Bag-Ong Lamdag January 1 - February 9, 2016 Issue
Bag-Ong Lamdag January 1 - February 9, 2016 Issue
IN THE PRELATURE
OF IPIL
Vol. 4 No. 5
[email protected] | [email protected]
see on page 2
sacrament of reconciliation,
and the granting of indulgences
during the Holy Year of
Mercy. The brief catechism
was followed by a communal
celebration of the Sacrament
of Reconciliation. All priests
were available for individual
confessions. Then the assembly
made a penitential procession
from Mt. Carmel Church to St.
Augustine Cathedral, where the
Si Abp. Antonio J. Ledesma SJ, D.D, Msgr. Perseus Cabunoc uban sa mga vicar sa San Augustine Cathedral.
Malaumon ug malinawon
nga gisugat ug gisaulog sa
katawhan ang Bag-ong Tuig
2016, diha sa santos nga
misa sa alas 10:00 sa gabii,
nga gipangunahan ni Most.
Rev. Antonio J. Ledesma,
SJ,D.D., uban ni Msgr. Perseus
Cabunoc ug mga vicar sa San
Agustin Cathedral, Cagayan
de Oro City.
Diha sa iyang homiliya,
nag-ingon si Abp. Ledesma
nga ang gipahinungdan sa
Archbishops Page
LAMDAG
It was in this setting at the height of Martial Law that the prelature
confronted peace and order issues. Five armed groups were said to be
active in the prelature -- the Moro pirates preying on small fishermen
along the sea coast; the military manning checkpoints along the
highway; the New Peoples Army moving along the mountain range;
some lost command units cuddled by the military or the Moro National
Liberation Front; and occasional bandit groups in the hinterlands.
There were also kidnapping incidents as well as passenger buses
being ambushed. Charges of human rights violations were brought
up against the military by several of our lay leaders. Some of them
were even suspected as NPA sympathizers. One report brought up in
one of our prelature assemblies was about an air force plane dropping
bombs on a suspected barangay occupied by indigenous people,
causing casualties, among unarmed Subanon civilians. At one of our
clergy meetings with Bishop Escaler, we drew up a set of principles for
the protection of the human rights of any victim, regardless of religious
belief or culture. This was much appreciated, we learned later, by
Muslims and lumads who heard about this.
Relations with Muslims were not easy at this time with the MNLF
insurgency going on. Resident Muslim families were considered part
of the community. However, outside elements could easily come in and
out along the long coastline or through river routes. In the early 70s
the Ilaga-Barracuda conflict, involving extremist armed groups on both
sides, broke out in several parts of Mindanao. At one point, Ipil town
itself became a battle ground. Towns people recall the bravery of Fr.
Bob Walsh, an American Jesuit missionary, who in his white soutana
was the only one not afraid to go out on his motorcycle to the battle
field to bury the Muslim dead. Fr. Bob had learned Tausug and earned
the respect of Muslim residents in Ipil. As parish priest of Ipil, he started
the construction of the square-shaped cathedral upon the coming of
Bishop Escaler. On another occasion, Fr. Adrian Mestdag, S.J., a
Belgian missionary who had worked in Africa and was the parish priest
of Kabasalan, recalled how Fr. Walsh and Fr. Francisco Montecastro,
S.J., would keep watch at nights by the Kabasalan bridge to prevent
Ilaga militants from crossing to attack a minority Muslim settlement
on the other side. At the signing of the Tripoli Agreement in 1976 on
Christmas eve, he also remembered the firing of rifles into the air by
many combatants as a celebration for ending hostilities.
A BISHOPS ODYSSEY
V Kidnapping of a Bishop
Archdiocesan News
DMII share Christmas cheer to
CDO Parolees and Parishioners
By Elnora Abuel
LAMDAG
Bag-ong
LAMDAG
Editorial Consultant
Managing Editor
Banny E. Briones
Grace Fernan
Features
Mga gamut-hinungdan sa
kagubot sa Mindanao
LAMDAG
January 1-February 9, 2016
Sinulat nila:
Fr. Flordelito Nazareno, Immaculate Conception Parish, Wao, Lanao del Sur
Fr. Paul Glynn SSC, Interfaith Ministry, Archdiocese of Cagayan de Oro
Kun maghisgut kita mahitungod sa kahimtang sa
panagbangi tali sa mga Kristyanos ug mga Muslim dinhi sa
Pilipinas, atong masayran nga adunay daghang mga samad
ug pagdinumtanay, ug pagkawalay pagsalig tali sa usag usa
nga makataronganon kay kini nagsumikad man sa mga buhing
kasinatian sa usag usa nga dili maayo ug saki. Kun makahibalo
kita sa kasaysayan sa Mindanao ato gayung masayran nga
daghang mga Muslim, daghan usab nga mga Lumad ug
mga Kristyanos nga nangasamdan sa mga kasamok dinhi sa
Mindanao, latas sa daghang mga katuigan.
Mga kunohay
Adunay mga paghukum batok sa isigkatawo nga
makataronganon ug binasi sa mga pait nga kasaysayan ug
panghitabo. Apan aduna poy paghukum sa isigkatawo nga dili
makataronganon - kun prejudicesug biases- ug walay basihanan
sa tinuod nga kasinatian. Mga sagad nga panghunahuna nato
bahin sa mga grupo sa mga tawo ug sa mga tribo nga lahi kanato
mga negatibo man. Ang pirmi nato madungog mahitungod sa
mga Bol-anon nga ija-ija; aho-aho kuno! Tikalon gid kuno ang
mga Ilonggo, samtang kuripot daw ang mga Ilokano. Apan mga
kunohaylang kining mga panghunahuna batok niining mga tribo
ug walay basihanan kini sa tinuod nga kasinatian. Imposibli gyud
nga parehas ugija-ija; aho-aho ang tanang mga Bol-anon o nga
parehas ugkuripot ang tanang mga Ilokano. Nadungog lang
nato kining mga kunohay gikan sa atong mga katigulangan ug
bisan dili tinoud ato lang pirmi hunahunaon ug isulti kay mao ni
ang atong naandan.
Daghan sad mga madungog nato nga kunohay mahitungod
sa mga Muslim. Pirmi nato madungog nga mga traydor kuno
sila. Ug gamiton sad sa mga ginikanan ang pulong nga Moros
para ipanghadlok sa mga bata: Ayaw intawon paglaag-laag
sa gawas kay kuhaon ka sa mga Moros , o isulod taka ug sako
ug ibaligya ka ngadto sa mga Moros para patamnon ka ug luy-a
didto sa Lanao, o ipakaon ka sa tirong!!Siyempre, kun sultihan
ang gamay nga bata ug ingon niana mahitungod sa mga
Muslim, motuo dayon siya nga ngilad ug batasan ang tanang
mga Muslim mora sila ug mga mamamatay-tawo, o balbal, o
manananggal! Dili gyud mangaalim ang mga samad ni mawala
ang pagdinumtanay, ug ang pagkawalay pagsalig tali sa mga
Kristyanos ug Muslim sa Mindanao kun magsigi gihapon kita ug
tudlo niining mga kunohay ngadto sa bag-ong kaliwatan.
Kun ang tawo dali motuo sa mga tsismis ug sa mga kunohay
(mga impormasyon o mga kasaysayan nga walay basihanan sa
realidad) dali siya ilaron. Kasagaran, gamiton kining klaseha sa
mga tawo, kanila nga gamhanan aron magpabilin sila diha sa
bantayog sa gahom.
Kun ang tawo dili suweto sa kasaysayan sa iyang nasud dali
ra siya mopalit sa mga estorya o sugilanon bisan kon kini minugna
lamang sa mga tawo nga anaa sa gahum kinsa andam motuis
sa kasaysayan pabor sa ilang kabulahanan.
Ang panagbangi sa mga Muslim ug sa mga Kristyanos,
kasagaran, basi sa mga kasaysayan nga natuis. Kay kun ang
mga pagbati binasi pa sa mga tinuod nga panghitabo, ang
makasasala ra unta ang dumtan ug dili ang tibuok pundok diin
siya nahisakop.
Tataw kaayo ang sumada ni Brother Karl Gaspar
(Redemptorist) sa kasaysayan sa Mindanao:
Ang kahimtang sa kasamok o pagkawalay kalinaw dinhi sa
Mindanao nagsugod niadtong unang mga pangahas sa mga
conquistador sa Espanya sa pagpangsakop ug mga kolonya
kapin na sa 400 ka tuig nga milabay. Sumala sa atong nasayran
sa kasaysayan, ang kolonisasyon gihimo sa pinugos ug linuog
nga pamaagi ginamit ang armas, bisan kun kini gipakaylap
pinaagi sa pagpamunyag sa mga Lumad sa mahari-hariang
pagkontrolar sa ekonomiya, kultura ug politika sa kapupud-an.
Ang mga gamut sa kagubot sa Mindanao wala lang
magsukad diha sa kapid-an ka siglong mga gubat tali sa
mga langyaw ug mga Lumad, bisan pa man kon mao kini
ang dugokang hinungdan. Nahimo usab nga hinungdan sa
kasamok ang pinugos nga pagpatunhay sa bag-ong pamaagi
sa panginabuhi, bag-ong istruktura sa ekonomiya, bag-ong
mga tinuohan ug bag-ong politikanhong sistema nga miilog sa
naandang mga pamaagi sa lumadnong mga katilingban.
Dili kalikayan nga ang mga Lumad sa Mindanao wala lang
miilang kaaway sa mga kasundalohan kundili sa mga tawo usab
nga nangabot sunod sa mga sundalo. Bisan ang mga nanglalin
o nangdayo giisip usab nga samukan ug manggugbot. Sa wala
na ang mga Espanyol, ang gihimo sa mga Amerikano nga
pagpalig-on sa kolonisasyon pinaagi sa pagpalalin sa mga
taga-Luzon ug Kabisay-an nganhi sa Mindanao wala gyud
makatabang pagtukod ug kalinaw.
Ang unang hugna sa mga dayo nga miabot sa
kabaybayonan sa Mindanao maoy naghulagway niining maong
palisiya. Sa ngadto-ngadto ang mga dili taga Mindanao hinoon
maoy nahimong kinabag-an sa mga lumulpyo sa Mindanao.
Archdiocesan News
LAMDAG
January 1-February 9, 2016
Si Most. Rev. Jose A. Cabantan, D.D., uban sa mga kaparian sa Arkidiyosesis sa Cagayan de Oro
New Evangelization
Proclamations 2015
The
Confraternity
of
Catholic
Lay
Theologians
carried out proclamations of
the Faith as part of the New
Evangelization. Last Oct 31,
2015, a big crowd gathered at
the plaza of Mati in Claveria,
Misamis Oriental, under the
parish of Fr. Joel Lusat, SSJV, to
witness the proclamation of the
Gospel of Christ. It is interesting
to note that there were nonCatholics who attended the
event.
Moreover, prior to the
said event there were two
separate New Evangelization
proclamations in two different
places. One was at Brgy. Loguilo,
Alubijid under the Parish of
Msgr. Elmer Abacahin, SSJV, PC,
Features
LAMDAG
January 1-February 9, 2016
PAURARAY
LK.2:16-21
Mao! Pauraray para hayahay! Mao man gani nga gusto nato ang patsada nga
kinabuhi sa kanunay. Mao nga sugdan sa katawa para kanunay daw happy og sa
sigeng katawa gipanuhotan na ug libre na dayon ang pabuto kay sa dihang dili na
mapugngantottototot tottottot tototot tottot. Mao nga gapaningkamot ta nga
sugdan nato ang tuig nga nindot aron malihian kini aron nindot pud ang tibuok tuig.
Mao kinahanglan nga naay bag-o gyung sinina nga adunay linginlingin, bag-ong
karsunis nga adunay linginlingin, bag-ong sapatos nga adunay linginlingin ug bisan
unsa basta kay bag-o nga naay linginlingin ug apil dagway nga lingin gibag-o. Mao
gyud!
Mao! Pauraray para haruhay! Mao gyud intawon nga bisan unsa na lang
ang gabuhaton aron mapauraray ang kinabuhi, sama sa grabe nga kinan-anay,
tinagayay, niluksuhay, sininggitay, sinayaway, kinantahay, pinakpakay, sinabaay,
kinataw-anay, pabutohay hangtud nga magkinantiyaway ug magnilibakay. Mao nang
pauraray gyud taman sa ginhawa aron lagi swertehon sa tibuok tuig. Mura bag ang
kinabuhi ginabasi lang sa atong tawhanong panghunahuna o pagtuotuo. Mao nga
bisan nakabalo na kita nga kinahanglan nga mulihok gyud kita aron maharuhay
ang kinabuhi apan naghunahuna gihapon kita labaw sa tanan nga adunay gahom
gyud ang pagpauraray o ang pagpaswerte o ang pagpalihi nga ang basihanan daw
mao ang usa ka maayo nga pagsugod sa tuig. Mao nga daghan kaayo kitang mga
tulomanon ug mga rituals nga makahatag daw kanatog kagana sa pagkinabuhi. Mao
bya gyud kuno!
Mao nga naunsa naman diay ning basihanan sa tinuod natong pagtoo. Mao ba
nga mag-agad lang diay kini sa pagpauraray. Sos oy! Mao siguro daghan kanato wala
makahibalo nga ang ginasaulog nato sa pagbag-o sa tuig basi sa atong pagtoo mao
man ang kapistahan sa Mahal nga Birhen Maria - ang Inahan sa Dios. Mao nga sa
pagsugod nato sa tuig ang atong kasagaran madungog ang Happy New Year dili ang
Happy Fiesta sa Mahal nga Birhen Maria. Kay ang hunahuna sa tawo mao lang ang
pagbag-o sa tuig mao nang pagpauraray lang gyud ang buhaton sa tawo dili kadtong
pagpadayag sa lawom nga pagtoo sa gahom sa Dios nga nagalihok diha sa Bulahang
Birhen Maria. Mao gyud unta ba!
Mao nga nakapamalandong ako nga ang basihanan usab diay sa usa ka
malampuson nga kinabuhi mao ang atong paghatag og bili kang Maria. Ang Dios
sa pagsugod sa bag-ong tuig nagapahinumdom kanato kang Maria alang sa usa ka
makahuloganon nga kinabuhi sa tanan. Naamgohan nako nga kon si Maria ang anaa
sa kasingkasing sa tanan sa pagsugod pa lang sa tuig nan usa ka mabungahon gyud
nga kinabuhi ang atong masinati. Nakahunahuna ako kon awaton lang nato si Maria
sa pagsugod sa tuig mabulahan kita sama kaniya. Mao kon magpauraray lang kita sa
sabakan ni Maria sigurado gyud ang kaluwasan alang sa tanan. Mao lagi!
Mao aron dili ta makalimot kang MARY ug mabuhat nato ang angay buhaton sa
pagsugod sa tuig atong hinumdoman ang mga litra sa ngalang M.A.R.Y.
M-MEDIDATE GODS WORD. Atong handurawon ang mga pulong sa Dios nga
maoy mogiya kanato sa hustong buhaton aron atong mabatunan ang tinuod nga
kalipayan sa kinabuhi. Pamalandungan nato ang kinabuhi ni Hesus ug Maria aron
maangkon nato ang kaluwasan.
A-ACCEPT THE TRUTH. Dawaton nato ang kamatuoran sa mga pagtulonan sa Dios. Ang kamatuoran maoy maghatag kanatog kagawasan. Si Hesus ang
kamatuoran. Si Hesus ang maghatag kanatog kagawasan. Siya ang kagawasan sa
atong mga pagpakasala.
R-REFORM OUR LIVES. Pagbag-o sa kinabuhi. Ang pagbiya sa atong kasalanan ug ang pagbuhat pag daghang maayong butang ilabina sa mga tawong mas
nanginahanglan. Ang pagbag-o sa kaugalingon maoy sinugdanan sa kabag-ohan sa
pamilya,katilingban ug sa tibuok katawhan.
LAMDAG
will be more than happy to print greetings and announcements at reasonable rates.
SAKSAK-SINAGOL NI
PEPOYE
Archdiocesan News
LAMDAG
Cagayan
de
Oros
City Inter-Agency Council
against
Trafficking
mahitungod
sa
National
Youth Day. Ang walo (8) ka
tema nga gihisgutan mao ang
Personhood, Live Pure, Climate
Change, Vocation, Indigenous
People,
Taize,
Kabataang
Bayani ug Bullying.
Dako ang pagpasalamat sa
kapunungan tungod sa suporta
nga gigahin sa matag parokya
sa arkidiyosesis nga nagpadala
ug representante nga mga
kabataan aron molambo ug
mahatagan ug dugang kahibalo
sa nagkadaiyang isyu.
Ang
mga partisipante
sa National Youth Day nga
gipahigayon sa Tuguegarao,
naghatag ug re-echo seminar
sa mga kabatan-onan sa
arkidiyosesis sa Disyembre
12, 2015, sa parokya sa Our
Lady of Fatima, atol sa Youth
Ministry Awareness Week.
Gitambongan kini sa 92 ka
mga batan-on.
Nagsugod
ang programa sa may alas
9:00 sa buntag, diin nag-ilaila
ang matag usa ug naghatag
ug
dugang
impormasyon
he said.
Fr. Montemayor presided
at the Eucharistic celebration
on January 1st, the Solemnity
of Mary, Mother of God at
Fatima Chapel, Velez St.,
Cagayan de Oro City.
He said that it is also
our call and challenge, and
a new years resolution to
recognize Mary, the Mother
of God as our mother too. We
are challenged to give honor
and respect to our very own
mothers. We have to respect
and value all their sacrifices
rendered to us. If we give
respect to our mothers and all
women, we show respect to
Mary the Mother of God, he
said.
The Council of Ephesus
taught that Mary is truly the
Mother of God, since she gave
birth to the Second Person of
the Trinity who became man
for our sake. This title of Mary
is solemnly proclaimed by the
Council of Ephesus in 431.
Sa Deciembre 8, 2015,
mabulokong gisaulog ang
kapistahan sa Immaculada
Conception ni Maria, Bulua
diha sa santos nga misa nga
gipangunahan ni Fr. Julius
Clavero, SSJV, uban sa kaparian
sa Cagayan de Oro.
Nag-ingon si Fr. Clavero
nga diha sa iyang titulo nga
Immaculada Conception, si
Maria puno sa grasya sa Dios.
Si Maria bulahan kaayo sa
tanang kababayenhan
kay
gikahimut-an siya sa Ginoo
tungod sa pag-uyon niya sa
iyang kabubut-on.
Si Maria gitawag nga
bag-ong Eva, nga larawan
sa pagkamasinugtanon, sa
Dios. Sa iyang titulo nga
Immaculada
Conception,
gipahinumduman kita nga
sama kang Maria, kita usab
mahimong
masinugtanon
sa Dios. Magpasalamat kita
kang Maria tungod sa iyang
pagkabalaan, nahitabo ang
plano sa Dios nga kaluwasan
alang kanatong tanan,matod
ni Fr. Clavero.
Nag-ingon siya nga ang
relevance sa
Immaculada
Conception sa atong panahon
dako kaayo. Ang sala makaguba
sa atong hulagway isip anak sa
Dios. Kon makasala kita, anaa
ang grasya sa pagpasaylo diha
By Sarah Palacio
Birthday Celebrants
for January
January 3
Fr. Bon Genson
January 14
Fr. Raoul Magracia
January 18
Fr. Remar Dagoc
January 20
Fr. Enerio Tacastacas
January 28
Fr. Noel Ebana
Fr. Der John Faborada
Anniversaries
January 3
Fr. Garry Igot
Fr. Nathaniel Lerio
Fr. Lyndon Zayas
Ang mga kaparian sa Arkidiyosesis sa Cagayan de Oro