Ayat merupakan satu unit bahasa yang tertinggi boleh dibahagikan kepada dua jenis, iaitu ayat tunggal
dan ayat majmuk. Penjenisan ini dibuat berasaskan bilangan klausa dalam ayat berkenaan. Jika dipandang ayatnya dari segi ragamnya, kita dapati pula ayat aktif dan ayat pasif. Jika kita amati pula tujuan ayat, maka kita dapati pula ayat penyata, ayat tanya, ayat perintah dan ayat seru. Ayat tunggal merupakan ayat yang mengandungi satu subjek dan satu predikat sahaja. Subjek ayat tunggal boleh terdiri daripada; i. ii. iii. Frasa Nama (FN) Frasa Kerja (FK) Frasa Adjektif (FA)
Begitu juga dengan predikat ayat tunggal, ia boleh terdiri daripada: i. ii. iii. iv. Frasa Nama (FN) Frasa Kerja (FK) Frasa Adjektif (FA) Frasa Sendi nama (FS)
Contoh ayat tunggal adalah seperti berikut: Ayat : Adik kami datang semalam
Subjek : Adik kami Predikat : Datang semalam
Ayat majmuk pula adalah ayat yang terdiri daripada lebih daripada satu klausa yang mengandungi dua atau lebih ayat - ayat tunggal yang disambungkan oleh Kata Hubung seperti dan, atau, kecuali, tetapi, sambil, seraya dan lain-lain. Ayat majmuk boleh dibahagikan kepada empat iaitu: i.
Ayat Majmuk Gabungan (AMG) Ayat majmuk gabungan ialah ayat yang dibina oleh dua atau lebih klausa bebas dengan menggunakan kata hubung sepertidan, atau,tetapi, serta, lalu dan sebagainya. Koma juga digunakan jika terdapat gabungan yang terdiri daripada tiga atau lebih klausa Contoh ayat majmuk gabungan adalah Awan kumulus bergulung-gulung seperti ombak tetapi awan sirus nipis seperti sutera. o o Klausa 1 Kata hubung : Awan kumulus bergulung-gulung seperti ombak : tetapi
o Klausa 2 ii. Ayat Majmuk Pancangan -
: awan sirus nipis seperti sutera.
Ialah ayat yang dibentuk oleh klausa yang tidak setara yang bermakan dalam ayat berkenaan terdapat satu klausa bebas atau ayat utama dan satu atau lebih klausa tak bebas atau ayat kecil.
Ayat kecil dipancangkan di dalam ayat utama dengan menggunakan kata hubungan seperti yang, bahawa, kerana, jika, apabila, sungguhpun dan sebagainya.
Ayat majmuk pancangan dapat dibahagikan kepada tiga jenis iatu
a. Ayat relatif yang terdiri daripada satu klausa bebas atau ayat utama dan satu atau lebih klausa terikat atau ayat kecil.Ayat kecil dipancangkan ke dalam subjek ayat utama atau predikat ayat utama dengan menggunaka kata hubung . i. b. Ayat komplemen ialah ayat utama yang dipancangkan dengan ayat kecil yang seterusnya menjadi komplemen kepada ayat utama. c. Ayat keterangan keterangan ialah ayat majmuk yang terdiri daripada satu ayat utama dan satu atau lebih ayat kecil yang bertugas sebagai keterangan kepada predikat. iii. Ayat Majmuk Campuran a. Ayat majmuk campuran ialah ayat yang mengandungi lebih daripada satu jenis ayat yang mana ia mungkin terdiri daripada ayat tunggal dan ayat majmuk gabungan atau ayat majmuk pancangan. b. Biasanya, ayat jenis ini panjang.Panjang pendek bukanlah kriteria ayat majmuk campuran tetapi bilangan subjek dan predikatnya atau bilangan klausanya. iv.
