 3x + 1) dx =∫ 7 ( x − 2 ) dx − ∫ 7 ( 3x + 1) dx =
184
17 16
= ln x − 2 − ln 3 x + 1 + C фдэтэк.
7 21
11x + 4
22. ∫ 2x 2
+ x−3
dx ;
мц нф 11x + 4= ( 2 A + B ) x + (3A − B )
2=
A + B 11, = A 3,
Игкфвфт ⇒
3=
A − B 4. = B 5.
Щтвф
11x + 4 3 5
∫ 2x2
+ x−3
dx ∫
=
x −1
dx + ∫
2x + 3
=
dx 3ln x − 1 +
5
+ ln 2 x + 3 + C
2
x +1
23. ∫x 3
−1
dx ;
185
x +1 x +1 A Bx + C
= =+ 2 =
x − 1 ( x − 1) ( x + x + 1) x − 1 x + x + 1
3 2
Ax 2 + Ax + A + Bx 2 − Bx + Cx − C
=
( A + B ) x2 + ( A − B + C ) x + ( A − C )
x3 − 1 x3 − 1
мц нф x + 1 = ( A + B ) x 2 + ( A − B + C ) x + ( A − C ) .
2
A = 3 ,
A + B = 0,
2
Игкфвф A − B + C =0, ⇒ B =− ,
A − C = 3
1
1
C = − 3 .
x +1 2 1 2x +1
Щтвф = − ⋅ 2 мц вуьцдш
3
x −1 3 ( x − 1) 3 x + x + 1
x +1 2 1 2x +1 2
∫x 3
−1
=dx ∫ 3 ( x − 1) dx + − 3 ∫ x 2
=
+ x +1
dx
3
ln x − 1 −
1 d ( x + x + 1)
2
1 2x +1 2
− ∫ 2 =dx ln x − 1 − ∫ =
3 x + x +1 3 3 x2 + x + 1
1
x2 − 2 x + 1
ln x − 1 − ln ( x 2 + x + 1) +=
3
2 1
= C ln 2 +C
3 3 x + x +1
5x −1
24. ∫ ( 2 x + 3) 2
dx ;
186
5x −1 A B 2 Ax + ( 3 A + B )
= + = мц нф
( 2 x + 3) 2 x + 3 ( 2 x + 3) ( 2 x + 3)
2 2 2
1 2 Ax + ( 3 A + B )
5 x −=
5
5 A= ,
A = , 2
Игкфвфт 2 ⇒
3 A + B =−1 B = − 17 .
2
5x −1 5 dx 17 dx
Щтвф ∫ ( 2 x + 3) 2
dx = ∫ − ∫
2 2 x + 3 2 ( 2 x + 3)2
=
5 17
= ln 2 x + 3 + +C
4 4 ( 2 x + 3)
ex
25. ∫ ( e x + 2 )( e x − 3) dx ;
Штеуйкфдфдеэ шафвцвц u = e x цмцядцьцыш уеыцл, du = e x dx
щдфк.
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
e x dx 1
∫ ( e x + 2 )( e x − 3) = ∫ ( u + 2 )( u − 3) du
жцлдштвц кфышщтфд агтлышнфыэтэт штеуйкфдэ фдэтэк.
Фдэтьэж нутш штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцк фнэкфй:
1
=
A
+
B
=
( A + B ) u − 3 A + 2 B мц нф
( u + 2 )( u − 3) u + 2 u −3 ( u + 2 )( u − 3)
1 =( A + B ) u + ( 2 B − 3 A ) .
187
1
B + A = 0, A= − ,
A + B = 0, 5
Игкфвфт ⇒ 3A +1 ⇒
2 B − 3 A = 1. B = 2 1
B = .
5
Щтвф
ex du 1 du 1 du
∫ ( e x + 2 )( e x − 3) dx =
∫ ( u + 2 )( u − 3) =
− ∫
5 u + 2 5 ∫ u −3
+ =
1 1 1
=− ln u + 2 + ln u − 3 + C =− ln e x + 2 +
5 5 5
1 1 ex − 3
+ ln e x =
−3 +C ln +C
5 5 ex + 2
x2 + 2x + 6
26. ∫ dx ;
( x − 1)( x − 2 )( x − 4 )
Штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
x2 + 2x + 6 A B C
= + +
( x − 1)( x − 2 )( x − 4 ) x − 1 x − 2 x − 4
Ьцчкцсдцквцт фяфв щдыфй, фдфкэй:
x 2 + 2 x + 6= A ( x − 2 )( x − 4 ) + B ( x − 1)( x − 4 ) + C ( x − 1)( x − 2 )
мц нф
6 A ( x 2 − 6 x + 8) + B ( x 2 − 5 x + 4 ) + C ( x 2 − 3x + 2 ) ,
x 2 + 2 x +=
x 2 + 2 x + 6= ( A + B + C ) x 2 + ( −6 A − 5B − 3C ) x + (8 A + 4 B + 2C ) .
Ыщтгтсг ицкфицкдшлвц унтш йъммцевцт щдфт вцншжцтдцкшт
цьыфддфкэтэ ицкфицкдцжвшкыцл, фжфхэвфлэ ецтдшлдцк ышыеуьштш
фдфкэй:
188
A + B + C = 1,
−6 A − 5 B − 3C = 2,
8 A + 4 B + 2C =
6.
Игкфвфт A = 3, B = −7, C =
5 щдгк. Вуьцдш
x2 + 2x + 6
∫ ( x − 1)( x − 2 )( x − 4 ) dx= 3ln x − 1 − 7 ln x − 2 + 5ln x − 4 + C
Еуые-3
∫
1. sin 2 x cos 4 xdx ;
sin 2 x 1 + cos 2 x
2
1
= ∫ ⋅ dx = ∫ sin 2 2 x (1 + cos 2 x ) dx =
2 2 8
1 1 1 1 − cos 4 x
=
8 ∫ sin 2 2 xdx + ∫ sin 2 2 x cos 2 xdx =
8 8∫ 2
dx +
1 1 1
+ ∫ sin 2 2 xd ( sin 2 x ) = ∫ dx − ∫ cos 4 xdx +
16 16 16
1 sin 3 2 x 1 1 1
+ =x − sin 4 x + sin 3 2 x + C
16 3 16 64 48
1 1 1
∫
2. sin x sin 5 xdx = ∫ ( cos 4 x + cos 6 x )dx = sin 4 x − sin 6 x + C
2 8 12
189
3. ∫ sin 3 x cos 2 xdx
= sin x cos x ( sin xdx )
∫=
2 2
− ∫ (1 − cos 2 x ) cos 2
= x d ( cos x ) =
− ∫ cos xd ( cos x ) +
2
1 1
+ ∫ cos 4 xd ( cos x ) =
− cos3 x + cos5 x + C
3 5
1 1
∫ ∫ sin ( m + n ) xdx + ∫ sin ( m − n ) xdx
=
4. sin mx cos nx =
2 2
sin ( ( m + n ) x ) d ( ( m + n ) x ) +
1 1
=
2 (m + n) ∫ 2 (m − n)
⋅
cos ( m + n ) x
⋅∫ sin ( ( m − n ) x ) d ( m − n ) x =
− −
2 (m + n)
cos ( m − n ) x
− +C
2 (m − n)
1 + sin x
5. ∫ sin x (1 + cos x )dx ;
x
Burada t = tg
цмцядцьцыштш увцл:
2
2t 2dt
1+ ⋅
1 + sin x 1+ t2 1+ t2
=J ∫= dx ∫ = dt
sin x (1 + cos x ) 2t 1 − t 2
⋅ 1 +
1+ t2 1+ t2
1 1 1 1 2
= ∫ + t + 2 =
2 t
dt ln t + t + 2t +=
2 2
C
190
1 x 1 x x
= ln tg + tg 2 + 2 tg + C
2 2 2 2 2
dx
6. ∫ 3 + sin x + cos x ;
x
t = tg univeкsal цмцядцьцыштш tətbiq увцл.
2
2dt 2t 1− t2
=
Onda dx = , sin x = , cos x .
1+ t2 1+ t2 1+ t2
Bu ifadələri verilmiş inteqralda yerinə yazaq:
dx 2dt dt
∫ 3 + sin=
x + cos x ∫ 2
=
2t 1 − t 2 ∫=
t +t +2
2
(1 + t ) 3 + 1 + t 2 + 1 + t 2
1 1 x
d t + t+ 1 + 2 tg
= ∫ = 2 2
arctg = 2 +C 2
arctg 2 +C
2
1 7 7 7 /2 7 7
t + +
2 4
dx
7. ∫ sin x ⋅ sin 2 x ;
sin x = t əvəzləşməsi edək.
dt
Onda = =
x arcsin t , dx , cos =
x 1− t2 .
1− t2
Alınmış ifadələri inteqralalti ifadədə yerinə yazaq:
191
dx dx 1 dt
∫ sin
= ∫ =
x ⋅ sin 2 x 2sin x ⋅ cos x 2
=∫
2 t (1 − t 2 )
2
1 1 1+ t 1 1 1 + sin x
=− + ln +C =− + ln +C.
2t 2 1 − t 2sin x 2 1 − sin x
dx
8. ∫ 3 + 5cos x ;
x 2dt 1− t2
tg = t əvəzləməsi edək.=
Onda dx = , cos x
2 1+ t2 1+ t2
olduхundan, verilmiş inteqral aşaхэdakı жцлдц dъжък:
dx 2dt dt
∫ 3 + 5cos
= ∫
2
=
1− t2 ∫=
4−t 2
(1 + t ) 3 + 5 ⋅ 1 + t 2
x
x
2 + tg
1 2+t 1 2 +C
= ln = +C ln
4 2−t 4 2 − tg x
2
2 tg x + 3
9. ∫ sin 2
x + 2 cos 2 x
dx ;
tg x = t цмцядцьцыш увцл:
dx
2 tg x + 3 ( 2 tg x + 3) 2t + 3
cos 2 x
∫ sin 2
=
x + 2 cos 2 x
dx ∫ =
tg 2 x + 2 ∫=
t +2
dt2
192
= ln ( t 2 + 2 ) + + C= ln ( tg 2 x + 2 ) +
3 t
arctg
2 2
3 tg x
+ arctg +C .
2 2
cos3 x
10. ∫ sin 6 x dx ;
cos3 x −6
=∫ sin 6 x dx ( sin x ) cos 2 x cos xdx
∫=
(1 − sin x ) d ( sin x ) =
−6
∫ ( sin x ) ∫ sin x d ( sin x ) −
−6
= 2
1 1
− ∫ ( sin x ) d (=
sin x ) ( sin x ) + ( sin x )=
−4 −5 −3
+C
5 3
1 1
= − +C.
3sin x 5sin 5 x
3
sin 4 x
11. ∫ dx ;
cos 6 x
tg x = t цмцядцьцыш увцл.
sin 4 x 1 t5
∫ cos6 xdx =⋅ ∫ tg xd ( tg x ) ==
∫ tg x cos2 x dx = ∫ t dt 5 + C
4 4 4
1
= tg 5 x + C
5
∫
12. cos 2 x sin 4 xdx ;
193
1 1
Burada cos 2 x sin 4 xdx = ( sin 6 x + sin 2 x ) = ( sin 6 x + sin 2 x )
2 2
щдвгхгтг тцяцкц фдфй:
1 1
∫ cos 2 x sin 4 xdx = 2 ∫ ( sin 6 x + sin 2 x )dx = 12 ∫
sin 6 xd ( 6 x ) +
1 1 1
+ ∫ sin 2 xd ( 2 x ) =
− cos 6 x − cos 2 x + C .
4 12 4
=
1
2
1
cos x cos 5 x + cos 3 x cos 5=
2
x
1
4
( cos ( −4 x ) + cos 6 x ) +
+ ( cos ( −2 x ) + cos8=x)
1 1 1
cos 2 x + cos 4 x +
4 4 4
1 1
+ cos 6 x + cos8 x.
4 4
Beləliklə,
1 1
∫ cos x cos 2 x cos 5 xdx = 4 ∫ cos 2 xdx + 4 ∫ cos 4 xdx +
1 1 1
+
4 ∫ cos 6 xdx + ∫ cos8 xdx =
4 8
sin 2 x +
1 1 1
+ sin 4 x + sin 6 x + sin 8 x + C .
16 24 32
194
dx
14. ∫ tg x + 1 ;
dt
tg x = t цмцядцьцыш увцл.= =
Onda x arctg t , dx
1+ t2
Beləliklə,
dx dt 1 1 1− t
∫ tg x + 1 = ∫ (1 + t ) (1 + t ) = 2 ∫ t + 1 + 1 + t
2 2
dt =
ln t + 1 + arctg t − ln (1 + t 2 ) +=
1 1 1 1
= C ln tg x + 1 +
2 2 4 2
+ x − ln ( tg 2 x + 1=
)
1 1 1 1
+C ln tg x + 1 + x −
2 4 2 2
1 1 1 1
− ln =+C ln sin x + cos x + x + C
2 cos x 2 2
∫
15. sin 2 x cos 5 x sin 9 xdx ;
195
cos 4 x
16. ∫ sin 3 x dx ;
Hissə-hissə inteqrallama dъsturunu tətbiq уеыцл,
3 cos3 x 3 x
=
− cos x − 2
− ln tg + C olar.
2 2sin x 2 2
dx
17. ∫ sin 3
x
;
dx
18. ∫ sin 3
x cos5 x
;
dx
( )
3 d (tg x ) 1
∫ sin 3 x cos5 x ∫
= + =
− + 3ln tg x +
2
1 tg x 3
tg x 2 tg 2 x
3 1
+ tg 2 x + tg 4 x + C .
2 4
196
∫
19. ctg 6 xdx ;
dx
20. ∫ sin 3 x cos5 x
;
dx
21. ∫ cos x 3
sin 2 x
;
πκ
=t 3 sin x, x ≠ əvəzləməsi увцл:
2
dx d ( sin x ) dt
∫ cos x 3= ∫ = 1 ∫
3=
1− t6
sin 2 x
(1 − sin x )( sin x )
2 2 3
1 (1 − t )
2
3 dt 3 dt 3 2t + 1
=∫ + ∫
2 1− t 2 1+ t
3 3
=
− ln 2 +
4 t + t +1 2
arctg
3
+
197
1 (1 + t ) 2t − 1 1 (1 + t ) ( t + t + 1)
2 2 2
3
+ ln 2 + =
arctg ln +
4 t − t +1 2 3 4 ( t 2 − t + 1) ( t − 1)2
3 3t
+ arctg +C.
2 1− t2
Ыщтгтсг шафвцвц t = 3 sin x йшньцештш нукштц нфяыфй,
фчефкэдфт тцешсц фдэтфк.
x x
22. ∫ sin x sin 2 sin 3 dx ;
x x 1 x 3x x
∫ sin x sin 2 sin 3 dx =
2 ∫
cos − cos
2 2
sin dx =
3
1 x 5x 7x 11x 3 x
= ∫
4
− sin + sin + sin
6 6 6
− sin
6
dx = cos −
2 6
3 5x 3 7x 3 11x
− cos − cos + cos +C .
10 6 14 6 32 6
∫
23. sin 3 2 x cos 2 3 xdx ;
1 3 3 1
= ∫ 3sin 2 x − sin 4 x + sin 8 x − sin 6 x − sin12 x= dx
8 2 2 2
3 3 3
=
− cos 2 x + cos 4 x − cos8 x +
16 64 128
198
1 1
+ cos 6 x + cos12 x + C
48 192
dx
24. ∫ sin ( x + a ) sin ( x + b ) ;
dx 1 sin ( ( x + a ) − ( x + b ) )
∫ sin ( x + a ) sin ( x + b ) sin
= = ∫
( a − b ) sin ( x + a ) sin ( x + b )
dx
1 cos ( x + b ) cos ( x + a )
= ∫ dx − ∫ = dx
sin ( a − b ) sin ( x + b ) sin ( x + a )
1 sin ( x + b )
ln +C .
sin ( a − b ) sin ( x + a )
dx
25. ∫ sin x − sin a ;
x−a x+a
=
Игкфвф −
cos a cos унтшдшнштш ецеишй увцл:
2 2
x − a x + a
cos −
dx 1 2 2
∫ sin x − sin a 2 cos a ∫
=
x−a x+a
dx
sin cos
2 2
x−a
sin
1 2 +C
= ln
cos a cos + a x
2
26. tg x ⋅ tg ( x + a ) dx ;
∫
199
cos x cos ( x + a ) + sin x ⋅ sin ( x + a )
∫ tg x ⋅ tg ( x + a )dx
= ∫ =
cos x ⋅ cos ( x + a )
− 1dx
cos a cos x
=∫ dx − x =− x + ctg a ⋅ ln +C
cos x ⋅ cos ( x + a ) cos ( x + a )
sin x
27. ∫ 2 + sin 2 x
dx ;
d ( sin x − cos x )
+
1
∫
2 3 − ( sin x − cos x ) 2
=
1
(
− ln sin x + cos x + 2 + sin 2 x +
2
)
1 sin x − cos x
+ arcsin +C .
2 3
a1 sin x + b1 cos x
28. ∫ a sin x + b cos x
dx ;
200
a sin x + b cos x A ( a sin x + b cos x )
∫ a1 sin x + b1cos x dx ∫ a sin x + b cos x dx +
=
B ( a cos x − b sin x )
+∫ dx =+ Ax B ln a sin x + b cos x + C
a sin x + b cos x
щдгк.
sin x − cos x
29. ∫ sin x + 2 cos xdx ;
Игтвфт цммцдлш ьшыфдэт тцешсцыштвцт шыешафвц увцкцл,
a1 =
1, b1 =
−1, a =
1, b =
2 щдвгхгтг тцяцкц фдыфй,
sin x − cos x x 3
∫ sin x + 2 cos xdx =− 5 − 2 ln sin x + 2 cos x + C щдфк.
a1 sin x + b1 cos x
30. ∫ ( a sin x + b cos x ) dx ;
2
A dx B
=
a +b
2 2 ∫ sin ( x + ϕ ) − a sin x + b cos
=
x
A x ϕ B
= ln tg + − + C игкфвф
a +b 2 2
2 2 a sin x + b cos x
b a b
sin ϕ
= , cos ϕ
= , x ≠ πκ − arctg
a +b
2 2
a +b
2 2 a
201
Еуые-4
xdx
1. ∫ 4
x3 + 1
;
4 3 4 4 34 3
= t − ln t + 1 + C =
3
x − ln x 4 + 1 + C =
3 3 3
=
4 4 3
3 (
x − ln 4 x 3 + 1 + C . )
dx
2. ∫ (1 − x ) 1 − x2
;
Игкфвф
1− x
(1 − x ) (1 − x )
1 − x2 = (1 − x )(1 + x ) =
(1 − x )(1 + x )
1+ x
1− x 2
щдвгхгтвфт, = t цмцядцьцыш увцл.
1+ x
1− t2 −4tdt 2t 2 2
=
Щтвф x =
, dx ,=
1− x ,=
1+ x .
1+ t2 (1 + t ) 1+ t 1+ t2
2 2 2
dx 4tdt
Иудцдшлдц, ∫ (1 − x ) −∫
= =
1− x
(1 + t ) ⋅ 1 + t 2 ⋅ 1 + t 2 ⋅ t
2t 2 2
2
2 2
dt 1 1+ x
=−∫ =+ C = +C
t 2
t 1− x
202
x3 2+ x
3. ∫ x + 3 2 + x dx ;
Игкфвф x + 2 =t 3 цмцядцьцыш увцл. Щтвф
x3 2+ x t 6 − 2t 3 t 2 − 2t
∫ x+ 3 2+ x= ∫ t3 + t − 2 ∫
= − + =
3
dx 3 dt 3 t t dt
( t − 1) ( t 2
+ t + 2 )
3 4 3 2 3t 2 − 6t
= t − t +∫ dt .
4 2 ( t − 1) ( t 2 + t + 2 )
Ыщтгтсг штеуйкфдф йункш-ьъцннцт цьыфддфк ъыгдгтг ецеишй
увцл:
3t 2 − 6t A Bt + C
= + 2
( t − 1) ( t + t + 2 ) t − 1 t + t + 2
2
6t A ( t 2 + t + 2 ) + ( Bt + C )( t − 1)
3t 2 − =
t 2 3= A + B
t −6 = A − B + C
t0 =0 2A − C
3 15 3
A=
− , B= , C=
−
4 4 2
2
t−
3t 2 − 6t 3 dt 15
Щтвф ∫ − ∫
dt = + ∫ 2 5 dt =
( t − 1) ( t + t + 2 )
2
4 t −1 4 t + t + 2
2t + 1
=− ln t − 1 + ln ( t 2 + t + 2 ) −
3 15 27
arctg +C.
4 8 4 7 7
Иудцдшлдц,
203
x3 2+ x 3 4 3 2 3 15
∫ x + 3 2 + x dx= 4 t − 2 t − 4 ln t − 1 + 8 ln t + t + 2 −
2
27 2t + 1
− arctg + C , игкфвф=
t 3
2+ x .
4 7 7
dx
4. ∫x
4x + 4x + 32
;
2 ( t 2 − 3) t 2 + 2t + 3
4 x + 4 x + 3 =t −
2
= .
4 (1 + t ) 2 (1 + t )
Фдэтьэж шафвцдцкш штеуйкфдвф тцяцкц фдыфй,
dx dt 1 t− 3
∫x = 2∫ =
4x2 + 4x + 3 t −3
2
ln
3 t+ 3
=
+C
1 2x + 4x2 + 4x + 3 − 3
ln + C фдфкэй.
3 2x + 4x2 + 4x + 3 + 3
dx
5. ∫ (1 + x ) 1 + x − x2
;
204
ецеишй уеьцл щдфк: 1 + x − x 2 = tx − 1 . Игкфвфт
1 + x − x 2= t 2 x 2 − 2tx + 1
x(1 − x=
) x(t 2 x − 2t )
1 − x = t 2 x − 2t
1 + 2t 2 ( t 2 + t − 1)
x= 2 , dx = − dt ,
t +1 ( )
2
t 2
+ 1
1 + 2t t 2 + t −1
1 + x=
− x t,2
= −1
1+ t2 t2 +1
Фдэтьэж шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
dx −2 ( t 2 + t − 1) dt
∫ (1 + x ) 1 + x − x 2
= ∫=
( t 2 + 1) 1 + 2t 2t ++11 ⋅ t t +2 +t −1 1
2
2
dt
=−2 ∫ =−2 arctg ( t + 1) + C =
1 + ( t + 1)
2
1 + x + 1 + x − x2
= −2 arctg +C.
x
1
Йунв увцл лш, иг штеуйкфдэ 1 + x = цмцядцьцыштшт лбьцнш
t
шдц вфрф ыфвц жцлшдвц рцдд уеьцл щдфк.
( x − 1) dx
6. ∫ (x 2
+ 2x ) x2 + 2 x
;
205
x2 + 2x =
xt. Щтвф x 2=
+ 2 x x 2t 2 , =
x + 2 xt 2
2 4tdt
x= , dx = −
t −1 (t − 1)
2 2 2
2 3 − t2
x−
= 1 2 −
= 1 2 .
t −1 t −1
( x − 1) dx 1 3 − t2 1 3
∫ (x 2
+ 2 x ) x2 + 2 x
=− ∫
2 t 2
dt =− + + C =
t 2t
1+ 2x
= + C щдфк.
x2 + 2x
5x + 4
7. ∫x 2
+ 2x + 5
dx ;
( x + 2 x + 5 )′ = x + 1 ⇒ x = t − 1 цмцядцьцыштш увцл.
1 2
t=
2
Щтвф dx = dt , 5 x + 4 = 5t − 1,
x 2 + 2 x + 5= ( x + 1) + 4= t2 + 4 .
2
= 5 t 2 + 4 − ln t + t 2 + 4 + C
= 5 ( x + 1) +4−
2
206
− ln x + 1 + ( x + 1) + 4 +=
C 5 x2 + 2 x + 5 −
2
− ln x + 1 + x 2 + 2 x + 5 + C
dx
8. ∫ ( x − 1) 3
x2 − 2 x −1
;
1
x − 1 = цмцядцьцыш увцл.
t
Щтвф
dt 2 1 1 − 2t 2
dx =− − − =( − ) − = − =
2
, x 2 x 1 x 1 2 2 .
t2 t2 t2
Фдэтьэж шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
dx t 2 dt 1 −2t 2 dt
∫ ( x − 1) 3
x2 − 2 x −1
−∫
= = ∫
1 − 2t 2 2 1 − 2t 2
=
1 (1 − 2t − 1) dt 1
2
1 dt
= ∫ = ∫ 1 − 2t 2 dt − ∫ =
2 1 − 2t 2 2 2 1 − 2t 2
1 1
=− t 1 − 2t 2 + arcsin 2t + C =
4 4 2
1 1 2
= x2 − 2 x −1 − arcsin +C
4 ( x − 1) x −1
2
4 2
x3 dx
9. ∫ x2 + x + 1
;
207
Иг штеуйкфдэ ефзьфй ъюът фжфпэвфлэ въыегкг ецеишй увцл:
Pm ( x ) dx
∫ = dx Qm −1 ( x ) ax 2 + bx + c + k ∫
ax 2 + bx + c ax 2 + bx + c
игкфвф Pm ( x ) − m вцкцсцдш ющчрцвдш,
1
x+
2 +k⋅ 1
⋅
x2 + x + 1 x2 + x + 1
Ицкфицкдшншт рцк шлш ецкцаштш щкефй ьцчкцсц пцешкцкцл
фдэтьэж ыгкцедцкш ицкфицкдцжвшкцл:
( 2 Ax + B ) ( x 2 + x + 1) + ( Ax 2 + Bx + C ) x +
1
x=
3
+k
2
Йункш-ьъцннцт цьыфддфк ъыгдгтг ецеишй уеыцл,
1 5 1 7
A ==,B − ,C=
− ,k= фдфкэй.
3 12 24 16
Иудцдшлдц,
208
x3dx 1 5 1 7 dx
∫ = x2 − x − x2 + x + 1 + ∫
x2 + x + 1 3 12 24 16 x 2 + x + 1
Игкфвф
dx dx 1
∫ =
x2 + x + 1
∫ 2
= ln x + + x x 2 + x + 1
2
1 3
x+ +
2 4
щдвгхгтг тцяцкц фдыфй, мукшдьшж штеуйкфд тцрфнце фжфхэвфлэ
жцлдц въжцк:
x3 dx 1 5 1
∫ 2
= x2 − x − x2 + x + 1 +
x + x +1 3 12 24
7 1
+ ln x + + x 2 + x + 1 + C .
16 2
dx
10. ∫x x +1
;
=
t x + 1 цмцядцьцыш увцл. Щтвф x =−
t 2 1, dx =
2tdt
dx 2tdt dt
щдвгхгтвфт, ∫ x=
x + 1 ∫ ( t − 1) t
= 2=2 ∫ t −1
2
t −1 x +1 −1
= ln +
= C ln +C.
t +1 x +1 +1
dx
11. ∫ x− x+2
;
209
=
t x + 2 цмцядцьцыш увцл. Щтвф x =−
t 2 2, dx =
2tdt мц
dx 2tdt tdt
∫ x=
− x+2
∫=
t −2−t
2∫
t 2 2
−t −2
фдфкэй.
t A B
= + ⇒ t= A ( t + 1) + B ( t − 2 ) ⇒
t − t − 2 t − 2 t +1
2
t= t ( A + B ) + A − 2 B
1
B=
A + B = 1 3 щдвгхгтвфт,
⇒
A − 2B = 0 A = 2
3
2 2 1
∫ x−
dx
= ∫ + = dt
2
( 2ln t − 2 + ln t + 1 )=
+C
x + 2 3 t − 2 t +1 3
=
2
3
(2 ln x + 2 − 2 + ln ( ))
x + 2 + 1 + C фдфкэй.
x
12. ∫ x − 4dx ;
t = x цмцядцжьцыш увцл. Щтвф
= x t=
2
, dx 2tdt мц
x t 2 dt t2 − 4 + 4 4
∫ x−4 dx =
2 ∫ t 2 − 4 ∫ t 2 − 4 dt =
=
2 2∫ 1 + 2
t −4
dt =
dt
= 2t + 8∫ .
( t + 2 )( t − 2 )
210
Игкфвф
1 A B
= + , 1= A ( t − 2 ) + B ( t + 2 )
( t + 2 )( t − 2 ) t +2 t −2
1 =( A + B ) t + 2 ( B − A ) щдвгхгтф пбкц,
1
A + B = 0 B = 4
⇒ щдгк. Иудцдшлдц,
2 ( B − A ) =
1
A= −
1
4
1 1
x −4 1
∫ x − 4dx = 2t + 8∫ t + 2 + t −4 2 dt = 2t + 8 − 4 ln t + 2 +
2t + ( 2 ln t − 2 − 2 ln t + 2 ) + C =
1
+ ln t − 2 + C =
4
t −2 x −2
= 2t + 2 ln + C = 2 x + 2 ln +C .
t+2 x +2
1
13. ∫ 1+ 3
x
dx ;
33 2
+3ln 1 + t +=
C x − 3 3 x + 3ln 1 + 3 x + C .
2
211
x3 dx
14. ∫ 3
x2 + 1
;
=t 3
x2 + 1 цмцядцьцыш увцл.
Щтвф x 2 =
t 3 − 1, 2 xdx =
3t 2 dt
x3 dx (t 3
− 1) t 2 dt
3
= ∫ ( t 4 − t )dt =
3 3 5
мц ∫ 3
x2 + 1
= ∫ t
2
2 10
t −
3
(
3 2
x + 1) − ( x 2 + 1) + C щдгк.
3
5 2
− t 2 +=
3 3
C
4 10 4
x
15. ∫x 2
+x
dx ;
dx
16. ∫ x−3 x
;
t = 6 x цмцядцьцыш увцл.
=
Щтвф x t=
6
, dx 6t 5 dx=
, x t 3=
, 3 x t 2 мц
dx 6t 5 dt t5 t3
∫ =
x−3 x ∫ t 3 − t 2 ∫ t 2 ( t − 1) ∫ t − 1dt
= 6 = 6 =
1 1 3 1 2
= 6∫ t 2 + t + 1 + =dt 6 t + t + t + ln t − 1 +=
C
t −1 3 2
212
= 2 x + 3 3 x + 6 6 x + 6 ln 6
x − 1 + C фдэкэй.
dx
17. ∫ 3
x+4 x
;
1
= 12 ∫ t 7 − t 6 + t 5 − t 4 + t 3 − t 2 + t − 1 + =
dt
t +1
3 12 12
= t 8 − t 7 + 2t 6 − t 5 + 3t 4 − 4t 3 + 6t 2 − 12t +
2 7 5
3 3 2 12 12 7 12
+12 ln t + 1 +=C x − x + 2 x − 12 x5 + 3 3 x −
2 7 5
−4 4 x + 6 6 x − 1212 x + 12 ln ( 12
)
x +1 + C .
dx
18. ∫x a2 + x2
;
1
t= цмцядцьцыш увцл. Щтвф
x
1 1 1 a 2t 2 + 1
dt =
− 2 dx, dx =
− 2 dt , a 2 + x 2 =a 2 + 2 =
x t t t
щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
213
1
− 2 dt
dx dt
∫ x a2 + x2 =
∫ 1 a 2t 2 + 1 =
−∫
t =
a 2t 2 + 1
⋅
t t
1 dt 1 1
− ∫
= =
− ln t + t 2 + 2 + C1 =
a 1 a a
t2 + 2
a
1 1 1 1 1 1 a2 + x2
=
− ln + 2 + 2 + C1 =
− ln + + C1 =
a x x a a x ax
1 ax 1 x
= ln = + C1 ln +
a a + a2 + x2 a a + a2 + x2
1 1 x
=
+ ln a + C1 ln +C .
a a a + a2 + x2
Игкфвф=
C ln a + C1
dx
19. ∫x 9 − x2
;
1
t= цмцядцьцыш увцл. Щтвф
x
1 1 1 9t 2 − 1
dt =
− 2 dx, dx =
− 2 dt , 9 − x 2 =9 − 2 =
x t t t
щдфк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
214
1
− 2 dt
dx dt 1 dt
∫ x 9 − x2 =
∫ 1 t9t 2 − 1 =
−∫
9t 2 − 1
− ∫
=
3 2
=
⋅ 1
t2 −
t t 3
1 1
=− ln t + t 2 − + C
3 9
3x + 1
20. ∫ 3
3x 2 + 2 x + 3
dx ;
33 2 33
( 3 x 2 + 2 x + 3) + C
2
= t +=
C
4 4
xdx
21. ∫ ( a > 0) ;
4 x3 ( a − x )
xdx x x
=J ∫=
x (a − x)
4 3 ∫ 4
a−x
dx щдвгпгтф пбкц,
a−x
= t4
215
x t 4 dt t4
=J ∫= ∫ t 4 + 1 2 a ∫ td 1 + t 4
dx 4a=4
a−x ( )
Ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф въыегкгтг ецеишй уеыцл,
t5 t 4 dt at 5 dt at
J= a
1+ t 4
− a ∫ 1+ t 4
=
1+ t 4
− at + a ∫
1+ t 4
=−
1+ t4
+
dt
+a ∫ фдфкэй. Ыщтгтсг штеуйкфдэ, штеуйкфдфдеэ агтлышнф
1+ t4
ъяцкштвц ыфвц юумшкьцдцк уеьцлдц рцдд уеьцл щдфк:
1 (1 + t ) + (1 − t )
2 2
dt 1 1+ t2 1 t 2 −1
∫ 1+ t4 2 ∫ 1+ t4
= dt =
2 ∫ 1+ t4
dt −
2 ∫ 1+ t4
dt =
1 1 1
1+ 2 1− 2 d t −
= ∫
1 t dt − 1 t dt = 1 t +
2 t2 + 1 ∫
2 t2 + 1 ∫
2 1 2
t 2
t 2 t − + 2
t
1
d t +
t 2 −1 t2 + t 2 +1
+ ∫
1 t 1 1
= arctg + ln
t 2 4 2 t2 − t 2 +1
2
2 1 2 2
2 − t +
t
Иудцдшлдц,
at a t2 + t 2 +1 a t 2 −1
J=
− + ln + arctg +C ,
1+ t4 4 2 t2 − t 2 +1 2 2 t 2
x
игкфвф t = 4 .
a−x
216
dx
22. ∫ 1+ x + x +1
;
t= x + x + 1 цмцядцьцыш увцл.
(
1 2 x + x ( x + 1)= 2 x
Щтвф t 2 − = ) ( )
x + x +1 ⇒
2
t 2 −1 t 2 −1
⇒ t −=
1 2 x ⋅t ⇒ =
2
x мц нф x = щдфк.
2t 2t
Ыщтгтсг шафвцтш вшаукутышфддфнфraй, штеуйкфдвф тцяцкц фдфй:
dx 1 t3 − t 2 + t −1 1 1 1 1
∫ 1 + x + x + 1 = 2 ∫ t 3 dt = 2 t − 2 ln t − 2t + 4t 2 + C =
t 2 −1 1
=
2t 2
1
− ln t + 2 + C =
4t
1
x − ln
2
( )
x + x +1 +
x
2
−
1 2
− x + x +C
2
x2
23. ∫ 1 + x + x2
dx ;
217
2x +1 1 dx
−∫ dx − ∫ =
2 1+ x + x 2 2 3 1
2
+ + x
4 2
1+ 2x 3 1
= 1 + x + x 2 + ln x + + 1 + x + x 2 −
4 8 2
1 1
− 1 + x + x 2 − ln x + + 1 + x + x 2 + C =
2 2
2x − 3 1 1
= 1 + x + x 2 − ln x + + 1 + x + x 2 + C
4 8 2
x3
24. ∫ 1 + 2 x − x2
dx ;
x3
∫ dx= ( Ax 2
+ Bx + C ) 1 + 2 x + x 2 + λ ∫
dx
1+ 2x + x 2 − ( x − 1)
2 2
218
1 5 19
A=
− , B= − , λ=
− , C= 4 фдэкэй. Иудцдшлдц,
3 6 3
x3dx 2 x 2 + 5 x + 19 x −1
∫ 1+ 2x − x 2
=
−
6
1 + 2 x − x 2 + 4arcsin
2
+C
∫
25. x 4 a 2 − x 2 dx ;
Мукшдьшж штеуйкфдэ фжфпэвфлэ жцлшдвц нфяфй:
a 2 x4 − x6
∫x a =− x 2 dx ∫ a 2 −=
4 2
dx
x2
= ( Ax 5
+ Bx 4 + Cx3 + Dx 2 + Ex + F ) a 2 − x 2 +
dx
+λ ∫ . Игкфвфт
a2 − x2
a 2 x 4 − x=
6
( 5 Ax 4
+ 4 Bx 3 + 3Cx 2 + 2 Dx + E )( a 2 − x 2 ) −
− x ( Ax5 + Bx 4 + Cx3 + Dx 2 + Ex + F ) + λ
Цьыфддфкэ ефзьфй ъюът унтш йъммцевцт щдфт ч-дцкшт
цьыфддфкэтэ
ьъйфншыц увцл:
219
x 6 −1 =−6 A
x5 0 = −5 B
x4 =a 2 5a 2 A − 4c
x=
3
0 4 Ba 2 − 3D
x=
2
0 3Ca 2 − 2 E
x= 0 2 Da 2 − F
x0=0 Ea 2 + λ
Иг ецтдшлдцк ышыеуьштвцт
1 a2 a4 a6
A= , B=
0, C =
− , D=
0, E = 0, λ =
− , F=
6 24 16 16
фдэтэк. Иудцдшлдц,
x5 a 2 x3 a 4 x 2 2 a 6 x
∫ − = − − a − x + arcsin + C
4 2 2
x a x dx
6 24 16 16 a
xdx
26. ∫ ( x − 1) 2
1 + 2 x − x2
, x > 1;
x x −1+1 x −1 1 1 1
= = + = +
( x − 1) ( x − 1) ( x − 1) ( x − 1) x − 1 ( x − 1)
2 2 2 2 2
220
dx dx
+∫ = ∫ +
( x − 1) 2 − ( x − 1)
2 2
2
( x − 1) −1
2
( x − 1)
2
dx
+∫ .
2
( x − 1) −1
3
( x − 1)
2
1
t= цмцядцьцыш увцл. Щтвф
x −1
dt tdt 1
J =− ∫ −∫ =− ln 2t + 2t 2 − 1 −
2t 2 − 1 2t 2 − 1 2
1 1 2 + 1 + 2 x − x2
− 2t 2 − 1 + C =− ln −
2 2 x −1
1 + 2 x − x2
− +C
2 ( x − 1)
x2 + 2
27. ∫ x2 + 1
dx ;
x2 + 2 x2 + 2 1 1
= = +
x2 + 1 ( ) x2 + 2
x 2
+ 1 x2 + 2 (x 2
+ 1) x 2 + 2
щдвгхгтвфт,
x2 + 2 dx dx
∫ x +1
2 ∫
dx =
x2 + 2
+∫
( )
x 2
+ 1 x 2
+ 2
=
221
(
= ln x + x 2 + 2 + ∫ ) (x 2
dx
+ 1) x 2 + 2
x
Ыщтгтсг штеуйкфдэ руыфидфьфй ъюът t=
x2 + 2
цмцядцьцыштш ецеишй увцл.
dx dt x
Щтвф ∫ (x 2
+ 1)
=
x2 + 2
∫=
t +1
2
=
arctg t arctg
x2 + 2
Иудцдшлдц,
∫
x2 + 2
x +1
2 (
dx= ln x + x 2 + 2 + arctg
x
x2 + 2
+C )
dx
28. ∫ (x 2
+ x + 1) x 2 + x + 1
;
1
x+ = t цмцядцьцыш увцл. Щтвф
2
dx dt
J = ∫ фдэтфк.
( x 2
+ x + 1) x 2
+ x + 1 3
t + t −
2 2 5
4 4
t
Нутш = u цмцядцьцыштш ецеишй увцл. Щтвф
5
t −
2
4
1 du 1 3 + 2 2u
=J ∫ =
2 3 − u2 6
ln =
3 − 2 2u
+C
222
1 3 ( x 2 + x − 1) + ( 2 x + 1) 2
ln + C щдгк.
6 3 ( x + x − 1) − ( 2 x + 1) 2
2
x
29. ∫ dx ;
( )
2
1+ 3 x
xdx
30. ∫ ;
1 + 3 x2
2 1 m +1
Игкфвф m = 1, n = , p = − , мц = 3 ефь цвцв
3 2 n
щдвгхгтвфт, 1 + x 3 =
2
t 2 жцлдштвц щдфт ЭЭ цмцядцьцтш ецеишй
увшкшл:
= 3∫ ( t 2 − 1) dt = t 5 − 2t 3 + 3t + C , t =
xdx 3
∫
2
1 + 3 x2
1 + 3 x2 5
223
∫ 3x − x3 dx ;
3
31.
1 1 m +1
Игкфвф =
m =, n 2,=p мц +p=
1 ефь цвцв
3 3 n
3x − x3
3
щдвгхгтвфт, = t жцлдштвц щдфт ЭЭЭ цмцядцьцтш ецеишй
x
9 t 3 dt 3 1
увшкшл. Щтвф ∫ 3 3 x − x 3 dx = − ∫ = ∫ td 3 =
2 ( t + 1)
3 2
2 t +1
3t 3 dt 3t
= − ∫ 3 = −
2 ( t + 1) 2 t + 1 2 ( t 3 + 1)
3
3 1 ( t + 1) 2t − 1
2
1
− ln 2 + arctg =
2 6 t − t + 1 3 3
1 ( t + 1)
2
3t 3 2t − 1
=3 − ln 2 − arctg + C,
2 ( t + 1) 4 t − t + 1 2 3
3x − x3
3
t= olur.
x
224
§ 4. Triqonometrik funksiyalarэт штеуйкфддфтьфыэ
2
x
1 − tg 2
2 1− t ,
2
=
cos x =
x 1+ t2
1 + tg 2
2
2dt
x = 2 arctg t , dx = . Щтвф
1+ t2
2t 1 − t 2 2
∫ R ( sin x;cos x ) dx ∫=
= R 2
; 2
1+ t 1+ t 1+ t
2
dt ∫ R ( t ) dt ,
1
225
1) Цпцк R ( sin x;cos x ) агтлышнфыэ sin x -ц пбкц ецлвшкыц,
фзфкэдэк.
dx
Ьшыфд. J = ∫ cos x штеуйкфдэтэ ефзфй.
x
Игтгт ъюът tg =t цмцядьцыш увцл, щтвф
2
2dt x
1 + tg
+
∫ 11 +−=
dx 2 dt 1 t
J ∫ =
= t 2∫ = ln +=
C ln 2 +=
C
cos x t2 1− t 2
1− t 1 − tg
x
1+ t2 2
x π
= ln tg + + C
2 4
dx
Misal. J = ∫ 1 + sin 2
x
inteqralэтэ ефзфй.
226
1 1
R ( − sin x;cos x ) = = =R ( sin x;cos x )
1 + ( − sin x ) 1 + sin x
2 2
( ) 1+ t2
1 + t 1 +
1 ( ) 1 arctg=
d 2t
2 ∫ 2t + 1
= = 2t + C
( )
2
2
arctg ( 2 tg x ) + C .
1
=
2
∫ sin
m
II. x cos n xdx жцлдшnвц штеуйкфд.
Иг ешздш штеуйкфддфкэ рцдд уеьцл ъюът фжфхэвфлэ йфнвфдфквфт шыешафвц
увшдшк:
1) цпцк т ьъыице ецл цвцв щдфкыф, sin x = t цмцядцьцыш
увшдшк;
2) цпцк ь ьъыице ецл цвцв щдфкыф, cos x = t цмцядцьцыш
увшдшк;
3) цпцк ь мц т ьцташ щдьфнфт сге цвцвдцквшыц, щтвф
1 − cos 2 x 1 + cos 2 x
sin 2 x = ; cos 2 x = въыегкдфкэ ецеишй увшдшк;
2 2
4) m + n сцьш ьцташ съе цвцввшкыц tg x = t цмцядцьцыш
увшдшк.
∫
Ьшыфд. J = sin 4 x cos5 xdx inteqralэтэ ефзфй.
227
n = 5 ьъыице ецл цвцв щдвгхгтвфт, sin x = t цмцядцьцыш
1
увцл. Щтвф x = arcsin t , dx = dt , cos =
x 1 − t 2 мц
1− t 2
( ) ∫ t (1 − t ) dt = ∫ ( t − 2t 6 + t 8 )dt =
5
dt
∫t
2 2
J= 4
1− t2 = 4 4
1− t 2
t 5 2t 7 t 9 1 2 1
= − + + C = sin 5 x − sin 7 x + sin 9 x + C
5 7 9 5 7 9
∫
Ьшыфд. J = sin 4 x cos 2 xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй. m = 4 ,
n = 2 щдвгхг ъюът, вцкцсцni фяфдеьф въыегкдфкэтэ ецеишй уеьцл
дфяэьвэк:
1 1
= ∫ ( sin x cos x ) sin = (1 − cos 2=
x ) dx
∫ 4 sin 2x ⋅
2 2 2
J xdx
2
1 1 1 1
=∫ sin 2 2 xdx − ∫ sin 2 2 x cos 2 xdx =∫ (1 − cos 4 x ) dx −
8 8 8 2
1 1 1 1
− ∫ sin 2 2 xd ( sin 2 x ) =x − sin 4 x − sin 3 2 x + C
16 16 64 48
dx
∫=
cos x sin x ∫
−1
=
Ьшыфд. J cos 3
x sin −3 xdx штеуйкфдэтэ
228
dt
1+ t2 1+ t2 dt
∫ ∫ t 3 dt= ∫t dt + ∫
−3
мц J = 3
= =
1 t t
( )
3
1+ t 2
1+ t2
1 1
=− 2
+ ln t + C =− ctg 2 x + ln tg x + C
2t 2
∫ tg ∫ ctg
m m
III. xdx мц xdx жцлlinвц штеуйкфд
(игкфвф ь-ьъыице ефь цвцввшк).
Иг ешздш штеуйкфддфкэ руыфидфьфй ъюът цммцдсц
1 1
=
tg 2 x 2
− 1 мц ctg
= 2
x − 1 въыегкдфкэтвфт шыешафвц
cos x sin 2 x
∫
Ьшыфд. J = tg 3 xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй:
=J ∫ tg=
3
xdx ∫ tg x tg= xdx ∫ tg x ( tg x + 1 −=
2
1) dx 2
= ∫ tg x (1 + tg x ) dx − ∫ tg xdx = ∫ tg xd ( tg x ) − ∫ tg xdx =
2
t2
= ∫ tdt + ln cos x + C = + ln cos x + C =
2
1
= tg 2 x + ln cos x + C
2
229
IV. ∫ sin ax cos bxdx , ∫ cos ax cos bxdx , ∫ sin ax sin bxdx
жцлдштвц штеуйкфддфк.
Иудц штеуйкфддфк фжфхэвфлэ екшйщтщьуекшл въыегкдфкф цыфыцт
руыфидфтэк:
sin α cos
= β
1
2
( sin (α − β ) + sin (α + β ) ) ,
cos α cos
= β
1
2
( cos (α − β ) + cos (α + β ) ) ,
sin α sin
= β
1
2
( cos (α − β ) − cos (α + β ) ) .
∫
Ьшыфд. J = sin 8 x cos 2 xdx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй:
1
∫ sin 8 x cos 2 xdx = ( sin10 x + sin 6 x ) dx =
2∫
J=
1 1 1
= − cos10 x − cos 6 x + C
2 10 6
π
Йунв увцл лш, з, й кфышщтфд цвцвдцк, 0 < x < щдфкыф,
2
∫ sin x cos q xdx штеуйкфдэ sin x = t цмцядцьцыш шдц иштщьшфд
p
∫ t (1 − t )
2 q −1
∫ sin x cos q=
p p
xdx dt
230
4.1 Еуыедцк (рцддш шдц)
x 7x 1
1. ∫ sin 2 sin − ∫ ( cos 4 x − cos 3 x ) dx =
dx =
2 2
1 1 1 1 1 1
=− ⋅ sin 4 x + ⋅ sin 3x + C =− sin 4 x + sin 3x + C
2 4 2 3 8 6
x 2x 1 x 1
2. ∫ cos 3 cos 3
dx =∫ cos x + cos dx =sin x +
2 3 2
3 x
+ sin + C
2 3
1
∫ sin 5 x cos 2 xdx = ( sin 7 x + sin 3x )dx =
2∫
3.
1 1 1 1 1 1
= − cos 7 x + − cos 3 x + C =− cos 7 x − cos 3 x + C
2 7 2 3 14 6
u = cos x
∫ cos x sin 3 xdx =
2
4.
du = − sin xdx
= ∫ cos 2 x sin 2 x sin xdx = ∫ u 2 (1 − u 2 ) ( −du ) = ∫ ( u 4 − u 2 ) du =
1 5 1 3 1 1
= u − u + C= cos5 x − cos3 x + C
5 3 5 3
231
∫ u (1 − u ) du= ∫ ( u − u 6 ) du=
1 5 1 7 1
= 4 2 4
u − u + C= sin 5 x −
5 7 5
1
− sin 7 x + C
7
t = sin x
dt = cos xdx
∫ t (1 − t ) dt = ∫ ( t − t 5 )dt =
1 4 1 6
= 3 2 3
t − t +C=
4 6
1 4 1
= sin x − sin 6 x + C
4 6
1 − cos 2 x 1 + cos 2 x
∫ sin x cos 2 xdx =∫
⋅ dx =
2
7. I ъыгд:
2 2
1 1 + cos 4 x
1
=
4 ∫ (1 − cos 2 2 x ) dx =
4∫
1 −
2
dx =
1 1 1 1
= ⋅ ∫ (1 − cos 4 x ) dx = x − sin 4 x + C =
4 2 8 4
x 1
=− sin 4 x + C
8 32
1 1
II ъыгд: sin= ∫ ∫ =
4∫
x cos 2 x =
2
x cos 2 xdx 4sin 2
sin 2 2 xdx
4
232
1 1 − cos 4 x 1 1 1
= ∫ dx= ∫ (1 − cos 4 x )dx= x − sin 4 x + C=
4 2 8 8 4
x 1
=− sin 4 x + C
8 32
u = cos x
du = − sin xdx
2u 3
=∫ (1 − u )
2 2
( −du ) =− ∫ (1 − 2u + u ) du =−u + −
2 4
3
u5 2 1
− +C =− cos x + cos3 x − cos5 x + C
5 3 5
( cos x ) dx ∫ 1 +=
2
cos 2 x
∫ cos xdx ∫=
2
=
9. 4 2
dx
2
233
1 x
10. ∫ 1 + cos xdx ж t = tg
2
цмцядцьцыш увцл. Щтвф
2t 1− t2 2dt
sin x = , cos x = , dx = ,
1+ t 2
1+ t 2
1+ t2
2dt
1 1+ t2 2dt x
∫ 1 + cos x dx =∫ 1 − t 2 =∫ 2 =∫ dt =t + C =tg 2 + C щдгк.
1+
1+ t2
2t
1+
1 + sin x 1 + t 2 + 2t 2dt
dx ∫ 1 + t 2 ⋅ =
2 2dt
11. ∫ = ∫ 2 1 +=
1 + cos x 1− t 1+ t2 t2
1+
1+ t2
x 2t
= tg
2
=
t ,sin x
1+ t
1− t2 2
=
cos x = , dt
1+ t2 1+ t
1 + t 2 + 2t 2t
=∫ dt =∫ 1 + 2
dt =t + ln 1 + t 2 + C =
1+ t 2
1 + t
x x
= tg + ln 1 + tg 2 + C
2 2
234
∫ tg
3
x sec 4 xdx = ∫ tg 3 x sec 2 x sec 2 xdx = ∫ t 3 (1 + t 2 ) dt =
∫ (t + t 5 ) dt =
1 4 1 6 1 4 1
= 3
t + t + C= tg x + tg 6 x + C
4 6 4 6
∫ tg sec x = t
3
13. x sec xdx , цмцядцьцыш уеыцл,
=
tg 2 x sec 2 x − 1 , tg x sec xdx = dt щдвгхгтвфт,
∫ (t − 1) dt=
1 3 1
= 2
t − t + C= sec3 x − sec x + C
3 3
∫ tg
5
15. xdx ;
= tg 5 xdx ∫ ∫=
3 2
I ъыгд: tg x tg xdx
= ∫ tg x (1 + tg x − 1) dx
=
3 2
= ∫ tg 3 x (1 + tg 2 x ) dx − ∫ tg 3 xdx = ∫ tg 3 xd ( tg x ) −
− ∫ tg x (1 + tg 2 x − 1)dx=
1 4
tg x − ∫ tg xd ( tg x ) + ∫ tg xdx=
4
1 4 1
= tg x − tg 2 x − ln cos x + C
4 2
235
(sec x − 1)
2 2
= tg 5 xdx ∫ ∫=
tg x tg xdx ∫ =
4
II ъыгд. tg x sec xdx
sec x
(t − 1)
2 2
1 1
= ∫ dt= ∫ t − 2t + dt= t 4 − t 2 + ln t + C=
3
t t 4
1 4 1 4 1
= sec x − sec 2 x + ln sec x +=
C tg x − tg 2 x −
4 4 2
sec x = t
− ln cos x + C
dt = tg x sec xdx
− ∫ t (1 + t ) dt =
1 1 1 1
= 5
− t − t +C =
2
− ctg x − ctg x + C 6 8 6 8
6 8 6 8
∫
17. ctg 3 x cosec3 xdx = ctg 2 x cosec 2 x ctg x cosec xdx ; ∫
t = cosec x щдыгт, щтвф dt = − ctg x cosec xdx щдфк мц
мукшдьшж штеуйкфдэ фжфхэвфлэ жцлшдвц нфяьфй щдфк:
236
sin 2 x
18. ∫ 4 + cos2 x dx ; tg x = t цмцядцьцыш увцл, щтвф
t 1 1
sin x = , cos x = , dx = dt
1+ t2 1+ t2 1+ t2
щдвгхгтвфт,
t2
2
sin x 1+ t2 1 t 2 dt
∫ 4 + cos2 x ∫
= dx =
1 1+ t2
dt ∫=
(t 2 + 1)(4t 2 + 5)
4+
1+ t2
1 5 5 2t
=∫ − 1 + t 2 + 4t 2 + 5 dt =−arctg t + 2 arctg 5 + C =
5 2 tg x
=− x + arctg +C
2 5
dx t2 dt
∫ 2 − sin 2 x = , dx =
2
19. ; sin x цмцядцьцыш
1+ t 2
1+ t2
dt
уеыцл, ∫
dx + t2 dt 1 dt
2 − sin 2 x ∫ ∫= ∫
= 1= =
t2 2+t 2
2 t2
2− 1+
1+ t2 2
237
1
1 1 t 1 tg x
∫
= = 2 arctg= +C
2
dt arctg +C
2 t 2 2 2 2
1+
2
dx
20. ∫ sin 3
x
;
dx
= ∫ sin ∫=
cosec xdx ∫ cosec x cosec
3 2
I ъыгд: 3
xdx ;
x
u = cosec x , dυ = cosec 2 xdx щдфкыф du = − ctg x cosec xdx ,
υ = − ctg x щдфк. Иг шафвцдцкш ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф
въыегкгтвф тцяцкц фдыфй,
1 1
∫ cosec − ctg x cosec x + ∫ cosec xdx фдэтфк.
xdx =
3
2 2
dx x x
∫ cosec=
xdx ∫=
sin x
ln tg
2
+ C ( t = tg
2
цмцядцьцыш шдц)
238
1 1 x
∫ cosec xdx =
− ctg x cosec x + ln tg + C щдфк.
3
2 2 2
dt
= −∫ ( t = cos x цмцядцьцыш увшдьшжвшк).
(1 − t ) (1 + t )
2 2
щдфк.
1 + sin 3 x 1 − sin 3 x
21.= ∫
1 + sin 3 xdx ∫ =
1 − sin 3x
dx
−1
= ∫ (1 − sin 3x )
2
cos 3 xdx .
239
2
=
− 1 − sin 3 x + C
3
dx
22. ∫ tg 3
x
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй:
= ∫ ctg x ( ctg 1) dx
x + 1 −= ∫ ctg x (1 + ctg x )dx − ∫ ctg=
2 2
xdx
cos xdx 1
− ∫ ctg xd ( ctg x ) − ∫
= =
− ctg 2 x − ln sin x + C .
sin x 2
240
§ 5. Шккфышщтфд funksiyalarэт штеуйкфддфтьфыэ
x + 3 x2 + 6 x
Ьшыфд. J = ∫ dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
(
x 1+ 3 x )
2 1
x+x +x 3 6
J =∫
( )
Штеeйкфдэ 1
dx жцлдштц ыфдфй. 3 мц 6
x 1+ x 3
241
Щтвф dx = 6t 5 dt мц
( t + t + t ) t dt 6=
6∫ =
6 4 5
t + t +1 t (1 + t ) + 1
5 3 3 2
=J
t (1 + t )
6 2∫ 1+ t dt 6 ∫= 1+ t 2
dt 2
dt 3t 4 3 2
= 6∫ t 3dt + 6∫ = + 6 arctg t + C = x 3 + 6 arctg 6 x + C
1+ t 2
2 2
p1 p2 pn
ax + b q1 ax + b q2 ax + b
II. ∫ R x, dx (2)
qn
cx + d cx + d
, ,....,
cx + d
жцлдштвц штеуйкфддфк.
dx
Ьшыфд. J = ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( x − 1) ( x + 2 )
3 5
4
Игкфвф
1 x+2
( x − 1) ( x + 2 ) =( x − 1)( x + 2 ) 4 x + 2 ⋅ 4 =( x − 1)( x + 2 ) 4
3 5
4
x −1 x −1
x+2
щдвгхгтвфт, штеуйкфдфдеэ шафвц x мц 4 -ц пбкц кфышщтфд
x −1
242
x+2 4 t4 + 2
агтлышнфвэк. = t цмцядцьцыш увцл. Щтвф x = 4 ,
x −1 t −1
3 3t 4 12t 3
x − 1 =4 , x + 2 =4 , dx = − dt мц
t −1 t −1 ( )
2
t 4
− 1
−∫
(t 4
− 1)( t 4 − 1)12t 3 dt 4 dt 4
3 ∫ t 2 3t
J= =− = +C =
3 ⋅ 3t 4t ⋅ ( t 4 − 1)
2
4 4 x −1
= +C
3 x+2
dx
Ьшыфд. ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( x + 2) − x + 2
3 2
= 3t 2 + 6t + 6 ln t − 1 + C = 3 3 x + 2 + 6 6 x + 2 +
+6 ln 6
x + 2 −1 + C
III. ∫ R ( x; )
a 2 − x 2 dx , ∫ R ( x; )
a 2 + x 2 dx , ∫ R ( x; )
x 2 − a 2 dx
жцлдштвц штеуйкфддфк.
Иг штеуйкфддфк 1-сш ъюът x = a sin t , 2-сш ъюът x = a tg t , 3-
243
a a
съ ъюът x= мц нф x= цмцядцьцдцкш шдц
sin t cos t
екшйщтщьуекшл агтлышнфдфквфт фыэдэ щдфт кфышщтфд агтлышнфдфкф
пцешкшдшк.
4 − x2
Ьшыфд. J = ∫ x 2 dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
Игтгт ъюът x = 2sin t цмцядцьцыштвцт шыешафвц увцл. Щтвф
x
dx = 2 cos tdt , t = arcsin мц
2
4 − 4sin 2 t 4 cos 2 t cos 2 t
J= ∫ 4sin 2 t
⋅ 2 cos tdt= ∫ 4sin 2 x dt= ∫ sin 2 x dt=
1 − sin 2 t dt x
=∫ 2
dt =∫ 2 − ∫ dt =− ctg t − t + C =C − arcsin −
sin t sin t 2
x x 4 − x2
− ctg arcsin =
C − arcsin −
2 2 x
2
x
1−
1 − sin 2 t 2 4 − x2
=
Игкфвф ctg t = = щдвгхг
sin t x x
2
тцяцкц фдэтьэжвэк.
x2 + 2x − 3
Ьшыфд. J = ∫ ( x + 1) 3
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( x + 1) − 4
2
x2 + 2x − 3 t2 − 4
J ∫ ( x + 1)3 dx
= ∫= dx ∫ dt ( t= x + 1)
( x + 1)
3
t3
244
Ыщтгтсг штеуйкфдэт ыфх ецкцаш III штеуйкфд ешзштц фшввшк. Иг
2
штеуйкфдэт руыфидфтьфыэ ъюът t = цмцядцьцыш увцл.
cos z
Щтвф:
t2 − 4 2 tg z 2sin z 1
J= ∫ t3
dt = ∫ 2
3
⋅ 2
cos z
dz =
2 ∫ sin 2 zdz =
cos z
1 1 − cos 2 z 1 1 1
= ∫ dz = z − sin 2 z = ( z − sin z cos z ) + C .
2 2 4 2 4
2 2 2
Игкфвф t = щдвгхгтвфт, cos z = ⇒ z = arccos ,
cos z t t
t2 − 4
2
2
sin z =1 − cos z =1 − =
2
.
t t
t2 − 4 1 2 2 t −4
2
=
Щтвф J ∫ =
t3
dt
4
arccos
t
−
t2
= +C
1 2 2 x2 + 2x − 3
= arccos − + C щдгк.
4 x +1 ( x + 1)
2
dx
IV. ∫ ax 2 + bx + c
жцлдштвц штеуйкфддфк.
245
2 b c b c b2
2
ax + bx +=
2
c a x + x + = a x + + − 2=
a a 2a a 4a
b 4ac − b 2
2
b
= a x + + . Цпцк ыщткф x+ =
t
2 a 4 a 2
2a
цмцядцьцыш уеыцл, мукшдьшж штеуйкфд сцвмцд штеуйкфдэтф пцешкшдьшж
щдгк. Дфлшт цммцдсц иг штеуйкфдэт чъыгыш рфддфкэ щдфт
dx dx
∫ a −x
2 2
мц ∫ x2 + m
штеуйкфдэтэ тцяцквцт луюшкцл.
2t
= ln x + x 2 + m + C .
Ыщтгтсг штеуйкфд еуя-еуя кфые пцдвнш ъюът щтг нфввф
ыфчдфьфй дфяшьвэк. Штвш ъьгьш рфдэ вфрф вцкштвцт фкфжвэкфй.
246
dx dx
=J ∫=
ax + bx + c
∫
=
b b 2 − 4ac
2 2
a x + −
2a 4a 2
dt
=∫
b 2 − 4ac
a t2 − 2
4a
b 2 − 4ac
b − 4ac > 0 щдьфдэвэк.
2
2
= k 2 щдыгт. Щтвф
4a
dt 1 dx 1 t
=J ∫ =
−a ( k 2 − t 2 )
=
−a ∫ k2 − t2 −a
arcsin + C
k
фдэкэй.
dx
Ьшыфд. J = ∫ 4x + 2x +1
2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
247
2 1 1 1
2
3
4 x + 2 x +=
1 4 x + x + =
2
+ + щдвгхг
4 x
2 4 2 16
dx 1 dx
=ъюът, J ∫= ∫ .
1
2
3 2 1
2
3
4 x + + x+ +
2 16 4 16
1 1
Игкфвф x+ =
t цмцядцьцыш увцл. Щтвф x= t − ,
4 4
1 dt 1 3
2∫
dx = dt мц =
J = ln t + t 2 + +C
=
3 2 16
t +
2
16
2
1 1 1 3
= ln x + + x + + + C щдгк.
2 4 4 16
x+4
Ьшыфд. J = ∫ 6 − 2 x − x2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
6 − 2 x − x2 =− ( x2 + 2 x − 6) = (
− ( x + 1) − 7 =−
7 ( x + 1)
2
) 2
248
t x +1
+3arcsin= + C 3arcsin − 6 − 2 x − x2 + C
7 7
Ax + B
V. ∫ ax 2 + bx + c
dx жцлдштвцлш штеуйкфддфк.
A ( 2ax + b ) dx Ab dx
=
2a ∫ +B−
ax + bx + c
2 ∫=
2a ax + bx + c
2
A d ( ax + bx + c )
2
Ab dx
=
2a ∫ +B−
ax 2 + bx + c
=∫
2a ax 2 + bx + c
A Ab dx
= ax 2 + bx + c + B − ∫
a 2a ax + bx + c
2
x+5
Ьшыфд. ∫ 6 − 2x − x2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
t = ( 6 − 2 x − x 2 ) = ( −2 − 2 x ) =−1 − x ⇒ x =−1 − t ,
1 ' 1
2 2
dx = −dt мц 6 − 2 x − x 2 = 6 − 2 ( −1 − t ) − ( −1 − t ) = 7 − t 2 .
2
Иудцдшлдц,
249
x+5 −1 − t + 5 t −4
∫ = dx ∫ =( −dt ) ∫ = dt
6 − 2x − x 2
7−t 2
7 − t2
tdt dt t
=∫ 7 − t 2 − 4∫ 7 − t 2 =− 7 − t − 4 arcsin 7 + C =
2
x +1
=
− 6 − 2 x − x 2 + 4 arcsin +C
7
xdx
Ьшыфд. ∫ x2 + 4x + 5
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
t = ( x 2 + 4 x + 5 )′ =x + 2 щдыгт. Щтвф x = t − 2 , dx = dt ,
1
2
x2 + 4x + 5 = (t − 2) + 4 (t − 2) + 5 = t 2 + 1 .
2
Иудцдшлдц,
xdx ( t − 2 ) dt = tdt dt
∫ x2 + 4 x + 5
=∫
t2 +1
∫ t2 +1
− 2∫
t2 +1
=
= t 2 + 1 − 2 ln t + t 2 + 1 + C=
=−2 ln x + 2 + x 2 + 4 x + 5 + C .
dx
VI. ∫ ( x −α ) m
ax 2 + bx + c
жцлдштвц щдфт штеуйкфддфк.
1
Иудц штеуйкфддфк x − α = цмцядцьцыштшт ецеишй увшдьцыш шдц
t
рцдд щдгтгк.
dx
Ьшыфд. J = ∫x x2 + 5
штеуйкфдэтэ рцдд увцл.
250
1 1
x= щдыгт. Щтвф dx = − 2 dt мц
t t
dt dt
− 2
t2 dt
∫1 1 ∫ 1 1 + 5t 2 =
−∫
J= t =
− =
+5 1 + 5t 2
t t2 t t2
1 5dt 1
5∫
=− =− ln 5t + 1 + 5t 2 + C =
( 5t )
2
5
1+
1 5 x2 + 5 1 5 + x2 + 5
=− ln + +C =− ln +C
5 x x 5 x
щдгк.
dx
Ьшыфд. J = ∫x 2
7 − x2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 1 dt
x= щдыгт. Щтвф x 2 = 2 , dx = − 2 мц
t t t
dt
− 2
dt dt tdt
J= ∫1 t 1 = −∫
1
= −∫
7 t 2
− 1
−∫
=
7 t 2
− 1
=
7− 2 7− 2
t2 t t t2
1 14tdt 1 1
=−
14 ∫ 7t − 1
2
=− ⋅ 2 7t 2 − 1 + C =−
14 7
7t 2 − 1 + C =
1 7 − x2
=
− + C щдгк.
7 x
251
Pn ( x )
VII. ∫ ax 2 + bx + c
dx жцлдштвц штеуйкфддфк.
dx
+λ ∫ (3)
ax 2 + bx + c
унтшдшнштвцт шыешафвц щдгтгк.
( n − 1) вцкцсцдш Qn −1 ( x ) ющчрцвдшыштшт цьыфддфкэтэ мц λ
цвцвштш ефзьфй ъюът унтшдшншт рцк шлш ецкцаштш вшаукутышфддфьфй
дфяэьвэк:
Pn ( x )
ax + bx + c
2 ( ′
dx ≡ Qn −1 ( x ) ax 2 + bx + c + ) λ
ax + bx + c
2
x2
Ьшыфд. J = ∫ 1 − 2 x − x2
dx штеуйкфдэтэ ефзфй.
252
x2 −2 − 2 x
≡ A 1 − 2 x − x 2 + ( Ax + B ) +
1 − 2x − x2 2 1 − 2x − x2
λ
+ мц нф
1 − 2x − x 2
x=
2
A (1 − 2 x − x 2 ) + ( Ax + B )( −1 − x ) + λ ,
x2 =A − 2 Ax − Ax 2 − Ax − B − Ax 2 − Bx + λ ,
x2 =−2 Ax 2 + x ( −3 A + B ) + A − B + λ .
Унтш вцкцсцвцт ч-дцкшт цьыфддфкэтэ ьъйфншыц уеыцл,
1 3
A = − , B = , λ = 2 фдфкэй.
2 2
1 3 dx
Вуьцдш, J =− x + 1 − 2 x − x 2 + 2∫ =
2 2 2 − ( x + 1)
2
1 3 x +1
=−
x + 1 − 2 x − x 2 + 2 arcsin +C
2 2 2
VIII. ∫ R ( x, )
ax 2 + bx + c dx жцлдштвц штеуйкфддфк.
1) ax 2 + bx + c =t ± x a ( a > 0) ,
2) ax 2 + bx + c = tx ± c ( c ≥ 0) ,
3) ax 2 + bx + c = t ( x − x1 ) ( 4ac − b 2
< 0) ,
Игкфвф x1 цвцвш ax 2 + bx + c ъюрцвдшыштшт лблъвък.
253
dx
Ьшыфд. J = ∫x
x + 3x − 1 2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
2∫
(1 + 3t − t =
( 3 − 2t )
2
) dt 2=
2
dt
=J
( t + 1)(1 + 3t − t ) ( 3 − 2t )
2 2 ∫ 1+ t 2 2
= 2 arctg =
t + C 2 arctg ( )
x 2 + 3 x − 1 − x + C фдэкэй.
dx
Ьшыфд. J = ∫ ( 2 x − 1) x − x2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
⇒ x ( t 2 + 1) = 1 ⇒ x =
1 2tdt
, dx = − ,
t +1 ( t + 1)
2 2 2
2 2 − t 2 −1 1− t 2 t
2x −
= 1 2 −
= 1 = , x − x2 =
t +1 t2 +1 1+ t2 t +1
2
254
−2tdt
(t + 1)
2 2
dt t −1 1− x − x
J=2∫ =−4∫ =ln +C =ln +C
1− t 2
t t −1
2
t +1 1+ x + x
⋅ 2
1+ t t +1
2
ицкфицкдшнш фдэтэк.
dx
Ьшыфд. ∫ x + 3x − 4
2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 + 4t 2
Щтвф ( x + 4 )( x − 1) = ( x + 4 ) t = + 4t =
1− t
2
(=
1 + 4t + 4 − 4t )
2 2
5t
мц
1− t 2
1− t2
10t
dt
dx ( )
1 − t 2 2
2
∫ = ∫ =
x 2 + 3x − 4 5t ∫=
1− t
dt2
1− t2
255
1 1 1+ t
= ∫ 1 + t + 1 − t dt = ln 1 + t − ln 1 − t + C = ln
1− t
+C =
x −1
1+
x + 1 + C ln x + 4 + x −1
= ln = + C щдгк.
x −1 x + 4 − x −1
1−
x +1
Ыщтвф щтгвф йунв увцл лш, ∫ R ( x, )
ax 2 + bx + c dx
жцлдштвц штеуйкфддфкэ руыфидфьфй ъюът фжфхэвфлэ жцлшдвц
екшйщтщьуекшл цмцядцьцдцквцт вц шыешафвц увшдшк:
b 2 − 4ac
sin t
b 2a a < 0,
x+ = ,
2a b 2 − 4ac 4ac − b < 0
cos t
2a
b 2 − 4ac
sec t
b 2a a > 0,
x+ = ,
2a b 2 − 4ac 4ac − b < 0
cosec t
2a
4ac − b 2
tg t
b 2a a > 0,
x+ = .
4ac − b > 0
2
2a 4ac − b 2
ctg t
2a
∫ x ( a + bx ) dx
p
m n
256
жцлдштвц щдфт штеуйкфддфкф, иштщьшфд вшаукутышфддфкэт
штеуйкфддфкэ вуншдшк, игкфвф ф мц и шчешнфкш ыфишедцк, ь, т, з
кфышщтфд цвцвдцквшк. Иудц штеуйкфддфкэ руыфидфьфй ъюът
фжфхэвфлэ ъыгддфквфт шыешафвц увшдшк.
( )
p
1) з-ефь цвцв щдвгйвф иг штеуйкфдэ, a + bx n иштщьгтг
фюэи штеуйкфдфдеэ шафвцтш фнэкьфйдф руыфидфьфй щдфк.
2) з-ефь щдьфнфт кфышщтфд цвцв, ( m + 1) / n шыц ефь цвцв
щдвгйвф штеуйкфдэ a + bx n =
t s цмцядцьцыштшт лбьцнш шдц
руыфидф-нэкдфк.
Игкфвф ы шдц з лцыкштшт ьцчкцсш шжфкц щдгтьгжвгк
3) рць з, рць вц ( m + 1) / n ефь щдьфнфт кфышщтфд цвцв
( m + 1) / n + p ефь цвцв щдвгйвф штеуйкфдэ ax − n + b =ts
цмцядцьцыштшт лбьцнш шдц руыфидфнэкдфк.
Вшпцк рфддфквф мукшдьшж штеуйкфд удуьутефк агтлышнфдфк шдц
шафвц щдгтьгк.
dx
Ьшыфд. J = ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( )
10
x 4
x +1
−10
1
−
1
Игкфвф штеуйкфдфдеэ шафвцтш x 1 + x 4 2
жцлдштвц нфяьфй
щдфк.
1 1
Вуьцдш m= − , n= , p = −10 -вгк, нцтш
2 4
штеуйкфддфьфтэт 1-сш рфдэтэ ецеишй уеьцл дфяэьвэк. x = t 4
цмцядцьцыштш увцл, щтвф dx = 4t 3 dt мц
257
dx 4t 3 dt tdt
=J ∫ = ∫ t 2 ( t + 1)10 4=
= ∫ ( t + 1)10
( )
10
x 4 x +1
t +1−1 dt dt
=4 ∫ dt =4 ∫ − 4∫ =
( t + 1) ( t + 1) ( t + 1)
10 9 10
1
4 ∫ ( t + 1) d ( t + 1) − 4∫ ( t + 1) d ( t + 1) =
−9 −10
= − +
( )
8
2 4
x +1
4
+ +C .
( )
9
9 4
x +1
3 4
x +1
Ьшыфд. J = ∫ x
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
(t − 1) , =
dx 4 ( t 3 − 1) 3t 2 dt=
4 3
=
x 3
,t 3 4
x + 1 . Иудцдшлдц,
t7
12t 2 ( t 3 − 1) dt =12 ∫ ( t 6 − t 3 ) dt =12
t
J =∫
3
−
(t − 1)
2
3 7
t4
( ) ( )
7 4
12
−12 += x +1 −3 x +1 +C
4 3 4 3
C
4 7
258
1
∫ x (1 + x ) 2 dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
−11 −
=
Ьшыфд. J 4
1 m + 1 −11 + 1 5
Игкфвф p= − , = = − ,
2 n 4 2
m +1 5 1
+ p =− − =−3 щдвгхг ъюът, 3-съ рфдэ ецеишй уеьцл
n 2 2
дфяэьвэк. x −4 + 1 =t 2 щдыгт.
1 tdt
Щтвф x = , dx = − мц
(t − 1) 2 ( t − 1)
1 5
2 4 2 4
−1
11 t 2
− ∫ ( t − 1) 4 2 − ∫ ( t 2 − 1) dt =
2
1 tdt 1 2
J= 2
=
t −1 (t − 1)
5
2 2 4 2
1
(1 + x ) 4 5 1
(1 + x )
4 3
5 3
=−t +t − t +C =− + −
10 3 2 10 x10 3x6
1
− 2
1 + x4 + C .
2x
259
5.1 Еуыедцк (рцддш шдц)
Test-1
3
x
1. ∫ 3
x − x
2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1
3
x x3 1 2 1
∫ 3
x2 − x
dx = ∫ 2 1
dx . Игкфвф , мц лцыкдцкшт
3 3 2
x −x
3 2
1
ьцчкцсдцкштшт ЦЛЩИ-г 6 щдвгхгтвфт, x 6 = t цмцядцьцыш
1 2 1
увцл. Щтвф x = t , dx = 6t dt , x = t , x = t , x = t 3
6 5 3 2 3 4 2
6
xdx
2. ∫x штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( 3
x+4 x )
260
1 1 1
Игкфвф , мц лцыкдцкштшт цт лшюшл щкефй ьцчкцсш 12
6 3 4
щдвгхгтвфт, x = t12 цмцядцьцыш фзфкфй. Щтвф dx = 12t11dt ,
6
x = t2 , 3
x = t4 , 4
x = t 3 шафвцдцкштш мукшдьшж штеуйкфдвф
тцяцкц фдыфй,
6
xdx t 2 ⋅ t11dt t13 dt
∫x 3 x+4 x
= ∫ t12 t 4 + t 3
= = ∫ t15 ( t + 1)
( )
12 12
( )
dt t 2 −1 − t 2 t −1 dt
12∫ 2
= − 12∫ 2
= −12 ∫ 2 dt − ∫
dt = =
t ( t + 1) t ( t + 1) t t +1
dt dt dt 1
=−12 ∫ − ∫ 2 − ∫ =−12 ln t + − ln t + 1 + C =
t t t +1 t
t 1 t + 1 12
=−12 ln + +C =
12 ln − +C =
t +1 t t t
( )
12
12
x +1 12
= ln − 12 + C щдфк.
x x
xdx
3. ∫ 4
x3 + 1
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 3
ч-шт йъммцедцкш щдфт мц лцыкдцкштшт ьцчкцсдцкштшт
2 4
ЦЛЩИ-тгт 4 щдвгхгтг тцяцкц фдфкфй x = t 4 цмцядцьцыштш
261
увцл. Щтвф dx = 4t 3 dt , x = t2 , 4
x3 = t 3 шафвцдцкштш
штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
1
x 2 dx t 2 ⋅ 4t 3 dt t5
∫ x 34 + 1
= ∫ t 3 + 1 ∫ t 3 + 1 dt
= 4=
t2 1 3t 2
= 4 ∫ t 2 − 3 = dt 4 ∫ t 2 − ⋅ 3 = dt
t +1 3 t +1
t3 1
= 4 − ln t 3 + 1 + C=
3 3
=
4 34
3
3
(
x − ln x 4 + 1 += C
4
3 ) ( 4
x 3 − ln ( 4
))
x3 + 1 + C
фдфкэй.
x
4. ∫2 x − 3 x2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1
2
x x 1 2
∫2 x− x 3 2
dx = ∫ 1 2
dx . Игкфвф
2
мц
3
лцыкдцкш
2x − x 2 3
262
t5 t −2
−
t 5 − 2t 4 t 4 + 2t 3 + 4t 2 + 8t + 16
2t 4
t5 32
2t 4 − 4t 3 ⇒ = t 4 + 2t 3 + 4t 2 + 8t + 16 +
t −2 t −2
4t 3
−
4t 3 − 8t 2
8t 2
−
8t 2 − 16t
16t
−
16t − 32
32
Onda
t5 32
−6 ∫ dt =−6 ∫ t 4 + 2t 3 + 4t 2 + 8t + 16 + dt =
t −2 t −2
t5 2 4 8
=
−6 + t 4 + t 3 + t 2 + 16t + 32 ln t − 2 + C =
5 4 3 2
1 5 1 4 4 3 2 1 1
=
−6 x 6 + x 6 + x 6 + 4 x 6 + 16 x 6 + 32 ln x 6 − 2 +
5 2 3
66 5
+C =− x − 3 3 x 2 − 8 x − 24 3 x − 96 6 x − 192 ln 6
x −2 +
5
+C фдэкэй.
263
dx
5. ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
(1 + x ) − 1 + x
2
3
dx
(1 + x ) 3
2
∫ штеуйкфдэтвф щдфт мц
(1 + x ) 3 − (1 + x )
2 1
2
2 1
(1 + x ) (1 + x ) -шт
1
2
шафвцдцквц йъммцедцкш щдфт мц
3 2
лцыкдцкш ъюът ЦЛЩИ ( 2,3) = 6 щдвгхгтвфт, 1+ x =t6
цмцядцьцыш увцл.
Щтвф dx = 6t 5 dt щдвгхг ъюът,
dx 6t 5 dt 6t 5 dt
∫ = ∫ = ∫=
t4 − t3
(1 + x ) ( )
2 2
3
− 1+ x 3 t − t6
6
t5 t2 1
= 6∫ =
dt 6 ∫ dt 6 ∫ t + 1 +
= =dt
t ( t − 1)
3
t −1 t −1
t2
= 6 ∫ + t + ln t − 1 + C = 3t 2 + 6t + 6 ln t − 1 + C =
2
=3 (1 + x ) 3 + 6 (1 + x ) 6 + 6 ln (1 + x ) 6 − 1 + C =
1 1 1
= 3 3 1 + x + 6 6 1 + x + 6 ln 6 1 + x − 1 + C .
x +1
6. ∫x x−2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
264
x +1 t2 + 2 +1 t2 + 3 t2 + 2 +1
∫ x x − 2=
dx ∫ (t 2 + 2) t ⋅ =
2tdt 2 ∫ t2 + 2
= dt 2 ∫ t 2 + 2= dt
1 t + dt =
=2∫ 1 + 2
dt = 2 ∫ 2t +
2+t t 2
2 1 +
2
1
1
+∫ 2
dt = 2t + 2 ∫ 2
2
dt =2t +
t t
1+ 1+
2 2
t x−2
+ 2 arctg + C= 2 x − 2 + 2 arctg + C щдгк.
2 2
dx
7. ∫x ax + b
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
жцлдц въжцк:
2
tdt
dx dt
∫ x ax + b
= ∫1 2
= a 2∫ 2
a
(t − b ) t t − b
Фнкэдэйвф шлш рфдэ тцяцквцт луюшкцл:
265
1) игкфвф b>0 щдфкыф, b = k2 нфяфкфй штеуйкфдэ
dt 2 t −k 1 t− b
руыфидфнфй: 2 =
2 2 ∫t −k
ln =
2k t + k
+C ln
b t+ b
= +C
1 ax + b − b
ln +C
b ax + b + b
dt 2 t 2 ax + b
2 ∫ 2= arctg = +C arctg ∫ +C
t +p 2
p p −b −b
dx
8. ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( x − 1) ( x + 2 )
3 2
( x − 1)
2
−
2
x 1
( x − 1) ( x + 2 ) = 3 2 (
x + 2) = ( x + 2) 3
2 3
3
( x + 2) x+2
Иг шафвцтш нукштц нфяыфй,
dx dx
∫ =∫ щдфк.
( x − 1) ( x + 2 ) x −1
2 2
( x + 2 ) 3
3
x+2
266
x −1 3
Ыщтгтсг штеуйкфдвф =t цмцядцьцыш уеыцл,
x+2
2t 3 + 1 2t 3 + 1 3
x − 1= xt + 2t ⇒ x=
3 3
, x=
+2 =
+2 мц
1− t 3
1− t 3
1− t3
9t 2 dt
dx = фдфкэй. Bг шафвцдцкш нукштц нфяыфй,
(1 − t )3 2
9t 2 dt
(1 − t )
3 2
dt
∫ 3
= 3∫
1− t3
щдфк.
⋅t2
1− t3
Штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
1 1 A Bt + C
= = +
1− t3 (1 − t ) (1 + t + t ) 1 − t 1 + t + t 2
2
1 2
Игкфвфт A= B= ,C=
3 3
Иудцдшлдц,
dt 1 dt t+2
3∫ =3 ⋅ ∫ +∫ 2 dt =− ln 1 − t +
1− t 3
3 1− t t + t +1
2t + 1
+ ln (1 + t + t 2 ) + 3 arctg
1
+C =
2 3
3
1 3 x + 2 − 3 x −1 2 3 x −1 + 3 x + 2
=
− ln + 3 arctg +C
2 3 3 ⋅ 3
x + 2
267
Игкфвф
t+2 1 2t + 1 + 3 1 ( 2t + 1) 3 dt
∫t 2
+ t +1
dt= ∫
2 t + t +1
2
dt= ∫
2 t + t +1
2
dt + ∫ 2
2 t + t +1
=
1 d ( t + t + 1) 3
2
ln ( t 2 + t + 1) +
dt 1
=
2 ∫ t + t +1
2
+ ∫
2 1 32
= 2
2
t + +
2 2
2t + 1
d 2t + 1
3= ln ( t 2 + t + 1) + 3 arctg
3 2 1
+ ⋅ ∫
2 3 2t + 1 2
2 3
+C
+1
3
щдвгхг тцяцкц фдэтьэжвэк.
dx
9. ∫ 2x − x2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dt
∫ + C arcsin ( x − 1) + C фдэкэй.
= arcsin t =
1− t2
268
dx
10. ∫ x + 6 x + 13
2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
щдгк.
2
x+3=2 tg t цмцядцьцыш увцл. Щтвф dx = dt мц
cos 2 t
2 1
dt
x 2
cos 2 t dt
∫ = ∫=
cos t
∫ 1 + tg 2 t
=
( x + 3) + 4 4 + 4 tg 2 t
2
1
cos 2 t dt= dt
= ∫ 1 ∫ cos =t ln sec t + tg t + C
cos 2 t
x+3
tg t = щдвгхгтвфт,
2 x 2 + 6 x + 13
2 x +3
cos t =
x 2 + 6 x + 13 е
Иг шафвцдцкш ыщт тцешсцвц нукштц 2
нфяыфй,
x 2 + 6 x + 13 x + 3
=
ln sec t + tg t + C ln =
+ + C1
2 2
269
x + 3 + x 2 + 6 x + 13
= ln + C=
1 ln x + 3 + x 2 + 6 x + 13 + C1 −
2
− ln 2= ln x + 3 + x 2 + 6 x + 13 + C
= C1 − ln 2 -вшк.
Игкфвф C
dx
Иудцдшлдц, ∫ = ln x + 3 + x 2 + 6 x + 13 + C1
x + 6 x + 13
2
dx
11. ∫ x2 − 4 x
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx dx dx
∫ x2 − 4 x
= ∫= ∫ ;
x − 4x + 4 − 4 ( x − 2) − 4
2 2
2 2 cos t
x−2= цмцядцьцыш увцл. Щтвф dx = − dt
sin t sin 2 t
∫ ∫ − ∫ sin t =
щдвгхгтвфт, sin t = sin t =
4
− 4 4 − 4sin 2 t 1 − sin 2 t
sin 2 t sin 2 t sin 2 t
cos t
2 1 t
− ∫ sin t dt =
= −∫ dt =
− ln tg + C
cos t sin t 2
sin t
270
2 2
Игкфвф x −=
2 ⇒ sin
= t . Нфтвфлэ
sin t x−2
въяигсфйдэ ъюигсфйвфт пбкътвънъ лшьш
е/2
x−2 2
е/2 е
x−2 2
x − 4x
t 2 x − 2 − x2 − 4 x
=tg = .
2 x − 2 + x2 − 4x 2
Ыщтгтсг шафвцтш нукштц нфяыфй,
dx x − 2 − x2 − 4x
∫ x2 − 4x
=
− ln
2
+ C1 =
=− ln x − 2 − x 2 − 4 x + C1 − ln 2 =− ln x − 2 − x 2 − 4 x +
+C ( C= C1 − ln 2 ) фдфкэй.
dx
12. ∫ x2 − 2 x − 8
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x2 − 2 x − 8 = ( x − 1) − 9 щдвгхгтвфт,
2
∫
dx
=
x − 2x − 8
2 ∫
dx
( )
= ln x − 1 + x 2 − 2 x − 8 + C
( x − 1) − 9
2
271
щдгк.
dx
13. ∫ 4x2 − 4 x + 5
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 1
2
2
5 4 ( x − x ) +=
4 x − 4 x += 5 4 x − − +=
2
5
2 4
1
2
1
2
= 4 x − + 4 = 4 x − + 1 щдвгхгтвфт,
2 2
dx dx 1 dx
∫=
4x − 4x + 52∫ = =
2 ∫
2 1
2
1
4 x − + 1 x − +1
2 2
1 1 5
= ln x − + x 2 − x + =
+C
2 2 4
1 2x −1 + 4x2 − 4 x + 5
ln = + C1
2 2
=
1
2
(
ln 2 x − 1 + 4 x 2 − 4 x + 5 + C )
dx
14. ∫ 21 − 8 x − 4 x 2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx 2dt
∫ =∫ .
21 − 8 x − 4 x 2 25 − 4 ( x + 1)
2
272
dx 2dt t
∫ = ∫ = 2 arcsin =
+C
25 − 4 ( x + 1) 25 − t 2 5
2
2x + 2
2 arcsin + C фдфкэй.
5
x+3
15. ∫ 4x + 4x + 3
2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x+3 1 8 x + 24
∫ 4 x 2 + 4 x + 3 dx 8=
= ∫ 4 x 2 + 4 x − 3 dx
1 8x + 4 1 dx
=
8 ∫ 4x2 + 4x − 3
dx + ⋅ 20 ∫ =
8 4x2 + 4x − 3
dx
1 8x + 4 5 dx
=
8 ∫ 4x2 + 4x − 3
dx + ∫
2 2 x2 + x − 3
=
4
1 5 dx 1
= 4x2 + 4x − 3 + ∫ = 4 x2 + 4 x − 3 +
4 4 1
2 4
x + −1
2
5 1 3 1
+ ln x + + x 2 + x − =
+ C1 4x2 + 4x − 3 +
4 2 4 4
5
(
+ ln 2 x + 1 + 4 x 2 + 4 x − 3 + C
4
)
273
x +1
16. ∫ 2 x − x2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x +1 1 −2 x − 2 1 −2 x + 2 − 4
∫ 2x − x 2
− ∫
dx =
2 2x − x 2
− ∫
dx =
2 2 x − x2
dx =
1 −2 x + 2 dx
− ∫
= dx + ∫ =
− 2x − x2 +
2 2x − x 2
2x − x 2
dx dx
+∫ − 2 x − x2 + ∫
= =
1−1+ 2x − x 1 − ( x − 1)
2 2
=− 2 x − x 2 + arcsin ( x − 1) + C
dx
17. ∫ ( x − 1) 2
x2 − 2 x + 2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 1
x − 1 = цмцядцьцыш увцл. Щтвф dx = − 2 dt щдгк мц
t t
1
− 2 dt
dx
∫ ( x − 1)2 x 2 − 2 x + 2 ∫=
= t
2
1 1 1
+ 1 − 2 + 1 + 2
t t
2
t
2
t 1
=−∫ dt =− 1+ t + C =− 1+
2
+C =
1+ t 2
x −1
x2 − 2 x + 2
=
− +C
x −1
274
dx
18. ∫x 1 − x2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 1
x= щдфкыф, dx = − 2 dt щдвгхгтвфт,
t t
dt
− 2
dx dt
∫ x 1 − x 2 =∫ 1 t 1 =−∫ t 2 − 1 =−ln t + t − 1 + C =
2
( )
1− 2
t t
1 + 1 − x2
=
− ln +C .
x
x 2 dx
19. ∫ x2 − x + 1
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x 2 dx dx
Игтгт ъюът ∫ = ( Ax + B ) x2 − x + 1 + λ ∫
x − x +1
2
x − x +1
2
Игкфвфт x 2 4 Ax 2 + ( −3 A + 2 B ) x + ( 2 A − B + 2λ )
2=
фдэкэй.
275
Фдвэхэьэя ицкфицкдшншт рцк шлш ецкцаштвц ч-шт унтш вцкцсцдш
рцвдцкштшт цьыфддфкэтэ ьъйфншыц уеыцл,
4 A = 2
1 3 1
−3 A + 2 B= 0 ⇒ A= , B= , λ=
2 A − B + 2λ = 2 4 8
0
ефзэдэк. Щтвф
x 2 dx 1 3 1 dx
∫ = x + x2 − x + 1 + ∫
x2 − x + 1 2 4 8 2
=
1 3
x− +
2 4
2x + 3 2 1 1 x2 − x + 1
= x − x + 1 + ln x − + + C щдфк.
4 8 2 2
x4 + 4x2
20. ∫ x2 + 4
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x4 + 4x2 dx
∫ x 2= dx Q3 ( x ) x 2 + 4 + λ ∫ ;
+4 x2 + 4
Игкфвф Q3 ( x ) = Ax 3 + Bx 2 + Cx + D
Ицкфицкдшншт рцк шлш ецкцаштш вшаукутышфддфнфй мц ч-шт унтш
вцкцсцдш цьыфддфкэтэ ьъйфншыц увцл:
x4 + 4x2
= ( 3 Ax 2
+ 2 Bx + C ) x 2 + 4 +
x2 + 4
λ
+
x
( Ax 3
+ Bx 2 + Cx + D ) +
x +4
2
x +4
2
276
x 4 + 4 x=
2
( 3 Ax 2
+ 2 Bx + C )( x 2 + 4 ) + Ax 4 + Bx3 + Cx 2 +
+ Dx + λ
x 4 + 4 x 2= 4 Ax 4 + 3Bx3 + (12 A + 2C ) x 2 + ( 8B + D ) x + 4C + λ
1
A = 4
4 A = 1
3B = 0 B = 0
1
12 A + 2C = 4 ⇒ C = Иг шафвцдцкш унтшдшлвц
8 B + D = 2
0
D = 0
4C + λ =0
λ = −2
нукштц нфяыфй,
x4 + 4x2 1 1 dx
∫ x +4
2
= x3 + x x 2 + 4 − 2∫
dx
4 2
=
x2 + 4
=
x3 + 2 x 2
4
(
x + 4 − 2 ln x + x 2 + 4 + C щдгк. )
277
Еуые-2
dx
1. ∫ ( x + 1) 3
x2 + 2x
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
1 1
x + 1 = цмцядцьцыш уеыцл, dx = − 2 dt щдфк мц
t t
1
− dt
dx t2 t 2 dt
∫ ( x + 1) 3
x2 + 2x
= ∫ 2
= −∫
1− t2
1 1 1
− 1 + 2 − 1
t t
3
t
t t λ
= A 1− t2 − ( At + B ) + ⇒
1− t 2
1− t 2
1− t2
A At 2 − At 2 − Bt + λ
t 2 =− −2 At 2 − Bt + ( A + λ )
⇒ t2 =
1
−2 A =1 A = − 2 ,
Игкфвфт −=
B 0 ⇒ =B 0,
A + λ =
0 1
λ = .
2
278
t2 1 1 dt t
−∫ dt= t 1− t2 − ∫ = 1− t2 −
1− t2 2 2 1− t 2 2
1 1 1 1 1
− arcsin
= t +C 1− − arcsin = +C
2 2 ( x + 1) ( x + 1) 2
2
x +1
1 x2 + 2x 1 1
= − arcsin +C
2 ( x + 1) 2
2 x +1
dt
2. ∫ t −a
2 2
, (t 2 > a 2 ) штеуйкфдэтэ руыфидфнфй,
π π
=t a sec α , − ≤α ≤ щдыгт.
2 2
t t2 − a2
Щтвф
dt = a sec α tg α dα , α
a
a 2 tg 2 α . Иг шафвцдцкш
t 2 − a2 =
dt a sec α tg α dα
∫ =
t 2 − a2
∫ a tg α
= ∫ sec α =
dα ln sec α + tg α +=
C1
t t 2 − a2
= ln + + C1 = ln t + t 2 − a 2 + C1 − ln a =
a a
= ln t + t 2 − a 2 + C olar.
279
dx
3. ∫ 9 x 2 − 25
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx dx
∫ =∫ ; 3 x = 5sec t цмцядцьцыш
9 x − 25 ( 3x ) − 52
2 2
увцл.
Щтвф 3dx = 5sec t tg tdt , 9 x 2 − 25 =
5 tg t ,
5
dx = sec t tg tdt . Иг шафвцдцкш нукштц нфяыфй,
3
5
sec t tg tdt
5 sec t tg tdt 5 1 sec t tg tdt
∫ ∫ ⋅ ∫
3 = = =
( 5sec t )
2
− 5 2 3 25 ( sec 2
t − 1) 3 5 tg 2
t
1 1
=
3 ∫ =
sec tdt
3
ln 5sec t + 5 tg=
t +C
1
= ln 3 x + 9 x 2 − 25 + C щдфк.
3
dx
4. ∫ a2 + t 2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
=dt a tg t )′ dα
(= a sec 2 α dα мц a 2 + t 2 =
a 2 sec 2 α ,
π π
α ∈ − , .
2 2
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяыфй,
280
a2 + t 2
t
α
a
dx a sec 2 α dα
∫ a2 + t 2
= ∫ a sec α = ∫ sec α dα= ln sec α + tg α +
t a2 + t 2
+C1 = ln + + C1 = ln t + a 2 + t 2 + C1 − ln a =
a a
= ln t + a 2 + t 2 + C фдфкэй.
dx
5. ∫ 4x2 + 9
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
dx dx
∫ =∫ ; 2 x = 3 tg t цмцядцьцыш увцл.
4x + 9 ( 2x) + 32
2 2
281
1 1
= ln sec t + =
tg t ln 2 x + 4 x 2 + 9 + C фдфкэй.
2 2
6. ∫ a 2 − t 2 dt штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
Игтгт ъюът t = a sin α
цмцядцьцыш увцл.
Щтвф dt = a cos α dα мц
a
a 2 − t 2 = a 2 − a 2 sin 2 α = t
= a (1 − sin 2 α ) a 2 cos 2 α
щдфк.
α
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф a2 − t2
нукштц нфяыфй,
∫ a= − t 2 dt ∫ a 2 cos 2 α a cos
= α dα a 2 ∫ cos
= α dα
2 2
a2 a2 1 a2 t
=
2 ∫ (1 + cos 2α )d=
α
2
α + sin 2α +=
2
C
2
(arcsin +
a
1 t a2 − t 2 1 2 2 1 2 t
+ ⋅2⋅ ⋅ ) +=
C a − t + a arcsin + C щдфк.
2 a a 2 2 a
7. ∫ 25 − x 2 dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x
x = 5sin t цмцядцьцыш увцл. Щтвф t = arcsin , dx = 5cos tdt ,
5
282
25 25 1 25
= ∫ (1 + cos 2t ) dt= t + sin 2t + C= t+
2 2 2 2
25 1 25 x 25 x x2
+ ⋅ ⋅ 2sin t cos
= t +C arcsin + ⋅ ⋅ 1 −= +C
2 2 2 5 2 5 25
25 x x
= arcsin + 25 − x 2 + C щдгк.
2 5 2
8. ∫ t 2 − a 2 dt штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
a
Игтгт ъюът t = цмцядцьцыш увцл.
cos α
a sin α
=
Щтвф dt = dα a tg α sec α dα , a = t cos α ,
cos 2 α
a2 2 1 − cos α a 2 sin 2 α
2
t2 − =
a2 − =
a 2
a =
= a 2 tg 2 α
cos α
2
cos α
2
cos α2
t t2 − a2
α
a
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
∫ t2 − =
a 2 dt ∫ a 2 tg 2 α ⋅ a tg α sec α=
dα
283
= a 2 ∫ tg 2 α sec α dα = a 2 ∫ ( sec 2 α − 1) sec α dα =
dα dα
= a 2 ( sec3 α − sec α ) dα = a 2 ∫ − a2 ∫
cos α
3
cos α
dx 1 sin x n − 2 dx
=
Ьцдгь n ∫ cos x
+ ∫
n − 1 cos x n − 1 cos n − 2 x
n −1
въыегкгтвфт
1 sin α 1 dα dα
∫ =
t 2 − a 2 dt a 2 + ∫
2 cos α 2 cos α
2
−∫ = +C
cos α
1 sin α 1 dα a 2 sin α a 2
= a2 − ∫
2 cos α 2 cos α
2
+
=
1 C − ln sec α + tg α +
2 cos 2 α 2
a2 t 2 − a2 a2 t t 2 − a2 t 2
+C=
1 2
− ln + + C=
1 t − a2 −
a 2 a a 2
2t ⋅ 2
t
a2
− ln t + t 2 − a 2 + C
2
284
36 (1 − cos 2 t ) 6sin t sin 2 t sin t
= ∫ cos 2 t
⋅
cos 2 t
=
dt 36 ∫ cos2 t ⋅ cos2 t dt=
sin 2 t 1 x 2
= 36 ∫ 2
⋅ = 36 ∫ tg 2 t sec tdt
dt = x − 36 −
cos t cos t 2
( )
−18ln x + x 2 − 36 + C (ифч 8№дш ьшыфдэт рцддштц)
dx
10. ∫ (x 2
+ 9) x2 + 9
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x 2 += 9 9 ( tg 2 t +=
9 9 tg 2 t += 1) 9sec 2 t , x2 + 9 =3sec t мц
dx 3sec 2 tdt 1 dt 1
∫ ( x2 + 9) =x2 + 9
∫ 9sec2=
t 3sec t 9 sec t 9 ∫
∫
= =cos tdt
1 1 x
= sin t + C = ⋅ + C щдгк.
9 9 x2 + 9
x2 + 9 x
t
3
285
dx
11. ∫ (x 2
− 10 ) x 2 − 10
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
cos t
1 cos t 1 d ( sin t ) 1 1
= ∫ 2 dt = ∫ 2
=− ⋅ +C
10 sin t 10 sin t 10 sin t
x
Игкфвф sec t = щдвгхгтвфт,
10
x 2 − 10 x
sin t = щдгк. x 2 − 10
x
Иг шафвцтш ыщт тцешсцвц нукштц t
нфяыфй, 10
dx 1 x
∫ (x 2
− 10 ) x 2 − 10
=
− ⋅
10 x 2 − 10
+ C фдфкэй.
286
dx
12. ∫ (4 − x ) 2
4 − x2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
4=
− x2 =
4 cos 2
t 2 cos t мц
dx 2 cos tdt 1 dt 1
∫ (4 − x ) 2
=
4 − x2
∫ 8cos=3
t ∫ = 2
4 cos t 4
tg t + C
x x
sin t = щдвгхгтвфт, tg t =
2 4 − x2
2
щдгк мц x
dx 1 x t
∫ (4 − x ) 2
= ⋅
4 − x2 4 4 − x2
+C
4 − x2
фдэкэй.
2dx
13. ∫ (x 2
− 1) x 2 + 4
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
= 2 (1 + tg 2 t ) dt ,
x = 2 tg t цмцядцьцыш увцл. Щтвф dx
x
t = arctg щдгк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
2
287
2dx 4 (1 + tg 2 t ) dt
∫ ( x 2 − 1) x 2 + 4
= ∫=
( 4 tg 2 t − 1) 2 1 + tg 2 t
1
cos 2 t cos t cos tdt
= 2∫ = ∫
dt 2= 2∫ ;
sin t 1
2
4sin t − cos t
2 2
4 − 5sin 2 t
4 2 − 1
cos t cos t
cos t du 1 du 1 du
2∫ =2 ∫ = ∫ + ∫ =
4 − 5sin t
2
4 − 5u 2
2 2 − 5u 2 2 + 5u
1 1 1
= − ln 2 − 5u + ln 2 − 5u + C =
2 5 5
x
2 + 5 cos arctg
1 2 + 5u 1 2
= ln = +C ln =
2 5 2 − 5u 2 5 2 − 5 cos arctg x
2
2 5
2+
1 4 + x2 1 2 4 + x2 + 2 5
= ln ln +C .
2 5 2 5 2 5 2 4 + x2 − 2 5
2−
4 + x2
x x
Игкфвф cos arctg -тш руыфидфьфй ъюът α = arctg
2 2
x
Шжфкц увшдьшжвшк, щтвф tg α =
2
288
vц вуьцдш
x 2
cos arctg= =
cos α
2 4 + x2 4 + x2
x
щдвгхг hesablamada тцяцкц
фдэтьэжвэк. α
2
( x + 4 ) dx
14. ∫ (x 2
+ x − 2) x2 + x + 1
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( x + 4 ) dx 1 2x +1+ 7
∫ ( x 2 + x − 2 ) x 2 + x + 1 2=
= ∫ ( x2 + x − 2) x2 + x + 1
1 ( 2 x + 1) dx 7 dx
= ∫ + ∫
2 ( x2 + x − 2) x2 + x + 1 2 ( x2 + x − 2) x2 + x + 1
=
1 1 1 1 t− 3
= ∫ − dt=
3 t− 3 t+ 3
ln
3 t+ 3
Игкфвф x2 + x + 1 =t , x2 + x + 1 =t2 , ( 2 x + 1) dx =
2tdt
тцяцкц фдэтьэжвэк. Фдэтьэж ыщт тцешсцвц ч вцншжцтштц луюыцл,
(2 x + 1)dx 1 x2 + x + 1 − 3
J1 ∫ (=
x + x − 2) x2 + x + 1
2
3
ln
x2 + x + 1 + 3
+C
289
фдфкэй. Шлшсш штеуйкфдэ руыфидфнфй.
dx dx
J2
( x + x − 2) x + x + 1 ∫
∫= ;
1 9
2 2 2 2
1 9
x + − x + −
2 4 2 4
1 3
Игкфвф x + = tg t цмцядцьцыш уеыцл,
2 2
=
dx
2
3
(1 + tg 2 t ) dt мц
dx
3
(1 + tg 2 t ) dt
∫ ( x 2 + x − 2 ) x 2 + x + 1 ∫=
= 2
3 2 9 3 2 3
tg t − tg t +
4 4 4 4
3 (1 + tg t ) dt 3
1
2 2
cos tdt 3 cos tdt
=
4 ∫ =
tg t − 3
2 ∫ =2 2
= ∫
4 sin t − 3cos t 4 4sin 2 t − 3
3 du 3 1 1 1
= ∫ = ⋅ ∫ −
4 4u − 3 4 2 3 2u − 3 2u + 3
2 du =
8 1 2u − 3 3 2sin t − 3
= ⋅ ln +C = ln +C =
3 2 2u + 3 16 2sin t + 3
2x +1
2sin arctg − 3 u = sin t
3 3
+C ;
ln
16 2x +1 du = cos tdt
2sin arctg + 3
3
290
2x +1 2x +1
sin arctg шафвцыштш руыфидфнфй. α = arctg
3 3
щдыгт.
2x +1 2x +1
Щтвф tg α = мц sin α = щдфк. Иг
3 2 x2 + x + 1
шафвцтш ыщт тцешсцвц тцяцкц фдыфй,
2x +1
2⋅ − 3
J2
3
ln = 2 x 2
+ x + 1 +C
16 2x +1
2⋅ + 3
2 x2 + x + 1 2 x2 + x +1
2x + 1
3 2 x + 1 − 3 ( x + x + 1)
2
ln +C α
16 2 x + 1 + 3 ( x 2 + x + 1) 3
щдфк. Иудцдшлдц,
( x + 4 ) dx 1 x2 + x + 1 − 3
∫ (=
x + x − 2) x2 + x + 1
2
3
ln
x2 + x + 1 + 3
+
3 2 x + 1 − 3 ( x + x + 1)
2
+ ln + C фдэкэй.
16 2 x + 1 + 3 ( x 2 + x + 1)
dx
15. ∫ 1+ x2 − x + 2
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
291
x 2 − x + 2 = t − x цмцядцьцыштш ецеишй увцл. Щтвф
( )
2
x2 − x + 2 = (t − x ) ⇒ x 2 − x + 2 = t 2 − 2 xt + x 2 ⇒
2
t2 − 2 t 2 − 2t + 4
=x ⇒=
dx dt мц
2 ( t − 1) 2 ( t − 1)
2
t 2 − 2t + 4
dt
2 ( t − 1)
2
dx t 2 − 2t + 4
=J ∫= ∫= ∫ t 2 ( t − 1) dt
1 + x2 − x + 2 t2 − 2
1+ t −
2 ( t − 1)
t 2 − 2t + 4
щдгк. шафвцыштш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
t 2 ( t − 1)
t 2 − 2t + 4 A B C
= + + ⇒ t 2 − 2t + 4 = At ( t − 1) +
t 2 ( t − 1) t t 2 t −1
292
( )
3
x + x2 − 2x + 2 −1 4
= ln + +C
(x + )
2
x − 2x + 2
2 x + x2 − 2x + 2
dx
16. ∫ x+ x2 − x + 1
штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
x 2 − x +=
1 t 2 x 2 − 2tx + 1 ⇒ ) x ( xt 2 − 2t )
x ( x − 1= ⇒
2t − 1 −2 ( t 2 − t + 1)
x − 1= xt − 2t
2
⇒ x= 2 ⇒ dx= dt ,
t −1 ( t 2 − 1)
2
2t − 1 2t − 1 t
x + x2 − x =
+1 +t⋅ 2 = −1 щдгк.
t −1
2
t −1 t −1
Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
−2 ( t 2 − t + 1)
( t − 1) dt −2 ( t − t + 1)
2 2 2
dx
∫ x + x2 − x + 1
= ∫= ∫ t −1 t t +1 dt
( ) ( )
2
t 2
t −1
Штеуйкфдфдеэ лцыкдцкш ыфвц лцыкдцкц фнэкфй:
t2 − t +1 A B C D
= + + + ⇒
( t − 1) t ( t 2 + 1) t − 1 t t + 1 ( t + 1)2
2
t 2 − t + 1= At ( t + 1) + B ( t − 1)( t + 1) + Ct ( t + 1)( t − 1) +
2 2
293
+ Dt ( t − 1) . Ыщт ицкфицкдшлвц t -нукштц −1, 0,1, 2
йшньцедцкштш нфяыфй,
D = 1
3 = 3D B = −1
1 = − B
⇒ A = 1 щдфк.
1 = 4 A 4
3 = 18 A + 9 B + 6C + 2 D
C = 12
11
11 1 1 1 − x + x2 − x + 1
+= ln t + 1 − +C ln −
6 t +1 2 x
1 + x 2 − x + 1 11 1 + x + x 2 − x + 1
−2 ln + ln −
x 16 x
2x
− +C
1 + x + x2 − x + 1
dx
17. ∫ 1 − x2 −1
inteqraдэтэ руыфидфнфй.
294
щдгк. Иг шафвцдцкш штеуйкфдвф нукштц нфяфй:
( )
2
dx 4t / t 2 + 1 4tdt
J= ∫ = ∫ − ( t − 1) / ( t )
dt = − ∫
(t )
2 2
1− x −1 2 2
+1 2
+1
Штеуйкфдфдеэ шафвцтш ыaвц лцыкдцкц фнэкфй. Игтгт ъюът йункш-
ьъцннцт цьыфддфк ъыгдгтвфт шыешафвц увцл:
4t A B Ct + D
= + + 2 ⇒
( t − 1)
2
( )
t + 1 t − 1 ( t − 1)
2 2
t +1
A ( t − 1) ( t + 1) + B ( t )
+ 1 + ( Ct + D )( t − 1)
2
4t= 2 2
⇒
=
4t A ( t − t + t − 1) + Bt
3 2 2
(
+ B + ( Ct + D ) t 2 − 2t + 1 ) ⇒
4t= At 3 − At 2 + At − A + Bt 2 + B + Ct 3 − 2Ct 2 + Ct + Dt 2 −
−2 Dt + D ( A + C ) t 3 + ( B − A − 2C + D ) t 2 +
⇒ 4t =
+ ( A + C − 2D ) t + ( B − A + D )
A + C = 0
B − A − 2C + D = A= C= 0
0
⇒ D = −2
A + C − 2 D = 4 B = 2
B − A + D = 0
2 2 2
Щтвф J =− ∫ ( t − 1) 2
−
t +1
2
dt = + 2 arctg t + C =
t −1
2 (1 − x ) 1 − x2
= + 2 arctg +C
1 − x 2 − (1 − x ) x −1
295
dx
18. ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
(1 + x )
5
23 3
x
5
( )
dx −
∫ ∫ x 1+ x
−2
=J = 3 3 dx , игкфвф
( )
5
x 23
1 + x3
5 m +1
m=−2, n =3, p =− , +p=−2 ефь цвцв
3 n
щдвгхгтвфт,
1
x 3t 3 цмцядцьцыш увцл. Щтвф x 3 =
1 + x3 = ,
t −1
3
1 4
t3
( ) ( )
− −
1 + x3 = ,=
x t3 −1 3 , dx =
−t 2 t 3 − 1 3 dt мц
t3 −1
5
−
t3 3 2 4
1− t3
( ) ( )
−
−∫ t 3 − 1 3 t 2 t 3 − 1
J= 3 3 dt= ∫ t 3 dt=
t −1
t −2 1 + 2t 3 2 + 3x3
∫ t dt − ∫ dt =
−3
= −t +C = C − = C −
−2 2t 2
( )
2
2 x 3 1 + x3
1+ 3 x
19. ∫ 3
x2
dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( )
1
−2 1
∫x
2
=J 3
1+ x 3
dx .
2 1 1 m +1 2 1
Игкфвф m =− ,n = , p = , =−
+ 1 / =1 ефь
3 3 2 n 3 3
296
1
цвцввшк. Иг ыцицивцт 1 + x 3 =
t 2 цмцядцьцыш увцл. Щтвф
( )
3
1 −23 1
x dx = 2tdt мц J = 6 ∫ t 2 dt = 2t 3 + C = 2 1 + x 3
2
+C
3
щдфк.
dx
20. ∫ штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
( )
10
x 3
x +1
−10
1
−
1
=J ∫ x 1 + x 4 2
dx . Игкфвф p = −10 ефь цвцв
щдвгхгтвфт, x = t 4 цмцядцьцыш увцл, щтвф dx = 4t 3 dt мц
ddt
∫ ( t + 1) d ( t + 1) − ∫ ( t + 1) d ( t + 1) =
−9 −10
−∫ =
( t + 1)
10
1 1 1 4
=− + +C =− + +C
8 ( t + 1) 9 ( t + 1) ( ) ( )
8 9 8 9
2 4
x +1 9 4
x +1
297
§ 6. Удуьутефк funksiyalarдф шафвц
увшдьцнцт штеуйкфддфк
∫e
− x2
Ьшыфд. dx штеуйкфдэтэ руыфидфнфй.
Ьфлдукщт вгыегкгтф цыфыцт
∞
xn x2 xn
ex =∑ =1 + x + + .... + + ....
n =0 n! 2! n!
Щтвф
∞
(−x ) 2 n
= 1+ (−x
(−x ) 2 2
(−x )2 n
e − x2
= ∑ n!
2
) +
2!
+ .... +
n!
+ .... =
n =0
x4 n x
2n
= 1 − x2 + − .... + ( −1) + .... щдгк.
2! n!
298
∞ n x
2n
∫e ∫ ∑ ( −1)
− x2
Иг рфдвф dx = dx =
n =0 n!
x4 n x
2n
= ∫ 1 − x + − .... + ( −1)
2
+ .... dx=
2! n!
x3 x5 x 2 n +1
=x − + − .... ( −1) + .... + C =
n
3 5 ⋅ 2! ( 2n + 1) n !
∞
x 2 n +1
∑ ( −1)
= + C фдэкэй.
n
n =0 ( 2n + 1) n !
299
§ 7. Ьъыецйшд рцдд уеьцл ъюът еуыедцк
Еуые-1
Фжфхэвфлэ штеуйкфддфкэ рцдд увшт.
1
∫ e + dx =
x
1. ?
x
A) e x + x + C B) e x + e + C C ) e x + 2 x + C
D) ln x − e x + C E ) e x + ln x + C
sec 2 3 x
2. ∫ tg 3x dx = ?
1 1
A) ln tg 3 x + C B) ln tg x + C C ) ln tg 3 x + C
3 3
1 1
D) ln ctg x + C E ) ln ctg 3 x + C
3 3
dx
3. ∫ 4x + x2
=?
A) ln x + 2 + 4 x + x 2 + C B) ln x + 4 x + x 2 + C
C ) ln 2 + 4 x + x 2 + C D) ln 4 x + x 2 + C
E ) ln x − 2 + 4 x + x 2 + C
∫ xe dx = ?
3x
4.
A)
1
3
( xe3 x − e3 x ) + C
1 1
B) xe3 x − e3 x + C
3 9
300
C)
1
9
( xe3 x − e3 x ) + C
1 1
D) xe3 x + e3 x + C
3 9
1 1
E ) x 2 e3 x − xe3 x + C
3 9
5. ∫ x sin xdx = ?
A) x cos x + sin x + C B) − x cos x − sin x + C
C ) x cos x − sin x + C D) − x cos x + sin x + C
E ) − x 2 cos x + x sin x + C
1
6. ∫ cos x − x 2
dx =
?
1 1 1
A) − sin x + + C B) − sin x − + C C ) cos x + + C
x x x
1 1
D) cos x − + C E ) sin x + + C
x x
3 x + 11
7. ∫x 2
− x−6
dx = ?
( x − 3) ( x − 3)
4 2
x −3
A) ln +C B) ln +C C ) ln +C
x+2 x+2 x+2
x−3 x−3
D) 4 ln +C E ) ln +C
x+2 ( x + 2)
4
3x 2
8.∫ x 2 + 1dx = ?
A) 3 x + 3arctg x + C B) 3 x − 3arctg x + C
301
C ) − 3 x + arctg x + C D) − 3 x + 3arctg x + C
E ) 3 x − 3arctg 3 x + C
x
9. ∫ x +8 2
dx = ?
1
A) − ln x 2 + 8 + C B) ln x 2 + 8 + C C ) ln x 2 + 8 + C
2
E ) ( x 2 + 8) + C
1
D) ln x 2 + 8 + C
2
∫ sin ( ln x )
dx
10. =?
x
( )
A) 2 cos ln x + C B) − cos ( ln x ) + C C ) − 2sin ln x + C ( )
D) − 2 cos ln x + C ( ) E ) − 2 cos x + C
∫e sin 2 xdx = ?
cos 2 x
11.
Ф) ecos x + C +C С) −esin +C
2 2 2
И) esin x x
В) e − cos x + C У) −ecos x + C
2 2
x +1
12. ∫ 2x 2
+ 4x + 7
dx = ?
1 1
Ф) ln 2 x 2 + 4 x + 7 + C И) ln 2 x 2 + 4 x + 7 + C
4 2
В) ( 2 x 2 + 4 x + 7 ) + C
1
С) ln 2 x 2 + 4 x + 7 + C
4
1
У) − ln 2 x 2 + 4 x + 7 + C
4
302
∫ ( 3x − 4 x + a ) dx =
2
13. ?
a2
Ф) x 3 − 2 x 2 + ax + C И) x 3 − 2 x 2 + +C
2
С) x 3 − 2 x 2 + C В) x 3 − 2 x 2 + C
a2
У) x 3 + 2 x 2 + +C
2
∫e dx = ?
x
14.
Ф) 2 ( xe x
+e x
)+C И) 2 ( xe x
−e x
)+C
1
С) xe x
−e x
+C В) e x
+C У) e x
+C
2
ln xdx
15. ∫ x (1 − ln x ) = ?2
Ф) − ln 1 − ln 2 x + C И) ln 1 − ln 2 x + C
1 1
С) ln 1 − ln 2 x + C В) − ln 1 − ln 2 x + C
2 2
У) −2 ln 1 − ln 2 x + C
2x +1
16. ∫ ( x − 1) dx = ?
2
3 3
Ф) 2 ln x − 1 + +C И) 2 ln x − 1 − +C
x −1 x −1
1 1
С) 2 ln x − 1 − +C В) 2 ln x + 1 + +C
x −1 x −1
303
2
У) 3ln x − 1 − +C
x −1
x +1
17. ∫x 2
+ 5x + 6
dx = ?
x+3 1 x+3
Ф) 2 ln +C И) ln +C
x+2 2 x+2
( x + 3) ( x − 3) ( x − 3)
2 2 2
С) ln +C В) ln +C У) − ln +C
x+2 x−2 x−2
x −1
18. ∫ x + 1dx = ?
Ф) x + 2 ln x + 1 + C И) x − ln x + 1 + C
С) x − 2 ln x + 1 + C В) x 2 + 2 ln x + 1 + C
1
У) x − ln x + 1 + C
2
∫ e ⋅ e dx =
x
x e
19. ?
Ф) ee + C И) e x + C С) 2e + C
x x
x2
В) e x + e + C У) ee + C
x
∫x e
2 −x
20. dx = ?
(
Ф) e − x x 2 + 2 x + 2 + C ) (
И) −e − x x 2 + 2 x + 2 + C )
−x
+C В) 2e − x (x + 2x + 2) + C
2
С) e x 2
(
У) −2e − x x 2 + 2 x + 2 + C )
304
Еуые-2
Фжфхэвфлэ штеуйкфдэ рцдд увшт:
∫( )
2
1. x + 1 dx =
?
1 2 4 1 2 2
Ф) x + x x + x+C И) x + x x + x+C
2 3 4 3
1 3 4
С) x 2 + x x + x + C В) x 2 + x x + x + C
2 4 3
1 4
У) x 2 + x x + C
2 3
x
2. ∫x 2
+2
dx = ?
( ) ln ( x 2 + 2 ) + C
1
Ф) ln x 2 + 2 + C И)
2
ln ( x 2 + 2 ) + C В) ln ( x 2 + 4 ) + C
1 1
С)
4 2
У) ln ( x 2 + 4 ) + C
1
4
( arctg x )
2
3. ∫ x2 + 1
dx = ?
1 1
( arctg x ) + C И) ( arctg x ) + C
2 3
Ф)
3 4
1
С) ( arctg x ) + C В) ( arctg x ) + C
3 3
3
1
У) ( arctg x ) + C
4
305
∫e x 2 dx = ?
x3
4.
1 x3 1 x2
e +C e +C С) e x + C
3
Ф) И)
3 2
1 4 1
В) e x + C У) e x + C
4 3
2x +1
5. ∫x 2
+ x +1
dx = ?
ln ( x 2 + x + 1) + C
1 1
Ф) И) ln 2 x + 1 + C
2 2
С) ln ( x 2 + x + 1) + C ( )
1
В) ln x 2 + x + 1 + C
3
(
У) ln x 2 + 2 x + 1 + C )
6. ∫ sin 2 x cos 2 xdx = ?
1 2
Ф) cos 2 2x + C И) sin 2 x + C С) sin 2 2x + C
4
В) cos 2 x + sin 2 x + C У) sin 3 2x + C
cos x
7. ∫ sin
2
x
dx = ?
1 1 1
Ф) − + C И) +C С) +C
sin x cos x sin x
sin x 1
В) +C У) − +C
cos x cos x
306
Ф)
1
15
( 3cos5 x − 5cos3 x ) + C 1
И)
2
( cos5 x − cos2 x ) + C
С)
1
10
( cos5 x + cos 2 x ) + C В) ( cos5 x − cos 2 x ) + C
1
5
У) cos5 x + cos 2 x + C
sin 2 x
9. ∫ 1 − cos 2
x
=?
sin x 1
Ф) +C И) ln 1 − cos 2 x + C С) +C
sin 2 x sin x
В) ln sin x + C У) ln 1 − sin 2 x + C
1+ x
10. ∫ 4x + 2x 2
dx = ?
Ф) ln 2 x 2 + 4 x + C И) arctg( x + 1) + C
1
С) ln 2 x + 2 + C В) ln 2 x 2 + 4 x + C
2
1
У) ln 2 x 2 + 4 x + C
4
307
1 + tg x
12. ∫ 1 − tg x dx = ?
Ф) ln cos x − sin x + C И) − ln cos x − sin x + C
С) − ln sin x + cos x + C В) ln tg x + C
У) − ln tg x + C
3 x + 14
13. ∫x 2
+ 7 x + 12
dx = ?
x+3 ( x + 3) 2
Ф) ln +C И) ln +C
x+4 ( x + 4)
( x + 3) 4 x+3
С) ln +C В) ln +C
( x + 4) x−4
2
( x + 3)5
У) ln +C
( x + 4)
2
∫x ln xdx = ?
2
14.
1 3 1 3 1
Ф) x 3 ln x − x +C И) x ln x − x3 + C
9 3 9
С) x 3 ln x − x 3 + C В) x ln x + x + C
2 3
1 1
У) x 3 ln x + x 3 + C
3 9
∫ xe dx = ?
x2
15.
1 x2 1 x 1
e +C e +C С) − e x + C
2
Ф) И)
2 2 2
308
1 1 x3
В) − e x + C У) e +C
2 2
e x + e2
∫ 2 dx = ?
16.
Ф) ( e x + xe 2 ) + C ( e + xe 2 ) + C
1 1 x
И) С)
3 2
( e + xe ) + C
1 x
4
В) ( e x + xe 2 ) + C ( e − xe2 ) + C
1 1 x
У)
2 3
(
ln cos 2 x )
17. ∫e dx = ?
1 1 1 2 1
Ф) sin x + x + C И) sin x + x + C
4 2 4 2
1 1 1 1
С) sin 2 x + x + C В) sin 2 x + x + C
4 2 2 2
1
У) sin 2 x + x + C
4
x 2 − 3x + 1
18.∫ x dx = ?
1 1 2
Ф) x − 3 x 2 + ln x + C И) x + 3 + ln x + C
2 2
1 1
С) x 2 + 3 x − ln x + C В) x 2 − 3 x + ln x + C
2 2
1
У) x 2 − 3 x − ln x + C
2
309
x
19. ∫ 1− x 2
dx = ?
1 1
Ф) ln 1 − x 2 + C И) ln x + C С) − ln 1 − x 2 + C
2 2
1 1
В) − ln 1 − x + C У) − ln 1 − x 2 + C
2 2
dx
20. ∫ x ln x = ?
1 1
Ф) ln ln x + C И) ln ln x + C С) x ln x + C
2 2
В) ln 2 ln x + C У) − ln ln x + C
Еуые-3
Фжфхэвфлэ штеуйкфдэ рцдд увшт:
1+ x
1. ∫ x
dx = ?
( ) ( )
3 1
4 1
1+ x +C 1+ x + C
2 3
Ф) И)
3 3
( ) ( )
1 2
4 2
1+ x +C 1+ x + C
2 3
С) В)
3 3
( )
3
3
1+ x +C
4
У)
4
( x + 1) dx
2. ∫ x2 + 2 x − 4
=?
310
1
( )
−1
Ф) +C И) x 2 + 2 x − 4 +C
2 x + 2x − 4
2
x
С) x2 + 2x − 4 + C В) arcsin +C
2
У) 2 x 2 + 2 x − 4 + C
cos xdx
3. ∫ sin x + 2 = ?
Ф) ln ( sin x + 2 ) + C И) ln ( cos x + 2 ) + C
С) sin 2 x + 2 x + C В) ctg x + C
У) ln ctg x + 2 + C
3π 3π
4. ∫ sin 4
− x cos x
4
− x dx =
?
1
Ф) sin x + C И) cos 2x + C С) sin x + C
2
1 1
В) − cos 2 x + C У) − sin 2 x + C
4 4
x2 + 2x + 3
5. ∫ x + 2 dx = ?
x2
Ф) x 2 + ln x + 2 + C + ln x + 2 + C
3
И)
2
x3 x2
С) + ln x + 2 + C В) − ln x + 2 + C
3 2
x2
У) + arctg( x + 3) + C
2
311
sin xdx
6. ∫ 1 − cos x = ?
Ф) ln cos x + 1 + C И) ln 1 − cos x + C
С) ln cos x + C В) ln sin x + C
У) ln tg x + C
xdx
7. ∫ 1 + 4x2
=?
1 1
Ф) ln 1 + 4 x 2 + C И) arctg 2 x + C
8 2
1 1 + 4x2
С) arcsin 2 x + C В) +C
2 4
1
У) 1 + 4x2 + C
8
x −1
8. ∫ x + 1 dx = ?
Ф) 2 ln x + 1 + C И) 1 − ln x + 1 + C
С) ln x + 1 + C В) 2 − ln x + 1 + C
У) x − 2 ln x + 1 + C
xdx
9. ∫ 1+ 4x 2
=?
1 1
Ф) arctg 2 x + C И) ln 1 + 4 x 2 + C
2 2
1 1
С) 1 + 4x2 + C В) ln 1 + 4 x 2 + C
4 8
312
1
У) +C
8 (1 + 4 x 2 )
2
x+3
10. ∫x 2
−1
dx = ?
Ф) 2 ln x − 1 − ln x + 1 + C И) 2 ln x − 1 + ln x + 1 + C
С) ln x − 1 + 2 ln x + 1 + C В) ln x − 1 − 2 ln x + 1 + C
У) ln x − 1 + ln x + 1 + C
x −3
11. ∫x 3
+ x2
=?
1 3
Ф) ln x − 4 ln x + 1 + +C И) 4 ln x − 4 ln x + 1 + +C
x x
1 3
С) 4 ln x + 1 − ln x + + C В) 4 ln x + 4 ln x + 1 − + C
x x
3
У) 4 ln x − 1 + ln x + + C
x
dx
12. ∫x 2
−3
=?
1 x− 3 1 x+ 3
Ф) ln +C И) ln +C
2 3 x+ 3 2 3 x− 3
x− 3 x+ 3
С) ln +C В) ln +C
x+ 3 x− 3
(
У) ln x 2 + 3 + C )
313
13. ∫ ln xdx = ?
Ф) x ln x + x + C И) x ln x − x + C С) x ln x + C
1
В) ln x + x + C У) +C
x
∫x ln xdx = ?
3
14.
x4 x4 x4
Ф) ln x − + C И) ln x + x + C
4 16 4
x3 x3 x4
С) ln x − + C В) x ln x + +C
3 9 4
У) ln x + x + C
4
15. ∫ 4 x ln 2 xdx = ?
Ф) 2 x 2 ln 2 x + 4 x + C И) 4 x − 2 ln 2 x + C
С) 2 x 2 ln 2 x − x 2 + C В) 2 x ln 2 x − x 2 + C
У) 2 x 2 ln 2 x + x 2 + C
∫x ln 2 xdx = ?
2
16.
x2 1 1 3 1
Ф) ln 2 x + + C И) x ln 2 x − + C
2 2 3 3
1 3 x2 1
С) x ln 2 x + ln 2 x + C В) ln 2 x + + C
3 4 2
x4
У) ln x + C
4
314
∫e sin xdx = ?
3x
17.
1 3x 1 3x
Ф) e ( sin x − cos x ) + C И) e cos x + C
6 3
1
С) e3 x ( cos x − sin x ) + C В) e3 x ( sin x − cos x ) + C
3
1 3x
У) e ( 3sin x − cos x ) + C
10
18. ∫ cos ( ln x ) dx = ?
Ф)
x
2
( sin ( ln x ) + cos ( ln x ) ) + C И)
x
2
( sin ( ln x ) − cos ( ln x ) ) + C
С)
x
2
( cos ( ln x ) − sin ( ln x ) ) + C В) sin ( ln x ) + x + C
(
У) sin ( ln x ) + cos ( ln x ) x + C)
19. ∫ arcctg xdx = ?
ln (1 + x 2 ) + C И) x arctg x + ln (1 + x 2 ) + C
1 1
Ф) x arcctg x +
2 2
С) x arcctg x − x + C В) x + arcctg x + C
1
У) arcctg x + x + C
2
∫ ( 2 xe + x 2 e x )dx =
x
20. ?
Ф) e x x 2 + C ( )
И) x 2 e x + 1 + C
С) e x
(x 2
+ 1) + C В) 2 x ( e + 1) + C
x
У) xe x + C
315
Еуые-4
dx
1. ∫ ( x + 1) x
=?
Ф) 2 arctg x + C И) arctg x + C
С) 2 arctg x + C В) 2 arctg ( x + 1) + C
У) arctg ( x + 1) + C
dx
2. ∫x 3
−1
=?
ln x − 1 − ln ( x 2 + x + 1) + C
1 1
Ф)
3 6
2x +1
И) ln x − 1 + ln ( x 2 + x + 1) −
1 1 1
arctg +C
3 6 3 3
2x +1
ln x − 1 − ln ( x 2 + x + 1) − 3 arctg
1 1
С) +C
3 6 3
2x +1
ln x − 1 + ln ( x 2 + x + 1) +
1 1 1
В) arctg +C
3 6 3 3
2x +1
У) ln x − 1 − ln ( x 2 + x + 1) −
1 1 1
arctg +C
3 6 3 3
sin x
3. ∫
ex
dx = ?
1 1
Ф) e − x ( sin x + cos x ) + C И) − e − x ( sin x + cos x ) + C
2 2
1 1
С) − e x ( sin x + cos x ) + C В) e x ( sin x + cos x ) + C
2 2
316
1
У) − e − x ( sin x − cos x ) + C
2
∫ x ( ln x ) dx = ?
2 2
4.
1 2 2 2 2 2 2
Ф) x ln x − ln x + + C И) 3 x 3 ln 2 x − ln x + + C
3 3 9 3 9
1 3 2 2 2 1 3 2 2 2
С) x ln x + ln x + + C В) x ln x − ln x + + C
3 3 9 3 3 9
1 3 2 2 2
У) x ln x + ln x − + C
3 3 9
arctg x
5. ∫ 1 + x2
dx = ?
2 2
( arctg x ) +C arctg x + C
3
Ф) И)
3 3
2 3
С) − ( arctg x ) +C ( arctg x ) + C
3 3
В)
3 2
3
( arctg x ) +C
3
У)
4
2x
6. ∫ 1 + 4 x dx = ?
1
Ф) arctg 2 x + C И) arctg 2 x + C
2
1 ln 2
С) arctg 2 x + C В) arctg 2 x + C
ln 2 2
1
У) − arctg 2 x + C
ln 2
317
∫ x ( ln x + 1)dx =
x
7. ?
Ф) 2 x x + C И) x − x + C С) x x + C
В) 2 x − x + C У) − x x + C
xdx
8. ∫ cos 2 2
x
=?
tg ( x 2 ) + C
1 1 2
A) B) tg x + C
2 2
C) − tg ( x 2 ) + C ( )
1
D) tg x 2 + C
2
E) − tg ( x 2 ) + C
∫ x ctg x dx = ?
2
9.
1 1
Ф) − ln sin x 2 + C И) ln sin x 2 + C
2 2
С) ln sin x + C В) ln sin x 2 + C
У) − ln sin x 2 + C
x−x
10. ∫3
x
dx = ?
6x 6 3x 6 4 6x 6 5
Ф) x+ x +C И) x + x 6 x4 + C
7 5 7 3
6x 6 5 6x 6 3x 6 4
С) x − x 6 x4 + C В) x− x +C
7 3 7 5
7x 6 3x 6 4
У) x− x +C
6 5
318
sin 3 x dx
11. ∫ 1 + cos x = ?
1 1
Ф) cos 2 x − cos x + C И) − cos 2 x + cos x + C
2 2
1 1
С) − cos 2 x − cos x + C В) cos 2 x + cos x + C
2 2
1
У) cos 2 x − cos x + C
2
2 + ln x
12. ∫ x
dx = ?
2
( ) 2
( )
3 3
Ф) − 2 + ln x +C И) 2 + ln x +C
3 3
2 2
С) 2 + ln x + C В) − 2 + ln x + C
3 3
2
( )
3
У) x 2 + ln x + C
3
x 4 + 2 x3 + 3
13. ∫ x 2 dx = ?
x3 3 x3 3
Ф) − + x2 − + C И) + x2 + + C
3 x 3 x
3 3
x 3 x 3
С) + x2 − + C В) − x2 − + C
3 x 3 x
3
x 3
У) − x2 + + C
3 x
∫ ( x + 2 ) cos ( x + 4 x − 3)dx =
2
14. ?
319
(
Ф) sin x 2 + 4 x − 3 + C ) 1
(
И) − sin x 2 + 4 x − 3 + C
2
)
( ) sin ( x 2 + 4 x − 3) + C
1
С) −2sin x 2 + 4 x − 3 + C В)
2
(
У) 2sin x 2 + 4 x − 3 + C )
x+3
15. ∫ x −1
dx = ?
2
( ) 2
( )
3 3
Ф) x −1 + 8 x −1 + C И) − x −1 + 8 x −1 + C
3 3
2
( ) 3
( )
3 3
С) − x − 1 − 8 x − 1 + C В) x −1 + 8 x −1 + C
3 2
3
( )
3
У) − x −1 + 8 x −1 + C
2
cos x − e − x
17. ∫ sin x + e− x dx = ?
Ф) − ln sin x + e − x + C И) ln sin x − e − x + C
С) ln sin x + e − x + C В) ln cos x − e − x + C
У) ln cos x + e − x + C
320
∫ tg xdx = ?
4
18.
Ф) tg 3 x + x + C И) tg x − ctg x + C
С) tg x − x + C В) tg 3 x − ln x + C
1 3
У) tg x − tg x + x + C
3
tg 2 ( ln x )
19. ∫ dx = ?
x
Ф) tg ( ln x ) − ln x + C И) tg ( ln x ) + C
1
С) tg 2 ( ln x ) + C В) tg ( ln x ) − +C
x
У) рую ишкш.
∫ ( x / (1 + x ) )dx =
2 6
20. ?
1 1 1
Ф) arctg x3 + C И) arctg x + C С) arctg x 2 + C
3 3 3
В) ln ( x 6 + 1) + C У) ln ( x 6 + 1) + C
1 1
3 6
321
Еуые-5
Фжфхэвфлэ штеуйкфддфкэ рцдд увшт:
dx
1. ∫x 3
− x2
=?
1 1 1
Ф) x + ln 1 − +C И) + ln 1 − + C
x x x
2 1 1 1
С) + ln 1 − + C В) − ln 1 − + C
x x x x
1 1
У) − + ln 1 − + C
x x
dx
2. ∫x+x
=?
3
x 1 x
Ф) ln +C И) ln 2 +C С)
x2 + 1 2 x +1
1 x
− ln +C
2 x2 + 1
x x
В) − ln + C У) 2 ln +C
x2 + 1 x2 + 1
xdx
3. 3∫x
−1
=?
1 x −1 1 2x +1
Ф) − ln + arctg +C
3 x2 + x + 1 3 3
322
1 x −1 1 2x +1
И) − ln − arctg +C
3 x2 + x + 1 3 3
1 x −1 1 2x +1
С) ln + arctg +C
3 x + x +1
2
3 3
1 x −1 1 2x +1
В) ln − arctg +C
3 x + x +1
2
3 3
1 x −1 2x +1
У) ln + 3 arctg +C
3 x2 + x + 1 3
(x 2
+ 1) dx
4. ∫x 3
− 3x 2 + 3x − 1
=?
2x −1 2x −1
Ф) − ln x − 1 − +C И) ln x + 1 − +C
( x − 1) ( x − 1)
2 2
2x −1 2x −1
С) ln x + 1 + +C В) ln x − 1 − +C
( x − 1) ( x − 1)
2 2
2x −1
У) ln x − 1 + +C
( x − 1)
2
( 7 x − 15) dx
5. ∫x 3
− 2 x2 + 5x
=?
x2 − 2 x + 5 x −1
Ф) 3ln + 2 arctg +C
x 2
323
1 x2 − 2 x + 5 x −1
И) ln + 2 arctg +C
3 x 2
x2 − 2 x + 5 x −1
С) 3ln − 2 arctg +C
x 2
x2 − 2 x + 5 x −1
В) −3ln + 2 arctg +C
x 2
x2 − 2 x + 5 1 x −1
У) 3ln + arctg +C
x 2 2
2 x5 − 2 x + 1
6.∫ 1 − x 4 dx = ?
1 1+ x 1
Ф) − ln − x 2 + arctg x + C
4 1− x 2
1 1+ x 1
И) ln − x 2 + arctg x + C
4 1− x 2
1 1+ x 1
С) ln + x 2 − arctg x + C
4 1− x 2
1 1+ x 1
В) ln − x 2 − arctg x + C
4 1− x 2
1 1+ x 1
У) ln + x 2 + arctg x + C
4 1− x 2
324
x 2 dx
7.∫ x4 + 5x2 + 4 = ?
2 x 1 2 x 1
Ф) arctg + arctg x + C И) − arctg − arctg x + C
3 2 3 3 2 3
2 x 1 2 x 1
С) arctg − arctg x + C В) − arctg + arctg x + C
3 2 3 3 2 3
1 x 2
У) arctg − arctg x + C
3 2 3
x 4 dx
8. ∫ x4 − 2x2 + 1 = ?
2 x 2 − 3x 3 x − 1
Ф) − + ln +C
2 ( x 2 − 1) 4 x + 1
2 x3 + 3x 3 x − 1
И) − + ln +C
2 ( x 2 − 1) 4 x + 1
2 x3 − 3x 4 x − 1
С) + ln +C
2 ( x 2 − 1) 3 x + 1
2 x3 + 3x 3 x − 1
В) + ln +C
2 ( x 2 − 1) 4 x + 1
2 x3 − 3x 3 x − 1
У) + ln +C
2 ( x 2 − 1) 4 x + 1
( x + 1) dx
9. ∫x 4
+ 4x2 + 4
=?
325
x−2 1 x
Ф) + arctg +C
x +2 4 2
2
2
x−2 1 x
И) + arctg +C
4 ( x + 2) 4 2
2
2
x+2 1 x
С) + arctg +C
4 ( x + 2) 4 2
2
2
x−2 1 x
В) − arctg +C
4 ( x + 2) 4 2
2
2
У) рую ишкш.
1 − x4
10. ∫ 1 + x 4 dx = ?
1 x2 + x 2 + 1 1 x 2
Ф) − x + ln + arctg +C
2 2 x − x 2 +1
2
2 1 − x2
1 x2 + x 2 + 1 1 x 2
И) x + ln + arctg +C
2 2 x − x 2 +1
2
2 1 − x2
1 x2 + x 2 + 1 1 x 2
С) − x + ln − arctg +C
2 2 x − x 2 +1
2
2 1 − x2
1 x2 + x 2 + 1 1 x 2
В) − x − ln + arctg +C
2 2 x − x 2 +1
2
2 1 − x2
У) рую ишкш.
326
dx
11. ∫ =?
(1 + x )
3
x
Ф) 6 6 x + 6 arctg 6 x + C B) −6 6 x − 6 arctg 6 x + C
C) 6 6 x − 6 arctg 6 x + C D) рую ишкш
У) −6 6 x + 6 arctg 6 x + C
12. ∫x 3 − xdx =
?
Ф)
5
( x + x − 6) 3 − x + C
2 2
И)
5
( x + x + 6) 3 − x + C
2 2
С) ( x 2 − x − 6 ) 3 − x + C В) ( x 2 − x − 6 ) 3 − x + C
2 2
5 5
У) ( x − x − 6 ) x − 3 + C
2 2
5
1 x−2
13. ∫x x
dx = ?
x−2 x − 2
2
Ф) 2 − ln x 1 − +C
x x
x−2 x −2
2
И) 2 + ln x 1 − +C
x x
С) рую ишкш
327
x−2 x−2
2
В) −2 + ln x 1 − +C
x x
x−2 x−2
2
У) −2 − ln x 1 − +C
x x
dx
14. ∫ =?
(5 − x2 )
3
1 x
Ф) +C И) +C
5 5− x 2
5 5 − x2
x 1
С) − +C В) +C
5 5 − x2 5x 5 − x2
x
У) +C
5 (5 − x )
2 3
1 + x2
15. ∫ x2
dx = ?
(
Ф) ln x + x 2 + 1 − ) x2 + 1
x
+C
(
И) ln x + x + 1 +
x2 + 1
x
2
+C )
(
С) − ln x + x 2 + 1 − ) x2 + 1
x
+C
328
(
В) − ln x + x 2 + 1 + ) x2 + 1
x
+C
(
У) ln x − x 2 + 1 − ) x2 + 1
x
+C
∫x 4 − x 2 dx =
2
16. ?
Ф) 2 arcsin x + (
x 2
4
x − 2) 4 − x2 + C
+ ( x − 2) 4 − x2 + C
x x 2
И) 2 arcsin
2 4
+ ( x − 2) 4 − x2 + C
x x 2
С) −2 arcsin
2 4
− ( x − 2) 4 − x2 + C
x x 2
В) 2 arcsin
2 4
− ( x − 2) 4 − x2 + C
x x 2
У) −2 arcsin
2 4
dx
17. ∫x x2 − 9
=?
3 1
Ф) ± arccos + C И) ± arccos 3 x + C
x 3
1 3 1 3
С) ± arccos + C В) ± arccos + C
3 x 3 x
x
У) ± arccos + C
3
329
3
(1 + 2 x )3 2
18. ∫ x6
dx = ?
x ( 2 x 3 + 1) 3 + C x ( 2 x3 + 1) 3 + C
1 −5 5 1 5 5
Ф) И)
5 5
В) − x 5 ( 2 x 3 + 1) 3 + C
1 5
С) рую ишкш
5
x ( 2 x 3 + 1) 3 + C
1 −5 5
У) −
5
dx
19. ∫x 1 − x3
dx = ?
1 1− 1− x 1 1− 1− x
3 3
Ф) ln +C И) − ln +C
3 1 + 1 − x3 3 1 + 1 − x3
1 x 1 x
С) ln +C В) − ln +C
3 1 − x3 3 1 − x3
У) рую ишкш
x2 + 4x
20. ∫ x2 + 2x + 2
dx = ?
Ф) рую икш
И)
1
2
7
(
( x + 5) x 2 + 2 x + 2 + ln x + 1 + x 2 + 2 x + 2 + C
2
)
1
2
5
(
С) ( x + 5 ) x 2 + 2 x + 2 − ln x + 1 + x 2 + 2 x + 2 + C
2
)
330
В)
1
2
5
( )
( x + 5) x 2 + 2 x + 2 + ln x + 1 + x 2 + 2 x + 2 + C
2
1
2
7
( )
У) ( x + 5 ) x 2 + 2 x + 2 − ln x + 1 + x 2 + 2 x + 2 + C
2
Еуые-6
e x dx
2. ∫ 4 − e2 x
=?
Ф) arcsin e 2 x + C И) arcsin e x + C
ex 1 ex
С) − arcsin +C В) arcsin + C
2 2 2
ex
У) arcsin +C
2
sin x dx
3. ∫ cos5 x
=?
331
4 1
Ф) +C И) +C
cos 4 x 4 cos 4 x
4 1
С) − +C В) − +C
cos 4 x 4 cos 4 x
1
У) +C
4sin 4 x
sin x + cos x
4. ∫ 3
sin x − cos x
dx = ?
33 33
Ф) 1 − sin 2 x + C И) 1 + sin 2 x + C
2 2
3 3
С) − 3 1 − sin 2 x + C В) − 3 1 + sin 2 x + C
2 2
1
У) 3 1 − sin 2 x + C
3
dx
5. ∫ 3 arctg x ⋅
1 + x2
=
?
1 4
3 3
Ф) ( arctg x ) 3 + C И) ( arctg x ) 3 + C
4 4
4 1
3 3
С) − ( arctg x ) 3 + C В) − ( arctg x ) 3 + C
−
4 4
4
3
У) ( arctg x ) 3 + C
−
e x arctg e x
6. ∫ 1 + e2 x dx = ?
332
Ф)
1
3
( arctg e )
x 3
+C И) −
1
3
( arctg e )
x 3
+C
С) −
2
3
( arctg e )
x 3
+C В)
2
3
( arctg e )
x 3
+C
У)
2
3
( arctg e )
2x 3
+C
arcsin x
7. ∫ 1 − x2
dx = ?
1 1
2 2
Ф) ( arcsin x ) 2 + C И) − ( arcsin x ) 2 + C
3 3
3 2
2 3
С) ( arcsin x ) 2 + C В) ( arcsin x ) 3 + C
3 2
3
2
У) − ( arcsin x ) 2 + C
3
dx
8. ∫ sin 2
x ⋅ 4 ctg x
=?
44 44
Ф) ctg 3 x + C И) − ctg 3 x + C
3 3
3 3
С) 3 ctg 4 x + C В) − 3 ctg 4 x + C
4 4
4
У) − 4 tg 3 x + C
3
dx
9. ∫ x sh ( ln x ) = ?
2
333
Ф) − cth ( ln x ) + C И) cth ( ln x ) + C
С) th ( ln x ) + C В) − th ( ln x ) + C
У) − cth 2 ( ln x ) + C
dx
∫e =?
x
10.
x
Ф) e x
+C И) 2e x
+C
С) −2e x
+C В) −e x
+C
1
У) e x
+C
2
ch ( tg x ) dx
11. ∫ cos2 x = ?
Ф) sh ( ctg x ) + C И) − sh ( tg x ) + C
С) sh ( tg x ) + C В) ch ( ctg x ) + C
У) − ch ( ctg x ) + C
x2
12. ∫ 2− x
dx = ?
Ф)
2
15
( 32 + 8 x + 3 x 2 ) 2 − x + C
И) − ( 32 + 8 x + 3 x 2 ) 2 − x + C
2
15
С) − ( 32 + 8 x − 3 x 2 ) 2 − x + C
2
15
334
В) −
2
15
( 32 − 8x − 3x 2 ) 2 − x + C
У) − ( 32 − 8 x + 3 x 2 ) 2 − x + C
2
15
e 2 x − e −2 x
13. ∫ 2 x dx = ?
e + e −2 x
Ф) ln ( e x + e − x ) + C ( )
1 1
И) − ln e 2 x + e −2 x + C
2 2
ln ( e 2 x + e −2 x ) + C
1 1
С) ln e −2 x − e 2 x + C В)
2 2
1
У) ln e 2 x − e −2 x + C
2
ln x − 3
14. ∫x ln x
dx = ?
2
( ln x ) 2
( ln x )
3 3
Ф) − 6 ln x + C И) + 6 ln x + C
3 3
2
( ln x ) 2
( ln x )
3 3
С) − + 6 ln x + C В) − − 6 ln x + C
3 3
2
( ln x )
3
У) − 3 ln x + C
3
dx
15. ∫ 1 − 4 x arcsin 3 2 x
2
=?
1 1
Ф) +C И) − +C
4 arcsin 2 2 x 4 arcsin 2 2 x
335
1 1
С) − +C В) +C
4 arc cos 2 2 x 4 arc cos 2 2 x
1
У) − +C
4 arcsin 2 x
e 2 x dx
16. ∫ 1 + e4 x
=?
Ф)
1
2
(
ln e 2 x + 1 + e 2 x + C ) И)
1
2
( )
ln e 4 x + 1 + e 4 x + C
1
(
С) ln e 2 x + 1 + e 4 x + C
2
) 1
( )
В) ln e 4 x + 1 + e 2 x + C
2
1
(
У) − ln e 2 x + 1 + e 4 x + C
2
)
cos 4 x − sin 2 x
17. ∫ sin 4 x + 2 cos 2 x dx = ?
1 1
Ф) ln sin 4 x + 2 cos 2 x + C И) − ln sin 4 x + 2 cos 2 x + C
4 4
1 1
С) ln sin 4 x − 2 cos 2 x + C В) − ln sin 4 x − 2 cos 2 x + C
4 4
1
У) ln sin 4 x + 2 cos 2 x + C
2
dx
18. ∫ x ln 5
x
=?
336
1 1
Ф) +C И) − +C
4 lg 4 x 2 ln 4 x
1 1
С) − +C В) +C
4 ln 4 x 2 ln 4 x
1
У) − +C
4 ln 6 x
∫ (e + 5 ) e 2 x dx =
3
2x
19. ?
(
1 2x
e + 5) + C (
1 2x
e + 5) + C
4 4
Ф) И) −
8 8
С) ( e 2 x + 5 ) + C В) − ( e 2 x + 5 ) + C
1 2 1 2
8 8
У) ( e 2 x − 5 ) + C
1 4
2 x dx
20. ∫ 1 − 4x
=?
337
Еуые-7
∫e
− x2
1. xdx = ?
1 1 − x2 1
Ф) − e − x + C e +C С) − e x + C
2 2
И)
2 2 2
1 x2
e +C У) −2 xe − x + C
2
В)
2
earctg3 x dx
2. ∫ 1 + 9 x2 = ?
1 arctg3 x 1 arctg3 x 1 arcctg3 x
Ф) e +C И) e +C С) e +C
9 3 3
1 1
В) − earctg3 x + C У) − earcctg3 x + C
3 3
∫e
+ x +1
( 2 x + 1) dx =
2
x
3. ?
1 x2 + x +1 + x +1 + x +1
+C B) −e x +C +C
2 2
A) e C) e x
2
D) ( 2 x + 1) e x + x +1
+C + x +1
+C
2 2
E) 2e x
e tg x dx
4. ∫ cos2 x = ?
+C И) e tg x + C С) ecos x + C
2 2
Ф) e tg x
+C У) ectg x +C
2
В) esin x
338
dx
5. ∫ x sin ( ln x ) = ?
2
Ф) ctg ( ln x ) + C И) tg ( ln x ) + C С) − ctg ( ln x ) + C
В) − tg ( ln x ) + C У) ctg 2 ( ln x ) + C
xdx
6. ∫ cos ( x 2 2
+ 1)
=?
tg ( x 2 + 1) + C tg ( x 2 + 1) + C
1 1
Ф) И) −
2 2
С) ctg ( x 2 + 1) + C В) − ctg ( x 2 + 1) + C
1 1
2 2
У) tg ( x 2 + 1) + C
∫e
2 x 2 + ln x
7. dx = ?
1 2 x2 + ln x 1 2 x2
Ф) 4 x + e +C И) e +C
x 4
1 2 1 2 x2
С) e 2 x + ln x + C В) e +C
4 2
1 2
У) e 2 x + ln x + C
2
dx
8. ∫ x ln x ln(ln x) = ?
Ф) ln ln ln x + C И) ln ln x + C
С) ln x + C В) ln ln ln ln x + C
У) − ln ln x + C
339
∫ arcsin xdx = ?
2
9.
Ф) x arcsin 2 x − 2 x + C
И) x arcsin 2 x + 2 1 − x 2 arcsin x − 2 x + C
С) x arcsin 2 x + 2 1 − x 2 arcsin x + 2 x + C
В) x arcsin 2 x + 2 x + C
У) x arcsin 2 x + 2 1 − x 2 − 2 x + C
x
x arccos dx
10. ∫ a =?
a − x2
2
x x
Ф) a 2 − x 2 arcsin
− x+C И) a 2 − x 2 arcsin + x+C
a a
x x
С) C − a 2 − x 2 arccos − x В) − a 2 − x 2 arccos + x + C
a a
x
У) a 2 − x 2 arccos + x + C
a
11. ∫ ln ( x + )4 + x 2 dx =
?
Ф) x ln ( x + 4 + x ) + 4 + x + C
2 2
И) − x ln ( x + 4 + x ) + 4 + x + C
2 2
С) − x ln ( x + 4 + x ) − 4 + x + C
2 2
В) ln ( x + 4 + x ) − 4 + x + C
2 2
У) x ln ( x + 4 + x ) − 4 + x + C
2 2
340
∫(x − 2 x + 3) ln xdx =
2
12. ?
x3 x3 x 2
Ф) − x + 3 x ln x −
2
+ − 3x + C
3 9 2
x3 x3 x 2
И) − x 2 + 3 x ln x + + + 3 x + C
3 9 2
x3 x3 x 2
С) − + x 2 − 3 x ln x − + − 3 x + C
3 9 2
x3 x3 x 2
В) − x 2 + 3 x ln x + − + 3 x + C
3 9 2
x3 x3 x 2
У) − x 2 + 3 x ln x − − + 3 x + C
3 9 2
∫x arctg 4 xdx = ?
2
13.
x3 x2 1 1
Ф) − arctg 4 x − + ln x 2 + + C
3 24 384 16
x3 x2 1 1
И) arctg 4 x − + ln x 2 + + C
3 24 384 16
x3 x2 1 1
С) − arctg 4 x + − ln x 2 + + C
3 24 384 16
x3 x2 1 1
В) arctg 4 x − − ln x 2 + + C
3 24 384 16
x3 x2 1 1
У) arctg 4 x + + ln x 2 + + C
3 24 384 16
341
∫e
−x
14. sin 2 x dx = ?
e− x 1
Ф) − 1 + ( cos 2 x − 2sin 2 x ) + C
2 5
e− x 1
И) 1 − ( cos 2 x − 2sin 2 x ) + C
2 5
−x
e 1
С) − 1 − ( cos 2 x − 2sin 2 x ) + C
2 5
e− x 1
В) − 1 − ( cos 2 x + 2sin 2 x ) + C
2 5
−x
e 1
У) − 1 + ( cos 2 x + 2sin 2 x ) + C
2 5
Ф) −
2
(
1 2
x − 2 x + 3) cos 2 x + ( x − 1) sin 2 x + cos 2 x + C
1
2
1
4
И) − ( x 2 − 2 x + 3) cos 2 x + cos 2 x + C
1 1
2 4
С) − ( x − 2 x + 3) cos 2 x + ( x − 1) sin 2 x + C
1 2 1
2 2
В) − ( x − 2 x + 3) cos 2 x − ( x − 1) sin 2 x + C
1 2 1
2 2
У) − ( x 2 − 2 x + 3) cos 2 x − cos 2 x + C
1 1
2 4
∫ (1 + x )
2
16. 2
cos xdx =
?
( ) ( )
Ф) 21 − 10 x 2 + x 4 sin x + 20 x − 4 x 3 cos x + C
342
( ) (
И) 21 − 10 x 2 + x 4 sin x − 20 x − 4 x 3 cos x + C )
( ) ( )
С) − 21 − 10 x 2 + x 4 sin x − 20 x − 4 x 3 cos x + C
В) − ( 21 − 10 x + x ) + ( 20 x − 4 x ) cos x + C
2 4 3
У) ( 21 + 10 x + x ) sin x − ( 20 x − 4 x ) cos x + C
2 4 3
∫ e ( sin 2 x − cos 2 x ) dx =
3x
17. ?
e3 x e3 x
Ф) ( sin 2 x − cos 2 x ) + C И) ( sin 2 x − 2 cos 2 x ) + C
13 13
e3 x e3 x
С) ( sin 2 x − 3cos 2 x ) + C В) ( sin 2 x − 4 cos 2 x ) + C
13 13
e3 x
У) ( sin 2 x − 5cos 2 x ) + C
13
∫(x + e cos x ) dx =
2
x
18. ?
x3 x
+ e ( x cos x − (1 − x ) sin x ) + e2 x + e2 x ( cos 2 x + sin 2 x ) + C
1 1
Ф)
3 4 4
x3
И) + e x ( x cos x − (1 − x ) sin x ) + C
3
x3 1 2 x 1 2 x
С) + e + e ( cos 2 x + sin 2 x ) + C
3 4 4
x3
В) − e x ( x cos x − (1 − x ) sin x ) + C
3
x3 1 2 x 1 2 x
У) − e + e ( cos 2 x + sin 2 x ) + C
3 4 4
343
1 + x2
19. ∫ x2
dx = ?
Ф)
1 + x2
x
(
+ ln x + 1 + x 2 + C )
И) −
1 + x2
x
( )
+ ln x + 1 + x 2 + C
− ln ( x + 1 + x ) + C
1+ x 2
С) − 2
+ ln ( x + 1 + x ) + C
1+ x 2
В) − 2
2
+ ln ( x + 1 + x ) + C
1+ x 2
2
У) 2
x
x5 dx
20. ∫ x2 + 4
=?
x 4 16 208
Ф) x2 + 4 + x2 + +C
5 15 15
x 4 16 208
И) x2 + 4 − x2 − +C
5 15 15
x 4 16 208
С) x2 + 4 − x2 + +C
5 15 15
x 4 16 2 208
В) − x 2 + 4 − x + +C
5 15 15
x 4 16 2 208
У) − x 2 + 4 − x − +C
4 15 15
344
Еуые-8
x 6 dx
1. ∫ x2 + 9
=?
Ф) 2 x5 15 3 225 3645
x +9 − x +
6 8
x −
16 16
(
ln x + x 2 + 9 + C )
И) 2 x5 15 3 225 3645
x +9 − x +
6 8
x +
16 16
(
ln x + x 2 + 9 + C )
С)
x5 15
x 2 + 9 − x3 −
6 8
225 3645
x −
16 16
(
ln x + x 2 + 9 + C )
В)
x5 15
x2 + 9 + x2 −
6 8
225 3645
16
x −
16
(
ln x + x 2 + 9 + C )
У)
x5 15
x2 + 9 + x2 +
6 8
225 3645
16
x −
16
(
ln x + x 2 + 9 + C )
dx
2. ∫ =?
(x + 8)
2 4
x 1 5 15 5 2 x 2
Ф) − + + + 3 arctg +C
48 ( x + 8 ) ( x + 8 ) 32 ( x + 8 ) 512 32
2 2 2
2 4
x 1 5 15 5 2 x 2
И) + + + 3 arctg +C
48 ( x + 8 ) ( x + 8 ) 32 ( x + 8 ) 512 32
2 2 2
2 4
345
x 1 5 15 5 2 x 2
С) + + − 3 arctg +C
48 ( x + 8 ) ( x 2 + 8 ) 32 ( x + 8 ) 512 32
2 2 2
4
x 1 5 15
В) + + +C
48 ( x 2 + 8 ) ( x 2 + 8 ) 32 ( x 2 + 8 ) 512
2
5 2 x 2
У) 3
arctg +C
32 4
dx
3. ∫ =?
(x − 5)
2 3
x 3 1 3 5 x− 5
Ф) − 2 − ln +C
20 ( x − 5 ) 20 x − 5 2000 x + 5
2
x 3 1 3 5 x− 5
И) + 2 + ln +C
20 ( x − 5 ) 20 x − 5 2000 x + 5
2
x 3 1 3 5 x− 5
С) − 2 + ln +C
20 ( x − 5 ) 20 x − 5 2000 x + 5
2
x 3 1 3 5 x− 5
В) + 2 − ln +C
20 ( x − 5 ) 20 x − 5 2000 x + 5
2
x 3 1 3 5 x− 5
У) − − 2 + ln +C
20 ( x − 5 ) 20 x − 5 2000 x + 5
2
346
2x4 − x2 + 1
4. ∫ x3 − x dx = ?
x2 −1 x2 −1
Ф) x 2 − ln +C И) x 2 + ln +C
x x
x2 −1 x2 + 1
С) − x 2 + ln +C В) x 2 + ln +C
x x
x2 −1
У) − x 2 − ln +C
x
x2 − 3
5.∫ x 2 − 1dx = ?
x +1 x +1
Ф) x + ln +C И) x − ln +C
x −1 x −1
x +1 x +1
С) − x + ln +C В) − x − ln +C
x −1 x −1
1 x +1
У) x + ln +C
2 x −1
x2 + 1
6. ∫ ( x 2 − 1)( x 2 − 4 )dx = ?
1 x +1 5 x − 2 1 x +1 5 x − 2
Ф) ln + ln + C И) ln − ln +C
3 x − 1 12 x + 2 3 x − 1 12 x + 2
1 x +1 5 x − 2 1 x +1 5 x − 2
С) − ln − ln + C В) ln + ln +C
3 x − 1 12 x + 2 5 x − 1 12 x + 2
1 x +1 5 x − 2
У) ln + ln +C
4 x − 1 12 x + 2
347
x3 + 5
7. ∫ ( x − 1) ( x 2 + 4 )dx = ?
ln ( x 2 + 4 ) − ln x − 1 − arctg + C
1 6 21 x
Ф) −
10 5 10 2
И) − ln ( x 2 + 4 ) + ln x − 1 − arctg + C
1 6 21 x
10 5 10 2
ln ( x 2 + 4 ) − ln x − 1 − arctg + C
1 6 21 x
С)
10 5 10 2
ln ( x 2 + 4 ) + ln x − 1 − arctg + C
1 6 21 x
В)
10 5 10 2
ln ( x 2 + 4 ) + ln x − 1 + arctg + C
1 6 21 x
У)
10 5 10 2
5 x − 14
8. ∫x 3
− x2 − 4 x + 4
dx = ?
C ( x + 1) C ( x − 1)
3 3
Ф) ln И) ln
( x + 2) ( x − 2) ( x + 2) ( x − 2)
2 2
C ( x − 1) C ( x + 2)
3 2
С) ln В) ln
( x − 2) ( x + 2) ( x − 1) ( x − 2 )
2 3
C ( x − 2)
У) ln
( x − 1) ( x + 2 )
3 2
dx
9. ∫ ( x − 1) ( x + 1)
3 2
=?
348
21 17 1 15
Ф) ln x − 1 − − + ln x + 1 + C
64 32 ( x − 1) 8 ( x − 1) 64
2
21 17 1
И) ln x − 1 − + +C
64 32 ( x − 1) 8 ( x + 1)
21 17 1 1
С) ln x − 1 − − + +C
64 32 ( x − 1) 8 ( x − 1) 8 ( x + 1)
2
21 17 1 15
В) ln x − 1 − − − ln x + 1 + C
64 32 ( x − 1) 8 ( x − 1) 64
2
21 17 1 15 1
У) ln x − 1 − − + ln x + 1 + +C
64 32 ( x − 1) 8 ( x − 1) 64
2
8 ( x + 1)
11x + 16
10. ∫ ( x − 1)( x + 2 ) dx = ?
2
C ( x + 2) 2 C ( x − 1) 2
Ф) 3ln − И) 3ln +
x −1 x+2 x+2 x+2
C ( x − 1) 2 C ( x + 2) 2
С) 3ln − В) 3ln +
x+2 x+2 x −1 x+2
1 C ( x − 1) 2
У) − ln −
3 x+2 x+2
( x − 1) dx
2
11. ∫ ( x + 1)3 ( x − 4 ) = ?
9 16 9
A) − ln x + 1 − + ln x − 4 + C
125 25 ( x + 1) 125
349
9 2 9
B) ln x + 1 + + ln x − 4 + C
5 ( x + 1) 125
2
125
9 2 9
C) − ln x + 1 + + ln x − 4 + C
5 ( x + 1) 125
2
125
9 2 9
D) ln x + 1 − + ln x − 4 + C
5 ( x + 1) 125
2
125
9 16 2 9
E) − ln x + 1 − + + ln x − 4 + C
125 25 ( x + 1) 5 ( x + 1) 125
2
dx
12. ∫x
−1
=? 4
1 x −1 1 1 x −1 1
Ф) ln − arctg x + C И) ln + arctg x + C
4 x +1 2 4 x +1 2
1 x −1 1 1 x −1 1
С) − ln + arctg x + C В) ln − arctg x + C
4 x +1 2 4 x +1 4
1 x −1 1
У) − ln − arctg x + C
4 x +1 2
x 4 − 6 x 3 + 12 x 2 + 6
13. ∫ x3 − 6 x 2 + 12 x − 8 dx = ?
x2 11 8 x2 11 8
Ф) − + +C И) − − +C
2 ( x − 2) 2
x−2 2 ( x − 2) 2
x−2
x2 11 8 x2 11 8
С) − − − +C В) + + +C
2 ( x − 2) 2
x−2 2 ( x − 2) 2
x−2
350
x2 11 8
У) + − +C
2 ( x − 2) 2
x−2
dx
14. ∫ (x 2
− 4 x + 3)( x 2 + 4 x + 5 )
=?
ln x − 3 − ln x − 1 + ln ( x 2 + 4 x + 5 ) +
1 1 1 7
Ф) arctg ( x + 2 ) + C
52 20 65 130
ln x − 3 − ln x − 1 + ln ( x 2 + 4 x + 5 ) −
1 1 1 7
И) arctg x + 2 + C
52 20 65 130
С) − ln x − 3 − ln x − 1 − ln ( x 2 + 4 x + 5 ) −
1 1 1 7
arctg ( x + 2 ) + C
52 20 65 130
ln x − 3 + ln x − 1 + ln ( x 2 + 4 x + 5 ) + C
1 1 1
В)
52 20 65
ln x − 3 + ln x − 1 − ln ( x 2 + 4 x + 5 ) +
1 1 1 7
У) arctg ( x + 2 ) + C
52 20 65 130
15. ∫
( 2 x − 2 x + 7 x + 5) dx = ?
4 3 2
( x + x + 1) ( x − 2 )
2
1 7 2x +1
Ф) − + ln x 2 + x + 1 + arctg + ln x − 2 + C
x + x +1
2
3 2
1 7 2x +1
И) − 2 + ln x 2 + x + 1 − arctg + ln x − 2 + C
x + x +1 3 2
1 7 2x +1
С) 2 + ln x 2 + x + 1 + arctg + ln x − 2 + C
x + x +1 3 2
351
1 7 2x +1
В) + ln x 2 + x + 1 − arctg + ln x − 2 + C
x + x +1
2
3 2
1 7 2x +1
У) 2 − ln x 2 + x + 1 − arctg + ln x − 2 + C
x + x +1 3 2
x4 + 2x2 + 4
16. ∫ dx = ?
(1 + x )2 3
3x 3 1 17
A) − 2 − arctg x + C
4 ( x + 1) 2 x + 1 8
2
3x 3 1 17
B) − + 2 + arctg x + C
4 ( x + 1) 2 x + 1 8
2
3x 3 1 17
C) + 2 + arctg x + C
4 ( x + 1) 2 x + 1 8
2
3x 3 1 17
D) − 2 + arctg x + C
4 ( x + 1) 2 x + 1 8
2
3x 3 1 17
E) + 2 − arctg x + C
4 ( x + 1) 2 x + 1 8
2
x2 − 2
17. ∫ x ( x + 2 ) dx = ?
3 2
2 + 3x − x 2 1 x 2 + 3x + x 2 1 x
Ф) − ln +C И) − ln +C
4x ( x + 2) 8 x + 2
2
4x ( x + 2) 8 x + 2
2
352
2 − 3x + x 2 1 x 2 − 3x − x 2 1 x
С) − ln +C В) − ln +C
4x ( x + 2) 8 x + 2
2
4x ( x + 2) 8 x + 2
2
2 − 3x − x 2 1 x
У) + ln +C
4x ( x + 2) 8 x + 2
2
dx
18. ∫ =?
( x + 1) ( x 2 + 1)
2 2
x − x2
+ ln x + 1 + ln ( x 2 + 1) + arctg x + C
1 1 1
Ф)
4 ( x + 1) ( x + 1) 2
2
4 4
x − x2
+ ln x + 1 − ln ( x 2 + 1) + arctg x + C
1 1 1
И)
4 ( x + 1) ( x + 1) 2
2
4 4
x − x2
− ln x + 1 − ln ( x 2 + 1) + arctg x + C
1 1 1
С)
4 ( x + 1) ( x + 1) 2
2
4 4
x − x2
+ ln x + 1 − ln ( x 2 + 1) − arctg x + C
1 1 1
В)
4 ( x + 1) ( x + 1) 2
2
4 4
x − x2
+ ln x + 1 + ln ( x 2 + 1) − arctg x + C
1 1 1
У)
4 ( x + 1) ( x + 1) 2
2
4 4
( x + 1) dx
19. ∫x 4
+ 4x2 + 4
=?
x−2 1 x
Ф) + arctg +C
4 ( x + 2) 4 2
2
2
353
x−2 1 2
И) + arctg +C
4 ( x + 2) 4 2
2
x
x−2 1 x
С) − + arctg +C
4 ( x + 2) 2 2
2
2
x−2 1 x
В) − arctg +C
4 ( x2 + 2) 4 2 2
x−2 1 x
У) − + arctg +C
4 ( x + 2) 4 2
2
2
1 − x4
20. ∫ 1 + x 4 dx = ?
1 x2 + x 2 + 1 1 x 2
Ф) x + ln + arctg +C
2 2 x − x 2 +1
2
2 1 − x2
1x2 + x 2 + 1 1 x 2
И) − x + ln 2 + arctg +C
2 2 x − x 2 +1 2 1 − x2
1 x2 + x 2 + 1 1 x 2
С) − x − ln + arctg +C
2 2 x2 − x 2 + 1 2 1 − x2
1 x2 + x 2 + 1 1 x 2
В) x − ln + arctg +C
2 2 x − x 2 +1
2
2 1 − x2
1x2 + x 2 + 1 1 x 2
У) − x + ln 2 − arctg +C
2 2 x − x 2 +1 2 1 − x2
354
Еуые-9
Фжфхэвфлэ штеуйкфддфкэ ефзэт.
dx
1. ∫ (1 + cos x ) sin x = ?
1 x 1 x 1 x 1 x
Ф) ln tg − tg 2 + C И) ln tg + tg 2 + C
2 2 4 2 2 2 4 2
1 x 1 2x 1 x 1 2x
С) − ln tg − tg + C В) − ln tg + tg + C
2 2 4 2 2 2 4 2
1 x 1 x
У) ln tg + tg 2 + C
4 2 2 2
dx
2. ∫ 8 − 4sin x + 7 cos x = ?
x x
tg − 5 tg − 3
Ф) ln 2 +C И) ln 2 +C
x x
tg − 3 tg − 5
2 2
x x
tg + 5 tg + 3
С) ln 2 +C В) ln 2 +C
x x
tg + 3 tg + 5
2 2
x
tg − 5
У) ln 2 +C
x
tg + 3
2
355
3. ∫ 1 + sin xdx =
?
1 x x x x
Ф) sin − cos + C И) 2 cos − sin + C
2 2 2 2 2
x x x x
С) 2 sin − cos + C В) 2 sin + cos + C
2 2 2 2
x x
У) −2 sin + cos + C
2 2
2 cos x − 3sin x
4. ∫ 2sin x + 3cos xdx = ?
Ф) ln 2 cos x + 3sin x + C И) ln 2 cos x − 3sin x + C
У) ln 2sin x − 3cos x + C
(1 + sin x ) dx
5. ∫ sin x (1 + cos x ) = ?
1 4x x 1 x
Ф) tg + tg − ln tg + C
4 2 2 2 2
1 4x x 1 x
И) tg − tg − ln tg + C
4 2 2 2 2
1 4x x 1 x
С) tg + tg + ln tg + C
4 2 2 2 2
1 4x x 1 x
В) tg − tg + ln tg + C
4 2 2 2 2
356
1 4x x 1 x
У) − tg + tg + ln tg + C
4 2 2 2 2
sin 3 x
6. ∫ cos4 xdx = ?
1 1 1 1
Ф) − 3
+ +C И) 3
− +C
3cos x cos x 3cos x cos x
1 1 1 1
С) 3
− +C В) − +C
cos x 3cos x 3cos x cos3 x
1 1
У) 3
+ +C
3cos x cos x
sin 3 x
7. ∫ cos2 x + 1dx = ?
Ф) cos x + 2 arctg ( cos x ) + C И) cos x − 2 arctg ( sin x ) + C
sin 2 x + cos3 x
8.∫ 3cos2 x + sin 4 x sin xdx = ?
Ф) − ln ( cos 2 x + cos x + 1) + ln ( cos 2 x − cos x + 1) +
3 1
4 4
3 2 cos x − 1 2 cos x + 1
+ arctg − arctg +C
6 3 3
3
(
И) − ln cos 2 x + cos x + 1 +
4
) 1
4
ln ( cos 2 x − cos x + 1) + C
357
ln ( cos 2 x + cos x + 1) + ln ( cos 2 x − cos x + 1) + C
3 1
С)
4 4
3 2cos x − 1 2cos x + 1
ln ( cos 2 x − cos x + 1) + arctg
1
В) − arctg +C
4 6 3 3
3 2cos x − 1 2cos x + 1
3
4
(
У) − ln cos 2 x + cos x + 1 + )
6
arctg
3
− arctg
3
+C
dx
9. ∫ sin 2
x − 4sin x cos x + 5cos 2 x
=?
A) arctg ( tg x + 2 ) + C B) − arctg ( tg x − 2 ) + C
C) arctg ( tg x − 2 ) + C D) − arctg ( tg x + 2 ) + C
E) arctg ( ctg x − 2 ) + C
dx
10. ∫ 7 cos 2
x + 2sin 2 x
=?
1 2 1 2
A) arctg ctg x + C B) arctg tg x + C
14 7 14 7
1 7 1 7
C) arctg tg x + C D) arctg ctg x + C
14 2 14 2
1 2
E) − arctg tg x + C
14 7
sin 2 x
11. ∫ cos 4
x + sin 4 x
dx = ?
358
A) C − arctg ( cos 2 x ) B) arctg ( cos 2x ) + C
E) arcctg ( cos 2x ) + C
dx
12. ∫ sin 4
x cos 4 x
=?
8 8
A) − ctg 2 x − 8ctg 3 2 x + C B) 8ctg 2 x − ctg 3 2 x + C
3 3
8 8
C) −8ctg 2 x + ctg 3 2 x + C D) −8ctg 2 x − ctg 3 2 x + C
3 3
8
E) 8ctg 2 x + ctg 3 2 x + C
3
dx
13. ∫ sin 3
x cos5 x
=?
1 4 3 1
A) tg x + tg 2 x + ctg 2 x + 3ln tg x + C
4 2 2
1 4 3 1
B) tg x − tg 2 x − ctg 2 x + 3ln tg x + C
4 2 2
1 4 3 1
C) tg x − tg 2 x − ctg 2 x − 3ln tg x + C
4 2 2
1 4 3 1
D) tg x + tg 2 x + ctg 2 x − 3ln tg x + C
4 2 2
1 4 3 1
E) tg x + tg 2 x − ctg 2 x + 3ln tg x + C
4 2 2
359
sin 2 x
14. ∫ cos
4
x
dx = ?
1 1 1
Ф) +C И) − +C С) +C
sin 2 x cos 2 x cos 2 x
1 1
В) +C У) − +C
cos 2 2 x sin 2 x
sin 4 x
15. ∫ cos x dx = ?
x
1 + tg
1 3 2 +C
Ф) − sin x − sin x + ln
3 x
1 − tg
2
x
1 + tg
1 3 2 +C
И) − sin x − sin x − ln
3 x
1 − tg
2
x
1 + tg
1 3 2 +C
С) sin x − sin x + ln
3 x
1 − tg
2
x
1 + tg
1 2 +C
В) − sin 3 x + sin x − ln
3 x
1 − tg
2
360
x
1 + tg
1 2 +C
У) − sin 3 x + sin x + ln
3 x
1 − tg
2
cos5 xdx
16. ∫ sin 2 x = ?
cos 4 x 4 3
Ф) + sin x − 4sin x + C
sin x 3
cos 4 x 4 3
И) − + sin x − 4sin x + C
sin x 3
cos 4 x 4 3
С) − sin x − 4sin x + C
sin x 3
cos 4 x 4 3
В) + sin x + 4sin x + C
sin x 3
cos 4 x 4 3
У) − − sin x − 4sin x + C
sin x 3
sin 3 x
17. ∫ 5 cos x dx = ?
5 14 5 4
Ф) cos x 5 x − cos x 5 x + C
4 14
5 14 5 4
И) − cos x 5 x + cos x 5 x + C
14 4
5 14 5 4
С) cos x 5 x + cos x 5 x + C
14 4
361
5 14 5 4
В) − cos x 5 x − cos x 5 x + C
14 4
5 14 5 4
У) cos x 5 x − cos x 5 x + C
14 4
dx
18. ∫ sin x cos 3
x
=?
1 1
Ф) + ln ctg x + C И) − + ln tg x + C
2sin 2 x 2cos 2 x
2 1
С) + ln tg x + C В) + ln tg x + C
cos 2 x 2 cos 2 x
2
У) − + ln tg x + C
cos 2 x
362
dx
20. ∫ 4
sin x cos5 x
3
=?
14
Ф) tg x + C И) 4 4 tg x + C
4
С) 4 4 ctg x + C В) −4 4 tg x + C
У) −4 4 ctg x + C
Еуые-10
Фжфхэвфлэ штеуйкфддфкэ рцдд увшт:
dx
1. ∫ =?
( 1+ 3 x ) x
Ф) 6 6 x − 6 arctg 6 x + C И) 6 6 x + 6 arctg 6 x + C
С) −6 6 x + 6 arctg 6 x + C В) −6 6 x − 6arctg 6 x + C
У) 6
x − 6 arctg 6 x + C
2. ∫x 3 − xdx =
?
( )
Ф) 0,4 x 2 + x − 6 3 − x + C И) 0,4 ( x − x − 6 ) 3 − x + C
2
С) 0,4 ( x + x + 6 ) 3 − x + C
2
В) −0,4 ( x − x − 6 ) 3 − x + C 2
У) −0, 4 ( x + x − 6 ) 3 − x + C
2
1 x−2
3. ∫x x
dx = ?
363
x−2 x−2
2
Ф) −2 + ln x 1 − +C
x x
x−2 x − 2
2
И) 2 + ln x 1 − +C
x x
x−2 x − 2
2
С) 2 − ln x 1 − +C
x x
x−2 x − 2
2
В) −2 − ln x 1 − +C
x x
x−2 x − 2
2
У) − − 2 ln x 1 − +C
x x
dx
4. ∫ =?
(5 − x )
2 3
x 1
Ф) − +C И) +C
5 5 − x2 5 5 − x2
x 1
С) +C В) − +C
5 5 − x2 5 5 − x2
x
У) +C
5 (5 − x2 )
3
364
1 + x2
5. ∫ x2
dx = ?
(
Ф) ln x + x 2 + 1 − ) x2 + 1
x
+C
(
И) ln x + x + 1 +2
x
)
x2 + 1
+C
(
С) ln x − x 2 + 1 + ) x2 + 1
x
+C
(
В) ln x − x 2 + 1 − )
x2 + 1
x
+C
(
У) ln x + x 2 + 1 −
x
)
x +1
2
+C
∫x 4 − x 2 dx =
2
6. ?
+ ( x − 2) 4 − x2 + C
x x 2
Ф) 2 arccos
2 4
И) 2 arcsin + ( x 2 − 2 ) 4 − x 2 + C
x x
2 4
С) 2 arcsin − ( x 2 − 2 ) 4 − x 2 + C
x x
2 4
В) −2 arcsin − ( x 2 − 2 ) 4 − x 2 + C
x x
2 4
У) −2 arcsin + ( x 2 − 2 ) 4 − x 2 + C
x x
2 4
365
dx
7. ∫x x2 − 9
=?
1 3 1 3
Ф) arcsin + C И) − arcsin +C
3 x 3 x
1 3 1 x
С) ± arccos + C В) arccos + C
3 x 3 3
1 x
У) − arccos + C
3 3
3
(1 + 2 x )3 2
8. ∫ x6
dx = ?
1
( ) x ( 2 x 3 + 1) 3 + C
1 5
5 5
Ф) − x 5 2 x 3 + 1 3
+C И)
5 5
С) − x −5 ( 2 x 3 + 1) 3 + C В) x −5 ( 2 x 3 + 1) 3 + C
1 −5 1 5
5 5
У) − x −5 ( 2 x 3 + 1) 3 + C
1 5
dx
9. ∫x 1 − x3
=?
1 1− 1− x
3
1 1 + 1 + x3
Ф) − ln +C И) ln +C
3 1 + 1 − x3 3 1 − 1 − x3
1 1− 1− x 1 1− 1− x
3 3
С) ln +C В) ln +C
3 1 + 1 + x3 3 1 + 1 − x3
366
1 1 − 1 + x3
У) ln +C
3 1 + 1 + x3
x 2 dx
10. ∫x2 + 2x + 3
=?
x −3 2 x+3 2
Ф) x + 2x + 3 + C И) x + 2x + 3 + C
2 2
x−2 2 x+2 2
С) x + 2x + 3 + C В) x + 2x + 3 + C
3 3
x2 − 3 2
У) x + 2x + 3 + C
2
x2 + 4x
11. ∫x2 + 2 x + 2
dx = ?
Ф)
x+5 2
2
7
( )
x + 2 x + 2 + ln x + 1 + x 2 + 2 x + 2 + C
2
И)
x+5 2
2
7
( )
x + 2 x + 2 − ln x + 1 + x 2 + 2 x + 2 + C
2
С) −
x+5 2
2
7
(
x + 2 x + 2 + ln x + 1 + x 2 + 2 x + 2 + C
2
)
В) −
x+5 2
2
7
( )
x + x + 2 − ln x + 1 + x 2 + x + 2 + C
2
У)
x+5 2
2
7
( )
x + 2 x + 2 − ln x + 1 − x 2 + 2 x + 2 + C
2
367
x 2 dx
12. ∫ 2ax − x 2
=?
3a 2 x − a x + 3a
Ф) arcsin + 2ax − x 2 + C
2 a 2
3a 2 x − a x + 3a
И) − arcsin + 2ax − x 2 + C
2 a 2
2a 2 x − a x + 3a
С) arcsin − 2ax − x 2 + C
3 a 2
3a 2 x − a x + 3a
В) arcsin − 2ax − x 2 + C
2 a 2
3a 2 x − a x + 3a
У) − arcsin − 2ax − x 2 + C
2 2 2
x +1
13.
3 ∫
3x + 1
dx = ?
x+2 3 x +1 3
Ф) 3x + 1 + C И) 3x + 1 + C
5 5
x−2 3 x+2 3
С) 3x + 1 + C В) 3x + 1 + C
5 3
x−2 3
У) 3x + 1 + C
3
x 3 dx
14. ∫ 1+ 3
x4 + 1
=?
Ф)
(x 2
− 4) x2 + 2
+C И)
(x 2
− 4) x2 + 2
+C
2 3
368
С)
(x 2
+ 4) x2 + 2
+C В)
(x 2
+ 4) x4 + 1
+C
3 3
У)
(x 2
− 4) x4 + 1
+C
3
x +1 − x −1
15. ∫ x +1 + x −1
dx = ?
x2 x x2 −1 1
Ф) + + ln x + x 2 − 1 + C
3 2 2
x2 x x2 −1 1
И) − − ln x + x 2 − 1 + C
3 2 2
x2 x x2 −1 1
С) − + ln x + x 2 − 1 + C
3 2 2
x2 1
В) + ln x + x 2 − 1 + C
3 2
x2 x x2 −1
У) − +C
3 2
1− x +1
16. ∫ 1+ 3
x +1
=?
1 1 1 2
3 6
Ф) ( x + 1) 6 − 3 ( x + 1) 3 − 2 ( x + 1) 2 + ( x + 1) 3 + ( x + 1) 6 −
5
2 5
6 1
1
( ) ( ) ( )6 + C
7
− x + 1 6
+ 3ln 1 + 1 + x 3 − 6 arctg 1 + x
7
369
1 1 1 2
3 6
И) ( x + 1) 6 + 3 ( x + 1) 3 − 2 ( x + 1) 2 + ( x + 1) 3 + ( x + 1) 6 −
5
2 5
2 5
2 5
dx
17. ∫ =?
x 23
(1 + x ) 3 5
3x3 − 2 2 − 3x3
Ф) +C И) +C
2 x (1 + x
3
)
3 2
2 x (1 + x
3
)
3 2
2 + 3x3 2 + 3x3
С) C − В) +C
2 x (1 + x
3
)
3 2
2 x (1 + x
3
)
3 2
370
2 + 3x3
У) − +C
2x 2 3
(1 + x )
3 2
2x2 − x − 5
18. ∫ x2 − 2 x
=?
Ф) ( x + 2 ) x 2 − 2 x − 3ln x + 1 − x 2 − 2 x + C
И) ( x − 2 ) x 2 − 2 x − 3ln x − 1 − x 2 − 2 x + C
С) ( x + 2 ) x 2 − 2 x − 3ln x − 1 − x 2 − 2 x + C
В) ( x + 2 ) x 2 − 2 x + 3ln x − 1 − x 2 − 2 x + C
У) ( x − 2 ) x 2 − 2 x + 3ln x − 1 − x 2 − 2 x + C
dx
19. ∫ ( x − 1) 1 − x2
=?
1− x 1− x x +1
Ф) +C И) − +C С) C −
x +1 x +1 1− x
x +1
В) +C У) − ( x + 1)(1 − x ) + C
1− x
1+ 4 x
20. ∫ x + x dx = ?
371
( )
Ф) 4 4 x − 2 ln 1 + x − 4 arctg 4 x + C
И) 4 x + 2 ln (1 + x ) − 4 arctg x + C
4 4
С) 4 x + 2 ln (1 + x ) + 4 arctg x + C
4 4
В) −4 x + 2 ln (1 + x ) − 4 arctg x + C
4 4
У) −4 x − 2 ln (1 + x ) − 4 arctg x + C
4 4
Еуые-11
Фжфхэвфлэ штеуйкфддфкэ рцдд увшт:
1 + ex
1. ∫ (1 − e2 x ) e x dx = ?
1 1
ex ex
Ф) −e x + ln +C И) e x + ln +C
1 − ex 1 − ex
1 1
ex ex
С) e x − ln +C В) −e x − ln +C
1 − ex 1 − ex
1
ex
У) −e x + ln +C
1 − e2 x
dx
2. ∫ e + ex + 1
2x
=?
(
Ф) x + ln 2 + e x + 2 e 2 x + e x + 1 + C )
И) x − ln ( 2 + e + 2 x
e2 x + e + 1) + C
x
372
(
С) − x − ln 2 + e x + 2 e 2 x + e x + 1 + C )
(
В) x − ln 2 + e x − 2 e 2 x + e x + 1 + C )
У) x − ln ( 2 − e − 2 x
e2 x + e + 1) + C
x
3. ( x + 1 + x )dx =
∫ ln
2
? 2
Ф) x ln ( x + 1 + x ) − 1 + x ln ( x + 1 + x ) + x + C
2 2 2 2
И) x ln ( x + 1 + x ) + 2 1 + x ln (1 + 1 + x ) − 2 x + C
2 2 2 2
С) x ln ( x + 1 + x ) − 2 1 + x ln ( x + 1 + x ) + 2 x + C
2 2 2 2
В) x ln ( x + 1 + x ) + 2 1 + x ln (1 + 1 + x ) + 2 x + C
2 2 2 2
У) x ln ( x + 1 + x ) − 2 1 + x ln ( x + 1 + x ) − 2 x + C
2 2 2 2
∫x e
7 − x2
4. dx = ?
e− x e− x
2 2
Ф)
2
(x 6
+ 3x + 6 x + 6 ) + C
4 2
И)
2
(x 6
− 3x 4 − 6 x 2 − 6 ) + C
e− x e− x
2 2
С)
2
(x 6
− 3x + 6 x − 6 ) + C
4 2
В) −
2
(x 6
+ 3x 4 + 6 x 2 + 6 ) + C
e− x
2
У) −
2
(x 6
− 3x 4 − 6 x 2 − 6 ) + C
373
xe x dx
5. ∫ ( x + 1) 2
=?
xe x ex ex
Ф) +C И) − +C С) +C
x +1 x +1 ( x + 1)
2
ex ex
В) − +C У) +C
( x + 1) x +1
2
1
6. ∫ arctg x − 1dx = ?
Ф) ( x − 1) arctg
1
+
x −1 2
1
( ln ( x − 1) + 1) + C
2
И) ( x − 1) arctg
1
−
x −1 2
1
( ln ( x − 1) + 1) + C
2
С) (1 − x ) arctg
1
+
x −1 2
1
( ln ( x − 1) + 1) + C
2
В) (1 − x ) arctg
1
−
x −1 2
1
( ln ( x − 1) + 1) + C
2
У) ( x + 1) arctg
1
+
x −1 2
1
( ln ( x − 1) + 1) + C
2
ln (1 + x )
7.∫ x 2 dx = ?
x 1 x 1
Ф) ln + ln ( x + 1) + C И) ln − ln ( x + 1) + C
x +1 x x +1 x
x 1 x 1
С) − ln − ln ( x + 1) + C В) − ln + ln ( x + 1) + C
x +1 x x +1 x
374
x
У) ln − x ln ( x + 1) + C
x +1
∫ ch xdx = ?
4
8.
3 3 1 3
Ф) − x − sh x ch x + ch x + C
8 8 4
3 3 1
И) x + sh x ch x − ch 3 x + C
8 8 4
3 3 1
С) x + sh x ch x + ch 3 x + C
8 8 4
3 3 1
В) − x + sh x ch x + ch 3 x + C
8 8 4
3 3 1
У) x − sh x ch x + ch 3 x + C
8 8 4
∫ sh xdx = ?
3
9.
1 3 1
Ф) ch x + ch x + C И) − ch 3 x + ch x + C
3 3
1 1 3
С) − ch 3 x − ch x + C В) sh x − sh x + C
3 3
1
У) ch 3 x − ch x + C
3
dx
10. ∫ 2sh x + 3ch x = ?
Ф)
2 5
5
(
arctg e x 5 + C ) И) −
2 5
5
( )
arctg e x 5 + C
375
ex
arctg ( 5e x ) + C
2 5 2 5
С) В) − arctg +C
5 5 5
2 5 ex
У) arctg + C
5 5
sh xdx
11. ∫ ch 2 x
=?
1 1
Ф) ln ch x − ch 2 x − + C
2 2
1 1
И) ln ch x + ch 2 x − + C
2 2
1 1
С) ln ch 2 x + ch 2 2 x − + C
2 2
1 1
В) ln ch x + ch 2 x + + C
2 2
1 1
У) ln sh x + sh 2 x − + C
2 2
∫ th xdx = ?
5
12.
1 4 1
Ф) − th x − th 2 x − ln ch x + C
4 2
1 1
И) th 4 x + th 2 x + ln ch x + C
4 2
376
1 4 1
С) th x − th 2 x + ln ch x + C
4 2
1 1
В) − th 4 x − th 2 x + ln ch x + C
4 2
1 1
У) − th 4 x + th 2 x + ln ch x + C
4 2
x arctg x
13. ∫ dx = ?
(1 + x ) 2 2
x 1 arctg x
Ф) − arctg x − +C
4 (1 + x ) 4
2
2 (1 + x 2 )
x 1 arctg x
И) − − arctg x + +C
4 (1 + x ) 4
2
2 (1 + x 2 )
x 1 arctg x
С) + arctg x − +C
4 (1 + x ) 4
2
2 (1 + x 2 )
x 1 arctg x
В) − − arctg x − +C
4 (1 + x ) 4
2
2 (1 + x 2 )
x 1 arctg x
У) − + arctg x − +C
4 (1 + x ) 4
2
2 (1 + x 2 )
∫e dx = ?
arcsin x
14.
1
2
(
Ф) earcsin x − x + 1 − x 2 + C ) И)
1
1− x 2
earcsin x + C
1
(
С) earccos x x + 1 − x 2 + C
2
) (
1 arcsin x
В) e
2
)
x − 1 − x2 + C
377
У)
1 arcsin x
2
e (
x + 1 − x2 + C )
∫(x + x − 3) sh 2 xdx =
2
15. ?
( 2 x + 1) sh 2 x + ( 2 x 2 + 2 x − 5) ch 2 x + C
1 1
Ф) −
4 4
И) − ( 2 x + 1) sh 2 x − ( 2 x 2 + 2 x − 5 ) ch 2 x + C
1 1
4 4
С) ( 2 x + 1) sh 2 x + ( 2 x 2 + 2 x − 5 ) ch 2 x + C
1 1
4 4
В) ( 2 x + 1) sh 2 x − ( 2 x 2 + 2 x − 5 ) ch 2 x + C
1 1
4 4
У) − ( 2 x − 1) sh 2 x + ( 2 x 2 + 2 x − 5 ) ch 2 x + C
1 1
4 4
1+ x
∫x dx = ?
2
16. ln
1− x
x3 1 + x x 2 1
Ф) − ln + + ln 1 − x 2 + C
3 1− x 3 3
x3 1 + x x 2 1
И) − ln − + ln 1 − x 2 + C
3 1− x 3 3
x3 1 + x x 2 1
С) ln + − ln 1 − x 2 + C
3 1− x 3 3
x3 1 + x x 2 1
В) ln + + ln 1 − x 2 + C
3 1− x 3 3
378
x3 1 + x x 2 1
У) ln − + ln 1 − x 2 + C
3 1− x 3 3
ln x − 1
17. ∫ln 2 x
dx = ?
x x ln x
Ф) +C И) − +C С) +C
ln x ln x x
ln x x
В) − +C У) 2 + C
x ln x
x ln xdx
18. ∫ =?
(x − 1)
2 3
1 ln x 1 ln x
Ф) arccos + +C И) arccos − +C
x x2 −1 x x2 −1
1 ln x 1 ln x
С) arccos − +C В) − arccos + +C
x
(x − 1) x x2 −1
2 3
1 ln x
У) − arccos − +C
x x2 −1
∫ xe dx = ?
3
x
19.
Ф) 3e
3
x
( − x − 5x − 20x − 60x + 120x −120) + C
5
3
4
3
2
3
1
3
И) 3e
3
x
( x + 5x − 20x − 60x + 120x −120) + C
5
3
4
3
2
3
1
3
379
С) 3e
3
x
( x
5
3
− 5x
4
3
+ 20 x − 60 x
2
3
+ 120 x
1
3
)
− 120 + C
(x − 120 ) + C
5 4 2 1
+ 5x + 20 x − 60 x + 120 x
3
x
В) 3e 3 3 3 3
(x − 120 ) + C
5 4 2 1
− 5x − 20 x − 60 x + 120 x
3
x
У) 3e 3 3 3 3
e 2 x dx
20. ∫ =?
( 2 + e x + e− x )
2
18e 2 x + 27e x + 11
(
Ф) ln e x + 1 − ) +C
6 ( e x + 1)
3
18e 2 x + 27e x + 11
(
И) − ln e x + 1 − ) +C
6 ( e + 1)
x 3
18e 2 x + 27e x + 11
С) − ln e x + 1 + ( ) +C
6 ( e + 1)
x 3
18e 2 x − 27e x + 11
(
В) ln e + 1 + x
) +C
6 ( e x + 1)
3
18e 2 x + 27e x + 11
(
У) ln e + 1 + x
) +C
6 ( e x + 1)
3
380
Цдфмц въыегкдфк.
Кфышщтфд агтлышнфдфкэт штеуйкфдэ
ax + b a bc − ad
1. ∫ cx + d dx = c
x+
c2
ln cx + d + C
dx 1 x+b
2. ∫ ( x + a )(=
x + b)
ln
a −b x + a
+C, a ≠ b
3. ∫ ( x + a=
xdx 1
( a ln x + a − b ln x + b ) + C , a ≠ b
)( x + b ) a −b
xdx 1
4. ∫x 2
−a
=2
2
ln x 2 − a 2 + C
ln ( x 2 + a 2 ) + C
xdx 1
5. ∫x 2
+a
=2
2
xdx 1 x 1 x
6. ∫ =2 ⋅ 2 + 3 arctg + C
(x )
2 2 2a x + a 2
2
+a 2a a
xdx 1 1
7. ∫ =− ⋅ 2 +C
(x 2
+a )
2 2 2 x + a2
dx 1 x 3 x 3 x
8. ∫ = ⋅ + 4 ⋅ 2 2 + 5 arctg + C
(x )
2 3 4a ( x + a ) 8a x + a 8a
2 2
2
+a 2 2 a
xdx 1 1
9. ∫ =− ⋅ +C
(x 2
+a )
2 3 4 ( x 2 + a 2 )2
dx 1 x+b b x
10. ∫ ( x2 + a2 ) ( x + b ) a + b x2 + a2 a
= 2 2 ln + arctg +C
a
381
xdx 1 x x+b
11. ∫ ( x2 + a 2 ) ( x + b ) a 2 + b2
= arctg
a
− b ln +C
x2 + a2
x 2 dx 1
∫ ( x 2 + a 2 ) ( x + b ) a 2 + b2 (b ln x + b +
= 2
12.
1 x
+ a 2 ln x 2 + a 2 − ab arctg ) + C
2 a
dx 1 2ax + b − b 2 − 4ac
13. ∫ ax 2 + bx + c b 2 − 4ac
ln
2ax + b + b 2 − 4ac
+C,
b 2 − 4ac > 0
dx 2 2ax + b
14. ∫ 2
= arctg + C , b 2 − 4ac < 0
ax + bx + c 4ac − b 2
4ac − b 2
xdx 1 b dx
15. ∫ ax 2
=
+ bx + c 2a
ln ax 2 + bx + c − ∫
2a ax + bx + c
2
( a + bx )
n +1
∫ ( a=
+ bx ) dx
n
16. + C , n ≠ −1
b ( n + 1)
17.
xdx
∫ a + bx=
1
b2
( a + bx − a ln a + bx ) + C
x 2 dx 1 1
18. ∫ = 3 ( a + bx ) − 2a ( a + bx ) + a 2 ln a + bx + C
2
a + bx b 2
dx 1 a + bx
19. = ∫ x ( a + bx ) a
ln
x
+C
382
dx 1 b a + bx
20. ∫ x ( a + bx ) =
2
− +
ax a 2
ln
x
+C
xdx 1 a
21. ∫ ( a + bx=
)
2 2
b
ln a + bx + +C
a + bx
x 2 dx 1 a2
22. ∫ ( a + bx ) =
2
b3
a + bx − 2 a ln a + bx − +C
a + bx
dx 1 1 a + bx
23. ∫ x ( a + bx ) 2
= + 2 ln
a ( a + bx ) a x
+C
xdx 1 1 a
24. ∫ ( a + bx ) 3
=2 − + +C
b a + bx 2 ( a + bx )
2
dx 1 b
25. ∫ a=
+ bx 2
arctg x ⋅ + C , ab > 0
a
ab
dx 1 a + bx
26.=
2 ∫a
2 2
−b x
ln
2ab a − bx
+C
x m − n +1 ( a + bx n )
P +1
∫ x ( a + bx=
) dx n P
27. m
−
b ( np + m + 1)
a ( m − n + 1)
−
b ( np + m + 1) ∫
x m−n
( a + bx ) dx
n P
383
x m +1 ( a + bx n )
p
∫ x ( a + bx )=
p
28. m
dx n
+
np + m + 1
x n ( a + bx n ) dx
anp p −1
+
np + m + 1 ∫
dx 1
29. ∫x =
− −
( a + bx ) ( m − 1) ax m−1 ( a + bx n )
m n p p −1
dx
− ( m − n + np − 1) b ∫ , m >1
( a + bx )
m−n n p
x
dx 1
30. ∫
= +
x m ( a + bx n ) an ( p − 1) x m −1 ( a + bx n )
p p −1
m − n + np − 1 dx
+
an ( p − 1) ∫ x m ( a + bx n )
p −1
( a + bx ) ( a + bx )
n p n p +1
dx
31. ∫ xm
=
−
a ( m − 1) x m −1
−
b ( m − n − np − 1) ( a + bx ) dx
n p
−
a ( m − 1) ∫ x m−n
( a + bx ) dx ( a + bx )
n p n p
∫
32. =
x m
( np − m + 1) x m −1
+
( a + bx ) dx n p −1
anp
np − m + 1 ∫
+ m
x
384
x m dx x m − n +1
33. ∫
= −
( a + bx ) (
n p
b m − np + 1 )( a + bx )
n p −1
a ( m − n + 1) x m − n dx
b ( m − np + 1) ∫ ( a + bx n ) p
−
x m dx x m +1
34. ∫
= −
( a + bx ) an ( p − 1) ( a + bx )
n p n p −1
m + n − pn + 1 x m dx
an ( p − 1) ∫ ( a + bx n ) p −1
−
dx 1 x
35. ∫
= +
(a + x ) ( )
(a + x )
2 2 n 2 n − 1 a 2
2 2 n −1
dx
+ ( 2n − 3 ) ∫
(a + x )
2 2 n −1
dx 1 x dx
36. ∫
= + ( 2 n − 3 )∫
( a + bx ) ( )
( a + bx ) ( a + bx )
2 n 2 n − 1 a 2 n −1 2 n −1
n (
z x2 )
xdx 1 dz
=
37. ∫ =∫
( a + bx ) 2 ( a + bz )
n 2
x 2 dx −x 1 dx
38. ∫
= + ∫
( a + bx2 ) 2b ( n − 1) ( a + bx2 ) 2b ( n − 1) ( a + bx2 )
n n −1 n −1
385
dx 1 xn
∫ x ( a + bx n ) an ln a + bx n + C
39. =
dx 1 dx b dx
=
40. ∫x ∫ − ∫
( a + bx ) a x 2 ( a + bx 2 ) a ( a + bx 2 )n
n 2 2 n −1
xdx 1 a
41. ∫ a +=
bx 2
2b
ln x 2 + + C
b
x 2 dx x a dx
42. ∫ a + bx 2= b − b ∫ a + bx 2
dx 1 x2
∫ x ( a + bx 2 ) 2a ln a + bx 2 + C
43. =
dx 1 b dx
44. ∫ x ( a + bx ) =
2
− − ∫
ax a a + bx
2 2
dx x 1 dx
45. = ∫ + ∫
2a ( a + bx ) 2a a + bx
( a + bx )
2 2 2 2
p
x+
dx 1
46. ∫ 2
= arctg 2 +C
x + px + q p 2
p2
q− q−
4 4
386
Екшйщтщьуекшл агтлышнфдфкэт штеуйкфдэ
x 1
∫ sin xdx =− sin 2 x +C
2
1.
2 4
x 1
∫ cos xdx =+ sin 2 x + C
2
2.
2 4
1 1 3
∫ sin = cos3 x − cos x=
+C cos 3 x − cos x + C
3
3. xdx
3 12 4
1 1 3
∫ cos xdx= sin x − sin 3 x + C= sin 3x + sin x + C
3
4.
3 12 4
1 n −1
∫ sin − sin n −1 x ⋅ cos x +
xdx = ∫ sin n − 2 xdx
n
5.
n n
1 n −1
6. ∫ cos n xdx
n ∫
= cos n −1 x sin x + cos n − 2 xdx
n
dx cos x 1 x
7. ∫ sin 3
x
=
− 2
+ ln tg + C
2sin x 2 2
dx sin x 1 x π
8. ∫ cos =
x 3 2
+ ln tg + + C
2 cos x 2 2 4
1
9. ∫ sin x cos xdx =
− cos 2 x + C
4
1 3
∫ sin = sin x + C
2
10. x cos xdx
3
1
∫ sin x ⋅ cos xdx =
− cos3 x + C
2
11.
3
387
1 1
∫ sin x cos 2 xdx = x − sin 4 x + C
2
12.
8 32
sin x 1
13. ∫ cos 2
x
dx=
cos x
+ C= sec x + C
sin 2 x x π
14. ∫ cos x = dx ln tg + − sin x + C
2 4
∫ tg xdx= tgx − x + C
2
15.
cos x 1
16. ∫ sin
2
x
dx =−
sin x
+C =− cosec x + C
cos 2 x x
17. ∫ dx= ln tg + cos x + C
sin x 2
dx
19. ∫ sin x =
cos x
ln tgx + C
dx 1 x π
20. ∫ sin 2
x cos x
=
−
sin x
+ ln tg + + C
2 4
dx 1 x
21. ∫ sin x cos 2
=
x cos x
+ ln tg + C
2
dx
22. ∫ sin 2
x cos 2 x
=tg x − ctg x + C
sin ( m + n ) x sin ( m − n ) x
23. ∫ sin mx sin nxdx =
−
2 (m + n)
+
2 (m − n)
+ C , m2 ≠ n2
388
cos ( m + n ) x cos ( m − n ) x
24. ∫ sin mx cos nxdx =
−
2 (m + n)
−
2 (m − n)
+ C,
m2 ≠ n2
sin ( m + n ) x sin ( m − n ) x
25. ∫ cos mx cos nxdx = 2 (m + n)
+
2 (m − n)
+ C,
m2 ≠ n2
dx 1 a sin x + b
26. ∫
= arcsin + C , a 2 > b2
a + b sin x a 2 − b2 a + b sin x
dx 1 b + a sin x − b 2 − a 2 cos x
27. ∫ ln + C,
a + b sin x b2 − a 2 a + b sin x
b2 > a 2
dx 1 a cos x + b
28. ∫
= arcsin + C,
a + b cos x b −a
2 2 a + b cos x
a ≥ 0, b < 0
dx 1 b + a cos x + b 2 − a 2 sin x
29. ∫ ln + C,
a + b cos x b2 − a 2 a + b cos x
a<b
30.
dx
∫ a + b tg =
x
1
a + b2
2 ( ax + b ln a cos x + b sin x ) + C
dx 1 b sin x − a cos x + a 2 + b 2
31. ∫ a sin x + b cos x a 2 + b2
ln
a sin x + b cos x
+C
389
dx 1 cos x m−2 dx
32. ∫ sin m
x
=
− ⋅ m −1 + ∫
m − 1 sin x m − 1 sin m − 2 x
( tg x )
m −1
∫ tg xdx = − ∫ tg m − 2 xdx, m ≠ 1
m
33.
m −1
( ctg x )
m −1
∫ ctg xdx =
− − ∫ ctg m − 2 xdx, m ≠ 1
m
34.
m −1
35. ∫ sec x tg =
xdx sec x + C
cos m −1 x ⋅ sin n +1 x
37. ∫= m
cos x sin xdx n
+
m+n
m −1
m+n ∫
+ cos m − 2 x sin n xdx, m < n
sin n −1 x ⋅ cos m +1 x
38. ∫ cos x sin xdx =
m
− n
+
m+n
n −1
m+n ∫
+ cos m x sin n − 2 xdx, m > n
dx 1 1
39. ∫ sin m
= ⋅ m −1
x cos x n − 1 sin x ⋅ cos n −1 x
n
+
m+n−2 dx
n −1 ∫ sin x cos n − 2 x
m
390
cos m xdx cos m −1 x m − 1 cos m − 2 xdx
41. ∫ sin n x ( m − n ) sin n−1 x m − n ∫ sin n x , m ≠ n
= +
cos n +1 x
∫ =
− +C
n
42. sin x cos xdx
n +1
sin n +1 x
∫ sin x cos
= +C
n
43. xdx
n +1
dx 1 b tg x
44. ∫a 2
=
cos x + b sin x ab
2 2 2
arctg
a
+C
x m −1
∫ =
45. x m cos axdx ( ax sin ax + m cos ax ) −
a2
m ( m − 1) m − 2
−
a2 ∫ x cos axdx
dx 1 sin x m−2 dx
46. ∫ cos m
= ⋅ + ∫
x m − 1 cos x m − 1 cos m − 2 x
m −1
391
Ецкы екшйщтщьуекшл агтлышнфдфкэт штеуйкфдэ
1. ∫ arcsin=
xdx x arcsin x + 1 − x 2 + C
x arctg x − ln (1 + x 2 ) + C
1
2. ∫ arctg xdx
=
2
3. ∫ arcsec
= xdx x arcsec x − ln x + x 2 − 1 + C , x > 1
4. ∫ x arcsin xdx
=
1
4
( 2 x 2 − 1) arcsin x +
x
4
1 − x2 + C
5. ∫ x arctg dx= 2
(
1 2
x + 1) arctg x − + C
x
2
x2 1 2
6. ∫ x arcsec
= xdx
2
arcsec x −
2
x −1 + C, x > 1
x n +1 1 x n +1
∫ x= arcsin x −
n + 1 ∫ 1 − x2
dx + C , n ≠ −1
n
7. arcsin xdx
n +1
x n +1 1 x n +1
8. ∫ x =
n + 1 ∫ 1 + x2
n
arctg xdx arctg x − dx + C , n ≠ −1
n +1
x n +1 1 xn
∫ = −
n + 1∫ x 2 − 1
dx + C ,
n
9. x arcsec xdx arcsec x
n +1
n ≠ −1, x > 1
392
Irrasional funksiyaların inteqrallanmasэ
dx 2
1. ∫ =
ax + b a
ax + b + C
3
2
∫ ( ax + b ) + C
2
2. ax + bdx=
3a
xdx 2 ( ax − 2b )
=
3. ∫ ax + b 3a 2
ax + b + C
2 ( 3ax − 2b )
( ax + b )
3
4. ∫ x=
ax + bdx
15a 2
2
+C
dx 1 ax + b − b − ac
5. ∫
= ln + C,
( x + c ) ax + b b − ac ax + b − b − ac
b − ac > 0
dx 1 ax + b
6.= ∫ ( x + c) ax + b ac − b
arctg
ac − b
+ C , b − ac < 0
ax + b 1
7. ∫ =
dx ( ax + b )( cx + d ) −
cx + d c
ad − bc
− ln a ( cx + d ) + c ( ax + b ) + C , a > 0
c ac
ax + b 1
8. ∫ =
dx ( ax + b )( cx + d ) −
cx + d c
ad − bc a ( cx + d )
− arctg + C , c > 0, a < 0
c ac c ( ax + b )
393
2 ( 2a − 3bx ) ( a + bx )
3
9. ∫ x ax + bdx =
− +C
15b 2
10. ∫ x a + bxdx
= 2 (
2 8a 2 − 12abx + 15b 2 x 2 ) ( a + bx ) 3
+C
105b3
xdx 2 ( 2a − bx )
11. ∫ a + bx
=
−
3b 2
a + bx + C
12. ∫
=
x 2 dx (
2 8a 2 − 4abx + 3b 2 x 2 ) a + bx + C
a + bx 15b3
dx 1 a + bx − a
=
13. ∫x a + bx a
ln
a + bx + a
+ C, a > 0
dx 2 a + bx
14. = ∫x a + bx −a
arctg
−a
+ C, a < 0
dx − a + bx b dx
15. ∫ x=
a + bx
2
ax
− ∫
2a x a + bx
a + bx dx
16. ∫ x
dx = 2 a + bx + a ∫
x a + bx
( )
3
x m −1 2ax + x 2 2
∫x 2ax − x dx =
− +
m 2
17.
m +1
( 2m + 1) a
∫x
m −1
+ 2ax − x 2 dx
m+2
394
x m dx x m −1 2ac − x 2 ( 2m − 1) a x m −1dx
18. ∫ 2ax − x 2
=
−
m
+
m ∫ 2ax − x 2
( )
3
2ax − x 2ax − x 2 2
2
m−3 2ax + x 2
19. ∫ xm
dx =
−
( 2m − 3) ax m ( 2m − 3) a ∫ x m−1
+ dx
dx 2ax − x 2
20. ∫ x 2ax − x 2 =
−
ax
+C
( )
3
2ax − x 2ax − x 2
3 2
21. ∫ x3
dx =
−
3ax 3
+C
dx x−a
22. ∫= +C
( 2ax − x )
3
2 2 a 2 2ax − x 2
xdx x
23. ∫ = +C
( )
3
2ax − x 2 2 a 2 ax − x 2
∫ F ( x) ∫ F ( z + a ) a + z dz, z =
2ax − x 2 dx = x−a
2 2
24.
dx
25. ∫ 2ax + x
= ln x + a + 2ax + x 2 + C
2
∫ F ( x ) 2ax + x dx =∫ F ( z − a ) z − a dz, z=
x+a
3 2 2
26.
2cx − b
27. ∫ a + bx −= cx dx a + bx − cx +
2 2
4c
b 2 − 4ac 2cx − b
+ 3
arcsin +C
8c 2 b 2 + 4ac
395
a−x x+b
28. ∫ dx = ( a − x )( b + x ) + ( a + b ) arcsin +C
b+ x a+b
a+x b−x
29. ∫ dx =− ( a + x )( b − x ) − ( a + b ) arcsin +C
b−x a+b
1+ x
30. ∫ 1− x
dx =− 1 − x 2 + arcsin x + C
dx x −α
31. ∫ (=
x − α )( β − α )
2 arcsin
β −α
+C
ln 2ax + b + 2 a ( ax 2 + bx + c ) + C ,
dx 1
32. ∫ =
ax + bx + c
2
a
a>0
dx 1 2ax + b
33. ∫ ax + bx + c
2
=
−
a
arcsin
b 2 − 4ac
+ C, a < 0
2ax + b
34. ∫ ax 2 +=
bx + cdx
4a
ax 2 + bx + c +
4ac − b 2 dx
+
8a ∫ ax 2 + bx + c
xdx 1 b dx
35. ∫ =
ax + bx + c a
2
ax 2 + bx + c −
2a ∫ ax + bx + c
2
396
dx 1 x
36. ∫
= ln + C,
x ax 2 + bx + c c bx + 2c + 2 c ( ax 2 + bx + c )
c>0
dx 1 bx + 2c
37. ∫=
x ax + bx + c 2
c
arcsin
x b 2 − 4ac
+ C, c < 0
x 2 a2
38. ∫ x 2 + a 2 dx
=
2
x + a 2 + ln x + x 2 + a 2 + C
2
(
1 2
x + a2 ) 2 + C
3
∫ x x + a dx =
2 2
39.
3
40. ∫x
2
x 2 + a 2 dx
=
x
8
( 2x2 + a2 ) x2 + a2 −
a4
− ln x + x 2 + a 2 + C
8
x2 + a2 x2 + a2
41. ∫ x 2
dx =
−
x
+ ln x + x 2 + a 2 + C
dx
42. ∫ x +a2 2
dx = ln x + x 2 + a 2 + C
x2 + a2 x
43. ∫ x
dx = x 2 + a 2 + a ln
a + x2 + a2
+C
397
xdx
44. ∫ x +a 2 2
= x2 + a2 + C
x 2 dx
x 2 a2
45. ∫ =
x2 + a2 2
x + a 2 − ln x + x 2 + a 2 + C
2
dx 1 x
46. ∫
= ln +C
x x2 + a2 a a + x2 + a2
dx 1 x+b
47. ∫ (a + b) x2 + a2 a 2 + b2
ln
a 2 + b 2 x 2 + a 2 + a 2 − bx
+C
dx x2 + a2
48. ∫x 2
x2 + a2
=
−
a2 x
+C
∫(x + a 2 ) 2 dx ( 2 x 2 + 5a 2 ) x 2 + a 2 +
3 x
49. 2
=
8
3
+ a 4 ln a + x 2 + a 2 + C
8
dx x
50. ∫= +C
(x )
3
2
+a 2 2 a 2
x2 + a2
n
n x(x + a 2
)
2 2
na 2 n
∫(x + a ) ( ) dx
2 2 −1
n +1 ∫
51. 2 2 2
=
dx + x 2
+ a
n +1
n
n
(x 2
+a )
2 2 +1
∫ x(x +a ) = +C
2 2 2
52. dx
n+2
398
x 2 dx x
53. ∫ =
− + ln x + x 2 + a 2 + C
(x + a2 )
3
2 2 x +a
2 2
dx x2 + a2 1 a + x2 + a2
54. ∫ =
− + ln +C
x3 ( x 2 + a 2 )
1
2 2a 2 x 2 2a 3 x
x 2 a2
55. ∫ x 2 − a 2 dx
=
2
x − a 2 − ln x + x 2 − a 2 + C
2
(
1 2
x − a2 ) 2 + C
3
∫ x x − a dx =
2 2
56.
3
57. ∫x
2
x 2 − a 2 dx
=
x
8
( 2x2 − a2 ) x2 − a2 −
a4
− ln x + x 2 + a 2 + C
8
x2 − a2 a
58. ∫ x
dx = x 2 − a 2 + a arcsin
x
+C
x2 − a2 x2 − a2
59. ∫ x 2
dx =
−
x
+ ln x + x 2 − a 2 + C
dx
60. ∫ x −a2 2
= ln x + x 2 − a 2 + C
xdx
61. ∫ x −a2 2
= x2 − a2 + C
399
x 2 dx x 2 a2
62. ∫ =
x2 − a2 2
x − a 2 + ln x + x 2 − a 2 + C
2
dx 1 a
63. ∫x x2 − a2
=
− arcsin + C
a x
dx 1 bx + a 2 + b 2 − a 2 x 2 − a 2
64. ∫ ( x + b) x2 − a2 b2 − a 2
ln
x+b
+C
dx 1 bx + a 2
65. ∫ ( x + a) x2 − b2
=
−
a 2 − b2
arcsin
a ( x + b)
+C
dx 1 xa
66. ∫ ( x ± a) x −a2
=
±
a x±a
2
+C
dx x2 − a2
67. ∫ x2 =
x2 − a2 a2 x
+C
dx x
68. ∫ =
− +C
(x − a2 )
3
2 2 a x2 − a2
2
∫(x − a 2 ) 2 dx ( 2 x 2 − 5a 2 ) x 2 − a 2 +
3 x
69. 2
=
8
3a 4
+ ln x + x 2 − a 2 + C
8
n
n x ( x 2 − a 2 ) 2 na 2 n
∫(x ) ( ) dx
2 2 −1
n +1 ∫
70. 2
−a 2 2
dx =
− − x 2
− a
n +1
400
n
( x2 − a2 ) 2
+1
n
∫ x(x −a ) = +C
2 2 2
71. dx
n+2
x 2 dx x
72. ∫ =
− + ln x + x 2 − a 2 + C
(x )
3
2
−a 2 2 x −a
2 2
dx x2 − a2 1 x
73. ∫ = 2 2 + 3 arcsec + C
x3 ( x 2 − a 2 )
1
2 2a x 2a a
x 2 a2 x
74. ∫ a 2 − x 2 dx
=
2
a − x 2 + arcsin + C
2 a
(
1 2
)
3
∫ − =
− − +C
2 2 2
75. x a x dx a x 2
a4
76. ∫ x a − x dx
2 2 2
=
x
8
( 2 x 2
− a 2
) a 2
− x 2
+
8
x
arcsin + C
a
a2 − x2 x
77. ∫ x
dx = a 2 − x 2 + a ln
a + a2 − x2
+C
a2 − x2 a2 − x2 x
78. ∫ x 2
dx =
−
x
− arcsin + C
a
dx x
79. ∫ = arcsin + C
a −x
2 2 a
401
xdx
80. ∫ a −x 2 2
=
− a2 − x2 + C
x 2 dxx 2 a2 x
81. ∫ a2 − x2
=
−
2
a − x 2 + arcsin + C
2 a
dx 1 x
82. ∫
= ln +C
x a2 − x2 a a + a2 − x2
dx 1 bx + a 2
83. ∫
= arcsin + C, b a
( x + b ) a2 − x2 b2 − a 2 a ( x + b)
dx 1 x+b
84. ∫ ( x + b) a −x 2 2
a −b
2 2
ln
a −b
2 2
a 2 − x 2 + a 2 + bx
+ C,
b<a
dx 1 a x
85. ∫ ( x ± a) a2 − x2
=
−
2 a±x
+C
dx a2 − x2
86. ∫x 2
a2 − x2
=
−
a2 x
+C
3a 4
∫ (a − x 2 ) 2 dx ( 5a 2 − 2 x 2 ) a 2 − x 2 +
3 x x
87. 2
= arcsin + C
8 8 a
dx x
88. ∫= +C
(a )
3
2
−x 2 2 a2 a2 − x2
402
n
n x ( a2 − x2 ) 2 a2n n
∫ (a )= ( )
2 2 −1
n +1 ∫
89. 2
−x 2 2
dx + a 2
− x dx
n +1
n
( a2 − x2 ) 2
+1
n
90. ∫ x (a −x ) dx =
− +C
2 2 2
n+2
x 2 dx x x
91. ∫ = − arcsin +C
(a − x2 )
3
2 2 a −x
2 2 a
x m −1 2 2 ( m − 1) a x m − 2 dx
2
x m dx
92. ∫ =
− a −x + ∫ +C
( a2 − x2 ) ( a2 − x2 )
1 3
2 m m 2
dx a2 − x2 1 x
93. ∫ =
− + 2 ln +C
x3 ( a 2 − x 2 )
1 2 2
2 2a x 2a a + a2 − x2
403
Ицяш екфтыутвуте агтлышнфдфкэт штеуйкфдэ
dx
∫ x ln x
1. = ln ln x + C
ln x 1
∫
n +1
2. x n
ln xdx = x − +C
n + 1 ( n + 1)2
e ax ln x 1 e ax
∫e = − ∫ dx
ax
3. ln xdx
a a x
x m +1 n n
∫ x= ln x − ∫ x m ln n −1 xdx
m
4. ln n xdx
m +1 m +1
x m dx x m +1 m + 1 x m dx
5. ∫ n =
( n − 1) ln n−1 x n − 1 ∫ ln n−1 x
− +
ln x
a sin bx − b cos bx ax
6. ∫ e ax sin bxdx
= e +C
a 2 + b2
a cos bx + b sin bx ax
7. ∫ e ax cos bxdx
= e +C
a 2 + b2
8. ∫ ln xdx
= x ln x − x + C
e ax
∫ e dx= +C
ax
9.
a
e ax
10. ∫ xe =
ax
dx ( ax − 1) + C
a2
404
x n e ax n n −1 ax
∫ x e= − ∫ x e dx
n ax
11. dx
a a
a mx x n n
12. ∫ a =
x dxmx n
− ∫ a mx x n −1dx
m ln a m ln a
a x dx ax ln a a x dx
13. ∫ xm =
−
( m − 1) x m−1 m − 1 ∫ x m−1
+
1. ∫ sh xdx
= ch x + C
2. ∫ ch xdx
= sh x + C
thxdx ln ( ch x ) + C
3. = ∫
4. ∫=
cth xdx ln ( sh x ) + C
5. = ∫
sech xdx 2 arcth e x + C ( )
x
6. ∫ csch
= xdx ln th
2
+C
1 x
∫ sh = sh 2 x − + C
2
7. xdx
4 2
1 x
∫ ch = sh 2 x + + C
2
8. xdx
4 2
∫ th xdx =−
x th x + C
2
9.
405
∫ cth xdx =
x − cth x + C
2
10.
∫ sec h xdx
= th x + C
2
11.
∫ csch xdx =
− cth x + C
2
12.
∫
14. csch x cth xdx =
− csch x + C
406
Еуыедцкшт сфмфидфкэ
Test 1
1. У 2. С 3. Ф 4. И 5. В 6. У 7. Ф 8. И 9. С 10. В 11.
У 12. Ф 13. Ф 14. И 15. В 16. И 17. С 18. С 19.Ф 20. И
Test 2
1. Ф 2. И 3. С 4. Ф 5. В 6. И 7. Ф 8. Ф 9. И 10. У 11.
В 12. И 13. У 14. И 15. Ф 16. И 17. С 18. В 19. У 20.
Ф
Test 3
1. Ф 2. С 3. Ф 4. У 5. И 6. И 7. В 8. У 9. Ф 10 . Ф 11.
И 12. Ф 13. И 14. Ф 15. С 16. И 17. У 18. Ф 19. Ф 20. Ф
Test 4
1. Ф 2. У 3. И 4. В 5. Ф 6. С 7. С 8. Ф 9. И 10 . В 11.
Ф 12. И 13. С 14. В 15. Ф 16. И 17. С 18. У 19. Ф 20.
Ф
Test 5
1. И 2. Ф 3. С 4. В 5. Ф 6. И 7. С 8. У 9. И 10. Ф 11. С
12. В 13. У 14. И 15. Ф 16. И 17. С 18. У 19. Ф 20. У
Test 6
1 Ф 2 У 3 И 4 Ф 5 И 6 В 7 С 8 И 9 Ф 10 И 11 С 12 И
13 В 14 Ф 15 И 16 С 17 Ф 18 С 19 Ф 20 С
Test 7
1 Ф 2 И 3 С 4 И 5 С 6 Ф 7 И 8 Ф 9 И 10 С 11 У 12
Ф 13 И 14 С 15 Ф 16 И 17 У 18 Ф 19 И 20 С
407
Test 8
1 Ф 2 И 3 С 4 И 5 Ф 6 Ф 7 И 8 И 9 У 10 С 11 У 12 Ф
13 И 14 Ф 15 И 16 С 17 В 18 И 19 Ф 20 И
Test 9
1 И 2 Ф 3 С 4 В 5 С 6 И 7 У 8 Ф 9 С 10И 11 Ф 12 В
13 У 14 С 15 Ф 16 И 17 У 18 В 19 Ф 20 И
Test 10
1 Ф 2 И 3 В 4 С 5 Ф 6 И 7 С 8 У 9 В 10 Ф 11 И 12 В
13 Ф 14 И 15 С 16 Ф 17 С 18 С 19 С 20 И
Test 11
1 Ф 2 И 3 С 4 В 5 У 6 Ф 7 И 8 С 9 У 10 Ф 11 И 12 В
13 С 14 У 15 Ф 16 В 17 Ф 18 И 19 С 20 У
408
Ьътвцкшсфе
§ 1 Йункш-ьъцннцт штеуйкфд ............................................ 3
1.1 Шиешефвфш агтлышнф мц йункш-ьъцннцт штеуйкфд ....... 3
1.2 Йункш-ьъцннцт штеуйкфдэт чфыыцдцкш....................... 4
1.3 Штеуйкфддфк сцвмцдш ................................................ 5
1.4 Еуыедцк (рцддш шдц) ................................................... 7
§ 2 Штеуйкфддфьф ъыгддфкэ ............................................... 39
2.1 Вцншжцтшт цмця увшдьцыш ъыгдг ............................ 39
2.1.1 Еуыедцк (рцддш шдц) ........................................ 42
2.2 Ршыыц-ршыыц штеуйкфддфьф ..................................... 89
§ 3 Ыфвц кфышщтфд лцыкдцк мц щтдфкэт штеуйкфддфтьфыэ .. 136
3.1 Кфышщтфд лцыкшт ыфвц лцыкдцкц фнкшдьфыэ............ 136
3.2 Йункш-ьъцннцт цьыфддфк ъыгдг.......................... 137
3.3 Щыекщйкфвылш ъыгдг ........................................... 138
3.4 Еуыедцк (рцддш шдц) ............................................... 140
§ 4 Triqonometrik funksiyalarэт штеуйкфддфтьфыэ ....... 225
4.1 Еуыедцк (рцддш шдц) ............................................... 231
409
Илйас ЩЯСЯНОВ
ЙУНКШ-ЬЪЦННЦТ ШТЕУЙКФД
(Зкфлешл ьцжхцдцдцк ъюът ьуещвшл мцыфше)
Бу китабы ялдя етмяк цчцн 050 3314483 нюмряли мобил телефона зянэ
едя билярсиниз.
410