Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 123.
Uploaded by
Patrologia Latina, Graeca et OrientalisMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 123.
Uploaded by
Patrologia Latina, Graeca et Orientalisti
Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto
http://www.archive.org/details/patrologiaecursu123mign
PATR
CURSUS COMPLETUS
SEU BIBLIOTHEGA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
OMNIIilH SS. PATRUM, DOGTORUM SCRIPTORIIMOUE ECCLESIASTIGORDHf.
SIVE LATINORUM, SIVE GR^CORUM,
QVl AB ^VO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII III (ANNO 1216) PRO LATINI3
ET CONCILII FLORENTINI (ANN. U39) PRO GRJECIS FLORUERUNT :
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIOM QOiE EXSTITERE MONOMENTORUM CATHOLIG^E TRADITIONIS PER QOINOECIM PRIMA
ECCLESI^ S^CULA,
JUXTA KDITIONES ACCURATISSIMAS, INTEH SE CUMQUE NONNULHS CODIGIBUS MANUSCRIPTIS OOLLATAS, PERQUAM DILIOEN*
TKR CASTIGATA; DI3SERTATI0NIBUS, COMMENTARUS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATa; 0MNIBU8
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU^ TRIBUS NOVISSIMIS S.KCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS DETKGTIS, AUCTA ;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUGTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTI-
BUS,DONATa; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINA-
RUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFIGANTIBUS, ADORNA-
TA ; OPERIBUS CUM DUBIiS, TUM APOGRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINK
AD TRADITIONKM EGCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;
DUCENTI3 KT AMPLIUS LOCUPLETATA INDIGIBUS AUGTORUM SIGUT ET OPKRUM, ALPHABETICI3, CHR0N0L00ICI3, STAT»>
STIC13, SYNTHETIGIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUK RELIGIONIS PUNGTUM, DOGMATIGUM, MORALE, LITUR-
OICUM, CANONICUM, DISGIPLINARE, HISTORICUM, ET GUNCTA ALIA 3INE ULLA EXGEPTIONE; SED PRyESKRTIM
DU0BU3 INDIGIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SGILICET RERUM, QUO GONSULTO, QUIDQUID
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNU3QUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM 0MIS30,
IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SGRIPTURvE
SACR^, EX QUO LECTOBI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES KT IN QUIBU3 OPKRUM
SUORUM LOCIS SINGULOS 3INGUL0RUM LIBRORUM 3. 3CRIPTUR.K VERSUS, A PRIMO
GENE3E0S USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMKNTATI 8INT .*
EDITIO ACCURATISSIMA, G-ETERISQUK OMNIBUS FACILK ANTEPONENDA, 31 PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS,
CHART^ QUALITAS, INTEGRITA3 PEBFEGTIO C0RREGTI0NI3, OPERUM RKGU30RUM TUM VARIETA9,
TEXTUS,
TUM NUMKRUS, FORMA VOLUMINUM PKRQUAM GOMMODA SIBIQUK IN TOTO PATROLOGI^ DKCUR3U C0N3TANTER
SIMILIS, PRETII EKIGUITAS, PR^SKRTIMQUE ISTA GOLLEGTIO, UNA, METHODICA KT CHRONOLOOICA,
SBXGKNTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HAGTENU3 HIC ILLIG SPARSORUM, PRIMUM AUTEM
IN N08TRA BIBLIOTHEGA, EX OPKHIBUS ET MSS. AD OMNES vETATES, L0C03, LINGUAS F0RMA8QUE
PERTINKNTIBUS, COADUNATORUM.
SERIES LATINA PRIOR,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIiE LATINiB
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III.
AGGURANTI^VJ.-P. MIGNE,
Blbliolhecce Cleri universoe,
---,-,-,--£
SIVB CURSUUM COMPLETORUM IN SINGUL^~ ECCLESIASTICJ; RAMOS EDITORB.
grn^o*
PATmiOGlM TOMUS CXXIIL
ADO, USUARDUS, - USUARDI TOMUS PRIMUS.
PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUGGESSORES,
IN VIA DICTA: AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CHAUSSEE DU MAINE, 127.
1879
CLICHT — EX TYPIS PAULI DU1'0NT. 1'2, VIA DICTA BAC D^ASNIERES. (1340.12.70.
7HE INSTITUTE Cf MCiA^VAL STUDIES
10 ELP/SSLEV PLACe
TGFlOiriO 5, CAr.in.^,
DEG
S^CULUM IX
USUARDl MARTYROLOGIUM
EX RECENSIONE R. P. SOLLERII, ET AD EDIIIONEM BENEDICTINAM COLLATUM
PR^MITTUNTUR
SANCTI ADONIS
OPERA,
AD FIDEM EDITIONUM ROSWEIDI, MABILLONII, ETC, REGOGNITA ET EXPRESSA,
ACCURAMTE J.-P. MIGNE,
BIBLIOTHEC^ CLERI BJMIVERS^
SIVE
CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI/E ECCLESIASTIC/E RAMOS EDITORE.
TOMUS PRIMUS
PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES
IN VIA DIGTA AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CHAUSSEE DU MAINE, 127
:
1879
ELENCHUS
AUCTORUM ET OPEnUM QU>E IN HOC TOMO CXXIII CONTINENTUR
--T--<H
S. ADO ARCIIIEPISGOPUS VIENNENSIS IN GALLIA.
Sancli Adonis Elogiiim hisioriciim. Col. 9
— Chronicon. 23
Vctus Romanum Martyrologium. 143
Libellus de Fesiivitatibus apostolorura. 181
Sancti Adonis Martyrologium. 201
Appcndix ad S. Adonis Marlyrologium. ^ 419
Passio sancti Desiderii. 433
Adonis privilegium pro ecclesia Velnensi. 4i3
Vita sancti Theuderii Ibid.
Appendix. — Translatio S. Barnardi. 449
Miracula ejusdem. 431
USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS.
Usnardi Martyrologium, • 453
t-Or—wrm
T""' — "^' -="^-»- j--^^ -- -^ -rt
m- m ^tnm ---I- -n- -
ANNO DOmm MCCCLXXV
SANGTUS ADO
ARCHIEPISCOPIS VIENNENSIS IN GALLIA.
SANCTI ADONIS ELOGIUM HISTORICUM.
(Apud Mabill., Acta SS. ord. S, Bencd., lom. VI.)
Adonem, Vicnnensem archicpiscopum,non ma- A (pic iitilc jiulicassct. Exliinc non parvnm tcmpns
nornnlcru-
gis digiiitatc qiiani scnptis claruni salis ellhixcrat, cnm eccc cpiscopus obitu Vicnneiisis
ditiomncs.At(|uisqiialisvcantcpontilicatumfiicrit, pricsulis certissimc comiierto, agcrc disposuit iu-
nemo,quod sciain, hactenus cxplicavit. Mirainintui- tentius, quatcnus iii Viennensi Ecclcsia ordinarcLur
lorsannonnnlli quodBcncdictimc famili;ccumaniiii- e|)iscopus. Quocirca ex conscnsu tam cleri (iiiam
mcrem, cum Trithcniius, Wion, Mcnardus, Buccli- j)lel)is,cuin consi'.io ct ])ricscntia comprovincialiiim
nusetalii,cumFastis nostrisnon inscripserint; sed fpiscoporum idcin Dci famuUis Vienncnscm conse-
mirari dcsincnt cum facti mei rationem oxposuero. cratnr ponLificcm.
in
2. Adonis Vita; compcndium invcni in Breviario V. Ncqneenim, nt moris est plerisque, mox sus-
collegiatic Ecclesia) Romanensis apud Allobroges, in cepto lionoris gradu in superbiam clatus cst sed :
qua cclebris est Adonis mcmoria quo in IJreviario,
: niagis in cfjopla pcrsistens liumilitate, oinnes quo-
typis vulgato anno 1612, sanctorum acta, non rc- que subditos scciindum suum modum imitatorcs
c'entiorum,sedvctcrum auctorum qui ca scripscve, veritatis fieri assiduc inonebat, dicens Discile a :
totideni verbis refcruntnr id qnod factum ctiam iu
: me quia mitis s?m et himilis corde.
Adonc,cnjus festus dics ita notatur in dicto Brcvia- VI Cujus tain salubri lainqne sancto studio in in-
rio xvii Kalendas Januarii Sancti Aclonis ejiiscopi
: troitu sanctjc matris ccclcsia!,in lionorc Salvatoris
et confesso7-is. Ornnia dices de communi praler Legen- coustructa), domunt^ulam quamdam instar scpulcri
dam\ et infra Incipit Vtta sancti Adonis arckiepi-
: Dominici construi fccit ante cujus ctiam ostiolum
:
scopi Vieniiensis. Qmc vcrba satis innuunt ejns Vita3 altare, cx lapitlibus concavum, ad nomcn Mariic
compendium,qualc moxexipso Breviario exhibebo, g peccatricis, Pctri quo(iuc negatoris, latronisqiie
a vctusto auctore qui sancti Adonis res gestas littc- confessoris solemnilcr consecravit. Quo dum nuilti
ris antiquitus mandavit, dc verbocxccrptumfuissc. advcniunt a;groti, pcr intcrccssionem eorum ad
3. Accedit quod Ecclesia Viennensis in suo Brc- propria itcti consncvcrunt rcverti.
viario, quod antc ccntum viginti annos typis edi- vii. llospitalitatis vero, scd et inisericordiic in
tum est, iisdein ferc verbis utitnr ac Ronianensis, paupcrcsquanlaci cura,quantavc assiduitas iuerit,
usqne ad clectioncm Adonis in archiepiscopum. stylo mandarc non cst necessc cnin ostium domus
:
Aliam enim ab co loco narrationem dc rcbus ab ipsius non alio, scd nequidcm rcfcctionis tcinpore
Adonc jam pontilicc gestis cxhibet Viennense Brc- clausum fuerit. Unde merito cnin bcato .lob dicere
viarium, cujus copiam nobis submisit hnmanissi- potcrat Ostium memi viatori patuit, et patcr fui
:
mus vir Pctrus Louvetns doctor medicus ct liisto- jyawperayn.
riographusDombcnsis.UtriusqueBrcviariilectioncs viii. Vcrum indcfessus laborator, licct dic tantis
novem juvat hic vicissiin repra)scntare. occuj)arcturhonorum ojicrum exercitiis,noctu non
.sc totum credcbat sopori, tanquam iliurno labore
Ex Breviario Viennensi.
fatigatus scd ad satislacicndum iiatunc aliquan-
:
I. Tempore
Caroli rcgis, post patrcni Ludovicuni tisper quicle sibi indulta quod supererat noctis,
imperatorem in Francia rcgnantis, hic sanctus vir orationi dcdicans, temporius Fratrcs ad vigilias
nobili prosapia exortus, duin adhuc infantulus noctnrnas surgerc coni|)ellcbat. Ubi ct ipse solito
esset, in monastcrium quod Fcrrarias cx antiquo j)riesens, lecliones et rcsponsoria protrahcndo dc-
vocant, a parentibus traditns cst. canlari facicbat quous(iuc, dici lucc appropin-
II. Dcliinc famossissiman beatiPetriapostolornm quante, matutiiuc laudes agcrcntnr.
principis domum castcraqnc sanctorum loca in Ro- IX. Cumqnejam temj^us adessct quo DoininnsRex
maiia urbc constituta, orationisgratia Deo comite regum militein suum a laborc quicsccrc vcUet, scx-
visitavit, ibique quinquennio fere sedit. Et rc- tum dccimum circitcr aniium in cpiscoj^atn pcr-
gressionis iter arripiens, Ravcnnam dcvcnit ubi :
ag-eiis, dc pra'senti ad futuram vitam ITdici fiiic de-
aliquandiu rcinoratus qucmdam ctiam libellum a migravit. Ciijus corpus a clcro ct univcrsa plcbc
quodam fratrc rcligioso prajstitum transscripsit, cx iiiore deportatnin, atque in Ecclcsia sanctorum
quo ad dcscribendas sanctorum martyrum passio- apostolornm, intcr priedccessores suos pontilices,
nes sese non inodice adjulum fuissc tcstatur. tuinulatum est.
III. Indepedeinmovcns,Lugdunumfainossissiinam
pervcnit ad urbcin. Ibi tunc pnccrat Rcinigius pra>- Ex Breviaro \Romanensi.
sul cximius, rcgibus admodum charus. Ilic Dci fa- I. Tempore Caroli regis, post jiatrcm Ludovicnm
mnluni Adoncm in habitu paupcris pic suscipicns, iiniicratorcm in Francia rcgnantis, hic sanctus vir
quaiquc illi necessariaexhibuit. At ubi collocutionc nobiliprosapiacxortus,dumadhuc infanlulus cssct,
mutua, ut erat prudentis ingcnii, qu;c in illo late- in monastcrium quod Ferrarias cx antiquo vocant,
bant scicntia^et probitatis insignia pernosccre po- a jiarcntibus traditus est.
tuit, secum retinere toto annisu conatus cst. II. Cuinque sub regulari censnra degerct, inque
IV. Et ad abbatem ipsius deprecatoria legatione illocoenobiocaeterisarctiortnnctcmporishabebatur
acta, litteras permissorias impetravitad seretincn \l. haberetur], divinitus inspiratus atquc clcctus.
dum in suum sua^que Ecclcsiic obsequium quous- :
L' omncssibicoa)VOsinstudiislittcrarumi)'rtcircca?pit
P.VTROL. CXXllI. ,^.r, 1
1i S. ADONIS AUClIIEIMSi;. VIKNNEXSIS 1-2
Ijasciviani cliain linic aUali amicam caHcraiinc imc- A promitlcrcdignati cstis, largiti fnoritis, conabimur
rilia nsi|niMni;iinKMlecliiKins,scnnni i)ci'rcct()nini(|iiL' gr;iti;is cnmnlarc. C^otorum ([iiod diligcntor soriit;i-
yravoinconvcrsatiuiUMnsectafisollicilnssalagciiat. miiii, novoritis momicliuni ct disci|)uliiiu moiiin Ad.
III. Vornin roboro jani jnvonlnlis aniniatns, ij^Mio iiuii([ii;im ;i nostro monastorio ;uifngissc scd ;i(l :
dosidcrii irrolVa^'al)ilisncccnsnsost,nltloiniiiii licali |ictiti(jiicin l)cat;o momoriio .M;irc\v;ir(li :ihl);itis cx
l*oti'i |)i'inci|)is apostoloniin cictoraiiiu! saiicloniin l*niiiii;i ;iiit Prono;iin ( /. ;i(l Pr()iic:im) nobis cum;i
loca in UoiiKnia iirlic c\li'a((iio i;onstitnla oraliouis liuncslc dircctiim, cl c.iiiii illo ;ili([ii;iiidiu ooiivors;i
!,'ratia visitarot. Idoo(|iio pcrogi-ini liahilum assii- tiun, ([uuruin(l;iiii invidiosunun vit;isso iiisidias : ct
mons optatnin ilor a^j,'roditiu'. iiido discondi stndio ol ([iiictis ;imoi'oin urboLu,L;(lii-
Qni domiiin aposlolicam iuimilis lialjitii, dcvo
IV. ncnsiiim constilisso. Ucvorciitissiinis ;uitcin viris
tns cordc in;,'i'ossiis, in orationc continiia pcrvi.^il, Uonii^ioctll. Cr:iliano[)olit:inoiiist;iiitor [)Ostid;iiiti-
iioctiiriiis c\cul)iis pcrnoctarc croi)iiis nsiiiic ad In- bus, ct conv('rs;itioncin n)cmor:ili fratris l:iu(l;iii(i-
com inaliilinam i,'anilcljat. Sano ciun in Uomana urho hns, ([uan([u;iin olim mo:iin vcrhis iKihnissot liccii-
omnibns pono notusossct, (|iiin(inonnio Ibro oxacto tiain, cti;im r('gul;irc'S liltcnis acccpissc qn;c |)ro- ;
Uavcnnamdovonil: ul)i f[ii(;mdamlil)olluina(|iio(iain l:it;o, ([iiid dccosontiam, lidcli robitiono fatohiintiir.
roliKioso |)ra'stitiim transscripsit, ad doscrihciulas Litlci';is otiam ciun occlcsi:isli(;:is iKiiicrc ;i vcncr:i-
sanctonun martyruiii |)assioiios. hili cpiscopo nostro (iiiciiiloiio ccrtissimc scio noc :
_
Indc LuKdiiiiiun i^crvcnit. Ibitunc lortcprajcral
v. impcdi-rc onin ;ili([iiid, si Dous cum vocat, ([uo jiistc
digiuc mcmori;o Uomii,'ins pr;osul oximiiis, rcgihns o,iiis intirmari [)Ossit clcctio. Uono a[)U(l nos convcr-
admodum cli:iriis. llic Dci lamuliim Adoncm pio J3 s;itnsost: ([ii;o [ilnrimiim indi.got Kcclosi:i, idonous
susoipicns, honi.^^nc oxliihiiit. At iihi soicnti;ootpro- cst ad docoudiim i'cgiil;iril)us ot [jonlilicalibus l"iil-
;
hitatis insi.i,'iii;i pcrnoscoi^c potuit, occlcsi;iin l)o;ili tus cst cpistolis ; [irogcnilonim nol)ilit:it(; oriKitiir ;
Uomani cum sihi adj^ioontihiis rcl)us in obsciiuinm in s;incto pro[)osito, judicio [incdictorum ;uitisti-
dclcgavit, nbi socrotins orationi vacarct. tuin, intcr ([uos dogit, dcvotcpcrdurat. Qnid rcstat,
VI Kxin ohitii Vionncnsi pr;csnlis compcrto,c.jns- nisi nt (|uod sanctis [)r;osnlil)iis Dous ins[)ir:ivcrit
(lcmKcclosi;cliiii diviiui iiispirationcsupcrlioc tr;ic- iiat? Qiiid [)utoin mirum, si ;ili([ii;indo ^ispcriiis ;ili-
ti, oiiiiiosincomnuincuuooonsilio p;iri volnntatodo ([iiid supor 00 locutiis suin? Illndciil^ia fuil iiiimico-
minum Adonom pctivcrun'. sijji pr;oiiciciidiiin opis- riun ('.jiis impudontor falsa vulgaiUium: istiid (|uod
oopnm. Quocirca oxconsonsntam clcriiiuainjilchis nunc iittoris alligo (/'. allogo), nicnm cst judiciiim
ciim consilio comproviucialium opiscoponun idoin constaiUcr prins visa, ct postca com[)crta narraii-
Dci ramnlns Vicnnonsom consccratnrin pontiliccii). lis. Cii|)io vos valcrc fclicil.cr. »
VII. Ucli.^:ionom voro cornons a sui oljso.rv;iutia Kx liac Liqii O[)istola discimus monaclium
;;.
p;irtiin dclbcissc advcrsarum causarum occasiouc, ([ucmdam Fcrraricnsom, noljilom, doctum, ciijns
instititomnimodis, ut;idpristinamroctitiidinisnor- nomcn inci[)icbat a littoris Ad., dcgissc iiqirovincia
mam panhitim ipsiussludio rcrormarctur. Hinccou- LugU(lncnsi,Ucinigioct Ilcboni opisco[)isi)robatum,
stant institutionis cjus ])crplur;i docnincnt;i. Si([iii- ct :id cpiscoiialcm dignitatom olootuin qii;c omiii;! :
dcm ct dcnocturuis ct do diurnis olficiis psallcndi cum Uroviariis Vicnncnsi cl Uoinancnsicouvciiiiiiit,
ro,t,'iilam pulcliro constituit. ncc alii qnain Adoni lcgitimc a[)tari |)OssiiiU. ll;cc
Pr;ctorea ([uanto stndio ducchatur in a3di-
VIII. Q distinctius cxplicanda [icr [)artos. Scdantcquam id
riciisocclcsiarum iustauraudis vol cxornandis, clsi pr;cstoin, Lcctorom ;idinoncro docot, qiiantiim do-
fortc liominis dcsit toslimoniiim, noii dosunt tamou b ;it pulilica rcs littcraria diligoiiti;c cruditissimi
cadcm anlilicia. llos|)italit;ilis iii i)aii|)crcs ([uanla oi viri Stoi)li;ini U;iliizii, ([ui in uova cditionc Lu[)i ah-
cura ([uautavc assitluilas luorit, stylo m;uularc uon hatis opcrum id ogit uiiius vocul;c imo duplicis
;
c st nccessc prioscrlini cnin ostinin domns i|)sius
: tantum littcr;c corrcctiono, ut illustrand;c Adonis
non dicam alio, scd ncc qnidcm rcfoctionis tcm- nostri incmoriic pr.oforrct luccin. N;un cuni in odi-
porc chiusum fncrit. tionc Massoniiina [jrius logorotur, inon;u'lium moiini
IX. tcmpns adcssct, quo Dominus
Cuui((ii(' j;iin nonniiii((u;iin, ipsccollatioiic vctonimcodicuin roiio-
inilitom suum IjoaLa morccdc vollot doiuirc, scxluin suit monacluun mcum Ad. nunqu;im, t:iinctsi, uti
:
decimum circitor annum in cpisco[)atn aj^cns, do modi^stc fatotur, qnis fiicrit liic liomo, qucmduahus
pr;csenti ad futuram vitam fclici linc dcmii^ravit. liis littcris Ad. cxprcssum vidomus, divinarc non
Cnjns corpns in coclcsia sanctorum apostolorum poluit. Nunc ad orelincin rcrum ab Adonc gcstarum
olliciosissimc tumiihittim cst. Qni vixit annos plus acccdo.
ininusvc scptuagiiUa sex. 0, Cum Ado tomporc Caruli rogis, cognomcnto
Calvi, ortus dicitur, id co modo intorpretarc, quo
Ubi primum lucc lc.i,'i in IJrcviario Romancnsi,
4. similcs jain locos frcqucntcr cxposui, utootcinporc
nam lont,'c post Vicnncnsis cxoinpliiin ccccpi),ina- inclarucrit nam ouin rognaiUc (^arolo Magno, cir-
:
1,'no gandio ailcctus siuu quod illiislnmdi t;iiiti viri cilcr :iniiiiin uotingontosiinum, in liiccm prodiissc
aliqiiam liahcrcm m;itcriam. Scd illud volii[)talcm •p const:it. (juippc annosn;itussoi)lu;iginta sox,doces-
nicam tcmpcral)at,quo(lvctnstactidonca miliidces- ^ sit anno Christi octingcntcsimo septuagcsimo
scnt monnmcnt;!, qiiihus ista probarcm. II;t!C mihi quinto, ut [lostca vidcbimus. In utroquc Uroviario
Fcrriiricnsis 0[)istolas rc-
co.!,'itauti, ot Lu[)i ;ihh;itis nohili prus;i|)ia cxortus dicitur, apud Lu[)iiin pro-
lcgenti, occurrit 0|)istol;i o,jiis ccutosim;i vi.L,'osima gcnitorum noliilitatc oriKitus. P;itri:iiii oi fnissc
sccunda, qu;c votis mcis faciat satis. In liaccnim SVastinonscm aul Scnonicum [jagiim cunjioio.
cpistola, qu;c Ccrardo, [)roviuci;c dnci seu comiti, 7. Diim adliuc infantulus cssct, iu monastoriuin,
ctUcrta; ipsinsconju.t,'i,inscri[)tacst, ccrtissima dc- qnod Fcrrarias cx anti([no vocant, a parcntihus tr:i-
prcliondi inomoiit;i, ([luc in Adonom ojusquc rcs gos- ditus cst, morc scilicct in rcgiila sancti UcnediiUi
tas ita, ut supcrins cx[)osit;osunt, omiiimo oonvc- l^ncscripto dc ohlalionc ot su&ooptionc pncrornm
ninnt. Et quia lucc rcsiion parviiuomcnti cst^oporjc cap. JJO. Ilinc coii,jcctnr;im sumo, Adonom natiiin
nretium fucrit lioc loco intc.;,'rani addnccrc ciiisto- 1'iiissc in loco viciiio Fcrrariensi monastcrio,dc ((uo
lam, 11 1 nomo snspoct:im liahcat lidcm mcam. supiii-ins actum ad Vit;un sancti Aldrici arcliicpis-
Pr;ccollontissimo diici (i. otol;irissiin;c conjugi
<( copi Scnononsis. Istic a Signlfo ^ibbatcpuor snsco[)-
cjiis D. Lnpiis pi';i'scntcm ot fuliiraiu salutcm. tnsfiiisscvidctur:iihihcii(; oonvcrsatus, tcstcLii|)o,
« Scmpor iiisignis fama dc [iroljitatc vcstra bonos omncs sihi coa^vos in studiis lil tcraruin pr;i;ivit, cx
qnosqiic h.ctincavit sed nnnc in omninm notitia
: Urcvario Uomancnsi. Dc ejus doctrina lostimoiiiuin
ubcrins cfllornit, cnm camdcm probitatcm vostram sup|)C(litat Lupus,cum cum scriljit cssc idoncuin ad
succcssu profntiiro Cliristianiis omniluis Diviuitas docondiim ([ii;c plurimum iiidigot Ecclosia.
comjirobavit. Cum veio quic primo iioliiccii, postca S.PostaliquantammoramincanobioFcrraricnsi,
13 ELOGIUM IIISTORICUM. 14
acl pelitionem Marcwardi abhatis cx Priimia, seu A habuisset liccntiam, etiam rogulares literas (obe-
-'-•' ---- - '•- ' -•-
Pramicnsis, qui ab anno 8'29 ad 8[)3 loco pricfuit, dicutialcsvocant,acccpissc,el
'-
littcras etiam eccle-
honcstc directus ad Proncam cst quo nomine Au-
: siasticasscu dimissoriasa vcnerabili Gucnilonecpi-
sonius insua Mosella laudat rivulum qucmdam, qui scopo Scnoncnsi. Sane littcrarum studia tunc tcm-
locum istum prtetcrlluit undc monastcrium aii-
; poris, si alias unquam, Lugduui viguissc probant
quando Pronea, passim Prumia dictum, vocc non- viri docti Lcidradus, Agobardus, Aniulo, Remigius
nihil inflcxa. Attamen legere malim ad pctitioncm istiusEcclcsiic pontificcs,ct Florusdiaconus. Addit
Marcwardi al)batis Prumiam ad Proneam directum Romanensc Rrcviarium, Rcmigium ccclesiam bcati
Adonem ut dcsignetur Prumia? situs ad Proneam
: Romani cum sibi adjaccutibus rebus in oljscquium
amnem. Intcr utrumque monastcrium, Fcrraricnsc dclegassc Adoni, ubi secrctius oratioui vacarct.
scilicet et Prumicnse, ultro citroquc lacilis mona- Qua;nam fuerit illa ecclesia, certo pronuntiarc non
chorum commcatus erat tum quia ex Fcrraricnsi
: ausim forsan ccclesia sancti Romani, qmc in Vicn-
:
cffinobio assumptus fucrat Marcwardus, tum quia iicnsis urbis partc oricntali sita crat, tcstante ipso
cum Lupo magna necessitudine conjunctus crat. Et Adone inMartyrologio xiii kal. Deccmbris, ubi san-
quidem Ferrarienses Prumiam transmittebantur ad ctorum Sevcrini, Exsupcrii ct Felicis corpora in
disccndam maxime Germanicam linguam, cujus cam ecclesiam translata fuisse scribit, ct in liljello
usum co tempore pernecessarium fuisse tcstatur dc Vita sancti Theuderii abbatis mcmoratbasilicani
Lupus inepistolis 70 et 91. Quin etiam tcmporibus sancti Romani martyris insuburbiocivitatis,invico
illis monasteria, etsi nullo communis rcgiminis vin- Brenniaco qua; basilica bactcnus supcrest, Equi-
:
culo connexa erant, facilc tamcn monachis ultro B tibus Mclitensis ordinis commcndata.
citroque commeantibus patebant propter cjusdem U.Exin obitu Vienncnsis pra^sulis comperto,
reiigionis unitatcm,ut loquitur Marcwardus in Lu- ejusdcm Ecclcsise filii divina inspiratione super hoc
pina cpistola 72 ad Didonum Senonici monastcrii tracti, oinnes in communc uno consilio, pari vo-
sancti Petri abbatcm, in arte medica pcritissimum, luntate, dominum Adonempetiverunt sibiprfcficicn-
ad qucm monacho suos sanandos dirigebat. Ilinc dum episcopum. Quocirca ex consensu tani cleri
Lupus in epitola IIG ad monachos coenobii sancti quam plebis, cum consilio comprovincialium cpi-
Germani apud Antisiodorum Scmper quidcm in
: scoporum idcm Dei famulus Viennensem consecra-
coDUobiorum nostroruinhabitatoribus veracharitas tur in pontificcm. Iluic tamen clcctioni restitisse
viguit; sed nunquam tam ccrtis indiciis, utnostro nonnuUos, in his Gcrardum illarum partiuin comi-
lempore, sui magnitudinem declaravit. tcm, ob eamscilicct causam, quod Adoncni ex mo-
9. Prumia) aliquandiu commoratus Ado, ut habet nastcriosuo fugaelapsumcrcderet, docct nos Lupi
Lupus, postea quorumdam invidiosorum indiciis im- cpistola superior, in qua eum ab omni defectionis et
pctitus est quas ut vitaret, Romam sc contulit, ut
: infamia; la])c absolvit, contcstatus nihil impcdire, si
domum beati Petri principisapostolorum orationis Deus cum vocarct, quo justc ejus infirinari posset
gratia visitaret. Ilujus itineris nonmeminit Lupus, clcctio.ILcccontigitpostmortem Agilmari Vicnnen-
qui Adonis »mulis, uti ipsefatctur, nimis credulam sis antistitis, successoris sancti Barnardi. Il3ec,in-
adhibuitaurem, quiquealias monacborum suorum quam, clectiocontigit annosexagesimo supraoctin-
Romanas peregrinationes commcmorat in cpistolis gcntcsimum, ut constat tum ex actisconcilii Lingo-
101, 102 et 103 pro Aldulfo et Acarico tum lOGct
;
p ncnsis circa kalcndas .lulii anno prtccedenti cele-
107 pro Dolivaldo scriptis, tum sui ipsius, tuniGue- brati, cui Agilmarus intcrfuit tum ex Tusiacensi,
;
nilouis Senonensis archiepiscopi nomine, in ipso- cui subscripsit Ado sub dicxi kalendas Novembris
rum pcregrinorum commendationcm.Romai exacto auni 8G0 : tum deniquc cx Synodo Vicnncnsi, de
iere quinquennio, vir sanctus Ravennam devcnit: qua infra, quam Ado habuit aiino Christi 870, indi-
ubi qucmdam libellum a quodam fratre religioso ctionc tcrlia, episcopatusanno decimo. Ac proindc
pra3Stitum transcripsit ad describendas sanctorum Agilmarus cjus decessor annis novendecim, non no-
martyrum passiones, id est Martyrologium, dequo vem tantum, ut voluit .loanncs a Bosco, sedisse di-
postca rccurret oratio. Libellus isteestvetus Mar- cendus est siquidcm Baruardum Agilmari anteces-
:
tyrologium,quo usus est Ado in suo condendo, a sorem anno 842 dccessissc dcmonstratum est. Et
Roswcido oditum. Iluicprcefixa est Adonis epistola, quidem Agilmarus pridie Nonas.Juliasvita dcmigra-
contestantis, quantum ex vcteri illo Martyrologio vit, et quidcm anno 8G0, cx tomo i Aualectorum,
profecerit. Iluic operi, inquit, id est AdonianoMar- pag. 103: in cujus locum Rcmigius sanctao Lugdu-
tyrologio, ut dics martyrum verissime notarcntur, ncnsis Ecclesia) et Ebo Gratianopolitanus cpis-
qui confusi in kalendis satisinveniri solent, adjuvit copus cum clero et populo elegeriint S. Adonem.
venerabile et pcrantiquum Martyrologium, ab urbe Apud Joannem a Bosco in Appendicc Bibliotheca''-
Roma Aquilciam cuidam sancto episcopoapontiflcc Floriaccnsis, ubi dc Antiquitatibus Vicnnte exstat
Romano dircctum, ct mihi postmodum a quodain cpistola Nicolai papicprimi Adoni missa cum pallio
religioso fratrc aliquot diebus praistitum quod ego
: initio ejns pontificatus; qua in epistola eum sub-
diligenti cura transcriptum, positus apud Raven- monct tristari se quod in littcris profcssiouis fidei
nem, in capite hujus opcris ponendum putavi. lUcc- D suie ad poutificem missis Ado probarct quatuor
Ado inpraefatione Martyrologii suirexquibus supe- duntaxat synodos generales, quinta et sexta praj-
riora Viennensis Breviarii vcrba derivata sumt. termissis explicaret hac de re mentem suam
:
10. Ravenna digressus Ado, indc Lugdunum pcr- mittere se interim ])allium et capitula synodi Ro-
venit, ubi tunc priECrat digna3 memoriic Remigius mana!,quam recens tenucrat. Misit et aliamsubinde
prtesul eximius : qui Dci famulum Adonem pie eidem epistolam, qua Vicnnensis Ecclesiie privilc-
suscepit, etqaa)quenecessariaillibcnigne cxhil)uit, gia confirmat. An septimam synodum probaverit
At ubi collocutione mutua, quae in illo latebant Ado, inccrtum imo in Chronico, quod post accep-
:
scicntiieetprobitatis insigniapernoscerc potuit, se- tam episcopalcm dignitatcm condidissc videtur,
cum retinere toto adnisu conatus est. Et ad abba- hanc synodum rcjicit quie mcns tum Gallicaniie
:
(,cm ipsius deprecatoria lcgatione acta, litteras pcr- Ecclesia) crat. In brcvi Chronico Vicnncnsiuin antis-
missorias impetravit ad cum rctincndum in suum titum,quod anno 1139jussu Burnonis conditum est,
sua3queEcclesia3obsequium,quousqucutilc,)udicas- S. Ado pallium ct conlirmationem privilcgiorum an-
set. Vienncnsi Brcviario hac in rc concordat Lu|)us, uo 8G1 a papa Nicolao rcccpisse cum dccrctis Late-
testatus Adonem discendi studio ct quictis amorc rancnsis, id est Romani concilii pcrhibctur.
inurbe Lugdunensium constitisse. Revcrentissimis 12. Ncquc vero, ut nioris est plcrisquc, mox sus-
autem viris Remigioetllebone Gratianopolitano in- ccpto honoris gredu in superbiam elatus est sed :
stantcrpostulanlibus, etconvcrsationcm memorati magisinca^ptapersistenshuinilitate, omncsquoque
IVatris liiudaiUibus, quanquam oliw WQa;ii, inquit, subditos secuudujn suum modum jmitatores Verita-
41 S. ADONrs ARCmFPISI). VIENNFvNSIS 16
tis llepi assidno moncbal, dicens Diseiie amequia : A pap;c [iro siinonia; ct qiiia pcr inaniim laicam qui-
mifis siim el humilis mvde {Malth. xi, "il») qiKC Vfi'- : li ct indigni ;id C|)isco|)atitin proniovci^antiir.
lia k'},'iiiitiir iii ({rcviarii) Viriiiitiisi. IS. Atino «()'.» dcfmicto Eboitc Ct';iti;iiio|)olis cpi-
13. .Viiiio, S(i() fx Aiiiialilnis ncrliiiianis, (larolns sco|)0, Lotli;iriiis rcx ;i fr;itr(! siioLudovico sc-
rcx coj,'iK)iiiC'nlo (lalviis, <( i.oUiariiis rcx Atliniaoi citndo int[)cr;itorc ol)liiiiiit,iit ([iiiihim suo clcrico,
inissaliciiin conitiiiinilcr ordiiiaiit pro ncKolio Tciit- licriKirio iiominc, c[)iscop;ttutn Gr;itiauo[)olitaniiiit
l)crj,';c ipsiiis l.olliarii pcllicis, ct, (laroltis (iiiidcin conccdcrct. Liidovici li;ic d(! n; littcr;is ;iccc|iit Ado
pcr Scncitscin arcliic[)iscopiiiii, ct Lolha-
K;,'iloiiciii [)ri(ii<; Idits .liilii (|tiil)us moticb;itiir, iit (|ii;im pri-
rins pcr Adoncin
Victtncns(;tn arcliicpiscoptim, ac inittn ctimdciii Rcrii;iriiini cpiscoi^um ordiiiarct. Iluc
pcr Wallariiim stiiim a sccrclis domcslictiin, pap-c Jilias cti;im K;ilcii(lis .\tigusti acccpit titm ;il) Lotha-
Nicolao (|ita' silti visa siiiil sccrctins inandattt. .Vdo rio rcgc, qui ipsnm ccrtiorcm lacit dc prospcro iti-
id pra'slttit littcris scriptis ad .Nicolaum, ctijtis stio Roiiiiino, i)r;i'cipit(|iic, iit rcdciinti sibi ob-
n(!i'(!
rcscriptiim li:ic dc rc tioii ititc^'riitn cxslat, iti ([tto vi;im vciii;it ad s;iticliiiii M;itiricitiin tiim ;i (Jarolo :
pontircx sanctissimitm conrratrcm Adoticm arcliio rcgc VI Kalciid;is Scptiiiiibris, ([ui Adoiicin sibi clia-
|)iscopiiin latidal, (jitod pro statti satict;c Dci Kcclc- rissimitm voc;it, sigiiillc;iiis, sc cui(l;iiti clcrico, dia-
8i;o lcrvcntins invis^ilcl, ct contra dclin(|ttctttiitm, cono olim vcncr;ibilisarcliici)isco[)iRcmigii,ct[)Ost-
[)r.uvaricatoriim, ct sanctantm lc^ttm vioialoriiin modiiiii Lotliarii ticpotis stii, it;i conccssissc Gra-
morcs ct actiis [icr zcliiin rcctitiidinis crcclns sit. ti;tnopolit;iiium cpiscop^itum, nt vcstro, iiiquit, jii-
14. Kxstant ct ali;c Nicolai cpistoUc ([ttatnor dicio si cationicc [irob^iviwitis, ibi a V(!slra saticti-
.Vdoiii scri[)t;c in A[)|)Ciidicc scciinda C|)istolarnin B latc ordinctur ('|)iscopus. Exst;itit h;c liltcraj a|)ud
Mcolai, in toino viii Concilioruin cditionis \a\\)- Sirinonditm iu Conciliorum (Jalli;c totno in.
l)can;c. Iii |)rinia rcs|)Otidct jiontiicx Adonis cotistil- 1<). .\(lo vcro ccriicus rcligioncm a sua obscrvan-
tis dc hotltarii divortio ct dc Alvico clcrico
i'ci,'is :
tia partiin dcfccissc a(lvcrs;iriim causarum occ;i-
in sccutida, infcriorcs ccclcsias a Koiitanis cotisiic- .sione, institit omniiiiodis, ut ad pristinam rcctitu-
tuditiibtts rcccdcrc non dcbcre in tcrtia, r;ilioncm: dinis norinan [);iulatim ipsiusstudio rcformarctur,
reddit (lilat;c sytiodi, ct Adonein corri[)it, ([tiod (Ic- uti lcgimus in Rrcvario Romanensi. Ilinc constant
rardi comitis iircshytcritin dixiss(!t luiti variiscoti- ; institutionis cjtis per|)lur'a-documcnta sif[uidemet :
rcspondct iu qii;irta privilci^itim nicli'0|)olis
siiltis :
de nocturnis ct di! (iiurnis olliciis psallcndi r-cgu-
Vicnncnsis coulirtiKit. Additur cl cpistola quinta lam [)nlclire coustitttit,
Anastasii l)il)Iiotlicc;iriia(l Adoucmdc mortcNicolai Ex synodis (!jtis auctorilatc habitis tina niihi
20.
pa|).'c:quam C[)istolain aliis eliain Calli;irum C|)isco- sticcurrit,(iuain crnditusvirPctrusLouvctus,sui)c-
[)is dircctain 1'uissc ititcllcxit cx ms.codicc Antisio- ritis biudatus, cx Vicnncnsi Cli;trtario dcscriplain
dorcnsi monastcrii sancti Mari;ini, iti (|tto lucc C[)is- Achcrio nostro transmissit, ([u;c sic sc habct
toljc sic. inscribitnr Vcncrarido iiiilii ct vald(,' dili-
: Anno 870 Incarnationis Domini nostri Jcsu Chri-
gendoill. archicpiscopoill.pl II rim;iinsal 11 tcni.Tristc sti congrcgata cst synodus Vicnn;c mctro[)olis Ec-
tihi nuritium, ^/c. Est et aliud fragmeultim cpistohc clesine doinno ct vcnerabili ai'cliic|)iscopo Adonc
cidcm a Nicolao [)a|)adirccta3,qua |)oiitil'cx Adoncin pr.csidentc, etvigilantissima cui';i causasecclcsias-
incrc|)at, qnod ejus auctoritate Albcricus stibdiaco- ticas et iiliorum suorum ncccssitatcs investigantc
nus uxorcm duxissct contra [)r;iDscrii)t;i canoiium. Q ac ccclesiastico more dclinicntc. Adveniens rcvc-
In Labbcana Conciliorum cditionc lypis etiam vul- rcndus vir Manno pra^positus cccnobii sancti Augeri-
gata) snnt Adriani p;i]);o II epistola) d'u;c, in ([itarum di, advcntussui causain manifestans protulit in me-
jirinia pontifcx ab Adone submonitus, cur a Nicolai dio, quaindam ecclcsiamcx caMiobio prajdictoct in-
pap;c clecretis rccessisset, se excnsat laudato7X'lo fra Vienncnscm dioccesim sitam in villa Vclnis, do-
Adonis: inaltcra,qu;c inutilacst,litterasNicolaodc- tataminhonoresanctiPclri, privilcgio sibiconcesso
ccssori suo abAdonc dircctasscreccpissc tcstatur. ab antecessoribus sanctissimijam fati ar'chicpisco-
iy. Anno j;im dicto HOGNicolaus papa litteris da- [)i, nccnon ab ipsocompoutiflce usqueadid tempus
tis ad llincmarnin lUicmorum antistitcm, pra^cipit, conscrvato,proclainantc vici sancti Albani rectore
llcinii,'itimLtigduncnscm,.\doncm Vicuncnscm, We- dcsolatam csse. Protulit etiam isdern vencrabilis
niloncin Hotliomagensem, una cum cjcteris archi- pr;cpositus scriptnram inqttisitionis teinporibus
episcopis et cpisco[)is rialliaruin etNcustri;c apud pi;c rccordationis donini Agilmari factam, eo quod
Suessionem urbein pariter convenire, ad discuticn- ct titnc temporis altcrcatio habcretur interipsarum
dain caiisam Wlfadi et aliorumRhcmcnsittmclcrico- rcctorcsccclesiarnm. Scdqtiia casanctasynodus ir-
rum,qiiosabEboneot'diuatos Iliucmartisinordincin rita judicavit, coqnod canonicorum roboratam
redcgcrat. Coacta est synodus luec xv Kal.Scptcm- non vidit, placnit sancto pontifici a capitc pcr sanc-
bris;at ei non interfuit,Ado;quam obcausaminccr- tissimos prcsbyterosomncm causam r'citcr'ari,qua-
tum. tcnus vcritate' compcrla alter'catio diu ventilata
10. Hincniarus ipsc suo et Adonis, aliorum(|ue firmaretur {L, finirctur). Ilis igitur tcstantibus et
Gallia! pontilicnin noniiuo scripsit ad Ludovicum T-v diccntibus ordincm vcritatis, visum est domno pon-
(Jcrmani;c rcgcin pro Rertnlfo Trevircnsi at'cliic|)is- tifici una cum conscnsu sanctissiin;c synodi, quate-
copo advcrsus Waltoncm coonobii sancti Maximini nussicutindicbusanlccessorumsuorulnsanctortim
monachnin, sedis Trevircnsi (uti dicit) invasor-cm. pontincum honorata fuit sancta congregatioc;cno-
Idcm porro Ilincmartis Adoni Viennensi archicpi- bii bcatissimi Angciidi, sic ctin hac pctitionc ct in
scopo scribit intcrc;ctera pro cpistola bcati Aviti ad ca)tcris necessitatibus suis honorcm et opem fcrret
sanctiim Rcmigium scripta,quamquidain Rotfridus advires snassanctamctropolisVicnncnsisEcclcsia,
inonachus ci dixcrat se apucl euindcin Adoncin le- ct ut sopita quercla flrmius priviiegiuin suum snpcr
gisse. Scd ct si qna prastcrea de sancto Reinigio re- facto Vicnnensis (/. S. Augendi,) Ecclcsia in fntu-
pcrire valcrct, ci supcr aiirum et topazion [ircliosa rnin possidcat, littcrisetiam roborctur. Inhuncita-
mitteret. l'rodoardns;iuclor in IIistori;c Rhcmcnsis quc modumcgoAdo Vienncnsisarchicpiscopuscon-
lib. iii, ca|). '2l,([ui ct alibi tcstatur, Rotfridum liutic scntiens et pio consiiio flliorum meorum aitnuens,
co-nobiiRemigiani ;i|)itd Rhemos monachum fiiissc. in;itui propriasnbtcr firm;ivi, sanctisqne filiis meis,
17. Addo ex Chronico Ilugonis abbatis Flavinia- sccundiim morem ccclesiasticum lirmarc rogavi.
censis, Reiniginm Lugditncnsem poutificcm Adoni Actum Vienn;c publicc, mctisc Aprilis, cpiscopatus
Viennensi cpiscopo, qiicm Roman;c Ecclesia) vica- domni Adonis aitno dcciino, indictionc tcrtia.
riuin, id cst legatnm, appellat, etNicolao papajlit- 21. Sunt ct alia qua^dam instruincnta in eodein
terasniisissc pro Trcvirensi etColoniensicpiscopis Chartario pontiflcatu Adonis facta unuin, in quo :
depositis, Teutgaudo sciiicetet Guntario dcnique ; refcrtur litigatio Witfrcdi advocati ecciesiassancti
jpsum Jlemigium&ijnuletAdoncmscripsisscJoanni Mauricii, qui vcnienspublicein Viennam (jivitalem
17 ELOGIUM IIISTORICUM. 18
inpraesentiadomni Adonisejiisdem ecclcsi?ovenera- A cujuscorpus inecclesia sanctorum Apostolornmof-
liilis arciiiepisco|)i, el,ErIiiIi vicccomitis missi iliiis- ficiose tumulatum est. Ita Breviarium Romanense,
tris Bosonis comitis, Constantii coepiscopi ctalio- cui Viennensc concordat. Addit Romanense Qui :
rum, advcrsus Sigifredum quemdam expostulavit, vixit annos plus minusve septuaginta sex. Adonis
quod inimunitatemecclcsia? sancti Mauricii invillis obitumannoseptuagesimoquinto supra octingente-
ci subjectis violasset. Aliud in eodem codiGc exstat simumaccidissemihiconstat, tumquiaepiscopatum
instrumentuniRodstagni et conjugis ejus Rertildi.s, tcnuitannossexdecimabannoChristi 860, tum quia
Adoni et Ecclesia3 Viennensi tradentium rcs suas in Ortramnus ejus successor concilio Pontigonensi
agro S. Ferreoii, acceptis ab ipso Adone de tlie- subscripsit anno876. Diem mortis sextum decimum
sauro Viennensis ecclesiae libris quinque, et calico mensisDccembris signantBreviaria etMartyrologia
cum patena de auro cocto, pensante unaquaque li- Romanum ct Gallicanum: annum etiam designat
bram ad ferros Spaniscos. Rodstagnus autem res Viennense ms. cujus copiam ab erudito viro Nico-
suas in ea villa exsistcntes tradidit Adoni ejusque lao Chorerio acccpit noster Claudius Slephanotius.
clero, accipiens ostium, ot cespitem, et andelanc : En cjus verba xvir Kal. Januarii S. Adonis Vien-
:
et post aliquantum temporis pergameno dato scri- nensis episcopi, mira) sanctitatis viri, anno ab In-
ptnram exinde faccrc rogavit Adonem, Constan- carnatione Domini 875, indictione octava. Rexit
tium cliorepiscopum, Erlcnum praipositum, Lout- autein ecclesiam suam sexdecim annos, et sepultus
bertum decanum, Teutelmum abbatem et diaco- cst in ecclesia Apostolorum Vienn;e, hoc est in ex-
num, aliosque clericos. Actum xir Kal. Maii, anno tramurana monasterii sancti Petri basilica, ub-
IV, quo successit domnus Karolusrex inrcgnum ne- B Viennenses pontitices tumulari mos erat. Monaste-
potis sui Lotharii, id est anno Christi 8G9. Tertium rium sancti Petri ab ordine sancti Benedicti ad sa)i
instrumentum est ejusdem Adonis, Amalgaudo et culares canonicos devolutum est, uti et alia multaj
uxori ejus Volfolda) ac fdio eorum Iladriano conce- quae Vienna) quondam exstitisse nos docet libellus
dentis usumfructum quorumdam praBdiorum, quia de Vita sancti Clari abbatis in sa)CuIo ii. Ex his col-
res suas episcopali ecclesiis sancti Stephani dona- liges Adonem anno octingentesimo natum
circa
verant. Fragmenta quaidam exejusmodi praestariq esse:siqnidemobiitanno87S, postquam vixit annos
(sic vocabant) excerpere juvat. Consuetudoetjusti- pIusminusveseptuagintasex.Hasc de sancti Adonis
tiaecclesiasticaest, utquireset lacultates suas Deo rel)usgestis, quatenus eas eruerc licuit ex probatis
servisque ipsius contulerit, ei aliquidquod rationa- inonumentis,maximeexLupiepistola 122, etex Bre-
biliter postulavcrit ad invicem,de rebus suisEccle- viariis Viennensi et Romanensi, quod mibi primum
sia conferat. Ideo ego Ado archiepiscopus Viennen- illustrandi Adonisoccasionemetmateriampra)buit.
sis Ecclesia; una cum sacerdotibus et clericis ejus- Viennensi legerat Andreas Sansseius, qui in Marty-
dem sancta^matris Ecclesia) concedimus tibi, Aiiial- rologio suo Gallicano scribit, Adonem primosannos
gaude, et uxori tuae Volfoldae ac filio vestro Hadria- transegisse in monasterio Fcrrariensi sub Lupi
no res quas de potestate ac jure vestro ad potesta- abbatis disciplina quod nemo ante euin (si non fal-
:
tem ecclesia) nostras per chartarum instrumeuta lor) observarat. Sancti Adonis festus dies ritu du-
tradidistis et pro hac tam pia collatione conccdi-
: plici colitur in ecclesia Viennensi, solemnius in
mus etiam tibi et uxori et filio tuo supra scripto ecclesia sancti Petri, ubi ejus reliquiae promiscue
pra^stationc beneficii Alausium villam ecclesiaeno- Q cum aliis aliorum sanctorum archiepiscoporum ossi-
strtead serviendum, quandiu vixeritis, etcolonicas bus sub altari asservari creduntur, post sacrarum
quas pcr pra^stariam jam vobis unacumecclesiis in thecarum expilationem abhffireticis factam memo-
Valle-Aurea beneficiavimus Pro vestitura vero ria patrum nostrorum.
anuis singulis in festivitate beatissiniorum Maccha- 26. In fine animadvertcnda sunt aliqua dc Adonis
ba)orum Kalendis Augusti pastum unum fratribus scriptis, in quibus primum locum sibi vindicare vi-
canonicis in Viennensi CQ3nobio positis faciatis, detur Martyrologium nam caeteras lucubrationes
;
ipsaque die orationes generales pro vobis ac pro- condiditjamepiscopus hancveroanteepiscopatum
:
pinquis vestris faciat supra dictaecclesia.IIa^c abs- aggrcssusest,utcolligiturexeo, quod quinquennio
que temporis nota. In litteris Raganfridi archiepi- Ronuie exacto Ravennam devenit ubi quemdam li-
:
scopi Viennensis, suggerente Berilone vicecomite, bellum a quodam fratre religioso pr^estitum trans-
confirmantur res ad ecclesiam sancti Petri extra scripsit, ad describendas sanctorummartyrumpas-
murosVienna)civitatissitampertinentes,qua3etiam siones,idestMartyrologium,quod Adonifrevirensi
olim regali pra)cepto Lotharii quondam regis per pontifi(^anonnuIlisperperamtribuitur. Typisprimo
suggestionom sanctorum episcoporum Remigii Lug- vulgatum fuit a Jacobo Mosandro Carthusiano, tum
dunensis et Adonis Viennensis restituta) fueVant. ablIeribertoRosweido,quinomen Adonis pra)fixum
22 Anno jam dicto 870 Ado politiori stylo exor- invenit in codice Everbodiensi, hoc modo Ado :
navit Acta sancti Desiderii Viennensis pontificis et Vienncnsis archiepiscopus qiiasi epilogatum com-
martyris in gratiam Viennensium, eaque monachis pilavit, incipiens a festivitatibus apostolorum aut
coonobii sancti Galli in Alamania cum nonnullis T^ discipulorum autsuccessorumeorum,et infinesub-
ejusdem sancti reliquiistransmisit.De hac aliisquc jicitur apud ipsum Precatio Adonis versibus com-
ipsius lucubrationibus infra. posita. Uterque editor qnorumdam sanctor un no-
23 Cabillonensibus synodis duabus subscripsit mina, qua) ab aliis insertacredidere, inappendieem
nimirum uni anno873 coacta) in eccIesiasanctiLau- conjccorunt quod an jurc merito factum sit mox
:
rentii, quaecanonicis ecclesiae sanctiMarcelli resti- videbimus.
tuta est alteri anno 87S in ipsa basilica sancti
: 27. In pluribus, qna3 vidi, istius Martyrologii
Marcelli,ubisubscripsitlittorispromonasterio Tre- exemplaribus nianu exaratis non comparct Adonis
norchiensi, editis apnd Petrum Franciscum Cliifflo- nomen, hanc proculdubio ob causam, quodepistola
tium in Probationibus historite ejusdem mona- nomcn Adonis pra)ferens, non initioipsius Martyro-
sterii. logii, sed veteris (ut Rosweidns censuit) Romani,
24. Reliqua viri sanctifactaperstringit Viennense quo usus est Ado iu suo condendo, et quod in ple
Breviarium,reIigionem ineccIesiisexornandis,hos- risque codicibus mss. desideratur, pra)fixa sit ob
pitalitem et charitatem in pauperes, assiduitatem idque ab Adoniani Martyrologii descriptoribus pre-
inofnciisdivinis:utsuperiusvidere licet in ejusdem termissa. Verum ejus aiictor satis se ipse prodit in
Breviarii lectionibus (5, 7, et 8. plerisque Martyroiogii sui locis. Is enim agens de
25.Cumque jam tempus adesset quo Dominus translatione corporis sancti Augustini Ecclesioe
militemsuum beala mercede vellet donare, sextum doctoris anno 822 Ticinum facta per Lintprandum
decimum circiter annum in cpiscopatu agens, de Langobardorum regem, eamnuper factam csse dicit
prrpsenti nd futuramvitam fclici fine demigravit V Kal. Septembris. Deindc ad xviii Kal. Octobris
19 S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 20
niominit trnn^lDlionis rclifniinriiin sniicti Cy|)i'inni .\ Martyrologio ad dicni \ Kal. Jiinii,nl)irationoni rod-
liiini'\ Mricn iii Cnlliain rc^MiniilcCarolo iMn^Mio, tiiiii dit ciir .Vdo iii siio niillain facit iiicntioiicm saucti
Archilc LiiK<liiiiiiin {icr LcidiMdiiiii iioiititiccin Iniii
; Dcsidcrii, ;ii'cliic])isco])i licot Vicnncnsis ct nnirly-
i|no(l iii cilitis nddiliu' dc triinslalioiic (:oiii|icii- ris, ciijiis iiiilhi rc vcr;i oxstat comniemoratio iii
iliuinracln |iLM' (Inrolnin Cnlvmn, insertiiin vidcitiir viilgalo Adoiiis M^irtyrologio (|uod ])assim : sub
posl niorlcin Ailonis, iicc coin|)nrcl in iioslro cxcin- .\tlonis noniinc biiidat Pctriis do N;it;ilibiis.
jilnri antc annos scxcciitos niann dcscripto. Postca :t(). Iliiic inlclligiiiiiis, M^irtyrologiiii istiid ab
aj,'cnsAiiclor i\i- iiistiliilo lcsto sanctoriiiii oiiuiiiiiii Adonc scri])tuiii cssc ;iiit(' o])is('0|);itiiiii, ct i])si
kalciidis Novciiiliris: Scd iii (lallis, ii)(|iiit, nioiiciilc ()|)iis siiiiiii ])oslc;i rcl(!g('iiti cx(Mdissc s;iiictos Dosi
sancla! rocordntionis Crcj^orio |)ontilicc ])iissiiniis dcriiim Vioiincnscm O])iscoi)uin, ot Thoudcrium ii.
liiidovicns iinpcrntnr oniiiiliiis rcj^ni et iinpcrii siii o;i(lciii urlic ;il)bat(!in. .Scncx crat, ciiin liiiic ojicri
«'piscopis consciiticntihiis statnit, nt solciniiitcr siibjccil iirccationem, (iii;c ajiud Roswcidum inciiiit
rcstivilasoiniiiiinisaiictoriiin iii pra-dictn dic aiiniia- ab liis vcrsibus :
tiin pcrpctiio ai^crctiir. Ad ha'c iiiins. codicciiostro
(lcdicntio tJcclcsia' nioiiastcrii Cclleiisis nnno SliO Chrisle precor veniam sefjnl des mitiR alumno,
lacla accnrale iloscriliitiir xvii Kal. Novcinliris ciiin
Tardus euin tarde sed fibi nemo venit.
Lon^'-iis pi-icterilis lenuit nos error in annis ;
ail inodiiin, (|no siipcritis rclala osl ad aiiiinin S73,
Suflicial meritis lia'C rog-o p(i'na meis
iil)i dc saiicti Krodolicrti abljalis traiislatioiio cj^i- Vita brevi.=! sujiorest, in mortein et pronior tctas,
niiis. Ila'c (|iio iniiiiis ab iiitcrpolatorc addita piitciii, Jam peccare seuex non (lueo, nolo tuus.
ca ino cansa inovct, (|nod sini,'nlas ((|uas vocaiit) cir- B
cninstantias non itn aecnrate nossol lioiiio ])osf,orio- Qui tamcn vorsus dnbitos an sinL Adonis, onni
ris tonii)oris ciim oos it^norasso vidoatiir anctor
: Floro tribiKiutur iu tomo I vclcrnm Analoctoriim
anonyinns. iiiii libruni (ic Vita sancti Frodoborti ])ag. 407. .Vt ciim in ms. (-odic^! Pct;iviano vacniim
ahbatis Cellcnsis in sasculo ii odituin coin])osuit. Ex sit titiili s])atiiiiii, Adoni liis vcrsiis detrahoro non
liis collij?orc licet inartyrologuin istuin vixisse licct. ll;i.'c sniit qu:c dc pricdicto Martyrologioinihi
roKnante Carolo Calvo. venerunt in mentcm in qno rostiluohda est coni-
:
"IH. Lociiin in (jno froquons demoralus
est, satis mciiioralio sancti Mauri abbatis, sancta) Scholas-
iniiiiit, niirt(iiiuliain scilicet, cujns sauclos indii^e- tica?, ct aliorum fere omniiiiii sanctorum, quos Mo-
iiasdiligeniiiisi[uainalioscoinmcndat:inaxiino vero zandcr et Roswcidns cliiiiinavernnt. C;eteriiin an
totnscssc videluriuannotandisrcbusqu;epertiiicnt vctus illud, quo nsns cst Ado, Martyrologium,
aUnrbem.Vustisiodoriim otmonastorium saucli Cor- fucrilRonianum,inliiijuscctomi])r;cf;itionecxi)ondi.
mani ox qno aliquando coiijiciebain ciiin illius
; Ado etiam rctroactorum tom])Oi'iim suinmam
;51.
monaslcrii alumniim luisse. Nain in codice nostro al)cxordio mundi nsquo ad imperatoris Lofharii ac
sin;,'ul:e t^jus ccclesise, altarinm ct cryptarumdedi- Ludovici ct Caroli liliornm rcgiii princiiiatum,
calioncs mcmorantur saucti Gormaiii cjus civitatis
: qiianla potuit brevitate, notavit, uti])se iirasfatur iu
e])iscopi ubiqne data occasionc fit mcntio, nem])C Chronico siio, cujus extrcma pars in cditisest alte-
quarto ldiis.Iiilii, ubi ai,'cnsanctordcsancfoSavino : rius aucloris, ab eo loco,si nonmc fallitconjcctnra,
jlicfiiit, iiiqiiit, cx disciinilis inat^ui Patris Cormaui ubiagit do divisionc regni, quaiii intcr (ilios suos
( tXoiiis Aui<iisti, ubi do sancto Cassiaiio, ad cujus,
Q fccit Ludovicus rcxNoricorum tamotsi Tliuaneum :
ait, tnmiiluiii cum sanctus Ccrmanus c|)iscopus ad- cxomplar, qiiod annos qiiingcntos su])crat, oodcni
vcnissot, mirabilc dictu post orationcm inore soli-
! modo dosinit quam libri oditi, id est in anno 879.
to fnsain, vocans cum cx sepiilcro ait oi Qnid liic : 3-2. Idcm etiam Acta sancti Dcsiderii Vienncnsis
a^is, frater Cassianc?l)oiiiiiuo pra'toralia festa san- cpiscopi expolivit in gratiam Vicnnensinm suoruin
cti (^ermani, ojiis vij<ilaiii oxpriinit jiridio Kalondas nti lidem facit Pr;cfatiuncula Adonis Vicnnonsis
Octobris qii;c omiiia satis iiidic;int liomiuom non
: Ecclosi;c antistitis, anno iucarnationis Domini 870,
lonj,'e ab .\iitisiodoro aliqiiando vixisso. indictione 3, cnm ])assionc sancti Desiderii episcopi
21), Scio Mosaiidruin ct Roswoidum Ikcc cf ])lera- cidcmecclcsiic directa, cujus hxc vcrba Ailo, pcc- :
qiic ali:i, aul uoii logisse in maiuiscriptis codicibns cator et humilis cpiscopusViennensis Ecclcsia;, di-
(Iiiibus nsi simt, aiit rejccissc in a])pciidicciii, quasi lcctissimis fratribus ct liliis cjnsdem ecclcsia^...
ab aliis iiiscrta cssont. Et nonnulla ccrtc ab reccn- Rcatissimi Desiderii Patris vcstri vitam ct inarty-
tioribus addita sunt in codice nostro, nt commemo- rium, sicnt anliquis scrintis commendatur, vobis
ratiosanctiMaiolial)batisvIdusMaii,etxviiKal.Scp- idcirco rcvolvere ct stylo committcre aggressus
lcmbris in Vorziaco monastcrio cxccptio corporis sum, ut ejus incitamcntisot studiis ad ainorem vita;
sanctiRaguobcrti |{:ijoccnsisepisco|)i,ctalia ])auca: fctcrna! vos ampliiis inllammarem. Ilanc Vitani pri-
atoa (iii;c do Autisiodoro et monastorio sancti Ccr- mus typis vulgavit HenricusCanisiusin antiquarum
niani liabontur, a iirimario auctoroscriptaoxistimo, Lectioiium tomo VI, in cujus Vitse flne additur sub-
quoniam in |)luribns ojus Martyrologii, qu;c lcgi, jcctis Indiculus Isonis monachi Sancti Callcnsis.
cxcin])laril)iis, tiini intogris, tuni contr;ictis,cadcin pv llanc autcin passioncm pr;ef:itus Ado archicpisco-
omniiio r(,'l'(,'riiiitur. Idcm judicium esto de omiiibus piis nobis fratribus in c;cnobio sancti Calli sub (iri-
ferc noniinibus, qua) Mozandcr et Rosweidiis in sc- maldo abbate Deo militantibns, reliquiasquc sancti
cessum rejccerunt. Quod cnim alia atqucalia dcsiut Desiderii abeo postulantibus cum ipsius aliorum-
in diversis incmbraneis codieibus, id provenit cx quc sanctorum rcliquiis, actibus quoque etpassio-
duiilici capito primnm, quod cum istuii Martyrolo-
: nibus infra descriptis, anno supra mcniorato pcr
giiim in divinis olliciis, por varias ecclosias logcrc- nuntios satis fidcles (Jirigere curavit, nimirum in
tiir, alii ipsum contrahobant, alii qnosdain s;iuctos primis per Reroldum presbytcrum, testanto Notkero
provincia3 aut ecclcsijc sua) ignotos resecabant al- ; in Martyrologio suo ad dicm x Kal. Junii, nbi de san-
terum, qnod auctor ipse multis vicibus Martyrolo- cto Desiderio:De quo, inqnit, quia venerabilis Pa-
giiim suiimanxit,aliosatqnealiosaddcndosauctos, tor Ado ejusdemecclcsia; nostra a^tatc pontifcx, nt-
((ni in oo |)rini() non exstabant. Undecontigit ut, qni potc in praL'seutia posito, ct ob id siiis in cnnctis
primariiim exomplar transcripscre, non tot ha- notissimo, aliquid supcrnuumdicerc jndicavit; nos
bcant, quain qiii sociindariis excmplaribus usi snnt. juxtascriptum quod idemapostolicusvir annoabln-
Corte (iii;c iii Roswcidi Adonc desideratur SS. Flo- carnationeDomini870, indictione 3, pcr virum sanc-
renlini et Ililarii comincmoratio, ex Adonis Marty- tissimumReroldumprcsbyterum, indigcnamcorum-
roiogio refortur a Petro de .Natalibiis in lib. vn'r, dcin locorum, sed iiiiuc in castro Tnrico Christi
cap. |-2i. Dcniqnc Adoncin liujus Martyrologii con- scrvitiisinsistcntcni,cunircliquiisipsiussanctimar-
ditorem csse constat tiim cx opistola, vctcri, quo tyris Dcsiderii, et aliorum sanctorum pignoribus
usus est, Martyrologio pr.Tlixa, tum ex Notkcri jUquc agonibus nobis in coenobio sancti Calli con-
21 ELOGIUM IIISTORICOM. 22
stitiitis (liroxit; paucn do oo snmmatimattingontcs, A cum esset nonjamini gcnoris homo, cpiscopatnm
earntmloiu roiMini i.^naris insinunrc cnravimns. Vionnonsoin snscopit enjns tomporo agcntc pio
:
3.'!. In nti'0(ino lioc toslimonio mcntio llt do san- priiioipo Carolo ])artcm ronim su;iriiin Vionnonsis
ctorum actil)us ct passionil)ns sou agoaibns, quos ccclcsia roccpit. Uoxit ccclcsiam ;innis xi, et sopul-
mann doscriptos Ado Galicnsilnis monacliis dono tus cst in ccclcsia D. Scvcri (/. Stci^hani), uhi an-
dotlit: quiijus vorbis constat Martyrologinm abipso toccssor ipsins Ursus sepulLus jacot. l>nrnonis
Adono com])ositnm. Id voPoa]iort(! dcclarat Notiiori Clironographns, Kalcndarium ms. ;ilqiic adeo
tostimoninm, rationcm roddontis cni' Ado in Mar- Joannos a Dosco, Urso sou Ursioni, quom anno 704
tyrologio suo non moniinorit Dosidcrii Vionnonsis concilio Francofiirtonsi intorfuisse constat ox can.
cpiscojji dc quo, inquit, vcnci'ai)ilis I*ator Ado, ut
: S, i)ra^ponuiit Wolforinm, (•uimjue ab Ultnija dis-
])otoin i)ra'scntia posito,ct ol) id snis cunctis notis- tinguuiiL. Vorum Ado nosLer, eni potior fldes,Urso
simo, ali(iuid suporilunm dioorc jndicavit iiam Do- : ])ostponit AVlforinm, nationc najowarinm, iiuoin
sidoriimontionciniiiMartyrologii Adoniscxcmplari- liinominom fiiisso, ct lUtrojam jiaLrio nominc
bns, tamoditis quam mann cxaratis, pra)termissam appollatum dicit.
cssc snjicrins obscrvatum est. sub anniim 810 Ultraj;c soii Wolforio
S. liariiardns
34. Ad Incc idem sanctus pontifex lihcllnm dc suHcctus, anno 842 obiit, ut ad ejus vitam proba-
Vita sancti Tlicndcrii al)l)atis Vionnonsis littcris tnm est in tomo supcriori. llinc corrigcndus liur-
mandavit, ojns(inc co:!nobii monacliis nuncupavit nonis Chronographus, qui IJarnardi ordinationcm
hoc prologo : Ado Vionnonsis episcopus fratribus anno 817, mortcm anno 8G2 rcposuit.
in ca)nobio sanctiTlicndorii consistcntibns in Do- B S. Agilmarus a Lothario impcratorc confirmatio-
mino Jcsu Cliristo astcrnam salntom. Datris vestri ncm fundationis Romancnsis monastcrii a S. Rar-
Vitam, id cst boati Tlioudorii, idcirco vcstric san- nardo l'und;iti impctravit, inquit Chronographns,
ctilati scriptis mois commondaro disposni, nt vos ct anno 8G0 cx dictis, non 800, ut fallit Clirono-
suis exemplis ad amorcm vitic aotcrna) amplins gr;i])lins, pridic Non. Julii aiiimam cinavit, et so-
invitarom, otc. Vita lucc cdita est in appendicc ScO- iomnilor ad pedes Naainatii in ecclcsia S. Pctri
culi |)rimi. fniL tumnlatus.
Adoncm antcqnam missuin faciamns, in soricm S. Ado liujus vita; Inmon amisit xvii Kal. Janua-
Vicnnonsinm cpiscoporuin, qni s;oculo nono cxsti- rii anno 873, ex pr;cinissis, iion anno 870, ut in
tcrc qn.rdam obscrvarc jiival. Pr;ctcr indiccm ntri- Analoctis, antanno 870, apiid Chronogra])liiiin.
usquc r.allicC Christian;o, ct t(n'tium .loannis a Post Adononiclcrusctpopnlnsolegcrunt Othtran-
liosco, unum ex ms. Codice Vienncnsi acccptum num archicpiscopum Vionncnsem ciijus consecra-
:
miliisnppcditavitnoster ClaiidinsSteplianoLins,qni tioni Rcrnorins (Jratianopolitanns episcopus intcr-
iudox jnssu Bnrnonis cpiscoi»i anno 1"239 consori- fiiit, cx Analcctis S. Othrannns, inqnit Chrono-
:
ptns cst. Alium itom indicem s;ccnli noni ac dccimi graphus,,jacct in icdc S.Petri,dofunctuslGseptem.,
c])iscopornm habcs in tomo I Analcctorum. Omnes anno 888.
hiindiccscumKalcndario Vicnnensims.comparandi Post hnnc Othrannum electuset consecratusest
sunt. Durnonis Clironographns dc Urso, a qno exor- Rarnoinus, (ini anno Dominica3 Incarnationis 800,
dium dnco, cjusque snccessoribus ita scribit : indictione 11, obiit, cx Analectis ubi mcnduin in
:
S. Ursus vir bonns ct simplex, senio gravatns Q annum Incarnationis, ut ex autographo postea de-
coadjutorem sibi elcgit, nt cjus vicos agcret. Sc- prehcndi, irrcpsit, nti ct in scqucntcm.
pnltns fuit in ecclesia S. Stophani x Kal. Maii. Quippc codcm anno Incarnationis 809, indictione
S. Ultraja ex .Inda^o dc tribn Dcnjamin Christia- 11, v. Kal. Fchriiar, dio Dominica consocratns ost
nus, doctissimns, pr;L'dicti Ursi cjjiscopi coadjutor archiopiscopus Raganfrii^lns, cni consecrationi in-
ct succcssor, Karolo Magno ])crchariis, Onem vit;o terfuitlsaac sanct;c Grationopolitana) ccclesiiccpis-
accepit Idibus Martii, et scpultnram cum suo pra;- copus, temporc Ludovici rcgis lilii Rosonis. Ilinc
decessore in ecclesia S. Stci^hani. Is in vulgatis corrigcndusitcrumClironographus,quiRarnoiniol)-
indicibus, item in ms. Kalcndario ccclcsi;TD Vicn- itum locat anno 001, scribitque enin intcrfuisse
iiensis memoratur his verbis Commemoratio Ul-
: concilio Vienn;o cclcbrato a legato sedis apostolica;
traj;cViennensis cpiscopi, qui temporc imperatoris anno 892. IIicc dc Vienncnsibus episcopis, dcquo
Karoli, cum adhuc scnex Ursus superYiverct, et Adonc dicta sint.
!»«-«;
23 S. ADONIS ARCtnriMSC. VIENNENSIS. 24
S. ADONIS VIENNENSIS
ciiro:mco:n
IN ^.TATES SEX DIMSUM '^
NEMPE
I. Al) orij,'ino mundi usquo nd {liluvium. — II. A (liluvio nd Abrnhami nativitatem. — III.
Al) Abraham ad David usquc. — IV. A Davidis ref^no ad Iransmigrationom Hebncorum in
I?;il)yloninm. — V. Ab eadem trnnsmigraliono ad GJu-islum Sorvalorom noslrum. — VI. A
(^lu-islo ad mundi nnem.
Ex Bibl. Patr. max., lom. XVI.)
^TAS PRIMA
AB ORIGINE MUNDI USQUE AD DILUVIUM
nrcves temporum por },'cnorationcsclregna, pri- A dormicntis matrcm omnium vivontium Evam pro-
miis ox nostri.s .luliiis Africanns sub imperatorc duxit qui nunc, quantum crcdihilo vidctur, dc-
:
Marco Aurclio Anlouiuo .simiilicis liisloria! slylo cli- cimus K;doiularum Aprilium dics appcllatur. Undo
cuit. Dcindc Euscbius C;csaricnsis, atquc sanctfc merito creditur, si non verior sententia viccrit,
incmoria; Ilicronymus prcsbytcr, chronicorum Ca- eodem decimo Kalcndarum Aprilium dic,Dominum
nonum inultipliciim oilidcrunt historiam, rcguis si- fuissccrucifixum. Dicchat cnim una eadcmquenon
mulactcmporibusdigcslam. Posthosalii atqucalii, solum hehdomadis, scd et mcnsis dic, secundum
intcr qnos praicipuc Victor, Turoncnsis Ecclcsia3 Adani pro generis humani salutc viviflca mortc
cpiscopus, rcccnsitis prajdictorum historiis, gcsta sopitum, dc productis c laterc suo coelestibus sa-
scquontiiim a'tatnm us(iiic ad consulntum .lustini cramentis sponsam sihi Ecclcsiam sanctificarc :
junioris cxplcvit. Ilorum nos tcmporum summam, qiio vidclicct dic priinum Adam humani gcneris
ab cxordio mundiusqucad impcratoris Lotharii ac patrem ipse creaverat; eique de latcre costam
Ludovici fratris ejus, ac Ludovici et Caroli regum toUcns, mulicrcm ffidificavcrat, cujus adjutorio
principalum,quanln potiiimusbrcvitatc notavimus, genus humfumm propagarct.
;idjiccntcs c latcrc dcsccndcntcm lincam tcmpo- [A. M. 130] Adam annorum ccntum triginta ge-
riun'', cujus indiciosumma prffitcriti sa^culi cognos- nuit Scth, cui supervixit annis octingentis. Vcrum
g
catur.Quajdam etiam cx divinis libris ad cruditio- Scptuaginta Intcrprctcs antcnatum Scthposucrunt
ncm lcgcntium, uhi opportunum duximus, suhno- annos ducontos ct triginta; postca, scptingcntos.
lantcs, ut cx Ijrcvi lcclor plura coliigcrc possit. ScUi 'inlcv[)VClixiurrestirrec(io,qnia in co rcssuscita-
ScxdiebusrerumcreaturamDeusformavit.Primo lum est semcnjustuni,quodest stirpisfiliorumDci,
die condidit lucem. Secundo, firmamcntum cocli et quia significavit rcsurrectionem Christi a mor-
mcdio libravit aqu;irum, i|)sis aquis ac tcrra cum tuis : cujus mortem illatam a .ludcCis significavit
cado supcriorc ac virtulibus, qua3 in ea Conditorcm Ahcl, qui dicitur lucius, a fratrc Cain occisus.
laudarcnt, antc horumscxdicrumexordiumcreatis. [23y]Sethannorum ccntumquinquegcnuitEnos;
Tertio, congregatis in suum locum aquis, qua) cun- cui supcrvixit annis octingentis septem. Porro Sep-
cta coutcxcraut, aridam jussit a])pnrero. Quarto, tuaginla anle natum Enos annos ducentos quinque
sidcra in lirmamcnto codi posuit, qui nunc quan- posucrc, postea, scptingentos scptem. Enos inter-
tum conjunctura a;quinoctii coUigitur, xii Kalen- pretatur hoy/io, de quo bencdicitur. Iste cocpit invo-
darum Aprilium vocatur. Quinto, natatilia ct vola- care nomcn Domini, quia hominum est proprium
;mimanlia crcavit. Scxto, animalia tcrrostrin,
tilia ul, sua) conditionis mcmorc's, invoccnt Conditoris
ct ipsum homincm Adam formavit dc cujus latcre auxilium, ut rcsurrcctionis cssc la^tcntur.
:
^ filii
" Ado,Vienncnsis archicpiscopus, vita, morihus aliquo alio vidctur adjunctum.
Commentariosde
et doctriiia cc'l('l)errimiis,scri|)sit Dolcudum cst autciii quod istud Chronioon mul-
scxmundia'l;itiiHis, suii Clirouiconal) originc mundi tis mondis scatcat, qu;c dcfcctu ms. codicum cor-
;id sua usiiuc fcinpora, id cst ad nguum Ludovici, rigi nonpotucrunt.
Francoriim regis, coguomcnto Halld. Porro idcm ''
llas temporum notas, intcr uncos iuclusas
Ado ohiisse pcrhihctiir anno 874 quarc quod in
: textui prcniisiuuis. Edit.
eoUcm Clironico additur usquc ad annuin 87«), ab
2:; CimONICON. .i=:tas ]»rima. 20
anno nonagcsimo gcnuit Cainani, cui
Eiios
; A vium factum cst, atque ita fit ut nongcntesimo sexa-
[32.jJ
gcsimo nono vita) sua; anno Mathusala mortuus sit,
supcrviKit annos octingcntos quindccini. Septua-
eo anno quo coepit esse diluvium. Mathusala anno-
ginta antc natum Cainam centum nonaginta annos,
rum contum octoginta scptem genuit Lamcch hac
postca septingcntos quinque, posuerc. Cujus no-
:
gcncratione gigantcs nati sunt,hacque Ktate Jubal
mon interprctatur natnra Dei.
ex gcnore Cain artem musicam reperit, cujus etiam
(SOiJ) Cainam annorum scptuaginta genuil Mala-
fratcr Tubalcain aeris ferriquc invcntor fuit.
leel;postcujus ortumvixil annos octingentos qua-
(lOIid) Laniech annorum ccntum octoginta duo-
draginta. Scptuaginta antc natum Malalcel, centum
rum gcnuit Noe, cui supcrvixit annos scptingentos
scptuaginta postea dixcre scptingcntos quadra-
;
Domimis Deus, quinquc. Septuaginta ponunt annos ante natum
ginta. Qui interpretatur, Quis esl
Noe, ccntum octoginta novem, Et postea, quin-
vel ex vita Deus.
gcntos scxaginta quinque. In hac sola generationc
(400) scxagcsimo quinto gcnuit
Malalccl anno
Jared, cui supervixit annos octingcntos trigin-
summa univcrsitatis discrepat, quia triginta qua-
tuor annis plus vixisse Lamech in HebraBis quam
ta. Soptuaginta anto natum Jared annos ccutum
in,Scptuaginta translatoriun codicibus invenitur :
sexaginta quinquc, postea posuere scxcentos tri-
et quia hoc potuit accidcrc crrorc scriptoris, po-
ginto, Intcrpretatur autem descendens sivc robo-B
tius ci lingua) crcditur^undc cst in aliam pcr inter-
rans.
pretcs facta translatio,
(G22) Jared annorum centum scxaginta duorum
(15SG) Noo, divino oraculo jubente, anno aetatis
genuit Enoc, cui supcrvixit annos octingcntos. In
sua) quingentesimo, arcam aidificare ccopit. His
hac generationc nusquam utrique codiccs discre-
tcmporibus,ut rcfert Josephus {Antiq. lib. I), scien-
pant. Enocli translatus est a Deo
quiqne etiam :
tos illi homincs quod aut aquis aut igne pcrire po-
nonnulia scripsisse, Juda apostolo idipsum attcs-
tcrant, in duabus columnis, ex latere et lapido fac-
tantc, fcrtur. Scd ob antiquitatem suspccta) fldci,
tis, studia sua conscripserunt, ne delcrcntur me-
a Patribus refutata sunt, ut sunt illa qua) sub cjus
moria quic sapienter invenerant. Quarum lapidea
noniinc profcruntur de gigantibus fabula)"^, quod
columna fertur'in diluvio durasse,ct hactenus in Sy-
non habuerint homincs patres.
ria'permanere. Noe anno sexcentesimo venit dilu-
(684) Enoch annorum so-xaginta quinquc gcnuit
Mathusalcm, post cujus ortum ambulavit cum Dco vium, mense secundo, dccima septima die mensis.
trccentis annis. Septuaginta ante natnm Mathusa- Cujus arcam Joscphus scdisse referl in montibus
lem posucre ccntum quinquaginta quinquc annos, Armenia), qui vocantur Ararat. ILec prima a^tas Sa)-
postca"ducentos Enoch, qui interprctatur dedicatio, culi,sccundumllcbraicam translationcm, continet
G
scptima generatione translatus, civitatem electo- annos millc sexcentos quinquaginta sex, Secundum
rum insinuat qua3 in scxta hujus sa^culi ffitatc pro scptuaginta cditionem, bis mille ducentos quadra-
Dco laborans, in scptima sabbati futuri gloriam ginta duos.
dcdicationis exspcctat. At quia rcprobi sola pra3- (Oros. 1. I, c. 3.) In hac prinia setate, sacraelittc-
senti sunt fidelitate contenti, Cain civitatem quam ra) continent prseter veritatem historicam et omnis
statuitnon in septima gcnerationc, sed in primo- creatura) conditionem, quod virtutc Spiritus sancti
gcnito Enoch filio consecrat. crcatura, per inobedientiam peccati labe fffidata,
(874) Mathusalcm annorum centum octoginta sanctificatis aquis esset ad perpetuam gratiam
septem genuit Lamcch, cui supervixit annos septin- ablucnda ; sicque lux pietatis a nocte impietatis,
gentos octoginta duos, id est usque ad diluvium. miscricordi justaque divisione, essct dirimonda. Et
Septuaginta antc natum Lamech, ccntum scxaginta in formationc Adam, et, de costa latcris cjus, mu-
septem annos ponunt postea, octingentos duos, qui sacramentum Christi et EcclesisD. Et in
licris Evffi,
numcrus, ut lcctor facillime vidcbit, juxta Ilcbrai- contempto mandato omnibus transgressoribus praj-
cam veritatcm viginti annis, juxta vcro Septuaginta ceptorum Dci perpetuam mortcm justo judicio in-
auctoritatem, quatuordecim annis tcmpora diluvii -rv ferri. in serpcntem diabolum prolatam scnf entiam
Et
transiit. Et quomodo verum est quod octo tantum in eismanerc qui ejus feccrint voluntatem; et in
animje in arca salvffi factse sunt? Sed in Ilebra^o- maledicto mnlieris, originale pcccatum sequi ot ;
rum et in Samaritanorum libris scriptum re-
ita transgressorum filios sub peccato nasci ;et pra^di-
peritur Et vixit Mathusala
: ccntum octoginta ctam poonam pcccati in labore sudoris et doloris,
septcm annis, et genuit Lamech; et vixit Mathu- quam radix humani generis Adam per propagatio-
sala, pdstquam genuit Lamech septingentis octo- nem in ramosex radice damnata venientes infudit.
ginta duos annos, ct gcnuit filios et filias. Et fue- In Cain ct Abol duorum populorum figuram, Ju-
runt omnes diesMathusala3 anni nongonti sexaginta da^orum ct Christianorum, ubi sacrificium majoris
novcm, et mortuus cst. Et vixit Lamech ccntum oc- respuitur, ct minoris placitum assumitur; clccto-
toginta duos annos, et genuit Noe. A die ergo na- rum multitudinem, ad veram ct aeternam dedica-
tivitatisMathusahc usque ad dicm ortus Noe, sunt tioncm transferendam, ct homicida) filios,viao suac
anni treccnti sexaginta novem. Ilis addc scxcentos ordincm corrumpontcs, et justo ct manifcsto judi-
annos Noe quia in sexccnlcsimo vitfficjusannodilu- cio omnipotcntis Dei intercipiendos.
a De scriptis Enoch, vlde Sixti Senons. Biblioth. lib, ir.
27 S. ADONFS AnCIMEPI.SC. VIF.WFXSIS 2ft
iETAS SEGUNDA
A DIFXVIO AF) AFIUAHA.MI NATFVFTATF.M.
(!G:;7) Socitiula R.rcnli .'otato, prima hujiis diei, A sicuti cum uua lingua sit Latina, sub uua liugiia
qii;o ost vi(.'osiina soptinia nionsis soounili,0£?i'ossus divers.T sunt patri.i', Hrutioriiin, Liicanonim, Apu-
osl Noo clo arca, in ([iia pauci, iil osL octo aniiiia», loruiii, Calabrorum, Picontiiiii, Tiiscorum, ot si
salvic racl.-B sunl por aquam. Quod commomorans in dicamus his atquc hujusmodi similia. Cham voro,
Kpistola sua boatus I*olrus apostolus statini oxpo- socundus filiusNoe, a Rhiuocoruris usque Caddihi,
noro rQuodot vosnunc similis Ibnna; salvos
oiii-avil habons linguas sormone Puiiico a parle (Jaraman-
locit iiaptisma, non carnis dopositio sordiiiin, sod tum; Latiiio, a parte borce; barnarico, a parlc
consciontiic bonfc iutcrrogatio pcr Douni : por meridiani, /Kthiopum, yEgyiitiorum, ot barbaris
rosurroctioucm Jcsu Cliristi, qui est in dextora Dci, interioribus, vario sermoiie, vigiuli duabus lin-
iii aipia diliivii Iiaptisinum : in arca ct liis qua) con- guis, in patriis trecentis nonaginta quatuor. JaphcL
liiu'i)at ICcclosiam ot ildolos ejus; in octonario ani- autein, tortius,a Mcdia usqiio adCaddila adborcaiii.
niartim numcro, mystorium Domiuicic rcsurrcctio- Ilabot autemJaphet llumeii Tigridem, quoddividil
nis, iu cnjus lido baplizamur, doccns csse fijjurata. Modiam et Rabyloniam, in patriis ducentis, seniionc
I''iiorunt aiitcm Noc filii trcs, Som, Cliam ct Ja- vario in lingiiis viginti quatuor. Fiunt orgo omnes
l)liot, ox (juibus sui)tuagiiita diuo linguro sunt, id ost siinul lingua) soptuaginta dua; ;
patrijo autcm gcno-
dc Som viginti octo;do Cliani, trigiuta; dcJapliet, B rationiim inillc, qu;c iu tripartito orbe Asia, Afric;i,
(liiiiidocim. Europa sitaj sunt : babctquc, ut diximus,JapboL llii-
(iOiiS) Som contosimo anno gonuit Arphaxad, mcn Tigridoin, ((uod dividit Modiam et H:ibyloniam ;
bioiinio post dilnvium, a qiio Chalda;i. Siipervixit Som aiitem Euphralcm ; Cliam voro Cooii, qui voca-
autoin .Scm nato Arpbaxad quiiigontis annis, id tur Nilus.
est usquo ad qiiinquagesimum aunum nativitatis Phalcc annorum triginta gcnuit Ragau, cui supor-
Jacob. vixit aiinis duconlisnovem. Soptuaginta ante natiim
(iO!)l) Arpbaxad anno contcsimo trigcsimo quinto Ragau cciitiiinLrigint;i;innosponuiit, postoa,duccn-
gonuit Salc. Ilic Sojitungiiita intcrprotos unam tos octo. Tcmpore Piialcc turris ;i'(lili(;ata cst facta-
gcnorationem jiliis (|uam Hcbraica voritas posue- qne linguaruin divisio. IIujus turris ;ilLiLii(lo qiiiii-
runt, dicontcs quod Arpliaxad, cum ossot annis con- quies millecenLum soptiiaginta qiiatuor dicitur te-
tumtriginta quiiiquc gonuil Cainan,qui cumccntum neropassiiuin, paiilaLiinalLioriiiusin augusLiascoar-
triginta aniiorum liierit, ipsc gcuuit Salc. (^)uorum clalis, ut ])ondus imiiiineus laciliiis sustoiit;iroL.
translationem evangelista Lucas boc loco videtiir Doscribunt templa marnioroa, lapidibus prctiosis
ibi
essesecutus.Vixitaiitom Arpbaxadpostnatum Salc auroque distincLa, et multa alia qurc videnturin-
quadriiigontis tribus annis, cui tamen Septiiaginla Q crodii)ilia. AucLor hujus turris Ncmrod gigas
post natiim Caiiiam ascribunt nnnos quadringentos oxsLilit. Qui post confusioncin linguaniiu migravit
trigiuta,ct Cainam post natum Sale, trecentos tri- indcad Pcrsas,eosque ignem colercdociiit. Abbinc
ginta octo. Ab Arpbaxad Samarita) vel Indi. orrores gentium crevcrunt, lempla constructa, ct
(17-24) Sale aunorum triginta geuuit IFeber, cui quidain goutium principes tanquam dii sunt ado-
supervixit annis quadringentis tribus. Ante natum rati.
Ilcber, .Septuagiuta posueruut annos centum tri- (1820) Ragau annorum triginta duogenuit Scrulh,
ginta, postea, trecentos triginta. Ab lioc Ilcber cuisupervixit annis ducentis septcm. .Scptuaginta
IIobr.Toruin nonion ct genus oritur. nuLcnatuin Sorutli, ccnLiim trigiiita dtios ;iunos po-
(178:j)nebcrannistrigintaquatuorgcnuilIMialcc, luiiil, postea duccuLos ocLo. ScyLliarum rcgnum
cui suporvixit quadringentis triginta annis. Scptua- exorlum cst, ubi primus regnavit Tanaus.
ginta ante natum Phalec posuerc ann. ccntum tri- (18;i8) Scrutli annorum triginta gcnuit Naclior,
ginta qnatuor, postea, ducentosseptuaginta.Pbalcc cui supervixit annos ducontos. Sopttiagint;i na-
interprctatur divisio; cui propterea talc nomen pa- ttiin Naclior ponunt annos ccntum triginta, postca,
rentes imposuerunt, quia temporenativitatis ipsius duccntos. .'Egyptiorum regnum sumit principium,
terra per linguarumconfusionem divisa est. Cujus T^ ul)i primus regnavit Zoes.
divisionis Arnobius rhetor ita mominit (Ar.Noiuus (1878)Nachor annorum viginti octo genuitTharc,
in Psal. civ) Sem, priinogenito Noe, pars facta est
: cui supcrvixit annos centum ct novemdecim. Sop-
a Persida ct Hactris usquc in Indiam longe,et usque tuaginta antenatum Thareponunt septuaginta no-
Rbinocoruras qure spatiatcrrarumhabcntlinguas,
: vein, postea, ccntum triginta novem. Assyriorum
sermone barbarico, viginti septem ^. In quibuslin- rcgnumetSicyoniorum nascitur sed primus in As- ;
guis geutes sunt patriarum quadringinta sex, non syriis regnavit Rclus, quem quidam Saturniim exi-
diversarum linguarum, scd divcrsarum patriarum : stimant in Sicyonia /Egialeus, a quo /Egyalea nun
:
^ Philastrius, Iloereseon onp. 100 ;
pluribus linguis bomines anle Habel asscrii usos.
20 CimOMCON. — /ETAS SECUXDA. 30
ciipata Gst, qu.ic hactcnus Pcloponncsus vocatur. A rosurrcctioncm suani Christus Spiritum sanctum
Ninus, rcx Assyriorum domi-
prinuis, propaganclfc credentibusmisit. Quodautcmejus altitudo triginta
nationis libidinc, arma ibras extulit,orucnlanuiuc cubitis surgit, qucm numerum dccics habet in trc-
vitam niagnis pcr tolam Asiani l)cllis cgit. contis cubitis longitudo, quia Cliristus cst altitudo
(1948) Tliarc annorum scptuaginta genuit Abra- nostra, qui triginta annorum|a3tatcmgorcns, doctri-
liam, cui supervixit annos centum triginta quinquc. namcvangelicamconsccravit, contestans legem non
Sub quo Zoroastrcs, magicae invcntor, a Nino rege se vcnisse solvere, sedadimplere. Quod scxics longa
occiditur qui Ninus ipsc, dum dcficicntcm a sc op-
: ad latitudincm suam,ctdccicsad altitudincm suam,
pugnat urbcm, sagittaictus intcriit, muriquc Baby- humanicorporisinstarostcndit, in quo Cliristus ap-
ioniseaScmiramidcrcgina Assyriorum .'cdificantur paruit corporis enim longitudo a vertice usquc ad
:
(Heuos. 1. V.). Ilactenus secunda s?eculi setas proten- vestigium, scxics tantum habet, quantum latitudo,
ditur, fiuntquc anni a diluvio usque ad Abraiiam, qua5 cst ab uno latcrc ad altcrum latus, a dcxtcra in
niillc scptuaginta duo, secundum vulgatam cditio- sinistram,velasinistrain dextcram:et dccics quam
ncm, id est Scptuaginta interpretum secundum : altus a terra. Undo facta est arca treccntorum in
vero Ilcbrrcorum codices, longe pauciores invc- longitudine cubitorum, ct quinquaginta in latitu-
niuntur, id cst duccntis nonaginta duobus. 2 dinc, ct triginta in altitudinc.
Inhacsccundaaitate sacr?elittcra3Contincnt,pra}- Eadcm arca coUccta in unum cubitum, desupcr
tcr vcritatcm historicam, fidem et sacramentis plc- consummatur sic Ecclcsia, corpus Christi, in uni-
:
nam Patrum obedientiam. In hac Noe mysticae jus- tatc collecta sublimatur ct pcrficitur. Quod autom
sionictfabricffiobcdicns, arcam figuratisnumcrisct aditus ei sit a latcrc, ncmo quippc intrat in Eccle-
mensuris fabricaus, eamquc mundis immundisquc siam, nisi pcr sacramcntum redcmptionis peccato-
animalibus, utci praiccptum fuerat implens, Eccle- rum, quod ex Christi latere aperto manavit.
siam sanctam nobis composuit, mirificis sacramen- Quod inferiora arcae bicamcrata et tricamcrata
tis redundantcni,lignum passionis et crucis fcrcn- construuntur, sic cx omnibus gcntibus vcl bipcrti-
tem, morte Christi baptismi gratiam cxhibcntcm, tam multitudincm congregat Ecclesia, proptcrcir-
pretiumnostrum tanquamperostium latcrismanan- cumcisioncmetpr?eputium, vcltripcrtitam, proptcr
lenupcrquodcolumbaeademipsaEcclesiatantomu- tres filios Noe, quorum progcnic rcpletus est orbis.
nerc dotata proccssit: ct corvus hKrcticus exiens, Ideo arca) infcriora dicta sunt, quia in hac tcrrena
tantissacramcntis indignus, ab illa qu» texcrat, ni- vitaest divcrsitas gcntium. In summa autcm omucs
grcdincpeccatiillcctus,transvolanshumanicadavc- in unum consummamur : et non cst ibi varictas,
ris cupiditatc naufragus, rcvcrti contcmnit. Arca quia omnia et in omnibus Christus.
construitur a Noe de lignisnon pulrcsccntibus, Ec- ^ Quod cuncta animalium includuntur genera in
clesia construitur a Christo ex hominibus inscmpi- arca, quia cx omnibus gcntil)us ct nationibus con-
tcrnum victuris, qu» nunc in fluctibushujus mundi grcgatio sit in Ecclesia quod etiam Pctro demon-
:
natat. stratus discus ille quod munda ct im-
significat,
Quod autcm de quadratis lignis fieri jubetur, sta- munda ibi sint animalia [AcLu); sicut in Ecclesia)
bilem vitam sanctorum signiflcat, undique ad omno sacramentis, ct boni et mali vcrsantur.
opusbonumparatam quocunqueenimvcrtcrisqua-
: Quod septena sunt munda, et biua immunda,
dratum, firmiter stabit. ideo quia boni servant unitatcm spiritus in vinculo
Quod bituniine glutinanturarcjc ligna intrinsccus pacis, sanctum autem Spiritum in divinaScriptura
ct cxtrinsecus, ut in compagc unitatis significetur in septiformi operationc commendat, niali autem in
tolerantiacharitatis, ne scandalis Ecclesiam ten- binario numcro schismata facilcs ct quodammodo
tantibus, sive ab his qui intus sunt, sive ab illis qui divisibilcs ostenduntur.
foris sunt, ccdat fraterna junctura, et solvat vincu- QuodipscNoecumsuisoctavusnumcratur,quiain
lum pacis :cst cnim bitumcnfcrvcntissimumcl vio- Christospcsresurrectionisnostrajapparuit, qui oc-
lentissimumglutcn,significansdilcctionisardorem, tava die, idestpostSabbatiseptimam,a mortuis rc-
magna fortitudine ad tenendam societatem spirita- D surrexit.
lem omnia tolerantem. Quod post septem dies cx quo ingrcssus cst Noe
Quod trcccntis cubitis arca longa est, ut sexies in arcam factum cst diluvium, quia in spcm futura)
quinquagintacomplcantur: sicutsexaetatibusomne quietis, quas septimo dic significata est, baptizamur.
hujus sfficuli tcmpus extcnditur, in quibus omnibus Quod praeterarcamomniscaro quamterrasusten-
Cliristus nunquam destitit praedicari, sed in trccen- tabat, diluvio consumpta est, quia praeter Ecclesiae
tiscubitis signum lignipassionisostenditur: ipsius socictatem,aquabaptismiquamviseademsit,nonso-
enini litterao numerus crucis demonstrat signum, lumnonvalet ad salutem,sed potius valet ad perni-
quo, socii Christi passionis effecti per baptismum, ciem.
longitudincm vitfe aeternge adipiscimur. Quod vcro Quod quadraginta diebusetquadragintanoctibus
cubitis quinquaginta latitudo ejusexpanditur, insi- pluit, quia omnis reatus peccatorum in decem pra)-
nuatquodcorda credcntium Spiritus sancti dono ccptis lcgis admittitur per universum orbem terra-
charitatedilatantur : unde quinquagesimo die post rum qui quatuor partibus continetur, sive ille
:
31 S. ADOMS AUCIIIEPISC. VIENNKNSfS 33
rcaliis, qiiiail diespcrliiict, cx rcnim prosporiiatc; A vitam, qiuc iii hoe miindo agitur signifioat. Dcniquc
sivcqni ad noetcs, ox rcruin advcrsilalc contractus post sopt(!m ilies (limissa pro|)ter iilam scptcnariam
sit, saeramcnto h;iptisini ahluilur. opcrationemspirilalem,oliva'l'rii(;tnosiinisurcnIiim
(Juod \oe qiiinj,'Oiitoruiii erat annorum, cum ei retnlit : qno eliamexlra Kc-
siijnificaret iioiiiiullos
loentusost Dominus utarcam sihi raecrcl, ct sex- elesiam baptizatos, pinyucdo non defucrit
si in eis
ceiitos aj,'ehat annos euin in oam luissct injiressus, eliaritatis, posteriorc tempore in orc columljaj taii-
sii,Miilieatur scxta a^tatc in maniiV'stationc evanyc- quam iii oseulo paeis, ad uiiitatem socielatis posse
liea, 1-xelcsiain construeudain, (|uod et sceundus perduei.Quodpustaliosseptemdiescadeindiinissa,
mensis anni scxccntcsimi, ([uo intrat ,iNoc in aream non cst rcvcrsa, significatniicin sajculi, quando crit
sii,'nincat, duocnim mcnscs senario numcro conelu- sanetorum rcquies, non adliuc in sacramento spei,
duntur ; a scnario enim ntimcro, ct sexa^Miita eo- (liio in lioe teinporc consoeiatiir, quaudiu liihitur
ifiioiiiinaulur, et scxcenti el sc\ inillia, ctsexagiuta (luod de latere Christi manavit : sed jain in ipsajier-
millia, ct soxccnla millia, ct quidquid deinecps in fcetionc salutis ajternaj, cum tradetur reguum Dcu
majorihus summis por cumdcm artieulum nuincri ct Patri, ut perspicua contcmplationc incommuta-
in iiilinituin eousurgil. Et quod viycsinuis scptimus hilis veritatis, uullis miiiisteriis corporalihus cgca-
dies meusiseoiiiineinoratur,adejiisdeinquadratui"c B mus.
significationem pcrtinel, quiejam in quadratis lignis Quod scxccntcsimo ct primo anno vita3 Noe, ape-
exposita ost sed hic cvidcntius quia nos ad omuc
: ritur areaj tectum, quia finita scxta a^tatc sa)culi
oi)iishonumparatos,idcstquodaininodoeonquadra- rcvelahitur ahsconditum sacramcntum atquc pro-
los, Trinitas pcrficit, in mcmoria (jua Deuin rceoli- missum.
mus, in intclligentia qua cognoseimus, in voluntate Quod vicesimo septimo dic sccundi mensis, di-
qua diligimus tria cniiu [tor, ot hoc ter, fiunt vi-
: citur sicca tauquam finita est ha-
fuisse terra,
ginti scptein, qui ost numcri ternarii quadratus. ptizandi jam nccessitas in numero dierum quin-
Quod septimo mense arcasedit, hocostrequievit, quagesimo ct scptimo ipsc eiiim est dics se-
:
adillamscptimamrequiem signifieatio rccurrit, qua euiidi mensis, viecsimus scptiinus, qui numerus ex
perlccti rcquiescunt ihi quoque illius quadratura)
: illa eonjunctionc spiritus et eorporis scpties oc-
numcrus iteratur, nam viccsima sejjtima die sc- toncs hahct, uno addito propter unitalis vincu-
cundi mensis, commendatumcst hocsaeramentum: lum.
ct rursus vicesima septima die mcnsis septinii, ca- Quod de arca conjuncti cxount, qui disjuncti ante
dom conimendatio confirmata est cum arca requie- iiitravcrant, quia in hoc tcmporc caro eoncupiscit
vit;quodenimproinittitiirinspc,hoeexhihcturinre. Q adversus spiritum, et spiritus advcrsus carnem
Porroquiaipsa septima requiescumoctavarcsur- {Gal, v) ;
postmodum autcin, id est in finc stcculi,
rectione eonjungitur, hoc iu saerameuto regenera- in rcsiirrcctione scilicet sanctoruin, omnimoda et
tionis nostraj, id estinhaptismo,altum profundum- perfocta pace spiritus corpori adhaerehit, uiiila
quo mystorium est, quod quindecim cuhitis supcr- mortalitatis indigentia, vcl coneupiscentia resi-
crescit aqua, excedcns altitudinem montium. Octo slente.
septem quiudecimfaciunt:scdoctosignifi-
itaqiie et Dantur cis cuncta animalia in escam, ex quihus
cant resurrectionem, scptem quictem. Hoc sacra- sanguis prohihotur manducari, no vita pristina
mentum rcsurrectionis ot quictis trascendit omnein quasi sufTocata, teneatur in eonscientia, sed haheat
sa|)ientiainsuperhorum, ila ut nullo modo possint tan(|uam effusionem per confessionem.
indagarc scicntia sua altitudinem rcsurreetionis et Quod Ycro tcstamentum posuit Dcus inter sc et
quietis et quia septuaginta ct septem, ct octoginta
: homines, atque omncin animam vivam, ne per-
ab octo dinumerantur, conjuncto utroquc numcro, deret oam diluvio, arcum scilicet qui apparetin nu-
ccntnmquinquagintadies,quihusexaltala estaqua, hihus, qui nunquam nisi dc solc rcsplcndct, quia
eanidem eommendant nohis atque confirmant alti- illi non percunt diluvio, qui in prophetis ot omni-
tudinem baptismi in conseerando novo homine ad hus divinis Scripturis, tanquam in Dei nuhihus
tenendam quictiset consocrationis fidem. D agnoscunt Christum.
Quod post dies quadraginta emissus corvus, non In hac a?tatc secunda post diluvium plantavitvi-
cst rcversus, autaquis utiquo intcrceptus, aut ali- neam Noe et inehriatus atque nudatusestin domo
quo supernatantc cadavore illectus, significat ho- sua, portans Christi figuram, qui inehriatus estdum
minosimmunditia cupiditatis teterrimos, ctoh|hoc passus est, nudatus est dum cruciflxus cst in doino
ad ea qu» foris sunt hoc mundo ire aut rehapti-
in : sua, in gente sua ot in domosticis sanguinis sui.
zari, quasi ant pra}tcr arcam, id cst prffiter Ecclc- Hanc nuditatom, id cst passioncm Christi, videns
siain, haptismus prosit, ut occidantetseducant,do- Cham derisit : ct Juda)i Christi mortem videntes,
ccre et tcnerc. suhsannavore. Sem voro et Japhet, tanquam duo
Quod columha emissa, non inventa requic, rc- populi,excircumcisioneetpra3putio,crcdentes,quo-
versa est, ostendil per Novum Tcstameutiim re- dammodopassioncmChristi velamoiito toxerunt, id
(luiem sanctis in hoc mundo non esso promissain : est sacramcuto honoraverunt vestimeutuin enim :
post quadraginta enim dies emissa cst qui numerus
;
significat sacramcntum, quod dorso imposuerunt,
33 CHRONICON. — ^TAS TERTIA. U
qiiasi menioriam pra^tcritorum; quia passioncm A minum crucifixit, etiam in filios pa;nam damnatio-
Cliristi transactam cclcbrat Ecclcsia, non adhuc nis sua) transmisit.Sed et reprobi qui hic dclin-
spectat futuram. Mcdiusautem
Cham, idcst fratcr quunt, in posterum, id cst futurum, scntentiam
impius populus Judreorum, qui nec primatum apos- damnationis cxcipiunt.
tolica^ tcnuit, nec ultimus in gcntibus credidit, Ncmrod lilius Chus, primus novam imperii cupi-
vidit nuditatempatris, qui consensit in ncccm Do- ditatc tyrannidem arripuit, comparatus diabolo,
mini Salvatoris : nuntiat fratribus foras, quia per qui superbe intumescens super sidera se exaltare
cum manifcstatum est quod erat in prophetis se- voluit quique vcnator ct deccptor hominum ad
:
crotum; ideoque fit servus fratrum suorum, facta mortem in Babcl, id cst in confusione, rcgnarc non
ipsa gens quodammodo scriniaria Christianorum, immcrito dicitur; ubi confunduntur lingua) turrim
bajulans lcgem et prophetas ad testimonium asser- impietatis superbae ffidificantium, omnium videli-
tionis Ecclesia;, ut honoremus per sacramentum cet qui ab unitate fidei et integritate confessionis
quodnumerantilli per litteram.Pcccante Cham pos- quasi per dissonantiam lingua) ad inviccm fcce-
tcritas cjus damnatur, quia plebs Judaica qua3 Do- runt.
^TAS TERTIA
AB ABRAHAM AD DAVID USQUB
[2185] Tertia mundi setas a nativitate cocpit B qui in typo Salvatoris a patre in sacrificio oblatus
Abraham patriarchje, qui septuaginta quinque an- cst.
norum cum esset, relicta gentc et patria, ad impc- annorum nonaginta genuit Joscph.
[2440] Jacob
rium Dei venit in terram Chanaan, accipicns pro- His tcmporibus Serapis et Jovis filius, ut quidam
missioncm nascituri de suo semine Salvatoris, in ferunt, /Egyptiorum rex moricns, falso crrore in
quo benedicerentur omnesgentes, simulet seipsum deos transfertur; et Memphis civitas in iEgypto
in gentcm magnam esse futurum (Gen.xu): quarum conditur ab Apc Argivorum rege Sparta quoquc :
una spiritalis, alter est promissio carnalis {Rom.iv; a Sparto Phoronci fllio Argivorum rcgis.
Gal. in, iv). Ilis temporibus adhuc Ninus et Semi- Jacob annorumcentum triginta descendit
[2480]
ramis in Assyriis regnant. in iEgyptum, in animabus scptuaginta. Vixit autem
[2'271] Abraham annorum octoginta sex genuit annis decem et septem in vEgypto factiquc sunt :
Ismael, a quo Ismaelita), qui postea Agareni, ad omncs dics vita) illius, ccntum quadraginta septem
ultimum Saraceni sunt dicti. Vixit autem Ismael anni. Interpretatur autem Jacob suppiantator, qui
annos ccntum triginta septem: interpretatur autem ct Israel videns Deum : vcl mclius_prmce;9S cum Deo,
Ismacl auditio Dei, populum Jud?eorum significans, omnium sanctorum pra^fercns imaginem, qui per
co quod in flne mundi crcditurus a Domino cxau- fidem atquG munditiam cordis sempcr vidensDcum.
diatur. Porro Agar intcrpretatur adoena vcl con- G Joseph annorum ccntum dcccm mortuus cujus :
versa, Synanog» gercns pcrsonam. ossa tulit Moyses et filii Israel pariterque ossa
f228«] Abraham annorum ccntum genuit Isaac : fratrum ipsius filiorum Jacob, ct portaverunt in
qui primus et solus intra Tcstamcnti Veteris sc- terram Chanaan. IIoc tcmporc Groocia Argo re-
riem, legitur octava die circumcisus. Quod nonsinc gnantc haberescgetes coopit, dclatis aliunde scmi-
magno mysterio privilegium est filio promissionis nibus.
donatum. Intcrprctaturautem Xhv^mpater excelsus, [2S40] Hebrscorum servitus in Jlgypto annorum
propter priorem scilicet populum Judaiorum: Abra- centum quadraginta quatuor. Ut scriptura autcm
ham vero pater multarum, id cst ffentium, sicut testatur Exodi,habitatio filiorum Israclqui manse-
est illud in Apostolo Qui conlra spem in spem
:
runt in .-Egypto fuit quadringcntorum triginta anno-
credidit, tU Jieret patermulianm gentium (Rom. rum quibus explctis, eadem die egressus est om-
:
IV, 18). Vixit autem ccntum septuaginta quinquc nis exercitus Domini de terra .€]gypti, quorum ta-
annis. men summam annorum, chronographi a scptuage-
[2350] Isaac annorum scptuaginta genuit Esau ct simo anno et quinto nativitatis Abraham, quando ter-
Jacob, patriarchas Idumseae et Israeliticge gcntis, ram repromissionis intravit, computant, sequentes
post quorum ortum vixit annis centum ct viginti :
D cditioncm Scptuaginta interprctum, qua) dicit Ila- :
factiquc sunt omncs anni
illius ccntum octoginta. bitatio autcm filiorum Isracl, qua habitavcrunt in
Hic tcmporibus primus apud Argos
regnavit Ina- if^gypto et in terra Chanaan, ipsi et patres eorum,
chus, annis quinquaginta cujus filius
fuit Phoro-
:
anni trecenti iriginta. Quam ilecessario sequendam
ncus, qui primus in Gra^cia leges
judiciaque con- et ipsa Hcbraica veritas ostendit, qua3 narrat Caat,
scripsit, qui et lo, quem
JEgyptii mutato nomino filiumLevi, qucm natum cssc constat in terra Cha-
Isidem colucrunt. Interprctatur
autem Isaac risns, naan, vixisscanniscentum triginta tribus,ct filium
31) S. Af)OMS ARCKirnSC. VFFN.NflNSIS 36
Ainr;iinpali'emMoysisanniscentiiintrif,'inlaseptcin, A lcfacto Jordanis alvco, in tcrram rcproniissionis in-
ct ipsum.Moyscnioctoginlaliii.sscannorum, tcmporc duxit. Quo vidclicct anno, ut in Chronicis Euscbii
CKrossionis dc.K^ryplo. Cliiia niiniriim liorum sum- rcporiiinis, principium crat quiiKiuagesiiiii priiiii
maiiiaimorum constat (|uadriiij,'cntos cl Irigiiila sccuiidum Hcbr;cos, Uicilc iiivcniri vaict, id
jiil)iUci
implcrcnonpossc. Annuitautcm horuin translationi cstannibis inillc quingcnti ab initio muiidi crant
cl.Vpostolus cum ait: Abra/ia diclce sunl promism- complcti sin{,'ulis Jubilicorum ordinibus pcrquin-
:
vcs^el scniini ejitsnon dicil: Et seminibus^fjuasi iii qu:i;,'cnos aniios dci)utalis. Sod iiostra iiiqiiisitio
mnlds, scd quasi in uno, et semini tito, qiii cst Chri- coniperil minorcm tcmporis hujus cssc sumiiKim :
stiis : hoc aiitem dico : Testamenttim conjirmatinn, a constat eniin quia niille scxccnti quinqua[,'iiila sex
Deo, qn<e posi quadringentos et Iriginta annos facla ad diluvium us(iucfucrcaniii indcad Abraham, du- :
cst /ex, ad ecacuandam promissio-
non irritum facit centi nonaginta duo qui scptuagiiUa eralannorum
nem {Gal.i\, tcmporibus, silicct scrvi-
10, 17). Ilis qiiando promissioncm Dci acccpil. Promissionis
tutis Isracl in.Egypto, Promcthcusfuissc scribitur, aniii quadringenti triginta; ducatus Mosis, anni
(|ucin ligunt fabuUu dc luto formasse homincs. Tunc sexaginta qui profccto numerus non bis millc quin-
otiam fratrcscjus.Vtlas magnus cstastrologiis liabi- gcntos, scd scptem minus, id csl bis millc qiiadrin-
tus: Mcrcuriiisquc ncpos Atlantis multarum artium j^
gcntos nonaginta tres aniios implcnt. Ilis tcinpori-
pcritus, ct ob hoc post ntorlcm vano crrore in dcos bus Josue, priinusErychtlionius .V.tlicniensiumprin-
transUilus. ccps in^Grtccia quadrigam junxit.Josue centum ct
[•iGio] llac cliam Ktatc primus Procidus quadri- dcccm annorum moritur.
gamjunxit: codciniiuc tcmporc Cecrops .\thenas [•27U7] Olhonicl annis qiiadraginta de tribu Juda
condidit,ct cx noininc Minervic Atlicos Athenicnscs primus Israel, Dco jubcntc, judcx constiluitur, il-
vocavit. Istc etiam liovcm iminolans, primus in sa- lum pricligurans qui in tcrtio lcinpore nuindi tribu
crificio Jovcmadoraripr;occpit. Tuncprimichoritcs Juda cum gratia ad salvandos populos vcnit. IIiijus
Corybantcs modulatamin armis saltationcm ctcon- tcinporibus primo filii Israel scrvicrunl Cliusan lla-
sonam invcncrunt. Tunc etiam scribitur iii Thcssa- sataiinregiMesopotami;c,octoannis Cadmus regnat
lia sub Dcucalionc factum diluvium, et Phaelonis Tliebis, qui primus Gr;ecas litteras adinvenit. Pcr
fabulosuin inccndium. idcm tcinpus, primi Linus cl Amphion apud Griccos
(-2041)] Moyscs, annis quadragiiita cductum cx iii inusica arte clarucrunt, kUciquc Dactyli fcrrum
A^gypto populum Isracl,ctdc scrvilutc-Egypti libe- invcncrunt eo temporc.
ratuin rexit in dcscrto, quorum primo anno tabcr- [-2797] anno octogcsimo, filius Jera, filii
Ahotli,
naculum Domino conslruit, et scptcm mcnsibus p Gcmini, qui utraquc inanu ulcbatur pro dcxtcra.
'" '
Cujus principiis servivit Israel Eglon regi Moab an-
''
opus pcrficicns, inensc priino anni sccundi, prima
'
'
dic mcnsis crcxit. Pcr eumdcmMoyscm Jud;ci simul nos deccm ct octo, doncc percussoEglon libcravit
cum lege et litteras haberecocperunt. Quinque libri Israel. IIoc temporc Cyrene civitas condita est in
Moysis, secundum Scptuaginta scniorum interprc- Libya, Ilis temporibus fabuUu licta) sunt dcTripto-
tationem, contincnt gesta annorum trium millium lcmo, quod, jubcntc Ccrcre, scrpentium pennis gcs-
scptingentorum triginta. Quot vcro annos hujus tatus, indigentibus frumenla volando distribuit; dc
tcmporis Ilebraica vcritascontincat,Joseph in primo Ilippocentauris, quod equorum hominumquc fuc-
conlra Apionem Grammaticum libro ita commemo- rint natura pcrmixti ; dc Ccrbero tricipiti inferorum
rat : Ncque innumcra apud nos habcntur vo-
igitur canc;dc Phrixo ct Ilclle sororc sua, quod arictc
luinina inter sc invicem discordantia, scd duo tan- vecti per aerem volavcrint de Gorgone mcrctrice,
;
tum et viginti sunt libri, qui omniuin temporum se- qua3 crinita scrpcntibus fuerit, ct aspicientes con-
riem continent, qui ct juste crcduntur divinitus vertcbat lapides;de Bcllcrophontc, quod cquo
in
inspirati. Ex quil)us quin^iuc sunt .Moysis,continen- pcnnis volanti sit vcctus, dc Amphione, quodci-
humaiuc prosapiam,
tes legcs vittc ct successionis thara) cantu lapidcs ct saxa commovcrit.
usque ad ipsius Moysis terminum pcrtcndentcs, qui [-2877] Dcbora, prophctissa ex tribu Ephraini cuni
paulo minus a tribus niillibus annorum conlinen- D Barac dc tribu dc Ncpthalim, annis quadraginta.
tiam gcrunt. Moysis temporibus tcmplum Delphis Cujusinitio ducatus opprcssitfilioslsrael Jabin rcx
construitur Lacicdcmon conditur. Moyses ccntum
: Chanaan,qui rcgnabat in Asor annis viginti, scd oc-
viginti annorum moritur, Vitis in Graicia invenitur. ciso ab Israel, ct a Jael uxore Abcrcinci. Sisara prin-
His temporibus adco ingens ct gravis Kstus incan- cipe militiic cjus, humiliatus tandem ac dclcctus
duit, ut sol per dcvia transccndcns univcrsum or- cst. IIoc teinpore Milctus condita. Pcr idem tcnipus
Ijcm non caloreaffecisse, sedignctorruisse dicatur. ApoUo mcdicina) artcm iuvcnit. Fabulaquoquc tunc
Inde ridicula Phactonis tcxitur fabula, ficta cst de fabro Dicdalo, ct cjus filio Icaro, quod
Josue annis viginti scx rcxit popuUim Israel, ut coaptatis sibi pennis volaverit, Ilac setatc priinus
Joscphus docct nam Scriptura sancta quot fuerint
; regnat Latinis Picus, qui fertur Saturni filius
anni ducatus illius tacct. Euscbius in Chronicis vi- fuisse,
ginti scptem posuit, Primo autcm sui ducatus anno Gcdeon annls quadraginta ex tribu Ma-
[2918]
i osuc, primo mcnse, dcgima dic mcnsis, populuni pa- nasse. Sub quo scrvit Israel Madianitis ct Ama-
37 CIIRONICON. -ETAS TERTIA. 38
lcchitis scptcm aanis;sed Codcoii pugaaiUc libc- A postca Romani nuncupatl sunt, post
suntLatiiii,(iiii
ratur. Url)s Tyrus coadita, antc tcmplum Hieroso- tcrtiuinannumcaptivitatisTrojae siveannis fribus.
lymorum, annis ducentis et quadraginta. Orplicus Postquain octavum rcgnavit/Encas, utquidam scri-
Tliracius Linusque laagister Ilcrculis artis nuisi- bunt, Ascaaiusannis trigintaocto. Ante yEneam,.Ia-
ca3 iiivcatorcs, clari liabeatur. Argonautaruia na- nus, Saturnus, Picus, Faunus, Latiiiis in Italia rc-
vigatio scribitur. gnaverunt per annos circilcr centum quinquaginta.
[Woo] Abimclccli, annis tribus regnavit in Si- [3040] Ilcli sacerdos annis quadraginta. In He-
clicm. Iste septuagiata fratrcs suos filios Gctlcoais br;eoruni libris, anni quadraginta : in Scptuaginta,
intcrfccit. Ilercuics Mium vastat. aiini viginti iavcniuntur. Arca Tcstamcnti ab Allo-
[291)8.] Tliola, annis viginti quatuor filius Foa, phylis capitur. Rcgnum Sicyoniorum flnitur, qiii
patrui Abiinelcch, vir de Issachar, qui habitabat in ai) .Egialeo usquc ad Zcuzippum rcgnaverunt, pcr
Sauir montis Epliaiin. Priamus ia Troja post Lao- annos nongcntos sexaginta duos. Hcctoris filii Iliuni
mcdontcin, rcgnavit anuos tredccim. Faljula licta rcccpcrunt, expuisis Antcnoris postcris, Ilclcno
de Minotauro. bestia labyrintbo iuclusa. Rclliini, illis subsidium ferente. Latinorum tertius Silvins
Lapilharum et Geataurorum, quos scribit PaUeplia- yEnete iilius, rcgaat aunis viginti novcin qui quod
tus primo dc lacrcdibilibus libro, nobilcs fuisse B l^^'''''
inorteui, patris cditus, ruri fucrat cducatus,
cquilcs Thcssalorum. ct Sylvi, et Posthumi nomen acccpit, a quo omncs
[•2981] Jair, anuis duobus ct trigiuta ex tribuMa- Albanoruin reges Sylvii voeati sunt.
nasse. Pcrhroc tempora Ilcrcules agonem Olympia- [3085] Samuel et Saul, aanis quadraginta. Iii
cum coustituit, atquc in Libya Antaeum occidit a Scriptura sacra, ducatis Samuelis quotannis fucrit
quo us(iue ad primam Olympiadem supputantur miiiimc patct; docct tamcn Josephustrcdccim aaais
anai quadriugeati trigiuta. priiicipatum illius emicuissc. Ghrouici vcro, Saauicl
[3004] Jeptcs Galaditcs, aanis sex. Philistiai ct et Saul siiuul aunis quadragiata prasfuissc sigaaat.
Amanit;e dcpriinunt Israel cxquibus Amaaitic dc-
; la Actibus apostolorum apostolus Paulus ita con-
bellaatur a Jcpte; qui ia libro Judicam ab ictatc cioaatus ad populum cst : Dcus plebis Isracl clcgit
Moysis usquc ad scmetipsum, ait sujjputari aaaos patrcs aostros, et plebem exaltavit, cuin essent
trcccntos,vel, ut (juidaia codiccs habeat,anaos tre- iacola; ia tcrra yEgypti, ct in brachio excelso eduxit
ccatos quiaque ct vigiati. Ciijus lcaiporc Ilcrcules eos ex ca, et pcr quadragiata aanorum tcmpus,
quiaquagcsimum secuadum aaiuua agcas,ol) laorbi morcs eorum sustiauit in dcserto ct destruens ;
dolorem scse namaiis iajecit. Per idcm tciapus gcatcs septcm ia terra Ghaaaan, sorto distribuit
Alexandcr Ilelcnain rapuit, Trojanunuiuc bcllum q cis terram coruni, quasi postquadringentoset quin-
decennale surrcxit. quagiata aanos]; ct posthajc dedit jadiccs, usqucad
[3010] Abesa dc Rcthlchcm, annis scptoin. Aga- Saiaucl prophctam et exiadc postuhivcruat rcgein ;
memnou iinpcrat Myccnis quin^iue et viginti. Gujus ctdcdit illis Dcus Saul, liliuin Gis, virum dctribu
anao quiadecimo Troja capitur. Amazoncs arma Rcn,jamia,annis quadraginta. Ab lioc tcmpora pro-
sumpserunt. phctarum inciitiunt. Laccdajmonioruin regnum exo-
[3017] Ajalon Zabulonitcs, aanis deccm. Ilic cum ritur atquc Iloaicrus fuissc putatur.
;
annis suis deceai ia Scptuagiata latcrprctibus noa lahac tcrtia;etatc mundi,salvaveritate historica,
habetur, qnoruin damno suppleado, Josue filio Nua, prsefigurat in vocationc Abrahjc, tcrrain vivcntium
Eusebius Samueli ct Sauli quoruin annos Scriptura Ghristi populo futuram, nec iacoiatus nostri loagos
aoa dicit, plurcs anaos quam ia Joscplio lcgerat, exitus foriaidandos, et in Christo Doiniao semper
aaaotavit, quatcaus ab egressu Israel cx .Egypto spcrandum, pcr cujus gratiam vivcndo scinpitcraa
usquc ad cedificationem templi quadringentorum poticmur h;creditate; etjn semincojusdcm AbralKo,
octogiata aanorum summaa, quam Scriptura pra3- utstellascoelimultiplicaripopulum Ghristianum; et
dicat habcrct. ia oblationc ct sacerdotio cjus rcgale Ecclcsia3 sa-
[3025] Abdon Labdon dc tribu Ephraim, an-
sivc -p. ccrdotium, ct ia proprictato aominis ipsius, quod
nis octo. Cujus anno tertio Troja capta est; ei.E' essct in Christo pater multarum gcntium pcr fidem,
ncas ad Italiain vcait. Completis a priiao aaao Gc- cuai unius lantuni gentis patcr fuerit per gencra-
cropis, qui priauis apud Atticaia rcgaavit, aaaos tioacai: et ia circumcisioac carnis, quod corde
treccatos trigiata quinquc. A quadragcsimo autcm circumcidcndus cssel Gliristianus.
et tcrtio anno regno Nini Assyriorum rcgis, compu- Et inlsaac nato, qui risus dicitur, quod gentiuin
tanturanaioctiagentivigiatiquiaquc.AiaortuoLab- populus ({ui ia Ghristuia dc illa scrie ia carae vc-
doascrvivitlsraclPhilistasis quadragiataaaais.Hac nicntcm irrisnin a Judiois crcdorcat, ct agaosceroat
Ktatc Garmeatis nyaipha Latiaas littoras rcporit. illius coatumcliosam passioncm, suam vcram ossc
[3025] Sainsoa do tribu Daa, aaais vigiati. Asca- liborationom.
nius JEncx filius Albam
condidit. Ulyssis quoque Et ia SodomaGomorra, impiarum civitatuin
et
fabulaficta.IIactcnusJudicuin libcrtompora sigaat, subversione, fnturi judicii dicin, ncc possecvadcrc
haboas aaaos duccatos noaagiata aovom, Judiccs slatuta supplicia, noxia curiositate propositum
autem duodccim post quos sacerdotes coastituti
•
sanctwcoaversationis contcmnentes, rctroqae male
39 S. AUOMS AIICIIIKIMSC. VIKNNKNSIS 4U
viveiido res|)icioiitos;solosqiiolil)orari, (luosgratia A accipioliat. Isto loinporoonino niagistoriiiin Jucijco-
diiristi liberavorit. rum, ot mystica, uu(l(j Cliristi vocabantur, uuctio
i:i in iinniolationc ariotis jiro Isaac, Ciiristi pas- i|)sa dolbcorat. Noquo ad niyslicam uuctiouoiii Ilo-
siouoni oxprossain; ot injuratiouo Doi (|uod souicn rodos ])ortiuot alicniyoua, (jui dolicionto ox trihu
Abrali;o in Cliristo sujira nuniorum oxtoiulorolur, ot Juda priucipc rogio, a Komauis iii Jud;oa rogiiiim
iioii tanluin ox soinino oarnis, scd lldo vocari ad in- accoporat; sub cujus tcmpore natus est Christus,
linituni uuiiioruui iilios Abraliaui. uuotus Sauctus saiictoruui olco oxsultationis pra)'
Etox roiuoicAliraiiani, oaruciu Christi vonlurain, quivouionsad ovos(]u;c jiorioraut
jiarticipibus suis,
quando idoin Abrahani sorvo jubot : Pono manuin domuslsracl, tostiiuonio Joanuis, in aqua ususost;
tuain sub fonioro iiieo, ct jura inilii per Doumcoeli; cujus liguram gossit ij)sc Judas, oum iret ad ton-
ostcuditquo Christuin qui osl Dous oojli, por Virgi. dondas ovos in Tamua, (juod intorprotatur doficicns
noui Mariain ox foinoro suo iii carno iuturuui, jaiu oniin dofcccrat jiriucops
ox Juda, atquo uuctio
Et Rcbccoai duos populos, Christianos
in goniinis myslioa Judicoruui. Vonit autom oum suo pastore
ot Judajos, quoruin niinor Jacob lenis, in ipsa jam OdoUamitc, cui nomen crat Iras; inlorprctatur au-
pucritia pcrcocluram rubraui lonticula), majorom tom Odollamitcs iestimoniim in aqua, habcns qui-
fratrom Esau hispidum supplanlans, lonciii mitcm- dcm Domiuus tostimonium majus Joauno, j)roj)tor
quo signat populum Chrislianuni,qui por cocturam ^ infirmas tainon ovos, hoo lostimonio usus cst in
rubram,Passioneni scilicet Christi, sanguinerubra- aqua, nam ct ipse Iras, quod nomcn illius jiasto-
tam, edaci ao stcvicnti Juda}0 j)opulo, oujus curam ris fuit, intcrprctaturyV-aM5 mei visio. Vidit oninino
gcstabat Esau, primatus dignitatcm illo veudontc fratrcin suum Josum socuudum scmon Abrahio, sc-
quod nascondo habuit por concupis-
susccj)it; ille ounduin cognationom Mariai ct Elizaboth matris
oontiam pcrdidit; Christianus per gratiam quod in suic; cunidemque Dominum ct Dcum suum, quem
iiatura non habuit aoquisivit. Cui pcllos hoDdorum su- jam salulavcrat ex utero, agnovit porfcctius ox co-
por braohia, ot cervicom nudam matcr aptavit, vos- luniba ct idco lanquam OdoUamitos, voro tosti-
;
tcque priiuogoniti sui induit, tanquam jam nobis il- nionium j)orl)ibct in aqua. Vcnit autom Dominus ad
lum figuratum ostondcns Christum qui acoopit, non ovos tondoudas, hoc ost cxoncrandas sarcinas
carnem peccati, sed similitudincm carnis pccoati, pcccatoruni. Indc Thamar habitum mutat nam- ;
legomque Veleris Tcstamonti tanquam vcstcm pri- ct commutans intorprotatur mutat et nomon,
;
mogcniti cxcipious, non solvorit, sod imjiloverit. et do Synagoga lit Ecclcsia, sed in ea prorsus no-
Post cujus odorom bonedicta} concurrunt omucs mcn amaritndinis pcrinanet, non illius in qua Domino
gentcs quae per gratiam Judaeis ct primatum, et fcl ministravit, scd illiusin qua Potrus flovit amare,
bencdictiouom abstulcrunt. Jacob quoquc, lilius C nam ot Juda confessio osl, confcssioni crgo amari-
Isaac, nojios Abraha) fugicns fratris insidias, in sa- tudo misooatur, ut vora poenitontia prassignetur.
oramonto lapidcm qucm ad caput habuit dorinions lUec poenitcntia fccundatur Ecolesia in omnibus
oininus erigens eumque liniens oleo, Christum no- gontibus; nain ct ipse habitus mcrotricis, confcs-
bis lapidcm angularcmcousccravit. Et idem Jacob, sio poccatorum ost; typum quippe Ecclcsia^ gorit
claudus cflbctus in latitudine fcmoris populum IIc- Thamar cx gontibus evoca t;c, sedons cum hoo habilu
bncorum significat claudicaturum. Judas fllius Ja- ad [)ortain Enahiin,quod intorprctatur/(j»^«,currit
cob, cum nuru sua concubuit Tliamar, qua intelli- oaiiu volut corvus ad fontes aquarum pcrvoniread
gitur plobs Jud.-ea^cui de tribu Juda rogos tanquam scinon Abraha;; illic non cognosocnto fota-
onim a
mariti adhibebantur;undenomcn cjusamaritudoin- tur, (juia do illa jiraidicf uin ost Populus quom non
:
tcrpretatur, quia ipsa Domino fcllis poculum dedit. cognovi, sorvivit mihi. Accipit in occulto annulum-
In duobus filiis Juda3 dyo gcnera principum qui inonilc, ot virgam; vooationc signatur, justiflca-
non rocto opcrabantur in jilebe, uiiuni oorum qui tione dccora, glorifioationc cxaltatur, sod ha3C
oberrat, altcrum qui nihil prodcrat: ncc cniin sunt adhuc in occulto, ulji flt conocptio sanctic ubcrta-
quam duo gcnora hominum inulilia goneri
aniplius tis. Mitlitur incrctriciproniissus ha;dus, cxprobra-
humano: unum nocontium, altcrum praistare no- D '•'O scilicct jicccati per cunidem Odollaniitcin,tan-
lcntium, ct, si quid boni habcnt,i n hac torrena vita quam increpantom ot diccntem : Genoratio vipora-
perdcntium, tanquam in terrain fundcntiuin; undc rum; scd noncaminvcnitpcccati oxprobratio,quain
major Ilor interprotatur ^e^^2a7«s, qualibus tunicis mutavit confcssionis amaritudo. Post vero publicis
induti sunt prirai homincs, in poenam damnationis signis annuli, monilis, etvirga) arguit tcnicrc judi-
suic, dimissi cx paradiso. Sequens Onan intcrpre- cantcs Juda;os, quorum jam j)crsonain Judas ipse,
tatur masstus eorum, id est, quibus nihil prodessc gestabat, prolatis cortissimis documcntis sua; vo-
cuin haboat unde prodesso possit. In cationis, justificationis ot glorificationis.
Ostendit
tortio fllio
Juda), Scla qui interprctatur dimissio ejus, signifi- virgam signum passionis, et monile legitima) legis,
catur tciupus cx quo regcs plcbi Judajorum coopc- et annulum pignus iminortalitatis,
quando accusa-
runt dc tribu Juda non fiori; quia crat cadein tri- tur a Judasis quasi aduUoratrix lcgis.
bus Juda, sed etiani in j)opulo Juda) nomo regna- InactionibusquoquoJosophetBciij..niin,Christus
bat; proptcrea Thamar filiiim im\x maritum non ct Ecclesia ipsius figuratur. Quorum unus
Joseph a
41 CIIRONICON. — .KTAS TERTIA. 42
patrc missus, sigiial Chrisliim a Patre missum ad A serpcnsquc Moysi voravit scrpcntcs'corum mago-
oves visitandas, ciim IVatrcs iii passionc, tnnica rum virga Christi, doctrina, qna omnium pagano-
:
cxspoliatum misorunt in iacum; ac vcstem cjus in runi hojrcticorumque dogmala consumuntur.
sanguinc linidi tinctam,sul) falsatcstationc,patrimi- .Egypto dcccm plagis mundus fcritur inocci-
In :
scrupt; vcnditumquc gcntibus Salvatorcmtransmi- sionc agni, Christi immolatio ct in figuraPaschtc,
:
scrunt, cuiincoelosol, stella ac luna, etin manipulis Christi transitus ad Patrcm. In mari Rubro baptis-
tcrra, infcrna quoquc carccris subdcrcntur, ut ei nius Crisli sanguine rubratus. Inmanna, panis coc-
omnc gcnuflcctatur coclcstium, tcrrcstrium, ct in- lcstis. Christuscxprcssus in cxtcnsione manuum
fcrnorum. Cum codcm Joscph, ad sacramcntum Moysi, signo crncis cxpugnari inimicos. Dat;clcges
Dominicsc passionis, duoPharaonisspadoncs incar- in montc, Christi mandata servari in spiritali alti-
ccrcm dctrusisunt, ut trium crucifixorum numcrus tudinc, in ta])ernaculo, Christi Ecclesiam.
supi)lcrctur c quibus verus Joseph Christus, rcve-
;
Aaron saccrdotio, novum in Christo saccrdo-
In
lanclo mysleria unum puniret pcr dcbitum suppli-
tium. In sacrificiis omnibus, Christum figuratum. In
cium,alterumperindebitamgratiam liberaret. Idem
varietatc lcprarum, ha^rcscon vcl errorum varieta-
Joscph post duos annos dicrum tcrtio incipicnte, de
tcs, in escis mundis et immundis,cleemosynis munda
carccrc educitur ct Christus dic tcrtia a mortuis
;
g omnia ficri. In.f]gypti cscis desidcratis, Christum
resurgit. PrKsentaturPharaoni ;mundo resurrcctio
manna fastidissc, ct voluptatibus illicitis concu-
declaratur. Data est Joscph potestas in ;Egypto data
piscentias prccstitisse. In virga Aaron germinante
;
cst Christo omnis potcstas in coelo et in terra. Colle-
confirmationemSaccrdotiiChristi.Inasncoscrpente,
gitJoscph per suos frumcntum multum coUcgit
Christi mortc ubiquc in ore fielium sonante, viru-
;
Christus credcntiumnumcrumsine numero. Consti-
lcntiam virorum perimcndam, ct a percussionc dia-
tuit Joseph horrea per totam iEgyptum consecra- ;
boli, fide mortem Christi aspicicntcs sanandos. Et
vit Christus pcr totummundum Ecclesias. Aperuit
in bispcrcussa petra sacramcnta passionis Chrisl.i
Joscph horrca tcmporc famis, ct ministravit fru-
mirabili opcre distincta. Et in vacca rufa, cujus ci-
nicnta populis apcruit Christus exhorreissuis diu-
;
nis inaquas lustrationis projicitur, mystcrium no-
turnanisuicorporis pra)biturus annonam esuricnti-
stricrcdcmptioniset salutis plenissimeexpressum.
busctsiticntibusjustitiam. AcquisivitJoseph totam
In scpultura Moysi occultata, litteram legis ct ;
yEgyptum Pharaoni acquisivit Christus mundum ;
carnalcs observationes occulendas.
pastum ct rcconciliatum Patri. Venerunt fratrcs ,
Nave principatu sequente, Dominum Chri-
In Jcsu
Joscph, qui eum vendiderant, fame compulsi, ad
stuminNovoTcstamcntoverumduccm etprincipcm
cum vcncrunt ct ad Christum Juda^i, qui cum cru-
;
p futuruin, ct civitates mundi dcstructurum,acaereas
cifixcrant, utejus refccti cibariis, a famo anima)
potestatesdebcllaturum,acomnemidololatriam pc-
libcrarcntur. Adorant illi, adorant et isti sicque :
nitus abluturum, ct omnis generis vitia expugna-
miris sacramentis, in actione fratrum, actio nobis
turum.
apostolica pncmonstratur.
' In Dcnjamin quoquc cxtremo Joscph fratre ct do- Dcbora in typo Ecclcsia) hostcm supcravit. Gedcon
ctorct magistcrgentium in fidc ct vcritate, Paulus gratiam Christi abundantem commcndavit, ct quod
prtcfiguratur cui flgurate scyphus argentcus in
:
fidc, trinitaf is hostes esscnt supcrandi, ac martyria
sacco lcgis cclatur, et trecenti argentci cum quinque appctcnda actis suis insinuat. In AI)iniclech concu-
stolis optimis dantur. bimc filio, h;crctici. In Jcphtc filia virgine, carnis
Et in descensione Jacob in yEgyptum, Christi Christi immolatio virginis ct in resurrectione to-
dcscehsioinmundum;ct in multiplicationeseminis tius corruptionis absorptio. In Samson Nazareo,
cjus in .Egypto, in Christo pcr fidcm gcntes in toto Christus Dominus fortis in capite in ligationc ;
mundo multiplicanda3. ipsius a mcrctricc muliere, Christus Dominus,
InMoysc figuraexprimiturMediatoris, qui mundo quod Juda3orum vincula omnia potcntialiter di-
pacem intulit,utMoyscs.'Egyptumsabulo abscondit, rnmpcrct. In Ruth, Ecclesia ex gentibus, Jndicis il-
Christuscx obscssis virtutcmdiabolicxpcllcndoco- D ludcns. In Sainuele, ChristusDominus dux, sacer-
hibuit.Quodidcm Moyscs uxorem filiam saccrdotis dos ct prophcta, saccrdotcs argucns, et Synagogani
Madian acccpit, mcdiatorcmcx alicnigenis sumere vctercm novo sacerdotio Christi in gratia Novi Tcs-
conjugem significat ct Ecclesiam. Quod idempastor tamcnti permutans.
ovium,mediatorcmsignavitpostorem bonumovium Clauditur h^c tcrtia rotas Patriarcharum actis,
in carnc futurum qui cx hoc mundo quasi ex
: ct Icgis sacramentis, ac judicium figuris, Yencrai)i->
jEgypto ovcs suas colligcndo, in unum ovilc Ecclc- litcr insignis, in rcpulsionc ct abjcctiono Saulis,
sige congregarct. Supcrantur magorum pra)stigia, contincns annos nongentos quadraginta.
Patrol. CXXIII,
w s. vnoNis; Ar.rniEiMsc. yif.nnr.nsis 44
JETXS QUAllTA
A DAYIDIS UEGNO AD TUANSMIGKATIONEM I1E15U.E0I\UM DABVLOMAM.
|3l-2;;| C*ii«ii'lii iclasmiiiuli. David priinus cx lrll)u A (;)0ol] Jorani, fiiius Josaphat, aiinis oclo. Elias
.IiKi;i rc.x, auiiis quadra^^iiila. Latinoruin fjuintu.s, curru iynco rapitur, quasi us(iuc iu caduni ; ct E-
Silvius, ;iiiiiis (|uiiu|u;iyiiit;i. Codrussi)oiito'sc liosti- lis;cus, lucres proplicti;c dcrclictus, primo iniraculo
i)U.s ollcroiis, iuteriiiiitur. Kpiicsus coiulit;i al) \n- ;i(|tias Jcriclio sauat. liidicl)UsJor;iin rcccssitl']doiii,
dronico. Cartiiago condila csl a Didonc fiiia Carciie- necssct sui) Juda, ct constituil sibi regein. Anibu-
donis Tyrii, aniio cculcsiino quadrai^csiino tcrtio lavit;iutcni Joram iii viis domus Acliab ; liiia (|uippc
post Trojaniiin cxcidimn ;
proiilictantibus in Jud;ca Acliab crat uxor ejus.
Ciitli, Natliaii ct As;ij)li. [;i9;i9] Ochozias sivc Azarias auno uno. Jonadab
|;JI();)] Soiomon, Tiiius David, annis quadrayinta. liiius llcciial) clarus iiabclur. Azariain cuin liiio suo
Oui (iu;irto rc;,'uisui aiiuo,niciisc sccundo, lcuipiuni Joas, ct iicpote Ainasia, ob cnormitatcin sccicruin,
Doinino ;cdilicarc ca-pit iu Jcrusaicin, coUoctis ;il) ct i|iiia ncc |)iitrciii liliuinvc (luispiain coruin boiiuiii
CLjrcssu Isracl cs. .Kgyplo iinuis ([uadragcntis octo- Inibcbat cvauLjclista Matllucus a Doiniui Salvatoris
ginta : quod in figuram uuivcrsi tcmporis quo in gcneaioyia sccludit.
iioc s;ccuio Christi ;cdili('aturEcclesia, qu;c in futu-
(;J900l Aliiaiia, matcr Azaria), annis septcni. Qu;c
ro iicrllcilur scptcin annis, ct scptinio incnsc anui
vidcns inlcrfcctum ab Jciiu rcgc Israci lilium suum
octavi dcdicavit. Latinorum scxtus, Alba Siivius,
^ ^^,„..„„ (^(^,,.,.^^,.^ ^,,,,^^,,^ ^(j,.|,^,„ ,.^.j,j.„,j ^i^,,,,,^
yEnca) filius, rcgnat annis octoginta octo. Regina
Jorain, pnctcr soluin Joas filium .\.zari;c, qucin Jo-
Sablia vcnil audirc saiiicntiam Saiomonis.
zabcth uxor Joiadaj pontilicis furata cst dc mcdio
(3"20;)] Roboom, lilius Saloniouis, annis scxdc-
iiliorum regis, cuinintcrliccrcntur. Joiada ponlircx,
Sub quo Jcroboain dc tribu Epliraim scparavit
cini.
soius post Moysenvixisscannoscentum triginta
(lui
dcccm tribus a doino David, ct a Domino, in figu-
^ perliibctur.
rain hoDrcticorum qui suos scquaces a Christo cl
[3907] Joas, filius Azari», annis quadraginta.
Eccicsia scgrcgant. IIujus quinto anno Scsac rex
Istc bono principio ct finc usus pcssiino, iu princi-
vcnicns IIicrosolyinain,tcmplum spoiiavit.
."Egypti,
piis suis tempium iunovavit. Iii cxtremis iuter c;c-
Latinonruin scptinius .Egyptas Syivius, Aiba) supe-
tera facinora, Zaciiariamquoquc fiiiumJoiad;c tuto-
rioris regis filius, rcgnavit annis viginti tribus. Sa-
ris quondain ac rcgnificatoris sui, intcr tcmplum ct
iiius condita, ct Sinyrua in urbis modum ampliata.
altarc lapidare pricccpit ;
quem ob incritorum gra-
Sybilla Erithrica illustris habctur.
tiain Dominus in Evangciio filiuni Zacharia?, id cst
[3882] Abia, liiius Roboain, annis Iribus. Ilic pu-
bcncdicti Domiui, cognominat. Lycurgus icgisiator
gnantcm contra sc Jcrol)o;im supcravit, occisis dc
Ajioliinis oracuio insignis habetur. Latinoruin duo-
cxercituciusinillibus(juingcntis,coquod spcrassct
iii Doinino. Sub quo llcbrajic gentis pontilcx mavi-
C decimusArcmulusSiivius. Agripptcsuperiorisregis
filitis, regn;ivit annis dccein ct octo, qui pncsidiuni
nius Abimcicch insignis est habitus.
Albanoruinintcrmontes,ubi nuiic Roina cst, posuit.
[388o] Asa, liiius Abia, aunis quadragiuta ct uno.
Cujus filius fuit Juiius proavus Juiii Procuii, qui
Ab hoc conductus Bcnadab rcx Syri;c I);iin;isci con-
tra Israci, ])crcussit oiiincm tcrramNcpiit;ilim.Pro-
cum suo popuio Romain commigrans, fundavit
Juiiam gcntcm.
phctabant in Juda)a Achias, Eliu, Ainos, Jocl, ct
Azarias. Lalinorum octavus Capys Silvius .Egypti, Amasias, fiiiusJoas, annis viginti iiovcm. Elisicus
supcrioris rcgis liiius, rcgnat anuis viginti scptem. propiicta dcfunctus scpclitur in Samaria. Azalicl
Asa idoia dcstruit, tcmplum nuindat. Egredicntcin rcx Syroruin afllixit Isracl.
contra scZaraa.Ethiopem cum suo slernit excrcitu. [4047] Latinoruin dccimus tcrtius, Azentinus
.Viiiri Rcx Isr;icl cinit inontcm Samariic, a Soincr, Siivius .Vrcmuli superioris rcgis uuijor fiiius, rcgna-
duobus talcnlis argcnti, ct a)dilicavit cam. Achicl vitanuis tiiginta scptcm ; attiucin eodcmmontc(|ui
de Hcthci, Jcricho inslaurat. nunc Urbis est, mortuus ac sepultus, aitcrnum
p;irs
[3920] Josaphat annis viginli quinquc. Eiias, ct ioco vocabuium dcdit. Vienna urbs condita a Vcnc-
Elis;cus, et Abdias, Azarias, et Micheas pro|)hcta- rio Africtc cxsulc, indc nomiiuita, ut Liviusin Anna-
baut. Eli;is Thcsbites, trcs scmis annos pluviain D iii)us scribit, qnod bicnnio |)erfccta fuerit, priinuni
continuit, proplcr pcccata Achab, ct populi Isracl, Ricnna, postmodum b subtracta, addita v, Vienna
et intcr ca;tcra magutiiia Eiisaeuin filium Sapiiat, ntiucupata. Quampostca Roinani, Scnatucomposito
qui erat de Al)cl pro sc unxit proplietam.
.M;itil;i, qui (;;illi;is dispoiicrct, Seiiatori;nii ;ipi)cllare volue-
Latiiiorum iioiius C;irpcntus Silvius, supcrioris rc- post aiiquot tcinpor;i,(iuiiiiiucl(;gioiiibus
ruiit. Iiidc
gisCapys fiiius, rcgnavitannis trcdecim.Postquein in ca compositis, quinquc castris in circuitu eam
filius ejus Tibcrius dccimus, aanis octo. Josaphat insigncm fcccre; acpubiica horrcactccliariatotius
lecit rectuin corain Doinino. iniiitiaiibiconstituerunt. Ex nominibu.s autem tii-
4t) CIIRONICON. - /ETAS QUARTA. . 40
biinoruni Juli Ca3sai'is, nomlna castris imposue- A bruarium dcccni mensibus anni ndjccit. Si])ylla Sa-
runt Crappnni, Eumcdium, ;SospoUun, Qniriacuni, mia claruit.
Ponipotiacum. Ilomanornm tcrlins, Tnlius IIosLilius, regnavit
[4070] Azarias, qui et Ozias, filius Aniasia), annis annos triginta duos, qui primus regnm Romano-
qninquaginta ctuno. Assyriorumtricosimusscxtus, rum purpura et fascibus usus cst; adjecto montc
Tonosconlcros, qui vocatnr Gra;cc Sardanapalus, Coelio et urbern ampliavit.
quiTiiarsum atquo Ancliialcm condidit, ct ui pra3- [4203] Amon, fllius Manasse, annis duobus, in
lio victus ab Arbacc Mcdo, scmct incendio concrc- Hebraica veritate; in Scptuaginta legitur regnasse
mavit.Usquc ad id tcmpus fuissc reges Assyrioruin duodecim. Ilistrus civitas in Ponto condita.Amon
historiac rclcrnnt; ct fiunt simul anni a prinio anno a scrvis snis interficitur.
Nini Rcgis Assyriorum, millc ccntum et scxaginta [420;j] Josias, filius Amon, annos triginta unum,
quatuor. Ari)aces Mcdus, Assyriorum impcrio dcs- Ilic mundata Judica ct Ilierusalcm tcmplo etiani in-
tructo, rcgnum in Medos transtulit. Dcinde mullis novato, post abjectas idololatria) sordcs, pascha
prajliis undique scatcscentil)us, pcr varios cvcntus Domino cclebcrrimum facit decimo octavo aiuio
ad Scytlias Clialdreosquc, ct rursum adMcdos parili rcgni sui; ct cnm Ncchao .Egyi)tiorum rcge con-
via rediit. Latinorum decimus ([uartus, Procas Sil- g grcssus, occiditur in campo Magcddo, quic niuic
vius, Avcntini supcrioris rcgis filius/egnavit. Post Maximianopolis vocatur. Thalcs Milcsius, primus
qucm Amulius Sylvius. Ilcsiodns pocta clarnit, at- physicus claras habctur. Prophctabant in Judava,
que Phidon Argins mensuras ct pondcra rcpcrit. Jcrcmias, Oldas, ct Sophonias. Romanorum quar-
Per idem tempus olympias prinia constituitur. Ma- tns Ancus Martius, Nnma! cx filia ncpos, rcgnavit
ccdonum rcgnum inchoat, primum [habcns regcm annis viginti tribns, qni Avcntinum montem et Ja-
Cananum. LacKdcmoniorum reges dcficiunt Ly- ;
niculum Urbi addidit, et supra marc, dccimoiiuiiUo
dornm incipiunt. Oscc, Amos, Isaias, ct Jonas in ab Urbc miliario Ilostiain condidit. Post (incm Tar-
Judrea prophctant. quinius Priscus, annis triginta septcm; qui cir-
Joathan, (ilius Ozia), annis sexdecim. Olympias cum Roma3 aidificavit, numerum senatorum auxit;
prinia ab Elicnsibusconstituitur. Rcmns ct Ronui- Romanos Indos instituit, mnros et cloacas a)difica-
lus gcncrantur, matrcJoathan intcr ca^tcra
ct Uia. vit.Capitolium exstruxit. In llcbra)0, viginti ct
virtntnm bonarum opcra, portam domus Domini uno annis rcgnasse Josias: in Scptuaginla Intcr-
sublimissimam a^dificavit, qua^ in Actibus Aposto- prctibuSjtriginta tribus lcgitur. Sed et Eusebiusin-
lornm Spcciosa vocatnr. tcr rcgnumcjuset Joachim,aliunidc suo adjccit an-
[4103] Acliaz, fllius Joathan, annis sexdecim. Ab num,proptermensesbistcrrcnosquibusJoachazvel
hoc conductns Tlicglatphalasar rex Assyriorum, ^ Joachimregnaverunt. Verum qnid veritas habcat Jc-
Rasinrcgcm, SyriK interfecit, et habitatorcslDa- remiaspandit, qni se a decimo tertio anno Josia) us-
masci transtulit Cyrcncm. quc ad annumquartnmJoachim,viginli tribusannis
Roma condita in montc Latino undecimo Kal. prophctassc ;pcrhibct; ct Nabuchodonosor quarto
Maii a geminis Remo ct Romulo fiiiis Rhca3 Sylvi;c, anno Joachim regnarecocpisse decimo nono autem;
qutc erat filia Numitoris fratris regis Amulii, virgo anno regni ejus,IIierusalcm fuisse destructam.
vestaiis, sed constnprata. Consualibns ludis Sabi- [421)9] Joachim filius Josia), annis undcciin. Post
ntu rapta), anno ab Urbe condita tcrtio. Rcmns a Josiam rcgnavit Joachaz mcnsibns tribus; quem
Fabio Romuli duceoccisns. Ncchao vinctum ducens in yEgyptum, Joachim con-
[4119] Ezechias, lilius Achaz, annis viginti octo. stituit rcgcm. IIujus anno tertio Nabuchodonosor,
IIujus anno scxto Salmanazar rcx Assyriornm, cap- capta Jcrusalem, et plurimis captivatis, in quibus
ta Samaria, transtniit Isracl in Assyrios, atque in erant Danicl, Ananias, Azarias, Misacl, partcm va-
Judasa Samaritas accolas misit. Cujus rcgnum a sorum templi Rabyloniam transfert. A quarto Joa-
primo Jeroboam stctcrat annis treccntis sexaginta. chim anno Scriptura regnnmNabucliodonosor com-
IIoc tcmporc Romulus primns milites ex popnlo pntat quia cx co non soluni ChakUeis, ct Judieis,
:
sumpsit, ccntumquc a popnlo nol)ilissimos viros D scdct Assyriis,.i]gyi)tiis,Moabitis,aliisiiucinnumc-
elegit qui ob Ktatem, senatores, ob curam et solli- risgentibus incipit regnare.
citudinem reipublica), patres vocati sunt. Mortuo Joachim, qui et Jechonias, Joachim, mensi-
filius
Romulo, qui trigiiUa scptcm annos regnavit, i)cr bus tribus ac diebus decem. Ilic circnmdata a Chal-
quinos dies Senatorcs rempublicam rexerunt at- ; dicis Jcrusalcm, exiit ad rcgcm Dabylonis, ct matcr
que unus expletus est annus. ejus, ct ductus est in Dabyloiiem cum populo suo
Post quos Numa Pompilius, annis quadraginta ct anno octavo regni Nabuchodonosor.
uno;qui Capitolium a fnndamentis axliflcavit. [4347] Sedechias, annis undecim, qui et Mathan,
[4147] Manasses, annis quinquaginta scx. Ilic ob filiusJosiie. Ilujusanno undccimo, regis Rabylonis
scelera sua catenatus et compenditus, in Rabylo- novenario. Juda)a captivata ni Babyloniam, et tem-
niam ducitur;sed ob poenitentiam ct preces, res- plum Dei incensum,a)dificationissua! annoquadrin-
tuitur in rcgnum. NumaPompilius,primus Vcstalcs gintcsimo triccsimo. Qni autem rcliqui fucrant
virginesinstituitjduosqucmenseSjJanuariumetFc- Juda)i, transfugerunt in .Egyptum qua post annos
:
47 S. ADONIS ARCIIIFnSC. VIENNENSIS 48
(|iiiii(ino pcriMissa a CliaUl.Tis, iii nabyloniam smit, A siis, iii miHcrcgla-
fiuo sapiciUia Christus, vciiicns
ct ii)si li-aiismii,M':iti. Scciindiim ScpUiaKiiita iiit(M-- diiim iu tcrram, luprcticoriim fraudcm rcmnvons
|)rctcs anni compiitaiitur al) ;oililicationo lcmpli, vcr;c inalri Catliolic;c uti p;ii'vnluin non divisum,
(|nadrinj,'cnli quinqnat,'inta ((ualuor. Per[idcm lcin- vivum rcddit statum; ncc vult pro|)tcr jiirginm li;c-
piis S;i|)lio mulicr in divcrsu pocmato claruit; Solon rcticorum scindere et dimidiarc (ilium qui cx vivis
lcLjcs .\tlicnicn.sil)us dcdit. lapidibus domum conslrucns, unuin ox omiiibiis
In liac qnarta ;ctatc, in David manu forti, j^arvo lidolibus tcmpluiii fccit ;id (|ucm viscndum sapioii-
:
in rratribus nncto, rcgis nostri Cliristi Sacramenla tiamquc cjus audicndam, rcgina Saba, id cst Ecclo
riKuranlur. Qui pastor oviuin, unctus a Dco Datrc, sia, a nnibus terrtc venit. Univcrsa itaque qnx dc
(lc urc lconis diajjoli, ct Pctruin ncgantcm, ct latro- S;ilomonc, vcl ab co propbctioc gcsta sunt roctc
ncin crij^uit conlitcntcm. CujusKcitliaram, si rcspi- Cliristo Domino consignantur. Nc ([uis ;iiitcm piita-
ciasresonantcm,quam ligno crucis carnis nicmbro- rct in Salomone cuncta impleta quai prophetice de
rumqnc suorum cliordisaptatam plcctrodum tangit Christo dicebantur, in sencctutc dcpravatus, sa-
s;iiicti Spiritus, omuc auimal rci^lct bcncdicliono, picntiam divinojudioio amisit, ut in Chrislo Domino
ct di;ibolum dc cordibus fugat iniquoruiii, pro qui- omiiia illa qiuc signata fucrant, scrvarcntur. C;ctc-
bus in cruce oravit. Qui adversus magnum hostem j^ rum fornicatus mcntc et corporc, Domino sc dcse-
vcrum Goliathpugnalurus,sapicntiamhujusmuiuli, rcntc, malc obiissc videtur : mctucndum excin-
l;inquam illa arma Saul rcjicicns in quintiuc lapidi- pliim postcris rclinqucns, nc fclicitatc hiijus vita3
bus, stulta mundi clcgit, ut confundal fortia. Ex turbati, Christum descrant; quod est suorum
quinquccnim libris legis Moysis, unus lapis pra)- ajterna felicitas,
dictis fundibulo carnis locatus, manu forti cxprcs- In divisione rcgni, ac totius populi pcnc Israc-
sus, lotam diaboli superbiamclisil, suoquc percmit lilici a domo David, hajrcticorum ct schismatico-
gladio, dum mortcm ex morte occidit. Ex cujus vic- rum oslcnditur figura.
toria ininiici Judaji invidiam conccperunt, et pro In Elia Christus; qui per figuram vcspcrc sajculi
dilcctionc odium rctribucrunt. ut vitulus immolatus, saccrdotcs omncs idolola-
Quod idcm David pcr latebras montium, pcr spc- Iria; cum ipso crrorc simul exstinxit, replcns tcr-
luncas ac dcscrta inimico perscqucntc discurrit, rain gratiic pluvia, (lua fames fidclis aninuc rcpcl-
membrorum suorumacmartyrumpcrsecutioncse.x- latur.
jircssit. Quod cidcm Elia3 in crcmo constituto corvi pa-
Quod inimico suo pcpercit, pinnam chlamydis ncm manc ct carncs vcsporc ministrant, figurato-
cjus abscindcns, figuras quod hostibus suis dum tius corporis Domini monslratur quia primum in :
absciditvitium magnum superbia3 parcit, ne dcntur ^ prcccptis pancm, postca carnem Dominica} passio
a;tcrn;c occisioni. nis ex ligno crucis dccoctam Jud;ci tctri colore
Quod dcclinans persccutoris insidias, fugit in gcntibus ministrarunt.
Gcth; sic Christus saivicntibus Judajis subtrahcns Tribus tcmporibus etiam et dimidio tcmporis in
sc gcntibus dedit. tribus annis et sex mensibus coclestis pluvia Del
Arrcplitium idcm sc simulans, dum saliva} illius alto judicio negatur eis, qui carncm cjus non co-
in barbam dccurrunt, Christi firmitatcm sapicntia mcdcntcs ncquc ejus sanguinem bibcntcs,rcdcinpti
conditain, ct sacratissimumcorpusipsius in sancti- ab cjus corpore invenicntur alicni.
ficato pane gestatum manibus suis presbyteri mys- Elias pastus a vidua, Christus miscricordiaj
tcrio nobis insinuat. opera suscipiens, ct recompcnsans in Ecolcsia,
Idcm David dolot occisum inimicum Saul : quia qua) adhuc vidua in agro sacrarum Scripturarum
ct Christus suos plurimum dilcxit inimicos. pcr duo ligna crucis, duo prccepta colligit, ut sibi
AdDavid unctumtotuscoUigiturlsrael; adChris- filiisque intempore famis consulat.
tum ut promissum csttotus coUigitur mundus. In Elisa30 ctiam duplex spiritus Eli;c discipulo-
InDavid Christus illc dcsirabilis omnibus gcnti- rum chorus Christi, Spiritum sanclum duplo mu-
bus quasi in solatium dcainbulans, quia in solc po- D ncrc accipiens.
suit tabcrnaculumsuum,adamavit Ecclesiam super mortuo suscitato, gcnushumanum pcr Chris-
In
tcctum se lavantcm, id cst, cmundantem sc a sor- tum afnuu gratia) suscitatum, quem ex nullo modo
dibus sscculi,ct domum lutcam spiritali contcmpla- suscilare valuit.
tionc transocndcntem atquecalcantcm ct inchoata : Jordancm Elisasus eodem spiritu operantc traii-
cum illa prima) conventionis notitia, postea ab ea sit; quo noslcr Dominus Jcsus cumdem fluvium
penitus scparatum diabolum occidit, camquc sibi suo in Daptismo consecravit.
pcrpetuo connubio copulavit. Insultantpucri Elis;co,el a bestiis sunt lacerati:
David scnili ictatc confecto Abisac virgo, quai insultant Juda)i Christo, ct a Romanis vel inalignis
cum calcf^ccrct, applicatur senio urgentc mundo,
: spiritibus sunt pervasi. Naaman Elisajus septies la-
verus D^id Ciiristus sibi virgincm calcntem fide vari, ut purgaretur a lcpra, in Jordane jui)ct : scp-
applicatKcclcsiam. tiformis gratiae spiritu mundari a vitiis animam,
In Salomone pax nostra, qui est Christus expres- quibus interior exleriorquc hoino polluitur, signat
49 CimONICON. — /ETAS QUINTA. '60
quoilctiamaciiia ipsadcmonstmtqua tinguntnrcon- InJosia) actihus,Christus vcrnmpaschanobis
fac-
secrati, in noinine Pati'is ct Filii ct Spiritus sancti. tus apcrte exprcssus Ecclosiam suam
mundans ct
Giezi puer prophct;c muncra Naaman accipicns, cxpurgans, pro qua mortuus est. Cujus lilii oh
me-
et per hoc maculis lcprtc rcspcrsus, ha^rcticos os- ritum culpa) in captivitatem ducti, qui
gratiam
tcndit, qui vcndilantcs vclut cx])iationcs pcccato- Christi in vacuum ducunt, designant ct
pra^ccpta
:
rum, qui quoquc maculis, quiijus ipsi fuerantaspersi Ciiristi vclut
Jcrcmia) parvi pcndcntcs, diaholo vc-
supplentur. lutNahuchodonosor,'captivi vitiis traduntur. Con-
lu EzcchisB regis signo Cliristi desccnsus, qui est cluditur autcm h£BC sctas quarta nuindi a
David
Sol justitiic; etetiam infcrna misericorditcr pcnc- usque ad transmigrationem in Bahyloniam, conti-
trantis ligura prresignatur : qui ctiam docct nos in ncns annos quadragintos septuaginta.
hono nuiiquam prosperatis cflerri.
^TAS QUINTA
AB EADEM TRANSMIGUATIONE AD CHRISTUM SALVATOREM NOSTRUM.
[4271] Quinta mundi fctas coipit ab extremo cx- B dseorum. EgoDaniel inlellexi in lihris numcrum an-
cidio regni Judaici, quodjuxta prophetiam Jeremia} norum, do quo factus cst scrmo Domini ad Jcre-
septuaginta annis permansit, anno decimo quarto, miam prophetani, ut complerentur desolationis Je-
])ostquam percussa cst civitas, qui est viccsimus rusalem septuaginta annis. Euscbius in Temporum
quintus annus transmigrationis regis Joachim, cum libris triginta annos ab evcrsionc Jcrusalcm usquc
quo Ezechiel captivatus est ipse Ezechiel in visio-
: ad initium Cyri regis Pcrsarum Julius autem Afri-
;
nibus Dei adductus in terram Israel viditrenovatio- canus scptuaginta computat. Porro Hicronymus in
ncm ca^remoniarumquc cjus.
civitatis ac templi, Expositionc propheta) Danielis ita dicit : tradunt
Yastata Juda^a Chaldsei non ut Assyrii in Samariam Ilebrasi hujusmodi fabulam usque ad septuagesi-
alios miserere colonos, sed doscrtam rcliqucre tcr- mum annum, quo Jeremias captivitatcm Judoeorum
ram, donec post annosseptuaginta in cam Jud?ei re- dixerat essc solvendam, de quo et Zachariasinprin-
dircnt. Asacerdotil)usignisabaltariholocaustoma- cipio voluminis sui loquitur, irritamputansDeipol-
tis suhlatusctal)sconditus inputeopost scptuagcsi- licitationem Balthasar, falsumque promissum ver-
mumrcgressionis annum assumitur, invcntusvivus. sus in gaudium, fecit grande conviviuin insultans
Romanorum sextus Servius regnavit annos quadra- quodammodo spei Judseorum, et vasis lempli;sed
ginta quatuor, qui tres montcs Urbi addidit Quiri- : Q statim ultio consecuta est, Danielis omnis prophc-
nalcm, Esquinilum, Viminalem fossas circum mu-;
tia mysteriis licet sit plena, qua^dam tamen pars
ros duxit. Post Nabuchodonosor, qui, testo Scriptu- ejus ita claritate elucet, ut etiam tempus signet
ra sacra, viginti quinque post eversam Jerusalem quando venturus esset ipse Salvator et Dominus.Sep-
vixit annis, Evilinerodach filius cjus regnavit annis tuagintahcbdomadasbreviatasesse,Gabrielangelus
dccem et octo; post quem Egesar fllius ejus, annis in populo ejus cidem Danieli revelavit,utadducere-
quadraginta. Cui successit fratcr cjus Laborsodach, tur justitia sempitcrna, et impleretur prophetia, et
mensibus novem. Hoc dcfuncto ad BalthasarquiNa- ungeretur Sanctus sanctorum. Beatus Ilieronymus
boan nuncupatur, transiit impcrium. Qui cuin jam laboreingenioquemagno per supputationes anno-
septcmdecim regnarctannos, capta est a Cyro Persa- ruin regumBabylonia),septuaginta hebdomadas us-
rum et Dario Mcdorum rcge Babylonia,discedente quead nostriredemptoris nativitatemannisquadra-
Arbace praefecto in Medos, a quo primum Babylonia gentis nonaginta perduxit, sejungens septem inres-
dehonorata fucrat. Partem regni penes se retinuere taurationem templi hebdomadas quinquaginta sep-
Chaldaji, qui Babyloniam sibi advcrsum Medos vin- tem usqueadDomini nativitatem et passionem ip-
dicaverunt, unde factum est ut Nabuchodonosor, sius,etunam vastationis quaefactaestaVespasiano
ca3terique post eum usque ad Cyrum, reges, quam- r» duce cum Tito filio ejus. Duodecim sane sunt pro-
vis Chaldaiorum virihus potentes, et Babyloniae no phctica3visionesejusdemDanielis,sedinHebra3odc-
mine clari lcgantur, in numero tamen et cardine re- cem tantum repcriuntur. Pythagoras per idem tem-
gum non habentur illustrium. Darius autem Astya- pus, philosophus et Arithmetica) inventor clarus
gis filius, qui Babyloniam destruxit, cum Cyro cogna* habetur.
to suo agcbatannumsexagcsiinumsecundum,quan- [4292] Persarum primusCyrusregnavlt annostri-
doBabylonia fuit invasa. Quique Danielcm prophe- ginta.IIic,utcomplereturverbumDominiexoreJere-
tam sumens, ad sein Mediam duxit, et omni eum miae, primosuiregnianno, laxataHebraJorum capli-
honore celebravit. IIujus Darii Danielipsc itamemi- vitate, quinquagintafcrme hominum millia rcgredi
diccns in anno i^rimo Darii filii Assueri de se-
nit, : fccil in Judaiam rcstituens eis vasa tcmpli Domini au-
mine Medorum, qui impcravit super rcgnum Chal- rcactargentcaquinqucmilliaquadraginta. Quicon-
;
lil S. ADONIS ARCHIEPISf;. VIEN.NTN.SIS !i^2
gi'0|;:Ui in Joriisnlom, mon.«!Oso|)limo aiiliricavcnuil A -KKyptnm, qiiiD a Dario disoessornt, cnpit, ot ai
allnrc, ct a priini) (licmcnsiscjiisdcm C(C])crnnt ol- vcrsus (;r.Tciam put,nintnrus, soptna^Miita iiiillia nr-
rcriviiMJixMiistum Domino.Aniioantcmsccnndo, ad- matorum, cttrcccuta dc auxiliis, rostralas aiitciii
vcntnssni, mcnsesccundo, tcmplirundamenta jccc- naves millo dncontas; onorarias anlom Iria miiiia
riint;annoinccnsioniscjns,jnxla Africanum,.soptua- numcro habuisso narratur; et lamen viclus, ad
Kcsiinosccundo;juxta autcm Ciironicn Eiiscliii, tri- pnli-inm refuffit. Pindarus, Sophoclcs ct Eiiripidos
Kcsimosccundo;scdimpC(licnlil>us.Samarilanis, in- ti'nga'dinriimsci'iptoi>es,ccicl)i'anturiiisiKnos. Intcr
'irn)issumestopususf(uoadannumDariisocundum, oruditosquoqnehistoriarnmscriptoro8,IIcrodolus,
'UiioliaminrcpfnoAssucrict Artaxorxis scripsorunt clZcusis pictor agnoscitur. Arrabanus, mcnsihns
•jccusationcm advcrsum.In(l;cos ; ct rcscripsil Arta- scptciii, Socratcs uascitiir.
xcpxcsnoa^dilicarcturHiorusalcin.Uomanorum scp- Artaxcrxcs,qiiictLongimanusniinis(|undraginta.
tiinus Tarquinus rognavit annis triginta quinquc; Iliijiisanno scptimo, priina dio monsis primi, Esdras
qui causa Tarquinii junioris sui lilii (lui Lucrctiam saccrdos cl scrilia lcgis Dci asccndil de l!a])ylone
corriipcrat. rcgno cxpulsus cst. cum opistola rcgis, ct in prima mcnsis qiiinti vcnit
[4;J-2"2]Caml)yscs,Cyri rilius,annisocto. Ilicdcvic- iu llicrusnlcmcumviris inillo scptingcntis. Et intcr
la/Egyptocunctamcjus rcligionemal)ominatus,ca)- B aliaslrcnuo gosta castigavitfilios transmigrationis
rcmonias ojus ot tompla dcposuif; Rabyloucinin ab uxoribns alionigenis, Ejusdcm anno viccsimo,
yEgyptoicdiricavit.IInncniunlllclirffisccunduniNn- Nccmins|)inccrnndcSusiscastroadvcnicns, murnm
buchodonosor vocnri, sul)quo Judith historia scri- duobus dicbus roslituit,
Jorusalein (luiiKiiiaginla ct
bitnr. ducntum genti duodccim annis praibuit.
Fratros magi, monsibus scptcm. Jcsus saccrdos IlujiisqiicdivinaScriptura tcmpornm sericm con-
mngniis ot princcps gcntis -.Zorobnbcl, ct Aggaius, tinct.Qun'vcropostha3c apud Juda^os sunlgcsta,dc
Zacharins, ct Malnchias prophottc clari habcntur. libris Mnclinba3orum, ct Joscjihi, atquc Africani
[4330] Darius annos triginti scx. Intcr Darium scriptis cxhibontur, qui dcinccps univorsam Insto-
ct Cambyscm rcgnasscduosfratrcs niagos inlibris riam usquc ad Romana lcmpora pcrsccuti sunt. Et
Chronicorum roporimus; vcrum H. Ilieronymus in quidcm Africanus in quinto Tcm])orum voliimine,
expositionc Daniolis scribit, post Cambyscm, Smcr- hiijiis tcmporis ita mcminit; mansit itaqnc im|)cr-
dom maguiu rcgnasse, qui Pantaptem filiam Cam- fcctum opus usquc ad Neemiam,etYigesimum quin-
bysisdnxituxorcm. Qui cum a scptemningisfuissct tum annuni rcgis Artaxerxis. Quo tempore rcgni
occisus, et in loco cjus Dnrius susccpissct impc- Pcrsnrum,ccntum ct quindccim anni fucrant evo-
riuiii,cadcm Pantnptc nupsitDnrio,ct cx coXcrxcm p luli. Captivitatisautcm Jcrusalcm ccntcsimusquin
filium gonuit, Socundo anno Darii, soptuagesimus quagesimus ct quintus annus erat et tunc primum ;
captivitatisIIierusnlcmanuusimplctur,utvultEuse- Artnxcrxcs jussit muros cxtrui Jcrusalcni; opcri
bius, tcstcni ndhibcns Znchnriain projihctani, apud prrofiiit Ncemias, ct a^dificata cst platcn,ctmuri cir-
qucin sccundo Dnrii nnno loquitur angclus : Domine cunulati ;ctcxillotcmporcsinumerare velis, septu-
exercituum, t-squpqiio tu non misereberis Hierusalem, agintaannorum hcbdomadas usquoad Christum po-
et urMum Juda quihus iratv,s es? Iste septuagesimus tcris invenirc.Xcrxcs mcnscsduos, postquam Sog-
annusest [Zach. i, 12). Scxto Dnrii nnno tcinpli dinnus nicnses scptcm. Ilippocratcs medicus clarus
{cdificatio completur, dic tcrlinmensis Adar, qui cst hnbetur, ct Dcmocritus ngnoscitur. Quo tcmporo
quadragesimus sextus anniis ex quo ejus sub Cyro Galli Senones ct Viennenscs, Martis et Victoriaj
tcmpli fundamenta snnt jacta unde in Evangclio ;
tcniplum ad oricntcm urbis Vienna) constituunl.
dicunt Judcei : Qnadragioita et sex annis cedijicatum [4428] Dariuscognomcnto Nothus, annis viginti
esl templuni Jwc{Joan. ii, 20). Cosperunt autem tedi- ct octo. .'Egyptus reccssil a Persis, Rcversis dcca|)-
ficareannosecundoDarii, mensesoxto,dievigesima tivitate Judajis, non reges, sed pontifices pr.iefue-
quarta ct anno soxto, ut dictum est, et mense duo-
; runt usquc ad Aristobulum, qui cum dignitfitc ponti-
dccimo,tcrtiadiccompleverunt,Exquoapparctopus ficisetiam regalcsibi cocpit usurparc vocabulum.
lcmpli ct antea non parva ex parte paractum annos D Plato nascitur,
autem septuaginta a destructione illius usque ad [4440] Artaxerxes cognominatus cstMnenion,
qiii
pcrfectamrestaurandi licentiamesse computandos. Darii filius annis quadraginta, Sub
ct Parisatis
Pulsis urbc rcgibus, qui imperavcrant annis du- hoc rege vidctur historia Esthcr complcla; ipse
ccntis qnadraginta quatuor, vix usque ad duodcci- quippecstqiii abllcbrseis Assueriis a scpluaginta in
mum lapidem Roma tenebat imperium. Romae post terprctibus Artaxerxe^ vocatur. Athenienses qua-
cxactos rcgcs primum consules a Rruto esse ccepe- tuoretviginti litteras habcro cooperunt; ante enim
runt ; dcindetribuni plebis ac (lictatores,et rursum tantiim sexdecimhabebant.Galli Senones,duceDrcn-
consules scmper obtinuerunt, per annos fcrmc qua- no, cxercitucopioso Romam invadunt, et incensam
dringentos .sexaginta quatuor usque ad Julium Ca3- sex mensibus vastaverunt, Universamjuventutem,
sarem, qni primus singulare arripuit imperium, quamconstatvixmillchominum tuncfnisse, inarce
Olympiade ccntcsima octogcsimn quarta, Capitoliiii montis,lntitnntcmol)sidioncconcludunt
[4360] Xerxes, filius Darii, annis viginti. Hic ibiqucinfelices reliquias fame, peste, desperalione,
»3 CIIRONICON. — /ETAS QUINTA.
Nam A quoquesexotviginti interfecti, contumet
^
formidiiie terroiU, suhigunt, vendiint. niillo li-
quatuor
)rasnuri disccssionis prctiuni pnciscuntur; triljuni capti, Asdrubal cum pnucis
Lilylwum profugit Re-
niilitarespro consuliijiis cssc cfcperunt. Carthagi- gulus, qui pcr quinquonnium
captivus dctinebatur
nensium bellum formidolosissinium inchoatum, Li- ad paccm petendam Romammissus,
non impetrata
vio consule. Navaleprfclium cum Annibalo scniorc pacereversus, rescctispalbebris, in machina religa-
commissum. Trii^^iata ct una iiavcs Annilialis capta}, tus, vigilnndo n Carthagincnsibus necatur. Attilus
viginti mcrscc, tria millia liominum occisi, septem RegulusetManliuscoss.victiabAnnibaloAmilcaris
milliacapti. Annibalscaphasubductus aufugil. Caio niio, perdita exercitus parte,
vix «gre evaserunt
AquilinoFloro, Lucio Cornelio Scipione consulibus, Claudius consul aclasse Poenorum
superatus, cum
Ilannone in locum Annibalis imperatorc subrogato, trigintannvibus Lilyb.eum in castra
confugit;'octo
navali praolio victus, cxercitu amisso, ipse Ilanno milliamilitum coosi, triginta capli
rcfcruntur.Luc-
confertissimishostibusseimmiscuit, ibiqueoccisus tatius consul cum Ilnnnonc navibus
dccertans qua-
csl.Annibal senior a Carthaginonsibus iterum im- tuor et sexaginta Punicasnaves cropit,
centum et
porator, infelicitcr cum Romanis navali praeliocon- triginta dcmcrsit; trigintn duo millia
liominum
gressus, et victus, seditionc suoruin lapidibus coo- capti, caesa quatuor millia fuerc. Ilnnno nnvem an-
pertus interiit. Carpeno imperatore, et Hannone B tevertcns aufugit, Luctatius ad Erycinam
civitatem
classi prsefecto, iterum Carthaginenses conserto duo millia Cnrthnginensium conserta
pugna interfe-
prsolio cum Romanis, soxaginta et quatuor navcs pcr- cit. Carthaginenscs ea conditiono pasciscuntur,
ut
diderunt. Trccenta et eo aniplius castcUa populata, SiciliaSardiniaquc dccederent, ct puri argonti
tria
Manlio consulo, septom et viginti millia captivoruni millia talentorum aequis pensionibus
per annos vi-
cum ingentibus spoliisexAfrica Romam missi. Ser- ginti penderent. Post
annos tres et viginti bellura
pcnsmira)mngnitudinis ccntumvigintipodum,haud Punicum primum cx quo inchoatum fucrat, finitum.
procul a flumine Dagada, in Africa a Regulo consule Aristotclesoctavumdccimuinactatisannum gerens
'
occiditur. Asdrubale ot Amilcare imperatoribus, Re- Platonis auditor est.
gulo consulc, atrocissimum bellum gestum in quo Artaxerxes, qui etOchus annis sox et
viginti qui
caesa suntCarthagincnsium deccm et septcm millia, discederc ab armis, et quiescerc in pace
universam
captaquinquemillia.Elephanti decem oclo abducti. GraDciam per Icgatos prfficepit, denuntinns
contrn-
Oppida octoginta et duo in deditionem cessere. Car- dictorcm pacis boUo impetondum. Belluin
civileet
Ihaginenses Ilispanorum, Gallorum, sod ct Grocco- plusquam civile apud Persas gestum, cum
Artaxer-
rum auxilio compnrato, Xantippo Laceda^monio xes ctCyrus,filii Darii, do regno
ambigerent;inquo
cum auxiliis accito pugnam cum Romani conscrunt. Q conflictu, cum e divcrso concurrontos sibi ambo
Triginta millia Romanorum militum prostrati; Rc- fratros, mutuo casu subjeeti fuisscnt,
prior Artaxer
gulus, ille dux nobilis cum quingentis viris eaptus, xes vulncratus a fratre,equi velocitate
niorti exem-
in catenns conjectus est. Decinio anno Punici bolli ptus evasit; Cyrus autem mox a cohorte
regia op-
Xantippus tam audacisfacticonscius, rerum insta- pressus, finem certamini dedit. Sic Artaxerxes
po
bilium mutationem timens, ex Africa migravit in testatem regni fratricidio firmavit. Lacedsemones
Grfeciam. iEmilio Pacilio Fulvio coss. Romani cum toti orienti bellum moventcs, Ilircilidem duccm in
classG Irecentorum navium cum Carlhagincnsibus hanc militiam legunt.Qui cumsibiadversusduospo-
pari classe convenerunt. Centum et quatuor naves tentissimos Persarumregis pra3fectos,
Farnabuzum
Carthagineiisium demersse.Ti'igintacumpugnatori- et Tisipharnom, pugnandum videret,proviso
ad tem-
buscaptae, trigintaet quinque millia militum csesi, pus consiliOjUtpondusgeminae congressioniselude-
novcm navibusRomanorunKlcprcssis,millccentuni ret, unum denuntiato bello appetit,
alterum pacta
niilitibus perditis. Hannone duce imperatore Pocno- pace suspendit. Darnabuzus Tisipharncm apud
Ar-
rum, commisso pra^lio/Emilio itcrum 'consule, no- axorxemutproditoremdefcrt incujus locumConon
:
vem millia militum perdidcrunt. Romana classis ad Atheniensis exsul navali praelio constituitur.
Qui
Italiam pra^dis onusta remeans, infando naufragio clnssem Laccdacmoniorum invadit, hostiles
D agros
eversa.Namde trecentisnavibus ducenta^.vigintipc- turros,castclla, caeteraquo pivnesidia cxpugnal
et vc- :
rierunt. Octoginta vix abjectis oneribus liberata). luti efi^usa tempestas, quacunque incubuit,
cuncta
llamilcar, rex Pocnorum, Numidiam mille argcnti prosternit.Thebaniauxilio Atheniensiummulta ani-
talentis, et viginti millilnis boum reliquos condcm- matinduciaproptervirtutom atquo industriam Epa-
navit. Principes omnium populorum patibulo suni- minond;c ducis sui, terrestre praalium committunf.
xit. Servilius etSempronius, duccntis et soxaginta Lysandcr, Laceda3inonieusis dux clarus occiditur.
navibus in Africani transgressi maritijna circa Syr- Pausanias duxalterinsimulatusproditionis, in exsi-
tcs depopulati sunt. Indecumad Italiam redirent, lium ducitur. Agesilaus, rexLaccda^moniorum, Tho-
illisi copulis, centum quinquaginta naves onerarias banos succossu duplicis victoriae laHiores aggredi-
perdidcrunt.Asdrubalimpcratorcumelephantisccn- tur,etsuperat. Ipsetamen Agosilaus graviter vulne-
tum viginti, et equitum peditumque amplius triginta ratur.CononAtheniensisduxPersiciexercitus,Athe-
millibus cum Metello pugnam conseruit. Viginti mii- nas resdificat. Lacedoemonos furtim castellum Ar-
lia Carthaginensium eo praelio csesi sunt.Elephanti cadum repentina irruptione perfringunt. Arcades
S. ADONIS ARCIIIEPISC. YIKNNENSIS 156
junoLo .siWiTlicbanonim auxilio, aniissa furto IjcUo A subiliilil. Pliilippus frati'os suos palri c\ novoiva
ivpiluMl. Aivliodanius du\ Lacoiliomonioi-uni, ilu gcnitos intcrficcrc ajj^ressus, Olinthum urbeni flo-
vulnoialiir. Tliobani dalo parccmli signo, linon»
renlissimam, san},'uine roplota, opibus liominibus-
doiloro ci'1'laiiiini. Tholiani, Laooikoinoniis ail alia que vaouavit,ot :il)stractosinde friilres siipplioio ct
oonvorsis, laoito inloniposla noclo Laccikoino- nt-oi dcdit. .\urari;i loco in Thcssiilia ot arLfciiti ino-
liolla
talla in Thracia invasit. Philippns augustias Thcr-
noin voniunl; pr;oooi,'nito aavcnlu liosliuni, arniati
scnos, icvo confccti, advcrsus (,uindccim millia
mopylarum instructiscopiisiiiKrcilitiir, oasquopnc-
militum, vix ccnlum hominos in ipsis se portarum sidiis omtiuil, .Uhoniensos, lMioi'Ouscs,alquo Thcs-
auKiisliis olijoooro. Suporviciionto jiivcntutc Lacc-
salospcrtlomuiL ltyz;intiiima Pansaiiia rc;,'o Sparta-
a])orto privlio, Ejiaminonaas diix iioriiiu oondilam, obsidione oiiixit. Scythicum bel-
ii;rinoniorniii,
Thcbanorum, incautius dimicans, vulneralur. Cuin liim totis viribus a^'j,'rcditur. Vii,'inti millia puero-
ilovictoriasuoruiiicompcrissc'l,soutiimcxosoulatus rum ac ffcminarum Scythicic .^'cntis oapta. Pocorum
remota manu qua vuliuis occlusoral, egrcssuin san- mai,'Uii oopia ;il)ducta, auri argontiquc nihil rcpcr-
ac mortis patcfccit introitum. Iterum tcrri-
1,'uinis,
tumi Vigintimillianobiliumequorumsufficiendogc-
bilisr.allorum inundatio juxta Anioncm fluvium, et ncriMacedoniaminissi.nolloTriballico itaPhilippus
(|uarlum al) urbo lai)idcm couscdil. Ubi atrocissi- p in feinorc vulncratus cst ut por cor|)iis ejus cqiiiis
mam puguam Manlius Torqualus [siugulariter in intcrflcorctur. Ilic postmodum dic nuptiarum Clco-
choavit. Titus Quintus dictator cruentissima con- patra3fllia3 suaj, cum inlcr duos Alexandros, filium
gressione confecit. Ilcrum in bellum ruentcs Galli a gencrumque, contcnderct, a Pausania nobili Macc-
Caio Sulpitio dictatorc supcrati sunt. Iterum sc donum adolcsccntc iu augustiissiiiccustodibuscir-
r.alli per maritima loca difl^udcrunt, et a Marco cumvontus occiditur. Pioinaui bollum Latinis rcbel-
Valerio Corvino occiso provocatore Gallo gravitcr lantibus intulerunt, Manlio Torquato ct Decio Murc
trucidati sunt. Artaxcrxcs, qui ct Ochus, post coss. in quo bello Dccius occubuit ; Manlius filium
transactum in .Egypto maxiinum diuturnumque suum juvencm victorem occidit. Minutia virgo
bellum,plurimos Jud;cos in tiansmigrationem ogit, Vestalis ob admissum iucestuin, viva obruta in
alque ad Caspium mare habitare pra;-
in Ilircania campo qui nunc Sccleratus vocalur. Trecenta) sep-
ccpit. Cujus etaim bclli tempestatc transurrcns, ct tuaginta matrona! damnala},qua) propinasscvcnena
Sillodam opulcntissimam Ph(Bnices provinciic ur- viris suis ct scclcris conscia} repertic sunl.
bomdelevit,et-Egyptumquamvis prius victus,ltuuc [4y2jJ Darius, Arsami fllius, annis sex; Alexan-
tamen subactam comminutamque fcrro, Persarum der Philippi et Olympiadis fllius viginti retatis aii-
subjecit imperio. Demosthenes orator aguoscitni nos gerens, Maccdonibus regnarc c(]epit. Fabio ma-
Aristotclcs philosoplius pricdicatur.Plato moritiir. ^ gistro equitum Romanoruin pugnam conserenlc,
|4ol2] Arscs, Ochi fllius, annos Ircs. Judaiorum vigintimillia Samnitum cccidcrunt. Veturio et
pontifex maximus Jaddus clarus habetur, cujus fra- Posthumio consulibus, apud Caudinas furculas,
ter Manasses templum in monte Garizim oonstiuit- Samnites victoria potiti, uuivcrsum cxercitumRo-
Spcusippusmoritur, cui succedit Xenocratcs.;In his manorum turpitcr captum, armis cliam vcstimcu-
diol)us.\lcxandormagnus,atrocissimusturbo lotius tisque nudatum sub jugum miserunt, sexceutis
oricntis, nascitur. Anno ab urbe condila quadra- equitibus Romanis in obsidatum receptis. Papirio
gentesimo seoundo, Alcxander rcx Epirotarum, cousulc, Samnites victi sunt. IluncPapirium intcr
Alexandri magni avunculus, trajectis in Italiam cictcros duces tunc in Rcpublicasuaoptimos, Ro-
copiis maximo bello in Luoania victus atque occisus mani delegcrunt, qui Alcxandri impetum sustincrct.
est. Anno ab urbe condita quadringcntesimo, Phl- Dcmosthenes orator auroPersaruin corruptus, ut
lippus Amyutliic fllius, Alexandri patcr, rcgnum Grieci ab impcirio Maccdonum deficcrent, auctor
Maccdonum adcptus, vigiuti quinquc annis tcuuit : cxstitit. AlcxandcrAthenienscsmetumulctajsolvit;
quibus lios omnes accrbilatum acervos,cunctasque Thcbanos cum diruta civitate dclcvit; reliqiios
malorum molcsstruxit. Ilic obses primum Thebanis sub corona vendidit; ca}teras urbes Achaia; ct
datus a patre, per triennium apud Epaminondam D Thessalia) vcctigalesfecit;Illyrios ct Thracas bello
imperatorem philosophum, eruditus est. Ilic rcx
ct domuit. Profecturus ad Pcrsicum bellum, omnes
sanctus cum Athcnis bcllum gessit et vicit; Laris- cognatos ac proximos suos intcrfecit. In cxercitu
sam urbem nobilissimam cepit; Thessaliam ambi- cjus fuerunt peditum triginta duo millia, equitum
tionc habendorum cquitum invasit, ct cxcrcitu suo quatuor niillia, naves centum ct octoginta. Tam
admiscuit. Cum Aruba Molossorum rcge j^actus, parva manu univcrsum terrarum orbem aggrodi
sororcm ejus Olynipiadcm uxorcm duxit. Qui aruba ausus est. Primo cjus cum Dario rcge congrcssn,
dum impcrium suum Maccdonum alfinitatc se dila- sexcenta millia Persarum in acie fuere. Secundo
taturum putat, pcr hoc dcceptus amisit privatusquc ;
Darii adventu timens Alexander angustias locorum,
incxsilioconsenuit. PhilippusapudMatonamurbcm Taurummontcinmiraceleritatetranscendit,ctquin-
ictusagittic oculuni pcrdidit, et propc t^atam Gr;c- gentisstadiissubunadiecursutransmissis,Tarsiiin
ciam consiliis pricvcntam, viribus domuit; Cappa- vcnit. Ibique,cum sudans in Cidnum pricfrigidum
dociam,captoper dolum rege, imperio Macedonia; amnem descendisset, obriguil : conlractuque ncr-
»7 CIIRONICON. — ^ETAS QUINTA. «8
vonim proxinnis Darinm cnm trccontis
niorti fuit : A Grreci .'cstimantcs, no exsiiles rcccpta libertatc, ut
millibus pcditum, ct centum millilnis cqnitum, in Alcxandcr pcr cpistolam jusserat, ultionc medita-
acicm procedit. In.^cntihus utrinque animis pugna rcntur, a regno Maccdoinim defeccrunt bcllumquc- :
connnittitur; inqua ambo rcges, et Alexander et Antipatro, cui Griccia sorLc vencral, ingerunt. Bcl-
Darius,vulncrantur. Pcrsarumibituncmilitumocto- lumintcrAntigonumelPcrdiccam,cui Media minor
ginta millia, equitum decem millia cscsi, capti au- sorte obvcnerat, gravissimum oritur. Ptoloma3US
tcm quadraginta millia fucrc. Ex Maccdonibus ceci- .Egypti viribus Perdiccam, accrbissimo belloagrcs-
dcrc peditcs centum ct triginta, cquitcs centum et sus, interfecit. Olympias, matcr Alcxandri,capta a
quadraginta. IncastrisPcrsarummultum auricsete- Cassandro Cariao duce occiditur Ptoloma)us ct Cas-
;
rarumquc opum rcpcrtum. Intcr captivos castro- sander inita cum Lysimacho ct Sclcuco societate,
rum, materct uxorcadcm, soror et lili;ie dua^Darii bellum tcrra mariquc contra Antigonum, qui spe
fucrc. Quaruni redemptionem Darius oblata ctiam re- dominandi Herculem, Alexandri filium, liberare si-
gni dimidia parte, non impetravit. Darius spc pacis mulabat, instruunt. Eo bello Antigonus cum filio
amissaquadragintaquatuor millia peditum, et ccn- Demetrio vincitur. Cassander Ptoloma}o in victo-
tum millia cquitum, Alexandro apud Tarsum bello ria particcps Hcrculcm Alexandri fllium, quatuor-
oppouit. In ferrum ruunt Macedones, raroque uUo j^ dccim jam annorum, cum matrc occidendumcurat.
prajliotantum sanguinisfusum [cst. Darius victus, Ptolomasus cum Dcmetrio navali prailio conflixi t vic-
pcrsuasusuorumfugcrccompulsuSjtotusqucOricns tusquc in .-Egyptum rcfugit. Ilac victoria Antigonus
in potcstatem Maccdonii ccssit impcrii. Alexander elatus, regem secuniDcmetrio filio appcllari jubet.
quatuorettrigintacontinuisdicbus,castrorumprffi- Quod cxemplum omnes secuti, rcgum sibi no-
dam pcrcensuit.PersipolimcaputPersicircgni con- men dignitatcmque sumpscrunt. Ptolomaius et Cas-
fcrtissimamopibus totiusorbisinvasit.Dariumcum sander, cajteriquo alterius factionis duces, Seleu-
propinquis suis vinctum compedibus aureis teneri cus quoque cx Asia majorc cpistolis se invicem
compcrisset, cumsexmillibuscquitumperscquista- conflrmantcs bellum adversus Antigonum commu-
tuit invcntumqucinitincre multisconfossum vulne- nibus viribus struunt.
ribus, ac mortuum, scpeliri in sepultura majorum Eo bello Antigonusoccisus est. Victorcs cum de
praJccpit.Tribusprffiliistotidcmqueannisquinquics pra^da non convenirent, induasfactiones diducuu-
dcciescentenamilliapcditumcquitumqueconsump- tur, Sclcucus Demctrio, Ptoloma^us Lysimacho ct
tam, AlexanderctiamJuda} amingressus, favorabili Cassandro jungitur.
terque cxceptus, Dco victimas immolat et pontificem Cassandro dcfuncto, Philippus filius succcdit.
templi Jaddumhonoribus plurimis prosequitur. An- p Antipator Thessalonicem matrem suam, Cassandri
dromacho locorum custodc dimisso.SubPersarum uxorem, manu sua transvcrberat. Alcxanderfrater
regibus pontiflccs summi fuerunt, Josue, Joachim, ejus,ob ultionem matris, bcUum adversus fratrem
Eliasiph, Joiada, Jonathan, Jaddus. Mansit autcm instruit, et a Demetrio,cujus auxilium petierat, cir-
Pcrsarum rcgnum, quod interfccfo Dario destruc- cumventus occiditur. Ptolonnious ct Scleucus etLy-
tum cst, annos ducentos triginta unum. Alexandcr simachus, iterum socictatc pacta, bcUumadvcrsus
post mortcm Darii, annisquinqucregnavit. Indiam Demetrium transferunt. His comitcm ctbelli socium
ingressus, Nisam urbcm adiit. Callisthenem philoso- scPyrrhusrexEpiri jungit, DemctrioqucMaccdonia
phum sibiqueapud Aristotelem condiscipulum, cum pulso,regnum Macedonia) Pyrrhus invasit. Lysima-
plurimis aliis principibus, quod cum dcposito sa- chusgenerum suum Antipatrum insidiantemsibi in-
lutandi more ut Deum non adorarct, occidit. Cum tcrfecit, filiumquc suum Agathoclcm pcrosus occi-
Porolndorumregecrucntissimumbellum gessit.Po- dit. Seleucus decimo tertio PtolomgeiannoSyria) rc-
rus multis vulncribus confossus, et captus, ob me- gnare coopit Babyloniam cxpugnavit Bactrianos
: :
moriam virtutis, in rcgnum rcstitutus cst, multa) novis molibusassurgentes perdonniit transitumin :
gentes subacta} periculosissimis praeliis. Indum Indiam fccit qua; post mortem Alcxandri excusso
flumen ingrcssus, Babylonem celeriter rediit, ubi cervicibusjugopra}fectosejus oocidcrat. Cum An-
cum extcrritarum totius orbis provinciarum lega- ^ dragatho ducc muUa etgravia prajlia gessit, firmatis
tio opcriebatur: Carthagincnsium, totius Africajci- que conditionibus pacta pace disccssit a quo tcm- :
vitatum, Ilispanorum, Gallorum, Sicilise, Sardinia); pore Machabjeorum Hebraja historia Gra;corum sup-
plurim» praeterea partcs Italiffi ibique triccsimo se-
; putat regnum. A quo ctEdisscnisua temporacom-
cundo vitae, regni autem sui duodccimo anno, mi- putant. Antiochiam, Laodiceam, .Seleuciam, Apa-
sistri insidiis vcncni hausiu periit. Post quem tran- miam, Edessam, Beroeam, et Pellam urbes condi-
lato in multos impcrio iEgyptum Ptolomaeus, Lagi- dit in easque urbcs quas cxstruxcrat, Judasos
:
filius, tenuit; Maccdonas Philippus, qui et Artheus transfcrt, jus eis civium et municipalem ordinem,
fratcr Alexandri Syriam et Babylonem,etomniare-
; cum Grajcis Kquali honore concedens. Exstinctis
gna Orientis Selcucus Nicanor Asia) rcgnavit Anti-
; jamlrigintaquatuorAlexandriducibus,Lysimacbns
gonus. Qui apud Danielcmpcrquatuorhirciqui aric- annos natus scptuaginta quatuor,ct Seleucus scplua-
tcni conterit cornua dcsignantur. gintaseptembellumintcrseconferunt. Ultimumhoc
[4537] Ptolomajus, Lagi filius, annis quadraginta bellum Alexandri commilitonum fuit, Lysimachus
ap S. ADOMS AlUimFIMSC. YIENNRNSIS 00
Ycl aniissis vcl intcrfoclis anlo quindcoiui lilicris A .Emilius Paulus, ct P. Tcrcntius Varro consules,
postivinus oooisnscst. Sclcurus ]iostino(lum, insis- conlra Anibaicm missi omncs pcnc Roman;i' spci
liMito I'tuloiii;oo, fujus soi'01'oin Ly.siinarlius lialiuc- vircs p(M'(lidorunt : qiiadragiiita ct quatuor millia
rat, insidiis circunivenlus, occisuscst. Ptolonucus lii)iii;iiii)nim intcrfecti. Consul vEinilius Paulusoc-
Ilicrosoiyniis ot Juila?a in ditiononi snani dolo rcda- cisus; Varro consul cum quinquaginta cquitibus
ctis, ])lurimos caplivoruiu iu .F,i,'yptun) traustu- fugit; consularcs et pra>torii viri viginti intcrfccti
lil. sciiatorcscapti vcl occisi triginta ; nobilcs viri trc-
Jud.rorum pontifcx niaximus,Onias Jaddi filius, ccnti, pcdcstriiim milittim ([iiadraginta niillia, cqui-
clarus halictur. Post qucm rcligiosissimus acpiis- tuin tcr millo quingcnti. Us(|uo adco ultima des-
siinus poiitifcx Simon Oni;c filius. pcratio Roipublica} apud rcsiduosRomanosfiiit, ut
Post (iiicin Elcazarus, fratcr ejus, filiocjus Onia scnatorcsdcrclin(iucnd;imUrbcn)i)ularei)t, nisiCor-
pai'voadmoduni derclicto. IIoc temporcZcnoStoi- nclius Soipio tribunus luno militum, idem qui po-
cus, ct Menandcr comicus, ct Thcophrastus philo- stca Africanus, districto gladio dotcrruissot, ac po-
sophus claruorunt. Pyrrhus rox Epirotanim ctMa- tius pro patria3 dcfcnsionc in sua vcrba juraro
ceduniic Tarcntinis junctus, qui classcm Romanam cocgissct, Claudius Marccllus Annibalis cxcrcitum
prieterountom invasorant, cum cxercitu Romano ct c pr;elio fudit. Ccntenius Pcnula conturio ah Anni-
Lcvino consulc pugnam iniit: qui viginti elephan- bale cum octo millibus milluim cacsus. CnoiusFul-
tos usquc ad id tempus Romanis invisos, in Ita- vius pr;ctor victus. Annil);il ad Aniencm nuvium Iri-
liam primus invcxit. bus millibus ab Urbe, cum Cn, Fnlvio ct Sulpitio
Ptolomtcus Philadclphus, annis triginta
[4t)70] consulibus pugnam commissurus, subito inibre et
octo, Sostralus pliarum in Alexandria contruxit. grandinc niistaj nubibus efl^uso, torritus in castra
Ptoloma^us Juda^os qui in .'Egypto erant, lil)cros rcfiigit.Tuncquc dixissc fcrtur potiunda^ sibi Ro-
:
csse pcrmisit, ct Elcazaro poutifici vasa sancta ma) modo voluntatem non dari, modo potcstatcm.
rcstituens,niulta donaria in tcmplum Ilicrosolymis ScipioncsduofratresinllispaniaAsdrubalcmPoeno-
transmisit. Septuaginta interpretes petiit, qui rum imperatorem gravissimo bello opprcsserunt.
Scripturamsanctaminr.ra^cum cloquiumvcrtcrenl. Idcm.Scipioncsamboc fratrcAsdrubalis in Ilispania
Tanl;c autem potcntitc fuit, ut Ptolom;cuni patrcni intcrfecti sunt a Qu. Fulvio Capuacapta cst. Scipio
;
vinccret. Ilahuit cnim pcditum infinita millia, equi- annos natus viginti quatuor, impcriuni in Ilispania
tum viginli millia, curruuni duo millia, clcphantos proconsulare sortitus ost, pro patreot patruo ibi
quos primus adduxit cx .Ethiopio quadringcntos. occisis. Magoncm fratrom Annibalis captum cum
Jud.Torum ponlifieatum post Eleazarum avunculus ca}toris Romani misit. Scipio Pocnorum duceni As-
q
cjus Manasscs acccpit. Aratus astrologus agnosci- drubaleni vicit, ct castris cxuit. Universam Ilispa-
turiatquc argentci nummi primum Ronia; consti- niam a Pyrcnaio usquo ad Oceanum in provinciam
tuiintur, Amilcar, dux Carthagincnsiuin, ab Ilispa, rcdcgit. Consul cum Licinio Crasso crcatus, in
nis in hcUo occisuscst. Illyricuni bcUum atrocissi- Africani transiit.
mumcuniRomanisgestum. Cisalpina GalliaaRoma- AnnoncmAmilcarisfiliumducemPocnorumintcr-
nis defocit. Commissoquo pra)lio apud Aretium Ati- fccit. Asdrubal imperator Carthaginem profugus
liusconsuloccisuscst.EodcniannodiromiscramUr- venit. Annibal in Itaiia Fluvium proconsulem cum
bcm tcrruerc prodigia. Namquc in Picenofiuvio san- undecim tribunis interfccit. MarceUus consul cum
guiseffluxit, etapud Thuscos coolum ardcrevisum, Annibalc triduo continuo dimicavit.Primo die,pari
et Arimini nocte niuUani lucem claram obfulsisse ac pugna discessum est; sequenti, victus consul; ter-
trcs lunas distantiijus coidi rcgionibuscxortas appa- tio, victor Annibalcm fugcre in castra compulit.Fa-
ruisse. Flaininiusconsul, contcmptisauguriis, cuin bius Miiximus consul, Tarcntum qua) a Romanis
Callisclconflixitetvicit. AnnibalPocnorum impora- dcscivcrat, cepit : ibique ingcntescopias Annibalis,
tor patri Amilcari, cum csset novem annis natus,.ju- cuni ipso duco cjus Carthalone dclevit; Claudius
ravitse Romanis nunquamamicum fulu.um. Pyrc- Marcellus consul ab Annibale cuni exercitu occisus
ntcos montcstransgressus intcr fcrociss mas Gallo-
D cst. Annibal utrumquc consulcmMarcoUum etCris-
rum gcntes ferro viani aperuit: ct nono denium dic a spuminsidiiscircumvcntosintcrfecit;Asdrubalfra-
Pyrcnoco ad Alpes pervenit, atque invias rupes igni ler Annibalis a Marco Livio et Claudio Nerone con-
fcrroquc rcscidit, quintoquc diccunimaxinio lal)oro sulibus ])r;cvontus, cum omni excrcitu suo in Italia
ad j)lana pervenit: cuin .Scipione consule prffilium intcrfectusest. Annibalicaputfratrissui Asdrubalis
commisit.IpseScipioibigravitervulncratusperSci- ante castra ipsius projcctum. Scmpronius consui
pionenifiliumadmodum pra3lcxtatum, qui pos Afri- cuni Annibalc congressus, c\ victus, Romam refu-
canusdictusest,al)ipsaniortcliberatuscvasit Scni- git. Annibal posttredecini annos rcdiro in Africam,
pronius consul similitcr cum eo congressus, pene jussus obscssis Carthaginensibus subvcnire, flcns
solusevasit.Annil)alviolentiafrigoris,vigiliaruniac rcliquit Italiam, omnibus Italici gencris militibus
lal)oris,oculumamisit. AdThrasymenumlacum,Fla- qui sequi noUent interfectis, Cathaginem venit,
niinio consulc occiso, Romanus cxcrcitus funditus coUoquium .Scipionis pctit : ubi cum sc diu attoniti
irucidatus cst. Apud Canuas AppuliasvicuniLucius admirationc nintua sus])exissent, infecto pacis nc-
()t CIIRONICON. — /KTAS QIJINTA. 62
gotio, pra3liuin conserUim cst. Inde Annihal cuni A r.ra(;chusTil)CPius Senipronius, apud Vicnnamur-
pancis tumultumelapsus,
iiitcr Adrumentumconfu- bcm Calliic, in Ilispaniam ultcriorcm transicns,
git. Carlliagincnsibus pax pcr Scipioncm concessa, Pialomam miro opcrc construx.it, et pontcm supcr
naves plusquam quingcnta) incensan. Scipio trium- Rhodanum ab utroquc littore castris miro opere
plians Urbcm ingrcssus, quanija^Terentius comicus fuudatis supcrduxit. P. Licinio Crasso, C. Cassio
cx no])ilibus Carthaginensium captivis pilcatus, Longino coss. Maccdonicum bellum gcstum : iu au-
quod insigne inculta) silji lihertatis fuit triumphan- xilio Romanorum tota primum Italia, dcindo Ptolo-
tcm poslcurrum secutus est. Punicum hellum secun- msDus reXi4<]gypti, et Ararathes Cappadocite,Eume-
dum finitum, quod gestum est annis sexdccim. ncs Asia), Massinissa Numidi» fucrunt Perseum :
[41)88] Plolom;r!usEvergctcs frater supcrioris ro- Demctrii Philippi filium, et Macedones sccuti sunt
gisannisvigintisex,quiindeEvergetesab /Egyptiis Thraces cum rcge Chesi et univcrsi IUyriicum rcge
est Yocatus, quia capta Syria a Cilicia, et ])rope- Ccntio commisso priielio victi fugerc Romani. Se-
modum univcrsa Asia, inter innumera argenti pon- quente pngna, pene pari cladcinhiberua discessum
dcra ac vasa pretiosa, ctiam deos corum quos Cam- est. DeindcPcrseusmultis pra^ljiscxcrcitu Romano
hyscs, capta /Egypto, in Pcrsas portaverat, rctulit profligato, in lUyricum transiit. Pra^sidium Roma-
Judffiorum pontifcx Onias, Simonis justi filius, cla- g norum expugnavit ubi magnam multitudiuem Ro-
:
rus habetur. Cujus item filius Simon non minori manorum partim occidit, partim sub corona vendi-
Suhquo Jesus filius Sirach Sapicntia}
gloria fulget, dit, partim sccum in Macedoniam duxit. Sed postca
librum componcns, qucm Panaretum vocat etiam : a L. yEmilio Paulo victus et captus, in triumpho
Simonis in eo fecit nientioncm. Flaminius procon- cum filiis ante currum actus, apud Albam in custo-
sul, Philippum rcgem ct cum eo Thracas, Mace- dia dcfecit. Filius ejus junior fahricam tcrariam ob
nes, Illyrios, multasquc pra:itcrca gontcs, quo) ili tolerandam inopiam Romtc didicit ibique consum- :
auxilium ejus vcncrant, bcllo subcgit. Antiochus ptus est.
rex Syriae bellum contra populum Romanum iu- [46i4]Ptolom?eusPhilopator, filiusEvergetis, an-
strucns, inEuropam transivit exAsia. Annibalexhi- nisdecemetseptcm.Hicpra)liovictisJuda3isnumero
heri Romam senatujussus,clam ex Africa profc-
a scxaginta armatorum millium, bellum adversus An-
ctus, ad Antiochum migravit quem cum apud : tiochum rcgem Syri® sumit et victo Philopatore
:
Ephesuminvenisset cunctantem, mox in bellum im- Juda^am sibi sociavit. Juda^orum pontifcx Onias,
pulit. Scipio Africanus intcr cseteros legatos ad An- filius Simonis, insignis hahetur, ad quem Laccda)-
tiochum missus, etiam cum Annil^alc colloquium moniorum rex Arrius lcgatos niittit : Claudius Mar-
familiare habuit : scd infecto pacis negotio, An-
al) ^ ccUus Syracusas florontissimam nrbem Sicilia3 cc
tiochodiscessit. Commissoque bello, a consuleGla pit. Scipio alter Africaniis ultro se militaturum in
brionc superatus Antiochus vix cum paucis fugit Ilispaniaohtulit: profcctusqne magnas strages gen-
epra^lio.Iterum Scipio Africanushabcns in anxilio tium dcdit. Tcrtium Punicum hellum exortum. Pro-
Eumenem Attali filium, adversus Annibalem, qui consules profectiinAfricam,cum jam scnatus Car-
tunc Antiochi classi prseerat, bellum navale gessit. thagincm delendam censuisset, Carthaginenses
Antiochus, victo Annibalc atquo fugam acto, si- in jussi,armaetnavestradiderunt. Postmodumprocul
mulque omni excrcitu amisso, pacem rogavit, fi- amari rcsidentes,doloremaddesperationcm contu-
liumque Africani (incertum quando ceperit) ultro lcrunt, duosquo duccs Asdrubales crcaverunt:ot
rcmisit. Annibal apud Prusiam Rythynias regem propter inopiam fcrri, arma aggressifacere,auriar-
cum a Romanis reposcerctur, veneno sesenecavit. gentiquc metallis suppleverunt. Carthaginis situs
Philippus rex, qui legatos populi Romani inlcrfc- fuisschujusmodi dicitur :Viginti duo millia passuum
ccrat,proplerDemetrii filiisui, qnemlcgatum mise- niuro amplexa, tota pene mari cingebatur, absque
verecundissimas preces, veniam meruit eum-
rat, : fqucihus quas tribus milibus aperiebantur. Is locus
demDemetrium continuo velut Romanis amicum, murum latum habuit saxo quadrato in
viginti pedes
fratremqueipsius, vencno necavit. ScipioAfricanus altitudinemcuhitorum quadraginta.Arci urliis Ryr-
ah ingrata sihi Urbc diu exsulans, apud Amiternum ^ ax nomcn erat: paulo amplius quam duo millia pas-
oppidummorbo Lepido
Mucio consulihus,
periit. et suumteqebat. Ex unapartenuirus communisestur-
Basternarumgens ferocissima, auctorc Perseo Phi- bisetByrSciQ, imminensmari.Primum ab haccoiisu-
lippi filio, prffidarum spe soUicitata, et transeundi lesrcpulsi : intra muros hostes
deindeab Scipione
Ilistri fluminis facuUate, sine uUa pugna vel aliquo repulsi. Asdruhalimperator,MassinissaDregisNumi-
hoste deleta est, Nam Danubius, qui et
t,unc forte dia3nepos suhscUiorum fragmentis in curiaa suis
Ilister, crassa glacie superatus, pedestrem facilo proptersuspicionemproditionis occisusest. Scipio
transituni paticbatur, enormitate igitur ponderis suprema sorte Carthaginem delerc molitus dum :
et concussione gladicntium concrcpante gclu, se continuissexdiebus noctibusque pugnatur, ultima
glacialiscrusta dissolvit, universumque in mediis Carthagineuses despcrationemtraxit, rex Asdrubal
gurgitibus victa et comminutadestituit. Vulcaniin- alter se ultro dedit.Trausfugse qui /Esculapii teni-
sula, quoo ante non fuerat, repeute in mari orta est. pluniQccupaverant, voluntario praDcipitio dati, igni
^ DeTerentio Culeone ista intelligenda docuimus, cap. 19, lib. ivOros. 3.
C3 S. ADOMS ARCIFIEPISC. Vir-.NXEXSIS Gl
consiinipti siinl. Uxoi' Asdrubiilis sc (Uios^iiie li- A fnissct cversa. Tliircsus rospondit, concordia invi-
liossccuniininccliuinjecilincciuliuin: eunulcinnnnc cta, discordia exitio fuit. Ptolonuuus sororem suam
morlis oxituiii raciens novissinia rc^'ina (]ai'tlia^'i- stuprooognitam, ao doindc in malrimonium rcoop-
iiis, iiuoiii priiiia rocerat. Ipsa oivitas septoiiRlcL-iiii tam, novissimc turpius quain duxit abjocit. Privi-
continuis diebusarsit, onuiiniurali lapide in pulve- gnani suam, hocestfiliainsororisetconjugis,conju-
reni coniniunito, septin5,'entosiino postunno iiuain gcmascivit. Filiuin suum quoni cx sorore susoepc-
conoita cst. rat, nocnon cl filium fratrisoccidit. Quainobrcm laii-
[4031] lUolonuous E|)iplianos, filius IMiilopatoris, tis inoostis parrioidiisque exsccrabilis, abAloxan-
aniiosvi^intiquatuor. IIujusloin])oregostasunl(iuti5 drinis rcgno pulsus est. Antiochus non contcntus
sccuiuli iihri Machal)ii;oruincontinetIiistoria. Onias Babylonia atqucEcbatana, toloque Media) imperio,
saoordos assunii)tis Jud;ooruin plurimis, fiigit in advorsus Pbaraartem Parthorum rogem congrcssus
/EKyptoin, ct a Plolonueo lionorifice susccptus, ac- cnim in cxcrcitu suo ccntum
ct victusest. II;ibuit
ccptaea regioncquaiHeliopoIcos vocal)atur, elcon- milliaarmatorum,ducentamilliaotampliuscalonuin
codente rcge, lempluin cxstruxitin yEgypto siinilc atquclixarum, immistascortis cthistrionibus. Par-
lomplu Jud;ooruin, quod pormansit usiiuc ad impe- thoruin igitur viribusopprcssus intcriit.
rium Vospasiani, aniiis ducentis et quiiiqiiagiiita. g [40UU] Ptoloma)us Philometor, annis triginta
Suboccasioneigitur Oniacpontincis,infiiiitaJuda;o- quinquc. Aristobulus nationc Judffius pcripatctious
ruin oxaniina in /Egyptum conrugerunt. Quo lcm- philosopliuscognoscitur.QuictiamPhilometoriPto-
poro ct Cyrcnc eoruin inultitudinc repleta osl, pu- lonuieoexplanationuminMoysemcommcntariosscri-
giiantibus contra se magno Antioclio ct duoibus psit. Attalus, Eumcni filius, morienstcstamenlo po-
PtoIonK-ei^posita in-modioJudrea incontrariastudia piilum Romanumimperio Asiic succedere hasrcdcni
scindcbatur, aliis Antiociho, aliis Ptolomaio faven- jussit. Ijicinius Crassus consul adversus Aristoni-
tilius, II;oc Oni»vcl caetoris fuit causa
autcin vol cum Att;ili fralrcm, qui tradit;im per testamcntum
iEgyptum pctondi. ConsulcMunimio Corintluis,urbs Romanis Asiam pervaserat,cum instructissimo mis-
opulontissima, quippe quai velutofficina omniumar- suscxercitu prfetereaamagnisregibus,lioccst,Ni-
:
tificum ctartificiorum, et emporiumcomnuincAsifc comcdeRithyni;c,MilhridatePontictArmcnia>,Aria-
atquc Eiiropa} fuerit, expugnata ct subvcrsa cst. rathc CappadociiC, PhilomcncPaphlagonia), eorum-
Plurima itaquc partc populi ferro flammisque con- quc maxiinis copiis adjutus, conserto bello victus
sumpta, reliquasubcoronavenditaesturbsincensa, est:etcircumvcntus abhostibus pene captus essct,
muri funditus diniti muralis lapis in pulvorcm
: nisi virgam, qua erat usus ad cquum, in ocuhnn
redaotus, pr;icda ingoiis crepta est, Saiic cuin pro- p Thracis impcgisset. Barbarus cuin ira et doloro
ptor multitudinom et variotatom statuarum sinuila exarsissct, propterea latus Crassi gladio transver-
crorumquo in illo civilatis inccndio, pcrniista in beravit: ita cxcogitato gencrc inortis, efl"ugit ct dc-
uniim auri, argcnli, atquc «ris omniaquc simul cus ct servitutem. Perpcna consul Aristonicum rc-
mctalla fluxissont, novum genusmctalli factum est. centi victoria fcriatum, improviso bello, in fugam
Unde usquc liodic sive cx ipso, sivc cx imitatione, urbcm ad quam confugcrat obsidionc oiii-
vortit, ot
ipsius a}s Corinthium cl Corinthia vasa dicuntur. ctamad dcditionemcoogit. Aristonicus Ronuc jussu
Viriatus in Hispania, gcnere Lusitanus, homo pas- scnatusstrangulatusest.ScleucuscognoincntoPhilo
toralis et latro, primuin infestando vias, vastando metor, undccimannisrcgnavit in Syria. Seleuci teni-
provincias, maximo terrori Roinanis fuit Venti- : poribus llcliodorus missus a rcge ad cxspoliandum
dium pr;Tetorem cum omni exercitu fugavil Caium : aM-ariumtempli, divinitus flagellatusrepellitur. Cui
similiter multis prasliis fractum Claudium oum
; succcdit Antiochus, qui appellatusestSoter: deinde
magna instructura belli populit: trabcas, f;isccs,ca)- Antiochus, qui appellatus est Theos, id est Dcus :
tcra^iuc insignia Romana in inontibus snis lropa>a deindc AntiochusEpipliancs. Hic ingressus cst-Egy-
suspcndit. Sic pcr quatuordecim annos, cum Roma- ptuin, et constituit bcUuin advcrsum PtolomaDum
nos duces atiiuc excrcitus prostravissct, insidiis rogem.^i^gypti. Hic JudKorum iegem impugnat oin-
suorum Androgynus Rom;c visus,
intcrfoctus est. ^ niaquc sordibus idolorum complens, in tcmplo Doi
jussuaruspioumin maremersuscst. Pcstilcntia tan- Jovis Olympii simulacrum ponit. Scd et in Samaria
ta exorta, utministri facicndorum funorum primum super vcrticein montis Garizia, Jovis Pcregrini dc-
non sufficerent, dcindenon esscnt, magna) domus, lubruin a^dificat, ipsis Samaritanis, ut id faccret,
vacuKvivisplcna}mortuisremanscrunt:largissimne prccantibus. Veruin Malhathias sacerdos legcs pa-
introrsum ha^rcditates, et nulli pcnitus hajrcdes. adversus Antiochi duces arma corri-
trias vindicat,
PuerRomseex ancilla natus quadrupes, quadrima- piens nnde ortuin martyrium sanctorum Maclia-
;
nus, oculis quatuor,auriI)US totidcni,natura viri du- bKorum septem fratrum niinis vencrabile, in quo-
plex. Seipione .\t'ricanoconsule, Numantia incitc- ruin lionorc Viennensis Ecclcsia fundata cst.
riorc Hispania, Numantini quoque cuncti paritcr Onias summus pontifex habctur, cujus fratcr Ja-
fcrro veneno atque igne consumpti sunt. Scipio Tlii- son, pra^ripicnssummum sacerdotium, pcrniittente
resum qucmdam Celticum principcm consuluit.Qua Antiocho, lcgitima civiuin jura destitucns ; sub
ope Nuinantia, aut prius invicta claruissct, aut post ipsa arcc gymnasium constituit, ct Ephocbiam
6o CimONICON. - - ^ETAS QUINTA. 66
Ilicrosolymis. Qiio posl Iriciiiiii tcinpus iu Ainnia- A tosvidcrcnt, occisis conjngi])us ac lihcris, in flam-
nitcin rogioncm cxpulso, Mcnclaus fratcr Simonis mas scsc projccerunt. Qni vcro pra30ccnpantihns
(ic tril)U Bcnjamin principalum sacerdotii o])ti- Romanis, peragenda) mortis snaj copiam non ha-
nuit. Cujus impia factionc, pius Onias pontircx hncrunt,aliifcrro,aliisnspendio, alii ahnegato ciho
pcr Andronicum pcremptus cst. Qucni proplerca scsc consnmpserunt nullusque omnino vel parvu-
:
rox Antiochus purpura exutum eodem loco, quo in Ins snperfuit, qui servitnlis conditionem tolerarit,
Oniam impictatem commiserat, jussit vita privari. Jugurtlia,MicipsgoNumidarumregisadoptivusfilius
Mcnciaumvcro Antiochns Eupator, postmodum An» lucresque inter naturalcs cjus filios factns, coliaire-
tiochi filius dc turri quinquaginta cuhitorum dcjici dcs suos Iliemsalcm occidit, Adhcrhalem hello vi-
jussit taliquc mortc justissime damnatus cst. Ma-
: ctum Africa expulit. Calpnrnium consulem adver-
tliathia sacerdote defuncto,JudasMachaha3usduca- sum se missum pecunia corrupit, et ad turpes qon-
tum Juda!orum suscopit,anno ccnlcsimo ctquadra- ditioncs pacis adduxit. Romam idcm venicns,onini-
gcsimo sexto rcgni Gnccorum. Qui mox Antiochi liuspccunia aut corruptis, aut attentatis, seditioncs
duccs dc Juda^a cx])ellcns, et tcmplum ah idolorum dissensionesque pcrniiscuit. Quamcum ingrederc-
imaginihus emundans, patrias leges post triennium tur, infaniisatis notavitelogio, dicens:Ur])em vena-
suis civihus reddidit. Antiochus Pcrsipolin noI)ilis- jj lcni ct niatnre pcriturani, cmptorcm invcncrit.
si
siinam et copiosissimam civitatem spoliarc cu- Idcni tandcm crncntis hcUis a Romanis snpcratus,
piens, multitudinc ad arma concurrcnte, in fugam Boccho Manroruni regi se sociavit conimissaqnc :
versus est et coclesti eum judicio perurgentc, duin
: pngnauna cum Romanis,Marioconsulc, Bocchus et
accelerarct itcr, ut Ilierosolymam congeriem se- Jiignrtha fngernnt; inde nonaginta millia armato-
pulcri Juda^orum faccrct, insanahili plaga percus- rnm vincentihus Romanis usqne ad intcrnecioncm
sus, homicida et hlasphemus miserahili ohitu vita caDsa.Boccliusinprctiunipacis Jugurthanidolo cap-
functus est. Cui successit Antiochus Eupator ejus tuni, catcnisque obstrictum, per Syllani lcgatum
niius et post duos annos,id est anno ccntesimo et
: inisitad Marium : qni in triumpho antc cnrrnni cnm
quinquagcsimo uno rcgni Gr?ocorum, rcgnavit duo])us filiis snis actus, et mox in carccrc strangu-
Dcmctrius Scleuci filius. Ilic constiluit Alchimum latns cst. Mithridatcs rcx Parthornm, scxtns a])
impium in sacerdotio, Juda Machahajoin hcllo pro Arsacc, victoDcmctrii praifecto, Ba])yloniam urhcni
lcgihus patriis ct populoDci pugnantc occiso et :
fincsquc cjns univcrsos victor invasit. Omncs prtc-
anno centcsimo ct quinquagcsimo quarto Alchiino tcrca gcntcs,quir!interriydaspcm fluvium ct Indum
miscrahiliter mortuo, omnium favorc, Jonath;c jaccnt, su])Cgit Indiam quoquc crucntnni
: ad
principatus et»sacerdotium decernitur. p cxtcndit imperiuni. Demetriuni ipsnm secundo
[4090] PtoleniKus
Evcrgetes annis octo ct vigin- si])i ])cllo occnrrcntom vicit ct ccpit. Quo capto,
ti. Jonathas,JudKorum dux ctpontifex,cuni Roma- Dcodatus quidam cum Aloxandro fllio regnum cjus
nisetSpartiatisamicitias facit. Ilicsummaindustria ct regium nomcn usurpavit Qui postea ipsnm
saccrdotio administrato octodecimannis, Triphonc Alcxandrum filinm, qucm participem pcricuU in
occiditur, fraterque ejus Siinon in saccrdotium as- pcrvadcndo regno hahucrat, nc in ohtincndo con-
sumitur,anno regno Evcrgctis scptimo.Scipio Afri- sortcni hahci'ct, occidit. Lucius consul in Gallia Ti-
canus exanimisincu]jiculosuorcpcrtus,uxoris suic l)nrtos nsqnc Occanum pcrsccutns, insidiis circum-
Sempronia)Gracchorumsororisdolo necatus. Cujus vcntus occiditur. A scipione consnle capta urhe
vigorct modcstia ia urhe Romana sic valnit, ut eo Gallorum Tolosa centuni millia pondo auri et ar-
vivo neque socialc ucquc civile hellum posse exi- gcnticentnm dcccmmillia e tcniplo Apollinis snsce-
stere crederetur. L. Cajcili Metello, et Qu. Titio pit. Quic cuni ad Massiliam aniicam popnlo Romano
Flaminio consulihus, Carthago in Africa restitui nrhcmmississetcum prtcsidiis, intcrfectis clam cu-
jussa dnodecimo dcmum anno qnam fncrat eversa, stodihuscuncta pcr scelns furata fuisse narrantnr.
et dcductisciviumRomanorumfamiliis qu» cam in- Manlius ct Q. Cajpio coss. advcrsns Cim])rosctTcu
colercnt, restituta et repleta est, Faljio consule. Bi- tonas et Teugurinos et AnihranosGalliarum Germa-
toitoregiArvcrnorumGallisQcivitatishcllum maxi- D niaruniqne gentcs missi, provincias sihi Rhodano
mo instructucomparanti, paucitas Romanorum oc- flnvio nicdio diviscrunt. Uhi intcr sc gravissima in-
currit, ut vix ad escam canihus quos in ngminc ha- vidia ct contcntioncdeccrtanlcscnmmagna ignonii-
hchat, snfricercposscBitoitnsjactarct.Qui cum si])i nia et pcriculo Roniani nominis victi sunt. Ita ut.cx
ad transfcrendas copias unnm pontem Rhodani pa- oiiini penitus exercitu decem tantum homines, qui
rumesscintelligeret, alium compactis lintrihns ca- niiscrum nuntinm reportarcnt, supcrfnissc rcfcran-
tenisqncconncxumsnpcrstratisconfixisque taljulis tur. Ilostcs ingentipra'da potiti,novaquadamatque
instruxit. Conserta pugna, victi Galli, conversi in insolitaexsccrationc,cuncta qna; ceporant pcssnm-
fugam, coaccrvatis inconsultc hominihus, pra^pro- dcdcrunt. Mario quarto consulc cuni in provincia
pero transitu pontis vincula rnpcrunt, ac mox cum Vicnnensi jnxta Isaria) Rhodaniquc flumina, uhi in
ipsis lintrihns mcrsi sunt. Qu. Martius consul, Gal- scse confluunt, castra posnissct,Teutoncs,Cimhrii
lorum gentem suh radicc Alpinm sitam hcllo ag- Tengnrini cnni trihus agmini])us Italiam pctere desti-
gressus est. Qui cum se Romanis copiis cironmsep- nassent, pcriculosissimo priclio a Roinanis victi
(•.7 S. ADOMS AltCIIIKIMSC. VIF.NNK .\SIS (J8
.siiiit.Uom.TP.Mulloolasaniiitonlibiis Sfi'visin;ili'oin A (inilo, Hoinio primo hcliiini oivilo coinnioliim cst.
siiiiiii inlcrri'cil. Damnalus iiarrioidii insiilnsiino ModcMiKpio ;inn() ;il) rrbocoiiiiitascxccnlcsimo soxa-
iii oiilonm, ot in inarc proj^Tlns ost in tantoquc fa- : ^'osimo sconndo, Mitiiri(l;ili(Miin liclliiin c(cplmii cst,
oinoi'oRomanisnp|)liciumsin^(nlai'osanxiM'iiut. Si\- i|U()d trij,niita ;iniiis, vcl, siont aliqui sorilniiil, (iu;i-
toconsnlatn C. Marii slatusRomani impiu-iiitalabo- dra.^inta i,'ostnin ost. Mitliridatcs i;,Mtur rox l*onti
lactatns ost, pono us(|iio ad oxlroiniim inlcstina ;it(liio Arm(Mii;omnltispr;t3liis aRomanis suporatii.<?-
clacloconci(loi'it.MotolliisNiiini(licns,vii'pi'imarins, novissinu! cuin Castor Famiyorio
ojiis pr;ot'octns,fiui
racliono Marii a Glanoia |)ra'toi'c a Saturnino interfcctis amicisrcgis,arccmoccupassot,
pr;c(M";il,
tribniio innoccns ilamnatns, in oxsiliiim cnm to- (inartuoninc lilios ojns ad pr.x'sidia Roniana traiis-
tins urhis iloloro tlisoossit. Postmodum Saturni- inississot, accensns ira, in scclera tandcin cxarsit, nt
iiiis ot Saufoius ot l.abioiuis, cnin jam pr;clium iii iii pluros ainicos suos, ot Exipodr;iiii liliumsnnm,
foro commisisscnl, cogontc Mario iii curi;iin conrii- aliuinqiie Macarcm interficcrct. Pharnaces, cxom-
j:orunt, ibiiiuo i)cr cquites Romanos, oirractis plo fratrum torritns, oxorcituin ad pcrsoqucndnm
foribns, occisi sunt. rilauci;iot I)ol;il)olla Satnrnini somissum sibi conciliavit,ot inoxadvorsus patrcm
i'r;it(;r intoriccti. lUitilius (iiujiiuo vir iiilcyorrimns. diixil. Mitlirid;itos diu ox altissiino muro lilinin fru-
quiadco fideiatquc innoceiitia) constantia usus osl, jj slra procatns, nbi iilcxorabilcm vidit, inoritiiriis
ut die sibi ab accusatoribus dicta, nsquc ad cogiii oxolamassc fertur Quoniani Pb;iriiacos, iiKiiiit, :
lioncni noque capilliiin bariiamque do-i)osuorit, ne- niori jubot, vos, si estis, dii patrii, procor ut qiian-
que sordida vosto liuiiiilive b;ibitu siiirr;igatoros do(iu(!ot ipse hancvoeema libcris suis audiat. Sta-
conciliarit, inimicos pcrmulscril, judices toinpor;i- tiinquodescendcnsaduxores, pcUiccsacfilias suas,
rit, cum cvidcnti oppugnarctur ealumnia, pcrjnrio vononum omnibus dedit. Quod ciim ipsc novissi-
judicum condemnatus, Sinyrnam conimigrans littc- mus liausisset,noc projitor remedia, quibus
tainen
rarum studiis iiitciitus coiisonnit. Scxto Jnlio C;e- vit;ilia siia adversus iioxios succos saipe obstrnxc-
sarc et liUcio Martio consulibus, intestinis causis, rat, vcnenoconfici posset, frustraquc spatiarelur,
Sociale bolluin tot;iin cominovit Italiam post SiiiKj- si (|uo tandom modo infuso postisjicr vcnas agita-
ncm fratrcinJonalhio, Joannos filinsejusiiisnnjmiim tione cor|)oris acta discurrcret,Callum, quomdam
saccrdotium constituitur. Ilic adversuin Iliroaiius militein,jamfractomurodisciirrcntom,invitavil, ci-
bcllum. gercns, Hircani nomen accepil, el ;i Ro- que jugulum prajbuit: annosqucnatusduoctseptua-
manis jus ainicitiic postulans, decrelo scnatns in- ginta hunc oxitum vitic habuit. TuUio Ciccroncct
ter amicos rolatus cst. Sainariam, qua; nostro tem- Caio Antonio consulibns, Pompoius, occisi Mithri-
porc Sebaste vocatur, ad quani Ptoioinaius qiii pa- d;itisnnntioacccpto,Syrianicoclcm,ctFcliccmbello
p
trem ejus dolo percmcrat, et matrcm cjus vinculis aggrcssus, Itureos Arabasque pcrdomuit, urbemquc
constrinxorat, confugium fecerat, obsidione ca- ooruin, quain Potrain nominant, ccpit. Ilinc ad Ju-
ptaiii soloeoMquavit (inam postoa Ilcrodcs instan-
:
dioos atqne ad Iliorosolymain iirbom corum Cabi-
rans, Sebastcn in houorem Augusti appoUari vo- nium cum exorcitu Quibus tuiic Aristol)ulus
inittit.
liiit. cxpulso fratre llircano priinus cx saccrdote anno
Ptolonuous Phiscon, qui et Soter, annos septcm- unorcxpr;ocrat.Postquadringontcsiinooctogcsimo
docini. Ciecro Arpini nascitur, matrc Ilelvina, pa- tortio anno Iiabyloni;ccaptivitatis, postquanircgna-
tre ciiueslris ordinis cx rogio Wolscorum gcnere. vitJaneus cognoincnto Alcxander, scptem et tri-
Prodigia dira apparendo Romanam urbem mocstam ginta annis, qui pontificatum quoquc administrans,
Sociali boUo tcrrucrunt. Nam sub ortu solis globus crudolissiinecivil)uspr?cfuit. IpsoiiuoqucPompcius
ignis a rogionc soptcntrionis cum maximo cocli continuo postCabiniuin subsooutus, et a patribus
fragorc cmicuit. Apud Attatinos cum pancs fraiigc- urbc susceptus, scd a plcbe muro templi rcpulsus,
rcntur,cruor c mcdiis panibus, quasi e vulncribus, in oxpugnationem cjus intcndit id non solum na-:
fluxit. Pcr bcptom dies continuos grando lapidum, tnra loci, verum etiam ingontibus muris fossaquc
immistis ctiam tcstarum fragmentis, torram latis maxima munituni, cum alias aliis lcgionibus dics
simc vorbcravit. Iliatu terr;e namma prorupit, qua3 ^ noctesquc sucoedcrcsine requic cogcrct, vix tertio
usquc ad cadum cxtendi visa Cncius Pompcius
cst. mense expugnavit. Tredecim millia ibi Judjeorum
pra^tor cum Piccntibus jussu senatus, bellum gcs- ca)sa narrantur. Cretera multitudo in fidein vciiit.
sit, et victus cst. Similitcr Julius Cicsar Samnitum Pompcius inuros oivitatis cverti, foquarique solo
pugna victus, ca3So fugit exercitu.Postca contrac- impcravit, aliquantos principes Judajorum securi
ctis undique copiis,multa hostiummillia Samnitum pcrcussit:IIireano sacerdotiumrestituit. Aristobu-
et Lucanorum intcrfccit. Cumquc ab exeroitu impc- lum captivum Romam duxit. Mansitquc iii pontifi-
rator appoUatus est, senalus saga, hoc cst vestcnv catu Ilircanus post mortem Alexandra; matris, qutc
uncroris quamexorto Sociali boUo sumpsorat, ac post Alexandrum conjugem rognaverat in Juda^is,
spc arridentc dcposuit, atque antiquum toga) deco- annis circitcr triginta ct quatuor. Hircano ctenim
rem recuperavit.Cn.Pompeius Pieontes gravi pra;- in pontific-atu successit Aristobulus anno uno, post
liofudit, (lua victoria senatus laticlavia ct c;ctera quem Jancus, cognomcnto Alcxandcr. Mortuo Ale-
diguitatis insiguia rccepit. .Sociali bcUo nccdum xandro,rcgnavit Alcxandra uxor cjus. Post cujus
(j'J ClIROiNlCON. — /ETAS QUIiNTA. 70
niortcm Aristobulus ct llircanus filii ejus intcr sc A rem virtutis afl^crrct, similitcr habucrunt quinqua-
(le iniperiodiniicaiUcs,oecasioncmprsobucrcRonia- gintamillia. ALrel)atesetAmbiani,deecinmillia;Mo-
iiis Ut diximus, Pompeius,
ut Judicain invadercnL. quinque millia Menajiii, novem millia;
rini viginLi ;
Ilierosoiyma capta urbo ct tcmplo rcscrato, usquc Caletidecemmillia;VeloeasscsetVcromandi, ajquc
ad Sancta sanctorum accedit, victumquc Aristo- decemmillia;Aduatuci, dccem ct ocLo millia;Con-
buhim sceuin abducit, pontificatum Ilircano eonfir- dursci,Eberoncs, Ccniani, qui uno nominc Gcrmani
mat quemtenuit, utdiximus, trigintaetquatuoran-
: vocantur, quadraginta millia. Ila referuntur fuissc
nis.Pompeius AntipatrumIIerodisAscalonit;T3fiiium ducenta scptuaginta duo millia armatorum lectissi-
procuratorcm Palcstintc facit. Pompeius bcllum ma. Ilis rcpcntc silvacrumpentibusexcrcitus Cicsa-
Orientis, cum viginti et duobus regil)us se gessissc ris aggressus,hortatuducisitarcstitiL,viclosqucad
pro coneione narravit. Ilis dicbus conjuratio Cati- internccioncmj)enedclcvit.Ga3sarGall)acunilcgiono
lina) advcrsus patriain in urbc habita, ac prodita : duodeeima ad Beragros Scdunosquc niisit, qui cum
quam historiam agcnte Giceronc Sallustius dcs- hicmandi causa in vico Beragrorum, cui nomenerat
eribit. Virgilius pago qui Andcs dicilur,
Maro in Oetodorus, conscdissct, eircumscptusa Gallis est.
baud procul a Mantua, nascitur, Pocta quoquc Quicx montibus cfl"usi, castra iinpcrfecta saxisquc
Lucrctius nascitur qui postea sesc furorc amato- B telisquo onerant. ScdRoinanis portis crumpcntibus
rio intcrfccit. amplius quam triginta millia barbarorum cecide-
Ptoloma3us,quietAlexandcr, annis deccm.
[4735] runt. Vencti c;icLerique confines Scvios sibi ad bellum
IIujus anno scptimo Syria in Romanain ditionem asciscunt, Osismos, Lixovias, Namnctcs, Ambibari-
capto Philippo a Gabinio.
cessit, tos,Morinos,DiablintescLMenapiosauxiliaquoquca
Expulsus regno Ptolonucus Phiscon jier
[474y] Britanniaarcessunt. Gontrahos CaDsar naves longas
matrcm Cleopatram, in Gyprum sccedit. Rcgressus aidifieari in Ligere fluvio jubct, pcr qucm in Ocea
de fuga rcgnum oiitinuit annis novem, quia Alexan- num dedueitur. Navali prajlio conserLo,inccns(c na-
drum, qui ante cum fuerat, ob iaterfectioncm ina- ves hostium, interfcctis iis qui pugnaverant Gallis,
tris civcs pcpulerant. reliqui oinnes sese dediderunt. Scd Ga;sar maxiino
[4745] Ptolonuxnis Dionysius,annistriginta. Apol- ob injuriam lcgatorum suorum, cunctis principibus
lodorus, pra^^ceptor postmodum Augusti, elaruslia- jicr Lormcnta interfcetis, rcliquossubcoronavcndi-
betur. Legc Vatinia Ctesari Julio tres provineiio dit. Titus ctiam Sabinius Aulcrcos, Eburonices, Lu.
cum legionibus septem in quinquenniunfdata) sunt, xoviosque, qui primates suos, quod auetorcs belli
Gallia Transalpina, ct Gisalpina, et IUyrieus. Galliam sucitandiesscnollcnt, interfecerant, criipLioncfacta
Comatam postea senatus adjecit. Helvetioruin ani- Q incredibili ca^de dclcvit. Oppidum Sauciatum iii
mos, fortissima) Gallorum omnium gcntis, ea vcl Aquitania cxpugnatum. Ex Aquitaniis ct Cantabris,
maxime causa quod perpetuo pene eum Germanis quinquaginta millia ctesa. Gcrmani, qui Rlicnum
licUo altcrcabantur, a quibusRhcno tantuni fluininc eumimmensis copiis transmiserant, usqueadintcr-
dirimuntur, Orgcta rex, princeps gentis, spe totas neeionem deleti. Quoruin numcrus fuit ad quadrin-
invadcndi Gallias, arma accenderat. Quo ea;tcri
in genta ct quadraginta niillia. Indc Ciesar in Ger-
optimatcs corrcpto et ad mortem coacto, conjura- maniam facto ponte transgreditur. Sicambros ct
tionefacta cxustis vieisac domibus suis, nee quod Ubios obsidionc liberat. Suevos maxiinam et fcro-
dcsidcriamexspcrcvcrLcndiforel, profcctisunt.IIo- cissimam gcnLein,quorum essc ccnLum pagos etpo-
rumfuit, cumprimuinprogressacstomnismuUitudo pulosmulti prodidere, totamque Germaniam advcn-
Helvetiorum, Tulingiorum, Latobagum, Rauearum tusuoterrct.MoxinGalliain reeiso pontc conccdit.
et Bogiorum utriusquc sexus, ad centum quinqua- IndcadMorinos venit, undein Britanniam proximus
ginta septcm millia hominum. Quos euni apud Rho- ct brcvissimus transitus est. Navibus circitcr onera
danum fluviumobviosG^csar liabuisset, magnodiifi- riisatqueactuariisoctoginta prteparatis, in Britan-
cilique bcllo bis vicit. Ex iis quadraginta et scptem niamtransvehitur, ubi aecrba pugna fatigatur. Indc
millia in bcUo ccciderunt, castcros ad deditionein p. adversatempcstatccorrcpLus,pluriinainclassisami-
coegit. Itcrum GcCsar incrcdil^ilcs Germanorum eo- silpartein.RegrcssusinGalliam,sexcenLcnas naves
pias, quibus pneerat Ariovistus rex, apud Sequani- utriusque commodi fieri imperavit, quibus itcrum
cos vicit. Fucrunt autem in cxcrcitu Ariovisti Aru- inRritanniam primo verc transvectus est. Tridcn-
dcs, Marcumunes, Tributii, Vangiones, Nemctes, Se- tum, firmissimam civitatem, datis quadraginta ob-
duces et Suevi. Iteruin Belgarum gens, qu;i! tertia sidibus et Gassobelluni,oppiduniinterduas paludcs
pars Galliarum est, advcrsusCtiosarem exarsil.Qua- situm, tandem gravi pugna ccpit. IndcditioneniBri-
rum distributim copia fuit. Bellovaci, qui ctcteris tannos aecipiens, in Galliam revertitur. Treveri,
Humero et virtutc prcestarcviderentur, habucrc^lcc- Eburonati, Aduatiei et Nervii multitudo in arma
tissima scxaginta millia arinatorum. Suessioncs cx conspiraverunt, qua3 cx hoc coUigi plurima fuissc
duodecim oppidis quinquaginta millia; Ncrvii, quo- potest, quia eum iiistrumcnta ruralia non habcrent,
rum adeo iiidomita fcritas crat, ut nunquam in id gladiis coucidcndo Lcrrani, et sagulis cxportando,
tcmporis mercatores adsepermiserintvina ca3tcra- vix tribus horis vallum pedum deceni et fossani pe-
(jue venialadcferrc,quibu8iuductajucunUitastorpo- dum quindecim pcr millia passuum, quindccim iu
71 S. ADOMS ARCniRPISC. VIE.NNTNSIS 72
firoiiilii porfcccfiiiil; |)i';olerea ceiiUiin vij^inti tiir A condita,e.\ii.ssit. Itcnunconuni.stioprieliocnin.Vchil-
resinirio altitiuliiiis cxstruxcrunt. IIos C;csar vas" la, C;csar vi insistcntium hostiumprcssus, scapliam
tissinia ca3dcconfecit.Labicnus,qnilegionil)uspr;cc- asccndit. Qua inox pondcrc subsequentium gravata
r;it, oninesTreveroriun copiasinterfecit, ct (jontiiiiio ac inersa, per/liieciitos pnssusad navem iiiia ni;mii
ips;iiii civitatem cajiit. Ca>sar Kiiurones postfiiiam in elevat;i, qii;i chart;is tcncliat, ikiiuIo pervenit. Mox
Ardiiennain silvain refiigissc coinpcrit, qu;c silva to- navali pr;cIioipsc classcni rcgiam aut dcpressit aut
liusC.alIi;cniaxinia cst, atquc a ripis Rhcpi finibus- ce|)it. Alcxandrinis pctcntibus rcgein, IHoIom;ciiin
qiie Trcverornni ad iNervios usqiic iiertingit, et in nfantem reddidil, qiii iliico, ut liiicr fiiil, Ixdiiim in-
longitiidinc plusqiiam qiiinqiia.^inta inilliiius pas- tuiitjSedcontinuoipsecum toto cxercitu siiodcietiib'
siiiiin patct, oinncni Galliam pcr nuntios invitat, ut cst. Nain vigiuti millia hominuin iii eo bello cassa
(luiqucsccuudum placitum suuin rcconditas in .Vr- sunt, dnodccim millia cuin scpluaginta longis navi-
duennasiIvapr;edas(iii;xM"antdiripiantque.Quo'facto bus dedita. Rex ijisc adolesccns scapli;i cxceptiis ut
Callis iitrinquc morientilms, maxiin;is Romanornin fugcrct, nuiltis insilientibus mersus necausquc cst.
injurias, sinccujiisdamRomani discriniinc,vindica- [4784] C;T)sar rcgnuni.Egy|)tiClcopatr;c Ptoloinaci
vit. Ca^sar nuiltis pra^Iiis Gallias perdomuit. lioma- sorori dcdit, quod tcnuitannis viginti duobus. C;c-
luim imperiiim, cum Luculius Asiam, Poinpeius jj sar, Syriam pcrvagatus, Pliarnaecm in Poiito vicit.
llispaniam, C;csar Calliam perdomuit, usquc ad ex- Roin;edictatoretcoiisulcreatus,in Africamtraiisiit.
trcnios propcinodum tcrr;c tcrminos propagatum ApudTapsumcuniJubactScipioncpugnavitct vicit.
cst. C;csari victori cx Calliis rcvcrtcnti, dccrc- Cato scsc apud Uticain occidit. Juba pcrcussori ju-
luin a senatu est ut in Urbem non nisi dimis- giilum pretiodatopr;ebuit. Pctreiuscodeniscgladio
so cxcrcitu vcnirct; scd C;csar Ravcnnam sc navim quaad Ilispanias fugcrct,
perfodit. Scipio in
contulit. Pompoius atquc oiiincs scnatores,crcsccn- consccndcns, vcntocoactus in Africani rcdicrat, sc-
tibus C;csaris viri])us trcpidi,tanquaiii]ltalia pulsi, in nictipsuin jugulavit. In cadeni navi ctiani Titus Tor-
Craiciani transvecti,Dyrrachiumgcrendi.bellisedem qiiatus occisus est. C;csar Ponipci magni nepotes et
delegcrunt. Ca3sar Roinam venit, negatamque sii)i liliain ejus Pompeiam jussit occidi. Ultimum Ijeilum
cxajrario pccuniaiii fratris foribusinvasit, protulit- apud Mundamflunicn gestunicst advcrsus Poinpcios
quc cx co pondo quatuor niillia centuin triginla duos et Labicnum atquc Actium Varuin. C;csar Ro-
qninqnc [anri], argcnti pondo propc octoginta mil- mam rediens, ubi dum Rei|)ublica3 statum contra
lia. Mox cnin legionibus Alpes transveclus, Massi- cxenipla inaloruni clemcnter instaurat, auctori-
lianivcnit.IIancobsidioncdomilainlibertatcconccs- l)usBrutoct Cassio, ctiam plurimo senatu,in curia
sa, castcrisrebus abrasit. Apud Dvrrachium niulti ^, Iribusctvigintivulneribusconfossus, interiit.In qna
Oricntis reges ad Pompeinm cuin auxiliis convcne- conjurationcfuisseampliusquadraginta consciosfc"
rant. Pugna commissa, milites C;rsaris fugerunt, ca3- runt. Corpusejus raptunipopulus,dolore instiinula-
sisquatuorniillibuscxcjuscxcrcitu. Inde Cajsarci- tus, in forofragmcntistribunalium ac subselliorum
tatoagmine pcrEpirum in Thessaliain perrexit.Poni- creniavit postannos tresct inenscs scx quani rc-
peiuseummaguiscopiissubsecutuscst.Fuerunt aii- gnarc c(rperant. i\am qualnor annis post inortem
tcinPompeiooctogiutacohortestriplici ordincloca- magni Cn. Pompei belluniciviletotoorbeindcsincn-
tac, peditum quadraginta millia, equites in sinistro tertonuit. Rcgnantc apud .\lexandrinos Clcopatra,
cornu sexccnti,indextroquingcnti; prjctcrca rcgcs quartoejusannofinito,Ca9sarJnliusprimusRoniano-
multi. Cacsari similiter cohortes octoginta, triplici rum singnlarein oiiliiuiit principatiim. Aquo ctiam
ordinc disposilic, minusqnam triginta iniiiia pedi- Cassaresappeliatisunt. Cassius interim, Jud;ea cap-
tuiii, cquitcsniille. Coniniissa pugna, cuin din utrin- ta, tcniplum spoliat. Abhinc imperatorum nonicn.
qucdubiasortccacdercntur, tandcni universusPom- Octavianus Cassar Angustus Romanorum sccun-
peii fugit excrcitus, castraqnc dispersa sunt. Poin- dus, rcgnavit annos quinquaginta sex et nicnses
pcius fugicns, oncrariam navein nactus, in Asiain sex a qiio Augusti appellati
: regcs Roinanoruni.
transiit. Indc per Cypruni
.Egyptuin vcnit, ibiqiie
in Quoruin qiiindecim, viventc Clcopalra, quadraginta
moxutlittusatligit^jussuPtoIonuTi adolesccntis,in ^ ctunum posteavixit. Augusti undccinio anno, dcfl
gratiainC;csarisvictoris, occisus est. Pompeii uxor ciente in Jud;na pontiflcum principatu, coinplentur
flliiquefugerunt,classisqucPompeiana direpta.C;c- hebdomad;e septuaginta in Danielescriptac. Annoab
sar, compositis apud Thcssalianos rcbus, Alcxan- Urbe condita scptingentesiniodeciino, intcrfcctoJu-
driani vcnit, perlatoquc adse et viso Ponipci capite lioCa3sarc,Octavianus, quitestaincntoJulii Ca3saris
annuloquc, flevit. ['klljn] Achillas, dnx regius, imbu- avunculietliKrcditatem et noinen assumpscrat, iit
tus semcl Pompei sanguine, Ca-saris quo(iue ncceni Roinam adolcscens admodum venit indolein suam
nicditabatur. Nain jussus excrcitum diinittcre, cui belliscivilibusvicit. Utenini brcviterexpliccm bcl-
praicrat, viginti millium arniatorum, non modo lacivilia qu;c ipsc gcssit, Mutincnsc, Philippensc,
sprcvit imperium, vcruni et acicin direxit. In ipso Perusium, Siculum, .\ctiacum. E quibus diio, hoc
prKlio rcgia classis fortc subducta jubctur incendi. cst priinum ac novissimuin, advcrsus MarcumAn-
Ea namma cum parteni quoquc urbis invasisset, toniuni;sccunduni, adversus Rrutum ct Cassium ;
quadraginta inillia libroruni, proximis fortc icdibus tertium, adversus Luciuni Antonium ;
quartuin, ad-
73 CIIRONICON. — ^.TAS QUINTA. 74
vcrsus Sextum Pompeium, Cneii Pompeii filiuiu, A idcui Antoniussese lerro transvcjjeravit. Cleopatra
quemconfccit.Ctesar ad fidemconciliata) gratia; qua postquam screscrvari ad triumphum iutcllcxit, vo-
Autonium rcceperat, filiamejusmatrimonio sortitus luulariam mortcm petens, scrpeutis, ut putatur,
cs!. Hcrodes, cessautc reguo ac saccrdotio .Iud;co- morsu, in siuisLro tacta brachio, exanimis inventa
rum, uihil ad eam gentem pertinens, utpote Antipa- est, frustra Cicsare ctiam Psyllos admovente, qui
tri Ascalonita) et matris Cypridis Arabica) filius, a vcncna serpcntum e vulneribus hominumhausturc-
Romanis Judieorum suscepit priucipatum, quem tc- vocarc atque cxsugcre solcnt.
nuit anuos triginta scx. Qui ne ignobilis Jbrtc ct a Ccsar Alcxandria urbc, omnium longe opulentis-
Judocorumsemine argueretur extraneus, combussit sima ct maxima, victor potitus est. Ilactenus qui
libros omnes quibus nobilitasgentis Judtese in tem- vocabantur Lagidae ab Ptoloma^o primo, Lagi fllio,
pio serva])atur ascripta, ut dcficientibusprobamen- in -Egypto reguavcrunt annis ducentis nonaginta
tis, et ipse ad hanc pcrtinere putaretur insuper :
(|uinque. C:esar victor abOriente vcndiens, octavo
etiam utsuam sobolcm regio illorum generi cum- Idus Januarias Urbem triplici triumpho ingressus
misceret, projccta Dosside femina Hierosolymi- est. IIoc dic primum Augustus consalutatus est,
tana, quam privatus acceperat uxorem, et nato ex atque cx eadem dic summa rerum ac potcstas penes
ea fllio Antipatro, sociavit sibi Mariannem filiam 3 unumesseco3pit et mansit, quod Gra.cimonarchiam
Alexandri, neptem Aristobuli fratris Hircani, qui vocant. Porro autem hunc esse eumdem dicm, hoc
ante eum rexerat Judjeorum gentem. Ila^c quinque estoctavum Idus Januarii, quo nos Epiphaniam, hoc
filioseigenuit, quorum duos, Alexandrum et Ari- est apparitionem sive manifestationom Dominici sa-
stobulum, ipsc percmit in Samaria, Nec mora, post cramcuti obscrvamus, ncmo crcdentium sive ctiam
etiam illorum matrcm, qua nil charius noverat, fidei contradicentium, nescit,
similiscelere peremit, E quibus Aristobulus Hero- Per omuia igitur venturi Christi gratia pra)pa-
demex Berenice susceperat fllium, quem in Acti- ratum Ctesaris imperium comprobatur nam cum :
bus apostolorum ab angelo percussum legimus. priiiium Caio CcCsare avuucula suo interfccto ex
Antonius Artabanem, Armenio) rcgcm, prodi- Apollonia rcdiensUrbemingrcderetur, horacirciter
tione et dolo cepit. Quem argentea catena vinctum, tcrtia,rcpente liquido ac puto sereno circulus ad
adconfessionem thesaurorum regiorum coegit ex- : spccicm ccelcstis arcus orbcm solis ambiit, quas
pugnatoque oppido in quo conditos csse prodidcrat, cum unum ac potissimum in hoc mundo solumque
magnam vim auri argentique abstulit. Qua elatus clarissimum in orbe monstrarct cujus temporo
:
pecunia dcnuntiavit beilum Caesari, atque Octavia^ venturus cssct qui ipsum solem, mundumque totum
sororis C;esaris, uxoris suas, repudium indixit ; et et fecisset et regcret. Dcinde cum secundo in Sicilia
Clcopatram sibiex Alcxandria occurrere impcravit, ^ reccptis a Pompeio et Lcpido legionibus, trigint;
atquc uxorem duxit. Ipse Actium, ubi classem con- millia servorum dominis rcstituissct, et scx millia,
stitucrat, profectus, cum propc tertiam partem re- quorum domini non exstabant in cruccm egisset,
miguin fame absumptam offendisset, nihilj motus : ingcutiquc animo viginti miUia militum cxauclo-
Remi, inquit, modo salvi sunt nam rcmigcs non : ravisset, atquc quadraginta quatuor lcgioncs solus
decrunl quoad Gra;cia homines habuerit. Duccn ta3 ct iuipcrio suo^ad tutamen orbis terra) distribuisset,
triginta rostrata; fuere Cassarisnaves, et triginta sine ovansque Urbem ingressus, omnia superiora po-
rostris. Trircmes vclocitate Liburnicis parcs, octo puli Romani dcbita donanda, littcrarum ctiani mo-
legioncsclassisuperposit;e, al^squc cohortibus quin- numentis abolitis censuissct, in diebus ipsis fons
que ccntum sepluaginta
pra}toriis. Classis Antouii, olci hrgissimus de taberna meritoria, per totum
navium fuit, quantum numero cedcns, tantum ma- diem fluxit; quo signo quid evidentius quam sub
gnitudinepraecellens;namdecem pcdum altitudine principatu Ca3saris Romanoque imperio per totum
amariaberant. Dellumabhora quinta usque in ho- diem, hoc cst per omne Romani tempus impcrii,
ram septimam incerta vincendi spc prolractum;gra- Christum, atque ex eo Christianos, id est unctum
vissima3 utrinque caedes acta3 : reliquum diei cum atque ex co unctos, dc meritoria taberna, hoc
subsequente noctc victoriam Ctesaris declinavit.
in D est dc hospita largaque Ecclesia, aflluenter atque
Prior regina Cleopatra cum sexaginta velocissimis incessabiliter proccssuros, rcstituendosqueper Ca3-
navibus fugit. Antonius mox fugientem uxorem sub- sarem omnes servos, qui tamen cognoscerent do-
secutus est. Ex victis duodecim millia cecidisse re- minum suum, caeterosque qui sine domino inveni-
feruntur, sex millia vulnerata sunt, e quibus mille rentur,morti supplicioque dedendos, remittendaque
intercurandumdcfecerunt. Ca3sar sexto imperator sub Caisare debi ta peccatorum in ea urbe in qua spon-
cum Marco Licinio Crasso
appellatus, et quarto ipse taneum fluxissct oleum? Tertio autem cum Urbem
consulBrundusium venit, Ibiorbis terrarum pra3si- triumphans quinto eonsul ingressus cst, octavo sci-
dia, divisis lcgionibus composuit. Novissime cum licet Idus Januarias, cum et Janum post ducentos
navali pra;lio Antonius deccrtare pararet, subito annos primum ipse clausit, et clarissimum illud Au-
universa; naves Antoniame partis adCiesarem trans- gusti nomen assumpsit. Quid fldclius acveriuscrcdi
ierunt. Trepidus Antoniuscum paucis se in regiam potest,quamoccultogcsLorum ordinc ad obsequium
recepit, Deinde imminente Cfpsarojturbatacivitate, prasparationis ejus prgedestinatum fuisse qui eodem
P.vTuoi.. GXXIII. 3
7» s. AOONfs Anr,iirKi>isr,. vii-nnknsfs 70
cliequo illeminiireslaiulusmiiUopostpauluhiincrnl, A cssot in inimo : domiinim a}quum el bonum; uni
el pacis signum priuforrcl, ot potestatisnomon as- vcrsiquo quasi de ipso dictuin csset, approbavissont,
sumorct (ita annoal) urho coiuiita soplingontosimo ct statini (iiiidoni niami vultuquoindocoras adulatio-
soxagosimo tortio, clausis Jani i)orlis, eiiin Ca^sar nos roprossil, ol in sequenti dio gravissimo corri-
AugustusrinitoCantabricobcllo,pacatisquoomnil)US piiitcdicto, dominuinquo se posthac appcllari,no a
gcntibus, ab orionto in occiclenteni, a soptontrioiio libcris quidem aut a ncpotibus suis, vcl serio vol
ad moridiom, ac por totum Ocoaiii oirculum Urbom joco passus ost.
ingrossus, ouiii spoctantc oo ludos, pronuntiatum
iETAS SEXTA
A CIimSTO AD MIJNDI FINEM.
[483-2] Igitur oo tomporc, anno scilicot Ciosaris B fuerat, triumpliavit ipse autem Tiberius plurima
;
Augustiquadragosimo socundo, a morte voro Cleo- imperii partc, euin magna et gravi modostia reipu-
patraj et Antonii, quando et yEgyptus in provineiain blicappr.Tfuit: adeoutquibusdam pi\Tsidibusaugen-
versa ost, anno vigosimosoplimo, olyinpiadis conte- da proviiioiistributasuadonlii)UssL'ripsorit,boni pas»
sinuic tortiio anno tortio, ab Urbe condita septingen. torisesse tondcre iiccus, non deglabrarc. Ilujus anno'
tesimo quinquagesimo secundo, id est coannoquo duodocimoPilatusJudaueprocuratorab codoin diri-
conipressis cunctarum orbistorrajgentium motibus gitur. IIcrodostetrarcha,qui JudcTorum
principatum
firmissimam vcrissimainque paccm ordinalionc Doi tonuitannisviginliotquatuor, in honorem Tiberii et
Cajsar composuil, JcsusChristus Filius I)ei, soxtam inalrisojus Livi;o, Tiboriadcin ooiididit et Liviadem.
mundi letatem suo consecravit advcntu. Anno impc- Aiino deciino (|uiiito iinporii Tibcrii, Dominus posl
rii Augusti quadragcsimo octavo, Ilerodespatrator l)aptismuin,quodpra;dicavitJoannes,mundorcgnum
sciloruin, ot inlorrcotor pro Christo innocenliuni ea'lorumaniiuntiat,poractisamundiprincipiosecun-
parvulorum, inorbo intercutis aquio ot scatontibus duni llobrioos, annis, ut ctiam Eusobius in Chronicis
lotocorpore vermibus, miscrabiliterdigncmoritur. quatuor inilbus, aniiotandoquod dcciino
suis signat,
ProquosubstitutusabAugustofiliusojus Archclaus, sexto annoTiberii principiunifucritoctuagcsimipri-
rcgnavit annos novem, id cst usquo ad ipius Au- G nii Jubilaji sccundum Ilobraeos : nostra autom sup-
gusti fincm lunc enim non ferentibus ultra, sod
; putatio undcviginti iiiinus ponondos osse oxistimat.
accusantibus ferocitatom ojus apud Augustum Ju- Juxta vero Cbronica eadein qu;c ipsc Euscbius de
da3is, inVicnnam urbem Gallia) nobilissimain relc- utraquc editionc, ut sibi videbatur, composuit,anni
gatur, ct ad minuendam Judaiei rcgni potontiam supputantur quinque millia ducenti et viginti octo.
insolontiamque doinandain, quatuor fratrcscjuspro Joanncs Raptista ;ib Ilerodo iii caroerc positus pro
co sunt letrarclKo oroati, Ilerodes, Antipater, Lysias veritate capito truiicatur. Annodociinooctavoiinpe-
et Pbilippus quoruin Philippus et Ilerodcs, qui
;
riiTiberii, Dominus sua passione mundum rediniit.
Antipas prius nuncupabatur, otiam vivente Archc et praedicaturi pcr Juda30D rcgiones apostoli, Jaco-
lao, totrarcha^fucrantordinati.Natusigitur Christus buin fratrem Domini Ilierosolymis ordinant episco-
vcrus Dominus totiusgeneris humani,intorhoinines puin; ordinant ot septein diaconos, quoruni uno la-
Romano censui statim ascriptusest, illa prima cla- pidato a Judajis Stephano, Ecclosia per rcgionesJu-
rissimaquc professione qua Caesar sc omnium prin- da!3e et Samariae dispergitur. Praelatus praeses Pa-
cipoin,Romanosque rcrum doniinossingillatimcun- Inostinae provinciie ad Tiberium imporatorcm, atque
clorum hominum odita ascriptionc signavit. (Oros., ad scnatum retulit do pnssione ac resurrectione
I. vii). NatusestautemoctavoKal. Januarii Christus, T\ Christi, consequentibus virtutibus quaj per ipsum
cum primum incremcnta omnia anni vircntis inci- palam fact;c fuerant, vel per discipulos ipsius inno.
piunt. Caisar Caium nepotom suum ad ordinandas mine ejus fiebant, et de eo quod ccrtatim cresccnte
yEgypti Syrio) provincias misit. Qui pra}tcriens ab plurimorum fidc Deus credcretur. Tiberius cumsuf-
.'Egypto, fincs Palestina) apud Ilicrosolymam, in fragio inagni favorisretulit ad senatum, ut Christus
tcmplo Dci tunc sancto et celcbri adorarc contem- Deus haberctur. Senatus indignatione motus, cur
psit, sicut Suetonius Tranquillus rcfert. Quod Au- non sibi secundum morem dclatum esset, ut de su-
gustusubi compcrit, pravo ususjudicio, prudenter scipiendo cultu prius ipse decerneret, consecratio-
fecisse laudavit, nein Christi recusavit,edictoqueconstituitextermi-
[17] Tiberius privignus Augusti, hoc est Livia3 nandosesse Urbc Christianos, pnecipue cum et Se-
uxoris ejus filius, rcgnavit annos triginta ct duo. janus proefectus Tiberii suscipiendaircligioni obsti-
Hic per semetipsum nuUa bella gcssit. Sane quarto natissime contradiceret Tiberius tamen edicto ac- ;
imperii ejus anno, Germani Drusi filius, Caligula) cusatoribusChristianorummortemcomminatus esl.
pater de Germanis, ad qiios ab Augusto scne missus Itaque paulatim immutata est illa Tiberii Cassaris
77
CIFRONICON. — /ETAS SEXTA. 7!?
laudatissima modostia, in poennm contradictoris
sc- A bus approbavit, quinque annisca-
il)ique viginti ct
thcdrain tcnuil cpiscopalcm, id cst usquc ad ulti
natiis.Nam pluiMmos senatoi-uin proscripsit, ct ad
cocgit. Viginti sibi patricios viros consilii
nuim Ncronis annum. Marcus evangelista Evange-
mortcm
selcgerat;liorum vixduos incolumes reliquit, lium,quodRoina!Scripscrat,Petroniittente,primum
causa
Sejanum piviefcctum Aquileia) pracdicavit. Ibiquc ordinato llermagoradi
CKterosdivcrsis causis nccavit ;
suos scipulosuo,adyEgyptuiii pcrvenit constitutisqueat-
suum rcs novas molientem intcrfccit; fllios ;
qiic confirmatis Ecclcsiis per Libyam, Marmoricam,
Drusum ct Cermanicum, quorum Drusus natiiralis,
Cermanicus adoptivus erat, manifcstis vencni si- Ammoniacam, Pentapolim, Alexandriani, atque
gnis perdidit, filios Ccrmanici fiiii sui interfccit. yEgyptum univorsam, ad ultimiim tempusa paganis
Aristobuli Alcxandri;o martyrium suum complevit. Furius Ca-
Agrippa cognomento Ilerodes, filios
millus Scribonianus Dalniatias legatus, bellum ci-
filii Herodis regis, accusator Ilerodis tctrarcba3,
vilc molitus, legiones multas fortissimasque ad sa-
Romam profectus, a Tiberio in vincula conjicitur,
cramcnti mutationem pcUexerat. Itaque die dato ut
ubi primos sibi adscivit ad amicitiam, et maxime
in uuum undiquc ad novuin imperatorein conveni-
Gcrmanici filium Caiuin.
Caius cognomento Caligula, regnavit annos retur, ncqucaquiliu ordinari,nequeconvelli quoquo
[40]
trcs, inenses decem, dies octo bomo omnium ante
:
g modo signa moverive potuerunt exercitus; tanti et
se flagitiosissimus, et qui vere dignus Romanis
minus usitatimiraculi fide niotus, ct conversus in
blaspbemantibus, ct ,Iuda)is persecutoribus puni- p(]onilcntiani, Scribonianum quinta statim die des-
tor adbibitus videretur.
titutum interfecit, seseque in sacramento prioris
Utinam populus Romanus militias continuit. Quod sine dubio propter adven-
exclamassc fcrtur
Ilic :
unam cervicem haberet Judtei apud Alexandriam
!
tum apostoliPctriettcncra Christianorum germina,
seditionc cxcitata profligati sedeatquc urbc pulsi, hoc civile bcllum divinitus est compressum. Tibe-
expromendarum qucrclarumcausa,Philoncin quem- rius Claudius Britanniam adiens, qiia' excitata in
dam, virum sane imprimis eruditain, legatum ad tumultum esse videbatur, quani nequo antc Julium
Ca3sarem mittunt; sed Caligula Judfeis infestissi- Cicsarem, neque post eum quisquam attingere au-
mus, spreta legatione Pbilonis, omnes Juda;orui.n sus fuerat, sinc ullo praolio ac sanguine intra pau-
sacras asdcs, atque antiquum ilkul Ilierosolymi sa- cissimos dies plurimam insuke partem in deditio-
crariuni profanari sacrificiis gentilium, ac repleri nem recepit. Orcadas etiam insulasRomano adjecit
statuis simulacrisque imperavit. Et statua Jovis po- imperio,acsextoquamprofectuseratmense,Roniam
ibiutdeumcoliprascipit.HicHcrodemAgrip- rediit. Eo anno quarto videlicet imperii cjus, fames
sita,se
pam amicumsuum vinculis liberatum,regemJuda33e gravissima per Syriani, cujus Lucas etiain meini-
q nit, facla est. Sed Christianorum necessitatibus,
fecit qui mansit iii regno annos septem, id est, us-
;
que ad quartum Claudii annum. Quo ab Angclo per- apud Hierosolymam convectis ab ^Egypto frumen-
tis, llolena Agabenorum regina conversa ad fidem
cusso successit in rcgnum filius ejus Agrippa, qui
usque ad exterminiuin Judajorum, viginti et qua- Christi, largissimc ministravit. Qiiinto ojus impe-
rii anno intcr Tbcram ct Thcrasiam, insula de pro-
tuor annis pcrscvcravit. Hcrodes tctrarcha et ipse
Caii amicitiam pctens, cogente Ilerodiade, Romam fondo emicuit triginta stadiorum spatio extenta.
venit, scd accusatus ab Agrippa, etiam tetrarchiam Septimo imperii ejus anno sub procuratore Judffise
perdidit; rclegatusque exisilio, apud Viennam Gal- Cumano, in Ilicrosolymis tanta seditio in dicbus
liaruin urbcm post mortcin Caii, inde in Ilispaniam azymorum exorta cst, ut in portarum exitu populo
cumllerodiade, fugiens, moeroreperiit. Pilatus, qui coarctalo, triginta millia Juda^orum caede prostrata
sententiam damnationis inChristum dixerat,et ipse etcompressionesufrocata rcferantur. Claudius nono
perpetuo exsilio Vicnnai recluditur; tantisque ibi anno impcrii sui, Judoeos tumultuantos, Roma
irrogante Caio languoribuscoarctatusest, ut suase expulit. Suetonius hoc modo inde refert : Clau-
transverberans manu malorum compendium mortis dius Judaeos impulsore Christo, assidue tumul-
celeritatequsesierit.MatthasusEvangeiium inJudaea tuantes, Roma De eadem expulsione Lucas
expulit.
prsedicans, Ilebraicislitteris scripsit;Caius Caligula
^ in Actibus apostolorum refort. Verumtamcn se-
asuisprotectoribusoccisuscst.Duolibelliin secrctis quenti anno tanta fames Roina3 fuit, ut medio foro
ejusrepertiquorumalteripugio,'alterigladiusprosi- imperator correptus a populo, conviciis et fragmi-
gno nominis adscriptus erat,lectissimorum virorum nibus panis turpissime infestntus, aegrc perPseu-
nominaetnotas morti destinatorum contincntcs; in- dotyrum in palatium refugerit. Claudius manifestis
ventaque ibi est arca ingcns, variorum venenorum, vcnenis est mortuus.
quibusmoxClaudioCiesarejubentedemersis infecta [59] Nero annos trcdecim, menses septem, dies
maria traduntur, non sine niagno piscium exitio. octo, Caii Caligul» avunculi sui erga omnia vitia
[4S] Claudiusregnavit annis quatuordecim.Exor-
ac scelera sectator, imo transgressor. Hic prinius
dio regni superandum Simonem
ojus Petrus ad post omnia attentata facinora Romae Christianos
magum, cuni prius Antiochenam fundasset Ecclc- suppliciis et mortibus affccit, ac per onines provin-
siam, Romam venit, et salutarcm cunctiscredentibus cias pari persecutione excruciari imperavit. Hujus
fidem fideli verbo docuit; potentissimisque virtuti- secundo anno, Festus Judie,^ procurator successil
:
79 S. ADOiMS ARmFIMSC. VIi: NNKNSI.S. 80
A quo Pauliis Rom:un vinclus
Felici. miltitur, el A tiiom rcstum con},'rcgalos, obsidionisclausisset, co-
bicnnum in lil)cra mancns oustoilia, post ba!c ail gnita Neronis mortc, hortatu plurimorum rejjum ot
pra^dicaniliim dimitlilur, nocdiim Ncron.' in l;m- (liiciim iiiipcriiiiii ;id('|)tiis, rclicto incnslris nd pro-
tam porcutionom Cliristianorcm crumpLMito, (i;i:ni- ciirationom obsidionis llicrosolymoriiin Tito filio,
tam de eo narrant liistori;c. Qiio temporo crcditur cognita etiam inlorfoctionc Vitcllii, i^aulispcr Ale-
Paulus ad Ilispanias pervenissc, el Arclattc Tro- xandria) substitil. Titus vcro magna ac diiitiirna
pliinuim, Vicnno) Crcscoiitcm discipulus suos ad obsidionc JiKkcos promcns, in;icliinis cunctis(|iic
praHlicnndiim rcliiiuissc. Jacobus frater Domini, bcllicis molitus non sinc inulto suorum sanguinc,
cum tri;![inta annisllicrosolymornm roxissct Ecclo- tandem muros civitalis irrupit. Scd ad cxpugnan-
sianijseptimo Ncronisanno pcrimitur a .Iuda)is vin- dam interiorcm tcmpli munitionem quam reclu.sa
dicantibus in illo quod Paiilum intorriccro noiiiii- miiltitiido saccrdotum nc principiim tiic]);itur, nia-
verant. Fosto in mngistrntii Jiubcorum succcdit joro ot vi ct inora opiis fiiit. Itaiiue Titus impcra-
Albinus, .Vlbiiio Florus; cujus luxuri;im et avari- tor nl) cxcrcitu pronuntinLiis, tcmplum llicrosoly-
tiam caiteraque non ferentcs Judasi conlra
flagitia mymisinccndit ac diruit quod a dieconditionispri-
;
Ronianos rcbcllavorunt, advorsum quos Vosp;isin- nuc usqiio ad diom cvcrsionis ultimaB manscrat
nus nin.u'islcr militiic traiisuii.ssus, phiriiiias Jiuhcjc g annos milh; octo.^intn novcm, vol siciit a iiluribus
urbes ccpit, Titum filiiim siiuiii ni;ijorciii intcr lcyn- colligitur niillc ccntuinetduo. Muros urbisuniver.sos
tos habens. Nero in rc militari nihil oinnino ausus, solo ad.cquavit. Sexcena millia Juda)orum eo bcllo
Rritanniam pcneamisit, ipsumquc nomcn Cliris'i:i- intcrfccln Corncliiisot Siictonius rcfcrunt. Josephus
num cxtirpare conntus, bcatissimos Clirisli apos- voro Judieus qiii oi tiinc bello pr;cfuit, ot apud Vos-
tolosPetrum crucc^Paulunigladiooccidit. Moxacor- pasiaiuim proptcr pra'(lictumiinpcriuin vcniam grn-
vatim miseram ojus vitam oborla} undiquc oppre.s- tiamquc merucrat, scribit undecies centena millia
serc cladcs. Ilac tompcstatc Pcrsius pocta oritur; gladio ct fainc poriissc; .sed ct pr;etcr hos ecntnm
Lucanus quoquc ac Scnoca procopto Ncronis intorfi- millia piiblici; ventindata, totoque orbe dispersn.
ciuntur. Ncro postquam Galbam in llispania impc- Consumin;ituin ost lioc bellum annis qiiatuor
ratorem creatum ab exercitu cognovit, totusanimo duobiis quidoin, Nerone vivente, el duobiis aliis
ac spc concidit; postmodumcum incrodibilia niala postca. Vespasianus intcr alia magnorum operiim
subruonti reipublica) molirotur, lioslis a .soiintii in privatn adhuc vita, in Germaninm ac dcindc in
proniintialus, ii,'noininiosissiinc fugionsad qunrtuiii Ijrit:iiiiiiain a Clnudio missus, tricics et liis ciim
ab Urbe lapidoui, scse ipsc interfecit, atque in co hoste conflixit. Duas validissimas gentes, viginti
Caesarum omnis familin consumpta cst. p oppida, insulam Vectam Britnnnia} proxiinnm, Ro-
Mortuo N('ro!io,Calbn Ilomam venit, Pisonemquc mano adjecit imperio. Coiossus crigitur Roina), In-
sibi nobilom induslriuinque juvcncm iulllium atque bcns altitudinis podcs ceiitiun et novcin. Vespasin-
in regnum adoptavit, scptimoque niense imperii sui nus in villa propria circa Sabinos, nono anno prin-
ab Othonc jugulatus cst. cipatus sui, proHuvio ventris est inorliius.
Otlio inox ut crontum impcratorem in Gallias per [82] Titus niinos undeciin, mensos undecim. Vir
Gernianicas legionos Vitcllium compcril, bcllum ci- oninium virtutum gonero mirabilis, adco ut amor
primum lcvibus pra^Iiis, hoc e.st
vileniolitu.s, tribus ot doliciie humani gcneris diceretur. Hic amphitea-
uno apud Alpcs, altero circa Placentiam, tcrtio circa triimRoma) ;edificat,et in dedicatione ejus quinque
locum quem Custorcs voc:int contra Vitcllianosdu- millin fcrarnm occidit. Istc tnntum facundus oxsti-
ces congrossus, victor exstitit ;
qunrto autcm apud tit, ut causas Lntino agcrot poomato, ct tragoedias
Vetriacum animadvcrtenssuos
priclio vinci, mense Gra^ce componeret. Tantiim autcm bellicosus, ut
tertio quam impcrator cocperat, sose interfecit. in expugnatione Hierosolymorum sub patre inili-
Viteliiusvictor Roinam vcnit, ubi cummulta cru- tnns, quadraginta uniiin propugnatores duodecim
postqunm dc Vcspasiano
delitcr ac ncquitor ngcrot, sagittaruin confodcrit iclibus. Porro in imperio
comperit, prinium deponorc inolitus imperium, post taiit;e bonitatis fuit, iit nullum omnino punirel,
a quibusdain animatus Sabino Vcspasiani fratro
D sed convictos adversum se conjurationis dimitte-
occiso succensoquc teinplo, ot inista simul nainma rct atque in eadem familiaritate qua ante habue-
ruinaquCjOmnes in iinumparitcr intoritumactumu- Hujus ctiam inter omnia
ral, rctineret. fuit illud
lumdcdit. Postdchciontein Vespasiani iiomen cxcr- celebre dictum Perdidisso diem, in qua
:
nihil boni
citusuo,cumjamdostitutustrcpidus se in quamdam fecerit. Ilic cum ingenti omnium luctu in eadem
proximam palatiocollulamcontrusissct, turpissime qua patcr ejus, inorbo assumptus
villa est.
inde protractus, in forum deductus, octavo quain Domitianus, frater Titi junior, annos quin-
[S4]
rogniiin prffisumpscrat mcnse,apud Gemmoniassca- decim, incnses quinque. Is in tantam superbiam
lasminutissimorumictuumcrebriscompunctionibus prolapsus est, ut dcum dominum vocari,
scso ac
excarnificatu.s, atque inde unico tractu in Tiberim scribi, coliquc jusserit; secundusque posl Neronem
mcrs-is etiam communi caruit sepultura. Christianospersequilur.Confirmali.ssimaintotoorbe
Vespasianus itaque cuin Judajosinultiseorum op- Ecclesiam Chri.sti, datis crudelissima? persccutionis
pidis captis, in urbe Iliorosolymorum prx'cipuo ob edictis, convellere conalur; sub quo apostolus
81 CIIROXIf;ON /ETAS SEXTA. 82
Joanncs in Pathnuim insulam relegatus est, et Fla- A scriptis illico icnioribus tcmpcravit cdictum Rom;e
via Doaiitilla, Flavii Clcmentis consulis ex sororc aurca domusaNerone condita repcntinoconnagra-
ejus neptis, in insulam Pontianam ob fidci tcstimo- vit incendio; Pantheum Romic, quod Domitianus
nium cxsulat. Fcrtur autcm iclem ipse bt'atuni.Ioan- fcccrat, fulminc concrcmatum cst. Tcrr;rmotis An-
nem in fcrvcntis olei dolium mississe. Ex quo tam tiochiam civitatcm pcne totam subruit, et alias per
immunis cxiit a pocnis, quam a corruptionc carnis orbis partcs civitates, incrcdibile Sub uno dictu.
manserat scmpcr immunis. Domitianus Juda)os tcmpore Judaei quasi rabie efferati perdiversastcr-
quoque accrbitate tormentorum gcnusque David rarum partescxarscrunt, bellaqucatrocissima gcs-
intcrfici prasccpit, quasiadhuc futurus cssct cx sc- pcrunt, donec digna ca)dc jussu Impcratoris stcrne-
minc qui regnum possct adipisci. Ilic crudclitcr in rcntur. Trajanus, ut quidam fcrunt, apud Seleuciam
palatio a suis inlerfcctus est; cujus cadaver popu- Isauri;c urbem, profluvio vcntris cxstinctus cst.
lari sandapila pcr vcspiliones exportatum, atque Verus Vienncnsis cpiscopus, qui unusfuit de disci-
ignominiose sepultum cst. pulis et auditoribus apostolorum,Trajani tcmpori-
[99] Ncrva admodum scnex a Petronio prtefecto bus, doctrina et confcssione fidci (loruit. Illis tcn
ct Parthcnio spadone Domitiani iuterfectore impe- poribus apud Pontum Synopis civitatis cpiscopus
rator creatus, anuum unum,mcnscs quatuor, dies r> Phocas gloriosissime martyrium duxit cujus sacra- ;
octo; qui Trajanum in regnum primo
adojjtaviL. Ilic tiss:m;c rcliquia) translala) suiit in Galliam, in civi-
cdicto suo, cunctoscxsulcs revocavil, quosDomitia- tatcm Vicnnam, ibique in ecclcsia sanctorum apo-
nus relegaverat; undc ct Joanncs apostolus hac stolorum rcposita).
generali indulgentia libcratus, Ephcsiim rcdiit; et [120] Adrianus consobrinse Trajani filius, unum
quia coiicussam sc abscnte pcr hasrcticos vidit Ec- et viginti annos imperavit. Ilic per Quadratum
clesiiC fidcm, confcsLim hanc dcscripta Evangclio diseipulum apostolorum ct Aristidcm Athcnicnsem
suo verbi Dei a)ternitate stabilivit. Nerva emenso virum, fide sapicntiaque plenum, et per Serenura
plus minus anno imjjcrii sui confectus morbo diem Gravium legatum, libris de Christiana religione
obiit. compositis instructus atquc eruditus, prjocepit pcr
[101] Trajanus gencre Hispanus, regni guberna- epistolam ad Minutium Fundanium proconsulcm
cula Nerva tradente suscepit, annos novemdecim, Asiae datam, ut ncmini liccret Christianos sine ob-
menses sex, dies quindecim. Ilic a|)ud Agrippinam jectu criminis aut probationc damnare. Adrianus
Gallia3 urbem insignia suscepit impcrii. Mox Cerma- justissimislcgibusrenipnblicamordinavit ; idemque
niam trans Rhenum in pristinum statum rcdiixit; patcr patricc in senatu ultra morcm majorum appel-
trans Danubium multas gcntes subcgit, regiones latus cst, ct uxor cjus Augusta. Idcm eruditissimus
trans Euphratemet Tigrim sitas, provincias fecit
C
in utraque lingua bibliothccam Athcnis miri operis
Seleuciam ct Ctesiphontcm ac Dabyloniain occupa- cxstruxit. Juda)os"rebellantes etPala)slinamprovin-
vit, atque usquc Indite lines post Alexandrum acces- ciamquondam suam depopulantes ultima ca)deper-
sit.IIujusquartoanno ClemensdiscipuIusPetriapos- domuit, uliusque cst Christianos quos illi, Cocheba
stoli,Roman£e Ecclesiae episcopus, martyrio corona- duce, quod'sibi advcrsum Romanos non assenta-
tur, et Flavia Domitilla pro Christocum aliispluri- rentur, excruciabant.Praeccpitquenecui Judaeorum
mis in insulam Pontiam exsilio deportata. Joanncs introcundi Hierosolymam esset licentia, Christianis
apostolus, sexagesimo octavo anno post passionem tantum civitate permissa; quam ipse in optimum
nonagesimo octavo, Ephcsi
Christi, ;T!tatis aiitem suae statum murorum exstructionc reparavit, et iEliam
placidamortcqiiicvit.Trajano adversumChristianos vocari de praenominesuo pra)cipit. Primusexgenti-
pcrsccutioncm movente, Simcon qui et Simon, filius bus!licrosolym{eMarcusepiscopusconstituitur,ces-
Cleopha), Ilierosolymorum episcopuscrucifigitur, ct santibus his qui fuerant ex Judaeis numero quinde-
Ignatius Antiochiae cpiscopus Romam perductus, cim, et prsefuerant a pas ione Domini per annosfere
bestiis traditur. Alexander quoque Romana) Ec- centum et septem. Pcr idem tempus Aquila ponti-
clesiae episcopus, martyrio coronatur, et soptimo cus interpressecundus, post Scptuaginta oritur, et
ab Urbc milliario, via Nomentana, ubi decolla- D Basilides haercsiarcha agnoscitur. IIoc itidem tem-
tus est, sepelitur. Sub quo etiam imperatore glorio- pore et Justus Viennensis Ecclesise episcopus, illu-
sissimus sencx Zacharias, Vicnncnsis EccL sia) epi- strissimusinconfessionccxstitit.Quadratiisquoquc,
scopus, martyrio coronatur. Nam primus Cresccns cujus supra mcminimus, Publio Athenarum cpi-
discipulus apostolorum Vienna^aliquot annos rcsc- scopo apostolorum discipulo,ob Christium martyrio
dit;quoadGalatiamrcverso,tcrtiusMartinuscpisco- coronato, in locum ejus substituitur, et Ecclesiam
pusct discipulus apostolorum Vicnna) resedit; sed grandi terrore dispersam, fide et industria sua
postmodum Plinii sccundi oratoris et historici, qui congrcgat.
inter coeterosjudices persecutor dictus crat, relatu [141] Antoninus, cognomento Pins, imperator
admonituseoshominespraeter confcssioncmChristi, creatus, annis viginti et non plenis tribus rempu-
honcsta convcntieula, nihil contrarium Romanis le- blicam gubcrnavit cum filiis suisAurelio et Lucio,
gibus facere, fiducia sane innocentis eonfessionis menses omni regno Romanocautionibus
trcs, qui in
nemini mortemgravem ac formidolosam videri, re- incensis cunctorum debita relaxavit, adeoque tran-
83 S. ADUMS AHCHIEPISC VIK.NM-.NSIS 84
(luille vixit iit merilo Pius et Pater patriie sil np- A inauoslargissime acsinc injuria refecerit, barbaros
l)cllatus. Justinus philosophus librum do Reli|,'iono antcm crcbris fnlminum ictibns portcrritos, in fn-
Christinna compositum .Vntonino traflidil, boni- gam coogorit, Anloninus iinporalor in
siciil idoni
lillcris suisfatotiir, ob invocationcm nominis
Chri-
gnumque cum erga Chrislianos homiucs fccil: iini
non longc post suscilata persecutione, prodente stiani per milites Christianos, ct sitim qna; cx pcnu-
Crescente cynico, pro Chrislosanguiucm fudit.Va- ria aqnarum in caslris Romanornm crat do|)iilsam,
lontinianus ct Marcion h;er('siarch;c prndnnlnr, ot collatam victoriam. Anloninus in Pan-
sibi fuissc
atque Calcnus mcdicus Pcrgamo genitns, Ronuo nonia conslilnlns, ropenlinomorbodicm ohiit.Theo-
clarus habctur. Pius episco|)us Roma) babetnr, snb |)hilnsscxtusAuliochcnicEccIcsix'floruit, ctPinitus
quo Ilermes librum scripsit, qui Pastoris dicitur, in Cretensis Gnosiic urbis cpiscopus. Malianus h.xre-
(|uo prascoptnm conlincl angcli, ut Pascha somjxM' siarcha Encralitarnm, qui qnandiu a Justini mar-
Ecclosia. Ilnjus
dic Dominico celcbrctur. Polycarpus anditor boati lyris laterc non disccssil, llornit iu
Joannis Romam vcnicns multos ab lueretica labc ei-rorom Scverianus auxit, a quo Severiniani.
castigavit, qni Valentini ct Cerdonis fucrant nupcr Lucins Antoninus Commodns po.st morlem
[181]
doctrina corrnpti. Viennonsium cpiscopus Jnslns palris rcgnavil annos trcdccim. Ilic
advcrsuin Gcr-
cKterum pcr omnia
adhuccIarnsbal)Ctur;Lngdnnonsinin Pliolinns.'An- B manos bcllnni fclicilcr gessit;
tonius ad duodccimum ab Urbe lapidem mori)0 dedccorc dcpravatus, gla-
_iixnri;e ct ol)Scenit;itis
corrcptus intcriit. Anicctus Roni;c cpiscopus. diatoriis armis sajpissime in ludo
depugnavit, ct m
[101] Marcus Antoninus Yerus cum fratrc Lucio :unphithcatrofcrisscscfrcqnentcrobjccil;intcrfccit
Aurolio Commodo Antonino, annisdoccm i't iiovem otianiplurimos sonalorcs,maximc quos advcrtitno-
mcnse uno iinporium tonnit. li priini rompnblicain hilitatcindustriaquccxcellerc.Capitoliumurbisful-
bibliothecam
jcquo jure tutati sunt, cum usque ad hoc tcinpus mine ictum, ex quo facta inflammatio,
compositam, ;cdcsquc alias
singuli Augnsti fucrint. Belluin dcinde contraPar- m;ijorum cura studioque
Iren;cus cpi-
thos admirabili virtutc et felicitatc gesscrnnt. In juxta sitas rapaciturbinc concrcmavit.
Dionysius quoque,
diebus Parlhici bclli persecutiones Christianormn 'scopus Luirdunensis habctur.
tunc Ec-
quarta jam post Ncronem vice, in Asia ct in Gallia discipulorum Christi auditor, Viennensem
Ephesiusinterpres ter-
graves exstitcrunt. Polycarpus et Pionius fecere clesiam regcbal.Thcodosion
martyrium in Asia; in Galliis qnoqnc plurimi glo- lius, apparuit. Commodus
imperalor colossi capitc
Cunctis
riosc pro Christo sanguinem fuderunl. Juslus Vien- sublalo,sua3imaginiscaput ei jussil imponi.
nensis episcopus, longo temporc exsilio maceratus. itaquc incommodusin Vcstalia domo strangulatus,
martyr gloriosus cfTicitur. Tunc Pholinus vcnera- q intcriisse fertur.
bilissenex,tempore iutcrposito cum quadraginta et Pertinax scnex, impcralor a senatu
[104] J:iius
Ilic Juliani jurispc-
octo ex Lugdunensi ct Vicnnensi urbe martyrinm creatus, sex mensibusrcgnavit.
suum implevit. Nec multo post, vindcx scelerum in palatio occisus est, mense
scxto post-
riti scelcre
lues multas late provincias, Italiam maxime, Ro- quam imperare coeperat; quem Sevcrusetiam apud
mamque Exuperius et Felicia-
vastavit. Severinus, PontemMilviumbcUocivilivicluminlcrfccil.Victor
late hbellis
nus parvo lempore antc apud Vicnnammartyrio co- decimus tertius Romsc episcopus, dalis
celebrari. Sicut et
ronati. Commodus dum cuni fratre in vehiculo se- constiluil Pascha die Dominico
quarta luna
det, casu morbi quem apoplexiam Grseci vocant, condecessor ejus Eleuther, a decima
Eo defuncto, Marcus Antoninus
suffocatus interiit. primi mensis usque in viccsimam
primam cujus :
PalesliniB epi-
solusaliquantulumrcipublicaipricfuit; postCommo- dccretis favens ThcophiIusC;csarea3
dum filiuni suum assumpsit in regnum. Antonino scopus, scripsit adversum cos qui
decima quarta
cumca^tcris
imperatore, Melito Asianus Sardicensis episcopus, luna cum Jud;cis Pascha celcbrabant,
episcopis, syno-
apologclicum pro Christianis tradidit. Lucius Rri- qui in eodem concilio rcsederant
/Elius Pertinax
tannorum rex, missa adEleutherium Roma) cpisco- dicain ct valde utilem cpislolam.
ii.\un.iii angustam
uxorem uuauo."... -- filiam
ct
pum Lurisiianusemccrciur
epistola, ut Christianus
episioia,ui Apol
petiit. Apoi-
efficcrctur peiiii. ^. su|)piicanii senatui ut
suppUcanti senaiui ui
debero Sufliccre sibi
linarisAppiauus Ilieropoli, ct Diouysius Corinthi, Caisarem f;iceret,renuensait :
. .... .... . _
clari habentur episcopi. Montanus Aprorum, ct Ta-
. . . . ..... IIujus
quod ipse impcraret invitus.
.
iElii ofniin
iT..:.... JTlii atque Ju-
.III-
fianus, a quo Encratita} lucrcsiarcluc cxorti sunt. liani Sevcri quoquc impcratorum
tcmporibus, Dio-
crudi-
.Vntoninus prgclerili lemporis per omnes provincias nysius, sicut diximus, Vienncnsis cpiscopus
vir scribit
tributa donavit omniaque simul fiscalium ncgo-
; tissimus floruit. ApoUonius discrtissimus
Maximillam, et dis-
tiorum calumniosa munimcnta congcsta, in Eoro advcrsus Montanum Priscam et
jussit incendi,sevcriorcsqueIegesnovis constitutio- serit insanas vatcs cjus periisse sus-
Montanum et
floruit, ct
nibus temperavit. Post Marcomanicum belluin in pcndio. Serapiou Autiochi;e episcopus
quo gcntcs barbara?, Wandali, Sarmat;c omnisquc Apollonius scnator martyr efficitur.
penc Germania exercitum Romanum circumcinxe- [193] Severus Pertinax
gcnere Afcr Tripolitanus
rat,quando ad invocationem nominis Christi,quam aboppidoLcpti,quiseexnominc imperatoris quem
voluit;
subitomagnafideiconstantiaquidam militeseffusi in occisum ultus fuerat, Pertinacem apijeilari
saevus,
preces, tantam vim. pluviae impelraverunt, ut Ro- regnavit annisdecem et septem. Hic natura
83 CHROMCON. — ^TAS SEXTA. 80
inultissa3pcl)clIislaccssitiis,fortissimefiiii(lcnH'cni- A dogma delabitur, atque adversus Ecclesiam texit
publicam, scd laboriosissimc rcxit. Pisccnnium Ni- voiumina.
grum, qui in A-lgypto et Tyria ad tyrannidcm aspi- [220] Marcus Aurelius Antoninus imperium adep-
Cyzicum vicit,ct intcrfccit..Iud;coset tus, tcniiit annis qualuor. Ilic saccrdos Ileliogabali
raverat, apiid
tcinpli,nullainsuinisistuprorum,flagitiorum totius-
Samaritas rcbcHarc conantcs ferro cocrcuit Par- ;
thos, Arabas, Adiabcnosquo supcravit. Quinta hor- que obscenitatis infamem satismemoriam reliquit.
tante a Nerone persecutione Christianos excrucia- Tumultu militari exorto, Romaj cum matre interfcc.
vit; plurimique sanctorum pcr divcrsas provincias
priusEmausvo.
tusest. In PaU'estina Nicopolis, qua3
martyrio coronati ; intcr quos ct Lconidcs, pater cabatur,urbsconditaest.IlKcestEmausquamDomi-
Origenis, et Clcmcns Alcxandrina) Ecclcsi;e, coro" nus post resurrcetionem suam suo ingrcssu sanctifi-
nati sunt. Tunc tcmporis ct Iren;cus Lugdunensis carcdignatusestjlegationisindustriam proea susci-
cum maxima multitudine martyrium suum pcrfecit. picnte Julio Africano scriptorc tempornm. Sexta
Et Paracodes Vicnnensis cpiscopus, clarus in fidei editio inventa est Nicopoli. Sabellius h.-eresiarchcs
doctrina, clarus in confcssionc pcrsistcns, mansit
multorum conditor
oritur. Ilippolylus cpiscopus,
inepiscopatu usquc ad Maximini tcmpora ; cujus opusculorum, temporum canoncm conscripsit, et
tcmpore Zacharias Lugduncnsis cpiscopus floruit. B hucusque perduxit.
Claudio Albino qui se in Galliis C?esarem fccerat, Aurclius Alcxandcr, scnatusacmilituni vo-
[224]
Lugduni intcrfecto, Scvcrus in Britannias bcUum luntate impcrator crcatus, tredccim annis digno
transfcrt ubi magnis gravibusque pra;liis sajpe ge- a)quitatis pracconio pr.iefuit. Cujus matcr Mamma^a
stis rcceptam partcm insuhe a ea^tcris indomitis Christiana Origenem presbyterum audire curavit,
gentibus vallo distingucndam putavit. Itaquc ina- eumqiioAntiochia accitumsummohonorchabuit.Hic
gnamfossamfirniissinium(|ue valluni crci)risinsupcr expcditionc in Persas facta, Xerxein regem corum vi-
turribus communitum per ccnlum trigiuta et duo cto rcpprcssit. Sed militari tumultu apud Moguntia-
passuum a mari ad niarc duxit. Ibique apud
millia cumintcrfcctusest.Urbanus, Romaj episcopus, mul
Eboracum oppidum morbo obiit. Reiiquit duos fi- tos nobilinin ad fidcm Cliristi ct martyrium per-
lios, Basilianuni ct Getam, quorum Gcta lioslis pu- duxit. Tunc temporis C;ecilia virgo, et Valerianns,
blicus interiit ; Basilianus Autonii cognominc as- et Tiburtius, atque Maxiinus, martyrium comple-
sumpto rcgno potitus est. Perpctua et Fclicitas verunt.
apud Carthagincni Africa)incastrisbestiisdcputat;e [234] Maximinus, nnlla senattis voluntate, impe-
pro Christo Nonis Martiis. Symmachus intcrprcs rator ab cxcrcitu, postquam bclluni in Gcrmania
quartus agnoscitur. Origenes Alexandriis studiis n prospcre gesserat, crcatus, tres annos habuit. Ili
eruditur Victor annis trcdecim Romanam Eccle-
;
adversum Ecclesiarum sacerdotes et clericos perse-
siam rexit. Panthenus Sloicas secta; philosophus, cutioncm cxercct, inaxime propter Chrislianam
qui primum in Indiam a Denietrio Alexandriie epi- Alexandri, cui succcsserat, et Mamma^a: matris ejus
scopo ad docendum missus fuerat, viva voce ct familiam. Ilunc Pupienus Aquilei;c interfecit. Pon-
exemplo Ecclcsiam Christi instruit. tianus et Anteros, Romanieurbisepiscopi, martyrio
coronati, ac in ccem?terio Calixti scpulti.
Antonius Bassianus idemque Ca-
[212] Aurelius
[241] Gordianus impcrator crealus, niansit in eo
racalla principatum adcptus niansit in eo annisnon
annis septcni. Nam Pupicnus, intcrfector Maximini,
plenc septem, patreScveroaspcrior,omnibusautem
et frater ejus Albinus, qui usurpaverant imperium,
hominibus libidinc intcmperantior, qui etiam no-
mox in palatio sunt interfecti. lulius Africanusinter
vercam suam Juliam uxorem duxit. Hierico quinta
scriptores ecclesiasticos nobilis habetur. Qui in
editio divinarum Scripturarum inventa est ciijus
Chronicis suis refert se Alcxandriam venisse, Ilera-
auctor non apparet. Alcxander episcopus Cappado-
cleao opinione celeberrima provocatum, quem et in
ciae cum dcsidcrio sanctorum locorum Ilierosoly-
divinis et in philosophicis studiis, atque omni Gr;e-
mam venirct, vivcnte adhucNarcissoepiscopo pcr-
corum doctrina instructissimum faina loqueretur.
senilis setatis Domino per revelationcm idipsum D Origencs Cwsarea PaUestina) Theodorum, cogno-
in
moncnte, in loco Narcissi episcopus constituitur.
mcnto Grcgorium, et Athenodorum adolcsccntulos
Tcrtullianus Afer Ccnturionis proconsularis fllius,
fratrcs, Ponti postea nobilissimos episcopos, divina
omniuni Ecclcsiaruni sermone cclebratur. Aurelius
philosophia iinbuit. Fabianus, tcstimonio Spiritus
Antoninus contra Parthos bcUum moliens, intcr
sancti in spccie columba? supcr caput cjus descen-
Edessam et Carras ab hostibus circumventus occi-
dentis, licct quidam hoc
Roma) cpiscopusordinatur,
ditur.
verius dc Zcphyrino affirmcnt. Florentinus quoque,
[219] Macrinus pr?ofcctns pra^torii cum filio Dia- episcopus Viennensis, vita et doctrina emicuit ;
dumeno impcrium emcnsoque anno apud
invasit ; mansit ad Galicni et Volusiani imperium, exsilia-
Archelaidem militari tumultu occisuscst. Tcrtullia- tusque martyriumcomplcvit. Gordianus, admodum
nus cujus supra meminimus, presbytcr, usque ad puer in Orientem ad bellum Parthicum profectus,
mediam setatcm Ecclesi;c invidia postea et contu- suorum fraude, haud longe a Circeso super Eu-
meliis clericorum Romana3 Ecclesia3 ad Montani phatem, interfectus est.
87 S. ADOMS AUCIIIWIS. VIKX.NKNSIS SX
[24^1 PhilippusPhilippiiin (iliiiin siiiim (•onsort.cin A nuam damnationem sortitus, ut ipsc acclivis humi,
regni faoicns, inansit in oo nnnis soptoin. Hic pri- rogom semper asccnsurum in cquum, uon inanu
nins iinporatornin oniniiim Christianus fnit. Ac post sua, scd dorso attollorct. Et Galienus, quidcm tnm
tcrf iiim iinporii ojus anniiin millosiiniis a conilitioiie claro Dci jiidicio tcrritus, tanqiiam mi.sori colloga)
Honno nnnns oxplotns ost. Itaciuo inaKnilicis hulis pormotiis oxciiipli), pnccm Ec^clcsiis tropidn sntisfa-
nnKiistissiimis omninin pr.Ttoritorum hic natalis cLionc rcstitiiit. Ilnc iiroccliosa tcinpostatc Cyj^rin-
annus a Christiano oolol)ratus cst iinperatore. Ori- niis Carthaginensis episcopus coronnlur inartyrio :
ponos advorsusqtionulain Colsiim Epicuroum philo- voiumcn egrcgium reliquit
cujiis Vitic ct passionis
sophnm, qiii oontra nos libros soripsornt, octo vo- usquc ad dicm pnssionis
Pontiiis, diaconiis cjiis, qui
iiiininibus rospondit. Ut brcvilerquiddicnin,lniUiiin cjnsciim ipso cxsilium sustinuit. Germani Alpibus,
scribendi sedulns fuit, ut Ilieronyinusquodam loco Rhetia totaqiie Itaiia penetrata, Ravennam usque
qiiinqiie millia librorum ejns se legisse mcminorif. pcrvcniunt; Alnmanni Gnllias pervagantes, ctiamin
Philippiis pator ot filiiis, qiininvis divorsis loois, Italinm trnnsoiint. Gi';ccin, Mnccdonin, Pontus, Asia
nmbo tamcn tuinuUu militari et Dccii fraudo, inter- Gotliorumimindantiadclctur. Publiuslngcnuus, qui
fecti sunt. purpuram imperii suinp.serat, apud Myrsam occidi-
[2l')i] Deciiis, civilis bolli inccntor, anno' uno, B tur. Posthumus in Gailia invasit tyrannidein, ac per
inonsibus tribus. llic cuin Philijipos patrcinctfiiiuin doccm nnnos ingonti virtntc nc modorntionc nsus,
intcrfocissct, ob ooriim odium ad pcrsc(|iiendus in- dominantcs hostcs cxpulit ;
qui tanK.'n seditione ini-
terficicndosque Christianos fcralia dispcrsit edicta. lituin interfectus est. Victorinns a Galiis ultro crca-
Idomquc filium suum Cajsarem logit, cnin quo simiil tus impcrator, post pauluium apudVicnnamoccisus
continiio inmodio barbnrornm sinii intorfootus cst. cst. Thcodorus, Grcgoriuscognomonto, Neoca^sareae
Porsociitionc Decii Fabianusin nrl)C Ronia innrtyrio Ponti cpiscopus, magna virtutc clarct. E quibus
coronatus est, sedemquc sui episcopatus Cornolio unum est quod iit EcclesioB facicnda3 locus sufficc-
dcreliquit; ipsoquc martyriocoronnto, I.ucius i)oii- rol, inontcni prccibus movit. Tunc tomporis Liipici-
tificntum tonuit. Steplmnus snccossit f|uo pcr
Ffiiic ; nus, Vicnncnsis Ecclcsiic opiscopns, clare floruit.
mnrtyrium transcunto, Xystuslocnm cjiis implcvit, Galicniis cum rcmpnblicam dcscruissct, ac Medio-
idomqiie per confossionem fidci, martyrii palmnm iani iibidinibus inscrvisset, occisus est. Corneiio,
sumpsit. Cyprianus, clarissimuni lumen doctorum, qiii duobus annis roxit Ecciesiam Romanam, ob
episcopus Carthaginis, clarus habctur. Tunc toin- Christi martyriuin coronnlo, succcssit Lncins. Pas-
porisct Laurcnlins archidiaconns et aliipluresmar. sus cst autcm bcatiis Cyprinnuspcrsocnlioneoctav.i
tyrii glorinm cxornnvcrunt.
P eodcm dic, scd non codcm anno, quo Romae Cor-
[233] Gallus Ilostilianus cnm filio Volnsiano dnos neiiiis.
annos et quatnor mcnses regnum obtinnit. Quotom- [272] Cinudins, volnntatcscnatussumptoimpcrio,
pore peslilcntia ingcns pcr oinncs pcne provincias nnnis duobns. Ilic Gotlios jnm por nnnos quindccim
Romani impcrii extcnditur ob uitioncin sinc diibio lilyricum Maccdoniamqnc vnslantos bello ndortus,
violati nominis Christiani. Novatianus, Cypriani incrodibili strnge dclevit. Cui a scnatn ciypeus au-
episcopi prcsbyter, Romam vcniens novain hnoresin riHis in curia et in Capitolio statua asqvie auren dc-
condidit. Origcnes septuagesimo aetatis annonon ad crctn est. Sed continno npud Sirmium morbocorre-
integrnm iinpicto, dcfunctus, in urbe Tyri sepultus ptus interiit.
est. Cornelius, episcopus Roinoe, a quadam matrona [273] Mox frater ejus Quintilius, vir l)onae inode-
Lucina rogatus, corpora sanctorum apostolorum de rationis, ab cxorcitu imporator cicctus, decimo se-
Catncuml)is lcvnvit noctu, et posuit Pauli quidom : ptimo dic imporii sui intci-foctus cst. Malchion, di-
in via Ostiensi, ubi decollatns est; Pctri auteni,non scrtissimns Antioclionio Ecclcsia; prcsbytor, qui in
longe a loco ubi crucifixus est inter corpora sancto- cadem urbe rhetoricam docuerat, adversus Paulum
ruin episcoporum in tcinplo olim Apoliinis, in monte Samosetaniim, qui opiscopus Antiochiac dogmaliza-
Anreo, in Vaticnno palntio Ncrionnno. Gallus et \o- bat, Christnm coinmunis natnric homincm tantiim
liisianus dum contra yEmilianum, novis rebus stu-
D fiiisse, notariis oxcipicntibiis, dispiitavit.
dentem, bellum civile moliuntur, occisi sunt. JEmi- [274] Aurciianus impcrium adeptus, quinquc an-
lianus tamon tertio inense invasce lyrannidis exstin- nis et sex mensibus teniiit, vir industria miiitnri
ctiis est. Ammonius eriiditus in philosoj^hia, qiii excollentissiinns, oxpoditiono ad Dannbium sus-
evangelicos canones .scribit, Alcxandria) ciarus ha- ccptn, Gothos inagnis pr.Teliis profligavit.
betup. Ilic urbem Romam niuris firmioribus cinxit. No-
[257] Valerianus cum fido Galieno, annos quindc- vissimecum persecutionemadversusChristianos agi
cim. Ilic Valerianiis in Gr^cia ab cxcrcitu Aiignstus decerneret, fulinen anteoiim, mngno pnvore circuin
appellatusest; Roma; antem a senatu Gnlicnus Cx- stantium, ruit, ac non multo post in itinere occisus
sarcreatus est, Valerianus in Christianos pcrsecu- est. Eutychianus, Roinge episcopus, martyrio coro-
tione commota, statim a Sapore Porsarum rege ca- natus in coometerio Caiixtisepelitur ;
quietipse tre-
ptns, luminibnsquo orbatus, ignoininiosissima a|)ud centos tredecim inartyres manu siia scpclivit.
Persas servitute consenuit ; donec vixit, hanc conti- Tacitus menses sex. Quo apud Pontum occiso, ob-
«y CUROiMCON. — .4:tas sexta. 90
Qinuit Floriamis imperium cliebiisoctoginta novcm. A sent, Maximianum, cognomento Ilcrculianum, C;c-
tuiquc apud Tarsum interfcctus cst. Anatolius na- sarcm fccit, misitquc in Gallias; qui facilc agres-
tionc Alexandrinus, Laodicite Syriys cpiscopus, plii- tium hominum ct confusam manuin militari vir-
iosophorum discipulus eruditus, plurimo scrmonc tute composuit. Igitur pcr omncs Romani impcrii
celebratur. Cujus ingcnii magnitudo de libro quod fines subitarum turbationum fragore concrepue-
super Pascha coiuposuit, ct dccem libris aritbme- runt : Carausio in Britanniis rebellante, qui pri-
ticae Institutionis, potcst apertissime cognosci. mum observanda Oceani littora, quae tunc
ad
Tunctemporisinsania Manicba3orum hasrcsis oritur. Franci et Saxoncs infestabant, positus, cum plus
Quo tempore Vicnnensis cpiscopus Simplidcs miras in pcrniciem, qiiam in profcctum reipublicae age-
sanctitatis floruit. Permansit autcm usque ad impc- rct, a Maximiano jussus occidi, purpuram sump-
ratoris Cari tempora. serat; Achillfco in J^lgypto, cum ct Africam Quin-
[-279] Probus irnperator annos sex, menses qua- gentiani infestarent; Narscusetiam, rexPersarum,
tuor. Ilic Gallias jamdudum a barbaris occupatas, Oriontem bcUo prcmeret. IToc periculo Dioclctianus
pcr multa gravia prsBlia delctis tandcm hostibus, ad pcrmotus, Maximianum Ilorculium ex Ca3sarc fecit
pcrfectum liberavit. Bclla dcinde civilia,ct quidem Augustum Constantium vcro, et Maximinum, et
;
plurimosanguine, duogessit unnm in Oriente, quo:
B Maximianum Valorium, Coesares legit. Constantius
Saturninum tyrannum subactum ct oppressit et Ilorculi Maximiani privignam Thcodoram accepit
ccpit aliud quo Proculum ct Bonosum apud Agrip-
; uxorom, ex qua scx filios fratrcs Constantini sustu-
pinam magnis pra^liis supcratos intcrfccit ipse au- ; lit.Carausius, pcrsexannos sibi Britanniafortissime
tem apud Sirmium turre ferrata miiitari tumultu tandcm fraude allecti socii sui intcrfec-
vindicata,
interfectus est. Secundo hujus anno, ut in Chroni- tusost;qui postca insulam por triennum tenuit,
cis Eusebii legimus, juxta Antiochcnos, trccen- qiiom Asclopiodotus, prffifcctus pra^torio, opprcs-
tesimus vicesimus sextus annus fuit;juxta Tyrios, sitBritanniamque post dcccm annos reccpit. Cons-
quadringentesimus tertius; juxta Lacedaemonios, tantius vero Cajsar, in Gallia primo prjclio ab Ala-
trecentesimus vicesimus quartus juxta Edcssenos, ;
mannis profligato exercitu suo, vix ipse subreptus
quingentesimus octogcsimus octavus juxta Asca- ;
est sccundo aiitcm sccuta est satissccunda victoria
;
lonitas, trccentcsimus octogesimus secundum Hc- ita ut paucis horisquadraginta millia Alamannorum
br3eos,initiumoctogesimi septimi jubilsei,quoconti- caesa fuerint. At Maximianus Augustus Quingentia-
nentur anni quatuor mille duccnti quinquaginta. nos in Africa pordomuit. Porro autem Diocletianus
Archelaus, Mcsopotomire cpiscopus, librum dispu- Achilleum obscssum por octo menses, apud Alcxan-
tationis suas quam habuit advcrsus ManicluTOum n driam cepit et intorfecit. Pra3terca Valerius Maxi-
exeuntem de Perside, Syro scrmone composuit, mianus cum duobus jam pra3liis adversum Nar-
qui translatus a multis Gra)cis habetur. seum conflixisset, tertio inter Gallinicum ct Carras
Carus, cum
filio Carino et Numcrio, annostros. congressus et victus, amissis copiis ad Diocletianum
Carus bcUo Parthico postquam duas nobilissi-
in refugit. A quo arrogaiitissime exceptus est, ita ut
mas Parthorum url>es, Caelen ct Ctcsiphontem, ce- per aliquot millia passuum purpuratus ante vehi-
pit et de Pcrsis triiimphavit, super Tigriden in culiim ejus praecederet. Hic Diocletianus priinus
castris fulmine ictus intcriit. gcinmas vestibus calceamcntisqnc inscri jussit, dum
Romana^ Ecclesiae fulget episcopus,
[283] Caius sola purpura retro principes utcrcntur. Dccimooc-
qui postmodum sub Diocletiano martyrium passus tavo anno Dioclctiani, ipsc in Oricntc, Maximianus
est. Phierius, prcsbyter
Alexandrifo, sub Thcona Hcrculius in Occidente vastari Ecclcsias, affligi in-
episcopo florentissime populos docuit, et sermo- tcrficique Cbristianospriecipiunt, adustis divinis li-
ncs diversoriimque tractatuum libros composuit. bris. Ilactcmpestatemartyrium sanctorum Thcbaeo-
[nvenitque elcgantiamcompositionis, ita ut Orige- rum,Mauricii sociorumque cjus sexics millc sexcen-
nes minor vocaretur : vir mirs parcimonise, et torum sexaginta sex impletur.Passio quoque Victo-
voluntnrias paupertatis, post persccutionem omni ris et Ursi apud Castrum Solodorum, passio quo-
tempore vita3 suk Romne versatus est. Numerianus,
D que ba^tae Fidiset sociorum ejus apud urbe Agen-
qui cum
patre Caro Partbico bello interfuerat, re- num, qua) postea Conchis translata est. Martyrium
diens fraude Apri soceri sui interfectus est. etiam Gereonis sociorumque ejus treccntorum vi-
[288] Dioclctianus, ab UrDc condita millesimo ginti octo apud Agrippinam Coloniam. ILiec pcrse-
quadragcsimo uno ab exercitu imperator Icctus, cutio ita crudcliset crebra flagrabat,ut intra unum
annos triginta qui statim ut potestatis copiam
; monsemdecicsetoctics milliamartyrumpro Cliristo
habuit, Aprum, interfectorem Numeriani, manu passi inveniantur. Nam et Oceani limbum trans-
sua interfecit. gressa, Albanum Aaron,ct .luliiim Britanni;!' cum
Deinde Carinum, qucin Carus Cassarem in Dal- aliis pluribiis viris ac fominisfelicioruoredamnavit.
matia reliqucrat, difticillimo bcllo et maximo la- Tunctemporispassuscstet PamphilusprcsDyter,cu-
bore superavit. Dehinc cum in Galliam Anolus et jus vitam Eusebius Cicsariensis episcopustribusli-
Hclianus coUecta rusticanorum manu, quos Bac- bris comprehendit. Socundo autem persecutionis
cadas vocabant, perniciosos tumultus excitavis- anno, Diocletianus Nicomediae, Maximianus Hercu-
01 S. ADONIS AUCIIinPISC. VIKNNENSIS n
liusMocliolaiii piirpurain iloposucruut. Atlamcucoc- A (lansiiuinque pcdoscrasso.Ilembasilicamin palatio
pta scniol pcr.sccutio usquc ad soptimum Constan- .Sorano, qu;ccognominatur nicru.salcm, ubi partcm
annum rorvcre non cessavit. Con-
tini iinpcratoris liKnicrucis Domini dcposuit. Itoin biisilicain B. mar-
tanlinusdrcimosoxto iinporiianno, virsnnini;n nian- tyris At,'n;p, cx roi,'atu Coiistaiiti.-c (ili^c su;c. Itom
IJrilamiia dicm
suftiidinis ot civililali.s, Kitoraci in biiptistoriiiiii iii oudcin loco,ubi ot baplizata cst .so-
obiit. Tertio anno pcrsecutionis, quo ct Constantius ror cjus Constanlia cum iilia Augusta. Itcm basili-
obiit, Maxiininus et Severus a Valcrio Ma.\imiano eain H. Laurcntio martyri, via Tiburtina in agro
C;csarcs lacti siint. E(|iiil)us MaxiiniiiiaiHisinalclicia Vcr;iiio, iibi idcin inartyr ^doriosiis sopultus cst.
cL stnpra sua Ciiristiaiioruin pcr.sccutionibus ac- Ilciii b;isilicaiii duaslaurosbcato
via Lavicaini, intcr
cuinulat. Passus est ca toinpcstato Pctrus, Aloxan- Pctro ct Marccllino inartyribus, ct mausolcum, ubi
driie episco|)us, a quo Arius prcsljylcr |)riino dain- inatrcm suain posuit in sarcopbago purpurco.
natuscst. Passisuut cuinoo i)lurcs.Egypti cpi.scopi. itoin basilicain iii civitatcllosti^ejiixta i)ortuin ur-
Lucianus qiioquo, vir inoril)us ot continciilia ot bis Ronuc bcatorum aposluloruin 1'ctri cl Pauli, ct
oruditioiic pr;ocipuus, Aiitiocbona3Ecclesi;C|)rcsby- bcati Joannis Raptisl;c. Itoin basilicam in civitato
tcr, passusest,etRonKDTiinothcus, decinio Kalend. Albancnsi sancti Joannis liaptistric. Itcni basilicam
Julii. Floruit tunc tomporis MLdciados Roinana) ec- 3 in iirbo Ncapoli iiiiro opcrc oxornavit, in honorcm
closi;o pontilcx. Floruit ct tunc tcmporis virdis.sor- apostolorum ct niartyruin. Idcin impcrator Dcpra-
tissimus Pa.scha,sius,Vicnnoiisis Ecclcsi;c cpi.scopus. naiii civitatcin Bitbyni;c in lionorcin martyris Lu-
Pbiioas dc urbc .Egypti, qu;c vocatur Tiiobais, no- ciani ibiconditi instaurans, exvocabulo matrissua),
bilis gonore opiscopus, olcgantissimuiii libruin de Iltdcnopolim nuncupavit. Idcin urbem noininis sui
niartyruin laiidc coiiiponit, ot pro Christo capito statucns in Tliraoia, scdcin Roniani iinpcrii ct caput
trunc;itur. Arnobius apud Arricain floronlissimc totiusoriontis csso voluit.Caputvoro totius iniporii
rhotoricani docuit, et advcrsuin gentes voiuniina antoRoinam boatis apostolis Petroet Paulo sub tes-
coniposuit qu;cvulgo cxstaiit. taincnto tradidit, nobiliorcs Romanoruin, consula-
[30(5] Cuiistantiiius Constantii cx concubina Ilo- rcs quoquc viros, ac penc totuin scnatorum ordi-
lcna lilius, in Britaiiiiiii iinpcrator crcatus,rcgnavit iicin cuin uxoribiis ot libcris,in sccundain vcl novam
annos triginta,menscs dcccm, ab aniio pcrsecutio- Romam Constantinopolim translatuin habitarecon-
uis quarlo. Maxcntius Ilcrculii Maxiiniani liiiusRo- stitucns. Idcm ipsc statuit citra uUam honiinum ctc-
in;c Augustus appellatur. Licinius Coiistaiiti;c soro- dcin, paganoruni, tonipla claudi, arasquo deorum
ris Constaiitiiii, Carnuli impcrator crcatur. Coiis- coiifringi. Rctius Augustoduncnsis opiscopus, cele-
tantinus iinperator de persocutore Chrislianus fac- p bcrrimae famsc habctur, et Juvencus presbyter His
tus, licentiam dodit Christiaiiis liborc congrcgari, panus,qui hcxamotris versibus quatuor libros Evan-
et in honorcin Christi iibiiiiic ecclesi;is construi ; ac gelii coinposuit, Firinianus, quict Lactantius Arno-
pone pcr totum iniperiuin Roinanuniprivilcgia sin- bii discipulus, Nicoiiicdi;o rbctoricam docuit ac pc-
gulis civitatibus dcdit, ut populus Christianus sub nuria discipulorum, ob Gr;ccain scilicet civitatem,
jure et ordinationccpiscoporum libcrc vivcret, ac ascribcndum sc contulit. Ilic in extrema secnectutc
Doi loinplis libcrc honoris structuram componcrot. magistcr Cajsaris Crispi filii Constantini in Gallia
IIujus tcmporibus hccrcsis Ariana oxoritur Nicaa- : fuit, qui postca a patrc interfcctus ost.
numque coiiciliuin ad dainnationcm Arii, ct confir- Jacobus Niziben;c cpiscopus, unus ex numero sub
mationcm intcgraj fidci ex orbc tcrrarum congrc- Maxiini persecutoro confossorum et eorum qui in
gatur, anno postincarnationcmDominitrcccntosimo Nica)na synodo Arianam pcrvcrsitatcin homoousii
viccsimo sccundo, dio incnsis sccunduin Graccos Dc- oppositionoin dainnarunt, multorum opuscolorum
sei, viccsimonono, quod cst dociino Kalendarum Ju- scriptor niorilur.
liarum, consulatu Paulini ot Juliani. Uno codcmque [.337] Constantius cum Constantinoet Constante
tomporcct illudsacratissiinuin Conciliuin apudArc- fratribus, rognat annos dcccm ct octo,nicnscs quin-
latoin .scxccntoruni cpiscoporum colligitur,.Martiiio quo, dics qualuordecim. Jacol)us Nizibcnus cpisco-
tuncopiscopocjusdoincivitatisoxisteiite;apud Vicn- D pus agnoscitur ad cujusprcces sa)pc urbs discri-
;
nam Claudio in catholicodogmateclarissimo cpisco- minc libcratur. Impietas Ariana Constantii impcra-
po. Eodem temporc Donatistarum in Africa schisma toris fuita pra)sidio, cxsiliis, carccribus, et variis
oritur. Nainquc Donatus pcr Africain ct maximc Nu- aniictionuin niodis, priniuin Athanasium Alcxandri-
midiam,afforonsanostrisScripturasin pcrsccutionc n;o urbis opiscopuin, dcindc oinncs non suae par.tis
iniinicistraditas,multossuapersuasionedecepit.Per episcopos, persecuta. MaximinusTrcvcrorum urbis
idemctiam tempusab IlelcnaConstantiuimatrellie- epi.scopus, clarus habctur ; a quo Athanasius cum
rosolyiniscrnx Doniini invonta esl. Constantinus in a Constantio quaercr.ctur ad pocnam, honoriflce sus-
fidc eruditusa 15. Silvcstro papa,fccitmiro opcreba- coptus cst. Florcbat ct tunc tcinporis Noctariiis
ptistcrium Roma?, ubi bapti.satus ost juxta liasilicam Vionncnsiscpiscopus, in doctrina lidoi cxiinius, qiii
B. JoannisBaptista),
qujeappoUatur Constantiniana. in Vasensi illa synodo venerabili primus interfuit,
Itein in tomplo Apollinis, nec-
basiiicam B. Pelro et Patris, et Filii, ct Spiritus sancti unam csse na-
non ctB. PaulOjCorpusutriusqucaireCypriocircum- turam et potostatcm, et deitatem et virtutem, in
93 CHKONICON. — y£TAS SEXTA. 94
Ecdesia publico praedicavit, el docuit. Antonius A permittit. Qui cum ex oranibus provlnciis collecti,
nionaciius ccntesimo qiiinto tetatis anno in cremo nova tcmpli fundamenta jacercnt,subito nocte
moritur. Reliquise Tiniotha^i apostoli Constantino- oborto, tcrr;cmotu saxa ab imo fundamentorum ex-
polim invecta). Constantii favoreAriusprcslDytcr fre- cussa,longeIatcque sparsa sunt igneus quoquc glo-
;
tus, duminConstantinopolimadecclesiampergeret, bus ab interiore aede templi egressus, pluriraos co-
cui tunc Alexander senex episcopus praesidebat ad- rumsuoprostravit inccndio. Quotcrrore reliqui p;i-
versus nostros de fide dimicaturus, divcrtens post vefacti, Chri.stum confitebantur invicti. Et ne hoc
forum Constantini ad causam ncccssariam, visccra casu crcdcrent factum, scquenti nocte in vcstimcn-
ejus repente simul cum vita effusa sunt. Constan- tis cunctorumcrucisapparuit signum.
Julianus cf-
tio Romam ingresso ossa B. Andreie apostoli et Jacobi Nizibeni episcopi foras
fcrri ossa venerabilis
Lucffi evangelistie a Constantinopolitanis miro fa- civitatemjubet, invidens Ipsius miraculis; qua) non
vore suscepta sunt. Ililarius Pictavicnsis cpiscopus, longe post ditioni Persarum sub,jicitur.Julianus,in-
qiii pulsus ab Arianis, in Phrygiam exsulaverat,
ccrtum a quo, cum excrcitus acies contraPersasor-
cum apud Constantinopolim librum pro se Constan" dinaret,perimitur,acintestinasuainaeraprojiciens,
tio porrcAissct, ad Gailias rcdiit. Ikcresis Anthro- insano ore ChristumDominumbIasphemans,Vicisti,
poniorphitarum in Syria ct in Macedonia, in Con- B Galihcc, vicisti, vitam cum rcgno pcrdidit cujus :
stantinopoli quoque nascitur. Donatus artis gram- interitum pcr rcvelationem iilico per univcrsam
maticsQ scriptor, ac prieceptor Hieronymi, Romao il-
Ecclesiani plurimi agnoscunt. Lucifer Calarinatus
lustris habctur. Euscbius CjesareEe Paiestin;c, in opiscopusaConstantiocumNicocnam ndem damnare
Scripturis divinis studiosissimus, ac bibliothcca) di-
noUet, jnPaLTstinamrclegatusabexsiliorcvertitur,
vin« cum Pamphilo martyrc diligentissimus per- Eusebius na-
a quo postea Lucifcrianum schisma.
vestigator, moritur; qui primum in Arianam ha3re- tioneSardus,Verccllensiscpiscopus similiter a Con-
sim Japsus, ad catliolicum dogma corroptus rcdiit. indc
stantio pro confessione fidei, Scythopolim et
Eustasius primum Coilesyria;, dein Antiocha; cpi- Cappadociamrelegatus,abexsilioreversus,factionc
scopus, advcrsum Arianum dogmata nuilta compo-
Arianorum intcrficitur. Fornacius Aquilegensis Ec-
nens, in exsilium pulsus, apud Trajanopolim boc maxime detestabilis quod
Tra- clesi;c episcopus, in
chiarum urbem conditus est. Marcellus Ancyranus Libcrium Roman;c urbis episcopuni pro fide ad
cpiscopus, contra Arianos scrijjcns, arguitur fregit, et
Sabel- exsilium pergentcm primus soUicitavit, et
lian» hajreseos sed et beatus Hilarius in adsuscriptioncmhan-escoscompulit.AcaciusLuscus
; septimo
adversura Arianos libro, nominis ejus quasi h;erc- claruit
Ca!sarca}'episcopus,in tantum sub Constantio
tici merainit. Porro ille defendit se non esse dog-
G utFelicemRomgeproLiberioepiscopumconsecraret.
raatis cujus accusatur comnuinione .lulii et Atha- [302]Jovianus, announo, velutverius, mensibus
nasii Roman;e ct AleAandrin;TO urbis pontificum. Ba- dum ab cxcrcitu impcratorem fieri
sc
octo. Qui,
silius Ancyranus paganis
episcopusMaccdonianaspartiscum conspicerct, scquc Christianum affirmans,
Eustathio Sebasteno princeps inquit omnis
fuit ; fuit autem artis prfficsse non posse assereret, Et nos,
medicina; peritus.
exercitus, qui per Julianum nomen Christi
abjcci-
[3G1] Julianus,annosduos,mcn;5esocto.Hicexclc- Quibus auditis
mus, tecum Christiani cssc volumus.
rico imperator factus in idolorum culturam conver- imperii sceptra susccpit. Synodus Antiochi;e a Mc-
litur,raartyriaque infert Christianis, eosque caili-
litosuisquc factainquaMaccdonianumdogmapr^ve
dis circuraventionibus odiisque
persequitur. Quo firmatur. Jovianus lapsu Constantii pra^dccessoris
terapore inter alios qui in totoorbcproChristopassi admonitus,bonorificisetofficiosissiraislitterisAtha-
sunt, Joannes et PaulusRoma3 raartyriura illustre nasium rcquirit, ab ipso formam fidci ecclesiarum-
duxerunt. Pagani quoque apud Sebasten Palffistina)
que disponendarum susccpit modum; sed hujus pia
urbcm sepulcrum beati Joannis Baptistae invadunt,
htitaque principia mors immatura corripuit.
ossaque dispergunt, eadcm rursus collecta
concrc- Hilarius urbis Pictavorum Aquitanicse episcopus,
mantes, latius per agros spargunt. Sed Dei
provi- j3
factione Saturnini Arelatensis episcopi de synodo
dentia adfuere quidam ex Hierosolymis
monachi, Bitcrrensi inPhrygiam relcgatur sub Constantio,
qui colligcntibus misti,qua3cunquepoterantablata^
ubi duodecim libros adversum Arianos confecit, et
ad patrem suura Philippura pertulere
ille confe- ; librum de synodis ad Galliarum episcopos scripsit ;
stira hasc (supra seenim diccbat
tantura thcsauruni et alia revcrsus ab exsilio catholica et nimis prse-
propriis servare vigiliis) ad pontincem
Athanasium clara opera, Serapion Thaneos episcopus, elcgantis
tuncmaximura, per Julianuradiaconurasuumraisit; ingenii, sub Constantio etiam in confessione fidei
qua^ susccpta, paucis arbitris, sub cavato sa-
ille
inclytus moritur.
crariipariete,inclusaprofuturagenerationi poster;T) [304] Valcntinianus ct Valens fratcr cjus, annos
conservavit cujus pr^sagiura sub Theodosio ini-
:
duodccim, Apollinaris Laodiccnus episcopus multi-
peratore per Theophilura ejusdem urbisepiscopum moda nostrie religionis scripta composuit. Sed in-
corapletur. Qui destructo Serapis tcmplo,
sancti cautus postea a fide devians, hseresim sui nominis
Joannisibidera consecravit ecclesiam. Julianusodio instituit. Photinus quoque Eunomius eo temporo
et
Christi templum in Hierosolymis Judasis reparare h;eretici agnoscuntur. Gothi apud Ilistrum bifariae
0» S. ADOMS ARCninPISC. VIKNNKNSIS 00
inter Frigidorniim et Ataricum divisi sunt. Sed Fri- A septeni. Tlieodosius vir strcnuus a Graliano impcra-
pidcrnus Ataricum Valcntisauxiliosiipcrans, hujus tor crcatu.s,maximas Scythicas gentcs,hoc cst Ala-
hcndicii jrratia cx catliolico Arianus cum oinni '^vn- nos, llnnnos, cl Golho.s, magnis multisquc prxdiis
to Cotliorum aHVcliis cst. Tiinc Vullil.i coriim c|)i- vicil. (^iijiis studiiim fidci non fcrcnlcs .Vrinni, post
scopus (;<)lliic:is liltcras rcpcrit, ct ulriim(|iic Tc- qiiadragiiita annos ccdcsias (|iias vi lcniicrant, rcli-
stamcntum in ]in},'uam propriam transtulit. Dama- (liicrunt. Quotcmporc Vicnncnscm Ecclcsiam rcge-
sus Rom;c cpiscopus fccit basilicam jiixta atriiim bat Xiccta pra^darissimus in dogmatc fidci episco-
sancto Lnurciilio, d alinm in cnlaciiml)is,ul)ijaciic- piis. Scd ct f.'iJ,'(luncnsis cpisc<q)ns Justiis, mira;
nmtcorpora sandorum apostoloriim l*dri dPauli, sandit; poslniodum rdida scdcsuicpi-
tis vir, (pii
in quo loco platomam i|)sam, ubi jacucranl sancta scopatiis, inlcr sanctissimos patresanachorilasmira
corpora, vcrsibus adornavit. Valcns ab Kudoxio humililatc latcns, moritur in .'Egyplo cujus ossa ;
Arianonimcpiscopobaptizatiisnostrospcrscqiiitur. pio ainorc soUiciti Lu:>duncnses ad urbcm siiam rc-
Cratianns Valcnliniani liiius lcrlio cjiis aiiiio, Am- porlant, ossa (|iio(iuc Viatoris sandisMini commi-
biani imi)crator est factus. Constantinopoli aposto- uislri ipsius. Conslat autcm hunc vcncrabilem epi-
lorum martvrium dcdicatur. Post Au.xcntii Mcdiola- scopum Justiim siib Paschasio Vicnnensi cpiscopo
ncnsis (q)is<-opi .scram mortcm, Mcdiobini Amlirosio R niitriliiiii, Claiidii cjusdcmurl)is(q)iscopi diaconnin.
c|)iscopo lado, omnisad lideiii rcdaniltalia conver- poslmodum ad sandam Lugdunenscin Ecdesiam
titur. Ncctarus Viennensis el lliiarius Pictaviensis rcgcndam translatiim. Synodus centuin quinqua-
cpiFCopi moriuntnr. ginta patrum in urberegia Constantinopoli congrc-
Valcns ciim Cratiano d ValcntinianoValciiliniani gatur, advcrsiis Maccdoniiim. Damaso Rom;e epis-
fratris sui fiiiis, aiinos (jiiatuor. Valeiis lcgc dala copo, .\mbrosius Mcdiolancnsis Kcc.lcsi.'c (q)iscopus,
iit monadii militarcnt, nolentcs fuslilius jussit oc- incatholicorumdogmatcclaruit. Thcodosiusimpera-
cidi. Gcus Ilunnorum diu inaccessis seclusa mon- torArcadium filiumconsortcuiinipcriisui facit.Anno
tibus, rcpcntina rabic pcrcila, exarsit in Gollios, sccundo r,rati;iiii imperatoris, ipsoscxiesctTheodo-
eosque sparsiin conturbaLos, ab antiquis scdibus sio consuiibns, Theophiliis paschalcm coinputum
cxpulit. Gothi traiisito Danubio fuKicntcs, a Va- scri|)sit. Maximus, vir qiiidem strcnuus et probus,
lente sinc armorum dcpositione susccpti pcr ava- atque Augusto dignus, si non contra sacramenta
ritiam Maxiini ducis ; famc ad rcbcllanduni coacti fidci tyraniiidcm cmcrsisset, in Rrilannia invitus
sunt, vietoque Valentis cxcrcilu, pcr Tliraciam .scse |iroi)emodiiiu ab cxcrcitu iinpcrator creatus, inCal-
miscentcs, sinuil oinnia cicdibus, iuceiidiis, rapinis- liam transiit, Gratianum Augustum dolis
ibique
que implcvcrunt. Valcnliniani, el Valentis tcmpore q eircumventum apud Lugduuum occidil, fratrcmquc
rebcliantcs Alam;inii()s, Fr;iiici iiitcr Danubium ct ejusValcntiniauumltaliaexpulsuin, Vienna^primum
Ma^otides paludcs jundi Homanis, supcraverunl. iaterc cocgit, juslissimam pcenam cum matrc sua
Francos liiigua Altica Valcntiuianus impcrator a fe- Jiistina pcrsolventem, qua) illum .\riana bdcresi pol-
ritate et duritia at^iue audacia appcUari primus vo- luit : el Ambrosium cpiscopumeminentissimam ca-
luit. Qui posl i);iululum eum tributa UoiiKinis ncga- tholicaj fidei areem ut pcrfidaobsidioncvcxav)t,nec
rent, et Komanorum impdum ferrc noii i)OS.sent, antc cttsplancfanda dcseruit, nisi post prolatas bca-
egressi a Sicambria, pervencruntin cxtrcmaspartes torum martyrum reliquiasGervasiietProlasii, qnas
Kheni fluniinis in Germanorum oppida, ibique ali- Domino revelante idem beatus cpiscopus incorru-
qiiotannos cum principibus suis Mareoiuiro d Sun- ptas rcpcrit. ThcodosiusValenlinianumltaliacxpu!-
noue resederunt. Ubi primumrcgciuPliaramundum sum bcnigne suscipit. Priscilliani hacrcsis oritur.
sibi postmodum statiiunt, legisbusqiie se.-ubduul, Idem Priscillianus accusaute Itacio, a Maximo ty-
quas priores corum Wisovastuset Wisogastus, Arto- ranno gladiocacditur. Martiuus Turonorum episco-
j<astus, Salcgastus invencrunl. Victoriuus natioue pus miraculorum insignis cfTuisit. Post Pharamun-
Afer sub Conslaiitino principcrheloricam doccus, in dum Franci Clodioncm cjus filium sibi regcm slu-
exlrema
" senedutcChristisclradidit fidei. Titus Bo """
tuunt. Abliinc" Franci in finibusThuringiorum
" ° habi-
'
n
slrenus episcopus, acerrimus contra Manichseos tantes, crinitos reges habere coeperunt. Id tcm
disputator, moritur. .\thanasius Alcxandrinus cpi- poris Romani Gallias tcnebant. Citra Ligerim flu-
scopus, multa Arianorum pcrpcssusinsidiis, adCon- vium Gothi Burgundiones quoque dodrina Ariana
stantem Galliarum principcm fugit uude rcversus ; infecti ultraquc Rhodanuiu habitabant. Pri-
cis
cum litteris, et rursum post mortcm illius fugatus, mus rcx Francorum Clodio a castro Thuringiorum
usque ad Joviani impcrium latuit. A quo reccpta Dysporo profcctus, Rhenum transiit superato Ro- ;
Ecclcsia sub Valentc moritur. Ephrcm Edcss;c Ec- manorum populo, Carbonariam sylvam teiiuit, usque
clesiie diaconus, vir in sua lingua, id est Syra eru- ad Camaracum venit, ibique interfcctis Romanis,
ditissimus, moritur. Basilius Cajsarea) Cappadociie, sedem sibi statuit.
qutC prius Mazacate Gratiano. Gregorius quoque [381)] Gratiano adhuc viventc, anni^
Theodosiu ,
Nazianzenus, vir cloquentissimus, pr;cccplor Ilicro- scx Oricntem tenuit illo mortjo impcravit annis
;
nymi, sub Theodosio jam principe moritur. undccim. Ipsc ct Valcntinianus, quem Itaiiacxpul-
[379] Gratianus cum fratre Valcntiniano, anuos sum benigne susceperat, ac simul Maximuiy tyran-
97 CIIRONICON. — iETAS SEXTA. 98
num terlioab Aquileia lapide interficiunt, Maximus A aliaoperalil^rosconti-aomncshajresesscripsit.Euno-
Rritanniam onini penc armatam juventute, copiis- mius Arianffi partis, Cizyccnus episcopus, erumpens
que mililaribns exspoliavit, quaeeum in Galliasse- in blasphcmiam, pubiice quod Ariani texerant, fate-
cuta), nunqunm iiltra ad doinum redicre. Videntcs tur. Tiberianus Hcticus, scctator Priscilliani, post
transmarin;i! gentes srcvissinKO Scolorum a circio, suorum cicdem taadio victusexsilii, ut canis rcver-
Pictorumabaquilone, dcstitutammiliteacdefensore sus ad vomitum suum, filiam devotam Christo vir-
insulam, advcniunt, et vastatam dircptamqueeam gincm matrimonio copulavit.
per muitos annos opprimunt. Hicronymusprcsbyter [410] Ilonorius cum Thcodosio minorem fratris
in Bctiiieem totomundo clarus habetur, qui libruin sui filio, annis quindcciin. Ilonorius impcrator, vi-
quem de Viris illustribus Ecclesia) scribit, usque ad dens oppositis tyrannis nil adversus barbaros agi
decimum quartum totius impcrii Thcodosii annum posse, i|)sos prius tyrannos deleri jubet, Constantio
perducit. Gentiiun templapcr totumorbcm,jubcnte comiti hujus bclli sumina commissa cst, qui pri-
Theodosio subvcrtuatur, ac pro cis Clirisli teinpla inuin in (Jalliam profcctus cuin cxercitu, Constan-
ubique micant. Per idem tempusJoannesanachoreta tinumimperatoremapud Arcratencivitatemclausit,
insignisclaruit. Qui etiain Theodosio consiiicnti de Constantem Constantini filiuin Ilie-
cepit, occidit.
Eugcnio tyranno, victoriam illi praidixit. Dainasus g rontiuscomcs suus, ut nequain inagis quain probus
Romapurbisepiscopus, eIcga'i:H in versibuscompo- apud Vicnnam interfecit, atque in ejus locum Ma-
ncndis ingenium habuit, ct propc ocLogenarius ino- ximum quemdam substituit ; ipse vero Ilicrontius a
ritur.Apollinaris episeopus Laodiccnus Syri;c, in suismilitibusest occisus. Maximus cxutus purpura,
Scripturisnon parum instructus, a quo Apollinaris- destitulus a militibus Gallicanis intcr barbaros in
tae feruutur nomiiiati. PalianusinPyrcna)i,jugisBur- Ilispania cgensexsulavit, Jovinus vir Galliarum no-
cillone episcopusoptimasenectute iiioritur,castiga- bilissimusin tyrannidem mox utassurrexit,cecidiL.
tae eloquentiae, tam vita quain sermone clarus. Pho- Sebastianus frater ejus conLinuo ut creatusoccisus
tinus dc GalIogi';Bcia Marcclli discipulus Syrini cpi- est; Alaricus Attalo impcratore facto, infecto, re-
scopusa Valentiniano pulsus Ecciesia, Ebionis h;e- fccto, ac dcfecto, citius his omnibus pcne quam
resin instaurarc couatur. Dydimus Alexandrinus dictis, ceu mimus risum et ludum exspectavit im-
oculis captus, et ob id clementorum quoque igna- pcrii, cujus ille umbratilis consul. TcrtuUus ausus
ruin, tantum miraculum sui omnibus pra^buit, ut cst in curia diccrc Loquar vobis, consul et ponti-
:
dialecticam quoque et geometriam (lase vel maxime fex, quorum altcrum jam tcnco, altcrum spcro. At-
visu indigerent, usque ad pcrfectum didiccrit. talusitaque tanquam inane imperii simulacrumcum
[396] Arcadius filius Theodosii cum fratrc llono- n Gothis usque ad Ilispanias portatus est, Unde de-
rio, annis qualuordecim. Sanctoriim prophctarum scendcns navi in mari captus, ct ad Constantium
corpora Abacuc ct Micha3;e divina rcvelationc mani- comitcm dcducLus, indc Ilonorio imperatori exhi-
festantur. Innocentius, Roina} cpiscopus,dcdicavit, bitus, truncata manu, vita3 relictus cst.
basilicam beatissimorum inartyrumProtasiietGei'- Ileraclianus Africae comcs, elatus supcrcilio, Sa-
vasii, ex devotione teslamenti cujiisdain illustris- binuin domesticum suuin, viruin ingcnio industria-
simffi femin;c Vcstina;. MamcrLus Vicnnensis epis- que solcrtem gcncrum allegit, atquc aliquandiu Af-
copus insignissimus habclur, qui inler alia miri- ricana anuona cxtra ordincm dctenta, Landcm cum
fica, ob imminentem cladem ante Ascensionem Do- immensa satisincredibiliquc classc navigioRomami
inini solemnes instituit litanias. Martinus Turono- contcndit. Nam habuisse tria millia septingenta na-
ruin episcopus moritur Donatus Epiri episcopus
; ves dicitur quem numerum nec Xerxem,nec Alcxan-
;
virtuLibus insignis esl habitus, Qui draconem in- druin Magnuin, vel quemquam alium regum ha-
gentem cxspuens in os ejus necavit, quem octo juga "buisse historioe referunt. Sed littorc egressus oc-
boum ad locum incendii, ne aerem putredo ejus cursu Marini comitis territus, arrepta navi solus
corrumpereL, vix trahci-e potucrunt, Clodione Carthaginem rediit, ibiquc continuo militari manu
rege tlcfuncto, qui viginti annis Francis regnavit interfectus est. Sabinus gener ejus, ConsLantino-
Meroveus successit, a quo Francorum reges Mero- ^ polin fugit; unde post aliquantulum tcmpus retra-
vingi sunt appcllati. Mctis a Francis succensa, Tre- ctus,exsiIio damnatusest; acsic, adjuvantcChristo,
vei-osdestructa; FranciusqueAurcIiampervcniunt. pax ct unitas, pcr universam Africam Ecclesia) ca-
Post Merovcum Chiidericus regnumadeptus, rcgna- tholicai rcddita est. Marinus coincs apud Cartha-
vit annis viginti quatuor. Cui successit Chlodoveus, ginem, inceptum zelo sLimulalus, an auro corruplus,
qui priinus rcx Francorum Christianus factus est, a Marcellinum tribunum, viruni imprimis prudentem
beato Remigio Rhemorum episcopo instructus et et industrium occidiL. Qui conLinuo revocatus ex
baptizatus cuin populo suo.Gothi ILiiliam Wandali Africa, facLusquc privatus, vcl ad poenam, vel ad
atque Alani Gallias aggrediuntur. Augustinusepis- poenitentiameonscientia) suae dimissus est. Alaricus
copus Ilipponensis scientia atque doctrina insignis rex Gothorum Romam invasit, partemque ejus cre-
habctur. Joanncs quoque Constantinopolitanus et mavit incendio nono Kalend. Septemb., anno condi-
Theophilus Alexandrinus illustres cpiscopi prasdi- tionis ejus millesimo centesimo, sexagcsimo quarto
cantur. Epiphanius Salamina:; episcopus, qui inler Ilonorii imperii anno. Sic tertio die quam ingressus
99 S. ADOMS AnCIIIEPISC. VIENNENSIS 100
rii(M';il ilcpranhila iirbo ogressiis ost. Indo (iollii in A (lcjicinnt. ItoiMini |)otnnt I!ril;inni ;uixilin noiiKino-
Siciliain ti-insirc coiuiti, iii consj)Octu suoruin inisc- rum, (|ui ;idvcniontos hostos Irans maria l'u!,Miil,
rabililcr arrcpli ct dcincrsi sunt. Alarico Atavulfus conjunclisquesibinrilannismurumsaxcum solidum
in regcin Golhis succcdit, (ini Phitidiiini caplivani iiitorcivil;iles, (|u;edudum ob motuin hostiuin fuc-
sororcin imporatoris in uxorcin assuiiipsit.ls s;ilis r;int f;ict;p,;i mari usquo ad m;iro porducunt. Sod ot
studioscscct;itorpacis, militarclidclitcrllonorioiin- littorc Mcridi;ini
m;iris ne indc irruptio hoslium
peralori pra3oplavit. Placidi;c uxoris sufc, fcmina! flcrot,crobras turrcsper intervalla ad iirospcctum
sane ingcnio accrriuKc, cl rcligionc salis prob;x!, ad marisstatuunl. Vale dicenlessociis, quasi ultranon
oninia l)onarum ordinatioiium ojior;! porsuasu ol rodiluri,nonifaciusRom;o opiscopusfociloralorium
consilio tomporalusost. Isapud narcilloncin Ilisjja- iii c;cmctcrio sanctaj Fclicilatis, ot ornavit sepul-
ni;c urboni dolo suorum, ut lortur occisus csl. Post cruin ojus. Fccit ct oratoriuin sancti Joannis apo-
liunc Segcricus rex a Gothiscrcatus,cum ilidoinju- sloh', honcsto satis opere. Hieronymus presbyler
dicio Dci ad paccin pronus cssct, nihilomiiuis suis ;i obiitduodocimo Ilonorii anno, pridie Kalcnd. Oc-
intcrfoctus cst. Constantius coincs apiid Arolaton tobris,anno .'clatis su;c nonagesimo. Macarius illc
consistcns, magnarumrorumgcrondarum industria, ^Egyptius monachus signis ct virlutibus claruit.
Gothos quibusjam AtavuIfuspr;eerat,Placidi;ccon- g Scverus prcsbytor, cognomento Sulpitius, Aquita-
jux a Narbona cxpulit, atquc abire in Ilispaniain nic;c provinc;c, vir genere et iitteris nobilis, et pau-
coegit. Sogorico Y;illia succossil in roguuin Cotlio- portalis ainorc conspiouus, cliarus ctiamsanctorum
ruin ad hoc or(lin;itus a Gothis ut pacom infrin-
;
opiscopornm Marlini Turonensis el Paulini Nolani,
gcret, ad hoc ordinatusaDco, utpaceniconfirinaret, moritur. Ilic in senectute sua a Pclagianis deceptus,
territus maximc judicio Dei ;
quia cum magna Go- etagnosccnsloquacitatiscuIpam,silcntiumusqucad
'
thoruni inanus instrueta arinis navigiisquo transire inortem tcnuit, ut poccatum quod loquendo contra-
inAfricam molirotur, induodocim millibus p;issuum xcrat, taccndo ponituscmcndarot. Scvcrianus Ga-
Gaditani frcti, tempestate corrcpta, miserabiii cxitu balensis episcopus in divinis Scripluris cruditus, ct
perierat.UicValliapaccinoptimamcuinimpcratore, dcclamator admirabilis fuit. Undo frcquentcr ab
datis Ilonorio loctissiniis obsidibus popigit, ac Pla- opiscopo .loannc ot impor;iloro Arcadio, ad facicn-
cidiam iinporatoris sororcm honorilicc ;ipud sc ho- dum sorinonom Constantinopoliin evocabatur. Ilic
nestcque habitam fratri rcddidit. Ilac tcnipcstate juniorcm Tiicodosium ex sacro fonlc suscepit, cujus
Pelagius adversus Christi gratiain erroris sui do- ct tcinporc morilur.
gmata praidicat ad cujus condcmnationcm, conci-
; |42uJ Thcodosius minor Arcadii filius, anni qua-
lium apud Cartliaginom duccntorum decom ot qua- „ tuor cl viginti. Valentinianus junior Conslantii
tuor opiscoporumcongregatur. CyrillusAlcxandrias niius Raveiiiuc imporaLor crcatur. Placidia mater
cpiscopus, insignis csl habitus; Lucianus presbyter cjus, Augusta nuncupatur. Per idcm tempusNcsto-
scripsil revclationem bcati protomarlyrisStophani, rius ConsLantinopolitanus episcopus su;e pcrfidiae
quam ci rcvelavit Dcus scplimo Ilonorii principis inolitur ha;rosiin,advcrsus qucin Ephosina synodus
anno, ac Gamaliclis cl Nicodcmi qui iii Evangolio cl priina congrogata, ojus iini)iuin dogina condomnal.
in Actibus apostolorum leguntur. Scripsit autcin IIujus etiam temporc diaboius in specic Moysi Ju-
eam Gra;co sorinone ad personam omnium Eccle- daeis in Crcta apparcns, dum eos per marc pcde
siarum. Quamrcvelationcm Avitus prcs])ytcr, homo siccoadterram rcpromissionis promittitperduccre,.
Ilispanius, iii Latinum verlit cloquium ct adjccta plurimis nccatis, reliqui qui salvati sunt confostim
epistola sua per Orosium presbytcrum,qui missus a ad Christi gratiam convertuntur. EiTcra gens Wan-
beato Augustino ad sanctum Ilicronymum pro (In daiorum,.Aianorum atque Gothorum, ab Ilispanis
scenda aninuc rationc, ad loca sancta pcrvcncrat' ad Africam transicns, oinnia fcrro, llamma, rapinis
occidentalibus dcdit : quiquc priinus in patriam re" siinui ct Ariana impietalc fcedavil (Paul Diac, iib.
versus reliquias beali Stcphani intulil occidenti. xiv). Sed beatus Augustinus Ilipponensisepiscopus,
Francis post Meroveum, ut diximus, rcgnavit Chil- et omnium Ecciesiarum doetor eximius, ne civitatis
dericus. temporibus Anianus Aurclianensis epi-
Ilis
D su» videret ruinam, tcrtio niense obsidionis sute
scopusclarus habctur qui orationibus suis ab Ilun-
; migravit ad Doininuin,quinto Kalendarum Septem-
norum impctu, Actio tunc patritio Romanorum Au- bris, anno aetatis suae septuagcsimo sexto. Mansit
relianos libcravit. Dritanni Scotorum Pictorumque autem in ciericatuvciepiscopatuannisquadraginta.
infestationem non fcrcnlcs Romam mittunt, et sub- Quo lcmporc Wandaii capta Carthagine, Siciiiam
jcclione sui praemissa,auxilia flagitant.Quibussta- quoque dcleverunnt. Cujus captivitatis Paschasinus
tim missa lcgio magnam barbarorum multitudinem Lilybitanus anlisles, in epistola quam de ratione
stravit ; caeteros Britanniae linibus pellunt. Ob ar- Paschali Papse Leoni scripsit, meminit.
ccndos hostes muruin transinsulam interduo maria Franeis Chlodoveus adhuc paganus regnat. Cujus
statuunt; qui absquc magislro magiscospitc quain tcmporibus Gondoveus rex Burgundiorum, qui ex
lapidefactus, nii Dritannis operantibusprofuit;nain gcncre ferturAlarici, exstitit.Huic fuerunl quatuor
mox ut dicessere Romani, priores hostes advecti fiiii,Cundobaidus, Godegisiius, ChiipericusetGoth
navibus, obvia quaeque sibi csedunt, vastant atque marus.GundobaldusChiipericum fratrem suum inter-
101 crmoNicoN. — /Etas sexta. 102
fecitjuxoremque cjus, ligato saxo ad colium, in flu- A potuit. Vincentius quoque natione Gallus apud Lirl-
men demersit, filiasquc cjus, unam qu;D Chrona nensem insulam presbytcr, satis in divinis Scriptu-
dicta est, exsilio rclcgavit; altcram vcro Chlotil- ris cruditus moritur.
dcm secum rctinuit,quam poslca uxorcm rex Chlo- Marcianus Valcntinianus annos sex. Quorum
ct
doveus accepit; cujusq\tc industria, orationis ac initio industria beatissimi Lconis Papai Chalcedo-
monitionibus, Deo inspirantc,idem Christianus cum nense concilium celcbratur, ubi Eutyches cum Dio-
populo suo factus est. Scotis in Christum crcdenti- scoro Alexandrino cpiscopo condemnatur. llorum
bus, ordinatus a Papa Ca;lesLino Palladius primus etiam scxto impcratorum anno Thcodoricus rex
episcopus mittitur. Anno octavo Thcodosii impera- Gothorum, ingenti exercitu Ilispaniam ingrcditur,
toris, recedente a Britannia Romano cxercitu,Scoti Gens Anglorum sive Saxonum, Britanniam tribus
et Picti rcdcunt,et totam ab Aquilone insulam va- longis navibus advcliitur, quibusdum iter prospera-
cuam prope indigenis, murotenus capessunt. Nec tum domifama referrct,exercitusfortior estmissus,
mora, cssiscaptis, fugatisquc custodibus, muroque quihostcsquideniabegit ; sedin sociosarma vcrtens
ipso interrupto, etiam intra vallum crudelis prsedo totam propeinsulamaboricntaliusqueadoccidenta-
grassatur. Mittitur epistola lacrymis ?erumnisque lcm plagam igni fcrroque subegit, conflcta occasione,
referta ad Romana) potestatis principem, petens g quod Britones minus stipeudia dcderint. Egidio pa-
auxilium, sed non impetrat. Interea fames dira pro- Agrippam super Rhenum cepe-
tricio in GalliisFranci
fugas infestat; quidam coacti, hostibus manus de, runt,eamque Coloniam,quodibi coloni inhabitarint
dere; alii de montium speluncis ac saltibus strcnue appellaverunt. Egidio Syagrius filius successit, qui
repugnare, strageque do hostibus dare. Scoti domum post mortem Francorum cuni Chlo-
Childcrici rcgis
versi ac Picti, cxlremam insuke partem ibi liabita. doveo apud Sucssionempugnamcomittens, vinccnle
turidetincnt. Famem pricfatam magna frugum abun- Chlodoveo,ad Gothorumrcgem se contulit.Sedmox
daDtia,opulentia, luxuria, ct ncgligentia; negligcn- a Chlodoveo repetitus, illicoque redditus, occisus
tiamque lucs accrrinia, et mox acrior hostium novo- est. Sic Romanorum vires intra Gallias ceciderunt.
rum, id est Anglorum plaga secuta est. Quos illi Incujuslocopostea Aetius patricius constitutus cst
unanimi consilio cum rcge suo Vintigerno, quasi praslia cum Wandalisaliisque nationi-
qui maxima
defensore patriaj ad se imitandos elegerunt. Sed Chlodoveus rex Francorum institutus el
bus gessit.
hos mox cxpugnatorcs scnserunt.Xistus Romae ba. Chlotildis neptis Gondobaldis regis Burgundiorum
silicam sancta? Maria3 matris Domini, qua3 ab anti- per Aurelianum sponsatur, regiquc Chlodovco post-
quoLibori patrisdelubrum fuerat, mirooperercfccit modum per eumdcm ipsum Aurclianum adducta
Eudoxia, uxor Theodosii principis ab Ilicrosolymis conjungitur.Chlodoveusrexpost victoriam Alaman-
p
rcmeavit secum bcatissimi Stcphani protomartyris norum quindecimo anno regni sui, credens baptiza-
reliquias defcrens, qua) in basilica sancti Laurentii tur.Indc Burgundiam sibi subegit,et Gundobaldum
positae pie a fidclibus venerantur. Bledlaet Attilia atque Gundcsilum fratrem ejus ad tributa coegit.
fratres, multarumque gentium reges, IUyricum Hoc tempore beatissimus Mamertus Viennensis epi-
Thraciamque depopulati sunt.Maximus Taurineusis scopus, cladem imminentem lacrymis et precibus
episcopus, vir in Scripturis divinis satis intcntus, suis a Vienncnsium urbc removit. Siquidem incen-
clarus habetur. PetroniusBononiensisepiscopusIta- diacrebra,tcrricmotusassidui,nocturni sonitusqui-
liae, vir sanctitate vitte et monachorum studiis ab dam totius urbis funeri prodigiosum quiddam ac
adolescentia exercitatus,cujuspaterPetroniuspra)- ferale minitantes, populosishominum conventibus,
fectus praitorii, vir sajcularibus litteris eruditus, domestica silvestrium ferarum species observaba-
moritur. Julianus episcopus et Ca^lestinus sectato- tur : lupi, ursi, ac cervi naturaliter pavidi, per au-
res Pelagii agnoscuntur.Leporius quoque presbyter gusta portarum usque ad fori lata penetrabant. Quid
adhuc laicus, Pelagianum dogma sequitur pra3su- multis? imminente solemnitate vigiliarumqua cele-
mens, de veritate vitie suae,quam arbitrio tantum et brari festum dominicae Resurrectionis annua con-
conatuproprio,nonDciseadjutorioobtinuissecrede- suetudo poscebat,aedespubIicaquam prascelso civi-
bat,SedperbeatumAugustinumabeoemundatus,ad tatis Viennensium vertici sublimitas in immensum
catholicam Ecclesiam rediens, satisfactionis suae h- fastigiata sustulerat, flammis terribilibus confla-
brum vcra fide composuit. Victor, rhetor Massilen- grarecrepusculocoepit ; intcrpellaturnuntiisdiscri-
sis, quilibrosinCcnesinad filii sui Etherii personam minis jucunditas sublimitatis, pleno timoribus po-
commentatur, in divinis Scripturis non plcne exer- pulo Ecclesia vacuatur. Omncs nanique similcm fa-
citatus moritur, Cassianus quoque, Scytha natione, cultatibus vcl domibus propriis casum de quadam
Constantinopoli a Joanne diaconus ordinatus, apud praiimminentis incendii arce metuebant. Perstitit
Massiliam urbem presbyter moritur, qui inter alia tamen corani aUaribus invictus antistcs,
fcstivis
Institutionum librum scripsit; opera illiusacatho- sanctus Mamertus, ct calorem fidei suae accendens,
liciscautissime legenda, maxime de libero arbitrio flumine lacrymarum permissam ignibus potestatem
et gratia; sed et Encratitarum hasresi incautius incendioabscedentecompcscuit.Despcratione depo-
favit. Errores illius Cassiodorus Ravcnnatium sena- sita reditur ad Ecclesiam, in eaque vigiliarum nocto
tor purgare volens, non ad plenum cx omni parte sancti Paschae, concepit animo Rogationes, atque
103 S. ADOMS ARCFIIEPISf;. VIEWENSIS 104
ibiciiinDoo tacitiis donnivil qnidqnid liodic psahnis A 'inia (|iiis in-iii!? cain Inorosini introduxoril, non in
ac prtTiluis ninndns inclaniat. .loannos I>aptista oa- vciiitur. Ciijiis Inercsis postc plurimi oriontaiium
put snnni duobiis inonachis oriontaliiius, qui ol) lan^dicnt.Lco impcralor, pro tomo Chalccdonoiisis,
orationoni vonorant nicrosolyinain, juxta Horodis pcr univorsnm ponc orhom singiilis orthodoxorum
quondani habitaouluin rcvclavit; quod doinoojjs opiscopis sinj^ulas oonsonantcs misit cpistolas,
Emossain IMHrnicia' iirhoin |)orla(nin ot digno ho- (|iiid do oodciii tomo sontircnt rcsorihi sihi po-
noro ouKuin ost. Ilacrcsis Pcla^nana lirilannoriiin stnlans; quorum adco oonsonantia dcvoriChri-
turhat fidom; (lui a Gallioanis opi.soopis auxilia sti inoarnationc susoopil, omnium rosoripla, ac
qua^rcntos, Gcrnianum AltisiodorcnsisEocIo iycopi- si uno tcmporc unoijuc dictantc fuisscnt univcrsa
soopiini,ot [jipumTrioassinunuicqno a|)osto!ioa j,'ra- con.scripta.
tia antistitos, lidoi doronsoros ac( ijiiniil. Conlir- Thoodorus Episcopus oivitatis, qu;c a Cyro rcgc
mant antistitcs ridom vorho voritalis simul ct Porsariim oondita Cyriac noincn haljol, soriiiit dc
miraoulorum sij,'nis. vcra inoarnalionc Domini Salvatorisadvcrsus Euty-
Socundo quoquo idom r.ormanus cuin san-
hoatiis chcm ol Dioscorum Alcxandri^c cpiscopnm, qui hu-
cto Sovoro opiscopo ad into,i,'ritatom lidci ttiondam inanain in Chrislo carnom iiegant. Soripsit ct Eoolo-
siastioain historiam a
l]ritannias,prcoii)Us(;allicanorumopisooporiinipor- B fiiic lihroruin Eu.schii usquc
motus, profioiscitur, ot divina gratia oomitanto, ad suiiin tcmpus, id cst, usque ad impcrium hujus
rcnovatoros crroris ])onitus confuiulunt. Scd el hcl- Lcoiiis suh quo ct mortiius cst. Victorius, juhento
lum Saxonum Pictoruinquc advorsus nritoncs jun- papa soripsitPaschalcm circulum sexccnto-
llilario,
ctis virihus suscoptuni, sancti anlistites virliitc di- ruin Iriginta duoruin annoruin. Clilodoveus rex
vinarctunduntjCUin Gcrmanus ipse duxbcllifactus, Francorum, milliario dccimo ab urbe Pictaviscum
non clangore tuha), scd clamorc AUeluia, totius Alarico roge Gothorum pugnam iniit, ibique victor
oxorcitus vocc ad sidora lcvato, hostcin immanom Alaricuin oeoidit. Amalarioiis (iliiis Alarici, cvadens
in fugam vcrtit.Qui deincepsRavonnampervcnieiis, in Ilispaiiias, aufugit; Chlodoveus nurgundiorum
et summa reverenlia Valcntiniano et Placidia su- rcx Tolosam, Sanctonas, ct rcliquas civitates
sccptus, migravit ad Christum. Corpuscjus honori- omnemquc tcrram Aquitanicam subjugavil, Gothos
fico agminc comitantibns virtntum operibus Alti- Arianosindc oxpcllens; Francos ihi catholicos ha-
siodoruin dcforunt. Eo teinpore Sevcrus prcshyter, bitarc constituens. Salvianus presbyter apud Mas-
nationc Indus, vir miraculisclarissimus, destruclo siliam humanactdivina littcratura instructus,intcr
idolorum templo, ubi error gentilisccntumdcoscul- aliaquaescripsit, adClaudianum preshytcrum Vien-
tura insanissima adorabat, ecclosiain bealissimi p nensein, lihruin nnuin cxpositionis cxtrema) partis
Stephani protomartyri , ul consccraretur, pro fori- in Ecclcsiastcn. Ililarius Arclatcnsis Ecclosia) cpis-
bus Vicnna} parabat. Sed cum diu rcditum l>eatis- copus, vir in sanctis Scripturis dootus, paupcrtatis
simi Germani sustincrct,quia idcmpcrgcnsad dcdi- amator, ct orga inopum provisioncm non soluin
cationeindomussedixerat vcnturum,contigit ut dic mentis piotate, sed ct corjioris sui lahorc sollicitus,
cjusdein dedicationis, antoquam olTicia inchoaron- cmicuit. Eco, urbis Roma3 boatissimus epi.sci;piis, in
tur, hcatissimum corpus opiscopi Gerinani pcr Vicn- doctrina fidoi clarus habotur. Claudianus quoque
namdeportatum,ineamdem Ecclcsiamipsam novam Viennensis Ecclcsia3 presbyter, vir ad loqucnduin
rcpausandigratia pcrvehorclur ; sicqueviriDci pro- artifcx, ct ad disputandum .'ubiilis, flornit. Sed ct
missum iinpletur.Isicius tunctemporis Vicnncnsem Prosper Aquitanica; rcgionis, notariusbeati Leonis,
rcgcbat Ecclcsiam, scxtus a l)cato Paschasio, cujus a quo dictata; crcduntur esse epislola) advcrsus
diebus praefatus Severus gloriosus prcsbytcr ab In- Eutychcm de vcra incarnatione Christi, ct libcro
dia Vicnnam vcnit. Qui episcopus floruit usque ad arhitrio male scntientcm.
tcmpora Zcnonis imperatoris. Aetius patrioiusma- [473] Zcnon impcrator, annis septemdccim. Istc
gna occidcntalis reipuhlioae salus, et regis quondam Leonem filium suum intcrficere quaM-cns, pro co
AttikTC terror, a Valcntiniano occiditur, cum qno p» mater ejus alium similem figura obtulit, ipsumquo
D Looncm occultc clericum
Hesperium pene cecidit rcgnum. Euchcrius Lugdu- quique et in cleri-
fccit;
ncnsisepiscopus, satisindivinisSoripturis cruditus, catu usquc Justiniani tempora vixit. Pcr idcm tem-
moritur.IIiccliamintoraliaopcra,Cassiani quaodam puscorpusBarnabac!apostoIi,ctEvangeliumMatthaei
opuscula lato tensa cloquio, angusto trainite in ejusstyloscriptumipsorevelanterepcritur. Odoacer
nnum coegit volnmcn. Philippus prcshytcr auditor rcx Gothorum Romam obtinuit; quam ex eo tem-
boati Hicronymi, qui in Job simplici scrmone cdi- pore diutiuscorum regcs tenucrc. Mortuo Theodo-
dit libros, moritur. rico Triarii filio, alius Thcodoricus, ccgnomento
Lco major cum Lcone minorc regnat annis sex- Valamcr, Gothorum susccpit regnum,qui utramquc
decim. Alcxandria ct -Egyptuscrrore Dioscori hac- Macedoniam Thessaliamqne dcpopulatus cst. Pluri-
rctici languens immundo implcta spiritii, caninam nia rogifc civitalis loca ignc succcndcns, Ilaliain
rabicm Pcr idcm tempus apparuit haeresis
latrat. quoquc infostus occupavit. Ilonoricus rcx Wanda-
Acophalorum Chalcodoncn.se concilium impugnan- lorum Arianus, in Africa exsulatis diffugatisque
tiuin. Ideo Accphali, id est sine capitc nominantur. plusquamtrecentis trigintaquatuorcpisoopiscathc-
lOb CHRONICON. — ^TAS SEXTA. 106
licis Ecclesias eorum clausit. Plebem variis affecit A probatissim. Hic Sigismundum regem in fide pie-
suppliciis, innumeram multitudinem catholicam pro tatis erudivit : qui agente
postmodum monaste- illo
fide veritatis peremit, innumeris manusabscindens, rium sanctorum martyrum Agauncnsium Mauritii
loquciam auferret, lin-
et ut catholicoe confcssionis sociorumque ejus construxit. Quem postmodum
guas quoque praescindens, pene totam Africam in captum, et a Francis occisum vehementissime
catholica veritate plene fundatam, unum quodam- doluit. Quantus autem in.Ecclesia Christi vixerit,
modo martyrem fecit. quiquis scire ad plenum vult, post ejus innumera
BritoneSjduce Ambrosio Aurcliano,viro modesto, in divinis laboribus opera, epitaphium ipsius legat
i!)i quantus fucrit videre poterit ubi inter alia sic
qui solus forte Roman» gentis Saxonumcaedisuper- :
fuerat, victricem Saxonum gentem provocantes ad metrice Uisum est veritate pura subnixum
praelium, vincunt ex eo tempore nunc hi, nunc
: et Unus in arce fuit, cui quilibet ordine fandi,
illi palmam habuere donec Saxones advenas poten-
Orator nullus nuUusque poeta
siinillis, ;
Clainant quod sparsi per crebra volumina libri.
tiores tota insulaperlongumpotirentur.Chlodoveus
Qui vixit, vivit, perque orania saecula vivet.
rex cum Ragnacario propinquo suo pugnam iniit.
Comprehensus Ragnacarius, simul et frater ejus a Symmachus papa inter multa Ecclesiarum opera,
tergo vinctis manibus regi praesentati sunt. Chlodo- B quoe vel a fundamentiscreavit,vel prisca renovavit,
veus rex Ragnacario dicens: Cur humiliasti gentem ad beatum Petrum, ad bcatum Paulum, et beatum
nostram ut vinciri te pcrmitteres? Bipennem in Laurentium pauperibus habitacula construxit et :
caput ejus defixit; sicque mortuus est. Fratri quo- omni anno per Africam et Sardiniam episcopis qui
queejusita dixit: si tu fratri tuo adjutorium prae- in exsilio erant pecunias et vcstes ministravit.
buisses, vinctus atque ligatus non fuisset ; sicque bi- Anastasius impcrator, quia haeresi favens, catho-
pennem in caput ejus librans, occidit illum. Tradi- licos inscctatus cst, divino fulmine pcriit.
toreseorum cognocentesaurum quod pro fratribus Anastasius codicillos Chlodpveo regi pro con-
Ilic
acceperant vitiatum, regi Chlodoveo retulcrunt. sulatu misit. Ab ea die et consul et augustus est ap-
Quibus ipse respondit Mcrito hujusmodi'aurum
:
pcllatus, sedemque regni Parisiisconstituit. Regna-
corruptum accipit, qui dominum suum in mortem vit a Francis triginta annos. Fuerunt autem a trans-
tradidit : sufficiat vobis quod vivitis. Illi hasc itu sancti Martini, usque ad transitum Chlodovei
audientes, prae innumera pecunia vitam pretiosius regis annis centum duodecim. A transitu sancti
duxerunt. Martini Viennensis tertii episcopi (nam primus
Timotheus, exstincto ab Alexandrinis Protherio, Crescens, sequens Zacharias martyr) usque ad
aut voiuit aut passus est ab uno episcopo in locum /1 transitum Martini Turonorum episcospi ducenti no-
occisi episcopi se ordinari
naginta anni, et usque ad transitum sancti Mamerti
: et ne contra legem fac-
tus merito Viennensis Ecclesise episcopi, colliguntur anni tre-
objiceretur, ad gratiam plebis quse
Protherium exosum habuerat conciliandam, omnes centi viginti octo. Mortuo Chlodoveo, Chlotildis
quibusillecommunicavcrat,Nestorianospronuntiat.
rcgina cum quatuor filiis Chlodovei, regnum Fran-
Chalcedonensem synodum repudians, confutatus ab corum tenuit, Theodorico, Chlodomiro, Childe-
omnibus, hseresiarches in exsilium truditur ibique :
berto et Chlotario. Dani cum multis navibus Cochi-
sub Zenone moritur. laicoduce in Gallias transitum faciunt. Cum quibus
TheutbertusTheoderici filius pugnavit,eosque cum
[492]Anastasius,annisvigintiocto.Transemundus,
rege illorum prostravit. Chlodomiruset Childeber-
Wandalorum rex, catholicas ecclesias clausit, et
tus atque Chlotharius fratres contra Sigismundum
ducentos viginti episcopos in Sardiniam exilio re-
et Gothmarum exercitum movent. Cumque in aciem
legavit. Fulgentius, Ruspensis Ecclesiae episcopus,
simul venissent, fugientibus Burgundionibus, Si-
scientia et doctrina claruit.
gismundus cum ad sanctorum martyrum Agaunen-
Avitus quoque Viennensis episcopus eloquentia sium monasterium fugeret, comprehensusa Chlodo-
et sanctitate praecipuus, cujus frater Appollinaris miro cum uxore et filiis suis necatur et in puteum :
Valentiae episcopus, miraculis insignis, Isicii sena-
D projectus occultatur. Sed pcr revelationem postea
torisprimum viri, postea Viennensis episcopi, duo inde ab abbate sanctorum martyrum levatus non
lumina, clarissimi filii. Hic beatus Avitus adversus longe ab ecclesia eorum in monasterio quod ipse
haBresin Arianam, quae tunc non solum Africam, construxit, ubi eorum corpora, scilicet Mauri-
sed et Galliam Italiamquc magna ex parte occupa- tii,sociorumqueejussexmillium sexcentorum sexa-
verat, magno sudore decertavit, quod clarissima ginta sex posita sunt, honorifice sepultus est : ubi
ejus opera testantur. Scribit enim dialogum, haere- virtutibus postmodum etipseclaruit. Tunc temporis
sin illamoppugnans fidelissimo et doctissimo im- et Avitus presbyter insignisapud Aurelianos habe-
mortaliqueingenioad Gundcbaldum Burgundionum tur. Chlodomirus in provincia Vienncnsi, in loco
regem, filium Gundovei. Item alios libcUos duos qui dicitur Veseroncia, cum Burgundionibus decer-
contra Nestorium et Eutichem autores erroris, tans, interfectusest. Franci indigne ferentes, Goth-
luculentissimo et castigato satis sermone. Fuerunt marum persecuti interimunt. (Diacon., lib, xv ; Si-
et alia illius plura eximia opcra in Christi Ecclesia GisM., ann. SOS). Per idem tempus apud Carthagi-
Patrol. GXXIII. 4
10/ S. AOUMS AllClllKlMSC. VIONL.NSIS 108
iR'111 Olyiii|)ii:i t|iii(.hiiii Ari;iiius iii jialiifis saiiclam A ginti capsas Evangtlioruin c.\ auro purissimo cuiii
TriiiiLilciii hliispliciiiaiis, iyiiis jacuhi visihililcr cst 5,'ciiimis : (jiKC cuiicta ccclcsiis divisit. Cliiidcbcrliis
combustus. Barbas quoque quidain Ariaiuis cpisco- ct Clilolarius lilios Clilodoiiiii'i iic|)otes suos, quos
pus, liuin qucimlam contra rcgulam (itlci bapti- nutricbat Clilotildis, nc rcgiiarcnt,loco patris,iiitcr-
zans dixissct Ilaiitizat tc lkirl)as, iii noiuiiic Palris
: liciunt : unus cx liis Cblodoaldus elTuijMt. Mic poslea,
pcr Filium iii Sinrilu sanclo, statiiii a^jua qu;e lue- rclicto rcgno tcrrciio, clcriciis factus, prcsbytcr
ral ad bajili/andum deportata,nus(iuamcomparuit. dciiulc ()rdiii;itus, boiiis opcribus pra^ditus, plenus
(Juod aspicicns qui baptizaiidus cral coufcstim ad virlutibus migravit ad Doiiiiiiiim, scjiultus Noviomc
catliolic;im ccclcsi;im abiit, et juxta morcm fidci insuburbio Parisiac;c civitntis. Kugciiius Carthagi-
bajitismum Cliristi acccpit. (Niceph., I. xvi, c. 3^.) ncnsis Afric;e civilatis episcopus,confcssorpubIicus
Fauslus ox abbatc Lirinensis monastcrii apud Rc- habetur.
gium Callix' c|)iscopus factus, PclaL,'iam dogma [y27l Justiniaiuis imperator rcgnavit annos tri-
dcstrucrc coiiatus, in crrorcm hibitiir : uiulc ((ui ginta iiovoiii.llic Justini cx sorore nepos.Bencdictus
cjussciisus iii li;ic parlc catholicos pr;edicaiit,siculi abbas, virtutum gloria claruit.Vitam cjus B. Crcgo-
(Jennadius dc ilUistribus viris scribcns, omnino er- rius papa in dialogorum libris scripsit. Bclisarius
ranl. lla enim libcrum arbitrium tam Augustinus t^ patricius mirabilitcr de Pcrsis triumphavit. Qui
(|uam c;clcri calholici in Ecclcsia l)eidoccnt,ut illii- dcindc a Justiniaiio in Africaiii missus, Wandaloruiii
iiiinalio, virtus ct salus illi a Chrislo, ct pcr Cliri- geiitem dclcvil. Caiih;igo (luoque post anuos nona-
stum,et cum Christo sit Faustus vcro iste ita libc-
; ginla quatuor^vastationis su;ie, recepta est, pulsis
rum christianum arbitriuni doccrc conatur, ut iUu- dcvictisque Wandalis, ct rcgc corum Gclismero
lainotio cjus, virtus cl salus, non a Cliristo, scd na- capto, atque Constanlinopoliiii iiiisso. Viennensis
tura sit. (ipiscopus Dominus lloruit. Uic laiii in divinis quam
Contra hunc scribit lucidissima fide beatissimus in amalor paupcrum.
s;ecularibus artibus claruit,
Avitus Vienncnsis cpiscopus, ejus rcdargucnserro- rcdcmptor captivorum, vitaque probatissimus. Por
rcm. Similitcr ct Joanncs vir cruditus Antiochenus idcin tcTiipus corpusS. Antoiii inonachi,divina rcvc-
presbylcr. lationc rcpcrtuiii,AIcxaiidriain pcrducilur, ct iu cc-
lollij Justinus imperalor
Joanncs annis octo. clcsia sancti Joannis Baptist;e humatur. Dionysius
Komaiuc Ecclesi;« pontifcx, Constantinopolim vc- paschalcs scribit circulos, incipiens ab anno Domi-
nicnsyd portam (iua.> vocatur Aurca,popuIorum tur- nic;c Incarnationis ducentesimo trigesimo sccuu-
bis ci occurrcntiljus, inconspcctu omnium, roganli do, qui cst aniius Dioclctiani, duccntesinius qua-
cceco lumen reddidit. Qui cum rcdicns Ravcnnam dragcsimus octavus post consulatum Lainpadii et
cnissct, Thcodericus eum cum comitibus caeteris ^'
Orcstis:quo annocodcx Justinianusorbi proinulga
carccris afllictionc pcrcmit, invidia ductus, quia tus est. Victor quoquc Capiiaiius cpiscopus libruni
catliolic;e pictatis defensor Justinus cum honorilicc dcPascha scribcns, Victorii arguit crrores. Theodo-
suscepissct. Quo tempore Symmachum atquc Boe- ricus Francorum rcx moritur, cui succcdit Theul-
Lium consularcs viros, pr o^catholica pi ctate idem bcrtus filius cjus. Childcbcrtus ct Chlotarius reges
Thcodericus occidit quique anno sequente subita
: Francorum llispaniam vastant. Cajsar-Augustam
morle pcriit, succcdenlc in regno Atalarico nc- circiimdantcs oijsidcnt. S(!d cives tunicam B. Vin-
pote ejus. Posl Transemundum Childcricus ex Va- centii martyris circumfcrcntes miscricordiam Do-
lcntiniaiii impcratoris captiva filia genitus, in Wan- mini rogabant, qua de re flcxi reges, Childericus et
dalis rcgnuiii suscepit. Qui sacramcnto a Transe- ChIolarius,pacc coinposita,in munerestolam beati.s-
mundo obstrictus, nc catholicis in regno suo con- simi Vincentii martyrisa Ca;sar-Augustanis accepc-
suleret aiitequam regnum susciperet, episcopos ab runt. Parisios reversus Childcbcrtus, ecclesia in
oxsilio revcrti jussit, cisque Ecclesias reformare veneratione B. Vinccntii martyris ibi constructa,
prtecepit, post annos scptuiiginta quatuor h;ere- eamdcm ipsam stolam in cadcm ipsa ecclesia repo-
ticui profanationis.JuIiaiiusVicnncnsisEcclesiaiCpi- suit. Theutbertus Italiam ingredilur, Longobardos,
scopus floruit. Theodcricus, Childebertus, et Chlo- J) superat, atque tributariossibi subigit.Rcversus de-
larius regcs contra Ilermcnefridum rcgem Tho- ciino quarto regni sui anno moritur, Sed et Chlo-
ringiorum cxcrcitum commovcnt, ct victores Her- tildis plena bonis operibus, apud urbem Turonum
mcncfridum fugant. Quem portca Theodoricus sub migravit ad Dominum corpus : cjus a filiissublatum,
lidcrcccptuin,dcmurourbiscumsimuI loqucrentur, Parisiis juxtavirum suuni Chlodoveum in ecclesia
prajcipitat, infantesque ejus interficit, Childebcrtus sancta) Genofevaesepultum est,Chlotarius rexfilium
(juoquc pro sororc sua Amalrici rcgis uxorc, in suum Chramnum contra se rcbellantem, et publica
llisjiania jiugnam iniit. Ibiquc Amalricusinterfcctus pugna rcsistentem,cum j)riusidemChramnuscaptus
ac thcsauri illius dircpti, Toletum urbs vastata. et ligatus fuisset, cum uxore ct liliis jussit igne cre-
Childeberlus cum sorore sua reversusest, quae ta- mari. Hoc tempore bcatus Medardus cpiscopus, ple-
Uien in itincrc obiit, Childcbertus vero inter rcli- nus virtutibus, migravit ad Dominum, Qucm Chlo-
quum thcsauruin, calices prctiosissimos scxaginta torius rex Sucssionis civitate gloriose sepelivit,
* detulit, quindccim patciias miro opcre ctelatas, vi- multas facuUates et munera sc ad sepulturam illius
109 CHRONicoN. — :*:tas SEXTA. 110
tradens. Ipse autem rex non multo post defunctus, A tum transeunl sioque Sygibertus Tornacum, ubi :
in eadem ipsa eoclesia beati Medadri a (iliis suis Chilpericus residebat, obsedit. Eo tempore sanctus
sepelitur. Regnavit autem quinquaginta et uniim Germanus Parisiorum episcopus Sygiberto regi man-
annum. davit, ut conlra fratrem suum nuilo modo abiret,
[364] Jiistinus minor, annis undccim. Nar- noque do ille au-
intorfectione illius cogitarot, quod
cissus patricius Totilam Gothorum regem in Italia dire comtompsil. Sed Francis consentiens, more
siiperavit, et occidit. Hic deinde minis territus gentis impositus clypeo, rex constitutus est, ac re-
Sophiaj Augustse Justini uxoris Longobardos a Pan- gnum fratris sui Chilperici adoptus qui non longe
noniis invitavit, eosque in Italiam introduxil. fraude Fredoguudis a duobus juvenibus interfectus
Joannes, Ecclesise Romanse pontifcx, ecclesiam est. Namquo illi simulantes secretius aliquid ei sug-
apostolorum Philippi et Jacobi perfecit, et de- gerere, latus illius perfodiunt, qui a Ghilperico fra-
dicavit. Pentagathus Vicnnensis Ecclesiae episcopus tre, in Lambriaco vico sepultus est. Inde transla-
floruit.Hic consularibus fascibus primum sublimis, tus in bnsilicam sancti Medardi, juxta patrem suum
sed Christi humilitate primus, postmodum quinque Giilotarium positus est. Regnavit autem tredecim
annis episcopalem sedem fidelissimerexit : sub con- annis. MeroveusfiliusChilperici, Brunichildem uxo-
sulatuPaulinijunioriset Basilii vita functusest. Cui o rcm avunculi sui in conjugium accepit. Pro qua re
successit in episcopatulsicius, qui et ipse sub Justi- captus a parte ot tonsuratus, ac prcsbyter ordina-
niano floruit.Quatuor fratres filii Ghlotarii regnum tus, in pago Ginnomannico in monasterium missus
inter se dividunt. Gharibertus accepit regnum Ghil- ost. Childebertus junior Brunichildis fiiius : rex in
deberti, sedemque constituit Parisiis : Gunthchra- Austria constitutus qui Italiam, ingressus,
: eam
mnus regnum Clodomiri, constituitque sedem Au- dovastavit, ct tributariam fecit. Gunthchramnus rex
relianis : regnum Ghlotarii patris sui,
Ghilperious, i)ona3 satis memori;o niortnusest, atque in Basilica
Suessionisque civitate sedem sibi statuit Sygiber- :
sancti Marcelli martyris Gabillone sopultus : regna-
tus accepti regnum Theodorici, sedemque sibi con- vit autem triginta et uno annis. Lenbigildus rex
stituitRhemis. Octavo regni ejus anno in Gallias filiam Ghilperici et Fredegundis, nomine Rinchil-
Hunni cum Sygiberto proelia committunt. Yicli dom, duxit uxorom. Frodegundis cum Landerico
amicitias petunt sicque in terram suam refugiunt,
: majore domus adulterans, Chilpericum regem a ve-
Sygibertus et Ghilpericusfratresinter se decertant, natione revertentemdolopergladiatores interficere
et primum Chilpericus civitatem Rhemensem per- fecit : ot quasi nescia mali cum exercitu Parisios
vasit. Sygibertus iterum Suessionesoccupat, capto deportatum in Ecclcsia B. Vincentii martyris sepe-
Theutberto Chilperici Sed postmodum sacra-
fiiio. livit sic
: cum Landorico et Chlotario parvo
ipsa
mentis inter se datis, aliquot annis in quadam pace G filioin regno resedit. Gontra quam Ghildebertus rex
manserunt. Charibertusrexmoritur, atque in basi- Austrasiorum, qui Gunthchramno patrueli in regno
lica sancti Romani Blavio castcUo sepelitur. Sygi- BurgundiiU successorat, bellum commovit. Sed Fre-
bertus rex Bruuichiidem Athanaildi regis flliam dogundis suis oonsilium dedit ut noctccum lampa-
uxorem accepit, eamque sub Arianis baptizatam dibus obviam irent, praecodentes ramos in manibus
innomine individuoe Trinitatisrebaptizari prsecopit. ferrent, appensis tintinnabulisadcollaoquorum, nc
Ejus sororem Ghilpericus rex ad patrem in Ili- a vigilnrum custodibus sciri possent. Nam tunc
spaniam mittcns, Chilsuintam expetiit et cum alias : tomporis tinnitos equos Austrasii ad pastum emit-
uxores haberet,ipsam superduxit quam tamen po- : tebant. Illi sic cuncta facientes, Austrasioset Bur-
stea consilio usus Fredegundis, per noctem in lecto gundiones tali fraude seduxerunt, dum vigiliae pu-
suo strangulavit. tant juxta silvam equos suos pascere, et tintinna-
Jam tunc Chilpericus tres filios habebat de Audo- bula equorum suorum resonare. Gaesus itaque Ghil-
vera uxora sua, Theutbertum, et Meroveum, et deberti exercitus, reliqui cum ducibus in fugam
Chlodoveum. Absente Chilperico Fredegundis Audo- versi sunt. Fredegundis post aliquantum temporis,
veram reginam tali fraude decepit, ut filiam quam mortua, in ecclesia beati Vincentii Parisiis sepulta
ex Chilpericohabebat Audovera ex sacro fonte, ipsa D est. Theodebertus et Theodoricus, fllii Childeberti,
per se non per aliam susciperct quod et ipsa se- : cum avia sua Burnichilde in regnum gloriosi regis
ducta quidem fecit, ac idcirco postmodum a marito Gunthchramni in Burgundiam directi : Theodericus
suo Chilperico dimissa, sicut Fredegundis in con- cura Chlothario patruele suo pugnam iniit, eumque
nubium transiit. Audovera velo velata villas et prse- cum exercitu suo fugavit : indcTheodericusconsilio
dia tantum ad sustentationem sui accepit. Episco- matris su« Brunichildis, cum Theodeberto fratre
pus qui filiam baptizavit, et matri eam tenere non pugnam miscuit. Fratrer ejus Coloniam ingressus,
damnatus est. Leobigildis rex
prohibuit, exsilio doloque ibi occisus cst, caputque illiusTheodorico
Gothorum quasdam Ilispania) regiones sibi rebelles fratri, ut ipse jusscrat, delatum filii Theodeberti ab
inpotestatem sui regni superandoredogit. Itoc tom- ipso intorfocti. Filiam ejus in conjugium sumere
pore Namatus ViennensisEcclesise episcopusfloruit, volens, a matre prohibitus cst. Guique postmodum
nobilis stemmate, sed nobilior vita, et eloquio. Brunichildis mater, timons ne eam perimeret, vc-
Franci qui sub ditione Ghilporici ernnt, ad Sygiber- nenum porrexit, talique morte obiil ; regnans qua--
111 S. ADONIS ARCFIIEPISC. VIENNENSIS 112
draginla annis : filios ejiis Brunichlildis occidit. Na- A ti quarluor, ad corpus B. Petri aposloli congregans,
matusopiscopws Vicnncnsisscpluagcsiinoannovita) quac noccssaria suut Ecclcsia) dccoriiil. Idem missis
sua? defunpitiir. Justinus impcrator anicns factus, iu Rritanniam Augustino, Mollito, ct Joannc, cum
dioni ol)iit : Tiboriusiiuo pro co inii)(M'iiim siiscoj^it. aiiis pluribus tiiucntiliiis Doiiiii, ad Cbristuiii Ant;ios
liurgundioncscl Auslra.siicuinroliquisFrancispacc coiivcrtit. Siqiiidcm Edilbcrtiis rcx Cantiiarioruiii,
facta Clothariuni in trilius totis regnis supcr sc cnm gcntc cui ])r:ccrat, ad Christum convcrtitur,
rcgcm levaverunl. scdcsque tam Augustiuo doctori suo, quam aiiis
(;)7;)] Tibtrius Constantinus impcrator annis se- cpiscopis largitur. Bruuichildis rogina pro multis
ptcm. Crcgorius adhuc apocrisiarius Romana3 Ec- sccleribus suis in pr;cscntia Choltharii regisjudi-
clcsiic in Conslautiuopoli libros Expositionis in Job cantibus Francis, indomilis equis, rcligata brachiis
condidit, atquc Eutychium ejusdcm urbis episco- ct cruribus divaricatis, membratim discinditur, ac
pum in fidc nostra) rcsurrectionis errasse, Tibcrio igni ossa illius crcmata.
pricscutc, ila convicit, ut impcrator librum ipsius, Piiocas regnavit annisocto. Gregorius Anglorum
qucm de rcsurrcctionc scripserat,nammis crcmari genti mctropoiilanos statuit, dcditque Lindona) at-
debere liberaret. Docebat cnim idcm Eutychius cor- queEboracia)episcopispallium:secundoannoimpc-
pusuostrum in rcsurrcclioue impalpabilc, vculis ac n rii Phoca3,indictionc octava,migravit ad Dominum.
requie futurum subtilius. Gens Longobardorum co Pliocas, rogantc papa Honifacio, stat uit .scdcm Roma-
milautc fame et mortalitalc,omnemiuvaditItaliam, nam caput essc omiiium Ecclcsiarum,quia Constan-
ipsamquc Romanam urbem obsedit quibus tem- : tinopolitana Ecclcsia prima se omnium scribebat.
])orc illo rex pricerat Alboinus. Gothi quoquc sub Domnolus Vicnncnsis episcopus tunc florebat, vir
Ilcrmenigildo Lcwigildi rcgis filio, bifaric divisi, strcnuus, ctinrcdimcndiscaptivispiissimus. Phocas
ir.utua caede scvastant. PhilippusVicnncnsiscpisco- rogantc alio Ronifacio Romano pontifice, in veteri
pusclarusfloruit.Cujustemporemonastcriumsancti fano quod Pantheon vocabatur, ablatis idololatriai
Andrea3Subtcrioris Vicnna^conditum a Remilla Eu- sordibus ccclesiam Rcata! .scmpcr Virginis Mari» et
gcnia Ansemundi ducis filia, atquc sub testamento omiiium martyrum dcdicari jussit, ut ubi quondain
matri Ecclesite traditum. Nam aliud monastcrium non deorum, scd d;cmoniorum cultus agebatur, ibi
superiusS. Andreae, in collecivitatissitumjamerat. dcinceps omnium fierct mcmoria sanctorum. Pata-
Fundavcratenimipsum beatissimus Leonianustem- sini et Vcneti per Oricntcm et iEgyptum civile bel-
poribus sancti Aviti ejusdcm urbis episcopi, ubi ca- lumfaciunt,acscscmutuaca3de prosternunt. Persae
dcm ipsa Rcmilla sub regulari disciplina nutrita adversus rempublicam gravissiina bella gcrentes,
fuerat. Post
scopus Vienn® levatus
Philippum
-,., —
Evantius
est. Hic cum
... sanctus,, epi
vir _,,.
sancto Prisco ^ mam
multas Romanorum provincias,
:
,- et ipsam Ilicrosoly-
,
capiunt ac destruentcs ecclcsias, sancta quo-
.
ct Artemio Senonico, et Remigio Riturigensi, et que loca profanantes, etiain vcxillum Dominicic
cum aliissanctisepiscopis, viginti capitula ccclesias- crucis aufcrunt. Hcraclius impcrator, annis viginti
ticaperfecteroboravit. Quibusconscdit quoqueSya- sex. AnastasiusPersa monachus,nobile pro Christo
grius Educnnensisepiscopus, virsummaesanctitatis. martyrium patitur : qui natus in Persidc a patre
Suevi a Lowigildo rcgc obtcnti Gothis subjiciuntur. puer magicas artes didicit ; scd ubi a captivis Chri-
['681}] Mauricius imperalor, anuis viginti cl uno. slianis uoinen Christi accepit, in eo mox animo con-
Ermenigildus LcNvigildi Gothorum rcgis filius, ob versus, rclicta Perside Chalcedoniam Hierapolim-
fidei catholicajconfcssionem inexpugnabilem, a pa- que, Christum quajrens, ac dcinde Hierosolymam pe-
treArianoregniprivatusinfulis,insuper in carcercm tiitubi accepit baptismatis gratiam.Quarto ab ea-
projectus, ad extrcmum nocte sancta Dominica) re- demmilliario inonastcriumabhatis Anastasii introi-
surrectionis, sccuri in capite percussus, rcgnum vit, ubi septem anis regulariter vivens, dum Csesare-
coelesteprotcrrenorexetmartyrintravit. Cujusfra- am Palgestinae orationis gratia venissct, captus a Per-
terRicharcdus mox ut rcgnum posl patrem accepit, sis,etmultadiuverbcraintcrcarceresetvinculaMar-
omncm gentem Gothorum,cui prajcrat instante Le- cebana judicc perpessus,tandcm in Pcrsidem mitti-
androIIispaIitanocpiscopo,quietErmenigildumdo- D tur ad rcgem corum Chosroam a quo tertio per :
cuerat,ad catholicam fidcm convertit. Anari adver- intervalla temporis verbcratus, ad extrcmum una
susRomanosdimicantcs auro magis quam fcrro pel- suspcnsus manu per tres horas, sic decoUatus cum
luntur. Vienncnsis episcopus Verus claruit, Hujus aliisseptuaginta, martyrium complevit. Mox tunica
temporcDcsiderius Augustodunensisgenereinordi- ejus indutus quidam djemoniacus, curatus est. Sise-
ne diaconi Ecclcsi.ne Viennensi serviebat. Gregorius butus Gothorum rex in Hispania plurimas urbes sibi
Roman;c Ecclcsia) pra3sul et doctor eximius claruit. bellandosubjccit ct Juda3os suo rcgno subditos, prae-
Posl Verum episcopum sanctusDcsideriussuccedit, ter eosqui fuga lapsi latenter migravcrunt ad
Fran-
Hic bcatissimus Brunichildcmrcginamcximpietati- cos,ad Christi fidem convcrtit.PersaeChalcedoniam
bus suisargucusa|comitibusejus ipsa jubenteinter- usque pervenerunl. ^Eunni murum longum irrum-
ritorio LugduncnsisupcrfluviumCalaronam perimi- pentes, et moenia Constantinopolis accedenles
lur, martyrqucgioriosuscoclestercgnumingreditur cuni Hcraclio impcratore mutuo in muro stante col-
Gregorius ponlifcx synodum episcoporum vigin- loquuntur, acceptoque ab eo pretio pacis ad tempus
113 CHRONICON. — JETAS SEXTA. 114
recedunt. iEtherius Viennensis, vir in omnibusexi- A prohibens eos ibi missas agere : unde et ipse sicut
niius, prseclarus habetur. Chlotharius rex Saxo- prsedecessoresipsius, abApostoIica sede,justa satis
num terram vastavit : in tantum ut non ibi relin- dispositione damnatus est. Dagobertus Francis re-
queret hominem viventem, longior, ut fertur, quam gnat, Sygibertus filius ejus Austrasiis.
spatua ipsius erat. Non longo tempore interjecto [041] Constantinus filius Constantini, imperator
quadragesimo quarto regni sui anno moritur suc- : annis viginti octo. Hic Constantinus deccptus a
cessitque ei Dagobertus filius ejus vir strenuus, et Paulo sicut Heraclius avus ejus a Servio ejusdem
in judiciis severus. Habuit autem duos filios, Sygi- civitatis episcopoexposuit lypum adversuscatholi-
bertum et Chlodoveum quorum unum, Sygibertum cam fidem ncc unam nec duas voluntatcs, aut ope-
in Austriam cum Pipino duce direxit Chlodovoum :
rationes in Christo definiens esse confitendas, quasi
juniorem secum retinuit. Gundolandus major domus nihil velle rei operari crcdendus sit Christus. Unde
moritur, cujus loco Herthenoldus a Dagoberto con- Martinus papa,congregataRomse synodo centum et
stituitur.Heracliusimperatorcumexercitu superve- quinque episcoporum, damnavit sub anathemate
niens Persis victor, Christianos qui ibi erant captivi priefatos Cyrum,SergiuLn, Pyrrhum, et Paulum hae-
reduxit,ac vexillumDoininicoecrucis Hierosolymam reticos. Post haec missus ab imperatore Constantino
triumphans reportavit.Reliquiae quoque beati mar- g Theodorus hexarchus, Martinum papam de Ec-
tulit
tyrisAnastasii,primoad monasterium suum,deinde clesia Constantiniana,perduxitque Constantinopo-
Romam advectae, veneraniur in monasterio beati Iin,ubicumprocatholica veritate apostolice agerct,
Pauli apostoli, quod dicitur ad Aquas Salvias. Anno relegatusChersonam,ibidemvitam finivit,multisin
Heracliiimperatorisoctavodecimo, indictione quin- eodem loco virtutum signis usque hodie refulgens.
ta,Eduinus excellentissimus rex Anglorum,in Bri- Facta est autem synodus priefata anno nono imperii
tannia Transumbranae gentis ad aquilonem, prsedi- Constantini, mense Octobri indictionc octava. Cla-
cante Paulino episcopo,quem miserat de Cantia vene- rentius vir satis eruditus Viennensisepiscopuscla-
rabilis archiepiscopus Justus, verbum salutis cum papa Romae ordinatur sub quo
ruit. Vitellianus :
sua gente suscepit anno regni sui undecimo; adven- Constantinus imperator bcato Petro apostolo misit
lus autem Anglorum in Britanniam plus minus anno Evangelia aurea gemmis albis mira magnitudine in
centesimo octogesimo. Eique Paulino sedem episco- circuitu ornata.Jpse post aliquot annos idem per
pusEboraci dedit.Eotemporeapud Scotos in obser- indictioaem sextam Romam veniens, obtulit super
vatione quartse decimge lunge paschalis error maxi- altare apostolorumpalliumauro textile, totoexer-
mus exortus est : quorum errorem Honorius papa citu cum cereis ecclesiam intrante. Sequenti anno
per epistolam suam redarguit. Sed et Joannes, qui „ facta est eclipsis quinque Nonas Maii quasi
solis,
successori ejus Severino in pontificatu successit, decima hora papa Theodorura ar-
diei. Vitellianus
cum adhuc eiectus in pontificatu, pro eodem errore chiepiscopumet Adrianum abbatem, viruni sanctum
quartae decimas lunae, simul et pro Pelagiana hx- atque doctissimum,in Britanniam mittit qui pluri- :
resi, qu33 apud eos recrudescebat, scripsit. mas Ecclesias Anglorum doctrina ecclesiastica fe-
[639] cum matre sua Martina, annis
Heracleonas cundarunt, Constantinus imperator post plurimas
tribus. Cyrus Aiexandriae episcopus, Sergius et Pyr- depraedationes in provinciis factas, occisus in bal-
rhus regiae urbis episcopi, Acephalorum hteresim neo periit, indictione duodecima. Sed non longo
instaurantes, unam operationera in Christo divini- post tempore Vitellianus papa obiit.
tatis et humanitatis, unam quoquevoiuntatemdog- [669] Constantinus, filius Constantini superioris,
matizabant. E quibus Pyrrhus sub Theodoro papa annis septemdccim. Saraceni Siciliam invadunt, et,
Romam veniens ex Africa, ficta, ut post apparuit, praeda nimia secum ablata, mox Alexandriam re-
eidem papic, praesente clero et
poenitentia, obtulit deunt. Agatho pontifex Romanae Ecclesiae constitui-
populo, libellumcumsua subscriptione,in qua dam- tur : qui ex rogatu Constantini, Tiberii, Heraclii,
nabantur omnia quae a praedecessoribus suis scripta piissimorum principum, misit in regiam urbem le-
vel acta sunt adversus catholicam fidem unde et : gatos suos quibus erat adhuc Joannes diaconus
: in
benigne susceptus est ab eo quasi regiie pontifex D non longe post cpiscopus, pro facienda adunatione
civitatis : sed quia reversus, eumdem ipsum errorem Dei Ecclesiarum. Qui benignissime suscepti a fidei
repetiit, memoratus papa Theodorus, sacerdotum catholicjB defensore Constantino, jussi sunt, remis-
synodo advocata in basilica beatiPetri Apostolicon- sis disputationibus philosophicis, pacificocoUoquio
demnavit ipsum Pyrrhum sub vinculo anathcmatis. de vera fide perquirere, datiseis de bibliotheca Con-
[642] Constantinus filius Heraclii mensibus sex. stantinopolitana catholicorum Patrum, quos pete-
Pyrrhi successor Paulus, non tantum pestifera do- bat, libellis. Affuerunt autem et episcopi centum et
ctrina sicut decessor ejus, sed et aperta persecutione quinquaginta,praesidenteGregoriopatriarcharegiae
catholicoscruciat : apocrisariossanct;eRomanie Ec- urbis, et Macario Antiochias. Convicti sunt itaque
clesiaa qui ad ejus correctionem niissi fuerant, par- qui unam voluntatem operationem astruebant in
et
tim carceribus, partim exsiliis, partim verberibus- Christo, falsasse catholicorum Patrum perplurima
afficiens : sed et altare eorum in domo Placidiae sas dicta. Finito conflictu, Georgius correctus est. Ma-
cratum in venerabili oraculo subvertens diripuit, carius vero cum suis sequacibus simul et pra^deces-
11!) S. ADOMS ARCHIEPISC. MKNNENSIS 116
soribus, Cyro, Sorgio, llonorio, Pyrrlio, Paulo, et A defuncto,firimol(himfilium cjus majorcm tlomus in-
Polro, analhcmnlizalus cst : ct in loco ojus Thco- Non longc jiost (lcfmiclo Sy.Ljibcrlo rcgc,
stiliiit.
phanusabbasdo SiciIia,cpisco|nis Antiochia) factus. Crimodus filiuscjus parvum, Dagobcrtum noinine,
Tantaque gralia lcgatos cathoUca; pacis comitata lotoudit, ;i(; I)(jdoiii Pictavicnsi cjjiscoi^o sub cuslo-
cst, ut Joauncs Portucnsis cpiscopus, qui crat unus dia dirigil: Fniiici pliiriiinim ind('iiuli!,Mi!iti,cai)tum
cx ipsis Dominica octavarum Pasclia>, missas, pu- (iriiiKjldiiui Clilodovco icgi Iradiml : ([ui posuit cum
blice inecclesia sanctic Sophias, coram principc cl Parisiis in custodia : ibique diu excruciatus, vitam
palriarcha I-alinc cclcbrarct. ll;ec cst scxta Syno- finivit Chlodovcus rex temerc agens, brachium
:
(lusunivcrsalis Constanliuopoli cclcbrata,cl Cr;eco bcali Dionysii martyris abscidit. Abeotemporesicut
scrmonc conscripta temporibus pap;c Agalhonis, Franci tcnucrunt, rcgnuiii ipsorum cadere coepit,
cxsequcnte et residentc Constantino piissimo impe- variis casibus molestalum. Chlodoveus rex, multis
ratorc intrapalatiuinsuum,simulquelcgatisaposto- illcctus vitiis, tandcm cx Daltilde regina tres filios
cpiscopisccntumct quiiiqua!,Hnta rcsi-
liCiT scdis, ct lialiuit, Chlotarium, Childericum atque Thcodori-
dcntibus.Priuia cuim univcrsalis Synudus in Nicica cuiii. Jiistiiiianus,bcat;umciuori;c,Roinana3 Ecclesiie
congrcgata cst contra Arium, trecentorum et octo- pontificem Sergium, quia Synodo h;crcscos quam
decim Patrum, lcmporibus Julii papto sub Constan- q Constantinoi^oli fccerat, i)atcrcetsuscribere noluit,
tino Sccunda, CouslaiUinopoli, ccntiiiu
principe. uiisso Za(di;iria protosjialario siio, jiissit Constanti-
(|uinquaginla Patrum coiilra iMaccdouiuiii cl Eu- iiopolim dcporlari.Sed pricvcnit militia Ravcnnatis
(loxium,tcmporibus Damasi pap.c, ct Gratiani priii- urbis, vicinarumque partium, jussa ucfanda princi-
cipis quando Nectarius cjusdcm urbis est ordinatus pis eteumdcmZachariam ab urbc Romacontumeliis
cpiscopus. Tcrtia in Ephcso, duccntorum Palrum repulcrunt. Chlodovcusrcxnimium lubri-
et injui-iis
conlra Nestorium cpiseopum Augusl;c urbis, duas ciis dccessit, cum rcgnassct annis scxdeciin Franci
personas in Domino Jcsu Christo pra^dicantcm, sub Chlolharium filiumcjusrcgcm constituunt. Ilcrchi-
Thoodosio magno principc, ct papa Coelcstiuo. noldo majore domus dcfuncto, Franci in incertum
Quarta,iu Chalcedouia,Palrum inillc ccntuni et tri- cuntes, Ebroinuni in li;ic dignilate ut major esset in
ginta sub Leonc papa, temporibiis Martiani princi- aula rcgia coiistituunl. Chlolhariiis quatuor annos
pis, contra Eutychcm nefandissimorum prajsulem rcgnans obiit, cujus loco Franci Thcodoricum fra-
monachorum. Quinta aulem, Constantinopoli, tcm- trem cjus crigunl. Childcricum alium fratrem ejus
poribus Vigilii papa:", sub Justiniauo impcralorc, simiil cuin Ulfoldo duce in Austriam rcgnarc diri-
contra Theodorum et omiics lucrcticos. Sexta ha)c guiit.PapaSergiusordinavitvencrabilcm virum Wi-
dc qua in proesenti loco diximus. Sindulphus Vien- libroduiu cognomine Clcmcntcm, Frisonium genti
nensis Ecclesiae episcopus, clarus habctur. Sancta episcopum. Chaldcoldusepiscopus Viennensem Ec-
VirgoChristi Ilediltruda, Olia Anna^rcgisAnglorum, clesiam rexit usquc ad tempora Thcodorici regis,
ct primo alteri viro, ct postca Ilccfrido regi conjux Justinianus imperator, ob culpam pcrfidia;, rcgni
dato, postquam duodccim annis thoruni maritalem gloria privatus, cxsul iii Pontuin sccedit.
incorrupta servavit, sumpto velamine sanctimonia- [696] Leo imperator annos duos. Papa Sergius
lis cfficitur nec mora, ctiam virginum matcr et
: in sacrario bcati Pctri ca])sam argenteam, quae in
nutrix cujus merita tcslatur ctiam caro morlua,
: angulo obscurissimo diutissimc jacuerat, ct in ca
quae post sexdecim annos sepulturai cum vcste qua crucem divcrsis ac pretiosis lapidibus adornatam,
involuta est, incorrupta ut virgo manserat, rcperi- Domino rcvclante, rcpcrit dc qua tractis quatuor :
tur. Dagobertus rox ccclcsias sanctoruni ditavit, pctalis, quibnsgemnuoinclusaeerant mir» magnitu-
eisque multa largitus pacince ct quictc rcgnum te- dinis, portioncm lignisalutiferi Dominica) crucis in-
nuit Francorum. Sindulpho cpiscopo defuncto, IIcc- tcrius rcposilam iiispexit. Quic cxco tcmpore omni-
dicus Viennensis Ecclesiae prajsulatum suscepit, bus annis in basilica Salvatoris, quic appellatur
magnre religionis vir : claruit autem usque ad ul- Coustantiniana, die exaltationiscjusabomni oscula-
timum tcinpus Justiniani impcratoris, cujus ct tur at(iuc adoratur populo. Dodolcnus Vicnnensis
temporc obiit. D cjiiscopus li;il)ctur. Franci, Ebroino insidias paran-
[686] Justinianus minor, filius Constanlini, impc- tes,Theodoricum dc rcgno abjiciuntjEbroiuum Luxo-
rator factus, annis decem. Hic constituit pacem cum viomonastcriotondcut Childcricum superseregem
:
Saracenis tcrra marique dcccnnio. Scd ct provincia levant majorein donius, Ulfuoldum.Sed non multo
:
Africaquacfuerattcntaa.Saraccnis,Carlliaginecapta ])Ost, proptcr levitatcm animi sui idein Childericus
atque destrucla, Romano impcrio subjugata cst. Da- a Francis intcrficitur : Ulfuoldus fuga clabitur.
gobertusrex,validafcbreaegrotans,mortuuscslSpi- Franci Lcodosium Archenoldi filium majorcm domus
nogilo villa inpagoParisicnsi atqucin ccclcsia beati constituunt. Thcodoricum in rcgno advocant. Dici-
Dionysii martyris scpultus cst : luxeruntque cum tiir in hoc consilio fuissc Lcodcgarius venerabiliis
Franci diebus multis. Regnavit autcm quadraginta cpiscopus Augiistoiluncnsis, ct Gerinus frater ejus.
qualuor annis. Ejus loco constituerunt Franci Chlo- Ebroinus itaque magnae impictatis homo, clericatu-
doveum filium ejus regein cujus uxor Baltildis,de
: ram abjiciens, aLuxoviocoenobioegrcssus, seductus
genere Saxonum. Sygibertusrex Austrasiaj,Pippino sine dubio ab spiritu mcndacii, qui dixerat ei quod
il7 CHRONICON. - .ETAS SEXTA. 118
duodeviginti annisviverct, in Franciani revertitur. A igne,gladio,et captivitalo vastavit : cumque non es-
Copiis uiuiecunquc sibi aggrcgatis, ad Audocnum sct qui ei resistcret, .loanncs papa missis dona''iis
episcopum Rothoniagcnscm dirigit. Mox responso plurimiset legatis, universos captivos redemit, at-
inde acccpto tyrannicc contra hostcs dcbacchatus, que hostes domum rcdire fecit. Cui succcdit alter
Levidesium fide captum oceidit. Ac sic pi-incipatum Joannes, qui miro opcre oratorium sancta) Dei geni-
visubTiicoderico rcgc obtinuit coutinuo sauctum : tricis Mariae in Ecclcsia bcati Petri construxit. Erit-
Leodegarium divcrsis poenis affcctumgladiopercus- bcrtus, rex Longobardorurn,multas cortes et palri-
sit. Gerinum quoque fratrcm cjus diu cxcruciatum monia Alpium Cottiarum, qua? a Longobardis fue-
pcremit : uiultos cogcns in cxsilium,ablatisfaculta- rant ablata,.juri Apostolicc scdis rcstituit, et hanc
tibus, de quibusVuibalduset Ragucbci-tiisillustrcs restitutioncm aurcis scriptain littcris Romam di-
viri, uuiltis prcssi iujuriis, virtutc venerabilcs, oc- rexit.Pippinus Austrasiorum dux,Theodericum rc-
t3umbnnt.Ulfuoldodecedente, Martiuus et Pippinus gcmcepit, atquc, thesauris acceptis, Nordebertuir
junior filius Ansegosili,rcgibusdcccdcntibus, domi- quemdam domus sub regc codcnv
do suis inajorcin
nabantur in Austria. Moto pr?olio contra Thcodori- constiluit. Ipsc Austriam rcmcavit.IIabuit autem
in
cum rcgcm Ebroinum, Martiuus fuga lapsusLug-
ct cx uxorc sua nobili duos filios, Drogum et Griinol-
duno cloaca se reclusit Pippinus quoque et laterc
: diim. Drogusducatum in Campania acccpit.
B cum
evasit. Ebroinus, datis sacramcntis, Martinum ad [70GJ .lustinianus sccundiis, Tibcrio filio,
regeui Thcodoricum vcnirc suadct : ille crcdulus, annis scptcm. Ilic auxilio Tcrbellii regis Bulgaro-
mox cum suis iutcrfcctus cst. Eiiroinus crudelitatc rum rcgnum rceipicns, convictosoccidit cos qui sc
nimia sicvus, ab Hermcnfrido Franco intcrfcctus expuIcrant,patricios etLeonem in loco ejususurpa-
cst Ilcrmenfridus iu Auslriorum rcgnum ad Pip-
: vcrant necnon
: et succcssorem ejus Tibcrium qui
pinum fugicns, cvasit. Erat tunc tcmporis vir ocu- euin de rcgno ejcctum loto tcmpore quo ipsc regna-
lis orbatus, unus de illis quibus Ebroinus cffo- vit, in eadcm civitate tcnuerat in custodia. Calliui-
dcrat lumina, in iusula Lugdunensis proviiuNic, cum vero, patriarcham, crutis oculis, misit Romam,
qua3 Rarbara dicitur. Qui cum nocturno tcmporc episcopalum Cyro, qui crat abbas in Ponto,
cl dcdit
supcr ripnm Scicann.-c llnminis orandigratia rcside- cumque exsulem alucrat. llic papam Constantiniim
ret, audivit navigantium impetum, ct magna vii)ra- ad sc venire jubens, honorificc suscepit et remisit
chiorum contra impetum flumiuis insurgentium. ita ut die Dominica cuin missas sibi facere juberet,
Cumque intcrrogarct, quo navigiuin illud tendcrct, communionem de manu ipsius acccperit. Qucm pro-
vox in auribuscjus pcrcrcpuit EI)roinus cst, quem : stratusinterra,pro suispeccatisintercedcrcrogans,
ad Vulcaniam ollam dcfcrimus ibi enim facti sui : cuncta Ecclcsiajprivilegia rcnovavit, qui cum excr-
poenas luet. FIoc idem vir audivit ad consolationem G citu mittcret inPontum ad comprehendendum Phi-
sui, ut sciret quam poenam persecutorcs justorum lippicum, quem ibi relegaverat, converSus omnis
s ntircnt. RcvercntissimusEcclesiasLindisfarnensis cxercitus ad partem Philippici, fecit eum sibi impe-
in Britannia ex Anachorita antistes Cuthbertus, to- Tatorem rcversusquecumeoConstantinopolim,pu-
:
tam ab infantia usque ad finem vitam miraculorum gnavit contra Justinianum, duodecimo ab urbe inil-
signisinclytam duxit. Cujus vcnerabile corpus hu- liaro, vicitque atque occidit. Regnavitque Philip-
matum undecim annos, quasi cadem hora fuis-
posl picus loco Justiniani. Francis adhuc Theodoricus
set defunctus,cum vestequategebatur incorruptum rcgnabat. Deodatus Vicnncnsis episcopus, magnaj
inventum cst.Franci Vuaratoncm proEbroino,majo- parcimonise vir florebat.
rem domus faciunt qui pacem cum Pippino conipo-
: imperator annum unum,menses
[712] Philippicus
nit. Pippinuscum Gisscmaro Vuaratonis filio, con- Cyrum de pontificatu,eumque redire
scx. Hic ejecit
tra voluntatcm patris agente, civilia bella habuit. ad gubcrnandum monasterium suum pra^ccpit :qui-
Scd Gissemarus a Dco pcrcussus obiit. Pater cjus que pravi dogmatis litteras Constantino misit pon-
Vuarato principatum rcccpit. S. Audoenus episco- 1ifici,quas ille cum apo.stolicae sedis consilio rcspuit
Dominum.
pus, virtutibus clarus, migravit ad ct hujus rei causa fecit picturas in porticu sancti
Post Vuaratoncm,ncrthariummajorcmdomussta- D Petri, qui acta scx synodoriim univcrsalium conti-
turaet sapicntiapusilhini,Franciconslituunt.Pippi- ncnt. Nam et hujusmodi picturas cum babcrentur
uuscumTheodoricoetBcrthariobolluminiit,etvicit. in urbe regia, Philippicus jusscrat affcrri. Statuit-
[699] Tiberius Impcrator, annis scptem. Synodus que populusRomanus, ne h;i3retici imperatoris no-
Aquilciic facta ol) iniperitiam fidci quintum univcr- men, aut in chartis, aut figulis solidis susciperent :
sale concilium su.scipcrc diiridit, doncc salutaribus undc nec cjus cffigies in ecclesiam introducta est,
beatae papse Sergii monilis iuslructa, et ipsa huic nec nomen ad missarum solemnia prolatum. Captus
cum caeteris Christi Ecclcsiis annuere consentit. igitur Philippicus ab Anastasio ocnlis privatus est,
.loannes pontifex Romanus habetur, qui Scrgio suc- nec tamcn oc; isus. Thcodericus rex Francorum
cesserat. Bobolinus Viennensis Ecclesias cpi.scopus mortuus est, qui regnavit annis novemdecim.
insignis claruit.Post quem Georgius magnao virtutis [7I4[ Anastasiusimpcrator, annostres. Ilic litte-
eadcm urbe constituitur. Gisulphus,
episcopus, in ras Constantino pontifici Romam misit per Sehola
duxgentis Longobardorum,'_Beneventi Campaniam sticuni patricium ct cxarcham Italiai, in quibus sc
119 S. ADOMS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 120
faulorom catholicrc fidoi, ct sancti scxti concilii A nntussoptua^inta clocto,cumossctprcsbytcr annis
pr;i'dicalorcm cssc docuit. qiiadraginta octc abl)as autcm, annis vigiuti quin-
;
Clilotliarius filiusThcoderici,puer Francis rcgna- (|uc,ul)i Lingonas pcrvcnit, defunctus,atque in eccle-
vit annos tres;cui succcssit Childcbcrtus fratcr siabeatorumGcminorummartyrumscpultusest.
cjus, vir inclytus. Dcfuncto Northl)crlo majorc do- Carolusl*i|)piiii filiiiscx
;ilia uxorc, ciim captus a
luus, Grimoldus Pipi)iui lilius cllcctus cst. Pippiuus Plfctrudc Pippiiii quondam uxorc tcncrctur,auxi-
multa bclla gcssit contra Riltodum gcntilem Friso- liante Domino Saxones tcrramMatuariorum
evasit.
num duccm.similitcr contra Sucvos,vcl alias quam- dcvastaverunt. EoldusVienncnsis episcopusjamha-
plurcs gcntcs. Blidranniis Yicnncnsis Ecclcsi;c cpi- bcbatur.
scopus. Lcutbrandus rcx Longobardorum, donalio- [718] Lco imperator, annosnovcm. Saracenicum
nem Alpium patrimonii Coltiarum, quam Eritiibcr- immcnsocxerciluConstautinopolim venicntestrien-
tusrex fcccrat, sed ille repeticrat, admonitionc ve- nio civitatem obsidcnt, donec civibus multa instan-
norabilis ])apa3 Grogorii confirmavit. Drogo filius tia ad Dcuin clamantibus, multi corum famc, fri-
Pipi)ini dcfunyitur hibcrnalilcmi)orc,anno Incarna- gorc ac pestilcntia pcrircnt, ac si pcrta;si obsidio-
tionis Doniiui scptingcntesimo octavo. Ancpos cpi- nis absccdcrcnt. Qui inde rcgressi, Bulgarorum
scopus, sa^cularisconversalionis vir, ducit exerci- g gentem quae est super Danubium, bcUo aggrediun-
tum Francorum contra Wiliarium in Sucvos, ubi tur : ct ab bac quoquc victi rcfugiunt ac navcs suas
gravissima c;edcs facta cst, anno Incarnationis Do- rcpctunt. Quibus cuin allum pctcrcnt, irruente su-
mini seplingentesimo duodcciino. Bon;e memoriae l)ita tcmpcstatc, piurimi ctiam, mcrsis sive confra-
Childcbcrtus rex migravit,regnans tredecim annos: clis pcr iitlora navibus, necati sunt. Leutbrandus
et sepultuscst Cauciaco monasterio in basilica S. rcx audiens quod Saraceni, dcpopulata Sardinia,
Stcphnui protomartyris; rcgnumsusccpit Dagobcr- cliam loca illa fcedasscnt, ubi ossa bcati Augustini
tus adhuc pucr,filius ejus : m;ijor domus Grimoliliis, episcopi propter vastationem Barbarorum olim
vir modcstus et justus, qui habebat Ratbodi ducis transiata, et honorifice fuerant condita, misit, et
filiam Thcusuindam in conjugium nam ex alia fc- : dato prctio accepit, ct traustulit ea in Ticinum.Ibi
minaThcudoalduin habucral./Egrotantc itaquc Pip- quciu monastcrio quod Ccila aurca vocatur, quod
pino genitore ejus, dum ad visitandum cum venis- etipscconstruxil,condignohonore rccondidit.Tunc
sel,a Rangario Frisone gentili pereniptus est,in ba- sanctus cpiscopusEoidusViennensemEcclesiam re-
silica sancti Landeberti.Pater cjus Theudoaldum in bus auxit. Erat enim affinis Francorum regibus,
honore defuncti palris instituit. Lcodidico,anno In- quiquc ctiam intra civilatcm in honorc beatorum
carnationis Domini septingentcsimo decimo quarto martyrum Theba;orum, Mauritii et sociorum ejus,
inmense Aprili.Nec multo post Pippinus pater ejus domunculam crypatim (sic) construxit ibique non :
mortuus cst,eodein anno,medio decembri. Obtinuit mcdioerem partem rciiquiarum,sive exhismartyri-
autem principatum sub nominatis rcgibus annis vi- bus, sive cx aliis posuit. Atquc ex co tcinpore res
ginti septem.Hccbertus de gente Anglo-
vir sanctus eccicsiaenomine bcati Maurilii atlituIantur,quando
rum, pro coelesti patria peregrinus sacerdotium cx antiquo et major domus in honore septcm mar-
Christi exornans, plurimas Scotica? gentis provin- tyrum Machabeorum, et facultates ejusdem eccle-
cias ad canonicampaschalistemporisobservantiam, si;e sub nomine eorum a fidelibus ofTcrentur, et
a qua diutius aberraverant, pia prtedicatione con- consecrat?e mancreut. Dagobertus rcx, annis quin-
vertit, anno ab Incarnatione Domino septingente- que regnans, mortuus est. In illis diebus paulo ante
simo decimo quinto. Franci inutua caede se sternunt, ac Theodoaldum
[717] Theodosius imperator,anno uno.Hic eleclus Grinioidi justi filiuin valide perscquendo fugant,
in imperatorem,Anastasium apud Nicicamcivitatcm electo Raganfrido in principatum majoris domus.
gravi praelio vicit datoquc sibi sacramento, pre-
: Franci Danielem quemdam clericum post objeCtio-
sbyterum fccit ordinari. Ipse vero ut regnum accc- nem tonsuroe,in rcgnostabiliunt,atqucChilpericum
pit, cum essct catholicus, imaginem iilam veneran- nuncupant. Exercitum usque ad fluvium Mosam
dam, qua sanct» sex synodi erant depictK, ct a
in D contra Carolum commovcnt. Ex alia parte Ratbo-
Phiiippico fuerat dejecta, pristino loco in urbe rc- dus duxcum Frisonibus contra eumdem ipsum Ca-
gia erexit. Tiberis fluvius alveum suum egressus ita rolum insurgit : pugna vaiida commissa cum Friso-
excrevit, ut ad unam et semis staturam in via pu- nibus, Caroius gravi damno afflictus, diiapsus est.
biicaextumcscerct,multaqucexcidia Romana3 civi- Ratbodus usquc ad Coloniam cuncta dcvastans per-
denique S. Petriusque adpon-
tatis faceret.A porta venit, mense Julii, anno Incarnationis Domini sep-
tem Miivum aqua3 descendentes se conjungcbant. tingcntesimo decimo quinto. Chilpcricussimul cum
Mansit autem diebus scptem. Cum civcs crcbras ii- Raganfrido Ardueniiam silvam ingrcssus magno
tanias agcrent,revcrtilur octava die. Amore divino exercitu usquc Rhenum civitatemque Coloniam
inflammati multi Anglorum gentis de Britannia Ro- pcrvcncrunt, thesaurum multuin a Piectrude acci-
mam venirc his temporibusmaxime studuerunt,ibi- pientes, vastantcsque terram, reversi sunt ad Am-
que obsignumreligionistonsuram clericaicm susci- biaviam : scd subito Carolo super eos irruente,
pere.Tuncctiam reverendusabbasGcoifridusannos maximum acopiissuisdispendium sustinent. Iterum
121 CHRONICON. — JETXS SEXTA, 122
Garoliis exercitu comnioto adversus Chilpericum, A evasere.Wilicarius Austrebertovenerabiliepiscopo
vel Ragamfridum pergit. Illi contra, hostc parato, Vienuc-B succedit. Qui ob cladem Sarracenorum,
bellum accclerant, nuncupato Vicieco, die
in loco cum esset domus prajclarissima martyrum citra
Dominica, illucescente dic infra quadragcsimam, Rhodanum ab eis jam incensa, ossa beati Ferreoli
decimo terlio Kalendis Aprilis, anno Incarnationis cum capite Juliani martyris intra urbem transtulit,
septingentesimo decimo seplimo. Chilpericus et *eisque accelerato opere, non magno prctio eccle-
Ragamfridus fugati, penes Carolum victoria fuit : siani construxit ubi et eorumdem martyrum reli-
:
Coloniain venit, thesauros patris sui a Prectrude quias reverenter composuit. Idem Wiiicarius, cum
recepit regem sibi Clotharium slatuit. Chilpericus
; furioso et insano satis consilio Franci res sacras
etRagamfridusEudonemduceminadjutorium expe- ecclesiarum ad usussuosrctorquerent,videns Vien-
tunt contra quos Carolus intrepidus pcrgit. Eudo
: nensem suam indecenter humiliari, relicto episco-
Parisios fugiendo pervenit. Chilpericus, thesauris patu, in monasterium sanctorum martyrum Agau-
regalibus sublatis, transLigerim in Aquitaniamse nensium ingressus, vitam venerabilem duxit. Vas-
eripuit. Chlotharius rex eo anno mortuus est. Post tataet dissipataViennensi et Lugdunensi provincia,
Eoldum episcopum Eobolinus Viennensis cpiscopus aliquot annis sine episcopis utraque Ecclesia fuit,
successit. Iluic Ostrebertus vir strenuus et nobilis jj laicis barbare res sacras ecclesiarum
sacrilege et
episcopussuccedit.Hic sepultusest in villa quadam obtinentibus. Anno lucarnationis Domini septingen-
proprietatis sufe Julidiaco, non longe a Sequana tcsimo quinquagesimo primo Carolus Pippini filius
fluvio. Carolus legationem ad Eudonem misit ami- Francorura dux defunctus cst, principatura iliius
citiasque cum eo componit. Cui Eudo Chilpericum obtinente Carloraannoet Pippinofratreejus. Childe-
regeni cum multis muneribus
reddidit, sed idem ricus in regno Francorura substituitur.
non diu in regno resedit. Siquidem Noviomocivitate [727] Constantinus iraperator, annos viginti sex.
mortuus ac sepultus est. Regnavit autem annis plus Carloraannus ct Pippinuscontra Ilunaldura ducem
quinque. Franci Theodericum, Dagoberti junioris Aquitanorum exercitum movent, coeperuntque ca-
fllium, regem super se constituunt. Carolus major strum, quod vocatur Lucas in ipso itinere positi :
domus et Austrasiorum princeps, vastans omnia, diviserunt sibi regnum Francorum, in loco qui di-
et Saxonum agros diripiens, ad Wisorcm pervenit. citur Vetus Pictavus. Eodem anno Carloniannus
Ratbobus Frisonum dux moritur, et Carolus cum Alanianniara vastavit. Carloraannus et Pippinus
Saxonibus bellum iniit : gravissima ccedes homi- ineunt pugnara cum Odilone duce Bajovariorum.
num altrinsecus morientium. Post aliquot annos, in EodemannoCarlomannuscura Saxonibusconfiictum
Bajovariara itcr arripuit, Bajovariosque cum labore p habuit : cepitque castrura quoddicitur Hocseoburg,
maximo ad deditionem coegit. Post reluctantibus et Theotecnun Saxonera placitando sibi conquisivit,
iterum occurrit secunda vice fortitudine exer-
: et anno Incarnationis Doniini septingentesimo qua-
citus sui superdomuit. Iterum abiit in Saxoniam, dragesimo tcrtio. Iterura Pippinus et Carlomannus
deinde ad Suevos contra Lantfridum, quos ab infc- expeditionera habuerunt in Saxoniam, anno Incar-
statione nimia repressit. Exindeexercitumcoramo- nationis Doraini septingentesimo quadragesimo
vet contra Eudonem Aquitanorum ducem, fugitque quarto, captusque est Theodericus Saxo. Sequenti
usque Vasconiam fugato Eudone. Sarraceni mul-
in anno nullam fecerunt expeditionem, eo quod Car-
tis copiis navibusque plurimis longe latequc pluri- lomannus dispositum haberet ssecuiarem miiitiara
mas urbes tam Septimania? quam Viennensis pro- reiinquere, et ipso anno paravit iter suum paravit-
Contra quos Carolusexpeditionem
vincise vastant. quesefrater ejus Pippinus honorifice ad obsequiuni
ducens, graviterque eos fundens, in Hispanias re- illius, anno Incarnationis Domini septingentesimo
pulit : facta concertatio raense Octobri, gerens et quadragesimo sexto. Cariomannus secundum vo-
alia diversisin partibuspriclia,iterura post aliquot tura suura Romam abit, ibique se totondit, atque
annos perrexit usque in Vasconiam, Aquitaniam monasterium in monte Sarepta in veneratione san-
depopulatus mortuo Eudone, contra filios illius
: ctiSilvestri construxit,ibique sub monastico habitu
arraa corripuit, eosquc vehementer afilixit. Sed va- D aiiquo tempore vixit. Indc ad sanctuni Bcnedictuni
riante concertatione,cum ex ulrisque partibus plu- in Cassino raonte perveniens, nionachis sociatus est.
rimi csederentur, tandera foedus non diu mansurum Grifo ante faciem Pippini ducis fugit in Saxoniam.
ineunt. Sarracenipene totam Aquitaniaravastantes, Pippinus per Thoringiam iter arripiens, introivit
et late alias provincias ignc fcrroque superantes, in Saxoniam, pcrvenitque ad fluvium Missaha inioco
Burgundiara dirissiraa infestatione depraedantur, qui dicitur Scaamgi. Grifo adjungens secum Saxo-
pene omnia flammis exurentes, monasteria quoque num muititudinem, super fluvium Oacrum in loco
ac loca sacra foedantes, innumeruni populum abi- qui dicitur Horaiiira,iiiuc quoque eum est Pippinus
gunt, atque in Hispanias transponunt. Contra quos insccutus. Grifoarripiensfugam pervenit usque
.'''ed
Carolusiterumexpeditioncramovit.Quibusfortima- Bajovariani, ducaturaquc ipsuni sibi subjugavit :
nu resistens, ctesa inde maxima multitudine,reIiquos Tassilonematque litrudcm captossubdidit. Swidger
qui superfuerunt fugere compulit : e quibus pauci ad auxiiium ei vcnit. Hoc audiens Pippinus, iter
^ Regino, 1. ii, eum ait a coquo alapas saepius et verbera patienter tulisse.
123 S. inONIS .VRr.HIEPFSC. VfKXNTXSIS 124
posteumnpripions,captiimr,i'ifoncmsooiima(l(liixii. A cluserai, obsotlit. At illc, ccrnensso non possecva-
simul cum Lanfrido alquo S\\iil;,'('r : Tassilonem dcro, promisit oinnia boato Pctro ot Ecclosi;o Ro-
vero in ducatum Bajovariorum posuit,(.'iiiuo|)or lic- manai roslilutiirum. Obsidcs i;,'iliir qiiadraginta si-
ncficium najovariam comiuisil, r.rifoni quoquo in iiiiil ciim juramcnto dcdit. Sicquc obsidionc libora-
partihus .\ustriaMliiO(locim comitalus dcdit : imlo tus osl : rcx vcro Pip|)iniis iii rranciain rodiil. Scd
post (Irifo fu^Mcns Waifario lluiioldi filio A(iiiitau(v' Aislulpbiis ut pcrfidiisoiniiia mcntitnscsl. Ob qnain
ruin duci .so conjunxit, ibiqiio auil)o contra Pippi- caiisain rr\ Pippiiiiis, Iialiam itc riiiii ingrcssiis, Pa-
nuin robollioncm parant.lnlcrim dum copi.ie paraii- piaiii obscdit, Aistulpliiiin iiitiisclausit. Aistiilphus,
lur, misit PippiiiiisrttrardumlWisburgonscmopisco- itcriiiii sacrainiiito niiniiiin coaclus, finnavit sc om-
pum ol F^ulradnm capcllanum siium ad Zacliariam iiia rcddituriim : iiisiipcr Pippinus rcx Ravcnnam
tunc tom|)oris poulificcin Romaiium, ut intcrroKa- totaiiKiiic Penlapolin sanctis apo.stolis Pctro cl
rent cum, mancre dcbcrcnt regcs Francoriim
si ila Paiilo tradidit. Revcrso roge Pippino, Aistulphus,
cum pcnc nullins potcstatis osscnt, jam solo rogio diiiii'M-cnariim divino jiulicio siibito pcrcussus in-
noiniuc contcnti. Quiluis Zacharias pontifcx rcsj^on- tcriit. Iiilcrjcclo tcmporc, Dcsid rins in rcgnuni
rogom poliiis illiiin dcborc vocari qui
.sum dodit, Longobardorum succcssit. Conslantiiius imporator,
rcmpnblicam rogerct. Reversis logatis, abjoctoquo r> missisdonis rcgi Pippino siinul organo musico, pa
Childcrico qni tiinc rogiuin nomcn habobat, Franci coin ciim Francis slatiiit. Tcnontc placitum Pippino
pcr consiliiim logatoriim ot Zacharia^ pontificis ch - Rogoin Comp(!n(lio, Tassilo dux Rajovariorum ad
ctuin Pippinum rogcin sibi conslitiiiint : Childcriciis illiim ibi vonit, soqiic
illi in vassallum commisil,
lonsuratus, ct in monastoriiim missuscst. Mox Pip- atquc supor corpora sanctorum marlyrum Dionysii,
piniis, rox Francoriiin facttis, bclluiii in Saxoniain Ru.stici, ot Elciithcrii, siniiil ct siipcr corpora san-
inovit : in qiio Childogariiis oiiiscopus a Saxonibus ctoruin confcssoruin Martini ct Ccrinani juravit nt
occisus cst in castro qiiod dicitiir Witborgh. Victor in oinnibus dicbus vita) sua3 rcgi hliisqiio ojus intc-
Pippinns porvonit usquo ad locum qui Rhiinc dici- gram fidcm cum subditione servarct, Acta sunt h:cc
tur indc rovorsus nuntiatur ci quod Crifo fratcr
:
anno Incarnationis Doinini scptingontcsimo (iiiiii-
cjus diim Italiam intrarc vcllct, apiid Moriviunam quagcsimo oclavo. Omnesqiicmajoros Rajovariorum
occisus cssctjCujusmortcin licct porfidi patria^ adeo iinacninipso.sacramontisjiirationuin obstricti sunt.
doluit. Zacharia pontificc dcfuncto, Stophanussuc- norlcricus jVienncnscm Ecclesiam, hoino siinplex.
cedit. Tunc tcmporis sanctus Honifacius archiopi- rogondam. Post ipsnin^ProcuUisopiscopus,
siiscopit
scopiis Moguntiaconsom regobat Ecclosiam. Pniedi- innoconsct siinplicisnatur;c. Pippinusrcx,
siinililcr
cator vcncrabilis maximain multitudinom rrisoniim ilcrum Saxoniam ingrcssus, firinitates omnos Saxo-
ad Christumconvcrtit: Wilicarius, rclicta Vicnncnsi ^ num obtinuit, multaqiic strage Saxonum populuin
sede, Romam primiim Stcphano
abiit, iliiqnc papno pcrdomuit, in luntuin ut dona annualia ois impo-
notusefficitur: intcrjoclo non nuiitotomporc .Vgau- siierit pcr singulos annos Francis dcfcrrc tria inillia
nimonastoriuin martyruinincurain siiscopit. .\istiil- cquoruin. .\nno Incarnationis Doinini scplingonte-
phusLongobardoruin rcx,nimis pcrfide tostamenta siino quinquagesiinonono natus est Pippino rcgi fi-
donoprjedcccssorumojus beatoPetro collata perru- lius, qucm idem
pater Pippinnm vocari prsecepit.
pit,atque facultatos Roniana^Ecclcsiii^inililibussuis Qui post nativitatom lcrtio anno defunctus est.AVai-
dedit.Hac urgontc ncccssitate, Slephanus papa, in fariusdux Aquitanorum, oinncs facultatcsccclesia-
Franciam auxilium petiturus, ad Pippiniim vcnit. rum Francorum pcrtincbant, in .\qnita-
qua3 ad jus
Carlomanniis qiioque frater Pippini regis consilio nia invasit.Obquam causam Pippinus rex egrcssus,
Aistulphi, nt vulgatur, in eadcin voluntatc conscn- pervcnit usquc ad locum qui vocatur Todoat. Istic
ticnte abbatc ojus ut potitionom .Stophani pontificis Waifarius per lcgalos suos omnia promisit sc reddi-
cassaret, et ipse in Franciam venit. Stephanus pon- turum. Aiino Incarnationis Domini scptingcntcsimo
tifexunctoPippino in regem, duos quoquefiliosojus scxagcsimo, acccptis obsidibus, rex reversus est. At
Carolum ot Carlomannum paritor unxit. B. Honifa- Waifarius promisit, sed ininime perfecit. Revcrsus
cius archiepiscopus in Frisia vcrbum Domini prsdi- C ilcrumPip|)inus rcx ctcumco filiusCarolus plurima
cans, martyrum implovit. Pippinus rex post unctio- calella Aquitanorum cepit, Burbonlis, Cantela Cla-
nem apostolicam,in Italiam cum cxercitu propcrat, riinontis, quod incendio concrcmavit. Pcrvcnitquc
transitumque por civitatom. Viennam faciens, Carlo- usquc adLcmovicas vastandoterramjWaifarium in-
inannum fratrein suum monachum ibi inisit, siinul sequondo. Tertio in Aquitaniam pergcns, Bituricas
cum regina Hertruda : ibi Carlomannus «grotans civitatcmcepit,etcastrumToa'rtis. Quartumin Aqui-
obiit, Aistulphus audito Pippinircgisadventu, clau- taniam pergcns, tcnuit placitum suum Nevornis.
sis prohibitis, cuin LongobardisobviamPipi^inoper- IndeTassilo dux Bajovarium, postpositis sacramcn-
venit. .Sed Pippinus rcx vi insistens bcllando, auxi- tis, postposila propinquitatc (crat cnim nepos cjus-
liantebealoPotro, Itaiiam ingrcssus est; ct remisso dcin regis), ab eodcin itincrc se abduxit, atquc in
pontificeStephano, per Fulradumaliosqucministros Bojovariaiu rcvcrtitur. Rcx Pipjiinus tamcn Aqui-
ad sedem suam, ipse Papiam ubi Aistulphus se re- taniam perambulavit, usquc ad Cadurtium. Anno
• Videtur deesse aliquid.
m CHRONICON. - MTXS SEXTA. i2C
Tncarnationis Domini septingentosinio sexagesimo
A juxta clusasLongobardorum exercitum composue-
sod impetum Francorum sustinerc non valens, Pa-
quinto quintum iter arripuit Aauitaninm, to- in
piam ipse Desiderius refugit. Et pius rex Carolus
nuitque placitum suum Anrelianis. Construxitquc
post Desiderium per apertas clusas veniens, civita-
castrum Argentonium, quod Waifnriiis paulo ante
tem ipsam obsedit. Anno IncarnationisDomini se-
destruxerat, positis ibi ad custodiam Francis. Simi-
ptingcntesimo septuagesimo quarto pius rex Carolus
liter apud civitatem Bituritas, exercitum ad custo-
indeque reversusPapiam cepit, cum
Bomam abiit,
diam disposuit. Facta est tunc temporis synodus,
rege Desiderio uxorem ac filiam ejus thesaurumque
anno Incarnationis Domini septingentesimo sexage- suisquetulit.OmncsLongobardossubogit,
illius sibi
simo septimo, et qunestio ventilata inter Graecoset
captis civitatibus ac direptis universis Italiao. Adal-
RomanosdoTrinitate,et utrum Spiritussanctussicut Desiderii, fuga iapsus, nave
gisus filius ejusdem
procedit a Patre, ita de snncto-
proccdat a Filio, et
Constantinopolim venit.Ordinata Itaiia, rex Carolus
rum imaginibus, utrnmne fingcndn?, an pingcnda) in Franciam revertitiir. Interim duin rox in Italia
essent in ecclesiis. Scxtum iter faciens in Aquita-
essct,Saxoncs ad pra3sidia Francoruin cum exercitu
ninm munitissinia loca plurima cepit, et usqiu^ Gn-
cxcuntes obsidentesque quoddam castellum Buria-
ronnam porvonit reversiis Biturions, logatos do
:
U burg, quamdam ecclesiam concremare a foris ca-
mortePnuli Romnni pontificis ncoepit. Septimo ili-
stello voluorunt,quam sacravornt bentus Bonifacius
neri in Aquitaninm por Vionnam transitum facicns,
martyr.Subito autem apparuoriint diio.juvones mi-
ubi tunc Viennensem episcopatum post aliquot annos
ra) claritatiset candoris,videntibus tam Christianis
Bertorico cuidam ex familia Ecclesins dodit, usque
quam paganis qui ipsameccle-siam defendere vide-
Sanctonas porveuit. Capta est mater Wnifnrii et so-
bantur. Horum aspoctirterribili perterriti Saxones,
rores ejusacneptes. Sic rex usqucGaronnamcuneta
in fugam versi sunt, sicque castrum illud ab obsi-
diripuit inde iterum interposito tempore simul
:
dionc liberatum. Rex Carolus,ut pcrvonit ad locum
cum Bertruda regina in Aquitaniam transiens, apud Saxoniam
qui dicitur Ingilinham, quatuor scarasin
Petragoricas Waifarium ducom intorfocit.Inde post
dirigit,qu;e Deo auxiliantevictricesexstiterunt.Rex
victoriam Sanctonas rediit, ubi roginam dimiserat,
gloriosus Carolus castrum Sigiburgum in Saxonia
et gegrotare coepit inde orationisgratia ad sanctum
:
cepit, Ercsburgum super Wisaram fluvium, in loco
Martinumvenit. Adsanctum Dionysinm quoque per-
qui diciturBrunisberg, reaedificat. Sicquc Franci
veniens, octava Kalend. Octob. nnno Incnrnationis
utramque ripam, fugatis et partim occisis Saxoni-
Domini septingentesimo sexagesimo octavo obiit :
bus, obtinout. Gloriosus rex Carolus usqae Oboa-
regnavit autem post diem unctionis suse octodeciin
p criim fluvium Snxoninm aliasque gentes peragrans,
annis pnulo amplius. Gloriosi filii illius Carolus et
recepit obsidibus, in Franciam rediit. Audito quod
CarlomannusinregnumFrancorum elevati sunt.Ca-
Rothaugnudus Longobardus in perfidiam versus es-
rolus in Novioma civitate, Carlomannus Suessionis.
set, Italinm iterumropotiit,septingontesimoseptua-
Carolus rex in Aquitaniam contra Hunoldum rebel-
gesimo sexto anno Incarnationis Domini.Occiso Ro-
lantem ingressus est. Misitque legatos suos ad Lu-
thaugaudo,Forojulium, Tharavisium, atque alias ci-
pum Wasconum ducem,et inde adductus est supra-
vitates in ditionem suam recepit, easque Francis ad
dictus Hunoldus, una cum uxore sua'^Bertha regina,
per Bajovariam perrexit in Italiam. Anno Incarna- custodiam permisit.Horesburgum castrum Saxones
tionis Domini septingentesimo septuagesimo primo. invadunt et destruunt.Scd cum pra^pararentmachi-
Carlomannus defunctus cst in villa quae dicitur Sal- nas et potrarias, atque cletas, ut allerum castrum
montiacus, pridie nonas Decembres. Uxor vero pra3riperent, vidcntibus advcrsariis, apparuerunt,
illius cum aliquibus Francis ingressa est in Italiam. in modum scuti, duo globi flammantes supor eccle-
At nobiliorcs Franci cum episcopis et comitibus siam qua3 in ipso castro crat. Qua visione pavefacti
glorioso rcgi Carolo secommiserunt. Gloriosus rex Saxoncs, rolinquentes universam pracparationem
Carolus Ardurmensul fanum Saxonum penitus dc- suara, ita fuga lapsi sunt, utmutuosc gladiis conci-
struxit ubi cum exercitus gravi siti laborarot, me-
:
deront. Rex gloriosus Carolus iterum Saxones ag-
dio die subito ex quodam torrcnte largissimaj aquao D gi-cssus, firmitatesque illorum omnesoblinens, quo
emanaverunt, qua3 sufficerent cunctoexorcituiet ju- Lippia consurgit,omnia peragrnns, univorsnm Saxo-
mentis eorum. Anno Incarnationis Domini soptin- niam recepit, et reaedificato Heresburgalio castro
gentesimoseptuagesimoquartologatusRomannD Ec- super Lippiam, Saxones cum uxoribus ot infantibus
clesia) Petrus ab Adrinno pontifice ad gloriosum baptizatos in fide sibi conjunxit, et placitum gene-
Carolumvenit etquia itinora terra; prseclusaerant
:
rale tam ex Francis quam ex Saxonibus cele-
a Longobardis, navigio usque ad portum Massilige bravit ad Paterbrunnam. Witichingis cum quibus-
venit, postulans auxilium contra Desiderium Lon- dam Saxonibus rebellis in Northmanniam trans-
gobardorum regem.Piusrex Carolnsusque Gonuam fugit, auxilium ab eis contra Rogem gloriosum
venit divisoque ibi exercitu suo, partem niisit per
: Carolum postulans, baptizntis Saxonibus et inge-
Alpes Cottias, per juga Gibennica, id est per
et nuitate et alodo fidei firmitas roborata si amplius
montem quem accolae Cenisium vocant, qua3 latera amissa Christianitate in perfidiam relaberentur
apcriunt in agros Taurinorum. Desiderius rex tunc . Gloriosus rex Carolus pascha celebrato in Aqui-
t-27 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSI 128
tania, in villa qnsD diciUir Cassinoprilo soplin- A lcntissinuispcxCarolussuperAlbiamnuviumponles
gontosimo si'|)tiiagcsimo octavo anno Incarnationis conslituit, cl in capito pontis cx ulraqnc partc jcdi-
Domini Ilispanias ingreditnr. Nam antca, adhuc in ficavitcastra; atqucSclavos, quorumvocabulumest
Saxonia positus, recepcrat logationem Sarracena- Wlizi, pordomuit. Ilabebat autcmjam Sclavos, quo-
runi,in qua fuit Il)inalaril)US,ol
filius, Dcvisfoxi,qui rum vocabula sunt Swrbi, iiocnon ot Abotriti : ho-
Latine dicitur Joscpli. Dostructa igitir Pampilonia, ruin princcps cral Wtizam. Avarorum gons ofi^ora,
apud CaDsaraugustam^exercitum tam ex Durgundia linibus Bajovariorum infostissima, ccclosias oppi-
quam ex Bajovaria provincia, Soptimania atque da(|ue circa finos suos immanissime depopulans at-
Longobardia oonjunxit, acceptis obsidibus dc Ibini- quc (icvastans, mclu pii ct gloriosi rcgis ac timore
laram do Abutauro, aliisquc Sarracenissubjuga-
ot exorcitus illius, dimissis firmitatibus suis ct praj-
tisNavarris et Wasconibus, in Franciam rcvcrti- sidiis, fuga elabitur, ac pristinam posscssioncm re-
lur". Orandi gratia Romam post aliquol annos in- linquit.Anno Incarnationis Domini scptingcntcsimo
grcssus ab Adriano pontificc filins ojus Pippinus ex nonagosimo sccundo. Fclix Aurclianus cpiscopus
sacro fonto oxcipitur, at(|uodno lilii ojusrogosini- hitroticus dcprohonsus adoptivum, non proprium
tiati sunt. Mcdiolani ab Tboma"cpiscopo
filia ejus Filium Dei Dominum noslrum Jesum Christum do-
Gissa baptizata,ctcxcepta septingontesimo ocloge-
b gmatizans^quiadpracsentiam Adriini pontificis Ro-
simo tcrtio anno Incarnationis Domini. nihlegardis mani dcductus, h.Trcsim verbis solummodo abdi-
rcgina pridio Kalond. Maii vigilia Asccnsionis Do- cavil. Syiiodus itorum facta contra supradictam
mini in villa qua) dicilir Thoudonc, moritur. ha^rosim in Francanofurl, logatis apostolic;e sedis
Tractum est igitur bclUim Saxonuni pcr spatia pr;csidentibus, Thcophylacto et Stephano episcopis
annorum,cum in porfidiam sa}po rclabcrontur, for- auotoritatc sanctorum Patrum, convictus et dam-
lissimo rcgo cuin Francis penc eos subinde usquo cum orrorc suo, pcrpctuoque
natus cst itoruin Felix
ad internecioncm obtorcnto (Rhegi.no. Ilb. n. An- L''gdunum rolegatusost qucm fcrunt
exsilio apiid :
««/.). Witigingis et Albi cum sociis, qui diu Saxones in eodem ipso suo errore mortuum. Sod pscudosy-
ad rebellionem permoverant, per obsides rccepti, nodus quam Soptimam Graici appellant, pro a.d-
atque eis benignissime a pio rego pci-fidia indulta, orandisimaginibusabdicata pcnitus.Tudun princeps
in Attiniaco baplizati maximam paccm regioni con- Avarorum ad piuin regem Carolum se contulit, et
tulerunt. Arichisus, duo Beneventanorum, rege Ca- cum populo suocredens, baptizatus, muncribus re-
rolo apud Romam posito, cum niagnis munoribus giis donatus, fidelis rediit scd et Ilerricus Foroju- :
Romolduin filium suum inisit, postulans no infra du- licnsis dux, civili bcUo intcr se ct victis ct occisis
catum Benovontanorum introiret. Sod cum esset
p Avaris, misso Wonomiro Clavobringum gentis Ava
idem Arichisus suspectae fidei gloriosus rex Benc- rorum longe retro temporibus quietum spoliavit,
ventum proficiscitur. Ad cujus adventum dux Ari- ablatisinde thcsauris multo illuc tcmporc collcctis,
chisus, relicto Bonevcnto, Salcrni sc rochisit, me- quos pio rcgi Carolo postmodum misit. Et illc Deo
tucns videre faciem regis, duos filios obsidcs dcdit, gratias rofercns ad mcmoriam sanctorum apostolo-
Romoldum Grimoldum, quem adhuc secum reti-
et rum, partcm indc partem ofTicialibus rcgni
misit,
nebat cummaximismuncribus. Sic, obsidibusrecep- ct ecclesiis distribuit. Adrianus papa obiit scptin-
tis,pius rcxCarolus revcrtitur, obstrictisjuramento gentesimononagesimosextoIncarnationisanno.Mox
Beneventanis, cum pontifice Romano sancto pascha ut Leo in ojus locum successit, missis legatis ad
celebratoThassilonisduciBajovarioruminsupcrmis- pium regeni Carolum, claves confessionis sancti
sisreceptis, cujuspcrfidia nota passim vulgabatur : Petri simul et vexillium Romanaj urbis direxit. Pip-
interjccto tempore undique cxercitibus rogiis Thas- pinus rcx a patre in Italia constitutus, in Pannonias
siloconstrictiis,adconventumpublicumFrancorum, cumcxercituproficiscitur,ac,victorrediens, partem
aliarumque gentium subditione eorum jam posita- thcsaurorum qua) remanserat ad patrcm defert.
rum, in villa quae dicitur Ingilena, aut volens, aut no- Barchinona civitas, qua^ a Francis desciverat, per
lenSjOCCurrit ;inmedioposituscum criminaliaeiob- Zatum Sarracenum rcstituitur. Nam idem ad pium
jicercntur, et ipsc pcrjuria sua publicc fateretur, D regcm venions, una cum civitate Someth tradidit.
damnatusipsccumfiliosuoThcudoneadmortem cst. Ludovicus filius magni principis Caroli,in Hispaniam
Sedclementiapiissimeregiseivitaconcessa,tonsura- mittitur, et cum eo Abdella Sarracenus filius Zathi-
ti inmonasterium poenitentiam acturi recluduntur, binmauge regis, quia frater pulsus Mauritania pio
etaliquot Bajovariarum inexsilium properfidiadire- regiCaroloscconimiserat.PorroPippinusaliusfilius
xit.Grajcicum Longobardis pugnam incunt, similiter ad disponcndamltaliamconstituitur.Norluidi,trans
etcum AvarisetFrancis qui in Italiacommancbant Albiam sedentes,legatos regios qui tunc ad justitias
similiter inter Bajovarios et Tauros in his omnibus
: faciondas cum eis versabantur, comprehendunt :
victoria penes Francosfuit. Iteruni Avari cum Ba- quosdam ex eis occidunt, quosdam ad redimendum
jovariispraesidentibusFrancis cum pugnarc dispo- retincnt. Deinde contra Trassucconem ducem Abo-
nerent, strage valdissima caesi, maxima pars eorum dritorum et Heburisum legatum Francorum, aciem
fluvio Danubio intercepta, ibique necata est. Excel- dirigunt. In eo loco caesa sunt ex Nortluidis qua-
PampiloniaemurosadventuCarolicorruissescripsItTurpinusarch. c. 3,deVitaCaroliMagnietRolandi.
129 CHRONICON. ^TAS SEXTA. 130
tuor niillia : caeteri pacem petentes seipsos dedide- A liuminecclesia beati Petri apostolipraesentepopulo
riint. Viennensem tunc temporis Ecclesiam,Ursus : manus imponens, jurejurando invocato sanctaeTri-
AdoLugdunensem Ecclesiam regebat.Post Adonem nitatis nomine videntibus et audientibus omnibus,
nepos ejas Ikluinus paululum Lugdunensem Eccle- satisfecit sc conscium non esse criminis unde falso
siam non episcopus tenuit : et abscedens Lirinis culpabatur. Eodem die reccptus est Zacharias lega-
insuUe monasterio monachalemconversationem sus- tus ab Hicrosolymis revertens, simul et cum ipso
cepit, PostUrsum, nimi<c simplicitatis episcopum, patriarcha) lcgati, cum clavibus sepulcri Domini, ci-
Wlferi quem Wltrciam
patrio nomine appellarunt, vitatis quoque ac montis Oliveti deferentes etiam
Bajovarius Vicnnenscm episcopatum suscepit. vexillum urbis. In dic sancto nativitatis Domini ante
[799]Porro Lugdunensem Leidradus vir saeculari confessionem Petri apostoli, cum gloriosus rex Ca-
dignitati intentissimus, et honori reipublicse utilis, rolus ab orationc surrexisset, Leo pontifex capiti
rexit Ecclesiam Viennensem Wlferi annis undecim. ejus coronam imposuit sicque ab universo Romano-
Constantinus imperator a suis captus et excsecatus rum populo acclamatum est Carolo Augusto a Deo:
est.IrenamatcrejusimperatrixConstantinopolircsi- coronato, magno ct pacificoimperatoriRomanorum,
densoctoannospostimperavit.Hyecadexcellentissi- vita et victoria. Perfectis laudibus, a pontifice more
mum regem Carolum legationem pro pace servanda q principium antiquorum adoratus est, atque ablato
misit. SlellaquffiMartisdicitur, eoannoamcnseJulio patritii nomine, quod primum in eadem urbe acce-
usque ad aiium mensem Julium videri non potuit. peratjlmperator ct Augustus appellatur. Ad missas
Baleares insulae a Mauris et Sarracenis depr;cdata) pontifex ingreditur cum clero suo.
sunt. Iladefons rex Galiici.^B et Austrise, pracdata Carolus imperator primus ex gente Fran-
[800]
Olisipona ultima civilate Ilispania), victoria3 insi- corum, annis quadraginta quinque. Hic postquam
gnia, multas loricas, mulos, captivosque Mauros, Romam ingressus imperatoris et augusti nomen
glorioso regi Carolo per legatos misit. Romani anno sumpsit, jussit eos qui pontificem Leonem tam in-
Incarnationis Domini septingentcsimo nonagesimo honeste et indccenterdeponendo contumeliaverant,
nono, Leonem pontificcm, scptimo Kalend. Maii, le- sibi exhiberi, et qusestione de eis habita, lege ro-
tania majorc, captum excascaverunt, ut fertur, lin- mana, ut rei magestatis, capite damnati sunt. Pro
guamque ipsius praeciderunt. Positus itaqueincu- quorum tamen vita papa et pontifex benignissime
stodia, per murum noctu aufugit ad ecclesiam intercessit ; cujus precibus imperator eis vitam et
beati Petri, ubi tunc fortc legati Francorum ad- membra perdonavit : in exsilium tamen pro facino-
erant : inde primum Spoletum deductus, ac deinde ris magnitudine pulsi sunt. Hujus factionis princeps
ad gloriosum regem Carolum in Saxoniam in loco Paschalis Nomenclator exstitit. Privatis et publicis
quidiciturBadrabunne, ibiquehonorificesusceptus,
G rebus dispositis, septimo Kalend. Maias Roma pro-
atque cum eodem honore Romam remissus. Ava- fectus, Spoletum venit. Factus est terncmotus, pri-
rorum gensin perfidiam rclapsa, Herricum ducem die Kal. Maii hora noctis secunda, qui pene totam
Forojuliensem apud Tarsaticam Liburniaecivitatem, Italiamconcussit,in tantura uttectunibeatiapostoli
insidiis circumventum opprimunt. Pauli,cum suis trabibus magna ex parte decideret,
Geraldus quoque Bajovarige pra;fectus, commisso et urbes atque montes in quibusdam partibus rue-
prjelio cum Avaris, occiditur. Sed Baleares insulae, rcnt. Hic terra;motus et in Galliis et in Germaniis
quae a Mauriset Sarracenis depraedatae fuerant, ac- multa loca ctiam concussit. Pestilentia quoque im-
cepto a Francis auxilio et ipsi sese dediderunt. Bri- manis propter mollitiara hyerais facta est. Elephas
tonum signa arma ducum nominibus illorum in-
et cuni aliis donariis a rege Persarura Aaron Arairali-
scripta per Widonem Marchensem, qui totam Bri- nuni imperatori per legatos mittitur. Capitur Bar-
taniam perlustraverat, eamque in deditionera chinona civitas Hispanige biennio obsessa, ejusque
acceperat, glorioso regi Carolo delata sunt, tota- prgefectus Zatuscum plurimis aliis Sarracenis. Et
que Britannia tunc primum Francis subjugata est. Theare similiter civitas capta et intenta,
in Italia
Gloriosus rex Carolus reliquiarum benedictionem atqucRosclmus pra^fectus etiam ipsiuscomprehen-
de sepulcro Domini a patriarcha Hierosolymitano D ditur.Unaque die Zatus et Roselmus ad praesentiam
suscipiens, maxima dona per Zachariam presbyte- imperatoris deducti, in exsilium retrusi sunt.
rum Hierosolymis ad sancta loca remittit. Leutgar- Irenc imperatrix ad iraperatoreni Carolura iteruni
disregina Turonis, pridie Nonas Junias defungitur, raisit pro pace inter Francos et Graecos firraanda.
ibique sepelitur. Post haec eximius rcx Carolus Ita- Hortona civitas in Italia in deditionera dccepta Lu- ;
liam ingreditur, orationis gratia Romam profectus : ceria quoque frequcnti obsidione fatigata, et ipsa in
cui occurritduodecimo ab Urbelapide Leo pontifex deditioneni venit. Winusus,qui Spoleti praesidio prae-
eumquecum summo honore suscepit dccima octava erat,adversavaletudinefatigatus, et obsessus a Gri-
Kalend. Decembr. Per septem itaquc dies opcram nialdo Benevcntanorum duce, capitur. Qucm tamen
dedit, ut ea quaj perperam ibi acta fuerant, nuda- honoriflcetenuit,etpostmodumira peratorireddidit.
rentur. Sed et Leo pontifex de objectis sibi crimini- [803] Circa palatiuni Aquisgrani, anno Incarna-
bus diu agens, cum jam criminatores refellisset, tionis Domini octingentcsimo tertio, terra^motus
ambonem conscendit, et super sanctum Evange- factus est ; inde mortalitas subsecuta. Irene ab im-
131 S. AF)()MS ARCIllKiMSC. VIKNNENSIS 132
pcrio deposita, ot Nicophorus iiiiperalor Cunslaiili- A biio .suijjocluni sihi cynihalum tiiiniro faciohant
nopolicroatus, qui lejjatossuos unacuni legalis im- additis in eodein ojusdom numeri equitihus, qui per
pcratorls Caroli rcniisit. Nani iinperator Carolus duodecim foncstras coinpletis horis exibanl, ot im-
Jesse opiscoi)Uin Anihianonsoni, ol Elinijjaudimii pulsu ogrossionis su.t totidcm fenestras qua) prius
coniiloni Conslantinoi)oliin diroxorat. Suscoporiiiit orant aporta^, claiulchant, nccnon ct alia multa in
autoinloi^Mti .Nicopiioriiinpcratorisopistoian) iiiscri- ipso Iiorologio orant mira. Tunc tom|)oris delata
ptani, de Foederc pacis sicque tali pacto Conslanti- sunl ossa hcati Cypriani a Carthagine, cum rcli-
nopolini reversi sunt. GolVidus rox Danoruin pro- quiis hoatorum Soillitanorum martyrum, Serati
niisit so priniuin ad collo(iuiuin iniporatoris voiilu- sociorumquo ojus, ot posita suiit in ccclcsia heati
runi": scd consilio suoruni torritus, por logatos ini- Joannis |{aptist;e in civitatc Lugduncnsi. Sarraceni,
pcratori quod voluit mandavit iniperalor onines
: Sardinia pulsi, priniuin cum Sardis prKlium com-
Saxones qui trans Alhiam ot iii Wihmhodi hahita- misorunl, amissis trihus miUihus suorum, in Corsi-
bant, cuin muliorihus ot inraiilihus transtulit in cam dirocto cursu porvoncrunl, ihiquc cum classe
Franciain. cui Burgariuscomes proBerat,decertanlcs,aut victi,
[804] Anno Incarnationis Domini octingcntesimo aut fugati sunt, amissis tredeciras navibus suis, et
quarto, Leo pontifex Romanus in Franciain vcnit, „ pluriniissuorum interfcctis. Godefridus quoquc rex
Rhemorum civitate impcrator Cari
suscoptus : Danorum Ahodritoscum oxorcitu trajicicns, licet
in
siaco villa nativitatom Domiiii cum oo colohrom Hrasooiiom duccin Ahodrilorum loco populisset,
duxit, deinde Aquisgrani, ct donatum magnis mu- aliumque ducemdolocaptumpatibulosus pendisset,
nerihus per Bajovariam ire volentcm doduci lecit magno tamen copiarum suarum delrimento rever-
usquoRavciinam. Causa adventus ojus fuit, quia im- sus est. Amisit enim ihi filium fratris sui Raginol-
peralormisorat ad oum pro rci voritatoinciuironda, dum,qui in oppugnationecujusdamoppidi cum plu-
si, quod fercbatur, sanguis Christi in civitatem rimis Danorum primoribus interfcctus est. Filius
Mantua fuissct repertus. Acceptaigitur pontifoxoc- autem imperatoris Carolus in Linones et Smeldin-
casiono, in Longohardiam quasi pro inquisitione cos, qui ad Godefridum defecerant, exercitum cui
exiit, inde usquo ad iinpcratorem pcrvciiit. Thoodo- prajcrat, quanla potuit celeritate, transposuit. Po-
rus Capuanus princcps Huunorum propter iufesta- pulatisque circuinquaque corum agris, transito ite-
lionem Sclavorum ( erat enim idem Christianus) rum Albia fluvio, incolumi exercitu in Saxoniam se
locum sibi dari ad hahitandum intor Sahariam el rccepil.Sed Godcfridus destructo cniporio quod in
Carnutum ah impcratdrcpostulavil. Quomimpcra- Occani littorc conslitutum lingua Danorum Relic
tor bonigno suscepit, cl precibiis ejus annucns, dicehatur,translatisquc inde negotiatoribus, soluta
muncribus donatum redire permisit. Imperator in- classc ad portum qui Liesthorp dicitur, cum uni-
ter iilios suos rogna dividi, ul sciret quisquo si su- verso exercitu suo vcnit ihi per aliquot dies mo-
:
perstes osset, quam parlcm tuuri ct rL'goro dohuis- ratus, limitom regni sui qui Saxoniam respicit vallo
set. Testamentum indc factum ct jurcjurando ah munire constituit, ut ah oriontali inaris sinu, quem
optimatibus Francorum conlirmatum, Lconi papic illi Hostharsaltia dicunt, usque ad occidentalem
missus, ut maiiu sua subscrihoret. Anno Incarna- Occanumtotam Egidorefluminisaquilonalcm ripam
tionisDomini octingontesimo sexto, classis a Nice- muninicnlo valli protogorel, una lantum porta di-
phoro imporatoro, cui Nicota patricius prieerat, ad missa, por quam carra ot cquites emitti rccipique
recuperandain Dalmatiam mittitur. Eclipsis lunic potuissent. Nordanimbrorum rexEardof regno pul-
quarta Nonas Soptembris iuit,stante sole in deoiina susBritannia3,Novioinagiadimperatoremvenit;inde
sexta parte virginis : luna autem stahat in decima Romam proficiscitur, cum legatis postmodum impe-
sextapartcpiscium. IpsoannopridicIdusFcbruarii, ratorisct pontificis in regnum suuin reducitur. Re-
luna decima septima stella quse vocatur Jovis visa est verlcntihus legati, Adulphus, natione Saxo, diaco-
transire per eam.TcrtioIdusFehruariasfuiteclipsis nus Lconis pontificis a piratis capitur. Ctcteri sine
solismediadie,stanteutroquesidereinvigesimquin- periculotrajiciuntur.AdulphusinBritanniamreduc-
ta parte aquarii.Uno codcnKiucannotcriunaobscu- D tus, aquodamredcmptus,Romamreversusest.Tras-
rataest,et sol semel, et acies mirae magnitudinis vi- co dux Ahodritorum coUccta valida manu, a Saxoni-
S3e.Ratbcrtusmissus impcratoris, qui deOricntcre- bus etiam auxilio accepto, vicincks suos Scovos, qui
vertebatur, una cum legatis rogis Persarum dcfungi- WUzidicuntur,aggrossus, fcrroclignivastat:Senel-
tuf. Muneraautemhujusmodi sunt, qu;elcgatiimpe- dingorum maximam civitatcm cxpugnat atque his :
ratoridctulerunt, papilionem ct tcntoria atrii hissi- successibus omnes qui ab eo defecerant, ad suam
na, vario colore, simul cum funibus pari ordine dis- societatem reverti coegit. [809.] Synodus magna
tinctis; pallia serica inulta ct pretiosa,balsamum et Graniaquis congregatur, anno Incarnationis Domini
odores alque unguenta ( Regino de Annal.J. Sed et octingentcsimo nono, in qua synodo dc processione
horologium aurichalco artemcchanica mirifce com- SpiritussanctiqUcCstioagitatur, utruin sicut procc-
positum, in quo duodccim horarum cursus ad clc- dit a Patrc, itaprocedat a Filio. Ilanc qujestionem
psydram vcrtcbatur, cum totidem a^rcis pillulis Joannes monachus Ilierosolymitanusmoverat, cum
quaj ad coinpletionem horarum decidcbanl, ot casu regula et fides ecclesiastica firmot Spiritum san-
133 cHRONicoN. — .*:tas SEXTA. 134
ctum a patre et Filio procedere, noncreatum, non A ventu advocato Aquisgrani, Ludovico filio suo regi
genitum, sed Patri et Filio coaetcrnum et consub- Aquitanico impcrii coronam imposuit, et imperalis
stantialem. Nomcn autem processionis a Patrc ct nominis sibi consortem fecit. Bernardum quoque
Filio in Apocalypsi ita apertc cst positum : « Et os- nepotcm suum filiuin Pippini Italiaa praefecit et
tcndit miiii (haud dubium quin angclus) flumen regem appcllari jussit. Concilia quoque in quinque
aquJB vitae splendidum lanquam crystallum, proce- partibus regni sui ad corrigcnda quie nccessaria
dens de sede Dei et Agni. » In eadcm etiam synodo forcnt, fieri constituit Moguntiaco, Remis, Turonis,
qusesitum est ct vcntilatum dc statu Ecclcsiarum et Gabillonc, Arelate quid statutum fuerit, in archi-
;
ordinc singularum, cujusque convcrsationis ctiam vis Ecclcsiarum vel palatii invcnitur. Imperator
clerici esse debent.Trasco,dux. Abodritorum,in em- Carolus, vir omni dispositione imperii strenuus,
in
porio Relic pcr dolum a comitibus Godcfridi interfi- ditatato imperio et pace Francis usquequaque com-
citur, et Aureoius qui Nicomarci» Ilispaniae atque posita, anno Incarnationis Domini octingentesimo
Galliie trans Pyrenseum contra Oscam ad Caesarau-
scxagcsimo tcrtio Aquisgrani moritur, ct sepelitur
gustam rcsidebat, moritur et Amoroz ministcrium
:
decimo tcrtio anno postquam impcrator acclama-
ejus invadit, et ad castellum ipsius prassidia disponit tus est, simul omnes annos quadraginta quinque et
quiadimperatorcmtransitumcumsuisfacerevoluit,
B eo amplius regnans. Bernardus Vicnnensus episco-
sed intcrvenientibus causis, rcs infccta remansit. pus crat, ct Lcidardus Lugdunensis, qui initio im-
Pippinus rex Italia), periidia dncuin Vcneticorum perii Ludovici imperaloris Suessionis monasterii
incitatus, Venctiam bcllo terra mariquejussit appe- locum petiit, et in loco ejus Agobardus ejusdem Ec-
tcre :-su]jjectaque Vcnetia, ac ducibus ejus in ditio-
clcsise chorcpiscopus, consentiente imperatore et
nem acceptis, eamdciii classcm ad Dalmatia; littora
universa Gallorum episcoporum synodo, episcopus
vastanda misit. Sed cum Paulus Ce;ihalcnia3 prx'fe- Quod quidam defendere volentes,
substitutus cst.
ctus cum Orientali classc ad aiixilium Dalmatis fe- dixcrunt eumdem venerabilcm Agobardum atribus
rendum atlvcntaret, rcgia classis ad propria regre- episcopis in scdc Lugdunensi, jubcnte Leidrado,
ditur. G^odcfridus rex Danorum a quodam suo satel- fuissc ordinatum. Scd canonica auctoritas est, in
iitc interlicitur, ct Ermingus lilius fratris cjus in
una civitatc duos episcopos non esse, nec vivente
regno succedit. Et Pippinus rex Italise octavo idus episcopo succcssorem sibi debere cligere.Acidcirco
Julii, anno Incarnationnis DominicK octingintesimo
illa quacunque causa regulse Ecclesiae praeteriri in
dccimo dcfungitur. ImpcraLor Francorum Carolus, tanto ordine fixa) non debent.
cum Niccplioro Constantinopolitano imperatore pa-
[815] Ludovicus imperator, Caroli imperatoris
ce facta, Venetiam recepit. Ambulaz Cordubensis filius, regnavit annis paulo minus octo et viginti,
p
Hispania3 rex cum imperatore paciscitur, et Abdera amator totius pietatis et religionis, omnem ordinem
nium filium cjus Amaroz Cajsaraugusta pellit, et ecclcsiasticum pio studio cxornans. Ilic ingressum
Oscam intrare compellit. Eclipsis solis et lunai bis imperii secunda et placida quicte habuit: porrofinis
eo anno fit: solis, septimo Idus Julias, et pridie Kal. cjus multis incommoditatibus et adversitatibusfati-
Decembris lunae, duodecimo Kalcnd. Julias, et
;
gatur. Ilic inter alia mirifica ct nimis honoranda
dccimo septimo Kalend. Januar. Corcica insula a opcra sua in omni imperio suo, sive in Gallia, sive
Sarracenis vastata. Pax sequcnti anno inlcr impc- iii in Italia, legatos dedit, qui paupe-
Germania,sivc
ratoremet HermingumDanorumregemcomponitur. rum opprcssorum justitias diligcnter qusererent
et
Pharus magna qua) ad navigantium cursusconstitu- et singulorum necessitatesad plcnura audirent.Epi-
ta, non longe a Bolonia civitate maritima fucrat, scopales ctiam synodos proptcr reintegranda san-
restauratur, ibique nocturnus ignis accenditur. Ca- ctorumPatrum statuta,et Christianarum regularum
rolus major fiIiusimperatoris,priedie Nonas Deceni- observationem ubique fieri decrevit. Sed ejus piis
brias,anno Incarnationis Domini octingentcsimo studiis malignorum insidife impedire plerumque
decimo primo dcfungitur. Nec multo post Ilermin- moliuntur. Nam longa quies perfidiam, perfidia re-
gus Danorum rex moritur. In ejus loco Dani sibi beUioncm, rebellio discrimen imperii pariunt. Huic
Herioldum ct Raganfridum regesconstituunt.Impe- D piissimoimperatori exHermengardereginatresfilii,
rator Constantinopolitanus Nicephorus post multas quorum primogenitum Chlotharium, primo Ca3sa-
et insignes victorias, commisso praelio in Moesia rein,deineconsortemimperiiadscribit:cuiet Italiam
provincia cum Bulgaris, moritur. In ejus locuni ad regendum commisit: Pippinum,Aquitaniaeregem
Michael gener cjus imperator crcatur cujus legati :
facit : tertium Ludovicum Bajovariis regem consti-
Aquisgrani ad imperatorem Carolum missi, laudcs tuit. Cum igitur omnis potestas Francorum sub mo-
more suo dixerunt, imperatorem ct Basilium illum derato otio studcret,et regimen vicinisgentibusim-
appellantes. Et pacislibcilo ab imperatorc acccpto, poneret, quidam tantain spem boni non ferentes,
et denuo a Leone papa Roma3, rcversi sunt. Grimal- uxoremnoininc Judith dilcctam imperatori factione
dus Beneventanorum dux eo modo paciscitur, ut sua abripiunt, eamque ex latere viri in Aquitaniam
viginti quinque millia solidorum auri a Beneven- sub custodia transponunt. Quae licet ad viri thorum
tanis annuatim Francis solverentur. Anno Incar- redierit, cbuilicns tamen quorumdam malitia non
nationis Domini octingentesimo terlio generali con- quievit.Quoe usque adeo crevit ut una cum pontifice
138 S. ADONIS ARCFIIEPISC. VIENNENSIS 136
Uomano non soluiii proceres regni, sod otiain natos A Fontancticuin cos concital. Juncti duo adversus
cjusadversus iinpcratorem permoverit. Nam ab eo unum, heu omnibus! Christianis lamentahile belluin
univorsus populus dcficicns, ad filios cjus sc trnns- ctsocialc ac civilc conferunt. Non armis dissimiles,
lulit : ipsc tontus sul) cuslodia, indccontcr rocludi- nou haiiitii !,'cntis distincti, solum castris ol)Vcrsi.
tur, ac arma ci auforunlur
uxor ipsius in Ilalia
:
Fi'oncorumiiinumcrus|)opuiusacic gladii fcritur, ct
scrvanda coinmittitur. Sed nutu divino post tot olim gentibus caeteris formidabilis, in vulnere suo
advcrsa secunda succedunt. Populi vcrsi ad pocni- bacchatur. Crucntavictoria duobustamen fratribus
tcntiam causa faoli in niciius cominutnnt, cumdcm insoribitur. Tcrtiusolnbitur, atquoAquisgrani in rc-
ipsum inipcratorcni in lionorc prisLino roponunt, ct giam tandcm se reccpit. Gloriosus dcindo rcx ntque
pristina dignitate revestiunt. Filii quoque ejus pro inclytus juvcnis Carolus, non longc post, impigre
commisso vcniain oxposcunt, Chlotario jain impcra- unacuin fratre Ludovicoremcoeplamaccelerat: at-
tori, ut cxtra Italiam, nisi jubentc piissimo patrc quo Lotharium fratremimperntorcmab Aquisgranis
ejus,nullo pacto procodcrct inducitur.Sod variantia tcrrcnt, Qni nimia cclcritatc unacum uxore acfiliis
tempora nunc advcrsa,nuncprosperaminantur.Pip- usque Lugdunum ac Viennam progrcditur. Ibi rece-
pino his dicbus deniquc inortuo, ad componendam ptiscopiis, aliquantuluinsubstitit.Etdiscurrentibus
Aquitaniam una cum uxorc qunmjam rcccptnm ha- g logntis ad colioquium, trcs fratrcs in insulamquam-
habebnt,etex quainclytum filium Carolum susccpc- dain Toduana) vcniunt : ibi sub quodam pacto impe-
rat,cumexcrcituingrcditur ;quiacontra voluntatem rium intcr se dividcrc staluunt. Sic Lotharius impe-
cjus,Aquitani filium Pippinumnomine rcgcmsibi fe- rator in superiorem Franciam revertilur. Diviso
ccrant. Cum illic csset impcrator Ludovicus, cx pri- postmodum impcrio, unusquisque corumadpartem
mo malriinonio,Ludovicus tertius filius cjusjam pa- suam rcgcndam ct disponendam progreditur. Non
tri iterum adversus, primos Gcrraaniae perfide sibi multo post Lotharius filium suum Ludovicum, quem
jurarecompellit. IIoc misso impcrator accepto,com- in Italia rcgem fecerat, ut impcratoris nomen sorti-
misso Aquitnni;e regno mnjoribus Francorum cl in- retur, pcr Drogonem patruum Roinam mistit. Cui
clyto Carolo filio suo rege Aquitanisdato, uxorcque Sorgiusjam tunc pontifox coronain imposuit, accla-
sua gratissima ibi dimissa, ocius ipse occursus filio in manlc univcrso populo, imperator ot Augustus est
Germaniasexercitussui copiastransponcnsingredi- salutntus. Lotharius imperator infirmari seconspi-
tur. Ibi pacem rcgni aliquibusdicbus disponens, nd- cicns, rcgnum inter filios dividit, Carolo minori
versavalctudinefatigatusdiemclausilultimum nnno Provinciam pnrtem Rurgundise: Lothario mcdio
et
ab Incarnatione Domini octingentesimo quadrnge- filio sedcm suain Ludovico imperatori Italiam con-
:
siino.Corpus ejus ab cpiscopo Drogone fratre cjus signnrc jubet. Ipse vero in Prumiac monasterium
Ov ol
exalin fr»ni iii*i cininl oi n i^ifininpilnic Pponnnpn ni \fn_
fcinina,simul
ir>
ot a priinoribus Frnncorum Mc ^ i :„ ^^ ^,1:* t^.^: .»»..» «*
rogno tomporis se exuens ingrcditur tonsuratus, et
diomatricum delatum,at([ucinocclesia beali Arnul- inonachusofToctus, aliquotdiebusintcrpositisdcfun-
phiconfessorisconditumcst.IIujusimpcratoris tem- gitur,anno ab Incarnationc Domini octingcntcsimo
pore, pars corporis benti Sebastiani martyris ad soxagesimo quinto, imperii vero vigcsimo tertio ;
Suessionicam urbem dclata: ubi multn inirn in lau- atque ibi in bnsilicn sancti" Snlvatoris a fratribus
dem Dci oinnij)otcntisvaria goncra sanitatuin infir- rcvcrcntorhumatur.IIujusiinpcrntoristeinporeossa
mis collata. Ossa quoque beatorum martyrum Ilip- bcntissimi Andeoli inartyris, ipsorcvclante,reperta
polyti ctTiburtii ab urJ)edcportata,in ccclesiabeati inlocoqui antiquitus Gcntibus dicitur, in Vivariensi
Dionysii martyris in tcrritorio Parisiensi digno hono- parochia sito. Bcrnardus Viennensis cpiscopus sub
recondita.Bernardus adliuc clAgobardus Viennen- hujus impcrio moritur, ct Aglimatus Vicnnensem
sem Ecclesiam ct Lugduncnscm regebant.Qui ambo susccpit cpiscopatum. Amulo quoque Lugdunensis
apud imperatorcm delati, desertis ecclesiis in Ita- episcopus efficitur. Et pontifex Roinanus Gregorius
liam, ad filium imperatorisChlotharium se contule- moritur atque ejus loco Sergius ordinatur. Illo de-
runt, ct postmodum piis impcratoribus agcntibus, functo, Leo succedit. Quo obeunte, Benedictus in
Agobardus Lugdunenscm, Bernardus Vienncnsem scde apostolica substituitur, jam tamen defuncto
sedemrecepit :postpauculosannosAgobardusapud D Lothario imperatore. Sub hujus imporatoris tem-
Sanctonas expeditione regia positus defungitur.
in pore, Segnri Beneventnnorum dux a suis intcrfici-
[841] Lotharius imperntor, filius piissimi Ludovici tur, et nb interfcctoribusSarraceni a Beneventanis
imperaloris, annis quindccim. Huic pater impe- evocati, intra civitatem Boneventum recipiuntur.
riuin post mortem suam decreverat : sed sinistris Ludovicus imperator in Italia. Hic, post obitum
consiliariis idem usus,animumpatrisnon parum lac- patris, octavo anno, mortuo fratre suo Carolo mi-
dens, pro integritate vix partem regni obtineri me- nore, et Lugduni scpulto, in inonastcrio sancti Pe-
ruit.Siquidem iterum pius pater memor inflicti vul- tri, in ecclcsia sancta) Marine scinpcr virginis, cum
neris iinperium dividcns juniori Cnrolomnjorcm fratre Lothario regnuin fratris inortui partitur. Ac-
partem primoribus sacramcnto firmatis disposuit. cepit autem partem Transjurensis Burgundiae simul
Lotharius itnquc post humationem gloriosi patris, et Provinciam reliquam partem Lotharius rcx sibi
:
sequenti anno abltnliaegressus,tumimperiumarri- retinuit. Anno Incarnationis Domini octingentesimo
pere molitur. Ob id adversus fratribus in praelium quinquagesimo primo, jubente patre, Ludovicus im-
^37 CHRONICON. — ^TAS SEXTA. 138
perator dncatum Beneventanorum contra pra3-
in A lis, immatura morte prsereptus est : Carolusquo-
interfecto quc, vir satis honestoe fornia) juvenis, rex Aquitanis
sidia Saracenorum excrcitum movet, et,
duce Saracenorum, Amalmater Bencventum recc- jam constitutus, adversa primum molestatus et de-
pit.At Lothariusrex, fraterejus, a pravis consilia- honestatus injuria, moritur. Anno itaque Incarna-
tionis Dominicae octingentesimo sexagesimo sexto,
riis deceptus, diu de duarum feminarum connubio
vaciliando pene totam Ecclesiam contra se concita- regnante eodem Carolo Ludovici filio,duo filii illius,
ut dictum cst, moriuntur.-Lotharius abbas et Caro-
vit. Ob id duo metropolitani episcopi Trevcricus et
Colonicus, Theuthaudius Guntharis scntentia
et lus rex Aquitanoriim,avunculus quoque ejus Rodul-
apostolica damnati. Coetus synodales subinde evo- pluis consiliarius primusquo palatii hominem exuit:
cati. Patruus ejus prseclarissimus in regibus Ca- necnon et Rodulphus archiepiscopus Aquitanorum.
rolus cum ei saniori consilio semper consulere Et duo principes Aquilanici, Landricuset Muno in-
vellet, nihilominusjuvenilis animus ad voluptatem tcr se dimicantes semet interimunt. Robertusquo-
prseceps resisterct, tandem vincere, voiens extra que atque Ranulphus, viri mirae potentiae armisque
consilium Italia ingressus, ad fratrem imperato- strenuis et inter primosipsi priores Northmanno-
rem ire, Beneventum aggreditur. Piissimus rex Ca- rum, gladio necantur. Denique Lotharius, ante obi-
rolus in hoc itinere ejus assensit, si forte vel con- g tum patrissui Ludovici imperatoris, decimo octavo
silio pontificis Romani superatus tandem, a re il- anno unctus ab imperatore, tres filios ex Ermengar-
licita quiesceret plurimis tamen episcopis Gallo-
:
de llugonis filia habuit. Qui dividens regnum patris
rum contradicentibus, qui spiritu Dei tacti pericu- cum fratibus suis, accepit regnum Romanorum, et
lumgenerale in EcclesiaDci oriri timebant,ne pon. totam Italiam,et partem-Franciae orientalem,totam-
tifex Romanus favoribus inclinatus a definitionibus que provinciam. Ludovicus vero prseter Noricam,
pietatis exorbitando, Romanse Ecclesiae vulnus er- qiiam habebat, tenuit regna qu« pater suus illi de-
roris infligeret. Perrexit secundum libitum suum, derat, id est Alamanniam,Thoringiam, Austrasiam,
egit apud Ecclesiam Romanam quod ei pro tempore Saxoniam, et Avarorum, id est Hunnorum, regnum.
justum visum. Sed cum rediret, falsis spebus inci- Carolus quoque medietatem Franciae ab occidente
tatus, divino indicio infirmatus, usque Placentiam et totam NeustriamBritanniam,et maximampartem
civitatem pervenit, ibique defunctus in ecclesia B. Burgundi» Cotiam, Vasconiam, Aquitaniam sub-
:
Antonini martyris sepelitur. Anno octingentesimo moto inde Pippino filio Pippini, et in monasterio
sexagesimo secundo regnum ejus gloriosi patrui S. Medardi attonso. ^ui postea inde per fugam elap-
ejus inter se dividunt. At Ludovicusimperator, in- sus in Aquitaniam regressus multo tempore fugien-
gressus Beneventum, anno Incarnationis Domini p dolatuit. Iterumque a Ranulpno priefato per fidem
octingentesimo sexagesimo octavo, pene omnia ca- deceptusest,etadCaroIumadductus,Silvanectoper-
stella et oppida Beneventanornm, quse a Francis petuo est exsilio detrusus.Ludovicus vero rex Nori-
recesserant Saracenisque se junxerant, sub ditionc corum,id est Bajovariorum,Ludovici imperatoris fi-
sua recepit, loca sanctorum,quae impii Saraceni ac lius, anno Incarnationis Domini octingentesimo sep-
perfidi Christiani contaminarant, Deo adjutore in- tuagesimo octavo regnum inter filios suos divisit,
staurando et restaurando purgavit. Nicolaus papa, Carloinannum videlicet,Ludovicura et Carolum,ipse
vir religionc praecipuus, moritur. Ac in atrio ante tamen supcr filios principatum tenens. Anno Incar-
portas B. Petri, non longea membris Benedicti nationis Domini octingentcsimo septuagesimo nono
prsedecessorissuisepelitur. Cujustemporetranslata ex hac mortuo jam filio ejus Carolo,
vita decessit, et
sunt membra sanctorum Eusebii ac Pontiani Vien- reliqui regnum
filii ejus sequenti anno inter seapud
natibus, et in basilica apostolorum reverenter con- Ambianensem urbem aequa sorte partiuntur. Quo-
dita. Huic Adrianus in episcopali ordine succedit. rum alter,id est Ludovicus,post tres annos moritur.
Pius et inclytus rex Carolus, aliquot annos adver- Porro frater ipsius Ludovici Carolus,Ludoviciimpe-
sus Danos atque Northmannos variis eventibus di- ratorisfilius,anno Incarnationis Domini octingente-
micans, pontemmira^ firmitatisadversum impetum simo septuagesimo septimo moriens, reliquerat fi-
eorum super fluvium Sequanam fieri constituit,
D lium Ludovicum, qui eodem anno regnum suscepit
positis in utriusque capitibus castellis artificiosis- paternum. Quotempore Joannes papa in Galliasve-
sime fundatis, in quibus ad custodiam regni praesi- nit. Et apud civitatem Trecas diu moratus est, ha-
dia deposuit. Hujus pii regis studium pene in dispo- buitque synodum episcoporum,in qua Immaurus Lau-
nendis causis ecclesiasticis hactenus viguit. Hic ex duni Davitti episcopus, post avulsionera oculorum
regina Ermentrude quatuor Ludo-
fllios suscepit : suorum episcopatu est donatus. Ludovicus quoque
vicum, Carolum, Carlomannum et Lotharium. Ex filius Caroli, Carolum qui dictusest Simplex haere-
his Deo in clericali habitu duos obtulit, Carloman- demregnipuerura diraisit.QuiLudovicumexEagina
num, et Lotharium sed Lotharius, puer bonae indo-
: Anglorum regisfilia,antequam captus esset,genuit.
Patrol. GXXin.
139 S. ADONMS ARCIFrErMSC. VIENNE.NSrS 140
SANGTI ADONIS
vii:nm:.\sis Aru;irir:r'iS(:(»r'i
MARTYROLOGIUM AD. MSS. EXEMPLARIA RrXENSrTUM
Opera el atiulio rrEUiBERTi Rosweidi UllrnjecHui nocielalin Jesu thhlogi.
PRECEDIT
VETUS ROMANLM MARTYUOLOGIUM
OPERl SUO AB ADONE PRiEMISSUM.
(Ex Ribliotlicca Patrum maxima.)
EPrSTOLA DEDrCATORrA.
S. D. N.
PAULO V PONTIFICI MAXIMO
BEATITATEM PP.
Romam redit, sanctissimc Patcr,quod Romae olimconceptum, quod Roma profectum, quod Romam ad
originis suae scdcm anhclabat Vctus, id cst Romanum Martyrologium quod prasdeccssorcs vcstri summa :
cura iu Urbe collcctum, singulari fidc conscriptum, maximo bencficio iu Romani orbis dioeceseslransmi-
serunt. Et vero redit ad soleni radius, ad fontem rivulus, ad stipitem ramus, ad coelum sidus. Romam
redit, ubi apostolica} sediscardo et caput vertitur; ubi veritatis origo, fidci caput, coelcstis Magistrj
doctrina sorvatur; ulji piotatis viget schola,iil)i apostolorumfulget metropolis ; ubi clarissiine mundi lam-
pades, Petrus et Paulus, lutcnt (Anacl. 1, epist. 3; Cypr. de Unit. Ecc; Sozom, 1. iii c. 7. Chrysost.
hom. 31, in VII Rom.).
Ad eum redit a cujus oiim praedcccssoribus, ipso nascentis Ecclesiae exordio, originem duxit : a. Cle-
mente,inqaam,I,Romano martyrum sollicile
pontificc,qui primus regionatim notarios distribuit,quigesta
et curiosc, per suam quisque regionem, pcrquircrent. rndc Anteros diligcntcr perquisita in ecclesiastica
tabularia retulit. Post 1'abianus majorem quoquc curam adhibuit ne quid simulata fide irreperet, perspi-
caces fidosque cibis diaconorum oculos notariis adjungendo. Quo quidem munere fortia sanctorum facta
colligcndi, ut nihil antiquius apud sancta} Roman» Ecclesia) praesulcs fuit, ita nihil praeclarius suscipi po-
tuit, quam corum mcmoriam postcritati commcndare, quorum animas incoelum receptas, et Dci fruitione
beatas loquuntur miracula, votiva) testantur tabulai, ut non tam pie id crederc, quam verissime profiteri
possimus. riabcnt enim noscio quam vim ad excitandum vel augendum in mentibus fidelium internse religio-
nis ardorcm, ut prajclare olim divus Lco scripserit (Ix-o, serm. de S. Lawr. ; Ambros. serm. 39, de Naza-
Ho et Celso). Ad crudiendum Dci populum, nullorum est utilior forma quam martyrum eloquentia facilis :
ad exhortandum sit ratio, clTicax ad suadendum,validioratamen sunt excmpla quam verba ct plenius est :
opere docere quam voce.Habent et roburvel maximumad majorumfidem poctoribus primitus inserendam,
tenacius. .Magni,inquit magnus Ambrosius, pcriculi rcscst,si post prophetarum oracula, post apostolorum
teslimonia, post martyrum vulnera, vctcrcm fidcm quasi novellam discutcre prresumas; et post tam
manifcstos duces, in erroro permaneas : et post morientium sudores, otiosa disputatione contendas. Quodsi
141 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS 142
olim illustris Athanasius, ingens sibi lucruin et utilitatcm duxit, quod unius recordaretur An-
fidei atlileta
tonii; quas fidei flammas, quos virtutum igniculos in hominum animis excitabunt tot martyrum trabeata?,
tot purpurat*, totrussalaeturmaijsub unius (iUci rutilanti nammula militantes,et diversis victorias coronis
insignitae ? confessorum, lot virginum prsetextata agmina, in diversascohortes tributa, diversosque
tot
virtutum manipulos cum exuitatione circumferentia ?
Inde factum, ut cum Acta martyrum tanta cura ct diligentia pcrquisita, pernotariossancta) Romanae Ec-
clesia) dcmum per ipsos, Romanos pontilices probata,atquein Ecclesiae
conscripta,per diaconos cognita,ac
archivis recondita,iniinmensumexcrescerent,breveexiisdemMartyrologiuniconficeret,quodies tantumet
locus passionis, ut habet S. Gregorius, notarotur; aLque ita facilius eorum niemoria sacris ditptychis inse-
reretur, eteorumdem in Missariis solcmniis commemoratio licret. Quod quidem Martyroiogium Viennensis
archiepiscopus Ado, cum Ravennas ecclesiasticis, ut credo, ncgotiis occupatus vcrsaretur, a sancto quodam
episcopo nactus, qui id a Romano pontifice acceperat, suo Martyrologio praeligendum duxit ejus videlicet ;
memor, quod ab Innocentio I oiim scriptum (Innoc. I, epist. ^b, ad synodmn (Jhalced., apud August.,
:
epist.J.Ut inde sumerentcaeterge ecclesi3e,velut de natalisuo fontcaqufficuncta!procedcrent,et per diver-
sas totius mundi regiones puri capitis incorruptye reinanercnt.
Fero nunc ad Sanctitatem Vestram Vetus hoc Romanorum Marlyrologium, quod Gregorius pontifex ma-
ximus ad Eulogium Alexandrinum episcopum scribens, per orbcm universum dispersum et optavit et credidit.
Fero quod Ado annis abhinc octingentis tanti fecit, ut vencrabilc et pcrantiquum duxerit, sibique velut
prima operis sui lineamenta adumbrata proposuerit, quod suis rursus coloribus pingeret, lucis splendore
illustraret. Fero quod ad hunc usque diem latuit cujus dcsiderio tantopere flagrabat cardinalis Baronius,
:
ut animi sui testes tabulas exstare voluit, quibuseditorem cxcitaret, ct gratiam ante benelicium reponeret.
Hoc igitur Martyrologium fidentius ad Sanctitatcm Vestram defcro, quanlo pUirium gravissimorum virorum
patrocinio comitatum venit.
Adjunxi ipsius Adonis Viennensis archiepiscopi Martyrologium, ea fidc curaquc recensitum, ut affirmare
non verear parum id a calamo mentcque auctoris abcssc. Intercrat profecto Rcipublicae Christiana3 ne
quid magni viri titulo legeretur quod ipsius non esset, ne quidcorruptum ejus nomine circumferretur,
aliena assutum manu; ne viri auctoritatem secuta posteritas, erroris funiculos necteret ne quoque Adoni ;
quidquam abjudicaretur, cui certissimum ab unanimi codicum sufiVagio testimonium esset. Id olim tanti
fecit Aloysius Lipomanus Veronensis primuni episcopus, inde Bcrgomensis, vir gravissiinus, et concilii
Tridentini cum coilegis prseses, ut auro contra charuni duxerit.
Haec igitur omnia ad Romanam sedem defero, sanctissime Pater, ad cujus olim insessorem Theodorum
papam Africani Patrcs sua dctulere; magnuin utique ct indcticientemomnibus Christianis fluenta redun-
dantem apud apostolicam scdem consistere fontcm, nihil ambigcntcs. De quo rivuli prodeunt,aniuenter,
universum largissime irrigantes orbem Christianorum. Cui etiam in honorem beatissimi Petri Patrum
decreta peculiarem omnem decrevere reverentiam, in requirendis Dei rebus. Quse omnino et sollicite
debent, maxime vero justeque ab ipso praesulum examinari yertice apostolico cujusvetusta sollicitudo :
est tam mala damnarc, quain probare laudanda.
Accipe igitur, Sanctissimc Pater, has primas sanctoruin primitias; et ut olim Pauli I beneficio sacra
sanctorum lipsana, collapsis vetustatc coemeteriis, per titulos, diaconias* et monateria fuere distributa,
ut aris honorarentur, ornarcntur mcmoriis, ita Pauli V beneficium loquatur postcritas, quod latentes
sanctorum vitae in apertum producantur, et lucem aspiciant. Ita voveo :
Sanctitati Vesti'cB devotus Jiliws.
Heribertus Rosweydus S. J.
LEGTORI SALUTEM.
Vetus hoc Romanum Martyrologium expressi ex Etsi duoscodices mss. Martyrologii Adonishabue-
codice mss. Pantaleonis quae Coloniae c D. Benedicti rim (de quibus dicam ad ipsum Adonem), in solo
familia celebris abbatia est, quem mihi perbenigne tamen hoc tertio S. Pantaleonis, vetus hoc Roma-
Carthusia Coloniensis submisit. Prgelixum hoc erat num Martyrologium comparuit. Quarc sicubi error
Adonis Marlyrologio, cui Ado ipse olim praefixcrat, aliquis irrepscrit, memineris quam diificile sit ex
uti testatur ejus prasfatio. Ex eo codicc Jacobus unius codicis fidc, quffi subinde vacillat, fidelissime
Mosander, Carthusiae Coloniensis religiosus, ante omnia exprimere. Operam certe dedi ut quam
annos aliquot Adonis Martyrologium expressit, maxima lide haberes oinnia. Hinc paucula, quas
omisso hoc veteri Romano Martyrologio magno ; vidcntur ab exscriptore inserta, quod Adoni desint,
tamen ejus in doctorum virorum aniinis relicto dc- qui veteris hujus Martyrologii vestigiis semner in-
siderio. sistit, virgula notavi et in margine monui Aaoni ca
i43 S. ADOMS AK<;illFIMSC. VIENNENSIS 144
(iocsso. F.t qiiidom insorta illa fcro Coloniain, ulii A )riotatum oxsnltatione, nunc ex municipalium so-
libor liio scriptiis ornt, ot vicina locn s|)octiinl. Ko- cinnitatnin iiroprictatc ot est omnis i)ul)lica) Ucti-
:
riini ralioiiom iiolationihus iiivoiiios.
liic in li;o luxuria cajilatrix. Sod tu pcrogrinus es mundi
Eniinvoro votus lioc Itoinaiuini .Martyrologiuni, iiiijus, civis siipcrme nicrusalom. Nostcr, inquit,
fontoni ossc oinniuin alioruin Martyrolo^noriini. ([iii municipatns in ca3lis (Philip. i\\).\\^\)C^ luosccn-
vol lcvitor inspoxerit, non (iul»ital)il ass(M'oro. Ado siis, tuos fastos nihil tihi cum gaudiis sa>culi.
;
cortc ex hoc lontc snas a^juas dcrivavit. Kt iil foiitis
latox ai) ori^Miio sua roccdoiis sonsiin au^iioscit, ot in
Cyprianus, epistola 37.
livuni a(|uis iiiidi(|uo conlUiontibus abit idoin la- :
J)ics corum, quibus exccdunt, adnotato, ut com-
ctuin liuic .Martyrologio quod nunc a Boda, nunc
:
momoratioiies ooruin intor momorias martyrum cc-
ai) ILsuardo, nunc ai) Adono, nunc ab aliis paulatini lebrare possimus.
incrovit. Liccl)it nunc ad rontoin dijjituin scinpcr
iiitondore. Eo cniin line ca|)ut fontis, quod hactenus Atifftistinus, lib. xx, conPra Fausturn, cap. 31
latebal, in aportum produxi. Ponulus Christianusmcmoriasmartyrum religio-
sa solcmnitate concclobrat, ct ad excitandam imi-
TertulUanus, de Corona militls, cap. 13.
tationom, et ut nioritis eorum consocietur, atque
Coronatur et vulgus, nunc cx principaliuni |)ro- orationibus adjuvctur.
DE IIOG YETERI ROMANO MARTYROLOGIO ELOGIA
Gregorius papa ad Eulogimn,episcopmn Alexan- B Ado Viennensis archiepisc. in prafatione Marty-
drimm, epist. 29, lib. vii, ind. 1. rologii sui.
Xos pene omnium marlyrum, distinctis pcr dios Huic 0|)eri, ut dios martyrum verissime notaren-
singuios passioniijus, collecta in uno codice nomiiia ttir (|ui confusi in Kaltuulis satis inveniri solent, ad-
liabemus, atque quotidianis diehus in eorum vcne- juvit vonerabile otporantiquum Martyrologium ab
rationc Missarum solcmnia agimus non tainen in : uibc Homa .\quiloiam cuidam sanclo episcopo a
eodein volumine, quis qualitcr sit passus, indioa- pontifico Roinano diroctiim, ct mihi postmodum a
lur sod tantummodo locus ct dies passionis poni-
; ([iiodani roligioso fratro aliquot dicbus prjestituu) ;
lur. Unde tit ut multi ex diversis terris atque pro- quod ogo diligente cura traiiscriptnm, positus apud
vinciis per dics (ut praedixi ) singulos cognoscantur llavennam,in capitc iuijusoperisponendum pulavi.
martyrio coronali. Se ha!c iiabcre vos beatissimos
credimus. Baronius uhi supra.
Barionus in p'olegomenis ad Maryrologium Ro- Porro in omnibus qua^viderimMartyrologiisAdo-
manum, cap. 8.
nis imprcssis, illud ipsum Roma acc(3ptum desiclo-
ratur. Egregiam corlo, ac viris oruditis dignam
Hoc ipsum simplex absque alio additamento Ro- optatamque navassot oper;im Mosander,si ojusmodi
manuin Martyrologium, idemquc pcrbrevc, in quo illustre votuslatis monuincntum,quod in suo manu-
i;intuni iioniina martyrum, locus, ac dics passionis scripto Adone liaberi testatur, iina cum ipso Mar-
positi haberentur, ost illud ipsum cujus mcminit tyrologio Adonis, quod post Surium nd septimum
Ado. tomum Vitarum sanctorum adjecit, edidissct.
VETUS ROMANUM MARTYROLOGIUM.
ABO PECCATOR LECTORT SALUTEM.
Ne putes me in hoc opere in vacuum laborasse, Huic operi, ut dies martyrum verissime notaren-
et rem non necessariam exsecutum fuisse, breviter tur, qui confusi in Kalendis satis invcniri solent,
tibi causam facti aperiam.Primum fuit imperium ac adjuvit vcnerabile et perantiquum Martyrologium
jussio sanctorum virorum,ut supi)loreiitur dies, qui ab url)c Roma Aquileiam cuidam sancto episcopo a
absque nominibus martyrum in Martyrologio (quod pontifice Romano directum, et mihi postinodum a
venerabilis Flori studio in laborc domini Bedae ac- quodam religioso fratrc aliquot diebus praestitum.
creverat)tantum notati erant.Dcinde collecti unde- Quod ego diligenti cura transcriptum, positus apud
cunque passionum codiccs animuin in tantum susci- j) Raveiinain,incapitc hujusoperis ponendum putavi.
tavcrunt, ut non solum prseteritas dierum festivita- Passiones autem sanctorum paulo longius,maxime
tes, verum et aliorum, qui per totum annum ibi no- circa finem,Martyrologio huic insertas non mireris,
tatim positi erant, latius et paulo apertius describe- cum tibi ratio superius reddita, cum factum sit,
rem, infirmioribus fratribus, et minus legerc valen- sufTeccrit. Ora tantuin ( impensissime ob.secro ) ut
tibus servicns, ad laudem omnipotentis Dei ut in ; meritis illorum consocicr, quorum triumphos, etsi
memoriis martyrumhaberent compendiosamlectio- minus quam debui, excolere optavi. Salutatus in
nem, atque in parvo codicillo, quod multo labore Christo vale.
alii per plures codices exquirunt.
us MARTYROI.OGILM CUM ADDITAMENTIS. iO
MENSIS JANUARIUS
HABET DIES XXXI ; LUJSA XXX.
1. I AA Kalend. Janu. Oclava Domini et Circuincisio.
Ronic^, sancti Almachii decollati sub Allppio iirbis prsefecto.
Et S. Martinae virginis.
Et apud Spoletum, sancti Concordi martyris.
Et in Ruspcnsi Ecclesia, sancti Fulgentii episcopi.
"2. II B IV Non. Beati Macarii ^.
EtTomis, martyrum Argei, Narcissi et Marcellini.
3. iii BC III Non. Romae, Anteros papre et martyris.
4. IV D II Non. Apud Cretam, Titi apostolorum discipuli.
Romge, martyrum Prisci presbyteri, et Priscilliani, et Benedictae.
Et DafrosfB.
\j. V CE Nonje. Romae, sancti Telesphori papse ct martyris.
Apud Antiocham, sancti Simeonis monachi.
6. VI F VIII Id. Sanctae Macrae virginis sub Rictiovaro praeside.
Epiphania Domini, id est manifestatio vel apparitio Domini.
7. vii DG VII Id. Relatio pueri Jesu cx iEgypto.
Et sancti Luciani martyris Antiocheni.
Et Cleri martyris.
8. H VI Id. Neapoli, Severini confess. Victorini fratris •».
9. EI vld. In Mauritania Ca)saricnsi, Macne. [Ado Martianoi,] virginis et martyris.
Et sancti Juliani et Basilissa) uxoris ejus, et Celsi et Martionilla? ac
viginti militum.
ROSWEIDUS LECTORI. repraisentabant. Nam Scriverii libro, qui omnium
vetustissimus erat, quffidam horum deerant. Non
Ne expectes, lector, amplashicnotationes. Ilabes
dubium mihi quin quod aquaj contingit, idem libris
eas apud virum omnis antiquitatis eccicsiastic* ex-
evenirc. Quo enim illa a fontc magis recedit eo im-
sequentissimum,cardinalcmBaroniuin.Etquidcelox
purior cst, trahens semper aliquid ex puris minus,
feratpostonerariam? Satis mihi nunc erit loca quae-
quos perlabitur, iocis ita quo quis liber vetuslior
:
dam attingcre vei ab aliis nraeterita, vel depravata, proxime ad auctoris aetatem accedens, ac integrior,
vel minus intellecla. Nihil sine veterum librorum
ct minus admistionis habens a librariorum per
fide mutavi, transposui. Memineris multa alia in
jctatessuccedentium manu. Nota hasc antiquariis,
textu Adonis correcta, quorum hic rationem non
quibus mss. librorum fuit inspectio. Ego certe, qui
reddo. Longae cniin id operac csset et minus for-
millenosaliquot ejusmodi tractavi, nunquam alitcr
tassis gratiae. Rariora tantum quaedam delibavi.
deprehcndi.
Qute si non ingrata fuisse intellexero et pari feli-
Codicum mss. quibus nunc usus sum,haec notatio
citate nancisci aliquando detur Bedam, Usuardum
est.
aliosque veteres Martyrologos a vetusta et incor-
E. notat codicem Everbodiensem.
rupta mann (cujus rci partem nunc accepi, et porro
P. notat codicem S. Pantaleonis.
speslautiorabamicisinviolataeantiquitatisamatori-
S. notat codicem Petri Scriverii.
bus affulget), torserit ut omnia veterum Martyrologia
una cum Graecorum Menologio, sub unum quando- ^ Beati Macarii.^osX IS Januarii <?^ Macarii :
que coionspectum statuam, brcvibus notis illiistrata. g ahdatis, Antonii dlscipuU. Duo hi suntMacariicclc
et, ut collisis intcr se unionibus, hoc est, col-
Ita fiet bres in .Egypto olini monachi, et monachorum Pa
latis inter se sanctorum gestis, et gemmarum spiri- tres. Non dubium existimant designari iEgyptum et
tualium immortalis claritas sese reverberans mu- Alexandrinum. Sedquis, quo die^hocverononaeque
tuati luminis detrimenta non noscat" et ainico ra- certuin. Et vereor ne hactcnus alitcr notatum quam
diorum concursu magis magisquc offulgescat. oportuit. Volunt Alcxandrini natalem celebrari 11
Si quae locutionum formulae ininus notae, ncc ad Januarii ; vEgypti vcro 13 cjusdem quod nescio:
Prisciani semper regnlam' in his martyrologiis quibus auctoribusastrui possit. Certe hoc Martyro-
subinde intercurrant, dabis eas saeculo quasinta- : logiuin, et cuni eo Beda, Usuardus, Ado, non aliter
ctas relinqucre visum, ut sieculi sui auctorem pro- hos Macarios distinguunt quam qnod cum, cujus
dcrent, Id civitatuni tamen nominibus, quie mss. natalis est 15 Januarii, vocent Antonii discipulum.
plcrumquc accusandi casu ponunt, sccutussumfere Atqui Antonii discipulusnon ^gyptius,sed Alexan-
saeculi nostri morem, ne et intextuaffectatamintcr- drinus fuit, ut coliigere est ex Palladn Lausiaca hi-
pretarerisbarbariem, et in me scrupulosam supcrsti- storia, cap. 20, vel tertius aliquis. Vide Notationes
tionem reprehcndercs. Cujus tamcn rei nunc indi- nostras ad Vitas Patrum.
cium ad rincm facio. ^ N^eapoli Severini confessoris Victorini fratris,
Et sane, post omnem diligentiam adhibitam* ve- Post SSeptembris.i?o?>2^ Victorinimartyris Jratris
reor ut non satis caverim, ne quid alienum ab Severini, quipost mirampmiitudinemAmiternina
Adone in ejusdem Martyrologiuin irrcperet. Si qiiae tM-bis episcopus et martpr factics est. Non igiturtam
fortetalia sanctorum nomina irrepscrunt, sunt fere „ Ado (quod existimavit Baronius ad diein 8 Junii,
cpiscoporum aliquot Viennensium et quorumdam ^ Victorinum hunc fratrem fecit Sevcrini Neapolitani)
aliorum sanctorum, haud multuin aetatc Adonis su- quam Vctus Romanum secutus Martyrologium uti
periorum, quae non semper omnes tres codicesmss. se res vere habuit, hac quidem in re expressit.
147 s, ADOMs .\r,(:iiii:pis(:. mf.n.nf.nsis us
10. ni K IV I(J. lii Thebaida, sancti Pauli crcmila?.
Et iii Cypro, Nicanoris de scptem diaconibus.
II IV FL III Id. .\lcxandria;, confcssorum Petri, Severi, Lucii.
lu Africa, .Salvii martyris.
12. V M II Id. Antiuclii;o \ArIo, apud Acliaiam], Satyri marlyris.
Arcadii martyris.
13. VI GN Idds. Romae via Lavicana, militum quadraginta sub Gallicno imperatore.
Piclavis, sancti Ililarii,
li. VII XIX Kal. Fcl). Nola), Fclicis prcsbytcri, in Pincis scpulli.
i;i. I np XVIII Kal. Abacuc ct MichKa3 ])rophelarum,
Et Macarii abbatis, Anlonii discipuli,
16, 11 Q xvir Kal, Et Isidori,
17. III IR XVI Kal. Ronuc, via Salaria in cocmetcrio PriscilUc, sancli Marcelli papae.
Apud Tlicbaidciii, .\ntonii monachi.
18. IV s XV Kal. Calhcdra sancti Petri, qua primum Roma) sedit.
Et S. Prisca? martyris.
19. V KT XIV Kal. luSmyrna, sancti Germanidi martyris ad bestias damnati,
Et Spolt^li, sancti Ponliani martyris dccimo nono Kal. passi, decimo
quinto scpulti, dccimo sexto insepulcromutati,quando celebrior dies
ejus agitur.
20. VI V XIII Kal. Romne, Fabiani papa3 ct martyris.
Et Marii, Marthae, Audifax, Abacuc.
Et Sebastiani in vestigiis apostolorum sepulti
21. VII LA XII Kal. Sanctaj Agnctis virginis.
Athcnis, sancti Publii cpiscopi cui Militenus a Paulo episcopus or-
dinatus.
22. I B XI Kal. Sancti Vincentii diaconi ct mart. in Spaniis
Ad aquas Silvias °-
[Ado, Salvias], sancti Anastasii monachi.
23. II MC xKal. Ronia), sancta) Emcrcnliancs virginis,
In Mauritanea Ncoccesarca, Severiani el Aquila;,
Philippis, Parmcnaj diaconi,
24. III D IX Kal. Ephesi, Timothei apostoli.
Antiochia), S. BabyUc episcopi.
2ij. IV NE vm Kal. Conversio sancti Pauli apostoli.
Apud Damascum, S. Ananiae, qui ipsum Paulum baptizavit.
26. V F VII Kal. S, Polycarp', discipuli S. Joannis apostoli, apud Smyrnam passi.
Et Theogenis cum aliis triginta sex.
27. VI 00 VI Kal. Constanlinopoli, Joannis Chrysostomi.
Et dormitio S, Paul»,
28. VII H V Kal. S. Agnetis secundo.
In civitate Apollonia, Leucii, Thyrsi, mart,
29. I AI IV Kal. RomjB, Papia3 ct Mauri milituui sub Dioclctiano imp,
30. II K III KaU Antiochiaj, passio sancti Ilippolyti,
Ilierosolymis, Matthia; episcopi, qui octavus fuit post Jacobum,
B, Alexandri Deciana persecutionc passi,
31. III BL II Kal. Alexandria), sancti Mcttani martyris.
Tricntinse, sancti Vigilii cpiscopi ct martyris.
* Ad aqnas Silmns sancti Anastasi monachi. Ms. ncm exhibent Salvias Seu Silnas legascum Ms, seu
libcr diserte hic habet Silvias. Sic in Vita S. Gor- cum \\i[^?iio Salvias, eumdem tamen locum putem
diani 10 .Maii. Uxorem ejus Marinam inpago qm- designari, Vidc Baronium ad diem 23 Januarii et 9
darn, quem Aquas Silvias vocant, ruslicoruni servi- JuHi,
tuti adduci pr(Bcepit:\xh'\ tamenExcepta apud Ado-
MENSIS FEBRUARIUS
HABET DIES XXVIII
!• IV CM Kal. Antiochiae, Ignatii episcopi et martyris.
Smyrnae, Pionii martyris et aliorum quindeclm.
149 MARTYROLOGILM CUM ADDITAMEMIS. m
2. V N IV Non. Hypapante Domini.
Cassarese, Cornelii centurionis, ipsius urbis episcopi.
Et Aproniani martyris Romas.
3. VI DO III Non. B. Celerini diaconi, et Celerina} aviic ejus, et Laurentini, ct Ignatii.
4. VII P II Non. In civitate^gypti Thmuis, beati Piiilea) ejusdem urbis episcopi etPhilo-
romi tribuni, et innumerabilium martyrum.
b. I m Nonae. S. Agath» virginis, apud civitatem Catanensium.
6. II R vni Id. Apud Ca3saream Cappadociae, S. Dorotheae virginis, et Theophili scho-
lastici.
7. lll FS VII Id. Sancti Moysetis, qui, petente Mauvia Sarracenorum regina, episcopus
gentis illius factus est.
8. IV T VI Id. SS. Dionysii, iEmiliani, et Sebastiani.
Alexandriae, S. Cointse martyris.
9. V GV V Id. Alexandriae, Apolloniae virginis.
10. VI A IV Id. Romse, Zotici, Irenaei, Hyacinthi et Amanlii.
Et Soteris virginis.
Via Lavicana, militum dccem.
il. VII HB 111 Id. Alexandrioe, S. EuphrasicC virginis.
12. I C II Id. Barcinonae, Eulaliae virginis et martyris.
Alexandrige, Molesti et Ammonii.
13. II ID Idus. Agabi propheta) in Novo Testamento, apud Antiochiam.
In Militana Armenife. S. Polyeucti mart.
14. III E XVI K. Mar. Romce, Valentini presbyteri.
Et sancti Valentini Interamnensis episcopi.
1S. IV KF XV Kal. Romae, sancti Bratonis martyris.
Apud Scbasten, passia S. Blavii [al., Blasii] episcopi.
16. V G XIV KaL Sancti Onesimi apostoli.
Et in Cumis, S. Juliana3 virginis.
17. VI LH XIII Kal. In Perside, B. Polychronii episc. et mart.
18. VII I XII Kal. Hierosolymis, Simeonis episcopi et mart.
Et Romae, martyrum Claudii, Praepcdignae, Alexandri, et Gutiae, et
Maximi.
19. I MK XI KaL Romae, Gabinii presbyteri et martyris.
]
20. II L X KaL Apud Tyrum, martyrum quorum numerum
I Dei scitientia sola colligit,
quos Veturius magister militiae, jubente Diocletiano, diversistormentis
occidit.
21. III NM IX KaL In Sicilia,
1 martyrum septuaginta novem sub Diocletiano, diversis tor-
mentis passorum.
22. IV N VIII Kal. Apud Antiochiam, Cathedra
. sancti Petri.
Alexandriae, Abilii episcopi.
23. V 00 vn KaL Apud Sirmium, Sinerii [Ado, Syreny] monachi.
Quadraginta duo [Ado, sexaginta duo] martyrum.
Romae, Polycarpi presbyteri.
24. VI P VI Kal. S. Matthiae apostoli.
Et Inventio capitis praecursoris.
Apud Caesaream Cappadociie, Sergii mart.
25. VII Q v Kal. Apud ^gyptum, Victorini, Victoris, Nicophori, Claudiani, Diosc. Sera-
pionis et Papiae.
26. I R IV Kal. Apud Pergem Pamphiliae, beati Nestoris episcopi.
Alexandriae, Alexandri gloriosi senis episc.
27. II S III Kal. Alexandriae, Juliani martyris, et Euni, qui cum ipso sene in confessione
perduravit.
28. III T II Kal.
181 S. ADOMS aKCIIIEIMSC. VIENNENSIS J»2
MENSIS MARTIUS
HABET DIES XXXI ; LUNA XXX.
1. IV A Kal. Mart. Sanctorum martyruin duccntorum scxaginta tcmporibus Claudii, qui
via Salaria arcnani fodicntes damnati fucrant.
2. V B VI Non. Roma?, Jovini et Basilci.
Et plurimorum martyrum sub Alcxandro capitali sententia darana-
toruni.
3. VI C V Non. SS. Ilemitherii et Cheledonii apud Calogurrim martyrio corona-
torum.
Ca^sara), Marini militis, ot Astcrii scnatoris.
4. VII D IV Non. Lucii papae et martyris.
Et niartyrum nongentorum qui sunt positi in coemeterio ad sanctam
Ceciliam.
[i. I E III Non. Anliocha), PhocsD martyris.
Et sancti Eusebii Palatini et aliorum octo [Ado, novem] marl.
6. II F II Non. Nicomcdia), Victoris et Victorini, qui in carcere cursum vitae imple-
vcrunt.
7. III G Nona3. In Maurilania civitate Turburbitanorum, SS. martyrum Perpetuae et-
Fclicitatis.
8. IV H VIII Id. Apud Carthagincni, sancti Pontiani diaconi, B. Cypriani, qui Domi-
numsempcr in passionibussuisglorificans, coronamvita) promeruil.
9. V I VII Id. In Nyssena civitate* sancti Gregorii episcopi fratris Basilii.
Barcinona), Paciani episcopi.
10. VI K VI Id. Apamiae, Alexandri et Caii de Eunienia,
In Perside, martyrum numero quadraginta duorum.
11. vn L V Id. Apud Sebastcm Armeniye minoris, quadraginta militum, tempore
Licinii regis.
12. I M IV Id. SS. pontificum Grcgorii et Innocentii.
Nicomediae, Petri martyris, Dorothci ct Gorgonii martyrum sodalis.
13. II N III Id. Nicomediae, Macedonii presbytcri, Patritiac uxoris, et filia} Medestae.
14. III II Id. Romae, martyrum quadraginta et octo qui baptizati sunt a beato
Petro apostolo, eura teneretur in custodia qui omnes Neroniano
;
gladio consumpti sunt.
ib. IV P Idus. Thessalonica), Matrona) ancilla) et martyris.
16. V Q XVII K. Apr. Romae, Cyriaci martyris, Largi,et Smaragdi,et Crcsccntiani martyris,
et alioruni viginti.
17. VI R XVI Kal. S. Patritii episcopi, qui primus apud Scotos pncdicavit.
18. VII S XV Kal. Sancti Alexandri episcopi,qui cuin Narcisso Ilicrosolymitana) Ecclesiic
gubernaculum suscepit.
19. I T XIV Kal. In Penarensc civitate, B. Joannis, magnaj sanctitatis viri.
Apud Surrentum, Quinti, QuintilUe, Qiiartilltc, Martioe [Ado, Marci].
cum aliis ooto \Ado, novem].
20. II V XIII Kal. Archippi, commiiitonis Pauli apostoli.
21. III A XII Kal. In Cassino castro, Benedicti abbatis.
Et Serapionis anachoretae.
22.. IV B XI Kal. NarbonjE, sancti Pauli episcopi, discipuli apostolorum.
23. V C X Kal. In Africa, martyrum Victoriani, Frumcntii, item et Frumentii, et duo-
rum germanorum Vandalica persecutione sub Hunnerico rege pas-
sorum.
i4. VI D IX Kal. Roma}, Pigmenii presbyteri et inartyris, sepulti in cocmeterio Pon-
tiani.
25. VII E viii Kal. Annuntiatio Dorainica, et crucifixio.
Roinae, Cirini raartyris.
133 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. iy4
Nicomedise, Dulse martyris.
Apud Sirmium, Irenaei episcopi et martyris.
26. I F VII Kal. Romae, sancti Castuli Zaetarii palatii.
Apud Pantapolim Lybiae, Theodori episcopi.
27. 11 G VI Kal. Apud iEgyptum, Joannis Eremitae, prophetici spiritus viri.
28. III H V Kal. Apud Caesaream Palaestinae, martyrum Prisci, Malchi, et Alexandri, qui
persecutione Valeriani bestiis traditi sunt.
29. IV I IV Kal. Apud Africam, confessorum Armogastis, Archinimi, et Satyri, tempore
Vandalicae persecutionis.
30. V K III KaL Romae, Quirini tribuni et martyris, patris sanctae Balbinae.
3i. VI L II KaL Romae, S. Balbina3 virginis, sepultse in coemeterio Praetextati juxta pa-
trem Quirinum.
MENSIS APRILIS
HABET DIES XXX, LUNA XXIX.
1. VII M KaL Apr. Romae, Theodotae sororismartyris Hermetis, quaesub Aurelianomarty-
rizavit, sepulta via Salaria.
2. I N IV Non. Apud Caesarem Cappadoci», S. Theodosiae virginis et martyris capitis
caesae.
3. II III Non. Thessalonicae, virginum Agapes et Chioniae.
Tomis, Evagrii et Benigni.
Apud Tauromenium, sancti Pancratii.
4. III P II Non. Mediolani, B. Ambrosii episcopi et confessoris.
5. IV Q Nonae. Thessalonica?, S. Irenes virginis.
Apud iEgyptum, Martianse, Nicanoris, ApoUonii.
6. V R vni Id. Xysti papae et martyris, temporibus Adriani passi.
7. VI S VII Id. Hegesippi, qui vicinus apostolicorum temporum exstitit.
8. VII T VI Id. Turonis, Perpetui episcopi.
9. I V V Id. Antiochiae, Prochori diaconi, qui unus est de septem.
Apud Sirmium, vii virginum, quae in unum coronatae sunt.
10. II A IV Id. Ezechielis Prophetae.
Romae, Martyrum plurimorum, qui ab Alexandro papa baptizati sunt.
11. III B III Id. Gortinae, Philippi episcopi, qui claruit Antonini Veri et Lucii tempo-
ribus.
12. IV C II Id. Via Aurelia, Julii papae et confessoris sub Constantio ariano.
13. V D Idus. Apud Pergamum Asije, Carpi episcopietPapyrii, Agathonicae etaliarum
multarum.
14. VI E XVIII K. Mai. Romae, incoemeterioPraetextati, martyrum Tiburtii, ValerianietMaximi.
15. VII F XVII KaL Cordubae, Olympiadis et Maximi.
In Italia, Maronis, Eutychetis, et Victorini.
16. I G XVI KaL Apud Corinthum, Callisti et Carisii, cum aliis vii, in mare mersorum.
17. II H XV KaL Apud Africam, sancti Mappalici.
Antiochia3, Pctri diaconi et Hermogenis.
18. iii I XIV Kal. Apud Mesanam Apulia^, Eleutherii episcopi, et Anthiae matris ejus.
Rom», Apollonii senatoris.
19. IV K XIII Kal. Apud Corinthum, Timonis diaconi de septem.
In Militana, Hermogeni, Caii, Expediti, Aristonici, Rufi Galataj.
20. V L XII Kal. Inventio sanctarum reliquiarum multarum instabel ^.
Inventiosanctarmireliquiarummultarmninsta- est, quod hic postea habetur 17 Novembris De- :
*(?;.Hic vero non mediocriter haesi, et etiamnum dicatiosanctiPetriadMal/dar,qnodMalmunda-
haereo. Nihil hujus rei in Adone vel in alio Martyro- rium esse, vicinum Stabuleto monasterium, ibi fir-
logiooccurrit. Suspicor additumhocabexscriptore, mabimus. Sed quae multa) hae, et quando inventae
et designari celebre nionasterium apud Eburones reliquia) in Stabuieto ? Certius dixerim, quando re-
Stabeletum&enSiabuletum.Suspmonismeadiundns conditae et occultatae sint. Sigebertus in Chronico
13S S. ADOMS AllCIIIKPISr. MKNNKNSIS 136
Roma}, Vicloris cpiscopi ct martyris.
Siilpitii i't S(!Pviliaiii.
21. VI M XI kal. Iii Pcrsidc, S. Simconis cpiscopi ct ciim aliis centum, ct Ustazadis et
Abddla), el Anania), et Pusicii.
22. VII N X Kal. Romas in cocmctcrio Calisti, Caii papa;.
In Pcrsido, Martyrum plniiinorum sub Sapore Pcrsarum regc.
Cordula), Parmcnii, Ikliinentc et Clirysotcli prosbylcrorum; et \,ncscel
Mucii, diaconorum.
23. I IX Kal. In Perside civitate Diospoli, Gcorgii mart.
24. M n VIII Kal.
2i). iii Q VII Kal. Alexandria), Marci cvangclista).
20. IV R VI Kal. Romae, Anacleti papac et martyris.
Et MarccUini, papio et niarlyris.
27. V 1 V Kal. Sancti Anastasii Pap.T.
Nicomedia}, Anthimi cpiscopi cum innumera niultitudine marlyrum.
28. VI T IV Kal. Ravennap, sancti Vitalis martyris, patris SS. Gcrvasii et Protasii.
Alexandria}, Tlieodor;n virginis, et Didymi.
29. VII A IM Kal. Apud Papbum, Tycbici apostolorinn discipuli.
30. I B 11 Kal. Martyrum Mariani ct Jacobi, in Lambesitana urbe cum aliis multis de-
collatorum.
Quirini martyris ^.
Et Vigilia apostolorum.
anno Christi 882 Eodemamo Godefndiis etSlgifn-
: anno 1!J21, de quo ita Molanus in Additionibus ad
dus reges Northmannonim, cwm inastimaHli mul- Usuardum, 25 Aprilis ex proprio loci Martyrologio :
titudine juxta Mosam in loco Haflon considentes, Zauhiis,transitusS.Ermini,episcopietconfessoris.
Leodium, Trajectnm, Tnngros, Coloniam Agrippi- Ex quo Raronius Martyrologio Romano asc aucto
nam, Bonnam ciim adjacentibus castellis comhu- inscrvit. Sed vctusta Ermini memoria in hoc veteri
runt. Aquis inpalatio equosstabulantes, oppidum et Romano Martyrologio. Quanquam cum Erminus
palatium incendunt. Praterea monasterio Stahu- Adoni desit, qui sanctos omnes vcteris Romani inar-
lans,Malmundarium,Indam,Prumiam,sacriOrdi- 1 yrologii exprimit vidctur Adonis tcmporc non fuisse
dis in uProque sexu ministri, tihipoterant opportii- ifi vctcri Romano Martyrologio, sed post additus,
nius, latehant; etsanctorum corpora etpignora locis fors. a rcligioso S. Pataleonis Coloniae, ubiliberhic
tutiorihus ahsco?iderant.Par\n habct Ansclmuscano- scriptus cst.
nicus Leodiensis in Gestis pontificum Leodiensium, Moyerus, lib.Annal. Flandriae notat eum suc-
i
c.37, qui exhibet, apudnalosjuxtaMosam conscen- ccssisse S. Ursmaro in regimine episcopatus et ab-
dentes. Atquehax;Northmannica vcslatioaliqu(jt an- batireannoseptingentcsimodccimotertio.Florarium
nostcnuit. Undc fieri potuit,ut reliquiie ante annos meum sanctorum ms. ponit ejus obitum anno Chri-
aliquot occultat.^c postinventa; fuorint, ct invcntio- sti septingcntcsimo trigesimo septimo.Meminit ejus
nis memoria in sacros fastos prolata. TrithemiusDe vir. illustr. Ord. sancti Benedicti lib.
Vocis etymon cxprimit Ilarigerus, abbas Lobien- III, cap. 160, ct lib. IV. cap. 180, uiii utrohique Her-
sis, in Gestis cpiscop. Leodien.cap. ^2. Intenittan- winus pro Erminus. Meminit et Molanus in Indiculo
dem locum (Rcmaclus) operi futwro competentem, et Natalibus SS. Belgii. Acta ejus Laubiis seu Lobiis
cui oh confluentiam ferartim undique illuc rel ad in monastcrio apud Binchium reperiuntur .scripta a
potum tei ad pastum concurrentium,velut ad sta- synchrono.
oulum, inditum. ^\,a\ni\awi antiquitus erat tocahu-
'
Ncc mirum hic Erminonem d ici ab aliis Erminum.
lum. vocisatnnitate ctymon vcnatur Ilarigerus.
Ita Sic qui nunc usitate Servatius dicitur, dictus est
NonminusfcstivcEverbolmus, abbas Altimontcnsis, olim etiam Sermtio, ut habetur apud Scverum Sul-
invitasancti Popponis Stabulensis abbatis, 29 Jan. pitium lib. iii Ilist. sacr.
c. 21. Stabulaus, uhi stahilis laus a fldeti- " Quirini martyris. Deest hic hoc loco Adoni,
bus perpetno conci7iitur. Ut apparcat nuUn ho- aliisque Martyrologiis. Putointelligi Quirinum niar-
rum rcspcctu nomcn oliiii indilum, scd post pro cu-tyrcm, cujus natalem hic ante habes 30 Martii. Hoc
jusque ctymon accomodatum. Condituni hoc fuit mo- autem loco rursus insertusest a Martyrologii hujus
nasterium anno (551 a Sigcbcrto rcgc, Sigeberto lcstc
exscriptore ob translationem corporis ejus dc qua
in Chronico. Vide infra ad diem 17 Novemb., nbi de ita Carthusia Colonicnsis ad Usuardum 30 Aprilis ;
Malmundario. vi dicecesi Cotoniemi,oppido Nussia, tramtatio S.
» Erminonis confessoris. Deest hic Adoni,et in Quirini trihuni etmartyris. Cujussacrumcorpvsno-
nullo Martyrologio, ea quidem terminationc, compa- hilisdomina Gepaahhatissa apapaimpetratu/m,ah
ret. Existimo indicari S. Erminum, episcopuni et urhe Roma Nussiamtranstulit,etinsuomonasterio
abbatem Lobbiensem quem hoc die invenio in Mar- venerahiliter collocavit. Atque hinc existimo sua
tyrologio Usuardi aucto a Carthusia Coloniensi «JfeMolanum ad Usuardum hausisse.
187 MARTYROLOGIUM CUM ADDHAMENTIS. m
MENSIS MAIUS
HABET DIES XXXI, LUNA XXX
1. II C Kal. Mai. Jeremise Prophetae.
Et Apostolorum Philippi, et Jacobi fratris Domini.
2. III D VI Non. Athanasii Alexandringe urbis episcopi.
Et Saturnini et Neopolis, qui in carcere requieverunt.
3. IV E V Non. Hierosolymis, Inventio sanct» Crucis.
Romse via Numentana, Alexandri Papae, et Eventii et Theoduli presbyte-
rorum,
4. v F IV Non. In civitate Gaza Sylvani episcopi cum plurimis clericorum suorum coro-
nati.
5. VI G III Non. Alexandrige, sancti Euthymii diaconi in carcere quiescentis.
Thessalonicie, Irenaei et Peregrini.
6. vii H II Non. B. Evodii Episcopi, qui primus ab apostolis Antiochiae ordinatus cst.
Et S. Lucii Cyrenensis, qui Cyrenae ab apostolis episcopus ordinatus est.
Et S. Joannis apostoli quando ante portam Latinam in ferventis olei do-
lium missus est.
7. I I Nonae. Juvenalis martyris.
Et Flaviae Domitillse.
Nicomediaj, Augusti et Augustini.
8. 11 K VIII Id. Mediolani S. Victoris martyris.
9. III L VII Id. In Perside martyrum cccx.
Apud Nazianzi oppidum, Gregorii episcopi theolog.
10. IV M VI Id, Job prophetae.
Via Latina, Gordiani et Epimachi.
Et Calepodii senis presbyteri.
11. V N V Id. Romse via Salaria, S. Anthimi.
12. VI IV Id. In ccemeterio Pretextati, Nerei, et Achillei fratrum.
Via Aurelia, sancti Pancratii martyris.
Et Dionysii.
13. VII P III Id, Servatii Episcopi.
S. Mariae ad martyres dedicationis dies agitur, a Bonifacio Papa sla-
tutus.
14. I Q n Id, In Syria, Victoris et Coronae martyrum.
13. II R Idus, Torquati, Ctesiphontis, Secundi, Indalecii, Caecilii, Esicii, Euphrasii, qui
Romae ab apostolis ordinati sunt,
16. III S XVII K. Jun. In Isauria, Aquilini et Victoriani.
17. IV T XVI KaL In Tuscia, Torpetis martyris sub Nerone.
18. V V XV Kal. ApudiEgyptum, Dioscori lectoris.
19. VI A XIV Kal. Roma3, Potentianse virginis.
Et Prudentis, discipuli Pauli.
Et Caloceri et Partheni Eunuchorum.
20. VI B XIII Kal. Via Saiaria, S. BasiliJE virginis et martyris.
21. I C XII Kal. In Mauritania Caesariensi, Timothei, Poiii.
22. II D XI Kal. In Africa,
'? Casti et ^Emilii.
23. iii E X Kal.
24. IV F IX Kal. S. Vincentii martyris.
In Istria, Zoelli, Silvani.
25. V G VIII Kal. In coemeterio Praetextati, S.
Urbani episcopi et martyris.
26. VI H VII Kal. Apud Athenas, Quadrati discipuli apostolorum.
27. VII I VI Kal. In Massia civitate Dorostorensi, Julii martyris.
28. I K V Kal. Joannis Papae.
In Sardinia, iEmilii, Felicis.
m S. ADOMS ARCfIIEI»IS(:. VIENNENSIS 100
29. if I. IV Kal. Via Aurelia, Rcstitiiti,
Via Tihurtina, Septem germanorum.
Trevcris, S. Maximi episcopi confessoris.
30 III M III Kal. Via Aurelia in cocmcterio, Fclicis papa;.
Turrihus Sardini;c, Crispuli el C.abinii.
31 IV N II Kal. Ronuc, Pelronilho vir{?inis.
Aquileia}, Cantii, Canliani, Cantianill».
MENSIS JUNIUS
HABET DIES XXX, LUNA XXIX.
1. V Kal. Junii. Dcdicatio sancti Nicomedis martyris.
Et sancti Pamphili martyris.
2. VI V IV Non. Roma3, Marcellini presbyteri, el Petri exorcista^.
3 VII Q III Non. Apud Arctium Tusciae, martyrum Pergcntini et Laurcntini.
In Campania, Erasmi episcopi et raartyris.
4. I R II Non. Apud Illiricun) civitate Siscia, sancti Quirini cpiscopi et martyris.
ii. II S Nonoe. Ronifacii martyris apud Tharsum xiv, die mcnsis Maii passi, Romae Nonis
.lunii scpulti.
6. III T VIII Id. apud Csesarcam.
Philippi diaconi de vii
filiaj eorum Pauiinae.
Romae, Artemii, Candida), et
Apud Tharsum, xx martyrum.
7. IV V VII Id. .\pud Constantinopolim, Pauli episcopi.
In Cappadocia, Luciani martyris.
8. V A VI Id.
9. VI B V Id. Romsc in Coclio monte, Primi ct Fcliciani marlyrum.
10. VII C IV Id. Romao via Aurelia, Basilidis, Tripodis ct Mandalis, et aliorum xx.
Et Getuliimartyris, et Cerealis.
Rarna])a3 apostoli ".
11. I D III Id. Et Sosthenis apud Corinthum, discipuli Pauli''.
Aquileiae, Fclicis et Forlunati.
12. II E II Id. Mediolani, Nazarii ct Celsi, quorum invcnlio ii. Id. Junii, martyrium v.
Kal. Angusti.
13. III F Idus. Romae S. FelicuUie virginis martyris.
14. IV G xvni K. , Julii. Elisaji prophctoe.
In Cappadocia, sancti Basilii fratris Gregorii el Petri.
^ Et sancti Maurinl martyris. Deest hic Adoni. sed de alio, Arvernia abbatc, so-
Claroangi olim in
Non cxpressi hunc in textu, quia ascriptus erat rc- cio S. Prffijccti cpiscopi, quorum
natalis dies in Ro-
centiori manu haud dubie a rcligioso S. Pantalco-
: mano M:irtyrologio ai)ud Baronium exstat 2S Janua-
nis, hujus exscriptore. Nam Colonia} in S.
libri rii.quiMaurinus, nuncMarinus, nunc Marianus nunc
Pantaleonis, templo, corpus S. Maurini in venera- Amarinus, dicitur. Labendi occasionem dedit, quod
tione habetur. Ibidem martyrio coronatus est dielO Maurinus noster dicatur in atrio Ecclesi* marty-
Junii,cujussepulcrum usqueadannum965occuItum rium pertulissc. Et paria de altero Maurinoscribit
fuit. Quod quomodo dctectum sit, posl obitum Bru- Trithcmiustquanquamin PraejectietMaurinimarty-
nonis archicpiscopi Coloniensis, pra3sule Folcmaro rio 2o Januarii nuUa atrii Ecclesios mentio habea-
ejus successore, vidc apud Stephanum hujus inven- tur, sed occisi dicantur in loco quodam, qnem Vo-
tionis descriptorcm circa annum Domini 090, ad lonicum a])pe llant. unde {oriGTvilhemms, quoddc
Christianum abbatem, cujus inventionis memoria Maurino Coloniensi martyre in sarcophago legitur,
rccolitur 13 Octobris. Hac autem die passum tc- Maurino Arvcrno martyri attribuit.
statur sarcophagi inscriptio, quoe apud eumdem ^ Et Sosthenis apud Corinthwm, discip. PavAi.
exstat. Infra 28 Novembris Sosthenis discipuli apostolo-
Hic requiescunt ossa bonae memoriffi Maurini Tum. lin Martvrologium hoc duos videtur facore
Qui in atrio ecclesiae Marlyrium pertulit Sosthcncs, Ct alterum ab altcro distingUCrC. Du-
sub die quarto idus Junii. pl(,x. Sosthcnis mcmoria in sacris litteris Actorum
Quovcroannohicmartyrium pertulerit, non invc- c. Apprehendentes autem Sosthenem, princi-
18.
nio expressum nam qubd Baroniusad dicm 10 lu-
: ^?m synagogee, et I Cor. i Paulus vocatus ajmio-
nii, et Erhardus VVinheim
in sacrario Agrippina), lus Jesu Christi per voluntatem Dei, et Sosthenes
notant annum 670ex Trithemio de vir. illustr. Ord. frater. Interpretcs unum eumdcmque hunc .sta-
S. Benedicti lib. iii, cap. 134, vereor ut labantur. tuunt. Quae si vera sententia, potuit ejusdem di-
Non enim de nostro hoc Maurino agit Trithemius, verso die divcrsas ob causas memoria agi.
MARTYROLOGIIJM CUM ADDITAMENTIS. 162
15. V II XVII Kal. In Sicilia, Modesti, Viti et Crescentiae martyrum.
Dorostori, Esychii militaris.
16. VI I XVI Kal. Antiochias Cyrici et Julittge matris ejus, et aliorum cccci
17. VH K XV Kal. Roma), Martyrum cclxii.
18. I L XIV Kal. Romge via Ardeatina, martyrum Marci et Marcelliani.
19. II M XIII Kal. Mediolani, Gervasii et Protasii.
Et Coinmemoratio Nazarii et Celsi ^.
Ravenna?, Ursini martyris.
20. III N XII Kal. Roma), Novuti, fratris Timothiui presbyteri, qui ab apostoliseruditi sunt.
21. IV XI Kal. Syracusis, martyrum Rufini et Martiae.
Romae, Demetriae virginis.
22. V X Kal. Albani martyris ^.
Nolae Campaniae, Paulini episcopi.
23. VI Q IX Kal. Sancti Joannis presbyteri, via Salaria vetere sepulti.
24. VII R viii KaL Nativitas Prsecursoris Domini.
23. I S VII KaL Apud Pyrribero^am, Sosipatris discipuli Pauli.
Alexandrioe, Gallicani martyris.
Romae, Lucise virginis cum aliis xii.
26. II T VI KaL Romo?, Joannis et Pauli fratrum.
27. iii A V KaL Apud Galatiam, Crescentis discipuli Pauli apostoli.
Apud Tiburlinem Italia), Symphorosie cum vii filiis.
28. IV IV KaL Romae, Loonis papae.
Alexandriae, Plutarchi, Sereni Heraclidis, Herois, Potamioenae, Marcellae
ct aliorum.
29. V C III KaL Ronioe, apostolorum Pctri et Pauli.
30. VI D II KaL Natalis Luciae, discipulaj Apostolorum.
Etcommeinomtio Nazarii etCelsi. Deest quidem
a zarii et Celsi.
horum commemoratio hoc loco in Adone, tam vul- ^ Albani martyris. Correctum erat Alhini, uti
gato quam ms. Idem tamcn 12 Junii, cum de In- etiam in Adone est. Quod factum puto in posterio-
ventioneNazariiet Celsiagitur,addit Commemora- : ribus exempiaribus scriptis post annum 991. Nam
tioetiam eorumpuhlica et celebrisindie sanctornm cum eo anno Theophania Othonis II uxor, S. Albani
Gervasii et Protasii a fldelibtis ^^opuUs frequenta- corpus Roma Coloniam transferens sanctorum Ger-
tur, et veneraUliter excolitur; qui hic ipsediesest. vasii et Protasii tempio huic, olim six vocato, nunc
Cum quoconvenit Florarium sanctorum ms., quod 12 S. Pantalconi sacro donasset, veniens ex itinere
Junii, in die invenlionis SS. Nazari et Celsi habet : Moguntiam, in diflerentianiMoguntinensis Albaniae,
ApitdquosdamindiesanctorumGervasiietProtasii deconsilioejuslocicpiscopi,hunc Albinum, qui sub
affitweorumi^azsLvii et Ce\s\) festiva commemora- Diocletiano anno 286, mense Junii 22, passus est,
tio. Quare vides non sine ratione vetus hoc Marty- vocavit. Ita Erhardus Winheim m Sacrario suo
rolium Romanum, hoc die, quo de Gcrvasio et Pro- Agrippinae pag. 141. Vide Sacrariumnostrumrerum
tasioagitur, etiam junxissecommemoralionem Na- Moguntiacarum I. ii, c. 28.
MENSIS JULIUS
HABET DIES XXXI LUNA XXX,
1. vn E Kal. Julii. In monte Hor, Aaron, sacerdotis, prima sub lege.
2. i F VI Non. In coemeterio Damasi, Processi et Martiniani, ab apostolis Petro et Paulo
baptizatorum.
Et trium militum, qui cum Paulo apostolo passi sunt.
Et martyrum Aristonis, Crcscentiani, Eutychiani, Urbani, et aliorum.
3. II v Non. Translatio Thomae apostoli.
Apnd Constantinopolim, Eulogii.
Laodiciae, Anatolii episcopi.
Et Gregorii martyris.
4. iii n IV Non. Oseae et Aggaei.
. Jocundiniani martyris.
Apud Sirmium, Innocentii, Sabbatii, cum aliis xxx,
S. IV III Non. In Syria, sancti Domitii martyris.
Romas, Natale Zoae, uxoris Nicostrati.
e. V K II Non. Isaite et Joel prophetarum.
163 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 164
Et octnva) Aposloloriiiii.
Et priinus ingrcssus apostoli Pauli in urbem Roinam.
Et Tranquillini martyris.
Et natalis sancti Goaris confcssorls.
7. VI Nonoc. Alexandria', sancli Panla^ni.
Roina), martyris Nicostrali primiscrinii.
Claudii, Castorii, Victorini, Symphroniani.
8. VII M VIII Id. In Asia niinori, Aquiljc ct Priscilla} uxoris ejus.
In Palicstina, Procopii inartyris.
|- Maralana, civitate Rrictii cpiscopi.
9. I N VII Id. Romic ad Guttam jugiter manantem, Zenonis et aliorum x. m. cciii.
In civitate Tyria; Anatolige et Audacis.
Cyrilli episcopi ct martyris.
10. II VI Id. Roma3, Septcm fratrum.
In Africa, Januarii Marini, Naboris et Felicis.
Romfc, Rufinae et Secundae.
li. iii P V Id, In Armenia minorc, martyris Januarii.
12. IV Q IV Id. Aquilcia.', IIermagor;ic episcopi, discipuli sancti Marci.
Apud Cyprum, Nasonis, antiqui Christi discipuli.
13. V R III Id. prophetarum.
Esdrffi et Jocl
Et SS. Confcssorum Eugenii episcopi, universi cleri Ecclesia).
14. VI S II Id. Apud Pontum, Phocffi cpiscopi civitatis Synopis.
1t). VII T Idus. Nisibi, Jacobi episcopi.
Roina3 in Portu, Eutropii, Zozima) et Bonosae sororum.
16. I V XVII K. Aug. In Ostia, sancti Hilarini martyris.
Apud Antiochiam Syrias, Eustacliii cpiscopi.
17. II A XVI Kal. Carthagine, martyrum Scillitanorum, Sperati, Narthali, Cythini, Bc-
thurii, Felicis, ct aliorum vii.
18. III B XV Kal. Carthagine, S. Guddcnes virginis inartyris.
19. IV C XIV Kal. Hispali, SS. Justaj et Rufinae.
20. V D XIII Kal. Joscph, qui cognominatus cst Justus, qui a Judaeis pro Christo muita
pcrpessus, victor in Judaea quievit.
21. VI XII Kal. Danielis propheta?.
Romae, Praxedis virginis.
Massilia), Vicloris martyris.
22. VII XI Kal. S. Mariae Magdalenes.
Et Syntyches, quae Phiiippis dormit.
Ancyrffi, Platonis martyris.
23. I G X Kal. Ravennae Apollinaris, episcopi et martyris.
24. II H IX Kal. Romse via Tiburtina, Vinccntii.
Apud Emeritam Hispani», Victoris militaris.
Circa lacum Vulsinum in Itaiia, Christinae virginis.
25. III VIII Kal. Jacobi Zebedaii apostoli.
Civitate Samo, Christophori martyris.
26. IV K VII Kal. Romae in Portu, S, Hyacinthi martyris.
27. V L VI Kal. In Sicilia, Simeonis monachi.
Nicomediae, Harmolai presbyteri.
28. VI M V Kal. Nicomedise, sancti Pantaleonis martyris. »
* Nicomeia, S. Pantaleonis martyris. Scripta SciUitanorummartyrurn,etcaputPantaleonismar
haec erant capitalibus iisquc miniatis littcris, quod tyris inFranciam dfferunt. Fortassis hic Pantaleon
scilicet hic Patronussit templi et monasterii S. Pan- unus esociis Sperati, aliorumque Scillitanorum
fuil
laleonisColoniae,ubi Martyrologiumhoccxscriptum martyrum; etsiintcr eos Pantaleonis nomen inMar-
est. Habent ibi caput sancti Pantalconis, quod eo tyrofogiis non exprimatur. Colligere quis possit cx
Constantinopoli delatumest abcquite Hcnrico van Adone in Chronico anno 806. Twnc temporis delata
Ulmcn, anno Christi 1208. Cujus translatioiiis me- sunt ossa B. Cypi-iani a Carihagine cum reliquis
moria Colonia? celebratur 18Jan., ut habet Marty- ieatoricm SciUltanoruM martyrum Sperati socio-
rolog. P. Canisii. Alius igitur Pantaleon,cujus caput rumque ejus,etposita sunt in ecclesia B. .Toannis Ba-
I.ugdunum dclatum, ut habet Sigcbcrlusin Chronico ptistain cititate Lugdunensi. Non meminit liic Ado
anni Christi 802. Legatiimperatore Caroli abAaron Pantaleonis, fors.eumsubSperati sociiscomprehen-
Amira venientes,in coetera munera etiam ossa Cy- dens. Quanquam idem in MartyrologiolTJuliiexpri-
rimi Carthaffiniensis martyris,et S^eratiprimi mit caput Panlaleonis, et a reliquiis Scillitanorum
m MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 166
29. VII N IV Kal. Romse, Felicis papje et martyris sub Constantio,
Et Simplicii, Faustini et Beatricis.
30. I III Kal. Roma3, Abdon et Sennis.
Turbulo LucernarijB, Maximae, Donatillae et Secundae virginum.
31. II P II Kal. Caesarege, Fabii martyris.
marlyrumdistinguit. Agobardus quoque Lugdunen- taleomonem Vigiliis in Apulia. Pantaleon autcm et
sis episcopus carmine de barum reliquiarumadven- Pantaleemon idem qujbusdam nomen:namquiPan-
tu, Pantaleonis nomen exprimit. Plures igitur fue- taieon Rom. Martyrol. Pantaleemon in Menologio
runt Pantaleones. Certe in Martyrol. Rom. 27. JuL ct dicitur ubi et aiiusPantaleon 17Septembris socius
:
Pantaleomonemmedicum Nicomediae habes, et Pan- Charalampi martyris.
MENSIS AUGUSTUS
HABET DIES XXXI, LUNA XXIX.
1. III Q Kal. Aug. Romaj, ad S. Petrum ad Vincula.
Antiochiae, SS. Machabaeorum.
Philadelphiae martyrum Cyrilli, Aquiia3, Petri et aliorum.
Vercellis, Eusebii episcopi.
2. IV R IV Non. Romae, Stephani papae el martyris.
In Bithynia, Theodota3 cum tribus filiis.
3. V S III Non. Ilierosoiymis, Inventio corporis beati Stephani, Gamalielis, Nicomedi,
Abibon.
Constanlinopoli, Hermelli martyris.
4. VI II Non. Aristarchi discipuli apostolorum.
In crypta Arenaria, Tertullini martyris Romae.
5. VII V Nonae. In civitate Augusta in Rhaitia, sanctas Afra3 martyris.
6. I A VIII Id. Roma) via Appia, Xisti papae et martyris.
Folicissimi et Agapiti diaconorum in coemeterio Praetextati.
7. II VII Id. Apud Aretium, Donati episcopi et martyris,
Romio, Petri, Julianae, cum aliis xviii.
Mediolani, Fausti martyris.
8. III c VI Id. Romae, via Ostiensi, Cyriaci martyris cum aliis xxi quando viii die mensis
Augusti reconditi sunt.
9. IV D V Id. Romae, Romani militis.
Vigilia sancti Laurentii.
10. V E IV Id. Romae, Laurentii archidiacon martyris.
Et militum clxv.
11. VI F III Id. Roma) inter duas lauros, Tiburtii martyris.
Et Susannas virginis martyris,
12. VII G II Id. Catanje, Eupli diaconi et martyris.
In Syria, Macarii et Juliani.
13. I H Idus. Romae, Hippolyti martyris cum familia sua, et S. Concordiae, nutricis ejus.
In foro Syllae, Cassiani.
14. II I XIX K. Sept. Romae, Eusebii presbyteri et confessoris, sub Constantio Ariano, sepulti
In coemeterio Callisti.
1S. III K XVIII Kal. Sinctfe Mari.e dormitio.
Sancti Tharsitii acolythi et martyris.
10. IV L XVII Kal. In Nicea Bithynia?, Ursatii confessoris sub Licinio.
Romae, Serense, uxoris Diocletiani Augusli.
17. V. M XVI Kal. In Africa, martyi-um LiberatiAbbatis, Bonifacii diaconi,Servii et Rustici,
et aliorum sub Wandalica persecutione.
Caesareae, Mammetis martyris.
18. VI N XV KaL In Praenestina civitate, Agapiti martyris.
RomjB, Joannis et Crispi presbyterorum.
19. VII XIV Kal. Sancti Magni seu Andreaa martyris, cum sociis duobus milibus dxcvii.
Romae, Julii senatoris et martyris.
20. I P XIII KaL Samuelis prophetae.
167 S. ADONIS ARCFFFEPF.Sf:. VIENNENSFS 108
Et Porphyrii hoiniiiis Dei.
'^l. II Q XII Kal. Salonse, Anastasii martyris.
22. III Fi XI Kal, Roma) via Ostiensi, Timothnei martyris,
Et Antonii martyris.
Et percgrinorum martyrum Martialis, Epicteti. .Saturnini cum sociis
eorum.
•23. IV S X Kal. Roma\ FFippolyti, Quiriaci et Archillai.
Zachnei episcopi.
Theona) episcopi,
24, V T IX Kal, Bartholomaii apostoli et martyris,
Massa; Candid», Carlhagini,
25, VI A viii Kal. Roma", Cencsii martyris, mimi. Thymelica) artis magister fuit.
El sancti Gcnesii Arlelatcnsis.
Roma\ quatuor martyrum Eusebii, Pontiani, Peregrini et Vincentii.
26. VII B VII Kal. Zephyrini papaa.
Irenaii, Abundii.
Bergamis, Alexandri.
Apud Victimilium, Secundi martyris.
27. I C VI Kal. Capua% Ruli martyris, Apollinaris discipuli.
Tomis, Marccllini ct Mannea).
28, II D V Kal, Roma», Ilermetis martyris,
In Africa, Augustini cpiscopi,
Constantinopoli, sancti Alexandri episcopi,
29. III E IV Kal. RonKC ad Arcum Faustini, Sabinae martyris.
Eo die vcneratur decollatio S. Joannis Baplistae.
30, IV F III Kal. Via Ostiensi, Felicis ct Audacti martyrum,
-j-
31. V C II Kal. Apud Athcnas, Aristidis, qui Adriano Principi de religione Christiana
libros obtulit.
MENSIS SEPTEMBRIS
HABET DIES XXX, LUNA XXX
1. VI H Kal. Sept. Jesu Nave et Gedeon prophetarum,
Capua), Prisci martyris, de illis antiquis Christi discipulis.
Apud Ca;saream Cappadocia), Longini militis et martyris, qui latus Do-
mini in cruce aperuit.
2. vii I IV Non, Apud Apamiam, Antonini martyris,
3. 1 K III Non, Romaj, Seraphi» virginis, iv Kal, Augusti passae, ii, Kal, sepultae
III Non. Septembris mcmoria passionis ejus celebrior,
4. 11 L II Non. Moysis prophetae.
Ancyra?, martyrum trium puerorum, Rufini, Silvani, Vitalicae,
S, lil M Nona}, Roma!,Victorini martyris, fratris Severini, qui post miram poenitudinem
Amiterna} urbis episcopus et martyr factus est,
Romae, Herconi.
G. IV N VII Id. Zacharia; propheta).
Et Onesiphori Pauli discipuli,
El confessorum Donatiani et ca^terorum,
7. IV vii Id. Joannis martyris, qui Nicomediae sub Diocletiano librum iniquae legis
minutatim discerpsit.
8. Yi P VI Id. Nativitas Dei Genitricis Marle.
Et Adriani martyris cum xxiii martyribus.
Et Nataliaj.
9. vn Q V Id. Nicomediae, Dorothei et Gorgonii martyrum quorum unus, Gorgonius,
Romam transfertur.
In Sabinis, Hyacinthi, Alcxandri Tiburtii.
Itts MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 170
10. I R IV Id In Afdja, episcoporuin Nemesiani, Felicis, et aliorum vii.
Apud Chaicedonam, S.jsthenis ct Victoris.
11. II S m Id. Rome, Ilyacinllii et Proti euiiuchjrum.
12. iri T II Id. Ticini, coiifjssoris Syri, et Evontii, discipulorum Ilermagorae, Aquile-
iensis primi episcopi et martyris.
13. IV V Idiis In Alexandria, Philippi episcopi et martyris, qui primum prajfectus fuit
14. V A XVIII K. Octob Roma?, Cornelii episcopi et martyris.
Carthagine, Cypriani episcopi et martyris.
Exallatio sanctye Crucis, ab Ileraclio imperatore a Persis Hierosoly-
mam reportata}, quando et Romte iignum salutiferum Crucis a Sergio
papa inventum ab ommi populo veneratur.
^g. VI B XVII Kni. Romaj, Nicomedis martyris.
16. VII C xvii Kal. Chalcedone, Euphemiae virginis.
Romse, LucisR et Germiniani martyrum.
17. I I) XV Kal. Romae Justini presbyteri, ad quem B. Laurentius in vico Palricii nocte
venit.
Item Narcissi et Crescentiani.
18. II E XIV Kal. Methodii, Olympi Lyciae, et postea Tyri episcopi, qui sub Diocletiano
martyrio coronatus est.
19. III F XIII Kal. Neapoli, Januarii, Socii, Festi, Desiderii, Proculi, Eutychetis, Acuti,
Et Pelei, et Nili.
20. IV G XII Kai. In Cyzico, Faustae virginis, et Evilasii.
21. V H XI Kal. Matthaei apostoli.
22. VI I X Kal. Mauritii cum so^iis, qui Thebaei fuisse referuntur, sub Maximiano passi
23. VIl K IX Kal. Mesenathae, Sosii diaconi, annorum xxx martyris.
Et Thecl» virginis, Seleuciae quiescentis.
24. I L VIII Kal. Conceptio Joannis Baptistae.
25. II M VII Kal. Cieophae, cui Dominus post resurrectionnem in via apparuit.
2G. III N VI Kal. Romae, Cypriani episcopi Antiochiae passi, et cum martyre Justina
Romam Iranslati.
27. IV V Kal In Mgsea civitate, Cosmae et Damiani, Anthimi, Leontii et Euprepii.
28. v P IV Kal Cordubae Faus i, Januaiii et Martialis martyrum.
29. VI Q III Kal. In monte Gargano venerabi^is inemoria archangeli Michaelis.
Et Romae, dedicatio ecclesiij ejusdem arjhangeli, a B. Bonifacio papa
construct^ in Circo, qui locus Internubes dicitur.
30. VII R II Kal. Bcthleem, Ilieronyrai presbyteri.
MENSIS OCTOBER
HABET DIES XXXI, LUNA XXX.
1.1 S Kal. Octob. Tomis civitate, Prisci, Crescentii et Evagrii.
Et Remis civitate sancti Remigii episcopi
2. II T VI Non. NicomediiB, Eleuterii martyrissub Diocletiano, et innumerabilium alio-
rum, quos iratus Diocletianus pro incenso palatio, diversis tormentis
odio Chiistiani nominis occidit.
3. III V V Non. Athenis, Dionysii AreopagitcC % sub Adriano diversis tormentis passi, ut
Aristides testis est in opere, quod de Chiistiana religionecomposuit:
hoc opus apud Athenienses inter antiquorum memorias clarissimum
tenetur.
<^
Athenis Dionysii Areopaf^itte, sub Airiano di- Notkerus. Ul suspicio esse non possit apud hos ali-
versis tormentis passi, etc. Mox 9 Octobris Pari- : quiJ post ad litu n, cu:n ipsi, quod in veteri hoc
siis, Dionysii ejnscopiccm sociis suis a Fescsnnin') Romano Mjrtyrologio invener int, cx fide dederint.
glaiio animadversi. Vid s aujtoritate haj'is Marty- Acc iratam hujus^j rei disq lisitionem audio in viri
rologii, duos dislingui Dionysios die et loco. Nec ali- docti manibus esse ; quare supersedeo.
ter vetusti martyrologii, Beda, Usuardus, Ado,
Patrol. GXXIII. 6
171 S. ADONIS AR€mEF>ISCOPI VIENNENSIS 172
4. ly A IV Nou. Apud Corinlhuiii Crispi et Caii,
Apuil vE{,'yplum, Mairi cl Marliaiii fralrum, cumque cis innumerjc mul-
liludinis.
3 V B III Non. Eumonia), Tiiraseaj episcopi, apud Smyrnam coronati, qui unus fuit ex
anliquis.
C. VI C 11 Non. Pa;^aris opiscopi Laodicensis, de anliijuis Pauli apostoli discipulis.
7. VII I) Non;e. Hoiiix', Marci papie.
El Julia), Scrgii, et Bacchi.
Marcelli, et Apulcii, qui primo adh;cscrunt Simoni Mago, deindc apo-
slolo Petro -.
sub Aureiiano consulari viro, martyrio coronati.
8. I E VIII Id. Corlina), Piiilippi cpiscopi.
Thcssalonicx', Dcmelrii marlyris.
9. II K VII Id. Abraha) patriarchae.
Parisiis, Dionysii episcopi cum sociis suis a Fescennino gladio animad-
versi.
10. III G VI Id. Loth prophetae.
Creta, Syniti intcr episcopos nobilissimi.
11. IV H V Id. Apud Tharsum, martyrum Tharaci, Probi, et Andronici.
1-2. V I IV Id. Ravenn;c,, Ilcdistii.
Apud Africam, sanctorum confessorum quatuor nuilium dcccc lxxvi,
sub perseculionc Wandalica passorum.
13. VI K III Id. Troadc, Carpi, apostoli Pauli discipuli.
Antiochiyc, Theophili episcopi, qui sextus ab apostolis fuit.
14. VII L II Id. Roma) Callisli papie el martyris, et Privati militis.
13. I M Idi
16. II N XVII K. Non. Sanctorum martyrum Martiani et Satyriani, cum duobus fratribuseorum
et aliorum cclxx, pariter coronatorum Wandalica persecutione.
17. III XVI Kal. Martha) sororis Lazari.
Et Arisiionis, qui fuit unus de LXX Christi discipulis.
18. IV P XV Kal. Lucae evangelistae
Et Asclepiadis, Antiocheni episcopi.
Romae, Triphonise, uxoris quondam Decii Caesaris.
19. V U XIV Kal. Antiochije, Beronici, Pelagiae et aliorum xlix.
Et Ptolomaei, qui a quodam centurione Urbicio Judici traditur, et Lucii
ac Tertii simul decollatorum, qui Alexandriae sepulti sunt.
20. vi R XIII Kal. »
21. Yii S XII Kal. Nicomediae, Dasii, Zotici, Caii, cum xii militibus.
Et sancti Hilarionis monachi.
22. I T XI Kal. Hierosolymis, Marci, qui primus ex gentibus cpiscopus ibi factus est.
Et Salomae, qua) in Evangelio legitur.
23. II V X Kal. Antiochiae, Theodoreti presbyteri.
In Hispaniis, Servandi et Germani.
24. III A IX Kal. Venusia?, Felicis episcopi Tubzocensis, et Audactis et Januarii presby-
terorum, et Fortunaciani et Septimi Icctorum •>.
25. IV B VIII Kal. Roms via Salaria, xlvi miiitum, qui baptizati a Dionysio papa jubente
Claudio decollati sunt.
26. V C VII Kal. In Africa, Rogatiani presbyteri, et Felicissimi maftyris.
27. VI D VI Kal. Abela civitate, Vincentii, Sabinae et Christetes martyrum.
28. VII E V Kal. Simonis et Thadaei aposlolorum.
Romae, Cyrillae, filia) Decii Csesaris.
^ In ms. hicerant sancti seq. diei, et 21 die Mar-' que exstare voluit. Nam et Adoni deest, qui anti-
cus et Salome, et 22 vacabat. Sed Ado et omnes ut quior est illa dedicatione, cum ille circa annum Do-
hic impressum. mini 779 vixerit, et Romanum Martyrologium acce-
Dedicatio S. Panlaleonis. Hoc additum erat ad
^ perit, ecclesia vero S. Pant;iieonis primum fundata
marginem postsanctoseo die positos. Quare non ex- sit anno Christi 954 a Brunone, Coloniensi archie-
pressi in textu. Ccrtum enim hoc ascriptum postea piscopo, utihabetSacrarium Agrippinae a F.Erhardo
a religioso S. Pantaleonis, Martyrologii hujus ex- Winheim edilo, p. 141.
scriptore, qui solemnitatem sua) ecclesiae hic quo-
MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 174
IV Kal. Narcissi Ilierosolymorum episcopi, viri sanclitate, et patientia, ac fide
laudabilis.
SidonaB, Zenobii presbyteri et martyris.
G III Kal. Tingitanae, Marcelli centurionis et martyris.
In Africa, inartyrum ccxx.
H II Kal. Nemesii, diaconi, et Lucillae filiae ejus, viii Kal. Septembrium passi, sed
pridie KaL Novembrium a Sixto papa sepulti.
MENSIS NOVEMBER
HABET DIES XXX, LUNA XXX.
1. IV Kai. Nov. Festivitas Sanctorum, qua) celebris et generalis agitur Romae.
Csesarii diaconi et martyris, et Juliani presbyteri.
Et Severini monachi, de Tiburtina civitate.
2. V K IV Non. Laodicege, Theodoti episcopi, qui arte medicus fuit.
3. VI L III Non. Quarti discipuii apostolorum.
In Cappadocia, martyrum Germani, Theophili, Cgesarii, Vitalis, sub De-
ciana persecutione.
4. VII M II Non. AlexandrisB, Hierii presbyteri, vita purissimi, in Scripturis nobiliter
eruditi.
S. I N Nonae. Zachariae prophetge, patris Joannis Baptistae.
Terracinae, Felicis presbyteri, et Eusebii monachi.
6. II VIII Id. Toniza Africse, sancti Felicis martyris.
Civitate Theopoli, xl martyrura.
7. III P VII Id. Alexandri®, Achilleae episcopi.
Apud Perusinam, Herculani episcopi et martyris.
8. IV Q VI Id. Romse, martyrum CUaudii, Nicostrati, Symphroniani, Castorii, Simplicii,
artificum insignissimorum.
El ipso die, iv Coronatorum Severi, Severiani, Carpophori, Victorini,
quorum festivitatem statuit Melchiades papa sub noininibus quinque
martyrum celebrari, quia nomina eorum non repcriebantur ; sed in-
tercurrentibusannis cuidam sancto viro revelata sunt,
9. V R V Id. Euchaitse, sancti Theodori martyris.
10. VI S IV Id. Chersona Lycias, Martini papge, qui ob Catholicam fidem ibi relegatus
vitam finivit.
H. VII T III Id. Turonis, Martini episcopi, miraculorum patratoris.
In Scythia, Mennge marlyris, Gonstantinopoliin translati.
12. I V II Id. In Africa, Archadii, Paschasii, Probi, et Eutychiani, Vandalorum per-
secutione martyrum.
13. II A Idus. Ravenn®, Valentini, Solutoris, Victoris martyrum.
14. III B XVIII K, Dec. Alexandri», Serapionis, qui sub Decio prgecipitatus martyr efficitur.
15. IV C XVII Kal. Felicis episcopi, qui a quintodecimo anno miraculorum gloria insignis
fuit, el sub Martiano cum xxx martyrium complevit, in Nolensi eccle-
sia sepultus.
16. V D XVI Kal.
17. VI E XV Kal Dedicatio sancti Petri ad Mal. m dar »
1 Dedicatio S. Petri ad MalmDar. Nulla hujus in his majore domus Grimoaldo et Trajectensium;
memoria apud Adonem exstat, nec dubium mihi quin episcopo Remaclo. Qui Remaclus non multo post,
et hoc addititium sit. Voluit Coloniensisexscriptor pertgosus Scecularium iumultuum,iti ipso Stabuiaus
duo antiquissima et celeberrima, in Arduenngesaltu monachicge vitge assumpsit hal)itum.))
ad agruui Eburonum, hic intexere monasteria. Supra Quod vcro S. Petro dedicatuin sitMalmundarium,
XX ApriL \\2i\)mmwi. S abuletwm vulgo Stavelo, hic
, ejus rei memoria exstat a|)ud Notgerum in Vita S.
vero Malmimdarimi, vulgo Malmedy. De utroqne Remacli, \\\ sept., cap. 20, ubi hoc regis Sgeberti
itaSigebertusin' hronicoannoChristiGSi :« Rex Si- fundatoris diploma « Sancta ac vcnerabilia inonas-
:
gebertus, de posteritatc prolisdesperans, duodecim teria Stabulaus sive Mal;nnndai'iuni cognominata,
monasteria hinc inde Deo construxit, in quibus Sla- ubi virvenerabilisRemaclusepiscop.etabbas,Chris-
bulaus et Malmundarium eminebant, coopcrantc sib- to auspice, prgeesse videtur, quge vir illustris Gri-
173 S. ADONIS AKCHIEPISC. VIENNEiNSIS m
Aloxandriip, Dionysii episcopi, iii multis sacpt' confossionibus clari,
Valeriaiii ol r.allieni temporilms.
1«. VII F Yiv K;il Vntiocliia\ noiiiani monaclii cl martyris.
Kl saiicli Ksychii 1'alatini ct martyris.
19. 1 r. XIII Kal |{()in;c, Maximi prcsliytori ct martyris.
Et Fansti diaconi, ct Eusebii colle},'{c ojiis, niartyrnin visitatoruni.
20 u }\ XII Ral Ilomic, Pontiani |)ap;e et marlyris.
Mcssanic, Ampcli ct Caii.
21. IV I \i Kal. Rufi, qticm Apostolus ad Romanos scribens salutal.
22. III K X Kal Roina3, Caecilia:} virginis et martyris.
2.3. V IX Kal. Sancti Clcmentis cpiscopi.
Et Fclicitatis, m;itris vii filiorum.
24. VI •M VIII Kal Roiiia3, Chrysogoiii martyris, ct Zoili.
25. VII N VII Kal. Sancti Petri Alexandri episcopi cum aliis dclx.
26. I VI Kal. Rom;c Lini papa?.
Et B. Alexandri cpiscopi et martyris, passi xi K;il. Octobr. a papa Da-
iiiaso VI Kal Dcccmb. translati, quando festivitatem ei dicavil.
27. II P V Kal Boooni;e, Vitalis et Agricola) martyrum.
28. Ili Q IV Kal Sosthenis discij) ili apostolorum.
Et sancti Rufi inartyris cum omni domosua per Chrysogonum lucrati.
In Africa, Papinii ct Mansueti episcoporum.
29. IV R III Kal Rom;i3, Saturnini martyris, et Scnnis, et Sisinnii diaconornm.
30. V S II Kal. Andrese apostoli.
nioaldus, niajor domus, in honorc sancti Petri ac nastorium Malmundariense, lcmpore Ludoviciregis
sancti Paulivel sancti Martini, scu caetororiini sanc- piissin.i, cujiis adjutorio ct suniptu rcnovatum fuit.
torum, suo opere In vasta erenii Ardcniiensis silva Quod XV Kalendas Decembris dedicatur ab Willli-
construxil, quedmadmodum nos loca ipsa ad ipsa bcrto, archicpiscopo Coloniensi.» Quod Gestoruin
monasteria, ajdificanda pro nostra pracceptione ex indicium R. P. ^Egidio Bouchier, strenuo chronolo-
foreste nostra conccssimus, » etc. gi;n indagatori, dcbeo.
Nescio an dc hac prima monasterii toinpliquc dc- De noninis etymo Ilarigerus, abhas Lobiensis,
dicatione inteiligcndus sit locus hic Marlyrologii. cap. SS de Gestls Leodien. episc, ubi dc S. Re-
Nec enim certum diein vel Sigebertus vcl Notgerus maclo « Et quia euindem locum a siiperstitionum
:
exprimit. Quarc certius, ad secundam monastcrii emundavit pollutione, Malniundarium, quasi a inalo
templique Malmundariensis dedicalioneni respicere mundatum, placuit vocitart-. » Ita videlicet tunc
Martyrologium. Ita onim Gesla mss. abbatuinMal- placuit ex syllabarum aucupio etymon quoque cap-
mundariensium « Quintiis decimus abbas Absalon,
: tare.
anno80l.Hicaniio8l7,indictionex,renovarifecitmo-
MENSIS DECEMBER
HABET DIES XXXI ; LU.NA XXIX.
1. TI T Kal. Dec. Romae, Chrysanti et Dariae martyrum, et Diodori et Mariniani, cum iufi-
nita multitudine inartyrum,
2. VIl V IV Non. Romae, Vivianae [al., Bibian»] martyris.
Fausti martyris et Dafrosje filiae.
3. I A III Non. Romae, Claudii tribuni, et Ililariae uxoris ejus, et Jasonis et Mauri,
Lxx militum sub Numeriano.
4. II B II Non. Romae, Simphronii et Olympii, Exsuperiae et Theodoli die vii Kalenda-
rum Augusti passorum a bcato Xysto via Latina ii Nonas Decein-
;
bris translatoruin, quando eorum festus dies celebrior agitur.
5. lli C Nonae. Crispinae martyris.
Et Dalmatii martyris.
6. IV D VIII Id. Nicolai episcopi Myrorum Lyciae.
In Africa, Dionysiae, Dativae, Leontis, et Emiliani medici, et aliorum.
7. V E VII Id, Alexandriae, Agathonis martyris et militls sub Decio.
8. VI. F VI Id. Roma", Eutychiani papae et martyris, qui cccxlii martyres sua manu se-
pelivit.
Alexandriae, Macarii martyris, genere Lybici.
177 M.4RTYR0L0GIUM CUM ADDITAMENTIS. 17g
9. VII G V Id. LeocadijB virginis.
10. I H IV Id. Eulaliae virginis et martyris.
Spoleti, Carpophori presbyteri, et Abundii diaconi.
1 1 II I iii Jd. Danielis prophetae.
Roma3, Damasi papa3.
Et martyrum Ponl ani, Pr^textati, et Thrasonis qui martyribus de facul-
tatibus suis ministravit.
12. Jii K II Id. Alexandria?, Epimachii et Alexandri.
Et sanctarum quatuor mulierum, Ammonariie, Mercuriae, Dionysiae, et
Amonaria}.
13. IV r. Idus. Syracusis, Lucia; virginis et martyris.
14. V M XIX Kal. Jan. Antiochia?, Drusi, Zosimi, et Theodori.
Alexandrias, Heronis, Arsenii, et Isidori, et Dioscori.
In Cypro, Spiridionis episcopi.
13. VI \ XVIII Kal. In Africa, Valeriani episcopi et confessoris, Vandalica persecutione.
16. vn XVII Kal. Martyrium sanctorum Ananiie, Azariae, Misaelis.
In Tuscia, Barbara? virginis et martyris,
17. I P XVI Kal. Translatio Ignalii opiscopi et martyris Antiochio'.
Et Lazari, quem Christus resuscitavit, et Martha? sororis ejus in Be-
thania.
18. 11 Q XV Kal. Rufi et Zosimi de primis discipulis Christi, per quos Ecclesia de Judaeis
et Graecis primitiva fundata est.
19. III R XIV Kal. Apud iEgyptum, Nemesii martyris, qui per calumniam quasi latrojudici
delatus est.
20. IV S XIII Kal. Alexandriae, Ammonis, Zenonis, Ptolomsei, Ingenui, Theophili.
21. V T XII Kal. Thomae apostoli.
In Tuscia, .loannis et Festi,
2'2, VI V XI Kal. Romffi, xxx martyrura sub Diocletiano, via Lavicana inter duas lauros
sepuitorum.
Alexandriag, Ischirionis martyris.
Et aliorum quamplurimorum, inter quos senex Chaeremon.
23. vii A X Kai. Romae, Victoriae martyris.
Nicomediae, martyrum xx.
Romae, Cervuli aegritudine dissoluti, in ecclesia beati Clcmentis sepulti,
ubi Dominus per iilum mira operari dignatur.
24. I B IX Kal. Vigilia Natalis Domini.
Apud Spoletum, Gregorii presbyteri et martyris.
25. II C VIII Kal. Nativitas Domini secundum carnem.
Romae, Anastasiae.
Et Eugeniae,
26. III D vii Kal. Stephani protomartyris.
27. IV E VI Kal. Joannis apostoli et evangelistae, apud Ephesura.
28. V F v Kal. Bethleem, sanctorum Innocentium.
29. VI G IV Kal. David regis.
Et Trophimi episcopi, discipuli apostolorum.
30. VII H Ki Kal. Apud Spoletum, Sabini episcopi, Exsuperantii, et Marcelli, et Venustiani
cum uxore et filiis qui passi vii Idus Decembris, festivitatem sepul-
:
turae habent iii Kalend. Januarii.
31. I I II Kal. Romae, Sylvestri papae et confessoris.
Et sanctffi Columbae virginis.
170 S. ADONIS ARCFIIFPISC. VIENNENSIS 180
QLO GENERE CLLTUS SANTI MARTYRES VENERANDl SUNT.
Ex libris B. Augmlini cpiscopi (lib. xx contra Faustum. cap. 21.)
Populus Christianus memorias martyrum reli- A etsacragentilium.Quorumsimilitudo inquibusdam
giosa solemnitate concelebrat, et ad excitandam mi- i ctiam superbis hominibus exprcssa est sicut de :
tationem, ot ut mcritisoorum consociotur, atque ora- Dabyloni;e quibusdam regibusmemoriae cominenda-
tionibus adjuvotur : martyrum,
ila taincn, ut nulli tum tenomus. Unde sanctus Daniel accusatores ac
scd ipsi Doo martyrum,quamvis in memoriis marty- persccutorcspertulit,quodrcgiscdictoproposito,ut
rum constituamus altaria. Quis enim antistitum in quoquam Dco pcteretur nisi a rege solo, Deum
nihil a
iocissanctorumcorporumassistons, aitarialiquando suum, hoc est unum ct vcrum Dcum adorare de-
dixit OHcriinus tibi Pctrc, aut Paulc, aut Cyprianc?
: prccarique deprehensuscst qiii autcm se in mcmo-
:
Scd quod offcrtur, olTcrtur Deo, qui martyrcs coro- riis martyrum inebriant, quomodo a iiobis appro-
navit,apud memorias eorum quos coronavit ut e.\ ; bari possunt, cum eos, eliamsi in domibus suis id
ipsorum locorumadmonitione major atTcctus exsur- faciant,sana doctrinacondemnet?Sedaliudestquod
i{at,ad augcndam cliaritatcm,et in illosquosimitari docemiis, aliud quod sustincmus, aliiid quod prajci-
':^DSsumus, et in illum quo adjuvante possimus. Coli- pere jubcmur, aliud quod emcndaro praccipimus, et
mus ergo martyres eo cultu dilectioniset societatis, donec emendemus, tolerare compellimiir; alia est
quo et in hac vita colunlur sancti homines Dei, quo- disciplina Christianorum, alia luxuria vinolentorum,
rum cor ad talom pro evangelica veritatepassionem g vel error infirmorum, vcrumtamcn ct in hoc ipso di-
paratum esse sentimus; sed iilos tanto devotius, stant plurimumculpajvinolentorumetsacrilogorum,
quantosecuriuspostincertaomniasuperata; quanto Longe quippe minoris peccati est, ebrium redire a
etiam fidentiori laude prgedicamusjam in vita feli- marlyribus, quam vel jejunum sacrificare martyri-
ciori victores, quam in ista adhuc usquc pugnantes. bus. Sacriflcare martyribus dixi, non dixi sacrificare
At illo cultu, qui Grtcce),«T(5£i« dicitur, Latine uno Deo in meinoriis mariyrum
quod frequentissime
:
verbo dici non potest, cum
quaedam proprie di-
sit facimus, illo duntaxat ritu, quo sibi sacrificari Novi
vinitati debita servitus, nec colimus, nec colendum Tcstamenli manilestatione prgecepit quod pertinet :
docemus, nisi unum Deum. Cum autem ad hunc ad illum cultum qui \urpuu dicitur, et uni Deo debe-
cultum perlincat oblatio sacrificii (unde idololatrae tur.[Proinde verum sacriflcium, quod uni vero de-
dicuntur, qui hoc ctiain idolis exhibent) nullo modo betur Deo, quo ejus altare solus Christus implevit,
tale aliquidofferimus aut offcrendum praecipimus, in victimis pecorum imitata daemonia sibi arrogan-
velcuiquam martyri vcl cuiquam sancta? animas vel terexposcunt, unde Apostolus dicit: Quaimmolant
cuiquamangelo, ctquisquis in hunc errorem delabi- gentesdmnoniisimmolant,etnonDeo(IC'or.\),x\on
tur, corripiturporsanam doctrinam, sivcutcorriga- quod offercbalur culpans, sed quia illis offcrebatur.
tur,sive ut caveatur.Etiam ipsi sancti,vel homines, Hebrtei autem in victimis peeorum quas offerebanl
p
velangcli,exhibcrisibi nolunt,quoduniDominidebe- Doo multis et variis modis, sicut re tanta dignum
ri norunt. Apparuit hoc in Pauloet Barnaba (^c^.xiv), erat, prophetiam celebrabant futurse victimae, quain
cum commoti miraculis, quse per eos facta sunt, Ly- Christusobtulit.UndejamChristianiperactiejusdem
caonii diis immolare voluerunt conscissis
tanquam : sacrificii memoriam celcbrantsacrosanctaoblatione
cnim vestimentissuis,confltentesetpersuadenLcsse et participatione corporis et Sanguinis Christi.] Hu-
deos non csse, ista sibi ficri vetuerunt. Apparuit ct in jus sacrificii caro et sanguis ante adventum Christi
angelis,sicutin Apocalypsilcgiinus(Ca^.xix et xxn), por victimas similitudinem promittebatur; in pas-
angelum sc adorari prohibentemacdicentcm adora- sione Christi per ipsam veritatem reddebatur; post
tori suo Conservus tuus sum et fratrum tuorum,
: ascensum Christi per sacramentum memoria ce-
Dominum adora. Ista sibi plane superbi spiritus exi- lcbratur.
giint.diabolusel angeliejus, sicut per omnia templa
ROSWEIDUS BENEVOLO LECTORI
Aloysius Lipomanus episcopusVcronensis, ilustrc D riim, succedaneum Surio dedit, hoc Martyrologium
Italiaedecus, lomo suoquartode VitisSS. ann., 1bS4 Adonis intcgrius edidit.
Vcnetiis edito, non pauca ex Adonis Martyrologio Sed cum hic et ordincin mutaverit, et quaidam ab
ms. dclibavit quod ille tauti fecit, ut ipse scribat : aliena manu inseruerit, paucula dempserit, nonnuUa
OmneatM'vmnihilduxiincomparationcillius.lie\n- quoqueassecutus non fucrit placuit rursusAdonein
;
de JacobusMosandcr, CarthusiacColoniensisinsignis recensere, eumqiio pristino nitori restituere, et ve-
aliimnus, anno 1581, tomo septimo do Vitis santto- teri Martyrologio Romano, sicut ipse olim fecit,sub-
181 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS 182
nectcre. Quod ut ex fide prajstarem, tres mihi vete- A rere, et gloriosos milites velut in aciem educere :
res codices fuere subsidio, perbenigne a diversis an- voluit eosdem rursus in principiiset post principia
tiquitatis ecclesiasticfe fautoribuscommunicati. Pri- (ut strenui duces solent) intercurrere, quod cur
mus qucm suppe-
fiiit sancti Pantaleonis Colonias, mutemus ?
Ado curante
ditavit Carthusia Colonicnsis, ex qua Adonem vero Viennensem archiepiscopum, non
Mosandroprodicrat. Secundum nactus sum ab Ever- Trevirensem (quod existimarunt Aloysus et Mosan-
bodiensi abbatia juxta Sichemium tertium, a Pctro
; dcr) uti Martyrologii, ita et hujus libelli auctorem
Scrivcrio.Qui et si singuli se vctustate sua probarent, esso, fidem facit codex Everbodiensis, qui hunc titu-
tertius lamen cniinebat nisi quod huic prima omnia lum pra}fert: Ado Viennensis archiepiscopus quasi
deerant, usque ad Martium, ct pars in Junio .lulio- epilogatum compilavit, insipiens a festivitatihus
que. Reliqui integrum Adonem reprcsentabant, eo apostolormn, aut discipulorum, aut successorum
ordine modoque, quo nunc exhibeo. Litter;e singulis eorum. Nam quem ante titulum dedi, est c codice
Martyrologii diebus praefixffi, in solo erant codice sancti Pantaleonis in quo Ado ante vetus Marty-
,
Evcrbodiensi. rologium Romanum,ut supra habes, pra3fatur,nulla
Quare ne mircris, lcctor, hic in fronte martyro- dictinctione episcopatus adjecta. Viennensishic Ado
logii Adonis comparere lihelltcni de festivitatibus mnlto Trevirensi est antiquior, nam ille vixit tem-
sanctorum a.postolormn et Teliqmrwin,qui discipuli pore Joannis VIII, circa anuum 879 ?d eum cnim :
aut vicini successoresque ipsorum apostolorum annum Chronicon suum perduxit. Alter vero sive
fuerunt. Nihil enim sibi auctoribus, libris, iisque Ado sive Udo tempore Gregorii VII, circa annum
vetustissimisdedi;nihilinvulgato Adone,nisiiisdem B 1070 Adonis Viennensis natalis inter sanctos recen-
suffragantibusmutavi.Etverolibellihujusauctorita- situs habctur 1G Decemb. Viennce beati Adonis
tem tuetur ipse Ado in suo Martyrologio 2 Julii, ubi episcopi et confessoris.
postquam breviter sanctorum ProccssietMartiniani Quod hic in martyrologio Adonis initium sumitur,
martyrum meminit, addit Quorumpassio in lihello
: non a Kalendis Januarii, ut hactenus editum, sed a
aposiolorumsupranotata est: qua) verba in vulgato Vigilia Navilatis Domini, scias hoc est Romanae
Adone desiderantur, uti ct nonnuUa alia. Quod inde Ecclesi;c ritu factum, quae anni epocham olim habuit
accidit, quod Mosandcr libellum hunc apostolorum, Nativitatem Christi, et a Vesperis Vigilias ipsius
passim martyrologio Adonis, locis suis inseruerit, Nativitatis annum auspicabatur. Constanter ita ex-
lissubmotis, quaebreviculetantumde iisdem sanctis hibebant tria ms. exemplaria, quibus usus sum.
notata erant. Sed aliud Ado ipseconsilium inierat. Vide et Cl. V. Pauli et Petavii Syntagma de Epo-
Voluit apostolos, eorumque successores viros apos- cha annorum.
tolicos, velutducesinfrontegenerosiexercitusappa-
LIBELLUS DE FESTIVITATIBUS SS. APOSTOLORUM
Et reliquorum qui discipuli aut viciiii successoresque ipsorum apostolorum fuerunt.
E. III Kal. Julii (29 Junii). G Evangelium Christi, Romam vinctus missus est; et
(Hieron, deScHpt. Eccl. c. t.) Romae natalis bea- sicut ipse in secunda Epistola ad Timotheumscribit,
torum apostolorum Petri et Pauli, qui passi sunt liberatus de ore leonis (// Tim. iv), videlicet fero-
sub Nerone, Basso et Tusco consulibus. Petrus se- cissimi persecutoris Neronis, Evangelium Christi in
cundo Claudii anno, post episcopatum Antiochensis Occidentis quoque partibus praedicavit. Et hic ergo
Ecclesias, et praedicationnem dispersionis eorum, qu' quarto decimo Neronis anno, eodem die quo Petrus
de circumcisione crediderant, in Ponto, Galatia, Romae pro Christo capitc truncatur, sepultusqueest
Cappadocia, Asia, et Bithynia, ad expugnandum Si^ in via Ostiensi anno post passionem Domini trige-
monem magum Romam niissus est ; ibique vigint' simo septimo. Scribit autem novem, ad septem
quinque annis cathedram sacerdotalem tenuit, Ecclesias, epistolas Romanos nnam ad Corin-
: ad ;
usque ad ultimum annum Neronis, a quo et affixus thiosduas;ad Galatasunam; ad Ephesios unam;
cruci,' martyrio coronatus est, capite ad terram ad Philippenses unam; ad Colossenses unam ad ;
verso, et in sublime pedibus elevatis, asserens se Thessalonicensesduas. Prseterea ad discipulossuos:
indignum, crucifigeretur ut Dominus suus.
qui Timotheo duas, Tito unam, Philemoni unam; Epi-
Sepultus eadcm urbe, in Vaticano, juxta viam
in stola autem, qu» fertur ad Hebraeos, non ejuscre-
Triumphalem totius orbis veneratione celebratur. £) ditur, propter styli sermonisque dissonantiam sed :
Scripsit duasepistolas, quae Catholicae nominantur; vel Rarnaba), juxta TertuUianum; vel Lucai evan-
quarum secunda a plerisque ejus negatur, propter gelistas, juxta quosdam; vel Clementis, Romae post
styli cum priore dissonantiam ; sed el Evangelium Ecclesiae episcopi, quem dicunt, sententias PauU
juxta Marcum, qui auditor ejus et interpres fuit, proprio ordinasse et ornasse sermone ; vel certe
hujus dicitur. Libri autem, e quibus unus Actorum (quia Paulus scribebat ad Hebraeos, et propter invi-
ejus scribitur, alius Evangelii, tertius Pr;edicatio- diam sui apud eos nominis, titulum in principio
nis, quartus A7rox«>ui|/sw? quintus Judicii, inter salutationis amputaverat; scripserat autcm ut He-
apocryphas scripturas repudianlur. braeus Hebraice, id est suo eloquio disertissime) ea
Paulus quoque post passionem Do-
(Ibid., c. 2.) quffi eloquenter scripta fuerantinHebraeo, cloquen-
mini vigesimo quinto anno, id est secundo Neronis, tius vertisse in Grascum ct hanc essecausam, quod
postquam ab Jerusalem usque lUyricum replevit a cseteris Pauli epistolis discrepare videatur. Ejus
;
183 S. ADONIS ARCIflEPISC. VIEWENSIS 184
ilaque cssc, non alterius, totn Ecclesia jam firmis- A Ecclesiae ficlem, confestim hanc clescriptam in
sime tenet. Lcfjunt quidam d ad Leocli enses, scd Evangclio suo, verbi Domini aeternitate stabilivit.
ab omnibus cxploditur. Jlic de tribu Denjmiin, ct Hogatus siquidcm ab Asia) episcopis adversus
oppido Jula^.TD, Cig:as;alis [al., Cis;'halisl fuit quo : Ccrinthuin aliosiiuc hawcticos, cl mnximc contra
a Uomanis capto, cuin pnrciitibus suisTliarsuin Si- Ebiomalaruin doginn lunc consurgcns, qui assc-
liciaecommigravit;a quibus ob studium lcgis missu5 runt Chrislum ante Mariam non fuisse, coinpulsus
Jerosolymam, a Gamaliele doclissimo viroeruditus est scribendi Evangolii sanctuin opus suscipere.
est {Act. VM et ix). Cum nulcm intorfuisscf ncci niar- Forunl et aliain cnusam hujus scriplura); quod
tyris Slephani, ei acceplisepistolis a ponlilice lem- cuin lcgisset Matthici, Maroi, ct Luca) volumina,
pli, ad prosequcndos eos qui Christo crcdiderant, probaverit quidem textum historia), et vera eos di-
Damascu!npcrgerct,revolali3necompulsusad fidem xisse firmavcrit, scd unius tantum anni, in quo et
vas electionis de pcrsecutarc trnnslntus cst,cumque pas-us cst Christus, ct posl carccrcm Joannis, histo-
primumad pr;rdicationneni cjusSergius Pauluspro- riam tenuissc. Prastennisso itaquc anno, cujus acta-
consul Cypri crcdidissct, ab eo, quod cum Chrisl' a tribus exposita fucrant, superioris temporis, ante-
fide subegerat, sorlilus cst nomcn. quam Joannes clauderelur in carcerem, gesta narra-
F. II Kal. DECEMBnis (30 yov.). 13 vil.Sicut inanifoslu:n es^c poterit his, qui diligenter
quatuor Evangeliorum volumina lcgcrint ; qnne res
In civitate Patras provinciic Achaiac, nata'i3 bcati
et §tv.'i,r,y/:<x-j, id cst dissonantiam quie videbntur
Andreue aposloli, qui cliam apud SL^ythinm prnpdicn-
Joannis esse cum caetcris tollit. Ipse autem usque
\il. Ilic beatissimus apostolusabiEgica proioiisule
ad Trajani principistemporapersevcrans, lotasAsia)
Achaiae comprehcnsus, cum pcrsevcranter in fide
fundavil rcxilquc Eoclesins ; ct confectus senio,
Christi et Evangelii ministcrio durarct, insuperabi-
sexngimo octavo post passionnem Djinini anno mor-
lisque maneret, carcere primum clausu?, inde co-
tuus, juxta eaindem urbem sepultus est Scripsit :
ram proconsule gravissimeca^sus, adu!tiuiumcruce
auteni et unnm opistolnm,cujusexordiumest Quod :
ligatis manibuset pedibus, funibusque totocorpore
fuitah initio, qua) ab universisecclesinsticis el eru-
tensus, ut longius cruciaretur, biduo inibi super-
ditis viris probntnr. Roliquae autem duae, quarum
vixit, non cessans ea quae Christi sunt populum
principium est : S enior ElectcB domina et natis ejus;
docere. Cumque hi, qui per enm Christo Doinino
et sequentis Senior Gaio charissimo, Joannis pre"
:
crediderant, satis agercnt ut deponerctur, JEgxam-
sbyteri esse ab aliquibus putanlur scd nunc jain ;
que, ut hoc perficeret, nolentem impellerent, apo-
generalis Ecclesiic consonsus habot, quod has quo-
, . ,
.
..,.••
stolus Domini circumstante populo, et JEgsen pro-
consule, ut solvcrctur, agente, post vorba orationis
n
U que
^ '^
, . ,
-.
epistolas Joannes npostolus scripsent
. ,
'
fulgore caelcsti fere una desuper circumfulsus hora, B. Kal. Maii (1 Maii).
cum lumine abscedente emittens spiritum,
ipso
beatorum apostolorum Philippi et Jacobi
Natalis
perrexit fine beato ad Dominum. (Euseb. in chron,)
ex quibus Philippus cum pcne Scythiam ad fidem
Cujussanctissimum corpus Maximilla potentissima Christi convertisset, dinconibus, prcsbyteris et epi-
matronarum reverenter depositum sepelevit sed ;
scopis ibi constitutis, reversus est ad Asiam, ubi
emergentibusannis, sacratissimaejusossa,vice£Lno
conlinua praedicatione per aliquot annos insistens,
Constantii imperatoris anno, ab Achaia Constanti-
multitudinem populorum Christo laboris piis sem-
nopolim translata sout.
per inserviens lucratus est. Quique apud Hieropo-
D. VIII Kal. Augusti (23 Julii). lim Asiae civitatem dormivit, cum patribus suis
Natalis beati Jacobi apostoli, fratris Joannisevan-
beato fine sepuUus.
ab Herode rege Jeroso-
gelistae, qui decollatus est
(Ilieron. deEccl.Script.c.^i.^iacohus vero, qui et
limis, ut liber actuum apostolorum docel {cap. 12).
fraler Domini legitur, cognomcnto Justus post pas-
IIujus beatissimi apostoli sacra ossa ad Ilispanias
sioncm Domini statim ab aposlolis Ilierosolymorum
carum finibus, vedelicet con
translata et in ultimis
episcopus ordinatus est. Ilic de uteromalris sanctus
tra mare Brilannicum condita, celeberrima illarum ^ ^"i'' ^'"1^'" ^t siceram non bibit, carnem nullam
comedit nunquam attonsus est,nec unctus unguen-
;
gentium veneratione excoluntur.
to, nec usus balnco. Iluicsoli licitum erat ingredi
D. VI Kal. Januarii (27 Dec). Sancta sanctorum : siquidem vestibus laneis non
(Hieron. de Eccl. Scrip., c. 9). Natalis beati utebatur,sed lincis; sotusque ingrcdiebatur tem-
Joannis apost li evangelista?, quem Jcsus amavit plum, et genibus pro popuio deprecabatur, in
fixis
pluriinum, qui secundam post Noronem pcrscoutio- lantum utcamelorum dnritiem traxisse ejus genua
nem movente Domitiano, posteaquam in o!eo igiiito oroderentur. Ilic ilaqiiccuni publice in concilio com-
demersus nihil passus est, in Pathmum insulam pellereturaIuda:isutChristumDoiFilium denegaret
relegatus vidit Apocalypsim. Inlerfecto autcm D^- et ille voce maxima protcstaretur ad populum dicens:
mitiaiio, ot actis cjus ob niniiam cruJelitatcm a QuidmcinierrogatisdeFiliohoininis?Ecceipsesedet
scnatu rescissis, sub Pcrtinace rtdiil Ephcsim. a dextris virtutis Dei, ot vcnturusest oum nubibus
Et quia concussam se abseate per baereticos vidit coeli;prascipitatusde pinna lempli, confractiscruri-
18S MARTYROI-OGIUM CUM ADDITAMEMIS. 186
bus, adhuc semiaminis tollensadcoelum manusdi- A consummavorunt; lionoiMficcsepultia populisChri-
ccret Domine,
: ignosce eis, quod enim faciunt, nc- stianis,quos Domino ipsi genuorant. Quod quidam
sciunt; fullonis fustein cerebropercussus occubuit. putant Simonem apostolum unum dc duodecim ip-
Hic est de quo apostolus Paulus scribit ad Galatas : suni csse qui sub Trajano crucem passus sit, om-
Alium autem apostolorum vidineminem,nisi Jaca- nino falsum cst. Nam et Beda sanctus presbytcr, qui
iumfratremDomini {Gal. i). Etapostolorumsuper hoc super Acta apostolorum sentil, Isidorum sccutus
hoc crebriusacta testantur. Evangelium quoque, in libro Retractationum se hoc non bene sensisso
quodappellatursecundumllebraeos, et beato Hiero- reprehendit. Sed et Historia Ecclesiastica, non de
nymo inGraecum sermonem Latinumquetranslatum apostolo, sed de alio Simone gesta narrat, (Euseb.,
est,postresurrcctionem Salvatoris de eorefert :Z>(9- iib. III, cap. 16).
minus autem cum dedisset sindonem servo sacerdo- K. VI NoNAS Maii (2 Maii).
tis,venitadJacohum Jtistum et apparuitei.Jwate-
Natalis beati Simeonis episcopi ct martyris ^, qui
ratautem Jacohus senoiicomestm'umpanemahilla
propinquus Salvatoris secundum carnem, Jerosoly-
hora,qua hiheratcalicem Domini,donecvidereteu7n
morum episcopus post .lacobum fratrom Domini est
resurgentem a dormientibus. Rursusque post pau-
ordinatus; et persecutione Trajani multo tcmpore
lum Afferte, ait Dominus, mensam etpanem. Sta-
:
g suppliciis affectus, martyrioconsummatus est, om-
timque additur Tulitpanem, ethenedixit, etfregit,
:
nibus qui aderant, et ipso judice mirantibus, ut
etdeditJacoho Jtisto ,dixitque ei : Fratermi, comede
centum viginti annorum senex crucis supplicium
panem tuum,quiafilius hominissurrexita dormien-
pertulisset. (Euseb., lib. n, cap 26.)
tibus.Tnginiii itaque annis Hierosolymae rexit Eccle-
siam,id est usque ad .septimum IN'eroiiis annum; et F. VI Kal. Martii (24 Fehr.).
juxta templum ubi proscipitatus fuerat, sepultus Natalis sancti Matthi.T apostoli, qui post ascen-
est.Quidam in monte Oliveti eum condituni putant, sionem Domini a beatis apostolis sorte electus {Act.
sedfalsaeorumopinioest. Scripsit autem unamtan- i), atque in locum Juda^ proditoris Domini subroga-
tam Epistolam, qu» de septem canonicis est. tus, apud Judffiam Christi Evangelium pr«dicavit.
E. IX Kal. septemb. (24 Aug.). A. III Idus Junii (1 1 Junii).
Natalis beati Bartholomsei apo?toli; qui apud In- (Hier. de Script Eccl. c. 6.) Natalis sancti Barna-
diam Christi Evangelium prffidicans, decollatione bse apostoli, qui cum esset Cyprius, cum Paulo gen-
martyriumcomplevit. Hujus apostoli sacratissimum tium apostolus ordinatus est {Actw). Hic postea
corpus primum ad insulam Liparis, qu?c Sicilia; vi- propter Joannem discipulum, qui et Marcus vocaba-
cina est, deinde Beneventum translatum pia fide- G tur,separatusaPaulo, nihilominusEvangelicse prae-
lium veneratione celebratur. dicationis injunctum sibi opus exercuit. Cujuscor-
E. XH Kal. Januarii (21 Dec). pus tempore Zenonis imperatoris, ipso revelante,
repertum est. Hic unam ad aedificationem Ecclesiae
NatalisbeatiThomgeapostoIi; quiParthisetMcdis
pertinentem epistolam coniposuit, qua} tamon inter
Evangelium praedicans, passus est in India. Corpus
apocryphas legitur.
ejus in civitatem, quam Syri Edossam vocant,
translatum, ibique digno honore conditum est. D. XV Kal. Novemb. (18 Oct.).
F. H Kal. Octobris (21 Sejrt.).
(Hier., de Script. Eccl. d. 7; Euseb. in Chron.)
Natalis sancti Lucae evangelistae, qui fuit natione
(Hier. de Script.Eccle. iii.) Natalis beati Matthc^i
Syrus Antiochiensis, artc medicus, disoipulus apo-
apostoli et evangelista^, qui
primus in Juda^a Evan-
stolorum; Pauluin secutus usque ad confessionem
gelium Christi Hebraeo sermone conscripsit (Matth.
ejus serviens Doniino sine crimine;neque uxorem
II;Luc .v); post vero apud ^thiopiam prffidicans,
martyrium passus est. Evangelium, ejus stylo scri- unquam habens neque filios. Septuaginta et trium
ptum, ipsorevelante, tempore Zenonis imperatoris annorum obiit in Bithynia, plenus Spiritu sancto.
Sepultus autem nunc Constantinopoli; ad quam ur-
inventum est. Idem autem Matthaeus iu Evangelio pv
Levi appellatur.
bem vicesimo Constantii anno, ossa ojus, cum reli-
quiis Andreas apostoIi,translatasunt.ScripsitEvan-
G. V Kal. Novemb. (28 Oct.).
gelium, quod non soluni ab apostolo Paulo didicit,
(Isid. de Vit. et oh. SS. c. 81.) Natalis beatorum qui cum Domino in carne non fuerat, sed et a ca3-
apostolorum Siinonis Chananjei, qui et Zelotes scri- teris apostolis. Quod et ipse quoquc in principio
bitur, et Thadsei,quietiam Judas Jacobi legituret voluminis sui declarat,dicens Sicuti/radideruntno-
:
alibi appellatur Lebaeus,
quod interpretatur corcur his qui aprincipio ipsi viderunt, et minisP)'ifuerunt
lus. E quibus Thadseus apud Mesopotamiam, Simon sermonis {Luc. i). Aliud volumon edidit egreginm,
vero apud iEgyptum traditur praedicasse inde si- : quod titulo Apostolicarum njoafewupra^notatur.Cu-
mulPersidem ingressi, cumfideiChristi innumeram jus historia usque ad biennium Romae commorantis
gentis ipsius multitudinem subdidissent, et Eccle- Pauli pervenit, id est, usque ad quartum Neronis
siamDominilate jam fundatam viderent, martyrium annum. Ex quo intelligimus in eamdem urbem li-
ibi, cursum temporis explenies, beato certamine
brum essecompositum.
In Martyrol. Adonis, estl8 Febr.
I«7 S. ADONIS ARCFflEPISC. VIENNENSIS 188
C. VII Cal. Maii (28 Apr.). A {Act. VI, vii,). Cujus hcatissimum corpus viri li-
niorati comportavcrunt ct fccerunt planctum ma-
(Ilicr de Script. Eccl, c. 8.) Nntalis sancti Marci
cvanyclist;!'. Ilic cliscipuUisct intcrprcs apo.stoli Pc-
gnum super euui. Scribit hcatus Lucas cvangclista
beatissimam ejus passioncm in Actibus apostolo-
rogatusRom;e a fratribus,
tri, scripsit Evangcliuni,
ruui.
quod quanto tardius cjcteris inclioavit, tantum in
C. VIII Idus Jumi (6 Jun.)
lon!,'iora scriljcndotcmpora porrcxit. A!) initionam-
que cvangclicjc pricdicationis, quod pcr Joanncni (Enseb., lib. n, c. 1, et lib. iii, c. 28.) Natalis Phi-
factum coepit, ad illud usquc tcmpus narrando per- unus dc scptem diaconibiis qui cum
lippi, qui fuit
vcnit, quo aposloli idcm Evanf^elii verbum totuni beato Stcphano statini post asccnsionem Christi ab
pr;cdicando disscniinavcrc pcr orhem. Qnod cum apostolis sunt ordinati dc quo hcatus Lucas in
;
Pctrus audissct proI)avit, et Ecclcsiis lcgendum sua Actibus npostuloruin (c. viii, xxi) rcfcrt, quod signa
auctoritate editlil quo assumpto, ct prodigiafacicndo, praedicationesuaSaniaritas ad
: Marcus
idcin
pcrrcxit jEgyptum. cl |)rimns Aicxandriac Christum fidcm Christi convcrtit, ct Cnndncis rcgina) i^ilthio-
annuntians, constituit ecclcsiam, tnnta doctrina et pum studiosuiii in Scripturis eunuchum, in fontc,
qui cst in vico licthsoro, in trihu Judn, cuntihus nb
vita} continentia, ut omncs scctatorcs Christi ad
cxcmplum sui cogerei. Mcminit hnjus Marci ct Pc- B yElia ad Ilcbron, in viccsimo lapide baptizavit ;
qui
trus in prima Epistola, suh nomine Rahylonis fign- postea apud C;csarcam rcquicvit. Juxta qucm tres
Romam virgincs fili;o ipsius prophctiss;c tuinulnta) jnccnt
ralitcr significans : Salutatros qumestBa- :
n;im qunrta filia illius plciia Spiritu snncto in
lyloiie coelecta, et Marcus fllius meus (I Petr. y).
Quique constitutis et confirmntis Ecclesiis per Ly- Ephcsooccuhuit. Quidam tamen putant, apud Ilic-
biam, Marmoricam, Ilammouiacam, Pentapolim, rapoliin cas tuinuintas, ubi apostolus Philippus
Alcxandrinm, atquc ;F>gyptum univcrsam; nd ulti- unus de duodccim quiescit. Cujus fuissc filias ab
mum tentusesta pngnnis qui remnnscrunt Alcxan-
aliquibus scriptoribus putat» sunt.
dria). Qui vidcntcs eum die sancto Pnsch.ne mi.ssas A. V. Idus Aprilis (9 Apr.).
facieutem,miscruntfuncniincoIlocjus,ettrahebant Reati Prochori diaconi, prseclarissimi fide et mi-
cum ad loca Rucolia^, qua? ernnt juxtn mnre sub ru- raculis viri, apud Antiochiam martyrio consum-
pibus, ubi erat ecclcsia constructa, ct dcflucbant inati, ibiquc quiescentis.
carnes cjus in tcrram, ac saxa inficiebantnr san- C. IV. Idus Januarii (10 Jan.).
guine, Vcsperc autem facto miserunt eum in car-
Reati Nicanoris diaconi, gratia fidci virtute ad-
cercm, uhi circa mcdiam noctcm primo angelica
mirandi, apud Cyprum gloriosissime coronati, ibi-
visitntione conf(Drtntus estdcindc ipso Domino ci
;
Q que venerabiliter sepulti.
apparente, ad coelcstia rcgna vocatus cst. At mane
D. XIII Kal. Maii (\9 Apr.).
dum traheretur ad loca Rucolia), gratias agens, et
diccns Domine, in manus tuas commendo spiritum
:
Sancti Tiinonis dinconi npud Rcrccam, qui priino
uicum. dcfunctus cst, ct a viris rcligiosis sepultus doctor rcscdit, dcindc vcrhum Domini disscminans
in loco lapidis cxcisi cum gloria. Ordinaverat autcm vcnit Corinthum, ibique a zclantibus Judaeis et
pro 86 Alexandriaj cpiscopum Anianum. Mortuus noinen Christi pcrscquentibus Graecis traditus, ut
est autcm octavo Neronis anno. ferunt, prinio n;immis injectus, scd nihil la^sus ;
deinde cruci afTixus niartyrium suum iniplevit.
C. VII Kal. Januarii (26. Dec).
Sepultus apud Corinthum gloriosc.
Natalis beatissimi Stephani protomartyris qui
:
R. X Kal Februarii (23 Jan.).
non multopostascensionem Chi'istiahapostolis,cuni
Sancti Parmcna3 diaconi, qui traditusgratiajDei
essct plenus fide et Spirilu snncto, dinconus ordi-
a fratribus injunctum officium proedicationis plcna
nalur. Ilic faciens signa et prodigia magna in populo,
fide consummnvit, martyrii gloriam adcptus, Phi-
plenus gratia et virtute, in nomine Domini nostri
lippis quicvit.
Jesu quibusdnm, qui crant dc Synagoga
Christi a
C. IX Kal Februarii (2i Jan.).
quae dicitur Libcrtinorum ct Cyrcnensium, ct Ale- D
xandrinorum, et qui a Cilicia et Asia cum eo dispu- Natalis sancti Tiinothci discipuli beati Pauli apo-
tantibus,et conquircntibus atqucaltcrcantibus, nec apud Ephcsuin a hcato apostolo episco-
stoli, ciui
resistcre valcntibus, sapienti;c ct Spiritui sancto, pus, ordinatus, post multos pro Christo agones
quo loquebatur ; concitato populo ac scnioribus, dormivit. Cujus cum rcliquiis bcati Andrcae et Lucas
scribisque adversus eum commotis raptus ct
: ad- vicesimo Constantii anno Constantinopolim trans-
ductus in concilium est. Cumquc insimularctur ad- latum est.
versus locum sanctum et legeni docuisse, plenus D. II NoN. Januarii (k Jan.).
Spiritu sancto, ostcndit quomodo Jcsus Chri.stuscx Natalis beati Titi apostolorum discipuli ;
qui ordi-
lege nionstraretur et prophetis. At illi stridentes natus ab apostoloPnulo Cretensiumepiscopus, cui
dentibus eum, et frementes in cordibus suis, at-
in etiam Epistolam omni Ecclesia) Dei celeberrimam
qucaurcssuascomprimcntesimpetufacto, cjecerunt idem apostolus misit, post praedicntionis officium
eumextracivitatcm,etlapidatns martyrohdormivit fidelissime consummatum, beatuin finem adeptus.
;
180 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMEXTIS. 100
sepultusest in ecclesia ubi a beato Apostolo fuerat A quem remisi : tu autem illum, id est viscera mea
clignus minister constitutus. siiscipe(Philem.\;({\u^mh(^'di\.\s\(loAX[ Apostolusepi-
scopum ordinans, praedicationisque verbum ei com-
C. VII Idus Maii ^9 Maii).
mittcns, apiid Ephesiorum civitatem reliquit cui ;
Natalissancti Ilermae, cujus apostolus Paulus ad episcopiis post beatum Timotheum et ipse resedit.
Romanos scribens meminit SalutatePhlegontham,
:
Dequoet beatusIgnatiiisEphesiis mittens Epistolam
Hermen,PatTolam,HeTniian,etqtusuntcumeisfra- ita dicit (Ignat. ep. 14ad Eph.; ; Qiioniam ergo sus-
tres (Rom. xvi). Ilunc asserunt auctorem esse libri cepi multitudinem vestram in nomine Domini in
qui appellatur Pastor et apud quasdam Gra^cise
:
Onesimo, dilecto 'prceceptore nostro, vestro autem
ecclesias etiam publice legitur, Revera utilis liber, episcopo ;obsecro eum secimdum .Jesum Christum di-
multique de eo scriptorum veterum usurpavere ligerevos, etvos omnes in concordia ejus in ipso esse
testimonia sed apud Latinos pene ignotus est.
;
benedictm enim Dominus, qui vobis talibus talem
Qui digne Deo scmetipsum sacrificans acceptabi- episcopum donavit habere in Christo. Hic Romam
lisque Deohostiafactus, virt4.itibusclarissimc funda- perductus, atqueil)iprofide Christi lapidatus, sepul-
tus,coeliregnapetivit.SepultusapudUrbemRomam. tusest Christi martyr primum ibi ; inde ad loca ubi
Titulus nomine ipsius, juxta quod baptistcrium ex fueratordinatusepiscopus, corpusejusest delatum,
p
facultatibus sanct» Praxedis' est extructum, et
E. IX Kal. Decembr. (23 No-o.).
beato Pio discipulo apostolorum operante studio
consecratum, venerabiliter ei statutus est. (Hieron., de Eccl. Script. ,c.\^ ; Pontiflcale,c. 4).
Natalis sancti Clementis, de quo apostolus Paulus
E. XIV Kal. Martii ri6 Feh'.).
ait : Cmn Clemente et cceteris cooj^eratoribus meis,
Natalis sancti Onesimi, de quo beatus Apostolus quorumnomina suntin librovita (Phit.\v).U\c quar-
Philemonifamiliarcslitterasmittit.0^5(?(;ro?(?r^(?w?^o tus post Petrum Roma3 cpiscopus (siquidem secun-
fiUo qtiem genui in vinculis Onesimo, qui tibi ali- diis Linus fuit, tertius Anacletus) sul) ])erseciitione
quandoinutilis/mtj^iuncautemetmihiettibitctilis, Trajani^, trans Pontuin mare in eremo, quod adja-
« Trans Pontum mare ineremo quodadjacet civi-
SS. lib. X, cap. 08, q\ix et ipse Baronius recitat
^«^iCAmo^i^g.AdverbumexActisapudMombritium tom. X Annalinm anno Christi 807 « Leo, inquit, :
tom. I, quibus consentiunt mea mss. Ita Bcda quo- episcopusOstiensis, tradit qiiod tenipore Michaelis
que et Rabanus. Men«a, xxiv Novcmbris 'Ev ipi^M :
imperatoris Constantinupolitani, quidam Philippus
nolst 7rap«x£ipev>? t»5 Xe^ojwuj, in desevta clvitate qU(B sacerdos Chersonae veniens, de his narrantur in
adjacet Chersoni. Metaphrastes eadem die cum Me- HistoriasanctiClementis, demarisaperitionehabita-
UltraetPontum,indesertamcivitatem, sitam
naeis: tores interrogavit. Qiii nihil dehoc scirc profcssi sunt
frope Chersonem. Ita vides Tzhli-j a quibusdam con- C eo quod advenae magis qiiam indigenjc orant. Siqui-
junctam cum s/s^pw, ut quasi ip-n^.oi:okii seu deserta dem miraculum illud jamdudum obhabitantiumcul-
civitas indicetur ; verocum Xipaiovi ut quasi
ab aliis pam cessaverat et ab incursu barbarorum templum
;
eremus adjacens Cherson;e insinuetur.
civitati illud destruclum erat, et arca cum corpore marinis
Sed quis locusexsiliisanctiClementispap?efuerit, fluctibus obruta. Tunc assumpto episcopo Gcorgiae
nondum video clare explicatum. Breviarium Roma- civitatis cum clcroct populo, accesserunt ad insulam
num ante postremam correctionem exhibebat A :
in qua putabant esse martyris corpus. Ubi divina
Trajano imperatore relegatus est in insulam Ly- revelatione fodientes corpus invenerunl, et ancho-
cia; nunc pro in insulam Lycice, substitutiim trans ram cum qua fuerat in mare pro.jectuin. » Quare
mare Pontum. Ulrumque in Actis lementis habes '
alia insula Chersonae vicina invcstiganda est.
apud Mombritium. Quod autem Baronius ad diem Venia,spero, mihidabitur, sicertumcxsilii locum,
xxiii Novembris ait Actis Clementis nullam de Lycia
inquemClemenspaparelegatus fuit, coner produce-
haberi mentionem, rectequidemde ActisapudMeta- re idqiie non tam conjecturis quam ccrto indicio.
;
phrastem intelligat. Nam apud Mombritium, toin. I, Existimo igitur cum in Leucam insulam, qua? Achil-
ad calcem Actorum ita habetur « Passus est autem :
lea insula dicitur, Chersomse proximam relegatum.
venerabilis Dei sanctus, Clemens episcopiis urbis Quod si quis Leuca nomen post in Lycia migrasse
Romae, sub Trajano imperatore et Aufidiano duce in velit, non magnopere refragabor. In Leucam autem
Chersona civitate LycioD, sub dic ix Kalendas De- insulam ablegatum Clementem papam astruo :
cembris. » Quanquam h;ec in mss. Actis dosint in Primo quia Anastasius Bibliothecarius in Vitis
fine.QuidquidsitjCreditumolim Clementem passum D pontificum, cap. ^,i\cC\Q\wQ\-\iez\i:Qtiietiamsepul-
in Chersona Lycice vel insula Lycice, ut Breviarium tus estinOracia Quem locum Baronius, Notation.
olim exhibebat. ad Martyrolog. Romanum, xxiii Novembris, mendo-
SedqusehaBc C7«mo%ft velm?^toZ?/a>.?Baronius sum existimavit. At vero sanum essc vel inde patet
ad Martyrologium Romanum xxiii Novemb. respi- quod MariusNiger, homo geographioe peritissimus,
ciens,opinor ad verba Breviarii Romani aiite ultimam asseritetiam hodicrno die Leucam insulam vocari,
correctionem, ait « Quod autem Lycia Chersone-
:
vulgo GrcBCiariam; quod quam parum abit ab Ana-
susdicta reperiatur, non utique ex ea causa, quod stasii Gracia? apud quemforte etiam Grceciaria le-
sit in provincia Lycifs in Asia, in qua nuUa reperi- gendum quis divinaverit. Forte Graciavcl Graciaria
tur nominata Chersonesus, sed irrepsisse puto er- dicta ea insula, quod Taurica Chersoncus, in qua
rorem, ut pro 5yda,ZyCT«scriptumsit. Alluitenim ha}c insula, tcste Animiano Marcellino, lib. xxii,
Bycia palus sic dicta a Byco lluvio, Chersonesum
;
plena coloniarum Groecariim, ut ibidem habet.
sit
a superiori parte, ut docet Ptolomasus tab. viii Secundo, quia hgec insula exsiliis aptissima, quia
Europa^. » Atque hactenus Baronius. deserta Arrianus inPeriplo PontiEuxini II U vrjfftf ,
Plausibilis sane conjectura, si litterarum affinita- «vepwn^wv f/iv ip-hi).-n eTTtv Insula hcBC deserta est ab
.
tem spectes. Sed non est passus Clemens in Cherso- hominibus. Ammianus Marcellinus, lib. xxii « In :
neso Byciffi paludi proxima, sed in alia insula, Cher- hac Taurica (Chersoneso) insula Leuce sine habita-
soneso vel Chersonse proxima. Clare Acta inventio- tionibusullis Achilli est dedicata. Inquamsifuerint
niscorporisejusapudPetrumaNatalibusinCatalogo forte quidam delati, visisantiquitatisvestigiis,tem-
^9, S. ADONIS AUCllIEPISC. VIEXNENSIS U,2
cot civitali Cliorsona\ rclo^atur oxsilio ; ubi cum A episeopus orclinalus ost, dc (luo bealus Ignatius ad
Antiochonam Ecclesiam Pauli
por dootriiiani ojus pluros oonvortorcnlur ad Domi- {epist. 12) et Petri
.•
facti estis (J iscipuli : nolite perdere drpositnm ,quod
nuni, paganis insistontibus, invidiosa rolatiocucur-
rit ad impcratorom Trajanum, qnx dioorot
ibi por roHs commcndaterunt. Mementotedigne heatissimi
Clomontom Clirislianorum pnpulum accrcvisso. Qui Etodii,pastorisTest^-i,quiprimMS,rohisat)apostolis
(multos antistcs ordinatus est. Non confnndamns patrem.,
niisil duoom Aundianum qui oum vidcrct
Christianosoccidens) fixum in omnibusboatum Clc- sed ejiciamur certijilii etno7iadulterini. Hic mar-
tyr apud Antiochiam urbcm, cui pracfuit, sepul-
niontem, ct pcnitus mutari non possc, jussit praeci-
pitari oum in mari modio, ligata ci ad oollum an-
tus cst.
cliora tali(iuo martyrio discipulus Pctri coronalur,
;
A. X Kal. Augusti (23/«/u).
ot nominis cjus momoriam uscjuc hodie RomjB ex-
slruota ecclesia ouslodit. Nalalis sancti Apollinaris opiscopi ^, qui Roma?
ordinatus ab apostolo Potro Ravcniiam missus cst.
n. Kal. Februarii f\ Febr.).
qui etiam in .Kmilia pr;o(Iicavit, ot in partibus Co-
(Ilioron., de Ecci. Script., o. 16). Natalis sanoti rinthiorum. ot in Moosia, ot in Ripa Canubii, et in
lirnatii opisoopi ot marlyris, (jui tortius post Po- partibus Tlira. i;c, in quibus locis oxsilio rolegatus
truin apostolum Antiochonam rcxit Eoolosiam qui : B esl, et ubiounqiiC|)orvonit, innumorasvirlutcsfecit,
porsooutiono Trajani damnatus ad bcstias Romam el passionos susliiuiit ; nam nimia oa;dc pcne ma-
viiirliismittitur;nbiprfcsentcTrajanocircumseden- ctatus, et (liiitius fustibus ca'sus, ac nudis pedibus
te senatu, pilis i)loinbois scapul;o ejus priinum con- supcr priinas impositiis, rursum caesus et equuleo
tusa% doinde ungulis latora ejus dilaniata, et lapidi- appensus, torlus est, ot saxo os ojus contusum est,
bus asperisconfricata. Post expansa) manus cjus et ct cum gravissimo fcrri pondere inclusus in carcere
igni roplota) papyro oleo infuso et insenso latera honorifico, atqiie in ligno extensus est, ubi ab ho-
ejusadusta. Post supcr carboncs pavimento aspcr- minibus quidom noglectus, sed ab angelo publicc
sos, ubi sanctic planta? illius steterunt. Post lectum pastuscst; deinde catcnatus, etinexsiliumdirectus
flammantem, post dorsuin ejus ungulis discussum est, in quo rursum diutiusfustibuscaesus, ctrursum
ot dilaceratum, post aceto et sale plagas ejus perfu- in Ravenna ligatus, a paganis caesus et vulneratus,
sas, post vinoulis fcrreis beata membra illius astri- ct rursum in carccrem missus et ca3sus, sic mar-
cta,otpedcsejusiniina carccris lignooonclusos, ubi tyrium consumniavit sub Vespasiano Ca;sare, De-
tribus (liebus ac noctibus panem non oomedens et mosthenc palricio. Rexit Ecclesiam annos octo et
aquam non bibcns mansit, sedente Trajano pro tri- viginti, dies quatuor, mensem ununi.
bunali in amphitheatro, concurrente omni turba Q
E. VII Kal. Februarii (2G Jan.).
Romanorum.ligatusduobusobjiciturleonibus. Cum-
quoj;r!ii projeotus bostias rugientos audiret, ardore Natalis sancli Polycarpi ^, qui bcati Joannis disci-
patiendi ait Viri Romani, qui hoc certamenspecta-
:
pulus, et ab eo Smyrn» episcopus ordinatus, totius
tis, nou sine causa laboravi, non propterpravitatem Asise princeps Postea vero, regnante Marco
fuit.
haec patior, scd proptor pictatem ; frumentum Antonio, ot Lucio Aurclio Commodo, quarta post
Christi sum, dentibus bestiarum molar, ut panis Neronem perseoulione, Smyrnac sedcnte procon-
niundus inveniar. Haec illo dicente accurrerunt ad sule, et universo amphitheatro adversum
populo in
eum leones, el ex utraque parte super eum inciden- eum personanle, igni traditus est. Cum quo etiam
tes prsfocaverunt eum tanlummodo, ct non tetige- alii duodccim, ex Philadelphia vcnientes apud :
runt carnes ejus, ut reliquiai ojus tuitio essent prcTDfalaiii lirliom martyrio consummati sunt.
Romanorum et magna) Urbis, in qua Petrus cru- Tunc etiam Cormanicus, athlcta Chrisli insignis,
cifixus est, Paulus decoUatus, Oncsimus lapida- glorioso martyrii agone translatus est. Nam cuin a
tus. Passus est undccimo Trajani anno, consulatu judicedamnatus fuissot ad bostias, ultrosibiprsepa-
Attici ct Marcelli Kalcnd. Febr. Rcliquiaj corporis ratani bcstiam provocavit, despiciens videlicettem-
ejus a fratribus, qui eum usque ad martyrium dedu- poralcm mortcm, et coronam vitoc aotcrnac veloc
^
xerant, Antiodhiam relatae, jacent extra portamDa Rne adipisci desiderans. Scripsit idem beatus Poly-
phniticam incccmeterio Ecclesise, xvi Kalendas Ja- carpus ad Philippenscs valdo utilcm epistolam,quae
uuarii dclata). usque hodie in Asiae conventu legitur.
G. Pridie Nonas Maii (6 Maii).
L. III Idus Julii {liMlii).
Natalissancti Evodii, qui ab apostolis Antiochiae [al., Silae] apostoli, qui cum
Natalis sancti Sileae
ploque et donariis eidcm heroi conseratis, vesperi
ibi ad sccanda saxa amplius quam duo millia Chri-
repctunt navcs. Aiunt eniin nonsinediscriminevitae
stianorum, diuturna rclegatione damiiatos.
illic quemquampernoctare. » .\tquiinActisClemen-
\tque h.-BC dc insula in quam se Clcmens papa
lis locus exsilii ojus£/5»jp.oirseu doscrlus dicitur.
reiegatus, disputata sunto ; tum ad lucem veteris
Tertio, quia insula illa tola saxosa. Unde Festus
Rreviarii, tum ad Anaslasi lectionem stabiliendam
Avienus in orbis lerrac descriptione :
et cxplicandam, quae omnia doctiorum
judicio sub-
Ubi concava vasto mitto, non taii doccre quam discere paratus.
Ccdit in antra sinu rupes ubi saxa dehiscunt.
•
a Vide in Martyr. Adonis de hoc fusius.
Molibus eiesie, el curvo lornice pendent. b Vide ibid.
Jam vero in Actis Clementis habes : « Invenerunt
193 MARTYROGIUM CUM ADDITAMENTIS. 194
esset unus de primis fratribus, et ab apostolis ad A rinthios bcatus Apostolus se dicit baptizasse (Cor.
Ecclesias gentium destinatus, cum Barnaba et Juda i).Cujus Caii meminit idem Apostolus ad Romanos:
postea ab apostolo Paulo assumptus {Act.w, xvi, Salutatvos Caius hospes meus, etuniversce Ecctesia
xvir, xviif), praadicntionis ofTicium, gratia Domini (Rom. xviy. Cujus ct beatus Joannes, scribens ei
plenus, instanterconsummavit,atque apud Macedo- epistolam, mQ\mx\\i -.Senior Caio charissimo, quem
niam in passionibus suisChristum clarificans, post- ego diligo in veritate (Joan., Ep. m.).
modum requievit. F. IV Kal. Januahi (29 Dec.)
D. XIV Kal. Augusti (19 Jiilu). Natalis sancti Trophimi, dc quo scribit Apostolus
Natalis beati Epaphra), qui a beato Paulo Colossis adTimotheum Trophimumautemreliquiinfirmum
:
ordinatus episcopus {Coloss.i et iv; Philipp. ii), Mileti (IITim. w). HicabapostolisRomseordinatus
clarus virtutibus, martyrii palmam pro ovibus sibi episcopus, primus aJ Apelatem urbem Gallire ob
commendatis virili agone percepit. Sepultus apud Christi Evangelium praedicandum directus est. Ex
eamdem urbcm. cujus fonte, ut beatus papa Zozimus scribit, totaj
D. XV Kal. Augusti (1G Julii). Gallioe fldei rivos acceperunt : qui apud eamdem
Natalis Erasti, qui Philippis a beato Paulo episco- urbem in pace quievit.
pus relictus {Act. xix; Rom. xvi), ibi martyrio co- B D. XI Kal. Aprilis {'^'i Mar.).
ronatus quievit. Natalis sancti Pauli, quem beati apostoli ordina-
B. XV Kal. Januar!! (18 Sept.). tum urbi Narbon» episcopum miserunt. Qnem tra-
Natalis bcatorum Rufi et Zosimi, dequoruni agone dunt eumdem ipsum fuisseSergiumPaulum procon-
felici sanctus Polycarj^us in epistolaadPhiUppenses sulem, virumprudentem, a quo ipsePaulumsortitus
scribit, dicens : Deprecor autem vos omnes obedien- estnonien,quia eum fidei Christi subegerat : quique
ti(Boperam dare,ac m editaripa tientiam q uam vidis- ab eodem sancto apostolo, cum ad Hispanias praedi-
tis in Ignatio et Rufo et Zosimo beatissimis viris, candi gratia pergeret, apud pra^fatam urbem Nar-
scientes quod lii non invacuum ,sedyerJidemet jus- bonam relictus, prsedicationis officio non segniter
titiam cucurrerunt, donec venirent ad locum sibi a impleto, clarus miraculis coronatus sepelitur.
Domino prceparatum ; quoniam quidem passionum D. XII Kal. Februarh (21 Jan.).
ejus participes exstiterunt, nec dilexermit prasens Natalis sancti Pubiii Alhenarum episcopi, qui
scBCulum, sed eum qui pro ipsis etpro omnibus princepsinsuUe Melite velMilitene,cum navigantem
mortuus est etresu/rrexit. beatum apostolum Paulum Romam, sub custodia
NoNAS AuGUSTi (4 Aug.).
F. II detentum (^c^. 28) per triduum hospitio receptum,
Natalis beati Aristarchi, de quo apostolus Pauius G humanc tractassct, ut bcatus Lucas refcrt, patrem
Colossensibus scribit Salutat vos Aristarchus con-
:
ipsius Publii contigit febribus et dysenteria jacere.
captivus meus {Col. iv); qui comes individuus Apo- Ad quem cum intrasset beatus Apostolus, et impo-
stolo permansit usque ad cjus confessionem qui suisset illi manus et orasset, sanavit eum (Euseb.,
;
constitutus Thessaloniccnsium episcopus {Act. xix, c.^^yi.QuemPubliumadhserentcm sibi beatus
^i^.iv,
XX, xxvii), post longos et beatissimos agones a Chri- Apostolus postea ordinatum episcopum, ad praedi-
sto coronatus quievit. candum direxit, qui postmodum Atheniensium ec-
clesiam nobiliter rexit, et prseclarus virtutibus et
D. VIII Idus Septembris (G Sept.).
doctrina pra^fuigens, ob Christi martyrium gloriose
Natalis sancti Onesiphori, de
quo ad Timotheum
coronatur ; nam primusDionysius, inde Publius, iste
scribit Apostolus Detmisericordiam Dominus One-
:
Athenis praefuit.
siphori domi, quia sape me refrigeravit, et cate-
F. VII Kal. Junii {^QMaii).
nam meam non erubuit : sed cum Romom venisset,
solliciteme qucssivit, et invenit.Detilti rFIier. deScript. Eccl.,c.i9.) Natalissancti Qua-
Dominus in-
drati apostolorum episcopi discipuli, qui in lo-
veniremisericordiamaDominoinilla die. Et quan-
ta Ephesi ministravit, metius tunosti {III Tim. i). cum beati Publii Athenarum substituitur et Eccle-
D siam grandi terrore dispersam fide et industria
B. Vil Kal. OcTOBKis Sept.).
{'21)
sua congregat. Cumque Adrianus Athenis exisset
Natalis CleophaD, qui unus fuit de septuaginta hieme invisens Eleusinam, et omnibus pene Grteciae
ChrisLi discipulis {luc. iv). Gui post resurrectionem
sacris initiatus, dedisset occasionem his qui Chri-
eunti cum alio condiscipulo in castelium nomine stianosoderantabsquepraeceptoimperatoris vexare
Emmaus, quod Nicopolis nunc dicitur, Dominus credentes, porrexit ei librum pro nostra religione
apparuit. Quem eadem urbe, eadcmque
tradunt in compositnm valde utilem plcnumque rationis et fi-
domo in qua mensam quasi peregrino Domino para- dei, apostolica doctrina dignum, in quo et antiqui-
verat, proconfessione illius, quem ibi ipse recogno- tatem sua; aetatis ostendens, ait plurimos a se visos,
verat, a Judaeis occisum, et gloriosa memoria etiam qui variis in Judoea oppressi calamitatibus, a Do-
sepultum. mino sanati fuerant, et qui a mortuis resurrexe-
D. IV NON. OCTOBRIS (4 Oct.). rant quia una cum filiabus Philippi (Act. \\\) et in
;
Natalis sanctorum Crispi et Caii, quos apud Co- propheticagratiaceleberriinusfuit/^Z^^^^^/iOCiritfr.^
. ,
*y^ S. ADOMS AKCIIIEPISC. VIENNENSIS ^96
C. V NoNAS OcTOBRis (S Octob.j. A sunt baptizati Processus et Martiniauusa jjeato Pe-
Natalis saocti Dionysii Arcopagita}, qui ut iibcr troapostoloetalii promiscuisexusnumero XXIII («jc).
Actuuiiia|)ostolornm indicat r.lc^. wiij, ad pranlica- Ouod cuni iiiiiiliatum esset Paulino, scilicct quod
tionciu bcati Pauli apostoliapud Alhfiias ad (idciu Processus ct Marlinianus magistriani cnccti essent,
Christiconversus, priinus cjusdcm civitalis cpisco- inisit militesct tcnuit eos,jussitqiieinciistodiamre-
j)us ab eodcm est constitutus. Irudi. Scquciiti dic cducti cum
constantissime Chri-
G. IX Kal. stuiii f;itcrciitiii', jussit Paulinus, ut lapidibus os
Augusti C22 JuliiJ.
Natalis sanct;c Mari;e.Ma},'(laleiuc,(lc (|iia iit Evan- corumcoiitundcrctur;sedilligloriamine.\celsisDeo
gclium rcrcrt,se|)tcm d;cmonia cjccil Doiiiiuus. Ou;c diccbant. Allata est et tripoda et supra
eam Jovis
etiam inter alia dona insiynia Christum a mortuis aurcus. Illicumviderent,risumfacientesexspuerunt
resurjjontem prima videre meruit. iii Jovciii, ct iii tri|)odam. Tunc jussi sunt in equuleo
suspciidi,ct altrahi nervis, etcyDdifustibus.Jussum-
G IX Kal. Octobris (2oSept.J.
quc cst ut nanima} ponerentur circa latera eorum,
Natalis sanct;i} Thccho virgiiiis de Iconio civitate
Erat autem ibi matrona nobilissima nomine Lucina,
Orientis, (ju^c a Paulo apostolo instructa, in con-
qu;e confortabat eos, diccns : Militcs Christi, con-
fessione Christi ignes ac bestias devicit, et post
multa certamina ad doctrinam multorum veniens g stantcs cstote,et nolite mctuercpoenasqua} ad tem-
pus sunt. Iterum appensi in equuleo, a militibus cae-
Sclciiciam, rc(|iiievit in pace.
si sunt scorpionibus, iterum retrusi in custodiam,
A. III NoNAS Septembuis (o Scpt.J. ubi venerabilis femina Lucina ininistrabat eis. Post
Natalissancta3Ph(i!l)cs,dcquabealusApostolusRo- triduuiu Paulinus arrcptus a da^monio exspiravit.
UoMnwuloautem vobisPJmhcnsoro-
nianis scribit: Caesareus pr;efectus hoc Neroni intimavit, cui Nero
remnostram,qumest in ministcrio Cenchris,ut eam prsecepit,;dicensNon tardenlur, sed celeriusexstin-
:
siiscipiatisinDomi7w dignesanctis,et assistastisei guantur. Tunceductiforas muros urbis Romae, invia
inqiiibHscumqucdesideraverit;vcsti'is ctenim ij)sa qua) Aurelia nuncupatur, gladio ca;si sunt. Corpora
quoque assistitnmltis ctia7net mikiipsi (Jiom .wij
,
coruin bcatissiiiia Lucina coUegit, ct cuin aromatibus
pretiosis sepelivit in pracsidio suo in Arenario juxta
A. VI NoNAS JuLii (2 JuliiJ.
locum iibi decoUati sunt, die vi, Non. Julii.
Natalis sanctorum Processi et Martiniani, qui cum
essent ^ magistriani McUo principi,etvidcrentmira- F. II Kal. Julii. (50 JuliiJ.
pcr beatos apostolos suos Petrum
bilia qu;e facicbat
^ NatalisbcatissimaeLucinaequa^abeatis apostoiis
etPauluinDominus.IesusChristus, iuirari cocporunt. baptizata ct instructa est, quse de facultatibus suis
Eranttuuc teuiporis bcatissimi apostoli tradili Pau- G
^ saiictorum nccessitatibus communicans vincula et
lino sub eustodia Mamerlini in montcTarpeio, ubi de
carcercs eorum semper sublevare studuit, atque
montesuisorationibusaquam manaro fecerunt. Tunc eorum sepulturis venerabiliter inservire. Quorum
» Mag istriani mcllojrrincip
i Loc u s h i c m re h a c t e-
. i
Graecis et cum Latinis vocibus componitur. Grae-
nus dcjiravalus fuit. Ado vulgatus lcgit Magistri :
ca compositio notior, quam ut exemplis sit opus La-
Animelliprincipis. Surius in Actis horum martyruni
tina rarior. Apud Jurisconsultos habes mellnproxi-
XI Julii Magistriani mclloprincipis : notatqiie in
:
mos. (lod. Juslin. lib. xn, tit. 19, 1. S, 7 et 14; id est
margiiic, Animclli. Ita vei Mellum vel Animellum
qui proximi snnt ad gradum proximatus, seu qui fu-
Ijropriuiu i)riiici|)is ;ilicu.jus nomen existimarunt.
turi sunt proximi scriniorum.
Moinbritius tom. XI in horum Actis hahel 3fagist)'i :
Sed quis hicj9ri«C(?/55,cuiproximus est mclloprin-
principes : quem ])ulo3Iello vel Ani^ncllo, om\s\sse,
ceps? Turbal hic varia codicum lcctio. Si lcgas, qui
tanquamnihilverbum. Veralectioest quani exhibui,
erant magistrianimelloprincipi vel ynelloprincipis
qu;e nunc cxplicanda.
videtur insinuari quod Proccssuset Martinianus mox
Magistriani, scu magisteriani ex officio sunt mili-
futuro principi alicui inscrvierint. Sed nullus Nero-
tiae palatina), qui et agentcs in rcbus. Glossre Latino-
nis imperio proximus fuit, ad principatum quippe :
Grajca} agensinrcbus,Moiyi<jTepiuvog quoscosdem :
cui nec proles fuit, qui princeps juventisesse pos-
cum Castrensiis scu Castrcnsianis faciunt Glossae set, ncc ullus alius adoptatus. Quare veriorem le-
Basilicorum in quibus, Maytarciotavo? i K«ffT/o«v(Ttof. ctionem hanc quorum(iam mss. judic qui erant
j. :
Codcx Justin. lib. xii, diverso titulo agentes in rebus magistriani melloprincipes. Intcr magistrianos seu
a castrcnsianis distinguit. Castrensiani tamen etiam agcntcsin rebus, quidam erant principes. Unde Cod.
magislrooiriciorum suberant ( uti magistriani ) ut ha- Justin. lib. xn, tit. 22 De principibus agentiumin
:
bet tituhisxxvi. Aliisunt magistcriani apud Suidam, rebus;\\h\,\. 1 dicitur Agcntcsin rebuspostpalmam
:
qui ct K«v(TT|3to-iot dicti a /.av(TT/>*joj, canisPro, qui laboris emeriti principatus honore remuneramus.
magistratus cst ecclcsiasticus. Vide Meursium in Ilinc qui proximi erant huic principatui,dicebantur
Clossario GrcTco-barbaro. In glossis nasilicorum mellopri7icipcs. Tales erant Proccssus et Martinia-
M«7t9ot«vof dicitur quoquc Mai5aTw/5. Magistcriani nus non ma,gistrianii^x\U\w\, sed ctmetloprincipes.
;
occurrunt in AactisS. Abercii, cpiscopi Ilieropolitani Formulain magisteriK dignitatis, cui subserviebant
\xii Octobris, apud Mctaphrastem, ubi Antoninus magistriani ct^de cjuscxccUentiahabcsapudCassio-
impcralor. Valerium et Bassianum magistcrianos cloruin iil) vi, form. G, ubi cjus ofllcia expriniuntur;
ditinorum noslrorum ojlciorummisimus. Et apud ct Landeni dicil ur Sicnominissuigravitateper/un-
:
Evagrium lib.ll,cap. 10. Ov 77«/)« touj MavicrT/JtavoOf ctus ornat aclibus pri7ici])atum. Et post OJtcium :
(i«oTx),>)o-av. Malclius in Bysanticis : 'A5£//«vTots Zi
tcro ejus tantageniiprocrogatira decoratur, utmili-
tioe perfunctus muneribus ornctur nomine princi- ,
ta.j-a. ~'jOju--jo;, Tzpoiziy.TZEi twv knneov twv ^«(Ttliy.MV
patus.
Ttvci 0U5 M«'/t(7T/jtavoJf y.(x').o'j(ji.
*> Vide gesta SS. Processi et Martiniani 2 Jul.
Melloprinceps est qui proximus est principatui,
qui proxime futurus princeps.Ita fwUojv etGraecum
197 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 198
meritis el ipsa sociata, pretiosissimam mortem A el penitus nec sibi possunt aliquid nec aliis prses-
confessione Ctiristi adopta, atria Jeriisalem intrare, arc. Prsefeclus aulcm vidcns tanta mirabilia, obs-
vota siia Domino persolvcndo, Roma) in
nicruit: ac tupuit; scd vcritus proscriptioncm, si contra pon-
crypta laudabili, quani ipsa ad condenduni marty- tinces templorum agcrct, quiscditionempopulorum
rum corpora construxerat, honorabilitcr sepulta, concitaverant, et Agnetem contra sententias suas
(G. XII Kal. Fediiuarii 21 Jan.). defensarct, vicarium ad seditionem populijudicem
dcrclinquit. Ipsc autem tristisabsccssit, quod eani
Natalis beatissima) Agnctis virginis et martyris,
non potuit posL resurectionnem filii sui libcrare.
quae tertiodecimo aetatis suae anno in urbe Ronia
Vicarius vero Aspasius nomine jussit in conspectu
passaest.Haec dum ab scholis revertitur, a pra3fecti
omnium ignein copiosum incendi, et in medio eam
filioadamatur:cujus parentes dum requisisset, cce-
praecepit flammarum jactari. Quod dum fuisset
pit ofFerre plurima, et plura promittere denique ;
impletum, statim in duas partes divisae flaminaj
detulerat secum pretiosissima ornamenta qua^ a
hinc atque illinc seditiosum populum exurebant.
beata Agnete veluti quaedam stercorasuntrecusata.
Reata autem Agnes expandcns manus suas, in me-
Unde factum est ut juvenis majori pcrurgeretur sti-
dio ignis orationem fudit ad Dominum. Completa
raulo, et putans eam meliora velle accipere orna-
menta, omnem lapidcm pretiosum secum dcfert et D oratione ita omnis ignis exstinctus est, ut nec te-
por quidem incendii remansisset. Tunc Aspasius
gloriam, et per se ipsum, et per notos et affines coe-
seditionnem populi, qui hoc non virtutibus divinis
pit aures appellare virginis, divitias, domos, posses-
sed malcficis reputabant, minime ferens, in gutture
siones, familias, atque omnes mundi divitias, repro-
ejus gladium mergi prgecepit : atque hoc exitu san-
misit, si consensum suum ejus conjunctioni non
guinis sui rubore perfusam, Christus sibi sponsam
negaret. Sed cuin beatissimam virginem inclinare
et martyrem consecravit; parentes vero ejus cuin
nuilisdonis autpromissionibusposscL,insanus juve-
gaudioabstuleruntcorpusejus,et posuerunt illudin
nis amore corrumpitur cseco, inter augustias animi
priedio suo, non longe ab Urbe, via Numentana xi
et corporis anhelo cruciabatur spiritu. Inter ha3c
Kal. Febr. ubi basilicam post aliquot annos, petente
lecto prosternitur, et per alta suspiria amor a medi-
Constantia filia, Constantinus Augustus construxit.
cis aperitur. Fiunt nota patri, quaefuerant inventaa
Fuerat enim ab obsessis vulneribus eadem rcgina
medicis, et eadem paterna voce, quae fuerant jam
et virgo, ad sepulcrum Agnctis sanata, ibique mau-
dicta a filio, ad pctitionem virginis revolvuntur. Ab-
negat Agnes beatissima, et se nul!o pacto asserit
soleum sibi ipsa constituit. Passa est autein beata
priorissponsi foedera violare. Tunc praefectuscoepit
Agnes sub prsefecto urbis Symphronio, vicario
ej usdem urbis^Aspasio.
vehementer inquirere quis esset de cujus se Agnes
potestate jactaret. Exstitit quidam qui diceret hanc
A. NoNis Februarii (8 Fehr.).
Christianam esse ab infantia,et magicis artibas ita oc-
cupatam, ut dicat Christum sponsumsuum. Audicns Sanctae Agathae virginis et martyris, in Sicilia civi-
haecprgefectusSymphronius, Isetusofflcitur, et missa tate Catana) sub Quinctiano proconsule, impcratore
apparitione cum ingenti strepitu suis cam tribunali- Decio: qui consularis vir Quinctianus cupiens mul-
busprajccpitassisti. Quamcumnec ])landimentisnec tifaria intentione ad eam pertingcre, quod esset no-
terroribus posset ab statu sui propositi movere,jussit bilissimis orta natalibus, fecit eam arctari, ct cui-
eam exspolari, et nudam ad lupanar duci sub voce dam matronae tradi nomine Aphrodosia), quic habe-
prasconiadicentis: Agnemsacrilegam virginem, diis bat novein filias turpissimas, ut mutaret animum
blasphemiam inferentem,scortum traditam lupana- ejus. Quae videns mentem ejus immobilem, post tri-
ribus. Statim autem ut spoliata est, crine resoluto ginta dies abiit ad Quinctianum, et dixit ei : Faci-
tantam densitatemcapillisejusgratiadivinaconces- lius possunt saxa molliri et ferrum in plumbi molli-
sit,ut meliuseorumfimbriisvidereturquamvestibus tiein verti, quam ab intentione Christiana mens
tecta. Ingressa autem turpitudinisIocum,aBgelum il- istius puellse revocctur. Jussit igitur eam Quinctia-
licDomini praeparatum ita invenit, ut circumdarct nus ad sccretarium suum adduci, et sedens pro tri-
eam immensolumine. Cumquesein oratione Domino D bunali, beatissimaniAgathaminterrogat: Cujuscon-
substravisset, apparuit ante oculos ejus stola candi- ditionis es ? Agatha respondit Non solum ingenua,
:
dissima,et apprehendenseam induit se; erat autem scd et spectabilis genere, ut omnis parentela mea
ad mensuram corpusculi ejus indumentum nimio testatur. Cui dixit Quinctianus : Et si ingenua pro-
candore conspicuum. Interea praefecti filius venit ad baris ct nobilis, cur moribus servilem personam te
locum, credens se ludibrium exercere: et audacter habere ostcndis ? Cui beata Agatha inquit Ancilla :
ingressus, vidit tantum lumen circa eam; scd quia Christi sum, ideo me servilem habere ostendo per-
non dedit honorem Domino, cecidit in faciem suam, sonam. Cumque in confessione Ghristi forlissime,
et praefocatus a diabolo exspiravit. Hunc tamen virgo qute fidei sunt, prosequeretur, jussit eam Quinctia-
post paululum orando resuscitavit, qui egressus fo- nus alapis coedi; deinde constantius Christum prae-
ras, coopit clamarc: Unus Deus in coelo, ct in terra, dicantem jussit ad carcerem trahi. Agatha aulem
et in mari, qui est Deus ChrisLianoi'um nam om- : Itfitissima et glorianter carcercm introivit, et quasi
nia templa vana sunt dii qui coluntur vani sunt,
; adepulasinvitata,itagaudensagonem suum Domino
; ;
I w S. ADONIS AUCHIEPISC. VIENNENSIS 200
prccibusLOinmondabat.Sequentidicitcruniaspccti- A Agath.-c invcstigarct et ut tcneret omnes de paren-
bus judicis priesentalur, quain jussit in cquulco in- tola ejus, qui Dci judicio in medio numine interiit.
gcnti suspondi et torqucri. Tniic posl aiia .\gatiia C. VIII Kal. Jl-lu (24 Junii).
jiulici ri-spondit: Sicut qui vidol, qu(Mn diu dcsidc- Nativitas beati Jo:innis Daptistas prajcursoris Do-
rabat; aul sicut qui invcnit thesauros inuitos, ita ct mini, Zachari(c ct Elisabeth filii, qui Spiritu sancto
ogo dclcctor in his pocnis corporalii)us posita. Non roplctus adhuc in utero matris sux, et antequam
eniin polost triticuin in horreo roponi, nisi tbccn cxirct indc, sancLificatus, usqueaddieinostensionis
ojus rortilcr fueritconculcata,et redacta in palcas. su;c ad Israel,ooi)fortatus Spiritu agcbat in dcscrtis,
Ita ct anima mea non potest in paradisum Dcicum vcstitus pilis camelorum, habens zonain pelliceam
palina inlrare martyrii, nisi diligentcr fcccris cor- circa lumbos suos, csca autem ejuserat locusla et
pns nioum a carnificibus ottroftari. Jussn cst dcindo inol silvostre {Marc.i). Tricesimo astatis anno impe-
iii mamilla torqueri, quam diu torlain focit impius rii Tiborii Cajsaris, cum procurator essct in Judaja
judcx abscindi. Recipitur beata virgo itcrumin car- Pilatus, jamque rcgnuin Juda^orum in quatuor prin-
cerem, ubi nequc aqua mini.strarctur ei et ecce : cipatus cssct divisum, venit in omncm regionem
circa noctem incdiam venit qnidam sonex, qui se Jordanis prsedicans baptismum poenitentia?, in re-
medicumcssccommcmorabat, fcrensdiversa inodi- g missionem peccatorum {Luc \ et ii\).
camcnta, quem antecedebat puer luminis portitor, Septembris (29 Aiig.).
C. IV Kal.
qui intcr alia virgini dixit Consideravi, inquit, ct
:
Passio et decoUatio vel potius invcntio capitis
vidi,quia potest salutcm tua inamilla suscJpero.Cum- ejusdembeatissiniiJoannis Baptista), queinllcrodes
que illa verbis senis non prajbcret assonsum, putans tetrarcha, ut cvangelista) referunt, tenens ligavit in
quodvellelcarnaIemndhiberesibimedicinain,dixis- carcere, propter Ilerodiadem uxorem fratris sui Phi-
sctque seni inter alias: Ilabeo Salvatorem Dominum lippi, quia duxerat eam dicebat enim illi Joannes
; :
Christum Josum, qui vcrbo curat omnia, et sermo Non licet tibi habere uxorem fratris lui (Marc. vi
ejus solus reslaurat universa ; subridens senior Et
:
Liic. III ; Matth. xiv). Hnc de causa insidiabatur illi
mc, inquit, ipsc inisit ad le; nam et ego apostolus Herodias, et quoerebat occidereeum,etnonpolerat.
ejus sum, et in nomine ejus scias te esse salvatani Herodes autem metuebat Joannem,sciens eum virum
et sic ab oculis cjus sublatus est. Post quatuor dies justum et sanctum esse. Sed cum Herodes ipse diem
reducta iterum ad Quinctianum csl, qui testas acu- natalis sui agerot, niia Herodiadis saltante in medio,
tas ct carboncs jussit spargi, et nudo corpore eam sffivicnte matre, intcr dclicias et lascivias convivan-
supra volutari : et ecce subito totus ille locus coni tiuin, temere ab Herode juratur, et impie quod ju-
motus est, et pnrs parietis cecidit et opressit duos- ratur, in nece propheta) impletur. Non enim poterat
consiliarum judicis, ct amicum ejus. Quinctianu, sevcritas asquo aniino tolerare, quod homo Dei mo-
igitur fugiens, quia ex uno lalero terrai inotum, cx nebat, quia vicerat rogcm libido. Vinctus autem erat
alio latere seditionem populi formidabat, iterum sanctus Baptista in Arabia, castello Macheronta.
jussit eam in carcerem recipi quae ingressa expan-
:
Misso itaque speculatore, decoHatus est incarcere,
dit manus suas ad Dominum et dixit Domine, qui :
et allatum est capul ejus in disco, puellseque datum.
me creasti, et custodisti ab infantia mea, et fecisti
Quod audientes discipuli ejus, venerunt et tulerunt
me juventute virilitcr agere, qui tulisli a me amo- corpus ejus, et posuorunt illud in monumento apud
rem sseculi, qui corpus meumapollutioneseparasti, Sebastcn, urbem Palestinse, quae quondam Samaria
qui fecisti me vinccrc tormenta carnificis, ferrum, dicta est ubi per aliquot annos jacuit usque ad
:
ignem, et vincula; quimihi intertormenta virtutem tempora Juliani impiissimi Caesaris. Qui cum Chri-
patientia) contulisti: deprecor ut accipias spiritum stianis esset infestissimus, pagani apud Sebasten
meum modo quia tempus est, ut me jubeas istud sae- sepulcrum ejusdem Joannis Baptistae invadunt, ossa
culum derelinqucre, et ad tuam misericordiam per- dispergunt eadem rursum collectaet cremala, la-
;
venire.Ha?cdicensbeatumcoelomisitspiritum:cujus tius dispergunt sed Dei providentia adfuere quidam
:
sacrum corpus auferentes Christiani populi, posue- exHicrosolymis monachi, qui misti colligentibus,
runtconditum aromatibus in sepulcro novo. Cum D quaeque ipsi poterant, ablata ad patrem suum Phi-
autem coUocaretur, venit quidam juvenis sericis lippum pertulere. Ille confestim haec (supra se cum
vestibus indutiis, quem sequebantur amplius quam ducebat tantuin thesaurum propriis servare vigiliis)
centum pucri albati et pulchri, ct introivit ad locum ad pontificem maxiinum tunc Athanasium per Julia-
ubi condebatur corpus sanctae virginis, et posuit num diaconum suum mittit quae ille suscepta, :
tabulam brevem marmoream ubi scriptum est Men- :
paucis arbitris sub cavatosacrarii pariete inclusa,
tem sanctam et spontaneam, honorem Dei, etpatria prophetico spiritu profutura generationi posterae
Hberationem : et tandiu ubi stetit idem juvcnis, conscrvavit.Cujus pra^sagiumsubThcodosioprinci-
donec scpulcrum cum diligentia clauderctur, et pe, pcr Theophilum cjusdcm urbis cpiscopum com-
abscedens non est ulterius visus in tota provincia plctur. Qui destructo Scrapisscpulcro, sancti Joan-
Siculorum. Unde non dubitandum quod angelusfuc- nis ibidemconsecravit ccclesiam. Porro caput suum
rit. Passa est autem beata Agatha Non. Febr. Quin- duobus monachis Orientalibus, qui causa orationis
ctianus post ha3c iter arripuit ut facultates beat» vencrant Ilierosolymam, idom boatns Joannesjuxta
:
201 MARTYROr.OGIUM CUM ADDIMENTIS. MENS DEC. 202
Herodis quondain regis liabitaculuni revelavit •
A mo Deus altissimus. Ad quam niissus est angelus
» quod deinceps Emesam Phaeniciao urbem perla- Gabriel a Domino in civitatem Galilaeae, cui nomcn
tum,et digno lionore cuUum cst. Nazarcth, cum csset dcsponsata viro Joscph de do-
A. VHI Idus OcTOBRrs (8 Octoh.)
mo David. Et ingressus angclusevangelizavit cam,
et dixit Ave, fjratia ptlena, Dominus tecum,hene-
:
Natalis boatissimi senis Simeonis, dc quo iicatus
dicta tu inter mulieres (Luc. \). Ipsa autem ut vidit
Lucas evangelista rcfert Et ecce homo erat in Je-
:
eum, mota ost introitu ejus, ct crat cogitans quod
nisalem, cui nomen Simeon, et Jiomo iste Jusfus et
timoratus exspectans consolationem Israel, et Sjn-
sic benedixisset cam. Et ait ci angeius : Ne timeas,
ritus sanctus erat iu eo. Responsum autem accepit
Maria,invenisfi enim grafiam apud Deum : et ecce
ai Spiritu sancto non visurum se mortem, nisi concipies in utero, etpariesJiHum, et vocabis nomen
prius videret Christum Domini. Et venit in Spi- eJusJesumflbid.J. Qua3 tantonuntioclarificata, Spi-
ritu sancto fccundata, ab illo, qui dc illi sumere
ritu in temj^lum. Etcum inducerent piberum Jesmn
parentes ejus utfacerent secundum consuetudinem
carnem dignatus est, pra)jiominibus sublimatama-
net in ^ternum, vencrabiliter benedicta. Cujus dor-
legis pro eo, et ipse accepit eum in manibus, et be-
nedixit Deum, etdixit: Nunc dimittis servum tuum. mitioncm xviii Kalcnd. Septcmbr. omnis cclebrat
Domine, secmidumverbum tuum inpace (Luc.w). B Ecclcsia cujusct sacrum corpusnon invcnitur su-
:
pra terram sic nec bcati Moysi sepuicrum. Tamen
:
F. Kal. Septembrfs (I Sepf.)
pia mater Ecclesia, qua3 suis observationibus inte-
Natalis boatissim:!! Aiin;c prophetissa), filia) Pha- gerrima fide fundata consistit,ejus venerabilem me-
nuel, de Iribu Ascr, cujussanetitatem Evangclicus
nioriam sic fcstivam agit, ut pro condilione carnis
sermo prodit : Ilcecprocesserat in diebiis multis, et eam migrassc non dubitct. Ubi autem vencrabile
vixerat cum viro suo annis septem virginitate sua Spiritus sancti tempUim illud, id est caro ipsius
ethcBCvidua usque ad annos octoginta quatuor beatissim;e Virginis Maria? divino nutu et consilio
qucB non decedebat de templo,JeJuniis eforationi-
oecultatum sit, magis elegit sobrietas Ecclesias cum
Ins serviens nocte ac die (Luc. n). pictate nescire, quam aliquid frivolum ct apocry-
F. VI Idus SEPTEMBRis (8 Sept.) phuin inde tenendo docere. Suflieiunt enim ei ad
Natalis beatissima^ Dei Genitricis Mariae perpetu» sanctitatem et vitam Virginis et Matris Domini coni-
Virginis, quam Spiritus sanctus custodivit, et elc- mendandam evangelistarum testimonia, nec de ea
ctam sanctificavit, ut cxiliiusutero nasceretur ho- qu^erere ultra neccssarium putat.
^ Quod dei7iceps Emesam, etc. Loco hujus clau- conditum fuerat, eodem angelo revelante, sustulit,
sula; Everbodicnsiscodexsubstitiiit, sed reccntiore G et ad Aquitaniam in territorio Engolismo detulit.
manu : «Quodinventum, sednegiigenterservatnni, Pippinus rex tunc morabatur ibidem in palatio
perditum fuit. Sed abaliisinventum, apudEdissam quod Angiriacum dicitur, cernensque per eum quo-
civitatem Phoeniciae delatum, et ignobilitcr reposi- tidiana indigenis beneficia, sibique crebras ex hos-
tum latuit, donec Jurioramus, ejnsdem civitalis cpi- tibus Aquitanicis victorias provenire, regii operis,
scopus, indicantc Marccllo abbate, cui se caputquc basilicam construxit, non longc a Vulturni flumi-
suum idem Joannesostenderat, rcinvcntum lionori- nis littore, et in ea ciborioconstructo miritici ope-
lice collocavit, et exea die decollatio cjuscclebrata ris, caput decenter adornatum recondidit Praicur-
est. » Vidc apud AdonisMartyrologiumxxiv Fcbra- soris. Monachorum etiam caenobium illic constituit,
arii dc hac re fusius. Sigebortus in Chronico anno et pra^diis regiis magnifice ditavit. Idem rex fecit
Christi 7G1 juxta Aquicinctinum ct Ortelianum co- fontem lacunarium, de quo a duobus fcre milllibus
dicem CaputJoannis Baptista inEumesa civitafe
: sub terra, per aedificia coemeteria in palatiumcjus
i/ransfertur. Ubi ex Lipsiano codice alia fusior at- aquaeductusinfluebat, et ipsam dividens aquam, in
texitur historia « Caput Joannis Baptistic ab Alex-
: basilicam sancti Joannis Baptista; per fcrrum et aes
andria in Aquitaniam transfertur hoc modo. Quidam introduxit, ita ut subciboriopermarmoreamcolum-
laudabile vita^ monachus, nominc Fclicianus, ex nam intcrius concavam ebulliret, ibique sacri bap-
Galliarum partibus cum paucis sociis Hierosolymam tismatis ablutio in honore Domini nostri Jesu Christi
gratia orationis adiit, et post cxpleta pige devotionis et sancti Joannis Baptistse fierct, atque iterum in
obsequia,,angelicaallocutionecommonitus, Alcxan- ipsa lacunaria remearet. Hoc coenobium Anglisz
driamexpetivit, et caput BaptistseJoannis a loco in 13 vocatur. » Hactenus apud Sigebertum, a Mirajo,
quo oiim a Theophilo, ejusdem urbis episcopo, re- amico nostro, recensitum.
INCIPIT
MARTYROLOGIUM
MENSIS DEGEMBER
A. IX KALEND. JANUARII. Eodem die apud Antiochiam Syrias, natalis sancta-
Vigilia Nativitatis Domini. rum virginumquadraginta, quse persecutioneDecia-
Patrol. GXXIU.
003 S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 204
na 1)01- diversa lurmrnta niartyriuin consuniniavf- A csl ad insulas Palniarias: nbi pcr manus, ct pedcs
runt. cxtcnsa, ct ligata ad palos lixos, circa incdia cjus
Eodcm dic, apud Spolclum civilatcmTusciiC, na- ignis accensus est, iii qiio niartyriuni consumniavit.
tale sancti Grcgorii niartyris cl prcsl»ylcri, lciu|)(j- Et omncs qui cuin illa venerant, variis intcrfcctio-
ril)ns Dioclctiani cl Maxiniiani iiupcratoruin, siib nilius martyriiim cclcbrarunt. Intcr quos omncs,
judicc Kiacco. Qucin ad sc adductum ila Flaccusay- uuus crat Euticliianiis noininc, innoccntissima; na-
f,'rcditur : Tu rcbcllis esdcoruni,et principnm con- tur;c : qiii sul)l:iLis sil)i (ciiin dives cssct) omnibus
tcmptor? Cui bcatus Grcgorius respondit Si vcre :
facultatibus, tacuit, iiihilcogitans,nihilquenietuens,
vis scirc, ab infantia mca nundiun a Deo nico rc- nisi lio', n(> facultatcs ac divitias fidci pcrderet.
cessi, qui mc ex liiiio tcrra; formavit. Cumqucpcr- Utioticscuuqucdc: iquc fuisset anditns, quotiescun-
sevcrantissimus in fide confcssionis mancrct, fusti- ([uc intcrrogatus, nihii aliud diccbat : Christum
l)us nodosis dorsuin cjus dissipatur. Inde ligatus nia- niiiii uon tolkit, etiain qui caput abstuieril . Tunc
nus ct pcdcs, iu craticula snpcrponitur, lignis sup- Apullonia Cliristiana matrona, tolicns corpiis beata?
positis. Et continuo lcrr;omotu cccidit una rcgio in An;istasi;c, cxoscuhibatur, ct aroinatibus condicns,
civitatc Spulctana, ct ojjpressit plusquam trcccn- dignisquclinteaminiljusobvolvens, intraviridariuni
tos homines idolis servientes. Post fcrro constric- ^o'""^ suai fabricata basilica, ut dccuit martyrem,
B
tus, sub custodia militum in carccrc rctruditur, ubi scpclivit.
angclica visitationc consolatur. Eductus ecarcere, Ipso die Ronia) in cocmelcrio Aproniani, passio
in genibus percutitur. Sed ct ardenti-
cardis fcrrcis sancta) Eugcnia? virginis, qua}tempore Gallieni im-
bus lampadibus latera ejus sunt inccnsa, dicente pcratoris, post multa virtutum insignia, et sacros
beato marlyrc impio judici Si totuin corjius meum :
virginum choros, quas Christo Doinino aggregave-
perdas,pr;cstocst mihimcdicusDoininusJcsusChri- rat, sub Nicctio urbis pr;cfccto alligata saxo, et
stus, qui me sanat ct corroborat. Tunc Flaccus jus- prfficipitata in Tiberim mergi non potuit. Inde ther-
sit Tyrcano cuidani, ut beatum Gregoriuin tractum mis ignitis inclusa, ilhesa rcperta est. Novissime in
in ampliitheatro dccoUarct. Quo facto, jussit Tyrca- custodia gladio juguhitur sublatum cst corpus
: ct
nus fcras lcrribilcs dimitli, ut corpus sancti marty- ab airinibus cjus Christianis, et positum non longe
ris absorbcrcnt sed luilla earuin corpus sanctum
:
ab Urbc, via Latina, in praedio cjus proprio, ubi
attigit. Quaedamautemmulier, Abundantia nomine, multorum ipsa sepelierat membra.
petivit corpus martyris : sed quia non potuit obti- C. VII KAL. JANUARII.
nere aliter, datis triginta quinque aureisTyrcano (^6 Dec.)
corpus recepit ct, ut dccuit martyrcm sepelivit
p «^Natale sancti Stephani protomartyris, non longe
juxta pontem lapideum, et rivuni qui Sanguinarius
post ascensionem Domini passi, eodem scilicet
appellatur ad muros civitatis, nouo dic Kalendar.
anno passionis Chrlsti.
Januar.
Eodem die Zosimi papae, qui sedit Romae anno
G. VIII KALENDAS JANUARII. uno. Ilic constituit, utdiaconi laevain tegerent pal-
liis : et precepit ut nullus clericus poculum in pu-
(^H Dec.)
blico propinaret, nisi tantum in cellis fidelium et
Jesus Christus Rethlecm Juda) nasci-
filius Dci in
clericorum.
tur, anno Cffisaris Augusti quadragesimo secundo, D. VI KAL. JANUARII.
Olympiadis ccntcsim;c nonagesima) tcrtiae, ab Urbe (^7 Dec.)
condita anno septingentesimo quinquagesimo se- ^ Natalis sancti Joannis apostoli et evangelistae,
cundo compressis cunctarum pcr orbem terr»
:
dilecti Domini, qui obiit anno 08 post ascensio-
gentium motibus, et firmissima verissimaque pace, nem Domini, astatis autein sua3 nonagesimo nono,
ordinatione Dei a Ca)sare Augusta composita :
Epliesi.
quando Quirinus ex coonsilio scnatus Jud;Eam mis- Romae sancti Dionysii papre, qui sedit in episco-
sus, census hoininum posscssionumque dcscribe D patu annos sex, scpultus via Appia in coemeterio
bat,sextamquc muiulia:!tatemsuupiissimoconsecra- Calixti. Hic ecclesias presbytcris dedit, ct paro-
vit advcnlu idem Dominus noster Jesus Christus.
chias dicecesis dedit atque constituit.
Eodem dic, natalis sancta) Anastasi;^, qua) tcm-
pore Dioclctiani, priino diram ct immitem custo-
E. V KAL. JANUARII.
diam a viro suo Publio pcrpessa est in qua tamen :
(^8 Dec.)
a Chrysogonoconfessorc Christi multum consolata {Eusei. lib. i. c. 8). Rethleem, natale sanctorum
etconfortataest.Dcindcapra;fectoIllyrlciingravis- Innoccntium; quos Herodes, cum Christi nativita-
sima ffique atque diutina custodia macerata est. In tem Magorum indiciocognovisset, trigesimoquinto
qua duobus mensibus refecta est celestibus escis, anno regni sui interfici jussit {Matth. ii) qui anno :
per sanctam Theodoten, quac martyrium priuspassa trigesimo sexto morbo intercutis aqua;, et scaten-
est. Deindc navi imposita cum ducentis viris, et tibus toto corporevermibus, miserabiliteret digne
quingentis fcminis, ut demcrgerctur in mare, pcrlata moritur.
aVide libellum dc Fcstivit, Apost. ; Pontificale, b Vide ibid.
cap. 42.
205 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. JAN. 200
F. IV KAL JANUARII. A ciim fletii, uxorqiic ejus el filii, agcnles poeniteii-
(29 Dec.)
tiam,ct rogantes se baptizari. Mox baptizatus, ut dc
pelve levatus est, nuUumdoloremocculorum sensit,
^ David rcgis. IIoc nuntiatum cst Maximiano, qui iratus pra;cipit
Itcmapuil Arelatam, natalissanctiTroj)liinii,ei)iseo- Sabinum damnari, ct ipsum Veniistianum eapitc
pictconressoris,cliscipuliapostoloi'umPetrietPauIi. truneari. Veniens autem Lucius tribunus, sine au-
Eodem die, sancti Crescentis, apostoli Pauli disci-
ditione beatum Venustianum cum uoxre et filiis ne-
puli, ViennensisEcclesia3pi'iinidoetorisf//rm.iv;. cavit in civitatc Assisinate sanctum vero Sa])inum
:
G. III KAL. JANUARII. adduxit in civitatcm Spoletum, et tandiu pra^cepit
caedi,quousquedefi('eret. Cujus corjius collegit ve-
(50 Dec.)
nerabilis Serena, quae jam inanus ejus in dolio vi-
Apud Spol(,'tum, passio S. Sabini episcopi, Exu- trco cum aromatibus condiderat, et infra domuni
peranlii et MarccUi diaconorum, ct Venustiani cum suam posuerat, et sepelivit eum a civitate Spoleta-
uxorc et Maximiano Augusto. Qui beatus
filiis, sul) na milliario plus minus uno, sub die seplimo Idus
Sabinus cum esset clarus in omnibus divinis instru- Decenibris. Festivitas tamen ejus ct supra nomina-
ctionibus, ct sermone eloqucntissimus, tentusest a torum martyrum
g tertio Kalendas Januarii agitur.
praesideTusciio Venustiano, eum duobus diaconibus
Exuperantio et Marcello, et multis clericis. Cui Ve- A. PRIDIE KAL. JANUARIL
nustianus deuin suuin Jovem, qucm habebat in cubi-
(51 Dec.)
culo, ex lapide Coralite inire formatum in vesti-
mcntis aureis, ad adorandiim obtulit. Qucm bea- f Powi^//., cap. 3 4 j — Roma), natalc sancti Silvcstri
tus Sabinus in manibus aeeeptum, facta oralione, episcopi ct confessoris, qui post bcatum Petrum tri-
continuo illisit in pavimentum, et confregit. Quod cesimus quartus sedit annos vigintitrcs, menses dc-
factum videns Venustianus, cum furore jussit cem, dies undecim. Cujus industria synodus praecla-
ut pra3cidercntur ei inanus, et iu conspectu ejus rissima toto orbc tcrrarum, treeentorum decein et
Marcellum Exupcrantiuin equuleo suspendi, ac
cl octo Patruin,apudNica)ainurbeinBithynise celebra-
fustibus macerari, unguibusquc radi latera eo- tur, sub consulatu Constantini Augusti, et Licinii,
rum, et ignem supponi. lloe facto, in confessione XIII Kalendas Julii; attamen Julii pap® tempore
Domini spiritum cmiserunt. Quorum eorpora consuminatur. Fecit autem ordinationes sex mense
pra}cepit jactari in fluviuin, Sabinum vcro epi- Decembri, presbyteros quadraginta duos, diaeonos
scopum in carcerem retrudi. Audiens hoe qui- viginti quinque, episcopos pcr diversa loca sexagin-
dam piscator, et presbyter, coUegit corpora sancto- ^ taquinque.Sedit autemex die Kalendarum Februa-
rum, et sepelivit juxta viain, pridie Kalend. Januar. riarum usque in diemKalendarum Januariarum. Se-
Serena vero, Christianissiina vidua, curain haliens pultus est in coemcterio PriscillasviaSalaria, millia-
sancti Sabini cpiscopi, adduxit ad eum in earccrcm rio tertio ab urbc Roma, pridic Kalendas Januarii
nepotem suum Priscianum, qui crat ca)cus. Tunc et cessavit episcopatusejusdiesquindecim.Hic con-
sanctus Sabinus truncos suos superoculosipsius po- stituit chrisma ab cpiscopo confici, et ut baptizatum
suit, et in fide Christi oratione facta, cum illumina- liniat prcsl)yter:ct ut nulluslaicus crimen audeat cle-
vit. Vidcntcs autem illi, qui in custodia erant, rico inferre:et dalmaticis in ccclesia uti,etut pallio
miserunt se ad pedes ejus, et baptizati sunt eo die linostimo Iseva eorum tegeretur,scilicet diaconorum.
numero undecim. Quod cuin nuntiatum essct Vc- Apud Senonas, sancta? Columba) virginis, quaj su-
nustino proesidi (indoluerant cnim ci oculi, ct pra3 perato igni gladio csesa cst,
dolorcnequecibum neque somnuin capere poterat), Item apud Senonas, natale beatorum Sabiniani et
misituxoremsuam,etduosfiliossuos, ut adduccrent Pontcntiani, qui a beatis apostolis ad pr^dicandum
beatuin Sabinum ad doinum ejus de carcerc. Addu- directi, praefatamurbem martyrii sui confessione il-
cto itaque, postravit se ad pedes cjus Venustianus lustrem fecerunt.
^ Vide ibid. D
^ LlTANi^ INDICEND.E.
MENSIS JANUARIUS
HABET DIES XXXI^ LUNA VERO XXX.
B. KAL. JANUARII.
Romac, natalis sanci Almachii martyris : qui ju-
Octavae Domini. bente AlippioUrbis praefecto, cumdiccret,IIodieoc-
^ Lttania indicenda. Hoc singulis mcnsibus in illa) et quo die celebratae, non habeo affirmare. Pra3-
mss. tribus prasmittitur. Unde apparet olim initio ter duas pcr totam Ecclesiam solemnissimas Lita-
cujusque mensis Litaniasindictas fuisse sed quae : nias ; w«;of m
videlicet, auctore Magno, ut fertur,
207 S. ADOMS .vnClIIF.PISC. VIENNF.NSIS 208
t;iv;i' Duiiiiiiici (iiei siint, ccssiiU; a suiicrstilioniliiis A lcin|)li cxiissit,ot iiiultitiidiiiciii populioccidit.Tunc
idoloruin ct sacrificiis pollutis;a gladi;ilorilius iiac pcrculsus lorrorc iinpor;itor, tradidit cam ciiidain
do causa occisus est. .Iiistiiii) |)raifocto, iil im|)cilcr('t c;ini ad sacrifican.
Ilciii Roiii;o, n;il:ilc S. M:uiin;o viri^Miiis ct m;irty- (Iii:ii. Qiii moxoxtcmli o;im jiissit in conto^iH spalhis
ris : qii;o cuin cssct siiltliiiiis ^'cncrc,cl patro consu- moinhra cjns incidi,ct circa maiiiillasungiilis ;ittrc-
le nata, divos niiiiis rorum, quas misoricorditor iu- ctari, iisqiie dum contuin cl octodocim incisioncs
digcntihusoroj?al)at,teiitaal).\lcxandroiinpcratorc, ah iincinis ficrent. Sod cum adhuc iit illc sporavcrat
jus.sa osl sacrificaro ApoUini. Sod mox ut or;itionom noii cxspirassot, dcjiosita do conto rccipitur in car-
fiidit l)0;!ta viri,'o, tcrr:oiiiotMS lactus cst majjnus, ut ccrcm. yu;o ct itcriMU in amiiliithcatrum a Jiistino
civitas concutcretur. Ac sic pars tcmpli ijisius Apol- pr.Troctopr.TScntata impcratori,rcriscst injccta.Scd
linis dcslructacst, siinulacrunicoiiiminutuin,ct iniil- lco iinmanissinnis dc cavca laxatus, rugicndo usque
liludo m;ii^na cum saccrdotihusf;tnioppi'ossn. Iratiis ad pedcs s:incl;o martyrispcrvcnit, uhi statim foro-
v;ildc Alcxaiulor impcrator.jiissil alapishicicm ojiis cit;itcni dcposiiit, camqiic milio pacto
;itli},'it. Sod
c;cdi,et uncinis palpohras ejus disriimpi.Carnificcs c;im roduccretur cavoam, Emcniiim imj)oratoris
iu
autcm qui ad ca?dcnduin cam dcputati fuerant, defi- cognatuin interfecit. Et iternm recepta est, jiihente
ciciilcs, clamare co^porunl vidcrc sc quatiior viros g inipcr;itorc, incarcorom.Exindo j)ost diios dicscum
splcndidos, qui eam confoiiarcnt, sihiquo polius irct :id sacrificandum imporator, cxliihita martyr,
jiccnain iiifcrcnt. Indc tcstarum fragmcntis cosa, cum fixa in Domino mnncrijt, siispcnsa itcruin, un.
cuni invictissima durasset, illi, quihus hoc impium gulis r:is;i : rasisqu(! capillis, in quihus crcdchant
odlcium (lclctfotum fiicrat, tandom pictatcdivinacir- qiiod magica ars consistcrct, vidcntcs oam insupc-
cumdnti lumine (crantcnim octo).crudcle illico nii- rahilom, in templo l)i;in;c trii)is dichus et trihusno-
nistcrium cxsccrantes, credidcrunt, ac Dominiim tihus eam incliuliint. Cum(juc prccihus suis in p 1-
vcrum Christiim Jesum confcssi sunt. In ([iios ac- vcrem redegisset simulacrum, cd cta de fano, ad
census valdo imperalor, suspensis fecit carnes co- iiltimiim glndio fcrionda ah iinpcratore dcstinatur.
rumsi);itliislacerari.I)cindocai)ilihusamputatis,s:e- Ilii.jiismodi fiiic martyr vcncrahilis coeli rcgniim
culi liiijus vitain finierc, decimo soplimo die, mense mcriiit.
Novemhrio : sicque felicia rcgna martyrcs Christi Eodcm apud Spoletum civitatcm Tusqiaj, na-
die
facti pctierunt. Itcruin fnctn Martina pa;nis pulsa- talis snncti Concordii martyris temporihus Antonini
tur:nam oxspoliata vostihus, incisaost loto corporc imj)eratoris. Hic ortus est Ronia}, cujus j)nter Gor-
ac dcindc quatuor palis cxtcnsa ;a duohus centiirio- diaiuis dicchatur,sanctissima conversationc prcshy-
nihus fustihus caesa. Ciimquc in confessione persc- tcr, detitulo pastoris, ordinatus siibdiaconiisasan-
verarct, miitati sunt qiii pcr vices cam CTodcrcnt cto Pio urbis Homantc,cpiscopo.Qui nihil aliiid cum
.<;cptom centuriones. Sed illa sihi supplicia illata j);itrc suo, nisijcjuniis ct orationihus dic noctuque
forti animo risit. Indcrcccpta
carccrem.Indcadi- in v;ical)at, clcmosynis paiijicrum scmpcr inserviens.
pibusct pinguedine superuncta, ct ad imperatorem Factum est, ut cum consilio patris sui apud heatura
iterumadducta,etjuheiiteooin fanumdoorumintro- Etychcn, qui tiinc morahatur in praediolo sao, via
missa. Scd mox oratione facta ah illa, ignis dc coelo S;ilnri;i,juxtacivitatcmhnhitnrct, nudicns famam eo-
cccidit, ct idolum in fnvillam rcdcgit ; sacerdotes rum Torqiiatus coiiics Tuscia;, qui vcrsal);itur in ci-
Gregorio, qiia; xxv Aprilis qui D. Marco fixus ct constitutum in Ecclcsia, ct dccrevit ut peromnem
pcrin;uu'ns dios saccr cst, pcragitur; cl mviorem, licl)doin;idam Snhhato die, excat Litania a R. Apol-
:iuctorc Marmcto, Vicnncnsi nrclucjiiscopo, cui tri- linnro, ct nd R. Pctriim npostolnm cum hymnis et
duuiii R()g;;tionuin ;iiilc Doinini Asccnsioncm im- canticis j)opuliis omnis occurrere dchent. » Apud
pcnditur; plurcs nli;cEitania^ in annocclehrari soli- oumdcm in Slephano III, circa annum Christi722:
tx, pro Ecclcsiarum divorsit;itc. Grcgoriiis Magnus « llic hcntissimiis vir pro salute provincia) et oin-
lih. vir, cpist. 70, indict. ii, nd C;istorium, notarium niuiiiChristinnornm,ouuiiS;ihh;itoniindic Litaniam,
Ravcniuc, quatuor niit quinqnc solcmniiim iiic- oiiiiiipostposito ncglcctu, ficri statuit, uno quidem
minit Litnniaram, quihus ejiiscoj^us navennatiiim Sahhato ad snnctam Dci gcnitriccm ad PraDsepe
pallio utehatur, cnjus usuin cidcm conccdi non vult D alio vero ad hcatum Pctruin apostolum, ct alio ad
in aliis Lilaniis communihiis, scu non solcmnihus. hcatum Pniilum ajiostolum. »
Mcnstrn;innrum ^iliijiiot Lit;iiii;iniin, corto solcni- Pridian:c Litani;irum indictionis memoria exstat
nit;itis (lic, mcminit An;ist;isiiis hihliothccnrius in npiid Grcgori im I pnpnm, lih. xi Registr., cap. : H
Vitis Ponlificiim, in Scrgio I, circa anniim Domini « Grastina dic, primo diluculo, ad septiformem Li-
087 « Constituit autem ut (Jiehiis Annuntintionis
: taniain juxta distrihutionem infcrius designatam
Domini, Xativitatis ct Dormitionis sancta? Dci geni- devota mentecum lacrymis vcniamus.» Qux litania
tricis semjierqiic virginis .M;iri;c, ac S. Simeonis, proccdchat trigesimo Augusti dic. De qua vide Ba-
qiiod ilypajiniitcm Gra^ci appcllaiit, Lit;inia exeat a ronium tom. VIII Annnlium, nnno Christi liOO, et
S..Vdriaiio,ct adsanctam M;iri;im |)Oi)iilusoccurrat.)) aurcolos Scrarii nostri lihellos Litaneiiticos.
rbi 2 Fohruarii diem liahes pro Ilypapnnte, 2f) Mar- Litaniarum sanctorum originem refcr Walnfridiis
tii pro Annuntiationc Dominica 1.*) Augusti pro
; Straho ad Martyrologium. Ita cnim illc lih. dc rehus
Dormitionc S. Dei genitricis 2u Decembris pro ; Ecclcs. cap. 28 « Litania auteiii snnctorum postea
:
Domini Nativitntc. crcditur in usumass:impta, qucm Ilicronynuis Mar-
Ilchdomadarium Litnniariim, et quidem stato tyrologium, secutus Euseliium C-esaricnsein, per
Sahhati dic, mentio apud eumdcm Anastasinm in anni circulum conscripsit. »
IFonorio I, circa annum Domini 02(3 « Ilic fccit :
209 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. JAN, 210
vitate Spoleti, mittens aoecrsivit sanctum Concor- A gxl, Narcissi, et Marcellini pueri, qui sub Licinio
dium, et dixit ei : Quo nominc vocaris? Rcspondit inter tyrones comprehensns, cum nollet militare
sanctus Concordius : Ciiristianus sum. Dicil ci co- caesus ad mortcm et diu in carcere maceratus, in
mes De nomine requiro, non de
: Cliristo tuo. San- mare mersus, martyriumconsummavit. Corpusejus
ctus Concordius respondit Cliristianussuin,et Cliri-
: ad littus delatum, ct a roligiosis viris depositum,
stum eonfiteor. Cumque impellcretur ad sacrilkan- magnis coruscat virtutibus.
dum,etilleinfide Christi fortiter perduraret, jussus
C. III NONAS JANUARII.
est fustibusc;.cdi. Sequenti noctevenit adeum beatus
(3 Jmi.)
EutychescumAntliimocpiscopo,etrogaveruntconii-
(PouU/icale, cap. 20). Romae, natalis sancti Ante-
temutaliquotdiebuscumeis perinittcretur morari.
ros papte et martyris, qui vicesimus post beatum
EratnaniqucAnthimusepiscopusamicuscomitisqui-
Petrum cum diiodecim annis, mcnse uno, diebus
quebeatumviruniConcordiumfecitillisdiebus prcs-
duodecim rexissct Ecclcsiam, passus est siib Maxi-
bytcrum.Peractisaliquibusdiebus, revocatusest bu-
mino, et in cocmeterio Calixti sepultus via Appia,
atus Concordius, ct vcnit ad comitcm. Cui et dixit
llicgcsta martyriim a notariisdiligenterexquisivit,
comes Quid : tractasti circa salutem tuam? Sanctus
et in ecclesia recondidit.
virrespondit:SalusmeaChristusest,cuiquotidiesa- B Apud Parisios, sanctao Genofeva3 virginis, quaj a
crifico sacrificium laudis. Iratuscomes, jussit cum
beato Germano Antisiodorensiepiscopo Christo di-
suspcndiinequuleo. Cruciatus diu, revocatur arcta-
cata, admirandisvirtutibusct miraculislatcclaruit,
tus ferro in carcerem ubi meruit eonsolationem
:
et usque octoginta annos in Cliristi scrvitulc con-
angelicam. Post trcs noctes missi sunt ad eum, qui
senuit.
eum aut sacrificanteni laxarent, aut nolentom pu .i-
Eodem die sancti Florentii Vienncnsis episcopi et
rent. Venientes autem inissi, dixerunt ei : Aut sa-
martyris, octavi ejusdem urbis.
criflcaJovi, aut capitalem senlentiam aceipies. Fe-
rebant autem statunculam .Tovis. ReatusConcordius D. II NONAS JANUARII.
dixit:Cratiastibi, Domine Jesu Christo. Et exspuit (4 Ja7i.)
in faciem Jovis. Tunc unus de satollitihus evaginato (Ado, Chron., an. 241, supra Vide libellum dc
gladio amputavit caput ejus: atqueitainconfessione Festivitat. apost.) Natalis sancti Titi apostolorum
Domini emisit spiritum. Venientes autem duo clerici, discipuli.
cum religiosis viris, tulcrunt corpus ejus, ct sepc- Apud Africam, natalis sanctorum Aquilini, Ge-
licrunt non longe a Spoleto, in loco ubi aqua) mulU-e mini, ^Eugenii, Martiani, Quinti, Theodeti, Tripho-
emanant. p nis, pra^clarassimorum martyrum, quorum gesta
Item Romc-e via Appia, corona} militum triginta, habentur.
has sub Diocletiano pro confessione vera) fidei pcr- Eodein dio apud urbem Romam, sanctorummar-
ciperc meruerunt. tyrum Prisci prcsbyteri, et Priscilliani clerici, at-
Apud Africam, natalis sancti Fulgentii, Ecclesia) que Renedictic religiosissimae feminfe, sub tempore
Ruspensisepis':opi et confcssoris, qui teinpore Van- Juliani impiissimi Augusti, qui gladio martyrium
dalicffi persecutionis, ob catholicam fldem et exi- compleverunt.
miamdoctrinnm, ab Arianis multa perpessus, etdiu Item apiid urbem Romam, beata3 Dafros», uxo-
apud Sardiniam exsilio rclegatus, tandem ad Ecclo- ris Fabiani martyris, quae post daninationem beati
siam suam redire permissus, et vita et triumpho viri sui primum relegata exsilio, deinde ab impio
clarus, sancto flnc quievit, annum sui opiscopatus Juliano capite jussa est puniri.
agensvigesimum quintum, vitag autem totius sexa- E. NONIS JANUARII.
gesinuim quintum.
(3 Jan.)
Apud Alexandriam,sanctae Euphrosynas virginis,
{Pontificale, cap. 9.) Romse natalis sancti Tele-
quaeorationibuspatrissui Paphnutii de ma- steriii
sphori,qui septimiis postPetrum apostoluni pontifex
tre progcnita, in puerili jetate constituta, clam se
Q ordinatus, sedit annos undecim, menses tres, dies
tonderi fecit, et monasticam vitam expetiil Sma- ;
viginti unum, illustreque martyrium duxit. Hiccon-
ragdi sibi nomen imponens.Post etiam in reclusione
stituit ut scx hcbdomadibus antc Pascha jejuniuin
viginti et octo annis in onini sanctitate perduraiis,
celebrarctur, et Natali Domini Jcsu Christi nocte
tacta iegrotationis incommodo, et mortem sibi ad-
missa) celebrarentur, et hymnus angelicus, id
esse cognoscens, nianifestavit se religiosoet lacry-
cst, Gloria in excelsis Deo, hora sacriflcii missu)
mis multoties quaerenti eam patri.
diceretur.
Lugdunensi monasterio Jurensium,
In territorio
Item apud Antiochiam dcpositio sanctis Simeonis
S. Eugcndi abbatis, cujus virtutibus et miraculis
monachi admirandas virtutis viri, qui dccimo tertio
plena refulsit.
a^tatis anno huic SKculo abrenuntians, monastcrii
D. IV NONAS JANUARII. claustra cxpctiit, ubi mira abstinentia vix septimo
(2 Jan.) die cibuni sibi indulgcns, Psalterium intcr quatiior
Nalalis beati Lacarii abbatis. inenses didicit. Deinde nimia domandi corporis in-
Et in Ponto civitate Tomis, trium fratrum, Ar- tentione, fune palmiceo renes sibi constringens.
211 S. ADONMS AUCIIIKIMSC. VIMNNENSIS 212
diirilcr laniatiis cst. [nde in quodam putooscroclii- A tissima, inter vcrba orationis dulcissimis suspiriis
dens, ot cx eo fralrihus violontor ad nioniisloriuni |)lona roddons Domino spiritum, angolorum consor-
rcduolus, olani fii.irions, orfniuin pcliit. lJi)i nrillo ti;i in coclo conjiinxit. Jiili;inus voro postiiioduin a
coininorat is toinporo in coluinna fditio;'is;inotitiito Marti:inopr;osidere(iiiiritur,qiiotomporor;ibioseru-
fervonsscroolusit.Ubinon inodo nullio\trano;ciuu- dclit;itisad porsoquonduni sanelos Dei siib Dioclo-
liori, sed noc propriio iniitri se vidoro pi/rniisit. Kl li;iii() ot Maximiano cxarscrat, ad (|uein nuillitudo
usqno hodio liasilioam ooluinn;o illiiis foininariiin s;ieord()luin ot Ecclesi;o Christi niinistrorum confu-
nulla ogrodilur. Nain qniodain mulior vcste iiuliita gerat propter iinniaiiit:itoin porsocutioiiis. Compro-
virili inj,'rcdi voluit, ot inox ut limon attigil, rotror- Iionsus itaqnc ciim liaoingciUiniuItitudiiioipsepnc-
sum niortua occidit, sidis audiontiic reservatur caetcri scrvi Dci, jussu
;
F. VIII IDUS JANUARII. crudclis judicis ingenti accenso igne, cisquc appo-
fo Jan.) sito, in quo consistobant loco consumpti sunt. Ubi
E|)ipliania Doinini. ad coinmciid;iii(l;iin proliosam mortom s;inctoruin,
Eodcin dic passio sanct;o Maor» virginis, quain tcrtiam, sextam, nonam psallentiam chori feruntur
cum Rictiovarus prieses torquori ct igncm pra.'ci-
in :iiidiri, scd ct vespertinos, ot incitutinoshymnosDoo
j)itari jussissot, illKsa pormansit. Doindo inamillis B cocinorc. Roatiis vcro Jnlianus prinium aiiditus, ri-
absoisis, sqii;iloroq',ie c;ircoris ;iirii(.'l;i, supor tosl;is gidissimis fiistibus crosus ost. Cumquc codorotur,
acutissimas ct prunas volutata, orans migravit ad iiiiusministrorum pra^sidi necessarius oculum ami-
Dominuin. QiicmbcatoJulianoorantcillico rocopit, et Chri-
sit.
C. VH IDUS JANUAHll. sto crcdcns statini ab insanojudico docollatMr. Indc
(7 Jan.) boatusJulianusductusad laiium d;cmoiiuin, siinula-
Rclatio pucri Josu cx iEgypto. cra cristallina etolcctrina,atquedivcrsigencrismc-
Itcm natalis sanoti Luciani Antiochena^Eoclcsijc tallo acquisita, ita coinminuta atqueinpulvcrcmrc-
prosbytcriot inartyris,viridoetissiniiatqucoloriuon- dacta sunt, ut quid fucrint omiiino non parcrot.
tissimi, qui passiis ost Nieoinedi;c eonfessionom oi) Doindc sunctus niartyr vinculisferreisarctatiis, pcr
Christi persccutionc Maximini, sopultusquoHolono- civitatcmsubvoceprieconiscircumducitur. Cumque
poli Dithynia) ;
quam urbcin (cuni prius Drcpana pcrvenissct ad locum, ubi filius praesidisin scholis
voc;itnr) iu honorcm ojusdem gloriosi Martyris, orudiobatur, pucr idoinColsusnoininovidit niultitu-
Conslaatinus impcrator instaurans, cx noininc ma- dinciii all);ilorum circa sanctuin inartyrcm, ct coro-
Iris suas Ilelenopolim nuncupavit. nam prctiosissimislapidibusrcnitentcinsupcr caput
Item apud Antiochiam, beati Cleri diaconi, qui cjus. Qua) visa cum suis condiscipulis narrarot, sii-
p
ob oonfossionom Christi septies tortus, ctincarccre bito divinitiisinspiratusprojocit voluminamagistro-
diu inaceratus, ad ultimum decoUatus martyrium ruin, et vcstimenta quibus erat indut is, ct celcri
consummavit. cursu pervonit ad pedes vincti martyris. Ad quod
A. VI IDUS JANUARII. factum stupens tota pene civitas accurrit cum re- ;
(8 Jan.) liquispra^sesotmatorpuoriojnlantosadvoniunl.Scd
Apud Ncapolim Campaniro sancti Sovorini con- cum puoruin a socictatebcatasepararcnonposscnt,
fessoris ^ fratris Ijoatissiini Vietorini chirissimi viri c .ni beato Juliano imocarccris mancipatur. Ubi di-
miraculis. Qui ct ipse lV;itris imitator, post mul- viiio luinino consolati, ot odore mirifico sunt re-
'arum virtutum perpetrationem, sanctitate plenus sjicrsi, ita ut milites qui oos scrvab;int, circitcr vi-
niiovit. Sopultus in loeo, ulii prinnim abstinonlissi- ginti, cominoti, ot stiiporc pcrculsi, Chrislo Doinino
nius, quam ad opiscopatuin vocarotur, convcrsatus crcdcront. Ad hos itaquc visitandos in carccrcm
fueral. fratres septem una cum Antonino presbytero vene-
Rclvaci, sanctoruni Luciani ot Mossiani. runt, ofiicioque sancti Antoniniprcsbyteri, tam puer
B. V. IDUS JANUARH. qiiam viginti milites baptizati sunt. Quod audiens
(9 Jan.) scptcm fratrcs diu custodia maceratos, ad
pracjscs,
D ultimum tradi igni prsecepit, porro milites gladio
InMauritaniaCa}saricnsi,natalissanct3eMartiana3
trucidari; sicquc martyrium victoresconsummavc-
virginis et martyris.
runt. Sanetum vcroJuIianumat(]ueColsiim puerum,
Item die apud Antiochiam, natalc sancti Juliani
martyris, et Rasilissje conjugisojus. Hi itaquc san-
sanctumque Antonium presbytorum sibi prtcsenta-
los, necnon ct Anastasium, quem beatus Julianusa
ctissimo voto casli conjugcs, aliquot annos paritcr
inorte suscitatum participem gratia^Christifccerat,
vixcrunt; carnem s:iam Christovirgincmscrvantcs,
m-jnasteria de rcbus suis, quiaerant parentibus ct
in cuppas picc ct adipo fcrventes injccit, subquibus
lignoriim ot s:iriiieiitoriim copiani aggrcgari jussit.
gcnere clarissimi, instituerunt, ut ad deccm millia
monachorum patorbcatusJ lianns ficrot. Basilissa Scd bo;(ti iiiliil hosi sub igne, in confessione invicti
vero multarum matcr virginum. Quarum multittidi- pcrsistunt.Ductiorgoiterumsuntincustodiam.Cum
nom cum jain victrieem prffimisisset ad Dominuin, pucroautom mater ipsius Martionilla, ut cum nui-
ipsa conversatione vila?, et doctrinae studiis proba- taro possot, volons inclusa est. Scd dum cupitfilium
" Vide plura de eo 3 Sept.
!213 MAUTVIIOLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS JAN. 214
prfedam fieri diabolo, ipsa pra^data Cliristo, ejus- A sancti Salvii. In hujiis natali sanctus Augustinus
que ancilla fidelis facta baptisnii gratiam rccepit. verhum fecit ad populum Carlhaginis.
Quo audito piam Christi
inipius conjiix famulam in E. PRIDIE IDUS JANUARII.
ima carceris trusam martyrihus sociavit. Quositc- (12 Jan.)
rum suis conspcctihus proosentari fecit, ct ad fanum Apud Acliaiam, natalis sancli Satyri martyris,
dasmonum, sacerdotihus fani intro exspeclantibus, civis Arahiae, qui transiens antc quoddam idolum,
iit Scd mox sanctis oranti-
sacrificaturi mittuntur. cum exsufilasset iilud, signans sil)i fronteni, statiin
bus templo ad solum dcjecto, sacerdotum ad mille, corruit; oh quam causam dccollatus est.
cum paganorum multitudine, occisisunt. Scd itcrum (Zeno Veron., sermon. propr.) Eodem die nalalit;
ab irato impio praeside sancti retruduntur. Qui di- sancti Arcadii martyris, genere et miraculis clari.
vina consolatione nocte sunt mirahiliter confortati. F. IDIBUS JANUARII.
Sequenti vero luce producti sunt de custodia :
(13 Jan.)
" olcoque infuso liciniis, manus et pcdes eorum li-
Romge, via Lavicana, corona) militum quadra-
gantur, ignisque ita s ipponitur. Sed cum invicti
ginta, suh Galiicno impcratore.
perdurarent, Juliano et Celso cutem capitis auferri
Pictavis,sancti Hilarii episcopi et confessoris, qui
jubet, Antonino et Anastasio lumina elTodi, Martio- b ob catholicam fidcmquadriennio apudPhrygiamre
niila3 equuleum par;iri.!Ia!C cum illi fortissimc per-
legalus. Inter alias virtiites fcrtur quod mortuum
amphitheatrum ad dc-
vicissent,feris intromissis in
suscitaverit.
vorandum eos ohjcccrunt. Sed ferae pedes sancto-
Apud Viennam, sancti Vcri episcopi, qui prtesc-
rum lingehant. Cumque omnia pervicissent, militi-
dit Ecclesiie post sanctum Evantium.
bus eos ferirc jussit. Atque talicertaminc palmam
C. XIX KAL. FERRUARII.
adepti, regna mansura perccperunt.
(14 Jan.)
C. IV IDUS JANUARII.
Apud Nolam Campaniaa, natale beati Felicispre-
(10 Jan.)
sbytcri. Hic a Maximo Nolana) urhis episcopo pre-
Apud Thcbaidcm, natalis sancti Pauli primi ere-
Cum autem
sbyterii honore prffiditus cst. imperato-
dccimo a^tatis su?e anno usque ad
mitae, qui a sexto
rum decretaChristianosinsequi prsBcipissent, maxi-
centesjimumettertiumdecimum solus in eremo per-
mus pontifex jam senio prjegravatus, putans se non
mansit. Cujus animam inter apostolorum et prophc-
posse fcrre supplicia, silvarum saltus adiit. Quos
tarum choros ad coolum ferri ab angelis sanctus
dum turbidus de persecutione pererrasset,aifectus
Antonius vidit.
famc, gclu attritus, solo corruit semivivus. At bea-
^S. Hyginii papae, qui sedit Roma) annos quatuor.
C tusFclix presljytercaptus, ctvinculisastrictus, ante
Hic constituit clerum, et distribuit gradus. Sepul-
pra^sidem Draccum adductus, cum multa de porten-
tus in Vaticano iv Idus Januarii.
tis deorum, quod nihil essent, disputaret, eumque
Apud Cyprum, bcati Nicanoris, qui unus fuit de prrefectus immolarcimpelleret, rcspondit : Inimici
septem primis diaconihus.
deorum vcstrorum. Ad quKcumque enim me
estis
•^
Et adventio sancti martyris Hcrmetis.
deorum vcstrorum templaduxeritis, hoc eis cveniet
D. IH IDUS JANUARH. quod evenit illis ad qua; meum fratrem Felicem vos
(11 Jan.) duxisse poonituit. Sedsi vuUis probarc virtutem Do-
Apud Alexandriam, natalis sanctorum confesso- mini mei Jesu Christi, me ad Capitoliam ire juhete,
rum, Petri, Severi, Lucii, quorum gesta hahentur. utipsum Jovem, principcm da^moniorum vestrorum,
(Possid. in Indic, c. 3 ct 9.) In Africa, natalis ruerc faciam.Moximpiusjudcx compressisaurihus
^ Oleoqne infuso liciniis manus et pedes eorum
Et adventio sanctlmartyris Hermetis. Nonrecte
'^
ligantur.li-A restitui ex mss. Male vulgo lignis pro invulgato inventio. Intelligit enim sancti Ilcrmetis
Uciniis : quod poslerius, quia rarum cst, ct minus translationem Roma in Gallias. Atque huc refer
intellectum,errorcmrati, %7ii5Suhstituere.Sedq'ii quodMolanus, exactissimus sanctorum hisloriac in-
lignispedesct manus ligantur? Zici^^us igiturligati, j^ dagator, in natalihus SS. Bclgii ad dicm 28 Augusti
idcst funiculis stup|)cis aut xylinis c quibus cande- notat,scinvctustoquodam Martyrologio annotalum
larum ellychnia fiunt, matcria utiquc cui oleum obscrvasse iv Idi<s Januarii, adxcniio sancti Her-
:
infundatur, apta. Isidorus Orig. lil) xx, cap. IS :
metismarti/ris apud Indam.Alquc lucc dc die primic
s Luccrna e licinio dicta cst unde et hrevis cst lux,
translatioiiis. Annumexprimit Sigehertusinchroni-
ut Persius :
co 8S1 « Rcliquite sancti Ilermetismartyrisper Lo-
:
Disposiirc pinguem ncbulam vomucie lucern;e. tharium impcratorcm in Gallias mittuntur, et apud
Sicnim a luce diceretur, non staret vcrsus. Licinius Indam inonasterium honorilice conduntur. » Inda
autem quasi lucinius, est enim cicendcla lucernse. » locus est juxla Aquisgranum, ubi S. Cornclii mo-
Vidc eumdem lib. xix, cap. 19, ct lih. xvii, cap. nastcrium, in quod h;e rcliquia) primo fuere illatic.
Glossarium Camberonense ms. « Licinium dicitur :
Indc Rothnacum, qme villa Brahantia3 est, anno 800
illud quod dc licinio candehc ardcntis in fumo ex- deductasG Julii,ut hahctur in Martyrologio propria)
stinguitur, » Omitto alia reccntiorum glossogra- Ecclcsi;e Ipso die translatio corjiorissancti Herme-
:
phorum loca. tis marfyris in Rothnaco. Ilinc Danis Bclgicam vas-
^ Po7itificale, c. 10. Vidc lihcllum de Festivitat. tiuitihus Othone impcratore rursus Indam relataj*
Apost. Post, rcbus pacatis, ad Rothnaccnses rcdiere.
S
21 S. ADOMS AUCIIIKIMSC. VIENNENSIS 216
suis, jussil oum fustibus caidi, doinde oqmiloi tor- A Apuil Viennani sancti Cocldi cpiscopi (Ado in
mciiisapplicari; indc carccri iuoluditur, in (|iiuii<)n Chron. anno G86.)
mcdiocribus vinculis astrictus, cochleis ac tcstiilis
A. XVIII KAL EEBKUAIUI.
supposilus cxtcnditur.Et ccce noctc modia anj,'olus {is Jan.)
Domini, confractis catcnis, scissaquc Irabo qua pc-
Abacucct Miclioc.TR prophetarum, quorum corpora
descjusconolusi lonobaiilur, ail illi : Surj,'C ct oj^rc-
sul) Arcadio imperatorc divina revelationerepcrta
dere, acrequircsacerdotemtuum, invenlumqiic rc-
SUIlt.
duc ad urbcin, ot abscondc, ne incdia ac f;imc dc-
Duuiquc bcatus Itoin l)cati Macarii abhatis, discipuli beali Anto-
percal, doneo dcsinal pcrscoutio.
nini, vita et iiiiraculis celcberrimi.
Fclix cgrcssus saocrdotom ct episcopum suum re-
Itcin t)cali Isidori sanctitatc vit.T, fide ac luira-
quireret, invenit ilium solo prostratum, clausis ocu-
culis pr.Tclari.
lis, strictisquc dentibus vixspirantem.Etcumanxie
Apud Hiluricascivitatem, translatio Sulpilii cpi-
requirerct quid alimenti defccto seiii j)orrigcret,
scopi et confcssoris, qui a pucritia sacris littcris
ecoc subilo dc scntibus uvam i)Ciidcre miralur dc :
oruditus ct srinctic conversntionis lu(!e consjjicuus,
quaaliquibus granisinosconfcssoris Christi expres-
eliain laiciis virlutibus elaruit. Post ctiani corona
sis, paululum senior rcfocillatussurrcxit. Qucm hu- g (leposita inoiiachoruin Patcr oxstilit ; atqiic inde ad
meris impositum Felix ad civitatcm detulit, ot
episcopalcm provectuscathcdram, vita clarus, ini-
sub tuguria oujusdam vidua' commcndatiim, aii-
raculis gloriosus quievit.
mentis pavit. Dcinde captus, in exsilium deporta-
tur beatus martyr, in monte qui vocatur Circcis, B. XVII KAL. FEBRUARII.
ubi lapidos excidcbantiir, ut ipsc cum damnatis (/tf Jan.)
pari modo lapidum c;csor cssct.UbiLrobioujusdam
Romff> via Salaria in c(nnoterio Priscillae, natalis
tribuni filiam a d;tmonio libcravit, uxorcmque ejus
Maximino impc-
sancti Marcclii pap.T, qui, jubcnte
ab hydropisi morbo curavit, ipsumqucProbumcura
ratorc, primo fuslibus ccsus et a facie ojus quem
uxoreetfilia,ct pluribus aliis, in Cliristo baptizavit.
corripicbal expulsus est. Deindo audiens quod do-
Post deindc oum rcgrcr^sus essct, crcsccntc j)orsc-
mum sanctae Lucin,'c,(|uam ipsc proscriptione dain-
cutione, itcrum mittitur pcrsccutor ox numoro ap-
naverat, oo quod dc facultatibus suis Christianis
paritorum, qui beatum Felicem tcneret.Quemcum donavcrit, ecclesiam faccrot, et in ea missas cele-
soUicite requircret, ct cumdcm Fclicem intcrrogarct braret, in media civitate jussit in eadem ecclesia
si iiosset ubi Felix prcsbyter latcret : Ilac, inquit,
_, ,. plancas storni ad animalia catabiili publici, ct cjus-
Feiix parte abiU. /'e'-secutorc discedcnte, Feli^^
^ ^,^.,,^ g^^,^^^,i episcopum ad servilium animalium dc-
latebram petiit. Sed nec mora, persecutor ipse sub-
putavitcum cuslodia publica.Ubi otiampost niultos
sequitur. At marlyr intor parietos dirutos occulo-
annos serviendo, indutusamictucilicino, defunctus
balur, ubi in ipso primo domus introitu araneorum est et conditus aromatibus a Joannc prcsbytero
:
tcbTe dependentes, intus ncminem tunc intrasse, fi-
ac a bcata Lucina, sci)ultus in copinclcrio Pris-
demfecerunl.Qua visionc delusus inimicus absces- cilhTC.
sit. Sic martyr ad alium locum demigrans, a mu-
Apud Arclatcm, sancti llonorati episcopi, cujus
lierc quadam pcr tres monsos pastus est cujus ;
vita doetrina ac miraculis illustris refnlsit.
tamen facicm, dum iisdem latibulis ce]aretur,niillo
modovidit. PostmodumveroapudNolampontificera C. XVI Kal. FEBRUARII.
dremoniorum ad Christum convertens, tcmplum (/7 Ja7i)
ApoUinis, prius da^monc qiii rcsponsa dabat oxpul- In yEgypto apudTlicbaidcm, beati Anlonii inona-
so, divina virtute dejecit. Virttitibiis itaquc adeo chi, qui sinc uUa scientia litteraram Scripturas
illustris, cum Nolanus ul
vellct universus populus divinas, et memoriter audicndo tcnuisse, etpruden-
levarctur cpiscopus, non consensit, sed altcrum in tercogitandointcUoxisse pra)dicatur. Multorum mo-
sede pontificali eligens, ipse post duodccim annos. nachoruin Pater, vila et miraculis prtcclarissiinus
quos apiid Nolam cessantc pcrsccutionc fcccrat, ^ yixit. Cujus corpus sub Justiniano imperatore di
Dominica die raysteriis confeclis, data pace orani- vina revelatione repertum, Alexandriam dela-
bus, se in pavimentura oraturus projecit raoxque :
tuiii est, ct in ccclesia beati Joannis Baptistae hu-
beati viri anima de carnis ergastnlo cgressa, post iiialum.
gravia tormcnta^quae paticnter lulerat pro Chrislo, Apud Linguonas, natale sanctoruin gcminorum
regna ipse vere Felix conscendit. Sepultus-
felicia Speusippi, Eleusippli et Meleusippi. Qui cum esscnt
que juxta urbem in loco qui dicitur Pincis, ubi viginti quinque annorum, cum avia sua Leonilla, et
claris semper fulget virtutibus, ab Ilelpidio, ve- lonilla, ct Ncoiic, martyrio coronati sunt, teinpore
iierabili et sancto presbytero. Hic etiam bentissi- Aurcliaiii imperatoris. Gcmini quidcm in una arbo-
mus martyr et confessor haereticis invictissirae re suspensi, ligatis manibus sursuin, et pedibus in-
restitit. sum'', ita extenti, ut pcnc putarentur ab ipsa raem-
'^Ligatis manibus sursuiu, et jicdihus insnm. Ita pro quo vulgo substitutum deorsum. Sic infra xiv
consizniev n\s?>.iusurn,\e\iosum\>YoiK/rsum,iorsum, Maii Deindetriduo capile iusum suspendi: ubi non
:
217 MAUTYROLOiiiLM CLM ADDITAMEMIS. - MENS JAN. 218
A martyrii. Educitur iterum ad certamen, circum
brornm compage scparari; el post hiec in ignem
spectantc populo in amphithcatro, ct dimittuntur ei
prajcipitati, nectamcn laDsi, inter verba orationum
simul migrarunt ad Dominum. lonilla hoc vidcns,
duo leones. Qui mansuefacti, beatum Pontianum
confessa est se etiam esse Christianam. Et post
minime tetigerunt. Quod videntes populi, cxclama-
verunt Vcre magnus cst Dcus Christianorum, ita
comprehensa a turbis, ac capillis suspensa, multis-
:
cum Christum negarc noluis- ut scditio fieret.Itcrum beatus martyrretruditur in
que afflicta suppliciis,
set, cum Lconilla est siniul gladio pcrempta. Neon
carcerem per duodecim dies ut fame deficeret, ubi
exceptorgestorum,et ipse Christinomenconfessus, ab angclo confortatus, et coelesti cibo pastus est.
martyriocoronatusest. Docuit autem et baptizavit Post duodecim vero dies putantes eum delecisse,
ministri venerunt, ut corpus ejus tollerent, et inve-
geminos hos Benignus prcsbyter, quem misit ab
ncrunteumpsallentemetlaudesDeodicentem.Edu-
Oriente beatusPolycarpus,.Ioannisapostoli auditor
in Galiiam,cum Andochio prcsbytero et Thyrso dia-
ct us iterum de carcere est, et extensus super lcclum
cono. Sepulti sunt autem iidem gemini in secundo
ferrcum, jubcnte impio judice, ac plumbo ferve-
Linguonum. Turbon autem, sci-i-
milliario ab url)e
facto dorsum illius pcrf .sum. Sed cum martyr ta-
lia parvipendcns invictus maneret, confusus
Fabia-
bens victorias confitentium Domiuum, non post
multum temporis martyrium perpessus est. nus dictavit sententiam ut capite minueretur. Sic-
B
Apud Bituricas, Sepultii episcopi. que ab spiculatore percussus, quicvit in pace. Con-
summavit autem martyrium suum xix Kal. Februa-
D. XV KAL. FEBRUARII.
rii.Et sublatum corpus ejus a Christianis sepultum
(18 Ja)i.J
cst XV Kal. Cclebris vero dies ipsius agitur xiv Kal.
Cathedra sancti Petri apostoli, qua i^rimum sc- Fcbruarii, quando iterum sacrum corpus ejus mu-
dit RouKC. latum est.
Eodeni dic, natalis sanctae Priscas virgiuis ct F. XIII KAL. FEBRUARII.
martyris.
(20 Jan.J
Et in Ponto, natalis sanctorum martyrum Mo-
(Pontifficale, c. 21.; Rom»,
Fabiani episcopi :
srei et Ammonii, qui cum esscnt militcs, pri-
qui, cum quatuordccim annos, menses undecim, ac
mo ad metalla dcputati, novissimc igni tradili
duodecim dies Ecclcsiae pr;eesset, passus est mar-
sunt.
tyrium temporc Decii, et in coemeterio Calixti se-
E. XIV. KAL. FEBRliARII.
pultus.
(19 Ja/i.J Sebastani;martyris, qui
Eodem die, natale sancti
a In Smyrna, natalis sancti Ccrmanici martyris, p in tantum charus crat impcratoribus Diocletiano et
qui cum
primsovas ;ctatis vcnustatc florcret pcr g ra- Maximiano, ut principatum ei primte cohortis trade-
tiam virtutis Dei, metum corporeae fragilitatis ex- rent. Qucm Diocletianus ubi Christianum cognovit,
cludens, sponte praeparatam sibi bcstiam, damna- nec a fide posse revocari,jussitligari in medio cam-
tus a judice jam provocavit cujus dentibus com-
: po,quasisignumadsagittam,ct sagittari amilitibus.
minutus vero pani, id est Domino .lesu Christo, Qui cum sagittis plenus starct quasi hericius, pu-
pro ipso moriens, meruit incorporari. tantes eum mortuum, abierunt. Nocte autem veniens
Eodem die, natale saucti Pontiani martyris, apiid qujcdam mulier nomine Ilirene tollere corpus, in-
SpoIetum,tcmporibus Antonini imperatoris, subju- vcnit eum viventcm, et adduxit in domum suam,et
dice Fabiano. Ante quem adductus, et intcrrogatus curam cjus cgit ;
qui ubi convaluit, multos in fide
quo nomine vocaretur, respondit A parentibus no- : confortavit. Nec mora, ipsis imperatoribus appa-
men mei impositum est Pontianus majus autem ; rens, hos, prout digni erant, corripuit. Tunc jussit
nomen, Christianus. Tnnc iratus Fabianus, exspo- eum Dioclctianus hippodromum palatii duci, et
in
liari eum et virgis c;edi jussit, douec videretur san- fustigari donec deficerct; quem mortuum in maxi-
guis ipsius in terram fluere. Iterum jussit super mam cloacam miserunt. Sed ille apparuit in somnis
carbones nudis pcdibus ambulare. Cui beatus Pon- sanctae matronse Lucinae, dicens : Juxta circum in-
tianus Ego in nomine Domini mci Jcsu Christi
: ^ venics corpus meum, pendcns in unco, hoc sordes
ambulo super carbones ardcntes tu, si potcs, mitte ; non tetigerunt; dum levavcris, perduc ad Cata-
in nominc Jovis manum in aquam calidam. Iratus cumbas, et sepelies me in crypta juxta vestigia
Fabianus jussit equuleum parari, et uncicos fer- apostolorum. Quoe ipsa nocte cum servis veniens,
reos fleri, et ibi eum suspcndi. Scd dcficicntibus totum ita complevit.
ministris impiis, truditur martyr Dci in ima carcc- P^odcm dic, Ronue natalis sanctorum martyrum
ris, ubi a religiosis viris confortatur ad agoncm Marri et Marthrc, cum filiis suis, Audifax et Abacuc
recle vulgatus deindejmsitcajnte snspeiyH. Pr;e-
: ioswii olim dictum, quod posie sttrstm, iorswm seu
cessiteniuy'M,wi/([uodctilli nicmbro rcspondct.Jus- deorsnm. Scaliger quoque ad lib. v Manilii ex ve-
sitigitur.Sebastianus, dux Alexandria", victorcmcvf- tustissimo Martyrologio |)rid. Id. Maii citat, capite
pite iusuni sicspeudi, id cst dcorsum. Non dubium iorsum suspendi : qui hic ipse locus est quarto de-
mihi,antiquum adverbium essc,caformaqua.s7/5;r/M. cimo dic Maii qucm produxi.
Habes apud Varroncm libro iv dcL.L. ctCatoncmdc "^
Euseb. I. IV, cap. u. Vide libellum de Festiv.
Re R., cap. 57, pro sursum. Ita susim,imim vcl Apost. in Polycarpo.
)
210 S. ADONIS AUCIIIL:PISC. ViFNNKNSIS 220
nobiliiim (lc Pcrsida, qui ad oralionciu vcncrant A Ad aqnasSalvias natalc sancti Anastasii niartyris
Romam tcmporc Claudii principis; c qiiihus post ct inonachi dc Pcrsidc, qui post plurima tormcnta
tolcratos 1'ustcs, cquulcuin, igncs, iingncs, inaniium carocris, vtMlicrnin ol viiu-iilorun), qufc in Cicsarca
pnccisioncm, Marlha iii Nyinph;i nccat;i, c;otcri dc- PahfStiiKC perpcssus postrcino in
lucriit, a I»crsis
coIlati,ct c;clcra corpora corum sunt omiiia inccnsa Pcrsidc niulta pa^na affectus, alquc ad ulliiiiuin
ct dissipata. dccollatus cst a rcgc corum (^iosroc cuin aliis
C. XII KAE. FEnRFARII. sci)lu!ii,'ii)ta. I{cli(iuia) corporis cjiis priiiio Ilioroso-
(il Jan.) lyiiiis ;ui nionastcriuin suuiii^-dciiKlc Honiaiu (lcIat;o,
* Roma; natalis sanct;o Agnctis virginis ct marty-
vcncrantur in monastcrio bcati Pauli apostoli (luod
ris, qua) suh priofecto Urhis Symphronio, iguihiis
dicitiir ad ;iiiuas Siilvias
injccta, scd his per orationcm ipsins cxtinctis, B. X KAL. FEBRUARII.
gladio pcrcussa cst. (23 Jan.
Itcni apiulAtlicnas, hcati Puhliicpiscopi,oh Chri- Roina>,natalis sanct;c EmercntianaDjVirginis Chri-
sti martyrium eoron;iti. sti ct inartyris, qu;ccral collcctanca sanctas Agnc-
In Ilispaniis, civitatc Tarracona, natalis sanclo- lis; cl iluin oraret ad scpulcruin cjus, ac simul
ruin inartyruiii Fructuosi cpiscoiii, Augiirii ct Eulo- B oraiitcs a gcnlilium lajsionedefcndcrct, lapidatacst
gii diaconoruin,qiii, tcinporc (;;illicui,sul) -Eiiiili;mo ah cis.
pr;oside, priiiio iii carccrem triisi, dcindc fl;iiiiiiiis In Mauritania, civitatc Ncocajsarca,natalis sancti
injecti, exustis vinculis, manihiis in modum crucis Servcrini ct Aquiloe uxoriscjus, ignibus combusto-
cxponsis.or;intcs ut urcrciitiir, ohtinuerunt. Et niox ruiii '\
unus c fratrihus, ct filia pr;csidis qu;c astahat, vidc- Apud Philippos, hcati Parmcnas diaconi, qui unus
runt animas sanctorum cajlum conscendcrc coro- fuit dc scpteni diaconihus.
natas. C. IX KAL. FEBRUARII.
Apud Trecas, passio sancti Patrocli niartyris. (%^ Jan.)
A. XI KAL. FEBRUARII. " Apud Ephcsum, natalis sancli Timothci apos-
(m Jan.) toli.
In Ilispaniis, natale sancti Vinccntii diaconi ct Apud Antiochiam, sancti Babyla) episcopi, qui
martyris, qni cum
sancto Valerio cpiscopo suo a pcrsccutionc Dccii postcaquam frcqucntcr passio-
Cajsaraugusla civitatc Valcntiam usquc gravihus nibus suis ct cruciatilius glorificavprat Dominum,
ncxus catcnis, juhcnte Daeiano, pcrductiis cst ihi- ; gloriosa} vita) fincm sortitus est in vinculis. Dc quo
quc fame et S(]u;ilorc carccris diu maccratus, tor- G in dccimo ccclcsiasticic Historiic librograndc nar-
nientis cquulei et ungularum liorrenda lacerationc ratur miraculum. Nam cum Julianus impcrator, ad
vexatus,agrahatoctiainferrcodiutissimeustulatus, idolorum cultum conversus, quodam tempore, Da-
arvina) guttis, ct crepitanti sale rcspcrsus cst. Post plinis in suburbio Antiochijc, juxla fontcm Castalium
lioc in tercrriino carcerc missus cst, divaricatisquc litarct ApoUini, cl nuUa cx his quas requircbat rc-
in ncrvo cruribus, supcr acutissima testarum frag- sponsa suscipcrct, causasquesilcntii percontaretur
mcnta projectus est. Ubi noctc lux ingens apparuit, a saccrdotibus, rcsponderunt dajmoncs, Babylae
ctvirtutcDei soliit s martyr,intcrangclos, a quilcs martyris scpulcrum propc assislcre, et ideo re-
visitari meruit,liymnum canchat, ita ut ipse cuslos sponsa non rcddi. Tunc illc vcnirc Galilajos (hoc
carceris crcdcrct Chrislo.Mancaitcm facto,cumjus. cnim nominc nostros appcUarc solitus crat) ct au-
sissct eum Dacianus in lecto mollissimo reclinari,ut fcrre martyris scpulcrum jubet. Mox igitur Chri-
aliquaiitiiluin rccrcatus
dcnuo torqucrctur,
;icriiis stiani convcnicntcs, magna exultatione succincti,
infatigahilcnispiritiimChristo rcddidit.TuncDacia_ sustiilcrunt arcam martyris, psallcntes in auribus
nus corpuscjusin campum projici,ct fcrisatqueavi profani principis, per sex millia passuum summis
bus jussit exponi, Sed mox corvus divinitus ad cu. vocibus et cum cxultationc diccntes : Confu/idan-
stodiain cjus datiis, non solum alias avcs arccbat, \) iwr omnes qui adorant sculptilia, et glorianticr in
sed mox ct iininaiicni lupuin a sancto corporc rcpu- sirniclacris snis (Psal. \c\\).
lit. Q ;od cuin Daciano
nuntiatum csset, jussit cum Itcin in Neocaesarca civitatc, natalis sanctorum
insutum culco, in profundum maris cum gravissinio martyrum Mardonii, Musonii, Eugcniict Mctclli,qui
saxi pondcrc immcrgi. Scd prius virtutc Dci supcr oinncs igni traditi sunt, et rcliquia) eorum in Axum
undas innatans ;id liltus dclatus ct arenis conditus fluvium dispersa}.
est, quain remigcs portuni tangcrc potuissciit. Iii- D. VIII KAL. FEBRUAHII.
de autcin cuni scsanctusmartyr cuidain fidcli anui (i5 Jan.)
revclassct, ccssante pcrsccutionis rabic, a Chri-
Conversio sancti Pauli (Act. ix, 22).
slianis rcvcrciitcr suhlatus, ct in hasilica conditus
Eodcin dic, natalis Anani;o apud Damascum,
cst.
qui bcatum Paulum baptizavpt.
«i
Vidc libcllum dc Fcstiv. Apost. Prudcnt., c Vidc lih. de Fest. .\post. Euseb. I. x, c. 3^, cx
hymn. 0. vcrsionc Ruffini.
Vide
*>
iib. de Fest. Apost.
221 MARTYROLOGIUM GUM ADDITAMENTIS. — MENS. JAN. 222
Apud Gabalciisem civltateni, sancti Severlani a capitis flammis constimcretur, Quse cum dicto
siii
episcopi micandas sanctitatis ct Uoctrina) viri. citius gererentur, ipsis populis ligna, vel de bal-
Item natalis sancti Praojecti Arvcrnensi epis- neis, vel de publicis (luibusque locis, et sarmenta
scopi. congrcgantibus, praecipuc Judacis ardentius ad haec
E. VII KAL. FEBRUARII. ex mare fervcntii)us,cum omni vclocitatc exstru-
ctus est rogus. Tunc depositis senior indumentis,
(2G Jecm.)
ac zona resoluta, calceamenta quoque de pedibus
•"^Apud Smyrnam, natalis sancli Polycarpi episco- tentabat cducere, qua) numquam nisi a religiosis
pi, qui beati Joannis apostoli discipulus, el ab eo quiinisque, fide ct dcvotionc semetipsos invicem
Smyrnac episcopus ordinatus, totius Asia; princeps prasvenientibus, resolvl consueverant. Ita naraque
fuit. Postca vero regnante Marco Antonio, et Lucio omni rcliqua vita sua vcncrabiliter etiam ab om-
in
Aurclio Commodo, quarta post Neroncm persecu- nibus colebatur. Ut ergo expedita sunt qua) ad
lione,Smyrna) sedentc proconsule, ct univero po- igncm pertinebant, cum cum vellent rogo imposi-
puloinseacclamationibusincitato, priinumcompel- tum, etiam clavis affigcre, ait Sinite me; qui enira
:
lcnlibus et deprecantibus cum suis, ad vicininn \o-
dcdit mihi ignis fcrrc supplicium, dabit ut ct sine
cum semel et itcrum succedit. Deinde comprclieii- clavorum .......v^.j....-v.. perferam.
flainmas iinmobilitcr
O <^«" "1.1
' >-'• airixionc,, ..l....l.ll.^
l..l..V.^^..^ j.vy. .vy. l.....
s«s ab inquisitorilnis, apponi eis mensam jubct, ^ ^y^,^^ im omissis clavis, solis usi sunt vinculis,
at(]ue eisepuiaslargius ministrari. Ilorteuniusspa- quibus post tergum manibus revinctis, velut elec-
tio al) eis orationis gratia impetrato, instante liora tus aries, ct ex magno grcge assumptus, accepta-
progrcditur. Cumquc iiitcrrogarelur a proconsule,
jjileholocaustum omnipotcnti oblatus cst Deo,
si ipse esset Polycarpus, se esse confitctur. Ergo, orationemquc ut complevit subjiciunt ignem homi-
inquit, habeto aitatis tuas reverentiam, et parceus
nes ignis a^terni. Cumquc flamma ingens reluxisset,
ultima) senectuti tua3,jurafoi'tunam C;csarisgcrcns viderunt miracula omnes quibuseaDeusviderecon-
de prioribus poenitudineni, et conclaina sacrilegos. ccssit. Flamma etenim in modum camer», curvata
Tuiic Polycarpus torvo vultu ad populum qui in sta- spccie, quasi vclum navis vento sinuatuin supra
dio residebat aspiciens, elevata ad coelum dextera, corpus martyris stetit. Quod corpus in mcdio posi-
cum gemitu proclamavit, et dixit : Tolle sacrilcgos.
tum non crat ut caro ardens, sed tanquam si aurura
Sed insistcnte proconsulc, ct dicentc Jura forlu- :
aut argcntum infornacccandcscerct.Tuncprreterca
nam Cicsaris, et dic in Christum convicia, et ego odorcm naribus circumstautes hauscrunt, tanquam
dimitto te. Polycarpus ad luoc dixit Octoginta ct :
incensi, vel pretiosissimi ungucnti. Ad ultimum vi-
scx annis servioei, et nihil me la^sit unquam qao- dentcs scelerum ministri, corpus igni non posse
:
modo possumblasphemareRegcmmeum,quisalu-Gconsumi,>^jusseruntpropiasaccedcrcconfectorcet
tcm mihi dcdit ? Cumquc rursus vehementius urgc corpus, cui ignis ccsserat, mucrone transfodcre.
retur, ut fortunam Cicsaris jurarct, ait : Si hanc Quod facto, tam largus profusus est sanguis, ut re-
jactantiam quicritis, ut ego fortunam C;csaris ju- stingueret rogum.Populusautem cum miraculi stu-
rem, et quis sim ignorare te simulas, cum omni li- pore disccssit. Sed aMuulus totius boni, satis agere
bcrtateaudiamc, quiaChristianus sum. Rcplcbatur cdipit, ut reliquias ejus nemo ad sepulturam dc-
igitur confidenlia simul et ]a;titia, ita ut alacrita-
fcrret, Judfeis in hoc maximc instantibus. Ubi au-
tcm vultus ejus, rcsponsionunquc constaiitiam pro- tem vidit centurio ol)stinatam Judajoruracontcntio-
consul maximo stuporc miraretur. Misso igitur cu-
ncm positum in mcdio ipsum corpus exussit et ;
rioneadpopuluin,ju])ctvoccmagna protestari Poly- ita postmodum adusta ossa, prctiosissimis gemmis
carpuintertio confessum Christianum se essc. Quo
cariora, et oinni auro probabiliora per ignem facta,
audito, universa multitudo, tamgcntilium quam Ju- a fratribus colliguntur, ac sicut conveniebat, ex
dajorum Smyrnensis civitatis, cum ingcnti furorc
more conduntur. Quo in loco, prasstante Domino,
acclamabat Ilic est totius Asiie doctor, et pater
:
solcmnes aguntur celebresquc conventus. Cum eo
Christianoruni,nostrorumautcmsubversordeorum. etiain alii duodecim ex Philadelphia venientcs,
Ipseestquimultosdocctneimmolent,neveadorent
^ ,,,^,^1 pra.fatam urbem raartyrio consummati sunt.
deos. Omncsquc paritcr conclamabant, ut Polycar-
sanctorum raartyrum Theogenis cum
^^^^,,, die,
pus vivus arderet. Oporlebat ennn visionem ejus
aliis triginta qui contcmnentes temporalem
sex,
implcri. Vidcrat siquidcm in visione, quod cervical
,i,ortem, coronam vit;e ictcrme adepti sunt.
Vide libellum dc Fcstivit. Apost.
^
^ J^isserimt^nojmis
pius a^lroffum prof/ressns .illumense constricto co)i-
accedere confectores.Y.ws.Qhiw?,
lib. IV, cap. 14 hoc ipso Latino coi/fectorls \evbo in
foderet. Sed proprie confectores ferarum sunt, ut
eamdcm de Polycarpo narratioiie uLitur: Jikpug o-jv apud .Suetonium in Augustocap. 43: « In circo auri-
gas cursorcsquc, ct confcclorcs ferarum, ct non-
toovTEj ot «vop.ot [/.v] ouvKp.cvov To (Joyj.oc ini'j to-j T^vcof nuiKiuam ex nobilissima juventute, produxit. »
OKT:ccj-nOri-jut ly.D.svacKv T:pocni6rj-j-u «vTro v.wifVf.Trjoa. Non pliira dc his, quia rcsjam nota. quod in Glos-
t6 ?'/fOf, ubi Cliristophorsoiuis /.op.y-V.TWiOK
Kot.p«.Z\j<7(Ai sis r)asilicoruraestzof/.a)«xT&)|9,xaT«o-x£ua(TT>i7non est
carnificemvGviW, .Ad extremum igitur cumnefarii et confector, ut exponit Meursius in Glossario Grceco
impiihomines ejus corpus ah icjne minun epossecon- barbaro, scd compactor, huc non spectans.
sumi viderent, carnifici mandaia dederuntutp-o-
223 S. ADOXIS AIICIIIKPISC. VIK.XNENSIS 2-24
F. VI KAK. FFBRrARn A deciin dies eductos, jussit sterni iii torram, ct fus-
(Tf Jan.) tibnscredi ; deiii levatos de lerra, pluinhatis percuti
Natalis sancti Joannis episcopi Constantinopoli- doncc cxpirarent. Quoruin corpora ooliiycns noctu
tani, (iiii Clirysosloinus a|)pcllatur Joannos proshytor, sopolivit via Niimontaiia ad
Itoin beati Marii al)i)alis iiiuiia.slcrii Railoiiensis, .Nyiiiphas jicaLi Potri, uhi ipso baplizabat. Scriplum
cnjus vitam plcnani virtutibus vir illustris ac patri- est in gcstis beati Marcclli pap;c.
cius Dynainius scribit. Eodcm dic Treviri, depositio boati Valorii cpis-
Et apud ncliilccin Jml.T, donnitio sancta? Paula), oopi discijiuli sancli Pctri aposloli.
niatris Kuslocliii, vir;,'iiiis Chrisli. Qua' cuinessctex l:. iH KAL. FEBRUAIUI.
nobilissimosonatorumgenere, abrcnuntianssiuculo, (oo Jan.)
ct opibus suis in pauperescropratis, Christi consecii-
Apud Antiochiam, passio sancti Ilippolyti marty-
ta 0.4pauporlatom, et apud priefatum oi)piduluin ris, qui Novati scbismatc aliquantulum deceptus,
Dominica nativitatoirloriosuin, inonastorii vir;,'iiialis oporantc gratia CIiris'i corroctus, ad charitatem
exstitit mator. IIujiis vitain virtutibus admirandain Kccicsia3 rcdiit : |)ro (lua, ct in qua illuslrc marty-
sanctus Hicronymus scribens {cp. 27, ad Enstach,), riuin postea consummavit.
testatur eam lonpro ooronatain osse martyrio. U (Euscb., I. IV, c. t).) Ilierosolymis, beatissinii
C. V KAK. FEBRUARII. Matlhiiu cpiscopi dc quo mira et plena fide gesta
(28 .Jan.) narrantur; qui multa pro Christo perpcssus, ultinio
Natalis sancta) Agnetis secundo. in iiace vitam finivit. Ilic octavus post Jacobuin
EtincivitatcApoIIonia, Leucii, Thirsi, ct Calenici rcxit Ecclcsiam.
martyrum, qiii tcnipore Dccii imperatoris, sub Itom beati Alexandri. Ilic Deciana pcrsccutionc,
pncsidibus Co!nl)ricio,Sylvaiio et Baudo, divorsis pro confessionc ndci, judiciis sistitur, et vinculis
tonnentorum gcncribusexcruciati; primus et ulti- carceristraditiir. Qui(|uecuiii longicva) ajtatis vene-
mus abscisione capitis, niediuscoelesti voce evoca- randa canitie pncfulgorct, postquam frcquenter
tus, spiritum reddcns, martyrium consummavcrunt passionilius suis et cruciatihus glorificavorat Dom--
in Crfficia. nu;n, de vinculis ad tril)unalia, et a tribunalibus
Eodem die apud Alexandriam, beati Cyrilli epi- revocarctur ad vincula, iiitcr ipsa vicissim sibi suc-
scopi. qui catholica) fidci praDcIarissimus exstitit cedentia tormcnta, bono fine quievit.
propugnator, C. PRIDIE KAL. FEBRUARIL
Item in monastorio Reomanensi, sancti Joannis Ca\ Jan.)
presbyteri viri Dei.
G Apud Alexandriain, natalis sancti Motrani niar-
A. IV KAL. FEBRUARII. tyris qucm pagani corrcptum, jubcnt inipia vcrba
(to Jan.) proferre; quod illo rccusantc, omne corpus ejus
Romae, natalisPapia? Mauri militum, tcmporc
et fustibus vultumque et oculos acutis
colliscrunt,
Diocletiani. Qui videntcs constantiam Saturnini ot calamis tcrebrantcs, extra urbem cum cruciatibus
Sisinnii inartyrum,conversi sunt ad fidom, statimquc expulcrunt, ibiquc quod in eo supererat spiritus
jussum cst a Laodicio praefccto Urbis, ut eorum ora lapidibus ejecerunt.
quibus Christuin coiifitebantur, lapidibus contun- Item sanctorum Saturni, Thyrsi ct Victoris.
dcrentur, et retrudercntur in carccrem, nbi bap- Eodem die apud Tricntinam urbein, bcati Vir-
tizati erant a boato Marcello papa. Qnos post duo- gilii cpiscopi ct iiiartyris.
LITANL-E INDICEND.E
MENSIS FEBRUARIUS
HABET DIES XXVIII ; IN BISSEXTILI VERO XXIX ; LUNA, XXIX
D. KAL. FEBRUARIL D perpositus, bcatum pro Christo finem vitaj sortitus
(\ Felr.) cst. Passi sunt ciim eo et alii quindecim.
Apud Sinyrnam, natalis sancti Pionii martyris, Eodem die bcatus Ephra^m, Edessenae Ecclesiae
dui iiersccutionc Antonini Veri, post insuperabilcm diaconi.
responsionuin constantiam, ct squalorcm carceris, ^ Eodcin die apud Antiochiam, bcati Ignatii, cpi-
ubi multos fratruin ad martyrii tolerantiam suis scopi et inartyris.
cxhortalionibus roboravit, ad ultimum cruciatibus Itcni apud Scotiam, sancae Brigida) virginis, cujus
multis vexatus, clavis coiifixus, ot ardoiili rogo su- vita iniraculis claruit ;
qua^ cuiii lignum altaris in
a Vide libellum de Fcst. Apost.
223 MARTYROLOG:UiM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. FEBR. 226
testimoniiim virginitatis su3B tctigissot, viride fac- A iHe inhumanus et crudus,noc multitudinis contcm-
tum ost. platione, nec virtutiscorum magnanimitate permo-
Eodem diesancti Pauli episcopi civitatis Trecas- tus, duci nihilominus omnes el caedi capite jubet.
sidse, cujus ct vila virtulil)us claruit, ct inors pro- Verum hi constantor et fortiter cum Ifctitia et cxsul-
tiosa miraculis cominendatur. tationo morlom pra\sentom volut aetorn.-c vitie prin-
NONAS FEBRUARII. cipia rapiebant. Denique cumprioresquiquejugula-
E. IV
rentur, reliqui non desidia) aut torpori animos in-
(2. Febr.J
dulgobant, sod psallontes ot hymnos Doo canentes,
Hypapanto Domini.
locum quisque sui mariyrii exspcctabat, ut hsec
Apud CiEsaroam, beatissimi Cornelii contiirionis, laudibus
agentes, ctiam extremos spiritus in Dei
quem boatus Potrus baptizavit quiqueapud pr»- ;
exhalaront. vere mirabiiis et omni vcneratione
1'atainurbem, opiscopi honoro sublimatus, quiovit.
dignus grox bcatorum, turma virorum fortium,
illo
Eodcm die Romge, sancti Aproniani martyris. °-
coronasplendoris glorireChristi Ilancsanecoronam !
Qui sub perseeulioue Maximiani imperatoris cum
protiosior omnium lapis, ot gemma nobilior ador-
praescnlasset aspectibus Laodicii pra3fecti beatum
nabat hanc turmampr;cibat ductor ilUistrior, hunc
;
Sisinnium diaconum eduotumde carcero (erat onim
gregcm pastor nobilor docorabat Pliilcas huic no- :
Commentariensis) et subito factam lucem de coelo B
mcn episcopus urbis ipsius. Hic nobi-
cst, qni crat
vidissot, vocemque pariter hausisset, tremefactiis
litatem primi goneris, secundum animi virtutem de
cccidit ad pcdes Sisinni dicens Adjuro te per :
coelestibus trahebat de terrenis vero, quantum ad
:
Christum, quom confitoris, ne tardes me l)aptizare,
sa^culum portinet, primis in Romana republicaho-
faciasque me pcrtingere tecum ad coronam. Quem
noribus fructus. Eruditione quoque liberalium lit-
beatus Sisinnius baptizatuin adconsignandumsacro
terarum, ot omnibus quae ad animi virtutom perti-
chrismato Marcello papa) obtulit. Quo praisescom-
nont exorcitiis, apprimo eruditus. Ilic cum pluri-
perto, jussit euin eapitalem subire sententiam. Per-
mos propiii(]UOs ot consanguineos nobiles viros in
ductus itaque via Salaria, Miliaro socundo, capitc
eadom urbe haboret, frequonter ad pra^sidem du-
truncatus, martyr virtorque decessit.
cebatur ejusque monitis acquiescerc, tot et tantis
:
F. III NONAS FEBRUARII. proquinquis exorantibus, respectum habere uxoris
(5 Fehr.) et contemplationom suadebatur suscipere libero-
\\\ Africa, bcati Colorini diaconi et confossoris. rum, neque prsesumptionc persistere.
in coepta
Et sanetorum inartyrum Colerina; avireojus, et Lau- Ast illc velut si saxum immobile unda allideretur,
rentini, et Ignalii. Quoruin prior patruus, sequens garrientium dicta respuere, animos ad ccelum ten-
avunculus ipsius fuit. De quorum omniuin gloriosis C jerc, Douni in oculis habere, parentes et propin-
laudibus exstat beati Cypriani cpislola, qua) do liis quos sanctos martyros ot apostolos ducoro. Adorat
\niev cddiQx^'\i^\oi^m\.\\v Avia,\n(\\x\l., ejiis Celeriiia
: tunc quidam vir agens turmain mililum Romano-
martyrio coronataest. Item patruus ejus etavicncu- rum, Philoromus nomine, qui cum videret Phileam
InsLaii/rentinnsetlgnatiiis, in castris eti^isis quon- circumdatum lacrymis propinquorum, et praesidis
dam sacularibus militantes : sed veri et spiritua- calliditate fatigari, nec tamen flccti aut infringi
les Dei milites, dimi diaholum Christi confessione ullatenus posse, cxclamat : Quid inanitoret supor-
frosternunt,palmas Domini etcoronas illustripas- fluo constantiam viri tentatis? Quid eum, cogitis
sione meruerunt. Sacrificiapro eissemper (utmeni- nogaroDeuni ut hominibus acquiescat ? Non vidctis
nistis) offerimus,quotiesmartyrumpassiones etdies quod aures ojus vestra vcrba non audiunl, quod
anniversariacelehrationecommemoramus, etc. Non oculi ejus vcstras lacrymas non vident ? Quomodo
invenio quem heatioremmagis dicam, utrumne illos potest terrenis lacrymis flecti, cujus oculi coeles-
deposteritate tam clara,an hunc de origineg loriosa. tem gloriam contuentur? Post haec dicta, cuncto-
G. PRIDE NONAS FEBRUARII. rum ira in Pholoromum versa unam eamdemque ;
(i Fehr.) sententiam,eumcum Philoa subire poscunt. Quibus
Incivitateiigypti, qu»
appellatur Thmuis, passio ^ jibeiUcr annuens judex, utrumque plecti capiteju
'
beati Philae, ejusdem urbis episcopi, et Philoromi ' '
"
bet. Passi sunt hi beati martvres sub persecutione
'
'
tribuni militum Romanorum cum quibus etiam Diocletiani ^,
: in-
numera fidelium multitudo ex oadem nrbc, pastoris A. NONIS FEBRUARIL
suivcstigiasoquenspersecutione Diocletiani,marty- (6 Fehr.)
rio coronata est. ^ Sedente namqueprotribunalibus cln Sicilia civitate Catanensium, passio sanctae
saevissimo praeside, ofleruntur innumori fldelium Agathae virginis, sub imperatore Decio, proconsule
populi. Quos ille singulos per ordincm confessos se Quinctiano, quffipostalapasetcarcerem, post equu-
Christianos, capite plccti jubet, cuinque oertatim se leum et tortiones, post mamillarum abscissionem,
et sponte confessione praemissa, gladio subjicerent, sed a Domino sanationem, post volutationem in te-
a
De eo in Vita c
S, Marcellini, 16 Januarii, Male in ms. erat Deciana.
Euscb. I. VIII,
^ c. 9, 10, cx ver.ionc Rufi". qui ^ Vide libellum de Fest. Apost
plurima inscruit.
227 S. ADOMS ARCniF.PFSC. VinXNENSlS 2-28
.sliilis ot carl)oiiil)us, tniulom in oan-cro oonsiiiii- A sfiMUoros oinnos priinuin dontcs cxcusscrunt,
niata driiulL' cuiii niinaroiilur, conslructo ac succcnso
Vicnnac, bcati Avili cpiscopi, cujus fidcol indus- rdgo, cain sc vivani incensuros, nisi cuin eis iinpia
tria alquc adinirabilii doclrina, toinporc. Gundo- vcri)a profcrrct, illa paululuin, quicl agorct, intra
baldi rogis, ab infcstationo Arinn;c lia:rcscos Galli;i! somolipsaiii dolihoraiis, roiionto do maiiil)ns iiiipio-
dofcns;c sunt. ruiii i)roruj)it, ol in igncin qiiem luinahantur,
B. VIII inrs FERRUARII. spontc prosilivit.
(6 Fchr.) V. IV KF.inirARII.
ApudC;csarcamCappadooi;p, natalissancta} Doro- (10 Febr.J
lli:o viri,'inis, qiia? siib .\pricio \nL Snpricio.], pro- Roma\ natnlis sanctoruin marlyruin Zotici, Irc-
vinci;!} ipsius pra^sido primiim c(iuuloi oxlonsiunc n;o, llyaciiitlii ct Amanlii.
vcxata, doin palinisdintissiinc cacsa, ad ulliinun ca- Eodcin dic in Oriontc,sancta)Soteris virginis, qu;c
pitali sontcntia punita cst.Cumque cgrcdiensdc i)r;c- gravitcr ot diutissimc alapis caesa, cum cactera
torioduoorctnradmorlom^Tlieopliilusqiiidam .solio- quoi]iio gonora vicisset, gladio niarty-
|)roii.'ii'nin
lasticus ait ad oain Eia tn sponsa (ilirisli, miltc
: rium consumnuivit.
niilii mala dc paradiso sponsi lui. Qua3 statiin proini- B ilem Roinx' via Lavicana decem milituin.
sit sc essc niissuram. Ubi crgo vcntuin cst ad locuni G. III IDUS FERRUARII.
in quo, jugnlanda crat, paulispcr oratjono facta,
(II Febr.J
protnlit orariiiin siium ; ol vocatoadscquodampuc-
Apud Vicnnam, sancti Symplidls cpiscopi, ct
rulo annorum sox, misit Thcopbilo, dicens : Dic ei,
confossoris.
Dorollica ancilla Dci iniUit tihi mala dc paradiso
Itom apud Alcxandriam, dopositio sanctge Eu-
sponsi sui Cliristi. Aooipiens ille, ct gratias agcns
plirasi;c virginis, qua) in monasterio mira virtutc
quodpctitiunoiii(^jusiinplcssot,'coepit sibi taciomtcr-
abslincntiac ct miraculis claruit.
gcre, tanlaquo ropentc suavitate pcrfususcst,ita ut
tota mentcinutatuscuingrandicxsultationcot clara A. PRIDIE IDUS FERRUARII.
vocc s;vpius roplioarot Bcnodictum nomcn Domini
: (12 FebrJ.
mci Jcsu Cbristi. Oh quam confcssionnem inox cl In Ilispaniis civitatc Barcinona, natalis sanctje
ipsc tontus, ac suspcnsus in equnlco tanta crudoli- Eulaliac virginis et martyris,(i ux passa cst tempore
tatetortusest,utoinnescircumslanteshorrescerent; Diocletiani impcratoris, sub praefccto Ilispaniaruin
novissime ca^so capitc martyrium oonsummavit. sub oodcin, apud Barcinonam san-
Daciaiio, quanilo
Eodom dio, natalis sancli Antlioliani, qui apud q clum (Jucuphatuin, ol apnd Gorundam sanctum Fe-
urbcin Arvcrnam martyrio coronatus est. iccni, gloriosas constat martyrii acccpisse coronas.
C. VII IDLS FEBRUARII. Scriptum in passione sanctae Leocadia}. (ODec.J
(7 Feh-.J In Afrioa, passio sancli Damiani militis.
In Britanniis civitatc Augusta, natalis sancti Au- Et in Alcxandria, Modesti et Ammonii infantum.
guli opiscopi ot martyris. B. IDIRUS FERRUARII.
Itcm sancli Moysctis vcnerabilis opiscopi, qui (15 Fehr.J
primo quidcni in eromo vitam solilariam duccns, Natalis S. Agabi prophctac in Novo Testamento,
moritis ac virtntthus et signis, quao faciohat per dcquobcatusLucasin apostolicis
apud Antiocham :
illiim Deus magnificc innotncrat. Qui postinodum .\ctihusita dioit ConserranUhHs nohis Antiochioe,
:
pctcntc Mauvia Saraconorum rogiiia, opiscopus snrgens, unns ex p-oplielis nomine Agahiis, signi-
gcntis illius factus, fldci catbolicae custodivit inte-
ficahatpers'piritnmfarneriimagnamfutm'aminuni-
merata consortia, ct gcnlcin cui datus fucrat epis- rerso orbe terrarum, qucefacta est snh Claudio Cce-
copus, ox grandi partc ad fidom Christi convorlil. sare (Act. \ij. Et iterum, cumB. Paulus, Ilicrosoly-
Sicque perfcclus in virlitulibus, in pace (luievit. mam Pentecosten facturus pcrgeret, jamque Caesa-
D VI IDUS FEBRUARII. D ream venisset Commorantihus, inquil, nohis in
:
^8 Felr.J Casarea per dies aliquot, supervenit quidam vir
* Apud Armeniani minorcm, natalis sanctorum a Judaa propheta, nomvie Agahus, et tenit ad
Dionysii -Eniiliani ct Schnstiani. nos, et tollens zonam Pauli, lignans sihimanus et
Eodcm dio, apud Alcxandriam, natalis sanctas pedes, dixit : Hcec dicit Sjnritns sanctns : Virum
Cointhae martyris. Ilanc pagani corrcptain ad idola hunc cujus est hac zona, sicalligahunteu/ni in Je-
porducentcs, adorare cogebant. Quaj cum illa cxse- rusalem ludai, et tradent in manus nationum.
crans rccusarct, vincula podihus ojus innectcntos, Itcm in Militena civitatc .\rincniae, natalis sancti
cl por plateas tolius civitatis cam trahentes, hor- Polycucti martyris, qui Latine inlerprctalur Mul'
rendo supplicio disccrpscrunt. tum orafis.
E. V IDUS FEDRUARII. C. XVI KAL. M.VRTII.
(d Felr.J (U Febr.J
^ Alexandriae, sanctae Apollonia; virginis cui per- ; Romae, natalis S. Valentini presbyteri, qui post
aEuseb. 1, VI. c. 34, vel, 31, ex versione Ruffini. ''Euseb. 1. VI, c. 34, vel 31, ex versione Ruffini.
229 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS. FERR. 230
multa sanitalum et doctrinre insignia, fustibus C30- A spccLu Domini pretiosam miracula crebra teslan-
sus, ct sic decollatus cst, sub Claudio C;csare. tiir.
Eodcm die, natalis sancti Valentini Intcramnen- E. XIV KAL. MARTII
sis cpiscopi, qui tentus a paganis, ac virgisca^sus, (16 Feh'.)
etpostdiuturnamca>dem,custodia^mancipatus,cum Natale sancti Onesimi apostoli.
•^
superari non possct, mcdiac! noctis silcntio ojectus Et in Cumis, nalalcS. Juliame virginis, qua} tem-
decarccrc, dccollatuscst jussu furiosi Placidi, Ur porc Maximiani impcratoris, primo a suo patre
bis praefecti. Tunc Proculus, Ephybus et Apolloni- Africano c»sa, et graviter cruciata, deinde et a
busdiscipuliejus,transferentcscorpusejusadsuam pra)fecto Eolasio [Elcusio], qucm sponsum habue-
ecclesiam Intcrramnae urbis, noctu sepclierunt. Ubi rat,nuda virginis ca3sa, et a capillis suspensa, et
cum quotidianis vigiliis incubarent, tenti a gentili- plumbo soiuLo a capiLe perfusa, ac rursum in car-
bus custodiae sunt traditi,consulante Leontio quos :
cerem rcccpta, ubi palam cum diabolo conflixit, et
illc jussit noctis medio suis tribunalibuspraisenta- rursus evocata, rotarum tormcnta, flammas ignium,
ri;etcuma fide revocari nec blandimcntis ncc ollam fcrvcntcm supL'ravit ac dccoUatione capitis
minis possent, jussit capitc csedi. Qui non longe martyrium consummavit. Quae passa est quidem
sunt a corpore S. Valcnlini sepulti. B in Nicomedia, sed post paucum tempus Dco dispo-
Item apud Alcxandriam, natalis sanctorum mar- ncnte in Campaniam translata.
tyrum Rassi, Antonii, Prololici, qui in mare mersi Eodcm die apud .Egyptum, Juliani cum aliis nu-
sunt. mero quinquc millibus.
Item Cyrionis presbyteri, Moyseos, Rassiani lcc- F. XIII KAL. MARTII
toris, et Agathonis cxorcitae, qui omnes igne com- {17 Febr.)
busti sunt. In Perside, natalis beati Polychronii, Dabyloniae
Item Dionysii et Ammonnii, dccoUatorum. et Ctesiphontis, episcopi, qui prasscntc Decio per-
Eodem die Romae, sanctorum martyrum Vitalis,
sccutorc, os lapidibus ca3sus, manibus extensis,
Feliculae et Zenonis. oculos ad coelum elevans, emisit spiritum. Scriptum
D. XV KAL. MARTII. in passione sancti Laurentii. (/0 Aug.)
13 fFebr.J
C. XII KAL. MARTII.
Rom», sancti Cratonis martyris*, quicum habc- (/s Febr.)
ret filium Chacrcmon nomine, schoUisticum, qui in- Hierosolymis, beati Simconis episcopi et mar-
''
ciderat in gegritudinemgravissimam,eumque beato
^ tvris, qui traditur propinquus Salvatoris secundum
Valentino episcopo ad sanandum obtuhsset, sub U
ggj.,^g,^^ fuisse
tali conditione, ut si puer sanaretur, ipsc cumomni
'Eodcmdie sanctorum martyrum Claudii et uxoris
domo sua fieret Christianus, sanato puero, quod ejus Praepedigna), ac filiorum Alexandri et Cutia3
promiserat implevit atque cum uxore et universa qui cum essent
ct fratris Claudii bcati Maximi :
domo baptizatus, non multis post diebus, marty- praeclarissimi generis, agente fratre eorum Gabinio
rio est consummatus.
presbytcro, baptizati sunt a beato Caio pontifice
Et apud Sebasten civitatcm, passio S. Rlasii {ms..,
Romano, et postmodum tenti sunt, jubente Diocle-
Blavii) episcopi, qui multorum patrator miraculo-
tiano, a judice impio Julio. Et Claudius quidem,
rum, sub praesidc Agricolao, post diutinam csesio-
cum uxore sua et filiis, deportatusest in exsilium;
nem, post carcerem, atque inde suspensionem in
denique incendio concremati, odoriferum sacrifi-
ligno, ubi pectinibus ferreis carnes ejus disrupta)
cium martyrii Deo reddirerunt, ac sic postmodum
sunt, post jteruijn_teterrimum carcerem, post de-
apud OsLiam in rheuma jactati quorum reliquias ;
mersionem laci, unde supervadens salvus exivit,
Christiani perquisitas juxta civitatem sepelierunt.
jubente iniquissimo judice, capite ad extremum
A. XI KAL MARTII
cum duobuspueris truncaturl felicia regna itacum
ipsis ingressus. Ipsoautemaclhuc agonizante, sep- j) {19 Febr.)
tem mulieres beatissima?, quse guttas sanguinis Romae, sancti Gabinii ^, presbyteri, patris bea-
ejus praeternuentes de beatissimis plagis corporis tissima) Suzannae qui a DiocleLiano diu in custodia
ipsius coUigebant dcprehensae quod essent Chri- vinculis afflictus, pretiosa morte cceli gaudia com-
stianae, post carminum ignis ubi plumbo supcrfusae paravit,
sunt, post pectines ferreos, quibus carncs earum B. X KAL. MARTII.
disruptae, post aereas tunicas excandcntes,novis- (20 Febr.)
simae sentcntia data, percussa) gladio, datoque Apud Tyrum, qua3 est urbs maxima Phoenicis,
pretio sanguinis, vitam mercantur rcternam. beatorum martyrum, quorum numerum solius Dei
In Galliis, civitate Vasioni («^.. Wangionensi), dc- scientia colligit : quos, jubente Diocletiano, Vetu-
positio S. Quinidii episcopi, cujus mortem in con- rius magister militiae diversis tormentorum gene-
^ De eo in gestis Valentini Inter. 14 Fcbr. his ingcstis Susannae II August.
^ Vidc libr. de Fest. Apost. d De lioc in Vita Susanna3 1 1 Aug.
c Vide libellum de Fest, Apost. in quo 2 Maii. De
231 S. ADONIS ARCIHEPISC. VIEN.NENSIS 232
ril)iis sihi invicem succetlentibus occitlil '^. IM-imo A (Joinoslicis cjus uxoreni, hora incongrua in liorto,
(lajjris por oninccorpus niarlyres I)ci carpei)autur, (|iicni ipsc sibi excolebat, deambulantem, acrins
post hxc traclt'l)aiitin' ad liestias, ailiiilicbanlnr iiicri pando repiilisset, juiionto M;ixiiiiiano tentns,
loonos, nrsi, panli, alijuc oinne rorarniu t,fonus ;
ot (^liristi;iniiiii se ossc eonlossus, e;i|)ito c;osus cst.
apri quoquo, sotl ot lauri, quihus forro ol i},'ni fori- Ilem aliorum sexaginta duorum, qui ihidem
las adtlohatur. Statuuutiir dcnique Dci cultorcs, lui- passi sunt.
datis membris, in iniMlio arenio loco, ot bostia^ iiitra Ipso dio sancti Polycarpi «i
presbytcri et oon-
oavoas inoitat;i? sa:!viorosqiio in scmetipsis circeta), fessors, qtii cuiu bealo Schastiano plurimos ad
prornnut olaiistris, roplont snliito stadiuiu,oircuiu- lldem Cliristi convcrtit, atqne ad martyrii gloriam
dant ecclosiam martyrnm in medio sitam, circuin- cxhortantlo perduxit.
ount sa^pius ot ol)Uistrant; at; tlivin;o virtntis K. VI KAL. MARTII.
adosso onstodiam sontiontes, procul ab coriim
ois (2/» Fehr
ot)rporil)nsabscodunt. Sed illico luror, qni ropri- 'Nafalis S. Matthia) apostoli.
mebatur in bollnis,transit in homincs gladiis ergo :
Et inventio capitisPrnecursoris,temporeMartiani
peragnnt quod bestiis nequivorunt, et ut in omni- principis,quandoisdem prjccursor duobus monachis
hus ostondorent se bollnis ossc noqiiioros, probi- B nl)iidcin ca|)nt ojus celatum jacoret, rcvehivit. Con-
hcbant otiam cadavcra mandari torr;c, sotl jiibe- stat auten quia imminonte fostivilato Paschali fuo-
h:int {luctihns dari Ilorum gloriosissimani multi-
'^.
rit, sicut in Evangolio apparet, dccoUatus ; et anno
tudincm, cooliquc excrcitum, tluoebant, ct incita- post hunc sequente, cuindenuotempusPaschalere-
hant ati victoriam boalissinii Tyr;innio cpiscopns tliissct, mystcriuinl>oiniiiic;opassioniscssccomple-
ot Sylvanus cpiscopiis, qiii parvo tompore interpo- tiini. Et propterca qnod <
in libro S;icramentorum
sito <", bestiarnm morsibus martyriuin complevit ; n;it;ileviKalendarum Septemhrium dienotatumest,
et Pelcus atque Nilus episcopi, qui ignc ciini pln- et in Maityrologio, quod Eusehii el Ilieronymi voca-
rimis olcricis consnmpti snnt Zonohins qnoque ; bulis insigiiitum cst, legitur : Qiiarto Kalendas
venorabilis prcsbyter capite ciosus. Septemhrls in Emeso civitate PJmnicicB provincia,
Item in Alemania heati Galli ahbatis, niira^san- natale saucti Joannis Baptist(e,quodiedecollatus
ctitatis viri, discipuli sancti Colnmhani ahbatis. non specialitcr ipsum diem dccoUationis ejus sed
C. IX KAL. MARTII. dicm poliiis, quo caput ejus in oadem Emesa civl-
{21 Fehr.) tate repertiim, atquc in Eeclcsia conditum, desi-
.Apud Siciliam, sanctorum martyrum scptuaginta gnat. Siqnidciu duo monaehi Oricntales venerant
novem, qui sub Dioeletiano per diversa tormenta, adorare Ilierosolymis ct loca sancta videre. Quibus
c
confcssionis suse coronam, a Christo sibi paratam, perrevclationomassistonsideni Pra^cursor Domini,
percipere meruerunt. pra}cepit,ut ad Herodisqiiondamrogis habitaculum
D. VIII KAL. MARTII. accedentes, oaput suuin ibi rcduirerent, et inven-
tum digno honorc reconderent. Quod ab eis inven-
{n Fehr.)
tum et assnmptum, sed non multo post culpa in-
Apud Antiocham Cathedra sancti Petri.
curi;c perditum, pcrlatum est Einesan ab illis, et in
Eodem die apud Alexandriam S. Abilii episcopi,
quodam specu, in urna sub tcrra non pauco tem-
qui post beatuni Mareum seeundus cpiscopus, tre-
pore ignobiliter reconditum, donec denuo sese
dccim annos saeerdotiuin ministravit.
suumque caput ostendit Mareello cuidam religioso
A|)ud Ilieropolim, sancti Papios episcopi, audito-
presbytero, dum in eodem specu habitaret. Ex
ris S. Joannis apostoli.
quo tempore coepit in eadem civitate beati praecur-
Iteni n. Aristionis, qui fuit unus dc scptuaginta
soris decollatio ipso die, quo caput ejus inventuin
duobus Christi discipulis.
sive elevatum est, cclebrari.
Vienna;, S. Paschasii confcssoris atque pontifi-
Item apud Caesaream Cappadocia?, natalis heati
cis, admirandae sanctitatis.
Sergii martyris, cujus gesta prieclarissima hahen-
E. VII KAL MARTII. D tur.
(25 Fehr.) G. V. KAL. MARTII.
Apud Syrmium, R. Syreni {al. Syneri) monachi, (25 Fehr.)
qui cum tcmporcMaximianis imperatoris, unius ex Apud iEgyptum, natale sanctorum Victorini, Vi-
^ Euseb. 1. viii, c. 7, ex vcrsione Ruffini.
yevopvoj, yjapoli avelvfOri [j.«pz\)pM-j. Hic SylvaUUS
^ Euseb. I. VIII, c. 22 ct 2«.
'
Bestiarum morsibiis martyrium complevit. Ita
cum aliis in eadem urhe Emesa hestiarim prada
mss. Male vulgo, compleverunt. Ncc enim Tyrannio factus in martyrum chorum relatus fuit
et Sylvanus episcopi pari mortis genere palmam
fi
De hoc iu gestis S. Sebast. 20 Jan.
e Vidc lihellum de fcst. Apost. Vide infra.
m;irtyrii adepti sunt. Nam Tyrannio uon bestiis fuit
objectus, scd in mare demersus. Eusebius, libro viii,
f
In lihro sacramentorum. fnlelligit, opinor, li-
hrum Sacramcntorum divi Grogorii, in quo iv Ka-
cap. 2.'j : O [t-iii Bod.a.rrioii nctpaSoOeig pjBoli 6 kniay.o-
lendarum Septembrium habes Eodem die, decol- :
nog. Tyrannio episco^ms inprofundosmaris vortices latio seu passio Joannis Baptista. Quem librum
demergitvyr. De Sylvano vero et aliis sociis 'aX\» :
D. Gregorio asserit doctissimus Pamelius in Pro-
ouTOff pev Srjptwv ^opv. ^ct iri wu jti-' «utt;? 'EfAifffl? legomenis ad tomum II Liturgicorum.
) :
233 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. MART. 234
ctoris, Nicophori, Claudiani, Dioscori,Serapionis et A ut genua flectentes orarent cum ipso cum com- :
PapijE, Nmneriano imperatore, agente Sal)ino
siil) plesset orationem, et dixissent
omnes, Amen, red-
duce. Quorum primus in pilam ex robore cavam, et didit spiritum consummavit autem martyrium
:
undique circumforatam missus, ac per singula fora- quinta Sabbati, hora tertia.
mina diutissime transpunctus est cumque nimius ;
^ Eodcm die B. Alexandri, Alexandrinse civitatis
sanguis eUlueret, eductus e pila, capitc c?esus est. episcopi, gloriosi senis, qui post B. Petrum, Ariura
Secundus manibusacpcdibusamputatis,ineamdem presbyterura suum, haeretica impietatc depravatum,
pilam missus/prioris tormenta sustinuit, et novissi- et divina veritate reconvictum, de ecclesia ejecit :
me gladio caesus est. Tertius cum ultro in pilam et postca inter'treeentos decem et octo Patres,
fuisset ingressus, indignatus Judex jussit eum inde euradem in Nicieno concilio damnavit.
produci, et super craticulam prunis substratam B. III KAL. MARTII.
aliquantisper assari et inverti cumque in confes- :
(27 Fedr.
sione persisteret, sublatus inde, minutatim gladio
Apud Hispaniam. civitate Hispali, sancti Leandri^»,
concisus spiritum reddidit. Reliquorum quatuor,
episcopi et oonfessoris, ad quem beatus Gregorius
ClaudianusetDioscorus flammis incensi. Serapion
libros Moralium scribit ; cujus prjedicatione et in-
et Papias gladio consummati sunt.
B dustria,tota Gothorum gens per Reccareduin regem
A. IV KAL. MARTII.
ab Ariana impietate conversaest. Qui etiam fratrem
f26 Febr.J ejusErminigildum regera,viventeadhuc patrehasre-
In civitatc Perge Pamphiliae, natale beati Nestoris tico, ab eadeni Ariana haeresi ad catholicara fidem
episcopi : qui persecutione Decii, cum diu noctuque correxit ; atque usque ad gloriosara raartyrii pas-
orationi insisteretpostulansutgrexChristi cnstodi- sionem, suis exhortationibus perduxit.
rctur, coniprehensus a quodam Ircnarcho, qui erat ° item eodem die in Alcxandria, natalis sancti Ju-
princeps curia3 civitatis, velut arics sine malitia liani cum ita podagra constrict us esset,
martyris, qui
oblatus est praesidi Pollioni. Et cum nomen Christi ut neque incedere neque stare posset, cum his,qui
mira libertate et alacritate confitcretur, deosautem eum in sellula portabant, judici offertur quorura :
gentium dtemonia pessiina esse memoraret, jussus unus quidem statim negavit, alter nomine Eunus,
ab eodem pricsidc suspendi in equuleo,et crudelis- cum Juliano sene in Doraini confessionc perdurat
sime torqueri, laetus psallebat, dicens Benedicam : quique jubentur earaelis irapositi, per totara eir-
Domimim i)i omni tempore,semper laus ejus in ore cumduci urbera, et flagris, hinc inde inspectante
meo (Psal xxxiir.; Prooses vero stupens super tan- populo, laniari, usquequo finem ipsis verberibus
ta tolerantia, et volens eum
blandis verbis a fide rc- Q sortirentur.
Q
vocare dixit ei : Vis esse nobiscum, aut cum Chri- Item apud Lugunum, S. Baldemeris, viri Dei
sto tuo Cui sanctus Nestor cum magno gaudio
? cujus sepulcrura crebris miraculis illustratur.
respondit, dicens Cum Christo meo et eram,
:
et C. PRIDIE KAL, MARTII.
sum, Tunc indignatus prajses dedit adversus
et ero.
(%8 Felr.)
eum sententiam, ut q;iia Jesum crucifixum sub Pon-
In territorio Lugdunensi locis Jurensibus beati
tio Pilato fateretur, tanquam devotus Deo
suo illius
Romani abbatis, qui primus illic vitara eremeticara
subiret scntentiam,et ligno crucifixus resolveretur
duxit, et multis virtutibus ac rairaculis clarus,
avita.IllegratiasagensDeocumjamafflxusessetpa-
pluriraorum postea pater exstitit raonachorura. Ve-
tibulo, docebatassistentem populum
Christianum,
nerabile corpus ejus situra est in finibus Vesun-
ut persisterent in fide et charitate Christi
et liben-
tissime compaterentur, ut et simul glorificarentur.
tionum.
Post haec petens omnem astantem turbam fidelium,
^ Euseb. I. X, c. 1, et Ruf. I. i. c. 1. D " Euseb. I. VI, c. 34.
•» De eo Greg. in praefat. Moraliura.
litanij: indicendj:.
MENSIS MARTIUS
HABET DIES XXXI; LUNA VERO, XXX.
D. KAL. MARTII. fodientes, dainnati fuerant pro Christi nomine (1i
(\ Mart.) Fehr.); quosjussit Claudiusutinfiglinaforisrauros
a Roraae,
sanctoruni martyrura ducentorum sexa- portae Salariae mitterentur, et eo loco inclusi, in civi-
ginta, teraporibus Claudii, qui via Salaria arenam tatis amphitheatro militumsagittisinterficerentur.
a De his in Vita S. Valent. presb.
Patrol. CXXIU. 8
S3B S. ADOMS ARCniEPISC. VIENiNTvNSIS 230
E. VI NOXAS MAUTII. A Eodem dic, .saiicli Caii Palatini, in mare mersi.
(2 Mart.) A. III NONAS MARTII.
Romfc, via Latina, sanclonim martyrum Jovini et (.5 3/«?-/.)
sub G;ilienoet Valcriano
Rasilci, qui passi siinl ini- ^ Apud Antiochiam, passio sancti Phocaj niarty-
pcratoribus. ris : (iiii post multas, quas pro noininc Rcdcmptoris
Eodcm (iic, martyrum plurimorum, sub Alcxan- est passusinjnrias, qiiaiiter dc iiiitiquo illoserpenle
dro imperatore passoruu), quos diu cruciatos, im- triuinphaverit, hodiequc jiopuiis declaratur. Deni-
pius Alcxandcr capitali scntentia in extremo dam- que si in quempiam in his locis coluber morsum
navit. stringcns, vciicna diiruderit,cxcmpIo qui pcrcussus
V NONAS MAllTII.
F. est, ut januain basilictc martyris crcdcns attigerit,
(5 Mart) evacuata virtute veneni, salvatur.
Natalis sanctoruni marlyrum Emiterii et Chcledo- Itein ipso dic, sancti Eusebii Palatini, et aliorum
nii, q ui primum apud Lcgioncnscm Gallascia} civita-
novem inartyrum.
tem milites, exsurgentc persecutionis proccUa, pro B. PRIDIE NONAS MARTII.
conrcssionc nominisChristi plurimisalTlicti torinen- i\6 Mart. )
lis, Calagurrim usque pcrducti, atque ibi martyrio ^ Nicomedia;, natalis sanctoruin Victoris et Victo-
coronali sunt. Cumque corum capita lictor incide- rini, per triennium cum Claudiano, et Bassa
qui
ret,miraculumpopulismagnumapparuit.Namunius uxorc ejus, tormentis amicti,ct rclrusi in carcerem,
annulus, orariumquc alterius nube susceptum, et in ibidem vita) sua3 cnrsuin implevcrunt.
coelos evectum est. (Prud., hymn. 1 .) Viderunt hajc C. NONISMARTII.
omnes qui aderant, et usquequo acies oculorum in- (7 Mart.)
tendere potuit, fulgorem auri, candoremque lintei,
In Mauritania, civitate Tuburbitanorum, passio
atlonito sequebantur inluitu. Scribit ha3C Aurelius
sanctarum Perpetuaeet Felicitatismarlyrum,etcum
Clcmens in libro Coronarum. quorum
eis RcYocati, Saturini ct Secunduli, ulti-
Apud Ca3saream Palestina?, sanctorum marlyrum, mus |in carcere quievit; reliqui omnes ad bestias
Marini militis, et Astcrii senatoris, sub persccutione
traditi, sub Severo principe, die natalis ejus. Quique
Valcriani; quorum prior, cum accusatus fuisset a
duni adhuc servarenlur incarccre,et Felicitaspar-
commilitonibus quod Christianus esset, et interro-
oninium sanctorum commilitonum precibus
turiret,
gatus a Judice Christianum se esse clarissima voce
impetratum est, ut octavo mense pareret. Jain vero
testarctur, tres illi horaj ad deliberandum indultaj
Perpetua; inter alia concessum est, ut ejus mens
sunt.Cumqueatribunalibusfuissetegrcssus,abeato G quodammodo avcrierctur a corpore, in qnovaccae
Theotecno,cjusdemurbisepiscopo, phirimum in fide
impetum pertulit, ita ut adhuc futurum exspecta
confortatus, rcpetens continuo tribunal judicis,con-
ret, quod in se jani geslum esse nescirel-
fidentissime respondit Obedireoportct Deomagis
:
D. VIII IDUS MARTII.
quam hominibics ( Act. \). Illico martyrii coronam
{8 Mart.)
capitis abscissione suscepit. Cumquc'pra3fatus Aste-
rius capitetruncatum martyriscorpus subjectis hu-
c Apud Carthaginem, sancti Pontii, diaconi beati
meris et substrata veste, qua induebatur, exciperet, Cypriani episcopi, qui usque ad diem passionis ejus
honorem quem martyri detu]it,continuo ipse martyr cuin ipso exsilium sustinens, egregium volumen Vi-
tae et passionis ipsius reliquit, atque Doininum in
accepit. Scriptum in Ilistoria Ecclesiastica, libro
septimo (cap. H). passionibns suis semper glorificans. coronam vitae
promeruit.
G. IV NONAS MARTII.
E. VII IDUS MARTII.
(i Mart.)
* Natalis sancti Lucii ( 9 Mart.
papae et martyris, qui perse-
cutione Valeriani et Galieni, ob fidem Christi exsilio
^ Apud Nyssenam civitatem, sancti Gregorii epi-
'"''^^'"'^ ^'^^^' ^^^'^''' «^/csareenis, viri doctis-
relegatus et postmodum divino nutu ad ecclesiam C ^°°P''
suam redire permissus, martyrium capitis obtrun- ^'"^' ^^ eloquentia clarissimi.
catione complevit. Positus est autcm via Appia ad Apud Barcinonam, sancti Paciani episcopi, tam
sanctum Sixtum. Ilic pra3cepit ut duo presbyteri et vita quam sermone clari,qui optima senectute mor-
tres diaconi in omni locoepiscopum non dcsererent, tuus est, Theodosii principis tempore in pace.
propter testimonium ccclesiasticum. Sedit autem F. VI IDUS MARTII.
in episcopatu annos tres, menscs atque dies tres. (io Mart.
Item Roma; via Appia, sanctorum martyrum no- 6 Natalis sanctorum martyrum Alexandri et Caii
ningcntorum qui positi sunt in coemeterio ad san- de Eumenia, qui apud Apamiam, persecutione Anto-
ctam Cajciliam. niniVeri,martyriocoronatisunt.ScribitAppollinaris
« Pontificalc, c. 23. d Hieron. supra c. 128.
Greg. Tur. de Gloria. Mart. c. 99. e
" Euseb. I. v, c. 1S.
" !!icr. dc Scripl. Eccl., c. 08.
237 MARTYROLOGIl M CUM ADDITAMENTIS. — MENS. MART. 238
Hicropolytanus episcopus, in libro adversum Cata- A num inclinari si viveret, tollenseum super humeros
phrygas. suosviriligressu sequcbatur vehicula. Cumque fer-
In Perside, natalis sanctorum martyrum numero retur puer, intcr amplexus maternos animam coelo
quadraginta duorum, reddidit. Perveniensque mulicr ad locum ubi sancto-
G. V IDUS MARTII. rum corpora creniabantur, superjecit ossa ipsius
super ossa martyrum, ut morteetiamet sepultura
(H Mart.J
martyribussociaretur.Combustasuntigiturcorpora
«•
Apud Sebasten Armeniffi minoris, natalis qua- eorum, et in fluvium projecta. Sed divina dispensa-
draginta militum, tempore Licinii regis, sub praeside tione reliquiae eorum integrae sunt repertae, et ho-
Agricolao. Qui post vincula et carceres creberri- nore digno conditae
mos, post csBsas lapidibus facies, missi sunt in sta-
A. IV IDUS MARTII.
gnumubigeluconstrictacorporaeorumnoctedirum-
(12 Mart.J
pebantur. Unus autem de numeroquadraginta, effec-
tuspusillaniniis,i'efugitadbalneum;et moxutattigit
" beatorum pontificum, Gregorii, doctoris
Roraae,
et apostoli Anglorum, qui sedit ibi annos tredecim,
calorem, statim resolutus reddidit spiritum. Quod
videntes coeteri, in laudes omnipotentis Dei, sancto menses sex, dies decem.
Spirituconfortati,erLiperunt.Etcircahoramtertiam
B d Et Innocentii, qui rexit Ecclesiam annos quin-
noctisresplenduitvelut sol lunien fcrvens supereos decim menses duos, dies unum et viginti.
" Apud Nicomediam, beati Petri martyris, qui
Porro quieoscustodiebant,
et glacies dissoluta est.
somnogravabantur, claviculariustnntumsoiusvigi- unus fuit ex Dorothei et Gorgonii martyrum sodali-
labat. Qui audiens eos orantes, vidensque tantum bus, qui in ciibiculo regis erant. Hic jubente Diocle-
lucem, atque glaciem solutam, respiciens unde or- tiano, eo quod deimmensis martyris sancti nomine
tum liix ipsa haberet, vidit super sanctos coronas suppliciis liberius causaretur, in medium educitur,
descendentes numero triginta novem. Coepitque co- atque immolare compellitur. Abnuens, imperatur
gitarcsecum, dicens Quadraginta sunt,uniuscoro-
:
appendi et flagris toto corpore laniari videlicet ut :
naubiest ? Expergefaciensitaque reliquos custodes doloris necessitate faceret, quod prsecipiebatur invi-
projecit vestimenta sua in facies eorum, et exsilivit tus. At ille cum maneretimmobilis, visceribus jam
pclle nudatis, jubetur aceto et sale perfundi.Cumque
in stagnum, c amans et dicens : Christianus sum,
Christianus sum. Mane autem facto impiissimi ty- etiam id tormenti genus constanter ac fortiter tole-
rannisatellitesinveneruntclaviculariumipsumcon- rasset, craticula prunis subterstrata poni jubetur
in medio, ibique quod reliquumfuerat in verberibus
numeratum martyribus, unde unus Cum- ceciderat.
assumpti corporis superponi; et non ad subitum,
queverefidelemeumcomperissent, eosdem omnes G
sed sensum paulatimque succendi; quo scilicet
tractos ad littus, baculis cruraeorum confregerunt,
poena protelaretur in longum. Cumque ministri
atque ita crurifragio martyrium consummaverunt.
scelerum, hiac modocorpus, modo inde versantes,
Nomina vero horum martyrum haec sunt Domi- :
tianus, Eunoicus, Sisinnius, Heraclius, Alexander,
per membra singula poenas inciperent, et supplicia
renovarent, sperantes ab eo elicere se posse con-
Joannes, Claudius, Alhanasius, Valens, Ilelian, Me-
sensum, ille flrmus in fide, et quasi in spe consum-
liton, Ilecditius, Achatius, Vibianus, Helius, Theo-
dulus, Cyrillus, Flavius, Severianus, Cyrion, Vale-
ptis jam et igne resolutis carnibus suis, ultimura
spirituiu in fide laetus exhalat. TaliPetrus(hocenira
rius,Chudion, Sacerdon, Priscus, Eutychius, Sma-
ragdus,Philoctimon, Aetius, Micallius, Lisimachus,
et nomcn ejus) martyrio decoratus, vere Petri exsti-
tit et fidei haeres et nominis.
Domnus, Theophilus, Euthycius, Xantius, Aggius,
Leontius, Ysitus, Caius, Gorgonius, Candidus. Quo-
Item Nicomedia], natalissanctorura Egdunipres-
byteri et aliorum septem, qui diebus singulissuffo-
rum unus Meliton nomine cum esset omnium aetate ju-
nior, etcruribusfractis adhuc superviveret, timens
cati sunt ut caeteris metus incuteretur.
Eodera die, passio sancti Maximiliani raartyris.
beatissimamaterejus, quae martyribus adstabat,ne
incruciatibusdeficeret,virilianimohortabatureum, j)
B. ni IDUS MARTII.
dicens : Filii, modicum sustine ; ecce Christus ad ja- (^5 Mart.)
nuam statadjuvanste. Cumque^^sanctorum corpora Apud Nicomediam,.natalis sanctorum Macedonii-
birotis, id est plaustris, superposita ferrent ad in- presbyteri, et Patritias uxoris ejus, et
filias Modestae.
cendendum ministridiaboli, vidcnspia matersolum Nicea civitate, sanctorum martyrum Theusetae et
filium relictum, quem ministri ad hoc reliquerant, Horris filii ejus, Theodora?, Nymphodotae, Marci*
quia sperabant ejus animuin posseculturis daemo- Arabiae, qui oranes igni traditi sunt.
a Basil, homil. 20.
Mentio ejus in Cod. Theod. de Curs.pull.: «Statui-
^ Sanctonm corporaHrotis, id estplaustris, su- mus rhedae mille pondo tantummodo superponi,
perposita. Explicatio ha3c birotanm, qua3 Vulgato birotae ducenta, veredo triginta. »
deerat, ita erat in inss. Birota, vehiculi genus, no- Pontif. cap. 6S. Est Gregor. I.
men suum a duabus rotis sortitur. Infra etiam oc- ^ Pontif. cap. 41. Est Innocent. L
currit xiii Junii, ubi non birota, sed birotis dicitur: ® Euseb., lib. viii, cap. 6.
Etper noctem in birote perduxit adcasellamsmm.
239 S. ADONIS ARClllEPISC. VIENNENSIS 240
C. PIUDIE IDLS MAUTII. A soris, qui priinus ihideii) Christum evangclizavit.
{U Mart.) Eodein die, natalis sauct;i3 Gcrtrudis virginis.
Ronia;,passiosancturuininnrlyruiiiqu;ulragiiUaot (;. XV KAL. APRILIS.
septcni " qui liaplizati suiit a licato Pctro apostolo, [18 Mart.)
cuiii lcncrcturi(Jcinai)osl(iiusiiicuslodia Maincrtiiii " Natalis sancti Alcxandricpiscopi, qui de Cappa-
cuincoapostolo suo Paulo ubi noveni nicnscs dctenti docia civitale sua vcnicns, cuiii dcsiderio sancto-
sunt. Qui onines sub devotissiina fidei confcssione, ruin locoruin Jerosolymam pcrgcrct, et Narcissus
Neroniano gladio consuinpti sunt. episcojius ejusdcm urbis jam senex regeret Eccle-
D. IDIDLS MAIITII. siam ; ct ipsi Narcisso, et multisciericorum ejus re-
(/5 Mart.) vclatum cst, altera dic mane intrarc c])iscopum,
^ RoniiT, Zacharia) pontilicis, qui Roinaj sedit qui adjutor sacerdotalis cathcdra^ cssc debcret.
annos deceni. Itaque rc ita completa, ut praidicta fuerat, cunctis
Apud Thcssalonicam civitatem, natalis sancta) in PaUTStina in unum congregatis, adnitente vcl
Matrona^ quie cum cssct Plautillae cujusdam viduic maxime Narcisso Jcrosolymitan;e ecclcsia^cum eo
ancilla,ctoccultc Christunicolens, quotidie furtivis gubernaculum suscepit. Quique persccutione Decii,
orationibus ccclesiain frcquentarct, deprehensa a B cum jam longajvae ajtatis veneranda canitie pra;ful-
domina sua, ct in scaiiino cxtensa et ligata, et
pene geret, ductus Ca;sarcam, et clausus carcere, ob
usque ad mortcni llagcllata, atque ita vincta in scam- confcssioncm Cliristi martyrio coronatus est.
no, obsignatis diligentissime januis, per noctem re- A. XIV KAL. APRILIS.
licta, ibi die altero divinitus soluta,accum ingenti
{19 Mart.)
oris gratia orans inventa est. Rursumque nervis
Apud Penarensem urbein, natale beati Joannis,
crudis in eodem scanino constricta,
quousque et loris
magna} sanctitatis viri, qui de Syria oriundus per-
obmutesceret cassa est, ibique per triduum obsigna-
venit ad Italiam. Cuinque qurereret locuin habita-
tis januis relieta. Facta autcm die tcrtia, iterum
tionis sua3, orationcm fudit ad Dominum Te de-
:
soluta divinitus, et orans inventa est.Tunc robustis
precor, Domine, qui lumcn es verum, si prosperum
fustibus usque ad inortem ctvsa, in confessionc
facis itcr mcum, hoc mihi signum fiat : ubicunque
Christi incorruptum spiritum reddidit.
ambulavcro, si psalterium meum dedero, et eadem
E. XVII KAL. APRILIS. die raidi redditum fuerit, ibi sit permansionis meae
{16 Mart.) Factum cst. Recepit eum hospitio matrona
locus.
Romse, natale sancti Cyriaci, qui post longam car- quKdam, cui vir Dci psalterium suum dcdit rcqui- ;
ceris macerationem, quam sub Maximiano pcrtulit, G sivit, eique mox a muliere redditur. IIoc itaque si
cum Sisinnio condiacono suo, ct Sinaragdo, et Largo gno, ut stationem suani ibi vir Dei faceret, confir-
post multa facta miracula, in quibus filiam Diocle- matur; ac inde non longe plus minusve quam dua-
tiani Artemiam, ipsius rogatu a da;monio curavit, rum sagittarum progressus, habuit angeluin Dei
ac baptizavit; filiam quoquc Saporis regis Persa- obvium, qui ci dixit Serve Dei, hic tibi locus per-
:
rum Jobiam, niissus illo pro hoc Diocletiano, a;que mansionis a Domino parabitur. Erat autem hiems,
liberavit a dajinonio, ac baptizavit;cum ipso rcge et sedebat vir Dei sub arbore. Venatores verocum
et aliis quadragintis: triginta, rediens Romam post pcr locum transitum faccrent, viderunt eum seden-
inortem Dioclctiani, tentus est inter alios Christia- tcm,atquearboremiUam.juxtailluin fuliis vestitam.
nos a lilio cjus Maximino, ct in custodiam missus, co Requirentes autem virum quis esset, obDominiser-
quod sororem suam Christianam fecisset. Deinde vitium se de ultramarinis partibus locisve venisse,
pra;ccpit ut die processionis suae nudus catcnisquc morarique hic velle respondit. Nutiantibus igitur
obligatus, anterhedam ejus traheretur. Et posthoc, illis, famaque vitam beati viri longius spargente,
cductus de carcere cum sociis Largo, Sinaragdo et tanta frequentia populiDei undcquaque illuc adve-
Crescentiano, per Carpasium vicarium, pice reli- nit, ut monasterio facto congregatio magna servo-
quatacaput cjus pcrfusum est. Et rursuin post dics ^^i ^imul habitantium ibi fieret. Cui praefuit
d •'""i
quatuor, eductus denuodc carccre, in catasta cx- multis clarus virtutibus beatus Joannes quadra-
tentus, ac tractus nervis, ct fustibus caesus, post ginta quatuor annos requiescens in pace deposi- :
dies jubcnte Maximiano capite truncatus est cum tus est sub die xiv Kal. Aprilium in loco ubi praes-
Largo et Smaragdo et aliis viginti. Scriptum cst in tantur beneficia Dci usque in hodiernum diem.
gestis Marcelli Papa; {16 Jan.). Porro ipso temporc Eodcm dic apud Surrentum, sanctorum Quinti,
Maxiininus interfccit sororem suam Artcmiam. Quintilli, Quartillae, Marci, cum aliis novem.
Item apud Viennam, sancti Isicii cpiscopi. B. XIII KAL. APRILIS.
F. XVI KAL. APRILIS. {20 Mart.)
{17 Mart.). In Britanniis, sancti Chutberti, quiex anachoreta,
In Scotia,natalc sancti Patricii episcopietconfes- Ecclc>ia3 Lindisfamensis antistes, totam ab infanlia
^ De his i.i pi.ssior.e Proccssi ct Martiniani- •> Pontif. cap. 92.
2 Julii. o Euscb. I. VI, c. 7, 9, 16, 29, ex versione Ruffini.
241 MARTYROr.OGIUM CVU ADDITAMEXTIS. — MEXS. MART. -2i2
usquead seniumvitammiraculornmsignisinclytam A G. VIII KAT,. APRILIS,
duxit. Cujus dum undocim annos maneret corpus r2.5 Mart)
humatum,incorruptumpost hsec, quasi eademhora Apud civitatem Galilaeae Nazareth, Annuntiatio
-defunctum, simulcum vestc qua tegebatur, inven- Dominica.
tumest. Scripsit Beda presbyter de Vita ipsius, Et in Nicomcdia, natalis S. Dula3, ancillae militis,
APRILIS. qute pro castitate occisa est.
C. XII Kal.
Romae, sancti Cirini, qui interfcctus a Claudio, et
(21 Mart.)
in Tiberim jactatus, in insula Lycaonia inventus, et
Apud Cassinum castrum, natale sancti Bonedicti
in coemoterio Pontiani conditus est. Scriptum in
abbatis, cujus vitam virtutibus et miraculis glorio-
passionc sancti Valentini (ii- Febr.)
sam, inDialogorum libris beatus papa scribit Gre-
Et apud Syrmium, natale sancti Irenasi episcopi,
gorius ».
qui tempore Maximiani imperatoris, sub praeside
Eodem die, B. Serapionis anachoretae.
Probo, primo tormcntis acerrimis vexatus, deinde
Et in territorio Lugdunensi, sancti Lupicini ab-
diebus plurimis in carcere cruciatiis, novissime ab-
batis Jurensium, cujus vita sanctitatis et miracu-
soisso capite consummatus est.
lorum gloria illustris fuit. Corpus ejus in finibus
B A. VII KAL. APRILIS.
Vesontionum, apud Laocononse monasterium colo-
(26 Mart.)
bratur
Roniffi, via Lavicana, in coemetorio ejusdein nata-
D. XI KAL. APRILIS.
lis S. Castuli, qui cum esset zaetarius palatii, et ho-
(n Mart.)
spes sanctorum, ut in gcstis B. Sebastiani legitur
^ In Galliis civitate Narbona, natale sancti Pauli
{20 Ja7i.), a persecutoribus arctatus, et tertio ap-
episcopi et confessoris, discipuli apostolorum.
pensus, tertioque auditus, in confossione Domini
E. X KAL. APRILIS. porseverans, niissus est in foveam, et demissa ost
(25 Mart.) super eum massa arenaria, atque ita cum palma
c sanctorum martyrumVictoriani, Fru-
In Africa, martyrii migravit ad Christum.
duorum germano-
mentii, et alterius Frumontii, et Eodem die apud Pentapolim Libyae, Theodori
rum, qui omnespersecutioneVandalica,subHunno- episcopi, Irena;i diaconi, Serapionis et Ammonii le-
rico rege Ariano apudAfricamproconstantia catho- ctorum.
lica) confessionis immanissimis suppliciis excru- Et apud Syrmium, natale sancti Montani presby-
ciati, egregie coronati sunt. teri, qui cum Maxima uxore sua tentus, et in flu-
G viuni prfficipitatus cst ; corpora corum nono ab
F. IX KAL. APRILIS.
urbe lapide inventa et sepulta sunt.
(2i 3£art.)
B. VI KAL. APRILIS.
Romae, natale sancti Pigmenii presbyteri. Hic Ju-
{27 Mart.)
lianum apostatam et impium a pucro nutrivit, et
litteris eliam sacris orudivit. Scd factus imperator
Apud ^gyptum, beati Joannis Eromitae, admi-
culturam pietatis poslquam reliquit audito quod :
randffi sanctitatis viri, qui otiam prophetico spiritu
corpora sanctorum martyrum, qui ab eo necaban- plenus, Theodosio imperatori Christianissimo, vi-
tur, idem Pigmenius sepeliret, mandavitei Porge :
ctorias de tyrannis maximas pr;edixit ^.
quo volueris hic enim non mercabitur vita tiia,
;
C. V KAL. APRILIS.
tamen sorvitiis tuis prnomium reddo, non tibi. Tunc (28 Mart)
sanctus Pigmenius perrcxit adPersidem,ubidemo- Apud Caesariam Palcstina), sanctorum martyrum
ratus annos quatuor factus estcaecus. Indemonetur Prisci, Malchi, et Alcxandri qui persecutione Va-
:
in somnis a Domino, ut reverteretur Romam. Cum- leriani, cum suburbanum agellum supradictae urbis
que post quatuor menses reversus, clivum Sacrse habitarent, atque in ea coelcstis martyrii propone-
via5 cum uno puero stipem pctendo conscenderet rentur coron» : divino fidei calore succensi, ultro
factum est ut offenderet Julianum imperatorem in ^ judicem adeuntes, cur tantum in sanguinem pio-
rheda aurea sedentem. Qui eminusconspiciens Pig- rum desaeviret, objurgant. Quos iile continuo, pro
menium, vocari eum praecepit dixitque ei Gloria : Christi nominc, bestiis tradidit devorandos.
dis deabusque meis, quia te video. Cui vir Dei Pig- Et apud urbem Cabillonensium, depositio Gunth-
monius illico respondit Gioria Domino meo Jesu
: ranni regis Francorum, viri religiosi, qni ita se
Christo Nazareno crucilixo, quia te non video. Ad spiritualibus actionibus mancipavit, ut relictis sae-
hanc vocem iratus Julianus, jussit eum per pontem culi pompis, thesauros suos ecclesiis et pauperibus
in Tiberim pra^cipitari. Cujus corpus inventum ot erogaret.
collectum, sepultum estin coemeterioPontiani, non e Item Sixti pap», qui Romae scdit annos octo.
longe a sanctis Abdon et Senncs. Hic criminatorem suum, Bassum nomine, nutu di-
"^Lib. II Dialog. Greg. Tur., de Vita PP., cap, \. «1
Ruf. I. II, cap. 19.
b Vide lihellum e
de Fest. Apost. Pontificale c. 43- Est Sixtus iii.
c Victor Alr. \. iii.
243 S. ADONIS ARCIHEPISC, VIENNENSIS 244
vino mortnum mnnibus suis cum lintcaminibus et A cs Alcxandm. Dixit ci Quirinus : Ego Christianus
tromatibustractans, sepelivitapudbeatum Petrum. sum factus ; vis occidcre, vis fustigare, vis incen-
D. IV KAI,. APRILIS. dcrc? aliud non cro. Nam omnes qui erant in car-
Mart.) ccrc, fcci ficri Christianos, ct dimisi cos, sid noluc-
(29
runt usqnam irc. Iralus Aurclianus, feciteilinguam
Depositio abbatis Eustasii, discipuli sancli Co-
ai)scindi, dcinde in cquuleo suspendi. Qui dum
lumbani, qui pater ferme sexcentorumexstitil mo-
Aurcliani non ccdcrot injuriis, jussit oi manus ct
nachorum, et vita) sanctitato conspicuus, etiam mi-
raculis claruit.
pedcs abscindi, et sic cum dccollari, el canibus
projici scd Christiani corpus ejus raptum, invia
1Eodem die apud Africam sanctorum confcsso- :
apud Appia sepelicrunt, in cocmeterio Prjctextati.
rum .Vrmogastis, Archimini, et Satyri : qui
Africam tempore Vandalicaj persecutionis, sub F. PRIDIE KAL. APRIUS.
Gensericorege.\riauo cum essent lucidissiina meni-
(54 Mart.)
bra EcclesisD Christi, ct pravitatcm Arianoruui li-
bertate catholica frequentcr arguerent, proconfes- Roma?, natale sanctac Hall)in3e, filiae Quirini mar-
sione veritatis, multa et gravia perpessi supplicia tyris. Qui beatus martyr tollens boiam de coUo Alc-
atque opprobria, cursum gloriosi certaminis implc- B xandri pap» socunduni jussionem cjus, cum pergc-
verunt. rct ut coUo filiic sua3 slruniam habenlis imponcret,
E. III KAL. APRILIS. ecce subito puer cum facula apparuit: quem con-
{oO Mart.) stat angelum Dei fuisse et venit ad puellam, dicens
Romae, natale sancti Quirini*", tribunictmartyris, Salva esto, ct in virginitate tua pcrmanc, et cgo te
subTrajano imperalore qui cuni cx |)r;ccepto ejus
: faciam videre sponsum tuum, qui pro amore tuo
beatum Alexandrum paoam (o Maii), et Ilerniem sangninem sunm fudit. Perveniens igitur patcr ut
praefectum in vincula conjecisset, haberctquefiliam pcrficeret, quod de boia ei jussum fuerat, videt su-
cujus collum struma circumdedcrat, auditis cxhor- bito filiam suam sanam, qnae postmodum a sancto
tationibus beati Ilermae de fide Christi, et visissignis, Alexandro baptizata est, et instructa invirginitate,
quae Deus in martvribus suis Alexandro ct Ilerme plena opcribus bonis permansit. Cui sa^peosculanti
operabatur, ipsam eadem filiam suam obtulit ad boiamipsamB. Alexandri dixit sanctus Alexander :
sanandum. Cui dixit B. Alexander : Tolle boiain de Desinc hanc boiam osculari, sed potius require Do-
collo meo, et impone ei. Quod cum obedienter pater mini mei Petri vincula, et ca osculare. Tunc dedit
ejus exsequeretur, divino nulu subilo sanata est operam, et summo studio post desiderium magnum
Vocabatur autem ipsa Balbina atque ita pater ejus pervenit ad illa tradiditque S. Theodor.ne religiosis
:
q
Quirinus et ipsa, cum universisqui in custodia te- simge fcminae, sorori S. Ilermetis praefecti cl marty-
nebantur, omnique domosua, baptizatus est. Quod ris. Ipsa vero virgo Balbina post devictum saeculi
ut Commentaricnsis Aureliano judici,
nuntiavit hujus cursum, sepelilur juxta patrem suum marty-
iratusjussit adduci Quirinum ad se, et dixit ei Ego : rem Quirinum, via Appia, in coemctcrio Pryetextat'
te quasi filium dilexi tu autem irrisisti me deceptus
; II Kal. Aprilis.
'^
Victor. Afr, sub finem l. i " De eo in gestis Alexand. papae.
LITANI^ INDICE^D.E
MENSIS APRILIS
HABET DIES XXX ; LUNA VERO, XXIX.
G. KAL. APRILIS. D A. IV NONAS APRILIS.
(1 Apr.) (2 Apr.)
Romae, beatissimae Theodorae », sororis illustris- Nalalis S. Nicetii, Lugdunensis episcopi, cujus et
simi raartyris HermetisquambeatusAlexanderpapa vita miraculis claruit, et pretiosa mors nihilorainus
et martyr instruxit, baptizavit, atquc in fide Christi miraculis commendatur.
docuit. QnsesubAurelianoimperatore martyrizavit. ^ Et apud Caesaream Cappndociae, passio sanctae
Sepulta juxta fratrem suum martyrem, via Salaria, Theodosite virginis : quae tempore Diocletiani, cum
non longe ab urbe Roma. esset annorura octodecim, uUro sc sanctis confes-
Eodem die S. Venantii episcopi et martyris. soribus in custodia socians, tenta ab Urbano pr.e-
Et in pago Wimnoensi, sancti Walarici confes- fecto, et in equulco cruciata deinde ferro onusta ;
soris, cujussepulcrumcrebris miraculis illustratur. et in carcerem trusa : ibi virtute Dei, omnia vincula
» De ea in gestis Alex. Papae. ^ Euseb. I. viii, c. 17.
245 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS MENS, APRIL. 246
ejus disrupta sunt. Post hasc saxo alligata, in niare A G. VI IDUS APRILIS.
mersa est ; sed mox littoribus incolumis reddita, (8 Apr.)
amphiteatro projectae, et ab his intacta,
bestiis, in Turonis, sancti Perpctui episcopi, admirand»
martyrium capitis abscisione digne complevit. sanctitatis viri, cujus opora tomplum supcr vene-
B. III NONAS APRILIS. randa ossa beati Martini episcopi, pcrfectum est ;
(3 Apr.J cujusque sacrum corpus de loco ubi primum tu-
mulatum fuerat, ad locum ubi nunc condigne vene-
Thessaioniag, natalis SS. virginum Agapis ct
ratur, translatum et reconditum est.
Chionia), sub Diocletiano : qnx primo in carcere
A. V IDUS APRILIS.
maceratae, post in ignem missge sunt, sed intactae
Dominum (7 Apr.)
a flammis, post orationem ad fusam, ani-
mas reddiderunt. Apud Sirmium, natalis septem virginum, qua) in
Apud Scythiam, civitate Tomis natalis SS. Eva- unum meruerunt coronari quinto Idus Aprilis,
grii et Benigni. Apud Antiochiam, sancti Prochori diaconi «, qui
Apud Tauromenium Siciliae, S. Pancratii. unus fuit de septem primis.
B. IV IDUS APRILIS.
C. PRIDIE NONAS APRILIS. B {10 Apr.)
(i Apr.)
Ezechielis prophetge.
Mediolani, depositio B. Ambrosii episcopi et
Et apudRomam, beatorummartyrumplurimorum
confessoris, cujus studio, inter csetera doctrinaiet
quos beatus Aloxander papa et martyr baptizavit
miraculorum insignia, tempore Arianse perfidiaB,
cum tencretur in carcere, et ipsi relegati paritor
tota Italia ad Catholicam conversa fidem est.
cum illo. Hos omnes Aurelianus imperator, navi
D. NONIS APRILIS. vetustae impositos, in altum mare deduci, et illic
(6' Apr.) collo ligatis lapidibus, mergi in profundum maris
Thessalonicae, natalis S. Irenis virginis, quas post fccit quarto Idus Apriiis.
tolerantiam carceris, sagitta percussa et a Sisi- C. III IDUS APRILIS.
nio comite sub quo et sorores ejus simul Agapes [ii Apr.)
et Chionia martyrizaverunt.
Apud Cretam, urbe CortynaD, beati Philippi epi-
Item apud ^gyptum, natalis SS. Martiana3, Ni- temporibus An-
scopi, qui vita et doctrina claruit,
canoris et Apolionii.
tonini Veri,et Lucii Aurelii Commodi imperatorum.
Apud Csesaream Lycise, natalis S. Amphiani.
D. PRIDIE IDUS APRILIS.
E. VIII IDUS APRILIS. (Y2 Apr.)
(6 Apr.) {Pontif. cap. 36.) Romae vla Aurelia milliario ter-
''Romae S. Sixti papas et martyris, qui rexit Ec- tio, incoemeterio Calepodii natale sancti Julii epi-
clesiam annos decem, menses duos, diem unum. scopi et confessoris, qui sub Constantio Ariano filio
Passus est autem temporibus Adriani imperatoris. Constantini, decem menses tribulationes et exsilia
F. VII IDUS APRILIS. perpessus : post ejus mortem, cum magna gloria ad
(7 Apr.)
suam sedem reversus est.
Egesippi viri sanctissimi, qui vicinus apostolico- E. IDIBUS APRILIS.
rum temporum, omnes a passione Domini usque (^5 Apr.)
ad suam aetatem Ecclesiasticorum actuum texens (Euseb. 1. IV, c. 14.) Apud Pergamum Asiaj ur-
hi^torias, multaque ad utilitatem legentium perti- bem, natalis sanctorum Carpi episcopi et Papirii
nentia, hinc inde congregans, quinque libros com- diaconi, et Agathonicse optimae feminae, aliarumque
posuit, sermone simplici, ut quorum vitam secta- multarum qua) probatisconfessionibus martyris co-
batur, dicendi quoque exprimeretcharacterem. As- ronata3 sunt. Cum quibus et vir mirabilis Justinus
serit se venisse sub Aniceto Romam, qui decimus D philosophus, qui habitu quoque philosophorum in-
post Petrum episcopus fuit, et perseverasse usque cedens, pro religione Christi plurimum laboravit,
ad Eleutherium ejusdcm urbis episcopum, qui Ani- in tantum, ut AntoninoPio et filiisejus, et Senatui,
ceti quondam diaconus fuerat. Isdem quoque Egcsip- librum contra gentes scriptum daret, ignominiam-
pus in libris suis refert de convcrsatione sua, quam que Crucis non erubesceret. Cumque jamsecundum
habuit a gentili philosophia ^. Nam et ego ipse, in- librum successoribus praefati imperatoris, id est
audiens infamari
quit, sectis platonicis institutiis, Antonino Vero ct Aurelio Commodo, pro religionis
Christionos, et videns eos impavidos ad suscipien- nostrae defensione porrexisset, remuncrationem
dam mortem, atque omne supplicium tolerandum, lingua) fidelis, martyrii munus accepit.
considerabam quod impossible esset in malitia (Id., ibid., c. 8 et 11.) Apud Hispaniam, natalis
eos et in libidine conversari. sancti Hermenigildi, queni pater ejus, Leovigildus
aPontificale, c. 8. Est Sixt. c. 8, 10 ct 12.
^ Hieron, de Script. Eccl. c. 22. Euseb. 1. iv. cVide libellum de Fcst. Apost.
247 . S. ADONIS ARCIlirPFSC. VIENNENSIS 248
Arianus, Gothorum rex, ob fidei Catholicie confes- A ctrapiontesln suninterritoriiim transtulerunt. Ma-
sionem, inexpugnalulem videns, in cnrcerem, el roncm aiitem, misso amico suo, nomine Turgio,
vinciila conjecil ; ubi nocte sancta I)ominic;c rcsur- jiissil iticm Auroliamis diu'i, ct saxo ingonli op-
rectionis, jussu pcrlidi patris, sccuri pcrcussiis in primi. Scd protcgcnlc Domino, in nulio eum i;cdere
capite, regnum coelcste pro tcrreno, rcx ct martyr poluerunt. Qucm cousularis accepto ab Aurcliano
intravit. Scribit beatus papa Grcgorius (1. iii Dial., prajccpto interfecit, corpusque ejus Chrislianus
c. 31).
populus rapuit, ct condigno lionorc scpclivit.
F. XVIII KALEND. MAII. A. XVI KALEND. MAII.
{U Apr.) {16 Apr.)
Roma3 via Appia, in coemeterio Praetcxtati, nata- Apiid Corinthum, Callisti ct Carisii cum aliis
lis sanctorum martyrum Tiburtii, Valeriani, el Ma- scptcm, omnium in marc mcrsorum.
ximi » sub Almachio pra?fecto, quorum primi fusti- n. XV KALEND. MAIL
bus CKsi, et gladio sunt percussi (-22 Nov.), ulti- {17 Apr.)
mus tam diu ad plumljatas verbcratus donec spi- Apud Africam, natale S. Mappaiici, qui cum aliis
ritum redderet. pluribus martyrio coronatus cst. Scril)it B. Cypria-
Interamna), sancti Proculi martyris. B nus in cpislola ad martvrcs et confcssores de illo
"^
Item sanclrc Domna) virginis, cuni sociis virgini- hoc modo Vnxplena SpirituS. de martyris orap)ro-
:
bus coronalic. rupit, cum Mappalicus bealissimus inter cruciatus
Apud Alexandriam, sancli Frontonis abbatis, suos procousuli diceret: Videbis cras agonem. Et
cujus vita exstitit sanctitatc ct miraculisgloriosa. qHodillecum virtuiis acjidei testimoniodixit, Do-
G. XVH KALEND. MAII. minus iinplevit. Agon coglestis exhihitus ,et Dei ser-
{i5 Apr.) vus in agoniS2)romissi certamine coronatus est. Et
post pauca Huncigituragonemperprophetasante
In civitate Cordula, nataiis sanctorum Olympia- :
dis et Maximi*' nobilium,qui jubente Dccio fustibus
pradictum per Dominum commissum,per aj^ostolum
caesi, etdcinde plumbatis, ad ultimum capita co- gestum,Mappalicussuoetcollegarumsuorumnomi-
rum sccuribus tonsa, doncc cmitlcront spiritum. ne,2>roco7mili repromisit : necfefcllit in promisso
Itcni iu Hispaniis (70 Auff.) civilatc CKsarau-
suo vox fideVis ; pugnam quam spopondit, exhibuit,
et 2)almam quam meruit, accepit. Istum nunc iea-
gusta, natalis sanctorum octodecim martyrum, Op-
tati, Luperci, Successi, Martialis, Urbani, Julii,
tissimuiamartyrem, eta Uosparticipes ejusdem con-
Qunctiliani, Publii, Frontonis, Folicis, Cicciliani,
gressionis et comites, etfide stabiles, in dolore pa-
Evoti, Primitivi, Apodemi, et roliquorum quatuor, C tientes, in qucestione victores, ut cmteri qnoqiie sec-
qui omnes Saturnini vocati refcruntur, temini etoptopariter et exhortor :utquosvinculum
Apud Italiam, natale sanctorum martyrum Maro- confessionis,ethospitiumcarcerissimuljunxit.jun-
nis Eutychetis, et Victorini ° qui cum bcata Flavia gatetiam cojisummatio virtutis, etcoronaccelestis.
Domitilla apud insulam Pontiam longum duccntes Apud Antiochiam, natalis sanctorum Pctri dia-
exsilium, camque in Christiconfcssioncpiofovcntcs coni et Hcrmogenis.
solatio, invidia atque insectatione Aurclinni sponsi, Apud Viennam, sancti Pantagathi cspiscopi.
et pcrsccutoris ejus qucm illa ob Christum contem- C. XIV KALENDAS MAII.
pserat, postmodum a principe Nerva eidcm Aure- {18 Apr.)
liano in servitutem traditi snnt. Quos ille primum Apud Messanam [al, Miscnan] Apulia) civitatem,
quasi servos per sua pra)dia singulos divisit, jussit- nataiis sanctorum martyrum Eleutherii episcopi et
que eosterram fodere per totumdicm,ad vesperam Anthiff! [al., Evanthia;.] matris ejus : qui beatus
vero cantabrum manducarc. Dcinde cum plurimos cpiscopus cum esset ct sanctimonia vila3, ct mira-
ad fidem Christi convcrterent, et populum crcdcn- culorum virtule iliustris, sub Adriano principe, in
tium ampliarent, repletus ira a diaboio, misit qui concessione Christi, lectum ferreum ignitum, cra-
vario genere poenarum interflcorent cos. Nam Eu- D ticulam, et sartagincm olco, pice ac rcsina fcrven-
tichia in media via tam diu cacdi jussit, donec spi- tcm, supcrans, lconibus quoque projectus, scd ab
ritum exiialarct. Cujus corpusrapuit populus Chri- his illaisus, uovissime, uua cum mai.re, gladio ju-
stianorum. Victorinum vero apud eum locum qui gulatur.
Cotilias appcllatur, ubi putentes aquse emanant ct (Euscb., lib. V, c. 20, 21, Ruffini.) Itcm eodem
sulphurcae, capite dcorsum per horas trcssuspcnsum die Romoe, sancti Apollonii scnatoris, qiii sub Com-
teneri jussit. Quod cum pcr triduum pro nominc modo principe a scrvo proditus quod Christianus
Christi passus fuisset, migravit ad Dominum. Cum- esset, imperatus ut rationeui fldci su;c rcddor> t, in-
que una die jussu Auroliani corpus cjus ini)uiii;Uum signo volumon coinposuil, quod in sonatu logit. Et
acuisset, vcnerunt Amiterncnses populi Christiani, nihilominus scntcntia scnatus, pro Christo capito
a De his, in gestis Cacciliae. Item Luciani, Episl. 22, apud
'J
Cypr.. epist. 0.
*>De his, in Vita S. Laurentii. eumdem de sociis.
"De his, in Vita Nerei et Achillei.
;
249 MARTYROLOniUM CUM ADDITAMEXTIS. — MENS. APRIL. 2S0
truncatus est veteri apudcosobtincnte lcge, ahs-
: A in Cliristi tcstimonio immobilis persisteret, jussus
que negatione non dimitti Christianos, qui semel est cum omnibus pariter decollari : itautcumcaB-
ad eorum judicium pertracti cssent. teri jugularcntur, astaret, et ipse ultimus trucida-
In Lauhaco monastcrio transitus sancti Ursmari, rclur. Cumque omnes sub cjus aspectu caederentur,
episcopi et confessoris. et ille singulos paternis exhortationibus alacriler
D. XIII KALEND. MAII. confortaret, extremo lictoris ictu et ipse occum-
{lO Apr.) bens, palmam martyrii adeptus est. Erat autem
scxta feria septimanae majoris in qua ante Rcsurre-
Armenia, civitate Militana, natalis sanctorum
In
ctionis festivitatem annua Christi Passionis memoria
Hermogenis, Caii, Expediti,|Aristonici,Rufi,|Galate,
una die coronatorum.
celebratur. Passi sunt cum eo etiam Ustazadis eu-
Caucoliberi Ilispania}, natalis sancti Vincentii nuchus nutritius rcgis et major regiae domus, et Ab-
delia, atque Ananias, venerabiles senes ; et Pusitius
martyris.
Apud Corinthum, sancti Timonis, deillis septem princeps artificum regalium, eo quod videns praefa-
diaconibus primis {Act. vi).
tum senem Ananiam sub ictu gladii trementem, ex-
clamaverit confldenter, dicens : Paululum, o senex,
E. XII KALEND. MAII.
3 claude oculos, et sccurus csto; mox Christi videbis
{20 Apr.) aspectum. Filia quoque ejusdem Pusitii virgo sacra
Romae, sancti Victoris episcopi, qui tertius de- simul pcrempta est.
cimus post beatum Petrum "•, rexit Ecclesiam Apud Alexandriam, natalis sanctorum Fortunati,
annis decem, et sub Severo principe martyrio coro- Aratoris presbyteri, Felicis, Silvii, Vitalis, qui in
natur, carcere quieverunt.
Item Romae, sanctorum martyrum Sulpitii et Ser-
viliani ^, qui prgedicatione et miraculis beatffi Flavia)
G. X KALEND. MAIL
Domitilia) ad fidem Christi conversi sunt (quaeetiam (
22 Apr. )
sponsaseorumThcodoram etEuphrosynam adspcm Romas via Appia, in coemeterio Callisti ", sancti
vitse seternae, et perseverantiamsanctievirginitatis
Caii papae, qui cum Ecclesiam undccim annos,
lucrata fuerat) persecutione Taiadi, cum nollent
menses quatuor, dies duodecim rexisset, martyrio
idolisimmolare, a praefecto Urbis Aiiiano capitc
coronatus sub Diocletiano principe. Frater nam-
Quorum corpora Christiani rapientes,
caesi sunt.
que cjus bcatus Gabinius presbyter, in multis cla-
posuerunt in praedio eorum, via Latina, milliario
rissimis passionibus,jam finierat triumphum victo-
secundo.
p riae suae, sub eodem impio principe, undecimo Ka-
(Greg. Tur. de Gl. confess. cap. GO.) Eodem die
lendas Martias.
in Galliis civitate Ebrcdunensi, sancti Marceliini
(Cassiod. lib. iii ApudPersi-
Histor. trip. c. 2.),
primi ejusdem urbis episcopi et confcssoris, qui di-
dem,sanctorum martyrum plurimorum,qui jubente
vino jussu, cum sanctis sociis Vincentio et Domino
Sapore Persarum rege, annuo die quo passionis
ex Africa veniens, maximam partem Alpium mariti-
Dominicae memoria celebratur, per totam Persidis
marum et signis admirandis, quibus usque hodie
rcgionem tanti, ac pro Christi nomine gladio ju-
refulget, ad fidem Christi convertit, ita ut baptiste-
gulati sunt. In quo ftdei certamine passus est Meli-
rium, quod ipse apud praefatam urbem condidit, in
sius cpiscopus, sanctitatc et miraculorum gloria in-
sacrosanctis Paschalis festi vigiliis, divina virtutc,
signis Acepimas quoque episcopuscum presbytero
;
singulisannis aquissubitisinundetur, etperseptcm
suo Jacobo, ct Marcas ct Ricornihilominusepiscopi,
ejusdem solemnitatis dies, gratia exuberante per-
cum clcricis fere ducentis, ct quinquaginta mona-
maneat. Venerabilessocii ejus apudDiniensium ur-
chis, et sacratis virginibus plurimis, inter quas et
bem conditi, gloriosis nihilominus miraculis com- Simconis cpiscopi sororem nomine Tarbuam cum
mendantur.
pcdisscqua sua, stipitibus alligantes, serraque fin-
F. XI KALEND. MAII, dentes, crudclissimc nccavcrunt.
( 2i Apr. )
D Eodcm die in Cordula civilate, natalis sanctorum
(Cassiod. lib, ii ffistor.trip.) Xpnd Persidem, na- Parmenii, Helimenae, et Chrysoteli presbyterorum,
talis sancti Simeonis episcopi Seleuciae et Ctesi- ctLucac et Mutii diaconorum de Rabylonia. Quorum
phonis, regalium civitatum qui persecutione Sa- :
primus praccisa etiam lingua loquebatur, Omnes
poris regis Persarum, jubente eodem tyranno, com- primo in equuleo suspensi, et nexibus attract sunt i
prehensus, ferroqueonustus, cum, iniquis tribuna- dein laminis ardentibus circa latera appositis, us-
libus exhibitus de Domino Jesu Christo voce libcra tulati et unguibus ultimum gladio tru-
lacerati, ac
ac constantissima testaretur, primum carcerali cr- cidati suut, prjBsente persecutore Decio. Scriptum
gastulo cum aliis centum, e quibus alii cpiscopi, in passionc sancti Laurentii (10 Aug.),
alii erant presbyteri, diversorum ordinum cie-
alii (Greg. Tur. de GloriaMavt., c. 64.) Et Lugduno
rici, longo tempore maceratus est, Novissime, cum Galliae natalis sancti Epipodii martyris, qui perse-
a Vide libellum de Festivitat. Apost. c De hoc gesta Sebastiani et Susannae Aug. 11.
" De hts in gestis Nerei Achiiei. Pontificale, cap, 29.
2»t S. ADOMS ARCniEPISC. VIENNENSIS 252
culioncAntonini Veri,postgloriososqiiadrapintaoc- A Eodcui die Romae, lilania major, ad sanclum
to martyruni agoncs, qui in eadcm urbo passi sunl, Petrum.
cum Alexandro charissimo collega tentus, ipso in- Apud Vicnnam, sancti Clarcntii ejjiscopi ct con-
terim in carcerem truso, primo os diris puguorum fessoris.
ii't bus c;osus, deindc equulei exlensione vexalus, D. VI KALEND. MAII.
postremo martyrium capitis abscisioue complevit.
(
26" Apr.
Vienna), sancti Juliani cpiscopi et confessoris.
{PoiiUficale, cap.
3. ) Ilom.T, natalis saneti Ana-
A. IX KALEND. MAH.
seeundus posl beatum Pelrum, cum
cleli papa;, qui
(25 Apr.)
rexisset Ecclesiam annis duodeeim, persccutionc
Dist, !y, c. Sancta Eccl. Rom.) In Perside, civi-
Domitiani martyrio coronatus est.
tale Diospoli, passio sancti Ceorgii martyris, cujus
{Pontif., c. .30. ) Ipso die, sancti MarccUini papjc,
gcsta passionis ct apocryphas connumeratur
si inter qui cum Ecclesiam novcm annis et mcnsibus qua-
scripturas, tamen illustrissiiDum martyrium cjus tuor rexisset, temporibus Diocletiani et Maximiani,
intcr eoronas ninrtyrum Ecclesia Dei vcnerabililcr eodem
al) Diocletiano, pro confcssione vera) fldei.
honorat. cum Claudio, Cvrino et Antonino, capite truncatus
In Galliis, civilate Valentia, natalis sanctorum B psl, et post dies triginta ct
quinque, sepultus via
Felicis presbytori, Forl unati et Achillei diaconorum, Salaria, in cubiculo, a Marcello presbytero et a
(jui a beato Irenjco Lugdunensi cpiscopo ct martyi'e diaconibus cum hymnis. Quo tempore fuit magna
ad praidicandum verbum Dei missi, cum maximam persecutio, ita ut intra unum mensem decem et
partemsupradictajurbisad fidemChristi convertis- septem millia martyrio coronarcntur.
sent, a duce Cornclio in carcerem trusi dein duris- ;
E. V KALEND. MAII.
sima nervorum flagcUatione diutissimc vcrbernti;
post etiam revinctis post tcrga manibus, cruribus- (a/ Apr.)
que confractis, circa rotarum vertiginem astricli, {Pontif., c. 40.) Roma3, sancti Anastasii papae,
fumi quoque amaritudinc supposita, die ac nocte qui scdit annos tres, dics decem.
continuata cquulci cxtensione suspcnsi, ad extre- Apud Nicomediam,natalissancti Anthimiepiscopi
mum gladio consummati sunt. et martyris, in memoriis piorum fulgentis in regno
In FontancUa monasterio, sancti Wulfranni cpi- Chrisli. Hic persecutione Diocletiani, ob confessio-
scopi, praeclari in miraculis et doctrina viri. nem Christi, martyrii gloriam capitis obtruncatione
B. VIII KALEND. MAII.
suscepit. Quem tanquam bonum pastorem, viam
(24 Apr.
Q martyrii praseuntem, universa penegregis sui mul-
titudo secuta est quorum alios prsefatus tyrannus,
;
Lugdumo Galli£e, natalis sancti Alexandri, qui ter-
eamdem civitatem tunc temporis residens, gladio
tio postpassionem Epipodii die productus e carce-
obtruncari, alios ignibus conllagrari, alios naviculis
re, primo ita laniatus est crudelitate verberantium,
impositos pelago immergi fecit. Ipsis fidelium tur-
utcrate soluta costarum, patefactis visceribus, se-
bis tanto per Dei gratiam fidei ignc inflammatis, ut
creta anima; panderentur. Dein crucis aflixus pati-
nec interrogari se paterenlur, sed ultro in flammas
bulo, beatum spiritum exanimatus emisit. Passi
irruerent, vel caedentibus gladiis cervices objecta-
sunt cum eo et alii numero triginta quatuor. Sepul-
rent.Scriptum est in ecclesiasticallistoria lib.viii
ti ambo ex utroque altaris latere, in crypta, quae
{Eusel. VIII, c. 6).
in colle superposito civitati, pulchro el antiquo
opere extructa,
F. IV KALEND. MAII.
(Beda, L i. Histor. Angl, 20 et 30, et I .iii, c.
c. {%8 Apr.)
2 et seqq. ) Eodem die, depositio Melliti episcopi in Apud Ravennam, natale sancti Vitalis martyris,
Britannia, qui tertius post Augustinum episcopum, patris sanctorum Gervasii et Protasii : qui militans
Dorovernensem ecclesiam suscepit, quam rexitan- cum Paulinojudice, Ravennam ingressus est. Et cum
nos quinque; sepultus in monasterio, in ecclesia D videret in conspectu judicis sui Christianum nomi-
beatri Petri octavo Kalendas Martii, anno ab Tncar- ne Ursicinum,artemedicum,nationeLigurium,post
natione Domini sexcentesimo vigesimo quarto. niniia tormenta capitalem accepisse sententiam, et
C. VII KALEND. MAII.
cum venisset ad palmam et expavisset, exclama-
vit : Noli, noli, Ursicine medice, qui alios curare
(2o Apr.)
consuesti, te ipsum aeternae mor tisjaculo vulnerare
Apud Alexandriani, natale sancti Marci evange-
Et qui per passiones nimias venisti ad palmam, co-
listae a qui martyr defunctus, sepultus est in loco
ronam vis pcrdere a Domino praiparatam? Utque
lapidis excisi cum gloria. Ordinaverat autem pro se
martyrium consummavit idcm Ursicinus, statim
Alexandriae episcopum Anianum, aliis quoque longe beatus Vitalis corpus ejus rapiens intra Ravenna-
lateque ecclesiis episcopos, presbyteros, diaconos
tium urbem sepelivit, ad judicem ultra venire con-
dedcrat.
temnens. Tentus itaque a Paulino consulari ob id
* Vide libellum de Fest. Apost.
MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. APRIL. 2S4
maxime, quia prgefatum Ursicinum in passionis A gentilium casco furore et officiis militaribus ad ten-
agone positum suis exhortationibus roborasset, post tandam justorum fidem rabies diaboli infestantis
equulei tormenta jussusest pcrduci ad palmam. Lo- inhiabat, exillustri sacerdotio effecti sunt martyres
cus autem ubi decoUabantur Christiani hoc habe- gloriosi. Passi sunt in eorum coUegio yEmilianus
bat vocabulum, eo quod arbores palmae illic essent. miles, Tertufla et Antonia sacrae virgines, et quK-
Et factafovea quousque inveniretur aqua, ibi supi- dam mulier cum suis geminis.
nus depositus, et torra ac lapidibus oppressus est.
A. PRIDIE KALEND. MAII.
Conjux quoque ejus Valcria, cum reverterctur ad
urbem Mediolanensium, Sylvanosacrificantcsincur- {30 Apr.)
rit cumque eam deponentes de sagmario hortaren-
;
Natalis sanctorum martyrum Mariani et Jacobi.
tur de idolothitis manducare, nec sibi omnino lici- ^ quorum prior lector, posterior diaconus erat. Et
tum teslaretur, quia esset Christiana nimia ab eis :
cumjamprideminfestationesDeciansepcrsecutionis
caede mactata est, ut vix seminecem sui homines in confessionc Christi evicissct Marianus, iterum
eam ad Mediolanensem urbem perducerent, Quaein- cum charissimocoIlegatentusest,apudCirthensem
fra biduum migravit ad Dominum.
coloniam. Ubi post dira et exquisita supplicia (ita
Alexand^ria3 % natale sanct,a)^Theodora jirginis,
g ut MarianuspcrsummosapicespoUicumsuspensus,
quas sacriflcare contemnens, inlupanar tradita, miro
ut graviponderc pedibus nnexus, crudelissimetor-
Dei favore erepta est. Astante quii)pe jam adostium
querctur) diu in carcere macerati sunt. Sed divinis
celluliB multitudine juvenum impudicorum, repente revelationibusmirabiliterconfortati,deindeLambe-
quidam ex fratribus, Didymus nomine, plenus fldc, sitanam urbem directi ad pra^sidem, ibi rursum
diviniLus inspiratus, sumpto militarihabitu, primus
longo tcmpore carccrali crgastulo mancipati sunt
lupanar irrupit, et sancta) virgini curvenissctexpo-
scd itcrum divinis revelationibus allevati, novissime
nens, illi militares imponit exuvias, ipse virginali
cum multis aliis gladio consummati sunt.
veste induitur. Sic virgo cgressa, et a nuUo agnita, Eodem
(Gregor. Tur. de Gloria martyr., c. 56.)
ad civitatem fugiens evasit. Didymus praesidi exhi-
die apud civitatemSantonas,natalissanctiEutropis
bitus, et omne factum constanter exponens, Christia-
martyris, qui a beatoClementeepiscopo directus in
num se esse confessus, absciso capitc igni tradilus
Gallias ab eodem etiam pontificalis ordinis gratia
;
est.Beata quoque virgo, quoe protuenda virginitate
consecratus, impletohujus ofiiciiordine, peractain
ex lupanari fugerat, amore coronajcontinuo ad sta- paganis,
incredulis priedicatione, insurgentibus
dium regressa, simul cum Didymo percussa, et si-
ca-
quosauctorinvidigecredere non permisit, illiso
mul est coronata.
Q pitevictor occubuit. Denique post multa annorum
Eodem die. Aphrodisii, Carilippi, Agapii ct Euse-
spatia, cumPalladius ejusdem urbis episcopus, et
biimartyrum.
cumeoaliiviriDei,corpusejus,debitihonorisgratia,
Item in Pannonia, sancti Pollionis martyris.
in basilicam novam transferrent, reserato sarco-
G. III KALEND. MAII. phago, contemplati sunt cicatricem capitis, quia in
(29 Apr.) parte deflxum fuerat securis acumen. Cumque se-
Apud Paphum, Tychici apostolorum discipuli quenlinoctestravissent sacerdotes membra quieli,
{Eph. VI ; // Tim. iv). apparuit eis per visum, dicens Cicatricem quam
:
In Numidiaapud Cirthensem coloniam, natalis contemplati estisin capite, scitote me per eam mar-
sanctorummartyrum Agapii et Secundini episcopo- tyrium consummasse.
rum : qui persecutione
Valeriani, post longum Apud Asiam, passio sancti Maximi martyris, cu-
exsilium apud praefatam urbem, inquatuncmaxime jus gesta habentur.
^ Ambr., lib. ii de Virgin. habet Antiochiae. ^ De his in gestis sanctorum Mariani et Jacobi.
LITAN^ INDICEND.E
MENSIS MAIUS
HABET DIES XXX ; LUNA VERO, XXX.
B. KALEND. MAII.
Marias quje fuit soror matris Domini, unde fratres
(/ Maii.) Domini dicebantur.
Jeremiae prophetge- In Galliis territorioVivariensi,inlocoquivocatus
Et natalis apostolorum Philippi et Jacobi » filii est antiquitus gentibus, sancti Aneoli subdiaconi,
^ Vide libellum de Fest. Apost.
283 S. AnONIS ARCfflEPfSr. VIEWENSI.S. 286
qiiemnnsitabOriontesanctiisPolycarpii.soiiinljoato A cta fjranimatico sufflcicnter Athanasius fuisset ins-
Henignoet Andochiopresbytcris, ot Thyrso diacono, tructus, continuotan(|uamfidc]cl)omnicommcnda-
ad pra^dicandum verhum Doi in C.alliani. Cujusprre- tum,aparentibusreslituitursacerdoti,ac vcluti Sa-
dicationcCa3sarSovcrusoonipcrla,spinosisfnstibus nuiolquidam intomploDomini nutritur ;ct abco per-
crudolissimc nat^rollaluni in carccrom trudi priecc- gcnto ad palrcs in sonoclu'c jjona, ad i^ortandum
pit, et alia die productum cum videret suporarinon post se Ephod saccrdotalo dcligitur. IIujus tanli in
posse,jussil ad simiiitudinem gladii de li},'no duris- Ecclcsia pro fidei intcgritatoagones fuerunt,ut etiam
simo cnscm fieri, ot in crucis modum caput ejus dchoc vidoaturdictumcssc iliud quod sci'i|)tum ost,
scindi. Quod oum factum fuissot, eliso in tcrram Ego enim ostcnrlameiquantimi^ironomlnemeoeum
cerebro, gloriosa morte transiatus est. 2)atioporteat{i Reg. r; Act. ix). Inhujus etcnim per-
Item civitate Sedunensi, loco Agauno, passio Si- sccutiones universus conjuravit orbis, et commoti
pisnuindi regis filii Cundobaldi, regis Hurgundio- sunt principcstcrrae : gcntcs,regna,excrcituscoie-
num. Qui cum sc ccrncrot non possc {"rancis resis- runl adversus eum; multasquc Arianoruni perpcs-
tere, solus fugiens, coma doposita, habitum rcligo- susinsidias,totoorbc profugus agitiir; nulliis tutus
nis suscepit, et jcjuniis, vigiliis ac orationibus die ad latendum supererat locus. Tribuni, praeposlti, co-
noctequc vacans, captus a Francis cstcumuxoreac mitcs,exercitus quoque ad invcstigandum eum mo-
j^
filiis, putcumquo demcrsus occubuit. Post vero
in vcntur, (Ruff. lib.i, c. 18 ct 19.) Edictis imperialibus
abbati cuidam revelatus, et ab eo rcverentcrscpul- praimia delatoribus proponuntur, si quis vivum
tus, etiam miraculis claruit. maxime, sinminuscertecaput Athanasii detulisset.
Ita totis regni viribus frustra advcrsuseum (cui Deus
C. VI NONAS MAII.
adcrat)ccrtabatur.Intcreasexcontinuisannisitala-
(2 Maii.) tuissefcrturinlacucistcrn.Tenon habentisaquam,ut
solem nunquam viderit. Sed cum jam sibi nullum lo-
(Hicron. de Scrijit. eccl, c. IS. RufT. I. i, c. 14.) cumtutumvidoret(proditussiquidemfuerat per an-
Natalis sancti patris nostri Athanasii, Ah'xandrina3 cillaiii, qurosolaconSciacrat dominorum ofTiciis, qui
urbis cpiscopi et confcssoris. Qui nuilta Arianorum ei latebras prccbuerant), ad Constantom Galliaruin
perpessus insidiis, quadragesimo et sexto anno sa- principcm fugit; a quo satis honorificc religioseque
cerdotiisui, post niultos agoncs, multasque paticn- susceptus est. Quique causaejus, quam fama com-
tia3Coronas, quievitin pace. llic vir acris ingcnii, et percrat, diligentius cognita, scribit ad fratrein,pro
ecclesiasticis negotiis apprime vigilans fuit. IIujus certo comperisse quod saccrdos Dei summi Atha-
origoet a puero institutio, talimodonarratur:Tem- nasius'injuste fugatus, exsilia pateretur. Reversus
pore quo apud Alexandriam Petri martyris diem G \[^(^^q aj Constantium cum litteris, ad Ecclesiam
Alexander episcopus agebat, cum post expletaso- suam permittitur ire. Et rursus post mortem illius
lemnia conventuros ad convivium suum clcricos fugatus, usque ad Joviniani imperium latuit ; a quo
exspectaret, in loco mari vicino videt eminus pue- honorifice et officiosissimislittcrisrcquisituseccle-
rorum super oram marisludum, imitantium(utfieri siarum disponendarum, jam statutus in sede sua
solet) episcopum, atque ea quseinecclesiisgcrimos accepit potcstatem. MoriturValcntinianietValentis
est, Sed cum intentus diutino pueros inspectaret, imperatorum tempore.
videt ab his geri etiam secretiora quaedam et mysti- Eodem die, natalis sanctorum Saturnini et Neo-
ca.Perturbatus, illicovocariadseclericos jubet, at- polis, qui in carcere requieverunt.
queeisquideminusipsevideretostendit. Tum abire
eos, et comprehensos ad se adducere omnespueros D. V NONAS MAII.
imperat. Cumque adessent, quis eis ludus, et quid (5 Maii.)
cgissent, vcl quomodo percontatur. Ilii (ut talis lia-
bet astas) pavidi negare priino. Dein remgestam per Jerosolyinis, inventio sanclae crucis ab Ilclena
ordinem pandunt et baptizatos a se quosdam cate- regina, sub Constantino principe, cujuset ipsa ex-
chumenos confitentur, per Athanasium, qui ludi D stititmatcr.Inventionisautempretiosilignihistoria
illius puerilis episcopus fuerat simulatus.Tum ille cognitudignaitasehabet: Adrianus, qui undccimus
diligentcrinquirensabhisqui baptizati dicebantur, Cajsar et impcrator Rom;e erat, existimansscfidcm
quid interrogatifuerint,quidveresponderint,simul Christianam loci injuria perempturum, in loco pas-
et ab eo qui interrogaverat : ubi videt, secundum sionissimulacrum Jovis consecravit. Et Rclhleem
rcligionisnostraeritum cuncta constare, collocutus Adonidisfano profanata est, ut quasi radixet fun-
cum consilio clericorum statuisse traditur illisqui- damentum Ecclesia3 toUeretur, si in his locis idola
bus integris interrogationibus et responsionibus colercntur in quibus Christus natus est ut patere-
aqua fuerat infusa,iterari baptismum non debere, tur,passus est ut resurgeret, surrexit ut regnaret,
sedadimplericaquaeasacerdotibusmosest.Athana- judex vel rex judicaret. In Rethleem quoque ubi
siumveroatque eos quos ludus iste vel presbyteros agnovcrat bos possessorcm suum {Isa. i), et asinus
visus fuerat vel ministros, convocatis parentibus, praeSepeDominisui, ibi principes hominum inficiati
subDeiobtestationceostradit Ecclesia) nutricndos. Salvatorcm Doinini, infamcs hominum amores mo-
Parvoautemexactotempore,cum a notario integre, resque coluerunt. Prodita novo sidere regis aeterni
!
2S7 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. MAII. 2K8
ubicunabulasupplicescuinsuisopibusadoraverant A locotestificatione confinnata est. Jussit illico, ur-
Chaidc-ei, ibi barbaras libidines sacraverunt Romani
gente sinc dubio concepta) revclationis instinctu, in
(E^ec/i. yii).l^hi natum Salvatorcm cum exercitu ipsum locuin operain fossionis accingi parataque ;
Angelorum concinente, coolesti gaudio salutavcrant mox civium pariter et inilitari manu, brevi laborem
illustrata nocte pastores, ibi Veneris amasium mistae iitius molitionis hausit, et contra spern omnium,
semiviris planxere meretrices. Proh dolor ! quae pie- sed secundum ipsius tantum rcginse fidem, alta
tas hominum hanc impietatcm compcnsare poterit egestionc rcseratis tcrrte (inibus, abditae crucis ar-
ubi sacra nati Salvatoris infantia vagrerat, illic Vc- cana patucrunt. Sed cum tres pariter cruces, ut
neris lanienta fingentium lascivis luctibiis, infamis quondam fixa^ Domino et latronibus steterant, re-
ritus ululabat et ubi Virgo pepererat, adulteri cole-
;
pert» fuissent, gratulatio rcpcrtarum coepit anxia
bantur. Mansit hoc saeculi prioris nefas in tempora dubitationc confiindi jnsto piorum mcLu, ne forsi-
:
Constantini,qui princeps ut esset piincipibus Chri- tan aut pro crucc Domini patibulum iatronis eligc-
stianis, non niagis sua quam matris Helenae fide me- rent, aut salutare lignum pro stipite latronis abji-
ruit.Qute divino, ut exitus docuit inspirata consi- cieudo violarent. Aderat quideni et titulus ille qui
lio, rogat fllium ut sibi facultalem daret cuncta illic Grrecis et Latinis atque Ilebraicis litteris a Pilato
locaDominicis impressa vestigiis,etdivinorumerga 3 fuerat conscriptus, sed nec ipse satis evidenter Do-
nos operum signata montimentis purgare, destructis minici prodcbat signa patibuli. Respexit pias fideli-
templis et idolis, ab onini profai);p impietatis conta- ter gestuantium curas Dominus, et ipsi potissimum,
gio, et religioni &\\x redilere, ut Ecclesia tandem in qu?e tam pi;e sollicitudinis princeps erat, hujus con-
terra originis suae cclcbraretur. Itaquepromptofilii. silii lumen infudit, ut aliquem recens mortuum
iinpcratoris assensu. mater augusta, patefactis ad inquiri et inferri juberet. Macarius per idem tem-
opera sancta thesauris, toto abusa fisco est, quan- pus ecclesiae ilUus episcopus praesens erat. Nec
toque sumptu atque cultu regina polerat et religio mora, vcrbum factum, cadaver illatum est. Depo-
suadcbat, aedificatis basilicis, contcxit ^mnia et nitur jacenti una dc crucibus, admovetur et altera,
excoluit loca, in quibus salularia nobis mysteria sed eorum ligna mors sprevit. Postremo dominicam
pietatis suse, incarnationis, ct passionis, et resur- crucem prodit resurrectio, et ad salutaris ligni
rectionis, atque ascensionis sacramentis Dominus tactum, mortc profuga, funus excussum, et corpus
redemptor impleverat. Miruin vero inter quod ho^c, crectum cst Iremcfactisque viventibus, stetit mor-
;
in basilica ascensionis, locusille tar.tum de quo in tuus; et funebribus, ut Lazarus quondam, vinculis
nube susceptus ascendit, captivam in sua carne expeditus, illico inter spectatores suos redivivus
ducens captivitatem nostram ( Eph. iv), ita sacratus p incessit. Ergo crux Doniini tot operta aetatibus et
divinis vcstigiis dicitur ut niinquam tegi marmore, Judaeis in tcmpore passionis abscondita, neque gen-
aut paviri [ms. paveri] receperit, suniper excussis, tibus in sedificatione fani, terram sine bubio ad ip-
solo respuente, quae manus adornandi studio ten- sam fabricam egerentibus, revelata, nonne divina
tavit apponere (Psal. cxxxi). Itaque in toto basi- manu latuit, iit n.inc inveniretur, cum religiose quae-
licae spatio solus in sui cespitisspecievirens perma- reretur ? Ita ut crucem Christi decuit, experimento
net, et impressam divinorum pedum venerationem resurrectionis inventa ct probata crux Christi est,
calcati Deo pulveris perspicua simul et attigua dignoque mox ambitu consecratur, condita in pas-
venerantibus arena conservat, ut vere dici possit: sionis loco basilica, quae auratis coruscat laqueari-
Adoravimus in loco ubi stcterunt pedes ejus. Regina bus, et aurcis divcs altaribus, arcano rcpositam sa-
illa venerabilis, ul venit Jerosolymam, diligenter et crario crucis partem servat, quam theeis argenteis
pie locis illic et circa omnibus divinorum curiosa incomparabilis fide regina conditam dereliquit ibi.
insignium, et oculis haurire gestiens fidem, quam Namque partcm ipsius ligni salutaris dttulit filio,
piis auribuslitterisque perceperat, crucem Domini quam episcopus urbis ejus quotannis, cum Pascha
studiosissime perquirere adorsa est. Sed quie via Domini agitur, adorandam populo, princeps ipse
vel ratio inveniendi subesset, cum judex idoneus venerantium promit. Neque praeter hanc diem qua
nemo inveniri posset, ubi memoriam et curam reli- D crucisipsiusmysteriumcelebratur,ipsa(quaesacra-
gios3econscientiaeveIobservantiaD,etantiquitasa3vi, mentor um causa est ) quasi quoddam sacrs solemni
et superstitionis impiae diuturnitasabolevisset ? Vc- tatis insigne profertur:nisi interdum religiosissimi
rum ipso omnium et terriset animis opertorum con- postulent, qui hac tantum causa illo perigrinati
scio et teste Domino, fidelis mulier sanctum Spiri- advenerint, ut sibi ejus revelatio, quasi in pretium
tum pcr affectum piuni meruit. Quo aspirante, cum longinqu» peregrinationis deferatur; quod solum
remabhumana conscientia divinitus remoLam fru- episcopi beneficio obtineri ferunt. Quae quidem crux,
stra diligens requisisset, de loco tantum passionis in materia insensata vim vivam tenens, ita ex illo
certiorfieri studuit.ILaquenon soluinde Christianis tempore innumeris pene quotidie hominum votis li-
doctrina et sanctitate plenos viros, sed et de Ju- gnum suum commodat, ut dctrimentum non sentiat,
daeis peritissimos ut proprise(qua miseri et glori- et quasi intacta permaneat; quotidie dividua su-
antur) impietatis indices exquisiv'L, et accitos in mentibus, et semper toLa venerantibus. Sed istara
Jerosolymam congregavit. Tum omnium una de imputribilem virtutem et indestructibilem solidita-
)
2K9 S. ADONIS ARCIIIEPISn. VIENNENSIS 260
tom, dv illiiis profocto carnis snn^uino l)il)il, (iiirc A doncc dificcrol. Iliijusmodi finc vir sanctus mar-
morlom, non vidit corrui)tionoiii. (liavos (|iio-
l)assa tyriuin Saiicli autem duo presby-
suum complevit.
quo, corpus dominiciim fuoral anixum,
qiiibus tcri gladio consummati sunt. Quorum corpora Se-
cadom vonorabilis rcgina portavit ad filium. Ex vcra femina rcligio^a collegit, ct bcatum Alcxan-
qnibus illc fronos composiiit, qnibns ntorolur ad driim atciiio Evontiiiin in iino scpulcro, sanctum ve-
bcUum; ot ox aiiis tjalcam, niiiilominus bolli usi- ro Thooduluin separatim in alio posuit via Numen-
bus aptam. tana, in pra^dio suo, v Nonas Maii.
(RufT. lib. I, cap. 8. Po7itificale, c. 7.) Eodcm dic E. IV NONAS MAII.
RonhiD via Numcntnna, milliario scpliino, sancti
(4 Maii.)
Aloxandri ^^
pap;c, cum Evontio
Thcodulo prosby- et
Ruff.) In
(Euseb. I. VIII, c. 14, ct I. ix, c. G.
teris sub Trajano principe, Judice Aureliano qui :
ojusdem
Pala^stina civitate Gaza, natalis S. Silvani
Roinana) Ecclosia) cpiscopaluin, quintus post Pe-
urbis episcopi. Qui pcrsecutionc Dioclctiani cum
trum, tonuit annos dccom, mcnsos duos dios dccom,
plurimis clericorum suorum martyrio coronatus
et sanctitatc incomparabilis, fidc clarissimus, ma-
est.
ximam partcm senatorum Urbis convertit ad Domi-
Item in mctallo Fanensi, sanctorum martyrum
num. Qui postmodum, jubontc Trajano principc, ab
B quadraginta qui simul capite cajsi sunt.
Aurcliano comitc utriusquc manci- militio^, carceri
Nicomediijo, natalis sancta) Anloniffi : quae ni-
patus, post stuponda ct divina miracula, ubi pcr
inium lorta ct variis afflieta cruciatibus ab uno bra-
puerum, qui faculam ferebat ardentem, e carcere
chio tribus diebus suspensa, carcercm biennjo
et in
nocturno silcntio pcr fcnestram educlus,ad domum
detrusa, a Priscilliano proesidc ad ultimum flammis
Quirini tribuni, ubi bcatus Ilerinos pra}fcctus sub
exusta cst.
custodiatencbatur, pcrducitur; et postquam sanata
Eodem die, in Norico Ripcnsi, loco Lauriaco,
est filia ipsius Quirini, Balbina nomine, et ipso Qui-
natalis sancti Floriani, qui pr^sidis jussu, ligato
rinus conversus baptismi gratiam dcsidcravit, post-
ad collum saxo, in (lumcn Anisi praecipitatus est,
que libcralionom ct baptizationom corum, quos
et mox, omnibus qui circumstabant videntibus,
vinculis arctatos in carcere Quirinus ipsc tciiuorat,
oculi pra^cipitatoris ejus crepucrunt.
inter quos. duosquoque sanctissimos presbytcros
Ipso die, bcati Quiriaci episcopi et martyrisglo-
inter reos constrinxerat, Eventium ct Tbeoduliim
riosi, sub Juliano iniperatore.
qui de oricntc vcnorant; post ista omnia, ct si qua
sunt alia vcncrabiliter ab cogesta, Aiirelianocomiti
F. m NONAS MAII.
iterum, principe adhuc Trajano ( siquidem Adrianus (5 Maii.)
nondum impcrabat), exhibitus est simul cum ipsis G ^ Apud Alexandriam sancti Euthymii diaconi in
beatis duobus prcsbyteris; primoque in equuloiim carccre quiesccntis.
levatus, ct tortus ungulis, atquc lanipadibus altra- Thessalonica) natalis sancorum Irenaei et Pere-
ctatus gravissime fuit. Cumquc nullas darct voces, grini ct Irencs ignibus combustorum.
dixit ei Aurclianus Quaretaces ? Sanctus Alexan-
: In Galliis civitate Arelatensi, sancti Hilarii epi-
dcr rcspondit : Quia tompore orationis Christianus scopi, magni,docti et proeclarissimi viri. Qui pauper-
homo cum Dco loquitur. Deposito aulein Alexandro, tatisamator, et erga inopum provisionem non solum
jussit impius judex applicari Eventiumet Theodu- mentis pietate, sec et corporis sui labore sollicitus
luni, et intcrrogavit beatum Alexandrum Qui sunt : crat : nam pro reficiendis paupcribus, etiam rusti-
isti ? Beatus Alexandcr dixit Ambo viri sancti, : cationem contra vires suas, homo generc clarus, et
ambo presbytcri. Tunc conversus ad beatum Even- longc aliter educatus exercuit. Sed nec in spiritua-
tium, judex interrogavit eum : Quando factus es libus neglcxit nam et in docendo gratiam habuit,
:
Christianus ? Cui beatus Eventius : Anle annos et absque personarum acceptione omnibus castiga-
septuaginta et annorum undccim sum baptizatus, tionem ingessit. Inter sua vero opera ingenio im-
et annorum viginti prcsbyter ordinatus fui, et nunc mortali, ad multorum utilitatem necessario opere,
ago octogcsimum et unum .-etatis, qucm in carcere D Vitam sancti Ilonorati dccessoris sui composuit.
et vinculis eomplevi. Et postquam interrogavit etiain Moritur Valentiniano et Martiano imperatoribus.
Theodulum, et in confessione manentcm invenit, Itein Vicnnae, beati Nicetii episcopi, venerabilis
jussit furnum inccndi fortiter, ct bcatum Alexan- sanctitatis viri.
drum atque Evcntium ligatos in mcdium proDcipita- Antisiodori, passio sancti Joviniani, lectoris et
ri. Cum beatus Theodulus sponte in Qainmas
eis et martyris.
prosiluit, decanlans cum ipsis et pari^er gratias G. PRIDIE NONAS MAII.
agcns : Igne nos examinasti, et non est invcnta in (
6 Maii.
nobis iniquitas {Psal. xvi). Quod cum nuntiatum " Natalis sancti Joannis apostoli anie portam La-
impio Aureliano esset, fecit beatissimum Alexan- tinam Romae, qui ab Ephcso, jussu Domitiani fratris
drum punctis creberrimis per tota pungi membra, Titi, secunda persecutione, quam ipse post Neronem
a Ruff.lib.i.cap. 8. Pontificale,
c.T.Est Alexander i. c Hier., lib. i contra Jovinian. c. 14, et in c. xx
*»
Gennadius de Viris illust. cap.69. Math., ex TertuU. de Praescr. c. 36.
261 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. MAII. S62
exercuit, ad urbem Romam perductus, presente A B. VIII IDUS MAII.
senatu, ante portam Latinam in ferventis olei dolio {8 Maii.)
missus est, agcntc iioc impio principc qui Ciiristia- ° Mediolani, sancti Victoris martyris : qui natione
norum infestissimus persecutor crat. Scd beatus Maurus, ct a prinuTva astatc Cliristianus, cum esset
apostolus tam liber a poena indc exiit quam a in castris impcrialii)us, milcs etiam canitie decora-
corruptionibuscarnis fuerat immunis.Tunc inPath- lus, compcUente Maximiano ut sacrificaret idolis,
mum insulam relegatur exsilio, ubi Apocaiypsim inconfessioncDominifortissime perseverans, primo
vidit. Ad commendandam crgo ipsius dignam me- gravitcr fustibus cfcsus, sed Deo protegente, do-
moriam, et pro fide apostolicam constantiam, Chri- loris expers, deinde liqiienti plumbo perfusus, sed
stiani ecclesiam, venerationem ejus gestantem in nihil penitus Isisus ; novissime gloriosi martyrii
supradicto loco ante portam Lalinam pr;cclaro et cursum capitis abscisionc complcvit. Erat autem
miro opere construxerunt, ubi festivum concurrium civis sanctorum martyrum Naboris ct Felicis, qui
undecimo. Non Maii usque liodie faciunt, in Africa decollati, simul cum Januario et Marino
Mcdiolanum translati sunt.
Eodcm die, beati Evodii, Antiochi?B episcopi,
cpiscopus ordi- C. VII IDUS MAII.
qui primus ab apostolis "•
ibi est
natus. ^ {9 Maii.)
^ In Perside sanclorum martyrum trecentorum
Item beati Lucii Cyrenensis, qui apud Cyrenem
dccem.
primus cpiscopus a sancti s aposlolis institutus est,
Eodcmdieapud Nazianzi oppidum, beati Gregorii
quem in Actibus apostoloruin sauctus Lucas com-
episcopi,quithcologiisdicitur,nobilisAtheniscrudi-
memorat.
tus, collcga beati Basilii, Cassareae Cappadocise po-
A. KONIS MAIL stea episcopi. Quique, cum
totum Dei servitio se
mancipasset,tantumdecollegae amore prassumpsit,
(7 Maii.)
ut sedentcm Basilium do docloris cathedra depone-
Nataiis sancti Juvenalis martyris. ret, ac sccum ad monasterium manu injecta perdu-
ceret, ibiqueperannostrcdccim omnium Gr;ccorum
Et beatissima} atque illustrissimne Dei famulse
ssecularium, libris remotis, solis divinaB Scriptur»
Flavia) Domitillaj ^. Quai cum esset Flavii Clementis
voluminibus opcram dabant. Igitur apud Nazanzi
consulis ex sorore neptis, et a sancto Clemente sa-
oppidum in loco patris cpiscopussubrogatus, haere-
cro velamine ad integritatis persevcrantiam conse-
ticorum turbinem fideliter tulit. Reddita vero pace,
crata, persecutionc Domitiani, anno principatus
constantinopolim ad ecclesiam docendam venire
cjus quinto dccimo, ob tcstimonium quod Christo ^^^,,^^,,^^ ^^^ ^^,,^^,it_ Ubi brevi tempore in tantum
perhibebat, cum insulam Pontiam
aliis plurimis in
ademendandumpopulum, vetustis h;creticorum in-
exsilio deportata, longum
martyrium duxit. inibi
fcctumvenenis, profecit,ut tunc primum Christiani
Novissimc,cum ab Aureliano sponso suo, qucm pro
sibi fieri viderentur, ct novellam lucem veritatis
Christo contempserat, ct cujus accusatione exsilio
aspicere. Sed ubi gloriam subsccuta invidia cst,
fuerat relegata, translata csset ad Terracinam ur-
obniti quidam ct praescriptionibus minus sanis uli
bem Campaniae, et doctrina ac miraculis primo Eu-
coepere, ut ipso ad propria remeante, alius ordina-
phrosynam et Theodoram collactancas et convir-
rctur episcopus. Quod ille susurrari tantum et sub
ginales suas, deinde ctiam alios ad lidem Christi
dcnte scnticns ruminari, ipse profert, quiadiccreei
convertisset, in er quae magnalia, etiam praedictus
nullus audcbat. Absit, inquit, ut mei causa, aliqua
Aurelianusinfestissimuspersecutorejus,divinavir-
simultas in Dei sacerdotibus oriatur. Si propter me
tute exstinctus est; a Luxorio fratre ejus incenso
est ista tempestas, toUite, et mittite rae in mare, et
cubiculoinquosimulpraBfatiscum virginalibus suis
desinet a vobis quassatio. Tum regressus, in eccle-
clausa morabatur, cursum gloriosi martyrii sui con-
sia sua quod superfuit tempus exegit. Et vitae
summavit sub persecutione Trajani altera namque ;
quoniam fcssa jam retate et corporc invalidus erat,
die veniens sanctus diaconus nomine Cssarius, in- D successorem sibi ipsedelegit, quoecclesiam guber-
venit corpora sanctarum virginum illa^sa in facios ;
nante, debilitatis et sencctutis otio frueretur.
enim suas prostratae, orantes Dominum, recesse.
Constantinopoli, natalis S. Timothei ^, quando ab
runt. Quaruni corpora idem sanctus diaconus in
Epheso ejus sacra ossa delata sunt.
sarcophago novo simul condiens, in profundo tcrrae
D. VI IDUS MAII.
infodiens sepelivit.
{io Maii.)
Eodem die apud Nicomediam, passio sanctorum Job prophetae.
martyrum Flavii, Augustini, et Augustini fra- Roniii; via Latina in coemeterio ejusdem, natalis
trum. sanctorum Gordiani et Epimachi; quos Julianus,
* Vide libellum de Fest. Apost. Act. 19. d Hier. de script. Eccles. 117. Ruff. 1. i,
Grcgor. homilia 27. De his in gestis Nerei el
*>
cap. 9.
Achillei. 12 Maii. « Vide libellum de Festivat. Apost.
Gregor. Tur. de gloria Martyrum, c. 48.
203 S. ADONIS AUCIIIEPISC. VIENNKN.SIS. 204
impcrator apostata, iiilir imillos Ciiristianos, pu- A subito ccci lacti sunt. Palniatius iioc videns, timore
blicis custoiliis mancipavit, Ix-atum voro Januarium perterritus, nuntiavit Alexandro, alquc militcs in
sencm |)rcshytoruni comprclicnsuni cnidain Vicario cons|)ectu ojiis cxliihnit. Tunc cnciiit Alexander cla-
GorJiauo ail audicnduin li'adidit. (Jai hcatuni Ja- mare: cives optiiiii, videtis artein ma!,Mcain
Ro- ?
nuarium patienler audiens, spiritu Dei ilhiminatus spondit Palmatius: Si per magicamisLudfaclumcst,
crederecoepil.Quemprotinusl)eatuspresbytcr,cuin ubi sunt virtutes doorum nostrorum? Jubeat itaque
uxore Marina iioinine, el fainilia promiscui scxns piclas vostra olVcrri et inimolari diis, ne pereat res-
numero (|niiuiuai,'inta et tres, et eoamplius, hajiti- pnhlica per coriiin incauLaliones. SLatuilur ilaque
zavit. Quod factuni audiens Julianus, plenus ira, dics, ct pra5conis vocc jubentur omnes immolare
damnavit inscriptionibns sanclum prcsbylerum Mercurio, qui urbc Roina erant. Factum cst au-
in
Jannarium ;sanclnin vcro Cortlianum similiterdam- tem, diim runderotur sani,'uis porcinns et vitulinus,
natum cuidamCle-
incustoilia iiuhlica jiosnit ;at(|ue ct sacerdoLes virginesiiue haccharcntur pcr tem-
mentiano, quemvicariumejuslocodederat,tradidit. plnm dtemonis, una ex Juliana nomine arrcpta
illis
Uxorem porroejusad AquasSalvias [iil.S^ibnas] ina- ca^pitclamare DeusCaIIisti,ipsevivusctverus,ipse
:
nerepr;L'cepit in scrvitio rustieoruin. ChMncntianus indignatus ost pollutionihus rcipuhlica} vestrsc, et
autem jiro trihunali residons, beatum Gordianum j^
contorel regem mortalom vestrum, qnia non ado-
vinetum catenissibi pripsentari fecit.Ille in confes- ratis veritatem. Audiens hoc Palmatius, cucurrit ad
sioue Christi llxus, diu plumhatis c;editnr in ulti- ;
bc;iluin Callistum trans Til)eriin,uhi crat
multitudo
mo capite truncatur. Cnjus eorpus jussit iniquus Christianorum, et cecidit ad pcdos ejus Cognovi, :
judcx ante templum Apollonis ^ in Telludc jacLari, inijuit, Doininum Christum Dcum essc verum, quem
ut a canibus roderetur. Quod nocturno tempore d;emoues confessi sunt hodie. Per ipsum te conjuro
Christiani rapientes, milliaro plus minus uno ab utliheres mea cultnra dasmonum, et baptizes mesi-
urbe Roma posuornnt in crypta, uiii j;im ])ridcm cut ])ra}dicas.QuemB.CaIIistus,indietoj('junio,cate-
corpus heati martyris Kpimachi sepulLum fuerat. chizavit,ct alhitaaqua haptizavit.Qui haptizatuscoe-
Ilic Epimachus apud Alexandriam cum colloga suo pitclamare Vorc vidi Dominum Jesuni Christum, lu-
:
Alexandro multo tempore in vinculis ct iu crucia- menverum,qui me illuminavit. BapLizata autemcst
tibus carceris tortus, euni in freqncntibus et di- ct omnis dofnus cjus. Ah oadein die omnem facul-
versis suppliciis confecLus ])eidurasset in fide, tatem suam ccc\)\l panjicribus Christianis erogare,
ignibus postremum consumitur, dcinde rcliquiic ubieunquc invcnircntur, ministrans eis victum et
ejus Romam translatae. tegumontum. Post dies triginta requiritur ab Ale-
Item RouKC, natalis S. Calopedii senis presbytcri, xandro; nunLiaLiiin eniin ost ei quod Christianus
sub Alexandro imperatore; qui oum fecit occidi a C ossct.Tentus igitur a quodam tribuno Torquato,
Laodieio, et corpus trahi per civitatem, atque in- missus est por triduum in custodia Mamurtini [al.,
jactari, die Kalendarum Maii. Quod invcntum pisca- Mamcrtini], et vinctus pr;esentatur Alcxandro.
tores levaverunt, ct narravcrunt hoc Callisto opi- Qucm videns Alexandcr, jussit solvi, cui et dixit:
scopo. Acccptum itaque condivit illud aromalihus Sic aincns est, Palmati, ut doseras dcos, et qu;cras
et linteaininihus,ct scpolivit in C(]emeterioojus,inil- hominemmortuum?Intoralia respondit Palmatius:
liarioab Urbe tertio, in crypta, vi Idus Maii. Tunc Feci quasi infelixmodo autcm cognovi quod ve-
:
dccollatus est ab AlexandroPalmatius consuleum rum est. Tunc Alexandcr tradidit eum cuidam se-
uxoro et liliis, et aliis promiscui scxus de domo sua natoriSimpIicio, utrevocaret eum ad culturam deo-
quadragintaduohus.Cumquihuset Siinpliciussena- rum mollibus vcrhis. Sed PalmaLius jcjuniiis, ora-
lor cum uxore et fiiiis suis, et familia sua, fere pro- tionibus et vigiliis studens, non cessabat lacrymis
miscui sexus sexaginta et octo, ct Felix similiter Deuni Patrein omnipotentem et Dominum Jesum
cum uxore sua Blanda, qui per doetrinam Callisti Christum Filium ejus deprecari. Veniens autem ad
papae et Calepodii preshyteri, nuper fuerant bapti- cum quidam Felix nomine, rogabat eum pro uxore
zati.Hic enim Palmatius consul Alexandro impe sua, quae a quatuor annis jacebat clinica. Beatus
ratori adeo charus, acceperat ab eo potestatem ut D Palmatius,pr3escnte uxore Simplicii ctomnifamilia
Christianos cogeret sacrificare. Erat autcm multi- cecidit in terram, et cum lacrymis orare coepit
ludo Christianorum collecta in quodam loco trans Domine Deus, qui illuminasti servum tuum, et do-
Tiberim, interquosbeatusCallistus cpiscopus urbis nasti mihi lumen aternum Dominum Jesum Chri-
cum clero suo, ct senex preshyter beatus Calepo- stum, salva ancillam tuam Blandam, et alleva eam
dius;ad quos tcnendos Palmatius consul milites de lecto doloris, ut cognoscant omnes quia tu es
Qui ingressi ubi erat sanctorum multitudo,
direxit. Crcator omnium rerum. Qu» illico sana surrexit.
* In Tellude. Idem oecurit infra xxx Julii et vi eLaliis.Uhilocushicfuerit,exprimunt Aeta Ahundii
Augusti. Acta mss. Cornclii papa) xxiv Septembris: ct sociorum « Jussit Diocletianus produci sanctos
:
«Exhibitusqne est ei noctu,et inTellude, pr3efecto de custodia Ahundium et Ahundatiuin, et praesen-
quoque Urhis praesonte, auditus. » Acta llippolyti, tari in Tclludc, in foro, antc tem[)luin. » Oinnino
Eusebii ct soeiorum, ii Deeemb. « In Tellude sibi
: videtur compositum,ut Te lludis sil quasi Tellmis
tribunal parari fecit. » Tcmplum cst, in quo sajpe sedes.
sonatus cogi consuevit,ut apparet ex Cicerone,Dione
268 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - - MENS MAII. 266
A Ipso die, sancti Servatii Tungrensis Ecclesiae epi
Quod vidcntes Simplicius et Felix, et reliqui qui in
scopi qui tempore quo Ilunni Germaniam vasta-
domo Simplicii crant, coeperunt urgcre beatum Pal- :
bant, nc civitatis atque ecclcsiaj sua^videret exci-
matium ut baptizarcntur. Qui mittcns vocavit san-
ctum CallisLum, et baptizati sunt omncs in nominc dum, Domini revelatione commonitus, transiit ad
Domini Jcsu Cliristi. vicum Trajectensium ibiquc defunctus, atque in
;
Item Romse via Latina ad Ccntum aula, natalis medio pubiicis aggcris est sepultus, Ob cujus me-
sanctorum Quarti ct Quinti. ritum hominibus dcmonstrandum cum tempore
V IDUS MAII. hiemis omnia in circuitu nix repleret, nunquam
E.
sepulcrum cjus operuit, donec industria civium
(f/ Maii.)
jjasilica super ipsum a;dificata est.
Roma3 via Salaria milliario vigesimo secundo na-
A. PRIDIE IDUS MAIL
talis sancti Anthimi.
Vicnnse, beati Mamerti episcopi, qui ob imminen-
{U Maii.)
tem cladem, solemnes antc Asccnsioncm Domini Sancti Patris nostri Pachomii ^, qui cum esset
litanias instituit. fundatoque ^gyp-
factis apostolica3 gratiae insignis,
IV IDUS MAII. ti ccenobiorum, scripsit monachorumregulas, quas
F.
{i% Maii.) B angelo dictante dedicerat, simul et de tempore
coemeterio Praetextati, natalis sancto- Paschali,
Romae, in
Ipso die in Syria, natalis Victoris et Coronae,
rum martyrum Nerei et Achillei fratrum, qui fuc-
sub Anlonino imperatore, duce Alexandriae Sebas-
runt cunichi B. Blavise DomitiiiiB, quique cum ea
tiano. Erat autem Victor miles a Cilicia, cui Sebas-
apud insulam Pontiam longum pro Christo duxe-
Postmodum veroab Aurclianosponso tianus in confessioncfideiconfringidigitos, et evelli
rum exsilinm.
DomitiiUc (quem ipsa ob amorem Christi spreverat) jussit ungues a cute, deinde illum in caminum ignis
dcindc initti, ubi triduo permanens, non est laesus. Deinde
primo verberibus gravissimis attrectati,
Mommio Mummio, et Memmio] Ruflb consulari
[al
venenum biberejussus, nonest mortuus, sed venefl-
sunt traditi, a quo cum cquuleo cL llammis com- cum potius ad fulem convcftit, Postea jussum est,
pellerentur ad immolandum et diccrcnt se a B. nervos corporis ejus tolli deindc oleum bulliens;
apostolo baptizatos, nulla ratione posse mitti in pudendis ejus,Post hocjussit lampades ar-
Petro
idolisimmolare, capite c?esi sunt. Quorum cor- dentes suspenso ad latera applicari : post ha3c ace-
pora rapuit Auspicius discipulus corum, nutritor tum et calceum simul misceri, et dari ei in ore;
santae virginis Domitilla) quae ctiaui navicula3 im- deinde oculos erui. Deinde triduo jussit capite ju-
posita, adduxit, et in pr«dio Domitillie in crypta Q sum (a^., ioum, id ^5^ deorsum) suspendi; et dum
arenaria sepelivit, via Ardeatina a muro Urbis mil- adhuc spirarct,jussit eum excoriari, Tunc Corona
liario uno semis. cum esset uxorcujusdam militis, coopit beatificare
Item via Aurclia, milliario secundo,natalis sancti sanctum Victorem pro gloria martyrii, Et dum hoc
Pancratii martyris : qui cum essct aanorum vi- facerct, vidit duas coronas de coelo lapsas, unam
ginti quatuor,sub Diocletiano martyrium capitis Victori, et alteram sibi missam, Cumque et hoc
detruncatione complevit. Cujus rcvercndum cor- cunctis audientibusprotestaretur, tenta est a duce;
pus Octavilla illustris femina occulte noctu subla- jussumquc est duas arbores palmae curvari adinvi-
tum, aromatibus conditum scpelivit iv Idus Maii. cem, et canabinis funibus ligari Coronam in utrius-
Eodem B. Dionysii patrui beati Pancratii,cujus
'^ que manibuset pedibus, etsicarbores dimitti, Quod
studio idem Pancratius et baptizatus, et in timore dum fieret, divisa est Corona in duas partes, et sic
Domini confortatus ad martyrium animatus est, aeternae vitaecoronam accepit.Erat autem sexdecim
ipse cum praemiis coelOstibus, charus et dignus annorum. Tunc quoque Victor decoUatus, et ipse
Deo, in pace diem vitae hujus clausit, victoriae perennis triumphum meruit.
Sed et tunc temporis passa est virgo sacratis- B. IDIBUS MAII.
sima Sothcris nomine, et genere nobilis sub Dio- (/5 Maii.)
D
cletiano Augusto. Natale sanctorum confessorum Torquati, Ctesi-
Eodem die apud Cyprum, S. Patris nostris Epi- phontis,Secundi, Indalecii, Csecilii, Esitii, Euphra-
phanii, Salaminas. sii. Qui Romae a sanctis apostolis episcopi ordinati,
G. III IDUS MAII. et ad praedicandum verbum Dei ad Plispanos, tunc
(75 Maii) adhuc gentili errore implicatos, directi sunt. Cum-
Maris ad Martyres. Phoca imperatore,
Natalis S. que ad civitatem Accitanam venissent, et propter
beatus Bonifacius papa in veteri fano quod Pan- laborem itineris modicum quiescentes, causa vic-
theon vocabatur, ablatis idolatriae sordibus, eccle- tus emendi discipulos in urbem misissent mox ;
siam beatae semper Virginis Maria3 et omnium mar- paganorum multitudo, qui tunc forte diis suis festa
tyrum dedicavit. Cujus dedicationis sacratissima celebrabant, eos usquead fluvium persecuta est, in
dies agitur Romae iii Idus Maii. quoponsmiraemagnitudinisetfirmitatisexstructus,
a De eo in gestis ejusdem Pancratii. ^ Gennad. de \'ii-is iUiist. cap. 7.
Patrol. CXXIII.
2t>: S. ADONFS ARCIIIEPfSC. VIEN.NENSI.S. 268
Iranseiinlibiis saiictis, Dei nutii, ciiin oinni pcrso- A iiavi, simuliine canein el gallum projecerunl in de
(piLMitiuin imiltitudine funditiis corruil. Ad quod cursiiiii nmninis. Ap|)ai'oiis aiitcin angelus Doniini
iniraouluin cajteri territi,cl cujiisdain inagn.x' scna-
cuidain vciicrabili foiiiin;o ciijus noiiien Cclerina,
tricis Liidariai (qu;p divinitns iiispirata eos bcni^Mic
inoiiuit ut |)er(iu'rcrct in;irtyris corpus, ct sepeli-
susciiiicns crcdidit) cxoinpliiiii sccuti, rclictis ido-
rot. Quod illa colcrius coinplens iuventum cum
lis, Cbristo Doniino crcdidcrnnt. l*ost lioc diversis
oiiini rcvcrcnli;i sopolivil ct do facullatibus suis,
urbibus ovant,'elizantes, el inniiineras iniiltitndincs
ccssantc porsocutione occlosi;iiii miro opere supra
ClirisU lldei subjugantes, Torquatus Acci, Ctesi-
construxit. Ayitur fcslivitas niartyris ct conventus
phon Vort,'ii, Sccundus Abiiho, Indalecius Urci, C;e-
civiiim XVI Kalond. Junii.
cilius Elibcrri, Ksitius Cartcsic («/., Carcerjc), Eu-
E. XV KAL. JUNII.
phrasius Elitur^n quieverunt. Exstat usque bodie il-
(/S 3faii.)
lustre uiiraculuin ad condeinnationeni pretiosas
.\pud /Egyptuin, natalis sancti Dioscori lccto-
inortis coruin. Nain eadein solcinnitate apud pric-
fatain .\c'citanain urbein, ad sepulcruin sancti Tor-
ris : in quem praesesmulla et varia tormcnla exer-
cuit, ita ut iingues ejus effodcrct, el lampadibiis
quali arbor olivae divinitus ilorens, niaturis fruc-
ejus bitcra inflammarct; scd coelestis luiniiiis ful-
tibus onustatur.
Apud insulam Chium, natalis sancti Isidori mar-
^ »'^''^ tcrriti cccidcrunt ministri.Novissimclaminis
ardcnlibus adustus martyrium consuminavit.
tyris. Iii cujus Hasilica exslat puteus, in quo et
fertur injectus. De cujus aqua cnergumeni, fcbri- F. XIV KAL. JUNIL
cilantesquc, vel rcliqui infirmi saepius potati sal- {19 Maii.)
vantur. Roma?, natalis sanct;c Pudentiana? vel Poten-
Apud Lamosacum passio sanctorum Pctri et An- tian;c virginis, qu;e illustrissimi generis Pudentis
draeae, Pauli et Dionysiic^. discipuli sancti Pauli apostoli filia fuit ; cujus ma-
ter Sabinella, soror vero Praxedis; quas piissimus
C. XVI KAL. JUNII.
pator oarum Pudens in omni religionc Christi eru-
{16 Maii.)
divit, virgincsque Cbristo reliquil. Quai post obi-
Apud Isauriam, natalis sanclorum Aquilini ct omni exercitatione
tum sancti patris iii pietatis
Victoriani, quorum gesta habentur.
ita excreverunt, ut nocte dieque incessanter hym-
Apud Antisiodorum,passio sancli Peregrini, cpi- nis et orationibus cum femina sua Domino inser-
scopi primi civilatis ipsius.
virent, beatissimo Pio urbis episcopo cum eis in
Et in pago Forojuliensi, vico qui vocatur Cali-
laudibus Dei participante. Remunerationem igitur
dianus, sanctae Maximaj virginis, quae multis clara c p,.o piissimis laboribus suis perceptura;, quos per
virlutibus in pace quicvit.
gratiam Christi fructuose consummavcrant ;
post
D. XVI KAL. JUNII. innumcros agoncs, post multorum marlyrum vene-
{47 Maii.) rabilitcr exhibitas sepulturas, post omnes faculta-
In Tuscia natale sancti Torpctis martyris sub Ne- tes suas in visccribus pauperum inclusas, Chris-
rone principe. Ilic magnus in offlcio Ca^-sarisNcro- toque fideliter commondatas, tandcm de tcrris ad
nis fuit, ct a beato Antonino presbytero baptizatus Christum migraverunt : Potentiana venerabilis
et in fide Chrisli eruditus est. Ilunc Nero cuni co- quartodecimo Kaiendas Junii, posita in coemeterio
gnovisset esse Christianum, tradidit cuidam pro- Prisciila3 via Salaria; Praxedis vero virgo aeque
pinquo suo Satellico, ut iinpelleret eum sacrificare. sanctissima duodecimo Kalendas Augusti, et ipsa
Sed cum spiritu Dci confortatus, et in fidc funda- cum sorore juxta patrcm sanctum Pudentem posita.
tus, vir bcatus immobilis permaneret, fecit cum Sa- Eodcm ipso die, beatissimi Pudentis patris su-
tellicus alapis, caedi et ligatum ad columnam tandiu pranominatarum virginum,quiab apostolis Christo
verbcribus affici, quousque sanguis guttatim de cor- in baptismo veslitus, innocentem tunicam usque
porc ipsius dcnucret. Scd sul)ito dum martyr caedc- ad coronam vitK immacuiate custodivit, et ser-
rctur, columna cadens opprcssit judicem, ot quin- vavit.
D
qiiaginta cum co viros. Inde tcntus a ministris, po- Itcm Roma?, natalis sanctorum Caloceri, et Par-
situs cst in rota. Postea foris ol)jicitur a filioSatel- thoni cunuchorum uxoris Decii imperatoris : qui
lici, nomine Sylvio, scd miniinc al)'his iaesus. Cu- cumessenl, unus praepositus cubiii, alter primice-
jus constanliain et virtutem quidam consiliarius noientes sacrificarc idoiis, a Decio occisi sunt.
riiis,
Neronis Evcliius nomine inspiciens, Christo credi- Corpora corum juxta viam Appiam posita xiv Ka-
dit. Ac post paululum baptizatus decoilatus est in lendas Junii.
urbe Roma v Kaiendas .\Iaii, martyriquc honore co- G. XIII KAL. JUNII.
ronatus. Sed et beatus Torpes jubente Syivio foras {W Maii.)
civitatem Pisanam ductus decollatione martyrium Romae via Salaria, natalis sanctae Rasillae virgi-
suum complevit in Kaiendas Maii. Hujus corpus mi- nis et martyris ^. Quae cum esset ex genere regio, et
nistri sceleris impositum pene fractje et cariosae haberet sponsum illustrissimum nomine Pompeium
«^
Grej;or. Tur. de Gloria martyrum, 102. ^ De ea in gestis S, Eugeniae 25 Decemb.
afiy MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MElNS MAIl. 370
per beatam Eugeniam et sanctos Dei viros Protam A b i„ Galliis, civitate Nannetis, natalis SS. marty-
[al., Protiim] cl Ilyacintlium conversa ad fidem, rum Donatiani et Rogatiani fratrum.
accusata est a prtBfato sponso suo quod essel Chri- In Istria, nataiis SS. Joelli, Sirvilii, Sylvani et
stiana. Decrevil continuo Gallienus Augustus, qui Dioclis.
tunc Christi persequebatur Ecclesiain, ut aut spon- E. VIII KAL. JUNII.
sum rcciperet, aut gladio interirel. Conventa de {%S Maii.)
hoc respondit, se Regem regum sponsuia habere, ° Romae via Numentana, in coemeterio Praetextati
qui est Christus Filius Dei. Et cuni hoc di.\isset, natalis sancti Urbani episcopi et martyris. Cujus
gladio transverbcrata est. doctrina,sub persecutione Alexandri, multi marty-
B-Eodcm die in Galliis, civitate Nemauso, natalis rio coronati sunt.
Baudelii martyris : qui a paganis dcorum suorum
Mediolani, S. Dionysii episcopi ct confessoris.
sacrificia celebrantibuscomprehensus,cumsacrifi-
Qui ab imperatore Constantio Ariano apud Cappa-
carenollet, etinfideChristiimmobilisinter verbera dociam pro fide catho'.ica damnatus exsilio ibidem
et tormenta persisteret, martyrii palmam pretiosa
requievit. Reliquias corporis ejus, per sanctum Ba-
morte percepit. silium praefat» urbis episcopum receptas, B. Am-
A. XII KAL. JUNII. B brosius condigno honore condidit.
{21 Maii.) <i
Eodem die apud Maesiam, civitate Dorostoro,
sanctorum Ti-
In Mauritania Cgesaricnsi, natalis nataiis sanctorum martyrum Passicratis, Valen-
mothei, Polii et Eutychii diaconorum qui apud ;
tionis, et aliorum duorum coronatorum.
praefatam regionem verbum Domini disseminantes, Romae, Eleutherii papae. Ilic accepit epistolas a
pariter coronari meruerunt. Lucio Britannico rege, ut per ejus inandatum Chri-
Item opud Cassaream Cappadocife, natalis SS. Po- stianus fieret. Sepultus est juxta corpus beati
lyeucti, Victorii, Donati. Petri apostoli.
B. XI KAL. JUNII. F. VII KAL. JUNII.
(52 Maii.)
(26 Maii.)
In Africa, SS. Casti et /Emilii, qui per ignem
« Apud Athenas, natalis sancti Quadrati epis-
passionis martyrium consummaverunt. Scribit Cy-
copi, discipuli apostolorum,
prianus in libro de lapsis {cap. 6).
Item natalis S. Quadratimartyris, incujussolem-
Eodem die apud Corsicam, S. Juliae, qu3B crucis
nitate S. Augustini sermone habiti inveniuntur.
supplicio passa est. f
Romae, B. martyrum Syrametrii presbyteri, et
C. X KAL JUNII.
C aliorum viginti duorum, quos Antonius imperator
(23 Maii.)
gladio pro Christo puniri fecit : quorum corpora
Apud Lingones, passio sancti Desiderii episcopi, nocte beata Praxedis collegit, et sepelivit incoeme-
qui cum plebem suam ab exercitu Wandalorum
sub die septimo Kal. Junii.
terio Priscillaj,
vastari cerneret, ad regem eorum, pro ea supplica-
Tuder Tusciae, natalis SS. Felicissirai, Heraclii,
turus exivit a quo t;tatim jugulari jussus pro ovi-
: ;
Paulini.
bus sibi creditiscervicem libenter tetendit, et per-
In territorio Antisiodorensi, passio sancti Prisci
cussus gladio, niigravit ad Christum. Percussor vero
martyris cura ingenti muititudine.
ejus mox amentia correptus inLeriit. Sepuitus est
InBritanniis, S. Augustiniepiscopietconfessoris.
ibidem beatus martyr, inbasilicajuxtaurbismuros,
Cui missus a beato papa Gregorio, primusgenti An-
quodfideliumpopulus a Christo ei commissus, prae-
glorum Christi Evangelicum praedicavit, atque illic
cipuo ipsius amore, et pia devotione ad tutelam ci-
virtutibuset miraculis gloriosus in Christo quievit.
vium fieri procuravit. Passi sunt autem cum eo et
plures alii de numero gregis sui, et apudeamdem G. VI KAL. JUNII.
urbem conditi. (27 Maii.)
D. IX KAL. JUNII. ApudMaesiam,civitateDorostorensi,natalesancti
(24 Maii.) D Juliiquiteraporepersecutioniscura essetveteranus
'
Natalis S, Manahen, Herodis tetrarchae collecta- et eraeritae militiae, comprehensusabofficialibus, et
nei {Act. xiii), doctoris et prophetae sub gratia Novi Maximo praesidi oblatus, nolens sacrificare idolis,
Testamenti, apud Antiochiam in Christo quie- et nomenDomini Jesu Christi constantissiine con-
scentis. fessus, capitalisententia punitusest. Curaqucduce-
ItembeatissimaeJoannaeuxoris Chusae procurato- retur ad locura caedis iniplendae, Esychius quidam
ris Herodis, quamcommemorant evangelistae {Luc, miles, cuin et ipse ob fidera Christi coinprehensus
VIII, et xxiv). detineretur, rogabat eum dicens Memor : esto mei,
Item in Portu Romano, natalis S. Vincentii mar- nain et ego subsequor te. Pluriinura etiam saluta
tyris. Rassicratein et Valentionem famulos Dei, qui nos
»•
Greg. Tur. de Gloria mart., c. 78. ^ Ambr. eqist. 82 ad Vercell. Pontif., c. 14.
^ Greg. Tur. de Gloria mart., c. 6. ° Vid. libelium de Fest. apost.
c De eo in gestis S. Ceciliae, 22 Nov. ^ Possidonius uiiius meminit.
271 S. ADOMS ARCIIIEPISC. VIF\Ni:.\S:S 272
jain pcrbonamconfcssioncmpr.TCCsseiMiiit.-ulDoini- A sii;i c:irt:uiijii( ui, iuiluosis ornalibus coronati, Sa-
nuin. Jnlius vero osculatus Esychium dixit Fratcr, : turno victiinas immolaturi. Tunc ct ipsi apprchcnsi
foslina vcnirc ; maiulaln cnim tua jam auiiifruiit a miiltilu(linc^'cnlilium iiiiiiiolarc jiibentur. Quibus
quossalulasli. Sicacccploorario, lit,'aiissil)ioculos, rcluctantibus, lanta cicdc sunl mactati, utvixcx-
martyrii palmam {^'lailio cicclcntc |)i'rc('pit. trcmiim .spiritum trahcrcnt. Intcrim una noctc di-
In Galliis, civitatc Arausica, S. Eutropii cpiscopi lata, mox pervcnitiir ad co'onam inartyrii. Nam
cujus vitain,illustrcm virlutibusacmiraculis, Vcrus sanctus Sisinnius tuba a'rca pcrcussus in capitc,
( piscoj)us luculcnto scrmouc dcscribit. atqu(! sccuribus confossus, juxta ipsius ecclesia)
liinina dccubucrat. Sanctus vcro martyriuscomprc-
A. V KAL. JLMI.
hcnsusstctitimmobilis, et agcns gralias Dco, vul-
{28 Maii.)
ncratus capite securibus, atquc subditus transfora-
a Natalis sancti Joannis papa\ qucm ((juia ortlio- tus, duccbaturad idolum inquoitinercrcddiditspi-
;
doxus cral, et a Justino impcratorcorthodoxoCon- ritum.Multitudoautcingcntiliiimtuncapprchendcn-
stantinopoliin vcnicns gloriose susceptus fuerat) tcssanctorum corpora,et in collo S.Sisinnii tintinna-
ThcodoricusrcxAriaiuisrevertcntcm in Ravcnnam, buluin suspcndentcs, insultabant dicentcs: Modotc
in custodiam tanluin, ad mortcm usque, cum aliis g vindicetChristus.IgiturintcrcorporasanctiSisinnii
jeque catholicis viris, perduxit. IIujus ineminit S etMartyrii vivus Alexander trahcndusapponitur, ut
Gregoriusin libro Dialogorum. Cujuscorpus, trans- per iter asperum membratimcorpora disjungercn-
latuin dc Ravcnna, sepuUum est in basilica. B Pctri Ubiergo pervcncrunt ad aram Saturni, ignem
tur.
apostoli, quinto Kalendaruin Januarii, Olybrio con- copiosum factum, sanctorum corporibus inimise-
sule.
runt. Sanctum autcm Alexandrum flagellantes, in-
Eodem die apud Parisium, natalis sancti Ger- terrogabant, sivcUetevadere flaminas, ut sacrifica-
mani episcopi et confcssoris ret Saturno. Sedille contemncns iinpias voccs, glo-
Item apud Sardiniain, sanctoruin .'Emilii, Fclicis, rios;cpassionisexcepitpalmain.lIa;ccuinsextaferia
Priami ct Luciani.
acta fuissent quando Salvator fuerat crucifixus,
B. IV KAL. JUNIL uinbra quiedam nigra proxima terrae, mox totam
tcxit rcgioncm, fulminibus crcberrimis discurren-
(29 Maii.)
tibus, utct ipsi impii confitercnturterrorcperculsi,
RomsD, via Aurelia, sancti Restituti.
hocsanctoruuicausa llcri. Quorum ctiain rcliquias
Via Tirburtina, septcm germanoruin.
..,..„
Treviris, beati Maximini episcopi,
.,,
a quo Athana-
cum postmoduin Mediolanenscs summa devotione
. •
-i ^ i-n„„^noi.,,o«^«^ n^
'.'
'
. „ ', .,.
,
' .
,. ^ susciperent, quidaincsecusexlittorcDalmatenoad-
suis persecutioncin Constantu lugiens hononfice t< .
'
,., . „„ ; :.
, ... ...„r.„..
vcnicns, tacto loculo lumen reccpit, utsanctus Pau-
susccptus est.
linus scribit in vita S. Ainbrosii.
Item passiosancti Cononis martyris, et filii ejus
sub Aureliano imperatore, in Iconio, civitate pro- C. III KAL. JUNIL
vincia) Isauria?, judiceDomitiano. lliccumessetfide (4 Apr., 30 Maii.)
praeclarus, exhibitus judici cum suo annorum
filio ^ Romas via Aurelia in cocmeterio, nalalis sancti
duodecim, Spiritum sanctum in se habitare veraci
Fclicis pap». Qui cuin annis quinque rexisset Ec-
confessione manifestaverunt. Primuni itaqiieignito
clesiam, sub Claudio principe, inartyrio corona-
ferro superpositi deindc craticulam prunis suppo-
;
tus est.
sitis ct oleo superinfuso constanter superaverunt
Turribus Sardinia;, natalis sanctorum martyrum
inde frixoriain malleo ad extremum ligneo manus
;
Gabinii el Crispuli.
eis adhibito, malleo ad extremum ligncus manus
D. PRIDIE KAL. JUNII.
eorum contrit», in laudein oinnipotentis Dci, spi-
ritum emiserunt. {31 Maii.)
Eodein die, natalis sanctorum Sisinnii, Martyrii, c Roma}, R. Petronilla) virginis. ITa)c fuit filia
atque Alexandri qui in Anauiiia^ partibus pcrsc-
:
j) beatissimi Pctri apostoli, qua3 post multa miracula
quenlibusgcntilibiisviris, martyrii coronam adcpti sanitatum, cumcam Flaccus comes suo vellel con-
sunt.IIosVigiliusTridentin.-eurbisepiscopusetmar- jugiosociare,triduiinduciaspostulans,etcum sanc-
tyradregionemvicinam (cui vocabulum Anauniam) tavirgineFcliculacollectaneasua continuisjejuniis
adpra>dicandummisit.Ex quibus iinusSisimiiiis .sc- atqiie oraliouibus vacans, tcrtio cclcbratis Domi-
nex venerabilis, gcnere Gr;ecus, ex provincia Cappa- niceoblationis mystcriis, moxut Christi sacramen-
doci.'efuit. Igitur dum
pcr aliquod teinpus vcrbum tum accepit, reclinans se in lectulo, emisit spiri-
Dei prasdicarent, turba gentium indigne ferens, ad- tum.
vcrsus sanctos Dei pugnatura consurgi t. Conligit au- Eodem die apud Aquilciam, natalis sanctorum
tem,utsecundumgcntileinconsuetudinem,perquin- martyrum Cantii, Cantiani, et Cantianilla^ fratrum.
qucnnium cultura ruris sui, diabolica pompascmina Turribus Sardini», natalis sancti Crescentiani.
a Pontif., c. !^4; Gregor. Dial. b Pontificalc, c. 27.
lib. nr, c. 2, et
lib. IV, c. 30. <=
De ea in gestis Nerei.
273 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS JUN. >1\
LITANI^ INDICEND^E
MEINSIS JUNIUS
HABET DIES XXX ; LUNA VERO XXIX.
E. KAL. JUNII. A noster Jesus Christus. Statimque filia eorum, no-
[i Junii. mine corpore virgo Paulina, a spiritu immundo
et
Dedicalio sancti Nicomedis martyris et presby-
a vexata, curata est. Et cum hoc fieret, omnesqui in
teri apud urbem Romam, cujus martyrium ceiebra-
domo Artemii erant, crediderunt. Convenitque mul-
titudo vicinorum amplius quam trecentorum, mu-
tur xvn Kalend. Octobris.
Apud Caosaream Palajstinae, natalis sancli Pam- lienim vero ai)undantior numerus, clamantium :
pliili presbyteri,viri admirandoe fidei et sanctitatis, Prgeter Christum non est alius Deus. Cumque omnes
cuperent fieri Chrisliani, adduxit Petrus
vir Dei
qui sub persecutione Maximini martyrio coronatus
est. Hujus vitam Euscbius Cssariensis episcopus Marcellinum prcsbytorum, qui omnes unaniniitcr
baptizavit. Sed Artcmiusomncsquiinvinculiscrant
tribus libris comprchendit. Sed et beatus Hierony-
quaedam volumina manu ejus exarata absolvit, qui et omnes baptismi gratiam percepe-
mus scribit
se reporisse. Qua tanto, inqml, amplectoretservo runt. AudicnshocjudcxScrenus,jussitMarccllinum
gandio, nt Crasi opes habere me credam. Si etiim presbylcrum et Petrum exorcistam pra3senti?e exlii-
IfptiticB est unam epistolam Tiahere martyris, qvan-
beri. Et auditum beatum Marcellinum jussit pugnis
to magis tot milUa ut siium, qua mihi videtur sui caedi in ambabus arteriis. At ubi defecerunt c«den-
sanguinis signasse vestigiis ? Ipso die, S. Caprasii g tes, eo Petro separato, jussit ut nudus super vitri
abbatis monasterii Lirinensis. fragmenta steneretur in custodia, et victus ei et
Apud Viennam, sancti Claudii II episcopi. lumen negaretur. Petrus conversus ad Screnum
dixit :Cum sis nomine Serenus, totum te nubilum
F. IV NONAS JUNH.
et tenebrosum factis ostendis. Tunc et ipsum Sere-
(2 Junii.)
nus jussit in vinculis recipi, et pedes in cippo ar-
Romas, Marcellini presbyteri et Petri exorcistae,
ctissimoconstringi.Factumestdumseparatiessent,
sub Diocletiano, judice Sereno. Factum est dum
apparuitangelusDominiMarcellinopresbyterooran-
teneretur beatus Petrus in obscurissimo carcere
ti nudo, et induit eum vestimentis suis, et adduxit
vinculis ferreis astrictus, ut castos carceris nomine
eum ubi beatus Petrus erat in cippo et ferro. Sed et
Artemius haberet dsemoniacam, quam unice
filiam
ipsum solvit, et ambos perduxit ad domum ubi
diligcbat. Cui vir Dci Petrus dixit Audi consilium
nuper baptizati orabant. Non post multum vero,
:
meum, Artemi, et crede unigenitum Filium Dci vivi eum beatus Artemius cum uxore et fllia sententiam
Dominumnostrum JesumChristum,quicstliberator capitalem suscepissent, comprehensi, et illi ab his
omnium credentium. Si credideris, salvabitur
in se
qui sanctos Dei martyres punituri erant, alligati
filia Artemius Miror imprudentiam con-
tua. Cui
sunt manibus retro ad arborem, usque dum nun-
:
silii tui. Te Deus tuus liberare non potest, cum illi G tiaretur judici Sereno de eis. IUe jussit eos duci in
credas, et quotidie pro ejus nomine plagas et vin-
Silvam Nigram qua3 hodieinhonoresanctorumSilva_
cula perferas, quomodo meam libera-
poterit filiam
Candida appellatur, et ineadcm ambos pariterde-
re si ei credidero ? Si me viscredereDeo tuo, ecce coUari. Cumque ventum fuisset in media silva, ipsi
ego diiplicabo super te catenas, et claustra omnia sibi manibus suis mundaverunt locum ab spinis, uhi
carceris muniam;
autem ipsum in ipsa ima tene-
tc
orantes simul, ct dantes sibi pacis osculum, genu
brosa solum includam. Si de his omnibus liberaverit
posito decollati sunt; et qui cos dccollavit, vidit
te Deus tuus, credam ei. Cui beatus Petrus assen-
animas eorum splendide ornatas ab angelis ferri ad
sum dedit, promittens ad domum illius se ventu- cnnlos; et poenitentiam agens, sub Julio papa bapti-
i'um Hoc, inquam, faciam non ad libitum tenta-
:
zatusest in senoctute sua nomine Dorotheus. Quo-
tionis tu3e,sed ad declarationem divinitatis Domini
rum corpora, rcvelantibusse beatis martyribus, tu-
mei Jesu Christi. Agitans caput Artemius Iste, :
leruntpostmodumMucillaet Firmina christianissi-
inquit, homo nimiis passionibus fatigatus aliena lo-
mre feminae, et juxta sanctum Tiburtium in inferiori
quitur, et hasc dicens absccssit. Narravitque gesta
parte cryptoe sepelierunt quinto Kalend. Scptemb.
et dicta uxori suae Candidse. Et ecce subito noctis
initio adest homo Dei Petrus Artemio ct Candidae, j3
^ Ipso die Lugduni, sanctse Rlandin» cum qua-
indutus vestibus candidis, tencns in manu sua draginta octo martyribus, temporibus Marci Aurelii
triumphum crucis. In cujus vestigia corruentcs iili Vcri ct Antonini atquc Lucii flliorum, cjus, quando
clamabant : Vere unus Deus est, et verus Dominus per multas Romani orbis provincias ex acclama-
a Ilier. de Script. Eccles., 75. ^ Euseb.
c. I. V, c. 2, 3, Ruff.
278 S. ADOMS ARCIHEPISC. VIENNKNSIS. 276
tione, et seditione vulgi, perseculiones acivorsu.s A vel iioiiicn sallcm suum eis fateri. Sed de his sin-
Cliristianos durissimnc concilatfB sunl, ita nt millia gnlisiuterrogatus, nihil alindinomnibns tormcntis,
ninltamarlyrum por locn sint,'ul,t flcrciit. Quo tcm- nisi Chrisliamiiii sc cssc rcsponiiit. Iloc mihi no-
porc apud Lnjjdunum cl Vienuam, urhcs dallia' crj,'a mcn, lioc gcnus ctpnlria est. Aliud, inqnit, oniuiuo
Dciservos, supraomnenarrationisgenns, supplicio- nihil sum quam Chrislianns. Ad ultimuni candcntcs
rum etcruciatuummoduscxliil)itusest:ita utprimo laminas a^ris ct lcrri circa inguinis loca ct dclica-
domorum illis proliibcrclur habilalio lum dciiide ; tiora qiKTqiic mcinbroruin instauratis ignibus adhi-
usus balnearum: posteliam processusad pulilicnm: bcnt. Ex quo carncs quidcm cjns adusttc igne, de-
ad ultimum, ne omnio in quolibet loco, domi fo- niiobant, ipse vero permanebat iminobilis, incon-
risque, publico privatoqne, viderentur. Dcniqne cussus, intrepidus; omnibus membris martyr erat,
quodam astanlc tribuno et primoribus civitatis pro cl loto corpore unuin vulnus horrcbal. Pcrit in eo
solisacclamalionibuspopulicorrepli,ctincarcercm rorma? hninanae agnitio, ct noii solum quis cssct,
trusi sunt Christiani,nsque ad proescntiam pra^si- scd ot quicssot, tormcntoruin crudclitas, ncagnosci
dis ; cuique advenienti offeruntur. In quos ille tan- posset, abstnlerat. Christus tamen in co solus per
ta crudelitate usus esl, ut saevitiae ejus species martyrii gloriamrccognoscebatiir. Scdartificcssce-
singulas ncmo possit cxponcrc. B lorum ncquaquam martyriscrubuercvirtulem.Post
Vectus igitur Epagatus, iinns e fralribus, zclodi- paucos eleuim dics tormcnta rursus infcrunt, et
vino et fervore sjjiritus plenus, cuni crudelia servis denuo jam membra putrefactavexari incipiiint. Ve-
Dei supplicia vidcret infcrri, cl contra .jiis fasque rum (qiiod vix credi potest) rcstitutum est in pri-
tol prcnas humanis visceribus excogitari iudignita- mam spociem corpus per secunda tormcnta, ita ut
tem rei ultra non ferens, poposcit se audiri. Erat itcrata supplicia non ei jam p(Denam contulerint,
enim inter suos nobilissimuset eruditissimus. Ve- sed medelam.
rum cnm defensionemejns non reciperet obstinatio Attalus quoque Pergamenus civis, populi vocibus
judicis, inquirittantum ab eo si et ipse Christianus postulatur. Erat enim valdc nobilis, et quod cunctis
esset. Utque Chrislianum se esse clarissima et li- nobilius cst, vir optimae conscientia), et in fide
bera vocetestatusest: Tanquamadvocatus. inquit, Christi per omnia exercitia semper martyr. Cumque
Christianorum et ipse vinctorumnumcrosocictur. circuinactus fuissctin amphitheatro, tilulo se praj-
Ille vero habens in se advocatum pro nobis.Icsum, cedente,inquoscriptum ernt, Attalus Christianus
hoc nomine meruit honorari sancti prcsbytcri
: fremere in eum vulgi insanientis furor vehementius
Zacharise (qui erga sanctos plenitudinem charitatis coepit. Sed cum prsesidi indicatum fuisset, esse eum
ostenderat)secutusexemplum. Qui ct ipse dum fra-
P Romanse civitatis virum, jubet cum cum caeteris
in
'
tribus adest, defensionem libertatis, (|uae in nostra carcerem recipi. Simul et ad Cajsarem refert, ejus-
religione consistit, exsequitur, Dominicum secutus que sententiam, quid de eo juberet, exspectat. Ex
exemplum, animam suam pro ovibus suis posnit, ulraque autem ecclesia, Lugdunensi scilicet et
et pro amicis. Viennensi, omnes qui studiosi et magni videbantur,
VerumbealusPhotinusLugdunensiumepiscopus, et quoruni laboreet induslria regebantur ecclesiae,
cum nonagenario major esset aetate, et corpore, ut universi pariter tenebantur. Talibus deinque diabo-
pote illius aevi, invalidus, coetera jam pene mor- lus machinis oppugnarc parabal famulos Dei, quo
tuus, solo martyrii amore vivebat; ducitur ad tri- scilicet afilictione, carceris, et poenalis squalore
bunalia, imo potius defertur, senio et languorere- consumpli, ac septimo (ut dicunt) puncto in ncrvo
solutus. Impiae plebis undiqne clamor attoUitur, pedes, contra quamcredi fns est,distenti, in intimo
hunc ipsum esse insonant Christum. Tum vero a tenebrarum loco, per omnia poenarum genera,
praeside interrogatur, quisnam csset Christianorum quae furcntium sa>vitia excogitare poten^at, depe-
Deus. Rcspondit dignus fucris, scies. Ilinc vcro
: Si rircnt. Quam plurimicrgo hoc genere in ergastulis
cunctos vclut rabics immcnsi cujtisdam furorisin- consumunlur, Doinino suscipicnte eoruin hujusce-
vasit, ita ul qui prope astabant, pugnis, alii cal- modi exitum.
cibus subigerent senem. Illi veroquilongiuserant, D Alcibiades quidam erat in numero eorum, qui pro
quidquid furentibus manibns, cmi-
telis veniss^^t in Christi vincti tenebantur. Ilic vitam satis arduam
niis jaciebant. In hoc etenim vindicandos deossuos ct austcramgerebat, nihilcibi volens accipere, sed
esse crcdebanl. Quem cum scminecemprojccissent tantum sale et pane cum aqua utebatur. Cumque
in carcerem, incontaminatum paulo post rcddidit hunc vita3 rigorem veilet etiam in carcere positus
spiritum. obtinere, Attalo(post primam confessioncm suam,
Diaconus qnoquc Sanctus nomiiic, ctiani ipse su- qnain in amphithcatro confessus cst) revelatur,
pra quam dici potest, et supra quam humanain fas qiiianon rectc faceret Alcibiades, crcaturis Dei et
est ferre naturam, acrius in>istcnlibus ministris ipse non uti,et aliisformam scandali derelinqnere.
d3emonum,novagenerapocnaruin pertulit. Atillcvir Quibus cogiiilis, Alcibiades cfopit omnia cuni gra-
Deo plenus intantum crudclitateseorum risit,(!t fc- tiaruin actionc pcrcipere. Igitur cum a (.'.'esare re-
rinam in quaestioncsievitiam, utnunquamdignatus scriptunifuisscl, ulpersistentesquidempunirentur,
sit vel quis esset genere, unde domo, vel patria, negantesautem dimitterentur; die quodamcelcber-
:
•277 MARTYROLOGIUM CLM ADDLrAMENTIS. - MENS JUN. '.I i
riraolnbunalascendens,praesentarisibijiiclexChri- A apud Dominum ducuntur) gloriosissime coronatur.
stianos, et introduci adsuppliciorum poinpam pr?e- Cni a prima luce ad vesperam tormenta semper
bendam cunctis qui aderant, jubet. Rursum itaque innovantes, ad ultimnm victos sc tortores confiten-
cruces, rursumpoena>,rursumtormentarcparantur. tur. Qute et sccundo dic pulsata cruciatibus, non
Producebantur autem beatissimi martyres de sup- superatur. Tertio quoque die religata ad stipitem,
pliciis lasti, et divinum ncscio quid in ipsis vulti- atque in crucis modum distenta, l)estiis pabulum
bus praeferentes, vincula sua sicut monilia pretiosa pra^paratur.Quamcnmnullaexbestiisauderetattin-
dncebant. Per squalorem carceris, Christi boniis gere, rursum rcvocatur ad carcerem. Qiiarto etiam
odor effecti (// Cor. ii), ita ut viderentur sibi non in verberibus acta, craticulis exusta, etmulta alia per-
ergastulo, sed in myrothecio conclusi.In.qcnsqueab pessa, ad ultimum glndio jugulatiir.
omnibus gioria Christo conferebatur, pro his qui Tunc et Ponticus puer annorum quindecim, per
ante negaverant, et dimitti neque negantes potue- omnia tormentorum genera cum ipsa circumactus
rant: siquidem decem ferme numero fuerant, qui ejus cohortatione roboratus, ante illam martyrium
lapsu suoluctumillisetingentemtristitiamreliqne- consummavit.
rant : nunc vero (cum negantibus venia non prnasta- Verum Mathurus, et Sanctus, et Attalus munc-
retur)in confessione persisterent, et de perditionis B ''um diebus, innumeris millibus gentium diversa-
grege revocati in numero martyrum jungerentur. rum ad spectaculum congregatis, statuuntur in me-
Decernit ergo judex, ut si qui forte cives Romani dio arcnae.Et rursum Mathurus, neophytusquide:n,
reperirentur, capite plccterentur : cfflteri vero sod in fidc et patientia robustissimus, cum sanclo
bestiis traderentur. diacono, quasi nihil prius passi fuissent, ad omnia
Igitur cum erga snpradictos questio haberetur, tormentorum genera renovantur. Certantibusomni-
Alexander quidemgenerePhryx, medicusdiciplina, modisadversariis, quatenuseorum patientiam fran-
vir rcligiosus, et prudens, et vitse ac morum probi- gerent, et ab ipso (ut ita dicam) vertice coronas
tate cunctis charus acceptusque, aniore Dei conci- eorum diriperent. Sed illis eo magis animas robo-
tatus, cum assisteret tribunali, nutibus hortabatur rabat spes vicinae jam gloriae, quam sibi jamjamque
ad confessionem, in quos qujcstio agitabatur ita ;
manucontingere, et contrectaredextrisvidebantur.
ut omnibus qui astabant palam fieret quid animo Cumque et suppliciorum genera, et spectaculorum
gereret.Cnmque id populi notavi^^sent, indignantes pene jam tempus esset assumptum nec moveri
clamaverunt adversus Alexandrum. Qui jussus a uUatenus a sententia potuissent, cum etiam sella3
prsside in medium statui, et quisesset interrogatus, ferre3esuperpositi,consumptam verberibus carnem
Christianum se esse libera professione testatur. ignis sub'er ministratus exureret, ad ultimum infa-
Quem continuo praeparandum bestiiscondemnavit: tigabiles martyrum spiritus, ferrocaesiscervicibus
et postera die simul cum Attalo producitur. Quem effugarunt. Igitur inaudito saevitiae genere, eorum,
contra praeceptum Caesaris, gratificari populis vo- qui necabantur in carcere, corpora canibus jube-
lens, etiam ipsum tradi bestiis jussit. Sed cum fera- bantur exponi, adhibita siniul custodia dienoctu-
rum sanctorum corpora contigisset, omnibus
nulla que, ne quis coUectas reliquiashumanitatis intuitu
eos verberum caeterarumque poenarum suppliciis traderetsepulturse. Sed et si quid forte vel besliis
cruciarijubet, beato Alexandroinomnibusquae per- vel igni reliquum ex corporibus martyrum fuerat,
pessus est pnenis, ne unum quidem penitus profe- ipsaque cum truncis suis capita punitorum, inse-
rente sermoncm. pulta per custodiam militum servabantur. Neque
Attalusvero, cum prunis subterjectis insella fer- vero muneribus suadere custodes, neque precibus,
rea torreretur, cumquenidor adustge caruis ad na- aut ullo alio genere copia erat: ita attente et sol-
res et ora inspectantis populi perferretur, voce licite curabant, ne daretur extremis ossibus sepul-
magna clamat ad plebem Ecce hoc est homines
: tura. Ilaec scripta, in Ilistoria ecclesiastica, libro
comedere, quod vos facitis. Nos enim neque come- quinto.
dimus homines, neque aliud quid mali agimus. Si- ^ Nomina vero quadraginta octo martyrum haec
quidem servi eorum comprehensi cum torinenta D sunt:Photinusepiscopus,Zacharias presbyter,Epa-
pertimescerent, daemoniis instinctu, hoc ipsum ad- gatus,Macarius, Alcibiades, Sylvius, Primus, Ulpius,
versus dominos commentati sunt. Et cum interro- Vitalis,Cominus, Octuber, Philuminus, Geminus,
garetur quod nomen haberet Dcus, respondit Julia, Albina, Grata, Rogata, .Emilia, Potamia,
Qui plures sunt, uomiuil)us disccrnuutur; qui uniis Pompeia, Riiodana Biblis, Quartia, Materna, IIcI-
est,non indiget nomiue. His igitur optiniis et fide- pes, quae ct Amnas. Ili sunt autem qui bcstiis tradili
lissimisducibusususomnisreliquussanctorumcho- sunt : Sanctus, Mathurus, Attalus Alexander, Pon-
rus, prompti et alacres, animas suas pro fldei liber- ticus, Blandina. Hi vero qui in carcere spiritiiin
tate ponebant. reddiderunt: Arista)us, Cornclius, Zosimus, Titus,
Inter hos Blandina femina beatissima (per quam Julius, Zoticus, Apollonius, Germiniainis, Julia,
Christus ostendit, quia ea quae apud homines despe- Ausonia, iEmilia, Jamnica, Pompeia, Domna,Justa,
cta sunt, et in contemptu habentur, in niagna gloria Trophima, Antonia. Hi omnes fainuli Christi sub
^ Euseb. lib. i, c. 2 ex vers. Ruff.
279 S. ADOMS ARCFIIEPISC. VIKNNENSFS. 280
prncfatisimperatorihusparitercoroDati sunt. Reli- A episcopi. Qiii persecutione Maximiani pro ficle
quiaj, eorum a persecutoribus inccnsa\ cl in Riio- Christi, ligato ad uianum molari saxo, in flnmen
(ianum fluvium (iispersa;. Sed cum Chrisliani lunxi- pi';i'cipitatns ( sl. El cum circnmstantihnsdincollo-
nuim mccrorcm lia!)erent, quasi dcpcrisscnl sncr;c cutus, necjus tcrrcrentnr cxcmplo, vixprccihusn
rcliquiiB, nocle apparucrnnt sancti viris lidciihus, mcrgcretur ohtinnit. Mnjns rcliqui;e translat;c snnt
in co loco quo i{,'ni traditi sunt, stantes intcgri ct Romam, ct posita3 in Catacumbas.
illa^si. Et convcrsi ad viros dixerunt cis : Reliquitc B. NONIS JUNIF.
nostrjD hoc colli.ijantnr loco, quia nullus |)eriit e
al)
{!') Junii).
nobis. Sed cx hoc translati snmusadrcqnicm,(inam
Apnd /Egyptum, natalis sanctorum martyrum
nobis promisit rex coelorum Christus, pro cujusno-
Mariani, Nicandri, ct ApoIIonii qiiornm gcsta ha-
minc passi sumus. Uxc rcnuntiantcs viri illi, gra-
bcntur.
tias ct,'erunt Deo, et confortati snnt in fide; colli-
Eodcm dic nntale S. Bonifacii martyris stib Dio-
gentcsquesacros cincrcs, condignoiionorc suh san-
cletiano ct Mnxiinianoapud Tarsum civitatcin passi,
cto altari condidcrunt. Ubi sempervirlntibusmani-
scd Rom;e, in via qu;c Laliiia nuncupntur, scpulti.
feslis se cum Deo lial)itare declarant. Ilarnni
Qni cuin cssct procurator rcrum cujnsdam nobilis
festivitatem civcs LuLrdnncnsisnrhisomnihusundc-
I^ matrona) nomine Aglahcs et cuminea stupro misce-
qnaque hctanler accurrentihns, pcr d('S>'cnsum lln-
ntriqncdivinonntucompuncli, consi-
rclnr, Iniidcni
minis, cum hyinnis et canticisgratulatiunis concc-
liuni hnhtierunt, iit nd rcquircndum corpora marty-
lchrantes, missarnmqnc solemiiia in apostolornm
rum Ronifacius mitteretur, si quo modo servientcs
ecclcsia(ubisaneti cinereseorunicondiLiservantnr)
atque obsequentes eis, per eorum orationes salvari
fcslivcDomino rcddcntes,exanli((nornin traditione,
mcrerentnr. Pervenicns igitur post dics aliquot Tar-
ipsam diem iniraculorum appcllant. Locus in qno
sum civitatem, dicit ad cos, qui cum co crant, Roni-
passi sunt, Athanacho vocatur: idcoque dicuntur
facius : Viri, euntcs reiiuirite nobis hospitium, ego
martyres Athanacenses.
autem ibo videre eos, quos valdc dcsidero, marty-
G. III NONAS JUNII
Fcstinans itaque ad locum, videt
res certantes.
{3 Junii.)
beatissimos, alinm suspensum per pedes igne sub-
Apud Aretiam civitatem Tusci;c, natalis sancto-
tus posito, qualuor lignis extcnsum,
alinm in
rum martyrum Pergentini et Laurentini fratrnm,
ct diutissime afflictumalium ungnlis exaratum;
;
qui persccntione Decii, sub judice Turtio, cnm es- alium manibus abscisum alium stipitem in collo ;
sent pueri, post dura supplicia tolerata, et magna
habentcm infixum, et a tcrra clevatum cl sic pcr :
miracuIaostcnsa,gIadioca3sisunt,etapudeamdcm ^, ^y^^^,^^ supplicia, martvria ab impio carnifice di
urbcm conditi.
sposita. Cum eniinus fervens amore Christi et ipse
Campania, natale beati Ernsini episcopi et
In
rcspiceret, magnum Dcum sanctorum martyrum
martyris sub Diocletiano et Maximiano. Qui jussu
clainarc coepil. Et nccnrrens conscdit pedihus
impii Diocletiani imperatoris primo plumbatis cru-
corum dcosculans vincula, et diccns: Ccrtate,
dclilerc£esus,deindefustibusdiutissimemaceratns, diabolum, modicum
martyres Chrisli, calcate
post resina, sulfure, plumbo, picc, cera olcoqiie
perscverate ;
parvus quidcm labor, sed multa
solutis perfusus, ingenli miraculo ill;csusai)paruit.
requies, et ineirahilis posmodum satietns. Aspi-
Quod cum multi viderenl fidem Christi, rejectis cicns antcm Simplicius jndex, jussit cum apjili-
idolis, susceperunt. Inde immenso pondere ferri
cari ad tribunal, cui et dixit : Qni es tu? Sanctus
constrictus, in carcerc reclusus cst suh dira cus-
Bonifacius dixit: Christianus sum, et Bonifacius
todia.Dequaangelica visitatione solvitur atquc eri-
vocor. Tunc iratns jiidex, jussit eum suspendi, et
pitur. Verum postmodum clarissima miraculorum
tandiu corpus cjus ungulis radi donec ossa cjus
ipsius gesta fama vulgante, tentus est ab altero im-
apparcrcnt? dcinde calainos acutos sub ungulis ma-
pcralorcMnximiano,aquodiversis suppliciis tortus
nuum ejus affigi. Cuinque sanctus Dei inartyr iu
fuit,intaiitum, ut tunica ajrea ignita vestiretur. Ite-
Y)
ccElum aspicicns alacriter dolores toleraret, videns
rumque plumbo, pice, cera, resina, et
in olla, qua)
impius judcx, jussit apcririosejus, et plumbum bul-
oleo fervefacta erat, missus, virtule Domini omnia
licns iiifudi. Sanctusautem martyr dicebat: Gratias
superansilhfsnscxindcprogreditur. Sicquetandcm
tibi Domine Jesu Christe, filiDei. Deindcjudex
ago,
ad confirinandum caeteros a Domino servatus, Cam- ctcnm pice implcri, ntque snn-
jussit afi^crri olinm,
paniam munitus angelico solatio pervenit. Ubi cum
clum mnrtyrem vcrso capitc in hulliciitem piccm
plurimos sive in fide roborasset, sive ad fidem Christi
milti. Scd cum nihil Ucsus esset, jussit impiusjudex,
convertisset, vocanteDomino,martyriocIarussanc-
ut gladio caput ejus ahscidcrotur. Quo facto, tcrra)-
to finc quievit.
motus mngnns factuscst ita nt mnltiinfidclesvirtii-
A. PRIDIE NONAS JUNII tcmChristiinmnrtyrcccrncntoscredcrent.Conservi
(4 Junii). vero inartyris Bonifacii circuibantuhiquerequircii-
* Apud Illyricum civitate Siscia,nataIisS. Quirini tes eum, ct non iuvenx'ntes, ad invicem dicebant
a Prudent. hymn. 7.
281 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS JUN. 282
Illemodo in aduUcrio, aut in labcrna posltuscpu- A credens, a beato Marcellino presbytero baptizatus
latur. Cum ergo inter se coUoquerentur, contigit ut est, omnisque domus ejus et multi alii ita ut :
obviaret eis unus de commentariensibus, quem in- absque mulieribus, vivorum fierent trecentorum.
terrogaverunt : virum peregrinum
Vidisti aliquom Hoc judex Serenus audiens factum, Arteniium,
Romanum?IIle aiteis: Hcsterno die vir peregrinus Candidam, et filiain ipsorum Paulinam sibi prae-
abscisusesteapite instadio.Etiterum interrogant: sentatos, immenso pondere ruderumjussit obrui.
Qualis erat aspectus ejus? Al ille dixit Vir quadra- :
Sicque sancti Dei perducti ad passionis locum,
tus et crassus, robusto capillo, coccinea armclau- beatus siquidem Artemius gladio percussus, sancta
sia indutus. Et dicit cis:Illcquem qua?ritis, apud vcro Candida atquc Paulina per limina cryptaD praj-
nos hesterno dic martyrio est finitus. Aiuntilli: cipitatas, lapidibus sunt obruta).
Homo, quem nos quaerimus, adulter est ct ebriosus. D. VII IDUS JUNII.
Dicit cis ille: Venite, videte eum. Cumque osten- {7 Mnii.)
disset eis corpus, et pretiosum caput cjus, dixe-
Constantinopoli, natalissancti Pauli, ejusdem ci-
runt ei Iste est quem quairimus ; pctimus ut des
:
tcmpore Ariana; perfidiae, a
vitatis episcopi, qui
nobis eum. Qui respondit : Ego gratis corpus ejus Constantino imperatore, apud civitatulam quam-
darevobis non possum. IUi autcmdanles ci solidos
dam CappadociaB, Cucusam nomine, ob catholicam
quingcntos, accepcrunt corpus sancti martyris et B ^^^j^^^ ^^^ Arianorum insidiis crudeli-
j "
A ^ ri 1 ^ + ^r^ illi Kll C * .^ II 1
ungentcsaromatibuSjinvolvcntcsque linteaminibus
1 1 .-. I : 1
ter strangulatus, ad coelcstia regna migravit.
pretiosis, posuerunt illud in basterna, et sic rever-
In Caesarea Cappadociae, natalis sancti Luciani
tebanlur gaudentesct glorificantes Deum. Angclus
martyris.
autem Domini apparcns domina) quondam ipsiu^, E. VI IDUS JUNIL
rem lactam beati martyris iudicaviL Qua3 confestim {SJunii.)
cum omni veneratione obviavit sancto corpori, et
In Galliis Sucssionis civitate, natalis sancti Me-
scdificans ei domum
dignam, reposuit illud in ea, ab
dardi episcopi et confessoris.
urbc Roma stadiorum quinquc. Marlyrizatus cst au-
Andegavis, sancti Lucinii episcopi, et confessoris.
teni sanctus martyr Bonifacius quarto dccimo dic
Item eodem die, sancti sancti Carilefi confessoris.
mensis Maii apud Tarsum metropolim Ciliciae, et se-
pultus est Roma? Nonis Junii. Beata vero Aglahcs F. V IDUS JUNIL
abrenuntiavit mundo
pompis cjus, distribuens
et {9 Junii.)
universa quae possidcbat cgenisac monasteriis, re-
Roma3 inmontc natalcsanctorumPrimiet
Caelio,
Feliciani sub Diocletianoet Maximiano imperatori-
laxansuniversara familiam suam a jugoservitutis,
'^"^" ^"' gloriosissimi martyres in Domino semper
ettantamgratiamaDominopromeruitutincjus no- G
mine virtutum signis clarcsceret. Supervixit autcm viventes, a pontificibus tcmplorum apud impera-
inhabitu sanctimoniali annos tredecim,et scpulta tores, quod Christiani essent, accusati suntetin-
quisiti. Erantenim cives Romani, adductique sunt
est apud praefatum mar tyrem, operibus piis consum-
in conspectu impcratorum, et jusserunt eos ferro
mata.
Eodem die, sancti Bonifacii qui" de Britanniis vinctos in carcerem recludi, ubi adfuit eis ange-
veniens, et fidem Christi gentibus evangelizans, lusDomini, qui eosconsolaretur. Post aliquotvero
cum maximam mtiltitudinem in Frisia Christianai diesjusserunteosimperatores suisaspectibusprae-
religioni subjugasset, novissimc a paganis, qui sentari, et jusscrunt militibus, ul ducerent eos ad
supererant, gladio peremptus, marlyrium con- fanum Ilerculiset si sacrificare nollent, fortitereos
summavit cum Eoban cocpiscopo, ct aliis servis poonis afiligerent. Vcrum cum nuUa possentcos ra-
Dei. tione niovere, sed pro Christi nomine optarent magis
C. VIII IDUS JUNII. mori,extcnderunt eosmilites, ct virgis fortitcr mac-
tavcrunt. Et cum renuntiassent imperatoribus mili-
{ejunli.)
tes quas gesta sunt, irati valdc jusseruntcostradi
a Sancti Philippi diaconi qui fuitunus de septem. Promoto prffisidi civitatis Numentanae, ut diversis
Eodem die apud Tarsum Cilicia?, martyrum vi-
D poenis eos interficeret. Et accipientes eos milites,
ginti, sub judice Simplicio, temporibusDiocletiani duxcrunt in viam, qua3 dicitur Numentana, milliario
et Maximiani imperatorum qui per divcrsa sup- decimo tertio ferro vinctos et miserunt eos in carcc-
plicia glorificaverunt Dominum
corporibussuis. in rcm juxta forum civitatis, ubi iterum angelica visita-
Eodem dieRom.T natale sancti Artemii cuni uxore tione relevantur. Post multum vero temporisjussit
sua Candida, ct filia Paulina. Ilic Artemius cum sibi Promotns pra3ses in foro civitatis tribunal prae-
essct custos carccris, ct clausum tencrct bcatum parari. Et cum intromissi fuisscnt Primus et Felicia-
Petrum exorcistam essetquc illi filia
in custodia, nus, ctjubcnte pracsidc fuissent post responsionem
unica da^monio vexata, beati Petri prccibusmox ul abinvicem separati,primobeatumFelicianumjussit
sanata est, Christo cum uxore pariter cteadcm filia prasses cum plumbatis c^di, dicensei:Ut quidnon
» Vide libellum de Festivitat. Aug. xxii dc Civ. Dei, cap. 8. De
lib. his in gestis sancti Marcellini et
Petri, 2 Junii.
m S. AnOMS ARCHIEPISC. VIENNEXSIS 2^4
deponis istam insaniam pectoristiii, ul eligas dics A porc quidam Vincentius noniine, nummorum arca-
bonosetjucundos, et diversistormcntiscorpustunm rius, compcricns vicarium Ccrcalcm Christianum-
non maccrctnr? Beatus Fclicianus dixit: Octo^Muta iratus vaUlc nuntiavit lioc Adriano. Qui mox Lici-
annosvitae habeo, suntque annitrigintaquod agnovi nium consularcm direxit, ut leneret Cercalem qui, :
veritatcm Dci, et nihil dc blandimcntis hujns mundi si immolarc nollet, inccndio crcmarctur. Cum quo
cogitans, elciji servircCrcatori in<>o,a!tcrnoomnipo- bcatus Cotulius, ct Amanlius, ct Primitivns tcnli
tcnti Deo.TiincprsDsesjussilcumligariad slipitcm, sunt. 1-icinius consularis Ccrcali vicario dixil : Sic
et aculeos inmanibus cjus ac pcdibus figi, ct diu tor- dcsperasti de vta tua, utprasccpta prinripum, qui
queri. Etper tres dics neqne aqua, neque ullum dominanturiiiuniversomundocontcmnercvidearis?
gcnuscibi ei ministratnm cst. Cumquc pcr triduum Cui bcatus Ccrcalis Et thcsauros publicos dccli-
:
continuo manerct iii Dci iaudibus,jussit cum pr;c- nationc pcrfccta tradidi in piiblicum, ct Domino
ses flagellis caedi; et de stipite sic dcponi, ct in JesuChristoservire promilto,etviaaetcrnamme frui
cuslodia recludi ; ac postmodiim applicari sibi credo. Liciniusdixit Si dcsideras vivere, an mori,
:
snnctum Primnm. Qucm validissiinis fustibus c?D- dicito. Ciii bcatiis Ccrealis : Ego si non dcsidcra-
sum, dcindc in (miuuIco lcvalum, lampadcs circa rcm vivcre, Christum non confiterer. Tunc convcr-
latera ejus jussit apponi, et depositum deequuleo, B sus ad sanctum Gctulium,Lioinius dixit : Sacrifica
praecepit reliquariplumbum super beatum marty- deoJovi et iMarti. Cujus verba risit beatus martyr.
rem extcnsum, ct bullicns in os cjus infundi. Tunc Licinius vero accensus irn, jussit cos cxspoliari, et
fecit praescntcmcssebcalum Fclicianum.Scdcumin caedi, dcinde in carcerem dicbus viginti septem
victissimipersisterentsanctimartyres, angustiatus recludi. Et veniens Uomam, Adriano de eis iterum
praeses jussit eos ad amphithcatrum duci, ct duos innotuit : quijussit eos incendio tradi. Sanctusvero
leones eis dimilti. pedes sanctorum
Qiiibus ad Ccluliuscum igncsuperviveret, fustibusillisocapile
ruentibus, laxati sunt ct nrsi ferocissimi scd ct : martyrium complevit. Consummati sunt be 'ti mar-
ipsi martyrum virtute sa'vitiam pcrdiderunt.Quod tyres in fundo Caprcolis, via Salaria, ab urbe Roma
videntes hi qui ad spectaculum venerant, pene mille plus minus milliario decimo tertio, supra fluvium
quingenti viri miraculis pcrculsi, credidcrunt in Tibcrim,ct in partes Aviniensium [al. in parte Sabi-
Domino Jcsu Christo. Vcrum praescs cum insupc- nensium].Quorum corpora coUcgit beata Sympho-
rabiles eos cerncrct, glndio animadvcrti pra>cepit. rosa, uxor beati Getulii martyris. Qua^ non longe post
Quorum corpora noctu a Christianis fidciibus rap- cum scptem suis filiis martyrizavit, videlicet vigc-
ta, scpulta siint ad .\rcus Numentanos, intra are- simo scptimo dic mcnsisJunii.Etsepultaest in pra3-
nariuin, quinto Idus Junii, ab urbc Roma milliario q lio suo, in Arcnario loco et oppido supra nominato.
quartodecimo.
A. III IDUS JUNII.
In Galliis, civitate Aginno, loco Poinpeiano, pas-
sio sancti Vincentii levitae et martyris.
{H Jmi.)
a Natalis sancti
Barnaba? apostoli, cujus corpus
G. IV IDUS JUNII.
tempore Zenonis imperatoris ipso revelante reper-
(10 Jun.) tum est.
Romae via Aurelia, milliario decimo tertio, nata- Eodem die apud Corinthum, sancti Sosthenis, di-
lis sanctorum Basilidis, Tripodis, et Mandalis, sub scipuli sancti Pauli ajiostoli.
Aureliano imperatore, praeside Platone, et aliorum Apud Aquileiam, natale sanctorummartyrum Fe-
viginti martyrum. licis et Fortunati, sub persecutione Diocletiani et
Eodem die natalc bcati Getulii martyris, tem- Maximiani imperatorum, prneside Euphcmio. Qui
pore Adriani impcratoribus, sub judice Licinio. cum essent germani fralrcs fide Christi fcrvcntes,
Hic in omni lcge divina erat doctissimus, ct per deferente Apamio, qui erat unus ex offlcio praesidis,
ejus doctrinam multi in fide Christi erudiebnntur. vinciferro, AquileiamjudiciEuphemioperducuntur.
Cujus famam Adrianus imperator audiens, direxit UbicumChristuin constantissimc faterentur, abira-
Cerealemvicarium ad tencndum eum. Qui veniens, D tojudice primumin equuleo sunt suspensi,ardenti-
sanctumGetuIiumsedcntem,etdocentemmuItos re- buslampadibuscirca latera appositis, sedmox psal-
perit. Fuerat autem idem Cerealis in conspectu lentibusmartyribusexstinctis, indcperventrcmfer-
Adriani cum fratre beati Getulii Amantio acccptus, venti oleo supcrfusi, ad ultimuin, cum in confessione
Amantius vero tribunus, ob metum Adriani abs- Christi durarent, foras civitatcm ducti, ad fluvium
consuslatebat,quem Cereali bcatusGetuIius decla- quicivitati adjacct, capite truncantur. Indc nocte a
ravit. IUe, eo viso, gavisus est valde, et instruc- ejusdcmurbisAquileiye sub aromati-
religiosis viris
tus diligcnter de Domino Jesu ab eis, cum jam fide- bus et linteaminibus involuti, ablati sunt atque se-
litcr credcret,venerunt ad urbcm Homam,et accer- pulli. Al cives Vicetiae supervcnienlcs, eorum cor-
sito beato Sixto cpiscopo, assignaverunt ei locum pora pcrduccre ad suam civitntem meditabantur.
ubi baptizarctur. Qucm beatus Sixtus vere Chris- Non permittcntibus autem Aquileensibus, et multum
tianam fidem amantem baptizavit. Eodem tem- renitentibus, tandem pia contentio ita finita est nutu
* Vide libellum de Fest. Apost.
28» MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS JUN. 286
divino, ut Felicem Vicetini, Fortunatuni habcrent A eam in tenebroso claudi cubiculo, sine cibo, per
Aquilcicnsf's:ila tnmcn, iit caput beatiFelicisAqui- septcm dics.IndeperscvcranteniinconfessioncChri-
caput vero Fortunati Vicetia sorliretur. Quod
lcia, sticumejecissent, duxerunt camad virgines Vestae,
factuminlaudemDomini nostri Jesu Christi usque ibique per alteros septem dies, sine ciho permansit,
hodie permanet. eo quod nulla ratione de earum manibus cibum pate-
B. PRIDIE IDUS JUNII. retur accipere. Post hoc levrtta in equuleum clama-
(12 Juil.) bat, dicens:Modo coepi videre amatorem meum. in
Mediolaninatale sanctorum martyrum Nazarii et quo amor meus fixus est. Cumque ei tortores dice-
Celsi pueri. Beati Nazarii pater Africanus, mater rent:Ncgate Christianam, et dimitteris, illa clama-
vero Perpetua, beato Pctro apostolo i)aptizati : ipse bat Ego non negabo amatorem meum Christum, qui
:
vero sanctus Nazarius a sancto Clcmenle instructus propterme fellecibatus, et aceto potatus, spinisco-
et baptizatus est. Quem Anolinussubrabiepersecu- ronatus, et crucifixusest. Posthaecdepositaest, et
tionis qu» per Neronem excitata est, diumaceratum prsecipitata in cloacam. Sanctus autem Nicomedes
et afTlictum in carcere, et cum eo beatissimuni Cel- presbyter in speculis positus, occulte levaviteam,
sum puerum, quem idcm ipsenutrierat, gladiofcriri etpernocteminbirote perduxit ad casellam suam,
jussit.QuorumcorporaChristianifurati, quintoKa- R septimo ab urbe milliario, via Ardentina, ibique
IendasAugustisepeIieruntforisportam,quaedicitur sam sepelivit.
Romana, in propriis hortis. Revclabant autcm se D. XVIII KALEND. JULII.
beatissimi martyres cuidam Ccratio nominc, cui
{ik Jun.)
uxor Fortunata, et per visum monuerant se occul-
Elisei prophetae, quid apud Saniariam Palestinse,
tari propter rabiem pcrsecutionisquamNeroimpius
quao postca Sebastea, id est Augusta, in honorem
cxcilaverat. Latueruntverousqurad tcnipora Ilono-
Augusti ab Ilerode vocari coepit, situs est. Ubi et
rii ct Arcadii imperatorum. Quos bratus Ambrosius
Abdiasprophcta requiescit, et quomajorinternatos
Domino revclante reperit. Patcfacto autem scpulcro
mulierum non fuit Joanne Baptista. Ubi ad scpulcra
in quo jacebat corpus sancti Nazarii (qui quando
sanctorum tam tremenda fiunt miracula, ut variis
passusfucrit, utscribitsanctusPauIinus, usquetunc
illic dasmones rugiant cruciatibus, et homines ab eis
temporisignorabatur),vidcruntsanguincmmnrtyris
obsessi audiantur ululari luporum vocibus, latrare
ita reccntem qui pra?senles crant, quasicodcm die
canum, fremere leonum, sibilare serpentium, mu-
fuissct cffusus. Caput etiam ipsius, quod ab impiis
gire taurorum. Cernuntur alii rotarecespitc, etpost
fuerat abscissum, ita integrum atque incorruptum,
tergum terra verticem tangere, suspensisque pedi-
cum pilis capitiset barba, ut videretur co tempore, n ^ , « < ttu^ .-
1 • i •
, , . ,
Li busfeminisvestes non deflucre in faciem.Ubi etiam
.
.' '
, ,
quo Ievabatur,lotum,atqueinsepulcrocoinpositum. ,
in monte vicino duoe visuntur speluncffi, in quibus
Etiam odoretanto repleti sunt, ut omnium aroma-
persccutionisetfamistempore, Abdias centum pro-
tum vinceretsuavitatem. Quolevato, et lecticacom-
phetas aluit pnne et aqua {III Reg. xviii). Scribit
posito, statim ad sanctum Celsum martyrcm, qui in
beatus Ilieronymus in libro de Vita sanctae Paulae.
eodem horto positus erat, ad orationem sanctus epi-
Suessionis civitate, passio sanctorum martyrura
scopus perrexit, et transtulit ad basilicam Apostolo-
Valerii et Rufini.
lorum qu?e est in Romana. Invcnti autem et translati
^ Apud Cassaream Cappadociae, sancti Basilii epi-
sunt pridic Idus Junii ; fcstivitas vcro agitur de
scopi fratris Gregorii et Petri. Qui cum esset om-
martyrio, quintoKal. Augusti.Commemoratioetiam
nibus virtutibus fundatus, et quodam tempore a
eorum publica ct celebris in diesanctorum Gervasii
Valente imperatore in exsilium pro fidecogeretur:
et Protasii a fldelibus populis frequentatur, et vene-
exhibitusad tribunalpra^fecti, terroribusque(utiIIi
rabiliter excolitur.
Item beati Basilidis, Cyriui, Naboris.
moris est potestnti) et minis maximis agi coepit et :
nisi praeceptis principis obediret, interitum sibi la-
Sed et Nazarii et Celsi, quos duos passos fuisse
apud Ebredunensemurbem, antiquitasmemorando
miamque speraret impcndere. Tunc ille intrepidus
celebral. D et absque ulla animi perturbatione h.iec sibi mini-
C. IDIBUS JUNII. tanti praefecto respondisse fertur : Atque utinam
{IZ Jun.) aliquid mihiesset digni munerisquodofferremhuic,
Romas natalis sanctne Feliculne » virginiset marty- qui maturius Basilium de nodo follis hujus absol-
ris. Quam cum Flaccus comes post excessum Petro- vcret.Cumque daretur ei nox, quaj erat media, ad
nillge vellet ducerc uxorem, atque ad terrendum spatium deliberandi respondisse denuo perhibe-
:
proposuisset ei, dicens : Unuin tibi eduobuselige, tur Ego crastino ipse ero qui nunc, tu te utinara non
:
aut csto uxor mea, aut diis sacriflca, rcsponsum mutares.Etillaquidemnocteuxorimperatoris velut
ab ea accepit : Nec uxor tua ero, quia Chi'isto sa- tortoribus traditacruciatur.Filiusvero, qui eis erat
crata sum nec
; diis tuis sacriflcabo, quia Christiaua unicus, exstinctus, paternaeimpietatissolvit suppli-
sum. Tunc Flaccus tradidit eam vicario, qui fecit cia.Itautantelucemmissi,qui rogarent Basiliura ut
precibus suis intercederet pro eis, ne etiam ipsi et
* De hac iu gestis Nerei et Achiilei xxii
Maii. *> Hieron. epist. 27. ad Eust.
;
287 S. ADOMS. ARCHIEPISf;. VIENMvNSIS 288
quidomnmllojuslius interircnt. Sicaccitlit, utcuin A accepit : deinde pariterclavisconfixi,evulslsoculis
omnoscatholicosexpuIeritValons, Rasiliususqucad in carcercm trusi sunt. Post h;ec dccalvati et exco-
vita) oxitum intemorato communionis sacramcnto in riati, supercarboncs in lecto a)rco assali sunt. Ad
Ecclosia perduravit. nltimum sorris allriti, amputatis lint,'nis, martyrii
Vienna;, sancti Etherii episcopi. suicursumobtruucation(;capitis implcvcrunt. Passi
E. XVII KALEND. JULII. sunt cum eis et alii quadringenti quatuor.
(ts Jun.) Apud urbem Visontionensem, sanctorum marty-
Apud Siciliam, natale sanctorum martyrum Viti, rumFcrreoli prcsbyteri ot rcrrutioni diaconi, qui
Modcsti, et Crcscentiaj. Qui boatus Vilus in puerili a bcato Ironnco Lugdunonsi opiscopo ct martyrcad
fflate virtutibus maturus, prinuim a palrc suo sa- pr;cdicandum vcrbumDci missi, subClaudiojudice
crilego Hila, ut a cuUura Dei recederet, tentatuscst ad trochleasextensi ctflagcllati,dcindcincarcerem
deinde a Valeriano judice °-
catomisc;esusinconfes- rcclusi, et maneamputatislinguisprx-dicabant vcr-
sione permansit. Indc rcdditus pnlri. .\t ciim poonis bumDci. Post h;cc subuhc triginta utrisque infix^c
a(nio'cre illum palor moditarotur, monitu angeli manibus et pcdibus et pcctorc:ad ultimumgladio
navem consccndcns, comitantibus Modesto et sc fcriuntur.
Crescentia nutritoribus, ad Tanagritanum territo- B CivitatcNannetis, sancti Similianiepiscopiclcon-
riumdevenit. IndeproplorniiamDiDcletiani impera- fcssoris.
toris a da^monio voxatam qujcsitus, et adductus ad Lugduni, dcpositio sancti .4ureliani episcopi Are-
Diocletianum,ipsamcjusniiamorationeciiravit. Scd latcnsis.
cummultisdonispromissis ei impiusimperator sua- F. XV KALENDAS JULH.
dorc vcUet ut cuUuram diis imponderet, cjusque (i6 Jim.)
animumdc bono proposito mutare non posset, ar- Roma),sanctorumMartyruniduccntorumscxagin-
ctissimis vinculis ferreisastrictum, in carcerem te- ta duorum, qui positi sunt via Salaria vcteri, ad
terrimum induci jussit, et cumeopariter Modestum clivum Cucumcris.
atque Cresccntiam. Deinde circumstante populo in Eod(.'m dic sancti Wultmari confessoris, admi-
amphitheatrosistuntur. Quos Diocletianus in ollam randa^ sanctitatis ct rcligionis viri.
resina et pice succensam, et plumbo soluto ferve- A. XIV KALEND. JULII.
factam, jactari praeccpit. Ubi sancti martyres psal- (is Jun.)
lentes in modum trium pucrorum {Dan. m) Romse via Ardeatina, natalis sanctorum mar-
hymnum Deo dicebant. Et ogrcssi illaesa vallu dc tyrum Marci ct Marcelliani, ^ pr;eclarissimi gene-
oUa, dimissus est eis leo fcrocissimus. Qui mox ad p ris, Tranquillini et Marciae filiorum, qui primocar-
pedes eorum cecidit, et lingua sua pedes martyrum cerem pro fide passi, postmodum a Fabiano duce
lingerccoepit. Ad ultimum victus peromniasacrile- tenti, ad stipitem ligati, in pcdibus clavos acutos
gus imperator, simul et vidcns muUitudinem populi acceperunt. Quibuscum diceret insanus Judcx : In-
miraculo perculsam, ad Christum vcrum Deumcon- fclicesac miseri, deponiteamentiam,etliberatevos-
versam, catastam parari jussit, et servos Deisuper- mctipsosacruciatibusimminentibus,responderunt:
extendi. Cumquc casdcrentur martyresDei,ossaque Nunquam tam bene epulati sumus, modo coopimus
discindcrentur, tonitruummagnum factum est, co- esse fixi in utinam nos sic esse, sicut
amore Chrisli :
ruscationes, atque tammagnus tcrr;emotus,uttcm- sumus, tandiu permittas, quandiu hujus regimur
pla deorum corruerent, etmultosopprimerent. Flo- corporisindumento. Cumque transisset una dies et
rentia vero femina illustrissima,corporasanctorum unanox, etilliinpsalmiset hymnis laudantes Chri-
collegit, et in loco, qui dicitur Marianus, condita stum perscverarent lanceis pcr latcra Iransfixi, cum
aromatibus sepelivit. gloria martyrii ad sidera regna migraverunt.
Eodem die apud Maesiam civitate Dorostoro, san- B. Xni KALEND. JULII.
cti Esychii militaris, qui cum beato Julio comprc- {19 Jun.)
hensus, sub pra3sidc Maximiano, postca martyrio Mediolani, nalalis sanctorum Gervasiiet Protasii
coronatus est.
D
martyrum. Qui bealissimi cum per decem annos in
F. XVI KALENDAS JULII. uno cocnaculo conclusi lectionibus et orationibus
{16 Jun.) atque jejuniis vacassont, undecimo ad palmam mar-
Apud Antiochiam, natalis sanctorum martyrum tyrii pervenerunt. Tontiah Astasio coinite, qui pri-
Cyrici et Julittae matris ojus, quorum prior post mum tam diu plumbatis contundi, quamdiu
jussit
dira vcrbera etiam caliccm cum aceto et sinapi in os exhalaret spiritum; sequentem vero, id estProta-
^ Catomis ccedi. Infra xviit Novembris, catomo a(l}i[am\uUhr\im\inierpvetatnr,nudatamincervice
suspendi. Existimo catomis etca^ow(9adverl)iaIiter plumbatis crdi. Victor lib, i Persecut Wandal. :
usurpata. Nihil enim est aliucJ quam suspendi vel « Quodam tempore venerabilem soncm in publica
caidi capitc deorsum quod fiebatmaximeinpueris,
:
facie catomis caeciderunt. » Aristoph. in Irene et
cum ex alteriushumeris, erectis in altum pedibus Acharn. dicitur xaTwxapa. Joseph lib. v, c. 10 Antiq.
suspcndebantur quodet virisetfeminisquandoque
:
Judaic. xaTopLa5(jv.
ignominiae causa factum. Acta S. Afrs v Aug. Ca-
tomis nudamtecofdijubebo, quod inepte Scaliger b De his in gostis sancti Scbastiani W Janu.
289 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. JUN. 290
sium, fustibuscoBSum capite truncari. Quorum cor- A E. X KALEND. JULII.
pora Piiilippusvir religiosusunacumfiliosuofurtim {22 Jun.)
abstulit, et in (lonio sua, in arca niarmorcascpelivit. In Britannia, natalc
sancti All^ini marlyris, qui
Quorum sepulcra multo post teniporc Theodosio temporcDioclctiani Verclamiocivitate, post ver-
in
imperante, Domino revelante, beatus Ambrosius re- bera et tormenla accrba, capitc plexus est scd illo :
perit. Et ita incorrupta eorum corpora, ac si eodem in terram cadente, oculi ejus, qui cum percussit,
die martyres fuissent interempti.Quaecuminurbcm paritcr in terram cccidcrunt. Passus est cum co
introducercntur, quidani diu codcus ferctri tactu etiamunusde militii)us, coquod cuni ferirejussus,
lumen recepit. noluerit, divino uLique perterritus miraculo, quia
ApudRavennam,sanctiUrsicinimartyris",quisub vidcrat bealum martyrcm sibi, dnm ad coronam
judice Paulino post nimia tormcnta in confcssione martyriiproperaret, alveum amnisintcrpositioran-
Domini immobilis pcrmancns, capitis abscisione do transmeabiIemreddidissc.Quointempore,perse-
martyrium consummavit. Scpultusqucest in eadem cutio crudolis, Oceani limbum transgressa, etiam
urbe a beato Vitale, patre sanctorum Gervasii ac Aaronet Julium Britannia?, cum aliispluribus viris
Protasii. ac fcminis, fclici cruore damnavit.
B. XII KALEND. JULII.
g Itemincivitatc NoIaCampania)nataiissancti Pau-
(20 Jun.) lini cpiscopi ct confessoris, qui se temporibus
<>
Ronife, natale sanctiNovali frntris Timothei pre- Wandalorumprofiliocujusdamviduffiinservitutem
sbyteri, qui a beatis apostolis cruditi sunt. De quo
tradens, et terribili visionc regi eorum quis esset
NovatoscribitPastorin gestisPudcntiana^clPraxe- agnitus, reddita sibi omni captivitate civitatis suae,
dis virginum ad prsedictum Timotheum germanum et oneratis frumento navibus, cum ingenti gloria ex
ejus. Venerabilis, inquit,virgo Praxodis post trans- Africa ad propriam sedem reversus est, Claruit
itumgermanas su?o Pi.tcntianjc'', valde afflictaerat.
autem non solum eruditione, etcopiosa vita) sanc-
Adquamconsolandam veniebantmuUi nobilesChri- titate, scd ctiam potcntia adversus dasmones.
stiani, simnl cum sancto Pio episcopo, inter quos
Ipso die, depositio beati Nicese Romatianae civi-
germanus vester Novatus, et qui est frater nosterin tatis episcopi.
Domino, quique multos Christianos pauperes donis
F. IX KALEND. JULII.
suis reficiebat, et vos frequentcr cum beatissimo
[25 Jun)
Pioepiscopo adaltare Dominicommomorabat.Post
Vigilia S. Joannis Baptistae.
annumveroetdiesvigintiocto,asgritudine detcntiis
est idom Novatus, et absens crat a conspcctu virgi-
Eodem die sancti Joannis prcsbyteri, qucm inipius
nisPraxcdis. Pio autem cpiscopo cogitante de om- G Julianus inauditum via Salaria vetere, ante simu-
nibus Christianis una cum virgine, requiritur No- acrumSolisdecolIaripra;cepit.Cujuscorpusabeato
vatus vir Dci. Et dum auditiim fuissct, quia asgri- Concordio presbylero collectum, et sepultum est
tudinedetincbatur, contristati sumus omnes:bcati juxta concilia martyr;im.
Praxedis dixit ad Patrem nostrum sanctum Pium :
Apud I^ritanniam, sanctas Edeltrudis virginis et
Jubeat sanctitas ve.5tra,ut eamusad eum, et visita- reginse, cujus corpus cum annis undecim esset
lionenostrauna cumorationibusvcstrissalvabitur. sepultum, incorruptum invcntum est.
Et facta constitutione, nocte una cum Pio episcopo G. VIII KALEND. JULII.
ctvirgincDominiperrcximusadvirumDeiNovatum. {2i Jim.)
Cumque audisset vir Dei Novatus, omnes congre- Nativitas prascursoris Domini ^.
gatos ad se venisse gratias coepit agere Deo, quia
meruit asancto pioepiscopoct virgincDomini, una A. VII KALEND. JULIL
cuni nostra dcvotione visitari. Et fuimus in domo {25 Jun.)
ejusdiebusacnoctibusocto.Factumqucestuttertio Apud Pyrrhiberoeam, sancti Sosipatris « discipuli
decimodie ipse Novatus virDei transiret ad Domi- sancti Pauli apostoli.
num regni coelestis gloriam percepturus. D Itcm apud Alcxandriam, nalale sancti Gallicani
D. XI KALEND. JULII. martyris. Quicum triumphalibus infulis sublimatus
{2i Jnn.) acccptusesset Augusto Constantino et charis§imus,
Apud Siciliam, civitatc Syracusis, natalis sanc- filiam ejussacratissimamvirginem Constantiam sibi
torum martyrum Rufini et Marcia3. poscebat uxorem. Constantinus vcro Augustus con-
Rom», sancta3 Dcmctriic virginis, quas fuit bcati suam positam in sancto
tristari coepit scicns filiam
Fausti filia. Ikcc cum ante impium Ju ianum pro proposito facilius occidiposse,quamvinci.Qu3ecum
fide Christi introduceretur, inconfcs>ione spiritum patris sollicitudinem studio sanctitatis conaretui*
emisit. Sepulta a bcato Joanne presbytero juxta cxcludere, ccrtadeDeo,dixit patri : Deponeomnem
matrem suam sanctam Daphrosam, et sororem Jo- sollicitudinem tuam,ettcdaturum illi conjugemre-
vianam, juxta palatium Lucianum. promittc,ut si Scytharum superaverit gentem,victor
«• Ambr. serm. 71, et 1. x, epist. 8j. ^
Vide lib. de Fest. Apost,
e
Act. XX, Rom, XVI. De eo Gestis Joan. et
^ Al. Pudentiana, vide 19 Maii. in
c Gennad. de Viris illust. cap. 22. Pauli. 26 Jm.
: :
m S. ADOiMS AKCHIEPISC. VIENNENSIS «92
simul et conjiigeiu me accipial. Facta sunl omn a A cum,utineju3nomine eoclesiain fabricaret inporta,
sicul virgo (lisposiiil ; el viluli subarrationis ioco qu;e nuiu; usqiie l.aurentia ntincupatur. Rogatus au-
danliiriluo fralres (Miiiuciii Joannos cl Paulus cx la- tem ul ibi lcvarelur cpiscopus non consonsil, scd ex
tere Auguslic Galiicano, cl (lii;c sorores, Callicani sua voluntate ipse qui ordinaretur elegit. Tantam
fili;e,Atticaet Artemiaipsi Aut,'ust;e tradunlur:quas namque ei gratiam contulit Deus, ut d;em nibus
virgoad Dominuin convcrlil.l;,'itur CallicanusaScy- pleni, inox ut visi fuissent ab ociilis cjus, protinus
thca gontc iii Tbraciaruin IMiilippo|)oli urbcconclu- mundarcntur : multaqucineoeranl sanctitatis insi-
sus,metuciisconlligcrccumcis,(|uodcxigiia illiessct gnia. Scd cum a Constanlio Julianus C.TBsar factus
railitum manus, hoslium vero esset innumerabilis esset, dedit legem hoc seculo
ut Christiani nihil in
multiltulo, insislebat sacriliciis, el Marlianas victi- possidcrent.Tunc GallicanusliabcnsinOsticnsipago
mas ollcrcbat. Quid mulla? Ad ultiimim crovit ob- quatuor casas, quaruiu pcnsiones hisoperibus qui-
sidio, cl univcrsi tribuni cjus ac iniliLes se hostibus bus dixiinus, ministrabat ita habcre Dcum mcruil ;
tradidcrunt.Cumquecupercl fugiendi adituin repc- defensorcm ut quicunque ingrediebatur ineasmali-
rire, Paulus ct Joannes, cxquibiis pra)positusunus, tiose aul ponore tilulosfisci,aut cxigere pensiones,
alterprimiceriuseralConstanLiic Augusta?,dixerunt statim a diabolo rapiebalur. Et quicunqiic actorum
ei : Fac votum Doo cojli, quod si te liboraverit, g ejus essetexactor, leprosus ficbat.Tunc inlcrrogata
Christianus fias et eris victor meliiis quam fuisti. daemonia dederunt responsum, quod,nisisacrificare
Mox ut volum ore prolatum est, apparuit illi juvonis coactusfuissetGallicanus,exactorcsreddituuinejus
statura excclsus, foronsinhumoris cruccui, dicens isla pericula non vilarent. Et quoniam nuUus aude-
Sume gladium luuin, ct sequcre ine. Quem duin sc- batconvenire Gallicanuin de hoc scelere, mandavit
querelur, apparuerunteihincetindemilites armati, oiJulianus Caesar, dicens Aut sacrifica diis, aut di-
:
confirmantes eum, dicentes : Nos tibi praebemus scedc a finibus Italiae. Qui statiin relictis omnibus
hostium castra, ct dcxtra la3-
officium, tu ingrederc Alcxandriam petiiL, ot ibi junctus est confessoribus
vaquegladiumtenensevaginatum,respicequousquo Christiper continuum annum.Post ctiam secessitin
pervenias ad regem ipsorum. Quocum pervenissci eremuin, ibique a Raucianocomite templorum, cum
cum eis prostratus rex pedibus ipsius, postulavit cogeretursacrificare,etcontemneret,percussusgla-
nullumpcnitusexsuisoccidigladio.QiiodGallicaiuis dio in corpore, Christi inarLyrem fecit, atque ita
nec fecit, nec jussit ita univcrsaeThracioe libcratae, perrexit ad Dominuin gaudens cum Iriumpho. Cui
et gens Scytharum Iributaria facta est. Ipse vero statim basilicam construxerunt sui noininis qua
: in
ita Deo se devovit, utetiam conjugio se promiserit exuberant beneficia martyris ex eo, et nunc usque
abstinere. Revertens ilaque Gallicanus, non prius in saeculum.
p
ingressus est Romain, quam ad sacra beati Pctri Itcm Rom®, sanctae Luciae virginis, cum aliis tri-
apostoliliminaperrexisset. Constantinusvero impe- ginta duobus.
rator misitse in amplexus ejus postquam cognovit B. VI KAL. JULII. -
omnia quie Christi pielatecircailluin pcrfectasunl, {26 Jun.)
referenseiuniversa qua? gesta sunt circa filiascjus, Romse, sanctorum JoannisetPauli fratrumnatale.
quomodo suntvirgines Chrfsto utililor consocrat;c. Quorum priinus praepositus, secundus fuit primice-
Tunc cum Augustointrante palatium Gallicano, oc- rius Constantige virginis, filiae Constantini. Qui cum
curritHelena cum filia Constantia,et filiabus ipsius omni die turinas Christianorum recrearent ex his
Gallicani. Fundobanlur lacrymae gaudiis Qui plenae. opibus, quas sanctissiina virgo Constantia relique-
cum vellet privatus abscedere, rogatus ab Augusto rat, pervenit hoc ad Julianum. Et misit qui eoscon-
consul processit et in fascibus positus, quinque mil-
: venirent, dicens debere sibi eos adhaerere. Illi vero
lia servorumliberoscivesqucRomanosfocit.Quibus responderunt inter alia : Pro iniquitate tua destiti-
praedia domosque donavit : cunctasque facultates musatua salutatione, et a societate imperii tui nos-
suas, excepto jure filiarum, distrahi ac donari pau metipsos omnino subtraximus. Sumus enim nos non
peribus jussit. Et se in Ostiensi urbe manenticui falsijSedveri Christiani.QuibusJulianusmandavit
dam sancto viro, Hilarino noinine, sociavit. Cujus ^ Considerare debetis, quia vos regia aula nutriti non
habitaculum ampliari fccit ad pcrcgrinorum ^uscep- debetis deesse a latere meo, ut habeam vos primos
tionem, quam ipse plurimis Huic impendebat. in palatio meo. Quod si contemptus a vobis fuero,
adhaeserunt multi ex servis
quos liberos suis, necesse mihi erit agere, ut contemni non possim.
ft^cit. Et divulgata est fama ejus per totum or- Paulus et Joannes dixerunt Non tibi facimus hanc :
bem, ita ut ab Orientc et Occidente venientes, injiiriam, ut prseponamus tibi quaiemcumqueperso-
viderenlvirumexpatricio,exconsulo, qui crat aiiii- nain ; Douin Libi prseponimus, qui feciL coelum et ter-
cissimus Augusto, lavantem pcdes, poncntcmmem- rain, mare et omnia quae in eis sunt. Et scire te
sam,aquammanibus cffundentem,languentibussol- volumus quia nunquam ad salutationem tuain, nun-
licite ministranLem. el cxhibenLem ca^tera sanct» quamadculturaintuam,nunquainadpalatiuintuum
serviluLis oJTicia. llic primus in Osticnsi urbe ex- veniemus. Quibus JulianusaiL Dccoin diebus vobis :
struxit ecclesiam et dilavit officia clcricorum. Iluic a me dantur induciae decima transacta Dei sponte
:
se sanctus Levita Laurentius revelavit, adhortnns ad me venientes amicos vos habeam, non venientes
:
293 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. JUN. 294
vero, tanquam hosles publicos puiiio. Tunc sancti A dit, ibiqueZachariam discipulum pro se episcopum
viriJoannes et Paulus Christianos ad se invitantes, ordinavit. Rediens vero adgentem; cui specialiter
ordinaverunt de omnibus qu;e reiinquere poterant, fuerat episcopus datus, Galatas, usque ad beatum
per totos decem dies incessanter die noctuque elee- finem vita3 sua3 opere Domini conforlavit.
in
mosynisinsistentes.Dieveroundecimasuntconstri- ApudTiburtinamItaliiesucecivitatem,natalesanc-
cti intra suam domum. Missus namque est Terentia- tseSymphoros;e: beati Getulii martyris uxoris, cum
duscompiductorad eoscummilitibushoracoenandi. septem liliis, Crescente, Juliano,Nemesio,Primitivo,
Qui ingressus, invenit eos orantes, et dixit eis Do- : Justino, Slacteo, Eugenio, cum quibus simul passa
minus noster Julianus statuncuium aureum Jovis ad est sub Adriano principe : qui ipsam Symphorosam
vosmisit, utadoretisillud,etthuraiiicendatis. Quod jussit palmis casdi, deinde suspendi crinibus. Sed
si non feceritis, ambo modo gladio feriemini. Non cum superari nullatenus posset; jussit eam alliga-
enim decet vosintra aulam nutritos, publiceoccida- to saxoin fluvium praecipitari. Cnjus frater Euge-
mini. JoannesetPaulusdixerunt: Julianussi tuusest nius curiae principalis Tiburtina) coUigens corpus
Dominus, habeto partemcum eo:nobisautem domi- ejus scpelivit. Mane autem facto, imperator jussil
nus aliud non est, nisi unus Deus, Pater et Filius et septem figi stipites, ibique filios ejus ad trochlear
Spiritus sanctus,quemillenegarenon timuit.Etquia g extendi, et Crescentem in guLture transfigi, Julia-
semel a facie Dei projectus est, vultet alios secum num in pectore, Nemesium in corde, Primitivum in
in interitum devenire. Tunc Terentianus fecit fieri umbilico, Justinum per membra distentum scindi
foveam intra domum
eorum, ut sine strepitu famas per singulos corporis nodos atque juncturas, Stac-
punirentur : statimque involvi et
et sic deeoUari, teum lanceis innumerabilibus, donec moreretur, in
reponi jussit divulgans, quod jussu Csesaris missi
; terra configi; Eugenium findi a pectore usque ad
fuissent in exsilium. Slatini autem ul Julianus in inferiores partes. Altera autem die Adrianus prae-
bello Persarum interfectus est, Joviano facto cepit corpora eorum simul auferri, et projici in fo-
Christianissimo imperalore, aperta^ sunt ecclesise, veam altam. Et posuerunt pontifices sacrorum no-
etcocpitreligioChristianagaudere.Dsemonesautem men loci illius:'' Ad septem Biotanatos. Natale vero
exobsessiscorporibus intradomum Joanniset Pauli SS. martyrum est v Kal. Julii. Quorum corpora re-
ejiciebantur, confitentes sanctampassionemeorum, quiescunt via Tiburtina, milliario nono.
ita ut unicus filius Terentiani, qui eos decollaverat, Eodem die Cordubas in Ifispaniis, natalis SS^Zolii
veniret intra domum
sanctorum, et clamaret per et aliorum decem et novem.
os ejus daemon,quodPaulus et Joannesincenderent Ipso die gesta Septem Dormientium.
eum. Tunc Terenlianus veniens, prostravit se in D. IV KAL. JULII.
faciem clamans, quod nesciens quid faceret homo {%8 Jun.)
paganissimus, jussionem Csesaris adimplesset. Unde Vigilia apostolorum Petri et Pauli.
factum est, ut dato nomine suo, proximo die Pasch» Ipso die, natalis S. Leonis Papae.
perciperet gratiam Christi. Et assidue orans et flens ° Apud Lugdunum Gallia), natale S. Irenaei epi-
ad locum illum erat, in quo sanctorum corpora re- scopi. Qui, B. Photino prope nonagenario ob Chri-
quiescunt, donec a sanctis Dei filius ejus emunda- sti martyrium coronato, in locum ejus sucessit.
retur. Et ad ipso Terentiano descripta est passio Quem etiam constat beatissimi Polycarpi sacerdotis
horum martyrum. Passi sunt autem vi Kal. Julii. et martyris fuisse discipulum, et apostolicorum
C. V KAL JULII. temporumvicinum.Postea vero persecutione Seve-
{27 Jun.) ricum omni fere civitatis suae populo gloriose coro-
0- Apud Galatiam,B.Crescentis, discipuli S.Pauli natur martyrio. Sepultus est a Zacharia presbytero -
'
apostoli(//rm.iv),quiadGalliastransitumfaciens, incrypta basilicae beatiJoannisBaptistgesubaltari.
verbo praedicaLionismultosadfidemChristiconver- Cui ab uno latere Epipodius, ab altero Alexander
tit, Viennae civitate Galliarum per aliquot annos se- martyr est tumulatus. Hujus crypt^e tam reverenda
a Ado Chron. ann. 110
in /3t«toe«v«TOf et j3toe«vr3f a ^ea et e«vaTOff mors:non
;
b Ad septem
Hothanatos. Christiani olim ab ethni- D ut est apud Isidorum lib. x Orig., littera B « Bio- :
cis ignominia) causa Biothanati dicti, quod tam thaiiatus, quod est bis mortuus. » Imo a violenta
prompte sc morti exponerent, et violenta morte e morte, quam vel sibi qui conciscit, qui aliasauTo--
vila excedercnt, non naturali. lufra iii Sept. Bio- e«v«To; vel quam quis sponte incurrit. Cassianus,
^/mjiftifa^^wia^^/ca. Apudmagica)vaniLatisauctores coUat. II, de Dlscretione, cap. S, de Herone sene,
. vox haec usitata, ut ostendit Tertullian. lib. de Ani- qui a diabolo deceptus se in puteum praecipitem de-
ma, cap S7. « Aut optimum est hic retineri, secun- derat « Quamobrem pro meritis laborum tantorum
:
dum Ahoros aut pessimum, secundum Biothanalos,
: et annorum numerositate qua in eremo perduravit, -
ut i[)sis jam vocabulis utar, quibus auctrix opinio- ac miseratione et humanilate summa, ab his, qui
num istarum magica sonat. » Item apud Physicos. ejus compatiebantur exitio, vix a presbytero et
Servius, ivvEneid. « Dicunt physici^biothanatorum
: abbate Paphnutio potuit obtineri,ut non (inter bio-
animas non recipi in originem suam. » Apud Gene- thanatos reputatus) etiam memoria et oblatione
thliacos vox ea crebra. Lampridius in Heliogabalo : pausantium judicaretur indignus.
« Et praedictum eidem erat a sacerdotibus Syris, ° Pontif. c. 81. Est leo. II. Hieron. de Script.
biothanatum se futurum. » Sic apud Julium Firmi- Eccl. c. 45. et Euseb. I. v. c. 3, 4, 7, 8, 20, 26.
c\x\ximors Mothanata Graecis dicitur /3ioe«v«TOf, et Ruflin. Euseb. I. vi, c. 4, 5. Ruff".
)
298 ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 296
cst claritas, ut meriluin martyrium signare crc- A E. III KAL. JUUI.
dalur. 29 Jttn.
(
Eoiloni (lic apud Alcxandriain, sanclorum inarty- " Romae, natalis SS- Petri el Pauli.
rum IMiitarchi, ScrtMii, llcraclidis Ilcrois, itcm
F. PUIDIE KAL. JULII.
Screni, Potamiocnae, Marcella^, ct Catecliumcnaj
30 Jun. )
[Rhais] nominc, liaptisinum martyrii conse-
Ilcr.-c (
b Natalis ct cclchratio itcrum sancti Pauli apo-
cuta}. Intcr quos pra^cipuc cinicuit Polainidcna vir-
go : qua; priino immcnsosct innumeros agones pro stoli.
virginitalc desudans, dcinde ctiam pro martyrio Itcm natalis bcatissimae Lucin», discipulae apo-
exquisita et inaudita tormenta perpessa, ad ulti- stolorum.
mum cuin vcncrahili matrc MarccUa ignis supliciis Itein Lcniovico civitate, S. Martialis cpiscopi et
consumpta, e tcrris migravit ad coDlum. confessoris.
» Vide I. de Fest. apost. ^ Vide I. de Fest. apost.
LITANI.E INDICENDiE.
MENSIS JULIUS
RABET DIES .\XX ; LUNA VERO, XXX.
G. KAL. JULII. B gorii episcopi ct martyris, beati Antenodori episcopi
{\. Jul.) fratris.Qui Grcgorius episcopus, doctrina et miro-
culis clarissimus fuit. Dcnique quoddam stagnum
In monte Hor, depositio Aaron sacerdotis primi.
erat in Ponti rcgionibus situm, piscibus copiosum,
Eodem die, S. Monegundis virginis.
exquorumcapturapraedivitesredditusdominisprae-
Et in territorio Lugdunensi, loco qui Vallis Ve-
stabantur. Ista possessio duobus fratribus sorte hae-
bronna nuncupatur, depositio viri Dei, bealissimi
reditatisobvenerat,sedpecunisecupiditas,quaepene
Domitiani abhatis, qui primus illic eremiticam vi-
oinniuin corda mortaliuin snperat, ctiam fratcrnam
tam exercuit, ut plurimos sibi in Dei servitio ag-
nccossitudinem violavit. Cajdcs ac bella moveban-
gregans, monasterium instituit, magnisque virtuti-
bus ct gloriosis miraculis valde clarus, collectus tur, humanus sanguinis pro piscibus fundcbatur.
Sed Dei providentia aliquando affuit Gregorius videt :
est ad patres in senectute bona.
* Vienn», B Martini, tertii ejusdem urbis epi- pr?elia et mortcs viroruni, furentcsque germanos.
scopi, ab apostolis ad prasfatam urbem missi.
Cumquehonoreadventussuiutrajquc partespaulum
siluissent, Nolile, inquit, o filioii, ralionabilcs ani-
A. VI NONAS JULII.
mas pro mutis animantibus violare, fraternam pa-
{2.Tul.)
p cem quffistus cupiditate dissolverc, Dei legesetna-
^ Romae, in coemeterio Damasi, natalis sancto-
turse pariter jura teraerare et una mecuin ad oram:
rum Processi et Martiniani, qui a B. apostolisPe-
stagni exitialisaccedite, et ego jam vos per virtutem
tro et Paulo baptizati et instructi sunt, quorum
Domini ab omni certamine crucntae contentionis
passio in libeilo apostolorum supra notata est.
absoIvam.Et cum hajc dixisset, in conspectu omnium
Eodem die, SS. trium militum, qui cum B. apo- virgam quam tenebat in manu ad primas littoris un-
stolo Paulo passi sunt.
dasdefigit,et ipse positisgenibuspalmas tetenditad
Itcm ipso die SS. martyrum Aristonis, Crescen-
coelum, atque Dominum supplicat. Simul utorandi
tiani,Eutychiani,Urbani, Vitalis, Justi, Felicissimi,
finem fecit, statim se unda subducens, et cursu ve-
Symphoros?e qui omnes apud
Felicis, Martiae et :
lociore refugiens, a conspectu superno jussa disce-
Campaniam glorioso martyrio coronati sunt. dere, abyssis suis redditur et arentem campum
:
B. V NONAS JULIL germanis jam concordibus derelinquit. Sed et in
{S .lul.) hodiernum frugum ferax esse dicitur. Iterum quo-
Apud Edessam Mesopotamiae, translatio corpo- dam loco ruris angusti, cum res posceret ecclesiam
ris S.Thomas apostoli. construi, rupcs quaedain vicini montis ex parte
Item ipso die apud Constantinopolim, natalis S. Orientis objecta ex alia vero prseterfluens fluvius,
Eulogii. ^ spatium quantuin ecciesiae sufficeret denegabat. Et
Apud Laodiciam Syriae, beali Anatolii episcopi. cuui alius omnino non esset locus ad construendam
Item apud Neoca;saream Ponti, natalis sancti Gre- ecclesiam, illc fidc plenus pcrnoctasse in oratione
a Ado in Chron. an. 101. c Vide I. de Fcst. Apost. Euseb. I. vii, c. 28.
»>
Vide I. de Fest. Apost. RufTin. Ilier. de Scripl. Eccl.
297 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. JUL. 298
dicitur.Cumque plena flde ac devotione Donrjinum A E. PRIDIE NONAS JULII.
deposceret, ad lucem coeuntibus populis, iiiventa
(6 •lulii.)
est rupes iniportuna secessisse tantum, quantum
spatii ad condendam quserebaturecclesiam. Tradun- Natalis Isaine et Joel prophetarum.
tur et iiujus bcati viri et alia quamplurima, quae fi-
Et Octav» apostolorum.
dem sanclilatem ipsius piurimum commendant.
et EL primus beati apostoli Pauli ingressus in urbem
Sed et inter alia quai luculcntissime scripsit,etiam Romam, anno secundo Neronis imperii. Qui cura
catholic» expositionem brevitcr editam dere-
fidei jam liaec loca et has provincias pr;edicando perlus-
liquit. UniisDeusPater Verbi viventis, sap entise trasset, ab Antiochia ipse cum Barnaba praemissus
subsistenLis, et virtutis suas et figura^, perfeclus a Spirilu sancto posLquam jam in Aral.ia et Cilicia
perfecti genitor, Pater Filii unigenili. L'nus Domi- verbumDei, aliisque provinciis annunLiaverat, per-
nus so!us ex solo Dco figura et imago Deitatis, ver- venitSeleuci m, Cyprum, Salaminam,Paphos, Per-
bum peneirans, sapicntia comprfhendens omnia,et gen Pamphyii;p, Antiochiam qu;e est Pisidiae, Ico-
virtusquatoLacreaturafieripoLuit.Filiusverusveri, nium, indead civitaLes Ly^aonit^e, Lystram, Derben,
et invisibilisex invisibili, incorruptibilis, exincor- et universam in circuitu regionem. Inde reverten-
ruptibili, immortalis ex immortali, sempiternus ex tesAnLiochiamPisidi£e,deveneruntPergenPamphy-
g Vrx. Hinc AnLioehiam, unde missi fuerant, rever-
sempiterno. Unus Spiritus sanctus ex Deo substan-
tiam habens. Et qui per filium apparuit imago tuntur. Inde propter quaestionem circumcisionis in
FiJii
perfecli perfecta, viventium causa, sanctitas, sanc- genLibus Hierosolymam proficiscuntur. Deinde rur-
tificationis pra^statrix, per quem Deus solussuper sus Antiochiam redeuiit. Unde cum inter eos dis-
omniaetinomnibuscognoscitur,etFilius peromnes. sensio propLer Joannem, qui Marcus cognominatus
Trinitas perfecta, majestate, et .sempiLernitate, et est, accidisset, solus Paulus, assumpto Silea, a fra-
regno minime dividitur neque abalienatur. Igitur tribus gratiae Dei LradiLus, has rcgiones et insulas
nequefactum quid,aut serviens in Trinitate, neque peragravit praedicans, Syriam, Ciliciam, Derben,
superinduciumtanquam antehocquidemno;i subsi- Lystram, Phrygiam, et GalaLiam regio.iem, Mysiam,
stens, et quasi posLea su, eringressum. Neque ita
Tioidam, Macedoniam, Samothraciam, Neapolim,
defuiL unquam Philippos, Amphi; olim, Apolloniam, Thessalonicem,
Filius Patri, neque FiJio Spiritus
sancLus, sed inconvertibilis et immutabilis Beroen, Athenas, Corinthum. EL inde navigavit in
eadem
Trinitas semper manet. Syriam, et venit Ephesum, et inde Ca^saruam et
Antiochiam, et GalaLiae regionem, et Phrygiam.
C. IV NONAS JULII.
Hinc cum vellet ire Hierosolym m, dixit ei Spiritus
(4 Jlil.) C sanctus ut revcrteretur in Asiam. Et cum p jragras-
Oseae et Aggsei prophetarum. set superiores partes, E, hesum venit. Ilinc profec-
^ Turonis, LranslaLio sancLi Martini episcopi, et tusest in Macedoniam, et accessit Philippos, Troa-
ordinatio episcopalus ejus, et dedicatio basilicae dam. Asson, MiLilenemetcontra Chium,Samon,Tro-
•
ipsius. gylion cMiletum, Coum, Rhodum, Palaram. Et inde,
Eodem die, in Africa, naLalis S. Jucundiani mar- visa Cypro et relictaeaad sinistram, transfretavit
tyris in mare mersi. in Syriam. Et inde venit Tyrum, Ptolemaidem, Cse-
Et in territorio Bituric» civitatis, vico Justino, saream, Hierusalem. Ibi iigatur a Judseis, et tradi-
natalis S. Lauriani martyris : cujus caput H.spa- tur gentibus. El inde destinaturad Felicem praesi-
lim ad Ilispanias deportatum est. dem Caesareae Hinc cum appellasset Cresarem,
'^.
Apud Syrmium, SS. martyrum Innocent. et Sab- Romam ad eumdem Caesarem, quem appellavit,
batisD, cum aliis triginta. mittitur, et enavigavit Sidonem, Cyprum, cui juxta
D. m NONAS JULII.
erat civitas Thalassa in insula MiLilene, Syracusas,
Rhegium Puteoleos, Romam et biennio in libera :
(5 Jul.)
manens custodia, post hasc ad praedicandum dimit-
Apud Syriam, natalis
S. Domitii martyris, qui titur. Quo tempore credibile est eum ad Hispanias
D
virtutibus suis multa incolis beneficia prajstat perrexisse, necdum Ncrone in tanta erumpente
^ Item Romae, natalis sancta^ Zoc^ uxoris beatiNi- scelera quanta de eo narrant hisLorias.
costratl martyris, quae dum ad confessionem beati Romae, naLalis sancti Tranquillini, paLris marty-
Petri apostoli oraret, a paganis arcLata, ducLa est rum Marci et Marcelliani, qui ad praedicationem
ad patronuni regionis Naumachic-e a quo primum :
beati Sebastiani credens in Doniinum Jesum Chri-
in custodiam obscurissimam trusa, et per dies sex stum; dieOctavarum apostolorum, dum ad B. Pauli
omni solatio lucis et victus fraudata, septimo de- confessionem oraret, tcntus a p ganis,'Iapidatus,
mum die a collo et a capillis in
corpore suspensi, ac martyrium consummavit.
adhibito subter horribili fumo, in confessione Do- Eodem die, depositio beatissimi Goaris confes-
mini emisit spiritum. soris.
^Greg. Tur. \. w Hist. Franc, c. 14. <>
Est in Graeco : deest textui Latino.
" De hac in gestis S. Sebast., 20 Jan. ^ De eo in gestis sancti Sebastiani, 20 Jan.
Patrol. CXXIII. 10
ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 300
F. NONIS JUUI A tcm dimiserat, nomine Audacem, mane a suo ser-
(7 Julii.)
pente dtvoramlum eiMpuil, et ad Christi marty-
Apiul Aloxanilriani, nalalis sani:ti PaiiUoni, viri
" rium convertit. Nam ipsc post h;ec ob conl'essionem
veritatis in custodiam datus esl. Ipsa quo(|uc virgo
aposlolici,ol omni sa|.ienlia adornali, lUijus lanlnni
crga vcrbuni Dei fuit, ut etiam ad Christi Iransvcrberata, cum staret cxtensis mani-
stiulii el anioris
prxHlicanclum Christi Evangclium omnil)usi,'enlibus
bus in oralione, ila ut per dexlerum latus gladius
missus, sinistrum cxirel. Quai passa cst septimo
iu Orienlis ullimis sceessibus reconilunlur,
i)er
(lu.-e
dcvotionis ealore profeetus sit,ct usquc ad Iduum Juliarum sepulta autcm mane a civibus
:
iidei, cl
Tyricnsibus.Audax vcro quia de Orientc crat, ab
Indiam citcriorem praedicando pervenerit. IJbi rc-
iixorc sua ct liiiis illuc translatus esl.
peritBartholoma}um, dc duodccim apostolis, ad-
ventum Domiui Jesu juxta Matthffi Evangelium Eodem die, natalis sancti Cyrilli episcopi, qui
prajdieassc. Quod llcbraieis liltcris scriptum, rc- nammis injectus, iihiesus evasit, ac sluporetanti mi-
pr^claram raculi a judicc dimissus. Cum rursus verbum Dei
vertens Alexandriam sccum detulit: ubi
alacritcr pricdiearct, ac plurcs elTicacius ad fidem
cl nobilem vitam beato linc conclusit.
Christi converteret, judex pccnitentia duclus ca-
»>
Roma^ nalalis beatorum martyrum Nicostrati
Primiserinii, Ciaudii Comnientariensis, Castorii, g pite plecti eum jussit, atque optatum martyrii
quos B. Sebastianus cre- linem consummavit.
Victorini, Symphroniani,
Christum docuit, ct sanctus Polycarpus In civitatc Martulana, sancti Brictii cpiscopi el
dere in
presbytcr baptizavit. Qui cum corpora sanclorum confessoris, qui sub judice Martiano, os lapidc
per ora Tiberina requirunt lenti sunt, ct ad Urbis
eontusus cst et in equulco crudelissime excrucia-
tys, in Domini confessionc perdurans, in carcerem
prfefectum perducti. Erat judex Fabianus, qui eos
hortabatur ad sacrilieandum, per dccem dics minis trusus est. Noctc autem terraemotu gravi civilas
et blanditiis cum eis agens, ct nuUum penitus potuil concussa, inter alios plures, etiam Martianum oc-
commovcrc. Tuuc de eis suggestionem impe-
fccit eidil. El Christi confessor ab angelo sancto, et a
ratoribus quique jusserunl eos tertio torqucri.
:
beato Petro apostolo visitatus, atque ad praedi-
Cumque nuUaratione compulsi ccderent, jusscrunt candum Evangelium confortatus, magnas populo-
cos inmareprsecipitesdari.Tmmensis itaque arctati
rum credcntium multitudincs omnipotenti Deo lu-
pondcribUs, pclagi fluctibus dati sunt, ut in loco
crifaciens, quicvit in pace. Cujus animam viderunt
adstantes in specie columbae niveae coelo recipi.
mundo inter aquas coronam martyrii celebrarent.
Ilem apud iEgyptum, S. Serapionis episcopi et
Apud Viennam, Evodi episcopi, cujus industria
confessoris.
delatae sunt reliquia) sanctorum martyrum Thebseo-
c:
rum ad urbem Viennam. B. VI IDUS JULII.
G. VIII IDUS JULII. {iO Jnlii.)
{8 Jtdii.) Romae septem fratrum filiorum sanctas Felicita-
Apud Asiam minorem, sancti Aquilae, et Pris- tis, id est Januarii, Felicis, Philippi, Sylvani
cilhe uxoris ejus de quibus in Actibus apostolorum Alexandri, Vitalis et Martialis, sub praefecto Urbis
scribitur apud quos bealus Paulus aposlolus
: Publio, tempore Antonini prineipis. Primum auditi,
propter artificium (erantenim cjusdcm artis,id est deinde pcr varios judices, utvariis suppliciislania-
scenopegia3, cujuset Apostolus) morabatur etope- rentur, missi. E quibus Januarius post verbera vir-
rabatur, postquam ipsi in Achaiam ab urbe Roma garum ct earcerem ad plumbatas occisus est. Fe-
venerunt {Rom. xvi; /. Cor. xvi; Act. xviii). lix ct Philippus fustibus mactati, Sylvanus praeci-
In Palsestina, natalis sancti Procopii martyris, pitio interemplus est. Alexandcr, Vitalis et Mar-
qui ab Scythopoliductus Ca3saream, ad primam lialis capitali sententia puniti.
responsionum ejus confidentiam iralo judicc Fa- Eodem die in Africa natalis SS. Januarii, Marini,
biano, capite ciesus cst. Naboris et Fclicis, decollaloruin : quorum corpora
A. Vll IDUS JUUII. D Mediolanum translata sunt.
{9 Julii.) Romae milliario decimo, natale Rufinae, Secundae
Roma3, ad Guttam jugiter manantem sancti Zc- sororum, patre clarissimo genitarum Asterio, matre
clarissima Aurelia, sub persecutione Valeriani et
nonis,ct aliorum dcccmmillium ducenlorumtrium.
Auda- Eonato praefccto, et Ar-
Gallicni, judicibus, Junio
In civitatcTyriae, natalis SS. Anatolia) et
chesilao comite. Harum virginum sponsi Armenta-
eis,sub Decio imperatorc. Quorum Anatolia cum
riusetVerinusafideChristianitatisrecesserunt.Pro
multos in Piceno inflrmos, lunaticos, ac daemonia-
cos curasset, ducta cst, jubentc Fausliniano, ad qua re volentes eorum
beatae virgines declinare
civitatem Tyriae, ct diversis plagarum generibus persuasiones insanas, ad prfediolum suum, quod in
tota nocte inclusa, Tusciae partibus videbantur habere, basternaeper-
vexatn. Deinde cum serpcnte
ipsum Marsum, qui serpen- gebantvehiculo. Quodaudientes Armentarius et Ve-
nihil laesa est : quin et
rinus, comiti Archesilao suggesserunt qua de causa
a Euseb. lib.v,cap.lO; Hieron. de Script. Eccl.,
cap. 36. ^ De his in gestis S. Sebasliani, 20 Jan.
301 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS. JUL. 302
Urbem fugererit. Tunc sceleratissimus Archesilaus A mata corpora derelinquit. Sed Domini gralia noii
cum miiitibus suis equestribus iter agens, sanctas defuit in Christo credentibus nec defunctis. Nam
Dei virgines in via Fianunia milliaro decimo quarto Plautilla matrona, in cnjus praedio hoc factum est,
comprehendens, atque revocans ad urbem Romam, vidileas in visu sedentes gemmatasin Ihalamo, et
Junio Donato praelecto obtulit. Qui jussit eas in cu- dicentes sibi : Plautilla, desine a flagitiis idoloi'um,
stodias redigi a se invicem separalas, et in die ter- et ab incredulitate impia cessa, et credens in Chri-
tia in secretarium duci. In quo Rufinam ingredi ju- stnm veni in rem tuam,etcorpora nostra inveniens,
bens, dixit ad eam : Cum sis nobilis nata, quid est ibi sepeli. Exsurgens au em Plautilla, pervenit ad
quod ad ignobililatcm devoluta es, et cupis esse locum, ct inveniens sanctarum virginum corpora,
captiva in vinculis, magis quam libera cum marito adoravit, et credidit, et fabricavit sepulcrum virgi-
gaudere? Rufina respondit Captivitas ista teni- : num ad laudcm Domini Jesu Christi.
poralis aeternam caplivitatem excludit; et vincula C. V IDUS JULfl.
temporalia, pcrpetua vinculorum ligamenta dissul- (11 Julil.)
vunt. Praefectus di.Kit : Istas vanas fabulas et aniles
Translatio S. Benedicti abbatis : postquam enim
abjice, et sacrifica diis immortabilibus, ut possis
(sicut ipse vivens praedixerat) monasteriuin ejusa
tuosponsocumgaudio perfrui,et usque ad senectu- j^ gentiimsest vastatum,Domino revelante,repertu m
temcumgaudiodeliciarumatlingere. Rufinares;)on-
est corpus, et in Gallias translatum, atque i i terri-
dit: Duo sunt inutilia quae persuades, et unum du- torioAurelianensi,monasterio quod vocatur Floria-
bium quod promittis. Nam dicis me debere idolis cum, condigne sepultum translatum est pariter ;
sacrificare ut in perpetuum peream?et post hoc
etiain corpus beatae Scholasticae virginis sororis
tnaritum accipere ut gloriam virginitatis amittam. atque in partibus Cenomanensium, religioso-
ejus,
Postistaduo tam contraria promittis, quod -usque rum devotione, conditum. Cujus animam idem vir
ad senectutem cum gaudio deliciarum attingam, Dei e corpore cgressam, vidit in columbae specie
cum de te ipso incertus sis, an ad diein crastinum coeli secretapenetrare:corpusqueejussecuminuno
attingas. Prgeses adduci jussit Secundam, ut Ruflna jussit poni sepulcro, ut quorum mens una semper
soror ejus in conspectu ipsius flagellis csederetur.
in Deo fucrat, eorum quoque corpora nec sepultura
Quae cum sororem saam flagellis caedi, cla-
vidisset
separaret ^.
mare coepit ad judiccm: Quid est quod agis, scele- Eodem die in Armenia minore, civitate Nicopoli,
ratissime, et regni ca)lorum invisor ? quid est quod
natalis sanctorum martyrum Januarii et Pelagiae,
sororem meam glorificas et me exhonoras ? Dicit ei qui, in equuleo, ungulis et testarum fragmentis die-
pr3efectus:Utvideo,insaniorsororetuaes.Secunda ^„3 ^,,^^^^, cruciali, martyrium impleverunt.
^
respondit Nec soror mea insana est, nec ego in-
:
Romae in Vaticano, S. Pii papae, qui sedit in epi-
sanio, sed ambae Christianae sumus, et justum est
scopatu annos octodecim. Sub hujus tempore Her-
ut simul Christum Dominum confitemur. Et cum
mes librum scripsit, qui appellatur Pastoj\ quia
libere fidemveritatis faterentur, tuncjussit eas prae
in habitu pastoris ei angelus apparuit.
fectus in tenebroso loco includi et fumum sterco-
D. IV IDUS JULII.
rum fieri. Cum hoc fuissel factum, fumus ille quasi
(i^ Julii.)
thymiama exhaIabat,etobscuritasilla quasi die me-
dio vincebalur. Iterum jussae sunt inde tolli, et in
Apud Aquileiam, natalis sancti Ilermagorae, primi
suis balneis includi, atque in solio ardente etnon ejusdem civitatis episcopi, discipuli beati Marci
temperatojactari. Ubi cum fuissent postdunshoras evangelista) {Aci. xxi).
ingressi qui earum corpora tollereni, inveniuntin-
b Apud Cyprum, natalis B. Nasonis [«^., Jasonis,
tus solium frigidum et vaporatum. Quod audiens vel Mnasonis] antiqui Christi discipuli.
praefectus, obstupuit, et jussit eas duci, et in medio Apud Caesaream, sancti Dii.
Tiberis mitti, et uno saxo ligato in collo ajnbarum, Medioliani, Iranslatio SS. martyrum Naboris et
Cum quo post dimidiam fere Felicis.
praecipitari. horam
mersae sunt: et quae nudae niissae fuerant, in supe- ^ Item eodem die, S. Cleti papae, qui Rom» sedit
riore parte ttuminis siccis vestibus apparuerunt in- annos duodecim. Hic ex praecepto B. Pelri apostoli
dutae,Christigloriamdecantantes. Quod cumfuisset viginti quinque presbyteros in urbc Roma ordina-
judicinunliatumdixil PraefectusArchesilao comiti: vit : sepultusque est justa corpus B. Petri.
Istae quas mihi tradidisti, aut magica arte nos supe- E. ni IDUS JULII.
rant,aut vere ineis sanctitas regnat.Undesicuteas Cio Julii.)
mihitradidisti,ilaeas egotibi reddo, ut tuo arbitrio Esdrae et Joel prophetarum.
vel senlentiam accipiant, veievadant. Tunc arche- Item natalis S. SillejB {al., Silae] apostoli.
silaus jussit eas duci in silvam in via Cornelia, ab c
Apud Africam natalis sanctorum confessorum
urbe Roma milliario decimo, in fundo qui vocatur Eugenii Carthaginensis episcopi, fide et virtutibus
Buxo,et illiceas capite percuti,et sic earum inhu- ac miraculis gloriosi, et universi cleri ccclesia>
a Hujus translationis fit mentio in Vita S. Aigul- •^
Pontif., cap. 3.
phi, 3 Sept. Poutif., cap 12. • Vide lib. l)c Fest. Aposl.
:m 6. AUOMS AKCIllEIMSC. VIKN.NENSIS 3U4
fjustleiii. Qui caede inediaqnt; niaoerali, fere quiii- A Gallias translalaj, venerantur Lugiluni in basilica
genti, vel eo amplius(inter quos quamplurimi eranl beatissiini Joannis Baplistae.
lei-tores infantuli), gaudenti.s in Doiiiino, procul C. XV KAL. AUGUSTl.
cxsilio crudoli cxlrusi .suiil. Iii(|uil)iiscr;iiit iioliilis-
(i^ Jul.)
siiiii, iircliidiiK^uiius luiiuiiic Saiularis, cl .Murilla
Apud Cartliagincni, iiatalis sanct;c Guddcnes
secundus in olTicio minislrorum. Qui pluriina pro
virginis, (|u;e Pluliano ct Zcla [Plauliano ct Geta]
confessione catliolica perpessi supplicia, ct tertio
consulibus.jussu Ruliniproconsulis,quatcrdiversis
coulVssorcs clVccti, },'lorios;w iii (:lirislo|)crsevcraii-
temporibuscquulciextentionevexata,etungularum
li;c liliild iliuslrati suiit.
horrriida laccralionc cruciata,carccris otiam squa-
F. PRIDIE IDUS JULII. lore diutissimc alllicta,iiovissiiiic gladio cacsa est.
fli Julii.J Apud civitatem Mctensium,S. Arnulphi cpiscopi,
" Apud Ponlum, natalis S. Plioea3 episcopi civi- qui sanctitate et miraculorum gratia illustris, ere-
latis Sinopis, qui subTrajano impcratorr.pr.Tfccto miticam vitam diligens, beato finc quievit.
Afiicaiiu, carccrciu, vincuia, lerruni, ignem ctiam
I. XIV KAL. AUGLi.STI.
pro Christo supcravit. Cujus reliquiae in basilica
(\\i Jul.)
apostolorum in Gallia civitale Vienna liabentur. B ^ Natalis beati Epaphra;.
G. IDIBUS JULII.
Item eodem die. S. Patris nostri Arsenii, de quo
flo Julii.)
in Vcrbis seniorum rcfcrtur quia, propter redunda-
^ Nisibi, magnge vir-
natalis S. Jacobi episcopi, tionem lacrymarum tergendam, sudarium semper
tutisviri,ita ut ad ejuspreccssaepeurbsdiscrimine in sinu vel in inanu habucrit.
libcrata sit. Hic unus fuit ex numcro confessorum Eodem die Ilispali apud Hispaniam, natalis SS. Ju-
sub pcrsecutionc Maximiani, et corum qui in Ni- stae et Rufinaj : quae a Diogeniano praeside com-
caena synodo pcrversilalem Arii homousii opposi- prehcns®, equulei extcnsione et ungularum lania-
tionedamnaverunt: atque intra niuros urbissua^ex lionc vexatae sunt, dcin trusa; suiitincarcerem,ine-
praeccpto imperatoris Constantini ad tutelani et dia et doloribus afilicta}. Post hajcjussit praesesut
munimcnlumsepuUus, postca zelo Juliani apostata? quocunque irct, ipsae nudis pedibus sequerentur.
extra urbem clatuset condilus. Sed mox cadcm ci- Tandem Justa in carccre spiritum exhalavit. Corpus
vitas, tanti patroni orbala reliquiis, Pcrsarum di- cjus in puteuin projcclum, et a Gabino episcopo le-
tioni succubuit. vatum, in Hispalensi coemeterio conditum est. Ru-
Romae in Portu, Eutropii, Zosimae, et Bonosae so- fini cervix confracta, et corpusejus igni tiaditum.
rorum. Cujus reliquiae a fidelibus curata) sunt.
Apud Alexandriam, natalis SS. Philippi, Zenonis,
E. XHI KAL. AUGUSTI.
Marsei, et deccm infanlum.
(20 Jnl).
In Carthaginc, Catulini diaconi, Januarii, Flo-
renti, Julia) et Justie, qui sunt positi in basilica Natalisbeati Joseph, qui cognominatus est Justus
Fausti Act. i) : qui cum bealo Matthia, ut numerum duo-
A. XVII KAL. AUGUSTI. denum impleret ab apostolis statuitur. Sed Matthia
(16 Jnl.) locum Juda? prodiloris implente, beatus Joseph ni-
c In Ostia, natalis sancti Ililarini, qui sub pcrse- hilominus prsdicationis ct sanctitatis ofTicio inser-
ciitione Juliani, cuin nollet sacrificare, fustibus cae- viens,mullamque pro Christi fide persecutionem a
sus, marlyrium suinpsit. Judaeis sustinens, victoriosissimo fine Judaea quie-
Apud Antiochiam Syria?, nalalis sancti Eustachii vit. De quo refertur quod venenum biberit, et ni-
episcopi et con.i^cssoris, quisub Constantio principc hil cx hoc triste pcrtulcrit, proptcr Domini fi-
obcalholicam fideminTrajaiiopolimcivitatemThra- dem.
ciae pulsus exsilio ibidem requievit. « Apud Damascum, natalis sanctorum Sabini,
B. XVI KAL. AUGUSTI. j)
Maximini,Juliani, Macrobii,Cassii,Paulae, cumaliis
(17 Jul.)
deccm.
F. XII KAL. AUGUSTI.
In Carthaginc, natalis sanctorum martyrum Scil-
(^i Jul.)
lilanorum, id est .Sperati, Nartali, Cythini, Bethu-
rii, Felicis, Aquilini, Lelhatii, Januariae, Generosae, Danielis prophetae.
Bessias, Donata) et Sccunda}, sub SaLurnino pr;e- Romae, natalc Praxedis virginis. Hcec cum so-
S.
feeto.Qui post primam Christi confessioncm in car- rore sua Poteiitiana a sanctissimo palrc Pudente,
cereinmissi,ctinlignoconfixi,inanegiadiodccoliati qui fuit edoctus in fide ab apostolo Paulo, in omni
sunt. Horum reliquiae cum ossibus btati Cypriani, castitate et lege divina erudita,post transitum paren-
et capite sancti Panlaleouis martyris, ox Africa in tis,vigiliis et orationibus atquc jcjuniis assidue va-
cans, omnepatriraonium suum simulcumpraedicta,
» Ado Chron. an. 101.
in
b Gennad. dc Vir. illust., cap. 1. d Vide lib. de Fest. Apost.
• De hoc in gestis Joann. et Pauli. • Euseb. L m, c. ult.
30S MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS. JUL. 30(5
beata sorore in sustentationem pauperum et Christi A tem Irenseum nomine, cujus filius erat csecus. Quem
sanctorumerogavit. In titulovero quem pater ea- ad se perductum facto signo crucis illnminavit, at-
queparentesilliuspostmodumhnptizavit.Matronam
rum Pudens, nomine beati Pastoris dedicavit, una
cum consilio B. Pii sedis apostoiicre cpiscopi, fon- vero cujusdam tribuni militum nominc Theclam,
tem baptismi construere soror et ipsa studens, ut quoeplurimisannisgravissimatencbaturinfirmitate,
eorum dic sancto Paschne baptiznrelur. cum in nomine Domini nostri Jesu Christi, manum
familia
Quos ad nonaginta sex numero manumissos, bea- apprehendens ejus, de lectosanatam erexisset, tri-
tus Pius aquis salutaribus abluit. Inde post innu- hunum cum uxorc eadem, et filios ac familiam ipso-
mera pietatis opera, post multorum mnrtyrum se- rum in Christum credentcs l)apLizavit. In cujusdo-
pulturas(inter quos beatum Symmetrium prcsbyte- mo postmodum intra urbcm Ravennam missas et
rumcum aliis viginti duobus apud Titulum supra- baptismataagobatcumdiscipulissuisperduodecim
dictum manibus suis scpelivit), qui per martyrii annos. Ordinavit autem duos presbytoros, Adhere-
palmam ad re^na coelorum transierant eadem :
tum et Calocerum Martianum vero noljilissimum
:
beatissima virgo migravit ad Dominum, coronnni virum, et Leucadium philosophum diaconos, et sex
justitiaereceptura, XII Kalend. Augusti. Sepulta in clericos statuit, cum quibus die noctequepsalmos
c^"®^^'''^- Nuntiatumque est duci Saturnino. Qui
coemeterio Priscilhe, via Salaria, juxta sororem B
suam atque sanctum patrem Pudentem posita. producens eum, statuitantepontificescapitoliiRa-
Eodem die in Galliis, civitatc Mnssilia, natalis vennatis : a quibus nimia caede mactatus, ejectus-
S. Victoris. Qui persccutione Diocletiani ot Maxi- queadmare, semivivusrelinquitur. Quem discipuli
miani, cum esset miles, et nec militarc, necidolis ejuscolligentes, adhibuerunteicuram. Postmenses
sacrificare vellet, primum
suoAsterioin
a tribuno sex Bonifacium nobilissimum virum, quiolmuitue-
carcerem trusus, sed omni nocte ad consolandos et rat, sanaturus ad domumejusveniens, pucllamim-
visitandos infirmos ab angelo eductus est. Deinde mundum spiritum liabentem, deinde Bonifacium,
jussuEutychii prnefecti, retortis brachiis, lorissub- soluto vinculo linguse ejus, sanavil. Ubi quingenti
pedibus fune constrictus, per me-
tilibus ligatus, et hominesChristo crediderunt. Non postmultos dies
diam tractusestcivitatem. Posthaecfustibuscrude- a paganis tentus, et diutissime fustibus caesus est,
lissime caesus,ac suspensus et taureis crucia tus, cum ac nudis pedibus super prunas impositus, et inde
exhibuissent aram qua sacrificaret, et eam nec
in ab urbe pulsus. Sed non longe a mnro habebant
respicere sustinens, de manu sacerdotis calcc ex- Christiani tugurium, ubi missas faciebat, in mari
cussisset, pedemei praesesjussitincidi. Ad uUimum vero baplizabat ibique timentes Deum de faculta-
:
inconfessione persistens, missus est in molam pisto- tibus suis ministrabant Post plurimos annos
ci.
riam, in qua sparsum granum vertiglne animalis ma- ^ etiam ad .flmiliam perrexit verbum Domini prredi-
cerari solet : atque
martyrium con-
ita contritus, care, faciens multas virtutes nomini Dominiin
summavit.PassisuntcumeotresmiIites,Alc\ander, nostri Jesu Christi. Tempore quo reversus est, Rufi
Felicianus, et Longinus. Qui dum eum nocturno si-
Patricii filiam a morte corporis suscitavit, quam
ientio in carcere custodirent, visitantibus illum an- Christo virginem firmavit, matre cum familia pro-
gelis sanctis, tanto claritatis fulgore obstupefacti, miscuisexus trecentis quatuor baptizatis. Perven-
atque ad ejus genua provoluti, crcdontcs in Chri- tumcstautemadCajsaremdebeato quod do-
viro, et
stum nocteendem inmari baptizatisunt; etsequeuti mus Rufi Patricii obediret Christo. Et mittens Rufo
dio, ante consummationem B. martyris, gladio ju- successorem,scripsit Vicario pra)fecto praetorii Mas-
gulati. Puer quoquc Deutherius, qui dum ad sepul- saIino,ut aut diis inclinaret Apollinarem, aut longe
crum ejus oraret, emisit ct spiritum. inexsilium traderetur. Quem accersitum Vicarius,
postinterrogationemexutumvestevirgiscaedi fecit,
G. XI KAL. AUGUSTI.
etaqua bulliente plagas ejus infundi, et equuleo
(22 Jul.)
suspensum torqueri, ac saxo os cjus contundi, et
a-
Natalis S. Maria; Magdalena).
cum gravissimo ferri pondere oneratum includi in
Et beat» Syntyches, qua? Philippis dormit so-
D carcere horrifico, atque in liguo extcndi : ubi ab
pulta : doquabeatusapostolus Paulus scribit Phi-
hominibus quidem negligitur, sed abangelopublicc
lip])onsibusEvodiam rogo, etSyntyclien
:
deiyrecor pascitur. Quarto die judex de carcere productum.
idipsum sapere in Domiuo {Phll. iv).
catenatum, in navi positum, in exsilium direxit.
Ancyra Galatite, natalissnnctiPIatonis martyris :
Tres autem viri eum de clero sccuti suut, qui et
cujus gesta habentur.
ministrabant ei. Mortuis vero omnibus tempestate
A. X KAL. AUGUSTI. maris et naufragio, ipse cum clericis et duobus
(25 Jnl.) militibus evasit, quos Christo illico consecravit lo-
^ ApudRavennam, natale sancti Apollinaris epi- tosaqua salutari. Et trausitum faciens post Corin-
scopi.HicRoma^ordinatusa beato Pctro apostolo, thum per Mysiam, leprosum cute muixiatum in
Ravennam directus est. Ubi cum pervenisset, non Christo lavit. Deinde ad ripam Danubii perveniens,
longe ab urbeRavenna niansit apud qnemdam mili- multos fide sibi sociavit. Et quaerentibus eum in-
a
Vide lib. de Fest. Apost. ^ Vide lib. de Fest. Apost.
307 S. ADONIS ARCniEPfSC. VIENNENSIS 308
crednlis occiJere, in parles Tliraciio desccntlit. Et A 01) lioc, jubcnle patre, alapis alTiicta, vorberibus di-
cuin ihidies aliqnot fccisset, et in lemplo Serapis laniala, ferro oiiusta, in carccrem conjicta est. Post
pr;csenli;iipsin»oblicnisscld;('mon,tandeniro,!,Mlns boc cum diiiiissime el crudclissime dilaniarctur, de
spiriliis rcspDiisnin (lcilil : Oni.i discipnlns Potri carnihus suis palri in faciem prnjccil. Cnniquc alli-
;iposloli Ji-sn Clirisli linc vcnil, el li.u:avit mc, liic gala rolic, igiii supposilo, ct lus j desu|)cr olco tor-
nisi fuerit ab bislociscxpiilsus, vohisdarc rcsponsa rcretur, erumpcns (lamma mille gcntiiium interrc-
iion possnni. In(|iiisitns inveutus est bealus Apolli- cil. Ileruin carccri tradita, angclo visitantc, sanata
naris, cl tlis(Missiis (liiilissinic fustihiis cieditnr, cl csl cl refccta. Dciiidc cuni magno saxi poiulerc in
us(iuc ad marc perdiictns a rcctorc provinci.o, navi inare, id csl iii lacum Vulsiiiium jactata, angclico
currcn!.i ad Ilaliain ciim suis liominibussiipcrinipo- prff!sidio libcrata cst. Qnnm succcssor patris ejus
niliir. Ilnqiie posl tcrliiim anniim navennam iii- DionmuUisilcrumsuppliciisafflixit. Scd,orantcilla,
j,'reditur : dcintlc posl dics aliqiiot siibila seditionc simulacrum Apollinis, (|ii0(l ;ul()riir(,' .jubcbatur, in
orla in civitalc irrucntibiis paganis, ligatns ad foriim favillam suiiit(j rcdaclum cst. yuomiraculotriamil-
perdiicitur : ibi c;csns ac vulncratiis esl. Exindc lia bomiiuim ad (idi in Clirisli conversa sunt. Novis-
ponlidcescapitolii egcrunt-, utadtempluin Apollinis simcsuccessorprajdictiJulianus, postfornaccmcan-
duceretiir. Qno cum pcrvcnisset, dala orationc si- B dcnlem, ubi quinquc dicbus illa'sa pcrniansit, post
nuilacrnin solutum, ct templum dcfttriictnm est. srrpcnti s a vcnctico inimissos, scd Cbristi fide su-
Pagani boc videntcs, clamabant : Senex impius ])cratos, post abscisioncm linguac, sagittis eam con-
interficiatur. Et tradidcrnnteum judici, cui nomen figi pracccpit. Sicque martyrii cursum consuinma-
cratTauriis, qiii babcbat filiiim naluraliter c;ccum vil, anno ?etatis suoe undecimo.
natiim, qucm in nominc Cbristi sanctus ApoUinaris Rom30, via Tiburtina, milliario dccimo nono, nala-
iiluniiiiavit, miiltis stupcfaclis, ci convcrsis ad Do- lis sancti Vinccnlii.
minum. Mansit antcm in pra-dio Taiiri prajsidis ApudEmeritamIIispania9civitatem,natalis sancti
annis quatuor. Erat enim ab urbc milli;irio scxto. Victoris militaris, qui cum duobus fratribus Ster-
ubi concurrcbnnt Cbristiani, ct docebantnr ab eo. catio ct Antinogcno divcrsis cxaniniatus suppliciis
Et quacunque iufirmitatc quis dctinebatur, ad eum martyrium consummavil.
n Eodcm die, nalalis sanctorum virginum Nicetae
perductus sanabatur. Igitur invidiosa relatio ponti-
ficum capitolii cucurrit ad Caesarcm adversus bea- ct Aquilae quae ad praedicatione;ii sancti Cbristo-
:
tum .Vpollinnrem. Qiii mox edixit, ut si diis quis phori marlyris, ad Christum convcrsae, martyrii
temerario ore injuriam inferrct, aut satisfaciat, aut palmam capilis ahscisionc sumpscrunt.
urbe privetnr. Qua? jussio mox percurrit ad Demo- Et apud Amiterninam civilatem, militum octo-
q
sthenempatricium.Qui,exquisitionemissa,sanctum ginta trium.
Apollinarem sibi exbiberi j bet qiiem audiliiiui : C. VIII KAL. AUGUSTI.
tradidit incustodiacuidam centurioni occulte Chri- (23 Jul.)
stiano cogitans quibus cruciatibus eum perderet. b Natalis B. Jacobi Zebedaei apostoli.
Qui media nocte laxavit eum, ut fugerct. Cumque Eodem die in Lycia, civitate Samo, sanctiChristo-
fuissel paganis cognitnm, sequenteseum, non lon- phori,quivirgisfcrreisattritus,etanainmisaestuan-
ge a porla apprehenderunt et tandiu c;psus est, ultimum
incendii Chrisli virlute salvalus, ad sa-
;
tis
quo usque aestimaretur mortuus. Exinde collectus giltaruni ic.ibus confossus, marlyriuin capilis ob-
est a discipulis, et perductus est in vicum, ubi lc-
truncatione complevit.
prosimorabantur, ct septcm dics supcrvixit, adino-
In Ilispaniis, civitateRarcinona,S. Cucufatismar-
nens semper Ecclcsiam, nc a flde Christi descendo- ex civilate Sillitana oriundus fuit, et Bar-
tyris, qui
ret. Ilamartyr gloriosissimus Apollinaris in lauJc
cinonfB sub Galcrio proconsule, et Maximiano, et
Christi defunctus, sepuUus est foris murum, ct
RuPuio passu>. Primo gravissimc tortus et cassus,
clausum in arca saxea sub terra corpus cjms ini.s-
dcindc catenis as rictus in craticula superextensus,
sumest. Ilic ab Antbiochia sccutus apostolum Pe-
aceloet sinapi perfususassari jussuscst. Cum vero
trum,etab urbe Roina ab eodcm apostolo inissus
ab igne cl flaininarum globis illssusapparuisset,ex
Ravennam, rcxit Ecclesiem annis viginti octo, mense pra'Ciptoiiiipii.iudiciscxtracivitemducUts,inigncm
uno,diebusquatuor. Passusultimuinmartyriumsul)
copiosum iteruin projcctus est. Quo divino nutu ex-
Vespasiano Caesare, et Demosthcne patricio, x Ka- cuslodiam retrusus
stinclo, ilerum fcrro vinclus in
lendas Augusti. eslubidivinosplendoreconsolatur.Uerumcardisfer-
B. IX KAL. AUGUSTl. rcis el taureiscrudelissimeca3sus, in ultimo, dictata
f2i Jul.J scntenlia, Cucufatem rebeUem principum, ct diis
Eodein die apud ItaUam in Tyro, quae est circa sacrincarenolcntcm, gladioferirijubct; octavomil-
lacura VuUiniim, natale sanctae Chrislinae virginis :
liarioaBarcinonapcrductusfcrroqueanimadversus
quae in Christum credens, dcos aureos Urbanis pa- martyrium consummavit. Cujus corpus a Christia-
tris sui praefecti contrivit, et pauperibus distribuit, niscumreverentiasepelitur.Undepostmodumtrans-
a De his in Vita D. Christophori.
b Vide Ub. de Fest. Apost. Prudent. hymn. 4.
300 MARTYROr.lUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. .lUL. 310
latum, non longe a Parisioruni civilatc, in ecclesia A tum in basilica quam ipse construxit via Aurelia,
bcatorum martyrum Dionysii, Rustici, et Eleuthe- quintodeciino Kalendas Decembrls, in milliario se-
rii, cum honore tumulatum est. cundo. Cujus natalis celebratur quarto Kalendas
n
Eodem die Parisiis, depositio sancti Cermani Augusti. Sedit autem in cpiscopatu anno uno,
cpiscopi. mensibus tribus, diebus duobus.
c Item eodem die, natale sanctorum martyrum
Metis, natalis S. Glodcsindis virginis.
Simplicii, Faustiniet Beatricis, temporibus Diocle-
D. VII KAL. AUCUSTI.
tiani et Maximiani qiii post inulta acdiversa sup-
:
{26 Jul.)
Romre in Portu, natale sancti Ilyacintiii, sub plicia jiissi sunt capitalem subirc sententiam; et
consuiari Leontio, Luxurio primo civitalis Tarra- ligato saxo in collo eorum, jactari per pontom, qui
cinae tradcnte. Qui, missus in ignem, nullo modo vocaturLapideus,inTibcrinis theumatibus. Quorum
IsDdi potuit : inde praecipitatus in validissimum tor- eorporaDei nutu invenfn sunt a beata sorore eorum
rentem, incolumis ejeclus cst ad littus. Nuntiatur Beatrice, eta beatls prcsbyteris Crisi)oetJoanne:et
hoc consuiari Leontio, et misit spiculatorcm cum sepulta suntin locoqui appellatur Sextum Philippi,
militibus, ut euin comprehensum gladio ferirent
via Portuensi, quarto Kalendas Augusti. Beatrix
Tunc quKdam matrona rcligiosa, nomine Julia, ve- B '^"^^'" soror Martyrum cum moraretur apud vene
niens noctc cuin scrvis suis, coUogit cor|)us cjus rabilem Lucinam, factum est ut quidam vicinus
et cuin hoiioro sepelivit in praedio suojuxta urljcin
posscssor Lucrotiusaml)iret possessiunculain ejus.
Romain, vii Kal. Augusti. Pro hoc itaque sanctam Beatricem, et
fecit teneri
duci ad sacrificandum, Tunc beata Beatrix, excla-
E. VI KAL. AUGUSTI.
mavit Christiana sum, non sacrifico dtemoniis.
;
(;27 Jul.)
Ducta est itaque, et carcerali custodia) mancipata.
^ Apud Nicomediam, natalis sancti Ilormolai prc-
Cumque in Dei nomine libere ageret, fecit eam am-
sbytcri, cujus doctrina beatus Panlaleon ad fidcm
bitiosus Lucrctius prsefocari noctii. Quain venera-
conversus est. Qui tentus a Maximiano, capitali
bilis Lucina juxta sanctos martyres germanos ejus
sententia ob confessionein Christi punitus est.
sepelivit, quarto Kalendas Augusti. Post hoc in-
Eodem die, in Sicilia, sancti Simeonis monachi.
gressus praedium sanctorum Lucretius, dum ibi
F. V KAL. AI^GUSTI. epuIaretur,qUcTBdammulicrinfantulumIactabat.Qui
(28 Jul.) infantulus coramomnibus inconviviovocememisit
Nicomedi», passio sancti Pantaleonis. Qui cum Audi, Lucreti ; occidisti,et invasisti, ecce datus es
jubcnte Maximiano artem disceret mcdicinge,a pre- in possessionem inimici; ad hanc vocem invasus
sbyteroHermoIaoad fidem Christi conversus,muIta G gg^ ^ maligno spiritu ibi in convivio, et per tres
miracula fecit, patremquo suum senatorom Eustor- horas vexatus emisit spiritnm
gium Christi fidei subjugavit. Ob quani causam d Eodem die, depositio sancti Lupi cpiscopi dc
tentusab eodem Maximiano, equulci pccna cl lam- Trecas. Qui cum Germano venil Britanniam et
padarumexustione cruciatiis (scdintorha^cDomiiio quinquaginta duobus annis saccrdotio functus est.
sibiapparentcrofrigcratus),tandcmictii gladii mar- Qui tempore Regis Attil», Galliam vastabat (sicut
tyrium consummavit. in ejus hymnocsimtm', Dicmbella,cunctaperderent),
Eodem Lugduni, sancti Peregrini presbyteri,
die,
orando Trecas munivit.
cujus beatitudinem miraculorum gloria testatur.
A. III KAL. AUGUSTI.
G. IV KAL. AUGUSTI.
(30 Jiil.J
{29 Jul.)
"^
Roma3, via Aurelia, beati f Felicis pontificis Roma>, natale Abdon et Sennes subregulorum,
"
sub Constantio filio Constantini. Idcm Constantius sub Decio imperatore quos Decius in Cordula civi-
:
Augustus, consilium Iiaercticorum, ac Valentis ot tate Persarum sibi praesentari jussit. Quibus et
Ursacii Arianorum approbans, quia dixit:Sic stulti facti estis, ut non recordemini quia
et ipse Arianus
erat, ab Euscbio Nicomediensi rcbaptizatus, ejecit '* noncolentesdeos, traditiestisinmanus Romanorum
sanctum felicem Urbisepiscopumdesede episcopa- ct nostras? Cui beatus Abdon Magis nos victores :
lussui.Etfactacst persccutio magiia iii clero, itaut facti sumus Dco faventc. ctDomino JcsuChristo, qui
presbytcri ct clcrici plurcs iiecarentur et martyrio regiiat in a'ternum. Jubonte igitur Dccio, vincti ca-
coronarentur.Dcpositussanotusacbcatissimuspapa tcnis reclusi sunt in arcta custodia. Tunc dixit Ab-
Felix, habitavit in pra3dioIo suo, quod est via Por- don ad Senncn Eccc gloria quam scnipcr spera-
:
tucnsi. Et agentibuspostmodum luicroticis, exindc vim'is. Postincnsesquatuor vcniensDeciusRomam,
levatus,ductusestadcivitalcm, et capitc truncato, et adducons sccum beatos Abdon ct Senncn catcnis
martyrio coronalur fv Idus Novcmbris. Kxiniio ra- vinctos jussit omncm scnatum convocari, ct fecit
ptum corpus ejus a presbyti-ris ct clericis, et sepul- conventum in Tcllude ciim ValcrianoprMfccto v Ka-
Icndas Augusti, et jussit sibi pra3sentari Abdoii ct
" Dco in Vita S. Pantal. 28 Jul.
'^
t Est Felix II pontif. cap. 37. <i
Grcgor. Tur. do Glor. CC. c. 07, 08.
° De his in gestis S. Anshimi 11 Maii. ^'
De his in passionc S. Laur. 10 Aug.
:
311 S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 312
Sennem niaceraios diversis poenis.El dixit ad scna- A NoiitemedimiUcre, vcniamvobiscum.El simulcum
luinrDii dcciiuc Iradi lciMint hostcs fcrdcissiinosin ilMs civitalcm Tiilmrlntanam iii}?rcssn cst. Alia die
maiiiis II, stras. Fccc iiiimici I{cii)nlilic;c ct U'imaiii liora proconsul i)rolri|junalicoiisc-
tcrlia Anoliinis
iinpiiii. E' introdiicli snnt oriiati auro ct iapidc dil, ct Maximain cl nonatillam sihi prajscnlari pra)-
preli so, viucli catenis : omiiisquc scnatus niiraii ccpit, et ad lormenta clidi. Et cuin coedercntur,
cwpilinaspcctilius corum.Et cum conslantcr Cliri- jiissit caiccm supcr p!aj,'as carum spar!.,'i, cl fricari.
sluin in c )iis|)cclu corum latcrentur, Dccius iratus dciiidc i C(|uulco extcndi ct topqucri
ct slalivam '^,
jussilValcriano prjcTccto, ut si noii adorarent dcuin abbilicnduinofTcrri dcindcin craticulam ctad car-
:
Soleni, fcrarum morsibus interireut. Qui denudavit boncs ijjncos sterni,ct prunas ardcnlessupercapita
eos, etduvitantc si nulacrum Solis.TuiicValcrianus earuiii adjici piistinodnm iii thcalro ad dclubriim
:
ju-:sil ut |)'uinbatis cedcrcntnr. Dcinde inlrodncli dep Mii, cl ab oinnibus ci)iicu'cari. Tunc cx otlicio
in ampliilhcatrnm, ct diurssisuntcisleoncs duo, ct dicluin cst, esse cuin cis pucllam aliam, uoniinc Se-
nrsi (]ualuor, qiii ruj,Mentes venerunt ad pedes saii- cuiidain:quainsuojudicioAnolinusproconsulappli-
clorum, etnullatcnus rcccdenlcs cuslodicbanl eos. cari jussit. Cuinquc adcssct, ait : ChrisMana cs, au
Valcriauo vcro, plenus riirorc. jnssit gladiatorcs payana? Scciinda dixil Christiana siiin. Statiin
:
introirc, ct bcatos subrcgulos inlcrficcrc, ct ligarc B Anolinus ipsam cum MaximaetDouatilla ad bcslias
pedes eorum, etante simulacrum Solis jactare ubi :
daninavil, et eas ferro vinctas ad spcctaculum po-
jacuerunt corpora sanclorum tribus diebus. Post puli adduci pnccepit. Qyix cum induccrcnlur, in
tridiinm vcnit qui !am Ouirinus Christiaiius subdia- mcdiaarciiaosculalae suiil sc inviccin ut martyrium
conus, qui mancbatjuxta aiiipliithcatruin,ct cjllc- pace c nnplcrcnt. Ursus autcm fcrocis.simus ac sae-
gil noctu corpira, el rccondidit in area plumbea iii vissimusillicoeislaxatus,inmausuetudincm vcrsus,
domo sua terlio Kalendas Augusti, ubi latuerunl carum vcsligia linxil polius quaiiinioiiiordit.Iratus
usque ad tcnipora Constantini. Tunc sc rcscrantcs Anolinus, quia scfurcntc bcsliasmilcsvi.iit,locutus
bcati Martyrcs, Icvali suut, cl translati lu co3me- cum concilio, scnlcntiam ex tabella recitavit.Maxi-
terio Poutiani. mam, Donatillain et Sccundam, iu supcrstilione
Eodem dieapud Africam,civitateTuburboLucer- sua pcrduranlcs, quoD divcrsas poenas pcrtulernnt,
nari;e, nata'c sanctarum virginiim Maxiina?, Do- et bcsliis objcct.-e sunt,ct diisnostrissacrificareno-
natiilas et Secunda) qu.T perscculionc Gallicui sub
:
lucrunt, gladio aniiiiadverli placct. Maxima, Dona-
Anolino judice passa? sunt. Qui interrogatione facta clSccunda dixerunt Deo gratias. Etconsum-
tilla :
distulit audientiam, et beatas virgincs cl sorores, matas sunt tertio Kalendas Augusti.
Maxiinamctnonatillain,ad civitatcm Tiiburbitanam q B. PRIDIE KAL. AUGUSTI.
perduci jussit, quibus nec panem ncc aquain sub-
fSI JuUi.J
ministrari praBCtpit,sedacetoct fclle potari. Videns
autem beatissimarum fiduciam, exarsit inirain, et Cassarae passio sancti Fabii martyris. Qui cum
quaedam puclla
jussit ut urgerentur ambulare. Frat ferre vcxilla pra?sidaiia rccusarcl, priniuin diebus
insuperioribusdomussupeconstituta^annorum duo- aliquot in carccrem trusus csl, dciiide produclus
deciin,nominc Secunda cui dum mult;c nuptiarum
: sistitur antctribunai.Interrogalus scmeletilerum,
conditiones olTierentur, omues comtempsit, et unum inChristiconfessione perdural : et moxa furibundo
Deum dilexit. Ilapc accensa spii itu Dci, cum v deret judicc capitali seutcntia condcmnatur. Post haec in-
commartyrcssuasMaximamctDonatillain transcun- humatum corpus custodiri jubctur quod post tri- :
tesiruiteniminsuperioribusdomuscjusmoenianum, duum rcticulo insutum,maris profunda, seorsum
in
ubi stabat) et sanctarum virginum pulchritudinem caput, seorsum cadaver immcrgitur. Sed Domini
fidci oculis
considerarct, cogitavit et decrevit ad si- virtutc rcscissorcticulo, mcmbracapitirevocantur,
mi'emgratiainpervenire.Ftnealiquisprohil)cretho- et scapulis ccrvixcumindiciispassionisadjungitur.
ncsle desccndere, ulimpcdiinenta vilarct, mcopes. Atquc ila sua) reddilum corpus unda
intcgritali
necnationem suamcontemplataest,nccPatremcar- j-. blandiore ad [Al. Cartemianum, vulgo Carlernita-
nalcm curavit relictis omnibus. unum auctorem
: num.] Cartcnarium litus evcctum, condigno cultu
castitatisDcumquaesivit^qucm inffilernum possedit, a fidclibus tuiiiulatum est.
el tenuit. Cumcrgoegrederentur bcatac martyrcsct Antisiodori, sancti Germani, episcopi et confes-
procedercnt, Secunda fcstina clamabat post eas : soris.
^ Et stativam ad Uiendum offeri. Ita mssomnes. stativam, quae Plinio stagnans, Varroni reses di-
Haclenus editum etstatuam ad libandum offerri
: citur.
quod supposititium et affcctum. nlelligit aquam
^^^'^-(^-'^r^X
313 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. AUG. 31
LITANLT. INDiCEND.i:.
MENSIS AUGUSTIIS
HABET DIES XXXI ; LUNA VERO, XXIX.
KAL. AUGUSTI
C. A phanipapaietmartyris,sub Valerianoet Gallienoim-
(/ Aug.) peratorihus. Qui cum pi'rsecutio sfcva grassaretur,
^ Romae ad sanctum Petrum ad Vincula. beatus Stepha;ius, congregato universo clero suo,
Antiochia;, natalis sanctoiHtm Mactiah?Doi"um. hortal)atur eos ut pro Christo coronam martyrii
Apiid Italiam, civitatc Vcrcollis, hcati Ensehii alacriter susciperent ; ordinaveral au'em tres pre-
episcopi et confessoris, qui ob confessioncm fulei a shyteros, et septem diaconos, et clericos sexdecim,
Constantio principe Scythopolim, et inde Cappado- cum quibus dc re,:^no Dei assidue docebat. Divina
ciam relegatus,sub.Inliano iniperatoread ecclcsiam au'emgratia procurante,cccurrebant multi exgen-
suam rcversus cst. Novissime persiqnentibus Aria- tilibus et hoiicsti viri.ut baptizarentur ab eo. Inter
nis martyrium passus. quos Nemcsius tribunus cum omni domo sua, filia-
Apud Arabiam, civitate Philadelphia, SS. marty- quc ipsius nominc Luciila, quae caeca per beatum
rum Cyrilli, Aqui!a\ Petri, Domianiti, Rufi, Menan- Stephanum illuminata fuerat, ct Olynipius alter
dri, una die coronatorum. tribunus cum uxore sua Exuperia, et filio Theodulo,
•^lnllispaniis, civitateGerunda,natalissanctiFeli- et quotquotcredideruntin dnmoOlympii, quiposlea
cismartyris, quide Scillitanacivitateoriundus, cum gloriosa confessionc martyrium meruerunt.Celebra-
persecutiones in Hispaniisadversus Christianos agi g batautem missas atque concilia percrypta marty-
coepissent,ascensa merealorumnavi.amoremartyiii rum. Factum est autem, uf Valcrianus ct Gallienus
ocius .^;ccurrit. Et cum aiiquaiuiiu apud iiaicinoiiam, persccutores nominis Chrisli, suinmo rcquirerent
Empurias, et Gerundam, verbumDei praedicans plu- siudiobeatumS!ephanum,utcumetclericoscjusdi-
rimosin flde confortasset,et famaejuslongelateque versisatficerent pocnis. Miserunt itaque multiludi-
crebresceret,jubente Daciano, rcnente a Ruflno offl- nem militum, cl tenucrunt cum cum muUitudine cle-
ciali tentusest. Cumquc nomeii Christicontldentis- ricoruinpresbyterorum,etdiaconorum.Quiveniens
sime fateretur, primo fustibus caesus, ct in ima ad tribunal Valeriani,soIusintroivit.Cui Valcrianus
carceris trusus, deinde manibus pedibusque ligatis, TuesStephanus, quirempublicam conaris evertere,
negato cibo et potu, in lcco squalido projcctus, post ct persuasionibus atque hortationibus malis popu-
hoc etiam catenis gravioribus vinctus, per totas pla- lum a dcuruin recedere suadcs cuUura?Beatus Ste-
teas ab indomitis mulis tractus, et pene in frusta phanus dixit Ego quidem non everto rempublicam,
:
discerptus est. Deinde missus in carcerem, nocteque sed hortor ut, derelictis daemoniis quse adorantur in
ab angelo visitatus atquc sanalus, facto die ad cer- idolis, ad Deum vivum et verum rcdeant crcatorem
taminarevocatusest. Tunc ungulisexcoriatus, capi- cognoscant ChristumJesum Filium
cocli ct tcrrge,cl
te inverso ab hora tirtia usquead vesperam suspen- DciDeumessc, quicumPatrc et Spiritu sancto solus
p
sus, nullum penitussensit dolorem. Dcindeincarce- cst sempiternus, ut non pereant cum diabolo in in-
rem Rufinus eum trudi pra^cepit, ubi per totam noc- teritum sempiternum. Tunc Valerianus jnssit eum
tem splendor copiosus etfulsit. Sed et voces ang.lo- duci ad templum Martis,etibidem dictata scntentia
rum psallentium auditae sunt. Quod cum nuntiatum capile truncari,si non acquiesccreladorarenefandi
fuissetRufinoacustodibus,jussiteum,manibuspost Martis simulacrum. Perductus beatus Stephanus a
tergum ligatis, in maris profundum mergi. Ibi conti- militibusforasmurosAppia3porta3adtempIum,Ieva-
nuo vinculacjus dirupta sunt, et angelis sibi manum tis()cuIisadcoeIum,dixit :DomineDeuspaterDomini
tenentibus, super undas deambulansad littus per- mci Jesu Chrisli, qui turrim confusionis Babyloniae
venit. Tunc Rufinus jussit iterumcutem ejus un- destruxisti, destrue nunc ct hunc locum, ubi diabo-
gulis detrahi, ac deinde usque ad ossa laniari, et lica supcrslitione per idolorum culturam animge
tam diu vulnera vulncribus instaurari, usquc dum percuntpopulorum.Etstalim facto fragure tonitrui
invictum Christo spirituin reddidit. Corpus ejus Ge- cumterroribuscoruscationum,corruitmaximapars
rundfe in monumento, quod ipse sibi praeparaverat templi, et milites pavefacli fugerunt. Beatus vero
conditum est, Nonis Augusti. Stephanus perrexit cum omnibus Christianis ad
D. IV NONAS AUGUSTI. coemeterium sanctae Lucinae, et multis eos consola-
(% Aug.)
D tos sermonibus, obtulil pro eis sacrificium Deo
<^
Romae, in coemeterio Callisti natale sancti Sle- omnipotenti. Quae gesta audiens Valerianus, misit
c
« 2 Mach. 7. Hier. de Scrip. Eccles. c. 96. Pontif. c. 24.
»> Greg. Tur. de Gloria Mart. c. 92.
31.S S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 316
plurimos mililuin, qui boatum Stoplianum puniront. A cum eo: llnus ost, inquit, dominus Stoplianus, a Ju-
Qui voniontos invonorunt saorinciuin Doo odVron- (beispro fido (IhrisM lliorosolymis lapidibusoppres-
lein. Ouom intropidum ot coustantom autc altaris sus torrontis ; Jiissu'iuo sacordotuin rolictus extra
solemnia, ct oo-'pla pcrfioic-ntoin, in oodom looo in |)orlam, via (]u;o miltit Ccdar, bosliisac avibusdo-
sua docollaverunt scdo sulxlioivNoiiarum Vnjrusia- voraiulus. Soil lioc oinnino prohibuil ilb; cui illa)-
rum. Cujus oorpus Cliristiaiii |)opuli sopcliorunl iii sain idciii inartyr lidoin sorvavit. Quo faclo, raro-
eadem crypta cum ipsa sede, ubi astans sanjfuis ejus sconlo Judaiorum porfidia, convocans ascivi iniiii
clTusus est in looo, qui appoUatur liodio oopmoto- rolisiosorum virorum tnrbam,c)nvcnluin |ue fide-
rium Callisti. Sedil autom in opisoopnln annos so- linin, ac blandions suadonsquo. nfi^atus sum ita :
ptom, monsos quinciuo, dios duos. Obscoro vos, liatros cbarissiini, ut nomincin rovc-
Eodem dio, natale S. Thcodota} oum tribus filiis reamini, colligentes sanctum pignus H. Stcphani.
suis in provinoia nitliynia3 urbe NioKa, tomporo Dio- deferle villulai uoslrae, quam nomine suo nomina-
olotiani, sub c;)nsulari Nioolo ol ooinito Loooadio. vornt Caphnrsamnln, qua? viLfCsimo socundo lapide
Qui liano por multos dios blandimontis ot torrori- ab urbc llicrosolyinn dis^at, el morc solito, so-
bus cogere voluil nt cjusconjugio nccteretur. Sed lomni cum lunoro sopelite. Quod cl tnclum est.
cum sancta lomina nullo inodo conscntirct, ferro p llle vero qui hujus locello jacet contiguus, ipsecst
vinctam cnin filiisconsulnri nitbyni.T Nioctio dosti- Nicodcinus nop is mous, qui ut rcnascorolur ex aqua
navit. .\t illo filiuin ojus primoii^onitum Evodium, et Spirilu sanclo a Salvatorc audivit; (|ui a Petro
Christum fiducialiter confitontcm, in conspectu ma- niox et Joannc cst baptizatus. Pro quo postmoduin
Iris fccit fustibus caidi. Cui inator pia clamal^nt :
indignati principes sacerdotum, subtractoci prin-
Noli, fili, timoro istn vorbora ;
por ipsa onim ad cipatus bonor(!, oonnbnntur ouin tradcre morti.
netcrna Chrisi gaudin Tuno consulnris
porlin.ncs. Sod nostri gratia nostriuque propinquitatis jure rc-
Nicetius jussit cuidnin Ilirlaoo, ut apprchcndens prossi, non fecorunl. Vcrumtamcn expulsum foras
beatam Theodoton, prius illi illudcret; el postmo- urbcm, diripu.i-unt omncm supellectilcm ejus,
dum inter publions morotriocs oonstiluorot. Qiinm mullisqno nfficiontos plagis somivivuin reliquc-
iilc volcns tcnorc, de naribus ojus occpit sanguis runt.Ego iiimiruin ol hunc collcgi, ol curam ei ad-
vebementor cHlucrc. Qui clainans dixit Nicetio : Slat liiberi praicopi.Qui pauluiuinfuitinstanti superstcs
juxta oam juvenis pulcher, auratis vestibus indutus, vita, ad optatam ct ipse quietem migravit quem ;
ex cujus mnnu pugnum aooopi in iiaribus. Consula- cxbibitis fnnoris oxsoquiis, ad protoinartyris pedos
ris crgo Nicctiu^jussit ignom oopiosuin aooendi, ot jussil traderescpultura!. Illc autcm tertius, quimc-
beatam Theodoton cum tribus filiis suis immitti. p cunKiuiosccndi possidetlocum,ipscest Abibasfiiius
Quae gratias refercns Deo, dicebat : Bcnedictum no meus, qui inecum Christo Jesu, vigesimum agens
men Domine, qui me ncc in isto &x-
pictatis tua^, annuni una credidit, ct a pra)fatis apo-
tetatis sua3,
culo a mois soparasti, ncc in tui nominis con-
filiis unda pcrfusus. Is, dum cssct legis
stolis asterni fontis
fcssione disjungi passus os, ncc in niartyrio dividi doctrinn plene eruditus, templo Doi cum Paulo
pcrmisisti. Consuinmata est igitur oum tribus filiis sedulo vacans, divina meditando praecepta, ab illo
suis sancta Theodota, sub dio quarto Nonarum vitio,cuisc genus maximc subdcresolethumanuin,
Augustarum. protcotionc tuente suporna, cxstitit liberctinhoc
E. III NONAS AUGLSTI. caslilalis proposito pausavit in pace ;cum quibus et
ego jaceo. Conjux quoquc mea Ethna, ct Selemias
{3 Aug.)
primogenitus noster, nolentes credere Christo, sed
«Hierosolymis, inventiocorporis bcatissimi Ste-
roligionis unitati offidoidorogantcs, in possessione
phani protomarlyris, ct sanctorum Gamalielis, Ni-
Capharsclemia sunt tumulati. Vcruntamen, quo nos
codemi, et .Abibon, sicut revelatum est a Domino eorum
repositi sumus cum fodere cocpcris, inanes
beato presbytoro Luoiano, scptiino Ilonorii prinoi-
reperies tumulos, quia nobiscum non fuerunt digni
pis anno. Nain duin quoisccrct iii basilica bai)listorii
tumnlnri. Cuinquc venerabilis prcsbyter praedictum
n stratu suo, die sexta feria illucescente, circa ho- D ^.j,.^j,j^ sciscitarctur : Ubivos,inquicns,invcnicmus,
ram tertiam noctis, dum adhuc pervigilarct, tan-
Domiuc ? ait ille : In agcllo nostro, qui Syriace Dc-
quam oxoos-u montis en^cctus, vidit virum senem,
in
lamgabrica, necnon Debatthalia vocatur, id est vi-
statura proceruin, vuUu dccorum, prolixn barba,
rorum Dei sou boatorum possessio.Qurc visioconsi-
in vestitucandido, amictum pallio, in cujus sum- iterumque apparuit. Surgcns autem
miiis oi itcruin
mitatibus erant tanquam aure?e cruces contexta?;
venerabilis presbytcr, perrexit in civitatem ad an-
calceatum caligis, in suporficic deauratis, ct manu tistitem Joannem, dc quo per visionem monitus
tcnebat virgam auream, de qua tangonscum, dixit
fuornt. Cumqucilli, clcroquc ejus particulatim visio-
se essc Gamalielem, qui nutrivit apostolum Paulum,
nis seriem retulisset, ille lacrymis pra; gaudio fusis,
Summa cum diligentia nostros
et inter alia dixit ei :
benedixit Dominum; requc veraciter ut crat per
patefacito tumulos, quia indeconter dospccto loco
oinniacomperta,beatusepiscopussuboinnicclerita-
reconditi sumus. Et cum interrogasset, qui essent
te ad fratrcsetcoepiscoposvicinnrumurbiummisit.
» Gennad. de Vir. illustr. cap. 46. Qui cum occurrissent,etlocumpraesignatum fodere
317 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. — AUG. 318
coepissent, terrae motu statim facto, immensi odoris A davit hoc factum Valeriano tvranno. Cui Valerianus
suavitas tanta exinde respersa est, qnantam nullo- remandavit, ut, data sententia, cjus caput abscinde-
rum aetas iiominum tunc temporis meminerat sc retur. Tunc Sapricius depositum de equuleo jussil
sensisse ; ita utputarentse praesentcsin ainn^nitate duci via Latina in sccundo milliario, et ibideni de-
paradisisitos. Et in hora de suavitatisodorcseptua- collari. CujuscorpusS. Stephanuspontircxcolligens
ginta tres animae sunt curatae a diversis infirmita- cum hyuinis redditis Deo sepelivit in
clericis, et
tibus. Aderant tunc temporis testes miraculorum, eodem loco, in crypla Arenaria, secundo KaL Au-
cum beatoJonnne, Eustomius Sebastenus, et Eieu- gusti. Ubi concurus soiemnis fit 11 Nonas Augusti.
therius Jericontinus pontiliccs, cum clericorum Apud Lugdunum, adventus corporis sancti Justi
sanclissimo comitatu. Qui osculantcs beati Slephani episcopi de eremo. Qui cum aliquot annis in eremo
pignus, iocumqueclaudentes, cumgaudioadpropria angelis proximam cgisset vitam et dignus adesset
sunt reversi. Post paucos autem dies corpus proto- finis tantis laboribus, regnum scandens coelorum,
martyrisStephani in Sion nd snnctam ccclcsiam, ubi beato lucro promoruit. Cujus sanctum c orpusculum
archidiaconus fucrat ordinalus, vir Kaiond. Jaiuiarii venerabiliumciviumLugduni urbiscurarequisitum,
cum psalmis et hymnis detulerunt. Tunc temporis a remolis terrge partibus cum aUicritati' et religio-
cum prolixae siccitatis e;>set immensitas, sumciens g ne reportavit,atque in urbe sacerdotiisuiscpelivit.
supernge pietatis pluvia desccndit, quae sitientom
G. NONIS AUGUSTL
largius terram madetacions irrigavil. Quod moritis
f-'i Aiig.)
beati martyris Stephani nullus am*bigit pcricUtanti
populo concessum fuisse. Hanc revelationem Lucia-
" Apud provinciam Rhaetife, civitate Augustana,
nus prcsbyter GrcTco sermono ad omniuin ccclesia- natalis S. Afra; martyris. Quae cum esset pagana et
rum personam descripsit, qiiam Avitus prcsbyter, meretrix, per doctrinam S. Narcissi cpiscopi ad
homo Hispanus, in Latinum vertit, et per Orosium fidem conversa, ot cuni oimni domo sua baptizata,
presbytcrum Occidentalibus dedit; qui etiam simul pro confessionc Domini igni tradita est.
reliquias beati Stcphani primus Occidonti detuMt,
Augustoduni, natalis S. Cassiani episcopi.
ubi ad meinorias martyris innumera miracula
S. A. VIII IDUS AUGUSTI.
facta sunt. De quibus plurima beatus Augustinusa (Q Aug.)
in libris de Civitate Dei mcmorat. ^ Romae, via Appia, in coemeterio Callisti, natale
Constantinopoli,natalissancti Ifermelii martyris. S. Sixti episcopi ot martyris. Et in coemeterio
F. PRIDIE NONAS AUGUSTL Prtetextati sanctorum Felicissimi ot Agapiti, diaco-
Aug.) norum ojusdem, sub Decio imperatore, Valeriano
r4
Natalis beati Aristarchi, discipuli praelecto; qui tenuit beatissimum senem Sixtura
sancti Pauli
apostoli. episcopum Romanum cum omni clcro suo, et reclu-
b Item Romas
crypta Arenaria, natale Tertullini
in siteosincustodia publica,et fuerunt ibi clausi mul-
martyris,quem beatus pontifex Stephanus baptiza- tis di.bus. Factum
autem ut Decius Caesar et
est
vit,etina!bispresbyterumconsecravit,cuiintercfe- Valerianus praefectus juberent sibi beatum Sixtum
tera monita, prfficipue commendavit Frater, inquit, :
episcopum cum cloro suo praesentari noctu intra
cura diversorum requirero sanctorum cor-
sit tibi civitatem in Tellude. Cui Decius Caesar dixit : Scis
pora martyrum. Qui post biduum ordinationis sute cur tentus; et conventione publica nobis prassen-
tentus a Marco prael'ecto,eductusest ad Valerianum talus es ? Respondit Sixtus : Scio, et bene scio.
imperatorom. Quem ille extensum mactari fustibus Decius dixit : Ergo si scis, fac ut universi sciant, et
jussit.Cumquc impie c?edoretur,cIaiiiabat Gratias tu vivas, et clerus tuus augcatur. Roatus Sixtus re-
:
ago tibi, Domine Jesu Christe, qui mc non .separasti spondit Vcre feci et facio ut clerus
: meus augeatur.
a domino meo Olympio servo tuo, qui me pra3cessit CuiDecius:Ergo sacriOca diisimmortalibus, etesto
martyrio consummato.Cumque inter caedes hoc dice- priiicepssacordotum. Ad hoc sanclus episcopus :
ret,jussit Valorianus latoribus
ejusignem supponi. Ego semper sacrificavi et sacriflco Deo Patri om-
Cumquclaetusetconstanspersevcrarot,diccrctqno:
'
D nipo'enti, et Domino Jesu Christo Filio ejus, et
Fac, miser, quod facis cclerius ut Spiritui sancto hostiam puram et immaculatam.
me dc hoc inciMi-
dio,licetpeccatorem,tamenproejusnomine,Chrislo Tunc ex prtecepto Decii duxerunt eum milites ad
ofTeras sacrificium; jussit Valorianus elcvari templum Martis, ut sacrificiis coinquinaretur. Sed
eum,
et tradi praefecto Saprico.
Qui primo jussit os ejus conteinnentem sacrificare rccluserunt eum iu cus-
lapidibus conquassari,deinde extondi oum in equu- todia privata,cum duobusdiaconibusFelicissimoet
leo, et nervis diutius torqueri, Agapito. Cumque duceretur, his verbis beatuseum
deindc ignibus con-
cremari.Cumqueperseverantor, Spiritussanctigra- Laureniius archidiaconus coepit compellarc Quo :
tia roboratus, Christum Dominum fatoretur, progrederis sino Quo sacerdos sancte
filio, pater ?
man-
sine diacono properas?Tu nunquam sine ministro
^
Exstat tom. X. S. Aug. Sigebert. in Chron.
au. 418. Aug. de Civit Dei I. xxii, c. 8. sacrlficium ofiorre consueveras. Quid in me ergo
" Vide lib. de Fcst. Apost. De hoc in
Vita Steph. c Greg. Tur. de GIo. CC. cap. 7, 9.
papae. 2 Aug. ^ De his in Vita S. Laurent., 10 Aug.
""^ S, ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 320
(lisplieuittibi,pater?Num degenercin probasti?Ex- A legitiir, Jannarius, Vinccntius,etStc|ihanussubdia-
perirooerteutrumidoneum ministruui cleKoris. Cui
coni. Passus oi cuin cis bcalus Quartus, iit scribit
commisisti Dominici san-:uinisconsfcratioucm,cui
beatus Cyprianus {ep. 82), Ilic beatus Sixtus apud
consumuiandorum consortium sacramcutornm cre-
Alhcnasiiatus,otdoclus, priusquidcMn philosophHS,
didisti, liuic sanguinis tui consortium uci,'as? Vidc
nc lioslca (^hristi disci|)ulus luit. Scdil in episco|)atu
periclitcturjndicium tuum,dum(brtitudoiaudatur.
anno uno, meusibus dcccni, dicbus viginli tri-
Aljjectio discipuii dctrimcntum magistri cst. Quid bus.
quod illustrius pritstautcs viri discipulorum ccrta- ^ Eodcm dio in Ilispaiiiis, civitate Comiilnlo, san-
minibusquamsuisvincuut^DcniqucAhraliamfilium ctorum Jiisli o' Pasloris Iratrum. Qiii cum adhuc
obtulit {Gcn. xxii) ; Petrus Steplianum prajinisitEL
pucri litteris iiubucronlur, projcctis inschola tabu-
lu, Patcr, ostcnde in filio virtiitcm tuam; offer lis,sponto ad inartyrium cucurrerunt ct mox a ;
(|uciu criidisti,utsccurnsjiulicii tiii comilalii nobili diacono teneri jussi,cumscinutuis exliortationibus
pervcuias ad corouam. Tiinc bcafus Sixtus ait Non :
oonstantissimo roborareuL, oxtra civiLaLcm pro-
cgo te dercliuquo, lili, ucc dcsero, sed majora libi
(iiicli, oL iii Cainpo laudabili, a carnificibus jugu-
dcbcnturccrtamina.Nosqnasiseneslevioris pugna) Ubi etiam
lali suiit. in basilica sui nominis quies-
cursum recipimus, jiivencm gloriosior ina-
to qiiasi
g cunt.
net detyrannotriiiuipliiis,.Muxvcnicusflcrcdesistc, C. VII IDUS AUGUSTI.
post triduuiii iiio scqueris. Intcr sacerdotcm ct levi- (7 Aug.)
tam medius uumcrus decct. Non erat tuum sub
hic '^
Apud Tusciam, civitatc Aretio, natalis sancti
magistro vincere, quasi adjutorom qiuerercs. Quid
Donati cpiscopi cl martyris : qui nutritus a sancto
consortium passiouis mca)oxpeIis?tolam Libih;erc-
Pigmonio prosbytero, in titiilo heati pasLoris, erudi-
ditatcm dimitto. Quid prjBseutiam meain rcquiris?
tus cst, non solum in divinis, verum in humanis
Elias Eliseum reliquit (IV ^?^^. ii), et virtutem uon
litlerissufficientissime. Cum quo ct Julianus crevit,
abstulit. Et dixit bealus Sixtiis ad beatum Lauren-
et subdiaconus ordinatus, rcjecto postmodum gradu
tium: Accipc facultatcs ecclcsiic vel thesauros, ct
inulilis racLiis, ad imporinm aspiravit. Quotcnipore
divide pauperibus quibus tibi videbitur. Accepta
bcatum Pigmeiiium llomye in custodia mancipavit,
potestate, bcatus Laurentius coepitpcr rcgiones cu-
et sanctos patrem et matrem Donati gladio occidit.
rioscqiiaBrere,ubicunqiiesancticlcricivelpaupcres Donalus vero lector fuga petiit civitatem Aretium,
cssent absconsi, ct porLaus thesauros, proul cuique
othabiLavit cum Ililarino gloriosissimo monacho,
opuscrat,ministrabat.IgiturposthacbcatusSixtus scrviens Deo conLinuis oraLionibus ct jejuniis. Fac-
reducitur in Telludcm, utaudirent cum eo diaconi ., tnmcst ut mulier nominc Surana gcntilis ctpagana,
Felicissimns et AgapiLus. Et sodente Dccio ac Vale-
capta oculis, et corde verc caeca, cum unico filio
riano, priescnlatus cst bcalus Sixtns. Ad qucm De-
suo Hcrculeo nominc, cellam ncaLi Hilarini, cum
cius iracundia plenus Nos, inquit, consulimus sc-
:
quo beaLus vir habitabat, rcquirerct (|uam fide ;
nectnti tme, audi praeccpta nostra, ct sacrifica, Christi insLructam, ad bcatum Satyrum cpiscopum
Respondit bcaLus Sixtus Miser, tu tibiconsulc,et:
Hilarlnus et Donatus perduxeruut. Qui fidem
noliblasphcmare, scd age poenitentiam i\c sanguine ijisius ut accepit, gratias Dco agcns, indixit ei je-
sanctorum, quem cffudisti. Tunc monoutc Valeriano, junium, ut humiliarctur in cilicio ct cinere. Et sic
jussiL Dccius ut ducercntur ad templum Martis, et dcinde catechizavit eam, et baptizavit tam ipsam
si nollent sacrificare, in eodem loco capite trunca- quain filium cjus. Et mox aperti sunt oculi Surauffi,
rentur. Educti ergo foras nnirum porta) Appia?, di- coepitque clamare Verc Deus Christus cst, quiillu-
:
xitbeatus Sixtus ad Lemplum MarLis DcsLruattc :
minavit oculos nicos. QuodfactumaudiensAiironia-
Christus Filius Dei vivi. Cumquc rcspondisscnt nus, non multo post attulit filium suum dajmonia-
oinncs Chrisliani, Amen, subito cecidit aliqua pars cum ad beatum Donatum. Quo orantc simul cum
templi, et comminuta cst. Tiinc beatus Laurontius Satyro cpiscopo cL Ililarino, expulsus dajmon pue-
coepit clamare Non me derelinquas, palcr sancLe,
:
ruin sanum rcliqnit. Sedet non longo temporepost,
quia thesauros tuos jam expendi, quos tradidisti ^ vir quidam Eustasius, rector Tuscia;, cl cxactor
mihi. Milites antein audicntes de thesauris, tenue- fisci, dum occupatus aliubi teneretur, supcrvenien-
runt boatum Laurentium archidiaconum; sanctos tibushostibus, uxor ipsiusEuphrosinapecuniam fis-
vero, Sixtum, Felicissimum, ct Aga|)itum duxerunt ciabscondil,ctpaucisdicbussucccdcntibus,absente
in clivum Martis antc tcmplum, et ibi decoUati sunt
adhuc viro, defungitur. Rcdicns autem postmodum
octavo Idus Augusti. Noctu autem venerunt clerici, vir ejus, invenit uxorcm suam mortuam, et pecu-
ct maxima pars Christianorum, et collegeruntcor- niam fisci sibi celari. Qua dc rc non parum tristis,
pora sanctorum, et sepelierunt beatum Sixtuin in simul pro requisita pecunia, cuin ctiam a principi-
crypta in cceincterio Callisti in eadem via. Sanctos bus curis supplicia ipsi meditarentur, fugicnsidem
vero Felicissimum et Agapitum martyres sepelic- Eustasius, venit ad beatum Satyrum et Donatuin, et
runt in canieterio Pretextati. Dccollati autem sunt indicavit eis anxietatem animi sui. Stans itaque
cum eis et alii quatuor, ut in gcstis Pontificalibus Donatus super sepulcrumuxori8ipsius,vocemagna
« Eulog. I. II, c. 14. " Greg. Dial. i, 6, 7.
ilH MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. AGG. 32'2
clamavit :Euphrosina, per Christum cruclfixum te A quibus Cyriacum, octavo die mensis Augusti.
et B.
conjuro ut dicas nobis quid faclum sit de pecunia Carpasiusverovicariuspetiit domum beati Cyriaci,
fisci, quia vir tiiuspro ea abexactoribus valdeaflli- quam donaverat ci Diocletianus Augustus, et eam
gitur. Quae mox de sepulcro respondit In ingressu : statim Maximinus Augustus concessit. Et ingressus
domus suffossa lalet pecunia quam quaji-itis. l*.e- in eam, invenit locum ubi S. Cyriacus fontem sedifi-
cepta igiturest pecunia, liberato Euslasio abimpo- caverat,quemconsecravcratS.Marcellusepiscopus,
sitione calumnic-e. Verum recepto bcato Salyro cum ubi venientes ad fidem baptizabat S. Cyriacus. In
patribus suis, cjus loco sacerdotium B. Donatus su- quo loco Carpasiusbalncum sibistatuit. Etdum la-
scepit. (iumquedie quodam missas celebrasset po- vissent et epulas exhibuissent Carpasiusetnovem-
pulo, etdecorporeChristiac sanguine ipsius popu- decim pariter cum ipso, ac deriderent fidem Chri-
lus venerabiliter recrearetur, diaconus quidam no- stianam,subiloceciderunt,ctmortuisunt.Beatorum
mine Antimus tra^debat sacrum sanguinem Christi,et aulem martyrum passiones, idcsl Cyriaci, Largi, et
subitopaganorumimpuisucecidit, et sanctum cali- Smaragdi, suis locis in praesenti Calendario notatae
cemcomminuit.Undevaidetrististamipsequampo- sunt XVII Kalendas Aprilis subMaximino Augustoct
pulusChristi efTicitur. Cujus tristitiam Dominus per Carpasio vicario.
beatum illico Donatum revelavit.Nam collectasunt g Apud Viennam, Galliac urbeni, natalis sancti Se-
fragmentaDominici caiicis, et beatoviroallata.Qua; veri presbyteri et confessoris : qui, ut ejus gesta
flens ille suscipiens, oratione facta, vasinpristinam testantur, natione Indus, fide Christifervens,causa
formam restauravit. Qno signo perculsi pagani, si- Evangeliiprgedicandi,laboriosissimaperegrinatione
mul cum Christianisd;'itatemChristi confessisunt, suscepta, etiam ad prsfatam urbem deveniens, in-
ac circiter septuaginia novem anim.-e in Christum gentem paganorummultiludinemverboetmiraculis
credentes pcr baptismum salvatae sunt. Multisergo ad fidem Christi convertit. Dumque in pacequievis-
signis Dominus glorificans sanctum suum ad coro- set, conditus in basilica S. Stephani, signis clarus,
nam martyrii provexit. Denique tentus tempore mira fidelium veneratione colilur.
Juliani imperatoris a Quadratiano Augustali, simul D. A IDUS AUGUSTI.
et cum 60 Hilarinus vir Dei, jubetur idolis sacrifi- (9 Aug.)
care. Cui fldeliter reluctanti, jussit Quadratianusos *>
Vigilia sancti Laurentii.
lapidibus contundi, Ililarinum vero monachum in
,
Eodem die, Romae, sancti Romani militis, qui in
conspectuejustam diul'ustibusc3edi,donecspiritum
confessionesanctiLaurentiicompunctus,petiilabeo
emitteret; deinde beatum Donatum incustodia re-
baptizari,etmox,jubente Decio, cum fustibus exhi-
cludi. Ubi cum innumera miracula Dominus per (. bUusic decollatuVest
servum suum operaretur, misit Quadratianus, et
E. IV IDUS AUGUSTI.
gladio percussit, vii Idus Augusti. Cujus corpus
('\0 Aiig.)
Christiani juxta civitatem cum veneratione sepelie-
runt. Martyris vero Hilarini ossa in Ostia civitate RomgenatalesanctiLaurentiiarchidiaconi et mar-
tumulata servantur. tyris sub Docio. Cui beatus Sixtus omnes facultates
Romae, SS. Martyrum Petri, Julianae cum aliis ccclesiae et thesauros, pcrgens ad coronam martyrii,
decem et octo. tradidit. Hic veniens in Caelium montem, ubi erat
Apud Mediolanum, S. Faustini [al., Fausti], tem- qufedam vidua, in viduitate triginta duos annos ha-
pore Aurelii Commodi martyrizati. bens, in cujus domo multi Chrisliani, etpresbyteri,
et clerici absconsi manebant, tulit vestes et thesau-
C. VI IDUS AUGUSTI.
pedes omnium
ros Ecclesiae, et coepit erogare, et
(8 Awj.J Christianorum lavare. Ad cujuspedesCyriacavidua
Romae via Ostiensi, milliario septimo ^, natale cadens Per Christum, inquit, te conjuro ut manus
:
S. Cyriaci martyris. Postquam MaximinusAugustus tuas ponas super caput meum, quia multas infirmi-
jussit ut omnes, qui erant in una cum
custodia, tates capitis patior. Beatus Laurentius, facto signo
Cyriaco diacono capite truncarentur, etpromiscui D crucis, posuitmanus super caput viduas, etlinteum
sexus numero viginti et unus decollati via Salaria de quo extergebat pedes sanctorum. Transiens au-
intra thermas Salustii foras muros essent, eorum tem in vicum, qui dicitur Canarius, invenit multos
corporacoUegitnoctu Joannes presbyter, et sepeli- ChristianosindomoNarcissiChristianicongregatos,
vit in eadem.via,sub die septimo Kalendarum Apri- etlavitpedesomnium,etdedit eis de thesauro. Erat
lium. Post dies vero octo, veniens B. Marcellus epis- in eadem domo homo cajcus, nominc Crescentio, qui
pus cum Lucina matrona Christianissima, corpora coepit rogare beatum diaconum, ut poneret manum
sanctorura condivit cum aromatibus et linteamini- suam super oculos ejus. Tunc beatus Laurentius la-
bus; deinde sustulit ea, et transtulit in
praedium crymans dixit Dominus noster Jesus Christus, qui
:
suumviaOstiensi,milliarioaburbeRomaseptimo;et aperuit oculos cseci nati, ipse te illuminet ; et facto
manu sua recondidit in sarcophagis lapideis, cum signo crucis, aperti sunt oculi ejus. Cum jam ergo
^ Translatio de Cyriaco et sociis ejus habetur in •^
De hoc in Vita S. Laurentii.
gestis Marcelli papse, 16 Jan.
323 S. ADOMS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 324
duceretur beatus Sixtuscuni duobusdiaconibus, ul A noli confidere in thesauris, quoshabesabsconditos,
martyriunisuumconsuinniaret,et beatusLaureutius beatus Laurentius libererespondit Vereetconfido, :
clainarct advenionstNonnie clerrlimiuas, pater san- ct socurus suin do lliesauris meis. Unde iracundia
cte (Joan. xvii, 24), (luia tiiosauros tuos jain expon- plonus Docius, jussit ouin iniduin fustibuscajdi. Qui
di, ((uos tradidisti inihi, toiitus est a inilitihus ot cum ca}dorotur, clainahal ad Cicsarcin Ecco, miser, :
traditusPartheniotribuno.yuinuntiavitDecioquod vel niodo cognosce quia triumpho de thosauris
Laurontius, qui hahorot liiosauros roconditos, ar- Christi, ot non .scntio torinonla tua. AdhucDecius
chidiaconusSixliinoiislodialoiiorolur. Qui gavisus, tustos aiiyroro, et dare ad lalora ojus laininasrerreas
fecit ouin sii)i pivesoiitari, ot audituin tradidit Vale- ardontos jubet. Boatus voro Laurentius dixit Do- :
riano priefecto, qui et ipse dedit cum in custodiani inine Jesu Christo, DeusdeDeo, misereremihiservo
ouidani llippolyto ; et llippolytus reclusitouin ouin tuo, quia accusatus non nogavi, interrogatus te
mullis. Eral autem ihi hoiiio, Lucillus noinino, cx- Doininuin Josuin Christuin confcssus suin. Et cum
cus, ad quoin sanctus Laurontius : Crodo, inquil, in diutissiino ciini pluinbatis casderetur, dixit
Doinine :
Filiuin Dei Dominum nostrum Jcsuni Christuin, et Jesu Christe, qui pro iiostra salute dignatuses for-
baplizare, etilluininabitto. RcsponditLucillus:Ego inamservi accipere, ut, nos a scrvitio daemonum li-
semper dosidoravi haptizari in noinino Doinini Josu 3 boraros, accipe spiritum meuni. Et audita est vox :
Chrisli. Tunc boatus Lauronlius eatliochizavit ouin, Adhuc Porro cxten-
inulta cortainina tibi dobonlur.
etaccepta aqua baptizavit, et illuminati sunt oculi susin catasta, etscorpionibusgravissimecaesusest;
ejus. IIoc factuin audicntes, multicaeciveniebantad quisubridens, etgratias agens, dicebat :Benedictus
bcatuin Laurontiuin, ot ponebat manumsuamsupor os, DomincDeus, PalerDomini JcsuChristi,quinobis
oculos coruin, ot illuininabaiitur. Videiis hoc llip- dunastimisericordiani,quainineriti non suinus. Sed
polytus, credidit, et cathcchizatusatquebaptizatus tu, Domine, propter tuam pietatem da nobisgratiam,
est. Itaque ex mandato adductus estbeatusLauron- ut cognoscant omnescircumstantes, quia tu consola-
tiusantoconspectuin Valeriani, qui dixil boalo Lau- ris servos luos. Tunc uniis ex militibus, nomine Ro-
rentio Jani dopono porlinaciam, et da thesauros,
: manus, crcdidit Doinino Jesu Christo, et dixitbeato
quos apud tecognovimus esse reconditos. Cui san- Laurentio Video ante te hominem pulcherrimum
:
ctus Laurcntius Da mihi induciasbiduoaut triduo,
: stantein cum linteo, et extergentem membra tua ;
et proferam tibi thesauros. Ab eadom die coepit col- adjuro tepcrChristuin, qui tibi misitangelumsuum,
ligere C39COS, etclaudos, debileset pauperos, etab- ne mc dorelinquas. Lovatus igitur beatus inartyrde
scondil eos in domo Ilippolyti. Valorianus aulem castata et solutus, redditusest llippolyto tantumin
nuntiaverat Decio, quia promisisset, datissibiindu- p palatio. VeniensautemRomanusoirerensaquam,mi-
. . , . . I r^ I , • • • . , ^ • . 1 1 1 , •
I ,••.,.•
ciis, Laurentius thesauros. Completis igitur tribus sitse ad pedes beati Lauronlii ul baptizaretur; qui,
diebus,pr3Bsentavit se in palatio Sallustiano. Et dixit benedicta aqua, baptizavit eum. Quod factum au-
ei Decius: Ubi sunt thesauri, quos pollicitusespra;- diens Decius, jussit eum sibi exhiberi cum fustibus.
sentare? BeatusLaurenliuscollectammulLitudinem Noninterrogatuscoepitclamare,Christianussum.El,
pauperum introduxil in palatium, et vocemagnadi- jubente Decio, eductus foras niuros portae Salariae,
xit Ecce isti sunt thesauri aeterni, qui nunquam
: decollatusest quinto Idus Augusti. Cujus corpus no-
diminuuntur, nec decrescunt; qui insingulisaspcr- ctu collegil Justinuspresbyter,et sepelivit in crypta,
gitur, et inomnibusinvenitur. Valerianuspraefectus inagro Verano.DcciusautemCaesarpergit noctu ad
dixit Quid varias per multa? Sacrifica diis, etobli-
: thermas juxta palatium Salustii et exhibitus est ei ;
viscere artes magicas, in quibus confidis. Cui cuin iterum sanctus Laurentius,et allata sunt omniagene-
dixissel beatus Laurentius Quare vos coarctat dia-
: ratormenlorum, plumbatae fustes, laminae, ungues,
bolus, ut Christianis dicatis : Sacrificatedajmoniis? lecti,a baluli; et dixit beato martyri Jam depone per-
:
Decius iratus jussiteum exspoliari, et casdi cum fidiamartismagicae,etdicnobisgenerositatemtuam.
scorpionibus. Qui cum caederetur, dicebat Ego qui- : CuibcatusLaurentius:Quantumadgenus, II spanus
dem gratias ago Deo meo, qui me dignatus esl con- sum,eruditusac nutritusRomae, etacunabilisChris-
jungere servis suis; tu,miser, torqueris insania tua ^ tianus,eruditusomnemlegemsanctametdivinam.Et
et furore tuo. Tunc Decius, lcvate (inquil) eum, et Decius Sacrifica diis nam nox ista expendetur in te
: ;
date ante conspectum ejus omne genus tormento- cumsuppliciis.Mea,inquit Laurentius,noxobscurum
rum.Et allatae sunt laminae ferrese,et lecti,et plumba- nonhabet,sedomniainluceclarescunl.Etcumc£ede-
ti, et cardi. Post vinctus catenis
ductus est beatus retur lapidibusos ejus, ridebat,etconfortabatur ac
Laurentius palatium Tiberii, ut ibi gestis audire-
in dicebat : Gratias tibi ago, Christe, quia tuesDeus
tur.EtseditDeciuspro tribunaliin basilica Jovis; et omnium rerum. Allatus est autem lectus cum tri-
praesentato Laurentio cum dixisset : Sacrifica diis, et bus costis; et exspoliatus B. Laurentius vesliinen-
°-Batuli. Omnino intelliguntur, qui aliisdicuntur lium quotidiana latilla quatuor. Horatius, sat. 5 :
latilli, vel batilla. Plinius lib. xxxiii, c. 8 : « Ar- pruneque batillum. Abdias lib. ix Apostoiicae Alii :
genti duae differentije : batillis ferrcis candentibus cumtatillis etthuribulis. Minora forte hac igniaria
ramenlo imposito, quod candidum permaneat, pro- vascula batilli dicti unde Gloss., tatillum 'K^j^o.^^i.-n
;
batur, » et lib. xxxiv, cap. 11 Experimentum in :
vel 7ru/)«fi>3f majora batuli, uti hic bis habes quibus
;
l>atilloferreo. Trebellius PoUio in Claudio Cocti- :
sancti superponuntur.
3-2i)
MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. AUG. 326
tis suis,extentus est in cratem fciTeam ct allati ; A quasi nihil mali contigisset ei. Tuuc apprehendens
sunt batulicumprunis, et miscrunt sub cratem fer- parentesejiis,segregaviteosaturbis,etindicaviteis
ream. Qui cum furcis ferreis coarctaretur dcsuper, virtutem nominis Christi. Etvidens animum eorum
dixit Dccio Ego me obLuli sacrificium Dco in odo-
:
fixum fortiLer in timore Domini, perduxit eos ad
rem suavitatis, quia sacrificium Deo est spiritus Caium papam. Qui juvenem sanatum Deo gratias re-
contribulatus. Carnifices tamen urgentes ministra- ferentcm, et parentescjus pariter baptizavit. Interea
bant,carbones mittentes subler cratiMu, et desupcr dum procella persecutionisgravitcr inundaret, jun-
comprimcntcs cum furcis ferreis. Sanctus Lauren- xiL se quidam, simulata fide, beatoCaio. Porro hic
tius dixit ; Disce, miser, quanta csl virtus Dei mei. apostataexstitcrat,eteratfraudulentusin omni ser-
Nam carbones tui mihi refrigcrium prseslant, tibi mone,etcallidusinoninicommissu.Qui,duma beato
aeternum supplicium quia ipse Dominus novit,
;
Tiburtie viro scholasticissimo, et nobili et sancLo,
quod aecusatus non negavi, interrogatus Christum frcqucnter argueretur, quod capillos super apicem
confessus sum, assatus gratias ago. Et vultu pul- frontis tonsoris arte componeret, et quod assidue
clierrimo dicebal: Gratias tibi ago, Domine Jesu pasceret, etludendopranderet,quodlibentius femi-
Christe, qui me confortari dignatus es. Et elevans narum se aspectibusdaret,quod ajejuniis etoratio-
oculos in Decium, dixit : Eccc, miser: assasLi unam g nibus se toUeret, quod somno deditus non inlerres-
partem, regyra aliam et mantluca. Gratias igitur setpervigilinhymnisDei;dum,inquam,prohisabea-
agens et glorificans Deuin, dixil: Gratias tibi ago, to Tiburtio acrius argucretur, simulabat se gequani-
Domine Jesn Christe, quia jauuas tuas ingredi me- miter monitionom accipere. et egit arte quatenus
rui ; et emisit spiritu :i. Mane autem primo adhuc orantem sanctum Tiburtiuin pagani comprehende-
crepusculo, rapuil corpusejusHippolytus,et condi- rent; in qua comprehensione seipsum fecit teneri,
vit cum linteis et aromatibus; et hoc factum man- ct simul duci ad secretarium judicis. At ubi intro-
davit Justino presbyiero. Tunc boatus Justinus et ducti snnt, Fabianus dixit ad eum, qui se arte tra-
Hippolytus plorantes, et multuin Lristes, tulerunt diderat Quis diceris ? Ille respondit Torquatus.
: :
corpusbeati marLyris, et venerunt in via Tiburtina, Quid profiteris? Christianus sum, inquit. Fabianus
inprgediummatronae viduae Cyriacae inagroVerano, dixit: Ignorasquodjusseruntinvictissimiprincipes,
ad quam ipse martyr fuerat noctu, cui et linteum ut qui sacrificare diis noluerint diversis suppliciis
dedit,undepedes sancLorum exterserat, et illud ibi macerentur?Torquatus ait : Hic magister meus est,
jam hora vespertiaa sepelierunL, iv Idus AugusLi. et ipsc me seinper docuit ;
quod hunc videro facere,
EL jejunaverunt agentes vigilias noctis triduo, et necesse est ut hoc faciam. Fabianus conversus ad
multitudine Christianorum. Beatus autem Justinus Tiburtium ait Audisti quid Torquatus asserit ?
:
presbyter obtulit sacrificium laudis, ct participati Sanctus Tiburtius respondit Torquatus diu est :
sunt omnes. quod se ChrisLianum esse mentitur; virtus enim
Eodem die Romae, militum centum et sexaginta ipsa nominis sancti graviter fert et moleste suum
quinque. Tunc passi sunt Claudius, Severus, Cre- nomen non a suis moribus usurpari. Revera enim,
scentio et Romanus, ipso die quo beatus Lauren- virillustrissime,hocChristianumvocabulumdivin3e
tius, post tertium post diem passionis sancti Sixti. virtutis est, sectatorum scilicet Christi, qui vere
philosophati sunt, quivereChristiani dicti sunt, qui
F. III IDUS ALGUSTI.
ad obterendas libidines fortiler militarunt. Ne cre-
(11 Aug.) hunc esse Christianum qui in
das, vir illustrissime,
Romae, inter duas lauros, natalis sancti Tibur-
tt
lenocinio sui moUiendo capitis flbras omittit [a/.,
tii filii Chromatii urbis praefecti, quem
martyris, vibras commiLtit, ««/^ofimbrias admittit], qui ton-
erudierunt in fide B. Sebastianus cL S. Tranquilli- sorem diligit, qui in scapulis moUiter gestit, qui flu-
nus, ac gloriosus presbyter Polycarpus, qui ipsum xum gressum improbo nisu distendit, qui viros ne-
sacro fonte baptismatis innovavit, et familiam ejus gligenter agit, feminas diligentius intuetur. Nun-
promiscui sexus mille quadragentos cum eo pariter quam tales pestes Christus dignatus est habere ser-
baptizavit. IIujus etenim filius Tibunius, cum pro- ^ vos. Verum hicquoniam me se imitaturum asserit,
pter immanitatem persecutionis isdempaterejuset hic in tuo conspectu probabis eum mentitum. Hic
ingens multitudo Christianorum cum illo inCampa- enim qualis semper fuerit nunc evidenterostendet
niam ex consilio pontificis Caii perrexisset, amore Fabianus dixit Consultius facies, si saluti tuae con-
:
martyrii flagrans, resedit urbe Roma. Et cum je-
in sulens, principum decreta non contemnas.Tiburtius
juniis ct orationibus ibi cum beato Caio papa occu- respondit Ego saluti meae mclius non consulo quam
:
paretur, quadam die transiens occurrit homini qui uL deos deasque contcmnens, unum Deum Jesum
de alto lapsus fuerat, et ita caput ci omnia mem- Christum confltear. Torquatusadjecit Non solum :
bra quassaverat ut de sola sepulLura ejus ageretur. ipse Christianus crudelis est, verum etiam muitis
Juxta quem ipseaccessit, et coepit dicere supervul- persuadet et decipiL,ac cumsuis sociis, cum quibus
nera ejus lente orationemDominicam et Symbolum magicasartesexercet, diunoctuqueincantationibus
et ita factus est homo, solidatis membris, incolurais occupatur,SanctusTiburtiusdivit;/'a/mifa^<'5«o»
^ De his in geatis Sebast., 20 Jan.
327 S. ADONIS ARCniEPISC. VIENNEN.SIS .$2«
erit i7nj)unitus{P>'ov.\i\) : isie q{iem\\i\cs,\\r \l\n- A consobrinum eorum, ut Susaiinam suo filio Maxi-
strissime.inalitiae suae curisicsluans,ail niliil aliud mino 111 coiijugem peteret. Quae Spiritu sancto cor-
Chrislianis est jiinctus, iiisi ul fO..,'ilarel (luoinodo roborata, conjugium bujusmodi rcspuit. Et respon-
quomodo
se nobis quasi Cliristaniiiii ostendcrel el denspalriet aviinculo, dixit :Paler,scio qiiia deore
aliis se Heprebendebam
fidelissimuin incntiretur. tuo suiii criidila, ut eastitatem sludeam servare, et
tamen in eo Cyelop;eam edacitatem, cmcrsum vino pudicitiam Domino Jesu Christo exhibere; in ejus
putorem, et sepiiltam diviiii nominis sanctitatem. ergo timort! jam constituta, nunquam coinquinabor
Ebrius patiebaliir sitim, et esuriem vomens, nec iit virilicommisLionc, .sed cui mc semcllradidisti ipsi
Christianus, sed ut Antoniaiiiis quondam illc eon- scrvio, et in ipso eonddo. Ipsecnim novit conscien-
viva, manducabat, bibebat, vomebat; et nunc Chri- tiani meam. Proinde Claudius ipse respundens ei, et
stianos argiiit, Cliiistianos aeciisat; iii nos milem apcriens votum Diocletiani, cum nullo modo ejus
judicem incitat, gbidinm nolenti jiuliei porrigil, et aniiiiuiiipoliiissctincliniire, ut conjiingcreliir Maxi-
ut d;emoniis ecrvices nostras inclineiiiiis liurtalur. iiiinu lilio cjus, sed insiiper erudilus et inslructus
Videmus votum tuum, videmus cruenta consilia, et in via Dei a beatis Gaio et Gabinio, poenitentiam de
scelerata arte verborum venenatui pectoris iiitue- sangiiinesanctorumquemefruderat,poposcisset,ba-
mur. Aceingere nunc,o sceleratissime, iiterecarni- j^ ptizatiisest una eumuxoi'esu:inoiiiinePra3pedigna
ficis olTicio, viiidica tibi et ipsius judicis voccm, et liliis Alexandro et Cutia, et iii Lantuni in fide con-
applica equuleos, appeadc Cbristianos, damna, per- valuil ut omnes
facultates suas venderet, et paupe-
cute, inccnde, benenos accipis;si exsilium minaris, ribus Cbristianis erogaret; et quoscunqueadirepo-
hoc philosophantibus toLus est mundus. Si siippli- terat, qui in custodia tcncbantur, vicluetvestimen-
cium, evadiiiius inundi carcerem; si igncs, iiiajora tisrelevabal, mittens se ad pedcs singulorumatque
his inceudia in cupiditalibus vincimus. Decerue orationis gratiam ab eis tantum exoptans. Interea
quidquid libet. Omnis nobis vilis est poena, ubi pura dumpostmensemunum diessexdeeim requiritur
et
comes esl conseientia. Post ba3c Fabianus, cum ve- a Diocietiano, et rcsponsum est ei quod a?griludine
rissime juvenis sanctissiiiiusClirislu.ucondtereLur, tenerelur, misilque IValrem cjus ad eum nomine
jussit ante pedes ejus carbones ardentes etrundi, Maximum, comitem rei privala}, ut visilareteum,et
dicens ad eum : Eiige tibi uuum de duobus : aut ageret cum iilo de puella Siisanna. Veniens igitur
thura in istis carbonibus adjice, aut pedibiis super Maxiinus invenit Claudium orantem, et
in cilicio
eos nudis incede. Ille autein faciens signum crucis, obstupuit cuinque rem pro qua veneraL pnr ordi-
;
conslanter super eos nuda ingressusest planla, et nem enarrasset, perduxit eum Claudius ad domum
coepit dicere Depone iiifideiitatem, et disce quia p beati Gabinii, et diligenter ei beatus Gabinius el
:
hic solus est Deus quem confilemur crealuris oin sanctus Gaius viam Dominiexposucrunt. Undecom-
nibus dominari nam niihi iii noinine Doniini mei
; punctus credidit Maximus, et bapti/atus est. Abea-
Jesu Christi videtur quod super roseos flores in- dem vero die coepit facultatem suam vendere per
grediar, quia creatura ipsa Creatoris famuiatur im- queindam amicum suum nomine Thrasonem Chri-
perio. Cui Fabianus Quis ignorat artein magicain
: siianissimum rogalum, qui occultus Chrislianus
vosdocuisseCliristum vestruin?OJmutesce,iufelix, crat, queni ante inultos annos beatus Gaius ba-
exclamat Tiburtius, el noii auribus meis haiic inju- ptizaverat. Qui circumiens nocturnis horis vicos et
riam facere, ut auJiam te rabido ore iatrantem mel- carceres, pauperibus ChrisLianis necessaria mini-
lifluuninomeiictsanctuinnominare.IratusFabianus strabat, et gesta eorum colligebat, memoriasque
dictavitsententiam.utgladioanimadverteretur. Du- exornabat. Post dies quindecim, nota factasuntom-
ctus autem in via Lavicana tertio miliiario ab Urbe, nia Diocletiano, et misit Julium, qui Ciaudium, et
uno ictu gladii percussusabscessit. Ineodemautem Maximum, Prajpeuignam, Alexandrum atque Cu-
loco a quodam arente Christiano sepuitus est ter-
i riam puniret; Gabinium vero et Susannam vinculis
tio Idus Augusli. constringeret. Et post dies quinquaginta quinque
Eodem die Romas, natale sanctae Susannse virgi- jussitDioclelianusutbeataSusanna adduceretur ad
nis et martyris, sub Diocietiano et Maximiano Au- D Serenam uxorem suam, quae occulte Christiana erat,
gustis, judice Macedonio. Fuit autem fiiia gloriosi Cum itaque hymnis et orationibus cum ea vacaret,
presbyteri et martyris Gabinii, fratris Gaii episcopi ct die noctuquc in laude Dei psalrnos recineret,
et martyris, nobili satis orta progenie, quam pater nuntiatum est hoc Diocletiano. Tunc idem dixit
nutriverat, et divinis litteris imbuerat. Audiens ita- Maximino fiiio suo ut revocaretur Susanna ad pa-
que Diocietianus de puelia quod pulchritudine et sa- tris sui Gabinii domum, et ibi abuteretur ea, utipsi
pientia proecelleret, misit ad Gabinium queindam iiberet. Ipsa vcro nocte, postquam revocata est,in-
qui erat ex genere ejus consobrinum suuni, nomine grcssus Maximinus in domum, ubi orabat Susanna,
Claudium,etpetiviteani Augusto Maxiniino fiiiosuo viciitnimiamclaritatemsuperipsam, et extimuit, et
in conjugem. Veniens denique Gabinius ad fiiiam cursim redlit ad palatium. Diocletianus vero hoc
suam Susannam, rogavit interesse Gaium episco- ai-ti magicae deputans, misit Macedonium, qui eam
pum urbis, avuncuium ejus, et narravit eis quo- constringeret infra domumejus, utsacrificaret.Qui
modo Diocietianus Augustus direxisset Claudium dum vellet eam flectere, ut diis iramoiaret, exspo-
m MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. AUG. iM
lianseamcoepilfustibuscaBdere. Beatavei-oSusanna A sumeret, venerunt milites et tenueruntet perduxe-
dicebat Gloria tibi, Domine. Sicquc beata virgo
:
runt ad Decium. Quem ut vidit, subridens dixit ci
permanens in confessione Donjini, gladio percussa Nunquid et tu magus effectus cs, quiacorpus Lau-
est intra domum suam, et spiritum incontaminatum rentii abstulisse diccris Sanclus Ilippolytus rc-
?
Deo reddidit. Ejus corpus collegit Serena Augusta spondit : IIoc feci nonquasi magus, sed quasi Chri-
noctu,et manibus suiscum linteaminibuset aroma- stianus. Dccius furore re[)ietus, jussit ut cum lapi-
tibus ornavit, et posuit juxla corpora sanctorum in dibus os ejuscontunderetur. Etcxspoliavileuai ves-
coemeterioAlexandri in arenario, in crypta, juxta tc qua induebaUir habitu Christiano,et dixit ei Sa- :
sanctum Alexandrum, tertio klus Augusti. Sangui- crifica, et vives; sin aliter peries per tormcnta si-
nem vero martyris, qui effusus fuerat in loco domus cutLaurentius.SanctusIIippoIytusdixit:ExempIum
suae, velamine detersit, et posuit in capsa argentca merear beati Laurentii martyris Ocri, quem tu,mi-
in palatio suo, ubi die noctuque furtivis orationi- ser, ausus fuisti orc polluto nominare.Extensus igi-
bus semetipsam Domino effundebat. Passa est au- tur, fustibus ct cardis diu ciesus est, donec csden-
tem iii Idus Augusti. les deficerent. Inde levatus est a terra, et jussit
G. PRIDIE IDUS AUGUSTI. eum Decius vestiri militari veste, qua gentilis ute-
•o batur, et dixit ei : Recolo militiam, et esto noster
{V2 Aug.)
amicus, et inconspectu nostro utere militia pristi-
In Sicilia, civitate Catanonsi, natale sancti Eupli
na quam semper habuisti. Cumque beatus martyr
diaconi, Diocletiano et Maximiano Augustis. Cum
dixisset : Militia mea hasc est, Christianum flrmum
enim esset extra velum secretarii beatus Euplus,
miiitare, unde cupio ad celerem palmam cum fru-
Christianum se confessus, intromissus est, jubcnte
ctu venire iracundia plenus Deciusdixit Valeriano
;
Calvisiano consulari, in auditorium. Et cum ibi fi-
Accipe omnes facultates ejus, et interfice eum cru-
dem suam profiteretur, Calvisianus dixit Torquea- :
exanimatione. Valerianus itaque,exquisita omni
deli
tur Euplus quousque confiteatur deos veros, omni-
domo Hippolyti omnem
facultatc ejus, invenit in
potenteSjMartem, ApoIIinem, et Asclepium. Beatus
familiam Christianam, quam conspectui suo prge-
Euplus respondit Bene dixisti,CaIvisiane,ut adora-
:
sentari fecit. Et jussit beatum Ilippolytum foras
reniTrinitatem inseparabiIem,unumDeum.Audiens
muros port» Tiburtinae cum familia sua duci. Rea-
Calvisianus, putavit eum de diis suis dixisse, et gau-
tus vero Hippolytus confortabat omnes, dicens :
dio repletus, ait Ergo sacrifica. Cui beatus mar-
:
Fratres, nolite metuere, quia ego et vos unum Deum
tyr Ego sacrifico et immolo me ipsum Patri, et
:
habemus. Et decollati sunt promiscui sexus numero
Filio, et Spiritui sancto. Audiens boc impius judex.
,. , r^, • decemet novem.Beatus veroHippoIytus
''
Iigatus pe.
commotus ira, lussit eum amplius torqueri. Et ul-
,
n i, •. • ,
^ ,' .
,., ,
'/ ,. ,. ', ^^ , , .
'-^ des ad colla mdomitorum equorum, sic per cardue-
, ,
timo dedit sententiain,dicens:Jubemus Euplumju-
tem et tribulos tractus,emisitspiritum.Nocte venit
sto judicio nostro gladio interfici. Beatus vero Eu-
beatus Justinus presbyter, et collegit corpora, et
plus gratias egit Domino nostro Jesu Christo. Et
sepelivit in campo eodem juxta Nympham, ad latus
cuin duceretur, repletus Spiritu sancto canebat :
agri Verani, Idibus Augusti.
Magna est gloria tua, Domine, in servis tuis, quos
ad te vocare dignatus es. Flectens itaque geiiua sua,
Eodem die natale sanctac Concordise, nutricis
finita oratione, paravit cervicem, et decollatus est
ejusdem beati Hippolyti. Gum Valerianus ad fami-
IV Idus Augusti. Sepultum est corpus ejus condi-
liam beati Ilippolyti sibi prajscntatam dixisset :
tum aromatibus, in loco venerabili Catanensis civi-
Considerate a^tates vestras, ne siauil pereatis cum
tatis, II Idus Augusti.
Hippolyto domino nostro; respondit beata Concor-
Eodem die, sanctag Hilariae, matris sancta? Afrse
dia :Nos desideramuspotiuscumdomino nostropu-
•i
martyris, quse cum ad sepulcrumillius excubaret,
dice moriquam impudice vivere. Ad hoc Valerianus :
ibidem pro fide Christi a persecutoribus igni tradi-
Genus, inquit, servorum nisi cum suppliciis non
ta est cum Digna, et Eumenia, et Euprepia, quae
emendatur. Et jussit ut bcata Concordia cum plum-
fuerant puellge sanctse Afrse.
D batis cyederetur. Etcum caederetur emisit spiritum,
In Syria natalis sanctorum Macarii et Juliani.
corpusque ejtis est in cloacam projectum. Cumque
A. IDIBUS AUGUSTI. v diu qusereret illud sanctus Justinus, et non inve-
(13 Aug.) niret, ita tristis redditur ut non cessarent flere
Romge, sencti Hippolyti " martyris, sub Decio im- oculi ejus. Tertio decimo vero die post passionem
Hunc beatum Ilippo-
peratore, Valeriano praefecto. sancti IIii)polyti, venit quidam miles Porphyrius
lytum vicarium sanctus Laurcntius, cum apud eum nomine, ad Iremeum cloacarium, qui occulle Chri-
esset in custodia, baptizavit. Qui de sanctis exse- stianus erat, et dicit ei Si secretum possis custo^
:
quiis martyris, post tertium diem ad domum suam dire, divulgabo arti tuse multum ad qutestum. Ante
rediens, dedit pacem omnibus servis suis et ancil- hos dies jussit Valerianus praefectus in conspectu
lis ; et communicavit de sacrificio altaris beati Lau- suo quamdam creditariam Ilippolyti plumbatis defi-
rentii martyris. Etposita mensa, priusquamcibum cere, et corpus ejus in cloacam jaetari ikec in ve-
«^ De his in Vita sanctae Afrse, 5 Aug. •>
De hoc in gcstis S. Laurentii, 10 Aug.
Patrol. CXXIII. li
311 S. ADONIS ARCIIIEriSC. VIENNENS!S m
sti )'is>tii<5sn2PD'|U) l nnr^irilis ha^ie'. abs^on^as, A q le exhal.ire'. SHriln:n. Et rcv>l'itj ej'i'^ coppore,
vcluiuMui. AiJieii hico hvn ei-, inti luvi' secrcio sacrile^'ii Jisj'is3jros niliil pjtiicrinl inejiMnani-
b(.at> his'in) prcs ly.ero. Qtii (lootLns gen'ia qTj- b'is vi.s'.i non'.is ju i.uoiiro sajrjinentoriiin Cnris-
tia ; Co'it Djo. Porp lyriiH aule.a no^ln ve.iien ; cnin li •'. Carisiani auleincoUeo'or int corp is martyris,
Irun.^e j invt-ni' cor m ; SJnjt-i.n. Sod i i vesti.ne.itis et sepolierunt in coe.ueterio Calixti, via Appia.
n.hili.iveneriin*.. Bcalus aite.n Ii'e:iiens vocavit aU
D. XVII KAL. SZPrE.MBRlS.
se lue iiJa n Cnristiann n A )',inJin:n nonine, et tn-
lcrun', corp is ejis, et perJu.verunl aJ bealu.n Ju- 06 Aiig.)
stiiiun. yii graiiis agcns Djo, illnJ S'isce lit, et
In Nicaea Bithynioe, natalis sancti Ursatii confes-
jnxlj corpora martyi-uni llippolyti et aliorum
soris s ib L'icinio persecir.ore. Qui, derelicta inili-
sepilivi', viii K.ileaJas Scptt\n.»ris.
tia. so itari.iinvitain in q'iaJain Inrre pryef.ityo nrhis
EjJeni die i i ForoSylla;, nata e sancti '"assijni,
egit, 'air.isq le virtitibus claruit iit el daemones
qni cnm a Joraro idola nol.iisset, interrogatus a per-
cx')ulisse, et iagentem d acjnein orandi interemis-
seculore q lid ar'is haheret, re>pondil qnia pu.-ros
so legjt'ir. Scriptum in li iro qjinto his .oriie Eccle-
notasdojcrct. Etaiox,spoliatisvesti.iu ^acinanilms
sias'-ic;c Iriparlila; (c. 33)
posl terga revinctis,statuitur in medio. Vocatisquo 3 Roaia', sanota) Sereuce, uxoris quondam Diocle-
pu?iis, quibui docenJj exosns fuerat factus, da'a ^j^^j ^u'usti
est facul'as eum periniendi. Al illi, quantnm dolue-
rant disji n'.es tantnm se ulcisci gaudentes, aliieum E. XVI KAL. SEPTEMBRIS.
labulis aj buxis feriebant, alii stylis vulnerabant. Aug.)
ri7
Quoru.n q'ianto infir.nior erat manus, tanto gra-
viorem martyrii panam dilata morie faciebat. Sori- Apu J Africam, natale sanctorum martypum, Libe-
rati abbatis, Bonifjoii diaconi,SoPviet Rustici sub-
psit PruJen',i:is poeta (lujmn. 9).
diaconoru.n, Rogati et Septiinii monachorum, et
B. XIX KaL. septembris
Maximi piieri. Qui persecutione Wandalica, ju^^sit
(U Auff.J
cruJelissimi atque i.npiissiaii regi>IIunerici,deter-
Vigilia Assumptijnis sanctie Mariac. Capscnsis civi*,a'is, exhabitaculomonasterii
ri',orio
Ecdeai die, Uitalo sancli Eisel)ii presbyteri e*,
urbem arlhaginensem perduc-
abstracti, atqne ab
confesso is. Qui, pre?ente Constintio, cim fidem ti sun',ubi prjconfossione Ca'.holicjc fiJei, et iinici
Cathjlicaji cons'antissi ne derenJerel,et Liberium
baptisiualis defensione, pri:no carcerali cnstodiae
papaiud le et ArianieperfiJi c conscnsisse, ab irato
mancipati, et crudelibus ferri ponderibus arctati.
Constan'io imperalore Ariaao injluditur in quodam Q tenebrosis depntati s'int locis.Ubi cum die ac nocte
cubiculo domus su.e, habcnle in la'ituJine peJes Christianum popiilnm in fidei constantia rohoras-
qua*,uor, ubi mullis diebu? in oratione cons anter
scnt.jjssit tyrannus fur jre succensn-,navem ligno-
per everavit.Et nonodeciaio Kalendas Sjptem.jri;, ru.nmanipulisadiinpleri.atqueomnespariteralliga-
pjs*. menses septem, adhuc tamen inclusiis, dopmi-
tosin pelago, igne siipposito,adtremari.Cum autera
tion maccepi*,. Cij'is corpus collegerunt Grcgori'is
pro volun*a'e infanJi regis,vel crudeli'im ministror
Orosius pivsby'eri,etsepcliernntincry:)la,jnxta
r'im, extensis eorum manibns, et pcdi ms flevatis,
e'.
corpus beati Sixli martyri^ et episoopi, vii Appia
lignis in^nis r.iisset inj.^clus, s'atim iinperio divino,
ia coeiieteriD Calixti. Uuiet titnl'i.n ip;i is scribcn- dum
videntib'is cnnctis, extinctns est; et saepi-js
tes, posuerunt ita Busebio h mmi Dii. Aiidieus
rcnovaretur, iter:im atqne iterum exs ingucban',nr
:
a'item Constanti is q oJ Gregorius et Orosiussepe- globi na.nmarim. Unde magi^. tyrannns furore si-
lissent corp-js bea'a Eise)ii, in eaJeai crypta ubi eos remo um vecti-
mul et puJore replet'js, j'issit
illu.n conaijLrjnt, praecepit vivum incljai Grego-
bus enecari, et ita sing-ilos in inodnn eanum, cere-
ri !m. seinivivum noctu Oroiius presby'er
II 'uc
bri comminu'is, periaii. Sicq-ie speciosum cur Hira
^.
excepi. inJe. El post pa'ilul!iin uefunctuai j'ixta certaininiss'ii,coronanteDomino,perfecerunt.Cor-
c^rpn s.nctiEu3e.jiiprjsby cpisep.livi .Fdct;jq'je ,„3^0 jaclata, subeaJem horj iFaesa
^ pjj.^ ggp,,,,, i,,
est gpjvisumj persecitio in catlioiica Ecclesia ab
littoribjs reddita, a CnriUiano populo pevtronlor
Arianis, seJe.n apostolijam tunc ttnente Liberio. sublata,pr3eeuntecleixi,cuinhymnoso emnibuscon-
C. XVIH. KAL. SEPTEMBRIS. dita sun. in monastepio contiguo basilicae, qua; di-
(iii Aug.) cilnr CLl.rinas. ScPi.it bealus Victop Afpicanus epi-
Sanctae Miriu "* dor.nitio. scopus in hiUopia ej-isdcm WanJalic;e pep-;ecutio-
Eodem die sancti Th..rsi'ii acolythi et martyris. nis {l. 5), q-ia a et ipse cim ca;tepis sustiaui'., et
Quem pag.nicuininv n!ssentChristicorporisSicra- fiJeli a'q le illu^tri stylo digessit.
mentd portan'.ein,coeperunt discutero quiJ gerere'.. Ap'id Cae ^area.u Cappad ocia,', natalis sancti Mam-
Atilleinaigau.iij idicansporcisproJcrcmargaritas, metis maP'.ypis, q-ii passus est, i.npopante Aupelia-
tara aiu fus.ibus ac lapidib is aiactatus est, qujus- no, sulj AiexanJro prassiJe.
» Vide lioellum dc Fcst. Aposl,, 8 Sepl., in ejus
b De hoc in Geslis Stephani papje, 20 Auj.
nattfli.
333 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - - MENS. AUG. 334
F. XV KAL. SE?TEM3III3. A ragi^iiins et Pon*i in-ti ^. Por qMonn mnnus etiarn
fa juU.itcs suas pauperibus distribuens,a beato Ru-
f'l8 A>Aff.J
fino preJjyterj iiaptismi gra.ia.n percepi'.. Quod
Apud PrjQnes'4na:n civitate.n, niiiliarj ab urjc
Ajapiti mar' yris, s ib audiens Cjm noJus,iratus,jussit cum t neri,etcui-
trigesimD tertio, natalissan ;ti
da.n Vitcllioinagi^tropeJilumtraJi, iitomncsfacul-
Aureliano i.npjratoi-e,priesiJeAn*Jocho;Cu.nesset
tates ejus requireret, et ad sajriiicandu n impelle-
annornin qiiinJeciin, et amjre Cliristi aiarlyrio fer-
veret,j'issuiinperatoris tentus,ctpriniDner*'i5cru-
ret. Qii conjecit eum in carjerem,et post triJuum
calenis vinctum f.^cit sibi pr^scntari. Et audilnm
dis diu C3esu>e5t, deinde pr csiJi ut inipelleretur sa-
jussit fu4ibus coeJi, donec emitteret
tain Jiu
crificar^ traditus. Q li in Jurissi no atqie obicuris-
spiriUim. Cuju; corpus collegerunt noctu beatus
simDcarcereeuinrechHit, etpcrquatujrdiescibum
Eusebius, Pontianus,Perejrinusatque Innocentius,
omnem negavit; inJedecarce eexhioitusestpriesi-
et sepjlierunt in ca?meterij r.alepodii, sub die xiv
dijquiprunasarJentessupercapuleju^jussitimpo-
Kalendas Scple.nbris.
ni.ElcuiUgratiasDco martyrageret, llagellisestc^-
sus nuJus suspen?us capi'e deorsun verso, acri
et A. XIII KAL. SEPTEMBRIS.
subterfumofacto.Etcum Jiceretpr3B5iJi: Sapientia (20 Auff.J
tua et vanitas tua in fumo laborat, iterum flage lis B Natale Samuelis prophct.-p. Cujussacraossaimpe-
caedituraquatuorsibi invicem succedentibus dein- ;
rator Arcadius deJadsea tra!istulitinThracijm,por-
de buUientem aquam super vtntrcni ejus ministii lan'Jbus episcopis, ct omniumccclesiarum populis
diabolieffuderunt,etmaxillas ejusconfreg.runt.In- tanta l3etitiaoccurrentibus,quasiprsesentemvivcn-
tereajudexde tribunali suo cadens,coIiectus a mi- temquecern rentatq'icsusciperent, utde Palestina
nistris in iecto rccliiiatur, et sentiens Dei virlutem in usque ChalceJoncin jun^erentur populorum exami-
martyre, post modicuin tristem aniinam emisit. De na, et in Christi la';dcs una voce resonarent. Scri-
beatovero Agapito renunliatum est imperatori, qui bit sanctus Ilieronymus ia libro contra Vigilautium
beatumviru.njussitleonibussubjici; sed mansuetce (cap. 2J.
factsefer.c,peJijusmartyris adlambcnJumse iacli- Eodem die, beati Porphyri hoaiinisDei, qui san-
naverunt.. locviJcntessctlerismini itri,tuieruntde ctum inartyicin Agapitum erudivit in fiJe et doc-
mediosanctuminartyrem,et veneruntconUM civita- trina Christi.
tem Prsenestinam, ubi sunt duae coiumnse, et ibi eum D. XH KAL. SEPTEMBRIS.
gla.io percusserunt, sub die xv Ka'enJas Sep'.em- (21 Aug.j
bris. Corpus eju? no.ti suljlatuinest a Christianis, In tcrritorio civitatis Gavalitanae, vico Minatensi,
etpositu.niniliaropri.no a civitate in agro, in q natalis sanc*i Privali episcopi et martyris, qni pas-
sarcophago novo nutu Jivi.io iji iavcnto. sus est sub persecu'Joae Valeriani ct Galimi.
Ejdem die Romse, in Sext j Philippi, natalis bea- EjJem die natalis sanctoruai martyrun Bonosi
torum presbyterorum Joannis ct Crispi, q li pcrse- et M.iximiani, qiiorum ges'a habcntur.
cutione Dioclctia:ii ct \Ia.\i.niani in illa sanc'.orum Et in civitate Salona,na'a!is Anastasii ^* martyris.
corpora officiosissi.ne sci.*.icr:i;it. Q loru.n merilis Qui cum vidercl sanCiim Agapitiiminter tormenta
et ipsi post.noJu.n sociati, gauJia vitte meruerunt. fortiu^ Christu.n conltcntem, exclamavit .Magiius :
G. XI7 KAL. SZPrEJBRIS. est Dcus ; ct non cs' ali'is pr.etrr cum. Era', autem
(19 Ang.J co nicularius miles. AJ que.n pia^scs Sicut viJeo, :
Natalissancti .Magni,seu sancti AnJreae martyri^^, iniui seJuctus es. De quo pric-cs impera'ori Au-
,
cura sociis suis duobus millious, quingentis nona- rcliano rcnuntiavit. Qui mox pcrirc illum jubet, et
ginta septe.n. ita martyr factus inigravit ad Do.ainum.
In Galliis, pago Sigisterico in monte qui dicitur C; XI KAL. SEPTE;1.'{R:S.
Jura, natale sancti Donati presbyteri. Qui ab ipsis (22 Aug.J
infantise rudimentis mira Dei gratia praeJitus, ex Romse via Os'iensi in coeineterioejusdem,natalis
urbeAurclianensiadpra)fatuailocum,utsoliChristo Q sancti Tiinothsei. Qui Antiochio venicns Romam,
vacarct, advcnitn>,anachoreticamiliicvitammultis sub Mclchiade papa, susccptus est. Quiquecuin an-
annis exegit, tanta miraculorum gloria clarus, ut num to'.uin ct aiiquot menses ibi prseJicans, mullos
intercaetera gcstamagnifica,etiam draconem imma- ad fidem Christi convertisset, tcntus a Tarq'iinio
nem atqucterri.jilein suisexindeorationibuseffuga- Urbis prsefecto, et longacarceriocuso lia macera-
tumcxsiiagueret.Cu nquedicsvocatijnisejusinsta- tus,cumsacrificarciJolisnoluissct, lertio cse3us,et
ret, adve.iiente sancto abbate Marij, cui ita fuerat gravissi.nissuppliciisattivc!,atus,aJuUi.nunukcjl-
revclatum, intcr v^rba oratioiiis migravit ad C.iris- latus, et juxta beatum apostolu.u Paulum sepultis
tum, sepultusqie est abeodcm patrc in ioco suo. est. Sjriptu.n invenitur in hist jria sancLi Silvcstri.
Romae, natale beati Julii scnatoris et martyris, EoJem die AigustoJuni, natali? sancti Syaipho-
sub Cjm.nodjimpcratore, juJice Vitcllio. ilunc do- riani (Z\ Dec), qui teaipore AurLliani impcratoris,
cuerunt b.ati martyres Euseoius et Vincentius, Pe- sub Ueraclio consulari, cum Jolis sacrificare nollet, i
q De his ia Vita S. Eusebii, 23 Aug. " Greg, Tur., lib. i Ilist. Franc, c. 34.
335 S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 33G
priinovorl)cril)iisa(roctiis,dein carceri mancipatus, A in Urbe niimus Th(Miicl;c <^
artis niagistcr fuit. Et
ad ultiimiin ca}so capile niartyriuni cun.sumniavit. quadam die cuin vellet Diocletiano iiuperatori, cui
In Portu Roniano, natalis sanctoruuj peregrino- Christiaui, utpote Sievissimo,exosi erant, de niyste-
ruui niartyruni Martialis, Epictcti, Saturnini, Apri- riis Christian* observantiaj luduin exhibere, et hu-
lis, et Kelicis, cuui sociis eoruni ". jus rei gratia spectante imperatore etoinni populo,
Item Rouia-, natale bcali Antonii niartyris, qui iuiiiedio thealri quasi aigrotus decumbens seposce-
iumesselcarnire\, viditslantenijuvenemcumspon- ret baptizari, mimuiu in hiBC vcrba proposuit: Eia
gia,cldelergenlem latera sanctorummarlyrum En- nostri, gravem me senlio,levem me fieri volo. lUi
scbii, Ponliani, Perfjjrini, atque Vincentii, cuni respoiideruiit : Oi'0"iodo te lcveni faciuuis si gravis
suspensi incquuleoca^derciitur, ct moxciamarecte- es ? Numquid nos faljri suiiuis, (;t ad runciiiam te
pit Vere Deus Christus, quem hi pra^dicant. Fu-
: missuri suinus? Ilaic verba exhibuerunt populo ri-
giensoccultc, aRufinopraisbytcro baptizatuscst.Et sum.Genesius iterum: Vesani,Christianusdesidero
reversus ad Vitellium, cum se Christiauum liberc luori. Quare ? iii(|uiunt. Quibus Genesius Ut in illa :
fateretur, eapitis scntenlia danuuitus, via Aurelia, dicveluti fugitivus in Dco inveniar. Evocato autein
juxta formain Trajanam, xi Kalendas Septcinbris presbytero et exorcista, rcpcnle a Deo inspiralus
sepultus est. j3
credidit. Naiu illi juxta lectuin ipsius quasi «gro-
D. X KAL. SEPTEMBRIS. tautis cuiii rescdissent, dicuut ei Quid ad nos mi- :
sisti, niiole ? Genesius autem nou simulate ac ficte,
(25 Auff.J
sed ex puro corde respondit Quia accipcre cupio :
Natalis sanctorum martyrum Donati, Restiluti,
gratiam Christi, per quain rcnatus liberer a ruina
ValerianijFructuosa!, cum
duodecim, qui prae-
aliis
iniquitatuiu mearuin. Cuinqucsacramentoruinmys-
claris&imoconfessionis honoreapud Antiochiamco-
teria complesscnt, et iudutus esset veslibus albis,
ronati sunt.
veluti per ludum a militibus raptus, et ad simili-
Eodein die, beati Theona! ^ apud Alexandriam,
f udinem sanctorum martyruiu dc Christi discutien-
venerabiiis et verc Deo digni, qui beatuin Petruin
dus noinine imperatori fuisset exhibitus, stans iu
episcopum, post et martyrem, nutrivit, in omni pu-
editiori loco ita conciouatusest : Audi, imperator, ct
ritate et animi virtutibus clari.
oinnis exercitus, sapientes et popiili hujus urbis.
Eodein die, beati Zacchasi episcopi, qui quartus a
Ego quotiescunque Christianum vel nominatum au-
Jacobo Jerosolyiuorum Ecclesiam clarissime rexit.
divi, exhorrui, et in confessione pcrmanentibus in-
Lugduno Galiia?, nalalis sanctoruin martyruin
sultavi.Egoetiamparenles meos,et affinescausano-
Minerviiet Eleazaricuni filiis octo,quorum corpora
minisChristiani execratussum,etiii taiitaderisione
iu crypla, quae urbi ab occidente imminet, condita C habui christianos ut mysteria eorum diligenti exami-
habentur.
nationcperquirerem, etex eorumsanctilicationelu-
In Portu urbis Romas, natalis sancti llippolyti,
dum vobis exhibere vellem. At ubi meaqua nudum te-
Quiriaci, et Archillai.
tigit, el iuterrogaLus,crederc nie respondi, vidi su-
Eodemdie.natalis sanctorum Timothaji et Apolli-
permemanum ccelitus vcnientem,et angelos Dei ra-
naris qui apud Rheuunsium urbemconsuinmato
'^,
diantesjuxtamestetisse,quiomnia peccata, quaeab
martyrio, ccclestia regna mcruerunt.
infautiafeci,rccitaruntdelibroquemmoxinipsaqua
E. IX KAL. SEPTEMBRIS. lavcrunt, in qua ego in couspectu vestro perfusus
f2i Aug.)
sum, et mihi candidiurem nive postmodum osten-
In India, natalis beati Bartholoma;i apostoli. derunt. Nuncigitur, inclytcimperator,et vosomnes
Eodemdie, ajjud Carliiagincm, saiictorum marty- populi, qui de his mysteriisnescitis, mecumcredite
rum .Masstc candidas, qui passi sunt tempore Vale- Deuin vcrum esse Christum, hunc csse luuien, hunc
riani et Gallieni. Ferunt enim, inter alia supplicia verilatem, hunc csse pietatem, ct per ipsura vos ad
tunc a pra)sideclibanumcalcis accensum,et in ora indulgentiam posse pertingcre. Ad hjcc impcrator
illius prunas cuin thure exhibitas, ct prxvsidein Diocletianus vehcmcntissiine indignatus, statim
dixisse Christiauis duobus unum aut
: Eligile a : D eumfustibuscrudelissimcca;sumPlutianopr«fecto
thura super hiscarbonis ofTerte Jovi, aut incalccm compellendum; aquoinequu-
tradidit ad sacriticia
demergimini. Tunc treccnti viri fide arinati se ictu leosuspensus,et ungularum diutissima laceratione
rapidissimo Christum Dei Filium Dcum fatentes, vexatus, lampadibusctiaminllainmatus,cumin fidc
jecerunt iu igucm, rt iuter vaporcs calcis pulverci pcrsisteret, dicens: Non est rex prieter illuin quem
suntdemersi.Exquoetiamcandidatus illeexercitus ego vidi adoro et colo, pro cujus cultura si mil-
et
bealorum, Massa candida mcruit nuncupari '^. lies occidar, ipsc' erout coepi. Christummihide ore,
F. Vm KAL. SEPTEMBRIS. Christum mihi de corde auferre tormenta non po-
{2o Aiig.j terunt;valdeeteiiiinpoeniteoquodante nomen sanc-
Romae, natale sancti Genesii martyris : qui prius tuin, et in hoininibus sanctis exhorrui, et satis
«^ De his iu Vita sancti Eusebii. d Vide libelluin De Festivitat. Apost. Prudent.,
b Euseb., 23 Aug.. L vii Eccl. Ilistor., cap. hymn. 13.
ult.
e
<=
Greg. Tur. de Gloria murl., c. tilj. Male in MS. mimithemelae.
337 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTfS. — MENS. AUG. 338
tardius ad adorandum verum Regem superbus mi- A levavit Justinus presbytcr, et sepelivit in crypta
accessi. Martyrii coronam capitis obtruncatione juxta beatum Laurentium.
les
promeruit viii Kalendas Septeml)ris. Apud Viatimilium castrum Italia), natalis beati
Ipso eodemque die, natalis sancti Genesii =*, Are- Secundi martyris, viri spectabilis, et ducis ex legio-
latensis,quiantetribunal.judicisexceptoris functus ne sanctorum Thcbseorum, qui antc beatum Mauri-
officio,cumimpia,quibus Christiani punirijubeban- tium et ca3teros,postvinculaetcarceres marlyrium
tur, edicta noUet excipere, projectis in publico tabu- capilis abscisione complevit.
lis, se Christianum esse testatus abscessit. Et post Apud urbem Italiae, quas Bergamis dicitur, nata-
modicum intervallum deprehensus ab apparitori- lis sancti Alexandri martyris, sub Maximiano Csesa-
bus, atque in ripa fluminis Rhodani decollatas,mar- re; qui cnm esset miles unus ex legione Thebaeo-
tyrii gloriam, proprio cruorc baptizatus, accepit. rnm, Christianus factus est. Audiens hoc Maximia-
EodemdieRomge,natale sanctorum qtiatuor mar- nus post dies quindecim, mittens accersivit eum,
tyrum Eusebii, Pontiani, Peregriniatque Vincentii, dicens ei Pro nulla re alia evocavi te nisi ut sacri-
:
imperante Commodo,Vitellio,judice.IIi primo facul- fices.Comperienimtederclinqucntem deosnostros,
tates suas omnes pauperibus disperserunt, ac deinde Christianum esse factum. Et hoc dicens, petit sibi
prffidicationibus suis .lulium quoque senatorein et g mensam. Eaque apposita, et linteamine cooperta,
omnem domum ejus ad fldem Christi conversos, per coepit agere cum beato Alexandro ut sacrificaret.
beatum Ruflnum presbyterum ad baptismi gratiam Sanctus Alexanderincoelum aspiciens,dixit Atque :
perduxerunt. Qui non multo post martyr factus, ab utinam tantam mihi Dcus gratiam daret, qni cuncta
iisdem etiam sepultus est. Pro quo maxime, ipsi a per Jesum Christum postulantibus prgestat, ut pos-
Vitellio tenti, et in equuleo levati, nervis quoque sem et tuam voluntatem adDei agnitionem conver-
distenti, ac deinde fnstibus caesi sunt; quibus tere, ctvanissimam istam incredulitatem a te aver-
et flammge ad latera eorum postmodum appositse. tere Sedtuquidem insanabile habes malum; ex ve-
!
Sed cum in laude Christi fidelissime persisterent, tustate huic vanitati adh3erens,credere non vis. Me
tandem depositi ab equuleo sunt. Et cum nihilomi- autem vocavit ille qui ex gentibus ad suam gratiam
nus in confessione Christi permanerent, iratus Vi- olim vocare promisit. Parceconsiliistuisdiabolicis,
tellius Eusebio jussit linguam radicitus abscidi plange, et cognosce aclus tuos malos, et crede in
quam tamen beatus Faustus coUigens in sinu suo Deum vivum, qui fecit omnia. Tunc Maximianus, ad
abscondit, et fugit. Prsecisa lingua, clamabat Euse- tantam ejus fiduciam commotus, jussit astantibus
bius Gloria tibi,Domine.Iesu Christe,qui dignatus
:
ut de apposito sacrificio invito ei offerent, applicitis
es me cum servis tuis ad gloriam connumerare. Re- armatisecontra; at ille beatissimus,confundens re-
clusi in carcerem cum hymnis Dei die noctuqueper- g'am iniquitatem,ete.iusprsecep(a fide armatuscon-
sonarent, venit quidam jam quatuor anniscoecussa- temnens,calce mensainpercussit,evertenseam cum
cerdos Capitolii, nomine Lupullus, ad eos; et cre- omnibus suprapositis. Iracundia repletus Maximia-
dens, illuminatus, baptismi gratiam percepit. Hoc nus jussit tradi uni ex ministris. Qui, evaginato gla-
ipse, rejectis idolis, baptizatus est. Quse gesta Vitel- dio, stetit stupidus, ferire non audens. Cui Maximia-
lius Commodo cum renuntiassel, jussit eospuniri. nus Adhuc stas, male miles? At ille respondit Ca-
: :
Et post triduumde carcere educti,adPetram scele- put ejus sicut mons est ante me, unde totus contre-
ratam,plumbatisusqueademissionemspiritusmac- misco. Tunc Maximianus tradidit cum aliis ut occi-
tati sunt. Quorumcorpora collegit beatus Ruffinus deretur.Gaudio itaque repletus martyr, aquam petiit
presbyter, et sepelivit ab urbe Roma milliario sexto, et manus suas lavit, flectensque genua, et cervicem
interviam Aureliam etTriumphalem, octavo Kalen- in terra humilians, oratione fusa ad Dominum, ani-
das Septemb. Sed multo post tempore beatorum "^ madversus est. Post aliquot dies quaedam matrona
martyrum Eusebii et Pontiani (largitione papseNi- castissima, nomine Gratia, coUegit corpus ejus, et
colai) membra ad Gallias translata in monasteriis posuit illud in prsediolo suo, non longe a mujro civi-
sancto apostolo Petro voto religioso collatis, reve- tatis Bergamensis. Cujus passio completa esl.7 Kal.
renter tumulata venerantur. D Septembris.
A. VI. KAL- SEPTEMBRIS.
G. VII KAL. SEPTEMBRIS. (27 Aiig.)
(26 Aug.j ApudCapuam,natalissanctiRuflemartyris,quem
Romse, sancti Zephyrini papse", qui rexit Eccle- docuit et baptizavit beatus Apollinaris, Petri apo-
siam annos octo, menses septem, dies decem. stoli discipulus, cum esset idem Rufus patricise
Item natalis sanctoruin Irensei et Abundi '^, Ro- dignitatis.
mse;quosDecianapersecutione jussit Valerianusin- Tomis, natalis sanctorum martyrum, Marcellini
cloacari, eo quod corpus beatse Concordise in cloa- tribuni, et uxoris ejus Mannese, et fllii ipsius Joan-
cammissumlevaverunt. Etipsorumquoque corpora nis, et Serapionis clerici, et Petri inilitis ^.
" Greg. Tur. de Gloria mart., c. 08. <i
De his in gestis sanct. Laurentii, 10 Aug.
^ Sigibertus, in Chron., anno 8(33. « De hoc inVita Apollinaris, 27 Jul.
'^
Pontificale, c. 16. f
Gennad., de Viris illust., c. ^^.
339 S. ADOMS AUCIIIEPISC. VIENNENSIS 340
In r.allis, civilate Arelatonsi, sancti Cipsnrii opi- A ses Chrstn,filinmlnnm incolnmem habores.Cni ego
sco|ii C. lonfessor.s, niir;o sanctilalis, pictalis ct rcspoiuli Diiiii tii ipsn cn'cn sis fnctn ct non siscu-
:
sttiilii viri. rntn, qiioiiioclo liliiim iiiciim re('dct incolun em? Si
Ainui Angustodiinnni, S. Sya^'rii cpiscopi et conf. ante istos, qninqne nnnos crtdidissotn Cliri-
iiiqu t,
sto, rcdditi milii Vnde et
esscnl ctili. Cui dixit :
n V KAL. SEPTEMHIU.S.
crede; clsi tibi oculosapcruerit Alexander,credam
f2S Auff.)
qtiod et niilii reddnt filiuin nn um. Abiit nd ipsuin
nom.T, nntnlo bcntissiini Ilcrinclis niartyris. '^ cn'cn, ol cccc rcvcrsn cst nd ine snnn, imponensque
llunc illMstrissiniiiiii viriiin l;catns Aloxander ponti- bunieris suis firum n:euin innrttuim, cucurrit, et
fox etinartyr (3Maii),cum csset priofectusiirhisRo- jnclavit eum nntc pedes beatiAlexandri. AtilIe,ora-
mx, baptizavitcum nxoro,ct riliis^acsororcTlioni^o- tiono fncla,rosnscitnvit etim. E,'0 confestim misi me
rn,cum(]MC oo piirtcr niil!c (liiccntos (|uinqM,ii,'iiitn ad pcdes ojtis, ct rot,'nvi mo lieri Cbristinnnm. Pntr:-
scrvoscjus,uxorcsfiuoqucctlilioscoriim,pritisinj,'c- n liuni vcro inn'ris ojns ijtsi conttili; nlqwnnta
nuitatcill sconcessa.Etnoi multo postab Aureliano eliani de meo addidi. Cictcra vero nitt pnuperibus
impePcitore Irusnsin carcercin,beato etinm Alexnn oro.Lrnvi, ntit srrvis mes, qtii meciim facti sint
dro in ciistodin positn, triluno 0" '"•no oommcndn- g Christinni^dcdi. Iln-c el liis similin ciim ogi.ssotcirca
tur. Qiii dixit nd bcnluni ncniicin : Qu;c ratio cst, Quirintiiii I entus IIcrii;es, crcdid t Quirntts cuin
vir iiluslris, ut vice sacra judicans, nou solu:n nd oinni domo sun, el baptizitus est. .\urelianus
istnm injuriam tc redigi velis, verntn etinm prccl^ec- cuncta Ikoc audiens, dictavit in ultimo sententiain
tur.Thonorecxspoliatiim, in vinculistc 'anquam pri- ut bentusllcrincsglndio iiuniretiir. Qui decollatus,
YatumtrudiTquanimitcr fcras?SnnLtusIIermesnit : beata s)rore sna Theodora collectus, i;i Salaria
Pranfecturam non pcrdidi,sed niulavi.Nnm d'gnitns vetere non longe ab urbe Roma sub die quinlo
terrena a terris toUitur, nc mutatur; dignitas vero mense Soptembris scpultus cst.
coclestisietcrnn SMblimitale snbsistit.Dicit ei Ouri- Ipso die in Africa, depositio snnoti .\ugustini epi-
nus : Miror te prudenliMn viruin nd tnntam s'u'ti- scopi. Ex provinciu ergj hic Africana, civilate Ta-
tiam devenlsse, ut credas extrn istam vitam te ali- gastensi, de numcro curialium parenlibus honestis
quid hnbiturum, postqnnm cinereshumani corporis et Christianis progeui us, alitusquo est ac nutritus
ila nd nihiUtm redignntur itt necossa i|)sasnbsistant. eorum cu-a ac diligcnlin, im ensisqiie ssecularibus
Cui bcalus Ilcrmos : El cgo anle hos annos illnm artibus eruditus appriiue, o:nnibus viJelicet disci-
deridebam, et istain carnalem vitam utilem esse di- quas liberalcs vocant. Namet Gram-
plinis iinbuttis,
ccbam. Et Quiriiuts Fac et me probaro, ut si ita
: ta matieain in sua civitnte, et Rhetoricam in
priiis
est sicut tu credidisti, et ogo crcdnin. Be;itus Iler- ^ Afrie;ccnpileCarthaginepcstcadocuit;consequenti
mes dixit Snnctus Alexander, qui hnbetur in viii-
: etiam tempore trans inarc in Ro;na, et apud M.'dio-
culis, ha?c me docuit. Audicns hfec Quirinusccepit lannm. In qua urlietuncepiscopatuin administrabat
raaledicere Alcxandro, ct dixit ad [lurmem : Ego tc acceptissimus Deo, et in opti nis v ris praeciarissi-
rogavi dicens : fac me probare jiiste te credidisse; nuis sacerdos .\inbrosius. IInjus interea verbi Dai
et tu mihi nominasli hominein magnum, quem in pra3dicatoris frequentissiinisinecclesia disputatio-
vinculis habeo, et in carceris iina onclusum. Si ve-
c nibus astansin populo, intendebat suspensus atque
rumestergo quod dicis, vadoad eum ipse,et tripli- afTixus.Et factumest, divinaprasstanteopitulatione,
cabo illi vinculaetcusLodes; sipotnert horacoenan- titperiilum talem taiituinqueantislitem Ambrosium,
di ad te venire, credam quse docucrit. Ivit, tripiica- etdoctrinam salutarem Ecclesiae catho'ic9e,et divina
vit vincula, custodes npposuit. Primo igitur noctis perciperdt Sacrainenta. Moxque ex intimis cordis
in tio, venit puer, qui videbatur esse non amplius medu!lis spem omnem qua n habebat i.i sasculo dere-
quam quinquo annorum, fcrens factilam ardentcin liquit. fam vcro non uxorL^m, non filios, non car.iis
in carcere; etflectensgenua sua,cum beato Alexan- divitias, n jn honorcs saejuli q tajrens, Deo cim suis
—- -
drooravit, diccns orationem Dominicam, et ap irc
- j ' i
servirestntuit. Uude cum his qui eidemauhaB^ebaat
hendensmanum ejus eduxit per fonostram, et pcr- D D.o, vivebat jejuniis,oralionibus, bonis operibusin
duxit eMiTi ad bealum I?er nem in domum Qiiirini. lege Domini meditans die ac nocte. Et de his, quae
Quirinus nctuin hoou'. vidit, oxtcrrituscst. Cui posl sibi D> uscogitanti atqu oranti iatelLcta revelavit,
alia beatus Ilormesdixit Ecce nos vides in nn im, : et pracsentcs ct absent s s:'rm.nibusajlibris doce-
quos custodiis mancipasli. C lusa cur ego sancto bat. ractumque est ut ordinaretur presbyter in Ec-
Alexandro crodderim ista est Uniciis cum mihi : clesia IIipponensi,omnibus i J uno consensu et desi-
osset fil ns in niinio languore p3situs,quiadhuc am- derio fieri perficique petentibus, magnoqne studio
bulabat ad littorarum studia, hicque in Capitodiim etc'amoreflagitantibus. Muxsibimonasteriumintra
cuni csset ductus a me et matre sua, ct sacrificass2- ccclesiam inst tuit, et cum DlI servis vivere coepit
musdiis, ot pontilicibuspraMniadedisscmus mortuus sccundum modum et regu'am siib sauctis apost dis
est. Tunc increpr.re me ccepil nutrix ejus, diCM^s : consti*.utam maxtme ut n moquidquam proprium
:
Si eum ad liuiiaa sancti Peiri duxisses, ct credidio- iniliasccietatehaberet,sedcsseatomniacoaimunia,
» De his in Vita sancti Alexandri.
341 MARTYROLOCIUM CUM ADD'TAMENT?S. ~ MENS. AUG. 342
etdistPibueretitur imicuiTie,sicntop'iscraMnler- A vilem reddis, aul qnare non corsiderrsf^ujeest aut
jecto autem tempore, sancto episcopo Valerio ida- cuu- filia £S ? Conjunxisti cnim te Chris^i.nis, et
gen'e, omnibus gr„t'ilantibus a>que iJ fu ri injenU oblila ts n«tylcs tuos, et memoriam tan'i viri,
desi Jerio clamanlibus, ( pi ^copatnm suscipcre, suo cuus deorum, quorum iram vereor ne
fnisti ; ti
vivente episcopo, coactus est. Atque ita fac'um cst inciirras. Reverte e magis ad omu.n t'am, et di-
ut epi copus miil'o instantius ac fervtnUus majo e milte hanc nefanJam, q-ia? malcfi.iis te et plui'<s
auctoritate verbum saliitis ajternae alacritcr piillu- demut:ivit a deoru.n cultira. Beata Sa ina respon-
lan'i atqMe cre-centi Doinini eccle-iae prsedicare'. dit : lilius sanctas puellse, de qua uicis, milefi-
VixitinclericatM velepiscopatuannis Lr.neqnaJra- ciis utinam et tu suaJereris, sicnti et rg") suasa
gin*.a, 3e'.atis vorj illiis anni sepViagiita s.^x. Ver- S'im, ut ab iaimundis reccderes iJolis, et veru.n et
bum Dei usqiie aJ ex'remam se,:?ritudinem i.nprse- certis i.nu.n agnosceres De'i;n,qii boiios aJ geter-
termisse, aljcri'er et fjrti.er sana mente, sanoq le nam vo^at vitam, ct malos in poenam relinq^iit per-
consilio in Ectle-ia praedicavit. Membris omnibU5 p tuam.Qujd prceses auJie:is,reverit'is il am di.ni-
suicorporisincolnmis,integroaspectiiatqiea'ulitu, sit. Ut Vc^ro beatj Scaphia gloriosissimo martyrio
et as'antibus, et viJentibus, etoranMjusfratribus, c:ro.iataes',ill'is'.rissi naSabinacoUgen^^ reliq'iias
obdormivit cum patri.)us sui=, enu'rit'is in senec- g ej'is, celebratis venerabilibus ex eq'iiis,the3aurum
tute bona. Testamentum mnlluai q lia unJe fecit, sempilernum vel pretiosam margaritam reposuit in
faceret, pauper Dei non h.ibebat. Tertio obsiJionis monu non'o suo, q'ioJ ipsa sibi cim summo sUIoIj
mene (nam civitas ejus quotuorJccim mensibus etornatufecerat.DriinJejinterpo^^iti^aliq^ioldiebus,
conclusa et obsessa est a Wandali >, Alanis, aliisque com:)rehensajuJici Ilelpidiopraesent.itur. Quamille
coinmislisgentibus)decubuitfebribus, etillaulMina viJens : Tu es, inqiiil, Sabina uxor q-iondam Va-
exercitatur segritud ne. flic beatusepiscripus spiri- lenlini illuslrissimse me nori;e, et filia fl. rjdis? C'.ii
tu divino tactus,in sancta Ecclesia catholica ad in- sancta matrjna respondil Ego sum el gra'ijs ago :
structionem aniiuarum f.cit li.jros, tractatu>, epi- Domino meo Jesu Chri ;to, qui me peccatricem per
stolas numero numerari
mille triginta, exceplis q'ii sancam famulam suam Seraphijin de multis sorJi-
non possunt, qiiia nec numcrimdesignjvit eorum. bus et potcstate dsemonum liberare digna',us esl.
IIujus corpus venerabile, p imo de sua civilate commotus pjstmoJum prsefectus, cum viJeret in
propter barbarosad SarJiniain translatum,nupera confessione Christi constantiam ejiis, dictavitsen-
Leutprando rege Longoba'xIorum, dat j mjgno pre- tentiam dicens Sabinjm : dii ^ inob.^diente^n^domin os
tio, Ticinis relatum, et honorifice conditum est. qnoque ei Augustos nostros blasphemantem, gladio
Brivate, natale sancti .Fulijni martyris ^. Qni tem- ^ percuti decrevimns, atq le om;ies faculates ejiis
pore persecutionis hortatu b^^ati Fcrreoli, ciijus in is pr;esignari. Pas-a es'
tituMs
publicis iiiu
puoiicis autem beata
militia comes ex Vienncnsi urbe clanJestino
erat, famula Christi Sabina quarto KalcnJas Septembris
discessu ad prsefatuai Arvernse urbis territoriuin ct a Christianis siblatum corpus cj'1-! sepult im est
commigravit. Ubi ab in^equentilius persccutoribus inmonumento, ubiipsavenerabilitcrreposueratma-
tentus, desecto gutture, inorte horibili necatus cst. gistramfideisu.ievipginemSeraphiam^aJarcumFau-
Constantinopoli, sanoti Alexan Jri epi >copi et con- stini, j'ixta aream Vindioiani, in oppi Jo Vindinensi.
fessoris^^gloriosisenis^ciijusvirtuteorationis Aiius Eodem die veneratiir decollatio sancti Joannis
divino judicio condeainat(is,crcpuit ineJius,et effu- Baptis^.SB primo in Samaria est conditus, riunc
", qiii
sa sunt vi cera ejus. Dormivit vero idem beatus in Alexandria. Por;o caput de Jerosolymis ad
pontiCex vitre suse anno nonagesimo octavo, episco- Phcenicise urbem Emesam delatum est.
patus trigesimo tertio.
D. III. KAL. SEPTEMBRIS.
Eodein die apuJ Santonas, sancti Bibiani [al Vu
(ZO Aug.J
viani] episcopi et confessoris.
Romse, via Ostiensi, miUiario secundo ab ITrbe,
D. IV KAL. SEPTEMBRIS.
na'ale bcatissimoruin martyrum Felioiset AJa'icti,
(29 Aug.) D Maximijno i.nperatoribus, pras-
s'ib Diocleti ino et
Romaein Avcntino inoppiJD Vindinensiad Arcum fecto et juJice Draco. Fuere au'em duD fi-atrcs no-
Faustini, natale beati^simce et illustrissimas Sabinae mineetopcrcFcIicesambopresbyteri. tloru.nsenior
martyris, quce fuil uxor prseclarissiaii quondam Va- Felices ainbo presbyteri. Ilorum senior Fclix ex j-is-
lentini, et filia Ilerodis Metalarii, q'ue pjssa cst, sione imperatorumcumad secretariiiinj'idiciscsset
Adriano imperante, sub prsefccto Ilclpidio. Ilanc perduc'.us juxtu templmn Serapis, duin cogerctur
bcata virgo Seraphia, cum in domo conversarctur, adsa rificandum,exsufnavitin faciemstatusea^rese,
persuasit in fide Domini nostri .lesu Christi. Quge et statim cecidit. Itemductusad Mercurii statuam
postmodum eamdem virginem usque ad locuin pas- in aliam sediculam, simili modo in iUam exsulTlavit,
sionis secuta est,elcuai ci prseses B. rilus diceret: et mox cecidit. Item ad simulcruai Diana?, quod
Quid tibi ipsa dcrogas, aut quare lemetipsam pari modo dcjecit. Redu^tusad prgefectuai imponi-
^ Greg. Tur. de Gloria mart., lib- n, per totum. o Vide libellum. de Fest. Apost. Item hic ante 24
^ Greg. Tur. de Gloria confess., e. 58. Febr.
.U3 S. ADONfS ARCFFIEPISC. VIENNENSIS 344
lur equulco, el inquisilus qiiibus lijcc inaloficiis fe- .\ Adauclum eum appellaverunl, quod sancto martyri
cissel.bealusFelixrespondit:Noninaleliciisdial)oli, Felici auctus sit ad coronam, ipsiqne pro fidei con-
sed beneficiis omnipolenlis Dei lioc cpi. Furore ita- fessione corona martyrii aucta. Cliristiani itaque
quo acconsiis pr.orcotus.jiissit ouui duci oxtra Fr- noctu vcnienlos, in oodom loco iibi arbor stoterat,
beiu viaOslionsi,i]uia illioarljoroxcolsissiinasLabal (jua;cadons nimiain torra? altitudiiioin aperuerat,
dicmonibus consccrata,juxla qnam erat templum, eos sepelierunt. Quorum corpora volentes pagani
ut ibi ad sacrificanduin impclleretur. Qiio perduc- cxinde efl^oderc, quicunque manus apposuernnt a
tus, orationo faota.dixit ad arborcin : Pra^cipio tibi diaboio corrcpti siint. bi postoa pacis lempore ba-
innomine Doinini moi Josu Cbristi, ul radicitus cor- silica fabricata est, et martyruiii uiomoria digne ex-
ruas.et lemplum ac simulacrum, vel aram ejus (un- culta. Compleverunt aulem martyrium suum iii
ditus comminuas, ut amplius cullu luo animainon Kal. Septembris.
docipiantnr. Qua:' stalim ad verlta ipsiiis ita ovorsa E. PRIDIE KAL. SEPTEMRRIS.
est ut ot loniplum ac simulacrum commiiiuerot, et (31 Aug.)
quod fucrat, non pareret. Quod cum nuntiatum fiiis- Treviris natalis sancti Paulini ^ episcopi confes-
set pra?fecto, statim jussit eum decollari, et corpus soris, quitempore Arianue iniestationis, a Constan-
ejns inhumatnm canibns ot liipis dorelinqui. Dala g tio iinpcraloro, ob catholicam fidem cxsilio relega-
sontciilia, obvius fuil ci quidam virChrisUaniis, iio- tus, et usquo ad inortem, ctiam extra Ciiristianum
minibns qnidem absconsus, Deo vero manifeslus. nomen mutando exsilia fatigatus, ad ultiiniim apud
Hic cum didicisset quod beatus Felix duci fuissct Phrygiam dcfunctus, bcatae passioniscoronam per-
jussus, coepit clamarc ct diccre : Et ego ex cadoin ccpit a Domino.
logcsuin,et ipsnm qucm hic sanctus presbyter con- Eodeni die apud Albenas, bcati Aristidis, fide,sa-
flletur Dominum Jesuin Christum colo. Mox et ipse picntiaque clarissiini. Qui Adriano principi de reli-
ab olficio priefecti comprehensus,pariter dato sibi gionc Christiana libros obtuiit, ct quod Cbristus
osculo, cum beato Felice dccollatus est;hujiis no- Jcsus solus csset Deus, pra^sente ipso iniperatore,
men quia non innuerun*, Cbrisliani, post inoduin luculentissime peroravit.
" Dc hoc in vita sancti Maximi episcop. Mog., 18 Nov. Hieron de Script. Eccles., cap. 20.
LITANL^ INDICENDiE.
MENSIS SEPTEMBRIS
HABET DIES XXX ; LUNA VERO XXIX.
F. KAL. SEPTEMRRIS. G sanctitatis et prophetici spiritus viri. Hic clamepi-
(^ Sept.) scopatumsuum relinquens, ascensanave,comitante
Jesu navo ct Gedeon prophetarum. se uno tanUim puero,qui ofiicio lectorerat in eccle-
Apud Capuam, via Aquaria, naUlis sancti Prisci sia, nomine Viator, pervcnit ad i€]gyptum. Ubi per
martyris, qui unus fuit de illis antiquis Christi di- aliquot annos, sanctis monachiscrelum tantum spe-
scipulis. ctantibusconsociatus,hnmilitate ac sunctitate vitse
Eodem die natalis Annaj prophetissae ;
incomparabilisvixit.Cursuitaquetemporisconsum-
Item eodem sancto die apud Senoms, beati Lupi mato,ipsequoque virtutibus consummaliis, reposi-
episcopi,sanctitateetsignisiniraculoruinillustravit. tam sibi coronam justitiae percepturus migravit ad
Itcm apud Csesaream Cappadocise, beati Longini ^ DoininumpridioidusOctobris.Corpusejusreligiosis
militis et inartyris quem tradunt illuin esse qui
;
civibus Lugdunum cim ossibusbeati Viatorisminis-
lancea latus Domini Josu Christi pt ndentis in crucc tri ejusrelatum,etcondigno cultu in basilica bealo-
aperuit (.Joan. \\\}. Hic postmodum baptizatus ab rumseptemfratrumMachabaeorummartyrumgloriO'
apos'.olis,c'im apudCappadociam sanctitatepraeci- sissimorum conditum est quarto nonasSeptembris.
puus degeret, tandem ab Octavio praeside compre- Eodein die,beati Helpidii episcopiapudpraefatam
hensus, pos' confessionem fidei, lingua ab-cisa,et j^
urbem venerabilis depositio. Cujus sacrum corpus
dentibusexcusis,capitetrun.alusest. Simul cum eo honorifice sepultum, in ipsa eademque ecclesia, ubi
coronatus est Aphrodisius Commentariensis. cui et sancti confessoris Justi tumulatasunt sacratissima
praeses linguam abscidi jusserat
quique post absci- ;
niembra, quiescit.
sionem expedite Christum clara voce loquebatur. Apud Apamiam, beati Antonini martyris.
G. IV NONAS SEPTEMRRIS. A. III NONAS SEPTEMRRIS.
(% Sept.) (5 Sept.)
Natale sancti Justi Lugdunensis episcopi, miraj Natalis sanctae Phaebes.
" Vide libeilum de Festivitat. Apost.
;
34o MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS SEPT. 346
Romae, passio et natalis beatae Seraphire virgi- «• B digne dedicatustertiononas Septembris, quandoet
nis,sub Adriano imperatore,judicc Berillo.IIaec An- mcmoria passionis cjus celebrior agitur.
tiochena genere,cum in domo Sabinae pr;i3clarissim;G Apud Capuam, natalissanctorummartyrum Anto-
femina; apud urbom commancrct, rapta nb officio nini pucri, annorum viginti,et Aristci opiscopi quo-
prsesidis, exhibita esL in conspectu ipsius. Cui pra;- ruin gcsta habcntur. Eodcm dic dcpositio sancti
ses dixit : Sacrifica diis immortalibns quibus sacri- Remacli episcopi et confessoris; et beatissimiMan-
ficant doniini imperatores. Beata Seraphia respon- sueti Confessoris atque pontificis TuIIensis.
dit : Timco, et colo omnipotcntem Doum, qui fecit
B. PRIDIE NONAS SEPTEMBRIS.
coeium et terram, et omnia qu;o in eis sunt. Nam dii
(^ Sept.)
quos jubes adorare non sunt dii, scd sunt dajmonia
Moysis propheta'.
et ideo non licet mihi adorare eos, quia Christiana
Et apud Auiyram Galatia? natalis sanctorum mar-
sum. Cuniquc persevcrantissimcfidem veritalis pro-
tyrum triuni pucrorum, Rufini, Sylvani, et Vita-
sequeretur,jussiteam i^raeses duol)us juvenibus las-
Iica3 ^.
civis tradi,ut einocturnofurtoinsultarent. A quibiis
Cabilone natale sancti Marcelli temporibus qui
perductam cubiculumobscurissimumcumvellcnt
in
Antonini Veri, cx numero quinquaginta martyrum
eam tangcrc, subito tcrr?e motus factus est magnus, g qui Lugduni in ergastulum trusi fuerant, cum Va-
cecideruntque exanimes in tcrram, membrisomni-
leriano patefactis custodiae, cui mancipati crant,
busresoluti. Diluculoautemcum venisscnta pr;csido
divinitus claustris aufugit. Et cuni Latinum quem-
missi, qui requirerent, seu de juvenibus,seu de vir-
gine ingressi invenerunt sanclam Dci orantem, ju-
dam, a quo hospilio susceptus crat, cum omni domo
;
sua ad fldcm Christi convertisset, Cabilonensium
venes vero impudicos velul mortuos tcrra; prostra-
tos. Itaque ad rei factum cum plurimiconcurrcrcnt.
expetenscivitatemPriscum quemdam praesidem,diis
iterum praeses jussit pro tribunali eam sibi adduci-
suis immolantem incurrit: Cumquc ab co ad profa-
Et imperante praeside deportati sunt iidem juvencs,
num convivium fuisset invitatus, et ipsc hujusmodi
exsecrans epulas, omnes qui aderant, cur idolis de-
et positi antc conspectum ipsius. Ad quos beata
servirent, libera increpatione corriperet, inaudito
virgo, facta oratione, accedens tetigit illos dicens :
InnomincDominimei Jesu Christi erigitevosinstatu
crudelitatis generc, defodiri cum cingulo tenus ere-
ctuni prsesos jussit : sicquc sanctusDei martyrter-
vestro ad cujus vocem illi steterunt super pedes
;
tio die in Dci amore ac laudibus perscvcrans, in se"
suos. Quos pra3ses interrogavit Quid faciendo h;ec :
mulier dementesvosf citetresolutos?Ingressuscst,
cundo ab oppido Cabilenensi milliario incontami-
inquiunt, quidam juvenis decorus, mira^que magni-
natum reddidit spiritum.
p
tudinis, qui totus splendebat sicut sol, stansque C. NONIS SEPTEMBRIS.
inter nos et puellam hanc, tremore et dcfectione (5 Sept.)
claritate sua concussit.PraesesadbeatamSeraphiam In suburbano Romae natale beati Victorini marty-
conversus:Sacrifica diis, inquit, ne morte plectaris. ris. Fuerunt autem duo fratres Victorinus et Seve-
Cui virgo : Non facio voluntatem patris tui Satanae, rinus. Hi post utriusque parentisobitum se invicem
quia Christiana sum. Tunc praeses jussit lampadcs paedagogantes pari custodia sc mutuis obsequiis
ardentes lateribus ejus apponi, scd statim qui eas ;emulantesgernianitatis vinculo probabiles, Deosei-
tenebant,cecideruntretrorsum.Pra3scsvero iterum psos hostiam vivam obtulerunt. Cumque in tantum
beatae virgini dixit Biothanata et malefica, audi : excrevissent, ut sua omnia pcrfectionis intuitu re"
imperiale pr;eceptum, sacrifica diis immortalibus, linqucrent, et vendentos res suas, censum earum
et libera te de cruciatibus et mortc. Bcata Scraphia pau|)eribus crogasscnt Dco expcditius servituri,
hoc illi redidit : Biothanati et malefici vosestis, qui nudi facultatibus omnibus remanserunt. Alter ita-
negatis Deum vivum et vcrum ct daemonia ado- que serviens alteri, mutua vice, et aemula charitate
rando, cum ipsis pariter estis morituri Deo autem ; scrviebat. Imperium,libertas. Nihil doerat illis cum
immortali ego memetipsam offero sacrificium, si me nil haberent. Igitur Victorinus spirans altius, et id-
dignatur suscipere licet peccatricem, tamon Chri- D ipsum quod sibiparebant,imperfectum computans,
stianam. Tunc fustibus caeditur : ct ecce subito ter- nec satis sibi factum, si alteri liceret in altero, aut
raemotus factus est magnus. Et excussa de fuste, de aIteraltoriservitiumexhibcret,eremum ingreditur,
quo casdebatur virgo, Dei astella exsilivit in oculum seditque in specu excelsa) rupis, quam subterfluentis
praesidis, quem post dolorem luscum fecit. Et iratus aquaegeminum sinuaratabruptum uni tantumhospi-
dictavit sententiam Seraphiam imperialis praecepti
: tium viro ut sedens somnum caperct, vc' si recipe-
contemptricem, et in tantis meleficiis deprehensam ret alterum, stansoraret. Texerat ostiolum vimine:
gladio percuti jubemus. Passa cst autem quarto Ka- assiduus in leclione ct orationc manebat. Cernit
lendas Augusti,et sepulta juxta aream Vindiciani in interim invidus omnis boni profectum viri, et ferre
monumento illustris martyris Sabinae, ii Kalendas non valens, simulat se puellam et ante fores viri
Augusti. Compositum vero et ornatum est venera- verba gementia ingeminat Ileu, inquit, me mise-
:
bile sarcophagum ambarum, et locusorationiscon- ram, silvis errare, et tcnebris vagam, locus non
» Vide libellum de Fest. Apost. ^ Greg. Tur., de Gloria martyr., c. S3,
;
!
:
347 s. ADONKS AnnrrEPrsc. viennensis 348
apfnos-Mtir, iter q-ircrilur. OuisTiis cs looi l)'ij'is in. A CipiiiP natalis sanctorum martyrum Quinti, Ar-
coln, coehiiiniiiiliqup ct silva? r.iiii im virt'itn:ii tii::- coiitii ct I)on;!ti.
niiii opu-iii.ic fcrint cripc iiica ircnreiililm apris,
;
D. VIII inUS SEPTEMRRLS,
eripc i\ sieviontibH liipis, cl a ricl l);is i,rsorii;ii.
(6 Sept.J
Qiiod victura suiii tiiuni iril, si niorinr tiniii. Salis
Znchariai prophetac.
siipeniiic siiirici:it opcriri liiiiinc tuo. Nju lon^uin Itcm ni.lalissancli Oncti.ihori apostoloruni disci-
qii;eritli;il)ilnciiliim : iiniiist;intiim noclis lio-;pcscro
pili ".
Rescrat Victorinus (•cllamjCl hoslcm, dnin miscrc-
Et apiid Africam, hcalissimorum confessorum et
tur scciim indii lit.Vix horipspatiiim inlercossera',
cp'Peoporum, 'i.n; t'ani,Pr:PS;dii,M.Tnsui ti,Cerma-
du II assidunm corporis molum
inter inolimina, ct
ni, Fiisroli, qiii porsccutione V ndalica apud Afri-
protcns p( di- tcli^'it homincni Dci, (t veliit com-
)
cam jus u Iluiincrici rcgis Arian*, pro asscrtione
piin„'cns vulncrc noxiocal rc succcndit. Addil i.ni-
catholic;e v( ritntis, durissime fustibus csesi^ot cxsi-
culunidiilced )ScriTionis,ur^' tfacinussolitndo.Q lid
lio damnati sunt. Intcr qiios oti;im epi.scopum no-
m' ro ?''a( i' casiin columna arhorisaitn r;idicc qu;c
niinc Laclu.n,strcnuum ac doctissimum virum, post
dia runJnta sti tor;it. F:;rLivus amor scdis pcrficit.
diiiturnos cnrcerissqiialores, incendioconcremavit.
rxclaiiKit ja.n v c'or Victorini diiihohis: Oiiil a,i,'is,
B Tiinc ( tiam d( ri to publico pcr divcrsns provincias
in riit, vir perfcct;s^ime,ciiictiamfr,.tergrav'S fuit
exs 'cutores ( i igcns, cpiscopis qiiiiii ad cO"^ci i i:n
Jain jiingcris :iltcri qui recessi-;ti a tuo. Q: i 1 agis,
Carthagiiie congrog: tis, una die universas ecclcsias
qui n ivum do,,'ma s:lvis('on <titiiens3u:)dcb iss 'opu-
Africte clausit,u!iiver.samqiicsul)slantiamepiscopo-
liscaslit:itcm ? U.vc jactans ex ocilis decepti vclul
ru;n ct ccclesinru:n s lis episiopis condonavit.
famus evanuit. At is qui ccciderat, vcUit exsanguis
jacuit.Inse autem aliqwando leversus silvasdese-
E. VII IDUS SEPTEMBRIS.
(7 Septj
ruit, ad frntrem S.'V(rinuin repedavit; pudore diu
vocem siipprimcns, lan lcm catisim facti cxposuit Nnta'i? boali Joannis'' npud Nicomediam sub Dio-
ipse poenam sibi statuens. Findens namque arborem clctianoimieratore.Qaidenobilibusortushonoreet
manusque pcrfi suram inferens, pr:eduriitamcuneis dignitiitei!lustris,iitviditadversuscuUrjresDe i ifo-
pcssulans, cicatricem arbiris cl.uidi-. SeJ mox Se- ro crudcliacdiLt i pcndcro,caloreniinisfidciignitus,
verinus f:iclum pgenamiiue fratris episcopo suo publice populo inspcctante injecta manu, librum
niintiat. Ille veniens primuin enm acminutatim discerpsit, Au-
solvere tentat iniq'Ke legis detraxit,
sed ut repiiirnantem vidil, orat, benedici*, consola- eadem urbe simul cum Maxi- gusto Dioclctiano in
tur, disredit. Viraue.ii Domini^qui segravissima p(T- miano C isarc constituto. Ad quoscum relatum os-
niti ntia dannavcr.it, Do:iiinicaLantiim die inodicum
C set religiosi ct ill 'stris viri faclum, continuo omni
panis et aqu;ucoaclusarratrepercipiebat, qiii ctiain ineum criidolitatis gencre dosaivicnte.*, ne hoc qui-
se siiiiili cibo et jejunio macerab it. I,.fitur in hiijus- dem so'u:n cfficere quiverunt, ut cuin mcestum ali-
modi constriiclionc, trienniuin volvitur. Cumque quis vidcre in pnonis : Sfd lioto alque hilari vuUu,
jam omnes pene movisscL e,jus in Christ imitanJa )
cum jam viscera in supplici; defocissent, spiritus
humilitas, episcopus civitiitis rediens, vix agere tamen hotabatur in vultu. Ex quo tortoressui gra-
potuit, ut scse a poena, qiia ilK- iiie;iior treinendi vius criiciabanliir, quodomninsuppliciorum genera
judicii se damnaverat, absu.iiptis pene carnibus, consumcbant in cum, quem ne tristem quidem ex
permiltcrct resol>i.Quanta3;iu'e;nsanctitatispostea his rcdderc potcrant.
fucrit, quamqiie potcns iu inirnculis, non facile lin. F. VI IDIS SEPTEMBRIS.
gua alic ijus explicabit. Electus dcin le ab univcrso (8 Sept.)
populo Ami'er;iinae nrbis sacerdoliuin adi|)iscitur. Nativitns sanctfe Dei Cenitricis ".
Inde pos'.inoduin sub iiiipcralore Nerva, ciim aliis E)dcm ( i apiid Xicomo(.'i iin, natalesnncti Adria-
Dci servis Eirhyche et Marone, :ib Aurcli ino,jiidice ni martyris cuin aliis tribus ct viginti. Maxiniianus
priino relcgatiis in sexagesimo inilliario a!) urbc via ciimgravis^imepersequereturChris i inos, apud An-
Salaria dcinde apud cuiii locum (pii C tilias appd-
:
D li chi.im obl. ti sunt ei q-iidam Chri;tiani, fide ac
latur, ubi puteulcs aqu.Tiiianiiitct s il|)hur.':p, iii ip- religioneinsi;iiissimi,quosiili! posl veritalis confes-
siscapile dcors im pcrhor.is Iressuspcnsum lencri, ; i »nem cxtensos Igiiis tt nervis crudis caedi jussit,
ab iiiipio judice jussum est. triduum Quod cu n pcr ac dcindc ipsorum coiitundi, tt
hipidibus cra
pro Christi nomine passus fuiss.'t, gloriose coronatus linguas eoruni pr;rciJi. Iliec oinnia cernens Adria-
migravit ad Djiiiinum. C niqiic una die.ju;sii Aiire- nus, qui erat prior oflicii, di>i' ad eos Adjuro vos :
liani corp;is cjis iiiliuiiatuin jiicuiss t, vcneriint per Deum vcstrum, pro quo liajc patimini, dicite
Amitcrnenses pepiili Chrisliani, et rapientesin s iu;n n.iii in veritale, quae est rcmuncratio vestra, quam
territoriu n tran4ulerunt, et honoriiica sepullura exspcctatis pro his tormcntis ? vidctur enim mihi
condideruit nonis seple.nbri;s. magna et mirifica csse. Cui vi,-inti tres martyres
Ite.n Ro.nae in portu, natalis sancti Ilerculani. dixerunt : Exspectamus quod iiec oculusvidit, nec
» Vide lib. deFest. Apost.;Victor African..lib.ii. ° Vide libellum de Festivitat. Apost.
^ Euseb. lib. viii, cap. 5.
;
349 MARTYROLOGIUM CUM ADDIMENTIS. — MENS SEPT. 350
auris audivit, nec in cor l:o ninis ascondit, inenar- A piojccit qux erant in inanibu';, e*. arcurrensclaust
rabile bonJini, quod prjeparavit Dcns liis qtii dili- ostinm doiniis, cia: a:sot dieons : I.onge olficiatiir
gunt eiiin {Isa. lxiv; / Cor. ii). Audifus btoc Aiiria- a ino b:c qiii oorruit, ot in nlitiis est Domino Doo
nus, statiin exsiliens sletit in niedio eoriiin, et dixil suo. Non loquatur mitii, nec audiani linguam, quae
his qui gorebant exceptoris offieiuni : ADnotatc eon- do'ose cgit in conspoctu Factoris sui. Et eonversa
fessionem meam cum his sanctis et alhletis Dei : dicit in cuin Deo pr» omnibus hominibns,
: sine
qnia et ego Christinnus sum. Post noii inultiiin spa- quis te oegit apprebendero opus, qiiod non poluisti
tiuin, cum audisset M xiniianns nomcn jusr> ( eitari porficcre ;
quis te sop.nravit a sanotis, aut quis te
inter nomina sanclorum martyrum, evocato ad sc seduxit, ut reeederes a conv.-ntu pncs vel repausa-
dixit ei fnsanis, Adriane? nunquid et tu vis tam
: tionis? Dic mihi, qinre in fugam cjnvorsus es an-
male perine? Adrianiis respondit non insanio, sed : t! quam ficrot pugna? quare prr^joosti anra, an'e-
de multa insania ad sanam mentein revertor. Cum- q'iain vidore bosl in lihi ropiignantom ? Onomodo
que persevcranlor qiinD sunt fidoi it v ritalis proso- vu'nornt!is os, neod'im emissii sag tta : Ou'd f.iciam
q'icretur, fnrore replelui M.ixiniianns, jussit euin info'ic'^si ! a, qu.o C3nj'incta siiin iinpio? Non est
ferro vnctu n cuin r.diqiis sinctis martyribus ad m hi conccssnm ut vocnri'r u-O' martyris, sed ut
carcerem portrahi. Erat au'.ein j ivenis ann"»ru:n [j d^coror c ^njix transi^ross iri . Ad boram fiiit exsu'-
viginti o:to. El fama cekriter ourronte, didioit tatio mca,otoooepors?ec ilaertopprobriuin mcuin.
uxor il ! isNatalia cuncta quie ciroa Adrian'im ina- Cui boatus Adrianu^ pro forihus stans dicebat :
rituin ppoveneran . Et gaudio p'ena, qiiia crat mu- Aperi mih', soror moa Natalia, quia non sicut tu
lier Christianissiina, ouciirrit nd oaroerein, prooi- martyrium. Voni autem proptorea,
[e>tiinns elTugi
densque ad pedes viri sui osou'abatiir vineula ejus, qiiia instat toinpus qune tio:iis noUrae, iit sionl pro-
dicensilli Beatus es, doinine ineus Adriane, qiiia
: misi praescnsfias. At lla non crodons Vide, inqu t, :
invenisti divitias, qnastibi non (i n'Si'runtparontes quomoLlo me scd'ict transgrossor? Ece quoinodo
tui. Verejam securus pergis ad Christnm, bene re- montitur aitor .ludas? R codas a ine, homo nam :
condens in ipso divitias, quas invenios in tempore ante ine ip-am int^rficain, qunmtibi socior. Cum-
necessitatis, nbi de poenis damnatorum neminem que beatissiuris mar yr dezelo piae conjug*slae'.us,
qiiisquam liberabit : non pator filiuin, non matcr sermonibui suis ei salisfacorct, et nisi citius aperi-
fi i im, non divitii! transountcs, non ulla servoruiii ret, moras se f; cere non p )S30 assororct, tandem ei
ainbitio ot patrimoniiampi.udo, ad extrcmum nec illa aporions, provolvitiir pedilius ojus. Inde vero
amicus amicum. Omnes enim tunc propria sarcina citiu cxeuntes, prcp ra^iail ad con^^essionein, ut in
comitabitur. Tu, domine meus, tecum habens Chri- numcro coro atorum Adrianuinvonirotur. Cumquc
stum, in quo omnia tua repo uisti, perge fiducia- adhuc ossent iii vin, dixit boatiis Adrianu> Soror :
liler, porge ne timeas ut percipias proinissa ipsius. mea, dic quoinodo orJinasti substantiam tuain?
Non revocet te ullus intuitus reruin velut umbra Cui illa Noli, inquit, domine meus, noli mcmorare
:
transeuntium, non affines, non parentum gemitus, qu;e sunt inundi h"j'is, ne at*rahant ani;num tuum:
non pulchritudo ipsa corporistui exsecra seducto- ; aufe- anUir ali aniinotiioomniaoorruptibilia, sol'am-
rum adulationesamicorum; non te torreant species modo illa festina vldcre, qnm reposita sunt tibi et
tormentorum. Ilorum qui tecum sunt martyrum sanctis, cum quibus ambnlas in via Dei. Comple*,a
constantiain et pati ntiam aspice, his solis intende. itaqne die nt produceretnr, exbibiii sun*, beafssimi
IlffiC postquam gloriosissima femina persecuta est, martyres in con^spoctu M.Tximiani, pntrofacti!; ita
singulorum martyrum vincula d osculans Rogo :
jam carnibus eoru;n prae acerbitate tormen^^orum,
vos, inquit, servi Christi, confortate hunc Adrianum utvemesde ulceribus eorum scalurirent. Natalia
beatissimis monitis, et lucrifacite animain (^jis iu verj apprcanjse bcato Adriano,dicebat Vide, do- :
Chr'sto : vos sitisei patres, per vosnasoatur^etornaE! n.i le mou>, u*. soli.nmodo ad Deuin fiat mons tuj
vit^. Ad quain beatus Adrianus
dixit Perge nuno, : nec tuu.n cor in aliquo tropidi t, diiui videbis tor-
soror mea, in domum
tuam, et cum agnovero fieri mon'a tibi prcpD i'a. Labor qui iein uunc modicus,
iD",errogationem nostram, aocer a n te, iit videas D sed i.i S33.iula yaeonloriim geterna repausatio. Maxi-
(inem rei. Post aliqno!, dioscum quTstioimmint rot, mianiis respiciens Adrianum, ait : Adhuc tu perina-
beatus Adrianus dato protio oustodibus, et datis C- ncs in insania! Hoatus mar'yr respondit Pro hac :
dejussoiibus, perrexit ad domum suain vooare bca- amentia et insania paratiis sum hanc vitam finire.
tam Nataliam. Cumque pergeret, vditeum qui bene Ira'.uspostpiainconfossionemipsiustyrannus,jussit
illum noverat, et pr;ccurrensdomum,nintiaviteum (um •.ain riidoliterinviccinsibisuooed-ntibn^nagel-
venire. Qaod uxor auditns, pritno non credidit, latoribns oajdi, doni c apertis costis vi~cora patcfie-
Quis, i iquit, potuit eum absolvere de vinculis illis? rent.Ilerum constric'UJ 1'erro in carcerom mittitur.
Non mihi contingat, ut absolvatur, nequando scpa- EtcuiualiqiiibusdiebuseumreliquissanctisDeicIau-
retur a sanctis puer doiiesticus supi r-
illis ct c :m simulotcum eo alii,
susibi fuisset, tandeinredi!C'us,
veniens atfirmaret eu:n dimissum, suspic;ita illa, quos inimensit. s pieuaruin pone ab umpse at, sis-
quod martyiMum refugisset, conliiitata tkbat ama- titur Maximiano.Quos ille jam vidensirrevocabiles,
rissime. Et cum jam videre Adrianum inciperet, jussit ut vecte magno ferreo confringcrentur tibiae
3j1 S. ADONIS ARCIUEPISC. VIENNENSIS 352
ipsorum. Confractis itaqiic irnrlbiis, ac podibiis A main confessionis Cliristi constantiain graviter l'us-
ineisis, insu|)er bealo Adriano innnii ineisa, orantcs tibus cfcsi dcindc compcdibus vineti,et ad fodionda
;
el Kralias ajrcntes nomino, emiserunt S|)iritiim. iiietalindcputali, glorios;e eonfessionisagonem con-
Corpora eorum ju.ssit tyrannus incendi. Scd snbito siimmavcriinL Oiiorum etiam excm|)ln seciita mul-
l'aet;c sunt coru.scationes, tonitrua, ac pluvifc, et tiplcx plebis porlio, ciim eis eonfessa pai-iter cst et
exstinctus est Plurimique de npjjaritoribus
ij,Miis. eoronnta. Exstat epistola bcati Cypriani ad ipsos
lulminibiis percussi, pauci fuga vix evaserunt. Ac- (eplst. 77), et de ipsis scripta.
eurrcntcsinterea Cliristiani. rapuernnt ex igne jnm ^ Eodem die in Chalcedonia, nnUilis snnctorum
cxstincto reliquias martyrum, et ascensis navijjus Sostlienis, el Victoris : qiii, eum beata Eupbcmia
fugcrunt, perveneruntquc Hyzantium, et revcrenti sub Prisco consule |)ro Cliristi nomine decertaret,
lionore sepelicrunt cas Non longo post temporc
ibi. apertis sibi divinitiis oculis, vidcrunl circa illam
beati Adriani corpus Roninm etinm trnnslntiim lio- angcloriini pra'sidia, sanctarumqiio virginum cho-
norabili quoque teiii|)lo exornatiim esl. Nntalia vcro rum. Atque boc viso ad Cliristiiin convcrsi, ob
ipsa dcNicomedia sanetorum martyriim amorc By- insuiicrabilem fidci confessionem trusi in carcerem,
zantium enavigans, post paucos dios advcntus sui, et inde producti, ad stipites relignti sunt quibus
;
dormitionem accepil in Domino, ot juxtn san- fc deimle ferocissimiis leo, dimissi,
B P'''"i"'" "'"si-
ctoruin corpora sepulta est Kalendis Deeembris. cum in nnllo oos Uederent, misit proconsul ad defe-
Passio borum martyrum sexto Idus Scptembris rendam cupam, in qua eos pariter concremarct.
celebratur. Illi vero inlerea incumbentcs orationi, vocati de
C. V IDIS SEPTE.MBRIS. codIo, datoque sibi niutiio pacis osculo, spiritum
(9 Sept.) emiserunt,
^ Passio bcatorum martyrum Dorothei B. III IDIJS SEPTEMBRIS.
et Gorgo-
nii,apud Nicomediam, sub Diocletiano impcratore. fll Sept.J
Ilorum prior Dorotheus mngistcr in oiriciis '^
Romae via Salarin vetcre, in cremeterio Basillae,
qua^
intrn palatium exhibcl)antur,orat cubicnliregiipra}- natale sanctoruiii Proti et Ilyacinli, qui erant eu-
positus,habenssecum ofTicio, fide, et magninimitn- nuchi bealae Eugeniae virginis ab Ileleno cum qua
te parem Gorgonium. Quoruni institutionibus episcopo baptizati, aliquanto temporedivinissoluin
opti-
mis omnes pene cubiculi ministri in fide Dei vigi- eruditionibus vacantes, in sancto proposito per.sti-
lanter et libere persistebant. Ili donique cum vide- terunt, servorum Dei inondstcrio mira
atque in
rent queindam martyrem crudelibus atque immani- humilitate conversati sunt et hoc apud .^gyptiim. ;
bus suppliciis cruciari, constanter et libere aiunt Inde cum beatissima virgine Romam reversi, sub
:
G Gallieno impcratore, quod csscnt Christiani, com-
Cur, imperator, in hoc solo punis sententiam,
qua) in
nobisomnibnsvigot?u' qiiid in illo erimine diieitur, prehensi, coguntiir sacrificare. Sed non consentien-
quod a nobis omnibus conntclur?II;T)c nobis fides, tes dirissime verberantur. Cuinque Deo fldem ser-
hic cultus, et unanimis eademque scntentia. vantes gauderent, pariter decollantur tertio Idus
Quos
ille cum in mcdium nihilominus venire jussisset, Septembris. Post hgec tenetur sancta Eugenia, et
jussit eos appendi, et flageilis toto corpore laniari jubetur a praefccto urbis Nicetio, Dianse sacrificia
et visceribus jam pelle nudatis julientur exhibere. Quae stans ante templum, extensis mani-
aceto et
sale perfundi. Cumque etiam hoc tormenti genus bus fudit orationem. Qua orante, ita simulacrum
constanter et fortiter tolerassent, craticula prunis Dian» comminutum est, ut sola pulverisejusindicia
subterstrata ponijubotur in medio, ibique quod re- remanerent. Sed magicis artibus hoc reputantes,
liquum luerat in verberibus absumpti corporis .su- ingenti saxo circa scapulas ejus constricto, Tiberi
perponi, et non ad subitum, .sed sensim paulalim- eam prsecipitem dcderunt. Quoinodo autem ago-
que succendi. Ad ultimum laqueo appensos jussit nem passionis su« compieverit, breviter supra no-
nccari. Interjecto tatum cst viir Kalendns Jnnuarii.
temporebeatusGorgoniusRomam
transfertur, positusque est venerabililer via Latina G. PRIDIE IDUS .SEPTEMBRIS.
inter duas lauros. Compievcrunt autem inartyrium
D f12 Sept.J
suum quinto Idus Septembris. Apud Ticinum urbera, qua3 et Papia dicitur:
In Sabinis milliario ab natale sanctorum Eyri et Evantii. Qui a beatoHer-
urbe tricesimo, natalis
sanctorum liyacinthi, Alexandri, Tiburtii. magora Aquileiensi pontifice, discipulosanctiMarci
evangolistae, ad prsfatam urbem directi, primi illic
A. IV IDUS SEPTE.MBRIS.
Christi Evangeliuum pr3edicantes,et magnisvirtuti-
fio Sept.) bus ac miraculis coruscantos, etiam vicinas urbes,
Apud Africam, natalis sanctoruni episcoporum, Veronensem scilicet, Bryxenam, et Laudensem di-
Nemesiani, Felicis, Lucii. Item Felicis, Litei, Po. vinis operibiis illustrarunt. Sicque in pontificali ho-
liani, Victoris, Jaderis et Dativi sub Decio : qui, nore, fundata etconfirmnta fide credentium popu-
et Valcrianoexsurgente pcrsecutionis rabie, adpri- lorum, glorioso fine quieverunt in pace.
" Euseb. I. VIII, cap.
G c De his in gcstis sanctge Euphemige, 2o Dec
"De his in Vita sanctae Euphemia3, IG Sept.
MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. MENS. SEPT. 334
353
D. IDIBUS SEPTEMBRIS. A niero viginti uniis. Sed et Cerealis cum uxore sua
Salustia sui) die xviir Kalend. Octol)ris. Eadem vero
f13 Sept.J
noctevenitbeataLucinncumclericiset famillia sua,
'^
Apud ;Egyptum, civitate Alexandria, natale B.
et rapuit inartyrum corpora et sepelivit ea in agro
Philippi episcopi ct martyris qui pr:cfcctu8 primum in crypta, in coeineterio Callisti.
suo IIujuc beata^
fuit, deinde baptismi gratia sanctifiralus,
episcopi
Lucinae rogatu,idem beatusCorneliuscorporaapos-
dignitatom, suffragium ferentibus Cbristianis popu-
lolorum dc catacumbis levavit noctu, et posuit,
lis, assequitur. Et sub Volusiano et Gallieno
impera-
Pauli quidcm via Ostiensi, ubi decollatus est, Petri
toribus dirigitur Perennius pr?efectus Alcxandriam,
autem juxta locum ubi crucifixus est, inter corpora
cui imperatum est ut Philippum occideret. Scd cum
sanctorumepiscoporumintemplo Apollinis, in mon-
hoc implcre non posscl,quiaomnispopuluscivitatis
te aureo, in Vaticano palatii Neroniani, Iii Kalendas
Philippo veiuti quibusdam vinculis amoris videba-
Julias.
tur astrictus, immisit quosdam in ecclesiam, qui
Item apud Africam natalebeatiCyprianiepiscopi,
sc fingerent Christianos. Quique ingredicntes, per-
Valcriano et Gallieno imperatoribus, Galerio Maxi-
cusserunt oratione constitutum. SepulLus
eum in
mo proconsule. Qui agentibus et elaborantibus gen-
modo est in Nitria, basilica condigna martyri supra
„, .' „ ,., „ „,^- .„„,,„,„ o
b tilibus coniprehensus ex pryecepto
.'
Aspasu Paterni
cor pus ejus fabricata. Sedit autem in episcopatu
, ' i'
^ ., . .
'
'
««,^ consulis, et in exsiliuni in civitate Corubitana inis-
T.i-K.,o Sep-
,,•,<
••
., -1 r. .
10 uno, mensibus tribus. Passus esl Idibus
I
anno -i
•
a
.
' sus est. Ilabitavitque ibi suspensa ad coelum mente, \
tembris.
tantum ad calcandas passiones hujus teniporis
Item sancti Amati presbyteri, abbatis monasterii
amore Chrisli aniuiatus. Quo convcniebant ad eum
S.Romerici qui mirae abstinenti3e,et anachoreticic
:
plurcs egregii clarissiini^ordinis et sanguinis, sed et
vit£e scctator, virtutum et miraculorum gratia il-
SiBCulari nobilitate gloriosi : qui propter amicitiam
lustrem conversationem duxit.
ejus antiquam, secessum subinde suaderent, et ne
E. XVIII KAL. OCIOBRIS. parum esset nuda suadela, ctiam loca, in qu;e scce-
(U Sept.J deret,ei ofTcrebant.Post diesautem mullos regressus
b Romse via Appia, in coemeterio Callisti, natale de exsilio, habitabat in hortis suis. Et cuni illic
sanctiCorneliiepiscopi; qui sub persecutione Decii moraretur, venerunt ad eum principes duo ex
cum presbyteris et diaconibusCentumcellisexsillio oflicio consulis Galcrii Maximi, qui ApasioPaterno
deputatur.Ad quem confortandum uiulti Christia- successerat, et levanles cum in curriculo, uxerunt
norum veniebant. Quo temporc bealus Cyprianus ad proconsulem in locum Sexti, ubi pro reparanda
scripsit ei de Calerino lectore quanta pro lide et sanitate degebat, collectusque ab astatore officii,
confessioneChristisustinuerit.DeciusCaesaraudito secessit iu hospitium ejus invicum Saturni. Conve-
quod multi ei scriberent, de beato Cypriano ro- nit autem ad cumomnis populuslratium.Quod cum
gavit eum sibi exhiberi. Exhibitus Decio interro- comperisset beatissimusmartyr, prscepitcustodiri
ganti, curaCypriano contra Rempublicam litteras puellasquajadvenerantaudireverbum Dei, quoniam
accepissetrespondit:EgodccoroMa Domini Utteras ante ostium manebant principis ob amorem marty-
accepi, non contra Rempublicam. Iratus Decius, risgloriosi.Altcra die xvni Kalendas Octobris mane
jussit ut os ejus cum plumbatis caederctur, deinde Galerius Maximus sanctum Cypriauum episcopum
ad tempium Martis, ut sacrificaret, duceretur. Quod offerri sibi prajcepit in atrio secutiolo, Cuiinteralia
si comtempsisset, illic capite puniretur. Cumque cum dixisset procousul
Jusserunt te sacratissimi
:
duceretur, unus ex militibus nomine Cerealis, ro- priucipes cyereuioniari. Sanctus Cyprianus dixit :
gareccepit bealum papam, ut visitaret uxorem cjus Non Maximus proconsul dixit Consule tibi.
faciaui. :
quseannisquinqueparalytica jacebat. Ingressus au- Sanctus Cyprianus dixit Fac quod tibi prseceptum :
tem domuni cjus, tenuit manum Salustiie, et erexit est ; nam in retam justa nullo est consultatio. Maxi-
eam, dicens:In nomine .Tcsu Christi Nazareni, sur- musproconsul dixit : Diu sacrilega mentevixisti,et
ge, et sta super pedcs tuos. Qua3 protinus erexit se. ncfarios tua) conspiratioais homines aggregasti, et
clamans cL dicens Vere Christus est, Dei filius. Et
:
B inimicum tc diis Romanis etsacris religionibus con-
dixit beato Cornelio Baptiza me, per Christum te
: stituisti, nec te pii imperatores ad scctam caeremo-
conjuro; ct currens implcvit vas aqua,et attulitei. niaruni suarum evocare potuerunt cum sisnequis- :
Tunc miserunt omnes milites ad pedes ejusoran-
se simi criminis auctor et signifer deprehensus, eris
tes se baptizari. Quos ut baptizavit, obtulit proeis ipse documento cum his quos scelere tuo tecumag-
sacrificium laudis et participati sunt omnes corpo-
:
gregasti, sanguinetuo sanctienturdisciplina).Ethis
re et sanguine Domini nostri Jesu Christi. Audicns dictis, decrctum ex tabella rccitavit Tascium Cy- :
haec Decius, mittens tcnuit omnes eos, et jussit ut prianum gladio animadverti placet. SanctusCypria'
cum beato Cornciio duccrcnLur ad sacrilicandum, nus, hoc audicns, dixit Deo gratias ago. Et cum
:
et si nollent parere, capite plecterentur. Ducti au- duceretur, populus fratruin plangcns dicebat. Et
tem foras muros portae Appiae, expuentes in tem- nos cum eo decoUemur. Et ita perductus gloriosus
plum, decoUati sunt una cum beatissimo papa nu- martyr post praetorium in agrum Sexti, cxuit se la-
a De his in passione sanctse Eugenise, 23 Dec. *>Pontif., cap. 22; Cyprian., epist. 34.
36» S. ADOMS AR^TIIEPISC. VIENNENSIS 3St>
cerno birro, et oomplicnns posiiU ad geiiua siia, dc- A dus vonoribilis Lngdiinonsis cpiscopus, gloriosum
biUL- dalmaticam lu ioani tiilit, ot dia.onibus Iradi- iiiipjraloroiii rog ivi:,adcivilateinsu undororrob.'a-
dit, el s.aiis in linea, sustim-bat spic ilatorc.n, cui la Oisa.narlyraaiuil oorul.Annuil iniperator.Sedet
et V'g nti qiiiiqu • aurcos .lari p:'avopit. Tralrcs vo- isdeni ocus vjta:n siiu n pins porllcit : cuni lionore
rolloiUos.liiitranrnaotorari.iaiitoi u n poiieljanlno- inlra civilntein LMgdini dep^rtala su it, ibiquo in
snncluscruordellucnsalisorberoturalerra.Quicum majjri eoolos a bouli Joannis i{apLis!u3aesancti mar-
lacinias matinales sibi ligare non p)tuissot, Julins lyris S epbani aliiiuanto lempare custodita ;et ad
prosbytor ot Jnllaniis su!)diaconns ip^i Igavornnt. doronsionoin oiviu.n,l)io'dmis>-rioor(litcroperante,
Ipso anlom sihi mann propria oculus toxil, olgLMr.ia ct im;ior,iloro ja;n vo'.u.n suum do iodilicationolem-
in torra posuit, orationemquo ad I)jnii:ium fadil, et pli in lon„'o alia Iransroronlo, santusopi.scopus bca-
sic gladio pcrcnssus migravit. Corpus ejns proptcr tissimas reiiquas gloriosoru.n martyrum in prjedic-
gontilium ouriosiiatom in p'oxi.iio colloc.ituin ost. ta ecclosia po.-t venor.ibilcet sacrum altarc decen-
Sod 110 a gontilibus toilorotui', noctC aJvcnionte e\ tissnia se[)!iUura rccondidit ac jjosteris civibus
eodem lo.o, ubi positum luural, sublatum est. Et snis profutnras bunorabiliter cjinincndavit.
inde cum cercis et scolacibus ", in area cujusdam Scd posl, intci-posi tempore, regnante gloriosio
Candidi prociiratoris. in via Mai.paliensi juxta pis- 3 r. go Carolo Ludovici imperatoris lilio, iterumreli-
cinascum inagno triumpho sepu tum csl. qui;u B.Cypriani aJ monaslorium novum, quod
Post inulla vcro curricula aniijrum, gloriosissiino idem rox augiis'o opcrc oonstruxil, in compendio
Capolo Francis iinpcrante, contigit, log.tionem piiatio suo, 00 jubenle, translatye sunt.
Frnncornm roronlihns, i'lustr. sac sapiontiaoiroum- U feruntnr au.em oun bealo Cypriano passi,
spoctoslogatoslransitu.iipor Arrioamfocisso.llicum GrescenLianus, Viclor, Rosula et Coneralis.
Car:hagiiicm diruLa.n etJoea venorabiUasanctorum EoJom die, ExaUatio sanctie crucis, quae ab Ile-
martyrum rcvertonles arege Persaru n Aaron, qni, lena Constantini matre nvonta, ita per medium est
excepta India, totu.ii pone tcnohat Orionte.n, vidis- secta, nt ct crux Constantinopolim sit portata, et
sent, facila sibiconoiliatoprincipo. ao favoroin in re crnx llior.)solymis thocis argonlois sit roservata.
tali pra'Stanto, pro magno niuncro rogavoru:it, ut Multorum ilaqiio annoram labonte curriculo, Phoca
OSS 1 H. Cypriani eis foronda pt;rmit orot. Quod illo, Ro.nani s impernnte, Pers rempublicam,a Jversus
non magni ducens, conlinuj postui.it.i concesslt ;ut Chi.s;'oe rogo, gravissima bcUa gerente>, multas
que p:o imperatori, e ijns g^atia.n oiniiiu n qui in R>inano;'u.n provincias, ot psnm liierosjlymam in-
toto torrnrum or!)e ornnl roguin ao prinoipuin ami- vadunl.EL dosu-ucnt. s ecc!osias,sancLa quoqueloca
citiie pr;Bpo lorot ,ipsi ea fe.-ronl, lihentor assensit. ^, profananles,intorornainontasacra,qu:eal)stulorunt
Cumquovoni'rahiles legnti ingontia donn, mar yru.n otiain vexillu.n Dominicne crucis ahdujunt. Foce-
scilictt reliquias t\rciiti s (nam 1 1 b.-ati Sporati mnr- rnt namqu ('iDsroe rcxoorum tu!'riin argenLeam,
tyris memhrn, qui iinns fuilcx iLis Juodeci.n prs- in q a inLorliioonlihusgoiiimisthronninoxsLruxerat
clarissimis martyr busSciliitanis, caputotiammar- aureum, ibique solis qundriga.n et lun;e vel stella-
tyris gloriosi Pantalco.iis sejUincum boalis ossibns rumimaginomcjliocaverat,alqujpjroccuItasfistu-
Cypriani hahel)ant) rovortoroiitni', prosporis usivo- las aqnx' inLauis addnxLr.it, ut quasi Deus pluv am
lis tan .e.n p.'rvineru!it Ar^latoii. Uhi s ,ora mart ,-
desup.r vidjreLur iiiIundLi'o. El duni sujterraneo
ruin membra si.^nata intorim rolinqnonlos, lcgatio- spocu equis in cirouitu trahentibus,circumactatur-
ncm suain giorioso imporntjri rc;iuntiare fest na- rs fdbricata moveri viJebalur, quasi qujda.n modo
ru;il, et, utanimuin rogis anipliiis s h de legatio;)e rng tum lonit, ui.jiixla possibilitat marUficis,men-
strenue periect:i conciliaroiit, intcralia de sanoto- tioba:ur. In hoo itnquj locosjdomsihiparaverat, al-
runi roli(iuiis ab ATrioa doportatls ( jusaniinosatiol- qu.'juxta eam,quasi colloga DeisbicrucemDomini-
lunt. Lnde ilie plurimum l.otus, eas tam diu apud cnm posuit,filio]uesuorognotrdJito,ipseinfanohu-
Arelaten dignn vonorctione rci^ervari jussit, doiioc jusccmodi residobal. Mo -100 vero Phoca, Ileraclius
ipse magno aliq loopcroin rogno suo toniplnmcon iinpcrator croalur, vir sirenuus et armis oxercita-
deret, pre.iosum pignns ingontioultu etor-
ul)i la.n D tus.Qui a.ivorsus Persas bollum agressus, occiso
natu reponLrot. Sed, emcrgenLibus causis, dum Chosroe, quom inturre jam dlcta sedentem inve-
opustardiusconslrui ur, oocasijnem nattusLoidra- nit, Porsas m doditionem recepit,lignu.nque glorio-
^ Dum Ihec snci ra loctio,
cereis et sc^luci'ms. sis scolici», hoc est mortis. » Lege, quoJ sint
atqueita votustissimi de Vita S. Cy,)rian).
1 bri mss. hoc cs. cntorli. Aj oam lootionom viam aperiunt
Vu golincte.ius iiiomnibuslibri.>i.iipress;sfu isc/i^- GlossiD Is dori « Scoluces, quod nos //cnulia dici-
:
lariOiiS, quo Haroii in NoLaLio:i. Uoman. vi Fc^
I nuis, co qnod sint scoll. e, hoc ost inlorli. os Ro-
biua ii occnsoiiem ded t ix- sc/ioU/ es wdci^n^Uvv- maniruiioseu lunnlianominahant. »PetrusDnm anus
tnr daersurum cUssiiiin clerios. Scd vcra kctio lih. VI, epis. 17 « Qu s enim acoondil lucoriiam ut
:
tst quaiii d xit: qii:e liunc expl;ca:uia, qu:a npidp.i- vidoat solein qu s sco iicibas nlitur ut stoliarum
;
cos auctorcs mihi h;.cteiiU5 o..currit. L^iuorus, Orig. nhcantiu.ii vL.oat clariiatom. »CyprinniigiLur lunus
lil). XX, c, 10: « Fnnalia s nt, qiiu; inlrn ccra.n ct cerois ot s olncibus cohonest.itum est. Sic in fu-
.S'jnt, p.cta a funihus, quos auto usutii papyri cera nerihus ant.quoruin Sdopissiine junotum cerei et
circumdatos hahucre niajoros uiiue ct luncra dioun- ; faces uli hic cerei el scoiaces.
tur. unalia aulem Crxci scoiuces aiuunl, quoU siut
1-
387 MARTYROLOGUM CUM ADDITAMENTIS. — MEXS. SEPT. 338
sim e crueis exinde repeJans SL;L'U:n Liilit, rt Iliera- A S'ii3 corpus tlebila ve:icrationc excolitur, gladio
s ilym.ini, uidc suljlatu.n fujrat, cu.n n)a,-;na vcnera- animadverli fecit.
tione resituit. Et rcnovante Deo ai.tiqua niiracnla, Eodem die, depositio beatissimi A;)ri Tullensis
inter a!ia mira quie tu:ie coe!itu3 ostcnsa fucru it, episcopi et conrcs.3oris.
die eodem mortuus unus rucepit vit.rn, piralylici G. XVI KAL, 0CT0BRI3.
quatuor sanati sunt, lcprusi decem niundati, cyeci flG Scj)t.)
quindecim illuminali, plurimi quoque a djBmonio Natale sanctaj Euphemiie virginis : quaj martyri-
erepti, mutiquca variisinfirmitatib;islibcrati.Ofrc- zata est suh Dioclctiano impcratore, proconsule au-
rensigituriinpcratorccclesiis Dei multn donaria,ex teni Priseo in civitate Chalccdona. Quic, defcrente
regiissLimplibuseas reparari fccit. Siar.il ct dccrito iniquissimo Apd i ino,cuinaliisquadraginta novem,
statuit omnibusepiscops id asscnticnti: us ut dies traJ ta est proeonsuli :'risco. Cui Priscus dixit: IIo-
relationisetexatationissanctaBacvenerabilisDomi- nora teipsam et gcntris tuidignitatcinneamittas, et
nicae cru(;is, in oinni imperio suo ab omiiibus lide i- iminoladcoMarti. BeataEuphemia ejusiniquamsua-
biis populis per singiilos annos soleinnilcr agcrelur sionem conten^nens, pectus suiim signaculo crucis
Sed et procurrcnlibus annis, Leone Romanisimpe- municns, impcrtcrrita sletit. Priscus ir..tus, ut eam
rante, apud urbem Romam Sergius in sacrario B. j^ superare posset, posl. tormenta et carceres, etiam
Petri Apostoli capsam argenteam in angulo obscu- vcrbero et ai'giimenta rotarum, igncsct j^ondera la-
rissimo diutissime jacuerat, el in ca cruccm divcr- pidum ang ilarium, bestias ct plagas virgarnm, se-
sisac pritiosis lapidibus adornatain, Do.nino revc- cures ct sartagincs igneas ci adhibuit ad ultimum ;
lante,reperit.De qua Iractis quatuor petalisquibus in theatrum ducietleones ac bcstiasei laxari jussit.
gemmje inclusie erant, mir;e magnitudinis portio- Tunc bcata vii*go fundcns orationem ad Dominum,
nem ligni salutiferi Dominica3 crucio interius repo- dixit: Tu, Doinine, notiis omiiibus qui te invocant
sitam inspexit. quae cx tempore illo oinnibus annis lide pura ct inlegra, suscipc animam ancillte tuse.
in basilica Salvatoris, Quse appellatur Constantinia- Elsicut suscepisti sacrificium patris nostri Abrahae,
na, die exaltationis ejus, ab omni osculatur et ita suscipcrc digneris sacrificium humil.tatis meae,
adoratur populo. quod tibi ob confessioncm laudis tiioe immolatur.
F. XVII KAL. OCTOBRIS. Tunc una solummodode bestiis accurrens, niorsuin
(USyt) sancto corpori cjjs infixit, ct immaculatum spiri-
a Natale sancti Nicomcdis martyi i.^. Quem Flac- tum virgo Domiiio reddidil. Vcniens autem maler
cus comes, cum ad euiu perlalum fuissct, q;iod cor- ejusTheodora, ct Philosophron patcr (.jus, curatura
piis sanctse virginis FclicuhTe, quam ipsc pro Christo q corpus ips us sepelierunt,quasi mille passus a civi-
punicrat, sep. li.-sel, fecit teneri, et d;uit ad sacrifi- tate Chalc dona. Completu.n est autem martyrium
candum. Qui cuni dicerct Fgo non sncrifico, nisi
: ejus, decimo sexto die mensis Septembris.
Deo omnipotenti. qui regnat incocrs: non hisexci- Eodem die, Roiiiae, natalis sanctorum Lnciae et
s's lapidibus, qui in templis quasi in carccribus Geminiani, iiiiperatorc Dioc etiano, judicibus .Apo-
clausi custodiuntur, p!umbatis diutiss'me ciesus, frasio et .Megasio. Manserat autcm beata Lucia ii
migravit ad Dominu.n. Corpus ejus in Tibcriin prae- viduitate aniios triginta sex. Totius autem vitae ejus
cipitatum Quod a c'ericoips'usno:nine et opcre
est. fuerunt anni septuaginta quinquc. Quae accusata a
Justo co lecluin, pcrductumque ad horlicellum filio suoEu.ir. pio, q lod Clir stiana css.'t, jussit eam
suum, s pultum est juxta muros via Numentana. Diocleliauus imperalor sibi adJuci, ct dixit ei : Au-
*>
Eodem d e, in lerritorio Cabilonensium, castro dio quia reuin illiim crucifixum conliteris, ct deos
Trenortio, natale sancti Valeriani inartyris, qui unus nostros derides. Nunc ergo si parata cs vivere, pa-
fuitex nu:nero sanctoruin quinquaginta qui tempo- ruti sunt (lii omnipotcntes, ut eis otleras thura, ut
ribus Antonini Veri Lugduni in carcerem trusi fu.'- possint tibi esse propitii, et vivas. Saneta LuJa re-
rant, quique cuin B. Marcello, patefactis custodiie, spondit: Nccsibi sunt propiti', nec cultoribussuis;
qua detinebatur,-divinitus claustris, aufugit. Cu:)i- j-. namniiliipropitiabiturDominusmeusJesusChristus
que ad pr;Bfdtum castrum pervenis ..t, et Po:nini pro cujus amore parata sum igncm, vincula, et quas
Jesu Chri ti noinen prcedicans, plurimos ipso inspi- voliieris poenas, sutrerre. AudiensDiocletianuscoii,
ranti^ad cjus fidem convertisset, rcvertcntiab urbe stanliam fid.i tjus, jussit eam trahi ad carcerem,
Cabilonensiu )),ubi Priscus B. Marcellum martyrem ubi consolationem uivinam promeruit. Reduela au«
necaverat proChristi noiiiine, Pr^esidi Prisco dela- ton iteruin antc Diocletianu.u sedentc:n pro tribu-
tusest. Quem illc suis fucie:is conspectibus pr^csen- naii, extensa cst gioriosj fjiiiina, tt rustibus diutis*
tari, primum ininis et terroribus frangcre conatus si.ne verbera.a. Et ecce tcrricmotus subito factus
est; dcindj suspensu.n, ct gravi ungularu.n lacera- est, et templ im .lovis ita s ibrutum, ut ncc lapis su-
tione cruciatuin, cum in Cnristi confessioue videret per lapideinicdiiicii remanserit. Dioclelianusaulein
immobilem, ac la;to animo in ejus laudibus perma- ollani aeream adduci fecit, cainque pice et plumbo
nentem, protinus in eo lcco, ubi nunc sacrum ip- jussit impleri, et in circuitu ligna aggregari, et suc-
» De hoc in Vita Sanctorum Ncrei et Achil., 12 *>
De eo in Vila S. MarccUi 4 Sept.
Uaii.
m S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 300
cendi.sanclamque Liiciam infra oUam demergi: ubi A et dixit Comple volum meum, ut laventur pedes
:
sancta Dei psallens, triduo vixit. Mittens vero Dio- sanctorum ct vestri per manus meas. B. .lustinus
cletiauiis, qui renunliarct ei si tola jam in cineres respondit: Hoc Dominicum prajccptum est fiat vo- ;
cssi t resitlula, is (|ui missus ("ueral, inliiuavit re- luntas Doinini nostri Jesu Cliristi. Et posita peive,
diens iuiperatori, (luod aljs^iue ulla Ucsione sana vi- niisit aquam, et iavit omniuin virorum pedes. Ve-
vcrel. Tunc impius, tanto miraculo nullo modo ad niens autem ad beatum Justinum,coepit primo oscu-
Inri pcdes cjus cl lavare. Et iibi lavit oinnium pedes
credend im Ciirislo ineitutus,jussit ul ouerata lerro
et pluuibo pcr civitatis plateasduceretur. Pervenit coiaincndavit se beato Justino. Hicejusdcm marty-
autem aute doinuia lioiuiuis pricpoleutis, nomine riscorpus honorifice sepelivil in praidio Cyriaca) vi-
Gcminiani,incujus domo daDmonuiu iiiiiiiiuera simu- duaj. Quam idcm martyr facto signo Christi, et po-
lacra erant. Duuu|iiesauctalaieia doiuuiuipsuui per- sitosupcr caput ejus lintco, dc quo extcrserat san-
Iransisset, subilo coluiul)a alba velut ni.\ descendit ctorum |)edes, al) inlirinitatibus eapitis sanavit. Hic
do cffilo, et super caput (ieminiani terlio ligurans sanctum Hi|)polytum et Concordiam, Irenaeum,
crucem resedit; Geminianus respicicns, vidit sibi Abendium, Cyrillam filiain Decii Ctesaris, martyres,
palere coeium, cl slatim arripienscursum pervenit ct alios plurimos sepulturis condivit. Et persecu-
adlocumubijamsanclaDei loniuebatur. Et prosler- r> tionc Dccii, Galli et Volusiani, confessionis gioria
nensse pedibus ejus,e(jDpil narrare quod viderat, et insignissimus fuit.
baptismi lavacrum expetere. Reducta est igitur Romie in Crypta arenaria, sanctorum martyrum
beata Lucia in carcerem. Erat vero quidam sacer- Narcissi et Crescensionis.
dos Protasius nomiue: eui nocte apparens augelus ^ Tungrcnsi di(jecesi,in Lcodio [m5.,Leogio], villa
Doaiini, monuituliret ad carcerem,et Geminianuin, publica Nataiis S. Lambcrti episcopi. Qui dum re-
qui fontem saiutis requirebat, baptizaret. Qui cum giam domum zeio religionis accensus increpasset,
evigilasset, feslinus abiit, et bcatum virumaqua sa- cumrediens orationi incuinberct,ab iniquissimisvi-
lutari lavit. Post diem lertium exhibita cst S. Lucia ris de palatio regio missis, improvise conclusus in-
Dioclctiaao, et cum ipsu Gcminiauus, de quo jain tradomuui eccicsiaeocciditur. Cujus scpulcrum cre-
imperator audierat. Qiios illepocnis gravissime affli- berrimismiracuiisiilustratur, acmorsejusnihiiomi-
otos, diuque tortos, Iradidit cuidam perversissimo nus pretiosa in conspectu Domini commendatur.
judici, ut quod deerat poenaruin, ipse suppleret. Qui B. XIV KAL. OCTOBRIS.
priino jussit cervices eorum fustibus eontundi, et (18 Sept.j
mox terricmotu fucto, camera domusjudieiarige cc- '^
Nataiis S. Methodii, Olympi Lycire, et postea
cidit, et judicem impium oppressit. Deinde sancti
C Tyri episcopi, qui sub Diocletiano in Chalcide Grae-
martyrescxhibiti siint Aj)ofrasio, sub quo et scptua-
ciae martyrio coronatus est.
ginta quinque niurtyrium iiupleverc,qui visis mira-
Vienna}, nataie sancti Fcrreoii. Qui persecutionis
culis, quse circa sanctos suus Doiniuusoperabatur,
tempore, cum essct tribunitia? potestatis, jussu im-
crediderant. Hic judex impiissimus, post sanctorum
piissimi prssidis tentus, primo crudeiissime verl)e-
horum marlyrum nccem, a diabolo equum ejus inci-
ratus, dein gravi catenarum onustus pondere, in
tante, de Lapideo ponte praBcipitatus in flumea est.
teterrimum carcerem trusus cst. Und6 solutis Dei
Corpus ejus postea nuilo loco repcrtuin. Deinde
nutu vinculis, et januis patefactis carceris, aggerem
beala Luciaet sanctus Geminianus, a Megasio viro
publicum ingressus, usquc ad Jarem fluvium perve-
consuiari arctali, postiaudabilem victoriam marty-
nit. Ubi denuo tentus, vinctis post tergum manibus,
riigiadio aniiaadversi sunt subdie sexto dccimoKa-
ad territoriunuisqueBrivatenscperductusest,atque
lend. Octobris. Quurum corpora rapuit qua^dam inu-
ibi martyrii palmam capitisobtruncationepercepit.
lier Christiana,nomine Maxima, et, ut dccuit, mar-
Corpus ejus cum capite beali Juliani ad urbem
tyres sepeievit.
Viennensium reiatum est, et condigno cuitu in basi-
A. XV KAL. OGTOBRIS. lica conditum, quam Castuius, vir praecipui nominis
(17 Sept.j dc priinoribus urbis Viennensis, adhuc catechume-
Y)
nus, in honore ejusdcm martyris condiderat,
•'
In Britanniis, sanctorum Socratis ct Ste.
tanto opere, quanta et fide, in ripa ulteriore
ptiani.
Rhodani ^.
• Nividuno, natalis sanctorum martyrura Vaieriani,
Macrini, et Cordiani. C. XIII KAL. OCTOBRIS.
Itcm Roma3 via Tiburt ina, ad sanctum Laurentium, (19 Sept.J
e sanctorum Januarii,
nataicB. Jusliai prisbyteri, qucm beatus Sixtus or- In Neapoli Campaniae, nataie
dinavit. Ad qucm bcatus Laurcntius in vico Patricii Beneventan^civitatis episcopi, ciim Sosio diacono
in crypta Nepotiana nocte venit, ut thesauros sibi a Mesenatae civitatis, et diacono suo Festo, et iectore
sancto Sixto commendatos pauperibuserogaret. Cui suo Desiderio. Qui post vincuia et carceres capite
» De hoc Laur.
in gestis S. d Sidonius Apoli. 1. 7. cap. 1.
*> De his Laurent. 30 Aug.
in gestis S. De hoc in passione Sosii. 23 Sept.
c Hieron. de Script, Ecci., cap. 83.
361 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. SEPT. 3()-2
csesisuntincivitatePiiteolana,subDiocletianoprin- A que interfecti martyrum populi.IdemnamqucMaxi-
cipe, judice Dracontio. Qui cum ducerentur ad
mianus erga Dominum cocli profanus impictatem
mortem, viderunt inter alios Proculum, Puteolana3 suam ad cxstinguendum Christianitatis nomen ar-
civitatis duos laicos Eutychem et Acu-
diaconum, et maverat. Si qui tunc veri Dci cultum prolitcri ftu-
tum, et iuterrogaverunt quare justi juberentur oc- debant, sparsis usquequaque militum, turbis, "vel
cidi. Quos judex ut vidit Christianosjussit decoUari ad supplicia,vel ad necem rapiebantur. Erat codem
cum omnes seplem pariter sunt dccollati.
illis. Sic tcmpore in exercitu legio militum. qui Thcljfei ap-
Tulerunt autemcorpora Christiani. Neapolitani Ja- peliabantur. Legio aulem vocabatur, qujctunc sex
nuarium posuerunt juxta civitatem in basilica :
millia ac sexcentos viros in armis habebat. Hi in
Mesenates, Sosium a^que in basilica Puteolani, ;
auxiliumMaximianoab Orientalibus partibus accer-
Proculum, Eutychem et Acutum, juxta basilicam siti venerant. Vii'i in rcbu;-; bellicis strenui, virtute
sancti Stcphani Festumvero et Desiderium Bene-
;
nobiles, sed fide nobiliores ; erga imperatorem for-
ventani collegerunt. titudine,erga Christum devotionecertabant.Itaque
a Eodem die, in Palaestina, natalis sanctorum mar- cum hi, sicut et cseteri milites, ad dilaniandam Chri-
tyrum Pelei et Nili episcoporum, qui persecutione stianorum muUiludinem destinarenlur, solicrudeli-
Diocletiani,cum plurimis clericis, pro Christo igni g tatis ministerium detrcctare ausi sunt, atque hu
consumpti sunt. jusmodi prjBceptis se obtempcraturos negant.
Apud Nuceriam, natalis sanctorum martyrum Maximianus non longe aberat nam se circa :
Felicis et Constantiae, qui sub Nerone passi sunt. Octodorum itinere fessus enebat. Igitur, cognito
In territorio Linguonicse civitatis, sancti Sigonis Thebyeorum rcsponso, prsecipiti ira fervidus, ob ne-
presbvteri. glecta imperia decimum quemque ex eademlegione
D. XII KAL. OCTOBRIS. gladio feriri jubet, quo facilius cseteri, rebus certis
(20 Sept.) territi, metu cederent. Redintegratis mandatis, edi-
In Cyzico, natale sanctorum Fausta; virginis, et pcrsecutionem Christianorum co-
cit ut reliqui in
Evilasii sub Maximiano imperatore. Quam idem Evi- gantur. Ubi vero ad Thebseos denuntiatio iterata
lasius, cum esset primus palatii, jussit decalvari ct pervenit, cognitumque ab eis est injungi sibi rur-
radi ad turpitudinem, dein suspendi ac torqueri. susexsecutionesprofanas, vociferatio passim actu-
Quo tempore coruscatio de coelis multos ministro- multus in castris exoritur, affirmantium nunquam
rum percussit. Dein jussit loculos afferri, et eam se uUi in haec tam sacrilega ministeria cessuros.
immissam ac fixam quasi lignum secari mediam. His deinde compertis, Maximianus, omni bellua
*Sednon eam carnifices serris suis lasdere valebant. cruentior, rursus ad ingenii saevitiam redit, atque
Quae inter stupens Eviiasius Christo credere coepit. imperat ut iterum decimus eorum neci detnr;
Et hoc ubi imperatori nuntiatum est, misit pra;fe- nihilominus ad hicc qu;e spernerent compel-
cffiteri
ctum, qui eum suspensum fortiter torqueret. Qui lerentur. Quibusjussis denuo in castris perlatis, se-
etiam jussit Faustam nudam, et sine mavorte educi grcgatus ost atque percussus qui decimus sorte
de carcere, caput terebrari, ac clavis infigi.
et ei obvenerat. Reliqua vcro se militum multitudo mu-
Cui postmodum non solum caput et facies, sed pe- tuo sermone instigabat, ut in tam pr^eclaro ordine
ctus ac totum corpus, usque ad tibiasclavis imple- persisteret.Incitamentum tamen maximum fidei
tum est.Post hoc, sartaginem jussit igniri,sed hsec, penes S. Mauritium fuit primicerium legionis ejus,
illa psallente, refriguit. Iltec interveniens vox dc qui cum Exuperio (ut in exei\;itu appellant) campi-
coelo, vocavit eos, et sic tradiderunt spiritum. Erat ductorc, et Candido senatore militum, accedebat
autem Fausta annorum viginti trium ; Evilasius exhortando singulos et monendo, fidelium commili-
octoginta. tonum etiam martyrum exempla ingerens. His ita-
E. XI KAL. OCTOBRIS. queprimoribussuisatqueauctoribusanimatibcatis-
(n Sept.) simiviri,Maximiano,adhucinsaniaa3stuanti, manda-
^ Natalis sancti Matthaei apostoli ct evangelistse. ta mittunt sicut pia, ita et fortia : Milites, inquiunt,
Eodem die, passio S. Alexandri cpiscopi, sub D g^^^yg^ jj,^pg,.j,tQ,.^^,i .
ggj t^rj,^-,(3n servi,quod libore
Antonino imperatore. confitemur, Dei; tibi militiam debemus, illi inno-
F. X KAL. OCTOBRIS. centiam. A te stipendium laboris accipimus, ab illo
(2i Sept.) vitffiexordium sumpsimus. Scqui imperalorem in
In Galliis, civitate Seduno,loco Agauno, natale san- hoc nequaquam possumus, ut auctorem negemus
ctorum martyrum Thebfeorum, Mauritii, Exuberii, Dcum utique auctorem nostrum Dominum ac
:
Candidi, Victoris, Innocentii, Vitalis cum sociis suis, auctorem, velis nolis, tuum. Si non ad tam funosta
qui sub Maximiano passi pro Christo, gloriosissime compellimur, ui hunc offendamus, tibi, ut fccimus
eorum
coronati sunt. Ut igitur beatissimae passionis hactenus, adhuc parebimus sin alitcr ipsi parcbi-;
causa breviter loquamur, sub Maximiano, qui Ro- mus potius quam tibi. Offerimus nostras in quem-
manaeReipublicsecumDiocletiano collega imperium libet hostem manus, quas sanguinc innocentium
tenuit, per diversas fere provinciaslaniati sunt at- cruentare nefas ducimus. Dexterae ipsio pugnare
» Euseb. I. VIII, c. 22 et 28. b ViCle lib. de Fest. Apost. De eo infra 26 Nov.
Patrol. GXXIII. 12
363 S. ADOMS ARCrilKPISC. VIENNEN.SIS 364
ndversus impios et inimicos sciunt, laniare pios el A honesle componitur. Sed ct pcr longum temporis
cives nesoiunt. Meniinimus nos pro civii)us potiu^ traolum heati Innocontii marlyris memhra Rhoda-
quani jHlversn.'^ civos arnia sumpsisse. Pujinaviinus nus revolavit. Qu;c nou idoo a sinu terrso prolulit
.sc'U>por pro juslilia, pro pielali', pro iunocenliuui iit in gurgitis sui procolla domorgorot, sod ul
salulu : Ikcc fucruul liacLcnus prelia poriculorum. c;ctoris inarLyrii)us scpullura vcnerahiliter socia-
Pugnavimus pro fide quam quoque pacto conser-
;
rotur.
vemus til)i, si lianc Deo noslro non exhihomus ? (;. IX KAL. OCTOimiS.
Juraviuiusprinium iu sacraiuonta diviua, juravimus (iij Sept.J
inde sacramonla rogia. Mliil nohis dc sccundis, cro- Natale sancti Sosii diaconi Mesenatae civitalis iii
das, necesse esl,si priina perrumpinius. Christianos Campania. Qui cum osset annorum triginta, luar-
ad poenain per nos rcquiri juhes, jaiu tihi ex hoc tyriiim cuiu hoato Januario Beneveiiti episcopo, ca-
alii requiroudi nou suiit. Ilahesnos hic oonfitcnles pilis docollationc suscepit, teinpore Dioclotiani iin-
Doum Patrem auctoroin omnium, ctFiliuin ojus Jo- poratoris. Is, ouin loinporc (|uodain Evangoliuui
sumChristumDominumcredimus. Videmuslahorum legeret in ecclesia Mesenatai civitatis, prajsente
periculorumquo iioslrorumsooios, nohis quoqueeo- opiscopo Januario (froqueiiter euim eum pro san-
rum .sauguine aspersis, trucidari lerro, ct sanctissi- g ctitate el jirudcntia ejusvisitare consueverat), vidil
inoruiii cominililoiiiimmortos, et rratrumruneranou suhito idom episcopus do oa|)iLe ojus flaminaiii cx-
llevimus, non doluimus, sed potius laudavimus, et surgcre, quain iioiiio alius vidil : pronuntiavit eum
gaudiu prosccuti sumus quia dignihahiliessentpati inartyrem futurum. Et post non multos dies diaco-
pro Doniino Dooeorum. Nonnosvol ha^c ultim;evit;o iiiis tcntus, ot in carcerem missusost. Ad quem vi-
necossilas in rohelliouom cogit.Non nosadvorsuin sitandum cum venisset opiscopus cuin diacono
te, imperator,armavitipsasaltem,quaBfortissimaest Fosto,et lectore suo Desiderio, et ipsc cumeissimul
in periculis, dosperatio.Tenemuseccc arma, et non tontus, ac pariter omnescum aliistribusoccisisunt.
resi.stimus ; quia mori quam occidero malumus, ol Eodem die natale sancta; ThecUe virginis, apud
innoconLes intoriro quam noxii vivoro pra;optaniiis. .Solouoiaiii quioscontis : qu;ie de civitaLc Iconio a
Siquidinnosultra statueris, si quid adhuc jusscris, beato Paulo apostolo instructa esl. Quam mater ejus
si quid admovcris, ignem, torineuta, ferrum suhiro ccrnens Christianam, et nuptum repudiare; malen-
parati .sumus. Christianos nos fateuuir : per.sequi tem Christo sponso adh;ercre quam corruptioni
ChrisLianos noii po.ssiimus. Cuinh-.oc talia Maximia- oarnis suhjacorc, pergcns ad judicem, accusavit
nus audisset, ohstinalosque in fido Christi cerneret virginem filiamsuamesse Christianam, dicensvivain
animosvirorum, desperans gloriosam eorum cons- eam,utcaBteraemulieresterrcrcntur, debereardere..
tantiam posse revocare, una senteutia interfici om- Quam sibi cuin jussisset judox adduci, et proposi-
ncs decrevit, et rein confici, circumfusis milituin Lum castitatis ejus pordidioissoL, rogum focil para-
agminihus,juhct. Qui cum missi ad hcatissimani lo- ri,ut iliainincendcret.RaptaigiLurabapparitoribus
gionem venissent, sLringunt in sanctosimpium fer- iit foeum jactaretur. sponte pyram ascendit, et
in
rum mori non recusantes vita3 aniore. C^cdehantur signocruoisfaoto, virilianimo iuler medias flainmas
itaque passim gladiis, non reclainantcs saltem auL sLelit, subitoque facta inundaLione pluviarum,ignis
repugnanLeSjSedet, depositis armis, ccrviccs persc- cxstinclusest, et heala virgo illaosa virtute superna
cutoribus praehentes,etjugulunipcrsecutorihus vol oripitur. ILcrum cum jejuniis, vigiliis et orationibus
iutectumcorpusofiercntos. Victorauteininartyrnec vacaret, a qiiodam viro potente comprehensa, per-
logionis ejusdem 1'uit, nec milcs, scd emeriLa? jain ducta est ad praBsidein, quodsc Christianam diceret.
militiLC veteranus. Ilic cum iter agens suhito inci- Quam idem proconsui interrogans si vcre esset
disset in hos qui passi.n epulahantur iastimartyruni qiiod aecusabatur, espondit omnino Christianam se
atque ab \\.% ad convcscendum iiivitatiis,
spoliis, csse. Quam continuo prajses ad bestias dainnavit.
prolatam ab exsultant bus per ordinem causam Intcriin tainen quo suhrigcrctur, couiiiiandatur cui-
cognoscens, dolostatur convivas, dotostaliisquo dcim nobili fei!iin;e, qiite p'opinqua Csesariserat, no-
convivium refugicbat ; requirentihusque neet ipsc D minc Triphena. Sequcnti die productae sunt bcstiae
forsitan Christian.is esset, Chrislianum scm- se, ct de caveis; sisLilur heaLa Thecla in arenis mediis,
pcrfuturumesserespjndil. AcsLalimabirruentihus stupentepopulo,quodeamhestia3minimetangerent.
interfeotus ca3teris mar yribus sicut nior'c, etiam Reducitur beaLa Thecla ad domum Triphena), ut in
lionore conjunctus est. Quid deindecirca Maximia- crasLiinum iLerum feris objiceretur. Quain ministri
num tyrannum conscculum, brevi coiligere pla-
sit cum de domo repCerent, Triphena doloris plena
ouiL. Cum, dispositis insidiis, genero suo Con t.in- sequitur eam usquc ad spectaculum, uhi clainor
tino mortem molireLiir, deprehenso dolo, apud Mas- vulgi el tumultus erat immensus beatam Theclam
siJam caplusest. Nec multo post sLrangulatus, te- spectantium. Nudata vero beata virgine, dimittun-
terriinoque supplicio afl"oclus, impiam vitam digna tur ei leones pariter et ursi. Sed nuUa ferarum eam
morte Hnivit. Atvero beaLissiinoriiai nnirtyrum oor- Iti^dere pra)sumpsit.Deinde in fossam aqua plenam,
pora posl multos passionis annos sanotoTheodoro ubi serpentcs adunaLi et collecti fuerant, a furenti-
episcopo revolanlur, ct in eoruin honorem basiiica bus populis cum urgeretur, signo crucis munitain-
36S MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. MENS. SEPT. m
siliiit : sed ncc abcis ullo pacto lassa. Itoniin atro- A. milii, ((ucmaLimoduni victi ostis a virgine Jnstina ?
ciorcs bcstiio parantur, scd nilo modo Langere cam Cui diab:jlus Dicere tibi non possnmus, nisi prius
:
non sunt permissjB. Veriim nec adiiuc sibi crudeli- jares mihi. Cumquc Cypriannsilli jurasset, aitdia-
las niodnm ponit. Aliigalur duobus tauris ferocis- bolus : vidi signum Cruciiixi, et extiniui. Cyprianus
simis, ferro candente stimnlatis, ut eani discorpe- dixit : ergo, Crucifixus niajor to ost ? Dicit oi diabo-
rcnt. Qui, funii)us dirupLis, vagabuiidi liuc illiiciiue lus: Etiam, major cnim cst omnium. Unod audicns
discurrunt, ac niartyrcm nuUiusmali passaairelin- Cyprianus, contemnens virtutem diaboli et currons
([uunt.Accersitamdeni que proconsul cam requirit, vonit ad episcopum Anthimum, ccciditque ad pedes
qu3eantundccssct,quia nulia liestiarnmrainla^dere cjus, rogans ut docoret eum, ot baptismo Christi
potuisset. 15. Theclarcspondit;i)ci vivi tantum sum consignaret. Reatus autemepiscopus, gratiasagens
anciila. Territus autcm proconsul, quod tantae vir- Deo, catechizavlt cum. Et revertens Cyprianus in
tutis esset, iuduenseam vestibus, edi.xit sententiam domum suom, omnia idola confrcgit. Tunc rediens
Theclam, inqnit, pictatis ac Dei cuUriccn rclaxo. ad eoclcsiam, diligenter salutis vorhum auscullare
Dimissa vcro, reversa est in donuim Triphena), ubi Hora deinde residons, qua catechumeni foras
coepit
requievit paucis diebus, docensTriphenam et do- mittebantur ecclesiam, monitus e;t a diacouo ut
mum ejus in fide Domini nostri .fesu Cliristi. Inde j-j cum reliquis catechumenis egrcderetur. Conversus
egressa, venit Solouciam ibiquc oxomplo ot con- vero ad diaconum, dicit ci Servus factus sum Chri- :
versatione vit;ie atque ctiam doctrina plurimos eru- sti, et foras mo mittis? Dicit ei diaconus Factuses :
diens, post multa cortan)ina dupliciscoronse, vii'gi- ])erfectus servus Dei ? Cyprianus dixit Vivit mihi :
nitatis ot marlyrii, requiovit in pace. Christusquidaemonosconfudit, oLmihimisertus est;
A. VIII KAL. OCTOimiS. quia non exeo hinc nisi perfectus fuero servus
CU Se2)t.) Christi. Diaconus vcro Anthimo episcopo ha)c re-
Conceptio S. Joannis baptislie Domini. nuntiavit qui socundum ordinom instructum bapti-
;
Et in Augnstoduno, nutalis S. Andochii, prosby- zavit cum, ot non liiuUu [)0st otiam diaconum ordi-
teri, Thyrsi diaconi, et Felicis. Qni a sancto Poly- navit. Quidoctrina eLmoribus, plusquam dici pos-
carpo episcopo al) Oriente dirccti ad docondam sit, oxcre.sccns miraculorum gratia prjeclarissimc
Galliam, sub Aureliano principe sunt glorirsissime floruiL. Voro, non mulLo inLerjecto tempore, factus
coronati. Siquidem nagcllis ciesi, in ultimo, toto ost cpiscopus, sanctamque Justinam matrem virgi-
die inversis manibus suspensi, et in ignem missi, num constituit. Quoruni virtutem non ferens diabo-
sed non combusti, tandem vectibus coUa feriuntur. lus, per satellitcs suos apud Eutolmium comitem
atquo ita martyrium suum gloriosissime coinple- p Oriontis ogit ut comprehenderetnr Cyprianus opi
verunt, octavo Kalondas Octobris. scopus, etvirgo Christi Justina. Cujusante conspe-
ctum vinculis ligati, cum fuissent adducti, comes
R. VII KAL. OCTORRIS.
dixit ad beatum Cyprianum : Tues Cyprianus do-
(%6 Sept.)
ctor ChrisLianorum, qui per malelicia multos orrare
"^
Natalis R. Clcophae, cui Dominus post resurrec-
fecisti ? Roatus Cyprianusdixit : Aliquando in perdi-
tionem in via apparuit.
tiono dromonum positus, multos luxnriosos feci : sed
Laugduni, sancti Lupi episcopi ex anachoreta.
salvavit mo Deus |)or virginem Justinam, dum eam
C. VI KAL. OCTORRIS. per da^monia tcntaro voUem, (\\vxi illa fide Christi
(%6 Sept.) armata per oinnia contempsit. Comes iniquus jussit
Nataie sanctorum martyriim Cypriani episcopi et sanctum cpiscopum post ha^c siisjjcndi, ot exungu-
Justinae : qui passi sunt sub Dioclctiano impcratore lari; beatain voro Justinam post alapas, orudis nor-
jndice EnLoImio. JusLin;e pator crat Dusius apud vis immaniter cfjedi; deinde saiRtum opiscopum in
civitatem Antiochiam. Qui viamreligionis a diacono carcero rccludi,ct saactainvirgiiiein in domo cujus-
nomino Prophelioaudientcs, baptizati sunt a sancto dam inatrona3 custodiri. Qui post aliquot diesin sui
episcopo Optato. Virgo autem Justina, Domino ser- prajsentiam reductos, in sartagino ferroajussit tor-
viens, frequentabat occlosiam. llanc Agladius scho- D reri, picem, adipem ct ceram dcsuper ministris in-
lasticus videns, exarsit ob amorem ejus. Et cum fundentibus. Et cum ibi laudom omnipotcnti Deo
nullo modo possot pcrtingcro ad illam, rogavit dicerent, Athanasius sacerdos idolorum postulavit
Cyprianum maguin, promisitque ei duo talcnta au- comitem, diccns: Jubeat claritas tua, ot in nomine
ri, si virgincm JusLinam in amorom ojus cxciLarc deorum vincam virLutom Christianorum. EL cum
possct. Cyprianus aiitem magns, vocatis dKinoni- a|)propinquassot ad sartaginom, erii|)it flamma et
bus, coepit agere ut virginem Christi ei adducerent. consumpsitiilum.Comes,acceptistotmiraculis, quae
QuisemeI,bisottertioveiiicntosadboatamJnsLinam Christus in servis suis oporabatur, scripsit impera-
nihilapud illam suis decoptionibus valuoruiit; scd, tori qiiid supor eis jnbcret. Qui rescripsit ut diri-
signo crucis repulsi, victi rcccsscrunt. Cyprianus gerentur Nicomodiam, et ibi gladio ferirentur. Per-
vero cum iilorum virtutem adversus virgincm hand ducti igitur ad locum sunt decoUationis, et vidit eos
quaquam valuisse videret, dicit ad diabolum Dic :
quidam Christianus Theognitus (Theognidus;, et ac-
^ Vide lib. de Fest. ipost.
;
367 S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS. 368
currcns oscuhilus esl Cyprinnum. Quod ccrnens A ni nienioriain Roma ctiam, tcmplo pracclaro opere
Servius cOijMKitu-; rcgis, ir;.lus cgil ul lU.n sanctis numini corum ;cdificato, solemniter agit.
Cy ):Mano et Juitina Theogiiilus decoUaretur. El E. IV. KAL. OCTORRIS.
jacieriiut corpus sanctoru;n projecta leris sex die- (^8 Sept.)
bus inscpulta. Quidam auleni naut;e Chrisliani noc- In Ilispaniis, civitate Corduba, natale sanctorum
te rapucrunt en, ct naviganles dcporlavcrunt ad Fausti, .I;inuarii ct MarLialis: qui primo equulei
urbem Roniam. Et matrona vencrabilis Rufina, re- pccna cruciat', dcinde rasis superciliisetauribus ac
verenler excipiens illa, stpelivit in praedio suo. n;iril)uspra^cisis, dentibus quoquc superioribus
Passi sunl aulcm sexto Kalcndas Octobris. evulsis dcturpali, ad ullinium ignis passione mar-
D. V. OCrORRIS. yrium consummaverunt.
(%-l Sept.) F. .111 KAL. OCTOBRIS.
•»
.\pud .^gsam civitatem, natale sanctorum niar- (2'.) Sept.)
tyrum Cosma} et Damiani, perseculione Dioclctiani, In monte Gargano, venerabilis memoria beati ar-
sub praeside Lysia. Ili vcnerabili malrc i,'cniti, sacris changeli Michaclis, ubi ipsiusconsecrata nomini ha-
litteris eruditi, proressione arlis mcdici, virtutibus bctur ecclesia, vili facta seheniate, sed coelcsti prte-
erant clarissimi. Ilorum religionem audicns praDSCs B ^ijta virtute. Verlice siquidem montis excelsi posila.
Lysias, niisit apparitorcs, qui eos adducerent. Quos de corpore ejusdem saxi, spelunc;e instar praecava-
aspiciens interrogavit cx qua provincia, aut quK cs- to, ostenditur. Est autcm locus in Campaniae finibus
sent eorum nomina. Beatus Cosnias et Damianus ubi inter sinum Adriaticum ct montem Garganum
responderunt ci Ex Arabia sumus, Nomina nostra
:
civitas ^ Sipontus posita est, qui a mtjenibus civitatis
Cosniaset Damianus; Cbristiani sumus; sunt nobis a duodecim millibus praBcrectus, in cacumine suo
et alii fralrcs, .\nthinuis, Leontius, Eutropius. Quos, suprcmo hanc toto orbe venerandani gestat eccle-
niisso officio, jussil sibi pra^scs illico jiraesentari, et siam. Qiige hoc modo mortalibus cognita esl. Quidam
coepit agerc ut sacrificarent. Et cum nulla rationc vir praedives, nomine Garganus, qui ex adventu suo
fundatos animos eorum supra petram Christuni mo- monti vocabulum indidit, infinita pecorum multitu-
vere posset, nianibus et pedibus vinctos jussit eos dine pollebat. Contigitautcmtaurum armenti gregis
fortiter torqueri, deinde sicut erant concalenati in consortia sperncntcm, singularem incedere solitum
mare merg'. Quibus slatimangelus Domiui affuit, ct et ad exlremuni redeunLe pecore domum nonrcver-
diruptis vinculis, e pelago liberavit. IIoc videntes ti. Quem dominus per devia qu;cque requirens inve-
inilites renuntiaverunt prsesidi. Ille mox, eis ad se nit tandem in vertice montis foribus cujusdam as-
reductis : Docete, inquit, me maleficia vestra, et G sistcre spoluncffi, quem cum sagilta appetiisset, ilia
ego sequor vos, communicans operibus vestris. vclut flamine venti rctorta, cum a quo jactata est
Sancti vero responderunt Christiani sumus, malc-:
mox reversa percussit. Turbati cives et slupefacti,
ficia nescinius, et in Cbristi nomine maleficiorum qualiter rcs fuerit effecta (non cnim accedere pro-
virtutcm contemnimus. Rccepti sunt, jubenle pra"- pius audcbant) con..nliint cpiscopum, quid facto
side, in carcerem. Et sequenlidie proconsu), sedens opus sil.Qui,indicto.jcjunio triduano, aDeo monuit
protribunali, fecit copiosum ignem parari, et bca- csse quaerendum. Quo peracto, sanctus Michaelan-
tos martyres de carccrc productos in medio jactari. gclus appnruit episcopo per visionem, dicens Ego :
Sed, orantibus sanctis, ignis virtutem suaiu amisit. sum Michael archangclus qui in conspectu Dci sem-
Superatus prte3es,el qua^ circa martyrcs Dei prove- perassisto; ipsius loci esse me custodem, atqu" om-
nerant ma^icis artibus designans, suspendi actor- niuni qua3 ibi geruntur inspectorem hoc volui indi-
queri eos iterum jubet. Sed cum grato et hilari vul- cio probarc. Ilis reveiatione compertis, consuetudi-
tu superiorts lurmentis persistcrcnt, paratis cruci- dcm fecerunt cives hic Deum precibus, sanctumque
bus, impius proconsul gloriosos martyrcs suspendi intercessorem poscerc Michaelem. Duas quidcmja-
alque extendi, ac lapidibusin cruce levatos perse- nuas ibi ccrnentes, quarum Australis, quae et major
qui jubet. Sed cum ictus lapidum in jacientes retor- D crat, aliquot gradibus in Occasum vergcntibus adiri
qu -rentur, praeses furoresu( ci^nsus, sagittiseosag- poterat. Sed nec ultra cryptam iiitrare ausi, prae fo-
gredijussit, ut saltemleviori volatu ferrumeisinfigc- r busquotidie orationi vacabant. Interea Neapolitae
retur. Vcrumcum ncc in aliquo sanctos lajsissent, Beneventanos bello lacessere tentant. Qui antistitis
plurimi mitlcntium accircumstantium vulneribus sui monit!sedocti,triduanumjejuniumagunt: et ec-
earum defecerunt. ernens itaquc prasses malitiam ce nocte ipsa quaB belii pr£ecedebal diem, idem in
suam virtute divina superari, gladio animadverti visione sanctus Michael apparens antistiti, preces
ilios jubet. Martyrizati sunt beati Cosmas et Damia- dixit coru.n exauditas, spoponJit victoriam, seque
nus, Antbimus, Lcontius, et Eutropius, xxvii die eis affuturum. Quod moxveritas facti demonstravit
mensis Septembris. Quorum corpora religiosi viri domumque victores reversi, votaDominogratiarum
sepelierunt in loco venerabili, non longe a civitate adtemplum festinant refcrre, videntque manejuxta
vEgaea, Duorum autem fratrum Cosm;e et Damia- januam septjntrionalem, instar posterulae pusillae,
* Gregor. Tur, de Gloria martyrum, cap. 98. b Ms. seraper Sepontm.
360 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. MENS. SEPT. 370
quasi hominis vestigia marmori arctius impressa, A ministris eropti, deinde in ignem missi sunt. Ve-
agnoscuntque beatum Michaelem praesentise suse -i- niente autem mox pluvia vehementi,exstincta pyra
gnum voluisse monstrare;ubi postea culmine appo- in nullo peuitus Isesi, novissime gladio consummali
sito, et altari imposito, ipsa ob signa vestigiorum sunt. E qiiibus sanctus Victor ad urbem a Janaven-
Appodoniaest vocata.Et postmoduin collatione fac- sium translatus, miraculorum gloria et veneratione
ta Orientem loci illius, B. Petri apo-
Sipontini, ad fulelium celebratur.
stolorum principis nomine condunt ecclcsiam. Ile- Item apud Bethlehem Judae, depositio sanctillie-
rum Romano pontifice ct Sipontino episcopo de con- roiiymi presbyteri. Ilic natns in oppido Stridonis,
secrationeloci ipsiusqu.crentihus,ac proptereatri- qiiod Dalinatia! quondam Pannoniaeque confinium
duanum jejunium cum civibus suis celebrantibus, fiiit, patre Ensebio, vestem Christi puer Roma^sus-
nocte jejunii suprema sanctus Michael episcopu Si- cepil, ibique litteris Graecis ac Latinis a primaevo
pontino pervisionem apparcns, monuit ut intrarcnt erudilus est. Poslquain autem omne miindanarum
ecclesiam, quam ipsc dicavit,et missasjuxlamorem studium littcrarum adeptns csl, probatissimorum
ibi agerent. Meum, inquit, erit ostendere quomodo qiioqiie monachorum habitum factumqiie imitatus
per memctipsum locum consecraverim. Adveniunt est,Romanae Ecclesiae presbytcrpostmodumordina-
mane cum oblationibiis, et magna instantia precum j^ tur. Dumque per triennium continuum charusacce-
intrant regiam Australem. Et ecce longa porticus in ptusque populisveneraretur,omniumque judicio di-
Aqiiilonem porrecta, atque illam attingcns posteru- gnus essc summo sacerdotio decerneretur, quidam
lam, extra quam vestigia marmori diximus im- ex clericorum monachorumque ordinibus, pro pc-
pressa. Sed priusquam huc venirent, apparet ad tulcntia, proque ingliivie discursantes, ad effngan-
Orientembasilicapergrandis,qua pergradus ascen- dum Urbe Ilieronymum, qui utrumque eorum scri-
ditur. Hgec cum ipsa porticu sua quingentos fere ho- bens vitium deprehenderat, insidias paraverunt.
minescapere videbatur, altare venerandnm, rubro- Verum ipse propter coelorum regna, domum, paren-
que coopertum palliolo, prope medium parietis Mc- tes, sororem, cognatos Roma, egressus, dereliquit,
ridianoostendens.Eratautem ipsadomusangulosa, etIlierosolymam militaturus Deo pergens, primo ad
non in morem operis humaniparictibuscrectis,sed GregoriumNazianzenum,tunc Constantinopolitana?
instar speluncae prseruptis, et scepius eminentibus urbis episcopum, supplex docilisque discipulus ac-
asperata scopulis. Culminc quoque petrosodiversae cessit, ut sanctarum Scripturarum studiiserudire-
altitudinis qnod hic vertice tangi, alibi inanu vix
; tur. Indc in Syriam perrexif, in possessione Evagrii
possit attingi credo, docente archangelo,
: Dominum presbyteri aliquantulum commoratus. Ad deserta
on ornatum lapidum, sed cordis quaerere et dili- q deinde loca ita Uetus accinctusque accessit, ut vo-
gere puritatem. Nullus autem huc nocturno est asse eum magis quam meassecrederes. Quadrien-
tempore ausus ingredi sed aurora transacta, matu-
; nium itaque in illa vasta solitudinejquseexustasolis
tinos ibidem cantant hymnos. Ex ipso autcm saxo, ardoribushorridum monachis prrestat habitaculum,
quo sacracontegituraedesadAquilonemaltaris,dul- exegit indeque ad Bethlehcm oppidum remeavit,
;
cis et nimium lucida guttatim aqua dilabitur, quam ubi prudcns animal ad praescpe Domini se obtulit
incolre Stillam vocant.Ob hoc vitrcum vas cjusdcm permansurum. Bibliothecam sane suam, quam sibi
receptui pr;eparatum.Deni jue nonnulli post lougas summostudioipsccondiderat,omniumque librorum
febrium flammas,hac hausta stilla, celeri confestim orationcs, quas pcne memoriter retincbat, iterum
refrigerio potiuntur saluti-;. Innumeris quoque et relegens, diem jejuniis ducebat ad vesperam. Plures
aliis modis ibi et crebro sanantur a?groti et multa, ;
ad eumreligiosorum, quibusvitaejusfamacomperta
angelica tantuin illic potestate, geri miracula com- est, protinus confliixerunt, bonumque doctorem,
probatur. Sed non multo post Romae venerabilis parvoadhucsubtugurio, boniobservavcrediscipuli.
etiamBonifaciuspontifexecclesiam sancti Michaelis Ncc nuiito post cellulas ibi ob discipulorum suorum
nomine constructam dedicavil, in summitate Circi copiam, ct propter frequenliam adventantium, ad
cryptatim miro opere altissimc porrectam. Unde et Bctlilehemifcam portam, quae ad Occidentem cbn-
idem locus in summitate sua continens ecclesiam, D gpicit, et cgrcdientibus ad Septentrionem videtur,
Internubes situs vocatur. parvuluin habitationis locellum construxit. Quibus
G. PRIDIE KAL. OCTOB. vero nisibus, quantisve labo-ibu^ IIe')raicam lin-
guamatqueChaldaicam,litterasqueIIebr?easdidice-
(30 SepLj
rit, verbis ejusedicam. Dmn mm, inquit, juve7iis
In Galliis,castroSolodoro, quod est supcr [Auru- et soUtudlnis me deserta tallarent, incentiva vitio-
lam] Arulain fluviuni, pas-;io sanctorum martyrum rum afdoremqiie naturm fere non poteram. Qitam
Victoris et Ursi, ex gloriosa legionc Thebseorum. cum crebris jejuniis frang erem, mens tamen cogita-
Qui cum illuc furorem Maximiani tyranni declinan- tionihus astuahat. Adquasedomandas, cuidamfra-
tes secessissent, ipsius jussu tenti ab Ilyrtaco exse- tri, qui ex Hebrceis crediderat, me in disciplinam
cutore, primodiris suppliciisexcruciati ;sed coelesti dedi;utpost Quintiliani ac/mi>ia,et Ciceronis flu-
super eos lumine coruscante, ruentibus in terram xinm,gravita temq ue Frontonis, et lenitatem Plinii,
" Jenavensiim, vulgo Januensium.
371 S. ADONIS AUCIIIEPISC. VIENNENSIS M'l
alphabetmn(liscerem,ac striientiaaiihelantiaque k U\\\[, iibi-uiii iinum, iii Lucain hoinilias triginta
terba meditarct. Quii ibi laboris simpserim, quid octo, in psaiinos a decinio usque ad sextuin deci-
SKstin/ierim diflicultatis, qmtlcs desperaterim, ct niuin tractatus soptoni, Capliviiin nionaciiiiin, Vi-
contentione discendi rursus i/iceperim,lestiseslcoH- taiii i)oati Hiiarionis, Novum TestanRntum Crjoca'
.9a^wi/fl/«M. ArinatusitaciuofidL', yratlaniquuCliris- lidei reddidit; E|)istolaruin autem ad l*aulam et Eu-
li adcptus, He!)i';i'oruin voluiniua, (|u;oin Caiion con- stocliiuin incertus cst numorus. Sexdecim proplie-
tinontur,(k' Holjrjvoiii Latinain linsuam vcrtit,oarino tariiin volumina quatiior et soj^tuaginla libris editis
pone oinnia ooniiiicnlatusost.Ut ergooporaojusval- iinmeiitatus ost. Iiitor iias ita(iucnumorosaso|)eris
de utilitei' eonlocla brevitor coinmemorcinus, scrip- sui paginas, ccntuin et triginta quin^iue viroruin il-
sit Vitain Pauli monaohi, Epistolaruin ad (livorsos iustrium ecelcsiasticorum scriptoriim nomina, a
libruin uiuiin, ad Heliodoruin oxhortaloriam Al- ; passionc ad ([uarlum docinium Theo-
Cliristi usi|uo
tercatioiioin liUciiorini ot Orlliodoxi, Ciironicon dosii impcratorisannumordiiiedigossit. Itemcontra
omnimoda) histori;e ; in Joroiniam el Ezechicleni Jovinianum liliros duos, Apologeticum ad Painma-
Honiilias viginti octo quas dc Gra^co in Latiiiuin vor- ciiium, in .Mattha-um coinmontariorum libros qua-
til. De Scraphin, dc Osanna, de frugi et iu\u- tuor, Encliiridion iu psaitorium. .\dversus Vigiian-
rioso niio, de tribus qu:estiO!iii)us Lcgis vetoris. g tium contra(]ue Polagium lucuiciilissima volumina
Hoiniiias in Cantica canticorum duas, advorsus Hei- edidit. De mansioiiilius quoquc filiorum Israei, et
vidium de Marisc virginitatc perpctua, ad Eusto- alia ([uampiurima ad aedillcationom Ecclesite catho-
ciiium de virginitnto scrvanda, ad Marceilam E])i- lica iiictatc comisosuit. Taiita dcnrquc lassitudiiie
stoiarum liljrum uiium, Consolatoriam de mortc 1'atigatus ost ut etiam in stratu suo jacens, funiculo
ad Paulam, in epistoiam Pauli ad Caiatas com-
filiie trabe susi)Ciiso supinus apprehenso erigcrctur, ut
mentarioruin libros tres, in epistolam ad Titum !i- sciiicetofriciummonasteriiprout[)oterat,exhiberot.
brum unum, in Epistolam ad Philemonem liljrum Tandcm, post perfectain placitamque Deo conversa-
unum, in Eccicsiastcn commcntarios, Qua^stioniim tioncin, nonagesimo octavo ;ctatis anno, apud Beth-
Hebraicarum in Genesim iibrum unum, dc Locis lcliem oppidum in pace quiovit pridie Kalondas Oc-
libruin unum,nebraicorum nominum librum unum. tol)ris,duodecimoHonorii imperatoris anno. Libros
De Spiritu sancti Dydimi, quem in Latinum trans- suos per quinquaginta ct scx annos confecit.
LITANIyE INDICENDiE.
MENSIS OCTOBER
HADET DIES XXXI ; LUNA XXIX.
A. KAL. OCTOBRIS. G Germaiius invocatoDomino, adh;ercntem lateri suo
fl Oct.) capsulam cum sanctorum reliqiiiis collo avulsam
.\pud Antisiodorum, natalls sancti Gcrmani oni- manibus comprehendit, eamque in conspectu om-
scopi, qui multis virtutil)us, doclrina et continentia nium puclla} oculis applicuit, qu;e slatim lumen re-
clarus oxstitit. Qui ad confirmandam fidem gratia) cepit. Beatus pra^tcrea vir dum aliqiiandiu uno loco
coclcstis, Britannias vcnire, judiciooainium Galli- infirmitatis necessilate tenerctur in vicina qua ma-
canorum antistitum compuisus est, adjuncto sibi nebat casula,exarsitincendium ;sedhospitium san-
bcalo Lupo Trccassime civitatis cp:s(^opo. Siquidem cti viri cxpavesccns flanima, haudquaquam ausa
htBresis Peiagiana fldem Britannorum fwda posic tangcre transilivit,et interglobosflammantisincen-
commaculaverat. Duin per mcdium sinum, quo a dii incolume tai)ernacuIuin,quodiiabitator inclusus
Gallico Britannias usquc tenditur, secundis llatibus servabat, einicuit. Et cum idom ipse nihil remedii
ferretur, subito iniinica vis ventorum concitavit debililatisHffipatcrcturadiiiberi, quadam noctccan
procellas, cajium dicmquc nox nuhium su!)diixit,ct dcntein i.iveis vestibusvidit sibi adossc pcrsonam,
casu ipse pontifcx fractus corpor •, lassiludine ;ic qu(e manii xtcnsa, jacontcm vidcliatur attollere,
sopore resohitus, navc jacebat. Tu n beatus Lupus eumciue consistere firmis vesligiis imperabat. Posl
omnesque turbati,excitant seniorem.Qui confcstim Y)
horain itaque, fugatis doioribus, recepit pristinam
Christum invocat, ct assumptum in iiominc sanctjB saiiitatem ut, die rcdJito, itineris laborem subirot
Trinitatis oleuai misit in niaro, fiuctusquc s;evicntes inlrepidus. Sed et bellum, Saxonuiu Pictoruinque
opprimit,ac tranquillam serenitatein reddit.Decur- ad Britoncs eo tempore junctis viribus, susceptum
sis vero spatiis pelagi, optati iittoris sacerdotesDei divina virtute retunditur, cum Germanus ipse dux
quietc potiuntur, ac mox Britannorum insuiam,opi- bellifactus,nontuba}ciangore,sedcIainore AUeluia,
nione, prajdicationc, virtutil)usiiue impieverunt, ita totius oxercitus voce ad sidera levata, Iiostem im-
ut passim et fidelescatholici firmarcntur, et depra- mancm fugam convertit. Composita vero insula,
in
vati viamcorrectionis agnoscerent. Interea quidam rcditum moliuntur pontifices, fitque ut tranquilla
^ribunitia) potestalis filiam docem annorum c;ecam navigationcsuorumdosidoriis felix carina eos resti-
sacerdotibus curandam oflcrt. Nec mora, beatus tueret;necmuIto intcrposito tempore, nuntiatur ex
373 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS. OCT. 374
eadem Pelagianam perversitatem iterato
insula, A toriaD suae, ignibus velut aurum examinatus, com-
paucis auetoribus dilatari. Rursnsque ad beatissi- plevit. Cujusreliquias furtim Chrisliani auferentes,
mum virum precessacerdotum omniumdeferu'itar, Nicomediae sepultura venerabili rcposuerunt.
ut causam Dei, quod prius obtinuerat, tutaretur. In Atrebatis, villa S ricinio, pass^o sancti Leode-
Quorum petitioni festinus obtemperat. Namque ad- garii, Aug'istodunens's episjopi, quem variis inju-
juncto sibi Sevi'ro, totius sanctitaiis viro (qui erat
riisetdiversissuppliciisproveritatca(nictum,E')roi-
discipulus beatissimi patris Liipi, Trecassenorum nus niajor domus regise inlerfe it. Cujus sacrum
episcopi, et tunc Trevirs ordinatus ep'scopus, gen- corpus in dioecesi Pictavorun translatum,inmonas-
tibus primai Germanise verbum pra3dical)at), mare terio beati Maxentii honorificc ost humatum.
conscendit, etconsentientibuselementis,tranquillo C. V iXONAS OCTOBRIS.
navigioBrit,anniaspetit ;exspulsisquepravitatisauc. (5 Oci.J
toribus, compositisque omnibus, beatisicerdotesea Natalis sancti Dionysii Areopagit», qui ob apos-
b
qua venerant prosperitate redierunt. Porro Germa- tolo Paulo instructus credidit Christo, et primus
nus post hsec ad Ravennam pro pace Armorican.^e apud Athenas ab eodem apostoloepiscopusestordi-
gentis supplicaturus advenit, ibique a Valentiniano natus,etsubAdrianoprincipp,postclarissimamcon-
et Placida matre ipsius summa reverentia suscop- B f^ ggjonem fldei, post gravissima tormentorum ge-
tus, post aliquot dies migravit ad Christum. Cujus nera,glorioso martyriocoronatur, ut Aristides Athe-
corpus honorifico agmine, comitantibus virtutum niensis, vir fide sapientiaque mirabilis, testis est
operibus, suam defertur ad urbem. in eo opere quod de Christiana religiciecomposuit.
Tomis civitate, sanctorum Prisci, Crescentii et IIoc opus apud Athenienses summogenerecolitur,
Evagrii. antiquorum monumenta clarissimum tene-
et inter
Rhemis civitate, sancti Remigii episcopi et con- tur, ut peritiores Graecorum affirmant.
fessoris, viri pragclarissimie virtulis ct sanctitatis.
Apud antiquos Saxones, natalissanctorum Ewal-
Hic gentem Francorum, idolorumculturisdeditam, dorum duorum presbyterorum, qui cum sancto
convertit ad Christum, rege ipsorum sacro fonte Willibrordo episcopo venientes in Germaniam,
baptismatis et sacramentis fidei prius initiato. Se- transierunt ad Saxones, et cum prsdicare ibi
ptuaginta et eo amplius in episcopatu annos exple- Christum coepissent, comprehensi a paganis occisi
vit. Hic, inter caetera facta, puellam a morte cor- sunt. Ad quorum corpora noctu muUa diu lux appa-
poris suscitavit.
rens, et ubi essent, et cujus essent meriti declara vit.
B. VI NONAS OCTOBRIS.
D. IV. NONAS OCTOBRIS.
(2 Oct,) C fi Oct.)
S' Apud Nicomediam, natalissanctiEIeutherii mar-
tyris, sub Diocletiano. Cujus tenipore contigit ali-
Apud Corinthum, natalis sanctorum Crispi et
c
quam partem palatii incendio conflagrari. Ilocimpe- Caii, quorum meminit bcatus apostoUisPaulus Co-
rator a Christianis factum falsa suspicione praesump- rinthiis scribens.
d Apud -flgyptum, sanctorum niartyrum
natalis
sit. Ex quo ina3stimabili furore succensus, jubet om-
nes Christianos acervatim coIlectosaliosquidemgKT Marci et Marciani cum eis innumera-
fratrum, et
dio obtruncari, alios ignibus conflagrari. Ilorum pri- bilium aliorum non infcrioris glorire, tam virorum
mus, et qui omnes hortaretur pro Christo fortiter quam feminarum. Sed et pueri et senes, pro fide
Domini nostri Jesu Christi, praesentem vitam parvi-
animas ponere, erat Eleutherius. Deniquecumassis-
tentesministrirogarentsinguIos,sifortesacrificatui'i pendentcs, futurse glori;e beatitudinem qua^siere.
Quidam ex ipsis post verbera, post ungulas, post
vellentdimitti,tamviriquammulieresne interrogari
quidem patiebantur, sed ultro vel flammis irrue-
flageUaaliosquediversigenerishorribilescruciatus,
se
re, vel caedentibus gladiis certatim objectare cervi- flammis traditi sunt, alii in mare praecipitati, non-
ces. Cumque jam illis ipsis spectatoribus nimietas nulH inedia consumpti, nonnuUi etiam capite caesi,
'^^^ "^
^P°"^^ cervices suas
securibus darent; alii
crudelitatis horresceret, ministri scelerum partem r»
populi naviculis injectam in medium pelagus abdu- patibulis affixi, ex quibus nonnuUi more perverso
cunt, ibique in senlentia fidei persistentesprsecipi- capite deorsum presso, ac pedibus insublime subla-
tantinprofundum.Intantumverorabiescrudelitatis tis, passionis beatissimam coronam promeruerunt.
apudeosexarsit,ut regios pueros martyroseflectos, E. TJI. NONAS OCTOBRIS.
cum secundum humanitatis ordinem fuisscnt sepul- (3 Oct.)
turge mandati, effoderent denuo, et corpora eorum « Apud Siciliam, natalis sanctorum Placidi, Eu-
projicerent inmare,dicentes:Ne forte efficiantur di- tychii et aliorum triginta.
sancti AppoUinaris
'
Christianorum. Verum beatus Eleutherius, immanisi In Galliis, civitate Valentia,
simis tormentis diu excruciatus, cum ipse per sin- episcopi, cujus et vita virtutibus insignis fuit, et
gulatormenta validior redderetur, martyrium vic- mors nihilominus signls ac prodigiis decoratur.
^ Euseb., I. viir c. S et 6. d Euseb., I. VII, c. 8 et 9.
t»
Vide lib. de Fest. Apost. e Euseb., I. v. c. 24. Rufl".
« Vide ibid.
37. S. ADOMS ARCHIEPrSC. VIENNENSIS. .376
Apiul Eiiniriiiim), l^cati Thrascrc cpiscopi apud A itcriini jiissit in custodia rccipi, Fiacchuni vero
Smyniani marlyri » consununati, qui unus cx anti- cxtcnsum ncrvis crudis tam diii caedi quousque
quis, quasi cx traditione prioriim sc acccpisse assc- CEodentes lassi deficerent. Et vicissimsucecdentibus
ruit Salvatorcm pra'ccpissc apostolis suis, ut anlc
:
sibi cajsoribus, inartyr gloriosus in confcssione
(iuodccimum annuni ab .Icrosolyniis nc disccdcrcnl. Christi, totus corporc discissus, emisit spiritiim, et
F. IMUDIE NONAS OCTOHUtS. rclicto corporc avibus cl fcris, aljiil Antioclius. At
CG Oct.J Christiani furtiin venientcs tulcrunt corpus mar-
" .\pud Capunm, iiatalis sanclorum Marceili. lyris, el in spelunca quadam sepelierunt. Se(]uenti
Casti, .Eniiliii ct Saturnini. vcrodie licatus Sergius eductus dc custodia, pra^-
Agcnno, nataiis sancl:c Fidis,
In Caliii.SjCivitatc sontatur Antioclio; qui cum vcrbis cumnectcrenon
virginis ct martyris, cujus exemplo beatus Capra- posset, primocothurnos confixosclavis vestiri eum
sius ad agonem martyrii animatus cst. fccit,ct novcm inillibus antc se currere.Postmodum
Eodcm dic, hcati Sagaris, mai-lyris cl cpiscopi iii scntcntia fixum niaiicr(^ videns, decollari jussit,
Laodiccnsis, qui unus fnit dc aiili(|iiis siincli Paiili (jucin tunc (^liristiani in codcni loco scpclicrunt.
apostoli discipulis. Parvo aulcm temporc interposito, bealuin quoque
C. NONAS OCTOnUIS. B Bacchum a loco quo tuiiiulatus fucrat elevantes,
(7 Oct.J honorabili .Martyribus loco juxta snnctum Sergium
K(iin;c, via Appia, natalis S. Mnrci, pajia.' ct coii- compo.suerunt. Ubi ct virgo Julia, qua; subMartiano
lcssoris, qui sedit in epi.scopatu annos duos, mcn- pricside martyriuin consummavit, sociata Martyri-
ses novem, dies viginti. Sepultus in coemetcriu biis scpulta quiescit.
Halbina3, via Ardeatiiia, quod ipse insistens iccit. Eodcm sanctorum miirtyrumMarcelliet Apu-
dic,
Eodem die luitalc sanetorum.martyriim JuliaB, lei,quiquidein primo adh;L\scrunt Simoni mago;sed
.Sergii ct Bacchi, sub Maximiano imperatore. Ciijus videntcs niirabilia qu» Dominus operabatur per
honoribus sublimali, in palatio ejus clari habeban- apostolum suuin Petruin, relicto Simone, doctrinae
tur. Nam Sergius erat primicerius, nacclius vero apostolica) sc tradidcrunt. Et post martyrium apo-
sccundicerius scholsc gcntilium. A quibusilam crgo slolorum,confessionc Christi ct ipsi dccorati, Aure-
apud impcratorem accusati, quod esscnt Christiani, lianoconsulariviro sentcntiam fereiite, martyrii co-
vocati sunt ab imperatore, ut sacrificantcs Jovi, de ronanircportarunt.Sepultinonlonge ab urbe Roma.
sacrificiis oblatis cum eo degustarent. Ingressus A. VIII IDUS OCTOBRIS.
impcrator tcmplum, gustavit dc sacrificiis, et cir- (8 Oct.J
cumspiciens, non vidit Sergium ct Bacchum : ncquc q Apud Cretam, urbe Gortin?e, bcati Philippi epi-
c
eniin ingrcssi fuerant tcmplum. Mittens igitur ini- scopi, magnis virtutibus et optiinis studiis praediti
lites de adstantibus sibi imperator, jussit eos intro- viri.
duci. Quibus et dixit : Ut video, facti cstis deorum Thcssalonicae, S Demetrii martyris.
iuimici. Acccditc ad aram Jovis magni, ct sacriii- Et beatistimi senis Simeonis.
cate, ac de sacrificiiscjus.sicutetcacterimanducate. B. VII IDUS OCTOBRIS.
Responderunt beati Sergius ct Bacchus Habemus : (9 Oct.J
rcgem vcrum R'tcrnuiii in coelis, Jcsiiin Christum Abraha^ Patriarcha^.
Filium Dci. Ihiic pcr singulos dies offerimus san- Apud Parisiim, natalis sanctorum martyruniDio-
ctum vi\'umque sacrificium, atque rationabilcm cul- ny.siicpiscopi, Eleulherii prcsbyteri, et Rustici dia-
turam: lapides autem adoramus. Im-
et ligna non coni : qui beatus episcopus a pontifice Romano ad
])crator tunc indignaiusjussit exutos cblamydc in- Callias direclus, ut pracdicationis operam populis a
dui eos mulicbri colobio, ct per mediam civitatcm fidc Christi alicnis exhiberct, tandcin Parisiorum
ad palatium pertrahi, catenis in cervicibus positis. civitatem dcvenit, et per aliquot annos sanctum
Et cuin pervenisscnt ad palatium, dixit eis impc- opus fldcliter ct ardenter exsecutus, a praefecto Fe-
rator : Sccleratissimi, scitis quia qucm colitis Chri- pv scennino Sisinnio comprchcnsus, et cum co sanctus
stum fabri filius fuit, et antcquain nupti.T legitima) presbyter Eleulhcrius et Rusticus diaconus, gladio
fierent, de adultcrio facto maler cum procreavit ? animadversi inartyriuin complcvcruut.
CuimilitesChristiresponderunt : Erras, iinperator; C. vi IDUS OCTOBRIS.
nam quemcolimusDeus verusest, et vita aeterna, 010 Oct.J
qui fecit coelum ct terram et qiiae in cis sunt. Am- Apud Coloniam Agrippinain, natale sanctorum
plius igitur veris proseciitionibus corum iratus Ma- martyrum Cereonis, etaliorumtrecentorumoctode-
ximianus, jussit eos Antiochio duci tradi, ul con- cim, quos ferunt Thebyeos fuisse, et cum legione illa
stringeret eos in cippo. Et facto mane, .sedit in pr;c- bcati Mauritii, indc jussu Maximiani imperatoris in
torio. Et adducli sunt antc illum Sergius et Bac- Callias transitum fecisse, atque circa Rheni littora
chus. Et ciiin ncc blanditiis, nec minis eos a pro- consedisse,etfunestumtyraiiniimi)eriuinrcspuendo
posito incurvare posset, beatum quidem .Sergium provera pictate colla patienter gladiis subdidisse.
« Euseb., 1. v, c. 24. Ruff. c De hoc supra 11 Apr. Ilier. de Scr. Eccl., cap.
b Pontific, c. 3«. Vide de Fest. Apost.
30. lib.
377 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. OCT. 378
Lotli prophetse. A jiissu Ilunncrici reg^s Ariani, pro dcfensione catho-
Apud Cretam, beati Pinyti, inter episcopos nobi- licte veritatis, in horribilis oremi exsilium trusi, et
lissimi, '^
qui in scriptis suis velut in quodam spe- intcrMauros ferocissimos deputati sunt inter quos ;
culo viventem sui i-eliquit imagincm. erant Cyprianuset Felix prcTecipui Domini sacerdo-
Item apud Agrippinonsem urbem,natalis sancto- les. E quii)us plurimi cum crudcliter minarentur, et
rum martyrum Mallosi et Victoris : quorum prior, hastilium cuspidibus ad currendum ac lapidiljus
cumlongotemporeubinamsepultus fuerit latuisset, tunderentur, sive ligatis pedihus, vclut cadavera
sancto episcopo ejusdemloci ex divina revelatione per dura ct aspcra loca traherontur, tam atrosup-
manifestatusest.Cumquecorpus ejusexloco abdito piicio per singula mcmbra disccrpti, dum pcr gla-
levaretur, tanta odoris suavitas emanavit, ut as- diosaciitos petrarum huic caput coitcrcbatur, aliis
tantes fideles veiut immensi aromatis fragrantia manus trahentium spiritum
latera findebantur, int r
replerentur. exhalabant. Exstat pcr toum aggcrem publicum,
Ita Britannia^t^sanctiPauliniepiscopiEboraci^qui tumulis loquentibus, visis S"puitura sanctorum.
ordinatus episcopus a beato Justo, qui a sancto Au- F. III IDUS OCTOBRIS.
gustino, quem beatus Gregorius ad praedicandum (13 Oct.J
Anglorum genti direxerat, consecrotus episcopus g Natalisbeati Carpi,discipuli ApostoliPanIi,apud
fuerat, gentem Nordanhumbrorum, hoc est eam Troadam.
nationem Anglorum, quae ad aquilonem Umbri llu- Apud Antiochiam, beati Theophili,qui sextus ab
minis habitabat, cum rege suo Eduino, verbum fldei apostolis Ecclesise pontificatum tenuit, viri erudi-
praedicando convertit. Et clarus vita, doctrina, et tissimi ^.
miraculis, vi Idus Octobris in pace quievit. C: PRIDIE IDUS OCTOBRIS.
D. V IDUS OCTOBRIS. fH Oct.)
fll Oct.J Natalis sancti Callisti papae, « qui sedit in episco-
ApudTarsum metropolim Ciliciie, natalebeatissi- patu annos septem, mensesduos, dies decem,et sub
morum martyrum Tharaci, Probi et Andronici :qui persccutione Alexandri imperatoris martyrii glo-
persecutione Diocletani sub Maximo praeside, longo riain adeptus est. Postquam enim Palmachium pro-
teniporecarceralis qualore afflicti,et tertiodiversis consulem, cum omni domo sua baptizavit, et sena-
tormentisetsuppIiciisexamiiiati,inconfessionefidei torem Simplicium ad domum ejus, et Felieem cum
triumphum gloriae adepti sunt. Nam ncrviscrudis uxore Blanda,quam a paralysi curavit,et iidem ipsi
graviter caesi, et testis asperrimis defricati, etiam ab Alexandro universi occisi, gloriam martyrii con-
papyro ardenti circa ventremet latera adusti,post gecuti sunt sedet postquam Calepociiuspresbyter
q ;
maxillarumconfractionem, post tormonta tibiarum, ejusgladiomartyriumsumpsit, tentusestabAIexan-
post aceti ot sinapis naribus infusionem,post obe-
dro, et diutissimo fame cruciatus, et quotidie fusti-
liscos ignitos, post confixionem digitorum clavis bus ca3sus ; atque prohibitiim fuit ne quis ad eum
acutissimis, post oculorum transpunctionem, ac lin- veniret si vero aliquis venire no^ti auderet,com-
;
guge abscissionem,novissime in amphitheatro ursis
prehensum occiderent, Qui cum multis diebus csset
Sed cum nulla ex besLiis
et leonibus pi ojecti sunt.
in custodia, venit ad cum beatus Calepodius per vi-
sanctorum corpora auderot attingero,Maximus,ira sum, eum, dicons Firmus csto,
et consolabatur :
accensus, jussit eos gladio jugulari et corpora co-
pater, qiiia corona tua jam perfecta est. Erat ibi
rum intcrcorpora gladiatorumprojici.Noctuautem milesquidamnominePrivatus, ulceribusplenus, qui
venientes fideles, et deprecantes Dominum ut eis doloribus continuis cruciabatur. Ilic misit se ad
ostenderet sanctorum rcliquias, viderunt subito ve-
pedos STnctiCallisti, rogansut sanaret oum abulce-
lutstellamsplendidamdeccelomissamsupersingula ribus et doloribus suis ;quem mox sanctus pontifex
sanctorum corpora residentem. Sicquecum ingenti
ab ulcerum dolore ac foeditate, simul et ab infideli-
gaudio rapientes ea, prajcedente se ejusdem stella3
tate in nomine sanctissims- Trinitatis baptizatum
splendore, gloriosos Christi athletas loco aptissimo
yv curavit. Qiiod audiens Alexandcr, ipsum quidom mi-
condiderunt.
litom fecit plumbatis dcficere; lioatum vero Calli-
E. IV IDUS OCTOBRIS. stum per fencstramdomus pra^cipitari, et ligato ad
fn oct.)
collum ejus saxo, in puteum demergi, et in eum per
Apud Ravennam via Laurentina, natalis sancti rudera cumulari. Post diis vero decem et septeni
Edistii.
presbyter ejus Asterius cum clericis noctu veniens,
Apud Africam^csanctorumconfessorumetmarty- levavit corpus ejus, et scpelivit in coemoterio Cale-
rum quatuor millium nongentorumseptuagintasex, podii, via Aurelia, pridie Idus Octobris.
qui persecutione Vandalica, apud Africam, cum Eodem die, trans'tus sancti Justi in cremo qui :
essent ecclesiarum Dei episeopi, presbyteri et dia-
cum aliquot annis in ercmo Angolicam egisset vitam,
cones, associatis sibi lurbis fidelium populorum.
etdignusadcssetflnis,tantislaboribusregnumspon-
^ Hier. de Script. Eccles., cap. 28. " Vict. Afr. I. ir.
Beda Hist. Angl. I. 2, c. 9, 14, 10, 17, 20; et •i
Hier. de Script. Eccl. cap. 2^5.
I. 3, c. 14.
^ Pontif., cap. 17,
:
379 S. ADOMS ARCIHEPISC. VIENNEXSIS 380
dens coelorum atfiuo fxlremis sanctic com-
illisjaiii A animas emisero. Ubi usque in hodieniiim diem non
migrantisanimaD,nensclcunslernatusmenteVialor dcsiiiit ingeni:,! mirahilia Jcsus Christus Dominus
astarctdicens:Curme,Dominc,dcrclinquis?rospon- opcrari.
disscdicitur,ncc()uturl)an'lur(|nasidestiliitnssola- C. XVI KALEND. NOVEMBRIS.
tio, q scillo c|uo(juc ipse scqneretur. Quam
lia i)rovi (17 Oct.j
utiquc prophetiam ac rovelationcm cito transitu Marthai sororis Lazari.
sanctissimi invenis ministri cjus qui solus ardore Itcm bcati Aristonis, qui fuit unusdf^ scptuaginta
fidci e m episcopatuin rugientcm et laterc ciipicn- Christi discipnlis ".
tcm sccutiis liicrat, coi:slat ruisse complctam. de quo beatissimolgnatio per-
Ilein bcali HiM-onis,
A. IDIBLS OCTOimiS. genti ad passionem revelatum est quod Antioche-
ns oct.j nam post eum recturus essel ecclesiam. Erat enim
InCalliis.napu(IColoniamAgrippinam,sanctorum hic beati marlvris Ignatii tunc diaconus ; episcopus
Maurorum de mililihus S. Gcrconis. Quicxlegiono factus, viam magslri pius imitator scquitur, et pro
sacra ThehKorum, cuin cssent numero quinquagin- commendato grege amator Christi occubuit.
ta, apud eamdem rrhcm martvrium consumuian- In Falliis, civitate Arausica, sancti Florentii epi-
tes, condili sunt scopi, qui multis clarus virtutibus in pacc quievit.
in hasilica, quas admirabili opere B
exmusivo quodainmodo dcaurata rcsplendct ; unde D. XV KALEND. NOVEMBRIS.
et incohesanctos aureos cosvocitarcconsuevtirunt. (18 Oct.J
Eodem apud Lugdunum, natale beati Antiochi
die Natalis S. Luca3 Evangelistae.
episcopi, qui cuin adhuc presbyter Lugdunensis Eodeni die ^, sancti Asclepiadis Antiocheni epi-
esset, pio incitatus ollicio, usqiiead
visendum cpis- scopi, qui unus fuit ex prfeclaro confessorum nu-
copum suum, in eremo jam morabatur, nominc et niero, qui sub Decio gloriose passi sunt.
actione vcreJustus, pergere animo intendit. Virdis- Item Romae sanctaeTriphonias^uxorisDeciiCaesa-
trictione pra3cipuus,et qui non immerito, tempore ris. Quae, virosuo post interfectionem bcatorum Six-
interjecto ad ejusdem pontificii culmen assumptus ti baptizaricum
ct Laurentii divinitus punito, petiit
cst.Quo strenuc adminislrato, rcgnum coeleste filia Decii Cyrilla, a Justino presbytero;et alia die
adeptus est. Sepultus in ecclcsia martyrum Macha- defuncta est,acjuxta sanctum Hippolytum in cry-
baeorum,inquaetsinctusJustustuinulatusquiescit. pta sepulta, quinto decimo Kal. Novembris.
B. XVII KALEND NOVEMB. D. XIV KALEND. NOVEMBRIS.
(16 Oct.J r/o oct.j
Jn Africa natale sanctorum
martyrum CCLXX q
",
Apud AntiochiamSyriae ^, natalissanctorum Be-
pariter coronatorum et sanctorum martyrum Mar- ronici, Pelagi.-e, et aliorum quadraginta novem.
tiani ct Satyriani, cum duobus fratribus eorum,et Item ipsa die, beati Ptolomaei, sed et beati Lucii
egregise Christi ancilla) Maximge virginis. Qui tem- martyrum. Qui beatus Ptolomseus, comprehensus a
pore Wandalic» persecutionis, sub Genscrico rege quoJam centurione, interrogatur si Christianus es-
Ariano, pro constantia fidei Catholicas primum no- set.HocPtolom3eustanquamainatorveritatis,nequa-
dosis fustib;s cKSi, ct usque ad ossa laniati, cum quam gloriam suae professionis occuUans, percon-
multotemporetalia patcrentur, sequentidiesemper tanti Christianum se esse confessus est. Hunc con-
incoluines rcddebantur. Post ctiam dura carceris tinuo ccnturio in vincula conjecit, et multo tempore
custodia damnati, cum fuissent arctati in nervuin, squalorecarcerismaceratumad ItimumUrbicioju-
mira Dei virtute, ingenlium lignorum putrescens dici obtulit. A quo simili modo hoc solum interroga-
soluta est fortitudo. Ad quod miraculum Maxima tus est si esset Christianus qui rursum tantiboni;
Christi famula suae libertati dimissa, materpostmo- sibi conscius, divinam religionempras setulit, et de
dum multarum virginum Dei cffecta, in veritatis Chriiti magisterio ac totius boni institutionibus pu-
confcssione gloriosa consenuit. Reliqui inter fero- blica confcss'on teslatas est. Qui enim negat quod
•
cissimos Maurosexsilio relcgati, cum pr«dicatione ^ est sine dubio culpabilc, judicat esse quod negat
sua mullitudincm barbarorum Chrislo Domino lu- Continuo ergo post confcssionem ab Urbicioduciju-
crati fuissent,jussu impii Genserici,ligatispedibus, betur. Lucius autcm quidam Christianns vir, videns
post terga currenti ;m quadrigarum, inter spinosa tam temere latam sententiam, ait ad Urbicium :
loca silvarum pariter jussi sunt interire. Cumque Quid, quseso, causae est, quod neque adulterum, ne-
ducta atque reducta dumosis lignorum aculeis inno- que corruptorem, aut homicidam, vel latronem,
centium corpora carperentur, vicino currcntibus in- raptoremve, aut alterius cujiis libet facinoris reum,
- doraitis equis, vale sibi invicem his verbis dicebant sed tantum pro nomine Christiano, quod hoc se vo-
Frater, ora pro ine Deus desidcrium no-
; iinplevit cabuloconfcssusestnuncupari, admortemhoininem
strum.Taliter pcrvcnitur ad regnum coelorum. Sic- duci praecepisti ?Non sunt hKc digna pio imperatore,
que orandoct psallendo, gaudentibus angelis, pias nec sapientissimo puero filio ejus, nequesacrosena-
a Gregor. Tur. de Glor. d
m., c. 62. Vide libruin de Fest. Apost. Euseb. I. vi, c. 9.
b Vict. Afr. lib. e
i. De ea in Actis S. Laurent., 10 Aug.
c Euscb. m, f
I. c. 30. Ignat. epist. 10. Euseb. I. IV, c. 16. Ruff. 17.
381 MARTYROLOGFUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS. OCT. 382
tu quse agis, Urbici. Atiilo niliil aliud
inquirens, ait A ad vigesimum setatis suae annum, aestus et pluvias
brevis tuguriunculo dcclinavit, quod junco et
ad Lucium: Videris milii ct tu Christianus esse.
Cumque Lucius respondisset : IIoc plane sum, etiam carice tcxcrat. Slructa dcinceps brevi cellula, qua5
ipsum duci jussit ad mortcm. Ille, gratias, inquit, usquc hodic permauet, latitudine pedum quatuor,
ago, quod me neqiiissimis dominis absoluluin ad altitudine pedumquinque, hoc eststaturasua humi-
bonum et optimum Patrem, Regem omnium Do-
et liore, porro longitudine paulo ampliore quam ejus
minum remittis. Sed et tcrtius quidam, pari modo corpusculum patieliatur, ut sepulcrum potius quam
libertatc usus, pari quoquc scntentia punilus cst. domum credcres. Capillos semelin anno Paschae die
Passi sunt autem sub Antonio, cognomcnto Pio, et totondit. nudam humum in stratu junceo
Super
fiilo ejus, hi beati martyres, et sepulti apud Alexan-
usque ad mortem cubitavit. Saccum quem semel
driam metropolim yEgypti. fucrat indulus, numquam lavans; nec nuitavit al-
eram tunicam, nisi cum priar peuitus scissa csset.
F. XII KAL. NOVEMBRIS.
Scripturam quoque sanctam memoriter tenens, post
(20 Oct.)
orationes et psalmosquasi Deo pra-scnte recilabat.
In Galliis, civitate Agenno, sancti Caprasii niar-
A vigcsimo primoannousque ad vigcsimum sexlum,
tyris : qui cum rabiem persecutionis declinans late-
P.
tribus annis dimidiiim lentissextarium madefaetum
ret in spelunca, audiens beatam Fidem virginem pro-
aqua frigida comedit; aliis tribus, panem aridum
Christo fortitcr agonizare, animatus ad tolerantiam
cum salc et aqua. Porro a vigesimo septimo usque
passionum, oravit ad Dominum ut si pro certo cum
ad trigesimum, horbis agrestibus et viguUornm
dignum gloria martyrii judicaret, ex lapide spclun-
quorundam radicibus crudis sustentatus est. A tri-
cae illiusaqualimpidissimaemanaret.Quodcum Do-
cesimo autcm primousque ad tricesimum quintum
minus continuo pra^stitisset, illc sccurus ad arcam
sex uncias hordeacei panis, et coctum modicum
certaminis properavit, et palmam martyrii fortiter
olus absque olco in cibo habuit. Senliens autem
dimicando promeruit.
caligareoculos et totum corpus'mpctigine et pumi-
G. XII. KALEND. NOVEMRRLS. cea quadam scrabrcdinc contrahi, ad superiorem
m oct.)
victum adjecit oleum, et usquead sexagesimumter-
Apud Nicomediam, natalis SS. martyrum Dasii, tium vitiB suae annum, hoc continentiae cucurrit
Zotici, Caii, cum duodecim militibus. gradu, nihil extrinsecus aut pomorum, aut legu-
Eodem dic, saucti patris nostri Hilarionis, cujus minis, aut cujuslibet rci gustans. Hinc cum se vi-
vitam Ilieronymus virtutibus plenam scribit ^. Ilic deret corpore defatigatum^et propinquam putaret
ortus vico Thabata, qui circitcr quinque millia a imminere mortem, a sexagcsimo quarto anno sque i
GazaurbePala^stinajad Austrumsilusest, cum pa- G ad octogosimum pane abslinuit, iucrodibili mentis
rentes haberet idolis deditos, rosa, ut dicilur, de fervore, ut eo tempore quasi novus accederet in
spinis floruit. A quibus missus Alexandriam, gram- servitutem Doniini quo solent caeteri remissius vi-
matico traditus est, ibique quantum illa paticbatur vcro. Fiebat autemei de farina ct comminuto olere
ffitas, magna ingenii et niorum documenta prajbuit. sorhitiuncula, ciboct potu vix quinquo uncias apo-
Brevi, charus omnibus, et loquendi arte gnarus; pendcntibus. Sicque complens ordincm vita; nus-
quodque hismajusest omnibus, credens in Domino quam ante solis occasum, nec in diebus fcstis nec
Jcsu;tota illi voluntas inEccIesie congrcgationibus in gravissima valetudine s)Ivit jejunium. Igitur po-
erat. Audicns autem celobre nomcn Antonii, quod tentissimus in miraculis, et snnctitate incomparabi-
per omncs ^gypti populos ferobatur, inccnsus vi- octogcsimo tctatis su;e anno, cum absens essct
lis,
sendi eumstudio, perrexit ac eremum; ct statini ut Hesychius (qui eum seinper familiarissime colebat
cum vidit, mutato pristinohabitu, duobus mensibus quasi in testamenti vicem, brevem manu propria
eum mansit, comtemplansordinem vitcT cjus,
juxta scripsit cpistolam, omnes divitas suas ei derelin-
morumque gravitatem; quam crebcr in oratione, quens : Evangelium tunicam saccinam,
scilicet eL
quam humilis in suspiciendis fratribus, soverus in cucullumetpallioluin.ltaquc modicuscalor topebat
corripiendis, alacer in exhortandis esset, et ut con- D inpectore, nec praHcr scnsum quiLlquam vivi homi
tinentiam cibique ejus asperitatem nulla unquam nis supererat, et tamen apertis oculis loquebatur:
infirniilas IVangeret. Rcversus autem cum quibus- Egredere, quidtimes? Egredere, anima quid dubi-
dam monachis ad patriam, parentibusjamdefunctis, tas ? Septuaginta |)ropc annis scrvihti Christo, et
partem sub.stantia) partem pauperibus
fratribus, mortcm times? Inter hsee verba exhalavit spiritum,
largitus est, nihil sibi omnino servans. Erat antem statimque humo ol)rutus, quia ipse s:c omnes, qui
tunc annorum quindccim. Sic nudus et armatus in ad acgrotanlcm vcnerant, adjuravit m; puucto qui-
Christo solitudincm ingressus est, sacco tantum dem hor;e post morlem rcscrvarcLur. Quod postquam
coopertus,et pelliceum habens ependytcn, et tenat- Palestina3 sanctus vir IlaDsychius audivit, perrexit
temquemilli beatus Antonius proficiscontidederai, Cypr im, ct cum ingenti vita) sua) periculo, post
sagumque rusticum; quindecimtanlum caricaspo4 decom ferme menses, corpuscjus Quod
furatus est.
solisoccasum comedens.Igitura sextodecimousque Majumam in PalaDstina defcrens, totis monachorum
^' Ilieron. l. I.
383 S. ADONIS ARCFIIEPISC. VIENNENSIS 384
et oppitloriim turbis prosoiiiifnthiis, in nntiqiin iiio- A Janiiarii presbytcroruni et Fortiinatiani etSeptimi
nasteiij coiulidi! ; ill,'csnliinica, cncnlloet pnllio, et lcctorum.Qui tcmporibus Dioclctiani, insuacivitate
lotocorpore, qunsiadhucvivcretjinteyro, tantis'iue tcnti, a Magnelliano procuratore, inde multis diu
frai^raiilcodoribiis ut dcliliuliiin nn^Micntis piitarcs. vincnlis ct carccribus maccrati, et in Africa, et in
Fodcni dic, natalis sancli Astcrii, presbylcri Cal- Sicilia,tandcin in occisione L;ladii consummali sunt.
listi; qui cuni corpus cjns lcvatiim de puteo scpe- Sunl anlem honorifice se|uiltiinter Carthagincm ct
lisset, post dies sex audicns hoc imperator Alexan- Ulicam.Felixquinquagintasexannnorn^nobiitvirgo.
der, pra3ccpit eum per ponlem prjecipitari. Cujus D. VIII KAL- NOVEMBHfS.
corpus invenluin est et a quibusdam Christianis in
(2Z Oct.)
cadcin civitate sepultum. Scriptum in passione In Gailiis, civitate Suessioncnensi, nalalis sancto-
sancli Callisli papae (H Oct.J rum Crispini et Crispiniani, qni persecutione Dio-
Et ipso die, transitus sancti Viatoris '^
lectoris, clctiani et Maximiani, ad trochleas extenti, et fus-
in eremo comitis sancti Justi. tibus cffisi,postquam digiti eoruin subulis trans-
A. XI KAL. NOVEMRRIS. fixi sunt,et dcdorsoeorninlora praecisa,ad iiltimum
(22 Oct.) gladio trucidati, coronain martyrii consccuti sunt.
Jerosolymis, natalis beati Marci (qui primus Joro- g Eodem die Pctragoricas civitatc, natalis sancti
solymis cx gentibus, post episcopos cx circumcisio- Frontonis cpiscopi, qui Roiiise a bcato Petro ordi-
ne, sacerdotium civitatis illius accepit) clarissimi natus, cum Gcorgio prcsbytcro ad praedicandum
et doctissimi viri, ac nou nuilto post martyrio con- Evangeliuin missus cst. Cumque tertio die itineris
summati. idcm Georgiusesset mortuus, moerensFrontorever-
Itcni bcata) Saloma}, quge in Evangelio (Matli. xv, sus est ad Apostolum, acceptoquc ejus baculo, et-
xvi^ lcgitur cuin reliquis sanclis feininis circa Do- super corpus defunctiposito, socium de morterecc-
mini sepulturam sollicita.
pit. Sicque ad pricdictam civitalem vcniens, ma-
Apud Adrianopolim Thraciae, natalis sanctorum gnam gentis illius multitudinem ad Christum con-
Philippi episcopi, Eusebii, et Ilcrmctis. vertit, ct inultis miraculis clarus, in pace quievit.
B. X. KAL. NOVEMRRIS. Ipsodic Romge, via Salaria, nalalis, quadragintaet
(2o Oct.) octomiiitum, q ;i simul baptizati a beato Dionysio
Apud Anthiochiani Syrioe, natale sancti Theodo- papa,et mox, jubente Claudio, imperatore dccollati
reti^ presbyteri, qui pcrsecutione Juliani impii, sunt. Quorum corpora noctu collegerunt beatus Ju-
sub praefecto et avunculo cjus Juliano, cum ab eo
stinuspresbyteretJoannes, ctscj)elierunt in crypta
Antiochenorum ccclcsia spoIiata,ct rcligiosi quique cummultitudine Christianorum,in via Salariaincli
^
fuissent ejus tcrrore dispersi, in Ecclesia spoliata
vum Cucumeris, KalNovembris, ubi positi sunt
viii
mansit intrepidus, atq e ab eo teneri jussus, post etaliimartyresccntum viginti et iinus. Interquosfu-
equulci poenani, ac multos ac durissimos crucialus, eruiit qiiatuor milites Chrisli, Theodosius, Lucius,
etiam lampadibus circa latera appositis, inflamma- Marcuset Petrus. Ili videntes ad se venire armatos,
tus est. Sed hisdivinavirtutcrestinctis, cum milites rogabantutprimi decoUarentur. Scriptum inpassio-
qui cas tencbant, angcloriim aspectu territi ruissent
ne sanctorum martyrum Sixti,Laurentii et Hippolyti.
in faciem, ct credentcs in Christo, impiuin niinisLe-
E. VII KAL. NOVEMBRIS.
rium recusarent, jussit eos J ilianus pclago immer-
(2G Oct.)
gi. Quibusbeatus Thoodoretus ait priecedite, fra- :
tres; eg) vos superans inimicum scquar ad Domi-
Apud Africam, natalis sanctorum martyrum Ro-
gatiani presbyteri, et Felicissimi, qui persecutione
num. Sicquc in confcssionc persistens, (t propbcli-
Dccii et Valeriani, illustri sunt martyrio coronati.
co spiritu replctus, Juliano Apostatoe, queni apud
Persidem divina ultione incurrit, pragdicens interi- Dequibusetiamscribit beatusCyprianus inEpistola
adconfessores, hisvcrbis: Ut sequamini, inquit,i;i
tum, occisione gladii martyrium consuinmavit.
In Hispaniis, natalis sanctoriim Scrvandi ct Ger
ommbusRogatlanunipreshytermngloriosmisenem
mani; qui posl vcrbcra sqnalorcm carceris, ct sitis D mamtoUsadgloriamtempoTisnost,'ireligiosamT-
tute etdivina dignatione facientem, qui cum Felicis-
ac famis injuriam, ct longissimi itineris laborem,
simo fratre nostro quieto semper et sobrio exci-
quem jubente Viatore praeside, ferro onusti pertu-
piens ferocieniis populi impetum, primum vobis
lerunt; novissime martyrii suicursum, fcrro caesis
hosjntium in carcere praparavit, et onetator quo-
cervicibus, implevcrunl. Ex quibus Germaniis Emc-
ritae juxta beatam Eulaliam sep Itus; Servandus
dammodo vester nicnc quoque vos antecedi
Commenioratio agitur ipsa dic sanctorum episco-
vero Ilispalim translatus, circa sanctas Justam et
Ruffinam conditus est.
porum Vedasti ct Amandi, quoruin vita et mors
plurimis exislit miraculis gloriosa.
C. IX KAL. NOVEMBRIS.
(2'4 Oct) F. VI KAL. NOVEMBRIS.
In Venusia, civitate Apuliae, natalis sanctorum (27 Oct.)
Fclicis episcopi civitatisTubzocencis, et Audactis et In flispaniis, Abela civitate natalis sanctor u m Vin-
a De hoc in Vita Justi, 2 Scpt. Euseb. lib. iv, c. 7. b Sozom. li!'. v, cap. 7.
388 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. OCT. 386
centii, Sabiiic-e ct Christetcs, qui priino adeo in A f git ecciesiae nuiltitudinem, et in dosertis locis
equuleo sunt extcnti ut onines conipages niemljro- atque agellis secretioribus delitescit annis quam
runi eorum laxarentur deinde capita eorum lapi-
;
plurimis. At non ilie magnus divina) providentiiae
dibus supposita, usque ad excussionem cerebri oculus quioscit in long m, sed in inipios ultionem
validis vectibus sunt contusa atque ita marty- ;
per ea ipsa qute sibi in perjuris statuerant male-
rium compleverunt, agente prseside Daciano. dicta molitur. Primus namque ille testis, parva
Eodem die apud Tyle castrum, natale sancti Flo- ignis scintilla noctis tempore domo sua succensa,
rentii martyris. cum oinni genere et omni lamilia flammis ultricibus
Roniie, Evaristi ^ papaj, qui .^edit in episcopatu conflagratur. Alius repentc ab imis pedibus usque
annos novem, et sub Trajano martyrio coronatus, ad summum capitis verticem, morbo regio, quo fue-
sepultus est in Vaticano. rat imprecatus, replotur atque consumitur. Tertius
Eodem die, vigilia apostolorum Simonis et Judae. autem priorum exitium videns, et oculum divinum
non latuisse perspiciens, proripit in inedi m, et au-
G. V KAL. NOVEMBRIS.
dientibus cunctis, sera poenitentia, universum con-
(28 Oct.J
cinnati sceleris ordinem pandit.Tantisautem lacry-
Natalis sanctorum Simonis et Juda) ^.
•p mis iinmanis commissi facinus deflel, et in tantum
Romie, sanclae Cyrilise, filise Decii Caesaris, q\xx die noctuque pordurat in flotibus, usquequo iumini-
sub Claudio principe jugulata ot nocata est gladio, bus orbarotur. Hi igitur flgmenti sui hujuscemodi
ac sepulta a Justino presbytero curn matre sua, poenas dederunt. Narcissus vero cum ita desertum
juxta sanctum Ilippolylum. petiisset, ac locis secretioribus se abdidisset, ut ubi
A. IV KAL. NOVEMBRIS. jam degeret, nullus agnoscorct ; necessarium visum
(29 Oct.J est episcopis ut aiium pro ipso ordinarent, cujus no-
Nataiis beati Narcissi Hierosolymorum episcopi, men erat Dius, cuique (cum parvo tempore praefuis-
Ac- set Ecclesia3) succedit Germanio, et Germanioni
viri sanctitate, et patientia, ac fido laudabilis.
cidit " aliquando in die solemni vigiliarum Pasclise, Cordius ; cum eccc subito velut redivivus coeloque
redditus ox improviso apparuit Narcissus;etrursus
oleumdeesseluminaribus;cumque id per ministros
innotuisset, moeror populi maximus fuit ; sed Nar- a fratribus ad prsesidendum rogatur ecclesise. Veruni
cissus in fide confidens, ministris imperat haurire cum ipse jam senio fessus, pontiflcatus ministerio
aquam, sibiquc deferre; cumque tu.ssent, oravit, suflicore non posset, Alexandrumqui jam episcopus
et benedixit aquam, et infundi luniinaribus pra^co
essot alterius loci, divina dispensatio in adjutorium
senisevidentissimisrevelationibusvocavit.Expletis
pit. Tunc repente miro et sasculis inaudito genere q
virtus, natura in pinguedinem olei versa, splendo- autem centum et sexdecim annis, relicta sede ipsi
rem luminum etiam solito reddidit clariorem. Ad Alexandro, fructum laborum suorum a Domino re-
fidem autem rei, a plurimis religiosorum fratrum cepit.
ex eodem oleo, quod versum de aqua fuerat, roser- Ipso die, apud Sidonem urbem, natalis sancti
vatum est. Is namque cuni inter ca^tera virtutum Zenobii '^
presbyteri, qui persecutione Diocletiani
suarum bona esset valde constantis animi, et justi martyrio coronatur.
rectique indeclinabiliter tenax, quidam homunc ,li In Gallia, Vionna civitate, depositio sancti ac bea-
nequam male sibi conscii, metuentos ne criininum tissimi Theodarii, abbatis et confessoris ; et trans-
suorum si arguerentur, non pussent eflugcre vin- latio ipsius in loco ubi dicitur vallis Rupiana, iv Ka-
dictam, praeveniunt factionibus et circumvenire lendas Novembris.
parant eum, cujus juJicium verebantur. Concin- B. III KAL. NOVEMBRIS.
nant igitur advorsus eum infame satis et noxium (50 Oct.J
crimen. Conveniunt auditores; testes ex semotip-
CivitateTingitana, passio sancti MarccIIicenturio-
sis producunt, qui sub sacramenti juramento, qu.ne
nis,qui capitis abscisione marlyriumconsuinmavit,
objiciebantur confirmarent. Quorum unus testis
ita, ne igni consumeretur, vera se liicere tostaba-
D sub Agricolao agente vices pra^fectorum praetorio.
Apud Afrioam, natalis martyrum numero duccn-
tur. Alius ita, ne regio morbo corrumperetur. Tor-
toruin ot viginti.
tius ita, ne luminibus orbaretur. Et quamvis nec
Apud Antiochiam, beati Serapionis " episcopi,
juramentis quidom quisquam fidelium et Do-
istis
eruditi viri ot fide clarissimi.
minum tiinentijm crederet, eo quod vita Narcissi
et institutio, ac pudicitia, ab omnibus nosceretur C. PRIDIE KAL. NOVEMBRIS.
;
ipse tamen eorum quae mota sunt indignitatem ac (31 Oct-J
molestiam non ferens, simul et secrctam ac philo- Romae, natale beati Nemesii diaconi, et Lucilise
sophicam vitam semper habere desiderans, subter- ejus f quos sanctus pontifex Stephanus bapti-
filiae
Euseb. I. III, c. 34. Pontific. cap.
"1
6. fi
Euseb. lib. viii, c. 23.
-^Vide lib. de Fest. Apost. De ea e
in passione Euseb. lib. v, c. 18 et 21. Rufl". 19. Hieron. de
sancti Laurent., 20 Aug. Script. Eccl., cap. 41, 31 Oct.
° Euseb. lib. xi, c. 78 et 9 Ruflin. ^ De his in Vita sancti Stephani papae, 2 Aug.
387 S. ADONIS ARCiriEPISC. VIENNENSIS. 38«
zavit ;qui|ippipsiiniNcmosium diaconnm oon^lituit, A sonipcrdcsorui vci'itatom,ot ofrudisano;uineminno-
tcin|)OiMlius Val( riani vl Calliciii ; qui di^crcvcrunt ccntein,ct jan iiimis oiicraliis atquc ciimiilatus pcc-
ut ubicunquc invenl s fuisset Neniesiu.s, sinc au- catis, licet sera poenitudinc cognoverim Crealorem
dicntia punirctur. Nemcsius autem Christi },M'atia meum, misericordiam Christi Filii Dci adcplus hunc ;
roboratus, ciriuibat cryptas, ct concilia martyrum, limco, ipsum adoro, ipsi ciiltum mca; scrvitutis
ut ubicumqiie rcpcrisscl Chrisliaiiumaliqucm c^'cn- ollcro; nam omnia idola lapidea at(|uo ;erca manii-
teni, prout, potcrat, dcracultatibussuis ministrarct. facta abjicio. Iratus Valerianus,.jussit euniinprivila
Veniens vero in via Appia noctis silentio juxla tcin- custodia mancipari;ct post tcrtium diem exhibotur
plum Martis, (•ompcrit Valcrianum cl Maximiim in Valcriaiio ct Callicno, ct filia ojiis Lncilla qunm ante
tcmplo.Mai'lis sarrilicarc. Flcxis itaqucgcnibus, ora- patris intcrrogatioiicm feceruul puiiiri, crcdentcs
vit Doininum, diccns : Domine, Dcus crcator coeii et quoJ sic potu'ssont animum beati Nemesiicmollire.
teme, dissipaconsilia artis diabolicas in nomine Do- Sed ip.se, cujus interiora possidobat Spiritus sanc-
niiui nostri Jcsu Chi'isli Filii tui, qucm misisli in tus, Ifctior (lc niartyrio filiae factiis, in confcssione
hunc niiiiuium, ut rcsipiscaiit bi iiirdiccs a laqucis Chrisli ardcnlior cllicitur. Et cum nuUo inodi) a fide
diaboli. Statim igitur Maximus consul a diaboio ar- Christi llecti cum posse vidcrcnt, jusserunt eum
ripitur, et magna voce clamare coepit Nemesius g duci ad supplicium. DecoUatus vero est via Appia
Chi-istianus mc incendit, cjus oratio mc alTligit. antetcmpluiiiMartis, viiiKalcndasSeptembris;c.jus-
Egrcssi voro quidam de tcmplo, lcnucrunt Ncme- que corpus a bcato quidem Stephano papa in eodem
siuni, et dum contumeliis cum africorenl, subito loco scpultum, sed a beato Sixto pontifice postea
Maximus oxspiravit. AtillitencntesNemcsiumduxe- levatuin, pridie Kalendas N(3vembris juxta eamdem
runtad Valerianum.D.citqueeiValerianusrNcmcsi, viam Appiam in crypta vcnerabilius curatum.
ubi esl prudcnlia tua, quam sempor cognovimus, et " In Galliis, ojipido Virmandensi, natalis Quintiui
in consilio, ct in actibus?Nos tc hortamur, cogita martyris qui sabMaximianoimperatoremartyrium
:
veritatem, non deseras deos quos sempcr ab ipsis passus est et post annos quinquaginta quinquo in-
;
cunabulis coluisti. Ncniesius diaconus plenus lacry- ventiim est, rcvelante angelo, corpus ejus et sepul-
mis respondit : Ego quidem infelix atque pcccator tum oetavo Kalcndas Julias.
'
Cregor. Turon. de Glor. marlyrum. c. 73.
LITANI^ INDICEND.E
MENSIS NOYEMBER
RABET DIES XXX ; LUNA VERO, XXX.
D. KAL. NOVEMBRIS. G episcopo Polycarpo. Cujus pr»dicatione comesTe-
(4 Nov.) rentius comperta, vinctura eum et caesum ad se
Festivitas sanctorum omniuni, Petcnte namquc adduci praecepit. Et rursum audita sermonum ejus
papa Bonifaco, juss t Phocas impcrator in vetori fa- constantia, norvis durissimis cajdi fccit. Post haec
no, quod Paiilheon vocabatur, et a Domitianoprius ad trochleas cxtensus et caisus, ac rursum carceri
factum erat,ablatis idololatriae sordibus, ecclesiam raancipatus, mane idola orando dextruxit, et reduc-
beatae scmper virg nis Mciriae, et (imnium martyrum tus est in carcerem. Cui subuias decem calentes in
fieri ul ubi quondam omiiium, non dcorum, scd
: manibus infixerunt, et cum plumbo remisso pedes
dajmoniorum cultus agcbatur, ibi dcinccps omniuin in lapidc perforalo fixerunt, et cancs duodecim fe-
fieret mcmoria sanctor :m quae ab illo tempore ;
roccs cum co incluserunt per sex dics et attulit ;
Kalendis Novembris in urbe Roina celebris et gcne- ci angclus panem coelcstem, subulas abstulit, et eura
ralis agitur. Scd ct in Galliis, moncnle sancta) re- de plumbo ac ferro erlpuit. Ad ultimum collum ejus
cordationis Gregorio pontifice, piissimus Ludovicus vectc fcrreo tundi, et corpus lancea forari jubetur.
imperator, omnibus rcgni et imperii sui opiscopis Quo facto, columba nivea de carcere, Christianis
consentientibus, statuit ut solcmniter festivitas aspicientibus, ad coelos ascendit, et odor suavissi-
omnium sanctoriim in pryedicta die annuatim per- Q mus quasi paradisi socutus est. Vonit autem beala
petuo ageretur. Quam sanctam constitutionem re- LconiUa, ct conditum aroinatibuscorpus non longe
vercnli amore susccpit omnis Ecclcsia. ab ipso carccrc; sepelivit.
°- Et in castro Divione, natale S. Benigni presby- Eodem die, natate sancti Cassarii diaeoni, et Ju-
teri. Qui cum Andochio compresbytero, et Thyrso liani presbyteri. Qui videlicet Ca^sarius terapore
diacoDo, missus est in Galliam ab Oriente, a sancto Claudii veniens ex Africa ad Tarracinara Campanije
^ Gregor. Turon., de Glor. mart.
380 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMEMIS. — MENS. OCT. 390
civitatem, dum contra idolalatras proclamaret in A G. PRIDIE NONAS NOVEMBRIS.
publico, tentus est a Firmino pontifice, et in custo- fi Nov.)
diam reclusus. rbidiebus muitis maceratus, deindc ''
Apud Alexandriam, beati Ilierii presbyteri,
traditus est Leontio eonsulari Campaniie. Quem iile viri acris ingenii,in divinisScripturis nobiliter eru-
cuinverbissuperarenequiret,jussitante carpentum diti, vita purissimi, atque ad Cfiristianam philoso-
suum duci, ligatus manibus, vinctum, et nudum us- phiani nudi penitus et expediti, doctoris EcclesiaB
quc ad tempium Apollinis. Quo cum pervenisset. incomparabilis, privatim et pubtice mira])ititer dis-
ad orationem ejus corruit templum, et occidit pon- putantis. Ilic quievit tempore Philippi imperatoris.
tificem i'irminum. Post hoc reclusus in carcere a In Gattiis, civitate Rotenus, natalis S. Amantii
Luxurio primo civitatis, tuit ibi anno uno, et men- episcopi, cujus vita sanctitate et miraculis exstitit
se uno. Deinde eductus in forum ab eo, dum ora- gtoriosa.
ret, coelesli esL luce circumdatus, ita ut ipse Leon- A. NONIS NOVEMBRIS.
tius crederet, et Ca^sarium qui erat iiudus, sua (s Nov.)
cblamyde induerct, et ab co baptizaretur, et cor- ZacharicB prophetse, patris Joannis Baptistae.
pus sanguinem Doinini acciperet de manu Ju-
et <5
In Terracina, civitate Campanice, natalis SS.
tiani presl)yteri. Nec mora, dicta super eum ora- g Feticis presbyteri, ct Eusebii monachi, temporibus
tiune, tradidit spiritum iii Katendas Novembris. Claudii imperatoris. Qui videlicet Eusebius, cum
Tunc Luxurius jussit Jutianum ct Cajsarium mitti sepelissetsanitos martyres Jutianum, et Caesarium,
in saccum et prajcipitari in mare. Qui eodie rejecti et ad sepulcra eorum orons et jejunans multos
sunt ad tittus, el sepulti ab Euscbio servo Dei, converteret ad fiJem, quos Felix presbyter bapti-
juxta urbem Tcrracinam. Et idem Eusebius postea zabat, tenti sunt ambo a Leonlio fitio Ltontii con-
martyrium passus est cum Felice prcsbytero. sutaris, ob eam maxime causam quia Cssarius pa-
Item eodcm die, depositio S. Severini monachi, trem ejus Christianum fecisset. Et ad forum ejus
de Tiburtina civitate. ducti, nec supcrati, inde carcere rectusi, et nocte
Item natate S. Mariaj virginis : qu« cum esset eadem, cum sacrificare notlent, decollati sunt, at-
ancitta, et die natatis fitii domini sui jejunaret, nec que in fluvium jactati Quorum corpora venerunt
.
uito modo flecti potuisset ut manducaret de idoto- usque ad mare, et rejecta sunt ad littus, atque a
thytis ;
primo duris verberibus afflicta, dcinde longa presbytero quodam dc Capua, noinine Quarto, inven-
carceris custodia, equulei extensinne, et ungula- ta. Qui ea mox imposita vehicuto duxit in casara
rum laniatione vexata, martyrium consummavit. suam, et curiose quitirensetiam capita invenit; ad-
E. IV NONAS NOVEMBRIS. Q junctaque corporibus sepelivit juxta S. Caesarium.
r^ Nov.) B. VIII IDUS NOVEMBRIS.
^ Natatis sancti Victorini,Pitabionensisepiscopi, (6 Nov.)
qui persecutioneDioctetianimartyriocoronatusest. Tonza Africa, natatis S. Feticis. In hujus solem-
Apud Laodiciam, natate beati Theodori episcopi, nitate quemdam psatmum beatus Augustinus vide-
virinon solum verbis, sed etiam rebus et virtuti- turexponere adpopuium (/>««;. cxxvii),ubiinterc3e-
bus, ornati. Hic arte medicus quidem fuit, sed ad tera,deejuspassioneloquitur,dicens:/'^/i.27?«flr^yr,
animarum a Domino transtatus est medicinam. vere felix et nomine el corona, cujus hodie dies est.
Vere incomparabitis, qui super omnes pene homi- Noveritis aiitemjratres, non eim passum mortem
nes fide, misericordia, stud.o, vigilantia, atque quam martyres passi sunt : con/essus enim,
alii
omnibus optimis institutionibus ctaruit, In Scrip- dilatus est ad tormenta; alio die inventum est cor-
turis quoque divinis taborem quamplurimum ges- pus ejus exanime. Clauserant enim illi carcerem
sit; quievit autem in senectute bonn. corpori, non sjnritui ; quem illic farahant tor-
Eodem die, natate S. Ambrosii, abbatis monas- quere carniflces ahsentem invenerunt : perdide-
terii Agaunensis, qui prius apud Lugdunum monas- runt scevitiam suam. .Jacebat exanimis sine sensu, ,
terii insula} Barbar» pater, et magnis virtuti- itlis ne torqueretur; cnm sensu apud Dominum,
p
bus ctarus, cum illuc ob retigionis cyi-egiae normam ut coronaretur.
transtatus fuit, beato fine ante in Dominorequievit. In Oriente, civitate Theophiti, SS. decem marty-
F. III NONAS NOVEMBRIS. rum, qui sub Sarracenis passi teguntur in gestis
(5 Nov.) sanctorum quadraginta.
Natalis S. Quarti, discipuli apostotorum. C. VII IDUS NOVEMBRIS.
Apud Ctesaream Cappadociie, natalis SS. Ger- (7 Nov.)
mani, Theophili, Ccesarii, et Vitatis : qui optime 1 Apud Alexandriam, Achitlae episcopi, erudi-
duxerunt martyrium, sub Deciana persecutione. tione, fide, conversatione, et moribus insignis.
Eodem die, depositio S. Iluberti episeopi. Eodem die natalis S. Amaranti raartyris, qui apud
«• Ilieron. dc Script. Eccles., c. 74; Euseb. lib. Ecctes., c. 76.
VII, c 29. Ruff. De his in Vita sancti Caesarii,
f^
1 Nov.
" Euseb. lib. vii, c. 29 Ruff. Hier de Script. ^ Euseb. lii). vii, cap 29. RulT.
301 S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS. 392
All)i^ensoni url)c>m, exacto agonis fidelis cursii, A ^sciilapii ictibus plumbatarum caesi deficerent.
se|)ultiis vivit in gloria. Cujiis
s:icrum sepulcruin, Quorum corpora jussil in platca canibus jactari, et
virtute Christi, iniraeulis iVequentibus illustratur. jacuerunt ibi diebus quinque. Tunc pii Christiani
" Apud l'erusinaiu Italiie urbem, natalis S. Iler- venerunt, et collecta corpora sepellierunt in via
euiani, episcopi et martyris. Lavicana, milliario ab urbe tertio, in arenario,
juxta corpora sanctorum marlyrum Claudii, Nico-
I). VI IDLS NOVE.MBRI.S.
strati, Symphroniani, Castorii et Simplici. Passi
(8 Nov.) sunt autein sexto Idus Novembris, post duos tamen
Romro, natalis SS. martyrum Claudii, Nieostrati, annos passionis iiorum quinque martyrum. Cum
Symphroniani, Castorii, el Simplicii, imperantibus aiitem nomina corum uiiniiuo repcrirentur, statuit
Diocletiano et Maximiano. ili eum essent artifices beatus Mclchiades episcopus ut anniversaria qua-
insignissimi, et marniorum eicsores probatissimi, tuor Coronatorum dies sub nominibus sanctorum
imperatori Diocletianovalde faetisunt accepti.Cum quinque niartyrum recoieretur. Intereurrentibus
itaque tempore quodam essent quadraturis marmu- tamen annis, cuidani sancto viro ctiani nomina eo-
rum intenti, et artem suam signo erucis inunirent, rum revelata suut. Festivitas vero ut fuerat statuta,
et ad voluntatem ipsorum artifieium lieret, horuin CL'lebris in aliorum martyrum festivitatc perman-
B
unus Simplicius, qui adhuc pagano errore teueba- sit, ac iocus quatuor Coronatorum nomine insignis.
tur,dixil ad quatuor reliquos: Adjuro vos per deum E. V IDUS NOVEMBRIS.
Soiem,ut quis iste Deus sit dicatis mil)i, in cujus (9 Nov.J
nomine vos tam bene operamini. Cui Symplironia- Natale sancliTheodoriinartyris, temporibusMaxi-
nus Si potes eredere, dicemus tibi, et mox artem
: miani et Maximini imperatorum. Qui cum esset
consequeris sed et vitam aeternam habebis. Queni niiles, et vere Cliristianus, adductus est ad Brincam
cum sociatum beato Cyriilo episcopo consi-
in fide prspositum icgionis, a quo dilatione accepta ut
gnasscnt,isdemepiscopusbaptizaviteuin,et Christo sentenlia irrevocabiiiter permaneret, '' judici Po-
Dominocredere inibrmavit. Nou muitopost accusati piiio sistitur, qui jussit eum mitti in carcerem, et
quod Christiani essenl, et quod deum
a philosophis signari ostium carceris; ubi divina consoiatur visi-
^scuiapium fingere, sicut prasceperat imperator,ex talione. Post aliquot dies iterum adductus ante
marmoreporphyreticoet proconissonoiuissent,Dio- prajsidem, suspensusest in iigno, et unguiis ferreis
cietianus jussit euidain tribuno nomiiie Lampadio, latera ejus rasa, quousque costae ipsius nudarentur.
sub moderalione verborum eos audiri.Quibusisdem Deinde dictavit scntentiam,dicens Theodorum non :
Lampadiusdixit Adorate deumSoiom,ut destruatis
:
p obtemperantem pra^ceptis invictissimorum impera-
consiiium philosophorum. Qui respondentes dixe torum, potentiaque deorum,credentem vero Jesum
runt Nos nunquam adorainus factiiram manuum
: Christum crucilixum, jubeo ignibus tradi. Igitur
nostrarum,sedadoramus Deumooelict terra},quiiin- bcatus martyr signaoulo crucis munitus, inanibus
perat in aeternum,.Iesum Christum Fiiium Dei. Reciu- post tergum iigatis, in focos propcllitur. Et prospi-
si sunt igitur in custodiapublica. Inde cummutaria ciens videt in turba iacrymantem Cieonicum, qui
fide Christi non possent, jubente Lampadio, exspo- cum eo tyro adductus fuerat. Et cxclamans dixit :
iiantur, et scorpionibusgravissime caeduntur; mox Cieonice, exspecto te; festina, et sequere me. Et
Lainpadius a dKinonio correptus cxspirav t. Hoc cum jam flan.marum globis undique valiaretur
factum cum audisset Diocletianus, nimio furore beatus martyr, orationem fudit, laudans et glori-
pienus jussit cuidam Nicetio togato ut in loculis ficans Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum.
piumbeisviviincludercntur, ac sic in nuviumpraeci- Sicque sanctam animam Christo reddidit v Idus
pitarentur. Post dies autem quadraginta duos venit Novembris. Qusedam autem muiier, Eusebia no-
quidam Nicodemus Christianus,et levavitcum ipsis niine, coliegil corpus ejus, et sindone munda in-
loculis corpora martyrum, et in domo sua honori- volvens translulit in possessionem suam, in locum
fice posuit. Passi vero suiitvi Idus Novembris. qui appeiiatur Euchaita.
Eodem die, nataie sanctorum quatuor Coronato- c Item oodom die apud Bituricas, S. Ursicini,
rum, id est Severi, Severiani, Carpophori et Vi- qui Romae ordinatus a successoribus apostolorum
ctorini. Ili cum impeilercniur ad sacrificandum, primus eidem urbi destinatur episcopus.
reiuctantes, necconsensum impiis praBbentes, per- F. IV IDUS NOVEMBRIS.
stiterunl in lide. Nuntiatum e^tautem Diocietiano (io Nov.)
imperatori, qui iilico jussit ut ante simuiacrum In territorio Agathensi, in Cessatione, natalis SS.
°-
Greg. lib. iii Dial., c. 13. hendit B. Theodorum, et obtulit eum Popuiio prae-
*> Jiidici Popiliosistitur. Vulgati, Judici etpopulo sidi. » Ita et in piurimorum sanctorum,
historiis
Qiiisvulgataiegens,erroroinsubessefuisset
*i5^i^/^/'. editis Lovanii anno 148;J. Male apud Membritium
suspicatus? Recte mss. nomen judicis Popilium c\- tom. II, Populi prasidi. Rectius apud AdonemPojji-
hibent, quem Metaphrastes;i'/^(^icm et prcesidem lius, quam apiid alios Populius.^SoihshxiO Popilia
Publium vocat. Aeta mss. quae nactus sum ex bibiio- inter Romanas familias.
theca Fuldensi « Cronides. vero tabuiarius, cum
: ^ Gregor. Turon. de Gior. confess., c, 80.
cognovisset hoc faclum, metu perterritus compre-
393 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. NOV. 394
martyrum Tiberii, et Modesti, et Florentise qui : A ditum debita veneratione in coemetfTio iiridusNo-
tempore Diocletiani variis tormentiscruciati, mar- vembris curatum. Cujus de inde sacrum corpus
tyrium compleverunt. Constantinopolim translatum, civitate regia digno
Item eodem die S. Martini papre qui ob fidem : honore veneratur.
ratholicam, ab imperatore Constantino ha]retico, Item Lngiluni, sancti Verani episcopi, cujusvita
per Theodorum exarciium de ecclesia raptus, ac virtutum meritis illustris fuit.
fidei et
perductus Constantinopolim, relegatus apud Cher- A. PRIDIE IDUS NOVEMB.
sonam Lyciae provinci;e, ibidem vitam finivit, mul- (i^i Novem.)
tis in eodem loco virtutum signis usque hodie Apud Africam, coiumemoratio
'^
SS. Arcadii,
refulgens. Probi, Paschasii et Eutychiani qui ex Hispania
;
G. III IDUS NOVEMHRIS. cum apud Sigericum ^ [al.,
oriundi, Geisericum,]
(H Nov.) Wandalorum regem merito sapientiae et fidelis ob-
seqnii chari clarique liaberentur, nec in Arianam
In Galliis, Turonis civitate, nataiis sancti Marti-
perfidiam, cui ipsededitus erat, ullatenus declinari
ni episcopi et confessoris.
paterentur, excitato in rabidissimam iram barbaro,
Eodem die in Scythia, metropoli Phrygifc Salu
tari», passio sancti Menns martyris : qui^persecu- ^ 1^'"''""'". P.i'oscripti, deinde in exsilium acti, tum
atrocissimissuppIiciisexcruciati,postmodumdiver-
tione Diocletiani et Maximiani, cum csset miles
^is mortibus intercmpti, illustri martyrio mirabili-
nobili generc, ex .Egyptiorum provincia ortus,
ter occubuerunt.Puer autem Paulillus nomine, fra-
abrenuntiansterrenaj militice, priinum coelesti Rcgi
secreta conversatione in crcmo militavit. Deinde
ter Eutychiani et Paschasii, cum a professione at-
imperatorum procedens ad queamorecatholicB fideinullisminis deturbari pos-
nataiitiis prgefatorum
seL, fustibus diu cicsus, ct ad infimam servitutem
publicum, ac se Christianum libera coram ipsis
damnatus est; ideo, ut apparet, non occisus, ut de
voce declarans, traditus est Pyrrho duci torquen-
superata saevitia impiietiam illa aetasgloriaretur.
dus; qiiijussit eum incarcerem includi,quandiu im-
peratorum natalitia celebrarentur. Peracta igitur
Eodem die, sancti Melanii, Redonicse civitalis epi-
eum scopi : qui post innumerabilium signa virtutum,
festivitate, ac sedente eo pro tribunal, jussit
jugiter intentus ccelo, emigravit a sa3Culo.
suis aspcctibus praesentari ; cui et dixit ; Ilesterna
dieinfausteettemerarie aususestheatrum introire, IDIHUS NOVEMB.
B.
et vanissimis, nescio quibus, eloquiis profanare, (13 mv.)
maximc cum dete asseratur nostr.e fuisse malitioe. Ravennse, natalis SS. Martyrum Valentini, Solu-
Sacrifica diis, ut omnia tibi qu« per ignorantiam G toris, el Victoris.
gessisti ignoscantur, et adhonorem pristinum Turonis, S. Brictii episcopi.
reformeris. Ad haec beatus Mennas cum respondis- In Provincia, apud civitatem Aquis, B. Mitrii cla-
set :Egohocs£eculihonore nondelector, sed Christi rissimi martyris
Domini discipulus effici cupio ;jubente duce, exten- C. XVIII KAL. DECEMB.
sus, et nervis bubulis manibus ligatus, tandiu a mi- (U Nov.)
litibus virgis c»sus est,donec sanguine ipsius plateae Apud Thraciam, civitate llcraclea, natalis San-
locus repleretur. Deinde in equuleo exungulatus, ct ctorum martyrum Clementini, Theoditi, et Philu-
lampadibus circum latera adustus, cilicioque plaga; meni.
a militibusfricatas, et carbonesignis supereasimpo- " Apud Alexandriam, beati Serapionis, quem per-
siti, per tribulos quoque et sudes fcrreas, ligalis
secutorcs sub Decio, in domo sua repertum, cru-
manibus ac pedibus, tractus, plumbatis etiam collo delissimis affccerunt suppliciis, ita ut omnes ei
etmaxillisgravitercontusus, inlaudeetconfessione juncturas membrorum prius solventes, de supe-
omnipotentis Dei immobilis permansit. Novissime rioribus eum pra'cipitarent, ac sic Christi martyr
Pyrrhus dux sententiam ex tabella recitari praece- efflceretur.
pit: Mennatem ex milite omnium Christianorum auc D.XVII KAL. DECEMB.
j)
torem, nolentem acquiescere prieceptis imperato- (io NovJ
rum nequevolentcm sacrificare diis,gladio animad- Natalis sancti Felicis episcopi, qui a quindecimo
verti placet, et corpus ejus e medio ignis ereptum setatis suae anno miraculorum gloria insignis fuit,
est, et mundis linteaminibus aromatibusque con- et Martiano pr«side, cum aliis triginta martyrium
^ Prosper in Chronic anno 437. rum in Gothorum a-ra 4S4, anno vir The-
Clironico
^ Apud Sigericum Wandalorum regem. Ita con- odosii Quod vero Victor Africanus in
junioris.
slanler mss. vulgo Gensericum, vel, ut alii vocant. Wandalica persecutione horum martyrum non me-
Geisericum, forte rectius quarc cL hoc in nutrgine
: ininerit, causaiu cxistimnt I^aronius tom. V, anno
apposui. Existimo errorcm ex litLerarum transposi- Christi 437, quod Wandalicas clades in Numidiam
tione ortum, ut Sigerictm scripserint pro Giseri- aliasquc illi proximas provincias illatas scribere
cum. Certe Geisericus, Wandalorum rex fuit, ut ha- haud admodum laborarit. rebiis tanluin Ecclesiae
bes apud Prosperum in Chronico, anno Christi 4S7, CarLhaginensis, ubi agebat, intcntus.
in hac ipsa martyrum narratione ex quo Ado de- c
Euseb. lib. vr, cap. 34, Ruff. 31.
sumpit Sigericus vero Gothorum rex apud Isido-
;
Patrol. GXXIII. 13
:m S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 396
complevit. Corpiis ejiis Elpidius presbyter in No- A aiilem nequc esse deos, nequc adorari debere ;
in
lcnsi ecclcsia scpelivit. caslrum quoddam deserti, quod CetVo appellatur,
in exsiliuin truditur, ob hoc pr;ecipue electum
E. XVI KAI.. DECEMB.
qiiod loci incoUc gcnliles erant, el idolorum super-
(16 Nov.)
stitionibus satis dediti. Qui exsulem Dionysium
Natalis S. Encherii Lucrdunensis episcopi, admi- pr ino hostili animo et satis adversa mente susci-
randae fldi-i, vil;c ct doctiinic viri. Qui cx nobilis- piiint; post verociim pauhitim per Domini gratiam
simo scnatorum ordine ad reliyiosam vitam habi- verbum Dei his SLMiiin;irc coepisset, pars maxima
tumque conversus, diu in agro suo super (luviumi trucis ct barbari popiili, relictis idolis,conversa est
Druentiam intra septa speluncje spontc conclusus, ailDeumverum,Christoquesubjecta.Quocompcrto,
Christo scrvivit, jfjaniiset oralionibus vacans. Dc- rursus cum ad alium locum, viciiium quidem
funito auicin pontificc Lugduncnsi, cum universa Alcxandi'i;e,sed incolis dcserlum,ac penc habitato-
Ecciesia juxta morem a se antiqnitus observatum, ril)us vacuuni transtulcrunt. Sed ct ibi cum pro
triduanis jcjuniis ct obsecrationibus, qui gubcrn:i- urbis viciiiitate nostrorum populuseum rrequenta-
tionem ejusdem eccicsia) suscipcre dcbcrct,sibi po- rct, et tanqnam pastore recepto grcx laslior ct con-
scerct a Domino rcvelari, cuid:im pucro apparcns stantior agonibus rcdderetur, rursum missis cum
^
in visu angelus Domini : Est, inquit, senator qui- centiirione militnribiis viris, ips im Dionysium, et
dam, Euchcrius nomine, super fluvium (al, Durcn- cum 60 Gaium ct Pclrum catcnis constrictos, et
Drucntiain relrusus in spccn, qui, reliclis oh"
tiani) divcrsis cruciatibus afilictos, in descrtumquoddam
nibus qu.T possidebat, secutus est Dominum; ad LibyaD pertraxcrunt, ibique eos in loco squallidis-
hunc deduccndam pcrgite, et vobis pastorem illum omni usu humanitatis carente, a Parajto-
siino, et
constituite, quoniam a Deo electus esl. Quod cum nio trium dierum itinere in desertum protento,
puersenioribusdiliculoretulis et,omnipotentiDeo, nexos vinculis reliqiierunt. Tunc tcmporis etiam
cunctis fratribnsconvocntis, gratias egerunt mis- ;
Maximuspresbytcr, elDioscorus, Demctriusquoque
soquecumclcricisadpraefalumlocum archidiacono, et Liicius,necnon Faustinus atque Aquiln,satis clari
qui tunc ecclcsiae curam gerebat, invenerunt cum, et insignes titulo confessionis effecti sunt. Interea
sicut Dominus rcvelarat. Cumque illi archidiaconus be;itiis Dionysiiis regressus Alcxandriam,seniogra-
rem propter quam venerat rclulissct, ccfipit cum v;itus quievitin pace, decem et septem annis fun-
juramento diccre se volnntarie de spccu non egrcs- clns sicerdotio.
suruin, neccumeo, nisi ligatus duceretur, iiurum. Eodem die, civitate Cordubn in Ilispaniis passio
Cuinque diu taUa repcteret, archidiaconus, effracto sanctorum mnrtyrum Asciscli et Victoriae ubi ob :
murospeluncoe,eduxitcum,ct juxtaquod ipscjura- commendationempretiosae mortiscorum eodem die
verat, vinctum perduxit Lugdunum. Quem pari rosje ortoD divinitus florcnles colliguntur.
animo, unoquc consensu cierus el populus sibi eli- " Aurelianis, sancti Aniani episcopi.
genssacerdotem,in pontificali cathedra solemniter
G. XIV KAL. NOVEMB.
collocavit. IIujus uxor Galla, in sancto habitu Deo
serviens, spcluncain ejus ingrcssa, omne illic vitae (18 Nov.)
suJE tempus in studio religionis cxegit. Duae ipso- <i
Antiochiae, natnle sancti Romani, qui tempori-
rum filise, quarum una Consorlia, altera Tullia bus Diocletiani, cuin Asclepiades prasfectus eccle-
vocabatur, virginitatis gratia et signorum gloria siam irrumperc, enmque funditus conaretur ever-
claruerunt. lerc, ca3teros Christinnos hortntus cst ut ci contra-
F. XV KAL. DECEMB. dicerent. Unde eum protinus vinctum sibi exhiberi
(a Nov.) Christum constantissime confitentem pri-
jussit, et
b Apud Alexandrinm R. Dionysii episcopi,in mul- mum extondi equiileo, deinde plumbatis graviter et
et pro passio- fustibus caedi post haecetiam novacula acutissima
tis sscpe confessionibus salis clari, ;
num tormentorumquc diversitaic magnifici,tempo- maxilias ci radi fecit °. Tunc ad petilionem ejus
ribus imperatoruin Valcriani ct Gallieni. Denique
D puerum parvulum induci pr^ecepit quem Roman us :
refertur, insectaiitibus se persecutoribus cum ipse Christi nomen invocans, utrum unum an plures
astaret judici, respondissc : Quid insectando labo- dcos mclius esset colere interrogavit, ut ex ejus
ratis? Caput mcum pro quo magnopere fa igamini, confcssione praefeclusconfiinderetur. Cumque puer
avulsum cervicibus sumite et donum magnum ad uniim Deum solum credendum esse dixisset, indi-
tyrannum et imperalorem vestr.im ferte. Praeses gnntus Asclepiadcs, catomo suspendi eum ac verbe-
rari, et postremo etiam decollari jiissit. Erat an-
autem .Emilianus erat. Ante qucm cum Dionysius
unum solum Dcum prosquerctur, qui coBlum fecis- tem nomen puero Baralas. Romanus vero rursus
sct ettcrram, huncque dicerct adoranduin,c3eteros equuleo suspensus, ungulisque exaratus, ad rogum
* Ms. Durenliim. cap. 7.
b d Euseb., cap. 12.
Euseb., lib vi, cap 33, Ruff". c. 30, et deinceps, lib. viii,
Euseb. lib. vii. <=Prudent., hymn, 10.
« 10. Rufl'. Grcgor, Tur., lib. ii Ilist. Franc.
397 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. - MENS. NOV. 398
et confessoris, qui quadragesimo secundojjnno
ardentem, in quem prjecipitaretur, perductus est. A
inundans, ct sacerdotii sui plenus dierum atquo virtutum mi-
Sed, orante eo, venit repente imber
gravit ad Dominum.
exstinxit ignem. Post hoc jussit ei linguam ali-
C. XI KAL. DECEMB
sciodi. Quo facto, cum Christum vooc clarissima
Ci.] Nov.)
coUaudaret. reciusus in carcerem, ad extremum
Natalis beatissimi Rufi, de quo apostolus Pau-
laqueo strangulatus est.
Eodem eadcm urbe,natalis sancti Ilesychii,
die in lus ad Romanos scribit Salutate Riifimi elf^c- :
qui sub pra3fato impcratorc cum esset miles, et tnm, et matrem ejus et meam (Rom. xvi).
In Italia, monasterio Bobio, sancti Coliimbani
prseceptum audisset, ut quisquis non sacrificaret
multorum ca^nobioruni fundator, et
abltatis, qui
. idolis cingulum militia? deponerct, repente cingu-
innumerabilium pater exstiLit monachorum, mul-
lum solvit. Ob hanc causam imperator colobioindu-
tisque virtutibus clarus, quievit in senectute bona.
tum, primo in gyneccum eum dedit deinde, ligato ;
in dextera ejus saxo ingenti, in fluvium praecipitari D. X KAL DECEMB.
jussit. (tl Nov.)
A. XIII KAL. DECEMB. Rom.Te, natalis sancta) Ciecili» virginis, quse spon-
(19 Nox).)
13 sum suum Valerianum fratremejusTiburtium ad
et
Rom3e,viaAppia,natalissanctiMaximi presbyteri crcdendum Christo perdocuit, ac deinde ad marty-
et martyris, qui pcrsecutione Maximini passus, po- rium incitavit. Hanc Almachius post martyrium eo-
situs est adsanctum Sixtum. rum teneri fecit, et ut thura diemonibus poneret
Apud Viennam, sanctorum martyrum Severini, impelli. Apparitoresvcroattendentes nimium deco-
Exuperii et Feliciani quorum corpora post mula
: rem et prudentiam ejus, rogabant eara ne tale de-
annorum curricula, ipsis revelantibus,inventa, et a cus amitteret,et tantam pulchritudinem in mortem
pontifice urbis clero et populo honorifice sublata, darct. At illa consilium pietatis sufficienter insi-
in basilica sancti Romani, qua> jam dict;ie civitatis nuans,ct de grat a oinnipotentis Dei eos informans,
parte orientali sita est, condigno honore condita cum ad credendum Christo permotoscerneret,dicit
sunt. eis : Ite, dicite infelici Almachio quod ego indicias
a Die eodem petam, ut hic intra domum meam faciam venire,
natale sancti Fausti martyris. Iluic
tantum magnanimitatis
fiduciae et per Dei gratiani quivosomnes faciatvita3setern;e participes.Veniens
datum est, ut cum ad eos qui in carcere leneban- igitur papa sanctus Urbanus, baptizavi tplus minus
tur fratres, nemo prorsus humanitatis et miiiisterii quam quadringentos promiscui sexusho.nines,inter
causa permitteretur accedere, iste una cum collega „ quos unus clarissi.nus vir erat nomine Gordianu
suo Eusebio indesinenter et reviseret,et necessaria Iterum Almachius beatam Ceciliam sibi prsesentari
ministraret. Et cum per dies singulos prassidis jussit. Et cuminsuperabilemeaininconfessione fidei
furor cresceret jugulando alios, alios suppliciis et permanerevideret, jubet ut ad domumsuam duce-
diversis cruciatuum generibus affligendo, squalore retur et ibi flammis balnearibus concremaretur.
carceris et catenarum ponderibus enecando, et su- Ubi inclusa die inlegro et nocte, quasiin loco frigido
per omnia praecipiendo ne quis ad eosprorsusacce- intcgra perslitit sanitate, cum semper incendia li-
deret,utet inedia quasi aliud tormenti genusadhi- gnis congestis ministrarcntur. Quod audiens Alma
beretur concessit tamen Dcus huic diacono, et
; chiiis m sitquicam decollaret. Quam spiculalor tcr-
coIIeg;ie ejus gratiam, ut invitis omnibus, eis ad tio ictu peucussit, sed caput ejus amputare non po-
confessores Christi non negaretur accessus. Gran- tuit; supervixit aut^m triduo.Tunc S. Urbanus cor-
dsevusigituret plenus dierumconfessor perdurans, pus ejus auferens nocte, sepelivit inter collegas
perfecto martyrio B. Faustus obtruncatione capitis suosepiscopos. Passa cst autem beatavirgo Marci
consummatus est. Aurelii et Commodo imperatorum temporibus.
B. XII KAL. DECEMB. E. IX KAL. DECEMB.
(20 NOV.) (2Z Nov.)
Romae, natalis sancti Pontiani papas. Qui, Maxi-
^
D '1
Natalis sancti Clementis, qui sub perseeutione
mino adversus ecclesiarum sacerdotes persecutio- Trajani, martyrio coronatur.
nem commovente, cum [al., Philipio] Ilippolyto Tunc etiam illustrissiinact beatissimaDei famula
presbytero Sardiniam deportatus, ibique fustibus Flavia Domitilla, qu;B fuit Flavii Clementis consulis
mactatus, martyrium consummavit. Corpus ejus a ex sorore neptis, et a sancto Clcmente sacro vela-
beato Fabiano papa rclatiim, atque iii cremeterio minc ad in egritalis porscveranliam Lraditur con-
Callislisepultum est. Sedit autcm in episcopatu aii- secrata, ob tcstimonium qnod ChrisLo perhibebat,
nos novem, menses quinque, dies duos. cum aliis plurimis in insulam Ponliam exsilio do-
Apud Siciliam, civitate Messana, sanctorum Am- portala, longum inibi martyrium duxit.
peli et Caii. Eodem die, natale sancta) Felicitatis, matris se-
"^
Apud Cubilonem, beatissimi Sylvestri, episcopi.
c Greg. Tur. de Gloria confess. c. 85
a Euseb. Vide libelium de Fest. Aposl.
lib. vii, cap. 10. <i
•^
Pontificale, c. 19.
:
399 S. ADONIS ARCIIIEPISD. VIENNENSIS 400
ptein filiorum mnrtynim, qu.ie jiibonlo Antonino A Clirisii Chrysogono, Anastasia. Liccc pater meus
dccollata e>t pro Christo. Idcm enim imperatorin- cullor fucritidolorum,matcPtamenFaiista Christia-
junxer;it priefecto urbis Publio, ut cam compollfrel nissiina scmper vixisse proi)atur ct casta. II;cc me
ciini filiis snis dooruin sacrificiis incliiiari. Qui inti-ripsacutiabuin fecit fii;riClii'istianain.Posl cujus
blando alloquio ad sacrificiuin cam provocans, mi- excess im sacrilfgijuyum inaritisuscepi. Ciijus,Deo
natur poenarum intcritum. Cui l)eata Felicitas : miscrante, thorum mentitn infirinitate declinans,
Nec blandimentis tuisresolvi potero, necterroribus die noctuquo Domiiii nostri Jesu Christi ampleclor
frangi; habeo cniin Spiritum sancluin, qui me non vcstigia. Cuin istc patrimonium incuin, ex quo
permittet vinci a diab;jlo,el idco secura suin quia illiistratur, cuin indignis et turpibus idololatris
viva te superabo ; et si interfecta fuero, melius tc exhauriat, me quoque veluti magnam atquc sncrile-
vincam occisa. Deinde alia die scdit prncfectus in gam custodiu) tam gravissimse mancipavit, ut vitam
foro Martis, jussitquc cam adduci cnni fiiiis suis ;
me corporaloin amiliore suspiccr. Nihil enim super-
cui et di.xit : Miserere liliis tuis. juvcnibus i)onis, ct ost, nisi ut, ciiiisso spiritu, succumbam in qua ;
flore primae juventutis fiorentibus. Beata Feliciias morte licot glorier do con'essione Doinini nostri Je-
respondit: Misericordia tua impietas est,etexhor- su Christi, tamen in eo mens mea valde conteritur,
tatio tua crudclitas est.Et conversa ad filios suos b n^'o^' opos mc;e, quas ogo ex asse Deo voveram,
dixit : Vidcte, filii, cocluin, cl sursum aspicite ubi alionis ;i Doo ct turpibus inscrviunt. Et idcirco
vos exspcctat Christus cuni sanctis suis. Pugnale dcprecor te, hoino Dci, ut instantcr Dominum de-
pro animabus vestris,etfideles vos inamore Christi proceris, 1 1 aut, ad fidem suam venturum si praevi-
exhibcte. Audicns hoc Publius, jussit cam alapis del Publium, sin;it vivere aut, si prsevideteum in
;
ca?di. Tunc coiivocans filiosejuscocpit cum cisagere hac incrcdulilatis perversitato mansurum, jubeat
utsacrificarent.Januariusrespoudil: Stulta suados, cuin dare locuin suis cultoribus. Melius cst enim ei
nam sapientiaDominimeconservat, et facietmeoni- exhalare spirilum quam Dei Filiumdenegareeteum
nia torinenla superaro. Statim judex jussit cum vir- confiientcs impcdire. Etenim omnipotens testis est
gis c;edi,otincarcerom rocipi.Folix dixit:Unu> est Christus, quoniain,si liberata fuero, sanctoruin ves-
Deus, quein colimus, cui sacrificium p\x devolionis tig^is adhiurobo, elcurasomniumsoUicite exercebo,
offerimus unde tu ne credas,aut nic aul aliquein
: ut cceperain. Vale, vir Dei, et memento mei. » Cum
fratrum meorum a Domini Josu Chrisli ainore rece- lianc epistolain legisset Chrysogonus, oratione fac-
dere ;. el si iinminoant verbora, fidos nostra nec ta cum muitis conlessoribus, ita rescripsit : « Fluc-
vinci potest nec mutari. Phiiippus dixit : Isti de tuanti libi inter procellas ct turbines mundi, cito
quibus dicis nec dii sunt, nec omnipotontes sed ; ^, super undas deambulans Christusadveniet, et dia
sunt siinulacra vana et misera etinsensibilia, etqui boli adversum te nantom spiritumunojussionissua^
eis sacrificare voluorit in ffiternum peribit. Sylva- sermono compescet. Pationlcr, cl quasi in medio
nus dixit Nos, si transitorium timueriinus inter-
: mari posita, crode ad te Chrislum esse vonturum,
itum,3Dternum incurremus supplicium;et quoniam ct ad lomctipsam conversa, exclama cum propheta,
vere novimus quse prremia sunt parata justis, et i\icei\s:Q7fare irislis es anima rnea,etquare contm'-
quae poena sil constituta peccatoribus, idcirco Ro- has one? Spera in Deo,quoniam ad/mc conjileborilli
manas loges coniomni.iuis, ut jussa divina serve- salutareTultusmei,etDei/smeus{Ps.xu.)Gem\ii)\xm
mus. Alexander dixit : Ego servus Chrisli sum ; ore divininumerisprobaturindiciuin,cumtibietterrena
confiteor illum, corde toneo, incessahter adoro. reddontur, etdonabunturcoelostia.Deus enim bene-
Infirma astas quam v des, eanain habet prudentiam. ficium suuin ad hoc extremitatibusprotrahit, utnon
Vitalis uixit Melius vivit qui voruni Deuin colit,
: sil nobis vile quod prsestat. Vido ne lurboris in hoc
quaui qui da^monia oplal habero propitia.Martialis quod pie viventi tibi inferantur adversa. Non enim
dixit : Omnes qui non confitontur veruin Deum deciperis, scd probaris. Non est tuta defensio quam
esse, in aternum inccndium orunt. Judcx gosta per hominem putas posso constare. Audi Scriptu-
omnia scriplis Antonino innotuit. Quos iilc jussit ram dicentcin Maledictus homo qtd spem suam
:
diversis suppliciis intcrirc, matrc novissime con- D
^ jmiitinhojnine; etbenedictushomoqmsperiis%aw,
summata. po7iil in Deo {Jer. xvii). Cave fortiter, vigilanter,
F. VIII KAL DECEMBRIS. strenue universa peccata, et a Deosolo qu;cro sola-
(n Not.) tium, cujus jussa conservas. Cito enim ad teplaci.
aRomae natale S. Chrysogoni martyris, qui per dum teinpus convertotur, ot quasi post noctis tene-
biennium jussu Diocletianiconjectusest invincula, bras floridum dies lumen aspicies; atque post gla-
ubi inulla perpessus, Anastasi;e alimoniis fove-
S. cialefrigushycmistranseuntis,aureatibi temporaet
batur. Cum igit r boatain Anastasiam zelans vir serena succodent, utomnibus,qui pro Christi amore
ejus Publius, custodibus adhibitis, ita clausissel, ut aflliguntur, praebcas temporalem hetitiam,per quam
nec cujuscunque fenestrellte aditum aspectaret, ad sine dubio consequeris »ternam. Vale in Domino, et
huncconfcssorem Chrysogonum,quieam in Christo ora prome. » Hanc epistolam logens Anastasia,
erudierat, lalia scripta di. igit : « Sancto confessori fortiores fidei vires acccepit, tantum de virtute pa-
a De hoc in gestis Anastasiae mart., 26 Dec, Anastasia^ epist.
401 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. NOV. 402
tientisegloriari incipiens, quanfumprius deoppres- A Dei nobiliterinsisteret, satisque vigilanterergaorn-
sione infidelissimi viri se causabatui- affigi. Igitur nem sacerdotii curam diebus sudaret ac noctibus,
beata Anastasia, cum ita in custodia stringerelur, nono persecutionis anno, episcopatus vero sui duo-
ut vixei aqua daretur, jestimans se in ipsa tribula- decimo, martyrii coronam capitis obtruiicatione
tione deflcere, seripsit epistolam: « Beato martyri promeruit. Ad hunc namque comprehendendum
et confessori Christi Ctirysogono, Anastasia. Finis Maximius tyrannus tribunum quemdam direxit.
venit corporis; memento mci, ut egredientem ani- Qui ingressus Alexandriam, rcperiteumcum multi-
mam meam ipse suscipiat procujus amorc ista sus- tudine populi, sanctor im apostolorum commemora-
tineo, quae ex ore bujus vetnlae reeo,i^noveri-^. « Ad tionem celebrantem; quem comprehensum, et vin-
haec sanctus Chrysogonus tallia remisit scripta :
culis alligatum posuit incuslodia carceris. Et post
« Chrysogonus Anastosire. Semper est ut lumim dies aliquot Maximinus tyrannus litteris admon:iit
tenebrge antecedant. Sic etiam post infirmitatem tribunum, ut quam celerius eum puniret. Interea
salus reverlittir, et vita post mortem promitlitur. dum in carcere servaretur, et univtrsus populus
Uno concluduntnr et advcrsa hujus mundi, et
fine urbis AlexandricTB, fores carceris observaret amore
prospera,nevel trislibusdesperatio, vel l«tiselatio pastoris sui, Ariusinfelix, qui a beato Petroexcom-
dominetur. Unum mare est, in quo naviculae corpo- municatus dcgradatus propter dogma erroris ha-
et
b
risnostri velificant,et subunocorporisgubernatore bebatur, cognila sententia Maximini adversus bea-
animsenostrfenauticofungunlurofficio.Quoruindani tum Petrum, festine pervenit ad ecclesiam, obse-
igiturnaves, fortissimis carinarum nexibus solidat^e crans ut pro eo clerus et populus apud episcopum
tenebrosi yequoris concitatos fluctus illsesae praster- intercederet,putans quod postdiscessum cjus ipse
eunt. Quorumdam vero fragili junctura lignorum levareturepiscopus. Venientes igitur qui rogati fue-
etiamintranquillovicinummorticonficiuntcursum. rant, coeperunt pro Ario beatum episcopum suppli-
Prope est enim ut pereant qui noncogitant qualiter care. QuiDus sanctus episcopus magno suspirio re-
ad salutis portum pertingant. Tu autem, o Christi spondit quod jam Arius, Deo mortuus, a facie Dei
irreprehensibilis famula, crucis Christi tropjei in projectusesset, quia graviter in essentiam deitatis
tota mente consurge, et teipsam ad opus Dei prse- blasphemasset, dogmatizans Patrem et Filium et
para. Inquo ejus desideriisdumparueris, cummar- Spiritumsanctumnonesseunius essentiae et naturse,
tyrii palma ad Christum pertinges. Igitur Diocle- Et apprehendens duos presbyteros Achillam et
tianus in Aquileiae partib is positus, interflciens Alexandrum de turba seorsum, ait illis secrete Ego :
Christianos, jussit sibi adduci Chrysogonum. Cui quidem etsi peccator sum,tamen scio me vocatione
cum diceret: Accipe pr«fecturffi dignitatem, sume p coelesti ad hunc agonem martyrii esse vocatum.
etiam consulatum generis tui, tantum ut adores Vobis igitur piumest conflteri mysterium Dei, quod
deos; beatus Chrysogonus respondit: Unum Deum mihirevelatumcst, quia vos post martyrium meum,
mente adoro, corde colo, sinceris actib is veneror; sedem et episcopatum me im consecuturi estis. Et
istorumautemdeorumvestrorumsimulacraquiaom- tu quidem prim s Achilla;post te vero Alexander.
nino daemonum theno (sic) novi esse, exsecror atque In hac hora denique nootis, ut vobis totum de Ario
abjicio. T ncjussu Diocletiani ductusesl ad aquas aperiam, cum solemni consuetudine Deo sacriflcium
Gradatas, et ibidem decollatus. Corpus ejusin mare orationum consummassem, ecce subito apparuit
projectum, post modicum in possessione qua? dici- mihi in habitu pueri Christus Dominus meus, ad
turad Saltus, inventum est. Quod sanctus Zoilus, cujus pr^esentiam splendore nimio illustratus,vul-
senex presbyter collegit, et in locello subtcrrauco tummajestatisejusnonvalebamaspicere,Eratautem
incubiculo suo posuit. Cui etiam caput ejus revela- indutus colobia lineo candido nimis, conscisso a
tum est, ita recens qiiasi eadem die f isset abscis- summo usqnedeorsum,etambabusmanibusconjun-
sum, quod corpori ejus compaginavit. Passus est gebat eum circa pectus suum, qiiodammodo coope-
autem B Chrysogonus viii Kal, Dccembris, S Ka- riens nuditatem suam. Quem ut vidi, timore nimio
lend. ejusdem mensis conditus. Sanctus vero Zoilus correptus, tandem confortatus, aio ad eum: Quid
tricesimo die passionis ejus, apparente sibi S.
D est, Domine, quod video tunicam tuam scissam a
Chrysogono, perrexit ad Dominum. summousque deorsum?Qui respondens, dixit mihi:
Quotidie inde tractas, et nescis quomodo scissa est?
C. VII KAL. DECEMBRIS.
Arius namquehoc fecit, qui separavit a me populum
(^25 Kov.) hyereditalismesB, comparatum sanguine meo. Pras
Natalc sancti Pctri Alexandrini cpiscopi. Hic
«
cipio nunc ct moneo ne recipias eum in commu-
duodccim annos in episcopatu illins verbis exigit nionem, nec rogantibus his qui venturi sunt ad te,
quor im tres anle persecutionem, reliquos vero no- quos ille direxit, veniam ei prajstes. Ilasc quae tibi
vemsubdiversistentationunigeneribus duxit.Cum- manifcstavi diiobus presbyteris nota facias, ut ipsi
que se semper, in omni agone persecution u m posit us, posl te, eum anathematizando abjiciant, ne illius
arctioribus vinculis continentias distringeret, et ad errore populi decipiantur. Exhortationisigitur ser-
utilitatem atque instructioncm Ecclesia? in verbo monem eis faciens, et ut in catholica) fidei unitate
ft
Euseb, 1. VII, c. ult. et lib. ix, cap. 5 Ruff. 6.
403 S. ADONIS ARCMIEPISC. VIENNENSIS
manen>nt, commondans oos Doniino in qiiom orodi- A vocalur a famulo Dei Alcxandro. Et occc roduclus
dcranl, diniisit iu paco. Niiuio voro amorc illius su.n in corpo)'e. Nunc, domiue Alexandcr, baptiza
oum populi circa carcorem detiiierentur, ct aperte me noniine Doi tui, ne ultra videam quod hodie
in
de carcere oduci boalus Potrus no.i posset, noctis vi.li,Vocabatur is Lueius, cuin quo baptizati sunt
mcdio trihunus uua cum miiililius. riiplo piriete alii contum viginti quinquo. Cu:iiquc rumor B.
oarcoris. prr luodioum ibramen ;ui iooum ul)i docol- Aiexandrum ul)iquc spargcrcl, Anloninus direxit
landuserat, eum perduoi fecit. Sanotus itaque Pe- Cornelianum prajsidcm, ut Alexandrum episcopum
trus orationc facta ad sepulcrum boati Marci evan- ei oxibcrct; qui invenit cuin die Dominica in ec-
golistcT, el sanctoMimsuccessorum ojus Aniani, De- clcsia docontcin, ol missas aguntom; ot sicut impo-
m( (rii, Eraciii et Thoon;r, inclinans t,'fi"ua sua, et ratorjussoralapprohcnsum pcrduxitllomam.Seculi
gratiasagcnsDcoqui cum martyribussuissociassct. suntautemeumCresccnlianuspresbyter, Bonifacius
extendit corvicem suam gladiatori, alque ita per- ot Vilalio. Praj^es vero, ligatis nianibus ejus retro,
cussns, martyriipalmam adoptiis.occubuit. Et rcvo- obtulit oum Anlonino; a quo intcrrogatus, cum de
rentcr inde aChristiauissublatu.s, iii locum qui dici- Christo constantissimepcroraret fustibiis jussusost
tur Leocados, in coemeterio quod ipse ;cdificaverat, mactari, cl gravissime cxYi, deindc in cuslodiam
ad Orientemcivitatis Alexandrine, sepuUusest. Ilic b olnudi.Quo cuin a miiilibus duccrelur, Antoninus
quotiescumque ingrediebatur in Thysiistcrium, ot poslillum clamavit: Qiiatuor dicrum mo tibi dan- ;i
asccndobat ad superioris pupuli locum, orntiono tur inducia!, ut, dcposito cuUu vanitatis tuue, ultro-
facta, et pace data populo vidcbal ignis splcndorein ncus advcnias. Cuisanctus Murtyr rcspondit: Qua-
quasi egredientcm desede. Ad cujus fulgorcm,cjus tuor dies jam asstima praelerisse: quod desideras,
mcns in iiimium amorcm contcmiilationis Doi rapie- hodie complo. Misso igiliir illo in custodiam, B-
batur tantaqncfvirtutomantccossorumsuorumcon- Cresccntianus scdcns siib arborc, coepit plorare, et
sidcrans)huinililatotunc sedopoiiebat, ut uunquam prae tristitia soporatus dormire. Cui visus est An-
in throno eminentiori, ubiipsi rosederant, sed sub gelus Domiui, et dixil ei: Jam fui ad Alexandrum,
scabello pedum illorum sedcret. Passusest autcin ct solvi vincula ojus, ct confortavi oum; et nunc
hic beatissinius opiscopns tempore Maximi impcra- nc sedoatis sub hac arborc, nc forto tyranno nuntie-
toris, qui docimam persecutioiicm ;i Dioclctianoct niini. Eductus igitur de custodia beatus Alexander
Maxiiiiiano coeptam in Orientis partibus exercuit. iterum sislitur Antonino, et suspensus in equuleo,
Cum qiio simul ct alii plures ox ^Egyplo opiscopi jubentc impio, lampadcs ardcntes circa lalera ei
trucidantur cum clcricis ct laicis fcre sexcentis appositae sunt, ac ungiilis oorpus
illius abrasum.
sexaginta. Deindccx equuleodopositus, ductus estadtemplura
A. VI KAL. DECEMBRIS. Apollinis. In quo ingrcssus, statiiii ut oravit, pars
(26 Nov.) aliqua templi, et simulacrum Apolliniscecidit. An-
Natalis sancti Lini papa?, qui post apostolum
^ toninus vcro hoc f;icluni niagicis artibus deputans,
Petrum, irimus Romanam Ecclesiam tenuit annis sedensprotribunali, sanclum opiscopuin ad bestias
duodecim, mensibus tribus, ac duodecim diebus; damnavit. Et cum nulla eum tetigisset, fornacem
et martyrio coronatus, sepultus est in Vaticano. igneain parari jussit, et beatum virum in eam ja-
Hujiis Lini Paulus in Epistola ad Timotheum me- ctari.Utaiitemsanctusmartyr, expansisnianibus,in
minit (ii Tim. \s). mcdio fornacis oravit ad Dominum, totus ignis ita
Apud Alexandriam, SS. Martyrum Fansti pres-
^ extinctus est, ut nec vestigiumcaloris remaneret.
byteri, et Dii, et Ammonii qui cum beato Petro: Tunc Anloninus de fornace sanclum virum eductum
ejusdem urbis episcopo, jubonto Maximino, truci- docollari pr;ecepil. Cumquojain ducerctur a militi-
dati sunt. bus, quidamjuvcnis ex officio Antonini, Ilcrculanus
Eodem die, B. Alexandri, episcopi et martyris, nominc, exclamavit, diccns: Antonine, insensate
sub Antonino imperatore. Cui beato episcopo, cum tyrannc, ciir caecus et surdus perduras.^Eccefamu-
osset fainosissiniiis in miraculis, qiiodam tcmporo lus Dei post virgas, posL oiiuuleos tuos, et lanipa-
delatus ost quidam mortuus cujus parcntes cum :
^ des, atquc ungularum attactus, post tcnipli et idoli
hortaretur sanctus vir ut crederent in Christum, tui ruinam, post lconum ct usorum rabicm devi-
spopondorunt se facturos, si isdem mortuus suscita- ctam, postfornacisignemcxtinctum, nunc ad dccol-
retur. Tunc sanctus vir, oratione facta, conversus landum gaudio repletus vadit. Quisdubitol verum
ad corpus, dixit ? In nomine Patris, et Filii, et Spi- Deum csse qui ita suos confortat? Antoninus haec
ritus sancti, surge. Qui statim surgcns clamaro coe- audicns: Infelix, inquit, juvenis, quid tibi factum
pit: Audite, parcntes, et populus universus. Ductus est, ut tales sermonesloquaris?Et iratus jussit ju-
aduobus .t^gy: tiis vultu totorrimis, iraquo plonis, venem teneri; quem cum diversis cruciatibus affli-
positus sum in obscurissimo loco ubi erat putous; xisset, gladio consummavit. Beatus vero Alcxander
subitoque veniente quodamjuvene, nimiosplendore cum duceretur, obviavit ei quaedam vidua quara
corusco, totus ille locus contremuit, etexclamavil beatus martyr rogavit, dicens: Commoda mihi ora-
juvenis iile splendidissimus Remit tite puerum,quia
: riuni. At illa praestitit ei. Officiales autem dixerunt
a Pontific, c. 2. b Euseb lib. viii, cap. 25, Ruff. 14,
40S MARTYROLOGI! M CUM ADDITAMENTIS. — MENS. NOV. 406
mulieri oranium tuum. Facto itaque
Perdidisti A Valerianus, Urbanus, Ci-escens et qui vocabatur
signo crucis, exspoliavit se beatus Martyr tunica, IIabetdeum,et Eustachius, Cresoentianus et Cresce-
et in linea stans, texi! sibi dc orario oculos, dein po- nius, et Felix, et Ilortolanus, et Florenlianus, pro-
sitisgenibus,suscep'tgladiumviaCla!idia,vigesimo pter eamdem praedical.ionis veritatem, gravissimo
milliario ab Urbe. Et factus cst terrajmotus, et vicus damnati exsilio, inconfes.sione pietatis, cursumvitse
et thermge ceciderunt.Sanctus autem Crescentia- suse consummaverunt.
nus,ethiquicumilloerant, revelante martyre, tule-
D. III KAL. DECEMBRIS.
runt sanctas reliquias ejus, et scpelierunt in loco
ubi orans fornacis ignem extinxerat. Et posiiit su- C(29 Nov.)
pra scriptum marmor continentes Hicrequiesclt: Vigilia sancti Andreas apostoli.
sanctus et venerabilis martijr A lexander episcopns. Et RomjB, natalis sancti Saturnini mnrtyris, Sen-
Cujusdepositio celehraturundecimo Kalendas Octo- nis et Sisinnii c
dia'-Oiiorum, sub Maximiano: a quo
bris. Cuipapa Damasus postmodum cryptam coiKli- primointer alios servosDei damnati suntad fodien-
gnam faciens, illic eum sexlo Kalendas Decembris dam arenam, ad faciendas thermas Dioclelianas
transposuit, quando et fcsUvitatem ei dicavit. Ora- quorum uniim Sisinnium prsescntatum sibi, cum
rium poiTo illud sil)i prasstitum unde sibi mar^.yr g interi'ogasset idem Maximianiis qui vocaretur, re-
oculos texerat, mox ut decolkitus est, mulieri per spondil Ego peccalor Sisinnius, servus servorum
:
quemdam puerulum quem angelum fuisse non est Domini Jesu Christi. Cui cum post alia diceretMaxi-
dubium, reformatum est. Quod illa non sinegrandi mianus: Aut sacrifica deo Ilerculi, aut carnes tuas
stupore recepit, et vere martyrem confessa Alexan- ignibus cremabo, respondit Et ego quidem semper :
drum Christo credidit. hoc optavi (verumtamen si meritus fuero) ut desi-
B. V KAL. DECEMBRIS. deratamcoronamaccipiam.Traditus igitur Laodicio
prsefecto, missus est in custodiam decem et septem
(27 mv.)
Natalis sanctorum martyrum Vitalis et Agricolae, diebus. Inde exhibitus esl ab Aproniano commenta-
qui apud Ro"0'iiamIt;ili;Burbeni,post alia tormenta riensi aspectibus Laodicii. Et subito lux de coelo
ultimo crucifixi martyriiim compleverunt. Quorum facta est, et vox cum luce audita est : Venite, le-
corpora postmodum,cumessent posita inter sepul- nedicti Patris mei, percipite regnvm quod vobis
cra Judaorum', ct populo Christiano prorsus inco- paratum a constitutione mundi (Matth. x\v.).
est
gnita, beatus Ambrosius (ipsis sanctis martyribus Tunc Apronianus tremefactus cecidit ad pedes Si-
revelantibus) apud Bononiensem civitatem reperit sinnii diaconii, dicens Adjuro te per Christum:
quasqueexstructaecclesia,cummagna fideliumlaeti- quem confiteris, ne tardes me baptizare, et facias
tia et dsemonum poenis confitentium merita marty-
'
me tecum pertingere ad coronam. Qui baptizatus,
rum, sub altari deposuit. statim obtruncntione cap tis coronam mnrtyrii in-
In Galliis, civitate Regiensi, natalis sancti Maxi- venit. Retruditur iterum in custodiam Sisinnius, et
mi « episcopi, qui a primseva setate virtutum om- senex Saturninus cum illo, ubi multos gentiles ve-
nium gratia prseditus, primum Lirinensis coenobii nientes ad se docebant,et baptizabant. Poslquadra-
pater, deinde Regiensis Ecclesiae episcopus, signis ginta duos dii s, pedibusedu-
vincti catenis, ac nudis
et prodigiis inclytus exstitit. Denique inter alia cti denuo ante prsefectum, delata est tripoda ut sa-
crificarent. Tunc beatusSaturninusdixit Conterat
gesta magnifica, tres mortuos vivens; unum tactu :
(quod ad sepulcrum vehebatur loculi, mortuus Dominus deos gentium. Et continiio soluta est tri-
suscitavit poda serea velutlutum. Quod videntes dio mililes,
C. IV. KAL. DECEMBRIS. Papias et Maurus, crediderunt Christo. Et compre-
(28 Nov.) hensi a Laodicio, non multo post martyriocoronati
Natalis sancti Sosthenis, apostolorum discipuli siint. Deiiide Laodicius beatum senem Saturninum
(Act. XVIII ; / Cor. i). et Sisinnium inequuleo jussit levari, et attrahi ner-
Eodem quem Dominus
die, sancti Rufi martyris, vis ac fustibus, et scorpionibuscsedi. Quibus etiam
noster Jesus Christus, cum omni domo sua, per D postmodum flammasad latera jussit apponi, et de-
Chrysogonum mnrtyrem lucrntus est quem, cum positos equuleo, ductosque milliaro secundo, via
;
omni donio sua Diocletianus punitum, Christo mar- Numentana, capite triincari. Quorum corpora cum
tyrem fecit. Joanne presbytero colligens Thrason, vir Christia-
Eodem die apud Africam, natalis sanctorum mar- nissimus, qui de facultatibus suis martyribus multa
(yrumPapinii et Mansueti bepiscoporum, qui tem- ministraverat, sepelivit in prsediolo suo viaSalaria,
pore Wandalica3 persecutionis, sub Geiserico rege sub die tertio Kalend. Decemb.
Ariano, pro fidei catholicse defensione, candentibus Eodem apud Tolosam, natalis sancti Satur-
die
ferri laministoto corpore adusti, gloriosum agonem nini<J episcopiqui temporibus Decii, in Capitolio
:
consummaverunt. Quo lempore etiam alii sancti ejusdem urbis a paganis tentus, eo quod ad ejus
episcopi, videlicet Quodvultdeus Carthaginiensis, priesentiamomnes ipsorum dii obmutefacti, nuUum
" Gregor. Turon, de Glor. conf., c. 83.
'^
De his gestis Marcelli papie, 16 Jan.
^ Victor Afr., I. ii etiii. '^
Gregor. Turon,, de Glor, mart., cap. 48.
407 ADONIS AHCHIEPISC. VIENNENSIS 408
sacrilirantibus o\ iiiorL' posseiit daro responsuin; A E. PRIDIE KAL. DECE.MBRIS.
lauro ad victiniaiu pra^|)arat() funihus religatus
(SO Nov.)
esl. Oiio vclieincntius stiiiuilalo, a suinina Capilolii
Arco |)cr oiiincs grailuspr;ccipilalus,capitccolliso, Natalis sancti Andreic apostolia.
excussoque ccrebro, (!t univcrso corporedilanialo, Ipso die, nalalis sancli Trojani ^ episcopi, apud
ilij^nam Christo aniniain exbalavit. Cujus nunc sa- Santonas, inagnae virtutis et sanctitatis viri : qui
crum corpiis in Fcclcsia conrtic;no lionore venc- scpultiis lerris, coelo se vivcre mullis virlutibus
ralur. manilestat.
" Viilc lili. dc rcsl. .Aposl. '^
Gregor. Tiiron., de Glor., conf., cap.-59.
LITANIyE INDICEND.*;
MENSIS DECEMBEK
HABET DIES XXXI, LUNA VEKO XXIX.
F. KAL. DECEMBRIS. B fieriChristianum. Quid mora? catechizatus baptis-
Ot Dec.) mi gratiam pcrccpil cum illo et Hilaria uxor, duo
;
Natale sanctorum martyrum ChrysanthietDariae, filii ejus Jason (3 Dec.) et Maurus, amici et faini-
qui tempore Numeriani, sub judice Celerino Romfe liares ejus, septuaginta milites cum universis suis.
passi sunt. Chrysanthi pater Polpmins, vir illustris Qiiod factnm imperator audiens Chrysantium et
fuit, Alexandrinus gcncrc. Ilic filium suum cuidam Dariam jiissit in carcere Tulliano recludi, unde pu-
virgini elegantis pulchriludinis conjunxit, quam ex tor horribilis ascendebat, qui doinorum et civitatis
nobilissiinis Roinanis fuisse constat. Ilanc Chrysan- stercora per cloaearum cuniculos jugiter illuc de-
thus a beato Carpopboro presbytero in divinis litte- currebant. ExindeDaria in pu])lieo meretricum lu-
ris satis fidelitcr cruditus, ad fidem Christi conver- jjanari ponitur. Sed Chrysantho lux divina et odo-
tens,et prsedicationc sua ut virginilalem snam Deo ramenta suavia praestantur: Dariae vero leo de ca-
servaret instituens, et ut pariter nomen conjugii vea fugiens Domini virtute ad tutelam donatur qui ;
habentes caste viverent efficiens, baptizari fecit. ingressus cellulam, in qua sancta Dei in oratione
Factumque est ul per Chrysanthuin multitudo viro- prostratajacebal,.juxtaoam prosternitur, ut venien-
rum,et perDariam(sicenim vocabatur)innummera- tes et ingredi volentcs vi sua repelleret. Cumque
biles feminae ad Christi gratiam confluerent. Igitur Q plures, hoc miraculo perculsi, Christi potentiam
post aliquod tempus orta est seditio adversus eos, venerentur, Celerinus prrefectus jussit ignem co-
quod essent Christiani, Celeriito tunc praefecto ur- piosum in ingressu ceiise, ubi beata Daria cuin ieone
bis. Oui utrosque comprehensos tradidit tribuno erat, accendi. Tunc cum jam leo paveret, ac rugi-
Claudio, ut divcrsis poeniseos interficeret. Claudius tum daret, ait beata Daria : Egredere securus, et
vero tribunus septuaginta militibus ad torquenduin vale, quia ille quem in me honorasti, ipse te libe-
Chrysanthuin dedit. Qui nervis crudis eum astrin- rat. Exhibitisiterum, jubente impcratore, Chrysan-
gunt, sed mox ligamenta omnia rcsolula sunt. tho et Dario CelerinopraefectOjChrysantliusequuloo
Deinde in cippo nodosissimo, ita ul in tcrlio puncto ingenti suspenditur;sed statiin oinnia ligna equulei
ejus libiara coarctarent, eum mittunt moxque to- ; comminuta, ac vincula dirupta sunt, lampades quo-
tumlignum cippi in cincrcm resolvitur.Deinde pcr. que applicatae laieribus ejiis extinctae. IIoc Cele-
fundiint euiri lotio humano purentissimo, ut male- rinus praefectus vehementer expavescens, niintia-
fica, inquiunt, tua amitlas; sed foetor in suavem vit imperatori. Ilie hoc maleficiis deputans, jussit
odorem mutatus est. Deinde in co io recenti vitu- eos duci via Salaria in arenario, et vivos deponi,
lino constringunt nudum, ct ad solem ferventem ac terra et lapidibus obrui. Passi sunt autem die
componunt; sed virtule divinacorium ut erat moHe y, Kalendarum Deccmbrium. Ad quorum venerandam
permansit. Deinde collum, manus, ac pedes catenis memoriam cum multa beneficia Deus praeslaret,
constringentesferreisclaudunteuminobscurissimo contigit ut ad diem natalis eoruin infinita populi
loco; sed statim catenae resolulas sunt, et tanta ux muUitudo concurreret. IIoc nuntiatur imperatori,
infulsit, ut putarent illic innnumeraslainpades ful- quijussit ut in introitu crypt* paries levaretur.
gere. Milites ergo renuntiaverunt haec omnia tribu- Ac sic factuin est, ut omnes pariter dum sacra-
no, qui jussiteumsibiexhibilum fustibuscasdi.Sed menta Christi perciperent, martyrii gloriam cele-
allatae virgae rigidissimae, illico
coeperunt in mani- brarent. Inter quos erat Diodorus presbyter, et
bus caedentium molloscere. Quod videns Claudius, diaconus Maxiinianus, et plurimi clericorum.
jubet euin erigi, et vestimentis indui et genibus : Ipso die beaii Eligii episcopi Noviomensis, glo-
ejus provolutus, cum universis miiitibusorabat se riosi in miraculis.
409 MARTYROLOGEUM CUM ADDITAMENTIS. MENS. DEG. 410
G. IV NONAS DECEMBRIS. A in catasta, atque fustibus mactari, deinde simula-
(2 Dec.) crum Martisaureum una cum tripcda deferri. Quod
Natale sanctge Viviange [al, Bivianse] ^ martyris, statim ad verba Symphronii resolutum est. Videns
beatorum maitynun Fausti et Dafrosje'' fiiise. Qufe, autem Olympius, coepit admirari, ct venicns ad
jubentc imperatorc sacrilego, tam diu pliimiiatis uxorem suam Exuperiam, indicavit ei quomodo in
csesa est, donec spiritum rcddcret. Cujus cor|)Us nomine Dei sui Symphronius simulacrum Martis
biduo jussu imperatoris in foro jacuit; tandem ra- liquefecisset. Eadem vero noctc venientes cum filio
ptum Joanne presbytero, sepultum est in domo
a
unico nomine Thcodulo, prostraverunt se ad pedes
ubi mater et soror ejus Dcmetria jam scpulta) Symphronii, agcntes pnenitcntiam, et baptismum
erant, juxta palatium Lucinianum Roma;, iv Nonas salutisexposcentes. Evocatus itaquebeatusStepha-
Decembris. nus pontifex, venit noctu ad domum Olympii, et
catechizatum baptizavit, uxoremijue ejus Exupe-
A. III NONAS DECEMBRIS.
riam ac (ilium Tlieodulum, eL quotqiioL crcdiderunt
(S Dec.)
in domo Olympii. Quod ut audierunt Valerianuset
Tingi metropoli Mauritanine Tingitanfc, natalis
Gailienus, niniio furore accensi,jusserunlSymphro-
sancti Cassiani martyris gloriosi.
nium sibi praesentari, missisque militijjus, adduxe-
Item, natale sanctorum martyrum Ciaudii tribu- B riiiit eum vinculis ferreis onoratuni, nudumquc ac
ni, et uxoris ejus Hilaria?, ac filiorum Jasonis ct
capistratum, simul et Olympius cum uxore sua, ct
Mauri, et septuaginta militum, qui omnes ad prce-
filio Theodulo. Gallienusitaque dixit Olympio :
dicationem beati Chrysanthi credideruntinCliristo.
Adhuc quidem poenarum tibi inferre suppli-
differo
Quod ut nuntiatum estNumerianoimpcratori.jussit cia, qiii dc tua conscientia dubius non sum, quod
Claudium tribunum ingenti saxo alligatum prgcci-
nequaquam deseras deos quos semper adorasti, et
pitari in medio mari; milites vern septuagintn ac
alios compellebas adorare;nam et tormentis multis
Jasonem et Maurum,filiosClaudii,capitali scni,cntia
pcrsfquebaris, usque ad effusionem sanguiiiis. qui
puniri. Erat autem in locoubi decollati sunt, cuni-
non pra3berent consensum sacrificarc diis nostris,
culus antiquus. Ilunc emundantes noctanter Chri-
Olympius respondit Ego qiiidcm feci non quasi
:
stiani simul in unum omnia corpora sepeliernnt,
Olympius, sed quasi impius et crudelis. Pro quibus
non longe ab urbe Roma, via Salaria. Corpora au-
co:nmissispoeniteo,eteft"undolacrymasamaritudiiiis
tem flliorum suorum Jasonis et Mauri collegit san-
in conspectu ejus cui credo, Deo vivo et vero, Patri,
cta Hilaria, relicta martyris Claudii. Qu?e dum assi-
et Filio, et Spiritui sancto, ut dignetur inihi remit-
duis obsequiis ad sanctorum confessionem oraret,
tere iniquitatem quam exercui in sanguine sancto-
a paganis tenta cst. Quam dum traberent, rngavit G runi ejus, qucm feci efTundi. Tunc daLa est senten-
eos dicens, obsccrovos, permittite me priusoratio-
tia ut igne coiisumerenLur. Ducti sunt itaque ante
nem meam complere. Et dum
gradum, ac-
fixisset
statuam Solisjuxta amphiheatrum, lixisquo stipiti-
cepit sacramentum Domini, et expandens manus
bus, et ligatis manibusdevincti sunt, et in snrmen-
suas, projecit se in orationem,et dnmoraret, emi-
toruin s|)inarumque congerie igiiis siippositus. Sta-
sit spiritum. Qui tenuerant eam, dolentes super re-
timque iii ipso ignis initio, gratias Christo Domiiio
pentinumobitumejus, reliqueruutduasancillasejus
decantantes, emiserunt spiritum. Rclictis iiutem
qu3e cum ea erant; qiuic sepelierunt eam diligentis-
corporibus eorum, milites abierunt. Adveniensau-
sime in hortis suis, et super eam brevissimam ec-
tem sanctus Stephanus episcopus cuni clericisacre-
clesiam fabricaverunt.
ligiosis, et hymnis ex more redditis, abstulerunt
B. PRIDIE NONAS D^CEMBRIS. corpora martyrum Symphronii, Olympii, Exuperiie
(i Dec.)
ac Thcoduli,ctsepelierunt juxta viam Latinam,mil-
Romae, nalalesanctorummartyrum Symphroniiet liario primo, sub die septimo Kalendarum Augusti.
Olympii c temporibus Valeriani et Gallieni impera- Translata vero a beato Sixto pontificc, celebrem
lorum. Ilorum unum Sympbronium, crcditarium dieni fecerunt secundo Nonas Decenibris.
beati Nemesii, sibi prassentatum Valerianus jussit D C. NONIS DECEMBRIS.
tradi Olympio tribuno, ut ab eo facultatus Nemesii (S Dec.)
requircret, sub poenaruai examinationc. Pra3senta- In Africa apud Coloniam Thebestinam, iialalis
tus ergo Olympio, et abeo interrogatus, respondit : sancta) Crispinse '^, qua:' temi)oribus Dioeletiani et
Si facultates quaeris Nemesii domini mei, jani eas Maximiani, cum sacrifieare noluisset, jussu Anulini
Christo tradidi, quoniam ipsius fuerant et erunt. Si proeonsulis decullata est.
autem sacrificium ofi"erre me compeilis, sacrifico, Eodem die, natale sancti Dalniatii martyris.
sed Christo Jesu Domino meo sacrificium laudis et Item ipsa die Treviris, sancti Nicetii cpiscopi,
confessionis, cui se obtulit et dominusmeusNeme- totius sanctitatis viri, qui in basilica bcati Maxi-
sius. Tunc ira repletusOlympius, fecit eum extendi mini episcopi sepultus quiescit.
^ De hac in Vita sancti Pigmcnii, 24 Mart. August. in psal. cxxviii, cxvxvii; de Virg., cap.
^
^ De his in gestis Chrysanthi et Daria). -25 Oct. 44; serm. 5S de verb. Dom., ct 39 de diversis.
" De his in Actis sancti Stephani papa^, 2 Aug.
41i S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIEWENSiS i12
l). VIII mrs NOVEMDRIS. A Itcm eodcm die, Cypriani f
abbatis Petragorici,
(6 Dec.) mai,'nifica2 sanctitatis, ct clarissiini in miraculis
Sancti Nicolai Mirorum Lycijc opiscopi. viri.
Apml Afrioam, siinctorum Dionysijp. DativaJ, A. IV IDUS DECEMBRIS
Meonlis, cl .•Emilinni nictlici, cl rcligiosissimi viri (io Dec.)
nominu Tertii, ct Ronifacii,ct Scrvilii, ctVictricis, Apnd Emeritam HispanijB civitatcni,natale S. Eu-
et Majorici ado!esccnlis '>
: qui oinncs in persecu- laliaD annorum tredecim,
p virginis. Qna; ciim csset
tionc Wandnlit^a, snl) Iliinncrico rcgc Ariano, pro jussu Diiciani pra^sidis pluriina tonncnta pcrpcssa,
confcssionc lldci (athoiicrc, apud Africam, ct nc ab novissimc in iuulco suspcnsa, et exungiilata, facu-
i
Arianis rchapMzarcntnr, yravissimis ct innumcris lisardcntibus cx utroquc iatcrc appdsitis, hausto
suppliciis excruciati, conrcssorum Christi nnnicro iKncspiritunircddidit,ctcernentibnsChristianis, in
sociari meru;'r;int. E quibiis pr;cdictus vcncrahilis spccie coliinib;c nive;e cfelum pctiit. Cujusbcatum
adolcsccns .Majoricus, Dionysiic matris cxhortatio- corpus pcr tridniim,jiissu pi';csidis, pe|)endit in li-
nihus rohorntus, in ccrtaminc conlcssionis spiri- gno. Sed cui liuniana fuerant obscqiiia denegata,
tum rcddcns, cni-sum palmifcrum consummavit. cnclcslia fucrunl munera conccssa nain nix dcsu- :
E. VII IDUS DECEMBRIS. g pcr corpus p'iell;B aspcrsit, ul quod ab utraque
(7 Dec.) parte appositus ignis ardoris sui inccndio confra-
.\pud Alcxandriam, natalis beati Ai^^Ttlionis^^mar- gravcrat, nivali candore coopertum divina gratia
tyris, sub Dccio iinpcratore. Qui cum cssct niilita- deaibarct. Sicque a Christianis revcrenter ablata,
et devotione dcbita,sub sacro altari deposita, mi-
ris, et assistcret ulu beatissinii martyres cruciaban-
tur (intcr qiios Julianus ct Ennus, in Domini .Icsu raculorum gloriii illustratur.
Christi coiifcssionc pcrdurantes, admiranda spocta- Eodem die, apud pr;cfataiii urbem, passio sanctae
cula martyrii sui angclisct liominibuspr;cbucrunl), Julire^quaB fuit convirginaiissanctaeEuialiae, iilique
volentcsetiam mortuisilliidere cadave-
et qiiosdain ad passionem properanti individua comes et sodaiis
ribus martyrum prohibcrct, clanior rcpente lotius adlucsit.
vulgiadvcrsuscum cxtollitui'. Onertur judici fortis- Itcm apud llispontanam [a^., Spoietanani] civita-
simus uhIcs jam Doniini, ct nusquam se infcrior la- tcin,sanctoriim inartyrum Carpophori prcsbytcri,
ctus, in confessione persislcns, capite pro pictatc et Abundii diaconi, qui pcrsecutione Dioclctiani,
damnatur. Passus Idus Dcccmbris.
vii snb judicc Martiano, in confcssione Christi primo
Apud Sanctonas, bcati Martini oabbotis, discipuli fustibus crudclissinie ca3si, dcindc in carccrein, ne-
sanctiMarlini,Tnronic;curbiscpiscopi,quiininmo- ^^'° ^'''^" ^^ potu, rctrusi undc per angeluin edu
q ;
nastcrio quod ipse oedificavit, in pace quicscil. Ad cti, et verbum Dci praedicantes, iterum tenti, ct
cujustumulum crcbcrrima divinitus fiunt miracuia, ora ipsorum lapidibus contusa .^unt, rursumque
cquulco torti, ct post hyec carcere diu macerati,
F. VI IDUS DECEMnillS.
novissime gladio percus i sunt.
(8 Dec.)
Romie, natalis sancti Eutychiani papa^, qui rexit '^ B. III IDUS DECEMBRIS.
Ecclesiam anno un;i, et sub Aureliano impcratore (44 Dec.)
martyrio coronatus,sepultusestincoemeterio Calli- Daniciis prophct.Te.
sti, qui ct ipse pcr divcrsa loca trecentos et qua- Rom^ Damasi papae, qui rexit Ecclcsiam
saiicti '^
draginta duos martyres nianu S'ia scpclivil. annos octodccm, menses tres, dies duos.
Ipso die apud Alexandriam,sancti Macharii ^sub Et natalis sanctorum Pontiani,Praetextati, atque
Decio, qui gcnte Libycus, cum
muitisverbis a judice Thrasonis martyrum '. Qui Thraso, cum esset po-
ad ncgandum siiaderetur, et eo maj jre constantia tens ct lociiples,acchristianissinius, defacultatibus
fidcm suam profiteretur, vivusad ultinium jubetur suis sanctis marlyribus in carceribus et metallis
exuri. damnafs victu.n ministrabat, per beatos Sisinnum
G. V IDUS DECEMBRIS. y^
et Cyriacum, quos beatui Marccilus ad hoc opus
(9 Dec.) diaconos consecrarat. Non niulto post, et ipse ten-
Natalis sanctae Lcocadi;c virginis, quae tempore tus a Maximino, martyribusque sociatus, paimam
Diocletiani et Maximiani, a prajfccto Ilispaniarum martyrii cum duobus aliis praenominatis percipere
Daciano, apnd Toletum dira carceris custodia nia- mcruit.
cerata cst. Ubi cum gravissiinos bcata) Eula i?e ct In Galliis, civitate Ambianis, nataiis sanctorum
reiiquorum martyrum qui a Daciano intcrficicban- martyrum Victorici et Fuscani, qui gloriosissimam
tur, vidisset cruciatus, genibus in oratione positis, fidei su;e confessionem sanguine passionis decora-
impollutum spiritum Christo reddidit. verunt.
I
* Victor. Afric, I. iii.
<
Gregor. Turon., de Glor, conf., c. 100.
" Euseb., lib. vr, cap. 34, Rufi'. 31. e Prudentius, hvin. 3.
c Gregor. Turon. de Glor., n Pontif., c. 38.
c. S7.
^ Pontificale, cap. 28. * De his in gcsLis Marcelli papae, 16.
e
Euseb., I. VI, c. 34, Ruff. 31.
:
413 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. DEC. 414
In Ilispaniis, sancti Eutychii, cujus gcsta ha- A faciam te ad lupanar duci, ut dum fueris scortata,
bentur. fugiat a tc Spiritus saiictus. Beatn virgo respondit
C. PRIDIE IDUS DECEMBRIS. Nunquani coinquinatur corpus nisi de consensu
fn Dec.) mentis fl Cor. m) nam et si in manu niea thura
:
Natale sanctorum martyrum Hermogenis, Do- ponas, et per manum meam facias sacrificium,Deus
duorum ^.
nati, et aliorum viginti
ha;c attendit, et ridet ; de scnsibusenim et voUin-
tatibus judicat. Sic patitur violatorem castitatis,
Apud Alexandriam, bcatorum martyrum Epima-
chii et Alexandri ^ : qui multo tempore, cum in vin- sicut latronem, sicut barbarum, sicut serpentem :
culis et cruciatibus carceris torti, etiam frequenter
nam si me invitam violari feceris, castitas mihi du-
plicabitur ad coronam. Post htec Paschasius tradi-
et divisis suppliciis confecti, pcrdurassent in fide,
ignibus postremo consumi jubentur.
dit eam lenonibus, dicens Invitatc ad castitatem
:
Eodem die, natale sanctarum quatuormulierum ejus populos, et facite cam tam diu illudi donec
Ammonariae, Mercurise, Dionysiae, item Ammona- mortua nuntictur. Quam lenones nullatenus movere
riffi
o. Adversus primam virgincm Ammonariam ,ju- potueruiit, cum smuuI ex oflicio impellentes acccs-
dex summa contentione utci)atur. ct immensiseam sissent, nec funibus addilis [al. aditus.) aut boum
atque exquisitis cruciatibus afHigebat, at maxime, B paribus plurimis. Tunc pricco|)it Pascliasius mini-
quod ejus sententiam vincere cupicbat, quia lauda- stris ut ignem copiosum circa eam accenderent,
bili voce decreverat nihil se prorsus eorum quie picem vero et resinam, et fervens oleum super cam
sibi contra fas imperabatur, acturam ; qu;c statuti jactarent. Sed illa in nominc Domini Jesu Christi
sui tenax ad ultimum capite punitur. Sjcunda vero, immobilis stetit, dicens Fgo rogavi Dominum
:
Mercuria, anus venerabiliset fecundissima in filiis, meum .lesum Christum ut ignis iste non do;nine-
sed quos non prtetulit riiristo. Tertia, sancta Dio- tur mihi, quatcnus tibi insuUem plaudens in Do-
nysia, et alia Ammonar a, quarta ; dum nimia mino, et impetravi ab eo inducias martyrii mei, ut
utuntur constantia apud judicem, et ille vinci eru- credentibus timorem tolleret passionis, et non cre-
bescit a feminis, inauditis tormentorumgeneribus dentibus vocem insultationis auferret. Tandem,gla-
tolerat, finem omnium, fcrro cedente, suscipiunt, dio gutturc merso pcrcussa, quandiu voluit
in
gloriose etvenerabiliterapud Alexandriamscpultie. oravit, quandiu voluit turbam circumstantem al-
Scribit beatus Dionysius in libro dc Martyribus. locuta est. Nec omnino mortua est, donec venienti-
D. IDIBUS DECEMBRIS. bus saccrdotibus, communionem Dominici corporis
ct sanguinis acciperet. Passa est autem Idibus
fn Dec.)
/-1 Decembris, et in loco ubi percussa est sepulta; ba-
Apud Syracusam, Siciliae civitatem, natale sancta3
silica super corpus ejus postmodum fabricata.
Luciae, virginis et martyris, quae pa?sa est pcrsecu- Pasehasius vero Romam perductus, eo quod a Si-
tione Diocletiani et Maximiani, sub Paschasio con- culis fuisset accusatus quod depra)dasset provin-
sulari. II.tc nobilissima Syracusanorum, postquam ciam, ab omni senatu auditus, accepit capitalem
omniasua (quae de parentibus ei remanserant) pau-
sententiam.
peribus, viduis, orphanis, peregrinisetDcoscrvien-
tibus distraxit, a sponso suo, quod csset Christiana E. XIX KAL. DECEMBRIS.
Paschasio judici delata, et contralcgesAugustorum fik Dec.)
vivere, impellebatur ad sacrificandum daemonibus. Apud Antiochiam, natalis sanctorum martyrum
Tuncbeata LuciaPaschasio respondit Sacriflchm :
Drusi, Zosimi, et Theodori ^.
tertm et immaculatim apiid Deim et Patrem lioc Apud Alexandriam, natale sanctorum martyrum
est,visitareviduas etorphanos in tribulatione eorum Heroriis, Arsenii, ct Isidori, atque Dioscori. Ili
fJac. \). Ego per istos tres annos nihil aliud egi postquam judici oblati sunt, judex primo omnium
nisi sacrificavi Deo vivo et nunc quia aliud nihil
; pucrulum Dioscorum, tanquam pro aetate facilem
superest, me ipsam offero in sacrificium Deo. Cui Hecti (erat enim quindecim annoruin) ante verbis.
Paschasius post talia dixit Cessabunt verba, cum
: D post etiam verberibus agit. Quemcum in nuUosibi
fuerit perventum ad verbera. Lucia respondit Dei :
cedere videret, ferocius eum cruciare contendit.
verba cessare non poterunt ipsc enim dixit: Ciim ;
Tum deinde caeteros variis tormentis dilanians,
steteritis ante reg es et prasides ,nollte cogitare q no- cum pari modo constantia fidei vidcret armatos,
modo aut q%Lid loquamini fMatth. \). Non enim tradi ignibus jubet. Dioscorum vero puerum, quod
vos estisqui loquimini, sedSpiritus sanctus qui lc- sibi constanter et sapienter in omnibns respon-
quitur invobis ( Marc. \u\). Paschasius iterum dixit disset,admiratus judex, difi^cr prrecepit, sperans
In te ergo est Spiritus sanctus? Ad htcc Lucia re- eum pro a>tate prenitudincm acturum. Sed ille con-
spondit : quod caste et pie viventes tcmplum Dei fessionisgloria illustratus, divinonutu ad consola-
sunt, et Spiritus sanctus habitat in eis, testatur tionem fideiium dimissus est. .\cta hsec sub Deciana
Apostolus. Et cum Paschasius iterum dixiaset : Ego persecutione.
a Euseb., lib. vi, cap. 34, Ruff. 31. " Euseb.,I. VI, cap. 33, Ru(T. 31, 13 Dec.
*>
Idem, ib. d Euseb., lib. vi, c. 34, Ruff. 31.
:;
41J S. AnONMS ARCIIIEIMSC. VIENNENSIS 416
Apiui Cyprum, nalalis sancti Spiridioiiis " o\)\- A B. XV KAL .lANUARII.
seopi, adniirandne bealilndinis viii, (|ni nnus fnit (18 Dec.j
ex illis confessoribus (|uos Maxiniianus, doxtris Natalis beatorum marlyrum Rufi etZosimi", qui
oiMilis clTossis, ct sinistro poplih^ snccisr). pi'i' ino- de primis discijiulis Inernnt pcr qnos primitiva
illis
talla dainiKiveral. Qiii(|nc cnni i)r()|)liclicain vilain
Ecclcsia in .Indieisct (!i";ccis fundataosl. Ili requie-
ducerct, etiain signoruin j,'Ioria inclytns fuit. scnnl apnd civilalcm .Maccdonnm Pliilippis.
F. XVIII KAL. .lAXUARII. Apnd Africam, natalis sancti Moysclis marlyris.
fh'i Dec.) Tnronis, sancti Gratiani cpiscopi, qui ad ij^sam
Apud Africani, sancti Valcriani cpiscopi et con- urbem primns;') urbellomacpiscopustransmissus,
fcssoris natalc i\
Qni tcmporc Wandaliwe pcrsecu- mullis clarus miracnlis, ibi quiescit in pace.
tionis(cnm c\ praecepto Gciserici regis Ariani, ad €. XIV KAL. JANUARII.
tradenduni ministcria divina et libros arctarcntur f19 Dec.)
cuncti Domini saceriiotcs, ita ntiidem iiiipii Ariani
Apud .iEgyptum, natale beati martyris Nemesii f
etiam de ipsis palliis ailaris silii camisiaset femo-
qni primo per calnmniam qunsi iatro judici delatus
ralia faccrcnt) virililcr, ne sacramenta divina ira-
est .fiiniliano. Quo crimine absolutus, post hoc
deret, dimicans, extra civitatem singularis cxpelli B christianuses.s."defertur. In hocveronullaa judice
jussusest; et ita pra^ceptnin ut nulluseum noquein moderatio reservatur sed geminatissuppiiciisex-
;
agro permitlcret babiLarc. Cnmqnccssct plusanno- crnci;itum cnm latronibus jussit inccndi, ignorans
rum octoginta, in strata publica muiio temporeja- quod optimo martyri Salvatoris si-
crndeliliite sua
cuit nudus sub aere. Sicque in confessione catbo-
militudinem detulit, qui prosalute humani generis
licjc vcritatis, et dcfensione sanctimonii cursnin
una cuin latronibus ])ertuiit cruccm (Isa. Lin;
beat;c vit;e implevit.
.Joan. \\\).
Aurelianis, beati Maximini presbyteri, venerabi-
Aurelianis, s.incti Aviti abbatis ?, qui spiritu pro-
lis sanctitalis viri.
pbeti;c iilustris fuit, et honorifice in eadem urbe
G. XVII KAL. JANUARII. tumulatus cst,
(\G Dec.)
D. XIII KAL. -lANUARII.
Martyrium tiium virnruin sanclorum, Ananiae, (10 Dcc.)
Azariic et Misaelis (Dan. u.).
Natalisbeatissimorummartyrum Ammonis, Zeno-
In Tuscia, nataie sanctae Rarbar.ie <=, virginis et
nis, Ptoiomjei, Ingenui et Theopbili, qui tribunali-
martyris, snb Maximiano imperatoro. ILoc primum
bus apud Alexandrnm astantes, cum quidam Chri-
a patre suo Diuscoro diualTiicta sub dira custodia, q stianusa judice torqueretur, et jam pene ad negan-
dein tradita prassidi Martiano, exspoliata, nervis
dum declinarct, disrumpebantur intra semetipsos,
ct taurcis valde ciesa, discerpta est, et cilicio
etvultu,ocuiisac nulibus velut crigere conabantur
plagjc ejus defricatff". Inde reelnsa in carcere, ui)i
illum qui in suppiiciis positus Irepidabat. Interdum
luce divina cons )lata cst, mox circa latcra cjnsiam-
etiam manus protendcre, ac totius reliqui corporis
padesardentesapplicatge, etcaput ejus maileis ca?-
moril)us el habitu diverse inclinati, tanquam suble-
sum, et mamillae ejus proecisae. Deinde nuila jier
vareiapsanlis animumgestiebant. Convcrsi veroad
platcas dncta, et nagellis diutissime a'11icta ost.
eos omnes, el quid de semetipsis profiterentur ex
Ad extrcmnm giadio datamartyri im consuminavit
eoruin motibus agnoscentes, priusquam ineos vul-
XVII Kalendas Januarii.
gus clamoribns insiliret, ipsi in modium prorum-
A. XVI KAL. JANUARII. punt, ac scse Christianos esse testantur. Pro quo-
(47 Dec.) rnm victoria, gloriosissime Christus deantiquoge-
Translatio sancti Tgnatii ^, episcopi otmartyris, ncris hnmani inimicotriumpl)avit, et versa vice, ex
qui tertius post beatum Pctrum apostolum, Aiitio-
eo]'um confidentia, i^ersccutoribus terrorem, suis
chenam rcxit ecclesiam. constantiam nnimi dcdil.
Iteni eodem die, beati Lazari, quem Dominus £)
E. XII KAL. JANUARIl.
Jesus in Evangelio (.Toan. xi) lcgitur rcsuscitassc
(21 Dec.)
a mortnis; item beat.T Marlb;c sororis ejus, quo-
rum venerabilem memoriam cxstructa ccclesia non Apud Edissam Mesopotamia? civitatem, nataiis
longe a Bethania.(ubi e vicino domus eorum fuit) sancti Thom;e apostoli ^.
conservat. Catalaunis, sancli Memmii, episcopi primi illi ci-
In Oriente, apud Eieuthoropoiim civitatem, san- vit;ili ab urbe Roma dirocti, qui inter alia miracula
ctorum martyrum quinqnaginta, qui subSaraccnis morlunmsuscitavit, cujus nuncsepulcrumcreberri-
passi sunt. mis miracuiis iliustratur.
a Ruff., lib.
I. cap. .-;. Euscb., lib. VI, cap.34, RufT. 31.
f
*»Victor. African., lib. i. & Grcg. Tur., deGloria confcss.,cap. 99, 20Dec.
c De ea alii 4
Dcc. Euseb., iib. vi, eap. 34, Ruff. 31.
^ De eo \ Fobru.ir. fusius. ii
Rnff. 31. Vide lib. de Fcst. Apost. Grcgor. Tur, ;
8 Vide libeilura de Fcst. Apost. de Glor. conf.. cap. 66.
417 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. — MENS. DEC. 418
Item in Tuscia, natalis sancloiHun Joannis ct A meorum in paupercs ChiMsti,vidi pervisumjiivenem
Festi. aurudiadematum^splcndidumiii vestibus purpureis
F. XI KAL. JANUARII. atque yemmatis, qui grata facie et loeto vultu me
inspiciens,ait: Ovii'ginitas,qufeniorle non vinccris,
f22 Dec.J
quie a niorte perpelua libcras? viryinitas, quae
Romae '^
via Lavicana inter Duas Lauros ^, nata- noii iii opcribus tenebrarum, sedsemper inlumine
lis triginta martyruni, qui omnes uno die persecu- versaris !ego audiens, evigilavi,et coepi flere,
Ilaec
tione Diocletiani coronati sunt. et projiciens me in pavimento, rogavi Dominumut
Apud Alexandriain, natale beati Ischyrionis mar- is qui inihi loquebatur dulcissimos serinones ite-
tyris. Is namque cum rem c .jusdam potentis sub rum prosequeretur. Sic railii oranti el prostratae
mercede immolare.
idem qui ante loquebatur talia milii subsequitur
procuraret, jiibetur ai) eo idolis :
Recusans cogebatur injuriis, persistens rursum Virginitas purpura regalis est quam qui iiiduit re- ;
blanditiis mulcebatur.Cum vero utrumque contem- liquis fit eminenLior.Virginitasgemma est pretiosa.
neret, praeacuta sude validissime transverberatus Virginitas ihesaurus esl regis immensus. Huic fures
permedia viscera neci traditur. insidias tenduat. Hanc tu evigiians sollicite custo-
Ipso die, aliorum quamplurimorum martyrum, o di,quantumque te plushabere cognoscis,instantius
qu in desertis et montibus apud .'Egyplum ober-
;i
custodi, ne perdas. Ilis etsimilibus verbiset factis
rantes, fame, siti, frigore, languore, latronibiis, incitataVicloria,omnepret um ornamentorum suo-
bestiisque consumpti sunt ;
qui omnes imitati ele- ruin et ipsa distraxit pauperibus. Sicquefactuinest,
ctos Dei prophetas, glnria martyrii coronati sunt. utagcntibussponsisearuin Aurelio e Eugenio, quia
Inter quos et venerandus senex Chajremon (epis- nubcre illis virginesChristi noluerunt, a Decio im-
copus hic erat urbis -^gypti quae dicitur Nilopolis) peratore urbe Roina pulsje, ad prajdia sponsorum
cum ad Arabicum montem una cum grandaeva con- ducerentur ubi fame ct inedia ita afllictae sunt, ut
;
juge discessisset, nuili ultra apparuit. vix ad vesperum modicus panis cibarius eis dare-
tur, nuUoque pacto efTiCc^re sponsi pjtujrunt ut vel
G. X KAL. JANUARII.
ad nubendum, vel sacrificanJum anirai illarum in-
(^5 Dec.)
clinarentur.Beata igiturVictoriainvirginitatispro-
Romae, natalis sanctae Victoriae, virginis et mar- posito invincibililer persistens.post mulia factami-
tyris,perseculione Decii impcratoris. II;ec despon- racula, inler quas plurimas virginesDomino aggre-
sata Eugenio viro pagano, rogantelito Aureliano, gaverat, pcrcussa est glaJio in corde a carnifice
qui sponsam Anatoliam virginem
^ , „ habebat, ad sua ,
Taliarcho, quem rogatu Eugenii sponsi sui Juiianus
dendam eara ut ei nuberet, errexit. Cui et dixit :
^ pontirex Capitolii et comes templorum,ad hoe opus
Audi me, domina soror Anatolia; et ego Christiana direxcrat. Passa estautcra x Kalend. Januarii. Cor-
sum, et novi quia Deus nuptias non condemnat. pus ejus cuin omni reverenlia curatum. Taliarchus
Prophetae et patriarchae conjuges habuerunt, et po- vcro percussor ejus, leprosus factus, intra sex dies
steritas eorum a Deo benedicta est. Nunc ergo audi consumptus a vcrmibus, exspiravit.
me, et accipe virum qui te non prodat quod sis Apud Nicomediara, sanctorum inartyrum ^ vi-
Christiana; sed per maritalem gratiam fiet ul ipsc ginti, quos Diocleti.na persecuiio gravissimis cru-
Christianis consentiat. Haic dicenti Victoriae virgo ciatos tormentis, martyres Christo fecit, et beatos
Anatolia respondit : Victoria, vince diaboluin et sanctorum numero in coeiis conjunxit.
esto vera vietoria. Tunc quando tota terra vacua Item Rora», beati Servuli, de quo beatus Grego-
erat, dixit Deus hominibus Crescite et raultipli-
: rius scribil; qui rebus pauper, raeritis dives, quem
camini, et replete terram nunc plense terrse. Post-
: longa segritudo dissolverat : nam a primaeva aetate
quam FiliusDei de caslo descendit,quotidieclamat: usque ad fineni vitte, paralyticus jacebat. Hic non
Crescite in fide, multiplicamini in charitate, et re- modo stare, sed ne unquam in lecto surgere vel ad
pletecoelos;quia appropinquavil regnum coelorum. sedendum valebat. Nunquam manum suam ad os
Iterura interalia et post alia, sanctrt-AnatoIia intu- D ducere, nec se potuit in lalus aliuddeclinare. Quid-
lit : Ego die qua explicui pretium ornaraentorura quid ex eleeraosyna potuisset acciperc hoc paupe-
Euseb., Eccles. hist. lib. vi, c. 34,
a-
Ruff. 31 ; etMarcellinomartyribus,etraausoleum,ubimatrem
Euseb., ibid. suam posuit in sarcophago purpurco. » Mcursius in
^ Via Lavicana inter Duas Lauros. Locus ita Glossario suo Grasco-barbaro duobus his poslrerais
Romse dictus via Lavicana, multoruin sanctorum locis mutabat laiirns in laiiras, sed jam iacile pers-
raartyrio nobililatus. Euindera hoc die Martyrolo- piciet nihil mutandum. Est et alius via Latina, apud
giuni Bomaiium repriescntat. .Anaslasius bibliothe- Adonera siipra ix Septembris,ad qucra S.Gorgonius
carius de Vilis pontificum, cap. 34, in Siiveslro, fuittranslatus,/v05i^«5^i<^ est tla Latlnaiiiter Duas
de Munilicentia Constantini « Ftcit basilicam via :
Lawos, nisi mendosus sit locus, et Lav cana le-
Lavicana inter Duas Lauros B. Petro et Marcellino gendum s t, quomodo habet Breviariuni Roraanum
martyribus, et mr.usoleum, ubi beatissimam Augu- IX Sept. in lectione de
Gorgonio. Taraen niss.
S.
stam matrem suam posuit in sarcophago porphyre- Adonis cum vulgata ejus lectione conspirant.
tico. » Ita hsecexliibet ms, Bertini.;nus. Ado Vien- c De
his Euseb., Ib. viii, c. 5 cap. li. iv Diai. c. ;
nensis in Chronico,circa annum Christi30ti « Fecit :
41 et hom. IS in. Evang.
basilicam via Lavicana iuter Duas Lauros B. Petro
411) S. ADOMS. ARCHIEPISC. VIENNENSIS 420
ribus erogabat. Litterasnonnoveral, scd Scripturne A tias agcre, hymnisDei et laudibus, diebus acnocti-
sacr;o sibinicl codicesciTicral;elreiii,Mosusqiiosinic bus vacarc. Ilic bcatissimo finc glorificalus, sepul-
in hospiialilate suscipicns,hoscoram sc lcj^crc sine tns est in ecclcsia sancti Clcmcntis, cpiscopi et
fstutquan-
intormissijiie facicbat. Siccjuc factuin martyris, ubi ail commei)dan>lam ejus sanctitalem,
tum ad mensuram propriam atlinet, plene sacram ad ejus tumbam miracula creberrime fiunt.
Scripluram discercl.Studcbat indolorescmpergra-
Reliqxm dies hujus mcnsis, vide initio Martyrologii Adonis.
PRECATIO ADONIS.
Christe, precor, veniam segni des mitis alumno : Quorum perpetuos memorat liber iste triumphos,
Tardus sum, tarde sed tioi nemo venit. I)a,Paler omnipotens, veniam,da,Christe, medelam
Longus pra3terit s tenuit nos crror in annis; Ilis qui supplicibus- votis ac mente fideli.
SuiHcial mcritis haic, rogo, piDna meis. 1. Committunt scsc tantis per syecla patronis,
mortcm et pronior
Vita brevis snperest, in ajtas ;
Qui zabulo viclo, rutilis super astra coronis
Jam peccare senex non queo, nolo tuus. Conspicui, de te, quidquid petiere, merentur.
Sanctorum eximiis meriJs precibusque beatis,
APPENDIX
AD SANCTI ADOMS MARTYROLOGIUM.
AMICE LECTOR.
Habcs in hac Appcndice qiisQ hactenus Adonis C ejus Martyrologio adjecta, doctorum virorum usi
Marlyrologio fuerc inscrla, cum tanien ab alicna consilio, eosdein sanclos signo slcllae (*) prienota-
manu sint. Et (luidcm ca qii;e ;i.stcriscis notala sunt, vimus, ad ev tanduin onincm errorem et scrupu-
etiam Jacol)i ilocantiri judicio, qiii priinus Aduncm lum. » Ilactenus .Mos;inder.
edid t,aliena ab Auonc judicatasunt. Qtioruinralio- Ego vcro collationc triani codicum mss. Mosan-
nein ita ipsa ad lcctorcm rcJdit « Marlyrologium : drianis codicibus velu>tioruin (de quibus initio
hoce.xquatuor pervclustisiDss.codicibussibiiuutuo Adonis ad Lcclorcm dixi), niulto plura deprehendi
corrcsponJcntibusmann|)ropr aexaraviiiius.Vcrum Adonis non csse. Qu;c in ai)pendiceiii quoque retuli,
quartus a nionachoordinisS. IJcncdicticonscriptus, sine asterisci tamensigno, ut constet quaecommuni
aliquot ancturumnomina continebat,qui in cietcris nostro Monsandrique consensu ab Adone resecan-
tribus non habcbantur. De quibuscuni dubilarcmus da sint, qua) vcro praeterea indicio trium rass.
an essent Adonis, vcl potius per dicium monachum quos dixi codicum.
MENSIS .lANUARIUS. tiam multoruni, qui convertebantur ex paganis, et
Kal. .Tan. (\ Jan.) — *
Eodein die sanctissimi
propter sepulturas niartyrum. »
—
Paragodae, septimi Viennensis cpiscopi. XV Kal. Fcbr. fi8 Jan.) Et passio sanctorura
IV Konas — Ilem sancti Isidori,
.Jan. (2 .Jan.) * martyrum Thyrsi,Leuci ct Galerici \leg. Callinici) *>.
episcopi ct martyris. XIV Kal. Febr. (i9 Jan.) — Jerosolymis, .MarthaB
Nonas .lan.
III .Jan.) —
(5 Item Octava) sancti D
*
Mariae, sororum Lazari. ct
Kal. Febr. (2o Jan.) — In Fabiano
Joannis tvangelistae.
Jan.) — Item octavae Innocen-
XIII post =,
Nonas Jan.
11 (U
sepultus, addit Ado vulgatus Hic regiones divi- : «
tium.
scptc-m subdiaconos qui ep-
Idibus Jan. (15 Jan.) — Octava Epiphaniae.
diaconibus,ct sit fecit
*
tem notariis iininincrcnt,ut gestainartyrum inte- in
Trcviris sancti Agriti, cpiscopi et conressoris.
'
gro coll gercnt. Hujus tcmpore supervenit Novatus
Rhcinis, ciepusiito sancti Kenicgii episcopi.
cx Africa, ct scparavit Novatianum de Ecclesia,
xvin Kal. Febr. (U Jan.) —
* Item Mauri abba-
postquam Moyscs confessor in carcere defunctus
tis, discipnli b^ati Bcncdicti.
xviii Jal. Febr. liG Jan.) —
In Marcello, post,
est qui fuit ibi menses undecim. »
;
—
Pricill(B,z^(\\i Adovulgatus: «Ilic fecitcoemctcria'* Kal. Febr. (22 Jan.)
XI Ipso die in Galliis,
via Salaria, ct quinquc et viginti titulos in urbe civitate Ebreduno, sanctorum martyrum Vincen-
Roma constituit, propter baptismum et poenilen- tii, Orontii et Victoris ^.
• » Pontific., cap. 31. cPontific, c. 21.
d Ado de Fest. Apost., 22 Mart.
^ De bis Ado, 28 Jan. in libell.
;
m MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. ~ MENS. DEC. 422
Item natalis sancti Pauli, quem JDealus apos- A conversae sunt ita ut ipsorum pedibus prostrat-T,
;
toUis ordinatum, urbi Narbonie episcopuiu misil. eoruin vestigia lingerent, inimicos autem Dei una
Quem tradunt ipsum tundcni tsse Scrgium Pau- cuu) ipso Italico, lacto impclu. inLcrlicerent. Novis-
luin proconsulem, virum prudentcm, a quo tempore sime autem ii equuleo alligati, et in ignem missi,
Pauli sortitus esl nomeii, quando eum (ide Apos- positi sunl super ollam jeneam, in qua hiiic inde
tolus subegerat Cbrisli. Qui cum ab eodcm ad plumbum liquebatur. Sed ipse ignis nih.l sanctis
Hispanias pra;dicandi gratia n.i ttretur, apud Dei nucuiL; inimieus vero illorum, quotquot attin-
pr;el'ataiu urbem Narbonam relicLus, et pra^dica- gere potiiiL, una cum Pompeio fralrc Adriani ex-
tionis non segnitcr impleto ministerio, clarus mi- cussit. Quo viso sanclus Calocerus, qui tunc curam
raculis coronaLus sepclitur. palalii habebat, eredidit cum offleio suo ad duo-
X Kal. Feb., (25 .fan.) — * ^ Ei alio loco, passio decim millia hominuni. Undc iratus Adrianus ipsis
sanctorum Eugenii, Macarii et Perulvii. omnibus, cxcepto Calocero, capita amputari jus-
VII Kal. Febr. {26 Jan.J —
In Polijcarpo, post sit. Deindc, admoncntibus sancLi.s angelis, beatus
Apollonius, Hri.xiensisEcclesiieepi copus, sanclum
consummati sunt in edito Adone addebatur « Tunc ;
etiam Germanicus, atbleta Cbrisli ii;s gnis, glo- FausLiiium consecravit prcsbyterum, et beatum
rioso martyrii agone translatus est. Nam cum a
Jovittam diaconum ordinavit. Post hoc autem, ju-
judice damnatus luisset ad bestias, ultro s bi bcntc Adriano, beatus Eaustinus ct .lovitta una cum
pr;eparatani besLiam provocavit, Uespieiens vidcli- sancto Calo •ero,vinctirerroMediolanuniducli sunt.
cet temporalem mortem, eL coronam vitae aterngB In qua civitate Adrianus plumhum fcrvcscens et
veloci fine adipisci desidJrans.Scripsit idem bealus B Hquescens per fistulas in ora ipsorum trium mitti
Polycarpus ad Phiiippenses vaide uLilcm cpistolam, pra3cepit; scd ihil sanctos Dei nocuit. Insuper et
i
qu;e usque hodie in Asia; convenLu lcgilur, » oculum bcatorum Faustinict Joviltae jussiL auferri;
^ Item apud Bituricas civitatLm, bca.i Sulpitii, sedaltcradic( isoculosDon.iausrcsLituercdignatus
episcopi et confessoris, cujus et vita ct mors prc- esl. Deindc traditisunt ipsi trcs stevissiujis bestiis,
tiosa gloriosis miracul:s commendantur. id esL tigribus, ursis, atque superbissimis tauris;
sed ips;e fer;e sicut priores, Domino operante, san-
III Kal. Febr. (30 Janj
ctis Dei in mansuetudinem conversae sunt,ex paga-
Item natalis sanct;e Aldegundse virginis.
nis aulem maximam multitudinem interfecerunt.
MENSIS FEBRUARIUS. Post liaec ct alia tormenta, jussit Adrianus cuidam
Sapricio, primicerio chote candidatorum, ut bea-
IV Nonas Feb. —
Aurelianis, dcpositio
(2 Febr.J
.
tum Calocerum in Ambinganuuj civitatem duceret,
sancti Fiosculi episcopi, et sancta; Sicharite, vir-
et ibi cuiu punircl, si non praiceptis ejus obtempe-
ginis Dco sacrat;e, ibiUem.
rai'et. Naui ibi ampuLationc capiLis posL niulta tor-
III Nojias Febr. (5 Febr,) —
* Ilamburgi, sancti
menta martyr ChrisLi effectus, multo tempore
Anscari, episcopi et confessoris, llamburgcnsis quieviL,quamvis p.jstea Angilbcrtus archiepiscopus
primi episcopi, et Bremensis archiepiscopi. Mediolancnsis cum inde traiisLulerit, et in suae
* Vienn;i3, sancti Eventii, episcopi lL confcssoris.
dia^c 'Sis inonasLerio, quod vocaLur Cl;ivate,summa
VIII Idus Febr. (6 Febr.j —
* Itcm
eodem die, bonore cullocarc curaverit. Ipse
cu.ii d ligenLia et
Vedasti et Amandi, episcoporum et confessorum. vero beatus Caloccruscuin cusLodiam Aiuhinga-
VI Idus Febr. (8 Febr.) —
Item depositio saacLie
i i
num ircl, dcvcnit in civitatem AsLensem, et ibi in-
Helen e regincT. venit illus'rcm virum ipsius civitatis, nomine Se-
IV Idus Febr. (10 Febr.) —
Item Scholasticoa
* '^
cundnm. Et cum eidem Sccuiido Christum priedica-
virginis,sororissancliBenedictiabbatis.f2/ Mart.), roL. et multa dc beato Fa isLino ct JoviLta diceret,
qui vidit animara ejus in columbai specie coelum qualitcr Mediolani pro Christi nomineplurimapassi
penetrare. invinculis detincrentur,credidit ipse,ct summacum
III Idus Febr, (11 Febr.) — *
Apud Lugdunum, festinatione venit Mediolanum, ct a sanclis Faus-
natalis Desiderii episcopi ct martyris; hic
sancti ttnoet JoviLLa bai)Lizatusincivitatemsuamrevei sus
beatus vir passus est quidem in * Prisciniaco villa, est et ibi, ampuLato capite a praeJicto Sapricio,
:
territorio Lugdunensi, decimo Kalendas Junii ChrisLim;irtyreirectusest.PosL hocsancti martyres
translatus est aulem Viennam episcopatus sui Faustinuset Jovi ta, vincti sub custodia cujusc'am
civitatem, tertio Idus Februarii. AnLiochi pr;csidis Romam ducti siint, et ibi di\er-
Idlbus Febr. (13 Febr.) —
Natalis Gregorii pa- sis poenis ainicti multos ad fldeni converteruat,
pse II '^, qui rexit Ecclesiam annos sexdecim. Lco- plurima por eos Doinino facicnte miracula. Ibi eti \m
nis Constantini temponbus; hic vir castus, in inveneruiit sanctu.n EvaristUiu urbis Romae episco-
divinis Scnpturis eruditus. Ilic in Germania per pum, inter sepulcra martyrum latitantem; quem
*Bonifacium episcopum, verbum saluLis pricdicavit. rogaverunt ut faceret bealum Caliujcrum, qui per
Hic quadragesimali tcinpore, uL feria quiuLa jeju- eorum prcedicationem, inter plur mos Romanos
nium et missarum celebntas fleret, quod antia crcdidit, in Mcdiolanensi civitate episcopum. Quo
non agebatur insLituit. D facto, iterum sub custodia Aurcliani comitis ducti
XV Kal. Marti (13 Febr.). —
Item beati Severi, sunt Neapolim, et ibi multa ac varia torincnta per-
presbyteri et confcssoris, cujus meminil in Dialogo pessi, plurmis miraculorum ostcnsis, Dominoju-
(cap. ult.) beatus Gj-cgorius. vante, muitos ad fidem converterunt. Postea vero,
Brixiae, natale sancLorum marlyrum Faustini et manihus pedibusqnc mare dcmersi,etab
ligat s, in
Jovittae. Qui nobili progenie in civiLate Brixiana angelis Dei liberati, ad littiis deducti sunt.
et
sunt orti. Nam parentcs corum in priedicta civitate Novissime auteni jussu Adriani imperatoris
caput scnatus fueruiit.Jubente Adriano imperatore, Brixiam rcducLi sunL, et ibi a praefato Aureliano,
a quodam Italico comite Rh;ctiarum in jam dicta post niulta itcrum toriuenta amputatis capitibus,
urlie comprchcnsi, ct in carcerem sunt retrusi. Christi martyres effecti sunt.
Postea vero, Adriano,jubente,post multa et diversa xn Kal. Martli {{8 Febr.). —
In Simeone,\)Oii
<=
tormenta, trad ti suni ad dilacerandum immanissi- fuisse, addit Ado vulgatus « ConsLat tamen, quia
:
mis feris, id est leonibus, leopai-dis, ursis atque Cleophas, cujus filius isLe fuit, frater erat Joseph. »
superbissimis tauris. Sed ipste fcr«, Domino miti- XI Kal. Martii (\9 Febr.). —
Item sancti Theo-
gante, velul agni in mansuetudinem sanctis Dei dori martyris, fratris sancti Georgii.
^ Ado, ibid. ^ Pontific, cap. 90.
^ Ado in Martyrolog., 17 Jan. • Greg. Tur. 1. i Histor. Franc, cap 27,
« De ea in Vita S. Benedicti
m ADO.XIS ARCniEPISC. VIE.XNENSIS. m
MENSIS MARTICS. A Eodem die,immoIatio Isaac et transitus filiorum
A'al Martil (I Mart.J. — f Eodem dic, Siivit- Israel per marc Rubriim.
IjltL', r|)is('o()i ct (_'oiirt'SS(»t'is. Et victoria Michaelis archangeli contra draco-
VI ^foiias Mar/ii 2 Mart.j.-— R(im;i', Simplicii "^ nem.
pap.i', iiui scdil ;iniiis (luiinlcciiii. \\W Acaciiiiii Coii- VII Kal Aprilis (2G Mart.j. — f Eodem die,
staiilinopoliLaiiiiiii ipiscijpiiiii, cl l'cLi'iuii Alcxau- dcpositio S. Liitgcrii cpiscopi.
driiium cpiscopuiii Kulycliiauos daiuuavil. VI Kal. Aprilis {29 Mart.). ~ item llierosoly-
rv /'/>',s Martii !!> Murt.). —
-\ Rouia", dcposilio iii;e, Resiirrcctio Doiuiiii.
sancti (Ircirorii papa' '', (|iii uoiiili gciicrc libcralilius iii Kal. Aprilis{oO Mart.). — *
Aurelia civitatc,
artihiis criulitus i'sl. Dciiidc, dcriiuctis parcntiljus, sancti Pasloris episcopi depositio.
sox iu Sicilia iiiouastcriacoiistruciis, scptiiiuiiii iiil ra
Urbis muroscoustituil. In qiio ipsc post siccnlarcin MENSIS APRIMS.
lialdluiii iiiullis IVatrilius aiJ:i,'rc^'atis,
iiupcrio strciiuc iiiil tavil, ct su;c iioliililalis liiicam
siili aliliatis VIII Idus Aprilis
{6 Apr.). —
In Sixto, post im-
peratoris, addiL Ado vuIgaLus « Ilic 'constituit ut :
inorilms cxtulil, |)rol)is aclil) is dccoravit. .\aui i|iii sacra mystcria non tractarcntur nisi a miuisLris
ante scricis vcsliims aogcmmis iiiicaut biis por iJr- sacris; ct qiiicunqiio epi.scopatus evocatus fuisset
bem solcbal pioccdcrctrabcatus, post vilicoutcctus ad scdcm !i|)osLolic;im, rcdiens ad parotdiiam suam,
tcj,'minc, iiiiuistrabat paui)cr ipsc |),iiipcril)iis; (|ui- nou rocipcrcLur, uisi saliilationis littc^ras, hoc est,
bus monastcriis tantum dc rcdditibiis pi-;e liorum formatas a sede aposLolica plcbi dcLiilissct. Cons-
delcf<aviL (|ii;iuliim pos^et commorantibns ad qwoti- B tituit qiioque ut intra actioiicm missarum San-
dianu ii viclum sulliccre, rclifiua vero vcndidit, ac clus, sanctm, sanctus, ter decantaretur.
paupcrihiis ci'0g;ivit. Dcinde coactiis ct luultum re-
iiitcns, rartiis iirbis Rom;e snmniiis poulircx, Ani^e-
VII Itus Aprilis (7 A})^.). Item Coelcstini —
papae «, qii rexit Ecclesiam annos octo. Hic cons-
lortiiu gcutcm ad lidcin convcrlit, dircctis videlicel
tituit ul psalmi Davidici centiim et qninquaginta
sui monastcrii monachis, Melliio, Au.niistiuo, at(|ue ante sacrificium antiphonatiin cauerouLur
Jo;innc, ct cum eis aliis pluribiis IV^itribus. Rcxit
nam :
anlea t;inLiim cpislola et sanctum Fvangelium
autcm yloriosissimc Uomaiiam Ecclcsiam annis tre- recitabantur.
decim, meusibus scx, ct dicl)iis decem. Augmcnta-
vit eliam in precatiouecanouis : Diesque nostros in
v Idus Aprilis {9 Apr.). —
f Itein quinque vir-
ginum, qu;irum nomina Deus scit.
tua 2)ace disiioiie. ctc. EL .Mari;e yE.uypLiacye.
Item Rom;e, lunotentii papae qui rexit Eccle-
siam annis quiiidcciui, mensibus duobus, dicbus
'^,
IV Idus A/jrilis {to Apr.). — f Itein Antio- in
chia, sancti Theodori presbyteri.
veroviginti iiuo. Ilic conslitulum fecit ae Ecclcsia,
ct Pela^jum atquc C(jeleslium h;ercticosdamnavit
IIIIdus Aprilis (f/ Apr). — f Eodem die Ro-
ma:', beati Lconis papaj ^.
el constituit nl qui natus fuisset de ChrisLiana
per baplismum rcnasceroLur, quod Pelagius dam- Pridie Idus Aprilis {12 Apr.). — In ./utio, posL
nahat. reversus est, cdiLus Ado addit « Hic constituit ut : '
In Africa Joannis ct aliorum quadraginta qiia- nullusclericuscausam quamlibet in publico ageret,
f nisi in Ecclcsia et notitia fidei per notarios collige-
tuor. :
retur; ct sivc caiitiones, vel instrumenta, aut dona-
\ Ronuc, depositiosanctorum lunocentii et Rasi
episcoporum. tiones, auL commutationc aut traditiones, aut te-
,
Pridie Idus Martii fH Mart.J. Eodem die — stamenta,aut allegationes, vel manumissionesa cle-
ricis in Ecc'esia celebrarentur. »
Zachari;e pontificis, qui Roiuo sedit aniios dccem.
—
''
Hic in patriarchio B. Georgii maatyris caput repe- Idibus Aprilis {13 Apr.) f Item sanctae Eu-
rit in capsa recoudilum In qua f ^ pittacium pari-
phemi;v, virginis et martyris,
ter invcnit, hoc ipsiim Gi'tecis littcris exaratum.
;
XVI Kat. Maii {16 A^^r.). * In Mauritania, —
Sepultus est in ccclcsias S. Petri apostoli. natalis Rasilhe.
XVII Kat. Apritis (1(1 Mart.). f Eoilem die — Item snncti Aniceti papa) i
,
qui sedit in episco-
sancti llerberti Coloniensis archiepiscopi, vita et patu annis undecim, ct temjioribus Severi et Marci
niiraculis gloriosi, in monasterio Tuiliensi quies- niartyrio coronatur, sepultns in coemcterio Callisti.
centis. Ilic constituit ut clerus comam non nutriret se-
XIV Kal. Aprilis {19 Mart.). — \ Item eodem cundiim Apostoli praeceptum (/. Cor. xi).
dic, sancti Joscph, nulritoris Domiui. f Eodem die, dedicatio oratorii S. Gangulphi
Kal. Aprilis {20 Mart.). —
XIII ILem natalis martyris.
Kal. Martii {19 Apr.). — f Eodem die, de-
-J-
S. Archippi, commilitonis beati Pauli apostoli. x:ii
XI Kal. Aprilis {22 Mart.). — Itein sanctarum positio Baldrici cpiscopi. S.
virginum Herlind;e et Reliudce sororum. X Kat. Maii (20 Apr.J. — Victore, post coro- In
X Kat. Aprilis {23 Mart.). — In Antiochia, sancti q wfl^m', edicti hactenus addunt Hicconstituit ut : « ^^
Thcodori, presliyteri martyris et .sanctum Pascha dic Dominico cclebraretur, et a
Kat. Aprilis
VII Mart.). — Ilierosolymse, Do
{2ti quintadeciina luna primi mensis usque ad vigesi-
minus nostcr Jesus Chrislus crucifixus e t. mamprimamobservaretur; et constiluitut necessi-
Et in eadem Jacobi apos-
civitate, passio S. tate facienle, sive iii lluinine, sive in mari, sive in
toli, sicut in Actibus apostolorum scribitur {Act. fontibus, sub Christiana confessione, quicunque
XIIl). hominum ex gentilitate venientes baplizarentur. »
^ Pontif., 48. etapud Cassiodorum Celsus Tb. iii, c. 10 « Deinde :
'^
Pontif., habere diio pittacia, qu;e laLiLudinem frontis, lon-
«^
Pontif., 42. gitudinemqiie ajquent. » Plura non congero, haec
^ Pontif., «J3. ad lucein suflficiunt.
" In qua pittacium p'irii erinvenit. Quihoc minus fPontif., c. 8.
intellectum fuit ab editore, idco substituit epittt' e Pontif. y c. 44, ubi dicitur obiisse vin Id.
phiurn sed ; 'ducloi' pittaciuni scripsit, uti mss. exhi- prilis.
b Pontif., 46
bcnt. G\osSiC-i"v.-/.iov pittaciu7u,f/revis.CAosssR Iso-
.
c.,
i
dori Pictatium, epistota tjrevis, ei modica Picta-
:
Pontif., c. 36.
tiu7icula, membrana. UtiLur ca voce Lampridiusin i Pontif., c. 11.
Alexandro « De promovendisetiam militibus sibi
:
^ Pontif., c. 15.
adnotabat,et perlegebatcuncta;pi^^acia.» Occurrit
42« APPENDIX. 426
XV Kal. Maii (21). — f Romao, in coemeterio sitio Fidoli (*) presbyteri [al., episcopi], et confra-
via Appia. SS. Valeriani, Maximi et Tiburtii. tris Brendani ajjbntis.
-j- In Canipania, natalis sancli Ainphelici. xiii KvlJunii — ILcm passio Satur-
(20 3Iaii.J. S.
Romoe, S. Soteris papte^, quisedit in episcopatu ninas virginis.
annosnovem, sepultusque estincoemeterio Callisti. xii Kal. Juuii (21 Maii.j. — f Antisiodori, depo-
ilicconsLituit ut nuUa monacha pallam sacratani sitio B. Valis, presbytcri et confessoris, et Valen-
conlingeret in ecclesia, neque incensum poneret. tis martyris.
X A'ul. Maii (22 Apr.J. —
In Africa civitate Hie- Kal. Junii (22 3Iaii.J.
XI Natale S. Julite, quae, —
ropoli, natalis sancti Philippi apostoli. cum Carthago civitas capta esset, ducta cst eajjtiva ;
In Caio, post M«'«;/as acldit Ado vulgatus: « Ilic et sortita inscrvituLem deveniL cujusdam Euchii ci-
Caius constituit ^ ut per onines gradus primum vis Syriae PalesLinae. Cui diligenter serviens, expleto
ascenderetsiquisepiscopusfierimereretur, et esset ejus servitio, acceptaque requie, aut orationi aut
osLiarius, lector, exorcisla, acolytus, subdiaconus, lectioni insistebat: nain el corpus suum jejuniisaf-
diaconus, presbyter. » fligebat. Unde doniinus ejus quamvis paganus valde
Eodem die Romte, sancti Agapeti pontificis qui eam admirnns, sa;pius adnionebat ne taliter se af-
'';
sedit menses undecim. Hic ingressus Constantino- fligeret. Sed illa ncc blandimentis, nec etiam moni-
polim ad Justinianum imperatorem, Anthimum tionihusab hocquodinchoavorat i'ccedebat, excepto
episcopum Constantinopolitanum,qui duas in Chri- die Dominicjic resurrectionis. Deinde contigit ut do-
sto naLurasnegabat,dcposuit, et iuejuslocoMenam A minus ipsius uiia cum ipsa veniret in Corsicam, et
catholicum consecravit. ibi sacrificantibus aliis, cnepit et ipsc diis immolare.
IX A'al. Maii. (23 Apr.J. f —
Eodem die, passio SedbeataJuIia, videns errorem iIlorum,condolcbat.
sancti Adelberti, episcopi et martyris. Audiens quidam princeps Felix Saxo nomine, quod
f Item eodem die, S. Pysinnas virginis. illa nollet sacrincare,qua3siviteam adomino suo, ut
vnr A'al. Maii. (2i Apr.J. —
In Babylonia, civitate receptis in illius vice quatuor ancillis, sibi ea dare-
magna, Sidrach, Misach, et Abdenago, qui et niu- tur. Cui illc pro magno ejns servitio noluit eam tri-
tatonomine Ananias, Azariaset Misaei dicebantur, buere.Tunc prsefatus Felix callide fccit domino suo
de camino ignis ardentis sunt liberati. convivium, quatenus ipso ex nimia potatione sopo-
VI Kal. Maii (26 Apr.J —
f Item Rom», sancti rato, et ignorante, de navi ipsius eam tolleret. Quod
Tindemialis, episcopi el confessoris. et factum est. Nam,ipso inscio, ducta est beata Jnlia
v Kal. Maii. (21 Apr.J. —
In Anastasio, post de- ante Felicein. Cunique blandimeiitisFelix ei non po-
cem, Ado vulgatus addit « Ilic constituit
: ut quo- tuisset suadere uL sacrificaret, pra^cepit eam alapis
^'
tiescumque sancta EvangeUa recitarentur, sacerdo- caedi, deindc crinibus torqueri, atque flagellari, ad
tes non sedeant, sed curvose stent, consLituitque extrenuun etiam crucifigi ct sic in ipso patil^ulo ul- ;
transniarinum hominem in clerum non recipi, nisi timuni efflavit spiritum. De cujus ore sanctissiinoco-
quinque episcoporum designarctur suffragiis » lumba exivit, et coelum petivit. Tunc per angelos,
Pridie Kal. Maii. (50 Apr.J. —
f Roma3, S. Qui- divinadispensante gratia, nuntiatuinest hocquibns-
rini, tribuni et martyris, de quo supra tertio Ka- dam monaehis in insula Margarita, qu;c nunc vulgo
lendas Aprilis. B Gorgona dicitur, consistentibus. Illi, hoc audito, as-
Item Sophiae virginis. censis navibus, suinma cum festinatione venerunt in
(]orsicam, et invenerunt sicut sibi ab angelis fuerat
MENSIS MAIUS. revelatum. Dein summa cum rcverentia deponentes
Kalendis Maii (1 Maii.J —
Antisiodoro civitale, corpus ejus de cruce, juvante Domino, celeriter ad
depositio sancti Amatoris episcopi. sua reversi sunt. Et ibi, videlicet in ipsa Mnrgarita
f Tolosae, natalis sancti Orientii episcopi. insulacondientescorpusej iScumaromatibus,posue-
item depositio S, Justini, Begorra civitate. runt iu monumento cum gaudio. Postea autem de
f Eodem die, S. VValburga^ virginis. ipsa insula, Alza regina,uxor Desiderii regis nongo-
IV Nonas Maii (i Maii.j. —
f Eodeni die, me- bardorum, praecepit corpus ejiis afferri, et in ino-
moria beatissinii Justi, Viennensis episcopi. nastorio quod ad honorem ipsius construxit, Brixife
Pridie Nonas Maii (6 Maii.J. —
f In Galatite ci- mirificenLissime collocavit.
vitate, nataiis beati Gerontii confessoris. Romae, natalis sanctorum Faustini et Timothei,
Nonis Maii (7 Maii.J. —
f Item Benedicti i)onti- et aliorum.
ficis e, qui sedit Romae menses decem, imperante f Antisiodori, depositio et translatio sanetasHe-
Constantino. Hic ab ineunte ajtate in Ecclesia mili- lenje virginis.
tavit, paupertatis semper ainator: sepultus apud f In Ca'sarea Cappadocire, nalalis sancti Polioc-
B. Petrum. ti [Pol//eucti].
viii IdusMaii (sMaii.J. —
Inmonte Gargano, ap- xKdt..Iu7iii {23 Maii.J. Apud Viennam,natalis —
paritio S. Michaelis archangeIi,.quando ita sagitta Q sancti Desiderii episcopi, ', qui passus est in terri-
velut flamine retorta, eum a quo jactata est mox re- torio Lugduncnsi, in villa Prisciniaco, super flu-
versa percussit et dictum est ad episcopum Ego
; vium Calarona, cujiis vita plcna miraculis re-
:
sum Michael archangelus qui in conspectu Dei sem- fulsit, qui in Viennensi Ecclesia scpultus honoratur,
per assisto, ^ vin Kat. Junii (23 3Iaii.J. \\\ Urlano addit —
\ii IdusMaii (9 Maii.J. —
s Eodemdie,S. Dionysii vulgatus: « Ilic sedit in episcopatu annos quatuor,
Viennensis epicopi, prieclarissimi in doctrina viri. menses decem, dies decem *. »
\IdmMaii(i4 Maii.J. —
^ Eodem die, B. Gangul- vii Kat Junii (26 3Iaii.). Item natalis venera- —
phi martyris, cujus gesta habentur. bilis Bedjr", presbyteri et confessoris, ac doctoris
Pridieldus Maii (HMaii.J. — f Mediolani, Vic- celeberrimi.
Camoris, Felicis, Rustici, sanctorum quadrin-
toris, \ Kal. .Junii (28 3£aii.). * —
Rjma; via Numenta-
gentorum quatuor martyrum, qui cum S. Cirico na milliario quartodocinio, natalis sanctorum Ephy-
passi sunt. cati, Eustasii, Victuri;e, Castula\
xvii Kal. Junii.(i6 Maii.J. — f Tricassino, depo- IV Kat. .Jmiii. (29 Maii.J. —
f In Africa, natalis
tt
Pontif., cap. 13. s Addit. ex ms. E.
b Pontif., cap. 29. ^ Addit. ex ms. E.
« Pontif., cap. S8. ' Ado in Chron. an. 583, Erat in ms. S.. ad mar-
^ Pontif., cap. 48. ginem.
® Pontificale, cap. 82; is est Benedictus II. i
Pont., cap. 18.
^ Fusius in Martyrolog. Adonis. 29 Sept.
Patrol. GXXIII. 14
427 AD S. ADONIS MARTYROLOGIUM 4'28
sanctorum Primi, Alcicli.i;, Passiomoni, et alionun .\. Idus Julii nz
.luUi.J. — t Eodem die, S. Mar-
ccntnni quintiua{,'inla qualuor. garil;e, virginiset martyris.
III Kal. Jnnii Cio Maii.i. -;- —
In AnLiochia SS. Idihus Julii (iH Julii,). — \ Eodeni die, divi-
Syci ct Palatini. sio apostoloruin.
"-|-
Itcni in Mcomcdia. natalis multorum sancto- Anti' Catulini post Carthagine, vulgatus inter-
rum. ponit, naialis sanctoruin Philippi.
MENSIS JUNILS. Item eodem die, sanclie Reginsuindae virginis.
Nonis Junii (liJun.). — In Bonifacio Britawio,
-J-
XVII Kal. Aug. (16 .lulii.J. —
Item SS. Monul-
post Eobano, acldit Ado vulgatus, et Adelkario. phi ct Gondulphi, episcoporum et confesso-
Roniac milliario tcrtio, Felicuhe, Felicitatis, et rum.
aliorum. -} Itein alibi, sancti .Mammae.
III Idus. Junii (It Jiin.). — Romae, natalis SS. xvi Kal. Augusti (17
Julii.). —
f Item Antisio-
Rasilla^ cl Rasilissae, et SS. Crispoli ct Rcstituli. doro, S. Thcodosii episcopi et confessoris.
XVI Kal, Julii (16 Jun.j. —
Apud Viciinam, S. XV Kul. Augustx (18 Julii.). Rrixiae, depositio S.
Domnoli episcopi. Philasirii, ipsius civilatis episcopi: qui cum fuisset
In Moguntia, SS. Aurei et Justina,\
-}- prcsbytcr ordinatus, ductus amore Dei, relictis oin-
XV Kal. Julii (17 Jtm.). —
* Aurelianis,
sancti nibus,universuinpcnc;imbituincirciiivitorbis, qua-
Avitti, prcsbyteri et conlessoris. tcnusseculusvestigiaPauli apostoliper singulaloca
XIV Kal. ./uliifiS ./un.). •;- —
In Alexandria, S. aniinas fraude diaboli deccplas, de sempiterno suis
Mariae, virginis et martyris, et Ralbina?. B praedicationibus liberarct interitu. Unde non solum
XII Kal. .lulii 120 .fun.). —
Romae, sancli Silverii contra Gcntilcs atque Juda3os, verum etiam contra
papae ", qui scdit anno uno. Qui, consentienlc Jusli- omncs penc haereses; et maxime contra Arianam
niano imperatore, a Rclisario patricio dcpositiis, pi'rfidiain,qu;etunc nimiiimpr;evalebat, fidei vigore
et monaclius factus, in exsilio conlessor moritur. pugnavit; et ob hoc vcrbcribuscastigatus, stigmata
XI Kal. Julii i21 Junj. f In Coesarea, depositio Domini noslri Jcsu Chrisi suo portabat in corpore.
S. Eusebii cpiscopi. NametinMcdiolanensi urbeidoneiiscustosDominici
VIII A'al. .luld (2i Jun.J. —
-;- Romae, S. Fausti, gregis fuit, et Auxentio Arianas pcrfidite episcopo,
cum aliis viginli tribus. priusquam R. Ambrosius eligcretur, divina grat/a
IV Kal. Julii (28 Jun.J. — In
leone posl papa, fultus iiimiuin repugnavit. Rom;c etiam non exiguo
addit vulgatus: « Qui scdit menses decem Roimc ''. temporcdemor;itiis, muUosetpublic;ietprivaladis-
Hic eloqueniissimus, ct divinis Scripturis -ufficicn- putatione est in fidc lucratus. El quia valde hacreti-
terinstru(-tus,Gra'ca Lalinaquelingua cruditus. Ilic cosimpiignal)at,voluitdeeorumsingulissectisatqae
sanctam sexlain synoduin, qu;i3 in regia urbe cele- doctrinis nefandissiinis libriim componerc, quate-
brata est.ubi damnati sunt Cyrus, Sergius 'lonorius nus singularum h;ercsium crrore patefacto, nullus
Cdeest xulgat.), Pyrrhus, Paulus, Petrus, Macarius, ab eis saitein simplex in Ecclesia constitulus com-
Stophanus, et Polychroni isnovus Simon, qui unam prehendi possit. De quo beatus Augustinus itadixit
voiuntatcmet opcraiionein in Dumino Jesu Christo (lib. d.e hares. ad Ciuodvultdeum, hasr. 41): Phi-
pr;edical)anl, dc Gr;Bco in Latinum tran^tulit. Mic laster Rrixiensis episcopus in prolixissimo libro
constituit ut qui archiepiscopus ordinatus Tuerit, Q quemde ha3resibuscondidit,centumvigintihicreses
nulla coiisuetudine pro usu pallii in diversisofficiis [Aug. 1: centum viginti octo] arbitratus est com-
persolvere debeat, Ilic cum mullis episcopis fldem
<= putandas.
catholicam exponens. Eutychianam et Neslorianam XIV Kal. Augusti (19 .lulii.J. Lugduni sancti
haeresim dainnavit,et sanctissimum conciliumChal- Rustici, presl)ytcri et confessoris.
cedonicum sua industria congregari fecit. Ilic con- f Item Treviris, S. Martini, episcopi et martyris.
slituit [Vulgatus addit inira actionem diceresanc- XIII Kal. Augusti (20 Julii.). —
In Joseph post
tmn Sacrificium ei\ monacham non accipcre vela- Justus, omisso^-wi, addit Ado vulgatus. « llicj^rfe-
men capitis benedictum ab episcopo, nisi prius dicationis, et sanctitalis olflciis serviens. »
probata illius virginilas fuerit. f Item eodem die, Vulmari et Philiberti abba-
III Kal. Julii(29Jun.j. —
f Rom;ie, natalis sancti tum.
—f
Novatiani cuin aliis nongentis septuaginta septein .
XII A'al. Augusti (2i .lulii.). Eodem die,
sancti Arbogasti, episcopi et confessoris.
MENSIS .lULIUS.
X Kal. Augusti (23 Jnlii.). —
f Eodem die, S-
Kal. Julii (1 Julii.j. — f Item Octavae S. Jo Liborii, episcopi civitatis Cenomanensis et confes-
annis Rapti,-ta\ soris.
f Rom;e, Caii papc^e et alioruin ''. VII Kal. Augusti {26.1ulii.). — * Treviris, sancti
Augustodini, dcpositio Leontii cpiscopi. Reati confcssoris.
f Jn Mcsopotainia, Zcli cuin aliis scx. IV Kalendis Augusti (29 Julii). Item Aurelia- —
Orion, cuin ;(liis octo.
•f nis civitatc, depositio sancti Prosperi episcopi.
IV Xonas Julii (k Julii.j —
f Eodcm dic, Augus-
Y)
iM Kalendas Angusti (50 Julii) f Eodem die, : —
taj, sancti Udalrici, cpiscopi et confcssoris. civitate Antisiodoro, S. Ursi, episcopi et confes-
Nonis Julii (7 .lulii.j. —
Eodeni die, Wilibaldi, soris.
episcopi et confessoris.
Et Materniani confcssoris. MENSIS AUGUSTUS.
VIII Idus .lulii. (8 Julii.J. —f e Apud Herbipo-
lim, natalis sanclorum martyrum Kiliani et socio- IV Nonas Augusti. —
In Stephano post dies duos
ruin ejus. addilur Hic constituit ut sacerdotes et
in viilgato:
VII Idus Julii (9 JuliiJ.— \ Eodem die, natalis Levitas vestes sacras in quotidiano usu non habe-
S Agilolphi, archiepiscopi Coloniensis et Martv- rent, nisi tantuin in ecclesia.
ris. Nonis Augusti (7 Aug). —
f Eodem die, san-
V Idus.Iulii (ii Julii.J —
f Item Romae, natalis cti Justini presbyteri, de quo ad xv Kalend. Octo-
SS. Stephani, Leontii, etaliornm. bris.
f Treviris, S. Hidulphi, ejusdem urbis cpiscopi Catalaunis, sancti Memmii, episcopi et confes-
et confessoris. soris.
* Pontif., cap. 6. d Pontific., c. 29; Ado, 22 Aprilis,
*>
Leo II. Erat in ms.
Pontif., c. 81. Est « Erat in ms. E.
<=
Haec sunt de LeoDe I, ex Pontificali, c. 46. ^ Pontificale, cap. 24.
429 APPENDIX. 430
IV Idus Augitsti fio Aug.J. —
Item Romne, sancli A depositio sancti Murilionis, episcopi et confessoris.
IIormisdiB papse «i,quisedit annos septemdeciui. Ilic Turonis, sancti Littorii, episcopi et conlessoris.
composiiit cleniin, et psalmis erudivit. Sab hiijus XV Kal. Octobris flT Sept.J. —
Romag, in crypta
tempore Anastasius imperator ha^reticus, percussus Arenaria,sanctorum martyrum Narcissi et Crescen-
lulmine interiit.SepuUusest idempontifexin eccle- tionis.
sia beatiPetri, tviii IdusAugusti [ Vu/ff,.7nale,\'[\\. XIII Kal. Octobris {19 Sej^i.). — f Treveris, de-
III Idtis Auffustifll Auff.J. —
f Eodem die in Ca- positio Meietii episcopi.
meraca civitate, natalis sancti Gaugerici, episcopi XII Kal. Octobris f20 Sept.j. — f Roma% natalis
et confessoris. sanctorum inartyrumEustachii, Aganiti, Theopisti,
Idibus Auffusti (15 Auff.J. —
Pictavis, sanctge Ra- atque Philislae.
degundse, virginis et reginae. IX K^al Octobris f25 Sep.j. —
-j- Item passio san-
XVIII A'al. septembris ^ (IS Auff.). —
Eodem die ^ ctaruin virginum Dignje et Emeritae.
dedicatio oratorii sanctorum Jacobi apostoli, Lau- Roinae, depositio sancti Liberii s papae.
rentii, Valentini, Scholasticae virginis, consecrati Item passio Lini ^ ejusdem urbis episcopi.
per Willibertum archiepiscopum. VIII Kal. octobris f23 Sept.j. —
Ambianis, sancti
XVII Kal. septembris (i6 Aug.). —
Metis, sancti Firmini, episcopi et marlyris.
Arnulphi, episcopi et contessoris. f Itemnatalissancti Quadrati, apostolorumdisci-
XVI Kal. septembris f17 Auff.J. —
Item Octavge puli ', qui inlocum beati Publii Atlicnarum episcopi
sancti Laurentii martyris. substituitur, et Ecclesiamgranditerrore dispersam,
XV Kal. septembris (18 Aug.j. t Eodem die, B fide et industria sua congregavit qui una cumfllia-
;
sanctae HeleniE reginse. bus Philippi in Prophetia3 gratia celcberrimus fuit.
XI Kal. septembris (22 Aug.J. —
Item octavse As- VI Kal Octobris f26 Sept.). —
Romffi, via Appia in
sumptionis beatye Mariae virginis. ccemeterioCallisti,depositiosanctiEusebii,episcopi
IX Kal. Septembris (2i Aug.J. —
Eodem die,nata- et confessoris.
lis sencti Audoeni, episcopi et confessoris. f Et in Albano, natale sancti Senatoris.
VI Kal. septembris (27 Aug.J. —
Nola civitate,na- In Sardinia, natalis sancti Luxurii.
-j-
talis sancti Felicis episcopl. f Arvernis, depositio sancti ApoUinarii episcopi.
MENSIS SEPTEMBER.
V Kal Octobris )27 Sejjt.). —
In C;Bsarea Cappa-
doci;e, sancti Eleutherii.
Kal. septembris (I Sept.J. 7 Item sanctorum -}- In Tharsa Ciliciae, sanctorum Tharaciii ,
pre-
confessorum Sixti et Sisinnii. sbyteri [al., Probi], et Andronici.
VIII Idus Septembris (6 Sept.j Rom;fi, natale f Eodem die, sancti Florentini martyris.
sancti Eleuterii. IV K^al Octobris f28 Sept.). — f Romge, natalis
VIII dus Septembris (1 Sept.j. — Aurelianis, nata- sancti Stactgei.
lis sancti Evortii, episcopi et confessoris. f Genna civitate, depositio Salonii episcopi.
Vico Novegento, natalis sancti Clodoaldi '^
con- -j-In monasterio Fuldensi, sanct;c Liobic virginis.
fessoris. f Item sancti Weiiceslai, martyris et ducis.
Eodem die, sanctae Reginge virginis. III Kal. Octobris {29 Sept.). —
Eodem die, Anti-
V Idus Septembrls (9 Sept.j. —
\ Sergii ^ papas, q siodoro, sancti Fraterni episcopi.
qui sedit annos tredecim Konije. Hic invenit mirae PridieKal. Octobris{30 Sept.). —
* In Placentina
•
magnitudinis portioneni ligni salutaris Dominicae civitate, sancti Antonini confessoris.
crucis in sacrario beati Petri.Hic statuit in temporc * In Mediolano, Iranslatio sancti Victoris mar-
confractionis Dominici corporis, Agnus Dei a clero tvris.
et populo decantari, et constituil ut in diebus An- MENSiS OCTOBER.
nuntiatonis DominicaB, Dormitionis et Nativitatis Kat. Octobris (/ Oct.). — Treviris, sancti Nicetii,
sanctge Dei genitricis Maria?, ac sancti Simeonis, episcopi et confessoris.
quod Hypapante Graece dicitur, Litanije exeant a *Eodem die, sanctorum Vedasti episcopi, et Ba-
sancto Auriano, ct ad sanctam Mariam populus oc- vonisconfessoris.
currat.
— VI iYonas Octobris (2 Oct.). —
Eodem die, sancti
IV Idus Septembris (lo Sept.J. Rom;e,d.?positio Eusebii pap;r'^quisedit in cpiseopatu annosseptem,
sancti Hilarii ^ papae. sepultusvia Appia incffiuieterioCallisti hujus tem-
III Idus Septei/ibris (II Sept.j. —
f in Apulia, pore inventa est crux Doinini nostri .lesu Christi,
;
sanctorum Felicis et Donati. quinto Nonas Maii. liic hgereticos inventos in Urbe
Lugduni Galliae,depositio sancti Patientisepiscopi manus impositione reconciliavit.
etalibi sanctorum Gelicis ct Regulae.
-{• Item in— V Nonas Octobris {5 Oct.). —
In Antiochia, san-
Pridie Idus septembris (12 Sept.J. cti Theugenii. In Africa, Victoris, Urbani, Sapargi.
Asia, sanctorum Diophili matron», et Theclae vir- Et alibi ielicis, Auponiet Casti.
ginis.
13 IV Nonas Octobris {i Oct.). -J-
—
Autisiodori,
f Lugduni,depositio sancli Sacerdotis,episcopi et Marsi, presbyteri et confessoris.
confessoris.
f Item Dureae virginis.
Nicomediae, sancti Ammonse.
-j-
III No7ias Octobris {3 Oct.). —
Autisiodori, depo-
In Sicilia, civitate Catanas, sactorum Eupli et
f sitio sancti Firmati diaconi, et Flaviana3 virginis.
Serapionis.
— Pridie Nonas Octobris {6 Oct.). —
Autisiodori,
Idibus Septemiris (15 Sept.J. Item Andegavis, depositio sancti Romani, ejusdcm civitatis epis-
copi et martyris.
^ Pontif., cap. 53.
Addidi ex ms. E.
'^
batia vel ecclesia dioecesis Colonicnsis, ubi AVilli-
° Dedicatio oratorii. Haec inserui ex ms. E, qui bertus oratorium hoc consecravit.
solus habebat. Haud dubie inserta Adoni ab eo '1 Gregor. Turon. liist. Franc, I. 3. c. 8.
qui eum codicem scripsit, ubi oratorium hoc dedi- '^
Est. Serg. I. Pontif., cap. SU.
catum est, cum aliis desit. Codex mihi vetustior '
Pontif., cap. 47.
videtur fundatione ipsius Everbodiensis abbatiae. s Pontif., cap. 37.
Oratorium hoc,cum dicatur consecratuin per WiUi- '^ Ibid., cap. 2.
bertum archiepiscopum,valde vetustum est. Willi- '
Ado, in Martyrologio, 29 Maii, et in libello
bertus enim,archiepiscopus Coloniensis, obiit circa Apost. Pontif., cap. 32 et intra, 2 Oct.
annum Domini 890. Omnino libriim illum Adonis i De his Ado in Martyr., 11 Oct.
Everborcium delatum existimo ex veteri aliqua ab- ^ Pontif., cap. 32, et supra 26 Sept.
431 AD S. ADONIS M ARTYROLOGIUM 432
Konix Octohris (7 Oct.). — In
Marco viilgntus A papa>, qiii scdit Rom;!-" aiinos tres. Ilic sepultus cst
post Ardeatina, ;icldit Ubi vivens ccck-siani cxs-
: via S;ilariaju\ta curpuss;iiict;c iclicitatis hic con- ;
truxit. Ilic ronstituit ut episcopus Osti.e, qui con- stitiiit scrviim Cli ricum non lleri, nec oi)noxiuin
sf.-cral opiscopos urbis ", pailit) ulcrctur. curi;i\ vcl ciijiislibcL rci
Eoileui (lic, Lini ^ papiP ct uiartyris. Coloniaj, sancti Evcrgisli, cpiscopi et martyris.
lu Capua Cnnipaniic, Qnarti, ct Marccllini.
ir Kal. Novembris {2.) Oct.).
VI In Eraristo post —
t Biluricas civilatc, sancti Augnsti prcsbytcri '''aticano, ;iddit Adovulgatus llic tituios in Urbe
:
et confessoris. divisit |)rcsbylcris, ct seplcin di;iconos ordinavit,
vni Irlus Octobris {8 Oct.). Itcni Reparatac ot— qui ciistodircut episcopum pr;edicantcm.
Goihe virginuui. Autisiodori,dcpositio sancti Desiderii,episcopiet
VII Idus Oclobris {9 Oct.). —
In civitate Laoclicia confessoris.
Phryyice, sancti Diodori. f Iiem sancti Fiorentii presbyteriet confessoria.
-J-
In Proviucia Rheta, civitate Augusta, sancta^ v Kal. Novembris (28 Oct.J Eodem die, sancti—
Afrie niartyris. Ferrutii inartyris.
"i-
lu civitate Vienna, multoruni niartyrum. III Kal. Novembris (50 Oct.) *
Item passio —
-j- RoiUie, Marceilini et Gcnuini. Et inter duas sancti Feiiciani cum sociis suis.
lauros, Primin;e. " Civilate Capu;c,
dcpositio sancti Germani, epi-
VI Idiis Octnhris {10 Oct.). —
In Malloso, post rc- scopi el confessoris, cujus animam in sph;era ignea
jplereutur, adLljt vulgatus Etalioruin trcceutoruin
:
Benedictus abbas vidiL ab angciis in coeium dcferri.
triginta, quorum corpora in palustria projecerunt A Pridie Novembris (oi Oct.j. — -j- Eodcm die,
loca. Sancli Woifgangi, episc et confessoris.
Eodcm die, Veronai<=, sanctoruni martyrum, Cas- -j- Itcin vigilia omniuni sanctoram.
sii, Florcntii, ct alioruin scptem.
V Idus Octobris [11 Oct.). Eodem die, natale — MEiNSIS NOVEMBER.
sanctorum niarlyruin Nicasii episcopi, Quirini prc- Kal. Novembris{l Novj. — In Cajsarea Cappa-
sbytcri, Scubiculi diaconi. docia?, saiicli Macedonii.
Turonis, saucti Vcnantii '^
abbalis. f In Sithii monastcrio, depositio sancti Audo-
IV Idus Octobris [12 Oct.). — -}- Bituricas, sancti
inari episcopi.
Opinionis prcsbytcri. -}- Augustoduni, sancti Primi episcopi.
-{ Iii proviucia Syria3, Evagrii, et Prosyriae. Item -{- Bajocas civitatc, sancti Vigoris episcopi.
Eustaciiii prcsbytcri. IV Nonas Norembris {2Nov.). —
Apiid Viennam,
-j- Iii Caiupania, sanctorum Eucharisti, Fortunati, .saiicii Gcorgii, cjusdcm urliis opiscopi.
ct Prisciani. j- Iteinpassio sanctiEustachii,uxoris ac filiorum
Idus Oclobris {iS Oct.).
III In Hispania, Cor- — cjus.
duba civitate, sanclorum Fausti, Martiaiis, et Ja- n\ Nonas Novembris (5 Nov.). Apud Viennam, —
nuarii martyrum. sancti Doinini, confessoris et episcopi gloriosi.
Pridie Idus Octobris {UOct). Apud Viennam, — Pridie N^onas Novembris (4 Nov.). -j- Augusto- —
sancti Agrati, cpiscopi et confessoris, etsancti Cd- duni, sancti Proculi cpiscopi.
sturi, cjusdem urbisepiscopi. Q -j- Item sanctarum virginum Modestae et Perpe-
*
Cordubte, sanctoruin Lupi et Aurelias. tUffi.
-j- Lugduni in Gailiis, transiatio sancti Justi, epi- Nonis Novembris {S Nov.). —
Capua civitate, -j- J
scopi et confessoris. sanctorum Euras, et Quardi inartyrum. 1
f Herbipoii, dcpositio sancti Buchardi episcopi, VIII Idus Novembris (6 Nov.J -|-"ln civitate Regi-
successoris sancti Kiiiani. donas, depositio sancti Meianii, episcopi et con-
Idibus Octobris {13 Oct.). Apud Viennam, — fessoris. f
sancti Deodati episcopi.
f Item eodem sanctorum Leonardi confes-
die,
Romae, viaAureiia, sancti Fortunati martyris. soris, discipuii sancLi Remigii episcopi, et Winnoci
f Item Lubuiii, Modcsti et Fortunatas. abbatis.
XVII Kal. Octobris {16 Oct.). f Apud Agrippi- — VII Idus Novembris {7 Nov.). Item Epternaco —
nam Coioniam, saucti Eliphii martyris. monastcrio, natalis sancti Wiliibrordi, episcopi et
f liem dcpositio sancti Gaiii abbatis, multis confessoris.
miracuiis clari. f Item sanctorum Rufi episc, et llerculani pres-
Eodcm dic,sancti Luiii,episcopi et confessoris.
-}-
byleri et martyris.
XV KalNorciuuns {la Oct.). t In Campania ci- — "vi Idus Novembris {8Nov.). f Item ipso die, —
vitatc. Puteolis, Januarii, ct Eulychis. sancti Wiiichadi, episcopi et confessoris.
XIV A'al. Xotenibris {l'J Ocl.) f lii Istria, na- — V Idus Novembris {nNov.) Romie, sanctorum —
talis sanctorum Austen, Ncopoii, Sussii, Januarii, Clementis el Syinphoriani.
Festi et Dcsidei-ii. In Ilispania sanctorum Fausti, Januarii et Mar-
XII Kul. Notembris {21 Oct.). In Galliis apud
j)
—
tiaiis martyruin.
Coloniam Agrippiuam,sanctaruinvirgiuiim undccim In Beryco civitate, cruciflxio imaginis Domini
miiiium. Uiia dicitur Ursuia, Scntia, Gregoria, Pin- nostri Jesu Christi.
nosa, MarUi;i, Sauia, Brictul;i, Saturnma, Rabatia, IV Idus Novembris {loNov.). f In Antiochia, —
Paliadia, Ciementia, Grata ; et aliarum nominascri- sanctorum Demetrii episcopi,Aniani diaconi,Eusto-
pta stiut in libro vitae. sii et socioruin eorumdem.
In Nic;ca Hithynia;, Afrigis, Macarii, Dicci, Pro-
f In civitate Aureiianensi, depositio sancti Moni-
culi, Xcapoli, Modcsti, ct aliorum numero seplua- toris, cpiscopi ct confessoris.
ginla duoriiiu. III Idus Novembris (H Nov.j f Ravennae, san-
.
—
XI Kal. Nivembris {22 Oct.). f Eodem die, san- — ctoruni Felicianiet Victorini mart.
cti Scvcri episcopi Ravcnn;e. Pridie Idus Novembris {12 Nov.). Nataiis f —
X Kat. Noceinbris{25 Oct.). Colonia), depositio — Bonilacii ^ pap;c, qui Rom;e menses octo, dies
scdit
san..ti Severi episcopiet coufessoris. 22. Ilic olDtiniiit apud Phocam principem, utSedes
IX Kal. Noceinbris {2i Oct.). Item Bonifacii ^ — apostoiica beati Petri Apostoii caput esset omnium
a Pontif., cap. 33. e habent
Est Bonifac. I, Pontif., cap. 48. Alii
''Pontif., cap cap. 2. eum.
° Verona hajc est Bonna.. i Pontif., cap. 67. Est Bonifac. III.
* Greg. Tur. de Glor. conf., cap. 23.
433 APPENDIX. 434
Ecclesiarum Romana, quiaccclesia Constantinopo- A Apud Viennam, sancti Philippi, cjusdem urbis
litana priniam se oinnium Ecclesiarum seriiiehat. episcopi.
Apud Viennam, sancli sici episcopi, qui posl bea-
f In Sosthene,\^o?X discipnli addebatur in vulgato:
tuni Panlaganuin pr;esedil EccU:siae. Sancti Pauli.cujus meminit idem ap stolus in prima
-|-Item sanciorum l.ivini martyris, ot Cuniberti Ejiistola ad Corinth'0-^; ct saneti Throphimi, de quo
confessoris, episeoporuiu. scribit Aposiolus ad Timoth 'um : Tr^ph murn^^re-
-j- In CcTpsarea Cappadoci;c,natalis sanctorumGcr-
liqui inffrmvm Mileti (I Com,
II Tim. ivy. Hic
mani, Theophili, Caesarii, et Eusebii. ab apostolis Ronise ordinatns ist episco"Us, et ad
\- DaventriiB, sancti Lubvini, presbyteri et con- Arelatem urbem Gallias,ob Christi Evangelium prae-
fessoris. dicandum direetns. Ex cu.jus Ibnte (ut beaUis papa
IdjfS Novembris f13 Nov.J. —
f Apud Viennam, Zosinius scribit) tota G;illia fidei rivos accepit. Qui
sancti Leonici e.jusd<'ni Eeclesi;e mir;iculis clari. apud eamdem urbem in paeequievit.
f Rotenis civitate sancii Amantii episcopi et con- iii Kal. Decemhris (29 Nov.i — f Item Romae,
fessoris. Arasonis, Saturnini, Chrysanthi, Mauri, et Darige,
xviir A'al. Decembris fU Nov.). f Item sancti et alinrum septuaginla duorum.
Eraciii, episcopi et confessoris. Pridie Ka lendas Decem bris (30 Nov.) -1- Eodem . —
xvir Kal. Decemhris fiS Nov.). — Item sancti die festivitas [haptismus] sancti Ambrosii, Mediola-
Eugenii, episcopi et martyris. nensis episcopi.
XVI Kal. Decembris flSNov.) — -[- Eodem die in
MENSIS DECEMBER.
Suevia. monasterio sancti Galli. natalis beati Otli- g
mari, ejusdem monasterii post obitum sancti Galli Kalendis Decembris f3oNov.). Item ipso die, —
primi abbatis. Virdunensi civitate, transitus beatissimi Agerici
XV Kal. Decembris f17 Nov.). Vienn« sancti — opiscopi.
Manati, episcopi et confessoris. PridieNonas Decembris fU Dec). — f In Tuscia,
\ Item natalis sancti Gregorii, episcopi et mar- sanctge Barharge <",
virginis et mart.
tyris apud Pontum. VII Idus Decembris (7 Dec).— Item Octavae san-
f Item sancti .loannis monachi. cti Andrese apostoli.
XIV Kal Decembris f18 Nov.). f In Hispaniis,— VI Idns Decemhris f8 Dec). — In Eutychiano,
civitate Corduba, sancti Aeisoleni. post sepelerit, addit Ado vulgatns : f!ic ^constituit ut
-J-
Item Eraclea, sancti Cortheri, et aliorum qna- frugessuperaltare,tanlum fabaeetuvaehenediceren-
draginta. tur, et constituit ut qui martyrem sepeliret sine dal-
XIII Kal. Decembris f19 Nov.). Roma?, Gelasii — niatica, aut colobiopurpureo,niillar;itionesepeliret.
papse ^, qui sedit in episeopatu annos quatnor. Ilic f Item Zenonis episeopi apud Veronani. Ipso die
Messenum episcopum, quem Felix antecessor ips'US Treviris, sancti Eueharii, episcopi confessoris.
damnaverat, revocavit, et communioni ecclesioeque IV Idus Decembris fio Dec.J. —
Ronia3,snncti Mel-
suse restituit. Hic libros adversus Eutychen et Ne- chiadis papae ^, qui sedit in episcoiiatu annosqua-
rium composuit. tuor, sepultus est in ca?melerio Callisti. Ilic consti-
-j- In Eraclea, sanctse mulieres cum viduis qua- tuit ut die Dominica, aut quinta feria, nullus fidelis
draginta. Q jejunaret quia ipsos dies pagani, quasi sacrojeju-
;
-}- Augustoduni, sancti Simplicii, episcopi et nio cclebrant. Et hic constituit ut ex consecratu
confessoris. episcopi oblationes pro|)ter hapreticos pcr ecclesias
XII Kal. Decembris f20 Nov.). —
f Itcm Regen- dirigerentur.
fledis virginis. Vienna:^, saneti Sinduphi, episcopi et confess.
IX Kal. Decemhris (23 Nov.J. — fn Clemente (de III Idus Decembris {11 Dec). —
In Damaso, post
quo fusius habes in libello Apostolorum) post in duos, additur in Adone vulgato Ilic constituit ut: '
libro Fitoediti interserunt Ilic^^septem i-egiones
: psalmi die noetuque canerentur per omnes eccle-
divisitnotariis fidelibus Ecclesia}, qui gesta marty- sias ot in fine, Gloria PaPri, et Fitio, etSpiritui
:
rum sollicite et curiose perquirerent. Ilic ex prse- sancto. Ilic multa corpora sanctorum requisivit, et
cepto beati Petri suscepit Ecclesiaa, pontificatum. invonit, quorum incmoriam etiam versibus decla-
Linus et Cletus ideo ante eum seribuntur, quia ab ravit qui sepultus est via Ardeatina in basilica
;
ipso principe Apostolorum ad ministerium sacer- sua juxta m;itrem et germanani siiam.
dotaie episcopi sunt ord nati. Idihns Decembris f13 Dec). —
f Ipso die, sancti
Vico Sarchinio, deposito sancti Trudonis, pros- Auherti, episcopi et confessoris.
byteri confessoris. f Item Orthilia) virginis.
VII Kal. Decemhris f2S Nov.). f Eodem die — XIX Kat. Janu. fU Ddc). —
Eodcm die, beati
sanctae Catharin.ie virginis et martyris. Lupicini, Vionnensis ecciesia} octavi episcopi.
[ Item sancti Mercurii martyris, qui passus est f Lugduni, sancti Nicasii, ejusdem urbis epis-
sub Decio imperatore. copi et martyris.
VI Kal. Decembris f26 Nor.J. — In Zino, post me- Y)
XIII Kat. Janu. f20 Dec). — Autisiodori, beati
minit, additur in vulgato : llie "^
ex prsecepto beati Grog. opiscop. ot confessoris.
Petri constituit ut mulier in ecclesia velatocapite xf Kat. Janu. f22 Dec) — f In Antiochia,
introiret. saneti Basilei opiscopi.
* Item Augustoduni, depositio sancti Amatoris f Civitate Ostia, sanctorum Denietrii, Ilonorati,
episcopi. et Flori martyrum.
i\ Kal. Decembris f28 Nov.J. Romac, sancti — f Rom;e, via Portuensi, depositio sancti Felicis
Gregorii papa? <^, qui rexit Ecclesiam annos decein. opiscopi.
Hic constituil in canone a sacerdotc dicendum :
f Item passio sancta} Thcodosi.ie virginis, et Di-
Quorum solemnitas hodie in conspectu glori(B tum dymi monachi.
celebratw : Domine Deiisnoster toto orhe tcrrarum: X Kal. Janic. f2i- Dec). —
f Item Ronia?, natalis
i7itra quorumnos consortium, etc. Sepultus est in sanctorum Eugenii, Eleutherii, Urbani, Cornelii,
ecclesia sancti Pctri.
e De Trophimo Ado. 29 deceinb., tam in apost.
^ Ponlif., cap. bo. Erat in solo P. sed prcec. quam martyr.
die. f De ea Ado, 16 Dec.
" Pontif., cap. 4. & Pontif., cap. 28.
" Pontif., cap. 2. ^ Pontif., cap. 33.
1 Pontif., cap. 91. Est Greg. III. i
Pontif., cap, 38.
43» S. ADOMS AKCHIEPISC. VIENNENSIS 436
Tr:ij;ini, Violoris. Cnstiil.T, Kiitychiani, ac socioniin A f Tiironis civitate, sancti Perpetui, episcopi et
(ju>, ct alidriini ocliii},'ciitoi'iiiii ti'ii,'iiita duoriiin. conressoris '.
VI Kal. Janu. (i7 Dec). —
\ llein ipso tlio, onli- Pridle Kal. Jami. (51 Dec). —
f Rhajtiarise
ualio sancti .lacolii fratris l)(Mnini, qui ah apostolis hcati llcrnictis cxorcistie.
|U'iiiius c\ Jiuhois .h'r(>siil\inis cst ordinatiis cpis- f U(nn!c, Donati, Paniati, Uogata), DoininandnB,
co|)iis, ct in inciiiii f*as(iia niarlyrio coronatiis. cl Hilarin.T.
III Kal. Janu. (7,0 Dec). —
i itcin in iiisuhi Oya, f In i)rovincia Sicilia, civitate Catana,sanctoruni
sanclorum Florentii, Sereni, Pauli, Stephani, Pa- Stephani, Potiani, Attali.
piani et Clcri.
« Crcg. Tur., Ilist. Franc, 1. ii, c. 14.
PASSIO SANGTI DESIDERII
EPISCOPI VIENNENSIS,
AUCTOHE SANCTO ADONE EJUSDEM SEDIS EPISCOPO.
(Apuci Canisiuni, Lectiones anliq., tom. II, part. ii.)
PR.EFATIUNCULA ADONIS, Viennensis Eccle«iae antistilis, anno Incarnalionis Domini
ucccLxx, iadiclione iii, cnm Passioiie S. Desiderii episcopi Vieunensi Ecclesjae di-
recta ^.
Ado, peccator et humilis episeopus Vicnnensis B patrocinium, si cjus exemplo Domino Jesu Christo
Ecclesi;c, dilectlssiniis lYatrihus, ei filiis ejusdem casto ainore hseseritis. Qui est verum et aeternum
Ecclesiae, in Patre et filio, et Spiritu sancto, vcro principium. Mabetis enim non mediocre solatiuni,
et essentiali uno Deo, salutem. cum cernatis Ecclesiam vcram pra3clarissimis con-
BeatissimiDesideriiPatris vcstri vitain.et marty- fessorum et martyrum irradiatam fulgoribus, quo-
rium,sicut antiquis scriptiscommendatur, vobisid- runi splendore tenebras omnis erroris, Domino Deo
circo revolvcre, et stylo committere aggressus sum, nos'ro protectore, pedibus liberis evadere sufficitis.
ut ejus incitamentis et studiisadamoremvitaesetcr- Caudium corona ipsorum, obsecro vos ego ipse
et
nsevos amplius intlainmarem. IJt qui pastor vohis servus et minimus ipsorum, state in Domino doc-
munere supcrno datus est, pascua vere innocentise, trinis, exemplisintercessionibus tantorum inuniti,
ct postmodum aeternse socictatis intercessione sui charissimi.
apud Dominumobtineat.Necenimdeeritvobisillius
a Magnus codex ms. prsefatiuncula caret. Canis.
INCIPIT
PASSIO SANCTI DESIDERII
EPISCOPI VIENNENSI8.
Desiderius, Viennensis Ecclesi;e clarissimus pon- C deni Anagildi regis Hispanorum filiam, qufle primura
tifex, fuit a puero quidem sanctissime imbut is, Ariana, postmodum sacramento fidei catholicis
vita purus, scientia Scripturarum non parum erudi- juncta, operibus fiagitiosissimis disjuncta; de qua
tus, in grcmio sanct;c inatris Ecclcsiic cxcrcitate Childebertum Sigibertus gcnuit. Hujus sororcin
profecit. Inde ad culmen pontificalc provectus, Gansildam Chilpericus primum habuit, quae posl-
(juanta! gratiae fuerit, honor martyrii patefecil. modum, dolo Fredegundis strangulata est. Impera-
" Fuit idem vir tcinporihus Chlotarii regis Chlo- tores autcm tunc temporis in Republica Romana
devei majoris filii, ac filiorum ipsius Chlotarii, Hc- .fustinianusfuit major.Postqueni Justinianus minor.
rcberti,qui sedit Parisiis; Chilperici, qui seditSues- Cujus tempore corpus B. Antonii inonachi, revcla-
sionis;Gunthramni, qui sedit Aurelianis; Sigiberti, tione divina reperlum, in Ecclesia B. Joannis Ba-
qui sedit Rhemensium urbe, qui accepit Brunnehil- plistae apud Alexandriam sepultum est et ab Afri ;
^ l\3ic \erha, /uit idem vir.clc, usque 3id \l\3i sequentis. etc, Cmn longe lateque, desiderantur in
magno Codice ms. Cax.
437 DE PASSIONE S. DESIDERII. 438
ca atrocissima gens Wandalorum expulsa. Cui A quid ultra praebere, confortatus a viro Dei, de lar-
imperatoriJustinus succedit, sub quo gens Longo- gitate, et bonitnte Creatoris, mox ut rediit, plenum,
bardorum Italiam invusit. Deindc imperavit Tibe- quod paulo ante vacuuin fuerat, vasculum invenit.
rius, post quem Mauricius. Tua sunt haec, Domine, qui pro te passos semper
Sed ut ad proposita revertar, cum longe lateque glorificas, quiduces gregis tui, ut oves tuae sequi
fama beati viri Desiderii spargeretur, et foris jam non metuant, coronis virtutum exornas.
miraculis vulgaretur, atque virtus animi signis evi- Prajter ea congregata muUiiudine sacerdotum,
dentibus patefacta claresceret, invidusomnis boni licet impia femina venena malili;e suae non evomue-
diabolus, in persecutionem tanti viri insani pectoris rit, tamen victa precibus, sanctam virum sedi suae
homines inflammat. Et quia videbat Domini Dei urbique reformarijubet. Quisdiceresifficiat quibus
nostri JesuCliristigloriamper beatum virum ubique gaudiis receptus fuerit, quot ulnis pietatis a clero
diffundi, quibus artibus valuit tantum opus pietiitis etpopuloainplexatus,qiiibuslaerymisrigatus?Vere
exstinguere, aggreditur lacesscre illum, et convi- pastorem pium, quem nuUius generis tribulatio a
ciisatficere primo, dein^le etiam injuriispropulsare, charitate oviuin divellere potuit. Vere beatus po-
sicut certa res manifestabit. Sed Desiderius de bea- pulus, qui talem meruit suscepisse ductorom ^.
tispauperibus spiritu unus, eujus desideriumexau- g Ilic cum jam totus martyr esset corpore, hostia-
diebat Deus, el prieparationem cordis ejusaudiebat que Deo placita, ut desiderium cordis ejus tribuere-
auris ejus, in petra fulei fundatus, tundi adversi- tur ei, instaretque tempus ut poneretur in capite
tatibus poteral, moveri a statu rectitudinis non ejus corona de lapide pretioso : iterum simultate '^
poterat. Brunehildis ac illam constuprantiuin, jubetur ve-
Igitur, interfecto Sigiberto rege factione Frede- nirepontifex sanctus ad palatium, quotunc tempo-
gundis regina;, Bruiinehildis regina cum Theoderico risTheodericus juvenis residebat. Attemptatur ita-
admodum parvulo, Cliildeberti regis fllio, Burgun- que vir Dei ;:trum in priori sententia permaneret.
diamobtinuit.Feminainconiparabilislibidinis, quip- Interrogatusque utrum melius esseluni viro mulie-
pe quae non timueiit incestuosissime Merova;o rem conjungi, quamper diversorum juvenum appe-
Chilperici filio, mariti sui nepoti, se misceri. IUoque titus libidines suas dispumare; a quocum responsum
tonsurato presbyteroque facto, tali namque ordine esset, unus{/uisqtiesnamuworemhabeat,efunar/tia-
pater vix eum potuitcoercere, perdiversorumjuve- quesuumvirum haieat,etfornicatoTes, etadulteros
num libidines excanduit, turpissimumlupanar ipsa Deumjudicare,nec licere contaminari templum Spi-
semetipsam turpissimisjuvenibusexponens. Cujus cum corpora nostra templum essentSpi-
ritus sancti,
inaudita flagitia vir pontifex Desiderius zelo timo- ritusDei, etsiquis templum Dei violasset disperde-
ris Dei inflainmatus, reprimere, et corrigerecupiens retillimDeus (ICor. vii; Hebr. xiii; ICor. u\j cum
tam privatim quam publice, meliorem vitam arri- ergo haec et his similia vir spiritu Dei perorasset,
pere, et poenitudinem facti habere monebat. Sed illico nuntiatur hasc Brunnehildi. Coepit furere, vi-
quiaquiarguit impium generat inaculain sibi, novis rum Dei telis malitias sucC appetere, et qualiter
et inaudilis odiiscoepit sanctum virum detestari, ac vitam ei auferret cum juvenibus suis perquirere.
ut vitam auferret meditari. Sed quia id aperte non Miserabile dictu, intra fores ecclesiae rcpulsus vir
poterat, exsilio deportari, et relegari in quadam in- Dei clauditur, et ut furenti satisfieret, clamor po-
sula viruin Dei facit. Ubi quadriennio diversislabo- pularis a fautoribus ipsius incitatus attoUitur : Re-
ribus fatigatus, non tamen auxilio omnipotentis Dei bellem hunc et Reipublicae ac honoris patriae con-
nudatusestacdestitutus, quippeperquembeneficia trarium.
infirmis quibuscunque Deus noster ibi contulerit Sciens itaque vir Dei jam ad palmam se vocari.
Nam quidam leprosus,inspectante populo,tactu bea- maximecum patefactum es-
id revelatione angelica
tissimi viri mundatus est a lepra, qua." totuin ilUim set,int>'epidus, imperterrilus, fixustotusinDeo, ho-
asperaverat. Ab ea tlie qua insulamingressus est, rampra^stolatur. Abstrahiiur itcrum ab ecclesia, et
cincindele oleo plenuin, quod manu illius illumina sanctusDominiindignismanibuspertractatur,atque
tuin fuerat, virtute divina permansit indeficiens, ^ agentibusBettone,Gasifredo,et .flphaneeomitibus,
semper ardens,et suam plcnitudinem inexhaustain, impiissimi sceleris consiliatoribus, custodia) manci-
adgratiam viri Dei praedicandam oinnibus manife- l)atur,atque ad territorium usque Lugduncnse per-
stans.Et quodest mirabilius, quicunque cujuslibet ducitur, super fiuvium Calaronam. Ilinc inde valla-
infirmilatis a sancto pontilice ex eodem liquore tus iniquorum hominum turbis, cum jam videret
perunctus fuissct, illico sanatus abibat. furentem multitudinem in mortem suam velle con-
Factum est autemut vas plenum vini, propter ad- surgere, supradietorum juvenum maxime hortatu,
venlantes qui indehaurirent, a ministro illius dili- genua in terra figens orationi incubuit, ac pro suis
genti cura servaretur. Sed cum pluribusdiebusjam persecutoribusoravit dieens Domi>ie,nestatuas : il-
expensum putaretur defecisse, el minister viri Dei lishocpeccatum,qiaanescluntquidfaciunt(Act.\n;
id nuntiasset illi ", quia non babcret pelentibns Luc. xiii). Coininendo tibi oves, quas gratia tua
c Magnus Codex
^ Magnus Codex ms. G. admmtiasset illi. Id. S. G. ms., simulante. Id.
^*
Magnus Codex G. ms., doctorem. Id.
4)0 S. ADONIS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 440
susccpi retriMulns. .Xoiio illns luporiim rnbics dis- A ut precihussuis pervinceront Chlottariunitunctem-
pcrgat, srd in sniicto ovili Ecclcsiac tu.t; conj^rc- poris piiim rctrcm, qiiateniis concedcrc dijjnarctur
},'at;L', vinciilo cliarilatis a(lncxa\ vivant in tc de cis mcmhra hcatissiiiii viri, qiia^ siciit si;|)iilla fue-
spiritu },'raliic, ciistodiantur in a'lcriia miscricor- ranl, in diincsi Ln^'diiiicnsi, ct iii loco pa.ssionis
dia tiia, Jcsii Cliristc Filii I)t'i, qiii vivis et re}.'nas siuc servahaiiliir. Qiia; idein piusrex clcmcnterin-
in saecula srBculonini. dulsit; vidcljat ciiiiii di},Miissiniam rcm cl Dco cha-
Insanicns itaqiic iiiiiMitiido. ciiin fiirorcm siium rissimam illos posliilarc, ct affccliim pioriim (iUo-
ncquaquain rciirimcrc possct, iiniis dc sjcvicntihus rnm circa palris rcvcrcntiam cs.se proriisiiin ; quis
corripicns lapiilcm, ccrchro oraiitis fortit r illisit, laiitiim opus piclatis qua^rciitihiis non concederet?
ac iiiox ccrchcllo riiplo sani?uis undatim prnniixit. l)chenlpatrcsliliisthesaiirizarc;thesaurizavitplane
Allcr vallum cx utraquc parlc vclicmcntcr acutiini istc thcsaurniii illis non dclicicntcm iii coclis, quos
tam ccrvici qiiam capiti inlixit. Sicqiic saiuttus poir imrpiira saiit;iiiiiis siii, ad decorcm liliorum, siiper-
tifcx martyrii palmam adcptns mi^'ravit victor ad vcstivit ; (lchciit ct lilii patrihiis allcctum piae cha-
Dominum. Trihutaquc cst ci vitn, et lonf^itudo dic- ritalis ct ohcdientia', ac dc poniis dcsiderahilihus
rum iii sjcculuin sa'ciili. Ciii si non cst dictum apcr- virtiitiim cos rcliccrc, ut coriim kusUi ct odore rcfe-
sccutorihus : Sacrilica da-iKonihiis, cst tamcn dic- 13 cti, ct satiati, iii cliaritale tcniplum dccoris, et do-
tiim: Conscnti nohis |)cccaiilihus;sile veritatcm, iit mus Dei, iinum iii Christo fiant ;
qiuc gratia pia3
iVn.ininrciipitisamplcxihus. Indc verc martyr, qiiia iiiatris P^cclesia) major, qii;im iit videat lilios suos
ct vcritatcmtciiiiitctdilcctioiicm, cxhihiiitin corre- dignc Dco ambiilantcs? Ca|)ut hmnilitatis in com-
])tionc naticntiain. Mori noii pcrtiiiuiit,ct siios qnos page cliaritatis coiincxiim, mcnihris vigorem, ti-
Ciirislo niitricrat, doccret pro vcritatc
ctiam con- moris et pictatis hona! spci suhministrarc ?
stantcr mortciii cxcipere, quando veritas Christiis Rcvertuntiir alacres a principe, tam clerus quam
sit ; ct qiiia niilla advcrsitale ad ultimum ncque pojiulus, dcsidcrium cordis sui, dcsidcriiini amoris
mortc dchcrcnt separari a charitate Christi. Vcrc sui quod impctrarc mcriiissent. Rcncdictus Deus
amahat ipsos a qiiihus iiijustc occidchatur, suaquc qiii dcdit lioc in cordc regis, iit magnificaret civita-
poena insinuahat quam pcriculosisslme ipsi iii
illis tcm nostraiii dc rcccptione heatissimi pastoris no-
tetcriium punircntur, qui flrgitiosc et facinorosc stri ac marlyris sui. Congregatiir universa Eccle-
vivchant, quando ipsc ut nc talibiis favcrct, non sia, gaudium tam celehrc omnihiis indicitur, paran-
modo committeret, poenam quamcunquc corporis tur cruces, parantur luniiiiaria, feretrum prctiosis-
excipcre paratus esset. simis vestibus componitur, fcstivis ornatibus uni-
Ou;c autcm ultio in pra3senti impiam illam pcrcu- , versi induuntur, ac tali pompa honoris fit proces-
lcrit, utnc impunc qiiis credat se peccare, hrcviter
C sus ad sancti pontificis marlyriuni.
attingam : Chlotario [Clottario] rege jndicantihus Rem dicturns suui dcvotionis in D;;um plenis-
Francis, indomitis cquis rcligata brachiis, et cruri- sima). Populi tain Viennenscs quam Lugdunenses in
biis divaricatis, membratim discinditur, Deo illi uniim conveniiint, Lugduncnses
fit pia altercatio,
pro voluptatis snis dign.im pfcnam rctrihuente. martyrcm hahcre, Vicnncnscs pastorcm refcrre;at-
Deati viri co;'pus, studiolidcliiinicuraliim, in loco que iiitcr utrosquc charissima conccrtalio, cum isti
passionis suae scpultum cst. Ihique qiianti meriti acquisitum, illircposccrent patronum. Isti,cum qui-
apud Doniinuin essel, miraculis se puhlicavit. biismartyr in Deo vivebat; illi, cum quihuset carne
Gontigitut quidam panpcrculusomnihiisnicmhris magister vixerat. Quid loiigins morer? diim perse-
contractiis, insiipcrtrcmcntihus mcmhrisgravi pas- vcrantissime utrinque ^ pro amorc martyris in sen-
sione agitarctur; hic in qualo virgeo ad memoriam tentia durarent, ruit nox. Vienncnses qui plus di-
martyris dcportalus, mox utcum fideopem marty- lexcrant, et quibus justiorcausa famulabatur, con-
ris cxpctiit, |
crfccta sanitate incolumis rcdiit. subtilius capcssnnt. Furtim egesta humo, et
siliuiii
Claudius noniine hahchat filiani mi:lto tcmpore sanctum scpiilcrum rcserantcs, naviciila cnm rete
tibia claudicantem; accessit; filiani martyri sanan- piscatoria parata, subcelanl corpus, atque per Sao-
dani commisit ; olco ipsius ut per inita cst, sanis- D nam ''et Rhodanum ante mittunt ; laetis undis, tam
sinia cfTccta, lortiiram claudicatioiiis ainisit. s;inctum fiinus, et ipsc Rhodanuin siiiscivibusservi-
Dici non jiotcst quot cicci ibi lumcn incxpcrtuin turus excipit. Crepusculuin rcdiit, atque caterva
rcceperint, da;nioniaci purgati sint,claudi sanati,et Vienncnsiscum fcretro vacuo pedestris revertitur.
diversis inlirniitatibus diversi curati. Sed et si qui Exsultant Lugdunenscs dccepti vana spe sed non ;
cum fide tulerint assellam de fuste
il!o quos;inclum diu tarn fclix furtum eos laluit, sicque lajtitiam
caput illius tcrchratum cst, sivc a dolorc dcntium, desperata victoria perdiderunt.
sive a typo variarum fcbrium, sive ab aliis infir- autem qui navi transferebant membra pontifi-
Illi
mitatihus, meritis beati martyris liberantur. cis, ut venerunt contra Fasianam villam, appule-
Evoluto itaquc tempore, visum est pontifici Vien- runt ad littus, sustinentes sanctam catervam pedc-
nensium et sanctissimo clcro, ac universo populo, strium. Erat tunc temporis ager Fasianus, jam ut
^ Magnus Codex ms. S. G. uPfumgue. "Cod.ms. in marginc •.S^aonejlumen/atissimmi,
ingref^itwr Rhodanum apud Lugdtmvm civitatem.
"
441 DE PASSIONE S. DESIDERII. U2
proprius delcgatus pauperibus sanctoniiu ninrty- A cum, juxta tumbam episcopi, et martyris Desiderii
rum in quorum honore Viennensis E"clesia fundata constituit, eumque fidcm haberc prasmonuit; adfuit
consistit ; nani anto sicut idenHnarlyrintestamcnto virtus divina qu;o scinper suosglorificat, ct quanti
suo quod lecit sanctis marl-yriluis Mnchal);eis, ct mcriti cssct apud Dcnin is <ini in loco illo tcnerctur,
sancto Mauricio,acscxmilibus sexcentis scxaginta, evidcntibus signis inani'cst;ivit ; nam in conspcctu
commemorat, ex maternis et paternis eadem villa, totius Ecclesias, caecus isdem lumcn incxpertum re-
sorte beatoDesidcrio obvenerat.In qnotestamento, ccpit. Multaquc postmodum ibi Dominus perscrvum
quod praesentibus sanctiscocpiscopis manu propria suiim operntus cst, qua; si universa quis scribere
fccit,sub Dei omnipotcntis obtcslatione constiluit, volucrit, volunicn longi opcrisconsummabit.
ut nullus praesumeret volnm i])sins, intuitu pietatis Passus cst autcm bcatissimus Desiderius Eccle-
perfectum, in aliud quam ipse sLaluerat nuitaret. si;c Vienncnsis episcopus, temporibus Theoderici
Quod si aliquis spiritu cnpiditatis incitatus fccis- Rnrgiindiorum rcgis, factionc Rrunnchildis inces-
set, sisententiam su;c actionis pa)nilcndo non mu- tuosissima) rcgin;c, iniquitati illius consenticntibus
taret, anathemain aeternum fieret. Sustinentcs igi- et faventibus Rcthonc, Epliane, alquc Gasifredo
tur vectores sancti funeris, in hac villa illos qui per comitibus. Dies passionis ilUus cclebris habcturx
terrani pedestrcs vi nicbant,in loco mundissimo, j^ Knl. Junii, regnantc Domino nostro .lesu Christo,
interim sancta mcmbra composucrunt. Quid mira- qui cum Patrc ct Spiritu sancto vivit ct rcgnat
culi tunc contigerit, silcrc non puto. Deus per omnia sa^cula sajculorum. Dics transla-
Mulier muUis annis ab spiritu immundo vexala, tionis ejus, quando translatusest ab territorio Lug-
illucmanibus suorum attractn, ut saiicti martyris (lunensi, in ccclcsia beati Pctri agitnr iii Id Fcb.
locum attigit, illico virtutc diviaa curata cst.
ARIIINC DICTA EPISCOPI ADONIS
Ut autcm R. .'Etherius tunc Viennensis antistcs
VIENNENSrS.
cum remanscrant advenit, et
reliquis qui in urbe
sancto feretro ulnis piorum subvecto, chorusquc Ilaec vobis, bcatissimi fratrcs et filii, plcna vcri-
beati populi, voccs cautantium Dcoque nostro psal- tate, sicut in membranis antiquioribus inscrtum
lentium, in altum sustulit, quis ibi tam ferreum pe- vidi, ad commonitionem vcstri transposui. Oi)se-
ctus, tam dura prsecordia haberc potuit, qui non crans,et pietatequa vos diligo sanctitatem vestr;iiu
aut gemitum, pr?e nimia exultatione cordis einise- eommoncns, ut hujiis aliorumquc p;itronorum vc-
rit, aut lacrymis ora rigaverit ? strorum mcritis assurgere tutis viribuselaborctis.
agmine prgecunt'' et subse-
Tali igitur ccelesti Sedcat vestro aniino illorum fcrvcns in Deum reli-
quente, pervehitur R. viri corpus usque ad locum „ gio, Charitas pura, assiduitas totius honestatis.
scpulcri, quod digna vcnerationo paratum erat, in patient^a in varictate temporispcrseverans, mode-
ecclcsia beatissimorum aposlolornni Pctri ctPuiili, sta et bonis Christianorum moribus decens, vcre-
extra civitatem, ubi et multoruin poiitificum cjus- cunda ct pudica niansuctudo in omni habitu et con-
dem urbis Viennensis membratumulata servantur. tinentia,Deo chara et amabilis unanimitas, ut cum
Cumque jam odoramentis, et pretiosis linteamini- cursum hujus vit;c per viam patrum vcstrorum con-
bus involvendum sanclissimi martyris corpus, cpi- summavcritis,l3etitia scmpilcrna paritcr cumeis in-
scoporum manibus Iractarclur, quod in laude omni- tcrccssione illorum perfrni nieroamini. Sitqnc cu-
potentis Dei reticcndum non cst, ita saiictissinii ca- mulus jnstitiae ipsoruin, profcctus vita) vcstr;e, ct
pitisvulnera integrata apparueruiit, ut pcnitus ubi gaudium pcrpetuum corona glorificationis vestrae.
cutis rupta fuerit non apparerct. Nain et reliquum
corpus suis juncturis cl nervis constrictum, sana INDICULUS ISONIS.
pelle sua vestitum mancbat. Recinentibus choris Hanc antem Passionem prcpfatus Ado episcopus
Psalmisque antiphonatim consonantibus. noHs fratribuSj copnotio sanciiGalli, suh Grinial-
Ut sanctusDci tumulo cst ad tiiitionein totius ur- do ahbate Deo militantihus,reliquiasqae S. Desi-
bis compositus, mox gloriosa inulicr, iiuae fucrat
derii ab eo postulantibiis, cum ipsius aliorimque
, •.,.,.,,..
, ,. „,. usanctorum
quondambeati/Ethcreiinlaicalihabituconjux,sed L>^^^5
.
,
retiquiis, actibus quoque et passioni-
^.^y^.^ descriptis, anno supra memoraio, per
tunc vere sanctimonialis, homincm a nativitate cae- nuntios satis fideles dirigere curavit.
^ Quae sequntur, desiderantur in magao Codice ms. S, G.
-'SHS)-®-*
443 S. ADONIS AUCIIIKIMSC. VIENNENSIS 444
ADONIS PRIVILEGIUM
QUO
ECCLESIAM VELNENSEM ABIiATLE S. EUdENDI JUUENSIS CONFIKMAT.
(Rx Baluzii Miscollanei- )
Anno 870 Inenrnntionis Domini nostri .IcsuChri- A capite per sanotissimos |)resbyteros oinnem cnu-
sli conii;roii;;il;i snnctn synodiis Vicnnie nictropolis snm reitornri. qnntonus vorilnte coinperla aUer-
Rcclesi;p, (lomno et venerni)ili archiepisfopo Adone calio diu ventilata (innarotur.
pr.Tsidente, et vii,'ilnntissinia ciirn cansns ecclesin- Ilis igitur tcsl;iiitibus et dicontibus ordinem ve-
sticns el filioruni snornin ni'cessil!itcsinv('Stit,Mnte, rit;ilis, visuin est doinno ponlifioi una cum con-
ac ecolcsinstico niorc dcfinicnte, ndveniens reve- sonsii saiiclissiina^ synodi, qualeiius siout in die-
rendusvirMnnnoprncposituscoenobiisnnctiEugendi bus Antecessoriun suoruin sanctoruin pontificum
Jurensis, adventussui cnnsanimnnircstans, protulit honor;ita fuit sancta congregatio c(Knobii beatissi-
in medio. qnnmdnni ccclesinni ex c(Knobio pr.nRdicto rni Eiigendi, sic ot iii hao petitionc, et in caeteris
et intVn Viennenseni diiBcesim sitnm in vilhi Volnis, necessitatibus suis honoroin et opein ferret ad vi-
dotntnm in honore sancti Petri, privilegio sibi con- res suas sancta molropolis Viennensis Ecclesia, et
cesso nb nntecessoribus sanctissimijnm fati nrchie- ut sopita querola firmius privilegium suum super
piscopi, neoiion nb ipso coinpontilice usqiie nd id fncto Vienncnsis Foclesia in futurum possideat, lit-
tcmpus consorvnto, proclnmnnte vioi snnoli Aliiani toris oliaiii roborelur. In huno ilaque modum ego
rectore desolntnm esse : protulit etiam isdem vene- .\do Viennensis Archiepiscopusconsentiens, et pio
rabilis prnepositus scriptnram inquisitionis teinpo- consilio filiorum meoruni annuens, manu propria
ribus piie reoordationis Domini Agilinnri fnota?, eo B subtcr firinavi, sanctisque filiis meis secundum
quod et tunc teniporis alleroalio habcreturinterip- morem ecclosiastiouin firinare rogavi. Actuin Vien-
sarum rectores Ecolesiarum sed quia eam sancta
: nne publicemense Aprilis, episcopatusdomni Ado-
Synodus irritain judicavit, oo quou canonicor nisanno deciino, indictione tertia.
roboratam non vidit,placuit sanctissimo pontiflcia
VITA SANCTI THEUDERII
ABBATIS VIENNiE IN GALLIA.
Auctore sancto Adone ejusdem urbis episcopo
(.\pud Mabill., Act. Sii. ord. S. Benel, tom. I. pag. 678, ex m<!S. codd. quorum fragmenta Benedictus Gononus
in Appead. ad Vit. PP, Occid. relulit.)
Ado, Viennensis episcopus, fratribus in c<i?no-
1. C rentibus secundum saeculi dignitatem clarus, facul-
bio sancti Theuderii " consislentibus in Doniino tntibus mundi honorabilis exstitit, Qui cum adhuc
Jesu Christo jeternam snluteni. Pntris veslri Vitani, pucr essol, ad amorem vitse ajternae anhelare piis
id cst benti Thoudcrii, idcirco veslrne sanctitati studiis cocpit : et quia parentibus claris ortus pe-
scriptis meiscommendaro disposui, ut vos suis cuiiiam non parvam ex censu pntrimonii acquisie-
exemplis ad amorcm vitae aeternaj amplius invita- perfectus Christi discipulus exsisteret, eam
rnt, ut
rem. Cupio enim ejus imitnlores cl a^mulatores dnro pauperibus ul centupluin reoiporot, et in fu-
vos existere, cujus i^ntrooinium Dof-anunero ac- turo vitain ajtcrnam possideret, non distulit. Sar-
quisivissc plurimuin gnudeo. Cujus igitur viri pri- cinn igitur tcmporali exoncratus ac saeculi veste
mus ortus et vitae processiis tnlitor se hnbet. ad plenum nudatus, ut perfectius Domino Deo ser-
viret, Lirinense ccenobium expetere cogitavil.
Theuderius Viennensis, facultatilus distriiutis,
Lerinum petit A S. Casario detinetm-.
2. Hic beatus vir provincia Viennensi ortus, pa- 3. Parentibus itaque dorelictis, ac Deo totum se
» Abbatia S.Theuderii, vernacule Sainct-Chefj conversa, et mensae archiepiscopali Viennse AUo-
olim ord. S. Bened., nunc inecclesiamcollegiatam brogura unita est.
44S DE VITA S. THEUDERII. 446
comniittenssubhocdesiderioArclatcnsemcivitatcni A VienncB descnpHo.
expetiit, ubi tunc sanctus Coesarius pontirexiiabe- li. Veniens itaque S. Theudcrius non longe ab
batur, ut solatio pontificis jutus, per ipsum facilius urbe Viennensium, pcrquirere instanter coepit, ubi-
iter ad insulamnionachorunicapesseret.Scdsummi nam cellulam habitationis suae perficeret. Ut igitur
Deiomnipotcntisdispositioneactumcst, utconsiliis paululum articulum scribentis ad Vieiinensem ur-
sanctis sancti pontificis aliquantulum ubi retarda- bem dfflectam Vienna urbs cst Galliarum nobilis-
:
retur. Ferunt namque quia primocumse prospexis- simaad occidentem et propter aquinolarem partcm
sent,propriisvocabu)issesaiutavorunt,atqueomni- castris praseminenlibus munita ut non facilissitac-
potentis Dei virtiispariter utrumquedonograti^eita ccssus ad moenia c vitatis.Castrum priinum ad me-
inspiraverit, ut qui ante notitiam sui non habucrant, ridiem vergens Cap|)ro. Cui vicinum est Eumenius,
moxcorpore sevidentes, quodvereserviDeiessent' proxime Quiriacus. Cui muro per vallem protenso
compeliatione mutua foris nescientibus manifesta- jungiturPropic'acusetPompeiacuscentumdiisapud
rent. Vere instar illius beatitudinis, ubi erit plena cuUorcs d;cmonum quondam celebris. Non longe
cognitio vcritalis, ubi unu^ intcgrc ct veracitor ali ([uintum castruin aiiiicctiUir, cui nomcn vetustas
aiio quando non per spcculum aut in
cognoscctur : Suspoli dedit : ipsaque tota civitas cum suiscastris
asnigmate, sed facie ad facicm Deus videbitur, qui jj a fluvio [deest/orie 'airaj, usque ad ipsum fluvium
illuminabit abscondita tcnobraruia et manifestaliit Rhodanuin protenso per colles usquc ad planiim
consilia cordium. Rescitis ilaque B. Ciesarius dcsi- muro cingitiir, uietropolis illustrissima, et inter
derii ipsius ardoribus, eongaudens, Deoque omni- Galliarum urbcs insignissi/iia.
potenti gratias referens, sic beatum Theuderium
Theiiderms cellam adijlcat facto miraculo.
alloquitur : famule Dei, si verbis ineis assensum
G. Cum igitur vir Dei locum sessionis suae requi-
dederis, erit Doiniiius tecuin, et consiliuin cordis
rcret, pervcnit tandem ad locum sune solitudini
tui corrobarabit. Maneto tantispcr nobiscum eccle-
aplum noii ininus procul ab urbe ; ibique in honore
siastico ordini subditus. Quod Dei munerc tibi im-
Doniini noslri .lcsu Christi, sub vcnerationc beati
posuerimus, humiliter sustine, uL sicat Scriptura
f]usebii Vercellensis episcopi et martyris. dumun-
docet,cum mansuetudine et humilitate opcra tua
culam (edificare coepit. Contigit autcm fundamentis
pcrfcceris, super omnem gloriam dirigaris. Cui H.
jactis ut collis proptcr omincns grandi pr;erupto
Theuderius Scio, Pater beatissime,.a Domino suis
:
scindercLur, ac ruinam loco prielciiderct : scd ora-
dictum Qtii vos odit me odlt, et qnl vos sjjernit, me
:
t[onc'\inT)ci'dhi\loqmsu\sd\\\t:Si/iaberetisJidem,
spernit {Liic. x, lG).klcirco tuis monitis ut Duinini
. ., ,.,,. ,,
, ....... ... tanquamqrammsmapis.dicentismoiitihuiC^Tran-
.^
lussioiiibus parere nondifleram.Substitit itaquc ibi „ ./. j. l l ^ ..-. •
-i
i> Ti,„,.j„..:..,, ,!.,.„ ..„i..„,.,,„.., r. i".„„„.,:: ... C si huic ui mare ,
,
et transirct {Luc. xvii, 0), mirabile
i
B. Theuderius secundum voluntatem B. Caesarii, et
dictu! in partc alia nihil aediflcationi nociturussub-
die nocteque jejuniis, vigiliis, et orationibus voccm
sedit. Exin aediffcata domo, reliquiisque sanctoruni
animi sui Deo committens, non parvam laBtitiam
altari impositis iterum vir Dei circumambulans
proferens sui tam pontiflci, quam Deo contulit.
juxta Jairam fliiviuni ubi cellulum servorum Dei
Preshyter factus Theuderius redit in patriam. fundaret, secum in cordis secreto volvebat. Arri-
Convoluto autem tcmpore cogitans B. Caesarius
4.
pitur propterea somno, moneturque per visum ut
divinis eum amplius vincire ministeriis, illo diu re-
super ipsam aquam B. martyris Symphoriani basi-
luctante et reclamante diaconi officium imposuit, ac
licam construeret. Factumque est ac exornato :
non post longum tempus presbyteri dignitatem
sic ei
locomonachos ibi servire Deo delegit. Crescebat
cuncto clero et populo acclamantc largitur. Quod autem fama viri Dei, ac longe lateque spargebatur.
officium ita S. Theudcrius reverenter amplexusest,
Nec enim patiebatur Christus Deus noster lucer-
eum meritis et gratia caeteros prseeuntem,
ut videret
nam sub modio celari.
mirabilem, humilitate etiam minoribus se
officio Varias cellus construit.
submittentem, cogitans illud Dominni dictum Qui : 7. Accurrentibus crgo plurimis ad nutitiam viri
se humitiat exaltahitur {Luc. xviii, 14) et Scriptu- ; D Dei,frater ejus Arvus, sed et propinqui alii visendi
ra) dicentis Quanto magnus es,humiliate in omni-
: quadam dic advenerunt quos
gratia inler c;eteros :
bus {Eccli. ni, 20). Curriculo autcm temporum evo- illcblandectpatcrncamplexatus,de spcvitteieternge
luto cogilavitvir Deircviscreproviiiciamnativitatis et rcmunoratione sanctoruin cos pie moncbat. In-
suaj.et parcntes suos consolari. Itaquc voluntatem flammatusveronimiumet ardurc Spiritus sancti ac-
suam sancto episcopo aperiens,ab ipsoque benedic- census, venit ad castruiu nuncupatiim A'arona, ibi-
tionein eundi et redeuiidi expostulans, grandi moe- que monastcrium monachorum instituere cupiens,
rore primo cum alTecit. Dcindc S. viri aniino sc non oratorium B.PcLriapostolorumprincipisconstruxit,
posse contraire ccrncns, asscnsum licet tristis de- ibiquc orationibus ct vigiliisDco vacansperaliquod
dit cumque benedictionibus discessit ab urbe Are- tempus resedit. Postmodum venicns ad vicum et
latensi prosecutus clero ct populo flcntc quod vir villam parcntuin suorum, cui vocabulum est Assi-
Dei ab eis recederet, tandem abirc pcrmisit. cia,ubi oratorium in honore B. Mauricii martyris
parentes cjus construxcrunt, prosternens se inora-
447 S. ADOMS AUCHIEinSC. VIENNENSIS 448
tionc, continuis Uiobusot noctibus rogabnl Di'i oni- A modicam apericns, aiivcnientibus monita dabat.
nipotiMitis misericordiain, ul condiji^iuiiii Incuiii scr- Conlulcrat aulcm ciChristigraliacordissapicntiain
vorumDcihaltitationiiidcuionstrare ili;,'nctur. Cum ctorisgraliosam facundiam, ut scirct quod singulis
aiitcin sc snpori ilcdisscl, visu • fst ci anjj^cliis Dci, salMbritcr pandcrct. Quis viilncrc diaboli pcrctis->us
qui ct lociim sfcrctuni iii cnllr lliipiano sii,'navit, ul ad cuin vci:il cl non mcdicatus saiiusque
coiitiiuin
ut ibi monastcrium quod artlcbatfi/f ^«^,desidera- rccessit ! Quis moestus dc ponderc pcccatoruin suo-
bat), construcrc praMuonuit. Erat tunc teiiiporis runi nom statim dc misericordia Dei consolatus secu-
liic locus ut|ioic silvi's!ris feris ni' scrpcntibiis plr- rinr ct hiDtior rcdiit ? Qucin scculi prcssiira tristio-
nus. Evigilans vir Dci vcnit ad lociiiii silti diviiiilus rciii 1'cddiiler: '
.cjus horlatu ad speiii gaudii scnipi-
monslratum, ibique aliquantulum Dcoorationcm fu- terni aniiiium illicocrcxit. CtdictisApostoliconclu-
dit. Sed invidus oiiinis boni cliaboliis, ut sanctum vi- daiiitotum, Omnihus omniafactusestutfaceretoin-
riiiii Dri al) iiitcntioni' coei)ti rcti-ahorct, siciil |)cr nes snlros {I Cor. ix, 22). Miraciilis ctiain Dominus
scrpcntcin primis parcnlibus vciicna suce |)crfi(lia) scrvuni suuiii faiiiiliarius adhaerentcm clarificavit,
pi'opiiiavit,ilcrum serpcntciii ingrcssus, cl fcrarum ita ut pliires a malignis spirilibus vcxati, et variis
irasniovens appctere rctinu t. Cujus versutias vir languoribus detenti cjiis orationibus sanarentur.
Dci i)r;rnosccns ariiiis oratinniiiii sc inuniiMis intrc- ]_>
Morti 2',oxirmis Deo ferventius vacat.
pidus stctil,ac fraus diaboli victa cvancscciido siic-
10. Mansit autem isdcm sanctus virduodennio in
cubuit. .Annucntc itaquc Vicnncnsium cpiscopo
loco pr;cclccto ct sibi diilcissimo :Deo semper ar-
constructa ct basilica ccleri operc in veneratione
dentissiina contritionc spiritiisac corporistotum se
sanctic Dci gcnitricis MariK, atque dc facullatibus
mactavit. Cum autem tempus suae resolutionis ins-
parcntuin quain propinquorum suoruin inonas-
taiii
tare cernerct, ferventius iii alta mentiscontempla-
tcriolum dotatiiin, ct monachi jii.\.ta rcguiain Sanc-
tione pcrdiirans, quasi vicinior januiscoelestis vitae
toruiu Patrum sunt instituti.
oculuin inentis ad alia dcfiectcrc aegre ferebat. Intc-
Eligitur orator populi ad Deum. rerat amore Conditoris sui visioni, adcrant deside-
8. Eodem tempore Philippus ^ venerabilis epis- riis ejus agmina coelestium spirituum chori, aposto-
copus Vicnncnsis viccsiiniispriinush;ibcb'itur. Con- lonim miiltiplicia trop<'ea, martyrum sanctorum in
suctudinis erat in cadem uibc unuin de [)luribus ca,'lis inenarrabilis Non sonus, non cibus
la;titia.
eleclum sanctioris vilae in remoto infra eamdem ur- ullus pra^ter Christum suavis. Inter tam fclices et
bem ponere, qui vota populi, contemplativa? vitte beatos labores cum aliquantuluin vir Dei eorpore
solumdcscrviens,Dcofamiliariusallcg:'rct.Pontirex langnesceret, plenus et consummatus piis operibus
itaquccuinexdioecesi viriim plenum virtutis requi- G migravit ad Dominuin. viruin beatum post tot la-
reret,cuiet populus imperioipsiusquodadsalutem bores gaudiis sanctoriim spirituum in societate
pertinet secreta sua committeret, beatuin Thcude- sanctorum annumcratum, et visione Domini sui
rium jam monachorum patremexistentemsehahere quein seinper amavit acterne consolatum et feliciter
tantoperegavisus est. Itaquc euin accessiri jiissit. lajtincatum !
Sciens vero beatus vir qno tenorc a pontiflce quae-
Sepelitur. Corpus immoUle redditw.
reretnr,gratiae Dei se lotuin committens, praeposito
suoSeveriano nninine curani monastcrii sui super- 11. Pnstquam obilus sancti viri civitati est nun-
posuit, et e\hort;ms atque valedicens fratribus, tiatus, ivit tota civitas in obsequium funeris, saccr-
commcndans dotcs, reliquusque clerus, et populi innumera mul-
illos Doiiiino cui spem suam comini-
serat, ad pontificem perrexit. Quem isdem pontifcx
tiludo. Composituin ex more corpus iu ferctrocoo-
venerabiliter suscipiens, congregalo clero omniquc peritur : cumque acircuinstantibuspresbyterispost
plebe sanctum viriim fratribusdc miscricordia Dei ofTicia reildila ut ad sepulcruin fcrrctur sanctum
ecclesiie liliis assignavit, ut orationc B. viri ipse
fcretrum fuisset apprehensum, moveri a loco non
lucrum de grege mirantibus et slupentibusomnibus qui ade-
po! uil,
sibi commissoad Dominum repor
''''"^'^^ sollicito quid facto opussit qu^erentibus. Ut
taret. Elegit ilaque sibi vir bcatus in monte Qniri- n
nali locum et Basilicam B. martyris Laurentii, ubi S. pontiflcis decreto dcfinitum cst(quainvispopuIus
die noctuque orationi Dco vaciirct. contrairct) quatenus ad monaslerium suum porta-
retur (quod est mirabilc), illico tanta facilitate est
Ejus virtutes et commendatio.
moluin, iit nullius ponderis esse putaretur. Perve-
9. Quantae autem districtionis quantasque humi-
nitur in siiburbio civitatis ad basilicam S. Romani
litatis hic vir fuerit, non
quavis lingna expli-
facile
martyris Brenniaco, ibique paululum re-
in vico
cabitur. Lacryiiiis profusus, oratione cautus, corde
pausatur quod supercrat noctis, pervigilem duxe-
:
totus in Doinino fixus, dc paucitate vero cibi et
runt. Quid autem miraculi contigcrit non praete-
potus ac vilitate habitus quod dignum exprimere
reunduin puto.
possim non video : quando rccumbens,
in cilicio
noctcs dicsque sine cibo ct pot u continuavcrit. Quia Vinum multiylicatw in gratiam iajulorum sacri
ergopopuli undique ad eum confluebant, ipse sub corporis.
secreto quantum potcrat seoccultans fenestram per 12. Sanctim^i^nialium feminarum Deo in monaste-
• Philippus concilio Lugdunensi, anno 567, et Parisiensi iv, anno 573, prsesedit.
440 DE TRANSLATIONE S. BARNARDI. 4t)0
A autem ad locum sepulturjB perventum est, qnidam
riis Vicnna) scrvientiiunchnritatc ct ol.scqnio cura-
hominespleni fidc detulerunt ibi debilem membris
tuin cst, ul fatigntio praicedentinm ct subsequen-
contractum, ita ul natibus ipsius plantae inhaere-
tinmfratrum aliquantulum rclevaretur.Haecancilla
rent. Adfuit sancti viri mcrituin : sanus cnim pedi-
Dciquaccongrcgationipraecrat insupcriorimonaste-
bus a sc|)ulcro sancto rediit. Quod nc alicui com-
rio, tria vascula viuo plcna post sanctum funus niisit,
mentitium non vere actum viderctur, ipsi ambo,
ct
undcsitientcsrcfocillari potuissent ct liiqui vigilias
sive qui csecus fuerat, sivc qui gressum negatum
agerentrecrearcntur. Bibitumest quousque vascula
receperat,in monastcrio viri Dei usque ad mortem
exhausta fuerint. Aderat tunc ibi Scvcrianus olim
devoti pcrstiterunt, atque viva voce divina in se
viri Dei prfeposituscumfratribus qui sanctoobviam
facta miracula promulgaverunt.
venerant. Quidam ex eis unde bibcrcnt cum qu;B-
sissent, non invenerunt. Sed quid divina virtus per
Cera crescit.
sanctos suos non operatur? Ancillae Dei quse vascula
plenavinodetulcrant.cumdiluculo ad monasteriuin 14 Ad tenebras noctis fugandas cera defuissse pu-
revertivellcnt,suavascula repetentcsquasinihilin- tabatur. Tristati fratres quo se vertercnt non habe-
dehauserintplenarepererunt. Vcretunc isdemope- bant; scdtimorem illorum depulit ille qui in denti-
ratus est,ut servum suum magnificaret in vasculis p, businanducantium quiuque panes insolitudine ac
quiinCanaGalileassaporcmaquJEconvcrtit invmum cresccre dedit. Nam cera inter manus eorum ita
Suffecit bibcntibus liquor divin;e virtutis, utetiam
crcvcrat, ut de parva quantitate plurima luminaria
admonasteria urbis satis inde referretur,ct adlau- accreverint. Curatum est ergo sanctum corpus di-
demDomininostriJesuGhristi publicummiraculum gna venerationc ct in sepultura quam olim sibiipse
fieret.
praeviderat vencrabiliter celatum, ubi se cum Deo
Caecus illuminatur. Contractv.s erigitur. vivcre crebris miraculis ad laudem Domini Jesu
13Ferebaturautem corpus sanctumhumeris pro- Christi manifcstat. Quem si patronum apud ipsum,
fllii et fratres inci, habere desideratis, vitam ejus
cerum, qui vicissim sibi desiderio pio succedebant.
Etcumessetcoelum nubilum etaersudus, omnesque imitariplenamamoreconcupiscite.Desiderabatenim
timerent tempestatem adventuram osse, subito se- hic sanctus vir lucra semper Domini sui, et de ves-
renitas B. viri meritis reddita est. Delatum est san- tracoronaet ipsc in Nunquam a vo-
Christogratulari.
tum corpus in locum Duodecim nuncupatum, bisdaberit, si vos de conversatione ejus vit^e animam
ubitaie miraculum divina virtus p.;ostitit. Gaecus et vitam non elongaveritis. Dominusautem qui illi
quidam ita natus per triduum sanctas) turbas cum meritumgratisct praemiumasternum contulit, vobis
funere B. viri venturas sustinuit. Ut potuit tetigit G e'- desiderium omnis boni augeat, et obedientiam
velamen feretri, et continuo ab oculis ejus sanguis sibi gratam perfectionem plenam justitije donet. -
profluxit, ac statim inexpertum lumen recepit. Ut
APPENDIX AD S. ADONIS OPERA
TRANSLATIO SEU ELEVATIO S. BARNARDI,
EPISCOPI VIENNENSIS,
Facla acno dcggcxlv, ix, Kal. Maii ; scripia ab auctore aaonymo ejus temporis,
(Apud Mabill., Acta SS. ord. S. Bened.)
1. Regni coelorum civibus tantam gloriam con- D ctis silentio,apparuit ei quidam vir magnae auctori-
suevit trlbuere omnipotcns Deus, ut coruscantcs tatis,sacerdotalisstola indutus, ferens archiepisco-
miraculis spargant per populos famam laudis ct : pale pallium, qui eum vocavit, dicens: Rainalde,
nostris temporibus de magnifico Patre nostro Bcato mc, tc volo scire, conditorcm hujus fuisse loci, et
Barnardo pontifice visioncs clara ublcnsione sunt ut corpus meum fratribus tuis pntcipias transferri,
revelatse hominibus, aitate meritoquc diveris. Scd quod indigne concluditur in coeno aquarum. Coepit
cum nuUus acquicsceret, ostcndit sc cuidam viro, autem cadem revelatio multis apparere, et minaci
nomine Rainaldo,;etate longajva etsaccrdotali gra- voce idem sanctus, ut cclerius ficret, praecipere^et
tia sublimato: cujus relationc omnis dubietas mc- nisi obcdircnt suis sermonibus, locum asserebat,
rito pelleretur, quia erat vir nobilis, et castitatis quem fundaverat, dcsolaturum.
munere insignis; et, ut ipsc rctulit, ita sibi appa- 2lgitur tertia feria infra albas Pasch», nono vi-
ruit. Dum quiesceret in strato suo sub profundo no- delicet Kaleudas Maii, anno Dominicse Incarnationis
4S1 S, ADOMS ARCHIEP. ViEN. DE MIR. S. BARNARDI. 482
non^ontesimoqiiartociecimoi^.dctectuniestsanctum A potatos, viribus convaluisse, sedala impulsione
corpiis ejiis, cl ;i lolliiro lcvaliini snniina (•iim la-li- (l.cmoninca. S(>d postf|iinin lerelro imposil<'e fuissont m
tia.Sodciim a tninnlo inoinbra hcati i)nntilicis lcva-
_ ., ...1 .,..,:.v..:i :..., ..i.i..: ,...
i. ,...«
i)Cala' i'clii]ni,r,
„i „ ..ii....:
„ „.i -:.,:..
saiiclornni, i,'an(lc!iliuin
lil (•laiiior
, .„i..i„ ,. „.i :.,„„
m
m
rciitiir, visnm cst soniorihns vino ahlui. cx quo atquc ad sinislram altaris apustolorum, i|nod ipse
:
'^
nuilta snnt olTicia lan^uentihns pr;esLita. Vidiinns vivcns sacravcrat, locantur '^
summa cnin la^titia
cncrj,'umcnos, atquc lunaticos linjus liquoris iinda populorum.
" Sic aniium si}?nat nreviariuin Ilomanense, apud •> llunc morem in translationibus sanctorum ob-
Bollanduin anno s44ot sanc rcclins, nam co anno scrvari solitnm alias notavi.
Pascha incidcliat in .\prilis (licm 14, lcria tcrlia in- Sancti iJarnardi roli(|iiia3 in co loco non amplius
<"
fra albas (qno dic facla translatio) in ojusdem men- coin|)arcnt, ul pulavit Licvrajus, sed a Calvi;iistis
sis diem nonum Kalcndas Maii scu 25 .Vprilis. comhustiC croduntnr.
MIRACULA EJUSDEM
Aclore anoiiymo Vienii(,'hsi episcopo, ex num. 7, qui bieculo x viiii
(Apud Mabill., ibid.)
1 Quamvis imperitia mea in posterum volnt inscia 13 pro beati adventu Barnardi, ivit statini, et visum
littcrarum caluinniabitur, taiucn vis aiiioris domini reccpit.
antistitis alitorisquc " mci B;irnardi coinpellit ine S. Illis testantibus veritatem cognovi, qui ad fes-
scriberc virlutcs nuper gestas. Cnin igitur Aquita- tivitalem R;iinis Palmarum Romanis advenerant,
nici populi cuin pontilicibus concilium apnd civi- "^
dccujusdam ca'ci illnininatione. Mos apud incolas
tatem, quae dicitur Vctiila, in pago Vallavorum, inolevit ut ca die ad processionein cum frondibus
celebrarcnt, adfuil ct lioinancnsium congro^atio, memhra sacratissimi pra-sulis sccum vehant. Verum
corpus praelibati ponlilicisdcfcrcns. Si qnis ergo vo- cum ad tantain hetitiain populusconveniret, adfuit
lucrit sciro virtulum iilic gcstarum copiam, vora et ca^dus quidam inagnis vocibus inquiens, se clare
inde cxcipere poterit indicia, quod arca, qua sa- meruisse vidore ad cujus voces cunctus commotus
:
cratissimum cjus corpus continctur, auro argcnto- populusconcinendo personuit, Te Deum laudamus.
quc decentcr ornata, cx oblationnm abundantia, G Beato tcstante Luca didicimus Salvatorem
quasilli fidcliuin dctulit manus dovola, fabrili ope- nostrum apostolos extra Jerusalom die ascensionis
re liiictonus contcxta ccrnilur: quod ct ;iurc3e tes- suaj cduxisse, et alla coelorum penetrassc: cujus
tanlnr cruces, iiccnon candclahra auro argenloque meinorproccssionisRomancnsiuin congrcgatio, cum
dccor;i. hancunoannornni componorcnt,hcrbae, vulgodictae
2 Suhsequenti antcm tcmporc orat Roinanis qu;c- gladioles, floros unns adolesccntium capsa? memo-
dam sanctiinonialis feinina ofticio, lingn;e privata, rati pontilicis hetabnndus imposuit. Die vcro al tera
qujB in ccclcsia pcrmanons, rogahat Dcum intiiiia collcctos qnos posuorat Uores servare studuit; ex
cordis compunctiono. Die crgo natalis aj)Ostoloriini Q quihus mulla bcnoficia langnentibus beatus post-
Petri et Pauli, cum jam vespcrtmis hyninis cx more modnm [jr;estitit antistes Barnardus.
dictis pucri Benedkamus Domim
dccantarcnt, 7 Iilnd crgo miracnlum placet modo inserere,
ipsa cum reliqno populi Dco gr.itias proclaniavit. quod palam nionstratnm assidue, postquam regen-
3 Sub eodcni itaquc tcinporc fuil ad Vivonliacnm dani, cui Deo auctor dcservio, hanc Viennensem
quidam coriarius. Ilic cuni dic Dominica nou ser- suscepi Ecclosiam. Juvcnem quemdam sui parentes
vato bonore dici, arlis suse exerccret opns: manu- intulerunt Romanis, qni numquam ambulaverat:
brium ferramenti tam valide adhiesit manui, ut quein cum antc beati Barnardi sepulcrum posuis-
evelli non posset lumineoculorum insupcr obcajca-
: sent, basibus consolidatis et plantis surrexit inco-
tus, temcritatem suam omnibus fatcbatur: cui per lumis. Ilic dcnique miraculum suum quolibet anno
visum quidani apparuit, ct ut Komanis sancti Bar- circnmfcrt: et licet hic beatissimns impar sit apo-
nardi auxilium llagitaret, monuit. Uomanis perre- stolis, tamen quod ad poitam templi Speciosam Pe-
xit, sanilatcinquc roc( pit. trus quondam egit cum Joanne, huic simile esse
4 Quid ctiaiii in Valle aurea, quae in pago Vicn- cognoscitur: illnm Pctrus praecopit surgere, istum
nensi sila cst, gcstumsit, non tacebo. Conciliumihi divina virtus meritis pontificis voluit origere. Suffi-
per singulos annos Viennensinm civcs dccrcverant ciat ergo quairontibus virtutes bcati pontiflcis, hoc
celebrare. Advenerat ibi quidam caecus beati Bar- tantum de ejus scriptum miraculis: sed volo eos
nardi pra2.stolans adventum in gradibus capellulae, scire, multa fuisse, et jugitur esse, et tanta quae
quye ligneis contexta stipitibus constructa fuerat : etiam moduin scribentis videantur excedere.
cui cum dicerent adesse turbam laudantium Deum
D
^ Ne quis putet hsec verba esse hominis, qui Bar- monachus in Chronico Trenorciensi superius relatus
nardi fuerit aequalis, sciendum est hunc osse mo- ait, Erveum abbatem magna ccclesiae suae in comi-
rem, nt sanctorum in aliqua dignitate successores tatu Vellaico prtedia conquisivisso, cum ccclesia
eos alitores et nutritores suos vocent. Anastasius sancti Gcorgiii» Vetulrepraastio civitatis, nempein
vulgatns in Leone Papa III: Fecit inbasilica beati suburbio Anicii sou Podi Vellavorum, uti cxplicat
PeP)-i apostoli nuti-itoris sui, etc. Petrus Franciscus Chilflctius in bistoria Trenor-
^ Id est convcntnm lidelium indictnm religionis ciensi. El quidem hanc senlentiam secutus sum in
causa quoscnsn (ftiam h;cc vox sumitnr infra num,
: superioribus, ubi actuin de translatione S. Filiber-
4 Vetula civitas, ubi supplicalio indicta, non alia ti. At cititutis nomine signilicari oppidum
Vettil '
videtur csse nonnullis, (Juam Aniciuni aut Podinm S. Pauliani, certis postea deprehendi argumentis,
civitas, caput gentis Vellavorum, dn Velay. Kranco quae in hnjusce tomi Appendice adducam.
ANNO DOMINI DCCCLXXVII.
USUARDUS MONAGHUS SANGERMANENSIS.
USUARDI MARTYROLOGIUM
Ad excusa exemplaria quatuordecim, ad codices mss. integros decem et septem, atque ad
alios ferme quinquaginta collatum, ab additamentis expurg-atum, castigatum, et quoti-
dianis observationibus illustratum.
OPERA ET STUDIO
Joflnnts I3nptt9tiif ^oUfrti
SOCIETATIS JESU THEOLOGI.
SERENISSIMO AG POTENTISSIMO DOMINO,
D. J. WILHELMO
Comiti Palatino Rheni, sacri Romani imperii Archidapiferu et Electori, Bavariw, JuLice, Cli-
vice ac Montium duci, principi Moersiw. comtti VeldenVm, Svonhtmii, Marchice, Racen-
sburgi, Domino in Ravenstein, etc.
Tuam hic in fronte exl)ibeo [a], orbi universo spectandam, tuamque in illa
Bensbergam
mag^nificeutiam conteraplandani, Elector serenissinie ; Bensbergam non ila pridem tedificari
coeplani, regio splendore exstvuctam, architectonicse arti.s conipendinm, dig^nura tua animi
celsitudine diversorium. Ita loquuntur subjectus tibi Khenus et Dussela, ita circiimsonant
ditiones tuce, ita praidicat Agrippina Colonia, in arcis tuio conspectu posita, ita concordi
voce testantur, quicunque vrI eminus Ben.sbergani oculis lustravere. Sed pace quod tua
dixerim, Princeps sereuissime, arcem ego illam quantumvis augustam, dum pridem con-
templarer attentius, non tam magniticeniice tuse, quam raunificentise snectaculum esse exi-
stimavi. Arcein dlam, bonarum artium habitaculum, anioenistimo collium jugo impositam
non ut de bicipiti monte fabulantur poette, sed ut illustrem herois vere Uhristiani palae-
stram, in qua libeiales artes, scientise ac disciplinae, imo in qua virtutes oranes Christianse
commorarentur, mihi reprffisentavi. Ha?c mea tum cogitatio cum sumrao favore, ac dig-na
;
te principe benevolentia susceptus, nec minori condtate ad visendam Bensbergam invita-
tus, oculis ipse meis omnia pie.i)ius circuraspicere potui, orania riraari attentius, omnia
otiosius contemplari. Haec, inquam, tunc animum subiit cogitalio, splendidissimam illam
arcem Athenaeum vileri, in quo aut vere reposita essent, aut arte Ccelata, aut saltem collo-
cari possent, qua3 alibi copiosissime occurrerant, excelsi animi tui et ad omnes artes nati,
egregia plane speciraina. Mentem exprimamus apertius. Qu;e in prospectu est, augusto
frontispicio, superba ledificii moles, amplissimis discreta conclavibus, illam ego artis picto-
riae delicii tui, atriura fingebani, in quod coUecta ex universa Europa tuis studiis, tuis
sumptibus artificiosissimorum peniciliorum elegantissima opera, de artis prcemio decerta-
rent. Cernebam animo Michaelcs Ang-elo.s, Rnphaeles, Paulos, Tintorettos, Kubenios, Dy-
ckios (et quid ego omnes enumerem? ) ordine dispositos, in Apellis contubernium confluen-
tes, 60 ornatu ei copia ut, quod absque invidia dictum sit, vix ullum toto oibe principem
es.se existiraem, qui tantos hujus artis thesauros tauto sibi pretio compararit. Videbar sane
in una tua arce pictuias eas omi^es intueri, quas olim alibi per Germaniam, Italiam, Fran-
ciam, Belgium dispersas repereram. Dexteram alam apud me ornabat aliud non curiosi so-
lum, sed industrii, docti, liiteratique principis decus, librorum undique a te emptorum, a
faj Editio Veneta anni 1743 in fronte paginge aedes ducales Bensbergse exbibebat. Edit.
'»«!> USUARDUS MONAniUS SANGERMANENSIS. 436
te selectorum instnicti.>.siin;i bibliotheca, ibique eruditissimorura virorum lucubrationes
recen.sebam, de quavis facuUaie, scientia, et arte scribeuiium, disbereniium, disputantium
;
in (iuibu.>< (unuibus te S!ii('riis.->imum e^-.^^e, jaui ub iinnis feruie quadrayinia, in i)rincipo
adolcsauito, suspicere dcljuciuui, lioly^ium, (jallia, Auylia, Italia, (jeruiaiiia, quas omnes
reg-iones bieniiaii pereg-rinaiioue, non lam sfcreuissimorum tuorum uaialium, quam virtu-
tum luarum iu.>-i^ui.>que docuiuui' radiis, iranseunlis instar sulis, iliustrati. Cepit te, opi-
nor, eo leiuj^ure inlcr erudilos reviviscens velustatis eruderuuda; sludiuin per numismata
et id ^euus alia pri.scorum .^ccculum cimelia, quibus alterum palatii tui latus destinavi. Hic
eg^o totaiii illam tuam rarissiiuorum nummorum suppelleciilem in series suas disiribui
ducto a consularibus per itoiuanas familias priucipio lude ad C;esares auro, argento, va-
;
rioque sere cusos dige.stosque ; hic veneranda doctai (jra3Cia3, vel in ipso metallo augustum
aliquid si)irautia liueamenla illic Asialicie opulenliae erepta barbaris rudera ibi Hebraica,
; ;
Syriaca, rfyro-.Macedouica ; hic omuium geutium histona^ cerliora vesiigia. Hujc quidem
illustria sunt e\efci!ati ing-enii tui, subiciique judicii documenta, sed qu^e sterilia, solo-
rumque jculoruui illicia aut si^eciacula esse noluic^ti. Hiuc illa tua mductis viris selig-en-
dis perspicacia, quos uiuiutica luuuu ad hasce aliasque artcs omues excolendas excitasti
liinc in lua Uusseldorpieusi meinjpoli, pneler solitas jilusas, philosophicee aliujque accersita;
disciplina', hinc restauraluin (licam, au de :niegru erectum, quod Martis furils coUapsum
et proj)e exstiuclum erat, celebre olim iu Palatinatu tuo Heydelberg-ense lycu?um ; hinc
fuudaice ad artes omnes docendas edisceudasque tuo lere caihedru3 unde nirairum ad
:
tuum l5ensbeig-ense athenu3um viii undequaque doctissimi cultissiiuique confiuerent. Taceo
omni.s generis perilissiuios artitices, pictures, sculptores, cuilatores, propositis praimiis,
reg"iisque stipendiis dotatus, quos ad hauc tuara totius eruditionis artiumque omniura palai-
strain invitasti verbo dicara, Aiusaruiu tura amueuiurum, tum severiorum, in una Uens-
;
berg"a receptaculum a te mag-niticeutissiuie et muniticentissiiue prujparatura. Sic erg"o,
Pnnceps sereuissime, arcem iliaui tuam jain tum dispertitus sum, cum necdum ex omni
parte perlecta esset ; sic, inquam, ut cum hu3c oujnia tuo ing-enio, Tua anirai celsitudine, tua
eruditioae dig^nissiraa censerera, alia profecto anirao obser\arentur, quie magis raperent in
admiratioi^em, qu;eque cuiieris illis omne pretiuui, a^siimatiunem omnera atferrent. Egre-
gias illas interiuns animi tui do es intellig-o, Christianarum \irtutum splendore coUucen-
tes sumiuam in Deuiu, fortemque illam, qua? caeiera lua aniraat, charitatera, pietatem, fi-
;
dem, ejusque propag-iuida,' zeluiu, a Ueo tui favuribus cumulatum, ut rem catholicam tuo
ductu mintice amphticatam subditi tui miieutur ei g-audeaut; frendeant ptirro acatholici,
tum ditiouiim tiiaruui incuke, tum viciui, remutiore.^ique, qui licet queielis injurii.sque te
s;epe hicessiveriut, at fervoiem ilium luum, caiholico priucipe diguisaimum, frustra conati
suut impedire, frustra tenlarunt intervertere. Aarraverant mihi, quibus ad le liberior patet
accessus, statam cun.-ianiemque cum Jjeo agendi rationtni, quutidiana? vita? relig"iosam
consuetudiiiem, animi per preces, urationes, sacra^que leciiunes refeclionem, perpetuoque
succeden*es, inter admiuisiraudarum diuonum curas, cum supremo numiue occupationes,
nunquam iutermisso sacrosanctie missto sacrihcio, corouatas. Laudaverant alii tuam iu re-
bus traciandi- prudentiiim, in exsequendis fortitudinem, inviolatum jusiitia' rig"orem cum
innata clementia, pietatem cum dig-uiiate cum religioue majestaiem, amplitudinem sum-
mam cum morum iunoceutia, cum auimi muderatione conjuuctam. Cju;e umnia, nou supre-
mum duuTaxat aula^ tu^e pnnciiiem, sed exemplar exhiberent ad umnem virtu em Christia-
nu3que sanciitatis consummatiouem subditus allicieus, alliciendo munens, monendo per-
ducens. Noveram quauto ferreris studio iu augendum Dei culium, in ecclesiarum ornatum,
quarum uounullas aut .-pleudide reparaveras, aut a fuudameniis erexeras. Videram non
uno ditiouum tuarum loco egregia tua- in sanctos veneratiouis muuumenta, recurrebatque
pra3cipue, non ita pridem resiituius in sancti Auberti honorem, quem tribus abhinc ferme
sfficulis Gerardus Juliacensis C(jeperat, equestris ordo, ut vel innocuam, opinor, venandi
voluptatem in Dei sanctorumque gloriam translerres. .Sciebam, quanta contulisses in .sa-
crorum lipsanorum decorationem, quantumque meditareris, ut beatam indigenam Christia-
nam Stumbeleusem, seu Juliaceusem celebriori cultu illustrissimam redderes. At pra? his
omnibus, volvebam auimo singularifesimam illam tuam erga eum sanctum venerationem,
quem primo meo in Actis sanctorum i'lustrandis conatu exornaveram. Haymundum Lul-
lum loquor, ma.^num divini, ac humani amoris specimen, magnum, tum immeusis labo-
ribus pro tide catholica susceptis, ac profuso saugaine sigiUaiis ; lum hbris scribendis,
natunc simul ac grati;e prodigium. Kecentissima erat eximia tua, hujus sancti occasione
in me beuevolentia, cujus memuriam, quam gratam servem, palam et ubique jucundissima
animi recordalione i^rufiteor. cjine me hic, i^riuceps serenissime, oibi universo propalare,
quod uiiiversus obstupescat ; su.-)Ceplam a te, viri beati porientosique ojierum omnium,
dignam te solo jiriucipe, post quatuor ferme sascula eJitionem. (^iiid ego h;c pruidicem sol-
licitudinem tuam in operibus undecunque conquirendis, accersendis, colligendis? Quid
mis.sos quaqiiavursum eruditos viros, qui ea e bibliothecarum scriniis semisepulta erue-
runt? Quid expeusas in rem, nomiui tuo gloriosi^simam factas et porro faciendas, sub Dei
ter optimo maxmo ij)siu.<que beati martyris auspiciis ? Audacter dicam, id in hac re, Prin-
ceps .sereuis^ime, a te pr;estitum fuisse, quod princeps nuUus, non rex, non Cajsar, hacte-
nus aggredi ausi fuerint ; ut singulari providentia gloriw tu;e, jam satis quaqua versum
4S7 PROLEGOMENA. 488
diffuste,cumulus hic amplissimus accederet. Ha3c cum a te omuia, Princeps serenissime,
sanctorum gloiia^ promc)venda' impensa probe nossem, idque potissimum, ut ad eorum
exempla vitam tuam relig-iosissime confurmares dulntandum milii piorsus non fuit, quin
;
gratissimnm serenitati tUcC foret munus Ikjc nostrum utcunque exig-uum, quo non unius,
sed multorum diebus singulis sanctorum exempla suppeditantur ; ut sic quotidie, quem-
admodum loquitur Augustinus, memorias marlijritm reiigiom HOlemnUate concelebres, ct ad
excitandam imitallonem, et ut meritis eonim consocieris, atque orationibus adjuveris. .secu-
rus itaque ad te accedit Usuardus meus, Elector serenissime ; Usuardus tuus, tibi eodem
ferme tempore destinatus, quo illustrari coeptus est. Qui lieroas describent, avito Ctesarum
reg-umque sauguine progenitos, habebunt, quod de inclytissima stirpe tua, tot imperatori-
bus, reg-ibus, aliisque tota Europa principibus nobilitata, merito enarrent et celebrent,
tuos, non te laudaturi imo te in illis omnibus,
; cum tuam in illis redivivam eliigiem sint
exposituri. Scd toties decantata, tot paneg^yribus exornata pridem sunt avorum illa, aba-
vorum, atavorumque decora, symbolis et emblematis orbi proposita, ut si iis denuo com-
memorandis insistam, aliorum dicta collig"ere, pronuntiatas i^ridi mque vulg^atas integ:ris
voluminibus orationes videar retexere. Qui e stemmate tuo bellatores, animi fortitudine
g'estisque pro patria et libertate famosos, stylo prosecuti fuerint, poterunt ijjsi et illas in te
dotes extollere, laudareque inviolatam foederum observantiam, qua superioribus bellis, di-
tiones tuas, fortunasque hostium furori exponeie teque ipsum periculis objectare maluisti,
quam vel ad latum ung-uem a data Ca^sari confuederatisque tide discedere. Vidit non emi-
nus et obstupuit Belg-ium nostrum, dura sub postremi belli principium, imminentem tuse
metropoli, ferrumque et ignem minitantem hostem, infracto robore exciperes dicam, an
rideres, subditosque aut formidolosos, aut fugitantes, intrepida animi constantia animares
confirmaresque. Qui principem clementia, justitia, pacatioribusque artibus ornatum, lau-
dandum susceperint, tui speciem in alio tibi adumbratam porrigent. Laudabunt illi ordi-
natissimura provinciarum tuarum, quanlumvis inler se dissitarura, regimen, laudabunt
urbauas artes, commerciaque restituta; laudabunt raetropolim tuam Dusseldorpiensem, ita
auctam, ita elegantioribus domibus ornatara, ut (lui eam olim viderint, jim Dusseldorpium
Dusseldorpii non ag"noscant. Loquentur ilii urbeni illam nuvam, tot amplissima a?dificia,
tum pauperum, tum senura, tum pra3sidii militaris usibus adornata, erecta templa, sacella,
aliaque animis excolendis non minus, quam corporum sustentationi destinata. Excurrent
denique in raeritissimas illas laudes, quibus exsultantes subditi, a?neam equestrem sta-
tuam tauquam Patri patrias, in medio foro collocatam voluerunt; eg"o qui solas in arce tua
Chrisiiani principis, easque non in raajoribus, sed in te virtutes potissimum considero, qui
interiorem mag^is animura quara potentiaj mag-nificentia^que iuce arg-umenta contemplor,
Christiani roboris, constantice in fide, profusi pro Chris o sanguinis exerapla propono, quse
tanquam, ccnsus, tanquara fasti, ut Tertulliani verbis utar, a perituris swculi gaudiis, ani-
raura ad mansura transferant, euraque rerum frternarum cupiditate incendant, Hic Noster,
nil ni^i sanctitatem redolens, ad arcem tuara Bensberg-icani conferendus ornatus; hsec
Christiani herois insig-nia, principe loco appendenda, niniirura in sacra illa tede, reliquo
palatio magnificentius exffidificata, in qua dccoramentorum nihil eluceat, quod non Dei
gloriam spiret, sanctoruraque venerationera. Ha^c cura t'bi luculenter exhibeat, hsec cum
de te in illustrissirao illo sanctorum agnniue manifestissirae explicet Usuardus meus; ve-
niam dabis, Princeps cleraentissime, si patenti pra) palatii valvis area inter artiura virtu-
tumque descripta nuperrime conclavia, statuam tibi erig-am, omni a^re, omni raetallo peren-
niorera, ut pote ea conflatam materia, quse nuUa aeris terapestate, nulla vetustatis a3rug'ine,
nulla temporis diuturniiate corrumpi, corrodi, aut everti unquam possit. Nec scalpro, nec
arte fusili utar, nec malleo. Corpus ipsura totius raachinae, te principem serenissimum
reprtesentans, igne probe subactum, erit ipsa ferventissima, qua in Christum exarserunt
innumeri martyres, Martyrolog-io nostro comprehensi, ferventissima, inquam, charitas,
qua modo cum summo bono ardenlissime copulati, earadem tibi olim felicitatem ffiternam
aug-urantur. Basim forraabunt innixa iraplexaque dira illa carniflcina? instrumenta, quibus
ipsi illi immaniter cruciati sunt, eg-reg-ia nimirum incitaraenta, qua? spectatorum .=;eg'nitiem
ad Christianum robur, martyrum illorum tuoque exemplo; omni ling-ua eloquentius, omni
sermone potentius adhortentur. Stylobatarum vice machinam sustentabunt virtutes quatuor
martyrum praBcipua^, viva fides, spes inconcussa, heroica fortitudo, invicta tolerantia. Orna-
bunt innumera alia decora, a sanctis accepta, iisque pra3sertim, qui licet magnis imperiis
gubernandis regendisque distenti, vitatis perversi sa?culi scopulis, immaculatum Creatori
spiritum reddere. Sceptrum manui inseret magnus ille, tuos inter proa\os Carolus, cujus
vestigia premendo, te fidei catholica?, Romana^que sedis protectorem agnoscit orbis catho-
licus. Coronam vertici imponet Henricus, qualem ipse sancti Petri cathedra3, Christiana
pietate submisit. Balteum accingere poterit Ferdinandus Catholicus, Mahumetanorum sau-
guine purpuratum, quorum tot millia legiones tuae, flosque patrife nobilitatis, sub augusiis-
simo piissimoque Leopoldo, in Hungaria militantes, immortali gloria^ tufe incremento pro-
fligaverunt. Concurrent ex Anglia Eduardi, ex Gallia Ludovici, ex Hungaria Stephani, ex
Dania Canuti, ex Suecia Erici, ex Bohemia Wenceslai, ex Polonia Casimiri, ex orani regno
coelites principes alii, tuam iconem, vivam, inquam, in te eorum imaginem debitis tropa^is
certatim exornaturi :nec reges solum et principes, sed tota illa in meo Usuardo expansa
Patrol. CXXin. 16
4SU USUARDUS MONACFIUS SANGERMANENSIS. 460
longe lateque sanctorum acies, tuo, quod mihi benig-ne annuis, patrocinio g-avisura, ouos
nempe in hoc Actorum nostroriim voluti compendio, sub tua hodie (si ita mihi loqui fas
sit) siib tiia clientela constituo. Hoc eg-o delubrum, Princeps clementissime, ia area Ben-
sberg-ica tibi dico, tibi con.sccro, tibi csse volo a-tornum meic sociorumque meoriim in te,
.sereuis.simamque familiam fuam, constanti.ssimi) observantiic monumentum, cui non qui-
dem inepte in.scribatiir tua olim pereg-rinantis tes.sera, Dominuii virlutum nobiscum; sed
hu.'C dedicato tibi operi erecti.eque statua? accommodatior epig-raphe Laus ejus in Ecclesia :
SA.NCTOniM.
Sercnissime et clementissi^ne Princeps,
Sercnitatis Tuce electoralis,
Devotissimus cUens,
JoANNES Baptista SOLLERIUS,
Societatis Jesu.
PROTESTATIO R. P. SOLLERII.
Qiiod anlc tomos singiilos dc Actis Sanctorum A oo rcfcrendisCommcnlariis aliud pondu.s, quam esl
idcntidem prolcstatisunlmagislrietcollcga^mci, sc Ilistoriffi, ab hominibus errori obnoxiis scriptae;
in toto de Actis sanctorum opere servatas vclie Ur- idem cgo antc hoc Usuardi Martyrologium a me re-
bani papa3VIIIConstitutioncs,ncqucsuis,aliorumve censitum et illustratum eliam protestor.
PRJEFATIO.
BREVIS TOTIUS OPERIS CONSPEGTUS.
1. IntcrMarlyrologos antiquosnulUisUsuardo cc- B isti, scu vcre, prsetense antographo, hactenus
lebrior,nullus in Ecclcsia usitatior, nuUustotics de- conccssus non cst.
scriptu>, nuUus piuribus editionibus, Gcrmanicis, 2. Quod hic occupatam a nobis evulgandi aliqu.an-
ndgicisper totam Europam catho-
Gallicis, Italicis, do Usuardini Martyrologii provinciam insinuem,
licam dispcrsus, utpole qui centum circiter anno- id velim intcUigi dc poUicita olim a BoUando cdi-
rum decursu, ferme vigesies excusus fucrit, ut ter- tionc, ut mox ex Pra^fatione ejus gcnerali, cap. J>,
tio hujus pr^fationis capite fusiusdcduccmus. De- § 7, manifeste ostendam. Nccsolum meditabatur
id
siit subindc Martyrologii istius excudcndi ardor, vastissimi nostri de AclisSanctorum operisconditor,
postquamEcclesiaRomano-catholica Usuardum non verum et alia cujusvis gencris Martyrologia publici
qualemcunquc, scd usibus suis aptatum, auclum, juris facere, nc quid in Actis occurreret quod eru-
reformatum, in officio eanonico usurpandum \)vx- ditos lectorcs rcmorari posset. Juverit Bollandum
scripsit, quodque proindo, mutato Usuardi nominc, ipsum loquentem audirc citati capitis § 3, ubi, enu-
verc Romanum Martyrologium cojpit a])pellari. Sic meratissuppeliis, fulcimentis, adminiculisundecun-
quidem in choris, capitulis, aliisque religiosis so- quc coUcctiset acceptis, ad alia monumcnta progres-
cietatibusUsuardini Martyrologii praelcgcndi cessa- sus, reccnset Calendaria et Fastos variarum eccle-
vit usus, at perscvcravit intcrim, ct pcrsevcrat ha- j^ siarum,Brcviariaet id genus instrumenta ex quibus
ctcnus intcr Ilagiophiloset ccclcsiasticorum monu- indicatur proobeturquc occasio in sanctorum Acta
menlorum vcterum studiosos ingensdesiderium vi- inquirendi. Pcrgit deinde in hunc modum « Sed :
dcndi aliquando ipsum illud Martyrologium nativic pra3 his quoquc magno mihi subsidio Martyrologia
suae simplicitati, post tot alias nccdum dcf;ccatas fucrc. Cogito, qu.-B habeo non pauca, saltem quas
cditiones restitulum, omnibusque acces ionibus maxime probata erunt, illa olim cderc accurate re-
planc rcpurgatum. Id a RR. PP. Rencdictinis Pari- ccnsita, collataque cum iis quae intcrea suggercnt
siensibus, qui auctoris ipsius, symmysta; olim sui, amici.Quia tamen hic nonnulla cito qua3 adhuc pu-
autograplio gloriantur, diu poslulatum, diu frustra l)lici juris non sunt, ne quis cam ab causam forte
exspectatiun fuit : an quod ipsis provinciam illam, ha)sitet, paucula hic dc iis a mc pertractari, censui
quasi a nobis pridem occupatam ultro cesserint,ex- oportere. Uxc antesignanus noster, non Usuardi
ploratun) non habco : certc, quod orbis littcrarius solum, sed et aliorum Martyrologiorum editionem
s«pe mirari debuit, lot inter analccta a viris illis animo designans, rcctissimc et sapientissime ipso
erudilicsimis in pul)Ii(Mini cmissn, locns Usuardo niagni operis principio ccnsuit, ct ante ipsum, pri-
461 PROLEGOMENA 462
mus delineator ac monumentorum collcctor, Ro- A sterorum commodo consulerc. Ncc Papebrochiusei
sweydus censuerat; quippe qui antequam opus, jam negotio magnoperc intendil, cum enim tetricam
mente conceptum, aggrcdcrctur, prclo paraverat cxcutiendorum Martyrologiorum spartam,ad usque
Martyrologiorum antiquorum, catcnus notorum, fincni Junii perduxissct Ilensclienius, recte pro-
nempe Bcda3 a Plantino vulgati, Usuardi, Rabani, spexit ipse metam laborum suorum illic procul
Adonis et Notlvcri, cum Romano modcrno, Grseco- dubio flgcndam. Socii alii, urgentioribus et ipsi
rumqueMcnologiocollcctioncm: providc prudentcr. distcnti, rem totam hactcnus intactam relique-
que odvertens, ad tanti operis, qualc cst dc Actis rant.
sanctorum, intelligcntiam, pra3viam Martyrologio- '6. Interea superiorum nutu, coelo seu sanctiscceli
rum, ex quibus sanctorum cultus eruitur, claram- incolis portandis (ut facere olim lusit BoIIandus)
que notitiam prasmitti omnio neccssarium csse. humeros supponcre jussus, inde rci exordium su-
3.Mansit quidem inedita, duobus magnis volumi- mendum putavi, quo operis totius cardinum, ele-
nibus descripta, jam dicta Rosweydi collcctio, quo- menlorum, fulcrorumque cognitionem acquire-
niam Martyrologia iila tunc temporis^satis vulgata rem. Atque eccum'tibi diebus prope singulis longas
existimarunt majorcs nostri; at aliorum subinde serics Martyrologiorum proesertim Usuardinorum,
erutorum manuscriptorum cdcndorum consilium quorum vel solorum nominum characterum ma-
et
nunquam dimiserunt, quamquam promovendoopcri
B gna diversitate, a prosequendo tam vasto opere
alacrius incumbentes, rem totam in plures annos absterreri quis posset, dum secum attente per-
distulerint. Prodiit nihilominus interca genuinus pendit, quam multa, quam varia praerequisita prae-
Beda, ab additamcntis Flori, qua tunc licuit pro- nosccndaque necessaria priusquam ad intima
sint,
babilitatc distinctus, eo casu invcntus, ca ratione pcnetrare qucat. Fatcri non erubesco, per annos
editus, ut fuse et clare explicatur in Prologo milii laborandum fuisse, priusquam, vel solorum
ante tomum II Martii, qua3 liic describere super- codicum proprios characteres satis dignoscerem.
fluum judico. Hieronymiana excmplaria coUcgit, Et fait profecto non modica ea difficultas, cum enim
notis ct cxercitationibus illustravit ac edidit V. C. codices ipsi varia prseferrcnt nomina, proesertim
Franciscus Maria Glorenlinius, nobilis Lucensis, Hieronymi, Bedae et Adonis, ne curasset Hensche-
anno 1667, eodem illo quo lucem vidit gcnuinus nius ad classes suas singulas distincte revocare, cui
Beda. Supererat Usuardus. GujusIaudatusBoUandus ncmpe saa sufllciebat notitia ; ad hgec cum nomina,
jam dicti cap. 4, §7, pridcm monucrat, « complura codicibustumaliis, tum Usuardinis tributa, amona-
in Museo nostro exstare exemplaria, sed in quibus steriis, ecclesiis, bibliothccis, velurbibiisdesumpta,
et amplificata sanctorum elogia, et plurium nomina confusionem parerent, conferenda erant singula
ascripta, qualia ecclesiarum Pragensis, ct Bruxel- prope manuscripta, antequam ccrto statuere pos-
lensis, multorumque monasteriorum, qua) non at- sem, utrum ad Ilieronymianorum, Bedre, Adonis, vel
tinet hic perccnsere : faciam id alias, cum Usuar- Usuardi proprias classes essent reducenda. Dum
dum edam, sed nativa simplicitate, variorum Au- hisce evolvendis, excutiendis,perscrutandisque ope-
ctaria seorsim. » En clarissimis verbis depictam, rosius insudo, ad finem perducitur Junii nostri to-
quam supra dicebam meditatam a BoIIando, idque mus V. Cujus cum grandior moles, totius istius
ab annis plusquam septuaginta, Usuardini Martyro- mensis SuppIemento'subjungendo sufflciens spatium
logii editionem, ad quara tamen nec ipse, nec sub- non relinqueret, opportune renovata est cogitatio
sequentium sociorum ullus animum postea unquam de cdendo tandem aliquando Usuardi Martyrologio,
adjecit. quod cum prtefato Supplemento, scxtum Junii, et
4. Neque vero nudam, ut diximus, Usuardi im- ultimum sacri Semestris tomum conficeret, uttan-
pressionem procurare in animo volvebat Bollandus, tisper ad calccm prsedicti voluminis quinti indica-
sed qui terendisexcutiendisque istius Martyrologii, tum est.
ssepe aucti, sa^pe luxati, ssepe interpolati,manuscri- 6. Pandunt se sensim susceptas novae hujus Mar-
ptis codicibus assueverat, qui praedictorum codi- tyrologii Usuardini editionis institutum, totaque
cum, cum aliorum Martyrologiis confusionem per- D ejus oeconomia, seu propria ratio, qna nimirum
spexerat, qui nomina Ilieronymi et Beda3 saepe per- praDter Usuardini textus nattvamsimplicitatem, per
peram Usuardinis codicibus proofixa observaverat, dies singulos ex fontibus suis probatam, stabilitam
id, nisi fallor, moliebatur, ut phrasim stylumque et explicatam ; id potissimum, qua possumus dili-
Usuardi assecutus, a rcliquis omnibus eum discer- gentia, nobis exsequendum prasfigimus, ut cum Mar-
neret, nativam textus puritatem eruerct, variorum tyrologii nostri textus intcgritate, simul noscantur
ouctariis in classes suas redactis, una opera codi- codicum Usuardinorum tam variorum, totque nomi-
cum manuscriptorum notitiam, qualem tunc poterat, nibus insignitorum tetas, character, fides, auctori-
Actorum nostrorum lectoribus suggereret. Fuisset tas, coeteraquo omnia ad perfectam monumentorum
sane editio hic delineata, Henschenii studio, exer- nostrorum cognitionempertinentia. Accedet, quse
citatione, summaque in versandis Martyrologiis pe- ad Actorum vcl saltem commentariorum nostrorum
ritia dignissimum opus, verum ipse privata sua filum percipiendum faciet, vcl maxime, Martyrolo-
scientia in promovendo opere uli maluit, quam po- giorum aliorum, quocunque nomine, vel titulo de-
463 USUARDIS MONACIIUS SANGFRMANENSIS. 4C4
scriptoruin, aiit typis cxciisoruin, cum Usuardino A purgatum. IIoc priinum. Deinde in observationibus
pcrpelua coinparatio, ac iirictorea inanuscriptoruin qiioque die subjunctis, cxactam Iradimus occurren-
prope oinniuin lain accoinmodata iiicliira, iit icctor tis textus gcnesini, euin ad primas radiccs revo-
quilibct non iinpcriliis, unico^iaasiintuitu.doccatiir, cando, ostcndcndoquc, ulruin cx Ilicronymianis, cx-
ad quain Marlyrolo|,Moruin scricin citati iilic quoti- Reda, an cx Roinano parvo pcr Adonein, coinmemo-
die magno nuincro codiccs, reduccndi sint; undc ralio, de qua agitur, dcsiimpta sit ; an Adonis solius
niihi cquidcni pcrsuadco, non soluin tajdiuin ca l)roj)ria dcmuin an ai) Usuardo aliundc quam ex
;
ratione lcctoribus sublcvatum, scd ct clariori re- Adonc, aut anticiuioribus mutuata. Rursus, an idem
rum, dc cictcro obscurissiinarum cxliibitione, non sanctus aut sanctorum turnia a Rabano, Ilieronymi
parvam voluptatem aliatuni iri. aut Reda3 verbis consignata non sit. Nec locus No-
7. Atque hinc etiam pcrspicis, duas potissimum tkero decst, paucis nonnunquam assignando, quae-
easque urgcntissiinas causas, quse me ad tctricuin nam cx Ilicronymlanis, qua^nam ex Rabano, quae-
hunc laborem suscipicnduiniinpulcrc;altcrain,qua3 nain dcnique cx Adonc ab eo Iranslala fuerint ut ;
nosipsos posterosque nostros; alteram, qua) hagio- proinde diebus singulis scenam aperiam, qua uno
philos alios, Actorum nostrorum lcctores, praecipue quasi intuitu probc instiluatur lcctor detanta Mar-
spectant. Nostra intcrcra priccaverc incommoda, p tyrologioruin omnium intcr sc relatione, scu, ut ita
neventuriimpostcrumopcrisadjutores, iisdemipsis dicain, sanguinis aut adinitatis propinquitate ne ;
difHcillimarum inquisilionem labyrinthis irretiti, excluso quidem Wandalberto, cujusmctrica elogia
menscs etiam plurcs imo ct annos magno'ta3dio, fru- observationibus nostris, siquidem dc illius dici San-
ctu cxiguoconsumerent, ut vcl solorum Marlyrolo- cto vel sanctis memincrint, inscruntur vcl subjun-
giorum nostrorum sufTicicnlem idcam adipisceren- guntur.
tur. Ad externos pertinebathujusmodidisquisitio, 9. Ilaec est totius operis latissime expansi in bre
ut ne operis nostri momentis fulcimentisque non vcm tabellam contracta iinago, ubi ad citatum ca-
satis cognitis, non ob eam causain, quemadmodum put tcrtiuin pcrtigerim, accuratius explicanda. Jam
Rollandus solerter observaverat, perpetuo hcesita- quid hac nostra prajfationc prajstitum sit, paucis
rent. Quod mihi sexcenties evenisse mcmineram. accipe. In tria capita totam dispescimus. Primo
Quideniinleclorirastidiosiusexcogilaripotcts,quam Martyrologia omnia rcccnsentur et Usuardo anti-
singulis prope conimenlariorum nostrorum pra3vio- quioract synchrona, cum quibus ipsi nonnulla qui-
rum paginis, longo Martyrologiorumagmine obrui, dem aflinitas, sed non tanta sanguinis, si ita loqui
de qilibus ipse dubitare possit, an unquam exsti- licet, conjunctio, ut parentum seu primigeniorum
terinl in rerum natura aut si bona nostra fide, ca
: fontium titulo proprie gauderc queant, qualia sunt,
admittcnda putet, saltem de codicum ipsorum ge- quoB ad llicronymiana, aut Redam a Floro auctum
nere, patria, ajtate, styto, auctoritale incritc edo- refcruntur, aut qua) cum illis propinquitatem ha-
ceri postulet,quo pcrpensis, pro sua cruditione benl, ut suntWandalbcrti,Rabaniet Notkeri Marty-
rerumque istarum peritia, rationum argumcntorum- rologia, vulgo nota, quibus omnibus proprias cha-
que nostrorum momentis, pcr se ipsc dc asserto- ractcristicas ita conabor appingcrc, ut a quolibet
rum omniuin veritate statuere, ac dcccrnerc pru- facilc dignoscantur. Intercurrct nova de genuino
denter valeat. llasc mihi ad devoranda ingentia Redae et Flori.Martyrologio disceptatio, eruditis
tasdia incitamento fuere, summam una spem inge- hagiophilis ad ulteriores disquisitiones materiam
rentia, fore ut Hagiophilis omnibus. non ingratus praebitura. Porro in Martyrologiorum serie, deblto
obtruderetur labor noster, partemque in Actis ipsis antiquitatis jure, agmen ducent apographa Iliero-
sanctorum habere patercntur Usuardum, qui sanc- iiymiajia, tuin majora, uti vocamus, a Florentinio
tis, imo Actis ipsorum plurimis, non exiguam in-' cdita; tum minora, qua3 apud nosmss., aut ab aliis
lelligcntia) lucem prasfcrrct. vulgata sunt. Dc his vcro aliisque talein Martyro-
Ilabes hic paucis, erudite lector, vcram, can-
8. logiophilis dclineationem ob oculosponam,utcitata
didam ct sinceram totius editionis nostr» Usuar- magno numero in Actis nostris exemplaria per se
dinae causam, habes consilium, propositum, ratio- -D 'Psi ad classem propriam possent rcducere, deque
nem.Repeto, testorqueidme pra3cipuestuduissc,ut codicis cujusquo probitatc ac (idc judicium ferre.
codices omnes, quorum in Museo noslro numcrosa, 10. Ilis subjungetur caput alterum, quoad ipsum
si usquam, supcllex, ut codices, inquam, omnes, Usuardum acccdcmuspropius ,primumfamiliaeejus
ex Usuardi progcnie, ab aliis omnibus scponercm, stipitcm, seu in rccta linea protoparentem demon-
seu eos intcgros habeamus, seu soUiin cxtracta aiit strando, nimiruni vetusilludRomanumabllcriberlo
variantes, ex collatione ab Ilcnsclienio ct Papcbro- Rosweydo prinium edituin atquc Adonis praefixum.
chio, cum ipsis codicibuset Usuardo Greveni facta, llic vero exsurgcnt litigia cum enim tot habuerit,
:
superstites; ut postea ex profcsso deinonsLrabitur, totque etiamnum impugnatorcs habeat praedictum
dum ad Usuardiiin ipsum, cjusquc prolcs, pra^fatio- Martyrologium, co capite polcmice agendum crit,
nis hujus capite tertio devcntum fuorit. Jam dicta Ut contra quoscunquc advcrsarios vera appellatio,
brevissime contraho. Usuardum damiis additamen- sinccritas, vctustas,ejusdcmqucfacta Ravennae per
tis omnibus, quanlum humanitus fieri potuit, cx- Adoncmdescriptiovindicetur:undefiatconsequens,
468 PROLEGOMENA. 460
idem ipsiiiii ([Lio Viciincnsis Martyrologns ad-
csso, A tc sumptu prociirala lueriml. Capita hic nomino
jutus cst, imo cx quo plcrosquc sanctos suos dicbus Martyrologia illa, qua) prima seu autographa ccn-
singnlis cxtraxit. Cum autem dcinccps nrobaturi si- seridcbent, utpote qua) exnulloaltero,saltemquod
nnis, Usoardum toto suo opcrc Adonis compondia- modosnporsit,transcripta,fontcsipsa fucrint,undc
torem contractorcmquc fuisso, porspicuc coucUidi scriptorcs Marlyrologi alii suas aquas dorivarunt.
potcrit, Romanum votus scu parvum, Usuardiavum Ex his primum, pra)cipuum, et vctustissimum agno-
esse, Adoncni cjus patrcin ; id quod capite tertio scimus, quod sub Eusebii vel potius Hicronymi, vcl
erit pcrtractantluin.Quodcindo,longo ordinc scquc- utriusquc nomine circumfcrtur, sive illud vcre
tur tota Usuardi progcnios, sou codiccs illi Usnar- al) conditum fucrit, sive a postcri.s falso ipsis
ipsis
dini omncs, cx quibus gonuinum cjus Martyrologii ascriptum, dc quo paulo post copiosius tractandum
textum, simulque Auctaria seorsiin coUecta desuni- erit. Uocum ab hoc proximum tcnet celcbrc aliud a
psimus. ILtc prima fronto, cx ipsa rornm plcrisquc Vcnorobili Bcdaoompositum,nonjamsupposititium
ignoratarum nimia varictatc, nonnihil obscura, illud a Plantino cditum, scd gcnuinuin ipsum, quod
toto prajfationis dccursu, claro, ut confido, atquc a Floro nominatissimo Lugdunensis Ecclcsise sub-
dilucide evolvcntur. diacono auctum fuissc, clarc ct diserte ab Adone
CAPUT PRIMUM. B testatum, postea ostcndcmus. Tertium porro dici-
Martyrolof/ioriiin antiqnovum intev sa ac cum mus, ipsum illud, quod prccfatus Ado RavcnnjE re-
Usuardo propinquitas et conncxio. pcrtuin, ct a rcligioso fratrc, sibi pr;cstitum,ibidcm
11. Multa pridcin a Molano, Baronio, Bollando, transcriptum, in capitc Martyrologii sui ponendum
Henschcnio, Papcbroohio, Florcntinio aliisquc do- putavil,quod Roswcydi nostra cura primum cum
ctissimis viris pra)claro disputata sunt de Martyro- Adono in lucem prodiit anno 1013, quodque a mul-
logiorum origiuo,primordiis, ct incrcmcntis; dcquc tissubindo laudatum, sed a pluribus accrrime op-
eorum diversitate, prout a variis scriptoribus pri- pugnatum, toto sequcnti capite vindicandum sus-
mum conflata fucrant. Crovit oarum rorum pcnitius cepiinus.
invcstigandarumstudiuni, accrosccntopaulatim ma- ego primarios stipites seu stirpes voco,
13. IIos
postquamantiquiora Martyrologia c biblio-
jori lucc, undc potissimum classcs, tribus, scu fami-
in tres
thecarumscriniiseducta,typorumlbcncficioomnium lias primigeniastota Martyrologiorum prosapia dis-
nianibus teri cocperunt. Nihil hic ad nosattinct ca tribuatur. Ex his vcro primaria, ut itcrum dicam,ct
repetcro, quas a clarissimis illis notissimisquo scri- magis late patcns radix pra^dicandacstllieronymia-
ptoribus, prasscrtim a nostro BoUando claro, distin- num, ot omnium antiquissimum, ita fcracissimus
cte et eruditc explicata sunt. Unum cst, in qiio dc- p fundus, in quo nata) arbores in omnem partem ra-
" •-
fecisse omnes, sit verbo vcnia, in quo, inquam, dc- extendcrint puta Martyrologos alios propc
• •
•
. - 1
j-i^Qg ;
fecisse ipsos animadvorto, nimirum, quod singulo- onincs cx ipso illo primario, in opus suum aliquid
rum Martyrologioruin auctores, a)tatcm ct chara- transfudissc. Visum a Bcda Ilicronymi Martyrolo-
cteres aliquos solum describendo, eo pcnctrarc nc- gium,cx ipsiusinet verbis infracitandisdcduci posse
glcxerint, unde eosdeni intor sc componcndo, una videtur, imo negare vix ausim, aliqua sanctorum
cxplorasscnt, qu;c primigcnia Martyrologiorum ca- nomina vcrosimillime ex uno altcrum transiissc. An
pita, qua) qualisvc cajtcrorumcxprioribusdorivatio idom de Romano vcteri seu parvo acque aflirmari
autgenesis, qua^que proindeintcrMartyrologosom- possit, fatcor mihi necdum undoquaquc constare,
nes conjunctio, conncxio, propinquitas, affinitas, tametsi longa et sedula disquisitionc id asscqui stu-
vel consanguinitas. Liceat mihi hisce uti vocabulis, diosissimo conatus fucrim. Nihilominus et Bedam
ad rem hactonus implcxam ct involutam, quanta Martyrologorum caput statuimus, idquc adco inaxi-
potcro perspicuitatc illustrandam. Jam Martyrologia mc, quoniam singulari ordine et stylo Martyrolo-
omnia classica, sou qujc antiquorum pra)rogativa gium proprium, ut incomplctum adornavit, quod
ct auctoritatc gaudcnt, suis noininibus appellavi ;
primum a Floro, indc ab aliisauotum, pcne diccrem
Hioronymiana ncmpo, Bodam, Florum, Romanum dcformatum, vostigia tamon aliqua scmpcr scrvat,
parvum, Rabanum, Wandalbortum, Adoncm, Usuar- D ex quibus ab aliis distingui possit, ut antc mc accu-
dum ct Notkcrum. Qua)ritur hic quisnam intcr il- rale obscrvarunt Ilcnschcnius
ct Papcbrochius,
los ordo, dicam an subordinatio, qui proavi, qui diim illud aut purum, puro proximum odi-
aut
patrcs, qui filii, qui cognati vcrbo dicam, quo se
; doro antc toinum II. Martii do Actis sanctorum anno
in viccm propinquitatis gradu contingant ? 1008. Atque ha)c itcrum obitcr dicta sunt, propriis
12. Ego sic cxistimo, ad tria potissimum capita, locis in hujus capitis docursu ubcrius explananda.
radices, stipitcs, scu fontcs roduci omnino possc 14. Est igitur noslra 1'undamentalis assertio, ab
Martyrologosomncs, sou potiusoorum Mnrtyrologia, his tribiis Martyrologorum quodammodo patriar-
quorum surculi, rami, vcl rivuli dici debcant, quot- chis, rcli(]!ios omnos lcgitima successione dcsccndc-
quot huc usquc, saltcm alicii.jus nominis vulgata rc ;
qualessunt Rabanus, .\do, Usuardus,Notkorus,ct
sunt, vcl manuscripta cxstant in variisbibliothccis, ([i!icumqucaliiabhisco,tanquamstipitil)ussubalter-
cx quibus apographa, ad Muscum noslrum ab ami- nis, sua dosumpsissc dcprohcnduntur. Exqua pro-
cistransmissa, auta majoribus nostris magno labore j)rio radice profluxcrit inctricus illc Martyrologus
467 USLARDUS MONACIIUS SANT.ERMANENSIS. 468
Wandalbertiis, certo exploratnin noii haltco. Ex A pridcin firinilcr invalucrit, invctcravitque opinio
Beda aeceptiiin nonniilli voluere : ipsc sc subsidii MartyroIos,'ium aliqiiod ab sancto Hicronymo com-
priuuiin a Floro habiiissc falclur. E},'o norilc.eruin posituin fuissc.
pulo, qiii hinc indc varia sanoloruni noiiiina, Ibrtc 10. Pro opinionisjain dicl;evctuslalcabusqucsa)-
vcrsibus aptiora dcccr|)scrit, dc quo pluribus suo culo sexto stal Cassiodori auctoritas, ex libro dc
loco dicam. At ccrtuin cst, Rabaiiiiin cx Rcda dc- inslitutionc'(livinanun Lcctionum, cap. 32, a Hol"
scriptuin, cx nicronyino .iiu-tnin, cl nonnuUis addi- laiulo rccitala; |)ros,'cculo scplimostat notissimuin
lisaut fusius dcductis, abauutoro coinplctum essc. lcstimonium,Rclractationcin Vctnsapostolo-
I!cd;c
Ado j^cnitorcm suuin ilij^ilo cominonstravit, diim rum, cap. 1 « Quibus adstipulatur, inquit, el libcr
:
Romanum parviiia o|)cri pr.Tlixit, et dicbus prope Martyrologii, qui beali Ilicroiiymi nomine ac pras-
singuliscxco sanctos suos cvidcntissimc dcsiimpsil. lationc attilulatur, quamvisidcm Ilieronymus illius
Ncc minus ccrtum cst totuinUsuardi.Mart\rolo},Miiin libri iion auctor, scd intcrprcs, Euscbiusautcm au-
exAdonecontractum]cssc,sanclismarlyribusCordu- ctur cxslitissc narrctur Manavil dcindc in po-
: »
bensibus,nonnullisnicronyinianis,noiinuIIispopula- stcrospraefala opinio, aWalafrido Strabonc ct ple-
ribus, ac paucisaliuiule mutatiscoagmcntatum. Rc- risquesaeculinoniMartyrologis, discrtissimisverbis
dam ctiam sccutum sc fuisso tcstalur^Usuardus, id- g confirmatn, diiravitquc hactcnus,tamotsi pcrmulta
quc in obscrvationibus nostris, dum locutus cst, s;ccula luiilus dcinccps dc Martyrologio isto memi-
seduloadnotamus.Verumtamen Adoncmpatremcjus nerit, ncc Raronius, adhibita quantavis diligentia,
scu verum fontcm dcclaramus, cx quo totnm fcrmo intcgrumusquam rcpcrire poluerit; donec ipsumc
Martyrologiumcjus dimanassc indubitatiim arbitra- Carlusia Trevircnsi fclicilcr tandcm cruit Roswey-
inur. Xotkcrus dcniquc priccipua qu;cquecxlaudato (lus nostcr, vclustissimocliaractcrecxaratum,qualo
Adone transtulit, non pauca ex Rabano sua fecit, inedia ferc parte scneis laminis cxprcssum habe-
nuiltis exllicronymoad complcndossingulorum die- inus, autographo ipso ad Eptcrnaccnces, qui codi-
rum indiculoscorrasis. Atquc h;c totid(!in proposi- (;cin suuin rcpcticrant, anno dcnuini 1008 rcmisso.
liones sunt, noslra liac pr;cfationc, quoad rcs cxi- Iliscc addi possunt quic in prologo ad Rcdam dis-
git, aut a decessoribus nostris jain i)raDStitum non scruit Papebrochius ; noshicRollandum scquiniur,
fuit, distinctc ct ordinc dcmonstranda). cujus hKC vcrba dcscribi mcrentur.
ARTICULUS ]. 17. (( Folia aliquot cxcusa ut vidit ad sc a Mo-
De Martyrologii Hicronymiani exemplaribus. rcto {afjusexpensiscodexillein ccs incidi coeperat)
§ I. — De inajoribus ab Acherio et Floricntinio editis. missa RartholomasusGavantus, provincialis priepo-
iy. In laudata nupcrrimepr3cfationcgcncraIi,c.4, situs congrcgationis Clcricorum Rcgularium S.
totum quartum paragraphum insumit Rollandus PaulijCtsacrnoRomanasRiluum congrcgationiscon-
clucidando, quod sub Euscbii ct Ilicronymi nominc sultor, mirificc probavit, scripsitquc de illo ad cum-
vcnit, Martyrologio ubi primum fatctur, non satis
; dcm Moretum iilurcs cpistolas, quaslegi; aliasopi-
probari, quod tale Martyrologium ab Eusebio un- nari sc, rcliquis coUcgii illius sive congrcgationis
quam scriptum fuerit, ncc id cx cj^istola Grcgorii sapicnlissiinisvirisMartyrologiumillud vALDEPi.vci-
ad Eulogium apcrtc dcduci. Rursus, necccrtumcsse TLRUM;alias se.ntire peuitiores, utile fore Chri-
Eusebianum seu Martyrologium seu de martyribus STUN.E reipublice. Alii quoquc viri cruditi vehe-
commentarium, ab Hieronymo vcrsum, aut aliud ab mcnter id laudarunt, utpraoclaruin sacrae antiqui-
sanctodoctorcscriptum fuissequidquid id aliquicon- tatis monumcntiim. » Tu vidc ibi rcliqua, qua3 in
ficicxistiinentcxfainosa Chromatii ac Ilciiodori cpi- j)r;efati codicis commcndationcm pluribus nitidc
scoporum ad Ilicronymuin cpislola, ct altcra ad ipsos RoUandus prosequitur. In Gavanti Rollandique sen-
Hieronymi rcsponsoria; utpote cum utramquc Ba- tentiam ivcredcinccpscruditiomnes, saltemortho-
ronius solidis argumcntis commcnlitiam dcmon- doxi, si paucos excipias, qui, contradiccndi genio
stravcrit unde si vcra unquam istiusmodi cpistola
; ducti, licet rein ipsain improbarc omnino non aude-
a Cassiodoro citata fuerit, eam intercidisse fatcn- rcnt, tituluin arrodcrc aggrcssi sunt; fortcquiaibi
dumest.Et haec quidcm communior hodicdoctoruin D agnoscitRollandus,nulIumcertumargumentumsup-
virorum sentcntia, cui taincn contr:idici posse, di- petere,quoMartyrologiuin ab sanctollicronymo ve-
ctasque epistolas a su|)positionc iitcunquc salvari, reessecoinpositiim satissuadcri qucat, ct quia fatc-
opcrosis annotationibusostenderc conatur Florcn- lur,utvcrissimumcst, multarcccntiusadjecta, quae
tinius a pag. 137. Caeterum pendente adhucduin ea Hicronymo adscribi prorsus nequeant, quemadmo-
lite, ex Cassiodori tcstimonio id conscqui oinnino dumexspcciminibusibi nppositis clarissimc cluccs-
vidctur, indiculum aliqucm seu Fastos ab Ilicro- cit.Vcruincniinveroqiiiddeinuinreinpublicain littc-
nymo concinnatos, sivc sub cpistoho, sivc sub alio rariam,aut fidcmCatholicaindetrimentiacccpturam
quovis titulo, dcscriptis fortasse eorum Sanctorum credidereviri illidoctissiini, cx eo quod Hicronymi
nominibus, quoruin in Eusebii collcctione, cujus noinen ci Martyrologio ascriptum patcrcntur, cum
Eusebius ipse lib. iv, cap. 14, et lib. v, cap. 20, ct impcdituri nunquam sint, quoininus post Cassio-
ad Gregorium Eulogiusineininere;quorum,inqunm, dorum, Bedam, Walafriduin, Adonem, Usuardum,
ibi Acta e.xstabant, aliis de tuo superadditis, ex quo Notkerum et alios, Hieronymianum perpetuo nun-
469 PROLEGOMENA. 470
cupctui'. llccc paucissimisct cursim delibo; qui tlc A cisum iri, codicibus ipsis tribucndo, qua3 a primo
his longiorcm scrmoncm dcsidcrat, adcat Florcu- auctore ccrtissimc rcmovenda sunt. En modo
tinium in Admouitionibus prajviis, praisertim 3, J!, Florentiniamc lucubrationis aliqualcm effigicm.
et 6,quas hic describcrc, et iu compcndium con- 20. Intcr varias admonitioncs praivias, scxta or-
trahcre ncc vacat, ncc omnino lucet dc vocc cou- dinc tota fcrc insumitur dcpingcndis duobus codi-
tentiosius disccptarc. cibus Ilieronymianis, Lucae aut in vicina rcpertis,
18. Unumnovi scriptoremcathoUcum, qui dcdita qui vel ex Gallia eo allati, vcl cx aliquo coenobii
opera Martyrologium, quo de ag-imus, impctcre au- FontancUcnsis apographo dcscripti fucrant, ccrte
sus fucrit, Ilcnricum Valcsium, singulari disscrta- ita crant similes, ut vcl cx eodcm cxcmplari accc-
tioncsuis in Euscbium obscrvationibus adnexa pag. ptos, vel aiterum ex altcro dcscriptum essc opor-
31 b, ubi subdititium lihrum vocat, quifalso Hiero- tcrct. IIos ipse nactus, ut erat virrerum ccclesia-
nymo ascrihatur. IIoc autcmduccfrctus, in omncm, sticarum antiquarum studiosissimus, communicato
ut fit, orthodoxos scriptores sugillandi occasioncm cum V. C. Luca Ilolstcnio aliisquc cruditis consilio,
intentus Mathias aliquis Frcdcricus Bcckius, in suo acccpto subinde a majoribus nostris, aliquando
ad nescio quod Kalcndarium Germanicum (quo ei apud ipsuni hospitatis, vetustissimi illius Antuer-
placctMartyrologiumappeIlarc)conimcntarioapag. g picnsis scu Eptcrnacensis, sub initium sa^culi octavi
II, multa congerit,quomnjorcsnostrostemcrccar- scripli ecgrapho, instructus projtcrca Corbeiensis
pendo, laudatum Martyrologium Ilicronymo ncqua- codicis, ab Acherio Spicilegii tomo IV anno 1661
quamascribcndumostendat; idque ex cavillisnon- vulgati, manuscriptis fragmcntis, animum adjecit
nullis, quos hinc inde ex Florcntinii aliorumquc du- ad procurandam tam pretiosorum cimcliorum edi-
bitationibus sinccrc propositis, acriori ipsect mor- tioncm, camquc prosua cruditionc, qua possct cura
daciori saleinspergit. At tanti hoc noncst, ut argu- ct studio illustrandam. Cuinquc jam opus fcrme
tatiunculas cjus omncs aut cxcutiamus, aut convel- prelo paratum habcret, contigit, ut illustrissimus
amus; cxcommuni catholicorum-
satis nobiserit,si baro de Blum codicem alium Weisscnburgensem
consensu, Hicronymi nomcu pr;efcrre possit, atque cumllcnschcnioetPapcbrochiocommunicaret, quod
adeollierouymianum tuto nuncupari, tamctsi mo- illi continuoLucam destinaricurarunt, satis tempe-
numcnta dcsint, quibus ipsum sanctissimo Doctori stive, ut cum aliis codicibus conferretur, ejusque
certo vindicemus. Ita censucrc Majorcs nostri, ita variantcs a rcliquis lectiones, ad calcem Florenti-
hodie passim loquunturcruditi univcrsim omnes,ct niani opcris subjungercntur. IIa3C ad brevem histo-
nos toto opere nostro Ilicronymi, vel Ilieronymia- ri;c synopsim, quam siquis integram et fusius de-
norum appellatione semper utendum existimavi- p scriptam requirat, adeat Florcutiniumipsum,totius
mus. sui consilii et vulgandi operis propositi rationem
Rem totam, ut dixi, profundius cxaminat lau- reddcntcm, admonitione prima, cui Ilolstcnii epi-
datus, laudandusquc nobis SBcpius clarissimus, et stola attcxitur, cx potiori parte reproducta a Papc-
dcccssoribus nostris, dumviveret, amicissimus brochio in Rcsponsionibus, appendice ad art. 18, a
Franciscus Maria Florcntinius, nobilis Lucensis qui num 49. De codice suo, sive unico, siVe bino, tra-
vindicatis Eusobii coUectionibus, libris scu libellis ctat illc cx professo citata admonitionc 6; a pag. 50
martyrum, non solum Palestinoe, sed ct aliorum; de Autucrpiensi et Corbciensibusfragmcntisadmo-
pag. 13, sub fincm recte notat « sufficere nunc de nitionc L., quse omnia ibi legi malo, quam hic tse-
Martyrologii proprie dicti auctore affirmarc. . . ve- diose referre, cum ad institutum nostrum eateuus
tustius illud esse in scriptorum memoria Martyro- solum spcctent, quatenus rudcm saltem idcam Mar-
logium, quod Euscbio ascribitur, vcl divo potius tyrologium plerumque archetypi, seu protopa-
Ilieronymo ex collectionibus Euscbii. » Scquenti rentis adumbra revoluimus.
deinde pag. 14, erudite probat Hieronymi marty- 21. Ilic vcrbulo inscrenda est non otiosa obser-
rologium a se datuu), nobis, a sancto papa Gregorio vatio rcccptissim;D amajoribusnostrisopinionis, pcr
codici suo attributis, adamussim convcnirc. Cum Actorum nostrorum commcntarios late vagantis,
igitur Martyrologium totics appcUatum, coUectis qua sibi persuasum habuere, codicem Epternacen
pluribus cjus apographis anno 1668, publici juris scm, intcr Ilieronymianos pra3Cipuum, anglicanum
fccerit, atquc cruditissimis notis, obscrvationibus fuissc, atquc ab ipso S. Willibrordo cx Anglia in
et exercitationibus illustravcrit idcm ipsc Florcn- Bclgium, seu Franciam allatum. Pronum ccrtc erat
linius, ad pleniorcm totius rei notitiam, et dc ejus talcm conjccluram faccrc, at mihi quidem non salis
codicibus, et dc aliis ad Ilicronymianum pertincn- fundata vidctur, mecumque sentiant Martyrologio-
tibus, nonnulla cxplicanda sunt. Ncc vcrbo indicare phili onincs, si advcrtant x Kalcndas Julii, scu
neglexerim, cur ct hic ctin toto dccursuoperis ma- xxn Junii in laudalo Eptcrnaccnsi prastcrmitti in-
luerim adhibere Ilieronymianorum, quam Hicro- clytissimum Angli;c protomartyrem Albamm cum
nymi ipsius vocabulum. Ncmpc cum sancti Ilicro- sociis plusquam octingcutis, [qui tamcn in aliis co-
nymi qualccunque opus ignoretur apographa autcm
; dicibus a Florcntinio cditis clarissimc cxprimitur.
ct multa et divcrsissimc aucta et contracta sint, Uuis credat talcm sunctum in codice Anglicano
putavi communiori vocccavillationibus ansam pras- pr;ctermissum iri ? Addunt laudati majores pr;c-
471 USUARDrS MONACflUS SANr.ERMANENSIS. 472
fatum oodicem in Gallia aucliim; ]uw voiv scd : A s!i'i posucrinl, oslondunl ((uoUiliani conimcniarii
iilom dc omnibus aliis planc admiltondum ost, nisi «|iii 111 00 toti sunt, ut cx diibiis ccrta, cx
confusis
vclimus a S. Ilieronymo obilum S. Paulini xxii .lulii clara, cx nril(> compositis simplicia, cx hixatis in-
consignari potuissc. Ilict; oltilci- do ('odice Kplorna- loj,'r;i, pal;oslranim, tiim ipsoriim martyrum
tiiin
consi. Piura ad luinc ot aliosin obsorvalionihii.s di- iiomina onbrmonlur. C;ctcriim ;uiti'iuoruin omnium
cuntur. Rcdco umlc digrcssus sum. codicuni pni^scrtm iisualiuin,ut siinl Martyrologia,
22. Atquc ut itcrum ropctam ad disccptationcm coinmuniscst sors, ut dcscribcnliuin vcltcmcritatc,
illain prorsus non ivjirodior, qua dc vcro Hiorony- vcl iiiiporitia, ila .sonsim dclurpcntur, ut sa)pc diffi-
mianiMarlyr()lo!,'iiaucloro iiiiiiiiritur,sivois(lonuuii cillinuiin sil priini ;uitoKr;iplii vostigia in transsiini-
alius ab S. Ilicronymo, sivc ipsc Hioronymus, lui- plis(loprolioiiiloro;ail(!Out cumCastollanovclioincn-
mus indiculi arcliitcctus fucrit; namViuisquisiscst, hMMiiiralus siin, in Romano parvo, seu vctcrc Ros-
aut s;cculo scxlo anliqiiior, aiil co saUom saMnilo woydi oinnia I ;iin concinna, tain nitida, tam ordinata
vixissc dicondus csl. Id nobis indubilalissimum vi- pcr lot s;ccula scrvari potuisso, in quo ccrto hoc
dotur talo Marlyroloi,'ium a sanclo (".rcj^orio Magno Martyrologiiim, lantum siiporat llioronymiana,
dcsignatum, dum ad Kulogium AUtxandriiuini lili.7. qiKintum hajc vctustatc antcccdiiiil, qiiod .sequcnli.
cp. 29, ita rcscripsit: « Nos autcm pciic omniiim g nt jnin non scmcl diximus, capito fusius crit de-
martyrum,distinclispcr singulos dios passionibus. monstrandiini.
collccta in uno codicc nomina habcinus; at(|!ic quo- 24 Rcliqiium ost ut dc codicibus nostris Ilicro-
tidianis diebus in corum vcncrationc missaruin so- nymianis,nccdumeditisct fcrmc abbrcviatis, pauca
lcmnia agiinus.Non lanicn in codcin volumino,'(|uis in singulorum spccimcn subjiciam, ct si forte ali-
qualitcrsitpassusindicalur,scd tanliiinmodonoincii (liKiiido opcr;c protium st ipsa ctiam piiblici juris
locus cl dics passionis ponitur. Undo fit ut multi ox faccro, ad quod mo froqncnlcr iinpcnsissimo atquc
diversis tcrris atquc provinciis per dies, ut praedixi, urgentissimc adhortatus ost sa^pe mihi hic nomi-
singulos cognoscantur martyrio coronati. Sed h;co namus, nunquam pro mcrito laudandus,tum operis
habcre vos bcatissimos crcdimus. » Non magno hiijus, tum grandioris nostri indefcssus adjutor, V.
studio, solcrtia, aut laborc opus cst, ut characteres C. Claudius C.islcllanus, Parisicnsis ad B. Mariac
hi omnes a S. Grcgorio tam clarecxprcssi, in codi- canonicus,summo nostro dolore ct ingenti Marty-
cibus Hieronymianis, a Florcntinio cditis, aliisque rologiorumjactura evivisercptus sub initium anni
Cjus gcncris apcrtc dcprchendanlur, coquc pacto 1711. Ea eral pcrillustris viri sentcntia, ut non
frequcnlcs intcrpolaliones a vctcri loxtu sojungan- solum Usuardinam recensioncm orbi litterario gra-
tur. Ncque cnim nudos,simplices et integros Hiero- tissimam forc ccnscret, sed eruditos omnes id jure
nymianos, aut Grcgorianos codiccs nos habere pro- quodam a nobis postulare aicbat, ut reliqua nostra
fitcmur; cum multi sa^pc Sancti rccurrant, quos Ilieronymiana apogragha, seu intogra, scu contracta
post S. Grcgorii lempora vixissc, aut saltem cjus ct compcudiiita, in publicam luccm emitteremus.
tcmporc sanctorum venerationc donatos non fuisse Spem fcci viro amicissimo, id aliquando futurum,
evidcnter constct. Dc quibus itcrum videri possunt pravsertim si conatus noslros in expurgando illu-
BoUandus, et citatK Florcnti.nii admonilioncs. Ut strandoquc Usuardo, quod tunc mcditabar, iidcm
sem('l dicam, id qu;crimus, id volumus, id asserimus ipsi Martyrologiophili suis suffragiis probasscnt, co
Martyrologium istud, quod Hicronyinianum appol- pacto animos addituri, ct manuscriptorum nostro-
lamus, omnium prinuim, omnium vetustissimum rum codicuin omnium gcneralis ratio reddetur,
csse, imo Grcgorii Magni temporibus vetustiiis, quKinordinc ad commcntarios nostros, ut suprade
quandoquidcm in citataopistola, non de novo qiio- Usuardinis diccbam, dcsideratissimam lcctoribus
dam Martyrum indiculo, aut catalogo, sed de anti- lucem afforrct. Nec sanc a promissis resilio, atque
quo mentionem inferat, quem nempe toto orbc ca- adcoutrorum hujusccmodi amantium palatumnon-
tholico reccptum ct trituin existimarct, dum con- nihil titillcm,brcvemhic aliquainllieronymianorum
cludit : Sed hac habere vos hcalisslnios credlmus. noslroruin codicum delincationcm lubcns adnccto.
2:) In tam vctustis codicibus, totics ab oscitan- D piura, si licucrit, olim pr;cstiturus, ubi varioslla-
tibusct indoctis librariis descriptis, frustra distin- giophilorum gustus cxploravcro.
ctassanctorum scries, discretosstudiosclatcrculos, § II. — De Hieronymianis minoribus, tuin manuscriptis,
cxprcs^a rcctenomina,scrvatasad artombona-locu- tum typis excusis.
tionis regulas, aut cxactos rcruin apices quis rc- 2o. Subfinem citati uupcr § 4capitis 4 pra^fationis
quirat: omnino fatcndum est magnam locorum et generalis, agil BoUandusde cxemplari aliquo Iliero-
nominum pcrconjunctas, aut male divulsas syll;ib;is, nymianoIIibcrnico,cujuslaciniasaliquotscu cxtrac-
easquc srepius truncatas et distortas, confusioncm, taacclcbriP.Colganosubinissa,postcrioribus.Ianu-
barb;iriom ot frustrancas rcpolitiones dicbus prope arii nostridcActissancloruin (liebusinseruerat, sub
singulisrecurrere, quibusquoquomodorestituendis nomine Martyrologii llicronymiani Tamlactensis.
explicandis,combinandis, distiuguendis, mirum An autograidiumipsum menbraneum unquam vidc-
quantumpassimlaboret Florentinius:quantumvero rit Dollandus, dubium facit,quod Tamlactense istud
operic, studiiquc in hisce eruderandis majores no- similcEpternacensi existimetjCum vere solum Marty-
473 PROLEGOMENA. 474
rologii aliciijiisHieronyiniani fi-agmcntum dici pos- A terris. Folia sunt tredccini mcmbrana3, in forma
sit.Id mihi pianc constitit,dum autogrnpliuni ipsum octava majorc, boni priscique charactcris, ipsas
R. P. Livini de Meyer, viri dc rcpublica litteraria diphthongos clare expriinentis. Non male censuit
pr«clarissimc meriti, tunccollcgii nostri Lovaiiien- \i\,\x?,, frafjmentum Jioc suum exaratumfuisse post
sis rectoris bencvolentia, a RR. PP. Fransciscanis dles sanctl Gregorii Magni, etpost Caroti Magni :
Hibernis impetratum, otiosius et diligcntius cvol- nam in illo ,'mqn'd,sicis recte locis legofesta Nativi-
vere el excuterc licuit. Eo pra3 ca)teris mc impu- heata Virginis et Exattationis sanctce crucis.
tatis
lcrat Castcliani curiositas, qui Tanilactcnsc Marty- De caDtero vere Hieronymianum csse, seu cx Hiero-
rologium aliquotics in Actis citatum, imo laudatum nymiano extractum, clare evincunt exhibita a Bol-
invenicns, thesaurum ingcntcm Lovanii latcrc sibi lando spccimina,ac quotidiana aliadicbussequenti-
plane persuaserat. Ego vero, post accuratum exa- bus. Unum superaddamex i Julii exemplum, quod
men, facilc animadverti codicem illuni longe supra dcinceps poromnia secutura apographa nostra Hie-
meritum a majoribus nostris, quibussola cxtracta, roiiymiania mss. vagabitur. Puta, mc tcxtus omnes,
ut inihi sx'pc tcstatus cst Papcbrochius, a PP. illis I Julii in codicibus istis notatos, cum textu Hiero-
Minoritis Hibernis, seu a Colgano niissa fuerant, nyraiano integro ejusdem diei collaturum.
elatum et commendatum esse. Etenim prfcter ad- B 28. Prasmitto hic itaque ex prima Julii totum tcx-
mista Hibcrnica propria, pluribus rcccntioribus tum cx Ilicronymianorum omnium vctustissimo,
additamcntis non cnrct, qualia sunt fcstum sancti Auluerpicnsi scu Epternacensi. Erit lecLoris citan-
Joseph,RcvcIationis Michnclis archangcli, Omnium dos infra aliorum codicum indiculos breviores cum
Sanctorum, et plura hujusmodi. Aliundc vero cx hoc componere.Sic habct Kal.Jnrd.InNicomedia,
:
duodecim mcnsibus solum Aprilom habct
anni Zoiti. Roma, dejmitio Gaiiepiscojn.NatuVis Lucim
integrum. En paucis totam ejus analysim. v'irglnis et Anceia regis, cum atiis\ui. Item Roma,
26. Praefatus codcx dccem folia membranacea Isici, Processi, Marina, Antonini, Sereni, Victoris;
continet grandioris formte, similialiofoliocoopcrta- Zeli cum aliis octo. Orionis, et aliorim cclxii. In
ubi infronterecentiorimanuapponitur: J/«r«^?/ro/o- AntiocM, Severiani, Zoeti, Pasi. Depositio Idonei
gium Tamlactense, et ojyuscula ,S. ^ngussii Kcle, cumfitiis. Augustoduno,deposit'io Lcontii ejnscopi.
dei. In ora infima InPersida,SS. ajjostotorum Simonis Cananai et
prim» pagin» legilur Ad iisum :
conventus Dungallensis, Juda, fratris JacoM. Paululo auctiora suntLucen-
ct rursusadcaleem pagi-
nao tertias Ex libris conventus Dungaltensis. Mar-
: sia et Corbciensia priora cnim interserunt deposi- ;
tyrologium ipsum ncc bene dcpictum, ncc satis or- tionem Aaron, adduntquc, Egotisma. Eparci. Pos-
dinate digcstum, dcccm duntaxat paginas cum fcre p teriora vcro insupcr adjiciunt depositionem Kari-
dimidiacomplectitur, multis ubique nominibusvix tefi. Scd nos, cum Bollando, codicem illum nos-
legibilibus implctum. Deficit a iv Kal. Februarii ad trum, caeteris vetustiorem prsestantiorcmque, ut
IV Idus Martii, adcoque nec Januarius nec Martius archetypum scqucmur. Nunc Rhinoviensis frag-
integri sunt decstque totus Februarius. Jam dixi
; menti vcrba attendc : Kat. .lutii. In Nicomedia,
solum Aprilem plenum essc. Maius usque ad diem Zoeli,Noma, Gagi papcB. Lticiavirginis. Processi
vicesimum, seu xiii Cal. Junii decurrit. Absunt Ju- etMar'ini. Forte pro Marina. Collatis utriusque ta-
nius et Julius. Augustus incipit a iv Nonas,cujus rc- bulic vcrbis, vix syllaba rcpcrientur qua; ex majori
liqui dics habcntur. In scptcmbri desunt xii, xi et x latcrcuIoacceptaetdcscriptanonsit.Jamadaliosco-
Kal. Octobris. Octoberdecurritusquead iii Kal. No- dicesnostros,pIerumqueIiberaliorcs,dcscendamus.
vembris. Abest totus November. Deccmber vcro in- 29. Eos inter in Actis nostris nominatissimusest
choatur XV Kalcnd. Januarii. Patet igitur manus-
a Richenoviensis s'iy(i Augi(B Divitis prope Constan-
criptum plane imperfcctumesse,nequeadcodignum tiam in Gcrmania, cujus ccgraphum habemus nitidc
quod Hicronymianos codices connumeretur.
inter dcscriptum informaquartaminorc,illudqueinvenio
Post qualecunque Martyrologium, sequitur ncscio nos primum accepisse anno 16!5i. De codicis auto-
quffi tabula nominum, ni fallor, Ilibernicorum, per grnphi forma aut ajlatc nihil notatum videor recor- :
triafolia,acdemumopusculasivcopuscoIorumfrag- D dari Ilenschenium deiisalicubifusiusegisse;vcrum
menta,eoscrmone quemmefateorprorsus nonintel- qu«reresupersedco,cum aliundcsatis patcat opti-
ligere. Atque h»c dc Tamlactensi satis dicta sunto. mae notse esse,et, nisi multum fallar, Gellonensi, ab
Bollandus specimcn contractioris Hic-
27. Subjicit Acherio Spicilegii tomo Xfll edito,Iongc purius ct
ronynui\m,(ii\o(i oUmRhinowiettsisvclRhinoviensis, pr3estantius,tametsi carcat Brcviario apostolorum,
juxta Basileam cocnobii,fuit,rcpcrtum in Rosweydi quodin GcIIoncnsi Martyrologio prKmittitur. Edu-
anno 1623 acceperat a nostro Ste-
schedis, qui ilhid camus hic utriusque textum Julii, cum majori Hie-
phanoVito,hicabipsococnobiiRhinovicnsis abbatc, ronymiano jam descripto confcrendum. Sic habet
uttestantursuperstitcsIittcr;o,MartyroIogiumistud Richenovicnsc Katend. In Nicomedia, Zoeli, Ro-
:
rectevocantcsfragmcntum, cum desint folia ab vii ma, Gagi papa, Luciarirginis, Processi,Mari7ii,
Kal. Februarii ad xiv Kal Aprilis, et a vicesimo, sep- In Antiochia, Severiani. lu monte Hor, depositio
timo dic Septembris, usque ad Deccmbris vicesi- Aaron sacei-dotis. Augustiduno, Leontii episcopi.
-mum quartum. Incipit a dic natali Jesu Christi in Ad oculum rursus patct Hicronymiana esse omnia
478 USUARDUS MOiNACIIUS SANGERMANENSIS. 476
atquc cx majorc cotlicc cxccrpta, cui Aaronisdcpo A Uiotheca S. Germanl de Praiia ipsi ridimus. Lo-
sitio, (ic qua supra diximus, immista jam crat. Audi cuni inSpiciicgio inerebatur tam anliquum monu-
modo Gclloncnsc cx cdilionc Aciiei'ii. Kalcndi^ Ju- mentum, at fortc crcdidit vir cruditissimus, a no-
lii. JRoma, Gaii, Lucirp, Isici. Alihi Orionis,CrHifi l)is cx antigraplio cum aliis olim cdcndum, qiiod
confessoris, Zoeli, Seteriani. In monte Or, deposi- tam ardciitil)us volis clar. Castclianum desidcrassc
tio Aaron sacerdolis. In Persida, Simonis et Ju- siipra monuimus. In co liic codcx a proximc praj-
d(B apostoU.Aug7(stodu7io,Leonti. Ingolisma,Epar- gressis dilTcrt, quod Martyrologii ordinem inchoet
ci episcopi. Vidcs liic Gajiiin papam confusc posi- al) vni Kal. Januarii, scu a Domini Salvatoris Na-
tum, Carilcfum vcro aliis, iisqucmai'tyrii)us, incptc tivitate. Tcxtus hal)Ct scnipcr hrcvissimos, ct ple-
immistum; additumpuc in finc Eparclium, dc qiio et rumque unica annuntiationc, saepc unico sancto
Carilcfo codex Richcnoviensis non mcminit, ut circumscriptos, sic taincn, ut appareat ex aliquo
proindc liic altero lucc dignior sit, quod plurii)us et Hicronymiano codice oninia fuissc desumpta. De-
continuatis cxomplis fortc alias dcmonslrabitiir. mus iterum diem in cxompluin sclectum, hic paulo
CaBterum ulrumque Marlyrologium, tum Ricliono- longiori tcxtu pra^ditum : A'al. Julii. Romce. Gaii
viense,lum Gellonense, annuni ordiuntur a Natali impa, etnatalis sanctorum LucejcB virginis, etAu-
Dnmini, contra quam faciant pleriquc alii infra ci- g cej(e regis. In Persida, passio sanctorum aposto-
tandi, qui aKalondisJanuariiprincipiumdosumunt. lorum Simonls Cananai et JudcB Zelonis, pro Ze-
lotis. In scciuontibus cadcni est codicisratio. Cicte-
30. Rina alia Ilicronymianaapographa hnhcmus,
rum magua cjus brevitas non impedit quominus
qua) cum citato GcUonensi magis convcniunt, ut
quandoquc propria Corbeiensium intcrserantur, ut
facta diligcntiori collationc didici. Altcrum Pape-
patct cx v Kal. Aug. scu xxviii Julii, iibi ponitur :
brochii manu in minori forma ex potiori parte des-
Corbeia monasterio, dedicatio lasilicce sancti Pe-
i:v\pt\xm,\ocaiuv 3IartyrologiumAugusianumsanc-
iri apostoli.
ti Udalrici postrema partc mutilani,ncmpe a vi No-
S^quuntur Casinensia duo apographa, manu
32.
vembris ad finem anni. AUeruminlcgrumest, Lab-
Italica, descripta, de quibus in Prologo ad Redam
donum, Relgico charactere in folio exara-
bei nostri
mcminit Papcbrochiusnum.3. Utinamdistinctiorem
tum.Utrumqueincipit aKalendis Januarii. Ne toedio
aliquam cxplicationem aut ipse, aut Ilcnschenius,
sim,solumrursus diemiJulii inexcmplumadducam.
qui ea transcribi curarunt, adjecissent. Primum
Sic habet Augustanum Kal. Junii. Roma,Gagi,
:
altcro brcvius cst, nec puram Ilieronymianum dici
Lucice, Isici. Al (alibi) Urion, Arileffl, conf. Zeli,
potest, cum sanctos inscrat aliunde acceptos. Rre-
Seteriani.Inmonie Hor ,depositioAaronsacerdotis.
vitatc cum aliis Ilicronvmianis contractis satiscon-
In Perside,Simonis Chananei eiJudcBZelotm.Aug. C ^^^^^^
.
^^^^^ sanctorum et palestra
.^^^^^ ^^,^J ^^,^
Leonti, Eparci episcopi. Fallor, si ulla major inter
rum nomina consignct. In excmplo rcni totam exhi-
Gellonensem, ethunc Augustanum conformitas re-
bco. Sic habet Kalend. Julii. Octava L. Joannis
:
periri possit,qu3e aliis diebus passim ct ubique elu-
BapiisicB. Etnatale sancti Domitiani abbatis. Pri-
cet,vocula hincindc interniista,corrupta,transpo-
ma annuntiatio ex aliquo Hieronymiano interpolato
sita, aut abbreviata. Ncc major cst in codicc Lab-
proccdit, quale est illud Sangallense, ab Achcrio
beano discrepantia. Sic item Kalendas Julii legit, altcra manifcstc Adoniana
subjunctum Gelloncnsi :
turbato nonnihil scriptorisoscitantia nominum or-
cst, ut vide in nostra ad Usuardum illo die obser-
dine RomcB, Zeli, Seteriani, Usicii, Arilesce. In
:
vatione. Ad Ilieronymiana propius accedit Casi-
monte Or, depositio Anton sacerdoiis. In Perside, ncnse alterum paulo niajus, de quo rccte Papebro-
Simonis,Jud<B Apl. Augusiod. Leonii. InEclisma, chius citato proxime num. 3 « Fucrunt ctiam ec- :
Eparcii episcopi. Gaja Unon, Lucia. Corrige luxa- clcsiae, inquit, quibus satis fuit nudus Hierony-
ta nomina, et tria ultima loco proprio, post Roma, miani Martyrologii contextus, ad paucioressanctos
repone,cxsurgct idem textus quem ex Gclloncnsi
contractus et tale Martyrologium alternum Casi-
:
et Augu&tano jam dedimus, neglcctis minutiis quas
ni rcperimus, uti etiam pervctustum, ct huic simil-
in antiquis manuscriptis non saepissime recurrcre
^ jj,^^y,,^ ^^^^^ j,^ ^^,^^-^^ Altempsi celeberrima biblio-
adynaton esse norunt qui in iis perscrutandis vcl
theca. » Faclam utriusque coUationemindicantno-
tantillam opcram posucre. Possent hujusmodi co-
tata) sedulo, vel minimas variationcs manu ipsa
dices annumerari, quos Acherius cum Gclloncn-
iis
Quantum vero majus hoc Casinense
Papcbrochii.
si contulit, lectiones ex iis variantcs subjiciens. cx solito exemplo
alteri minori pricfercndum sit,
Jam dictosduoscodicesin nostrallicronymia-
3i. licebit statuere : Kal. Julii. Romm, Cagi papcB.
norum collectione pracceditapographum aliudmul- Et soMctorum Luceice tirginis et Aceclee rcgis, cum
to brcvius, eleganti charactcre Gallico in folio dcs- aliis octo. Et in monte Hor, depositio Aaron,pri-
criptum, cui has notas appositas logo •.Martyrolo- mi sacerdotis. Vides ubiijue sphalmata scriptoria,
giumperantiquum, ahhincsaliem annis ociingen- librariorum imperitia commissa tcxtus autem pro- ;
tis exaratum, descriptum ex tetustissimo abbaiia vario amanuensium arbitrio, aut magis, aut minus
Corheiensis, mense Decemhri mdclxi. In fine autcm extcnsos. Utrumque incipit a Kalendis Januarii.
adjecit Papebrochius Donoadm. R. D. Lucce Da-
: 33. Ex codice raembranacco Em. cardinalis Rar.
cerii, ex ms. Corieiensi antiquissimo, quod in H- bcrini in formj 4, signato num. 18b2, educta sunt
477 PROLEGOMENA. 478
apographa bina alia, quorum altc-
scd incomplcta, A servatum, indidem transcribi fecimus. Alterum mo-
rum descripsit Papcbrochius, secundum inchoavit, nasterii S. Cyriaci in Thermis, quod unice commen-
sed complevit manus eadem, a qua sunt duo laudata davit adhibuitque Baronius in recensendo digeren-
Casinensia. Primum a Kalcnd. Januarii sumpto ini- doqueRomano Martyrologio, quodque ex Vallicella-
tio, deficit in ii Nonas scu vi Maii. Unilbrmc non na,PatrumOratoriibibliothecaacceptum,pridemad
est, nam elogia hinc indc exhibct clausulis sibi pro- nos misit, studiorum nostrorum aestimator fautor-
priis, ut, verbi gratin, dc Genovefa iii Jan. : Citjus quesincerissimusS. R. E. CardinalisPetrusAloysius
reliquiis homremdehitmnimj^endimus^missaleset CaralTa. Terlium cx eminentissimi Francisci cardi-
orationespersolvimus. Januarii x, de Paulocrcmita nalis Barberini instructissima a codicibus manus-
Nameta])Udnositahal)etur,etreliqui(Svenerantur. criptis bibliotheca accepimus, accphalum illud qui-
Jan. XVI, dePriscilla Cujus gloriosicmpro Christo
: dem usque ad Idus Martias, et quantum extransla-
agonem,cumpatrociniisdignevcneramur,offlcium- tioncsancti Benedicti,ivldus Septembris inscripta,
que diurnum , utSS. PP. sanxerunt.persoltimus. aliisque1ndiciiscolligerelicuit,ex aliquo Bcnedicti-
Rursus ibi de Furseo Cujus xitaplcna virtutibus
: noin Gallia monastcrio Romam advcctum : sed opti-
refulget, et corpus veneraUle monasterium per Ro- ma3 fidei, temerc mendoscque aut parce,
nequc ita
manaretinet. Dic sequcnti xvii Januarii, dc Sulpitio g ut priora duo, scd fidclius, prolixiusque suppletum,
Bituriccnsi episcopo Cujus vitam tenemus, et
: partim ex Ilieronymiano Martyrologio, partim ex
patrociniis fulcimur. Tnles ego clegiorum formulas propriis dioccescon Gallicanarum Fastis.» Ita Pape-
in nullis hactenus Martyrologiis reperirc memini, brochius in ordine ad Bedam, codicem hunc effert,
ut satis pateat, eompilatorem hunc proprio genio in quo tarncn advertere potuit recentiora alia adjec-
indulsisse. In rcliquis tamcn brcvior cst, magisquc titiaessc,utcst AssumptioB.M. F.,cjusdem?/i^e^i<?
stylo Ilicronymiano sese accommodat. (9Ctor«, atquc hinc indc alia, quse ncc Ilieronymum
34. Barberinianum secundum longe majus ct dif- nec Bedam sapiunt. Dcmus jam prajfatorum trium
fusius est,primis tamen duobus mensibus cum dimi- codicum cx prassignato dic specimina.
dio mutilum,cum primum diem intcgrum signet Idi- 30. Ut a postremo, Barbcriniano illo, incipiam,
bus Martii Illustre Martijrologium identidcm ap-
: sic Icgit Kat. Julias. Romm natale sanctarum Lu-
:
pellavitllenschenius;quamvissingularcmillampra3- ei(Bvirginis,etAnce7i(Bregin(Bcumaliisy^\\. Anisolm
rogativamnon magnotitulo ei debitam deprchende- monasterio, depositio sancti Carilephi presbyteri.
rcpotucrimjSaltemquoprn^feraturduobusaliismox In monte Or, dcpositio Aaron sacerdotis. In 3Ieso-
secuturis, nempe codici Ilyeronymiano Vaticano, el potamia, Zelicum aliis sex. Orionis cum aliis ix,
altericodici S. Cyriaci, quo ususest cardinalis Ba- etaliovumducentorumseptuagintaquatuor.Augus-
ronius; non, inquam,video, cur his pr«feratur, nisi
G toduno, depositio Leontii episcopi, et sancti Quin-
quia hincinde libcriusetprolixius, tumsanctos, tum tiani. Satis patet indieuli hujus corruptela, aliquo-
elogia inscrit, ut numcro scquenti ex Prologo ad Bc- rumnonnullamutatio,nccnonsatisliberalisinterpo-
damintelligcmus. Certe hsccduopostcriora prjecel- latio, quibus caret, puriusllieronymianumreferens
lunt, quodstylollieronymianocontractafuerint, sub codex Vaticanus, dum sic laterculum suum format
hoc autem cum Barberiniano concordant, quod ct Kal. Junii. Roma, Gaipap(B.SwnctorumLucivirgi-
ipsa ex eodem Ilicronymianocontracta fuerint,sub- nis et Acceg(B regis, cum aliis octo. Et in monte
inde vero aucta clogiis nonnullis ex Beda acccptis. Hor, depositio Aaron sacerdotis primi. Ejusdem
Atque histribusapplicandacst, non infundata Pape- planc tenoris imo nonnihil castigatior est codex
brochii opinio, num, 2 sui ad Bedam prologi cx- S. Cyriaci, siclegens Kat. Julii. Romce, GagiPap^
:
pressa, qua sc pcrsuasum fatetur. « in plerisque et sanctorum Luceice tirg. et Acceim regis, cum
Romanis basilicis, abrogato Ilieronymiani (nempc aliis octo. Et in monte Hor, depositio Aaron, sa-
majoris) Martyrologii usu, et illo, quod Aquileiensi cerdotis primi.^on magnaperspicaciaopus,ut clare
episcopo a pontifice missum supra monuimus, for- deprehendatur major duorum postremoruni codi-
tassis nonnisi in Laterano, aliisque paucis ccclesiis cum inter se et cum Ilicronymiano, quam cum Bar-
recepto, probatum aliis Bedam fuisse, uteocon-
ita D bcriniano uniformitas, quamvis ad Ilenschcnii ct
venientur aucto, utendum plures sibi putaverint, Papebrochii intentum satis esset, quod postremum,
usque dum Usuardus visus cst ecclesiasticis usibus Bcda3 elogia fortasse purius referret.
accommodatior. » Nempc hasc apographa ad Bedam 37. Cum tribus supcrioribus Barbcriniano, Vati-
retulere Ileuschenius ct Papobrochius, quoniam cano et S. Cyriaci,citatoprologi num. 12, laudatPa-
elogiaejus Hieronymianis annuntiationibu?immista pebrochius «vetustissimum pra3clarumque regiuiB
repererunt. Nec prajtcrmittenda sunt quc^e in rem Suecias manuscriptum, quod quanti fecerit vir erii-
nostram, nempe ad trium prffifatorum codicum ditissimus Lucas Ilolstenius, decIarantipsiusadRo-
distinctionem, scquenti proxime numero 12 sugge- manum Martyrologium Animadversa, hincfereaccc-
ritlaudatus Papcbrochius. Ita pergit. pta, et post illius mortem typis vulgata. In hoc...
33. « Sunt autem tria haec, » Ilieronymiana apo- ctiam Bedam agnovimus, » inquit Papcbrochius,
graphaBedneelogiis farta, « primumecclesiaj sancti « sed elogiis ScBpe contraetioribus.»Quidquidsilde
Petri in Vaticano, quodhactenus in archivioibidem Beda3 elogiis, omnino fatendum est Martyrologium
479 rsUAUDLS MONACHUS SANGERMANEXSIS. 480
hoo, qiioil oliin fuil ^c?. CoUimh(C apiul Senonos; A sunijn quo pr.T i'iii([ui.sciiol)US, copiosus cst i Julii,
falcniUini, inquam, inlci" illuslriora Ilieronvniiani uin sic iegitA'al. JuUi.
: monte Or, depositio Aa-
Iii
Marlyrologii contracta apograplia nieritorccenscri ron. Passio sanctorum apostolorum 6'imo)iis Cana-
posse. Ilabe liic Kal. Jnlu. I/i Xico-
cjus texluin :
nei et JudasZelotis. liemiscivitate, depositiosancti
media^natale sancti ZolU. Romce, dcjmHio Gagi Teuderici preshi/teri. Hoc ultiimim Rhemos plane
^apce. Iii monle Hor, deposi/io Aaroii sacerdotis. redolet,el RliemeiiSL-m provineiain lalc olim dilFu-
Atigustiduno,depositio Leoutii ejnscopi. Confcr cuin sam : ct similia cxeinpia, vel lcvi oculo, ibidem, locis
praeccdentibus, et pcr te statues nihil propius atl non ionge rcniotis,;occurrerc observo; ut idibusJu-
Hieronyiniana accedcre. IIoc doleinus, nonnisi inuli- nii Remis\citi'''.te,super_flurio Vetula,dedicat. Sce
:
luni rcpcituin fuissc, ulpotc in quo dcsint oninia GenufefaTirg.VA xi Kal. ^G\)\.cn\\ivh:Remiscivitate,
posl Yii Idus, scu scptiino dic Septenibris. Nonnulla nat. SS .Thimotei et ApoUnaris.i\xx\'j^o\nc\w^vi]jvo-
de hoc ct dc S. Cyriaci Martyrologio valdc confusc logiuin manu Italiea transumptum ex tomoXXI bibli-
lectorein edoeuil CasloUanus, ad priinuin Diniestre, othccjc Valliccllana) PP. Oralorii Ronue, dc cnjus
Januariiim neinpe et Fcbruarium, Martyrologii sui, jctalo nil lioct stalucrc. Auctor styhiin Ilieronyinia-
cum cruditissimis notis editi, pagg. 20, '27 et 28 de : iuiinl)rcvitate sua scquitur, scd aliundcpluressanc-
quibus a ine amice nionitus, correctioncm sinceram B tos contuiil, ut sunl prophcta) Vetcris Tcstamcnti,
poliicitus cst, prolixissimis litlcris gratiarumque quos cx Romaiio parvo, aut ex Adonc, aut fortc cx
plcnissimis, datis ix Januarii 1709: Cum vcro ha;c U.suardo dcsnmpsil. Ex Gallia Romam advcctum
oinnia, proxiino ejus Rimestri, fortc brevi edendo, ccnsuit Papcbrochius, opinor, quia in corcpcrit : v
corrigenda sperem, iis sigillatim cnumerandis hic Idus scu XI Julii, translutionem S. Benedicti, ct
supcrscdeo. XI Kal. Augusti, scu xxii Julii: Monasterio Fonti-
38. At non itn prjctcrmiltcrc liccl nonniillas alias neUa, depositio S. Guandresili \\n'o Wandregisili]
clarissimiviriallucinationes,quil)UScodiccs aliquos confessoris. Adjiciamus hic in solitum specimen,
Hieronymianorum classi perpcram inscrit. Ilas eo priinum sa)pe nominati mensis diicm.Kal.Julii. In
animo liiccxpono, qiio ipse,humanissiinasct corda- monte Hor, depositio Aaron, sacerdotis primi. In
tissimasgratias rcfcrcnSjCasdcm sibicxhibitasaccc- territorio Lugdu7iensi,depositioDomitianiabhatis.
pit. Itaquc citatae pra^monitionis ad primum suum 40. Post lioc scquitur Martyrologiuin, quod nostri
Rimestre pag. 17. Hicronyiniani^ brevioribus annu- vocant Treterense sancti Martini, scriptum manu
merat, \° 31archianense in Flandria ;
2'' Lmtiense in Relgica,immistisrubricisquaDmodooculorumacicm
Hannonia ;
3° S. Lamherti ct S. Laurentii Lcodicn- fcrine effugiunt. Dc hoc rcctc obscrvavit Papcbro-
sia; ^"«S'. ill/a/-^mTornacense;o'^,S'. Gudilce Bruxel- q chius, ex variis collectum csse, cjusquc compilatO'
lense ;
quorum nullum ad Hicronymianorum ordi rcin pra) ocuiis Bcdam habuisse ; ncc invcnio cui
nem postremo incipiam,est illud ab
pertinct. Ut a mclius quadrcnt vcrba in proiogo num. 14 relata :
Hieronymianis tam rcmotum, quam sint Ado ipsc et « Ita Redffi quoquc Martyrologioususcst pro Trevi-
Usuardus, ul cap. 3 ex Usuardinorum serie niani- rensi Ecclcsia,quisquis ille sanctorum Fastos, quo-
^este constabit. Tornacc sancti Martini satis conve- rum habcmus cxcmpiar ms. composuit. » Faciiiimc
nit cum Lactiensi, ut olim conservavit Bollandus equidem crcdidero, plane ad usumEccicsise aiicujus
Prasfationisgcncralispag. XLix,utrumqueconfercns autTrcvirensis autctiam Rclgica) primitus concin-
cum inss. Antucrpicnsi et LcodicnsiS. Laniberti,ex natumfuissc,cuminipsoprincipioivJanuarii occur-
quibus conjici potcst, quantum ab Ilicronymianis rRl:Gandati,Pharahildistirginis.l]ie\nno\ncT\SQ ^
dcflectant. Priora duo, nempe Lajticnse et Torna. verosimillimam facias conjcciuram ; habcs x Julii
ccnse, adBcdam rclata sunt Lambcrtinum Ado- : Avielhergmvirginis.\\v,Marchelmi,consociisaMti
nianisfermcascriptuin:Antuerpiense,quodnosinfra Lihuini. x\\Mi7iulphi et Gundulphi. xxii, In Blan-
majus vocabimus, ad Usuardina planc trahendum dinio, Wandregisili ahhatis. Ut alios taceam, non
est.Laurentianum Lcodiensc abcst ab Ilieronymia- multuin rcmotos ; est vii. Julii, Willihaldi. viii, Ki- £
nis longissimc, est cnim codex crassuset amphis, Uani.\\i\,Mildrade.\\\ Plechelmi,\\\\\, Lihoriiin
,
Adonom ipsuin ferme superans. Quid demum veiit ^ Paderhorn. \\\ ,CIodesinda,cic.De cajtcro brevita-
per Ilieronymianum Marchiancnsc, pianc mc latct tcinHicronymianam passim scctatur,eoque potissi-
de fragmcntis Usuardinis, ex eo cocnobioacceptis, mum tituio ad eorum classem reductum cst. Si qua
agcmus suo loco, ubi ctiam Cetitutoisem codlccm, clogia cx Reda aut aliundc intcrcurrant, ca paucis
BedoD nominc falso praetitulatum, ct a BoHando pag. circumscripta sunl. Cum VaUiccUano convenit in
XLViii iiiter Redae Martyrologia computatum, \cne refercndis prophetis Vctcris Tcstamcnti. Ex i Juiii,
suae classi rcstituemus. Sed codices alios Ilicrony- nuiluin satisccrtum indiciuni eruitur. Sic habcnl
mianos,aut cis saltein alicundcafrincspercurramus. Kal. Jutii. Roma, Gaiipapce etmartyris. et Lucia,
39. .\pographuin habcmus valdc contractum, cui Fidei,Karitatis virginis,etSophi(B,matris earum.
pars Rrcviculi Apostoloruin prsefigitur, manu R. P. 4K. Nulium ferc in tota nostra Ilieronymianorum
Alexandri Wiltbeim.operisolimnostristudiosissiini coilectionc characteristicis suis magis distinctum
ex ms. Trcvircnsi S. Maximini dcscriptum, et ai) est quam iliud quod vocamus Coloniense S. MaricB
codein Patrc Luxcmburgo ad BoUandum transmis- ad. Gradus, a P. Joanne Gamansio, in Actis nostris
:
481
PROLEGOMENA. 482
nercelebri ad Bollandum niissum anno 1G38 ex
apo- A 1 Julii. Romanum parvum eo die,unico articulo tex
qui prupna tum concludil Tn monteHor, Aaron sacerdotis po'i-
graplia P.Marci Cartusiani Coloniensis,
:
Marti/rologimn miinLege. Confor modo Romano-GalIicum:Z'a^../M-
nianu hanc nolationeni apposuil :
perquamantiquum,quo(la(lGradusMarl(i;C'oloni(B lii. Rom(B, inmonte Hor, depositio Aaronsacerdotis
primi. Item sanct(B Monegundis virginis. Lugduni,
reservatur, inccrto auctore, inquoplurimaJiaben-
Domitianiabiatis. Supplendum vidotur post RomcB,
tur, quain Usuardo desiderentm'. Recte observatP.
Marcus,sedaadorepotuit,i)lurimain liocMartyrolo- Gaiipap(B. Quaa Iiic,obsocro,intor utrumque affini-
tas ? hoc multiplcx, in altero est annuntiatio
In
gio desidorariquKapudUsuiirdunietaliosleguntur.
AnnuntiationumnormaplaneestIIieronymiana,solis unica. Si, quid sentiam, aperire liceat non multum
verebor assorere, tum hoc Romano-Gallicum, tum
locorum ct sanctorum nominibus exprossis, nisi
quodrarissime,autdetormentisperpossis,antdcsc- superius S. Mari;e ad Gradus, Adonis vol Usuardi
ox magna parto compendia esse, pro vario compila-
pulturaeursim fiat mentio.Sic loqmtnv. Kal.Julii.
Gaii.paj)(S. et S. CarileA^weshyteri,
torum brevitati studentium gustu concinnata. Pro-
Rom(B, nat. S.
tirginis. Viemi(g,sancti 3Iartim inde rogatos hic velim Romani parvi impugnatores,
et S.Monegimdis
episcopi.Domitiani aVb. Liquet sanctos aiiquos Ilic- quos scquenti capitc couveniam, ut qui tam confi-
ronymianissuperadditos.NonnuUos voro popularcs dcnter ox insigni illo et vetustissimo Martyrologio
g
Adonis Kalendarium faciunt,hisce aut similibus po-
aut vicinos adjectos, coUige ex iv Julii, ubi ponit
compendiorum aut extra-
tius occupcntur, ad quse
Woltharici episcopi,^ titulo sancti aut heati absti-
nens.viiJuliihabetur: InBongia,natale sancti Goa-
ctorum Adonianorum charactcristicas convenien-
tius transferri posse existimamus.
ris confessoris. viii, Kiliani, etc. xviii, TraJislatio
44. His omnibus, saltem pro aliqua parte, annu-
sancii Arnulfl Metensis. xxiii, Lihorii episcojn. Apo-
mcrari etiam possent codices alii, quibus in edendo
graphumimperfectumest, deficiens ix Octobris, quo
Boda usi sunt Ilonscheniusot Papcbrochius:exquo-
dieDionysium cum sociis apud Parisios consignat.
rum recensione observo, ad Ifieronymianorum sty-
MartyrologiihujuscompilatorRomanumparvumnec
lum satis accedere Martyrologium Aquisgranense,
consuluissc, nec descripisse uUo pacto videtur.
ad usum illius Ecclesiao collectum, quemadmodum
Ultimum locum in nostro codice occupat apo-
42.
sujira de Trevironsi sancti Martini diximus. Profcro
graphum, manu Relgica scviptnm, antiqtiissimi Ec-
rursus diemprimumJuIii RomcB^depositioGaiejn- :
clesi(e Romano-Gallicee Martyrologii, quod supra
scopi, etsanctarumTirgimmFidei,Spei etCharita-
laudatus Achcriuscum majoribus uustriscommuni-
tis. Nova hinc inde inscruntur, ut iv Julii Nativita- :
cavit an IGtiS. De hoc et proxime superiori Martyro-
tas sancti Hodelrici episcopi et confessoris. Idem
logio sic in prologo ad Bedam, num. 3, Papebro- „
G forte est quemColoniensesupra vocavit Woltharici.
chius scriptum reliquit « Quod idoin (loquitur de
:
VI Jiilii cstWitlebaldi. viii, Kiliani et sociorum.
Romano parvo Rosweydi) modice auct um, cum nobis
XIII, Henrici imperatoris.w, Gondulfl et Monulfl.
exantiquissimismcmbranistranscriptumcommuni-
x\\, Dedicatio S Mari(B Aquisgrani.wvn, Transla-
.
caret Lucas Dacherius, Romano Gallicum intitula-
tiosancti Caroli. Et husjumodi alia, quag praetereo.
verat :olimautem etiam ColoniaD in occlesia sanctag
Demum annumerari etiam poterit alter codex basi-
Maria) ad Gradus iogi solitum, probari potcst, per
Iic;e sancti Petri Romae, inter Bcdx apographa iti-
illius ecgraphum, inde transmissum a Joanne Ga-
dem rcpositus, quamvis vidcatur arbitrari coUectus
mansionostro, ex alicujus Carthusiani schedis nisi :
et contractus, ut patebit ex i die Julii, quo textum
potiusnovaha)cdicicompilatiodebeat,ex priori illo
sic format In monte Hor, depositio Aaron sacerdo-
:
et aUo posteriori. Ita Papebrochius nondum satis
))
tis primi. In territorio Lugdunensi, depositio Domi-
examinata Martyrologiorum stirpe, progenie,natura
ciani abbatis. Etsancti Quinciani martyris. Idem
et singulorum proprietatibus. Admitto cum vene-
forte dici poterit de reliquis codicibus inter Bedaj
rando magistromco, utrumque illud Martyrologium
Auctaria citatis. Sed de omnibus his manuscriptis
et S. Marias ad Gradus, et Romano-Gallicum meras
nostris ad Hieronymiana, seu integre, seu ex parte
compilationes esse at falli mihi videtur, dum ipsa
;
£) spectantibus satis dictum sit,eo solo intuitu, ut qui
cum Romano parvo componit, aut ii:oc ex iUo con-
sanctorum Actis et eommentariis nostris legendis
flata existimat. Ilabet profecto Romanum parvum
delectantur, facilius pcrspiciant quae et qualia sint
characteres suosproprios, quibus ot a proxime ci-
Martyrologia ex quibus sanctorum ipsorum noniina
tata et ab hoc Acheriana planissime disoornatur.
extracta fuerint.
43. Unum quo tenuem aliquam similitudi-
est in
nem inter Romano-GaUicum et Romanum parvum ARTICULUS ir.
advcrtasquodinillootiaminvcuianturprophctccVe-
Testamenti, nempe ex Adonc vol Usuardo,
De Bed(B et Flori Martyrologiis notCB conjectura.
teris cum
reliquisplerumqueaccepti, Atquam proculin C39te- De his MartyroIogis,seueorum duobus,seu po-
4Li.
risdistet, inde collige, quod Acherianum diebusfer- tius uno utriusque Martyrologio, eatenus hic agen-
me singulis auctius sit.Rursus,Romani parvi phrasis, dum est quatcnus Beda cum Adone atqueadeo cuin
quandoque uberior Romano-Gallici -,emper ad Ilie-
; Usuardo, nou minima generis conjunctione con-
ronymianorum normam contracta. En c.xemplum in ncctitur ;ut pateat ordo, series et quodammodo ge-
483 USUARDUS MONACnUS «ANGERMAXENSIS. 484
ncalogia,quam supra cliccbaimis ex flicroiiymianis, A tium in tencbris mihi semper visum cst, ct quan-
Bcda cl Roniano parvo, atl alios magis vcl minus quam majorum placitis, auctoritateductus acquies-
pro|)inqiic dcscenilcre. Pr;eniitten(ia siint Bcdtc ip- cercm, ex quo illustrandorum Actorum suscepi
siiis veri)a in line Epitonics, qiiil)iis testatur sc scri- provinciani, nunquam induci i)olui ut vcrum ipsuni
jisissc Martyrologiim de nataHciis sanctorum die- ct gcnuinum opus ab Henschenio repertum,
Flori
hiSyin qm
o^nncs,qnos invenire X)otnit, nonsolim a Papebrochio vulgatum certo crcderem.
qua die, ternm etiam quo generccertaminis,telsul) 48. Rina3 sunt circa Flori Martyrologium capitales
quo judice mundum xicerint, diligenter adnotare difTicultales, quas nec Papebrochius,necquisquam
studuit. HoclJcdnc Martyrologium pra^latio Rollandi alius, aut satis liactcnus vidit, aut, sicut oportebat,
ct prologus Papcbrochii ita dcpinxcrc, ita dc Floro dissolvit,quasque nos hic ad duas quccstiones re-
ab utroquc disputatum, ita post ipsos alii varia ad dueimus. Prima QuKnam ea demum aut sint aut
:
ipsos spcctantia cxpcdivere, ut in eadem hac tela vcre dici possint, qnUms 3fartyrologitm in labore
relexcnda operam perderc videri possem, nisi assi- Domini Bedce eompositum, Flori s/w^(?io, utloquitur
dua et horum ct aliorum Martyrologiorum collatio- Ado, accreverit, quajquc sanctus ille Viennensis
ne, nonnulla occurrissent, qua) ipso assenticnte et cpiscopus, in Martyrologio adornando, se habuisse
probante vivo adhuc magistro meo Papebrochio, g |)rofitetur. Quod cst qua^rerc, quid sint latiora illa
eruditorum judieia non derugiant. Beda; a;tas hodie et toties deeantata latioraFlori^A^^^i^^^AWitestigia.
receptissima est; luccm sortitus anno 072 ad usquc Altera : Quid sit ejusdcin Flori liber sectmdrcs,q\io,
annum 73o vitam protraxit. Flori item charactcrcs pra3ter latiora vcstigia, sc usum csse lam diserte
adeo verosimiliter stabilitos cxistimo, ut nihil ma- asscrit Usuardus. Ilancpostremam alicubi, si rccte
gnopcrc dubii videam quin floruerit Lugduni, ct memini, attigit Castellanus, fclicitcr divinans, se-
Martyrologium suum, magis nominatum quam no- cundtm Flori librum, nihil aliud csse posse, quam
tum, scripscrit circa annum 830. ipsum purum putum Adonis Martyrologium, utprae-
40. Non erit abs re lcctorcm eruditum, tametsi fationis hujus tcrtio capitc copiosius demonstrare
forte jam probe instructum, hic dcnuo procmonerc, conabiinur;undecorrigcndunicritinvcteratumpra;-
Martyrologiuin,pra3flxoBeda3nomincaCliristophoro judicium, toties a Majoribusnostris, toties ab aliis
Plantino vulgatum anno loG4, nullo pacto a Bcda, post ipsosinculoatum, necdum scilicetreperta esse
sed a nCscio quo, ex Adonc aliisquc compilatum sccunda Flori auctaria, vcl alio nomine, secundum
fuisse,tam esse cvidcns, quam quod evidcntissi- Flori ad Bedam librum, scu additamentum. IIuc
mum, atque hoc tempore indubitatum, cum jam igiturjpropricct unicc spcctat sola prior difficultas,
passim non alio nomine veniat, quam Beda; spurii dc primo eoque vero opere quod Flori studio in
aut supposititii.Ego, vitandrc odiosac vocis gratia,
G Bedie labore accrevisse novimus.
Plantiniamm Bedam siniplicius appcllarc malui. 49. Scd erit qui eam a Papebrochio abunde dis-
Illustrior est et ab orbc universo, priosertim a litte- solutam continuo existimet, distinctis illis Flori
ratis, cum plausu accepta, recentior ct longc accu- elogiis, quae a Bedae textibus tam accurate remota
ratior editioaltera, anno 1CG8 ante tomum IIMartii et sejuncta sunt. Itcrum sincere repeto, me Majo-
ab HenschenloetPapebroehioprocurata, qua genui- rumopusvehcmentersuspicere, acssepe admiratum
num Bedfc textum ab Flori auctariis diligcntissime csse tam fortunatumeorum inventum, dum, ut supra
expurgatum atque distinctum, se tradidisse non dicebam,lextamvariis codicibus,tum Bedam ipsum
dubitarunt. Fuitque id adeo ab annis jam ferme tanquam genuinum, tum Florl additiones tam so-
quinquaginta tam incunctanter, tam universaliter lcrter a Bcd?D verbis, ct stylo discreverint. Verum
ab omnibus admissum, ut qui solidc contradicere perstat molestia mihi suborta ex perpetua coUa-
aut vellc, aut posset, hactenus, quod sciam, ncmo tione Bcdfc, ab Hcnschenio ct Papebrochio editi,
repertus sit. Solam sanctorum omnium festivita- cum Rabano, Adone ac Usuardo. In hoc situs est
tem, ut additiam expungendam aliqui ccnsuere. cardo rei, quod Ado in prajfationc sua affirmet, eo
47. Non potui non magistrorum mcorum consum- se Bedse Martyrologio usum, quod Flori venerabilis
mata) in his rcbus experientiae et doctissimorum E studio in laborc domni Bedoe accreverat, unde cer-
aliorum virorum sufi"ragiis meum adjicere, atquc tissime dicendum est, Adonem ipsius Flori, quem
adco in lota hac Usuardi rccensione, ita Bedam ct de facie novisse potuit,completum et integrum
Florum appcUare, quemadmodum ab ipsis editi, opus habuisse, quod ex Romano parvo et aliunde
divisi et discreti sunt. Nihilominus jam in terendis supplcre aggrediebatur, adeo ut non solum pri-
Martyrologiis satis diu versatus, symbolam ct cgo mum illud et valde imperfectum Bedaj Martyrolo-
aliquam huc afTero, qua) licct Papebrochiani operis gium habuerit, sed simul omnia, quac tum aFloro,
fundamcnta quadamtenus sufl"odiat, ut cst veritatis tum a Beda composita, in unum quodammodo cor-
amatorcandidissimus,voluitipse,argumentapropo- pus coaluerant, quorum proinde Sanctos verba et
nerem, quae ad rem, necdum plane elucldatam, clogia in novum suum Martyrologium indistincte
ulterius discutiendam explanandamqueconferrent. retulerit, aut saltera referre potuerit.
Ad Florum spectat tota disquisitio, cujus Martyro- SO. Clarissima in rem nost ram sunt ipsiusmet Ado-
logium quantumcunque et qualecunquc, vere nego- nis verba, quibus in prsefatione testatur, se imperio
483 PROLEGOMENA. 486
acJussionesanctorimivirormiMavlyvologinm com- A ceptum esse. En nodum, cui solvendo viam hacte-
\)'\\^ssQ,iUsiipi)lerentur dies,quiaVsque\nonnnihiis nus rectam. et sccuram non reperi, nisi elogia
martyriim inMartyrologio {quod veneradiUs Flori omnia a majoribus nostris Floro ascripta, ei om-
studio in lalore domini Beda accreverat) tantum no- nino abjudicentur. Rursus, ut certum suppono, Ra-
tatierant.Cxcus sit oportet qui liionon vidcat sic Bc. banum, perpetuum Bedae descriptorem, tali Marty-
da3 Martyrologium al) Adone dcpingi, ut in co simul rologii Bedie exemplari usum, quod et ipsum per
conjuncta simul concerta fuerint quaecunque Flori Flori manus transicrit atqui nec toto illo Raba- ;
studio in Martyrologio Bedie aucta et amplificata fue- niani Martyrologii dccursu, talis Florus usquam oc-
rant.Jamveroniiiil est manifestius quam quod Ado currit, qualem Ilenschenius et Papebrochius edi-
Bedae vestigia constantissimc premat,ejus sanctos dere ; est igitur aut nullus Florus, aut aliunde
passim asciscat,elogia ferme omnia,quoad rei subs- cruenda sunt ea quibus Beda) opus amplificavit.
tantiam,nonnunquamverl)atimdescril3at,idquetam Ilanc difPicultatem a nuUo hactenus observatamme-
clare, tam expresse, ut Bedam in Adone perspicue mini, nequidem a BoUando aut Henschenio, sedulis
agnoscas. Si ergo Viennensis episcopus illum Bedae Martyrologiorum evolutoribus, nec a Papebrochio,
laborem prjB oculis habuit, qui studio Flori accre- praecipuo Bedana) cditionis concinnatore. Nodum
verat, evidenter consequitur elogia etiam illa dc- g scrutando et ruminando pridem deprehenderam,
scripsisse, quae studio Flori, labori Bedae adjecta sed cuneus deerat, per avia et devia diu mul-
fuerant. Atqui tamen toto illo Adonis, quantumvis tumque quaesimus an repertus sit, ex sequenti-
:
diffuso, Martyrologio nullum prorsus clogium repc- bus poterit conjectari.
ritur ex iis, quK in editionc nostra Floro ascri- 53. Ex citatis supraBcdae verbis, a Bollando, Pa-
buntur hinc igitur concludi potest Florum a majo-
: pebrochioet aliispassim rcferrisolitis, indubitatum
ribus nostris vulgatum, non essc geminum Flo- cst, Martyrologium aliquod a vencrabili et sancto
rum, non esse, inquam, opus illud quod studio seriptore compositum, nec minus certum, valde in-
Flori in labore Beda) accreverat, adeoque aut ni- completum fuisse certumprteterea, a nullohacte-
:
hil scripisse Florum, aut si quid scripsit, alibi in- nus primigenia phrasi, de qua omnino constet, edi-
vestigandum. tumfuisse. Nostra editio ad veritatem proxime qui-
61. Argumentum non minus urgens desumitur ex dem accedit, sed cum festum Sanctorum Omnium an-
Martyrologio Usuardi, quod ex Adone quidem con- nuntiet, pro universali Ecclesiatempore Bedae nec-
tractum scimus, sed ita ut variis locis nonnulla duminstilutumexunicoeoindicioutcseterataceam
elogia ex Beda descripserit, unde pateat Bedae Mar- colligimus, purum plane et integrumdicinonposse.
tyrologium habuisse, non ut primum a Beda com- ,
Jam vero, aliunde ex Adone patentissime docemur,
positum, sed ut a Floro auctum fuerat, cujus rci '
ipsissimum Bcda) MartyrologiumFloristudio accre-
luculentissimum testimonium prffibcl Usuardus ipse visse, nusquam autem traditum est, peculiare opus
sicin praefatione sua disserens de vetustioribus Mar- (secundum librum alio remisimus) a Floro fuisse
tyrologiis qua3 ad suum concinnandum viam prae- compositum, quod Bedae superaddiderit, vel singu-
monstraverant « Venerabilium Hicronymi scilicet
: lari modo, stylo et ordine ab eo sejunxerit, aut di-
ac Bcda) presbyterorum piis, quamvis succinctis, screverit. Subiit itaquc cogitare, non iufundatam
super hoc provocabar descriptis. Quorum prior conjecturam fore, si quis opinaretur, totum Bedae
brevitati studens, alter vero quamplures Kalenda- Martyrologium, vel potius Martyrologii ejus ele-
rum dies intactos relinquens, niulta inveniuntur menta ita inFloriopustransfusa, ita utriusque co-
hujus operis praeteriisse necessaria: quostamense- namina in unum idemque opus conflata, ut frustra
cutus, censui et Flori memorabilis viri latiora jam laboraverint Henschenius et Papebrochius, quo
in 60 ipso negotio sequi vestigia, prffisertim in se- Flori stylum a phrasi Beda3, quo Flori, inquam,
cundo ejusdem libro. » De hoc secundo libro dixi auctaria a propriis Bcdie textibus segregarent.
in hac praefationeagendumcapitetertio.AdpraDsens 54. Mihi certe longe probabilius, imo plus quam
argumentum ex hoc loco luce meridiana
satis est verisimile est, Florum ita locutionem suam Bedae
c\air'mspaiescere,FlorimemoraMliS2'irilatiorajam^ sermoni attemperasse, ut nuUa satis aut industria
in eo ipso negotio vestigia, seu domini Bedce laio- aut solertia distingui possint. Quod qui acciderit
rem, qui studio Floriaccreverat,\evho, ipsissimmn hac una ratione tibi facillime persuaseris. QuiBedae
Bcdae Martyrologium, a Floro in latiorcm formam Martyrologium norunt, utiquc igiiorare prorsus ne-
dcductum, certissime secutum essc Usuardum. queunt, aut modo simplicissimo sanctos illic comme-
82. Agc vero, totum Usuardi Martyrologium, a morari, aut longiuscula quandoque eorumdemsan-
capite ad calcem evolve et excute, viceris si vel ctorum clogia referri. Quid Floro fuit facilius,quam
unicum elogium repercris ex iis omnibus quae in hujusmodi rationem scribendi imitari?Beda in An-
editione Papebrochiana Floro tribuuntur, aut sal- glia ex Actis vel passionibus martyrum partem hinc
tem vere illi quomodocunque tribui possunt. Scio inde aliquam dccerpserat, quam nos brevem pane-
equidem unum aut alterum non absimile esse, sed gyrim, elogium, laudationem, aut encomium appel-
illud probavimus aFlori istius art !ice cx Usuardo lare consuevimus. Eamdem methodum secutus in
descriptum, ac ipsius Usuardi stylo verbisque con- Gallia Florus, ut erat antiquis monumentis, teste
487 IJSUARDUS MONACIIUS SAXGEUMANENSIS. 488
Wandall)(M'lo, salis inslructus, alias passioncs, alia A eonlcro ver.sns e\ nielrico ejusdeni nicnsis, qui ila
Acla consuluil, alios proinde sanctos repoi-it, quos ^pud Acherium reprajsentalur
et ipse parihus onuiino eloj,'iis exornarel; servatis Mucliubci Auffusli coronanlui- niensis in orlu :
ideni pra^falaruni passionnni veris, veldubiis narra- SuncluuKiue el Xystuui ocUivis lenel Idibus alinum.
iJis binis victor superal I.uurtulius hostes.
tionibus, carunHiue conipendiis ado|)latis. It paucis Sanctn Uei (ienilrix senas.lei- constat odirc
rem tolam complcctar, sic Beda; laborem et Flori Anf^elicos vecla inter coetus Vir},''i) Kalendas.
Inde Tliiinotheus nndeciinani tenet ordinedigno
studium intcr se eoaluissc exislimo, ut nec modo, Alque simul marlyr soriitur Syinphorianus.
ncc ordinc, nee stylo nnius comincmoralionesal)„al- Oclonas sanctus sortitur Bartholoma-us.
Bis binis passus colitur Baptista Joannes.
lerius eominemorationibus, vel ab ijiso .Vdonc di-
llic sanctos octo numeras, quos in nostra hypo-
gnosci aut disjungi potucrint, unicunque proinde
nuncupaverit hcdx Martyrologium, quod Floristu- thcsi vere aBcda signatos diccndum crit. Sunt au-
dio aecrcveral,
tcm Beda jiostro notati eo mcnsc sancti, scu po-
in
tins annuntiationes octoct viginti;eritcrgoneccsse
lili. IIoc pedc rcctc fixo, alia via sterncnda fuit
hinc conscqui,ut eommemorationes circitcr vi-
ad indagandum quantum quantum
opera; Beda, ginti, mensc Augusto, Bedte a Floro superadditas
Florusin eoUigendo Martyrologio posuerint cum- :
fuissc fatcainur.
que aliundc notissimum scircm Beda) nominc iii-
B
1)7. hicversanuir hypothesi, videlieet vcre
In alia
scriptum esse Ma"lyrologiumaliquodmetricum,seu ad Bedic Marlyrologium, quod Floristudioaccrevit,
carminc liexamctro conscriptum, non Wandalberti- pertinere oninia quic Ilenschenius et Papcbrochius
num illud, ut aliqui falso sibi intUixerunt in animum, tanquam ad gcnuinos Bcda; textus spcctantia rctu-
quod totius anni Kalendas dccurrit : sed longc brc- lerunl. Alia prorsuseaquescrupulosiorqua3Slionio-
vius, multos etiam Kalcndarum dies intactos rolin- vcretur, utrum Bedas ct Flori opussubinde interpo-
quens putavi ex ipsius cum prosaico a nobis edito
; latum aut decurtatum non fuerit? Vcrum hoc ad ar-
collatione, forte aliqiiid luminis f.cccssurum, undc gumentum quod hic tractamus pcregrina sunt. Aut
non inverosiniilitcr, Bedsc sanctoruni compilatio a purum, aut puro proximumcsscnostrumBeda3Mar-
Flori accretionibus eommode dividi etsepararipos- tyrologium, idcmquc prorsus, quo sc usum fatetur
set. Atquc eccum, mctricum illud opportune mihi Ado, pr;ctcr prologi F^apebrochiani rationes, satis
suppeditavitAcheriiSpicilcgiumtomoX, apag. 120, manifcsle probat Ado ipse, dum totum illud Marty-
quoin prajfationepag. 14,editorindicat,cxscriptum rologium in suuintranslulit.Totumdicoapotissima
esse a Mabilione « ex eocnobii sancti Remigii Rhc- ct praDcipua parte ; nam si quis Bedam nostrum cum
nicnsis apographo, cxarato manu Bcrtigarii mona- Rabano et Adone confcrat, nonnulla hinc inde re-
chi, Ebbone archiepiscopo, proeferrcquc Bcda3 no- G current quibus ad cxactiorem formam Beda noster
men, actitulum, uti nos, inquit, in textu exhibe- redigi facilcqucat.Atcnininon video lamscrupulose
mus.»Pergitpluribusostendercnihilcssc,quominus cxcuticndumBcdam, licct fortasse minutiis nonnul-
Bedsevercascribatur metricum hoc Martyrologium, lis auctum, dum tam confidcnter Hieronymiana di-
tametsi in citato supra testimonio de solo prosaico cimus, quas ad Hicronymum nullatenus spectare
sermonem neque in indice ope-
institucre videatur,
possc, apud omnes in confcsso est.
rum suoruin metricum istud Martyrologium recen- 58. Frustra etiam oppones fulurum co pacto ut
seat.Id enim mirum videri non dcbct, cum cx ipso
potior pars celcberrimi Martyrologii, a Majoribus
opereconslctsubfinemvitaj compositum fuisse, ut-
nostris cum tanta laude Bcdae vindicati, mensibus
potecuininco,menseAprili,etiam Walfridusjunior singulis Bcdae alijudieetur.Etenim cum hactenus non
commeinoretur, cui, anno 722 vita functo, tribus
minus fcrc dubium fueritquidexBedceMartyrologio
solum annis Bcda supcrvixcrit. lloec ferme Acherii Bedse proprium sit quam ex Hieronymianis Iliero-
sententia qua3 si vcra est, ac verc Beda postrcmis
:
nymi, scuillius qui primo Hieronymianum Martyro-
vita) annis Martyrologium suum qualecunque ex so-
logiumdesignavit,nonexiguumccrteopcr3epretium
luta orationc ad ligatam transtulerit, ac forte san-
fccero, si purum ipsum Bcdaj opus, quantulumcun-
ctis rccentioribus modicc aiixerit, invcni ubi pedcm
jj ^^^ ^^^^^^^^ 3^^^^^.; ^^^ ^^^ infundatis argumcntis
altcrum figam, ct nisi vchemcntcr fallor, ca, qua in
restituam, caeteris Floro aut aliis interpolatoribus
hisce fieri potest verosimilitudinc, laborem Flori a
derclictis. Equidem post longam et diligcntissimam
primis Bedae linearaentis distinguere valeam. Jam
operam, quantapotui cura ct studio adhibitam, ni-
nunc fortasse mcntem mcam perccperis.
hil huc usquc reperi quod ad omnimodam verosimi-
36, Ea composito inter se utroque Beda3
est, ut litudincm propius accedat. Atquc has nostrasratio-
Martyrologio, prosaico nempc, ut ab Henschenio ct ncs, seu mavis conjccturas, eruditorumcensuriset
Pepebrochio editum est, cum metrico Achcriano, judiciis tantisper proponcrc non formidamus, si
illosomnes sanctos et sanctoruin elogia Beda3 tri- forte clarioris lucis aliquid aliunde afTulgeat, quo
buain, quorum in metrico ipse mcminerit caetera ; tandem tutius, securius et certius, ipsius Bedae
omnia Floro relinquam. Ut exemplo res patcat, pri- purus genuinus fons ab influentibus et
et asciti-
nmm mcnsem accipio, qui mihi Bedam nostrum liis rivulis expurgetur.
aperienli occurrit, nempe Augustum, et cumeodem yo. Interim vero raonendus hic iterum lector me
489 PROLEGOMENA. 490
tota ferme Usuardini Martyrologii recensione sic A nensis, tam certa ipsi fuit solemnitm dierum com-
semper Bedam etFlorum citasseprout ab Ilensclie- prehensio, ut non sa^pe, contra apertissimam anti-
nio et Papebrochio distinctis typis vulgali sunt, quiorum Martyrologorum sententiam, pro suo arbi-
quemadmodumriieronymianaapographa,seucodices trio dies aliquot transposuerit.
Hieronymianos appcllo,quosFlorentinius et Ache- 61. Quse hic Bollandi pra3fationi, aliorumque de
rius edidere, aut apud nos manuscripti exstant, ta- Wandalberto narrationibus superaddimus, eo spe-
metsi alii aliis auctiores sint, vel magis aut minus ctant maxime ut specimina exhibeamus, exquibus
interpolati. Si qua^ras cui ascribenda sint elogia in appareat multa pro suo libitu Wandalbertum diges-
nostraeditione Floro attributa, sincere fatebor id sissse.Quaerant alii quinam ii \'\xer\ni liuri authenti-
me prorsus ignorare. Cieterum, cum hic in conje- ci,acveteresemeudaticodicesnnde Sanctossuosme-
cturali scientia versemur, quidvetatprababilissiine tris illigandosWandalbertus acceperit; ego certe
asserere singulos codicum, ex quibus accepta sunt, dubito an haec omnia non magis oniatc, quaiu vere
compilatores Bedam et Florum imitatos, pro suo pra3dicentur. Bedam, ut asancto etnominaiissimo
quemque ingenio addidisse, qure ex passionalibus T^^roauctus fuerat, prae oculis haijuisse ultrocon-
aut aliunde decerpta textibus siiis apte convenire cedimus, tamesi ineo scrupulosior fuisse noii ajipa-
censebant. Id certeadmittendum incodicibus Usuar- g reat. Excodicibus Hieronymianissanctosaliquot de-
dinis, in quostanta iuterpolatorumlibertasgrassata cerpsisse, certum est; at praeterea alius,
aeqiic
est, ut auctaria et additamenta si omniaconjungan- aliunde accersitos, pro suamet auctoritate eis adje-
tur, singulis prope diebus, textum ipsum Usuardi- cisse, luculenter demonstrari potest. En pauca de
num duplo, triplo, sa^pe quadruplo, inio quintuplo multis exempla. Sichabet:
et amplius exsuperent. Haec de Beda et Floro. Nunc XVII Febr. Bissenumque diem Martialis sanctus honoraf.
ad tres alios antiquos, seu classicos martyrologos XXI Victoiine, tuo nonus de nomine fulget.
XXV Quinta dies Crescenti auyetur laude beati.
properemus. II Mart. Senis inox Noni.? Heraclus Panlusque colunlur.
ARTICULUS III.
IX A^pril. Festaque Synesii celebranlur martyris almi,
1 1 De Wandalberti melrico. Pontiflcis tumulo, doctrina et morte beati.
XIII Jnl. Tertius ^gypturn prsesenlat Serapioni,
De Usuardi cognatis.
tribus aliis Mariyrologiis Attalus et martyr coelesti flore nitescit,
Hieronymiana,Bedam etFlorum,interGallosMar- Et ternam denam Philibertus sanctus adornat.
XXIV Mox nonam.., Aquila et Niceta sacrarunt,
tyrologos, cetate proximus sequitur Wandalbertus, XXVIII Quatmr habet versus de consecralione altaris a S.
monachus Prumiensisindioecesi TrcvirensiquiMar- Steiihaao iiapa, aliisque eo speclantihus dc quibus
alibi iiiliil.
tyrologiumsuum, utoslenditBollauduspag. Lii^scri-
VI Aug. Idihus octavis, mortem passura crucemque
psitannD842, male aboperuniBedageditoribustomo ,, Christi sancta 3aro,8etheream dedit ante finr-uram.
insertum sub \.\i\x\o EpJiemeridmi Beda, cum me- XX, II Lucius et Psolameeus denam virtute coronant.
XXVIII Hac quoque Pelagium fuso pro sanguine clarum.
tricum hujus MarLyrologiuin, dcquoarticulopraece- I Sept. Hac et Venerai rutilant si4eninia sanctaj.
denti egimus, brevissimum sit, certe Bedae ascribi XI Has simul et Felix felici morte dicavit.
Martyrolog-io Reg-ulae sancto pariterquc beataj.
nefas sit, ni&xquaonplK/i-esKale^idarumdiesintactos XI Nov votis festoque vocatur eodem,
relinquat, ubiinterimiiostrumhocWandalbertinum Exsilium, flag-ella, minas, tormenta necemque
Pro Chrislo perpessa simul Domicilia triumphat.
per totum anni circuluin unum saltem sanctum re-
fert diebus siugulis. Sed de vero auctore nemojam Piures hujuscemodi sancti in VVandalberto reciir-
est qui dubitet; tu vide apud BoUandum praefatio- runt, quos apud alios Martyrologos, saltem sic
nem ipsius Wandalbcrti, cx qua ad remnoslramfa- positos frustra qua^sieris. Queinadmodum autem
ciunt sequentiaverba: « Inquo opere, quia solem- libere sanctos multos signavit aliis incognitos, sic
nium dierum certissima comprehensio non leviter non ininori liberlate, aut Kalendarum dies trans-
nec facile pro librorum varietate obstabat, opc et posuit, aut aliqua inseruit, qu^e apud antiquio-
subsidio pra3cipue usussum sancti elnominatissimi res martyrologos nou repererat. Lubet iterum
Flori, Lugdunensis ecclesiae subdiaconi, qui ut no- exemplis pauculis rem elucidare. Sic habet xxi
stro tempore, revera singularistudio et assiduitate, Aprilis.
in Divinse Scripturae scientia pollere, ita librorum D UndecimaGaius pariter Simeonque coluntur.
authenticorum, non mediocri copia et veritate co-
Non potest esse alius hic Caius quam papa, qui ad
gnoscitur abundare, Ab hoc ego, sumptis veteribus
diem sequentem pertinet. A propio die remotior
emendatisque codicibus, Martyrologium librum a
est, quum ex .fanuario sic cauit xvi Maii :
Kalendis Januarii usque ad finem anni, per dieruin
Septima Timotheos cum dena nomine lucet,
singulorum occurrentes festivitates metro edidi. » Veridica Paulus docuit quem voce beatus.
Oratorie hic loqui videtur Wandalbertus; nam si Sic VI Junii illum posuit, qui ad vii spectat :
rem ipsam diligentius inspiciainus, quaecunque ipse
Octavas Idus Ceratus episcopus ornat,
ex libris illis aiithenticis , veteribus et emendatis co- Urbem qui fulsit, Gratiauo a principe diclam.
dicibus sciturdesumpsisse, ad unamKalendariorum Rursus XX Juuii Vitalem collocat, quasi hic post
Hieronymi, Bedas et Flori Martyrologiorum et forte filios Gervasium ct Protasium die sequenti passus
passionalium aliquotsupellectilem facillime contra- sit, de quo alii agunt xxviii Aprilis. En ejus
versi-
hentur. Ncc vero,etiam ope et subsidio Flori Lugdu- culum :
Patrol. GXXIII. 16
:
401 USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS, 492
Vitalisque pater naios sequitur duodeno
A tcni, sod Wandalljorti rivuluin consuluisse ; idque
PriniaJulii loqiiitur dc Epiironi, qui al) nliis rcfer- patujjat clariiis dic secunda l)eccinl)ris in Vero et
tiu- I r.'l)ruarii; sod in lioc Bodani ;iul Florum sc- Sccuro, a sociis aliis oclodccini aut novcmdecim
cutus ost. At XIV SL'i)lcnil)ris solus ipsc d •
E|)ar- avulsis :
clio agit, alii i Julii.
Vero cl Securo quartis lital Africa nonis.
Pncsulis liic eliam mcrituin celebralur Eparci.
Veruni his oninibus prioponderavit Usuardi silen-
Alii Martyrologi Marlinuin |)apaiii non agnoscuiil
tiuiu, qui, duces siios apcrtc enumcrans, Wandal-
x.\'i Soptonibris. Sic ipsc :
exemplo Vcri
hcrti noincn rcticuit. .\d haec, in allato
Hinc soxlo deno Marlinus papa bealur.
cl Securi, anibosUsuardus fratres appcllat, quod
Ad XXIV Octoljris aiiticipat rcslivitatoni quadra-
utiquc ad Wandalbertiiiii non r(!pcrit. Petrum (!l
ginta scx iiiilitum, ab aliis die scquciiti disorte
Euphrosiunialiundel'suai'do innoluisscneccssccst.
signalorum.
Ut vero ccrtius iiilelligas, inter Usuardi protopa-
Nono quaJrag-cni effulf^ent scxque triumplio
rentes locum Wandalherto trihuendum non esse,
Itomss militiie et sancto cerlaminc clnri.
faciet dics iv Deceiiihris, quo I'suardus nuUos apud
Jaiii vero praetcr Sanctorum nomina, alia etiain
Adonem signandos repericns, non ad
sauclos illic
inscrta csse, quorum ipse iuter martyroiogos pri- B wandalhertum, qui dc Victoria agit ot Ileracleo,
mus sil aiietor, liquet ex viii
VIII Jiinii, iihi Medardi
sed ad Ilnfinum confugit, ex quo hinas suas annun-
et Gildardi famosum synchronisaium adoptarc vi-
tiationes conllavit. Idcm convincitur cx xix Decem-
detur.
bris. uhi Wandaihcrtus :
Progenies mcritum([ue pium,quosjunfirit et ara.
Gildarilus scnas, paritcrque Medardus honoiont. Quartum cum deno Zozimus Dariusque coronanl;
Videctiam ix, xxi Octohris ae plurihus aliis dic- in Usuardo aulem solum legitur Civitate Nicea, :
bus in noslris ad Usuardum Observationihus pro- sancti Dariimartyris ; nwW^i prorsuseodie Zozimi
prioloco iudicatis, ex quihus oainihus coUigas sa- facta mentione. Tota igitiir Wandalhortuin intcr et
tis liherocalamo AVandnlbertum versus snosador- Usuarduni cognatio in hoc consistit potissimum,
nassc, nisi suspiecmur interpolatores subiudc ac- quod utcrquc de Ilieronymianis, Deda etFioro par-
cessisse, quos mirum esset inagis ah hoc Marty- ticipent.
rologio, quam ah omnihus aliis manuni absli- 03. Possct el hic a curiosis inquiriri utrum Wan-
nuisse. Ulcunque ractuni sit, li.ec eo iiotavimus, iil dalbertus intcr progcnitores suos numerare non
patcat mclricum Marlyrologium Ilicroiiymi qui- debeatauctorcm Romani parvi?i)ul)ilandi ratio est
demet Bedre, a Florc aucti, progeniem esse, non q quod Ohservationes nostraB nonnunquam doceant
ita tamen ut eorum placitis sc astringondtim pui eosdem sanctos a Wandalhcrto cclebrari, quos so-
tavcrit, auetor ipse per sc ct novi Martyrologi- lum Romanum parvuai iiiter anliquiores notasse
conditor, Vulgo iiotum est Adonem in coMiohio comperitur. Exemplo sint Maii xv, quo
Prumiensi verosimilitcr cum ipso Wandalherlo ali- Ponliflces septem Hesperiam simulidibus ornant.
et VII Junii
quandiu commoratuin attaincn certum piitamiis :
Paulus septenas, prresul tuus, alta Bizanti,
metrieum Martyrologium aut non novisse, aut ccrte
el similia pliira,cx quibus confici possc videatur
eo usuni non fuisse. Diibitavi aliquando, nec in
W'andalbertum iion ignorasse Martyroiogium iliud
meis ad Usuardum Ohscvalionihus satis certo de-
terminare ausus sum, utrum in Usuardi cognilio-
quod Romaniini parvuin vocamus. Ilic ego me hje-
rere, et in Ohservationibus non semei haesisse con-
ncm non vencrit ; nequc vero hactenus id milii
fiteor. Nihii (luidcm piaculi vidco, si uilro conce-
certo exploratum ausim asscrere. Partom affirmali-
vam suadcbant Sancti iidcm, pluribus diebus in
damus Romanum parvum Wandalberto praeluxisse.
quidquid Ado gloriari vidcatur se oninium pri-
ulroque recurrentes;at inox reponi poterat id mi-
rum non esse, cuai utrique iidem fontes, aut sal- mum absconditum prius in Ilalia thesaurum ef-
tem similes patuorint. .Magis urgcbat, dum .Sanctos fodisse, quem inGalliam deportarct. Caetcrum cum,
reperircm apu nullunnnartyrologum Usuardo an-
1
^ ^Q^^^^^^^^^^<>,diversasanctorumPatrmnMartyro-
logia cxsUtcrint, facile contingere potuit ut ex an-
tiquiorum, pr;eterquam apud solum Wandaibertum
tiquiori aliquo, auctor Roinani parvi Romae, W'an-
signatos, quod plane accidit xiv Martii, uhi liic vcr-
dalhertus in Gailia sua desumpserit. Qui plura
sicuUis :
conferre aut disquirere voluerit, prima Molani, in
Eupiirosius pridie Petro cum martyre fulgcl.
et in hac nostra Usuardi editione, metra diebus sin-
62. Hoc certe impcllorc videhatur ut saitem no- gulis cum tcxtuUsuardinofcrmeconjunctainveniet.
aiiquam inter eos inartyrologos faisse ad-
titi-am
Apud .\cherium tomo V Spicilegii, totum Wandai-
mittercm. Rursus, dum ex aiiqua Hieronymia-
bertinumuno ductuedituni est,
iiorum ciasse unus aut alter Sanctus, iideioque
prorsus et ab Usuardo posili, et a Wandalborto % II. — De Martyrologio Rabani.
versibus innexi inveniebantur, satis prohabile vi- 04. Ordineetaetate sequiturpraeclarumBedaeger-
deri poterat Usuardum non Hieronvmianoriim fon- men, Martyrologium a B. Rabano Mauro ex mona-
493 PROLEGOMENA. 494
choFuldensi archiepiscopoMoguntinocompositum, A licet causa quod ambo ex Ilieronymianis, Beda et
quod fortasse non immerito appellaretur Beda; Floro, pro majori vel minori parte progeniti sunt,
Martyrologium studio Flori et Rabani suppletum ;
cum hac notabilissima diversitale, quod Ado fecun-
ita Rabanus fideliter et passim omnia elogia, in Pa- dissimus fuerit alioruniMartyrologiorum pareiis.Ra-
pebrochii editione Bedse ascriptajSuse compilationi banus vero prope «7r«tf obierit, solum fernie Xotke-
inseruit, ut vel ex solo hoc Martyrologio recenseri rum sequacem habens, ex quo fortasse magis
illa et forte hinc inde emendari posset.Credidit Pa- quam ex ipso Rabani fonte, paucula in codices
pebrochius in Prologo suo, num. 11 eodem tcm- Usuardinos auctiorcs derivata sunl, ut noimun-
pore Rabanum in Germania Bedam suppIevissc,quo quam in Auctariis nostris inilicandum fuiL Qui
id in Francia praestabat Fiorus, adeoque circa an- plusculum temporis Martyrologiis his omnibus ac-
num 830 ; at nobis longe verosimilior videtur Cas- curatius inter se componendis impendere volue-
tellani conjectura, prjefationis suae ad r Bimeslre rit, facillime mecum advcrtet quod si ea, qii,'B ex
pag. 20, ubi Rabanum existimat Martyrologium Ilieronymianis, Beda et Floro, Rabnnus desuinpsit,
scripisse circa annum 843, tum nempe, cum de- a reliquis sejungantur, pauca superfuLura sint
missa anno842abbatia3 Fuldensis prsefectura, pri- quaj Rabani propria dici debeant, Sic item, si Not-
vatus ibi degeret, anno 847 ad archiepiscopatum kerum Hieronymianis, Rabanianis, et Adonianis
B
Moguntinum assumptus. Sic apte divisis tempori- exspolies, ad nihilum prope redibunt qua) ex ejus
bus, commode intelligitur Flori laborem in augen- Martyrologio erunt reliqua ;
praeterquam quod lo-
do Beda pervenisse in manus Rabani, quem is ex cis nonnullis mutilum est, ut statim paulo copio-
codice aliquo Ilieronymiano aliisque (ut erat vir sius explicabimus.
doctissimus) aliunde acquisitis, per totum anni
§ III. — De Martyrologio Notkeri.
circulum impleverit, iis superadjectis, quae ad Ful-
denses seorsim pertinerent, ut esset Martyrologium Martyrologium nativedoIineavitPapebro-
07. IIoc
coenobii illius celeberrimi usibus accomodatum, chius in prologo ad Bedam, num. 14, his verbis :
qnidquid Papebrochius num. 14 autumet, non eo « Prffidicti Adonis synchronus fuit B. Notkerus,
Martyrologio usus Fuldenses, sed alio in codicibus monasterii sancti Galli monachus anno Christi 870,
reginse Suecia3 reperto, quod ex Adone contrac- quando Ado eidem monasterio communicavit reli-
tum fuerat. Sed forte monachis etiam illis placue- quias sancti Desiderii, episcopi eL marLyris Vien-
rit magis Usuardina methodus, longe aptior Officio nensis, x Kal. Junii recolendi, quemadnioduin ipsc
ecclesiastico. ad dictum diem testatur in suo Martyrologio, quod
6S. Rabanus noster Adonem,
Pra)vcnit itaque videtur Adonis exemplo scripsissc, integra s;cpe
qui per idem tempus Martyrologium aliud medita- ^ clogia ex eo verbotenus accipiens; moriuus anno
batur, dc quo fusius sequentibus duobus capitibus 912, uti clare demonstrabimus mense Aprili ad ejus
agendum erit. Uterque eodem laborat vitio, nempe diem natalem. Prffiter Adonis Martyrologium (cujus
enormi illa ina^qualitate, qua diebus nonnullis exemplar credibile est ipsuinmet Sangallensibus
unus aut alter sanctus valde jejune annuntiatur, misisse)habuit etiam Notkerus prae oculis Martyro-
alii vero longis elogiis referti, ad nauseain ferme logium Rabani, de qno supra egimus, et eo etiam
prolixi sunt, Praeiverat ambobus Beda, prseiverat plurimum usus est, adeo ut videri possit unum e
Florus;ast Usuardussingulorum dierum laterculos duobus conflcere voluisse. » Vcrissima ha3C esse
compendiosius complexus, priores omnes Martyro- plane pcrspiciet quisquis tres illos Marlyrologos
logos ita antecelluit, ut ubique receptus, aliorum inspicere et attentius considerare dignabiLur, quod
memoriam obliteraverit, Ut ad Rabanum redea- in Observationibus nostris Usuardinis annotarenon
mus, nihil in eo peculiare occurrit quod Observa- prastermisimus, quotidianam ferme Martyrologio-
tionibus nostris satis rum classicorum genealogiam repriesentantes, quo-
accurate notatum non sit.
Hoc nempe singulari cura studuimus, rum postremus est hic,quo de loquimur, Notkerus
ut per con-
tinuam illam Martyrologium omnium inter se aut Balbulus; quem si pernoscere cupiat curiosus lec-
convenientiam, auL differentiam,aut oppositionem, G ''O'"' ^ideat Papebrochii commenLarium vi Aprilis a
sub unum aspectum positam, singulorum simul pag. 576, ubi hunc a variis aliis Notkeris accurate
proprietatesllagiophili dignoscerent. Inter caetera distinguit. Castellanus compendio oinnia collegit
insinuandum fuit Rabani Martyrologium Germaniae in laudata saspius praefatione, p. 2S.
limites non esse trangressum, ut pote quod Ado 68. Porro jam dictum Notkeri Martyrologium
et Usuardus plane non noverint Notkerus autem,; primus ex Sangallensi bibliotheca eruit, et typis
de quo mox loquemur, totum descripserit, anxe- vulgavitinterantiquas lectiones Ilenricus Canisiiis.
rit, aut contraxerit. locis aliquibus mutilum, ut a xii Junii ad xix, a xi
66.Ut autem assumptse superius generationis me- Julii ad VII, a xviii Augusti ad xxvii ; imperfectum
taphorge inhaerentes, Martyrologiorum genealogiam vero a xxvi Octobris usque ad anni finem. In Cani-
pertexamus, co consanguinitatis gradu Adonem siana illa editione hunc prjefert titulum: Iiinomine
tangit Rabanus, seu potius eorum Martyrologia,ut Domini, incipitMartyrologium per anni circulmn
quodammodo germani fratres dici possint, ea vide- S. P. N. Notkeri, cognomento Balbuli, monacld S.
4dj USUARDUS MONACHUS SANGERMAXEXSIS. 490
Galli. Nun adoo rocepttim ojiis tcnipore,
fiiisso A sanctus illo Vienncnsi.sopiscopiis,adconcinnancium
annuni Kcclesiasticum a Xativitate Domini, iiut ab Martyrologiumsuum, scadjutum fatctur vcnerabili
fjtis vij,'ili:i inciperc,ct liocotHiiitniii Martyrologium el pcrantiquo Martyrologio, ab iirl)c Roma Aqui-
pi-ubaul,cuiii ainboa KaloniiisJanuariicxoriliantur. loiain, cuidain sancto cpiscojio a poiitidcc Roinano
iXihil Florontinio iii notatiouil)us ad Ilierouymiaiia dirccto;»liiiic idciu I']inincnlissiimis citato capile8
ramiliarius, (|iiam Nolivorum idontidcm appcllare, inferrc non dubitavit « IIoc ipsuin simplox
absque
:
nou constilto fonlo, tindc ipso sua oinnia clarisime alioad(iitamontoRomanuinMartyrologium,idemquc
dcrivavi!, (|ii()d satis scro animadvertissc vidctur, |)crbreve, iu (juo tantiim uoiiiina Martyruin, locus
dum ncinpc xv Octobris
pa:,'. tandcm fatctur 9-20 ac (lies passionis positi habcrcntur, cssc illud ip-
Notkerum^ plurimmn ex Adone accipere. siiiii, ciijus meminit Ado. » Ita Raronius.
OS). Scd dchisObscrvationum nostrarumpltiribus Sed pacc ipsius dixcro non satis conveniunt
71. :
locis locuti suimis. Ca3lorum cx dictis manifcstum ea quas Grcgorius in ciiistola ad Eulogium dc suo
cstquam arcto consauguiuitatis marlyrologicao' viii- Marlyruin libcllo prjcdicat, cum characteristicis
ouloNotkerusctim Rabano et Adonecunjunctus sit. Martyrologii Ravennas rcperti ab Adonc dclincatis,
Atijuc lijpc (]ui(icuiliacteuus demartyrologis, quaDin ul ulriusqiic vcrba confercnti ad oculum palcbit
linca dirocta vcl immodiala Usuardojam propinqui j^
ncqiic cuim Ado usquam insiiiuavit Martyrologium
non sunt, quauqtiain cl iiisc uonuiiiiqtiaiu llicrouy- a Roinaiio pontifice Aquilciam cuidaui sancto cpis-
n)iana ct Redaui a Florc suppletum consuluisse copo directum,autj95r^r<??5^esse, aut sola duntaxat
dcprohcndatiir. Nttnc ad pr;ecipuuin cjus familirc, nomina Martijrum continere, aut solum locum ac
scugcneologioa}arborisstipitciudcsccndimus.llluin d/em 2)assionis pomvor, qu;c omnia Cregorius de
vero siatttiinus Roiuanuiu illtid vctus, a Roswcydo suo tain clarc ct tain distinctis tcrminis asseruit.
nostropridemcditum,ab AdoncRavcnn;ureperLuin, C;oterum quidqu'd ejiis sit, praeconceptas opinioni
ibi ab ipso descriptuin, in capite Martyrologii sui insistcns liaronius, satis ibidem patefacil ingens
positum, ct iu istud planc transfusum. Ex quo cjusdcin istius Martyrologii, quo tcncbatur, deside-
vidcas Romanum istud vctus, quod uos Roinanum riuin, diim ita loquitur « Porro iu omnibus qua)
:
pai^vum dicimus, cum Reda a Floro aucto, Adonis viderim Martyrologiis Adonis impressis (non scio
patrcm possc nuncupari, cujus avum Ilicronymiana alias cditioncs tunc exstitisse pra3ter imperfectam
non iucptc appcllavcris. Ttiiii vcro, cx Adonc iiunic- Lipomani cL aliam Mosandri) illud ipsum Roma
diatissiiuc proccdcrc Usuarduin capitc 3 denions- acccplum dcsidcralur. Egrcgiam certc, ac viris
trabitur. Hic pr;emitteuda est gravis dc Roinano eruditis dignam optatamquc navasset operam Mo-
isto parvo
l^U\J yjUl 1\J intcr eruditos
llIUVl V-l controversia
UUiKUO WUl:! UY».-! 01t< paucis
]J OU id
IH ,
; l/ 1 p sauder,
w
.J l. . .hujusmodi lllllOI/lU
si IIUJUOHIVUI
O >^ . , illustre vctustatis
l
monumen-
M; U S l U & III U U IIl C U"
l. l 1 IJ
haclcuus ut gcmiinuin ct anliquuin Ronianum lucii- luin,quod iusuoinanuscriptoAdonchaberitestatur
libus, pluribus aliis ol)nixc conLr;i ccrtauLibus, ucc uua cuin i|)so Martyrologio Adonis, quod post Su-
vetus, ncc Romauum, nec verc Martyrologium esso, riuin ad scptimum tonnini Vitarum sanctorum ad-
sed potius Kalendarium, attt contr;tctuni cx Adonc .jccil, edidisset.
compendium ; aliis dcnium, tauquam scena; specta- 72. Tam
pr;cclaro piirpiirati Patris desiderio fac-
toribus, nullam in utrainvis parLem sciiLentiam Luriis salis FfcriberLus nostcr Roswcydus, cum no-
fereutibus. Ilaec proximo capite ab ovo repelend;i, vam Adoniani Martyrologii, exactioreinque priori-
et diligentius excuticnda suscipimus. bus editionem meditaretur, curas mox omnes in-
Lendil, uL codiccm ipsum manuscripLum S. Panta-
CAPIJT SEi.UiNDUM
lconis, cx quo suam Adonis cditionem Mosander
De Martyrolorjio r/uod vktl'S Romaxum appclhi- exprcsscrat, nancissi possct eoque a Cartusia
;
vjl prhnasriuo cdi.lif Hvriljcrliis Roswcy- Coloniensi perl)e7iigne suhmisso, i<\(im fHud tetus
dus, lios Itintispcr noM.vxLAi p.\rvum vocnri Romanum Martyrologium, ut ipse vocat, quod suo
posso conscnnis. Adopraefixerat, magnovirorum cruditorum applau-
70. A<. .«,. .V..^K/..t..V..J .«....».....
l\J, Eininentissumuo Annaliuni ccclesiasticoruin
V.V/V/..-i..*«SJW.WVyiUlll unacumAdonevulgavilannol613,nihil
su, «..v*>/.
, dubitans
.»«.^..v^ .V. .g... ..wi,,. ..v^.v/.v,, .1.111. UUUItUllO
conditor Ciirdinalis Raronius, in Prolegomenis ad quin ipsum illud Martyrologium reperisset quod
suam.Martyrolo.4ii Romaiii cum NoLationibuseditio- olini Gregorius Magnus ad Eulogium scribcnslauda-
nem,pra!.scrtiin capitc octavo,totusestiu qu;i'rcndo verat. Juvat Ros-wcydum ipsum loqucntem audire,
antiquo MarLyrologio Romano, cujus vestigia haud in V pontificem inaximuin dedicato-
sua ad Paulum
obscura rcpcrerat in celcbri Gregorii Magni ad ria epistola Fero nunc, inquit, ad Sanctitatem
: «
Euloglum Alexandrinum episcopum cpistola, supe- Vestram, vetus hoc Roinanum Martyrologium, quod
riiisanobislaiidata. Cumquc rclatorum a uobis prae- Grcgorius pontifex maxiinus ad Eulogium Alexan.
cedcuti capite majorum Ilicronymianoruin apogra- drinum episcopum scribens, per orbem universum
phainejusautcujusquamalterius,adRomani Marty- dispersum et optaviL eL credidit. Fero quod Ado
rologii reformationcindeputati,noLiliain non perve- annis abhinc octingentis, tanti fecit, ut venerabile
nissent, neque adco Martyrologium ulluin vidisset, et perantiquum duxerit,sibique, velut prima operis
cui dcscripta a Gregorio elementa omniuiode con- sui lincaincnta adumbrata proposuerit, quod suis
venire possent lecta Adonis prajfatione, in qua
; rursus eoloribus pingeret, lucis splendore illustra-
PROLEGOMENA. 498
497
ret. Fero qiiod ad hunc iisque diem laluil cujus : A IsDtus dc invciUo a sc ihesauro, redditoque, cui
desiderio tantopere flagrabat cardinalis Raronius, conipetebat, Domino, Heribertus, certc cxinuus
ut animi sui testes tabulas exstare voluerit, quibus ipse, solis sapicntitc radius, vivi fidei fontis rivu-
editorem excitaret, et gratiam ante l)enoficium re- jamquc coeli
lus, virentis jusLitiae stipitis rarnus,
ponerct. IIoc igitur Martyrologium tanto fidentius pulchrum ac aeternum sidus. »
ad Sanctitatem Vestram defero, quanto plurium 713. Ecquid diceres Rosvveydum hic a Saussayo
gravissimorum virorum patrocinio comitatum ve- ferme apothcosi donatum? Sed faxo brevi versam
nit. » cytharam intelligas. Qui hic tam magnifice Roswey-
73. Ita Roswcydus splendide aceleganter munus, dum cjusquc oblatum Pontifici nuinus ad sidcra
vei partum, ut ita dicani, suum communi fidelium usque extoUit, idem ipse alibi pra^fatum Martyrolo-
Patri verbis ornare, ac rcligiose, non Thrasonice, gium, prgeconceptis suis de Areopagita ex Ililduino
ut garrit Beckius, modcste, inquam, ostcntare nan opinionibus adversari observans, quasi Q5stroperci-
dubitavit. ncque lunc cum illo dubitabant cruditi tus, diras quodammodo in ipsum editoremque
gravissiniique viri, quorum patrocinio comitatus evomit, turpiterrecantansqupe in utriusquc laudem
veniebat, quin vere Martyrologium ab sancto Gi'c- tam gloriose cecinerat, ut pluribus memorat Fio-
goriocommendatum Romano ponlifici porrigcrct. g rontinius in admonitionibus suis prreviis, pag. 17,
Vcrum ha3c praeniature dicta crcLliderim agnovisse nosque paulo inira ui)erius ostendomus. Ne vero
subinde Rosvveydum ipsum. Nimirum, dum hasc pluribus aliis Rosvveydi, ejusque procuratae veteris
scriberct, nondum illustrc istuil Ilieronymianum Romani Marlyrologiieditionis laudatoribusconqui-
Epternaccnso, de quo priori capite cum Bollando rendis tompus teram, aut lectori crecm fastidium,
cgimus, e carthusia Trevirensi folicitcr eruerat. unum producam egregie doctum, magnique inter
Etenim, ex utriusiiue, puta IlieronymianietRomani cruditos nominis virum, Ilenricum Valcsiuin, in
parvi comparationo, facile agnovisset vir perspica- dissertatione brevi discutienda, hoc de sui tcmpo-
cissimus, non huic tam propric quam altcriaptari ris scriptoribus testimonium forentem : » persua-
posse Magni Gregorii descriptionem, qua utiquc sisse,nimirum, doctis hominibus Rosvveydum, ut
indicatur Martyrologium Ilieronymianum, in quo ab omnibus diversse etiam communionis viris hoc
ianUm nomina martyrum, lociis et dlespassionis Martyrologium pro vetere Romano accipiatur, ejus-
positl liaierentiir. Quod j^erlrete velit csse Baro- que auctoritate ac testimonio omncs passim in li-
nius,nonestexmentcGregorii, cum in ipsius libcllo bris suis utantur. »
multi ex diversis terris atque provinciis, per dies 76. Non est insolita Valesio grandior auxesis :
sinffuloscoffnoscanturmartt/riocoronati, qiiichara- r^ neque enim ita post Rosweydum abierunt docti
cter Flieronymianis proprius est ; Romano parvo /iowi«^5, utnullusante Valesium Martyrologii illius
non item, ut brcvi clarius cluccscet. Ila^comniasi oppugnator fuerit. Novissc potcrat censorem,plane
observarc potuisset Rosvveydus, haud dubium quin li!)cralcm, V. C. Joanncm Frontonem, Kalendarii
vetus suum cum Gregoriano minime confundendum Romani editorem; quo nemo brevius, nemo fortc
putasset. Nec vero indc splendor Martyrologio isti acrius contra insurrcxit. Sed hunc infra suo loco
gratis quodammodo accersendus erat, cum aliunde convcniam. Ncque ignorabat, opinor, Valesius Bol-
veris suis propriisque non carcatlaudibus,quasipsi landi prudentissinuun de codcm Martyrologio ,judi-
utmeritas, ut debitas toto hoc capitevindicabimus. cium, quod priusquam ultra progredimur, hic ex
74. Cseterum quod modo aiebat Rosvvcydus,j!;^«- prsefationc gencrali, cap. 4, § 5, compcndiose
riumgravissimorimvirorumpatroci7iiocomitatum subjiciemus. Plura cquidcm ibi offcndo, in hoc
venire Romam, suum ilUid vetus Martyrologium nostro opcre, aut restiluta aut clarius exposita ;
verissimumexistimo, tamet simodoproraptum mihi vcrum quodadtotiesjamnominatumMartyrologium
non sitvivorum illorum suffragiacoIligere.Sit nobis attinet, clare ibi Bollandus edisserit, « non cssc a
hic unus omnium instar Andreas Saussayus, in hac Rosvvcydoeditum illud quod erat F. Gregorii setatc
saltemparteminimesuspectusRosweyedicncomias- Martyrologiuin.»RursusqucpostnonnulIaaIia, ocu-
tes. Laudaverat ipse non uno loco apparatus sui ad ^ latissimo cseteraRoUando non satis tunc perspecta,
MarlyrologiumGaIlicanum,procuratamveterisillius ita pronuntiat « IUud tamen liquido constare cxi-
:
Martyrologii editionom,sed cap. lOdispcrsos radios stimo, non esse, quod descriljit sanctus Gregorius
coUigcns, hasc inter alia de Rosvvcydo pr;cdicat : illud quod est a Roswoydo vulgatum. Noquc ta-
« Martyrologium vctusRomanum, tot saoculis abdi- mcn, » subdit « hoc cuicuimodi sit, rcspuimus.
:
tum, tanto ajstu a Baronio desideratiim, multoque Utinam plures similiaantiquiLatismonume)ita,quod
sudorc a se pcrquisituni, taiKlem divino nuuiore possunt, oruorcnL. » MiLtu scrupulum, quo ibi
repcrit, ac repertum prinuim in luccm produxit, Bollandus laborat, ne scilicct Martyrologium, a
notatiunculissuaeruditionedignisinstructum,quod Vioss^eydiOe^\i\x\x^ Romanum.miMisnmm^^Qi, « quia
Paulo V pontifici maximo, perelcganti epistola dc- co titulo (Romaniveteris) cdilum a viro doctissimo
dicavit; ut ad solcm, quemadmodu:n ait, radius,ad caquc apud eruditos invalail nomcnclatio. » Nemo
fontem rivulus, ad stipitem ranuis, ad ca4um sidus a3gre fcret vocem vetus nou ita convenientom a me
rediret, ctc. Ita praefatur ad pontiflcem summum, iwparvum mutatam, ut contradistinguam ah Hiero-
,
400 IJSUARDUS MONACIIUS SANGERMANENSIS. 800
nyniinno rnfiurum fuisscRoswcydum
iiiajore, (|uoii A ctoriim, innumeris locis recurrunl. Il;cc autem
ipsuMi plane existimo, si tum codiccm Hicrunymia- omnia cuin vcritate non cohicrere Observaliones
iHiiii loiigc vcsluliorcm vidissct, cum niiiius illud nostrrcdicbussingulis tcxtuiUsuardinoadjecticsole
suum Romanum, non tam vclus, prclo comiiuinc iiicridiano clarius manifcstabunt.
rcildidil. 79. l*rior aiitcin dillicuillatis pars, quod plnres
77. Est itaque vera nollaiidi ct nostra scntentia, mnltosanctos habeat Adoinsuo Martyrologio ,quam
cliaracteres a S. Grcgorio in cclcbri ad Kulogium qui inminori Romanocontinentur /qiioque proindc
ct siepc jaiii laudnla ci^istola cxliibilos, in Martyro- parum admodum exillo subsidii kaurire jwiuisset,
logium a Hoswcydo cdiium (.luadrarc nequaquam pacc Rollandi dixero, facillimc dissolvitur, nam Ado
possc; cuni illc indiculum indicet, in qnopene om- nusquani insinuat sc omncs sanctos suos cx venera-
nitm mariyrum, dlsti7ictis per sint/ulos diespassio- bili et perantiquo Martyrologio dcsumpsisse, sed
nibHS,collecta owmlna liahcbantar, ([uod Roswcy- adjntum seco [i\loXnv,nt dies martyrum, qui co7i/?isi
dino Maatyrologio tnm cst ccrtuni non convciiire, in Katendis satis inveniri solerent,verissime nota-
quam cerlum sildicsibialiiiuot vacuosrcpcriri,plu- re«^«r. Id ncmpc,nisi vchcmenter fallor, sanctusMar-
rimos, autem ubi unicus uiio die consignatur sanc- tyrologus innuit, rcperisse sc in co Martyrologio,
tus. Accedit,quodcxcodcniGrcgorii tcsliiiioniocon- g distiiictam dicruin seu Kab^ndnrum scricin, qu;c in
slet, in eodem voluminc noii indicari, quis qualiter IIicronyini;ino, (|uoctiam ccrtissimc usus est, tur-
sit 2'(issi(s, sed tantummodo nomen, locum etdiem bato, luxato et confuso ordinc, adhuc hodic, post
passionis poni ; i\t Romani parvi auctor plura ct niiiltorum cruditorum diligentissimam opcram, rc-
distincliora addidil, per quas Grcgorianum longe pra^scntatur. Atque huc refero to verissime nota-
supcrat, non quidcm ;ctate, sed nitorc, claritatc, rentur, hoc cst disiincte, nam Martyrologii istius
et cxacto rerum orilinc. Dcmum Romanum nostrum auctor, quisquis fuerit, nihil minus curassevidetur
pluribus locistalia signat quas Grcgorio posteriora quam ut ad veros obitus aut martyrii dies sancti re-
sunt, ut])uta xiri.Maii fcstum S. Marice ad Marty- ducercntur sfitis sc fccisse cxistiinans, si quos hinc
;
res ; lignum salutiferum crucis a
xiv ^cptembris, inde cx Veteri Tcstamcnto, sequc ac ex Novo, sed
Scrgiopcipa inventum, ctc. Novembris, festum om- ; i maxime ex Rufino colligcbat sanctos,certis diebus,
nium sanctoo'vmRomsd institutuin, aliaquc ab eru- pro suo fere arbitrio, iniiectcrel. Atque haec altera
dito lectorc facile observanda, quae codiccm Ros- nostra oliscrvatio est, per singulos fcrme dies dis-
weydinum ad sacculum octavum rejiciunt. Ilasc currens, qu;c m;ijores nostros hactcnus latuerat,
in Bollandi sententias oninimodam confirmationem quscque non nisi indefcssa et continuate Martyrolo-
sufTiciant. giorumnostrorumperscrutatione erui,digeri,etcon-
78. Unum cst quod non salis perspcxit veneran- G firmari potuit, Ad duas projiositioncs rein totam
dus magister noster, duni nempeinam,biguo\)osmt, contraho; quarum hasc prima Ado in adornando
:
utrum ex his sanctus Ado habuerit, minus illud Martyrologio suo usus est Romano parvo Rosweydi,
Rosweydinum, an hoc majus, scilicet Hieronymia- tanquam stamininc, si ita loqui licet, totuinque
nII mihi enim certisslmum videtur Adonem sic
111 ;
fcrmc ad verhum dcscripsit. Ihec altcra Usuardus :
loqui, ut tola ejus oratio Uomanum parvuni aperte Adoncm, quem Flori librum secundum appellavit,
dcsignet, nec ullum aliud Martyrologium designare ita in omnibus secutus est, ut vcrum dici possit
possit. .\t inquit Bollandus, « plures multo sanctos Adonis compendium. Scd de hac propositione, ut
habet Ado in suo Martyrologio, quam qui in miiiori jam supra monuimus, cap. 3 fusius tractandum.
Romano continenlur; inio parum admodum cx illo 80. Ilisadsequentcmdissertationemquodammodo
haurire subsidii potuissct, cum praesertim Usuardi prajrequisitiset praecognitis,Romani parvi, ejusque
haberet Martyrologium, quod et natales indicaiiat editoris Rosweydi patrocinium hic ita suscipimus,
singulorum atquc etiam plurium... » Recte fatetur ut licet cum Bollando, in eo plane errasse censea-
Bollandus hic sibi aquamh(Brere:o\\\\?, enim fuisset mus, quod martyrologiiimsuum illud esse putaverit
plurimum annorum laliorc, plurium Martyrologio- de quo Gregorius ad Eulogium Alcxandrinuin me-
i'um diligcntissima intersecollatione,adhiijusniodi D minit, sic, inquain cjus patrocinium suscipimus, ut
nodum dissolvendum, cujus pars poslerior vix de- contra multos obtrectatores asseramus. verum, ve-
mum post quinquaginta ct amplius ab opere de nerahite ,etperantiquumMartyrologiume%%e, ,abuA'-
Actis sanctorum inchoata annos a Papebrochio ob- beRoma Aquileiam, quidam sanctoepiscopo apon-
servala est tonio V Junii, pag. 2S0, col. 1 in fine. tiflceRomano directum, etAdoni postmoduinaj^z^o-
Nimirumprseposterc a majoribus nostris semper ci- dam religioso fratre aliquot diebus prastitum :
tari solitos Usuardum ct Adoncm, semperque in ea quod, Ado, diligeniicura transcriptum,positus apud,
suppositionequod ille hoc csset antiquior,atquc a- Ravennam,in capite sui operis ponendumputavit:
deo Adonem sua exUsuardo accepisse, aut saltem ac- quanquam non diffitcamur interpolationes aliquas
cipere potuisse vel, ut in prologo ad
: Bedam num. 1 1 adjcctas fuisse, quibus nullum hactenus Martyrolo-
vel tomo iV .lunii, pag. 482, infra B, arguebat lau- giumvacuumrcperirepotuimus.IIfficadversusSaus-
diZtws^Si^nihvooWwx^nihilalterumscivis^e de altero. sayum, Frontonem, Florentinium, et quoscumque
Quibus similia pf r viginti tres tomos de Actis San- alios Romani parvi adversarios propugnanda sunt.
»01 PROLEGOMENA. d02
Alteruin iiobis cum Heni'ico Valesio negotium, qui A nuiitominusad junioresMartyrologos referri, haud
tituluni potius quam Martyrologii ipsius substan- dubium quin de Romano, sivemagno, aut Hierony-
tiam aggressurus, citatam dissertationem deprope- miano, sive de vetereRosweydi et parvointelligan-
ad calccm pag. 315 sub-
ravit, Eusel)ian?B editioni tur. Refcr quo volucris, convineitur Valcsius ante
nexam, qiiam hic primum excutienaain arripimus, Sixti V tempora MAirrvp.OLOGiLM Romanim vcro
ut, salvo capite, reliquumcorpus facilius tutemur. exstitissc. Conveniat ipse modo cum Florcntinio de
ARTICULUS L ea appelIatione,I!ieronymianisabscribenda, ego ad
Parvum Rosweijdi Martijrologmm non incongrue parvuin nostrum aecedo, conteudoque ct ipsi con-
Tocari jjosseKowvAxwww, contra Valesium et Flo- cedcudam esse Romani Martyrologii, sodminoris
rentiniiim statmtur. .seuparvi nomenclaturam.
81. Henricus Valesius supra laudatus, singulari 83. Hic cuin utroque viro clarissimo certandum
illa sua dissertatione, qua Roswoydi Mnrtyrologium cst. Negant ainbo Roswcydo Martyrologium J?o???«-
atqua una Hieronymianum aggreditur, primum pu- nwmdici posse, sed argumenti.s plane diversis. FIo-
gnat, ante sixtum V nullam in Ecclesia Romana rentinius enim, ut infra clarius iiatebit, putatMar-
fuisse pcculiare Martyrologium. Ipsum audiamus : tyrologium aRosvveyeo editum, nonesse illud quod
« Ego vero eoutra affiruio, inquit, luillum unqunin g Ado opcri suo pr?efixit, sed potius contractum ex
tuissc proprium ac pcculinrc Martyrologium Ecclc- Adone comijcndium, sjcculo undccimo iion vcius-
siseRomanpe, ante illud quodjussuXysti V pontificis tius:i2owa»iappellationem haudquaquam negatu-
maximieditum est hoc titulo, ac Raronii noUtioni- rus, si vere illud esse crederct, quod a Romanopon-
bus illustratum. » .^ffcrtdcindecausnsqureipsumad ti/ice, cuidam sancto episcopo Aquitelam directum,
ita sentiendum impulcrint, scd quarum plerasquead atque ab Adone Ravcnnaj rcpcrtum ct descriptum
meram de nomine quoestionem recidunt, ut bene est.Nimirummalesupponit virdoclissimusnonaliud
ostendit Florentinius, admonitione S, totam illam Martyrologium Raycnnae reperisse et descripsisse
Valesiimachinnm fcliciter evertens. Omnium mani- Adonem,qunm Hieronymianumipsum, qualcsc Ado-
bus teruntur ea opcra, utproindehictclamretexcrc niconjunctum,in unoaut alterocodice,deprehcndis-
opusnonsit. Probat,etrecte, Florentinius, Ilierony- setestatur.Florentiniodestinatur proxime sequens
mianum a se vulgatum, quod vetustius occidentalis articulus, sic ut modo, cum solo Valesio supersit
Ecclesia Martyrologium intitulavit, omnino nun- controversia ;
quipostquam Romani Martyrologii
cupari posse Romanum, seu Romance Ecclesice vocabulum majori illi et vetustiori, a S. Grcgorio
Martyrologium, tametsi eo nomine, nec a S. Grc- memorato, cripere frustra tcntavit, sic demum ad
gorio, ncc a Rcda, 2\donc, aut Usuardo dcsignatum Rosweydinum dcscendit: « Et hfec quidem ad lo-
fuerit. Id certe mirum videtur Valesium nempe
G cum Gregorii Magni sntis sint dicta. Quod spectat
agnoscere charactercs oinncs a S. Gregorio distin- ad testimonium Adonis Viennensis, nondiiricilis cst
ctos Martyrologio Ilieronymiano apprime conve- responsio. Nam prseterquam quod recentior est Ado,
nire; imo, dicere Gregorium Magnum, habere se ncc ad tantae vetustatis monumentuin confirman-
Martyrologium, inquo multorum simul Martyrum duin satis idoncus, ex cjus verbis nihil elici potest,
nomina, ctc, constanter tamen abnuerc Romanum quo probetur fuisse ullum Martyrologium Roma-
MartyrologiimiaGregorioMagno esse nominatum, num. Ait enim Ado vetustissimumMartyrologiumsi-
aut Martyrologium illud fro])rium ac pecutiare bi traditum fuisse a quodam, quod olim a Pontifice
fnisse Ecclesia Romance. Quasi aliud liodic sit Mar- Roinano missum csset Aquileiam. Non dicit Ado,
tyrologium Romanum qunm quod commune estcum MartyrologiumfuisscRomanum;sedtanluinmissum
reliquis ecclesiis occidentalibus. a Poutificc Romano Aquilciam. Veruin monachus
82. Tnle autem Martyrologium annis abhinc illc, qui hoc Adoni affirmabat, ci imposuit procul
millc exstare dcbuisse, ut etiam terminis ipsis cc- dubio, ut mnjorem codici suo nuctoritatcm compa-
dat Valcsius,IueuIcntissimo testimoniocvincitnrex rarct, et munus suum, ac describendi copiam, quam
concilio Cloveshoviensi, anno 747 sub Cuthberto, Adoni fecerat, venditaret. Non enim Romae, sed
Dorobcrniensi archiepiscopo, capitulo 13, apud ^) AquileioBcompositumestillud MartyroIogium,quod
Spelmannum tomo I, pag. 249 ; a|)ud Labbeum Ado Martyrologio suo praefixil, ac Roswcydus pro
tomo VI, col. 1577, ubi htec formalissima verba di- vetcre Romano nobis postea edidil. »
serte cxprimuntur : Itemquc ut per gyrum totius 84. Multa hic paucis pro auctoritate satis rotundc
anni, natalitiam sanctorum tmo eodemque die ,jux- ct confidcnler definit Valcsius, quorum, ut a fine
ta Martyrologiumejusdem Roman;c Ecclcsia:', c?«m incipiam, poslrema duo illi apcrte inficior, ncmpe
sibiconvenientipsalmodiaseucantilcnavenere7itur. monachum Adoni imposuissc, quod valde tcmere, et
Necaliud essc potuit Martyrologiuin quod abbates MnrtyroIogiumAquiIeia)Compositumesse, quodnon
Franciae, in conventu Aquisgraneiisi anno 817 in miuori levilate astruitur; ncc eniin vesfgium ap-
choro rccitandum prffiscri|)serunt capitulo 09, apud pnrct uspinm quo magis Aquilcia} quam Hierosoly-
Labbcum tomo VII, col. V6\[ ,\m \cv\m: Ut adcapi- mis composituin dicatur Roswcydi Martyrologium,
tulum primitus Martyrologium legatur.Qax cum nec id juris Valesio tributum credimus aut sine
deimperfecto Bedse opere accipiprorsus nequeant. causa, virum religiosum audacter mandacii arguat.
.S03 USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS. »04
Vidil h;cc ante me, nisi fallor, oruditissinuisMahi- A flata sit. Fatcor nihilominus hrec sola esse, quae
lio, in praMntiono nd Sa^c. IV. nonodiotin. partom tanto viro digna, in oa disserlationc dici i)Ossint,
secundani, pag. lxxviii tl sotiui-nli, illa ipsa Valo- (iua;(iue in Obsorvalionibus no^tris ad plurimos
sii vorba refcrens; scd nosoio quoreligionis obstri- Usuardinos toxtus, toto opcre inculcavimns. At ve-
ctus vinculo, ila subjocit : « Hanc viri eruditissimi, ro tota concidit Valcsii conclusio, vicclicct, Marty-
ct mibi maximo ^»--^1(^0^(11 sonlontiam ponitns ro- rolofflum illud, quod Ado Viennenxis suo praflxit
fulare nolim, sod lamon dissinuilarc non possum Martyrologio, nullo modo dici posse Romanum.
auctoritalcm concilii Cloveshoviensis, ctc, cujus » Quod autem nova auxcsi intorquet, gravissimis
ot AquisLrranonsis verba proximc retutimus. Equi- erroribus scatere, ad unum restringitur Theodo-
dom Valosium ot dootos quoslihet viros dcmisso su- tum Laodicenum.
spicio ot vonoror, sed usquo ad aras, non ita, in- 87. Ast hic orror Martyrologii istius auctori facile
quam, ut prodita vcritatc quidquam ab eis susci- condonabitur, memincrimus bona fide ex Rufino
si
piam, quod sine vade, sinc teste comminiscuntur. acceplum, ab homine ncc satis docto, nec satis cri-
Non tanta mihi Vnlosii autoritas, ut non conlra, et tico, ul aliundedeprohendorol,Thoodotiunin Ariana
roligiosi 1'ratris, sivo is monachus, sive alius fucrit, hasresi porsevorasso, quod tot alios viros eruditos
et Adoni> toslimonium sinccrum et verum existi- j^
postipsumIatuit,quemadinodumnovinuisEusebium
meni nec id niihi cripi paliar, nisi conlrariis ar-
; Caesaricnsem pcrtot saeculainUsuardiMartyrologio
gumontis ai)ortius cvincalup. locum inter snnotos obtinuisse, quo oum tnndem
Sii.Et utriusque tcslimoniis habeo Martyrologium deturbavore Martyrologii Romnni reformatores. Si
el quideni veneraUle ac perantiquum; habeo ab tam carusValesio fuissetTheodotus, forteproejus
nrhe RomaAquileiam cuidam sanctoepiscnpo,apon- orthodoxia asserenda, reque ac pro Eusebiana de-
iifice liomano directum. Qnid, quseso, sponte sua ccrtasset. Sic pridem in litteris ad mc Cast(dlanus
indc proflunt ? nisi Marlyrologium illud Romae con- ingonuefassusest,iniqnam agnocens Valesii agendi
scripfum, Romae usilatum fuisse, demum, aeque rationem « Videtur enim, inquicbat, ad vindican-
:
Romamim nominari posse, ac illud vetustius vulgo dum Eusebium, vei eo potissimum inductus, quod
Hieronymianum a S. Grogorio commendatum, quod e Romano Martyrologio orasum aegrius ferrct
passim eruditi alii cum Bollando et Florenlinio vere Theodotum, eo acrius perstringere quod in eo su-
et proprie Romanum dici posse assentiuntur, quid- pcrstes sit : ajqua ratio postulabat ut vel ambos
quid Vaiesius contra tricetur, in hac parte a Flo- damnaret,'vel tueretur ambos.» Ut ut est, affirmat
rentinio abundantissimeoonfutatus. Nequoopponas quidem, pene dixeram divlnat Valesius, sed nullo
hinc fore consequens quod duo fuerint Romana modo probat « aut Adonem fucum nobis fecissc,
Martyrologia, nam in eo nihil magis piaculi, quam C qui hoc Martyrologium, tanquam a Romano ponti-
quod plura sibi invicem Sacramentaria successerint, ficetransmissum ediderit, aut monachum, qui hoc
ut Grogorianum Gelasiano, illud hoc ornatius et Adoni afllrmavcrit,illi imposuisse. »Nos ab utroque
exactius sicenim minusRomanum, nitidiuset cla-
: vera relata credimus, et Martyrologium a Rosweydo
rius, alteri majori et confusiori facile substitui po- editum, Romani titulo neutiquam privandum.
tuit, licet septem aut octo dies nunc vacui appa- 88. Sane non multis argumentis opus est, ut refel-
reant, qui forte amanuensium socordia sic fuerint latur quod gratis astruitur; nec vero Adonis sancti-
relicti. At Romae nuHum hujusmodi exemplum re- tatem, ncc religiosi fratris fidom, fota illa sua dis-
pertum est. Quid tum postea ?QuisRomae Hierony- sertatione, saltem apud cordatos Inbefactavit Vale-
mianum invenit Quis nescit Romana illa vetusta,
? sius. Ut autem, qui sententiam nostram egregic
seu magnum seu parvum, plane intercidisse, post- confirmet, laudatus modo Claudius Castellanus,
I quam Usunrdinum,commodius et elegantiiisin oni- mihi, ut supra dicebam,ad edcndum Usuardum ad-
nes fere Occidentis Ecclesias introductum est ? hortator incitatorque pripcipuus, in sua ad primi
Plusculum lucis ex dicendis accedet. Bimestris Martyrologii Romani, notis longioribus
8G. Pergit Valesius «Totum fere istud Martyro-
: illustrati, praemonitione, prudens, doctum, vcrum,
logium quod a Rosweydo pnblicatum cst, descri-
j) sensatum,cxactumquejudiciumfcrenspag.t6,quod
I ptumest ex ecclesiastica Historia Rufini presbyteri hic ex GallicoLatinum facio. Ita habet « Parvum :
Aquileiensis, cum ipsisetiam mendisquc-e in Rufino Martyrologium, Roma Aquileiam directum, editum
habcntur. » Idque probnt pro toto anni decursu, est a Rosweydo, sub nomine veteris Ro.mam sive ;
ex diebus quinque ex pridie Nonas Februarii Idi-
; ; titulum istud in ms. sancti Pantaleonis Colonia;
busAprilis; item xix Octobris;secnndo Novembris, apud Cartusianos servato repererit, sive ipse de suo
ct IV ejusdem mensis, ubi non male animadvertit ascripserit:quodccrtenonnisimeritissimefecisset,
Theodotum Laodicenum perperam a Romani parvi quandoquidem in co ms. inveniatur Martyrologium
compilatore inter sanctos relatum, ut pluribus ad longiori Adonis praefixum, pateatque sanctum illum
diem n Novembris disscruimus. Quamquam non Viennensem archiepiscopum, in Martyrologii sui
dissimulavero, magna hic denuo superjectione Va- praefatione asserere, se in capite operis posuisse
lesium uti, cum neque totum, neque media pars, venerabile et perantiquum Martyrologium, Roma
imo nec quinta pars Romani parvi ex Rufino con- Aquileiam, cuidam sancto episcopo a Romano pon-
808 PROLEGOMEiNA. 806
tifice directum, qiiod religiosus frater, inquit, mihi A erant, aliisque circumstantiis ; quag omnia perap-
aliquot diebus prt^estitit, quodquo apud Ravennam posile in veteri Rosweydino exprimuntur. Quid,
positus transcripsi. Qiiis credibile faciat Romanum quod credibile illud ipsum esse Martyrologium
sit,
pontificem aliud Martyrologium Romanuin Aqui- Romaiise Ecclesise,tota Orcidente cognitum ab anno
liam direxisse, quam quod Romie tunc temporis 747, quod in Anglia habitum et concilium Cloves-
esset usitatum ? » hoviense, cujus canon 1.3 hgec verba definitiva
vero {Castellani semrper veria snnt)
89. « At subministrat.... » Ilabes supra num. 81.
quod probat manifestius Martyrologium in capite 91. Pergit Castellanus ostendere, Adonem, dum
Adoniani operis, apud sancti Pantaiconis Colonite circaannum 858 Martyroiogium scriberet, merito
repertum, certissime esse antiquum Romanum, ad ductorem suum Aquileiae repcrtum. perantiqmm
usum Ecclesise Romanas, verumqueapographum il- aecque ViCTcnerahlle appellarepotuisse. Necsibi ob-
lius, quod Romanus pontifex Aquileiam direxerat; jectari patitur paucula Romani parvi additamenta,
non solum inde sumitur, quod sancti ibi reperian- ut Erminonem, ?,id\\ Ermimmi Lohienseniwx Apri-
tur Roniana? urbi proprii et Hieronymianis plane lis inventionem reliqwiarumin Staleleto, ejusdem
;
incogniti, ut Martina, Dafrosa, Papias et Maurus, mensis xx aut dedicationemMalmundariensemwii
solo niense Jannario neque ex eo quod Cathedra
;
g Novembris; cum satis pateat, similia a coenobiis,
saneti Petri proprio die signetur,al) Antiochena re- quorum id aut simile manuscriptum olium fueril,
ctissime distincta verum etiam, quod inter varias
; facillime adjici potuisse, quemadmodum Quirinus
ecclesiaruni Romanarum dedicationes, illa quoque XXX Aprilis, addo viffiliam Apostolorum eodem die,
occurrat, quie est sacelli alti, castri sancti Angeli, authujusmodi minutiasalias,quas Romanisfatcmur
expressa per terminos inter nubes, quodque festo nonconvenire:ex aliis enim plurimis apertissimum
sancti Sebastiani,legatur ejus sepulturaiN-VESTiGiis est, singulas quasque Romge proprias solemnitates
APosTOLOHUM, dcsiguando per hsec verba Catacum- ita ab Adone descriptas, ut antesignanum suuni
bas,inquibus sanctorum Petri ct Pauli corpora ali- semperquasi digito praemonstret.DecKtero,mirum
quandiu quicverunt. Et quomodo, inquit, posthcec videtur Castellano, et mirum cuique videri debet,
moderni mutua terentesvestigia,
aliqui scriptores, tam antiquum codicem, tam integrum ad nostra
ausi sunt asserere Martyrologium a Rosweydoedi- tempora pervenisse.Porro an festum omnium Sanc-
tum non esse vetus Romanum, sed potiusllierony- torum inter accessiones censeri debeat, suo loco
miani Martyrologii apographum? Ecquid inde li- dicemus.Fatetur autem per error6m,a Martyrologii
quet, viros illos, siquidem Martyrologium illud ins- illius auctore, Rufinum nimis csece secuto, Theodo-
pexerint, non nisi levi oculo lectitasse? Etenim ^, tum Laodicenum adjectum fuisse, de quo nos plura
praeter ea, qna? de sanctis Romanis, et Romauarum alibi. Alia CastcUani,pro authentia,vetutate et auc-
ecclesiarum singularibus dedicalionibus jam dixi- toritalc Romani parvi argumenta sparsim repe-
mus, minima quaevis attentio aut applicatio paten- riuntur toto primo bimestri, ab ipso cum egregiis
ter ostendit, totumRosweydini Martyrologium con- notis vulgato, cujus operis complementum utinam
textum, ab omnibus Hieronymiani Martyrologii aliquando videre liceat Sed jam dicta, ultra men-
?
cognitis apographis diversissimum esse. » suram, ni fallor, sufTiciunt, ut Valesii aliorumque
omnia a Castellano rectissime observata
90. Haec objecta penitus convellantur.
sunt, plura haud dubie dicturo, si adhuc paulo pro- verbo monendus lector inter adversarios
92. Hic
fundius Romani parvi arcana rimasset, quje toto mihi nequaquam objiciendum venerandum magis-
hoc opere clariusob oculos posita sunt. Audiamus trum meum Danielem Papebrochium, dum hfec
tamen factam ab eo Parvinostri cumllieronymianis scribo, ad laborum coronam, senio et meritis gra-
comparationem : « In Rosweydino dies vacui inve- vem, a Domino, uti plane confldimus, evocatum.
niuntur, in Hieronymianis quantumcunque abbre- Non, inquam, ille inter adversarios hic mihi obji-
viatis, omncs dies pleui sunt. Rursus in illo compo- ciatur,tametsi variis locis,in magno nostro de Actis
sita omnia et orJinata, in hisce confusio ingens ab Sanctorum opere, sed praecipuetomo V Junii, pag.
varia ecgrapha sa^pius transumpta. In Rosweydino ^ S.^O, litt. C, oppositam sententiam ex incidenti pro-
pluresVeterisTestamentipfophctaeconsignatisunt, pugnet. Pridem ct saspe fassus est, se in eorum hic
in Hieronymiani vetustioribus apographisnullus. In numero esse,quos proxime aiebat Castellanus,viros
illos martyres et sancti alii exRufinoaccepti,atnon ca^tera eruditissimos, re non satis examinata, alios
Lugdunenses in istis Lugdunenses sunt et pauci
; transcripsisse, atque adeo de Romanonostro parvo
alii, adeo ut fatendum sit Rosweydinum vetus au- nonsensissepro merito. IbicertePapebrochiusFlo-
tographum esse, magno studio elaborainum, nullo restinii opinionem paucis verbis totam complexus
autem modo ex alio desumptum. Hinc prudenter est sed auditis subindesolidioribus rationum no-
;
conjicitur,Romanos Hieronymiani,in quosola mar- strarum momentis,iniquiorem illam censuram, el
tyrum nomina et palasstrae notabantur, pert;esos, eo loco et quocunque alio in Actis adoptatam, in-
aliud praeoplasse, in quo selecti et novi sancti, tum duci prorsus et eradi voluit. Porro tam citati Flo-
martyres, tum alii,minori numero annuntiarentur, rentinii, tum creterorum Romani parvi impugnato-
ascriptisimperatoribusjudicibusve, subquibuspas- rum argumenta, non minus quam Valcsiana, longe
ao7 USUARDIS MONACFTUS SANGERMANENSIS. 808
a scopo aberrare, ncc ullo pacto teneraHlis etpc- A esse Romaniim, sed tenemui* quae vera sunt pro-
rantiqui Rosweydiiii Martyrologii auctoritatem in- ferre. » FFujusmodi ratiocinio argutari quis facile
fringere, jam etiam demonstratum est. posset, Mcnologiuin Grajcum a cardinali Sirleto
ARTFCUMS FF.
F.atino rodditnm, non cssc a Raronio in Martyro-
Fricstra nituntur advcrsarii oslenderc, Romanum logiuin Flomaiuiin translatum, scd
ipsum iiiud Mc-
parvuni illiid ipsum non esse Martyrologium, nologium cx Roinano moderno cxtractum fiiisse.
quo se adjulum Jatetur Ado, quodque Martyro- 95. Ccrte paucis liic multa transigit vir doctis-
gio suo se prccjixissc assexerat. sinius, rcin una confcotnrus, si soiidis momcntis
J I. — Refellunlur Andreas Saussayus et Joannes Fronto. ccnsuram fulcivisset. Si cgo flatu unico totam illam
Jam cx Castellano audivimus neotericos non-
93. pcriocham, non solum incertam, sed levem, sed
nuUos, re minime perpcnsa, descriptores mutuos, falsam pronuntiavero,%m9 merito dixerit, me con-
ausos nihilominus asscrerc Romanuin nostrum par- Jecturis ifidulffere,cnm dicta sigillntim probaturus
viim, a Rosweydo vuly:atum, cx inajori ct vetustiori siin. N^on magis mea re/ert, quain Frontinis, illud
Flomano,vulgo IFicronymiano,contractum essecom- MartijTolog ium, esse velnon esse Romanum; sed si
pendium. Tales ego paucos rcperire memini ;'veriim tenemui', quoe vera suntpro/en-e, eadcm plane reli-
quiounquc ii sint, nx illos inliiijnsniodi robusimpc- j^ gionc tcnomnr. qua^ falsa, aut sunt autsalton pla-
ritissimos csso oportct, qui cx uiiiiis solius moiisis, no videntiir coarguere. Ainabo, quid cx liis scqui-
iino paucorum dierumfactaintercodicescoUatione, tur,habet eadem errata, liahet eadem sape verba?
apertissime convinci possunt, Martyrologti illius An quod Romanum parvum ex Adone?an non evi-
auctorcm tain ossc ab Flioronymianis rcmotum, dentius, qiioil Ado ex Romano parvo acceperit, ipso
nt plcrisquc diobus ne unum quidem nomcn rcfe- pra^sertiin tain XncnXnwiiiv iasi^wia.sibi apud RaveJi-
rat, quod in IFicronymianis inveniatur. Ccnseo ita- namposUo, a quodam rcUgioso /ratre aliquot die-
que, tales adversarios nec refutatione dignos csse. lusprmstitum, a se diligenti cura transcriptum, et
Majus faoossunt ncgotiuni, qui oxteriori quadain in capite operis suipositum ? Sint ibi crrata cadem,
fallacique similitudis imagine dolusi, sibi induxe- sint cadcm vcrba oinnia,sint iidem apices quis ob- ;
runt in animum, Martyrologium nostrum parvum, socro, aliud educat, quam illum transcripsisse, qui
non aliud esse, quam puram putam Adonis epito- se disertissimetranscripsisse profitetur? At necoe-
men, duobus mininuim s.Teculis ipso Adone poste- tus,est, t)ec Romanum. Postrcmum abunde demons-
riorem. Fntcr hos pra;cipui sunt laudati jam supra tralumest, porro demonstrabitur, nec miserum in
Andreas Saussayus, in opsre de scriptoribus mys- PiNCiseum nobis titulum eripict,de quo videnda
ticis a Florentinio citatus Joannes Fronto, prse-
: Observatio ad citatum diem xiv Januarii. De vetus-
notatorum ad F{alcndarium, anuo 1GS2 cditum, tate ita brevi slatuomus, ut ex fostivitatc Sancto-
§ 8, ct Franciscus Maria Florentinius, ad Martyro- riim omnium, nihil Frontoni subsidii sit accessu-
logium Flieronymianum admonitionc pra^via 4et y. riim : hic modo ad rem nostram satis est, tam ve-
A Frontone incipiain, cujusparagraphus eo facilius tus csse, ut Adoni in adornando Martyrologio suo
evertitur, quod rotunda ojus ot nuUa ratione sub- vere praeluccrc potucrit.
nixa affiriTiatio, pcr oppositain ncgationem aeque 96. Supersunt bini adversarii, Saussayus et Flo-
rotunde, plane ct prorsus elidatur. Paragraphi ip- rentinius,quorumnon definitionibus,sedrationibus
sius titulus est Quid censendum de Martyrolo-
: respondendum est.Rctulimus non ita pridem magni-
gio Romano vetere, quod eddidit Rosweydus ? De- fica Saussayi in Rosweydum, ob veteris illius Ro-
cretoria est rcsponsio ; attende. mani Martyrologii publicationem, profusa elogia.
94. « Martyrologium illud non cst nisi epitome Verum congcstas laudcs alibi in vituperia vertit,
Martyrologii Adonis, ut facile agnoscct, qui confe- quae cum apud Florentinium inveniam,infontequ3e-
ret ipsum habct eadem errata, habet eadem sa^pe
: rcre supcrsedeo. IFunc igitur audiemus, et presso
verba nonnulUa fuerc addita
; donique nullo mo- ; pede sequemur ad singulo.Erat primo Saussayus in
do Roinanum est, nec vetus. Et quod non sit ve- eo,quod Rosweydi codicem cum Bcdrc Mrrtyrologio
tus, demonstratur ex eo quob solemnit. Omnium D componens, ridicule asseTai,esse merum Martyro-
Sancloruin inscribit, quamcortum cst non antccc- gii Bedce indicem ;{(ix\.e(\\i\a\\\m. Bcdam non novc-
dere tcmpora Gregorii FFF, qui scdit auno 731, aut rat prsetcr Plantinianum, ex Adone malc consu-
Caroli Magni, qui deccssit anno 813,ut dcmonslravi tum, facile induci potuit, ut alterum alterius epi-
ad diem Novembris. Romanum non est, nam cuin
i tomen faceret, qucmadmodum Florentinius Adonis
dc sancto Feliceloquitur XIV Jaiinarii, scu xix Kal. epilomen censuit,dum ipsum cum Adoneconferret.
Februarii, sic scribit Nola, Fclicis presbyteri, in
: At pupillam oculi Saussayo laeserat. Rosweydus,
Pincis sepulti. Et quis nescit pincis cssc locum qui FlilduinidcDionysioplacitacxsuocodiceimpugnan-
Romae est, non vero Nolae, ut demonstravi ad illum do. FFinc acriores illae in Rosweydum invectivae, hinc
diem? FIoc autcin orratum non cadit in Romanum illaplurium argumontorum series, qua ipsum im-
scriptorcm, scd vcnit cx Adone. Nemo dicat me petens, plerosquc graves et eruditos viros negare
hic conjecturis indulgere, res certa est. Alioquin affirmat, Martyrologium illud Rosweydi esse vetus
mea non refert, Martyrologium illud esse, vel non Fiomanum, ab Adone laudatum, et a S. Gregorio
»09 PROLEGOMENA. m
depictum,etc. Verbo spwium decernit, diversum a A 99. Aliud aeque insipidum est. Rosweydi Martyro-
vero etrepudlandum esse, imo corrupium, /ucal7m logium Adoni tanquam Kalendarium proiflgipotius
et ex corruptissimo codice depromptum. Siin extre- potuit. Jamne excidit, quodpaulo ante Saussayus
jnd opposita foede prolabuntur, qiii de rebus non dixerat, merumMartyrolorj ium Bed(Bindicemes,?,ef
satis discussis et perpcnsis, nunc amore, nunc odio Profecto longe inter se differunt Boda,etiam suppo-
distracti, temere pronuntiant. Ultro admisi, Ros- sititius, et Ado; saltem tantum, ut utrique idem in-
weydi Martyrologiumnonesso Gregorianum; at non dex aut Kalendarium non conveniai.Sed neque illud
esse ipssisimum illud, quod ab Adone laudatumest, satis cai)io, qua demum verisimilitudine Romanum
id vero pernego, nec id unquam extundent Sans- parvum, tanquam Adonis Kaiendaritcmxendiieinv,
sayi aut Florentinii ratiocinia, qaorum ut medul- sicerlum ostenditiir,inmnltiscumAdone tionconve-
lam contraham, sic ordine prosequor. nire, in aliquihus exuherarel Si index aut Kalenda-
97. Arguebat, ut vidco, Saussayus a vocabulo rium, cum operc non convenit, operis illius index
natalis, sed quam imbolli telo, lam non digno quod aut Kalendarium dici omnino nequit, non magis
repellatur. « At urgent forLius, inquit Florcntinius, quaniKalendariumMissali Romanoprsefixum, aptari
quae deinde censor opponit, Martyrologium nempe possitLilurgicTeGra^canicc, autCopticse. Nimiam hic
illud nequaquam esse posse, quod Ado laudavit, et B vidi'o minutias quisque excutiendi indeque argu-
a quo se plurimum atljutum fatetur. Primum, quod tandi pruriginem, ubi moderatiori,ct accommodata
extribusantiquiscodicibus,(iuibusRos\veydususus rebusipsis censuraest opus.Demusaliquidantiquis
est, in uno tantum invenerit Adoni praeflxum, cui codicibus, fateamurque cum Fiorentinio, sacras ip-
potiustanquamKalendarium prnofigi potuerit, et cu- sas Tabulas, ut Sacramentaria, Diptycha, Martyro-
jus spocimen revera non incongruu/n exhibel. Inde logia,non potuissc ad nns tam integra perventre,
Rosweyduni exagitat, quod putaverit Adoacm ubi- utpersunimam notariorum aut amanuensium eccle-
que vestigiisRomani veteris insistere, cum ex locis siasticorum incuriam, aut truncata,aul interpolata
adnotatis certum ostendat, Romanum illud putati- non sint; adeo ut rigidiorum crilicen.id genus co-
tiuminmultiscum Adonenonconvenire.in aliquibus dices rcvocare, idem sit ac eos prope convellere,
exuberare. « Si nihil ibi habeat Saussayus quod for- quemadmodum in codicibus suis Ilieronymianis sa-
tius urgeat, vcrcostenditseeasolumcausaRoswey- tisexpertusestFlorentinius,etnimisquamfrequen-
dum aggredi, ut Ililduinum suum tueatur. Quid si ter experiuntur, qui codiccs antiquos, prapsertim
decem, quid si viginti codices Adonianos reperisset usuales, ut sunt Martyrologium, s?opius versant.
Rosweydus, Romano parvo vacuos, atque in solo 100. Multa Mosander in sua Adonls editione aste-
aliquOjOrdinequintoetvigesimo, felicitcrpraeflxum, Q risconotaverat, tanquamauctoriabjudicanda;plura
an inde, obsecro, minoris faciendus esset tam diu in appendicem refecerat Rosweydus sed ecce Ma- :
expetitus, tandiu desideratus thesaurus? An minori bilio, citato jam loco, pleraque restituenda putat;
eruditorum omnium applausu ubique aceeptus est alia vero, quae alii genuina censuerant, ab interpo-
Beda, a Majoribus nostris editus, tametsi contextus latorc inserta. Qua3 eo solum huc adducimus, ut pa-
ille a centenis codicibus abfuerit, in uno solum aut teatvixhumanitusfieriposse, uttalescodicesad nos
altero, imo in duabus laciniis Romana aitera, allera integri perveniant;quotlin hac nostra Usuardiedi-
Divionensi repertus. tione dicbus prope singulis usuvenit. Nihilproinde
G8. Edat nobis modo aliquis tot latentia antiquo- miri erit, si in Romano parvo addita aliqua, alia
rum opera, velsi a millenis aliis codicibusabfucrint hinc indedetracta fuerint, quamvisidraroaccidisse
faxo ct gratanter et benevole ab erudilis omnibus deprehenderimus. Quomodo igitur adJmcmagisop-
admittantur,si nullo aliopra)terquamraritatis vitio pwgnant Rosmeydi Kalendarium dies frequentes a
laborent. Scimus ab Aloysio post longam molcstam- martyrihus vacuilYere obtundit Saussayus. Nume-
que perquisitionem repertum esse Adonisexeniplar rcmusprimumquot diesin Romano parvovacuisint,
aliquod, in cujus comparatione., omne aurum niMl subducta ratione, universum reperiemus septem ;
esseduxit.Cedocuihominiinmentem venerit,editio- p, nimirum xxvii Februarii, xxiv Aprilis, xxiii Maii, viii
nem ejus redarguere, quod sola et prima esset ? Alia Junii,XV Octobris, xx Octobris et xxvi Novembris.
exempla magis, vel minus integra vidit Mabilio, Atque hi sunt frequentes iWidies a martyrilus va-
viderunt alii, a quibus etiam forte aberat Romanum c«i?Ecquid terminisabutioportet,ut intertrecentos
parvum, imo ipsa Adonis prajfatio; nec lamcn inter scxaginta quinque dies, deflcientibus solis septem,
eruditos uUus ex eo capite suspectum habuit, quod FrequeiNtes dicantur deflcere? At enim, si recte hoc
tamfeliciter orbi litterario porrcxerat Rosweydus, argumentum expenditur, quo frequentiores fuerint
quid, quodtcstetur laudatus Mabilio Sasculo iv Bc- in Romano parvo dics vacui, eo minus speciem re-
nedictino, parte ii, pag. 272, inpluril?us, qucBvidlt fcretAdoniani Kalendarii, ut vocat Saussayusaut
istius Martijrologii (Adonis^ exemplarilus manu Adonianfe epitomes, qualem fingit Florentinius.
exaratis, non comparere Adonis nomen; an inde 161. Instat Saussayus: «Si Adoin pracflgcndis die-
fortasse etiam arguct Saussayus, Martyrologium, bus fcstis, niale alioquin pcr singulos dies ac Kalen-
quod Adonisnomine venit, perperam eialtribui,quia das dispositis, hoc {Romano parvo) usus esset, cum
in multis e\em^\diVihw'&, Adonisnoynennoncomparet? et in eo aliqui diesdeflccrent, non utique Bedam et
8H USUARDUS MONACIIUS SANGERMANENSIS. 812
Floruin supplere potuissot. » Novus hic scrupulus A in hocnostroRomano parvoposila sit. Quod si h;ec
esl : nus(|uam scripsit Ado sc ex Romano parvo priinuminstitutarucritannol049, ZeoMC<?/Xaste;i/^
supplevisse dios omnt-s qui iu !U'da a Floro aucto ?;r)«^i/?c«, vide, obsecro,quanta absurda inde conse-
dositlfrabanlur, scd adjulum so falotur, utdles mar- (|uantur ; jam eniin .Martyrologia nostra omnia Be-
tyrumverissime, lioc osl disliiicle, notareutur, qui d;c, Wandaiberti, llabani, Adonis,Usuardi, .\olkeri,
confusi in Kakndis inteniri solebant non utique [mQQilWcvon^^m^^mx^iSti, composita,velscriptafiie-
in Beda et Floro confusi ;sed iii antiquiori niornny- rint widecimo sacnlo excurrente, cum in iis omni-
miano, ex quo ncoduni oonfusionem oinnoin suslulit bus cadem ipsa solomnitas diserlissim'! annuntie-
Florentinius. Fiiorinl igitur dios septem vaoui, an tur. Si hoc sa's non ost, ipsis oinnibus antiquior
de Cfotcrononrecteadjutumseprofiteri potest Ado, (Irogorius Turonensis saeculis quinque junior Oet,
dum ccoLvni dics plonos reperit? An ei defuerunl cnm in Ilistoria Franoorum, cap. 21 assuerit Fac- :
Sanoti quibus pauciilos illos dies su'pli'rel ?
alii. tum estautem utpost dies paiicos adesset festivitas
Dissolvamus omnia .xxviii Fobruarii ox viciiiiaac-
: sancti Remigii, qwe
initio mensis Octobris cele-
cersivit Romamim abbatemJurensem. xviv Aprilis bratur. Diem Lco IX qiiem autca Remigii
selegit
non vacabat Reda, et tainen eo ipso die sanctum festivitati destinalum probc noverat.
Alexandrnrn Liigdunensem, Mellito, a Boda sisnnto, jj 104. Stupor:' potiusquam admirationc pi rcellor
adjeoit xxiii .Maii, non procul oxcurroiidiiin fiiit, ut dum bujuscemodicavillos,na3nias,imopura jjuta fig-
Desiderius Lingonensis, imo vel Viennensis synony- menta protrudi video, et quasi per inanus cliam
mus commemoraretur viJi ibi observationem no-
: doctorum virorum derivari, quoe ab acatliolicis a-
stram Usiiardinam. viii.Iunii liabuil in lieda ^fedao'- vidc arrepta, in nostrnm vituporium vcnditantur,
dum, quo tainen conlontus non fuil. xv Octobris, ac similia ooinminiscendi ansam ipsis praibent viam-
Lngdunum Antioc/ium, Colonia Mattros, suggessit. que ostendant. Certe citatus supra Dcckius, istius-
XX Octobris, popularis S Caprasius haud longe modi flosoulis '^x Saussayo, Valcsio et Florcntinio
qujcrcndus erat. Donique xvi Novcmbris adfuit- collectis, suum illud pra;tensum GormaniK Martyro-
Lw.gi\\xmmh Eucherius.\'\.f\eino\\ inagna adjumen- logium egregieexornavit,et ne palmameis cederet,
ta Adoni aliunde accessisse, ut proinde verissimum ineptissimo commento locuplelavit.Postquamenim
nianeat, maxinie et praecipue ex vencrabile illo el Rosvs'eyduin Tiirasoni similem ex Valcsio depinxit,
perantiquo Martyrolngio adjutum fuisse. qui nempe sesquipodalibus vcrbis Pontificem allo-
102. Sequitur argumenta quod iiescio unde a cutussit, pueriliaalia admiscens, tandein etipseca-
Saussayo desumi aut exsculpi, qua autem vcl veri pto c poralapillo, Goliathum seprostraturumdesti-
umbra a Florentinio rcferri potuerit. Aures arrige p nato ictu existima!. Audi porro quam belle argute-
:
« Insuper ncgari nequit {semper Florentinii xerba tur pag.22: «RcoentiorisetiamaeviMartyrologium-
recitoj quin ad recentiora lempora Martyrologium Ros\vcydiauuina'rguuiit,qua3ivNonasJuliileguntur
illud (Romanumparvum)^h\egQx\i,([\vjQmh(\\\, Saus- Eodemdie August(B,sancti Uldarici episcopietcon-
sayus, ad annum scilicet 1049. Etenim cuin in eo fessoris: qui vcro saeculo x vixit, et sinedubio non
ad diein xx Octobris, Rhemis solemnitas S. Remi- statimestcanonizatus. Ado sanc ex hoc fontcaquas
gii adnotetur, quae antea die inigrationis xiii Janua- derivare non potuit, quippe saeculo ix vivens, nisi
rii peragi consucverat, et hagc in eumdem diem dicere ^velimus, a recentiori scriptore addita haec
accommodala fuerit in concilio Rhcmensi, Leone IX fuisse,atque itastaluuntMosanderet Rosweydusin
astanle pontifico, neino potest concedere, Martyro- appendice, quibus suspecla hjec esse videntur, at-
logiuin illud esse, quod autographo suo pr;efixerit qiie a posteriori inanu, forlassis monachi Bencdic-
Ado, episcopns Vicnnensis,circa annum S7^ fmelius tini, in cujus solius codice sunt reperta, et in
scriberet circa aunum 8o8j sed compositum, vel tribus reliquis mss. aberant, adjecta. »
scriptum undecimo syeculo cxcurrentc » Ncc (Edi- 105. Ignosce, lcctor, si bilem mihi moveat inepta,
pus ipse hic nobisedisserat, quid lota hac speoiosa fatua et mcndacissimis gerriscontexta ratiocinatio,
rerum farragine sibi demuin velint Sanssayus et ut ovum ovo, ita Saussayanaj persimilis, et pari
Florentinius, nisi aperte fateantur, se vetus Ros- ^ prorsus fundamento subnixa; nam patentissimefal-
weydi Martyrologium nuuqiiam inspexisse, saltcm suin est, citata hic a Bockio de sancto Udalrico
eo, qui cilatur, die xx Octobris. Augustanovcrba,intotoRomano veteriRosweydino
103. Iterum repeto me prorsus non capere quo- usquam reperiri, iiedum iv Nonas Julii, ut homo
inodo ha)C in virorum caetcra eriiditorum mentein istc inlrcpide fingit, qui forte citata verba in appen-
inciderc ullo paoto potucrint. Etcniin si vcrc in dice Adoniana Rosweydi reperiens, inulta comincn-
exemi)luin adducitur diosxx Octobris,inonstra sibi litia superstruxit, quse nianifoste ostendunt, ruerc
lingunt, qu^fi tuto profligent,cum is pra^cise dios ex liominem Andabalarum inore, nec arguinentum
septem unus sitquos in eo codice vacare diximus. noscens de quo tractandum erat, nec libros, quos
Neque vero, toto eo mense, alia Remigii soleiniiitas inanu versabal. Mosandrum Rosweydojungit, quasi
refertur,quain qua; ipsisKalendis consignataestliis ctilleRomanuinparvuinediderit,qu;e alterafalsilas
verbis : Et Rhemis civitate ,sancti Remigii episcopi. cst. Tertio, Mosandri appcndicem appellat, qui de
Imo hsec unica et sola solemnitas, quae de Rcmigio, condenda appendice ne somniavit quidem, in ipso
818 PROLEGOMENA. »14
Adonis textu, aslerisco notare solitus, qu?e ipsi A Aquehisce Saussayumexarena jubemusexcedere.
suspecta videbantur. Quarto, fingit, nescio quem § II. — Diluuntur ea quae speciosius objicit Florentinius.
codicem monachi Denodictini, qui cum tribus aliis lOS.Superestnobiscum ipso Florentiniocontrover-
editioni Roinani parvi servierit, cum diserte latea- sia, in qua discutienda veniunt quae .Joannes Fronto
tur Rosweydus, sc tribus solum codicibus usum non ita pridcm decretoria potiussententiadctermi-
in edendo Adone, a quorum duobus aberat Roma- naverat,quam|solidisargumentisprobarat,FIorenti-
num suum vetus Adoni praBfixum. Ut vorbo absol- nius vero, adduclis rationibus, speciosius, sed pro
vam, tota ca Becl<iana machina, ficta, futilis et ina- viri summa cum modeslia, ex Ro-
doctissimi more,
nis est, cui comminiscendaa, utinam viri alias eru- mani pnrvi Adonis adinvicemcollationeostende-
et
ditissimi, mihique venerandi, falsis prsejudiciis re conatur. Juvat ex ordine singula ejus argumenta
abrepti, viam non prsemonstrassent expendere. Ita prosequitur « Verum secuti Saus-
:
106. Redeo ad Florentinium,
ita telam Saussaya- sayo facileconcedereni,RosweydinuncupatumMar-
nam pertexentem Postremo, inquit, Rosweydi,
: « tyrologium,non essc vetus Romanum a D. Gregorio
sive Martyrologium, sive Kalendarium, iilud non indicatum, et a Baronio expelitum ita ex Bedai Ha-
:
essea Baronio desideratum probat Saussayus. » An giologio contractum nequaquam consentirem,cum
satis recte, non examino, cum nostra hic nihil g potius ex Adone,conferenticuique exccptumvideri
intersit, sive magnum, sive parvum Romanum, ma compendiosius Kalendarium omnino possit. Gontuli
gnus Annalium ecclesiasticorum scriptor expeti- equidem cujuscunque mensis plurimos dies, et ex
verit, modo verum perstet, illud edidissc Roswey- iisdem ab Adone excerptis, ac in proprium usum
dum, quo se adjutum fatetur Martyrologus Vien- vel obscuriori, vel mutilo, vel recentiori stylo de-
nensis « Nc vero Saussayus aliquid praetereat
:
ductis facile agnovi,non Adonem exhoc Kalendario,
quod omnem adimat auctoritatem Roswcydi Kalen- tanquam ex Antiquo Aquileiensi codice,in suum Mar-
dario, idemque nullge certitudinis aut ponderis co- lyrologium transtuliyse, sed e contra recentiorem
dicillum esse, futile crassisque erratis respersum scriptorem,indesuum indiculumcornpegisse.»Sedu-
prorsus concludat, addit pro coronide ridicula lo observes vclim,FlorentiniumexSaussayo hausis-
etiam qusedam continere idque ex adnotatis ad
;
sise, et passinisupponere, Romanum parvum scrip-
IV idus Novembris probare nititur Eo ipso [le- :
tum essc, saeculo xi excurrente,quo praejudicio mu-
gendum, Et Ipse] die quatuor Coronatonim^ » etc. nitus, facilc aliacolligit quae ipsi recentioris styli
Sedridiculailla clare,ni fallor, solvi mus, ad dictum vesUgiapraeferrevideantur. ^?7fl;^m?i5, inquit,co»i-
VI idus Novembris, solvitque hic etiam Florenti- 'pendiose, si libet,per unum autalterurn, mensem :
nius, recte aliquando observans, « durum nimis imo vero,et libenter,pcr totos i\noi\ec[m; et aliquot
exactorem esse Saussayum, ut Dionysiuiu Parisi-
G signatos dies,cgo volo omnes et singulos, ctmAdone
num, eumdem esse ac Areopagitam mordicus de- etnostrosimitlconferemus,iUassertionisnonminus
fenderet, quod a Rosweydi tam Martyrologio quam veritas quam nostri vetus tioris cetas apparent.
adnotationibus, nonnihil infringi conjiciebat. » 109. Vitanda3 confusionis gratia, liaec ad rem
nempte tota malilabes ;hacitaincensus
107. Haec nostram se juiigicupio,ullroqueconcessaquantavis
Saussayus, dum oculis emissitiis omnia riuiatur, getate Ilieronyinianis apographis, pro quibus ipse
ridicula, inepta, parachronismos, et nescio qi£e alia unice pugnat,soli Adonis et Romani parvi coUationi
in Romano parvo se reperisse existiniavit, in quo insisto,ut,ulerexalteroceperit,perspicueeliicescat.
prius selecta et aurea omnia inserueril : « Heri- Florentinius ab ipso liuiine sic auspicatur:i2os5y^y-
bertus certe, eximius ipse solis sapientise radius, di Martijrologium,recentioririta,quam nost7'im,a
vivi fidei fontis, rivulus, virentis justiti» stipitis Kalendis Januarii annum orditw. Sic plane,a ICa-
ramus, jamque coeli pulchrum et aeternum sidus. » lendis Januarii annumorditwr, sed inde nihil minus
Aniabo, qui tam cito mutatus est color optimus? consequitur, quam quod recentioris ritus sit. Mul-
Sincere et ingenue edisseret clar. Castellanus, a tum laborat, sed ferme in vanum, Florentinius,
quo cum notitiam libriillius Saussayni de Scrip exercitationesuasecunda,utrituum istorumannum
toribus mysticis a Florentinio citaM postulassem :
D inchoandi anliquitatem,seu,ut ciarius lequar, prio-
reposuit ille, se quidem opus
illud non nosse, ritatem alicunde eruat, nequendum fixos cardines,
at hoc probe opera Saussayi omnia Parisiis
scire, nobis producere potuit, ad quos figendos,nec facilis
in sumno esse vilipendio {profonde mdsestime). sane, nec expedita sententia est. Utcumque fuerit,
Ait prceterea, grande illud Martyrologii Gallicani argumento ad hominem plane exarmatur, qui hic
opus, duobus voluminibus distinctum, contemptim Rosweydumadoritur Florentinius;namquodialer
;
peUav plaustrum mendaciorum. Demum, Hildui-
Sip i
Hieronmiana ejus apographa vetustissimum est,
nistam fuisse pertinacissimum, unde rehgioni sibi scriptum,ut constat, sub initiumsaeculioctavi,anni
duxerit non acerrime insurgere in opusculum, qua sui sacri seriem etiam incipit a Kalendis Januarii,
Dionysium utrumque lam accurate altcrum ab al- idemquc facit Beda, Willibrordi plane synchronus.
tero discretuni advertebat. Nimirum, nulla ipsius De ffitatis pcerogativa cum Hieronymianis, nullate-
intererat, quidquid veritas pateretur, dum praeju- nus discepto, sufficit mihi, si parem Epternacensi
diciis (d ses entitements), contrariam offenderet. et Bedae, Romano parvo concesserit Florentinius,
313 USUARDUS MONACIIUS SANGERMANENSIS. 816
110. Nec pluribus opus esset, ut tota haec pi'ima A diaconus, auclioris Beda) Marlyrologii compilator.
Florentinii argumentalio plane enervaretur. Lubet Adde his Rabanum,
et ipsum Adone vctustiorem,
tanien in cwriosoruin i:r;',tiain, uilorius inquircM-o, addc Nolkcriiin frrme Kqnalein, patebitque evi-
ci
sitne usus in Ecclesia niaj,MS rcccntis, annos a Ka- dentcr, qiiod supra diccbam, inodnin istuin annos
lenclis Januarii, quam a natali, ant a vigilia nati" inclioandi, pcr id tcnipus valdc arbitrarium in iibris
vitatis, aut aliunde exorcliri : quae res apud eru- ecclesiasticis, sed prajcipue in Martyrologiis fuisse.
ditos adiuic satis incerla et anibigua cst. Pcrcur- Qnininio, a in;ijori antiqnioriquc Mnrlyrologorum
ranius antiquos Hitualcs libros ct Marlyrologia. noslrorum nuincro ila stabilitur Romani parvi auc-
Certum est, Allatii et Frontonis Kalendaria pro potiusconsequatnr, scculo ipsooctavo in-
toritas, ut
antiquis iiabcri, siinilia essc nec .'ctate inultum dif- choandorum annorum ralionem a Kalendis Januarii
rerrc. Allatianuin, (juadricnnio antc Frontoncin, coepisse, quam cxFlorcntinii conjecturisullo pacto
neinpe anno 1048operi dcConscnsioneOccidentalis vcrisimilc sit, recentioris usus esse sicannosexordi-
el Oricntalis Ecclcsia5,sub linem insertuin est. Con- ri. Ilaec concludo prnefatiuncula Bollandi,idicJ<inua-
fer utrumquc; statiin animadvertes Allatianum in- rii, ita opus suum auspicantis « Praecipua semper
:
cipcrc a Dominica priina Advcnlus, dicsque notare, religione cclebrataj a Christianis Kalcndae Januariae
vetcrum Roinanoruni cl Martyrologiorum nostro- g sunt, proplcr Dominici natalis octavam, sacrosan-
rum morc, pcr Kalcndas, Nonas et Idus. Contra ve- cta) circnmcisionis Christi mcmoriam, et augustis-
ro Frontonis editio initium facit adienataliDomini, simum nomcn Jesu, in quo nimirum oportet omnes
sicquc more,hodicrno pcr ordinalcsnnincrostotius homines salvos ficri. McritoigiturveteresRomanos,
anni dics dccurrit. In Sacramcntariis a Menardo et in auspicando ab hoc die anno, sequi Ecclesia ma-
Thomasio editis initiuin snmitur aVigilianativitatis luit, quam cietcras gcntes, qua) aliud quodpiam sta-
Domini, ex tribus veroGallicanis, abeodem Thoma- tuerent exordium, ut ipse dies sacrum nostraesym-
sio, et posl a Mabiilone vulgatis, nulluin cst, de quo bolumsalutisprjcferrel ?))Sed dehisplusquamsatis.
judicare possis, consimilc altcri habuisse princi- 113. Pcrgainuscnm Florentinio compendiose eva-
pium. Necdissimulat Mabillo de Liturgia Gallicana gari:«In ipsa antcm Kalendnrumdic, inquit,pr£eter
pag. 98, num. 3 pag. 17G, nuin, b, et alibi, dubias
; octavam natalis et circumcisionem, non alios quam
et inccrtas cssedc h sce rebus conjecluras. trcs martyrcs cxhibct, nnicumque confessorem, re-
111. Parem puLo fnisse, hoc cst non slabilitani, lictis apud Adoncm, triginta martyrum Romanorum
sed arbitrariani Martyrologioruminchoandorum ra- corona, Eui)hrosyna virgine ac Eugcndo abbate. »
tionem, de qua nihil satis compertuni sit. Jam dc Ilichajreamus tantisper, quaeramiisqueex Florenli-
Hieronymiano Eptcrnacensi et Bcda locutus suni : niorcctencMartypologiicoinpilator pr;Btensamsuam
addi his debct Bluinianum. Luccnsc autcin et Cor- epitoincn, vcl inJiccm, vcl Kalcndarium contexat,
beiense non a vigilia nativitatis, ut Ado Rosweydi, dum trcs omnino annuntiationcs apud Adoncm
sed cum Frontoniano Kalendario, ab viii Kal. Ja- intactasrelinquil,?Ego talem indicem, vel Kalcnda-
nuarii, seu ab ipso natali Doniini annuin auspi- riuin, vel ex hoc solo capite, ut infidum et spnrium
cantur. Porro Aloysius et Mosander sic Adonem rcjiccrcni.QuKrainus dcnuo an ipse collationem
ediderant, ut a K;ilendis Januarii principium face- suam opportune inde incipiat, ubi tanta inter
satis
rent. Rosweydusvero sic ultinio prtcfatiunculae suae Adoneni et Romanum parvum discrepantia esl? Cur
paragrapho loquitur « Quod in Marlyrologio Ado-
: ad seciindum Januarii dicm progrcssus non est? Ibi
sumatur, non a Kalcndis Januarii,ut hac-
nis inilium certe longe majorem iiivenissct conformitatem. Ve-
tenus edituni, sed a vigilia nativitatis Doinini, scias rum ne nimis tadeat (Florentinii verba sunt) omnia
hoc ex Romanae Ecclesiae ritu factum,quae anni epo- sigillatim hic perpendere, verbo unico rem absol-
cham olim habuit Nativitatem Christi, et a Vesperis vam; sive Romanum parvum cum annuntiationibus
vigiliae ipsiusNativitatis annum auspicabatur.Cons- Adonianis convenial, sive in numero discrepet, sive
tanter ita exhibebant tria mss. excmplaria, quibus deficial, sive exuberet, nihil inde contra Roma-
usus sum. » An immemor erat vir accur-
forte tunc num parvum conficitur, cum adductus a Florenti-
ratissimus, Romanum suum vetus, Adone multo D nio Kalendarum textus apud omnes cordatos
anliquius, a Kalendis Januarii exordiri? Si oinnia probare debeat, Adonem postcriorem a priori
Adonis manuscripta exemplaria inter se confer- accepisse quidquid in eo continebatur, addidisse,
rentur, plura credo repertum iri, quae in hac parte qu;e alibi repererat, aut Lugduno, ubi Martyrolo-
Romano parvo essejit conformia. gium scribebat, viciniora erant.
112. Fuit Wandalbcrtus Adonis aequalis, imo ipso 114. Meminisse poterat debebatque vir doetissi-
senior et ante ipsum Martyrologus, ulpote qui anno mus paulo ante a sedictum non ita Adonem Romani
842 scripserit; ipsenihilominussicpraefatur A Ka- : parvivestigiis se accommodare voluisse,ut ne latum
lendis Jonuariis ^usque ad finem anni,perdieru7n quidemunguem trangressussit.Quinimotransgredi
singulorum occurrentes festivitates (Martyrolo- omnino debuit, dum aliunde subsidia adfuere, quod
gium) metro edidi; idem factitavit is, cujus ope et Kalendis Januarii plane ostendit : alibi,dum sanctos
suisidio Wandalbertusj?r«ajt?w^ nsus est,sanctus et alios non reperit, ut secunda die Januarii et saepe
nmimtissimus Florus, Lugdmensis Ecclesicssui- alias, nullos exornavit sanctos, prseter eos quos ei
,
mi PROLEGOMENA. 818
Romanum parvum suggesserat, Quod si contra fac- A item pag. b4et totaliis, quas sigillatim enumerare
lum esset, puta, si Romanum parvum ex Adone supervacaneum est. Aliis armis opus, ut Romani
accepisset, qux-uani, obsecro, cogitabiliscausa dari parvi antiquitas concutiatur.
posset,cur indiculiauctor, exocto Adonianisannun- 117. .lam vero, quod Martyrologii istius auctor
tiationibus, solasquinque selegisset, iissanctisprae- constantissime Romano pontijici tribuat appellatio-
termissis, qui erant notissimi ? Rursus, quae causa, ViQm papce, \\oc ipsum, inter alia, argumento nobis
curvelipsamprimamcelebrioremque Adonisannun- esse debet, praedictum Martyrologium Romas scrip-
tiationem immutasset, addendo el circumcisio tum, Romffi usitatum fuisse,et verosimiliter perse-
quae verba a Viennensi aberant. Dicetne Floren- verasse, usquedum Usuardinum Roma;, uti in omni-
linius ipsam circumcisionis nomenclaturam tmis bus aliis Occidentalibus Ecclesiis, admissum est.
etiam esse recentioris? sed vere inutiles sermones Vis et robur asserto nostro adjungitur ex vetusto
csedimus, nimis clare sese explicuit. Ado ipse, ni- Kalendario Romano, tum ut ab AUatio, tum ut a
mis distincte et aperte ductorem et antesignanum Frontone editum est, nam ibi nomen papa saepius
suum prasmonstravit, ut articulo sequenti liquido recurrit, unde nihilominus quis pessime argueret
manifestabitur. Sccculo octavo esse posterius, turpius vero ad unde-
US. Cacterum argumenta Florentinii singula per- B cimum ablegare contenderet. Quod autem Florenti-
currenda, singulis sua reponenda solutio omnia : nius cordatmn lectorem mittat ad xx, xxi, xxix et
expendamus. Sic procedit « Conferat in eodem
: XXX Januarii, tum ad xi Martii, ad Kal. Aprilis, ad
primo mense curiosus lector diem xiii, quam Co- VII Septembris, ad Kal. Novembris, ad x, xxvi, et
rona et nominibus quadraginta militum mutilat; xxviii ejusdem mensis; denique ad xviii et xix De-
XIX, ubi Pontianum ad bestias damnatum ex multis cembris, ut ex illis arguat, omnia puriim putwm
coUigit. » Nihil hic novi adducitur quod in supe- Adonem sapere : ego lectorem eumdem libentissime
riori ratiocinatione adductum
solutum non sit,
et arbitrum eligo, an ex citatis istis, inio ex omnibus
Sequitur falsa Florentinii,sed perpetua cjus suppo- fere totiusanni diebus, omninocontrarium non pa-
sitio, ex Saussayo hausta, quod Romanum parvum teat,-nempe Adonem, purum putum Romanum par-
saeculo xi non siL antiquius. Adverte hic qua id ra- vum sapere ubicunque sanctos aliunde con-
alios,
tione confirmare conetur. Sic infit : « Sed pr;ecipue quisitos ei non superinducit, ut proinde nihil minus
XX diem (Januarii) advertat et agnoscet Fabianum verisimile sit quam ex Florentinii dictis constare
ab Adone Rom?e ejnscojmm dici, a E; cviatore vero, vetm Romanimi, sive cum Bollando minus Roma-
recentiori more pa^^am appellari; quem tilulum num, ex Adone contractum potius esse. quam uti .
. ,
cum ubique et constanlissime Romano pontifici tri- n ferantiquum Adoni facem pr(etulisse ; nam plane
buat, et rarissimc apud Adonem inveniatur, non oppositum, rcfulatis jam adversariorum argumen-
obscure videlur arguere, Kalendarii auctorem post tis, ex professo demonstrare aggredimur.
Gregorium VII advixisse, quod anno Christi 1073 1 18. Verbum unum cum Florentinio superest, quo
pontifex ille statuerit, mmen papce, aliis hactenus cursim ostcndam virum clarissimum, nimio lau-
episcopis et clarioribus presbyteris commune, pro- dandi exornandique Hieronymiani sui Martyrologii
prium deinceps el singulare Romani pontificis a3stu abreptum, illud ipsum in Romani parvi locum
cognomentum esse debere. » intrudere voluisse, eique characteres aptare ab
116. Haec est illa, quam non semel digito mon- Adone signatos, nempe, veneraMle et perantiquum
stravi, Florentinii hypothesis, qua uomanum no- ah wbe Roma Aquileiam, cuidam sancto episcopo
strum parvum ad sajculum xi excurrens retrahitur, apontifice Romano directum. « Ita suadent, inquit,
plausibiliori, ut verum fatear, quam superius, ratio- hinc nostri codices in quibus, D. Hieronymo ascri-
ne ; sed tamen nulla, cum ex schote placitis argu- ptum, et a nobis exhibitum Martyrologium, Adoni
mentum dum probat nimium, suoque
nihil probet, prorsus sociatur, quod antiqui characteres, qui
sibi gladio adversarium ipsum jugulat. Si vere sub- Gregorianum omnino demonstrant, vix dubitandi
sistitFlorentinii ratiocinium,jam eodem argumento „ locumrelinquuntquinillud ipsum sit apudAdonem,
conficitur, Ilieronymianum Lucenso, imo et Cor- venerabile et perantiquum, » etc. Credimus an qui
beiense ad sjBculum xi esse revocanda,cum ipsi illi amant? profecto codicum sociatio aliquid probat,
si
codices i Julii Gagi pap.e? ii Julii, Melciad.e Pp. vel tot sociatos reperere majores nostri, tot in musseo
MiLTiADis pap^, et X Septembris Hylari pap/E, di- nostro collecti etsociatisunt,utexiis probari possit
stinctissimeannuntient, et forte alibi eadem appel- quidlibet; puta et Usuardum ex Rabano, et Redam
latio recurrat,quod ulterius scrutari opus non est. ex solis Hieronymianis conflatum,quod nihil est ine-
Quid plura?Reda ipse nomme papcB passim utitur, ptius. Si tantillum operje posuisset Florentinius ia
et omnes saeculi noni Martyrologi quos tali ex causa conferendiscum Adone Hieronymianis apographis,
inepte quis ridicule ad undecimum sieculum ex- luce meridiana clarius deprehendisset,vix majorem
currens amandare prjesumeret. Quod vero ait Flo- Adoni cum Hierouymianis, quam cum Kalendariis
rentinius, rarissime apud Adonem iuveniri nomen Rucherii, Carthaginensi, Allatii et Frontonis affini-
papa, mirum profecto, et plane falsum, nam sola tatem intercedere,atque adeo gratis omnino et per-
pag. 47 bis recurrit,proxima inde pag. 52
iterura ; peram dici, illa Adoni facem praeferre potuisse.
:
SI9 NSUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS. 820
117. Uxc ad speciosiora Floreutiiiii objecta satis A tioiie, porpetuo examine, animiquc volutatione,
dicta sinl, cui ne nihil prorsus largiri vlileainur, utriusque Martyrologii annuntiationes approxi-
hoc ei non recusaliiinus, quo adiiionilioncin suain mans, severoque scrutinio conferens; inde Adonis
quartain concludit vidclicot Marlyroloi,Muni Iliero- ipsius insigiie tostimouiiiiu oxpctuuns ox ipsis autem
nyinianuin, « sujjra oninia, i\[ix iiaclenus edita suiit, roi visooribus pUira quotidio ofleudeus, quaj vere
ex sola ipsius noinenclaturic inspectione, additio- Romanuiu parvum Adone vetustius ostenderent :
nuni setate, et loquendi stylo, vetustius existinian- omnibus accurate mecum libratis, victas dedi ma-
duin esse; taiituiii vero illud a Roswoydo edituiu nus cortuiuque agnovi Caslellani eflatum, supra a
antecedore, quanluiu oinnia in vetustatis cliarac- uuiu. 87. relatiiui, scilicet, viros illos omnes, quam-
toril)US anlecedit,el quantum in simplicissima Mar- tumvis eruditos, re nequaquam satis attcntc per-
tyruin niesse largo proventu supra illud redun- pensa, sola illa fallaci conforinitate captos et delu-
dat. » IIoo, in(]uaiu,Florentinio sive liberaliter, sive sos, se mutuo transcripsisse. Id quibus argumentis
ut debitum,ultro tribuiiuus;IIieronyiuiauuiuaBtate, confeceriiu, sic cuin loctore cominunico, ut paratus
vetustato, et MarLyrum numero, Roiiianuin nos- sim ad priorem redirc sententiam, siquis majori
trum parvum praicellerc; at iu multuiu vicem ratiouum pondcre inecuiu certet. Neque enim, ut
nobis concedi postulauuis, Roinamiui parvuiu, 3 Frontonis vorba ropetam, mea ullatcnus refert,
nitore, ordine, Kalendaruiu distiuctioue,
exacta Martyrologimn illud esse vel non esse Romatium,
tota denique operis sui symmetria, Ilierouyinianis vetus vel novum, Adoni prajluxisse, vel non prae-
codicibus omnibus tam longe anteferendum, ut ipsa luxisse (cuin hinc Usuardi puritas, aut integritas
ad hoc ne ulio quiilem pacto comparauda sint. Sed uequaquam peiideat) sed tenemm, quce vera sunt
jam teiupus cst, ipsumuiot coutroversia! caput, 2)roferre,Qii\\xod possuinus pra)cavere,nequa3 nobis
vetus Rosweydi Martyrologiuin, nobis Romanum diu illusit fucata imago alios in errorem inducat.
parvum, penitus introspiciondi. 122. Ut de tota hac disputatione rectc, et secluso
ARTICULUS III. partium studio, judicium feratur, nunquain abesse,
Romamm parmm sic delineavit Ado, ut esH ejus ueo ab aniiuo, noc ab oculis possunt, ea, quse san-
prcBfatione ostendatiir ijysissimum esse quod suo ctus Viennensis episcopus in sua praefatione diser-
Martyrologio prefixit, tissime pronuntiat, quse ad sex capita revocari
Jam variorum variisquo modis Romanuin
120. dobere existiino. Priiuuiu est, Adonem opus suum
parvum impugnantium arguinentis, ex ordiue et exsecutumfuisse, imperio etjussione sanctorum vi-
. .
sigiiiatiin rofutatis, superest ut de ipsius Martyro- rorum, ut supplerentur dies,qui absque nominiius
logii vero genere, auctoritate, stylo, aetate caeteris- martyrum in Martyrologio, quodvenerahilis Fiori
que propriis characteribus ea dopromamus, quas
C studio, in lahore domni Bedce accreverat, tantum
longa exercitatioue, ac lUulLiplici, jain annis ali- noial%erant.?\\iQv\\\\\,i\\v&i^\y\%%(ik(iQ\ym\,diesmar-
quot, Martyrologiorum omnium, praesertim Roiuani tyrum verissime notatos, qui confusi in Kalendis
ipsius parvi et Adonis, facta ad invicein collatione, inveniri solent. Ubi facile obsorvas, verum opponi
nobis tandem persuaserunt, non aliud Martyrolo- confuso, ut proinde, pro verissime, absque uUo
giuin in Adoiiis proefatioue designari potuisse quam scrupulo su])poni possint distinctissime. Tertium
ipsissiinum illud vetus seu parvuin Romanam a cst, quod ad id praestandum adjutus sit venerabili
Rosweydo editum quod tanquain textori catena,
: aliquo et perantiquo Martyrologio. Quartum,quod
sit ut exemplar, ut argumentum, ut substructio ipsuiu [\\\ii\'^\d.vi\vo\o'^'i\x\'w,ab wbe Rovia ab Aqui-
Adoni priinuiu, ex hoc Usuardo ot Notliero praelu- leiam cuidam sanclo eqnscopo apontifice Romano di-
xisse, aperte, nisi vehementissime fallor, nie com- rectum ^i^.Quintum, quod idem Martyrologium,
perisse existimo.Non dissimulaverim tamen, labore postmodum a quodam religioso fratre aliquot die-
magno, conlinua attentione, ei perenni studio opus bus A(ion\ prastitum,a\x\pso,apudRavennamposito
fuisse, ut prfficonceptain opinionem, ex Froiitone diligenti cura ti'anscriptum sit.Betnvwn, quod istud
Valesio, Florentinio, aliisquo prius haustain, quae idem i7icapites\i\ operis ponejidumputaverit. Ex his
tot speciosis illusionibus compta, facile a pluribus D liquet evidentissime, iilud vere et unice esse Marty-
eruditis viris quos hic appellare supersedeo, iiubi- rologium, ex quo Ado suuiu, posL Redam et Florum
bita est, ut eam,
inquam, opinionein, pridem animo supplevit et locupletavit, in quo sine controversia
insidentem expellerem. Niiuirum luctandum quo- conveniant prajdicata omnia et singula, sex illisnos-
tidie, cum diebus singulis in meis ad Usuardum tris capitibus proxime enumeratis comprehensa.
Observationibus, idein fascinus, ut ita dicain, ocu- 123. Alterum decidendge iitis principium est, quod
lis obversaretur; vidori neinpe Romani parvi ter- nullus adversariorum merito queat abnuere,nempe
minos, Adonianis tam similes, ut non possem non nulla hactenus Martyrologia Adone antiquiora, sal-
Adonianum aiiquid iu Roinano parvo agnoscere. tein quibusadjutus sit,assiguari posse, praeterillud
121. Dicamus quod verum est tenuit haec lucta : quod sub Eusebii et Hieronymi nominibus circum-
diu multuinque, nec acquiescere primum potui ur- fertur, itein Romanum parvum, et i.Ilud quod Flori
gentissimis Castellani momeutis, quibusme non studio in labore Bedae accrevit, quodque ab Adone
semel puUaverat; verum diuturna tandem medita- ex altero illo vetustiori suppletum e§t. Si igitur
621 PROLEGOMENA. {J22
demonstravero in Martyrologium Hieronymianum A loquitur; eademquetotoUsuardinoopere ferme ad
nullo pacto quadrare posse sex jam statuta ex Ado- nauseam inculcanda fuit et repetenda, uti e contra
nis pra)fationc capita, si contra cvicoro in Martyro- ibidcm,ad diespropc singulos quam ficripoLuitexa-
logium Rosweydi aptissime et apertissinic cadere ; ctissima,cx Ilomano parvo. Adonis, (Jsuardi ct Not-
puto ncminem forc in posterum,quidcbita3Romano kcri, gencsis tanLalucein oculosperpetuo incurret;
parvoantiquitati,ctmcritisRosweydilaudil)usausit ut quis sciens ac volens caecutire debcaL, qui haec
detraherc. Age vcro singulos Adonis apices expen- omnia cvidentcr demonstrata inficictur.
damus. Et ad primum quidcm caput quod attinet, 125. Non minus pcrspicuum sccundnm Ado-
cst,
nondilfitcor, exllieronymiano adjuvari aliquatenus nis pronuntiatum, ab Hicronymianis longissime dis-
potuisse Adonem, ut dies vacuos supplcret quin et ; situni. Non deerat Adoni Martyrologii Hicronymiani
adversariis dabo, quod fortc ignorarunt, nam ex exemplar, sed cum in eo ingentem rcrum confusio-
Adone ostenditur,ipsumHieronymianousumfuisse, nemadvcrtcret,tumin nudismartyrumetsaepissime
ut pote quod disortc citat xxivFebruariihis vcrbis: truncatis luxatisque nominibus, t um in Kalcndis, seu
m
Et Martyrologio, qiiod Eusehii et Hieronymi vo- latcrculis ipsis, plane deordinatis; id sibi subsidii
cabulis insignitmi est. Probant htec, uti potuisse. qua^rendum vidit, ex quo diesmartynimverissime,
ut supplerentur dies vacui ; ast usum fuissc, hoc est r> notaret quosin Ilieronymianis confusos ijweniehat.
;
quod nec suadere tentarunt adversarii, nec persua- Id vero quam opportune, tam feliciter invenit in re-
debunt unquam. Sola Observationum nostrarum ad perto RavenngeMartyrologio, cujus vcstigia omnia
Usuardumlcctio,quemlibct non obstinatum de con- clarissimc,etdistinctissime pra^fert vetusilludRos-
traria veritate, dicbus ferme singulis convincet. wcydi, nobis Romanum parvum quo de hic agimus :
124. Rem ipsam aggrediamur, atque ad primum atque illud dicimus venerahile etperantiquum, for-
Adonianae prfefationiscaput, liquido demonstremus, ma quidem,ordineet totasuaelegantioeconomia^ig-
Adonem in supplendo Beda,IIieronymiano Martyro- nerahile,3diniGperantiqmm,cim centum et amplius
logio usum non me-
fuissc. Sluc faciet Florentinii annis Adone vcstustiusesse, omninocenscamus.Po-
thodus, qua men-
spccimiiiis gratia evagabiniur pcr terunt quidcm et htec duo epitheta Hieronymianis
sem unum aut alterum, utrumque Martyrologium et proptervetustatemtribui, sed cum in aliis plane de-
Ilieronymi et Adonis conferendo nequc enim pluri-
; ficiant, satis patet, aliuniRavennse repertumab Ado-
bus opus erit, ut manifcstissime percipiamus, nihil ne Lhesaurum, quoin concinnando Martyrologio suo
minus cogitassc Adoncm,quam ut ex Hieronymiano adjutus ivmni-y^d quod Romano parvo planissime ct
dies in Beda vacuos restitueret. Vis paucis et palpa- plenissime eompetit, ut pote quo diebus singulis ita
biliter veritatem tangere, percurrere solos primos se adjutum ostendit Ado, ut raro pryeLcrmittat sanc-
duos mensesJanuarium et Februarium,atqueiniilis ^ tos,raroipsavcrbanegligat,quibussanctiinRomano
solis duobus dies ferme quadraginta invenies, in parvo annuntiantur, eamque nuper diximus esse to-
quibus nec una quidem Adonisannuntiatio cum ulla tam et continuam operis nostri demonstrationem.
Hieronymianarum concordet. Si ex coeteris aliquoe 127. Quarto loco testatur Ado,Martyrologium Ra-
hinc inde, saltem nomine tenus, convenirc in aliquo vennffi sibi praestitum, ah urhe Romm Aquileiam,
videantur, semper cliaai diversitatc aliqua, et satis cuiiam sancio ejnscopo a pontiice Romano direc-
notabili discrepanL. Sanctc profiteor, in Usuardinis tum. Sine, te submoneam, ex dictis supra nu.n. 122.
Obscrvationibu (quibus potissimu n studai ad anti- nolu n Adoni fuisse Martyrologium quoi Eusehii
quissimam radiccm sanctoruiu mcmorias rcvocaie) et Hieronymi vocahulis insigiiitumest. Quis igitur,
saepe mihi laborandum fuisse, uL nunc ex illo, nunc vel vcrisiiiiilc faci:;t, ih vcrbis, ea plirasi usu-
ex altcro Hicronymiano apographo ainnitatem ali- rum Adonem, Ravcnnae a religioso
si libellus,
quam, obtorto quasi collo, inter ipsa et Adonem fratre communicatus, eadem Eusebii et Hieronymi
extundcrem. vocabula pra^tulisset ? Nemo, ut in provcrbio est,
12S. Quod hic de duobus mensibus dico, id lector e duobus tria videat, aut pulvercm oculis offun-
in omnibus sequentibus non minus clare et perspi- dat hic tam diversis characteribusutrumquc Mar-
:
cuedeprehendet, saepedemiraturustammulta,tam D tyrologium designatur, ut saltem Hieronymianum
audacter, tam temere de hisce Martyrologiis et Ro- nullo prorsus pacto esse possiL, illud quo se Ado
manoparvo,cx pcrfunctoria unius fortasse aut alte- adjutum fatetur. At nostro Romano parvo aptissime
rius loci collatione, detcrminata et dcfinita fuisse. convenit, ut compositum, tan-
Romae scriptum et
Clamabant supra, indc Rosweydi Kalendarium ma- quam vere Romanum, tunc Rom» usitatum, a Ro-
gis oppuqnari, q uod dies frequeiites ha berct mar^y- manopontificecuidamsancto episcopo Aquilelamdi-
rihusvacuos, cum frcqucntes iUidies vixtotumsep- rectum sit; nempc ut is episcopus ritui Romano se
tenarium constitucrent; hic vero,si superis placet, conformaret ; idque ab Aquileiensi aliisque eclesiis
exHieronymianodiesinBedavacuossuppIeripotuis- factitatum existimamus, donecmethodus Usuardina
se contendent, ubi toto mense Februario vix quatuor, magis placuiL tantumque paulatim invaluit, ut Ro-
aut quinquc annuntiationes assignabilcs sunt, qua) ma3 etiam adoptata, diu ante Belini Patavini tem-
ad Hieronymianasutcunquereduciqueant. Singulos pora dici meruerit, Martyrologium secundummo-
dics percurrere, nec vacat, nec opus ost res ipsa : rem Romance cwia.
Patrol. GXXIII. 17
t>n USUARDUS MONACIirS SANGERMANENSIS. bU
128. Si cui foi-lasse majjis placcat llonschenii, el A priefatio,iitpif|iicoperipra3niitlalur,ulrumqueopus
Papebrochii opinio, expressa in pi'oh)j,'o ail netlam maniicstc adlciat, verbo, iitriimqiic ojius tanquam
ante secuiKlum tomuin Mailii. iiiini. II, niiiil m;i- iiiiiim idcm(|uc complcclalur. Lbi Florentiiiiiis, aut
gnop''re obluclaljor, cuiii iiiliil ii)i asseraul, (luod advcrsariorum quispi;iiii alius, ex(!mplar aliquod
cum hac noslra sententia non apprimc conveniat. llioronymianuin, iu capite Adoniani Marlyroloi,ni ea
Sic habent:«Ac primum invenimus,tria nos habere rationc positum alieunde eruerit, per me licet, tunc
(manuscri|)la Bvdx Mai-lYr()i()t;i:i),qun[^sinprula inte- (lis|)iitaiido i!i(|iiiratiir, an poslreiiium hoc ex sex
},'rum Retiam, sed niodice aucluin, el qiioad vacuus Adoiiiauis capilibus, Marlyrologio llieronymiano
diessu|)pletum,lamndeliterexhibuerunt,utomnino aliquatenus aptari possit. Nobis interim cerlum vi-
persuaderemur,in|)lcrisqueRomanisbasilicis,abro- detur, tam apte, tam clare, tam manifeste omnes
},'ato Microiiymiaui MarLyrologii usu ct iilu, quod eos articulos ; cuin Romano parvo coui,'-ruere,
Aquilciensi cpiscopo, a poulilicc missum supranio- quain liquidum, patens ct evidenssit, prajdicata iila
nuiinus, fortasse uon nisi iu Laterano, aliisque pau- omnia ab Ilieronymiano esse alieiiissima si forto ;
cisecclesiisreceplo,itaprobatumaliisBedamfuisse, excipias, quod venerabile et per antiquum appellari
ut eo convenieiilcr aucl(),utriidiimpliii'cs sihi pula- possc non difTiteaninr,
si tota vencratio a sola an-
verint, usquedum Usuardus visus ccclcsiasticis usi- jj tiqiiitatc iiroficiscatur.
bus accominodatior. » Ilaoc quidein alibi paulo aliter 131. Ex his rectissiine concludi posse existimo,
explicat Papebrochius, ut inappendiccad articuluin iiscoloribus, abipsoinet Adone nobis depictum esse
18 Rcsponsionuin, sed dicla sua et scripta omiiia, vctus, seu parviim Roinnnum, ut magis ad vivuiii
qua3 Martyrologium materiain spectaut, ad liauc vixaquo(|uamdclincaripoLuerit.Viderat,etscru|)U-
nostram sentcntiain revocari et reformari ante obi- lose observaverat lineamenLa hxc omnia oculatissi-
tum suum postulavit. Verum sic fcrme a proposito mus Rosweydus,priusquam lectori auderet assere-
argumento dilabcremnr. vc-.AdonemTeterishujusMurtyrologiitestigiissem-
129. Jain ad qtiintum capuL ([uod atliiiel, jirKfa- 2}erinsitere ; \)v'msquiim lectorem, veritatissecurus,
tum s.nepc Mnvlxvologium areliffioso/raire aliquot ita conlidenter aHoquercLnr : « Enimvero vetus hoc
dielus jjrcestihmi, dilige^iticiira per Adonem trans- Romanum Martyrologium, fonteni esse omnium alio-
criptuin esse, ([iiid aliud nobis eliam patciitissiine rnm Martyrologiorum(IIieronymiaiuim et genuinuni
denotat,(iiiamMarlyrologiuiii Hieronyiiiiaiium?Fuc- Redaiii nccdum novcrat)qui vel levitcr inspexeril,
rat sanctus Ado monachus cocnobii Ferrariensis in non dubitabit assererc. Ado certe ex hoc fontc
Vaslinio, deinde ad Prumiense migraverat, aliaque suas aquQs dcrivaviL. El iiL fontis latex ab origine
haud dubie, ut crat diligens rcrum scrutator, alia, p siia rccedcns, sensiin augcscit, et in rivum aquis
inquain, ordinis sui coenobia lustraverat, alia Mar- uiidique confluentibus abit : idem factum huic Mar-
tyrologia certo vidcrat, ct ccrtissime cxemplar vcl tyrologio, quod nunc
Beda (Plantinianum indigitat
a
forte exemplaria Ilieronymiann, quseRavennae qux- ex Adone suniptum) nunc ab Usuardo (hunc Adone
renda non fuerunt, nec ibi transcribeiida apcrLeclo- : seniorem putabat) nunc al) Adone, nunc ab aliis
quamur non ita scriberet Ado de pracstito sibi co-
; paulatim increvit. Liccbit nunc ad foiitem digilum
dice, s\ Marigrolog iHm, quod Eusebii et Hieronymi semper inLendere co enim fine, caput fontis, quod
;
vocalulis insignitum est, transcribendum accepis- hactenus latebat, in apertum produxi. » ILcc Ros-
set. Enimvero novi,aIiquidibidetexiL, Adosibisnis- weydus saga( i, inatnro veroque judicio, quo usquc
que prius incognitum, idquc ob exactam Kalciida- fer.bat adcpta tunc teinporisMartyrologiorumnoti-
rum seriem, ob inartyrum noinina tam elare dis- tia. Rivuli veroet rivulorum cum primo illo seriei
tincta tanti fccit, ut fermeCroesi opes, quod de Pauli nostrjB fonte connexio, per totum Usuardini Marty-
tunica praidicabat Ilicroiiymus, se cfTodissc exisLi- rologii curriculum dicbus singulis, tain scnsiljili et
mans, illud unum tanquam regulam sibi proposue- paliiabili iiiodoexObservationibusno.-tris eluccscit,
rit, ut notatis accurate Kalcndis, ex colleclis unde- ut pluribus hoc saxum hic volvere supcrvacancum
cunque passionum codicibus, -sanctorum encomia vidcatur. Verum cum et alia argumenta suppetant,
paulo latius et aperiius descriheret, sicquc infirmio- D Roinani parvi aiithentiam mirifice illustrent,
qii<'c
resfratres,...inmemoriis rnartyrum huherentcom- lubet et illa sequenli articulo ordinate deducere.
pendiosam lectionern, atque iwpurco codicello, quod ARTICULUS IV.
tnulto lahoreper aliiplures codices exquirunt.
sextum idquc ultimum Adoniana)
130. Superest
Romani jmrvi auctoritas, ex characterihus pro-
priis, stylo, genere, mtate demonstraiur.
praefationis caput, haud quaquam contemnendum. .
lu eo declarat Vicnnensis Martyrologus, quod illud 132. Eam modo Romaniparvi effigiem ex Adonis
ipsum Ravennas iranscrijjtumMSiVi}n'o\o^\\xm,inca- cxpressam dedimus, ut faeillimea quovis
pr.Tefationc
piies\i\ operis ponendum putarerii. Non dixit operi agnosei possit et dcbeat, eaque agnila promptissi-
suo sociandam, aut una cum opere suo compingen- mum sit omnes adversariorum cavillationes infrin-
dum, sed diserte, incwpite operis ponendum puta- gcre.DcmusFrontoni, FIorentinio,Cointioad annum
•cerit, sic ut cum opere suo, unum quodammodo S18,p.Slb,etqnibuscunqueaIiisineademnaviha)ren-
idemcjue opus constituat, et ita quidem ut ipsa sua tibus; demus,inquam,omnia inter Romanum parvum
828 PROLEGOMENA. 826
et Adonis Martyrologium ita inter se congruere, ut A Domini alteram cum tamen Beda praDter illas duas,
:
utrobique idem sit styUis, idem ordo, eadem vorba, etiam sanctiJoannis Baptista ti sanctorum Petriet
iideai soloscisnii, iidem errores, prorsusutin niillo P«,'«/i vigilas posuisse repcriatur; uL indc non im-
discrcpent, sintque similia omnia, nequcdum consc- probabili conjcctura coliigcre quis possit, Martyro-
quens ullo pacto inde lueril parvumillud Romanum logium illud nostrunianteBcdas Lemporafuissecom-
ex altero contractum, nisi tota Adonis praefatio evi- positum, quamvis nosepocham cjus putcmus paulo
dentis falsilatis et apertissimao supposilionis con- post Beda3 obifum inchoaudam. At vero vigiliarum
vincatur;quodin uliiusccreljrum hactcnus,vcl per omissionem intcrvetustatiscertaindiciaplanc com-
somnium incidisse, non novimus. Atqui sanctissi- puLandamesse, probant rursus Ilieronymiana apo-
mus Vicnnensis prajsul candide et sincere profite- grapha, ad qua? sic notat Florentiniusxxiv Decem-
tur, se ad supplcndos Bcda; dics vacuos, adjiitum bris « Cum neque in codicibns nostris, neque in
:
fuisse veneraiill et^^erantiquo Martyrologio, Ra- Martyrologio vetustissimo (naniqui; Antuerpiensi,
vennce sihi 2»' astito, a sc transcripto, a se i7i capite vel Epternacensi) Vigilia nativitatis Doinini, inho-
operis smj)Osito : invenitur istud ipsum Martyrolo- diernis fastis indicetur; ansam prajbuit dubitandi
gium Adoniani positum, apparent ubique
in capite nonessehocinEcclesiavctustissimiusus, velsaltem
vestigia, tam clarc ai) Adone pra^signata, eaque et g certum esse, in vetustiouibus Martvrolooiis vigi-
singula cL omnia sic Romano parvo propria sunt ut Lus NON iNDiGARi. » Si paulo accuraLius Uomanum
in nullumaliudMartyrologium convenire ullo pacto parvum evolvisset vir clarissimus, advertissetque,
possint. EL erunt post haec, qui sanctum ipsum Ado- non nisi unam Laurcntii, alteramque Natalis Do-
nem, lantum non mendacii arguentcs, tanquam ex mini vigiliam in eo signari, tametsi plures alia) in
tripodenobisdefiniant, MartyrologiumnosLrumpar- Adone reperiantur, non tam facile pronunLiasset,
vum, seu vetus a Rosweydo editum, non esse nisi « agnovisse se, non Adonem ex hoc Kalendario, tan-
epitomeii Martyrologii Adonis, in quo onmia purmn quam ex antiquo Aquileicnsi codice, in sunm Mar-
putum Adonein sajnant. Ego me fateor capere non tyrologiuin transtulisse ; sed e contra recentiorcm
posse, qui id saltem Florcntinio, penitius omnia scriptorem, inde suum indiculum compegissc.wNe-
scrutari solito, persuasum fuerit. Sed fidem libere- que dicas signari vigiliam Apostolorum xxx Aprilis,
mus, ipsumque Romanum parvum vivis suis, pro- nam satis liquet, eam inei.tc ibi intrusam csse, uti
priis, nativisque coloribus dcpingamus. eodem die Quirinus ponitur, in graLiam Novesiano-
133. Prima antiquitatis nota propria, ct ab Ado- rum ibi ascriptus, ct male ex xxx Martii repetitus.
niana methodo diversa, inde in Romano parvo de- 13b. Ut hic semel compendio epitomatores omnes
sumitur, quod ubi Ado et casteri noni sajculi Marty- exarmem, rogo ad sequenlia qutesiLa solidas mihi
rologi, rcligiose semper sancti aut beati nomen responsiones subjiciant. Qua^ro, 1" Si Martyrologii
martyribus ct confessoribus pra^figunt, auctor is- Romani vcteris seu parvi compilator Adonis Mar-
tius Martyrologii,licetapponat aliquando,attamen tyrologium pra3 oculis habuit,ccdo,curdies septem
ssepius omittere soleat; nam ex duabus et sexa- vacuos reliquit, cum septein illos, non niinus ac
ginta annunLiationibus mensis Januarii quibus sa7i- caiteros omnesex Adone commodissinicimplerepo-
ctiheatl, autsanctorum cl beatorum tituius pricfigi tuerit ? 2° Qua) ralio satis excogitari potesL, cur vi-
potuit intriginta tantum ct una reperitur; mehse gilias, tam clare in Adoae signatas, prastermiserit,
Fcbruario, ex quadraginta quinquc anuntiationi- ut de vigilia AssumptionisDeijiaraiseorsimdisputa-
bus, septemetviginLiapposilocarenL.Rursusmense vimusad xiv Augusti^S*^ Cur Lotius debitum sancti
Martio ex qiiadraginta quatuor, solae signatic sunt tiLuluai, in Ado:ie distinctissime positum, suppres-
sedecim. Simensesalios percurras pauciorescom- sit Cur plures passim in Adone annuntiationes ?
?4°
memorationes occurrunt, in quibus de ascribenda curinRomanoparvopauciores?sicxivAprilis, in illo
sancti aut beati appellatione Martyrologii illius au- quatuor inLt'g:'e, in hoc sola una et unica, cur iv Maii,
ctor sollicitus fucrit, adeo ut toto mense Novembri excommemoraLionibus quinque; xxviMaii, ex sex;
vix quater, Decembri solum bis inveniatur. Hanc xnJuniiet alibi sffipius, ex quatuor non nisi rursus
vero certam esse antiquitatisnotam,exeo confice D unicaredditur?Plurimaetfcrmequotidianasunthu-
quod codicesllicronymiani, tum majorcs a Florcnti- jusmodi exempla, qua) in Obscrvationibus nonnun-
nio edititum,minores quos priori capite percensui- quamexpendunLur.Fateorcquidemtantumapudme
mus, raroid genus titulos praemittant, atque adeo fuisse hujus argumenti pondus, ut inde rimari inci-
tanto rarius, quanto antiquiores fuerint,quod miri- piens, totam illam Rosweydi adversariorum machi-
fice elucetin apographoEptcrnacensi,in quovixno- nam planc ruinosam adverterim.
taest sa7ictiauibeati nomenclatio,ctubicunque ap- 136. Quid enim, ita inquicbam, quid praetensum
ponitur, forte lanquam adjectitia expungimerctur. illum epitomatorem absterrere potuit, quominus
134. Alter, isqucindubitatusvetustatis character, sanctorum saltcm nomina ex Adone excerperet,
iu Romano parvo censeri debet, quod toto anni cir- cum ipsi insolitum non sit, quatuor aut quinque
culo, ut Martyrologi loquuntur, rarissime Vigilias sanctos, imo totidem annuntiationes uno die repr^-
sanctorum signaverit imocertissime non nisi unam,
; sentare ? Inde ad alia scrutanda progresso, lux sem-
Romae fortasse propriam sancti Laurentii Natalis ; per nova, semper major oborta est, qua Martyro-
i.ii
527 USUARDUS MONACnUS SANGERMANENSIS. 828
lugii isliiis |)n'tiiim ct icsliiiintio mirimi iii iiiDdiiiii A certo i^r.rliixcrit, iioii nc,i(nl)il Florontinius, ncc qui
apiiil nic accrevil. hulc taiiieii, iit diccbani, disiiui- cnm ipso scntiuiit, pra;dictuni Martyrologium vcrc,
sitionis mea) ferme princi|)iuni. Nc lonyius eva^e- et propric 7?owi««?/7/j esse, quandoquidcm discrtis-
nuir, conrerat lector sohim menscm .Fanuarium. siine tcstctur Martyrologus Vienncnsis, ah nrhe
Qna'ro, ciir primo (Hc apponatiir Cirri/mclsio, Ailo- Roma Aquileiam cuidamsanrlo episcopoaponlijce
ni pra'terita? Cur omittiintur niirdes xxx? Cur Eu- Romano directum. Romanorum pontilicuin agcndi
phrosi/?ia,cuv Eugendus'^. Cur iii Januarii sohis An- rationcm nescire oportet, rerunuiuc Romanarum
therus a Roniano parvo extractus est, omissis Geno- prorsus essc ignarum, qui indc consequi non pcr-
te/uci Flnrentiot Caw xvii .lanuarii niliil liabct de spiciat, indicatnm vcrbis illis Martyrologium,Roma3
Lingonensibus Tergeminis! Vidc ibi observationem contoxtum, Uonia; scriptum, Romae pcr id tcmpus
nostram. Tn perge ab dies alios non minus inasqua- usitatum fuisse, nec aha causa Aquilciam directum,
les, et causam, sodes, vel ineptam excogita, cur hi quam ut ea ecclesia, RomanaB ca^terarum matri,
aut ilh pra) aliis sancliscx Adonc seligi potucrint. scsc purius conformaret. Etb;ec quidcmoxviri reli-
Esl ad niaiium catalo.^us bcne longus, i)cr omncs giosi et Adonis apud omues scnsalos cordalos-
fidc,
nnni nienses dicsque decurrens, quem tiedii vitan- quc recLores in aperto esse, persuasissimum habeo.
digratia non produco,cum ex aUatis speciminihus jj Jam ne quis porro dubilet,ex ipsometMartyrologio,
in re clarissima non vcrsari exislimom. Romana vcstigia satis clare cxprossa cxhiboamus.
137. Sed ct aho argumcnto ora obtrectanlium oc- 139. Rcpctenda hic sunt qu;e supra cx clar. Ca-
cludamus. Contendunt cadem in Romano ])arvo, stohano adduximus, ubi credibile non existimans,
eadem in Adone errata reperiri, in quo etiam egre- aliud Martyrologium, praster vere et proprie Ro-
gic falluntur, ut excmpla muUa in Observationibus maniiin, aRumanopontifice aliodirectum, sicdeinde
nostris ostcndunt. Dcmus hic non unuin speciincii. scrmonem prosequilur: « At vcro quod probat ma-
Die II Januarii de Argeo et fratribus recte scrijiso- nifestius, Martyrologium in capite Adoniani operis,
rat Romanum parvum, sed Adonis elogium exerrat. apud S. Pantaleonis Colonia) repertum, certissime
Maii vii Romanum parvum, Nicomedia, Augiisti et, essc anti(iuum Romanum, ad usum Ecclesise Ro-
Augustini .-Ado de suo aliquid addens, in crrorcm man;e, vcrumquc apographum illius, quod Roma-
dcnuo labitur; sic enini habct Flavii, Augusti et
: nus pontifex Aquileiam dircxerat, non soluin inde
Aiigusiinifratrum; videbis qua) in eam rein eo die sumitur, quod sancti ibi reperianlur Romanas urbi
notavinius.Juniixix, in Romanoparvo lcgitur: Com- propriijCt Ilicronymianis prorsus incogniti, ut Mar-
memoratio Na^arii et Celsi, recte, opinor, ul Ros- lina, Dafrosa, Maurus, solo mense Janua-
Papias ct
weydus in notationibus censuit, interim Ado, illam ^, rio; neque ex eo, quod Cathedra sancti Petri pro'
commemorationem eo die pra^teriit. Junii xix sim- prio die signetur, ab Antiochena rectissime distin
plicissima cst Romani parvi annuntiatio qua3 in cta;verum etiam quod inter varias ecclcsiarum
Adone corrigenda sint, cx Observationc nosLra co Romanaruin dcdicaliones, illa quoque occurrat,
die intelligcs. Augusti vii scribit Romanum parvum quas est sacelli alti, castri S. Angeli, expressa per
Fausti, Aiio,Justini,eTvat altcruter, sednon uter- terminos quodque festo sancti Seba-
ixte:i nubes,
quc. Aiigusli xxxi bcne a Romano parvo rcfortur stiani, logatur ojus sopulchrum in vestigiis aposto-
Aristvles cx Rulini libro iv,cap. 3, dum ibi multa LouuM, designando por ha^c vorba Catacumbas, in
ductori supcraddit Viennensis, a recto trainite dc- quilius sanctoruin Petri et Pauli corpora aliquan-
viat. Obtundam, si hajc sigillatim hic pros-quar, diu roquiovcrunt. » Ilaec tam solertcr quain vere a
cumhujusmodi diversitales in Usuardo nostro fre- magno Martyrologium scrutatore observata sunt;
quentius rccurrant; ubi aliud quoque ridiculum noc pluribus opus csse censuit, ut quemlibet non
Fronlonis effatum facile convelles, cum asserit iis- inordicus pervicacem, de tali veritate convinceret,
dem verbis uti utrumquc Martyrologum. Paralum cujus radii, solis instar, ad singulas libelli paginas
habcodiscropantiarumsylIahum,sedsatisestpaucas in oculos non lippos incurrunt. Supcrsunt nihilo-
hic dcsignassc,ex quibuscuriosuslector dcaliis sta- minus qu;o ad ejusdem rei clucidationcm et con-
tuere valcat. Prreter citatos dics, videri possunt xi ^ firmationein hic subnectam.
xiiet xxviii Januarii; XX Martii, xii Julii, xxvii Augus- 140. Ex solo mense Januario, ne longius excur-
ti ... Pergimusad notasRomanoparvo proprias.
alias ram, ex solo, inquam, isto mense addere potuit
138. Jam dictaostondunt vetus esse, saltem Adone Castellanus sanctos Romse proprios alque Hiero-
et forte Beda antiquius, unde prima prasrogativa ei nyinianisomnino preteritos:iii, Antherevmpapam;
a Rosweydo data plane vindicatur. Romanum e^s&Q Priscum et socios v, Telesphonmpapam; xxii,
IV, ;
faxo et agnoscant, qui altcrum illum titulum fru-
ii Anastasium ad Aquas Salvias; xxiii, Emerentia-
stra arrodunt. Adonis tostimonium ex viri religiosi nam; deniquc xxviir, Agnetem secundo,^vo^v\e et
ore acceptum, nemo, quod sciam, excepto solo Va- pr«cise Romano inodo expressain.Inter dedicationes
lesio detrectare hactenusausus cst; nec adversarii Romanas, praeter jam dictam,quae habelur xxix Se-
alii id nam admissa veritate su-
dirccte impetunl; ptembris, deecclesiaArchangeli, a beato Bonifacio
nempc vetus illud, seu parvum
perius probata, quod papa coristructain Circo, qui focwsiNTERNUBES dici-
Romanum Ravenna? ab Adone repcrtum sit, eique twr; notabilissima, et si ita loqui licet, Roraanis-
»29 PROLEGOMENA.
sima sunt, quae refei-t idem Martyrologium pridie B 143. Rcliquum est ut Romani parvi cliaracteros
Non. Maii Et sancti Joannis apostoli,quando ante
: caeteros, in ipso singularitcr conspicuospauciscol-
portam Latinaminferventisolei doliummissus est: ligamus. An illius auctor Ilieronymianum vidcrit,
et rursus iii Idus, seu xiii Maii S. Marice ad Mar- : aut saltem in adornando suoconsuluerit,toto nostro
tyres dedicationisdiesagitur, a Bonifacioimim sta- opere apcrtius declarare ausi non fuimus, ncc inodo
ttitns, nempo a lionifacio IV, qui sedit alD anno 606 audemus et licet quandoque iidem sancti in utris-
;
ad 614. Quid autem mai,ns Romanum dici potest que notati occurrant, ut vide xxvr Februarii, proba-
quam quod ponitur vi Julii : Primus ingressus apos- biiiusccnscmus,exRomanisa[iarum({ucecclcsiarum
toliPautiintcrbemltomamfllcm quod signatidem Kalendariis sanctos illos a Romani parvi auctorc
Martyrologium xiv Soptembris, iiis verbis Exal- : acceptos esse, qui ferme vulgo magis innotuerant.
tatio sancta crucis, ah Heraclio imperatore a Per- Tria observo Romano parvo propria. Primum, ex
sis Jerosolymam reportatm ; quando et RomcB lig- Ilistoria Eusel)ii, interprctationis Rufini, magnam
num salutiferum crucis a Sergio papa i?iventum partem coaluisse, ut ssepissime in hoc opere intento
ab omni populo veneratur. Nota sunt Sergii tem- quasi digito commonstravimus. Atquehocunumest,
pora, ab anno 687 ad 701. quod Ilcnricus Valosius, novissimus Euscbii inter-
Nec verebor hic addere fcstivitatcm, a Grc-
141. g pres et illustrator,commode advertero potuit,et di-
gorio Roma) institutam inter annum 731 ct741,
!II ligenterpriestitit, melius nomini suo consulturus, si
in honorem beatac Maria) virginiset sanctorum om- reliquis, ejus eruditione parum dignis, imoad ejus
nium, tanquam ampliativam, ut ita loquar, prioris forum minime pertinentibus, supersedisset. Solus
dedicationis a Bonifacio IV celebrata). Ilasc talibus mensis Februarius, ut alios fecundiores non addu-
terminis a Romano parvo consignata cst, ut auctor cam, IV, VIII, IX, xviii et xxvii, assertuin Valesii
tantum non indicet, eam se vivente et quodammodo abunde comprobat. Plures sanctos suggeret men-
vidente,primum fuisse inchoatain. Attende loculio- sis December, ut xix ejusdem mensis te nostra do-
nem Festivitassanctorum,qu(Scelebrisetgeneralis
: ccbit observatio.
agitu/r Roma, quasi dicere velit, recentem eam fes- Alterum Romani parvi germanum indicium
144.
tivitatem esse, et RomaB duntaxatcelebrari,necdum dabit observatio, x Januarii, in Nicanore, eademque
ad alia regna aut Ecclesias propagatam. Hujus rei alibi frequentius inculcabitur; nimirum singularcm
quam Ado ipse, ex
luculentior testis esse nequit, opcram a Romani parvi auctore positam, ut Christi
cujus verbis temporum distinctio apertc commons- Domini et apostolorum discipulos, quos in sacris
trari videtur, dum superaddit Sedin Calliis, mo- : litteris nominatos rcperit, certis diebus assignaret,
nente sanct(BrecordationisGregorio\yS\pontifice, r^^'^ ^\yy^^c\\\ "i^xfi suo abitrio, sed, ne debito cultu
piissbmisLudovicusimperator,omnihusregnietim tam inclyti fidei nostraj propagatores privarentur,
perii sui ejnscopis consentientibus, statuitutsolem- Exeinpla obvia sunt ; en paucula xxi Januari agitur
:
niter festivitas omnium sanctorum inprcedicta die de Publio ; xxiii, de Parmena; xxv, de Anania;
(I Novembris) annuatim perpetuo ageretur. Quid 11 Februarii, dc Gornelio ; m, de Agabo; xvi, de
Romani parvi impugnatores ad rei evidentiam desi- Onesimo, etc. Hi vcro et tot alii, cum in antiquiori-
derare ultra possint, equidem non intcUigo. bus Martyrologiis noti non sint,quisaudeat inficiari
142. De hac omnium sanctorum festivitate, non ab hujus Martyrologii auctore primum collectos
male disserit Fronto ad supra citatum Romanum fuisse? Tertium jam notavit superius Castellanus,
Kalcndarium, a pag. 142 ad pag. 143; quo loco recte ostendens prophetas Vetcris Tcstamenti, ab Hiero-
censet,ejus Roma) institutionem 1 die Novembris ad nymiano praeteritos, a Martyrologii nostri compila-
Gregorii III tempora omnino revocandara. De festi tore, pro suo rursus libitu, signatos esse. Ut taceam
ejusdem extensione videantur Ado et Usuardus. Si Ahbacum et Michceam xv Januarii ; Jeremiam, i
vera est Mcnardi,pro sui Sacramcntorumlibri;ctate Maii Elizceum, xiv Junii, unus mensis Julius quin-
;
conjcctura, festivitatem eamdem ante Caroli Magni quc prophetarum commemorationes suppeditat,
tempora in Galliis receptam oportet, cumineolibro quaram sola prima de Aaron in Hieronymianis in-
clare exprimatur.Sed ha3c ad nos nihil, cum de sola D
^ notescit, in Bcda solus Isaias, qni de caetero pau
Roinana fcstivitateagamus,cujusinstitutionem Gre- corum aliorum meminit, ea ratione et inodo queni
gorio III cum Frontonc ascribimus. Atque hic, de- explicat Papebrochius tomo I Aprilis, pag. 837.
curso jam toto Usuardo, figcndam crcdimus Marty- 143, Hisce superaddi potest quartum caput, id-
rologii hujusnoslriparviRomaniepocham,ut nempc que in hac rc postrcmum, sed soli etiam Romano
compositum statuatur circa annum 740. Ex quo parvo, pr» Hieronymianis et omnino pro-
Beda,
aliisque argumentis jam deductis, ejus vetnstatcm ;
priiim.In illis vix uUam martyrum Africa-
invenias
ex sanctis vero et festivitatibus Roma3 propriis, ac norum, in Wandalica persecutione passorum, me-
peculiaribus, ejusgenus, patriamet natalem;vcrbo, moriam, in hoc satis frequens est, ut paiam facient
quod VETus et Romanim sit, in confcsso positum ar- Observationes Usuardina;. Ne diu qucerendum sit;
bitramur quod etiam supra ex noininc pajm, ibi
: inspice xxix Martii, xiii Julii, vi Septcmbris, xiii
identidcm repetito, et quasi studiose apposito, et xxviii Novembris, xv Decembris, quorum
vi et
educi possc, contra Florentinium ostendimus. modo aliqua mihi inhaeret recordatio. CoUigat, ob-
;
»31 USUARDUS MONACMUS SANGERMANENSIS. 332
sccro, .Tqiius lcclor cliaraclcres omncs, toto lioc- A lum mss. cxcmplaribus, vidclicct monasterii S.
articulo cnumeratos, Romano parvo tam pccnliari- Laurcntii Lcodii, cni lamcu Usuardi ad Carolum
lcr dehitos, ut nnllialtcriconveniant ^rcpclatanimo regcm pra^fixa est cpistola ; ccelesias Taroanensis
dclincationcm ab Adonctaninativcrcprajscntiitam coenobii Dobicnsis. » Ita Dollandus, niliil mcmorans
confcrat qua' tolo capitc dispntala snnt, incritam- dc prima ct omninm antiqnissima cditionc,al) Aloy-
quc Roswcydo landfn), aliquando rcslitucndani mc- sioLipomano procurata, quic cxstat opcrum cjus
cum deccrnat: rcddatur, inquam, Roswcydo lionos, tomo IV, a pag. 150. Nonnnlla ii)i pra3falur Aloysius,
rcdintogrctnr faimi noniinis, pcrslclquc cruditissinii cx communi tunc opinionc rcccpta, quic modo falsa
viri gloria,qui tam vctus, liun illustrc,tam aulhcn- agnoscimus scd obscrvatu dignissima sunt verba
;
ticum monumcntum primus primus vulga- erucrit, illa, quibus ob repcrtum Adoniscxcmplar, incredi-
vcrit, primus fontem monstraverit, cx quo Adonia- bilcgaudium testatur: «Quanta, innuit, tunc exsul-
num atqnccx lioc Usuardinum no^trum Martyrolo- tavcrim kctitia, Dcus scit, omnc aurum nihil esse
gium promancvcrint. Supcresl lio:um duorum ge- diixi incomparationc illius...ac ingcntcsDconostro
nealogia scquenti capito pertexenda. et Filio ejus Domino Jcsu Christo gralias egi, ncc-
non amico fidcli, qui tanto me muncrc decorave-
GAIUT III.
De Adonis et Usuardi propar/ino. g rant. »
148. Id aulcm in hac Aloysii cditione notandnm
i 46. Exhibitis,enumeratisprobatisque Adonispro- est, distinxisse illustrissimnm Vcronenscm antisti-
genitoribus, huc Martyrologium prosa[iiam dcdnxi-
tcm, inter vitas, ut ipse vocat, seu longiora illa
mus, ut jam de Adone ipso, ejusquc lcgitima prolc
Adoniselogia,'cx passionalibuscxornata ; distinxis-
Usuardo, qnem unice illustrandum suscepimus, se, inquam, intcr ca qu;c brevius, et alia qua^ dif-
agendum supersit. Et quidcm toto prsecedenti fusiori slylo describuntur nam « breviores, inquit,
:
capite satis demonstrata est prima illa, quam pleraeque sunt, quae vulgo in D. Ilicronymi Martyro-
num. 78 cxpresseram, propositio, nempe quod logio habentur. In edondo ergo Adonehunc modum
Ado in adomando Martyrologio suo nsm sit Ro- tenui, ut qua) a D. Ilicronymo sunt positse, ommino
mano parto Rosweydi, tanqv.am stamine, si ita pra!tci'cantur, cum in promplu sint omnibus, nisi
loqui licet, totumque ferme adverhm descripserit;
eis additum quid reperiatur. Qua^ autem ab illo non
id quod prajterca toto nostro opere, scu pcrpctuis sunt positye, hic omnes sunt inserta). » Vult diccre,
ad singulos Usuardinos textus Observationibus,tam brcviores omncs commcmorationcs a se pr;ctcritas
perspicue ostensum est,ut talpam esse oporteat,qui essc, sola longiora clogia imprcssa. Scd quis haruni
de tam evidenti veritate ausit dubitare. Sequitur rerum peritus intelligat, breviores \\laiS, in D. Ilie-
modo propositio altcra ffique evidcnter in pra^dictis C Martyrologio haU. l? Profecto idea hujus-
^.^^y^^^.^
Obscrvationibus comprobata, et citato num. 78 his
modi ab Ilieronymianorum stylo immensum distat,
vcrbis concepta : Usuardus Adonem, quem Flori in quibns scilicet tantumnominamartyrum, locus
Wbrum semndum appeUavit,ita in omnibus seciit\(,s
et dies passionis positi halentw ; qui plura in
est,vtvernm dici possit Adonis compendimti.Memi- Martyrologio aliquo reperit, ccrto statuat, non esse
ncrit lector, majores nostros post Molanum aliosque
sibi pra3 manibus purum Martyrologium Ilierony-
eruditissimos viros, in eo passim errore versatos
niianum.
quod Usuardumcrediderint Adone antiquiorem,vel 149. Iluic difficultati cxplananda) opportune suc-
saltcm ita synchronnm, ut alter altfrins Martyro-
currit sagax in hac parteMolani observatio, pra^fa-
logiiim non viderit, quod innumeris locis toto priori
tionis suae cap. 2, « citari nempe a permultisMar-
de Actis sanctorum semestri decantatum est, donoc
tyrologiuin D. Ilieronymi, quod vulgo habetur : ve-
Papebrochius, tomo V Junii, pag. 250, col. 1 in
rum illi, inquit, non citant ipsum Martyrologiuin
fine,oppositum cffipit obscrvare. Ilicjam tractanda
Eusebii et JHcronymi, sed Usuardi, qui ex Eusebio,
sunt qiKc ad vivam Adonisctrsuardidelincationem,
Ilieronymo, Bcda, Floro ct aliunde sunm Martyro-
praeter jam a nobis et majoribus nostris dicta,
logiuin, cura Magni
ct jussu Caroli
collegit. » Plu-
desiderari possent.
D ra quidcm hic peccat Molanus, sed illud vere as-
ARTICULUS I.
serit, citari a permultis, ut a Petro Equilino, et eo
De Martyrologio sancii Adonis Viennensis tempore passiin ab omnibus, Usuardinum, pro Ilie-
ejnscopi. ronymiano, qualc ipsi nunquam vidcrant, saltein
1 47. Non satis pro merito de Adone locutus videtur quod eo nomine rectc veniat, cujnsque exempla a
BoUandus, dum in praefationis gencralis capite 4, Florentinio edita sunt. Erat tunc ea Martyrologio-
§ 8, cursim de eo disseruit « Sanctus
pag. Lir sic : rum confusio, ut in cujuscunquc fronte famosa epi-
Adeo eodcm sa^culo (ix) Viennensis in Gallia epis- stola Chromalii et Ilcliodori legeretur (legebatur
copus, de quo agemus xvi Dccembris, luculentius autcm prope in omnibus fsuardinis exemplaribus)
scripsit Martyrologium.Edidit illud Jacobus Mosan- Martyrologium illud Hieronymianum appellaretur;
der dein Roswcydus, cum tribns mss. collatum,
; atque inde per aliquot snccula, Ilieronymi nomen
Everbodiensi, S. Pantalconis, Petri Scrivcrii, hunc Ssuardino Martyrologio adhaesit.Ut res paleat,con-
prajcipue sccutus. Habcmus cum tribus aliis colla- fer I.suardum cum Aloysii cditione, et continuo
833 PROLEGOMENA. «34
perspicies, brcviores annuntiationes omncs prffitei'- A laudem omnipotentis Dci, » etc, cui operi exhoi'-
missas esse, ubi vero longiora elogia ex Adone con- nandononaliudmagisopportunumtcmpusassignari
traxit Usuardus, illa intcgre et Adonianc ab Aloysio potcst quam pro l.ugduni apto ad id otio fruebatur.
restituuntur. Atque liic riirsus semina vides, cx Atque in iiac Martyrologii Adoniaiii cpocba facile
quibus crescat iiosita supcrius propusitio; puta, cum Mabiiione conveniuut bodie erudili omnes.
Usuardum, totum ferme Martyrologium suum, ex 11J2. mibi placont argumenta aliqua a
Noii ita
Adone ant dcscripssisc, aut contraxisse. laudato Mabilione in eum finem adducta, ex caro
150. Porro sancLum Adoucm Marlyrologum, non sibi, ncscio quo, Adoniano codicc antc annos sex-
Trevirensem, ut Aloysius, Mosandcr et alii plufimi ccnLos, ut ait, n!anudcscripto,ex quosatisintrcpide
perperam censuerunl, scd Viennensem fuisse archie- contcndit pag. 273circa mcdium,« rcstituendames-
piscopum, satisevicit Iloswcidus, atque hoc temporc so) Adoni « commemorationcm sancti Mauri abba-
apud cruditos omnes in confesso est. Vitam cjns, tissancta3Scolastica3ct aliorumfcrcoinniumsancto-
vcl potius ViUoeonipcndiumcxBrcviariis Viennciisi rum, quos Mosandcr ct Ros\Acyduscliiniiiavcrunt. »
et Romanensi acceptum, aliis documentis erudite Etsubpaginteinitiumdixcrat «Idein judiciumesto :
illustravit Maljilio, sasculi iv Bcncdictiui parte ii, a de fere omnibus nominibus, qutc Mosandcr et Ro-
pag. 21)2 cx quo ca, qiiac sanctissimi ct doctissimi swcidusinsccessumrejcccrunt. wIInDC erudilissiino
i>
viri aetatem ac Martyrologium spcctant, paucis uc- viro, nostriquc operis, duin viveret, ainantissimo,
curram. «Nobili prosapia cxortus » dicitur in pago ut ut velim, concedere omnino non possum, cum
Wastincnsi aut Scnonico, « circitcr annum octin- non scmel observaverim, prgefatum codicem, quem
gcntesimum inluccm cditus: «quippe annosnatus
» solum in ActisBcncdictinispassim appcllat.abomni-
scptuaginta sex, dccessit anno Clirisii octingeiitcsi- bus tumeditis tum mss. nostris longissimc discre-
moscptuagcsimo quinto.» MonachisFerrariensibus parc. Excmplum non unum rccurrit in Observationi-
in disciplinam traditus, istic a Sigulfo abbateadhuc bus Usuardinis vi Julii, xiii Septcmbris, xiiNovem-
infantulus, aut pucr susccptus fuissc videtur «ubi : bris et alibi. Ut autcm evidentius pateat codicem
bcne conversatus, testc Lupo, omncs sibi coa^vosin Mabilionauum vcrc et purc Adonianum non esse,
studiis litterarum praeivil. » Indc ad Prumiense coe- eruditos lcctores solum rogare velim, ut ipsi per se
nobium, rogatu Macwardi abbatis dircctus, ibi ali- Adonem conferant cum Usuardo ct Notkcro cum ;
quandiu commoratus est, donec «quorumdam in- eniin hi duo priorem passim aut contraliant aut dc-
vidiosorum insidiis » impctitus, Romam se contulit scribant, certiori indicio explorari nequit quid pro-
«utdomumB. Petri principis apostolorum orationis prie Adoni, quid multiplicibus cjus interpolationi-
gratia visitaret,» unde post quinquennium'patriam ^ bus sit ascribendum: necadid pluribus fcrmeopus
rcpetons, Ravcnna) Martyrologium illud rcperit et csl, quam ut pra^dictas Obscrvationes nostras con-
descripsit, dc quo toto capite proximc prtBCcdcnti sulant, in quibuscum fonte rivuli quotidie coinpa-
abunde litigatum est. rantur.
ISl. Ravenna cum thesauro digressus,
cffosso 1S3. Juverit ha)c patentissimo exemplo ob ocu-
« inde Lugdunum pervenit, ubi tunc prfficrat digna^ los poncrc. Mabilio pag. 272, paulo infra medium,
memoria! Reinigius, projsul eximius, qui Dci fainu- sic habct : « Ad ha3C in ms. codicc nostro dcdicatio
lum Adoncm pie susccpit, et quseque necessaria illi ccclesioB monasterii Cellcnsis anno 8S0 facta, ac-
perbcnigne exhibuit. « Ab hoc
ob scientia3 et igitur curate dcscribitur xvii Kal. Novembris, eum ad
probitatislaudem dctentus, Lugdiini aliquandiu modum (juo superius rclata cst ad annum 873, ubi
commoratus est, et, si vera narrat Rrcviariuin Ro- dc sancti Frodaberti abbatis translatione cgimus.
manense, RemigiusAdoni «EcclesiambeatiRomani, Haec quo minus ab intcrpolatore addita putem, ea
cum sibiadjacentibus rebusinobscquiumdclegavit, me causa movet, quod singulas, quas vocant cir-
ubisecrctius orationi vacaret : » imo ct littcrarum cumstantias, non ita accureate nossct homo postc-
potissimum adornando Martyrologio suo,
studiis, ac rioristemporis. » Hinc nempe Adonis astatem dete-
haud dubie Remigii, etaliorum prassulum hortatu. gerc voluit Mabilio, quse aliunde melius et certius
quos per « imperium acjussionem sanctorum viro- D cruitur?fallunt cnim ea omnia, siadpropositamre-
rum, » in pr;cfationc sua fortasse intclligi voluit. gulam cxigantur. Usuardus etNotkcrus dcaccurata
Ilic nos cum Mabilione, Castcllano aliisque Marty- illadcscriptionc dedicationisccclcsiae Gellensisnec
epocham figendam censemus, ncmpe
rologii ejus verbuin proferunt. Praeterea, ncc in Adone Aloysii,
priusquam ad cathedram Viennensem cvchcrctur, qui longiores historias nusquam ncgligit, nec in
qnam anno 8G0 certo consccndit, ut proindc vcrosi- Mosandri aut Roswcydi editionibus, nec dcmum in
millimumsit, praefatum Martyrologium circaannum mss. Lcodiensi, reginae Sueciae, Taroancnsi, aut
858, aut forte paulo citius exaratum fuisse : « nam Lobiensi, nec demum in Adonianis codicibus a Pa-
caeteras lucubrationcs, » inquit Mabilio, « condidit pebrochio inprologoad Bedamenumeratis, autaliis
jam episcopus, hunc vcro ante episcopatum ag-
» mss. ujstris, uUa praefatai dcdieationis repcritur
grcssusest; utique dum Ravenna redux, totuserat mcmoria estquc adeo apertissiine consequens, a
;
in coUigendis sanctis, eorumquc passionibus latius puritate Adoniana longissime recedere Mabilionis
describendis, « serviens infirmioribus fratribus ad codicem, ab eo tantopere laudatum. Non nccesse
m USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS. 836
est, lanlum npertie in Marlyrologiis examinandis, A capitc. Primum, quod cum isluc Martyrologium in
qunntuiu iiiscc aliquot annis a me collocaluni est, divinis ofliciis, per varias ecclesias lcgeretur, alii
qncmquam posuissc, ul planc convincalur, nuilum ipsum eontrahebaai, a!ii quosdam sanctos, provin-
Adoncm manuscripluni, quantun)vis anlii)uuni, ad ci;oaut ecelesiie su;c ignotos resecabanl. Alterum,
Roswcydi cditionem conqiarandum.
ullo pacto quodauctoripscmultisvicibusMartyrologiumsuum
iy4. Ncmo milii succcns.al, si meritam pnlmam auxit, alios atqne alios adilendo sanclos, qui in eo
Rowcydo vindicem, quamqunm non adco inlei,n'am primo non cxstabant. Unde contigit, ut qui prima-
omnii)us(iue numei'is nlisolulam arbitrer cjus edi- rium cxcmplar transcripserc, non totliabeant, quam
tionem, ut non aliquando ab ejus placitis libere qui sccundariisexemplaribus nsi sunt. wPrudentem
recedam; tum prasscrtim, cum juxta propositam conjecturam hic non rcspuo, quippe qui cam non-
rep;ulam, Usuardi et Notla-ri conscnsum liabco; nunquam admittcro dcbucrim, prascipuc circa e])i-
videlicet, dum annuntiatio, a Rosweydo in apjien- scopos Vicnnenses, qnibus cum Usuardus sucpe ca-
diccm rejccta, in duobus ejus fiiiis reperitur tum ; rcat, vcrisimile existiino, Adonem ipsos Martyro-
ego magnoperc ambigendnm non pulo, quin cadem logio suo L igJiiiiiperrecto, Vieiin» postei s'ipjrad-
ilia Adoni nuoque ascri')enda sit. Ut uno spe- diJisse. A?.vcro,ibipri nigeniasi,nplicilasqu;erilur,
cimine rem iii aperto ponam, videat lcclor Obser- 3 nonconjecturali'er, sedcertodeccrnimns, cam non
vationem noslram ad Usuardum die xx Martii, ulii ex unius aut alterius couicis, sed ex plurium jequc
Archijjpum, Pau'i aposto'i Cdmmiiitnnem, Adonj probatorum coUatione educenlam que.naJmodum
resiituendum putamus, quidquid a Mosandro aste- in cxpurgando ab addilionibus Usuardo, toto hoc
risco notatus, a Rosweydo in appendicemrejectus opcre prtestilinius quo solo argumento, vel si
:
sit; ea ducti ratione quod in utroque Adonis filio, deessent ca^tera, Mabilionis exempla omnia, multis
Usuardo et Notlvero diserte signetur, prsetcrquam locis adducta, Adoni pcnitns abjuJicanda sunt.
quod ctiam ab Adonis genitore Romano parvo re- 157. Pluribus hlc superscdeo, cjetera docebunt
feratur. Si ad hanc normam codiccs Adoniani, tum Obscrvationesnostr» Usuardina), quibus salis pro-
mss. tum typis excusi, scrupulosius disculiantur, batum est, non solum BeJam a Fioro auctum, et
puto viam facillime sterni possc, ul simplex, in- Romanum parvum, sed Hieronymianum etiam,
tegra, genuina et germana Adonis, editio procu- Adoni aliquando praJuxisse; quod non vidco cura
retur. Castcllano ncgatum sit in praDvia admonitione ad
155. Quid quod et aliam cxplorandi semitam ali primum Bimestre pag. 22, quamvis omnino fatear,
quando ingressus sim, quamvis ipsam tam secu- rarissime in Adone occurrere vestigia Hieronymia-
ram non existimem. Ea cst, ut si quando iu Usuardo norum stylo conformia. Si haclenus dicta cum iis
et Notlierocommemorationcm repcriam eadem sen- junxerisqujesuperioribuscapitibus de sancto Mar-
tentia eademque phrasi conceptam, q\ix ex Beda tyrologo disputandafuere,adMartyrologii Adoniani
accepta non sit, tum non difficulter inducar ut crc- setatein ct genealogiam nihil ultra desiderari pcr-
dam, Adoni illam tribuendam esse. Si quis discer- spicies. Audi hic modo, quamipsede totosuoopere
nicula certioraproferre in medium possit, ultro et rationemreddit, in prjefationesua sic lectoremallo-
gratanter acceptabimus. Interim nec Mabilionis, nec quens: « Ado peccator lectori salutem. Ne me putes
cujuscunque alterius auctoritate movebimur ut quae in hoc opere in vanum laborasse, et rem non necessa-
Adoniana non sunt, sub Adonis nomine venditari pa- riam exsecutum fuisse; breviter tibi causam facti
tiamur. Exemplo iterum sint Florentinius et Hila- aperiam. Primum fuit iniperium ac jussiosanctorum
rius, quos XXVII Septembris Martyrologio Viennensi virorum, ut supplerentur dies, quiabsque nomini-
obtrudere conatur laudatus Mabilio ex Petro de Na- bus niartyrum in Martyrologio /'quod venerabilis Flo-
talibus, lib. viii, cap. 124. Nonest me hercule satis ri domni BcdaB accreverat) tantum
studio in labore
idoneusauctor Equilinusepiscopus, ut ferat testi- undecunque passionum
notati erant. Deinde collecti
moniumproAdonis germanasimplicitate, quam nos codices, animum in tantum suscitaverunt, ut non
ex tam variis, exemplaribus stabiliendam suscipi- solum praeteritas dierum festivitates, verum et alio-
mus, a quibus, omnibus absunt citali duo martyres, D rum, qui pcr totum annum ubi notatim posili erant,
quosaliunde acceptos in suum Marlyrologium retu- latiusct paulo apertius describerem, infirmioribus
litUsuardus, ut est in nostra Observatione,jamdic- fratribus et minus legere valentibus serviens, ad
ta die xxvii Septembris. Jam me longa experientia laudem omnipotentis Dei,ut in memoriis martyrum
docuit, non a solo Petro aliisque pluribus, sed et habercnt compendiosam lectionem, atque iu parvo
ab eminentissimo cardinali Baronio nonnunquam codicello, quod multo labore alii pcr plures codi-
perperam citari Adonis Martyrologium. ces exquirunt. »
De reliquis quae ad Adonem attinent, cum Ma- 158. Atquehinclongaeilla3 in Adonismartyrologio
bilione non disputo, istis locus erit in Actis xvi desumptae ex martyrum passionibus historic-e hinc
Decembris. Rejicienda omnino non sunt quaj de magna illadieruminsequatitas, dumnempe Aclorum
Adoniani Martyrologil accessionibusconjicitinhaec defectu, sanctorum nuda ferme nomina referuntur,
verba « Quod enim alia atque alia desint in di-
: quo haud dubie, qui in divinis officiis Adonis Marty-
versis membranis codicibus, id provcnit exduplici rologioforte uti coeperant, impulsi fuerint,ut nuper
837 PROLEGOMENA. «38
aiebat Mabilio, ad resecanda incognitorum sancto- A aiictoritatis inesse quam ex Adone transumpserit;
rum nomina vel potius, ut ego vcrosimilius existi-
; non plus rivulo quam fonti; non plus nato quam
mo, ad contrahendas historias, ut ad uniformitatem genitori.
alirfuam dies singuli reducorentur, In eo fclicissime 160. lam snepius monui agnovissc demum Pape-
versatus cst Usuardus, Adonis Martyrologium ab" brochium tomo V Junii, pag. 250, col. 1 in fine,
brevians et expoliens, quod mirere, ignorato
^-ed pra3posterum illum ordinem, idque ex Castellani
vero auctoris nomine. Gum enim Usuardns alios suggestione, a quo primum transpositus est, et
Martyrologos, prrcter Hieronymum, Bedam et Plo- prioritatis loco-restilutus Viennensis Martyrologus,
rum non nosset; stylum autem Adoniani operis, quem annis fere octodecim, in scribcndo Mar-
ab Hicronymiano longissime reccdere;contra vero tyrologio Usuardum antecessisse brevi hac sup-
Bedae a Floro aucto persimile, credidit Flori sectm- putatione ostenditur. Usuardi Martyrologium dedi-
dnm lihnm esse, qMO vacui omnos Kalendarum dies catur Carolo Calvo jam imperatori; atqui Calvus
supplebantur. Frustra argues latissimim inter non fuit antc aunum 873; crgo vel iilo
iin[)erator
utrumquc Martyrologium discrimen in Usuardi ocu- anno compositun, saltom completum est, vel anno
los incurrere verosmiliter debuisse; id scio et sequenti atqui Ado; cx nu u. 151 suum scripsit
:
fateor; attam cerlum tamqne evidens est
miiii g circiter annum 85S, stat igitur nostri caleuli exacta
Adonis opus fuissc, quod lihnmi Flori secundum sjlum argumentum hic cx professo no-
ratio. IIoc
appellat Usuardus, ut vel paradoxum admittere bisvorsandum est, Usuardam plcraque sua omnia
oporteat, nempe Martyrologium, quod Adonis no- ex Adone accepisse, cujus continuani probationem
mine vcnit, non csse Adonis, sed Flori; vel fingere exhibent quotidianye ad Martyrologium Usuardi
miraculum, quo videlicet fateamur, Florum et Ado- Observationes a prima diC Januarii ad ultimam
nem sic scripsisse, ut Menrochmos diverso partu Decembris, quibus utriusque Martyrologi textus
effuderint. Ast hrec comminisci supervacaneum est: expendo, annuntiationes, ut hic loquimur, annun-
Usuardam ipsum dramatis nostri, ut ita dicam, tiationibus, phrases phrasibus, verba ipsa verbis
heroem, hic demum co.ninus intueamur. comparo; fataque collatione, Usuardi latcrculos,
ARTICULUS IL cx Adonianis descriptos, abbreviatos, contractos,
De MaTtyrolo(jio Usuardi monachi. modice quandoque cx Bcda immutatos, ea perspi-
'156. IIuc reducenda fuit tota nostra de Martyrolo- cuitate, ni fallor, ostendo, qua majorem in hisce
gis et Martyrologiis disceptatio, ut pra3missis Usu- rebus desidcrare ncmo quoat. At eo pacto, ut pla-
ardi proavis, parentela, cognatione et affinitatc. giarium me diccs Usuardum traduccre. Apage pla-
pse tandem, scu fetus ejus, omuium crimem, audi ipsum Usuardum totius operis sui
§"'*
oculis clarius G
exponeretur. Non vacat, nec opus est, hic descri- rationcm rcddcntcm, tumque intelligcs,quid desuo
bere qua? i\e co multi eruditissimi viri, pra^tcr ipsc se prsestitisso, qiiid ex aliis sanctoruin Patrum
majores nostros, pridem tradiderunt, Adrianus Va- Martyrologiis sese accepissc ultrofateatur; id fere
lesius, Joannes Mabilio, Gcrardus du Bois, et recen- unum molitus, ut ad commodam aequalitatem san-
tissime Claudius Gastellanus, omnes in eo jam ctorum commcmorationcs, singulis Kalendarum
conspirantos contra Sigoberti, Trithemii aliorum- dicbus, concinna methodo reducerct.
que antiquiorum opiniones; 1. Usuardum nostrum 161. Expendamus ipsam Usuardi pra3fationem
fuisse monachum prcsbyterum ordinis S. Bcncdicti, cxiIlustricodicenostrolIeriniensi,undeiIIam edidit
in coenobio Pratcnsi, seu sancti Vincentii LuLctite BoIIandus cap. 4, §7, quaequc in aliis etiam vetus-
Parisiorum. 2. Fioruisso, non sub Carolo Magno, sed tiscodicibus rcpcrilur; et vel in ipso Adone Leodiensi
sub cognomine nepote Calvo, atque huic, non illi S. Laurcntii, ctc. Domino venerahiliter recolendo,
opus suum dedicasse. 3. Martyrologium suumcom- Karolo regum piissimo Angusto) Husuardus,
(al.
posuisse circiter annum
875. Quae omnia satis solide quanquam indigmcs sacerdos et monaclms^wasen-
probata inveniesapud Mabilionem in Prolcgomenis iis (evi2)ros2)eritatem ei atenm heatudinisgloriam.
ad saec. iv Benedictinum, parte u, pag. 88, atque q Vestram miuime tatet celsitudinem, o reverende
in Historia Ecclesire du Bois,
Parisionsis Laudati princeps, quatiter imitandos antiqicorum studiis
parte i pag. 467, quibus in stabilienda Usuardi aetate monemtcr qnidqicid in lihris, maxime ecclesiastici2
et professionc omnino subscribinius; iu hoc plane doctrina congruis, minus dehito perfectum hahetur,
dissentimus, quod cum Bollando, Honschenio, Pa- relpro posse supplere,rel suppleri optare. Qu(sres,
pebrochio aIiisqueomnibus,soIo exceptoCastcIIano, piaquidem sollicitudine, addiioetiamrestradigni-
Usuardum Adoni prteponant, aut quamvis suppares icctisjnssu, me compicHt,iit videlicei sancioricmre-
videant, sic tamen scripsisse Martyrologia sua cxisti- currentes festivitates, ex diversis sanctorum PP.
ment, wineuter alteri notusfuerit, et uterque eodcm Martiirologiis in quamdam exciperem unitatem.
feretempore manum ad opus suum admoverii: quao Recoleham siquideminsacrissanctorumsolenmiis,
jam citati verba sunt quibus
eeclesiastici historici , multimodos propria negligenti(B excessus; qicod
addesubtimidumMabiIionisassertum,num. 174, Ad mepturimum adhoceisin Dei amore persolvenduni
Usuardi auctoritatem prope accedere Adonis Mar- cogehat officium, et si non satis idoneum, v.tpoie
tyrologium: ubi dicendum erat non plus Usuardo inscium, sed tamen divino, nt confideham, ac indi-
330 USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSiS. »40
eoru7HSubleranduman^ilio. NaM etvenerabi- AVR])ehvoc\uo etlitum, minquain vidisse. Torquet
ff)io
lium, HieronymixideUcet ac Beda prfesbyterum in ci'uditorum in!;cnia ct majorcs nostros mirum in
hoc prnvocabar descriptis; quornm nnus breritati niodum vcxavit secundus ilic Flori liber, quem tot
admodum studens, alter tero quamplures Kalen- sicculis, cl prjcsertim proximc prietcrito, frustra
darum dies intactos relinquens, multa frobantur quicsitum novimus, et porro frustra quasrcndum,
hujus opusculi pr(eteriisse necessaria. Adhibui igi- nisi, ut supra diccbam, vcl paradoxuin nobis, vcl
tur Flori mcmorabilis viri, coli.ecta o puiuiiius niiraculuin solirii ct vigilcs fin;,'ainus.
IN EODEM NEGOTIO SKC! NDT LIBKI COMMENTA/ quem 104. Ncgolium facessit m\\\\\\ Flori noinen, (|uod
inaxime imitandum, inhis qucetisa sunt congrua si non appellaf-sct Usuardus, opus ipsuni citatum,
acmemoria digna, censui, quia plura summostu- tamclare, tam apcrte, tani perspicue Adoneni re-
dio, qua brerlterperstrinxi, et corrcxit et addidit. fcrret, ut cx solis dcpictis charactcristicis, legen-
1(52. Postreiiia ha3C Adoncni vivacissinnis colopi- tiuinctconferentiuni oculos veritalislucc perfunde-
l)us adumbrant; ct licet in vnlgari Usuardi prffifa- rct. Dcscribuntur siquidem commenta collecta e
tionea Grevcno, Molaiioaliisquc edito, pauloalilcr p)Iuribus innegotio Martyrologii, quo3 \npriori ope-
exprimanlur, recto pcrpensa, eodcm prorsusreci- re Hcda3 a Floro Viwvloomissa fiicrant; in hoc autem
dunt. Sic ilii Icgitur : (-iuorum prior brevitati stu- g addita, wi qicamplures Kalendarumdiesintacti
\\\\
dens, alter tero quamplures Kalendarum dies in- cxomni partc implcrcntur, sicque adcsscnl omnia
tactos relinquens, mnlta inveninntur hujusoperis talis opuscuU necessaria. At supplctio illa Adonis
2)rateriissse necessaria: quos tamensecnlus, censui non seinper coMyr?^ est, wccmemorice in Martyro-
etFlori memorabilis tiri latiorajarn in eo ipso ne- logiis rcferenda3r%«rt,cum histori;c longiorcssint.
gotiosequi testigia, prasertim insecundo ejusdem quas idcirco Usuardus bretiterperstringere coactus
libro; ibi enim mntta quce
iri priori omiserat. et fucrit. Atqui hyoc ipssissima et genuina Adonislu-
correxit et addidit. Attcndc Dedani hic dcscribi ab cubratio est, sic in cjus praL'fatione, quam habes
.\done, non ex aliqua parlo, ut Florus fecerat, sed nnm. 1 S7. deliiicata Neputes mein hoc opere in ta-
:
integrc complctum. Porro ex his plane conficitur lahorasse.... Primum Juit imperium ac jus-
cuum
tria Usuardum prse oculis Martyrologia habuisse, ex
sanctorum tivorum, ut supplerentur dies, qui
sio
(\\x\hn^ 02)usculum suuincoagmentaret, in praedicta absque nominibus martyrum, in Martyrologio
vulgata prasfatione inonens: At siquid, pirater (quod tenerabilis Flori studio in labore domni Be-
quod ab illis accepi, in hoc tempore auctum tel d(B accreverat) tantum notati erant. Deinde collecti
mutatnm est, sagaci a me indagine id perquisi- undectmque passiontm codices animum in tantum
tum agnosci poterit. Atque eccuni plane evanescit „ suscitaterunt, ut non solum yroeteritas dierum fes-
„].>».:: ,.„: ,i„ _. .• - vj ,. .,
, • • t^j-. . .4. 7_ „„ „..i.',,„ j.^»,..; !,„..«„„ „/„
,
plagii criinen, de quo nupcrriine mcmini, dum ad
i
tititates... tatius et paulo apertius discriberem,etc.
i
unuin illud Si yuiD revocantur, quaecunquc pure Ilaec toto opere Adoniano ubique se produnt, et
Usuardina nuncupari possunt accepta ex tabulis diebus singulis cum Usuardina contractione a nobis
.Martyrum Cordubensinin, undo Usuardus sancto- comparata, sic parcntcm commonstrant, sic gcnus
rum Gcorgii et Aurelii rcliquias conquisicrat ; cx indigitant, ut filius nullusgenitorem melius referat,
vicinioribus Galliarum ecclesiis, aut ex passionali- hoc cpitome inagis congruamemorice,
cst, ut nulla
bus, paucisque aliis documentis, quae suis locis in- digna, et Martyrologico opusculo necessaria, eate-
dicarcatque enumerarc non praetermisimus. nusinventa sit. Quis igitur ultra dubitctquin sub
163. Verunitamen sinccrc agnoscit Usuardus sc Ftori nomine, vel pro Ft07'i libro secundo, Adonis
ex tribuspotissiinumMarlyrologiissumpsissepropc Martyrologium Usuardus descripserit ?
omnia; Ilieronymianis scilicet, ex Beda, prout a 165. Nova haec esse dicas, mira clamitcs; nihil-
Floro, anctus fuorat, quae sunt Ftori memorabilis ominus ccrtuin erit et indubitatnm quod scribimus,
tiri latiora jam in eo ipso negotio testigia, et cx idquc manircslissimcrctegcs, si prolein cuin patre,
ejusdemV\ov\ libro secundo, \i\n multa qua inpri- si Usuarduin cum Adonc contulcris, vel iit labori
ori oiuiserat, et correxit etaddidit: vel ut clarius parcas, si quotidianas Observaliones nostrasexpen-
habet pricfatio Ilcriniensis; il''///i^Mi igitur Flori, ^ deris. Al quicso, inquics, qui Usuardo in mcntcm ve-
memorabilis tiri collecta epliwibus in eodem nego- nirc potuit Florum nominnrc, cum fortc adhucsu-
tio secundo lihri commenta, qlem maxime imitandum pcrstcsessi.t Ado ipse, verus Martyrologii auctor,
IN HIS, QU/E VISA SUNT CONGRUA ET MEMOIU.E DIGNA CEN- nomcn suum in fronte operis tam clarc exprimens,
SUI, QULV PLl T.A SUMMO STUDIO, QU^E BREVITEK PEUS- Adopeccator leciorisalutem.U qua ratione factum
TRiNxi, cor.r.ExiT ET ADDiDiT. Qucmnam, obsecro, fucrit equidcin miror ct ignoro;sed ita rem habere,
inanifcstius imitari potuit Usunrdus quain Adonem, hoc mc apcrtissime, perpctua hiscc aliquot annis
breviter perstringendo qiisi hic longis suis clogiis collatione,comperisse existimo.Effugio utitur Cas-
summo studio addiderat, seligendoquc qtca visa tcUanus, praefationisad 1 Bimcstre pag.23, dum dif-
S7mt covgrua et memoria digna? De ca)tero Ilicro- ficultatcin dcclinans, ait Usnardum non asscrere se
nymianum, Redain Flori consuluissc Usuardum
ct Florumdcscri|)sisse.Atmcliusidemipscinoperesuo
Obscrvationes nostr» saDpissime ostendunt, nec mi- pag. 764,fatetur, Usuardum Adonis manuscriptum,
uusclarc evincunt Florum illum, ab Henschenio et Lugduno ad sc destinatum, pro Floro descripsisse
»41 PROLEGOMENA. m
enim aliiul sonant vcrba illa
et abbreviasse. Qiiid A illud quod \]s\iar<i\j& sectmdttm Flonm librtm,di\ii
AdhiMii Flori memoraiilis viri collecta e plm-ihis proprio aut alieno crrore seductus, nuncupavit.
ineodem negotio secundi liiri commenta? vel ista ; 168. Fuit, mihi tuto crede, fuit, sub male impo-
Censui et Flori memorahilis latlora jam. in eo ipso sito Florinomine, Ado ipsc sanctiis Vienncnsis pra3-
negotio sequivestigia^jirmsertimin secundo ejus- sul, scu potius cjus Martyrologium, pcrpetua ct pc-
dem lilrot Ego in toto islo lihro secundo non aliuni rcnnis Usuardi scaturigo, ex qua totum nostrum
quam Adonem vidco, Adoncm sentio, Adonem lo- Usuardinum, pro maxima sui parte coaluit. Adde
quentem audio. huic Ilicronyinianum et Redam,FIori studio ainplia-
1G6. Jani si propositai qufestioni insistens, rogi
tum, ex quibus, si textrina metaphora rursus uti
eneccs qui Usuardo mcntcjn licitum est, stamen scu catellam conficies, qui sub-
tando obtundas et in
venire potuerit Florum nominare, cum adhuc proba- tegmen innexueritUsuardus, praoscrtim ex notiori-
biliter superstcs esset Ado nomen suum in
ipse, bus roccus acquisita Marty-
ipsi sanctis Gallicis, et
frontc operis tam clarc cxprimons, Ado peccator rum Cordubcnsium notitia. In decursu opcrissajpe
a nobisdubitatum invcnics utrum Sanctos alios et
lectori salutem? •^<\.Qm\(\\x'x&i\on^2m\\on habeo quod
a!iunde"conquisitos, enumeratishic ductoribus suis.
rcponam pryeterhanc unam vcrisimillimam, me qii-
demarbitroconjccturam;vidcIicet,missumLugdu-B "diunxissct Usuardus. Et quidom raros hujusmodi
no ad Usuardum Viennonsis antistitis opus acepha- sanctos novimus ; noviinus tamcn : nam Asclas xxiii
lum fuisse; puta caruissc prteratione ct Roniano Jauiiarii, ab antiquioribus notatus non est, uti
nec PJiilemon ct Aiwtlonius vii Martii. Nonnullos
parvo, cui ipsa pr;ierigitur. Nc vero gratis id me fin-
gere cxistimes, quajro an satis crcdibilc vidoatur alios alibi indicaviinus. Jam mcinorise occurril Gre-
nullum usquam de Romano illo parvo, al) Adone gorius Elibcritanus Bceticits xxiv Aprilis, qui forte
Ravcnnse ropcrto, verbum fMcturum fuissc Usuar- melius praatermissus fuisset. Septembris xxi est
dum, si illud in fronte operis ad se transmissi vi- Pamphelics martyr Romanus, a me alibi frustra
disset? Aberat igitur Romanum parvnm, aberat qua?situs.Qiiid quod xxviii Septeinbris, xii Novem-
proindo et tota Adonis pr?ei'atio; atqui nomcn suum bris et vi Decembris, toxtus totus proprie ct privati-
ibi cxpresserat Ado, quod iii totius opcris dccursu, ve, ut vulgo loquimur, Usuardinus sit. Mense Oc-
procul dubio, omiserat ; adeo miran-
nihil itaque tobri sancti aliqui ab Usuardo aliunde asciti com-
dum, si Usuardus vcruni nomon auctoris Martyro- memorantur, ut vide ibi, i, iii, xi, xiv, xx et xxv.
llffic iii spocimen sufflciant.
logii ad sc missi ignoravcrit. lloc posito, videntur
cffitera sponte profluore, etiani ratio ipsa cur Usu- 166 Supcrcst qu;erere unde Martyrologii sui ini-
ardus opus ilhul Floro tribnendum putaverit. tium fecerit Usuardus. Deea controversia satis co-
C piose dictum cst prsefaiionis hujus cap. 2, a num.
167. Hanc oquidem sic cum animo concipio cuin :
109. Beda, Florus, Wandalliertus, Rabanus, not-
jam pridem Lugduno abessct Ado, ad Viennenses
kcrus a Kalondis Januarii cum Romano parvo ct
infulas, ut minimum anno 860 cvectus, relictum
Hieronymiano Eptcrnacensi annum ecclesiasticum
Lugdnni opus absque auctoris nominc; symmista
exorsi sunt;credimustamen Rosweydum rcctesen-
aliquis Rencdictinus monachus ad Usuardum Lute-
sisse, quod Ado a ix Kalendas Januarii, seu a vigi-
tiam direxcrit; hic vero BcdsB Martyrologium, a
lia Nativitatis inchoaverit idquo secutum fuisse
Floro recensitum, cum eo componens, ac miram
:
utriusquesimiIitudincmpassimagnosccns,continuo
Usuardum cxistimamus, cxprgestantissimisvetusti-
simisque duobus codicibus noslri Pratensi et Heri-
secum ipse statuerit fotum utrumque aut gemel-
niensi, a quibus plcriqiic alii disscntiunt. Nos inte-
lum essc, aut saltem ab codcmparenteprogenitum.
rim priinos et accuratiorcs Usuardi oditores, Mune-
Aliundo, non minus ipse quain Wandalbertus, no-
ratum, Belinum, Grevenuin, et Molanum, atque adeo
visse potorat Florum illum nominatissimum eccle-
receptissimum jam morein imitati, ab octava Nati-
sia Lugdunensis subdiaconum, plures habuisse
vitatis ct Circnmcisionc Domini, seu aKalcndisJa-
veteres et emendatos codices; quid magis proclive
nuarii cxordium sumere maluimus. Atque hic totius
quam inde collogisse secundum aliquem ot plonio-
"«stra martyrologicoe geuealogia? terminum figi
rcm Martyrologii Ilbrum a Florocssc compositum, D
mus, deducta arbore ad Usuardum, qui operis nos-
cum in primo tot Kalendarum dies intacti reman-
tri materia, finis et scopus est. Cum vcro Martyrolo-
sissent? Non eo id dico quod credam veteres illos
goruin nullam laia niimerosam prolem, nullus tot
qualcscunque Flori emendatos codices Martyrologia
filios post se reliquerit, hi vero a parcntis nativa ima-
fuissc, multo minus Martyrologium intcgruin et
completum a Floro conditum sed quo noininis cjus
:
gine paulatim defloxerint, in eo nobis maxime iabo-
randuin, ul collectis liinc indc lineainentis, vcram
celcbritasUsuardi, acephali Martyrologii auctorcm
pcrfoclamque parentis efflgicm adumbrare cone-
quaerenti, facile suggererc potuorit Florum illiul
mur. Lustremus jam itaque totam Usuardi sobolem.
adornassse, cujus eo temporc insignis doctrina} la-
ma adhuc supercrat. Si hae conjecturae non placeant ARTICULUS III.
quid plausibilius in hac re opinari fas sit a peritiori- Antiquiores Usuardini Martyrologii editiones
buslubens adciscam, duminterimindubitalissiinum recensentur.
perstct purum putum Adonis opus fuisse, ipsum 170. Ipse praefationis hujus principio satis pra^oc-
»43 USUARDUS MONACHUS SAiNGERMANENSIS. 844
cnpatnost,qua}mihihiefiei'ipossetmaximeol)vinol)- A struin subiiitie aceessit, sul) Litulo Riidimenti noti-
jectatio, cui scilicet post tam multas Usuardini Mar- tiorum. Annus cditionis rectissime observatus est,
tyrologii editiones, qua3 in omnium manibus sunt, nam ila ad calccm copiosissimi indicis totiusquc
h.TC nostra nova et tam operose clai)orata prodoat. oj^eris legitur : Anno secwuhim carnem
Filii Dei a
Brevi res|)Oi)so rcm conficiam, dixeronuliam hac-
si XativitaleMccccAXw, ij^so die sanclissimi regis et
tenus editionemrepertam,qua3 non altcrius deside- maryris Oswaldi, qui est v Augusti sanctissimo in
rium post se reliquorit; quippe cuni nulla talis sit, Ckristo Palre ac domino nosPro Sixto paj^a IVi
quin rerum mnrtyrologicarum pcriti, G;i'aves in ea illiistrissimo proclarissima domus Atcstria Frede-
defectusot plurcs cxcessusdci)rchenderinl,adeout rico tertio, Romanorwm imj^eralore invictissimo,
multi eruditi viri, etiam recentissime, doctissimos sempcr Augitsto, ac pro nunc Colonim existente;
Patres Ronedictinos coonobii sancti Germnni a Pra- imperiali noHli in tirbe Luhecana, arte im^resso-
tis cxcitavcrinl, et tantum non vellicando compel- ria, speciali gratia ditina, animarum oh salutem
lere conati sint, utaulographum suum, scu vcrum filelium inventa : epithoma istud, partes in sex,
seu putatitium, publici aliquandiu juris facerent; jicxta mundi sex (ctates ditisum, jrius alihi non
quo ab
l ipsis hactcnus impetrari non potuit, ut su- repertum, quod ^^lacuit Rudimentum notitiorum
pra sats insinuavimus. Causas ibi niomoratas non Qialitulari; D^l adjulori'), qui supernas res ac
repcto ; onuiiuminslarsil Boliandi nosLri meJiLaLuin suhlernas fortitcr, suariler tranqnilleque disj^en-
a tot annis consilium, de edendo olim Usuardo nati- sat, 2)er magistrum Lucam Brandis de Schass,fe-
vasimpticitate, ad quameruendam plura nobis ad- liciter est excusum atque finitum. Nihil hic ad me
jumenta accessere, qnnm in opcris dc Actis Sancto- attinel de tota illa rerum farragine judicium ferre;
rum cxordio, aut Rosweydus aut Bollandus coUige- non aliunde pretium quam ab imprcssionis setate
repotuerint.Utautemdehacnostra editionerectum habere videtur, quod et in Martyrologium derivari
feratur judicium, prajmittenda est aliarum omnium facile patimur, quamvis de caetero, ut purissimum
censura; subjieicndi deinceps singulorum codicum Usuardinum non admittamus.
mss. char.ictercs, ex quibus omnibus dceerni qucat 173..'Etatisordine priorem excipit editio seu vcr-
non superfluam, nec inutilem diligcntiam in hoc ope- sio Usuardi Belgica, cujus sex soli priores menses
re a nobis collocatam. En pollicitam rccensionem. apud nos exstant,immixti Legenda3 aurea) Jacobi de
171. Prima omnium eaque antiquissima, quam Voragine, itidem Bclgicnc, in parvo folio Ultrajecli
saltem noverimus, Usuardi editio ea cst, quam fre- vuigaL«annol480. Verum nequehuica^sLimationem
qucntissime citatam habes sub nomine Maxiii/E Lu- velustasaddidit, cum raro pura sit, extraeta ex co-
BECAN/E. Lnbecanamesse, etannol473 typis primum dice aliquo simili Leydensi aliisque, quos mediasno-
vulgatum tradunt majores nostri in Aetis, atque in tfB appellare consuevimus, et intra latius describe-
multis eorum schedis reperio. In ipso opere annus mus. Iluicjungi polest editio Florcntia) procurata
notalus non apparet, cum sit pars aliqua a grandio- per Franciscum dc Bonaccursiis anno 1486, quam
ri volumine avulsa,^«^o, ut in epilogo iiicituv, sacr(B Henscheniusrepcrit in bibliotheca Strozziana,eam-
fasciculariter totius mundi historice amhitus conti- que cum editione Greveni aliisque duobus codicibus
netm\ Patet id ex paginarum numerosuperne in me- Usuardinis mss. contulit, altero ejusdem bibliothe-
dio primae faciei ealamo ascripto qui incipit a 409 c?e Strozzianae, altero Medica). Quid de ea censen-
pergitquead 43b unicam semper folii faciem notans. dum sit non est mihi integrum hic depromere, cum
Uorm.a in lato spissoque folio expansa est, unde a sola extraeta Henschenius propria nianu descripta
nobis merito Maxima appellatur, distinguiturque reliquerit, quic passim inter Auctaria citamus sub
abalia etiam Lubecana anni 1490 dc qua inferius nomine codicum Flokentixorum. Frequentissimi
agemus. Nihil habct haec editio quo magnopere com- excessus ostendunt quam parum pura sit praefata
mendetur; nam typi ipsi Teutonici seu Gothici val- editio, cujus exemplar Neapoli ad SS. Apostolos as-
de imperfe.ti sunt,scalctque lotum opus innumeris scrvari, emendatum a Gcorgio Antonio Vespuecio,
mendis; ipsum vero Martyrologium longe recedit prtepositoeathedralis ecclesiae Florentinae, notavit
ab Usu rdina puritate, saepe auctius et interpola- D alicubi Papebrochius. Atque hgecexaliorum relatu.
tum, simileque codicimanuscripto; quem cum pro- 174. Lubecanam maximnm ciLari sae-
Prgeter
prio nomine appellare non potuerim, Autuerpien- pius in Actis solet Luhecana alia anni 1490, cum
sem simpliciter nuncupo, ut a duobus aliis majo- altera Coloniensi, priori omnino simili, ipsoque
ri et maximo discernam. Advertat lector cum Lu- eodem anno vulgata. Habet posterior formam
becana et .\ntucrpicnsi plerumque conjungi codi- parvi folii cum hac epigraphe
in Explicit
fine :
cem Ughellianum, ut alibi dicam. Non est itaque, Martyrologium Usuardi monachi, sicut hahetur
qua de agimus, editio prima) et optimae notsc, augmentatum,%t patet; impressum diligenter per
classem ferme peculiarem cum duobus aliis eons- me Johannem Roelhoff de Luhech, civem sanctcR
titucns inter primos et niedios, tametsi saepius felirisque Colonice Agrippin(B, et consummatum
inter primarios locum obtineat. feliciter anno salutis ac gratia mcccxxc, in vigilia
172. Volumcn ipsum ingentis molis, a quo hoc sanctissimorum trium Regvm, pr(Bfat(B civitatis
marlyrologium distractum diximus, ad Muscum no- patronorum ac protectorum jugiter. Notavit Ros-
;
843 PROLEGOMENA. 846
weydus, adjunckm olim fuisse legenda awecB, et A tur, si attendatpriorem consummatvm fuisse in ni-
taldeal Usuardovariare : quoci postreaium vcris- giliasa^ictissimorumtriumRegim. Deauctore dua-
simum esse probant quotidianaa uctaria, ex hac et al- rum aliarum editionum Coloniensium anni 1S15 et
teraeniditione Lubecana 'suardino textni immista 1521, quas brevi reeensebimus, aliter sentiendum
autadjecta,quoruniplurima ad Colonienses proprie est; eas enim Bollandus, Henschenius et Papebro-
pertinent. Porro Lubccana illa alia, ex priori Coio- mimneUsuardiCao'thu-
c\\\\xs(ionsi?LVilev e\\.2inis\xh
niensi,autsaltemexconsimillimomanuscr!ptocerto siaColoniensis, vel sub Additionum CarthusiaCo-
certiusdesumpta,immistaestDoctrinaliClericoruin loniensis ad Usuardwm, vel sub «quivalenti des-
forma quarta niinori ; in eo a priori discrepans, quod criptione, qua3 idem designet frequentissime au-
;
incipiat a vigilia Nativitatis Domini.In fine apponi- tem sub appellatione Crevem non Joannis, sed
tur Solusiste lihelhcs directive quemque dirigit
: ad Herinanni, quamvis, si hic obierit anno 1480, ea-
ccelum. Explicit Doct/rinale Clericorum, una cum runi editionum aiictor esse non potuerit. Sed quid-
Martyrologio Sanctorum, diligenter i7i Liibek im- quid de rei veritate demum statuatur, utraqueilla
pressum anno a Nativitate mccccxc. Possent ex posterior editio Greveniana a nobis dicitur, toto
isto Doctrinali nonnulla curiose observari, sed ea opere sicsemper nuncupata.
ad institutum praesens nullatenus pertinent. g 177. Anno illo codem 1490 alia Usuardi editio
175. De hujus Martyrologii, bis uno anno excusi, prodiit Parisiis infolio,sub solo titulo Martyrologii,
auctore vel augmentatore, disputare multis non va- ut testatur Rosweydus, qui editionem alteram anni
cat. Rogatus olim a BoUando P. Jacobus Kritsradt, 1536 apud Ambrosium Gerault in quarto majori,
societatis nostrse,ut de Hermanni Greven.Carthusia- quKapudnosexstat, contulitcumpriori,servataLo-
ni Coloniensis aetate ot scriptis certa aliqua disqui- vani in domo Standonica.Ejus auctor vel editor fuit
rereconaretur, responditvMartiiiCiO, seCarthusia3 Joannes le Munerat, cantor etscholasticus, theolo-
illiusP.vicariumadiisse,exquo didicerit praefatum gusParisiensis, ut alicubi notavit Colvcnerius. Cas-
Martyrologium anni li09 desnmptu7nesseeascripto tellanuspropriumnomenadmittit,sedtitulumalium
qiiodam V.58 (qui est numerus bibliothecai Carthu- non tribuit qw^Lxw Boursier du colMge de Navarre, i
sianae)j3«'OW«m.Porrofl^»war^w?mcitatiMartyro- Bim., p. 608, ubi, nisi fallor, in duobus errat 1. ;
logii excusi, i7i columna dextra ultima vacua scrip- quod pro annol 536 signet 1535 2. quod ita loqua-
;
tu/mmanu P. Oarneveltp. m. Carthusiani: Auctor turac si eo primum anno editio facta fuisset, cum
est V. P.Hermanus Greven (sive G. "fgenjsacerdos constetpriorem alteram annis quadraginta quinque
professus Carthusim Coloniensis, qui oHit anno vetustioremesse,sitqueverosimillinuimMuneratum
MccccLXXx, v die Novembris. At non satis explorata ad secundam usqueeditionemnonsupervixisse. Ob-
haec esse patct ex alia notatione, quam refert idem ^ servatione dignus est titulus, qui in posteriori edi-
Kritsradt, nempe, in^mona ejusdeai cod^icls pagina tione ascribitur his vcrbis Martyrologium, hocest
:
scriptum esse antiquo charactere centum annos; Martyrumrccensio, sivecatalogiis, in quo, quidpro
AliM sic scrihitur ; Joan7ies Grefgen, nostra domus Christi Ecclesia et fide sancti martyres Deipassi
Colonice, auxit Martyrologiimi Usuardi. Et infra : gesscrint, succincte et vere recensetur; eortmdem-
Joannes Orefgen obiit Kaleiidis Aprilis. Infra de- : quefestivita tes, in quemque n, ensis diem incurraoit,
nuo, Grifgin Carthusianus. Audi niodo sciiedulam indicantur;ad Eusehii ctHieronymialiorumquesa-
nianu ipsius vicarii car thusia) Coloniensis,F. Joannis crorum aiictorum exemplum, cura etjussu Caroli
Lotley, exaratam,quae ita \\^\>ei:Depiitriaetfamilia Magni imperatoris digestum, insertis lectionihus.,
P. Hermanni Greffgen nihilmihi constat.Alter, de moralihus, disciplin(e ecclesiastica regulam conti-
quo mentionemfeciJuitJoannes Scherfgen,p)atri- nentibus, de mandato Liidovici Christianissimi et
tius Colon. oh aflnitatem nominis a me relatus, qui gloriosissimi, semperque Augusti, conscriptis,anno
num aliqtddscripserit ignoro.In nulla editione exs- a Christo nato dcccxvi. Hcec facile corrigi possunt
tatnomen auctoris, quod a liunde conjecttware opor- utinani totaeditioerroribusaliis, etpraesertimtypo-
tehat. graphicis, non redundaret ICgeterum inter puriores
176. Caetera in hanc rem perquisifa, sed aeque in- D Usuardos hic connumerata est,tunc exclusa, cum
certa, pr;etereo, cum satis pateat frustra laboratum alio deflectit.
in eruendo nomine auctoris, qui editionem illam 178. DescriptashactenusUsuardi editiones, cele-
Usuardinam Coloniensem anni 1490auxerit aut ex- britate sua antecellit ea cui hic litulus prsefigitur :
cudi curaverit idcirco a majoribus nostris simplici-
; Martyrologium secnndummorem Romancecuria.ln
ter semper editio Coloniensis istius anni, a me vero fine autem ita hahelnv.FinitMartyrologiumaccura-
in Auctariis Usuardinis sic cum Lubecensi conjun- tissime emendatum per magistrum Belnum de Pa-
cta, ut uno semper nomine utramquo designem sub dua, ordinis Fratrum Heremitarum sancti Augusti-
titulo EDiTiONis LuBECO-CoLGNiENSis, sivc a Carthu- ni; necnon additionibus Patrum aliarum religio-
sianis, uno aut pluribus, siveabalio procurata fue- num copiosus (in alia editione copiosum) effectum.
rit. Alteram ab altera divellere nolui, quod eadem Impressum Venetiis Jussu et impensis nohilistiri
plane referat, videaturque Lubecana ex Coloniensi LuccB A ntonii de Giunta Florentini, arteautem Joan-
eodem anno accepta; quod nemo tantopere mirabi- nis Emerici deSpira, anno mccccxcviii. Idihus Oc-
»47 USUARDUS MONACIIUS SANr.ERMANENSIS. 848
tobris. Facilc ul^soi-vasmaloiiiipivssuiii aucloris uo- A deiu Btliuo Irihuil, (|Uod quemadmodum Notkerus
uK-u Beliium pro Belinum, quoil iu allera ediliouc interautiquosciassicosMartyrologospostremusest,
emendalumest, Be/lifUiM.Voslvemo hoc modo
vol ila Holinus iutorrccentioressit priinus. Sciobat uiti-
scripsore passiiu uiajoros uoslri iii Aolis, uoo malo, quo vir oruditissimus, alias odilioncs Hcliiiianain
cuiu ila ox|)riiualurpnofaliuuoula auto Kalou-
iii
praicessisso ; sod huio priiiias dolY^rre voluit, quod
(las Jaiiuarii. Ego aliaiu l"oriualiouem secutus suui, coiniuunior cssot, inagisquo porvulgata.
(luod eam veriorom existimaverim cum iu editione 181. Pricter primam illam Vcnotaiu oditionem
Parisiensi claro aii oalooiii pouorolur, satisquc ap- anni 1498, cst pcnes nos postorior Parisionsis auni
parorol iupriuKi Vonota littoraiulabsorplaiuruisso. lii^il atquo Iko soI;o sunt, (juas toto opore citavi,
;
Itramvis iufloxioncui clegeris porindc nobis erit. cum posterioresseu Vcnetas seu alias iinpressiones
Monendus hiclectornonnunquaiii iu Actis, memoria) in Musoo iiostro non repcrcriin. De ali(]uil)us loqui-
lapsu, prncfatam odilionom Vcnolaiu oitatam ossc lur Molanus iu cditiono anni ad 1!>7y, pr;cfationo
sul) auno 1488 pro voro auuo 1490 ;sic liabolur Ifctorom, pag. vn VenetiisadsignuinSjpeiexcu-
:
tomo II Maii. pag. ()U7,otc. sum (Delini Martyrologium) anno i9, et Parisiis
I7i». Liceat mihi hic verbo quicrere fueritne ty- fl«;w2/(ethacpotissimumoditionc utitur Molanus).
pogn\\)\\us\\\eJoaHnesEmericusdeS2^ira,?\\'n\si\[\i g « Vidotur ctiam id iiounihil auxissc sanctis Padua?,
nopos JoannisSpirm, vol do Sjrira, au ideiu ijiso, qui ot Vonota; ccclosia;, et divorsarum religiouuiu. Ex-
typis louge ologantissiiuis, rotuiulis seu Romanis stant ct alia Romana3 ecclosiae Martyrologia, quse
anno1479 Venetiis excudcrat Caii Pliuii Ilistoriani non vidi. Ecclesia cnim sancti Petri utitur Martyro-
iiaturalem in aniplissiiua foriua ol qiiidom luoiubra- logio Vonotiis inipresso auuo 00. Quod Alcxander
noa quain douo iotorna inomoria diguo, Miisoo iios- Porogriiius Brixionsis, Julii lertii saccUauus, opera
;
tro hagiographico traditam voluit vir illustrissi- sua emendatum odidit.Ecclesiaautem Lateranensis
mus nostrique oporis studiosissimus Guillolmus Al- utitur Martyrologio apud Ilieronymum Cavalca-
bertus, baro de Grisperro, Goyck ct Libersaort, lupuin anno 1.')04 iuiprcsso. )> Vidoor recordari, no-
Drabantito cancellarius, do qua verbo momiui iu ininalas alicubi editiouos aiinorum 11348 ct ItiOO,
dcdicationo Tractatus moi dc Patriarcliis Aloxan- nisi fortasse in numcris erratum annus 66 sit, et
drinis, autc toiuum V Junii, eidciii patrouo uostro pro 04, et 48 pro 49 male rodditus. Sed quidquid de
ct Maeconati iusoripti. DuJjiuui luovot adjocla pras- his sil, sola? dua? suporius laudataj a nobis appel-
fato volumiui mctrica hujusmodi epigraphc :
lantur, quaruui postcrior a puritato Usuardina ma-
gis dodoctit ; excossus ct dofectiis suis quique
Quem moJo tam rarum cupiens vix lector haberet,
Quique etiamfractus pene leg-endus erani, locis iu Auctariis describuntur.
Restituit Venelis me niiper SniiA Joannes ^ 18-2. Dolinianis longe castigatior et accuratior
Exscripsitque libros a;re nctante meos, etc.
gemiuaColouiensis editio auui lyill et 1521. Quam
Cur aut(_ m filio potius, nepoti vcl alteri consangui- utramque Hermanno Grefgen seu Grefgin (moUiori
neo, Delini cditiouem tribueudam ccuseam facit iin- inflcxione Greven) a majoribus nostris adscriptam
ineusa typorum divorfcilas, excudondique r;itio tiiiu nuporriuie dixi, ct porro adscriborc perroxi, non
parum acourata, ut Dolini Usuardus ad^Piiuium uoc alio quaiu Greteni noniino, ambas appcUans. Scio
per umbram comparandus sit. Sed ad Belinum re- citari aliquando sub generaliori appellatione Car-
deamus. thusia, vel Carthusianorum Coloniensium ;scd fru-
180. Pracniittit ipse solilis pracfationibus aliam, slrapluribustribuiturquod ab uuosolo procuratuin
fortasse suain particularoui,a Mjlaiio otiam odilain, ost, ul cx cjus vorbis paulo infcrius coustabit. Non
qua fatctur sc solos duos Martyrologos, nempe Ilie- magna in re inter utrumque diversitas, paulo major
ronymumetDodam,Usuiirdoantiquioresagnoscere. in stylo; sod ultima oorrectior est, et cum priori
« Tcrlius, inquit, fuit Usuardus inonachus, cujus ita coUata, ut ex una ulriusque scntentia perspicia-
opusmagishabelurinusuapudmuUasocclcsias,qUce tur. Utraque apud nos est, utramque consului, si-
etiam croduntur aliqua ojus opcri in locis variis ad- quando commoinorationum varictas id mcrcri vide-
didisso, prsecipue de sanctis ct festis pertincntibus D batur. Optimc profecto de Usuardo meritus est, aut
ad easdem. Et hujus ost Martyrologium scriptum, Ileruiannus ipse Grcvenus, aut quiscunque alius
quod uos i)ro majori parte duxiiuus cligeudum ot editiones illas adornavit et corrcxit, dum textum
pras aliis tonendum. )) Candidc ot vere ait,^ro majo- ipsum Usuardiuum, apposito signo, ab additionibus
ri parte, nam el ipse sanctos et festa pro arbitrio variarum ecclesiarum soUicite discrevit, non sic ta-
suo addidit, ut ex Auclariis Usuardinis sa^pc pate- men ut textus ejus scmper omnino expurgatus sit.
bit. Nihilominus a Scardeonio, de anliquitate urbis Non lubet hic dies oinnes percurrere, quibus ab
Pataviuic lib. ii, classe 7, pag. 1o4, laudatur Dclinus omnimoda puritate rccedit ; faciet id lector, si sub-
nonsolum ut oditor, sed utcorrector«Martyrologii, junctos Usuardinis textibus codices vel solum na-
quod olim cuin pro sua raritatc in choris tantum et nierare voluerit. Notanda hic sunt quae Grevenia-
in convontibus publice logeretur, nunc hujus opcra nae editioni propria animadvertimus.
factum, ut ab omnibus logatur » etc. Adde his Cas- 183. Satis certum est Grevenum (sic auctorem
tellani verba, Dimestri j, pag. 134, quibus hanc lau- in posterum noniinare liceat) priorem editioDew
m PKOLEGOMENA. 5S0
Colonicnsem habuisse prjBOculis at uttextum ge- ; A Castellanusin praefatione ad Martyrologiuin univer-
nuinuni ab accessionibus secerneret, adjutus fuit sale,de la Meule. Malim ego vertere de Moulin. Te-
codice aliquo Usuardino ex Gallia accepto, queni stiiturValerius Andreas in Bibliothcca Belgica, In-
Carnotenscm fuisse, probant additamenta ei occle- siilis Flandrorum natum csse, anno 1533 « quo pa-
sias propria, a me hic indc detocta, ut xiv Martii : tor, inquit, discendi idiomatis Gallici gratia, cum
Eodem die Carnoti, sanctl Leonini episcopi et con- uxore prajgnante, concesserat. » Mirum est quod
fessoris. Item xvi Maii : Inpago Carnotino, passio addit, « nonncisi materni ac vernaculi, hoc est
sancti Emani,Mauritii atque .4/)?mri.SoIus mensis Brabantici sermonis, gnarum fuisse, maluisseque
October cxempla quaUior suppcditat, ut vii Oct. : Lovanienscm audire, » a matris patria, cum pater
Civitate Carnoti, inventio corporis sancti Caletrici, esset Schoonhovianus. Ego
c Molani leclione mihi
ipisius civitatis episcopii. Tum xvi :Carnotis,natalls phinc pcrsuaseram, Gallici sermonis peritum, imo
sancti Priscl martyris, super Flutium Andure. \\ ur- in servanda Gallica scribeudiratione pauloscrupu-
sus XVII Carnoti,sanct(BSolinoRvirginis.Apicdeam-
:
losiorem, utpote qui ubique ctrormando TFstu-
al)
dem urdem, dedicatlo basiHcain memoria ieatissi- dioseabstineat, quodipsumin auctariisejusplerum-
ma Marim matris Dei et Domini nosPri .lesu Chris- qne servaviinus. Nimis religiose fortasse, sed eadem
^i.Deniquexxv : ApudCarnotum,dedicatioecclesi(B g scribcndi ratione, qua) in Usuardis codicibus
aliis
sancti .loannis Baptista, etsancti Viticentii, Letitm passim servata est, ut vcl hinc
habercnt curiosi quo
et martyris. Quaealiaquein decursuoperisnonnun- de singulorum pretio facerent conjecturam.
quam observato, clarc, ni fallor, ostendunl non 181) Quid si autem in lingua Molani vernacula
potuisse iUa Usuardo tril)ui, nisi quia in proprio tantillum aberrarit Valerius, qui nec Martyrologii
Carnotensi codice reperta, quem solnm habuerit, et ejus editioncs satis accuratc consuluit. Etenim Mo-
tanquam purum Usuardum Grevenas sibi sequen- lani scipta cnumerans, sic habet primo loco :
dum praefixerit. Usuardi Martyrologium, adnotatlonihus auctum
184. Utitur alio signo Grevenus, sic ferme for- vani, MDLxxiii et mdlxxvii. Typis Hieron. Wellcei,
mato,L, de quo ita loquitur in praefationesua fol. b :
DormitavithicValcrius;nam prima editio Wellseana
«Interdum autem, inquit, parvus l ponitur, ad insi- aiinum praefert 1968, altera 1575, tertia est Antuer-
nuandum sanctum illum, cui pra^ponitur, superad- piensis apud Nutium anni 1582, qua) etiam Parisiis
ditum csse Usuardo, quamvis antc'(aliud signum) magno volumini ilistoriae veterum Patrum per la
ponatur. Quod tamen in festis Coii jptionis, Pr;e- Barrc inserla cst, eodem ipso auno 1583 ; ncc alias
sentationis, et Visitationis beatse Mariae, sancti scio hactenusprodiisse. Huc spectat allucinatio al-
Thoma3, episcopi et martyris, et sanctae CatharinjB, du Pin, qui in sua scriptorum
tera, nisi fallor, V. C.
virginis et martyi-is minimc obscrvatum cst. » At Bibliotheca edilionis.\mstclodamensis, sec.ix,pag.
quocunque signo non allccta fucrint ca
aflccta vel 200, col. 2, iinprcssioncm, nescio quam, Antuer-
qu3e textuiUsuardinoadjiciuntur, ea nobissulficiens piensem cifcat, pro anno 1588 priorem scilicet, Lova-
ratio est, quemadmodum alibi nou semcl diximus, niensi anni 15G8. Verum conjicio malc legisse eru-
ut Grevenus e puroruin codicum nuinero excluda- ditissimum virum, aut fortecitras transpositas re-
tur. Sic habes citatis jam dicbus, ilem i Aprilis, perisse sicut pro ultimae editionis anno 1583 vide-
V et XX Augusti, xiii Septembriset alibi. In fine to- rit 1538 ;qui certc facilis lapsusest ;at turpius errat
tius operis rationem reddit cur sanctos aliquos Mar- idem bibliographus, dum in citata ipsa columna
tyrologio non putaverit inserendos ubi intcr alia ;
Rollandum in Mos.indri locuin subslituit, Suriani-
sic loquitur, ut vcrc colligi possit nonplures, scd quc siipplementi auctorem facil.
unicum totius collectionis esse. En ejus
auctorem 187. Quidquid interiin sit de Molani natalibus,
verba Usuardimonachi,cumad-
-.Finis Martyrologii aut vernaculo scrmone, constat, eruditione et scri-
ditionibus ex diversis Martyrologii multo sudore ptis, qua; ibi Valeriusexplicat,
celebrem fuisse, sed
collectis,separatimqnejam secundo,anno D. mdxxi, prima Usuardini Martyrologii cditione celebratissi-
apudColoniamAgrippinam adjeciis. Inquihus addi- mum. Haec una est, quam supra dicebain, antiquio-
tionibus, qui ipsas collegit, juxta sententiam D. D ribus omnibus palmam praeripuisse, eo potissimum
Hieronymi velBeda;,simpliciierJidem sive historice, quod Usuardi tcxtum, quantaficri potuitdiligentia,
q^iam legebat, sive diversorumifi hacre studiosissi- nativa) puritati et simplicitati restituerit. Hanc ex-
morumscriptisaccommodavit;deprecanscharitatem tollunt, hanc celebrant, hancmerito suspiciunt Ha-
Spiritus sancti,utlabor suusfructum in devotorum giophili omnes, tantoque in pretio fuit cardinali
profectu,adDei etsanctorum ejusgloriam, iJivenire Baronio, ut hoc aistimationis su;e perenne monu-
taleat. Qute hic addi posscnt ex proxime sequenti- mciitum, prjEfat. ad Martyrologium Romanum cap.
bus faciie intelligentur. 9 exstare voluerit «Tanti viri, de Ecclesia Dei et
:
185. Usuardi editionibus hactenus enumeratis, veritatecathoIicaoptimemeriti,necbrevemschedu-
paiman omnino cripit,
nitore, elegantia et puritate lam dcpevirc aequanimiter patior cui (dicam inge-
:
postrema ordine, quam peculiari studio adornavit nuc) istaec omnia,hac ex parte accepta fero,quod in
Joannes Molanus, Lovaniensis theologus, vero co- densissimam silvam primus ipse ingressus, mih
gnomine Belgico Vermeulen, quod Gallice vertit aliisque aditum patefecit, quo etiam nomine cum
SSl USUARDUS MONACnUS SANGERMANEXSIS. 882
cgo, tuiu i;rudili ouines pluriiuuui ci dcberc, Inljcn. A quosporrorocenscbinuis,uullussit,quinoupluribus
tcr agnoscimus et confiteniur. » Laudat illicctiam cxcessibus aut dcfectibus laborarecompcriatur. Id
BaroniusedilionemposteriorcnijSeuinavisposlcrio- pr.-c.Molanosubsidiiihabuimus, quodpluresomni ge-
res ; naiii (|ui o:iruin uuain uovit oiniios novit ; luilii neriscodices ad inanuin fnerint, qiiod ejus alioriim-
vero oiniiilHisquc |)ur;e ct nativtc IJsiiardiiKc simpli- (|ue solcrtia adjtiti, ajicrtis, coiisultis coUatisque
citatis adoraturiluis, unicc cbara summoque in prc- Usuardi fonlibus, facilius longe nobis fuerit falsa a
tio est prima illa,in qua sola Usuardus agnoscitur, veris, genuina a spuriis, scoriam ab argento secer-
altera vcl altcris, nescio (]uoruin ductu ot consilio- nere. Si quid conntus nostros subterfugerit,et cog-
iiiutationiL)us, transposilionil)U.s,atquc intcrpolatio- noscendi el ii^uosecndi erratilocumnobisdatumiri,
uibus ita dcformatis, ut Usuardus prope ex oculis plane Argumenta ultro citroque ad
conrulimus.
fugissevideatur. Prioriitaqueaderuendum Usuardi cruendam probandamque Usuardi puritatem venti-
tcxtum usi suinus, ali;c augeudis fenne Auctariis lata, bic repetcre superduum jndico,cumha3Csitto-
plerumquc subserviunt. Audiainus niodo Molaiium tiusnoslrioperispersingulosdicsdcductamaterics.
ipsum de primailla sua editione praefationiscap. 4 lOO.Pergit Molanus: Contuli mUem Usuardi Ma/r-
dissercnlem. tyrologimn Colonite in 8 (minori fornia) excuswm
188. Milto illa in quiims cum Sigeberto aut cum g mlxxi (r.rcvenuni indicat, dc quo proxime egimus
aliisaveroabcrravit ; sicibiproscquitur : «In primo cim RoinanaecclesiaMaTtyrologio, eaenini Usuar-
autem prologo, inler cos quiUsuardo comnuiniler do micto utitwr. Ea est Belinicditio, quam pro Roma-
praemitti solent, notatur, Usuardi opus magis quam no Marlyrologio acccpitMolanus,exhoccapiteaBa-
Hieronymi aut Red;e in usu haberi apiid iiiuUasec- ronio reprehensus, sed tolerahili, inquit vir cminen-
clesias ; qua^ etiam cjus operi crcduutur aliqua in i'\s,?,'mn\?,,etvenia digno errore, cmn ipse tam longe
locis variis addidissc, praecipuc de sanctis et festis positus,ea nesciterit,qu(Billi.quiRonmagunt,vix
pertinentibus speciantcr ad easdem. Propter istas magno labore,pervigili diligentia,etsummasuntin-
autem Usuardum, non facile est ij)-
addition. s ad dustria consccuti. Si quidem id consecuti sint, aut
sum Usuardum solum et absque additionibus et in consequi potucrint, rebus adhuc in obscuro la-
illis
distincto permistis prclo dare quod tamen nos fe- ;
tcntibus.QuanquamenimBaroniusprajclaredoceat,
cisse spero, quamvis subdubitem, num pauca no- Romanumaliquodantiquum fuisse Martyrologium a
stros conalus subterfugerinl. Interposiii qiiidem sancto Grego'f) dcscriptum, fateri tamen cogitur
nuUa in ipso Usuardo cx Beda, Adonc, divcrsis bo isliusmodi Martyrologium nunquam vidissc; nos
ecclesiarum Martyrologiisct aliunde, sed aliocha- vcro sub principiumsuperioriscapitisevicimusGre-
ractere et prajmissa littera, per quae lector facil- ^ gorii characteres in Martyrologium, ab Adone Ra-
lime advertat ea Usuardi non csse. Contuli autem
G venna3 repertum, nuUateuusconvenire; in quo Ro-
Usuardi Martyrologium Colonisc cxcusum anno
in 8 manis nihil damni daluni est, cum pro uno bina
1521, cum Romanai Ecclcsia) Martyrologio; eaenim Martyrologia vera, genuina, vctusta ; et pridem pu-
Usuardo aucto utitur item cum diversis Martyro-
: blicisjuris facta ipsis vindicavcrimus.IIaeccum Mo-
logiis in Francia xcusis, quae omnia sunt Usuardi,
. lanus ignoraverit, Belinus autem editioni suae glo-
sed auctj et pos reino cum mss. aliquot, ct ex
: riosuin titulam Martyrologii secundum morem Ro-
horum coilationc animadvertit Usuardum Coloniae onana curifg priclxi set, vcnia certe dignissimus
praedicto anno impressum, paucastantum habuisse fiiit error ille jxrexiguis, quo Belini Usuardum
additionesab Usuardo indistinctas plurimas cnim
: Eccleslre Rwiance Martyrologimn appc lavit.
habel, sed ab Usuardi verbis notula aliqua distin- 191. Cncterumque utroque isto Grevcni et Belini
ctas.Indistinctis itaquc illisadditamcntisex Usuardo Martyrologio usum fuisse Molanum ex sola col-
expunctis, est in hoc Martyrologio ipse Usuardus Iationecertissiinumesl,adeo ut saepc etiam errores
majori charactcresolus,ct diversoruniexcmplarium adoptaverit, aut saltem in Auctaria rejecerit, prae-
subsidio castigatus. In quibus oinnibus Usiardcs sertim ex altera illa Belini cditione Parisiensi, cum
scriptum invenio, semcl atquc iterum HcsuAnDus ;
prima ipsa ct purior Vencta anni Mccccxcvin ei
Trithemius tamen et plurcsGermanieum IsuARDUJi D nota fuisse non videatur. Contulit item Molanus
nominant. » Usuardum am
diversis Martyrologiis in Francia
189. Ex expendenda sunl et
his paucula nobis excusis, qu(B omnia sunt Usuardi, sed aucta. Quse
illustranda.Verissimum ccnseo,quod ait Molanus, fuerint diversa illa Martyrologia explicat ipse prae-
propler additiones ad Usuardum, non facih esse fationis cap. 12,eaque potissiinum revocantur ad
Usuardum solum, etabsq ue additionihus ei indistin- binas cditioncs Munerati et Belinianam anni mdxxi
cte perrnixtisprelodare, -mm adhibita omni sua di- de quibus supra diximus. Vellem distinctius codices
ligentia, locis plusquam triginta ab Usuardina puri- suos inss. enumerassct Molanus, illum prassertim
tate rccessisse, in Observationibus nostris lector quem citat sub littera Q, quemque eumdein plane
inveniet. Nec quisquam existimet me ita inihi ad- existiino cum praeclarissimo nostro Heriniensi, qui
blandiri, ut simplicitatem omncm assecutum putem, in Molani manus facilc venire potuit, cum ipsum
quod qui fierisatis coinmodc possit non vidco,cum habuerit Augustinus Hunnajus, theologus et cano-
intertoleditionesjainrecensitus,ettotmss.codices, nicus Lovaniensis, Molani ajqualis. Paulo clarius
,
853 PROLEGOMEiNA. S84
laudatuai codicem designat in saecunde editionis A tioGermanica Walassericitataquandoquesubnonii
epistoia ad lectorem pag. 6 verso, cum vocans nevenerabilisnostri Petri Canisii, licet plerumque
Usuardmi ms. qui mx ullas habebat additiones Usuardum referat, sed locuplctissime auctum. Rur-
priBterquam de sanctis Remensibus, quae est ipsa sus, nulia est habita ratio additionum manuscripta-
nativissima lleriniensis nostri eHigies. Interim ex rum Papcbrochii ad cditionem Coloniensem anni
perpetua Molanianae editionis codicisquc nostri col- 1 490 ex codice abba tias S. Michaelis An tuerpiae, quod
latione non video adhibita esse oninia, qua9 adju- eae plerumque a nostro Usuardo longissime recede-
mento esse poterant, ut clarius docebunt observa- rent. Ut paucis rcm concludani, tot aliunde suppe-
tiones nostrje Usuardinae. tcbantcodicts, ut pluresquiererccssetsuperlluum:
192. Unum est quod bactenus haud satis explo- aliunde vero, ita Auctaria quandoque excresoere
rare potui, unde nimirum Castellano, Bimestri i, animadvertcbam,utdcrescindendispotiusnonnulIis
pag. 196, innotucrit usuni iuisse Molanum iuaddi- quam de novis accf r^cndis non semcl cogitaverini.
tionibus Martyrologio ms. ecclesije Parisiensis, de- Hac de vulgatis Usuardi libris, nunc ad nianusci-i-
scripto ex antiquiori anno 1316 et rursus transsum- ptos procedimus.
pto anno 1329. Certe interomnia quae in praelatio- ARTICULUS IV.
nibus tum prioris tum postcrioris editionis fuse td De codicibns Usuardinis manuscriptis.
commemorat Molanus, de tali Parisiensi ms. nus- § I. — De Codicibus purioribus, ac primum, de Usuanlo
quam, quod sciam, meminit. Videat lector cap. 12 Pratensi.
et 13 prKfationis primae,etS lOepistolie ad editio- IntercodicesUsuardinosmss. quoshabemus
194.
nem secundam. Si dixisset Castellanus pra^luxisse decem et septem numero integros, et collatos cuni
editiones Muncrati, et Belini, id rectc altigisset, Greveno, aut aliis, supra trigiuta,pra!ter Chiflletia-
quod ipsemet Molanusasserit, contulisse se Usuar- nos octodccim et plures alios; inter illos, inquam,
dum cumdiversisMartyrologiisinFrancia excusis. omnes principatum apud nos semper tenuit, si non
Videor etiam posse colligere non vidisse Molanum omnimodcepuritatis, saltem vetustatis tilulo,codex
verumvel praetensum autographum quod in S. Ger- illo qui in coenobio S. Germani a Pratis, tauquam
mani a Pratis Parisiis asservatur, ncque ejusdem auctorisipsiusmanuscriptussiveautographus,sum-
ecgraphum ad ipsum fuissc transmissum, quod mo in pretio habetur adeo ut nullis conatibus im-
;
lectoribus significarc nequaquam pra;terniisisset_ petrare potuerim, ad brove saltem tempus, quo
De caetero, cum ex tot codicibus, tum mss. tum securius iu hac editione procedcrcm, mihi commo-
typis editis, ea Molani cditio adornata sit, cos daretur.Deeo iu prtelationesua ineminit Bollandus,
omnes meis annumerari cupio, quo postrcmag huic pag.bl,itascribens:«Eumcodicem Usuardi a3vo,aui
nostrae editioni non exiguum auctoritatis momcn- ^ non multo post scriptum censet Sirmondus noster.
lum accedere oportet, ut pote cum cx tot excm- qui pro sua humauita te meum illud apographum cum
plaribus eruta sit, recensita, castigata, emaculata. alio quadragiutorum facile annorum, aut etiam ve-
193. Inveniet praeterea lector citatum aliquoties tustiore, qui in eodem sancti Germani coenobio Pa-
mense Januario Usuardum aliquem satis purum, risiisasservatur,accuratccontuIit.»Ilafertw9^a^i^g
editum cum Agonibus Martyrum, sive cum libro qui codici nostro praefixum, ubi indicatur pcr littcram
hunc titulum pricfcrt, quem utinam integrum ha- A prius illud designari ;
per B, iiostcrius. Pergit
buissemus! Verum cum solus illc mensis exstet, de ibidem Sirmondus « IIoc nostrum antigraphum cx
:
eo pluribus diccrc superscdeo. Estetiam penes nos prioredcscriptumest;inquoquao lineolis subnotata
Martyrologium seu Viola Sanctorum edilionis Ar- suut, ea ex autographoA vel admarginemapposita,
gentinensis anni 1508, cujus uon semel in Actisme- ve! intextumipsum, suhlinem cujusquc diei inserta
minerunt majores nostri. Ast eo usi non sumus, fuerunt, alia manu, fermc tamcn antiqua. Ex quo
quod frequentissimis magnisquc interpolationibus apparet ea nonpcrtineread Lsuardi M irtyrologium,
nimium ab Usuardi stylo deflecta. Fcrnie in opposi- sed adjecta post fuisseamonachis, praesertim sancti
inmpeccai 3Iartyrologit0nordinissanctiBenedicti, Gcrmani, ad quos magna ex partc spcctant. »
quod habemus et manuscriptum et editum, non ma- G 19S- Quam accuratam moniti hujus rationem ha-
gis ad Benedictinos quam ad alios quosUbet religio- buerimus,exnostrisObservationibusabundeIiquct.
sos spectans, nulla loci aut anni nota apposita. Non In fine paginai alia manu Icgitur Hoc Usuardi Mar-
:
deeratnobiscodicum aliorum optima et abuudautis- tyrologiumcumcitatishiccodicibus,imacum R. P.
sima messis. Hagiologion Franco Oallice, a nostro JacoboSirmondocontulitParisiis anno 163l.Joan-
Labbeo editum, non merebatur nomen Martyrologii nes Baplista de Cortas, societatisJesusacerdos. Vul-
a\x\hcx{i\Q,\ (tres-authentique) ,\xi\\)?,\\\\\NocaiC.2i?,iii\- gonotacstcclcberrimi Sirmondi in conferendis dig-
lanus, pag. 654; nam plane incompletum est, et noscendisqueantiquiscodicibusperitia:nihiloniinus
quidquidbonihabet, praeterBituricensiapropria, ex cum hincet inde ex CasteUani citationibus nonnul-
Usuardo fere decerptum est. Sic nec Maurolycum lamabanligraphonostrodiversitatemobservassem,
aut recentiores alios Usuardi non editores, sed in- adeum ipsumconfugi,utdc pnedicto codice distin-
terpolatores, adgenuinumejus textum inquirendum cte, minulim et exacte instrueret;quodet praestitit
consuIendosputavi;quemadmodumucglectaestedi- seuieJ. iteruni ac tertio ad fontem recurrcndo, ea
Patrol. GXXIII. 18
8S5 USUARDUS MONACnUS SANGERMANENSIS. 5U6
diligentiael scrupulosa rciiiif iclij^Moiir, ulncciipi- A Niinis niihi [)i'oljata csl Mahilioiiis sinccra fides, ni-
ceni praDterinississe vidcri possil. Quanquain qui non inis perspecta ejus in dislingucndis vetustis chara-
minori benevolentia Castcllani viccs supplevil cru- clc^ribus solcrtia, ut adductas obituales notas, ea-
ditissiinus nostcr Stophanus Chainillart, postrcnia rumvc cxploralam divorsitatcm in duhiuin velim
collal ionc, noniuillus luovos oliscrvavcril. C;clcruin rcvocarc, qiiamvis si codiccni ipsum licuissct ins-
Castellanus novam cx integro cum priina editionc piccre, ac scveriori criticc Necrologium istud excu-
Molani collationem exorsus, in epistola data 31 Maii terc, oinnia inter se componcndo confercndoque,
1709pcr(Iit>ssini?iilosvariationos (|nanlunivis cxilcs fortc nonnulla occnrrisscnl ([uic vim arguincnti in-
solcrlissiine aiinoluvil. At(iiic co subsidio vchcmcn- fringercnt, aut saltoin cxccptionibus ansain praebe-
ter impulsus sum, ut o])us, fastidiosissimi.s disquisi- ront.
tionibus plenum, audentius atfgrederer. Fatebor hic 198. Neque vero ex signalis Neerologii annis ea
ingonuc in viri hagiopliili laudoni, non minoricons- convictio exoritur, quam mihi ingcrcbat Castclla-
taiitia in jjorrigcnda, (luoad Yixil,auxiliatricc inanu nus. Quid si cniin totus ille codcx, contum et, si vis,
perseverasso, quam principio se facturnm spopon- ducentis annis post Usuardi obitum scriptus sit,
derat, postquain pcr subsequentes littcras 31 Jiilii ecquid eadcm prima manus Necrologium aliquo
cjusdcni anni datas, non sinc mnorore significassot, j^ usqnc proscqui poluil, socundaria autem nescio
supcriores ca-nobii sancli Gcrmani, ad transmittcn- qua)roiiquasu|iporaddcrc?Ctvaldeprobabileadmit-
dum huc codiceni,per eruditissimumThcodoricum tidebet Mabilionis argumentum, ut convincens, ne-
Ruinarliam induci oinnino non potuisse. quaquam magis convinceret, nisi adessent qua) in
:
t90.lntor hoDcainicamdisccplationemagitabanius codicis commcndationeni non magnoporc faciunt.
dc antiquitato non soluin, scd maxiine do sinccritatc, Ccrte ex aliismoxdoduccudis. aUerutrumfortepro-
puritate etsimplicitatejam dicti saspecodicis, quem babilius conlici posse videbitur; vel diversa Usuar-
tot litturis, erasionibus, superinductionil)us,adjec- dum scripisse Martyrologia,seuejusdein Martyrolo-
tionibus,detractionibus,inutationibusrcspcrsunidi- gii variata exeinpla,exquorumuno Iloriniensis nos-
fflteri non potorat ; cui cum cgo opponorein codices ter atquc alii proccsseriut, quemadinodumexaliquo
nostros, praescrtim Heriniensem, ubiquc integruin, ali Prajtensi siinili, sunipti apparent Autuerpiensis
nitidum, plenam, vetustate et splendore veneran- niajor, Rosvveydinus et Aquicinctinus vel ad Usuar- ;
dum; ivit ad illud deniquc quo se tutatiir Mabilio, di astalcm praedictum Pratense manuscriptum
nempc ex Ncciologio, illi codici adjecto, constare, pertingere non posse, atque adeo rcccnlius exara-
scriptum illumUsuardi tenipore, ac proindeabipso- tum dici oportere, idemque a posteris ejusdem
met auctore interpolationes vero, lituras, erasio-
: monachis, eo quo jam cxstat modo inter-
instituti
nes, inductiones, supraseriptionosothujusmodi alia,
G polatum et reformatuni,autpotiusdeforinatumfuis-
signa sibi videri, cx quibus vere autographum cen- se,quod ex tota codicis slructura, cx vario chara-
seri debeat, ab Usuardo ipso diversis temporibus, ctere, aut ex scripturae cjusdem, diversis tempori-
pronotitiaruni accedentium diversitate, .sic trunca- bus et diverso atramento, apposilione, naevisque
tum, auctum, imminutum, variatum,quemadniodum aliis magno numero occurontibus, sibi continuo
in autographis, prima manu scriptis,passim usuve- objici posse, facile advertit Mabilio.
nire erudili noverint. Ilinc ad probandani vetusla- 199. Audiainus quo pacto ad hasc sese
vero
tem huc ad me transmisit Monitum a Mabilione co- prffimuniat citato nuperrime loco. Sic ibi pergit
diciiili propria inanu praefixum, quodcumin citala- « In illo Usuardi (sic enim appellare licet) autogra-
saepius prsefatione ad sasc. iv Renedictinum, parte ii, pho nonnulla passimadditamcntareperiuntur, quae-
pag. Lxxxvii, editum reperiam, malo ipsum inde dam etiani lituras et scriptursc, eodem, ut videtur,
transumere. Sic ibi scribitvir eruditissimusnobis temporcsupcrinductse, fortasse ipsius auctorisma-
que semper asstimatissimus Mabilio : nu, qui opus suum identidem recognoverit. » Haud
197. Et sane anliquissimum ejus Martyrologii
rt equidem diinteor id ita fieri potuisse, ut mihi non
exemplar habemus, co tempore (ncmpc sajculo no- semel a Castellano dictum regestumque est. Vellem
no, quo Usuardus vivebat) exaratum, cum subjecto D ta verisimile reddi posset, atque codicis illius pa-
Necrologio, in quo priniaria inanu morslrmintrudis tronis effugium placet aliunde enim infra argue-
:
rcginae, uxoris Caroli Calvi, signata cst Nonis Octo- mus, si verus est Mabilionis Achilles, non tantum
bris;obitus vero Caroli II imperatoris, pridie Nonas vitae Usuardo superfuisse, ut tot variationes in
Octobris manu recentiori. Itaque hic codex scriptus autographum suuminduceret. Ergomihivideorrem
est 00 temporis intervallo quod effluxit inter an- omnem diutius, maturius, accuratius et ex professo
num 869, Irmintrudis supromum, et anniim 877, expendisso, duni diebus singulis textus singulos,
quo Carolus Calviis dcfunctusest. Idein etiamcon- imo singulorum textuum commemorationes, cum
firmatur ex Ebroini episcopi et abbatis sancti Ger- aliis codicibus, itidem Usuardinis, purioribus et
niani obitu, qui anno 838 contigit, prima manu xiv ntegrioribus contuli ; ex qua collatione difflculta-
Kal. Maii ooiisignato; cum successoruin ejus Hil- tes offendi, quae praedictum, seu vere, seu praetense
duini et Gozlini, xvi Kal. Maii; atque Eboli, vi No- autographum in minimum suspectum
pluribus, ut
nas Octobris obitus secunda manu conscripti sint. reddant, quanquam de caetero primum ei inter
857 PROLEGOMENA. B58
alios locum semper Iribuerim. Liceal mihi h;e- A fuerint. Id jam paulo clarius et distinctius expo-
sitationes meas atque occurrentia saepenuniero nendum superest.
dubia proponere, quae ab crudissimis viris, co- 202. Toties appellatus et inposterumappellandus
dicis jam totics laudati possessoribus, dissolvi Pratensis codex, ad xii Januarii, sic secundam an-
velim. niinlialioncm exprimit Iii Casarea Maurilanim, :
200. Non repetam qua3 toto sparsim opere in sancti Archadii, etc.,nulla usquam litura, nulla su-
Observationibus meis Pratensi illi autographo sin- perinductione apparente. Atqui ea positio, seu mar-
gillatim opponere coactus sum sulTiciet dies hic
: tyrii locus in Ca^sarea Mauritanire, in nullis aiiis
aliquot indicare ubi ea reperiri possint. Videat le- nostris codicibus, tum cxcusis, tum manuscriptis,
ctor mense Januario, i, ix, xii, xiii, xiv, xvi, xxii, prasterquam in extracto Aquicinctino occnrri t ergo ;
XXVI, xxviii, XXIX, XXX, XXXI. Mense Februario, die codices alii ex autographo Pratensi dcscripti non
III, VIII, XVII. Mense Martio, die x, xvir, xviii, xxvi, sunt, ergo vcl autographum non est, vcl nccesse
XXVII, XXIX, xxx. Mense Aprili, die ii, xii, xvii, xix, est admittere plus quam unum autographum exsti-
XXII, xxiii, XXVII. Mense Maio, die x, xi, xxvii. lisse, aliosque codices ex uno, alios ex alio descri-
Mense Junio, die i, iv, v, ix, x, xv, xvii, xxi, xxv, ptos. Quid ad hoc argumentum Castellanus repo-
XXVI, XXX. Mense Jnlio, die i, vii, xi, xviii, xx, xxii, p suerit eo die explicatum, et, ni fallor, abundo rc-
xxviii. Mense Augusto, die xii, xxiii, xxvi, xxix, fulatum invenies. Mihi ccrtc ea ratio urgeiitissima
. XXX. Mense Septembri, die i, iii, v, xxiii. xxv, scmper visa est, talisque ut nulla exceptione, nullo
Mense Octobri, die xiii, xvi, xvii, xix, xxiv, xxx. effugio enervari facile valeat, quidquid variis modis
Mense Novembri, die i, ii, xiii, xix, xxi xxiii. tentavcrim, aut vim elidere, aut salteui aliquo pa-
Mense Decembri, die iv, xxii, xxv, xxix, xxxi. Et cto emolIirc,ut paulo infra latius cxplicabo.Ne vero
locis ferme octoginta, atque aliis non lam scrupu- ex unica illa commemoratione me credas confi-
id
lose hic annotatis, a simplicioribus codicibus aliis- cere, vide quse aliis locis in eamdem rem dicta sunt,
tum excusis, tum Usuardus Praten,
mss., dissentit XVI et XXXI Jahuarii, xii et xvii Aprilis, xv cl xvii
sis (quanquam non scmper ea causa e purorum Junii, XII et xxiii Augusti. Unum prseterea aut alte-
numero exclusus sit), tot, inquam, locis aut muta- rum exemplum adducamus: xvii Aprilis sic penul-
tus,aut auctus,aut contractus,aut interpolatus est, timo Ioco,ante aununtiationem Cordubensium legi-
quid igitur aliud inde consequens videri possit, inr-.In Oriente, leati Nicofori,&ic khesiW\cQ\)\\o- .
quam autographum non csse codiccm illum,aut
aut rus a probatissimis qnibusquc codicibus, in solis
saltem aliud fuisse autographum unum vel plura, Rosweydino, Aquicinctinoet Bruxellensi repertus,
ex quo vel ex quibus Heriniensis et alii, Pratensi adeoque nec fuit in eo autographo, ex quo alii
puriores, de quibus infra agemus, descripti sint. notge optima^ desumpti fuere.
201. Scio cum Mabilione et Castellano mihi rc- 203. Notavit Castellanus in textu Usuardino, Pra-
ponendum, non paucas ex recitatis variationibus tensi diem 5Juuii fuisse transcriptum (redeicrit)
tales esse, ut licet lituris inscriptae, aut ad finem in adjecto folioto, incijnendo a Bonifacio^prater-
additae, aut translatte, transpositse et intortse sint, missis martijribus ^gyptiis. Quaero an primaria
potuerint tamcn ab ipsomet Usuardo, oprts simm manu, an secundaria? Si primuin, militat argiimcu-
identidemrecoffnoscente, ascnhi velsuperaddi.Novi Lum; si sccundum,non minus premit.Nam hic cLiam
poetaj wGThnm, Jus smnmum summam sapeesse ma- cum Pratensi conveniunt perpetui ferme ejus socii,
/i^mw, vel ut alii Iegunt,^«yMrmw. Nolo essc exactor Antuerpiensis major, Roswcydinus et Aquicincti-
nimis rigidus, nolocontendere, nolo vetustissimum nus, aliis omnibus plauc discrcpantibus.Rursus co-
priraariumque Usuardi exemplar concuterc, nedum dices omnes, excepto Pratensi et sociis illis tribus,
convellere; imo id pervelim, ut venerandus codex medio textu Eodem die sancti
legunt XVII Junii in :
ab omni prorsus suppositionis vel minima suspi- Vulmariconfessoris,admirand(e, etc, alii isti tres
cione liberetur. At enim, ubi nuda veritas inquiri- cum Pratensi, ipso illo die et loco agunt de Gun-
tur, nofas est quidquam dissimulare; aperteomnia dulfo mturicensi. Recnvvil major confusio ad diem
eloquor. Id scrupuli remanet, quod mihi hactenus D xx Julii, ad quem interpolator aliquis Vulmarum
eximere haudquaquam potui. Demus additiones transtulit, expunctoPauto, martyre Cordu-
illic
plures, mutationes, interpoIationes,superinductio- hensi, quem alii codices prope omncs constanter si-
nes, transpositiones, ab ipso auctore factas; nec- gnant. Haec et id genus alia, ab ipsomet Usuardo
dum perspexi qua satis ratione solvantur variatio- mutata fuisse mihi quidem non satis fit credibile,
nes illae, prima ipsa inanu in ipso textu codicis ut diebus illis, pluribus ostendo. Sequitur denuo
Pratensis expressae, qnse in nullis aut solum per- primarios nostros et puriores codices, ex quibus
paucis codicibus, tum scriptis, tum impressis, re- Usuardi textus desumi debuit, aiiunde quam ex
periuntur. Hinc enim fitquod supra in-
verisimile, Pratensi codice fuisse descriptos. Qui dies caeteros
nuebam,argumentum,aut Pratensemcodicem plane hic assignatos aliosque pluresconsuluerit, eamdem
autographum non esse, nec proinde Usuardi ipsius ipsam conclusionem facile eliciet.
manuscriptum; aut Usuardum ipsum plura auto- 204. Hisce aut componendis, aut utcunque sal-
grapha scripsisse, quorum alia ab aliis descripta vandis, modos potissimum duos excogitari posse
«B9 USUARDUS MONACIIUS SANGERMANENSFS. tiliO
vidoo. PriniunijSi conccdatur, auclorcin Marlyrolo- A nuni 8(i!» ct 877; inio admitlcnciuni crit scriptuni,
^n Usuarduin, opus suuni scnicl attjuc ilcruni cl vcl sallcni complctnin fuisse post aiinuni 871), (juo
fortc tcrlio transcripsissc aul lransci'ilii |ciirassi', liriiiiiiin cst, adcoquc pro-
Calvns impcrator crcatus
sic ul cc^,'ra|)iia illa succcssivc dcscripla, prout babili.s.simc aiiiio proximc scqucnti 87U. Insistendo
iurtc inipcratori aut aliisoircrridcbcl)ant,liincindc Mabilionis con.jc(;tura.% conscquens etiam erit
postea in nonnullis al) auctore ipso corrccta, limata obiissc rsuardiim antc Calvum, ciiiii hic alia manu
aut mutata fucriiit, acccdcntiljus, ut fil, iiovis iio- Nccrolo},No iiis(;riptiis sit, proiiidc(|UC, ut summiim,
tiliis, scu vcris scu lalsis. Porro cx divcrsis illis ad initiuin aiini 877 supcrvixissc, uno circiter po.st
transsumptis acccpta lucrint apograplia illa, qme absolutum ct oblatum Carolo impcratori Martyro-
cum autograplio in sancti Germani rclicto, non logium suuni. Quis jain credat unius aut paulo am-
usiiucquaquc concordant. IIoc vcro ibi scrvaluni, jjliiis aiiiii intcrvalio, taiii niulta Usuardo occur-
toticssubindcdclctuiii, crasuin,su|)criiiductum, iii- riss(;,qua;in Martyrobjgio vixdum iinpcratori,atquc
tcrpoialum ct dctur|)atum sit, ul Mabilio ipsc de adeo ccclcsiis Gallicanis communicato, eradcnda,
vera ejusauthcntia dubitaverit. Ccrtc ali(|(iid, iii(;a mutanda, oblitcranda, transponcnda, intcrpolanda
(|uidcin scntcntia, d^jfuissc fatciiduin cst, cum cru- fuerint? Iiiio quis suspicari ausit id Usuardo aut
diti viri, tot antiquoruin manuscriptorum cdito-
illi ^ fas aut integrum fuissc, postquain Martyrologiiim
rcs, ab hoc |)romulgando, quantumvis sa3pe provo- ab in.ijcratorc ct ecclesiis csset admissum? Rur-
cati, taiuliu abstinucrint procul diibio, liturarum
: sus, quis suadcat toties recursurum camdem nia-
ct mulationuiii iiitercurrcntiiim multiludiiic dctcr- num, addcntcm. detrabcntcm, elc, et tamcn tam
riti. Sed vulgando Usuardo suo ipsos
(iuid(|uid a siEpc apparere atramciitum aliud, vei indicia aiia,
remorari potuerit, via hic assignata, ad elidcndas qua) satis convincaut multos annos facicndis cor-
ct aliquousque explanandas objectas difflcultates, rectionibus certo intercurrisse.
mihi sempcr vccosimillima, aliisquc omni])us expc- 207. Aliud cst, quod codicis Pratensis autlientiam
ditior visa cst. seu autogra|)hiain inccrtam rcddit, indc deductuin
20j. Aliam nihilominus, seu modum aliuin sug- quod priiiia ipsa scriptoris manus constare omnino
gero, pricfatis objectionibus sese extricandi ;
quan- nequeai. Si cnini soia ista, (juae ipsum textum
(|uam non tanta probabililatc subsistat si : ncmpc autographa clUsuardina inanusest, qua3-
cxpriuiit,
tantisper supponalur primos ipsos Usuardini auto- cuinque manu alia ct rcccntiori ad marginem sive
grapbi (lcscriptorcs, aut per oscitantiam omisisse ad calcem adjiciuntur, Usuardo adjudicanda sunt.
aliqua, autproprio arbitrio decerpsisse qu3B arri- Atqui non raro occurrit, ut similia adjectamenta,
dcrcnt, cadcnKiuc auctoritatc, quvc iion placcrcnt in omnibus aliis codicibus proprio loco rcpcrta,
prastcriisse. Id cquidcm satis plausibiliter cxcogi, certo dcnionstrent rtTa ipsa verissime Usuardina
tari possc non inficior verum an harum rcrum
: esse; hinc itaque consequitur, omnia, quaj in eo
pcrili, id sibi persuadcri patientur ? Ancredcntid codicc continentur, prima ipsa Usuardi nianu scri-
tam conlingcrc aut potuisse, aut salteni li-
facile ])ta non esse, vd ipsum diverso characterc usuin
cuisse, in eo potissimum Martyrologio, quod Caisa- fuissc,quorum alterutrumnon facilc digcrent auto-
rca, ut ita dicam, auctoritatc, ad communcm Galli- gra()hi illius, seu veri seu prictcnsi propugnatorcs.
canarumEcclesiarum usuni deslinabatur ? quibus id Inter varia exempla, illud in argumentum assumo,
quidcm conccssum fateri possuinus, iit proj^ria quod nobisofTcrt mcnsis Novcnibris dicsviiin clo-
ccclcsia; suae fcstaadjiccrent Sanctosautem cxtru-; gio llcrculani Perusini cpiscopi Cujus corjmspost
:
dcre, aut commemorationcs mutare id vero est, ; aiscisionem capitis, etc.,dcsumptum cx Magni Gre-
quod sub ipsis principiis toleratum, haudquaquam gorii Dialogorum lib. iii, cap. 13. IIoc autem repe-
existimamus. IIa?c fcrc sunt, (lua; pro suspcctanda ritiir in excmpkiribus omnibus, scu primae, seu se-
vcl propugnanda tucndaquc Pratcnsis codicis vc- cundas, seu cujuscunque nota), sivc manuscriptis,
tustatc candidc censuimus, hoc unice quacrcntcs sivc typis editis, si Tornacensem et Pulsanensem
ut ci sarta tccta mancat vel ipsa Usuardi ajtas, excipias, quibus familiarissimum est similia elogia
admittaturquc corrcctioncs omnes, intcrpolatio- D aut dccurtare, aut prorsus rescindcre. At vero hoc
nes, clc, in qiiibus eadcm inanus apparet, ab ipso ipsum elogium codici Pratensi ad margincm adje-
Usuardo factas fuissc ;
quamquam idcreditu difrii- ctum cst,ac teste Castellano fd la marge et en lettres
cillimum, proptcr aliud quoque argumentum, quod moins anciennes qiie le texte) hoc est, recentiori
hic subjicio. manu : ergo in pra3fato codice aliqua vere Usuar-
200. Qui Usuardum pridcm ad Caroli Magni tem- dina sunt, quse nihilominus reccntiori manu ascri-
pora rcjeccrunt, ea ducti sunt quod rationc, cjus- buntur; ergo non constat primam manuin esse
.Martyrologium Carolo Augusto dcdicatum esset Usuardinam. Quaero, utra sit ? Falli et doceri cupio,
ast alii nobiscum rccte rcposuerunt probationcm at tot defectus, augmenta, inductioncs, mutilatio-
niillam cssc, cum et Carolus Calvus Augustus, scu nes, etc, plane nat» sunt suspicionem injicere,
impcrator fuerit, atque huic ut imperatori obla- codicem illum qualemcumque, non magis quam
lum. Supra autera ex Mabilionis conjectura admi- crcteros autographiae praerogativa donatum.
simus scriptum fuissc Martyrologium intcr an- 208. Hsec et quascunquae alia in Observationibus
b61 PROLEGOMENA. b62
Usuardinis dc iliustrissimo codice, ultro citroquc A stellanus, sincerc tcstando, annuntiationcm istam
dicta, si velim accipiant eruditissimi nobisquc In monte Verziaco, etc. sccundaria aliqua manu
c-BStimatissimi RR. PP. Bencdictini sancti Germani- codici Pratcnsi adjcctam, ut xiii Januarii agnosci-
ut, veritatis indagandsD gratia,unicediscussaet dis- mus ; id quod a Sirmondo et Cortasio observatum
putata. Solam solam Usuardinam simplici-
illam, non fuerat.
tatem, jam tot annis atque cx tam variis exempla- 210. Si de utriusquc manuscripti vo^ustatc qua3-
ribus quaBsivimus; quse ex solo Pratensi manu-
si ritur, ultro et lubens fatcor, Ileriniensem nostrum
scripto hauriri potuisset, non existimo codicis illius membraneum Pratcnsi palmam omnino cedcre, si
possessorcs, tot saiculis cruditos omnes, ejus avi- vel sola charactcris forma attendatur, qua) tcste
dissimo, tanto thesauro privaturos fuisse. Solet CastcUano, in Pratcnsi modum scribendi antiquis-
passim ionge plurisficri Molani editio,quam laudatus simum rcfert, quem ipse vocat Carlovingiacum ; He-
toties codex, sive vere sivepraetense autographus, rinicnsis vero, paulo elcgantiorem ac nitidiorem,
nec me in ita senticntium numero csse diffiteri au- duobus minimum s;eculis posteriorem. .\t si purita-
sim. Si falior, errorem ct mihi et caeteris eximat tcm spectcmus, sinceritatem, integritatem, simpli-
cx ea celeberrima Congregatione doctus aliquis. citatein, non dubium est quin codex noster alteri
harumque rcrum peritus; dubia mea, imo crrata, jj longe antecellat. Scripturavctustatemsatis prubat.
in qua, codice ipso privatus, incidi, explanet et sit, habctque
tamctsi a pcritissimo librario dcpicta
diluat; primus ego promptissime rctractabo quid- quod diphthongum a
prae cateris fcrnie codicibus,
quid fortc dc autographo illo iniquius sensisscdici clare semper efTormct per e, rccepto more saecu-
possum. Satis cquidem dc rcpublica littcraria me- lo XI, ad quod codicem illum revocandum majores
ritus videbo, si id ab ipsis importunius extorsero, nostri merite censucrunt, cum nulli sancti eo sa^cu-
([uod nemo hactenus precibus ct exhortationibus lo rcccentiores adjiciantur. Sic xix Aprilis tcxtui
impetrare valuit : puta, si id dubitationibus meis Usuardino attexitur: Depositiodomni Leonispa2)(P,
cfficiam ut Usuardum ipsi suum nativa simplicitate, qui Ecclesiambeati Remigiit edicavit : ^gA, ut vides,
iisque, quil)usvoluerint,adnotationil)usvindicatum absque sancti titulo obiit nimirum anno 1054.
;
publici juris aliquando faciant; imo si eodcm im- Itcm I Treveris civitate, depositio heati
Junii legit :
pctu Usuardum nostrum succutere conentur, slc Shneonis monachi, etc, quem mortuum constat
cecidisse, triumphus erit; eundem omnes scopum anno 1035. Titulo heati insignitur, communi nomi-
pra)fixum habemus, ut, dissipatis tcnebris, errorcs ne, ctiam post canonizationcm (anno 1042 factam)
dcpellantur, eruatur veritas, antiquitas ecclesias- a Martyrologis tribui solito. Cum autem ix Maii rc-
tica vel asmulis studiis illustrctur, ad majorem feratur translatio sancti Mcolai, si hasc verc con-
Dei sanctorumquc gloriam.
G tigit anno 1087. consequi dcbct codicem nostrum
sub sacculi finem cxaratum fuissc.
§ II. — De noslro primario Heriniensi codice.
211. Scio majorcs nostros pro occurrentium cir-
209. BoUandus dicto superius praefationis loco cumstantiarum varietate, nonnunquam circa hujus
pag. bl,postquam Pratensem, et alium Mirsei codi- codicis getatem, opinioncm tantillum mutasse, uti
cem laudasset, sic pcrgit: « Sed quod supra citavi dc Hcnschenio invenics tomo IJunii, pag. lxxxviii,
exemplarnoslrum,utriqueiIIi longcpra^fero, et pu- litt.D.;atdcsinceritatcctpuritatedubitarihaudqua-
riusacsinceriusrcor, namantiquissimuinilludPari- quam potuit. Non negaverim additiones aliquasab
siense,IdibusJanuariiha3Cbabet:InmonteVerziaco, Usuardo diversas hinc indc occurrcre verum si ;
S. Viventi confcssoris, cum constct, post Usuardi Rhemenscs, aut provinci;c Rhcmensis, qnsc fcrmc
letatem translatas esse Vergiacum S. Viventii reli- Treverim usquc cxtcndcbatur, sancti rcmovcantur,
quias, nisi extremis fortasse Calvi tcmporibus scri- lacc meridiana clarius patescct inter omnes Usuar-
psit, et diu postea illi superstes vixit, istaque tunc dinos codices,tum excusos, tum manuscriptos,prin-
adscripsit.Scdanostro illa,quod idco magis gcnui- cipemlocummcritissimctencre, adeoquccx antiquo
num censeo, absunt cxemplari. Fuit hoc quondam Usuardinoautographo, vclsaltcmpurissimo apogra-
monastcriiCarthusianorum,quodB. Marise Virginis D pho olim fuisse descriptum. Difficultas Henschenio
» (hinc nos Ilcri-
Capellae dicitur, sive de Ilerines visa cst quod xv Octobris in textu secundo loco in-
niensis appellatione derivavimus) « juxta Edingam seratur Eodemdie:sancti Oswatdi, episcopietcon-
:
aut ut nuncappcUaturEnghianum,Belgiioppidum: fessoris, ut habetur tomo IH Februarii, pag. dccl.
deinde Augustini Ilunnoei, viri celcbris fuit, postea Sed tunc in ea erat opinionc Ilenschcnius quodco-
donatum coUegio nostro Lovaniensi. » Quod hic dex noster sa^culo x esset antiquior, cum alia loca,
BoIIandus pr;ieelarissimum codiecni nostrum Hcri- qua^ juniorcm ostcndunt, nccdum expcndisset. Si
niensem Pratensi pr;cfcrat minimc miror; magis qurcras cur eo die potius quam xxviii aut xxix Fe-
etiam fortasse praetulissct, si labcs novissct et ma- bruarii Oswaldum rctulerit codieis dcscriptor, fatc-
culas, quil)us rcpersum cssc a CastcUano edocti bor nie vcram causam ignorarc. Siconjccturas quis
sumus : pra)fcrct quilibct, nisi vchcinentcr fallor, cupiat. apud Ilcnschenium citato loco rcquircnda?
qui utrumqueinspexeritcontuleritque. Verum illud sunt. Fatcmur nnnuntiationcm Oswaldi additanien-
quo Bollandus utitur, argumentum elidit idem Ca- tum esse ex cultu, quem in Gallia, prsesertim in
H03 USUARDUS MONACIIUS SANGERMANENSIS. «64
l>roviiU'i;i RlioiiKMisi, pt'(Mili;iri aliqiio tilulo obti- A instiliiliono. Tiim xxv, /?i;;fl(70 Viromandensi, S.
niienl. Hnnegundis. Monse Scptcinbri, i, agit dc Mgidio,
212. Tales accessiones Rhcmcnses in hoc nostro Sinicio, et Nivando,tsir\(\u^n\ Rlicmensibus; iii, ad-
codicc frcqiionliiis oiroriintui'; qn;n si nbossont,pau- ditiir Remachis; vn, xxv et xxvii, itcm dc Rhcmen-
cissimic aliic rcpcriroiitui', ut rccto Molanus supra sil)us : nt x nonniliil miitilus ost ; xx inlerpolntus, ut
nuinero 191 ipsum vocavcrit, Usuardinnm mami- Obscrvationcs nostric fusius explicnnl. M(;nse Octo-
scriptmn, qtdl vix ullas additiones, prcBterqnam bri, I, purusnon est;xxvii, ponitur Vigilia sancto-
de sanrtis Hhemcnsihus. Ilanccodiois patriam cssc rnm Simonis et .ludre ; de qun dubitnri potcst an
prorsiis non dubito : iiulc translatum oportct ad Isiinrdinn non sit;xi, xv, xvi, xx, xxi ct xxv, non
cnrthusiam Ilcriniensem, oiim S. MaritB Eremi, cxccdit nisi in solis Rhcincnsibus. Mense Novembri,
!>c\i3IonlisDei,q\ioic priinistotiusBelgii carlhusiis I. M, VI, IX, XV, xviii, XXIII, xxvi. Dcmum mcnse
fuit. Conjccturam mcnm, atquc iina codicis
liano Doccmbri, iv, xvi ct xxix, plcraquc ndditnmcnta
SDlatcin contirmat addita roccntiori manu ad mar.Lii- piirc Rhcincnsia sunt. Incat modo rationem curio-
ncm II Nunas, scu dic iv Octobris, htcc commcmora- sus aliquis, confcrat Ilcrinicnsem cum famoso Pra-
lio : In Calahria, depositio heati Bruno/iis confes- tcnsi autographo, utriusquc excessus aul dcfectus
soris,i)rimiinstltutorisordinisCarthusiensis,(\\v,\\x\ j^ ad ?cquam lanccm, ad justain trutinanrcxculiat, si
appositam rcor cx solo singulari hujiis carthusia! nullo ducatur partiuin studio, spondere ausim, ra-
crga parcntcm vcnerationc, cum aliundc notuin sit tione rite .subducta, pedibus et manibus in nos-
quam tardc Rrunoni publicum cultum Ecclesia de- train iturumsententiam.
crcverit. Ex his abunde declarantur Usuardi luijus
§111. De Tornacensi aliisque vetuslioribus maxime
Heriniensis aetas, patria, natales ct inigrationcs ;
probatis.
ne quid desit, ct formam addo, qua3 recepto usu, in
quarto nuncupari solct estque compactus ; cum trn- 215. Secundum ab Ileriniensi codicem censcmus
ctatu manuscripto sancti Ilicronynii in Epistolas eum qui apud nos Tornacensis vocntur, ([ucm ali-
Pauli et alias Canonicas cui ; in Rne attcxitur Kalen- qunndo cathedrnli illi perantiqu;e in usu fuisse,
darium cum annivcrsariis cocnobii Ilcriniensis. Dixi nliundc nol)isnonconstaret,cxadditionibuseieccle-
supra nuin. 169 annum in hoc codicc, uti et in Pra- siffipropriis satisdemonstraretur, Credimus autem
tensi inchoari a vigilia Nativitatis Domini. ex Altovillaricnsi prope RhemoscocnobioTornacum
213. Jain vero, ut dcojusdcm simplicitate et pu- delatum, aut forlecx monnstcrii illuscodice aliquo
ritate statuas, percurremenscs singulos, augmenta olimtranssumptum,utdixiinObservationibusmeis,
Rhemcnsia secernc, continuo pcrspicies p?uca ad- ^ pra3sertimivJulii. Atqusecunquedemumcodicisori
ditnincntn immisccri, rnrns interpolntiones, liturns go fnci'it, specicm et antiqiiamct clcgantcm rcfcrt,
vix unnm nut alteram. .\d iv Jnnunrii refcrtur Rigo- majori forina in membraun scriptus, nlquc cleganti-
hertus Rhcmcnsis archiopiscopus ;xv dc Mauro ad- bus, quainvis noiinihil cxtritis, cancellis distinctus,
\cci\x\x\,discipuli B.Benedirii ahhatis. Dcwmwx xxiii quibusquandoquctextusmagisaptarividetur, quam
nescio nndeacccrsitus s\l healissimrts ffildepkonsus, cancolli ipsi tcxtui accommodcntur. .Etatem ejus
nisi hic aut in provincia Rhemcnsi, aut in co^nobio, ex subjuncto Necrologio, cadem, ut apparet, sed
cujus olim codex fuit, peculiarcm cultum habueril. prcssiori manu scripta, sic probabiliter erucs, si
Mense Februario, Blasitis ad iii retractus cst; viij attcndas Anselmum et Geraudum vel Geraldum,
additur Paulus Virodunensis, forte ibi ctiam pro- Tornacenses sa)culi xii episcoj^os; atque item Ste-
prius. Mcnse Martio, sola prima dic dcfectus aliquis phnnum et Gosuinuin, alins Goscclinum, qui anno
roperitur. Mcnsc Aprili, prastcr Rhemensia, xviii dc 1203 ct 1218 vita functi sunt, prima inanu signari;
Malerno, xix, de Leone IX; xxiv, de Bota etDoda . at vero Walterum, oriundnm de Tornaco, hujns ec-
\\\,Ac Maderniano ; ?,o\7iocc\xv\iMaria JEgyjjtiaca, clesire episcop^mi, cui Sammarthani cognomcntum
cstMcnsc Maio;quinqne dios sunt
qute ad ix signata i)/«rfi5apponunt, quiquc scdcm tcnuit abannol2I9
ab Usuardo divcrsi, ut de Marcul/o; viii, de Gi i ad 1252, in prjcfnto Nccrologio rcfcrri xiv Kal. Mar-
hriano ; \\,Ac translatione Nicolai;\\,Romanimo-^ tii, manu secundaria, qucmadmodum et successo-
nachi;\\\\, dc translafione Remigii;se6 mnhiwn rcs,Walterum dc Maudra, dcfunctum 1262, ct Joan-
fallor nisi hKC omnia Rhemeusi provincia) propria nem de Ruchcl vc! Ruchiaul, mortuuml266; unde
sint. Mense Junio, viii in Medardo, aliquid dccst verosimiliter conficilur scriptum fuisse Mnrtyrolo-
xxi,omissus Lentfredus ;\\\\\,(\cc%\, FelixSutrinns, gium inter annos 1219 et 12132. Ilaec pro codicis
qucmadmodum et iii Julii, socii ojus Irenceus et a3tate.
Mustiola, dc quibus vide nostras Observationcs. 216. De sinccritate et sim])licitatc cx Obscrvatio-
214. Prajterea, mense Julio una occurrit liturn nibus nostris statucnt a;qui lectorcs. Certum est
in principio, quam puto essc de translationeS. Be- a prioribus duobus multum recederc, non quidem
ncdicti ; adjectus cst Arnulfus ; deindc xx ct
xviii, sa)pius in sanctorum numcro, scd nonnulla annun-
xxiii translationcs Rhemcnsibus cclebre de Theo- tiationum corrcptionc, quasi revcra paratis cnncel-
dosia ct Nicasio. Mensc Augusto, xix supcradditur lis, ut jain dicebam, Usuardini indiculi aptari dc-
texlui Bertulfusahhas,c\ propria,opinior,coenobii buerint ; vel quod librarius minori scrupulo, gras-
365 PROLEGOMENA. «66
sarinonnunquam,etlongioresorationescontrahci*e, A «late supparemesse ;
quodeliam ostendit apposita
sibilicitumputaverit. Quod si cavissetscriptor i'lo, utrique xxv Novemhris sanctic Catharinai comme-
quicunque primuscodicem temeravit, denativasim- moratio, in antiquioribus, Pralensi, Heriniensi, sc-
plicitate codex hic cum Ileriniensi ferme certaret. quentiUosweydinoaliisqneignota). Porrocodexiste
Singulas contractiones enumerare nimis ta^diosum ut interUsuardinos proprio aliquo nomine designa-
foret generatim loquendo, aut purus passim, aut
;
retur, breviori appellationc a nobis vocatus est An-
puro proximus est aliquantulum deviat xvi, xvii,
;
tuerpie7isis major, ut contradisLinctus a minimo in
xviii etxx Julii, atqui; item xix Octobris, ubi excu- fornia octava, quem simplicilcr Antuerpiensem di-
sari potest, quod propria aliqua, aut Altovillarien- cimus, et aliuin grandem tomum, qui Antuerpiensis
sia, aut alia pcrperam Usuardo, vel saltem Martyro- maximus nominatur, cum hic noster sit in forma
logio sub Usuardi nomine asc ripserit. Dolendum quarta membrancus, compactus cum Beda ecclesiae
profecto amanuensium vel in curia, vel audacia tam Atrcbatensis, ex quo Florus ille a nostris editus po-
insigni codici debitum decorem splendoremque tlssimum eductus esl. Notavi superius non pauca
ademptum fuisse. Titulus et prasfationes avuisse hinc inde reperiri, in quibus cum Pratensi concor-
sunt, habetqac hiatum plane nolabil cm a fx Augusti dat, tum maximccumhicacaetcrorumturbarecedit.
ad. XXVI Septembris, avulsis, imperitorum culpa, 219. Postrcmis duobus Usuardis hic descriptis,
g
pretiosis foliis. Do adjuncto Necrologio, satisdiffu" aatate paulo superior est prseclarus omnino codex,
so, dicere coepimus ; ex eo Tornacensis ccclesiae manu clegantissima in membrana, majori forma seu
benefactores plurimi facile dignosci enumerarique folio exaratus, qui fuitecclesi« B.Mariie 'Itrajecti,
possent. Rosweydo Kslima tus, ut ex eo genuinum
tanti olim a
217. Tornacensi aetate suppar, qui multo anti- Usuardum reddere cogitaverit in magna illa Marty-
quior majoribus nostris visus est, codex domus rologiorum. duobus voluminibus collectione nianu-
professa3 societatis Jesu Antuerpise, quem Henschc- scripta, qua3apudnosexstat,hujusprsefat onisexor-
nius, non uno loco tomo II Aprilis, pag. ccccxlv, in-
;
dio atqne alibi non semel citata. Ilinc codici ipsi
fra E tomo II Maii, pag. cxxxi, infra B in Praeler-
; ;
nomen inditumrne enim saepius recurrerret longa
missis, de S. Letardo rursus xviii Maii, in Praeter
;
illa paraphrasis ecclesice B. Marm Ultrajecti, bre-
missis de S. Mildreda virgine ; tomo nomenclatura Rosweydi vel Rosweydinum
IV, pag. cxxxvi- viori
infra A, et alibi, ante annos sexcentos scriptum pu semper appcllavimus. Ilabet sanc nostrum hoc ma-
tavit. Specimina ex eo inter Beda3 exemplaria pro- nuscriptum quo nitore, ornatu el elegantia legen-
tulit BoIIandus praefationis generalis pag. xlix, ubi tium oculos rapiat; at enim licet his titulis, imoet
recte adverti t, Beda nomim, sed ab recentiore ma- vetustatc sua priores duos Tornacensem et Antuer-
p
nu prfBtitulatum esse. Notat itcm, et vere, An.ffli- piensem majorem antecellat, locum duntaxat quar-
canum esse,nam plnribus diebus, ut alibi saepc suis tum inter Usuardinos Musaei nosLri obtinet, cum
locis ostendimus, augmenta Anglicana adjecta exhi- puritate etcr sincitate tantum illis inferior sit
bet. Hoc vero codici huic peculiare quod uniformis quantum superat antiquitate. Non muUa contrahii
non sit, aliquando enim, ut mense Januario, auctior hic scriptor, scd pro sua licentia amplificat; fre-
est, alibi passim purusUsuardus; mense Octobri et quentiora cx Hieronymianis codicibus additamenta
Novembrimanu paulorecentiorisuppletus. Quodde nonnunquam mihi suspicionem injecere, Grevenum
Heriniensi diximus, seclusis Rhemensibus, ])urissi- in augendo Usuardo, vel ipsum hunc codicem, vel
mum esse, id ferme de hoc codice dici posset, si An- saltem ejus ccgraphum adhibuisse.
glicana nonnullaque in principio liberiora augmen. 220. Caiterum dc codicis hujus aetate notavit
ta abessent. De Auctariis Anglicanis, vide mensi- Henschenius tomo II Aprilis, pag. vii, infra litt, A,
bus singulis dies plerumque aliquos; notavi ex hoc Martyrologium citans, quod ante quingentos
:
Julio, II, VI, vii, VIII, XV, XVII, XXXI Ex Augusto, annos ex Martyrologio aliquo Anglicano videtiir
xxiv. Ex Septembri, iv, xvi, xxx. Ex Octobri, vi, ^mwcrij9^^iw.Hicetaetasetpatriavereab Ilensche-
VIII, XI, XII, xiii ct XV, etc. nio designantur. De annis quingentis iterum agit to-
218. Ha3C codicis patriam abundantissime pro- D molV Junii,pag. cccclvi, coI:l,circa finem. At diev
bant. Ad getatem quod atlinet, puto extritas rubri- Junii, pag. 4136, litt. D, in Bonifacioepiscopo Mogunti-
cas, exesas litteras, et lacera hinc inde folia Hens- no, pra;dictam Ktatcm distinctius determinat, a(Te-
chenii oculos fefellisse, nam ex sexcentis annis, ineo rens exaratum fuisse circa annum 1138. Recte, opi-
quidem judicio, bina s;ccula subdici possunt, sic ut nior, et accuratc, idque Ilenschenius colligere po-
ad saeculum xiii pcrtineat. Forma litlerarum cum tuitex brevissimo chronico, Martyrologio isti pra}-
Tornacensi satis aperte convcnit ; at decrotorium fixo,quod ad annum 1138 pcrtingit, iu quo clarissi-
argumentum pracbet adnexa vii Julii, S.
TJioma me eadcm apparet manusqua totum Martyrologium
martyris translatio, ubi certissimc Cantuaricnsem scriptum est. Non puto vcrosimiliori argumento ve-
episcopumindicariexistimo, cujus trauslatio eodic, teris cujusdam codicis a^talcm definiri posse atque ;
saltem eo mensefacta cognoscitur anno vin Ilonorii hoc est quod dicebam, Tornaoensi et Antuerpiensi
III pontificis, qui est 1223. Unde patet me recte majore antiquiorem esse. Accedit et alia valde pro-
principio dixisse codicem hunc cum Tornacensi babilis ratio, quod careat annuntiatione sancia?
;
SC7 IISUARDUS MONACIIUS SANCERMANENSIS. B68
Calliarin;!' virgiiiis xxv Novcmhris. Iino clarissime, A non])OSS\mms,&imp\iciievyoci\mnsAutuerpiensem
ni rnilor, tonfici jiolosl ex i'o (|no(l tlc snncto Tiioina Nnlla ccrta a;lalis siijna pra-fcrt, pr;cter charactc-
cpiscopo (^anliiarieiisi, (!eicli(!i'rinio s.-ccnli xii mar- rem, qni sjcculnm xiii sapcrc omiiiuo videlur, mihi-
lyre, altiiin sileal, cnni is in iilroqno priorc (liserto quc id adeo faciliiis pcrsuadco, quod nullos sanctos
cxprimalnr, ul vidc in Aiiclariis xxix Dccembris. signct co saeculo posteriores. Siintinpricfixo Kaien-
2-21. Quod vcro aliis istis siinplicitatis atqiic acleo d;irio S. Thnmas vn M;irtii xxix Aprilis
coiifessor, ;
auclorilalis on.liac poslpoiialni', racitjam insinuala Rohertus ahhas, haud dubic
is qui ordincm Cistcr-
tloscriptoris lihcrtas, qui MaityroloKinin Usiiartli- cienscm primus inchoavit. Tum xx Augusti, litteris
num nimis rrequcnter ex cotlicibus Ilicronyinianis miniatis, Beruadus ahbas, unde non inepte conjici-
ct cx Atlone inlcrpoUvil, aul aliunilc auxil, ant tur codicem olim ad Cistcrcieiisc aliquot monastc-
iiiodicc corrupuit, ntObscrvationcs quolitlianfc An- riumspcctasse.Adxv Octobris,ponitur Franciscus
ctariaquc nostra manireste ostentlunt. His adtlc ac- ad XIX Novcmbris, EUsahcth. At vcro notandum Ka-
ccssioncs Anglicanas(unde patriam snpcrius obsci^ lcndarium a mann longc recentiori esse quain sit
vabat Ilcnsclicnins) qnarum hic panculas alli;^'issc Martyrologiuiii eui pra-mittitnr; ccrtc nulli in hoc
satis esl; ca^leras lcclor suis loeis facile animadvcr- sancti repcriunlur FranciscoauLElisabcthrccentio-
lcl. Ad Elfragns Winto-
diein xii Martii adjicitiir g res. PurissimuinUsuardum non esse docebiint Auc-
niensis episcopus. vi Ad Julii, de^mitio Sexhwrgoe. taria. De ctctero notavi superius num. 172. ex hu-
Nc singula prosequar, videanlur xiii, xv et xxxi Au- jusmodimanuscripto faelam esSe priniam illam ct
gusli IV Septcmbris et alibi sa^pc. Prope exciderat
; omnium vctustissimam editioncm Lubecanam anni
adnotare, quod in aliis codicibus rarum cst, id in 147o;unde in opcre nostro scmpcr conjunguntur
hoc repcriri, cx quo de ejusvetustate lieeat faccre hajcduoMartyrologia citando Antuerp.et Max-. Lu
conjecturam, nempc, quod ffiquc ac Ilcriniensis plcrumquc acccdit codex alius, cujus so
her;i\\x\\)\xs
diphthongumrt?ascribat pcrcsubvirgulalum, qucm- luin extractum scu collationemhabemus, cxbiblio-
admodum snpra de primario illo codice nosliolleri- Ihccacelcberriiui abbatis Ughelli, undc nomen indi
studiosemonuimus. Ilocdcniquc rcpetendum
niensi tum, UghelliOMUS, dc quo cum aliis extractis infra
majore observatum esl, Ros-
(luod dc Autuerpicnsi agcmus.
wcydinum, quo dc loquimur, nianuscriptum, cum 224. Usuardinismanuscriptis niclioris notjc etiani
prjclato codice et Aqnicinctino, Pratcnsis vesligiis annumerandus venit codcx Marchianensis, qucm
plcrumquc iusistcrc, dum hic a reliquis omnibus putamusin ipsaabbatia inlcgrum non exstarequan-
disscntit. doquidem solum mensem Februarinm indc acceperi-
222. Illustrcm vocavit Ilcnschcnius toniol Aprilis mus, cum lacinia aliqua mcnsis Martii. Ex co speci-
pag. xiv,infra litt. E, codicem alium, a priccipna ejus miueca:'tcra facilecognosces;utinam,siadhucsuper-
annuntialionc xx Junii posita, Pulsanensem dic- sint, adnosaliquandotransmittantur: idperaliquos
tum, quoniam ibidcm Joanne abbatc Pulsancnsi ita e nostrisPatribussa)pejam frnstra impctrare tenta-
agit, ut planc dct inlelligcre olim in cnMiobio illoex vinitis. Vicinitcgratia,Marcliianensi subjnngo .^(j'?^-
antiquiori Usuardino exemplari descri|)lum fuissc, c^;iC/i/^?r/«exeinplar,quod licettotunuiuoqucctple-
sed Sffipissimecontractum et decurtatum. Ex anno numnon habemus, defectum illum abunde supplet
obitus Joannis, incarnati Verbi 1139, ferme collegit accuratissima ejusdemcollatio,cum sccundaMolani
Papebrochius lomoIV Jiinii, pag. 3!), niiin. 8, tam xe- edilionc anni 1573, iibi ca qua fieri potnitdiligcntia,
tustum essc hoc Martyrologium, ?</ snh immediuto variantes lectioncs omncs apposiltc sunt,ex quibus
sancti surcessore Jordano scriptumvideatur //uippe de totius codicis puritatc et siniplicitate judicium
aliorumPulsanensimnsanctonimnominanullaha- feratur.Exprajfatis extractisvideorposseconjicere
hens. Facile assentior, cnm ea signa prajferat qUcC codicem illum sieculo tertio decimo haud posterio-
vetustatem omnino commcndent. Indicium vero rem csse; cadem pro Marchianensi sententia. Hoc
haud obscurum exhibet, dum dcThoma Cantnaricnsi autcin Aquicinctino nostro cum Antuerpicnsi majo-
ad marginem et recentiori caractere nicminit,utest rc ct Roswcydino commune est, quod ubi Pratensis
in Auctariis citat;i superius diexxixneccmbris. Qno D a reliquisdeviat, hiccum duobus solitis sociisclas-
pacto ad nos pervenerit, explical iiiidem laudatus scm illam pcculiarem constitnat, dc qua jam saepe
Papebrochiu.s, ex notula a IJoUandocodici pra'fixa. superius atqiic in Observationibus nostris Usuardi-
Scriptus est mcmbrana, forma octava, principio
in nis frequentcr sermo recurril.
diebus quatnor mutilus. Jam dixi, et ex loto opere 225. llisomnibussubjungi dcbet,si non puritatis,
nostro li(iuct inultolies Usuardnm abbreviari, et aut simplicilatis, saltem antiqiiitatisjure, velusco-
nonnulia (|uandoque niniis libere omitti ; addo, dcx sancti Richarii, qucm a priori coenobii iiiius no-
mcnse Junio Usuardum ex
iioiimiii(|uani dcscri, et mine Gentulensem indigitamus, et merito, cum ex
Hieronymianis suppleri, fortti. quod in apographo IV Junii, XXVI Augusti, ii Deccmbris et aliis diebus
Usnardino, cx quo descriptus cst codcx, aliqu:i clarum sil ibi olimscriplumatqueusurpatum fuissc.
defuerint quaj oportuil aliunde acciperc. Manu sua ascripsit Rosveydus se Martyroiogium
223. Vetus item, inembraneus, in minori forma suurn habuisse ex ahbalia S. Vedasti, uude prius
scriptus cst codex ille, quem quia alio rcmitlcrc ccgraphum sibi describi curaverat, quod inter coi-
869 PROLEGOMENA. 870
lectamanuscripta,ad Bedampertinentia, repositum A nominandumcensui. Belgicum esse, constat, ex fe-
inveni. Fefellittitulus, hoc modo e\pvess,us Incipii : stis propriis in Kalendario signatis, ubi x Julii no-
Martyrologium secmidim Bedam, per anni circu- tanter ponitur, singulari rubrica) prasrogativa,
lum. Flinc factum ul a Bollando pricfationis genc- S. Amelberffa, qua3 cum in monte Blandinio festi-
ralis pag. xlviii primo ioco intcr Bedse exemplaria vius colatur, suspicionem ingerit, aut in ea abbatia,
repositum sit, extractis sex primis anni diebus, li- aut saltem Gandavi codicem olim usurpatum fuisse.
cet a vigilia Nativitatis scriptor Martyrologium iEtatem scrutando reperi, nam inter parva opuscu-
exordiatur. Evincunt soli isti dies nihil in toto illo la Martyrologio subjuncta, ante, Provinciale om-
Martyrologio haberi quod ad Bodara ullo modo pcr- nium parUic7nmimdi,\n explicatione versiculorum
tineat, Mihi evidens est scriptorcm, quisquis fue- Paschalium, indicatur annus142y, eadem manu qua
rit, Usuardum habuisse prre oculis, qucm pro suo cjBtera omnia ascriptus. Codicissplendorcm et ma-
libitu aut commodo nuitavit, corripuit, interpola- gnificentiam ex eo intelligas, quod singnlje fncies,
vit, in id mnximc intcntus, iit ({uotidic plcraquc dierum singulorum Usunrdinis tcxtibus rcspon-
abbreviaret. Jam dixi Martyrologinm incipere a vi- deant sinceritatem, ex toto operis nostri decursu.
;
gilia Nativitatis; addo hic principium tale csse, ut 228. Autuerpiensi isti maximo aut compar aut
si librarius reliqua co modo prosecutus fuissct, o \^vox\\\\\\sesiUstMrdi(ySUUrajecti7ms,^ovm7^ ({w^viti
merito codex ille intcr Usuardinos primas et opti ct ipse membrancus ac nitide scriptus, ad cujuscal-
mse notic computaretur. cem, ante variarum bcnedictionum coUectionem, et
2^6. Ad quod sseculum reducendus sit, cx scri- patriamsuamet comum designat, hisverbis: Per-
pturae modo non facile statucs, hic onim velusta- tinet ad dommn Clericorum S. .Iheronymi in Tra-
tem, nisi vehcmcnter fallor, justo antiquiorcin jecto. Ilffic cognomcnti ratio fuit,atque ut a duobus
praefert. Pressus character, satiselegans, et paulo aliis Usuardinis Ultrajcctinis distingueretur, majo-
grandior membranaj forma quarta, in principio
in rem illum insigncm, qui fuit ecclesiae B. Mariae,quem-
multumexesus, saeculum xiifermcsapercviderelur, que tanti fccit Rosweydus, ab ipso supra vocavimus
nisi ibi legerem ad iv Knl. Maii, seu xxviii Aprilis: Eosn^eydlmm; alievmn vero typisexcusum, cujus
Eodem die Mediolani, sancti Petri martyris ab hoe- soluni semcstrc primum ad nos pervenit, dc quo
reticis occisi. Item xxv Augusti In Fra^icia sancti : meminimus nuin. 173, editionemUltrajectinamBel-
Ludomci regis Francorum, ac gloriosissimi con- gicam, hunc simpliciter, Uttrajectlnmnp\nc\i\i nun-
fessoris, xnlcincap. llsec enimplnnc innuunt scri- cupare. Nusquam occurrunt certa a)tatis indicia;
ptum dunfaxat fuisse sub initium s.-eculi xiv. Atqui at, sirccte conjicio, Autuerpiensi maximonon multo
haec
quo
tamen qualiscunque
sibi
^ ^ prsocipuus
setas,,^. ^„..„„est —
aestimationem aliquam codexille conciliat
titulus antiquior
^ esse potest. Quodnara
, ^ propric teinpus de-
,,.-i
signei /estivitatis sacrorim Stigmatum, xvi Scp-'
,
cum de coetero rarissime, prneterquam in principio, tembris primo loco posita,non ausini temerc de-^
puritatemattingat, scmperad Auctaria rejiciendus; terminare. Ut ut fuerit, nihil codici illi detractum
plurimum, singularem classem constituens,
sicut volumus, tametsi in scrie Usuardinorum manus-
quemadmodum facit codex alter, qui intcr extracta criptorum mediae nota) Autuerpiensi maximo post-
collocatusest olim coenobii Carthusianorura Ultra- ponatur.
jactensium, sub noniinc Matriculce, unde quotidie 229. Sequuntur hinc codices, siniul coinpacti in
inter accessionescitatur sub \,\i\x\o Matricula Car- forma quarta, quoruin alter Belgice in meinbrana,
thusce Ultrajactensis, qua) est etiam purum putum alter Latine in charta crassiori exaratus. Fuit illc,
Usuardi compendium, saspe vel iu solo sanctoruin qui vcrnacula lingua scriptus est, ad usum Soro-
nuinero deficicns. Utrique id quodanimodo privile- rum regutarium lacus sanctce Marice juxta Ley-
gii concessum, ut ambrorum textus integri dicbus dam, xkimi^yM Bollandus tomoIJanuarii, pag. 165;
singulis describendi fuerint, alter in Actis vocatur Usuardus Leydensis sanctm
Ciscili e.Nos eam nomenclaturain iii utroque serva-
§ IV. — De codicibus quos medise notte appellamus-
vimus, nc alias Longiori paraphrasi Lugdunenses
Seqnentibus codicibus, plerisque Belgicis
227. D i?mtonmdicendi essent, aut siLugdu-
simplicius,
mediaa seu saltem inferioris nota) appellationem in- nenscs vocarentur, facile imperitior aliquis Lugdu-
didimus, quod tum setatis, tuin Usuardinse simplici- num Gallise, cum Lugduno Batavorum confunderet.
tatis ratione, cum superioribus plane conferri non Amboscodices Usuardinos essedubitari omnino ne-
possint. Videntur exeodem,aut saltem non multura quitsedauctosatqueprioribusduobus Autuerpiensi
dissiinili fonte promanarc, longioribus hinc inde raaximoetUItrajectino pcrquam similes. Fateor Bel-
elogiisrespersi; sed, quod inircre,;non multis sanc- gicum, quanquam nialc depictum, nonnunqnam pu-
tis Belgicis aut aliis popularibus aucti.Intcr lios, a riusali(pia refcrrc,in quibuscuin Autucrpiensi inaxi-
voIuminisraagnitudinenomensortitus,praecipuuset inoaliquandoconsentit, ut suis locis indicatum est
speciosissimusesl codcx maxiinus, cleganti charnc- vcruin eainpassira tain exigui moinenti sunt, ut hac
tereinraerabrnnadescriptus,coriosuiIlovcstitus,cu- causa, Belgicus Latino prjeferri non magnopere de.
juscuni veruin domiciliumhnctenus non detexeriin, beat. Ubiautem concordet invenio, quemadinoduin
AutuerpiensemmuMmwm a diuturna commoratione plerumqueconcordant, sub uno eodem Leydensisno-
m USU.\RDUS MONACHUS SANGERMANENSIS. 872
nominc utrumque complcctor. Neuter antiquilato A beati Francisi, /estttmmajus duplex. Item xtx Au-
saeculum xv superare vidctur. gusti, charactcre etiam novo: Cititate Massiliensi,
230. Diiolnis proxime aciumbratis elcganlior cst, beaii Ludoviciepiscopietco7ifessoris,de ordine Fra-
scd ejiisdein, nisi multuin rnllor, ictatis, codt'x aliiis trum Minorumjestnmmajus duj)lex. Riirsiis xi Oc-
ejusdem rornue, nuMnbrana dcscriplus, quem a
in lobris: Translatio sancta Clara xirginis, festum
collegio nostro Lovaniensi, cujus olim fuit, Lora- minus duplex. Et viii Novembris Item translatio
:
niensem indigitamus.Ipsum ex Autiierpiensi maxi- S. Ludovici confessnris. Sic ad marginem a|)positi
mo, vel Aiitucrpicnsem maximum cx ipso transum- sunl Bernardinus xx Maii; Bonaventma, xiv Junii,
ptum credercs, nisi sffipius sanctorum clogia dccur- etc. Franciscs primiim locum in textu occupat, iv
tata aut mulilata rcprajscntaret. Submonuit Hollan- Octobris xxv Maii -.Apud Assisium, translatio bea-
dus alicubi Martyrologium hocLovanicnse Ecclesia; tissimi Patris nostri Francisci. Cum autcm trans-
alicujus Belgica; olim fitissc ; cum sanctos signct di- h\\.\o Antonii patavi)ii facta 1349 aut 1350, et quae
oecesis Camaraccnsis, ul Gudilam, Rmnoldurii,Gaii- primacitavimusab alia manu sint, vidclur conjici
gericum, Nicasium et alios. At postremi duo Usuar- posse codicem illuin sfficulo xiv recenliorem non
dini sunt, ut proinde a solis Gudila et Itumoldo cssc. Patriain manifcslant x et xi Julii, Kanutus et
firmanda sit conjectura. Aliundc satis colligitnr p Ketillus, aliiquc locis aliis. Quanlum pirro ab
fuissc coenobii alicujus ordiiiis sancli Augustini, Usuardina simplicitatc distct, cx quotidianis auc-
quandoquideinsanctissimodoctorisemperadjectum tariis intelligi dabitur.
exhibeat titulum Patris nostri, idque non soliim in 233. Supcrsunt codicesduo intcgri, non ignobiles
ipsius Martyrologii contcxtu, vcrum etiain in sub- forma quarta, membranci ct satis antiqui, Bruxel-
jcctis opusculis, idquc cum Martyrologioolimcom- lensis et Hagenoyensis, quibus inter manuscriptos
pacta, ac religiosis illis Augustinianisin usu fuisse inediaB nota; postremus locus dandus fuit, quoniam
existimo. Canonicis autem Regularibuspotius quam prreter caeteros liberiusac liberalius aucti ct inter-
Eremilis servivissc, indc conjicio quod de sancto |)oIatisunt : prtctcrquam qiiod stylo, ordine et inep-
Nicolao Tolcntinato non memincrit. tiori scribendi modo reliquis cedcre debcant. Bru-
231. Sextus mediae nota; codex nomen habet ab xellensistomosduoscomplcctitur, praefixoKalenda-
eo coDnobio cujus notam prasfcrt his verbisapposi- rio et tractatu de decempersecutionibus, per gen-
tam Libermonasterii beati Anthonii in Alberghen
: tiles Romanorum imperatores Ecclesiaillatis, etc,
Camnicorum Regularitim, datus a venerabili do- quibus subncctiLur canonici BruxcIIcnsis praefatio,
mino Henrico Mathie ,vicarioi7i Wersloe. ExMira'0, ubi, laudatis antiquorum Martyrologorum, prajser-
in OriginibusCanonicorum Regularium didici, pra;- tim Usuardi, conatibus, sic inter alia disserit « Sed :
dictum coenobium situm fiiissc in Tuenta,dicecesis negligentia? vitiohucusque noncaruit, quod hujus-
oUm Ultrajectensis, ox qua codex hic sanctos plc- modi sanctorum (quos Ecclesia Bruxellensis reco-
rosqueconsignat. Forma et scriptura cum Leydensi lebat) in lectione Martyrologii memoria non fieret,
Latino satisconvenit, sed isto nonnunquam auclior pro iis diebus, quibus nos eorum festa celebramus.
est. Scriptus videtur ad usum Patrum ordinis S. Quae res pia quadam solllcitudine, venerabilcs do-
Francisci, quod patetcxivet xiOctobris,exxiiiacxx minos, praeceptorcs meos, decanum ct capitulum
Junii Nec mirum videri id debet,
aliisque locis. hujus ecclesi» collcgiatae et plebaniae sanctorum
cum monasteriumistud Albergense exstrui primum Michaelis archangeli et Gudilae virginis, matricis
coeperit anno 140G, ut habet antiquusaliquiscodex aliarum ccclesiarum totius hujus insignis oppidi
noster ms. sub nota -{- ms. 34, fundationem ipsius Bruxellensis Cameracensis diacesis, ad jubendum,
describens, narransque evocatos illuc fratres ex meque ipsorum inutilem canonicum ac obcdiendum
congregatione ZwoIIensi, quaj per id tempus cum compulit, quatenus ex prasfatorumPatrcmMartyro-
Davatriensi reguiaris disciplinae observantia et logiis, sanctorum solemnitates, » etc. Hinc licen-
sanctitatis fama maxime inclarcsccbat, teste prae- tius evagatus, multa coUcgit, sed malc, pro suo
fato nostro codice manuscripto aliisque historiis arbitrio disposuit, uti auctaria legenti ultro occur-
Transisalanis saeculi xv. Atquc haec pro codicis no- D ret,ex quibus etiam intelliget quantum absit ab
titia satis dicta sint. Hieronymianoruin brevitate, de qua re diximus
232. Ordine uti et sinceritate postcrior est, licet num. 38. iEtatcm nemo facile cruct nisi fallor ad :
codex noster Danicus,
fortasse aetate paulo prior, finem saeculi xiv vel ad initium saeculi xv pcrtinet.
qui ab Henrico quodam cognomine Rancou,
equite, 234. Hagenoyensem vocamus ab incolatu, sive
emptus Lubeca 1S84, ad domum professam So- NicolaoSchickio, Hagenoio, nam
a posscssorciJ/fl^.
cietatis nostrae Pragensem devenerat, dono datus dc coctero non video magis ad Hagenoyam quam ad
Bartio ct Janningo an. 1688 ibi cxistentibus. In aliam quamlibet Alsaciae vcl Palatinatus civitatem
prima pagina ascripta sunt haec verba Liber con- : revocari debere. Scriptor nomen indicat versibus
tentns Nistadensis provincia Dania. At Francisca- quatuorpinguioris Minervae ad calcem adjectis, ex
nam familiam spectasse convcntum illum probat in quibushabeinusscriptuinfuisseMartyrologiuma?i»o
infcriorcorafolii xviiSeptembrisrccentiusascripta millenoquater C et duodeno, .Junii die decima sex-
Inmx)nte Alverno, impressio sacrorum stigmatnm ta, Pennafecit litteras WydoKrentzelinJiasgluti-
873 PROLEGOMENA. 574
natas. Poterat scriptionis tempusnon improbabiliter A esse, ut manifeste comperi in codice Ughelliano,
coUigi ex xxvii Septembris, ubi Elzearius Ariani passim simili editioni Lubecanaj maximae et Antuer-
comesper Urbanum V noviter canonkatus dicitur : piensimanuscripto ;priorisenimadditamentaomnia
cum enim ea canonizatio facta fuerit an. 1469, non exactissime notatasunt, nonitemeaquajhauddubie
poterat codex a fine sa)culi xiv vel initio xv longe in medio textu inserta fuerant. Quod cum Papebro-
recedere. Porro si Kreutzclinus iste, alicubi a Cas- chio pridem objicerem, candide fassus est ita ab
tellano citatus, hujusMartyrologiicoUector fuerit, ipsis institutas fuisse coUationes manuscriptorum
non magnam retulit laudem, nescio quas historias cum Greveno, ut nonnisi de prima et ultima annun-
passim commiscens quie ab Usuardi aliorumque co- tiatione soUiciti fuerint.Haecpraeinonereoportuitut
dicum Usuarinorum stylo remotissima) sunt, quas- advertat lector quam sincerejuxtaacrigideexpensa
que saepe referre piguit. Non poterat tamen codex documenta omnia ex quibus haec no-
et discussa sint
ab Usuardina classe excludi, cum plerimque eos- straUsuardinaeditio concinnata cst. Jam extracta,
dem sanctos, imo passim Usuardi ipsius phrasi, atque una codices unde accepta sunt, sic breviter
quanquam corrupta et luxata, consignct. Hacte- repr-Bsentabo, ut nihU praetermissus sim quod ad
nus de codicibus plenis et integris quibus in hac sufficientem omnium notitiam desiderari queat.
editione et recensione usi suinus. 237. In nostra coUectione primumlocum occupat
B
codex^i7^zmc^/w5, nonabllenschenioetPapebro-
ARTICULUS V.
chio, sed ab aliquo, fortasse coenobii illius monacho,
De codieidus qnormi sola haiemus extracta seu accuratissime et distinctissime collatus, ne neglectis
lectiones variantes. quidem intercurrentibus minutiis. De hoc supra di-
235.Hoscodicesmeritodistinguimusabiisquosple- ccrccoopimus num. 224,ubiipsi ctMarchianensifra-
nos et integros, seu typis editos, scu manuscriptos gmento inter antiquioros purioresquemanuscriptos
hactenusretulimus.Perextractaautemseuvariantes codiccs datus est locus, natatumqueinmultisconve-
Iectiones,ea hic inteliigo in quiijus ab ''snardi textu nirc cum Pratensi, Antucrpiensi majoreet Roswey-
aut excedunt aut deficiunt. Utremclariuspercipias, dino, tum vel maxime, cum hi a caeterorum turma
paucis explico qua3 mihi siepius narravit bonas me- segregati sunt. Ilic praeterca cursim observabo quffi
moriae magister meus Papebrochius extractorum, codicis Aquicinctini setatem non obscure definire
praesertimposteriorum,hancrationemrcddens.Dum qucant. Qui manuscriptum cum secunda Molani edi-
cum Henschcnio annis 16G0, 1601 et 1662 per Ger- tione anni 1568 contulit ad 25 Augusti, descripta
maniam, Italiain et Galliam peregrinatus, ea de wWimdiCommc.mori^VxonQ: Ipso die,Parisim,elevatio
sanctis monumcnta, tum Gricca tum Latina,collegit beati Ludovici confessoris, sednlo notavit,h3ec cala-
quibus Musucum nostrumegregielocupletatum est, 0)10 longe recentiore adjcctn csse. Sic xxi octobris,ad
ne indescribendisMartyroiogiisUsuardinis,quorum hanc ultiniam etiam annuntiationem : Colonice SS.
tanta apud noserat copia,nimiumdetinerentur,bac undecim miliium virffimm., additur : Hfc siint a
usi suntmethodo. Grevenieditione, ut facile porta- manu recentiore. Hujusinodi indicia satis probare
tilimagisque commoda, in exemplum assumpta, videntur codicem ipsum autographum sacculo xiii
ubicunquc manuscriptum aliquem Usuardum nacti aut fortc citius exaratum luisse. De hoc paulo fu-
sunt, totum cuni Grcveni editione anni 11)21 contu- sius, reliquos omnes multo breviusenumerabimus,
lere, variantibus seu auctariisin adversaria relatis, ea sola describendo qu« a coUatoribus observata
unde percommode accidit nt, facto temporis com- fuerint.
pendio, ea omnia compararint qua3 alias longiorem 238. Antiquitatis et simplicitatis ordiue sequi
inoram sumptusque uuijores postuiassent; puta, si hic deberet manuscriptus Usuardus Marchianen-
singuli isti codices per ipsos aut per amanucnsesad sis, citato num. 224 etiam laudatus sed cum sola
;
verbum dcscribendi fuissent. Haec itaque omnia fragmenta duo, nempe mensis Februarius et pars
quae sic aduotata et extracta sunt, lectiones varian- Martii pencs nos sint, plura dicere supersedeo.
tes seu accessiones Usuardinas vocamus, quas inter 239. Victorinus c\i2in \iO\,cv^\, sub duplici noini-
nostra auctaria collocanda putavimus. D ne, quippe cum altero collatus; sed satis est id ver-
286. Pnefata extracf-a, seu variantium elenchi, bo hic indicasse. Variantesseu extracta scriptasunt
ferme triginta sunt numero suntque adeo totidem
; manu Usuardus
Ilenscheuii, prtemissa hoc titulo :
codices, quos si superius enumeratis editionibus, Parisiensis ms. sancti Victoris, et excusus Mola-
quibususi sumus, quatuordecim, codicibus mssde- ni, collatus cum ms. serenissime regina SuecicB,
cem et septem, denique octodecim aliis a Chifrictio quod pertinuit anno 1S21 ad Bernardum Hanne-
coUectis, adjunxeris, patebitpostremam hanc nos- treau preshjterum curatmn B. Marice in ecclesia
trameditionem excodicibus propc ocLogintaador- Silvanectensi. Videtur fuisse alicujus monasterii
antam, illustratam, repurgatam. Nolim tamen dissi- in diacesi Nivernensi. Saepissime convenit, adeo-
mulareessc aliquid quod iu coUationibus et recen- que in Auctariis saepe citatur, cum alio codice re-
sionibus ab Henschenioet Papebmchio factis mihi gime Suecite signato n. 130, de quo infra.
displiceat, cum ex indiculorum nostrorum inodo 240. Sequuntur fragmenta aliqua codicisecclesise
perspexcrim non omnes interpolationes appositas Pulsanensis, ac Messanensis, tum Martyrologii Ple-
»78 USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS. 576
schionensis. qnnruni priimini non ninjrni niomonli A 2'in. Sof(nitnrrolioIum,P.Chi(neliimaniiscriptuni,
ost nltornm pnnlo niajus, dosnmptnm ost ox ma-
; suh hoc tilulo Excerpta ex Martyrologio S. Beni-
:
nusoripto Longobardioo, qnod vorosimilitor aut gni DitiQ7iemis, quod ipsum est Usuardi Martyro-
plcniim uon fnit, aut sallom inlcgrc logi noquivit. logium,paucis vel tcxtui insertis,vetad marginem
241. Proximo oxtraoto, otinm ali Ilon.sohonio dc- ancriptis, qucehic pteraque cotlegi,nv.s. Pauca certc
scripto, hroc in 1'ronto priomittntur : Usuardiis Usuardo adjocla iuvouio (lua; ad margincm appo-
:
manvscnj)(vs reglna Snecia, qrnfuit illvMrissimi sita dicunt
spcctantaddcdicationcsallariuin, vel
ir,
jmncijiis ffomini D. Petri Vok Ursini, dominido- capollarum, ut plurcs habentur in famoso Pratcnsi
mv.s a Hosnnherg, vllimi et senioris, ctc i^rimad- codico, sod eas p-ope omnos pr^tormisimus, nisi
InisBohemife, celsissimi et antiqv.issimi, an. 1009 cum iu aliis manuPa-
oxpriniuntur. Aiteracollatioa
coUatv.s cv.m ms. Ultrajectensi in quarto, et excuso pobrochii sic dopingitur Martyrologium Usuardi,
:
Molani. rodicom antiqunni non csscostondit com. cotlatum cum ms. S. Benigni Divionensis, quod
mcmoratio ,9. Bernardini posita xx Mnii, oum hic cstapud Cistertinm. Primum vocaviinus Z)^rw;i^«-
sanotus oliioril an. 1144. se, hoc Cistertiease. Alia suiil iuler Chidlotiauos
24-2. Ex ohartis PP. Fulliensinm Pari.siis liic in- cxtracta, de quibus suo loco.
terjicitur sanotorum clcnclius, qui an plane Usuar- p Kst deindc Martyrologium Usvardi, colldtum
dinus sit non audoo statuoro. Sio inoipit Ex anti- : cum manuscripio Cluniacenn. Exiguus acccssio-
qvissimo Martijrologio ms. jrrioratns de Daterone, num numorus satis ostcndil codiccm isluin purio-
ordinis sancti Benedicti, dicecesis Carnotensis. Ci- ribusannumerandum.
tatur in Auctariis suh noniino codicis Daveronen- Martyrologinm Usuardi, collatum cum ms.
247.
Admisool ur seriesantiqua regvm Francife.Tu m
sis. monasterii .mncti Laurentii Canonicorwm Regnla-
Index et catalogus sanctorum, quorurn j^assiones gium civilalis Augensis. VX in hoc pauca auctaria re-
et Vitce continentur in Legendario ms. RR. PP. perit Papebrochius, atque adco si collatio recte ins-
Carmelitaruon Discalceatonm suhcrbii S. Qer- tituta cst, hic cliam puris nostris Usuardis accedit.
mani Parisiis. 248. Paulo auclior cst is quom Papobrochius ita
243. iMtima lotius scripti pnrs ost Martyrologium dosignal Marlyrologium Usuardi, collatum cum
:
mannscrijytum ecclesiee AmJ)ianensis. Cum ipsnm ms. Fratrum Conventualium monasterii sancta
in serie Usuardinorum repererim, ut talo in Auc- Marim Chamberii, cui suhjunctum Ivalendarium,
tariis oitavi. continens obligationes etmortes memorabilesillius
244. Supcrius uum. llOlocuti sumus dc codice conventns.
aliquo integro, inter extracta roposito, sub hoc ti- 249. Seqnens collatio facta csl cum duobus Usuar-
tulo CompendiosvmMartyrologium,excerptumex
:
^ dis manuscriptis rcgina) Succia9, quorum alter
matricvJacarthusi(sUItrajectin(e,conscriptainper- notam pr;ofort nnmori 130;estquc is idem, quem
gameno, saltem primo digesta, jamfacile a dvcen- supra diximus saDpo conveuire cum codicc Victo-
tisautampliusannis. Potcrat hujus oodicis dos- rino. Secundus dislinguitur per numerum 428.
criptor, quiipsumcum Martyrologio Romano contu- Utrumque auctiorem, ac proinde a simplicitate
lit, paulocortinsa^talom dotorminaro,siadvortisset, Usuardina nuiltuni recedorc docebunt Auctaria.
XXX J ulii sic legi Brigitt(Bsanctimonialis, a qua ha-
: 2.d0. Ut tros |)roxiini satis dignoscautur, descri-
hentortum illivs ordinis ohsertatrices, qucemoder- bcndus cst totus Papcbrochii titulus Martyrolo- :
nis temporibus in diacesi Trajectensi oriri coepe- gium Usuardi, collatum cum ms. A, domitii Le Ma-
rujit. i\on ponitnr Bruno vi Octohris. Fst mermn quodfuitcollcgii Canonicorum S Lazari Angus
'/•(?, .
Usuardi compendium,scmper integre, ut citato uu- toduni, hahctque in margine notatos obitus el obli-
inero diximus, iu Aiictariis doscriptum. gationesistius collegii ex vitegatormn, etc queeac-
241).TrosUsuardi Bigotianisatispuriessedebenl, cnratissime exprimuntur. Item cumms. B, in quo
cnm |)auca addilamonta invenerint Ilenschenius ol scribitur S. P.N. Avgvsti/ni. Etms. C, quod fuit
Papebrochius hic singulis notas apposuit. I)o pri-
; alicujnscomentus Franciscani, vlpatet exfestis ei
mo sic habet Usuardus collatvs cum 3Iarlyroto-
:
B Ordinip^ropriis :ntrumque])0stseculnm\\\,scri2)-
gio M. bibliothec<B Bigotian^, sub nomine Eusehii, tum ; pertinensque ad D. Du Cheval Divione, cu/ni
IlieronymietBeda, quodolimfuit alicujus comcn- 2)rimum anle sexcentos annos scriptum esse constet.
tus Patrum Cceleslinorum, sign. P. S. I)e sccundo Extracta omuia ita iutcr se commisla sunt, ut vix
scribit Ex ejusdcm bibliothecce codice antiqno si-
: socurus sim dc recta singulorum citatione. Ilic vere
gnato E 3, vel E 40, qui ftiit ecclesicB S. Slephani, locum habct poetae dictum Dum hrevis esse labo- :
utputetur, Cadomensis, in quofere simplex textus ro,obscurus fio. Eadcm confusio proxime rccurret
Usnardi et paucissima Bellini. Vix ulla in isto ad- in codicibus Florentiuis ab Ilcnschenio collatis.
ditamonta reperta sunt;necmuUain terlio Usuar- : 2ol. Copiose auctus,otcontracopiose contractus,
dus collalus cum tertio vetustiori, sign. D. u. Om- codex Usuardinus Vaticanus, signatus num. 5949,
nes incipiniit a vigilia Katavitatis Domini, quo scriptus charactore Uongobardico, qucm vocat Pa-
modo Usiiardum ipsum Martyrologium suum in- pebrochius Novam collectionem ex Usuardo, Adone
clioasse diximus num 109. etaliisfactam2)ro ecctesia Beneventana.Vro ea ec-
577
PROLEGOMENA. 578
imuiit hoc esl S. Rlf/aMi, in temtorioMatisconensi. Si ex
clcsia collectum aut composituni cssc satis A.
rplatus. Kx ad.litionibusdccociicispuriLate judicare liceat, pro-
Sopkia, totics in contextu
titulus^i'.
Adonc vix quidquam habct, potius ex aliquo llicro- bum cssc oporlct, cum ilhe paucic sint numero.
=t6i.ExMartyrologio7nomsleriiJurensis S. Ro-
uymiaau interpulatus est. TEtatem quodammodo
conjicere voluit Papebrochius, dum ait memiuisse gnoberti, exAdone et Usuardo contexto, inquit
Papcbrochius; at si singula rccle cxpenderis, a
S. Romualdl et Thoraa Cantiiariensis. Sed dc ea
pluribus disputarc opcrio prctium non cst. stylo Adonis permodicc participat. Magis credide-
252. Hic scquitur codcx illc, dc quo supra non
rim Usuardum esse ad aliorum morem, sed non
.semel memini, nempe Usuardus ahhatis Ughelli multum interpolatum,
sive Ughellianus, qucm in omnibus puto convcnirc
258. Ex
Martyrologio ecclesicB Lugdunensis
nostro Antnerpiensi et antiquissima cditionc sancti Stejjhani; sub noniine Beda, sic iterum
cum
Lubccana maxima. Qui si accuratius coUatus loquitur Papebrochius, sed Adoni similiori. Non
haud dubie a duobusaliis nunquam divel- satiscapio undc hiec rursus similitudo accepta sit,
fuisset,
leretiir. Nolim tamcn id tam ccrto airirmarc, cum nam Anctaria ])lcraquc, si non Usuardum, saltem
etiam in aiiquibus disscntire i)Otuerit cjus cnuiitiandi modiiin ferme sapiunt.
facile
233. Altempsiamm rccte advcrtit Papcbrochius g 259. Ex
Martyrologio Usuardi ecclesia Burdi
in Anglia auctum csse, cum hujusmodi additamenta galensis. Nihil additum est cx quo dc ejus «tate
saepe recurrant. Qua occasionc Romam pervencrit, statuatur.Quantum a primigenia simplicitate absit,
explicatum non cst, ncc dc cjus a)tatc scrupulosius inlcllige ex Auctariis.
inquirenda mullum sui sollicitus id vero obscr- :
200. Ex veteri Martyrologio Castri Karoli, seu,
vavi, codicem olim fuisse ecclcsiae Wintoniensis, mavis, ex cccnobio sanctae Mariae de Caslro Karoli.
cum XXX Oclobris ita legat : 7/'.?o die ordinatio Locum mihi hactenus ignotum fateor. Si codex
sanctissimi antistitis atque patroni nostri Smi- Usuardinus cst, uoii vidctur contcnuicndus.
thini; alii scribunt Swithuni. Collatio nostra in- 201. Ex
Martyrologio Bizunticensi S. Pauli.
cipit a mense Martio, rcjcctis in fincm Januario et Non multa ex quibus magis ad eamquam ad
hai)et
Februario. Suspicor autograpluun ii)sum ita olim aliam qnamlibet urbem pertinerc dicendus sit.
scriptum, vcl fortc malc compactum fiiisse. Huic addi possunt cxtracta alia non magni mo-
254. En modo confusionem Florentinorum codi- mcnti, desumpta ex Martyrologio Zuxoviensi. Dc
cum, de qua dicebam num. 250. Sic in fronte scri- hoc etiam peculiarc quidquam notatum non inve-
psit Ilcnschenius Martyrologium Usiiardi colla-
:
nio, nec obscrvare ipsc potui.
tim I" cum ms. D. Caroli Strozni, senatoris Fio- 202. Ex Martyrologio sancti Anatotii Salinen-
G sis. Ilis extractis subjunguntur alia etiam per-
rentini, in quarto. Collatmn 2° cum Martyrologio
Florentino, edito Florentia anno 1 186 (aiibi notatur pauca, ex Martyrologio Franciscanorum Salinen-
1484, sed primum numcruni scrvavimus),^;;?;' Fran- sium. Sola nomina indico, cum dubiis conjecturis
ciscum de Ronacctirsiis 2^1'eshyterum, et sj^ectut ad iudulgcrc nolim.
eumdem Strozziim, in quo dum desunt additur 203. ^f^que obscura sunt ea quae Chiffietius suni-
(^ deestj. Collatum5" ctimonanuscripto Medicaa psitexMartyrologio abbatia Golliana,
Uiliotheca, iiipergameno, in quarto. Qti c si con- Martyrologio Montis Sancti, nisi
204. Iteni ex
reniat, inferius subdilur, si alia ibi sola sint, quod in eo magis exorncntur Romaricus (a quo
superne linea trahitiir. Quam ha'c errori obnoxia nomen sortitur iocus, ut sit mons sancti Roma-
sint, nemo non vidct. Conatus sum, qua potui di- rici) aliique sancti cum eo conjuncti, aut ad idem
ligentia, ad proprios codices referre singnla : si- canobium spectantes.
cubi deflexerim, prudcns lector facilc ignoscet. 205. Ex
Martyrotogio Usuardi, Caudiacensis
Non videntur hi codices sa?culum xv superare, prioratus. Mcmini me alicubi in Actis hunc codicem
certe perpetuis ferme redundant auctariis. reperire sub nominc Candracensis, sed servanda
255. Sequuntur extracta, seu collationes aiige, est nomenclatio, qua etiam in Auctariis usus sum
Florentia) et alibi facta), cum aliis MartyroIogiis,cx D potissimum. Tot solus hic codex additiones habet
AdoneetexaIiismultumintcrpolatis,qua2proUsuar- quot in scqucntibus quatuor rcperiuntur.
dinis non agnovit Hcnschcnius, neque nos eorum 200. Ex Martyrologio Balernensi. Dua; sola)
accessionibus Auctaria nostra crescerc voluimus, annuntiationes extractae sunt, quae aliunde inAuc-
aliunde satis ampla el numcrosa. At cum Chiffle- tariis satis notae, ex hoc codice citari non mere-
tiana pleraque ex codicibus Usuardinis acccpta bantur.
videantur, eorum potior habita est ratio, unde hic 207. Ex
Martyrologio sancti Vincentii Cabillo-
singulorum nomina percurremus, ne quid in toto nensis. Patriam suam clarissime indicat, nam
opere recurrat quod non undequaque cxplicatum quiccunque habet, loci ipsius propria sunt.
sit. Ilic titulus a Papebrochio omnibus pra)figitnr.
208. Ex Martyrologio Usuardi,monasterii sancti
Extracta ex variis Martyrologiis a R. P Petro Benigni Divionensis. Idem nomen ex ipsiusmet
Francisco Chijtelo. Chiffletii manuscripto supracitavimus num 243 ve- ;
250. Ex veteri manuscripto Usuardi S. Rigaud, rum cxtracta non plane conveniunt, naui in priori
B70 USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS. m
noiinisi sex, iii hoc annnntiationes undecim repe- A 27». Erit fortasse qui ex citatis prjefalionis hu-
riuntur. Sod lanti non est oa discrepanlia, ut hic jus initio Bollandi verbis, qu;crat cur inter tot
ei explanandcC dintius iininorennir. Usuardos hic jam ordinc reconsilos, locum nonha-
2tji). Ex
Marlnrologio Dirionensi ccclesifB san- beat Pragensis iilc quem cum Bruxcllensi ii)idcin
cti Stephani. Et hic codcx pauca suppeditat. Intor nominat? Dicam candidc nullum me peculiarem
additiones undecim, du;c duntaxat Divionensibiis codicem Pragcnsem nossc. Non dinitcl)ortamen in
l)ropriae re|)eriuntur. noslr;iMartyrologioi-um collectionc, Martyrologium
270. Ex
inarli/rologio pervetiisto Remensis aliquod IM-agcnso ropcriri,qnod^jro;;n/m Pragense
sanctorum Tiniothei et Apollinaris. Co-
ecclesice vocavit llcnschcnius; idquc mcrito, cum so!os cos
dex hic valde copiosus cst, pluribus abundans dics signct, quibus Pragae festivitas aliqua cclebra-
auctariis quam ullus cx priecedcntibns. Utrum tnr, proptcr sanctorum reliquias a Carolo IV Cae-
vere Usuardinus sit, non ex|)licavit Cliillletius. sare, m;igno numero procur;ilas co(|uc collatas. In
271. Ex
Martyrologio saticla Maria Belnensis. manuscripto nostro manu Papcbrochii notatur P.
Et hoc vere nomcn^uum praefert, cum non iiabeat Gamansium codiccm ipsum Pragcnsem ad Bollan-
nisiBelncnsia.Videegregiumspccimen x.xvi Aprilis. dum olim misissc, sed ad dictum Patrcm remissum
272. Ex Martyrologio Accincti. Unicam habet g anno KiHl. Ca-tcrum satis mihi certum esl, de tali
commemoralionem : l7i territorio Bisimtino, mo~ Martyrologio BoUandum in pra;fationc generali lo-
nasterio Bellevallis, translatio S. Petri episcopi cutum non esse. Malim credere Pragenses Patres
et confessoris; de qua vide viii Maii. nostros, Usuardi Danici oiim posscssores, extracta
postremo hoc loco superaddi-
273. Chiirictianis specimina ad Bollandum misisse, ex qui-
ali(|ua et
tur extractum non inaximi momenti ex Martyro- bus ipse facilliinc judicare potucrit, ampliflcata
logio Usuardi Ahdinghoffensis in Westphalia, quod sanctorum elogia, et plurima nomina ascripta. Si
vix pagellam iinplet. Alia ex codem codice adjun- prajlcr hoc, Pragense Martyrologium aut
aliud
guntur quaj huc non pertinent. vidit, aut sibi commodatum habuit, certum est in
Museo noslro non exstare. Quod si fortasse lector
Codices alii in hoc opere non adhiUti.
codices alios sub Usuardi nomine in Actis citatos
274. Pra^tcr longam codicum Usuardinorum se- reperiat, meminerit incompletos csse, aut extracta
riem, satis fuse hucusque dcscriptam, alia penes aliqua ad majorcs nostros fuissc transmissa, si-
nos manuscripta sunt, qua^ numcrum augere pote- cuti dc Hieronymiano Tamlactensi diximus praefa-
rant, nisi tanta aliorum copia fuisset. Ilabemus co- tionis hujus nuin. 25.
dicem alterum Ultrajectinum ecclesia sancta Maria
ARTICULUS VI.
Canonicorim, manu Belgica, in folio, cui ascripsit
olim Rosweydus non esse Usuardum; recte, si de Editionis hujus fldes, ratio, ordo.
puro intellexit, at ex Usuardo et aliis compilatum 27G. Quod prajfationis hujus principio tcstatus
fuissestatim perspiciet,quiUsuardumnovcrit.Citat sum, secure denuo sub finem audeo asscrere, mein
Molanus,praofationis cap. 13, Usuardum Guilielmi- tota hac nova rocensione id maxime habuisse prae
tarum Brug ensium, qno sua editiono usus sit.In-
in oculis ut, praeter Martyrologiorum genealogiam,
veniodescriptosindemensesduos,exquibuscoIligo, Usuardumpurissimumctsinccrissimumproferrem;
multum convenire cum Usuardis nostris Leydensi- in quo, confidenter dicam, nihil opcrae,nihil laboris,
bus, praesertim cum Belgico, unde et cum ipsis co- nihil diligentige a me praetermissum
f.iissc. Fontes
dicibus, praedicti duo menses compacti sunt. Est assignavi repurgatos et mundatos, ut limpidam
ita
item codex alius parvus, manu recentiori scriptus, veritatem ex iis haustam existimem atque adeo tu- ;
quem simplicitcr Brugensem vocamus, semel aut toetabsque uUius invidia Usuardo huic applicare
iterum, ni fallor, a nobis citatus, sed subinde reje- possim quod pontifici Paulo V dc suo Adone asseve-
ctus, quod ab Usuardo nimis saepe deflecteret. Ad- rabat Rosvveydus « Ea fide curaque recensitum, ut
:
jungo his codicem alium minimum, corio nigro alfirmare non verear, parum a Calamo menteque au-
coopertum, qui fere Usuardinus dici posset, nisi D ctoris abesse.Intcrerat profecto reipublicas Chris-
nimium et quasi studio contractus esset. Citantur tianae, ne quid magni viri titulo legeretur, quod ip-
in Actisnon raro Additiones manuscriptcs Cartusics sius non esset, ne quid corruptum ejus nomine
Bruxellensis, sed haj nihil ad Usuardum, cum mera circumferretur,aliena adsutum manu ne ; viri aucto-
augmenta sint, editioni Grevenianas superaddita. ritatem secuta posteritas, erroris funiculos necte-
Contulit Papebrochius editionem Lubeco-Colonien- ret; nequoque Usuardo quidquam abjudicaretur;
sem, cum codice aliquo abbatiae Praemonstratensis cui certissimum ab unanimi codicum suffragio
S. Michaeli Antuerpia, verum et in eo additiones testimonium esset. » Ne vero plura in hanc rem
sunt additionibus superadjectae. Demum in Actis argumentacoacervando,praefationisjam satis, forte
frequenter recurrit Florarimn Sanctorum, in quo protraham, asserti mei sin-
niinis diffusam, ulterius
Usuardina multis aliis immista sunt. Sufficiebant ceritatem per singulos dies perspiciet, qui Obser-
mihi codices jam enumerati, quotidie evolvendi, vationes nostras consulerc dignabitur.
ut facile reliquos oinnes intactos relinquerera. 277. De operis item ratione et ordine paucissima
«81 PROLEGOMENA. 882
dicenda supersunt. In fronte cujusquc dici ponitur A mentis, seu excusis, seu apudnosmanuscriplisbre
textus ipse Usuardinus, exprcccipuorum, imo om- vitcr discussis, intricatiora controversiarum capita
nium codicum coUatione eductus; quorum, qui eo ad majus opus remiserimus. Ilic noununquam au-
die puri reportisunt, nomina minori charactcre Ita- ctores citavi, necdum satis diligenter a me exami-
lico subjiciuntur, tanquam praemissi textus Usuar- natos, atque inter eos praecipuum Sebastianum Le-
dini probatio. Si quando nulluscodex integre purus nain de Tillemont, in laboriosissimo opere Gallico
et simpiex fuerit, attexiturdissertatiuncula, qua de sub titulo Commentariurum ad hisLoriam ecclesia-
textussimplicitate lector abunde edoceatur. Eo au- sticam, in sexdecim volumina distributo, quem et
tem ex probatioribuscodicibus expurgato, caetera alios quoscunque in eadem rem ita appellatos
omnia quae Usuaro abjudicanda censemus, in eum volo, ut eorum auctoritati nec hilum tribuam, si
elenchum rejecta sunt, quem Auctaria appellavimus. cum Romana; Ecclesise consensu et approbatione
PorrOjOperisordine, sequitur manipuluslectionum non omni ex parte conveniat.
variantium, codicibus Usuardinis, pro eo textu
in 280. Haec lectorem eruditum praemonuissc plus
citatis occurrentium, ubi si forte minutia) obser- quam satisest; quod unice quaerimus nam harum :
venturmomenti perexigui,meminerit lector mehic rcrum imperitis talis nunquam monumentorum no-
omuium gustibus deservire debuisse, adeoque et strorum explicatio dabitur, quic ad omnium intelli-
g
morosis antiquariis non nihil tribuere. Hos vero qui gentiam sufficiat. Idem fermedictum sit de tota or-
noverit, scit cum iis se ingeniis conflictari, quibus thographiaB ratione, quae in ipso Usuardi textu ex
religionis est vel minimum apicom in hisce rebus codicibus ferme servata est, eademque passim in
negligere. Qui simiiibus non deleclantur, auctor iis AucLariis adhibita, sic ut nemo olTendi debeat aut
sum ut de Variantibus nihil solliciti,ad Observatio- possit, si piurima perperam scripta inveniat, tumin
nes transeant, ibi reperturi quaecunque ad auctaria rebus ipsis, tum in nominibus propriis. Sic passim
nostri illustralionem conducere posse censuimus. scrihiinr inlexin presbpteri, etc, Dionisii, Hiero
278. Prima cura fuit textus Usuardini genesim nimi, Hierosoliniis, etc. quorum ;
omnium ratio red-
eruere et explanare, ut lectores quotidie habeant, ditur, ineoquemdistinguimusarticulo,sub nomine-
quam supra dicebam, Usuardi cnm patre, avo, vel Varia lectionis. In Auctariis multa recurruntlonge
avis et abavis, cognatis eL affinibus coojunctionem, absurdiora,ubitamenvisumestri stituerediphthon-
eo plane modo quem supra praefatione principio re gum<g, quae in nullis codicibus, prasterquamin Pra-
praesentare conatus sum. Prster Mai''yrologos, ad tensi, Heriniensi, Rosweydino atque Molani editione
demonstrandam cultus sanctorum diuturnitatem, reperta est. Barbariei a nobis servatae vindicias da-
non semel adduxi antiqua Kalendaria, eaque prseci- I
bit Augustinus,
^ rclatus a Molano
'
in adnotatione
puae hoc tempore inter eruditos auctoritatis, ut est '
IX Januarii. Ilic metas figo, nam id ge-
pr;efationis
celeberrimum illudet vetustissimum,priinum|aBu- nus minutiarum exponendarum, si singulas vellem
cherio vulgatum, in commentario ad Victorii Aqui percurrere, nunquam esset flnis; satisfortassealibi
tani Canonem Paschalem a pag. 267, et dcnuo cdi- tffidii afferent, ut hic iis percensendis tempus de-
tum a Ruinartio inter sincera et selecta martyrum nuo terere operse pretium non sit. Et mihi et omni-
Acta,in editione Parisiensi /^qua sola usus sum) a bus faciam satis, si Usuardi Mrrtyrologium, pu-
pag. 692, iu recentiori Amstelodamensi, a pag, 617; rum, germanum, sincerum et simplex exhibuero,
cui in utraque hac editione subjungitur Kalenda- qui est praecipuus opcris nostri finis, ad unam,
rium aliud Carthaginense, etiam auliquissimum, ut jam non semel diximus, eamque majorem Dei
quod primus reperit, publici juris fecit notisque sanctorumque gloriam.
illustravit laudatus saepe a nobls Mabilio, Analect.
tomo III, a pag, 368.
NOTANDA PRO INDICIBUS.
276. Alia duo sunt, vel forte editorum duorum 281. Adevitandam, quae in Molani indice est, san-
Kalendarium idem, qnod primum Leo Allatius operi ctorumUsuardinorum, aliorumque qui solum in ad-
de Ecclesiae Occidentalis atque Orientalis perpetua ditionibus referuntur, confusionem, duplicem toti
consensione, edito an. 1648, inserui*. a col. 1487. D operi indicem subjunximus ; alterum, qai sanctos
Fronto autem, de quo supra egimus, sub alio ferme pure Usuardinos aut festa alia ad Usuardum vere
titulo vulgavit an. 16b2, ut vide supra num. 110 ac pertinentia complectitur; aIterum,inquo Auctario-
saepius in operis nostri contextu. His adde Sacra- rum omnium sancti continentur, sed dispositi, ut
mentaria a Menardo, Thomasio et Mabilione edita pleraque, codicum ipsorum, ex quibus desumpti
recensitaque, quae omniastabiliendo sanctorum ve- sunt, errata, atque in transformandis, multiplicau-
tusto cultui suis locis adducta sunt. Altera ferme dis commutandisque sanctorum nominibus, item in
quotidie mota est quaestio de Martyrologiorum no- iisdem saepe repetendis perturbatio ablata nonsit,
strorum encomiis, seu Actis ipsis, unde illa a Beda inquo etiam fidelitalem nostram lectori probatam
et Adone accepta et contexta snnt, in quiDus gra- voluimus. Neque vero hujus loci erat sanctos illos
viorplerumquedifficultas, sed hic pro operishujus autad proprios dies natales revocare, aut contro-
instituto, sic paucis expedita, ut se m-stri primo ex versa alia dissolvere, cum hsec propria sit commen-
Actorum commentariorumque nostrorum fide, res tariorum nostrorum ad ipsa acta institutio, quo
decisa pleruraque sit, semestri autem altero, monu- li9sc omnia reducenda et remittenda putavimus.
883 IJSUARDUS MOXACIIUS SANGERMANENSIS. 884
">
PROLEGOMENA EDITIONIS J. BOUILLiRTII.
PR^FATIO
Aulo^TapliumUsii.irdiiiiMartyrologiitaiito.stiulio A conservandis eodicibus eura, vigilantia fidesquenon
per novoinsa-ciilaasscrvaluaijlaiitopere aberiiditis |)ossiint;isuspicionibustutumUsuurdiautographum
expeliliim, toties elllagitatum, eii taiidem prodil e ])r;i!slare: (luidcerti futiiruincst iii litleris? Omnium
iiiljliotlieea saneti (lennani a 1'ratis. \\\ qno K. \\ ;iiietoriim ([uinostrise l)il)lio',hecis exieruut, quem
Joan. |{ollandus,eujus pios doetosqiie laboresniilla liabemus habiiimusve codioem, cujus vtilustas el
unquaiudel(d)il oblivio,pi';i;claruin istutl inonumen- pr;est;iulia pluribus lirmior.busqueargumentisnita-
tuin sibi describi,et cum alio ejusdem abbatia; re- lur? Artis critiea; veluti noniiaest, iit vetustissimus
cenliori eodiee conrerri euraverat, Lsuardumque estcodexet proxinie ab aiictore abest, ita minime
juris |)ublici facturum esse se itromiserat (Prcrf. i)i iiiterpolationis nomiiie snspectuni esse quid flet, :
Acta.SS., toin. I); Henedictini, qui, siiis inodo di- obsecro, illa norma, si, quem ab ipsomet auclore,
tescat opibus respublica litlcraria, pro niliilo ha- aut eo dirigente seriptum esse constat, eum adul-
benlsibi munusacceptum referri, de illo typisman- teralum hngere licet ?
tlando ne cogitabant (luidein. Ilia i^loria frui viruin At enim, inquies, Sirmondus, Joannes Daptista de
optime de Ecclesia merentem iionsoluina>quo patio- Corlas, SteplianusChaiiiillart Jesuitajcodicemilluin
bantur aniino; sed etiamgaudebant de suo nonniliil insi)(!xcrunt (hj; illum etianiCastellanusParisiensis
acccssisse Collectioui (jua) uberes orbi Christiano Kcclesi;e canonicus semel et iterum contulit qui :
IVuctus allaturaerat. Sibipersuadeliantviroerudito lieri poluit, ut viri in dignoscendis conferendisque
ejusque adjutoribus summo in pretio luturum essc eodicibus «xercitali tam saepc fallerentur?
suum codiecm, eos(iue religioni ducturos addcrc Istud luihi etiam, donec ipse hisce oculis codicem
quidquam vel detrahere. 13
vidi, visiim est incredibile. Quin et diu dubitavi an
Nec eos terrebat,quod in sua prasfalionecclebris revera Castellanus retulisset ea qus ab illo acce-
illeJesuita magis iii lleriniensem codicem quam in pi.ssesetest;iturpostreinusUsuardieditor R. P. Sol-
Pratensem pro"pendere videi)atur. Cuin eniin Ileri- leriussoc. Jesu iiecdum crederem, nisi tain timuis-
:
niensis illi non visus esset i)otior Pratensi, quam .seni illius ndcm, quam paruin illc tiinuit Denedicti-
quodiste Idibus Januarii translationem reliquiarum norum suspectaiu habere. rtcumque est, nostra
S. Vivcntii Verziacum annuntiaret, nihil factu iuis- omnibus patet bibliotheca; prasstoeritcodex, unus-
set facilius, (|uam evellere ex animo tenuissimum quisqnejudcx esse poterit. Tantum opus ex oculis.
illum scrupiiluni. Satis fuissct viruin vcritatis At(|U(' iii onines, quid occasionem controversi;E de-
aniantem admouere, adjcctam rccentiore manu dcrit, sci;iiit nou solum paginam integram sere in-
;
fuisse illam translationcin: scripturarum discrimen cidi voluimus veruin etiain autographuin exhiberi
;
esse vel caeco perspicuuin; inhujus generis opere totum,cujusmodiest.Qua3 addita fuerunlaliamanu,
nihil niirum esse, quod quajdam addita fuerint; ea certe pauca, alio cliaraelere pinguntur quae in ;
nisi vellet pro novis festis novum subinde exaratum margine posita, in inargine relicta sunt quae manca :
fuissecodieem nihil inde auctoritatis autographo
: sunt et mutila, eadein videbiintur. Sic lector ipse
decedere, quod se satis scriplura) antiquitate, ni- judicabit, quae Usuardo abjudicari, qu;e eideraad-
torc, elcgaiUia tuetur atquc dcfendit. judicari, dcbeant,
Sed nostra nos fefellil opinio. Postquam pcr sep- Quis autein Usuardus ille fuerit quo tempore ;
tuagintaannos suspensam omnium exspectationem Martyrologium scripserit ex quibiis illud fontibus
;
tenuerunt AntuerpiensesJesuita), tandcin in lucem^ hauscrit, disputant inter se critici, totaquc in his
-"
emittuntMartyrologium,Usuardivocant,seditanou rebus prolixissima versalur pr;efixa SoUeriano
purum, ut, si reviviscerct Usuardus, in illo frustra Usuardo praefatio. Ego qui grandis voluminis mi-
se ipse qn;ereret. Quibusnam vero causis tantum nime sum ambitiosus, quae ecrtis cx monumentis
sibi lieentise dederunt? quia in autographoPratensi comperire licuit, narratione tradain brevi.
litur» sunt, et lituris superinducta qua!dain,qua3in \]?,\.i^vd\\?>virmagn(8probitatis(c),s'jinci'\Gcvm^m
caeteris UsuardiniMartyrologii excmplis desunt.Mi- Parisiensis sacerdosct monachusfuitf^sfy. Jamanno
rum scilicet in aulographo lituras videri, quasi non 838, professioni monastica; nomendederat (e). Tunc
illud maxime laudarelur opus quod multa litura enim subscripsit instrumento, quo Pratenses raona-
coercuit: et superinductaqua^dam quid autographo chi precum societatem sanxerunt cum Remigianis
fidei detrahunt, cum qu;e siipcrinduxit inanus, ea- Rhemensibus.Anniseirciterdccemetnovemelapsis,
dem est, quae reliquum codicem exaravit? cuin diruta a Saracenis vcl Mauris Valentia civitate,
IUatam nostrocodici tantaminjuriamdissimulare spes data fuisset Pratensibus, facilc se in ruinis illius
non decebat, non liccbat.Nam si notse chronologica3 urbis corpus beati Vinccntii Levita) sui patroni in-
quas prae >e codex ille fert; si forma litterarum qui- ventiiros; Hilduinus II abbas neminem'judicavit
bus describitur si silentium
; de iis, qui postea sunl Usuardoraagisidoneum;quipiumhocetlaboriosum
insanctorumnuinerumrelati;sifestoruniconsecutis itersusciperet.Quodingressuscumcomite Odilardo
temporibus institutorum praetermissio; sinostrain cura Valentiam ire non posset, Mauris itinera infe-
r (a) Titulus Usuardi San-Gernianensis mona-
: M. DCCXVIII, cum approbatione ct privilegio re-
chi Martyrologinm sincerum, ad autographi in D gis.
San.-Germanensi ablatia sertati fideni editwn et (b) Vide edit. SoUer. praef. in Usuardi Martyro-
ab olservationibus R. P. Sollerii societatis Jesu log., c. 3, art. 4, § I, n. 19y.
tindicatum. Opera et studio D*"' presbyteri et (c) Airaoin., Transl. corp. SS, Georgii Aurel.,
monachi Denedictini e congregatione Sancti Mauri. etc. pag. 4.
Parisiis apud PePrvm Franciscvm Gifart, libra- (d) Prolog, Martyrol. Usuard.
riim, via Jacobm, sub signo sanctce Theresice. (ej Spicil. t. IV, pag. 229; Aimoin., ibid., pag.
m PROLEG. EDIT. J. BOUILLART. \m
stantibus, CorJubani petiit, iintlc tandem anno 8t)8 A Bed» pia descripta voeat. Prffiteroa ait idco
Egmantuni in villam ad monaciios Pratenscs perti- suscepisse Martyrologium, quod recolehat in ipsis
ncntem et in Senoneusi diececsi sitam rcve.xit sancto- eorunulem (Martyrologiorum pr;ecedentium> ,so-
rum Georgii ct Aurelii eorpora et sancta) Natalia) lempnitatlhiis quam multns proprice negUgentim
caput. excessus. Al hujus vitii nec Hieronymum, uec Bc-
Anno 863 Nortmannis, qui sancti Germani mona- dam, nec Florum aceusat. Sic cnim primum de
sterium incenderant, in suam patriam reversis, Hicronyino: quormn alter brevitatistudens. Si bre-
Usuardus eum e;cteris monacliis Parisios redit, vitati studuil, brcvitas non fuit negligcutiffi dein- :
jussuque Caroli Galvi Martyrologio operam dedit. de de Bcda alter xero quam2)lnres dics intactos
:
Cur idnegotii datum illi fuerit, ipse causam aftertin relinquens adnotavit, ut ipso teslatur in finc epi-
Prologo.Tune temporisplurima vulgata fueranthu- tomes, omnes quos invcnire poluit. Si ergo uter-
jusgencris scripta. Nam praeter illa qux Ilicronymi que nmlta inveniuntur hujus operis 2)r<^teriisse
etBeda} nomina pr;cierebant,Florus(incertum quis necessaria, altcr brevitatis studio pcccavii, alter
fucrit) aut peculiare quoddam coneinnaverat, aiit Bc- ignoratione, ncuter negligcntia. Flurum Jcniquc
dse tantumauxerat.Rabanus Mogunti» archicpisco- tantuni abest ut ncgligenti;o insimulct, ut illumsi-
pus,Wandalbertus diaconus ct monachus Prumien- bi sequendum esse censuerit Censui et Florime-
:
sisindioecesi Trevirensi,ejusdem gcncrisopuscom- morabilis latiora jam in eo ipso nogotio sequi
posuerant: quos secutus fucrat Ado primum Ferra- vestigia, ctc. Igitur prretcr Ilicronymi, Bcda) et
riensismonachuSjdeinepiscopusVienncnsis. Exom- Flori Martyrologia, pr;c oculis habiiit Usuardus
"'~ '-
nibus illis Martyrologiis unum confecit Usuardus B Rabanianum, Wandalbertinum, Adonianum, ct for-
noster. tassc alia quarumdam ecelcsiarum propria, quai
Exomnibus illisdico, quamvisilla nominatim non antc Usuardum composita cognoscimus.
appellct. Nam elarc indieat, praBter Ilieronymi Bcda) Neque vcro pra;ccdentinm ita pi^cssit Usuardus
et Flori martyrologia, alia fuisse quibus utcretur. vestigia, ut ab aliquando rccederc non audcret,
illis
Prologi verba sunt gtta res pia qiiidem sollicilu-
: NuUum in suo Martyrologio vitium roliquit cx iis
dine recordaminijiissudignanter admo-
fvesfy-o,si quaesibiinaliisdisplicucrant.Hieronymianum aequo
to) me ad hoc, et si indigmim, comimlit, quatenus brevius dilatavit, supplcvit qua? Bcd;e decrant ne-
sanciorum sacras atqwe anniversario recolendas cessaria Flori, aut, si mavis, Adonis /^nam an sc-
:
festivitates ex quibusdam pracedeniium Patrum cundus ille libcr, quem seqiii statiiit, rcvera sit
martyrologiis in quamdam colligerem' unitatem. Flori, an ipsissimum Adonis Martyrologium; lis est
Erant igitur ante Usuardum qusdam pra3cedentium adhuc sub judice) longiores narrationes pauciori-
Patrum Martyrologia. At Rabanianum, Wandalbcr- bus contraxit. Addidit ctiam multa de suo; plures
tinum et Adonianum composita antc fuerant, quam sanctos quns in Ilispaniam itcr faciens in eo re-
suo manum Usuardus admoveret. Dc duobus prio- gnoeoli didicerat dies festos omnes sui monaste-
;
ribus res extra controvcrsiam est. De Adoniano in- rii proprios, et alia qua) sagaci indagine perqui-
ter eruditos convenit eonditum ab Adone fuisse, sierat. Itaque qui cujuspiam sancti mentionem ab
antequam Viennenscm eathedram occuparet, quam Usuardo factam idcirco ncgaret, quia de illo si
occupavit anno 800. .lam luce clarius est Usuar- lcnt alia martyrologia, is inepte faceret, cum Usu-
dum confeeisse suum postquam ex Hispania rcdiit Q sardus ipse clamct non alia martyrologia sc in om-
Id probant cum plurilni saneti ex Hispania, quos nibus imitatum esse. At si quid, inquit, prceter
sacris fastis inseruit, tum exceptio eorporum sanc- quod ab illis accejd in hoc opere actum vel muta-
torum Georgii et Aurelii xiii Kal. Nov. prima ma- tum. cst, sagaci a me indagine id perquisitim
nu consignata (a). Egmantum venit anno 858. Eg- agnoscipoterit.
manti, in villa scripsisse libris omnibus dcstitu- Opus tanto labore pcrpolitum, tantaque perfec-.
tum, res et omnium absurdissima. Nee minus ab- tum industria non poterat omnibus noii probari.
surdum de Martyrologio Carolum Calvum cogi- Ne tamen essent, qui illum levitate potius aiiimi,
tasse, dum Nortmanni regiam urbem obsidebant quam rei utilitate ad corrigenda alia martyrologia
et vieina igne ferroque vastabant. Ante annum au- adductum csse siispicarentur, suum Carolo, q i
tem 863, Usuardum eum coeteris monachis Lutetiam nondum Augustus erat, ut liquet ex vctustissimis
non rediisse narrat Aimoinus testis oculatus et re- hujus abbatise, Rcgia) Bibliotlieca), aliisque Usuar-
ditus comes (b). Non igitur ante annuin 863 ad Mar- di codicibus, nuncupandum esse duxit quoetiam :
tyrologium animumadjunxit Usuardus. Ante Usuar- illum impulit spes haud obscura fore ut libcr tan-
dlnum igitur Adonis Martyrologium scriptum fue- ta auctoritatc munitus plus apud prsesentcs ct pos-
rat; quod in causa est eur saepe in ulroque elogia teros pondcris haberet. Bes ad votum successit.
iisdem fere verbis coneepta legantur. Nec Adonem Ita enim concinna sua et eleganti brcvitatc placuit
tamen nec caeteros laudat nominatim quia nec ; istud Martyrologium, ut vix absolutum ab oinnibus
profitebatur se proprio Martyrologium conficerc, fere ecclesiis usurparetur.
et illi Martyrologi nemini tune temporis noti non t^ Quandiu postea vixerit Usuardus, incompertum.
erant. Id unum exploratum est, vitam cjus prorogari non
At illa, inquies, prsecedentium Patrum Martyro- posse ultra annum 877. Nam in Nccrologio, quod
logia sunt Hieronymi, Bedae et Flori martyrologia. eadem a^tate est et ejiisdcm auctoris ac Martyrolo-
Repugnant Usuardi verba. Sic enim pergit paulo gium, Ermentrudis reginge uxoris Caroli mors pri-
inferius Prceterea et veneraiilium, Hieronymi
: ma manu notatur; alia caque recentiore mors Ca-
scilicet et Beda presbiterorum,piis, quam.vis suc- roli.Ermentrudis autcin obiit anno 869. Carolus
cinctis, super hoc provocabar descriptis. NemohKc anno 877. Usuardus igitur intra illud spatium obiit
attento animo cum antecedentibus comparaverit, mortem, idque Idibus Januarii.. Nam hoc dio in
quin intelligat precedentium Patrum martyro-
illa eodem Nccrologio rubeis litteris memoratur Usuar-
logia non eadem essc ac illa, quoe Hieronymi et dus sacerdos.
(a) Aimoin., Transl. corp SS. Georg. Aurel., etc, (b) Aimoin. i, n, Mirac. sancti Germani, c. 13.
pag. 51.
(
Patrol. GXXIII. 19
[iHl USIJARDUS MONACIIUS SANr.FRMANENSIS. «88
VAIil.K 1'SUAIIL)IN1 MAI{TyiUJL()(;il KUmONKS
Oua' a 1'i'atensi Codice reccdnut.
Liibccana aiino U7!i A Colonicnsis Creveni altcra anno 1821
Ultrajeclina anno 1480 Parisiensis Helini anno 1521
Florcnlina anno 148G Parisiensis Munerati anno iKau
Papiensis anno 1487 Editio ineerta anno 11537
l4il)i'cana alia anno 1400 I.ovanicnsis .Molani anno 1^68
Colonicnsis aiino 1 490 Lovaniensis .Molani allora anno V6T.i
Parisicnsis .Miinorati aniio 1 490 Antuerpiensis anno 1!J83
Vcnela lielini aiino 1498 Parisiensis apud Mieliacleni Sennium 11383
Molani anno
l.ovanieii.sis 1ol3 Antuerpiensis Sollerii anno 1714
Coloniensis Crevcni anno uni)
HEVERENDO PATKi
JOAiV.M BAPTISTJE SOLLERIO
PRESBYTERO ET THEOLOGO SOCIETATIS JESU
""
D. Prp.^^byter et Monachus Benedictinus Congreg". S. Xlauri
S. P. D.
Tandeni persolvisti munus, quod septuaginta ab- B referat nihil, quod tibi honori esse possit. Hinc
;
liine annis Bollandus dux vester poUicitus luerat. pendebat tamen Editionis et pretium et utilitas.
Opus sano niagnuni et niagni laboris. Erudita pra^Fa- Nam ne legit quidem Prajfationem qui Usuardo
tio, tani utilis fiuam proli.xa. Neque cnim dubiuni tantuin opus habct. Caput est, Auctor ipse
est quin doetis vehonienter placeant, qua} disse- et tuas cditoris pr.Tpcipuje partes erant curare, ul
ruisli (ie IJedie Martyrologio Fiori diiigeiitia aueto, Usuardiim cxhiboros, ipsnin, si fieri posset; sin,
tecumque tuis rationibus victi judieenl Ilcnschc- quam ininime interpolatum. Tota res igitur in codi-
nium et Papcbroehium deceptos Bedoe adjudicasse cum dclectu posita. Tu codiccm omnium antiquissi-
quod Hoda) et Flori erat Floro tribuissc quod in-
; mum, integerrimum, reddendis Usuardi sententiis
certo iiilorpolatori aseribendum fuit. Do Martyro- verl)isque accommodatissimum, atquc, ut vcrbo
logio Uomano Uosweydi curis cdito mullum etiam dicam quod eodice commcndat maxime, ipsummet
tibi ilobot litteraria respubliea in quo vindican-
: Usuardi autographum neglexisti nulla causa;prae-
do 00 gloriosior cst triumphus, quo plures
tuiis tulisti codices, quorum nullus omnino purus, alii
tibi erant et formidolosiores adversarii, Honrieus sunt aliisinquinatiores, quiquc nec ad edendum
ct Valosiiis, Saussayus, Fronto, Florentinius. Nec Usuardnm utiles tii)i csse poterant. Atque ha3C
laudaro iion possum tuani de secundo Fiori libro cul|)a est, omnium quas editor possit committere
conjecturam, eum osse puruin putum .\donis Mar- gravissima, in quain te incidisse dcmonstrare
tyrologium, si conjccturam vocarem licct sonten- aggrcdior. In quo cavebo quam maxiinc ne quid
tiam tot tamquc solidis argumcntis fultam. Quod mihi oxcidat, quod vel tantisper tuum animum
contra omniiim oruditorum opinionoin alTirmas G oiTcndere possit. Sed sicubi aut acris indoles, aut
Adonem anle Usuardum seripsisse, luisstMjue modo calidius veritatis studium, aut tuae censurjt ini-
non ab Usuardo e.xscriptiim, id ita mihi videtur quitas, aut paulo remissior circumspectio fecit, ut
evidens, ut mirari satis non possim quo modo a injuriam injuria rcpenderem, id pro tua humani-
criticis ncgari potuerit. Neque etiam inutiles futu- tate ignoscas velim. Incipio.
rac sunl Obsorvationos. Verum est, postquam Ac primum contendo autographum esse nostrum
Usuardus ipse in prolo.go ingenue confessus fuit codiccm. Quibusrationibus, aiidi. 1. Liquet scriptu-
per qiios jirofoeerat, non admodum noccssarium ram essc noni saeculi. Judicium oculorum est, a quo
fuisso fontcs indicarc, nndo Uuxerat maximam par- provocat ncmo quin sit aut caecus aut male perti-
tcm ejus .Martyrologium sed quia oportuissct qua-
: nax. 2. Certum est scriptum fuisse codicem ante
tiiijr aiit quinque libros eonforri siinul, quibusilli 877, cum in Neerologio, quod eadem scriptum est
liliridoeiuiit. ant eonferendi otiuin non erit, ii non manu, Caroliimpcratorishocannodefunctimorsalia
ajgroferenl se hoc labore lovatos fuisse. Denique manunotctur.Scioquamhicargumentosuspicionem
Auctaria aut sanctorum ignotoruin nomina siippe- asperseris. Quidsi, inqiiis totusille codex centum
ditant, autnotortim docent quo mcinoria pertinue- et^ si vis, ducentisannis,post Usmrdiobitum scrip-
rit; qiiisane fructus haud quaquam cst levis. ITa3c tus sit, ecquid eademprima manus Necrologium ali-
omnia puielire, benc, reetc. Si tam praeclaris prin- quo usqueprosequipotuit, secundaria autem, nescio
cipiis catrra responderent, o librum cximium o !
qua, reliqua superaddere? Quo in ludo, R. P., didi-
.Martyrologium nullis non laudibus extollendum ! cistires certas suspicionibuscludere?Quidsi Judasi
Voriiin in judicio quod de codicibus tulisti, pace
D Scripturas sacras finxcrunt aut adultarunt ?Quid
tiia dixcrim, iioc llenschenii et Papebrochii cor- si Bcnedictini veterum Patrum non tam custodes fuc-
reetorem, mc .Martyrologii Romani assertorem runt,quam fabricatores autcorruptores?Quidsiea-
agnosco niliil video quod tuam //3iTt/.ylv Suvautv
: dem officina prodierunthistorici, oratores, poetge?
:
S89 PROLEG. EDIT. .1. BOUILLART, B90
Nosti qiio perdiicerct isthnoc siispicandi licentia? A intervallo, quod Ermentrudis inter ct Caroii impe-
Unde aijii,i'evcrtor. 3. Carolo regi nccdum Au.musIo ratoris conjiigis e.jus mortcin intcrcessit. Nam in
dcdicatum opus luisse fidem faciuut mss. Pratcnscs, Necrologio mors Er))ieiilriidis regina) priTiia iiianu
Rei,'i3e Bibliotliccte, aliique non pauci codices, quo- nonis Oclobris; Caroli aiitcin, pridie nonas Octobris
rum prologus Carolum non Augustum, sed regem reccntiori inanu signata cst.Ernicntrudisobiitanno
4. 'n abhatiaSangcr-
^iimww/y^simplicitcrappcllat. 869, C;iroliis ;iiino 877 dcriinctus est.Scriptumigiliir
mancnsicxaratumfuissecodiccm, res cst pcrs|)ieMa. fuit .Marlyrologium iiitcr anniim >^i3^ et ,S77. Pergis
Solemnitatcs omnes monasterii |)roprias Martyrolo- tu Pr(ef ^. 3, art. 4, ,^ 1, n. iiOO) Imo admittea-
:
gium refcrt Martyrologio adjungitur sancti Benc-
; dum erit scriptum tel saltem completum fuisse
dicti Rcgula in capitulo legi solita in Nccrologio ; 'post annum. 87.'!, ([ uojrrim urii Ca Ir us imperator crea-
abhates et mouaclii cjusdcia abbatiae nicmorantur ;
tus cst, adeo<iue probahilissime ann') proxime sc-
tria haec eadcm inanu. Extra coutroversiam est
.'j. quenti 876.Insistendo MaliiWtonis conjectur(PConse-
Usuardum S. Gcrmani a Patris monachum fuissc : quens efuim erit oJAissc Usuardum ante Calvuin,
id ipsa indicat Prologi ?,wh?,i'n\>\'\o:Expliclt Prolog iis cum luc alia manu Necrologio inscrvptus sit,proin-
UmanlimonacMsancti GermaHiParis .Ncquc sus- deque, utsumfium,adinit'ium anni 877 superx^ixis-
picio csse potcst adjcctam hanc postca fuisse sub- se. ALqucit;isiibdui'tiscalculisrsuai'dumcciisfsuno
scriptionem ita enim Prologum intcr et Augustini
:
circitcr post absoliitiiiii ohlaliinKiiic (^aroloimpcra-
testimonium inscritur, ut,si dcfiiit anlea,nulla artc tori .MarLyrologiiim annovixissc^tiuobrcvi tcmporis
intrudi |)otuerit.6. Nemo dubitaverit in usum hujus spatio non csse credibile tain multa potuisse Usiiar-
abbatia3cessisse huncipsumcodiccm pertriasaltcm B do occurrcrc, quns in Martyrologio miiLarct, olilite-
soicula. Rcm probanl additte margiui soleniiiilatcs, rarct, adjiccret.
qua3 post Usuardum cclcbrari coeperunt, ct qu;c in Ain tu, R. P., totus aiiiius noii sufllciL, uL opus
aliis ejusdem Martyrologii exemplis, qua;, cxplcto tam cxigiium iii quinquagiiita circiLcr locis corri-
Necrologio, fuerunt codem in monasterio scripta» gatur ? Naiii non plura sunt, ubi styluni verterit
ibidemque ctiamnum asscrvantur in textum ipsum ; Usiiardus. Cii.jiismodisuntautcmill;t;eniendationes?
translatie sunt. 7. Indubitatum cst nunquam a nouo Ilic iiiula liLura cst,illic addiluni s;incLi noiiicn esL ;
Sfficuloaut combustam aut dircptau) fuissc hujusce ubi loci lant iiii miitctiir ap|iellatio;ut omnibuscor-
monastcrii bibliothecam. 8. Nemo Bcnedictinos cri- rcctionibus vix deceiii plagcllas implcas. Et unde
minatusest aut cudisse aut corrupisse veterum li- habesnuncupatuinCaroloimperatorifaisscMartyro-
bros, nisiqui vctcrum auctoritatem defugcre voluit. logium?Non Augusto sed, regum 2)'uss'imo ^\od'ic-,\-
Quid tibi animi cst, Rcv. Patcr ? na3 cert;ie uon sitnt tum esse dociierat prjemissa tuo Ilcrinicnsi codici
autographi nolte ? h;ec argumcuta meris conjectu- pra^fatio. NuUane cst illius tanLopere coiniiiciidati
ris debilitari possunt? Tuas in causa tot tamque codicis auctoritas, nisi ubi cuni Pratensi pugnat ?
firmis subsidiis munita ncgligere liceret, et reapse Neque etiam iste, neque Dervensis codcx in biblio-
negligerem,simihicum quovis Icctore sermo cssct thcca rcgia scrvatus, dc cujus vctustate ct pretio
sed cuni te a vcritale abduxerint, illas dissipari, dicain postca, Augusti nomcn pr;ofert. Qiiid coiitra
si non omnibus, tibi saltcm utile fuerit. tres istos coiiices rccentiorum turba ? Klsi i.:;itur
Primuu) {Praf. c. 3, art. 4, § 1) autographo n)i- quod voliiit nostcr doct;c mcmoriaD Mabillio, aiinuni
nime convenirc tibi vidcntur ^o^ Utura, erasioucs, Q iiitcr 869 ct 877 .scriplum fnisset Martyroiogiiini, fa-
superindMctiones, adjectiones, detractiones, muta- cile potuit rsnardus pcrlccto jam ctoblaloMarty-
tiones. Deerant recepta vocabula, quibus tuuju a rologio vivcrcsupcrslcsqualuorauL(|iiiiiqiicaiiiios;
Pratensi codice alienum aniinum satis exprintcrcs : longius quaiu nccessariuni cral, intcrvaliuni tein-
nova et Latinis auribus inaudita fabricari oportuit. poris ad eradcnda quae displicebanl, addcnda quse
Quam varia sunt hominum judicia Ego nulla alia re ! magis apta judicabat. Pra^terea, sive m;i.joril)iis iie-
magis adducor ad credendum Auctoris ipsius esse gotiis distracLus fueiit Mabillio, cnin conjecturam
nostrum codiccm, quam quod tot delcta, erasa, su- scribcbat, sivc cgo tardus sini, Oiunino noii capio
perinducta, ad.jccta,detracta, mutata video. Aii un- cur, ex co quod ErinenLrudis Caroli uxoris alia, alia
quam fuit autographumoperissaltemnonmali, quod Caroli mors notata sit niann, necesse sit exoratum
liturisvacarct? Anulliuuquam vitio datum est dam- fuisse Martyrologium hoc teniporis intervallo, quod
nasse qu;c placueranl, invenisse qua? fugerant? An intcr utriusquc morlenicftUixit. Quidvctatscriptum
soli Usuardo non licucrit scirc, slylum non ))iinus cssc duobus, qiiatuor, sex annis aiite Nccrologium ?
agere cum delet ? Certum habeo te tuis e schedis An quod eadem sit maiius ? sed manus cum annis
erasurum quidquid in Pratensem codiccm non satis nou mutatur pra^sertim tam paucis. Ficri cLiam po-
considerate dixisti. Id ut mihi inducam in aniinum, tuit ut, cum Usiiardus Nccrologium scribcret,
facit et nota tua probitas et veritatis amor, quem nullius niors esset, qu;e Nonis Oc^toribus consigna-
prse tefers. At si cui decem post )i)ortem tuam annis rcLur.Erat euim hoc in inore posituni,nt (iiii Nccro-
Antuerpiensem Jesuitarum domum invisenti quis- logiuni scribebant onincs ;inni dics priinnm ordi-
piam e sodalibus intuenda prffiberet tua scripta sic narcnt, postcaque mortuum qiicmquc dici ascri-
j^
emendataetcori'ecta, ferretne sodalisille sic argu- berent, quo mors e.jus acciderat quod in causa est:
tantem Quaere peregriuum, scripta illa non sunt
: cur in Usuardino Necrologio iilurimi sint hodicquc
autographa. Non aliud ego recipio quam quod ipse dies omnino vacui plurimi etiam quos rcplcvit
;
in luccm quidam, qui eruditi
edidit. Fuit sy))iniista manus Usiiardiua recentior.
scriptoris fanue consulere volens, suum stylum ad Addis {Pr(ef. c. 3, art. 4, § 1, n. 206) : Q.uis
accommodanduin esse ceusuit. Si tyiiis man-
illius suspicari ausit Usuardo autfas aufmtegrumfulsse
dandum dcnuo esset illud opus, cxeniplis uterer in corrig ere,postqua7)i 3£art)jrolog ium ab Imperatore
vulgusdisseminatis, tuoquod vocas autographo nul- et Ecclesiis esset admissum ? Delicias facis, R. R. An
lam tribuerem fideni. Illa enim sunt uitida, splendi- nunquamlege cautum est ne quis Usuardino Marty-
da, nullo additamento, nulla intcrpolationc lioc ; rologio quidquam adjiccret aut detraheret? Noniie
aulem horridum, sordidum, totum lituris interpola- concessum omnibus Ecclesiis fiiit, ut suas quoeque
tionibusque foedatum est. Cogita, R. P., quibus ra- solemnitates adderent ? Et illa codicuni varietas
tionibusilliberalemillamcavillationemrepelleretso- nonne siguum esi impune fuisse mutatum, auctum,
dalis tuus, et iisdem tuam a nobis repulsam puta. imminutuin?Pergisporro {ibid.}: Quis suadet toties
Dixeris [Pra/. c. 3. art. 4. § 1, u. 199) Non tan- : recursuram eamdem manum addentem, defrahen-
tum zita Usttardo superfuit ut tot tariationes iii tem, etc. et tamen iam S(epe apparere atramentum
a%Uogo'aplmm.smtminduceret.Q\xoiii ut probabilevi- aliud vel indicia alia,qu(B satis convincant inultos
deatur, rationem temporum computas. Scriptus est annos faciend'is correctionibiis certo intercurisse?
Pratensiscodex, inquisexMabillione, hoc temporis Hic tu clamitas apparcre s.Tpe atramentum aliud, et
M!»l USIIARDrS MOXACIIUS SANT.FRMANFASIS. :m
;iliaiiiL'iil(i t()iii|iicsUiS(.'s. Scil :ili';iiii(,'iiliiiii aliiul al .\ alho Pr;il( ns(!iii expiiiixisli. QiuorcMili taiii iiii(|ui ju-
(|ii(< aliiul sa^pc riK'1-it ndliilHlnin ; aii .'ilranicnli la- dicii ralioncin, li;i'c inilii tua luisso visa esl, corru-
giiiicnla snllicit? Noiinc tilti, oniiiilins
iiiiillis aiiiiis pl iiiii cssc Codiccm iihicumqno liliiris sordo.s-
illniii
sa'|)c iisn vciiit, uL alraniciil niii chi|isa lichdoniada cil. .N;iiii s;iiict(is rctldis oiniios, (inossinc liLiira Pra-
dccoli)i'ctiir?\a' illi vctcrcs iioii coiisnlchaiil iii loii- toiisiscodcx cxliihcl. Ilaiiiic toLics c Luis ;iiiti(inio-
{jiludincin. l*i'oviilt'rcilcl)iu'i'niitsnascrii)la oh atra- i'csmoiii()r;iiit (inosdiim sanctos, iihi iiulli siint in Pra-
iiientiiiii apnd nopotos niinusvoliahitura
l'ntni'os pltis tensi,aiitiii istoalitcraiiiiuiitiantiir:si litura fuit his
anctoritatis proindo cnraro ut no sibi vondorotui',
; locis iii Pi';itoiisi, iinntiiKini omitlis tiios antcjioiicre
(inod lirovi llavosccrct. Quu! a/ia illa sint indlcia (|iiasi ii;itiv;iiii UsiKirdiassccuLos, siiiipliciL;iLt'iii
niultos annos impi'iulorc (lchiiisso rsnardniii oinon- (|u;iiii iii iiosLro siihliitiim corrnptain ;ili:i iii;iiin ;iut
dando codici, iiescio. Uerollain, ciiin assignaro po- essc coiiLoiidis. Tuunine soiisum saLis calleo ? At ita
teris. parum idonca cst ad clevandam Pratcnsis codicis
Jain si rofiites ([ui ractuin fiierit, iit I*ratonsis iiiioLoritatom ista ratio, ut inirum sit qiiomodt) Lihi,
coilox oorrigorotur, ca'tori non iloin ratio in proiii- : lioiiiiiii iii;igii;i sagaoit;it(; iiiagiioiiucjiidicio, in iiion-
plu ost. Anctor sui Martyroloifii cxcinplnni oircrl toiii voiiiro p()tiioi'iL.
Carolo ro!j;i. Statini prohatiir oninihus, cxscrihitiir. Age, R. P., t;iiii tlociles voriLati anros eomiiioda,
Suus interiin codox donii inaiiet. Succcdonte loiii- iiuainoomiiiodiiturum te spopoudisti. Lituranon fil,
poro, iiova! notitiio accodiiiiL. Incidit auctor in Acta iiisi ut vcl iiiliil siL, uhi (|ui(l antoa scriptum fuorat;
c]u.i' priiis i|)si noii visa rnorant. <,)uotios iii inaiuis vcl aliud lcgiitiir loco ooriiiii (iu;o scripL;i fuoriiiiL.
rcsuinil opus, (luicdani, nl lit, soripisso, (|n;o(laiii 15 Mliil igiliir tihi prodcrunt litur;o, (luiii aut qno loco
oinisisso, ((luedain iion aptius ;idiioLasso pojiiiLet. liLura"( sL iii antographo^codomsoinpcr inaliiscodi-
Adjicit,ohlitorat, loconiovet,luxurianLia;ulstringit. cihus sancti lcgantur ; aut sancti qui lituris inscri-
dirii,'it inordinata, solnta coinponit, ad nngueni cas- huiitur, nunqnain iidem sint qui eodcm loco vi-
tii,';it. Ilahes cur I»r;itcnsis einendetnr. Eniciuhiti iiii- deiitur iii aliis codicihus. Naiii si alitinando aci:idit
toin non sunt alii cotlices, (|ui;i alia prociil duhio iit, iihi litura fiit;ta cst in auLographo, Lui codices
aliisnionsiimsoxspolila sunt,etiiiiportunun) fuissuL, iinllos roforant sanctos, auL Lui oodiccs cosdcm
siniul atque qiiidpi;iiu corrigerc visum 1'uerat, om- hahoant sanctos, ac eos, qui in autographi lituris
ncs Kcclesiasadiuonere. ForLassc cliam admonuit vers;iiitiir; cti;imsi vorum aliqiiaiiilo esset dces.se
sod autnovossuuniptsracore,aut nlia noscio(|u;icausa in auLograplio saiioLos, uhi quosdain tui codices
iuoniLis parcro noluorunl.Quid veronos tor(|iioiiius, commcinorant aut in illo sanctos incmorari alios
;
uL cjus rei ratio reddatnr, cum idom quolitlio acci- ah iis t|uos referuiit tui codicos nullum tamen ex :
clal ? Non est auctor, qui anno postquam in lucem litnris ilo antographo judicium fcrre posses. Quid
opus oditum est, uon animadvcrlat a so iiiulta pr.ti- ita ?Qnia rogulii noii ost q\}K a seipsa dissidel
termissa, qu;o dixisse ; iiiulta dicta, ({uie prajlermi- socuniquc discordat :
sisse veHct: neclamongratumautcommotliim fuerit Quaiitunivis perspicuiLiiti sLudoo, vereor tamen
eruditis nova ejusdom scripLoris oadoni tle re sin- ne intricaLum tihi csse vidcatur hoc argumentum.
gulis annis einptitare volumina atque, utexemplo : Exemphi confcro.Dio 18 Aprilis Pratonsem codicem
iitarquodad rom ;icoodit propius, iirffistaresne l!a- sequi proptoroa noluisti, qnod Niceforiim hahet, qui
roiiii inarLyrologium (|n;ilicun(iuo orralo purnin ot n tuis in ootlioijjus desideratur. Sed quo loco nunc in
iutogr i!i?'lii usu est tameii uec de nova editionc
; PraLensi legitur Niocforns, eodcm olim litura fuit.
cogiLalnr, quoties aliqnid na:!vi in eo critici rcprc- Ut igitur cortus sis ducendam csse illo die ex tuis
hentlunt. Kodem prosus modo correxit IJsuardus ; codicihus priniigeniam Usuardi simplicitatem, de-
setl ;iul noscierunt c;cter;c f^cclesia?, aut ncglcxc- herct in illis sanctus quispiam roperiri, qui ante
rnnt. !I;oc dc litnris liactonus. liLnram in Pratensi fuorit. NuUuin autcm hujus
Nunc ad argunioiitum vonio cui palmam das, ct littiric fatoris in Luis codicihus apparere vesligium.
proptcr quod tceHersinagnifice.INiinirnm sexdecim Qui crgo Mcefori menlio tihi potuit esse causa, cur
et sexaginta anni dies magno apparatu enumeras tui codices potius quani Pratensis, primigeniam
{Praf. c. 3, art. 4, § 1, n. 200), quihus asimplicio- Usuardi simplicilatem redolere vidorontur ?
rihus codicibns aliis cmn excusisUmmss. dissentit Itom diehus 14, 28 et 30 .Januarii 10, 17, 29 el ;
Usuardus Pratensis; unde cfficis cmt autographum 30Martii; 2, 17, 22, 23 et 2G Aprilis 1S Junii ; ;
non esse codicemillum, aut saltem aliudfuisse Anto- 23, 2G et 30 Augusti 25 Septemhris 17 Octohris
; ; :
(jra;[)himuinumvel'plnra, exqtw velex qnibus Heri- 21 ot 23 Novcmhris, Pratcnsem codicem vitiatum
niensis et atii Pratensis jjuriores descripti sint. .judicasLi,quiainlitiirisquornmdamsanctorumfacta
Quain milhi r;iLionooiiiiiihusillislocisPraLoiiso!ii oo- fnit oomiiiomoratio, doquihustiiicodiees plane con-
dicem e purorum nunioro cxclusoris NoLa; palam ticcscunt. At diohus X^S ot lOMartii, 8, 13ct29 Au-
faciont.ilic duntaxat arguinentnm excntiam. Igitur, gnsti 20 ct 21 Scptemhris 17 Octohris 2 Novem-
; : ;
si tihi crodimns, idcononcstautograpliuin Pratcnsis bris aliisque locis ftDedatiir ctiam litnris Pratensis
codox,(inod c;ctcris et quidem sajpc numero rcco-
;i codex; nec tui tamen ah illo vel iinguem discedunt.
daL.Anox;iiiimo,R.P..justamcssecausamcxistim;is?
P
Ut igitur Lui codices aliquando divcrsi sunt a Pra-
Milii (|uiilom ;iliona prorsus vidctur. Nam si codex tensijUhi in isto sunl liturav. sicetiamcum illo non-
ost antogr^iplium, Lua ratio prohat id iinum, nulla nunquamconvcniunt. Liturccigitur tihi non possunt
lidc exscripLiiiii fuisse codicein. Primo igiLnr proha- csse loco regulffi, ex qua Pratensem codicem diju-
tuni oportiiit aulogr;iphum non csse et addidisses ; diccs; cum rcgula illa nuUa sit, quie non semper J
posto;i niliil osso iiiirum qiiod Lotics a rcliiiuis codi- eadem est. Atque paucisomnia contraham
ut hicc : \
cihus dissideat. Autographi cniin a caiteris discrc- litura) Pratcnsis codicis usui tibi esse non possunt
pantia quantalihet sit, nunquam arguincntoessepo- ad deprimendam ejus auctoritatem, nisi hinc indi-
test non cssc autogriiphuin. Sontis, opnior, primum cavoris qui sancti ah Usuartlo ante liLiiras inscripti
tui arguinonti vitiuin. Quotl aliiid co\\'vj,\s aut aliud fuerint demonstros inscriptos lituris fuisse di-
; vcl
ftiisse (iv.t^graphum;\(\ ctinidem non nogaverim at : versos ab qiios Usuardus ipsc designavorat. Neu-
iis
ox illo alio in\iogvn])\)o jnmores Pratensi descrijjtos truin cx tuiscodicihus evincerc potes quandoqui- ;
es.se, itl tihi nuUo modo assontior. Tritum est ve- dem sinpe rcpricscntant et sanctos qui in litnris le-
liislate provcrhium : SsvTcpotf <i>poyrl§£^ (70'fMzspixt. Po- guntiir, nullo liturarum vestigio ; et eosdem qui in
lit doturpat; nisi forte Usuardus similis fue-
linia, iioii iituris vidcnLnr. Opcrain igitur lusisti, cum tuorum
rit illis iiiotlicis, tiui cliiiiii intogra sccant quotan- : codicum numero potius et mole quam pretio et
tuinahest tit f( ceritjUtctiampluracmendassevellem. dignitate Pratensem obruere atque opprimere co-
Deindc lcgictperlogi diligcnter quidquid a te fuit dicem aggressus es.
observatum in iilosdies, quibuscpurorumcodicum Quid ad hscc, R. P. ? Num aliqua ex parte vi-
m PROLEG. EDIT. J. BOUILLART. mi
tiiini facit liifc argumeiUalio ? Num quid effugii rc- A tca codiccm Carolo rsgi offcrcndum sub-iit aminum
lictum esl ? Uuum video, ct quod quidcui tibi mou- non parum inde ornamcnti accessurum articulo;
straverim lubcns. Dic tc uon lituris solis usuin dictavit, ncc tamen addidit suo codici, quia nihil
fuissc pro rcgula, sed lituris siniul et codicum loci relictiim erat. Diicentis post annissodalis quis-
discrepantia tc quibusdcm locis nspcrnatum cssc
; piani aut in alio codicc, aut in \\. Cregorii Dialo-
Pratensem, quia, prtctcr iituras, ab aliis discrepa- gis miraculum legit, dclcctatus cst, graviter tulit
bat; aliis locis imitatum essc, quod quamvis li- ab Usuardo esse pra^termissum, adjecit.
turae essent, cum aiiis tamcn codicil)us concorda- Verum ctsi in rcliquocodice una auL altera esset
ret. Placetne ? Atqui niliil faictu facilias est quain coiiHneinoratio alia inanu scripta, inodo nmniuin
hoc ctiam til)i pra}cludcrc. Nam Ijcva manus non cxeinplorum illa sit, parum ad aiitogra|)hi Ildem
est dextr» siinilior ([uam qua) in lituris sanctos a niihi videtur intcrcsse, eadcm an aiia cjusdem aeta-
te rejectos scripsit siinilis est illi qu;c sanctos a te tis manu exaratum esse. Nam non illud solum est
admissos notavit.Contcstor oculos omnes. Si vel autographum, quod ipsa scripsit auctoris manus,
tenuissiinum scriptiiraruin discriinen sit, niilluin Satis est ilUul co dictante aut dirigcnto csse scri-
verbum dico, quiii codcx uon niodo nou aiitogra- I)tum. Quo coiuicsso, quod negarc noii i)otes, an ad
phum, scd ctiam omnium codiciiiu deterriimis lia- manum sempcr cst idcm scriptor? Naiu ad id op(,'ris
heatur. Cum igitir iu utrisquc litiiris oadein scri- quod ab omnibus legioportebat, Usuardus
elegit
ptura sit, nullo modo ad nativam Usuardi siinplici- prociil dubio, qui nitidusclcgantiiis^jucpingeret. At
tatem explorandam subsidio essc potest codiciim scrijitor illc abcssc, a)grotarc potuit, cum (juid in
discrcpantia. B mentem quod codici adjcctiim
auctori venicbat,
Id nunc tc sollicitum liabct, qui ficri potucril ut vellct. Summaquod oninil)us excmplis cst an-
cst,
Hcriniensis et Tornaccnsis codiccs, pr» quil)us Pra- tiquis, id, sivc eadem, sive alia ejiisdcm aetatis
tensem contemnis, quasdam corrcetioncs adniise- scriptum sit mauu, noii possc nisi ad autographum
rint, quasdam vero minimc. Equidcm nullo ncgotio pcrtinerc. Quidquidigiturcorrcctionum in omnibus
noduin expcdire possc inihi vidcor. Antequam Usuardi cxeinplis repcritur, id, quarnvis alia inanu
Usuardus cxcrisbi jubcrct Martyrologium, quod Ca- codicc liturie inscriptum, quamvis alia inanu nota-
rolo rcgi offercndum crat, haud dubic jam in auto- luin,Usuardo ipsi vindicari dcbct. Satisnc duhia
grapho lituraj crant. Eriiditum cnim ct inulta) Icc- tua,imo errata cxplanavi et dilui ?
tionis opus est, et in hiijusinodi opcribus quid novi Quid si demonstravcro tibi tiios codices neque
quotulie siiccurrit quod corrigas. Qnx corrccta fuc- ad fcrendum dc Pratensi codicc judicium, nei^ue
rant in autographo, hasc omnia traducta suut in ad cdendum Usuardum utiles essc potuisse?
priinum ejus excinplum, quod alterum aiitogra- Autographum nosti codicem esse, queni auctor
plium vocare licet. Ex isto tui sunt dcrivati codi- ipsc cxaravit propria manu. aut qui ipso dictante
ccs. Ilinc cst qiiod quasdam primi autographi cor- vcl dirigente cxaratus cst, proinde ex qiio certo
rectiones rcferant.- alias autein non habent, quia dignoscitur quid, vel quid non seripscrit. Ciim igi-
nova identidem induxit Usiiardus in suuni qux alias tur ex Ileriniensi et Tornacensi aliisve pronuntia-
Ecclesias latucrunt, aut ab illis neglecta sunt. vcris Pratcnsem non essc autographum, oportet cx
Propcro ad ultimiim tuum argumcntum. Oua3- illis te pcrspectum habuissc quid scripscrat, quid
dam, inquis, in Pratcnsis codicis margine lcguntur C non scripscrat Usuardus. Neutrum lamen a tc com-
quo) licet manu rccentiore addita, in vctustissimis, periri potuisse vehcincns inihi suspicio cst. Neu-
tamcn quibusquc Usuardi codicibus reperiuntur, truin enim tibi compcrtum cssc potuit, nisi vcl au-
atque adco Usuardi sunt. Unde consequens tibi vi- tographnm in manus venerit, vel saltein excmplum
dctur aut non ipsa Usuardi nianu scripta esse om- purissimum et utrumque tibi defiiisse milii pcr-
:
uia,aiitipsumdivcrsocharactcre usum fuisse. I7iter suasissimum est. Quo argumcnto? Audies. LutcticC,
varia ecsempla,i[mv. falso subindicas magno numero in bibliotheca regia, Usuardi Martyrologii servatur
adduci posse, ununitibi maxime visum est ad reni codex mira) vctustatis, Carlovingiaco charactere
opportunum. Sic cnim die 7 Novcmbris dc sancto scriptus,vix ulla Iitura,pcrpaucisadditamcntis, iis-
Herculano prima nianus in Pratcnsi codice Ajmd : quc in quibus pcrfacile manum reccntiorem agno-
PencsinamltalifB nrhem, natalis sancti Herculani scas. Noni sajculi vcrtentis, aut saltem incuntis de-
ejxiscojd; ct in margine manus reccntior .cvjus cor- ciini csse nullus dubito. Nam ad calcein tcxitur
pusfostalscisionem capitis ita unittmi atquesanum manu rcccntiorc qiiidam librorum catalogus, cuni
die quadragesimo, nt scribit sancius Gregorius hoc titulo, eum esse Iibrorum, qui reperti suiit in
2)aj)a, repertum est, ac si ulla incisio ferri Arca Asonis abbatis Dervensis, postquam is .Icro-
tetigisset. Quam tamen postremam longiorcmque solymam profcctus est. Profectus est autein anno
elogii j)artemnulIusnon habet Usuardi Martyrologii >W2. Est igiturdeeimi saeculi manus illa rcccntior.
codex etiam antiquissimus. Utraest, rogas, manus Qaam prope ad Usuardi aitatem accedcic oportct
autogra2)ha ? Fatcor in vetustissimis hoccc narrari codiccm ipsum, a qua nianus recentior tani parum
miraculum, ut cgo illud cx Dcrvcnsi exscripscrim. distat! Ccrte aut nullumest purissimumcxcmplum,
Y)
Neque negari potest in margine adjcctumcssemanu aut illud est. Adde pertinuissc olim insigncm illuin
recentiore et quidem imperita. Nain pro, ac si nutta coilicem ad Dcrvense monasterium, quod a Carolo
hoc incisio ferri, scripsit, ac si lollaiacisio fer- Calvo tot bcncficiis cumulatum fuerat, ut non du-
ri,quae sensu vacua sunt. Lubens eliam dcdcrim biuin sit quin, iibi auditum est jussu regis concin-
Usuardi esse totuni illud elogium. Ergo non constat natuin fuisse Martyrologiiim, illiid abbas cjusque
primummanum esse Usuardinam'? fPec tua con- loci inonachi in suum usum Iranstiilerint. Acldc
clusio est, II. P. Mihi, qui ob oculos codiccm habco, ctiam sancti Odonis commcmoratiouem e-sc recen-
longc secus vidctur. Sancti Hcrculani intcr ct bcati lioris manus, qui taincn anno 994obiit, ct statim a
Amaranti commcmorationcm spatium intcrjicit r mortc ciiltu publico honoratus est. In illo tamen
latum circiter polliccm, quod scalpclls rasum est ;
cxcmplo, quamvis plcrumquc cum tuis codicibus
sed ila ut hodieque facilc Icgatur cufus priinamanu conscntiat, inulta sunt loca ubi disscntit. Vis non-
scriptuin. llinc tu, qui tot, tam duduin scribis, qui- nulla rocenscam ?
quc adco sa^pe expertuscs ([uanta mobilitate ingc- Dic lu Februarii, articulus incipit a saucto Bla-
niuni probet, improbet, manum siiniulet aut com- vio, ut in Pratensi, 28 Maii, nihil de sancto Cha-
pescat, facilcnodum solvis. Ego quidcin sic rcm in- raiino refert, ne nominat quidcm .Tunii, niliil
; 15
telligo.(;um illius dici articiirum litteris niandarct habet dc sancto Bonifacio episcopo 30 refcrt h;cc
;
Usuardus, primum in aninia habuit ornare miraculo vcrba 7ion tamen eadem die, scd evoluto aani tem-
:
S. Herculani elogium. Scripta prima vocc, rcpudia- pore utvir disertus Arator scribit ; (\\vx tu m gas ab
vit consilium quod primum institucrat. Dictanti pos- Usuardo esse scripta.8Julii,post Ciliani martyris.
m USIARDUS MONACHIS SANGERMANENSIS. »96
ndtlitiii-. r/ snclorum ejint : 12, de snnotn Dyo silet ; A Ecclesin ? An novis ditntn est abbalia San-
reli(}iiiis
"iO.ijiso iHe Konctcr Marynril-p riri/inis;'!'^ Aii^Misti, gcrmanencis ? Num
socict;item iniit t^iini nlio mo-
item rid Pn.lnoiri SS\ wartiirvm Siinplicii, Fau- nnslerio,qun snnctoscjiis colcrc oblignretur? Praj-
stiiii et heatricia tcmjioribus JJincIet i a tii, tic qms . , sngio qiiid sis respoiisurus. Pnmn manus, inquies,
inarlyres tui cotlircs lioc ilic iirajforcunt. 7 Scptem- bona fidc aulogra|)huiii rcddidil scd post nonuni :
liris, snnolus Cloilonlilus simpliciler voo;ilur pres- sicculum perli(l;i alin in toliim codicciii grnssata J
hyter et eonlossor 19, siiiictuni Sequinuim non
; cst, ct ioco coriim qii;c scripscrat Usiiardus, niia "
presliylcruin. sctl ;il)lint< ni et (onfcssorem (iicil;8 siilistiliiit. rrustrn tc in istniii Intcbrnm conjicis,
Octobris, iJhnrin viri,'o Pclni^in' |)cccntrici ndjun- R. P., linbco (|uo le tencnm. Qii;c ciiim litiirns feeit
gitiir ; 9, ElcullKrius unus ex Dionysii soeiis non mnnus, ct in lituras nova indiixit, ciidcm reiiqiiuni
(linconus. sed prcsliyter npiicllntiir; 20. Synchiiriini codiccm scri|itiiin csse manifcstuiii cst. Quod si
et AdraiKliini nnniiutinl 23, dc ncncdii to cdnfcs-
; siiciitc conccdcrc iiolucris, iil vel nb invito extor-
sore nltuin siiciiiiiini 50, t]v r.crmnno C.npiinnoni-
; (|iicl)0, litiirns csse decimo sn-culo sii|)(riorcs. Nain
hil, sed Medio rico SS. Martyrvm Picnlii et Agcii-
: coilcx Dcrvcnsis, qucin et littcrarum forina, et ap-
tii et S. C'oliml(p rirgivis. iilitto cjctera. Quid ex p*osita3 tcm|)oris nota', et erutliti tcst;iiitiir nono sae-
illa lectionum vnrielnte coiiscquntur, cli;',in tnccnlc ciilo verlcnle, aut incunte ilecimo exarntiim esse,
me, plniic inti llit,'is. Tui codices prociil nhsccdunt miiltos ex iis nrticiilis intcgros repr;eseiilat, qui in
a diiohus nliis, qiioruni uniini niitof,'rnphum esse liturn scribiiiitiir, ncc vcrbiim hnht't de iis, qiia)
eonstat, nlterum ex alio nutofrrnpho tlcsiimptum iinte lituras scripta fuerant. Eraiit iiiitiir ili;e liturse
esse potius qnnm luos, prohahilissiinnni est. Qui B in Pratcnsi ante(juam scribcretiir Dervcnsis codex.
potucrunt ii.Mtur ex avtngrapho rcl rjiltem 2]V.ris- Ncquc cniiii dixcris cx isto Prntcnscm fuissecorre-
siino ajwgrapko descrihi? Quo pacto ex illis vei ctum. Alioquin, r. nr iino potiiis loco qiinin altero ?
conjicere potiiisti qnid scripserat, qiiid non scrip- Cur priorum illnrum correctionum niiUa, :iliqua
serat Usiiardus? Qno jure ex illis pronuntinsti su|)crcsscnt iiostcriorum vcstigin? Endem corrcc-
Pratcnseni non esse aulogrnphum ? Tristis snne tionum omniiim cst manus. Ergo omnes noni sa3-
tun} editionis condtio. Video illnm inter duossco- culi sunt. Endcm igilur a^tiite et exscriptus et
l)ulos, qiinriim nltcnitro illidntiir nccesse est. Quo corrcctus cst eodcx. Niilla causii fuil nono sajculo
enim nccurnlius res nh auctore eonscri])tns ejus- cur Martyrologiiim a Pratcnsihus uiutaretiir. Fa-
que verba reddit editio, eo ccnsctnr purior ct cas- tenris igitur nccesse cst in nuUnm Eclesiam nul-
tigntior niliil utrnque exhibel acciirntius quani
: liimve moniistcrium cadere ininus possc interpo-
nutographum ct ah nutogrnplio Usuardi, utruni-
; Intionis suspicioncm. J
vis demiim illiid sit, longe nbcrras. Nunc in mediiim vcniniit tiii codices, ct cura Pra- 1
Sed benigne tecum agere volo. Esto tui codices tensi dc honorc et prnsstnntin contcndniil. De ae-
meruni Usunrdiim referant, paucis cxceptis addita- tate hnbeo conlitenteni rcum. Ultro et lubens fa-
mentis, qiiaj lu sngacissime odoratus fueris. Esto teor, inquis {Vroff. c. .3, art. 4, § 2, n. liQi^^Heri-
Pratensis codex non autographi titiilo digniis sit, niensem nostrvm menibraneum Pratensi ^;«/wm7rt
et inter apographn reccnseri dchcal. IIoc etinni da- omnino ccdcrc.... dnobvs minimvm SfPCulis poste-
to, vide ne non sngaciset prudentis hominis fuerit riorem. Mngniim temporis intcrvalliim, R. P., ct
Pratensi pr;efcrre quemvis aiium codicem. Primum Q quo, etiamsi vcrum csset niliil novi inscrtum in
fateris Pralensi c;eteros omnes antiiiuiliitc ccdere. Usuardum fuisse, id lamen non tam certo de Ile-
Nonnc tibi, R. P., incogitanti isth;ec excidit con- riniensi qiiiim de Prafensi jiidicarc poteras ; quod
fessio? Satisnc (iclihcrnsti ? Advcrtistinc ([uantum sntis fuit ut Prntenscm iintcfcrres.
periculi fiierit id lionoris hahere Pratensi codici ? Ilerinicnscm nliosve ex autogrnpho aut ex puris-
Certo quo propior est aquo scaturigini, eo minns siino apographo expressos fuisse quo argumento
alieuis miscctur ; et Pratcnsis, si non fons ipse, sal- tibi persuadcrc poluisti ? Qua iiota (Jignosccre quid
tcni ita fonli vicinus esl ut inter iitrumque vix ul- Usunrduin snperct, quid Usiinrdo repugnnret ? Ilic-
ium perspici possit intervallum. Nnm Hcriniensis, ronyininiii indices. Bcdn, Florus, Ado cl quotquot
te ipso tesle, licet undecimi sspculi, Pratcnsi ta- ante Usunrdum fuerunt martyrologiographi nihil
men dueentis cst annis recentior. Nono igitur sfe- subsidii confcrrc potcrnnl, quandoquidein se ab
culo exnratus Prntcnsis codex. Tc ipso ctiam tem- illis aliquando rcccssisse non obscure indicat Usu-
porn computanle, viln functiis cst Usu;irdus nnno iirdus ipse, cum nit in Prologo At sit quid pratcr
:
S7(i. Usuiirdo igitur ;i(l summum 23 nunis |)OSte- quod ab illis accepi in hoc opereactumrelmutatum
rius npogrnphiim. est, sagaciameindagineperquisitvm agnosci pote-
Dahis etiam, sal scio, iliud ex aulogrnplio esse rit. Neque inngis nuxilio ernnt quotquot post Usuar-
j
dcductum. Ncquc enim siniilc veri cst aliundc ac- tlum scripta sunt mnrtyrologin. Vix cnim duo in- \
ccrsitum esse codicem, cum opus fiiit, ul ;iiitogr;i- vciiins, quicomnibus nniii diebiis sint sihi invicem
pho nimis extrito, codex nlius cxscrihcrctur.Niinis consentnnen. I'eriniense Rhemensis provincias san-
extritum fuisse autograpliiim H. P ? Opus fuisse iit ctisrelcreitur;Tornncensiscodex multoscx Angiia
Y^
post tres et viginti nnnos exscrihereturcodcx nicm- adiniscet alii alios. Diccs iilos facile ah Usuardi-
;
branaceus, qui semel tantum per dies singulos, et nis disccrni, quia qunrumdnin Ecclcsinrum proprii
singuiis (lichus per quatuor temporis momentn su- siint. At quot snncti sunt npud Usuardum, quos
raehatur in mnnus? An istud crcdiliile tihi vidcri propriii qu;idam ct singulari rntione colunt quaj-
potest ? cum nostris in templis chartacei videantur dam Ecclcsi3e?Die ISApril. sanctum Maternum
iibri, qui iicet singulis diehus sexaginta ahhinc ct Usuardo abjudicas, ut Treviris proprium. Cur non
eo amplius annis diu noctuijue versantiir, intcgri Usuardus ajquc Maternum adnotasset ac Maximum,
sunt tamen. Sed volotnntulum illud tempiisdurnsse qucm ctiam Trcviri singulaii cultu prosequuntur
autographum. Saltem id concesscris nionachos Pra- 24 ejusdem inensis, tuus ille tantopere jactatus
tenses, ut librum a suo sodale compositum, a sc Heriniensiscodex inter impuros turpitcr relegatur,
per tres et viginti annos usurpntum reslnurarcnt, quod sanctas Bovam et Dodnm Rhemensihus pro-
non aliunde eodicem fuissc miituatos. piias commcmoret. Cur purus habctur, cum san-
Id pra^erca f;itcaris oportet, nullam ccclesi;:m, ctos Bnoliim ct Thcodoricum pagoiuni (juoruindam
nulliim esse monasterium, quod minus interpola- ejusdem provincia? proprios annunfiat? Atque
tionis nomine suspectum vidcri deheat. Qua causa, etiam ali(|uando accidit ut illi cteterisque majoris
quo (joiore niutassent MartyrologiumPrntensesmo- pretii niilla causa inlcrpolationisnotaminureres,et
nachi ? Num co teinporis spatio quod Usuardi mor- iiiis vitio vertercs quod puritati tribuendum fuit.
tem intcr et decimum sa^culum interest, snnctos Die 10 Fchruarii Pratensem illis pra3tulisti. Injuria;
quospiara suisfastis addidil aut detraxitParisiensis nam in Pratensi sancta Austreberta iu litura scribi-
;
507 PDOLEG. EDIT. J. BOUILLART. b98
tur, et eam prima manus, ut vocas, ego, autogra- A dicem, aut saltem autographum rccentiore manu
phum Carolo regi oijlatum non niemoravit. Deest inquinatum. Scd prohavi, etiamsi lioc tihi dai^etur,
cnim sancta illa in Pervensi codice. Piiri etiam apographuni esse ejusmodi, (|uud c;etei'is omnihus
erant 16 Martii. Hilarium et Tatianum suo codici pru'ponere dehucris ac primuiu qiiidcin quod om-
:
adjecit Usuardus, deleto toto, quem antea scripse- nium sit antiquissiinum deinde quod prohahilius
;
rat, articulo. Deletus quoqnc Eustacliius, additus- sitilludcxautographo(iescriptumesse,quam iillum
que Eulogius Cordul)ensis die 20 Sejjlemliris. Jui aiiud postremo quodnullum aliud minus interpo-
,
codices primam, ut Dervensis, rcfei-eiiant manum, lationis suspcctum esse possit.
seu primuni autograplium. Cur illis tecisti inju- fn spem venio, R. P., fore, ut lucc arLriimcnta
riam?Neque in ilios «quior fuisti 1 NovemJjris. Mu- tihi omnemcx animosci'upuluincximant,l*ratciisein
tatuni iu ipsis non fuerat Marcelli elogium; vere eodicein tecum reducant in gratiam, el pro iudictis
Csuardinum fuit el primi autograplii. Adeo niiiil haheri velis quaccumque in aiilographi sinccriLatom
certi statuitur, nl)i semel a rei^iiia tliscessum est inlcgritatcmquc paulo accrhiora miiiiisqiie vera di-
Nullam igitiir notam suppeditabant tihi tui codices, xisti. Ea tihi iacilc coiuiouo. Qui cniiu potiiisses de
qua Usuardina a iion Usuardinis discerneres. Sine illo codice rectc judicare, qui aiicnis ociilis iis()iic
ergo te iterum interrogem, quo nominc tihi ])er- non admodum perspicacihus ul('haris,et tcstimonia
suaseris illos cx autngrixjilio vel saltcm purissimc saepe advcrsa fronte secum pugnantiaaiidichas.Hol-
apographo esse descriptos ? landus et llenschenius,magni viriet in hac palrestra
Denique alins ecclesias aliave monasteria po- subacti, codicein minime j)uruiu existimahant Sir- :
tiori rationc suspectas esse, nihil opus est ut pro- B mondus et Mabillio nihilo infcriorcs assereliant au-
hem. Res ipsa loquitur. Cum ad illas pervenit Mar- tographum alia Castellanus, alia Slephanus Cha-
;
tyrologium Usuardi,,jnm propria) erant solemnita- millart nuiitiabant ; sufTusa; hic illic lilur;c, noii-
tes. Erant etiain in finitimis regionihus alicC, quas nulla additamenta facessehaut negotium ; proclivc
jampridem sihi adsciverant. Has omnes duhio erat peccare tot augustiisirretitum. Pcrsuasum ha-
procul adjunxerunt novo Martyrologio; quas, quia heo multo benignius acturum te fuisse cuin Pra-
Usuardus ipse signare potuit, nullo indicio ah Usii- tensicodice,situisoculisillumperlustrare licuisset.
ardinis distinguerc possis, nisi fontem ipsum adeas, Neque tamen est, quod de praipositis nostris con-
aut ad fontem quam proxime accedas. NuUa ri- querare. Non es nescius quanti moiuciiti, quanti
vulus, te ipso comprohantc, proprius ahest quam pretii sit singulare hujusinodimoininientum. Tutum
Pratense, ut passus sum appcUari, apographum. non erat tam longe transportari in exteras hosti-
Nonne igitur sagacis et prudentis hominis fuit Pra- lcsque regiones. Satisne non fuit permittere, ut
tensem codicem cacteris anteponere, etiamsi tam totum exscriberetur ? ut Sirmondus vester cum alio
certum essct esse apographum, quam autographum excmplo conferret? ut postea Castellanus semel,
esse certum est ? Etsi veruni sit, ut est eerte, itencmac tertio inspiceret, et per dies singtilos va-
tuis codicibus anteponenduin fuisse Pratensem, riationes quamtumvis exiles solertissime adnota-
quam meretur fidem tua Editio, qui tuos illi pra3- ret? (Soller. Praf. c. 3, a 4, § 1, n. 19«.) Quorum
tulisti ? Nullius ergo ad edendum Usuardum utili- omniumtestimonia si tibinonfacerent satis,curnon
tatis esse potuerunt. per epistolam percunctatus cs quihus argumentis
Atque h.TDC satis interturbare tua
sunt, R. P., C Usuardini Martyrologiiaiitographum vindicarcmus
litteraria negotia iongiori sermone,
in puhlica com- cur essent liturse, cur iis lituris superinducta qua?-
moda peccare esset. Arhitror nihil omisisse quod dam qua) ah aliis codicihus aberant cur addita^ ;
te deinceps ad inelius de Pratensi codice seu- margini soleinnitates ; an eadcni ubique manus, an di-
tiendum adducere posset. Prohatum est littera- vcrsa ? Nemo hic est cui non pergratum fccisscs;
rum forma, notischronologicis, perpetuo usu, fida nemo qui olTicio non duxisset te de omnibus quam
custodia illuni essc autographum litteras, haud
: diligentissime facerc certiorem. Vellem ex animo
duhia autographi signa, demonstravi ah Usuardo prudens istud cepissesconsilium.Quoniam vero ma-
factas esse, nec ah illis faciendis eum aut ulla luisti nostrum Codicem puhlice traduccre quod ;
lege aut mortc fuisse prohihitum. Planum feci au- illum publice ulciscimur, a te maximopere peto et
tographi ah exemplis discrepantiam his quidem,
: quacso, ut aequi bonique facias. Ncc vercor ut id tc
non illi adversari. Convelli fuudamentum, quo exorem. Tu enim ipse non postulasti .nodo, sed
tota tua censura nititur, vitiatiiin esse Pratcnsem etiain flagitasti [Praf. a 4, § 1, n. 208), ut (]uis c
codicem, uhicumque liturae sunt aut correctiones, nostris duhia tua., imo erraia, in qua Oodice ipso
qute in aliis codicibus non comparent; quandoqui 2)rirat2is, incidisti, exptanaret ct diluerct : polli-
dem ssepe correctiones admittunt et ipsi; sacpe ni- citus tepromptissimeretractatimmquidquidforte
hil habent eorum, quie ante lituras correctionesve de autographo nostro iniquius sensisse diciposses.
scripta fuerant scriptura correctionibus uhique si-
: Quiu de Repuhlica liiteraria s;itis tibi meritus
mili, aut ad omnia loca admoveri debuisse regulam, vi debaris, si id duhitationibus tuis eficeres, ut
aut nullam esse. Lucem attuli exemplo, quod tibi 13 Usuardum ipsinoslrum,nativa simplicitate iisqu.e ,
suspicionem injecerat sihi non constare Usuardi quihus voluerimus, annotationihus vindicatum.pit-
manum. Parum fuit elidcre ductuni ex lectionum blici juris aliquando faceremus. Sane hanc acqui-
varietate argumentum; ultra progressus ostendi tateni exspectabam ah erudito viro, qui ex corum
tuos codiccs ab utroquc autographo discrepare, at- numero est qui fibid.l eumdem omnes scopnm prce-
que adeo ex illis ferri non potuisse de Pratensiju- flxum hahent, ut, dissipatis tenebris,6rrDrcs depel-
dicium. Et ne tuum animum severior exasperaret lantur, eruatur veritas, antiquitas ecclesiastica
reprehensio, non sum gravatus mc ad tuam demit- vel (Bmulis studiis illustretnr, ad, majorem Dei
tere opinionem, apographuin esse Pratensem co- sancto-rumque gloriam. Vale
-S-ii-S
"
iOy ( SUAUDI MOXACIII 000
INCIPIT
USUARDI MARTYROLOGIUM
PER ANM CIRCULUM
PROLOGUS
AD CAROLUM CALVUM.
Domino rcgiim piissimo Cakolo usuardus, indi- A multa inveniuntur hujus operis prscterisse neces-
gnus sacerdos ac monachus, pcrennem in Christo Quos tamen sccutus censui, ct Flori viri
sai-in.
coronam. mcmorahilis latiora jam in eo ipso negotio sequi
Minime vestram latet celsitudinem, o sapientis- vestigia, prgesertim in secundo ejusdem libro. Ibi
sime princeps, qualiter monemur imitandis anti- enim multa, quas in priore omiserat, ct correxit et
quorumstudiis, ut quidquid in gestis prKcipueec- addidit. At si quid praitcr quod al) illis accepi in
clcsiastico dogmati congruis minus pcrfectum in- hoc opere actum vcl mutatum cst, sagaci a me in-
vcntum i\icrit,deheamus vel propossesup])lere, vel daginc id pcrquisitum agnosci polerit. Coctcrum,
certc suppleri ol)tare. Quicrespia quidem sollicitu- henignissime, idcirco hanc exiguitatis meae prae-
dine (vcstro, si recordamini, jussu dignantor ad- faiiunculam huic opusculo inscrere malui, ut sci-
moto) me ad hoc, et si indignum,compulit,quatenus retur non me
hoc usum lcvitatis conamine, scd
in
sanctorum sacras ;itquc anniversario recolcndas potius veslris, ut crat dignum, paruisse impcriis
festivatesex quihusdam prsecedcntium Patrum catholicorum fidcliumsolito consulentihusutiiitati.
Martyrologiis in quamdam colligerem unitatcm. Unde quod veslrum est ohsecro, ut si justum decer-
Rccolchamquc in ipsis eorumdem solempnitatihus nitur, propria tuitioiiis anchora rohorotiir, quod
quam muUos propri;c ncgligentia) exccssus, quos g vidclicct et pr;csentil)us regalis cxaminis auclori-
etiam purgari tali cupicham ofTicio. Prseterea et vc- tate,et futuris tantae auctoritatis firmetur examine.
nerabilium Ilieronymi scilicet ac Bedte presbyte- Excellentiam magnitudinis vestrae pcr multa anno-
rorum piis, quamvis succinctis, super hoc provo- rum curricula Rcx rcgum Dominus sua dignctur
cahar descriplis ;
quorum prior brcvitati studcns, custodirc potentia. Amen.
alter vero quamplures dies intactos rclinquens,
1 Deerat iste prologus in eo, qucm puhlici juris du Breul, hujusce coenobii monacho, qui Prologi
f;icimus, codicc manuscripLo, proptorea quod i'xci- istiusfrontiotDservationemhancpra;fixit. Notandum
dcral pric vctustatc primum cjusfolium. Eum vcro prastcreanonrcpcriri in SollcrialaUsuardicditionc.
nobis suppeditavit V. C. Pithaci cxcmplar ejusdem Bouillaut.
forc, tum charactcris, tum retatis, teste D. .lacoho
" PROLOGUS ALTER
Ex LiBRis BEATi AuGUSTi, Qualiter colendi sint sancti.
Festivitates sanctorum apostolorum scu marty- C tihi, sed quod of-
Petre, aut Paule, aut Cypriane ;
rum antiqui Patres in venerationis mysterio cele- martyrescoronavit ul ex
fertur, offertur Deo, qui :
brari sanxerunt,vel ad excitandam imitalionem, vel ipsorumlocorum amorc affcctus assurgatad augen-
ut meritis eorum consociemur, atque orationihus damcharitatem,ct in illos quos imitari possumus,et
adjuvemur (Aur,, i. xx co?itr. Fanst., c. 21). Ita in illum quo adjuvantcpossimus. Colimus ergomar-
tamen ut nulli martyrum, sed ipsi Deo martyrum tyres eo cultudilectioniset societatis quo et in hac
sacrificenuis. quamvisin mcmoriis martyrum cons- vita coluntur sancti homines Dei, quorum cor ad
tituamus altaria.Nemoenim in locissanctorum cor- talcin pro evangelica veritate passionem paratum
porum assistcns altari ali([iiando dixit Offerimus : sentimus. Sedillos tanto dcvotius, quantosccurius.
aDesideratiir secundus iste prologus in ca quam aratis, qui in bihliotheca Pratensi asservantur et in
SoUeriusadornavitUsuardieditione; atreperiturin multis aliis. Bouillart.
Usuardi ejusdem codicibus fereomnibus manu ex-
601 MARTYROLOGIUM. - MENS. JAN. 602
Quosetiam fidentiori laudc praodicamusjam in vita A geli exhiberi sibi nolunt, quod uni Deo deberi no-
feliciore victores, quam in ista adhuc usque pu- runt. Apparuit iioc in Paulo et liarnaba, cum com-
gnantcs. At vero illo cuitu, qui Grsece latria dici- moti miraculis quae per eos facta sunt, Lycaonii
tur, Laline uno verbo dici non potest, cum sit pro- tanquam immolare voluerunt. Conscissis enim
diis
pria quKdam Divinitati del)ita scrvitus, nec coli- vestimentis suis confilentes et persuadentes se
mus, nec colendum docemus, nisi unum Deum. Cum deosnon esse,isLa sibi fleri vetuerunt {Act. xiv, iij.
autem ad cultum pertineat oblatio sacrificii, unde Apparuit ct in angelis, sicut et in Apocalypsi legi-
idololatra) dicuntur qui hoc etiam idolis exhihent, mus angelum se adorari prohibentem atque diccn-
nullo modo aliquid tale offerimus aut offerendum tem adoratori suo Conservus tmis sum et fra-
:
prsecipimus, cuiquam marLyri, vel cniquam
vcl trum tmncm, Deim adora (Apoc- xix, 10). Ilono-
sanctae anims, velcuiquam angelo. Et quisqnis in randi sunt ergo martyres propter imitationem,
hunc errorem dclabitur, corripitur, per sanam non adorandi propter religionem. Honorandi sunt
doctrinam, sive ut corrigatur, sive ut condemne- charitate, non servitute.
tur; dum etiam ipsi sancti, vei homines, vel an-
MENSIS JANUARIIIS
HABET DIES XXXI.
Kalendis. Die 1.
Circumcisio Domini nostri Jesu Christi. Romae, natalis sancti Almachii martyris ; qui jubentc IJrbis
prgefecto, cnmdiceret : Hodie OcLava:' Dominici diei sunt, cessate a superstitionibus idorum, agladiato-
ribus occisus est. Via Appia, coran.io militum triginta, sub Dioclctiano imperatorc. Item Romoe, sanctSD
Martinse virginis, qua) sub Alexaiulro imperatorc diversis tormentorum generibuscruciala, tandemgladio
martyrii palmam adepta esL. Apud Spoletum, sancti Concordii presbyteri, et martyris, temporibus Anto-
nini imperatoris ;
qui primo fustihus cresus, dehinc equuleo suspcnsns, ac ferro posL iu carcere maceratus,
ibique angclica visitaLione consolatus, demum gladio vitam finiviL. In Ct^esarea Cappadocige, dopositio
potissimum recolitur. In Africa, beati Fulgentii,
sancti Rasilii ei)iscopi, cujus cclebriatis xviii Kalend. Julii
ecclesireRuspensis episcopi, qui ob catholicam fidem, et eximiam doctrinam exilio relcgatus, tandem ad
propriam ecclesiam redire permissus, viLaetverbo clarus, sancto fiuc quievit. In territorio Lugdunensi,
sancti Eugendi [Bouillart., Augendi] abbatis, cujus vita virtutibus et miraculis plena refulsit. Alexandriae,
sanctaB Eufrosinas virginis.
NOT.E.
Usuardum in primgeva siia simplicitaLc hic rcprco- B dem fortassc simnes. Item Heriniensis, Tornacen-
sentari, probanL pleriquc codices, quibns me po- sis, Autnerpiensis, editio maxima Luiecana,
tissimum inniti in prsofatione indicavf: Pratensts Muneratus, Grevenus, Molanus, iu quibus nulla,
nempe codex, aut prajtense, aut vcre autographus, salti momenti gravioris, discrepantia reperitur,
cum quo sempcr convcnit exemplar B, et alii ii)i- uL mox patebit.
VARIANTES LECTIONES.
De presHteri, et hujusmodi multis aiiisminutiis nacen. et Munerat., ubi pro Eugcndo positus est
orthographicis snperius in pra}fatione actum cst, et Augendus. Mihi Eugendus pra^placet, ut majores
erit saepius alibi dicendi locus. Lego Circumcisio nostri in Actis hoc die legerunt, et legere debuit
cum Herinien., Tornacen., Auluerpien. et ms. im- Usuardus Adoncm describens. Atquc ita etiam in
pressisque pluribus, quemadmodum prasUicent antiquis lectum fuissc ostendunt codices alii, pro
Beda, et Romauum parvum. Ex prioris annuntia- textu citati. A qua parte stet derivatio Gallica
tione suam procul dubio formavit Usuardus. Pra- Oyend, judicent alii. lu Eufrosince servavi modum
ten. scribit Circumcisio. Greven. ct Molan. addunt, scribendi codicuin mss. et impressorum, quidquid
secundum carnem, ({\x\h\\?, vocibus utuntur apogra- Ado rectius posuerit Eufrosiim, orthographia for-
pha Hieronymiana et Beda sed eas ab Usuardo ex-
: tasse ab editore correcta.Notavit Clar. CasLellauus
punctas, ut plerumque multa decurtat, probant in prietcnso Prateusi autograi)ho lituram appa-
puriora exempla omnia tum cdita, tum ms. Omisi rere \\o?,iAugendi ahh. cui deiude in eadem mem-
etiam Alij^pio, licet in Adouc habeatur, et rectius, C brana inscriptum,a^i5. Alexandrice, sanctoe Eufro-
opinor, apud Bedam Ali/pio, ipsa eadcin causa, siii(B virginis, cujus vita virtutihus et miraculis
quod in codicibus nostris id nomeu uon habeatur, plenarefulsit. Manifesta h;cc, ut mitissime dicam,
Ibrte consultoab Usuardo practermissum, lamcLsi transpositio, auctoritatcm illius codicis certo im-
satis vcrosimilc sit, Falionimn Prohum, Alipiicm minuiL, nihilominus primo hoc die inter puriores
Ilouorii tG\u\iovG, \i\x\n Almachius, vcl Telemachus, locum obtinct, saepe alibi ob defectus graviores
trucidatus est, praefecturnm Urbis ndminisLrnsse. excludeudus. Demum observo, in ecgrapho Torna-
Legitur hic et recte, ni fallor, Eitgendi non Augendi, cen. voces pauculas immutatas, qu^e tamen totius
contra quam habeatur in Praten., Ilerinien., Tor- rei substantiam illassam,et intactam relinquunt.
:
603 USrARDt MONACni 604
OBSEUVATIONKS.
Noii f;icilo dixorim, cur Ado Circumcisionem a A Seiiuitiir lcxtu noslro Coron(B militnm xxx
iii :
Hoiiiano parvo exprcssani roliciierit, noc cur Usuar- quie in Adonc
post Concordiiannuntiationeni posita
clus octavam Domi7ii, al) ulroquc illo cl IJctla ili- cst, cx llioronyiiiianls imnudiatc dcsiimpla. in qni-
sertc positam. Hcli(]iia. iiii;c ;i(l li;iiic priiiKim rmiiuii- l)iis Corona ;i milililins pcrpci';iin distingni vidctnr,
tiatioiicm spcct;int, iii V;iri;iiitil)iis ilict;i siint Alma- qnod Vicniicnsi iic(|ii;i(jnnin phicuil, nec itcin No-
chius Hc(l;i primiiiii sij;n;itiis csl, milhi Koiitis, aiil
;i stro, ;i Aollvcro t;iineii rcslitiitum cst. Actuiii non
iustiluti mcntione
ul dui)it;iri j^ossil, an Tlico-
l'act;i ; aj,'o, si i)lur;i reqniris, vidosis Hollaiidum ot Florcn-
dorctum a HoUando
citatum pra- ociilis lia-
aliisf(uc \\mm\\.Rovi(C,Martinavirffimsnu'm\\\\i\\o\\\d.m\m
buorit. Vcniiiit;imcii, vcl ca, vcl simili ;ili;i causa ])arvnin; Adn longain cx .Vctis laiulalioncm concin-
Telemavhvm TIk odoi-cli ;il) Almachio lioc iiostro navit, l)rcvioi> m
cx i])so Notkcrns, sohim mcdnllam
scrupnlos m;ii^is sajiit, qn;iin soli-
distiiij,'iicrc vellc, UsiKirdns conlr;ictain cxhibet, ut confcrcnti luce
dani ralionem. Hrevius dc co agit Uomaiium par- clarins patehit. U;il)anus, licet ex eodem foiite hau-
vum, iieddecollaiHm pronnntiat, qiioil Ado non (>st divcrsani plcrniiMinc scinitani ingrcditnr. Rur-
riat,
ansns assorerc, soculns simplicitcr conlcxtum Hc- sus F.tapvd ^jjoJeliim,sancti Concordii marti/ris,
:
d;c. rtnim c diiolnis dcscripscrinl rsM;irdu-. ct .\ot- Uomani i);irvi vorba siint. Eloginm cx Actis Adonia-
Kerns, libcra (l;il ur scnticiuii o|)tio. Krit (]iii oppon;it num cst,c()iiipcndium liic Lisu;irdinuin,apud Notke-
vetustissimuni Ilicronymi;inumec,i;;r;i])liuiiiI-'plcrna- rum paulo ;itictius. Alia denuo liabel Uabanus,
censc, quod riorcntiniiis Antucr|)icnsc appcllat; in Concordium Komce tribiiens. Basilius aiiiiJ ;inti-
cujiis spcciminc, in i)r;cf;i!ionc Holhiiuliana pag. qiiioresMartuologos nolusiion ost. Notkcrns iilus-
XLVi imprcsso, ct riirsns in Popyl;co ;iiiliqnnrio B cnla de eo meinorat; Wandalbertus vero canit
antc tomiim II A])rilis cx ;cneis laminis rccuso, lc-
Rr.siliusque Siioermeritorum splendet honore,
gitur Nafalis Uorona^ qui jiibente Asclepio, etc.
:
Undo nimirnm scfiucrctur, priinain Almacliiani olo- isqno pr;Ttcroanativitatom Doniini, Knphrosynainet
gii orii,Mncin ad lliero yiiii;iiia rcfercndam. At oniin Aiiiachium cclcbrat, rcli^inosomncs omittens.Equi-
facilc occnrritnr; iiam manifcstissime ])atct,codicis (lcni cxistimo sanclissimum cpiscopnm pnre Usuar-
illius in latcrculo luijus dici confiisio ex oninibus diiinni csse.Qnod vero snbditur: Celehritatem ejns
:iliis apograpliis Hicronyinianis, tum a Florentinio poiissimam rcroli xvm Kal. Julii, id qua ratione a
cditis, tum aj)U(l nos mss. oninino corrigcnda. Vi viris ca'tera cniditis dc ordinaiione \\\ episcopuni
paucis dicam, luiic Martyroloi^io prorsiis insolit ,in intcllig;itur, iiiilii stndiose qua;renti hactenus rope-
est hnjusmodi oncomia uspi;im rcferre. Rnrsiis non rire non conligit. Ultiino loco habct Uomanum par-
Coron;c sanct;c, (]ujb hic nuUa cst, ncc Stephani, vum El \n Ruspensi ecclesia, sancii Fulaeniii
:
quem forle snpiionero voluoris, sod unius Ahnachii episcopi. Ilinc ab Adonc acceptus pluribus lauda-
oa propria sniit. Statucndnin proindo Laurontinm tur, (iiuTD a Notkoro dcscripta snnt, a Nostro nio-
scnptorem codicis ex Angli;i verosimilitor a S. Wil- dicc decnrtata ot ])oIita. Pcmiltimo loco in Adone
lihrordo allati, aut a sanclo i])so, aul ex Hcd;e c;cvi est Euphrosyna cum vitx' cpitome, a Notkcro pau-
scriptis ologiumaccepissc, atque illuc non satisaptc luluin aucta", atq'ic in rcccntioribus codicibus
inseruisse, ut j)lane intelligunt liarum rerum periti, Usuardinis descripta, ut mox videbitur. Usuardus
et fnsius doinonstrari polerit, siqn;ind() nsiis fiicrit solnm ferino noinon ;ib Adono transumpsit ot ulti-
alia nostra nioronyini;ina ^ipographa, gcnuinis pro-
C ino loco retnlit Holhindus vcro in grati;im PI*. Car-
;
xiina, ty[)is cdere, iii qiiornm miUo similem nsquam nulitanonim ;id dicm xi Fcbnuirii reinisit. De quo
phrasim dcprehendimus. Explodenda porro stul- vide Ucsp. Papcbrocliii,art. 10, num. 44. Eugendus
tissima imperiti cujus Angli argutatinncnla de Al- Adoni dobctnr hoc dic, non sequenti, ut Notkerus
machio ab Almanacho progenito, quam hic vcl no- posuit. Ex illiiis vcrbis composita sunl, quge ab
tasse plusquam satis est, utpote ncc appcllari, ne- Usuardo dicunlnr. Ex liis pcrspicere lector inci-
dum confutari dignam, quod tainon iillro prrestitit piat, quain vcre nuiior a nobis pronnntiatum sit,
laudatiis nobis et sicpc im])oslcrum landandus Adonis Marlyrologium fontein esse, ex iiuo fcrme
Clar. Castcllanus. totum Usuardinuni nostrum profluxit.
\UCTAUIA.
Antlerpien.-Majou inserit, secuudum carnem. PuLs.vNEN. aceplialus est, caretque diebus fere
V osl ffladiatoribus, cum Heda, addit, hac de causa quatuor priinis.
De Martina, decst, sul) Alexandro, ctc. Scribit :
Autukup.-Maxim., Ui.tuaject., Levden., Albergen.
'(Apud Spolctum civitate Tusciae » Post triginta, :
ct Danic. ordinein non nihil immutant, cajtera
« has pro confcssionc vora; fidei snb, » tc. De Hasi- (
Usuardina) puritati s;itis projiinqui. Dicin itaquc sic
lio « Episcopi, admirandic fidei atque doctrin;e
uniformitcr ordinntur « Octava nativitatis Doinini
:
:
viri. » Enphrosyn;c vita .lic ex Adone doscribitnr :
Tv nostri .lesu Christi, et Circiimcisio cjusdcm. » Sic
Qu.''^ orationibus p;itris sui Papnntii, de sterili ma-
deinde sccundo loco pergunt. « In Ca^sarea Cappa-
tre progenita, in puerili a^tato conslituta, clam sc
docia?, depositio sancti Hasilii cpiscopi, qui tem-
londeri fecit, et monasticam vitain cxiictiit, Sma- porc Valontis, doctrin;i ct sajiientia insignis, omni-
ragdi sibi nomen imponens. Post etiamin reclusione
1)US virlutibus fundatus, mlrabilitcr effulsit. » Cur
viginti octo annos in omni sanctitatc perdurans,
omiserint Usuardi v(;rba de fcsti ojiis cclebratione
tacta a^grotationis incommodo, et mortem sibi
xviii Kal Julii, non liaboo nnde statuam. Proedicti
adesse cognosccns, manifcstante [manifcstavitj se codices de sancta Martina hicc textui subjungunt :
rcligioso et cum lacrymis multoticns qua.'renti « Factus ost autcin in passionc e,jus, tcrraemotus
eani patri. » llactenus cx Adone. Additur porro :
magnus, et crcdidcnint oa dic millia ct trecentae
« Cuin quievisset, sepulta est a fidelibns in occle-
aniin.T. » Torraemotus ex Adone acceptus est, unde
sia. » In fine adjiicit « Ravenna, Scvcri episcoj^i
:
vero et a quo mirabilis ea convcrsio huc traducta
et martyris. »
sit, nescio.
UoswEi). secundo loco habet Basilii episcopi, :
expuncto elogio. Tertio loco « Uomae, sancta3 :
Lovamen. eodcm modo incipit, cnmdemque ser-
Martinae, uxoris Adriani. Et Corona} virginis. » vat ordinem, sed Hasilii, Marlinae, Almachii, Con-
Tum « Et natale sancti Almachii, sub Olympio, »
:
cordii ct Ful,!^-'ontii elogia plane rescindit.
ctc. Legit otiam « Apud Spoletum civitatem
: Centulen « Octava nativitatis .lesu Christi Do-
:
Tuscia?. » In Fulgentio, abest totuin elogium. De- mini nostri, atqne Circunicisio ejus. Uomse, sancti
nique Eufihrosyna Eugendo prgeponitur. Almachii martyris. Ilcin Romac, sancta? Maximae
:
605 MARTYROLOGIUM. - MENS. JAN. 606
virgiiiis. »Ouae haec Maxinia sit, etiamnum qna?i'o-: A sumpto. » DeBasilio, ferme ut Antuerp.-Max., etc.
forte jungendaeritMagnoetMaximo, dequibiis inlVa Deinde : « Romae, sanctae Marcina? virginis et mar-
ad Belinuni. Sequitur in codice « Iteni via Appia, : tyris, quic cuin esset sublimis genere, patre con-
sanetonim xx niilitum, [cm' mii rnronm xxx ?] sub sule nata, dives nimis rerum, quas indigentibus ini-
Diocietiano passorum. Cicsarca Cappadociae, sancti scricorditcr erogal)at, tenta ai) Alexandro iini)cra-
Basilii arcliiepiscopi ct conicssoris. In Alrica, civi- torc,jussa cst sacrilicare Apoliini qu>e cum nollct,
;
tatc Ruspensi, sancti Fulgentii episcopi, vita et do- diversistormentoruin,»etc.,»utsupra.In Almachio
ctrina pra)clari. Apud Spoletum, sancti Eugcndi ct militibusxxxsatis pura est.DeConcordioinserit
abbatis. Alexandriie, EulVosinae vii'ginis. » « Qui nationo Homauus ex patre Gondiarno, ten-
BiiuxELLEN. incipit « Circumcisio Doniini se- : tus, etc. In Fulgentio pura est. De Eugendo addit,
))
cunduni carncm, ct oclava dics Dominica) nativita- « monastcrio Virensiuiii. » De Euphrosyna quod
tis. » In Almachio, et Concordio satis i)urus est. Dc supradictis addit, describi non merctur. In fine ;
Martina habet sicut ANTi:Eiii'.-MAX.,ctc., sed nomen « Ravenna), sancti Severi cpiscopi. » Vide dicta.
corrunipif.. scribens McmnoKB. lu militibus satis Belin. inserit, « monasterio Jurensium. » Scripsit
purus, in Fnlgcntio ex Adone modico intcrjiolatus etiain Olimpio pro Alj/pio. Scd priecipiium aucta-
est. De Basilio iuserit, « admiranda) fidei, vit», ct rium in fme est « Eodcin dic, sancli Magni inar-
:
doclrinsD viri ; potissimum elevationis fe-
cujus tyris, » descriptum forte ex codice siinili Stuoz-
stum, )) etc. EuphrosyniB clogium cx Adone non ziANO. Ex Belixo. accepit Molanus, nec ullus alius
nihil mutiiat. Tum « Ravcnna;, sancti Scverii con- codcxde eo mcminit. Vide conjecfuramCIar. Castel-
fessoris. » De co ctiam agunt Ilieronymiana, scd in B lani in notis pag. 15, el in Martyrolo;^io universali
Actis differtur ad Fcbruarii. « Eodcm die, sancti
i pag. G6o. Ut ut cst, nihil Baronius, nihil Bollandus,
Pagodae [vultdicere Paracodae, teliitMosander Pa- iiihil alii de Macjno.Maxino, aut Maximo reperere,
ragod^e] septimi Vienncnsis episcopi. Sequitur )>
;
saltcin quod huic martyri aptari queat.
« In territorio Lugdunensi, nionrisferio Vircnsium, Greven. incipit ab Fiiphrosyna, fere ut supra.
sancti Eugendi abbatis, » etc. Dcnique: « Silviniaco, Tiim « Eodein die, bcati Odilouis abbatis, cujus
:
sancti Odilionis, quarti abbatis Cluniaceusis, (jui viLain virtutibus ct iniraculiscIaram,Petrus Damia-
per annos quinquagiuta sex, miro religionis fervorc nus eleganti stylo descripsit. Hicprinuisinmonaste-
rexit atque provexit.)) Vide infraauctariumGrevcni. riis siiis generalem coinmcinorationem animarum,
Hagexoyex. « Circumcisio Domini nostri Jesu
: post festuin oinnium Saiictorum inslituif, quod in
Christi, quando ipsc prffisenlatus est saccrdoti ad Ecclesia utiliter mstitufuin ccrnimns. Siiperaquas
circumcidendum octavo die, ubi ille pro nobis pcc- etiam cuin sociis iide plcnis ambulavit. In Orientc,
catoribus primum sanguinem fudit, ostendens se dormitiosancti Gaspar, qui fuit unus ex tribus ma-
verum corpus assumpsisse humanum. )) In Almachio gis. Hic a beato Thoma Apostolo fidem cdoctus, ct
deinde, Martina et Concordio satis purus esl. Tum : episcopus ordinatus, quicvit in pacc. In Apulia,
« In Cresaria Capadoci», depositio sancLi Biasii [pro Potili martyris. » Aliis etiam dicbus colitur. Vi-
Basilii episcopi. Qui prinuis monachorum regulas dc XIII Jan. "in Actis. « Stcphani et Martini inarty-
scripsit, et ab imperatore in exilium est missus, et rum. Secundi martyris. Trophimi martyris. Severi
tanclem ad suam ccclcsiam est rcversus. Et a beato episcopi ct confcssoris. Ilic etiain mcmoria recoli-
Effrcm iiercniita in columna ignis visus cst, cujus Q tur bcati Fulgcntii cpiscopi rtricolensis, de quo
caput erat in codo et pcdcs iu terra, Qui spiritu Grcgorius iii Dialogorum rcfert, quod a Gothis intra
prophetia) claruit, et in temfiore Valeniis impcra- circuli dcsignationcm inclusus, in maxima pluvia
toris, sapientia et doctrina insignis, omnibusquc pluviam non scn.serit. Coronse virginis. » Ilanc pro-
virtutibus ornatus, mirabiliter etfulsit. Cujus fes- babilissime ex Hicronymiano aliquo acccpit Greve-
tivitas, etc. In Fulgcnlio et Eugendo satis purus
))
;
nus, sed ut dixi, nulla est Corona ista virgq ama-
in Euphrosyna non planc convenit cum supradic- nucnsium vitio perperam avulsa a xxx militibus in
tis ; In fine, de corona xxx militum, purc. tcxtu relatis. PrcTter Fiorentinium, videri eliam
Aquicinct. in fine : « Ipso die, sancti Maxinii inar- potest Clar. Castcllaniis, in notis pag. 8 et i2.
tyris. » Vide infra dc Magno. MoLAX. in ipso textu litteris Italicis minoribus in-
VicTORiN. in fine « Ipso die, sancti Odilonis: seruit dc Fulgentio « IIujus vita virtutibus plena
:
abbatis. » Deiudc manu reccntiori « Ravenna3, : habetur. » Et post Lugdimensi, « monasterio Juren-
Severi episcopi ct martyris. )) sium. » De Magno habet in fine codcin characterc,
Matric.-Cahtcs.-Ultuaj. « Circumcisio Do- : quodexBelinodescripsit,sed de eojam ibidiximus.
mini nostri Jesu Christi. Almacii martyris, Roma3. Scqiiitur typis Romanis minoribus, elogium Ful-
Coronas inilitum xxx. Fulgeutii episcopi et coufes- Utricolensis ex Greveno desumptum. Sed in
geiitii
soris. MartinsD virginisct martyris. Eufrosynse vir- prtcfatione cap. 13 rectc monuit idcm Molanus, Ful-
ginis. » gcntiuin hunc, pro Cartusianorum Coloniensium
RegiN/E SfECi/E, sub num. 130 « : fpso die, san- arbitrio hac dic collocatiiin. In Actis refertur xxii
cti Odilonis. » T^ Maii. Castellauus in Martyrologio universali eum
Strozziax. « Eodem dic, saucti Magni marty-
: recolit iii Dcccmbris. Scquitur eodem charactere :
ris. » Vide, ut dixi, in Beliuo. « Clari abbatis inonastcrii sancti Marcclli in Vicnna
Medic.ecs « Ravenna^, sancti Sevcri episcopi et
: ct confcssoris, inagna? sanctitatis viri. Castro Melc-
martyris. » Editio Florentina anni mcccclxxxvi cum duno, depositio sancti Aspasii confessoris, cujus ibi-
hoc ex parte convenit. dcm noinini principalis ecclesia titulatur, licet vita
Selinens. PP. Franciscanorum, ascriptum recen- pcnitus ignoretur. In Corbeia, depositio lieati Ade-
tiori inanu « Sancti Venerii martyris. » An non
: Iardi,abbatis. »ct confessoris. ujus vitam scripsit
'
Seterii ? Ratbcrtus abbas. » Edifiones posteriores, de Claro
Editio Lubeco-Col., de Circumcisione, fere ut Viennensi addunt, « cujus vita habetur. »Et in Actis
BnuxELL. Tum « In Orienlc sancti Jaspar regis,
: exstat. De Aspasio, ut in priori. Non est opus, seu
queni beatus Thomas apostolus plene iidein docuit, hoc seu aliis sequentibus dicbus, adjicere formu-
et postmodum episcopum patria' ipsius, sicut ct !ain (de cujus antiquitatc hic non disputo) Etalio- :
alios duos ordinavit. Qui hac dic obdoi-mivit in Do rmn 2^lurimormn sanctormn, martyrmn, confesso-
mino, divino sacrificio in ecclesia prius celebrato ct rum atqwe tirgimm. Respondetur, Deo gratias.
IV Nonas. Die 2.
Apud Antiochiam, passio B. Isidori cpiscopi. Et in Ponto civitate Thomis, trium fratrum Argei, Mar-
007 CSUAUDl MONACHI 608
celli [BouUlart., Narcissi] el Marcellini piifri,(iiii sub l-icinio piMiu-ii»; iiitcr tyroncs coniprehensus, cum
nollol iiiiiitare, cacsus ad inortem, et tliu in carcere inaceratiis, niariyriuin consunimavil. In Thebaide,
S, Macharii abbatis.
NOT.i:
Ita Praloi., Hervnen., Tormcen., Muneratlprima editio ,Greven, ei Molan. It proindcdclectionis
siinplicitato dubitari noquoat,
VARIANTES IJ-CTIONES.
Scribunt aliqui cuiii llerinicn. Isidori. puto ego tyrones, Macharii legunl oinncs, ot ita Nostru 111
rsuarduni posuisse, ut cst in textu. Thomis,Agei, logisse procul dubio ccnscnduin est.
On.SERVA TIONES.
Prinia nostra annunliatio non ox solito ibnto, sod A copi ejnsdem loci, tmde et veram lectionem, et erro-
ox Ilioronyinianis Lisuarilo accopta est, quain si
al) ris originem facile perspexi. Quis enim non videt
inlograin scrvassot, forte tot diversa noiiiina, uL lcgendum: Antiochi.e Svri.e, Domini episcopi ejls-
suiit Isidori,Isiridom, Siridoni, Spiridonis, Stri- DEM Loci atqve
; ita vero illius loci possessore in in-
donis, ot noscio (iua^alia,ox uno solo procusa noii tegruni restituto, duos hypoholiinmsexptingendos?
esseiit. Loguiil apograplia illa plera(|uc apud Flo- Qu;e si vora siint, tit plano con(irmari possunt ex
rcntiniuni InA)itiochia, Siridoni,ejji.scopi ejusdem
: M;irtyrologio rfnna; Swooia), oliin moiiastorii S. Co-
loc'i. Atque indc vorani noniinis racioin oxsculpcn- liimba; apiid Scuonos, quoJ Ciissiodorus, teste Cas-
daiu inox ostondotiir. (lioloruiii iiiiraliilis, lia;c no- tollauo, trii)uiL Iliorouymo, ot llolstonius in Ani-
iiiinuni variatio, (iuocuikiuo doimiin luodo onuntio- iiiadvorsis rormo loLum (ulidiL, iiosquo iiiLcr Hicro-
tur, viroruin oruditoruiu iiigonia non parum oxor- nyniiana mss. habemus ordincxiii, ubilegiLurZ)o;n/
cuit,ansamquc Rarouio dodit, ut prjcter Isidormn si, inquam, h;oc vora sunt, fiilsa otiain orit Usuardi
Nitriensem, \)ol'n\iillermopolitanmn, qui nescio qua loctio, quam tamen sorviivinuis, ut auctoris puram
ratione signatus sil, altoruin noslruin IsidorumAn- ot gcnuinam. Vidc d(! his plura apud hiudatos non
tiochenum, ol alloruiu Siridonem, itoni opisco])uni, semcl FIoreiiLiiiiiim, oL CasLellaniim.
Martyrologio inscribcrct. Fatotur quidcni ingenuc, Annuntiatio a'l,era dc tribus Tomitanis k^i\'\\)\xs,
divinarc so non posso, cujus dcinuin civilatis Siri- ex Romano parvo per Adonemsolitoordineprofluit,
don illo cpisoopus iuerit IJoHaiulus autcin non pa-
: ulrobiiiuo secundo loco posita. In illo, sic habetur :
runi lalioral, qiio Isidoriun Usiiardi ot Syrodonuin Et Tomis,martyrmn Argci, Narciasiet Mnrcelllni.
Ilieronyiiiianoriiiii. aii! couluudat, aut (^iistiuguat, B C)u;e sic ab Adoiio melius relicta fuissonl naiii clo- ;
(juod certe non satis obviuin cst. Ego lioc loco cru- gium, quod soli Miirccllino tribuit, quodquc Noster
(iiloruni diioruiiijudicia prororam, doquibus statuct ex 00 doscripsit, pridom observavit NoLkcriis alteri
Icctor, quod videbilur, IloriiiorLus Uoswoydiis iu tribuondum cssc, lioet in nomine ipsemcL erraverit,
cpistoia dala 12Maii mdcxxviii vit;o sua; p(Mi"ulLimo, scv\]K'\)sPhilie2)iscopi, ot Uabaniisdio soqucnli Titi
ad unuiii e nostris, si bono conjicio, lloinaiu liosti- episcopi; ubi vorosimiliter Icgcndum,,/7/ii episcopi,
nata, quaiqiie inter ojus chartas a niajoribus noslris qui fuorit Theogenes, in cujus Actis apiid Uollandum
priniiim ropcrta, saltcm aecuratius inspcota fuit, ca narrantiir, qua^ nec Marccliino soli in Adonc: ncc
anno moclxviii iLa dc hisce Isidoris, vol Siridonis
: ipsi ot fratribus, inoodicibus roccntioribiis Usuardi-
cpiscopisjuilioiuni, voldubitaLionomcxponil -.Baro- iiis recLc ;isci'ibuiiLur, uL vidoro est in Aotis iii .la-
nius, iiiquil, neutrunihic ejjiscopmn ad sedein suani nuarii, quo dio Ircs illi fratros in Hioronymianis
reducere jiotest.Si mihi sensum meum ajjerire li- apographis, aliis pluribus iministi rcferuntur, ad
ceat, valde tereor, ex uno nominetarie lerto, duos quem locum consuli potest Florcntini notatio. Pri-
episcopos noMs pjroductos. Nam,si recte cotligo, in mo loco iu Uoinano parvo signatur Beati Macarii:
:
nullo teteri Murtyrologio imenientur duo hi epis- in Adone: Natalis heati Macarii ahhatis. Ilactenus
copi II Januarii, Isidorcs et Sihidon qtiod velSiri-
;
recte, nec quidquam ultra indicant Uicronymiana
donem,Tel Isidortmrejwcesentabunt.j^routquisque liocdic. At dum supra
ductorcssapit Usuardus pras-
Tcteris codicis litteras leget. Idquoddico,tideorex Thehaide ; rom implicuit, quain nec Ua-
iigens ; l7i
solo Hieronymi Martyrologio colligere, Hales ihi banus, nec ox oo Notkcrus cxplicant, dum lcgunt :
(ncmpein) Epternacensi) wJanuarii: Isiridoxi epi- q Antiochia, Maccmi ahhatis. Noque prosiinl ho-
scopi ANTiocHi.E, Cum trcs ejnscopi Doni,vel Domni dierna nostra Auctaria, dum nunc Macarium Alexan-
AntiochicB fuerint (addere potcrat, Isidorus aut*S'i- drinum \o\\xwi, alium vcro, qui xv Januarii colitur,
ridonn\x\\\x<)vix dubito,aliquem horum designari. ^gyptiiim. Intricata h;cc et confusa, a Uollando
Ilicc Rosvvcydus, ad cujus ferc mcntom, aliam oon- elucidata invenies hoc die. el citato xv hujus, nec
jecturam Dollandus produxit, Vcrum,nisi vehcmon- miniis crudite contracta a Castellano in nolis a
ter fallor,rem paulo pcnitius introspexil Ilolstonius, pag. 40. Ex quibus intcUiges, quantum valoant cog-
et Rosweydi scnsum haud satis clare expressum noincnLa illa Alexandrini et jEgy2)iii,o\\\\\ ulerque
cvolvit et exclusitinepistola adCl. V. Florenlinium, Eibya' incola fuerit, hodiernus in Oelliis, alter in
data 4 Kal. Fobruarii mdclviii, ubi sic loquitur Qui : Scithi. Vide Jannarium pag. lOOy, num. i, et eos,
die secunda Jammrii tanquam diversi ponuntur (a (lui post Uollandum Macarioruin Acta accuratius
Raronio) R. Isidorus episcopus, etpaulo post S. Si- distinguere conati sunt. Audiatur postremo Wan-
RiDON episcopus , pro uno vero,duofalsi suhstituun- dalbcrtus, qui hunc solum ita recolit :
tur,vitio amho creati ex verm lectionis ignorantia,
%t ex tetustissimismss deprehendi, inquihussemel
.
Macharius quarlum Nonarum dedicat astum (/ojfe, aslrum)
simpliciterque legitm' : Antiochice, Syrodoni epis- Qui teuuit docuitque eremi pius accola raorem.
AUCTAUIA.
Antueup.-Naj. tcxtum habet deforinioreni In : (( D deposita, magnis choruscant virtutibus. » De Isi-
Thebayda, depfisitio beati Macharii abbatis,magna- doro tacel.
rum virtiitum viri.Et in Ponto civitateTomis, trlum UoswEYD.. Antiochia;, Ysidori cpiscopi et beati
((
fratrum Narcissi, Argei et Marcellini pueri. Qiii sub Macharii abbatis. » I)c tribus Tomitanis, textum
Licinio inter tyronoscomprehcnsi, cumnollontmili- [lonit in plurali 'luinero. In lino addit : (( Hierosoli-
taro, cajsi ad inortem, martyrium consummaverunt, mis, sanctoriim Stephani ct Vitalis. » Nomina in
et diu iu carcere maccrati,"in mare mersi sunt. Cor- Ilieronymianis disparata, conjuncta sunt.
pora eorum ad littus delata, et [a] PcLSANEx. Adhuc vacuus est.
009 MARTYROLOGIUM. MEXS. JAN. 610
Antukp.p. et MAX.-LuBKc.,de caetcio pui'i,UsiiaiHli A Matric.-Cartus.-Ultraj. « Octava sancti Ste- :
aiidiuit in riiic « Ipso ilie, octava sancti Stephnni. »
: phani protomartyris, Isiiiori cpiscopi et martyris.
MuNEiAT. coiunniiiioi' editio altcra tcxlui assuit : Argci, Narcissi ct Marccilini fratrum. » Altera
«Eodenidii' Silviiiiaco iiionastei'io,dcpositio douiini inanu subditur « Frontasii martyris cum sociis
:
Odclonis abiialis. » Ilic itcrain recarrct, quaiiquain suis. Vide Acla.
))
Castellanus xxxi ncccinliriscollocaiuluui cxisLiiuct. Cluniacen. « ILem sancti Barbatiani confesso-
:
Antierp.-Max., Iltraject., Levdex., Lov\nien., ris. Rcmitlitur a Boiiando ad xxxi Decembris.
))
Albergen., Damc. et editio Ultrajkct. Relgfc. Camberien. Sancta) Mariaj « Sancti Raldulfi con- :
prinio loco « Octava sancLi SLeptiani |)rotoinarty-
: fessoris. )>
ris. I)c Isidoro scriinuit oinnes « Ej^iscopi ct inar- : Altemps. « Sancti Barbatiani confessoris. Civi-
:
tyris. ))De Toinilauis auteiii,qnasi Usuardi cousLruc- tate Petragorica, sancLi Silani martyris, » socii,
tioncin vcllent clarioreni rcdderc, post illa verlia, ojiinor, S. Frontasii.
et MarceUlni 2)Mcri, sic rcpetunt « Qiii Marecllini, : Florentin. « Ipso die, sancti Spiridionis epi-
:
ete., » ut prope dul)ites, utrum sic Ado, et Usuar- scopi, sancti Barbiani confessoris. Hic gesta marty-
dus ipse non scripseriut. Deiiinc Macario eiogiuni rum a notariis diiigenter exquisivit, et in ecciesia
texunt inluinc nioduni « Ilic Alexandriuus, Maclia-: recondidiL. )) Sed haec transcribentium oscitantia
rius autein, de quo haljetur infra xviii Kaiend. Fe- iiiuc translata sunt ex elogio Adoniano de An-
bruarii, fuit /Egyptius genere, et aniljo (lorentes in thero papa, die sequcnti.
Jilgypto, et ambo Antonii discipuli. Vide quoe )) m Editio Lubeco-Col. convenit omnino cum An-
Observationibus nostris dicta siint. B tuerp.-Max,, ctc, prffiterquam qiiod id flne subji-
Centulen. « In Thebaida, depositio beati Ma-
: ciat « Eodem die, sancti Baldulphi confessoris.
:
charii abbatis maguarum virtutum viri. In Ponto Ipso die, sancti Odiionis abbatis Cluuiacensis. »
civitate Thoinis, triuin 1'ratrum Narcissi, Argei et Belin. « Octava sancti Stepliani. » in reliquis
:
Marceilini pueri. Autiochia.', passio sancti Isidori textus satis purus est, cui subjicitur « Apud Sii- :
episcopi. Eodem die, ocLava sancti Stephrmi. )) viniacum (transitus) sancti Odilonis abbatis, cujus
Bruxellen. incipitctiamab «octava sanctiSLepha- festiviLas cum in Kalendis habcatur, iiic tamen ple-
ni protomartyris. In Tomitanis, "^^alis purus est.
)) nius recolitur. Ipso die, sancti Spiridionis episco-
Tum Ysidori episcopi et martyiis. Iii Tlicbaide,
: « pi; » editio posterior habet Syridonis. At de his
natalis sancti Macharii Alexandrini abbatis, disci- satis dictum est.
puli beati Antonii, magnarum virLutum viri. Et san- Greven.- « Octava sancti Stephani. Jerosolymis,
cti Sindani episcopi. Ha;c est, ni falior, aiia no-
)> Stephaui et Vitaiis, Item Tubiae, Rutiliae, Vitalis. »
minis Syrodoni infiexio, nisi agatur de Silam. ILbc nomina ex Hieronymianis repetenda sunt.
Hagenoyen. in octava S. Stephani, in Y'sidoro et Sequitur « Stridonis
: episcopi et confessoris.
Tomitanis, superioriiius siniiiis cst; sed de siio su- Frontasii inartyris, ac sociorum ejus. Raldulphi
peraddit « Itein in cadem civitate, Marccllini pueri
: confessoris »
in mare mersi. Notabis in prio'-' anuuntiatioue
)) MoLAN. « Octava S. Stephani. Apud Silvinia-
:
},{d.vce\\\m\m 2merim non di; i, ettiogium toLum in clium, sancti Odilonis, etc, » plane, ut Belinus.
numero multitudinis positum. Sequitur « In The- : Tum « Ipso die, sancti Siridonis episcopi » Vide
: :
bayda, sancLi Macharii abbatis. Ilic Alexaudrinus Q supra. Editiones posteriores iitceris Italicis textui
erat, Macharius autem, dc quo haiietur infra xviii priefignnt « Octava sancLi Stephani
: » In fine. :
Kal. Februarii, et fuit .Egyptius generc Ambo : « Apud Siiviniacum, sancLi Odiionis, etc Apud
florentes in jEgypto, anibo beati Antonii magni Corbciam, depositio sancti Adaiardi abbatis. Ipso
discipuli, ambo magnarum virtutum viri, et ma- die, sancti Siridonis episcopi. »
gnoruin miraculoruin perpetratores. )) Mirum est, in nulium codicem Usuardinum irre-
Aquicinct. in fine « Ipso die, sancti Siridonis
: psissc memoriam S. Telesphori pap«, qui hodie a
cpiscopi. Item, sancti Barbatiani confessoris. Apud Fioro. Rabano, et ex hoc a Notlvero, celebratur
Silviniacum, sancLi ac beatissimi Odilonis gbbatis. cum elogio. Nos de eo v hujus.
Octavaj sancti Stcphani protomartyris. ))
III Nonas Dii 5.
Romoe via Appia, nataiis beati Anthcros papse ^, cum duodecim annis
qui rcxisset Ecclesiam, passusest
sub Maximiano, et in cimiterio Calixti sepultus. Eodem die, sancti Petri,
qui apud civitatem Aulanam
crucis supplicio est interemptus. In Hellesponto, sanctorum martyrum Cyrici, Priini ct Theogenis. Civi-
tate Parisius, sanctae Genovefae virginis, quae a beato Germano Autisiodorensi episcopo, Christo dicala,
admirandis virtutibus et miracuiis late ciaruit.
NOT.E.
Sumitur ex Praten., Herinien., Tornacen., Ore- D posuerat, ejusque proinde textum, ut in iis editio-
xen.Qi Molan.lWcxn posterioribuseditionibus mula- nibus saepe soiet, depravavit.
vit, quse in prima hac secundum Usuardum recte
» Pratensis codex omittit vocem pn,^)^, inquit Sol- a suo monitore fuisse textus hic a nobis redditus
lerius, et legit cimiterio Calixti. Utrobique faisum arguit. Bouill.
VARIANTES LECTIONES.
Scripsi Antheros cum probatissimis codicibus. legente, cymiterio Calisti, ut me monuit Castel-
Eadem est terminatio in Beda, Roinano parvo, et lanus, qui fontem consuiuit. Male in Heriniensi
Adone, qui melius habent Anteros. Praten. omittit est Ellespotito, pejus in Greven. Hellesponta; me-
yocQvci pa2)(B, quam codices alii cuin citatis jain lius ex aliis in texLu. In Cyrici et Theogenis,
Martyroiogis constanter retincnt. Mirum autem, servo lectionem quam ex nostris puriorem exis-
deesse in omnibus titulum riiartyi is', qni tamcn in timo. he^o Parisius xnove antiquitus receptissimo,
antiquioribusiiiisclareexpriinitur,forteabUsuardo non Parisiis, ut Molan. passim correxit. Scriiien-
studiose expunctus. Posui cimiterio, licet diversi- dum esset Autisiodorensi, non Altissiodorensi, ut
inode in codicibus scribatur, pierumque eo modo. Molanus, sed codicum ordinaria lectio, quse saepius
Item Oalixti cum quatuor postremis; Pratensi recurrit, est Antisiodorensi; aliqui male Anti$iocl,
fill USUARDI MONACin 612
Do solo Aiitero meminil Romanum parvum. Be- A a Surio ct Rollando edita reproducit, alibi, is
tla' dv auxit Atlo, Noslcr erroni inter-
i|)SO L'loji;iuin operac prctium fuerit, euin nostris couferenda. Ab
poUivit, tyrannuni (losi^Mians Muxmianuin, nbi his diss(mtit Tilleinontins tonio V, pag. 417. Petros
(Hini Adoiit; Naximinum ?,cn\wn': cicl)uisset. Certc diios cx Kiiscbio (le Mart. Palcstiiiio eap. 10, et ex
Antcrnni ad Maxiiniani lciii|)0i'a iiullatcnns spee- Actis coiiatiis crucrc dc ciijiis arguniciilis statiien-
;
tarc, cx cjus aHate eonslat. Neqne vero iiliini iiie duni crit in Sii|)pl(!iiiciito. Jam vero undc Ustiardus
Maxiininnin intcllij,'as, ([ui snl) initiuin san-iili iv Petnim aece|)crit compcrtum non est, neque indu-
orientateiu Eeelcsiain roode eruentavit de illo agi- ; corhactenusuteredainFloruiiigenuiniiin eiunquam
tur, qui aiino cxxxv Alexandro, prope Mos<untiam visum fuisse. Superest verosimiliter eonjiccre, aut
trueidalo, siieeessit, spciiKine lidelinin (\v. leliei el .\cta liabiiissc, (|ua! ab Anastasio nibliotluuiario
diuturno Aiiteri pontilieatu, hrevi iiitcrccpit. Atque synclir()ii(), c (ira^coversa suiit, aut saltein inde
liie alinsest Usnardi crror, a Heda et Adonc aecep- iiotitiam aliqiiain ad euin pervcnissc, Ci/ricus, alias
tus, de annis ponlilieatns xin, qiii a I.alibeo, Pape- Cyrinus, Primus et Theogenes ex Ilieronyiniano
brochio, aliisque ehronoloj,MS incrito eorrigitur. Eiitcrnaetuisi aul ei simili a Nostro desumpti sunt,
Ouid dc ejns inartyrio scnliendnin sil, rcetcexpo- non magisaiuid eonsu(.'tos duccs liaedie noti, quam
nit Tilleiiioiititis, (^oinineiilarioruni snoruin ceelc- Pctrus, dc (pio jain dixiinus. In iis Martyrologiis
siastieoruin toiiio III, paj,'. '278. Si (juid aiit inde, Paretia tribuuntur, de qiio vide Florentinium et
aut alinndc usui cssc possit, in Siipplcinenio adhi- Castellaniiiii pag. !jl. De Theogcne, qui ab aliis
bebiinus. Florentinius ad xxiv Noveinliris, pai^-. 1)97, Diofjencs dicitur, scorsim loeiiti siimtis die praece-
de Anierote, ineinorat aliqiia, neseio an satis apte B dcnti. Gennvcfam llicronyiniaiiis adjcetam eenset
excogitata. Miiius displicent, quae dc ordinatione Florentinius; at eerto eain ineinorat Reda, et ex eo
ejus, eo fortasse die 1'aeta alii eliciunt. Casterum
: Rabanus. Elogium Adonianum est, a Notkero de-
ex Adoniano Anteri elogio aliqua dcmpsit Usuar- scriptnm, a Nostro deeurtatum, sed in Auctariis
dus, quiO inter Auctaria ex aliis eodieibus resti- plcne recitatum. Ad cani jain procedimus, puritate
tuta oslendenius. Petri Balsanii (jladio iuter- Usuardina ai)undo demonstrata. Cur autem Floren-
fecti meininit Rabanus die sequcnti, ex quo sna tinius Vicnnensis ab Adone positus, hic prieteri-
descripsit Notkerus. Apud Floruin civitate Auclara lus sit, haud equidem assequor;id siepius factum
Petrus hodie crncifixus est. Unuin huuc esse cum in Vicnncnsibus sanetis, mecum leelor in deeursu
Abselamo, qui in Romano moderno reeolitur xi .la- observarc poteril. Adjicio Wandalberti in Geno-
nuarii, doeet ibi Bollandns in Pr;etcrinissis, et ho- vefa? honorcm versieulum, hodie unicum :
Uie, ejus Acta illustrans. Kiini sequitur Castella-
nus in notis pag. bO et 170. Item Theodoricus Rui-
nart. in Sinceris et vSeieclis a pag. !ili4, ubi Acta Tertia Nonarumque dies celebrat Genovefam.
AUCTARIA.
Antuerp.-Maj. in prima annuntiatione \)09>{pa2)<s quod martyrio coronatus est. Qui decimus octa-
addidit cuin Adoiie, etc, « et martyris, qui viee- vus... passus est Maximino, » etc.
simus post bealum Petrum, cum duodecim annis, q Centllen « Romae, sancti Anteros papae et
:
mense uno, diebus duodccim, rexissct Ecclesiam, martyris. CivitaLe Aulana, sancti Petri martyris. »
passus cst sub Maximiano, et [in] cimitcrio Calixti Deest Cyrici etc. « Parisius, sanctae Genovefae
sepultus via Apia. In civitate Aulana, passio sancti virginis. Ipso die, octava beatissimi Joannis evan-
Petri, » etc. Deest annuntiatio tertia. Tum « Apud : gelistse. »
Parisium, natale sancta) Cenovephge, » ctc,, sed Bruxellen. incipit ab « octava S. Joannis apo-
post claruit, ex Adone restiiuit, « et usque aii, stoli cvangclist;e. Apud Parisium, » etc, de
et
annos octoginta iu Christi servilute consenuit. » Genovefa, ut supra. « Roina}, natale sancti Anthe-
RoswEVD. in Antero, superiori siinilis est. Sequi- ros papa) et martyris. Qui gesta martyrum a no-
tur de Genovefa etiam ut ibi. Caret annuntiatione tariis diligcnter cxquisivil et in ecclesia recondi-
secunda et tertia. In linc autem ex Adone adjicit :
dit. Propter quod sub Maximino imperatore marty-
((Eodcin die, sancti Florcntii Vienncnsis episcopi rio coronatus est. » Nihil prasterea. In Petro Aula-
et martyris, octavi ejusdem urbis episeopi. » nensi et Ilellespontanis satis purus, in fine .sub-
dit « Et sancti Florentii episcopi.
:
•>
PuLSANEN. hac etiam die vacat.
Hagenoven., praefixa octava, de Antero post papa
Antuerp. et Max.-Lubec. deeurtant Genovefa) elo- haec comminiseitur « Qui constitutus fuit summus
:
gium, his verbis « Quic a beato Germano Autis-
:
pontifex contra voluntatem cleri a Cyriaco papa,
siodorensi episcopo, Christo dicata. » At in fino qui passusestin Colonia euin xi millibus virginibus,
addunt « Et octavie sanetis .loannis evangelistae. »
:
llic Antheros praefuit Ecelesi;i3 annis tribas, mensi-
MuNEiuTi cditio major et prima ex Adone etiam busduobuset diebusquindccim; martyrio eorona-
addit « Et usque ad oetogesimum annum, » etc,
:
^
^^
tus estsubMaximinoimperatoreet sepuitiisin cime-
quibus altera editio minor superadjecit « Cujus : terio Calixti. Hic eonstituit, ut episeopi de sede in
corpus requiescit in eonventu apostolorum Petri sedem non possinl transfcrri sine conscnsu Romani
et Pauli, monte Parisius. » pontilicis. Et gesta ipse martyrumdiligenter a nota-
riis qua}sivit,et excommunicationis sententiam ful-
Antuerp.-Max., Ultraject., Levden et editio
Ultraj. Relg. priino loco liabent « Octavaesancti :
minarijussit in rebclles. Ilic nationeerat Gra;cus, et
xviii post bcatum Petrum apostolum.»In duabusse-
Joannis Evangelistae. » De Antcio inserunt « Qui :
decimus octavus post beatum Petrum cum duode- quentibus annuntiationibus, utcunquc purus cst.
cim. » etc, pure usque ad finem, nisi quod aliqui Tum de Genovefa post Christo dicata, subtexit «et ;
scribant Dyogenis, et in fine de Genovefa addant, sacro vclamine est consccrata. » Rursus post senuit
((el usque ad oetoginta annos in Christi. » etc. « De hac virgine legitur, quod totiens llevit ex de-
votione, quotiens coelum inspexit. Et sicut Ste-
Lovanien. convenit cum prioribus, nisi quod in
phanus protomartyr. saepe Jesum in dextera Patris
flne totum Genovefae elogium expunxerit. vidit. Hujus etiam orationibus Symeon, qui stetit
Albergen. et Danic. in hoc differunt, quod de in columpna, se committere solebat. Item Marini
Antero ita legant \)osl jjapa « Hic constituit ut,
: martyris. »
[puto esse ne] episeopi de sede in sedem possint VicTORiN. et Reg. Sueg., sub num. 130. « Item :
transferri; et etiam gesta martyrum diligenter in Roma?, sancti Marini martyris. » An is est, qui
notariisexquisivit(it in eccl(jsia recondidit, propter colitur XXVI Decembris ?
(il3 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 614
MATnic.-CAiiTUs.-ULTRAJ. « Octavu sancti Joaii-
: A Mutant Anteri textum, cxpunctis annis,
gelista;. »
nis apostoli. Genovcfse virginis. Antheros pnp;e cL substitutoque Maximlno pro Maximiano, recte
martyris. Petri martyris, qni passus cst crnciligi. quidem, sed contra mentem auctoris. In fine de Ce-
Tlieogonis martyris. » novefa, ut in priori. Tum « Die tertia, sancti pro-
:
Altemps. « ('ivitate Petragorica, sancti Eumasii
:
pheta3 Malachiie et sancti martyris Gordii. » De
confessoris » Caslclian. Eimachi, tlc quo liodic
.
Florentio, utsupra.«InpagoViromandcnsi,inventio
niliil in Actis. corporis beati Qiiintini inartyris ab Eligio episcopo,
Florentix. « In Padua civitate, sancti Danielis
: et translatio ipsius. » Dc relatione capiiis S. Jacobi,
martyris. » Vide Acta. ferine ut supra. Et aliis litteris « Ipso die obitus
:
EniTio Llbeco-Col. « Octava sancti Joannis
: Angela) de Fulgineo. »
evangelist;c et apostoli. » De Antero omnia fcrmc
coUegit, qn;c superins di(!ta sunt. In Petro pur;i est.
APPENDIX
Tum": « In licllcspontano, sanctorum martyrum Cy- Ex citata die pracedenti Rosmeydi epistola.
rici et Primi. Itein in Cyzico Ilellcsponti, passio
Diogenis inartyrissub Licinio rcge, qui post niultas Appendicem voco, quod ad Usuardum, aut ejus
passiones tandeni in mare projcctus a fidelibus Auctaria non pertineat gratam tainen leetori futu-
;
honorifice sepelitur. » Vide quaB die prajcedenti
ram, puto, viri eruditissimi observationem ad Mar-
diximus de Theogene. Sequitur de Gcnovcfa, et tyrologium Romanum, in quo hoc ipso die celebran-
Florentio Viennensi, ut supra tur« Zosimus,Athanasius,TlieopemptusetTheonas.»
It-itquc citatotcxtu et Haronii notatione, sic infit
Belin. PrangiturtextuiOctora,ctc.,et atlexitur: B :
« Videndum iium quatuor hic crrores cominissi sint.
« In Padua civitate, S. Daniclis mart. »
1. Quod quator hi sancti ponantur passi iii Janua-
Greven. OctavaS. Joannis. De Fiorentio, ex Ado-
:
« In Africa, Martialis, Cirici, Claudio- rii, cum Zosimus et Athanasius passi sint iv Jan.
ne, ut supra. ;
nis. » Haec nomina bene vel male cx aliquo lliero- Thcopemptus autem et Theonas v Jan., ut patet ex
nymiano, ul hic passim usu venit, descripta sunt. Menseis. Depravatum est Menologium cum ponit,
« Padua;, beati Danielis levitae, et martyris. Qui c(e- TERTiA, VEL QUARTA DiE. 2. Quod quatuor hi mar-
co a se illuminato, locum, in quo oppus suum a <
tyres dicantur passim in Cicilia, cum Menologiuniet
paganis, clavis per caput et oninia uiembra trans- Menaea tantum Zozimum, et Athanasium in Cicilia
fixum,jacebat, revelavit anno dcclxvii. AngeUe vir- ponant. 3. Quod hi qnatuor ponantur passi sub
ginis de Fulginco. » Melius die sequenti cum Bol- Diocletiano cum Theopemptus, et Theonas tantum
iando, notante non virginem, sed viduam fuisse. sub co passi sint, Zosimusautem et Athanasiussub
Molan. In fine addit quae habentur in utraque Domitiano,prasfecto,uthabet MenologiumetMensea.
Munerati editione. De octava, Daniele Patavino, et 4. Quod in notis dicatur, Zosimum et Athanasium
Florentio, iit supra. Tum « Item relatio capitis
:
passos subDomitiano iinperatore; iino sub Domitia-
sancti Jacobi apostoli, » additque typis minoribus, no prtefecto passi sunt ubi cardinalis Sirletusnon
:
« Fratris S. Johannis. Alrebatum al monasterium rite vertit pr/ESIde, cuui in Gr;eco sit«/3/ovTt. » Vi-
sancti Vedasti. Angela3 de Fulgineo. inventio beati de prseterea Bollandum in Actis, et Castellanum iii
Quintini martyris per beatum Eligium. » Vide au notis i)ag 51 et 73, ubi aliqua adducuntur in Su|)-
ctarium ad Bedam et Acta. Editiones alisB prfemit- q plementodiscutienda. Quibusadde,quae dicuntur in
tunt litteris Italicis « Octava sancti Joannisevan-
: appendice ad tomum Januarii, pag. 1087.
!
II Nonas. Die. 4.
Natalis beati Titi, qui ordinatus ab apostolo Paulo Cretensium episcopus, ac prsedicationis officium flde-
iissime complens, beatum finem adcptus est, ibique sepultus apud ecclesiam ubi fuerat dignus minister
constitutus. Apud Africani, prseclarissiinoruni martyrum, Aquiliiii, Gemini, Eugenti, Martiani, Quinti,
Theodoti, Triphonis, quorum gesta habentur. Romae, sancl-oruin Prisci presbiteri et PriscilUani clerici,
ac BenedictsB religiosa3 ;
qui sub tempore Juliani imperatoris gladio martyrium compleverumt. Item
Romae, sanctae Dafrosse, uxoris Fabiaui martyris, quae post intcrfectionem ipsius, primum relegata exilio,
dein a praefato principe, capite jussa est puniri. Civitate Bononia, Hermetis, Aggei, et Gai.
NOT^.
Ita fere codices omnes, sed pur;i simplicitas eruitur ex Prafen., Tomacen., Mmerat., Greven. et
Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Greven. et Molan. pro Eugenti ponunt Eugenii; D sed Usuardina puritas quseritur, eaque nisi veiie-
pvoMartianii Marciani: item post Tujodoti addunt menter fallor, ex probatissimis codicibus exhibita
cum pluribus aliis mss. particulam et. Alia3 in codi- est. Dissentiunt Greven. et Molan. qui, reclamanti-
cibus nominum variationes occurrunt, ut Theodori bus itcrum codicibus mss. legunt consummaverunt
pro Theodoti, etc. nos ex antiquissiinis nostris
; pro coinpteverunt. Deinde pro dein, vix animadver-
pra3ferimus lectioncm textus, nec minutias omncs sione indiget.Molan.bene scribit Aggai^secl rectius
scrupulosius enumerandas censemus. Triphonis cum aliis ad Usuardi mcntem, Aggei: item GaiWcei
scribunt passimomnes. ^voreligiosa, h^thcni aliqui impressa communiushabeant Gaii,Gagii,\e\ Gagi.
gloriosa; coiWces veromultisubjungunt/miw^qua; Munerati editio nec hic, nec alibi satis correcta et
vox necessario addenda videntur, ut posuit Ado, ne accurata. En specimina AfroscB, pro DafroscB,
:
sensus imperfectus maneat, cum ncc gloriosce, nec prafecto pro prafato, et pauca alia vix notatu
religiosa ibi quidquam signiiicent, si substantivo digna.
destituantur. Caeterum non recta syntaxis a nobis.
OBSERVATIONES.
Praeluxit denuo Romanum parvum Adoni, hic lioc dicevidentissime patet. Ut a Tito incipiam, sic
Usuardoet Notlvcro, qui hodie ex Adonis, et Rabani prima ejus in Faslis sacris memoria soli Roinano
textibussuumferme totumconflavit.Quod deprimo parvo accepta refertur: Arud Cretam Titi apostolo-
fonte nostro dixi, id in tribus comm morationibus rum discipuli. Quibus fere verbis ab AUone in Mar-
618 USUARDI MONACHI 616
lyrologioel
....
intlo
:..:..,. :i
!•..... ...i
;i
i'
Notivero cclol)ratiii'.
., i
At eloffiiiin A iriidiicta, non iiitegre et fideliter, dum ijrincipiun»
ex rcslivitatibus apostoloriini;ii) 1'suardoacccptuin ,
oinittitur, ncinpc
particulac dcbite : In Orieute,qux
et inodice contractuin cst. Do Titi vita ot gostis non- appositic iunuincris conjccturis adituin pr;eclusis-
nulla ox variis colli'f,'it Hollaiidus, scd iion ila pri- sciit. H;ironiiis coiitra vctcrcs oinnes textus, tyran-
dcin aceuratior syllogc cx Scriptiiraot Patribuscoii- nuin ;\\)\)Os\ul Muximian/n/i ,ui oliscrvavit Hoswcy-
cininita ost a Tilicinontio toiiio II, a jiag. i:}<), l'or- diisiii laudala siipcrius inanuscripta cpislola.Atquc
tassein Supploincnto iisiii liitura. Classis inartyruin il)i cti;iin solcrlcr uoIaI, discere7ios ex Martyrnlogio
septem africanoruin Hoinano parva nota noii cst, irieroii,j/viia}/.i (K\^U'vn',\ccus'\ vidclicet, (luod soluin
cx nieronymiaiiis ab .Vdoiic traiislala, adtlito cpi- v;dit) no}i intelligi hic Bo)io}iiai}i Italice, sed Bo-
theto prfeclarissimoruiii martyrmn. Itcm, qtioruin nonia})i Orie)itis sire Illyrici. Duptex e)ii})i Bono-
gesta habe)itur,^c\\ (|ii;oiicc ijisc procul diibio vidit, nia in(iuit, u)ia i)i Oriente, altera in Occidente;
aiias aliquod saltcm oorum cxtractum daturus; ncc '^atet id ex anctoritjus. Ila no.swcydus, qiii lamen
quisquam alius in luccin hactonus olTorrc ])otuit. 111 Martyroloi^io lcj^^erc dohuit clarissiinc cxpres-
Tertia annuntiatio niarlyruin Homanoriim P)'isci suin Bo}io}iia. Putat Castcllaiius Bo)ia)iia}}i illani
preshytei-i, ot Priscittiahi ct Boiedictre, rursiiscx seu Bo}io}iiam reperissc iii Mujsia, riallice scri-
Ronuuio parvo priimiin prolluit. yu;o ab .\donc ad- bens, a Bodon, vido cjus notas ad hunc dicin pag.
jiciuntur et a Nostro coiitract;i sunt, oa ex Actis 00 ct 07, el l{;iudrand in Diction. Geographico. Mo-
S. Pigmonii (do quo ctini Usuardo agcmus xxrv Mar- nuit autcin Hollandiis in nostro codicc Usuardino
tii) cducta consct Rollaiidus; Castclhinus taiitiim Lcydciisi vcrii;iciil() lcf^i Balo)iia}n (Baloe)i) in
non plane rcjicit, ut proindo appositte tcin|)oris jj Thracia, ([uod vcrissiiiiiiin cst, ot ita etiain habe-
not;i;, novo cl acciir;itiori cxaiiiiiicdist;iiticndiesint. tur iii cilito vcrnaculo Ultrajectino. Sed codicem
Consule intcrim pr;or;ituin Cast(.'ll;iiuiin pat,'. 00 ct Leydcnsom Rolgicuni impostcrum citarc superva-
808. Et Dafrosa, simplicitcr ponit jain tcrtio lau- cancum ccnseo, dum cum altcro Loydensi Latino
datuin Roin;iiiuin |)arviim. Hrcvo eloiiiuin, (|iiod ab oinniiio convcnit. Wandalbcrti versiculus hodie
Adono mutuavit Nostcr,cxpr;ccodcnti fontc riviilus siiigularis ost; ita sonat :
est non satis purus. Dis|)liccnt itoruin sii^nata .iu-
Tuni pridie Nonas Augenli festa recurrant.
iianitempora.j)roquibiissubstituendaDioclctian.'ea,
ex Tillemontio contondil Castclbinus. Dafros;D ma- Recentiores passim scntiunt hic Euge}idu})i ab-
ritusnon Fabianus,sod Flaria^ins appell;ib;itur, dc batcm rccoli, d(! quo actiim ost i Januarii. Rollan-
quo ot liliabuti vidoRollandum hoc dic. Ultiiiia ci;is- dus fcrmo trijjuit Eugmio, in Africana turma
sis Hieronymiana cst, ex his a solo Usuardo liiic tertio ego amplius dcliberandum censeo.
:
AUCTARIA.
Herinien. in tolo textu purissiine Usuardinus, in Cliristi passi sunt, ul narrant ipsorum gesta, quae
finehabct additamontiim, provinci;ieRhcmensi pro- habcntur. » Vide supra.
prium, nempe « Ipso die, natalis sancti Rigoberti,
: IIagenoven. habet etiam de octava. In Tito purus
Rhemensis archicpiscopi. » est. Tiim « Ipso die Lingonis, sancti Grogorii cpi-
:
AxTUEnp.-MAj. inutilus cst. Incipit « Natale san- :
scopi et confcssoris. » Soquuntur Africani, dcindc
cti Titiapostolorum discipuli. » In secunda et ter- C Dafrosa, tuin Priscus ct socii,dc quibus satis pure.
tia Adoni, quain Usuardo similior. Tum « Item :
In fine : « Civilate Bonoiiia, sanctorum martyrum
Romas, beataj Dafros;o, uxoris IFabiani martyris. » Hermotis, etc. » Quod habet etiam praBcedens.
Desunt reliqua. ,
Matric, Cartus.-Ultpaject. « Octava sancto- :
rnni Innocontum. Titi episcopi Cretensis, discipuli
RoswEVD. « In Creta, natale sancti Titi, apos-
:
beati Pauli apostoli. Dafrosae martyris. Rigoberti
tolorum discipuli. » In secunda, tcrtia et quarta
archiepiscopi Rhcmoruin. »
Adonem etiam potius, quam Usuardum descripsit. Altemps. tcrritorio Uzechiae civitatissancti
: « In
Ultima deest, cujus loco ha3c suiistihuintur « Eo- :
Fretcoli episcopi. » Dc Ferrutio martyrc meminit
dem die, Celsi confessoris. Apud Gandavum, Pha-
Molanus hic, ct Hollandus, in Praetermissis, Ferru-
raildis virginis. » Nempe el viduas.
tium, Forrutioncni, ctc, adducil. Hic Ferrcolus est
PuLSANE.v. Desunt forte duge lincDe reliqua satis :
Uzeticensis, de quo vide Praetermissos i Aprilis.
ostendunt lextum esse puro proximum. Carel an- Florentin. « Apud Nicomediam, sanctorum
:
nuntiatione uliiina. martyrum Theopempi episcopi et sancti Sinesii. »
Antuerp. et Max.-Lubec. tcxtui, satis puro, sub- Dc his plura dicentur die seiqucnti.
dunt « Octava sanctoruin Innocentium. »
: Editio Lubeco-Col. Post octavam sequitur textus
Antuerp.-Max., Ultraject., Leyden., Alberg., et solito purior. In fine post Aggei, nam hic ultirao
Danic, incipiunt « Octava sanctorum Innocen-
: loco ponitur, subjungit, martyrw)i ei pvo Bononia,
tium. » In rcliquo textu satis puri sunt. In fine corrupte scribit Ba^iomia. Deinde « Treveris san- :
transponunt noiniha Hermetis, Gaii et Aggei. -q cti Celsi episcopi, ot confessoris Christi, qui in
LovANiEN. prioribus plane similis, resecat elo- ciniiterio sancti Eucharii requiescit. Rituricas,
gium Dafrosie. sanctae Faustas virginis. » Dc qua vidc Praetermis-
Centulex. : « Apud Cretam, sancti Titi aposto- sos. « Eodem die, sanctae Pharahildis virginis. »
lorum discipuli. Civitate Rononia, sanctorum Her- Belin. praemittit etiam octavam. In Tito, pro di-
metiset Aggei..\pud Africam, sanctoruin Aquilini.... gnus minister constitutus, habet divinitus minis-
praeclarissiinorum martyrum, quorum, etc. Romag, ter, etc. Sequitur «Lingonis, sancti Gregorii epi-
:
passio sanctorura Prisci.., religiossimae femina}, qui scopi et confessoris. » In reliquo textu satis purus
sub impio Juliano martyrium passi sunt. Ilem Ro- est; in fine autem, Aggei et bfaii martyrum.
mae, sanctge Dafrosae, uxoris Fabiani martyris, sub Greven. : « Octava sanctorum Innocentum. Tre-
Juliano. Et octava sanctorum Innocentium. » veris, Celsi episcopi ct confessoris. Bituricas, san-
Bruxellen. post octavam Innocentium, secun- ctae Faustae virginis. In Flandria apud Gandavum,
do loco habet « Et sanctae Pharahildis virginis,
: Pharahildis virginis. Lingonis, Gregorii episcopi,
sororis beatae GudilaB, quae Gandavi quiescit. » De et confessoris, cujus vitam Vincentius Delvacensis
hac aliqua observat Castcllanus, quae ex sermonis in Speculo historiali lib. xxii, cap. b2, summatim
Bclgici ignorantia non potuit distinguere.Sequitur perstingit. Apud Nichomediam sub Dyocle [Dio-
de Tito non plcno. In Prisco et sociis item, in Da- clctiano] Theopompi episcopi et Synesii raarty-
Irosa et Bononiensibus utcunque purus cst. De rum. Item Neophistae virginis et martyris. »
martyribus Africanis addit « Qui multos agones, : Molan. post Gaii etiam in fine attexit ma/rtyrvm.
supplicia raagna, cl passioncs horridas pro fide Deinde: «Octava sanctorum Innocentium,Lingonis,
617 MARTYROLOGIUM. MENS. .JAN. m
saiictir.regopu episcopi el confessopis, ciijus gcsta A torum Innocentimn In liiie, de Gregorio Rigolierto,
h;ii)entur. Ipso(lie,nattilissnn('tiHigobertiReinensis et Pharailde, iit sii|)ra. Siilijiingitiir : Die quarta,
archiepiscopi,elconfcssoris.(;an(Javi, natale sanct;» sancti Theoctisti, diicis CiKtuino. Et congregatio
iii
Pharaildis virginis. Et sancti Ferrutii inartyris. » sanctoruin scptiiagiiita fipdstnloriiin. » Dcniciue, ty-
Vide (|Ufc dixiinus ad codiceni Altcinpsianuni. Iii aliis pis ininorihus » Tudcrti Tuscite^ sancli Rogerii
:
cditionihus nltiinn illic annimiiatio cxpiincta cst. conlessoris, ordinis minorum. Cujiis nienioria ihi-
Incipiunt autem ist;c litteris Italicis Octata sanc-
: dein celchralur cdiiscnsu f.regorii IX. »
Konis. Dle
Romae, natalisheati Thclespliori pap.T?, qui se|)tiinus post Petrnin apostolnm pontifcx ordinatus, illu.s-
tre niartyrium duxit. A|)ud Antiochiam, sancti Simeonis monachi, cujusvita, ac conversatio satis extitit
admirahilis.
NOT^.
Ita codices nuilti, scd omnino puri sunt soli Pvaten.^Hennien., Tomacen., Autuerp., Maoe.- Liihec,
Greven et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
JSfatale pro natalis, vel vice versa, promiscue B correctum est. Sic etiam Simeonis, in quo maxime
fcrme ah Adone, Usuardo, et aliis, ac proindc a codices variant hodie mwWxx^vxUivwniSi/oneonis.
;
codicihus nostris accipiuntiir, ut id imposterum Extitit, autiquus etiam scrihendi modus est, quo
obscrvare opera) pretium non sit. Scriho Thcle- ct hoc teinpore aliqui utuntur.
sphori cum plerisquc editis, et niss. quod in [Molan.
ORSERVATIONES.
Ad II Januarii supra ad [calccm indicavimus, ad articutum xi, a num, 38. Breviorem, sed et
sanctum Telesphorum papam a Floro, Rabano et veriorem Telcsphoriana; vitaB seriem deiJit Tille-
Notkero eo die celebrari. Primus ad hunc dicin cum montius tomo II, pag. 231. De celeberrimo olim toto
retulit auctor Romani parvi his verbis Roma, : orbe, ctiam dum \i\'crct,S?/meone monacho Stylita,
sancii Telesphoripap(e,etmartyris. Hinc in Adonem meminerunt apographa Hicronymiana nec video ;
transiit, a quo brevi elogio e.xornatus fuit, cujus cur intcr adjcctitios a Florentinio reputetur, pra3ser-
pars exigua ah Usuardo adoptata est, rcliqua in timcumproocipuicodicesineoreferendoconveniant.
Auctariis supplebitur.llic a lectore observari vclim Signatur in iisdcm antiquior ille Syineon, qui res-
quod in pra^fatione dixiinus, Florum, Rabannm ct ponsum accepcrat a_ Spiritu Sancto, otc. Cujus
Adonem, licet eadem sanctorum Acta pras oculis G occasione, exercitatibnem inseruit Florentinius a
habuissc videantur, ita tamen passim in modo,seu lectorc consulendam. Utrunque Symeonem hoc ipso
phrasi discrepare, ut manifeste appareat alterum ctiam die commemorat Florus, utrumque Rabanus,
ab altero visuin non essc. J)c Adone rel;ito ad Ilc- ct cx hoc Notkerus de solo Stylita sic agit Roma-
;
dam, de Notkero ad Ilabanuiii, et Adonem, alia num parvum : A^Md
Antiochiam,, sancti Simeonis
ibidcm sententia. Jam vero quid in riieronymianis wo;i«c/^i.Vit;ccompciidiumexhibet Ado,quodferme
sit Calijlorifp, Cmlesphori et CceHsphori, nescio descripsit N(;tkerus, Usuardiis vero in paucissima
anRollanduselFlorcntiniussatisrectedivinaverint. contraxit. Vit;im non unam cdidit, et diligcntissime
Nec placet Castellanus, nimis rotunde asscrcns, in cruderavit Holhmdus, servata de more primigenia
plerisque, llieronymianis Telcspiiorum papam re- auctorum phrasi. Exhis iiotissimum Gallicam suam
porire. Tametsi cniin concedereinus ex citatis no- digessit, atque cx Allatii Symeonihus aliisque exor-
ininihus Tclesphorum a Notkcro excusum, necdum navit Till(!montius |)cr articulos novcmdecim, tomo
milii exinde conscquens Tclcsphorum papam illic XIV, a pag. ViTi ad .'^.»2. Ainbos textus nostri sauctos
mcmorari. Plura vidc in Castellanis notis pag. geminis versiculisinnexuil Wandalbertus :
70. Quid dc Telcsphori Vit;i, 7A'gcro Pauli Hol-
;i
laudo obtrusa, et ab hoc Actis inserta,censenduin Hinc Nonas Simoon confessor possiJet almus.
sit, docebit Papebrochius in Responsionibus ad Papa Telespliorus iis.lem p.iriti^rque coruscat.
AUCTARIA.
Antuerp.- Maj. hic pra^ter inorcm totum Adonia lesphori elogium siipplct, pra^ter dicta adjicicns :
num elogium Usuardoattcxuit. Telesphoro \scrihit ((l!ic constituit, ul scptcin \Ado sexj cbdomadibus
i'psel\\c\c'?>'^\^on\?,c\\\m-AM\<\\\.,scditannos\\,menses ante Pasc;i jcjunium celcbrarctur, ct in natalc Do-
dies XXI. At de Symeonc, oninia hoc modo « Apud
III, : inini nostri Jcsu Christi nocte inissa; cclehrarentur,
Antiochiam,depositio sancti Syineonisinonachi.Qui D et hymnusangclicus, id est Gloria iii excelsis Deo,
tertio decimo a;tatissu;ie anno, huic saeculo abrenun- hora sacrillciiiniss;cdicerclur. » Tiiin (dtem dej^o- :
cians, monasterii claustra expetiit ubijnira absti-
; sitio Simconis, qui Doinimim obtulit. Antiochi;o,
ncntia, vix septimo die cibum sibi indulgens, psal- sancti Simeonis monachi, ct confcssoris, admirandae
tcrium infra quatuor menses didicit. Deinde niinia virtutis viri, qui in columua stclit. » Deniqne (( Et :
domandi corporis intentione, fune palmitio renes sanctorum Fclicis et Amandi. »
sibi constringens, duriter laniatus est. Indc in quo- PuLSANKN. incipit Relatio pueri Jesu ex
: ((
dain puteo se recludens, et cx eo a fratribus vio- .-Egypto. » De ea vide infra vii Idus seu vii Januarii.
lcnter ad monasterium rcductus, clam fugicns hc- Tum : Et Vigilia Epiphaui;e. » De reliquo totus
((
reinum petiit, ubi multo coinmoratus tcinpore, iii textus purus cst
columna editiori, sanctitate fcrvens, se concludit, MCNERAT. SOlum inscrit, post illustre marty- ((
unde non modo extranea) in ilicri, sed nec propriic rium, » h;L'C vcrbo sub Adriano principc duxit. »
<(
matri se videre permisit. Et iisquc hodic basilicam Antueup.- Max., Levden-J^elg., Lovanien Ct EDI-
columnae illius nulla feminarum ingreditur, iiam TIO Ul.TUAJ.- ReLG. incipiunt Vigilia Epiphani;e : ((
qua^dam mulier vestc induta virili ingrcdi voluit, Domini. » De c;ctero puri suiit, nisi quod dc Te-
sedmoxutlimenattigit retrorsum inortua cccidit. » les|)horo inserant, ut supra sub Adriano. » elc. ((
Postrema h«c dcsumpta sunt ab Adone cx Creg. Ultrajectin.^Levden.jAlbergen. et Danic. Iiabcnt
Turonen. de Gloria confessorum cap. 26. etiam primo loco deVigilia, De Telesphoro autein :
RoswEYD. hic ex eodein Adone totum ferme Tc- « Constituit septem hebomadibus antcPascha jeju-
Patrol. GXXIIl. 20
(.10 IISCARDI MONACIII C20
niiiiii :il» oiiiiiiliiis rlericis ag'i : tres missas iii nalnil A rcgis cL confe.ssoris. Ipso die, sancti Verlaci liere-
liiiiiiiiii ('('l('lir:ii'i, liyiiiiliiiiii|ii(' :iiiL(('li('iiiii, iil csl iiiil:cct confcssoris. » ViilL (li( ercGVrferif/sed (|ii:iiii
(;i(jri:i iii cxcclsis, (lc(':iiil;iri ;ul iiiiss;iiii, iiistiliiiL. s;ci)e usiiveiiiat, tit (i inutctur in V et vice vei's:i,
Ad extreiiiiiiii ;iiilciii illiislrc iiKirlyriinii snli A(li'i:i- ;ilil)i forte accuraLius cxj^licabd,
iio, etc. » Ri;i,iN. cdiLio priuKi solani LcxLui jiricligiL Vigi-
Centllke.n. : <( HoiiKi', s!iiu;li Thelespliuri papio et liam. Asl aller;i de Tclesplioro post marliirimn
luartyris, (|iii illiistrc ni;iilyrimii diixil. AiiLinclii;!', dnxil\ inserit « llie constituit iit in iKit:ili Domini
:
s;incti Syiiicniiis iiuinaclii, (|ni iii ciiliiiiiiKi slctil, ciii per noclcni iiiiiiiss:c ('('lcbrarcntiir. » Di iiiic aii-
vila virtntiliiis cl iiiir^iciilis cirulsit iflorii si. » tcin : « n;iiidavi, sancLa' F;.raillidis virginis. » Vidi;
|{Kr.\Ei.i,KN. priiiio loco (lc Vijjjilia. DeiiuJc : < Uo- de PlKiraildc die pi';i'ceilciiti in .Viictariis.
iuje, sancti Tlielcspliori papa;. Qui yiiiiiiiiii aii<re- Ciu;vEN. » Vigilia Epii)liani;e Doniini. Eodeiii dic,
:
licuiii, C.loria iii cxccisis Dco, hora sacrili( ii niissas, Ed\v:irdi regis Aiigli;e ct confessoris. Tillonis coii-
el iii feslo ii:itivil;itis Doiiiini trcs iiiiss;is c:iiiLari iii- fcssMiis. In Africa, Tclicis, Sectindi, Honoris, Lu-
stitiiil. Et taiuleni suli Adriaiio inipcratore, pro- ci:i!ii,C;iii(lidi, .laiiiKirii. Ccrhici hcrciiiitafi et con-
ChrisLo illiistre inartyriiiin dn^it, et iu Valiciino fessoris. Seiionis, Ilonoberti ct Heiiulphi episcopo-
apuil sanctuni Petrum" sepultus esl. » In Synieonc rtiin et conlcssorum. Roiiiae, beatao Eniiliaii;e vir-
iiKi^niaiii parlcni cloi^ii Adoiiiani dcscrihil ct con- ginis, :iiiiit;e l)e;iLi Crcgorii pap;e. Qtii de ipsa et
trahit. sorore cjiis Tarsilhi ita dicit hoinilia .'W rnoardore :
IIacenoyen. de Vigiliii, ul supra. Iteni de Telcs- eonvcrsa', snh districLioiicrcgulae vivcnLes iii domo
jdiuro, cuni clo!4io ferinc Adoniano. Tuni « .\piid :
n propria soci;ilcni vitam diicebaiit, ct quotidianis iii-
AnLioclii;iiii, ii;it:ih) sancti Synieonis, (lui priino er:it crcmcntis co^perunt iii amoreni coiidiLoris sui;-
paslor oviuni paLi'issiii,ct inirahiliLerconvcrsusper crescere. Et ctini hic cssimt solo corpore, qiiotidie
liuc (luod scirc voluit, (iii;c essct siihsLanti;i aiiinia3. ad .'etcriia traiisirc. In Tliebaidc, bcatu! ,\nKit;e vir-
QuijussusesL inlrare moiiasLeritiiii, oL ilii expediri gi!iis,abhatissaD,dcq!i!iVincentitisSpi'culo hisLorial.
(.Te.hac re. Quod et fecit, et iii tanttim profecit, (luod lih. xviii. cap. ^yi. » Jn Actisvocatur eti;im Tulida.
io irihus nicnsil)usomnepsalteriuni,t!iiituiii(totaiii, Dc Tillone agitur ibi vii Januarii.
ni faUor) leg(Mi(laiii et nionachormii !'cj,mi1;is disce- .Moi.AN. iu prima editione soliim adjicit litteris
ret. » Reliqua iioii magnopcre difleruiiL :il) eis (\y\si ILalicis Vigilia Ejriphani(S Domin/i. Deinde typis
:
cx Adonc retulinuis. UUimo loco iiddit Balanlfe, : minoribus cx Greven. dcscribit omriia, qiiac de
Sererini eonfefisoris. Severinos diiodecim invenio, iEmiliana ntiperrime rctulimus. Itcin dc Eduardo el
iiLruin ex illis hic iiiiussit,necdumsatis certodistin- Cerlaco, dereliquis nihil. .\t incditionibus posterio-
guere potui. rihtis VifjiUam Ej^iphania Domini, litteris Italicis
AoirciNCT. De Telesphoro, post duxit, ;id(iilur : prinio loco posiiit. Iii fiiie de Ediiardo rege .\nglo-
« Ilicconstituit ut omnes clerici in sortc Dei electi ruiii. Tmii « Die quinta, sanctorum martyrum
:
septem licbdomad;is jilenas ;inte sanctum Pasclia a Pheopcmti, et Theonje. » Atque huc rediici possunt
carne jejmient, et in noctc natalisDomiui missas ce- (lua^hicinappendicc iiiJanuariiexepistola Roswedi
l(d)r;!ri.elC.loria in excelsisDeo ad missas cantari. » iiotat;i sunt, tibi sininl dcZosimo ct Athanasio, quos
VicroniN. hahet eadeiii onmia, sed phrasi non istis iJaroniiis eo dic conjiinxit. Fatetur Molanus se
iiihil iinmutata. (\ sanctossuosGraDcos, quos in posLeriorihus editioni-
M.vTUic.- C.w.Tis.,- TJltraject. Simeonis
: « Vigilia bus rcfcrt, accepisse ex Grascorum IIoro!ogio,in iiiio
monachi. iiui stctit supcr coltimnam. Tcicsphori et ThropempLiiset Thcoiiashocdie celcbranLur. Hos
pap;e cL UKirLyris. Hic iristitiiit jejnniiiiii (]ii;idrage- auLcin martyrologis OccidcnLalibus antiquioribus
simalc. Eduardi regis Angioruin. » antca ignolis fuissc ccrtissimtiiii csL, ex niartyro-
Vatican., signatus numero J)i»4(), iiiliil Ii:iheL de logio Calcsinii,vel verosiniilius ex Menologio Sirleti
Simeone Stylila at de antiquiori cvangtdico ila
: :i Raronio translatos, licet non ab omnibus codem
iidjicit «Ilicrosolymis, s:incli Simeonis j)rc|)het;e. »
: dic rcLolantur. Piitat Castellaiiiis Theopemptum
EDrnoLciiKc.o-Coi.. « VigiliaEpiphani;cI)oinini. »
: illuiii Theonani, ciim Thcopompo et Senesio, de
et
De Telesphoro coUiguntur qiue supcriusdii ta sunl. quibus hcri cx Florciitinis codicibnsegimus, idcnti-
« Apitd Antiochiam, sancti Simeonis inon;ichi, qui ficaiidos ut videsis in ejus nota ad iv Januarii
:
decinotertio ;ctatis sua' aiino huic s;eculo ;ihrenun- pag. 7.3. Seqiiitur innostris ,\uctariis minutiori cha-
tians monastcrimn petiit, ubi inira abstincntia, vix racterc « Apud Trajectum, Gerlaci eremitao, ex.
:
septiiiio dic cibmii sibi indulgcns, psalteriiini infra milite confessoris. Item, nt notat Metaphrastes,
(luatuor menses didicit. Eodem die sancti IJhvardi, beata' .\polliiiaris virginis. »
VIII Idus. Die 6.
Epiphania Doiuini. Iii i-rritorio Remensi, jiassio sancttc Macrae virgiuis ; quaj jubente Rictoviaro pra^
side. cimi iii ignem esset pra'cipitata,'et pi^rmansissct il!er,a,dein manimillis abscissis. et squalore carceris
;illlicta, >i(|)ci- ii'sl;is cl i;(iii ;i.nl issimas [Boii.ilhii !. ;id'l . ct prmiKis] voliitalii, orans migravit ;i(l Doiiiiiiiiin.
Itcdoiiis. ^;iiicli \lcl;iiiii < |iis.'.ii|ii ct confcs^oris. ijiii posl siL;ii;i virl iit iiiii. jiigitcr iiitcnt iis cielo. iiiigr;ivil
;i s;>'(:ulo.
NOJ.K.
Ita cuii(;ordiler Pnilen.. Herijiien.. Tomaren.. \) Ilem Danic. Behj.. Vltrajfi-liii.. T.fi/den.. Lora-
codiccs uicdi;>' woidi, Antuerp.-Ma.t. Edifio fllraj.- nifn.. Mherf/en.
Anlnerp. Mo/x-Lnlee, Belin., Oreren., t't Molan.
V.\RIANTES EECTIONES.
Bhemensi cA Remensi scribuntcodices,servo ple- ad Dominum, Antuerp. et Max.-Eiibec. migratit ad
j-mnque modum postrenuim. Max.-Lubcc. ut plane Christum. Sunt qui scrihunt Melani cuni Autuerp.-
incorrccta editio est,ita sa;pe,ut dixi,dissentit iion Max.melitis in textu.In ultinia annuntiatione recur-
lam rc (luani inodo scribendi, nec semper vacat runt varii nacvi. In Pratcn. et Tornacen.est emigra-
singiilas niinutias discuterc. Ita liic iegit Rictiona- rit a sceculo. Antuerp. poiiit, jugiter intentus in
rio ; \icVin., Riciocaro ; ,\ntu.-Max., Rictionaro. Lc- ccelo Max.-Lubec. jugiter intentus migravit; An-
;
gendum csset abscissis, sed codices passim habenl tucrp.-Max. et alii, jugiter ccelo intentus. Demum
abscissis, qiiibiissubscribeiidum. ,\liqui j)ejus«Jci- l]eVm.])\mis\mn\xgei,jugitercalointentus,gloriosus
sis Greveii.,^;rmj.9.Lectio Usuardina ^^lmigravit
;
w«^r«w^,etc.,atque ealectio aRaronio servata est
t)-2l .VIAHTVKOLU(;ilJM. — .VIKNS. lAN. 6'2'2
OBSEItVATIONES.
Epip/iania ; Epiphania Domini; pypiphauia po- A signavit auctor Homani parvi Sanct<B Macrm vir- :
'iniidnostriJesitChristi, iiiodi ilivcrsi siiiU, (iiiil)iis g inis,siib Ricliora roprresifle. Quae .\cta .4doni pra3-
apo!Ji'apli;i llierunyniiana aiitiqnissiniain, el cclc- liixerint, equidem igiioro eerte brevi suo elogio
;
liratissiniain tota catholica Ecclesia lestivitatcin plura complecti videutur, quain.\ctaa Hollandoedi-
exprinuint. Bedae placuit niodus secundiis, (jiiein ta, (.'t illiistrata repr^^esentent. Eoriini crisini tradit
Flonis auctioreni reddidit tertiiis llabaiio Notke- : Tillemoiitius tomo IV. pag. 497 et 7.34. Noster sua
riis lungiori oratione, varia coniplexiis est. Roina- umiiia ex .\dune mutuatus est, plirasi nonnihil |)er-
luuii parvuin seciuido loeo, sit posuit Epiphania : polita, quam codices aliqui integram servaveriint.
Domini. id estmanifesiatio, vel apparitio Doniini. Castcllanus Macrani remUtit ad ii Martii, quo die
Aii hic, obsccro, perspic(;i'e potuit Valesius, Honia- (oronatam prccfata .Vcta diserte iudicant; putatque
nuin parvum ex Adone contracttiin essc, nbi Ado hoc die corpus revelatum, aut ele-vatum 1'uisse.
soluin scripsit Epiphania Domini? Ut ut est, Nos- VVandaibertus iii Martii noii scripsit Magra aut
ter Adonis, vel Hedaj, aut, si ita vis, aliciijus Flie- Marcia ; sed nisi vehementer fallor, Qninas Macra
ronymiani verba transuinpsit. De pluribus mysle- pio Nonas defendit ainore. Alii, uescio qua causa,
riis, Epiphanijc festo recoli solitis, agunt brev.ter ad XI Junii rejiciunt. De Melanio Rhedoncnsi sic
Haronius, et Florentinius in notis, Hollandiis vero Iiodie legitvetustissimumEpternacensc: In civitute
in Actis; sed nemo aceuratiiis rcm toiam ab ovo Redonis.,natalesanctiMelaniepiscopi:^\\?L apogra-
excussisse videtur, quam Castellanus, eujus eru- pha lioc ipso die conjungunt naiivitatem, ordinatio-
ditas disquisitiones curiosus lector consulere pote- nem et transiium, quemadmodum inclc descripsit
rit. Nec Wandalbcrti versiculo negandus est locus :
13 Notkerus. Ex pr<Edictis Ilieronymianis sanctum a
.\ostro acceptum nondnbito,adjecta laudatiuncula,
Octavo ante Idus agitur Tneophania sancturn.
quo! sanctis plerisque aptari potest. Vitain habes
Macram in Hieronyinianis, Heda,iFIoro, aut Rabano a HoIIaiido illiistratam, exquo et Castellano disces,
non reperies.Primus eam (;t quidein |»riiiio loeu quid de variii lesti celebratione statuendum sit.
AUGTARIA.
Antueri'.-Maj. « Epiphania Domini nostri Jesu
: paucis panibus magnam turbam honunum satiavit,
Christi. civitate Antiochia, natale sancti Juliani
Iii Et sic in liac die (juatuor facta concurrunt, quoriim
martyris, et Hasilissae,et Celsi pueri,et Martianilhc prinuun, ut pri^ncipalius celebratur. » Videatur ofTi-
matris ejusdem,ct Antonii presbytcri, et Anastasii, ciiiin ecclesiasticum et ea, qu;e observat Castella-
;
sub Martiano prteside, temporc Diocletiani et Maxi- nus pag. <)5. Macrani voca Macheam, in tota annun-
miani. » De his nostri codd. ad ix Januarii, sed hic tiatione Adonianus. Sequitur de Juliano et Basi-
ad proprium diem retracti sunt, quo in Ilieroiiy- tissa sociisque integra annuntiatio Usuardina, ut
mianis memorantur, el a Floro, elogio ex Actis dc- ponitur ix Januarii. In Melanio satis purus est.
sumpta, exornali sunt. Sed de his videndus omiiino IIagenoyen. « Epiphania Domini. Et notii, quod
:
Castellanus hoc die pag. lOu, pliirima ibi curiose, cst triplex apparitio Domini, qua hodic apparuit.
et erudite congercns ad confiindendos, vel distin- Prinio apparuit Magis, qui illi fwima munera obtu-
guendasJulianos,quiI)iismartyrologianiiiiiiiin(|iiaii- lertiiil, qiii!' iii carne ei eraiit oblata. Secundoappa-
tuin abundant. Si^quitur in codice tle Macra, quie riiit Joliaiiiu Haptistse in baptismate,quandoau(Jivit
ipsi Maria est, et de qua soliim j)Oiiit « ()u;e ju- : Patrem in voce, Filium baptizavit in lliimine, et
bente Rietiovaro, in pruiiasvolutata,orans iiiigravit Spiritum sancttim vidit in columba.Tertio apparuit
ad Dominuin. Eodein die, translatio curporis sancti convivis in nuptiis, quando de aqua fecit vinuni. »
Germani Antisiodorensis episeopi,admirand;e fidei, llactcnus satis bene, ut supra. Utruiii admitti pus-
doctrin;e et virtutum viri. » Poniliir etiam ab aliis, sint, quae sequtintur, aiii judiccnt; ita pergit « Per :
sed remittenda ad natalcm xxvi Jiilii. (luod miraculum visum,JoIiannesovangeIista,cujiis
RoswEYD., in prima purus, seciindam noii Usudi'- erant h:e nuptiic, ad voccm (ijtis, uxorem deseruit,
dine, sed Adoniane enuntiat, de qua varietate su- et Christo fldtis adh;esit. » In Macra et Melanio satis
pra diximus. Tcrtiam plane omittit. puriis cst. Adjicittir in fine « Item Trevis, sancti :
PuLSANEN. sic iucipit « Apparitio incarnati Do-
: Agricii episcopi et confessoris. » Vult dicere Treve-
nuni,et Salvatoris iiostri Jcsn Christi. IIujus siqui- r/.9.Vidc(;revcnuiii xuiJanttarii et.\cta nostra eodem
dem veneratio, quia prim;e virtutis et baptismi siii die.
decoratur misterio, eo devotione lit fortior, et in Matuic.-Cautus.-Ultuaj. « Epiiihaaia Domiiii :
salutP numerosior. » Macra5 elogium cxpunctnin, Macr;c virginis, et martyris. Melanii episcopi ct con-
in Melanio purus est sed pro Rhedonis scribit
: fessoris. Juliani, Celsi cum sociis MM. » Recte nota-
SeddmAs. In tine « In Antiochia, natale sancti Ju-
: tur in apogra|)hi nostri margine, non haberiJtilia
liaiii martyris, et Ceisi pueri. et Martianilla;, et An- iiiini lioc dic in m;irtyrologio HoDiaiio : qii.f rendiis
hjuii presbiteri, et Anastasii, qiioriim iniraR passio- cral IX Januarii.
iies lcguntiir. » Oe liis. iit supia inoniii ix Janiiarii. |) r, v.MBEr.iEN. uioiia.sl . S. .Miiii.c i.oiivciilirdl. : « Ipso
Mi'NKKVT. : « Epipli;iiii;i Doiiiiiii. id esl appiii-itio dii' s;iiicti Salliini socioriniKjiic cjiis inartyruiM. •> lii
e.iiisdein, hodie iniill iplifitn' cxliibit;!. » !)c rcliipm l*ra'lci'iiiissis inveiiio .'^'flraiWni: ibiqiic iiotatiir
satis puriis cst. .Maiirolyeiis, in (|ii(i mcinoria iigitnr Si'ltani niar-
CentULE.\ : ic Epi|)li;iiii;i Doiiiini iiost ri .lesii Cliri- tijris. Iiuiiiit Hollaiidiis, forl;i iiileliii^i Solocha/iHiit.
sli.Antocliia', passiosaiict<)riiiii.liiliiiiii.ct l!;isiliss;e, (ic quo .wii .\Iaii iii .\cti>. Si milii divinarc etiam
cl Celsi pueri, ct .Vlarciaiiilhc iiiiilris ejusdeiii, el ;iliq,u;iii(lo licc;il, siispicabor, ,SV//^c///^rw/, vel Sul-
Anthonii presbiteri, et .\.nast;isii, tempore Dioele- canuiu eum sociis inartyrfbus, non alium esse,
tiani. In tcrritorio Romensi, passio sanct;i3 Macrae (luam corriipto nomine .lulianum, etc.
virginis. Idem hic codex
» ii Maii Macrain cuin Fi.ouENTiN. « In Antiochia, iiatale sancti Juliani
:
sociabus refert, sed quKiiam e;B soci;v sint, nec hic, martyris, Celsi pueri, Martianilhv, Antonii presby-
nec ibi dici Antisiodoro, translatio sancti
potest. « teri, et .\nastasii, quoruin iiiir;e passiones iegun-
Germani episcopi Dc Melanio nihil.
et confessoris. » tur. » Tolies rccurrit Julianus, ut inde confirme-
BucxELLEN. « Epiphania Domini nostri Jesu
: tur conjectura supcrior.
Christi, quein infantcm magi adoraverunl, et qticni, JuRENSis S. Riignobcrti pio Macrre, male posuit
ut esset incipiens annorum triginta, Joannes in Marth(c.
Jordane baptizavit, et qui anno sequenti aqiiam • Remens. SS. Tim. et ApoU. «TranslaliocorporisS. :
convertit in vinum;quiqueannoexhincproximo de- Germani Autissiodorensisepiscopi. » De qua supra.
0-23 LiSUAlini MONACIII 024
ri)irio.-l.i nKc.ii.-r.oi.. Iii |iiiiii I. fl st'(iiii(l;i piiia, A .Moi.AN. " Fodcm
die, translationis corporis s;incti
iiiscril : " lii Orifiilc, sjiiicli Mclicliinr rcL;is. cl cpi- Ccriiiiiiii .Ml issiodorciisiscpiscopi, ;i(liiiir;in(l;o lidoi,
scopi, (iiii liiic ciic olxloniiivil iii Doiiiino, divino .sa- doctriiiic ct virtutiim viri. Apiid Fiiiii;iL;nsL;iiii, civi-
ci-iliciu iii cccicsia priiis cclciirato, ac siiiiiplo. » Ku- tatom (A'pri, hcali Potri Tiiumasii piitriarchio Coii-
dcm ncinpe iiiorlis j,'ciicri'. (ino iJaiiiiarii .la:;paroiii slantiiiopoiitiini, doctoris pcrcoleliris, ordinis Car-
oiiiissc siipra iiarr.ivil. Pro .l/r/rt//i scriiiil Mclani, iiicli prorcssoris (ini posl jiliires dc siicra; criicis
;
ilc rcliiiiio |)iirc. Tiiin « Liiii,'onis sancti (;rci;orii
:
ininiicisvicLorias,post(|iic piurcsconscripLosiilirus,
iiiartyris, ciijus j,'csla haijcnliir. » An noii id.iii, (jHi ;ic |)iitr;it;i miriiciiia, die iic liorii ii si; priosit^ii;itis,
IV Jannarii episcopus ct confessor dicitnr ? Vidc rciiciLcr uiidurmiviL. CiviLiito Fiorontia, beati An-
l»r;i'tcriiiissos. « Eotlein dic, saniili Snicani cl so- drc;c Carmolita', pra;siilis Fesulani, odore virtiili-
cioriiiii cjtis martyriiiii. » Vidc siipra in Camiikuikn. lero, ioii,L!:c ialcquc riilgnr;iiite, spiciidesceiitis. »
CitKVKN. Iii Oriciitc, saiicli Moiciiior cpiscopi,
:
Dciiidc miiiorilins typis : « HarciiioiKo, iieiiti Uai-
(|iii fuit nniis tribtts Ma!<is, el iiac dic (iiiicvit in
ox mniidi coiircssoris, tcrtii iiniLtistri ordiiiis Pi';edica-
paco elc. Lingonis, saiicli Crcgorii marlyris... Itoin Loriiiii.Oni liccl non siLc;inoiiizaLtis,c.)us L;inionl'es-
l\'lri ct Marci. »Kx llicronymiaiiis, alj aiiis avnlsi- Livitas ex coiisensu Paiili illa narcinoiiensibusccle-
siinl. ((Snlcani el sociorimicjns. » Vidc dicla. « Apiid liraLiir |)osLridicEpipiiaiii;i' Domini. » EdiLiones jios-
Famagiisiaiii civitatciii Cypri, itcati Pcti'i Tlioiiiasii teriorcs liLtcris ll;ilicis iiicipiiiiiL. « Epipiiania Do-
patriarcii;o Constanlinopolit;iiii, ordinis Ciir;iielil;i- niini, » atl(lciiLcs« (jna maiiircsLiiri co'piL gcnlibus,
riiin. Oni vita, doctriiKi, niiraciilisqne clariis, ti^iii- cum eiini Magi adoraveruiit, Melcliiur, IJallazar ct
pore CaroM IV iiora pr;odict;i (iiiiovit in paco. Civi- 13 Jaspar. Siiniii iiuc dioEcclosiagratammeinoriamce-
tatc Fior('iiti;i, l)eati Andrc;o Cariiiclit;o, episcopi lcliral biiptisiiii e,iiis sacri,ct priiiii omiiiuin miriicu-
Festii;iiii. » Potriis remiLtiliir ;id xxix .liiiui:ii'ii, Aii- [oruiii (ilirisli.iicsuliillo cieLcrui'iiiii,(|uilius ceiebri-
drcas ad xxx. llein, beat;e mcmori;o Certnidis de
(( lcr iniiiiircstaia Tuit ejus divinitas. » lii Miio, dc' Pctru
Oosteii Begiitl;o(^?','V//« Heguiiito Deiplionsis,qn;e '![ ut Tiioiiiasio cl Androa Fesulano, ul in cdiLione
stigniiitii CiirisLi iiii|)ressa iiaimit in corporc suo. priori. Deindo minoribus typis deliaymundo oLiain,
Itciii secuiidnm Vincentimn li!). xiii, cap. 1S8, hoc supra. Dcniiiuc codom clKiraclorc hic « Delpliis in :
dio passusest iieatus .Itili;iiius et socii ejus, i|ui in- curia HcgiiiiKirum, ubiliis veiieraiiiiis Certriuiis de
1'raV Idus ponuntur. Item, saiicl;e mcmori;o JoIkiii- Oosten. Aiitiiiuitus aniiunli;itiu dici Paschalis per
nis Birclli, Prioris majoris domns Cartusi;e, vita diaconiiin. » De (luo ritu vidc Caslcliaiium pag. '.)'/.
et iniraculis conspicui. » Vide PrajLcrmissos.
VII Idns. Die 7.
RelaLio pueri Jcsii cx .'EgypLo. Eodeni die, licaLi Luciani AiiLiociienje ecclcsije presbyteri, et marlyris,
qui satis clarus doclrina ct eloquentia, passiis ost NicomediaL' ob conrcssionem Chrisli sub persccutione
Maxlinini, sopultusque lloiciiopoli Bitiiiniii\ Apud Antiochiani, sancti Clcri diaconi, qui pro confcssionis
gloria scpties tortus et in carcerc diii maceratus, ad uitinium docollatus, martyrium consuinmavit, Civi-
tate Ilcraclca, Felicis, Jannarii.
NOTyE.
Magnns ilerum codicum consensus ita cnim :
C max., Ultraject., Lei/den., Lovanien., ct editio
Praten., Herinien., Tornacen., Antv.erp.,Mux.-Lu- Ultrajectin.-Belg.
hec, Mmierat., Crexen. et Molan. Item Antiwp-
VARI.\NTES EECTIONES
Dc JEgyyto, ut sciiicl ct itcnim dic;iin, servo rcc- modica correctionc indigcrc. Scribendum esset
tam ortli()gr;iplii;iiii ex iis codicibus, qtii diplithon- BithynifP, ut est in ecgrapho nostro Pratensi ct
gis uluiitur, ut suiiL Pr;iLeii., ilerinien., Ros'Acyd., in Moiiino, at codices r('li(]uos sequor, in qiiibus
-
otc, licct plures scriliauL /;,;7?/7;/o vel Egi^do. In siinpliciLcr Bithinice, vel pcjus Bitinice. Sitne ty-
presbiteri alia est ratio, quocl oa sit codicum oni- pograplii, an ipsius Muncrati editoris sphalnia
nium scribendi forina. Maximini vero et rccte dum lcgit, qn.i professionis gloria, non habco unde
scribunl posL Adonciii iiostri omnes, oxccptii Max.- dispiciiim. Lcgo FeUcis, Jannarii iibsquo jiarti-
Liii)oc., ubi pcr crrorom pulo irrepsisse Maxi- cula copulativii, quam respuunt puriora apographa,
miani, sicut ct in reccntioribus Roiiiani ii:oileriii PraLeii., Flcriiiien., Tornacon., liccL in aliis pkiri-
cditionibus, contra quain icgerit Haronius. Si ad bns cxpriuKiLur. AddunL codicos mediic notae,
Acta, a Follando odila apiiciics, ultro fatciior non martyrum, puLo cx librarii arbitrio.
OHSERVATIONES.
De Relatione 2ivcri Jesu in Ilicrouymians codi- D quatuor 2>artihusfactus est,\\t\,q7iiinqmtuor par-
cibus nuUa usquain fit inentio, nisi si atl eos redu- tes demersus est. Dc qua dissectione, el dcmcrsione,
catur vclus Cclloiicusc, aii Acherio Spiciicgii Loiiio ;i"L(Iuc liam rcdinlcgrationc, vidcndum ost Flori
i
XIII, edituni, iii quo, tiltiiiio loco, sic logiltir : clogium. Romanum parvuin sic cum consignal Et :
Eductio Jesu de JEgypto. Qti;o verba ox ipso oa sancti Luciani martyris Antiockeni. Encomium in
dio XI dcscriijcns Notlvortis, ;iddit Qluce secundum : latercula rclatiim, Adonis csl, sed a Nostro aiiquan-
alios vii Idus .lanuarii, secimdum qnosdam Konis luliim iininutatuniotincdia fcrmeparteimminutum,
Januarii, 'yropter muttorum dierum profectio- a Notkero cuni Fiori vcrbis fermc commislum. Plu-
nem celehratur. Valeat si valore possit oa ratio, riiiia dc iiiclytissimo martyrc ob.scrvari possent, scd
verosiiniliorcm dabit Castidlaniis. Texlns nosLri iiiaio (^a lccLor requirat apud Horanium, Boilandum,
radix ot origo est Romanum parvum, cii.jus ipsis- Florontiniuni et Castellanum. Joannis Clirysostomi
siinavorba indc in Adonoin, liinc in Nostrum li- liomiliam, a Hollando Actis quaiibuscumquc sub-
quido promanarunt. Niiiilo plus melro suo coni- noxam, roctidi ciiravit Ruinarlius inter Sincera et
plcxus et Wandalbertus : Selocla a pag. ;JU(). Ibi prffifixa admonilio, et vita
(Jallica a Tiiiemontioex variis concinnata tom V. a
Septiina ab .Egypto CbrisLum celebraUiue relalurn. pag. 474, in Suppleinentooxpendi poLerunt, qnando
et Crffica passio, ex Synaxario membranaceo ms.
De iilustri inartyre Luciano sic liaiienL llicro- P. Sirmondi, sivc collegii nostri Pariensis, ad xv
nyuiiana : In Nicomedia, Lnciani 2>reshiteri, qni Oclobris, aliaquc hujusmodi, si operse pretium fuc-
02« MARTYROLOGIUM. - MENS. JAN. 020
i'il, liuo rufcreiitur cL illusLrahuiiUu Sfuiic vcrsi- A rccurriL xiv ubi alii, Clerl vel Cleti habent porro :
culuin tic Luciano cecinit WandalherLus itoruin xv suh nomino Luceris diaconi, aliis Liceri,
vel Lcceri, ([ui verosimilitcr iibiqiic idcin cst, a
Antiochena suum recolit quoque plcbs Lucianuin.
Roinann parvo simplicitcr notalus. Et Cleri riiar-
SicCleruji/ dlacou?cm commawiornl Flonis, uLexuno ti/ri,s. rndciiam hrcvia siia clogia deduxcrunt, aut
gciiiiiKJs sailcni conlicere vidcaLur, noii tamcii inul- Florus aut Ado, incertum cst, cum Acta, saltem
tos, at pcrperain ejus verhaverLit Castidlanus, sic iioLa iion cxstent lioc cerLum, Nostrum, cL NoLke-
:
eniiu legiL Itcm, Clericl et (lUicnnl, qui scpties hr-
: riini ex Adoiic vcrbuin de verbo plane reddidissc.
ti, cLc. Quis cniin Gallice rcddaL Ilcn les Clercs et
: Felix ct .TaiiiHvrlu^A ex [licroiiymiaiiis ab ipso
les (Jlacres, nisi LaLinc liabeatur Iteni clericoriun : l'suardo acccpLi suiit, in iis codicihus denuo positi
et (liacoiiorum. NoveraL uLique vir erudiLissimus XIV Fcljriiarii, uL cciisel IJoliaiidiis, nec inulLum i'c-
inarLyruin noinina nou in recto, scd in obliquo an- iragatur Florcntinius, liic Magistro nostro gratula-
nuntiari. Codex Ilieronyniianus EpLernaccnsis lio- tus, qiiod Bivarii etconsimilimii/ahulas v.onaudie-
dic Lucerii diaconi nieminiL, qui rursus in codem rit. llrec adUsuardi tcxtusgcnesim saLisdicta sunt.
AUCTARIA.
ANTUEUP.-MAj.,initiotransposiLus, legit: «Relatio Codex Ricotian. signatus D. 9 « Item Fiscanno, :
|iueri ex Egypto Jesii, Eodem die, natale sancti translatio sanctorum corporum, qui in eadcm re-
l.uciani, presbytcri Antiochena3 ecclesige et mar- qiiiescunt ecclesia. » Indicat procul dubio sanc-
tyris, viri docLissimi atqiie eloqucntissimi. » In B tiiin Guilioimuin, ac IbrLe alios in celcbri illo mo-
quo rursus ad Adoneni accedit. « Itein apud An- nastcrio quiesccntes.
tiocliiam, Bilicerii, [pro Clcri] diaconi, qui ob coii- Cambekien. monasterii
S. Mariae « Ipso die, :
fessioncm Christi, etc, » pure. Sed deosL oinnino sancti Isidori episcopi, magntc sanctitaLis viri. »
annuntiatio ultima. Nusijuam noLiiis csL hic Isidorus, ut ex Pr;etcr-
RoswEYD. Rahanianus poLiiis, quain Usuardiiiiis missorum clencho intelliges. Undo dicta de Isido-
sic in principio: «Eductio Dominide /Egypto. In Ni ris II Januarii.
comcdia, Luciani presbytcri, qui in persccutione L\ Vatican., sub numero 5949, dcest ultima an-
Maximiani in quatuor partes IracLus, cL in mare annuntiatio Felicls et .Jamiarii.
demersus, alia die inLc-ger inveiitus esL. Itcm apud EniTio Lubeco-Col. sic orditur « RelaLio pueri :
Antiochiam, beati Cleri diaconi, ct martyris. »De- Jesu ex .'Egypto, anno ;eLaLis sua3 sexto, impcrii
sunt reliqua omnia. Augusti CaDsaris quadragesimo octavo. » regni vero
PuLSANEN., satus purus est, nisi quod in eo hic Ilcrodis, tunc defuncti, trigesimo octavo. » Sequi-
omittatur « Rclatio pucri, » quam ad Nonas ex eo tur de Luciano, satis pure. Tuin « Treinoni;c, :
in Auctariis ihi rctulimus, forte ex eoruin more, sancti Rcynoldi marlyris, viri exiinias virtutis, cu-
qui V Januarii Evangclium dc pucri Jesu rcditu jiis gcsta hahentur CoIoni;e Agrippinje quidem
:
•
recitare consucverint. passus, scd Tremonicnsibus daUis. » In duabus
Albergen. textui satis puro subdit « Trenio- : aliis textus commemorationibus etiani satis pura
nia5, sancti Reynoldi martyris, viri eximia) virtu- cst. Demum« Solemniaco monasterio, beati Stil-
:
tis, cujus gcsta liabcntur » Hinc patriam suam co- C lonis \alii Ip.gunt Tillonis et Tlellonii, t(jt est apucl
dex ille satis indicarc videtur. Bollccndum] monachi et confessoris. Eodem die,
Danic. « Item in Dacia, provincia Sclandite,
: sancti Kanuti ducis ct martyris, » ab eo distin-
passio sancti Kanuti ducis et martyris. » In supe- guendi, cujus Acta dabimus x Julii, tametsi offi-
rioribus satis purus est. cium de eo in Ecclesia cclebrotur xix Januarii.
Centulen. perpetuus Usuardi abbreviator, in Vide Rollandum hoo die a pag. 390.
prima purus cst. Tum « Eodein die, sancti Lu-
: Relin. Primam sic legit « Rclatio pucri Jesu
:
ciani Antiochen;e ecclcsiic prcsbitcri et martyris, Christi de iEgypto. » Pro Maximini hahet 3faxi-
viri doctissimi alque eloqucntissimi. Item Antio- miani : de reliquo purus est textus, cui subnecli-
chia;, heati Licerii diaconi et martyris. » In ultima tur « Ipso die, sancti Juliani. Itoin Papi;e, Crispini
:
de Felici et Januario etiam purus esL. cpiscopi et confcssoris. » De Juliano est quod mo-
Rruxellen. « RcIaLio pueri Jesu septennis ex
; neam, hic euni simpliciLor referri et sine addito,
Egipto in Nazareth; ubi monstratur petra, in qua cui lamen Baronius, qui Bclinum pra^oculis hahuit,
ipse viginti trihus annis, noctihus recubuissc, die- nescio qua ratione ductus, titulum martyris ?l\>\\o-
bus vero sedisse memoratur. Cujus siquidein jictra; suiL. Bollandus re nondum satis examinata, Julianos
fragmenta, tanquain sanctorum reliquias, Crii- mulLi|iIicaviL, aliquem hodie Actis inserens, postca
cesignati ct peregrini digne venerantur. » De Lu- verosimiliter excludendum. Putat Castellanus,
ciano, posL Maximiiii, sichabcl, « iii quaLuor par- eumdein hic repcti .lulianuni, de quo pridie cgimus,
tcs disccrptus et quatuor lapidibus alligatus, in cL porro ix Januarii agcmus. Vcruin, ni fallor, hic
inarc mersus, sed ;ilia dic Ilelynopolim BiLliiiii;c q alius Julianiis esL, ncc martyr, ncc xenodochus, is
• •- ,•.•-.•_.,
quc a -
' i:.
Bcliiio ex peculiari iioLitia hic Usuardo adjec-
.
corpus ejus iiiLegrum invcnLum cst ibique scpu •
.
tum. » Vidc Notkerum. In Clcro purus est iii Vc- : tus, ut aoLc me censuit Rosweydus in animadver-
licc ct Januario similis codicibus medi;c nol;e. sionibus inss. supra non scmel citatis, in quibus ita
Tum « Alibi, Tillonis monachi. Item sancti Valcn-
: ohscrvat « Ego inquit, vix dubito quin exprinien-
:
tini cpiscopi. Item sancla3 Luciaiue virginis. » De dumsit codein die, sancti Juliani, omisso marty-
:
Tillone et Valentiiio agit RoUandus; quaiii vcro ris. 1. Qui;i ita rcpr;Tesentat vctiis martyrologium
L'icianain indicct fateor ignorarc. me Romanum Belini, ante ceulum annos Venctiis ct Pa-
IIuiENOVEN. « Relatio pucri Jesu ChrisLi Do-
: risiis imprcssum. 2. Quia extimo hic intelligi Julia-
niini nosLri de iEgypto, cuin Joseph nutricius ejus num confcssorcm Novarienscm, qui diaconus fuit
ad moniLioncm angcli acquievit, ct Jesuin ciiiii saiicLi Jiilii preshyteri, cujiis fcstumvii. Januarii oc-
matre sua Virginc Maria, et alia familia sua, rc- currit ;ipud Fcrrarium in Catalogo sanctorum Ita-
diit dc ^gypto in tcrram Isracl. Qu;e rclatio facta Iia\ » ILt^c Rosweydus. At de hujusmodi novis in
est post mortem Ilerodis et alioruiu amicorum siio- Romano moderno' acccssionibus plura suggerent
rum. » Ilasc Scriptura; sacr;io magis conformia, Papelirochii Rcsponsiones parte ii, art. 18, in ap-
quam qui^e siipra dedimus ex codicc Rruxelleiisi. pcndice ubi nomiuatim de Niceta agitur ex Hols-
:
Reliqua omiiia satis pura suiit. Lcnii ad FlorcnLinium episLoIa. Nec omitLcnda alia
MATr.ic.-CAKTus.-ULTiiAJECT. « Rclatio pucri : hiudati Rosweydianimadvcrsioad huiic ipsumdiem
Jcsu ex /Egypto. Luciani prcsbyteri ct inirLyris circa « Thcodorum monachum, qni tempore Cons-
Antiochcni. » Lantini, » etc.
C-2T USLAUm .MoNACHI. G2S
PiMMiiisHo iln(|ii(' irxlii (•iiiii l!nr(jiiii iiDhiliniic : , |;is h;ici:c. S(ilciiiiii;ico iiioii;istcrio. Iicati Slilonis
« t»iia'io liic, » Mi(|iiil Uoswcydiis. (c (liijiis vclcris inonaclii ct coiifcssoris. l-';insl;i' virj^inis innrtyris. »
liliri niiclorilntc ponntiii' Tlii-otloriis liic lioc ilio, Vidc Hul);iiiiiiii, Notkcriini cl indiccin I»r;cterniis-
naiii in nnli(|iio Mnrt\ roio^qo Itoiiiniio iioii coiiiiic- sorniii. (loluntiir xx Scplcml). « Mcl:ini;e scnioris,
riliir. '2. (Ju;v\-o (iiioiiiodo iii luitnlioiiilnis Hnroiiins seiuitricis lloiii;iiin'. » Vidc I'r;otcriiiissos. (( Item
(licnl, Tlicoddriiiii liiiiic riiissc disci|)iiiiiiii S. .Vnlo- saiict;o iiiciiioria' Wcdchindi ducis Westidialic, iii
nii ( »iiioil itcriiin rcpclit iiolntioiic ad xxviii l)c- .\iu;;i (piicscentis. » l.cgc cx Actis Wltlckindi,
ccinhris, ralioiic altcriiis Tlicodori), idqiic clicit (hicis Saxonmn, et AngaricB.
el prolmt cx Vita Aiitonii pcr Alliaiiasiiini scripla, Moi.AN. ((: Ijiso die, sancti Juliani. Item Papi;o,
cniii AHiaiiasins iii Vila AiiLoiiii cnp. ,'i'2 rioii dicat (irisjiini cpisco|)i ct confessoris. Solciiniaco iiioiia-
ciiiii riiissc discipniiiiii S. .\nt(}iiii, scd Aniiiionis Ai- stcrio, l)(';iti Stillonis inoiiaclii. » I)eind(,' niinori-
triotjc, nli ciiaiii lialictnr in Vita S. Paclioniii lins typis (( Trciiioni;i! iii difoccsi Ayrippincnsi,
:
cnp. 1 auclorilnlc ductn ex cndein Antonii vila pcr tr;insi;ilio saiicti Ueiiiol(li,elc., » ul sn|)rn nisiquod
Allinnnsinm scriptn. Iilcni lialicl Palladins cnp. 8. » liic, post datirx fuit, addatur: ((Qni al) arcliicpis-
(mu;vf.\. Kcintio piicri Jcsn facla cst aiiiio adn-
: (( piscoiio (^olonicnsi, silii alicnjiis saiicti cor|)iis dnri
tis cjiis scxlo, iin|)crii An.i^nsti (In^saris xi.vm, rc- dcvotissinic j)ostiii;il)aiil, (|: o tcrra eoruin revc-
i;ni vcro llcrodis dcrnncti xxxviii. Trcinon-in', iii rcnlior ct nl) lioslihus sccurior cssct. Uem, Ca-
(liwcesi AKrippiiicnsi, translatio saiicli Rcynoldi iinti ducis Slavia', martyris, filii regis Dacia). »
inonnelii ct martyris. Qni clnrissiinis ortnsnatn- Iii editionihus aliis, deJuliano et Crisj)ino, iit jiri-
lilius ct in nrniis strcnnns, (]oloiii;e snncti Pantlia- H iiKi. Dcindc (( Ijiso die, sancti Canuti, dncis I)n-
:
lcoiiis ractiis cst iiionaclins, vita ( l niir:,cnlis cia- cia' ct martyris, filii Krici rc^'is. Solcmiiiaco nio-
riis n cconicntariis, quilius n sno ald^ate prfoCcctus
: nastcrio, hciiti Stilonis moiKudii. » Tniii minorihus
rnornt, occisus, in Incuni projoctus est undc Do- : typis ((
: Patavii, bcatissimi Valentini, episcojii
iniiio, reveiante cxtr;!ctns, Trcnionicnsihns datns Uli;otiaruni. » Dcniqne de Ueiiioldi miitatis pau- ;
fnil. itcin, Kniiuli ducis Sl;ivi;c, iiiartyris, liiii rc- ciili.s, (ju;e ;id rci snljslniilinni nihil conferunt.
VI IdHS Die 8.
Neajioli Cniiij)aiii;o, nalalis sancli Sevcrini episcoiii,^'^ confcssoris, IVnlris hentissiiiii Viclorini innrtyris,
ui Severinus jio.sl innltnrum virtutuni i)erj)etr:itionein, j)lciiiis sanctitalc qnievit. neluacus, sanctorum
mnrtyrum Lnciani jiresbiteri, iMn\i;iiii ( L Jiili;ini, (juorum Mnxi:iiius ct Juli;imis priiiio a p(;rsecutoribiis
ghidio |)uiiiti siiiit. I)('injhc:itns Luci;iiius jiost niiiiinin c:odeiii, cuin ( liri.sti iiomen vivn voce conliteri iioii
mctuisset, iirioriiin sentcntiain et ipsc exccjiil. Kodoni die, sancti En.^eniniii mnrtyris.
NOT.E.
Un jiriiiiiKeiiin piiritnte Prtt/ijw., /r^ri/W(?«., Tor- ,
jiosteriorihuspcditioiiihus textnm non rectc mii-
nacen
en., Pulsanen., Greren., ct Molan. Ilic vcro in C t;ivit.
VAUIANTES LECTIONES
Pulsancn. jiro Neapoli mnle scribit Neapolis, in textn positus est. Porro e sociis primus, non Ma-
uti pvoBelHaci, liahet Bchioti. Scrvavi e^'o Belva- a^iwzaw/w diccndus est, iit iiinie :ipud Kloriim lejfi-
cus, more nntiqiio, cuni antiquiorihns codicihiis tiir, nec MessianMS, iit Ado, sed ex codicihus nos-
Praten. et Herinien. quod etiain posuit Morus. tris ferme omnihus Maxianns, idque ex analogia
Tornacen. scribit Beluago, alii Beluaci, vel Bc- Gallica ostendit Csstellanus paj^. 135. Molan. scrip-
luaco. Tn Pulsanensi, est Luciani episcopi, Maxi- s\t Maximiniani, Greven. Maximiani, item Belin.
miani presbyteri et Jnliani diaconi. At postremis quem procul dubio secutus est Baronius. Pulsanen.
iititulinon debentur; Luciano, non alius quam qui riva voce confiteri, etc, vertit in una voce, etc.
OBSEUVATIONES.
Tota annuiiLiatio prima, sive S everini cncommm sancti Luciani, socii heati Dionysii. Item Mes-
ex Adone manifestissime abhreviatum est, servata siani; (\ux ex .\donc acceptn viderentur, nisi de
Severinorum (;oiifiisione ox Romano parvo, prinio Dionysio fieretmentio; ipse enim sinipliciter eiiiiii-
illius auctorc, alius diccret sediictorc, ah Adone ac- tiat Beluaci, sanctorum Luciani et Messiani. Hiiic
:
cej)ta, quam correxerunt Bollandus et Castcllaiins taiiicn conlice Acta nulla Adoni iiinotuisse, qu;e
hoc die; fru.stra enim Neapoli qu;oritur Severiniis ccrto Usuardiis coiisiiluit, illa prae.scrtim, qua3 ab
ejiiscopus Victorini Amiternensis fralcr, qui :ij)ii(l nnoiiymo scrijita, cx-quihus elogium suum evidcn-
l^
Septempedanos inveniondus est. Vide qua; a noliis tissirfic cxtraxit. An etiam cx Kloro? Ita sentit Cas-
dicuntur v Septemhris, fusius iii Actis siio tempore tellanus pag. 1.31, prrcjudicatas opinioni insistens;
exjiendenda. Advertit confnsionem Molanus, scd quod Usuardiis Klori Lugduncnsis ad Uedain aiicta-
eam in jiostcrioribus suis editionibus perperam ex ria insjiexerit, qua) ego nunquam ei visa existimo,
Ksuardi textu expunxit, quem inviolatum servare utpote qni non alium Klorum noverit, quam lcetiora
debuerat, emendando in notis, nt facit, quae craiit vcl latiora illa vestigia, quse sunt ipsissimum Ado-
corrigenda certum enimest Usuardum legisse,>S'^-
; nis marLyroIogium, ut in prffifatione, Castellano in
veriyii episco/det confessoris, fratris beatissirni hacpartc non refragante, ostcndiinus. Ut hodieriiiis
Victorinimartyris,(\nc]m(\uv)ts\x\n in Adone scrip- utriusque textus exemplosit,ocuios ipsos tuos,lec-
turn invenerat. Inter apo.yrapha Hieronymiana, so- tor, apjpello, conferKloriclogiuincum nostro Usuar-
lum Corbeien.sc dc Bellovacensium apostolo et so- dino, victas daho manus, si vel jier levein umbram
ciis ita hodie meminit: In Gallia ciritate Belloa- hoc ex illo contractum apjiarcat. De actorum fidc et
cns, passio sanctoriim Luciani, Mariani et Ju- sinceritate disputant erucliti critici, inter qiios lau-
liani martyrnm; ubi Mariani levi lapsu pro Ma- datns Castcllanus miilta curiose observavit, uti et
xiani legilur, qui vAxx^i, Massiani vcl Mcssiani. Dc Tillemontius tomo IV, a i)ag. !]39. qua? in Supplemen-
his niartyrihus nihil habet Beda. Uabanus sohim loaccuratiusfortecxaminaripoterunt.j&^^^ij^itowwi
Lucianum presbyterum cum elogio posuit iv Ja- tanquam ignotum martyrom dedit Usuardus nus-
luinrii, cujus vcrba ihi doscrii^sil Notkcriis, liac qiiam suh tali iiiflexioiic rejicrtum si cnim Iliero- :
iterum die legens : Mellocia (\)vo Bellovaci) nymiana (jiiaiituinvis aucta consuluit, non alium
629 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 630
ibi rcporit, quani Egemonivm, Egonomiuw, vol OculatiorBollandus^f^^e?^«V//;?i!''/K'umdeniesso pro-
jEgeinomm, idqtic vaww episcnpi lilulo, a l^ahnuo bal)ilissime censuii ciim Egemonio, vel Hegcmonio
etiam discrto sii^natiiin. EtigenianKS, quis.cnnquo (quocunqiic inodo inllcxerisj Angustodnnensi epis-
apud antiquiorcs ignotus cst, nisi
iile css(^ possit, copo : imo certtim id crcdidisset cum Castellano,
Wandalljcrtinn audias, ita ipsuni mctro aplantcin : nisiSaussayo nimium trihuissct. In eodem errore
versantur plura cx sequcntihus Auctariis, s;cpe dc
Iduum post sexlo, Eugeniano vota ierunlur- eadciu rc audicndis.
AllC FABIA.
Antuerp.-Maj. Neapolini Cainpania), sancti Scvi
: « Icxtum purum, iidjicitur : « In Grascia, sancti Timo'
[;)ro]Sevei-iniconlcssoris,frati'isl)oatissin)iVictoris, ibci. Augiistodiino Egemonii episcopi. »
clarissimi viri in miraculis. ncluactis, sanctorniu Victouin.Reg. SuEC, siguatus num, L30. scriliiint
l.uciatii prcshyteri, MaxiiDiatii cL Jnliani martynint. etiam : « In Gra^cia, sancti Augnsto-
Tliimothei.
Quornin Maximianus, et Julianns primo apersccuio- diino, Egcmouii episcopi. » Posterior codex hahet,
ribusKladiosuntpuniti.f)ehincl)oatiisLucianiis,cuin « P^getnoni. »
post nitniain, » etc. Deest plane annuntiatio tiltiiua. Matuic.-Cartus.-Ultuaject.: «Luciani presbyteri,
RoswEvn. « Apud Neapolim Campaiiife, sancti
: Maxitniani ct Juliani inartyrum, Severini episcopi.
Scverini confcssoris, Iratris healissitni Victorini, ct confessoris. Patieutis episcopi, discipuli saneti
clarissimi viri in luiractilis. Qni el ipsc fratris iiui- Joanuis cvangelista\ BruxelbT', Guduhc virginis.
tator existens, post multarniu virtutum insignia, r» Qu:e a beata Gcrtrude est a sancto foute levata. »
sanctitate plenus in pacc quievit. Ai)ud Angnstodii- CoDEx Dom du cbeval, signatus B. et Floren-
nuin, Eugenii episcopi et martyris. » In quo bicco- TiN. :« In Gra'cia, sancti Tbiinotbei. »
dex tatitnin ad vcritatetu accedit, ([uantuiu rccedil In Vatican., num. 3949, deost Eugeniani. Adjici-
ah Ustiardo. « Bcluago, sanctorum martyrum Mas- tur deniio « In Gra^cia. sancti Timothei. »
:
siani, Luciani atquo Jiiliani. Ilatishona)' flcrhardi Altemps. « Depositio sancti Ulfrini episcopi.
:
cpiscopi. Ttcm, Eticbcfii cpiscopi. » Tr;inslatio sancti Judoci. » Vide xiir Decembris.
Mi'N;;uAT. tcxttii satis puro suhdil « Hemis, iteati : « ftcni, depositio sancta^ Pega) virginis. »
Higoherti episcopi, ct confessoris. » I)c quo vide iv Edit:o LiBEco-CoL. iii [trima ct secunda modicc
Januarii. « In Gr;ecia, sancti Tbiinotci. Apud IJrti- iutcrpolata, in tcrtia pura est. Sequuutur Auctaria :
xcUain, natale sancta; Gudula) virginis. Metbis civi- « Iii Graccia, sr;ncti Thiinotbei confcssoris. Augusto-
tate, sancti Pationtis episcopi, et coufessoris. » De duni,sancti Egenionis cpiscopi et confcssoris. Apud
00 Tbimotbeo bic agi iion videtur, qui ab Usuardo Bruxellam,uatale sanct;c Guduhe virgiuis. Metis ci-
ponilttr XXII Januarii, sed de alio. Vide acta. vitatc, saucti Patientis cpispopi et confessoris. Imj-
Antuf.up., MAx.-LunKc, et Ughellian. qui codices dein die, sancti Erbardi episcopi et coufessoris Ra-
pleriimquo conseni.iuut, posLtextiim in flneadduut, tisponcnsis. Ipso die, sancti Affini episcopi, et con-
« In Gra^cia, Timotiici, Augustoduno, Eugeniani. » fessoris. Trccas, sancti Frodohcrti ahbatis. »
Malc bahct Max.-Ltihec. ^«^m«««. Belin. scribit « Victoris Belvati, Luciani e|)i-
: :
Antueup.-Max.,Lkvden., Ai.beug., Danic. et Eni scopi, Maximiani presbyteri. » ctc. Antc Engeniani,
tio Ultuaj.-Belg; d(! Luciano, inserunt ieati Petri , iittcrserit « Eodem dic, sancti Maxiini, Papipnsis
:
discipuli: Textui autcm snpci-addnnt « In Griccia, :
^' e[)iscopi et eonfessaris. » In fine « Mctbis civitate, :
sancli Tbimotbci. Augustodnni, saticti Eugeinouis, s;incti Patientis episcopi et confessoris. » Editio al-
vci Eiigeniouis episcopi. Apiid Bruxellain, nataie tcra supcraddit « fn Gra)cia Tbiiiiotei. Augusti-
:
saucta) Gudula) vel Gudila3 virginis. Metbiscivitate, duuo, Egemoni episcopi. »
sancti Patientis cpiscopi ct cnnfessoris. » Gueven. « Aguionii [alias Egenionis]. Augustu-
:
Lovanien. similis cst superioribus, pr;L'terquam
:
duneusis episcopi et confcssoris [alias martyrisj.
quod Bellovacensium elogium expunxerit. In GraDcia, sancti Thimotbei confessoris, qui transla-
Ultraject. : annuntiatione sanctaB Gudilao minu- tus est Constantinopolim ix Maii. Apud Bruxellam,
tus est, de caetero cum proxime relatis consentit. sanctae Gudulas virginis. Metis, beati Patientis epi-
Centulen. « Neapolim Campanias, sancti Seve-
: scopi et confessoris, discipuli beati Joannis apos-
rini episcopi, et confessoris fratris beati Victorini, toli. Eodem die, sanctoruni Erbardi, et Herbaldi
martyris. Civitate Beluaco, sanctornm Luciani, Ma- pontiflcum Batisponensiuti), et confessorum. » Pri-
xiani et Juliani. » In ultima purus est. ma editio agit de solo Erbardo, vide Acta. « Sancti
BuuvELLEN. incipit « Depositio sancta) Gudihc
: AfTiui episcopi, et confessoris. Trecis, sancti Fro-
virginis patron.-c nostrae. Cujus sacri corporis reli- doherti abbatis. Remis, heati Rigoberti episcopi et
quia? bic venerantur. In Grascia, sancti Tbitnotbci. cotifessoris. Severini abbatis, qui dcfuncto Attila
Apud Beluacutu, smctorutn martvruni Luciani prc- lliinnorum rcge, propbctico spiritti, vita et luira-
sbileri, hcatri Petri discipuli ;ctMaxiiui preshvteri, culis claruit. Eodem dic, saucti Maxiiui cpiscopi et
etJuliani diaconi. Quioh confessioncm Cbristi post confcssoris. »
inultas ca^des gladio piiniti suiit. Apiid Ncapolim D MoLAN. de Patiente Meteusi, de Maximo Papiensi,
Campani;c,sanctiSeveri episcopi etconff^ssoris, fra- ct Rigoherto Rcmensi, bahet ut supra in Giidila :
tris hoati Victorini martyris, clarissimi in iniracii- dillusior
iiiiilto de qua sic habet « Depositio san-
; :
lis. Qui et ipsc iiuitator fratris, plenus sanctitale ctae Gudike virginis, patron;e uostra), cujus sacri
in pacc qnievit. » iu boc variis codicibus prajstat, corporis reliquiae bic venerantur. » llactenus ex
quod illi ex vero Eugeniani noininc duo 1'alsa pro- BiiuxELLEN. sequitur « Ad cujus tumulum aiuid :
cuderint, hic vcro solum scrihat « Apiid Augus- : Ilam Brahauti;c, tcmporc liybcrno po|)ulus arhor,
todunum, .sancti Eugcnionis episcopi, Metbis, sancti sinemansibus putantium, niox excrcvit,el vireiis ul
Paticntis cpiscopi, ct confessoris. » nemiis iVouduit. Quoruui iitrumque mirum miruni :
Hagenoyen. pbrasim ctiam luodice variat in : cuim arborem subito pullulasse, ct mirabiliiis
fuit
prim;i utcuncjue purus;id secunda etiam iuscrii,^i- fuit, eaiu byemis tem|)orc, qiiod natura non hahuit,
scipuli sancti Petri. Tum « Eodcm dic, saticti Eitgi-
: vernasse. Scd utruiui^uc fccit Deus, olficio quo no-
miniani martyris. Iii Gnecia, sancli Tliimotba'i. Aii- vit ct voluit, et potcslatc qtia valuil,in tcstimonium
gu.stodono, sancti Eiigcnionis cpiscopi, Metbiscivi- cjusdcm virginis, in dotuo Domini, ut palma ilorcn-
tate, depositio sancti Pacioutis Opiscopi. ct confcs- tis. Ipso die, sancti Afflini pontiflcis. » Dc Frodo-
soris. Apiid Bruxclliam, sanctae Gudilae virginis.lla- herto, ut sttpra. Deinde typis minorihus «Eodcm :
tispon», Ertbardicpiscopi. Vcron;c, sancti Bustici- (lic, heati Laurcntii Jiisliniani. Et sancti Erardi,
confcssoris. » Colittir ihi, ut nuirtvr ix .\u'4iisti. poutilicis B;itisponensis ct confessoris. Apud Lau-
Aquicinct. recte iu tcxtu scrihit Maxiani. Post dunum Galli;e, jjcati Balduini arcbidiaconi, et mar-
031 ISUAIHJl MUNAClll 03-2
lyris. (Jijtis ;k'Iiis iii vilii S;il;il)fPi;(' iiiiili-is cjiis A Hc <Mulii;i |)usL//'OMc/w//, lucc siuuil coniiecli, ^?<o-
(•onliiKMitui'. In Norico, (lc|)ositio snncli Scvcrini iii) rmn vtrvnKive fecit Deua, v\(\ Sc(iuilur ilo Tro-
biitis, (|iii spiritu proplictiic ct iniriKMilis i;ilc cl;i- (iolicrto, uL sii|)r;i. Tiiiii : << ll;itis|)oii;c, lic;iLi Kriirdi
ruit, ol jil\L;i Nc;i,i)oliiii Lr;iiisl;itus cst iil c;istriiiii poulilicis cL courcssoris. » Dciiidc di^ l>;ili(jiiLc cL
!,iiciill;iiiiiiii. » l)c nuitiiLionc liiclii in posLcriorihus M;i\iiii(), ilcruin iil siipr;i. Dcniiiuc : « Dic octava,
cditioiiilius siiprii iiimiulc c^^iiniis. Aiictiiriit (|iioi|U(! s;incL;(! iiiaLris l)oiiiiiiic;c p;iLruin: cL s;incL(iruiii
conLPiictii suiit. Il;i(|uc iii liiu; : « .\iii,Misto(iiiiii, (lc- (Icorgii CliozcljisLi, ct /Einiiiiini conlcssoris. »
positio sancti Kj,'ciii<>iiii cpisco|ii cl conrcssoris. »
V Idm. Die 9.
Apud Antiociiiam sul) Diocletiano ct Maxiniiano, natalis sanclorum .lulioni ol Hasillis;c virgini.s, qno-
rum mir;i; jiassioncs loguntur.Ex (|uoruiii cti;in) collogio voncraljilis miiltitiido .s;iccrdotiim,cL ministrorum
occlcsiic (llirisLi iguc crciiiaL;i csl, (iu;c iid cos conrugcriit proptcr iiiiiiiaiiitatcm pcrscculiouis. Post ([uos
Antoninus prcsbytcr, Ana.slasiusct Cclsus pucr una cuni matre, atquc alii plures passi sunt. Maurilania
Cicsaricnsi, .sanclic Martiauic virginis. Apud Smirnam, .sanctorum Vitalis, Rcvocati, et Fortunati. [Apud
Bouillart passi sunt. "•
lu AllVica saiictoriim martyrum Rcvoiiiti cl Firmini cum aliis triljus.)
Ita lcgunt rsuardini codicos niss. propomodum B mox in VariiinLiliiis loctioniluis CNponam. Oni 1'iiios
oinncs, quod vcl cgo consulcrc poLui, vci niajoros codicos Priil(Miscs ciLiinL, iiiinK riiiii iiu;,'(MiL, iioii au-
nostri cum Crcveuo, ot Molano olim contuloriiuL. cLoritaLcm, cuin alLor ex aitcro dcscriptussit, aug-
Ila cliiim Max.-Lnhec.,MHnerat.,Belin, ct quolquoL mcnlis duinLiixat vcl niarginiililius, in textum rcla-
alii Usuardum
qii;intumvis ;iuclum hiictouus cdi- lis, uL in pricralionc dcclaratum cst.
derc.Soluscodcx 7*ra/^«i?/5a rcliquis dissenlit, ut
1 Ohsertat Castellanm codicis ipsins inspeclnr, liio ;iiicloruin nsii coinproh^iLa. AiiLc(|iiain 1'suardns
vcrha suiit '^oWvvW, ex prcetemo illo auto(/raj)hoaryUl- dictarct MarLyroloiiinm, niiilLa corrcxcraL, jiosL di-
sum olim folimn, suhinde retusto etiam ckaracterc ctatum niulta cum sordidius ractiim cssct Ibliuin,
:
restitutmn, in qvo ea mutatiofacta sit. Cum cictcri (|ii;im ut cominodo scripliira lcgi possot, avulso l'o-
IJsiiiirdiui codicos liahcanL Apiid Shiirnam ,sauclo-
: lio, ;ilind snhsi iliiiL. H;ii|iic ViLalcm, Rcvocntuni'cL
rmn Vitalis,Rerocatiet Fortmiati.-iAindcsl roliiini, FortniiiiLnin conccdc ;id priinnni |)(M'iinnissc aiilo-
fatoor an aliti miinus, duhito
: ccrLc idcm liLtcra- ;
grapluim. In sccundo lociini ccssiMMniL Revolnlo ct
ruin ini;oniiiiii, ciidcni ulriusquo scripturic ;cLiis. Firmino. Unde potiti rucrunt '/Iguoro. Nova in dios
ForLc Iblio liLuris corrccLioiiihusvc soi-didioj-i ;iliud siinctorum AcLac hihliolhccaruin ;in,qulis cniorguut.
sul)rogiivoril IJsuiirdiis ; pricsto noii fucril idcin Kincrgent fort^issc qu;c rsiiardiis vidit. Ad Rcvolu-
S(;ripLor. Nequc tcmerc id conjicio. Nam ul)i(;uii(|uo tuni ct Firiniiiiiin ox Africanis ;!iit Smyrnensihus
Dervensis codcx dissidot a Pratcnsi, in isto litur;c cssc, quos l)Oc die coiisigii;iiil c;ctcrii Martyrologia,
sunt ; aut si nilida pagina ost, manum, ;cqii;ilcm n id aflirmari non potest, nisi Ibrte «va^ij^K/SrjTo; Usuar-
quidcm, scd taiiicn aliiiin iinimadviM-Lo. Ciijiis rci dus fiKMMt. Naiii nc(|uc numcrus coiivenit, nciiue
causani imjuircnli li;cc visa cst pi^oljahilisct pcrjic- ulla nominum intcr sc ncccssitudocst. Rolillart.
VARiAMES LECTIONES.
Antiochiam, Dioclitiano, Dyocleciano, BasiliccB ita diem coucludit 'InAfrica sanctormnmartyrum
ct tales alias n)inutias hic pr;ctcrco. Scripsi Basi- Revoluti,et Firmini cum aliis tribus. Ohservat Ca-
lisS(B tirginis sinc addilo (Min) Pr;iton., ll( riniiMi., stclhinus, codicis ipsius iiis[)Octor, in primo Rimc-
Psalnen., Muncrat., Crcvcn., codicihus aliis tiim .sLri, [lag. 809, cx pra,'tciiso illo aulogr^iplio avulsum
mss. tum oditis fornic variantihus. Aiituerp. Max.- oliiii folinm, suhindc volusto cLiain charactcre rc-
Lubec. cL Kuheco-Col. lcgunt, Basilissce conjygis stitutum, in quo ea inutaLio facLa sil, fortassc, ut
ejus cum codicihus medi;c nota:" plcrisque. Alii lia- conjcctat, vivcnte adhuc Usuardo. Scd cui id pcr-
bent uxoris ejus. Rclin. vero et Mohm., Basilissce siiadcri possil, omnino non capio, in communi co-
Tirffinis,itxoris ^/?'5,fiuihnsanliquioiii inss. pr;cfc- dicuin Usiiardinoruin cL ([uidcn) iirohatissimornm
rcnda judicavi, licot lioiiiannin iiiirviini, cL cx eo apcrtissi)na contradicLiono.Quis(|iiis intorpolaLjr is
Ado uxoris\c\conjuffis discrtc cxprimant. Pr;otuli fuorit, Revoluti pcrpcram posuiL pro Retocati. Nos
etiam eosdem codices, hic Adoni confornics in no- intcrim germnnnm Usiiardi lccLionom vindicandam
mine Antoni^iiis, conlra alios impros.sos ot mss, fjui ccnsuimus. SuiiL {\m Marciana scy\\r,n\i nofi Mar- ;
Antoninus inylw/<s/«i//5lransforiii;iiMinL, (inosfinc l!;i- tianre ciun priorihus, Romauo parvo ct Adone. Co-
ronius, Rollandus, ot ;ilii p^issiin hodic imiL;iiitiir. D diccs mcdi;c not;c posL Fortunati, adj ciuiit diaconi,
Suporcst nodus paulo dilTicilior, in qiia Pralcnsoin Rclin. autcni apiiosuit martyrim. Scriho Smirnam,
a reliquisomnihus divorsiim supra nionui. Is niini- cuin codicihus [jassim.
rum, omissa Marliana ot martyrihus Smirnensibus,
OBSERVATIONES.
De Juliano tota Ecclesia cclohraLissiino marLyrc sccutusest,Romano parvo ita prapeuntc Etsancti :
ejusquc sociis,jam supra, propriouL (|uidan) voliiuL Jnliani ct Basilissm uxoris ejus et Celsi et Martio-
die VI Januarii, agcndum fuit, quo ah Ilieronyinianis niltmac xx miUtim. Ad h;cc Ado, Actoruin,jam suo
\\oc mo(\oco\\oci\i\xv Antiochia,2)assio\sanciiJnlia-
; tompoi'ereccptorum,loiigamscricinaltcxuit,cxillo-
ni el BasilissfB. In India, Celsi, Juliani. Eodein dic, rum lidc ;csLimandam. XosLer nihil dubitans, cnco-
cun)longiorioxconfusisAcLisliistoria,oiniicsa Floro n.iumsuuniindcconLraxiL,Notkeroplui'a dcscrihcn-
meuJoranLur. Rahiinus ad xiii .lanuarii rejicit ^Van- ; Le. In |)r;c(iictis horiiin sancLorum Actis illustrandis
dalborLiis ad xiii Fchruarii. Mira est hujus festi cgrogi;im opcriim posucrnL Hollandus,asteadcni po.st
lranspositio,quiimKpiphani;ccausaortam existimat liminio accuratius ex|)ondit Pa|)el)rochius tomo III
Castellanus,aLque iina./??/i«;iinominismulli|)iicaLio Maii pag. 29!), ct lusius in Rcsponsionihns tomo II
adcoutnumerusapudipsiiniiiag.KXiadductuSjlidcm ad. arL.' Ui, j^ !28, numcro 310 ([lUMn lector con-
;i :
fcrmc supcret. Usuardus solitos suos anLcsigiianos sulal, vidcalijuc cliam curiosas Caslcllani, ad varia
633 MARTYROLOCIUM. — MENS. JAN. 634
Julinni symI)oln,fili.i<|iio ml (liffiisissiitinin cjiis cil- A rirginis et martj/ris. Ado nonicn puritati sn;c rcs-
tinii speclaiiLia, iiotaliones, jani semel et ileiMiin tituit, sed actihus caruissc cx eo conjicitur, quod
supra citatas, ([ua; et ipstie iii Snpplcniento non elogio, quantumvis brevi, careat. Noster plura
erunt inutilcs.Tilieniontius panca suggerit tomo V, non profert, quain in Vicnncnsi repererit, in quo
pag. 790 et 809, occasione JuUani Cllicis, qui an etiam convenit Notkerus. Porro eamdem Martia-
cum hodierno confiuulenilus; an potius liic nos- nam esse, quac hic et mcnse Julio colitur, rectis-
ter Antioclicnus, vel Antinopolilanns, Syrus, vel sime ccnsuit R;u'onius, neque licchit Ilispanis ex
.Egyptius diccndiis sit, adhuc sub judice lis cst. At una geminam 1'accre, nisi ccrtiora producant mo-
cnini qui Julianosca caus;i confuiuiipostulant, quod numeiita, quain quBC ex Rivario aiit ci similihus
uterque sub Martiano pr;eside passiis dicatur, vi- dcsumuuLur. Cictera huc spectantia vide apud
derint illi, an iion acc(!(lcre di!bc;tt Julianus nWvA', Hollaudum, CastcUanum et Tillemontiiim tomo V,
a Fioro productus xi Januarii, qui etiain suh Mar- a pag. 2G3. De ultimis martyrihus vix est quod
tiano prcBside, sed in Achaia et in carcere peremj)- dictis supperaddam. Ex Ilieronymianis accepti
tus cst. Do Martiana jam dici ctjeptum est in Va- sunt, sed male ah Usuard. comjiositi, nec melius
riantil)us. Coiist;it cani iiodic apiid nieroiiyini;inos ah iiitcrpolatorc Pratensi reslitiiti. Vcram Usuardi
notain noii esse, iieqne eniin Martlalein iiii iiositum lectioncm a nohis rcpr;c-eiitatam non duhito, qua-
j)ro Martigna, ;iccipi possc existiniamus nec satis : lem et Wand;ilhcrti versiculiis exliilict :
vorisiinilc cst, eani sub 3Iariani\\om\\\o ihi repc-
riri xi Jnlii. Qnod autem v Idus Julii ai) aliqiiibus Quinto ^'ilali, Forlunato et Revocalo.
reponatur, ex codiciim al)l)reviationi!)us oriri fa- B
cilc potuit. Non mai^is nota est Martiana apud Dc distinctionc Smyrncnsium ab Alricanis, qui in
Bedani, Floruni ant Iial);iiiiiiii. Hcstat ihiqiie, iiL a lliei'()nyini;iiiis rcpcriiiiUiir, Rollaiidus et
aginiL
Roiihano |)arvo priiniim signata sit, iiominc noiiiii- Floreiitinius hoc clic, sed et novissirae Castellanus
hil deformato; In Mawritania CUesariensi, Macrre ia notis a pag. 140.
AUCTARIA.
Antuerp.-Maj. ;iiinu:!ti;iti()nciii priniaiu rctuiit vi Ac(,)uicint., ncc diaconi in fine liahet, nec mar-
hujus, hic iii aliis du;il)us |)urus cst, sed ;ilteraiii tyrum, scd adjicit, curn aliis trihus. Siispicor, no-
alteri pr;cponit. Ciim lioc codice convenit Usuar- mina non recte collala, adooquo oodiccra hunc, ut
dus, inscrLus A<jonihus 'inartyrmn (ciijus oporis sa3pe sol(!t, ita eliam hic coiivcnire ciira Pratensi,
solus Janiiarius invenitur) in (pio ctiaiii Jiilianus, ViCTouiN., pro Martiana, legiL Marincc.
etc, VI hodie vero, ct Martiaiui, et Sinyrnenscs Matuic. Ultuaj., incipit: « Martianae
Cautus.
diserte ponuntur. virginis et luartyris. Wilhclnii Bituriccnsis cpis-
UoswEYD : (( Ai)iid Antiochiaiii, Juliani nuirtyris copi, nohilis genere, qui a pucriLia Deo sorvivit.
et Basiliss;e conjngis
ejiis. \\\ itaqiic sanctissimo Jnliaiii martyris ct Basilissa) virginis, cura cajteris
voto casti conjuges ;ili(juot aiinos vixerunt pariter, niultis nuirtyriluis. » Notahis Willeliiiura BiLiiri-
carneni suam virgincni servaiites; iiioiiasLeria ;iii- eenseni ab aliis p;issiiii recoli die sc([ucnLi. Vidc
tem dc rcbus suis, (|uia erant parentihus et gcncre il)i Acta.
clarissimi, insLituerunt, ut ad deccm millia moiia- Divionen. : « C(XM]ol)io sanoti Bcnigni, juxta Divio-
chorura patcr Julianus iieret, Basiliss;i vcro niul- nonso castrum, natalis sanctaj PaschasicC virginis et
tarum virgiiiiim iuater. Quariim miilLitiuliiieiii cum martyris. » CitaLur hic, cxtractura cx codico islius
jara victricein pr;cmisisset ad Domiiiiini, ipsa quo- C(jenohii, ex quo jilura hahemus.
que post multa exercitia quievit. Julianiis vero a Flouentin. «Anconis, sancti Marcelli. Apud ci-
:
Martiano pra^side tortus, juhente eo, a railitihus vitatem Bituriccnscm, sancti Cuilielmi eiiiscopi et
gladio csesus est, cuin Cclso piiero, snpr;idicti pr;o- confessoris. » AddiLiir ihi in fragmemento ineiii-
s'dis fllio. Eodeiii die, Antonii, Anastasi martyriiiii hranco uis.CousocraLio coolcsia3 sanoti Laurcn-
«
cura Marcionilla iiiarLyre, uxore prtcsidis. Eodeiii Lii do Florontia, qua3 consecrata aiino Doinini mlx
die sanctto Marciaujo virginis et martyris. a Doinino Nicolao pafia II. Olim episcopus Floren-
Centulkn. Juliannm ct socios ctiara signavit vi tiiiiis fuit. »
Januarii. Ilodic sic luibct « In Asia apiid Zinirnara,
: Editio Lubeco-Colon., \)osi passiones leguntur,
sanctorum Vitalis, IlevocaLi ct Fortiiiuiti. (;fes;ii'e;i inserit: « Et licct vero inatriraonio fuerint copulati,
Mauritani;e,sanctas Marciana!,virgiiiiset marLyris.); tanieii clain in virgiuitatc vitani finiernnt. Ex quo-
BiuixELLEN., post imperatoritjus, sic proseqiiitur : runi etiara collegio, » etc, satis pure. De Martiana,
et suh Marciano prajside, post passionem sancto- additur « Qua3 in
: Ca3sarea, Diana; sinuilacruin
rum raartyriim Juliaiii ct Basiliss;o conjugis (\jiis, oonfrogit, ct bestiis tradita, pro Christo tandera a
quorura ])assionis dies viii Idus J;uiiiarii recolitur. Lco])ardo exaniraatiir. » Smyrncnsibus addit Dia-
Anthonius preshyter, Aiuistasius, ct Cclsiis iiiier coni martyrum. « Eodem (jie, bcatii Agctii con-
una (3um Marcionill;i niatre ejus, uxore Marciani fessoris. »'Vide Pra^terniissos. « Treveris, invenio
prjcsidis, atquc aili plurcs passi suiit. » Satis apta D saiicti Symconis confessoris. »
cst ea raarLyrioruin parLiLio, sed in quo lundaLa? (wiEVEN « lii Africa, Jocundi, Quinti, Saturi mar-
:
Sequitiir de Srayniensihus, et MarLiana purc. tyrura. » Ex Ilieronyniiaiiis, vel Rahano, hinc inde
IIagenoyen., post, uxore ejus, pergit « Qui Ju-
: sanctos ;iliquos decerpit, quos pleruraque incuriose
lianus deceni railliiira nionachorum pater existitit, divellit, vel transportat. Sic pergit « Eodein die :
qui oranes igno conihiisti sunt ad qiioruin excqiiias
; hoati Marccllini \sic legendum no?i Marcelli, ut su-
angeli in coelo auditisuiiL in codcin loco. Basilisca pra], Anconitani cpiscojii, do quo bcatus Grogorius
\evo niatcr fiiit niillc virgiiiiim, qiia> etiaiii pro iiarrat i Di;ilogorum, quod i|)socontra ignera vehe-
Christo comhiista; suut; et ipsa Basilisca aiitc ohic- montissimuin a ministris (quo ainbularc non vale-
rat in pace, Julianus vero a Marciano pr;oside fus- hat) opposito, ignis oinuino refriguerit.Itera, sancti
libus ca;ditur, dcindc iiic;irccr;itur, digiti ^ejiis Agecii coiifessoris. An non Agritii, de quo vi et
raanuura, et pcduin ligmis [Rosweijdus in Adone iLcriiiu xin Jan. Treveris, inventio sancti Simconis
restitint V\c,\\\\\<~,] (jlco iiifusis ligantur, et ;i('ceiidiiii- coiiressoris. Bartwaldi, arcliie])iscopi Cantuarien-
tur, postea dccollatur. Post quos AiiLlionius pres- sis confessoris. In Cancia Adriani ahhatis confes-
byter, Anastasius, ct Celsus puer, qiii S])iric re- soris. Ipso dio, Fclani ahbatis et confessoris. »
quicscit in kathedrali ccclesia, una ciini matre siia, MoLAN. Aliis litteris toxtiii inserit Adonis verha
atque alii plurc? diversis poiiis intercrapti suiit. » de coiijugio, de institutis monasteriis, do nio-
c;i-sto
Cietera pura suiit, iiisi quod iii liiie habeat, cuni nacliis,et vii'ginibuscoruradisciplin;iBsuhjectis, qua
Fortunato diacono. siipra vctuliraus in codicc Rosvvcydino. Dcinde in
031) USUAIini MONACHI 030
linciiiiimliiinliiislypis : (( Divioni, s;iiicl;ul'asrhasi;i> A \v;iltlniii('11111 inM-lalo ncd^i, aiit nrilli\v;ii(liiiii (iini
ciinis iiicininit (irct,'oriiis Tiiroiicnsis. » Sc-
vii'},'iiiis, 'locciiiKj a|>pcll;ii(Jiini cssc. Iliiiin consulc iii luilis
(|iiiliir M;irccllinus cuin clogio cx (Jrcvcno siipiM. loc (iic p;ij,'. |,V3. Kditioncs postcriorcs ideni l):i
<( lii (ianlia, .V(iri;ini ;iiili;ilis, ct confcssoris. ncrlii- hcnt dc Adri:iuo :il)liatc, ([uod iii priori, idciii cst
n;ildi arcliicpiscopi (;;iiitii;iricnsis cf coiifcssoris. in tcxtii, ssd c;ctcr.i oiiiiiia cxcliisii sjiid (Jiioniiii .
(inoruin incininit Hc(l;i iii li'stori;i j,'cntis sii;c. » Mc- loco poiiiliii- lii >'orliii;iiiiii;i, dcpositio
: ((
lic;iti
iiiinit saiic, scd nioiict Caslolhiiuis, noii HortuiKil- \V;iiiiiigi coiifcssoris. Ilic iiobilc iiiouastcriuin Tis-
dmn, noc Hcrlwalduni, ul Crcvcnus, sed Rerccht- caiicnse fundavit, ct Lcodcgariuin exulcm Ibvit. »
W Idiis. Die 10.
AiHid Cypniiu, lic;ili .Niclianoris diaconi dc scptciii piiiiiis, (|ui gr;iLi;i 11(1(^1, cl virtute adniirandus, t,M()-
riosissiiiK! coronaliis cst. Iii Thclciidc, iiatalis hcati Paiili priiiii li(!rcniit:c, cujus aniiiiain iiitcr aposlolo-
ruin ct proi)lictariiiii choros ;id cicluin fcrri aii ;inj,'clis s;iiictiis Aiitoiiius vidit.
NOT.E
Suuiilur cx Prateii., Herinien., Tornacen., Pulsanen., Bclini i editione Greven. ct Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Co},'or scrihcre A^ec/tawom cuiu codicihus nielio- B prmn lioc iiiodo. apnd Oyprmn f/lorioHissivte coro-
ris iiot;t', Crcvciio, ct aliis; f|iioui scrihcndi iiioduni natus esf, undr crucnl;i inorle ni:ir-
(hitiir iiilclIiL;i
Isinirdniii scciitiiin cxislimo, t;iiiiclsi iioiniiiis cly- tyrii l;iurc;iin (•onscciiLniii. Lsiiardi transpositio iii-
nioii fcr:it, utscqnainur Roui;iiium |)arviim ct Ado- utium ca coronatio ad
ccrtiiiii C;istcll:iiio rcliquit,
ncm, (jiii fortc :i Rosweydo corrccti sunt, sicuti imirtyriiim, ad ciidcstcm Kloriam rcferenda sit.
:iii
rsiiardiis ;i .Molano. \}o^\,.dc septenl primis, visum Pro Tlirhaifle, natalis, /leremita, ad calmn alii
csl RcliiK) ;i|)poiicre, (Hiod forte iii Adonc iiivcnerat, scrihiiiil Thehaida, natale, crcmilre, a/ldfilos, ve-
ncm|)e diacoiiihi(S;\y.\ic\ ex ;diiscodicil)iis, llsuardi riim liiijiismodi miniiti:is in decursu iie;^li}<cn(l;is,
siiiij)iicil;is. Mohiiiiis lcgit, (jlnriose coronatus, sed .satis siijira quidein, ut nec nohis
iiidicavi, ct ita
:ilii passim ciiin m;inuscriptis, f/oriosissinic corona- stal)ilis scriheii ii modiis cssc possil, variantiuin
liis, (iiia' iii Adonc conjuncta sunt cuiii Ap%d,Cii- sa3pe codicum, vel ipsos errores se(|uentil)us.
ORSERVATIO.XES.
Qui in .Vdone iiiler a])Oslolorum l'esti\ it;ites una cris t;ihulis coiisi.Ljnata, uhi lircvi ornatiir clogio, a
fcrie, diversisiicet dicl)us refcruntur, hi apiid Crai- Roinano paulnlnin ;uicto, ah .4donc, ct ex lioc a
cos siinul coUccti suiil xxviii .Iiilii, nempc Procho- Notkero tr;inscripto, sic tanien nt liic pro cxiii
rns, yicanor, Tlmon et Parmenas. Il;ecsul) nniim m;ilc lcLfcriL xciii, facili lapsu ex littcrarum nuiiK!-
aspcctum liio |)oncrc volui, iit una indic(.'m (iii;i- r;ilium tr;mspositioiic. Noslcr aiitciii Adonis eio-
tuor hos diaconos, Ilieroiivniianis, Rcdte ct c;e- giiiin iLa eontraxit, ut solam a;tatem, ct in crcnio
teris antiquis ignotos, primum ah auclorc Roinani conunemorationem cxcluscrit. Ilactenus pro textu
|):irvi, pro lucro, opinor, arhitrio, in certos dics noslro, (luciu ct gciiiiiiic Usu;irdiiiuiii essc constat,
fiiisse distrilnilos. riidc ;il) .\doiic, IJsiiardo et Not- ct ex Adone fcrme ad vcrfmia acccptiim. Dc Actis
kcro, ;icccpli liodic coliiiiLiir; Prochoriis ix Aprilis, non loquor, viL:e gcmiine, a Rollando cdita3, illiis-
Tiiiiou XIX Aprilis, Parinenas, xxiii .l;!iiii;irii, ut suis trataBct vindic;it;c, nihil magnopcre est qnoda re-
locis erit rcpetciidum. Ilaque Nicanoris priina po- ccntiorihus, atit oppoiii, ;iuL supperaddi possit. Sed
sitio uui Roniano parvo dehetur Et in Cijpro, Ni- : qiiid caus;e esse (iiccmus, cur MelcMadem papain
canoris de vii diaconibus. Quaj in .'V.donis Martyro- omiserit Ado, a Reda, quein describebat, iino et ab
logio vix iminutata sunt, et tertio duntaxat loco sig- Hieronymianis aliisque antiquis disertissime nota-
nata, cuin apud utrumque primo loco agatur de lum ?Rursus unde Hyginius substituitur, vetustio-
Paulo. Undenam Ado breve suum elogium inter Fes- ribus omnibus incognitus ? Malo fateri ignorantiam,
tivitatcs extraxerit, necdum coinpcri, nequc eniin quam conjectando hariolari. Est prasterea in eodein
Acla ulla prodita siint, nce quidquam ctiaiii recen- .idone quarto loco, adventio sancti Hermetis mar-
tissimc iiivcnit TillemoiiLius tomo II, pag. 70, nisi tyris. Sed annunliationes illa) amba) ah Usuardo
qiiod cuin Rollando rcspiicrel. Si tainen Adonis ver- plane reticcntur. De adventionc Ilerinetis legi pos-
ha expendantiir A^n/d Cyjmim gloriosissime co-
: siiut Roswoydi :innoLationes ad Adonis Martyrolo-
ronati, IkiikI (lubiiim, (iiiin de inartvrii biiirea, qiia- giuiii |);ig. 5i2y, ct indiculiis nostcr Pr;ntermisso-
tumvis ;iliiindc incert;i: intcUigcucla siiit, id (luod ruin hoc dic. Ciir in Roiaaiio modcrno Paulus ad
uoiiiiuUi codicesnoslri auctiores rotundius cxprcs XV .Fanuarii tr:inslatus sit, cum priorcs oinnes dies
sere. Usunrdus forte tiniide, saltein siihobscure lo- q alio oflicio ecclesiastieo impcditi sint, clarius est.
qiii visus cst dum utruinque Adonis textum com- qnain nt cxplic;itionc indigeat. Wandalherlus sic
misccns, ejusdem phrasiin non salis clnre transpo- liodic Melcliiadcm ct Pauluin conjungil.
siiit. Nolkero dnctoris mcntcm iiressius inscqnentc.
J)ePauloiiic mcminit priinolocoRomanum parvum:
Jn Thebaida, sancti Pauli eremita. At Pauli ce- Quarto Melchiailos, P.iulusquc erpmila, bcato
lcbrilas aniiiinior cst, a Reda iiimirnm prius in sa- Sublati fine, retherea lcelantur in arce.
VUCTARIA.
AxrrERi'.-MAJ., servato Usuardi ordinc, Adonis ;miio iisqiio ad ciii solus, etc. Ygini
rot^ilis 'sua)2
lextiim ei fcrine supponit Natale beati Xiidiano-
: (( pap:c ct co"nfessoris. » De quo vide Aiictaria die
ris, qui niius fuit dc septcni diacoiiiliiis priitiis. Ilic sequenti. Itciii Ronino, Melcliiadis papno et cou-
((
gr;ilia lidei, et virtute adinirandc (adiiiir;mdusj, lcssoris. » Cousulc Pr;cleriiiissos. « Apud Cypruin,
apud Cynruin gloriosissime coronatus est, ibi^iuc beati Nicanoris, qui fiiil unus de septein diaconi-
venerabiliter scimltus. lu Thebaida, natalc beati hiis. » .
Pauli priiiii licreinitse, qui a sexto {omissa est vo.v Antueup., Max-Lubf,c. ct Ughellhn, passiin con-
dcciino) aitatis su:e aniio, nsque ad centesinium formes, puro U«:'iardo siipcraddiint « Rouia), Mcl- :
tcrtiuni decimum, solus in crcmo pcrmansit. Cu- chiadis pap;e. IJituricas, sancti Cuilielini episcopi
jus aniinam, ctc. » cL c mfessoris. » (^iicm iilLimnm rcceiitiori inniiii
RoswEYi). « Apud Thebaidcin, natale... Qui a xv
:
adjectuni invenio codici Pllsan. hoc modo Eodem :
63"/ MARTVROLOGIUM. — MENS. .lAN. 638
dio ;ipii(l Bitiiris, ii!i(,;ilis siiilcli riliiii. ;ii'cliici)isi'iMii A .U)irrr,iN(rr. : « Roina\ llyginl pap;c. Ilic constituit
ct coiircssoris. » clcrum, ct disLribuit gr;idiis. » l!;cc siiiit Adoiiis.
MuNKiiAT., pitnis, it;i liiiii,
cX'l(;i';i ('Liiiiii ItiLiiri- : << VicTourx, ct Reg. Scec., signatus iiuni. 130 :
c;is, iiaLalis saiicLi Guillcrmi, cjiisdcni urbis andiic- rt Roin;c, sancti Mclchiadis pa|);c. »
|)iscupi, viLa el iniraciilis gloriosi. » lliiicplanc si- Mathi(;.-Cai\tus.-Ui,tiiaj. : « P;iuli priini cr*emita3.
iiiiliscst Usuardiis illc, qucin agonibns martyruni Nicanoris diaconi, martyris, iinius dc scptem
ct
iinniistuiii dixinius. priiiiis. Policiicli inartyris. » RcmiLtitiir ad xrri
.\ntueiu>-M.\x., I.ovamex., I.eydivn., IIelg. et cdiL. Fcbruarii. « Et Ncarci. » Hunc noii novi. Tiiin dc
rj;niA.i.-nr,L(;., inPaulo cLiain Adoni 'iii siiiit, ut
: Vitali, ctc, c.K die preccd(!nti.
sujira, scd habcnt, sextn (le.cimo. Tuin iiiscriint se- Reg. Suec., sub num. 420 « Itcin Hitiiricis, iia- :
ciindo loco « Koina', s;iiicLi Ay;iLoiiis l';i|);c. » Tcr-
: talis b(!;iti Gniilclini coiifessoris ct archiepiscopi,
tiolocodc Nicanorc, iiiirc.lii iiiic « Apiid BiLiiricas, : (liii miiltis claruiL miracnlis. »
iialalc bcati Wilhcliiii, cpiscopi cL confcssoris, viLa Iii VATiCAN., sub num. 1)040, dccst JVicanoris.
cL miraculis i^loriosi. » AdjiciLur « l{om;e, sancli Mclcliiadis papa;. Et
:
Ultp.aject. ct Levi)-Lat., proximc siipcriorcs c\- ii;it;ilis sancti Grcggrii Nazi;iiizcni, in saiicta So-
ccdiint in co, ((iiod dc I'aulo adjiciiiiiL « Palliuni : |)lii;i. » Quod est mi^TiasLcrium licm^vcnti.
autcni cjiis dc Ibliis paliiiariim coiiLcxtiim, idcm Aii- Florentin. » .Vp'id civitaLcin: Rituriccnsem,
toiiius suis usibiis, iii omnibiis solcinnilaLibiis vcn- s;incLi Guiliclmi cpiscopi cL confcssoris. »
dicavlL. Iliijus saiicLi viri vitam cuin Hicronymus Re.mens. ccclcsi;B SS. Thimothcl ct ApoUiiiaris :
« Ambianis, tr;|;nslatio corporis sancti Firmini cpi-
dcscripissct, ait Olisccro, iiL (iiii^/iiiKiuc hycc lc-
:
B
tierit, llicronymi pcc; toris nicmincrit, (^iii si Do- scopi cL confcssoris. » Qui utpotc jiiiiior, confes-
ininus o|)tioncin d;irct,inulLo cliL,a'rcL Liiiii(';im Paiili sorls cognomcntnm h;ibet scd mirnin, dc eo nihil :
cuni nuriLis cjiis, (jiiain piii-piiras rcyuiii ciim yk^- Inibcri in iiostro .\inbiancnsi.
giiis siiis. » KDrTio LuBEGO-CoL. primo loco dc Paulo cadcin
Albeiigen. cL Damc, cadeiii omiiia linl)('iil-, s('(l h (jiia! Ultiiajegt et
il)(!t, Levden. De Agathone
l)i'a'tcrc;i dc Agallioiic siipcr^idiluiit Oiii ocLu- cLiam iit ibi, ctc, In Nicanore satis pura cst. Do
gesimus primiis post hcatuni Pctriim scdil, jiiiiios , Willicliiio riirsus, ut citati codiccs.
(]iiin(|uc, incnscs scN, dics (iiiidccim. » Vido Acta. Relini cditio altcra in lioc delicit. (iiiod do
Centlle.n. « in Cypro, bcaLi Nichanoris, (|ui iniiis
: P;iulo, non Usuardina, sed Adoiiiana sit.
TuiL dc scptcm diacoiiib;is priinis, ct inarLyrio vitain Gp.EVEN. « Eodcin dic, sancLi Giiillclmi, (|ii('m
:
coiiiplcNil. » iii Paulo Adoni;iiiiis cst, scd poiiit, « ;i iios (JernKini Williclmiim dicimiis, iiituriccnsis ;ir-
(luiiito (lcciino ;ct;iLis aiino, ctc. » chicpiscopi, ordinis Cistcrciciisis, viL;i ct miraculis
P.uuxELLEN. In Nicanorc satis purus, sic pcrgiL: clari.EraL istc sanctus ferc sempcr hilaris et jociiii-
« Roina^. natalc snncLi Igiiiii |);ip;c cL confessoris. diis, ((uod qiiibiisdani displiccbaL austcris. Itiiiii,
Qui cleriim compoiicns, olHcia porgradusdistriliuiL, bcati Agathoiiispap;T'ctcoiifcssoris.Qui oct;ivusde-
ct iit baptiy.andiini, scii coiilirmandum p;itrinii-; lc- ciiiiiis post PcLruin (palpahllem anacliro/iisnmm
vct, consLiluiL. Ei nom;e, s;incLi Mclcliiadis p;i:!;c. nemo nonridet) sediL anuis (luinqiic, mciisibiis scx.
Qiii prohiiiuiL, iic dic I)omiiiic;i jcjiiniumagerctur. » Itcin bcati Grcgorii papaj X et confcssoris. » Do
l)c Pauloniliil novi ;i(lcrL. Tiini « ILcinRom;i', bc;ili :
Q cujns c;inoi;izatione pridcin Roiinc actiiin est, ct
AgaLhoiiis pap;c. Quidiiin qiicmdam lcprosum oscii- rursiis agitiir. Deniquc « PolicucLi iii;ii'Lyris. »:
larctiir, illc st;itim mmi(i;itus cst. » Pe Wilhclmo, Molan. « Ritnric;is,
: imtale s;iiicti (iiiiliclmi,
iit snpr;i. cjusdcm, cLc, Ambianis, traiislaLioiiis s;incLi Fir-
IIa(;enoven. in Ni(;anorc ctiani! satis puriis cst. mini cpiscopi ct confcssoris. » Vidc dicta. Mol-
Tiiin : «Roma3, .'\g;Ulionis papa>, qui in sede Aposto- cliiadc, siinplicilcr. « Eodcm die. clcvalio c^rporis
lica [sedit] aiinos qiiinquc ct menses scn. Ilic con- saiicLi Vuasnulfi confcssoris. » Dcindc Lypis mino-
stituitjutdistinctussit habitusviroriim,etmulicrum ribus « CasLro Divioucnsi, sancL;]o Floridio virgi-
:
in vestibus, et in crinibus. Iste papa condemnavit nis, cujiis meminit Grcgorius Tnronicus. » In
iilos, qui negant in Christo duas esse voliintates, et seciinda et tertia editione, non capio, ob quam cau-
duas operationcs, in concilio Constantinopolitano. sam Usiiardum turpitcr mutilet, expuncto Pauli
In Thebaydc, PaiiM primi hcrcmita; ct confcssoris. clogio. Post eremit(e,<\c siio adjicit liLLcris ILalicis :
Qiii accusatus a sororiisiio, (iiii li;crciliLaLcin illiiis « scd transfcrLur post oclavas Epiphaniac ad dicm
haberc voluiL, quod ChrisLi;iiius cssct, fugit in hcre- dccimiim quintiim mcnsis ejusdcm.» Dc Mclchiade,
muin :priino quidein nccessitatc, ut mortcni carnis et Florida in hiscenon loquitur sed ex Graeco &\\o :
ev;ideret, sed taiidcm ncccssitatc iiLiLiir iii voliintn- Horologio substituit «Dicdecima, sancti Domitiani :
tem, xcvri aiiiiis in spcliinca (|iiadain hituit, nbi illc cpiscopi Mclitina;. Et sancti Mai'ci;ini prcsl)ytcri,ct
soli Dco vacaviL, ct ubi ;i Deo paiic cn^lesti pastiis fficonomi magna; ccclesi;c. » Quod ;iiit ([ualc cxtr;i-
est. Cujiis aniinain...Pro ciijiis gloriaAnthoniiis Kt- ctum cx dicto Horologio h;il)ucrit Molanus, aut
labatur, et pro niortei lliiis pluriiniim rccrcabatiir. (luis ei yersionem suggcsserit, ncscio; certe fon-
Y)
Cujus corpiis mortiiuin .\ntlionius flcxis gciiibus, tcin non consuluisse, cx niultis patct, ut ;ilibi
manibiis in cORliim protcnsis, invciiiL, cL ;iu\ilio diximns exciiiplo hic siL oinissiis is qni primo loco
:
lconis scpcIiviL. » ponitur, Gregorius e^Jiscojms Nyssenus.
III Iclus. Die 11.
In Africa, natalis bcati Salvii. Iii hii.jiis imtali sanctus Augustiniis vcrbuni leciL ad populum Cai'tagini.
Apud Alcxandriain, sancLoriim coiifcssoriim PcLri, Leucii, (|uoruin gesta habentur.
NOT.E
Pratcn.. Herinien., Tornacen., Mcttierf-Maj .,' Pulsanen., Centuten., Antuerp., Matc-Lubcc. et Ug-
Ita
Iiettian.,Mv,nerat., Qreven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
In Aiitucrp-Maj.ad,S'rtfrf/,a(l(liLiii'Wrt'r(?/r/,y. Lcgo Usii;ii'di.)i codices plures, Liiin niss. Liimcxcusi, ut
In uL Nostriim cx Adoiie siimpsissc, puto,
hiijv.s : .Ccntiilens., Driix., llagcn., Muncrat., Rclin, ctc.
tamcsti scnsiis nilidior vidreliir,si cuiii Rcda scri- C^rMrtyw/w scribiint Relin., Grcv., Mol. ct alii, rcc-
bercin incujas, ut habcnt Rabanus, Nolkcrus, cL tius codiccs inulti cuin Reda Car//wyi«<', at purio-
630 rSUABDI MOXACHI. 640
rcs coiliccs noslri o.\if>iiiil 6V//"A//i'J//i, ul liiiheUir iii A |):ii'VJ JuiclDroiii scciiliis riicrfiL. Ex codiciliiis nos-
tcxlii, (|ii:inivis cxaclior orlli(ii,'r:i|ilii;i slet pro Car- tris alii s(;ril)n:il Leuci, Lcncii, Lei!/irii,i\\\\ Goi/c-
thdf/iiii. iil scri|).sit Ailn. Posl A/cra/ufrifn/i iiisci iiit cii, Leon/ii, Leiicii, Eif//iiiii,Hv., ;i|)crl(), iii lallor,
.•\iilucr|).-M;ij. ;/r//«/^, clc. Diihiiiiii iion osl (iiiiii sit :iiii;iiiiici)siiiiii crrorc. Miriis csl Piilsaii. codcx iii
scrilicniliiin Sereri, (|u:iinvis Torn., .\nt. .M;i\-Lii- tlistiiiiiiicndis triliiis iilliinis s;iiu;lis, ita sc:ril)ciis :
l)cc. ct ;ilii |)oii:iiit Sevc/'ini;\\\, .Miiiicr;ilus [v^W, Sa- Apiid Alcxu/u/riain,sauc/i Lciccii ejnscopi et C07i-
tini, UcWu. S'i/rii \)vo SalTii. ScU niilhi iii;i,jor varia- fcssoris. Item apnd A/exa)i,f/,riani, sanctoric/u con-
tio,(|u:iiii iii iioininc Z^i^^Ci!'/, (jiiod Isiuirdiisliicrcclo /essor/iM Petri c/ Sercrini, qicorum (/es/fi lui/tcn-
posuil, lorlc c\ codicibus llicroii\ iiiiaiiis .\d()iiciii lur. Qiio t:iincii iiiodo diilicult.^s non loililur ino\
corrigens, (|iii prtccuntcin, scd crranteni Ronuiiii discuticnda.
ORSEHVATIONE.S.
Salvii niemori:iin in sacris Faslis anti(]uissi- riiis p^itcscat tota dilTicultas, cuin his compara
niaiii pr()l);il iiii|)riiiiis K;ilond;iriiini CartliaKincns(; vcrha llicronynii;iiior(ini primo loco In Alexan- :
a .M;ii)ilioiic viilLr;itiiiii, ;i UiiiiKirlio rccnsiiiii, iii dria, Pc/ri, Severi, S. Lcuci confessoris, ct A/)So-
(|iio lioc dic chirissiiiic Ici,'iLiir : Sanc/i vuir/irris lami, \v\ A/otfimi, vcd Asso/ami ; soliis codcx Lu-
Sutri. .\poi,'r;iplia llicroiiyiiii;in;i ;iliis cuiii iii;ir- i.-('\\^\ii \)0s\, Absoldmi i\(.\y\v\l, r/icf)rumf/esta /la/jcn-
tyribus ininiiscent, uti(|uc non llispanis, scd Afri- tur. Quid liic jam statuas ? .\n Roinaniim parvum
c;iiiis, si(|uidcni in iis codicibns contiiieatur. l't iit B sua cx Ilicronyinianis malc dcscri|)sisse? M niilii
riicrit, rclii|iii Marlyrologi dc co scorsim, ct solo non sit vcrosimilc.An iiLruiii(|iic ;iiicL'}rcm crrassc?
inciiiiiicrc, iiL Mcda, cx qiio Ado. c\ lioc Isiiardus Solil:i ino(lcsLi;i li;i'c eiiod;irc coiniLur FlorcMiLiiiius,
inimiilaLa plir;isi tr;inscri|)scruiil iihi observari : iicc iiivcnio InicLcnus quod in cjiis conjccLnris rc-
vcliin, ;iniMiiiLiationeiii apud cos ita posiLam, ut de prehcndi merito possit. Castelhinns Romanum par-
inorLis L;encrc iiiliil clici qiie;iL. .\tqn(! hic apcrle viini iion iiiiiiis crroris ari, liL ncc Adoiii parcit, ;
Ronianum p;irvuiii l!ed;e postliabiiiL Viciiiicnsis (|iiod claiisiihim furtc ex llicroiiyiiiiaiiis acccplain
nostcr, ciini in priori dis(>rLc legaLur : Tn Africa, :ipposiicriL, quorimir/esta /ta/jcntur. VA lioc quidcm
Sattii mar/yris. EL vcro Salvium mar/yrem dici rcctc, nam si ca vidis.set, non tain ,jc.jiinc de iis
oi)ortere non Kalendarium solnm ct llieronyiniana fiiisscl locutus. Turbatoinnia titiilus confcssortcm,
apog"ra])ha jaiu citaLa cviiicuiil, scd id cx Posidio a Romano parvo Irihns applicaLiis, ;ih Ilicronyinia-
dcmonslrat nollandus, sancLum nostrnm ab alio nis, soli Leucio, isqiic adco ma^is iiiiriis miliiacci-
cognoiMinc, scd co luDrclico DonaLisLa, accuratc dit, ijuod in liis codicilms cL Roin;iiio parvo rariiis
disLinguens. .Mirandum prorsus (juod Rabanus Re- rcciirrat,aiit sawc/i, aiit co/^/i^s.wr^^ ajipcUatio nun-
dam describens, Salvio tribuat titulum confesso- qiiain forte sub ea notionc, quain ci iios vulgo tri-
ris, contra vero NoLkcrus, qui liunc cL Adoncm bnimiis. In ea [)er[)lcxitaLe, malo aliornm coiijec-
pra) oculis liabuit, mar/yrcm asserat. \Vand;ilber- tiirisacqiiic.scerc quam novisdiil)iisdul)i;icuniulare.
tus aihil iii uLramvis partem definit, duin canit : Sit confcssor solus Leucius, forLc Hrundusinus C|)i-
„,.,.,
Salvius hinc ternas Cartbagine consecrat»Ti
r. .V
Idu?.
•
„
^
scopns de quo Epteriiaccn.se ecLir^iphiim nicminit
:
„ • ^o •„ •
^".{Jannarii r>„/ ti
. ., i .
**
G Pctrus ctSevcrus
; Alcxaiidria3 tribuaii-
Nodus inlricatior objicitnr circa trcs alios sanctos tiir, doncnLiirqnc laurca marlyrum I^etrus malc :
Rcda), Floro cL Rabano ignoLos, quos iLa primo loco Alcxaiidri;o collocaLiis, idcm siL cnm Basalmo et
inemorat Romannm [)arvuin A/exanr/rire , confcs- : Abso/amo, cL Au/aneiisi, dc Jannarii; quo ad iii
sorum Pe/ri, Sevcri, Lucii, insolito plane enuii- sic dc Lcucio ct Absolamo veruni erit (WcQva, quo-
tiandi modo. Scquitur Ado, ca plane [ihrasi, quam rmn gcsta /lahentuT, licct Lcuciana, ut ininiinum,
Nostcr descripsit, omissa voce na/a/is, mutatoque correctione magna opns i)abc;int. Si tanti tua iiitc-
Z?^(7u in L^?^f/«',uL supradixinuis.Idcm hahcL Nolkc- rcst, vide Bollandnm el diios [iroxime citatos.
rus, lcgens cuiii Ilicronynii;iiiis Z^wrii, aLqiic nltima Nobis si qiiid alicunde nov;o lucis affiilserit, ea in
vcrba expungens, quorum gesta /lahcn/ur. Ft cla- Su[)plcinento coinmunicabiLur.
AUCTARIA.
RoswEVD. inci|)iL ab Aicxandrinis salis pure. ct martyris. Iii cu.iu,s, etc. » Quff! [ilanc nova cst
Dcinde « In Al'ric:i,
: Salvii cpisco|)i. In cujus na- annunLiandi formula.
tali, ctc, Itcm, bcati Grcgorii Nazianzcni cpi- II.agenoven. in tcxLii saLis [mrus, [ilura luibct dc
scopi. » In beiie rcmilLiLur :id ix
Pr;i;lcrniissis Ilygino, scd qu:c |)r;eter .jain dicLa, auL iiiferius
Maii. Tum : « In Aquilcgia, Pauliiii fPatriarch;c. » diccnda comineniorat, refcrri non mcrentnr.
Vidc AcLa. M.\TRic.-CAr.Tncs.-IJLTUA,i. Salviuin episcopum
Antuerp.-Max., Ultraj., Levden. et Lovanien., facit.
de caetero puri, stib finciii aiiiuintiant « Roma), : ,-, Codex Vatic. Ilyginum ad,jicit Nica-
iiOiO, jirictcr
natalc sancti Igini, Iginii cL llygini, i);ipa3 et mar- norciii die |)r;cccdciiti. Deindc « Natalis sancli
:
tyris. » Quibus cx Adoiie acldit Relix. « Ilic : Lcucii episcopi ct confessoris. » Qui procul dubio
composuit cleruni ct disLrihuiL gradiis. » Rrundusinus crit.
ALBEr.G. et Danic. plnsculuni ad.jiciunL « Qui : Altemps., An.j,lia aucLus
iii « In Hritannia, apud :
octavus post hcatum PcLrum, aniiis qiiatuor ct Lcomiiiistiam, passio ELhcwoldi rcgis. »
niensibus Lribus salubrilcr guhcrn;ins Ecclesiam .Stuozz. « Eodeni dic, gloriosissimi sancti Crc-
:
composuit clerum et distribuit gradus, consuni- gorii episcopi Nazianzeni et confcssoris, magistri
niatoque in;irLyrio, tandem sepuiLus esL juxta cor- sancti llicronyini, magn:c sanctitatis viri, vit;c ct
pus beati Pctri. » virlutis. ForLc iii S. So[)liia, uL hcri diclum est
»
Agones MAr.Tvr.iM in finc « RoiiKi; passio sancti
: ex codic(; Vaticano. Vidc snpra.'
Hygini pa[)a;, qui Tclcs[)hor(/i)iartyri
"
in ponlidcaLu Edit. LciiEco-CoL. sic inci[)iL « In OriciiLc, sancti :
successit. » " Balthasar rcgis, ct antisLitis, qui hac dieobdormivit
Leyden.-Belg. ct cdiLio Ui.Tr.AJ.-BELG. in princ- in Domino, divino sacrificio iii ccclesia prius ccle-
pio Hyr/inum ponuiiL, (inciii primus codcx oc/fl»?rw hrato ac snmijLo. » Pr;cLcr ca ([u;c de Il.vgino jam
[lost bcatum Pctruni, alLcr decimurn pronuntiaL. dixiinus, sic InibcL « Mic cousLiLiiit, ut uiius paLri-
:
Uterque vero in fine Ilyginum denuo rcpctit, co- nus, vcl una [!trin:i suscipiat piicrum levatiini a
dem planc niodo quo habcnt codices mediic not;e. fonte baptisnnitis; similiterquc in confirinatioiic
ButxELLEN. prinio loco refcrt Alcxandrinos satis Consunimatoqucmartyrio,tandeinscpuUuscstjuxta
pure Tum : « In Africa, sancti Salvii confcssoris
: corpus beati Petri in Vaticano.» Tum itaconcludit :
:
641 MARnROLOGIUM. — MEUS. JAN. 642
« Fudciii dic, saiiL't(ii'iiiii Kiigoncii ct Felicitiiiis A mensi,seupoLiusiuc(!rta) sedis cpiscupo, qiiem «in
ni;ii'tyi'iiin. » portu Valentianas » xxvi Junii refert (Jsuarduset
Crkven., ait IJalLlinsnrein « tcrtiuin fiiissc iiitoi- alii passiin, vidc Acla Jiinii ad pradatain diem et :
tresinagos;» de relii|iioe()iivenit cniii(iictis,addeiis dc Amljianensi hodieriio plura alia a Rollando cu-
cle suo « Iloc cliamdic, vel sccundiiin aliqiios se-
:
riose in comiiientario prtcvio iiotata.
qucnti, fcstiva incinoria agitur trium insininl Mago- Pcrgit GuEVKN.: «ItcmPauliui patriarcha.' Aquile-
ruiii. » I)e Hygino asserit, « in pcrsccutionc Sevcri giensis. In Setynvelt, Ilonorata) virginis. » De hac
uiartyrio coronatuni » inelius Hagkn. Aiitoniuni
: et illo cunsulatnr noUandus. « Item ibidcm, trans-
scri|)sit,volensdicercylM/fl?MM?«)», ut nollauduspost latio Sanetoriim PoLeiitini diaconi, Fclicii pres-
Roinanuni statuit. l)c Eugentio ctFelicitate supra. byteri et Simplicii militis, martyrum. » Vide Acta
« Itcni secunduin cataioguin Sanctoruni, natalis XXIII Jiinii.
beati Salvii episcopi Ainbiaiiensis, alias Engolisinoe MoLAN. prima editione Relini verba de Hygino
in
civitatis, etdiscipulicjus, inartyruin, (juisccuiuluni descripsit, alio minori charactcre adjecit
ct :
aliospassi sunt vi Kai. Julii. » En confusioncm ina- «Anastasii monachi ct confessoris, de quo Grego-
nifestam, quae forte.Baronio occasionein pncbuitlioc rius Dialogorum lib. i, cap. 8. » Al in posterioribus,
die collocandi Salvium Ambiaiienscm cum titulo auctiorprodiit, ubi expuncto Anastasio, supposuit:
martyris, qui tanlum confessor fiiit, ut recte posuit « Virgorni», sancti Eguini episcopi et coniessoris.
Bolla"ndus,bunc tamcn diem perpcram scrvans,cuin Dic undccima sancti Patris Thcodosii c(T5nobiar-
ad xxviii pertineat, ut benc observavit Rosweydus clia;. » Dehinc minori charactere « Coloni»,
:
in cpistola sicpe laudata, his verbis « Qu;oritur, :
B obitus Jaspari tertiiRcgis, fcstum duplex. Ca^sa-
1. unde Raronius Salviuin Ainbianensein episcopiini roae Palcstin;p, sancti Petri asceta;, id est religiosi,
hoc dic Martyrologio iuseruerit ? Habco vetus Mar- sive monachi, qui sfcpc rogatus, ut adolescentise
tyrologium ms. quod eum xxviii Octoljris ponit. "2. suse parceret, coruiii exhortationibus neglectis,
quoinodo enin vocet martyrein, cum tantuin fiierit per ignem vclut aurum purissimum, fidein in
confcssor, Martyrologio jameitatoattcstantc;3.cuin Christum excclso animo probavit. » Recte, ni
in notis dicat de co agcre Sigcbertum anno Do- fallor, opinatur iJoIlandus intcr liujus dici praiter-
inini 801, et idem repetat xxvi Junii, cuni agit de missos, non alium hiinc essc, quam Absalmum, seu
Salvio Engolismensi, qui inartyr fuit, satisindicat AhseJamum, ixVus Balsamim clc., de (|uo ad diem
Salvium zVmbianensem episcopum, et Engolismeu- III liujns mensis et liic supra abunde dictum.
sem a se in unum conflatos. » Porro de Engolis-
Pridie Idm. Di^ ^2.
Apud Achaiam, natalis beati Satyri martyris, qui transiens ante quoddam idoluin, cum exsulTlasset
illud, signans sibi frontem, statim corruit, ob quam causam decollatus est. Eodem die, sancti Archadii
inartyris, gcnere et miraculis clari. Ijmd Boitillart. In Ciesarea Mauritaniae sancti Archadii, martyris
[
:
«•
genere et miraculis elari.]
legunt Herinien., Tornacen., Antwerp-maj
Ita .
, C codices omnesin praefatione citatos, quatenus tex-
Ros7vei/d.,Pulsanem., A^itverjnen., Max-Lnbec, et tiim rcfcrnnt, exceplis Pratensi et Aquicinctim,
Ugliellian.,Alber(jen.,Brugensis,MuneTat.,Belin., ut statim dicam.
Greven.,Molan. ci Agonesmartyrum. Qiiibusadde
"QuemArchadiumCjEsareseinMauritaniapassum videatur. Plures Ruinartius noster Act. select.
testanturtum Archa(liiojnsdomacta,tumaIia etiam Mart., pag 500, laudat, nominatimque Colbertinos
Usuardi Martyrologia. Qnid ex hac pugna collige- duos, ununi R. R. P. P. Fulieiisium, alterum Rcmi-
mus? Codiccmnostrum, utSolleriovidctur, Usuardi giano inonasterioHincmariRheinensiscpiscopidono
manu cxaratum non esse?.Minime gentiuin. Sed datum in quibiis sanctum Archadiiiin Catsarese in
Usuardo vcl ignota pcnitus fuisse, vel non visa ha^c Mauritania jjassum cssc Icgitur. Flidcm monasteriu
sancti Archadii Acta indequc in cum incidisse
; largitus quoqueest idem antistes exemplar tracta-
errorcm quem alii postmodum ejus Martyrologii tuum S. Zcnonis Vcronensis cpiscopi, quorum tri-
scriptores emendarint. Usuardi porro in maniis vc- gesimus noiius libri primi sicinscribitur Denatale ;
iiire potuerunt codices nonnulli in qiiog eo irrepsit S. Archadii qui hahet natale jiridie Id. Januar.
facilius idem cror quod ea aetate vulgaris fuisse iji civitate Ceesareain Mawitania. Bouillart.
VARIANTES LECTIONES.
Rosweyd. nonnihil a puritate dcficit, dum sic D cadii,quemapudantiquiores Martyrologos, ex qui-
incipit : Sancti Satyri martyris, civis Arabire- bns sua Noster accepit, nusquam reperies. Acta
qui,GC\..\}$,\x'AV(\.\x&t(if\.o\Q,\^'\i Apud Achaiam, ut in Achaiam disertc cxprimunt, in qua regione vcrosi-
Adonc roperit qui Bedam secutus est, tametsi in milliinc'passum niartyrem existimo, ut dicetur in
Romano parvo inveniret, Antiochia. Quid in Reda Observationibus. Hic solnm agitur (le positione in
et Adone significet civis ArabicB\\^cim\\% qua^ritnr Pratensi, et, qni eum sequitur, Aijuicinctino ad-
ego cum purissimis nostris codicibus, tum manu- jecta, nempe in Cmsarea Mauritanim sed qua; in :
scriptis tum excusis, eas voces omisi, nec dubito, nullis aliis codicibus, (luoruin longam seriem in
quin id ab Usuardo factum fuerit, idque inerito : praefatione exhibuimus,in nullo, inquam,Usuardino
neque cnim,ut benc advertit Castellanns,recte quis codice apparel. Est nihilominus, qui, codicis illius
regionis alicujus, scd urbis civis dicitur, Sunt qui praetense-autographi auctoritate, pro dicta positio-
cum Roswcydoet Relinoscribunt, exsufflassetinil- ne ccrtat, ut iis coinpertum,qui Castellani notani le-
Ind; sed articnlam in, qna; addi possct," nulli purio- gerunt pag. 178. .\inica ea super re, priusquam hoc
res codices habent, uti nec supradicti antiquiores opns scrio aggredcrcr, disceptatio epistolaris inter
Martyrologi. Antuerp. Maj. ante sancii ArcadiiMsc- nosfuit; atque hoe loco se prodidil viri erudissimi
ruit, natale. Porro Archadii^xwe \\\ tcxtu scriptuin pro tuendoamato sibi codicc stndium. Cum enim
nemo miretur, cum lectionem codicum sequi pro- inter alia, observationibus ejus objecta, hunc ei
litear. locum produxissem, nec effugio pateret locus, huc
Conlroversia est super loco passiniis sancti Ar- demum rediit ejus oralio, quam ex epistoiaGallica
043 USUAHDI AIONA(;HI 044
:iil ini(l;ii.i \xi\ ;\oYt'nil>ris I70<i Liiiiiic rftlilo . X saveam Mamnlauia cl novissinioali Usuardo
Vi\\\)\,
•t Fieri |ioluit, iii<iiiil, hic priiiius c-oiiiceiii
ul (|ui cxprcssaiii IX J;iiiu;irii ;cttcrlio posl dic, si superis
l*ratt'iis('in licscripsil, fuiii alias iion iiossct Ca^sa- phie.ct, c;iiiiclcni i()saiii (Jatsareain, taiiquaiiiii,niotani
i'£'as|)ra't('rCa|i|iailoci('nsc'iii ct Pala'stinaiii, putarit cx|)uu\crit.'.\l;iliiii c^,'() dicerc i|iio(l rcs est,cO(licciii
Usuarduin |iiciiioria lansuin, (liil)iii(|Mc pcrplcxiis, iicinpf l»r;ilcHsciii, d liic c( pliii'il)us ;iliis locis in
ulraiii Ca-snrcaiTT pra'cligcrct, iuraiii(|iiccxcUiscril, pra'r;ilioiicsupi';iciiiiincr;itis, purcct .^cnuinc Isiuir-
iiunc sul)StitiM:;ris linddudie. » Quaiii li;c(; rcs|)Oii-
: iliiiiiin iioii cssc, ac proindcnierito liodie preriiiiino-
sio reiii non coiilioiiit, iiciiio, opinor, iioii i)c?rspicil. 1 iiin (odieuiii nuiiifro ;i iioliis c.\eliisiiiii. i^\\;\ i\i' rc
Viderat cl lcifcrat, (|tMS(iiiis scri|)tor illc fuerit, Ca- pliirihiis alilii aetuni esl
OHSERVATiONES.
Iloe ileruni die Hedaiii Uoniaiio jiiirvo prietulisse Rcda ipse .\(loiii cl forte Usiiardo prjeliixit. Ad
dieendus est Ado, sivera ejus sitleelio, InAchaia, vcrum niarlyrii loeuni r|uod iittinet, tandiudc eo
et non \\o\.\\\}^ AuliQchite, ut liiihcnl hiiia exempla a disccplahiliir fjiiiiiidiii dccrunt .\cta, ex quihus is
Bollaiulo eitala. Certuiu puto lloinamiin parviun solicie (lclcriniiiiiri (jiic-at : nec li(juet liactciius iiude
siniplieiter seripsisse Aiiliochiic, Satyri marhjris, elogii siii niiitcriam Hcda acccperit. Intcrim nohis
c]uod llieronyinianoruin plirasiin noii rcdolet. Ve- suinciiitetgciiuiiiiiiiiUsuardi sententiainet ejiisdeni
tustissniuiii, et, ni iallor, ctiiiui puri.ssiniiiniliic est deriviitionem oslendissc. Wiindiilhcrtus (verc an
Epternaeense, in (jiio soluni le^itiir /;/ Achaia, C//- : falso, iioii dispulo; soliiiii itii coiitr;i Molanuni
riaci,Mosceiili,S'at/n-i ,i\\)Si\uvv\i)':^\o, iiuod suhinclc rcstitiiit Rdlliiiidus :
ex Beda aeeeptuni, secl plaiie derorinatiiiii, in iilios B Plebs et -Xcha-a suutn pi-idie recolit Cyriacum.
Hieronyniianos codiees conlra eoruni
iniportiiiie et
styiuin iiitrusnni est, iittanien ah Aelierio ex Cor- Utruiii ex lioc divisioiiein suaiii liauscrit Notkerus,
hciensi a seeditoiioii lidclilcr (xpiiiicluni inerito ; iiosI,ra iiiliil inlcresl. .l/ror/a' marli/ris prinius ine-
([uaerenleFlorentinio, istiidapoi;i'iiiiliiiiii iii Sjiieile- miiiitauctor Roiniini jiarvi, di; :jiio Ado iionliahuit
!<io iion integre luisse reddiliini. Verii textusnostri iidderet iiraHer viilgare encominm, fjenere el
(|iiod
propago ex puro llieronyiniiuio in IJedaiii, ex hoc miraculis clari (\\\x vcrhain Usuarduni et Notke-
:
in alios delluere videlur. In Beda auteni satis rum transierunt, iiiisiiiiam cxpressa positione seu
prohahilitercensncre nenselii niuset {'niiehrochiiis ioeomaiiyrii, utproiiiilc IVustra sc toriiueat Castel-
et integre scriptuin fuissc I/i Achaia, Cyriaci,
: liiiuis iid Crpsuream Maurilanire, dc c|u;i iii Varian-
Mosanti Saturiciris Arafme,cic., cjueniadiiiodiim
, tihiis cgimus, U^suardo vindieandain. Ex priiefatoco-
ex 00 transumpsil Uahanus. .\t Vieiinen.sis, lorte iiice Priileiisi, aU]uc ex piiucis .\ctorum eegraphis
ecgrapliiim iiaclus, iii ciuo solniii legerel apud : mss, contrii oiniiia alia, existimiit liaud ohseure
Achaiam, B. Satiiri. ele., eiimdenKiue reperiens Riiiiiiirtius inter sinccriiet selccta, pag. (JiJO,C(BSa-
in Roinano parvo,exclusisdu()hiis priorihus, niiuin ream illiun Mauritaiiiie, Achaia in Actis expressae,
nohis reliciuit ciuem inde desumens Usuardiis, in
; pra^ferendani ; ast ego ingenue faleor necduin nie
posteriores oniiics triinsrudit sie tamcn, ut ciuod : ])crspiccrc cur Actis ipsis, de cfctero candidis et
ei redundare videhatur, ciVfis Aratna, omniiu) sinccris niiniis lideiidiiin sit iiuin iiescio ciuihus la-
expunxeril. Qiiod vcro notat Ciistcljaniis, Flori ciniis suhindc iissiitis, iiisi i|iiis codeiii fcriiic jiire
inadvertentiiim, Adoiiem et Usiiardiiin in errorein Biviirio griiluhiri velit, riiiod iii fainoso Dcxtri Chro-
induxissc, ex pra^concepta opinone supra refutata nico feliciter inveiwrit, Ursaonam B;fttiese, tanti
oritur, non eiiini Florus, ut euivis elare patet, sed martyris sangvine consecratam.
AUCTARIA.
Antuerp-M.vx., Ultraject., Leyden.. Lovaxiex., ;id sequenlein dieni, iit eiim Usuardo ihi refe-
Danic et EDiTio Ultraj-Belg. post. Satyri marty- remus.
ris adclunt civis Arabia cl annuntiatiouihus dua-; Centulen., solitusiihbreviator, itahabet « Apud :
bus, (luas ex Usuardo puras hahcnt, interponunl : Achaiam,sanctiSatyris, martyris. Eodein die,sancti
« In iEgypto, sanclorum Petri, Avcntini et Cas- Archadii martyris. »
tolir» Accepti sunt procul dubio ex aliquo Hiero- Aquicinct. De positione sancti Archadii « in Cae
nyihiano apographo, praetcrinissis ?,oc\\?. Philoromo sarea Mauritania?, » jani abunde supra diximus. Se-
eiZotico. quitiir «Civitate Nieoincdiie, passio sanc?torum Pa-
:
Bruxellen. prima hahet, ut proxime citati.
in storis et Victoris. »
Secundo loco etiam de Peiro, Atentino, etc. Tuin Matric-Cartus-Ui.traj. » Martianae yirginls et
: :
•In civitate Niehoinedia, passio sanctorum Pastoris martyris. Notatur in margine Tafiana>. ciini
ct Vieloris. » Reniittuiit ur ad xxix Martii. Seqnitiir Rom. »
dc Arcadio. piire. Iii liiie; » Item s;iiic1i Fiiiaci cpi- h .\1(;emts (jvilidc Nicomcdia'. p;issio s^iUcMi : ••
.seopi. » De qiio vide Piadcrmissos. Pastoris ctVictoris. »
II\c;knove.n. iii toto textu liahel iit sitpciiorcs. .\i.Ti;.Mi'S, Civitatc .Nicomediie. .saiicturuin Pii-
: <i
iiniiiista iiiiiiiintiationc Petro, .idrentini,clc. Tiiin: sloriset Victoiis.» Tiim ;i(ldil « Apud monastc^riiim :
•< Item |eodcm| dic. Polinecti [Polyeiicli| Candidicl hcati Pidri apostoli. qiiod vocatnrPire miilhc. dcpo-
Florini martyriim, ignc comhnstoriim. Hem Roina? sifio hcati Renedicl ahhatis. Ciijiis Vitam Rcdii sa-
i
via Lavicana'. eoronae inilitum quadraginta, qiios cerdos conscripsit. » Lociis ;ih aliis vocatur 117;/-
[quas] suh Galieno iniperatore, pro confessione ve- munda vidc Bollandum et etiain Castellaiuini in
:
rae fidei, percipere meruerunt. » Sed hi martyres notis, pag. 183.
ex sequenti die liuc perperam retracli sunt. Ita EoiTio LuBEco solito |)urior esl,neque eniiii sanc-
forte amanuensis in aliquo vetusliori codice inve- tum aliuin adjicit, sccJ siih fineni elogii sancti
nerit,vel propria oscitantia transposuerit. Id vero Satyri, po.st decollatus est subdit, a cultwibus
magis mirandum in Baronio, qui utroque die eas ejusdem.
coronascollocavil dcceptuin opinor amanuscripto
;
Creven. : Joannis episcopi, alias pap» et mar-
codice saneti Cyriaci, quo plurinuim se usum fate- tyris. In.i-gypto, AventinietCastoli Eugenii papa^ :
lur, ubi militcs ii quadragintii, Afrieanis quatuor priini, confcssoris, qui omnihus amabilis, et beni-
Zotico, Modcsto, Rogato, Castulo (si tamen Afri- gnus, praesedit circa annuni Doinini dcli » Melius .
cani sunt) male conjnnguntur, euni ex purioribus scripsisset dcliv vcl dclv. Vide ii lunii in Actis.
Uierynyniianis apo^raphis, manfeste pertineant « Item, beatse Claudiaa niatrQqje Rouwia?. » De
;
G4S MAHTYROLOfilLiM. — MENS. JAN. 64G
li;ic et Jonnno pnpn vicl(' Rollanilum in Pi-aHer- A nem II ordine XL'V, sub eujus nomine vc-
viilgo,
niissis. nit lamosiis liber de InstUiitlone Diomchonm, de
MoLAN., Lvpis niinoribus « Sanctoruni martyrum
: quo liic pluribus agere superscdco, cum abunde
Entropii leVtoris, Tyi^rii presljyteri et OIynij)i;e, dieta sint a magistro nostro Papebrochio, in Trac-
s;inel;e iiKUroiue, de ijuibiis iii Ilistoria Trip;irlit;i tatii clironologico de patriarcbis Ilierosolymitanis,
libro X » De duobus priiiiis agit bodie Holhindus. et in Responsioniinis ;id exliibitionern errorum va-
Olyiiipiain reniittit ad xvii Dccembris. Vide C;isLel- riis locis, de quibus consulc indicem operis. Ultimo
laiii notas a pag. 179. Sequitur << Bencdicti cqn-
: loco in his cditionibus a Molano ponitiir « Die :
ressoris, priiiii abbatis yntriniiiiuli^nsis iii Antjiia, duodecima,sanct;e martyris Tattiana> :» qUiC hic de
(aijus Beda se conscripsisse ratelur liistori;iiii. » more accepta est ex Ilorologio Cr;ecoruin. De .\c-
Vide lioiiiili;ini ;i noUando edilani. Posteriores cdi- torum ejus ciim aliis conrusione vide BoUanduni
tiones sic legunt: « Vuirinuindse, in Anglia, saiicti hoc dic, et Castellanum pagina 170. Demumpr;eter
nenedicti primi ;ibatis. Item, sancti Joannis episco- inoreni in Iine reperitur Wandalberti versus :
pi IIierosolymitan;e ecclesia', ordinis Carmeli pro-
Plebs Itachia suum pridie recolit Cyriacum.
tessoris. » Qu;erit Bollandus in Pra^termissis qiiis
liicsit Joannes episcopus llierosolymitanus, eo in- Sed hunc versuina Bollando melius redditum su-
clinans, ut ex Pakeonydoro crcdat intelligi Joan- perius cxhibuimus.'
Idus. Die 45.
Roma^ via Lavicana, corona^ militum quadraginta, quas sub Caiieno imper;ilorc pro confcssione veras
fidei percipere merueruiil. Pictavis civitate, n;ita]is sancti Ilibirii episcopi et conlessoris, qni ob catiio-
lieam fidein quadriennio apiul Phrygiam relegatus, intcr alias virtutes, fertur quod mortuum suscitaverit.
Remis mctropoli, depositio s;iiieti Remigii episcopi, viri eximia} virtutis. Cujiis sanctitatis iirajconium,
merito credulitatis suae, gens Franeoriim debitse vcnerationis cultu celebriter recolit. \adiVit BouiUart.,
cursivo charactere :
"^
In monte Verziaco, sancti Viventii confessoris.
NOT/I<:
Ita Vraien., in prima puritate Herinien., Tornacen., Mimerat.. Greven, Molan. et Agones\mm'ly-
rim.
^ Verba hsec, In monte Verziaco, etc, a recen- B fuit ciir lieriiiiensem Pratensi codice existimariU
tiori manii adjecta esse Casteltanus rccte observa- esse |)uriorem. Boen.r.vuT.
vit. Quod additamentum tamen sola Bollando causa
VARIANTES LECTIONES.
Inter codiccm Ilerinienseni cl reliquos ea hoc die addunt et confcssoris. In Molano autom post confes-
dissonantia est, quod istc c;ctera quidein integer- soris. non hnhAnv viri el apiid (ireveiium post vic-
rime Usuardi textum referat, sed eum provinci;e rito credulltatis, deest surp. Scripsit olim Bollandus
Rhemensis fuerit, ut alibi ostendimiis, id siiigulare in Pratensi codice hoc die legi In rj/o.ite Verziaco,
:
habetquodRemigisui;innuntiatioiie;nca3terisprinuj sancii Viventiiconfessoris.Q\\oc\v\\\)\U'.v(iU\?,i'.\Wm
loco pra^figat, et pro episcopl, inlerat Francomm illius impugnat. Sed id refellit Castellaniis, tum iii
apostoli. Scviho Galieni, ut passim codices habent, noLis pag. -20'), tum per litteras ad me datas, diserte
licet in nonnullis secunda manu id corrcctum inve- asserens illa verba codici Pratensi recentiori manu
niam. Tornacem, pro verce^lidei posuit Christicma esse adjecta, quod in antigrapho nostro explicatum
fidei. Idem Pictavis civitdtp, heati Hilarii, omisso non erat, atque adeo Boliaiulo, qiii aliud nunquam
natalis, sed pr;rf(>renda communior uti et purior viderat, condonandum. Ilac causa superius notavi
textus nostri lectio. Typographorum vitio fortasse me Pratensem codicem inter genuinos computare,
tribuendum quod apud Munerat. non legatur metro- sed cum hoe addito, in prima 2)^M'itate.
poli. Creven. et Molan. de Remigio, post episcopi,
OBSERVATIONES.
CoTonm milituni meminerunt Hieronymiana
xi. C plirasimabAdonianact Usuardina plurimumdiscre-
omnia a Florentinio vulgata, in quibus etiam expn- p;irc. Notkerus Adonem hic etiam. non Rabanum
\mlxir via Lavicana, prfeterquam in Lucensi, ubi secutusest. Romanumparvumbrevissimeposuerat'
/yiia Za^iwa. De illis nihil in Beda aut ejus sequaci- Pictavis, sancti Hilarii Hieronymiana autem Pi- :
bus Floro et Rabano. Porro coronam non magis hie ctavis.depositio S. Hilarii episcopi et confessoris :
qnani prima Januarii martyrem essc ciariiis ostea- iibi observ:i coiifcssoris aiipellationeni peculiari
liii, KoiiKiniiiii parviim, duiii ila lu.|iiitiir Roinrf. : scnsii ;ih Hicronynio aliisqiic PP. Hihirio Iribiitam :
rift f.arirt(ii<( .iiiHltiiin \\.. s i' h Ga I li c no i iiipe ra tore iiL iiol;i\il i'li;iiii {•"loi'ciil iiiiiis. Cictcriuii gloriosis-
qiiae i'\ hoc ab Adone deseripta suiil. pra^lixo inilil i- siiiii c;itlioiic;p lidci coiil ra Arianos asserioris Acl;i
biis liomiue corona, quod a Noslro servatuin est. diligentissimc illustravit Bollandus; Casteilanus
>i'\\ iiiiitato. iit p;ilel. casu et numi^ro, nain qui iii p;iucuia ciiriosc adnotavif. ;it rcni omiieiii fiise coiii-
Acbuic vidctiir esse gciiitiviissingubiris. is iii Usuar- plcxi siint eriidilissimi PP. Beiiedictini iii iiova \ it;i
do rectus esi iii plurali iiumero, conlr^i coniniu- ;ise eoiicinii;itactpostreiiueHil;iriiopcruinedii ioni.
niorein sanctos aiiuuntiandi moduni c;etcra etiani : a se itidem curatas praefixa ; nec ininus accurale,
paraphrastica eiegantia modice ampliata sunt. Ni- Tiilemontius tom VII, a pag. 332. Prtetereundum
miuin, nisi f;ilior, sapere voluit Nulkerus, ct hie et non cst metricum Wandaiberti encomium.
I JanuariicoroMrtm a militibus segregans;et quidem
Idibus Hilario Pictavie militat urbis
hodie Secundum Hieronymianorum in Secundinam Plebs devota, suo pastor quam fulsil honore.
commutans, lioc planc modo Romce, etc, Secun- :
dina, Coronaetmilitum quadragi'fa,sub Gattieno D De Remigio, celeberrimo altero Galliarum pras-
imperatore. Qua) de inclytissiino Pictavensi anti- siile,nihil hodie antiquiores memorant, si Florum
stite Hilario dicuntur, ea a Beda priniiim scripta in Bedae auctario excipias, (iiii sanctum lirevi elo-
siint, ab Adone nonnihil aucta, et ex lioc a Nostro gio. sed al) Usiiardino diversissimo, prosequitur.
accepta, ubi rursus ex collatione perspicis Flori Apographa Hieronymiana, nescioob quam causam,
T'suAi{nr MONAcm (548
liemigiL vd lieniedi dejmitionein IranslVriiiU ad Callia olliciodii|ilici ipsis illis KalcndisOctobris ho-
XV Jaiiiiarii, il('i'uiiu|iit' i-iiiii Mar-
i'('lii|iiis oiiiiiiltiis iiorctur. IMurima alia Ucmii^iiiiii cjiis(|uc rcsj^cstas
tyroloKis aiiiiiiiiliaiit i Octobris, (lenndno, Vednslo spcctanlia vidc a|(iidClar. Castcliaiinmin primo suo
el Platoni conjiinctiiin niilla facta inoiilioiic Iransla- Uimcstri a pa^'. "-tlW. ritinia Adoiiis commciiioralio
tionis, ut il)i (liccliir. Ccrtuiiicst Kalcmlis Oclohris csl dc Vero, Viennensi ^7>/iATfl;>o,scdlia,'calirsuardo
Neniif/ii/estiritate/n recoli, iil lialicl MartyroloLiiiiiii omiss;i, iit iioii somcl iii dcciirsii racliLatum iiive-
iioinaiiinn, sic taincn, iil iiolct Motlicriiis noslcr in iiics, iira'scrtiiii dum dc Viciiiicnsilius cpiscopisat^i-
iui|)crriina vcrsioiu! (iallica, iil iiilcUii^cnduiii dc tur. Ualioncin divinct, qui volucriL. Vcruni qujcah
locis ul)i ritus Roninnus receptus est, cuni Hciiiis i])So Usuardo relicta sunl, in .\uctariis, ul pliirimiim
tolaquc Ulicmcnsi ditcccsi. ct rcli.Lrioso ct solcmni rcslituta a |)ostcris invciiimus, ut dc Vero, ciijiis
cultu. scu, iil loiiiiimur, dc pra^ccj^to, liac dic Uc- iKjiiicii liiuc iiid(; imniutaLum cst, mox vidchiiiius.
iiiigius celcltrari consucvcrit, quanivis el ibi ct tota
ALCTARIA.
Praten. Jaiii diximus iii eo codicc rccentius ad- Dominum. » Sequilur de Ililario, fcrc purc. De xl
jecluin : « In niontc Verziaco, sancti Viventii coii- ni;irLyribus agit ulLiino loco. Deinum adjicit « Apud
:
fcssoris. » Vieniiain, s;incti Scvcri cpiscopi, qui post beatuin
Antceup.-Maj. Iii prinia Adonianus est, siinpli- Evencium, ecclcsias illi digne pr;escdit. » Vidc ha^c
citer scrilicns « sub Caliciio iin]icraloi'c. » Iii se-
: sii|)i'a, cl piirius in ipso Adonc. « Vcrtiaco, .sancLi
cnnda piirus est. Tertiam sic corrijii! « Ucinis, :
B ViiiceiiL'i conrcssoris (^lirisli. Ipso die, sancti Lon-
natale saiicti Ucmij4ii episcopi et conressoris. » gisi confcssoris. ILcm s;mcLi Firmini episcopi. »
Vide Adoncm Mosandri. IIa(;enoven. « OcLav;i Epiphaniffi. Islo die, ul
:
RosvvEYD. in XI inilitibus ctiam pure Adonianus ChrysosLomus dicit, spccialis est nieinoria trium
csl. Tiim lilteris rubris niajusciilis iiiseril Oct. : rcgiim. Quoruin primus obiiL oraiulo in Circumci-
E2)iph. I)c Hilario, rcctc. Tum « Apud Vicnnam, : sioiic, aiius in Epipliaiiia, tcrtius vcro liodie. EL
sancli Sevcri, cpiscopi, qua; pricscdit ccclcsiie |)ost qiiia Luiic illoruiii mcmoria agi non polest, idco
sanctum Evcntium. » ll;cc cx Adonc accepta sunt, nuiic Constaiiliiiopolitaiia Ecclcsia illornm ;igit me-
scd corriiplo noinine. Tuni « Ucmis, translalio : nioriam et fcstum. » (^uomodo h;cc concordenL cum
sancti Uemigii arcbicpiscopi ct confessoris. » dicLis supcrius d(' tiibiis niagis, equidem non vi-
PuLSANEN., in lcxLu iion omniiio castigatus, se- deo sed saLis usiL;itum esL codicis hujus auctori
;
cundo loco inserit « Eodem dic, octava sacratis-
: mir;i aftcrrc, quae nusquam alibi reperias ; neduin
siniK Doniiui, ac SalvaLoris nostri apparitionis. » (luasrere vciis, ciiin s;Bpc nec verisimilia sunt. Dc
lu niie autcm ad.jicit « IIujus lamcn : sancti viri Agritio, superius dicta nonnihil intcrpohivit. Sc-
fcstuin celebratur KalendisOctobris. » VideObser- (initur de Ifilario, ct Uemigio cLiain paulo auctius.
valiones. Dc Viventio et Ijongiso, ui supra.
Antuerp., Max.-Llbec. el Ugheeuan., toto textu .\c(.juiciNCT. « Ambian:s, inventio corporis beati
:
satis pnri, in adjiciunt
tinc « Verziaco, natalc : Firmini episcopi ct martyris. »
sancti Viventii confcssoris Cbristi. Ipso die, sancti VicTORiN. ct Reg. Suec, siguatus num. 130 :
Longisi, vel Longisii confcssoris. » Bollandus Leo- C « Eodcni dic, saiicLi Potiti. »
gisolum vocat, ([ucriturquc nibil se dc co aliud nac- Matric.-Cartus.-Ultraj. « Octava Epiphaniae.
:
tum prajter nudum nomen in Martyrologiis. Vidc Ililarii cpiscopi et confcssoris. Remigii cpiscopi
Castellanum, pag.200 et 201, ubi Ldimogisilus, cic. et apostoli Francoruni, eximia) sanctitatis. Vivcntii
Antuep.p.-Max., Levden., Alber(;en., Danic. ct confessoris. »
edilio Ultraj. Uei.g. incipiunt Octava Ejn^^hania, : UiGOTiAN., qui luiL Patrum Cooleslinorum, signa-
h\ XL militibus cl Ililario puri sunt. Scquitur « Ue- : lus P. S « Eodcm dic, Longisii confessoris. »
:
mis metropoii, depositio sancLi Ueinigii episcopi, CoDEx D. Du Cheval., signatus B « Verziaco na-
:
viri eximi;c virtutis. Hu,jus translatioagitur Kalen- talc sancLi Viventii, » ctc, ct dc Longiso ut supra.
das, vel Kalendis Octobris. » Tum « Treveris, san- : In Vatican. num. 5949, decst i^mi^M, adjicitur :
ctitatis, ct doctrina; viri. Qui cum csset Antiochen;i3 « natalc sancti Potiti martyris. »
civitatis pr;esul, ad pctitionem sancta; Helena), Altemps. « In Scotia, civitate Glasguensi, sancti
:
missus cst a Silvestro papa ad Treverosconverten- KinLengcrni sive Mungunti episcopi et confesso-
dos, qui post teinpora sanctorum Eucharii, Valeri ris. » Vide Grevenum.
et Materni ad prislinum paganismi vomitum cx Florentin. pra^Ler memoriam Viventii et Lon-
magna parle redierant ubi vir sanctus, ut alter : gisi : pro quo Longii scribitur, sanclam rcferunt
Eucharius populum ab antiquo errore ydolatria) aliis ignotam « Romse sancta; Demitriae martyris,
:
fidololatriae] eripuit, ibique in pace vitam linivit. » qua} sub Juliano apostata passa est, et a sancto
Soli Rabano inter antiquos nolus est Agritius,quem Joanne presbytero cst sepulta juxta palatium Ju-
mavult UoIIandus AgTcecium dici. In vero Adone D liani. » Excusus habet Lnceani.
eum Baroniiis non reperit, censetque ctiam Mosan- CoDEX Castri Karoli « Dedicatio basilicae saii-
:
der adjectitium esse qui citatur Beda, genuinus
: cti Pelri Balineiisis coenobii. »
non est. De patriarchatu Antiocheno videatur Uol. Editio Lubeco-Col. incipit « Octava Epiphanise
:
landus. Pauca alia notavit Castellanus pag. 198. Domini. » In xi militibus el Hilario satis pura est.
Versiato, natale S. Vincentii confessoris Christi. Tum « Remis metropoli, depositio sanctiRemigii
:
Ipso die, sancti Longisi confessoris. » Non Lon- episcopi, viri cximia) virtutis et sanctitalis. Hic
ffini, ut Albergensis. Francorum gentem idolorum cultui deditam, una
Lovanien. diflert a prioribus quod omitlal lon- cum rege eoruin eonvertit ad Christum, et .septua-
giorem de Agritio historiam. ginta annos et eo amplius in episcopatu explevit.
CENTULEN.inprima Adoncin scquitur.Tuni «Pic- : Hic inter cffitera miracula pucUam a mortc susci-
tavis, sancti llilarii episcopi, ct confcssoris, fidc tavit. » De Agritio liabet quae superius descripta
et virtiitc magnifici. Remis Francorum metropoli, sunt. Deindc de Viventio sic loquitur « Verziaco,
:
depositio sancti Remigii archicpiscopi ct confes- natalc sancti Viventii presbyteri et confessoris
soris. Ambianis, invenlio sancti Firmiiii cpiscopi. » Christi, qui ad prffidicationem bcati Gregorii crc-
Uruxellen. incipit «OctavaEpyphaniaiDomini.»
: didil. Quem centesimo vigesimo aetatis suae anno
Secundo loco de Agritio fusc, ut supra. Tum « Rc- : defunctum, apud Gravionem castrum beatus
mis, dcpositio sancti Remigii archiepiscopi, viri Maxcntius abbas sepelivit. » De Longisio, ut supra.
eximiae virtutis, qui hac die fcliciter migravit ad Belin, initio habet de octava, et in fine subciit :
G4!i MARTYROr.OCIUM. MENS. .lAN. 6t!0
« {pso die Versiaclio luoiiastcrio, sancti Vincentii A vcntii confessoris. Treheris, heati Agritii episcopi
confessoris ;» pro Viventli. et confessoris. Ilic duni esset patriarcha Antioche-
r.REVEN. post Oclavani lic Agritio ferc agit, iil nus, per l)eatain llelenam, oh rohorationem fidei
supra. Tiini « Vernaco, natalo sancti .[uventii pres-
: catholicie, ad (^amdein iirheiii transniissus est. »
bitcri, cl confcssoris. Qui Sainaritanus generc iii Tuni, ininorihus typis « Iii territorio Leodiensi,
:
pucritia conversus, vita ct miraculis clarus, anno ohiit .Iiitta flvetta] rechisa, vidua valde sancta. »
vitcBsua3 cxx apucl (ilravionc nicastnun, uhi sanctiis Rditioiies posteriores dennocorrupta;siint. Prajfigi-
Hiiarius Pictavensis lociini ei inanendi dede-rat, a tiir aliis litteris Octava Ejrtphanioe. In textu expun-
hcato Maxentioaljjjate sepultiis esl. Videatur Hol-
)> ctiiin liicest llilariielogiuin, addituiniiiic .Differtvr
landus hoc die, et Castellanus in iiotis a pag. 198. in diem nequentem. In line, do Viventioet .\gritio:
De Vero, ut Ado. « In Scotia, sancti Kentliegerni ut in priori. I)e Vero.i ex Adone. Tuin ex Ilorologio,
episcopi Glascoonsis, et confessoris. Lon|,Mtii confes- « Die deciina terLia, sanctoruin martyrum Iler-
soris. In Kistadensi cooiiohio, heata) nieinoria) Go- myli, el Stratonici. » Deinuin typis minorihus, de
defridi coniitis Capenhuri^ensis. » Kentegerno ex Greven. Ouam in priori Jnttam
MoLAN. in prima et puriori editionc adjicit : vocavit hic scrihit Jwetam.
« Octava Epiphaniae. Ipso die Vcrsiaciio sancti Vi-
XIX Kal. Die. 1h.
Apud Nolam Cainpaniic, natalis sancti Felicis preshyteri [Bouillart.., cpiscopij " et confessoris, de quo
heatus scrihit Paulinus, quia cum a persccutoril)Us in carccrem mitteretur, etcocleis et testniis superpo-
situs jaceret, per noctem ah angelo solutus atque edictussit. Eodein die, sancti Eufrasii episcopi.
NOT^.
Usuardum prohant Herinien., Tor-
Ita scripsisse B alii pcrmulti, qui in paucis differunt, ut infra pa-
nacen., Creven.et Molan., qui purum referunt, et tehit.
" Et hic ociilos hahuit Castellanus. Spatiolum, uh- est, non solius Usuardi fuit. Ado ipse duorum Fe-
prima manu legitur ejjiscopi, erasum fuit. Item se- licium acta permiscuit, quorum alterius alterum
cuudi sancti Fclicis annuntiatio in litura jacet, sal- fratrem csse dixerunt alii ante Usuardum Martyro-
tem hjec verha Itemeodem die. An suardo satis
: 1 logi. Dolenda sors ejus, qui diices niinime tutos se-
fuerit. S.Fclicem episcopum designatuin atque elo- cutus est et hac in re erga Usuardum eo aequior
;
ctum a popiilo fuisse,' ut illum episcopum diceret, dehet csse SoUerius, quo ipse manifestius culpa
quaerere non est animus. Non nientem, sed verha tenetur, quam in illo reprehenderet. Bguii.lart,
praestare deheo. Quodalium addit Felicem, si cul()a
VARIANTES LECTIONES.
Lego 2)resbite7'i,non episcopi, ut Pratensis, qui ti- Euphrasii. Si radicem Gr;ccam appelles, quasi a
tuluin hunc apposuit contra codiecs propc oiniies etymon ducat, non magnopere obluctabor,
'fpvJi',-!
tiim manuscriptos, tuin excusos. Ncc auctoritatem ([uamvis proho sciam pluriina hodie nomina per ^
facil quod in codice Aqiiicinctino recenliori manu enuntiari, qua^ sanclitlcra in Francicis,
Lat,iiic^;/(!,
scriptum sil, posse episcojmm dici, cum certum sit Ilispanicis, Gcrnianicis aliisque noininihus plane
cain dignitatem, licet ol)latain, iiunquain a sancto G redundaf. Quidni cnim vQcixw-, Alfonsus,Arnulfns,
acccptatam fuisse. Suut qiii hiartjirehi dicaiit, inter Adolfus, RodoJfus, ct id geniisalia, sic scribantur,
quos nelin., noniiihil aliis discrcpans diim scrihit, quam p(ir Gra3cuin, cuin quo nullam prorsus aflini-
suncti Fellcls iti Plncis, preshiiteri et martyrls. tatein contraxcrunt. An contraxerit Eufrasius ex
Do eo titulo vidcndus Dollandus et scriptorcs alii Ohscrvationihiis statuere poteris
infra citandi. At quod addiliir, in Pincis eriiditos Snpcrest varialio pra3cipua,qua rursus Pratensis
non inodicc vexal. Legeiidum puto in Pincls, ut codex secundam annuntiationem
areliqiiis (lellectit
censet diligcnsharum rcrumscrutaf.or Castellanus. sic forman'< Item eodemdie,sancti Felicis presbi-
:
Veruin utrovis modo legas, ad Nolanum ea posiiio teri et coufessoris.\k\es sanctnm ambiguuin et iii-
niinime pertinet, ut accuratc discutit Hollandus determinatuni,queni Usuardus,mea quidcm seiiten-
Commentarii pra;vii §0. Iteni Riiiiiartins inter sin- tia,hoc dic noii posiiit.Ego proindc reliquoscodices
cera et sclecta a pag. 25;;, in admonitionc pra)via. oiiinino prKliabcndos ccnseo, quibus conformis est
Diversitasest in dcscriptionne testiiiionii Panlinia- textus nosier, (luomodo Usiiarduui scripsisse niihi
ni. Grcveii. et Molan. hahent: De qno scriHt Beatus seniper persnasiim hahui. Nihilominus ne opinioni
Paulinus episcopus Pulsanen., De quoscribit, etc. propriae nimiuni fidere viderer, volui prtctensum
Pr(\len. leg\i ajitistes Pautinus. Stiquor Herinien. et autograpliuin per Casteilannm consulerc. Is vero21
Tornacen. (;t Pratensem ipsuni, quod positioncin Julii 170i) rcspondit dcprehcndisse se inductain in
verhi attinet, et sic puto legisse Usuarduni, non so- pra^fato codice seuerasam prioremannuntiationem,
litum verhis eorum se astringere quos descrihebat sive ea Enfrasii fuerit, sivc(uijuscunquealterius, et
Cocteis scribunt omnes, quid purior ortliographia l) positam desuper alterain Fclicis preshyteri etcon-
exigat, diccrc supersedco. Eductus sit legit Beda, fcssoris merito a nohis rejcctam. Putat eliam dele-
legunt pnriores omnes cotlices, quidquid Pulsanen. tum in priina nonicn presbiteri, ct inscriptum (?j;i#-
et alii haheant, eductus est ; in eodem codice est eopi, unde rursus patet genuinum esse nostrum
J?/rasu,scrihocuinaliisoninibus^«4/r(25u,exceptis Usuardi textuni et (i|ua parte Eufrasium meniorat,
;
Greven. et Molan.,qui male Eufrosii. Alii mallent ex Ilieronymianis acceptum, iit videhis infra.
OBSERVATIONES.
Tam illustrem encomiasten nactus eslFetix^o- inveniesapudFlorentinium,quihus accedere potest
lanus, ut vel ex eo capite semper tota Ecclesia ca- quod ab annispaulo plusquamtrigintaediditJoseph
tholica fuerit nominatissimus. Kalendarium Cartha- Maria Thomasius, nuperS. D. N. papa ClementeXI
ginensc in (Hlitione Mabilionis enin recte collocat in purpiiratoruin numeriim adjectiis. Accinunt Mar-
XIX Kal. male Rtiinartiana, xviii, expressis his ter-
; tyrologia oninia, imprimis Ilieronymiana N^ola :
minis, sancti Feticis Notensis. Est et verosimiliter CampanicB, S. Felicis vel passio S. Felicis, ubi
idcm apud Frontonem et AUatium. Sacramentaria tangi vides difficultatem pridem examinatam, sitne
Patrol. GXXIII.
081 1'SUARDI MONACHI 682
martyris, nn soliiiu covfessnrh litulo insi^Miiendtis, A laiidnssn^KOssit. R;iroiiius rr;ilosiiiio niiuinm coufi-
(lc (in;i ri'vidc Ifollantlnni v\ pnsl cnni Fldrciitiiiiuiii sus, Knfrasinni iii Afiic;i colloc;it, ct cuiu Euchratio,
aliostinc; jnni cilalos, anl hrcvi citaiidos. lU paucis forto niolins Encratio, confundit, ad qtiom oxstat
ilicani,compctit nlcr(|ncliliilns, ail ntraiiKincsaiicti Cypriani opislola (Ci, f|ni(|U(! concilio Carthagiucnsi
{,'loriani c()in|)aratiis, iinod liic 1'nsiiis cxplicarc opiis suhcodctn (lypiMano iutcrftiissc rcpcritur. lutcrim
iioii cst. l)c cpiscopatii iii Variaiilibns (lixiii;iis. Ko- circ;i |)r;i'hit;iiii Uoiiiaiii Martyrolo5,'ii positioiicni,
niaiUMU parvnni sic habci •.Xnhp^fellcispresljyteri, tri;iiudic;itllosvYcydtisins;oi)('hiud;it;i luainiscripta
in Pincis sepitlti. rndc fortassoAdoni dataoccasio, cpistoia, (luto liic priotorciinda non suiil. Notat ita
lonsiori sna liisloria rcliccs coul"iiiidcndi,qiiod cuni qiic, I" oiuiioslihrosiiaho!oKiii)hr;isitiinopisco|)um,
locissc Hollandiis ostcndit, rccernntiiiic ot codiccs iiou l']nclir;itinm, iit iiiilhi snspicio csso possit hic
iiostri ;;li(|iii, iiiiniiiiu iii liac p;irtc Adoui;iiii. .\otkc- a;4i de i:iicr;itliio, qiii iulcrfnit CDiunlio Carthagi-
riis caiudcin lcrc vi;iiu iiiL;rcssus csl,
.\doiicin liic uciisi. "i" Harouitiiii liic in toxtn ;id(lidisso (h; suo,
denuo potiiis Ual);inniu iiiiitatus. Eloi,'iuui
(|uaiu in Africa (potcral diccre cx Galosiuo accepi.ssc),
lircvc, cio{,'aus ct vcriiiu Folici coiiciunavil ncd;i, quotj ahost ;il) ounibus votoribus iiiiris, imo ctiam
qni saiicti Vitani, a Panliuo vcrsilius illii^al:iiu, so- ;ib ipso iMartyrolojiio Ilomano Bolini, (|uod Baronius
luta orationc rcddidit. .Vt(|uc lioc ipsuiucst clo;^iiiiii rocousciidiim siisccpit.Scd (jnia ipsc piit;ivit iiic Eu-
qiiod cx i[)so Nostcr, rclicLo .\dono, dcscripsit. I{;i- ('lir;iliiiuni iiiscrcrc, (iiicui aliundo consL;it in Afrioa
bauns licd;iiii otiaiu do luoro soquitnr, sodduin pr.D- vixisso, idco, in Africa, textui qno^iuo inscruit. 3«
tcr Noianuin nostrum, Fclicoiu altcrum illiiis pfor- Existimo hic a^i, iuquit Ros\v(7diis, do sancto Eu-
luaniiiu acccrsit,cvitata Adi)nisCli;irybdi. iuScyihim 3 phrasio, Lcrtio dccimo cpiscopo Claromoutano, qui
incidit, iit ox IJollando facilo iiitoUiiios. .^uscopum ohiit aiiuo IJ48, dc quo Gregorius Turouonsis lib. 11
iiiclinsattigcrit Florcutiuius, Folicos suo luodo dis- Ilislori;c Francorum, cap. 30, ct lih. iii, cap. 2.
tinguons, iu Supplomouto erit exaiuiiiandum; nbi Ihoc a llosweydo rectc obscrvata esse couficics ex
nsui csso potcrit lluiuartii admouiLio snpcrius l;iu- Casteilano pag. -24;). 1'otuit hic apnd Bollandum
data, ot Vita (i;illicc a Tillcmoutio criidcrala, toiuo Boswcydi opiuioiiom iuveuisse, qu;o ibinou omiiino
IV, a paL!'. •22(). Ha3c dc Fclicc Nohino, .scii ui;ivis adniitlitur. At vcr;im c;im esso ct uuico veram, vix
Paiiiiniano satis diota siiit, salteni pro iioc iioslro equidom dubito. FaLottir ibi Castolianus Eufrasium
instituto. Wandaiborti versicnlos aocipc : ab Usuardo rcfcrri, at forte tunc non advorterat
abosse illumapr.X'tousoautot>raplio, nisi forte corto
Quam nonam et deoimam constut Febiui anle lCairndns
Esse diem, Felix sacer (sacerdos) el confessor adornat suppopuorit ah Usuardo ipsoi^rinia manu posiLum,
;irccouliori erasum, quod mihi oxploratum non ost.
In Hieronymianis ultimo loco constanter poiiitur, Soqnitur in Xi\o\w. Apud Viennam, sancli Caaldi
Eufrasi vel Etiphrasi episcopi depositio, quom mi- episcopi, apud Mosandrum Caldeoldi, apud alios
rum cst in notis Eiiphrateni vocari a Florcnliuio, Eoldi, scd do eo tacet Usuardus, ut jain nou se-
qui de cetero noii multuiu produoit, (|uod ad s;iu- niel diximus, Vicuncn.ses sanctos ab eo s;Bpe prso-
ctumcognoscendum ref(M'ai, pr;etcr id quodci IJol- teriri.
AUCTARIA.
Praten. I)c ojus auctario j;im ai)nnde diximus. G luittitur. Non rectc, opinor, nec video quo id fun-
Notari hic meretur quani divcrsis modis Felix iile damento Boliandu^ dixcrit.
alter, quiscunqiio sit, annuntictur. Albeuoen. de Poutiauo uihilhahot, incipit aFrlice
Antuerp.-Maj. dc Fclicc Xoiauo inulta ex Adone Porluousi, do(]uo, ut pr^ccdcntcs. lu Nolauo purus.
descrihit,qnodct aliicodiocs laciunt sed nc irustra ; Tum : Eufrasii episcopi ct Cicri diaconi. »
«
liic cliarta implcatur, ad ipsum fonteiu rcmilLimus. Danic. incipit eodciu modo et in reliquis convenit
DeEufrasio noii loquitur, cd secuiulo loco sic ha-
;
pr;eterquamiiilinc, uiii cuiu aliis quatuorsic habet:
1)01 « Eodoiu dic, natalc s;iucti Clcri diaconi dc
:
« Eiifrnsii opiscopi, ct Clcri diaconi et martyris,
anliquis, qui post nniita tormonta iu luare pr;ocipi- nnius dc antiquis, qni post multa tormenta in inare
latus est. » Vidc vii Jannarii. Tum: « Apud Spole- proDcipitatus martyrium consummavit. »
luin, passio sancti Pontiani martyris, tompore An- Levden.-Belg. ot editio Ultkaject.-Belg. Pontia-
tonini iiuperatoris, sub judicc Fabiano. » A muitis
num hahont primoloco, sed cxpuncto piane elogio.
codicihus liuc rotractus ost Clerus, forte q lod Ra In c;etcris, ut suporior et quatuor alii.
bauum secuti fiioriiit. Vido Usuardniu xix .1; nunrii. Cent-jlen. « Apud Nolam Campani;c, sancti Fe-
:
RoswEiD. idcm iiabet de Poutiano. Deindc cLiaiii licis confessoris. Aiiud Spolctniu, sancti Pontiani
de Felice Nolano plura cx .Vdone. martvris, tcmporibus Autoniui imperatoris. Eodem
Agones M.M-.TYr.L.M. (stnirdus, qui hicinsertus cst, dic, sancti Cleri diaconi ct martyris de antiquis.
primam aniiitiiti;ilioncm pnram refcrt, sed oinisso Ipso dic, sancti Eufrasii episcopi. » Ut de Ciero se-
etiain Eufrasio, alteram sic liugit « Itoiu Roiiuo, :
mol dicam, is hodic a Fioro ctiam ponitur, diverso
passio alterius Felicis presbyteri, qui dicitur Folix D iterum eiogio ab Usuardino, quod retnlimus vii Ja-
in Pincis. nnarii, uhi videsis ol).scrvationem nosLram.
MuNEitAT. agit dc solo Felice Nolano pure, uiiiil Br.uxELLEN. recte et pure incipit,sed post educius
praeterea, fortc quod dnhitaverit utrum Eufrasiun sit, addit « Quiquc post gravia qua? pro Christo
:
an iiiium Felicciu pr;oforret. paticntcr tormenta tuierat, fclicia rcgna ipse vore
/V.NTUERi'. .M.\x.-LuB':c., puri in tcxtn, post Eu- folix cons(^.eudit,scpuitusque est juxta urbem in loco,
frasii ejnscopi adjiciunt Cleri diaconi, s\nc copula. qui dicitur Pincis, ubi virtutibus fuiget. Apud eum-
AnTUERP.-.\IaX., UlTUAJECT., LeVDEN. Ct LOVAMEX. doiu locum, Felicis presbvteri, fratris pra3cedcntis.
incipiunt a Pontiano cum 00 ipso ologio quod ah Qui proconIessionoGhristifortitcrcertavit:sedEc-
Usuardo rofortnr xixJannarii, ut hicdoscribercopns clesia ipsum confessorem potius quam martyrem
non .sit. Socttndo loco « Roiuae, via Portucnsi, loco
: teuct. » De his satis dictum est. Seqnitur, sancti Fe-
qui Pincisdicitur, nataie sanctiFolicis presbyteri et licis, etc, » ut supra. Item de Clcro, quem Cletum
martyris.Qui Diocletiani ct Maximianiimperatoruni vocat, de quo ctiain satis. Donique in Eufrasio
tempore, capitis amptitationc, gioriosa morte coro- purus est.
uat us est. » d^dipo opus est ad discerneudosFclices, Hagenoyen. omnos excedit, nam de Noiano, post
quornin duos hoc die apud Bollandum invenies, se- eductus est, haec superadjicit « Deinde indomitis
:
ptem alios inter Pra^termissos. Cseteruin Portuensis mulis alligatus, tandin peromnes plateas civitatis
ille, tanquam Adaucli socius, ad xxx Augusti re- trahitur, donec corpus ejus exungulatur a scapulis
» :
530 MAKTVROLOGIUM. MENS. lAN. 6^4
usquc ad cingulum, etc. » Hoc specimen sufficiat. A sub judice F^abiano, cujus reliquiae liabentur in Tra-
De Felice Portuensi, Eiifrasio et Clero, ut supra. jecto inferiori. » Dein Caldeolum nominat; tum cha-
Demum de Ponliano, post martyriiim consumma- ractere minori « Mcdiolaui, sancti Datii episcopi
:
vit, siil)dit : « Ciijus ossa de Spoleto translata sunt magna) sanctitatis, de quo iii DialogoB. Gregorii. »
Mediolanuin, et de MediolanoTrajectum inferius.» Additiir in sccuuda et tertia editione « hic poni-
:
AquiciiNCt. cuin Pratensi convenit in cxpiini,'endo
tur cuin pluribusejus loci episcopis in Litaniis Ec-
cle Mcdiolanensis. In agro Turonico, sanctarum
iae
Eufrasio. Hoc tamcn discriminis est in Feiice quod
inilloprima manu solum scril)atur, « sancti Fclicis virginum Maur;e ct Britta?, de quibus meminit Gre-
gorius Turoncnsis. » De his virginibus agit Bolian-
presbytcri, etc, » quil)us reccntior calamus addi-
dit, martyris, Rom;e sub Diocletiauo
« » vcrosi- :
dus cum Martyrologio Gallico die sequenti.
militer,utdo Portuensi haec dicta accipias. Ilic Posteriores editiones adj^ciunt: « Die decima
fcrme solus ciim Pratensi tribuit Felici Nolano li- quarta,sanctorum Patrum in Sina et Rhaithi inter-
tulum « episcopi. » fectorum » recte numero indcfinito; nam dum Ba-
:
ronius eum determinavit, ansain dedit huic Roswey-
ViCToniN. et Heg. Suec, sub num. 130: « Spo-
di obscrvalioni, in citato ms. repertae. Totam, ut
leti,sancti Pontiani martyris. » Male scribunt Po-
jacet, lectoris curiositatc dignam judicavi. Textus
tiani et Pociani.
Barouii « In monte Sina, sanctorum triginta octo
:
Matric.-Cauthus.-Ultrajec « Felicis in Pincis
:
monachorum, a Saracenis ob Christi fidem inter-
confessoris. Pontiani martyris festum celcbre in fectoriim. In notationibus «Triginta octo mona-
>« :
civitate (nempc Ultrajectina) propter prjesentiam ^ chorum, (ir;cci etiam dc iisdem agunt in Menologio.
corporis ejus, quod est in ecclesio sancti Martini. » S. Nilus abbas, qui dictorum martyrum, suo tem-
Quae ad marginem adjiciuntur. porc coronatorum, res geslas conscripsit, cuni de
In Vaticau num.5949 deesi Bu/rasii. Adjieiliir :
liis agit Mortui sunt, inquit, post septimum diem
:
« Natale sancli Felicis in Pincis. Reneventi, saucti EjnjihanifB Domlni, qui estdecimus quartusmen-
Memoris episcopi. » Ilic aliis ignotus est, et a Bol- sis Januarii. .\t Paulo inferius Interempti quo-
:
lando inter Prsetermissos computatur. que suntalii, niultis ante temporibus, quorum quo-
que commemorationem iwopter via longitudinem,
Flop.entin. « Romas, sancti Felicis in Pincis et eorum, qui congregatnur, multitudinem,
:
eodem
martyris. » Tum Strozzian. « In Sardinia. beati
:
die peragunt. )) Ad haec ita Rosvveydus :
Ephyli [vel Ephysi] « martyris. » Alii Ephysium
« Diio hoc die notanda 1. In textu hic poni tri-
vocant aguntquc de eo postridie. :
ginta octo monachos, qui in notationibus dicuntur
Editio Lubeco-Coi,. incipit a Fclice Portueusi, in- intcrrccti tempore Nili, cum Baronius existimavit
ferens praeter dicta, quod, « Dracco judice prjesi- Niluin de his triginta octo monachis agere,cum ait
dente, capitis, etc. » Dc Nolano, post edicctus est, Mortui sunt post septlmwn diem EpiphanicB Do-
addit: « Tandem pace reddita, ad ecclesiam suam mini. Ncc cniin hoc dc triginta octo monachis, in
rediit, et ibi in pace quicvit. Nunc Dominica die, Siiiajam oliin interfectis, intelligendum, sed de in-
etc. » In quibus Ado Felices confudit. Tum « Eo- :
certo nuinero monachorum tempore Nili interfec-
dem die, sancti Eufrasii episcopi, et Cleri diaconi. Q toruni. Nam triginta octo illos monaehos longe ante
Item,inveutio sancti Firmini episcopiot martyris. tempora Nili, scu Anastasii iinperatoris, ponit Me-
Addere poterat cum Grevi-n',), Awbianis. Bolian- nologium Sii')cti, atquehoriim Nilusobiter tantum
dus die prtecedcnti (nam et il)i Firminus recurrit) meminit, liis vcrbis Interempti sunt quoque alii
:
intor Pr^etermissos Firminuia Ambianensem ciim multis anie teuiporibus (nempe Diocletiani impe-
Usuardo ad xxv Septembris remittit. IIoc die agit ratorls et Petri Alexandrini, ut hahet Menolo-
de alio sancto Firmino Gabalitanoriim cpiscopo, gium), quorum quoque commemorationempropter
de quo Castellanus pag. 247. vi(P. longitudinoii, et eorum, qui congregantur, mul-
Belin. editio altera in fine liabet « Eodein die,:
titudinem eodem dieperagunt. 2. Ex verbis proxime
citatis colligitur triginta octo illos monachos non
sancti Eufrasii episcopi ct Clari diaconi. »
passos xiv.Ian.,sed alio dic, quia tamen xiv Januarii
Gueven. « Cicri diaconi, Roma; via Portuensi,
:
Paires in Sina convcniebant, ut celcbrarent festuni
loco qui Pincis dicitur, natalis sancti Felicis presby- nionachoriiin tcmpore Nili interfcctorum, quorum
teri et martyris, germani beati Fclicis, de quo su- certus numerus non exprimilur, nc cogerentur se-
pra. Hic sub Diocletiano et Maxiinino, Dracco judice cundo convenirc alio die, qao triginta octo illi ve-
praesidente, post equulei tornienta, capitis, etc. teres mouachi crant interfecti, cum ct iter longuin
Apud Spoletum, sancti Pontiani martyris, quem esset, et mullis molestia subeunda esset, celebra-
Usuardus infra xiv Kalend. Februariipouit, die runt siniul cl eamdem inemoriam, quo annue re-
quo (ut aliquibus placetj sepiilti, hoc vcro passus currebat festum monachorum tempore Nili iuter-
fuit. » Adonem indicat, apucl quem ila legitur xix fectorum, qui dies erat xiv Januarii. » llaec hacte-
j-j
Januarii « Consummavit autem martyrium xix Ka-
:
nus a Roswcydo satis accurate observata sunt.
lend. Februarii, et sublatum corpus ejus a Chris- Vide plura de utraque martyriim classc a Boronio
tianis, sepultum est xv Kal. fita leyit Rosweydns, conjuncta,apud Bollanduui,i'u Actis, ctCastellanum
non XVI, nt cilat Castellanus) Febrnarii, quando iu notis ad hanc diem, pag. 244. Qu;e post Bollan-
iterum sacrum ejus corpus mutatum est. » Et tunc dum dc utraquo supradicta martyrum classe, vel
forte translatum. Sequitur in Greveno « Viennje, :
a Combesisio, vel a Possino, vel ab aliis subiudc
sancti Eoldi episcopi et confossoris. Vel Cadeoldi, » edita sunl, sive Grax'C sive Latinc, Supplcmcntum
ut diximus suj^ra « .\mbianis, inventio sancti Fir-
:
augebunt. Vidc interim appendicein ad tomum I Ja-
mini, etc. » nuarii, a pag. 1113.
Molan., litteris Italicis :« Passio S. Pontiani mar-
tyris pretiosi, temporibus Antoniui imperatoris,
XVHI Kal me 13.
Abbacuc et Michese prophetarum, quorum corpora sub Archadio imperatore, divina revelatione re-
perta sunt. Apud ^gyptum, beati Macbarii abbatis, discipuli bcati Antonii, et vita et miraculis celeber-
rinii. Item, sancti Isidorij in sanctitate vitae, fide ac miraculis pr«clari. Civitate Arvernis, sancti Boniti
m rSUAUDI MONACirf 6S0
opiscopi t'l coiilessoris, ciijus vita virtiilihiis rctiilsil. [n tcrrilorio Anclegavonsi, sflnoti" Maiiri abbalis.
NOT;*:.
Sic piire hahcnl Praten., Tornacen., Antaerp. ol Max.-Lnhec, Greven. et Mnlan.
Quoil rsiiardiis sancliiin \w\\\,\.'>^"^\\\'\^\\\\\.,qni!iso})riccrc(latidtnciturnmUsuar-
.Maiiriiin iioii
lioati Suiicruis,
lUMioilicti iliscipiiliiiii, liiiio oriioit duni, (jai Paalo unte in eodem tcxtu Macarium
siia) ciialootiojo noii satis incnior, Usuarcluui cle dis- Antonii discijjulum jjrced icazit ? Noniosohrius non
oij)ulo sanoli noiicdioli iimi(]iiain oo^Mtasso,ots;ncu- vidol cur id do Maoarii dixorit noin|)c qiiod jiluros :
lo nono jaiii adiillo Maiiniiii Aiidci,'avonscin iiilor IJo- tuoriinl Maoarii abhatos, unus Anloiiii discipulus.
nodioti disoipiilos a licncdictiiiis ipsis coiiniiiiicrari At c;,'C) ro^'o vicissiiii iiuis pnidciis orcdidcrit sano- :
noii ooiisuovissc. (luin id iiimiii so(|uatur, noii aliuiii tuiu abbatoiii, c|ui Hoiicdiotina! rainilia) doous et
tunctoinporisnotuin fuissoMauruin Andcgavonscin, propagator fuit, Bonediotino nunquain in inentein
pr.otor sanoti nonodic;ti disci|)uliiin, iiroindo supcr- vciiisst' ct in oonoinnando sauotoruinoatalogo fuisse
vaouuui Usuardo visuin fuisso ullaiii notain addcrc, pi-ctoniiissuin ? 1}olii,i.aku.
qua Maurus Andcgavcnsis ab alio clistinj,aicrotur.
VAHIANTES LECTIONES.
Soripsi Abbacuc, MichetB, Archadio, Macharii, c|uil)us ejus roi ncc vcstigium usquam apparet*
cuin nianuscriptispassiin.Dc ^^t/j/pto dixivn Janua- Kninivcrosi quid obtinct codicis Pratonsis autlien-
rii nio roc:tani ortlioi^rapiiiain scrvaturuin, lainetsi lia, seii vera, seu falsa, liio ad hoiniiioni, ut lo(|ui-
pauci codioosdi|)litoiigo /Eutaiitur, ciiukiuo iiiodum iiiur, cvidontor dcmoiislral, s;ooulo ix jain adulto
toiiobo iiiipostoruin. Iu /.s'iV/ornariaiil, pra^tuli quod M;iiinim Andogavonsoin intor Honedioti disci|)uios
liaboturin toxlu,.ct inolius osl, In sanctitatc Titce a Hcnediotiuis ipsis connumerari non consuevisse:
Jideac miracvlis. Sie puto iogisso Usuardum, licet quis eniin sobrie credat id taciturum llsuardum,
'Adoexoususamisorit partioulam in.Cwv autcin {'.yq- (|iii pauio antc in oodom toxtu Macarium Anlonii
von. et Molan. soripsoriiit./?r/^i7?<^, iioii ost opor;e disoipuium pricdicavil? S;ine veliomontor miratus
protium cxamiiiarc. Dixi Boniti, non Bonitti, ut le- li suiii in oodioo Horiniensi li;eo apposita logi Disci- :
|4:itur in Pratou., furte transcriboniis vitio certe : 2)Uli beati Benedicti at)batis. Et in Munorato, ca)-
Bo7iitum vocant alii omnes. Excitatis codicilius pa- tera puro Discipuli beati Benedicti, cujus corpus
:
tct Maurum simpiiciter, ut ost in toxtu iiostro, po- juxta Parisium urbem magnifice collocatum hono-
siluni ab ipso Usuardo, qui vorosimilitcr clc disci- ratur et cotitur. Aiii codiccs infra rocurront. C;ete-
piilatu sanoli Honedictinunquaineogitavit. Addo bis riim ot haec et alia recentius adjcota fuisse, nec
piuriinos alios, cuin Grcveno ct Molano coliatos, in Usuardo unquain cognita, puto esse indubitalum.
OB.SERVATIONES.
Solius AbaC7(c, vel Abbacuc, prophetae momoria prosbyter et monachus hisverbis: et Isidori, cu
rcperitur in Ilioroiiymianis vulgatis omnibiis, pr;e- elogiuin satis vuigare apposuit .\do, ex quo Usuar-
torquain in Eplcrn;iceiisi. in Hoda et Fioro nce iste, dusel Notlverus dosumpsorunt.Dehujusvita et ges-
nec Michaas notusest. Habanus \)v\\mdepositionem tis ncscioan pluradicipossint arecenlioribus quam
signat, ac dcindc iitriusque rcliquiarum inre^itio- qu;e in Actis nostris diiigentissime coiioota siint.
nem sub Arcadio ot llonorio quem iiiodum ex eo
;
Hactenus textum nostium .Vdonianuin esse omuino
scrvavit NotUerus. .Vmbonim prophetaruin ii;ilalcin iiquet. Bonitus Ciaromoiit;inus opiscopus tricesi-
primus oonjunxit auctor Homani parvi Abacuc et : mus al) Usuardo priinum consignatus ac vulgari
Michceoi prophetarum. Caetcra ab Adone addita etiam oiogio ornatus cst. Adde Boliandi cominenta-
sunt, a Nostro verl);itim inde accepta, ot iii rocon- rio qua' notavit Castellanus pag. 282 et '2H^.Mam'US
tiores omnes tr;insrusa. Hooto tamcn ;idvcitit Ha- xqwe ac Honitus ;id solum quoque Usuardum pcrti-
ronius (quod ct in Homano expressit) corpora ilia net, de cujuspositione in Varianliiiussatisdixiinus.
nventa os.sc sub Thcodosio soniore, ut ex Ilistoria Q Nec vero hujus iooi ost pluribus inquirere, fuoritne
*'" '^ "~' ~ '' " ''-''
ecclesiastica doducit Hollandus, de iitroqiie pro- Maurus ' is de quo aglinus sanoti
'
Hcnedieti ''
discl- '
p4iota, iino an gemino syiionymo, aiiisquc ;id eos puius. Videri ;i curiosispotest Ciar. Castellanus to-
spcctantibus doetissime disputans, ut fatotur Fio- lain controversiain in notis, a pag. 2b2 ad 281, fuse
rentinius, cujus notioetiam iegi incretur. \Vandal- et late discutiens. Eumdem noduin non semel in
berius ex Romani jiarvi sontentia, ab Adone, opi- Actis dissoivere conatusest Papebrochius, et re-
nor, hansta, vcrsiculuin suum adornavit : coiitiusin Rosponsionibus suis ad exhibitionein er-
rorum. Huiiiartiuset ipsisetaliisproMauriinissione
Uisque nov.Dam Abacuc simul el Micheas hcno anl.
apologiam opposuit. Denique et a tot aliis ea tela
Sequitur in Romano parvo Et Macarii abbatis,
: texta et retexta est. ut superfluum videatur vel
Antonii discijmli. Subjunxit Ado, tita et miraculis eorum nomina appeliare. Nota hoc etiam die re-
celeberrimi; pr;elixit Nostcr, apud /Egyptum; Not- forri ab Adone translationem Sulpitii Hiturioensis.
kcrus utroqiio additamonto carot. De .Macarii nihil Sed de eo sanoto agit Usuardus, et, qui eum sc-
observandum superest, vidcquK diximus ii .lanua- qiiiintur, Martyroiogi alii, euin Roinauo inoderno,
rii, et scriptores ibi citatos consuie. Maearii soeius XVII Januarii;ubi Suipitios varios accurate distin-
aut collega iu Homano parvo statui videlur sequens guit Boiiandus.
AUCTARIA.
Pr.ATEN. Vide supra in Variantibus quid in hoc D Bituricis, translatio sancti Suipicil episcopi et
«
codice Usuardo supcradditum est. confessoris. Eodem die, transitus sancti Mauri ab-
A.ntcei'.p.-Maj. de Maeario scril)it siinpliciter batis. »
Macarii discijmli Antonii. In aliis etiam satisinte- Pulsanen. secundo ioco Mauruin inserit hoc modo
ger non est. De Bonito post confessoris habet « Eodem die, beatissimi Mauri eonfessoris atque
Cujus vita ct virtutuin meritis, ac miraculorum abbatis, discipuli confessoris Christi Benedicli. »
gloria insignis fuit. » Tum « In lerritorio Andega-
: MuNERAT. et Agones martyrum. Conveniunt in iis
vensi, depositio beati Mauri inonachi, abi)atis et quae supra Variantibus relulimus.
in
oonfossoris, disoipuli sanoti Honedicti. » Antuerp., Max., Ultraject., Levden., Lovan.,
RoswEvn. de invontiouo prophetarum piirasim sic editio Ultraject.-Belg, in fine solum addunt, dis-
variat, «divina revoiantegratia roperta.» Inlsidoro, cipuli beati Benedicti.
purus omnino noncst. Deest jBoniti,ei substituitur: Albergen. et Danic. sic ordiuntur « In Galliis :
Gm MARTYROLOGIUM — MENS. JAN. OiiS
territorio Andegavensi, sancti Mauri abbatis, disci- A Lugdunen. « Natalc sancti Boniti Arvernensis
:
puli sancti Benedicti. Cujus disciplinis ab infantia cpiscopi et confessoris.
regularitereducatus, quantuniineisdeni proreccrit, BuuDEGALEN. " In tcritorio Andegavcnsi trans-
:
inter nonnulla, qax apud cum positus gessit, etiam latio sancti Maurilii cpiscopi et confcssoris. Et dedi-
supcr aquas pcdester inccdens, ostendit. » Tum de catio ccclesiio sanctiMauriJii.» Deiiocagit fsuardus
Abacuc ct Micl)a}a pure. Deinde « Apud Egyptum, : xiji Septembris sub nomme, Maurilionis, et episco-
beati Maciiar;i aljbatis; discipnli beati Antonii, vita j)um vocat. Ilinc patet ratio dubitandi, superius
et, ctc. Qui contra aereos spiritus, el in cnrationibus posita.
hominum, denuntiatlonibus quoquo futurorum,
et in EniTio LuBEco-CoL. « In civitatc Audegavcnsi,
:
divinam gratiam consecutus, scxaginta annos in aiiud Parisius in Galliis, sancti Mauri abbatis disci-
descrtis implcvit, ad qua) tricenarius ingressus est. pulisanctiBoiicdicti.Cujusdisciplinis... superaquas
Hic interrogatus a quodam, quomodo sic corpus pcdoster incedcns, jussu sancti Benedicti pucruin a
suum siccum esset,respondit:Timor Dcietiamossa subnicrsione liberavit. «In proplietis pura,dcMaca-
consumit. » Tn reb'quis textussatis purus est. rio habct, nt supra. In Isidoro ct Bonito etiani pura
Centulen. puro proximus est. In Bonito elogium est. In finc adjicit « Item commemoratio sancti
:
expunxit, et de Mauro addidit, diseijncli sancti Joscph, nutricii Domini. » Quod etiam legilur apud
Benedicti. Grcvcnum, verosimiliter ob festum peculiare, apud
Bruxell. incipit « Octava beatffi Gudilje virginis,
: Colonienscs celebrari solitum.
patrontc nostrse. » In prophetis purus est. DeMacario Belin. in prima editione omisit elogium sancti
solam aetatem adjicit, ea repetens qufe dc altero B Boniti. Csetera satis pura sunt, nisi quod de Mauro
Macario dixit ii Januarii. Scquitur de Isidoro, puro oinnia habeat qu;i; supra retulimus ex Acquicint.
Tum «Apud iJituricas civitatcm, translatio sancli
: : Greven. « Felicis episcopi Tubizacensis et mar-
:
Sulpicii cpiscopi ct confcssoris. » In Bonito satis tyris. Alexandria), Tonita\ alias fiointcC, virginis et
recte.Maurum differt in diem sequentem, fortequod martyris. Remedii episcopi et confessoris. » Ex Ilie-
hic dies impediatur octava sanct;c Gudila). ronymianis, ut pridie diximus. » Vide de his omni-
IIagenoyen : " Abacuch prophct;e, qiii ad pr;eben- bus indicem Prajtcrmissorum.
dum cibum Danieli, ab ang(doin Babilonem ductus MoLAN. dc Mauro ex Munerato, pra^ter dicta, adji-
est per capillos. Itcin Miche;e prophetae. Qnoruni cit « Cujus corpus juxta Parisinm urbem magnificc
:
corpora, etc. » De Macario habet longius elogiuni collocatum, lionoratur et colitur. Itein celebratio
supra relatum. In Isidoro et Bonitopurus est. Tnm dulcissimi nominis Jcsu. » Cujus festivitatis princi-
de Mauro abbate ctiani ut supra. pium indicatum reperio in Martyrologio ms. sancti
Aquicixct. de Mauro, post abbatis, sic proscqui- Michaclis .\ntuerpi3e,sub nomine Usuardi, sedenor-
tur, « et confessoris atque Levita}, discipuli sanctis- miterinterpolati,ubiita]egitur «Quasfestivitas ac- :
simi Bcnedicti cujus disciplinis ab infantia erudi-
: cepit exordium in Antuerpia annoDomini mcccclviii,
tus, quantum in iisdcm profecerit, inter nonnulla, providentia et devotione, ac procurationc unius ho-
qu» apud eum positus gessit, res nova et post Pe- nesti civis Ilippolyti. In hoc vero nostro monasterio
trum inusitata, etiam super aquas pedibus ince- incepimus eamdem festivitatem celebrare solemni-
dens patefecit. Dehinc in Gallias ab ipso directus, ter,annoDominiMCcccxcii.» PergitMolanustypismi-
miraculorum gloria clarus in pace qnievit. » Q nutiouibus « In Burgundia, sancti Joannis Caliniti
:
VicTORiN. cum prseccdenti non omnino verbis, sed confessoris, cujus sanctum corpus in civitate Con-
sensu concordal. stantinopolitanafeliciter quiescit, niultisfulgensini-
MATnic.-CARTHus.-ULTnAjECT Macbarii abbatis, : « raculis prcti,oso vero capitis ejus thesanro urbs
:
discipuli beati Antonii abbatis. Mauri abbatis, disci- Chrysopolitana (Vesontio) incomparabiliter dita-
puli beati Benedicti abbatis. Isidori confcssoris. tur.» Aliaeditioneshabent: «Diedecimaquinta,san-
Sabini, Marcellini et Exuperantii martyrum.» De his ctipatrisJoannisCalybit;e. Cu,juspretioso,etc.» Hacc
vidc annuntiationem primam Usuardi, xxx Decem- ibi qu;c aliter MartyrologioRomano inserta, occa-
:
bris. Sequitnr "Habacuc ct Micha);ic p<rophetarum.»
: sioneni dedere Rosweydo ita obscrvandi «Duo hic :
Demum " In Arvenis, sancti Boniti. »
: qua3ri possunt. 1. Ex quo veteri manuscripto Baro-
Cluniacen. " In territorio Andegavensi, sancti
: nius textum Martyrologiide JoanncCalybitainterse-
Maurilii abbatis. » An non cpiscopi ? Vide infra. rnerit ? 2. Quomodo ponat eum Romge, cum Menaea
Reg. Suec. sign. num. 130. et ViCToniN. supra : diserte eum Constantinopoli sLatuant? Nempe Roma
" In Africa, sanctai RestitutGC virginis. » Si Sorana NOVA,non vetus, intelligenda est apud Metaphrasten.
cst, vide Acta xxvii Maii. Et sane textusVit?esatisindicarevideturomnia haec
Codex D. Le Mare, signatus A, qui fnit Canoni- Constantinopoli transacta.» Vide BoUandi commen-
corum sancti Lazari Augustodnn. « Civitate /Edua, : tarium pr;i!vium, § 2, ubi plura alia rationum mo-
translatio sancti Symphoriani martyris. » Vide xxii menta accurate expenduntur et Castellanum in no-;
Augusti. tis brevinseadem pertractantem a pag. 2«3. Editio-
In Vatican. num. 5949 deest Botiiti. Adjicitur : r. nes Molani posteriores de Mauro ct de nomine Jesu
« Bituricas civitate, translatio sancti Sulpitii epi- habent fere ut prima. Tum « Eodem die Malbodii,
:
scopi et confessoris. » Primo loco ponitur Mawus depo'sitio beati Ablcbcrti, scu Emeberti, Camera-
litteris rubris. censis episcopi, qui sanctum Autbertum in Came-
Florentin. « In territorio Andegravensi, sancti
: racensi episcopatu praecessit. »
Maurilii abbatis. » Sequitur « Apud Bituricas, :
sancti Sulpitii, » etc.
XVII Kal. Die 16.
Roma ob catholicse fidei defensionem, jubente Maximino
via Salaria, natalis sancti Marcelli papse, qui
tyranno, primo fustibus c;esus, dcinde ad servitium animalium cum custodia publica deputatus, post
multos annos ibidcm serviendo amictu inductus cilicino defunctus est. Apud Arelatem, beali Honorati
episcopi, cujus vita, doctrina et miraculis illustris fuit. [Interserit Bouillart. : ^ Iteni civitate Odo-
bergia sancti Titiani episcopi et confessoris.] Parrona monastcrio, sancti Fursei confessoris.
NOT^.
Sic lcgunt, et purc, ut ego quidem existimo, soli Herinien. et Tornacen.
i^
Sanctum Titianum expunxit Sollcrius, qnamvis taverit. Cur tamen reluctaretur, in causa fuit hyec
is sit mss. consensus,ut torrenti ferc cedendum pu- sui monitoris observatio deletum in Pratensi fuisse :
&{) USUAHDi MONACIIl 6(50
quidtiiiiilA'-elatem inlor (.'l .9. Fifrsei priina iMaiiii lioc (To mcinoraiil cdita !'suardi Martyrologia ct
scripliiiii fiierat. Vcruni ost liic lilurain esso. Scd Martyrolof,'ium (lcnnanicuiii ciijus Acta cx anti-
;
qni locumcrasit,i(lcni supcrinra scri|)scraf .Taiiluin qiiis Opitcrj,'in;o ccclcsiio monumcntis conscripsit
littcras iiaiilo inagis ihMisavit iit locus (larctur S.Ti- Fcrrariiis. Ifjcc rcfcrt IJolhmdus h;cc cadem dic.
tiaiio, qiicin in priino aiito^'rapho |)i'a3t(>riniscral.Ti- HOLILI.AUr.
tiaiitisillc cst Oi)itcr^'in;t' civitatis cpiscopiis, (iiiciii
VAHIANTKS LKCTIONES.
Scripsi Maximiiio,
iit discitc h;iliciit codiccs dat. Interim Pratcnscm sequebantur Muneratus,
duo citati Pnitcn., Muncrat., ctc. ncc ali-
(•uiii Grcvcnus, Molanus ct codiccs plures; aliis cum Hc-
tcr in Hed;i ct .Vdone Usuardus rci)crcr;it. Grcvon., rinionsi et Tornaccnsi de Titiano tacentibus, quo-
Molan. et codi(;cs alii cxhihcnt Maximiano. Ulri riim ;iuctorit;iti, pr;osertini duoruin postremorum,
inelius ? Fortc nulii Ijcn^; : nam .M;ixiinino ct ut iit fidaiii pliiriiiitim, tamcii torrcnti fcrc ccdcn-
Maximiano, suppDnerclur Maxentius, ;id cii-
facilc diim ptitavcr;mi. Uog;itus ita(|tic clar. Castellanus,
jiis tyraniiidom iionnullis rcvocanda vidciitnr, ct codiccin Pratciisom dciiiio couhulil, ct, labo dete-
Marcelli obilus, et si qu;o passusost. Ut ul statiicn- cla, pr;ef:itoruiii dnorum codicuiii nativam simj)li-
duin (lecrevcris.vcrosimillimiim cst .Marcciliiin non citatcm cgnjgic conlirinavit. « Quidijuid in Pratcnsi
uti(iuc wmr^j/rm, scd propric confessnrem, ol)iiss(! codicc (Castcllani vorba sunl)primitiva manu scrip-
anno persecutionis Dioclctianca.' scptimo, Christi |, tiiin crat intcr Arelatenn:l sancti Fursei{u\.v'\nquc
310, ut recto opin;dur Tillcniontitis tomo V, pai,'. !)U exclusivc) crasum subinde fuit, ct charactere alio
ct 02G, ct ;iiitc ipsum docuit l^apcbrociiius cx qtii- ; niultum ;ibbr('viato iiiscriiita invoni ea qiux' in pri-
l)us Pcarsonii aliorumque argutatiunctibo facilc rc- ina Molani cditionc icguiitur, oo solum discriininc
futari possuiil. Codcx Pratcnsis inter Ilonoratiim ct quod TiTiANi et Pakuona babcatur, pro Ticiani et
Furscum ita lcgit Iteni civitate Oiloheryiu, snncti
: Pi;r.()NA Molani. » H;cc amici obscrvatio mc plane
Titiani episcopi ei covfessoris. Diu liic aiiccjis h;csi movit, tit Titi;mttni cxpungcrcm. Si alitcr aliis yi-
quid dc illaaiiiMintiationcstatucromiiiccrttis. Ncqtic siiin fucrit, mclioribus argunientis libentcr cedam.
enim salis promptiim crat collit,'crc undc sanctum Arelaien pro Aretatem in codice llcriniensi scripto-
illuni, Martyrologis ([uos sequel);itiir ii:notuiii, ac- ris vitium cst. Parrona olim pro Perona iiCY\\)[,mn,
ccrsivissct ("suardus, non solilustraiis Al|(cs cxciir- codiccs propc oinncs evincunt, (iiiorum aliqui Pa-
r(.M'e aul in alias rcgioncs, prajlcrquam in Ilispa- Tona scripscro.
niain, ut sanctos Adoni aut Hieronyniianis superad-
OHSKKVATIONES.
Rortuevia S alariaiyiccemeierio Priscilla , deposi- dide fassus ost se retractasse qwe de Marcelliei
tioMarcelti episcopi confessoris. Vcrba sunt plcro- Mnrcetlini ideiititate scripserat. Mortis tempus in
riimquc Hicronymianorum codicum, ;id (iu;c vidcri Variantibus dcrmivimus. Dc reliquis, vcrc vcl pra3-
potcst acciirata Florcntinii notatio. Romaniiin p;ir- C tciise huc illtic translatis, vidc Bollanduni, apud
vum haud multuin abludit Rommvia Salaria in : qucm exstat quoque pcrcelebre ei)itaphium, quod
cameterio Priscilta, sancii Murcelli papa. \hvc si vorc Damasi ftiisse ncges, ccrtc antiquitate sua
quidem breviter at Bedo, qui Marcclli Acta non
: vencrandiim non inficiaberis. Sic de Marcello ceci-
satis sincera vcl rcsgestaspontiiiciiin vidit, longiori nit Wandalbertus :
clogio sanctum exornat c|uod a Rabano et Adonc
Septim.a post decimam Marcelli marlyris, etque
transcriptum, a Notkero nonnihil interpolntum. a nomine
Poniificis surami meritis et fulg-et.
Nostro, seu illud ex Beda, seu cx Adoiic accopcrit,
plus quam mcdia partc decurtatum cst, ncqtie sic Honoratus Arclatensis apographis Micronymianis
tanien ad oinnimodam vcritatcm satis exactum. Ilic censctur adjcctitius. Ab Aijonc primtim positus est,
ogo ubi(|uc Marcello lcgo, Marcellini nusquam, ct ex eo a Nostro iisdcni fcrc vcrbis translatus. Ra-
prysterquam in Bticherii Kalcndario, qttod facillime banus alia ipsuin phrasi rctulit, iniraculuin addens
ex similitudincnoniinum corruni|)i potuit, iit rc vcra dc ftigato ex insula Ililarina dracone, cujus textum
factum ost in dic signato xviii Kal. pro xvii Kal. descripsit Notkcrus. Vita a Bollando illustrata per
Probat id Frontonis Kalendarium, ubi lioc proprio Iliiariuni itidcin Arelatenscin episcopum scripta
dic nc/n Murcettini, scd Marcelti discrtc lcgitiir, siipponittir, vcrum id in dubium revocat Ilcnschc-
qucmadinodum et in Thomasii Sacrainontario su- nius I .Ittnii, agens de sancto Caprasio. Alia vide
perius collaudato. Noc nie movet Grjccoruni aucto- apud Castellanum, pag. 292. An Titiamis Opiter-
ritas, abundo,ni fallor, ab Ilcnschcnio convulsa, iiin gicnsis Usiiardo ascribendus sit, suj^ra exjilicui. De
de MarccUino agit xxvi Aprilis. Pugiiat acritcr pi o p Fiirseo dubium nuiltiin essc potost quin vere Usuar-
utriusque identitalc Co.sttllanus in hodiernisnotis, dinus sit. Euni |)rius signavcrat Florus, sed quam
eidemque opinioni in Martyrolouio suo universali ignotus is Nostro fucrit, hic iterum locus |)alam fa-
denuo insistit. At enim cum amicum non scinel (a cict. Qu3D circa hunc sanctum a nonnuUis crrata
super rc familiaritcr pressissem, domiim in ultimis stint, corrigit Castellanus pag. 2913. Utrum autein
littcris quas aliena manu, postquam fatali ;ipoplcxia Vita qitani Bollandus cdidit ct illustravit, ascripto-
correptus fuerat, ad me (tcdit ,31 Januarii 1711,caii- renimis credulo composita sit.alibiexaminabitur.
AUCTARIA.
Praten., Munerat., Greven. ct MoLAiN. in tcxtii RoswEvi). Rom.T via Salaria, in cimiterioPri-
: <i
insertuin habent litianum Opitergiensem, dc quo scilbT!,natalc sancti Marcelli pap.'» martyris. Qui
supra. jubcnto Maximiano fiistibus ca^sus est, ot ad ani-
ANTUERP.-MAj.de Marcello Bedain fermc integrum malium sorvitia deputatus, ibi obiit. Apitd Arela-
Tum
refert. In Ilonorato fere pn.rus est. Parrona : (( tcm, sancti Ilonorati episcopi, cujus vita, doctrina
monasterio,sancti Fursei confcssoris. Hic satisi la- et miraculis rofitlsit,» ut liabet Ado. « Eodem die,
rus et vcrbo oxstititet exomplo, niultisqiie saUrom natale sancti Fursci confessoris. » DeTitiano etiam
ostendens, confcctiis senectute bona, felicitcr ini- silet.
gravit ad Christum sepultusquc priino in Uati-
; Agones MARTVRi;.M, iu fiuc « Peronae monaslc-
:
niaco nionasterio, deinde translatusParronam, ubi rio, sancti Fursei episcopi et confessoris.» Castera
multis miraculis [clarus] quiescit. » De Titiano ut Praten.
nihil. Pulsanen. in prima Bedam nonnihil abbreviat. In
3
661 MARTYROLOGIUM. - MENS. JAN. 662
seciiiKia, Hnnorii scribit pro Honorati. IFabct dc A. Ibi. « Odobcrgia » bis citatur, eiquc priino « Cy-
Titinno, et Furseo. In (iiic dc suo apponit, « Koto- : rianus, dcindc « Titianus » cpiscopi aflinguntur.
niaKtiin, sancti Melantii cpiscopi, et confessoris. » Elogium martyrum Marochicnsium, ab ipsi marty-
Vidc Prsetcrinissos. ribiis avnlsum, nullum scnsuni rcddit, undc ipsiiin
Antuerp.-Max., Lurec. et Ughemjan. dc Titinno ex Greveno infra adduccrc ccnsni pr,i!slabilius.
Opit(!rgcnsi liai)ent iit codiccs iniilti. In line auLcin EniTio Lubeco-Col. varia dc MnrccUo apiid alios
adjiiMimt « Roma), sanctaj Priscilla). » Sed xlrf/i-
: rcpcrta uon salis aptc construxit dc Fursco iteni :
nem non facinnt, ut alii. invcnta collegit Priscillam virgincm facit, atque
;
Antueu.-Max., Ultuaject., Leyden., F.ovan., Ai,- in finc adjiingit « Kodcm dic, S. Remundi coiifcs-
"
BERGEN. ct EniTio Ultraj.-Belg. pciiiiltiiuo loco ill- soris, » cujus etiniii mcminit Grevcnus, scd (|iiis
serunt « Ipso dic, Ronia3, sanclic PriscilUr. » De
: Iiic r>cniiiii(liis sit, noii facilc divinaveris putat :
Furseo legunt « Abbatis et confessoris, fratris
: Bollnndus indicari Pennafortium.
sancti Foillani martyris » In caeteris similcs sunt
. Solito longius cst Greveni auctariuin, sic inchoa-
iis qui Titianum rcfcrunt, etc. De Pi'iscilla vitlc tuni «Polcucti,Cniididiani,etFiloromimartyriim.»
:
Cast(dlanum, pag. "285. Polyewcti, ni failor, voluit diccre, ut supcrius x
DANic.prioribus similis, recentiori niaiiu adjecta liujiis iternni corrcxinuis. BoIIandusdc illis agitxi
habet nomina quinque inartyruin Marochcnsiuin, hujiis. Scquitur « Foillnni cpiscopi, martyris ct
:
dequibus infra satis multa ex Grcveno erunt des- socioruin (;jiis. Itcm Fclicis, episcopi Tubabocensis,
cribcnda. qui sub Dioclctianoet Maximiano, a judice Anolino
Centulen. « Roinai, natalis sancti MarccUi pa-
: dc nominc interrogatus, solum hoc rcspondil Chri- ;
pae ct martyris. Civitate Odobcrgia, sancti Titiani stinnus sum. Deindc vinctus et in navicula sub
episcopi et confessoris. Parrona monasterio, san- cijuorum pedibusjacens, incdin maceratus, tandcm
cti Fursei confessoris, qui satis clarus et verbo apud NolainCnmpania), capite triincatns martyrium
exstitit et exemplo. Relato, sancti Ilonorati epis- complcvit. » De Foillano ct Felice videndus RoIIan-
copi et confessoris. » Scriptoris liic vitium jiuto, diis in Prajtcrmissis. Pcrgit Grevcn. « Apud Mar- :
qui Arelate vcl Arelato non salis distinxcrit, (iuocl rochium circa annum Domini mgccl (mccxx) passio
subindc inanus recentior clToniiare coiiata est. bcatorum niartyrum Rerardi dc Bnrj^io, Pctri de
Bruxell. huc distulit iMaurum, dc quo nos die Gemininno, Accursii, Adjutorisvel Adjutict Ottonis,
prnecedenti. Tum « Roma? via Salaria incimiterio
: ordinis Minorum, qni zclo diviiio succcnsi, ct amorc
Priscillae, natalc sancti Marcelli papa; ct martyri . mnrtyrii Hngrantcs, cum ad partcs infidcliuin,
Qui cum diis nollet sacrilicare, jubeiitc Maximiano Christi Evangclium pra)dicaturi transfretassent, a
impcratore fustibusca^sus, ad scrvitium animalium rege Marrochi martyrizati, multis clarnerunt pro-
sub custodia pnblica deputatur. Ipsa die Romoo, digiorum indiciis. Iloruin corporn D. Petrus Infniis,
sanctas Priscilla). » In llonorato omnino purus non gernianus reg;s Portugallia), de Marrochio lulit, et
est. « Parona monastcrio, sancti Fursei abbatis et in monasterio sanctae Crucis dc Colimbrin, vcncrn-
confcssoris, ct fratris sancti Foiltani martyris. Qui biliter collocavit. Honorati episcopi Ambiancnsis,
verbo et cxcmplo clarus, tandem confectus senec- miraculis clari. Hic quodam temporc missam celc-
tute boha, fcliciter migfavjt ad Doininiiin. Apnd brans, vidit manum Christi hostinm tencntem et
Rotbomagum, sancti Mclantii, cpiscopi ct confes- Q sibi communicaturo porrigcntem. llonorati etinni
soris. Item civitate Odobcrgia. » etc. abbatis mcmoria hic agitur, qui, ul rcfert Grcgorius
Hagenoyen. dc Marcello aliqua corrasit quae re- priino Dialogorum, in Samnia) partibus, in annis
ferri non merentur. De Honorato et Titiano ut sii- pucrilibus ad amorem c^Iestis pntriie per abstinen-
pra. Tuin « Ipso die Romae, depositio sancta)
: tiam exarsit. Ab otioso quoque scrmone se restrin-
Priscilhc. » Dc Fursco addit, atbatiSj et fratris gens, constructo monastcrio, ducentorum fermc
sancti Foillani martyris. monachorum patcrcxstitit, et circumqua^jue excm-
Aquicinct. novum profcrt de Furseo additamen- pla cxiini;e conversationis dans, quievit in pacc.
tum, nempc, « Cujus caput in Dorobcrnia habctur. » Itcin Melantii [Molanus scriHt Mcl;c] cpiscopi et
VicTOKiN. dc S. Marccllo, post defunctus est., ad- confcssoris, ad ciijus ecclesiam, ut in Ilistoria tri-
dit « Ilic fecit ccemctcrium via Salaria, et xxv ti-
: partita dicitur, cuin vcnissent (\\x\ jussu Ilunerici
tulos constituit in Urbc proptcr baptismum, et regys, cpiscopos, Arinnis rcsistentes, in exilium dc-
poenitentiam inultorum, qui convcrtuntur cx paga- portabant, invenerunt eum, tanquam csset ultimus
nis, et propter scpulturam martyrum. » Ha^c cx ccclesia' ininister, candelasprKparantem lampa-
Actis apposita sunt. In fine mcndosc cum aliis desque refoventem, quoproptcr non cognoverunt
scribit « Romas sanctae Priscilloc virginis. Et sic
: quod episcopus esset, donec se ipsc sponto patcfe-
etiani scribit codkx Reg. Suec. niim. 130. cit, pro Chrislo in exilium portandum. » Qua3 hic
Codex. Reg. Suec., qui fuit jirincipis Ursini V.o- filsa veris immiscentur, apud Bollandum clistincta
senbcrgii, ita habct « In civitatc Rrixia), S. Libe-
: invenis, forte ctiani inagis subinde illustranda.
rff)uxoris \an non 2)otius virginis ?] sororis sancta? rj « Apud Rcgium GaliiK, Fausti episcopi, qui ex La-
Faustina?, qua; in (^uodam monasterio arctam vi- rincnsi abbatc clcctus, sanctitntc plenus et divinis
tam ducens, vitam finivit. Dupl. min. 2. Cl. » Vi- Scripluris jugitcr intcntus a Gcnnadio prsedica-
deatur Rollandus hoc dic inter Prictermissos, et tur. » De Rcmnndo ct Priscilla dictum csl satis.
XVIII hujus, ubi dc ea agit. MoLAN. Grcvcnum fcrc dcscripsit in martyribus
Vatican. num. 5949, oinissoTitiano Opitergiensi, Mnnritanis, ct qu;e sequuntur, exceptis Fausto et
adjicit « Rcneventi, sancti Pctri martyris in
: S. Rcmnndo, ([uos omisit. Priscillas titulum virginis
Sophia, » recte ademit. Furseo addidit « Cujiis gesta ha- :
Strozz. « Eodcm dic apud Marocliium,
: passio bentur. » Tum : « eodem
inventio corporis
die,
beatorum martyrum, Rerardi, Petri, Accursii, sancti Foillani cpiscopi ct nnrtyris in Amp^lim. »
Adjuti et Ottonis, dc ordinc Minorum » de quibus ; Ampolim, vcl Am^jolines locus cst, ubi martyrio
latius infra. atrectum S. Foillanum narrnt Pilippns abbas Ronne
JuRENsis S. Ragnobcrti « Apud Gratianopolim, : Spci, ut dicctnr in Actis xxxi Octobris. Altera Mo-
sancti Ferreoli episcopi et marlyris. » !ani cditio Priscillam camdcm censet quae in Acti-
Priiiia Rellini cditio tolerabilis est, solum adnii- bus apostolorum cclebratur ac demuin addit ; :
scens Priscilla77ici martyres Marochianos co modo « Die decima sexta, adoratio pretiosae catenai
quo cx Strozziano codice cos jaiii rctulimus. Scd sanctissimi ct benedictissimi apostoli Pctri. »
altera Parisiensis turpiter foedata est ct contorta.
:
U03 USL AKDI MONACHl (i04
XVI Kal. Die 17.
Apiul Tlicbaidain, heali Anlonii inonaclii, ciijiis corpus, siii) .lusliuiano iinpcratorc divina rcvclationc
reportuin, Alcxandriio dolaluin cst, ct iii ccclcsia saiicti .lonniiis naptista) luimatuni. Miii,'oiiis, nalalis
sanctoruin j,'Ciiiinoriiiii Spcusippi, Kiasippi et Mclasippi. Qui cuin csscnt viginti quinquc annoruiii, cum
avia siia Lcoiiilla, ct .lonilla, ct Nconc iiiartyrio coronati siiiit, tiJinporc Aiircliani impcratoris. Hitiiricas
civitatc, dcpositio saiicl i Siilpitii cpiscopi, cujiis vita ct iiiors prctiosa gloriosis iniraculis cominciidatur.
mTJE.
Sic lcj^Hiit Praten., Herinien., Puhanen., Au- A et Agones martyrum. Belin. fermc convcnit, scd
tnerp., Max.-Ltihec, Munerat., Greven., Molan. noutra editio corrccta cst.
VARIANTIvS LECTIOXES.
InPiilsancnsidcsancto Antonio, [tvocujuscorpns, Melanippi. Libera sit unicuiquc oplio. Malc in Ago-
anianucnsislil)crtatcpositiiininvciiio,/<?/;;'wsr<'«^m- niiius martyrum v?,\. quindccim annorum. Item Co-
bile corpns. Alexandria scribunt |>assimomncs, rc- nilla pro .fonillu, ut habet etiam Muncrat., qiiaii-
ctius i)osuc''aL Ado Alcxandriam,\\[i^vv\[\f,\[. Tsuar- nomcnclaturam cx-
qiiaiii ct liujiis iioininis variaiii
dus in Atfoiiihus martyrum, scd cjus lcrtioiicm cx liibcat Rollandus. Tcmpore Anrcliani discrtissimc
aliiscodiciliusdctcrminamiis.Pulsancn.,Muiicrat.ct notavit Usuardus cx Bcda ct Adonc, sed palpabili
Agoncs martyriiin omittiint ^«y^^/s^tf^, qiiin alii intcr anacliroinismo, cx Warnahari ,\ctis acccpto, qiii an
Auctaria sui)Slituunt ETanqelistiB : rcctc in tcxtii satis apte mendari possit, malo cx Bollando aliis-
cx Adoiic. Oiiam varia sit in clVorniaiidis (Icmiiio- que colligas quaiii iit novi ali(|ui(l de inco profc-
ruiii iiominibus ortlio;4raphia, apud Mnllandum in- ram. Vidcatui- Tilicmontius toino III, a pag. 003,
vcuics. Ccnsco cx nostris codicibus rsuardum scri- ct Castcllanus a pag. 313. Satis hic sit Usuardi
psissc ut in tcxtii lcsitur, idqiic pr;cscrtim ox Pra- lectioncm cxliibuissc. In Agonibus martyrum
tcn., Ilcrinicnsi, Piilsaiicm. ct Miincrat quo inodo ;
malc ponitur Bitmis Pulsniicn.
: pro Bituri-
ctiam cnuiitiant llicroiiymiaiia, Pcda, liabaniis (;t cas civitate vidctiir iiitidius scribcre voluissc.
Notkcrus, licct liodic Adoiicin ccrtatim scqiiantur B Apud BituricaiH civitatem. Ut valdc mendosa cst
Martyrologi, ct codices nostri aliqui Usuardini sa- priina illa, et niaxima Lubccana cditio, ita hic pro
tis coiuiiiunitcr. IJollaiuliis in Eleusippi disscnlit, Sulpitii lcgit Sulpicii, ciim qiia fcrc scmpcr, sal-
scrvat tanicu Melasi^^in ; k'^o\\Q% martyrum liabciit tem liic, concordat codcx .\iitucrpicnsis.
OH.SEHVA TIONES.
Coenobitaruin protopatriarcha? cclebratissinia cst Parisienscm episcopiim Actis ad Transalpinos pro-
ajiud omiics MartyroloL;ns mcmoria. Codiccs llicro- niixissc, indcqucelin Ilicronymiana for!as,se insfcrta
iiymianos hic dcscriiisit Bcda Di jEgiipto,d,ep)Ositio
: sint nomiiia, certc a Rcda, Adoiic aliisque addita
Antonii wo^ittcAe.-dcscripsit Rabanus, clogium adji- clogia, non paruin tritiiranda. Ea quidcm contraxit
cicns ab Adonianodivcrsum.Noii multumdiircrt i!o- Usuardns, sed ncquc sic satis subacta essc consta-
inaniim parvuin Apud Thehaidcm, Antoniimona-
: bit, vcl mediocritcr caruin rerum perilo. Illiid ve-
chi. Ado laudatiuiiculam apposuit dcscrii)tainaNot- hementcr mirandum in apographo Usuardino Tro-
kero, a Nostro ita contractaiii,ut initium fine copu- naccnsi, quod hic iutcr piirissima computo, totam
latuni sit,oinissisiiitcrmediisqua3 ex nonnullis aiic- illam sanctorum Lingonensiam seriein prajtcrmis-
lioril)us codicibus pro inajori partc infra dabimiis. sam. An quod codicis scriptor suspectam habucrit
C;ctcra,qutc vitaiii spcctant,tam cruditea Bollando totam narrationem, noii aiisim divinando assorcrc :
illiistrata sunt, ut nihil dcsidcrari possc videatur, miliil satiscertum est Usuardiim ita scripsissc ut
nisi quis Chronotaxim Raynaudiaiiain consulcrc vo- in latcrculo nostro legitur. Wandalbcrtus Anto-
lucrit. Vita porro ipsa taiii authcntica, scu Gra3ce nium et Lingonenses metrice canit in hunc modum:
. ab .\thanasio, scu Latinc ad Evagrio accipialur, iit
Se.xtaque cum deeima Anloiiii virtule dicatur
vcl ipsi hypcrcritici nihil invcniant quod mcrito C Hsec etiam socio g-eminorum poUel honore,
queant arrodere.Non taiii plana sunt qu;c dc Tcrgc- Lingona (juds uno celebral plebs marraore tectos.
minis Lingoncnsibus Acta iiostra incmorant, iiiulta
quippc de iis apud latidatos Rollandiimet Castcdla. Sulpicium ab Adonc signatum diximus xv .la-
nuni disccptatio, atquc item apiid Florcntiniiiin luiarii, ubietiam moniiimiis Sulpitios varios lioc
Tillcmontium ct alios. Quaeriturcujatessint, Cappa- dic a Bollando accuratc distingui. Qui Ilierony-
doces an Calli ? Ubi, quomodo, quo tempore passi ? mianis adjcctiis est, seniora Florcntinio ccnsctur.
Ut mitissime dicani, translata, commista, confusa Qucm velit Florus, nescio vcrum quicunque ab
;
nonnulla, quibus nc hic diutius iminorcnuir, citatos 00 notetur, sic notatus est, ut cjus phrasi ab Usuar-
scriptorcs consulat erudilus lector. Id ad rem nos- dina iongc discrepet, (|ucma(lmoduin et in brc-
tramprnocictcrisobservatudignumoccurril, quodin viori cjus saiicti Aiitonii clogio cvidcntissime pa-
Romano parvo nulla prorsus coruin tiatmcntio; un- tct, ut proindc miniinc dubitcm quin Sulpitius
dc obiter notabis frivolam eorum cavillationcm, qui noster, cognomento Pius, plane Usuardinus hoc
cum ValesioRomanumparvumcxAdonecontractiim die dicendiis sit. Pra^ter Vitas duas a Rollando
comminiscuntur firmatur autem clar. Casiellani
; cditas ct illustratas, tcrtiam alicubi citari invenio
conjectura, omnem nempe Torgeminorum illorum quae si ad nianus nostras devcniat, suo loco viil
notitiam ex non sineeris Warnabarii ad Ceranum gari potcrit.
AUCTARIA.
TonxACEN. Jam diximus in eo codice deesse an- D fcssoris, qui a pucritia sacris littcris crudilus, ct
nuntiationcmsccundamde Geminis Lingonensibus. •sanctaeconversationisluccconspicuus, ctiam laiciis
Antuerp. M.u. « In Egipto apud Thcbaida, natalc
: virtutibus claruit. Post ctiani, coma clcposita, mo-
beatiAntonii monachi, qui multorum monachoruin nachorum pater exstitit, atquc indc ad episcopalom
patcr, vita ct miraculis pr^eclarissimiis vixit. Cujus provcctus catlicdram, vita clarus in pace quicvit. »
corpus..., ct in ccclesia bcati Joannis Evangclistae RoswEYD. « In Egypto apud Thcbaidem, depositio
humatum. » In secunda satis purus cst. Tum « Bi- : beati Autonii monachi, (lui niultoruin monachoriim
turicas, depositio sancti Sulpicii episcopi ct con- patcr,vitavenerabilispraeclarissimusvixit,consum-
; :
665 MARTYROLOGIUM. MENS. JAN, 666
niatoque ciirsii, relieitei' iiipace quievit.Ciijiiscor- A temporis etiam martyrium perpessus est. » Vidc
piis, etc.Apiul Lingonos, Speosipjii, Eleosippi, et Bedam et Adonom. In Sulpitio purus est.
Meliosippi, elc. » Deinuin « Iii AlVica, Sulpitii epi-
: Hagenoyen. incipit a Lingonensibus, in quibus
scopi. » Sulpitios adhuc binos in Pneteraiissis satis purus, de Antonio prcCter dicta, h;ec de suo ad-
habet Bollandiis, sed de Africano nihil hactenus jicit » In ([uo discretio spirituum mirabiliter efful-
:
reperi. De translatione Sulpitii Biluricensis egit siL, ae conlr;i eosdem a Deo mirahilem accepit potes-
codex XV Januarii. taLein,quem cLiain illi su[)ra humanum modum ten-
Antuerp.-Max., Ultraject. Lkyden. et editfo tabant. » ILem « Clarusque
: spiriLus prophetiae,
Uktraj.-Belg. ita ordiuntur » Li iEgypto apud : desiderio martyrii judicibus ad puniendum se
Thebaidem, beati Antonii nionachi, cujus Vitain obtulit, sed illi euin kedere non valentes neque
Athanasius, Alexandriiue ecclesi;e episcopus, iiisi- volentes propter divinam gratiam, quam in illo
gni volumine prosecutusest. » C;etera ut in textu, luccre videbant, in hcremum successit (secessit)
nisi quod de Sulpitio addant, etconfessoris. ubi consummato cursu viie sua) in pace obiit anno
Alberg. ct Damc. praiterea iiiterserunt « Qui- : cv ;etatis, etc. » In Sulpitio etiam purus est.
regnante Constantino Magno floruit, et multoruin VicTORLN. et codex. Reg. Suec. uum. 130 ita ha-
moiiachoruin pater, vita vcncrabilis pr;eclarissiinus beiit « Apud Antiquos dedicatio Doinini, et Salva-
:
vixil, consiiinmatoque cursu, a^tatis suie anno cen- torisquod siLum est in Lateranum. »
tosimo quinlo felicitcr in pace quievit. Cujus cor- CoDEX aliusREG. signatus num. 428 : 'tein sancti
pus, » etc. GenuUi confessoris. »
Lovanien. convenit cuni Antueri'.-Max. etc, sed B Vatican. nuin. 6949 : <( InPlacentia, sancti Sabini
Geininorum elogium planc resecuit. e[)iscopi. »
Centllen. : Thebaidam, de[)o-
« in Egy|)L() ;ipiul Enrrio Lubeco-Col. in Antonio cumALBERGEN. et
mulLU milia mon;i-
silio beali Antonii abbati.s, qui DANic. coneordat, in reliquis pura est; addit. por-
chorum Christi servitio mancip;ivil, atquc vit;i et ro: ((Eodem dic sancti Genulphi ej^iscopi et confes-
miraculis chirissimus vixit. Apud Liiigones, sancLO- soris. in villa Valendar sub Confluentia territorio
rumgeminoriim Speuyipjji, Eleusi[);)i,et Meleusi[)|)i. Trevarensi translatio sancLorum Marcellini, et
Qui ciim sub Aureliano [jassi sunt. BiLuri-
esseiit... PcLri martyrum. »
cas, sancti Sulpicii e[)iseopi et conlessoris. » ILeccadein et iisdem fere verbis habetGreven. et
Bruxellen. De Antonio, hacLenus dicta lere colli- praeterea « Vienna). beati Marcelli cpiscopi. » Vide
:
git, adjiciens de corpore « Quod nunc apud Vien-
: Acta hoc die inter Prictcrinissos. et ix Aprllis, ubi
iiam GallioB, ut fertur, translatum est. Apud liingo- de ipso agiLur.
n;is, [)assio sauctorum geminorum S[)etisij)pi, MoLVN. de sancto Antonio, charactcre cursivo,
Elasip[)i cL Melasippi. Quos Benignus presbyter, a inseruit qua;exAugustino aeceperat Ado; iiimirum :
bcato Policarpo, sancti .loannis A[)Ostoli disci|)ulo, « Qui sine ulla scientia litterarum,Scripturas divi-
cum Andyochi et Tyrso missus in Galliam, lidem nas,et memoritcr audieudo intellcxisse, etpruden-
CiirisLi docuiL. Qui cum cssenL annorum xxv in ler cogiLaudo ienuissc |)ra}dicatur. » Item eodcin
([uadam arbore lig;,tis in;iuibus, et [)edi!jus, sus- cluiraetere eLi;im ex Adoiie, posL Aurcllani inpe-
pensi alque exLensi suiiL, iLa ul m*embruum coiu- ratoris « Turbon autem scribens vicLorias con-
:
pagesdissolvi putarenlur. Postluec in igiiem pr;eci- Q hLeiitium Dominum, non posl mulLum Lem[)oris,
pitati, nec tamen kesi, iiiLer verjja or;itionum, Lem- marLyrium [)erpessus esl. » Deinde litLeris minulio-
pore Aureliani imperaLori marLyrio eoronaLi, si-
-
ribus sup[)er;iddidiL » Eo die, Mediolani
: obiit
mul inigraverunL ad ChrisLuin. Quod avia sua Theodosius im[)erator. In cujus mortem orationem
Lconilla el Lonilla atque Neon gesLorum excepLor habuit sauetissimus antistcs, Aurelius Ambrosius,
videntes, palam se ChrisLianos esse confitenlur : in eelebritate quadragesimi diei obitus ipsius
propLer quodmultis alllicLi suppliciis, cum Chris- Ilonorio principe, filio ejus assisteute. » De Genul-
tum negaro noluisseuL, gladio simul pereni[)Li, l)ho agit iu poslerioribns ediLionil)US, liLLeris cur-
martyriicoroiuimperceperuiiL.Et Turbon, vieLorias- sivis hoc modo Eodem die sancli Genulphi primi
:
Christum confidentium scribens, nou post mulliim episcopi Carthurcensis et confessoris. »
XV Kal. Die 48.
Cathedrao sancti Petri apostoli, qua Roma} prinuim sedit. Et passio sancta; Priscas virginis. Apud
Pontuin, natalis sancLorum inarLyrum Mosci cl Ammonii, qui cum essent miliLes primo ad metalla
depuLati, novissime igni traditi siinL. [Bouillart. in margine : Parisius, inonaslerio sancti Germani,
dedicatio aUaris in lionorc viclo: iosissimse crucis, et beatte et gloriosae semperque virginis Maria) et
sanctorum inartyrum Mauricii sociorumque ejus.J
NOT.E.
Sic legunL Praten., Herinien., Tornacen., Antuerpien., Max.-Lubec. Greten., Molan. et Agones
martyrum.
VARIANTES LECTIONES
Purioribus codicibus hic, u! alibi, anuumero He- D qna. Antuer[).ot Max.-Lubec. pro ^^^rt5S/'i, ponunt
riniensem, tametsi a uaLiva Usuardi simj)licilat(^ ipso die, passlo. Qui auLem Agonibusmartyrumin-
aliquantuUiin recedat, dum \tvocathedra, legiL dedi- sertus est, legit Roma, Priscce virginis et mar-
:
c«^JO,dequareinObservalionibuspluradissLreinus. tyris.Vnnov est nostra lcetio.Quemautem tilulum.
Habct item cum Molano, qulRomm inimum, etc. quani lauream promcreatur Prisca,statiin disqui-
mclius alii, post Romanum parvum et Adonem, renuis.
OBSERVATIONES.
WoiWQnnxtncathedrasancti Petri apostoU festum MarifP etcathedrce Petri in Ronia; Lucencc habet
antiquum In Ecclesia fuisse plaue ovineuntMarLyro- Etdedicatio sancti Petri ajmtoli, quaprimo Romm
logiiHieronymiani apogra|)lia, in quibus feruie [ir;e- Petrus apostolus seditS.ovhcxcwsc \cvo -.Dedicatio
^vi\\.\i\':Depositiosanctissim(PDeigenitricissemper- cathedrasancti Petri ajmtoli^quaprimo Romase-
Que virginis Marice ; do qua legi polestFloicntinii satisaccurate discussit Florentinius, fesLi
dit. Iliec
exereitaLiov. Adrem nostram quod aLLinet, iLap;ui- illiusantiquiLatem post Baronium ct Bollaiulum
cis vctusLissimumEpLernaccnse : Depositio sanctre demonstrans. Mirum itaque a clar. Castellano ita
667 LSUARDI MONACHI 668
dissori ac si in(Jicaro vollol fostiim catliodra; Ro- A dom poiii discutieiiiiis iii Siipplcmontis Januarii et
man.-o iintc tcnipora Cjiroli Miiirni f.allis fnissc pc Ftjbriiarii. Al'ns (;nuiitiandi fonnulas suggcrcnt
culinrc, l{()iii;c vcro ct lota It;ilia prorsiis ij,'notiini. Aiictaria.
Milii proliabilius cst non niiiuis Ilonuc qnain iii Priscam solani, omissa catlicdra Petri, exhibct
Francia fiiissc cnfrnitnm, t;iniclsi sint,Mil;iri fort;iss(! Froiitoiiis K;il(Mid;iriiiiii. Sacr;imciilariiiin C.n^rorii
cnltii scu pccnli;ii'i missa (•clcljratuiii non fiicrit, ct rirginem ct marlyrem appcdlat. .Non niio modo
qiioniam fcst vilas alia xxii Fcbriiarii :c(|nc dv Ro- loqmintiir IIicronymian;i apoi,'r;iplia ;i!iiid cniin ; :
niana atqiic Antioclicna catlHnlr;i solcrcl intclligi, Romm snnctrB Priscfe virffinis, aliud tantiim, ut
ut advcrtit Rclcllius, ab ipso (lastcllano ibi citaliis. inartyris mcminit. Rcda lcgit Natalis sanctre
:
ot alii i>lnrcs, Inin iioc, tuni diclo jain dic xii Priscre rirffifiis et martyris. Rom^nnm parviim El :
Kcbrn;irii. t.nbcns latcor bic nonniiUa intcrvcnirc sanctrs Prisc'" martyris; ncc plus dicit R;ibaiuis,
qu.-e longiori disscrt;i(ioni malcri;im i)r;cberc pos- Rcdam tamcn scqni solitus. In Adono fit mutatio,
sint, tum qii;c cjnsdcm cx Romana ;i(i alias Fcclo nam ibi rnrsus, rirffinis et martyris, idquc scrval
sias propa!,'ationcm circiimstant, scd ad buins con- Notkcrus. Studionc, an fortc oscitantia, aut obli-
trovcTsia^ punctnin dirimcndnm suflicial, Romrnr vionc, Nostcr .soluin virffinis titiilnm ;iscripscrit,
p;irvi auctoritas. lloc cnim, ciim c\ aiitiiiniori Ro- inccrttim cst. Rolbmdns Priscam iilr;ii|nc laurca
mano codice dcscripLiiin, ct Roma A(|nilcia:ii, fa- vcrosimillinic (lon;ind;im cxistimat, camqnc, inca
tcnte G;istcllano, dcstinatiim sit, dillitcri ips(? oni- (|nidcm scn!cnti;i, vindic;ir.; vidctur Sacramcntarii
nino non pote.st Carolo Matrno loni,'cesscanti(inius (;rcgori;iiii anctoritas. Quod si vcra esset Castcl-
In 00 antcm cxprcssissinic lcgit Cathedra sancti :
B l:iiii conjcctir:! cxprcss;i iii notis a p;ig. 32 ^, niini
Peiri, qua primum Foma sedit. Nibil liis addidil runi Prisc;im lianc iiosl.r;iiii Aqnilrc uxorcin cssc,
Ado, iiiliilcx co Usuardus, pra^tcr solum nomcii fortc ncutram promcrcrctiir. Quid scnliat Wandal-
apostoli. Debuit itaquc conscqiienter admillerc bertus coUigc cx cjus vcrsiculo :
otiam ante Caroli Magni tcmpora iion in solis Quinla el dena siinul Prisca; pro inarlyre gaude.
ccclcsiis ritiis Callic;ini, scd cliain Roiiifn ct in Acloriim (idcni tucri non ;insini ntriim vero priiiii-
;
ccclcsiis ritusRomanic;itlicdr;csancti Pctri liodicr- tiv;i cx i|iiibus alii siipcriiis cil;ita MarliUcT! ct
sint,
nam fcstivitatcni, .saltcin iu Marlyrologiis, de qui- Tati^inae Acta formavcrinl, alibi cx;iininari potcril.
bus solis bic qiiajrimns, recoli (l'0iisucvissc. Nec Mvsei et Ammonii ex IIicronymi;iiiis mcminit, eo-
(luidqnam obcst Rcda% Flori ct VVandalbcrti silen- rumque elogiinii, ncscio iindc acccplum, snppcdi-
tium, nisi quis pari rationc ;irgucrc velit ad expuii- tavil \do, MoSfei pro Mosei siibstitiiciis. IIoc solo
gcndas sanctoriim commcmorationes propc iiiiiu- cxccplo, cx Adonc totnni dcsnnipsit l"suardus, to-
ineras. Rabanus pluribus vcrbis rcin cxplicuit, tum Notkcrus, qni Moysei sc\'\\}s\L Locniu marlyrii
cujustextiim integrum pauculis mntatis Nolkcrus distinctiiis cxprimcre visa siiiit apogr;iplia Ilicrony-
transsumpsit, in eo potissimum discrcpans quod miana apiid Florcntiniiim, scd qucm non facilc re-
ubi iii Rabano rcperissct dcdicatio S. Petri aposto- pcrias; nti nec illnd satis compcrtuiu rclinqnnnt,
li, vertcrit ipsc, liauddiibic cx alio IIicronyiiii;iiio, utrnm alioriim, liis fcrc conjunctoruin, niartyriim
Cathedra S.Petri, ctc. Porro an utrumqueYcstum, serics, ad PoHtnm, ad Nicaam, ;in alio spectct,
nempe dedicatio templi S. Pctri memoria fun
ct qiiod amanucnsium ignoranti;c procul dubio im-
datas eius cathedra, rccte hoc ipso dic pra;dicctur, c putandum. Dc IJsuardi lcctionc satis certum e.st,
examinat Florentinius, et nos fortc pluril}us cam- d^ rei veritate non cst undc tuto statuere qucas
AUCTARIA.
Antueri».-Maj. in tcxtu satis puriis, ;uldit Alc- : martvrii clicitor consummavit. « In duabus aliis
xandriae, sancti Maxiuii cpiscopi, qui satis clarus annutitiationibus satis pnrus cst. Tuin « Alcxan- :
et insigiiis titulo confcssionis cflcctus cst. » Dc co dria;,sancti Maximi cpiscopi, et confcssoris. Turo-
ctiam ;iguiit codiccs alii, scd ad xxvii Dcccmbris. nis, sancti Leopardi conl'cs«oris.
rcmittilur. « Eodem die passio sanctorum Tirsi, IIagenoven «Cathcdra sancti Pctri apostoli,qua
:
Leucii ct Gallcnici. » (}iii cx Ilicrouymianis ac- prinioRonifc scdit, quamgloriose rcxit annis vigin-
ccpti sunts Vidc infra. ti quinquc, annis (vwt dicere mensibus) sex, dies
RoswKYD. plcne piirus cssct, si non omitterct novcm, siib Clatidio ct Ncronc imperatoribus. Ipso
clogium Mosci ct Ammonii. dic Rom;c, passio sancta; Prisca:; virginis ct marty-
PuLS.WEx. sic incipit « Roma^, institutio cathe-
: ris, sub (ilaudio impcratorc. Quac cum esset anno-
dr;c beati Petri aposioli, post iiriinam suam scilicct rum dcc('m,ct mira pro Cbristo patcretur, tandem
sanctas Antiocliciifc ccdcsia' catbcdram. » Iii rcli- crinibus dccalvatis ;il'nicta ad idolum ducitur, ut
quis satis piirus cst. adorct, scd illa noii conscnciit. Dcinnm ictu gladii
Mf.NEUAT. Ncscio cur hic prajtcrita sit prima an- martyrium consummavit. Aptid Poutum insubim,
nuntiatio dc cathedra, etc. natalc sanctorum martyrum Moysci, etc, » satis
Antierp.-Max., Ui.TiiAi., Leyden., Lovanien., Ai.- D purc. In finc « Item, Cliristicoli confcssoris. » Vult
:
berg., D)NIC. editio
Ui,traj.-Rel(;. piiri stint,
ct dicere Deicoli.
nisi quod diein inchocnt a s;inct;i Prisca, his vcrbis : Aquicinct. « Turonis, sancti Lcobardi confcs-
:
«P;issio sancta3 Prisc;c virginis; qua3 cum cssct an- soris. »
norum decem, mira pro Christo tormcnta fortitcr VicTORiN. habci Amosei [)vo 3fosei, ut aliqui po-
sustincns, dcinum ictu gladii sui sancti ;igoiicm nunt Ammonis pro Ammonii. Et in finc cum codice
martyrii fc licitcr consnmmavit. » In codiccLova- Reg. Suec, signato nuiii. 130, adjicit utproximc:
iiicnsi est annornm tertio decimo. Alii a)tatem oniit- « Turonis sancti Leobardi confessoris. »
tun', ettutius, cum dc ca nihil certi h;ibcatur. Vidc Daveronen. de Leobardo, sic fusius « Majori :
Rollandum. nionasterio, bcati Lcobardi confessoris, qui saccu-
Centui.en. " Catlicdra
: sancti Pctri apostoli luni salubriter rcspucns, criiccmque Christi in ca-
\deest qua], priiiuim Roin;c scdit. Et passio sanct;c pite stio portaiis,a|)ud idcin monastcrium sc arctis
Prisca) virg. Et in Ponto, sanctornm martyrum siino specii rctrusit. »
Mosci et Ammonii. Alexan(lria',saiicti Maximi cpis- Matric-Carthus.-Ultraject. « Prisca} virginis
:
co|)i et martyris. Civitatc Appolonia, .sanctoruin ct martyris. Coronatio sancti Pctri, Mosoi et Am-
martyrum Tirsi, Leuci, cl Callcnici. » Qiii rcmit- monii inilitum ct martyrum. DcicoH abbatis ct
tnntur ad xxviii .lanuarii. confcssoris. »
Rruxei.len. Roma; passio sanct;c Prisca^ vir-
: In Vatican., num.ij949, adjici dicilur « Roma\ :
ginis ct martyris. Quaj mira pro Christo torincnta natalc sancta; Priscacniartyris. »
fortitcr suslinuit, et demum ictu gladii agoncm sui Divionen. ccclcsia! sancti Stephani lcgit ut su- :
I
669 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 670
pra « Alexandpiit', sancti Maxinii episcopi. Qni
: A Creven. : « Sancta Prisca cum csset tredecim
satis cJariis, ct insiguis titulo eonressionis elTcc- annorum mira pro Christo torinenta sustinuit, ac
tus est. » demum sub Claudio, ictu gladii agonem martyrii
Editio Lubeco.-Col. iu Cathedra, pura, adjungit : eonsummavil. Alexandria), Maximi cpiscopi, Fortu-
« Hic propter Simonein Magum, licct Dei occulto nati. Leonis, Luci. Item Tirsi martyris. Civitatc
nutu, Romam pervcniens, ibique pra^dicans Evan- Abitincnsi, Saturnini et .sociorum ejus martyruin.
gelium, viginti (juinquc annis ejusdem urhistcnuit In Anglia, Wirmini militis et martyris. Eod m die,
pontificatum. Roma) via Hostiensi, passio sanct,'o beati Dcicolas abbatis, discipuli saucti Columbani;
Prisc;e ... agnnem
: martyrii siil) Claiidio impera- de quo inter alia fidei et operum insignia legitur,
torc feliciter, ctc. Apud Poutum, natale sanctorum quod aFiquando fatigatus ex itinerc, jjirrum suum
Moysei, ctc. » In fiue: « Monasterio majori, sancti in radiis solarihus, quasi in pertica suspeuderit.
Lcobaldi confessoris. » Sic etiam iu prima editionc Turonis, Leopardi confessoris. Conchas monastc-
scripserat Crevcnus, in altera, ut nmx patebit, po- rio, Marcia3 et Liberatai virginuin. Venetiis, trans-
suit cum aliis, Turonis, Leni^ardi, neutro loco latio sanct;o Luci* virginis el miirtyris. In Anglia
henc, nam Leobardi legendnm est. Osia) martyris. »
Belin. in utraquc editione habct «Ipso die, pas- : MoLAiN'., typis miuoribus de Deicola Grcvi uuni
sio sanctsD Priscie virginis et martyris. » Itein in secutus cst; sed pro Leojpardi, melius scri])sit Leo-
utraque : « .Mo.sey ct Amonis. » Demum in fine : bardi, h;cc subjungens « De cujus vita librum con-
:
« Ipso die, sanct;o Liberata^ virgiuis » liauc ex : scripsit Gr- gorius Turoniscpiscoiius. Ibidem, nata-
Belino dcscripsit Molaiius, iicc ((uidam addidit B lis sancti Volusi;iui, ;irchiepiscopi Turoucusis et
unde dignosci possil. Certuin videtur, non agi de martyris. » In postcrioribus editionibus aliter Auc-
Novoconiensi Faustime socia. Rostat igitur famosi- tarium disposuit « Turonis, nalalis S. Volusiani
:
ssima ilia, qu;e a Crcvcno indicari videtur, His- s ptimi ;irchiepiscopi. Ibidem, dcpositio sancti Leo-
pana au Lusilana, qua? in Bclgio cl alibi WlJgefor- bardi confessoris. Civit;itc Arveruis, sancti Vene-
tis dicilur, de qua plura dicenda crunt xx .!ii!ii, randi cpiscopi et ccnfessoris.Eodcm die, sancli Dei-
queni dicin ea;n Boliandus in Pr;cU'rmissis rejicit. cohe abbatis Sutrensis, discipuli beati Columbani.»
XIV Kal Die 19.
In Smirna, Natalis beati Gernianici martyris, qui sub Marco Antoiiino ct Lucio Aurelio, pcr gratiam
virtutis Dei, metum corporeas fragilitatis excludcns, sponte prteparatam bestiam provocavit : cujus den-
tibus comminutus, vero pani, id est Doinino Jesu Christo, pro ipso moriens, meruit incorporari. Apud
Spoletum, sancti Pontiani martyris, temporibus Antonini imperatoris, quem judcx pro Christo vehcmen-
tissinie virgis ca)sum,jiissit supercarbonesnudis pcdibus ambularc:a quihiis uil la}sus,equuleo et uncinis
ferreis jussus est suspendi el sic in carcerem trudi; ubi angclica visiiatiouc meniit couforLari, posl qu;c
plumbo ferventc perfusus, tandcm gladio percussusest. In pago Dorcasino, sancti Lauuoniari presbyteri.
NOT.E.
Praten., Heritiien., Tornacen., Antuerpien., Pulsancn., Max.-Lwbec, Mttneratus ct Grevcnus. Quid
in Molano desit, brevi ohservabimus
VARIANTES LECTIONES.
Grcvcn. pro beati scribit sancti Germanici, ut C si dicatur el post, tamctsi sensus j^ostulare videa-
est iu Adonc. Mnncrat. ciim nonuullis coiiciluis tur, ut, qu(S sii c;isus pr;oountis particuho. Sed hoc
maie lcgit Marco Anionio, lextus nostor purior cst. in antiquis, saltem medii ;cvi Scriptoribus, mirau-
Ant., Max.-Lubecan;o, ubiquo conformis, ante bes- dum uon cst, ut pote qui vix diphtongorum habeaut
tinni interjicit sihi, ut apud hjiulatum Adoneni ratinuem; uude amauuensium ignorantia factum
ctiam legitur, quani v()ce:u Pulsan. adjectivo pr;oli- crcdiderim iit que conjunctio, vel encliticum, pro
git, lcgens sibi prmparatam t)estiam. Puto Gcrma-
: qn/e relativo irrepsorit. Lauuom;irum Qi presbijte-
nain Usuardi lectioneiu lii(; repr;esi'ntari. Rursus rum ct abbatem fuisso constat, at codices nostri
Ant. habet tempore Antonini, pro temporibus. Ubi (si Aut. et Max.-Lul)ec. excipias) abbatem nou no-
codices reliqui lcgunt, aqnitms nil Imsus, in Pul- uiiH;iut. Pagum Dorcasinum, seu Dorcassinum
saii. ponitur E quibus illccsus exiens. Item, Post
: scribuut passim. Greveiiiis Carnotimmi vocat,
quce ornnia, j^lumbo, etc, rcdundat vox onmia. uUMimvis non male, ut apud Bollandum invenios;
Verum noto iu plcrisque codicibus, etiain imrissi- nos primam Icctionem, tanquam voro Usuardinam
mis, scrii)i Postque, fere per abbrcvationem, vcluti pr;ehahendam eensuiinus.
OBSERVATIONES.
Qui Germanicum primusin sacros Fastos rctule- D Jransoripsit. Idcm Adonis elogium ctiaiu inter fcsti-
rit, nou aliuni invenio pr;icter auctoreui Romani vitatcs apostolorum recurrit, ubi de Polycarpo agi-
parvi, ita hoc dic scribentcm Ln Smyrna, xanctl
: tur XXVI Jauuarii. Ilactiuus pro tcxtus nostri dori-
Germanici martyris, ad bestiasdamndti. Rationem -atioue ot pra)chir;i Germaiiici laurca, clara et pla-
qu;ererc, cur liiinc pra) aliis dicm ologcrit, uioro ii;i sunt oiiiuia. Dc propriom;trtyriidic aiiccjis qu;es-
(livinarc cs?. Satis jain alibi ostondimus, Martyrolu- tio, dc oo eniin oadem ratioue disputari posse vide-
gii hujus compilatorem sanctis pluriuiis, ex Rufino tiir, qiia BoUandus iu doctissimo suo commentario
et aliundc desumptis, et antiqiiiorihus martyrologis § Polyc;irpi cortamon ad certuni diciu, ncinpe
1
ignotis, pro solo suo ai'i)itrio certos dics assigiiasso. viiKal. Aprilis scu xxvi M;irtii revocarcconatnscst.
Nec vorosimilo |)ulo, visaiu unqiiam auclori illi ce- Et ha?c ([uidem valde probabilitor ab eo stabilita
lebreiii Smyrncnsium cpisiolaiii, in qua dislinctio- ossc nomo negaverit, at noc ipsc tam explorala ha-
res aliquas, etsi non oini;ino ccrtas, pro inartyrii dic huit,ut propterea mutandum putaverit determina-
nolas repcrissot. Iiiterim Boiiianum parvum sccutus tuiii a tot s;rculis pcr Martyrologosdicm, quod fccit
est Ado, clogium ox oodoniRufino, v<d Eusoluo adji- Castcllauus, utrumque sanctiim ad Martium trans-
ciens, ciijus locuin integrum retiilit Bollandus. Nos- fercus, Poiycarpum ad xxvi liunc nostruin Germa-
ter ex Adone omnia, sed non verbatim accepit; nicum ad xxix. Incertitudiiieiu illain rccte obscr-
Notkerus, rariori exemplo,soIaRoniani parvi verba vavit Ruinartius inter Sclecta, pag. 26. ubi Vaie-
071 USUARDI MONACni 672
siiinict pliircs aliosin oamcieni sonlonliamaddiicit. A eum hisce characteristicis signatur: FA S^poleti,
Tillcinoiiliiis ;iiit('iii Iniiio II in Polyc;iipn, Civrco- sancti Pnntiavi mactyris, xix Kat.passi xv sejmlti,
niiii K;islns |ir;L'rcnx' vidctiir, :ilii iii divcis;i alicunt. XIV in sepulcro mutati, quando celebrior dics ejus
Eiiuidoiii fateur e.\ laudata Siiiyniciisiuin opistola affitiM'. Eadem hahet Ado, ciim longiori ox Aetis
plano const;iro, r.cniuiiiicnm noslriini ;ili(|uot ;intc oxlraclo (•iijiis clcgans (;oiii|)cndiiiiii hrcvil;iti sii;o
l*nlyc;irpiiin diclnis ;ij,'niicni (;niii|)icvissc, ;iii loto :ipt;ivil Nostcr, ut in tcxtu i'cpr:i;s(;iiL;itiir. Vidc Rol-
pra;cise oclidiio iiiisi|ii;iiii jiatcscit. Nihiiniiiiinisd;!- l:iiidiim XIV Jannarii, vcl notam Castcllani pag. 248
stellanus, rciiiissso, iit j;iin dixiimis, ad xxvi .Martii ct 24'.). Launoniariim ah Usu:ir(lo ipso priorihiis
Polycarpo, seiiiiehc opinor j,'ratia, quia liie xix Ja- duobus su|H;r:idditum evidenter ostcndunt citati
nuarii colitur r.orinanicus, oiinidcm :id xix rcmit- siipra, et alii rsii;irdini codiccs pro|)e omncs. Ciir
tenduin put;ivit. Ucctc; ;iii sccus ;ilii vidcrint, iios :i Mnlann cxpinictus sit, ncscio, (;crte hinccajpi do-
Martyrolo;„nis nostris Usuardi antcsign:inis inlia> ccri, lais;im cssc ennim npininnem, riiii Mol;inuin ex
rerc dcluiiimis. codicc Pr;itensi Usiiardiiiii siiiiiii cdidissc existi-
De Pontiano, Spoletino martyrc, nonsemel lociiti iiKint, ciim ;ib (;o plurihus aliis locis aperte dissen-
suiniis XIV Januarii, (|iio dic, :i Ral);iiio Nolkero ct tiat. \V;ind;ilherti versiculus sic forte lcgeniius.
pliiribiis, pr;cscrtiiii(Hcl-icis M;irlyrnlni,nis, ol) cnr-
pus ritrajcctuiii tr;iiislatiiiii, ccrt:itim rccolitur. Ilie Bis scptena NicetoLaunomaroquc coruscat.
vero etiam in Romano parvo, lioe proprie die, el
AUCTARIA.
Prate.n. in apof^rapho no.stro :id iiiar!,'inom adjiei B IIagenoyen. iii priina de Gerinanico, satis purus
dieitur: Parisiis, mnnastorin s;iiicti r.ermani, dc-
<<
est. Scciiiidn locn « In p;igo Dorcasino, .sancti
:
dieatin all;iris iii linnore victoriosi.ssiiii;c criieis, et Laiirom:iri ;ihh:itis. » Terti;i cst « Rom:c, via Cor-
:
boat:c ot gloriosajseniperque Viri,'inis Dei sonitrieis neli;i, » clc l)e Poiiti:inocgit cum aliis xiv Januarii.
MariiB, et sanclorum m;irtyriiiii M;iiirilii sncinriim- Mairic.-aktiius., Iltraject. : « Gcrmanici mar-
queejus. » !I:im' tamcu litterisad me
(;;islcll;iiiiis iii tyris iiicliti, (|ui est ad
traditiis hcsti;is. Launo-
datis XXXI M:iii mdccix ad dicm pr-cccdcnteiii pei'- mari preshytori et coiifcssoris. »
linerc rctiilit. C;clcniiii li;cc mon;istcrii istius pro- In Vatfcan., suh nuin. .'J949, decst Launomari.
pria sunt, iiti et alia suliindc indicanda. Altempsian. Mi Anglia auctus: « Tr;iiislatio sanc-
Amleup.-Max., Ce.ntli.en., ViCTOiii.x , Reg. Slec, ti Rurghwahidri cpiscopi ct eonfessoris. »
niiiii.130, ct RuRi)E(;.\EE.\. « Ilicrnsolim:i, Martli:c
: Relinus. in utraqiic editione, post Germanicuin
et Maria;, sororum Lazari. » llaic ex llicroiiymiano etPonlianum, de Maria et Martha,clc., eadem rc-
acccpta sunt. ul hahent Rahanus qiioquc, Notkcrus, fort, qua}jam diximus ab Usuardo melius poni die
ol alii. Et quidcin in Victorino codice omnis pric- sequenti. l'trohiquc ctiam habct.- « In Laude civi-
cluditur Incus clTuKio, qiio ;iliqiii comiiiinisciintur tato, saneti Rassani \alli scribunt Rassiani] episco-
Mariam (^\ Marlham, Marke ct Martlue supposi- pi et confessoris. » In prima editionc dcest Launo-
tas; naiii ihi omiics cxprimiinlur, lii Rnm:c, ilhc au- marus. Nil juvat crrores typographicos reccnsere.
tem llicrosnlymis. Antiquissinuim Kalciidarium Clii- Editio Lubeco-Col. sic ih(;ipiL « Colonia Aggri- :
niacense iitramqnc hoc eodcin dic vii'ijinem vocat; pina, transhiLio sanct:c Antonin:c et aliarum scx
qua3 omni;i prnximn niciisc Jiilio in AcLis opcrosiiis q virginum cl marlyniiii de ilhi nohiii societate undc-
'"
erunt disculicnda. Vide Sacr;iiiiciitariuiii "" '"''''
Thomasii "
' ciin milliuin virginum, ad ecclcsiain parochialcm
p. 144, II hi Maria, Martha, Aiidifax ct Abacuc sancti Joannis Raptista\ »
xx.Fan. Schasli.iiiu cnnjunguiitur, rnrli! amaiiuensis Greven., post integrum Usiiardi texluin, sic pro-
vitio. Sequitur iii priino codicc « El iii Smirna, : sequitur« Iste L;iunoiiiarus pucrulus parcntum
natalc sam tj Gcrinanici ui;irtyris. In pago Dorcassi- suoruin gregein pasccns, viclum suuin cgenis et pc-
no Corhionis monastcrio, iiatalc sancti Launoinari rcgrinis distrihuchat ipsc u.squc ad solisoccasum
;
abhatis, cujus gesta pr;cclara hahcntur: » Quod jejunium frequcntcr protahcns. Lihcralihusdcinde
etiainhabent codex Ambi.an. et Molvn. traditus littcrarum studiis, sacerdosque effcctus,
RoswEvD. Adoniano: « In Smirna, natale sancti cromuin adiit uhi inter alia virtutum prodigia clau-
:
Gormanici martyris. Qui cuin Prima3va3 Ktatis vc- diim curavit, ignis impctiim signo crucis opposito
nustate florerct, pcr gratiam virtulis Doi, metum extinxit, et annosam qucrcum, cjusdem crucis vir-
corporcT fragilitatis excludcns, spontc praspara- tuto, in loco quo voluit transposuit. In Anglia,
tam hestiain, daninatiis a judice, jam provocavit, Joannis Rrangualatorisercniit;c. Eodem die, seciin-
cujus dcntibus, » ctc, purc. « Marii (!t Martha3 ct duin aliquos, Marii et Martha3 cum aliis, quos Usu-
tllioruni ojus Aiidihix, ct .\hacuc nohilium dc Per- ardus ponit dic soqiicnli. In Africa secundum Rc-
sidc » Ili ;id .sequcntein diem pertinent. (quodnam Red;t' apographum vidcrit, incer-
daiii »
Agones M.\KTVRiM. Tcxtui .satis puro suhjicitur tum
est nullum hactenus nec impressum, ncc ms.
:
tota annuntiatio: « Vi;i Cornclia, » ctc, ut dic nohis innotuit, uhi co ordine habeatur martyrum
scqucnti. pv scrics hic apposita, videlicet) « sanctorum Pauli,
.\lberge.\. et D.wrc. pracfatam annuntiationom Qiiinti, Geronti, Janiiarii, Saturnini, Succcssi, Pia),
hahcnt in priiicipio, ct in finc scrihiint « In pago : Gcrmanii, Julii, Gagi. In Succia, beati Ilenrici ar-
Dorcasino Corbionis nionasterio, depositio S. Lau- chicpi.scopi Upsalcnsis et martyris. Qui Anglus
nomari abhatis ct confessoris. » natione prasfatam rcgens Ecclesiam tcmporc sancti
.\NTUEni>., .Max.-Ultk.\ject., Leyden. et editio Erici rcgis Sueci;c, cum codem ad convcrtendam
Ultraject.-Rei.g. pr;T}figunt etiam Via Cornelia. plehem Finlandi:c profcetus, oh zclnm justitia?, a
etc, scd ciim dc Pontiano egcn-int xiv .laniiarii, scelcrato quodam trucidatus cst. Cum autcm idem
cain annuntiationem hic prfctcrmittunt. Ilahcnt ojus percussor, hirrctum S. martyris, capiti suo
otiam in fine ahbatis, etc. iii quo convenit Cen-
: impositum amovcrc tcntarct, cutein sibi cum carni-
TULEN.,qui dcGcrmanico.scrihit ut Rosweyd. supra. bus ai)straxit. In Anglia, sancti Wolstani episcopi
LovANiEN. cuin prioribus consonat, nisi quod elo- Wigornicnsis ct confessoris. Iliccnm ab lemulis suis
giiiin Marii,etc, inedia fcrc partc mutilaverit. Synodo prajsidcntihus, tanqiiam imperitus baculuni
Rruxellen. incipit « Roma), via Cornelia, » ctc
: juberetur pastoralem rcsignarc Lihcntcr, inquit, :
Tum : « Marth;c et Mariae sororum
Jero.snlima, rcsigno, scd non vobis. Et ha3c diccns, baculum
Lazari. » I)c Germanieo et Pontiano, satis purc. ipsuin lapidi .lurissimo, quo tegcbatur scpulcrum
Deinde « Et passio sancti Tyrsi gloriosi martyris
: sancti Edwardi rcgis, sic infixit, qiiod a neininc
cuin sociis .suis, » ox dic praDccdcnti. In finc «abha- movcri potuit. Quo illi confusi miraculo, ut bacu-
tis ct confcssoris. » lum rcassumcrct, iirajceperuut. Apud Coioniam
073 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 674
Agrii)|)iii:mi,translatio sanctic AntoniiuD virginis ct A casslno, etc. FJodem die, l)eati Contexti episcopi
martyris, et aliarnin sex tle socictale, iit siipra ex et confessoris. » Qu<'e habet miiiori charactere, de
editione Ltiheco-Col. Bassiani Landcnsis episco[)i sanctis Africanis sccundum Bcdam, de beato Hen-
et confessoris, vita et miracnlisclari. Ilic lieatnm rico Upsalensi, et sancto Wolstano, cx Greveno
Ambrosinin Mediolanensem visitans, clero ipsins ad verbum dcsumpta sunt. Postcriorcs editiones
obitnm ejns pr;cdixit, dcfunclnnique tuinulavit. ab Usuardo longius rcccdunt. Iiiitium cst, Via
Eodem Ilugonis archiepiscopi. Item Contexti
dic, Cornelia, etc. Post quae scquitur nota observatu
episcopi et confcssoris. » digna « Ilorum celebritas, inquit, uno die prseve-
:
MoLANus., post ilia Usuardi \erhii, ffiadio ^jeoxus- nitur, quia dics passionis corum, martyrio sanc-
sus est,iidiiii fcrc cx Adone «Consummavit iintem
: torum Fabiani ct Scl)asliani solummodo deputa-
martyrium suum xviii Kal. Felirnarii, cL snljlatnni tur. » Fcsta transferi-i, id notissimum est, prgeveniri
corpus ejus a Christianis, sepultum est xv. Kal. : muUorarius : quamvis non diflitcar exempla sup-
celebris vero dies ipsins agitur xiv Kal. Februarii, peterc, quibus id factum csse, contra CastcUanum
quando itcrum sacrnm ejuscorpns mutatnm cst.» demonstretur. Hoc novi in his cditionibus accedit,
Sequitur : « Via Cornelia, etc, » ut die sequenti. quod beato Contcxto locus assignctur, neinpe :
« In Laude civitate, sancti Bassiani, etc. Lugduno, Eodem die, Bajocas, etc. Henrico Upsalensi, inar-
Nicetii episcopi. Monasterio Corbionis, in pagoDor- tyrii annus, scilicet, 1151.
WWKal. Die 20
Roma3, natalis beati Fabiani papa3, qui cuin tredecim annis Ecclesiae prseesset, martyrium est passus
tempore Decii, et in cimiterio Calisti sepultus. Eodem die .Catacuml)as, sancti Sebastiani martyris, qui
cum haberet principatum prim;c cohortis, jussus est sub titulo Christianitatis a Dioclctiano imperatore
mediocampo, ct sagittari a mililibus, atque ad uitimum fustigari donec deficeret. Via Cornelia,
ligari in
sanctorum martyrum Marii, et Marthae cum filiis suis Audifax et Abacuc, nobilium de Persida, qui ad ora-
tionem venerant Romam tempore Clnndii principis. E quibus post toleratosfustes,equuleum,ignes,ungues,
manuum pra3cisionem, Martha in nympha necata, caeteri sunt dccollati, et corpora eorum inccnsa.
NOT/E.
Sumitur ex Prafen., Herinien., Tornacen., Pulsanen., Antuerp. ct Max.-Luiec. Mmierat. Greven.
et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Pulsanen. contra alios omnes codiccs, pontifica- B putavimns. Ligari in medio campo, haud Usuardi
tum Fabiani ad duodecim annos r, ^tringit alii : lectioest, secundum Bedain et Adoncia Tornacen. :
martyrologi nimiuin extendnnt, ut in Observatio- et Mnncrat •AQnhnnireligari. In V\\\?,^\\Gn.fusticari
nibus dicetur. Prmesset, minns quidcm ad exactam \\Yofustigari librarii meiidum cst. IIoc notabilius,
syntaxim, sed tamen ila Bcda, cx quo alii omncs, quod ubi c;ctcri oinncs rocie •&cr\\)i\\\i,nobilium dc
et codices nostri, exccpto Molaiio, i|ui legit jt>r<g- Persida, solus ille halicat /d nobiles fuerunt viri
fuisset,\\\Q et alibi satis libere anti(|iiam simplici- de Siria, Venerunt Romce, Grcvcii. Roma, melius
tatcm corrigens. Cimiterio habcnt passim codices ex aliis Romam. Rursus Greven. et Molan. tempo-
quos scquimur. In Callisti,Calisti, Callxti saepe- ribus Claudii, pro tempore, etc. Pulsanen. habct
numero variant, ut mirnm videri non dcbcat, si nec manuum pracisiones, servanda Redne et Adonis
nos siabilem orthographiam servcmus. Molanus lcctio in singulari. Item apud cosdcm Greven. et
iterum elegantius voluit scribere, apud Catacum- Molan. in li/mpha, legendum in ngmpha, \\i bene
bas Pulsanen. et Munerat. ad Catacumbas : c;b-
: probat Rollandus, at fusius explicat Castellanus
teri neglecta[pr;epositione ponunt, Eodem die Ca- pag. 340, ul)i et alia de liis sanctis salis curiosc
tacumbas, ct ita, licct magis barbarc, lcgendum obscrvantur.
OBSERVATIONES.
Inter antiquos martyrologos singularem plane G csetera ex eo desumens, pro xxv annis substituat
adverto in referendis iisdem sanctis concordiam Qui cum XIV annos, me^ises xr, ac xii, dies. Textum
Ilabent omncs hos sanctos Hieronymiana apographa suum cx alterutro mutuavit Noster, at rejecto utri-
prteter morem satis hic conformia, habcnt Rcda, usquc calculo, eumsignavit, qui proxime adveram
Rabanus et Notkerus; atque in serie nostra Roma- chronologiam accedit. Castera vide apud Bollandum
num parvum, Ado, Usiiardus. Qnsrit Florentinius, etrecentius apud Tillemontium tomo III, a pag. 363
quid innuat ea plerorumque Hicronymianorum In textu Hieronymianio dici prffscedentisex codice
indeterminata formula Romae in c £meterio, Fa-
: Lucensi ultimo loco ponitur Roma, passio sancti
:
biani episcopi, et Seiastani; ct satis appositc, ni Sebastiani marlijris. Duplicati festi rationem, vel
fallor, ex Cypriano accipi putat antonomastice saltein conjecturam ibidcin invenies. Romanum
pro coemeterio Callisti, idquc ex Kalendario Bu parvum tertio loco lcgit EtSebastiani investigiis
:
cherii confirmat, non integre locum rcfercns, qui- Apostolorum sepulti. Ado prolixius Bcdse elogium
ita legendus est xiii Kal. Feb. Fabianiin Callisti
: totum transumpsit, exclusa solum Sebastiani pa-
et Sebastiani in Caiacumbas, Alia Kalendaria tria, de Medioiano. Rabaniis Redam incorruptum
aut Sacramentaria referrc supervacaneum reor, reliquit, Notkero Adonem sequente. Noster brevius
cum ab omni oevo satis consecrata fuerit inclytissi- suuii) encomium ex diffusioribus illis, seu Redae,
morum sanctorum mcmoria. Notabilis est Bedae seu Adonis coniv^\\i,Catacumbas recte exprimens,
textus hujusmodi Romce, Fabiani episcopi, qui
: de quibus Acta xxiv Junii a pag. 439, et Castella-
cum vigini quinque annis Ecciesia prceesset, pas- num a pag 3b3 multa erudite de Sebastiano ejusque
s^is est martyrium tempore Decii,etin Cameterio D translatione congerentem. An Acta vere ab Am-
Caliixti sepuitus. Hasc ex eo descrinsit Rabanus, brosio ex autographis, et authenticis composita
aliqua ex Pontificalibus adjiciens, quae omnia in sint,merito dubitatur,at egregia esse,gravia et fide
Notkerum transierunt, alia adhuc parte, cx pra^fato digna, omncs cum Hesselio apud Molanum, BoUan-
fonte, paulo auctiorem. In Romano parvo simpli- do, Ruinartio pag. 295 aliisque fatentur nec id Til-
;
citer ponitur Roma, Fabiani papcB etmartyris.
: lemontius ncgaverit,cujuscompendium dignum legi
Ado Bedam sequitur, sub ea tameii cautione, ut cst tomoIVapag.5l5.W^ndalbertussic hodiecanit,
67S rsrARnr monacmi. 670
Terli.i y.o^l deciinani Fobianr» pra-sule tlorcl :
A .suoslextiis transtulefc. Hos intcr niininiuin :i lontc
fui piirili Sol)nstianiis virlutf CDliiuret, recederc vidctur L'su;irdiis, si positioncin cxcipias,
Itoma iiuiMu vcctu nuno Sucssio lii-la rroqucntat.
i. ncinpi' \'ia Coruelia, qn;iin ille soliis pr^elixil, in
Actis fortasseaiit inali(iiiollieroiiyinianoa|)oj,M'aplio
Tcfli;! aiiiiniilinlio iii llicronyininnis oodcin dc- reperlnin. I)c Actoriini siiiccrit;itc niiniis viiictin*
fectu lai)or;it Marii,M(irUi(e, Andl-
: In C(Piitcterio, diil)it;isse Rullandns, (|ii;ini It.iroiiius sclcctoruni : ;i
fax cl Ahhacuc. vcro Florciitiiiiiis ;intoiioina.si;c
Ilic collcctionc a Kiiiinirlio (;xcliis;i siiiit. Kiiuidoin to-
lienclicio noii iilitiir, scd innoiiiiii:itiiin coMiictc- tiiis liislori;c siilijectiiiii, iil ita lo(|u;ir, satis veniiii
rinin Arenariim cciiset essc Via Cornclia qii;e in cxistiino, ast omni.i coinplanare, qu;e rilloinoutius
Eptcrnacensi et rstiardo sij,'n;itiir. Sola noniina objicit loino IV a pa};. iJT.i (iinicilliinuin arbitror.
cxpriniit Uonianiini p;irviiin, i|iioruin priiiiiiin cl Si (|ui(l t;iineii Roll;iii(li;iiiis disquisitionibiis supe-
nllininin v;n-ic a iioiiiiiillis conlorla n^pcrics: ii( r;i(liii. ;iiit iii;i.L(is illtistiMri (iiic;it, id in loco prajs-
Maris, vcl Marini pro .M;irii; Anibacum A/nhucuc, t;iljiiiius, at(|iie (!o verit;itis studio. qiio in siinilibns
AbacuiU, oW. C;cteruin c\ IkHhi rnrsus (lcrivaiilnr versari solemus.
i|ua3cunquc Rabanus, Ado, rsiiardiis. Nolkeriisin
.VICTAUIA
Amukp.-M.vj. in Fabiano .\doiiiaiius csl. I)e Se- annuiitiat « Qui fiiil .\ix post l)c;iliim Pctriim, et :
bastiano eliaiii aliqiia adiniscot hoc inodo « Qui per indiciumcolumbjc, siipereum divinituin descen-
:
iniantuin cariis cr;it Dioclctiani) ct .Maxiiniaiio impc- \ dcntis, in pa[):im est elcctus sub Gordiano inipera-
ratoribus, iit principaluiii ci |)riin;c coliortis r;idc. tore, et Ecclesi;c pr;cfuit xiii aniii-;. Iste F;ibi;inus
I
reiit. Oiiein Diocletiantis, ubiClirislianiiin coKuovit, int(M'esse Pasclnc sollcinpniis, donec peccata sua
iiec lide possc revoc;iri, jussit li;.,ari iii medio
;i confiterctur ct paiiiitentiain agerct. » Vide Rol-
eainpi, quasi signiiin ad sagittandum, et sagitlari landuin. « Ilic septcm subdiaconos constituit, qui
a militibus qiii cuni sngittis pleniH qu:isi liericius
; gc. ta in:irtyru;ii colligcret fcolligereiit). Tandcin
esset. jiutaiites eiim mortuiim, abicriint. » Desiint sub pers.uMitionc Dccii cnpitis nmputatioiic !n:irty-
relii|u;i, (iii;e cuiii prioribiis. niciius in F'>C(l;i, vcl riinii Scb;istinno,sic h:ibet «.Apud
coinplcvit. » !)( :
Adone lcgeiitur. Sic el iii lerti;i incoiniiletus est : C;ilhecumbas, bc;iti .Scbnstiani
militis, et uKirtyris,
« Eodein die Roin;e, nat:ile sanctorum mnrlyrum qui inuitos in fide etpassione confortavit, ct intiltos
Marii... et Abaciicqiii ad oratiljne.n
nobiliiiin, ad lidcin convertit. Ilic ciiin habcret » non sotis
vcnerant Roiine, tempore Claiidii jirinc:|)is. » pure. « S(hI postca pr;esenl:iiis si; im|)eratoril)us,
RoswKVf). iii Fnbiano etiaiii Adoniaiuis est. DeSe- convcniens illos de injusta |)cr.se(Milione sancto-
bastiano ex eodeni tonle alia lcrnic dccer|)it; Qui (( ruin et ideo jiissus ad iiiortein fiistigari ct corpus
jubente... qiiasi signum ad sagittain positus, ita ejus in cloacnm projici. »De Persis, die praecedenti.
sagittis rcpletus csl, ut quasi liiricius viderctur. VicTORtx. Ex Rabano post scpultus, de Fabiaiio
Dehinc intra p:iucos dies saivit;ite rccupcrnta, cum habet sequentia : « Ilic regioncs divisit diaconibus
ipsos iinpcratores dc pcrscculionc iiijiista (Hiristia- et fecitseptcm diacones, qui septein notariis im-
noriim, libcra vocc corripcret, dcnuo cnptus, lclici minerentctgesta martyrum inintegriimcolligerent,
consummatione martyrium excepit, sepultusque p « Deinde ha3c assuit « llujiis tcmporibus supei»- :
est in Catacumbas juxta vestigia apostolorum. »
^*
venit Novatianus [vult dicere Novatus] ex Africa,
De Mario, etc, dic pr;t!ccdenti. el separavit de ecclesia Novatianum, postijuam
Agones mautvrcm Faliiano ascribuntur anni xiv. Moyses confessor in c;ireere defunctus est, qui fuit
De Sebastiano purc. !)e reliquis pridic. mensibus xi. •>
Antleiip.-M.\x., Ultr.vj., Levden., Lov.4mex. el M.vtric.-Carthus.-Ultraj. :«Fabiani etSebastiani,
Editio ['ltkaj.-Relg. uti pridie rctulerunt martyres Marlyrum, Marii et Marthic cum filiis nobilibus.
Persas ita cosdem hodic pryeterinittunt. In .Seba- Marcelliani ct M;irci, ac Traniiuillini patris eorum,
stiano puri sunt.. de Fabiano, posipapa, haoc soliim inartyruin. » Spectant lii ad xviii Junii, hic auteni
interserunt «Quidcciinus nonis post beatum Pc-
: .Sebastiano forte juncti sunt, quod corum gcsta in
trum. » illius Actis comprchcndantur.
Alberg et Daxic. cuin prioribus conveniiinl, sed Remens. Ecclesiie, .SS. Timothei ct Apollinaris :
post sepultus, adjiciunt insiiper llic Chrisma : <( «Lugduiio Galii», sancli Clementis presbyteri.» De
constituit annis singulis in C(»na Domini cele- eo meminerunt apographa IIieronymiana;uti etiam
brari. » Acta nostra perpaucis.
Centulen : « Roma3, passio beati Fabiani papas, Editio Libeco.-Col. de Fabiano solum inserit,
et martvris. Eodemdie,
sancli .Scbastiani martyris, nt snpra « Qui xix post beatum Petrum. Eodem
:
eujus fnie atque doctrina multi martyrio coronati die Romac! ad Catacumbas, natale sancti .Sebastiani
sunt. Itein eadein die Roniae, sanctorum .Marii'el martyris. Qui cuin haberet, » ut supra, etc. De
.Mnrthfe, cum filiis suis Audifax et Abacuc nobilium T\ Persis etiam die priecedenti.
de Persid;i, qui ad orationem vencrant temporc Relin. Utraque editio in textu non omnino pura
Claudii imperatoris. » est omittit Pcrsas, dc quibus egit die prascedenti,
:
Rruxellen. sic incipit « Romse, natale sancti : et in ulraque subjicitur « Civitate Taurina, sanc- :
.Sebastiani de Mediolano ac comilum ejus. Qui torum martyrum Solutoris, Adventoriset Octavii. »
cum... » 7ion omnino pure. Dein post « deficcret : Sunt hi c^ celebri lcgione Thebasa, et in PrcTeter-
Quemmortuum ineloacam iniserunt. Cujus corpus missis remittnntur ad xx Novembris, quo die eo-
a quodam Licineo inveutum, et in cripta jiixta ve- rum meminit Martyrologium Romanum.
stigioapostolorum sepultum,est. »Tuin de Fabiano, Greven.., praeter morem, hoc unicum habet addi-
\)0%ipap(2 et martyris, sic proscquitnr « Qui sede : tamentum: «Eodem die, beati Policronii martyris.»
vacante duin de futuri pontificis electionc tracta- Duo in Praetermissis Polychronii memorantur, uter
retur, cum aliis adfuit, et subito columba candida eorum sit, hactenus nescimus.
de ca'lo super capiit ejus descendens, dixit Tu : MoLAN. in prima cditione « Civitate Taurina, :
Romaeepiscopiis ordinaberis. Qui sic divinilus ele- sanctorum martyrum .Solutoris, Adventoris et Oc-
ctus, nost hindabilem vitaiii,a Decio pro fide Christi tavii » ex Relino, « Lugduno Galliae, sancti Cle-
;
decollatur. Ilic stntuit ut omni aniio in cffiiia Do- mentis presliyteri. » De quo supra. In posterioribus
inini crisina consecretur: et exactam curain habiiil adjungitui": «Die vigesima, sancti et theophori pa-
ut gcsta martyrum in integrum colligerentur. » De Iris Euthymii iiiagni. » De ipso in Actis fuse, et f(3rte
Persis, die prseccdenti. alia in Supplcmento addi poterunt.Tum typis mino-
Hagengve.n. de Fabiano, paulo aliter primo loco ribus « Eodem die sancti Mauri episcopi Cesennae
:
:
677 MARTYROLOGIUN. — MENS. JAN. 678
civitatis et confessoris, eximife saactitatis Viri. A et Mathildis regina ejus, cum beatam virgi jinem Eu-
Oi)iit
_ Dagobertus rex Francoruni. Constitutum est
._„- sebiam de fonte [salutari susce|)issent, Vill illam Ver-
. ,
i^p n m et m iiuod .
^ ^ lA ¥,-v.^ mi/^ o K lio f n
Joanne t\i n \r£inor\ capi-
universo /^o i\i_ niacum, \ri n
i^i vinuu), nn/I ad
^ n
usus n r\of nnc de Fran-
c n ^ nostros
..
autem *
a^Domino
....^^.T, , >. ; 1» ,A
ai)bate, et II i ti ii i f / 1 *
tuio Marcianensi, ut dies anniversarius ejus soiem- cia adduceretur, regali munificentia contulerunt. »
niler celebretur, pro eo qnod idem gloriosius rex. Vidc Praetermissos.
XII A'al. Die 21.
secundus post Dionysium Arcopagitam Atheniensium Ecclesiam
Natalis beati Publii episcopi, qui
nobiliter rexit, ct prieclarus virtutibus, acdoctrina prajfulgens, ob Christi martyrium gloriose coro-
natur. Romae, passio sancta^ Agnetis virginis, qu;e sul) pr;efecto Urbis Symphronio ignibus injecta, sed
his per orationem ejus cxtinctis, gladio porcussa est. In Hispaniis civitate Tarracona, sanciorum mar-
tyrum Fructuosi episcopi, Augurii et Eulogii diaconorum, qui tempore Galieni in primo carcere trusi,
deinde flammis injecti, exustis vinculis, manibus in modum crucis expansis, orantes ut urerentur obti-
nuerunt. Trecas, sancti Patrocli martyris.
NOT^.
Ex Prat., fferin., Torn., Pulsan., Munerato, Creveno, Molano, et Agonibiis martyrvm.
VARIANTES LECTIONES.
Pu]san.scril)it 5«wc^i /*^^/u, et ita passim recen- B disputo. Tugurii pro Atigurii \n Pulsan. scripto-
tiores codicescum Antu.-Max.,Lubecana,etc. Idem ris vitium reputo. uti Galeni pro Galieni in Ago-
legit Ariopagitain^\i\ et Ilcrin. et Tornac. : quod nibus MM. Melius scriberetur Callieni, sed codi-
vix observatudignum in pnefatioae n)onuimus. Gre- ces sequimur. Lego, in carcere trusi, quod ita Usu-
ven, et Molan. transposuerin)t ?wJ^/i^<?r rexit, legen- arduni scripsisse sentiam, meiius dixerat Ado in
tes rexit nobiliter. Pius aliquid aus :s Pulsan. ele- carcerern. C;eterum recedunt Pulsan. Greven. et
gantius legere credidit Atheniensium nobiliter re-
; Molan. qui id corrigendum put;irunt. Agones MM.
xit ecclesiam.^Umevatm secund;e editionis, nescio pro expansis. Greven. omisit vocem orantes, ante,
quomodo, etpractarus virtitubus, \ orlii et pradi- ut urerentur ; iovte quod sensum obscuriorem esse
cansvirttttibus. El sic in Agonibus inartyram. Rur- adverterit: sed maxime improbanda Pulsan. Codi-
sus Pulsan. \ivo gloriose coronatwr, poauit glorio- cis licentia, ita corrigentis://i carceremsunt retru-
se occubuit. Greven. etMolan. titulo tirginis appo- si: deinde Jtammis injecti, ut urercntur, Sedexus-
nunt, et martyris. Munerat. contra, sensuii) hiul- tis vinculis, manihusque in modum crucis expan-
cum facit, omittendo qim sicb prafecto. Sympliro- sis, orando obtinuerunt martyrii palmam. Trecas
nio legunt codices probati omnes ost Adonem; ,
scribunt omaes, medii «vi stylum secuti, liberior
Pulsan. cuni aliis, foi-te Bedam imitatis Simpronio Grevenus habet, Trecis, cuin Agonibus martyrum.
vel Sempronio. Item Tarracona illi, hi cum Mune- Prc^ferenda est qualiscunque Usuardi lectio.
i-ato et Agonibus MM. Terracona, utri rectius, non
ORSERVATIONES.
Codices nostri Usuardini optim^e nota) coacordi- C Augustini, Grogorii et tot aliorum encomia. Praci-
ter primo loco Publium annuntiant, phu'es alii cun) 2)ue in Ecclesiis, inquit idein Hieronymus; imo in
Belino Agnetem pi'ieposuere. Et ita habcnt apogra- antiquissimis quibusque Kalondariis, Martyrologiis,
plia Hieronymiana, Romanuni parvum, Rabanus el Sacramentariis. Buchenarium jimprimisdiserte le-
Ado. Cur id mutanduin censuerint Usuai'dus, et git: Agnetis inNomentana. Carthaginense :Sanct(B
Notkerus, non facile divinaveris. Neque enim aeta- Martyris Agnes. Frontonis, quasi ad geminati festi
tis ordo praelexi potest, nam ea ratione in ultimum distinctioncm Natale sanctce Agne de passione,
:
locum rejiciendafuisset celeberrima Agnes, taaietsi ubi melius legeretur Agnes a recto Agne. Hierony-
cum Bollando statuas sub Valeriano et Gallieno, non miana primo loco habent Roma, passio Agnetis:
sub Diocletio, ut probabiliorfert sententia,martyrii virgims. Brevius, Romanuin parvum sancta Agne-
coronam adeptam.Hic itaquecjigteris omnibus ante- tis virginis, Bedse elogium totidem fore verbis a
ponitur Publius, quem ex iis unuin consemus, cu- Rabaaoet Adone in Martyrologio transumptum est:
jus priino in Fastis sacris meinoria auctori Romani xNosLer, qui ex postremo caetera, et hoc verosimili-
parvi accepta debetur, nam qui in Hieronymianis ter mutuatus est. Ast in eodem Adone inter festivi-
apographisPwj5^iw5, Pw^^nSjVel Publiusinter alios tates apostolorum diffusior texitur historia, quam
martyres connumeratur, nulhim cam hoc nost ro con- dicere possis Actorum illorum compendium, quse
nexionem habet et falii plane opino!" Castellanum, sub Ambrosii nomine circumferri solent, ex quo
qui ex illis novem dcsumptum existimat. En modo pluscula a Notkero decerpta suat. An vere Ambro-
Romani parvi verba Athenis, S. Publii episcopi,
: siana Acta crediderit BoUandus, est cur dubitem :
qui Militenus a Paulo episcopus ordinatus. Aliter D utcunque tamen fuerit, ab eruditis hodie sancto illi
Ado: Item apud Athenas, B. Publii episcojn, ob doctorepassimabjudicantur. Necsane magna eajac-
Christi martyrium coronati. Et quldem sic exclu- tura reputanda est, cum ab ipso Ambrosio lib. I
dunturdifficultateschronologica),quibusseimplicat de Virg., cap. 2, a Prudentio. Maximo Taurinensi,
in festivitatibus apostolorum, dum Publium Milite- et tot aliis Patribus cumulatissime compensetur.
num,Dyonisii Areopagitseimmediatumsuccessorem Vide Ruinartiuin inter selecta a pag. 503, ubi Pru-
constituit, quod a BoUando citali vidr:unt Baronius, dentii hymnum 12 et citatum Ambrosii locum illus-
et Ilalloixius, ot recentius tomo II variis locis impu- trat. Tillemontius tomo V, a pag. 344, et Castella-
gnatTillemontius. AnNosterAdonemcontrahensob- nus in hodiernis notis; nonnulla observant, quae in
servatam difficuitatem evitare voluerit, non est Supplemento examinari poterunt. De sola Agnete
promptum asserere, certeita annuntiationem forma- cecinit Wandalbertus
vit utverum, vel saltem vero proxi.aum attigerit.
Bis sexta est, Agnes quam virg-o el martyr honorat.
Verissime ab Hieronymo pronuntiatum est ep. 8
ad Demetriadem (qua! in nova editione 974) sub fi- Martyres Tarraconenses commemorant Hierony-
nem, omniumgentium litteris atqv^e linguis lauda- miana, ad quos paucula notavit Florentinius, alibi
tam esse Ag7ie$ vitam, ut egregie pro'>ant Ambrosii, fortasse discutienda. Fallitur iterum Castellanus,
C79 USUARDI MONACIII «80
duni in oninilins M;ii'lyi't)l(i}i:ii.s |iruSiiicis ooruni no- A in;ile ab AclnM-iu iiitcr ;idjcctitios conipulatus cst.
iniua rcprriri :irtirin:il, qniiniiotinidcni ncc H('ci;i, nec Ex isto roiitc cnin :icccpcriiiil Halianus ct Ado,
Hi)iii:innin |):)i-vuni dc iis incininci-int. Si},Mi:il i|)S()s ciiin cii divcrsit:itc, iiiiod illc lociini iiotarc ncglcxc-
Klorus clc^Miitins cx
ciiin i^roprii) silii cio^'io. Ado ril, liic vcro distinctiiis .1;;//^/ Trccas. Curnostcr
:
Actis coinposnit, iinod iiostcr in |):in(-ior:i rcdc^nt. iiiiiius clcK;intci- scripscrit,ciir Notkcrus oniiscrit,
|{:ili;innssolnni Krnclnosnin scli^jit, ci(|nc pcrpcr;iin non cst opcr:c prctiiiiii in(|iiii-cre. Satis patet Usuar-
jitlribnit regulas)iW)i(ic/inrum, innllis posl s:ccnlis diiiii sii;i oiiiiii;i cx Adonc (lcsiiiii|)ssise. Quod ;iutcin
;i Fruclnoso nr:ic,c;ircnsi cpi.scopo :idorii;it;is: Notkc- lii(! ct :ilil)i a l{;ironio, vcl {{olhiiido Hcd;iin citari
nis Adonciii sc(|iii iiiiiiiiit. Act;i ;i |{()II:iik1o illnsti';i(n :i(lvci-l;is, dc pridciii viil^';ito iiitclli^'(! (|iioil sii|)r;i
;iutlu'nlic;icssc r;itctiii- lUiiii;irtiiis,(]iiciii vidc ;i p;i^'. iiioiiiiiiiiiis, i|iio(iiiU(! in c;iutcl;iiii |);issiiii iiidic;irc
219, ct Tilleinonliuin toino IV,|);ig. 198. Kx himhitis Holhindns consncvit. Palrocli Actis, et tr;iusla-
I)c
IIicronyini;iniscti:iin snmptiiscst Patrnclus Trcccn- Holhindiis, f|uil)ns addc quae
tioiic, dilij,'cnlcr a^it
sis : Trecas, passio sancll Patrocll martyris : qui rcccnlinsoliscrvavitTillcinontiiistoiiiolV,pai,'. 203.
AUCTARIA.
Antukrp.-Maj. incipil ;i1) Agnctc, in (|ua satispu- habct de Tcrriiconensibus, ut Axtlerp., etc, supe-
rus est. Tuin « .\|)ud .\tlienas, iiatalc sancli Pu-
: rius. Dc Aguete sic habet « Ronuc, passio sductae :
blii cpiscopi ct inartyris. » T:irr:ic()iiciiscs carent Agnctis virgiiiis (.-t imirtyris. Qiiye iii jiiventutc sua
elogio. Dciniiin Trcc^is, passio s:incti H;itroclii inar-
: sponsiiiu clcgit sibi Denni, et ideo liliuin pncsidis
tyris, teinpore .\iircliani impcr^itoris. Qiii post di- ,, Syiiiplirouii rcciisans;ct ob hoc turpiterest denu-
versos, quos pro Cliristo susliniiit, ;iLroncs, capitis d;it;i, el crinibus suis te(;ta Deo, ct ab angelo in ;i
obtruncationc inartyriuin consummavit, et sepul- InpaiKiri custodita. Iliec postquam lilium priEsidis,
tus non longc cst. » (|iii illani contaminare volnit, a iiiorle suscitavit, in
RoswEYD. de Agnete, bene. De Publio, ut Ado in i.micm projicilur ct occiditiir, scd non la^ditur igne:
Martyrologio » Itcm ;ipud .\thciias, beati Pnblii
: t;in(lciii gladio perciititur et subiit inortem. Eodein
episcopi, pro Cliristo niartyrio coronati. » Iii T;ir- dic Trecas, » clc.
raconensibus clogium constringit « In IIispani;i : .Matric.-Carthis. Ultraj. siclegit « Agnetisvir- :
civitatc Taragona, nalalc sanctorum Frnctiiosi cpi- ginis ct martyris soleninitas. » Et in margine; « Ex
scopi, Angnrn ct Eiilogii diaeonorum, i[iii tcmporc spcci;iii licentia capituli, proplcr prfcsentiam cor-
Galieni, sub Eiiiiliano pncside in;irtyrio coronati poris ipsins.quodesl iii ccclcsia sancti .Martini Tra-
sunt. » In ultinia pnrus est. jcctcnsi, valde soiemniter in loculoargentco dcan-
.\NTLF.r.p. ct .M.vx.-Llbec. toto textu satis puri r;ito locatnm. » Molan. in posterioribus editioni-
sunt, scd in clogio Tcrraconensinuin cx .\done sup- bns, ipsi Usnardi texlui, litteris cursivis, dc eadeiii
plent quocl Usuardus priietcrmiscrat « Et inox Siincta hrec intcrserit, « Cujus reliquiiB habentur
qnidain ex fratribus, ct lilia praesidis, qufc astabat, in Triijecto inferiori.» Videantur HoUanduset Ca-
vidcrunt sanctorum animas cceluin conscendcrc co- stcUanus.
ronatas. » E:idcm habcnt codiccs mcdiic nota9. Belin. Priaia editio mutila est, altera ferine inte-
AnTLEUP.-MaX., Ul.TU.iJ., l.EVDE.N., Al.BERG., Da- gra, scd utraque ab Usuardo discrcpat, qnod pri-
Nic. et editio Ui.tp.aj. Helg. noii iniiius sinccri, si inus lociis Agneti tribuiitur.
Agnetem Publio non pr;cponcrcnt. ^ EniTio LuBEGO CoL., ab Agnetc eliam incipiens,
LovAxiEX. ctiam pr:eligit Agnetcni;scd prajtcrea Usuardino elogio, post Virffinis, hacc verba intcr-
mutilus cst, carcns toto Publii elogio. poiiit « Qua' decimo tcrtio ajtatis suae anno, teui-
:
Centilen. « .\|)nd Athenas, sancti Publii cpi-
: poribus Dioclctiani et M;ixiiiiiani iniperatoriim, snb
scopi ct martyris, (|ucm docnit et ordinavit sanc- praMecto urbis, » etc. In Publio, pura est. In MM.
tus Paulus apostolus. Ronuc passio sancta? Agne- Tcrraconensibus Adoncni potius, quam Usuardum
tis virginis, siib judice Symphonio. » In Terriico- describit. De Patroclo sic habet « Eodem dieTre- :
nensibus, post « diaconorum, » addit,«et marty- cas, sancti Patrocli martyris, qui tcinporc Aure-
rum, » carens elogio. In nllima purus est, sed ad- liani iinperatoris decollatus est. »
jicit, « tempore .\ureli;ini. » Creven. « Iste Patroclus civis erat TricassiniB
:
Bruxellen. de Agnete, subdit « Cujus quolidie : urbis, .sed Christi amore, contemptis divitiis, acl
in canone inissa? memoramus. » De Pnblio, Adonis palmam martyrii post compedes, ignitas catenas,
elogium inter festivitates apostolornm cuin Usuar- et fustes superatos, capitis abscissione pervenit.
dino sic fere commiscet « Apud .\thenas, beati
: Vitalis, marlyris .\gauncnsis. Mcynradi cremitaeet
Publii cpiseopi ct martyris. Qui pridein princeps martyris Translatio S. VincentiiLcvitse, Arvernis,
:
insulae quae dicitur Militena, cum beatum Paulum Aviti episcopi. Hermis episcopi. Item sancti Cele-
navigantem Romam, per triduuin hospitio suscep- slini. »
tum humane tractasset, et Paulus patrem ipsius MoLAN. edit. prima niinutocharactere «Ancyra :
febribus, ct dissenteria laborantem per impositio- Calalipc, S. Rusyris egregii martyris. » Tripartitae
nem inanus sanasset, coepit sancto Paulo adha^re- D lib. VI, cap. 13' « Meinradi cremitiB et niartyris
re. Qui ipsum postea episcopum ordinans, ad prae- Augiensis. »Editiones alterse sichabent «In insula :
dicandum direxit. Hic fuit secundus post Dyoni- Augiensis monasterii,Mcinradi eremit?e et martyris
sium, » Terraconensibus non omnino purus
etc. In anno dgccclx. Die xxi, sancti patris Maximi con-
est, et adjicit idem, quod supra. In fine
ex Adone : fcssoris, ct sancti Neophyti. Eodem die, sancto-
« Eodeni die Trecas, tempore Aureliani imperato- ruin martyrum, Eugenii, Canidii, Valeriani, et .\cy-
ris, passio sancti Patrocli martyris gloriosi, qui Ige. » De Maximo vide Praetermissos utrum Neo- :
Susati requiescit. » Vide Bollandum. phytus Anastasius sit, me
ille latet. Vide Acta
Hagexoyex., in Publio satis purus, secundo loco pridie, et hodie Prictermissos.
XI Kal. Die ii.
Natalis sancti Timothici, discipuli beati Pauli. Hic ab eodcm Apostolo episcopus Epheso ordinalus, post
inultos pro Christo agoncs, martyrio coronatus est. Eodcin die apud civilateni Valentiam, sub Daciano
llispaniarum praeside, sancti Vincentii Levitae, ct martyris. Cujuspassionis nobilemtriumphum conspicuus
versiilcalor Prudentius luculenler versibus exsequitur sanctus : quoque Augustinusejusdem martyris prae-
684 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 682
coniuni, quantum sit laudis lionorc cxcipiendum, quodam sermone commcndut. [Bouillart. legit. Apud : -i
Vaicntiam civitatem Hispanige, sancti Vincentii Levitgeet marlyris, cujusccrtaminis triumphum, lempo-
ribus Dioclitiani ctMaximiani post nimiam ca^dem ac gravia tormcnta, tcxtus ipsius passionis sub Da-
tiano prreside completum esse declarat.J Romaj ad aquas Salvias, saucti Anastasii monaclii ct martyris.
Qui post plurima tormenta carceris, verberumet vinculorum quas, in Caesarea Palaestina^ pcrpessns fuerat
a Persis, postremo multa poena affcctus atquc ad ultimum decollatus est cum aliis septuaginta. Ipso dic
civitate Ebreduno, sanctorum martyrum Vinccntii, Orontii et Victoris.
NOTyE.
Textus desumitur ex Herinien., Tornacen., Munerat., Creven., Molan. et Agonihiis martyrmi.
^ Bollandum, qui nostram lectionem practulit, a A vero ha)c cohaDrent ?Nihilexpeditu facilios.
Usuar-
Pratensi codice deccptum esse ait Sollerius, sed si dus suum exemplum ut primum scripserat, cxscribi
non fuisset ipsea suomale ocuiato monitore dece- permisit. Hinc cxemplaria, unde suuin Viucentii
ptus, sodali suo multo pluslionoris liabuisset. Fal- elogiam prompsit Sollerius. Postquam autem suum
sum est enim, quod admouuit Castellanus, ab impe- ad se codiccm rccepit, ol)litteravil quod sibi minus
rito/ortasse fitco2}ia7n erasumfuisse eloglum, quod rectum videbatur subjccit quod magis placebat.
;
Sollerius rcproBSCutavit. Qua3 manus Sollerianum Itaque Sollcrius hic Usuardum quidquid in mentem
textum primo exaraverat, et postea erasit, eadem venit, fundentem uos cum BoIIando Usuardum rc-
;
BoUandianum nostrumve ejus loco substituit. Ap- tractatum a seipso atquc rcfcctum edidimus.
pello peritos hujus generis litteraturcC j udices. Qui Bouillaht.
VARIANTES LECTIONES.
Vix notatu digna^ sunt levicula) discrepantiae. ipsius passionis suh Datiano prmide completum
Greven. et Molan. pro leati Pauli scrihunt sa)icti. m^c^^cto?'rtf. Astgenuinahcec Usuardi esse, codici-
Idcm MolaLXi.et ii\n,e])iscopus orcli7iatus, \icm Ephe- bus,omnihusaIiis, exceptoAquicinctino, rcpugnan-
Si, casteri melius cum te\iu, episcopus Ephcso ordi- tibus, haud unquam ut credercm induci potui. Quam
natus. In Tornacen. ubi de Vincentio annuntiatur, vero id rccte pridem scnsisscm,docuit subinde"Cas-
eodem die apud civitatcm, etc, omissa cst vox die, tellanus, nunquam satis laudaiulns mihi adjutor in
amanuensis vitio, quo etiam in Munerato scriptum consulcndo pra^fato Pratcnsi codice. Scripsit enim,
Gispaniarum. Herinien. posuit postmuUos agones totum iextus nostriclogium, ut primum ibi exaratum
pro Christo;eevt^ apparet et aliquantulo elegantior ^^ erat, alj imperito fortasse quopiam erasum fuisse, ct
Usuardi transpositio. Rursus idem codex legit, cu- superscripta, qua^ modo citavimus, unde patet eum
j?cspassionemnoHlist7'iumphi. Mehov estte\tuslc- quoque codicem rcliquis nostris olim conformcm
ctio, eaquc in tota Vinceniii annuntiatione vere et fuisse,alquc adeo ipsissimam Usuardi lectionem a
germane Usuardina, non ca, quam ipsi tribuit Bol- noliis intextu exhibitam. in Agonibus martyrum
landus, a codice Pratensi deceptus, ex quo citat se- habetur, ad aquas Salinias, in Molan. apud aquas
quentia: Apud VatentiamciTitatem ffispania^sanc- Salvias. Demum Molan. idcm et Greven. ponunt :
ti Vi7icentii Lcvitce et niartyris, cujus certanwiis In Galliis ciritate Eljredtmo.lScmo non videt, tex-
triumphum^temporihus Diocletia7ii et Maximiani, tus noslri lcctionem cx aliis esso prseferendam. In
postnimiam cadem, ac gravia tormenta, textus Grevcn. aliquid reduudat.
OBSERVATIONES.
Quam authentica sunt Timothei gesta, utpote et octodecim, imo et pluribussociisconjunctus, de
quorum praecipuc tcstem habemusipsum Doctorem qua tiirma diligentcr agit Bollandus, et post illum
gentium, tam est dubius dies, quo martyrii lauream Florentinius in notis tu plerorumque sodalium no-
:
promeritus sit. Baronius ad xxiv Januafii sic notam mina ex insigni Prudcntii hymuo accipe, ac quo die
suamorditur: Agunt de eo dem {Timot\\eo) hac die C singuli collocandi sint, excitatis scriptoribusdisce.
(nempe xxiv Januarii) cateri Latinorum ; Graci au- Romanum parvum indeterminatum reliuquit marty-
tem XXII htijiis. De Grfecis vera prredicat, de Latinis rii locum Sancti Vincentii diaconi, etmartyris in
:
non item : nam Hieronymiana, et, si iuter ea nu- Spaniis : nec clarius scripserat Beda. Elogium ex
merari possit ipsum S. Cyriaci Ms. quo Baronius probatissimis Actis,tametsi non pra)sidiaIibus,con-
usus est, ac prseterea Florus eum signant xxvii cinnavit Ado Noster vero, pro singulari in S. Vin-
;
Septembris ;Wandalbertus xvi Maii Usuardus au-
; centium pietate, enconiium adornavit,quod ab aliis
tem, ejusque prfecipui codices, et quidem Belinus, rejectum, ab aliis non sinccre redditum est. Aliara
et recentiores alii, eum expressissime annuntiant historiam textuit Florus, aliam Rabanus,sed Notke-
hoc die xxii Januarii, Itaque cateri illi reducuntur rus Adonem descripsit. Ilabesin Actis nostris, quje
ad Bedam, Romanum parvum, Adouem, Rabanum de translationibus ct miraculis opcrosc coilccta
et Notkerum. Porro Bedaj, Romani parvi et Rabani sunt. Vide praeterea Ruinartium a pag. 387, notam
phrasi brevissima est ;
paulo longior Notkeri ex Castellani, pag. 375, et Vitam Gallice deductam a
Adone inler festivitates apostolorum, unde etiam Tillemontio, tomo V, a pag. 215.
nostra desumuntur, omissa duntaxat translatione Anastasiimonachi adaquas SilTiaS..\iVO Salvias
reliquiarum, de qua Usuardus ix Maii, Adoniana meminit Romauum parvum. Bcda paulo fusius: at-
aliqua hodierna in eum locum transferens. Qua au- que ampliori non nihil elogio Viennensis. Primum
tem causa motus sit ad deserenda solitorum ducto- secutus cst Raljanus Notkerus alterum, quem et
;
rum vestigia nusquam reperio, nisi proeter morem Usuardus, expuncta translatione, sic expolivit, ut
Graecoshicimitarivoluerit. ActaaPolycratescripta, t^ in textu retulimus. Acta ejustam prseclarea Bollan-
aliaquc a Metaphraste diffusius deducta, optime il- do illustrata sunt, ut nihil dcsiderari posse videa-
lustravit BoUandus. Vide etiam Castellani notam a tur. Vinccntium et Anastasium ita conjunxit Wan-
pag. 493et accuratamvita3synopsimapudTiIlemon- dalbcrtus :
tium, tomo II, a pag. 142. Quousque vel Romanum Undccimam Levita sacer Vinccntius ornat
zmpenum, vel Christianum nomen extenditur, Au- Huic et Anastasium virtus conjungu opimum.
gustmi verba sunt, omnisregio, omnis provincia^oia-
talem gaudet celebrare Vincentii. Hiac in vetustis Ultima annuntiatio pure U:.uardina est, non Adc-
Ecclesioe monumentis notissima ejusmcmoria. Non niana, ut mea quidem sentculia, sancivit
recte,
solus in Hieronymianis colitur, sed episcopo Valerio Rosweydus. Nequeo conjicerc undc Vincentinm il-
Patrol. CXXIII. 22
:
689 USUARDI MONACril 684
lum, ct socios aoccpcrit Usuardus, at iiisi vchcmon- A n»s in notis pag. 37, nccnon Tillcniontius, tonio V,
ter rallor, idem liic Yvicenlius
sCaucolibcrltanns,i\\\\ pnj?. 02. Quod autcm liodicrnus Vincentiiis comites
ab nieronymianis, Adone cl aiiis, imo et ab Isiiai nalie;it, aller solnssit, fiicilc ililn eoni|ioni j^oterit.
do ipso, recoliturxix Aprilis, ut bene ibi observavit Iiiteriiii i)iiram et siiii])lic('in l'suardi lectionem
Papebrocbius, pafj. 622, quem sccutus est Castclla- sartam tectam scrvare voluimus.
AUCTAUIA
PnATEN. De mutationc in co codice facta, abundc supra ex Pratcnsi retulimus. In reliquis purus est,
in Variantibus dietum est. VicTouiN. et Reg. Suec, sub num. 130 : « Et
Antleui'.-Maj. Timollieum rejicit ad xxivJanua- natale sancti Domiiiici ;ibbalis. »
rii.Incipit itaque « In Ilispaniis civitato Valentia,
: Cambeuien. Convciitualiuin S. Mariae. «Itemsan-
passio sancti Vincentii Levit;e ct martyris. » In cti Ulll martyris. » Refertur a Rollando in Praeter-
Anastasio fermc,in Vinceiitio,Orontio, etc.,omnino inissis, defectu sullicieiilium docuincntoruin dc cui-
purus cst. tu, etc.
KoswEVD. Timothcum ctiam distulit : «In Ilispa- liiGOTiAN. signatusI) 9, dc sancti Urbani transla-
niis, sanctiVinccntii diaconi et niartyris, qui sub tione habel ut supra. Sed Rizunticen. paulo clarius
impiissiiiioDaeiano i)r;esidc, multa passiis tormenta « Apud Divionem, trauslatio corporis sancti Urbani,
martyrio ineruit eoronari. Ipsa die iii Galliis civitate episeopi et confessoris. »
Ebrcduno, sanetorum martyrum Vineentii, » etc. Vatican., sign;ilus iium. ;)!)49, de Timollieo,'nihil.
In Anastasio, quem ultimo loco refert, phmc Ado- Adjicit «Transitus Domiiii Dominici sacerdotis ei
:
nianus cst. monachi. »
PuLSANEN., in Timotbeo ct Vinccntio purus, ita J3 Altemps. « Civitatc Sardicia, sancti Potiti inar-
:
diein claudit « Rom;e ad aquas Salvias, saneti
: tyris, siH»- Antonino imperatore. » Est hie, opiiior,
Anastasii monacbi ct martyris. » Reliquis omnibus, de quo ex iitiis inter Auct;ii'ia cgiiiius xiii .lanuarii.
ncscio cujus vitio, prictcritis. Elouentin. « Item, depositio sancti Gaudentii,
;
Antueiu». ct Max.-Lubec, rejecto ctiam in xxiv episcopi urbis Novariensis, confessoris, inagiue
Timotheo, sic incipiunt «In Ilispaniis eivitatc Va-
: sanctitatis viri. »
lentia, sub Daciano impiissimo pra^side, saneti Editio LuiiEiio-<;oL Transfcrtur Timotheus. Dc
Vincentii Lcvitic, » clc., purc toto reliquo textu. Vincentio toriiient;i aliqiui ex Adonc cnumcrantur.
AntueuPj-Max., Uliuaj., Leyden., Alueug., I)a- In Anastasio etiam Atloni;ina est. Tum « In Rlan- :
NiG. et editio Ultuaj.-Relg. Supcrioribus siuiiles duiio, sancti Rcrdulphi confcssoris. » Vidc infra.
sunt in transferendo Timolbeo ad xxiv el fermc In finc, de Ebredmiensibus satis puro.
etiam in coctcris. Relin. In textu noii oinnino piiriisest ;innunti;i- :
LovANiEN. in boc prcetereadcficit, quod Anastasii tiones sie transponit, ut Viiicentius i)riinuin locuiu
elogium mutilavcrit. occupct, Tiniotbeus tertium. lu (iiic autem subdit :
Centulen. « In Ilispaniis civitate Valentia, pas-
: « Eodcm die apud Novariain, depositiosancti Gau-
sio bcati Vinccntii arehidiaconi ct martyris, sub denti-i, episcopi et confessoris. »
prasside Daciano. Rom;e ad aquas Salvias, sancli GuEVEN. : « Eodem die, Epiphanii C])iscopi Tici-
Anastasii monachi et martyris. Eodem
dic in G;illiis nensis, id est Papicnsis et confcssoris. Anastasii
civitate Ebrcduno, sanctorum Vincentii, Oronlii et abbatis, qu', ut refert Grcgorius i Dialog., Roinana3
Victoris martyris. » De Timothco xxiv. n primum Ecclcsiae notarius fuit, scd soli Deovacare
BuuxELLEN. « In Ilispaniis civitate Ca3sarau-
: dcsiderans, monaslerium juxta Ncptanam urbem
gusta, scu Valencia, suI)Daoiano, » etc., satis piire. situniingressus, periiiultos annos in sanctis actibus
Tum de tribus Ei)redunensil)us, ut supra. In Anas- vit;im diixit, eiquc mouastcsrio, soilcrti post custo-
tasio Adonianus est. In line autcm reecntiori inanu dia, pra;fuit. In Rlanduno, saneti Rurdulphi confes-
supcradditur « Itcm, sancti Joannis Eleemosyna-
: soris. » RoUandus rectius Beftulplium wcat, in
rii, qui fuit patriarcha Alcxandrinus. » Vidc Auc- Blandinio, sed Acta remittit ad v Februarii.
taria diei sequcntis. Molan. aliis littcris de Vincentio totum Adonis
IIagenoven. « Apud Valentiam civitatem, passio
: clogiuminseril, (luodhiedescribere supervacancum
sancti VinceiitiiLevit;c, ct martyris sub Dyocletiano jiidico, cuin in ipso fontc purius lcgi possit. In fine
imperatore, agentc Daciano Ilyspaniaruni praeside, minoribus typisdc Anastasio, cxGrcvcuotranstulit,
fustibus ca)si, cculeo suspcnsi, ardenti lamina pc- qu;e proxiine dcdinius. Dcinde « Eodcm dic, Epi- :
ctori ejus impressi, vulnera ejus salc aspcrsi, tenc- phanii cpiscojii Ticineusis, id est Papiensis ct con-
broso carceri inipositi, et super testas acutas volu- fessoris, qui in Ilildescm cst translatus. » Denique :
tati et cum htec omnia vicissct, in lccto molli mo-
; « Roma), sancta) Rlcsilla) matronaj, de qua bcatus
ritur. Cujus passionis nobilcm, » etc. In Anastasio Hieronymus ad Marcellam. » Editiones aliae hic
et Ebrcduncnsibus satis piirus est. In fine «Itcm, : itcruin ab Usuardi puritatc reecdunt, dum cx hoc
translatio corporis sancti Urbani episcopietconfcs- loco Timotheum trasferunt ad ix Kalend. In finc
soris. » Ihcc, procul dubio, de Lingonensi intclligi adduntur qu;e supra « Eodein die apud Novariam,
:
voluit, dc quo vide Acta die sequcnti. -p dcpositio saiicti Gaudcntii, episcopi et confcssoris.
AQuiciNGT.de Vinccntio idcin habet clogium,quod Papia}, sancti Epiphanii episcopi et confcssoris. »
X Kal. Die 23.
Philippis, beati Parmena), qui fuit unus de septem diaconibus. Hic traditus gratiae Dei a fratribus, in-
junctum ofncium prajdicationis plena fide consummans, martyrii gloriam adeptus est. Romae, natalis
sancta) Emcrentiamc virginis, et martyris, qua) dum oraret ad scpulcrum sancta) Agnctis, ac simul
orantes a gcntilium lajsionc defcnderet, lapidata cst ab cis. In Mauritania civitatc Cneocaesarea, san-
ctorum Scvcriani ct Aquila) uxoris cjus, ignibus combustorum. Apud urbein Antinoum, sancti Asclae
martyris, qui primo atrocissime suspendio tortus, deinde flammis latcribus admotis exustus, ad ulti-
mum pretiosam Deo animam, in flumen pryecipitatus, rcddidit.
NOT/E.
^\c lcgwwi Praten., Pulsanen.,Antt(,erp. , Max.- Alhergen., Danic. ct editio Ultraject.-Belg. ab
Lnbec.,GreTen.,Molan.ci Agonesmartyru7n. kccc- aliis modicc discrcpantes.
dere possunt Antueiy.-Max.. Ultraject., Leyden.,
:
68S MARTYROLOGIUM. MENS. JAN. 686
VARIANTES LECTIONES.
In Agonibus martyrum est, de sejytem diaconis. A Hodic vero post integerrimum Usuardi textuin ita
Pulsanen. vocem siipernuam textui addiditjegens subdit Toleto, ieatissimi Hildefonsl, arcliiepi-
:
de septem primis diaconibus, satis cnim intclligitur scopi etconfessoris. Suspicor ecclcsia) vel monaste-
6 numero primorum fuisse, etiam ca vocc praster- rio, cx quo hic codcx prodicrit, peculiarem cum
missa. Adde, quod sequentia transponat, traditus cultum fiiissc, atque inde in codices alios transi-
a fratribus gratim Dei., injunctumque, etc. Pr;cte- visse.Mirum etiam cst pra;tcrmissam iu Tornaccnsi
rea, ubi textus legit ac simul orantes ffentilium^ totam Asola annuntiationem. An quod apud anti-
etc. Idem codex resecat ac simui orantes, ponitque quos non reperirctur? Ccrte ejus loco hasc subsli-
ut a ffentitimn, etc. Lil)rarii crror est apud Greve- tuta sunt Reshaco monasterio, translatio sanrti
:
num Mauricania pro 3faicrita7ua. Scripsi Gneoca- Afflli abhatis. Eodemdie,sancti Macarii martyris.
sarea, quod ita cogant praccipui nostri codiccs. Mo- Quid Agili translatio ad Tornacenses spectet om-
lanus more mocm'VQ\\i Neocasarea, ut haljet etiam nino non eapio, cum de ejus natali nuUa proprio dic
Bollandus, quamvis fatcatur passim legi GneoccB- fial mentio. Caeterum et in aliis codicibus de ea
sarea, ut varii codices nostri, vcl Geneoc fsarea, translationc agitur. Macarii autein, vcl solius, vcl
ut Belinus, etc. Nolo de voce litigare, niodo contra cuin Euffenio, ve! cum Emercntiana conjuncti, fes-
Galesinium concedatur, urbcm lianc non in Mace- tum in variis Galli;e, ct IJelgii ecclesiis fuisse olim
donia, sed in Mauritania coliocandam. Neque percelebrc, probant carum Kalendaria, Rabanus,
opus est operam perdere enumerando variantes codices mss. et Muucrati cditio. Ncc sane mcmoria
IectioncsMax.-Lubecan;c:sufficiat semel,ac iterum antiquior qu;ercnda vidctur quam qn;e in lUcrony-
indicasse, primam illamUsuardi editionem scatcrc y mianis diserlc exprimilur. Acta cjus ilabunliir xx
erroribus typographicis, a quibus ncc immuncs Deecinbris. Codiccs mcdiaa not;c in co soluin ab
sunt alia), pra)sertini Muncrati ct Belini. omniinoda puritate deficiiint, quod cum Romano
Ilactcnuspurumagnovimuscodiccmlleriniensem, parvo ot Adonc Emcrcntianam Parmena? antcpo-
inquo vix ulla repcrta additio pra;terquam propria nant, ct de Ascla iiiserant, qui sub Arrlano i^ro'-
Remensis iv hujus, et verbulum de sancto Mauro xv. side, primo, ctc. Vidc Obscrvationes in finc.
OBSERVATIONES.
Jam superius x Januarii vcrbo indicavimus qua- In Mauritania, civitate Neocmsarca, pnssio sancti
tuor diaconos dc septemprimis, nempe Prochoriim, S everiniet Aquilmuxoris ejus. An qui hisc" plcrum-
Nicanorem, Timonem^ei, qui hodie colitur, Parme- qiic subjunguntur, socii corum sint, diibiiim facit
nam, in sacris Fastis ab auctorc Romani parvi Epteriiacense, de qua re vidcri potcst Florentinius,
primum consignatos. Ilic Martyrologii illius verba Noii multum a |)riorlbus dillcrt Romanuin parvuni.
subjicio PMtippis, Parmena diaconide sejrtem. Et
; nisi quod Severiani scribat, ac prastcrea Aquilcp, non
hacic ferme eadem rcferuntur ab Adoncin Martyro- ai^ponat qualitatcm ?^roris. AdoRoswcydi ad Iliero-
logio, at in festivitatibus apostolorum breve texuit nymianorum scnsum omnia adjuncto mor-
restituit,
elogium, quod Notkcrus intcgrc descripsit, Nosler tis gcncrc. Attamcn, si quid conjiccre liccat, puto
permodice mutavit ctcontraxit. Pauca de Parmena Adoncm non Severini scripsissc, sed Setcriani. Do-
m Actis nostris, pauca apud Tillemontiuni, tomo II, ccntid Usuardus et Notkcrus, quos credibilenonest
pag. 69 et 70. Non ab omnibus llieronymianis apo in martyris noiuine mutarcquidqiiam voiuissc, duin
graphis abest Ew.erentiana, scd in nullo lcgitime C CKtera omnia ex Adonc dcscribcrcuL. Conjccturam
positamexistimo. Castcllanus, pag. 385, satis nperte confirmat Mosandri cditio, in qua etiam discrte
indicat,eamaRomanoparvo primum quoque fuisse \e'j,\iw\' S everiani.Vvsilev (!i\, (\\x'£. liicin textu dicun-
notatam, quod negari non potest, si illius auctorem tur, nihildehisce martyribus Bollandus, nihil alii,
Beda antiquiorcm ccnscamus. Etenim Emerentiana quod sciani, hactenus repcrcrunt. Aliam hic conjcc-
apud praefatum Bedam cclebratur cum co encomio, turam subjicio satis, ni fallor, probabilcm, nimirum
quod fermc vcrbatim ex ipso sumpserc Rabanus, ,5i]gyptioruin aliqiiot martyrum Acta vidisse Usuar-
Ado et Notkcrus. Utrum Noster cx fontc, an ex rivo dum,qua3 antiquioribus, iino ct a^qualibus Martyro-
hauserit, tantumdem est, paucula certe ex corum logisignotafucrint.Exiisautemhodieeruit/l5c/rt7W,
verbis resecuit. Romanum parvum scripserat Ro- : illustrcm Antinoi martyrem; Philcmonem vero, ct
ma, sanctcs Emerentianes virffinis; ea inOectione, Apollonium viii Martii. Sunt qui Asclain xxi passum
qua Agnetem legi nuper ostcndimus. Non alio ibi vclint,atque hoc die sepultum fuisse.De cultu apud
quani ziir^mstit uloornatur, verum Beda distinctis- Gr;ecos, ncc hic,ncc alibidisputo. Acta satis sinccra
simevirffinem Christi, etmartyrem prtedicat, pau- a BoUando edita sunt, quffi si cum elogio nostro
cisque complectitur quidquid ferme de hac nostra conferas, clarc patcbit hoc ex illis oliin extractum
sancta in Actis beatai Agnetis memoria} proditum fuisse. Tillcmontius Arria7io cvwAeW primuin perse-
est. Sola a Wandalberto laudatur hoc versiculo : cutori, deinde et martyri, plures/Egy|)tios sub illo
passos annectit tomo V, a pag. 353, inter quos
Po8t EmerantiansB decimo laus emicat ampla.
Asclas, pag. 358. Ex dictis de Usuardina; leclionis
Apographa Hieronymianaprimo locoannuntiant origine et sinceritate abunde constarc existiino.
AUCTARIA.
Herinein. et ToRNACEN. Utriusque auctarium, D pis, Parmense diaconi, qui unus fuit de septem dia-
vel auctaria supra dedimus in variantibus conibus. » De Ascla, nihil. Ejus loco « Item, Ma- :
Antuerp.-Maj. Bedam potius vel Adoneni quam charii martyris. »
Usuardum refert. Ita habet primo loco « Romas, :
MuNERAT. textui subdit : « Eodem die, sancti
sanctae Emerentianse virginis Christi, et martyris,
Macarii martyris. »
quae erat collactanea sanctas Agnetis.Etdumoraret
ad sepulcrum ejus, ac simul orantes, » etc. In Se- LovANiEN. deficit in solo elogio Asclae, quod ex-
veriano et Aquila, satis purus est. In Parmena, punxit.
magis Adonianus. Deest Asclae elogium. In fine : Centulen. : « Natalis sancti Parmenae, qui fuit
« Toleto civilatc, natale sancti Ilildefonsi cpiscopi uniis de septem diaconibus quiquc niartyrii
priinis,
et confessoris, fide ct doctrina clarissimi. » gloriam adcptus, Philippis quicvit. Roma?, sanctaj
RoswEYD. in Emerentiana, fere convenit cum su- Emercntianae virginis. Civitatc Antinoum, sancti
periori. Tum « Et in Mauritania, civitatc Neocae-
: Asclae martiris. Tolcto civitate, sancti Ilildefonsi,
sarea,natale sancti Severiani et Aquilae uxorisejus, episcopi ct confessoris, lide ct doctrina clarissimi;
qui ignissupplicio martyrium susceperunt. Philip- quimirodevotionisstudio laudeinethonorembeatse
087 USUARDI MOXACIII 688
Dei penitricis et semper virginis cxcoliiit. » Desuut A In Vatican. signato num, H940, dccst commcmo-
Mauritani. ratio Ascla.
HiuxEM.EN. in Enicrrnliana lere nnrns, in Pnr- Altkmi's, « Eodcm dic, in monasterio Rcspaci,
:
niena el Mauritanis jjurior, de Ascla, sic liabet : transhitio corporis bcatissiini confcssoris Christi
« Apud urbcm Antliinouni,sancti Asolepii inartyris. Agili, primi abbatis ejusdem monastcrii, Itcm san-
Qm sul) Arriano jiulice, atro(;issiiiic tortus, deindc cti Eeliciani episcopi et confessoris, » In Aclis,
ilaiuinis adustus, et ad ultiinuin, » etc. Tuin » Ipso : xxiv.
die, sancta} Sabinio virginis. » An qu;e a Heda nie- Fkouentin. « Ilein translatio sancti Agili, abba-
:
moratur dio sequenii ? « FA Macharii inartyris. In tis et confessoris. Apud Toletuin, sancti Ilclcfonsi
Galliis apud Viennani, deposilio sancli Bernardi episcopi ct confessoris, »
confessoris, et arcliicpiscopi Viennensis, Et eodcin Editio Lubeco-Coi,. incipit « Colonia Aggripina,
:
die, translatio sancti Agili, abbatis et confesso- in ecclesia sancti Cunibcrti arcliicpiscopi, coninie-
ris. » moralio undeciin iiiilliiiiu vir,L;iiiuin, ct iiia •tyruin, »
IIagenoyen., in priina satis iiurus, de Eineren- In Emerenliana Adonciii scquitiir, et post lapidata
tiana scribit, « virginis, qua) crat collectanea bea- est ab eis, subjicit « Et tali martyrio beatum cini-
:
lae Agnetis virgiiiis, et catecluimena: (t duin ora- sit spiritum. Ciijiis corpiis parcntes bcal.-c Agnclis
ret, » etc. In reliquis solito piirior est. cuiii saccrdotibiis juxta cjusdciii s(,'|)ulcriiiii, nocto
Aqucixct. post, lapidata est ab eis, lextui insc- honorifice sepclicriint, » Sequitur (Je Parmena et
rit « Ipso die, sancti Macarii, »
: rcliquis, satis purc,
ViCTOuiN. deficit in sanctis Severiano et Aquila. B Belini utraque cditio non niliil truncata est in
Addit autcni in fine cnin codicc Rkg. Suec sub elogio Aschc utraqnc incipit ab Eincrentiana.
:
num. 150 » Toleto civitalc, iiatalc sancti Ilildefonsi
: Secunda aulein in fine addit « Eodcin die, sancti
:
episcopi et confessorls, fidc et doctrina claris- Macliarii inartyris. »
simi. » CuEVEN, « Macharii martyris, Itcm Eugcnii, Ipso
Daveuonen, Monastcrio Resbaci, translatio
: « die,Joannis patriarchffi Al(5xandrini, qui ob exccl-
beati Agili, confessoris ct abbatis ejnsdem mona- lcntem in paupercs misoricordiam, Eleeinosinarius
slerii, » dictus est, A[)ud Toletuni, beati Hildeplionsi ar-
MATuic.-CAnTHi:s,-Ui, UAJ. « Emcrentiana) virgi-
: chicpiscopi et confcssoris, »
nis et martyris, Hildefonsi episcopi, ct confessoris MoLAN, : « Toleto civitate, Ildeplionsi cpiscopi et
Ascla; marlyris, ac sociorum ejus. » Per quos confessoris. Apud Alexandriam, natale sancti Joan-
liaud dubie intelligit alios, sub Ariano passos. nis patriarcha3, viriDci in passionc ct largitatc clee-
« Parmcnae diaconi, qui iiiit unus dc scptcm pri- mosynaruin piissimi. Eodcm die, sancti Macharii,
mis. Severiani et Aquilae uxoris ejus, ignibus com- abbatis inartyris. » Kditioncs posteriorcs de Ilde-
bustorum, » fonso, ideni habcnl dc Eleemosynario, clarius
; :
DiviONEN. S, Bcnigni « Divione monasterio
: : « Apud Alcxandriam, natale sancti Joannis patriar-
translatio sancti IJrbani confessoris, LingonicJC ci- cha,', viri Dei, in coiupassionc ct Inrgitate elcemosy-
vitatis episcopi, » quam ad luinc diein pcrtincre, nariimpiissiini. ViciuueCallia), sancti Bernardi cpis-
heri ex Boilando diximus, Malc itaquc in alio. copi cjusd(;m civitatis ct confessoris, tcmporc Lu-
S, Benigni codicc apnd Cistercium servato, haec n dovici Pii. In Biirgiindia, sancti Maibodi martyris. »
omnia referuntur vni Kal, Fcbr,, seu xxv Januarii, In Actis scribitur Maimbodi. « Et alio loco, passio
AuGENSis. « Rcsbaco
: monasterio, translatio sanctorum Eugcnii ct Macarii. Dic vigesima tertia,
sancti Agili abbatis. Eodcm die, sancti Macarii sancti hieromarLyris Clenientis Ancyre, ct sancti
martyris. » niartyris Agathangcii. » Vide ipsos in Actis et co-
Reg. Suec,, sub nuni. 428: « Eodeni die, sancti ruiii socios cnumeratos.
Macarii martyris, »
IX Kal Die 25.
Apud Antiochiam, natalis sancti Babiiaj cpiscopi, qui persccutionc Dccii, postquam frequentcr pas-
sionibus suis, ac cruciatibus glorificavcrat Doininuni, gloriosa) vita3 fincm cst sortitus in vinculis. Refc-
runtur etiaui passi cuin eo tres parvuli, id cst Urbanus, Prilidanus ct Epolonus, Cncocffisarea civitate,
sanctorum Mardonii, Musonis, Eugenii, .Mctelli, qui omnes igni traditi sunt, ct rcliqui.'e eorum in Axum
fluvium dispersa).
NOTiE.
Conveniunt Praten., Ilerinien., Tornacen., Pul- Maj. et Max.-Lubec, allera Belini editio, et codi-
sanen.,Mi(,nerat.,Beliniprimaedilio.Greven.,Mo- ces media; nota; omncs, nisi hodic Tiinotheum pri-
lan.ai Agonesmartyrum. i\.MQXn\\QS?,miA7ituerp.-^ xaoXoco refcrrent, ut in Auctariis infra dicemus,
VARIANTES LECTIONES,
Ue\\n.\x\:i\co^ovrmv\iBabille\iYoBabilla;^n{oviQ ex plurium codicum suffragiis clicicnda cst, quod et
quod Bedam aliquatcnus iniitari voluerit, liierony- in sequenti classe obtinebit. Muncrat. In Oasarea,
miana apographa ferme habcnt Basilla : alii Babel- Molan. itcruni Neocasarea. Praten, Cneocasarea,si
la, ctc. Scribcndum esset cx Roinano parvo, ct non rectius, saltem ad anteriora conformius; Hcri-
Adonc^a^^te, utlcguntMoIan,ct.'\.gones,Martyruni, nicn, ct alii, Gneocasarea. Sed haec, ut nuper, ad
sed nos codiccs nostros manuscriptossccutisunius, unam nomcnclaturam reduxiinus. Munerati prima
llerinien. \\\\hci, mar tyr is episcopi. Munerat., Belin. editio scribit 3Iulonis; i\\ieva cuin textu, scd male,
Greven et Molan, f/toriJcaveratI>eum,t\osc\iw\ Mss. Merilli\ivo Metelti. Belin. Musionis, alii, misonii,
Z)o»ij«M?»,etsicNoslruni Icgissc existiinanuis,sicut alii musonii, ut apud Bollandum obscrvare est
apud Adoiiciii invcncrat. In parvuloruin nominibus nos cum Usuardo Icgimus. Supcrflua est iii Pulsa-
multa hic varictas; major in Actis obscrvari potest. nensi ct Molano particula, et MetcIIi. Ausum Uu-
Tcxtui confornics sunt purioresquiquecodices,Iicet rmmdixit Pulsanen.,scd Munerat,,Belin,ct Moian,
Tornacen. powai Epholonus ; Gmvcn., Pepolo7ms Axum Jlumen : optimi codices ex Adonc, Axum
ii\o\ixn., Eupetenus. Aliter Bollandus, forte ex Beda, yfMt;m«,BeIin,perpcrain in fine sn\)\\xnyA\,,traduntur
aliteralii enuntiant; at, ni fallor. scriptionis ratio /uisse. Nihil hic opus erat nimium sapere.
;
689 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 690
OBSERVATIONES,
Ex fonte non uno derivari viderctui' lcxtus nostri A tenus eas omnino explanarc potuerit. In distinguen-
prima pars, si antiqui omncs pariformiter procede- dis Babylis, alque in Antiocheno hoc nostro exor-
rent. In eo ccrte concordes invenio, quod inclytum nandoegregiam operam posuit BoIIandus,nec video
Babylam Antiociienum cpiscopum hac die cele- a recentioribus distinctiora produci.Ex Chrysos-
brent, non vi Septeml)ris, ut Grfeci faciunt, contra tomo nonnulla decerpsit Tillemontius, tomo III, a
quos non malo arguiint Tillcmontius, ct post ipsum pag. 400, qugeutrumcum Actis satis conciliari pos-
Castellauus, ex ordinc homiliarum sancti Joannis sint, alteriusloci erit discutere. Caitera cx historia
Chrysostomi. Interim Ilieronymiana sic principio le- ecclesiastica sic ctiani a Bollando illustrata sunt, ut
gunt In Antlochia, passio sancti Basili ejnscopi,
: in re nota immorandum non sit, Unicus est Wan-
cum tribusparviilis. Bedfc textus habet Babplla, dalberti versiculus :
addunturque puerorumnomina, Urbaui, Prilidiani Nono marlyrium Babylae virlusque coruscat.
et Bpolonii;n6. qu^ paucula adjunxit Rabanus. Ro-
mani parvi auctor alium fontcm, Rufinum opinor, Proxime Hieronymianorum annuntiatio sic ha-
habuit ex qwo slcianinmsigmyit Antiochics, sancti : bet Etin civitate Neoc(Bsarie,Marduni, Maisuni,
:
Babyla episcopi. Atquehuncsecutusest Ado, aliaex Euyeni, Metelli. De his nihil in Romano parvo,
Eusebio desumens,sed quajadsoIumBabylametiam nihil in Beda, Floro, aut Rabano. In Adone laevi-
pertineant. Ilorum partem primam verbatim des- gata sunt nomina, additumquo breve elogium, a
cripsitNoster, clausulam adjiciens de tribus parvu- Nostro et Notkero secundum omnes apices descrip-
lis, a Notliero prasteritis, quos non aliunde quam ex tum. Si quseras, undenam Ado illa desumere potue-
Beda accipere potuit. Fateor ct a Floro prtedicta g rit,respondebo, me nec divinando id conjicere, nisi
parvulorum nomina exprimi; ast ex eo fonte nihil Acta aliqua viderit, quae modo interciderunt. Ex eo
hausisse Usuardum probat tantaelogiisejusab Ado- aulem elogio nascitur controversia de passionis
niano diversitas, ut in tyaanni nomine, inmortis ge- loco, quem haud facileprofecto determinaveris,nisi
nere, et in cooteris omnibus longissime discrepent prias Axus fluvius inveniatur, cui Cneoasarea, vel
ut pote cuni Ado sua cxEusebio, alter ex Actis de- Ncocasarea adjaceat. De martyrii tempore, aliis-
sumpserit. At([ue hoBciilaestdiversorummonumen- que circumstantiis, seque incerta sunt omnia at :
torum varietas, qua) insuperabilibus difTicultatibus ccrtus omnino Usuardi textus, cujus originem et
Babylce vitam ita impeditam rcddunt, ut nemo'hac- simplicitatem reproesentavimus.
AUCTARIA.
Jam supra notavimus Bedam, Romanum parvum, Item sanctorum martyrum [Mardonii, Musonii, Eu-
Adonem,Rabanumet Notkerum hocdie Timothenm, genii et Metelli, qui igni traditi sunt. »
collocare, quod in Romano moderno servatum est. Camberien. Apud Gabalensem urbem, beati Se*
:
Cum autem martyrologos illos imitati sint nonnul- veriani praesulis. »
lorum codicum Usuardinorum scriptores, ea sola Reg. Suec. sub num. 130 « Ipsa die, sancti Fe-
:
causa e purorum Usuardinorum numero exclusi liciani episcopi.Trecas,;sancti Saviniani martyris.»
sunt Antuerp.-Maj.-., Antuerp. et Max.-Lugec, q In Vatican signato num. 3949, agitur hoc die
,
Antuerp. M\x., Ultraject., Leyden., Lovanien.- de Timotheo et Ascla.
Aldergen., Danic. et cditio Ultraj.-Belg. atque Ugiiellian. similis est codicibus mediae notge,
item Belini editio altera. Notandum vcro, codices superius in principio citatis.
jam citatos, Timotiiei annuntiationem puram, et Altemps. « Eodem die, sancti Cadoci confes-
:
integram ex xxii, et primo loco rcferre, ubi se- soris. » Inter .iflmeros, vel die carentes, ponitur a
cunda illa Belini cditio in fine solum adjicit : Castellano pag. 919, si forte AcSophia, welSophio
« Ipso die, bcati Timothei apostoli. » Beneventano agitur, vide Acta tom. II, pag, 602
RoswEvn. incipit : « Apud Ephesum, Timothei et 603.
discipuli beati Pauli apostoli. » lu Babyla purus Florentin. « In provincia Francorum, apud ci*
:
est, sed doticit in ultima clausula detribus pueris. vitatem Trecensem, sancti Savini martyris, qui
In ultima etiam recle. sub Aureliano imperatoro passus esl... » Puto Sa-
Centulen. « Apud Ephesum, sancti Tymothei
: binianum indicari, de quo vide xxix Januarii. Ad-
episcopi et martyris, discipuli sancti Pauii apos- dit Strozzian. « Item sancti Feliciani episcopi et
:
toli. Antiochiffi, sancti Babillaj episcopi et martyris martyris. »
cum tribus pueris martyrizati. In GncocKsarea ci- Editio Lubeco-Col. incipit a Timotheo satis
vitate, sanctorum martyrum Mardonii, Mosonii, pure. Textus quoque puro proximus est. In fine :
Eugenii, Metelli, qui omnes igni traditi sunt. » «Trecas, beati Saviniani martyris qui post lectum
;
Bruxellen. incipit etiam a Timotheo, satis pure. ferreum, post ignem et alia tormenta diversi gene-
Tum « In Autiochia, natale sancti Babillge epis-
:
]-) ris, decollatus est. Per quem etiam gentilium
copi, et martyris. Qui sub persecutione Decii, in plusquam novem millia Christum confltrutia, mar-
Vinculis vit;e sua3 finem gloriose sortitus est. Cum tyria passi sunt similia. » De sociornm numero vide
quo, » etc. In alia annutiatione satis purus est. In tonium II Januarii, pag. 938. Sequitur « Eodem :
fine adjicit « Item Basilii cpiscopi. » De hoc Ba-
: die, translatio sancti Erici regis et martyris. »
An ibrtasse Basillmn alicubi le-
silio, nihil alibi. Greven. « Timothei, discipuli beati Pauli, hic
:
gerit, pro Bahyla, unde Basilium deduxerit? secundum Adonem et quosdam alios. » etc. De qui-
Hagenoven. Timotheum refert non omnino pure : bus supra egimus. « Interritorio Trecassino, Savi-
in textu purior est. niani, alias Savini martyris ; quem jussit Aurelia-
Aquicinct. « Camoraco, elevatio sancti Autberti nus imperator ligatum ad vectcs ferreos casdi et in
episcopi et confessoris. Colitur xiii Decembris. capite ejus cassidem igneam immitti in ignem :
Victorin. agit ex prteccdcnti de sanctis Seve- dcinde positum, sedinnullo Iaesum,jussitdecoIiari.
riano et Aquila, et additur « Ipso die, sancti : Ilunc tamen Usuardus primum ponit iv Kal. sub
Feliciani episcopi, qui passus est sub Decio. » In nomine Sabiani » qucm « sequitur Vicentius lib.
;
fine n Trccas, sancti Saviniani martyris. » Dc quo
: XII, cap. lOb. » Usuardus citato A\Q SaUnianmn re-
sub eodem nomine agit hodie Florus, ei « Sabinam » coWi, ^AQoqwQ&xSabianum scripsitVincentius,male
sororem conjungens, de qua sola locutus fuerat Usuardum seculus est. De Sabiniano et sorore Sa-
Beda. Vide alios codices nostros infra. bina agit BoIIandus co die xxix Januarii. Sequitur :
Matric.-Carthus.-Ultraj. « Babyla) episcopi et : « Translatio sancti Erici regis Sueciae et martyris. »
martyris, cum tribus pueris, qui cuni eo passi sunt. Vide in Actis xviii Maii. « In Hervordia, translatio
G9I USUARDI MONACIil 692
boal.t! Ptisinn.T! virginis. » Vita cjiis dalur xxrii A Tiniothci apostoli. Camcraci, clcvatio corporis
Aprilis. «Coninicnioratio Ix^ali An^MistJni ('piscoiti.)) sancti .Vutbcrti episcopi ct confcssoris. » Editiones
Ilnjns fcsli cansain ij,'iioravil rxillandiis, ncc c},'0 alia) pur;c non siint, ciiiii dc Tiniotlieo agant primo
clivinarc quco. Dcnuiin » l.conill;c, viihuo ct niar-
: loco. Dc Dal)yl;i c;idcin inrerunt ex Adone. In nne
tyris. » Non viclctiir lia}c alia a inalrc, vcl avia tcr- « Arvcrnis, sancti Arteniii cpiscopi et confessoris,
gcniinoruin, do qiiibiis siipra ad xvir Janiiarii. mira) sanctitatis. Dii; viycsima quarta, sanct;c nia-
Moi-AN. in priiiia cdilionc, post in vi)iculls, to- tris Xenao. » In Actis vocatur cti;im « Eusebia. »
tiiintoxtuin .idoniaiiiiin aliis littcris insorit. Vidca- De elcvationc Autbcrti » Camcracensis, ut in
<<
lur in fonte. Ad calccni atljicil : « Ipso dic, bcati prinia.
VIII KrJ. Die 25.
Convcrsio sancti Pauli, qna) evcnit secundo Ascensionis Domini anno. Eodcm dic, sancti Anania;apud
nainascuni, qui cuindcm apostolum baptizavit. Civitate Arvcrnis, sancti Prajjecti episcopi, ct Ainarini,
viri Dei, qui passi sunt a proceril)us pncfatte urbis. Itein civitatc Gavalis, sancti Sevcriani cpiscopi, mi-
randa) sanctitalis, et doctriiuc viri.
NOT^.
Praten., Ilerinien., Tornacen., Pnlsanen.,
Ita B luerp-Max., Lotanien, Lcyden-Bclg, ct editio Ul-
Antaerp., Max.-Liihec, Munerat., Belin., Greven., traject-Belg.
Molan. ct Agones Martyrum Addi possunt An-
VARIANTES LECTIONES.
Praten.ct pauci alii scribunt heati Pauli, secutns bant puriores codiccs cl Acta ipsa; nihilominusAn-
suin torrentem aiioruin tuni Mss., tum edilornin, tuerp., Greveii., Molan. elcodices inedia3 nota3 plc-
qui concorilitcr ponunt sancti I'anli. In Hclino rum(iuehabentil/«riwi. At Pulsaiicn. Amilini; Dcli-
malc leg^lur, qumfuit, pro, qu(B tenit, uti in Ilcri- wws^wlcm^etviriDeiMartini.Vn^^simQw.iivoGavalis
nicn. secundo anno Ascenslonis. Puls;mcn. et codi- jiosuit G^a^a/is/dubitnripotcstutrnmpra^fcrendum
cesmcdi<'c nol;e scciuulum annuntiationcin noiiniliil sil seqnimur noincnclatur;im mcliorum codicum
:
transponunt, lioc niodo Aj^ud Damasuni, sancti
: qua ccrte excluditiir 6-'««rt^i!5. Oinncs recte lcgunt
Ananice, etc. Anana apud Munerat. oscitantia ca- Severiani ; nQ?>Q.\o (\\\\(\ nclinum aut potiusejus cdi-
lami error esl. Notavit Castellanus in epistola ad torcm movcrit ut in cditione altcra poneret Seve-
mc data, codiccm Pratenscm lcgcrc Prijecli |)ro rini. De ammirandfV nlhil notandum, medii asvi
Prcejecti. Magna in ylrrerww variatio, pro quo Tor- foraiula cst. Ultima Miincrati liiica plane incorrccta,
nacen. Alrernis:^^\\\\\ cditio altcra,Grcvcn.Molan. sic habct Et sanctitate doct^^ince viri, scnsus exi-
:
ct alii Arternis.; Muncrat. Arvennis; primi Delini git sanctitatis et doctrince viri, ut bene in textu.
Ci\\i\o, Arvenis, etc. Scribondum esse Amarini pro-
OnSERVATlONES
Vulgata apographa Ilicronymiana, mira eonscn- G banum ct Notkcrum lcgiiuLur at Cregorinm ad ix
:
sione hoc die, secundo loco annuntiant Ro)ncB, : Maii pcrtincrc notissimuin cst. Dc Projecto, quem
translatio Pauli aiwstoli nequc alia Paulifcstivilas alii mclius Prajectum nunciipant, adjccit Florus :
in illis codicibus mcmoratur, quidquid \\vo conter- Qui more prophetico electus ah uterojmrpurantem
sione, Dungalensc Marlyrologiuni et Ijinos alios Lu- stolam servatit in triumpho. Qu;e ab elogio nostro
censes codicesallcgelFlorentinius. Pluraliic obscr- vidc csse, c[uani divcrsissima. Ado solum posnit ul-
vari posscnt, sed nerepctam qiuDalibi a in;ijoribiis timo loco Item, natale sancti Prajecti Arver^iensis
:
expensa sunt, videat lector qua; de Pauli transla- episcopi. Uberiorcm fontem, ncinpc Acta ipsa con-
tione, atque una de (i\\\?,co7iversionev\n?>i\m liturgia sulit UsuarduSjCx quibus inortis aiicLores, ct Ama-
disputat Pai)cbrocliiusin Actis, toino V .Funii a pag. rinum martyrii socinin dcsumpsit, quod perperam
467. Satis crit Martyrologia rccensuisse. De iicutra Adoni quoque ascribit MabiIio,dumpr;efaLa Aclaex
festivitate agunt Deda aut Florus Rabanus ulrain- : Bollando rccitat, ct novis ob-cryaLionibus illustrat
qncconjnnxit Roma translatio Pauli oimtoli et
: sa3c. II Bcnedictino a pag, 400. Wandalbertus Pra^-
conversio in Damasco ; qu;i3 omnia indc Notkcro ;i jectum nostrum cum Pauli conversione ita copulat
dcscripta sunt.Cumauteinin n;ibano verba iHacuin
Octava ex seclo conversum gloria Paulum,
rcliquo I>eda3 tcxtu connexa sint, luilii qiildem ini-
l'r;i'jectumquc suum celebrans Avernus adornat.
rum non vidcrctur, si quis ca ctiam ncd;e triliucnda
ccnscret. Cictcrum ut ad Nostruin pro|)ius acceda- Tcrtio loco in Adone signatur Seterianus episco-
mus, is consuctos ductorcs sccutus (.'st, quoruin pus Gabalitanus, ex iju j a Nostro el Notkero iisdcm
primus auctor Roinani parvi ila lcgit ContersioS. :
j) propc verbis acccptus cst. Mirari iiic liceat, cur ab
Pauli apostoli. Ado brcviusculc Contersio sancti : liodicrno Hoinano Sanctus illc expunctus fucrit,
Pauli. Quic ad dicta?- convcrsionis tcmpus attincnt, quod ante me miratus est Rosweydns, in laudata
ab Usuardo supcra.ldita sunt, iisquc intcr Auctaria non semel cpisLola iLa obscrvans Qicaripotcst, cur
:
plura adjiciuntur. Tu de ca controversia videsis no- h(BC (ncnipc qu;e de Sevcriano in tcxLu Usuardino
tationcm Daronii, ct Tillcmontium, toin I. pag. 1344. ponu 1 n r) Baronius omiserit exprimere in suo Mar-
11
Wandalberti versiculum infra dabimus. Roinanum tyrologio? An omisit, quiaexistimatitdeSeveriano
parvum natalcin Anania, convcrsioni Paiili siib- cpiscopo Catalensi agi, cujus Hieroiymus memitiit
nexuit, Aptid Damascnm, S. Ana^iirg, qui ipsum lihro de Script. eccl. cap. 1\,quem ex historice tri-
Paulum hapti^atit : \Q\'oi\\m\\[QY qnod eertuin obi- partitia lih.\,cap. iO,co?istat/uisse inimicumsancti
lus, vcl martyrii (licm ignorarct. CiisLcllaiiuni rcfcl- Chrysostomi? Atqui estetiam Gavalis in Gallia,uhi
lil inemoria,duin id ab Adone priiniiin facliL;itum \\\'.IanuariicolitursanctusSeterianus,primusGa-
notavit pag. 402, iJque ingenue fassus est iii iilLimis valeasis,seu Mimalensis episcopus. Quare conside-
litteris ad inc datis xxxi .I;inuari mdccxi. Interim randum fortasse erit, num hic paragraphus novo
Romani parvi vcrba tanlulum transmutata in prro- Martyrologio Romano restituendus sit,cumsitinve-
fato Adonc rcpcriuntur, ferc ut in textu cxhibiLa teri Romano impresso (ncmpc Belini)^^f^ff (vulgato)
sunt, a Notkcro ctiain desumpta. t/^s^^arirfo^^yl^f^JM^?. IlactenusRosweydus. Non satis
Ilodiernus Bedjc tcxtus est hujusmodi -S'. Grego- : apparet, utrum BoUandus hanc Rosweydi observa-
rii Theologi, etnataleS. Projecti. Eadem apud Ra- tionem vidcrit, nisi id quis conjicere velit ex senten-
693 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. eu
tiarum consonantin, qua uterque judicat synony- A cripsii;de quo Oennadius^cap. 21. Atqui Genna-
miani illam, crrandi occasionem dedissc, Primus, dius eo loco de Syro Severiano agit. In posteriori
inquit Bolkitidns, a)ise?npr(ebmt Petriis de JVatali- editione Socratem qnoqne, et Sozomenum citat
bus lib. III, cap. 23.SecutusMolanus,quiinMarti/- Molanus. Vide il)i alios ejusdem confusionis patro-
rologio Usiiardi, ad Severiani nomen margini as- nos, de qua liic pluribus agere supersedeo.
AUGTARIA.
Antuerp.-Maj. : Conversio sancti Pauli apostoli de quo hoc die BoUandus, vel Arthemas alius, de
apud Damascum, quando circumfulsit cum lux de quo ilieronymiana apographa, et ex iis Grevenus,
coelo et audivit vocem de coelo diccntem sibi Saule, : die sequenti. Scimus virorum nomina nonnunquam
Saule, cur me persequeris ? Cujus et sacri corporis in mulierum appellationes transformata, et vice
translatio eodem die Roma) celebratur. Eodem die, versa. Vide Castellanum, pag. 430.
natale beatiGrogorii,episcopiNazianzeni,quiTheo- Daveuonen. In pago Turonico, sancti Liventii
:
logus appellatnr. » In Praejecto et Severiano satis confessoris. » Multi cum Bollando legunt Zm^^^w ;
purus est. In flne «Pictavis, sancti Saviniani mar-
: Castellanus Maurolycum laudat, quod recte scrip-
tyris. » Vide Pra^termissos. De Anania, niliil habet. serit liventii ; derivatum vel forte primitivum
RoswEYD. Convcrsio sancti Pauii apostoli. » In
: Gallicum, louent, pro ea parte stare videtur. Male
Anania, rectc. Sequitur « Apud Gabalcnsem civi-
: alii infra scribunt lineti.
tatem, sancti Severini episcopi, admirandffi, » etc. Matric.-Cauthus.-Ultraject. « Conversio sancti
:
Lege, « Severiani. Ilem, natale sancti Pra)jecli Ar- B Pauli apostoli. » Additur in margine « festum ce- :
vennensis \2)ro Avcrnensis], episcopi et marlyris. » lebre in civitate Trajectensi. » Fuit et alibi prae-
Ultraject., Leyden., Alberg et Damc. epocham sertim Antuerpiae celebre, solenni, ut notat Bollan-
conversionis sancti Pauli controversam fuisse satis dus, a forensibus negotiis aliisque servilibus labo-
ostendunt,dum proeavindiciasscribunthocmodo : ribus « feriatione. » Sedabrogata subinde est cum
« Nec nos movoat,sialiquandoinvcniturprimoanno phiribus aliis ea festivitas, ut proinde ex Castel-
facta ; nam dc prinio emci'gcntc,qui sccundam
illiid lano, pag. 402 deleri debeat. Pergit codex » Ana- :
Hebra30s Martio, illud autem de usuali, qui a Ka-
a niic discipuli, qui Paulum baptizavit. Projecti epis-
lendis .lanuarii secuntlum Lntinos incipit, accipien- copi et martyris, et Marini abbatis. Severiani epis-
dum est. » Vide qua) brevitcr in Obscrvatione supra eopi et confessoris, mirandse, » etc.
attigimus. De Cffitcro, codiccs purissimi sunt. Altemps. « Lucas castro, sancti Liventii con-
:
Centulen. «ConvcrsiosanctiPauIi apostoli apud
: fessoris. » Quis hic locus sit nescio, nec vacat
Damascum, qua3 evenit secundo anno Ascensionis qua)rere.
Domini cujus et sacri corporis translatio eodem
: Editio LuBECO-CoL. dc conversione Pauli habet
die Romae eelebratur. Ipso die, sancti Ananiie, qui ut ULTRAJECT.,etc.,nisi quod prajtcrea adjiciat cum
eumdemapostoIun)baptizavit.Item,sanctiGregorii, aliis : « Hujus etiam sanctissimi Apostoli corporis
Nazianzenic[)iscopi,qiiiTheoIogusappeIIatur.Arve- translatio Roma) eodcm die celebratur. Apud Da-
nis,sanctiPri]ojecticpiscopietMarinimartyris.Ai)ud mascum, sancti Anania) presbytcri,et confessoris,
Gabalensem civitatcm,sancli Severiani episcopi et qui eumdein, etc. » In Pra)jccto et Scveriano, satis
confessoris, inagna) sanctitatiset docti-inae viri. » q pura est. «Eodem die apud oppidum Nazanti,sancti
Bruxellen. Convcrsio sancti Paiili apostoli,
: episcopi Gregorii, qui post multa documenta in loco
(litturis rubris) qua; apud Damascum facta lcgitur, suo, ut Hieronymus ab eodem in divinis libris in-
quandoque anno ab Ascensione Christi primo, et structus perhibet, episcopum ordinans, ruri vitara
quandoque secundo. Primo quidem emergente, flnit monachi exercuit. In pago Turonico, sancti Lineli
ubi incipit; (vide suiwa) sccundo,autem usuali, qui confessoris. »
juxta Latinos semper in Kalendis .lanuarii renova- Greven. « Nota, quando dicitur conversio beati
:
tur. » In Anania, satis purus est. Tum « Civitate : Pauli facta primo anno Ascensionis, intelligidebet
Avernis,sancti Pra)jecti episcopi et martyris. Qui a de primo anno emergente, qui socundum Hebra)OS
proceribus et primoribus sua) urbis, in ultionem incipit a Martio hoc quod hic dicitur, intclligen-
:
Hectoris Massiliciitium patricii, qucm ob injustitias dum de secundo usuali, qui secundum Latinos
Avernensi ecclesia) illatas Hildericus Francorum rex incipif a Kalcndis Januarii. Eodem dicRomse^trans-
peremerat, martyrio corjnatus est. Et Maurini viri latio bcati Pauli apostoli.Item,depositio beati Gre-
Dei,quicumpr3efato Pra)jectoepiscopoaproceribus gorii Nazanzcni, qui in vii Idus Maii ponitur, die
dictae urbis Avcrnensis pro justitia trucidatus cst. scilicet quo ordinatus fuit. Item, sanctorum Viti,
Et sancti Grogorii, episcopi Nazianzeni,quiTheoIe- Castula), Agilei. » De priino et ultimo vide Prgeter-
gus appollatur; fuit eniin tain doctrina insignis, missos. « Poponis abbatis. Lineti confessoris. Item
quam operc mirabilis. Et tandem, ut bcatus Jeroni- beata) Seininae virginis, » a BoUando prasterita),
mus scribit, alium in loco suo ordinans cpiscopum utpote ignota). «Ipso die, Lucina) matronae. » Vide
ipse ruri vitam monachi exercuit. Apud Gabanen- j-v de ea in Actis xxx Junii.
sem civitatem, sancti Severini episcopi, viri admi- MoLAN. in prima editione, typis minoribus adjicit:
randse doctrintc, vita; et sanctitatis. » Vide supra. « Eodem die, bcatorum martyrum Juventini et
Hagenoyen. « Convcrsio sancti Pauli apostoli,
: Maximi in quorum natali sermonem habuit Joannes
;
quando per vocem Dei de coclo factam, de pcrsc- Chrysostomus.n Posteriores, typis consimilibus ha-
cutore factus est pra)dicator. Qua) conversio est bent « Postridie Babylae, natalis beatorum marty-
:
facta secundo Ascensionis Domini (anno). Nec hic rum Juventini et Maxiini. ApudMetaphrastem, san-
nos moveat, ctc. » De Anania, addit, magna san- cta) Eusebioc, qua) cognominata est hospita, vel ex-
ctitatis viri. \\\ duabus postrcmis annuntiationi- terna « nempe X^;^^, dequadie pra)cedenti. «Sta-
:
bus, satis purus est. bulcti obiit Dominus Poppo abbas. » VideBoUandum
ViCTORiN ct Reg. Suec. siguatiis num. 130 : ct Castellanum. « Eodem
Henricus Suso,
die, obiit
«Eodemdie, nataIesanctiGrcgorii,cpiscopiNazian- qui fuit eximijc sanctitatis. Occasio errandi circa
»
zeni, qui Theologus appellatur. Ipso die, sanctce .Severianum Gabalitanum, de qua supra in fine
Arthematismartyris.» Ea bactenus ignota mihi est, Observationum egimus, sumi potuit ex marginali
nisi forte sub nomine feminae lateat S. Artenias puer, notula primao editionis, ubi citatur Gennadius.
VII A'al. Die 26.
Apud Smirnam, natalis sancti Policarpi, qui bcati Joannis apostoli discipulus, et ab eo episcopus
ordinatus, totius Asia) princeps fuit. Postea sub Marco Antonino et Lucio Aurelio, personante universo
093 USUAUDI MONACIII 606
populo ejiisdom Urbis in ainpliithoalro advorsuin ouin, igni trailitus cst. Cum quo
duodecim cliani alii
ex Philadolphia veniontes, in prncfata urbc martyrio consummati sunt. Eodem die, sanctorum mar-
tyriim Thooifonis oum aliis triginta scx, qui contcmncntes temporalcm mortem, coronam vita) jetcrna}
aiiopti sunl. [Bouillart. :... " suh LiKinio impcratore coronam vit;c (ctcrnic adopti sunt, quiS sequuntur
onitte-m.] lu territorio iVirisiaconsi, Baltildis reginae.
NOT.E.
Puram banc Usuardi lcctioncm servant Ilerinien. Prima Belini editio Veneta, Greven. et Molan.
Ua3Cverbaj,<»iZiff«ioiw;?<?rfl^or^, suspoct.ifuc- A ratoris non unum crat nomcn. Vidi apud Mozabar-
ranl Sollorio. Sod postquam adioionitus a Castcllano baiii, D. Vaillant aliosque nuinisniatum colloctores
ruit, obliteralaui lu Prat. ood. vel somiorasaiii Ha- Liciniuin ctiain 1'uisse nominatum. Coiistat etiam in
thildi» ropinaMucmoriain,inscriptasqucvoceshasoe Christiauoss;eviissc binoniincni illiini imperatorem.
sub Z»fiw<o»>M(yt'ra/ov^,jauiomnipositah;csitationo, In cujus rei fidein non laudiiho qiiainplurima Marty-
addilauieutuiuillud,utappollat,delevil,rostituit(iuc rologia ; non utar Augustini auctorilatc, brevitati
Fhitkildis rcgiuic uicmoriam at neiiio corto prol)a-
: studoo. Quid ergo poccavit Usuardus, cum Theoge-
veril.Prseterquam ouim quod manusprorsuseadom uis niortem ad Licinii temjius retulit ? Sancta^ Ba-
lituram rosarsit, vitio dari Usuardo non potost quod thildis inenioria ohlitterata quidcm est, sed ab eo-
Thcogoneiu, Licinio imperatoro, niartyrem occu- deni auctore in aliuni dicin justis dc causis Irans-
buissc dicat. Volo vcrum osse, quod viilgo creditur, lata, ut infra notabitur.
sub Valeriano morteni ejusaccidisse. Atillius impe- BOUILLART.
VARIANTES LECTIONES.
Smirnam Grcven. et alii codices, quos itcruni se- ptuin verosimiliter a nominum synonymiaex iiiJa-
quimur ; alii uielius Smyrnam.
Molan. rectc lc^nt niiarii. Idque cgregie conliriuavit Castellanus, co-
/'o/ycflrj!>t,astcodicesprope omnes tumexcusi,tuin dicis ipsius, ut alias dixi, oculatissimus inspector
inss. liahent Policarpi. Rursus Grevcn. et Mulan. B acciiratc notaiis, ohliLteratam illic, vel .semierasam
pro adversum ponunt adversus cnm sancto llierony- Balhildis reginyc memoriam, inscriptasque voces
nio parum quidem interest, scrvanda tamen anli-
; hascc, sub Licinio impcratore, quas uierito censue-
qua Usuardi simplicitas, tanictsi foret vitiosior. Pe- ranius Usuardo ahjudicaudas.
jusscripsit KeVmus om\llenc\o adversus eum^al pro, I)o Batildis coniincinor;itionc inajor posset csse
martyrio consummati sunt, tantum substituendo, contcnlio, utpoto cuin ab aliis codicibus, nimiruin
coronati sunl. Kathildis apud cumdcm, typollict;e Tornacensi, Munerato, Agonibus martyrum, etc,
sphalraa est, in alterea editionc corrcctum', uhi Ba- ahsit, inultaquc Martyrologia a Bollando in Actis
thildis scribitur, quod secutus est Molan., sod Gre- citala, altcrutra dic cani collocent imo Wandalber-
;
ven. Batildis. Ego Ilcrinicnsis lectionein pr;etuli, tus die sequcnti. Ast ogo, ut rcm paucis conficiam,
quoniam et ita ha!)ot codcx Pratcnsis xxx hujusct pr;emonituiutevelini,n()n hiciiistituidisputationem
Muneratus, quaiBvisplane existimem nieliorem essc de vero obitus, vel cultiis die, quandoquidcm ex
Bcliui et Molani orthogra|)liiani, et ma;^'is recoptam, Castellani notis, plurihusquc aliis por ejus littcras
quidquid Castellauus scribat Baldechildis. Pari- probationihus, t;inlisper non difliteamur et xxxJa-
siensi ot Parisiacensi eodem recidunt Belinus pri- ; nuarii Bathildcm reginain extromum dicin ohiisse,
mo modo scripsit, reliqui secundo, qucm nos ser- ct ipso illo dic a ]*arisiensibiis, Cellcnsibus et Cor-
vandum ccnsuimus. bciensibus cclehrari. Unani hoc qnasritur, quid in
Biuas uoI)is variationcs suggerit codcx Pratensis, Martyrologio suo Usuardus vcrc scripscrit ? Qua in
ex quibus totidem controvorsia3 suboriuntur. Prinia re id omnino scntimus, quod citati superius pro
circatempus,quo Z/^^i^^e^immartyriumsubiissoas- C tcxtu codicesabundc dcinonstrant;scilicet hocxxvi
serit. nempc,««J Licinio imj^eratore ; altcra do Ba- Januarii Bathildem ah co fuisse consignatam, idque
thilde, quam ad xxx Jauuarii transtulit. Ad primam vel ipse Pratensis codex etiain evincit, ex quo eam
quodatlinet, paucissimos habot sectatores pr;efatus inductani fuisse pcr Castellanum aperte deprehen-
codex Pratensis, excepto Aquicinctino, et corrupla dimus.Patetigitur genuinuin,ct simplicemUsuardi
Belini editione Parionsi, ut planc suspicatus fue- tcxtum, licet in hac parte crroneum, a nobis cxhi-
rim recentioris alicujus additamenlum esse, sum- beri.
OBSERVATIONES.
De Polycmyo non pauca dixinius xix Janu3rii,oc- majori parte, ad vcrbuni descriptum cst. Rabanus
casiOneGcrmanici,dicbus aliquot in subeundo nnr- Bedam sectatur, Nolkcrus Adonianum Martyrologii
tyrio gloriosissimum ej)iscopuin pr;egrcssi iibi de ; elogium docurtat. IIicc ad tcxlus nostri origincm suf-
niartyrii die aliisque co spectantibus ex celobralis- ficiant ;vide ca^cra apud Bollandum, eosquc, qui
sinia S.myrnensium epistola rcquircs, qua} hicbrevi- XIX Januarii in Observationibus citati sunt, sed con-
tatis crgo dcsiderari patimur. Jam voro in plorisque sulonda pra; c;cteris Florentinii Exercitatio vi, xxiii
llieronymianis signatur l7i Nicea Smyrna, ^nissio
: Fcbruarii, pag. .340, suh.jiincta, uhi pro ea die marty-
sancii Polycarjji episcopi: votustiss. Eptcrnacense, rioS. Polyearpi consocranda longaui dissertationcm
oinissis rciiquis, soluin Pobjcarpi nonien ad calccm
13 instituil,suo temporcoxaminandam.Polycarpimar-
laterculi attexuit. DoNiceaWH sive Bithyni;e, sive tyrium satis nitide explicat Wandalberlus :
Macedonia', sivc rcgionis altcrius, non habeo qiiod
Seplima moxque dies Polycarpi' sanKuine fulyet,
supra Bollandum autFioreiitiniumoonjici;ini. videat
ihi lector quid probahilius definiri possit. Bcda sim-
SmyrDa quera vero celebraDt pro rege creraatura.
pliciterposuit NataleS. Polycarjn ejnscopi Smyr-
: Theugenis vel Thcogenisoi xxxv anonymorum so-
n(B,guisub Marco Antonio,cic.Qv\K[\x&\\\9,\)vof:Ci\m- ciorum inartyrum memoriam eadcin Ilieronymiana
tur Florus sed alio plane stylo Vicnnensis,quoni Nes-
: apographa recolunt, qn;e dc Polycarpo in Nicea
torsecutusest. H;ccsunt Roinaniparvi vcrba -.S. Po- S^nyrn (g mcmiiwve. !\liiUuiniiiclinatFlorentinius,ut
lycarpi, discipuli sancti Joannis apostoll, apud Lcudicii,\c\ Laodicii nonion, quod Thcogeni iminc-
iy^yrwawzwflsn. Gominumologiuniconeinn;ivit |)r3D- diate pr;efixuin cst,pro Zaor/i(^ra urhc accipiat,atque
fatusAdo,rongiusaltcruniin.Martvrolegio,quoSiiivr- adeo eum Pctro dc Natalihus aliisquc Martyrologis,
nonsiumcpistolacontrahitur;alterninbrevius iiiter eam ccnsoat tolius hujus turm;c pala^stram aqua :
festivitates apostolorum, quod ab Usuardo, pro opinione BoUandus non abborruit, nec ego video,
»:
697 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 698
cur omnino rejicienda sit. Fateor equidem a marty- A olim habuit, sed tantum a tempore Baronii, ut non
rologis nostris locum non exprimi, ut patct ex Ro" Ecclesia?, sed Baronii auctoritas alleganda potius
mano parvo, simpliciter scribcntc Et Theogenis
: videatur. Tria igitur iiic nova videntur inserta a
cumaliisxxw ; quae ferme eodcm modo a Notkero Baronio in textum Martyrologii Romani, si confe-
tradita sunt. Adonis textum Noster verbatim de- ratur cum antiquis mss. vei etiam impressis.
sumpsit. Fateor, inquam, pala^stram hic deesse, « l.QuodTlieogenem dicat passum Hippone regio
quod, procul dubio, eam ignoraveril auctor Romani inAfrica, velcerte si nolit ibi passum,sed coli ;qui3
parvi, neque Ado in ullis Actis reperire potuerit. asseverabit Theogenem illum, cujus meminit Marty-
Atque hanc, sine ha^sitatione, Usuardi sententiam rologium Romanum, essc illum Africum qui colitur
esse existimo, ut in Variantibus ostensum cst. Ba- Hippone-regio, maxime cum omnia vetera Martyro-
thildem hac die solus Usuardus Fastis inscripsit. logia Theogenem ahsoluto ponant,nulloloci indicio
Vide dicta in variantibus, Bollaiulum in Actis et ad^dito ? Adde quod Petrus in Catalago lib. iir, cap.
Mabilionem in Benedictinis sa)c. ii, a pag. 77S, et 23, postquam priori capite egerat de Polycarpo et
saec. IV, de ejus translatione a pag. 448, ubi etiam duodecimejusdiscipulis,Laodiceavenientibus, post
consulipossunteruditissiiniauctorisobservationes. eum passis, sequenti capite subdat « Tiieogencs :
Reliquum est ut hodicrni Roinani dc Thcogene « martyi- cum aliis triginta sex Christianis marty-
annuntiationcm cuin Usuardina, vel potius Adoniana « rium passi sunt in eadem civitate Laodicese, pra3-
conferamus, ex qua collatione pateat, plura a Ba- « missa persecutiono (Marci Antonini ct Lucii Au-
ronio martyri illi ascripta fuissequienecaBoUando, « rclii Commodi, qua Polycarpus crat affectus mar-
nec a Florcntinio, nec ab aliis in hoc genero versa- g « tyrio) urgente, qui coutemnentcs temporalem
tissimis viris, probantur. Suificiat Rosvveydi judi- « mortem, Coronam vita) seterna; adepti sunt vii
cium, in epistola supra citata nobis relictum. Incipit « Kal. Februarii, ut dicit Hieronymus. » Ex hoc
a textu Romani Hipimie-regio Ui Africa, sancto-
:
Pctri loco sua desumpsere Maurolycus et Galesinius,
rum Theogenisepiscopi etaliorimirigintasex,qui qui Theogcnem ctiam I^aodicca) ponunt. Alia vero
inpersecutione Valeriani,contenmentestemporatem vetcra Martyrolo;-;ia,utRomanumvetus, quod Adoni
mortem,coronamvit(S (Bternoi adcxdi sunt. Scquitur olim pra^misi, itciu Beda fsicjjposititms), Usnavdus,
Baronii nota. Theogems E!<!scopi : « De ipso ac so- Ado, nulium martyrii locum exprimunt.
ciis item Beda (suposititius), Usuardus, ac caeteri
hac Hic illc Theogencs Hipponcnsis cpiscopus
die.
« 2. Quod Thcogcnem hunc vocet episcopum, nul-
lius veteris libri auctoritale.Imo vero Augustinus,
esse cognoscilur, qui una cum sanclo Cypriano in-
qui S. Theogenis meminit, non dicit quod fuerit
ter fuit concilio Carthagincnsi, cxcjus Actis appa-
episcopus. Quod vero quidam Thcogencs cpiscopus
ret, quae habcntur apud Cyprianum ct Augustinum
Hippone-regicnsis iuvcniatur interfuisse concilio
in lib. VI, dc Baptisino con Ira Donatistas. Erat Hip-
Cartliaginensi iii, nihil ad rem facere potest, cum
pone basilica nomine. S. Theogcnis, cujus meminit
et concilium illud congregatum fuerit contra sen-
sanctus Augustinus scrmone 101, de divcrsis, ubi
ait Qpxando audisti apiid memoriamS. Theogcnis;
:
sum Romana3 Ecclesiae, nec aliunde constet Theo-
genem illum Ilippone-regicnsem cpiscopum mar-
Offero tibi, Petre, offcro tihi, Paule? Nunqam au-
tyrio esse affectuin.
distis, etc.
Tum Roswcydus « Postquam Baronius egit de
: n « 3. Quod dicat eum passum i\ persecutione
martyrio Lucii!^ Montani, Flaviani, Juliani et Victo- Valeriaki, ncc hoc in ullo Martyrologio, scu ms.
rici ministrorum, qui Cartagine passi sunt xxiv seu impresso (quod eo quidem viderim), occurrit
Feb. post Cyprianuni, qui pr;^cccdcnti anno passus vidi autem quam plurima. Iino vero Martyrologium
erat, subdit (tomo II Amiat., anno Christi 2G2) :
Romanum Belini xniv .lanuarii censet eum passum
« Passus quoque est eodcm tcmpore, Theogenes sub Licinio, ita scribens « Eadem die, sanctorum
:
« Hipponensis cpiscopus, qui numeratus reperitur « martyrum Theogenis cum aliis triginta scx, qui
« inter episcopos qui intcrfurunt concilio Carthagi- «contemnentes tcmporalem mortcm sub Licinio
« nensi in causa ba|)tismatis celehrato. Cum igitur «impcratore coronam vita) tctcrnaj adepti suiit, »
« catholica Fcclesia ipsum, ct alios cjus synodi Quanquam videtur Belinus, Theogonem, cujus in
« episcopos, martyriovita fuuctos,allcgetintermar- Martyrologio Romano iii Januarii fit mentio, coufu-
« tyres, celcbrctque natalitia eorumdem, satis ex- disse cum hoc. Ille enim prior passus est sub Lici-
« ploratum habuisse constat cosdcm, sicut Cypria- nio. » Ilactcnus Rosweydi judiciosa notatio.
« num, inpaceetcoininunicaLionc cjusdem Ecclcsia3 Utruin autem a Bclino ipso, an a solo Parisiensi
« catholica} rccessissc. » Et rcliqua, qua) pra^tcrco, cditore ty])Ographo, in alteram ejus editionem,
ut ad rem vcniam. » Pergit itaquc: « Quis hajc apud verba illa, snb Zicituo imj^eratore infarta sint, non
Baronium tum in Annalibus, tum in Martyrologio ausiin temcrc pronuntiare. Illud ccrte verissimum
Romano legens, non existimabit ccrtissima et manct, clausulam illain Usuardo, ut supra evicimus.
tcstatissima esse ? Annales suos format ex Eccle- Theogenem vcro IlcUcspontanum swb rege Licinio
sia) catholica) auctoritate, id est ex Martyrologio passum fuisse, habcs in Auctariis ad praefatum
Romano. Atqui Martyrologium Romanum non Ua diem
le iii hujus mcnsis.
AUCTARIA.
De Praten Antueup. ct D Rosweyd. Vosi princepsfuit, ita phrasim variat :
Max.-Lubec, Muneuat., Belini cdit.' 2, supra in « Postea vero ob Christi amorem multa perpessus
Variantibus satis dictum est. ab inimiciscatholicfcfidei, sub Aurclio proconsule,
Agones mautyrum. Ilic codex Pratensi ferme si- igni traditus cst cum aliis xii. Eodcm dic, natale
milis est, omissa etiam annuntiationc tcrtia. sanctorum martyrum Theogenis cum aliis xxxvi.
Antuerp.-Maj. de Polycarpo prolixius clogium cx Itcm Bituris, beati Sulpitii cpiscopi et confessoris.
Adonianis centonibus fcre consutum refert, quod in Antueup.-Max., Ultuaject., Leyden., Alberc,
fonte purius habes. Pro Theog enis, scvxhM Theologe- Danic et editio Ultraject.-Belg Polycarpi elogium
oiis; de ca^tcro in ea annuntiationc satis purus. paucioribus augent in hunc modum': « Hic igni ad-
Tum « In Bethleem, dormitio sancta} Paulic. Hujus
:
judicalus, cum csset in mcdio flammie, flamma in
vitam virtutibus admirandam, sanctus Geronimus modum camera3 curvata, super corpus martyris
scribcns,tcstatur cani longo coronatam essc marty- stctit. Quod corpus in medio positum, non erat ut
rio. » Vidediesequenti. «InterritorioParisicnsi mo- caro ardens, scd tanquam si aurum, et argentum
nastcrio Scalc, depositio domina; Batildis rcgina). » in fornace candcsceret. Videntcs autem scelerum
PuLSANEN., in Polycarpo purus, de Theogene silct, ministri eum igni non posse consumi, corpus, cui
ejusque loco agit de Paula, verbis jam relatis. ignis cesserat, mucrone transfoderunt. »
;
600 USUARDI MONACm 700
LovANiEN., siipci'ioril)ii.s in Polyoarpo similis, dc- A dc qno dic sequcnti. Adjcceral porro prrcfalusco-
ficit Ijrcviori Tiieofjeiiis elof?i6.
ii) dex elogio S. Polycarpi « Reliquia) cjns Lugduno
:
Centl'len « Apii!l
: Zminiaiii, saiieli Polycnrpi in crypta hahcntnr. »
episeopi el niarlyns, (|iii hcali Joliannis aposloli Stuozz ct MEnic. primo loco « Apud Floren-
:
{lisiipnlus. el ah co episeopnsordin.itns, totins Asi;u tiain Tnsci;e urhcin [rt/^<?r /irt/>^^civitatc Floreiiti;e]
princeps rtiit ;cnni (|no (luodeciin |)assi sunl. Kodcin translatio sancti Zenohii cjusdcni civit;itis cpiscopi
die. sancti Tlieo},'cnis inartvris, cnin aliis xxxvi. In et confcssoris, quic translatio facta cst anno Doinini
Bcthlccni. doniiitio saiicla' Panla\ nohilissima) nia- cccoxxviii (ccccxxix) per hcatuin Andream cpisco-
troiKc. Ciijns vilain sanclns Jeroninius ad iinilan- pum cjus successorcin cujns post intilta miracula,
;
diiin descriiicns, » clc. « In lcrrilorio Parisioruin sicca ulmiis, juxta Baptist;c tcinpluin, ;il) ejus ferc-
monasterio Kelc, sanctio IJaldctiidis rcginie. » tro cnm tacl:i cssct, rcpcnte folia ac llores emisit,
Bruxei,len. prictcr ca qux de Polyc^rpo supra nhi adhuc exstat columna marmorea. »
auctiora dcdiinns, dc sno adjicit Fcrc ex Ilieronynio Editio LuiiECo-CoL., post ca, qua3 (.\o Polycarpo,
dc scrijilorihns cccl. « Cni Marcio hicrcticns oc-
: ex codicihns mcdi;e not;c ct aliis rettilimus, adliuc
currcns, aLjrnoscc nos, inqnit Tniii ille, ai,'nosco,
: adjicit :« Et dc cjus sanguiuc copiosc nucnte, totus
ait, priinogenitum Sathan;c. Ast eiim Polycarpns focus extinctus cst. Ejus ctiam aniina a circumstau-
illi, ac caiteris h;crclicis viriliter restitisset, snh tihus in spccic columha}, in coeliim fcrri visa csl.
Marco Antonino, » clc. Theogeiiis eloi,Mum miilila- Passi siint cnm co, etc. » Suhjiingitnr «Treveris, :
vit, sed de suo ;ittcxnit, « Cnjns incniori;im facit sancli Mari e|)iscopi ct confessoris, (]ui in ecclcsia
heatiis .\ni;nstinus iii hoineliis de Pcntccostc.' » B sancti Panli r qniescit. » Indc post Theogenem « In :
Aliiuc ha:!c verh;i Molanus littcris Italicis lextui tcrritorio Parisiensi, monasterio Cahc, depositio
iininiscuit. l)c Panla solum addidit « M;if risEusto- : sancta) Pauhc virginis. » Ita etiam Grevenus ; sed
chii. virginis Cliristi, » qua^ sunt Adonis vcrha dic BoUandus dc ca niliil repcrit. « Eodem die Ccnoma-
se(|uenti. nis, hcati Silvini episcopi ct confessoris. Biturcas
IIac.en. de Polycarpo hoc sini,Milaro hahet : « Qui civitatc, sancti Jiili;ini ei)iscopi et confcssoris. »
mnUosjinnos ad partcs Galli;cct llisj);ini;c et Ualia) Ihcc eadem Grcvcnus BoUandus utrumquc posuit
;
misit discipulos ad |)raHlicanduin vcrhum Dci. » inter Pr;elermissos.
Tiim « .Vpiid Ititiiricain civitatcin, dcpositio s;iiic!i
: Greven. pra^tcrca :Rorna}, F;ihiani, alias Sa-
<•
Siip|)licii (Si(lpllii de qun snpra cpiscopi et
\\\\) hiani mai'tyris sccnndtiin Bcdain, » Quem Bcdam
confcssoris. Ilic a [)ucritia sna, sacris liltcris crat velit, ncscio, mclius Hicronymnin indicasset vide ;
cruditus,et convers;ilionis Inccconspicnus,
saiict;i' Bollandiconjecturain.«Putcolis, Artcniatis.Tripho-
ita ut laicus virtutihus clarcret. Post coma deposita nis marlyris,Trevcris,Mari cpiscopi ct coufessoris.
monachorum pater cxstitit pluriiiioruni,atqiie indc Translatio beati Zenohii episcopi Florentini ct con-
ad catliedram iirovcclus eiiiscopalein,et per onines fcssoris. Itcin, l)cat;c incmori;c Ilaseka) virginis,
dies vit;c su;c, miraculis et doctrinis exstitit glo- reclus;e, qu;c juxta ecclesiain dc Schcrmbeke in
riosus, ct taiidem qnievit in pace. » mnlta simplicitatc, ct sapicntia Domino servicns,
Vatican., num. 594'.), ct JlrensisS. Ragnohcrti quodam teinporc hutyrum vctustate corruptuin,
hoc dic rcrcruiit Snliiilium Bituriccnsem, cuin eo orationc rcddidit reccntissimuin. »
clogio, quo superius xvii cx Usiiardo et xv inter G MoLANi prima cditio carcl additamcnto, scd in
Anctaria adduximns; nompc « Apud Biluricasci- : Polycarpo lias voccs textui inseruit characterelta-
vilatcm, sancli Suljiitii episcopi ct confessoris, cu- lico: « In cujus mcdiorogo, mucronc pcrfossus, tam
jus vita et mors pretiosa
gloriosis iniraculis com- larguin profndit sanguincin ut igncm extingucrct.»
mendatur. Sequitiir in Jluensi « B. Mauri ahhatis
» : In postcriorihus a(,lditur Marus Trcvirensis. Et
monasterii Bodaccnsis, cujus vitaiii virlutihns plc- deindc « Dic vigesima scxta, sancti patris Xcno-
:
nam, vir illustris ct patricins Dynainius scrijisit » : phontis et comitatus ipsius. »
vult dicerc, Marii Bobacensis, veclivis Bodonensis,
VI A'al. Die 27.
Natalis hcati Joannis cpiscopi Constantinopolitani, cognomcnto Chrisostomi, qui vcrbo atquc cxemplo
plurimum Christiana) profnit rcligioni. Item sancti Marii ahhatis monastcrii Bobaccnsis; cujus vitam
virtutibus plenam vir illustris, ac patricius Dynamius scribit. In Bcthleem Judae, dormitio sancta)
Paulae. Hujus Vitam virtutibus admirandam sanctus Hicronymus scribcns, tcstatur cam longo coro-
natam csse martyrio. In Africa, saucti Aviti martyris.
NOT^.
Praten., Ilerinien., Antuerpien., [Max.-Liibec, Molan. et Agones
Ita marlynm. Addc Antuerp.-
Max., Lovanien., Leyden.-Belg. ct edit. Ultraj.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
Non multaoccurrunt notatudigna;nam/o/ifl;i;w5, D in Bethlehem Judte in dormitio, scd hic error est
Crisostomi, Chrisostimi, Chrisostomi, Bethlehem, typothcta}. IIuc spectarc dcheret .Inlianus Cenoma-
wartiris, .leronimus, .Ihieronimus, AJfrira,A2)hri- ncnsium apostolus a codice Tornacensi, Antuer-
ca, modi sunt scribendi, quorum aliqui ctiam hodie piensi majore, Roswcyd., Munerat., Greven., aliis-
non omni ex parte rejicinntur nosin textucodiccs de
: que hoc dic positus, a Pratcnsi noslro apographo
moresecuti sumus. Antuerp.-Max \)0?,i episcojnco^is- clie scquciiti. Eum nos utroque dic ab Usuardi
iantinopolitani, addidit, et confessoris. Antuerpien. textu cxclusimus, qnoniain in aliis nostris codici-
verha tantillum transposuit, lcqcns pturimimpro- bus non repcritnr. Monuit nos cLiain Castcllanus,
/uit Christiana,i:U'., \n'oplurimum Christiancepro- codicis Pratensis inspector, Julianum atramento
fuit. .Magis errat, dum cuin Antucrr.-Max., Lova- reccntiori illic adjunctum unde ci, in notis ad
:
nicn ct aliis, ex Marii ^wvj^xiMauri. Dynamius etiam hunc dicm, mirari subit, cur apud antiquos mar-
a multis corrunipitur;sed dc his in Obscrv;itionibus tyrologos nuUa tanti viri liabcatur mcmoria.
sermo rccurrct. In Molano particula una redundat
OBSERVATIONES
Romani parvi, et Adonis est quidquid ex anti- canus (qucm sic ctiani Wandalhcrtuscfformat)cum
quioribus Usuardus acccpit ; nisi forte Avitiis Afri- Vito Hieronymianorum affinitatcm habcat, dc quo
: :
701 MARTYROLOGIUM. — MENS. !AN. 702
De Chrysostomo itaquc ncc Ilicrony-
infra suo loco. A lociimmutando, nonmodicreconfusioniansam dede-
miana, nec Beda, aut ejus sequaccs, nec Wandal- rit. Legeratverosimiliter in Adonc, Bodanensis, vel
bertus quidquam memorant auctor vero Romani : ut in vulgato, Badonensis; neutrum secutus, scrip-
parvi strictim Cojistajitinojwll, Joannis Chryso-
: sit de suo Bohacensis [Notkerus Bodacensis] quod
stomi. Nihii amplius dicit Ado, nisi quod priora vario abaliisinflcxum^in varia et plane dissita lo-
verba paraphrasticc explicet Nalalis sancti Joan- : ca sanctum nostrumtranstulit. LegawAwm Bodanen-
nis, episcopi Constantinopolitani, qui Chrysosto- sis, vel Bado)ie)isis, Vallis Badoneusis, ut recte
mus appellatw. Textus noster Usuardinus est probant laudati auctores, apud quos ultima monas-
alium Notkerus non multo diffusiorem composuit. terii illius vestigia rcperies. Rursus bcne posuit
De variis inclytissimi doctoris, apud Gr.iecos potis- Dynamius, ut vere appeliatur, qui Vitam scripsit;
simum, festivitatibus agit Bollandus in elencho PraB- Belinus perperam Domianus, alii Dinandus, Dida-
termissorum, rationem reddens, cur sancti Vita in mitis, Dinavius, etc. Curiosum lectorem operae non
alium diem rejicienda fuerit. Nos eam ex Palladio poenitebit, si citatos scriptorcs consuluerit. Libe-
aliisque anliquis dabimus proprio obitus dic xiv ralius dc Paula, quam de Chrysostomo loquitur
Septembris; quandouberiori commentario illustra- Ado, atque ex co Notkerus. Noster, omissis inter-
ri poterit ex eruditorum virorum lucubrationiiius mediis, primaet ultima verba dccerpsit,eadem illa,
post Bollandi mortem editis, intcr quos prascipui vi- quaedie pra3ccdenti inter Auctaria adduximus. De
dentur Hermantius in notissimo operc, et Tillemon- Avito, pluribus disputant Bollandus, Florentinius
tius, tomo XI, a principio usque ad pag. 405, totis et Castellanus; ncc habeo, quod corum conjecturis
154 articulis. IIoc plane novum in tam illustri B superaddam. In hoc fermc cardo vertitur, utrum ex
sancto accidit, quod intcr martyrologos nostros an- Yito, Ilicronymianorum, Avitus accreverit, quem
tiquos, imo iater tot codices Usuardinos vix ullus suspicatur Castellanus metri gratia productum a
reperiatur, qui xiv Septcmbris, proprio tanicn na- Wandalberto, ex quo Usuardus eum siimpserit.
tali dic, de eo vel vcrbo meminerit. Ego necdum cxplorarc ccrto potui, an Usuardus
Tota Murii annuntiatio cx Adone desumitur, a nfetricum ilUid Marlyrologium unqiiam noverit.
Notkero non nihii curtata. Plurima dc hoc sancto Quidquid statuas, certum cst Avitum illum rcliquis
confusa prius et obseura, accuratissimc distiiixit martyrologis incognitum, ab Usuardo priinum si-
Boilandus, ncc minus curiosa superaddidit Castclla- gnatiun fnisse,ex quo in alios ct in Romanum tran-
nus in notis a pag. 424, quibus varii crrorcs cor- siit. Prnsfatus Wanilnlbcrtus dicto Avito Sulpitiimx
riguntur eorum, qui in scriptione ct nominis Bathildem Aldeyundem adjunxit, dc quibus no3
ipsius sancti, et loci et auctoris Vita) hallucinati suis iocis. En utrumque ejus versiculum :
sunt. Recte legit Noster cum Adone, Marii, ubi
Punica terra suum scxto veneratur .\vitum.
alii Mauri, Marcerti, etc, unde ab imperitis novi
quoque vernant.
Sulpitius, Balbildis et Aldegund,
sancti procusi sunt. Ast in eolabitur, quod noinen
AUCTARIA.
ToRNACEN. textui puro subjicit:
Cenomannui fine addit « Hic terlio cxilio relcgatus moritur,
« :
civitatc, natalis sancti Juliani cpiscopi ct confcs- Eodcm dic, sancti Vitaliani papic. Qui cantum Uo-
soris. »
Q manorum composuit, ct dulcissimo, etc. » Scribit
Antuerp.-M,\j., non satis correctc « Constanti- Mauri ct Badonensis.
:
nopolim, natalc sancti Joannis cpiscopi, qui Criso- Hagenoyen. In varus plerumquc singularis est
stomusappellatur. » I^lx Adone. Tuin «Eodem die, :
hic de Chrysostomo, tcxtui puro addit « Cui quo- :
natalc sancti Marii abbatis monastcrii Bobaccnsi : dam tcmnore scribcre volcnti de Deo, dyabolus
Cujus vitam virtutihus plcnam, dc quo patricius incaustum effudit qui statim pcnnam in os pro-
:
Dinavis scribit. » Dc Paula egit die pra^cedcnti. In prium tinxit, ct inde littcras aurcas scripsit, unde
fine Cenomannis, depositio sancti Juliani episco-
: « et os aureum dictus. Hic Chrysostomus pro vcritate
pi et » De Avito, nihil.
confessor'S. doctrinae, ct pro severitate disciplina), ter in exi-
RoswEYD. Dc Chrysostomo etiam ex Adonc. In
:
liuiu missus est et ibi tandem
obiit. » l)e Paula
Mario satis purus est. Dein « Itcm inGallia Cono-
:
quoquc textui subdit Et specialiter laudat illain
: «
manni, Juliani cpiscopi et conlessoris. Itcm in a contemplatione, ab abstinentia, a devotione inen-
Bcthleem, dormitio sanctac Paukc, vidu». » Deest tis et rcgimine sororuni. » De Mario nihil; de Vi-
etiam Avitus. taliano ferme, ut supra, nisi quod nomina aliqua
PuLSANEN. valdc mutilus est. De Pauia egit die contorta sint.
prjeecdenti: hodie caret Chrysostomo, ita inci- VcTORiN. « Cenomannis, beati Juliani episcopi
:
piens « In monastcrio Bobaccnsi, sancti Mar.i
:
et confessoris, qui a beato Clemente papa niissus
abbatis. Cujus vitam, ctc. » In Avito, purus est. Cenomannos, et ordinatus, ctc, » cum longo elogio
MuNERAT. \ivo Marii, scribit Mauri; pro Di/na- e Vita.
mius, Dinavius. De Paula, post martyrio, adjjcil Matric.-Carthus., Ultraject. «Joannis Chryso- :
j^
" Cujus festivitas Parisii quarto Kalendas Fcbrua- stomi cjjiscopi, et eonfessoris. PaulsD vidua3, cujus
rii celebratur. » In fine Cenomanis civitate, nata-
:
vitam beatus Ilieronymus describit. Marii abba-
lis sancti Juliani episcopi ct confcssoris. » tis. » Dcest annuntiatio ultima.
GREviiN. tcxtui apponit « Ccnomanis civitate,
:
In Vatican., sub num 5949, deest ctiam comme-
sancti Juliani cpiscopi et confessoris. » moratio Aviti.
Ultraj., Leyuen., Alberg. et Danic. puri Usuardi Altemps. « Itcm sancti Saturnini, et aliorum
:
essent, nisi tcxtui pra)figercnt «Roma),natalc san- :
trinm. In Britannia minori, sancti Gildasii abba-
cti Vitelliani (VitalianiJ pap;i;, qui post beatum tis. » Ilic colitur xxix alios non satis distinguo,
:
Pctrum scptuagesimusoctavus, sedit annos novem nisi colantur xxxi Januarii.
et mcnses scx. Hic cantum Ramanorum compo- Strozz. et Medic. « Eodem die Roina;, sancti
:
suit, et dulcisono organo concordavit. » Quis hccc Vitaliani pap;c et confessoris. »
primus ascripserit, nescio vide qua^ de eo dili-:
Editio Lubeco-Col. incipit a Vicelliano, cui prae-
genter collegit Bollandus. ter annos ix, menses vi, ascribit dies xxi. dc Chry-
Cent^len. o Constantinopoli, sancti Johannis
:
soslomo, post religione, addit, sicut ipsius Acta tu-
cpiscopi, qui Crisostomus appcllatur. Eodem dic culetiter testantur. Pro Marii, scribit, Sa)-i; pro
sancti Marii abbalis, cujus vita virtutibus plena Dynamius, Dinandus. Post sa^icta Paula, addit,
rcfulsit. » De Paula ctiam egit die pi-teccdenti, et ridua matris sa^ictce Eustochiivirgi)iis Christi. Se-
Avitum omnino pr;etermisit. quitur « In Africa, sancti Amici martyris, » voluit
:
Bruxellen. in Chysostomo non plane purus, in dicere: Aviti, quem Belinus in 1. editionc vocavit
: :
703 USUARDI MONACHI 704
Affjuti. « Eociein di(\ sancti Juliani martyris » Ilic A rclianis, i)eati Adjiiti, abbatis Carnotensis et con-
illo proriil (iubio JnIi;iiiiis,(]ii(Mn Lor;e sii;i! vindicat fessoris. Ad oiijus annivorsarium fostivilatem cuin
procul Sora dissit;c, (|uo
I{;iroiiius, alii Atin;i' noii populus conllueret, quidam contcmnens et vineam
fuiui;iinoiito, docet Casloilanns in notis, et nos in suain pastinans, terribili i)I:iga porcussus, testimo-
supploniento eNaniiii;ibinius. Diiiunn « Cenoman-
: iiium prnelmit ojus saiiotitali. » Ilomittitur ad xix
ni. sancli Juliani opiseopi ot eonressoris. » Doceinbris. « Itom Joannis pr;'sbytori Antiocheni,
Bklinus in ulra^juo editione logit « Depositio
: qiii teste Ilioroiiyino lib. (b; viris "illustribus, sanc-
sancti Jiiliaiii, priini ojusdcin uriiis episcopi, vitae titale et sapicntia. sub Tbeodosio seniore insigni-
sauctitatc, et iniracuiis gloriosi. « lu priina scri- ter fulsit. Jonae prophetaj. » Vide Prajtermissos.
bit Cimmannis, iii altora Cenomamiis. MoLAN in prima euitionc d(; Juliano Cenoinaiiensi
<;i\F,vEN. «Eodein dio, Emiliani, 1'ublii, .\rtemii,
:
scribit, ut Holiiius. Tum « Dopositio sancti patris
:
Armat;e, Juliaiii, (loliaiii, Saturi. Vit;iliai)i papoe, iiostri Siilpitiiepiscopi et confessoris. » Cellensimo-
post Petrumseptuagesimiootavi. Pauli paprecl con- 7iasterio, inquit edilio altera, oimiiQm noslri. Ubi
lessoi-is. Ilieeum paucis familiaribus, iioctu cellas interseritur: « Caljilonis, .sancti Uupi, ipsiuscivita-
inlirmorum visitans, iiocessaria iiiiiiistrabat, incar- talis episcopi. » Tum « Die vigcsima scptima, re-
:
ceratos eripiobat aliis ctiam saiicLis |)olIons acti-
:
portalio reli(iuiarum saneti patris JoanuisChrysos-
bus, in pace quievit. » Colitur x.wiii Junii. « Au- tomi. » De Vitaliano fere ut supra.
V Kal. Die 28.
Romae, natalis sancta) Agnctis secundo. Et in civitate ApoIIonia, sanctorum Leucii, Thyrsi et Calinici
mnrtyrum, qui temporc tormciilorum goncribus excruciati, primus ct ultimus abscisione
Decii, diversis
capilis, uh dius cfclesti voce evoeatus spirituin reddons, martyriuin consuinmavcrunt. Alexandri;c, beali
Cyrilli episcopi, qui catliolicro fulei priBcIarissimiis extilit propugnator. In monasterio Beomensi, dciposi-
tio Joannis presbyteri, viri Dci. [Addit Bouillart. : <>
Cinomannis, S. Juliani episcopi civitatis ipsius primi.]
NOT/E.
Ex Praten,, Herinien., Tornacen., Puhanen., Belini editione altera, Greven. et Molan.
" Ex numorosanctorum liujus diei Julianum ex-
B bis ctiain usu venit, ut mutato atramcnto, scripto-
clusit Sollcrius, hac ratione, bealumillum pra3su- ram mutetur color? Idcone insertum alicna manu
lem fuisse, notante C;istcIIano, in Prat. codice atra- fuerit, quod alium colorcm referct? Deinde eodem
mcnto recentioriadjunctum.Eruditivostramfideni' argumento Joannis, elogiumresectuinoportuit.Nam
An unquam, cuni cortiim csl camdem esse manum, h;cc verba, presbiteri viri Dei cidcm litura? ins-
habita fuit, aut habenda cst atrainenti ratio? Nam cribuiitur eodemquc atramcnto, ac, Ci)iomannis,
scire velim (lua nota atramonti ;ctas dignosci de- etc. Id, opinor, non monuil Castellanus, aut se mo-
beat. An cuin atrius cst, (luani in rcliquis versibus ? nitiim SoIIerius prudente silcntio prcmit. Caeterum
si res ita habet, actum est dc votcribus littcrarum opportunc S. Julianum Usuardus mcmorat hoc die,
monumcntis. Nam pauca csse arbitror, ubiatramen- quo illuiii vencrabatur Eeclesia Parisiensis, in qua
tum eodeni ubique nigrore sit. An non pcrsajpe no- vivebat scribebatque. Bouillaut.
VARIANTES LECTIONES.
Male in Belin. et Grevcn. Apolonia. Rccte in textu est, abcisione. InTornacen., Belin. ct Greven. ha-
Tliyrsi posl Adonem, ubi Tornaccn., Greven., Mo- betur celesti pro ccelesti, dc qua et aliis diphthon-
lan. et alii Tirsi; Herinien., Thirsi, alii Tyrsi. Ser- gis alibl diximus. Cirilli pro Cyrilli ; prcBdicator
ravi Usuardi lectionem in Calinici, quamvis melius \)V0 propugnator in Belino adeo miranda non sunt.
scribcrctur Callinici. Ilerinien. et Greven. habet Praclariis autem pvo pro?ctarissi7nus, alter in Pul-
Calenici. Mohn., Galenici, forte cx Adonc. Lenticii sanensi error diccndus, Iieoma?iensi scvipsil Ado,
el Calenitii in Pulsancn, et Calanici in Belino, C atque item Molan. Noster Reomensi, omnes male ;
apcrta sunt sphalmata. Varias alias noininum isto- pejus Tornacen., Pulsanen., et Belin. Remensi
rum expressioncs videsis apud Bollaiidum hic, et scribendum ct diccndum Reomaensi a Gall. Reo-
apud Castcllanum in notis a pag. 43L!. Pro excru- may, hodie Montier-Saint-.Jean in Burgundia, in
ciati, legit Ilerinicn. cruciati. Posui abscisione ut quo etiam corrigcndum est Baronii Martyrologium,
scripserc Pratcn., llcriiiien., Tornacen., Belin et seu Romanum hodiernum, ubi Rhemensi.
Ado ipse pro quo in Pulsanen., Greven. et Molan,
:
OBSERVATIONES.
Altera haec Agnetis commemoratio in oinnibus an- dicatur. Quamvis tota illa festi geminatio vero s'-
tiquis martyrologiis repcritur. Hieronymiana apo- militer ortum habuerit ex eo, quod xxxi Januarii
grapha pleraque legunt: Roina, nativitas sancttB ad virginis scpulcrum via Nomentana lideles eon-
Agnetis virginis; de qua natititate multa satis dili- flucrent, oetavo autcm dic locus ipsc martyrii in
genter expendit Florcntinius, an aulem probanda, foro Agonali, nova celebritatc honorarclur. Est
intelliges, si contuleris eum iis, qua) Bollandus in apud nos pervetustuin Kalcndarium ccclesia) Pa-
Actis, et Castellanus in notis pag. 3G3 examinant, derbornensis, a P. Joannc Grothusio ex membrana
XXI hujus.Coinciduntea,qu»habet Beda,cum Fron- dcscriptum, et ab eodem notis illustratum; in cu-
tonis Kalcndario: Xatale sancta Agnetis tirginis '-' justextu habctur octava sancta Agnetis. Ubi no
:
de nativitate. Rabanns tanquam parlicula^ ultimse tat Grothusius, retincri antiquum titulum
reete
interpres, post virginis, interponit, genuinum, octava. Non{es\) enim, inquit, sensus Kalendarii
hoc estde, ctc, ex quo idein fcrme habet Notkcrus. veteris Roynani, unde iste titulus est acceptus, quod
An autem hajc rem de se obscuram, non magis invol- sit octava dies celebritatis, sed octava dies 2)assio-
vant, judiccnt alii. Crcdiderim ego, Rabanum ex nis. Hajc quidem doctissimi viri opinatio. Ctcte-
aliquo Hieronymiano illud genuinum accepisse, rum hodiernus annuntiandi modus ex Romano par-
pro quo in Eptcrnaccnsl invcnii Y\ovmV\m\x%i'nge- vo acceptus est. Ita simpliciler legit sancta:
wwira^maccipias quod quid sit, ignorare se fatetur. Agnetis secun-fo, et sic fcrmc Ado, sic Noster, ex
Ut verbo sensum apcriam malo genuiniim accipias
; quo rcliqui. 'Wandalbertus canit
de vcro nata'i, seu die martyrii, quam ut Agnctis
nativitassecunduin carnem solemni cultucelcbrari Quintum prof^enies Bomana AgDse dicat almse.
708 MARTYROLOGIUM. — MENS. JAN. 706
Martyres Apollonienses, ut varie expressos paulo A mente Tyrso certissime tribuenda sunt, ut primo
ante exhibuimus, ita variis iocis, et (liebus cultos, intuitu fit manifestum. Cyrillum primus, quod
fuse et docte ostendunt laudandi ssepe Bollandus sciam, inter Latinos martyrologos hoc die colloca-
et Castellanus. In Ilieronyniianis xviii. Januarii in- vitAdo, cujusverbatranscripsereUsiiardus, Notke-
venies Etpassio S. Tyrsi cum sociis suis Leuci et
:
rusetreccntiorespassim. GrcTcicum coluntixJunii-
Gallinici, nulla stadii iacta mcntione, unde dubitat quo ipsum obiisse existimat Baronius. Mihi in trac-
Florentinius, sintne iidem, qui xx ponuntur Nive- : tatuChronologicode patriarchis Alexandrinis, pro-
duno, Tyrsi, Quiriaci [Epternacen. Z^Md] etGalli- babiliusvisumest, xxvii istius mensis vivere desiis-
nici. Dubium utrum cadem noniina, aliis die-
itcm, se,nisi calculus Copticus omnino rejiciatur, quod ut
bus seorsim ibi posita, ad eosdem hosce martyres fiatper me plane licet. De Cyrilli rebus gestis non
pertineant, quod eo facilius admiseris, si diversis pauca coUegit BoUandus, sed totam vitse seriem,
diebus et locis passosin eorum Actis observes. So- quam nemo haetenus integre prosecutuserat, dili-
lum Thyrsum Jln/^^oascribitFloruscum elogio xxv. genter percurrit Tillemontius, tomo XIV, a pag.
Caeterum hoc die a nostris constanter referri, cer- 267 ad 676. .loannis (non Nicatiis^nl perperam leg"it
tum est. Romanum parvumsoium meminit Leucii et Notkerus) Reomae?isis memorlaiotncAinmex Adone
Tyrsi. Ado, inha^rens Actorum ordini, ternos hac transumpta est. Vitam illustravit Bollandus, cum
dieconjunxit, cum eo enconiio, qiiod totum descrip- qua conferri poterunt, quje dedit Mabilio in ap-
sitNotkerus,Nostereniollivit,iis rejectis, quasminus pendice sKculi I Benedictini, a pag. 632. De Reo-
verisimilia vidcbantur. Baronius vero nominum se- maoJQm satis diximus,clariorcm loci expressionem
rieminvertendo ascribitLeucio, quas exantiquorum vide inter Auctaria in codice Antuerp.-Majore.
AUCTARIA.
Praten. et Agones mautyrum textui subdunt : B gusti qui ab ineunte setatc sua, sgeculi pompam
:
« Cenomannis, sancti Juliani episcopi civitatis ipsius despiciens, imperialispotentiaegladioetsanctaeprae-
primi. » Sed cum haec, ut die praiccdcnti ostendi- dicationis verbo,vitaeque salutaris exemplo conver-
mns, codici Pratensi adjecta sint, nihil obest quo- tit Guasconiam, Germaniamatque Galliam. Conver-
minusinterUsuardinospurioreshodiclocumhabeat. tit quoque ad Dominum Frisiam, Alemanniam, at-
Idem augmentum est in Antuerp.- AIax. Lubec. Et que triplici trophfeo Saxoniam. /Edificavit quoque
eodem ferme modo in priori Belini editione, seu propriis sumptibus, ad laudem et honorem sanatae
Veneta. et individuffi Trinitatis, viginti septem ecclesias,
Antuerp.-Maj., in prima satis purus, de Apollo- quorum excellentiae typum obtincnt Aquensis, prae
niensibus non meminit. In Cyrillo etiam purus est. sentibus suft^ragiis gloriosa. Uic fide studiosissimc
Demum de Joanne Reomaensi,ita distinctius loqui- ampliata, statii Ecclesiae religiose ordinato, regno
tur « In territorio Lingonicte civitatis, castroTor-
: etiam suo dilatato, ac pacato, anno Domini dcccxiv,
nodoro, monasterio Roboniensi, natale sancti Joan- setatis sua3 septuagesimo, imperii vero xiv, quievi-
nis presbyteri et abbatis, qui prinn;^; habitator ip- in pacc. Et pro magnitudine fidci, ac operum, co-
sius loci, ac diversorum pater monuchorum extitit, gnominatus est Magnus. » Subdit minori chara-
aclongoconfectussenio, clarusvirtutibus requievit. ctere « Atque sanctorum catalogo annumeratus,
:
Sepultus est non longe a monasterio. » per Paschalem papam anno mgxcvi. »
RoswEYD. incipit « OctavasanctcT Agnetis. Etin
: Bruxelen. ita orditur : « Romse, S. Agnetis dc
civitate ApoUonia, Leucii, Tyrsi, Calenici martyrum. nativitate secundo. In civitatc Apulia, sanctorum
Qui tempore DeciiimperatoVis subproesidibus Cam- Q Leoncii, Tyrsi et Gallieniti, etc. » Sequitur de Ju-
britio, Silvano et Baudo, diversis tormentorum ge- liano Cenomanensi. Deindo « Apud Alexandriam
:
neribus excruciati, martyrium consummaverunt. Grfficiaj, deposil-io beati Cirilli, etc. » Tum Joannis
Eodem die apud Alexandriam, beati Cyrilli episcopi Reomaensis. « Ilinc Malbodii, beatge Aldetrudis vir-
et confessoris. » Dcost annuntiatio ultima. ginis, sanctorum Vincentii et Waldetrudis filise, ac
Antuerp.-Max., Ultrajegt., Leydbn., Lovanien. neptis beatffi Gudilre, quse sanctfe Aldegundi, suaj
et Albergen. et Danic. secundolocoreferuntannun- materterae in abbatia Malbodiensi successit. » Vide
tiationem Juliani, ut supra. Praeterea, nescio quo xxv Febr. De S. Karolo dicta sufnciant. « Item
argumento, Alexandriam in Graciam retrahunt. translatio beati Thomse de Aquino, doctoris sancti
Quod de Carolo Magno habent, statim dicetur, ubi de ordine Prsedicatorum. »
collecta invenies, quse de eo in variiscodicibus le- IIagenoyen. de Karolo Magno id peculiare habet,
guntur. quod « obierit in pace, dimissis ejus peccatis per
Leyden. Belg. et Editio Ultraj.-Belg. initio scri- intercessionem sancti ^gidi abbatis. »
bunt « Octava sanctte Agnetis virginis. » De cae-
: Centulen Cyrillummartyrem facit.Silet de mar-
tero aliis, ut solent, similes sunt. tyribus Appolloniensibus. De Joanne sic scribit :
MuNERAT., in fine « Iteni sancti Karoli impera-
: « In territorio Linguonensi, monasterio Reomensi,
toris. « Antuerp.-Max. et Lovanien. « Apud Aquis-
: sancti Joannis abbatis, magnifici viri, qui basilicum
grani,depositiosanctiKaroliregis Fr.iucorumet im- oratione extinxit. »
peratorisRomanorum.» Matric.-Carthus. Ultraj. : Editio Lubeco-Col. diem auspicatur hoe modo :
« Karoli Magni, regis, et imperatoris Romanorum. « Apud Coloniam Agrippinam, translatio sanctse
christianajfideipropugnatorisconstantissimi.» Pau-
p Ursuhc reginse et sodalium ejus undecim millium
lo uberius, Uliraject., Leyden., Alrerg. et Danic. virginum et martyrum, qua3 facta est per sanctum
verbis prius citatis, addunt « Qui rcgno et imperio
: Cunibortum, Coloniensis civitatis archiepiscopum,
suo pacato et dilatato, statu quoque sanctge Eccle- Romse octava S. Agnetis virginis ct martyris. » De
siae et fide studiosissime am-
religiose ordinato, martyribus Apolloniensibus, Cyrillo et Joanne et
pliata,anno Domini octingentesimo quartodecimo, Carolo ferc, ut citati codices. In fine « Apud Tolo- :
aetatis vero suas septuagesimo primo, regni autem sam, translatio sancti Thoma) de Aquino. »
quadragesimo septimo, et imperii quartodecimo, Greven. « In Africa secundum Bedam(non ge-
:
transivit ad Dominum, Hic pro magnitudine ope- nuinum) sanctorum Censoriani, Victoris, Festi, Ma-
rumcognominatusest Magnus. » Editio Lubeco-Col. rina3. » Girca Garoli elogium, in quo ab aliis dissen-
vixtribus vocibus a dictis differt, Greveno consen- tiat, supra notavimus. Pergit « Translatio beati
:
tiens in decurtanda fetate anno uno, et omitlendis Thomte de Aquino, a monasterio Fossa^novse Tho-
annis regni. Omnium amplissime rem deducit Mo- losam. Apud Coloniam Agrippinam, translatio sau-
lanus his verbis « Eodem die Aquisgrani basilica,
: ctseUrsulffi virginis sodaliumque ejus,facta per,etc.
natale sancti Karoli confessoris, primi de stirpe Margaretffi virginis de Hungaria, beatje memoriae. »
Francorum, ordinatione divina Roaianorum Au- Molan, de Censoriano et sociis loquitur, ut Gre-
707 USUAUDI MO.NACIII 708
veiius. Tmn : « Juliani eroniil.i) cognomonto Sabao. A sancti Jacobi Nicomedia3, sanctorum
eromita3. Et
Cujns j,'osla in Doo dicata, lioc osl IMiilollioo liislo martyrum. Domnos
ot vij,Mnti millium, qui
Indc; ot
ria, so momorasso sci-iltil Tlicodorotus lib. ii llisl. passi sunl sub Maximiauo. Eodein dio obitus illu-
eccl., cap. '21. » In odiliouibus postoi-ioribns jtost strissim.o Mari,'arola3 virginis, filia) regis Ilungaro-
commcmmorationcm Caruli, scribit minori cliarac- ruin, ordinis 1'riodicatorum. »
tcre : « Aj^ud Porpliyrionom socundum Simoonom,
IV A-al. Die 29.
Romae via Numontana, natalis sanctorum Papia? ct Mauri milituin, quorum ora jussit Laudicius Urbis
prtofoctus ad j)riuiam courossiouem Christi lapidibus coutundi, ot sic cos in carcerem retrudi, ac jiostea
fustibus ciodi, atquc in ullimo plumbatis, donoc oxpirarenl. Eodom
die Trcveris, depositio beati Valerii
episcopi discipuli sancti Petri apostoli. In territorio Trecassino, sancti Sabiniani, qui jubente Aureliano
imporalore pro fide Christi decoilatus est. [Addit Bouillart. :
" El Octavae sancti Vincentii martyris.]
NOT.E.
Summa hic codicum plurimorum consonantia : B lan et Agon. Martyrum. Item codd. media3 nota),
Pratcn., IIerinie?i., Tornacen., Piclsan., Anliier- Autuerp.-rnax., Ullraject., Leyden., Lovanien.,
pien., Max-Lnhec, Munerat., Belin., Greven., Mo- Albergen., Danlc, et edit. Ult)'aject.-Bclgic.
" Octavam sancti Vincoiilii autoj^q-aplio Pratonsi Martyrologii |)i';omoncroulur qu<'e fosta celebraret,
fnisso adjectam scripsit ad SuUorium Caslollanus, quorum sanclorum mcmoriamdioproximesequenti
simulque orasas quiuque ulliinas textus litteras, colcret Ecclesia. Ilune autem in usum ab Usuardo
us est, nt additamonto essot locus. Falsa oiiinia. Martyrologium fiiisse confcctum argumento sunt
Niliilorasum. Tantuin (luinquo littorto duabus con- RegnlaS. Honcdicti et Nocrologium codici inserta,
tract;o hoc modo t^ e Niliil otiam additum. Nec quic post Martyrologium lcgi solebanl. An poluit
mirum id quidom, Lisuardum Octava) sancti Vin- monachus Praionsis obiivisci octavic quam nove-
ccntii meminissc. More recepto crat apud Hone- rat suoi abbatitc patrono consecratam?
dictinos ut soilalos in capilulo congregati lectione BOUILLART.
VaRIANTES LECTIONES.
Manre pro Mauri in Muncrato orror est. In Al- modo nos Usunrdum secundo modo scripsisse
:
berg. martyrnrn militum prima vox rodundat. existimamus. Sulus Muncratus habet ultimo. Mo-
Magna codicum discropanlia in scriptione nominis lanus dum clarior videri voluit, textum corrupit,
Laudicius, pro quo, malo, Antuorpion. Laucius; addens ox Adonc voccm percuti, atque adeo le-
Horinien., Tornacen., Molan. et alii cum Adone, gcns atqtie ad ultimum jiercuti plumbatis. Pul-
:
Laodicins. Sequor in toxtu loctionem Beda;, Pul- sanen. vero om\i{\i, atquc tiltimo plumbatis. Tre-
san., Munerati, Bolini ot Grevcni non repugna- ; vcris in Munerato, Valeris in jirima Belini editione,
turus si aliam pr?eforas, aut cnm Pratensi legen- typographo imputanda. Trecasino,Sabiani,vel La-
dnin putes Lauditius, imo forte Laodicius ut in eo viani scribunt aliqui, pra^scrtim codices minus ge-
codice legisse videtur CastcUanus. Muncratus de- nuini, non nemo Fabiani, Munerat. Saviniaui;
nuo male \iO%\\\i profecius \ivo ^irafectus Quos co- . loxlus ox purloribus dosnmntur ost. Pulsan., An-
dices mss. secnti fuorint Grevcn. et Molan. non tuerp. ct Bclinus habent AiircHo pro Aureliano.
capio intcrquo h,'cc oniittit
; Et sic eos in carce- : Porro Ultraject, Leyden., Lovanien., Albergen. et
rem retrudi,(\\\'X: in oinnibus nostris,nuIlo excepto, Danic Valerium uhxmo loco ^\\\\\x\\im\i, Sabinia-
clarissimc cxprimuntur cum hac sola differenlia,
; num ei pra^ponentes. Intcr puriores codices hic
quod Antuerp., Max.-Lubec, Ultrnjoct., etc, pro dcnuo numeratur apographum nostrum Pratense,
retrudi ^oswGvmi trudi. Et ea quidom dausula ad licot hodie additamenlum habeat dc Octava sancti
mentom Bedae, et, qui eum descripsit, Adonis, Vincentii, quod praetcnso autographo adjeclum
exprimenda ost. Sitne legenduni ad ultimiim, an scribit ad nie Castellanus, notans erasas quinque
in ultimo dubium esl, variant optimae notae codi- ultimas textus litteras m
est, unde additio illa
ces ; Herinien, et Tornacen. scribentibus primo initium sumit.
OBSERVATIONES.
De Papia et Mawro nihil Ilieronymiana apogra- quem titulum in hisce codicibus rarius recurrere,
pha. Primus eos retulit Beda cum insigni elogio, alibi diximus. Hinc Rabanus sua desumpsit sed ;
quod a Rabano modice immutatum est. Romanum D Adoni proprium est, quod de beati Petri discipulatu
parvum scripscrat Rom(B,Papi(B etMawri militum
: in textu nostro adjungitur, eumdemque fonten
sub Diocletiano imperatore. Ado paratum in Beda Notkerusconsulit. Id quo sensu intelligendum, non
encomium non nihil expolivisse videtur. Utrum se- inepte explicat Castellanus pag. 481. Etenim in
cutus fuerit Notkerus, parum interest Noster certe ; proprio sensu, aut significatione accipi non posse,
quod in alterutra invenerat, comptius, et brevius vel ex Hieronymianis coUigcs, in quibus primi illi
reddidit. Dixi in Beda esse Laudicius, quod Ado duorum primorum Ecclesi» saeculorum episcopi
vertit Laodicius, ut habent Rabanus quoque et passim gaudent apposito de antiquis, quod in hoc
Notkerus. An Laudicius, ab Usuardo servatus, in- ipso laterculo, Hippolyto tribuitur. Verum haec
dicio esse possit eum Bcdam potius quam Adonem operosius disculiontur,' aut in Supplemento Janua-
sibi imitandum proposuisse, non est operae pretium rii, aut xiv Septcmbris ad vitam sancti Materni,
indagare. Reliqua, qua) ad hos sanctos spectant, cx quem si tcmpore Constantini magni floruisse me-
sancti Marcelli papae Actis xvi Januarii repetenda mineris, Valerii hujus aetatem nullo negotio depre-
sunt. VaZ^r»«Trevirensisinoinnibus Ilieronyinia- hondos. Binas uostras annuntiationes sic metrice
nis ita ponitur, ut nequaquam adjectitius videatur, complectitur Wandalbortus :
Pro confessore recoli ostcndit praefixa formula, de-
Quarto martyrium Papiae Maurique refulget
positio; \ia eniin habetur Treveris, depositio Va-
:
TuDC et Valerio Treviri pro prsBSUle gaudent.
lerii,\e\B. Valerii,ve\ beaiissimiValeriiepiscopi:
quin imo Corbeiense notanter adjicit, confessoris, Saliniani martyris Tricassini,qnem a Senonens
700 MARTYROLOGIUM. - MENS. JAN. 710
distinguendem hoctcnus, credimus,solusUsuardus A quod Sabinamhanc Trecensem nd xxix Augusti di-
hoc dic inter antiquos incminit, non rccte, ut antc stulerit, ut cum Sabina Romatiaeam connecteret.
Castellanum observarunt majores nostri, cum xxiv Melius in Actis nostris hoc die recolitur, et ex
Januarii ejus festivitas pcr totam dio3cesim Tricas- Martyrologiorum auctoritate cum fratre conjungi-
sinam celebrctur, idque in usu fuisse ante Usuardi tur,atquecummultisaliismartyriinis,quorum gesla
tempora testetur laudatus Castellanus. Necmirum, ibi collecta expenduntur, et illustrantur. Vide in
cum illo ipso die maviyvio coronditnm Sabviianum Actis dies alios, quibus aut conjunctim, aut seor-
referant ejus Acta.Id compertum habuisse videtur- sim eorum nomina repetuntur. Ila^c pro instituto
Florus, dum Sahi^iam sororem pra^fato die ei con- nostro satis dicta cxistimo, nam, quidquid de rei
junxit, unde hic rursus colligas, quam ignota fue- veritate statuendum sit, certum manet,ipsissimam
rintUsuardo Flori ad Bedam supplcmenta. Aliam et genuinam Usuardi lectionem in textu a nobis
Usuardi hallucinationem infra notabimus, nempe fideliter et simpliciter repraesentari.
AUGTARIA.
Antuerp.-Maj. « Roinas, passio sanetorum Papiae
: ad fldem Deo convertit, ct post Eucharium ibidem
et Mauri militum, tempore Diocletiani. >. In Valerio factus episcopus, quievit in pacc. »
satis purus est. Ultimam vero sic vertit « Ipso die,
: Vatican., sub num. 8949 « In Penvia [an non
;
natale sanctse Savinsevirginis. » Glariuscodex Vic- Perusia ?] sancti Constantii. Bcneventi, natale san-
TORiN. et Reg. Suec. signatus num. 130. « Trecas ctorum Felicissimi et Cassiani in S. Sophia. »
sanctas Saviniae virginis. » Et eam quidem Sabi
B Strozz. et Medic. « Apud civitatcm Gebensem
:
niano conjunxere citati intcr Auctaria codices, xxiv Iforte Cellensem] juxta castrum Corneti, sancti
hujus. Utrum illi, an huic dici magis quadret, defi- Flaviani martyris, qui sub Claudio imperatorepas-
nire certo non ausim, malim tamen alterutri, et sus est cum omni domo sua, intcr viros et mulie-
huic prffisertim, quam diei xxix Augusti, cui eam res promiscui sexus, numero lxxxv et baptizati
innectit Usuardus cnm Sabina Romana copulatam. fuerunt a B. Theotioro presbytcro, et per martyrium
Rursus Savina an Sabina appelletur rectius, consummati sunt, ut legitur in gestissancti Maximi
eadcm quacstio est, quse deSaviniani, et Sabiniani martyris. » Multo luminc indigent, qua3 hic obscure
nomine moveri posset, quem codcx Altempsianus, confusa sunt, denuo excutienda cuin Actis sanctae
et aliqui alii Sabinum vocaverunt. Severae, etc. Vidc tomo II Januarii pag. 946.
RoswEYD., in prima, et secunda non omnino pu- Editio LuBECo-CoL., de Papia et Mauro, postwi-
rus, tertiam plane omittit. litum ex Adone interserit, « tempore Diocletiani
Centulen. : « Roma), sanctorum militum Papiaj imperatoris, qui vidcntcs constantiam sanctorum
el Mauri, suh Dyoclctiano.In territorioTrecassimo, Saturnini ct Sisinnii diaconi, conversi sunt ad fidem.
sancli Sabiani martyris. Treveris, depositio beati Quorum ora, etc. » De Valcrio adjicit « Quem idem :
Valcrii episcopi, discipuli Petri apostoli. Et octava apostolus Treviri, una cum discipulis suis Eucha-
sancti_ Vincentii martyris. » Vidc Vai ;antes in fine. rio et Materno, ad pra^dicandum gentibus illis des-
Bruxellen. PrKpostero ordinc Papamet Maurum tinavit. » In fine « Bituricas, S. Severi episcopi
:
ultimo loco annuntiat, elogio cx Adone non nihil et confessoris, discipuli sancti Martini episcopi. »
intcrpolato. Sic vero incipit « Treveris, depositio
:
G Vide infra in augmento Molani.
beati Valerii episcopi, discipuli sanc'.i Petri apos- Greven. « Item sanctorum Pauli, Victoris, Ilip-
:
toli. Qui cum bcatis Euchario et Malenio Trcverim polyti, Ilonorati, Pctrosii. Scveri cpiscopi Bituri-
veniens, post obitum Eucharii, ibidem per annos censis et confcssoris, discipuli sancti Martini. In
quindecim episcopatus fungcbatur honore. Cujus Britannia, Gilda3 abbatis. Vitalis, abbatis. (Gons-
pra^dicationis tanta fuit instantia, ut eo adhuc vi- tantii, nyfallor, Perusini) episcopi et martyris. »
vente, pcr Galliam et Gcrmaniam Cliristiani paga- MoLAN., minori charactcre « Eodem die, sancti
:
nos numero simul et religione superarent. » In Sulpitii Scveri, cpiscopi Bituricensisct confessoris
Sabiaiano purus est. discipuli sancti Martini, de quo Gennadius, etc. »
Alitcr incipit Hagen., nimirum « In territorio
: Ubiquc Sulpitiorum confusio hic enim Bituricen-
;
Trocassino, passio sancti Sabiniani martyris. Qui sis cpiscopus, ad sancti Martini tempora spectare
fuit filius unicus Sabini ducis qui per angelum Do-
: ncquaquam potest, ut evincit Bollandus hoc die.
mini miraculosc conversus cst, etsacrum baptisma Postrem» editiones « In Britannia, Gildae abbatis
:
suscepit ;etpatremcum patria reliquens, ad docen- et confessoris. » Tum dc Sulpitio. Demum « Pe- :
dumaliosperrexit: qui ab Aureliano imperatorein- rusiae, sancti Constantii cpiscopi et confessoris. »
finitas poenas sustinuit, et tandem dccollatus, mar- Notabis in omnibus cditionibus, post elogium Pa-
tyrium complevit. » Dc Papia et Mauro nihil immu- pise et Mauri, litteris insertum ex Beda et Adone :
tavit. Dc Valerio textui h?ec solum addit « Qui cum : Scriptum est in gestis beati Marcelli. »
beato Euchario et Materno magnam partem Galliae
III Kal Die 30.
Apud Antiochiam, passio beati Ypoliti martyris, qui Novati schismate aliquantulum deceptus, operante
gratia Ghristi correctus, ad charitatem Ecclcsia3 rediit, pro qua [Bouillart, add. et in qua] illustre mar-
tyrium consummavit. Hierosolimis, sanctissimi Matthise episcopi, de quo mira, et plena fide narrant,
quia multa pro Ghristo perpessus, ultimo in pace vitam finivit. Ipso die, passio sancti Flaviani raarty-
ris. Malbodio monasterio, sanctEe Aldegundis virginis. [Apud Bouillart. : Flaviani raartyris. In
territorio Parisiacensi ^ Baltildis reginse.]
NOTif].
Sic pure Eerinien., Tornacen., Pulsa?ien., Belin., Greven., Molan. et editio Ultraject.-Belgic.
Memorala hoc loco rcgina Bathildis in causa est
•»
D signavit.Veterrimum Corbeiensis abbatiae Kalenda-
curPratensemcodicemhocdiemorosusilliuscensor rium, ante annos 700 exaratum, eidem diei mortem
intcr puros rccenscrc non dignatus fucrit. Altamen ascripsit; eadem die Bathildis mentionem faciunl
Vita)Bathildisauctoranonymus, illiusreginticagqua- Martyrologia. S. Hieronymi dicta, Pontisarense xii
lis, apud Mabillioncm Act. SS. sgec. ii. e"t apud Bol- ssecuIi,Fossatense,codices Colbert. AetD Victorin. ;
laudum, tom. II Jan,, Bathildis morttMn iii Kal. con- A et B Sandionys., Fuliens. B, Monstiburg., Pari-
;
711 USUARDI MONACr?! 712
sicnsis Fcolcsia, monastoria Corbeienscet Calcnse, A substitutam fuissc Ratliildcm. Non cquidom litu
Ralhildis Iar}j:itioi)il)US crccta ct nohilitata, fcsluni rani inticior; scd omitterc monitor non dchuit quae
atquc solcinncni luinc dicm afi^unt. Scd his onmihus manus rcliquum codiccm dcscripsit, eadcm hic
ar}?unicntis adduci non potuit Sollorins ut crcdcrct IKalhildis nicmoriam annuntialain fuisse. Veniant
hnnc dicm ah Usuardo Rathildis morli fuissc assi- in hoc cruditionis gcncrc cxercitati judices. Codi-
Knatuni. Quid tandcm ilhim inoratur? Auctoritas cis copiain faccrc parati suinus. Bouillart.
Castollani scilicct,quimonuitloco.4/<5?^<7?^«rfi5crasa)
VARIANTES LECTIONES.
Solus Muncrat. posuit sancti, pro beali. Scripsi et optimis hahetur narrant, quo modo Usuardum
Jjpo^i^i, modosatisbarharo,scdproquostatplurima legisse existimo. Pulsanen., Belin., Grcven. et Mo-
codicum qualiscunquc auctoritas, ut hic llcrinicn., lan. forte melius cum Adone, narrantur. Rursus
Tornaccn., Pulsancn., Antiicrp., Muncrat. ct alio- Grevcn. et Molan. hahcnt Jinierit. Tornaccn. pro
rum plurium,ut vidcbis ctiaiii xiiict xxiii Augusti. ipso die, ponit eodeni die. Piiisancn., Greven. et
Molan. rcctcposuit//'i/jj!;o^3//i:proxiiiu'Pratcn.//ejo- Molan. omittuiil,_/jfl55io. Flatil \\\ Pulsanen. pro
politi; Bclin. et Grevcn., Ilj/polili. Tibi licct prjc- Flaviani, error est, uti et in eodein Malboydo, in
fcrrc, quod optimum cst; liccat nohi- codicuiii no- Grcven. Moalhodio, ia Belin. Aldegunde.
strorum ctiain luxatam scrihimdi rationcmsequi.In " Notavi supcrius xxvi .lanuarii, erasam in Pra-
Ilicronymianis cst EpoUti, ctc. Priina Bclini cdilio tensi codicc Balhildis commeinorationem, ut Cas-
pro Noxati, posuit Novatiatii : utcrquc ad schisina tellanus monuerat. Idcni ipse in notis hoc die
concurrit. Habctctiamcnmaliiscodicihus scismate. oh?,cv\ ni Aldegundemm pricfato codice itidem in-
Tornacen. ct Muncrat. pro correctus, lcgunt corre- ductam, ad xiii Novembris translatam, ejusque
ptus. Qua lihcrtatc reliqiii Vpotiti, cadem .scribo loco suhstitutam hic Bathildem. Atque hajc causa
Hierosilimis, ctc.,dc quihus alibi. Prc sanctissimi, est, cur hoc ctiam die a purorum niimero codex
in Tornaccnsi est sancti, iii I^gWw., gloriosissimi. ille exclusus sit.Quoinodo alii utramque conjunxe-
Matha ct Mathei scrihunt codiccs aliqui, Molan. rint, alii vero aliter scripserint, ex Auctariisintel-
Matthai, Bcliniprinia c^Viiio Nathei, mclius Praten, ligcs. Genuina Usuardi lcctio ex citatis pro textu
Mathia, potior cst nostra lcctio. Iii plerisquc nostris codicibus abundc comprobata est.
ORSERVATIONES.
Dic praDCcdcnti non oscitanter advertimus, notari ubique Prudcntio tot sccculis anteriori prajferen-
in Hicronyniianis Hijrpohitum episcojnim, de anti- dos putcmus. Hicronymianorum sensui insistere
quis, utut ibi iiomcn deformatum sit, qucinadmo- videtur Wandalbertus', unico suo versiculo :
aum ct hoc die dum prtefata apographa primo loco
legunt In Antiochia, passio sancti Ejwliti. Ex
: Terliaque Hippolytum Antiochenas personat urbi-
diversis enuntiandi modis, diversos hos esse ple-
riquc volunt, quamvis in his codicibus novum om- Castellanus. pag. 4G1, scmel atque iterum Mat-
nino non sit,cumdem sanctum scmel atque iterum thiani Hierosolymitanum ab Usuardo primum posi-
repeti. Ego ingeiiue fatcor, in Ilippolytis mc hresi- tum insinuat, tametsi evidentissimum sit, verba
p
tare, dum oppositas cruditorum opinionespcnitius ejus oinnia permodice iminutata ex Adone hicetiam
introspicio. Videtur prior, episcopus de antiquis, transumpta.Ado illum cx Roinano parvo acceperat,
sumcndus pro celeberrimo illo de priscis Ecclesias ubi sic memoratur .lerosolymis, Matthia episcopi
:
doctoribus, ut rcctc, mc quidem judice, hoc die qui octavus fnit post Jacobum. Notkerus Adonis
censet Florcntinius. Verum an ille, qui ab aliqui- phrasim non niliil transposuit apud martyrologos
;
bus Portuensis opicopus dicitur ? An is, qui colitur alios notus non est. An hic felicius rem attigerit
XXII vcl xxiii Augusti ? An qui a Prudentio celebra- Ado, quam in priori annuntiatione ;quae et qualia
tur? Variant sententiae. Jam vcro quis hic nostcr %\\\\.,mirailla et 2>lena Jide gesta,N\Ac?>i9> in Actis
Antiochiae passus? Satis propendeo, ut dicam hunc ct in Cbronologia patriarcharum Hierosolymitano-
ipsum, illum esse magnum de antiquis ^cn^iiovcm ruin ante tomum III Maii. pag. G.
incerti loci episcopum, cum Portuensi martyre ne- Sequitur apud Adonem Alexander martyr,ex hoc
quaquam confundendum scd obstat, quod in Hie-
;
a Notkero quoque rclatus ; qui cur ab Usuardo prae-
ronymianisalter ab altero distinguatur. Lapis offen- teritus fuerit, tum demuin perspexi, cum Adonis
sioriis est Antiochia : nodum solveris, aut scideris, elogium saepc expendens et versans, illud rursus
si liceat Hippolytum magnum Antiochiae ascribere, male translatum, et applicatum didici. Nimirum
utpote alicujus ccclcsiae Orientalis episcopum, qui accepta sunt verba oinnia ex Rufino lib vi Histo-
a nostris martyrologis xxir vel xvin Augusti reco- riae, cap. 29, quibus apcrtedescribuntur certamina
latur hunc verbo presbytervm Romanum dicas,
;
Alexandri Hierosolymitani, qui idem ipse a Romano
qui fortc cum Pontiano papa, ut cst in Hensche- parvo et Adone disertissime ponitur xviii Martii
nianis catalogis, antc tomum I Aprilis, exsilium
^ •'-'
:
ut proinde Alexander ille Adonianus, hic abundetj
passus, post Cornelii elcctionem, Novatiano schis- nisi alium quempiam indicaverit auctor Romani
mati implicitus, sed gloriose resipiscens, illustre parvi, qui etiam Deciana persecutione passus sit,
martyrium, jam aetatc confectus,non Antiochise,sed quique hactenus nos latcat. Caitera ad xviiiMartii
probabilissimead Tyberina ostia subierit, quique a remittimus. Ilaec procul dubio ctiam observavit
Prudentioegregiolaudatuscst,nonconfusus,utvult Castellanus, sed alio defectu laborare videtup,
Baronius, et a pulcherrima Roma, colitur Idibus dum prpedictum Alcxandrum in notis pag. 461 dif-
Augustimensis, uiihi dicemus. Uxc praemittenda fert ad xii Decembris, quasi idem forct, qui tribus
fuero ut detegatur confusio in oninia Murtyrologia diversis diebus a Romano parvo et Adone annun-
per Adoncm inducta. Romanum parvum brevitcr le- tiatur. Mentem ejus non satis clare asscquor, nisi
gcrat Antiochia,passio sancti Hippolyti. Sed rem
:
Grsecos sequi velit, qui co die Alexandrum Hiero-
ni fallor, implicuit solus Ado, elogium illud adjun- lyinitanum recolunt, nam qui ibi Atexander cum
gens, quodexipso Notkerus, et recentiores passim socio Epimacho a nostris celebratur, tantum ab
accepere, quodque ego Hippolyti Prudentiani unice Hicrosolymitano distat, quantum Alcxandria ab
proprium existimo, non utique Antiocheni, nisi qui Hicrosolymis dissita cst ut satis distincte explicat
;
m Adonis gratiam altcrum quempiam Hippolytum Rufinus citato libro cap. 31 et 35; item Eusebius
Novati schismate deceptum, Antiochise passum fin- Valesii lib. vi, cap. 41. et 46.
gat,quod mihi certe non fit verosimile.Martyroiogos, Substitutus hic ab Usuardo Flavianus ex nullis
nostros maxirai sane facimus, non tanti tamen, ut characteristicisinnotescit,utpotesineloci auttem-
I.{ .\fARTVROLOCIUM MENS. JAN. 714
poris iiola posiLus, iR'(jiit' uiuIl' illuiu accei)i'i'i(. di- quaiu Acta cxiiiijcant pay. W.V.\
jihis lucis reperio,
viiiare queo. Fatcur ('([uidcm, a CnslcUano Fiavia- et 94(5. Dc niliil dicendum supcrest.
Aldegiiiide
num liunc CeiilumcelUs collocari, a Baronio aulem Rabani et cx lioc Notkeri peculiare de ipsa clo-
RoiiKC ascrijji xxviii .lamiarii. At tam varia coii- gium, a Molano relatuiu, iutcr Auctaria recense-
gesta reperio, iit ca discriiiiinare iinn vacct. Nec l(iiiius.
AUCTARIA.
Prate.n. ct yVooNKS Mvr.TvnuM, oxpuiicta Alde- iUiuxELLEN. sic orditur: « iMalliodio inonasterio,
gundo, ut in Variaiitiiius dixi subsLituuiit : « fii tor- dcpositio sancta' .Xldogiiiidis virgiiiis ct alibatissa.',
ritorio Parisiacensi, Haltildis regiiue. » sororisbeatjoWaldctriidi otiiepLis sancta; Gudila).»
Antuerp.-Max. satis purus est toto tcxtu iisque Iii Hip])olyLo ct MatLliia ferc purus cst. De Ale-
ad iHtam /inivit, sed tunc cx Adone sulidit «Ific : xaiidro iiiliil iiovl profert. ScquiLiir Flavianus. Dcni-
octaviis post Jacobum apostoluin, Jcrosolimoruni (|iic: «In (crritorio Parisiciisi, dormiLio saucL.-e Ba-
rexil ecclesiam. F^odcm die, passio beati Alexandri Lliildis, Fraiicoruiii roginae, qnae Corbeyam monasLo-
martyris. » De Aldegunde, recte. riuin consLruxiL. »
RoswEYD. In Hippolyto doest elogiuni. In Mattliia, Hage.noven. luxatus ot mancus cst Hippolytuin
, ;
.satis purus ost. Tum: « Item bcati Alexandri inar- xoc^i NoTaypnlytum; Flaviannm, FJarlarium: Aldc-
tyris qui passus est tcmpore f)ccii. Iii Atrica. cxxiv gundem terriLiJrio i'arisiciisi, IJatliildein Malbodio
martyrum.i) Vide Ilieronymiana. « ILem fiici inar-
B atlribuit, ctc.
tyris et sociorum cjus. » Nescio (luem aliuiii indi- Matric.-Carthus.-Ultuvj. : « Aldegundis virgini.s,
care possit praeter Leucium, de quo xxviii liujus. sororis sanct;e Waldetrudis viduic. Fiaviani niarty-
« ftem eodem die, dormitio sancta3 RaLliildis. «lii ris. Itcm sancti Hippolyti inartyris, cujus passio-
Aldegunde, purus est. nciii PrudeiUius describil.»
Antuerp. Max.-Lubec. Mu.nerat. A\tuerp.-.Max.
, , ,
Altemps. in Angiia auclus, « ILom sancLi Belliani
,
LovANiEN. et Levoen. Belgic. in LexLu oinnes puri luarLyris. » PuLo nonicn osse corruptuin, fortc cx
sunt, sed in eo excedunt, quod Bat/iildem refjinam PelUcani, vel hujusmodi alio, quodcx apographis
superadjiciant. Hioronymianis acccptuni fiieriL.
Ultraj. , Leydex. Albergen. et Danic. pliis ali-
,
EdiLio LuBECO-CoL Cum codicibus su])orius ci-
quid de Alcxandro scril)unt, quam posucrit Ado. talis convonit, hoc pocuiiarc subnoctcns: « Malbo-
Ita enim iiabent: « Item Hierosolymis, natale beati dio monasLcrio, sancti (sanctaj) .\ldogundis virginis
Alexandri episcopi. Qui sul) Dcciana persecutioiK^ nol)iiissinia3, qu;io ex regio generc orta, ChriHlnm
judicii pro confessione sistitur, viiiculisque tradi- sibi in j)oi'pctuuin sponsum elcgit, qiii cliaiii eam
tus, dumJongjevajetatis vcneranda 1'iilgcret canitie, in LaiiLuiii dilexit, ([uod s;cpe ci visibilem angeliiin
postquam frequenter Dominum siiis glorilicavcrat ])ro solatio miscrat.» Scd hasc clogantius exprimit
passionilius, mincdo trii)ulationii)us [iia lef;unt\:\.- Molanus ox Rabano, ct Notkcro: « Qa;c tompore
traj. et Leyde^s. , iiiellus alii de trii)iiiialil)us| nd Dagoborti rcgis Francornm ex noliili gcnore proge-
vincuia, nunc do vinculis ad tribniialia pertr.ictus, nita, virgiiiitalis i)ro[)ositum olcgiL, i'n quo ot ])"or-
inter ipsa vicissim si!)i succedentia tormonta, boato C niaiisit sa.'piusquo illi angelica visio revelata fuit,
fine quievit.» Ita fere ctiam. cxhortans cain, ut in propo.sito permancret. Novi.s-
Vatican., sub num. 594!), et Strozz., otc. Rectius simc vero cum magna clarilate ca?lcstis luminis, ad
et siinplicius Greven. ot Molan. « Item beati Ale- vitam migravit aBLcrnam.
xandri. Hic Deciana pcrsecutione pro confessiono GREVEN.:«In Africa, Pollicani, Cloriciani, Plii-
iidei judiciis sistitur, cL vinciiliscarceris traditur, lippiani, ct aliorum cxxiv. » Ex Hioronym. Vidc
Bol-
Qui cuni longsevfB tetatis voneranda canitie, » etc. landum. Lucii martyris, ct socioruin ejus. R.ntil
«
Addit Greven. « VidiM.ur isto ille essc quem Usuar-
: disreginffi Francia:', qua? post niorlem Clodova.M viri
du3 ponit XV Kal. Ajirilis. » IIoc est, (jnod ot nos pu- sui moiiastoriiim ingressa, in magna se huniilitalc
tamus non omnino esse comportum. Videatur Ru!- dojiciens, Cliri.sto oonformari satagVliat. Etiamponi-
landus, hac dio. tur vii Kal. Fobruarii, sed melius liic.
Centulen. Usuardi contractor incidit a Matliia, MoLAN., praeter dicta, minori charactere scribit:
legcns 1'ero, ut Rom. parvum: « Ilierosolymis boati « Eodem die beata^ memoria?, Antonii Peregrini
Mattbia) episoopi et martyris, qui octavus post Ja- Patavini, ex Manziorum familia nati, qui omnia
cobum Hierosolyinorum roxit ceclosiam. » Sequitiir loca saiicLa visitavil et dofunctus est mcclxvii. »
Hyppolytus. Tum: « Eodeiii die sancti Alexandri fn postremis oditionibus Aloxandrum omisiL, haud
martyris. » In fine perperam adjicit: « Alcxandri;B, dubie quod cum Grovcno dubitare Cffij-ierit, utruin
sancti Metrani inartyris,» qiii ad diem sequenteni hic idem non cssot ouin oo, qui xviii Martii po-
spectat. nitur.
Pridie Kal Die 31.
Apud Alexandriam, natalis beati Metrani martyris, quo nolontc iinpia verba proferre ad .jiissionem pa-
ganorum, omnc corpuscjus fustibus colliserunt vultumque ct oculos acuLis calamis LcrcbraiiLos, oxtra
;
nrbem cum cruciatibus cxpulcrunt, ibique spiritum, qui in cosuperal, lapidibus cjocoriint. ELoin Aloxaii-
driae, sanctorum martyrum Saturnini, Thyrsi ct Victoris. Apud Trioiitiii;iiii urbom, saiioti Vigilii opiscopi
et martyris. [Boulllart. ovi. Apud TricnLinam martyrisfi. |
NOT.E.
Codiccs puriorcs ooncentur soW fferiuien., Tornacen. et Antuer}).-3Iajor.
8;Addit hiiic articulo Sollcrius. ^j^jwr^ 7rieM^i«fl?;i
" D grajihum Tridontini Vigilii menlionoin hoo diofo-
nrlem, sancti Viffilii episcojii etmartyris. Sicsuico- corit. Imitatns fuerat Usnardiis Martyrologia qii;o
dices fIerin!'Misis et Tornaconsis Imjus dioi iirtiou- aiiLe se composuoranL Boda, Floriis, elo. Pijstoa le-
lum claiidunt. Sic otiain Dervcnsis loiigc vetustior. clis Vigilii ;iotis, errorom corrcxit. Qwwxw apto id
Itaque non dubium cst quiii priinum Ustiardi auto- fecerit, die 20 Junii dicotur. Rouill\kt.
PATnoL. GXXIII. 2.3
»:
7 1 :; r.srvRDr monaciii. 7i(;
VAItlVMK.S I.ECTIO.NES.
Vix (Hii(l(|iiam octMin-il ihiliilii (lijiiiuin piM-lrr dir- A (Ircvcii, ct Molaii., niajor iiciiipf iiiiiiiciiis rodiciini,
lV'i'iMliaiii iiilcr .Vul iicrji.-.M.ijorciii, ct (liiu.s MJio.s (|ihiruiii aiicloritalcdcliiiiciid;i, iiL pliiriiiiimi, Isiiar-
codiccs |)i'o lcxlii cil iilus. Sii|!iiil(iii jllc |iiiriiiii Ado- (li siiiiplicitas. Kt licct C(jdiccs iiinlti ;ilii, iiriescrtiiii
nis lcclioiicin rsiiardiiKC tjiiililliiiii iiniiiiit;it;o pra'- Jli(;riiiicii. et ToriiactMi. o|)positiiiii tradcrcnt, illis
tulissc vidclnr.Ilaiiuc pro/>'<'rt//, lc},'il«rt//r//. Dcindc cedcnduni putavcrain, (|Uo iis(|uc ad vcra l>ratcnsis
post martyris SH- pcri,'it: (Ineiu correpliiyn p'<(jaiii lccLioiic ;i (;;istcn;iiio ractlissiini ccrLior. Ucspoiidii
jvheiit iiiipia rertni jim/erre, (ji'0(t ittn reciisanle liic ulLiiiiis siiis littcris, xxxi .laniuirii mdccm ;ilicii;i
owiie corjifs il/ii/ae (/aod in eo si/pen/rel spiri- iii:!tiu ad iiic d;i!is, iii li;cc vcrl);i : Dnin cst ad ,S'.
tus, etc. Aiiniiiitialioiicni scciindain .sic foniuit idciii (lerinani a 1'ratis; ajiparet titnra {\\\\ Jimiiarii dc
codox Tirsi, Satnrniiii el Victoris, qnorv.m (jesla
: (111.) i\\VA'^\tvAm)rerosiinililersaiicti Vi(jilii.f/ni\\\ \
habentvr. Aliiscrilnint 2'//'"*' •""'"^Pi'a'|>lacct" Adn- fniiii (lennoreenrrit, sed eadein jiriina niann, (/na
nifi ortlioi,M'apliia, (|iia itidcin siij)ni ;i(l x.wiii iisi reti(/va scripta snnt. yiii(lcxliis,ciiiii;iiiiiiiiiti;itionc
fiiimus. Iliirsiis, Aiitucrp-.Maj. iiicipil : Eodeiii XXVI .liiiiii colhitis, dcdiicciidiiin siL, iii priidatioiic
die, ctc. Ilcrinien. autcin Vijitii innlc scribil cxplic;iviiniis ; liic inilii s;itis siL iiiiiiiii cvicissc,
Viffili. neinpc in vetustissimis rsiianli iipo.^r;ipliis, (|ii;ilc
Supcrcst nova c\ cotliccPratcnsi aliisijue c()iiLro- ccrtc l*r;ilciisc ccncori doliet, positiini oliin lioc dic
versia, ac niiniriiin Vi(/itin.s TridentiiniSdh tsiiardo Vi;;iliiini, ac proiiulc iii priiiio ijiso Csiuirdi ;)iito-
pso hoc dic an XXVI Juiiii rchitus sit? Citato l*ra- ,i,'r;i|)lio, atque adeo verain, el imiMiii cssc iiostr;iiii
ensi sub.scriljuntAiitucrp., Max.-Luljec, Munorat., lectionem,
OBSEKVATfONES.
Singulare auctoris Romani jjarvi, in colligcndis H ntimcro a vcl oinisso, vcl mendosc o\-
librarii.s,
ex Ruriiio sanctis, stiidiiim, iit toto o|)cre sa'i)c presso, pliiribus ad tinum teniere i'cvoc;itis; so-
aiit
proditur, il;i liic manircstc |)atet in Klorioso sciic ciis iiiiiic omissis, nniic iieglocL;i iiiLorpiiiiclioiic,
Alexandrino iiominc Metra, dcqno in tractatuCliro- ;iliiinde ascitis, aut ex nomintini similitudiiU! iisdcm
nolo},'icoPatriarclianim obiter lociiti suiiius num. perpcram ropctitis. Qiiae oinni;i ciim hic aniinis no-
104, sed (luem liic c\ rcce|)to scribciidi iiiodo cuni strisobserv;ii'cntur, iiO(|iiidomquod conjectaromus,
Martyroloyis noaivis Metranvni (iiciiiiiis. Mic iiatiiic s;itis crat cxpcdiLiim. » Noc iiobis pnimpLiini ost
a llomano parvo sic priiiiiim coiisii<ii;itus cst: Ate- coiifiisa luec sccernerc, Ca!toruin Csiuirdi error iii
xandrice sancU Uetrani rnartyris, Sumiitus est e\ recentioreslraiisiit satisfolicitorpro aliqua |);irtec\
celebri Dionysii Alexandrini :i(l F;ibiiiin Antioclic- ms. S. Cyriaci a I>aronio correctus. Dubitari potest,
luim epistola, (juain e\ Eusebio, ct Riilino rccus;im an Wandalborti vcrsiis occ;isionom ;iliis iiou dcde-
habcs apud Ruinartium iiitcr Siiiccr;i cl SclccL;i ;i rint tros illos e\ majori niimcro scligendi. Sic ille
jjag. 103 Inde totuin clogitim acccpit Ado,
siiiini cecinerat
3uod Notkcrus intactum reli(|uiL, .Noster vero mo-
ice abbrevians obscurius rcddidit, ut ex codicc Salurninc luuin cgregiuin Thyrsi(|ue tniptiit^iini.
.Vntuer|).-M;i,jore in Vari;inlil)us lacit patcscit. An- Vic|(]ris(|uc siiiiul Jani ili-tonniiKit oi!i;i:i.
nunliatio alLcra solius Adoiiis cl ;ib ibso iiidetermi-
nate express;i Iteai, sanctormn alnrnini, Thyrsi
: S Viyiliuin Tridciitintim ab Usuardo lioc ipso dio,
et Victoris. NotkerusHieronimiami pnetulit, in (|iio post Ronuuium parvuin ot Adonoin, consignatum
saltem aliqua inter hos aliosque marlyrcs rcperitur Q oninino crodiinus, ut supr;i in Vari;intil)us dicluni
distincLio. Rem confudiL Usu;irdiis, pal;cstr;iiii ;issi- ost. Jta illiim primusamiuiitiat Romaiii parvi attctor;
gn;indo Atexandrice, cui iii |)ia'f;iLis llieronymianis Trieiitin(e,sancti Vigilii ejriscopri et niartyris.Hiuc
;ilii ijrorsusmartyres tribuuiitur. Rccte et solidchic ab Adone posilus iisdcin ipsis vorbis, qua; ex eo
observavit Jiollandiis, pag. 1080, ((dilTicilc esse, Usuardus ct Notl^crus descripsere. Vidc Acta ejiis
cum Acta sunt, sanctorum martyrum lide certa na- ilUistrata xxvi Junii, quo dio a Roniano moderno
tales stabilire; loco, in quo ijaliiiain adcpti, saspc rcfertur.
AUCTARIA.
Incipio adefeetu, quem supra not;ivi in codicibus Solus LovAXiKN. in co purus cst, qtiod ultimo loco
PUATEN. , AmIKIII'. , MaX.-Ll i!EC. , -Ml-
I*LLSANK.\., dc Vigilio, iitsupra in toxtu.
Iial)o;it
NERAT,. CUKVKN., Moi.AX. Ct -VgoX. MAP.TVUL.M, qili Cextulex. de Mctrano egit die ])r;eccdonti, ut
omncs Vigiliwm hodio omistjniiit. vido ibi in Anctariis. llic vero « Aloxandriie, san- :
RoswEvi)., in priina noc plaiic Adonianus, ncc cLoruin martyrum Tirsi, Satiirnini ct Victoris, quo-
l'su;irdiiuis est, qiiamvis in re conveniaiiL. lii se- rum gosta habontur. » In Vigilio piii'us est.
cunda iloin omnino punis non ost. Vigilio etuiin Rp.LXELLEN. dc Cyro et Joaiine Ugit, cumcodici-
earet, cujiis loco adjicit: natale sanctorum xv
(( l']t bus media) notaesupra. De Metrano habet elogium
sacordotum. » ox llioronymi^iiiis ac-
Qiui' (juidcii! Adoiiis piiruin. Dc Saturnino, olc, ut supra. Tuin
(juid hociiiiod addiLiir, EtheatiJvtii
cc|)t;i suiit. Sed I) dc siio tiisparata coii,jungit, hoc iiiodo « i;t apiid :
confessoris? An deprcsbytcro agit, (|iii cum .luliuno Trioiitinam iirboin, Vigiiii |);ip;e, oL inartyris ;
qui
diacono fratre \\\ Actis'.\ovari;e in Italia ponitur. ob quod Antonnium (Anthimum) Constantinopoli-
id
Alhkiigkn. ita incipit: « .\atalo beatoruin iiiar- tanuin cpiscopum dclucresi condemnatum, ad sedeni
tyruiii Cyri, et .loaniiis. » .Vdditiir in Lovaxikx : suamnoluitrcvocaro,,jussuinipcratoris ignominiose
« Quoruin priniiis ex Aloxandria, metropoli Egypti, tractatus, mittitur in exilium; iii)i dc eo, quod in
socundus do civitate Edissena cxstitit oriundus. » Silverio papa suo pr^edocossoro, iniiiiie comniisit,
.\NTrKK:>.-MAX., Ultp.ajkct., Levden., damc. ct digne poeniLcndo, vonia! locum invonit, et vitam
Editio Ut.ti!aj.-Relg. ad complentluin ologium ba,'C fciicitcr termiiiavit. Jlic constiluit, ut in ecclosiis
supradictis adjicinnt «Qiii tomporilms Dioclcti;iiii
: niiss;e versus Orientem celcbrenliir. Itom Gelasii
et Maximiaiii prinium tenti et iii c;ircereiii missi, episcopi.
deindc virgis caesi et facibns ignitis adusli, aceto IIagenoven. Post purum ct intogrum Usu;irdi
saleque suporfusi, ac cilicio confricati, piccquc fer- textum, addit : « ]<]odcm die translatio saiicti Eu-
vente perfiisi, ad ultimumdocolhili, martyriiiin coin- scacii [Eustadii] episcopi etconfessoris. » Scquitur
plovorunt.» DoS;iturninoot sociisiid.juiiguntoinncs, dc Cyro et Joanno, nl supra. Tum « IteniMutina', :
« quoruin ijesta liabentur, «qnteutinainveraessent! sancli Geiniiiiani ojiiscopi ot coiifessoris.
17 MAKTYKOLOGH M. — MENS. FEBK, 71.S
Aquicinct. pi'u ThyrsL
legil Tjfrsimi. \ et confessoris, cujus exciiuiis sanctus Severiis Ka-
VicroiUN., iii VA saiicloruni Aiiha Cyri ot
liiie : « veniiensis, in missarum solenuia raptus in spiritu,
Jufimiis. Eodein die apiid TrideiiLiiiaiu urljem, li. se iuterfuisse dicehaL. Julii, et Juliani fratruin.
Vigilii episcopi et martyris, » Codex Ki:g. Suec, Sancti Gandi Ehoracensis (Gaudi Ebroicensis] epi-
signatus uuai. 130, ct Vatican., iiuui y.li!), halienl, scopi et coufessoris. In territorio Trecassino, sancti
ut superius, Tvleiitiiuun. Abdincheii-. Apud Trieii- PoLanii confessoris. In Anglia, Kenes\vit;:e, ahl)a-
tiim. Strozz. et Medic. « Apnd Trientinaiu civita- tis.sie. Ambiauis, Vulfie virginis. Translatio sancti
tein, natalis sancti Vigilii episcopi et conlcssoris.» Marci de Alexandria Venetias, anno Domini cccclxv
Matric.Cauthus. Ultp,\j. absque positione: « Vigiiii (aliquot cerLc seculis serius). Edani episcopi et
episcopi et martyris. » eonfessoris. »
Ambian. « In Galliis Ami)iani, transiLus sanctffi MoLAN. : diu, sancti Veronis [VeroniJ con-
« I|)so
Vulphiae. » fes-oris.Eodeni die, sanetorum martyrum Cyri et
Divion. S. Kenigni. « Divioni » [aUud exemplar Joanuis. Ilem Mutina^, sancti Geniniiaiii {male Be-
Divione] « translatio corporis sancti EusLadii pro- Hiiinn transcrij)sit, iii quo supra habctur Gemi-
shyteri et confessoris. » niaiii) episcopi eteonfessoris. Eodemdie, saiietiJulii
Kec. Suec, iium. 130: « Et sauctorum Ab])acyri, c:)!ifessoris.Eodemdie, transluLio sancti Marcievan-
ct .Joannis. » Alius codex niini, 438: « CiviLate Gra- gelistie, ab Alexandria .E;4ypLi ad Venetias. Ajiud
tiaiiapoli, iiaLalis sancti Patrocli martyris, ejusdem Trientinani uri)eni, sancti Vi.;ilii episcopi et mar-
civitatis cpiscopi. » tyris. !n Galliis Amluanis, transitiis sanct;eV ulfise,
Augustodcn. D. Le Mare « Apud DiviouiMn, re- :
j^
(iivlLate Ehoracensi heati Gaiidi, ejusdem urhisepi-
inotio sancti Benigni martyris. » si'opi.»Tumaliism'iioribiisLyi)is «UareelLe vidiKC,
:
Vatican., num. 3049 « Natalis sanctoruin Cyri
: ad quani serihiL heatus Uieronynuis. » PosLeriores
et .loannis. Et saucti Cyriaci episcopi et martyris. ediLiones alium ordiiiem exluhent, in quibiis priino
Eodem die natalis sanctl Paschasii ahJKitis. » Penul- loco refcrtur « Vigilius Tridentinus. » Deinde « Fn :
Limo loco hahet dc Vigilio. (Jalliis Ainhianis, transitn-i saneL;o VuIfi;o. » De
Stuozz et Medic. « iLem translatio sancti Gemi- Gaudo episeo|)0 melius hic scribitur « Civitate :
uianiepiscopietconfcssoris,apudMutineusemeivi- Ehroieensi. Eodem dic sanctoriini martyririii Cyri
tatcm ItaiiK, magna) sanctitatis viri. » Agunt etiain ct Joannis, mirilicorum et ahsLinentium argento. »
de Vigilio. Sumuntur ii tituli ex Gr.T3C0 elogio, ot «yiot -/.«i eecj-
Belin. Post textum, ulii Trisi pro Thijrsl scrihit, u.v.TVjrj'^01 c/.-jrxojjpoi, quod sic inelius interpretatum
hMc addit Eodem dic, sanctorum martyruin Cyri
: in Actis redditur, « saucti et mirabiliuin eliectores,
et Joannis. « Iteni Mutinge, sancti Geminiani cpis- gratis in frrnios ciirantcs. » Seiiuitur Item Mu- :
copietcont'essoris.Eodenulie,sancLiJuliicouresso- tinc;e, sancti Geminiani, » etc. De Jnlio, ut siij)r;i,
ris.Eodem die, translatio sanctiMarciEvangelista', llic iLcrum rectius; «In Castriloco, translatio sancli
ah Alex.andria .Egypli ad eivitatem Venetiarum. » lu Veroni eonfessoris. Eodem die, IranslaLio sancLi
aUera editione adjicitur «Apud TrienLiiiam : iirliem, Marci evangelisL;^, » cLc, ut iii priori. Prudenter
sancti Vigilii episcopi et martyris. » hic omittiLur translationis corporis sanetissimi
Editio Lubeco-Col. incipit ah elogio Cyri et evangeIisL;e anmis, queni supra malc notalum dixi-
Joannis, quale sujira retulimus excodieilius luedia' Q mus ad aunuin cccclxv. Ccrtuin qnidem est, pr;i'-
not;e. Scquitur, prima Usiiardi annuiiliatio salis dietam festivitatem soleinniler lioe die recoli Vene-
pure. Item alteradeSaturninoetsociis, cum addito, tiis in magnifica illa ducali hasilica, scrcnissima^
« quorum gesta habentur. » Tum « Eodeni die, : Rcipuhlic» patronoet protectori dicala, tametsi di;
Lraiislatio sancLi Marci EvangelisLse. In territorio vero LranslaLionis die, auL menst', aiil anno, posL
Treeassino, sancti Pontaiiii coiiressoris. Ipso die, luiiUas cruditorum virorum disquisitiones, niliil lia-
saiictiEdani, episcopi et coiiressoris. » Vigiliiis cLeiius satis eompertum proferatiir ego certe cau- :
praMermissus esl. dide lateor, mihi, ciim de patriarelus Alexandrinis
Greven. « Cyri et Joannis martyriiiu, ([iii jnssii
: scriherem, iil studiosissime qmerenti, iiusquam li-
Diocletiani et Maximiani imiieraLoruni, priino LeiiLi, cuissepr;edicL;etrauslationis salisexpressa vestigia
deinde iu carcerem niissi, posLea virgis e;osi, el deprehendere. QuomodocuiiqueresfacLa fuerit pro-
lacihus ignilis adusti, ad ultiinnm decoilati,» ete. li;ibilior fert o|)inio, non ante initium sseculi iX vc-
M Apud Tridenliiiam urlieni, tesLe Adoue, sancti Vi- iierahile eorpnsAlcxandria Venetias deportatum, et
gilii cpiscopi et martyris, qui in vi Kal. Julii poni- si translationis hisLoriaj credimus, nolanda erunl
tur. Passio sancLorum Pontiei. cL Klandina\ de qiii- Lcoiiis Armeni teuipora inter anniiin dcccxiii v[
l)us in n Junii. Tarsici, ZoLici el Aminoni. ItCiii iicccxx, ut proinde siiperius recte indicaverini,
Pulii, Gelasii, Jlippolyti et Juli conressorum. Auro- aliqiioL s;eeulis posl annum cccclxv a Greveno si-
liani martyris. Torcaci [Torquati. ni/allor,\ epis- giiaLum, accidisse. Vide in Actis xxv Aprilis a pag.
copi et coiilessoris. Gcmiuiani Mutincnsis episeopi , 3;)3, et Tillemontiiini tomo II, a png. OS.
MENSIS FEBRUARIUS
HABET DIES XXVIII.
Kalendis. Die I.
Natalis beati Ignatii episcopi cL inarLyris, (|ui tertius post PeLriim aposLolum AnLioehcn;ini rexit eecle-
siam ac persecutione Traj;ini Koniani vincLus mittitur, ubi prajsente eodem, circumsedente senatu,
:
immanissimis poenarum suppliciis primo affectus, dehinc leonibus objicitur, eorumque dentibus pra}focatus,
hostia Christi cfiieitur.Apud Smirnam, sancti Pionii marLyris, qui post squalorem carccris, ubi inultos
fralrum ad martyrii tolerantiam suis exhortatiouihiis roiioravit, cruciatihus multis vexatus, cla\is con-
fixus, et ardeuLi rogo supcrposiLus, heatnin pro ChrisLo vit;e finem sortitus est. Passi sunt cum eo ot alii
quindecim. Eodeni die. heati Ephrem Edessenre ecclesia"' diaconi. In oppido Tricastrino. sancli Pauli e|ii-
\\) CSrAIUM MO.NACIII /20
sco|)i. ciijus fl vila virluliljiis (.liiruil, i-l iiiors iirclio.sa lairaculis cunimciKlaltii'. Iii .Siolia, .saiula3 |{i'i},Mdic
virj,Miiis, cujus vila iuiraculis claruil.
NOT.K.
Bx P7'(i(e/i., /le/inien., Munerato, Grevetio cl Mola/io.
VAIUAMKS I.KCTIONKS.
Grevcn. cl Molan. Xatale pro uatafis, qiiod liic Iiic Prohii : Pinonii. Scalwem \)vos(/ualorem iii
illc
iii aliis f(l(l. corrcxil. IIciik^^oa'/ heat//i/i 7V//7////, .Miiiicrato, crror csl. (Ircvcn. ct Molaii. inulaiit
voccin beatu/iioiiiitluiil alii. iil fccit Ado. Ilcriiiicii. rilir Jiae//( \\\ Jli/.ei/i ritiP. Ilcrinicn. Cuin (ircvcii.
voccs traiisposuit, pro rexit ec('lesia//i, letifcns, ec- Ici^it Kffrem. Muncrat Kjfren altcra' Molani cdi- ;
clestamrexit. Tradit/(r\)V(y//iHtiti(r lialtciitdrcvcn. tioiics Kflir(r/n ;scrvanda,cx codicihns aliis, lcxlus
ct Molan., scd hic iii aliis ciiicndavil. Pr<esc/ite lcclio. Sic Mnncrat. ct Circvcn. scrihunl Kdissen^e.
Traj((no lcgil Ilcriiiicii. Koyrfesciite, Muncral. nic- .\iiiiimii liic sapit (Ircvcii. duiii ita iironuntiat : ///,
lius in lcxtu. parliculain iiilcrjicit, ((c
.Muiicral. ojijiido Tricasirino, alias Tricassino. .Nihiio iiiclius
circu/nsedente. In Pratcn. apoj,M'aplio nostro pro Molan. Trecassino cx .\done. Scholhia vcl scotia
affectus, scriptoris Ibrtassc vitio. lcKitur ((ffeclo. |tro ///^o'/^2rt liic suiiiitiir, uhi J>/-i/jridain lcgn, noii
VvodehiiiC,ijV{:\cn. ct .Molaii. ponunt deiiide, .Noiiicn JJri//ita//i, ut Pratciisis.
Pionii iiialc cnbrmaiil Hcrinicn. cl Muncrat.
Oli.SKRVATIONKS.
Sanctissiini Teoj)hori nulla iii Fastis nostris l.a- circa iiicdium istius incnsis ]);issio ccrio contigisse
tinis auti(|uior cxstat incinoria, (luaiii ca (|u;c a vidcatur,) scd ctir ;id v Aprilis Pioiiiuui translcrat
Roinano parvo priinum posita cst lioc die Antio- : CastcUauus, nondum satis iiitelligo.
chire, Ignatii episcojji et marti/ris. Aiictorcm Acla Nec magis liquct, uiide ;isscrcre ])otiicrit ideiu
illa vidissc cxistiiiio. (|ua' posl alios a inajorihiis Caslclliiuus, clarissiinum Kphrre/a dcccssissc ix
13
nostris vulyata, at([uc oliiii ah .Vdonc c(jiitracta, di- .Iiilii. Iltiiic ])riiniis lioc die, ncsiMO oh (jiiain causain,
scrtissinic cx])riiiiunt, lioc i])su die Kal. Februarii rclulit Ado, cx quo ipsuin Nostcr, etex lioc rcliqui
inartyriuin coiniilcvisse anno Trajani xi, Atticoet passim acccpcre Nihil imctcrmisil nollaiidus, quu
:
Marcello Coss.; at^iiic cx co Adonis coinjicndio, oinnia dc co scri])ta colligcrct; (fuid iiddiderint re-
intcr Fcstivitatcsai)Os!oloruin i-clalo, pauca illa siia ccntiorcscxiiiiiiiiare non vacat, continuam vit;e .se-
Usuardusdcccrpsit, nccsic taiiiciiad vciitatciiisatis ricin tcxliiit Tillcmontius tomo VIII, a pag. 'iUO ;id
exacta. Gcnuina ipsa cl sincci"a Ii^uatii .Vcta |)riiniis .3I0. Vanlus IricastrinuscXmw ,\(ionianusest, male
in luccm prolulit Usscrius anno .mdcxlvii, (jiuc mi- illic, fortc librarii vitio, Trecassin^c urhi ascriptus,
ruin est Hcuschcnio noii iiiiintiiis.sc, dc c;ctcro quod a Notkero scrvatum cst, a Nostro prudenter
iiiclitissinii uiarlvris rcs ^'csta dili;.;- ntissiinc pro- (iil credimus) corrccluni, licct iii intiltis ejtis apo-
secuto. Kadcm illa Usscriaiia rccudi ciiravit Rui- gr;ij)liis rciiiiinserit. Vidc Actii ])ag. 9.3. et Castcl-
nartius inter sclecta a paj.;'. 0, ac iir.Tfcrca rontcm laiuiin ])ag. 487. Solitis Driffida lioc dic mcminit
ipsum Grajcum in hihliothcca C(jlhertiua rdiciter ricda;Fiorusinodo suobrcvcin adjccit laudationcin;
rcpertum, cuui nova inlcr|)rclatioiie adcalcemad- Ado siiigularc iniracuUiin, intcr .\uctaria refercn-
jecit a pag. 093, in quihus ccrtaiucn clarc signatiir dum;Nostcr id solum cx Adone inutuavit. quod tcx-
XII K((l. Ja/iuarii, seu xx Dcccmlu-is. ad qucin tus exhihct. Antiquissinium illius virginis ctilttiin
dicin CaslcUanus eum remisil,,justo, iii lallor, scru- probant |)leraque apogr;i])lia Hieronyiniaua Riilia-
uulosior. Rccentiores iilii in laudando Ignatio sty- nus Scoli((m inedii ;cYi, non male mulavit in Iliher-
lum exercuere; sulTiciat Tillcinontiuiii in(lic;issc iiiarn, uli ctianiNotkcrus, qiii UwixcnBriffittam scri-
tomo 11, a ])ag. 100 ad "21% pra^lcr nolas. Xos dc psit.Crcdo cquidein Ciistellanuni intcr sanctas, ca3-
liis ])lura in Fchriiarii Suitplemcnto. tcra sinonymas,solcrter dislinxisse,ita ut alia Bri-
Dc Pionio sic agiint Ilieronyiniiina, ut iiitcrpret(! ffida, qui^ lioe dic coliLur; alia GitUica, Britta: alia
et commentatore opus sit, qu;ilcinsesc])i'nehuitFlo- demuii Sueca,qua3 mo(lonotissini;iest,i?«'.^///adici
rentinius. Clare Romaiium parviiin S///>jrn(S, Pio-
: dchcat. In iis, qua; Hihcrniie iiatronain spcctant, iii-
iiii martjjris etaliorum .\v. Ilic .\cta sinccriora pr;c hildcsidcrari passus esinoUaudus, vitas qiiinqucdi-
oculis liabuissc vidctur.\do, ex (]uihus ])rinio loco versas illustrans, quas haud iinnierito, saliem cx
textum suum composuit, a Nostro pro iii;i.jori parte parte, sus])cctas hahcnt crudiLi ncoterici. CiCteriim
transuin])tiiin, rescissa periodo coutrovcrsa Q,ui
: ex dictis patct textum nostrum intcgrum, ordiue
persecHtioneAntonini F«'/,ctc. Vidcaiitiir.\('ta ipsii duntaxat non niliil iinnuiiato, cx Adonc proniicre,
a liollando diligcnter cxpcnsa, tihi in ])rolcgonicuis cui Notkerus ca adjunxit, (\\xx \)vx:\.(iv Brig idam \\\
difficultatcs explicantur, quae etiam hoc tcm])ore Rahano repererat. Wandalbcrtus eam solain liodie
viris ertiditis dissertationum miitcriain ])ra3bcnt, ul cclcbrat:
cst ;ipud Ruinartium a ])ag. 120, ct aptid TiUcmon-
tiiiin tonio III, a pag. '.MSl. F;ilcor in Actis aliuin Drigida Virgo potens Febriii .^ilii prima Kalendas
dicin notari, ncmpc iv Idus scu xii Martii (cum Scotorum sancit niiro cclcLra/a favore.
AUCTARIA.
Top.N.\CEN., plerumque purusct integer, hodic de- D habet : « Ipso die. sancti Ignatii episcopi et marty-
ficit in clogiis Pionii Sinyrucnsis ct Pauli Tricaslri- ris »
ni sic tamcn ut post Pionii martyris, noii omittat,
; RoswEvn. Ignatii clogium ctiam omitLit. In Pio-
passi sunt cum eo et atii xv. nio interpolatus et inutilatus est. Tuni « Ravenna;, :
Mai'.ciii.\.\ex.textum purum habet, excepto Pau- .Scveri episcopi et confessoris. » lii Kphra^in, purus.
lo, qui plane omissus esl. « Iii Scotia, lirigida) virginis, » uL IJeda. « Kodem
A.\TUERp.-.M.u. cxpunctum hic etiam Pionii elo- die, S. Pauli civitatis Castrinae cpiscopi ct confcsso-
gium. InKphr.Tiiisatispuruscst. Tuni,dcl]rigida,cx ris.
Adonctcxtiiisepcraddit «Quae cum ligniim altaris,
: PcLS.ANEN.De Pionio et Kphraein tacet; additau-
in testimoiiium su;c virginitiitis tetigisset, fstatimj tem in « In monte Gargano, depositio beati
fine :
viridc factum est. » lu P;iiilo purus, postea inscrit Paschasii abbatis. Dc hoc Paschasio nihil quidquam
« Kodem die, translatio sancti AiidiBui arcliiepisco- hactenus invenirc licuit. »
ni.))InfincdcIgnatio.cx.\donis Martvrologio solum A.xTiERi'.. .Max.-Lubec. et loHELi.iAx. toto reliqiio
7-21 MAIITVROi.OGIUM, — MEiNS. FEHK. 722
textu satis puri, adduiit deBrigida exAdone,quod A CodexS. RicALDi: «Agrippiani Aniciensisepiscopi
suppa dedimns. Et iu liue « Ipso die, sanctoruui
: et conlessoris. » lu Actis, Affripjjani.
ei)iscoporuiiiPolyc!ir|)i,etSevci'iaui. » Vidcaniinad- Stkozz. et Medic. « Apud Scotiam, S. Hrigid;B
:
vcr.sioueui liisloricaui iu Actis, pag. {)Xi. I)c iisdeiii virg, Ilujus vitam virLuLibiis, ac miraculis admi-
, ,
SS. sjepius iufra. r;iud;im S. I)on;itus Scotus, cpiscopus Fcsiil;inus
Antlep.p- Max., Lkvden.-Uei.g. ct ediLioULTP.AJ.- scribcns commciubit. Itein, transhitio corporis san-
I)ELG. a prteccdciitihiis solo ordiue dillcruut. Poly- cLi Aldocni archicpiscopi, ({iiando ;i Gailia per visio-
carpiiui ctScvcriauiini l{rii^'i(la:) pra^poiiciitcs iteiu : ncm Robcrti, inclyLi Norm^iunoriim regis. Rotoina-
qiioil Pioiiio X taiiLiiuiinodo vcd xii socios ascrihant. guiii Lr;iuslaLuin csL auno I)ouiiuic;c Iiic;irii;itiouis
I.ov VNiEN. Similis ouiiiiiio cssct, uisi careret toLo Dccccxvin. Itcm, sancLorumcpiscoporum i^olycarpi
fioiiii cloi^iu, atijuc cLiam sociis xv. ct Scvcriani. Apud civitatcm R;ivcunain, iiatale S.
Ultkaj., Uevden., Alisekg et Daxic. do Ignatio Sjvcri archiepiscopi. Itein sancti Prcccordii marty-
|iostvcrbaLcxLus, atljiciunt « flic ((iioiIaiHLciuporc
: ris. » Au iion Precordii Corheiensis ?
pcr visiouciu iii cicluiu rapLiis, vidil cl audiviL quo- iulit. Ia'beco-Col. « Antioclii;e, natale H. Igna-
:
inodo auycli pcr auLiplionaruiu rcciprocatioucui, tii, ctc, » ut supr;i o\ Ultkaj. et aliis. SequiLiir :
sancta^ TriiiiLaLi caiiebauL. Oua visioiic
liyiiiiios « iii ScoLia, sancL;e Hrigidie virginis. Qu;c cuiu de
cdoctus, consLiLiiitiii Autioclieua eeclesia, juxtaino- inauu episcopi velamen more mouialiuni acccpisset,
duiu visionis, aiiLi|)lioiiasdccautari. Dciudeper bea- siipcr caput smiin lcctis oraLionibiis, capiLe sub-
Limi Auil)rosiuin riliis cautiisdc Gra3cis transivit ad inisso lignum aUaris lcLigisscLin tcstiinoniuin virgi-
Fioiiiosoluiu addiiiiLsocios xii. PcniilLiino
l.aLiiios. » B nitatissiuc sLaLim viridcfacLuin csL,cL iii pcrpctuuiu
ioco dc Polycarpo cl Scveriano, DeuiuindcUrigida viride ct imputribilc pcrmansil. » Iii Pioiiio Adoncin
uL supra. dcscribiL. Post Ephrein cL Paiilum, poiiit Polycar-
Centulen. « lU)ina\ passio saucti [^Miatii Autio-
: pum et Sevcriauum, UlLiiuo loco « PicLavis, saucLi :
clicnsis cpisco])i, bcaLi.Ioliaunis aposloli discipiilus, l.couis confcssoris. »
tcrcius posL iicaLuin I*cLruin AuLiochcuaiurcxitec- liELix., in IguaLio satis purus esl, Secundo loco
clesiain. Apiid Ziniruaiu, PioniiniarLyris et alioruiu li;ibct : « lu oppido Trccassiiio, etc, » Scquitur :
XV. Eodciu dic, sancti Eirrcni, Adesseua3 ecclcsioe ".Vpud Scotiain,» etc, ut codices supra «Ravennae, .
diacoui. lu Scocia, saucttc Hri,L;idfc virginis, Trccas, sancti Sevcri cpiscopi cL confessoris. » Tuin do
saucti Pauli cpiscopi ct conrcssoris. » Au liic alius Pionio, cujus clogiiiin mutihit. Ultimo loco dc Beato
sit a Tricastrino, vide Praetermissos et Acta, Ephr;cm,
pag, 93. Gkevex. «Ravcnn;u, dcposiLio saucti Severi cpi-
:
Buuxellen. iLa incipiL « Iii Scocbia, S. Hregidte
: scopi et coufcssoris. Qui ex lauilicio victum quteri-
virginis. Qikc cum lignuin, » cLc, quibus addiL « Ac : L;ius, per columban CKliLus missam dcsignatus est
pluribus miraculis viLa cjiis pra3claruiL. » IgnaLio in cpiscopum assumcndus. yVlii volunt quod hic sit
propriumclogiuni tcxiL, qiiod iion ccnsui dcscriben- memoria ejus, ct Vincentiag uxoris, liliccquc Inno-
duin. ScquiLur « ILcm Gallcnili martyris, qui ciim
: ccnti;c, uudecimo vcro Kal. Novcmbris, dcpositio.
praelato beato Ignatio j)assusest. » Piouii ciicoiuium, Ipso die, saiictorumcpiscoporum,ctc.Item beati.Se-
luxaLum relcrL. l)c Kplir;icmo lerc ut textus. « ILcm veriicpiscopicLcoufessoris, ciijuscorpusin H;isilic;i
sancti Pauli, civitatis Trccassiu;e, CasLrivc VppidoLi Q mctropolitana bcatie Maria) Rothomagcnsi, pippuli.s
episcopi, cujus vita, » etc. « Eodeni die, beatorum liac dic reverentcr ostenditur. PicLavis sancLi Uco-
Polycarpi et Severiani episcoporum et Prsecordii uis conf. Euberti cpiscopi ct confessoris. Mctis, Si-
presbyteri. Et traushiLio saucti Audocni [Audocui] gcbcrti coufessoris, Sevcri presbytcri etconfessoris,
KoLhomagensis archiepiscopi. » Ejus viLa dabitur tlc qiio I Dialogoriiui Grcgoriiisu;u'rat, quod ad iu-
xxiv Augusti. lirmum vocatus, cum proptcr opus puLationis vine?e
IIagexoveiX. pro|)rio cLiain martc Iguatioclogium suai paululuin tardasset ire, illcque defunctus
apLavit. In Pionio,Ei)lir;eiiio, Paulo, satis piirus cst, fuis,set,amarissiincflcns, ad vitain ciiinrevocaverit.
praiterquam qiiod priino solum tribuat xii socios. Alii t;uncn hiinc habcut xv ival. MarLii. Itcmsancto-
Tum « In Scotia, sauct;u Hrigidtc virginis, qu;c pcr
: ruuii)ionysiictPul)lii.»Excodicil)UsIIicrouymiauis.
iniiltos crat pro|)hetata taiu pag;iuos, quam Chri- MuLAX. De Hrigida, «haeccum ligiiuin, cLc. » Dc
stianos. Ou;e cum quodain temporc, etc. Ipso die, Scvero et Severio, ut Grcvcu «In Vastiaco, natalis
sanctorum episcoporum Polycarpi et Scvcriaui. s;iiictiPi'a?cordiiconfcssoris.»Dcindecharacteremi-
Vidc qiue supcrius dicLa siiuL. iiiito « Metis Sigcbcrti conf. et regis
: qui int(3r :
AfjuicixcT. Pr.o Trecassli>o,\d poLius TricasUno, aiias virLutcs vigiuLi monastcria consLruxit. Passio
;iiiL Tricastriiio, lcgiL Tcgastri. s;iiicLorum Viiidcmi;ilis, Eugcnii, ct Lougini dcqui- :
VATrcAN,, num. JiOdO « Ravcnnao, sancti Severi
:
bus Greg, Turon. iii Chrouicis, lib, ii. Insulis, sancti
cpiscopi, » AdduuL Victokix. cL Reg. Scec. Viri Eiiberti conf. qui licctvitaDco sit nota ct hominibns
(jloriosi. ignota, creditur tainen es.sc incriti prtcchiri. Cujus
corpus rcquiesciL iii S. Petro. » lu cditionibus aliis
Paveuon, perperam hoc die halict « Item Severi Y)
acccdiL de Sevcro RavcnnaLc « Qucm Dcus dc la-
:
cpiscopi, coguomcuLo Suljiitii, beati Martini Tiiro-
:
nilicii arte ad cpiscopatum sustulit. Die prima, pra3-
ncnsis discipuli, ititiiriccusis civiLaLis PouLilii;is,
fcctuni YpapanLcs Domiiii cL Dci, Salvatoris nostri
gcucrc ac sapiciiti;i clarissimi. » Varii hoc dic Sc-
.fcsu Christi. Et saucti iiiarLyris Tryphouis Civitate
vcri rccurriiiit, dc (|iiil)us videndiis indcx PrajLcr-
missorum .VugusLa, saiicti Ursi cpiscopi cjusdcm civiLaLis, Pi-
pag.480et 487,
et C;istcllanus,
cLavis, .sancti Leonii, comprcsbyLcri saiicti Ililarii,
HiGOTiAX., i[iii CodcsLinorum «Ipso
riiitolim i*P. :
;il) ineuiiLc a^Late sanctissimi, » Dcniquc, ininori
dic, sauctoruin cpiscoporum Polycarpi cL Scvc- charactcrc: « lu Islandia, s^iuctiGocdcrmundi, epi-
ri;iui.
.sco|)i ct m;irtyris.» Nccdum iiitcrS;uictos noLuscsl,
Altemps., iu Angli;i aucLiis : « PcLragoricas, sau- iiisi sumaLurpro « Joiia Ogmundo. » Vide Pr;i3lcr-
cti Suri coulcssoris. » lu AcLis vocaLur Sorus missos.
IV No)i. Die 2.
Ypapanti Domini. Apud Csesaream, bcatissimi Cornolii Centurionis, quem Beatus Petrus bajitizavit. Ilic
;ipud pi';cfaLam urbcin cpiscopali lionore subliniaLus quievit. Roma3 via Salaria, passio sancLi Aprouiani.
qui ;iudiens uii;i cum Sisinnio diacono, adhuc gentilis, voccm de cixdo factam, Veiiite iu(juiens, heiiedlcti
Patris mei et rcliqua ;ci'edcus, ))apti;4atusest, et sic poslca iu confc^sioui^ Dnuiini nucm vif;p capiLali scn-
7-2.] USCAKDI MONACFII 7-24
lcntia .'lOfrpit. Itoiii noiiKi', saiifluriim Foi-tiiiiiil!. I.liriaiii, Fii^nii, Caiididi. Aiircliani.s. sancti Fnsooli
»'l»is('0|)i.
NOi.K.
Pufi rt'1'me suiU codiocs iiostri (Jiiiiios, scd ]ii'in!i.L;ciiiaiii, ct siiii|)liccin rsiianli |)iii'ilalcni t-xliilicnt soli
Codd. Pralcus., Heriti., Tnriinreu. ct Marchiau.
VAlllAMFS I.KCTIil.NK.S.
Scri|)si yj)apauti,qyuuii tcriiiinalioncnioiiHics lia- \ a|iud Hollaiidiini ct Ciislcllaiuini lioc dic. Scrvai-i
licnl ati|iic as|iii'a!ioiic carcnt cilati codiccs, ct i[iii- lcclioiicin i*ratciisis, llcriniciisis ct Marcliiaiicnsis,
dcin |»:a!ciisis lc.^it V^^papaiiti. i\\vAiiv\ luiii cxciisi i|iiaiiivis Toniacciiscm |)i';urcr(Midaiii alii ccnscant,
mss. noii pariiin variaiit. Ma,jor discrcpanlia csl
tiiiii iilii |iro Fiiscoli scrihitui" FloscHU,i\n\V\cv S'. Floii;
in iiominc /'Vsrv/i Anrcliaiicnsis, ciijiis inilcxioncs ct sic ctiaiii iiitcrprctatur .Mollicriiis iio,>^tcr iii
divcrsas lcrmc diiodccim rclcrrc possciii, vidcndas iioliila ad liuiic dicm.
OI.SF.IiVATIONF.S.
Uijpapaide Domiiii lcj^itur apnd licdain, iiuciii liic ;ipi)si(do collali, (|iuo iii rigorc verboruni, lcxlui
dcscrit llabaniis, llicroiiymiaiia scciitiis, i|iioriim ta- sacro vidctiir coiirormis. Siint ctiani (|ui diibi-
iioii
iMcii vcrlia noniiiiiil ampliavit. Ciiiii IJcda convciiil lciit iitriim rcvcra (ia-sariciisis cpiscupiis a |*ctro
IJomaiium parvuni, cstiiue plirasis piaiie cadcni iii sit oidinatus. Scd dc plura vidca|iud iiollanduni liis
Adoiic, iiiidc .Nostro iioii dciucrc (|uos imitarcttir. iii .Vctis, iibi dc
|)r;cro,^alivis, ;ipcrloquo
(laisaru!
Ciirvcro(;odi('cs iiostri aiiam passiin tcrminationcni ^'cntiiiiis per Corneliiim ad lidcm ostio :(iu;cl)revius
aiiiiilicaiit, iioii cst opcra' prciiiim disciilcrc. Cr.c- pcrstriiigit Tiliciiioiitiiis tomo l,a pai?. llii., Xotkcri
ciim J'iioii rcctc Laliiic rcdditiim, totam iiaiid diiiiic clo;^iiiiiisatis iiilidc tot:iiii Coriiclii liisloriam cx
variationciii iiidiixit. Aotl<criis ncc Haiiaiiiim, iicc a|)ostoloriini.Vctisconti'axit..l^/r(9;</«;«isolo nomiiic
Adoiiciii dcscrcrc voliiil, iitriim(|uc aiiiiuntiandi iuo- iiicniiiiit i}cd;i ;l{oni;iiiii!ii parvuiii,w<«r///rr/// Romdi
diimcoii.juiii,'ens, i|uaiiivis prioris vcrbis iioii omiiiiio ap|)cli;it .Vdo pliir;i ;Hi.jicit. qu;e vix crciLas ;i.\ostro
:
inlijcrcai. ilicroiiyiiiiaiia apoizraplia apinl Florciiti- B jii compciidiiini rcdtict;i. Ccrlc vci'i);i Clirisli Veni- :
ipuin sic lo<|uiiiilur Piuijicalio sancite MariiC
: lc, benedicli, cLc., Ado iioii cxprcssit, alii non nui-
inairis Domini nostri Jesu Chrisli. Dc lioc leslo l'iisc rormiter atqiic caiii 1'ortiissc causain Tuissc dicerc
:
etcruditc tractatliciisclicnius ct posl ciiiii Castcila- possumiis, ciir iii miiltis codicibus fticrint iiUcrpo-
inisa paij;. 4!)S. Ca'tcriim cx cital is IJcda, Siomano par- lat:i,sic soli (iiiatiior iiivcnti sint, ([iios s^cniiinum
iit
vo .Vdoiic,cl Nnstro maiiilcslc cviiicitur, vcliislissi- ci simjilicciii lsii;ir(ii scnsiim rctiilissc, siijira ccii-
1110 usu rcccptam iii l'',cclcsia Caliiia, (ii-ccam liii.iiis siiimiis. I{;ib;iniisciiiiul('iii ioiitcm,iiciii|)cs;iiicti Mar-
lcslivilatis apeiUtlioiicm,cui alia cliaiu iiomina ada- cclii Act:i, de ([iiibus xvr.Fanuarii c.uimiis, prjc ocu-
ptata siint. {)\\u\ proi^rie velint Waiidalherli vcrsiis, lis li;il)tiit, atf[iic iiidc bn^vc siiuin clogiiiiii extrtixil,
aliis coiisi(lciaii(lii;i! rciim|uo; ita soiiaiit : dcscri|)tiiin ;i si iioii vcri)is,ccrtesen-
\oll<cro.([iiod
(,)iiaitiiiii Noiiarnui lcin]iki illalus diciit Aj:ims Adoiiiaiiuconvcnit. Fortunalus
tciUi;i, ciiiii ion.^iori
Oiii.i liistr.iiilo l)fu iii liiuiin iiIlI);; criKliila lcmpliiin. ciiiii tribtisaliis ni;irtyribusintei'|)lurcscx llicroiiy-
.Meiitc pia lucal atxcptuin sttiiutinic Irilninal. ini;inisai\osti'0 selecius esl,uti et vcrosiniilitcr/'?«-
<JeiUurio Cornelins, \\\ Komano parvo ali Adonc S(7'3///5Aurcliancnsis,scd|)r;ptcriiiissa.S'i('rtr/V/,qu:im
rcpcrlus, elogio aiictiis cst, quod cxindc iXosler BcdtC cl Usuardo pcr|)ci'ani tribiiit Florciitiiiitis ila-
desumpsit, servata circumstantia baptismi,a Pclro banus solam postrcmamliabet, Nolkerusutrumquc.
AUCTAHIA.
ANTUEr.p.-.M.AJ. inci|)it:«Purificatio s:incta.' M:iri;c G liani ct Fusculi cpiscoiii, » qnasi hi fuissen marty-
Viri,'iii;s.» In Cornclio satis [lurus cst « Eodciii die : rcs dno.aliorum socii.ldem liabct Muneratus, ctiam
PionKi^ sancti Aproni;ini martyris, sul) Maxiniiiiiio iii |)r'ncipio ab UsiKirdiiKi simplicitatc rccedens,
imperatore.» duiii it:i scriiiit « I|);i[);iiili Domini, quod cst Latinc
:
RoswEVi)., litteris rubris « Puriricatio sancto^ : ol)viatio,([uando scilicct Domino in tcinplo sanctus
M;tri;n. » Iu secunda non omniiio luiriis cst. «Kodcm Simcon oi^viavit. »
dic Ronuc. sancti A|)roniaiii mnrtyris. qui sub [icr- IJki.im. cuiii di! [iriiiia editioiic .jani cgerimiis,
sc; uticne Maximi;iiii imiicraloris iiiiilta passiis, vi;i cli;im iiotaiuiiim, discrc[)ct,
iii ([iio ;iltcra a |)iiritate
Salaria, miliario secundo, ad ultiiiuim capitc triiii- lla dicni concludil « Anrelianis, sancti Flcsluli,
:
catus est. In Africa, Victoris et aliorum i.xxx. Itcm C|)isco[)i et coiifessoris, et Sicliari;c Deo sacrat;e. »
Hom;c. rortiinati ct ;il!oruiii xxxk. » Vide .\ct:i ct AnTLEIU'.-MaX. , UlTIIAJ., LevOEX., liOVAXIEX.,
l''l()rciitinuni, ubi li;c martyruni cbisscs :icciiraiitis ALiiEKGEN., i)AN!f;. ct cditio ULTiuj.-l{ELf;. diciii
distinguaiitiir. sic omiics orditiiUur; « i*iiritic;ilio l)cat;c Vir;,Miiis et
PCLS.\NEN., AnTUEU1'.-M.\X., I.IBEC, CllEVEN. ct V[);i[)aiUi Domiiii; » vcrosimililcr, qiiod ncutruin fe-
Mi)i..A\.,atque alii P;issiin codiccsloiigiorcm l'aciuiit stuiii, scu saltcm aniuintiandi moduiii cxcludcre vo-
aii(lit;e ab A])roiii;ino vocis sentciUiaiii, ncmpc : liicriiit .Iii vocc :iii(iita, Venite, ticnedicti, ctc,
« Venite bcncdicti jiatris nici, [^crcipite rc,i;i)iiiii, cuiii su[)ra citatis conveiiiiinl. In liiic [lost episcojji,
quod vobis par;itiim csl. » Reei.n. ;!d.iicit, « a eonsLi- ;iddunt j)lci'i([tic^^(?ci#/mor25:noinen \ovoFuscnli, \
liitioiic numdi, » oiiiisso, credcns. Moe.\n. pra;tcrc;i varie cll'oriiiaiit.
Usu:irdiiiotcxtiii,aliis littcris verba Adonis intcrsc- 1) Ckxtilen. « Vpopanti Doiniiii,(|iiod cst am|)lexio
:
rit. Il:iqiic post, adhnc fjenliUs,?,Qi\\\\i\\Y » '-'111) pcr- : si vc siisc [)lio Duiiiini S;ilvatoris. .V[)ii(l Ccsiircaiii,
scciitioiicMaxiniiaiiiimper;itoris, cuiii pr;csciitassct bcatissimi (lornclii Cciituiioiiis, qiicni bcatusPctriis 1
aspcctibus Uaodicii |)ra}fecti l)C;itum Sisiiiiiium di;i- apostoliis l)ii])tizavit, ([iiiqiic in cadcm tirhc cjiisco- j
coiium, eductum dc carcerc (erat enim commeiita- pus subliiiiatiis, (juicvit. KonKT, A])[)roiiiiini marty-
riensis). » El [losl « bni^tizatus cst » a Sisiniiio di;i- ris. RoiiKc, siinctoriim Fortiinali, Fcliciiini,
llciii
cono, et « ad coiisignandum sacro Clirisniatc, Mar- Firiiii, Ciindidi. .Viirclianis, -aiu ti Fiiscoli. » Rcccii-
ccllo jiapjc oM;itiis. » liori m!tniiins[)atio craso lt;cc vcrba inscrijita siitit,
Pri.s.AN., litlcris ni;i.juscu]is ininiiilis, sic iiicipit: » lii Scbasten, dccolhitio, iirjefixa hiscc, fiiiic anti-
« Purilicatio siiiicta.' et perpctua) Pei gciiitricis ct ([uioii ct prima maiiu scripta suiit, « sancti Blasii
Vir^iiiis Mari;r. »Scquitiir tcxtiiscum additameiilo, c|)isco[)i ct iiiartyris, » utmerito dubitcs utrum ad
iit .jam diximiix. In nne aiiicm il;i scnsuni forinat, liniic, iin ad scqiiciitciii diciii rcfcraiitur.
ul [icriodo contiiuKi, [lo.-t ..C:iiidiili,» lcgiil. « Aiirc- RitiXELLEN. Piiriliciitiu bcatic .Mari;e Virginis.
:
••
721) .MARTVIIOLOGIUM. — MENS. FE13H. 72(i
et Ypap;iiitiOoniini.Qaodrestuintempore.Iastiniani A Stkozzian. " Apud castrum Florentiiio, S. Ver-
iinperatoris apad IJyzaiitiam .sca Constaiitinopolini dianao virginis, cajus vita virtiitibus admiranda. »
siinipsit initiuni. vi sancti Synieonis, (fiii Christain Daljium tainen relinquit, utrum ad hunc, an ad
iii tcMiiplo pnesentaUini. in alnis i^estaiis, cecinit pr,'eccdeiitem diein ca sancta refcrcnda sit. Item ((
cantiiiii Xnnc dhnitlls, Domine. sermm tmmi in
: passio Sotheris martyris. Iteni, saiictornm niar-
S.
j)ace » J)c cictcro punis est, ctiam in voce ca;lesti tyrum Zotici, Hereiuci et Hiaciullii. » Dc quibus
ai) Aproniano pcrceiita.HaijCttamen in \\\\e,confes- etiani aguut codex Meuic et editio Floue.ntina
soris. anni mcccclxxxvi.
H.iGENOYKN. : « I'urificatio lieatai Mariae Dei geni- Editio LcBECO-coL. incijiit sicut codices mediie
tricis quautlo
: tempUini
il'a olttulit liliiim sunm in
nota3 supra. In Cornelio pura est, in Aproniano, ex
sacertloti et rcdemitiUum oljlationibas, sccnnduni Adone interpolata. Post FloscvM episco-pi etconfes-
legem Moysi. Ubi ipse cognitus erat a sancto Sy- 5W7.9adnectit ((F^ademdie, beatiSi)risconfessoris'»
:
ineone eta sancta Anna vidua. Hoc fcstuin celebre Dc quo etiam mcminit Grevenus. In .Vctis ponitur
institulum fuit a .lastiniauo iinperatore propter pridie.
mortalitatcm, qiia:' tuiic vigtiit in Constantinopoli,
i|iiodet Pclagins papa conilrniavit » Dc .\proniano,
Greven. In .'Vfrica, sanctorum martyrum Vi-
: <(
\ws.it)aptimtus est, addit; ((Etexdevotioneseipsum ctoris et aliorum lxxx. Item, sanctoruni Marini,
pnesciitavii, conquerens qiioddies suos, perdiderit PcrpetuK, Julia), Privatula). » Vide Acta. Sequitur
Et ait jude.N- ci Vere liodie jjcrdes dies taos, et
:
Soris ; tum : Laurentii
archiepiscopi Cantua-
«
statim [irtecepit ciim dccollari » Pro Firmi, legit j^
ricnsis, qui beato Augustino, |jrimo cjusdem urbis
S'irini. episcopo successit. Item secunidum aliquos, septem
MATurcisA-C.uiTHUS.-rLTn.ij., omissis Aproniano malierum, quae guttas sanguinis S. Blasii college-
ct Fuscnlo, pouit iii fiue, Tcleriui conlessoris et ((
runtctpro Christo gloriosc occubucrunt. .Vurelia-
aliorum li.artyrum. » Viilt dicere Ceteriniei socio- iiis, Sigariae virgiuis Deo sacratie. IIadeloga3 virgi-
rain sed siicctaiit ad dicm seqacuicm.
:
iiis, cognatic sancti Bonifacii cpiscopi. »
Vatican., nam, ;J9-iO, noii \\Abel rortmiatiel .so- MoLANi additioncs dc &o[di Sicharia et Lawentio
cioriim, nec Fuscoli. Cantuariensi meminerunt. Qu»tcxtui immista sunt,
Altemps. [pso die in Canlia, Doroberni;\), saii-
: (( siiperius dedinuis.
cti Langacii archiepiscopi. »
III Non. Die 3.
In Africa, natalis bcati Celerini diaconi ct confcssoris, ct sanctorum martyrum Laurentini, Ignatii, et
Celerinte : de quorum omniumgloriosis laudibusextat \^e^\,\(^\\\\'\^\\\ e\V\iiio\i\.[Interserit Bonillart. ;^c'\-
vitate Nicea, passio sancti Triphonis teinpore Ducii imperatoris. Et inmargine : beati Blasii episcopi et
martyris. — Latiniaco, natalis sancti Deodati episcopi et confessoris.] .\pud oppidum Vapingum, deposi-
tio episcoporum Tigridis et Remedii.
NGT.^E
Nova purorum codicuin penuria. Soli Greven ct Motan onini additamcuto aut imrnutatione carere
videntur. Ratio niox dabilur.
a Toto lioc articulo nihil inquinatius, Sollerio (_\ ora! codicis illcvit manus multo recentior. Neque
judice. Trcs vcrsuscum dimidio oljlitterali siiper- ; magis morari debes Deodatum. Ilunc in margine
indicta B. Bl;,s'i ct S Trifouis mentio ; adjecta adjecit manus antiqiiior quidem, quani qua) Bla-
S. Deodati nieiuoriam atque in h;ipc vitia miruni : siuin, sed prinia3 taincn iion aequalis. Trifonem ad-
dictu est quain incalescat. In causa est CastcUanus. didit Usuardus. Bene. Nam hoc mensc mcmoriam
Si consulti fuissent Pratenses monachi,hoc rcspon- ejus venerantur Graeci, apud quos passus est. Et
siim tnlissct .Sollcrius in Pratciisi codice quidquid
: .\cta cjus a Theodorico Rninartio edita testantur
spatii Iwiev sanctor mn ei Remcdii interjaccl,crasuin TrifoncmetRcspiciumcraciatosfuisse in asperitate
riiit. Sed (|uod indiictuui est, eauidem scriptura^ kiemisjn re/iementiatemj)estatis. Quod Februario
lormain refcrt, (juamvislittcris fortasse aliifiiaiitulo couveiiit magis quain Novcmbri, quo sanctum Tri-
miiiutioribas et solito jiropiiis ad se invicem ad- foueni colit liomana Ecclesia- Bocillaiit.
motis. Bhisii mentio nihili facieuda est, ut quani
VARIANTES LECTIONES.
Posui Africa dc more, licet ambo scri])serint de eo,[lost Romanum parvuincl Adonem,fusc agat
Ajj/trica. <;revciihabet Laxren.tii cuni multis aliis Usuardus xv Februarii, sub nomine Btavii ? nisi
codicibus, inelius Molaii. post Romanuni parvum, quis hnwc ixBtasio velitdistinguere; quod nemolio-
ct Adoiicm Lam'cniini, iit in texlu Scril)0(?.rte^, ut dio admiserit.Satis diuopinatus sum, tuin primum
alibi exlitit, ctc. Vajyincmn habct Grcvcn,. Vajd//,- ,. in Occidente.6Vasii noineninclaruissc, enmexbcllo
(jum Molan. rectc utcrque. Alia nomina et loci,
;
- Sacro reduces Crucigcri, illustris martyris reliquiis
et ipsorum sanctorum vidc iii Actis. En modo va- ecclcsias nostras locupletarunt, atque adeo tunc
riationesalias momcnti gravioris, propter quas tot ctiain ccepisso hoc die cclebrius recoli. At cum in
codices e genuinorum nuniero exclusi sunt. Rabaiio, hocipso die tam disertc ponaturut vanani
Paruin non essc codiceinPratcnscm cx eoliquet, repuliliiijusmodi conjccturam, licri tamen ea causa
qiiod Castcllauus me iiridcm moiiiicrit crasa in eo potuit, ut miilti codiccs Usuardini Btasi/m hoc die,
fuissc omnia, incipicndo a \OGesanctoruin, ad lincm vcl apposito, vcl supprcsso pala-stra) noinine collo-
usque, ct pressiori charactcrc inscripta. qn;e hic carint, quod Ibrtc a Btatio, ut erant tunc tempora
e\\\\\\eo,mart//rumLaureniii Lfjnatii ctc.,ut supra divcrsum cxistimaverint alii vcrototamannuntia- ;
Tum ApudSebastemcivitatemhea/tiBlasii ejjiscopi
: lionem, qu;e xv ab Usuardo posita fuerat, ad liuiic
et confessoris, et warti/ris. Ciritatc Nicca, passio dicm retraxerint, qiiod feccre Heriniensis. et alii.
sancti Trifonis,temporeDeciiimi\cratoris. Ajjud op- Ul ut statuas, certum puto Btasimn, cx Usiiardi
pidtm Vajji7/ffU)n,eie. Deniqueadjectum .Latiniaco, iiiente, ad hune diem ininiine pertiuere.
natatis sancti Deodatl episcopi ct confessoris. Qui Non in,ajori fundainento instrusus est Tr/jjjlior
no\\\\(\ei, Btaslu/nSefjastc/itin/ |)crperain cgi, cuin Nica)us marlyr. di-.f ru^ p'nnp ali illo. de quo
7-27 LSUAin)! MONAr.HI 7-2?^
(';,'iimis IV Jamiai-ii, f|iiom((iie Rollaiuliis rejctii inl \ ct A(iiiiciiictiniis, qni 7?7/;;/w;/mctiam ipsi nonii-
X Novciiibris, (Hioihliciolihii' luijus iioiniiiis patro- uaat, scd lildniinn siinplicitcr dicuul martiirem,
iiiis.lAvv/f</(r///y^>(^allliaiM)oi)iii(l(Mlilioiiis Vfiii'la> al)S(|iic loci expressioiic, sic ut ;i'(|uc(.lcO/YVr;/i'9, vcl
iiiDaliiialia. AUcriiis. aiil (jiisdciii Tr//p/io/iis\\o\i\r\\ (J(£S(triensi, ac dc .Sebasleno intcllij,'i (lueat. (lcrtc
iiilcr Auclaria rcliiliiniis i iiiijiis, l>oli;iii(liis iiit.-r /'/asiinn cos ;i Blario disccrncrc. cx co ni;iiiircstc
l'r:clcriiiiss(ts. (Jiiatiior isliiisincl iKiiiiinissaiiclos iu piitct, (|uod poUrcmiiiii cuin rsii:irdo rercr;iiit xv
Martyroloj,'io siio uiiivcrsali (listiiixil (iaslcllaniis. liiijiis,iit cst cti;ini iii I'r;ilciisi. I'iiritate aiilcin
Scd li;i'C ;ilil)i c\ prolcsso (lisculiciula .siiiil. Viilc iii- IsiuirdiiKc proxiini siiiit llcrinicii. ci Torn;iccii. hic
Ira Adtlitioiiciii (ircvcni cx Vincciilio. Hic noljis sat siiiiplieior, (]ui Blasiim [•M\\,\\\\\\\\)\)r\\\\[ niarlijrenK
fsl, Tri/phoiieiit illiiiiiiiiiakMiiciiiiiiucUsiKirdo fiiisse iit M;irclii;iii('ii. ct A^iuiciiict ;ic xv Jl/ariinii iiii(i(|uc
i;,'i!(itiini iitpolc (lui i;i:'o, iit ;i!il)i (lixiiiiiis s;iiicto^ eolloc;il.; ilic(d;irior,(jui |)r;ccis;iaiiiliiL;iiit;ilc,l(jtuiii
Oriciilalcs, .\doni stipcraddcre solc;it, iiisi (|uos iii U/arii clo;iiuiii,Z//^<i'/'5((iuii4cinin;indiis noiiestllio-
nicronyini;inis rcpererit. Dcinuin, ([ui iiltiino loco dic ;iscril)it. Dc Tri/p/iniie, iiiill;i niciitio. 1'ulsanen.
iii !*r;i!cnsi poiiitiir DeorhilnH, ;ipud soliiin Creve- cN(diisis Tifjride ('i Reinedio. totiiin ct ipse Blasii
iiiiiii iii Aiichiriis lo(;uiii invcuit, idcin, li;iud dniiie, cloi;iiiiii liodic producit; (jiiod Miiii('r;it. iiiiitiluiii
ciijus .\cl;i illustr;it;i suiil xix .liiiiii. rclcrt. Vcruiu de liis disliucLius iii .Vuclariis.
\d l*ralensein aeccileiit eodiees Mareliianiensis,
ODSKRVATIONFS.
Inter Ilieronymiana apograplui, ( larius Ce/eri- { ;itict(»r. ipsiiin sua aecopisse, produnt hiiii lii versi-
iiaiiicxpriinil (lorlicicnsc, o\\\\\ Feliceol Felicilale ciili :
coiiiposit;iiii, (|uil)us syiioiiyiiios plurcs .MVic^iiKis lliM|iii' criiuiT [\'.i> ecleiiiicis cuiii Celi riiia
s;cpius. 11011 scuipcr rcctc, obscrv^it Florcii-
siL-iuiri Kiiitcl, Ignalius l.aiiicnliiuisque licati.
tiiiius.In ncda,Floro,autrial)aiioiiulliisliodicriioi'uiii .hiiii supr;i iii Variantihus satis fiise ostciidiinus,
s;iiicloruni iiotus. .ViiiiuiiLi;itio iiustra, ila priiiiilus Blasinm, Tri/p/ionem, cl Deodatnm i\\\ Itodicrnum
iii iloniano p;irvo \'\-\)('v\i\\\' Beati fJe/eriiii diaconi,
: tcxtuin U('iiii:iiiu;iiii pcrtiticrc. Ciir dc Liipicino
et CelerinceeJHS, et Laiirentii, et If/natii. Ilicc Ado ccrte is \V;iiidalhcrto
L'stt;irdtis iioii ci^crit, ticscio;
p;tulo riisiiis cxplical, rclalis Cypriaiii verhis, cx ct Uahano notusest. Ex .NotUcrusciimZf/a- lioc ouni
cpislola .'Ji, (|uatii cuin aliis, ad g loriosam gdvw.w .s'/(9dcscripsit.C;ctcruin ex codicihusllieroiiyiiiianis
orif/iiiem spcctantiiiiis, eL,'regia dissertatioiie illus- Tifjridem Remedinm Nostercduxit, (itioruiii prinitis
Iravit nolhiiulus, iitiii(lcoiuiiisinsi!:,'niuiiis;mcloi'uiii Tif/ris, Tinf/ides, Teridns, Terridns, ^ilter ctiani
lueuiori;! rcpeli possil cui juiii,'c Tillciuoiitimn
: 11011 11110 iiiodo iiillectiLitr. Fueriiitnchisaiicti episco-
loino III a pag. 3!iy, aliosiiuc, fjui de Cy|)riaiti ope- pi inarti/res -An confessores, uL depositionis woxwcw
rihiis, cl vit;i eotnincntarios cdidere, iiec non (la- iiidicat,an ttter(|ueliocdieniortuus, qnandoct quan-
slcllani notain \)i\'^. liOH. Textus iiostcr ex Adouc ditt ceclesi;ini ili;iiii rexcriiit, satis cxplorata iioii
dcsiiuiptuscst, pr;ctcrit;!y^ff/'/'/'/ct ariaiCHli cireiiii:- videiitur. Tu coiisulc Holhiiiduin, Florcntiniuni et
staiUia, servata a A'ot!<cro ctiui titiilo /•//«fO/?/,(|U('iii Castellanuni, (iiii verosiiuiliora profcrre conanlttr.
Cclerino non deheri, citali ;i!ietores incrito contiii- Nos ex liactenus dietis confici otntiino piitamiis;
dunl. An Honianuin parvtini viderit Watulallicrtiis, simpliccm et prinii.scnium Usu;tr(li toxtiiiii a nohis
iuecrtuin cst cx eodeiii roiite, ex quo Uoiiiani p;irvi
: iii supcriori laterculo rcpr;esciitaLuiii cssc.
AUCTARIA.
Pkatkn. In Variantihus nolat;i suiil, (iiui' iii lioc (liD^ivit. « Vidc li;cc purius ct coiiipletius cilata
(odiee tcxtum puruni cxceduiit. dic XV.
IIeri.me.n. de Ulasio toluiii lexLuin refcrt, (iiiciii A.NTLEHui-., Max-Llbe';. et Ugiieelian referunt
videsis XV hujus. piirtim Usuardi icxltini, eui in fiiic suh.junt(unt :
Tor.NACF.N. , Maiu.hianicn. ct .Vc.)UiciNr. Tcxtiii » Lu.gduiti, Lucipiiii cpiscopi, L^elicis Cielerini »
.Mili,iiciinit « Eodctu die, s;incti IJlasii Martyris. >
:
I)e hac disp^iratoriiin eon.juiictione, supra diximus.
LUtinius addit prrcterca « Uugdiinis, Liipiciiii epis-
:
Eadem infra iion semcl rceurret.
copi, Feliciset Celerin;c. » (.iuaui incpiehjec oiiini;i
.V.\TiEr,i'.-.MAx. Ui.TRAJECL. Levuen., Lovaxien.
, ,
simiil eonjiingantiir, vidc iii Actis. ,
.\LbEiu;., Danic. ct editio Ultisaj.-Belg. omiics in
!'li.sam:n. Tigridcui cX Kcnicdiuin oniisit, scd cL
principioBlasium SehasLcnum referuntcum Usuar-
ipse totiiiu tcxtuni, tiui xv I"chruarii dc lilavio poiii-
(li clo.^iocx XV. Iii liiic ;iiiLcni adduiiL, ut,jani supra;
lur liuc rcduxit.
« Luyduiio, Ltij)iciiii episcopi, L"clicisct Celerini.»
ANTi'Er,i*.-MAJ. « Iii .\frica, hcati Celerriiui [ila,
:
Deiiium « Apud Breniam, .\nscliarii cjusdem loei
:
sci'ihiti(r, pro ilc\v\''\w\\ diaeoni et eonfessoris, et
primi cpiscopi. » Adjungit Dank;. » et Apostoli I)a~
sanclorititt martyruni Cclcrrim;e avioc ejiis, ct Laii-
ci;c. » Vidc plura in Aiictario (jrevcni.
rentini cl Ignatii; (iiiorum prior patruus, sequciis
avunciiUis ipsius fuit. Natale saneti Blasii cpisco- Centllen.tanLuin iioii luiriis vidctur. Sic ha-
pi et mortyris. » Ut codices. dc quihusstipra. het In Allriea, heati Celerini dyaeoni, ct Ce-
: «
UoswEvi). « Iii .\frica, hcati Cclerini diaeoiii,
:
leriiue aviie ejus, et Laurentini ct Ignascii mar-
ct conle.--soris, ct sattcLoritiii iii;trtyriini Cclcriiuc . tyrum. Apud oppidiim Vapiugum, sanctorum Tigri-
avi;e ejus, ct Laurentini et Igiialii. Vicniuc, tuilalc dis eL Ueineilii ciiiscoporuiii. »
(ivciitii episcopi gloriosi. Eodein die, passio saiicti BnuxELL. incipit « Saneta? Wakletrudis electa).
:
lllasii episcopi et niarlyris. Liisdnni, l.tipiciiii, ncptis heat;c (uidihc. (}wx ah aiiiorc c()ii.jitg;ili ad
cpiscopi ct confcssoris. Et sancta; AV;iltrii(lis vir-i- Dci tracta ;itiior('iii, ct relicta tcrrcnariiiii suhstau-
nis. » Vide infra iioincii mcliiis exprcssuin. ti;i rcrum, Christum dcvote secuta, itioitastcriutiiin
MuNEKAT, posl lextuni puriiiii, suhjunyit uintiliitu .Moutihits llaiiiioni.e fiiudavit, et ihi corpus c.jus
Ulavii dogium ex xv, lioc inodo « .\pud Sehastiaiic : (liiiescit.» k Bollaudo remittitur ad ix Aprilis. Sola
civilalcm, passio heati Hlavii episeopi. Oiti iiiiiUo- c.iiistranslatij lioc die MouLihtis celchr;ititr iii
riimpatr;itoriiiiractiloritin, sul)pr;eside Agricohitio, iionnullisKaleiulariis ad iv IransiaLa, propter eon-
postdiiilinanicfesioiicmat(iiicsuspensioncniiiilii,'no cur.suni Blasii. Scquitiir de Blasio et Cclcriiio,
iihi pcctinihiis lerrciscarncsejusdiruptiesunt, post ut supra iii codd. incdia' nota^. Deiii « CiviLale M- :
teterrimum earcerem, ac diniersioneni laci, undc ccno, natale saneti Triphonis, qui tempore Decii
salvuscxivit,juhcnl('pra'fatojudice,capitis ohtrun- impcratoris passuscst. Apud Viennam, sauctiEven-
oatione cum duohus pucris marlyriuin consum- tii episopi gloriosi Lugfiuno, saiictoi'um Lucipi-
»
720 MARTVROLOGrUM. — MENS. FE15R, 730
iii, ctc. Apiul Vniiingiini piire. Apiid I!rom;iiii,saiicti A Fclicitatis. Tri[)lioiu\s martyris. (juiab anno ieta-
x\nscliai'ii ejusdcin loci priini episcopi. » tis sua) septimo miracnlis clarcns, snb Decio inci-
Hagenoyen. primo loco ctiani poiiitnr Hlasins vitute Nicea pro Christo ungulis iaceratus, iindiis
cumintegroelogio. Seqnitur textussatis pnrus.Tniu ad jiedcs eqnoruin per nivem trahitnr, clavisctiam
de Lupicino cnin sociis, nt supra. Deinde « lioni;c, : [)('dibiis ejus inlixis circunidncitnr, ct t;indcin gia-
Trifonis martyris. Abud Rreiaam, sancti Ansciiarii, l)io pcrcussus trinin[)liat. Vincent. lib. xii, cap. i7,
etc. Item, Waldcdrndis vidua3 ct Wetpnrgae virgi- dicit, eum [lassum iii Non. Maii, alii Non. Decem-
nis. » Voluit dicere Werebitrgos, dc ([ua Grevenus b 'is.Anscharii episcopi primi Rrcmensis, et con-
infra, et in Actis Iioc die. Vernacule a nobis vocatnr fcssoris, qiiem Lndovicus lilins Caroli Magni, nna
Qecbvrrj. cniii iiovcll;i iii Cliristo [ilcbe Saxonnm, dignuni [la-
ViCTOuiN. ct Reg. SliEc., sub num. 130, appoiuuit slorcm et e|)isco|)nin instituit. Iladeiini confessoris
in fine « Item, sancti Triphonii martyris. »
: de A([uitania. Viciinae, sancti Evcntii cpiscopi ct
Davekon. :»Lngdniii;e, Lupicini, » etc, scd cla- confessoris gloriosi. Item sccundnmCalalogum san-
rius codex D. m
Cheval, « Lngduno, sanctorum ctorum, depositio beati .loaiinis Elccmosyiiarii.
Lupicini, » etc, (;;iiideiitii e|)isco|)i Novaricnsis, disci|)iili saiicti
MATP.ic.-CAr.THCs.-LLTKAJ. « RUisii episcopi ct
: Martini, qni pro Cliristo cxilium, cum sancto Eu-
martyris, apud Sebasten Capadociae, [et] septem sebio VerccUcnsi sustinuit. Radegundis virginis,
nuilierum, qtiae coUegernnt guttas sanguinis beati Itcm Wcreburga? virginis. Eodem die, W;ildctru-
Blasii. Waldctrudis vidnae. Rcrlcndis virginis. » disvidua; coniitiss;e IlanoniLC, qna;' quatuor habiiit
Editio Llbeco-Col. incipit a Blasio, ut codiccs proles sanctitate conspicuas.
D '>
supra. Secundo loco, dc beato Cclerino et sociis : MoLAN. in prima cditionc addit « Lngduni, Lu- :
« Eodem dic, sancti Triplionis martyris, qui ab ])icini et Felicis itidem, » cx Relino. Sequitnr Bla-
infantia mnltis niiracnlis clarnit et snb Decio tan- sius cuni elogio, in aliis editionibns inale iu
dem in civitate Nicea gladio coron;itus est. » Scqui- tcxtu [lositns. Deindc : Et sancti Iladclini con-
tur de Ti srido ct Remcdio. Tuin « Lugdnno saiic- : fcssoris, apud 0])pidum Visitiim. Iii nioiitc Castri-
torum Lnpicini, episcopi, Felicis, et Celcrini mar- loco, sanct;c W;ildctrudis viduaj. A[)ud Rrcmani,
tYrum. Apud Bremam, sancti Anscharii, etc. Ipso ctc. Denique minori charactere « in villa Rra-
:
die, sancti Hadeliiii confessoris de Aquitania. Anti- banti;e Merbcca juxta Ninoven, s;iiict;c Rcrlindis
siodoro, bcati Jnliani martyris Vicnnoe, sancti Eveii- virginis. » Editiones posteriores « In Monte Ca-
:
ciiepiscopietconfessorisgloriosi.Itemsanctte Wal- striloco, ctc. Apiid oppidiim Visetiim, saiicti !I;i(!c-
detrudis vidua:. » lini coniessoris. Lugduni, Lu[)iciiii, ctc A])ud. Mcr-
Beli.n., post Blasinm, ct textuin,'addil « Lugdu- : beccain, dcpositio sancta) Rerlindis virginis. Apud
ni Lupicini, et Felicis itidein. » Rremam, sancti Anscharii, priini cpiscopi ejus-
Gueven. : « Eodem die, sancti Rhisii cpiscopi ct dcm loci ct Ilambnrgi unitorum. Civit;itc Bison-
martyris, qucm Usuardus post Adouem ponit xv tina, sancti Anatholii, ejusdein metro[)olis san-
Kal. Martii sii!) nomine Blavii. Lngduiii, Lnpi- ctissimi episcopi ct confessoris. In moiitc Calvo,
cini episcopi, Felicis et Celerini martyriiiu. Anti- sanctarum sororum OliveriaB, et LiLiertatie virgi-
siodoro, lieati .rnliaiii marlyris. !n Afric\i, Fclicis ct num. Viennas, sancti Eventii gloriosi episco[)i. »
H Non. Die 4.
In civitate .Egypli, quoe appellatur Thmuis, passio beati Filese cpiscopi et Filoromi tribnni, cum qnilins
etiam innumera fidclium multitudo ex cadeni urbe, pastoris sni sequens exeniplum, martyrio coronata
est, sicut octavus lii)er ecclcsiasticLC Ilistoria) loquitnr. Ronuc Foro Simpronii, sanctorum martyrnm Aqui-
lini, Geniini, Gelasii, Magni, Donati. Trecas, sancti Aventini episcopi el confessoris ".
NOT/E.
Concordant Praten., Herliiien., Tornacen., Marchian., PiiUmien., Aniuerinen., Max.-Luhec.,Mtine-
rat., Greven. et Molan.
a Post S. Avieni conimcmorationem totus fere C Martyrologii exom|)luin, cnin in Dcvcnsi codicc S.
versus erasus est, et quidein ante oblatum Carolo Aventinusuitimns annuntietur. Rouillakt.
VARIANTES LECITONES.
Bene Praten. Mgypti, ut habet ctiain
scri[)sit Phileromi. Pulsan. vidctur dnos in unura conflasse,
Molan. iii cx'tcris codicibus fcre est Efjyptl vel
: quem/^foriff;i?«;i vocavit,ac conscquenter \\vo,cum
EgiiM, ut dixi supra. Passim etiam otlendunt in qutbus, habet cum quo. Quartus lapis, ad quem
voce Thnvi8\i\\\^\\\ Ilerinion. eflert Chliiius., Tor- ]);issim omnes ofTendnnt, est, Forum-Semjyronii. \\\
nacen., ThinlHs;l\\-d\:^\\^n\., Thajmis: Antuer[)ieii., textn scri[)tuin Foro-Si)ttp'onii, ad scrvandam
Tinnius; M\x\\(:vdi. Thyvvus, alii aliter. Grcvcn.
, lJsuardilectionein,exPratcn.,Horinien.,Tornacen.,
ut nt sccurc proccderc volucrit, rem tamen non at- ctMol;ino,InMarchian.,Ant.,Max.-Lubcc.etMnncra-
tigit. Scribit Taj)hnis,alias, inqnit, Thynius, Thy- to (isi Foro-S y})ipro)iii. xclSimjjronii Apnd Greven.
mus vcl Thymnis ; \x\)cvv^\\l omnia. Rciiqni iii tcx- Syntjtronii : omniuni turpissimc in Piilsaii. inphoro
tu, Fila; \tX Filoronii, quamvis iion dul)itom [ira;- Sin/jjronii:Rcdundat in Molano [larticula et ante
fcrendam oninino Molani rccentiorum codicum Donati.Trecas usitatissiina cst mcdii a^vi orthogra-
lectioncm/^/^ii/^rt^etyVi/to^owu/astcodicesantiqnis- [ihia, nou male a Greveno, et Molano corrccta.
simos secutus sum, Pratciiscm, Ilcrinicnscm, Tor- D Trecio .^Uincrati, typographo haud dnbic impiitan-
naccnscm ct alios, ex quibns oruonda est genuina dum. Sic scriptoris ctiam vitio in Pnlsanenscm
IJsnardi lcctio. Mnneral, posuit Filoronii; (Jreven., irrepsit Avoitinionis, ct Galliasii, \\voGelasii.
ORSERVATfONES.
Dc magni noininis inartyribus/^^i7(?rt; et /"/i^/orowifo acccperit. Ado non solumex Hisioria illa ecclesias-
agit hodie Romannm p;irvnm
In civitate
liis vcrbis : tica,scd ox Actis etiam magiiam partcm descri])sit,
.Egypti Thumuis, heali Philea, ejusdon iirhi^ epi- qiucabIIcnschciiio])rimuincomplctiuscditaetillus-
scnpietPhiloromtribuni,et iniiumerabiliu))imar- tratasunt,subnoniineillius6^r6'i70?7'/,aquo6'o«snv^-
tyrtcmlScc dubium vidctur, quin istiiisM;irtyrologii tani egregie passio)i,e)n se recijg novisse asseveral
auctor cos ex solito foiite, neiniic cx RuliniEuscbio, Ruliuuslib. vm, cap. 10. Scd nuirii hodie Ilcnschenio
7.M ISLAIU)! MONACIII f-J
sc assonliri ptissr- (liMiloiiliii'. Acta iciiilopiii-iora, li- .\ r(inyiiii;inis apo^'riipliis h:ihit:i ; ox (•(iiil)iis hcnc cou-
(•i'tai-fpha!;i viilcaiiliir.sc proroiTocxistiiiia' Miiiii;ir- jicil (;;islcll:iiuis, oxoiiipliiiii, (iiio I'sii;ii'(iiisiisus ost.
tiiis. iiitor.Siiic('ractSol(rt;i:i p;i^'. :i i7. Vidcciiniilciii iiiii'c liixaliiiii c!. (lcpr;iv;iliiii! riiissi'. IMiii:i ;ipiul l{;i-
;i p:ii,'. :Ji3, nlii Kiisoliiii liliriiiii ocl;iviini Actis siiis iii- li;iiiuiii, ct .\(i!l\c!'iiiii couriis.i, (jiuc
.Votis cxplicii- iii
scrit; et Tillcinoiiliiiin tonio V a DilVnsins paj,'. •184. tiora iiivoiiics, ot inorilo oxplosa, pcr lihrarioruiu
Ailoiiis cloyiimi Nostorin p:incissiiiia contr;ixit, an sncordiiiin, ellicta saiiotonini Doniina, ox Tliiniii,
s;ilis rccto scrv;ilo trilntiii iioininc ct i!i;irlyrii loco, Tchmojus, vcl Th&mins, c^ Foro-Sciiiiu-oiiii, ,?/////-
;ililii (lisciilicliir : pliiscnhi cx i'oilciii Adoiio .Notlic- plioi-iaiuis, o'c. 1(1 iiilcriiii cxtrii coiiti'ovorsia!ii(;sto,
)'i!s (lcsiinipsil. Ilifrniiyiiiiaii;i ;ipo;^i';ipli;i inlco cor- sic sci'ipsissc Noslriiiii, iili iii loxlii ioi,'iliir. Wiin-
niptc liornni iioniina ('X|)riimint, iilllcii-
iii;irtyriiiii (lalhcrtiis soliiiii Aqi(ilimmi cclehrat, ciii prioiTs
scliciiiiii!! ot Klorcntiiiiiiiii iinii p;inin! oxcrciicriiit; diios coi)jiiii^'it :
cl cxcrccliiiiil (iiicniliiiot, fiiii cx liis vcrl.is, Tlieuioi^
Tiiiii piiilii' .Nona.s A<|iiiliiui> vi'ii<li<';it uliiiii.«,
/'iii(r('jjisropi,n(i)ij/7i(isi'ft,i\t\nmmo(\\\\\] sciisnni,
.\iili^lest|ii
rcdiiocro voliiorit, nis cx longiori Florciiliiiii iiota- .'
iiil''t l*liil>';is cuiii l'liili>r<iiii.i.
tioiio, 00 otiaiu doiniiin projicndoat, iil Filinmejn-
srojm)! ciimJiJiasiin, :i PhiJca et PhiJoromo divor- Arenliniis, imli(|uioril)us iii;irtyroloL;is ii,'iiotiis,
sosr:ilc:iliir,.\'oliisdc solol'sn:irdi lcxtiii|iia'stio cst, priiiiiini in '
siiiii'do lociiiii liiihiiit,ol qiiidcni Trecis
liiciii piirissiiiiiiiii dcdiiiiiis. INirro iilriiiii hiiiti siiit iicot ihi dopusitiis iioii riiorit : orcdidcriiii iiolioreu)
Acla :iii;i a (lomliclisio, posl odiliiiii Fchriiariiiiii iiu- urhoinahipsopriohiihitani. Einsr.opv.m riiciunt codi-
striiin, intor Lcctos triiimphos, lorto ox j^toco Mcta- B ccs passiin oinuos, sic utdiil)ilari iiou possit, quin
phriistis, l.atiiio viili^ala. iit hi s;incli,ox ooriiin lido, ropra^^scntclnr vora rsiiardi loclio. Erravit aiictor,
rcjiciaiitiir iii xviii .\!;iii, qiiod hicit (',;islcllaniis coii- nt ostoii(lill!ulliiudus,at tcxliiscjus iii iilloris .Mola-
tra M:irtyroloi;ioniiii nost!'oriiin :iuctoritateiii. aliiii !iicditioiiijuis pcrporaiu iiinliliilus cst. J)o Arentino
cxaiiiiii:'<l)itiir. CaslroiJunensi, cujus opiscopiilis dii,'iiitas ad prio-
In se(|uouli niartyruin classe, iion uuus est error. reui transrorri potuit, agit ctiaiu hocipsodielauda-
r;ils;i loci positio, duni Foro Scmjjronii Roma ciiiii tiisBoUandu.-. (|ucni taincnintor aoiucros.hoc ostin-
ciiiijiingitiir; scrijilio, iit ox Vari;iiitil)iis p:ilot, non corli dici ot lortiissc cultus, iii .Miirtyrologio suo
salis recta;uec niagisexactauouiiniiin iMtio cx llio- iiuiversali collocal Castellanus.
AIjCTARIA.
Iii civitate .^"'gipti, quae appella-
A.NTLEr.p.-.M.\.i. « ALTE.MPS. iu Anglia auctus « Ipso die, sancti :
liir Tiniiis, passio hoiiti Pliilaoo, ojusdcin civitatis -Vlclari, Claudio-Cestrensis cpiscopi el confesso-
cpiscopij et Phyloroiui, Irihiini Romanoruin inili- ris. »
tnni; cuin quiluis iunuinora mullitudo fidclisexea- Stuozz, et Medic. : « Item natale sancti Gilibcrti
doiu urhc, pastoris sui vcsligiii soquens, por.secu- coufessoris. »
lioiic Dioclctiiiiii ni;irlyrio coroiiiitii osl. Trociis, na-
Editio paruiu aduioduin dilfert a
LcBEco-Coi,.
t;ilo saiicti .Vvcntiiii opiscopi ct conrossoris, cujus
codd. supra citatis etc, soliim addit de
L'LTiiAj.,
gcsta hahcutiir. » In liis, iit patct, puritati accedit,
sed decst secuiidii aiiiiiiiitialio.
q ,\vontiiio, cujiis f/esJa hahentur, et pro Liefardi,
scrihit, Ziophardi.
IloswKvi). incipit Hoiuio, sanctoruiii uiartyruiii
: «
.\quiliiii, etL'., » piiro. Scqnitiir « In .Kgyplo, pas- :
Belin., inverso Usuardi ordine, priinum annun-
sio saiicti PhylciC opiscopi, ot Phyloroini, etc, » ut tiat inartyrcs Foro-Scinprouiensos, quihus iinme-
priocodens. Dcsunt rcliqua omnia. diate suhjicit « Trocas, Avontiui iqiiscopi, et con-
:
.VXTi EllP.-M.AX.,! EV()EX.-HKI.(;.,L()V.\NIEN.elEDITIO fessoris. Eodem die, sancti Gilihortiopiscopiet con-
ri;ri;AJ.-I!Ei.(;. tcxtiii iiricliguiit « Naliilo lieatiCil- :
fcssoris. » .Malo hic pouitur tituliis episcopi, qui
hcrli coiire.ssoris. » Iii toxiu non oniuino corrcctl Scinpringhamensi, dc quo solo hodie agitur, nulia-
siiiit, ot posl triJmni, uiale inseriint, siO) Deciana
teiius convoiiit. Tn aliiim orrorcm lapsus est Baro-
licrsecKtioiie .(\\\o(\ iii .\(loiiianisiipogriiphisscctiiiin nius iii ohsorvavit Hoswcydus. Sic
Notatioiiihus, iit
!'cpcrisse indiciivit Iloswoydus. liahet textiis Romaiii hodicrui. « Eodein dic, sancti
idoin (lilhcrti confossoris. » .\'otatio lian; ost « (iilherti :
i,tih.ie(;t., Leyden., Ai.HEr.GEN. ot D.wic.
!
h;ihciit (|uod supcrioros, ct priolcrcii iii linc adji-
iiliiis (Jiliherti.sive Ctiiherti, fuit fuiidator nohilis
is
ciiinl « Ipso die. natalc sancti Licfardi, .Vnglorum
:
moiKistorii (Jcmhlaccnsis. Wihcrtiim luinc vocat
cpiscopi et luartyris. » Sigchorlus, qiicinevila migriis-c ait, iinnoDomini
Centli.en. « in civitato Thymitis, passio hcali
:
DCCccLxii. l)e eodein, Pelrus in Calalogo lib. iii, caj),
81), et .Molanus iii Indiculo, et in Natal. sanctorum
riliito, ojiisdom iirhis (.'piscopi, ot Phiiorouii Irihiiiii
Hclgii. Ejus Vitam, Sigeherto ojusdein cajuohii
ii
Iloinanoruiu niilitum. » Iii diiahus aliis, satis piiriis
esl.
mouiicho scriptani, rotulil Surins iu tonio IIJ, die
Hrcxeee., prima anuuntiationc non ouinino pu-
in ^ xxiii -Maii. » .Vd lucc Iiuswcydus itii :
riis, iiiserit. « suh porsocutiono Dioclosiana. » Se- «Tota notatio Baronii ad hunc locuin Martyrolo-
ciiiidiiin sic foriiiiit « Ronifo, sanclonim iiiartyruin
: gii Romani, nihil ad roin liicit. Niiin Cilherliis illo,
Aquiliiii, » ctc. Et tiiin « Itciu, Symphoriani niar- : qui IV die Fohniari colitiir, iiiliil commiinc hahct
tyris. Ipso die, sancti IJphardi, Aiigloruin cpiscopi ciiin Cuiherto Ccmhlaccnsi. Fuit enim Cilhortus illo
c"t martyris. » 1'ltima' adjungil, « cii.jus gcsta haiieu- Auglus, CanonicusHogularis, ahhasScmpinghamcu-
tnr. » sis, cujus vitam cxliihct Lcgoiida Aiiglia;, pcr Cap
II.KiENOVEX., rclato loxlu iiilcgro, suhdit: « Ipso graviuiu Canncliliim olim cullcctii, lloi^uitque circa
dic, iiiitiiiis saucti (Jylhorti confcssoris. Itoin saucti anniim mcxl. et ohiit aniio mclxxv, vit;c sua) anno
laitharJi ct Elyphardi, .Vngloruni episcopi ct inar- cvi. Sanctorum iiiimoro atlscriptus est iinno mccii a
tyriiin. » Satis patot cx uno vero noinino'duo falsa papa liinocentio III. (iuihcrlus autoin fuit fiiudalor
cs.su conficla. Sc(|iiitur iii fiue : « Itom Vcronicjc vi- monasterii Ccuililacciisis, fuit(|uo Hclga, in dia'ccsi
liiuc, » dc Actis.
(luii vitlc iii hiuc Loodiec -^i, niinc Jiutom Naiiiiircousi, qjii floniil
.M.\Tr.ic.-C.\iu!iLS.-l,'LTi'.AJ. lualc scrihit Silece cl aniio DGCccxL, cl ohiil iiiino i)CCC(;lxii. Natalis cjus
FJoi-iani, pio PhiJea ct PhiJoromi. incidit in xxiii Maii, (|no Surins vitam ojus hahct;
'lodex .V (loiniui !.i; M ap.e, (|ui fiiit Canonioorum olcviitio autcin ejiis cclehralur xxiii Scplcnibris.
S. 1,,'izari \ugusl't.luiii : « Coltica)Homio, dodicatio Alius est C' 'hertus, ahhas xii (ionihlacciisis, qni
hiisilicic S. Syiiiphoriaiii iii suhuriiio cjusdom urhis scri[)sit apoii -i;im pro Scvcro Siilpilio. (|no!n Haro-
conslitutir. » Hoc, quid sit, iiescio. iiiiis iu Nolalionibus ad diemxxix .lanuarii confiin-
I
733 MARTYROLOGIUM. — MKNS. KEBR 7.}4
(lit ouni O"'!'*''"'^'' fiiiuhiLorc r.cmhlaeensi. » llnc A Iialicnlur. Riiicliii, Ulgisicpiscopi ctabliatis in Lau-
usqnc Rowoydi Observatio. baco, admiranda^sanctitatis viri. Siicssionis, sancti
Greve.n. Donats, Themi
:
"«
» Prinunn noincii : Vodali(;onfessoris. Eodemdic, sancti (lilbcrti con-
esti5o«rt^^alteruni ex 7/««?^ malc tortuin. « l.co- fcssoris. Ipso (lie, saiicti Lictpiiardi, Aiigloruin ar-
» DcRicliardoct Rembcrto,
parcli, Anglorum cpiscopi ct martyris. Itcm Ri- (•liic|)isco|)i,etmartyris'
Postcriorcs cditioncs « Kodcm dic
chardi Anglonun rcgis cl niartyris. Rcmberti ar- iit (Jrcvciiiis. :
chicpiscopi Hreincnsis ct conrcssoris, qui a saiicto sancli Gilbcrti confcssoris, qui Scnipiiigamia! i|iiio-
Anschario cjusdcni urbis episcopo cducatus,eidoin- scit, in moiiasterio quod ipso coiididcrat. in Ifiinc
que rcgimine succcdcns, noii solum suos laiida-
in court i|)so die, saiicti Lielphardi. etc. CfenobioLau-
bilitcr rexit, vcrum ctiam iiiOdciibus frcqiiciiLcr biciisi, dcpositiosancti Viilgisicpiscopict confcsso-
Christum annuntiavit. In Aiiglia, (iilberti abbatis et ris. !)ic(|uarla, snncti PaLris Tsidori l'clusiot;e. »
confessoris. qui multos rcgularitcr vivcre docuit. Aliis litteris « iLcni Rcmberti ;ir(diicpisco|)i, ciijiis
:
Sanasclae, » seu mavis, « Sanasolae |)rcsbytcri » hac- celebrior fostivitas estdie \i .Iiinii. Eodem die ponit
tcnus ignoti « Hugonis prcsbytcri, » itidem inco-
:
.Mctaphrastcs ponnitcntiam Thcojiliili, pcr iiitcrces-
gniti. » In Scotia, Modani abbatis. » sioiiein gloriosissiniK Dci parcntis, auctorc Euly-
MOLAN. post « Avenlini, » subdit, « cujus gcsta cliiiino hujiis Tlicopiiili miiiisLro. »
,
No7iis. Die'6.
Apud Siciliam civitatc Catluiiicnsium, natalis sancta* AgaLluo virginis ct martyris, qiue post alapas ol
carcorem, post C(|unlcuiiict tortioncs. post uiamillaruin abscisioiicm, jiost voliitationcin iii tt-stulis et car-
bonibus, tandeni sub jiidicc Ouiiitiano iii carocrc consummaLa esL. VieniKC, bcati Aviti cpiscoiii ct con-
fossoris, cujus fiJc, ct iiidnstria atquc admirabili dootrina, ab infestatione .iriame hiercscos Callia' "-
defens» sunt.
NOT.E
Coucors textu Pratoi., Heruiioi., Tornaccn., Marchlan., lid., Ptolsaneih.,Max.-LHbec., Mmerat.,
Greven. et Molan. : inio ferc otcterorum omnium.
^ Piget monere non omissain a Pratensi codico vocem Ariana, ut ipsi exprobat SoUerius. IJoiillaut.
VARIANTES LECTIONES
Solus Ilcrinicn. »cvibitS'i/ci/iai/i ,scd iii Cliallen- 13 s'o/iem,a)inn.iraljili, eresls, /iereseos,vl liujiismodi
simi socium liai)ct Pralenscm. Marchiau. ponit Ca- aliaadmedii;evicorruptamorthograpliiani s|)cctaiit
fiiie/isiHin;P[\Uu\). C/iafen/ensini,i ; Munerat., Ca-
, dc quibiis iii pradacione alninde dictuin csl. .Ma\.-
lenensinm. \\\ tcxtusccuiussum Tornaccii., AiiLucr- Luboc., iit soletcsseincorrectis inia, ita hic iionniil-
picn., Max.-Lubcc, Munerat., Grcven. et Molan., la habet ty|)Ographi errorc contorta, qua) ex codice
([uamvis aspiratio plane redundare videatur. Rur- Aiituerpien.cui ubiijuosimiliscstlacile corroxiinus.
sus, fcre oouvcniunt Pratcns. ct Ilcrinien. illcscri- ; Codex uLoniue \\ro adrnirabitl, \e'j;itviirabiti, omiL-
hew^Agat/ies, liic A(/ ates .\\\('\\^n- vv,\,, iii fallor, textus tiL(iiievocem.lJ7«wr^;utfccit cLiam Pralcns. CaH''ri
inllexio. Lego eqimleim oum probatioribusmss. et oinncs camclarc exprimunt, utcx .^doiic cxprimcii-
cxcusis Tornacen., Marchian., Antucrpicn.. Pul-
: dam putamus. Ilerinien., Tornaceii., Puls;nien.,
san., Max.-Lubcc. \\\\\)Q\\iecnJeu'/n, quod alibi non sc- Muncrat., Greven., Molan., et alii scribuflt Arlance :
mcl recurrit. Martires, torciones, Qiiinciano, absci- utrum prasferas, mihi sus dcque est.
OBSERVATIONES.
Qui Siculorum et maxiino C;it;iiicnsiiini, seu ma-
atquc conlirmans, iitliccL ad sinoerissima accedoro
vis Panorinitanoriimgloriiim.l^rt/^/^rtwdixcrit, satis nccnicant, ccrte rigidorum criticoriiiii ccnsiiras fa-
dixit. C;i?tera loquuntur Kalcndaria, uL vctustissi- oilc elVugiant. Eonim cpitomcn ti;idit Tillcmontius
mum Carthagincnse, ac Erontonianuin,atqucMarty- toino III, a pag. //00, ncc ncgligcnda siiid. ciu;e satis
rologia omiiia. Oiuc insiipcr decora, illiislrissiin;c curiose colligit Castcllauus loco siipcriiis indicalo.
virgini debita siiiiL, Castclhino enumcraiiLiir
r Sic dc Agatha Wandalbcrtus
a :
pag. (ionsjiirant apographa Ilicronyniiana,
0.37. iii Sic.iiiii;e populos .\onis silii siilidit .^gatliu'
quibus, iisdein fernie verbis, priiiio loco ponitur In :
Viiginis cxiniio virtiis eelcbrata ileeorc.
Sicitia Catania, vel Catana cititate, 'passio sanctm /lri(f?/mViennensem,sub.4/aw«pr,'Bnominc. inler
AgatceTirfiinis.^QZ^^XwvAivAhK^iYxwWAxwww parvum : ecclesiasticos poetas notissimum ;iliisquc scriplis
Sancta Agat/ue rlrginis, apud cintatem Catanen- cclcbrem, in plcrisquc Ilicroiiymianis apographis
siu/n. ne(l;c clogium a RabanodescripLum eslctiain notatuni reperimus; siLne verc de adjcctitiis, ut
ab Adoneiii M;irtyrologio.cuin hac vera cL notabili va- cxistiniatEloreiitinius,iioncst()per;epretiiinimaltis
riaLiouc, quod pro i/nperatore Dioctetiano. substi- discutere. l)e co etiam mcminit Rabanus, licct iii
\\\v\''\X Decio, idi|ue rcctc Xotkcriis scciitus cst, iit Rcda aut Floro iiotus non sil. (lcrtum cst rsiiardum
Iiolbiiido dcnioiistratuiii Ilabct prolixio- invmiics. liic dcinio sna omnia cx Adoiic miitiiatum, (iinissis
rcmvit;c scricm priefatiis Adointcr festivitares apo- iioV^^^h^^^vcxev^^i&Je/npore CTnndobatdi refj is ,\\\\x'\w
stolorum;ctNi)stcrcoinpcndio studcns, ex breviori Xotkero et multis codicibus auctioribus rcstituta
Martyrologiiencomiosuadccerpsit. Cumautemexea siiiit, iit statim patebit. Vidc qu;e de Avito in Actis
l>cd;oct.\doiiis discordi;i diiliiMs li;ererot,cujus nia- accur;il(? tlispuLata suiit, ac brcviiis iii CasLcllani
\inic tyr;iniii icinpor;i ;ipp(dlaiida ossent, ncuLrum iioLa, pag-. ;)4l cL V}'rl. Apud Rab;iiiuiii ct NoLkcnim
nominccontcuLus. Qa;ciii .\gaLlia) meritissiinas lau- ord'inat'ioepiscopatus Andrece ajjostoti ex llierony-
(losetconiniciid;itiouem faeere possunt, oiicrosc cu- inianis signata est, sed ca nihil ad Adoiiem. iico
mulavit Rollaudus, iis monunuuitis Acta illustrans proinde ad Nostrum quid(|uani attinct.
AUGTAIUA.
Antl'ei;!>.-Mu. fn prim;( Leuam, in secunda .4do- Dioclotiano impcratore, prooonsuleQuinLiano. Qua?
iicnKlcscribit;ciic',justextiim « Apiil SiciliamciviLa- : post alapas cl 'arccrem, post eculcos et torf ioncm,
LcmCat;inentium, passiosanct;c Agath;evirginissiib post mamillarum ab.scisioncni, scd Domino saiia- ;i
73:-; USUAIU)! MONACfll 730
tionoin. pnstvolul.-Uiononi in (ostulis t;l carlionilms, A aliis ij,'noti, nisi qnissnbTlioodori noininc Isidoruin
tiinilcMi iii carrci-i' (•onsmiiniata csl. Vicniiicivihitc, ;i.L;nosc;il. vidc l'i';i'tci'inis-()S. » etc.
tlc (|iio
JMMli Avili c|»isc(t])i, cnjiis lidc ct indiislria iiliiiic .MATr.iii.-CAuriMS.-li.ruAj., post A^'atliain |ioiiiL :
ailniifaliili tloctrina, lcni|)oi'c (iniulcljahlis rc^fis, ajj << .V.lcy(lis virKinis ct ;ibbatiss;o. «
iiircstalioiic, clc. » 1'Milio liiuEco CoL., in .Vvito inO(li;c nota; codici-
Iioswrvn. In |irinia Adoninnns, clt.' socnnda lioc biis coiirormis, do .ViJ^atlia post i;;irbonil)iis, hoc
solnin li.iiict ; « Vicnn;c, c|)isc(i|)i cl cttiircssoris. » solnm ;idiiiisct't : « Taiidcm toinporc Dccii iiiiper;i-
Dcc^t noincn ipsius s;iiicli. toris, siib jiid' •(' Qiiiiii'i;ino, » i^Lc.
A.\ni;i'.i>.-M vx., {'i.rr.Aj., Lkvdkn. , Lon a.mk.n. ,
Hkk. toxliii Ijsuardiin liiic adnoctiL « lii civiLato :
Ai.KKiu;. . Dami;. . ct Kditio ri.ruAj.-HKi.G. .satis piiri Drixina, sanctorum conrcssornm Comini ct Albini
onincs siiiil, si soliiin (lcni|)scriscit;it;! sii|icriiis tria cpiscoporninqnornni vit;i iiiii';i('iilisoxstatt;lorio.sa.»
ill:i \\\U), triniiore (Inndnhaldl rcf/in, Scri-
vcrl):i tlc Vidc inicriiis vcr;i lioriiin s^iiictornin noiiiina.
l)nnl ipsi Uiiiidchaldi. (luKVK.N. : « Kodciii dic, Satnri, Aviti \(Ui non
(iK.NTLLK.v. « Apiid .Sicili;iin civitalc (];ilincnsi,
: Ilovoc;iti?|, Fciicis» cx llicronyni. « Laiulnno \pnto
passiosanctic Aj(atli;o vir^Miiis, sub Dccio inipcra- roliiisse scrihere Hlaiidinio|, Bertnlplii t;onfossoris-.
torc, procoiisiilc C)iiiiili;ino. Vicnn;c, s;incti Anili PicL;ivis, l);il)iloiiii diacoiii ot conrossoris. » Nihil dc
[///'0 Avitij cpiscopi cl coiircssori ;. Iii lcriLnrio.Mori- co rcpcriL Dnii.indns. « liiiichi' viriiinis » itidcin ;
nornin, Iransilns saiicli Hcrinlli conrcssoris et mo- ii(not;t'.».Vllioy(lis( Ad('llicydis)('tl5(;rti';id;i'viry;iiiiiiii,
naclii, cnjiis ossa (;;iiid;i' rc(piics('iiiit. » ct (;erbcrt;n((iorl)cr;4;o)iii;itrist';irniii,»Posteriorniii
liiuxKi.i.KN. Dc Aii-:iLli;i ;idjicil : « Ciijns noiiicn in Ij dnarnincnltnm probatnm hacteiuisnoii invonio.
c;iiioiic iiiiss;c rccoliinns. llliino anLcin loco In
» : Moi.AN., dc Cominoct Albino, l)cliniinitranscribit.
l!l:iii(liiiio, s;iiicti licrtiiHi coiilcssoris. » C;i;lcra saLis « Vilika, dcpositio Alcidis virL;inis cL ;ibbatissa?,
Iii
pu r II s sanctitatis. In l!l;iiulinio nionasl(;rio, sancti
iiiir;i'
llA(.K.\t).\YK.\., iii Ai;;itlia \[\ivv\)o\AwA., posl inaiiiil- Dcrlulli conrcssoris. » Dostcriorcs Mohini oditiones
hiriiM prrccisioiiem ^\c\oi\u\lnv « Itcrum cst incar- : ;i Dertuiro incipiunt. Tiiin « Sucssionis, sanoti:
ccrahi. cl ;i lic;ilo ;iposlol() PcLro visitat;i ctsaii;il;i. Vodiili coiircssnris. » Scipiitnr y\(' Ccmiiio ot .Vlbino.
Dciiidc iii c;ii'hoiiil)iis ct lcsLiilis vitri cst voluhtla ;
Ver;i noiniiui syinl Iiif/enninnscl Athniiins, i[iiornm
tantlcm siib (,)iiiiiciaiio, cLc. » primnin ;ul v Soplenibris rcjicit C;istollaiuis. « In
Codiccs Vii;toi;in. ct Rki;. Sikc. si;;ii;ilns iiiiiii. Vilika, dopositio, otc. » Tuin minntiori cbaractere :
i:]0, ct Vatii:.v.n. Lonj^obardicns, luiin. :r.)4'.», in « Alox;iiulrite, inarlyriunisanctict gioriosi martyris
liiie « Eodciii dio, sancti Tlicodori niartvris, »
: Isidori. »
Vlil Idus. Die 6.
Apnd Cccsaream Capjiadocia^, natale sanctse Dorothenc virginis, quse prinuim eqnuleo vexata,'dein"palrais
di.i ca;sa, ad nlLimnm capilo piinita ost. In ciijiis confossioiic qnidain Theopliiliis scolasticns conversus.
ct inox ci|iiiih'o idcni ;iccrriiiic tortus, novissiino gladio c;osiis osL. .Vrvcrnis, boati .VnLlioliani martyris.
Eodom dic, sanctornin opiscopornm Vcd;isti ot Amandi, qnornin ct vila ct inors pliiriinis cxstitiL ^ iniracu-
lis gloriosa. Eqiiibus prior AdarLcnsinin, scqncns vcro TrajocLeitsium rexiL ccclesiani.
NOT.E
Est Praten., Herinien., Tornacen., Marchian., Munerat., Greren. ot Molan.
" Not;i S(*llerins iii autogragho pro exstitit, i\^:Hi hincquc conjectat contortas osse autograiihi littc-
existit. Diligcntem auclorcm! Nihil priutermittit, G ras. Conjcctura niiiil inaniiis.
VARIAMES LECTIONES.
Toriiaccn. cKircvon, ponuuL Capadocife, pr;epla- tensoautographocontorlicsintlitterjc, cerle onines
col ;ilioriiiii oi'Llio,u'r;iphi;i. Dc <'r/^/C'9 alibi s;itis dic- logiinl, iit iii tcxtn. Adartensinm cl Trejectensium
tnm ivxiw scotasticns, ipiod omiics
osL. Ilclii|iii in Usuardi rorniula cst cx cod. mss., scd a Muiierato
codicos inss. earn lectioncin servent. .Solus Molanns ot Molanocorrecta videatur Ilenschcnius hic. Gre-
:
iicv\\):i\[ ,etmox er/nnteoeodeiH, alii nwVnis idein. ilc- ven. servavit Trejectensinm, sod nialc scripsit
riiiicii. liabcl Antotani; Crevcn. Antotiani. .Molaii. Atrahatcnsinin. ll;ibaniis cL XoLkcrus ab oinnibus
.l//c///'0//V////.f*iitotcxtnin osso pnrissiiiMim qiiic^iiiid rcccdiiiit, ponontcs Adcrato .•tindo verosimiliter
alii id iii diibiiim revocoiit. Apogr;ipliiini noslriim Arras. .Vlitcr scripscrat Florns Atrehata. :
Pratcnsepro^ars^i^, posuit/?.ris^/^, fortequodinpra}-
OBSERVATIONES.
/// CcBsara Cappadocia,pnssionem sancta Doro- Noster in laLcrciiluni siim retnlit. Alind cst Rabaiii
inctc consigiiant Ilieronyininni codioos Ln-
tlicfc dist cloginm, in f|uo Cliriste ot CV///w/?;ipp()nuiiliir, do
cca-is, ct Corboiensis; scd ((iiod prior Ethio/)olici qnibiis pr;clat;i .VcLamcininoro ;XoLkcrus cxRabano
Scotastici sic logat, iiL divcrsi m;irtyrcs vido;in! iir, cL -Vdonc liisLoriain suiim conllavit. Siitis oxactam
chiriusaliioxprimnnt: Passiosanctorn.m Doroth"CB priiidictorum Actorumsyiiopsim trailitTilleintmtius
I)
et Theophitiscotastici. Quod ;iiitcm <f\iionyini imirly- toino V, ii jiag. 407. A\';iii(lalborLiissuliini linnchodie
rcs. plnribiis .Vlcxandrinis admisLi i'opci'i;iiitiii' \ii vorsiculnin profert :
Fcbrnarii, nonvidco qiiid Laiitopcro iiilhctiiL;itis Im- lclibus ottavis ninrl'. i' Dorullif.i coniscal.
bc;il,cuinhujusinodi exenipla synonymorum marty-
riim,inhoci)i'a'SorLim.Martyrologio, qiiotidianasint. Diibilat Florcntinius an .intotianus, qui iii lliorony-
rLriiin alt rutrodieindiceturvirgoilla Aloxandrina, niianis poniLnr, idein sit cum hodicrno iiostro Ar
(\u:\niDorotheam Rutinus vociivit, Rarnniiiscclcbor- reriiensi. Scruimlns vidotnr nani Anthotianv.s siiie :
v\nv,m\ Catharinam crodidit, iiliorumcx;imiiii rclin- dubio indeabAdone acccptus cst,oxli()C iibrsuar-
qniimis. Aniinntiationostra l'ontcinordinarium,pro- do. Anthotianus, inquain, non Aiiatolianus, codici-
cul dubio, rospit;it, nciiipc Romaniiin i):irviiiii, quod busiiosLris vctustissiiniscnm ip.soAdono conspiran-
il;i hiibct ApndCfcsrream Ca/jpadocicc sanctce Do-
: til)!is.Vidcdof">!)OllantlicominentariiiiiiliisLoriciii)i.
rotliececirf/inis.ct Theophitischolastici. Ex antiquis Defectum aci irationis iii Usuardo argnit Cr.stcl-
Aclis cncominni conciniiavit .Vdo, cujus mcdullam lanus, quod Amcmdum cuiu Vedasto composuorit,
7:i7 MARTVROr.OCFUM. MENS. FEHIi. 73S
ulpoteqiii niliil inagnopcrec.omiiiiiiie lialiciuU, loLo A maailestc intclligcs, si utriusquc verha prasfatis
lcre sesqiiisa'iuilo letaLc tlisjiuicLi. Attaaicii, si qiiid diclnis intcr se contnleris. A Roswcydo liodic in
pcccatuni cst, non Usuardo, sed antiquiorilius
iil appcadiccm rejiciuntur, ia qua Vedastus deauo
iniputaiiduia, apud quos pricdictaia coajiiacLioncin rcearritiOctobris. Diversumplaaecst Flori clogium
prideia iii usu ruisse,ostcaduiiL Ulorus, Waiidallicr- pricpostcrus ordo, diim Amandiis jiinior seniori
tus, Rabanus et Ado, qui si iion codoin dic, ccrt(! Vcdasto pr;eponitur. Aiia in Raliano ct Notkcro aoa
codem nexu co|)ulatos rclerunt: Florus ct Rahaiuis satis exacla. Sed aobis sullicit geauinum Usaardi
lioc dic, alii dao xxvi Octobris, ut ibi diccLiir. Rcc- tcxtumcxliibaissc.Quaead alias V(,'dasti cclchritatcs
tissime aiitem ambos sanctos lioe die siLfuari, pcrtinent, vide in Actis eommciU. priev. i^ 4 et ;>,
apertius cvinci iioii potcsL, (luaai e\ ei), (|uod a pag. 7^^ii. (le Amandoautem pag. Sio, atqiio ibi
iitriusqiie obitus ia huiic ipsiiai diein eoacurrat, ut utrius(|uel5clL;Mriim doctorisgcsLa mirilicedcducta,
liahcs in Actis, locis inlVa eitandis.Jam veroUsuar- ctdiligentissiiucah lfens(dicnio illustrata invenies.
diimliicrursasex .Vdonesua lerc omaiadcsiimpsissc
AUCTARLL
Pi'LSANEN.,ianorothoa tantilliim interpolatiis, Ve- Medic I|)so dic, Sanctoriim Saturaini, Theophili
dasti et Amandi elogia miitilavit. el Revocat;c, » ut siipra.
Antuerp. et Max.-Lubec. ct Uc.hei.lian. lcxtui Regin. Sueci.e. signatiis num, 130: « Ipso die,
purosupperaddunl: «Ipsodic,sanctoruai Satiiraiai, Sollieris virginis. » Vatigan. auteia, signatus nuai.
Theophili et Revocata)' » Poterat omitti Tlicophi- o positionem expriniil « Ronuc, passio saacttc
!>i)4i), :
lus,idem verosimiliter cum scholastico. Vide Acta. Solhcris virgiais. » Scdin hoc ultimo dcest comme-
Antuerp.-Maj. deficit; sic liahet: « Apat Ca'sa- moiMtio SS. Vcdasti cL .\iiuiii(li. D(! Sotlicr;cxhujus.
reaai Capadocitc, natale sancta) Dorotluc virginis. CouEX Ca.stiu-Cauoli « In territorio Lugdunen.
Qaa' sub Apricio proviiici;o ipsius priesidc, priiniiii! X;Ualis s.iueti .Ainaadi episcopi et eoafcssoris. » An
eculci extcasioac voxaLa, dciadc palmis diutissimc aoa Amantii Tricaslini?Ccvlo h;cc aec ad Amandmn
e;x,'sa, ad aUiaiiiia capitali seatcntia puaita cst. Ar- Trajectensein acc ad Arf/entoratensem, ncoiyd Wor-
vernis, iiatale .\.iUlioli;iiii, qiii apuL urbeia Arvcra;ini niatlensein, nec dciaum ;id Aiuandmn, inilJIarcnm
martyrio coronatas est. » In ultima aihil deest; Amandnm, de quil)us iater Pr;ptcrmissos agit Bol-
scribit Atrehatensimn pro Adartejislmn. laadas, rcfcrri uUo niodo possunt.
RoswEYD. de Dorothca, lU prior, scd addit: « Pas- Editio LuBECO-CoL. a proprio fcsto Coloniensi
sus cst etiaia eiua ea Tlicopliiliis scolastieiis. » De dicm ordilur: « Apiid Coloni;im Agi'i|)i)iiuim, trans-
Autholiano, etiaia ut pr;eccdeiis. Tum: « Jn Calli;i, l;iLi(j cincrum saiicti P;iiiL;iicoiiis laartyris, qate fa-
VedastieLAinandicpiscoporumetconfessorum.ltem cta est aiui ciiai quibasd;iia rclii[uiis saacti Quiriai
Ilelea» rcgiaa?. » Natalis cjas agitur xviii Augusti. martyris, » Quae ia Dorotlie;c elogio iiamiscentur,
Antcerp.-Max., ULtr.AJ., Levden., Alhep.g., Da- iaAd'oaae siaceriora suiit. De Vedasto ctAiaando,
Nic. et Editio Ultkaject. Relg, sccundo loco ha-
AiUholiaao. SaLarniiio, cLc, iiiliil liilTcrt ab^iliis sii-
pr;i ciLaLis.
bent de Vedasto et Amaado, adduutque deultimo,
« tribus annis rexit ccelcsiam. » Dcin « Sed iafrii- I;elini. prima cditio in co delicit, (|iiod post.4^}r-
:
etuosum inibi eeraens laborem sin;;n, vitam hcrc- batensinm, non dicat, seqnens tero Trajectensiim.
miLicam eligcns, iii (iu;ul;im cclbi jiixta civitateia ^ Additin linc: «Ipso dic. saactoriiia Sataraiai, Thco-
pliili ctRcvocat;c; » qiii')iis cditio ;ilLcra superadji-
Turoaicam quiiKieciia aaais cilicio supcrtcctus, et
:iqua et iiane hordcaceo susteat;itas permausit. » cil: « Et e;idcia dic, saacl;c SoLeris virginis. »
II;cc aoa recte teaiporihus divisa siiat. Satis benc Cp.even. « Ipso die, saiuUorum Satariiini, Theo-
:
adjicit Damc. Ainaadum snperiormn Trajectensimn phili,Rcvocati, ac Sothcris virginis. LabeiUii prc-
episcopum fuissc. Vidcaturdc duohushisce apostu- sbyteri el coafcssoris, ([ui a bcato ?iIarLiiio Turo-
lis aostris accuratissimiis Ilcasehenii comiaciUa-
acnsi, niitricadus tr;iditus s;iacL) MaxiiainoTrcvc-
rius. ScqiiiLur dc Aaatlndiaao, uhi ;idduiU, iil siipr;i; rcnsi, post data cxiiiii;c eoiivcrsaLioais exeiaphi,
« (lai apud eaadcia urbcm iiKirtyrio coroaatiis est. » (|uicvitia pacc. Cujuseorpus navi iaipositam contr;i
la liae: « Ipso dic, sancloruin SaLui.iiui, Tlicophili iaipctaiu Rheai lluiainis tcrram etiam iavisibili ac-
tuiii virtiUc ascendiL. ColiLiir xm OcLobris. Cristcs
etRevocata!. » Quaspostrcma ctiam liabetLovAMEN.
euai superiori elausula, tribus annis, sed reliqua ab ct Calistcs sororum. Qu;ccum ;i lidc apostatassent
ipso omissa siiat. pcr s;iiictam Dorothcam coavcrs;c, ;id aiartyrii pal-
auim pervenire merueriiiit. Monastcrio Eyke, Har-
Centulen. « Apud Caeeaream Cappadocia!, sanctoe
:
lindis etReliadis virginum. » Vidc Acta. « In Sil-
Dorothea3 virgiais, Sab Sapricio judice et Tlico- ;
voldc, Gcrwis virginis, » dc qua aonduia quidqaam
])hili scolastici. Avernis, saacti AiUlioliaai cpiscopi
coniiicrtum est. « .VpiidColoniiua Agrippiaaia traa.s-
et martyris. Atrcbas, sancli Ved;isti cpiscopietcoa-
latio ciacrum beati PaiUhalcoais laartyris. » Spc-
fessoris. Coenobio flelnone, sancti Amandiepiscopi
ctat ad diem aatalcia xxvii .iiilii.
et coafessoris. »
D MoLANielogiaaule S. Dorothca Adoaiaao auctius,
BnuxELLEN. auctius item exhilict Borolheaj elo- utieLAmaadiuumctVcdastiauia,meliiis apudipsum
gium. De Vedasto et Aaiaado post fjloriosa sic le- legentur. Scquitur. « Ipso dic Saturniui, Theophili
git: « E quihus prior Cameraceaschi et Atrebatca- ct RcvocaLi. Roina) via Ajipia,
iii coanitcrio cjus-
sem,sequeas vero Trajecteasem supraMosam rcxe- dcm, passio sanct;cSotheris virginis. Civitatc Pr;c-
runt ccelesias. » Dc Anatholiaao, Saturnino, ctc, nestcnsi, sancti Gariai cjjiscopi et eoafessoris. Mo-
ut codiccs mc(li;\3 nota'. aastcrio Eikc, Harliadis ct Rclindis virginuni. »
IIagenoven. rcliquis omaibaslibernlior cst in aia- Tum littcris iniaiUioribus: « TrajecLi ;id Mosaai, fc-
plilicaadoDorothcic clogio, vcruia tanti caiioa suiit, stivitasoaiuiiim poaiilicam Trajectcasium Servatii,
iit locuinhie liaberc mereaatur. Antlioliauum pric- Moaulphi, Gondulphi, Martiai, Valentini, Caadidi,
tcrmittit. Vcdasti et Aaiaadi clogium fcrc similccst cL rcliquoraia.»E(litioaesaltcr;cclogia coatrahunt,
saperius j;ua relaLo; scd li;cc siibdinUur: « Postc;i jiost qua': la tcrritorio Losscasi, jaxta villaai
Roma3 peregrinatus est, uJji sibi bLatas Petrus ia Macs-Eikc, laonastcrio Eike, Ilerliadii^ et Relindis
visione apparuit, illum ia Calliis pr;edicarc pra^ce- virgiaum. » Dc Gaariao, tit su|)ra. « Die sexta, saa-
pit ;
quod (d, fccit, et oljiit ia pacc. » cti [latris Buculi, episcopi Smyriue. » Pro Revocati,
Rigotian., qui fiiiL I* P. Coelcstinorum, Stroz/. ct aiclius hic ponit Revocata.
739 rSUAIilH MO.WCIII 740
\ II /'//'.v. Diel.
Iii ilril.-iiiiiiis rivihilc .\ii.misl;i, ii;il;ilis l)c;ili .\ik;iili (•|iiscnj)i, ijiii riii.-.iiin liiii|Miris \tvv iiiiirl yriiiiii fS-
tlciit;, ;i;lcrii;i iiu riiil siisci|U'rc iiraMiiia. Itciii, s;iiicti Movsclis cpiscopi, Ilic priinuni in hcreino vitaiii
solit:iriaiii iluccns, .sij,'iiis;ic virtiitihiis UKij^Miilicc •Miinotucrat, posl voro t,'ciitcin Sari'accnoruiii,ciii cpisco-
jius fucrat ractus, yraiulicx parlc ;iil litlciii (Miristi coiivcrtit, siciiiic yloriosus nicritis iiuicvil in paci'.
.NOT.K.
Convciiiuiit Pralct., llevinici., Tnrnaceu., Antferi)., Mfw.-Lnhec, Munerat., ^;r?'wrt^ Belini editio,
(freren., ct Motan. Itciii Antnerp.-Max. ciiiii suis;
" Solns Pralehsis, ol)scrv;it Scllerius, omisit vo- A Castcllaiiiiin conlero, aut in cuni, ({ui |)rimus jussii
rem magnljire. (>liscrv;iliuiiis lals;c culp;uii ;uit iii bollaiuli coiiiccni cxscripsit. 15oi"ii,i,.\ut.
vak!.\ntf:s i,kcti().m;s.
Priitcii. scriliit liritaniis\ .Miiiicriit., liritannia, nins \)vu primnm crrorcsi iii Daiiico. Tleremn lc^iini
c;L'tcri iil iii lcxtii. .Soliis l!cliii. ii;ilict, ririlate An- oiiuics; rcctiiis .Mohiii ercmn: codiciiin scriptioneiii
i/nstana. (ltr;i.jcct. posiiit AmjaUl; c;etcri lialiciit se((:ii iiialniiiiiis. Soins l»r;itensis oinisit voceni 7»Yf-
Augnlii; priiiKi liclini cditio, Aulei: simt (jui iiia- gnijice. Codices niiiiiis passiin corrccti, ul Aii-
Viixl Auffurii vel Aligulii : \crnm nonicn cst in la- tuerp.-inax., ete., inalc Inibent innotuit\)vo innolue-
tcrciilo. l)c iiiodo .scrihcmli martyrinm satisdicliiiii rat. Svv'\\^s\ ,9arracennrnm , ciiiii oiiiiiilmscodicibus
csl. Cnmplens pro explens posucrc Aiitiicriiicii., (ixceptoPratcnsicl Mohiiio .Viitucrp. ct.Max.-Luhec.
.Miix.-Lulicc. (-11111 nota; codiciljiis.
|)lcris{|iic iiicdia' tres vocesrcticeiit, noin\)v, grandi ex parle : in Mu-
Moisetis \)V0 Mo!/selis\^.-'^\\.\\v insoloTorii;icciisi /•;•/- iierato sohecisiniis vi^igramli rumex j^arte.
t)lJSE5{VATI0NES.
Vix iisquain olariussirnctiun aliqncin diHcnninalc Mogy.es cx Uoniano parvo accoptiis cst, in quo his
circiiinscrihiiiit llicroiiynii;iii;i;i|ioL;i';ipli;i, (nuiiii lioc \vv\)\iivv\v\n"\i\\v:SanctiMogsetis,quipelenleMau-
dic .l^r/^^/VwM cxpriiiiant In JJriltania, Brittannis
: riaSarracenorum rcgina episcnjyusgenti illinsfac-
.
vcl Brittanniis rititate A ugusta,natalis A nguU epi- 1-5 /('^s^s^Adocxnionumciitisccclesiasticiselogiumcon-
scnpi. Quod .'l?;.;/?^riff iciialur in Eptcrnacensi, facili toxiiit, (|uod Nosler solita> sua; hrevitati eleganlcr
la|)Siicx..i///7?^9/«corriinipipoliiit. His coiicinit Hcda: ii|)liivil, Qnniii cclehrc pacinciim ma.i4iii viri noincii
Britannis in, Angn.sta. natale Aiignsti episcnpi et siih Valciitciinpcratorc iucrit,cx Socrato, Sozomono
'martyris\ uhi ;iitcruin lihriirii errorcm vides in aliisque Scriptorihus Gr.ecis ah ilenschonio citatis,
Augusti\)voAuguli\iiv i|uo diihitiiri omniiio noii po- Tacile ost colligcrc atquc cx iisdein ooruin halluci-
test,ciiin Rahanus, (|iii qn;(.'l{cd;esnnldiligciiti.ssinic nationem retegere, qui ex recentiorihusmartyrolo-
rclerl, distinctc lcgat Auguli. Rcdani leread vcrhiiin gis Moysoteni hiinc nostriiin cuin altero cognomine,
sccutiis est Ado; Nostcr, pra)ter moreni, noii niliil .scd jElhiope conruderunt, iit in Actis accurate ex-
dc suo a(l.jccil, scd (luod nou inagis Augulo, quain plicatum est. Vide pr;etera Tillomontiuin tomo Vll,
cuilihel alteri conveniat, duin soluin inartyris titu- a |)ag. .')9.3, ex quo attentins velim consideres, quam
liim paraphraticc exposuit. Qiko sit illa l?ritanni;e ajitejntcr Carmcli incolas ah Alegrseo e.jusque sym-
Augusla, qiue inartyrisjctas. eruditc disqiiiritllcn.s- mystis connumeretnr. Cictcrum toto etiani Occi-
clienius, cni cur litcm intentet Castcllanus pag, iJiJH donte cclebcrriinam ruis.so Moysctis memoriam, ex
])roi'sus non video:nam sive ZoM^^Mio appellationem Miirtyrologiis nostris aportissiinc conhcitur. At
^l-'^.(7/«^<gtrihiiat,siv('£'^orftCo,nihilma.nnop('rcActa Inrpiter errat Notkerus, qui Adonis ologiuin dcscri-
adversahuntiir. Sic sanetuin ipsum unico versiciilo bcns, Moysetem\\\ Hrilannias rotrabit, nisi librarii
aUoquitur Waiidiillicrtus: socordia ractuin dicamus ut, omisso vel dcleto yl?^
.\ugule si'pt(;nis launduiii \ inrcudi) triuiiiphas. guli noinine, altcrius patria ad alterum transierit.
AUCTARIA.
M.AKCui.i.N. iiicipit a proprio loci: « Elcvatio cor- C rnin regina, episcopus geiiti iilius Hictus, lid(,'i ca-
porissanctaBRictriidis. »In reliquispurissiincUsuar- tholiciecustodivit intomcrata consortia, ct gcntom,
dinus cst. Vide xii Maii. ciii datus fiicrat episcopus, cx grandi jiiirtc ad fideiii
PcLS.ANK.N., post Aiiguli, sic prosequitur: Itcm, Christicoiivcrtit, sicquoin pace qnievit. » Ex .Vdonc
sancti Moysctisepiscopi. Eodein dic, dcpositio hcii- Centulen. Priiiio ioco Augulimi anniiiitiat voriiis
lissimi Lalircntii, Siponlini ciiiscopi. » lla'c qiiidom .Vdonis, fcrmo ut duocodiccs proxiini^ cititi. Doiud(!:
rccte, ul in Actis videre est non itoin qu;c .scqiiun- ; « .Vpud .Vsiam minorein, sancti .Vpollinaris opi.scoiji,
liir: In pago Miilonsi, siincta' Auslrchcrtajvirgiiiis,
<> viri cruditissimi. » Moysetis clogium inntilat, hoc
in loco qui dicitnr Pauliaciis. » Prima pcriodi pars inodo « Eodem dic, sancti Moyselis vcncrabilis
:
corriiptaest, iihi \)vo Malensi, \v<^v Hot/wmagensi. cpi.scopi, qui gentem Sarasinam magna ex parte
Aliii id gciiiis ;ilihi recurrunt, duin priniis vocis olo- convertit. »
meiitiserasis, iiltiinaeliam quandoqucdcpravantur; BRLXELLEN.pro AugtiU, scribit Anguli: de reliqno
siciii prioscuti, j)roil/a/^j/52S, e.xistimoloctuin ruissc annuntiatio e.ius nonUsuardina, sed .\doniana qiio-
Magensi. Vido x Fobrnarii. quc est. Moysctis ciogium ex codein .Vdoiic, hinc
Antleup.-.M.aj. « In Rritanniis civitate Augustii,
: interpoiavit. Deindecum aliis addit: « A|)ud Asiam,
natalc siiucti Augulii episcopi et martyris. Eodcin saiicli A])ollinaris, viri eruditissiini, .Iorapolitan;c
die, sancti Moysetis vcnorabiiis cpiscopi ot conrcs- urbis antistitis et confcssoris. » Dcmum in flne :
soris. .\put .Vsiain provinciain, sancti .Vppollinaris « itom Holenaercgina;'. » Diximus i^ridiein Aiictariis
Jerapolitanis antislitis, viri cruditissiini. » Vidc nataiem c.jiis os.se xviii Augusti.
Acta. £) H.vcENOVEN. Usiiardiiius quidcm esl,sed phrasim
RoswEVD. « In Rritannia, » etc, iit prajcedcns. non nibil turbatior^iii rcfert. In flne autcin perpc-
a Item saiicti .MoyscLis, qui priino (|iiidcni vitam so- ram siibiicctit « Itoin, sanctorum inartyrum Tbeo-
:
lilariain in cronio ducciis, meritis et virtutihiis, ac, |)hili, Satiirnini ot Ucvocatic » Vidc qute die pra)-
.^ignis, qusD racicbiit por illuni Deus, magnihcc inno- ccdcnti iii Auclariis dicta sunt.
luerat. Qui postmoduin, ])etcnte Auvia vSarraceno VKjTor.iN. in finc: « Apud Asiam, sancti Apoili-
»: »
7,1 .MAUTVROI.OCH M. - iMENS. FEBR. 74-i
uinis llicrupuliUUKi' (urhi.sj aiiLislilis, vii'i fnuiiiis- .\. Iai'u, (jiia- iiialci- Coiislaiiliiii iiii|ifi'alnris oxislous,
siiiii. KodcM die, saiicLa; Aiisti-ebei'tae virginis cl ad hoc reli^iose vivendo, pcrveiiire iiieruiL, ut sa-
sancti Tlicodori martyris, » liatid duhie Heracleen- craLissiniic erucis Doniini nosLri Jesu Christi licret
sis, unius e ijuaLuor niei^alo-iiiarlvril)US, (\q quo in
'
iiiveiiLrix. » Vide dicta supcrius.
(.^jy. CiUCViON. « Iteni .inatlioli, Aiiiiiioiiis,.SLaliani, Cu-
:
M.VTiuc.-CAUTiii-s.-ULTB.vjKcr. iulfr MovscLcni cL cii, » cx nicronym. « In Anglia, Odoiiis cpiscopi et
Auguluin, Moysen aliuin abbatem inLerserit, ouni, confessoris. Ihidem, Cuilcrmi opiscopi ctconfesso-
opiiior, (jiii iii ".Kgypto cuin sex sociis nialyriumoon- ris. » Vide dc utroque indiccm Pr.chM-missorum. Dc
summaviL. lluucrocoiiLiorcsiiiarLyr()lo.L;i,V67///io/;o/i Apollinare cL Ilichardo, fcre ut cdiLio Lubkco-Col.
iii -EuvpLo per|)eram ascripsorunt, cum ox Vitis Addiliir « Amanciicpiscopiconfcssoris. Frindrudis
:
l'atru'iii, variis locis ah Honsohcnio hic a pag. 40 virL;iiiis Apulonii scnatoris iiiarLyris, paLris sanctai
rocitaLis, non Scythopoli, qua; Pahcslinjt! sccundae Apoloiii;e. » l)(; liis trihiis vidc otiam citatum in-
iiiclropoliscst,.so(l iu,<»'c/a//so//^vr/?«gaKrassnLoii- diccui, oL do ulLinio s|)ooialiin iii codom indici» \\
hiis harharis. oum scx. fratrihus iiitorompLns sit. hiijus.
Vidc plura cx Cassiano, Sozomeno ct aliis apiid Moia.x. « Ihnchii, Amoluvini cpiscopi ct ahl)alis
:
llcnschonium coUocta. f^ohionsis. » !)c lIoh'ii,i neliiiuiii dcsoripsit. In linc,
C.A.MUEuiK.x. monastcrii S. Maria) Convontualiiiui niinori characLcrc « F^odcm die, Ilichardi regis,
:
« Monastcrio Altimlarcnci [nilt dicere Altovilla- patris sancta^ Walhurgis, qui proptor ClirisLum lon-
ricnsil advoutus sancLte IIoIoiko impcraLricis. » l)c gissimani porcgriuaLioncmsuhiiL. inaliis oditioni-
00 agotur xviii AugusLi. 15 l)iis, sic inci|)iL : » Cominii, iiaLalo saiicti Clirysolii,
Regin. Suec, sul) num. 130 « Eodcm dic saiicLa' : qui liuc veniL a MarccUo papa ad prcodicandum mis-
Austrehertic virginis cl sancti Theodori martyris. sus. » ihi noLandum, quod rccte hocdiecollocetur,
Videsupra. ' (]ui iii iiriiiia oditinuc posLridic poniLur, cuiii hac
f
V.\TiCAN. , nuin. b«.)49 : Gallia, sancLa^
« In Aii- clausula, « ([iii Diouysio uotus hiic vouit. » Sequi-
sLrehcrLa' virginis. » Jam dixi siiccLarc ad x. Liir : « Hiiichii ox Lauhiis, lioaLi .\iiiolviiii, opiscojii
EiliLio LuBECo-Coi,. , iii prima aniiunliatione ferc cl coufcssoris. Dic soptima, saucLiOdonis, opiscopi
piira, ad secuiidam, jiosL magmfice imiotuit, hjcc eL confessoris. In Anglia, sancLi i>arthenii, cpisco-
suhjuiigit: «Pos[(|uaiu vorogcntem S;irraoonoriim, pil/inipsaconi ct sancti Liicic, iu Storio Cra)ciai.
:
oui cpiscopus fucrit racLiis, ad lidciii ChrisLi couvor- Marciaiiis,clovatiocorporis sancL;c KicLrudis » Do .
Lissot, ad crcmuin rediit, ot ihi cum sox crciuiLis a Ihlciia dicLum cst. PosLea miiiuiiorihiis liLLoris :
iiarharis ocoisus esL. » QniL' hio contusa suuL, iii « Apud Phrygiam, iiaLalis lioaLi iniiiicrosiiiui^ iniir-
Actis cxplicauLiir. Scquitur « Apud Asi;c proviu- : lyrii, paritcr :ih univcrs;i iirhe quadaiu ChrisLiano-
oi;uii,sancti Apollinaris, Jor;ipoliL;iua5iirhisopiscoi)i riimoivium siisooiiLi. IIujus auclor cL dux oxsLiLiL,
cl oonfcssoris, viri crudiLissinii. Eodom dii', s;uioLi vir pioLaLeoL roligiouo ohiriis, .VihiucLus noinino :
Keoluirdi regis, patris sancta) Walhurga; virginis, cujus iii confcssionc ChrisLi coiisL;inLi;im, omnis
po-
qui oiiinia qua) liahuiL proplcr Cliristum dimisitcL pulus scquens, cum mulicrihiis viri,cum pucris sc-
loiigissini;ini ))crogrinatioiieni sumpsit, t;indein fcli- iics,cum civiiius ivitas, injecLoigncooncrcmantur,
t
citer ohiit. » ita uL nulliis |)ciiltus ox ilhi urlio, oLi;im cum oplio
Altora Belini cdiLio. In linc «Eoik.n dic, sanct;e : (^^ darctur, ahscedcrcL. Eodoiii dio, civiLaLc Liiconsi,
IIoloiKc eorporis adventus,admonas!crium AUovil- '
Richardi, regis, oLc., »uL supr;i.
VI Idus. Die s.
Apud Armeniam minorem, u;iL:ilis sancLorum Dionisii, Emiliani cL Sci)asLiaiii. Eotlcm dio .Vlcxaiidri;c,
sanctic Cointse martyris, hanc pagani corrcptani ad idola perducentcs, adorare cogohaiiL, (niodoum ili;i
execransrccusarct,vinciila pcdihus ejus innoctentcs,ot perplateas totiuscivitatiseamtrahentes,horrendo
supplieio discerpseruut. [Brouillart. :" Inprovincia LusiLania, civitatcCorduha,sancti S;iiominisniartyris.
Et characterc ciirsivo : ym(\m\o , s;incti Pauli episcopi oL confessoris.J CivilaLe Corduh;(, sancLi Salo-
monis martyris.
NOTyE.
Ex Tornacen., Pnlsancn.,^ Albergen.lBanic., Muneraf., Greveu ct 3/otan.
^ Eam de Usuiirdo SoUerius hahot opinionem, uL Corduham oolloc;iriL. Au mcmoria lapsus fucriL
lcges peccasse iiolueriL';hiiicquc Lu-
in gcograi)lii;e Usuardus nescio. Ccrtc lapsa csL inanus. Bouii,-
sitani;un scriptam ah illo fuisse negat, quod iu ca l.4rt.
VARIANTES LECTIONES.
Rcliqui in tcxLu Dionisii, ol Emitiaiii jnxlQ Tor- D pauci codiccs ab omnihus ;iliis diHcrunL. Et inLi^r
naocii., Pulsanen., Munerat., cLc. Alhcrgcii., Daiiic. jmriores quidcm Marchi;iiicii. legit In 2)rorincia :
cl Crcvon. pcjus scrihuiiL Dyonisii: rectc Molan., Zxsitana, civifate CordnJm; hi\'\\ns Boswcyd. lu
Dionysiici .Emitlani. In Pulsaucn. sphalma est/«- provincia Lusitania, sancti, cLc. Ilisfcrcsui)scriltit
liani. Nomcn martyris Alexandrina' ocLodccim codcxPratcn. diim ponit:/;^/;ror///c'(i«Z/«si/'«;ii^f/-
ferme inodis in .\ctis dcformatum ost. Greven. lcgiL ri/«^<?6'or^i??^/>«.At(iuehociiiodoscipsis.scUsuarduin
Coyntai: Molan., Cointha: Tornaccn., Conitoe; Pul- exisLiin;ivitCastcllaiius. Ciiiii vcroohiicorem ineptc,
saneii.,67io«te;Munerat., 6'or(t;i//!('(9;pra;tuli lectio- trihui Cordui);iin, rogum S;iracoiioruiii scdein. rc-
iiom Cointce cum Alhcrgcn. ot Daiiic, qiiod Uom. gioni ah oa L;im dissiL;c, rcspoudiL disparaLorum
parvi leclio sit, et proximius ad Q.uintce Latiiie conncxionem non aliud pro!)arc,quam (juod Usuar-
acccdaL;quidquid alitcrscripseritAdo:sclige (juod dus iinperitus (ieographus fuerit. Mihi vero non
inagis placct. De voccyr/oto, aliiii diciiiin s;ilis. Mu suadotur auctorcm ita impegissc ciroa provincias,
mvAi.wvAe \)om\, correctam \)vo correjytaiii. Pulsa i[uas oouiis fcrnio suis lusLravoraL censooqu>; :
neu. sensuin muLilat scrihens execrassct, pro proindeprioracavcrhaad Usuardiimnon porLineVc,
execransrecusaret, ci vincuta i^editius ejus innec- atquc adco codiccs iilos, a c;oLcris in co diso:'opan-
tentes omiLLcns. Error Danic. in discerserunt, les, inter puros connuinerari non posso. Est prae-
supposito 2) corrcctus ost. Lcrea in Pratensi augmentum aliud, do quo in Auc-
Difliuultas est circa \)o^\iiQ\\Q\\\Salomoms, in qua tariis a§;emus.
7U ISUAMDr MONACfll 744
»4
OMSKIUAIIO.NKS.
iriiuii liuriuii Arinciiunuii iiiailyruiii |)iM'ci(iii;i.cl A Sunuj Diuiivsids urii;il cl .•Kiiiiliaiii
tli.stiiuHior nutiliii suinitur cx .sulis a|)o^'r;i|)liis llic-
ruiiyiiiiaiiis, tiiia' sancin |)i'lriaiii cxiiriiniiiit, a Uo- Coin/amwl Quin/am,y/de/em mu/ierem.v\ Huli-
inaiio parvo pra^tcritaiii. Illa lcuiiiiit : /;/ ,l/'///r'///a 110 acccptam cgo i|iii(lciii iion tliihito. Sic ilccapri-
iiiiiiore, iia/a/is Dinnisii, KinHiaiii, Sc/ias/ioin. iiius luiiuitiir aiictur Kuniaiii parvi A/cxandrice, :
Istiul, sola noiiiina ri^lcrt : Saiic/oruiii Dioniisii, sanc/reiJoin/cemar/i/ris. Acluiiiscncumiumcxlaiula-
.Eini/iani, Sehas/iani. Ado priorcui roiitcniconsii- ti Uiilini yorhis rcrnic coiitoxtuinNotkcrus iutcgruni
luil.caiiiiliicaiinuiilialiuiicin rni'iiiavit,qiiaMl)('siiar- dcscripsit, Nustcrvix i|iii(l(|iiaiii iiiimutatiiin rcdtli-
(luctNu!Ucrul'cn'ail a|iicciii (lcsci'i|itacsl. Aii jira-lcr dit. .lam snpra ad xxxi .laiiiiarii, (iiiiii dc sciic Mr/ru
iiomina ct |)ruviiiciaiii.cui'Uiiiccrtaiiiiiic(iiain niarty- !i,^crciniis,colcl)roiii Diuiiysii Alcxaudriiii cjiistulani
rcsccusuutiir")iiol)ilitataiii,ilc iis i|uitlt|uaiiicoin|)ci'- citaviimis, cx qiia cadciii Coin/a liuc dic. st'(|uciiti
tiiinsit, cxHollaiuloin Actisiiitclli.ncs. liis|)iceoliaiii .l^;o//'o«(!rtdcsumpta3siiiit.Vi(leindicatiiuiihi lUiiiiar-
nulatioiicm l-"lort'iitiiiii,qiia l!ullainli opiiiiuiicm ma- tii iociiiii, vcl potiiisruiitcm ipsiim apiul Riiruiiiiii iih.
j,'is cuiilirmat, iiitcr cclcra sulcrtcradvcrlciis, Acta VI,cap. ;il. Alia cst alioriiiii iMischii iiitcr|)rctatiu,
corrup/a
saiicti .Kmiliaiii inss. (|ua; |)ciics sclialiuil, iindc ot varie apud IJullaiuliiin Coiiita; martyrinni
in a/iqv.ihiis i/a esse, n/tixsensuspcrcipia/Hr; imo, cxplicatnr. Aii aiitcm rir.^i// /s tituliisoi ascrihi pos-
qiioil ncii/a/issimim Bo//anduin anfiKji/, eadein, sit, iiiccrtuni rcliiiquitiir. Salornon marlyr Cordii-
inii/a/isdi'in/axa/voininihiis, con/inerc, qiue apiid hcnsisa solo (Jsiiartlo rcrcrliir. iiiiiiinini qiuul rcccii-
Pe/runi de Xa/a/ihns in ti/a sanc/i Pan/aieonis tiuroiii Ai'al)ic;c illiiis pcrscciitiuuis !i;il)crct iiicmo-
viartirris jiros/a )i/, e/ (j uoi/ majus es/, iisdeiii pene U riaiii: nci|iic cnim Curduhno pro
S;iluiiioiioin aliuiii
rer/jis, ac i//amcons/rui .\\;vv'\\\c : qui\'i\nsuiVic\ii\\l, fldoi);issiiin noviinus. Ah aliisct;i Roinanoliodierno
ut.lacohilli .Vctacx u])crc nostro anroraiitur, iii sii|)- ponitur i;} Martii cuin Ruderico iircshytero ut in
plcmonlo vitlcbi tnr. In Waiulalhcrti vorsicnlo clcruit Actis vidorc ost. Caitora, (|ii;c liucsjicctaro possunt,
locus Sohastauo : sic caiiit : iii Variaiitihus dicta suiit.
AUCTARIA.
Pu.vTEN., piuUor inscrla vcrl);i, dc (juihus in Va- sancti Cuthmani. Nomon » ;ih ;iliis alilcr scri-
riantihus eginnis, acldit iu \u\c :«Viriduno, sancti bitur.
Pauli opisco|)i el conrossoris. » De oodcm agiiut Codcx 0. Le Make, nota C. (|ui liiit Eraiiciscan.
lilurcs aliiciulicesUsiiiirdini, sed niodotani ilivcrso, « RoiiKC, Pauli cpiscO|)i, Lucii, Cyriaci. »
iit atldit;iiiiciitiiin ossc aporlissiino p;itcal. Vatican. 594i) solum adjicit « Roiii;i', sancti :
'
IIkki.nikx., post toxtiim purum et iiilcgnim, agit Pauli episcopi, » iit h;ihoiit ^ijiograjiha llioronym.
de eodoui Paiilo, sed iiac plirasi Virduni, beati : Altemps. « In territorio Dolensi, sancti Jacuti
:
Paiili cpis('opi ct inon;iclii, ipsiiisecclcsia! rcstaura- confcssoris. » De quo vidc Pra;terinissos hoc die.
toris ct rcctoris. » « MonastorioFiscanni, sancti Gcuthmanni, Lcmovi-
ANTLEr.p.- M.\x., li.TUAJ., Lkvden., Lovan. ot Edit. censis episcopi et confcssoris. » In Missali Genieti-
ri,Ti;AJ-IU:i,j. sola vocc a priori distinguuntur, censi pervetusto, dicitur Cntmanniconfessoris. Et
iiciupe quod posl rec/oris, adjiciat ep^ihelon pra- sic fere supra legit codex Rigotianus.
ciptii. .
G Stko//. et Medic « Itom Roma;, sanctoriim mar-
:
Maiiciian et RoswEVD. siclialiont, ut iii varianti- tyrumPauliniepiscopi, Liicii etCyriaci. Item, sancti
l)us diximus, omni alio addilameutocarentes, ita ut Eventii te/ Inventii episcopi ct confessoris. Et
puris proxinii sint, sanctae Ilelenie virginis. » Paulinum hunc. aliorum
Antueki'.-Maj. in martyrihus Armenis et in Cointa Pau/um esse, satisconstiit. Qua3 sit Heiena virgo
(quain Conidarn vocat) iorc gciiuiiuis cst; de Salo- noscio.
nione tacet. Editio LuBEco-CoL., nusquain Usuardo similior,
Centulen., in prima ;iiinuntiatione Usuardinus, in fine soluin addit martyrcs, dc quihus siipra;
sicprosequitur:«Sancla)Cohinta)virginis ctmarty- nempe « Rom», sancloriim Pauli cpiscopi, Lucii
:
ris. Virdiiiiis, sancti Pauli episcopi et confessuris.
ot Ciriaci martyrum. »
Civitate Concordia [pro Corduha], sancti Salonionis
inartyris. »
Greven. eosdem annuntiat et eodcm modo. Tum :
« Itcm, .Tiilii papa;, quem Ado etUsuardiis |)oniint
Antiekp., Max.-Lubec. etUGHEi.LiAN., rolatotextii
pridic Idiis Ajirilis. Eudoaldi, episcoi^i Liigduiiciisis
puro, sulidunt « Roma^, Pauli episcopi, Liici et Cy-
:
ct confessoris. » Est verosimiliter Cluujnoaldu^
riaci. » I)o (iiia trium sancloriim conjunctione, vidc
Rolland 11111 etCastellanumliicniinisquainsa^peinrra Laudunensis, dequovi Soptembris. « Paiili Virdu-
nensis cpiscopi et restaiiratoris prascipui. Tliyad-
repotitur.
gherini, episcopi secundillalverstadensisot cuilfes-
RnuxELLEN., solito purior, post discerpserunt in-
soris, in Wcrdena quicsccntis. « Vidc Rolhindum
terjicil :Iii llispania, civitato, » etc. In (iiie, « Ronue
in indice Praslermissorum. « Iventii, episcopi P;i-
s;incti Panli cpiscopi et confessoris. Et sanctoriim \)
l)iensisetconfessoris. Chunihaldi confcssoris. Mcn-
Yau-W et Ciriaci.
puri- goldimilitis.Gislarii prcshyteri. » Dc hoc ot Cliiini-
IIagenoven. cx Coiiita Torritaml^eW,, ca)tora
« Rrixia> \an non P;i-
haldo, vide citatum indicem. « Ilclcna3 Christianis-
tati proximus. In fine autem :
simae regina? translatio. » Et hujus ct vita' historia
pia,'?|, Ivencii t-piscopi ctconfcssoi is.Roina^, sancti
martyruin. Vidc dabitiir xviii Augusti.
Pauli opiscopi, Lucii et Cyriaoi »
Scriptoros ilc quihiis siipra diximus. MoLAN. « Roma;, Paiili episcopi, Lucii ot Ciriaci.
Relini priina (iditio, Coyta scriiiit; altera, Corin- Ipso die, depositio saiicti Pauli opiscopi Virtluiien-
tha. In reliquis eademaddil, qua), Antuerp. etMax.- sis, » etc. « ItemHoii, natalis])cati Mongoldi,glorio-
Luhecana. simartyris.NatalesanctiChrysolii, quiDionysio no-
AyuiNciNCT. « Roma), Pauli cpiseopi, Lncii et Cy- tus Iiuc vcnit, ;i Marcello pana ad pra^dicandum mis-
riaci. » Eadem iihique ])hr!isis al) altero in alterum sus. » Scd ha3cpostrcmainaliis editionihus correcta
transmissa. ot;id i)r;ecedentciiidiciiiiiicliusrcvocala. In liis por-
MATKrc.-CAUTHUs.-ULTnAJ. iucipit: «Pauliepiscojii roitaliabct. « Eodem dic, natalc sancti Nicetiicpi-
:
etmartyris. .Mengoldi, militis martyris. Sanct;e He- scopi Risuntini ot confcssoris, prajclarae sanctitatis
lciKi; regina;, mairis Constantini iin|). » Tum «Dio- viri. Ipsodie, dcpositiosancti Pauli, etc. Dieoctava,
:
nvsii, etc. » I)e Cointa et Salomonc, nihil. sancti megaioinartyris Theodoriducis cxcrcitus,
Codex 3 RiGOTHN. sig. D. 9 « Eodem die
: de quo nos pridie. « Romae, Pauli, » etc. Demum
:
74S MARTYROLOGIUM. — MENS. FEHR. 746
charactere minori « fn Bitliynia, bcati Eugcnii,
:
A ciuntur a Rollando ad xvii Julii quia co die Ve-
ct Maria) filiaD, dc quiljus Metaphrastcs. » Reji- iietias translali.
V Idus. Die 9.
Apud Alcxandriani, passio sancta) Apolionitc virginis, cui persecutores, onmes prinium dentes excus-
serunt. Deindo cuni minarontur vivam sc eam inconsuros,
impia verha proferrct, illa pau-
nisi cuni cis
lulum quid seni{;tipsam deiiberans, rcpente sc c manibus impiorum pi'orupit, ct in ignem, (lucm para-
verant, prosilivit. Suevo apud Cyprum, sanctorum Ammonis cL Alexandri. (Addil Rouillarl., cursivo
charactere : Fontenella, sancti Ansbcrti episcopi el confessoris.j
NOT/E.
Texluin purum rcfcrunt soli codiccs Praten,., qiiod,sivo ex Pratcnsi, sive aliunde. textui adjicinnt
Herinien, Tornacen., Miinerat., Greven. et Mulan. sinclum Ansbertn.m liotkomafjenseiii ejdscojnm, nt
Pierique alii codices in eo potissimum exccdunt, lirevi ex Auctariis cognoscas.
VARIANTES LECTIONES.
Vcrum virginis nomcn Apollonia est, non Appo- B In ccgrapho nostroPratensi ad calccm apponitiir,
lonia, ut Muneratus, nec Apolonia, ut Grcvenus. Fontenelta, sancti Ansberti episcopi etconfessoris.
Pro mvamse eani, posuit Ilcrinien. vivam eam se Sed cum ca verl)a a Sirmondo lineola subducta sint,
Greven. et Molan. eam se vivam; ubiquc recte, ct- nolctiirque illa ip"^a in codicc R, esse in textu, et
cuin Adone, quem postremi ambo prcssius etiam alj cadem manu, signum est praolcnso antographo
secuti hic sunt in interpositione \ocis afferet, lcgcn- adjecta fuissc atque adco codiccm illum inter
;
tes, paululttm qriid ageret, intra semetipsam, etc. puros servandum putavi. Poluit prdofata annunt-
Ultro fatcor idadclaritatemconforre, vcrumcodices iaiio ex aliquo llicronymiano ac(;ipi,pra^sertim ex
omnes tum mss., tum excusi, ei lectioni plano rcpu- Lucensi,qui fuit olim sancti Wandrcgisili, nbi cjus
gnant. Pejus habet Munerat. paiUum quidem : et positio rectc signatiir In Alto-monte super Sam-
:
ewilivit pro 2^i'ositivit. Suevo disorte cxprimunt Ire, At qiiisquis codicem illum auxit,aliter annun-
codicespassiin^nonAyw^^o, ut vultCastellanus. -yicrc) tiationein formavit, et indc alios coi^liccs transiit.
in Tornacen. Sieno in Muncrat. Suevi in Grcvcno, non ubi(iui' uniformiter expressa, ut ex Auctariis
rejicienda sunt uti et Avinionis ^vo Ammonis apud patci)it.
praefatum Munerat. Alias Suevo, vcl Sueno inflex-
iones vide in Actis, ubi locum ignotum esse com-
peries
ORSERVATIONES.
H;ec est admiranda illa Apotlonia, provectfB G In apograpiio Ilicronymiano Lucensi perperam
atatis virgo et martyr inclyta, quam dic proxime divisa suntyl^;;w^0MW et .4^^.ra?ir/re nomina, per in-
prsecedcnti, ex citato ibiRuiini loco ciim Pelra,seu terpositionem citata? superius annuntiationis, san-
Petrano ct Cointa scu Q,uinta acccptam dixinuis, cti Asherli, pro Ansberti, episcopi. Reliqua utrum-
inde primum extracta ab auctore Roniani parvi : quo conjunctuin servant, Ay/^^Mo, vel Sueno apud
Atcxandritv, Apoltoni(P. virginis; selecto, opinor, Cyprmn. Locum ccrtaininis negligit Epternacense,
pro ejus arbitrio, hoc dic ad quem Ado rursus
; socios anonymos xx adjiciens. Tu hos aliosquo a
elogium cx laudali Rufiiii vcrsionc contcxuit, a Not- rccentioribus confusos, ad classes siias in Actis
kero integrc descri|)tum, a Nostro modicissimc ini- rcductos invcnies, et nonnulla ctiam in Florentini
minutum. Et in hac quidcm martyrologorum serie notatione satis accurate observata. Nobis certum
celcbratur Apollonia, qua) apiid llicronyniianos co- estUsuarduin cxaliquoHicronymianocodiceannun-
diccs, Rcdam, Florum,Ral)aiuim, ct Wandalberlum tiationein suam dcsumpsissc,'in quo verosimiliter
ignota est. CurSanct;c luijus martyriiun snh Decio sic rcperit, quemadmodum in tcxtu lcgimus;
collocet Raronius, a'quc ac pneccdcntia Metrce (.t nisi (|uod forte dc suo altcrum altcri antepo-
Cointa, haud satis queo conjicere, cum furentis suerit. Rabanus ex eodem fonte sua descripsit ex ;
populi in Christianosrabie,supcrstitea(^lhucPhilip- hoc, Notkerus, ethi ainbo disertecum Usuardo le-
po, haec contigisse plauissiinc constet ex laudata gunt Suevo, editore ad inargincin per asteriscum
jam ssepius Dionysii Alexandrini ad Fabium Antio- indicante Soti, ut forte alibi rcpererat, unde et
chenum epistola. Nos iiassionis causam ct tcmpus verosimiliter in Romaniim hodicrnum ca positio
assignavimus in Tractatu nostro de patriarchis D derivata est. De solo Ammone agit Wandalbertus,
Alexandrinis num. 1G4, qua) fusius cxplicantur a al cum tres synonymi hoc ipso die apud Ilicrony-
Tillcmontio tomo III, a i)ag. 293. Utrum prsetcr Incc inianos recolantur, qucm propric velit, aliis deter-
admitti possint Acta alia subinde conlicta porro ;
minandum rclinquo. Sic habet :
an secunda aliqua Apottotiia rccte adJuliani tcm-
pora revocetur, vidc apud Rollandum, et hicinfra Quinis Ammonem recolunt pia vota beatum.
in Auctariis Grcveni.
AUCTARIA.
Marchian., purus in textu, su])dit « Ipso die, : dri. Eodem dic, bcati Rotomagcnsis ecclesia) ar-
sancti Ansberti Magnensis episcopi. » Exesis, opi- chiepiscopi. »
nor,primis litteris,iinperituslibrariusex wa^6W5W, Antuerp.-Maj. « AIexandria\ sancta) Apolloniie
:
quse est postrema pars Pothomagensis,cn'ovmi\\erii virginiset martyris. » Dcsunt textus rcliqua, quibus
magnensis. Non video id alitcr possc inteiligi. substitiintur « Apud Pontum provinciam, sancti
:
Antueup. et Max.-Lubec. adjiciunt : « Fontinclla) Athenodori episcopi, fratris bcati Gregorii, qui
monasterio,sancti Ansbertiarchiepiscopi Rothoma- Theologuscognominatusest.Fontanelhemonaslerio
gensis et confessoris. » transitus beati Ansberti episcopi, » Omittit qua)
PuLSANEN. incipit « Apud Canusium civitatem
: alii clarius cxplicant, « Rothomagensis ccclcsire,
Apulite, depositio beati Sabini episcopi et confcs- ctc. »
soris. »ApoUoniani refert absque elogio. Tum : Rosweyd., in priina satispurus, addit «InBlan- :
« Apud Cyprium, sanctorum Ammonis et Alcxan- dinio, sancti Ansberti episcopiet confessojis. Apud
Patrol. CXXIII. 24
747 USIJAHDI MONACIFI 748
Cypruiii, Aloxaiulri inartyris ct Aininonis conrcssi»- A rio,sancti Anshcrti.episcopi Hothomiigcnsisetcon"
ris. » Titnliis /iiarfj/ris icqiif iiniidrat utriiinc. fcssoris. »
Anti Kui'.-M.\x., l'i.ru.\j., l.i.vi)i,N., I.ovan. ti cdit. Edilio LlbecoCol. dc Ansherto, PauloVirduncnsi,
ri.rii.vj.-HKi.c.. lc\tui jiurn aiijuii^'unl : << F.odcni (lic et Atlicnodoro, scripsit ut siipra. Inlin'- «Ipso die, :
apiul inonastcrinin l''i>ntiiicil;c, iialalc sancti Aiis- hcati .\ltoiiis confcssoris. »
bcrti Uotlu)iiiaj.fcnsis cpiscopi cl coiifijssoris. » Ai.- Hki.ix. iii u(ra(|uc cditione pro Ansberti scrihit
BERO. cl I).\MC. ai^uiit dc « Paulo Virdnncnsi, » ctc. Awsbcrti. Prior liuhct « Sucvo ajmd
: .Fgyplnm
CEXxri.KN. Dcest ApoUonia^ tdogiuin. Tiiin « lii : dc i|uo vidc Acta.
Ponto civitalc Cncoca-sarca, saiicti Atiicnodori, (JuKVEx. « Octava Purificationis hcat;c Maria;.
:
cpiscopi, fratris hcali Grcj^orii. Civitalc Uotlionia- Ammoiiis, Thonia)ct;iliorumxxxvii.ltcin Fmiliani. »
go, sancti .Vnsbcrli ardiiepiscopi ct coiifessoris. » Confusa liic nomiiia cx Ilicronyin. « Monastcrio
BnrxKi.i.. incipil « Coiiiincinoratio licataM't scm-
: Fonl;in(il;c, s;incti Aiishciii,cpisc(j|)i l>othomag(,'nsis
pcr virginis Mari;c » (()ct;iv;iin Puiiic;itionis. ni cni ciiiii puclia noliilis noiiiinc .\iigndrisiiiia dcspon-
1'allor, indical. ) In .\pollonia inodicc! intcrjiolatiis s;it;i fuissct, ct utrii|uc c;clih;itiis magis placcret,
esl. «Apud Cyprnm, » ctc, ut Pulsancnsis. .Sc(|iii- ilhi oratioiic impctravit, ut turpissiina ct leprosa
tur aEodcnulic, transl;itios;incti .Vnshcrti, Hollio-
: clliccrctiir. Scd posta hcato .\ndociio Hothomagcnsi
magensis archiepiscopi ct c(Mifcssoris, i|ui iii ino- ar(iiicpiscopo. Christo consccriit;i. pristiii;c puichri-
nasterio Altiinontensi fiicrat cxsilio riicg;itns. ct riludiiii cst rcddita. .\iishcrtus vcro, suh saiiclo
apud KontancUani scpnltus, ct iiulc po.stea in Hhiii- Wandragisilo, ahhatc Fontancllfc, monachus pri-
dinium liac die Iranslatus. Apud Virdunuin, » (ic ]j inuin, dcindc ahhas factus postrcmo, heato Au :
Vide supra. docno in c|)iscop;itu diKnc succedcns, in pacc
Hagexoy. elogio Apolloni» addit « Kt ipsanisod (luicvit. Iii Hritaniiia, Tcylli;iiiiconfessoris. Inlliher-
:
lent invocare, doloivm dcntiuni suslinciitcs. » iii iiia, Trov;iiii cpi.scopi ct conlcssoris. Apud Pontiiin
line « Itcm Foutinclla' mouastcrio, sanct. .\ns-
: provinci;iin, beati Athcnodori, cpiscopi et confes-
berti archicpiscopi Rothoinagcnsis dcpositio. Apud .soris fr;itris hcati Crcgorii Niceni. .Vltoiiis, confcs-
Virdunum, ctc. In Havaria, .\ltonis confcssoris » .soris. In Mihcrnia, Tar;ih;it!C virginis. » llactciius
Qui fuit ahhas iii Altcninuiistcr. anih;c cditioncs, mdxv et .mdxxi, scd postrcina ;id-
Aquicixct. « Ipso dic, sancti Rothomagcnsis
: jicit seqiieiilia, phinc apocrypha «Eodem die, san- :
archiepiscojii. ct;c Apoloniffi altcrius, virgini.s ct martyris, quain
VicTonix et Reg. SrEC, suh num. 130: « Apud Julianus Cnesar pro fidi! Christi, primum fecit virgis
Pontum provinciain, sancti AtluMiodori episcojii. ca^di, deindc in equuleo suspensam, vivain jussit
Canusia civitatc, sancti Savini cpi.scopi. » cxcoriari, ac dc carnihus ejus particulas scindi :
Matrig.-Carthus.-Ultraj. « .\polloni;c virijinis
: ad ultiniuiu post dcntium atroccm evulsionem, gla-
et marlyris, cuni inultis aliis Dionysii episcopi : dio transverberatam, Christi martyrcm fecit. » Vide
Alexandrini. exhortatoris pr;pdictoriiin marty- Bollandum et Castcllanum liic.
rum. » Vide observationcs. Molax. prinia cdit. » Fontanella? monaslerio, :
Vaticax., snh num. ;)949, charact. l.oiii(oh;ird., sancti Anshcrli archicpiscopi saiicta) Galliaruni
quod fuit olini Hcneventanuni, siepc jani supcrius sedis HothoiiKigensis. » In ;iliis sic hahet « (^andavi :
citaluui, primo locohabct «Nalalissancti Sahiaui. Q iuHlandinio, ex Fontaneli;e monasterio, sancti Ans-
:
Canosini episcoi.i et confessoris. » bcrti,sanct;cGalliarum scdisarchiepiscopi. Inlloyo,
Ughelliax. « Fontenelhi; nionasterio, sancti
: sancti Maingoldi, ducis ct in;irtyris, regis Hugonis
Ansherti, episcopi Hothoniageiisis et confessoris. Angloruin iilii » qucm iii prinia editionc melius ;
Strozz. et Medic. « InOrientc [r/idd niin, Mcri-
: pridie posuit. « Die nona, sancti martyris Nice-
die?]sanctiSavini episcopi. In Fontanell;n monaste- phori. » Est is qui Sapricio palniam prjeripuit.
IV Idus. Die iO.
Romae, natalis sanctorum martyruni Zolici, Ilirenci, Jacincti, ct Amantii. In Oriente, sanctae Sotheris
virginis, quae graviter et diutis.-iine alapis caesa, cum caetera quoque pocuarum gcnera vicisset, gladio
martyrium consummavit. Itcm Romas via Lavicana, milituni decem. » Apud Castrum Cassinuni, sanctaj
Scolasticge virginis, sororis sancti Benedicti abhatis. '^
In pago Rothomagensi, sanctffi Austrebcrta)
virginis.
NOT^.
Textus cst Praten., Marchian., Rositeyd., Antxerpien., Max.-Lubec, Munerat., Greven. et Molan.
•^ Ut locus esset Austrchertffi in ullimo versu is ;ih D sit. Non moneo hic apposite mcmorari S. Austre-
Usuardo delclus totus, et jiaulo niinutiorihus
fuit hertani. Hoc die obiissesanctani illain virginem una
litteris scripta haec, sororis ,S'. BenedicVi abbalis oinnium sententia est. Holillvrt.
Deerat primo excmplo S. Austrehcrta. Suos codiccs Hgec apud BoulUirtium ad oram paginaeleguntur
*>
debuit sequi Sollcrius autsi Pratcnsis visus est
: manu scripta Hac non sunt Usuardi. Vide Acta
:
hoc loco potior, potior uhique vidcri dehuit, cum SS. Mabillonii, sec. m,part. \.'pag 28 A.
hujus additamenti eadein, ac cicterorum, scriptura
VARIANTES LECTIONES.
Scribendumerat Irenaiei Hyacintki, ut correxit omnes repugnarent. Solus Pratensis habet Casinum,
Molan. Sed cum codices ita legerent, putavi
nulli recte opinor, sed reliqui onincs, ut iii textu ; qui
servandam scrupulosius medii a>vi lectionem. Mu, etiam cowcov(\Oini\nScholastic(p, licet.Molunuscor-
nerat. proZotici. maleposuit Zonei. l\cm Hyre7iei- vexcril Scholastica,Rothomagensicsl fereomnium,
quod etiam habent Ant. ct .Max.-Lubec. in Praten. excepto Pratensi,qui etiam legit Austroberta cum
fvoJacinti cst Jacini. Amancii pro Aiua^itii com- MarchiancnsietGreveno reliqui, ; ut in textu:solus
munis multorum codicum error est. Soteris scribit Molanus scribit AiisPreberthce.
Marchian.,cujuslcctio prjefcrendaesset,nisicodices
OBSERVATIONES.
Ex quatuor primis martyribus aliqui cumSotere Heda discernuntur ubiclarius : et cxactius expressa
aut Soteride in apographi.s Hieronym. conjuncti, a qualiior nomina. Roinanum parvum forte in ortho-
I
;
: ;
740 MARTVROLOGIUM. MENS. FEP.R. 7rJ0
gi-apliia a Rosweydo corrcctum (iit iii Bcda vli'o- A quisitionis ct loci sunt. Laudaliunculam, quam
simil t(M'l'ccoi'e IlenschoniiisolPnpcbnjchiiis^ctiaiu oi Ado concmnavit, Noster dcscripsit. Nc; hic
accurate scriljit, qiiemadmoduni ol Adi), cui j)i'ooul diutius immoror, videatur !5ollandi commenla-
diibio ad clogium nialcria defuit. Mcminit idom Ro- rius, quo ex Ambrosio adducuntur quie ad
in
manum j^arvum Soteris, positioncnon cxpressa, nisi veran) virginis laudem spcctare i)ossunt,aliaquc ad
quis copulativam et ad prioi-os Romaiics martyres ejus cultum pcrtinentia. Ruinartius in .Scleclis,
putotastring-ciKiam. Alitci' sanc Romaniparvi tox- pag. 405, sancti Ambrosii loca etiain producil. Ca-
tiimacccpit Ado,qui, Graica rortasscnomiiiisorii^ine stidlanus in nolis lircviler collegit, qux curiosiora
deceptus, Soleridem primus in Ovientem transtulil, suni, pag. 000 et ()8I. Tillemouiius autem cuni
atque in eo Nostrum seiiiiacem liabuit. Non item Pancratio conjiinxit tomo V, a pag. ^50.
Notkerum, inquit Gastelianiis, (/«m Ruhanumimita- Scquitur, Mititum decem, qui in Roniano parvo,
rimaluit, ei antiquiores; forle adtcrtem.verosi' Adonc, Nostro ot Notkero. nudis solum nominiiiiis
miliusin Itatia mortuam, qurp sancti Amtjrosii con- i'ef(!ruului'. Scholastica a Nostro adjoota est, qiiam
sanguineafuit. Non potuit Antiquiores alios intcl- ampliori cncomio Habanus ot ox eo Notkerus exor-
ligerc, pra3ter llieronymi apograplia; at enim dili- iiant. Scd quid de Austreberta, soli Nostro nomina-
gentiam liic siiam desiderari passusest, vir de cffi- ta ? Dioam ingcnue, non immerito nie dubitaro,
lero accuratus, cuin Notkcrus (sivc nnam sivc go- tilrum al) Usuardo ipso fuorit posita, idquc adeo,
gcininam Sotcrem fecerit) ipsissima Adonis vcrba quod ejus iion meminerint codices duo, mihi certc
hoc die ad apiccm rcferat. Hoc Castellanum fallcre a'stimatissimi Iloriiiionsis ct Toriiacensis, non so-
potuit, quod annuntiationom Notkeri legerit viii liti hactcnus pra)tormittcre, fiuod Usuardi genui-
B
Idus seu VI hujus, his verbis conceptam Romm via : num est, prresertim in sanctis Francicis, sic ut
Ajopia, in ejuf^dem ccemiterio, j^assio sancta Sotlie- conjctari nullo inodo possiai quid scriptores mo-
ris virginis et martgris.Qnx omnia, excepta uUiina vissot ad roticcndam sanctain alias notissimani, si
vocc, cx Rabano acccpta ultro fatemur, ut nos ipso iii [Isuardi autograjiho fuisset oxpressa. Servanda
die ex Grcveno diximus. Rnrsns Sotheris sacratis- nihiloininus fuitin tcxtii, ne cx arbitrio meo po-
sima virgo apud Adonem et Notkorum rcfertur xii tius, qiKim ex aliorum codicuin auctoritatc, Usuar-
Maii, ut ibi indicabimus. Dubitat hoc loco Florenti- di simplicitalem videar dclinire. Quid versibus
nius, vironc an mulieri aptandum sit Soteris no- suis indicet Wandalbertus, dicat alius interprcs :
inen item utrum his eadcm virgo annuntietur, ut
:
Solher, IrenLeus et Schnlastica virg-o quatcrnis
dc Agncte factum vidimus sed ha:'^ alterius ot dis-
: Egregia pariler meritorum laurle nitescunl.
AUCTARIA.
Jam dixi IIerinien. et Torxac. Austreberta^ non IIagenoven. plnra do Scholastica admiscct nun
meminisse. (^onsentit ct his Pulsan., in eo singula- adeo probata. Sic ioquitur post sancti Benedictl
ris quod ordinem martyrum Romanorum intertur- abbatis: « Hsec rectrix erat multariim sanctarum
bct, et pro Amantii scribat Amariui. Tum sic virginum sanctimonialium. Qua> quodain dio, ciiin
((Itcm Roinap, sancta) Sotheris virginis. » sanctus Bcnedictus ad oam visitandi gratia (veuis-
Antuerpien.-Max., LovANiEN., Levoen-Bei.g el sot], et mox recodore vcUet, jilnviam a Dco ciim
editio 1>ltraj.-Belg. in eo soluni a puritate deii- tonitruis obtinuit, et sic illum [illcj cum ea iuvi-
ciunt, quod primo loco Scholasticam aiinuntient,
C tus pernoctavit. IIujus animain in brevi postea do
atque iii fino \)vo Austrebertfg pontxni Aifstrebergce, corpore ogressam, vidit Bonedictus frater ejus iii
quod et in nonnullis aliis codicibus logitur. In Hel- columba). » ctc.
gica editionc dcest nomen uniusex quatuor priinis ViCTORiN. pro Amantii, scribit Amarii. In fine
martyribiis. ut Centul. dc sancto Trojano.
Ultraject., Levden., Alberg. ct Danic. Etia n Altemps. in Anglia auctus « Ipso die, sancta)
:
primuin locumScholaslica! tribuunt,sod Usuardiuo Vivinna) abbatissa). »
textui ha3C supcraddiint lliijus aniinam de corpo-
: (( Strozz. et Medio. jjrimo locu « In jjartibus Tii-
:
re egressam, vidit :~anctus Benedictus ia coluinbie .sci;i;, qui dicitur Pauliacus, transitus sancti Gui-
specic, coeli secrcta pcnetrare. Qui tantie cjusglo- lielmi, ercmita) et confcssoris, magna} sanctitatis
riae congaudens, Dco gratias rcddidit, (\jusque obi- et gloriosi miraculis viri. »
tum fratribus denunliavit. Quos etiam jirotinus mi- Codex MoNTis Sancti. « Sanctonis civitate, do-
sit, ut cjus corpus ad monasterium doferrent, ot positio sancti Trojani episcopi, ct Roldegundis ab-
in sepulcro, (juod sibi prtcparaverat, collocarent balissa). »
ut quorum mens una scmper in Deo fuerat, eorum Editio Lubeco-Col. Scholasticam primo loco re-
quoquc corpora nec sepultiira separaret. » An oa fert. ut Ultraj., etc. Sequitur « Eodcm die, sanc-
:
conjunctio duret, alifii controvertitur. ti Guilhelmi confessoris. Ilic priiis dux fiiit Aqiii-
Centulen. textui nonnihil abbreviato, subjungit taniorum et ultra nioduin llagitiosus, sed postea
in finc :(( Sanctonas, sancti Trojani cpiscopi "ot divino nutu comnunctus, abbronuntiavit siDculo,
confessoris, » quse verba Antueri».-Maj. otiam po- D monachalom habitum assumcns, factus est servus
suit, scd inter Scholasticam ct Austrcbertam. Ca3- .scrvorum Doi. Ilic contios por noctom et diem ge-
terum spectat Trojanus iste ad xxx Novcmbris. nua ilectebat, transiens de activa ad contemjjlati-
Bruxell. elogium Scholasticas ex Ultraj., etc, vain vitam. Etiain ad tantam porioctionom perve-
hic relatum, cx parlc mutilat, post « secrcta pene- nit, ut spiritu prophetia) fulgcret. Qiii jiostmodum
trare, » sic legens : « Quo viso, ipse corpus sororis firmatus corpore, ct sanguine Christi participatus
dcfunct» fccit ad suum monasterium deferri,etin migravit ad Dominum. » Dcindo in loxtu admis-
sepulcro quod sibi ipsi pra3paraverat, sepcliri. Et tuin, quod Soteris sub Diocletiano Auguslo sit jias-
illud postea Cyuomannis translatum cst. » Sequitur sa. « Sanctonas, S. Trajani cpiscojji ct confessoris. »
de Soteride, omissis martyribus Romanis. Tum de Belin. in secunda cditione paulo (jorroctior ost
X militibus. Post Rothomagensi, ha-c inserit «la : in utraquo priino loco annuntiat: « Nataie sancti
loco qui vocatur Pauliacus. Eodein die apud Nivel- Giiillolmi confcssoris, ordinis creinitarum sancli
lam, elevatio sancta^ Gcrtrndis virginis. » Dcinum Auguslini. » Videantur Acta.
manu Belgica rccentiori « Itcinin valle, qucB dici-
: Greven. « Apud Sanctonas, Trojani cpiscopi et
:
tur ad stabulas Rodis, beati Guillermi confessoris. conlessoris.EIcvatio sanctasGcrtrudis. virginis Giii-
Qui ex comite Pictavia; ac duce Aquitaniai ferocis- lolmi comitis Pictaviensis ct confossoris. Qni cum
simo factus ost strenuissimre vita^ cremita solidissi- se llagitiis primo totnm dedisset, ol schismati Pc-
mus, ac miracuiorum palrator validissimus. » Vide tri Leonis favcrot, a beato Bcrnardi) lorrifice cor-
Ijaec in Actis diligenlissime et exactissinie discussa. rcptus, tandcm ad corrediit: ferreamque loricam
781 TlSrARDI MONACHI 7li2
ad cannMiiiiKliioiis, nnsl(M'nin Yiiniiidii\il, ac siii 110 A oivitatis prjoclare sanctilatis cpiscopi, cl coiiics-
niinis ordincin inilians, (|iiicvit in paco. Ul)i(|nc »> s)i*is, tcinpore Clotarii rcj,MS. Dic dccinia, saiicli
confiisio ai» lltMisclicnio cnKiitc stiidata. inartyris (;iiaralaiii|ii, » l)c Silviaiio (it naj,'dcii:niidc
.Moi.AN. iii (iiiilhdiiio Mfliiiiiin dcscripsit. Dcin : nt siipra. DciiifiiK; litlcris niiniiliorildis « Dordra-
:
<(In Canipania, iiatalc saiicli Sylviani cjii.scopi cl ci, saiictai Siiim' virj^inis cl inartvris coiiinicinora-.
confcssoris. » Ista scriltit llicronyin. ct
Itahaiiiis : lio, snl) noininc Sotcris, qnod L;itiiic intcrprctalnr
Notkerus Siltanim noininanl. Scqnitnr « Kt Hal- : salratrlx. » Vidcatnr Holianilns iiac dic. Ccrto iioii
dej(iindis abliatissic, » (|ii;iiii ali(|ni in virnni lr;iiis- satis cvincit C;ist(dlaniis, Siir;iiii lianc scn « Ziiwar-
rormarunt. Kditioncs ali;c iiicipinnt In stabiilo :
<• d;iiii » Dordracciiaiii ciiin Solcridc l{oin;iiia, vcl
Rodis, natale sancti (iiiiliclmi, « ctc., iit prior. Dciii- Oricntali confiindciKl;iiii.
de « Arvcrnis, dcposilio sancti Sigoiiis, ejusdcin
:
11 1 Idus. Die 1i.
Apud Lngdiinnm, natalis sancti Dcsiderii ei)iscopi et confessoris. Eodem die cnstro Nantonense,
sancti Sevcrini ahbalis nionaslcrii Agaiincnsis, cnjns precibus ciiltor Dei rcx (]lodovcus a dintina iiilir-
mitale sua libcratus cst. Alcxaiidri;c, dcpositio sanctic Eufrasia} viryinis, quac iii inonastcrio virtntu
abstinentiae et niiraculis etiam claruit.
NOT.E.
Ita Praten., HeriHien., Tornacen., Marckian., Antioerp.-Maj., Palsanen., Munerat., Greven. ct
Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Male in Tornacen. scribitur Laudonensi ])ro 13 o|)inor errorc typotbeta^, C7<?r-^M^?^^; vcra est alio-
Nantonensi, iicjus in Muncrato. Nannctensi: ncc riim ct tcxtus lcctio. Puisancn. ct .\ntucrp.-Maj.
bene Greven. Nautoniensi \\o\^w., Nantoniensi: \ omittunt Rex; Marchian., \svq diutina \\^\)('X diu-
Pratcn., Marcliiiin. et Mnncrat. loi^unt Acaunensis; turna\ Antucrp.-Maj. simplicilcr ponit, ah infirmi-
X\\{.\\(iv\\.-}\^\.,Aganensis;Vu\^^nv.\\.,Alhaunensis; tate sua liberatus est. Rcli(|iii in le\ln, Eu/rasia
Greven., /l?i^«w<'//.9i.s- mclius in lcxlu. Praitcnsiim
: c.\oinniiim codicum conscnsu, licet Tornacensis
autograpluim scribit Flodovehus, vcl Flodecechus, rectius \c'j;al Eufrosince, ut in Observationibus la-
alius cod. Pratensis ct Antucrp.-Maj. Ftodoteus, tius expiicabitur.
item Herinien., Pulsanen. el Crcven. At Muncrat.,
ORSERVATIONES.
Usaardushoc diesanctos pnetcrit, qni ai)iul Rc- iiuntiat, ubiproprio loco dicctur. Ne hic longior
damet Adonem diserte cxpriniuutur. Illc Calloceri sim; vidcaiitur Acta, pr;iDfata illa die xxiii Maii, in
et Parthenii meminit, atqnc cx ips-) R;iiianiis; liic qiiibus rcs tota opcrositis dcducittir et illustratur.
Simplidis Viennensis, qitorum ncino Nostro coin- ;i \Vaiidaibcrti versus ex Rcda3 textu lioc di'e claris-
niemoratur. Id autemcumCastcllanopolissinninidc- sime profUuint
miror, cur Ado,in produccndisecclcsia) suffisanctis
alins (_l insn (.IIC, iin lihrrnlis cm> Tcrnis hinc Desiderius Lug-Juna coronat
ni"i>siilihns
pi .tSUlIDUS, auas, not ipso
ct hni> (lic ain llDCrailS, CIU f
io et Calocero Homa refulget
I
,
Unmia Partem
inquam, illiistrem illum Desiderium cjusdem eccle-
p
^
sia' dcccssorcm suuni non annuiitict,;i Rcda diserte Ay^jJCT-miabbalisAgaunensis, miraculisclarissimi,
positum Eodem clie, Lugduno, Desiderii episco^ri?
: memoria in nullis anti(|uis Martyrologiis reperitur
Nec obcst Rabani silcntium, cum RcdK textus cx euni priinus Nostcr suo inseruit ciiraiitem Clodo-
:
Wandalberto confirmctur. Displicctquidcmpositio; vei nomcn passim iii Flodovei, vcl F/odovehi ira\^s-
neque omittcndus crat titulus marti/ris, mcrito ci formatum sit, iioii est opcne prctinm iudagarc. Vi-
abaliisascriptu.s, iitpotequifaniosa?Rrnnechildisjus lani ejus ab anonymo scriptam et in Actis editam,
su^primumexsilioiniiltatuSjdeiiidePmrwwaCi^non interpolatam esse fatentur cruditi; an primigenia
Zw^fifM^w, lapidibusobrutus;fustcpercussuscl ncca- a Mabilione saec. Rened. in appcmdice pag. S68
1
tus est, ut fusius ex ipsiusiiict Adonis i'eI;itione iiar- vulgata, oinni naevo imnuinis sit, iii siippleineuto
rat .Notkerus xxiii .\I;iii, liodic tr;iiislationcmcoiiime- examinabitur. Euphrosynara ciiin Usuardo retuli-
morans. Hic a nohis qu;critur, an neutro dic ah Ado- mus supra Kalcndas Jan"uarii,dcsumptam ex Adone,
ne consignatus sit ciim utroquc Roswcydo in ap-
: cnjus elogium inter Auctaria invenies. Rollandus,
pendicem rejiciatur ? In varias p;irtcs .sc vcrsat Cas- ut ibi diximus, inter Prafctcrmissos in hunc diem re-
tellanus, sed tandcin in Corolbirio ad finem voln- jecit, Castellanus ad xxv Septcinbris. Hic aiitem Ro-
ininis, ex Notkeri vcrbis xxiii Maii, sc (diccrc putat, manuin parvum, ex ipso Ado, ct cx utroquc No.ster,
quod Ado in Martyrologio dc eo plaiie non ineminc- non Etiphrosynam, sed Eujjhrasiam memorant. Ex
rit. Vcrba Notkeri sunt De quo qiiia renerabilis
: elogio colligi videtur, et ex aliis probatur, eam-
Pater Ado,ejusdemecclesimnostra cctaiepontifex, dem sub iitroquc nominc latere sanctam. Unde
idpote in prcesentia yosito, et oh id suis in cunctis Rom. bodicrnuni i Januarii rectc Euphrosyna ap-
notissimo, aliquidspeciale diccre snpierfluum exis- D tavit, quod de Euphrasia Ado et Usuardns hodie
timatit. Quanti momenti sit ista r;itio,jn(liccntalii: posuere. Vide quae ibi Observationibus dicta sunt.
ego certe Notkeri hodicrnnm tcxtum vcre .\donia- Nec sane diversa est, quae xxv Scptcinbris apud
nuni nihiloiiiinus crcderem, nisi iiie Usuardi silen- Graccos colitur, quo dic verosimilius obiisse cen-
tiuiii iirohibcret, qui soliti ductoris sententiain non senda est, inagnis illis laudihus ornata, quae in
neglexissct, si eam in cjus Martyrologio rcperisset; Actis fuse enarrantur. An satis sincere et vere,
confessoris pra'terea titulum Rcdae verbis certo non dubitant eruditi non pauci, inter quosTillemontius
additnrus, ubi tam apcrte martyrio coronatus de- tomo X, pag. 50, quorum argumenta in Supple-
claratur; quemadmotlum et Florus xxiii Maii pro- mento Eebruarii accuratius excutlentur.
AUCTARIA.
A.\tlerp.-Max. lAREf;. hoc die sanctos referunt, dem, qui passi sunt pro Christo sub Anolino pro-
qui a Nostro scqncnti ponnntur. Ita habent « In : consulc. Apud Lugdunum, Dcsiderii episcopi. In
Africa, sanctoruin martyrnm Saturnini prcshytcri, Alexandria, dcpositio Eufrasiae viginis, qu;e in mo-
IJtiviti IDativij Felicis, Apulci et sociorum eoruin- nasterio. ut illins vita docet,miraabstinentia[absti-
7b3 MARTYRULOCIUM. — MENS. FEBR. V4
neiitiic virtute] virtute ot miraculis claruisse co- A 130, in finc « Itein sancti .\masii episcopi et con-
:
giioscitur. »Severiuo taccut.
!)e fessoris. » Nec in Actis, nec PraDtermissis est.
RoswEvi). |)euuUiino loco, textui iuserit « Ro- : Vatican., nuin. .^949 « Campauitc, sancti Cas-
:
uia^, Caiocerii ct Parteuii martyruin. » Pro Eiofra- treusis, cpiscopi et confessoris. Roinaj, Caloceri ct
sia, scrijjit E/ifrarlrs ; csnicvix satis purus cst. Partenii. » Coluntur duo postremi xix Maii.
Antuerp.-.Max., Ultkaject., I-eyden., Lovanien., Ughellian. iuitio habet « lu Alrica, sanctorum :
Alberg., Danic. et cdilio ri/rr.Aj.-BicLG. lcre siiniles martyrum SaLurnini, » etc, ut in Antuerp.
sunt (luobiis primis sic habent; Iii Africa saiicto-
: << Altemps. « Mouastcrio Gla.scoviensi, sancti Be-
:
ruin inarlyriiin,Saturuiui, I)aiiiti,Felicis prcsljyteri, lesii martyris. » Quis liic sit, nondum. licuit invc-
Apulei ct socioruin coruiiulem. Qiii passi suiit pro nirc.
Christo, sub .fuliauo imperatore, Aiioliuo procon- Strozz. et Medic. : « Item, sancti Caloceri ar-
sule. » Scquitur de Dcsidcrio, purc.Tum « Alexau- : cliiei)iscopi Ravennensis. » Vide Ilenschenii coni-
dria3, depositio sauct;e Eufrosyua3 virgiuis, quce iu mciit.
mouasterio, ut illiiis vita docet, mira abstineutiic Editio Lubeco-Col. incipit a Scverino. Dein dc
virtutc cl iiiiraculis clariiisso cogiiosciLui'. » In om- Satiirnino cuin sociis, et de Eufrasia, ut supra.Dieni
nibus ctiam pr^etermittiLui' Severiiuis. claiidit « Apud Viennani, saucLi Sinniplidis epi-
:
Centulen « Apiid Lugduiium, saucti Dcsiderii
: scopi et confessoris. » Lege Svmplidis.
e|)iscopi et confcssoris. In pago Vastincnsi, castro Belin. iucipit a Saturnino ut Antuerp. De Dcsi-
Maudouis, saucli Sevcrini abbatis monasterii Agau- derio, pure. Pro Eufrasia scribit Ewphrosinm. \\\
ueusis, cujus precibus cultor Dei rex Fraucorum 13 finc « Castro Nanthouiouse, » ctc
:
C\odo\cm[rideticr antea pos Uumfulsse noi\o\ens, Greven. excorrupto Ilieronymi textu liaec manca
sed erasa est ^mrs superior, \',mide qtwd superest, et confusa niiscet « lu campania, Basiliani, Aman-
:
format c,] a siia inrinnitate liberatiis est. Alcxan- tii. In Africa, Victoris, Felicis, .lanuarii, Zotici,
driaj, saiictic Eufrasi;c virginis. » Ilerenei. lu .\pamia, Basiliaui, Peiiis. » Vide Bol-
Bruxellen. incipiL « Apud : Vieuuam, sancti landuin, ct Florentiniuiii, « In lliliernia., Epiciani
Simplicidis cpiscopi cL confessoris. » Tuin de Se- episcopi cL confessoris. Ibideni Solinia; virginis. »
verino pure. De Eufrasla vero ut Antuerp., supra. MoLAN. « In Africa, sanctorum marlyrum Satur-
:
Hagenoven. dc SaLurnino, Davito, etc, cum An- nini presbytcrl, Dativi, Felicis, A|)uleii et sociorum
tuerp. adjiciL taineu iu fine, et JuUaiio imperatore. eorum, qui passi sunt pro Christo sub Anolino pro-
Reliqna ferc eohicrcnt cum tcxtu. lu llnc « Item : consule. » ILtc in editiouibus aliis pr;ctermissa
Yminia) virginis. » Au SolinicB? sunt solumque additur « Arvernis, sancti Desi-
: :
Victorin. et Codex Reg. Suec, signatus uuni. derati, episcopi ct confessoris. » Vide Acta.
Prid. Idus. Die 12.
In Ilispaniis, natalis sancLas Eulali;e virginis, quain coustat, teinpore Diocletiani imperatoris, glorio-
sam martyrii accepisse coronam, civitate Barcinona. lu Africa. sanctorum martyrum Saturnini presby-
Felicis, Apelii et sociorum ejus,
teri, Dativi, qui passi suut pro Christo sub Anolino proconsule. Apud
Alexandriam, Modesti et Animonii infantuin.
mTM.
Sic legunt Praten., Herinieii., Toriiacsn., Marchiaii., Mumrat., Greve/i.. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Marchian. et aliis
Zry.si;ff;w/5 iu inale ?,cv\\)\i\\v Ci\eg\i suh JuUano
;
2)rocomule. In Auctariis pridio
iiti Davili in Ilcriuicusi. Posiii in textu A^^etii ex
et vidimus Julianum imperatorem, perperam cum
Praten., Marchian. ct Greveuo. Ilerinien. et Torna- Anolino conjunctuin, forte quod codiccs quidain
cen. habciit Apeli; Muiierat., Pellii; Moiaii., Apu- antiqui \^vo Anolino SQ.v\\)S,cv\\\i, Juliano, uthicHc-
leii : veruin uouien iiifra adjiciam, ijuod Molautis riniensis posuit Marchian. Munerat. et Molan. lia-
recte posuil in alteris cdiL. Sociorumque iu Miiiic- beiit infantium, quod postremus in aliis editioni-
raLo, pro et snciorum., levis mutatio cst. Ilcrinien. bus corrcxit.
OBSERVATIONES.
Soius Beda inter aiitiiiuos inartyrographos .fi^^fto- plo. Satwninus et socii nec ab Hicronym. nec a Be
liam Barcinonensein aiit ignoravit, aut saltcin in sa- da, nec ab aiitiquiorum ullo aute Usuardum memo-
cros Fastos nou retulit. C;cteri eam anuuntiant, rautur. Primus ipse quatuor hiec oninia consigna-
uullus tanien satis diserte martyrli rationem cxpri- vit, non expressis aliis quiiique et quadraginta, de
iiiit, eo inodo, quo in Roniano hodic e\|)onitiir. Qua- ([uibus in (^ollationc Carthagincnsi, ab Augustiuo
liter ab Emerilensi, qnx x Deecinbris co\\t\n',Eula- reciLata, uude eos Nostruinaccepisseopinamur. Cur
lia \v£c distingucuda sit, qua}quead utrius(|iie Acta dieinpr;ecedenteniliuicpr;etulcriiitreccntioresmss.
seorsim pertineanL,videsis apnd Bollaiidumin Actis. codices et Romanum hodieruum, iicscio certe in- :
Ado illaiii a Romauo parvo muLuatus cst, de aliis stituLam pridic Idus Februarii qu;cstionein, diserte
etiain loquens, quos Usuardus suis potius diebus aifirmat Augustinus, atque in Actorum proconsu-
soluin censuit ut |)ote qui licet eadem
nominandos : lariuni titulo dics idem clarc cxprimiLur, undecer-
Daciana carnificiiia, iion eodem tanicn die marty-
D tuin est nullum cx his martyribus antc cum diem
rium consummarunt. Plura dc virginibus illis syn- passum fitisse : quo autcin vere coronam adcpti
onymis diccnda eraiit, iiisi locus proprius supcres- sint, nus([iiani IradiLur. An cx his aliquos rccte ad
seL X Deccmbris, ubi dc celebriori illa Emeritensi, certos dics rcferat Ruinartius in prievia iidmoui-
a PrudciiLio apud Ruiiiartium pag. 496 ci seqq. Lioiie, pag. 4()S, alibi examinari poterit. Acta ibi
egregie laiidala, scrmo rccurret, quo ciotera rc- reproducit laudatus aiictor, deinpta praefatione et
initLo, solos hic Wandalbcrti in Barcinoneiisis ho- conclusionc a Donatistisassuta, quam utramque in-
norem versus subjicicns : vciiios apud Baluziuni tomo II Miscell., a pag. 50,
priinain apud llcnsclieniuni iii .\ctis, ubi ejus com-
EulalicE festum pridie sanguis^iue coruscat,
nieiitarium et notas consule. Videatur etiam Tillc-
Url'S 13arcinon eximia qua marlyre gaudet.
montius tomo V, a pag. 231. Si qui forte nievuli a
Hicdeiiuonotandum,abAdonereferriZ>«wiri^««M. Douatistis immisti supersint, niliil Actorum puri-
qucm Nosteriirastcrmisit, raro, uL nupcr dixi,cxem- tati ofiiciunt. Porro qui in ni-^s. Apclus, Apelius, et
78» usfAuni .MnNArii[ 71)(>
Apuleius\'ocOil\.n\\)oihH.iinpeluss'e\AmpeUusi\\-\n^\\i\\c[\n[yu' \\\ Romano parvo. Ilieronyni. apo-
fiMuliis vidctur. CaHcra vide .siiperius, cl in nolis gr;ipli:i uoiisatis distinguunt. UabanusZo^/c?^;». iu-
Caslciiani, at(|ue in Auelariis dici |>ra.'ti'i'ita\ Inlfr fantihus addens, Dnmianoxn .\frica eos conjniigit.
.l/o'/r.v/av noiinulla in ll-mi. inodcnio notanda siiiit, Ksiuirdiis .\d()iiciii, al)S(|iie iiltcriori cxamiiu', S('(|ui-
dc iiiiihiis alilti. Mo-lrsdis ct Aniimnliis ali Ad.iiic tiir. Dc classc iiiartyriiiii, a (|iia Modestus\vl Aidmo-
acecpli siiiil, (lui ainlios i/</>/M/M appdlavil, i|iialcs nius i\\nh\ suiit, vidciidi Uollandiis ct (iastcllaiius.
ArCTAUIA
Pii-s.vN. dcljeit in |)rinia annuntiationc de sancta XIII Kebr. nuperao suae versioni Galliea) Martyrolo-
Kiilaiia, in ca-tcris piiriis. giiUomani notula.uhi vult ol)iiss(^ xi.Ianuarii.Quod
Anti i:i;p. cl Max.-Li.iikc. iiicipiiiiit « Nalalc S. : vcro Ucdam. ct Adoiicm ihi citct Motlicriiis, cx ge-
Macharii c' S. i{!iiliiii ct S. .Fiisti. » Vidc in Aiicta- niiiiiis coriiiii ('(litioiiihiisnoii liabuit. Kx Ucd;e ;etatc
riis wviii Fciiriiarii. Kl in Alc.xandria, Aiiiinonii,»
<< pcrspicict, (|uod Grcgoriillmcminissc lum potuerit.
cte. Niliil dc Kiilalia. I)e Saturnino. ctc, cgerunl In AdoiK! .Mosandri jionitur ; rectius, opinor, a Ros-
pridie. wcydo in appcndiccm rcjcctus. Scquitur in codd.
.\NriKiU'.-.M.\i.. iii priiiia Adonianus, sic lialict : Mo'lcsti, clc. Iii tiiie: « Kodeiii die, n!i-tal(! sancli)ruin
« Iii sancla' Kiilalia' vir;^iiiis ct iiiarlyris,
llis|)aiiiis, .Macarii, Uulini ct .(iisti. » Deest in omnihiis Kiilalia
qiia' passa cst tcini)ore 1)1 )clctiaMi iiiipcraloi-is, siil) narcinoncn. l)e S:itiirniiio, et sociis cgerunt pridic.
pradeeto Hispaniaruiii Daeiano; quando sul) eodein Ur.rxELL., in Eulalia interpolatus. secundo loco
aiiud !>art'iii()nciii, sanctuili Cuciipliatuin, et apiu! liab( t (lc D;iiniano, ut Axt(eki'.-Ma.i. Saturninum et
(icruiulaii),sancUiin l'cIicciii,^'loi'insas constat iiiar- B socios, jiassos ait suh « .luliaiio imperatorc. » Se-
tyrii acccpisse coronas scriptuni in passionc saii-
: iniiiiitur iiiiaiites inartyres. Iii (ine de « Macario,
clie Keucliadi;e. » l)e .Modcsloet Aniinonio, serii)il, Uuliiio, ct .luslo, » ut supra.
martijrum infantum. \w (ine : « In .vrrie.i, passio IIagenovex. primo annuntiat Eulaliam. 2" Grego-
sancti Damiani militis. » rium, fcrme nt codices medi.-n not.ne. .30 Macarium et
UoswEYi). lioilie ohscnrior et confusior esl. Kii socios : rcUqua iit in laterculo.
cjus textum : « In llisp;iiiiarum, saiiel;e Eulalia) vir- ViGTor.ix. el Uec. Scec., num. 130, ct Vatican.,
ginis;quam eonst;it tempore Dioeleliani imperato- nuiii. ))G!)9, in finc « In .\frica, passio sancti Da-
:
ris i,'loriosam marlyrii aecepissc eoronam eivitatc miani inartyris. »
[tultfUrere U;ireinoncnsi|. » Tum « In Afriea. I);i- : riwncLLiAx. incipit « Natale saneti Macarii, et
:
miani iiiilitis, ct s^iiicloriim m;irtyrum Saluruini, snncli Uiiniii, ct sancti Justi. »
etc. In -Vicxandria, Jiiliani martyris et alioram xviii Alte.mi's apud Oxoniam, translatio
: " llem
sociorum, ?t/ Saiietoriiin. Ihidein, sanctorum M»- sanet;c Kredes\vida3 virginis. » Remittcnda ad xix
desti et Ammonii iniantinm, et sanclorum (Juiriaci (Jctob.
et Simplicii in;irtyriiiii. » Vidc li;ec i Aetis distinc- i Sriioz'. C, .Medic., : « Item, sancli Gregorii
tius explieata. ])ai);c IV. Ilic constituit fcstnm omniuin Sanctorum
Cextui.kn., solitiis abhrevialor, sie paucis com- Dc hiijus pontilieis cultu, nibi legi
aiiiio Dcccviii. »
plectitur oiniiia, el ali.juid supcraddit. « Iii llis|)a- liactenus. Manifestus in annis error est, Sed haec
niis, sanet;e Kuhiliic virifiuis suh pr;e.side Daeiaiio. etaliaadcam rcin propric sj)ectantia,suo loco dis-
In Afriea, saiictorum martyrum Satiiruini jircshy- G cuticntur.
tcri, Dalivi, Kclicis, .\pcli ct sociorum corumdcin. Editio LuBECO-CoL. iucm liabet diei exordium
.Mexan Iria», Modesti et .\mmonii, martyrum inf;i!i- cnin rLrnA.i, etc. Tum seqiiitiir « A])nd Alcxan- :
tum. In .4liriea, sancti Damiani mililis.' » driam, natale sanctorum martyrnm Modesti et Am-
.\xnEiu'.-.M.\x., Lov.AxiKx., Kkvdex., Uelg. ct Edi- moiiii inf;intum. Ilem in Alcxandria, natale sancto-
tio Kltu.u.-Ueu;. ita ordiuntiir « Uonue, sancti : i-nm marlyriim Macharii, Uuliiii et Justi. In Africa,
Grcgorii seciin li, qui iioiiagesiiuns seciiudiis po.';t p;issio sancti Damiani mililis ct martyris. Ipso die,
bcatuin Pctrum, natione ^yr\is{male Mc con/imdi- natale sancti Livini episcopi ct confessoris. Item
turGrefforiusIIcuniSHCcessoresj/no?i?/nio),SL\\il(\n- commcnioratio sanct;e Knlalia) virginis ct martyris.
nos decem,mcnses octo, dies quatuordecim, !.eonis Uelix. de Saturnino et sociis egit pridie. Iii Eu-
Ct Conslantini imperatornni tcmpore. » Idem fcrine lalia puriis est. « Iii Alexandria, Modcstis, etc. Item
liahenl iuilium Ultiv.\.i., LEvnE.x., Aebe.kg., et Daxic Maeharii, Uufini et Justi. i>
(|iii addunt ex aliquo fortasse Adoniano codice : Gueven n Translatio terlia l)cat;e Uarharae, virgi-
:
« Uic vir eastus, et in divinis Seripturis eruJitus, in iiis et martyris scilicet a Roma ad Plaeentiam. In
:
Ccrmania verbum salutis per sanclum Rouifaciiim Africa, Daniiani iniliMs el martyris. Item ihidem Ju-
cpiscopum pr;edicavit. Qui etiam quadragcsimali liani, Doiiati, Kraclii, Zotici. L-i(l;iiii confessoris.in
lcmpore, fcria v jejuiiiiiin cclehrari conslituit;ct ij)- Alcx;iiidria, Quiriaei et Siinj)licii martyrum.M;iclia-
sius diei ad Missariim solemnia officium, eum antca rii. iUifini, Justi martyrum. Ipso die, sancti Livini
non fieret, pro majori parte sumptum dc Dominic':s epjscopi ct eonfessoris » an non Licinii? Vide :
ordinavit. » Postrema ii;ec ex .\naslasio l'>il)!i )tlic- D Uollandum inlcr Pr;ctermissos. Ilic refertur die
eario snmpta, non ])arvam eonsiictufiincin priorum scqueiiti. I)c Liviiio agctnr xii Novembris ct C()- ;
tcmporiim non j(,'junandi feria v Qiiadragcsimai, ut dcin dic de Lebuino.
putavit Uollandus,sc(istatutumtuiicEeclcsi;e ritnin MoLAX « Iteni Maearii, Rufini et Justi. In Africa,
:
ostcndnnt, ut habes apud Walafridum Strah. (( de passio sancti Damiani militis. »Tum minutiori cha-
rebus ecclcsiastieis, » eap 20, ct apud alios ob jii- ; raeten! « Susanii;e matron.ne sanctissinue, qua; in
:
stas causas, quihus ecssantihns, fcriam ilinm Cre- Danicli; legitnr. » In postrcmis cditionihns. (^missis
gorius II iii aliariim ordinem rcdegit, ut dicemiis in Macario, etc, incipit a Damiano. Tuin <( Die duo- :
Supplemento ad Notam cap. 2, iiuin 10, pag. 70.'3. decima, saneti Patris Meletii archiepiscopi Antio-
Vidcinterimqu3G copiosinsdispulavii Papcbroehins clii;c Mngna3. » Deinnm minoribns litteris : « Item
noster ud hunc ponlificem, qui ah aliis refertiir die Conslaniinojioli, snncti Antoiiii, magni inter Dei
scqueuti. .\tcx calcnlo Papehrochii obiitxvii .J;inua- ponlilices, et adinirahilis intcr patriarchas. » Kst
rii. Contra sentit P. Simon .Motlierius in a.ljecta is qui in Actis cognominatur Cauleas.
Idihus. Die 13.
-\atalis sancti Agahi prophelre apu(l Antiocliiam, dc qno beatus Lncas iii apostolicis Actilius scrihit,
In Milflana civitatc .Vrmeni,'e, sancti Poliocti martyris, qiii Latinc intcrpretatur multum orans. Civitatc
Andegavis, .sancti Lizinii episcojii, venerahilis sanctitatis viri.
757 MARTYROLOGIUM. ~ MENS. FEBR, ToS
mm.
Ex Praten., Herinien.. Tomacen., Marchian., Pulsanen., Mnnerat., Grexien ct Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Pulsanen. incipil. Apud Antiochiam. MuncraL. in
: A orans pro midtim orans. nerinien., Mnnerat. ct
Actihus wpostolonmi. Vcra Usuardi lectio est in Molan. habent Z?/cm'« ; Pulsancn., utrumquc sub
textu. Militamot Polioctl; scvlhunt onincs, cxccp- disjunctionc admittunt Acta, ubi niodi alii affcrun-
tisTornacensi, qui Polleucti; Munerat., Poticeti, ct tur pra^rcrenda aliorum lectio, ut mihi quidem
:
Molan.Po^^oc/i.Notuniest vcruni nonien Polijeucti. vidctur.
Sphalma typographicum est in Muncrato, militum
OBSERVATIONES.
Dc Af/aho nihil tradunt Ilicronymiana apographa, guatur proxivFebruarii, quo die diserteexprimitur
niliil ctiam B(ida aut cjus scrfuaccs. Prin)use.jus mc- a^qiic ac vii illa .lanuarii ? Gonsulatur Florentinius
ininit auclor Piomani parvi, hisvorliis: Agahiprophe- utroquc loco, ct Ilenschcnii coinmcntarius hoc dic.
taiiiNoto Testamento,apu(lAntiochiam. Ilasc pau- Videantur etiam Acta ipsa, a laudato Ilcnschcnio
Uilum cxplicans Vicnncnsis, loca gcmina ex Actis cdita (!t illusLrata, ex quibiis sua dcprompsit Tille-
a|)osi.oloruiii aildiixit, quibus Aga])um vaticinatuin montius tomo III, a pag. 424. .\n illis puriora sint,
consLat, rcctc ab ilcnschenio cxplicata. Nostcr, pra3- qiue in Lectis triimphis |)ag. i8.'> pridcin pollicitus
lcritis tcxtibussacris, ctetcra ex Adonc dcscripsit; csl Combcfisius, tanquam, Nearcho S.Martyris aniico
Nolkerus paucis addidit ramem ct Pauli caplivita- composita, necdum licuit definirc licebit, si ali- :
tem ab eo priBdictas. Ex codem ipso Romani parvi quandoinlucemprodacantur. SolusUsuardus, intcr
l'ontcliocdic])roccdit/'o///5^.ic/w5,sicibisignatus:/;i aiitiiiuos martyrologos, Lizinium Andegavensen in
Militana Annenice, scmcii Poleyucti martyris. Ado B sacrastabulasrcLulit, cujusviLas binas mulLum pro-
solani intcrpretationcm nomiiiis adjunxiL, ex quo batas cdidit Bollandus, ab aliis subindc Gallice ver-
UsuarduscLNotkcrus sua dcsumpserat, sed iminuta- sas. Scripsit ipse Liciniivel Lt(cinii;ego Liziniivel
ta nonnihil orthograpliia,de qua in VarianLibusdic- Le^inii malim, uti cx codicibus in latcrculo exhi-
Lum cst. Quot inodis dcpravatuin sit Polyeucti no- bui ex qua inllexionc rcctius vidcLur deduci Galli-
;
men, jam iii superioritius abunde paluit, diim Loties cum nomcn Lezin,ve\ forLe vicc vcrsa. Natalemejus
et pluribusdicbusrecurrit,inccrtoetian)niiindiequo statuit Castellanus iNovembris. Wandalberti versus
verecolcndus sit. Contcndit (juidein Castellanus,ex adtextum hodicrnum non pertincnt, eum agant tle
Hicronymianisapographis, euin marLyrii corona do- Julianoet Basilissa. Vidc ix Januarii.
natum vii Janurii :at quid si exeisdemcodicil)us ar-
AUCTARL\.
Antuerp.-Maj. NaLalc bcati Agabi prophetas in
: « Aquiginct. post textuni subdit « Lugdunis, san- :
Novo Testamcnto, apiid Antiochiam. In Militaiia ci- cti Stepbani episcopi et Juliani. Boma3, Gregorii FV
vitate Armcnitc, naLale sancti Poliocti, » etc, purc. papse, qui rcxit Ecclesiam annis sedecim, » ctc,
« Andegavis, sancti Licioni episcopi et confes- uL pridic de Gregorio II diclum.
soris, cujus corpus sacrum crcbris honoratur mi- ViCTORiN. et Reg. Suec, signatus num. 130, in
raculis. » G eo a priori dincrunt, quod Gregorium rccte noini-
BoswEYD. incipitLugduiii, SLcphani cpis-
: « nent secundum, ct in finc habeant, « Lugduno, S.
copi et conicssoris. » Scquitur textus piirus, cui SLcphani. » ctc
in hne adjicitur « !n Britannia, sancta^ Erinonhil-
: Matric.-Cauthus.-Iltraj. post Agabi annuntia-
dge virginis. » An non Frmenildm regince Mercio- tionem, interponit « Stephani
: confessoris, qui
rum ? fuit pater multorum inonachorum.»
Antieui'. cL Max.-Luijec. tcxLiii puro sui)dunt : Codex I Bigotiancs, qui fuit PP. Ca)lcsLinoruin,
« Lugduno, iiatale sancLi Slcphaiii episcopi ct san- signatus P. i} » Lugduno, S. Stcphani cpiscopi et
:
cti Juliani, » absquc intcrpunctionc undc re-
ulla ; Juliani. » Vide Acta pag. 6i)6 et 672.
centiorcs aliqui martyrologi cL Rom. hodicrni refor- Reg. Suec, num. 428 « Givitate Meldis, na-
:
matorcs, ansam ccpcrc, Julianum etiam Lugduni Lalis sancli Gislcberti, cjusdem civitatis epis-
collocandi. Plura vidc in Actis. cojii. »
Antleri»., Max.-Ultuaj., Leyden., Lovan,, Al- Codex D. Du Cheval. sign. B : « Nicomcdi», na-
«EUG., Damc. ct Ultiiaj.-Belg. pro a^md Antio- talis sancti Juliani martyris. »
chiam, legunL, in Antiochia quiescentis. Alberg. Vatican., num. 5940, oinittit Lizinii, adjicit au-
ct Danic. inalc scribunt, Luplcini, alii habent Li- Lein « Roina) B. Gregorii PP. II qui rcxit Eccle-
:
cinii. Tum addtint omncs « In tcrritorio Trcvc- : siam annis qnindcciin, tcmpore Leonis ct Cons-
reiisi, sancti Castoris confcssoris, cujus gcsta ba- tantiiii impcratorum. Lugduni, sancti Stephani
bentur. » Colitur Conflucntia^, ut diciLur infra. cpiscopi et Juliani jnartyris. »
« Lugdunis, natalc S. Stcpbani episcopi. Niconic- D Altemps. « Ipso dic iii Britannia, sanct» Ethor-
dia^, natalc sancti Juliani inartyris. » incti)isda3 virginis, ct sancti Iluna) sacerdo-
In Centulensi abl)reviatur tcxtus. tis et anachorit;e. » Nec inter Praetermissos noti
Buuxell., in Agabo ferc purus, sccundo loco ha- sunt.
bet Gregorium, de quo hcri in Auctariis. Sequitur Strozz. ct Medic. « Lugduni, sancti Stephani
dc PolycucLo. Tum « Nicomcdiic, natalc sancti Ju-
: cpiscopi et martyris. Item, sancti Juliani martyris.
liani martyris. Lugduno, sancLi Stc])liani cpiscopi In ])ago Trevcrorum apud Cardonain, sancti Gas-
et confessoris. » De Lizinio ad.jicit « Cujus corpiis : toris confessoris. Itcm, sancti Antonini confesso-
crel)ris veneratur miraculis. Trcvcris, sancti Cas- ris. » Opinor, abbatis Casincnsis, qui dic sequenti
toris, » ctc, ut supra. « Itcm Lranslatio sancti colitur.
Eduvvardi regis et martyris. » CoD. S. RicALDi: «Sancti Fulchranni Lodevensis
Hagenoyen. post textuin fcre purum, annuntiat cpiscopi » de quo Acta hoc dic
;
Stephanum, et in fine « In territorio Trcvercnsi,
: Edit. LuBECO-CoL. incipit « In tcrritorio Trcve-
:
nomine Conllucntia, sancti Castoris prcsbyteri ct rensi, sancti Gastoris firesbyteri ct confcssoris, cu-
confessoris, qui eremum primo petiit, et in eo jusgcsta habentur. Qui tempore juvcnUitis sua;, a
nuiltis annis pcrduravit, ct scncx ibi factus, in parciitibus suis nobilibus, beato Maximino Trevero-
pace quievit. » Imo ct niuUis miraculis claruit. rum cpiscoiio c()ni'!n''his est. Quicuni ordincni sa-
750 CSUAUDI MONACIII 700
cenlotii ab oodem acccpissct, crc.imiii iniravit. in .V Ordinis Cai-tnsiLMisis. Ilice tani ardenti anioro ad
qno Dfo fiiiclilor sorvivil. ot laiidoni lioun liin' (iiiii-- (lliristi viilncra fci-chatni', iit nonnisi vnlncra coLji-
vit. » Dc Ai,'al)o, lit snpra. Iii Polyciiclo, |iiii'ii csl. tarc,iiiliil nisi vnlnora [lossct ajipoloro. » Do iiac
Do lazinio, Sto|iliano ot Jnliano soiiliil, nl Drnxcl- Dealriooot Aninlrico monastoriensi vido nollaiulum
lonsis. lii rmc Kodoiu dio, boatjc Ilormonil-
: << iiilcr IMvclcnnissos.
(la) virginis. » Voluil dicorc r'uUi(e, ctc. Vidc Moi.an. Holiiinni dcscripsit,dcsuo addens ox aliis.
Aota. « In torritorioTrcvoronsi, Conniu'iili;o Castcllo, san-
Helix. cditiopro MiHtana^ci'\\niMauHtana;\^vo oti Castorisoonfi'ssoris, cnjnst,'csla liabcntnr. Civi-
Poliocti, Policrati, qujc in postcriorioorrocta siiiit. latc .\loldonsi,S. (ii.sloborli opiscopi ct oonlossoris. »
Post, mullnin orans, sofiiiitnr « Doma'', sanoti
: Doin, alio oliaractcro « Hoatai monioria', Jordani,
:
Tranqnilini prosbytori, qui ad |)ra'dioationoin sanoti etc.,»ox(Jrovono.«Amulrici cpiscopiMonaslcrionsis
Sei)astiaiii niartyris (oiivorsns adCliristiiin.a s.iiioto Wostpli.ilia", noiidiiin oanoiiizati. Slcpliaiii diaooni,
1'olyoarpo prcsliylcro baptizains, ot a saiicto C.aio olc., » cliain cx Crcvcno.- « Itciii bcata: incmoriaj
pajia prosbytor ordiiialiis cst. Ilio cum ad confossio- Kiistooliiic monaolKo
1). Prosdooimi,jnxta miirosur-
ncm sancti Dauli, orationis i^i-atia, aooossissot, ton- lii.s Padufc: iiiia> saoriloi,'o [lartu ex monaclia t^enita,
tus a pairanis lapidalus ost. » Vidc vi Julii. Ilic iii- ut rosa pnlolicrriina oxaspcris, ot puiisoutibus spi-
tcrponitiir Li/.inius, (|iiom /jfriniuni xocnL Ttiin : iiis ofnoriiit. iNain vix qiiartnin aHatis aiinnm a!,'cns,
« Uonuc, sancli Cro^^urii papa) sooundi, (jiii rcxit arro|)la a pcssiiiio da'inonio, usqiio ad oxtroinum
ccclesiam ;innis xvi, tomporc Loonis ct Coiistantini vit;o dicin immanitor vcxata, oinnia ojiis tormcnta,
im|)eratorum. .\pud Toroolliiin, sanct;c Fusc;e vir- {j invictaanimi palioiitiasiiporabat ;otiiim totrum car-
fjinis et niartyris. »Kditio altora adjicit: « In Cui,'- C(!rcin,oiii iiiandato cpisoopi inaiioipata fiiit, sugge-
(Inno, Stopliani opisoopi. » rciito diabolucam vciiolicanioss(!,olqiiod novani ab-
CiiEVE.N. « Niolioinodiio, Juliaiii martyris. Ciriaoi.
: biitissiimsiiisvonclioiisdcinodiutollorovolucrit.Taii-
In Aloxandria, Tuiliani, .Vnchiriani, .Vmmonis, Fus- demad cocloscvolavit,anno;otatis sua; xxv nativita-
c;c martyris. Cro.^orii sccundi, otc, » iit pridio, ox- tis Doraini mcccclxix. » Eam Uollandus pr;ctcrmisit,
ccpta pcriodo iiltima do foria v Quadras'('siin;o. « In scd oj,'rot,'ia de e,jus sanctitatc dooui)u;nta suliindc
torritorio Trevoroiisi, siineli (Jasloris, ctc, » fcro iiacti suinus, siio toniporo viilL;iiiula."CivitateRcati-
siciitcditio Lcmico-CoL. « In Hrit;inia, ocnobio na, sancti SUipbani iibbalis ct confessoris, dc (juo
Elyensi, Ermenildis regina). Stephani cpiscopi Lu- U. Cregorius in Dialogo. » Postera3 editiones non
gdunensis et confc-;soris. Stephani diaconietconfos- paruin variant. Dc Cro.gorio addunt, « quod in Cer-
soris,qui Ordinein Crandiiiiontenscm inohoavii pri- iiiania per Uonifaoiiim episcopum vorbum salutis
ino, circa ;innuin mi.xxvi, sibiqiio rii^id :s, siibdilis pr;cdioavit. » Dc Fiisca, ut Uki.in. « In Uritannia, :
vcro piiis, onmdom oporibus buiiis
rexit, pleiiusc|iio Ermonilda} virginis. » Dc Stepbauo, Castoro, Cisle-
quicvit iapace. Itom sanct;c memori;e Amulrici ino- bcrto, ut supra « Die dcciina tcrtia, sancti patris
:
nasterionsis coclosi;c opi.scopi ot confcssuris. Ucat;c Martiniani. » Minori charactero, dc Stophano ct
mcmoriic Jordani, inagistri gcncralis ordinis Pivt- Eiistochia, diotii abbrcviant. Dc Jordano ct Amulri-
dicatorum. Itein bealie mcmoriie Bcatricis virginis, co, fcrmc eadom repetunt.
XVI Eal. Die U.
Uoni;B, natalis bcati Valcntini multa sanitatum ct doctrin;e insignia, fustibus
presbytcri, qui posl
cajsus, ct sic dccollatus est, sub Claudio Cassare. Item Romae, sanetorum martyrum Vitalis, Fclicula) et
ZiMionis. Civitate Intoramnis, licati Valontini opiscopi, qiii post diuturnam ca^doni, custodiae mancipatus.
ciim suporari noii possot, mcdiiC noctis silcntio (;jooiiis do carocrc, decoUatus cst. Apud Alcxandriam,
sanctorum martyrum Bassi, Antonii, Protolici, ([ui iii mare mersi sunt. Item, Cyrionis prcsbyteri,
Moyseos,' Bassiani, Agathonis, qui onines igni combusti sunt. Itcm Dionisii et Ammonii dccoUatorum.
NOT^.
Ex Praten., ffennien., Roswerjd., Antuerpieu. ot Blax.-Luhec, Mtmeral., Belin., Greven. ct Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Sanctitatum pro sanitatmn error cst Muncrati, C ct alii Rosweyd, Cliirinnis: secutus sum aliorum
;
qui prictermisit ctiam, et sic. Uelin. \)V0 Fclicul^ codd. lcctioncm, qu;e etiain Adoiiis. Solus Pra-
legit Feliculi;(^ve\-(ia., Felicolce. Iterannis in .Mii- ten. habel Bassiniani. Crovcn. ct Molan. videntur
ncrat./to-a/i/5scribit. /^^ra//2«is.SicrursusUelin. tcxtuin voluissc corrigere, scribendo igne pro
])vodiuturnaniponildiutimm;Prothotici\^voPro- ir/ ni ; dcesl autein ea vox in Muncrato et Belino.
pro Cijrionis, Moijsetis pro Mojseos,
tolici; Tijroni, De Dionisii preshjteri et ejusmodi aliis, satis alibi
etc. Rosweyd. pro media noctis sitentio,-inhr,[llnil dictum cst.
?«er^w,etc. C'irio;iisscribuntIIcrinien., Antuerpicn.
OUSERVATIONES.
Concurrunt inluincdiem Valentifii [ilm-ei, qnUm^i inensis Supplomcntum propric pertinel, verum cum
distinguenis egregiamoperain posuitll nischeniiii ;
CaUellaiii sentontia tcxtusnostri fundainenta sullo-
acujus soutentia niliil om lino recc lit Florentiiiius diat, prima saltem roi scmiiia hic subjicicnda sunt,
in hodiernis ad llioronyiniana notationibus. Alii ox ipsis illis c^jdicibus, undc arguendi matcriam
sunt, qui alitcr scntianl. PrcCcipuus rei cardo vcrti- sumit laudatus auctor.
tur, utrumucbiniinlatcrculodiscreti, TJoy/jfl/i."..? ^/ Intor Hicronymiana apographa, solum Eptcrna-
Intcramnensis, \\\ uniun cualcseere dcbeant, ut ma- ccnsc sic habet pruno loco Interamne via Ftami-
:
nifeslum putat CastcUanum ox ilioronymianis apo- 13 /t,ia, natatis Vatenlini. Corbeionsc, etiain quod ab
graphls hocdic ncc satiscourormibus.nocsatiscor- Acherio oditum est, paulo aliter loquiUir sccundo
rectis; an potius standum pro distinclionc, cuin Xoio: Interam le via F'lamtna,ah urbe Romanntlia-
Beda, Uab;ino, Rumano parvo, Adouj et Notkcro, modo Luccn-
rio lxiv, natalis sancti Vi.xckntm. En
(luibus consonat Noster, priini ologiuin ox Bcda el sis In Thuscia Spoleti civitate, natatesan-
vorba :
Adonc transcribcns, alleriiis ctiam ox utroque, vcl ctorum Vitalis, Cyriani etMarstani. Valentini. In-
altcrutro conlrahcns. Controvcrsia hu}c ad hujus teramnevia Flaminiaab urle Romamilianohww,
701 MARTYROLOGIUiM. — MENS. FEBR. 762
natalis sancU Vincexti. Superost Blumiannm, scd A Rabani, Adonis, Usuardiet Notkeritamdiserta duo
in hoc vei ValetiUni nomew (lcsidcratui'. llal)csliic rum saltcm Valciitinorum distinctio, donec armsi
antiquissimorum Hicronymiani Martyrologii apo- validioribus ct sinccrioribus convcllatur quo si ;
graphorum omnium, hactenus cditorum ipsissima fiat, in supplcinento corrigetur, (juidquid de ipsis
verba fidclissime cxtracta,ex quibus vclim jam, lcc- niinus verc, aut vcrosimilitci' ab llcnsclicnio dispu-
tor,attente considcres,an iHdcrcctcprofluaLdasLcil- tatum est. Id aiitem notari vcliiii, Kalciubiria illa ct
lani eftatum, quod tanquam ccrtum prbponit pag. Sacramcntaria, utpotc Romana dc non alio \alen-
644, nempe, anttqulora exemplaria Hleronymiani tino, quam de Romano intclligi possc ([ucm etiam ;
Martyrologii sic hodie Valentimim siynare : I.mk- apcrtc indicat antiqnissimum Martyrologium Gcllo-
RAMXE Fl.AMINA, MILI.HKIO AB VRBK ROMA LXIV SAXCTI iicase ab Achcrio vulgatiiin,sic iirimolocoscribcns:
VALENTiM,quandoex([uinquc,saltcm qu;p consulcre Romce, Valentinii. .Si itaqiic cx liis monumentis ar-
potuit,ncc unicum est,quoil tcxtum ab cotbrmatum giicrc voliint laiidati scriptorcs, suis scsc telis con-
expresscrit. At([ui tamcn hiscc unicc innititur cru- ficiiint, nain ex his ipsis, aliuiii Valentinum Roma-
ditissimus auctor, ut clarc se cvicissc cxistimct ac nnm, alium itcin Valentinum Interamncnsem la-
rotundc pronuiiLict, Valculinos binos, in tcxtu no.s- tcaiiliir, ncccsseest Ca?tcriiin dc solis hiscc diiobiis
;
tro rclaLos,in unumiiniciim !iiLcramncnscm omnino Valciitinisagunt Hcda, cjusqiic dcscriptor Rabanus,
conflandos.Ncquid dissimulcmus,hoc exsolo Fptcr- ct Romanum parvuni NVandalbcrtus unum Valcnti-
nacensi elicerc potuit Castellanus, Interamne Va- luim (luntaxat memorat dc qiio loi|uatur, incer-
;
lentinuin aiiqucm rccoli, quod ultro admitLinuis; tum est. Ilic ejus versiculos subjungam :
tametsi codices alii Vinceaiium substiLuaut. Sed B Tum (lecimo sextoquc dis prsi-eunle Kaleudas
ea causa Valentimm Romamim cxcludcrc vcllc, Martyr Vitalis nitet et Fe icula virg-o :
qua3 ratio diclet, prorsus non intelligo. Quod si Atquc Yalentinum memorant sua ijesla bealum.
superviveret vir nobis scmpcr amicissimiis, vix
dubito, quin, pro ea qua prajditus erat docilitatc, Dc reliquis martyruin classibus, iii latcrculo ad-
non ininus facilc asscrtam liic Valentinorum idcn- ductis,idsolumquco dicerc,cascxcitatisIIicroiiyin.
titatem rctractaret, quam illam MavceUi et Mar- apograpliis bciic, vcl malc intellcctis (nain hoc dic
cellini rcjecerit, de qua actum esL xvi Januarii. mirum in moduin, ct ampla et eonfusa sunt)ab Ado-
Iterim pari ex Ilicronymianis ai'gnincnto utitur nc sic divisas ct distinctas; ex quo casdcm Noster,
Tillcmontius tomo iv, a pag. G78, ul solita sua mo- nihil magnopcrc aut duljitans, aut cxaminans, om-
destia, eamdem opinioncm insinuet,adductis ctiam ncs dcscripsit. Primi trcs Vita/is, FcUcvhi ct Zeno
in eum finem inonuinentis aliis. FaLcor equidem iii non videntur rccte conjuiigi, quamvisin (Jclloncnsi
Kalendariis Frontonis et Allatii, item in Sacramcn- sic quoquc uniti sint certe FeUcula, cadem, an
:
tariis nonnulIis,agi duntaxat dc Valentino aIi([uo, alia nescio ab omnibus antiquis ponitur klibus .iu-
;
velsimplicitcr,vcl cum addito,«^ffr(y?r,iiiilla digiii- nii. Dc Alcxandrinis, iioii minor disccptatio, tiim
tate ^vXiyresljiicri aut cpiscopi ap|)i;sita. Scd i[uid circa ipsam nominum ctVormaf ioiicni, tuiii circa po-
indc ? lloc uL summuui consctiuens criL, innumcrus sitioiicm,aut martyrii pabcstram, tumdcniquecirca
dari sancLos martyrestumepiscopos, tum prcsbyte- ipsum geuus certaminis, utcx Actis nostris, et Cas-
ros, qui in aliis Kalendariis, cL Sacramentariis, aut tcllano facilc pcrspicics. Illa hoc loco indicassc suf-
non reperiantiir, aiit non satis nativc dcpingaiitur ; G ficiat, [iluribus alibi, si ojiera) prctium fuerit, dis-
quod uLique indubitatum cst at ccrLc nihilominus
: cuticnda; De tcxtus (suardini sinceritate niliil
manebit inconcussa hactenus Bcd.x^, Roniani parvi, oninino dubiLandum.
AUCTARIA.
Map.chian., toto textu purus, proprium coenoliii pite CfBsi sunt, et non longe a sancto Valcntino
sui festum primo loco statuit, his vcrbis « Octa- : scpulti. » De Rassiano, et Agathonc, eadem liabct
vse, sanct» Rictrudis. » qua) Ccnlulensis.
ToRNACEN., hodie mutilus est dcficit in elogio ; Hagenoven. de Valentino Romano scribit, ut co-
Valentini Intcramnensis, totamque auniintiationcm diccsmedia3not;c.DeInteramnensi,post,<?^ wmf///r/.s
Cprionis, Moysis, etc, omittit. liiecaddiL «Qiii lilium Traconis [Cratonis] oratoris,
:
PuLSANEN., nihil habct dc tribus Alexandrinoruin habcntcm caput intcr genua, sanavit. proptcr quod
inartyrum classibus. multi confluxeruntadChristum.Undebeatus Valen-
Antuerp.-Max., ad aliquot dics recentiori manu tinusdirccasditur, et arctx' custodia^ mancipatur,ct
sup|)Ietur de cictero, in prima, purus est. Seeunda
: dum supcrari nonpotuit,jussufiiriosi Placidi. » ctc.
deest. Tertiam sic format « Eodein die, natale
: Vatican., num. 5949 « In civitate Nicomedia!,
:
sancti Valcntini, Interainncnsis episcopi et confes- saiicti Pantaleonis martyris, et natalis sancti Mo-
soris. » Reliqua satis pura suiit. destini episcopi ct martyris. » I)e lioc, vide Acta ;
Antuehp.-Max., Ultiiaject., Leyden., Lovanien.,
Albehc, Danic. -
.
ct cdiLio Ultuaj.-Relg., [lost lucc-
verba, Claudio Ccesare, non rcctc addunl « et a
, , — ;
U
dc alio, xxvii Julii.
Strozz et Medic. « Eodcm dic apud Paduam,
:
translatio sancti Antonii deordinc Minoruin.» Ilanc
sanctis Maria ct Martha ct filiis eoruin, venerabi- ad natalcm XIII Junii rcjicit RoIIandus. Porro co-
liter traditus scpulturic. » Melius ex Reda, vel dcx McdicaBus solus prajLcrca habet «Item, sancti :
Adone, post Iktc verba superari non i)osset, adji- Elcuchadii, archiepiscopi Ravciinensis. Kcm, pas-
ciunt :« jussu furiosi Placidi Urhis pr;cfccti. » sio sancLorum marLyrum Proculi, Ephci)i ct Apol-
Centulen. « Ronifc, sancLi ValeiiLini presbiteri
: louii iii civilate Int(,'ramnis. »
et martyris. Intcr.imnis, saiicti Valciitini, episcopi Editio LiBECo-CoL. Dicm inchoal hoc inodo :
et marlyris. » Rassiano tribiiit titulum lectoris, « .\pud Coloniam Agrippinaiii, saiicti Valcrii rcgis
et Ag;itl!oni, exorcistce; dc cajtcro in Alcxandrinis et martyris,desocietaLcsaiicta'Ui'suI;evirginis.Item
purus. In finc absqiic posiLionc, scu noininc loci, Coloiiia Agrippiiia, inveni iosancta-Clorduhcvirgiiiis
;idjicit : « Eodcnulic sancLorum martyriim Vitalis, ci martyris, dcsocictatc undecim millium virginum
Felicula; ct Zenonis. » sanctaruin, quas anno a nativitatc Domiui mcclxviii
RucxELLEN. Valentini Intcramncnsis elogium ex facta cst.» Vide Rollandum in Pr;ctcrmissis.Dc tota
Rcda, vel Adone, ad h?ec vcrb;i nonposset,i\\\\\[, w\ ca sacra lcgionc agetur XXI Oclobris. Iii reli(|uis
luincmodum: «Jussu furiosi Phicidi Urbis pra>fccti, similis cst ista cditio codicibus mcdi;i3 noL;e supra.
mcdi;c noctis silcntio dccollatuscst.TuncProculus, Creven. « Eodem die, Waltfridi abbatis et con-
:
E|)li;el)us ct ApoUoiiius discipiili ejiis, eorpus ;ipud fcssoris. Vita datur in Actis dic sequcnti. « Eleu-
))
ccclcsiam suani nocte sepelicrunt. Ubi a [laganis chadii prcsbytcri, potiiis episco[)i Ravcnnatis. Mar-
tcnti, cum a fidc Christi revoeari non jiosscnl, ca- ciani. » Gcminus hodie Apud Co-
in Actis datur. «
70.} rsrAUDI MONACIII 704
loni;im A;:i'i|»i)in.'iin, translatio snncti V;il(M'ii rci^Ms,
^ MonN., parvo cliarnctore : « Itcm, sancti Mc-
(If sociclatc s;inct;r rrsiil;('. Itcni ihiilciii, tr;insl;i- lclii ;ircliicpiscopi, cn.iii'^ cnconiiiiiii scriliit sanc-
tio s:incl;i! Cordnljc virj^inisct niiirtyris, dc ciulciii tiis .lo;iiincs (Ilirysostonnis arcliicpiscoims Cons-
socitHntc, facla' pcr lM';it;o iiiciiiori;o I)oininiiiii l;iiiliiio|)olilaiiiis. Kxshilct Grc.i,'orii Nissciii oratio
Allicrtnin ina^Minin, (|noii(l;)ni It;ilis|u)iicns('iii cpis- in cjiis riiiicrc lial)it:i. » I)c co iii Aclis xii liiijiis.
co|)(iiii. Ilciii, Sisiiiiiii c|)isc()[)i rii;iiisiii;i' civiUilis, Iii Molnni cdilioniliiis soliini ;i(l(litiir
aliis : « |)ie
i|ii;(' cst ;ipii(l liplicsniii, vil;i ct sij^iiis iiiclili. » An dccini;i (|ii;ii'l;i, s;incti palris Auxenlii. »
liic idcni, (|iii Tei voc;ittir episcopKS inlcr rr.'utcr-
iiiissos ? (lcrlc iioii ;iliiis lioc dic Sisinnins.
XV Kal Die VJ.
Apiul Sehaston civitalcni, p;issio saiicti T.hivii cpiscopi, cjni nuiltoruin patrator iniraculorniii, snb proe-
sidc Agricolano, post diulinani cjesioncni at(|ue siispensionein in ligno, ubi pectinihus ferrcis carnes
ojus disrupt;e siint, post teterriinuin carcerom, dcniersionem
salvus cxivit, jnhciitc praifalo
;ic laci, uiide
jndice, capite cuin duoliiis puoris Iriiiicaiur. Novissiiiic vero scptoiii mnlioros, qu;e i,'uttas s;iiigiiinis ojus
dclluenlos collii^clciiil, (loprelioiis;e qiiod osseiit Chrislian:!', post dira tormeiita, yladio porciiss;e sunt.
Roiuio, sancti Cratoiiis martyris, ((iii a ho;ito Valenlino rulci documcntis iiistilutus, iion inultis post
diohus, cum uxoro el univorsa domo martyrio est consuiiiinaliis. Civitale Hrixa, sanctoriim marlyruni
F;iiistini ot Joviio vir.i,'inis. In Calliis civitalc Vasioaensi, sancti Quinidi oj^iscopi, cujus inorlem in con-
spoctu l>oiiiiiii pretiosam miracu!;i crehra teslautur. Civit;itcm lnter;iiiiiiis, saiict* Agapis virgiiiis.
NOTE.
Soli codices Pratemis, Antusrp.-iUaJ., Rosweijd. et Marchianensis, hodie puri smil..
VARIANTES LECTIONES.
Seripsi Blatil, ul lialiout ;iiUiqui codiccs omnos, B mus, nnuunlient. Paliiit id iii lleriiiiensi, ca3tera
lum mnnii.scripti, tum excusi, pro Blasii, iit hahet purissimo. De Tornaccnsi ihidem oliam dictuui cst.
Antuor]).-Maj. I)o quo oi,Mimis ni hujiis. Agricolano IIoc taiiien novi iutcr utrnmquc discriminis, (piod
lot,'uiit passim, oxccpto Rosweyd., uti ct
oinnos Blasii ehjgium, ah uUimo contractuiii sil, Cratonis
Brixa, piitaums loi,'isse Usuardum. An-
alqiic il.a oniuino rescissum, Piilsaueu, Auliiorpien. cl Max-
tiierp.-M;ij. inter aliosn;cvos, \\{\hvi Af/ricolano ; [^vo Luhec. in aliis doliciiiiit. Miineratus llerinicnsi sinii-
(liiitinam, dinrnam; laici, pro laci;documento, pro li-^ est, qui Btasium etiam hahct die iii, purus in re-
documentis; pro Vasionensi, Xacioncnsi. llic Aga- liquis. Id vero universim ohservandum, nec hoc,nec
pis cum ipso iii toxtii, ut nlihi, cuui plorisqiio scri- rermc uUos alios eodiccs uostros. iisquani mcnii-
liiiniis. Riirsiis hahciit codiccs (iuliildi pro (^v.ini- iiiss(.' Josephi diaconi Antiocheni, (|iicin interiin
dii : at liic iion niiuor, in eivitatis, quam noiiiiuis Crevenus, et Molanus Csuardi textui aduectunt.
onuntiatione, diver.sitasest, ut vidohis in Actis.Mnr- Raronio et aliis eorum auetoritatcm illis duohus
chiiiiicnsisomniinieorriiptissiuicscrihil (•liiiri. -To- pncpondcrarc iiiduhilantcr censeo, non inverisi-
tiUm hahent pluros alii, Aiiliierp.-Ma,i., Sohiim mililer sus icans, eain ;iniiuiiliationcm ex Rahnno,
\\\M^\\('\i\., .loriiifn : nosciim l,'suardo louiiiuis. So- vcl Nolkero, in Usuardinos paiicos codices irrep-
liis Rosweydi codcx hodie pr;etor iiuireni exactiis, sisse. l'orro Joseph istcsuh noniine .7usippi,Joseppi
et nccuratus, oinisso post JoTita, titulo tirginis, et Josippi in Ilieronymianis apographis notus esl,
apposuil por ahhrcv;itioi)cm, marti/runi. uhiqiio cum titiilo dlaconi, et lauquam nia.ioris co-
fniicilns pui'(iriuii coiiiciiiii indc maxime oriliir, hortis ;inl(!siguanus. Molanieditio iii eo pr.Tclerca ah
'liiod uiutti III liuiiis, ex rocopto liiuc Pk'elesi;e so- C aliis (lisseutil, qiiod texlum ipsum tr;insposiicriL,
lemniori iisii. Blarimn, quciu liodio Blasium dici- Faustinnm ai.fovitam autc Cratoncm annuntinns.
ORSERVATiONES.
1)0 Blasio, vol Blaxio \\\\\\ cgimiis in Vnriauti- ab apographis llieronymianis die se([iienLi ^;ii^?7-
hus III luijiis incnsis, ct riirsus supr;i hoc die. Ca- tanniis coUocnntur, iiiideecrteevidcnlerpntetanti-
slcilaiiiis pag. iii)? indiihilanler ;isscril s;iiietiiin quissiiiuun fuisscin Kcclcsia eorum cultuin. Al quid
huiic iii llieronynii;!nis rccoli xvi Fehruarii siih no- hic sihi vult, in Britanniis ? Si coiijectiu\c aliquid
iniue Plesi, ut iKihet Eptern.accn., vcl Btesi, ut cst, datur, credidcrim ahl)revi;ituin oliin, autnon satis
in Corhciensi, tuin Achcrii, tum Florcntiuii. Non rectc expressum .5ri.r/r(?i!omeii,;iiisani dcdisse iin-
:i.giiovcrant ihi Blasiim, \a\ Blavium Sebastenum pcritiorihus ainanucnsihns Callis, notiorem sihi
cpiscopum m;i.i(ircs iiostri, quihus oculatioroin nic Britanniam e(Ibrin;indi. Et sic eliam euin lleiische-
iioii esse, lihoiiler fateor. I)isi'rtc lioc die poiiitur a nio hcnigne cxplicandum esl, ([iiod alihi legitur ;
Romanoparvo ApudSet)asten,passio : sancti Btatii Cititate Colo?ua,\\l ncn\pcsil, Brixia civitate, coto-
episcopi.A.do Act:i aliqua vidit,ex (|iiil)usadornavit nia Romanorum: (\uxsanc tolerahiliorn sunt, quani
clogium, a Aostro eontr;icliiin, a Notkcro iulcgre reeursus Castellnni ad Ovidii Faslos, ut inde eduea-
ilcscripluiii. Le.nciHJus Rollnudi co iiiiiciit:ii'ius iii lur siinilitudo Jovis et Fauni. Aloysius et Mosaudcr
Februnrii. ULrum vero Acta ipso oiiiuiiio rejlciendn anihossauclos Adoni constantcr nscrihunt eum pro-
sint, ut inter rcccntiores innuit Tillcmontius tomo lixo elogio; scd id a Roswey. rcctc in appcndiccni
V, pag. 170 et ()40, in Supplemcnlo exainiiKihitur.
Cratonis memoria sie in Ronuino pnrvo etiam exs-
tat Rornm, sancti Cratonis martyris. Qu?e in la-
:
D rejici, vel inde prohahilissime suspicor, qiiod cx
tota ea historia, iicc verhum in Notkero, ([iii tainen
Faustini mciiiiit, reperiatur, iiec (iiiidquam etiam
I
tcrculo adjiciuiilur, ex Adonc accept;i suut qui ; ab Usuardo exLractum sit, adco ul iion satis con-
phira ex Aclis sancti Valentini Iiiteramnensis, dc stet, unde eos acce[)erit pr;csertiin cum ./ovitan
;
quo pridie c.gimus, su,cri,'cssit at undc martijrio : iiemine antc ipsum T'er^//«'stituIoiiisigiiilussit. Vix
cum uxore et v.nicersa domo consummatus nssc- duhito, quiii "iininam cxistimavcrit, iiusqiiam soN-
ratur, hactciius inc(rtiini ist. lus eain lauii ;m viris triliuere. Vide r(di(|ua n[)ii(l
Fauslinus ct Jovita, luxatis nonniliil noininihus. laudaluiu Ilcnschcnium, ct niagis jcjuiie n[)ud Tillc-
768 MARTYROLOGUIM. - MENS. FKRR. 7fi(J
montiuin tomoll, pag. 228. Tota Qnlnidiiannnni]^- A ejns. martyriovorc dubitari possit, vide i|i Actis ct
lio ex Adone ad verbuni desumpta est videatur ; a|)iulCastellannin paj^ 65.3. I)e ea sic Wandalber-
Bollandi commentarius et vita ab eo illustrata. tus, qui ipsam Faiistino et Jovit;e anteponit :
Affape clarc signatur in Hieronymiauis, luleramne,
Hinc fleciiiio et rjuinto iiKTitum clarescit Agapes
natalis sancta; Agap^e tirginis, sed socii aliqui Hocque die pci^nis c;esos veneratur acerbis
adjungi videntur, qui aNostro pricteriti sunt. Ande Brixia Faust:num cclebrtm san-tuinque Jovilam.
Ai:CTAR!A
PuLSAN., pmclcr Faustiuum ct Jovitam, solum fessoris, ({ui dicitur de Marona, iii luoiiaslerio
Cratoncm hunc vero niirum est ab Antueu-
rcfert ; CoUcmaii. »
pien, ctMAx.-LuBEC. praetermissum.
'
Codox Montis-Sancti: « Translatio cpiscoporum,
Antueup.-Max., 1'ltra., Levden., Lovanien, ct lieatorum coiifessorum, Amati, Boniarici, Adelpiiii,
editio Ultuaj.-Belg. satis |)uri sunt, cxcejita sola qua sinuil rclocati sunt, »
annuntiatione Rlasii, quain in hujus ab ipsis posi- FuiouATUS Caudiacensis « Avernis, translalio :
tam diximus. sancta} Gcorgia) virginis. » Colitur lioc die.
Albeuc. de Faustino ct Jovita ita scribit « Iii : Editio LuBECo-CoL. sic incipit » In monastcrio :
Italia, eivitate Brixia natalc sanctorum Fauslini et MeyfclLcirca Conlliieiitiain, sancti S 'vcri presbytcri
Jovitfc diacoiii,qui Adriano imperantc, feroeissiniis ct confessoris, dc quo beatus papa Grcgorius in
bestiis flainmisqucexpositi, eoruni])rachia constrin Dialogo scribil; Bom;o, sancti GraUioni.s martyris,
gi, ct in altum suspendijiibcntiir, ii)ique vchcmeii- n (lui eum h;iberet filiuin Cerimon iiominc scholasti-
lertorqueri, deiude laiiipadibus acceiisis, ad eorum cuiii, liic iiicider;it iii infirmitalem gr;ivissiinam ;
hitera positis, decollatiouo capitis, gloriosuui inar- eumdein ciim bcato Valcnliiio cpiscoiio ;id s;inaii-
tyriuin consummavcrunt. Crcdidcrunl autciii, co- dum oiitulisset, sub t'ili conditione, iit si puer saiia-
rum passione roborati, plusquam tria millia liomi- retur, ij^sc cumomni domo
sua, fieret Cliristianus:
num. » Iii linc adjicitur « Itcm, translntio : sanato pucro per orationem sancti episcopi, ex
sancti Antonii confcssoris. » H;cc ultiiiia acccssio tiiiic Cr;ithon, quod promiserat, adimplcvit, atqiie
in codice Danic, reccntiori nianu apposita est : ciiiiiuxore et nnivcrsa doiiio ba|)Lizatiis csl, iion
in rcliciuiscum Albergcnsi convenit, nisi quod jiro postmultos dies martyrio consiinimatus. » Dc Faiis-
5)7C^j«, scribat Brixia, \)voconstringi, covfringi, tino et Jovita scribit ferme ut Alb. rgcnsis. Dc Qui-
pro consfiniinaverunt, compleverunt. nidio ct Agapc, purc. « Itein, tranlatio s;incti An-
Centllex., omnibus coiilractis, addit « Interri- : loiiii dc P;idu;i confessoris, ordinis s;iiicli Francisci.
torio Morinoriim, depositio sancti Silvini, Tholo- Eodcm die, beati Ebbonis episcopi et confessoris. »
sani cpiscopi ct confessoris, » dequo plura ad xvi Vide Bollandum in pra3termissis. « Anani?e jAntio-
hujus. clii;ej, saiicti Joscphi diaconi et confessoris. Ipso
BnuxELL., inCratoneinterpolatus, in Bl;isiomuti- dic, sancti Sigfridi cpiscopi et confcssoris et
lus, babct terlio loco « Aiitioclii;e, Josippi dia-
: Item Ravena', tran.slatio saiicti Severi ciiiscopi
coni. n xVtqiio liic sohis inter onines codices nostros confessoris. » De eo actum prima hujus;(iuo dic
mss. de Joseplio mcminit. Sequitur « Apud Bri- ; vita cjus illustrata est.
xiain, » ctc, contracto noiinihil siipcriori elogio. Belini hoc est principiiiiii « Apiid Bruxiam, na- :
Tum « Apud!'adaam, translatio sancti Anthoiiiiii
:
C talc .sanctorum inartyrum Faustiiii ct Joliit;t!, qui
confcssoris. » Vult dicerc A7itonii Patarini, dc sub Adriauo imperalore cxaniinati, dixcriint ei :
quo plures codiccs. Dc Agape ct Quinidio, ferc iit Aiidi, Adrianc, tortuose colubcr, imo et saevissime
in texlu. In line « Ipso die, sancti Silviiii, Tcrua-
: anguis, pcr ambages et anfractus ciirsitas, ut nos
nensis cpiscopi et confcssoris. » a rectopossisdeviarc tramite hoc til)i sit agnitiini, :
Hagenoven., in Cratonc satis purus, dc Faustino qiiod latratui tuo iion obedicinus iicc diis tliura ;
ct Jovita fere cadem habct, qu;e Albergensis ponemiis, sed Domino creatori nostro thiira siinul,
supra. Post Agapen, adjicit Iteiii, beati Auslre- :
ct liliaminj jugitcr immolamus quod audientes ;
cpiscopi et confessoris. » Bolhiiidus Aiistre-
gisili, populi ex Mediolancnsi urbe, sanctorum coiistan-
gisilam rejicit ;id xx Maii, licet hodie a Floro etiam tiani, coiiglobantes sc mutuo, vciierunt ad bcatos
notetur. Dei inartyrcs. ct baptizari sc feccrunt, Tunc Adria-
niis lia'C audiens, furorc accensus, iiiox cos gladio
ViCTORix., in linc « Ipso die, sancti Silvini Ta-
:
plecti fecit ct capite truiicari. » Sc((uitur dc Agapc
ruaneiisis episcopi. In Valeria provincia, sancii
Sevcri presbytcri, de quo bcatiis Grcgorius scri- Tum « Eodcm dic apud Paduani, translatio s;in-
:
cti Aiitonii, ordinis Minorum. » In fiiic « Antio-
bit. » Eiimdem ilUim Severiiiu Mosander textui :
clii;c, sancti Joscplii
diaconi. »
Adonis inscriiit.
GuEVEN. « Faustinus ct Jobita, iit Vincentius
:
MATUic-CAnTus.-ULTUA.i. « Agapcs virgiuis ct
libro ir, cap. 83, refert ab Adriano imperalore,
niarlyris, et Tliioiii;c sororis ejus. » Ou;e soror unde ferocissimis bcstiis tlamniisquc cxpositi, sed nil
pr(3ccs.serit, iHJ.scio. Si sint Agajje et CJdoHia, co- D hesi brachiis constrictis iii altuni suspensi ct
;
luntur III Aprilis.
torti, lampadibusacccnsiseorum lateribusadmotis,
CoDEx BiGOTiAN. signalus P. !J, qui fiiit PP. C;clc- adiisti :ad uHimumcapitisobtruncatione martyriuin
stiiiorum, « Civit;itc Aqui!.a3, translatio bc;iti Petri coiii|)lcveruiit. Credideruiit, ctc, Joannis, Adventi,
confcssoris, de Maronne, quoudain Ciclcstini Satiirnini, Castula).» Ex
non satis rccte
Ilieroiiym.
l^apao. » coiijunctisunt vidc Praetermissos. « In monastcrio
;
Wvx,. SuEC, siib iiuin. I.^Oct 428 Ipso die, saiicti :
Mcyselt, etc, qui supra cti;iin ponitur Kaleiidis
Silvini Tcroancnsis cpiscopi. » .Soluscoil. prior « :
Feiiruarii. » Hic Scvcros confundit. Se^iuitiir trans-
Iii jirovincia Valeria, » etc, ut Victorinus. latio Sevcri Ravcnnatis, et Antonii Pataviiii.
Vaticax., num. 5949 « Alt(>ria provincia, saiicti «Ebfionis Travanensisepiscopi et confessoris \forte
:
Severi prcsbyteri. » Voluit diccre, in Valeria, elc. Tcroancnsis
viilt fticere scrl ne sic cognitus est].
;
Silviiepiscopi ct confessoris \an non Silvini ? j,
Altempsian. In territorio Bedrici caslri, ad-
: «
Marcelli episcopi. In Hibernia, Beracii cpiscopi et
vciitiis cbirissimi
confessoris Cliristi Botuliihi, su- confcssoris. Fausti monaclii el confcssoris, disci-
pcr cujus feretrum, vidcntibus cunctis, columna
piili bcati BiMiedicti, qui Vitam ipsius scripsit. »
liicis cnditus einissa refulsit. » Vide Acta ad xvii
Vide Castcilaiium pag. 652, circa in;'dium.
Juiiii.
MoLAN. littcris Italicis tcxtui inscrit, qu;r! cx
Codex Medic : « Itcin Aquileieiisi |AqiiilciisiJ Belino, de Faustiiio ct Jovita rctulinuis. Itein de
civitate, translatio corporis sancti Petri con- Ouiiiidio, « cujus gcsta habcntur. » Deinde subjun-
707 USUAllD! MONACHI 7ti8
pil « Koilcm ilio n|nul Pmliun, clc. l|»so ilii', l)L'ali
: A lur : « Vcxioiu.' in Dacia, sancti Si^MlVidi ('pisco|)i,
Soveri, elc. » Deniquc iniiuiliori cijaraoli ri': «llii |)r;cclara3 sanctitalis viri. qni Sncciam ad Domiiuu
jiis |S('Vt'ri[ corpiis alluiil c\ Kalia Uopcrliis cpis- ciinvcrtil .!> I{iirsiis iiiinorilms lillcris. « Coiislanti-
ciipiis Trcvcrcnsis. » Vidc Acta ci (lastcllaniim. Iii niipoli, dcdicalio ccclcsia.' saiicla; Soiiliiic. » Dc
aliis ('(litionilms miililiis cst Isiiardi lcxlns. Oinitl i- liac niliil alihi rc|)crio. Vidc' cjns tcnipli cmicnia
tiir cliam Iraiislatio S. .\ntoiiii 1'alaviiii. Scd addi- apiid Caii.ninm (;i*olis (llirisliana; lih. iii.
XIV Ka/. Die 16.
Natalis iicali lloiicsimi, dc (|iio sanrtns I*aiilns scribit IMiilcmoni : qncm idcm aposloins cpiscopiim
ordinans, pr;i'dicatioiiis(|iic vcrlnim ci (•ommiltcns, ;ipnd Kpiicsiornm civitalcin rcliijiiit. Ilic UoiiKim
l^erductus, ;ilquo ibi pro lidc ("diristi iapidatus, inde ad loca, iild riiciMt ordinatus, corpus ejus dclatum
e.st. Civitatc Cumis, saiiclie Juli;iii;p viri,'inis, i\\\x post varia loriiKmta, ol carceris custodiam, palam
enin (li;il)olo condixit. Dciii llamin;is iErninm cl ollaiii supcrans fcrvcntcm, capitis dccolhitionc marlyrinm
eonsummavit. .Apiid .KL;yptnm, s;incli .Iuli;ini martyris cum aliis luimcro f|uiiiqiic millihiis.
NOT.K.
It;i Prntcn., Herlnien., Marchianen., Aniiicrp.-3IaJ., Belin., Pwlsanen,, Greven. et Molan.
VAUIANTKS KKCTIONKS.
Hnncsirnl lcKUiit vctiistiurcs codiccs, (iiioriun \\ Ticltii, iicscio. .luliunes |)ro .Tulianm apiid enm-
proiiulc scriliciidi r;ili(tiicin, licct iioii rcct;iiii, scr- (lcm, pcrc!,'riiuiin est. Deinde apud Crevcn. (;t
v;ind;iin cciisninuis. Piilsan. \w^\\\\ sanctivv^hcdli Molan. pro Dci,n obs(M'v;itn diifiiiim noii est,ut ;ipu(l
Aiitneri).-.M;ix. intcr;iliosn;cvos/V(!//i((5W^//ipro/V/i plures Egi/ptuin. Creveii. post Juliani omittit
lemoni ;\\ii\\\\.,ordinavit, pro oydinans. \n ilcrinicn- inartj/ris. Uniciis inter omncs codex Pulsan. subs-
si rcdiiii(l;it parliciil;i cuin wwii^relir/uit. i*cjiis iia- litnil, curn attis quinr/ue mititibus h\ locuin as-
liet l'iils;iii. rcf/uicvit, pro reliqail. nercnicn. et serti cominunissimi, cuni atiis nuniero quinque
Delin. In cititate Cumis. Quid i>ulsan.velit per inillibus.
OUSKUVATIONKS
0//(95«//7M'Ilieronymianisi^nolus,siii;natur a l>cd;i: Juliaiue iNicomcdicnsis .Vcla pridcm improba-
cx hoc a Uabano, el cadem plane ibrimila a Ilo- verat Hcssclius apud Molanum, ali(iuot rationuin-
mniio i);irvo, «y. OncsiDii apostoli; ul fcrme apostoli momcntis, ad (iu;c Uollandus facilc rcspondit iii
;ip|ii llatio, tiun a (Jrajcis, tum eti;im a Katinis tri- bodicrno commontario, omnimodam t;imen pra3fa-
l)ui solet, non solis dnodccim, sci! ct aliis discipiilis torum Actorum siiiccritatem haiidqnnquam as-
cornmqne cooperatorilms. Ado ipso Martyrologii in truens,licetiniisadmittcndis paulo induli,'cutiorem
sui textu solnm pr;efixit, natale. Mosandci', illius fatcamur, ut ostendit Papcbrochius in Uesponsio-
yerbaconriiiidciis,e;i linc transtulit, (iii;c dicla craiit nibus nd art. ii nurn. iii, ct alibi. Nostrum erit
.
intcr lestivalcs ;ipostoloriiin. Ibi vcro insignicloyio suo tcmpore (iuaM'ei'c ct expcndcrc, qiiod ibi pro-
orn;itur ex epistola P;iuli ad Pliilemoncm, et cx al- missum cst.Jam ad illustris sanctfB mcmoriam quod
tcra Ignatii ad Kplii^sios. Cnm aiitcm ex posfrcma attinot, ca in autiquissimis Faslis sacris signatur,
conslot Onesimum fuisse Ej)hesinuM cpiscopum, quidquid forte amanucnsium licentia, irrcpsissc
eum titultun ipsi omiiino tribiciidum piitavit Ado, ccnscat Klorcntinius in Corbeiensi apographo titu-
c.iotcraiiiic ;idcjus martyrium iirosccutns cst, (iii;e- luin riiarti/ris, duin sic annuntiatur, Nicomedice,
Nolkcrus describit, nostcr paucioribus complec- passio sanctm .Juliana virginis et martyris, qua)
titnr. Ihcc oinni;i e,^reyio commentnrio illustravit insolita in liis codicibus videtur formula atquc :
IIciisclieni;is, nibil dubit;uis qnin idein Oncsimns itcm diiin in Kptcriiacensi legitur Pn Canipania :
Pliilcmonis scrvus, Apostoli discipulus, ct dciiidc. Cimbas, (pro Curiias] natalis Juliance ad qu;u ;
post Tiinothcum, Kphcsiorum cpiscopus fucrit. vidciid;ilandati editoris notatio. Noijis siifncianl
Contra sentiunt rcccntiores aliqui, quos iiiter m;irtyrologi nostri Hcda, Uabanus, Romanum par-
Tillcmontius in Vita S. l'auli toino I, a pas,' 280, et vuin, Ado, Usuardns, Notkcrus, et ipsc Wandnlljcr- I
iii notis pai,'. uTG, id niaximc iirget, non vidcri liis, ipsam cum Onesiino ila canens :
cnindcm, qni a Paulo circa ;iniiuin lxi b;ipli/atus
Quartus cum decirao Julianaj inartyre lucet,
sit, supervixisscad aiinuin cvii, quo Ignatii epistola
(Jne^imunique colil Paulo doctore beatum.
scripta siipponitur. Kgo in hac re, ant in aliis a
Tiilcmontio ;iddnctis, niliil liactenus video, quod in Uomano parvo simplicitcr signatiir Et in :
ine ab llcnschcnii scntentia rcccdcrc cogat. It Cumii, sanctm Juliance rirginis. Klogium cx Actis
vcrbo dicain admilti! tantispcr Oncsimum cpis-
; ^ Ucd;i composiliim est, a Unb;iiio, ct Adone iiide
"""
copum ""' '-'- ' '"
prius- apostolicum, scu inccrti loci
''-
fuissc,
^)
acceptum, cx lioc a Notkcro sed a Nostro valdo ;
quod et iii discipulis passiin
iiposlolis ct iu aliis contractum. Iltcc procullus vetustalo apudL;ilinos
conceditiir. Kac d(diidcTiinotheo succc.ssissc aniio satis dicta sinl, quibus addcThomasii Sacramenta-
xcvii, slatui! ;i Paulo baptiz^itum anno ;et;itis xx riuin. Plura apud Criecos diversis dicljus invcnics.
vcl, si ita vi.s, xxx, quid, (iu;eso, implic;iiiti;c, si Sitiic liic vcrc martyrii an Iranslationis cclebritas,
scptuagenario niajor aiiuo cvii superstes, IgiKitium iiimcdio rclinquo. Vidc Castcllanum eitatapag. GG6,
Kphesi exccperit ? .Minus tcrrmit, qiiae Castellanus ct Tillemontium tomo V, pag. IJJo.
allert pag. GGG ex R;ibani et \Van(l;ilberti sileiitio; Juliani cuiii JEf/yptis nimero v mil vel v milia,
iKiin ea iiltro concidiint, si Ignalii epistola de vcl v milliuni discrtc legitur in Ilicroiiymi;inis.
Oncsimo nostro intclligi possit. Ilinc lcctoriMn Sccutus cst Ado, (lui dc siio positioncm addidit,
monitum velim, elausulain Papcbr(jchii iii Ephc- apud /Egyytum. Ilinc Usuardusct Nolkcrus; apiul
nieridii)us Crtcco-inoscliis pag. xv/i pcrpcram a qiios characteres nullos repcrire est, quoriim
nonnullis accipi, ac si ipse ii)i rcctrnctarel, qiia) subsidio cx diibiorum Julianorum numcroexdu-
;ib Ilciischenio rcctc stabilita suiit qnod pcr nic, ;
bioriim Julianornm numero exim;itur. Magsetiam
viviis adliuc ipsc duin h;cc scribo ct vegclus, liic r(' confiindit abjectus nb aliis Joannes diaconus.
iiidicari oinnino voluit. Dc c;ctero, si qu;e impo- Nc longior siin, omnibus ritc perpcnsis, is mihi
stcrnin urgenliora argumcnta contra Ilensciicni Julianm\\\v'.\'>?,\,cv probalissimcdiccndusvidetur,
senlentia profcraiitur, ea in Supplcmento diligen- qiii in Actis ciin Theodulo ponitur dic scqncnti,
tcr cxaininabinins. quiquc in manipulo Euscbiano cum inclyto illo
(iO MARTYROLOGIUM. — MENS. FEHR. 770
I'aiiipliilo ot sociis aliis, iii llicroiiyniianis acljuiigi- A pag. CG7 et GG8. Videnda quoquf^ pag. 673, et accii
"'" ""' .-•.:: ...,.• i^ ^i .._.-..., n.- ,.•_
tur, postrcmus ipse inartyrio coroiialus : ex qno- rala Florontinii ^.notatio. Ex oinnibus intclligcs dis-
_
runi etiain numcro fuore .4v-;ypti qi!iiiquc liic ano- junctos ot in varios dies dispcrsos, qui duodonario
nymi, qui ElUr, Jercmla;, Isaio',
sibi iiroplieLariiin iiumcro cx Eusobio ct Hicronymianis lioc ipso dic
Samuelis Danielis noinina imposiicranl, iit col-
ot colligendi oraiil, ati]uo uiia pirspicics, satis appo-
ligitur cx Eusehio cditionis Valesiana;, dc Mart. Pa- sito. ct si non cx mentc lisuardi, lcgisse codiccm
l?estina3 cap. ii, cajus vcrba hoc dic in Actis, iibi l>ulsanensem supra, dum pro qninqne millihm,
de Elia, etc, cl xvii Fcbruarii, ubi dc JiUiano ot siibstituitquinque militihus yl''gyptiis illis nenipo,
:
Theodulo. et i Jiinii rcforiintur, iibi dc Paiiiphilo qiioruni propria noinina in Ilicrunyniianis non ox-
seorsiin cx Martyrologiis nostris ai^itin', ut ibi di- priniuntnr. Logi |)otest Pampliili ct soci(jrum mar-
cemus, ad queni diem vidosis Papobrocliii coininon- tyriuin, cx Euscbio Gallicc rcddilum, apud Tille-
tarium, cx quo ea sunipsit Castoilanus, quas liabel moiitium tomo V, a pag. 418.
AUCTARIA.
RoswEYD. purisannumerari potuit, cum in eo so- pliiinbo bullionti perfunditur, sed virgo non Li^di-
lum dcliciat, quod do Juliana, posi /erventem, cum tur forro vincitur et incarceratur, uhi illa cum
:
aliis capitis docollationc niartyrium
non scribat, « diaholo condixit ot vicit inter gladios rotaruni et
:
consiimmavit, sod spoiiso sud Evilasio caput ojus in ignoin projicilur, in ollain plonam plumho adji-
auferente, martyrium. » etc. citur liquofacto, ct uitimum capitis dccollatioiie
ToiiNACEN. mutihis est, nam postrcmain partem o martyrium cousummavit. » De Juliano ut in textii.
elogii sancti Oncsimi, quac martyrium complocti- In fine : Civitalo [no7i exprimitur, Metis] sancti
«
tur, et totum Jiiliana} ologium omisit 1'ortc quod : Syinooiiis episco|)i et confcssoris. »
utrumquc, non iminerito stispectum habuorit. Ambianen. « Ijiso dio, natalis sancti Honesti
:
Anti'erp. et Max.-Llbec. Julian;« clogium otiam lirosbytcri cl martyris. »
rescindunt. Reg. Sueg., signatus nuiii. 428 « Ipso die, sanc- :
Ultraject. Do Jiiliana, tria vcrha textui insoriiit, ti llonosti inartyris. »
tempore Maximiani imperatoris;cxicra satis ]iiirus. Vatican., niiiii. i)949, |)riiiio luoo « Sanotaruni :
Antuerp.-Max., Levdkn., Lovan., Alberg., Danic. virginum, Fusco) ot Maura). » Vidc Acta xiii hujus.
et editio Ultraj. Belg., pr;ctcr tria illa vcrha, in Editio Lubeco Gol. in Onosimo, et Juliana non-
fine subdunt « Methis civitatc, natale sancti Sy-
: nihil a superiorihus variat ; quod rei suhstantiam
meonis episcopi ot confossoris. » Vide Acta. spoctarc potost, ex Molano subjiciemus. Tertio lo-
Munerat. « Ipso dic, sancti Iloncsti martyris. »
: 00 liabet Symeonoin .Mclciisom, c^t ultiino Julia-
Vide Bollandi commontarium, ct cum co confer num cuiii quiiiquo millibus, iit supra.
qu;B hahet Castellanus hoc die pag. G68. Greven. « Faustiniani, Plosi, Kabiani. Sehastia-
.•
Centulen « Roma), passio sancti Honesinii
: ni martyris. » Et in jiriina editione anni MDXv«Sanc-
Ephosiorum cpisco|)i, qui lapidatiis cst a Romanis. ti Iloncsti inartyris. Iii Africa Pauli Ercmita\ Me-
In Chumis, sanct;c Juliana^ virginis. » In ultima tis Symeonis opiscopi ot confossoris. fn Swocia,
satis purus cst. SiglVidi cpiscopi ot confossoris. » De Sehastiano,
Bruxellen. primo loco « Cumi.-, civitate, passio
: Paulo ot Sigfrido vidc hodic Prastormissos.
sanct;c Julianse virginis. Quse teniporc Maximiani C MoLAN. de Onesimo, iiosl reliquit, h;ec cx Adono
imperatoris, nuda virgis cacsa, et capillis suspensa, aliis litteris tcxtui admiscuit: « Do qiio ct hoatus
et plumbo soluto a capito pcrfusa, et in carcerc rc- Igiiatiiis, Ephcsiis scribons opi.-^tolain, ita dicit :
cepta, uhi palam cum diaholo conllixit. Post ctiain Quoniam cgo susccpi mulLitudinom vcstram in no-
rotarum tormenta, ttaiiiinas ignium, oliani forven- mino Domini, ia Oncsimo diloclo pra^ccptoro nos-
tem suporavit, ct capitis decollationc iiiartyrium tro, vostro auLom cpisoopo. Obsccro euin sccun-
consummavit. » Oncsinii ologiuin, non niliii auotius dum ChrisLum Jcsum diligerc vos, et vos oninos in
exhihet, quod mciius iiifra rcforomus. ScquiLur dc concordi;i ojus in ipso ossc: BonoJictus onim Dcus
Juliano ad inarginem, scd cadeni inanu. Tuin do (juivobis talibus, talem cpi.scopum donavit haboro
Synieone ut supra. iii » Dc hiUnno aiiicm, \)osi consmn^navit,
Christo.
Hagenoyen., in Onesimo fcre purus, de Juliana cx codcm Adonc subditur « Qua) passa est qui- :
alia comminiscitur « In civitatc Cuniis, passio
: dein in Nicomcdia. sed post paucuin tempus, Deo
sancta) Juliana) virginis nohilissimai et martyris, disponcnte, in Cainpani;im ost translata. » In linc,
quas nudata, diutissime a sponso sua flagellatur ;
do Symcone ut supra. In aliis editionihus, adhuc
qu» ad matrimonium conscntire noluit, noc ado-
ci adjungitur « Ipso die Amhianis, sancti Honesli
:
raroDeos voluit jior capillossexhoris suspenditur,
: martvris. »
XIII Kal. Die 17.
In Perside civitatc Bahilonia, natalis hcati Polochronii cpiscopi et martyris, qui praesentc Decio por-
secutore, os lapidil)us c;csu8, manibus (;xtcnsis, oculos ad cieluin olcvans, omisit siiirituin. Apud urhem
Concordiam, passio sanctorum DoraLi, Sccundiani, Ronuili cum aliis ootoginta sex. In Scotia, sancti Fin-
tani prcsbiteri el confessoris, magn;e virtutis viri. Ipso dio, sancti Silvini Taruancnsis episcopi. lApurl
Bouillart. : ... magna) virtutis viri. Ii^so dic, sancti Silvini Tolosana) civitatis cpiscopi.J
NOTiE
Sumitur ex Praten, Hevinien., Tornacen., An- D ven. et Molan. Acccderc possunt codiccs medis
tuerp-Maj., Marchian., Puisanen., Mmierat., Gre- nota), ut dicam in Auctariis.
i Scripsit SoUerio Castellanus istud
Tolosanm ribus cxcmplis noveram; sed usque adeo lippum
civitatis episcopi autographo Sangoi'inanonsi adje- fuisse, ut hic litturam vidore sihi videretur, quis
ctum fuisse, erasa illa, qua) ante fucrat, adnuntia- crcdidissct? Ita est tamcii. Egofidem do, vi:v ulliim
tione. Quae quidem ea erat Ipso die, S. Silvini
: codicis paginam esse nitidiorom. Intacta totaesta
Tarvanensis episcojri. Fateor: cumhoclegi Castolla- scapelli acumine. Neque tainoii diffiteor Carolini
nimoiiitum.iion potui mihi temperarequinant illius autographi (sic mihi loqui liceat hrevitatis causa, uL
aut SoUcrii fidcmin suspicioncmvoci.rem. Nam ocu- Martyrologium Carolo regi ohlatum signilicem) Sol-
lisinunctiscodicem inspexisseCastellanum janiplU' lerianam fuisse lectioneili. Correcta ab Usuardo in
;
:
771 USl-AHDi MONACfir 772
Pralcnsi fiiit. Sud (11111 lia'c vl ali.T forlnssc iiliii;i' opisoopus nuiK|iiaiii fuilS. Silviniis: ([uando(|uidom
p;iL;iii;iiii oltsciiriorciii rciltlidissciit, ;iviils() r.ilio, iioti siiiil cjiiscopi, i|iii iliius Kcclcsi;o scdciii lcnue-
;iliiiil ;hI priixiiiiiuii aKn'"' iiiiivit ; cailciii .scriplura, ruiit loloillo loiii|)orc, (iii()s;iiicliisil!c ;ipiiii.Moriiios
atil sallciii ita ohscuro lilscriiuino, oaindciii vo-
iil (leiiioralus esl. Illi simt, Maiiilioiic tosto, Drausio,
liiil ossc, (|iiol(iiiot criitliti ro^Mtii iioslro iiispoxc- Hainiis, llavoiii^Mrius ct Krl<ciiil)odo, ad aniiiini 7.37
riiiil. Ilooo}^'!) taiiliiiii tliscriiiiiiiis viilco,i|iio(l |)i-o 111 i- supcrstos. l"avol (|nidoiii Si)llci'i;iii;o lcclioiii iiiss.
iiio, (|iio ii) rclii|iio ootiifc .Noiko, IiIus, K;iIcii(I;c piii- Ailoiiis codcx sauo ot clci^anlor scri])lus,
vcliisliis
;^iiiitiir, adliihitiis riicriiil violafciis cidor. Iiiccr-
liic, (|iii 111 ol) oculos lialico. Is oniiii sic IkiIjcI xv K;i1.
tiiiii iiiidc ilidicorit rsitardiisS. SiJviiiuiii riiisscTi)lo- Mart. : Ijjso f/le na/alisS.Si/rini Terrancnsis epi-
s;iii;o oiviUilis cpisco|)iiiii. Aota illiiispr;i'sulis ;i (iiii- scopi ct confcssoris, cuji/s <jes/a ha/)C/)//(r.'^(H\ sin-
licliiio Calcllo, liolliiiido ct M;iliilit)iio cdita ouni /// coriiin illiini codicoiii pra^slarciioliiii : posttl(;(;iiiiuiii
e/jisrojjadis /lonorc sf'/////tia//'i)i tostilioantur i|ui- s;coiilniii soriptiiiii riiissc iiidioiocst S. M;ii()li alilia-
idcin, sod scdoiii nou iiidicaiil. Fort;iss(' vis:i siiiit tisooiiiiiiciiioralio priiiKi iikiiiu S'},'iiala v. Idiis .Mart
Usiiardoaotai|u;i'.i;iiiipcricriiiit.lHoun(iucosl,an illo (|ui laincn .Maiolus ohiit anno 994. riido Tlioodori-
crr;iV('rit,dcriniri iiO(|uit. I.oclioiiciii ii,'iliir ;iiil()j:ra- cus niiiiiartiiis iiostcr, qui iii priiiia Actoriiin odi-
jiiii l'r;itcnsisa voro alicnainossoniiiiis;iiid;iitcr iiro- lioiic, pn;^-. 2(>;j, siiiccriiiii vooavcr;it iiliiiii oodiocni,
iiiiiili;ivil Sollcriiis. (luiii ooiitr;i ccri,iiiii sit r;ils;iiii iiiiit;ivil soiilciiti;iiii iii scciiiida, uhi, diniisso codi-
cssc, inKiiiicx (;;iroliiio auluyiaplio diixit.TarvciiiKo cc, viil;,atiiiii Atiouciii iaii'l:ivit paj^. i2().'i. Houii.uut.
VAHI ANTES LECTIONKS.
L(;i(ciitluiii cssot Pol//chronii, iit li;ii)ciit auotor B Tatis; Muncrat,, ad cadimi erigciis. Sic .M;irclii;iii.
Hoinani parvi, ol .\do, abodilore ni lallor corrcoli. ex Concordiam, C'ordubam;(i\ octoginta sex,
facit
ELfo, forto iiiinisscrupiiloso, codiocs fjsuardinos so- oc/i/}(]entisscx\ ut Piilsancn., Form/Ui, (,'x Roinuli.
(juiir, l*r;ilen., TonKiccn., Aiitiicr|).-.M;ij., M;ircliiaii., Scothid |)oiiiiiit ;iliqiii, iiiciiiis in lextii. Marchian.
.Miincr;it. ct aiios, licct llcrinion. ot ("rovcii. 1ki- lctiit Finani; INilsanon., Fu/itanii ,-Munorat., Fun-
hoaiit Polichro//ii;V\.\\-:^i\\wn.^Po///chro/ni;Mi.)\;\\\., tani veruni noiiien oxprossinius. Si/vini scribunt
Po/ycronii. Elii,n! lcctionoin, qu;i'"inag:is placucrit. onincs, nescio cur rcQi^wUova^ Siflviiii nialinl. Pra-
In Piilsanon. osl Babi/onice pro Ba/nlnnia. \x\ Cro- lciisis nostcr posuit Tarrenensi; lloiinicn., Tarta-
veno ot y\o\u\M), p/'fPsi<lc//teprfcsc/tte. Pcjus in
\)\'o nensis; oninium i)cssiiiio (iroven., Targuanensis
Pulsancii. Dioc/c/ia/io, loco Decio; Ibrto iiKdiiis cselcri Tarna/iensis, qiiain vocein oniisit Pulsanen-
oinittorctur utrius(|no prajsentia. Pulsanen. oculos sis. Vidc iiifra iii finc Ohsorvationiiin.
ad coclum elevans nuitat in ocnlisque ad ccelum ele-
OH.SERVATIONES.
Pot/jchromi nomon in solo aposraplio Ilierony- Usuardi genuinum referri certum esl. Nolkerus
niiano Eplernacensi Ictiitur, lioc modo: In Bahi- alias classcs posuit, de quihus aut ortlinandis aut
lonia, Policroni, et riirsus in codoin solocodicoxxx. rostilnendis, agotur proprio loco. Vido interiin Ac-
Aprilis in finc: I)eposiiio Polic/'oni episcopi, i\\\ cjuii- ta, Florentinium, et Cas cllanum hic. Fiiitanws so-
ucm, aii altcrius, quis edissoret? Ca^tcriim Hcda de liiis Usuardi est Scotia autcm ex ejus temporis ino-
;
liodierno addit, ejusde/n loci ejriscoin, sed non inagis ro pro Hibernia accipitur. Silvini ohitus ad xv Fe-
ro('\(' scriliit Po/ocronv, uti ot ojus transuniptorRa- hruarii pertinero viilclur, ut vult Castellanus, et
Diiiius, tiiiam inllexioncin, aut ci proxiiiKim, in codi- Auctaria nostra aliqua codem dic: Usuardum ta-
cibns Usuardinis communem diximus Romanum nicn sequuiitur passim recentiorcs martyrologicum
parvum episcopatuslocuin nondosignat,siclogens: niodcriio Roniano ct Actis. Vilain pra3claro com-
/?« Perside, Po/ijchronv epAscopi ct martyris.
/)cati mentario illustravit Hollandus, oainque reproduxit
Ado hinassodos conjungit Ba/)ylonemct C/esij/hon- Mahilio sa:'C. III Renedict. parte i, a pag. 294, ubi
tem, siinul adduocns Bodfr elogium, quod totum in ohservationibuspraeviisdoctissiniuin virum dor-
Rabanus ot Notkerus adoptarnnt, Noster modicis- mitasso oportot, duin ita iiCY\\)S\i: Actaillaviderat
-sime imminuit, sod iis servatis, (\\\x, corrcctione Ado Viennensis episcopus, cujus in sincero Mar-
indigent, ut in Actis, ct apud (^aslollanum, pag. ()70, tyro/ogio hac xerba sunt xv Kat. Martii, S. Sit-
el apud Tillcmontium tomo V, pag. IJlil, invenies. mni Ternace7isis episcopi et confessoris, cujusges-
Ha)c summa diriicultatis; quod, ut Beda ot alii ex ta habeniur. Dormitare, inquain, nain vcrba illa
ipso tcstautur, clogium desumptum sit ex Aclis nec in editis, ncc in mss. nostris vere Adonianis
sancti Laurentii, qna3 Raronio et Ilonschenio, ut Martyrologiis iillis reperire hactenus liciiit. Mihi
niinimum valde suspecta, hodie aherudilis omnihus potius certuin videtur totam Silvini annuntiatio-
talia censcntur, ut noc propugnari omnino, nec nein plaiie Usuardinain os.se, qui qu;ilia Acta iKihuo-
expurgari facile possint. Ex oodem fonte manant rit conjicit Castellanus a pag. 099, ui)i etiani ex
Olyrnpias Maximiis, xv Aprilis;
et ..-vv.,..,....^,
^.;,„.^,....^ .. ., -Parmenius
„ -. ^ Bollando decpiscopatu ejus dispuLat. Certe a vero
et
,
alii, XXII ojusdem mensis; alii diehus aliis; quoruin ^ alienum est, quod in nostro Prateiisi apographo le-
niemoria, nt in Fastis noslris ccrtissima cst, vit;e gitur Tolosance civitatis episcopi, idque fatetur
taiiien aiit inartyrii scries cx iis Actis accepta, rc- Clastellanus pr;etenso autographo ;id.jcclum, super
pudiatur ut dicetur xAugusli. Non satis clarisunt annuntiatione priori, qualem exliihemus, i,')i scal-
Wandalbeiti versiculi, dum Donatus cx sequcnti pcllo erasa. Non ausim veram dicere annuntiatio-
turma, Polychronio ita conjungitur nem nostram, sed vereUsuardinam, in qua conve-
niuntcodices nostri oinnes, exccpto Marchiaiicnsi,
TeiUus ac «locimus Polycroni fe^ta revolvit, qui cum praefato Pratensi legit In pago Tarue- :
Uonatique fides, sanguis quos jungii et ara.
:
nensi, sancti Silcini Tolosana civitatis episcojn,
De martyribusConcordicnsibusabNostro confu- et Antuerp.-Major, qui in hoc solo discrepat, quod
sis, expcrtiirbatisapographoriimHieronyinianoruin pvo pago Taruenensi, male scribat, inpago Cari-
classibiis, non estquoil inuUishicdisputcm;textum tatensi.
AUCTARIA.
Antlep.p.-Max., Ui.traject., Levde.n., Lovanien., ponitur. Mira non est variatio in efformatione Po-
Albergen., DAMC.,et etlitio Ui.traj.-Belg. vix a pu- lychronii et Teruanensis.
ritatedeficinut. Omittuntur iiomeii Ro/nn/i inclassc Antlerp. et Max-Lubec. Fintannin pra;termit-
inartyrum Concordiensium, et FintanusSilvino post- tunt, omittentes etiam nomen Romuli,
773 MARTYROf.OfxniM. — MENS. FEBR. 774
RoswKYi). torLio loco intorponit « Fn Aquilogia, : A Alexnndi'i opiscopi, Donnli ol Romnni opiscopoi'uni
Crisiintinni niaiHyris ol aiioiniin xc. » I)c qni!)iis, in prjodictcO iii'i)is, atquo sanctonim inartyruin Caiws-
Actis. l'ro Fiidmi, scribit Fivioui. Et in fine do sinii, Crescuintii et Dulcissinii ot alioruni Sanctorum
Silvino, cnni I>ratonsi. et Sanclarniii roliquiarnm. »
Centulkn. Silvinum liic pra^Lorinittit, do qiio Kd\l'\()\A\m:(>-VjOL.lnicv Fintaniei S'ilvini\)or\\t:
cgit XV, ut ibi intcr Auctaria invonios. Ast ojiis loco « Ipso di(! Trovcris, sancti Bonosii <piscopi ot con-
in fine addit « Virdunis, sanoti Pnlciironii ojii-
: lossoris. » Atquc in fino « In nioiite Siljcrgensi, :
scopi et conressoris. » translatio sancti Renigni presiiyteri et martyris,
I!iaxF.LT,K\. do Silvino otiam ogit xv liic in cx- : qiiM> anno i)ominica3 Incarnatioiiis mlxxiii pcr san-
toris puriis ost, nisi quod t(!xtui inroi'at Bubijlo- otiiiii Aiinoiiom Colonionsium arcliiopiscopuin facLa
"
ni(B et Tkeaiphontis episcopi. ost. »
II.V(;enovkn. p(miiltiino loco oos sanctos iiitorjicit, liELiN., iii loxLu fcro puriis, in lino addit : « (;ia-
qui omnihus aliis liodic ignoti suiiL. Ita hahiU : romonto, translatio saiicLi liiipiani confossoris. »
« Ipso di(!, sanctorum martyrum, MoiiLani oL (ic- Cueven. « Trovoris, sancLi Roiiosii opiscopi ot
nuilii, qui, ciim csscnt carcorati cum aliis sauctis, confossoris. In Africn, Crisaiiti,Concordia3,.liistaL'. »
vidorunt in visionc sancta intrarc juvenom in car- Non recla positio. « In iiionto Sihergensi, dioecesis
corom, qni fcrchat duas pliialas lacte plenas, d(! Ageripinousis, translatio sancti iienigni, etc. fn
(|uii)us dcdit omnihus incarc(!ratis hihoro, ct ait, Scotia, Fimia'ii opiscopi an non Finaiii Lindisfar-
;
adluic LorLia phiala vohis sorvatur, ot ahiit. » Failor, nonsis ? «Sahini ('pisc()|)i CamisiiKo civitatis, dc qiio
"' '^
" ^'
'"
si liic non agitiir do martyrihus, xxiv liujus iiitor p, inL(!r alia r^iforL Crogorius, 3.
' ' ' Dialog. quod cum pro-
" '
acccssioncs siiardinas rcfcrendis. Dc c;et(!ro ad
; ciiranlo cjus Archidiaoono, qui episcopatuin amhie-
puritatem Codicis Ilagenoycnsis, vix quidqiiam hat, veneniim
, ^ sihi fuissct propiiiatum, .,,
„„...,..„, spiriLu ,„„
pro- ,
desideratur. pli(!tico lioc cognoscens, sino hTsiono hihorit, man
Aquicingt. pro Concordiuin, logit Corduluin, pro daiis archidiacono F^go vcneiiiim hil)o, scd tu cpi-
:
Fiiiluni, Finani. In fino « ClaromonLo, translatio
: scopus iioii cris. Fadom igitnr liora an^hidiaconiis
Liipiani conlossoris ; » de qua etiain agiuiL (sodiccs dcfunctus est. » Iii(! luiiid duhi(! osL Sahiniis Canu-
Rurdogalensis, Cluniacensis, Altcmpsian., Davero- sinus, dc qiio ix liujus.
nensis, Caiidiacensis Prioratus, et D. I.k M.akc si- Mol\n. do i^olychronio, liLtoris Italicis texLui
gnatiis C, qui fuit PP. Francisoanoriim, cum hac addiL vorlia Adoiiis « Scri|»tuiii :ost in passion(!
sola diircrontia, qiiod aii(|uid addanl wnwi^wsuncti. sancLi LauroiiLii,)) qiiammiilti ;ipocrypliam consont.
V^ido Praitermissos. In linc posL ^7JJ56'o;;i, assuit vorha siiporius rejecta :
ViCTOiuN., in llnc, loco Silvini sic hahct « Eo- : « Tolosana! civitatis iii jiago Taruanensi. cujus go-
dem dio sancti Morscti. » sta hahcntur. » Dc Lupiano ot lioiio.sio, qu:e supra.
Reg. Suec, num. 130, ita lcgit « Eodciii dic, : Tum littoris minuLis « Sahiiii opiscopi (Janusina:>
:
sancli Moireti. » Verosimillime pro Moiseii. civitatis, dc quo rcfert (Jrog. (> Dialogorum. » Iii
Vatican. nnm. 5949, dc Fintano et Silvino Lacot, aliis cditionihus, de Silvino apposuit «Monasterio :
ct in fine adjungit « sancti Valcntiniani. »
: Sithiu » quaro non Alciaci. vulgo Avchy ? Deni-
:
SiKozz. ct Medic. « Apud civitatom Fosuhi-
: (|U(' iii finc « Dio dociina sc|)tiina, sancLi marLyris
:
nam, in partihiis Tuscise, tran^^^^tio corporum q Theodori tironis. »
sanctorum Romani cpiscopi primi cjusdom urhis.
XII Kal. Die 18.
Natalis beati Simeonis opiscopi et martyris, qui propinquus SalvaLoris sociindum carncm oxtitiss(3
dinoscitur, ac filius Cleoph;e, qui fuit frator Josopli. Ilic Iliorosolimorum cpiscopiis post .lacohum fra-
trem Domini ordinatus, porsccutione Trajani multo tempore suppliciis affectus, martyrio consummatus
est. Omnibus qui iiderant ct ipso judice mirantihus, ut centnm viginti annorum sencx crucis suppliciiim
pertulisset. Civitate Oslia, sanctorum martyrum Maximi, Claudii oL uxoris ojus Propcdignao cum duohus
filiis, qui cum esscnt pr;oclarissimi genoris, juhentc Dioclctiano sunL tcnti, atque in cxilium (lo|)ortati;
deinde incendio concreinati, odoriferum sacrificium martyrii Deo rcddiderunt.
NOT.E.
Ex Praten.. Hennien. Tonacen., Mwnerat., Greve^i. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Simeonis lcgunt Herinicn., Tornacen. et Molan., U tia, reliqui ut in Lextu. Prepedione Praten. et alii,
quoshic ut alibi sequiinur:Praten.et Antuorp.-Maj., putavi sorv;iiidam diphthonguui saltein ultiinam.
Simonis ; Munerat. ot Grovon., Sijiiieonis. Scripsi Tornacen. omisit, cuin essent prf^eclarissiini gene-
dinoscitur, ut cst fere in omnihus, quidquid scru- ri5.- Munerat. ,1)^(9. Hic ohilor advorLoiidum codices
pulosior in hujusinodi minutiis dici possim. Sic non binos passim satis genuinos, Marchianensem et
corroxi Hierosolimomm, quod itap;issiin corrupte Aquicinctinum ad usquc xxiii hujus. per sex intc-
legitur, utalihi diximus.Tornac.neglcxit articuluin gros dics, valdc perturbatoscss(t, Iraiispositis san-
Mc, scripsimus Jherosolimitanorum. Muncrat. pro ctis, qui in Usurdo logunLur, addiLisquo aliis ipsi
consummatus est,\)o\V\t consHininatur. In Anlucrp- ignotis, sic uL a non nemiiie studiose et pro arbi-
Maj. post mirantibus, antc cxx annorum, dcest ut. trio corrupti fiiissc vidoantur.
Herinien., Tornacen. ct Antucrp.-Maj. habcnt Hos-
OBSERVATIONES.
/S^^mi^o^vcLymo», qui de fratribus Christi Salva- stolorum ii Maii, quo dio ihi Simeon rcfertur, et
toris fuisse dicitur, primum
Martyrologiis iiinote- in undo sua oinnia ;iccepit Usuardus, pr;oLer i'v.orf nm
sciL ex Romano parvo .Terosolymis, Simconis epi-
: clausulam dc fratcrnitate./o.y(7;/i et Cleopha, quam
scopi et martyris. His in Martyrologio editionis a Mosandro Adoni tributam Rosweydus in ejus
Roswcydi ad,j(!cit Ado Qui traditur proinnquus
: Martyrologio expunxit, ct in appendicom r(!,jocU ;
Salvaioris secundmncarnem fuisse nec dc prtefata , non recLc, opinor, cum et in Notkero toLa halicatur
cognatione quidquam amplius in festivitatibus apo- qualemlectoriexhibeo: ConstattamenquiadeCleo-
USIiAHDI MONACFH 77(5
jj/ia,('i/Ji(s//Hi(s/i(U,/i-(i/('/-('i'(ilJos('jjk\\\\'^uuoiuin A iicccpta siinl. iii (|iiil)us Casl.elliiiius hallucinalus
esl, cjuot couccM'lati()nil)us cl disscrtatiouibusobno vidctur, duiu putavit Usuarduni aliquid Adoni cx
xia siut ca, qua" Clii'isti Domiui cariialcui |U'(»pini|ui- Rurmo supcraddidissc niiiii is rcvcra siia oiunia ex
;
lalciii spcclaut ctiui (|iiatii«ii' iliis [[.[{ n\)\\s./(/co/joc/ Adoiic i|)s() dcsiiiii|)sil, ut lacilc vir cruditissiinus
Jnscpl/ctSin/coi/ce/ '///(/(/. MAih.ww, ('iMarc. vi taui iiivciiirc potcrat,si iiradiituiii Marlyrolo.^iiiiii iii U'-
clarc cxprcssis. Iti iiiu viilciicct Jdscolii cx alio lua- slivitalibus aposloloruui ii .Maii cousuluissct.
lriuiouiolilii,ut Iradil NiccpliorusCallistusexdiviuo Maxim//s, C/au(/ius, Prfcpedigna, cumfiiiis Ale-
liippolyto apiid Scliclslratiuiu toiiio Auliquitatis I xa//(/ro et C/(/ia a Uoiuano parvo, uou ad ostia T//-
illiislrata' p;i^^ :i07.:iii coiisoltriiii c\ Maria Clcojiluc, heriiia, scd l\ori/(e aiiiiiintiaiil ur, lioc ordiuc Kt :
(liiaiii iiiulli V. .Maria'
soi'oi'ciii aii pa- sliiliiiiul 15. : Iioii/(P,r//art/irum C/audii, Pr/cpeJign -, A/exandri
truclcs cx patrc Clcoplia Jo.scjilii Iratrc, ut iu tcxtu et Cuti(e etMaximi. Ado euuidciu scrvat ordiueni,
uosti-o dicilur; an vero alitereadciu coguatio expli- sed dc loco forte subdubitans, positioneni non ex-
eauda sit, dc qnibus judiciuiu fcrrc noc liujiis loci pressit. Xoster Maximvm pra^posuil, oiuissis filio-
ncc tcuiporis cst. l'otcruut ca sccuudis curis cxaiui- ruiii uoiuiuibus scd ([uid ci ausaiu dcderil Ostiam
:
nari iu Supplciuciilo rcliruarii, vcl lortc alibi, duui uoiuiiiaudi, 11011 vidco, iiisi (jiiod (^laudii, iixoriset
iu .\clis occasio dabitur. Qui iiioraiu uoii palitur liliorum concreinata corpora ibi iii Jlkeuma (aquam
coiuiucutariuui, vidcat Florcutiuii Exercitatiouciu prajterlUientcui) |)rojecta dicantiir, et a Christianis
IV, pag. 1(51, disscrtatiouciii llcusclicuii dc Jacobis jiixta camdciii civilatcui scpiilla. Dcca^lcro eloi^iiiin
iMaii, itcui Chi'ouol()giaiucpisc(j|)()ruui llicro^olyiiii- totuiu c\ Ailoiiis narralioiic co Iractum est iiar- ;
tanoruiu aulc toiniiiii III Maii ct alibi tuui Tille- ; B ratio auteiu Adonis ex Aclis .sanct;e SuasainKC, de
niontiuin de hot^ Siincoue toiuo II, a pat;-. 180, de qua ad xi Au5,nisti. Quam lideiu ca Acta lucreantur,
Jacobo luinore touio 1, a pai(. 3Go, etc, Denique liie non dcteriiiino sunt qui oiiiiiino rejicieuda
;
Castellani notaiii pai,'. (1^2 ct (58.3. Qn-'»^ 'id Simeonis cxistiment. Ca-tcriim suardini tcxtus iiostri ori-
!
luartyriuin altiuciil, ex llulini Kuscbio liij, III, c. 3J, niiieni ct sinccritatem osteiidiiiius.
AUCTARIA.
M.iRCHiANEN. liodieruum lexluiu cum sequenti CoDEX I). Du Cheval, siguatus R : « In Africa
commiscet : cerle 6'rt^//// auiiiiiitiatioiiciii iiitci,n'aiii lUituli, Silvaiii cl Maxiiui. »
habet. Tuiu : « iu .Vlrica, saiutoriim 1'iilii |I'ubliiJ Ugiiellian et Caudiacensis : « lu Africa Ru-
et Juliaiii. »Vidc iudicciu I'r;etcrmissoriim. tuli, » etc. Jain satis sa}pe repetita nomiua.
KoswEvi)., iu |iriiua |)iirus, allcram jungit dici
.\ltkmi'sian. : « Eodcm dic. saiicta; Constantina}
sequenti liic vero soluiu adtlit iii line
: « Piiuenii :
virgiuis et luartyris. Aiiiid Alcxandriam, beati Dio-
niartyris. » Vidt! Acta.
uysii episcopi, qui in multis sffipc confessionibus
Pii.s.vN. lu Simeoiie uiutilus, iii aliis tantillum
satis clarus, pr;e ])assionum toriiientorumque di-
iulcrpolatus est.
vcrsitatc, magnificus eflcctus cst, quievit autem in
.\NrL-EKP. et M.Ax-lAiiEC. iu Simeouc puri sunt ;
pace temporc Galicni imperatoris. »
inter Ostienses omitluiil Maximum et in fine ad- ;
juiiguut « Iii Africa, Rutuli, Silvani et Maximi. »
:
Strozz. et Medic. « Ipso die, sanctge Constantinaj
:
virgiuis, filia) Constantini, quam eamdem crede-
Vide socios alios iii .\ctis.
Antlep.p.-Max., Levden., ALiiERC, Danic et edi- ^ ''<^'"i '^""i Constantina codkis Altempsiaui,nisi illic
tio Ultp.aj.-Belg. fenne couvcuiunt iu modica adderctur tilulus martyris. Vide Acta.
texlus iulcr|)olatione addunt nempe post Joseph, ; Editio LuBECo-CoL. incipit : « Colonia Agrippiua,
natritii Sa/Taloris, et Maxintu/i/ \ocani /ratrem commcmoratio ossium sancti Panlbaleouis niedici
Ctaudii. In fiue concorditer adjiciunl Eodem dic : (( et martyris. Quando caput ejusdem sanctissimi
in Africa, sanctoruin Rutuli, » etc. Eodem die martyris per Ilenricuiu militcm, dominuin de Ul-
in Africa, sauctorum Rutuli, » ete. Eaiudem acces- mene, de Constantinopoli ad civitatem Colonien-
sioiicm habct Et)VANiEN. Sed de martyribus Ostien- sem cst trnnsiatum, auno incaruationis Dominica)
sibus omnia omittit post cum duohis /i/iis. Mccviii. » Miruui csl R;ibanum hoc die cum longo
Centulen., in Simcone abbreviator, de aliis ex clogio natalem sancti Pantaleonis referre. In reli-
Adoue subjungit « Roma3, sauctorum martyruni: quis editio illa fcre similis codicibus supra citatis
Claudiiet uxoriscjusPriedigutc, et liliorum, Alcxan- media3 uota?.
dri et Cutia*, et fratris Claudii, noiniuc Maxiuii, qui textum purum liabet in sccunda editione,
IJelin.
cuin essent pra^clarissimi licncris, agente fralre in prima pro centum tiginti, scri\)s\l,centuin et
eorum Gabino prcsbylero, baptizati siiut a (Jaio novem. In utraque cst additamentum « lu .\frica, :
papa.etpostnioduiuaDiocletiano diversis luortibus Lucii, Silvani ct Maximi. »
perempti sunt. Alexandrise, bcati Dionysii episcopi « Romae, Pimenii presbyteri et Fausti
(Jreven. :
et martyris. Copuobio Ccutula, depositio sancti
martyrum. Itcm Rutuli, Classici, Damasi, Tulli,
Angilberti abbatis, qui septimus posl licatuin Ri-
iQ Lampasii, M;ijoli, Silvani et Maxiiui, Elasici, Se-
charium. Ccutiilensc mouasterium fcliciter rexit,
cundini, Fructuli, Pauli. » Ex aliquo apographo
cujus corpus cuin viginti octo annis esset sepul- Ilierouym. accepti sunt. « lu Hibcrnia, Culani (,'pi-
tuiu, incorruptum invcutum est. »
scopi et coufessoris. Itcm Bercthoi, Marcelli. »
Rrlxellen. textui uoii paruiii iuterpolato, sub-
Poteranthi superioribus annumerari,et ad sequen-
dit « In Africa, sanctorum Rutuli, Silvani et
:
tem diem referri. « Item Colomanni episcopi et
Maximi. Apud Alexandriam, beati Dionysii episcopi,
confessoris. Apud Coloniam Aggripinam, comme-
qui imiltis confessionibus clarus effectus est.Metis,
moralio ossium, » ctc, ut supra.
sancti Legontii, cjusdcm urbis episcopi ct confes-
soris. » Colitur Dionysius xvii Noveuibris an mar- ;
Molan. textui subnectil « Ac sic postmodum
:
/yris titulo decorandus, alibi dicetur. ;ipud Ilostiam, in rheunia jactati quorum reiiquias :
llAt;ENovEN. tantuui uon purus, adjungit « In :
ChristianiperquisitaSjjuxlacivitatem sepelierunt.»
Africa saiictoruin inartyrum Rutili, » ctc. Qua3 Adonis vcrba suut. « In Africa, Lucii, Silviani
.\qlicin(,t. conjungit iextuin hujus et sequentis ct Maxiuii. Coloniic, conimeinoratio ossium sanctis-
diei, superaddcns « Ilcui SS. Rutuli, » etc. De :
simi Pantaleonis martyris, quando caput, » etc In
codicis illius coiilusioue, supra dictuiu est. aliis cditioiiibiis additur, miuoribus litteris: « Pa-
Victorin. ct Re(;. Suec. signatus num. t3U, in taris, sanctoruui martyrum Lconis et Paregorii. »
fine » Apud Alexandriain, beati Donysii episcopi.
:
De quibus Acta, qusD inter Sincera et Selecta edi-
In .\frica, sanctoruni Rutuli, Silvani, et Maximi dit Ruinartius, a pag. 610.
jnartyrum. »
777 MARTYROf.OGIUM. - MENS. FEBR. 77«
XI Kal Die \9.
Romte, natalis saiicti Gabinii presbyteri et niarlyris, qui n Diocletiano din in cnsluilia vinculis affictus,
pretiosa morle coeli gaudia comparavit. \\\ Africa, sanctorum Publii et Juliani.
NOT^.
Ex Pratensi, Heriniensi, Tornacensi et Antuerp.-Majore.
VARIANTES LECTIONES.
Piures codices, tum mss. tum excusi le,:?unt Ga- \morte in Antuerp.-maj. scribffi oscitanti;e tribuen-
biiii;non recte cum Usuardus vcrosimillime Ado- dum cst, uti ct nonniilli alii n;cvi in uno aUerove
nem secutus sit, liic Ronianum parvum; m utro- folio detrito,aut aviilso et subinde decsripto. Sic
que autein hy.betur Gabinii, uti etiam in Notkero. ibi etiam legitur Plicbii, pro Publii. Paucitatem
Ex codicibus eam leclionem servant Ilerinien., purorum codicu:n facit apposito in finc tcrtii nomi-
Antuerp.-Maj. et alii. Ejusdem nominis transfor- nis, nempe yl/a/'C5//i, qui in cO(licil)us optim;G notae
mationes exstant apud Bollaadiim. Ue 'preshyteri, Munorat., Belin., Grevon. et Molan. adjicitur; sed
Biocletiano, Africa, et hiijusinodi minutiis, dic- nos aliorum lectionem pra.derendam eensuimus.
tum est plus satis. Pretiosi morte, pro inetiosa
OnSERVATIONES.
Ex citatis die priecedcnti •^i-^w^i.i-s, Susanme Actis palnwm mart//rii in Africa promeriti sunt; quo
extractus quoque est hodiernus Gabinius, sic rur- adilucit Martyroiogium ins. ecclesi;e B. Marice Ul-
sus a Roniano parvo primum signatus Roma, : ii't\ii-cl\, quod
nobia Usuardinmn Ros')ve//di\oca-
i\
Gabinii presbyteri et martyris. Hrcve elogium tur, cujus verba
in Anctariis primo loco daliimus.
texuil Ado, in quo, pr«ter ea, qua' a Nostro ad Repctenda snntomnium noniina ex Ilieronymianis
verbum descripla sunt, hoc soluin inseritur, 7;«- vaUledissimiUbus, tuiii inma^tyruiii nuincro,tum in
tris beatissinm Susannee, addere potcrat, qiiod in eoruin noineuclatnra, ut ostcndit Florentinius hic,
multis apographis Usnardinis subindc adjunctum, .^ atque ex Rabanoct Notkero eorum descriptoribus
fratretn fuisse Ca ipapfe: cujus historiam (lallice aperte constat. Castcllanius in liis disquirendis et
proscquens Tilleniontius tomo IV ibi pag. LiT^ dc dis|)onendis appriiiie diligens, duodcnarium nuine-
Siosanna, Olaudio, Prcspedigna et aliis diei pr^ece- ruin non complet. At quidqui J de aliis decem sociis
dentis, atque de hoc nostro Gabinio, more suo satis statuatur, ccrte codiccs nosLri pui-iores, solos illos
modeste, sednonsatis in Actornm favoremdecernit. duos Puhlium, et Juliannm commemorant, quibus
Bollandus brevi commentarioGabiuiana complecti- auctiores ali(|ui Marcettum, nlu alium vel alios pro
tur,adsiepecitataSusaiina! Acta lcctoremremittens. arbitrio adjiciunt, ut in Variantibus diximus et in-
Henschenius de Publio, JuUano,Qi sociisAfri- fra magis patcbit. Anniintiatio nostra pure Usuai>
canis martyribus hoc dic ])luril)us agens, illustris dina esl, ciii acciuit Wandalbertus lioc versiculo :
est, inquit, COrona duodecim pugitum Gliristi qul Publius undeciiuum simul ct Julianus adomant.
AUCTARIA.
RoswEYD. Diximus die prcTBcedenti, ab ipso huc ris. Ilic translatus est in Scasusan. » Quem locum
referriannuntiationcm a fn civitate Ostia, sancto-
: hic indigitet uescio, nisi forte ex aflinitate nominis.
rum martyrum Maxiuii Claudii, » etc. In Gabinio conjiciatur Scapliusia llelvetioruin. Sed de hac
purus est. Tum adjicit : « fn Africa sanctorum translatione nihil apud alios invenio. De duobus
Publii et Juliani martyruni et aliorum x, » de quo an uno solum Leguntio aliisque huc spectantibus,
numero ex hoc ipso IJosweydino codice, ab Ilen- videantur Acta, hoc et priori die.
schenio accepto, diximus in Observationibus. [\ AguiciNCT. etiani habet hac die, ut Marchianen-
MuNERAT. In Africa, sanctorum martyrum Pu-
: sis, qu« ponenda suiit die scquenti,
blii et Juliani et Marcelli. Treveris, sancti Leguu- Vatican., quod olim fuit Beneventanum num.
tii episcopi ct confessoris. » 5949, primo loco « Beneventi, sancti Barbati epi-
:
Marcuian. hoc die posuit qua) nos cuni Usuardo scopi et confessoris. » fta Italici codices.
refereinus xx « Apud Tyrum, » etc.
: Stkozz et Medic. « fteni sancta; Susanna) virgi-
:
PuLSAN. textui pnro post Gabiniuin interjicit : nis. Item saneti Barbati archiepiscopi et confesso-
« Eodem die apud Beneventum civitatem, natalis ris. Eodcm die, sancti Eustachii patriarchae Eccle-
beati Barbati episcopi et confessoris. » siae Constantinopolitan^c. »
Antuerp. ct Max Lubec. « In Africa sanctoruni
: Codex Abdinghoffensis « Treveris, sancli Li-
:
Publii, Julianiet Marcelli. contii episcopi et confessoris. » Idcni est qui Le-
Antueup.-Max Ultraject., Leyden., Lovanien,, guntius supra. Mancuiii est cedieis istius fragmen-
Albeugen., Danic. et edit, Ultuaj.-Belg post mar- tum.
tyris, inserunt « Patris beatre Susannae, et fra-
: Editio Lubeco-Col. convenit eum codicibus me-
tris beati Gaii papae, » etc. « In Africa, sanctorum diae notse.
Publii, Juliani et Marcelli Trcveris, sancti Legun- Belin., in Gabinio purus, subdit euin plerisque :
tii episcopi et confessoris. » « In Africa, Publii, Juliani et Marcelli. Eodem
Centulen. inserit, « patris beatissimae Susan- die, sancti Enstachii patriarcliff! Ecelesiae Cons-
nae, » ut plures alii ex Adone. tantinopolitanae. » Vide Prsetermissos.
BiiuxELLEN. omnia habet, quae codices mediae d Greven. etiam addit Marcellum cum Molano, ut
nola3, et pr;eterea in fine subjicit » Alibi sancti : supra (^lixi .Vuctariuin vero ita incipit « Pra-^fatus
:
Pantaleonis martyris. » Vide Pr;cterniissos. De eo Gabinus fuit pater sanctjc Susanme viginis et mar-
agetur xxvii Julii. tyris, de qua infra ni Idus Augusti. "Frater vero
Hagenoyen. caDteris amplior, post Caii papa;, sancti Gaii papa?. » Vide Observationes. « Eodem
adjungit « atque consanguinei Diocletiani inipera-
: die Trevcris, sancti Leguncii episcopi et confesso-
toris. Ilic quia filiain ejus [suam] Susannam noluit ris. Ilem Juliani martyris. Item Marubii. Dtcentii
dare in conjugem homini pagano, filio Diocletiani, confessoris. » De hoc vide Praetermissos, duo alii
Maximio a Diocletiano diu in vinculis, » etc. « In ex llieronymian. siimpti videntur; hic et alibi pas-
Africa, sanctorum Publii, » etc, iit supra. «Iii civi- sim ineuriose eongesti.
late Treveri, sancti Leguntii episcopi et confesso- Mola.v. Diximus supra deMarceilo textui super-
Patrol. GXXIII. ^5
779 (JSFARDf MONACKI 780
addito. « Fodem die, sancti Eustachii, » etc, ut \ guntio superaddit
giiiiiiu
oiipi-i inniii, « v.ivitaii;
" .
: Bonovento,
Civitato i»i;iii;> sancli
uiinj, attiiuii
nelinus. » Trcveris, saneti F.(.'L,Miutii, » cte. Tuni Harbali cpiscopi ct coiifcssoris. » Exiinlc, litteris
niinori cliaractero « Dljiit Houiraciiis I.ausancnsis
: iniiuitioribus : « Itcin sancti gloriosi adiiiirabiliuin
episcopus in Burgundia. Ilic nruxclla natns, ct in operuin orfectoris, patris .\nxibii, archicpiscopi So-
Canicra inonaslcrio Cistcrcicnsis ordinis, juxta licnsis, qui fuit discipulns sancti bciicdictiquc apos-
idcin oppiduin, qnicvil anno .mcclx iu vitaot post toli ('l cvangclista; Marci. Eodcin dic obiit H(jiiifa-
morlcin iniraculis clariis. » In postoriuril)us cditio- cius, » ctc, ut supra, prasler ultiina vcrba, « aiino
nibus pro Etistachii, .scribit Enstathii, cique et Lc- MCCLX in vila ct post inortcni niiraculis clarus. »
X Kal. Die 20.
Apud Tyruin Qui jubento
civitateni, beatoruin inartyruin, (|uoruiii luiiucruin solius Dei scicntia colligit.
Diocletiano, inultis torincntoruin suppliciis sibi invicein succedentibus occisi sunt. Priino quidein (lagris
per onine corpus dilaniali, deliinc divcrss bestiarum generibns traditi, .sed ab his divina virtute custo-
diti, post addita fcritatc ignis ct ferri, inartyriuiii consuininarunt. Iloruin .!j;loriosaiu iiiiiltitudincm inci-
tabaut ad victoriam Tyrannio ct Silvanus, scd ct Pelcus atque Liiuis cpiscopi, Zeuobius (|uoqiie presbitcr,
qui agonc una cum eis martyrii palmani adeptus est. In Cypro insula, sanctorum Potamii, et
felici
Nemesii. Alemannia, sancti Galli prcsbiteri et confessoris.
NOT/E.
Sic pure habent Praten., Herinien., Antuerj).-MaJ., Belini editio altera, Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Incitabal pro iniicahant malc S(;ribil, Molan. Non B nurneruin: male lc.iijitur, tormentis tornientornm
unushujusniodi crror in Heliuo; ncin|)c Tijrannius, suppliciis; itciu, post additi /eritatem ignisferro.
pro Tyrannio ; Pelag ius , pro Peleus :ejuscopus, pro Post Alemannia, habetur, Secundi sancti Calli,
episcopi. Legenduin csscl Nilus, ut- bal)etur in fortequod paginas vacuassupplcntis iinperitia Se-
Adone atque iu Eusebio, iino ct in ipso Usuardo cundinum dici sequentis hunc iutruscrit. Praten-
XIX Septembris, sed hic errantcs codiccs sequi sein codicem hic intor puros connumero, quo(l in
cogimur. Cipro habent Praten. et Grcvcn. me-
: nostro apographo tcxtus integor, ct ipsa etiam
lius alii, ut in textu. Rursus Grevcn. et Molan. Po- annuntiatio sancti Galli aperte exprimatur, quid-
^Aawiii/praefero cajleros. Belin. omisitin fiue titu- quid milii significarit Castellanus, cam ncc xx Fe-
luin presbyteri. Turpioribus sphalmatis fcBdalur bruarii, nec xvi Octobris, in ipsopraetenso autogra-
codex Antuerp.-maj. in quo desunt verba, quoruM pho reperiri.
OBSERVATIONES.
De prima martyruin turma, vcl manipulo, cxsa3pe Mox decimus lauflem recolit famnmque coronat,
Multorum Tyri fuso qui sanjfuino ciarent.
citato et solito suo auctore Rufini Eusebio, ita intcr
marlyrologosprimusscripsitRomaniparvicoinpila- At hujus supplemcntum inerito respuendum
tor Apud Tyrum, marlyrum, quorum numerumDei
:
censuit Bollandus, unicum Wandalberti versicu
scientia solacolligit, quos Viturius magister mili- lum sic tcrininans :
ti(S,jnbente Diocletiano, diversis tormentis occidit. Mo.^c recolit famamque Coronas.
decimus laudem
Veturius ilie, aut ex Eusebii Chronico, autex nescio Da martyre ciiin Victore conjuncta, vide
(jua
quibus Actis, quae intercidisse opinatur BoUandus, hoc die Hieronymiana, Rabanum, Notkerum et
hic adjectus est. Breviorem periodmn inultis am- Henschcnium in coininentario plura duDia expli-
pliavit Ado, ex laudali Scriptoris lib. viii, cap 7, cantein.
magnam elogii sui partem describens, veram qui- Potamiusct Nimesius ex puriori aliquo Ilierony-
dem et sinceram quousque Rufinuin bic sequitur, miano apographo accepti sunt, sed sejuncli a Dy-
sed in aliis cuin ejusdem cap. 14 conlusam, cum dimo, quem Rabanus et Notkerus aliis recte socia-
adduntur incitatores cpiscopi, quoruiii plerosque verunt. Potamia, Potaminm, Misis, Nemesis et
constat ad alia fernie loca, cerle ad alia tompora 7Vi?w25r5iet siinilia,scribaruin oscitantias tribuenda
pertinere, quin et alio mortis genere a.sonem coin- videntur. Certe Potamiam vcl Pantamiam inde
plevisse, ut patebit et xix Septembris et xxix Octo- effictam putainus, quajin Auctariissaipius recurret,
bris, nbi de aliquibus seorsim agemus. Interim ex Caio et Victori perperam subjuncta. Sintnc porro
Adone derivata sunt, quaj Usuardus et Notkerus, alii Potamii et Nemesii socii, ut cx Corbeinsi codi
atque ex liis recentiores martyrologi acceperunt, ce erui videtur incertum est. Sanctum Gallum ab-
servata confusione, quam in Actis anliquitus inter- batem noininavit Ado, mira sanctitatis virmn, dis-
polatis repertam Bollandus existimat. Prajterea cipulum sancti Colnmbani abbatis; Noster presby-
martyrium Tyriorum numerum ignoravit Ado, ut terum et confessorem: uterque hoc ipso die; ta-
pote quem nec Rufinus ipsc expressit, in Eusebio metsi natalcmejus referat Notkerus xvi Octobris,
Valesii parenthesi inclusum, ct ad solos quinque D quo eum Bollandus remisit; die vero sequenti
contractum qui ex phrasi Romani parvi ad pluri- ejusdem translationem. Cur hacdie ab Adone ce-
mos, quos nempe sola Dei scientia colligit, extendi lebretur, non cquidem perspicio, nisi forte de
videtnr. Vide Bollandi commentarium historicum, alia translatione aut elevatione agalur. Minus
inquo episcopis illis ct aliis propi-ii dies assignan- etiam video, qua ratione Baronius prafatos marty-
tur, ut supra indicare coipimus. BoIIandum secuti rologos citare potuerit pro xvi Octobris, ubi Gallus
sunt Tillemontius tomo V, piig. 440, et Castellanus. a Mosandroasterisco notatur, aRosweydo in appen-
&ag. G9G et G97. Dc Tyriis hisce martyribus, in dicem rejicitur. Forte a ms. aliquo Adone decep-
ieronymianis apographis. Beda, Fioro, Rabano, tus fueril; Certe Usuardus, saltem purus, eo die-
et Wandalberto nihil legitur. Scio, Molanum me- de nullo sancto Gallo meminit, nisi hic Belini tex-
trico isti martyrologo haec ascribere voluisse : tum Baronius pro Usuardino acceperit.
AUCTARIA.
Malchun. hodic ponit, quae ad diem sequen- ToRNACEN. incipit a proprio loci « In Tornaco :
tem pertinent, oraisso solum nomine Servuli. civitatc, restitutiosanctiEleutherii episcopi etcon-
781 MARTYROLOCIUM. — MENS. FEBR. 782
fessoris. » Vide Aeta. Dftiiinc laterculum exhibel A Item sancti Euchcrii Aurelianensis episcopi et con-
inconipietuni, integro folio ex codice avulso, sic ut fcssoris qui pro fide Christi exilio relegatus, in
:
tanlum intcger sit vi Kal. Martii seu xxvi iiujus. Ilasbania, cum sancto Trudone honorifice quiescit.»
De majori lacuna agemus rx Augusti. Hage.noven., inmarlyribus Tyriis fere purus, se-
RosvvEVD. prima annuntiatio est « Romrc, de- : cundo loco habet « Eodem die, Eucherii, Aure-
:
posilio Gai episcopi » SumiLur ex llieronymianis ;
lianensis, » etc, ut codices mediae notaj, supra.
a Nostro ponilur xxii Aprilis. Sequitur « In Ci- : Sequitur de Potamio, etc. Deinde de Caio, etc. In
pro insula, » etc. Deinde dc Tyriis, satis pure. dc line « Apud Tornatum, beati Eleutherii cpiscopi
:
Galio, nihil. ct confessoris. »
PuLSAN. ferme purus esset, nisi deficerct in ul- McNERAT. tcxtui puro subnectit sequentia : « Au-
tima annuntiatione dc S. Gallo. relianis, sancliElcuthcrii[tv</ifc/ic^r^EucheriiJ epi-
Aquicinct., turljato ordine, hic habet qua? ad se- scopi et confessoris, qui pro fide Ghristi exilio re-
guentem diem referenda sunt et posl Tiffinti, in
: legatus, cum sancto Trudonc lionorifice qniescit. »
fine addit : Ilasbania apud S. Trudonem, de-
« In Matric.-Carthls.-Ultraj. « Apud Tyrum pluri-
:
positio sancti Eucherii confessoris, Aurelianensis moruin martyrum, qui ad cxhortationem Silvani
episcopi, qui a Carolo Martelio in exilium missus, cum suis passi sunt. EIcutci'ii cpiscopi et niarty-
ibidem in Christo quievit. » ris.Euclicrii cpiscopi Aurclianensis. »
VicTORix. ultimani sic 1'ormat « In Alemannia,
: Relin. in prinia sua cdilionc omisit annuntiatio-
sancti Galli episcopi et confessoris. » nem sancii Galli.
Antcerp.-Max.-Lvbec. ot Ughellian. omittunt B Editio LuBECO-CoL.,in martyribusTyriisnonniliil
S. Galli memoriam, ejus loco substitucntes « Ro- : intcrpolata, secundo loco habct « Roma), sancto-
:
nise sanctorum Gaii, Victoris et Pantamia}. » Se- rum Gaii, Victoris et Pantainia) martyrum. » Sequi-
cundus codex scribit, Panta?dce : ?tl quomodocun- tur dc Potamio et Ncmesio. « Eodem die, sancti
queinfiectatur,nonaliastatuipotest a sancto Pofa- Euclierii Aurclianensis episcopi, ctc. Alexandriaj,
mio, ut supra diximus. Cum citatis codicibus con- passio sanctoium martyrLim Juliaiii, Eunii, Macha-
veniunt Bigotian., signatus P. 5, et D. dc Cheval, rii et Epiinachi, Alexandri et xMctranii, Apollonia)
signatus B.Nusquam recta illoruin trium connexio. et Ammonari;i3, ac Corinthae cum aliis dcccm, sub
Jam diximus primum spectare ad xxii Aprilis ul- : Dccio imperatore. » De his superius egimus ex
timum nonien probabilissime fictitium est ex : Centulensi.
apographis Ilicronymianis Victor cum Corona co- Greven. « Romge, Gaii, Victoris et Pantamiffi
:
pulandus est, qui lioc die in Actis rcferuntur. martyruin. Aurelianis, sancti EleuLherii \lege Eu-
Antuerp.-Max., Ultraj., Levden., Lovanien., Al- clicrii] cpiscopi et confcssoris, qui pro fidc thristi
BERGEN., Danic. et cditio Ultraj.-Belg. secundo cxilio rclcgatus, cum sancto Trudoiie honorilice
loco ponunt « RonuB, sanctorum Gaii, Victoris et
: quicscit. Juliani et Euni, ministri sui, martyrum,
Pantamiae. » Tum de Potamio cl Nemesio, pure. quos Ado et Usuardus iii Kal. Martii ponuntCoro-
Denique « Eodem die, sancti Euclierii Aurclia-
: wx. martyris et aliorum. » IsLa Victori et sociis xx
nensis episcopi et confessoris, qui pro fide Christi in Actis jungitur, mclius quam Victor Gaio et Pan-
exilio relegatus, cum sancto Trudonc iionorilicc taini;i\« Eustochii virginis. Ilumbergae comitis-
quievit. » Deest in omnibus ultima annuntialio. Q s;b. »Vide pra^termissos. Didinii martyris Pota-
Centulen. divcrsum habet a reliquis exordium : mio et Nemesio conjungendi.
« Alexandria?, sanctorum, martyrum, Juliani, Euni, MoLAN. de Qallo subdit ([ua^ superius cx Adonc
;
Macharii, Epimachi, Alexandri, Metrani, Apollonias, notavimus « abbatis, mira^sanctitatis viri discipuli
:
Ammonaria), Chorintie, ct cum aliis decem. » Ua sancLi Columbani abbatis. In Sarchinio, monasterio
fere etiamcditio Lubeco-Gol. infra. Ca)terumproprii saucLiTrudonis, deposilio beali Eachcrii,qui Aure-
horummartyrumnalales dies videndicatalogoPr;e- lianensiumepiscopus, a Carolocxilio est relegaLus:
termissorum hac dic. Tyriorumelogivim mutilat,Po- ([uod tamen eum projusLilia fuisse pcrpcssuin cre-
tamium et Nemesium omittens. « In Alemannia, bramiracula,quaepcrejus sacra mcrila, divina ficri
sancti Galli abbatis. » concedit clcincntia, siint indicio. » In aliis cditioni-
Bruxellen. in martyribus Tyriis nonniiul luxu- bus oniittitur Gallus. Auctarium incipil « Tornaco :
riat,scd qu;e texlum exccduni, describi non me- civitate, deposiLio sancti
Eleulherii, episcopi et
rentur. Secundo loco ila lial)et Rom;ie, natalc
: confcssoris ccclcsitie ejusdem. In Sarcliinio, etc. Die
sancti Eleutherii papae et martyris, a qiio Lucius vigesima, sancti palris Leonis episcopi Catanes in
rex Britanni;e per e|)istolam se fieri Christianuin Sicilia. » Subditur charactere minori « Apud Per-
:
postulavit. Et misit papa duos viros religiosos, (lui sidcm, Sancti SadoLh episcopi, et ccntum viginti
regem cum populo baptizarunt. Et tandem ipse octo, qui cum co subiere martyrium, in sccundo
papa niartyrio coronatur. » In Praitermissis remit- anno pcrsecutionis Saporis. » Egregii hujus antis-
litur ad xxvi Maii. « Eodem die Rom?e, sanctorum titis, et sociorum Acta, etgravia et sincera sunt; a
Gaii, Victoris et Panthamiie. In Cypro insula, etc. Ruinartio ex operc nostro reproducta a pag. 042.
IX Kal. Die 21.
Apud sanctorum
Siciliam, martyrum scptuaginta novem, qui sub Diocletiano per diversa tormenta
confessionis sute coronam a ChrisLo sibi paratam pcrcipcre merucrunt. In Africa civitate Adrumeto,
sanctorum Veroli, Secundini, Servuli et aliorum viginti. [Bouillart., ai orani j^agim : Apud monaste-
rium S. Germani, consecratio altaris in honore beatorum martyrnin Johannis ct Pauliet S. Blasii nccnon
sanctorum confessorum Benedicti, Lupi ct Egidii. Item consecratio altaris in lionore SS. Innocentum et
SS. virg. Columbae, Margarit;e, Catherina3.J
NOT^.
Sumitur ex Praten,, Jleritiien., Antiierp.-Maj., D Belin., Greven. et Molan. Addc Antuerp.-Mase.f
Pulsanen., Antuerp., ct Max.-Luiec, Mimerat., Lovan., Leyden.-Belg. et edit. UUraject.-Belg.
VaRIANTES LECTiONES.
Lovanien. in co a caeteris dilfcrt, quod legat per sionis suce coronam, posuit, in confessione sud
diversa tormentormngenera: Sio HeVni. pvocon/es- coronam. A Christo sibi praparatam scribunt
783 USUARDI MONACFII 784
Heridien.. Pulsanen., Munerat., Beliii., Antuerp.- A in Max.-Lubec. cx iis erroil)Us est quibus ea edi-
Max. et Lovanien. texlus Adoni coiiforniis est.
: tio passiin redundal sic in Antuerp-Maj. Vetoli.
:
Anincrp. Ma']. cl parafam el prfgparatam oinisit. Certe r^ro/i scribunt codices nostri omnes, non
Beiin. in prima cdilione icgit SeciindL pro Se- Veruli, ut recentiores cuin liodicriio lloinano.
cundifii, sed hoc in allcra correctum est. Neroli
OBSEUVATIONES.
En denuo coronam anonymorum marlyriim de constiluta hisce athlctis patmtra victorifB ? Quot
qua silent llicronymiana ap()},'ropii!i, Beda et reli- iifuerint quaque eorum 7iornina? Quo potissimum
qui martyroloj^i, dic pr^rcedcnti cilati; cam vcro Jloruerint tempore, seuquanampersecutionecaesi?
memorant martyroiogi illi, qui in serie nostra sunt, Atque ha3C ctiam ex Martyrologiis plurimis solita
praseunte Romano parvo his vcrbis In Sicilia
: diligentia cruderare CLtnatur. Rcni ad principia re-
martyrum lxxix, sub Diocletiano diversis tormen- vocare nccesse cst, rccurrendo ad llicronymiana,
tis passorum. Proximus huic Ado idem dicit non ex quibiis tota iiia cohors, pro majori parte ano-
nihil paraphrastice, eo nimirum iiiodo, qui cx ipso nynia dcsiiinpta primum Tait, tum a Rabano, tuina
acceptus, in lextu noslro cxprimitur. Euindcm Nostro, tum a iXotlicro, a singulis divcrsimodc, unde
descripsit Notkerus. Quod in editioiic Canisii pro et in rcccntioribus orta varietas. LtdesoloUsuardo
septuaginta novcm, lcgatur septuag inta quatuor, agamus,rcctccxlIicronymianisylr/7vm^^i collocan-
inde ractam arbitror, quod iilirariiis littcras nu- liir in niimcro ct nominibus, nec prajfata apogra-
:
merales non recte distinxcril, facili mulatione \\ pha. ncc Rabanus ct Notkerus intcr sc, nec cum
Lxxiv pro i,xxix. Habes hic ipsissimum fontein, ex Nostro conveniunt. Putal Castellanus, numerum
quo hausere cteteri martyrologi magno numcro ab satis exacte ab Usuardo cx primis fontibus deter-
Henschenio et operosc cnumerati; non ita Galcsi- niinatiiin ; inihi non liibct quidquam supcraddere
nius et Ferrarius, qui plusculum genio indulsisse Florentinii notatijnibus. De pcrsecu-
llciiscliciiii ct
videntur. hic dum Cresar-augusta eos martyres tionis aul ca^dis tempore, nihil ab antiquioribus
tribuil, iile dum crucis suppticium passos, gratis traditum. Suspicor, Galesinium Martyrologii Ro-
commemorat. Ne plurilius morcr, probabilius est mani rcformatorcs induxisse, ad dcsignandam js^r-
Syracusis ascribendos dc ccrtamine aiilcm frus-
: secutionem Wandaticam, contra codicum Usuar-
tra alibi plus quaesivcris q lam quod a Roinano dinorum ct ipsius Bclini silcntium, Quodnam ve-
parvo expressum est. Ncc rectc a Galcsinio citatur tus ms. in notis appcllet Baronius, nescio si S. :
VVandalbcrtus, apud quem nullum eorum invcnies, Cyriani Martyrologium indigitet, viruin eminentis-
qui in hodierno textu celebrantur. simuin meinoria iapsum, fateri oportet. Quse Pc-
Circa Adrumetinos, tria expendit laudalus Hen- trus in Calalogo refert. lib. ii sub finem num. 73,
schenius in Sylloge historica Qua scilicet fuerit
; ex Usuardo accepla videntur.
AUCTARIA.
In Pratensi nostroad marginem legitur : « Apud et confessoris, qui feliciter ibi sedit annis xLii et
raonasterium sancti Germani, consccratio altaris in mensibus vi rcgens populum sibicommissumverbo,
honore beatorum martyrum Joannis et Pauli, et q et exemplo. » Syricius et Corona hac die ne inter
sancti Blasii, necnon sanctorum confcssorum Benc Praetermissos quidem in Actis nicmorantur.
dicti, Lupi et Egidii. Item, consecralio altaris in AcouiciNCT. convenit cum Marchianensi in trans-
honore sanctorum Innocentium et sanctarum virgi- positione dierum.
num Columbse, Margaritae, Catharinae. » VicTORiN. lcgit Secundiani pro Secundini,
M.4UCHIAN. haeret adhuc in perturbatione, hic MArRic.-CARTHLS.-ULTRAJ. habct in fine, Bertul-
ponens, quae Usuardus habet xxiii pauculis etiam phi confessoris. De eo in Actis v hujus.
mutatis, quae ibi reslilucntur. Altemps. « In pago Meldicensi, sanctae Dercan-
:
Ultraj., Leyden., Albergen. etDANic. textui puro got;e, vel Descangotic virginis. » Ea Bollando ignota
superaddunt « Methis civitate, natale sancti Feli-
: fuit. An et qufe fuerit in Supplemento examinabi-
cis episcopi et confessoris, qui, sedit annos qua- tur, nisi fortc eadem sit, quae xxii Februarii in
draginta duos et menses sex. » Actis vocatur Earcongota.
RoswEYD., in textu satis purus, post, viginti, Strozz et Medic. • Apud civitatem Ravennae,
:
de suo adjicit « Qui jubente Diocletiano per di-
: sancti Maximiani archicpiscopi et confcssoris. »
versa tormenta occisi sunt. » DifTertur in Actis ad diem sequenteni.
Cextllen. Pro septuaginta novem, scribit s^/j- Editio LuBECo-coL. per oinnia similis est codici-
tuaginta octo. bus mediae notje.
Brcxellen. textum fere purum refert addit au-
; Greven. «Hilarii papae et martyris. » Non fuit
:
tem : Mettis, sancti Felicis episcopi et confesso-
« Hilarius papa, martyr, nec ad hunc diem, .sed ad
ris, qui sedit, ctc. » Tum :.\pud Laudeiien, Bra- t-^ x Scptembris spectat. « Item Syrici, Saturnini,
bantia^ civitatem grandcm, dcposilio Pippini ducis, Fortunati, Jocundi episcopi, Victorini, Petri. » Sunt
patris sanctarum Begghas et Gertrudis. Qui Major hiomnes ex numero martyrum Adrumetinorum, si
regiae domus ct rcgni gubcrnator cxistens, pr;cs- duos postremos excipias. Ubi autem invenerit
tabat tam in bcllis fortitudinc, quain justitia in Grevenus, Jocundum fuisse episcopum., nescio.
pace. Erat enim crga regeiii fidei scrvanlissimus, « Melis, sancti Felicis episcopi et confessoris, qui
et erga populum tenacissimusaequitatis, et in dis- sedit annis quadraginta duobus et mensibus sex.
ceptanda utrorumque causa, firmissimoanimijudi- Bertulphi confessoris. Sercnae martyris. Eleutherii
cio persistcns. Nec muncra populi ad subverten- episcopi. RonuB, Symmachi papas et confessoris.
duin jus rcgium, necgratiam regis, ad obruendam De quatuor ultimis, vide indicem Pnetermissorum.
populi justitiam attendebat. Hic apud Nivellam MoLAN. « Methis civitatc, etc. Et dcpositio Eleu-
:
cuin filia sua Gertrude quiescil. » theriiepiscopi. »Tumlitteris minutioritius: «Torna-
Hagenoyen. secundo loco interjicit « Denallis
: censis, in cathedrali ecclesia quiescentis. In Galliis,
\tox mutila est, vult dicere in GrandivalleJ sancti Vitalinae virginissanctissimae. » Deinde:Liber anni-
Germani alibatis et martyris. Roinae, Syrici papae. versariorum apud Canonicas Nivcliae Vigiliae dis- :
In Africa, civ tate Adruineto, sanctorum martyrum persae sancti Pipini. » Qiiid sint Yigilieedispersa,
Ferreoli, Sccundiae, Servuli et sociorum suorum neque in liacneque in aliis editionibus explicatum
viginti. In Quidelenburg, territorio Ililverstadensis invenio. Porro in his praeterea additur » Die vige- :
dioecesis, sanctae Coron;c inler arbores sciss£e. Ipso sima prima, sancti patris Timothei, qui fuit in Syra
die incivitateMetis, depositiosanctiFelicisepiscopi bolis. Mediolani, festum sancti Ambrosii, pro vic-
: ;
78S MARTYROLUGIUM. -- MENS. FEBR. 786
toria, ipso invocato, adepta ad Parabiagum, anno A Pipini, cujusco"pus Nivellae quiescit in tumba por-
Domini niillesinio trecentesimo trigesimo octavo. « circumfertur in Litaniis. sicut et Iduber-
tatiii, et
Vide de hoc quaiicumque testo, inter Praetermis- gae, et nutricis sanctae Gertrudis. » Vide Bollan-
sos. Seqnitur denuo minori charactere « Eodem : dum hoc die pag. 259.
die, obitussancti Pipini,ct VigiiioD dispersae sancti
VIII Kal. Die 2i.
Apud Antiociiiam, Cathedrae [Bouillart., Cathedra] sancti Petri. Eodem die, beati Papiae Hieropoli-
tanas civitatis cpiscopi, qui Joannis apostoli
auditor, Polycarpi autem condiscipulus et sodalis fuit.
Item, sancti Aristionis, qui unus dc soptuaginta duobus Christi discipulis. Alexandrise, sancti Abilii
fiiit
episcopi, qui post beatiim Marcum secundus episcopus, trcdecim annos sacerdotium virtute conspi-
cuus ministravit, [Apud Boidllart.., ad oram pagincB : Eodem die consecratio altaris in honore beato-
riim martyrum Eiistachii sociorumque ejus et sancti confessoris Christi Medardi.]
NOTiE.
Ex Praten., Herinien., Ant.-Maj., Rosiceyd., Pnlsan., Ant. Max.-Lulec, Belin., Greven et Molan.
VARIANTES LECTIONES
Pulsanen. et IJelinus scribunt, Petri apostoli B est. Pulsanen. (\\\\V eivo apostoliV\in\wxn adjecerat,
textusex Beda, Rom. parvo ct Adonc purus est. Non io^nm &nhiv^\\\.,ei i^osi Polycarpio\nis\i autem.S\c,
soius Belinus, scd codices omnes scribunt heati Pa- Belin. inalteraeditione, pro^j^^c^e^or, scripsit «^j|M-
pia, ut proinde mirer, id in Belino scrupuli Castella- tor, Rosweyd. pro Lxxir, habet lxx. Rursus Belin.
num observasse pag 709, in fine. Recte hic etiam in prima editione posuit Abiti, pejus Pulsan. Bab-
\eg\tav, ffierapolitajire; nrd\o Hev[n'\en.,Jerapolin^; bilii. Rosweyd. pro xin, legit xii. Annos, vel an-
Pulsancn., Antuerp., Max.-Lubec, Greven. et Ros- nis perinde est. Molan. in prima editione omisit
weyd., Jerapolltana ;Be\\n., HierapolitanfB An- ; sarerdotium, restituit in posterioribus. Antuerp.,
tuerp.-Maj., Terapollna. Ilic idem codex pro con- Max.-Lubec.et Me\'\n. pvovirtute conspicuus, legunt
dicipulus,sev\ps'\l discipulus Rosv\'eyd. pro sodalis
: vitaconspicuus: Pulsanen. autem vocem interserit.
fuit, repelit auditor fuit. Praten. et plerique alii sic habens Xdeliter amministravit. In Rosweyd.
;
codices habent PoHcarpi, de qno aiias satis dictum deest virtute.
OBSERVATIONES.
Vetustissinium Kalendarium, quod ab editore pas- antiquioribusconsignatum est; sed ab eo positum
sim Bucherianum vocanuis, ita hoc die enuntiat : proptcr afTinitatem cum noimne papa, ut non satis
Natale Petri de Cathedra; quod e%icelebritas,fes- apte conjectat Castellanus, vix cuiquam probatum
fivitas, seu solemnitas C2ii\\eAv^, utexplicat Floren- I' iri existimo. Ca^terum AdoPnplsm, sancti Joannis
tinius hic, et pluribus Castellanus ubide yoeeNata- apostoli auditorem disertissime appellat, atque ex
lis ad VI Januarii pag. 100. Consonat Gregorii Sacra- eo fernic verbatim Notkerus; Noster,limata nonni-
nientarium simpliciter legcns: Cathedra sancti Pe- hil Adoniana phrasi,singularem prajterea cum Poly-
tri. Hactenus indefinite, ut utrum de Antiochena carponecessitudinemcommemoravit,Scrupulolabo-
cathedra, an de Romana sernio sit, discerncre om- rasse videturBaronius^dum./oawwm^morm, seu
nino non liccat, qnemadmodum diccre cojpimus npsfT^vrepov evangclistffi substituit, ut docte osten-
xviii Januarii, et satis apposite ex Menardo et Pa- dit Ilenschenius, et ex eo Castcllanus a pag. 708,
melio opinatur Joanncs Fronto ad Kalendarium necnon Tillemontius tomo II, a pag. 296, apud quos
pag. 28. Vide Menardiim ipsum in notis ad Sacra- et eruditos alios recentiores non multa invenies,
mentarium Gregorii pag. 46 et 47, Aliter loquuntur quae in Supplemento locum habere debeant. Prima
Hieronymiana apographa, inter qu;e Eptcrnacense Aristionis memoria a Romano parvo consecrata,
brevissime Cathedra Petri in Antiochia; Lucense
:
est. non hoc die, sed xvii Octobris Et Aristionis
:
Natalis sancti Petri apostoli Cathedr(e,quamrese- quifuitunus de lxx Christi discipulis. Haec eadem
ditapud Antiochiam; pauloaliter Corbeiense Na- .•
verba ibi refert Ado forte immemor se hoc die,
talis Cathedra sancti Petri, scdit
ap)ostoli qim opinor occasione sancti Papiae, de Aristione egisse,
apud Antiochiam;\n\gVii\.\n\ ab Acherio simplicius Ea utrumque textum disparitas est. quo
sola inter
Cathedra sanctiPetri qu,a,eie. Oinnia certo eo con- k^o,quifuitunus de Lxxii,quam plane
\\\e%ev\\}sev'\i
spirant, ut diversuinhocfVstuma Romana cathedra phrasime-c ipso servant Usuarduset Notkerus, hoc
statuant. In eam sententiani eunt sequentes mar- D solo die sanct um celebrantcs. Pauca qu;e de Aristione
tyrologi omnes Romanum parvum, Beda, Rabanus memorari possunt, ex Eusebioaut allis brcvi com-
Ado, Usuardus, Notkerus, quoruni eadem verba mentariocomplexusest BoUandus, necplura reperit
sunt, quac in textu nostro recitanlur, nam Rabani Tillemonlius, eum cum Papia con\\\ngen?,. Abilius.
et Notkeri brevissima additamenta, nihil prorsus Av'ilius, Melius, Milius, \e\ Melianus k.\e\2.n-
ViWdiS
de totius rci integritato iniminuunt. Ca^tera, qu» drinuspatriarcha,verosimiliusxx Augusti vita func-
pluribus dissertationibus pridem obnoxia diximus, tusest, ut in Tractatu nostro Chronologico contra
inquirat curiosus lcctor in hodierno Bollandi com- Tillemontium statuinuisnum.71.Ncquea definitoibi
mentario et in Florentinii notatione, ubi Belethi calculo, ex Martyrologiorum auctoritate receden-
verba de fesio B.PetriEpularum a Bollando rclata, dum putamns cum Abilius a Roniano parvo hoc die
aliaque eo spcclantia accuratius expenduntur. primum in ipsa reiatus sit,pro mero,ut saepius ejus
Plura discussa sunt xxix Junii comment. praev., § auctor solet,arbitrio. Sic lcgit Alexandria, Abilii
:
8, apag. 407,et intcr Analecta,§ I2ct 13, a pag. 456, episcopi. Ordincmet tempus regiininis adjecit Ado,
quibusjunge Castcllani notam a pag. 700. Laudatis Usuardus huic voces duas, virtute conspicuus
martyrographis plane concinit vincta numeris Wan- Notkerus pure Adonianus est.In Adone ultimoloco
dalberti expositio :
ponitur Paschasius Viennensis admirandce sancti-
Octavoque Petri Cathedra et doctrina corufcat, tatis ;sedt.\\\ccn\w pluribusaliis,ipsius Adonisdeccs-
Urbis laela Autiochi quo primum prEESule vernat. soribus, ab Usuardo prgetermittitur, in nonnuUis
Papa oomenin nullis Martyrologiis Viennensi codicibus auctiorihus -iscriptus, ut mox videbitur.
787 !"SIIAR1»I MONACIIF 78«
Praten. ndjicit hic alinuis altcram allaris consi'- A Irinanisunitiniirnculisconfirniando.EthiT^ccnllicdra
crationein inonaslcrii illius sancli Gcrmnni pro- primo sihi in Ecclcsia Anliochcna ercctn cst,qn;in-
prinm, liis vcrbis «Eoilcmdic, consccrntio nllaris
: do filinm Thcopliili |)rincipis civitntis illius i)cr qun-
inhonore bcatorum mnrtyrumEii^tncliii socionim- tiu)rdccim annos dcfmictum, n mortuis suscitnvit.
quc cjusct sancli conlcssoris Christi Mcdiirdi. » Fn qun si-dc snnctiis F>ctriis scdit s^ptcin niiiiis. »
^Fakcuian. Ici'c purtis (>st, scd (^xcluililur, quin lii Pnpin cl AristiDnc fcrc |)tiiMs cst. « Alcxnndrim,
soqucuti dic ndhuc cxcrrnt. snncti Abnlii cpiscoj)!, (|ui post hcntum Mnrciim se-
ToKN.ACE.N. vncnt, iit siipra dictiim ost. cuiultis crat cpiscopus, tredcciin nnuos. SctMindus
An!i-eiip.-M.\x., ri.Tu.Ajr.i:T., Ekyde.n., Lovanien., ernt saccrdos, omui virtutc consi)iciius. Vi(Miu:e,
Ai.BERC, F)a.\i(:. ct cditio Ui.traj.-I!i;i.(;.. post-ZVVri snucli Pnsclinsii cpisi-opi ct conrcssoris, ndmirnu-
aposlnU, i(a proscqiinntiir (,)ui)iiio(lo aii .\iitiii-
: << d;c s;inctit;((is viri. »
chcusihus, ptilso Syinouc MnLfo, qui cos scduxcr;it, A(,)rx(:iNCT. (!t liicconvcnit cum M;irchinn(msi.
ut sibi crcdcrcut ctF'ctruin l;ipid;ircnt, ipsc F>clrus Codex du Ciieval., sif,niatus C. qui fuit PP.
F).
susccptuscst et iii calhcdra poulilicali cx:ilt;iltis.)) Fr;iuciscanorum, iu line luibet « Nntalc sanct,;c :
Codiccs iidcm omncs. cxccpto Ai.beuo., cx Adonc Tccl:c virL,Mnis. » Dc Imc vidc iudiccin Pr;ctcrniisso-
in fine subdunt, «Vicuii;c, s;incti Pnsch;isii cpiscn- ruin ;;i(qiic in roiiti: llnbnuiim ct Notkcruin.
pi, ct confcssoris, ndinirand;c sanclitatis viri. » Altemps. » Eodcm dio,natale sancta) Tccla) vir-
:
Centul. Apiid Anliochi;im, cathcdrn snncti
: f^iuis. Ftcm Wcnloc monastcrio, bcntissim.c Mild-
Pctri apostoli, Alexnndri;c, sancti Abilii cjiiscopi, bur^M' viri,nnis. Apiid s;uictum Ediiiiindum, bcati
qui post bcndim M;ircuiu scctindiis, Alcxniidriiuiiu B Firiniiii cnnCcssoris, i^-crmnni s;inct;(; F-Mhcdr^o vir-
Ecclcsiain rcxil. A|)U(I .lcr;ipolini, bc;ili l»;ipia:' cpis- ijiiiis. » F)c Milburi,'a ni,'itur xxiii F"cl)runrii. Do Fir-
copi.discipuliJ(dinniiiscvnni,'clist;o.»Itahoc dic,sc(l iiiino nlin opiiscst disqiiisitiono.
vvii Maii etimdcm F*n|)i;iin rcpctit cum ipsissimo Stro/.z. ct Mecic. « Ttcm RoinacsnnclooRomanrc
:
textiisnostri hodicrnicloKio.Sihunccodiccm vidis- viri;iuis. » Vidc Acta dic sci|ucnli, ubi do Romana
getCasJcllanus, cum, pn.i,^ 700, Adoiii nou ojjposiiis- Tndcrtina.
set. « ipso dic, bc;iti Aristiouis, anliqui Chrisli di- JFcxerat, tcxtiii puro suhncctit «Vicinuc,sancti :
scipuli. » Pascasii opiscopi et confessoris, admiran dae sanc-
Bruxell, do cathodrn Potrait « Qw'\ post As- : titntis viri. )>
ccnsioncm Cliristi,cntlic(lram snccrdotnlcin iu i);ir- Editio F.uiieco-Col. dc cathcdra cadcm habet,
tibus Oricutis tcnuil nnnis qiuituor, dciudc vcnit qiuT codiccs mcdi;r uota^: suprn, in fincsolum nd.ji-
Antiochinm, ct p!ilsoSyinoiic.Mni;o, cathcdrninpon- cicns « Fu qun scptom nnnos oxplcvit. » Fu lino
:
tificnlcm susc(,'pit, quninibitcnuit pcrnnuossoptcin, ctiani « Vieunio, snncti Paschasii, » ctc.
:
Qiiibus oxplctis, Pctriis, ut Syiuoncni Mnpum cxpu- Gueven. « Fn Africa, Viclorini,Pnlntiui, F)ouati,
:
gunrct, pctiit IU)mniu, ct nnnis viginti (|uinquc.
ibi Fortuna^ et alioruin xxix, » Sumpti sunt ex aliquo
mcnsibus .scptcm, (licbtis octo, Ecclcsins Romnii;o npographo FFicrouym. « Rouko, Sirici p;ipn;! ct inar-
diguc pr;cscdit; nullumqiio posten bnbuit succcsso- tyris. « VidoinPr;ctcrmissis. » Dionysiye virginisct
rem, qui tnutuin tcmporis in rcgiinine sunimi apo- inartyris. « Vide Prajterinissos. » Vicnnto Pascha-
slolatus oxplcrct. » Fn .\ristionc, Papia, ct Abilio sii cpiscopi, ctc. Tcclns, alias Tcd» virginis. » Vido
paruin n puritato nbcrrat dcin subdit :» Vionn;c
:
q suprn.
Gallifc, sancti F'acnsii fPnschasii| cpiscopi ct con- Molan. dc F*aschnsio ut stipra. « Trauslalio cor-
fessoris, viriadmiranda; sauctitatis. Et Teclaovirgi- poris snncliGuduvali nrchicpiscopi. » Expressius in
nis. » editionibus aliis « Gandavi, translatio corporis
:
IFagenoven. decathedra aliter loquitur : « In qua sancti Gudwnli archicpiscopi. Annua translationis
sedil, laudabiliter regcns ct docens populum, doc- istius memoria agitur iii Dec. ualalis cst viJunii. :
VII Kal. Die 23.
Apud Syrmium, beati Sincri monachi et niartyris, qui jubente Maxiniiano imperatore tentus, cum se
Christianum esse confiteretur, capite ca3sus est. Itcin natalis sexaginta duorum, qui martyrii certamen
in praBfata urbe consummantes, rcgna niansura perceperunt. Ipso die, sancti Policarpi presbiteri et
confessoris, qui cum boato Sebastiano plurimos ;id Christi fidom convertit, atque ad niartyrii gloriam
exhortando perduxit.
NOT^.
Sumitur ex Praten., Herinien., Rosiveyd., Pulsanen., Antnerp., Max.-Luhec, Munerat., Grcven. et
Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Sirmium in /^/m?m transformant Antuerp. ot D priina oditiono, ponunt .9^;)^?«<^i;ito^/^^onm ast hic
Max. Lubec.,Muncrat., in Smyrnam, ut uial" scri- in postcrioribusUsunrdipuritntom restituit. De jPo-
psit Notkerus alios in orrorem inducens iios .?//?•• : Ucarpipresbiterl(i\,\\w\\\?,vao(y\ aliisincdii sevi ortho-
wi^mreliquimus, quoditacodiccs passiinscribaiit ;
graphicis crroribus, satis alibi dictuin est. Consti-
Rosweyd, niale Sirnium, Variant iidcm iu Sineri mentespvri constcrmnantes inUiw.-Luhec. -.mensura
nomine, pro quo Anlner]). Sireneri Max.-Lubcc., ; prowa>?s?^rff iu .Mnnorato, sphnlmntnsunt vixnotntii
Sireri; Munerat., Sineti euuntiant Roswcyd., ; dignn. Maloin l*ulsancn. lcgitur Jm^;67^2;/i«?iopro
-5'(?r(?«t;Grevcn,ct Molan,ex Adone, .yyr^Mz. I)c co heato Sehastiann palnunn, \svo glnriam \ exor- ;
plnra in Obscrvationibus.Duum pro /)2^or«W2scribit tando, pro exhortando. Grcvcn. in editioue auni
solum apographum nostrum Prnfensc, alii codices vi[i\\\\\(}ieU\vVigiUamheatiMatthi(Bie\\.\\'\?i(\nQc-
omnes, ut in textu addit Pulsanen. mVitum, .sed
; toro,veruin cuni in priori id plane distinxcrit,cum
ct in 00 singiilaris est. Autuerp. Max.-Lubcc. in intcr puros codiccs luimcrandum cousui.
ORSERVATFONES.
«yiwmm legimus cum
probatissimis codicibus pnrvo scribitur Apud Sirmium Sineri monachi
rsuar(Jinis, quidquid dc varia apud alioshujus
sit quaiu orthogrnphinin cuin alia /ym^?»' pra3ierunt
nominis cnuntiationc, de qiia Bollaudus hoc die et Acta. Hieronymianum Luccnse die praecedenti (quo
CasteManus pridie pluribus disputant. Fn Romano verosimilius, cx ultima Actoruin a Ruinartio pag.
»
789 MARTVROLOGIUM. MEiNS. FEBR. 790
846 editorutn clausiila, passus est) unde exprimit: A Actis desumpsit Ado, ex Adone descripsit Notke-
Syrmium, natalis S. Sereni etaUorum lxii Socio- rus, Noster nitidius contraxit qui et in Sexa-
rum numeruminiiniit Epteniacense, \Q%Qi\?,,etalio- ffintaduobus, itidem Sirmii, ut hic dicitur, passis
rum XVIauget Corbciense utrumquc. ef aliorimi
: atque ex eodein Romani parvi fonte acceptis, phra-
Lxxii. Forte melius juxta ac simplicius, sed absque sim paulo cultiorem ct elegantiorem reddidit.
positione, scripsi Gellonense Seneri, subjungens, et Romanuin parvum, ut a Rosweydo cditum cst, pro
alibi LXi.Ccrtc in utrusque Actis veris et sinceris,a Sexaginta diiorum, legit xlii, opinor, errore libra-
Bollando prinium,deinde inter selecta vulgatis,nul- rii, quem Ado correxerit, Recentiores martyrologi
la prorsus socioruin (it mcntio. II;cc in Hierony- cuin Romano hodierno, scribunt lxxit, quod ex
mianis viii Kal. scu xxii, lioc die vero In Pannoiiis
: Hicronymianorum differcntia, vel ex Notkero pri-
vel Sirml, primo loco in Florcntinianis ponitur, mitus ortum cxistimo, atque cxcodicibus Usuardi-
Seneroti, vel Senerotis, qui tribus aliis apud Raba- nis, in eo non satis puris, transumptuin. Quam male
num, Notkerum ct Hollandum expressis. conjunc- martyrologi aliqui Itali sanctum Sinerum Firmum
tus cst,solus in GcUoiiensi \\om\nvti\x?,Senerotis;(\\\o in Pice)mmi\'a\\ii\'eva.\\i, quam ineptcHispanii??. if<«-
demum reduconda videtur longa illa aj)ud Castel- ticam, Sexti Firmum, docet BoUandus in commen-
lanum pag. 710 vocabulorum, pene di.\.i ram con- tario Acta non scmcl laudata, Gallice reddidit Til-
fusionem, farrago. Ncquc enim assequor quo fun- lemontius tomo V, a pag. 2iJ4.
damento V. C. varios sanctos in unum conflet, pra)- Tertia Romani parvi annuntiatio est Romm. Po- :
sertim Senernm vcl Serenum et Senerotiim apud lycarpipresbyteri. HuncAdorectecrediditS. Seba-
Hieronymiana et in Aclis recte discretos, quos licct B stiani socium idem credidere inajoresnoslri,atque
;
eodem loco passos fateamur, at sane eodem tem- ut talem in Acta retulerunt, cum sylloge historica
pore martyrium subiisse nequaquam constat. Nec ex illustrissimi martyris vita concinnata. Usuardus
magis comperi in quijjus apographis Hieronymianis ad verbum descripsit, qu;e in Adone repererat, nec
ipsum illum Senerum Castellpnus alio habitu indu- nisi vocein unicam omisitNotkerus. Apographa Hie-
tum invcnerit xxi Februarii, sic ut tribus conse- ronymiana alium hic Polycarjmm notant, nempe
quenter diebus unus ct idem martyr recurrat. At celeberriinum illum Smyrnensium episcopum, de
quidquid de Hieronymianorum inilexionibus dici quo jam supra ad xix et xxvi Januarii non obiter
certumest Adonem scripsisse j^yr^w?, Nol-
possit, locuti fuimus. Hic vero recurrit citata Florentinii
kerum Synerii, alios aliter, qui ex varia nomen- Exercitatiovi,quaverummartyriidiemcum XXIII Fe-
clatione sanctos mulliplicarunt, iit apud laudatos bruarii, ex Grtecorum calculo, coalescere conten-
scriptores et Florcntinium videre est. Sola nobis dit. Castellanus, pag. 724, nimis decisive haec om-
hic disceptatio de Usuardi lectione, quain ex me- nia crroris arguit. Wandalbertus cum nostris sen-
lioris notse codd. mss. deflnivimus. Cum quo scri- tit, de hodierno Polycarpo hos pangens versiculos.
bendi modo majorem cognationem habeat analogia
Septimus eximio Polycarpi splendet honore;
gdiWicdi Serneu, Cerneux, Ci^r?^^?^/, viderint illi qui
Presbyter ore, fide, (^tiristi qui jussa secutus,
etymologias scrutantur. Porro sancti elogium ex Martyrio turham potuit servare fidelem.
AUCTARIA.
Antuerp.-Maj. Anglicanae olim Ecelesiae alicujus G benteMaximianotentus,etChristianumse osse con-
fuisse, prodit saepissime, ut in prajfationc ostendi- fessus capite ciesus est. Itein apud Smyrnam, natale
mus, hic textui puro adjungit «In Britannia, beatge
: sanctorum lxii, » etc. Reliqua pura sunt.
Milburgae virginis, cujus [qu?o] virtutibus et mira- Hagenoyen. : « Vigilia sancti Mathiae apostoli.
culis claruit. Vide Acta.
>> Apud Smyrnam, beati Syrenei, » etc, textu non ni-
Centulen. « Apud Sirmum, sancti Sireni mona-
: hil interpolato. In fine : « Item Wildeburgis virgi-
chi, qui subMaximiano capite c;esusest. Et aliorum nis in Anglia. » Lege Milburgis.
sexaginta duorum, qui ibidem passi sunt. » Adonis Aquicinct., iMarchianensisimilis inperturbatione,
verba sunt. Tum » Ronuie, sancti Policarpi presby-
: etiam exllieronym. supplelus est, sed paulo accura-
teri et confessoris, qui adjutor et cooperator flo- tius. Scribit enim « Nalalis sanctorum martyrum,
:
ruit, » Addi, ni fallor, deberet, sancti Sebastiani. in Pannoniis, Scneroti, » etc. Omittit In Asia Po- :
At hic Polycarpus in codem codice rursus sequenti licarpi, » etc. Post Geronti, interserit « Nativitas :
die ponitur, studio, an scriptoris incuria, quis divi- sancti Joannis evangelistoe. » In numero reliquo-
nabit ? rum martyrum conveniunt, licet diversimode noini-
Marchian., ex dierum transpositione hodie va- na cfferant. Additur in fine, recentiore manu » :
cuus,supplementuin accersivit ex aliquoHieronyin. Item Vigilia bcati Mathiae apostoli. »
apographo, in multis corrupto opcr;c prctium'est
; Vatican., signatus num. 5949 » Smyrnae, natale:
totum ejus laterculum exhibere. En ejus verba : sancii Herotis. » Vide Marchian.
«Natale sanctoruin martyrum Inpannonii, Screnoti, Altemps. fere omnia repr;esentat quie in Marchia-
Antigoni, Rutuli, Libii, Rogatiaiii. » Vidc Acta. « In D ncnsi et Aquicinctino haberi dixiinus, truncatis
Asia, Policarpi cpiscopi cum aliis duodecim mar- etiam ct luxatis nominibus ex aliquo apographo
tyribus. Smyrn;e, natalis sanctorum Ilerotes, Car- Ilieronymiano.
pori, Geronti. In Africa, Chrisogoni, Zenonis, Mi- Editio Lubeco.-Col. incipit « Vigilia sancti Ma-
:
nandri, Cariniani, Arioncs, Ilippoliti, Diodori, Me- thiae apostoli. » De Sinero eadem habet, qua^ in Brii-
nelanti, Athora^ Petri, Lambcsis, Luciana), Felicis, xellen. ex Adone restituta diximus. Pro lxii, ponit
et aliorum triginta sex. In Asia, Lasconi, Synorii, etiam lxxii. Tum: «Treveris, invcntio sancti Celsi
Heruti, Zenonis, Menalippi, Sincstis, Syricis cum episcopi. » Sequitur de Polycarpo. Denique » Eo- :
sociis eorum. dem die, sanctaj Milburgae virginis. »
Antuerp.-Max., Leyden., Lovanien., Alberg., Da- Belin. prima edtiio Polycarpum facit episcopum
Nic. et EDiTio Ultraj.-Belg. incipiunt « Vigilia
: et confessorem. Utraque iiabet lxxii, et in fine :
sancti Mathia? apostoli. » Pro lxii scribunt lxxii : « Eodom die, vigilia beati Mathi» apostoli. »
de caetero puri sunt. Greven.: «Nativitatissancti Joannisevangelistae.»
Bruxellen. ea fcrme ex Adone inserit, quse Usu- De ea agiturxxvii Decembris. « In Asia, Poiycarpi,
ardus praetermiscrat. Ita habet « Apud Sinyrnam,
: Ilerotis, Feliciset aliorumduodecim. ItemSerenoti,
sancti Syveri monachi. Qui temporc Waximiani im- Antigoni, Roluli, Labi. » De his supra dictum est
peratoris, cum unius ex domesticis (.jus uxorem, abunde. « In Hungaria, passio vel [secundum atios
hora incongruoB, in horto, quem ipse sibi excolebat, translatio] sancti Gerardi episcopi Morisenensis et
deambulantem, acrius increpando repulisset, ju- martyris. Qui Vcu' 'us natione, et sancti Marci ca-
791 TJSUARni MONACHI 792
nonicus, drsiJerio perfeclionis, habilii religioMis ,\ .MoLVN. alio charactcre verba Adonis do Sinerr)
siiscepto. vitani creiniliiain (Uixit. Postea, agoiile toxtui snterposuit. In line ; « Eodem die, inventio
sancto Slcphano niini,'aroi"iiiin'et,'o, episcopMS fac- sancti (^el-i confessoris Chrisli. Kudein die, Vigilia
tus taiulcin ab iiindtlilnis captii-^ etciini aliis plu- bcati Matliiie a|)ost()li. » VX deinde iniiiori cliarac-
ribusoccisus csl. » Viiic iiuiiceiu prajlerinissoriiin. tere « Qikc
: jilcrisque locis jcjuiiii observalione
«Milburgis virginis,filia3re{,Ms Mei-cioriiin. Treveris, cclcbratur. Milburgis virginis, liliai regis Mer-
inventio sancli Cclsi episcDjii et coiiressori.s. In cioruin. cujns Vitain Atto cardinalis scripsit. » In
Hibernia, Tyinini episcopi et conressoris. » Sitne aiiis edilioiiibus iiielius dicitur « Celsi episcopi. »
bic Tiautis\e[ Ti(n)ia?iHS, dc (\uomlei' l'r;uteriiiis- VX iii linc « In territorio Arvcriieiisi, saneti Sy-
:
sos, nescio. « lleiii sancli Serrei aliJjalis, ile (iiio renei martyris egregii. » Ideiii i|)se cst qiii in tex-
in Vitis Palruni legitur, qiiod (liviiio iniinere ad tii SinerKs dicitur, ab Arvernis e.ultiis ob reliqiiias
eummam piiritatein incntiselcorporispcrvcneri'. » ex Orienie, vel ex Paiinoiiia, Iraiislatas. i'lura
illiic
Kst tiain inter I'r;eterinissos.
( vide ajiud l!ollaiidum et CasUillanum.
'
VI Kal. Die 24.
Natalis bcati Matthiaj apostoli, qui iiost ascensioncm Domini ab apostolis sortc electns, apud Judaeam
Christi Evangelium, pr;cdicavi*.. Ilem, invcniio capitis Prajcursoris Domini, tempore Martiani principis,
quando idem Praicursor duobus inonacliis, primuin, ubi idciii ejus capul cclatuin jaceret, rcvclavit. In
C.fsarea Cappadociae, sancti Scrgii martyris, ciijus gesta [iraeclarissima babcntur.
NOT.E.
Puri sunt Praten., Herimem., Antuerp.-Maj., Belinus iii co soluui discrepans, quod Scrgium pr».
Marckian., Pulsanen Munerat., Greven (;l3folan. posuerit inventioni capitis Prajcursoris.
VARIAMES LECTIONES.
Panca obscrvatu digna occurunt. Mathicp et B Maj. per ine licet. Praten. ct Miincratus scribunt
Matthice \)VO\m?<Q\\c scribitnr, noiiis bic pra^placet fjva^ulo isdem. nimia, opinor cacophonia5 evilandas
martyrologoriim leciio. In Ileriniensi siipra liiicam religione, (Ja/pud in Pulsanein. pro capnd, lihrarii
ascriptas invenio voculas inter sorte ct eleclus,
: sphalma est (Japudocirfi pro (Jai^padocia, alibi
:
ponitur est, et post electus iiarLiciila et Martinni saqie rcciirrit. In Antucrp.-Maj. oniissum est sub-
passim legitur,si prselerasiJ/^fzmaPW cnniAnliicrp.- tantivum fjesta.
OHSEKVATIONES.
Non nsque ado ccrtuin est, ut qnidein viil Cas- parvuin, ex quo Ado ex hoc NosLer sod oniisso
:
tellaiiuspiig. ''iX Matlhiam Ajmtolum ab llierony- ubiqiic proprio nominc, per appellativum satisdis-
mian'S recoli xxi Maii iiam licet ibi codcx Liiicn-
; tincto. In textii nostro innuitur cam fuisse inven-
sis sub tiiiein legal Et alihi natalis sanclt Mat-
: ,
i\om\\\ jyrimam, ntiet in Romano hodierno asseri-
thia apostoli, apograiiha alia, tiL vcLusLissimum tur, ex sola, opinor,Usuardi aucloritate, qiii to
EpternacenscetiilruuKnie Corix iensc, imo et Gello- primaiH Adoni siiperaddidit. Veruin nihil ad hunc
nense, siquidem liicronymianis accenscri possit. locum ea disqiiisitio, de qua consule sancti Pro-
ibidcm clarc exprimuut -V. Matthai. Nihiloiniims droini Acta, ad xxvi Junii a Papebrochio egregie
Mathiameo dic suscipiL FlorcnLinius pag. 54.3, pu- illiislrata, ul)i varias vonerandi capitis invenLioncs
tatque recentioris institiiti esse, quo(i in uiroiiu^; fiise proseqiiitur toto cap. 3, dc (juibus brevius
Corbeiensi.cjiisfcstivitashocxxivFeb.consignetur, Tillemontius tomo I, a pag. 103, et in noLis a pag.
Ego liic tani reccntis insiitiiti festiun non vidco, 494. Porro qiia3 de hac nostra invenlione sub Mar-
quod nimirum in SacramenLario Gregoriano a Mc- tiano principo facta,ab Adone
IlicroniinianaciLante,
nardo edito, hodic celcbratnr sub hoc titulo : N^a- pliiribus deducta NoLkero inultuni am-
suiit, el a
talis sancti Matthia apo.stoli.yiectaiiw recentia siint- plificaia, Nosteriiiore suo siiniinatim delibavit, sed
Corbeicnsia, in quibusipsissiina illa vcrba (exccpLo ciiin iuLrusione particuhc, qiiain supra notavimus.
sancti) primo loco reponuntur. Ilis adde Mrtyro- Wandalbertus utrainque etiain festivitatcinconjun-
'
logia alia ab Ilenschenio citata, uti cL nostra quic xit :
solito ordine perluslrabimus. Beda impriinis, sic Sextus aposli^lica radiat virtute Malhia;,
Occultumquc- Jiii cai)Ut, hoc Baptisla retexit,
habet hoc dic Inventiocapitrs.JoannispracHrsnris.
:
Tum Etnatale sancti Matlhice apostoli. Romanum
; Sergius martyr Caesariensis Cappadociae, idem
parvum primo loco siinplicitcr Sancti MatHiim : verosiniilliinc est, qui cuin Herulo ct Lucio hoc
apostoli.Adoin^^lSiVlyvoiogio-.i^atalissancti^Iathia die nieiiioratiir inapographis Ilieronymianis, unde
'^
apostoli, qua3 inter fcsUvitatcs apostoloruin expli- eos Notkerus ediixiL. Ado ilia non vidctur consu-
catiora sunt, undc accepit Usuardus, omnia, qiKu in luisse scciiLus Rdinanuin parvuin, nbi Sergius
textu adjecla conspiciuntnr. Mirum est Raba- solus ponitur: Apud Ccesarem Cappadocim, Sergii
nuin a Beda deflexisse. Notkerum ab Adone, dum marti/ris. Noster sua oinnia ex Adone desumpsit
ambo ita scribunt In Pal(Bstina,natiiitas saucti
: servatis etiain vcrbis ulLimis, cujns gesta jjnecla-
Matthice apostoli. qui de septuaginta, discipulis, rissima hahentur. ULinam ea, si unqu.un cxstite-
pro Juda traditore in apostolatum electus iu ./u- riuL, alicunde eruantur nain quie iu Collectioue,
!
daa Evangelitm j^radicavif. Fateor equidciii in nostra ex Tamayo Salazar producta sunt, ea ut mi-
verbis potius quain in re discrimen esse, qiiale et nimuin novo ct accuratoexainine prors ;s indigeut-
in Floro invcnies; nusquam vcro aut tcmpns, aut quod loco cl tempore, favenle Deo, dabinius. Mola-
locum, aut genus martyrii designatuin. Cteteruin, nusin priina sua Usuardi editione Gregorium Tu-
quae Matthiae gesta, cultum, corporis vel aiiquarum ronensem citava'at sed in posterioribus subdu-
;
partium translationes, miracula attiiieut, copiose bitare videtur an ganctusille, cuin libro de gloria
illustraviL Ilenschenius; cui compendia placent. martyrnm, cap. 97, alicujus sancti Sergii miracula
legat is quae habetTi!lemonlius tomo I a pag. 406, enumerat de hoc nostro Sergio non meminerit
, ;
ct una notas quse eo reducuntur. at antc cjiis tcinpora vix cuiquam dubiiiin fuit,
De Incentione capitis Prcecursoris jani ex Bcda quin ibi Gregorius dc Sergio Bacchi socio loquc-
diximus. De Hierouymianis erit alibi disserendi retur, dc quo Usuardus, et alii ad vii Octobris. Vide
locus. Eamdein eL eodem modo refert :
omanum Ilenschenii coinmentarium, num, 7, ubi etiani os-
793 MARTYROLOGIUM. — MENS. FEBR. 794
tendil laudatum Rrogoriimi Tiironenscui lib. vii A larc, quani illum, qui, eliain Baronio teste, colitur
Hist. Franc, cap. 31, non alium Sergiuin apjiel- citato dic vii Octobris,
AIJCTAllIA.
RoswEYD. sic annuntiationem primam cfrormat : civitate v fere milliari ab urbc, dedicatio ecclesiaa
« In Judtea, Mathia) aposloli, qui unus ex lxxii iii BB. martyrum Dionysii, Rustici et Eleutherii. »
loco Jud», post ascensionem Domini [abj apostoli Vatican., num. 8949 « Ronia?, natalis sanctge
:
sorte electiis, subrogatus est. » (lictera purus. PrimitivaL'. Vidc Acta, in quibus melius voeatur
»
Antue!!P.-Max.-Iabec (;l Ughellan. nii)il liabcnt PrimiUrm. ex codicibiis Ilicronymianis cum so-
de invcntione capitis Priccursoris; et cum his con- cio aliqno Paido, iii portu Roinano, conjunctiis.
venit codex Alhekg., atque in omnimodc etiani Strozz ct Medic « Sancli Matthiie.... cujus cor-
:
convenirct Da.nic. nisi in rine adjicerct « Trcve- : pus de Nic;ca [Jud;ca] Romam, ct postea Treveris
ris, saiicti Modcsti episcopi et confessoris. » est translatum; taincn caput ejus ostenditur a ca-
Antueiip.-Max., Ultp.aject., Lovanien. ct Editio nonicis ccclesiajsancta) Mari;e Majoris alma? Urbis,
Ultraj.-Belg. primyc annuntialioni inscrunt ha3C cum revcrcntia maxima. Inve))tio capitis praycur-
verba « Atque in locum proditoris JudiC subroga-
: soris Dojuini.... quod modo Rom;e rcquicscit in
tus. » In aliis puri, subdunt in fine augmentum : ecclesia sancti Silvestri, ct ibi cum n^axima devo-
« Treveris, » etc. quod etiam iu aliis codicibus tione omuibus Christi fidelibus ostenditur. » Vide
infra non semel recurriL. XXIV Juiiii in Actis.
Centulen. « Nalale saneti Matliia) apostoli. I|)S0
: B Editio LuBECO-CoL. « Natalc beati Matthiaa
:
die inventio eapitis Pra^cursoris Domini, tenii^ore apostoli. Qui post asccnsionem Domini ab apostolis
Martiani principis. » Decsl annuntiatio tertia, cui sorte elcctus, atquc in loco Juda3 proditoris subro-
substituitur repetitio Polycarpi, de qua heri dixi- gatus, apud Judyeam Christi Evangelium prjedica-
mus « lloma), sancti Polycarpi presbiteri et con-
: vit. Qui prius unus de septuaginta duobus disci-
fessoris, de quo in gestis l>eati Sebastiani lcgitur. » pulis Christi fu t. Primo a JiuUcis capitur, et, velut
Bruxellen. sic habet « Natale sancti Mathiie
: blasphcmus. lapidibus obruitur. Post hoc quasi bos
apostoli, qui post ascensionem Domini ab apostoJis securi percutitur, et capitc truncatur. Tali ma)'ty-
forte electus, atquc in loco Judse proditoris suljro- rio, prius oculos in cGelum figeiis, cmisit spiritum.
gatus, apud Judajam Christi Evangelium privdica- Quem venerabilis ilclcna Augusta Treveris indige-
vit. Cujus beati apostoli corpus, j)cr Ilelenam rcgi- na, post multos annos de Jud;ea ad urbem Roma-
nam, a Judaea Romam translatuni, sanctus Sylves- nam transvexit, ct in ccclesia saiicla) Maria? Ro-
tcr papa cum pluribus aliis reli luiis per beatum tunda3 honorifice recondidit. Et nunc Treveris per
Agritium episcopum, Trcvcris, ut fcrtur, transmi- translationem quicscit. » Sequitur inventio capitis,
sit. Eodem dic, invcntio capitis beati Joannis IJap- etc Tum « Treverisin ecclcsia sancti Eucharii, de-
:
tistae, pra;cursoris Domini, qui iiiiminento festivi- positio sancti Modesti, cjusdcm loci episcopi et con-
tate Paschali, ut iu Evangelio, patct, fuit dccol- fcssoris. » De Sergio rcctc. In fine « Ipso dic, bea-
:
latus: qui(|uo temporc Martiani impcratoris, duo- ti Meforiicon."essoris. Item saneti Athelbcrti regis.
bus monachis caput suum, iibi cclatuu) jaccrct, GuEVEN. idcm ferme Matthias clogium habet, quod
revelavit. Quod ct illi pcrquirentes, hac dic inve- ex editione Lubeco-Col. retulimus. Tum « Romae, :
nire meruerunt. » De h'crgio satis bene. Tum : sanctoruin mai'tyrum Priniitivi et Pauli, Rutuli,
« Treveris, sancti Modesti episcopi et confessoris, Scrapionis, Ilerodii, Liicii. ftem Lucii ct Flaviani.
qni post Miletum, cum multo fructu ibi Dei Eccle- Montani et Gemelli martyrum.» Confusa h;ec in
siam rexit. » Actis paulo distinctiora invcnies. Dc Modesto, ut
IIagenoyen, multa alia de Matthia comminiscitur, supra. « Athelberti regis Canci;e, scu Angliae. Qui
quEe licet ncc satis clara, nec satis probata agno- ad pra3dicationein beali Augustini, quem sanctus
scam, libet tamen hic etiam adducei^e, ut pateat papa Gregorius miserat, conversus, fidci amplian-
quam varia et sicpe satis absona ab impcritis homi- (liB et ecciesiis exstruendis studiosum cooperato-
nibusiu librosctiameccl(siasticos,ci'oscentesensi]n rem se exbibens, plenus operibus bonis quievit in
nimialibcrtate, intrusasint. Sic habetcodexnostci'; pace. Ipso die, beati Meforii confcssoris,Olympia-
« Natale bcali Mathi;c apostoli, qui statin) post as- dis sanct;e matron;e. Item Ilisca^ et iiniiai, sancta-
censionem Domini, loco Judie ti^aditoris, ab aposto- rum. » Vide Pr;i3terniissos.
lis sorte institutus est apostolus. Qiii prius erat Do- MoLAN. « Trcbcris,
: beati Modesti episcopi. »
micius (alifer lcgcre non possuu)) septuaginta duo- Dein minoribus typis « EthcUierti regis... scrip-
:
ru)i) discipulorum Christi uuus. iiic articuUim Syni- tum est a Beda lib. ct ii Ilistoriae gcntis suag.
i
boloapostolico acljecit, et Juda^am, ut in ca pra^di- Rothomagi, pa sio sancti Praetextati episcopi ejus-
caret, iii sorlem accepit sed Judteis Iraditus lapi-
: dem civitatis, de quo Grcgorius Turon. in Chroni-
dandiissub Nerone Ca3sa)'c,ct Aniano ))iinores3ce)*- co, lib. V, cap. 18; lib. vii, cap. 16, ct lib. viii, cap.
dote Judasorum, agente illo vices priefcctnr.-c. Qii !ii editionibus aliis. « Treveris, beati... In
postea )nore Ron^ano, securibus quasi bovem fecit
D Angiia, Ethclberti rtgis Cantiorum, ctc. Rursusmi-
perculi:ct tuuc Mathias apostidus, manus ct ociilos nutiori charactcre « Eodcm oie annotatur vita et
:
in coelum tcndeiis, emisit spiritu)n. » in secunda martyrium sancti Montani ct sociorum cjus Lucii,
annuntiatio)ie, dc inventione capitis Pra3cursoris, Juliaiii, Victorici, Flaviani ct ca^terorum, scriptnm
satis purus est. Tum « In C;esarca Cappadocioe
: eleganti stylo, partini ab ipsis martyribus, partira
beati Scrgii )nariyris, cujus gesta praeclara lcgun- ab corum familiari, qui pr;esens aderat. » Vide Ac-
turfuissc. » Demum in fine adjicit « Trcvcris, de- : ta sane egrcgia, ct iiotai optimas, ab Ilenschenio
positio sancti Modesti episcopi ct coiifcssoris. » illustruta, et denuo recensila a Ruinartio a pag.
Regin^. Suec, signatus num. 428 « Parisius : '232.
V Kal. Die %S.
Apud /t:gyptum, natalis fcanctorum A^ctorini, Victoris, Nicofori, Claudiani, Dioscori, Serapiouis et
Papias sub Numeriano impcralore
quorum primus, secundus et tertius pro confcssione deitatis cons-
:
tanter exqiiisita suppliciornm genera tolerantcs rcliqui quatuor Claudianus ct Dioscorus Ilammis
,
inccnsi, Serapionis ct Papias gladio ca^si sunt, Omncs itaque celebrc martyrium dedicaverunt.
708 USUARDI MONACIll 796
Ex Praten., Herlnien., Antncrp.-Maj., Pulsanen., Antuerp. et Mais.-Zubec, Munerat., Belin., Gre-
ven., etMohin. Addo Albergensem.
VAHIANTES LECTIONES.
Lopfo JE(])iptum, ut lop;i dfbet cuni nicIioi-ilMis A loco poncns Claudiani, postea eumdein in Clau-
Ci>dicil)us. Eijyptum ct Egiptum pro tcinpoiMuu ra- dium, translbrmat. Est (^tiam sphalina typographi
tionos;epe scrilii notius cst ((iiani ut iiic itcniin no- in Munor;ito, ubi i)ro constanter, inalo legitur cons-
tari mciTatur. A7ro;j//o?7 scril)uiit Parviim Koin.ct tanti. Plirasim mutavit Pulsan. duin pro suppli-
Ado Roswoydi, non Xirephori. \\i rcccntiorcs. So- riorum genera, vertit tormentornm supplicia. Sic
lus Molanus primos sccutus est. Oplim;o notcT co- Marchian. pro retiqui quatuor, suhstituit, reliqui,
dices textum firmant. Kxcrrant Pulsancn. et Miine- nimiruni. I>rim;i autcin Relini cditio, pro reliqui,
rat., illc Xicj/fori iiic Kichofori scrihontcs. An- inalc reliqua. Putsan. hahot injecti, loco incensi.
lucrp.-Maj. pcjiis lciiit, Kicofiri, scTiptorio, splial- Alhorg., Ant. ct Max.-IiUboc. lcgunt continue, ^/a-
niatc, ([uaiia ctiam siint Diascori ct Scrapiotiis dio casi, omnes celebre.... Muuerat., omnesque,
Erral itcni Pulsan. icKondo (Jlaudii pro (JlawJiani, pro omnes itaque.
\\\ quo tiirpius ccspitat Molani cditor (^111 primo
ORSERV.mONES.
Sola classis ^gyptiorum martyrum liodic apud la, ab Euschio relata lihro vi, cap. 40. Usuardus
Usuardiiin rccurrit, accopta ah Adono, contracto autcni cum ea cx Adone seligoret, qiiae in rein
ejus elogio. nic,ut solct, Romanumparvum socutus suam facorc potcrant, id de inartyrii temporc sc-
est, ul)i scptcin illi hoc dic distinctissimecxprimuu- legit [lotissimum, quod sccurius oinisisset, ex-
tur: Apud JJgyptum, Victorini Virtoris,Kicophori piincto nimirum Sabino duce, ut ex laterculo
Claudiani, Dioscori, Serapionis, Qi Papice. Iloruin B nostro maiiifcst'iin est.
parsmaxima apograpliis Ilicronymianis pridie no- Dcmartyrii locominus quidquaincompertuni est,
ta est, suh hac cnumcrationc In Mgypto, passio
: nisi id a Gra3ci>, qui diebiis aliis eos martyres reco-
sanctorum Victorini, Victoris, Kevicta [Kii'itt(e, liint, inutarc veliinus, iit focisso vidctur Joannes
Kivitita, Kinentia \Kicofori, Serapionis, Dios- Cabiluneiisis opiscopus, si ipsius cst Topographia
cori. Repctuntur septem, vel iidcin vcl syiionymi, sanctoruM Christi martyrum, a Mauroiyco vulgata
xxviii rehruarii, scd plurihus aliis immisti, sine etrecogiiita,qui verboZ'/')/^'?/?^, septcnoshoscenos-
uUa designationc, quoruin sericin sic pos-
loci tros,il)isub Numerianocollocat. Duinliancquacstio-
sis instrucrc: Serajnonis, Claudiani, Victorini, nemmorc suo diligenteret doctcex|)oiidit Ilensche-
Victoris, Kicopori, Diudori, Papia, qui, ut itc- nius,iiescio quocasu,avcro TopographicBsanctorum
rum dicain, si iidcin ipsi sint, supcrius scptcna- auctorisprienomineaherrans, eamtribuit Petro Ca-
riuin constitucnt. Conscripta fuisse olim, inquit bitunensi. Errorera solertcr advertit clar. Castella-
Henschcnius, hormn martyrwm Acta ex elogiis nus in notis suis pag. 763, typographi oscitantiam
eorum,qu(B in variis Martyrologiis iisque peranti- benigne intCi^prctatus recte quidem, el pro suo in
:
quis reperiuntur, ridemur posse colligere. At ([u.tb opus nostrum studio; veruin dum ipse Henscheniiis
hic multa appcllat Marlyrologia, ad uniim Adoiiis, corrigiL, in alium errorem perquain similem, sive
moa quidein scntcntia, reducendasunt. Vidcrit ipse suum,sive typographicum labitur. Quid virumfefel-
Acta aliqua, cx quihiis id potissimum cruit, quod lorit facile intelligo, nempe rem totam non ultra
tormcntoruin ah iis martyrihus p;tssoruin divcrsa examinans. M;iurolycuin seculus, Prmi ajipellatio-
goncra explicat, qnas^iuc Noslcr c jmpondiosius re- C nem suhstituit, indefessam alias diligentiam suam
illasMartyrologiorumaliorum an-
tulit. Itaqiic varice hic desiderari passus, qui catalogum episcoporuin
nuntialioncsin ActisalaudatoIIenscheniodcducta!, Cabillonensiumnon consulucril, in i\woPrimus nul-
nihil magnopijro ad rcmnostram faciunt. Id autem lus, scd pro anno, quo laudata Topographia a Mau-
observatu dignum, quod in Adone, tum Mosandri, rolycoscriptatraditur, ./oa^iMi^^C^^mffm^ejusnomi-
tuin Rosweydi nominctur, imperator Kumerianns, nis apud alios x apud Sammarthanos xi rejieritur,
agente Sabino duce, ubi procul duhio mclius omis- vir doctissimus et scriplis aliis notus cu.jus praeno-;
sum fuisset Kwneriani nomcn, forte ab intcrpola- minis apposita forte initialis littera J. Maurolyco
tore aliquoinscrtum Acti.s, non ipsi Adoni,cuinNot- aiisam dederit /Mm?m
cfformandi, ut ante mcex
keruscumdcmcjiistcxtum intcgrum descrihat. Exs- Raynaudo ohservavit Papebrochius, tomo V Junii,
tatveroapudnosecgraphum AdonianumrogiiiasSue- pag. 401, niim 27. Vidcsis apud laudatos Sammar-
ciae,quodoliin videtur fuisse abhatiae f uldensis, in thanosan Topiograjihia Maurolyci accipi nondcbeat
quo corrcctius solum legitiir: Sul Sabino duce, pro Mappamundi spirituali, cum libro super ea elu-
qucmsciinus ChristianosinvEgypto crudoliter divc- cubrato, qua3 ibi inter alia JoannisCahilunonsiso|)C-
xasse, nonsubNiimeriano,quiiIsinfonsusfuissciius- ra rccensetur, quamqiic Raynaudus, tomo XI pag.
quamtraditur, scd sub Dccio, ut fusius enarrat Dio- 287, vocat Mappam sacram. kA nostra regredimur.
nysiaspatriarcha,iiisuaadvcrsusGcrinanumcpisto-
AUCTARIA
RoswEvn., in prima purus, haec adjungit: « In D riam martyrii adepti sunl. » Vidc Acta a Rollando
Raunaria, sanctae Walburgae virginis. In Africa, illustrata.
Donati ct Justi martyrum el aliorum XXI. » Ex llic- Cextulex. caret toto textu, scd lcgit : « In Afri-
ronymianis accepti sunt, vide in Actis corum so- ca, natalc sanctorum
Donati, Justi, Ingeniso ct
cios. aliorum quinquaginta. Iteni, natalc sancta) Alde-
LovAMEN. tcxtui, ctiam puro, subnectit « In : trudis virginis. »
Fcnice [Phcenice] sanctorum Ananiac presbytcri et Rruxellen. otum fcro Adonis contcxlum, tametsi
I
Pelri carcerarii ejus. » non omnino purum, sic exhibct: « Apud Egiptum,
Amuerp.-Max., Ultp.aject., Levdex., Danic. ot natalcsanctorumseptcinfratruinVicturini,Victoris,
edilio Ultraject.-Relg. idem habcnt initium, ct sic Nycaforii, Claudiani, Dyoscori Serapioiiis, ct Papiae,
deindeprosequuntur « Quoruin primussubpraeside
: sub Numeriano imporatorc, agente Sabino duce.
Maximiano flagris caecus, sale acctoquc vulncra Quorum priinus in pilam ex roborc cavam ot undi-
aspersus, et cilicio ;ispcrrimo confiicatus, deinde qne circumforatam niissus, ac per singula forainina
cum Pelro pracfato, cjus constantia convcrso, post diutissime tr;inspunctus est ct cuin nimius san-
;
varias poenas, simul in succensam fornacemmissus, guis efflueret, cductus de pila, capite caBSus cst.
cum aliisseptera militibus in mare praecipitati, glo- Scciindus, manibusetpedibusamputatis, iucanidem
797 MARTYROLOGIUM. — MENS. FEBR. 798
pilam miysiis, prioris toiMiienta sustinuit, ct novis- A nice, sanctorum Anania3 presbyteri et Petri carce-
sime giadio coDSusest. Tertius, cumultro in piiam rarii ejus. »
fuisset ingressus, indignatus judexjussit eum inde Alteaipsian. : « Romrc, invcntio eapitis sancti
produei,et super eraticulam, prunis suijstratis, ali- Pauli. »
quantisper assari et inverti eumque in conrcssiono
; Stp.ozz. et Medic. : « Itcm, sanctorum marty-
persisteret, suljlatus inde, uiinutatim gladio conci- rum
Justi ct lleren;ci ct sancti Victoris episcopi et
sus spiritum roddidit. Rcliqui quatuor Claudianus, niartyris. »
et Dyoseorus flammis incensi, Serapion et Papias Editio EuBrxo-CoL. textui, fcre puro, solum su-
gladio perempti ;onincscclcl)re niartyriuu) consum- pcr;id(lit « In pago Trccassino, beati Victoris con-
:
mavcrunt. » Do Anania et Petro eadnn lial)ol qua; fcssoris. » Spcctat ad diem scquentcm.
codd. niedia) not;c. In fine autcm subjicit « Itcin Greven.
: « In Africa, Doiiati, Justi martyrum et
:
Aldctrudi^ virginis, lilitc sancti Bovonis. » Vnlt di- alioru.n unius et quinqiiaginti. Itcin IIerenei,Pysio-
cere Vi/iceiiUi comllis. Vidc Acta iiostra, uhi ab nis, Nestoris, Castae. » Suinpti sunt dc niore ex ali-
Hensclienio nonnullas diirieultatesexplanantureirca qiioapitgraplM)llieroiiyni.« An;inia3inartyris.Roma3,
tempus vita) Aldetrudis, circa dicm obitus, et alia Aglacs martyris. » Vidc iiuliccm Praitcrmissorum.
catenus non satis persjiccta. « hi pago Trccassino, bcati Victoris eonfcssoris,
Hagenoyen. alium textum coinposuit « Apud Aldetrudis virginis, fili;e sancti Bavonis [lege Vin-
:
Egyptum, natale sanclorum martyrum Victorini ct ecntiicoiuitis], » qui ct ipsc sanctuscolitur xxivJulii
Victoris, Nycopori, Dioscori, Clandiani, Serapionis « Translatio sanct;c Walburg;c virginis. » Probabi-
et Papia3, siib Numeriano iniperatorc Uomano. Quu- 13 lius cst cain lioc dic obiissc, ut in Actisvidere est.
rum primus et sccundusettertius, pro confcssionc MoLAN. «Item sanctaB Aldetrudis. » virginis filiaj
:
Dcitatis, constantcr ex(|uisita supplicioruni genera sanct;e Waldctrudis. » Dcin minori typo « Eodein :
tollerantcs, rcliqui vcro flaniinis sunt inecnsi, ul- die, sancli patris nostri Tarasii arcbicpiscopi Con-
timi duo gladio suntcicsi. Oinn. s itaquc sollcmpne stantinopolitani. » Editioncs ali;i3 auctariuni ponunt
martyrium dedieavcrunt. » Scquitur Anania^ annuii- lioc modo « Item sancta) Aldctrudis virginis, filiae
:
tiatio, in qua sie positionem scu loeum marlyrii cx- sancUi3 Waldetrudis, qu;e Malbodio manasterio se-
primit « In Vcneti, sanctorum martyrum Aiianijc
: cunda pra3fuit. In Sicilia, sancti Gcrlandi ex Bur-
presbytcri, et ej s carcerarii Pctri. Quoruni pri- gundia, cpiscopi Agrigcntiiii, tcmporc Uogerii co-
mus, » etc, ut codiccs mcdia) notas supra. In fiuc initis. Die vigosima quinta, sancti patris Tarasii
:
« Walpurgte virginis. » archicpiscopi Constantinopolitani. » Vide insignem
Aquicinct. « Invcntio capilis saneti Pauli apo-
: de eo Ilcnsclicnii commentarium, et Vitam a Gcn-
stoli. » tiano Hervcto e Grteco Latinc redditam, cgregie
CoDEX. D. Du CuEVAL, siguatus B : « In PIkc- illustratam.
IV Kal Die 26.
In civitate Pcrgcn PampliilicT, natalis beati Ncstorisepiscopi, qui persecutione Decii, cum die noctuque
orationi insisteret, postulans ut grcx Cliristi custodiretur, comprehensus, nomeii Domini mira libertate,
ct alacritate confessus, equuleo crudclussime tortus est. Exin crucis suspendio vietor migravit. Apud
Alexandriam, sancii Alexaiidri episcopi gloriosi sciiis. Ilic |'Ost bcatum Petrum, Arriuni presbyterum
suum hJEretica impietate depravatum, et divina vcritatc convictum, de ecclesia ejecit, ac postea inler
trecentos decem ct octo Patres, et eumdem in Nic;cno concilio damnavit.
NOT^.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Ant.-Maj. MarcJiian., Pulsan., Mmerat.^ Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Pergem\)Vo Pergen scribunt Piilsanen. et Munc- G sensu omnino abcrrarc videnturPulsanen.etMune-
rat.Lego PaonphiVKB cumcodicibuspropeomnibus, rat.dum ponnunt^^M^ Scriptor codicis Antucrp.-
lieet ultro fatcar ineliorcm csse Molaiii icctionciii, Maj. \\o%\\\\.ex tameyi quod prorsus niliil significat.
Pamphylia. Tcxtus rectc hahct orationi insisferet, Marchian. post Atexandri,o\\\\ii\i titulum episcopi.
discrepat solus Pulsanen. (|ui scribit, incumberel. Arrium scribunt passiin nialc Antuerp.-Maj.,ylm- ;
Sic Molanus contra omncs posuit mirahili pro mirob tiim. In Nicmio variant. Damnarit aevi sui ortho-
libe7'tate. Bctcleohixhcni aliqui;sccutus suni modum graphiam rcdolet. Grevcn. in linc damnavit eum- :
scribendi coinmunioremet accuratiorcm. VfoExin, dem: Molan., eumdem damnatit, utrobique recta
in Grevcn. ct Molan., legitur exinde : ncc a vero constructio.
OBSERVATIONES.
Diximus alibi, intcr varias dc Romani parvi au- Lucense sic ilii h^hei Pam.filia,natalis sanctorum
:
ctorc opinioncs, unaiii cssc niuHoruiii aniniis insi- Nestoris, etCasta. Corbeiciisia In Pamphiiia, na- :
tam, quasi hic cx Hicronyniiano brcviculuni su:!m talis sanctorum Nestoris Casta, Claudiani. De- et
compilassct. Ego vcro cx pcrpctua collationc, in niuiu Eptcruacen. Pam^jilia^natalis sanctiNesto-
:
qua tandiu versatus sum, ecnseo oppositum longe D ris. Nusquam detcrmiuatus locus,uec appositustitu-
esse vcrosimilius;ct, ut non diflitcor, cosdein quan- liis;ubique fcrmcadditi socii, quos a Nestore nostio
doquc sanctos in cumdcni dicm iitrobiquc concur- removerc nemo non cogitur. An ha3C satis conve-
rere, persuasissimum taincn habco auctorcni illuui niant,ut primns ex postcrioribus hausissc dicatur,
raro ex Ilieronymianis apographis quidquam accc- fallor si quisharum rerum pcritus ex stiniel. Credi-
pisse.Ut ad texium hodiernum accedam, ccrte dum derim ego Nestorem Magydenum ex Actis auclori
sic annuntiat Apud Pergen Pamphilia, beatiNe-
: Romaniparviinnotuisse,inquibuscuuuliem&atisde-
storis episcopi, aliuin plane duccm habuissc opor- tcrminatum iion repcrirct, hunc pro suo arbitrio, ut
tet.Hoc ut perspicias, en Ilicronymianum hujusdici nonnunquain solct, pra3 c;oteris elegcrit. Ex simi-
laterculum Natalis sanctorum Alexandri, Nesto-
: libus Actis egrcgium clogium concinnavil Ado, a
ris, Theonis, JEpion,Q\, aliorum plurium. Quaenam Notkero descriptum, a Nostro solit;B brevitati ele-
hic, obsccro, convenientia? At suincrc potuit ex dic ganter aptatum. Vide Acta ipsa, qu;B Baronio et
praecedenti neque hoc opiuor verba conleramus.
:
; Ilenschenio probata, dubiis tamen multis obnoxia
:
709 rSUARDI MONACHI 800
censel Tillemontius lomo III, n pnj,'. 3S1. Quis No- A Tractatu chronologico de patriarchis Alexandrinis
stor a Wandalberto celebrctur, patet ex cjus ver- a nuin. 193. Ibi dicta non repeto, solum obscrvari
.«sioulo :
vclim ruere conjccturas omiics, qiias iiiultis agglo-
Neslore quartuH ovat, socio pariterquo Thfone. mcral ct mirc contoniucl criiditissiiniis Montfauco-
nus, iu pr;cvio siio ad Vilam S. Athauasii monito,
Quod de Nestore sentimus, ideiu el potiori jnrc pa!,\ 4t), duni Ruiiiaui jiarvi auctorcm, textus Hiero-
militat iu Alcxandro patriarcha Alfxaiidrino, cum iiymiauos niale intcrpiinxissc et turbassecontcndit,
scilicet nequaquam indigitari iii ca multnniiu mar- ul Alcxaudr lai Aicxandriiiumhoc dic collocaret, et,
tyrum boc dic iii llicroiiymiaiiis, ct
classc, qua> si siipcris placct, etiam marlyreui faceret, ut die
qiiidcm posiliouc seu loci desit^natione
alisiitic seqiicnli clarius rcfcllam. Mcliuset brcvius viro Cl.
rcfcrtur. iidcciiuquc vcro cuui dcsumpserit (ego
I coiisiliuin suggcrain dicat rotuiide, Romani parvi
;
ex Rulino acccptum uoii diibito) quacuiniuc rationc auctorem sauctos uouuuiiqiiam, pro suo fere arbi-
(luctus, XXVI l-Vbriiarii iiisum adixerit auctor Ho- trio, certis dicbus illii,'assc, dc quoruin veroobitus
iiiani parvi; ccrtum est, ita in eo, lioc dic lcgi, die indubitatam notitiaiii non liabiiei'it qiiod veriim
;
Alexa)i'Iri(8,Alexu)idr'iglori.osiseinse])iscopi;vli\'- esse, ultro latcbiiiiur scd an hic olitiiicat, uec ipsi,
;
tuiii cst Adoncui cx laudati Riilini Euscbio clotjiuiu nec initii exploratum est. Porro iuter reccntioros
Alcxaudro construxisse, quod ab Tsuardo ct Notkc- illos adversarios Castcllanum quoquc annuniero,
rolcreadlittcramdcscriptum, inca^tcradciudcMar- nimia libertatc uti solitiim, in uuitandis diebus,
fyrologiadimaiiavil. .Martyroios^ii iiliusaucloritatem quos a tot sa culis iiiartyrolof^orum nostrorum una-
eluderc conantur cruditi aliqui reccntiorcs, ul B iiiiuis coiisensus sanctoriim cultui cousecraverat.
Alcxandri obitum cx xxvi Fcbr. ad xvii Aprilis Rcli(iua non inoror, dum texlus nostri origo ct ge
transferant, contra quaiii mihi visum luerit in nuiiia simplicitas abundc dcmonslrata est.
.\UCTARIA.
RoswEVD. tcxtuiu purum rcfcrt. sed ci in fine ad- Tuscis!, natalc sancti Andrca; episcopi ct confesso-
ncctit Fortwiati episcopi. Alii codiccs socios ad-
: ris cjusdcm iirbis, succcssoris sancti Zenobii glo-
jiingunt, in quorum nuiiiero noii convcniunt ; tu riosi episcopi ct coiifijssoris, magnificas sanctitatis,
vide Ilcuschcnium ct Florentinium, qui classes vilaD laudabilis et clarissimi viri, cujus corpus re-
accuratc dispesciinl.
illas satis quiescit in ecclcsia c;ilhedr.ili pra^dictae urbis,
Antlkkp. Max.-Iabec, Ugheli.ian., Delin., A.n- juxta ;iltarc pra^dicti sancti Zenobii. »
TtEnp.-MAx., Vatican., niiin '6di9, Ultra.i.-Ley- Editio LuBECo.-CoL., dc Ncstore etiam aliqua ex
DE.N., LovAMEN., Danic.ct editio Ultuaj.-IJelg., Adone interserit, post custodiretur, his vcrbis :
omnes ctiain in textu satis |)uri, sic in fiuc habcnt « Comprehensus aquodain Hyrcncrcho [Irenarcho]
« Itcm Fortiinati, Fclicis, cum aliis vigiuti et principe curia) civitalis, oblatus est praesidi Pol-
septcm. V lioni, a quo, dum confitcretur nomen Domini mira
ALBEncE.N., nescio undc ab solitis sociis rccedat, libertate et alacritate, multis torinentorum gencri-
ha?c de Nestore cx Adone textui admiscens « Ille : bus aflectus, et equuleo crudelissime tortus est.
laetus psallcbat diccns Benedicain Dominvm in
: Exinde, » etc. Sequitur d/ Alexaudro.Tuin « Item :
omni tempore, semj^er ejns in ore meo. Pr;cses
laits sanciorum Fortunati et Fclicis cum aliisviginti et
verostupeiissupert;inta tolcrantia,volenseum blan- C septeni, martyrum. .\rvenis, beati Agricolae epi-
dis verbis a fidc revocare, dixit (;i Viscssc nobis- : scopi et coufessoris. In territorio Archiacensi,
cuni,aut cum Cbristo tuo?Cui saiictus Nestorcum sancti Victoris confessoris. »
magno gaudio respondit Cum Christo meo eram, : Ckeven. :« Itcm sanclorum martyrum Theonis,
sum, et ero. Exinde crucis, » etc. Epion, Justi, Donalivi, Ainpliati, Ingcnii. Item For-
Centulex., pufo scriptoris oscitaiitia, confusas tuuati episcopi, Fclicis et aiioruiu viginti septom
esse binas annunti;iti()ii(>s hoc modo « In civitate : inartyrum. » De .\gricola et Victore eadeni habet,
Pergen, Painphiliac^sancti Fortun;itici)iscopict mar- qu;i! editio Lubeco.-Col « In Ilibcrnia, Oghani
:
tyris, et aliorum triginta duorum. » Vide Acta. ejiiscopi. » Est intcr Prajtermissos. « Itein sanctae
Bruxellen., textum fcrc puruiu, pr;ctcr niorein memoriae .laccliui, prioris majoris Cartusiae post
servat, in line adjung^^ns « Item Felicis martyris
: Briinonem dccimi, viri magnaj sanctitatis et meriti.
cum sociis viginti septcin. » Hic defunctum quemdam monachum Cartusia;, ut a
Hagenoven. textum etiam refert tanluiii uon pu- miraciilorum ostensionc cessaret, pr.-ecepto obe-
rum. In auctario convcnit cum su|)erioril)Us. " Item dientiic compescuit. » Notatur solum inter Praeter-
Fortunati, et Felicis cum aliis viginti .septem mar- missos hoc (iic et pivccedenti.
lyribus. » MoLAN., in prima cditione « Item Forlunati, et
:
Aquicinct., pro Xestoris, lcgit Xestorii, subdit- Felicis cum aliis xxvii. In territorio Archiacensi,
que in fine cuin aliis « item Fortuniiti, Felicis, cum
: sancti Victoris confessoiis. » Accedit in posterio-
aliis viginti septem. » ribus : « Die vigesima sexta, sancti patris Porphy-
VicToniN et CoDEX Reg. Siecl.e, signatus nuin. D rii, archicpiscopi Gaza*. » Vide insignem ejus Vi-
130, in fine habent « Nivi rnis, sancti .\gricoli
: tam, a Marcho disci|)ulo dcscriptam, a Gcutiano
cpiscopi ct confessoris. » Alii vocant Agricolam, Herveto Latine redditam, et in Actis noslris ab
iil vide in Actis. Ilenschenio illustratam. Mirum est Martyrologos
Strozz. et Medic. primo locoponunt sanclum in- nostros de tanlo viro non nieminisse.
digenam « Apud civitatem Floreutiam in partibus
:
lil Kal Die 57.
Alexandriffi, passio sancti .luliani martyris. Is cum ita podagra constrictus esset, ut neque incedere,
neque starc posset, una cuin Euno ministro suo, in sella judici ofTertur qui camelis inipositi jubentur ;
per totarii circumduci urbem, et flagris hinc inde inspectante populo laniari, usquequo fineni ipsis verbe-
ribus sortirentur. In Hispaniis civilate Hispali, natalis sancti Lea.idri episcopi et confessoris, cujus prae-
dicatione et industria, tota Gothorum gens per Recharedum regem ab Ariana impietate conversa est.
Lugduni, sancti Raidomeris viri Dei, ciijus sepulcrum crebris miraculis illustratur,
NOT^.
Sic habcnt Praten., Herinien., Marchian., Pulsan., Munerai., Belin., Greven. et Molan.
801 MARTVROLOGIUM. — MENS. FEBR. 802
VARIANTES LECTIONES.
Muneral post, Iscum omittilita quasparticula ad A itaintextu reliquimus. Munerat.tria hsscverha per
rectam syntaximrequiritur. In Pnlsanensi pro jm Recharedmn reffem omisit.ficvipfii Arriana,\ilpri-
set, malolegitur/vo^wi55^^et inMunerato pro Emo, die ractum est. Marchianem. Pulsanen,prima Belini
habetur Uno uti et in Marchianem. Hellinus ponit editio et Greven legunt. Baldomeri, recte opinor,
E7mo. Hic rursus pro inspectantelcgit sj^eclanle cui quamvis aliorum codicum torrenti cesserim qui cum
accinit Munerat., qui pro Hispali scrijjit HisjyA- Adone el Nolkero constanter scribunt Baldomeris
lis. Hispaniis wcro ct Hyspali, qu;e apud aliquos ycXBaldemeris. Molan tem in editione altera ponit
inveniuntur. saeculi vitio tribuenda sunt. Rechareu- B aldomer i, covvis,\t(\nb etiam quod male in prima
dum hubet prima Belini editio, altcra cum omnibus legerat ipsius verberibus pro ipsis :
codicibus Recharedum quorum auctoritate ducti
OBSERVATIONES.
Juliani et Euni sacra commemoratio debct ur auc- Dc Leandro celebri illo Ilispalensi episcopo nulli
tori Rom. parvi, qui sanctos illos non aliunde, quani martyrologi Adone antiquiores ineminere. Eum ipse
exEusebioRufiniaccepit, suntquedeeorum nuniero primo loco anniintiat, hisverbis « ApudHispaniam :
quorum cerlamina pi^aedicavitDionysius Alexandri- civitate Ilispali, sancti Leandriepiscopietconfesso-
nus, in Siepelaudala adFabium Anliochenumepisto- ris adquem bcalus Grcgorius libros Moraliumscri-
:
la,apud Eusebium libro vi caj). 41, ex quo alii om- bit : Gothorum
ciijus pra-dicatione et industria tota
nes. Sic habet praedictum Martyroiogium Alexan- : gens, per Rcccaredum regem,ab Ariana impietate
dria Julianimartpris etEuniqui cum Ipso senein. convcrsa est. Qui etiam fratremejus Erminigildum
confessione perdnravit. Ubi advertes proprium Eu- regem, vivente adhuc patre haerelico, ab eadem
ni nomenCronio7i csse pra^terniissum. Ado ex Euse- Ariana ha;resi ad catiiolicam fideni correxit, atque
bii verbis elogium adornavit, quod Nostor brevius usque ad gloriosam martyrii passionem suis exhor-
exhibet. Satis mira est Montfauconi animadversio iii tationibus pirduxit. « Ha.'comnia Notkerus, primo
monito ad Vitam Athanasii, de quo pridie etiam mc- etiam loco descripsit; Usuardus, mutato ordine,
minimus. Illicenim auctoremRom. parvi ars^uit per- sensum Adonis secutuscsl.Rejicitur in Aclis ad xiii
turbationiset confusionis, quasi qui diversa in unum Martii propter rationesibi assignatas. quaruin prse-
conflaverit, et ita quidcm, ut pcr hasc verba Q,ui : cipua, quod |)er totam fere Hispaniain non alio
cum ipso sene in con/essione perduravit, indicel quam eo diecolatur. Putat Castelianus martyrolo-
Eunum cum Alexandro patrinrcha subiisse marty- gos non sa!culi i\x\%^\\\cc\)i'a^c, Leandrum Hispalen-
riumutpote cum Alexander, ut vidimus die prtece- sem hoc die memorandi, quod in apographis Hiero-
diCXi\.igloriosussenexi\\c-At\.n\^c(\h^cct reliquaquai nyin, inter Smyrnonses mai-tyres Leander aliquis
ibi Montfauconus adducit, quam levi conjectura) in- commcmoretur. Non assentior; id enim in Adone
nitantur, ex sola illius Martyrologii, Adonis et Not- iisque qui ipsum secuti sunt, hactenus exemplo ca-
keri, lectione ad oculum commonstralur. Potera- ret, siltem quod a me observari potuerit. Hunc de
autem oculos ipse suosconvincere, si velobiterEu- Leandro versiculurn nol)is reliquit Martyrologus
sebium inspexisset loco citato, cujus verba hic re- metricus.
feram « Quorum .lulianus, vir pod. ivm doloribus
:
Tertius Hesperiae Leaiidro antistite floret.
constrictus, qui nec stare poteratnec incedere; una
cum diobusaliis, qui ipsumportabanf addustusest. Baldomerus etiam ab Adone primum in Fastos
Horum alter statim negavit; alter, iiomine Cronion relatus est cujus vcrba Usuardus ac Notkerus des-
qui Eunus cognominabatur, nec non et sencx ipse cri pserunt. Nomen gallicum C'almler\c\ Geaumier
Julianus, cumChistuin confessi essent, » etc. Habet perrectam analogiam, difficultcraprimitivo descen-
hic Montfauconus senem cmw quo Eunus in confes- dit. Pauca quae de eo Chilfletius eruit, vide in Actis
sioneperduravil; habet non quoRomanum parvum ab Henschenio illustratis.De textu nostro dubii ni-
sed se perturbationis accuset quod ncmpe duoruni bil superest.
dierum diverssissimos textus in ununi confuderit.
AUCTARIA.
ToRNACEN. textui puro et simplici superadit : exhibet, hoc soluni ex Hieronymianis referens « Iii :
«Eodemdie sanctse Honoringev!rginus,et martyris» AdVica sancti Dyonisii et aliorum xxiv martyrum. »
Ex translationemaximeinnotuissevidetur, ut docet Jam dixi, non unam esse eorum codicum lectionem
Henschenium in Actis. cum aliqui solum numerent comites xxiii.
Antuerp.-Maj. hic niutilus est; sichabet In His- : Bbuxellen. incipit a Leandro « Apud Ilispaniam :
pania civitate Hispali, natale sancti Leandri, epis- civitatem Ilispalim... » ut codicesmaediae notae. Se-
copi ad quem beatus Grsgorius libros Moralium quitur de Juliano et Euno. Tum « Eodem die :
scribit. Item eodem die in Alexandria,inatale sancti Alexandria) Abundantii et Formionis. » Melius ha-
Juliani martyris,
D bent codices supra. « ^pud Lugdunum, sancti Bal-
RoswEVD. in prima purus, alteras duas in diem duneti... » Denique « Item Fortunati martyris. »
:
sequentem rejicit, hic veroiissubstituit « Item in
: Aquicinct. ,in line « Item Alexandriae, Abundan-
:
Africa Dionis, martyris et aliorum.xxi!.'. » Voluitdi- tii et Fortunionis. » Errorem jam novimus. « Et
ceve Dioni/sii. Alii numerant xxiv. sociosanonymos. sanctaa Honorin» virginis. »
Antueiip.Max Lubec, in fine adjiciunt. » Eodeni
: VicToniN., et Reg Suec., signatus num. 30, et
die, Alexandri Abundantii et Fortunionis. Ughellan « Item S Alexandri, Abundantii, Fortu-
:
Antuepp.-Max., Ultrajec, Leyden., Lovanien., nionis. » Estaugmentun quoii saepe recurrit.
Alberg.,Damc., IlAGENOYEN.et Editio Ultraj.-Belg. Martric, Carthus Ulti\aj. posttextumplanemu-
in prima et ultima satis puri in secunda de sancto tilum addit Inventio sancti Joannis Baptists »
: « ;
Leandro post confessoris interserunt « Ad quem
: ast in margine
« forte Joannis filii Eutropii. »Imo
:
beatus Gregorius librosMoralium scripsit. « In fine verosimiliter neutrius. Vide prsetermissos.
habent ut supra et ut plures codices inforius « Eo- : Bigotian. Codex signatusP. 5, qui fuit PP. Caele-
dem die, Alexandri,Abundantii ct Fortunionis.»Ex stinorum « Item Alexandri, Habundantii, et roi-
:
Hieronymianis a classe Thessalonicensium marty- tunionis.
rum avulsi sunt vide reliquossocios in Actis recte
: Reg. Suec signatus 428 « Ipso die sancta? Ho-
:
ordinalos, ubi quid in Romano hodierno erratuin norin* virginis et martyris. »
6it facile deprehendes. Codex D. Du Cheval. signatus B o Eodera die :
Centulen. ex toto textu Usuardino nec verbum Alexandri Abundantii et Fortuuionis. »
803 rsi AllDl MONACIM 804
Vatican. iiiiiii. f)l»40. : « Alcxaiulri AlniniJiiiitii ct A i'uiii l)r;iclii:i fxpiravit. Ilfiii li,);it: Jo;iniiis;il)l)alisin
Korliiiiioiiis t'l nlioriiiii xxiv. >• Seitlii, (ini rouatiis ;i IV.itrilms, ul vfrljiim ;ili(iiu)(l
Snti'/./. ct Mkdii;. : « llciii S .F;iiiii;ii'ii. » Aii < \ .so- salnt;ir cis rfliiiiincrft r(\spiiiKlit : f\ iiiio ractiis
ciis SS. .•\lf\;iiulri, .Vliiiiuhintii, tlr. ? siiiii inoiKif lius, iiiiiiiiu;iiii proiirKiiii ffci voliiiil;iteiu
Kilitio l.iUECO-CoL. po.sl l,o;iii(lriiiii li:i'C :iiJ|Hiiiit : nec ali(|iiid dociii (juod non ji ins ipse rfcissiMii.
« Vo<"ilio;Kl;ipi>stol;iliiiii.s;iiifloriiiiilV'lrii't .\iiili'c;o Itfiii altcrins Joaiiiiis iii frfiiio sunerioris Tlifl):iidis
;ipostoloi'iiiii. •'Sf(]iiiliu' (If |{;il(l()iiif ro. Dfiii :« Ko-' vitaiii, oriljus,ct ahsliiifiitia pr;cclari. Joannis c tiam
(.Ilmii dif, s;infl()i'iiiii Alf\:iiulri AluiiKhiiitii cl Imh'- ;iltfrins, (ini in dfserto Siitri;f l;iiil;i consol^itionis
tiiiiionis iiKirtyniin. Ipso dif l)f;it;i' OiiosiiiKC vir- gr>ili:i rt'1'nlsil, ut (iii;iiit;ifiiiiKiiif nuoslitia (luis pre-
ginis. » Lfgo Onesinur, dc qna liodif in Actis. iiifi'('lnr, paucissfi'iiioiiil)iisf.ius l;f liti;ifl alacril:ito
r.HEVEN. « TlifSs;iloiiif:f, Alf x;iiulri, Abniuhinlii,
: rfplfretur, » Dc liis tribus synonyuiis aliis, vido in-
Aiitro},M-iii, ft Fortmiioiiis niaityrnin. Iii Al'rif;i Din- dicem Pr;etcrniis.soriiiii.
nisii,T;KM;iiii, Dioiiis iii;irlyi'uiii ^iliorniiKiUf xxxiii. » Moi.AN. : « Eodfiii (lif l)f;it;c lloiioriiuo viririniscl
U:ijain p;issiiii (Ircvf iiiiiii acf fssioiics sii;is cx ^ipo- iiiartyi'is. » Ita iu priiii;i fditioiif. Aiif sic li;ibfiit :
grapliis Ilifronyni, iiif lioarf :idvfi'tiiiins. «Onesiina} «Eodem die iii NortiiKiiinia, l)eat;o Ilonoriiuo vii'i,M-
virginis.ltfiiiMafliarii. Gaslro Conllando, IloiioriiKO nis et martyris. Dic vi^jcsima septinra s;ineti patris
virginis. Itoin bfati Joaiiiiis Monaflii, lilii Kntroiiii Procopii Df. apolit;i', contcssoris. » Dcinum miiiori
niaL(istri milituni iirliis Roin;o. Oui fuiii in oniiii cliaraclerc: «ltfin;ipud .Mct;ii)Iir;islcin, sanctorum
saiictitate aniiis se plf m iii iiion;istf rio stc lissc t, Ilo- Andronici et Atliaiiasi;o. » Iii syihibo I'r:ptorinis-
mamrediit; iii domoparentum incognitiispfriii;insil jj soruiii rcmittuntur ad ix Octoliris.
et in extrf nio vit;e |)arentil)ns se revelaiis, inter eo-
Pridie Kal. Die 28.
In territorio I.ugdniicnsi locis Jurcnsibns, deposilio beali Roniani ;ibbalis, (iiii |iriiiius illic vitaiii bcre-
miticam du.xit, ct multis virtutibus ac miraculis clnrus, plurinioruiu postea patcr extitit nionacliorum.
Eodeiii die, sanctorum Macliarii et Rufini.
NOT.f:.
Sumiturtoxtus cx Praleu., fferinien, Tornacen, doficiunt. knt.-Max., LKhecai passim codices reli-
Marchian ot Pnfsanen. Coucordat. Munerat, sed qni rfdundant iii Juslo ct Tlicopliiio. IMura vide in
translationeni adjicit S. Augustini. Grevem(Si:^)nU'\\ Ojjservationibus, cjetera in Auctariis.
etiifo/rtM«sinultimaannniili:itiono Macarii et Ruliiii
VARIA.NTES LECTIONES.
NulljB hic variantes.
ORSERVATlOiNES.
Quiilquid do /?o;//r^«o abbato Jurcnsi in hodierno lis Macario et Ruflm qusestio est. Mirari autem
nostro tfxliiponitur, cx Vifunoiisi sumpsit lisuar- subit Castcllauum^pag. 803, tam rotunde asserere
dus, ol totidcm veriiis .\otkerus f^silcntiims de eo q apudUsuardumjcque acAdonoinnon alium sanctum
sancto antiquis rcliqnis Martyrologiis ) rescissa hoc die signatum rcperiri priotorsolnin Romanurn,
ntrobique ullima Adonis pcriodo liac Venerabile : quod nisi vehoinouter fallor, ox .Moiani oditione
ejus corpns situm est in fiuibus Vesonlionurn ; snpponere debuit / certe pcrcharuin sibi codicem
quain in nonnullis codiciijiis auctioribus resti- Pralensem lunc non inspoxcral, noc codicuin alio-
tutam infra exhibebimus. Qua) vero hic pau- rum mss. abHenschoniocitatorum rationeni habere
cis Adomemorat fusoctdiligcntfr eruderavitHons- voluit de rci veritate non dubitaturus, si longam
;
chenius, qui fjusdfm Romani Vitam a co;ovo scri- liic talium scricm consulcre potuisset. Variant llio-
ptam a Potro Francisco Chifllctio erutani, iiou ronymiana in martyrum nostroruin sexu, iisque
minori stndio illustravit. Sinlno vero in pr;el'ata pressius insistendo^ viderentur hi ambo Macarius
Vita interpolationes, quos recentior criticus se de- et Ruflnus in feminas transformandi. Atcum etiam
prehendisseautumatinSuppIemcntocx;uninabiIiir. Wandalbertus tam clarc cnuntiet :
jain dixi abcsse hoc die :ib antiquis roliiiiiis inarty- Macliario pridie Ruliiius jungitur aliuus;
rologis Rornani nomen ;addo liic vacaro pcnitus
Romanum parvniii, nl nonninuiuam iii moinoriam ita abillis alicubiinvontuinfaterinocosse cst, noqne
revocem, quam parum verosimilitcr opinentur ali- nobis ob auctoris nostri sententia deflectero iicet.
qui, brcvioris hnjus Martyrologli auctorcm, .\do- Qua porro de causa ab his martyrologis hi duo
nis contractorem esse, ut potc qui hic vol unicum pryecipuc ex tot aliis selecti sint, (|uis divinot '?
sanctum notaro neglcxorit, quem in Adono exs- Credo ogo id arbitrarium fuisse, quonuidmodum
titisse manifcstissimum est. T-j apudRabanumot Notkcrnm.qualuoraiiorum factus
De Macario Justo et Theophilo
et Rujino, item est deiectus In Alevanrdia sanctormi Celeris
: :
agit hoc die laudatus Ilenschenius, cosque prudcn. Pupilti,Leffici[^otkevasGaii\ Serapionis, nnWsso-
ter duas numerosioros Hieronyniianornm turinas ciorum servata memoria; ut innumeris locis apud
ad quaruin alterutramreforendi vidontur ultinii ; duosillos martyrologosusuvcnit, et in nostro otiain
fortasse ad priorein Alcxandrinorum, prinii ad al- saepius recurrit. Quam recte martyres illos diges-
terani. 01)scurosesseHieronyinianostextus,legcnti serit Galesinius. et ex eo aiii, viiJe iii Actis. pag.723
palam est, ncc habuit Florentinius qiio classos ac- De textus nostri gcrmanitate ambigi ncquit, quid-
curatiusdistinguorct, aut ad propriaspositioncsrc- quid Grevenus et Molanus a cioterorum codicum
ducerct. Nobis de sola Usuardi lectione,seu deso- consensu deflectant.
AUCTARIA.
ANTCF.np.-MAj, Adonis clausulam rcstituit, sic an- Usuardini reperiuntur, hic nempe et Centuiensis,
nuntiationcm formans « In territorio Lugdunensi
: qni caroant Macario ol Rnfino.
locis Jurensibns, beati Romani abbatis, qui primus RoswEVD-primo et secundoloco refert annuntia-
iiiic hereniiticainvitam dncens, etmultis virtutibus tiones duas do Leandro et Raldomero quas in eo
ac miracuiis clarus, piurimorum posteapater exti- codice huc male transiatas, dic prscedenti notavi-
tit monachorum, Vcnerabile corpus cjus situm est mus. Se^iuitur tcxtus hodiernns plenus et purus.
in flnibus Vesontionum. » Soli duo codices mss. Antuerp ct Max.-Lubiic sccundam annuntiatio-
: .
80S MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. 806
eam Henschenius in Actis posnit
neni referunt sicuti A Dionysii, Claudiani et Theophili.» Unde hic Diony-
« Eodem die, sanctornm Macliarii, Rnfini, Justi et sius acceptus sit, non facile dixeris.
Tlieophili. « Atque hi in plnribus codicihns sic con- VicToiuN., in fine « Apud Papiam civitatem, re-
:
juneti inveniuntur, procul dnhio ex Hieronymianis conditio sancti Patris nostri Augnstini episcopi.
apographis primnm accepti, quamvis tres primi, Eodem die, sanctorum Macarii el Rufini, Justi, et
aut salteni hissynonymi,inter Auctariacompareant Tneophili martyrum. »
xii Februarii. Vide indicem Praetermissorum hoc Matric.-Carthus.-Ultkaj. : « Romani abbatis.Ma-
die. carii et Rufini martyrum. Oswaldi archiepiscopi
Alberg. et Danic, cum codicibus ejusdcm notie Eboracensis [ in margine, alias, Wigorniensis ]
mox citandis, textui modicissime mutato nonnulla magnse sanctitatis viri. »
de Romano interserunt, qna; ex sola non)inis cum Vatic. signatus num. 5949, et Ughellian. :
alteroRomanocognationepcrperam commistasunt, « Sanctorum Macharii, Rufini, Justi et Theophili. »
ut invenies in nostro Praetermissorum indice ad no- Mlnerat. « Ipso die, transiatio beati Augustini
:
men ^5*. Romani
abbatis de Fontisroffo,elc\avh\s ad episcopi et confessoris. »
XXII Maii. Verba illorum omninm codicum sunt : I)ELiN., sic orditur « Papia^ translatio sancti
: :
"Hic beato Renecdictocreditur hahitum monachi- patris Augustini episcopi et confessoris. » In fine
cum tradidisse,eique ad sonum tintinnahuii victus autem « Eodem die sanctorum Macharii et Rufini,
:
necessaria ministrasse. «Tum in fine annuntiationem Justi et Theophili. »
subdunt, de qua supra « Eodem die sanctorum
: Editio Llbeco-Col. Roma^mm etiam confundit
:
Macharii, Ruflni, Justi et Theophili. » g cum sancti Renedicti ministro, addens cum Bruxel-
Antuerp.- Max., Ultraject., Leyden., Lovanien. lensi ex Adone « Venerabile corpus ejus situm
:
et editio Ultraj.-Relg. addunt praBterea « Item,
: esse inflnibus Vesontionum. » Sequitur « Vocatio :
Iranslatio sancti Augustini episcopi et confessoris, sancli Philippi ad apostolatum. Eodem die; Macarii
ab Yppone ad Sardiniam. » Ubi notabis Leyden- etc. Ipso die, sanct;e Rulinae virginis. » Addere po-
sem utrumque codicem et Lovaniensem has voces tuisset Macarice. Vide supra in Ohservationibus,
interjicere, Patris nostri ut inde faciie colligas,
; et in Actis pag. 748. « Translatio beati Augustini
codices illos ad usum coenobiorum, vel parllieno- episcopi de Ipona in Sardiniani facta anno Domini ;
nuni ordinis sancti Augustini fuisse scriptos. qnadringentesimo nonagesimo octavo, temporibus
Centulen., incipit : « Natale sanctorum Publii Symmachi papa:; et Anastasii iinperatoris, ab obitu
[an non Pupilli ?J, Justi, Theophili ct Felicis mar- ejusdem sancli viri anno sexagesimo secundo. Et
tyrum. » En delectum altcrum ex Hieronym. plane ha3C ipsius translatio dicitur (prima). » Spectat ad
pro arbitrio factum. De Romano hc^ec dnntaxat : xxviii Angusti.
« In territorio Lugdunensi, sancti Romani ahba- Greven. « Macharii, Ruflni, Justi,
: Theophili
tis. » martyrum. Item sanctorum Celeris, Pnpilli, Clau-
Rruxellen., de Romano addit, quod habent alii dionis, Macharii, Gaii, Serapionis. In Britannia,
supra, adjicitque ex Adone « Cujus corpns vene-
: sancti Oswaldiepiscopi Wigornicnsiset confessoris
rabile situm est in finibus Vesontionuin.Eodem die, Symphronite matrona3 et martyris. » Vide Pr«ter-
sanctorum Macharii, Ruphini, Justi, et Theophili. missos. « Pynnosae virginis et martyris. » Rufin;e
EtPapiae, reconditiocorporisbeati Angustini eccle- n virginis. Translatio prima sancti Augustini episcopi
sias Yponensis episcopi. » de Ipone Sardiniam, facta anno Domini ccccxcviii,
Hagenoyen. adhuc aliquid superaddit iis quie de ab ohitu ejus sexagesimo secnndo. Lnitbergas in-
Romano superins dicta sunt. Videlicet « Hic beato
: clusae, beata? memorige. Vocatio sancli Pliilippi
Benedicto patri nigrorum monachorum et gryseo- apostoli anno xxx, feria quinta, de qua Joannis i. »
rum creditur,etc. » Tm\\,\)0?,i ministrasse: «Eodem MoLAN. « Papijfi, translatio S. Patris .AugusLini
:
die, Julii et Juliani confessorum » Qui, qnales,
: episcopi etconfessoris. Eodem dio, sancti Macharii
aut unde accepti sint, non invenio. Utrum popula- et Rufini, Jusli et Theophiii. » In editionihus aliis
res Alsatici, postea iniiuiretur. « Item eodcm die, solum adjungitur « Die vigesima octava, sancli pa-
:
sanctorum martyrum Macharii, Rnphini, Justi et tris et confessoris Rasilii, synasceta) sancti Proco-
Theophili. Eodem die, sancti Donati martyris, qui pii. » nempe Decapolita, de utroque in .Actis xxvn
sub duce Ursacio,et Marcellino tribuno, Carthagine Februarii. Sequitur liic Molanus Griecorum Horo-
passus est, » Donati festum prsevenitur, vide die logium, de quo superius locuti sumus. Fasti Graeci
sequenti. non omnimode conveniunt. Maluit Henschenius
Aquicingt. post monachorum, subdit « Hic etiam
: ntrumque, dieprajcedenticonjnngereexMenologiis,
beatoRenedictoininitio conversionissuae adjutoret tum illo, quod a Canisio ex Sirleti versione editum
cooperator exstitit :Eodem die,sanctorum Macarii, est, tum altero,quod Basilii imperatoris appellatur.
Rufini, Justi et Theophili.In Alexandria, sanctorum Plura vide in laudati Henschenii Commentario.
MENSIS MARTIUS
HABET DIES XXXI.
Kalendis. Die \
RomaB, sanctorum martyrum ducentorum sexaginta, quos jussit primo Claudius pro Christi nomine
damnatos arenam fodere. Deinde prsecepit, ut foras muros portae Salariae mitterentur, et in amphitheatro
ejusdera civitatis militum sagittis interficerentur. Eodem die, sancti Donati martyris, qui sub duce
Ursacio et Marcellino tribuno Carthagini passus est. Andegavis, sancti Albani [RouiUart., Albiai] cpis-
copi et confessoris, viri praeclarissimae virtutis et sanctitatis. Civitate Massilia sanctoruni Hermetis et
Adriani.
NOT.E.
£!a; Praten., Tornacen.^ Fulsanen., Mmierat., Qreven et Molan.
807 USUARDI MONACin 808
VARIANTKS I.KCTIONES
ClodiHS pi'o C!aiidius csl. oiTor MimciMli. Damp- A ;ul texinin, •a\\9X\\\vv\ .Uvsaclo vol Ursatln haheiil co-
natos, /<rtWirt?«ot idg(.'nusalia, vixnotari morcnlur, (iiccs proiniscuc |)i';cUili quoil iii lateroulo t'st. (7ar-
Am/jhi(eatro scv\hi\\\l lore omnes,oxcoptisGi'cvono tagini lepriint Pratii)., Toniaceii., Pulsanon. et .Mu-
et Molano; nos poslrcmos sc('U'i siinuis, ut aiilca nci-nt. scrvaiida riiit ea scrihondi ratio. Rcliqni
:
factum ost. Ncscio ciir Crcvcnus pro Doiiali loi,'aL sunt crroiTs cltio codicis Pulsaiicii., .scilicct Mar-
Clnnie, Kraj,Mnciiliiin Marchi: ncnsis |)i'o niciisc .Mar- silia pro Massilia, Abiani pro Adriani.
tio, hahcl Donce, scd a cilandis rrai,'inciiLis iii ordim;
ODSKRVA ITONKS.
De priina toxtus iiostri anonyina cohorte, ita hoc ducis ct Iriliiiiii noiniiia Usnardus accorsiverit, quis
dio in .Vclis pronuntiavil iU'iisclit niiis Illnslris kn- conjiciat ralcaniur notitiain alinndo habuisse,
?
rum sanctorum marhirummevioriu est conservata qua; ad nostra tcnipora iion porvcnerit.
in tariis et perantiq nia Martijrologiis, ac potissi- Allmms dislinctissiiiiiscliai'acloristici.s in Iliero-
mum in Actis SS'. Marii ei Marlhce conjugvm, nyiniaiiis(li:-,MH)sciliir. Adjcctiliiini cciisnit Achcrins,
etc. Kx liis niinirum priinns ipsos in saoros Kastos (|iialcs si solain a^latcm spci tcs, plnriini
iis codi- iii
rclnlit auclor Iiomani parvi.ita logciis Sanctorum : cihiis passiin occurriiiit, Kiischio ol llie-
(|iii nciiijic
martiirumcc.wAenipnribusClaudii.quiTiaSalaria ronyiiiolon.;,'o|)osloriorcssunt. Ip.se scrihcndiiriodiis
arenam fodienles, damnati fuernnt. Auctiorcin in utraquc Corhoionsis codicis cditiono, novitatoiu
paulo ct clar orcin toxluin cx iisdoin Actis roddidit sapit AndegatiH ciriUilc. depnsitio sancti Albini
:
Ado, a Notkcro dcscriplum, a NosLro cxpoliLum, '->
ejdscopi el c^nifessnris Propius ad vctorcin styluin
nec piura do iis inarlyrihus coinmcmorari possc, acccdit Kplcniaccnso Andi aris, depositio Albini
:
ex priefato Ilorischcnio ostcnditur. Una porro et ejjiscopi ahsfiuo titulo confessoris qiii \)vf depositio-
sola cst Romani parvi et Adonis aiinuntiatio, ca)- nem in iis codicihns satis indicatur, ncc in Lucensi
teriP ah Usuardo prinuiin po^ita} sunt, cx aliquo positns ost. Kt sic ronno hahciit Rahanus ot iXotke-
codico Ilicronyniiiino vcrosiniillimc accopl.o. riis. l'snai'di oxornatiunciila, si trilo scrnionc uti
De Dono tn ^\'\{\\\o ccrLunicst, lioc dic nicminissc liccl, iiiliil nicinorat pra^Lor Cominun;' sancloruin.
apo.i^rapha IIicronymiaiia,quoriiiii lioc priiioipiuin : Plura ct oporo.so e.Kiiuisila dahit Ilcnschenii Coin
Naialis sanctorum Leo7iis, Donatl, vlc.lw votustis- mcntarius.
simo Epternacensi, pala'Stra pr<'cfigilur: In Africa. Circa Tfermetemai Adrianum ma.jor dillicultas;
Qucerilur au Dnnatus hic noslLi', qiicin Carlhagine undo scili: (l ct (|iia rationclii duo ah Tsuardo i)y«5-
passuin ait Usuardus; (|u;eritur, iniinain, aii is ipsc silire coiiiponaiilui', (jiii apiid Ilioronymiani maynis
sit, qui apud Ilicronyniiana aliis imniistus ost. }*ost torrarumspatiisdivisisunt;iI/«.9,s77i(?;wi.saltcr, alter
longam discussionem, iiiquit Hcnschcnius, arbiira- Africauus; sic cnim uno orc codiccs illi In Africa ;
micr se^ernendum : opinor, qiiia divorsis iiotis dis- Adriani, Vi".turi, otc. In Massilia, Ilcrmetis, Gi-
tinguitur. Uuhensccdo iiKijorum auctoritati; quam- tliei, otc. Ha?c |)ridoin ah llonschonio oxpensa sunt,
vis ox longa jaiii ot studiosa Mart yrologiornni iiiter so qui gravihus do causis Adrianos dislingucndos ani-
coUatione, cxisliinoiii Usuardum non aliiim fonloin madvertcns, suum Africas, Roinie suuin, suuin iteni
prieter Hieronyiniani hahuissc, undo Donatum edn- Massilias vindicavit. Ego liic nihil magnopere in-
ceret, ex quihus ct Wandalhortum hausisse suade- G vonio, quod ino a solcrti inagistri discrctiono re-
tur, dum sequontem proxime Atbimm sic cuni eo vocol, camqiieadooamploctor lihcntius,quod tutan-
Mortis Donatustenet Albinusque Kalen-
c:;,juiixii : daesalvandasqueUsuarcliauctoritaliniagisconducat.
das. Unde porro agonis locum deterininaverit,unde
AUCTARIA.
Herixien. hic e purorum codicum numoro exclu- cavit. Hic intercoLera inlirmitatum genera inorbum
ditur, quia post mitterentur, omisit haec verha « Et : quem physici squinanciam noininant solitus est cu-
in ainphilheatro ejusdem civilaLis, inilituin sagittis rare. » Convcnit Lovamen., sed praedicationis tem-
intorficercntur. » pus et sociuin intcrmisit.
ANruERP.-MA.i. in priina aniiunliationc Adonoin po- Centulen. rursum ab Usuardo recedit « Roinae,
:
tius qiiani T'suardum soiiuiLur. Doindc dc Alhino,
sanctorum inartyrum xi. qui ad harenam fodi(.'ndam
tuin de Donato, satis pure. Dcsunt martyrcs Massi- daninati fucr;int pro Christi noininc. Andegavis,
lienses, adjicitur autom « Apud urhcin Antinoum,
:
depositio sancti Albini episcopi et confessoris. »
passio beati Leonidis, qui ai) eodcm judice quo
sanctns Asclas, variis suppliciis intcromptuscsL. » Rp.uxellen. In inartyribns cclx, et Donato fcre
An hic Leoniiles, de quo in Aclis xxviii Januarii ? purns, tortio loco sic habet « Apud iirhoin AnLhi- :
Vide Praetermissos. noum, passio Loonidis inartyris, patris Origonis
RoswEYD. in priina satis purus; in secunda, jiost qui capito pro Chri.sto ploxus cst. Cum qiio ei.
passus est, adjicit Et uliorum xiv; nndc patct
:
filius Origenes otiain occubuisset, si non vestibus
Donatum nosLrum pro Hieronymianooliinacceptiiin spoliatus, maternis arlihus fuisset pr.-evcntus. » De
^^conidum confusionc, vido indiccm Pra}L(.'rmisso
In tertia et quarta iiurus osL; in line autein subdit :
D ruin. SoquiLur dc Ilcrineto et Adriano. Dcindo »
iEodcmdic,sanctiSuitbertiepiscopictconfossoris.» ;
Anti Eup. ot Max.-Lcbec, in iino posttoxtuin pu- Andegavis, sancti Aibini episcopi et confessoris,
runi « Passio sancti Leonis inarLyris. » [.>o lioc
:
cujns vita virtutibus et miraculis plena refulsit.
agunt codices plurcs in'ra citandi. Non video alinm Apud Castruin impcriale quod VVorda... » ut siipra
esse posso, quam qui in prima classe Ilioronym. in codd. medi;e not;c. « Ipso die siincti SiuLherii
priino loco ponitur si eniin de Leone liothoina-
:
cpiscopi et confessoris. » Sive Sinlhecius sive
geiisi agorctur, aiJdendus orat cpiscopi titulus. Suilhecius scribas, ut ignotus in Actis pra^termi-
Mahchian., pro Doiiato, logit Doncn, ut supra Ltitur. « Et sancti Senardi abbatis. » Vult dicere
diximiis. Siriardi Anisolensis, de quo hodie in Actis.
AN:tj;Ki'.-.MAX., Ultraj., Levde.n., .\lbergen., Da- Hagenoven. In priiiia annuuLiatione satis purus,
Nic. et EniTio Ultrai.-Relg., post toxtiim purum, socundo loco ponit « In iirbe Tuan, in Anglia,
:
suhnecLunt : « Apud oppidum imperialequod Werda sancti David ojnsdoin civitatis episcopi, adinirandae
dicitur, natalc sancti Switbcrti Vcrdcnsis episcopi sanctit;itis viri. » Agit, ni fallor, de Davidc Mene-
et confessoris, qui temporibus Pipini, nna cum vcnsi, qui etiain infra inemoratur. Seqnitur de Ai-
jancto VVillebrordo verbuin salutis gentibus praedi- bino, pure. Tuin « Passio sancti Leonis martyris.
:
809 iVIARTYROr.OrTlIJM. - iMENS. MART. 810
Civilato Marsilia, sanctorum Hermetis et Juliani. A chiepiscopiet confessoris.Hunc nascilurum sanctus
Apud oppiduMi iniperialo » ut supra. patricius Iliijcrni;e patronus, per triginta annos,
Aquiciinct. peiiulLinio loco intorjic it « Turonis, : Domino rovolante, pra;vidit. JNatus vero cum bapii-
sanoti Siniplicii confessoris. » Qua3 eadeni liabet zari debcrot, fons aqua) subito crupit. Cum ali-
codex Davorononsis. Addore uler(|uo poterat « epi- quando Evangclium sancti Joannis scriberet,et pul-
scopi, » agilur oniin dc aroliiepiscopo Bituricensi. sata campana, ad opus Dei, 0|)ere suo inoomploto,
VicTOiUN. et ilEG. SuKC. 130: « Apud urbein An- fostinus oxisset, regrossus, invenit aureis litteris,
tinouni, passio beati Loonidis. » angolico miiiisterio consuiiiniatum. ObiiL Landem
Matric.-Garthus.-Ultuaj. incipit : « David epi- plonus dicruin anno vilje su;c cxlvi. » Vide hajc in
sconi el oonfessoris, ou.|us niiri actus doscribuntur, AcLis accuratius d.scussa. « In torrilOi'io Montensi,
ac discipuloruin. » Cictera ex te.xtu, sod nuitila oppido iniporiali quod Werda dic tur, natale sancti
oninia. Svicberti, cpisoopi Vordonsis(;tcoiifessoris. Qui, ut
Codex BiGOTiAN., signatusP. li, Cluniacensis iteni Bcda in goslis Angloruin rofert, tempore sancti
et Ug'iellian. « Passio sancti Uoonis niartyris. »
: Willebrordi episco[)US or iinatus, verbuin salutis
Altempsian., posl Adriani, adjicit « Juliani. » : gciitibus pra'dieavit,ct aPipino rege obtinuit locum
Dein « Passio sancti Leonis. »
: mansionis in insula Rlioni. Uiji monasterio cons-
Strozz. ctMEDic. « Itein |)assio sancti Leonisniar-
: trnoto, quod liaotoiiiis (.jiis heredos [lossident, ali-
tyris. In civitaLo Perusii, translatio oorporis sancti quandiu ontinentissiiiiam vitani duxit, et quievit
t
Horculani, ejusdem civitatis episcopi et martyris. » in paoe. Ilic inter cetera... Ipso dio,Sonardii, abba-
Bruxellen. « Civitate Massilia, sanctoruni Iler-
:
B tis.Simplicii confessoris. In Scotia, Monani Levita;
metis et Adriani, et passio Leonis martyris. » et confessoris. Itein apud Perusiain, seciindum ali-
Editio LuBECO-CoL., [)riino ioco « In territorio : quos, passio sancti Ilcrculani opiscojji ot martyris,
Montensi, oppido imperiali.... » ut supra. Sequitur qui in vii Idus Novembris [)onitur.
textus pnrus; in fine « Apud urbein Antinoum,
: MoLAN. do Albino lilteris Italicis interserit « Cu- :
bea'iLoonidis inartyris. Ipso die,sanctorumSimpU- jus vitam Fortiinatus prosbytor conscripsit. » Tum
ciietSenardi eonfessorum. Eodem dio, sanctiClonie in line « Fostivitas sanctorum Angolorum custo-
:
martyris. Jam dixinius Donatumosse. « Item sancLi dum singuloruiu hoininum. Eodeiii die apud Peru-
David episcopi et confessoris. Ipso die, sancti Mo- siam... Apu.i urbom Antinoum... Apud oppidum im-
nani confessoris. » poriale...» Etcharactore minori «Eodomdie, beati
:
Belin. « Eodom die apud Perusiam, sancti Iler-
: David...» usquead « prievidit. » In oditionibus aliis
culani episcopi et confessoris. » Secundaejuseditio adbuc additur « Eodom die Massilise, sancti Ada-
:
male legit « Ilorculiani. » longiepiscopi. » In Aetisprictormiltitiir. «Di 'prima
Greven. « In Africa, Donati et aliorum xiv mar-
: s:;crosanetie martyris Eudoci;o. In territorio Ceno-
tyrum. Apud urbeni Antinoum, sancLiLeonidis mar- manonsi,natalesanctiSiviardiabbatis. In Britannia,
tyris. Itom sanctorum Abundii, Leonis, Arcasti, bealiDavi(.iMenevensisarcliic[)iscopieteonfessoris.
Polocronii. Eodem die, beati David Menevensis ar- Apud Antinoum urbein, passio beati Leonidis. »
VI Non. Die 2.
Romse sanctorum martyrum Jovini et Basilei, qui passi sunt sub Galieno et Valeriano im-
via Latina,
peratoribus. Item Romse plurimorum martyrum, quos diu cruciatos, imperator Alexander capitali sen-
tentia in extremo damnavit.
NOT^..
Ita Praten., Herinien., Tornacen., PuUanen., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Totse sumuntur ex Pulsanen, qui pro Jovini scribit Joniani, et pro in extre^no, posuit in exilio.
OBSERVATIONES.
Quod jam non semel notavimus, et saspius notan- C IIonscheniusca?tera explanans, qua; de ipsis me-
dum reciirret, id in memoriam identidem revoca- mori?e prodita sunt. Demayt//ribus sub Alexantro
mus; nimirum auctorem Martyrologii, quod semper passis, vix quidquam reperias. pnitner ea, qu;e ex
Romanum parvum indigitamus, sanetos suosexHie- laudato Romano [larvo recitavimus, ab Adoue du-
ronymianis noqua([uam inutuare solitum Adonom riori (jlirasi oxpressa, a quo texLum sunm noitnihil
:
porro ejus vestigia passim premere, Nostrum et Isevigatum Nostordesumpsit,\oLkerusexillo totiiin
Notkcrum utriusque, sictamen ut alios s;epissimo desoripsit, Satis noLa est iinperatoris Aloxandri,
aliunde accersant. Prfedictain Adonis, Usuardi, et quanquam ab Adone impius a|)polletur, in Christum
Notkeri ex altero sequelam, manifestissime probat et Cliristianos propensio, qu;e niiiilominus prohi-
hodiernus textiis, qui a Romano parvo ita primum bere non potuit, q'ioiiiinus famosi Ipiani, aliorum-
signatusest Ronm, .Toviyii el Ba ilei. Etpliirimo-
: que ejiis ministrorum rabiis, vol ipso invito, in iios-
runimartynim siib Alexandro capitali sentent a tros debaocharetur, ut docent Acta nostra iiic et
damnatorum. Primam annuntiationeihsicainpliavit I Januarii, ubi de sancta Mcirlina. Uxc ])vo textu sa-
Ado, quomadmodum a Nostro et Notkero ad ver- tisdicta sint; alia plane cnniL Wandalberlus, quae-
bum desoripta est. Utriusque sancti notitiain, ex que ad eum nullo modo pertinent.
Actis sancti Stephaui papae extractam, ostendit
AUCTARIA.
Antuerp.-Maj. hic rursus patriam suam indicat, D proxime scquentibus. « Iii G indavo, Winuvaloci
dum textui Usuardino sanotum Anglioanum super- confessoris. Vido ojus Vitam in Actis die sequenti.
»
addit « Ipso die, sancti Ceddoe episcopi. » Alii scri-
: Antuerp. et Max.-Lubec. textui puro in fine supe-
bunt « Ceadd;e, » sed hic forte pronuntialionem raddunt « Item Lucii opi.scopi. Absaloni, [Max.-
:
Anglieam seeutus est. I.UBEC, Ahsolini] et l.orgii. Ili passim in coJiciijus
Rosweyd. et hic textum purum habet, sed alia sul) diversa inflexione recurrunt, noseio an satis
adjicit : « Eodem die, Simplicii papae. In C;iesirea recte inter se conjuncti cL ab aliis avulsi. Certe in-
Cappadocia3. Lucii episcopi. » Vide in codicibus ter Hieronym. apographa, unde certo accepti sunt,
Patrol. GXXIII. 26
»
811 USUARDI MONACIII 812
Absoloniusct LovfftKs, seu Georyius cmn socio Ile- A Strozz. olMedic. « Florentia', translatio brachii
:
rolio, vclustissiiiioFploniacoiisiciircnl positiono.
iii sancli Pliilip|)i aposloli in hasilica sancti Joannis
LKCiiis iliscrlc ('.;esai'c;i; C;ippailoci;o triiiiiiliir cmii Bai)tist;e aiinoMcciv, i)oiilificc Iiuiocentid III. » \ ide
l*r initivo SccimdoLicl J;iiui;iri;i » porliii Hoiikimo.
(( : hisloriain liiijiis tr;insl;ilionisiii Aclisi M;iii jmg. V6.
Sed li;ec altcriiis loci sniit, ulii Fiorcntinii aniinad- Codcx. He.mkn. ecclosi;e sancloriim Tiiiiothoi cl
versa cuiu Actis uo irisconfcrri poli'ruut. Apollinaris « In pago R(!ineusi, passio s;iiict;e Ma-
:
ANr.-MAX.,Lov.,LKvi).-l'i:i.(;. cl edit. ri,rr..-HKL(;., cr;c virginis. » l)o ( ;i egimus cuiu Usuardo vi Ja-
iii line « .\pnd Wunlaiii, nal;ilc sancLi Willeici coii-
: iiuarii.
fessoris prcsliilcri saucli Swilbcrli episcopi. » Ldilio LcHECo-C^oL. de Siiiijilicio fcro ut supra.
l.LTH.lJKIiT., LeVDE.N., Al.BEr.GK.N. Cl DaMC. pPiinO lii fiiio : ;< Eodem
Cedd;c episcopi, et
die, s;incti
loco « Iloaue, s;iucli Siinplicii pap;e. Ilic post l)e;i-
: confcssoris. Apud Word;ini, nataiesancti Willerici
liim Pctriiin qu;idra},'esiiuus noiuis, Ac;iciiini Coii- confcssoris, iirosbylcri sanoti Svicberti. »
s!;iiiliiiopolitanuin el Pelriiiu .Vlexaudriniun e[u- Helin. « llcm Liicii opiscopi, Ahsolonii [altera
:
soopos, ol) Fntycluannm l);eresiin d;ininavit. (,)iii cditio Ahsoloni] ct Lorgii. »
eliam statuit, iit nnllus poutirex successoreiu silji Creven. « Roiii;r, sanctorum Ccorgii, Eracli,
:
cunstituat. » Scquitur lextus; iii (ine auleui eadem Ahsolonii, Pauli, Janu;irii, Primilivi, Sccundolaj. »
hr.bcnt qii.'c Lov;uiiensis de » Willeico. » Patot confiisio. " K;iroli coiiiitis Fl;in(]ri;n martyris.
CKNriLEN. niliil ilcriun liahcl cx Usuardo, sed T;iiiranni iiinrtyris. I)o quo su[)r;i. Itom, niarty-
>-
Ilieroiiymi sensiini nielius videtiir ass:'cutus, non riiin pluriiiioruiu niimcro quadringcu orum capti-
laniein plciic. lt;i liabet « (;;esarea Capp;idocia', :
Yi voruni, dc quihus rcfert (ji-cgorius 3 Dial., cap. 28.
sanctoruin Lncii episcopi, Primilivi et Secundolsc qiiod cum a Lougohardis urgerentiir adorare caput
iiiariyruin. » Pricterea est « J;inuaria, » cur non ct capr;e, diaholo cousecrntuni, maxima eoruin nuilli-
« Sccnndola ? » tiulo renuens, intcrfecla esL ah ipsis. Do cultu >•
piirum referl. sod praepnslero
Hr.r.XEi.i.KN. loxliiin niilu hacteiius uon coustat. Roiiue Simplicii pap.^e <<
ordiuo. Addit vero in liiio « .Vdhiic Ronuo, Simpli- : ct confessoris, qui post heatuni Potriini quadragesi-
cii pap.TB, qui sedit annos quindecim. Itom .Sedd;n inus nonus, sedit annis xv. llic Agatium [.\caciuin),
opiscopi. VX Liicii ojiiscojii, Absolonii et Largii. etc, lu Anglia, boali Ccaddaicpiscopi geiitis Mercio-
Ilcm translalio Honedii:l;o ct Folicitatis, sanctarnm ruiu, et Lindisfarnorum, ciijus virtiilos HeJa, lih iii
martyruni. » An c Sodalitio sanct.Te Ursuhe quarum et IV. llistori;e ecclesi;i.stic;e, gentis Auglorum com-
corpora iu abhatiis Viconicnsi, et Marchianensi memorans, iuter alia viitutiim iiicrita, tiiuoris Do-
(luiescuul? Vide Pr;otormissos. Agetur ox profcsso niini plonum et novissiniorum suoruni assidue mc-
XXI Octohris. morem prjcdicat. Liicii opiscopi Cajsareensis et
IIagexovkn., post textum satis purum, de Sim- confessoris. » Quidni «ct inartyris? Lcporii cpiscopi
plicio hahet fere ut codd. medijE notse supra. Tuin : etconfossoris. » Forte «lloroliiiS" (;st, Lucii socius.
« In .4ni,'lia, Codda? cpiscopi et confessoris. Iteiu, «Ilem CTsareaCajii^adocia?, nalalis sanctiLucae cpi-
Lucii opiscopi, .\hsoioiiii cl Lori.'ii. Apud Werdam scopi. » Noiiiina pcrpcram mullijilicala. « Apud Wer-
oppidiim, snncti Willcyrici preshytori, et confes- dam Willerici presijyieri ct coiirosso'is, discipuii
soris, cnpellani snncti S\vic!)crti. » heati Svichorti opiscoj)i. In liiljornia, Tidgiia? ei Mo-
.\ql'incixkt « Iteni sanctorum Lucii episcopi, nendahhis alihatuni, » Ilihoriiisipsis ignoloruin, « lu
:
q
Ahsolonii, Ceorgii. In Hrilannia, dopositio sancti Candnvo, Winnualoci piosliytcri. discipuli heati
Ceadd® e|)iscojii. Ronne, Simplicii papa'. Hic Aca- Samsonis Dolensis arcliiepiscopi, de quo vide in xiv
ciuin Constantinopolitanum episcopuin, ot Petriim Kalonil. Novcmbris. » Vidc AcLa iii.Mnrtii. « ApudPc-
.\loxnndriniini opiscopuin Eutychianos damnavit. » rusiain, sanctae n)emori;e .'Egidii discipiiii sancti
Marchianex. fragineiitum In Britannia,deposi- : (( F^rancisci. Item (juilioliiii prosiiyterictconfcssoris.
tio sancti Ccadd;E ejiiscopi. » De utroque consiih! indicem Praeterinissoruin.
MATRiCL'L'-CARTiiL's.-ULTnAJ. Siiiiplicii papo". : (( Molan. « Item Lucii episcopi, Ah.soloni ot Lorgii.
:
Tartrani vel Tnurani mnrlyris, et pluriinorum. » Et simplicii papa;, (|iii se.lit ;innosxv. Hic Acaciuni..
Si « Ccraiinum » m;irtyrem Carnotensom iudicare In portii Romano, Scciindol;e, Janiiaria;, et sancto-
volnit, col tur isxxviii Maii, iit in Actis videre est : rum Pauli et lleracli. Apud Vucrdam, natale sancti
« Karoli comitis Fhindri;e et martyris, qui Brugis Willcici.... » Post minori ciiaraclere « Itcm marty- :
reqnioscit. » ruin pluriniorum e numcro cccc... » ut Greven. «In
(^LCxiACEN. « Lucii episcopi, Absolonii et Ceor-
: Anglia, benti Ceddae.... Caroli coinitis Flandria;,
gii. » Al in Kalendario ejusdem monastorii sic legi- martyris beat;e meinoriic, Hrugis in Cathedraii ec-
tur : « Liicii opiscopi, Janiiarii, Primitivi. » ciesi.'! ad sanctum Donatianiini quiescentis. » In edi-
Codex I). i)U CiiEVAL, signalus C. Lncii episcopi, : (( tionihus aliis ita variat « Item, Liicii episcopi in
:
Absolonii et (icorgii. » Ca'sarea Capiiadocicc. Et sanctorum martyrum, Ah-
Vatican., sii.'nat\is nuin. 5)949, prinio loco legit : solini, ot l.orgii ot Horacli. El Sinipiicii pap.^e, » ut
« Siinplicii papa;, qui scdit in episcopalu annis p. supra. « In portu Romano, Pauii, Socundulffi, Ja-
quindecim. » nuariae. » Iterum minoribus typis « Brugis, ohitus :
Ugiieiman. : « llem, Liicii episcopi, Ahsalonii, et Caroli martyris, comilis Fiandria?. »
Lorsii. »
V Ko)i.. Die. S.
Apud Caesaream Palestiii.n, sanclorum martyrum Marini militis et Asterii senatoris, sub persecutione
Valeriani quorum ; prior cum accusatus fuisset a comilitonibus, quod esset Christianus, el ille Chris-
tianuin sc es.se clarissima voce testaretur, martyrii coronam capitis abscisione suscepit. Cuinque
sequens, capite truncntuni niartyris corpus sui)jcctis humeris et suhstrata veste, qua iuduehatur, exci-
peret, honorem, queiu inartyri detulit, continuo ipse martyr accepit. Eodem die, nntalis sanctorum
Emetherii et Celedonii, qui primum apud Legionensem Galiiciae civitatem miiites, exsurgente persecu-
tionis procella, pro confessione noiuinis Christi, piurimis alFiicti tormentis, Caiagurrim usque perducti,
atque ibi martvrio corrinnfi sunt.
Ex Pralen.. Heri>ii.cn., Rosweyd., Antuerp., codd. A)ituerj).-Max., Ultraj'., Zeyd., Al-
3icced\.\ni
Max.-Lnhec, Mrncrfit.. HeJin., Greven et Molan. lerg., Danic. et Edit. Ult^'aj. Belg.
813 MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. Kll
VARIANTES LECTIONES.
Soliis Prytensis non inale legit Asti/rii, nos cum A Ado Emiterii ; Praten., Emltherii
,
Herinien ;
Ileriniensi, !]clini) et Moifino ex Romano parvo et Emytherii; .Munerat., Enutherii; Beiin., Emitte-
Adone, Asterli, non Astirii ut passim codices alii. r ii ; Cveven., Emicherii; MoU\n., Hiterii,a\n ali-
Mnnei-at. post accKsatus omh\i fHlsset. Dc ahscisio- ter. In ea codicum discrepantia, eam infiexioncm
ne, uL scrihnnt passim codiccs. et afjcisione, iWcUwn secutus sum, f]uam majores nostri in Actis prffie-
esl alil)i. Reli(iui textu siihjectis humeris, ut ha-
i
ligendam pulaverunt. Rursus Rom. parvum et Ado
l)ent prohatiorcs codices cuin Adone, quamviscuni ponunt Chetedonii, qiios solus Molanus iiiiitatiir.
Anluopp., .Max.-I.uhec. et odicihus aliis, legendum Cfetcri codiccs, et quidcm prohatiorc^s. leguntcum
suhvectHiii hnmeris. Ilerinicn., Roweyd., Miincrat. Actis Gallite in Miinerato, Galatta in
Oeledonii.
et r.revcn.ponunt suhtractaveste, sensusapertein- Rosweyd , Belin. ct Molano, ex circuinsLantiis fa-
dical, scril)endiiiii5/^V;5/rflto,utest.,in [Qxiw.Quimar- cilc corriguntu". Antuerp., Max.-Lubec. et Bclin.
t>iril, \tvo qHevimartyri^WxxwQV^Vx vel cjus typogra- omittiint mitites. Ooronati sunt martyrio in Cre-
phi sphalnia est. Roai. parvum legit Hemitherii; ven. ct Molan. nihil in ro a textu ditfert.
ORSERVATIONES.
Martyres in textu commemoratos, ex Romano licet Emeterii, Emeriti, Meteri, et Celedonii,
parvo i'n Adoiiem, inde in Usuardi lalerculum hic Oellenionii, Oellidoni, Ecelcdoni apud liierony,
etiam promanasse,induhitatuin videtur. En prioris miana nominentur.cos a noslris.nisi mullum fallar-
verba,secundolocorelata Casarea, 3farinimilitis
: plane diversos agnoscet, qui lextus inter se eon-
et Asterii senatoris. Nec eos moror, qui ex apogra lerre dignaiiiLur. Fateor equidem Ifenschcnium et
phisllierouymianis acceptoscontenderent, earatio- •-» Florentinium pliiribus lahorare, ut Gal-^qori no-
hcdueti.quo synonymialiqui ibi hoc die rcperian
l men,quod in llieronyinianis ponitur,iii eivilatis ap-
tur. Non cos m6ror,lnquain;nam licct ihiMarimis pellationem mutent, et corrupta codicum istorum
aliquis, imo marini gemini et .Asterius invenian iir, nominacuinMartyrologiorum m^irovxwn Eynetherio
ii tain diversiet disjuncti sunt, ut cum Cassariensi- et Oeledonio concilient verum in ea codicum Ilie-
;
hus, cx Riitino evidentei' sumptis, nullam prorsus ronymianoruin pcrplexitate, vix rcperies, uhi tuto
habeant airmitatein, ut fatetur ipse Florentinius, et liceat pedcin figere.Casteriim de hisce niistris ita
Acta hostra supposuisse videntur. Itaque ex Rufini primo loco meminit auctor Romani parvi Sancto- :
lib. VII, cap.l3 eL 14, acceptos esse gloriosissimos rum Hemitherii et Ohetedonii, apud Oalogurrim
martyrespalainest;;equecertum indiielogiuinsuum martyrio coronatorum. Ita ctiam apud Adonem po-
sumpsissc Adonem; atqueitem ex hoc dcscripsisse siti .sunt ciim longiori clogio, cujiis pnrs prior a
Notkerum, eontraxisse Nostrum; paria in vcrsibus Nostro ad verhum descripta est prjeterita altera,
infra citandis sentiL Wandalbcrtus; verbo, una est quam in Auctariis plene invenies. Acta martyrii,
ex Rufino et Romano ])arvo marlyrologorum sen- inquit flenschenius ab aiictorihus coatis consigna-
tentia, Asterium vel Astlrium, \e\ Astyrium, ajque ta scripto fuencnt; qua rabie ac vi tyra^inorum
ac Marimtm martyrii gloriam essc consccutum. Id periisse deptorat Aurelius Prudentius Clemens cu-
vero, quia in Eusehio iion exprimiLur, suspectuin jus deligentia dehemus omnem horum martyrum
habet TillemontiLis lomo IV, a pag. 21, eL Ruinar- notitiam .Vidc ibi ejus hymnuin et reliqua ad eos
tius Eusebium slicuLus, de solo Marino meminit martyrcs spcctantia, accurate digesta. Textum nos-
inter Selecta, pag. 274. Maneat tanlisper sua As- ^ trum complectuntur duopostreiniWandalberti ver-
terio palma, vel sola Rulini fide ei vendicata. siculi; quid prior velit non examino :
OuoddeCaesaricnsihus martyribusprir.cipio dice- „.
Quinas
.,.,„,,„
Marcia itfajra
(Bol!..
^
Quidni, Mocra ?) pio Nonas
[defendit amc.io.
JDam, npmnD non
hom nempe, nnn cex
v I[ioi'An
mcionyinianis, «Prl Q nHp ac-
uniii n ic seaaiiunae nf I i i
;
hj, ^^ Emitiierias, Chei.aonius aiq.ie Marinus
CeptOS, id de CalagurntaniS etiam inteilexi nam : Asterlusque micant elfuso sangmne dari.
AUCTARIA.
ToRNAGEN. deflcit in ea parte elogii, quae Aste- remque lintei atLonito sequehantur intuitu. » Per
rium tangit, omittcns haec verba, cumque sequens, orarium intellige sudarium. Sequitur: « In coeno-
usque ad martyr accepit. An quod codicis descrip- bio Monasieriolo, sancti Winnochi ahbatis. » Idem
tor marlyrem non crediderit? est qui supra Winwalocus. Deni:'jue « Item Mau- :
Antuerp.-Maj. magis mutilus cst, italegit: «Na- rini episcopi etmartyris; » alihi igiioti.
tale sanctoruin martyrum Enutherii ct Theledonii IIagenoven. tantiim non puras, duahus annun-
in Ilispania, qui primum apud Legionensem Galli;e tiationibus hanc solam mediain interjicit « Eodcm :
civitatem milites, exurgente procella persecutio- dic, Kunegundis iaiperatricis. »
nis, pro confessione nominis Christi plurimis ViCTOiuN. Reg. Suec., signatus num. 130
et :
afflictitormcntis, Calagurrim perducti atque ibi « Item Simplicii |iapae, qui s;'dit RomcT annos xv.
martyrio coronaLi sunt, ApuL Cfesaream Palestin;e, Ilic civitatis Const;inlinopolitaiije episcopiim, et
sanctoruin martyruin Maurini militis et Asterii Pctruin Alrxandrinuin episcopum Eutychianos
senatoris sub persecutione Valeriani. » damnavit. » Plura vidc die prasccdenti.
PuLSANEM. et LovANiEN. dc martyribus Ilispanis p, Vatican num. b949
, «Beneventi, sanctre Ar-
:
hgec solum ponunt « Eodem die, sanctoruin Eme-
: thellays virginis » Codex Pleschoniensis scribit
:
therii et Ccledonii, » Puri sunt in aliis. Athelais.
Centulen. « In Africa, sanctorum Gaioli, Feli-
: Editio Lubeco-Col. ita incipil « Ordinatio pon-
:
cis, Nicefori et Claudiani. In Britannia minori, de- tificatus sancti Annonis, archiepiscopi Coloniensis
positio sancti Wigualoci abbatis. » Agit de Win- Agiippin;B et conlcssoris. Apud C;iesarcain PaUcsti-
waloco aut Winwaloeo. na?, sanctorum martyrum Marini militis, civisllicro-
Bru\ell. in Marino cl Asterio tantum niodice solymorumet .Astirii senatoris Roman;T3 urbis.Quo-
interpolatus, de Galagurritanis martyribus ea ex rum... Eodem dic in Ilispaiiiis, natale sanctorum
Adone restituil, qu;t; ai) Lsuardo prajterita diximus, Einichcrii et Celodinii martyrum... Eodem die, san-
sic cnim post coronati sunt, subjiingit « Quorum : ct;B Kunegundis imperatrieis, qu;B fuit filia Pala-
capita cum lictor incideret ,miraculum populis tini comitis Rheni, el copulaLa saneto Henrico im-
magnuni apparuit. Nam unius annulus orariumque peratori, qui ambo virgines fuerunt, et virginitalem
alterius,nube susccpLum et in coelos evectum est. usque ad liiiem vit;e servaverunt, et in civitate Ba-
Viderunt ha;comnes qui aderant, et usquequo acies bemb.irgensi pariter sepulti requicscunt. »
oculorum intendere potuit, fulgorem auri cando- Greven. « Felicis et Justi, Fortunati, Floriani,
:
:
xtri USUARDI MONACm 81G
DiMiali, Piiiil;i', (laioli, Jiilii, Casti, Soli, Miirci», ilalicis c\ Adoiie siilKlil « Scri|)t(ini cst iii Historia
:
llicrolis, Aiitii,'oiii, Jaiiuarii, Tiiliila^ Galjiaiii, Uui- ecclcsiastica ;» VA posl cloj^Muni scciiiuluni « Scri- :
rioli. Ilciii ^Viiiwaloci alil)atis C' confcs-oris, scciin- l)il li;ecAiircliaiius (.U/o, Aurcliiis| Clciiicnsiii lihro
cliiiiialidS (lic |)ra'cc(k'iiti. (".iiiicj^iiiulis vir^iiiis iiii- coron;itoriiiii(.l^/o, coi'oii;iriiiii|, lii IU;iii(iiiii() iiionas-
pcralricis, tiiia; 1'alatiiii coiiiilis lllKMii. Ilicc cuin tcrio, AViii\v;iloci ;ii)l);itis. » Dcin typis niiiiiiliori-
viro suo saiicto llciirico, liiijus iioiiiiiiis iiii|)cralore l)us « C;iliipi)iiiii prcshytcri cl creinita;. IteiiiHain-
:
liriino. in viri,Miiitatc Cliristo scrviciis, pleiia operi- hcrgic, Cunci,niii(lis vir},'iiiis iinperatricis... » ut
1)118 honis iiuicvit iii pacc.lteiii, Kufciiissa' rcj,Mn;o. » Crevcn. siipra. Iii aliis c(lilioiiiliiis, jiro Aurelianus,
Iii'.er l>r;etcriiiissos iit Apiul Colo-
i-^Miol^i poiiiliir. « inelius scrihil Anreims. u \n l!l;iii(linio, (!lc , lla-
iiiaiii AL,'rippiiiaiii, ordiiuitio e|)i.sco|)alus sancli An- bciil)cr!,';c, s;iiicl;e Cuiic,!,'iiiulis virj^iiiis, Die lerlia,
nonis arcliicpi.scoi)i cl conressoris. » sanctoriiiii niartyruni Kutropii el comitatus ipsius,
MoL.vN., post elogiuiii Marini el Asterii litteris Clconici et Hasilisci. »
IV Non. Die 4.
Roina} via Appia, natalis beati Lucii pap;e et niartyris, qui persecutione Valeriani et Galieni, ob liilem
Cbristi exilio postnioduin divino nutu ad ecclesiain suain redire pcrniissiis, martyrium
relegatus et
capitis oblriincalione coniplevit, Itein Roniaj via Appia, sanctoruin inartyruin nongentoruni, qui sunt
positi in ciniiterio ad sanctani Ga3ciiiam. Eodein die, sancti Caii palatini in inare mersi.
NOT.E.
Ita Praten.,Herinien., Tornacen., Roswepd., Pul- jj Imn discrepanl, quod Caio palatino adjungant so-
san., Greten. vl 3fola7t. Codicesalii quaiuoryl?i- cios xxvii, ut dicemus in Auctariis.
tuerp., Max.-Liibec., Mimerat. et Belinus ineo io-
VARIANTES LECTIONES.
Vix quidquam pra;bent observalione dignuin : lent vel librarii vitia sunt, quorum aliqua ex codi-
nain cenieterio, cimiteno, camiterio ; Ceciliam, cum puriorum auctoritate et hic et alibi sequiniur.
Gaii, Gagi, Apia, vei sx^culi, quod codices redo- Rosweyd. pro dcccc, niale scripsit octoginta.
OBSERVATIONES.
Textus totus, ut j;icet, ex Odone sumptus est, junguntur. Alia non minnr difTicultas Florentinium
diHcrentia. quod Zwmelogium in la-
ciini liac sola exercet, ncmpe an Julius\\\ Ilieronymianis codic/-
terculonostro. inedia ex parle imiiiiiiutum sit. Qiiae bus pro Lucio nonsil posilu.s, aut in Romanoparvo
autciii Usuardus prietermisit, infra in Auctariis el nostris Lucius pro ./ulio, Verum ea in Actis lio-
supplebuniur, Cieterum Lucius, et nongenti illi Ro- die satis quoque explanata suiit, ct Julius ille epis-
mani niartyrcs, in Romano parvo prius positi sunt copus a Lucio et Julio Romanis Pontijicihus segre-
Lucii iHipcB et martyris. Et martyrum Dcccc,qui gatus, servata Julio papts, non martyri sed con-
suntpositi in coemeterio ad sanctam Coeciliam. Ado- fessori, propria diexii Apriiis, ut proprio loco pate-
iiis eiogiuni ex notis pontiticum llomanorum tahu- hit.Sciisil lortasse dillicultatcni, sed non recte sol-
lis coaluit, in quo plura sunt ab eruditis non con- G vit Ral)iinus,dum hocdie signat Jullumepiscopum;
tinuo admitteiida. Coiitroversa omnia complanare scquenli Lucium jjapam et martyrem. Notkerus
noii potuit lleuscben us; alia ex S. Cypriaiii litteris Adoneni pra^habuit. Et vero Lucium et Julium pon-
iiKiiiiruiit et dissolvere conantur doctissimi recen- tilices clarc oiiiii dislinxerat antiquissiiniim Kalcm-
tiores, iuter quos Pagius satis fuse de Lucio disse- dariuni Rucherianuiii, duiii liiin non iv scd iii Ko- i
rit ad, annum Christi cci.ii, a nuin. 14, et brevius nas Martii, in Catlisti hixnc, pridie Idus Aprilis,
;
Tiilenionliiis tomo iiostrum,
IV,p;ig. 18. Ad lextnm in via Aurelia collocaverat. Superest Wandalber-
rediiiuis. Caiuscl quidein Palatinus ex aliquo llie- tus, qui cum nostrisde vero Lucii inartyrio non du-
ronyniiano apographo dcrivalus est, quamvis du- bitat, sed pro nongentis soluiii octingeiitos substi-
biuin relinquatnr, niv\.\mPalatvius,\iVO\)V\mxi mar- tuit. Ilenschenius autciii, taiiielsi vanant llierony-
tvris noinen d ci nondebeat. Quis viginti septem miana, numerandos censct nongentos et decein ;
alios, iioniiuUis codicihus Usuardinis adjccerit, non haheo ego unde quid probaljilius deiiniam. In-
neiiio facile diviuiivcrit. terini ut ut duliia sit rci vcrilas, de Usuardini tex-
tiis siiiidicitate abunde constat. Ilabe modo pra)-
Aliamrcruin faciem aut potius noniinuin seriem
exliihent Acta, ubi ex vcrosimiliori codicum Lucen- fati Wandelberli meLricnm cnconiium.
sis et RUiiniani lectione, Caius ille Palatinus, sive Luciiis liiiic papa prctiosa morte qiiateniis,
unus sil, sive geminus, longa; iiiartyrum cohorlis Martjruiii oclogintorum (Mulan. in mfinjine, Martyrio ct nongen-
anlesignanus statuitur; socii aulem illi xxvii, non toriiiii) turba optiiiia fulget.
cnin illo, sed cuin Julio episcopo, Roto, el aiiis con-
AUCTARIA.
Antuehp. et Max.-Lubec, Munerat. et Bemn. Id tcrea de Lucio lcxtui inserunt « Qui post bea-
solum textuipiiro subiiccluiit, (luod supra insinua- luni Petrnm xxiii. »
viinus niiiiiruin
; «Kl aliorum viginti septem. »
: Ulltuaj., Leyden., Lat,, Albeugen. et Danic.
IIab"s alios siinilcr infra. idein et hi habent de Lucio, et post complevit, ex
ANTLi;r.i'.-MAJ. De Lucio, post complevit, cx Ado- Adone restiLuunt, quse abUsuardo praeLerita supe-
ne inser t « Positus cst auleni via .\pia ad S. Six-
: rius dixinius. Sic legiint llic consLiLuiL, qnod duo
:
tuiii. Scdit autcm iii cpiscopatu annos tres, men- presbyteri et duo diaconi in oiiini ioco cpiscopum
ses tivs, dies tres. » Reliqna texlus purasunt. Se- non desererent, propter ecclesiasLicum testimo-
quitur « Nichoinedia, passio sancti Adriani cura
: nium. » Item, post iyi mare mersi :« El aliorum
aliis xxiii. Cujiis corpiis Romam esL translatum at- XXVII Nicomcdi;fi, naLale sancti Adr ani cuin aliis
que sepultum vi Idiis Septembris, ubi et pa sio viginti tribus. Cujus corpiis Roma^ esl transla-
notata esL » Vii.le eo die.
. CicLerum in Hierony- tum el sep Itum vi. Idus Septembris » [.4.lbergen.
miaiiis hocetiain die ponitur. male legit Decembris].
ANTLEr.i>.-MAX.,LovANiEN-, Levden. , Belg. ctedit. Centclex. Hodie solum habet : « Romae, sancti
Iltuaj.-Relg. idemin line hahent de x.xvii. At prae- Julii episcopi et conlessoris. «
817 MARTYROLOGIUN. — MENS. MARl. 818
Bruxellen. tertio loco « Apud Nicomediam,
; A dies in Ecclesia celebrior habetur. Treveris, ^anct^
nataio l)cati Adriani ciim aliis xxrtr, qui oninessuh Rasini episcopi ot confcssoris. Apiid Prngam civi-
Diocletiano, post iiiulta supplicia cnicifiMifio [vud tatcm noliemi;e, translatio sanctiWeiizcslai duciset
flicere crurifr,i,^!o| inartyrium consuminarunt. [pso martyris. Item translatio sanctoriiin marlyruin Fe-
(lio, passio sa :cti G;iL^ii Paiatini, in inaiM; luersi et liciis ct Adancti siilicet capila eorum iiiinc Colo-
;
alionim xxvir. » nitc habentur in ccclesia sanctorinii apostidorsim. »
IIagenoykn. inverso lerine ordine, incipit a non- GijEVEN. « (luin hoc Gaio ferentnr p issi et alii
:
gentis martyribiis. Secundo locodeCaio cuni soeiis. xxvrr. Nicoinedia% passio, vel utaliisplacct,clevatio
Tertio de Lucio, cui auctariuin idein adjicit, quod Adriani martyris, Gregorii, .hilii ctim a!ii> xxxrir,
supra rctiiliiiiiis. Tiiiii « Apu Nicomediam, passio
: I quorumsolenniorcclel)ritashabcturviidiisScptem-
sancti Adri.mi, ma''tyris cl inilitis cnin aliis xxrir. bi-is, quaiulo Roin;o beatus Adrianiis est scpiiltiis
Qui Adrianiis a matre propria et uxoie ad marty- Basini archie|)iscopi Treverensis et confcssoris.
rium instii,'atus est. Qui omnes post miilta supplicia Apiid Pragam... Apud Cidoniam Agrippinam, trans-
carc(!ris et ramis, martyriuin crurifrayio, sub Dio latio capitum, sanctorum Fclicis et Adaiicti, In
cletiano Au;4iisto consummaverunt. Decurrcntibus ribernia, sandi Moggrudonis episcopi ct confes-
aliqnibus aniiis, yi idiis Septiunbris, corpus beati soris, » hactenus ignoti. « Item sanctie meiiiorise
Adriani Roina) translatum cst. Eadem die translatio Bosonis presbyteri et confessoris, Prioris majoris
sancti Wcnlzcselay dncis Boeinorum, martyris. » Cartusia}, poslBrunonem xvrmagnie sanctitatisviri.
Aquicinct. addit dc Lucio ut siipra. Quod autcm Qni ex casu aedificii collisum homincmct defunctMin
scribat ciim codice Victoriuo, tres Diacoul, vel Q oraticne rcsuscitavil. IIerba3 etiam, siipra tiiinu-
Diacones, pro duo, puto librarii vitio lactum, uti lum ejiis excrescentcs, multis prcsliterunt el pi'a;s-
et quod sohis Aquicinctinus pouat ducentorum pro tant, Domino glorificante sanctum suum, optat;e
nongentorum et Agii pro Gaii. sanitatis medelam. » In iudice Prastennissorum
CoDEx D. Le Mare, signaf.us C, qui fuit PP. Fraa- dicitur, nuUiim ei cultuin, aut venerationem in
ciscanorum « Item AL;apevirginis, Gorgonii, Firmi.»
: ipsa Cartusia exhiberi.
Unde hi tres hic hodie intrusi sint, nescio, patebit MonN. « Et alionim xxvii Nicomedi;E, sancli
:
postea, spectare ad x Martii. Adriani cumaliis xxrii. CujiiscorpiisRomae transla-
UcHELLrAN. et Altemps. Addunt utsupra de Caio, tum est atque sepultum vi Idus Scplcmbris; ubi et
et alioriim xxvri. ejus passio notata esl. Trelseris, s;incti Basini epi-
Editio LuBKco-CoL. de Lucio, pra^ter jam dicta scopi. » In editionibus aliis,additur « Die qiiarta,
:
adhuc inserit, « Qui post beatum Petrum xxrri pei'- sancli patris Gcrasini, qui 1'uit iu .ford:ine. » Mclius
secutione, etc. » De Caio ut jamsiepe. « Nicomediae, scriberct Gerasimi, qui non ad hiiiic,sed ad se-
natale sancti Adriani cum aliis triginta tribus. Qui quentem diem pcrtinet. In fine : « Ipso die, elevatio
omnes post mulla supplicia inartyrium suum con- corporis beati Adriani martyris. » Neinpe dum reli-
suinmavcrunt siib Diocletiano Augusto. Decurrenti- quia) ejus dicuntnr in Lelgiiim translat;e, et novissi-
busauteni ali((iiot annis corpus beati Adriani Roma) me anno mcx ad(icr;irdi montcm, Flaiidri;eoppidum
est Iranslatum et scpultum vi Idus Septembris, quse collocatae, ut fusius suoloco erit examinandum.
III Non. Die S.
Apud Antiochiam, natalis beati Foca3 martyris, qui post multas, quas pro nomine Redemptoris est
passus, injurias, qualiter de antiquo illo serpcnte triumphaverit, hodieque populis declar'atur. Ipso die,
passio sancti Eusebii palatini et aliorum novem martyrum.
NOT.E.
Rara codicum prope omniumeoncordia: Prafen., G Antuerp. —Max., Ultraject., Lovanien., Leyden.,
Herinien., Tornaceii., Pulsan., Antuerp., Max. Albe^g., Danic. et Edit. Ultraject. Belg.
— Lubec.,Mmerat.,BeUn.,Greven.Qi Molan. Adde
VARIANTES LECTIONES.
Focv, legunt codices omnes, et sic intactum reli- cursu declaratur. Altcra Hodie popiiti concursu
:
qui, Pass'is est pro estpassus, nihil in textu immu- declarant. Editionem luaximam Lubtcanam scatere
tat. Hodieque 2)0j)ulis,\ev^ Usuardilectioest:multi erroribus typographicis, dictum est alibi non se-
codices habcnt simpliciter Jiodie iwirulis ; Greven. mel; eos inter connumerandum puto, (juod hodie
et W(Az\\.,Hodie quoque. Belino phrasim variare pro FoccB legat Sacce. Pierumque mihi satis est
iibuit. Prima ejus editio ponit Hodie populis con- liujusmodi lapsus generatim indicar-e.
OBSERVATIONES.
Agit hac dieUsuardus fere ut prsecedenti ; Phocce (Africano). Scd Phocam Synopensem episcopuni
elogiuin ex Adoncdimidiatum exhibet de Eusebio, : hic cuin Antiocheno hodierno confundi, vci*osimiIo
quod bi'eviorsit sententia,suamfacit, neglecta voce est : vide hic Ilenscheniumet qua)dicturi sunuisxiv
item, addita,^a55w. De utro((ueineminiL Rom. par- Julii. Eusehio Palatino octo duntaxat socios tri-
vum, ex quo fontesempcr haurit Viennensis inarty- buit Roin. parvuin, forte errore librarii;corrcctius
rologus, qui Phocte elogium cx Grcgorio Turonensi apographuin .\doncm habnisse necesse est. Suiit ct
dccerpsit, ut in Actis inanifestum est Phocas etiam hodio Eusebii apud Ilieronymum, sunt et Pala-
aliquis et qiiidcm Antiochenus mcmoratur in apo- tini, pro sanctis posiii in altera elasse martynim
graphis Hicronymianis, ubi et pro Virgine sumptus ^
y^
Africanorum. Magisne Eusebio hac die, qii;iin'Caio
et sanctce, Foccb et Focatis inllectitur. Inde, an hesterna,convcniat. eaPalatini appellatio, aliorum
aliunde acceperil auctor Roin, parvi. non ausim pro estojudicium.CerleNotkerusnonmalesensumRom.
certo affirmarc, quamvis in partemnegativam luagis parvi asseeuLusvidcturdum Palatinum AhEusebio
incliner, ob rationes alibi productas. Qui plura dcsi- dislinguit, lcgitque Eusebii et Palalinietaliorum
:
derat, adeat Florentinium. Non omiserim tamen, viir.In'erim in Actis, Palatinus alter, Petrus,
quod iuter Auctaria crit repetendum, codicem ve- Rusiicus, Herebus, Marc et alii novcin anonymi,
tustissiinum Centtilcnsem, Phocae asci'ibcretitulum tanquam cohortis cjusdem pugiles numerantur.
episcopi, hoc modo In Antiochia, natalis sancti
: Plura in cam rem disquirere, aut aflerre in medium
PhoccB episcopi et martyris, sicb jtidice Afficano supersedeo, cum a!) Hcnschenio et FlonMitinio ea
»
8I'J USUARDI MONACIII 820
diligpntia (iisciissa sinl. (iiuu in liiijiis modi ohscu- rationi s niorsnuni vencnatoruni, dc quihus Circg.
ris i'l iinplcxis noiiiiniini oinlHii;ilion'hiis ;i(lliii)cri
( Turon. dc gloiia M:iityruin, lih. i, c:ip. cl cx co '.)'.>,
possil. .Nuliis .siinici;it Csiiardi siiiipliciliitciii cxlii- ,\doiiis clo5,Muin incininit :
iiiiissi' (iiicin it;i sciipsis h', iit iii Adoiic rc|)ercrat,
in coiifcsso ossc cxistiino. Licoat liic aUcxcrc Wan- Tcruas uiaityr IiaLet inerituniiii iiuiijiiit IMiuca^ ;
(hdliorti vcrsns dc S. IMioca, (luijjus alludil ad cu- Suuguiuc qui uiortcm vicil, virtuU- iliacdnciu.
AUCTAUIA.
Antuekp. — .Maj. tcxluin in priiii;i iiiiuntiationc inventum cst, Ilic qualitcr de hoslc anti(iuo trium-
sic contrahit « Apnd Antiochiain, passio sancli
.•
ihavit, hodic populis ad laudem Dci declaratur. »
l'oc;c inartyris. Itcin ipso dic saiicli Euschii Pala- I)c Euschio purc.
tini, clc. » AyuiciNc.T. in fine snhdit «Suessionis depositio :
lioswKvn., in pnrus,aUcr;iiii ainplia-
priiiia satis sancti Drausii cpiscopi el (onfcssoris. »
vit hoc iiiodo « Ipso dic, passio sancti Kuschii ct
: .MAr.ciiiAN. Iraymcntuin : pro alirrnm norcin, le-
Pahntini, et aliorum xi martyrum. « .Mclius lcgcrct gitunflecim, nt siipra.
cum Notkcro « ct alioriiin octo martyrum. » Sus-
: Matuk;. —
CAnTiius. — ULTnAi. : « Plioca; inarty-
picor littcras niimcralcs fuisse trans|)ositas. ris iiiclyti suh Tr;ijaiio. »
Ce.ntclkn. jain diximiis ita hodi(! scrihcrc « In : Altkmps. « Sancti Kyriani, pro Kereni
: ; » vo-
.Antiochia. s;iiicti Foc;c cpiscopi ct martyris suh catiir iii Aclis Kieranus.
judicc .\nicauo. » B Editlo LuBEr,o-(;oL. textui siiperaddit « In Ifi- :
Bruxeli.en. tcxlum interpolatum ex Adonc, ma- hernia, sancti Kerani cpiscniii et confessoris. »
tfis cxtcndit « Apiid An!ioclii:im, passiosancti ;'ocjc
: CuEVEN. « Iii Africa, Adri;nii, Fuvoli. Itcm Vic-
:
socii hc;iti Eusidiiiiuartyris, magiiorum iiiir;iculo- toris P;iinphili, Siri, Satiirnini, !*; tri. » Scjiincti
ruiii facloris. Uai po.>t uuiltas, (jiias pro noiiiine siiiit a sociis, ct fcrnic pro ai'hitrio cirorniati. « In
Christi passiis cst, injiirias, c|ualitcr de antiquo. Iljhcrnia, Kcrani, episcopi et confess iris. Ileldae
scrpcntc triumpliavcrit, hodie dcclaratur populis ahhatis, » potiiis « llilda? ahhatissas, » qn;c ad xxv
Dcniquc si in quciiipiam coUiher strinj,'ens, niorsum Augusti reinitlitur. « Tcrcntian;c ac quinqiie filio-
vcneiii difi'ud(rit, st;itim qui |)crcussus csl, ut ja- runiconversio. » Dcea nihil alihi lcgitiir. «Thcophili
nuam hasilica} Foc;c inarlyris, crcdens attigcrit, cpiscopi C;esare;e,qu;cpriusTui'risStratonisdiceha-
evacuata virtute vcneni salvatur. Ipso die, sancti tiir;qui utsanctus Hicronymus lihro dc Viris illus-
Ensehii jialatini, et aliorum novcm martyrui:i pro tribus tcstatur, sub Sevcro principc. sapientia, ct
Christo dccollatornm. Siiessionis, san^ti Drausii s;inctiLatc conspieuus ciiiiciiit. Translatio sancta;
episcopi ct confcssoris. » Vidcri potest dissertatio Lnndrnd;cvirg nis. »IIocan aliodie ea translatio ac-
t,'allica, inscrla E|)h'ciiieridihus Trivortianis nicii- cideritdiceturaddiem viii.Iulii, quo.\cta reniifunt.
se .lunio anni .MDCCxi, quic ad sancli Drcmsii ve\ MoLAN. « Ipso dic, dcpositio sancti Drausii epi-
:
DraKcini cuUuin spectat. .scopi et confessoris. » .\dt1itu:' iviinori characlcrc
IIagenoven. novuni IMioc;e clogium proprio fere Suessionensis. Tnin « Theophili cpiscopi C'csa-
:
martc concinnavit, his verhis « Apud Aiitioclii;iin,
: re*, etc.»ex Grcveno. In aliis editionihns, sic le-
nataleheati Focjcmartyris, qui suspensusest uiigu- f'^ git «Sucssionis, snnctiDrausii, cfiiscopi et confcs-
:
lisquc laceratus. Post hoc in ignem cst missus per soris. » Rursus typis minorihus « Ciesirer^ Pa- :
tres horas, ubi Deiiia hiudavit, ct ili;osiis ab ignc lestinae, sancti .\driani inartyris. Qui die festo, qno
exivit. Deinde iii furno caiefacto per triduuiu est natalia fortmuc C;csarecnsium (sic enim piitahatury
positus, uhioransexsp ravit, etcorpusejns inustum celehrari solent, leoni primuin ad discerpcnduin
et intcgrnm, et odorcoptimo plenum post tres dies projectus fuit, deinde gladio (st jugulatus.
Pridie Non. Die 6.
Nicomedias, natalis sanctorum Victoris et Victorini, qui per triennium cuin Claudino ct Bassa uxore
ejus, tormentis inultis afflicti et retrusi in carcerem, ibidem vit« sua? cursum iinplcvcrunt. Civitale
Toleto, depositio Juliani episcopi, qui apud ejusdem loci incolas famosissimus habetur.
NOT^.
Consentiunt denuo Praten.,FTerinien., Tornacen co6\ce^ Antuerp.-Mar.^ Ultraject., Leyd. , Lovan.,
Rnsweyd., Pnlsanen., Antuerpien., Max.-Lnber., Alherg., Danic, et Edit. Ulto-aj.-Belg.
Munerat., Belin., Greven., Molan, et mcdiae notas
VARIANTES LECTIONES.
Munerati hallucinatio est, Victoris, Vitalis, Victo-Y) pleverunt cursnm.DTtw^c.oxmiVxisufP.Citalew-iV.vc-
rini. Et sic in Pulsancn, triennio\)voper triennium, veno, error typographi est ideni fortasscdicendnm ;
CIandiopvoC'IaHdiano.BaIsa\)\'oBassa.Tnv[)ins\n de Tolletonpnd ViG\m\}ni:Qnn]n\ cUiabebatur \)vo ka-
Danico, Claro diacono. Scrihit solus Bclinus iixore J^^wrapudeumdemGrevcnum,qui forteitascriptum
sua.Legnnt'd\iq\\icursumrit(SSU(e,n\iivit(gsti(Bim- Rosweydino vel potius ei siniili?
invenit in codice
OBSERVATIONES.
Nicomcdi(d Victorem et Victorinnm omnia cdita ret, in aliquo Bcda^, ipsius nianuscrijitoreperiri jio-
Martyrologiahac die tribuunt, inquit Florentinius. tuisse elogium, qiiod in .\done lcgitur. Cogor clis-
Poterat salteni Bahanum cxeipere. Adoiicm, ut-^repe sentire, nain cuiii Rahnnus, nedam (liligentcr cxpi-
monui, passim et hicdescribuiit Usuardusct Notke- larc solitus, liorum mullum hodic posuerit, consc-
rus, sic tanicn tit ci ScTpe sanctos aUquos superad- qucns csse videtur, ut Adoni soli Irihucncuni sit
dant; Ado Boin. parviim presse sequitur, uhi sic quodcunque de qiiatuor mnrtyribus Niconiedicnsi-
reperil :Nicr>medi(n, Victoriset \'ictorini. r/uiin car- bus tcxtu nostro consignatuin cst. Certo cos in
in
cere cursum tit(S rmpleverunt; unde nihil iiiirum, Romano pnrvo non invenit, iiec cos oinissuriis erat
si in his omnibus Victor et Viclorinus, uti in pluri- hnjus auctor, si aiterum pra) oculis hahuisset. Wan-
husrecentiorihus, inveniantur. Atunde Claurlianus dalhertus solos duos priores laudat, dum scribit :
et Bassa\\\s, adjuncti sunt? Suspicatiis cstllensche- Victorinus ovat jiridie Victoiquc, retrusi
nius, duraBedamgenuinum toino II Martii prtefigc- Carccrfl, qui cebo pcnetiarunl astia volatu.
. »
8-2 1 MARTYROLOGIUM — MENS. MART. 822
Utruni vcro nuda diiorum posteriornm martyrum A Commentario praevio fusius cxpli-
Martii, ut ibi in
no.nina, cx Ffieronyniiano aliquoaccepcrit Viennen- cat Papebrochius, innucns, notatnm olim obitus
sis, non satis p, rspicio, nisi apograplium habuerit dirm postridic Nonas, mutatum lortasse in pridie
siinile Antiicrpiensi, quod umcum r\o daiuliano el Nonas. Satis vcrosimilc cst, sancti hujus notitiam
Bassa^po-^i Victorcwi. t Victorinmnvaomnul. Solns ab Usuardocx Hispania cum innltis aliis in Galliam
Usuardns /iiUainiiti adjccit, antiquiorilius incogni- allatain, certc ab ipso hoc die signatum, codicum
tuni. Proprius dics vidcLur csse, non hic. scd vin consensus dubitarc non sinit.
AUCTARIA.
Antueup.-Maj. textiim pro siio arbitrio mutasse episcopi et confessoris. » An recte dicatur episcO'
vidctur;ita scribit «Nichomcdia, natale sanctorum
: pus, in Actis discussum invcn^es. « Metis, sancti
marlyruni Victoris et Vietorini, tcmpore Claudii Grodegaiidi cpiscopi et confcssoris. In inontc Car-
im|)c'ratoris. Civitate Toleto, dcpositio sancti .Fuliani melo, beati Cirilli presbyteri et confcssoris, cui
antistitis, qiii apiid cjusdein loci incolas, pro exccl- Dcus, tamquaiu fidcli amico,de futuro statu mundi,
lcnti sau' titatis i>icrito, ramosissiinus habctur. mnlta in aureiii rcvclavit. Trcvcris, sancti Quiriaci
Cektci.. « Nichonicdias, sanctornm Victoris ct presbyteri et confcssoris. I|)SO die, Frindolini ab-
Victorini niartyruin. » Nihil pr;cterea. batis ct confcssoris. Kcneburg* virginis. Victoriae
B!\uxELi,E.N. in prima annuntiationc non nihil in- matronse. » De hac nihil reperio. « In Giindavo,
terpolatus, ita habct sccundo loco « Civil.atc Tho- : B sancta) inemori;e ColctjB monialis, Clarissarum re-
leto, dcpositio sancti .luliaui episcopi, qui apud fonnatricis prim;n. »
ejusdein lori incolas, pro excellentis sanctitatis MoL.VN. sua ex Greveno acccpit; agit de Cyrillo,
nierilo vcncratur. » Ouiriaco, Grodegandi», Fridolino ct Colcta, Una hffic
Fl.vr.ENOvEN". in martyribus Nicoinediensibus diversitas in CyriHo, qinjd ita scrib;it « Fn inoiite :
Bruxcllensi minus [)urns\'st. F)e Jnliano, tcxtnm Carmelo, beati Cyrilli j)i csbytcri. Carmcli ercinicobe
seqnitur, sedsubjicit «IFunc .Fulianum quidaminvo-
: perdevoti. Cui Deus, etc. » In aliis editionibus de
care solcnt, pro bono hospitio dc noete habcndo, » Cyrillo et Qniriaco eadcin rcpctit. Tuui « Seckin- :
Miruni, si aiictor hujus Martyrologii .Fulianos non gi, depositio Friiloliiii abbatis ct coiifcssoris. Dic
confnderit; certe mclius et rectiusquadrarc videre- sexta, sanclorum quadraginta duorum martyrum,
tur ea invucatio «pro bono hospitio de noctc ha- recenter inventorinn in .\inmorio. » Dein charac-
bendo, » Zcuddoeho illi Jtiliano, (]ui rx Januarii com- tere minori « G;iiulavi, obitiis sanct;e meinori.-B
;
inemoratiii'. Sequitur: «lnS('Conia,sancti Trydelini, Coletge de Corbcia, anno mccccxi.vh, qiue instituit
vcl Frydeliiii confcssoris.» FHdolinifm. indicare vo- Cl;irissas Colet;inas. Metis, sancti Grodegandi ar-
luit, nisi vchcmentcr 1'allor, abbatem illiim SecUinga- chi episcopi ct confessoris. »
num in Ccnnania, dc quo in Actis hac die. Non abs rc crit hic subnccterc quod inter obser-
Aqu(cinct. pro (Jlaudiann sci-ibit Clcmdio, pro vationes inss. supcrius citalas. scriptum rcUquit
Jv lia ni 7/7 / li om i
,
1 Rosvveydus, ad hanc dicm vi Martii. Pranaitlitur
.A.LTEMPS. « In Britannia, depositio sancti Bal-
: textus Roinani hodierni « In Cypro, S. Cononis
:
tcri \Acta lcgunt^i\\Vi\ev\\ presbyterictconfcssoris. Q martyris, qui sub Decio imperatore, pedibus clavis
Burgo mouasterio, sanctarum l{yneburg;B, Kynes- confixis, ante currum jussus currere, in genua pro-
withaD ct Tibia;.» Acta habcnt Tibba vel Tilba. cuinbens, in oratione rcddidit si)irit'im. » Sequitur
Remems. ccclesi;c, sanctorum Timothei ct Apol- R.nronii Notatio « Cononis de eo etiani Graeci in
: :
linaris « Toleto civitatc, depositio beatissimi Ju-
: Menologio hac dicagunt, quem Nazareth oriundum,
liani, episcopi et confessoris. » prieclaris certaininibns pro Christo susceptis, no-
Abdinchoffen. « Treberis, sancti Quiriaci prc-
: bilitatum ferunt, dum brevi compendio martyrium
sbyteri. » ejus describunt. »
Editio LuBECo-CoL. post tcxtnm subdit «Trevc- : Tria liic animadvcrtenda sunt, inquit Roswey-
ris, sancti Quiriaci prcsbytcrictconfessoris. Eodem dus.
die, sancli Cyrilli prcsbyteri ct confcssoris, Ordinis \. Quomodo Baronius Cononem hunc ponat vi
Carmelitarum. Ipso dic, beati Fridolini abbatis et Marlii ,
dicatque etiam hac die in Mcnologio
confcssoris. Item, sancti Baldredi confcssoris. » de eo agi , cum Menologium eum habeat viii
Idem est eum BaUhero, de quo supra. Martii.
Gkeven. «In Nicopoli, sanctorum Papia3, Ale-
: 2. In Menologio videntur dies pcrturbati, nam
xandri et Jocundi. Nichomedias, sanctorum Satur- Manaea Cononem habent v Martii (et ita etiam Acta
nini, Cassi, Victoris, cum aliis duobus Papia et posuerunt).
Nicephoro. » Solita apud Grcvcniim confusio, dum 3. Quomodo Baronius cum in Cypro ponit, cuni
martyrcs accipit cx apogra[)his Ilicronymianis. Mena^a habeant, eum passum Manda^, urbe Pamphi-
« Apud Tcrdonam, [lassio sancti Marciani cpiscopi lias? Sed Baronio imposuit vitiosa Menclogii lectio
q
ct martyris, sub Adriano imperatore, qui eductus VII Martii, qu;B ita habct « S. Cononis toO xinrpiov
:
de carccrc, cum post candentes laminas ferreas cx Nazareth Gal!ila};B. Ilic sub Decio imperatorc
capiti impositas, permansissct iUassus, capitis ob- propterChristiannefidei confessionein, ferreis clavis
truncationc martyrium complcvit. Itein, sanctorum confixis pedibus, antc currum jussus currcre, iii
Diodori, Claiidiani, Carisii, Margoli. » Aliud hoc est gcnua procumbcns ct orans, spiritum Christo Do-
IJieronym. fragmcntum, non satis rectedispositum. mino reddidit. » Logendnm enim ibi, toO xuttcov,
(( Victoris inartyris Mosovensis. » Voluit diccre id cst Hortiitani. Qiiare ita videtur Martyrologii
Mosomoisis, in Gallia Bclgica, de quo vide Pra?ter- Romani textus reformandus. « Mandce urbo Piihi-
missos et ix Februarii in Actis. « In Scotia, Baldredi philicB sancti Cononis ffortulani martj/ris. »
yonis. Die 7.
Tuburliitanorum, nalalis sanctarum martyrum PerpetUcC et Felicitatis, et cuni
In Maurilania civitate
eis Revocati, Saturnini et Secundoli, quorum ultimus in carcerc quievit, reUqui omncs ad bcstias sunt
traditi sub Severo jirincipe.
not/f:
Textus sinipUcitas sumitur cx Praten., Ilerinien., Tornaceu., Antuerp.-Maj., Rosweyd., Pulsanen.,
Antuerp., Max-Lubec, Greven. ei Molan.
8-2S USUARDI MONACHI 824
VARIANTES LECTIONFS.
lii tiil.us |)iMiiiis i;odii'iltiis mill.v. Antnerp.-Miij. A Uoin, sanctorum pro sanctarum, uLi cliniii i:;itur 1
iro natalis scriliit pas.sio. Piil.sjnicn. iiinio
iiinlo i('t,'il
1 111 1'uisnnen., Anliicrp., Mnx.-Lulicc. oL M hino.
Turlitanorvm, ul npojrrnplin Ilieroiiyiii.,
n;ii)oiil PiiLsnncn. sooios trnnsposiiil, iioc iiiodo ct cnm e's :
Crovcn.d Mnlnn. priinn oditiono !of<uiil Tihiirhi-
in Satiirnini ct Retncali et SecHndnli; sic tradidi
fa>inn///i,(]\\oi\ hio iii iiosloriorihiis iioii inoliiis cor- siint pro siint traditi. \n Antuerp. voro ot Mnx.-
rcxit |)cr Tkuburhitannrxm. Sic iilrmiiK^ rircvoiii laiiicc. reliqui autcm, i)ro reliqui omncs.
('.i\'\l\o\)'iv\>(i\\\m\)Oii\x\\,Mauricania\n(iMawritania.
On.SE!{VATIONE.S.
Una Mnrlyrologoruin nntiquornm oniiiiiini con- hi in Ilicronyminnis apogrnphis vnrie positi et con-
cors scntcntin csl, PcrpclUfC vl Fclicilatis nt,'oiiciii liisi,a Rcdn nc proindc a Rnhano pr;cLcriiii.ssi sunt.
j,'loriosissimuin, et tota Ecclcsin colclirntissiiniiin, Ndiilo plnsdicit Romanum parvuin; sola PorpeLua3
iioc die coinplctuni cs-<c, qiiidr|uid ctinin pridic in ct Fidicitatis noinina exprimcns, non Carthagine,
Hioronyinanis apo^^rnpiiis roccnscnntiir; ciijiis rc- ntrectins n Rc(i;i legiLiir, ?,('i\J)iManritania cirita-
pclitn' positionis causniii, noii sntis oxpJicat Fiorcii- te Tuhurtdtanornm. Rom;ini parvi vosLigiis insistit
tinius. Ilnriini vcr(! Ctiristinnnruni licroidiiiii f|iinin Ado,trcstainensocioscxActis, qu;oetiainRcdavide-
Inte rnina al) oniiii ;evo disporsn fuorit, ostendit Kn- rat, adjnngens, qnosUsunrdusetNotlvcriisnonncgli-
lendnriuin lUiclicrinnuin, oinniuin antiquissiniuiii, giint, nmisso ul)iqiic,9fl/Mro, cni scciiiidiim pra3f'ata
iii (]U')cx AlVicnnis innrlyrii)us sol;o ilhe ct Cypria- B Acta priinus, inter viros, lociis trihiicndus videre-
niis nieinorantiir; liic proprio sno natali dic xvni tnr, nnd(! manifcstc pntcl soluin Adoncm (suardo
Kal. Octoiiris, ist;e lioc dic Nonis Martii PcrpeliKB pncltixisse, ciijiis ciogii partein primnm, fcre ad
ct /'clicitatis, Africa. Pr;\^tcrco Sacranientariii ot vcrhnm iran.scripsit Notkeru.s, uL solet, totum
;
hujusinodi nlia;cuin .\ctn ipsa plnno incompnrahi- roddidit. Onajstionem de loco mnrtyrii Cart/iaqine,
lin, prctiosissimiim sint ecctcsinstic;c antiquit;iLis nn Tuhurhii, discussnm hahes in commcnLnrio iios-
nioiiumcnLum, vcl ipsis a cnlholicis id fnLcri conc tro pr<'cvio, npud KlorenLinium, et reccnlius in prae-
tis: lcijaL (|ui ;ivilic rortiLiidinis ct cntholicte pieLntis via Ru nartii admonitioiie, ac notis Tillemontii.
spectacuiisdelectatnr. Thesaurnin ai)Scoiulitiim diu Sitne autem typfjgraphi, an FiorenLinii ipsius inad-
dcsiderntiiin, diu frustra conqiiisitum primus folici- verLenLia, dum pro Turlntanorum Ilioronymi, res-
tcr hihlioLheca Casiiiensi crnit V. Cl. Lucas llols- titucnduin ait ox Augnslino Tuburlnnatorum, dubi-
teniiis, a Possino, indc a ma.jorilnis misLris hoc die tarc fncit, qnod continiio siihdit, insiqnesmartyres
vnigatnm, et ah aliis orndilissimis viris cerlntim Perpetnam et Felicitatem Tubuubitanas dici liquet ;
novis curis, ctiam Oxoni;c, editnm, et ohservatioiii- igiLiir melius, vcl saltein miniis inal(! in textu scrip-
Inis illnstrnLiim, qiiorum curiosiores iioLns collci^iL tum Tuhurbitanorim, licot vcrosimilius sit Tuhwr-
suasque addidiL Uiiinnrliiis iiiter SincoraeLscriiiana bitan(ismartijres\-\m\\^%-A\)K\\g\\-i\\u)'A\:\\?,{\\\Q:\\\\Q\.
Acta a pag. 81. Tillcmontiiis vero doductam vit;c ligi,se(i Maximam et socins, dc qnihus agitur xxx
serieni contcxnit tomo llf, a pai,'. 13G. ConsiilaL lcc- Jnlii. Wandaii)ortus ciim Roinano parvo et Reda,
tor qu;c apiid citatosscriptorcs Oiligcntissiine dis- solis duabus feminis epinicion canit .
cussa sunt, dum nos marlyrologornm nostroriim q
sensa seu vera, scn falsn exponimus. In assignandis Noiiis Felicitas nneal ft Pcrpetua, caslam
sociisnon una dictorum martyrologorum est ratio : Qua; Cliristi vitain felici niorlc dicanint.
AUCT.ARIA.
Danic. textui snbnectiL « Apud Vaierinm
: nov», ordinis Cisterciensis, in Campania cjusdem
provinciam, nataie s;mcti Eqiiit i ahhntis, cnjus depositio. Obiit autem nnno Domini mcclxxiv, vit;e
mcminit Ijcatus Cregorius Diaiogorum lihro sn.T quinqungosimo inchoanle. » lindc rednndantia
primo. » illa depositionis lexiu oriatnr, non habeoexquo
'\\\
IJem habent Antceup.-Max., Ultraject., 1 eyden. coiligam, nisi forte ex textibns variis unus conllatus
LovAN. et editio Ui.Tr.AJ.-REi.G., qui prastcroa ad- siL; cerle dc ejus Lranslatione hic non agi manifes-
jungiinL « Eodem die, dcposilio sancLi Tho na3
: tum ost. Plur;i mox seqiienLur.
coniessoris oL doctoris » de quo Albkrg. lioc mo-
: MuNEr.AT. TexLui puro adjicit « Eodem die,:
do " Eodem die, sancLi Tliom;e de Aqnino, ordi-
: depo-itio beati Thomae confessoris, ordinis Praidi-
nis PraedicnLornm, eximii doctoris, qui snis scri- caLorum, oximii doctoris.
ptis et doctrinis plnrin)um profuit rciigioni Chri- Edilio LuBE'0-CoL. addit, ut BvwxcWen, die na-
stiana?. talis sni. «Apud Va'eriam provinciam, nata'esancti
Centclen. « Apnd Africam, civitatc Tyburtina,
: Eqiiicii ahbatis, cu,ius meminiL hcntns Gregorius
passio SS. Perpclus' ct Feiicitat's inartyrum, et Dinlogorum lihro primo. Eodein die in Campania,
cum eis Revocati, Satyri ct Secundoli. » D monasterio Foss;e novai, natale sancti Thoin.iD de
Rruxelle.n. posL prinrlpc, snbdiL in die nata'is Aqiiino, ordinis Pr.nsdicatoruin, egregii doctoiis
ejus, qu;e c\ Adone siimi)La siinL. Tum « Apnd Va- : Ecclesiae riui sui doctrinis ct script s plnriinum
lenciam (/«•() Vnleriam] provinciain, Eqnitii.. Item, profuit roiigioni Christiana). Fcrtur etiam dc eodem
depositio beaLi Thonue de Aquino, docLoris sancti doctore, qnod innocentiain l)nptismalem numquam
de ordine Pr;cdicatoruin. » vioiaverat, et virginitatem incnLisetcorpoiis usque
IIagenoven. multn liodie comminiscitnr dc mar- in (inem vit;e su;e K-rvaverat, nec nn(|uam ipso
tyril)iis TuliurbiLnnis et beato Eqnitio, qiia> referri sciente, mortaliter peccaverat. In LeiriLorio Mon-
non merentur. Accurationis spccimcn habe, in ;in- tensi, oppido imperiali quod Werda diciLur supra
luintiationc ultima « Eodem dic, snncti Thom;e,
: liLlus liheni, naLalc sancLi Willcyci confessoris,
doctoris egrogii ot cpiscopi C;intunriensis, de or- presbyteri -ancti Swicberli cpiscopi. » Actuin de
dine Pricdicatorum. » Sic PerpLtiiain ct FciicitaLem eo siipra ii Martii.
Tirgiiies voc;il, etc. Relini prima editio « Eodem dic, sancti Thomaj
:
MATnic.-CAisTHLS.-ULTUAJ. Primo ioco Thnmre de de Aquino confcssoris » editio aitera, « doctoris
:
Aquino confessoris. Dein Perpctuse et Felicilati et confessoris, ordinis Pr?edicatorum. »
ciogium texuit, hic non doscrihondnin. Greven. « itcm sancLornin Silvnni, Rogati, Eroi,
:
Srr.o/z. et Medic, ct .jnm primo loco « Natale : Antiochi;e Eoci [rel Leoci] S;iluri, Salnrni ct atio-
sancti Tiiuma3 de Aqnino, confcssoris, ordinis Pra)- ruin. » S. Thoma) oiogium idem fcre cst, quod re-
dicatorum depositio, apud monasterium Fossas tulimus, cum additionc anni obitus, ut supra etiam
,
825 MAUTYROLOGIUM — MENS. MART. 826
positum est. Dc Willoyco ant Willcrico satis (lictum A ordinem ingressus est Praedicatorum, et litterarum
est. In provincia Valcria, sancti Equitii abhntis,
« sludii^ diligcnter intcndtns, sacrf(3 Thcologiae ca-
qni,ut bcalus r.rcs'orins primo Dialoi^ornm rcfcrt, thcdra sulilimatus, totum niundum clarit;itc susi
pro vita? sns mcritci apud omncs illic adniirabilis scicntise illtislravit, et anno mcci.xxiv. vit;e vcro
habebiitur, Vilis cral, vaUlc in vcstil)iis,sc(l tanLiis sii;c qiiinqiiagcsimo inchoauLc, diciii clansit cxtrc-
eum fervor ad colligcndas Deo animas accendcrat, niuiii. «Dcleri possunt vcrba WHiiiTerraclnaCairir
ut sic manasteriis prEecssct^quatcnus pcr ecclesias j)anm chniatc. Minutioribus typis « In Scgen-
:
per cnstra, pcr vicos, pcr sinfruloriim qnoquf! flde- b(;r^c, sancti, Volkcri martyris. Ilcm Rcdempl;o vir-
lium domos circumqnaqnc disciirrcrci, ct corda ginis, (!e qua in h^mi I. R. C.rcgorins. » H.ec inaliis
audicntinm nd amorcin patri;e cfcicstis cxcitaret. » edilionibus incrito cnittitur. Vidc indicem Pra5-
Moi.AN. cx Adonc haec lextiii subjicit; « die nata- tcrmissoriim,. In his autcm additur Die sepMma,
: <<
lis cjus. Qua2(|ue dnm adhnc servarentiirin carccre sacrosanctorum mart.yrum episcoporuin In Chcr-
et Fclicitas, parturircf,, oinninm sanctorum commi- sone, Dasilci Ephr;iim, Charilonis, Eugenii et re-
litoniim prccil)iis impctratiim cst iit octavo mcnse li(|iioriiiii. »Dc n cliaractcrc minori « Cajsarcae Pa-
:
parcret,. Apnd Valcriam, » nt siipra in Danico,ctc. lcstina), natalis samti Kubiili, qui gbiriosain pro-
« Eodem dic, s;incti Tliom;c Aqninatis docioris et pictate mortcm caducae vil;c pr;cponcns, pos^ bcs-
confessoris, in Tcrracina Campanias civitatc, mona- tiarum laniatus, gladio trucidatns fuit omniaque :
stcrio FossfB nov;e, qui dc nobili generc comitum martyrum ccrtamina, suo sanguinc postremns ob-
Aquinorum claram originem ducens, patre iiivito, signavit. In Scgcnbergc, sancti Volkcri martyris.
Vin Idws. Die 8.
In civitate Antinoum natalis sancioruni Phiicmonis ct Apolonii diaconi, qui tenti et a judice auditi,
cum constantcr idolissacrificarcnolnisscnt^pcrforatiscalcancispercivilateinhorribilitertracti, novissime
gladioca3si, martyrium complcvcrunt. Eodem dic apud prgefatain urbcin, passio Arriani. Theotici et
alioriim trininquos judex submersos inmare necavit, sed obsequio delphini, corporaeorum littorisunt
;
re titiita. Cartaginisancti Pontii diaconi beati Cypriani episcopi, quiusque ad dicin passionis illius cum
eoexilium sustinens egregium voluinen vitge et passionis ipsiiis reliquit ac clarus passionibus, coronam
vitae promeruit.
Consomni Praten, fferinien., Tornaoen, Antuerp B hns accednni. Antner.-3fax., Ultraj, Lei/d., Alberff
Max.-Lubec.,Mi(,nerat.,Belin.,GremnMolan.(^\xi- Danic.,E(lU. Ultraj.-Belg. etc. fcrme Hagenoyen.
VARIANTES LECTIONES.
In cirdtate Antineo \ion\i solus Tcrnaccn., Gre- textu.Mnnerat, omisit^rmm. Codd. medi;c notge ad
ven., Antynovm. Idcm. Tornacens. Apolluiii, pro delphini,i\(\i}nni piscis Antuerp. scribit Kartayini
:
Apollonii. ^cWn. Iv^xi diacnnorum,n\n proiiabilins Mnncrat., Cartagine; V,c\\n\ Grcven, el Molaniis.,
nenter diaconus fuit. Transpositio Grevcni et Mo- Carthagini; ciim antiquiorilius autiqiiam pr;efero
\^n\,\n sacrificare idolis,\)ro iiollf sacrlflcare nota- scribendi norinam. Sensiim invcrtunt Munerat. et
tn digna non cst.Quod aliqui Ffifo/is scribant, alibi Belinus, Xc^cnic^ Diaconi etleati Cypriani. Minus
dictum est. Antiierp. Max.-Lubcc, Bclin..Grevcn., errat ilie \n passionis illius, hic in pa^^sionis ejus.
Moian. et codiccsalii \)vo Arriani^cnhnni Adriani, Ilerinienquod mirere, scribit clari etpromeruerimt
cur Acta Ariani pra3fcrant, ncscio. Sic in Herinien quasi de duobus ageretur.
et Munerat. Thoiici, in Greven. Teotici meliiis in
OBSERVAT ONES.
Philemonis, Apollonii et aliorum martyrnm An- G Tillemontium Arriano citavimus cujus articuli
in
tinoitarum, priino et sccundo loco hic consignato- duo 4 et 5 possunt tomo V, a pag. 3G0., ubi
legi
rum memoria anLi(|nioril)iis marLyrologis omnibus de hodiernis msirtyribas agitnr ex Rulino ctiain et
aut incognita aiil pra:^terila, dcbciiir soli rsuardo, Palladio rejcctis Aclis Usuiirdinis, qusc hunc viii
qui Philemoncm Apollonio malc pr;cposiiit, atque MarLii diem sanctorum ccrtamini non satis recte
ex eorum passione, marLyrii locum, dicm, ct alias consecravisse, imosimul omnes male conjuuxisse,
circumstantias non satis r(cLe dcLerminavit,ut hoc ante ipsuin observaverat laudatus Papebrochius
die accnratiuscxponit Papebrochlus, Acta ex variis apud quem vide c;ietera. De textus nostri vcre
mss. LaLinis ciiin textu Grasco coUiilis illustrans Usuardini simplicitate, dubii nihil suborir potest
qu;e cruditi rcccntiorcs hodic passim inccssu^it et in t;im singiilari codicum propeomniu n concordia.
repudiant, taiujuam a McLaphr;isLc fcrta (t inLer- De Pontio sic legit Romannm parviim Apud :
polata. Slntne McLaphrastis opus, alia quaDstioest. Carthaginem sayictiPon tiani diaconi beati Cypria-
Caeterum ita scnLiunt viri illi scrupulosiores ipso ni, qui Dominum semper in passionibus siiis glori-
Papcbrochio, at noii tam facilc hodic probaLuro, flcans, cornnam vita promeruit. Ha3c Ado tantilluin
quae sub primis studiorum initi s, nccdnm rcrnm auxit qu;c aMotkcro descrip'a S'int. Nostcr casu an
istariim adeo peritus, admisit. Quid^inid sit, gcnuina studiose nescio vcrba illa exclusit, Dominumsemper
omnino non esse, satis pcrspicict, quiciinque ea in passi^nibus qloriflcans; quas nihil obcrant, quo
confcrre voluerit cum narraticnc Bniini cx viLis miiius inLacl;i rclinquercntur, nisi forte de vero
Patrum cap. non 29, sed 19, p;!g 470, a Ruiiuirtio marLyrio inLclligcnda pntavcrit, (inod subiissc Pon-
exccrpta et intcr SclccLa cdiLa pag, 1)39 qnam ; D tiunromnino iiou consLat. Ilic Cyprianum laudando
nescio cur inajor.es nostri profcrrc ncglcxerint. Li- sui memoriam postcris reliquit,*nain ex ejus libcUo
teriin negari non potest, passioucm a Papcbrochio de gloriosissinii martyris Cypr ani viia, commen-
illustrat;iin Mctaphrasle antiiiniorcm cssc, ntpote tarium suiun dcdnxit Ilcnschenius, Pontium egre-
quain Usuardns, qiii inde elogium siium cxccrpsit, gic viiidicans a nimiuin fastuosis Rigaltii siiggilla-
viderc ccrLo dcbnit, isquc inlcr oiuu: s ^intiquos tionibus, ut ibiicctor vidcn; poLcrit. et fusius pro-
martyrologos solus. ut diccrc caopimus in Observa- bandum crit ad xiv Scptembris. Nobis sufficiat,
tionibus de sanctoAsclaxxin Januarii,quo item die Lisuardi textum hic etiam gcnuinum esse.
H-27 LSLAIJDI MONACMl 828
AUCTARIA.
Amii:up.-M.\j. fn prinm doosl loliiin eloj^imn; in A liouor;ilur in monastorio Fa:neseye fRauiosiio] ubi
socund;! taiituiii noii |»iinist;sl in trr iii rcniio Ado-
: ot oondilus j;ioet. « Vide h;t'c acciiratius discussa
niaiius « Anud :Ca 10:4^110111, sancti Pontiani dia- iii co;iimcntario pra;vio ad tjus Acta. « Iii Iliher-
coni, disoipnli hoati Cypriani opi.soopi (Hii us(iiio ad iii:i, saiicti confe.ssoris et ahbatis {imo cpi.scopij
diciu passioiiis ojiis oiuii ipso oxiiiuiu snstinons, Soimivi. » Semaimn vocaiil Aota.
ogrogiuiu vo'iinioii vil;e ot passionis ipsius roli(|nit Editio Lti;i.;;o.-CoL. Toxtiii fere puro, subdit :
atiiuo Dominiini soinpcrin |)assioiiibus siiis t,'loriri- « Eodciii dio, saiicti Diicnati |Duthaoi] opiscopi et
oans, coronani vitio proiiioruit. » oonrcs.soris. Itein sancti llunfiidi episcopi, con- d
HoswFYD.. in (oto loxlii purus, iii fino lia^c suh- Ibssoris. »
juni,'it :« In Niconicdia, Ouiiililli opi.^-copi, iiiarlyris. (JiiEVi.N. « NicomediiC beati (^)uintilli e|)iscopi, et
Ilcniin Arrioa,(;yriili opiscopiol iiiartyris.» Accepta iiKiityris. Itciii Hiroii;c, Ihorenie, Folicitatis, ct Ur-
est ulra(|U(! nniinntiatio ox Ilioronyiniaiiis. vol cx h;iiii. In Afrioa, Cirilli cpiscopi ot martyris. Itoiuquc
Rahanoaiit Notkoro. ad l(,'xtiiin Csuar-
Niliil inaj^is Silv.ini, (^uirilli. C;ipitulliiii martyris.' » Vides liic
diimiii porlinont liodionii Wandalborti versiculi. llioi'0!iy!iiian'is m;irlyros divorsos otoonfiisos. « Fc-
1'ui.SAN., dofioil in .\riano ot sociis. liois opisci>|)i ;)rioiilaliiiii) Aiigloriiiu et conlbssoris
LovAMKN., intor oodioos pnrior cen-
iiiodi;p iiota} Qiii de Hurgundia ogrcssus, Christum nationi An-
sori pos^ot, nisi s;opius U.suardina oloiria dccnr- gloriim Orientiilium iinuunti :vit, Sodcm vero epi-
tarot. l!io oniisit ouinia, qu;e iii PhlleMoiiis ot scop;il(Mii iii civit;ite I) iiiiiiiuic, acoi|)ieiis, annisxvii
Ap^^llivis lan.ioin ah rsnardo rolata siinl. iii miilla s.iiictitato pr;osc(lit, otdoindcin |);ice quie-
Centlle.v:., ab Csuarilo jaui s;i!po rocossit ; liodie Ij vit ;ii Sco'. i.i. sancti DnclKiti cpiscopi el confesso-
soluni liabel Nicoinedi;o, sanotoruin iiinrtynim
: « ris. In lliboriiia, Ccnani, Conalli, Crovani, episcopo-
Qnintuli «'piscopi el Capilulini. » Ex aliquo liioro- ruiu ct coiifessornm. » De Conallo ot Cronano, non
uyaiiano ;ipogi';iplio, in (jiiiltns pro (ijiintuli, n;issim Crorano vidc iadicein Pr^otcnnissorum. « Eodem
l(^tritnr (^uintiH, Qinutilli, vcl QuintiUs. dic, llimrridicpiscopi et confoss:)ri-;. Cleopntroniae,
IJiuxEi.i.E.v., tcxlui 11011 p;ii'un! intorpolalo sub- filii!^ I) iciiiiii. » Do Clcopatroni;c nomcnclalnra vide
juni,'it « Ilom Hogati ot Cati:li episco|)oriim. » Vide
: Castelianiim in notimiens. .laniiario pag. 200.
Actn de Cyrillo episcopo, Hogato. otc. .MoLAN., pnrvo charactorc, de Felice Grevcnum
Aql'ic;nt. El sancioruiii Qnintoli et Capitu-
: tran.scripsit. Tum « Itoin ILunfridi episcopi ct con-
;
lini. fossoris. cujtiscorpus, post Morinoriiiii por Carolum
Vii;romN., logit qud.tim' pro trinm. quintuiii dclotionem, translatumesi Ipras. » In edi-
.MARCiirAN. Fragiiionlum, habot Adriani pro Ar- tionihus habet: « In pago Torvnncnsi sancti
aJiis ita
riani, t pluros codici s supra. Iliinfridi, cpiscopi ejusdcm civilatis, et abbatis Si-
.MATi:ic!-C>UTL'HS.-ri.T: AJ. Ila incipil «Cypriani : thicnsis, cujus corpiii', dclotis Morini'^, Iprns est
o;,'iscopi ct Ponlii diaconi iiiartyruin. Ascla? niar- translaMim. Iu Anglia, sancli Folicls episcopi, ct
tyris, Apollonii, Pliilomonis, Arriani, ot sociorum confossoris, qui dc Biirgiindia vcniens, nationi An-
cjus. >• Do Ascla actuin est xxiii J;muarii. gloriuu Oricntnlium, (^hristum annuntiavit. Die
.Vltemps. Ipso die, 'ancti Eolicis,Orientalium
: « octava, s:inct! jiatris ct confessoris Thcophylacti,
Anglo!'u:)i qui fu t pr;odicator, ct episcopus Nor- opisoopi Mcomedia). »
Avici, qui inde translatus, nunc cum niagna gloria
'SW Idus. Die J/.
Apud Niscnam civitatem depositio sancti Gregorii episcopi, fratrisbeati Basilii Caesariensis tani vita
qiiam eloquentia clarissimi. Civitate Barcinona, sanctiPatianiepiscopi qui tempore Theodosii principis,
oplima senectutc finein vitae sortitus cst.
NOT.E.
Soli hac die puri sunt Praten., fferinien., Tornacen., Rosweyd., Greven. ct Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Fere nuHa. Scripsi Nisenam e\ Herinien.,Torna- C cumPraten.et Molano; ut etiamapuderudiloshodie
cen., (ircvon. ct aliis codicihus passim, tantum ut passiin invaluit. Tres alii neglecl.is, ut plerunique
servctur antiqua Usuardi loctio. qua3 etiam talis solent, diphthoiigis, habent Cesariensis. Scriben-
videtur osse in apographo nostro Pratonsi. Molan. duincssctPrtdrt«/,.sod incodicihus protextucitatis,
niale in prima cditione posuit A* cenam, quod in po- aliisque passim ponitur ut ost in tcxtu ; Rosvveyd.
steriorilius bene correxit ^c^Qndo Nyssenan ut vere tanien male legit Potiani.
Icgendnmest. Sic etiamreliqni in irxin Casariensis
VARIANTES ECTIONES.
Tcxtum Usuardi purum et genuinum hic rcprae- sancfae Franciscse Romanao, sic tainen ut eorum
jcntari minime dubito, ductus non solum auclori- annuntialio ot elogium hoc die ponatur, ut sit de
tate prohatissimorum codicum suprnrclatorumsed sancto Ililario xm et xiv Januarii; de sancto Henrico
fermequotidiana ratione,quodRomani parvi tcxtum XIV et XV Julii, et de sancto Didaco xii et xiii novem-
evidcnlcr seculus fucrit Ado. paucula adjicicns quae bris, non alia, opinor, ratione quam quae modo assi-
Noster feroadapiccm transcripsitut passim assolet. gnata est, fesli nimirum prascellentis. Porro quid
Ilaec sunt Roniani parvi vorha dcGregorio: InNys- Rahaniim moverit ut eosdom ipsos xl martyres, et
sena civitate sancti Gregorii episcopifratrls Basi- quidcinampliori elogio ornato.s, rur,-;umad .\i poiie-
lii. Multa accurate de eo collegit Papchrocdiius in ret. ac denuo ix Septombris, haud cquidcm perspi-
commenlario historicosed multoplura post aliosTil- D oio, nisi de v^ro obitus dio duhitaverit, aut per in
lemontiustomoIX, apag. SGl adCIGper-iOarticulos onriani classos marlyrum divorsas esse pulaverit.
Hioronymiann apographa, Heda,ejiisquo dcsoriptor Molnnus in cditionib'js posteriorihus perperam eos
Rabanus et "Wandnlbcrtns, xl martyrihus Sebastc textui hodierno inseruit, cum ex Romano parvo et
nis hoc dic agunt.ut ogit Martyrologium Romanum Adone, quo ^^suardus sequitur, referendi sint xi
•
anle tempora Innocontii PP. 'X, sab qiio in diem Martii, ut foc. rnt, in editionc prima, caetcris longe
sequentem Iranslati snnt, cedenles officio duplici praehabenda, saltem quantum attinet ad eruendam
829 MARTYROLOGIUM — MENS. MART. 830
textus Usiiardini sim[)licitateni, quani solam inves- A exhihuisse. Do Paciam solum posuerat Romanum
tigainus. Nam si de vero martyrii die instituatiir parvum : Barcinmm; Pariani epixcopi cfctera ;
quasstio, praereronda forte videijitur Ilieronynii et Adoniana sunt, Nolliero ferc tran^^umpta.
(^tiam a
Bedas positio, ex ipsis Actis confirmata. Unde non Rroviter ca Ilenscheniusrc tulit, qna3 apud Ilierony-
improhaliiiiter suspicari licet, in rocentiores Usu- mum, ct alios ccclcsiasticos fcriptoros repererat
ardi codices subindc insertos. Nobis sufficiat an- nonnulla explicatiora reddidit Tillemontius tomo
tiquam et genuinam martyrologi nostri lectioncm- VIII, a pag 537.
AUCTARIA
PuLSANEN.,Textustransposuit,nonam in undecimam Ughellian. Etiam agit de xl inilitibus.
cominutans. Etcniin quaMios hodie, ut verc Usuar- Editio LuBicf,o-CoL. « Apiui Sohaston Armeniae
dina rctulimus, oadcm ipse, quam ob caiisam ne- minoris, natale sanctorum quadraginta niilitnin, qui
scio, XI hujus posuit, martyres autem Seba>tcnos, tempore Licinii regis sub pracside Agricolao, post
eosquc solos hac die .sed pure et Usuardi verbis.
; vinoiila et car^eros creborrimos, post (lassas lapidi-
Antierp.-Maj., in toxlu noii omnii op ii'us(^st, cui biis facics, missi siint iii slagnuin, u!)i gelti con-
superaddit: « In Sebasten Armcni'c minoris, nata- striota corpora ojiis (oorum) noclo diriimpohantur.
lis sanctoruni qiiadraginta milituni, temporc Lici- Mane atitem fdCto, impiissimityranni satollitos iiive-
nii regis subpricside Agricola. Noinina vcrohorum nerunt claviciilarium, oonniimorat iin martyribus,
martyriim ha^c sunt: Domicianus, Eunoicus, Sisin- 13 unde iinus pu-ilhiniiniscooidorat. Et eosJoin omnes
nius, Eradiiis, Alexandcr, .loannes, Claudiiis cuin tractos ad litus, baciilis crura ooriim confrogoriint,.
sociis suis. Qui oiniics criirirragio inarlyriuin con- et sic doiniim crurifragio martyrinm consuininave-
suinmaveruiit. Couiijusta sunt igitur sanctorum runt. Qiioruin nomina sunt Domioianus, Eunoy-
:
corpora et in lluvium proj(;cta,sed divina dispensa- cus, Sisinnius, Eraclius, Alexnnder, .loannos, Clau-
tione reiiqui.T oorum sunt intogra'! repert;!; ct ho- diiis, Athanasius, Valensis, Helianus, MoIIiton, Hec-
nore digno condit;r. » M;ec Usuardiim non sapiunt: cliciiis, Aohacius, .Dibaiius, Il(Iyus, Thoodolus,
sequentes coiiices integrum textuin refcrunt. Cyrilliis,Valerius, Flaviiis, Severianus, Quirion,
Amukrp. et Max~Lubec., Munerm, Belin., Theudeon, Saoerdon, Prisous, Eiiticius, Smarag-
Antuerp.-Max., Ultraject., Leyden., Lovanien., dus, Philootimon, Aotius, Miohalliiis, Lysiinachus,
Alberg., Danic. et Editio Ultr\j.-Belg., alii Dompnus, Theophilus. Eiilhychius, Xanctius, Ag-
priino, alii iiltimo loco de martyrihus Sebastenis gius, Leoncius, Isicius, Gagius, Gorgonius, Candi-
hac die meniinerunt, quos nos cum Usuardo dabi- dus. Erant aureni nobiliores inter eos Quirion et
mus XI liujus. In ultimo codice decst Ljregoriits Candidus. Vide hfec omnia accuratius ab Adone
»
yyt-semcs. enumerata die xi Martii, iit supra diximiis. Sequi-
Centulen. « Passio xl militum tcmpore Licinii tur textus, oiii in fino sul).jungit «Parisius, dopo-
:
regis, sub pra^side Agricolao. In Africa,sanctorum sitio sanctiDraconii abbatis. » \n Praitermissis, di-
Felicis ot Roga'i. » De toto textu, nec verbuin. oitur idein esse cum sancto Droctoveo abbate, de
Bruxellen. Interpolato nonnihil inartyrum So- qiio Usuardus die sequenti.
bastenorum eiogio, textum hodiornum fcre purum [\ Grevkn. « I|)so dio, sanctorum Sici, Philippi,
:
subjungit. Mariani, Concessi, Sobastiani, .luliani, Silvani.
Hagenoyen. Ex martyribus xl classes dupli- Noniina sunt ex Ilieronym. apographis osoitan-
cando, octoginta confocisse videtur turmam aliam
; ter confiisa. » Parisius, Draconii abhatis. Iton, se-
hodic Cappadocia, aliain xi « Apud Sebastem Ar- cundum aliquos xl martyrum, qiii in quinto Idus
meniae » annuntians, quibus diversa aptavit elo- ponuntur.
gia. Inde vero hodiernum eru 'ril, nescio certe ; MoL\N. « Apud Sebaston Armeni;c minoris, na-
:
referre non meretur. In reliquo textu, parum a talis sanctorum quadraginta militum, qui tompore
puritate aberrat. Licinii rogis, post vincula et carccres creberri-
Aquicingt. Pro Patiani, scribit Datiani. Tum nios, et post caesas lapidibus facies, missi sunt in
in fine addit « In Armenia minore, xl militum,
:
stagnum, ubi gelu constricta eorum (!orpora nocte
sanctorum. Itom sanctorum Felicis, Philippi, Ro- disrnnipobantur, ot sic demum mane crurifragio
gatii. ))
martyrium consummaverunt. Erant autem inter
Reg. Suec., signatus num. 130: In Sebastem eos nobiliores Qiiirion et Candidus. » Est Usuardi
Armenige minorem, natalis sanctoriim xl iniiitum textui oxceptis iis quro de (jelfc ex Adone inse-
qui passi sunt sub Agricolao pra>side, teinporo runtur.
l^icinii regis. »
VI Idiis. Die 10.
Apud Apaniam, natalissanctorum Aloxandri ct Gaii martyrum, qui, ut ApoIIinaris scrihit Hiorapo!i'a-
nus opiscopus, m libro Advcrsum Catafrigas, persecutione Antonini Veri, glorioso martvrio coronati sunt
In Perside, sanctorum martyrumniim roquadraq-inta duorum.Parisius, depositio sancti Droctovci abbatis
(iisc\\)nh heati Gevmam e\)\sco\V\. [Bo/'.illart addit : l[)so dic a sancti .Utali abba is, discipuli sancti
Columbani.j
NOT.E
Solos hodie puros invenio Ileriuiensem et Tornacensem.
Mli^c Pratensein codicom in Jns vocat Sc)Iiorius, D Usnar.li osso confitetur, quitomon et ipsi in oadein
.'-..--
quod hujus dici '--
sanctisadjiingatur sanotusAttalus litura scribiuitur ac Attalus. Nec tamon inficior ad-
;
cum exarati nanu codioos non pauoi, iique quanti- ditum Attaluin fuisse, quandoquidom de illo silet
vis pretii, smctum illum abljatom non memorent, Dervensis codex. At Usuardo licuit suum, cum lu-
aliique alio modo non crcdibile esse a mss. illis ab-
:
behat, ct quibus s;.nctis liibebat, looupletaro Mar-
futuruin, si fons ipse, undo illi ducti rivuli sunt, il- tyrologium. Noc nooesse fuit ut suum codicem,sta-
lumhabuisset suspioari itaque se vorba Pratensis
: tiin atque quidpiam in eo corroxerat, quocunque
esse recontiora. Ut suas ipse ratiunculas rcfollat, tr;insmitteret, aut por littcras notum lacerot quid
unum oro, ut codiccminspectum veniat. Nain quid adjecissot codici, qiiid dotraxisset. .lam hunc dicm
pondoris habent con.jectur;e contra id quod rovora esso quo sanctus Attaliis aut Attala commemorari
est? Noque nobis objiciat lituram. Nam ot qua- (iol)iiil, ut probiMn nihil opus est. Acta ejus om-
draginta duos martyres et Droctoveuin abbatem niuni versantur manibus, Houillart.
831 rsuAnni monacii 832
VARIANTES LECTIONES.
Apaniid/ii, ut llcrinirn. vor.-r loolioiii luaKis ac- A ipsi doscripli priiniim sunt,aliqiia fiiissot monioria.
cpdil, (iiiaiii Appamiam, iit altcr. UU rqiic sorihit TcxUii adjuiicLiiin, indo ctiaiii cviiici vidotiir, quod
Gaii. M:\\clov\\\ivv\\. AppnlUiiaris. Priiiiiis lc.qit -Te- rircv<'iiii.i ct proponant, iicnipo
Molaiiiis alilcr :
rapnUtanns, s i'iiii(iiis Jker(ip'->iHanns, forrccLiiis Lnxnrio mnnasterio, saucti Alliati (Attaho) ahbat-
iii textii. Catafrif/as ct liicodiccscl alii passiin
|)u- : tis. Si eiiiin cx Pratcnsi codicc, quom autoy;rai)l)iiin
tavi scrvari pos c vcl vitiosiiin scr i)cn(ii inodiim. iiiulti putant, accop a ossct AttaUf. anniinliatio,
Ucrinion. p isiiit Droctnrei, Tornacon. Drnc/itnvei. iisdoiii, prociil diihio, tcriiiiiiis fuissct cxprcssa.
Qiiidni in coiiuniiniori, iil in toxtu ? pradcral Siis|)icari itaqiic aiisiin, roccntiora osse Pratoiisis
(|iiisi|iio qiiod luiict, pcr nio licct. vcrha,ah ipso jirinio scriploro, vcl ah aliiiiio alio,
Scd qiiid do Altah v(d Attala ahhate, discipnln Csiiardi textui adjocta, qui Hohionsi ItaliaDinonasto
sancli Colnmhaui? Kelcrlur liic sul) istis lere tcr- rio, nt roct(! i\otk(!rus foccrat, Attalain asorihcn-
minis a codico Pratensi, an priina, an alia nianii diiiu intcllig^Mis, positionom, seii dopositioiiis locum
siibiiido ad.jcctiis. non sdis ccrtmii. Kqiiidcin noii priulciitor oiiiiscrit. IJtiiJjarc noii liihcl, si urt^on-
existiinocodicoin iliuin,ut iit antiqiiiiiii priiiiiiicniain tiora iiiomcnta prodiixcris, iit AlLalain toxliii vin-
liicTsuardi piirilalcni rotorre. Cerlo l!erinien.,Tor (lioos, ultro coi) .ontiain, ut pote qiii voritatem iinice
naoon., Antiicrp.-Maj. Antuorp. et Max I-iihoc. ac inqniro. Iiitor codicos Ilicronyiiiianos soliis volus-
Miinoratiis de eo silent. Ahost itcin lioc dits a c )- tissiiiius .\iitiiorpicnsis, scu K|itcriiaooiisis de At-
dicihiis, qiios passini nicdia; no'a' ai)pcUaiiiiis, a tula iiieiiiiiiissc rcpcriliir; si iiidc (riitiiin, in codi-
Hriixclleiuict niiiltis aliis. \oncst autiini vcrsiniilo, B ccs ali(]iiot Csuardinos lluxissu volueris, iiou mag-
Attalamal)illise.\clusuin iri, si in codicibas, iindc nopero rcfragahor.
OnSERVATIONES.
A lexanderet Caius, vel potius Caius eiAlewander rum xi.ii nuirtyrum natali ad hunc dicm assignando
naiu hic dcnuo noniina transp isita siinl, a Roiiiaiio agnoscil llciisclicnius, sic tanieii ut nulla temporis,
parvo priiiiii.n consii;iiaiitur, liis vcrliis : Apanria, aut urhis, sen prorincUe pccutiaris,persecutionis,
Alcxawlri etCaiide Eimenia: ^ndo ah Adono,ex aut ullius nnminis notitia snggeratii/r. Eos notat
hoc Nostro ot Notkero, fcrmo ciiiii oodom oloi^io
a Romannm iiarvuiu; In persi'le, marti/rum numero
acc-epti suut etiam in additionihus ad nodain po-
; XMi, Et ita ah Adone, ita ex hoc ab Csuardo et
siti, uhiquo ciim ^i\{\'\io de Eumenia, |)ra)tor(]iiam Notkcro transiati sunt. Variant in niiiiioro a])ogra-
in Csiianlo. Intellit^^e igitiir de EmnenUi ex Apol- pha Ilicroiiymiana, alii xxii, aliis xlvii scrihenti-
linaris vcrhis, Eumenia pmgnati, vol Eumenia hus, qiiamvisoosdcm planeindioare vidcantur. Dro-
oriundi, ul\i)vt\l Valositis. Porro sanctos Alexan- ctnreiis aiihas a so!o Csiiardo superadditus cst, ut-
drum et Caiume\ eorum nuiuoro csso, (juos ex Hu- pote qui Prateiisis ijisins co^nohii iiistitiitor primiis
fini Eusehio desiunpsit aiictorRomani parvi,ad o ui- ol niodcrator riiil,. Vitam hahesex iiiss. ahilonsche-
liim p.itohit, si ojus textum confi'ras ciiin iis qua) in nio viilgataiiiot illnstratani, quam noviscurisedidit
llistoria ecol.rofcrt lauda'iisscriptor. lihv, cap. 16, Mabilio sa^ciilo i nenodictino a pag. '2ii2. Priores
sulj finem. Ex Apollinare Ilieropolitano dcsuinptam duas hodierni nostri latorculi classes sic memorat
ess(? narrationem,e\ eodem et proximc pr;occdcnti Wandalhcrlus :
capite,ohservavit Vienncnsis. Plura ct explicatiora
Senis Cajus, Alexanderque coluntur. Eistlem
videsis in brevi Ilcnschenii coinmentario. Magnum Qtiardragena et bina coliaeret turba cruore,
Latinorum martyrolo"orum consensum in sancto- Quos pariter saeva celebramus Perside caesos.
ACCTARIA.
Pn.vTEN. Auctariiim ejus in Variantibusjam Cerme gatus. Et cuin finem vitae suae instare sentiret, cor-
iadicavi. Sicscrihit « Ipso die,sancti Attali aliha-
: pus suiim ap'id Fontanollam, iihi religionem fuerat
tis, discipuli saiicti Columbani. prolossu^, pctiitscpcliri. » Vido de Ausbcrto Aucta-
Pui.s.wEN., pro qna'lraginta duum ponit quin- ria ad ix Fid)ruarii ct Acta cad(,Mn dic.
quaginta duum. In fihe autem « Cuxovio monas- : teinporibus
IIagenoven., martyros xlii ascribit
terio sancti Attali abhatis. Itcm sancti Ugonis epis- Saporisregis Persarum. Scquiturde Droctoveo. Dc
copi, et confessoris. » Rothomagensem, opinor, Atlala nihil. In fine : Ipso die, sanctorum inarty-
indicat, qni colitur ix Aprilis. » rum (lorgonii e!. Firini. «
.\xTrF.np.-MAj. « ApuiJ Apamiam, natale sancto-
:
Centulen., solum habet In : Italia, monasterio
rum .4lcxandri et Gaii de Cmcnia, qui apud Afia- Rohio, sancti Attala) ahhatis. »
miam, persecutione Antonini,L;lorioso siint marty-
Aqcicinct., de Attala scribit, ut Pratensis. In
rio coronati. « in altcra, purus cst. Dc Droctovco,
fine vero subdit « In Antiochia, sanlaj Agapae vir-
:
nihii.
prima ginis et sanctorum Gorgonii et Firini. »
RoswEVD., in ct sccinda satis purus, in
ViGToniN Regin.k Suec, signatus num.130, in
tertia pro Droctori?*", scribit QAoAorei. Tum « Ipso :
fine habeiit « Itein santae Agapte virginis, et san-
die, sancti Attali abbatis, discipuli sancti Coluin- D ;
ctoruin Gorgonii ot Firmi. »
bani. »
ANTLEnp.-MAX., LuBF.c, Antueup.-Max., TLTr.AJ., Messanensis. « Ipso die, sancti Heraclii. » A7i is
Levde., Lovan., Albicrg., DANic.ct Fditio Ultuaj.- est qui ex Ilioronym. a Rabanoel Notkero Alexan-
Relc, dcficiunt in Droctovco, cujus loco snhsli- dri(C trihuilur ?
tuunl « Ipso dic, sancioruiii Gorgunii et Firmi. »
:
pLESGHioNENSis. « lu Autiochia, sanctae Agapae,
ld(un additamcnluin hahct MuNEr.AT., sed post tex- In Nicava, sanctorum Gorgonii et Firmini. »
FiGOTiAN., signatus P « Ipso dic, sanctorum
tum inlcgriiin, nisi quod pro A^Kimiarii, scrihat li
Campaniam. Gorgonii et Firmiiii. » .. .
Rr.uxELi.EN., de Alcxandro ct Caio lcxtu inscrit, cLuNiACEN. « Itcm Agapae virginis, Gorgonii Si-
:
quod apud Viennam passi siint. Tortio loco iioiiit : rini, » Omncs conjungit sine loci distinctione.
« Ipso die sanctorum Gorgonii ct rirnii. » Scquitur Vatican. num liO-ii), omittit Droctoveum, et
,
de Droctoveo. Ahest Atlalus. Tum iu lino « Fonta- :
Attalam. in linc adjicil: « In Antiochia, santae
nell;o mouasterio, Cv latio corporis sancti Ausberti Agapa) virgiiii-:. Jn Nicaea, santorum Gorgonii, et
[Ansbcrti] Rolhoiiiagcnsis ecclcsix' archicpisconi, Formini »
qui in monastcrio Altiuiontcnsi cxilio fucrat rele- Ughellian. Dtficit item in Drotroveo Attala. In
833 MARTYROLOGIIJM - MENS. MART. 834
fine habet « Sanctorum Gorgonii et iMrin.i, » ut
:
^ r.KEVicN. De Attala jam diximus. Sequitur «Gor- :
codices tilii supra. gon;i, Firnii, Candidi martyrum ac sociorum.
Altemps. «Apud Alexandriaui, natalo sanctoruui
: Ei'(tici;p, Cridiianje virginuin et martyrum. »
Philonii episcopi, Candidi. Vaierii aliis xx Cartha- Vide Prajtermissos. «Palastini martyris \forte Pa-
gine, sancli Ileraclii et aliorum. » Suspicor dieruni lalini]. Iii Scotia, Kessogi episcopi et confesioris.
subesse conrusiuncni. •Agapit;e virginis. » Nomen denuo corruptum pro
Stuoz. et Mkoic. Item, sancti Ugonis episcopi
<< Agapa, Marina mrginis. « Translatio sancti Viti
et confessoris. Item, sanctoruni martyrum Felicis, martyris. »
et Phii ppi. » MoLAN., typis minoribus. « In Ilibernia, Congelli
Editio LuB co-CoL., omissis Doctroveoet Attala, ahbalis. In Vissenaiien juxta Thenis montem, sancti
ponit « Ipso die, sanctorum Gorgonii et Firini mar-
: Ilimelini cunlessoris; qui natione Scotus, et beato
tyrum. Eodem die, in Scotia, sancti Kessogi episcopi Riiinoldo carne propinquus, priefato loco, febre pe-
etconlessoris. Item, translatio sancti Viti martyris. stilentiali tactus, diem obiit, mirificante Domino
Agitur de Iranslatione celebris martyrisS. Viti ad obitumejus niultis signisetmiraculis. » De Congello
Corbeiam Saxonicam, de qua videPrictermissoshac vide Proetern)issos, ubi remittitur ad x Maii; euin
die, et ad xv .lunii. in posterioribus editionibus expiinxit Molanus. Ibi
Belin. maie scribit Dorothei, et Dorothr.nel pro vero addit « Die decima, sanctorum
: marlyruin
Droctovei. De Attaia sic habit « Bobio monasterio
: Codrati et sociorum ejus. » De Ilimelino repetit,
sancti Attalae abbatis. » quae in prioribus dixerat.
^ Iclus. Die n.
Apud sanctorum quadraginta militum, qui tempore Licinii regis,
Sebasten Armenise minoris, natalis
post vincula etcarceres creberrimos, post ca;sas lapidiims facics, niissi sunt in stagnum, et sic demum
crurifragio martyrium consummaverunt. Eranl autein nobiiiores a inter eos, Quirion et Candidus.
NOTvE.
Puros existimo Praten., Herinien., Tornacen., Greven. et Molan. Addi potest Rosiveyd.
* Pratensis codex omisit vocem noHliores. Observatio est Sollerii. Nulla tamen vox in toto articulo
quse validius ocuios feriat. Bouill.\rt.
VARIANTES LECTIONES.
In eo solum consistit, quod Grevcnus et Molanus B quein Rosweydi voco ; hic tamen post instagnum,
lcgani, posi/aciescasas lapidifms:Vr3iiensi&uu\.Gm interserit, uH corpora eoriim gelu dirum;pebatur,
omiserU vocem noHliores. Puris addidi codicem, quae ab aliis codicibus absunt.
OBSERVATIONES.
Nobilissima acies commilitonnm Sebastenorum et Adone discrepat, nempe ex hodierno Rabani
jamsupra ad ix Marlii occurrit, q; od eo die a C.raj- textu accepta et nonnihil interpolata. lilustrissiino-
cis seque ac Latinis martyrologis passim celebren- ruiii martyruin gesta, prius satis-confusa, egregiis
tur, iis exceptis, qui seriein nosLr.,m constituunt, dissertationibus evolvit et digessit Henschcnius,
videlicet auctore Romani parvi, Adone, Fsuardoet Acta ipsa, ut recte censuit, antiquissima, eadem
Notkero De Rabani triplici annuntiatione, superius scdul.tate illustrans; qu* nihilominus sinceris et
etiam diximus; itaque primus cos hoc die memorat genuinis accensendanoncredidit Ruinartius, solam
reliquorum prim pilus Apud Sebasten Armenia
: Basiiii liomiliain producens a pag. 583, ubi consuli
minoris, xl militum, tempore Licinii regls. Longior putesl praemissa admonitio. Si quidigitur rigidiores
est Adonis historia ex antiquis Actis desumpta, critici in i^raslaLis Actis carpendum repei'iant, ab-
expressis singuiorum nominibus, qu;e legi possunt uude supplebunt illa Basilii alioruinqiie sanctoruin
citato die ix Martii in auctario Grcvcni. Ex Adonis Patriim prieconia, ex quibus potissimum sua de-
textu hinc inde decerpsit Usuardus, quibus elogium C sumpsisse vi(ieri vuiuit Tilieinontius toino V, a pag
suum construeret; nisimavelisBedam descnpsisse, 518. IIuc refero Wandalberti versus, quos superius
superius
quodexultimis verbis, erantautem iwbiliores inter ad IX Martii retulerat :
eos QuirionetCandidus, planesitverisimile; licetdc
Septenis quadrageuo
csetero, quae Bedie sunt, etiam in Adone reperian- sul) niilite festum
tur. Notkerus diera sequitur, at phrasis ejus a Beda ArnieniEe reculunt uiium sacra templa minoris.
AUCTARIA.
PuLSANEN. Jain diximus,hoc codice transpositos
in dum censuit Henschenius. Alii Alexandri nomen
transforinarunt in Alexandrice, positionem dupli-
esse textus, iia ut ix posuerit, qux ad hunc diein
pertinent,et hoc die habeat, qua3 nos cuin Usuardo caiites qua de re nonnuUa est controversia. Ilorum
IX die retulimus.
aliquos iiitegros, vel luxatos pridie annuntiavit Ra-
Antuerp.-Maj. Et hic et plerique infra codices, banus Notkerus Nicomedienses reliquos hodie re-
:
fert. Alii alia, ut in sequentibus Auctari>s; quse, nisi
qui Sebastenos citato die ix signaverunt, cx Iliero-
fallor, ex diversitate apographorum Ilieronymiano-
nymianis nomiiia inutuati siint, quii)us vacuuin spa-
tium implerent. In hoc codicc ita legitur « Apud :
ruin nata sunt. Vidcantur Acta et Florentinius. Hic
Apanain (ride infra), natale sanctoi um Philoni epi- desunt etiain martyres xl relati supra ix Martii.
scopi, Candidi, Valerii, cum Cartagine,
aliis viginti. Antuerp.-Max Ultraject. Leyden. LOVAN. ,
, ,
sancti Heraclii. » Vide socios in Auctariis aliis. Alberg., Danic. et edi.io Ultraj.-Belg. « In Car- :
D thagine, sanctorum Ileraclii, Zosimi, Alexandri,
Candido et Valerio quadrat hodiernus Wandalberti
versiculus :
Canduli, Piperioniset alioruin viginti. Itein Cartha-
gine, saiicti Constantini confi ssoris, clarissiuii v':'i.
Caiididus liinc quinas sibi Valeriusque rttcntant.
Apud Alexaiidriain, natale sanctorum Philomi (Phi-
Antuerp.-Max. Lubec, solum ponunt « In Car- :
lomii, Philonis vel Philonii) episcopi et Valcrii cum
thagine, Heracli tel Heraclii, Zoseini, Alexandri, aliisv gintict uno. Luxovio monasterio, sancli Altali
Candedi, Piperionis et aliorum vig;:iLi. » Quomodo abbatis, diseipuli sancti Col'iiiibani abbatis. » Ita
etiam plane legit codex Uguellian. Etitaferelegen- prorsus et iisiJem fere inflexionibus Muneratus, qui
83r USIJARDI MONACHI 836
eliaiii cuin liiscodicibus ad ix iiiartyres Sebastenus A Herbipolensi, natale sancti (Jumberli confessoris.
relulit. Priiiiiim milcs Cliristi;missiinus fuit et fidelis cui
Iti-.i xKi.LEN. Cartba{,'ine, nalaie sanctoru'ii
: « In adiuiiiistr;itiototiiiscpiscoi)atiisllcrl)i|)oleiisiscoin-
niarlyruin Zoziiiiii, Ah-xaiuij-i,
Kr:iclii, CaiHiiili, miss.icst, i|ii;ini curaiii utilitcrgessit. Mortiioautem
Pi|)v'i ioiiis fl alionini vi^inli. ApniJ Alcxaixiriain, episcopo, uiKininiiter ;il) oinniiius in episcopuin est
nalalc sancloruni IMiiioinii cpiscopi. cl Valcrii ciiiiiik electus. Ipse aiiteni iiuiigniim se reput;ins laiilo ho-
aliio vi^jinti cl iino. Aitiul ScI);inI; in Arii)cni;i' iiiiiio- norc, ;i DiMiiino coutr;iriuiii |)ostiil;ivit ct obtinuit.
ris, iKiUilc sanctoruin i|iKiili-:ii,'iiil;i iiiililiiiii, inli'i- (jm.i pcudeiite i-t;l;ilioiic ;id |);ip;iiii, ijise fcliciterin
quo.-; Oni'"'"" '-'' Caiulidiis. Kt in
iioliiliorcs cr;iiil i) uuinoobtloniiivit. I)uiiu|iie jaiu sepiiltus esset,lit-
.\ntiocbia, Ai,'ap;R virginis, ct .Mariii;i'. Cartliaj;iiu-, tera) cxauditioiiis pulilica; sunt ;iil;it;e. Tunc oinnis
sancti Consianlini conrc soris, chirissiini viri. clerushunc t:inuju;im episcopum volt;ns altius ho-
Ijixovi) iiionaslcrio, s;iiicli Atluili ;ii)l);itis, bc;ili n(ir.ire,etossa ipsiiis in loco honoraliiliori collocarc,
Colu iibiuii :il)b;it s discijiuii. » iiivent is est oiiiiiiuus |)ontificaiibiis ;ulornatus, qui
dc martyribus Scbaslc-
IlAGF.xoYt.N., priiiiiim agit t;nuqu;iin iiiilcs et laicus fuit sepultus. » De hoc
iiis : luin;cnsibusct Alexandrinis. Se-
dc Cartliai,'i s;iiicto :igeiulum erit eo, quo ;ib ecelesia Ilerbipo-
quitur. « In inonte Panois, bcati enrici iin|)crato- leiisi colitur,diexvJulii. Sei|uiturdes:inctis Cartha-
ris. » Quid mo/is Paiiois et cur hac die rcfcraliir ginensibus, ut supra. « Ajiud Alexandriam, natale
Henricus, niScio. Si de c:inoiiizatioiie at,'itiii-, ea :ili saiictoruin Pliil uiii episcopi, C;indidi, V;ilerii cuni
aliis ineinoratur die sequenti; vide ibi Prajterniis- aliis viginti ni;irlyril)us. Luxovio, etc. In Scotia,
.sos. In tinc, « Lu^iovio inonastcrio, » clc. ]>, .s;incli Ci)iist;iiitiiii regis ct martyris. Eodein die,
AyL-iciNCT. texlui puro luec subnciitit «Inpago : ;iputlAruieniaui miiiorem, sanctorum Doiuiciani et
Atrei)atciise, depositio sancli Vindcciani cpis(-opi. socioriini cjiisuuirtyniui. » Sunt c nuinero XL Se-
Iteiii s;iiK:taruin Agapit;i! et M.irin;c virKiniiin. » bastciionim. Vide indit;ein Pr;eteriuissoruni.
VicTOUi.N. « Apud Alexaiuiri;iin, iiat;ilcsanctoriiui
: Helix. Pi-imo loco de martyribiis C;irtliaginensi-
niartyrum Philoni^ episcopi, Candidi, Valerii cuiii bus, ubi pro Ileracliiel Zosimi legitur Ileradii et
aliis vii^inti. » Osimi. Tum « Ipso die, Corgonis et Firmini. »
:
Pi.ESCHioNr:.N. «Alexaiuiri^e, sanctoruiii Caii, C;iii-
: -Melius pridie.
didi, Alcxandri et Neoiue diacoiii, et alioruiu qiiiii- (iiu:-.EN. «Noinina praBfatorum martyrum sunt,
:
deciin. Eodem die, nalalis sancli F.rmiani abbatis. » etc, ut enumeravimus ix hujus. Dc martyribus
Marciiiax. addit « In p;igo Atrebatensi, depi;silio
: Carthaginensibus et Alexandrinis, ut su|)r;i i\ An-
sancti Vindeciani opiscopi. » tceup.-Max., etc. « In Scotia, sancti Constantini
:
MATiac.-CAKTiius.-!'i.TKAJ. « Saiictorum Qiiirio- : regist t inartyris. Cuiuiierti episcopi Ilerbipolensis.
nis ct Candidi cuin ;il,is xi. luililibus niart. >< Hic ciim esset iniles, etc. In pago .Vttrabatenci,
CoDEX n. Du CiiEVAL, sign;ilus B, qui fuit PP. sancti Vindiciani episcopi Canieract;nsis et confes-
Augiislinianorum « Apiid .\lexandri;tin, natalis
: soris. In Carth;igine, sancti Constantini confessoris,
sancti Philoroini episcopi, el Valerii cuin aliis clarisSimi viri. iteinjuxta quosdam, Atliali abbatis,
XXI. » qucin Fsuardus ponit die praecedenti. » Vide quae
Vatican., num. rj!)4y « Carthagine, sanctorum : ibi diximus.
Heraclii, Zosiini. Aiexandriae, sanctorum Caii, Can- Q MoLAN. «Iloruin unus Meliton noinine, cum esset
:
uiui, Alcx;indi-i et Neonre tliaconi et alioruni xv. notate minor, » et rcliqua, quie in Adone sequuntur
Eodciu die, natalis sancti Firiuiani abbatis. » usque ad linein. Dc Constantiiio confessore Cartha-
Ai.T:MPs. « Apud Alexandriaiu, natale sanclo-
: ginensi, et martyribus ejusdem iirbis, cadein, quas
luiii Philonii episcopi. Cand di, Valerii, cum aliis jam s;epe repetita sunt. « Ipso die, Gorgonii et
XV. Carthagi.ie, sancti Eraclii et aliorum. » Firini. In pago Atrebatensi, » etc. Tum minoribus
Strozz. et .Medic. « Item, passioaliorum xl inar-
: typis. « Cumperti episcopi Herbipolensis. Arvernis,
tyriim {scilicet nb xl Seh'isienos^ qui iivle tamen Gtorgias s;inctissim;B virginis.de qua Greg. iuro-
dd \\ diem releyali). Item, sancti Firmiui abb;itis, nensis. » In editionibus ;iliis vacat textus, litteris
niagnaB sanctitatis viri. Idem est qiii superius r-•> F auteiu Italicis ponuntur jam dicta omnia, additur-
mianus, quem ctiam Firma)inm vocant. que in fine « Die undecima, sancti patris Sophro-
:
Editio Libeco-Col., sic incipit : « In territorio nii, patriarchge Hierosolymorum. »
i\ Idus. Dien.
Romae, beatorum pontificum Gregorii doctoris, ac apostoli Anglorum, et Innocentii. Apud Nicomediam,
passio sancti Petri niartyris. ilic cum esset cubicularius Diocletiani principis, et liborius causareturde
immensis martyrum suppliciis, jiibentc eodein, in mediuin educitur, ac primo suspensus, diutissime
flagris torquelur, deinde acetoet sale perfusus, ad ultimum incraticula assatur, sicque veri Petri extitit
et fidei haeres ct nominis. Iteni Nicomedia?, sanctorum Egduni presbiteri et aliorum septcm, qui diebus
singulis suffocati sunt, iit cajteris inetiis incuteretur,
NOT.f:
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Gregoris et Tnnocentis in Munerato, typothetse D nus. Idem hic cum Greveno Egdunii, Muneratus
errorem puto, attamen in Pratensi et Tornacensi Egdimi. Aliis etiam modis scribitur, ut in Aetis
etiani Innoceniis wwamXwv. Nichomediam legunt videre est. Post «/i(9r?m.?(?ji9/ew, addidit Muneratus
plures, rectius in textu. Vere pro reri habet .Mola- martijrum-. Aliae minutiae alibi satis indicatse sunt.
OB.SEHVATIONES.
Sanctorumpontificum Gregorii et Innocentii sub quae Lucense praefigit, Roina, ei pvo pa])^ legit
annuntiatione coinbinatio, Beda^ incognita fuit, qui ^_;;isc^^i;Corbeiense habct^(Z7)^;Eplernacensevero
de solo Gregorio, Ilieronymianis fere verbis, inemi- phrasi non ordinaria S. Grigoripapa Romensis :
:
ni t Depositio sancti Gregorii^iapce, beatamemoricB:
: in omnibus ultimo loco additus est. Innocentius
jncognita etiam fuit praefatis Hieronymianis, inter vero in medio ferme textu sic annantiatur : RomcB,
837 MARTVROF.OGIfM — MENS. MART 838
tancti Tnnocentii episcopi. Rasi episcopi.De quibus A Oiiartiira iiiox
Cousecrat, eeterna
Miiuin fiiiis
coeluiii
tuiis, aime Crigori,
quo laude petisti.
xide flenschenium hic. Rursus priofata cunjunclio
incogmita est Rnbano et Wandalberto; ut proincjc
Roni"ano parvo primuni Irihucnda sil, ex quo eos Petrus Nicomediemis a pra^fato Romano parvo
solitomoredesanipsit A(io;Noster itidem utrunique etiam rccensctur: Nicomedife Petri martyris Do-
secutus cst, contracto brevi Adonis clogio, quod rotiiei et Gorffonii martyrum 50'/«/i.9.Societatem il-
servavil Notkerus, plusculum ei de suo adncctens, lain ciun Dorothco et Gorgonio indicare non negle-
nisiquis Adoniana csse contcndat, quic de Grei;orio xit Ado, Noster ex longiori elogio ea tantuiumodo
ot IniiocentioRosweydusin appendicem rejecit. At- delibavit, quae instituto suo aptiora videbantur Ex
que baic ciara est receptas sei iei nostras sentiMitia, Rudno suinpta sunt, lcgunturque in commentario
quam planedosernere codiccsUsuardini reccuLiores llcnsclicnii, socios martyres pluriinos ex Hierony-
magno numcro citandi in Auctariis xxviiiJulii, qno mianis recensentis. Nos cle his plnra ad ix Septem-
die cum hodicrno Roiuano Imiocenlltmi I pnpam bris, nehic intra solitos limitesevagfMnur. ^/^^^^/mi
referunl, ct (luidem nonnulli cum adjuncto tilulo (qui varie efTertur) ab Aone aiinumcratus est,cuju3
marfi/ris. Si'(\ haec ad menscm .Uilii in Actis trac- verba Usuardus ad apiciem dcscripsit. Unus is, an
tanda rcservanMS, ubi una post Florentinium inqui- geminiis, Miydo^ms, Migdonius, an Eydonus, quae-
rcmus,an idem,an ab hoc diversus sil Innocentiits run! Henschcniusel Florcntinius. Dubium m.hi non
iile episcopns, qui in apographis Hicronymianis vidctur quin ad immanem illam Diocletiani Nico-
ponitur xxr Decenibris, conabimurque i?i. l/fcem mcdionsem carnificinam omnino spectet.
projerre ostensum ab Hensclienio thesanrnm, qui B Maximilianum aliqucm dis 'rte signat Ado, tuin
pag. 106 hodicrnum Innocenlium a papa disting it Mosandri, tum Roswcydi; Mamilianum vocant alii,
etc. Proderit Tillemontii lucubratio tomo X, a pag. corruptum fortasse vel dimin'itivum a 3Iaximo vel
627 ad 666. De Grcgorio magno accuratissiniu dis- Maximiano. Hic ahUsuardopr;eteritus c,-;t,ab Hen-
putavit HenschL'nins. Pi"o Vil,'e auclorc certat Ma- schcnio post Baronium Romas ascriptus; non recte;
bilio Analectoruin tomo I, a pag. 319. Vit;ie alia; san- cum ad Africam spectare vidcatur, siquidem ejus
ctissimi pontificis reccntius editjB sunt, qu;e coii- Acta sint, qu;c post alios edidit Ruinartius inter
suli poterunt, quando ct menscm Martium supplere Selccta, pag. 309. Ea autem cum a decessoribus
operfe pretium videbitur. Audi nunc Wandalbcr- nostris visa non fuerint, Supplementum Martii au-
tum, sic de solo Gregorio hodie canentem : gere poterunt.
AUCTARIA.
In Pulsanen., deest uitima annuntiatio d Eg- fideetoperepraeclari, quiconstituit admissampacis
duno et sociis. osculuin dari,ct rexit ecclosiam annos quindecim.
Antuerp.-Maj in prima auctior est « Roma3,
: Sequilur de Petro ot Egduno, ut in textu. In fine.
natale sanctorum confessorum, et pontificum Gre- « Et sancti Maximiliani inartyris.
gorii, Angloriim apostoli, vita et doctrina celeber- Hagenoven., prinio loco dc i'ctro, tum de Egduno
rimi ;atque Innocentis, fide et opere pr;cclari. satis pure. Deinum itaprosequitur « RonicB eodem :
Quorum primus sedit annos tresdecini, menses die, dcpositio sancti Gregorii pap», et primi doc-
sex dics decem; sequcns vero ai ns ([irndecim, p toris. Ilic vocatur Angelorum [Angloruin] aposto-
mcnses duos, diem unnm. Apui ^'' ''""
:clianicdiam, lus. Iste in Sicilia sex inonastena construxit adhuc
passio beati Petri, gloriosissimi mai;yris. {)y\\ fuit laicus (ixistcns, et intra urbcm Roma?, septimum,
unus ex Dorothei et Gorgonii mart\ rum sod;;libus, quibus larga dedit prasdia,et in septimo se fecit mo-
qui cubicularii regis erant. » In tcrtiii purus cst. nachum, xii aureos dedit Anglo in tempore naufra-
RoswEYD., textum satis purum habijt, .-^cd in fine gii,ct sciitellam ai-genteam. Hic sanctus papa omn'-
Angl cam accessionem subdit « Ipso die, depositio
:
bus pauperibus large niinistravit. Tlicsauros nullos
sancti Elfragi Wintoniensis ecclesia; episcopi et post se reliquit. Letanias constituit. Ecclesiaslica
confessoris, qui sanctis virtutibus ornalus bealo officia ordinavit. Libros inultos edidit. Calumnins
fine quievit, et ibidein condigno honore sepuitus miiltorum sustinuit patienLer et in pace obiit. »
est. » In Actis \ocnln\' Elpheyus. Aquici.xct., pijst To « Anglorum, » subdit « Et :
ANTUEiiP., Max.-Lubec. etUcHELLiA.N., iu 60 solum Innocenlii, quorum primus in canone auxit Dies- :
a puritate deficiunt, quod Innocentium Gregorio que nostros in tua pace disponas, atque ab aeterna
non conjungant, addentes in fine post textum : damnatione nos eripi, et in electorum jubcas grege
« Roin;e, depositio sancti Innocentii cpiscopi. » numerari. Sequens, Pelagium ct Cyelestinum [Cae-
Antuerp.-Max., Ultkaj., Leyden., Lovanien., Al- lestium] h;ercticos damnavit. »
BERG., Danic. ct Editio ltua j.-Belg., oiuisso In-
' Matuiccl.-Cartuus.-Ultiuj. posL Gregorium et
nocentio, ita primam annuntiationcm efTorimnt : Innocentium ponit « Sancti PauU episcopi Leonen-
:
« Romye, natale beati Gregorii magni, prtccipui do- sis, confessoris. Petri et Egduni elogia rescindil.
ctoris Ecclesise. Hic primus Gregoriu.^ et in ordine Camberien. S. MaricC Conventual « Apiid Niver-
D
:
paparum sexagesimus scxtus, anno Domini dlxxxv, nensein civitatem, sancti Vinccntii presby'eri. »
salubriter prcefuit Ecclesias sancta^ Dei.» De caelero Codex Reg. Suec, signatus num. 1.30, eum refert
puri sunt. De initio et fine pontificatus, vide Acta. die sequenti. Acta,de ejuscultucertiora postulant.
Centulen. Hic denuo Usuardus cojitractus, ino- Altemps. « Ipso die, depositio sancii Elphegi
:
dice intcrpolatus cst. Sic habct « Romai natale san-
: Wentan. |Wintoniensis] episcopi et confessoris, qui
ctorum pontiflcum Gregorii Anglorum apostoli, vita sanctis virtutibusornatus, bono finc quievit, et ibi-
et doctrina ccleberrimi atqiic Innocentii, tide et
; dem cum digno honore sepultus est. »
opere praeclari. Nicoinedise, sancti Petri gloriosi Strozz. et Medic. « Romae, sancti Innocentii
:
martyris. Item Nicomedi;r, sancti Ebdiini [pro Eg- episcopi et confcssoris. Rom;e, sanc!i Mamiliani
duni] presbyteri et aliorum septem, qui diebussin- martyris. »
gulis suffocati siint uti ca^teris timor incuteretur. Burdegal. « Apud Plebem lapidi, sancti Pauii
:
Bruxellen., s'c incipit: « Roinae, sancti confcsso- confessoris. » Idem esl, qui ab aliis ep. Leonensis.
ris et pontiti.;is Gregorii Magni, pap;r et Anglorum Remen. sanctorum Timothei et Apollinaris :
apo toli, viri tam vita quam doctrinis saliiberrimi, « Romae, Innocentii papae. »
atque EcelesiK sanctaedoctorispnecipui. Hic in ca- Editio Lubeco-Col. Romte, natale beati Grego-
:
none missae addidit: Dicsque nostros in tua pace rii pap;e magni, confessoris ac praecipui doctoris
disponas Letaniam majorem instituit, et priinus
; Ecclesiae Dei,et Anglorum aposloli. Hicprimus Gre-
omnium Romanorum pontificum ser. ;im servorum gorius et in ordine paparum sexagesimus sextus
Dei se scripsit. Item Romae, sancti Innocentii papae. anno Domini dlxxxv (vide Acta), salubriter praefuit
S39 DSllAHDI MONACril 840
EeclesiiL' sanctio Dei annos Ircdecini, menses sexol .\ Pr;«fnit Eeeb^sioe annis xm, mensibns vi, diebus
di('> dci-fin. ilic vit;i vl sciciitia iii taiil iiiii ruit |tr;e- X. Obdormivit aiilciii iii ejiisdem
Doiiiino, aniio
(litus,i|nod tciTcstris aii;:iliis (licciialiir. Iliccliaai i>cvi [Vnluil. (licerc ncivl iniiocciiliiis cti;iin, liic po-
atldiilit iii iiiissa Dicsijiic noslros iii tiia iiace
: siliis, liiijiis 110 iiiiiis pii iius 1'iiit. Kodciiidie, beatl
ilisponas ; et iiailtDS liliros conipo-nit. iii(! |)iiiniis M;iximili;iiii martyris. Pionii ni;irtyris » de (luo i ;
poiilircx scripsit sc scrvnin scrvoriiiii Dei. liicctiain Fcbriiarii. Fort(; lioc die ex Floro aeee|)tiis est.
^i gnlis ecclcsiis ItoiiiaiKe iirliis in rciii ssiinicin (( Ite.ii Zcmiiicoiiis, » milii li;icteiiiis i^noti. « In
pcccatoriiiu liuiiiani j,'ciici'is, siii^'tilis diclius Qiia- Brilaiiiii;i niinori, s;incti P;inli cpiscoiii Kconensis
(lraj,'esinue statnit licri stalioiics lidclinin, devote ct conlessuris, cujus taiita tides exstitit, nt lapillos
cclcbr iiulas. » Iii l'clro et KKilnno lcrc pnra est. in littore niaiis poiiens, interdixcrit iiiari ne nltra
Sciitiitur :« In Hritaiiiiia niir.ori, licati Paiili cpiscopi illos terraiiiiimcimim oceiip:iret.(Ju;im cjtis proliibi-
ct confcssoris. IloiiKe, dc|)nsilio saiieli Iniiocciitii tioncin iiiarc iis(|uc liodic ccniii tir (ibscrvare. Ilem
p;ip;D et eonlcssoris, (|tii rcxi' Kc(;lesiaiii aiinos scciinduiii :ili(iiios liic Kessojji, (lui siipra vi. Idns
(Iiiindcciiii, iiicnses duos, dics viginti ununi. Kodciii poniliir. Itemjuxta Metliis traiislatio sancti Gorgo-
die, S. .Maxiiiiiliaiii inartyris. nii martyris. »
Helin., priiiia cditio, iiicipit asolo Grejjorio. Oinit- MoLAN. Komac, sancti Maxiiniliani martyris, »
: «
tit Fi,'(liiiiiiiii. .\ddit aiitein « Uoiii;e, deposilio s;iii-
: Tuiii iiiiiiori cliar;ictere « Kodein die, obiit Rure-
:
cti innoceiilii cpiscopi ct confessoiMS. ItoiiKe, saiicti inoiid;!' Dioiiysius Kiclnd, cu.jus vitam et operuin
M;iniiliani niartyris. » Altera incipit, ut hab(tnr in eat;iloKUin conscripsit Tlieodoricns a Stratis Car-
textn. Addniiliir, quiv jam notavimus, et in llne :
jj tusieiisis C<)ioni;c. » iii edilioiiibns aliis « Romae, :
« Itcm in Nieoiiicdi;i, s;inctorum Kt,'duiii, etc. » Mamiliaiii martyris. Dic duodccima, sancti patriset
iiiiEVEN. : " nc;itissiiniis Grej,'oriiis, liujus noiiiiiiis cOiircssoris Tlico|)h;iiiis. » liilVa lypi-s minutioribus
papa pfiiiius, post secundiis,
Pctrtiiii scx^igcsiiiius addiltir « Qui et is;i;iciiis dictus est, magnaque
:
secundum vero computationeiii Marlini, lxvii ob animicoiistantia restitit Inconomaclio Leoni. In Bri-
niaxiinain sanctit;itein et scicntiaiii, terrestris taniiia miiiori. Pauli Lconciisi episcopi, tempore
an5,'clus dicebatur. Addidit in canone, otc. Ipse Idcm jam supra mcmoratus est.
Justini Juiiioris. »
etiain primiis servum, etc. Stationcs in urbc ilo- Vidc Papcbrochii commenlarium, et Vitam ab eo
mana singulis diebus Qn^dragesiniae fieri instituit, illustratain.
Wlldus. IHe\3.
Apud iNii^omcdiam, natalis sanctorum martyrum Macedonii presljyleri, Patriciae et Modestae. Nicea civi-
tate, sanetorum martyrum TheusctaB, Horris, Theodora;, Nimpodor*, Marci, Arabiai, qui omnes igni
tradili sunt. In Thebaide, depositio sanctjfi Eufrasiae virginis.
NOT.E.
Conveniunt Praten., Herinien., Tornacen., Pul- C Leyd., Lovanien., Alherg., Danic. et Edit. Ultra-
sanen., Antucrp.,Max.-Luhec, Munerat., Greren ject.-Belc/.
et Molan. Quibus accedunt Antuerp.-Max. Ultraj.
VARIANTES LKCTIONES.
yjifJiomediam et Nycomediam medii aevi errores ven., Theusece; ^oViw., Theoseta. Theodere in He-
sunt, qnos ullra observare operie pretium non est. rinien. et Nempodcre in !»ulsanen, librarii, ni fal-
Modestim pre Modestce male legit Grcven. Scripsi lor, sphalmat;i sunt, uti ct Nimpedoi, in Munerato.
Nicea cum codicibiis prope oiiinibus, quaiu|uam ita et Alurcii, pro Marci, in Pulsanen,ac Marci et
lectio .Molani Nicaa prajfcreiula videatur. Torna- ArabicB in Mniierato. Eujrasue scribunt omnes.
cen. habel Xicena. Singularis est Pulsanen. in Ma- Minutias alias in quinque'poslremis codicibus no-
chedonii. Variant, in TlieusetcB: pro qua Tornacen., tandas non putavi.
T£usete\ Antucrp. et Max-Lubecan., Theosete; Gre-
OBSERVATIONES.
Mirus et prope insolitus antiqtiorum omnium rum schemate anno mdcvii polliceri visus est. Quan-
martyrologorum in referen la prima martyruin tum autem codex ille ab Usuardi germanitate aber-
classe consensus. Ilieronymi apographa eos diserte rat, .jam s;epe patuit el patebit iinposterum. Eadem
exprimunt, cum hac tamcii a rcliquis discrepantia, annuiitiationis forina etiam est in codice illo, quem
quod corruplior passim sit scribendi modus, ul hic Antuerpiensem majorem seinper indigitavi; est et
\nMitrici(£ pro Patrici(B, etc. Hcdic, Rabani, Roina- in Centulensi, at quain procul utcrqiie absit ab
iii parvi, Adoiiis, Notkeri eadein ferine verba sunt U Usuardi puritateex perpctua collatione probe mihi
In Nicomedia, vcl, A'pud Nicomediam, nativitas compertuin est. Porr codex alius multus in noslro
i
Macedoniipresbyteri,Patrici(B uxoris ejus, etfllim Museo superest, et si supercsset, aliorum auctori-
ModistcE. Noster, servatisnominibus, cognationem tatem non facile elideret. Citatis jam stipra marty-
suppressit. Idexprobatissiiniscodieibusamecitatis rologisaccedat etiam Wandalbertus, reliiiuis acci-
colligi manifestumest, quidquid Acta nostra, nescio nens :
queiii, aliuin codicein indicent, Usuardi genuinum
Presbyter et ternas Macedonlus implet, honcsta
in quo pracfata cognatio exprimatur. Geniiinus is Conjuge Patricia, et nata coiiiitante Modesta.
codex, quisquis esse potuit, aut commodatus solum
fuit, aut certe disperiit. Neque eniin fas est existi- Nicanimartyres, non nihil nominibus,
luxatis
mare,codicem magnum Ultrajcctensein S. Mariae, etiam apographis coiisignati in-
in Ilieronyinianis
quemnos jaintoties/?o5?i*^.?/r/i'/»«w diximus, utanti- veniiintur, unde eos verosimil ime eduxit Ado, so-
quusvidcaturpro gcnuinoUsuardinoab Ilenschenio lito ductore destitutiis;cuin iii Roinano parvo nulla
acccptum, quiquid Rosweydus in niagna sua .Mar- eonim fiat nicntio. Adonem hic dcnuo secutus est
tyrolo.i,'iornin collectione, Romani nempe, Graeci, Noster, secutusest itcm Notkerus; Rabanus Hiero-
Bedae vnlgati, Usuardi, Adoiiis, R.ibani et Notkeri, nymianis verbis prcssius inhicsit. DeEu/rasia,qa!S
eumipsuinUltrajcctinumcodicem,tanquainUsuardi commoratione .Mqyptia dici potest, priinus Usuar-
germanuin, describi cur;iverit. cuin caeteris, ni fal- dus locutiis est. De iEgy|)tia inquain, neque enira
lor, vulgandura, ut in primo suo Actoruin edendo- credibile est, eam cum Nicomediensi alia, de qua
841 MARTYROI.Or,{IJM. — MENS. MART.
Hieronyni. textu.s, ab Usuardo fuisso confusam, aut A consulere poterit actuni non aginius. Vita, illic ex
;
pro syuonyma, aut fcrc synonynia alia acceptam. antiquis inss. cuni Grgeco textu collatisa Papebro-
Eiiphrasiam, sou potius Eitpraxiam appellandam cliioillustrata, licct scrij^loris plane synchroniesse
censcnt Acta, ubi multa in cam rem congcriintnr ct non videatur, talis nihilominusest, ul ad critices sc-
erudite disculiuutir. qu;e curiosus lcctor in loco vcriorislapidem Lydium tuloexplorari possit.
AUCTARIA.
ANTUEnp.-MAj. hic denuo plane Adonianus est, Altemps. : « Ipso die, monasterio Cluniaco, san-
sic babet primani « Nicomedia?, natalc sancto-
: cLa3 Consortiaj. »
rum Macedonii prcsbyteri et Patricia} uxoris cjiis Strozz. et Medic. « Itein, sancti Lconis papae.
:
et filiic Modestic. Nicca civitatc, natale sanctorum Ipso die, monastctMo Clnniaco, Lranslatio sanct;e
niartyrum Tlieuscta), et ilorris filii cjus, Theodor;e, ConsorLiic. »
Nimpodora), Marci, » etc. Deest annuntiatio tertia, S. RicALDi. « Depositio sancti Eidrati
: abbalis
quam a solo Usuardo supcradditam dixinius. Vidc ct confcssoris.
superius in Observationibus. Caudiacen. Pkioratus : « Cluniaco inonastcrii),
KoswEYD. sic prim;im format « Apud Nico- : Lranslatio sancta) ConsorLiic virginis. »
mediam, natalc sanclorum martyrtim Macedonii EdiLio LuKECo-CoL. « Apud Nicomediani, natale
presbyteri, Patrici;c uxoris ejus et Modesta) fiiia; „ sancLorum marLyrum Macedonii prcsbyLeri, Modc-
*
ejus, et aliorum xxxii. » Reliqua pura sunt. sliae fili;c cjas ct PaLi'iciae uxoris cjus. » CaeLcra
Rkuxellen. antiquiori textui proximus est « In : ferc pura sunL.
Nicomedia, sanctorum martyrum M;icedonii, ct Pa- Belin. « .\pud Niconiediam, natale sanctorum
:
triciaeuxoris cjus, ct filiie ipsorum Modcstas. Nicca martyrum Macedonii pr(^sbyteri, Patritiae uxoris
civitatc, sanctoruin martyrum Tlieuset;i! cl Orris CJus ct filia; cjus ModesLx'. \n Nicea civiLate, sanc-
filite ejus, Theodor;c, Mimphodoraj, Marchi cL Ara- toruin inarLyrumTheoscdae et Ilorris filii ejus, » etc.
biae. Qui omnes igni traditi sunt. In Thcbaida, de- In linc additur : « Ipso die, monasterio Cluniaco,
positio sanct;e Euphrasia; virginis. Item Macedonii translatio ConsorLige. »
s;iiictic
et Innocentis episcoporum [a)i non Innoccntiij. Gkeven. « Donati, AdvocaLi martyrum. » Vide
:
Item Leonis pap;v. » VidePr;cterinissos. PrajLcrmissos. « Dcsiderii episcopi cL inariyris. »
Hagenoyen. nRom;L', ad Ursum pileatum, natale
: Vide ibidein. « ConsLantini regis protoinartyris
sancti Innoccntii papiect martyris (poterat hictitu- Scotia3. De eo agitur xi. « In Hiherni;i Mochoniogi
lus omitti). Hic nuiltos Catafrigas ;ib ipsj inventos, confcssoris Geraldi abbatis. Item Epipodia). » Aii
in exilio monastcrii rcligavit. Hic constituil, ul qui corrupLum fortassc noinen ex Epepodo Nicomc-
natus de Christiana csset mulicrc, dcnuo statim diensi martyre, dc quo in Actis. Kecoca, potius
nasci debcat per baptisnium,quod negavit Pelagius Kemioclim 'virgiHis.
hsereticus. IIujus festivitas potissiinum recolitur v MoLAN. Ipso die, monasterio Cluniaco, transla-
:
Kalendis Augusti. Apud Nicoiiicdiam,natale saiicLo- tio sanctae Consortiae.» Dcin, Lypis minoribus « EL :
rum martyrum Maccdonii prcsbyteri, Patricia) ct sanctiNiecphoripatriarch;e Constantinopolis. « Edi-
ModesL;;e virginum. » In reliquis a puritaLe haud ^ tioncs posteriores. De ConsorLia, uL supra. « Die
multum recidit. decima tertia, reporLaLio reliquiarum sancti Nice-
ViGTORiN. et Reg Suec., num. 130, in fine: « In phori patriarchse Constantinopolis. » Minori cha-
territorio Nivernensi, sancti Viceiitii presbytcri racLcre « Qui
: uLilein sacrarum imaginum usum
et confessoris. » De ejus culLu doceri cupiunt adversus impietatem defendit. » Veru.u est apposi-
Acta. Vidc Pr;fiterniissos. tum hic brcvc elogium veruin esL, t[uod celebrc- :
Pleschionen. « Natale sancLi Eldradi abbatis.»
: tur, non dics natalis, queniadmodum priina ediLio
Marchian., pro ModestrB scribit Modeslice, uL innuere videbaLur, sed reportUio reliqiuarwn, et
Greven. supra, quidein eactiam re memorahilis hic dies est, quod
xiii Martii ab iinpio LeoiK! Armeno nuilcLacLus sit
Matric.-Cap.thus.-Ultkaj. « Eufrasi;e virginis.
:
exsilio. « Hormopoli, sancLi Sabiiii martyris. » Est
Petri martyris socii sancLorum DoroLliei, cL Gorgo-
cx eorum numero, qui sub Ariano Thcbaidis pr;e
nii ex die x», Thcusetis cum sociis, inarLyris. »
side (insigni illo postea martyre, ut alibi diximus)
Cluniacen. : « Ipsodic ('.luniaco monasteriotrans- passisunt; undc vcrosimiliter accidit, utActaejiis
iatio sanctoe Consortiic. « NaLalis est xxii .lunii. a Lipomano cL Surio ediLa, cuni AcLis sanct;e As-
Vatican., num. 5949, in fine « Sancti Eldradi : cI;b, qui xxm Januarii colitur, confusa sint, ct
abbatis. Eodem die,sancti Ansimi (Ansovini) cpis- proptcrea a Papcbrochio omissa, scrvatis sotis elo-
copi et confessoris, » giis qu?e ex Graecoruin Fastis acccpta sunt.
Pridie Idtcs Die 14.
Romse, passio sanctorum quadraginta cL sepLcm. Ili bapLizati sunt a beato Petro apostolo, cuin tenc-
retur in custodia MamerLini, cum coaposLolo suo Paulo, ubi novem menses detenli sunt; qui oinncs siib
devotissima fidei confessione, Neroniano gladio consumpti sunt. In Africa, sancti i*etri martyris. Ilciu
sancti Eufrosii.
NOTiE.
Soli co^ice?, Praten., Herinien., Tornacen., Mimerat. et Molan. puri sunt.
VARIANTES LECTIONES
HiiTornacensi antiquus, sed pravus scribondi
in D dus Mamertini. Fedel '^vajidei in Pratensi, Librarii
modus Affrica et Aphrica. Ilcrin., Tornac.
est, ut vitiumest. E/ifrosii legunL oinnes, rectius scribe-
et Munerat. postAdonemlegunt 3Iamtirti7ii;\ne\i[\s retur Euphrosii cum Molano.
Pratens., Molan. et communissimus scribendi mo-
OBSERVATIONES.
Praster germanos codices supra citatos, non de- rare fas siL, uLpote qui hoc solo discrimine ab
sunt plures alii, ut Antuerp, ,Max.-Lubec. et co- UsuardisimplicitaLcrecedunt,quodproquadraginta
dices mss. octo medise notse, quos puris annume- septcm,legant!7%rt^m^w^awwm.(irevenusexclu-
Patrol. GXXIII. 27
843 rsuAiini MONAr.iii 844
dftuliis plniif fiiit, ciiin Lenhinnm Carnotcnsem, A an alliis ncdje suhiiidc^ annoxaorit, nihil
qiilspiaiii
qtinn Leonhiitin ipsf vocat, oiiiiiihiis rsiinniinis attiiict liic uti ncc vacal cxaiuiiiarc
(lisiitiircrc;
C0(iii'il»iis iKtslris inc()j,Miiliiiu, soliis iiiscriicriL, nt uiulc orta priuiiiiu liicrit nupcr indicata luutatio
diccintis in cjus aiiclario. Dc ciclcro lcclioncm jiosi- qii(i(Jra(jin(a seplcm, in qnadraginia norem, quae
tain oinnino scrvaiulain, cx ipso fonlc iiianilcslc vcrosiiuilliiiic aiiiaiiu(!iisiuiii oscitantia in rcccntio-
piilct. Kontciii appcllo lloiii. parvtiiii, cx qtio cos de rcscotliccs irrcpscrit. Petrus Arricaiius, at(|ttcitcm
niorc acccpit .\(lo, aticta iioiiniliii prioris |>lirasi. Euphrnsius, vcl fortc KHplirasiiis (utcr^iuc cuiin
Nostcr porro Adonis clo^'inMi iiilci^riiiii ct iiniiitila- liac (lic colitur) a classilnis suis, in .Actis cx llicro-
tuiii rcfcrt : Notkcriis, qtiod niircrc, iiltiina jiartc uyiiiiaiiis accuralc distiuclis, avulsi siint, a ncmine,
trtincavil, tit in Actisctiaiu notatuiii iiivcnics. Vix rsiiardo aiiti(iuiorc, co modo consij^^uati, uisi Wan-
cst, quiii
tltihiiiiii Koniaiii parvi coinpilator, mar- dallicrtum exci|)ias, a quo si nou acccpit, saltcni
tyrcs illas cx Actis saiictortiiu Proccssi ct Marli- accipere potuit, cuiu liic ila liabcat :
iiiaiii dcsumpscrit, qui ncc iu Ilicronyiuianis apo-
grapliis, nccint,'cnuinoBcdaincmoranlur. Florusne, Eoplirosius pridie, Petro cum marlyre fulget.
AUCTARIA.
Antikhi'.-Maj. : « Roiikc, natalc sanctorum mrir- Codkx .S. RrcAi.pi « Carnotis, sancti Leobii
tyruiii XI. VII (lui haptizati suiit a bcato I^etro apo- cpiscopi ct confcssoris. »
slolo. Apud Laodiciain, sancti SaLraris cpisco|)i, (|ui Coi)i;x Montis Sancti « Mctiscivitate, in monaste-
tcmporc Antonini Vcri, subScrgio proconstilcPattlo B riosubtcriore, translatio corporis sancta; Glodesin-
Asia", illiistrimartyrio corouatus. Rclinquo trans- dls virgiuis. » Coiitur xxv .lulii.
positioncm uttit iucptam. C;ctcriiiii Sagaris ilic, dc Editio LfBECO-CoL. cum codicibus supra citatis
quo ct alii, rcjicitur in Actis ad vi Octobris. scriiiit xi.ix; ct sccundo loco liabct « Eodcm die :
RoswEVD. « In Nicomedia, Fclicissimi, Dativi
: Carnoti, saucti Lconini cpiscopi ct confcssoris. »
niartyruin. » IJltimo autem: « Ipso die, sanctorum Innocentii
PcLSAXEN.,in prima annuntiatione purus, postre- episcopi ct Eufrosii confessoris. » De Innocentio
nuis duas pr;ctcrmisit. vide Prastermissos.
Centulen. novam comminiscitur numeri uiuta- Relini utraqiic editio etiani notal xlix, ct post
tioncni, ila scribcns « Ronuc, heatortiin martyrum
: textum fcrc piiruin subncctit « Eodem die, Za- :
quadraijinta duorum, qtii abcato Pctro apostolo in charia) poiiliRcis, qui scdit Romae annos x. Item
carccrc baptizati, sub Ncronc passi stint.» Dc aliis Lugdiini Calli.T, translatio sancti Bonaventurae
dtiobus nou meminit. cardiualis, episcopi, Alhauensis, ordinis Minorum. »
Rkuxellen. pro qiiadraginta septem ponit qua- GnKVEN. cuiu cditione Lubeco-Colonicnsi, tcxtui
draginta octo. Dcindc, 5ecundo loco « Apud Laodi- : iiuuiiscct « Eodein
: die Carnoti, » etc. Textui
ccain, sancti .Sagaris cpiscopi, qui tcmporc Auto- autcni supcraddit » Nicomcdine, sauctorum Feli-
:
niui Vcri, suh Scrgio Paulo iirocousule luartyrio cissiiui, Dalivi, Fronlina". Itcm iii Africa, .Vlexandri
coronatus est. » lu Petro ct Eiiplirosio piirus cst. marlyris. Itciu Pionis. Innoccnlii papie. ApiidLug-
Magenoyen. numcrat xi.ix. Tuin lcxtui fcre puro diinmii, trauslatio saiicti Bonavcnliira), episcopi
adjungit: « Apiid Thcssalonicam civitatem, sanctae G A.Ibancnsis, ordinis Minorum, Romauje Ecclesiae
Matronae ancilke cujusdam viduae divitis, ct mar- prcsbytcri cardinalis. Iteni sanctio mcmoriae Petri
tyris.Quae a domina sua supcr scamnuin ligata cst abh;ilis Clarav;illcnsis, gencrc et convcrsatione
elpercussa,et ahangelo soluta cst, et oraus iteruui clari. Mathildis s;iiict;T) niemori;c. uiatris Ottonis
iigata ct percussa et ah angclo soluta. Novissiiuc imperatoris primi, maxiuKc liutnilitalis ct patien-
robustis fustihus usque ad uiortem st cssa, et in ( ti;c luatronaL!. Qu;c virtuti quoque continua? ora-
confessione Cliristi incorruptum reddidit spiri- tionis lani studiosa fuit, ut Psaltcriiim totum ante
tum. » Vide diem seqiicutem. nuiluliuas solita fucrit dccantarc. T;indein spiritii
.AyuiciNcT. iucipit « Natalis s:iuctoruiu Felicis-
: pr()|)lictico ohittiiu suiiiii pr;cdicens, migravit ad
simi et Dativi. » Et post quadraginta septem, Chrisltim. Mctis, translatio sancta3 Glodesindis
interserit, militwn. virgiuis »
MoLAN. « Eodcm dic, Zachariae pontificis, qui
VicTORiN. et Reg. Sueci.e., signatus ntiiu. 130, :
in line « Item Laodice;e, sancti
: Sagari cpiscopi sedil Roma3 annos dcccm. Ilem Lugduni Galliae,
et niartyris. » transhitio sancti Boiiavcntttr;c cardinalis cjiiscopi
Alhancnsis. Eodciu die Carnoti, sancti Lconini
Daveronen. « Deposilio bcati Leobini episcopi
:
episcopi. » Tum, minorihus typis « Mathildis :
Caruotcnsis. maguificae sanctitatis et clarissimi in
saucta) memoria^, maxime humilitatis et palienti;c
miraculis viri. » Nomen varie eRbrmatur, ut ex
matron;e. « lu cilitionihus aliis dc Zacharia, posl
dictis ct dicendis patchit.
annos decem, additur « Ilic qiiatuor lihros Dia-
:
Altemps. « Apud Laodiceam, sanctl .Sagaris logorum beati (Jrcgorii transtulit in Gr;ecum, et
D
:
episcopi, qui tcmpore Antouiui Veri, suh Scrgio per Bonifacium Mogtintinum episcopuin, Pipinum
Paulo Asiae proconsule, illustri martyrio coronatus patrem Caroii, in .soliiiin rcgni sublimavit, in
est. » Exigua est a superiorihus diflerentia. Sue.ssionum civilatc. Eodcin die Carnoti, sancti
Strozz. et Medic. « Roiuae, saucli Zachariae Lconiui cpiscopi. El sanctis martyris Alcxandri in
papae. Vide dic scquenti. « Itcm sancti Alexaudri
» Pydne. » Charactcre miiiori « Iii Quindclingchorg :
martyris. Item Lugduni Galliae translatio sancti, monasterio, dioecesis Ilalherstadiensis, dormitio
Bonaventurae cardiiialis, episcopi Albanensis ordi- Macthildis regina3, inatris Ottonis priini impera-
nis Minorum. » Colitur xiv Julii. toris, cujus vita virtutis specular fuit. »
Idihus. Diei\}.
In Ca3sarea Cappadociae, passio sancti Longini, qui latus Domini lancea perforavit, ut in gestig ejusdem
inveuitur. Apud Thessalonicam civitatem, nalalis sanctae Matronae martyris, quae deprehensa et multipli-
citer ainicta, novissime rohustis fustibus usque ad mortem caesa, in confessione Christi incorruptum
Deo spiritum reddidit.
NOT^E.
Ex Pratensi, Herinien., Tornacen., Pulsanen. Antuerp. , , Max.-Lubec. , Munerato, Belin. , Greven
el Molan.
84S MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. 846
VARIANTES LECTIONES.
Error in principio Greven. incipit Casarea Cap- A saneni. addidit ciri^a^^. SicBelinus.scripsit ejtis pro
padocia, tnrpiusTornacen. oniittens. /« Casarea, ejusdem, et in allera editione npposuit rnililis uti
orditnr,Cappadocia; Capj^adntie in Mnx.-Lubcc. de Matrona, rirginis. qnod etiaiii legit Muneratus,
Capadocie in Munerato, Belino et (ireveno, ac oinittens particulaui mque. Reiin. voces uitimas
hujusmodi minutiie aliaenotari non merentur. Pnl- transposuit hac rationc : Deo reddidil spiritiirn.
OBSERVATIONES.
De Zongitto Cappadocia martyre omniafere tum aperte edisserit recentiores neutra admitlunt. Vi-
;
edita timi mss. Martyrologia hac die aymit. in- desis Tilleinonti ceiisuram toino I, pag. 4^3. At
quit Florentinius; inter quic Martyroloi^ium Adonis qualiscuiiqiu' aiictoritatisActa ipsa censueris, patet
perperain connunierat, nempe qui hujus Lon-ini, textiis nostri, ex Adone Septeinbris verosimiliter
i
non hodie, sed priina Septembris, post Romanum acccpti. Usuardina simplicitas, de (jua unic- qu;e-
parvum diserte meminit. Nec eum novit Bcda rimus.
genuinus, nec Florus, nec Wandalbertus. Vere Matronam martyrem., tacito Virginis titulo, pri-
de ipso agunt Rabanus et Notkerus, ille longiori nius prodnxit auctor Romani parvi. Ado dc niore
exornat elogio, quod ex Actis se ait concinnasse; elogium composuit, quod integrum a Notkero red-
hic non niultum dissimilia, sed compendiosiora ditur Nostcr, ut solet, sumiua dtintaxat capita
:
exhibet, non verbotenus eadem scribens, ut per contraxit. Do Matronis duabus aliis, Barcinonensi
inadvertcntiam in Acta nostra irrepsit. Ab eodem etLusilana, vidcanlur Acta hac (iie. Occnrritdenuo
Notkero rcpetitur Longinus citata iScptenibris, ubi 13 casus siiigularis, semel atque iteruin supra notatus;
Adoniselogiumsequitur.
seqi SatiscertuinestZo?i^i/«m niinirum repcriri hodie in Adone Rosweydi Zacha-
aliquem et quidcm in Cappadocia memorari in Hie- riam paparii., (incm Usuardus plane pr^termisit.
ronymi apographis; utrum porro is dici possit, aut Causam explorare nequeo. Cieteruin in Mosandri
debeat, qui latusChristihincea transfixisse supponi- editione, cum elogio poiiitur pridic klus, unde mi-
lur, etymologia non omnino peregrina ; item an rum non est id ita a Baronio in notis observatum,
centurio nominetur, an miles; an Latina Acta, qui accuratiorcin Rosweydi editionem non vidit,
niilitis et centurionis personas confuderiut; qui nec viderc potuit sexennio prius mortuus quam
sint eorum scriptores, et plurima alia ad utriusque ea prodiret in lucem. Fere excideral notare versi-
patriam, gesta, cultuni, socios, reliquias, translatio- culuin, qucm de Matrona hac nostra reliquit Wan-
nes, historias confictas, etc, pertinentia, satis fuse dalijcrtiis :
explicuit Papebrochius toto suo Commentario pra3-
Thessala plebs Idus Matrona inaityn' serrat.
vioapag. 370 Quam fidem Acta meroantur nusquam
AUCTARIA.
Antuerp.-Maj., prfeterito Longino, ag|t de sola cujusdam vidun3ancilIa,occuIteChristum coiens...»
Matrona, et Adonis elogium contrahit, htic modo : ut supra, additur autein ex eodem fonte « Novis- :
« Apud Thessalonicam civitatem, natale sancts sime autem fustibus usqucad mortem cajsa, inbona
Matronae. Quagcum esset utiloe [superposicit aliquis ^ confessione Deo spiritum rcddidit. Romte, depositio
vetul», sed supplendum ^ra^ Plautilhe) ciijusdam beati ZacharicC papie, qui libros Dialogorum beati
ancilla, et occulte Christum colens, cotidie furtivis Grcgorii transtulit in Gra^cum. »
orationibus ecclcsiam frequentarct, deprehensa a Hagenoyen. dc Longino niulta coinminiscitur,
domina sua, in scamno cxtcnta et ligata, et pene quiG rererre non lubet. De Matrona, ut vidimus,
usque ad mortem llagellata, atque ita vincta in sca- egit pridie. In Zacharia non multum ditlcrt ab Ul-
mno, obsignatis diligeutissime jauuis per nocteni TRAj. etc.,
relicta, ubi dic altcro divinitus soluta, et cum in- Aqlicinct. consonat in Loiigino cum Ant.-Max.
genti oris gratia orans inventa esl. » Sequitur « Rom» Zachariffi papoo, qui in patriar-
:
RoswEYD. textui puro superaddit « In Nicome-
: chio caput sancti Georgii martyris reperit. » Ma-
dia, Lucii cpiscopi, et martyris. » Qua3 verba ex trona vocatur virgo, quo etiain titulo cain supra
Notkero huc traducta videntur, nisi cx Ilieronymia- ornavit Belinus.
nis potius immediatc accepta sint. ViCTORiN. in llnc de Zacharia scribit, ut proxime
Antuerp.-Max., Lovan., Levden., Belg. eteditio facit Aquicinct. addens post reperit, « in capsa re-
Ultraj.-Belg. de Longino, post aperuit, ha?c conditum, in qua ct epitaphium pariter reperit,
adjiciunl « Hic baptizatus ab apostolis, cum apud
: Gra3cis litterisexaratum; scj)ultustpie est in eccle-
Cappadociam sanctitate pragcipuus degeret, sub sia B, Petri. » Sumpta sunt ex Adonc Mosandri
Octavio pra3Side coniprehensus, post confessionem pridie; qu;e habentur in Rosweydi appendice.
fidei, lingua abscissa, denfibus excussis, capite Matrig.-Carthus.-Ultraj. de Longino. Zacha-
truncatusest. » Quis priinushocclogiuin in codices D ria, ct Matrona etiam agit, scd res^cissis ferme
Usuardinos recentiores transtulerit, hactcnus iguo- elogiis.
ro hoc scio, acceptum esse ex Adone, non hoc die,
; Reg. SLEC.,nuin. 130: «Itein Zachariaj pap3e,»etc.
ut supra monui, sed i Septembris, quod iteruin di- Reliqua non adduntur, sed puto eadem esse quae
cemdum recurret. Victorinus supra suggessit, cum quo hic code.x
Ultraj., Leyden., Alberg. et Danig. sic inci- passim concordat.
piunt: " Roina3, natale S. Zacharise pap». Ilicqua- Codex D. Du CHEVAL., signatus C «Item, Jacobi :
tuor libros Dialogorum beati Gregorii transtulit in apostoli et Lucii episcopi. » Ex Ilieronym.
Grsecum, et per beatum Bonifacium Moguncinum Vatican., signatus num. 3949, omisil Longinum,
episcopum, Pipinum patrem Caroli in soliuin rcgni et primolocoscripsit «Roin;c, Zachariaepontificis,
:
sublimavit in Suessionuin civitate. » De Longino qui sedit in episcopatu annis decem. »
eadem habent, quse proxime rccitavimus. Strozz. et Medic, postquam de Longino ea retule-
Centulen. « Csesarea Cappadociae, sancti Lon-
: runt, qu;B ex Antuerp.-Max., ctc, supra descripsi-
gini militis, qui lancea latus Domini aperuit, et mus, addunt praetercaetiamexAdonei Septembris :
postea baptizatus estet a praeside Octavio decoUa- « Et siinul cum
eo coronatus est B. Aphrodisius
tus est. » commentariensis, cui ct pra)ses linguam abscidi
Bruxellen. d(^ Longino eadem habet quae supra. jusserat qui post abscissam jiissu prtesidis linguam.
:
Tum « Apud Thessalouicam civitatem, natale san-
: Christum tamen ejusque fidem expedita et olara
ctae Matronae martyris. Quje cum esset Plautillae voce prouuntiabat. » Ado legit loquebatur.
U1 IJM ARDI MONACIII ,"^48
Ikr.rtKr.ALEN. : •> Hcalissiiiii Jai-uhi a|i(isloli fl l.iKii ',
ex iii;irlyrihus .\iconiedi(!Hsil)Us. Vi(lc;intur reli(ini
iuartyris. » Ex llifroiiviiiiaiiis. .socii iii Aelis.
lulitii) I.i'ur(:o-(;oi.. : « lloina', nal;ilf sancli Za- Moi.AN. italieis litleris textui intcrserit « Cuiii
:
cliaria' papa' cl coiiicssuris. (^hii scdil aiuios dc- cssct Pl;iutill;e ciijusd^uii vidua} ;iiieill;i. et oeeulte
cciii. Ilic i|iialiii)r litiros Dialot,M)i'iiiii licati (Jrc.L,"orii C.lirisluiii colens, et quolidie lurlivis orationihiis
traiistulit iii (iraTiiin, ol pcr hcatiiin IJoiiilaciiiiii ecclcsi;iiii frcqu(riitaret. » I)e Zacluiria collegit (iu:o
Mo;.,'iiiiliiiiiiii fpiscopuin,Pippiiuiin patrcin Karoli iii ex eodd. inss. superius posita sunt, ea sola voce
soliiiiii rc;;iii siililimavit iii Sucssioiuun civitate. Ilic exce|)ta, qiiod pro epitaphimn v,cv\\\^(n'\\, pitacixm
etiain Karoloinaiiuiii rc^^cin Krancoruiii, IValrcin Pi- (le q II o vi dc ej u s No a s. Tu 111, typis 111 inorihus: « Apuii
I
pini,l'eeil licri clcriciun.ct inisil cuin in CassinciiSL' Iie;ilciii, saneti Prohi epi.seopi :ciijus iii Dialogis
inoiiaslcriuiii. iil inoiiaclius ncrcl, qui cliain niona.s- ineiiiinit heatus Crcgorius. Castro Divionensi, san-
tcriodoiiapluriinacuinprivilcj,'iis apostolicis contii- cti Tranquilli eonfessoris; de quo heatus Crcgorius
lit. » Qua' (lc I.ongino cl .Malroiia fiisiiis dcdiicit, (!\ Turonensis. Saiieli Spcciosi inon;iclii, do quo iii
Adoiic vcl Notkcro dcsiuni^ta suiil. Dialogis Cregorius, lih. iv, eap. 8. l{oin;e, sancto-
(luEVF.N. » Iloin;!}, Zaeliari.a^ |)ap;ect eonl\!ssoris.
: ruiii iiion;ielioruin .Meruli, et Antonii, de(|uihuseo-
Hie qiiatiior lil)rosnialoj,'oruni hcati Grciforii pap;e deiii lihroserihit Crci,'orius. » IIos oinnes in poste-
in (ir;eeuiii translulit; cl per saneluin ISoniraeiuiii rioril)useditionihuspr;elerniittitMolaiius, iiujuihus
Mo^untinensciii arehicpiseopuiii, Pipiiuun p;itreiii hoe tantiiiii lci^itnr « Dic deeiin;i quinla, sancli
:
Karoli ina^Mii iii soliuin regni sui)liiniivit. .Vllrodisii iiKirtyris Aifajiii et socioruin ejus. » Iliinc Acta re-
coniineiitaricnsis ciiin .sancto LoDLfino p;issi. Lueii B .ii(;iiiiil iii xxiv .Marlii, ast Meruli ci Antonii nQC
cjiiscopi. Itcni heatic Faustai. » Solaiii lianc c.xcepit iiiter Prx'tcrinissos incinincrunt.
XVII Kal. Die 16.
" .\pud .\quileiain, iiatalis hcati Ililarii episcopi et Tatiani diacoui, qui suh ncronio prasside, post
equuleuni at([ue ali;i torinenta, una euni Felice, Largo, et Dionysio martyriuui terniinarunl. Rom.T, passio
sancti Cyriaci diaconi, qui postlongam carceris maceralioncm, reliquala piee perfusns et in catasta ex-
tensus, ac tractus, etiam nervis et fustihus cassus, ad ultimuin cum Largo et Smaragdo et aliis viginli,
juhente Maxiinino, capilo triineatus est. Ilorum tainen festivitas sexto Idus Augusti recolitur, quo die
a heato .MarccUo papa corum corpora sunt lcvata et veiierahiliter tuinulata. .\rveriiis, depositio sancti
Patricii episcopi et confessoris.
NOT.fl.
Puri videntur /'rfl^^w., Roswet/d., Antuerp.,' Max.-lubec, Munerat., Belini editio altera et Molamis.
» In Carolino autographo ct Tatiani
SS. Ililari loco, aut nusquain, sua regula locum h:ihere dehuit
incntio facta nunquam fuit. Do
enini Dervensis iliis Artieuluin tanien totum reddit Sollerius totus :
codex tacet, et a Cyriaco articuli exordium capit. q Usu;u'di est, Usuardus meriis. Do litura nevcrhum
PriOterca in Pr;itensi totus liic arlieulus a eapite ad '
quideiii apud consorom; opinor, (|iii;i adnionitus
calcom lilura lal)orat,elquosanclisillis loeusosset, esL iiiilhiin illic esse scriptura? dissiiiiilitudinein, el
miiiuliori littcraruiii rorma totus oxaratus est. Noe Usuardo laudi dandum esse, quod pr;estaiiliuin scri-
(.'tiam sanclos illos momorant lleriniensisot Torn;i- ptoriim cxemplo ncc turpein in scriplis putaverit
ccnsis codiees, qui Sollerio pleruinquo pro norma liturain, nec metucrit. Cur eadem in causa, non co-
fucrunt,oxqua Pratonscm ffistiinarct. Ilic Sollerium doin somper in Pratensem codicem animo fuerit
interrogo qua eausa, aiitcposito Pralensi, a suis do- ignorarc malim, quamdcveritatis sludio,
Solleriiis,
sciverit. In Pr;iteiisi litura orat, variahanl ;ilii codi- quosoardere pra^dicat, quicllibetmaligne suspicari.
uhiquo judicavit
ces. llisduolius tantuin arguinonlis HOUILLART.
interpolatuin esse Pratensein codicem. lloc igitur
VARIAXTES LECTIONES.
Hilari legunt aliiiui eum Pratonsi, alii Hijlarii, lene legit, extensus adtractus etjamnervis... Rec-
Ylarii, ctc, puriiis, ni fallor, in textu sic etiaiu : tius, opinor, cum Molano, extensus actractus, etiam
inelius Tatiani quam Taciani. Muneral. ol Relin. nervis quidquidalii legantfl^^rflc^MS etiamner-
et...
ni;ile Heronio pro Beronio. Dionisio, natale, ecu- tis. \\\ .Muneralo deest casiis, in Antuerp. ot Max.-
leum, Ciriaci, notari non nierontiir. Munorat. post Lubcc. est. Solus Pratens. posuit Idus Auffustas.
Diaconi, nddUUi marti/ris. Lcgo terniinarunt, alii Belin. ct Molan. Avernis pro Arvernis. Potuissel
habent terminaverunt ; Relin., consunmaterunt. D omitti utrumque, el Patricius ipse. In Antuerp. el
Reliquata passim scribunt codices. Pratens. non M;ix.-Lubec. deest sancti.
ORSERV ATIONES.
Discrimcn inter vetustoscodicesUsuardinos eos- scripta, aut contracta non sint. Hoc Usuardus ex
que probalioros, liodic iion oxiguum recurril. De ipsorum martyruin passione suo marle eoinposuit,
Hilario A^/nileiensi, cl sociis, nec llerinien. nec Tor- queiiiadini)dum fecissc ostendimus in Ascla, xxiii
nacen.nec purior Relinieditioquidquam memorant. Januarii, et in duahus primis annuntiationihus viii
Ilinc duhitare quis merito poterit, fuerinlne illi ah Martii. Vide (|ua) de liac rc in praefationo dicta sunt.
Usuardo priinigenia manu ascripti, an forte subinde Dc (Jyriaco inter omnes convenit. Desumi hic po-
ab alio, vel ah ipsomet auctoro, ex aliquo Hierony- luit ox Romaiio parvo, cum Largo, Smaragdo, et
miano eodiee ap])osili. Certo Roda, qui hodie de C'}/- 6'?'(?.9C<?«^i«/w,quosomn(!s.\doetiaiiireeitatetelogio
riaco, et sociis agit, do Hilario nec verbiun profcrl. oxornat. Creciiderim tainen Adonein sua omnia mu-
Bedam (le.scripsit Rahanus. Silet eliam A(io. Not- tuasse ex Reda, quom lore verbotonus vidctur de-
kerus soluin Hilarii mxwcnci Aquilegioe indicat, ul scrihere, Notkeroin hac parte, praster solitum, inu-
perspicue intclligas ex Hicronymiano apographo tilo. 6'r^5<?^?i^iff?i?/sah Usuardo non cxprimitur, uti
accepta. Uteunquores haboat, st'rvala ost Pratensis noc Sisinnius, a Beda et Adonc in principio nomi-
et alioruin codieum lectio. Notari jam potuit et toio natus. Variant codices circa tyranni nomen suh
operis decursu ohservahilur, plane rara esse elogia quo passi fuerint, ^WxsMaximianvm^^Xn^^Maximi-
mere Usuardina, seu qu;c ex Beda aut Adone de- num appellantibus. Ad xvi Januarii, ubi de Mar-
849 MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. 8:J0
celloactum est, iii ciijus Actis qurilibuscunque Cy- A ignotusantiquioribus,abUsuardocxpressissimepo-
sociorumgeslaimmiscentur, unde colligitur
riaci et nitur, ex quo in Romanum hodiernuin in'cpsit tame-
codeni ferc tempore et ipsum et Marccllum passos tsi satis conslct mullum unqiiain fuisse Patriciuni il-
esse; ibi, cum
probalissimis codicihiis
iii(|uaiii, ium Avcrncnsem, si aPatricio Hibcrnodistinguatur.
(^qiiorum ycrmanain lcctioncm tamctsi vitiosam rc- Coiisulc indiccmPrrcLcrmissoruin, ul)i viliatielectio
fcrre tenemur)Maximlnicm scribendum censuimus nis 1'ontem assignatum invenies. Isicius, Isichius,
quem etiam plcriquohodieexpriinuntcum pratcnsi; vel ^5ic/ir«5 Viennensis ab Adone vulgato positus,
quamvis non satis conscquenter, nam viii Augusti, cur al) Usuardo prastermissus sit, non iiabeo unde
ubi Cyriacus cwm sociis iteriim recurrit Dioeletiaiii colligam, nisi fortcacodice Adoniano,quo Usuardus
lempora(rortccontiniiaLacjiisperseciitio) desii^iian- iisus cst, planc abfiierit, ab aliquo populari postea
tur. Satis hic sitgermanain Usiiardi lcctionem vcn- adjectus. Uiceat hic subjungere Wandalbcrti versns,
dicasse. Quid verclegendum sit, quis pugiluin nn- quibus Cyriacum et socios celebrat
merus, quis martyriilocus, etc, adeain viii Augiisti
Scpti]iia-;)Ost dccimam Aprilis de iiinre Kalcndas
in Actis nostris ex profcsso exaininai)iLur. Pari ra-
PiEecedeus, Cyriaci et Largi splendet honore ;
tioneetiam in textu relinquitur ultima annuntiatio Smaragduiuo simul pretioso sanguiuc vernal.
de Patricio Arveo^nensi, scu Avernensi, qui, licet
AUCTARIA.
Defectum Herinien. et Tornacen. jam indica- 13 AQmciNcr. incipit : « Apud Ilamaticiim (^???;/^ (?i
vimus. ccre Hamagium Prioraium contiguum abdatice
Antueisp. — Maj. hic
ab Usuardo piane dedectit, MarcJdanensi) depositio sancta' Eusebise. » Correc-
solam enim ct unicain annuntiationem habet deCy- tio illa, nescio a quo apposita, superflua dici posset
riaco et sociis, ex Adone verbatim dcscriptam. Tu Ilainaticum, non ininus quam Ilamag ia,promiscne
eam require in ipso fonte. dici videntur.
PuLSANEN. purissinius diccndus essei, utputc, M.u'hian., primo loco : « Depositio siiucta} Eu-
qui de patritio Avcrncnsi omnino sileaL. Omilti ta- sebia) virginis. »
men debuit, quod ab errante bic Usuardo recedat. Matuic. — Carthus. — Ultraj. breviterde Ililario,
Exclusus etiain a puroriim codicuin classc Cpj:- Tatiann et Dein « Niretini confessoris
iIeril)crto. :
VEN. Pro|)tcrannuntiatioiK'mcjus ulLiinain, Usuardo cum sociis, quorum niiri actus leguntiir. » Fallor,
adjecLitiam; nempc : « fteni, depositio [quidm na- nisi hic Bonifacius est, de quo in Actis.
talis? sancti Heriberti episcopi Coloniensis eL con- Cambeuien". Conventualium « Coloniie, sancto :
fessoris. »Mirum sane Grevenum non advertisse rum Ilcriberti antistitis, Lucii prasulis, et Eugenii
S. HeriberLum duobus Sicculis suardo esse posLe- ; virginis. » Unde interbossanctos talissocietasj^non-
riorem, priescrtiin si bic Martyrologium suuin Ca- intelligo.
rolo Magno obtulissecredatur,'quod Grevenus pla- Strozz. et Medic. « Apud Ravennam, natalis
:
ne credidit. sancti Agapiti archiepiscopi et confessoris, qiii no-
Antuerp.-Max.,Ultraj.-Leyden.,Lovan.,Alberg., nus rexit et floruit post ApoUinarem. Item sanctaj
Danic. ctEditio Ui.traj.-Belg., in fine « Apud Co- :
q Gcrtrudis. » Hsec etiam die sequenti notatiir, et
loniam Agrippinam,naLalesanctilIeriberti,ejusdem inulto rectius.
loci episcopi et confessoris. » Inter hos codices id Abdinghoffen. : « Apud Aquilegiam civiLatem pas-
solumdiseriminisest,quodLovaniensisintextunon- sio sancti Felicis martyris. «Hactenus ignoLns csL.
nihil a puritatedeilecLaL: quod tamcn scrupulosius EdiLio LuBECO-CoL. incipit « Apud Coloniam :
notare oper?e pretium non exisLimo. Agrippinam, natale sancti Ileriberti, ejusdem loci
Centulen. hicc solumhabet: « Ronue, passio san- arcbiepiscopi cL confessoris, quisedi'. annisviginLi
cti Cyriaci diaconi et niartyris, qui multasanitatum Lribus, mensibus duobus, et diebus vigcnti duobus-
gratia exuberans, Arthemiam flliamDiocletiani im- et sepultus requiescit transRhenum in monasterio
peratoris, ctJobiam filiam regisPersarum a dieino- Tuiciensi, quod ipse proesul in vita sua a fundamen-
nio liberavit. » tisejus icdiflcaverat, et in honore bcataB Mari;e vir-
Rruxellen. incipit cujus elogium ex
a Cyriaco, ginis consecraverat. ,» In Ililario pura est, in Cy-
Adone interpolavit. Tum
de suo pcrgit: « Eodem riaco multuin ex Adone interpolata. Sequitur de
die,Arlhcmi;e martyris, fllite Diocletiani, quam Ma- Patricio. Denique «InScotia, sancti Bonifacii epi-
:
ximinus frater ejus, quoniam cultrix Christi fuit, scopi et confessoris. »
interfecit. » Vide indicem Praetermissorum. « Apud Gr.EVEN. « Isicii episcopi Vicnnensis et confcs-
:
Nicomediain, sanctoruin martyrum Eugenii, Pam- soris. Roma), Alexandriepiscopi. » Vide Pr,'etermis-
philiani, Screnis, Castoris etDionisii. » Confusiono- sos. « In Scotia, Bonifacii episcopi. Albani episcopi
minum in Actis ciistingiiiLur. Dc Ililario et Tatiano, ct confessoris. » Sitne hic Ahhanus, an A()benus, ne-
atque iLcmdePatricio, satis pure. Scquitur: «Apud jj scio. « Itcm Colloquilli regis. S;incLi Kinitimi. »
^'' " ^---'-" - -' ---'
Viennam, sancti
'" Esichii cpiscopi et confessoris.
-
-- -
Nempe^o/M/ffCM, ni fallor. « A!)r;iha3 presl)yteri et
Apud Coloniam Agrippinani: depositio sancti Ueri- anachoritse eLMaria3 flli;c fratris ejus,p;cnitcntis. In
bertiejusdem civitatisarchi;'piscopi ct confessoris, Ilibernia, Finiani abbatisct confessoris. Eodemdie,
qui prope diem quem praidixerat, moriens, magnis Eugenitc virginis. » An non Euscbice ?
coepitclarere iniraculis. sancta3 Eugenia; vir-
ILeiii Moi.AN. «Eodcmdie natale sancti Fleribertiarchi-
:
ginis. » Ad classem Nicomediensem pertinet, nisi episcopi Coloniensis. Hiijiisvcnerabilecorpus in mo-
Eusebiain Ilamaticcnsem voluerit dicere. nasLcrio Tuicicnsi trans Rhenum honoriflcc requie-
Hagenoven., in Cyriaco modice interpolatus, sc- scit ; quod idem vir sanctus in honore sancta3 Dei
cundo loco de Patricio agit, tcrtiodc Ililario. Tum: gcnitricisa fundamcntis erexit. » Tum, charactcre
«Apud Colouiam Agrippinam, natale sancti Heri- minori « Abraha) presbyteri. » etc, uL Grevenus.
:
berti episcopi et confcssoris ejusdem loci. Corpus In editionibusaliis, de Ileriberto « Eodem die, etc :
veroejus rcquicscit apiidTuicium ultra Rheiium, in Uecs;e,in territorio Clivensi, festumsancti Dentliui,
monasterio quod ipse fundavit, inclaustronigroruin pucri septem amorum. Marcianis, depositio sanctse
monachorum. Itcm Babilonia3, sancti ,\gricoli cpi- MusebitT virginis. Diedecimasexta, sanctorum inar-
scopi etconfessoris. » Quid sil)i v clii Babiloni(e,m- tyrum Sabini et Papa3. » De Sabino vide Prxiermis-
tebit dic sequenti, ubi de Agricola Cabiloncnsi, sos. Patricius ad calcem rejicitur.
XVI Kal. Die 17.
In Scotia, natalis sancti Patricii episcopi ct confessoris, qui priinn^ ibidem Christum cvangelizavil.
8Sl USlJARDr MONACFII 81)2
Eodoin (licmonaslorio Nivij?elln, sancl.T r.ortrndis virginis. \Apud Bouillart. evangelizavit. Civitate
Niconicdia, sanctoriiin niai-lyrnni Kn;,'enii, Panipliiliani, Castoris etSercni».!
NOT.E
Snniitnr ex Ifcrinien., Tmnincen. PuUancn... Antueri)., Max.-Luhec, Munerat., Greven. ct Mnlan.
•^
Anil)igil SoUcrins ('(irrnptninnc dicat an ninta- A Usnardns. Ncc dic licstcrna actnscrat. Siceniiiiilli,
lum codiccm. Qnatnor sancti inartyrcs et malc con- lestc Ilcnschenio Nicomedia, Castori, Dionysii,
:
nexi,ot porporam luic Iradiicti. Cortrndis sno loco Nonni,Cyriac(n,Mitis(n, Euf/eni(P,, .luliani, Ascle-
cxtrnsa, iiic|)lo sanctis dici so(|iicntis inscrta, hini piodoti. Aiii quidein cndicc.s, Ca.slorcm, alii Sere-
toxlns niio orrorc cornipti. .\l(iiic lias iiijurias in li- iiiiin, aiii, niia cx dnahiis classihus facta, Piiin[)liilia-
turain uniiisvorsiis fiiiulit is (|iii paulo aiitc lolosno- iiiim adniintiant. Quid corti ox illa codicum conlli-
vcin vorsus orasosqiiictoot .oquo animotnli!,. Qiiid ctioiie extundi potcst ? fort(! Usnardus alios indiccs
ad h.Tc o!:(o?Voruin cst sanctos illos niartyrcs non liahiiit forto uiio dic iitraiiu|uo Nicomcdicnsinm
;
fnissc in Carolino aiitoi,M'a|)lio nHMiioratos, scd ;iiit martyrum classcnuionjiinxit fortc Actavidit. Dcni-
;
inalcconncxos aiit pcriicrain huc tradiictos fiiissc, (|no f]uidvis potiiis conjcctarc mallcin, quani, ut
quo argnmcnto cllicict Sollcriiis ? niiiiKiiiid liahct Sollerius, iiullo ari^umciito Codiccm minimc suspe-
Acta, qua) p'otcrat ? Ilicronymianos, sat scio, indi- ctuin rojiccrc. Dc S, Gcrtrudc inox in scquenti ar-
cos nohis ohtrudet : sod in vctiistissiinis ooruin co- ticiilo. l?orii,LAur.
dicilius ncunusquidcmcoruni lcgitnr,(lo qnihushic
VARIANTES LECTIONES.
Pulsanensis, lihrarii vitio, \}vo Scntia\e<j^\i CcBsa- sco2)i in Antuerp. ct Max.-Liihecana, confessoris.
;
rea cst qui Scylhia scrihat. IIuc rcvoca Scocia \n
; \n Pulsan. logitur Tigctla crasoni. Miiiicrat. Migella,
Antucri). ct Max.-Luhcc. .^(^oc/iiiff apud Muncratuin Grcvcn. Novigclla. Rursus Pulsancn. hahct Gere-
apud alios Schocia. Decst in Grevcno titulus ej^i- tnulis, quod ct alii rcccntiorcs codices imitantur.
OnSERVATIONES.
DePft/riaoaguntRedaet Roman. parvum, plirasi B solum Prsetensemexcipias, qui,corruptusdicam,an
non multnin dispari. Ado modicum de suo adjocit, mulaius, pro Gertrude, ita hahet CixilateNicome- :
Noster Adoncm vcrljotcniis transcripsit. Rahanus dia, sanctorvm martyrum Eugcnii, Pamphiliani,
liic modo loqucndi iionnihil Rcda dcflcctit, Nolke-
;i Castoris ct Sercni, qui cl malc conncxi, et ad banc
rus ah Adone; quod ohitcr notasse opora3 prctium dicm ah imperito aliqiio perpcram traducti sunt: et
duxiinus; Famosissimi Hiborniffi apostoli gestorum quidein su|)cr crasa G-Vr/re^^^i^annuntiatione inscri-
seriem,exinordin!itarernmcongcric, solortor oruit pti, nt mo inonuil Cl;ir. Castellanus, pr.^etensi auto-
et chronotacticc digcssit Papehro(diius, prinio suo, graphi oculatus ins|)cctor, littcrisadmc datis xxxi
in operc de AcLis sanctorum conatu, uhi vix qiiid- Maii Moccix. Faclum ut ipsc existim;it, ox inalc de-
quam dcsidcrari passas est. Qucruntur tanicn ali- scriptis vel intellectis Virginis Actis, uhi natalis
qui, ex tot Patricii Vilis, eam |)r;ehabitain, quoe a dilTerri videretur in xv Kalendas Aprilis, uiide et
Jocelino composita, a sancti tomporihus maxime rc- incptc cjusdici laterculo insortaost; binistextibus
inota est. Videant illi facti istius rationein in ipso nno errorc dc|)rav;itis, (|ucmadmodum dio sequenti
cominentario pr.TCvio § 3 ct 4 cx quihus id deniuin iterumapparchit. De Gcrtrude, vidond;eHcnscheiiii
conficicnt, quo adhuc superstcs oineritus sencx dissertationes, Vit;c pr.^efixae ct suhjunctae. Textui
prolitetur, eam videlicot selectam esse Vitam,qua3 nostro consonat mctricum Wandalherti clogiuin :
1'abnlosis portcntis miniisrefcrta videretur. Apogra-
Ifis poUet,
octava tua Palrici iioniiiie
phoruin Ilicronyniianonim nulla hodie hahita ratio, Scotica gcntilcni miseiate pcr oppida rultuiii.
nec abantiquis aliis, nec a codicihus Usuardinis, si Hac quoquc Ger:ruJ.e redduutur vola lieatiB.
AUCTARIA.
Antcerp.-Maj. « Jn Scotia,natalc sancti PaLricii
:
C inortis hora, bc.ntus Ultanus fratcr sancti Foillani,
episcopi et confossoris, qui fuit ex discipulis heati vidit sanctum Patricium ductorem anim.T heatas
Germani Antisiodorcnsis episcopi, primusquc gcnti virginis Gcrtrudis affuisse. In .Scotia seu llihernia,
illins Christi Ev;ingelium prasdicavit. .VIcxaiiclri.T, sancti Patricii oni-^copi et confcssoris. Qui fuit fi-
natale s;incti Ainhrosii, ojusdcm ccclosiic diaconi, lius Conches, sororis sancti Martini Tiironensis, ot
quiconfcssionis Doniini gloria insignis fuil. Nivi- uniis ex discipulis hcali Gcrmani Anlisiodorensis.
gella moiuisterio, depositiosanct;c Gcrtrudis virgi- Qucm Ca}lcslinus papa illuc misit, quiquc illi gonti
nis, cujus prfficlara gesta habontur. primus Christi Kvangelium pra^dicavit. Scd cum mo-
RoswEVD., secundo loco « Civitalc Nicomci.T!
: dicumfriictum faccret, rog;ivit Dcum nro signo, quo
sanctorum inartyriini Kugonii, Pamphilinni, Casto- saltcm tcrriti p;enitcrciit. Et haculo suo circulum
ris et Screni. Ipso dic dcposilio sancta; Witburgic, niagnum designavit, iiitra quem terra se aperiens,
virginis, Niviella), Gertrudis virginis. » slatim puteus maximusetprofundissimusapparuit;
.\nt.-Max., Ultraj., Levd., Lov., Aliseug., Da- revclatumque esi sihi quod ihi esset quidam locus
Nic. et Editio Ultuaj.-Hei.g. dc sancta Gcrtnidc Purgatorii, in quem si quis dcsccndcret, alia sibi
post tirginis intcr.serunt, fUirp, Pipini ducis, cujus pro pcccatisp;cnitcntia non rcstarot.et sic ipscto-
gesta habentur. In finc « Cahilone, natale sancti
: tam gentem illius proviiici;c ad lidcm Christi con-
Agricolae episcopi ct confcssoris. » vertit, et pncfiiit illis annis sexaginta, quibus ex-
Centulen. « Alexandri;c, sancti Ambrosiidiaconi
: pletis ohiit, anno su.t ,x'tatis ccntesimo vicesimo se-
et martyris. In Scolia, sancti Patricii opiscopi ct cundo. Alexandriae, sancti Amhrosii ejusdcmeccle-
confossoris, a hcato Germano Antissiodorcnsi cpi- j) siae,» etc ., ut Axtuerp.-Maj. supra. Dc Agricola ilem
scopo, ordinati et directi. Nivigella monasterio, san- ut (iictum est.
ctae G(,'rlrudis virginis. » Hagexoven. in cxornandis Patricio et Gcrtrude,
RuLXELLEX. « Apud Nivcllam,
depositio sanctae Rruxellcnsi liberalior est. Ilanc Caroli magni soro-
Gcrtriidis,Dcocara.' virginis, filite Pipini diicis, qu.-e rcm facit, de illo talia memorat, ut prseterniitti
bo;itani Gudilam, suam ncptcm, nostram patronain, mereantur.
de sacro fontc lcvavit. Il;ec in ipsa exitushora, Trc- Aquicinct. et, VicroRiN. in fine : « Cabilonis,
veris sanct.ne Modest;c moniali apparuit, ct cadcm sancti Agricola.' cpiscopi et confcssoris. »
: :
8S3 MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. 8ti4
Pleschionen. « Eodem die, sanctic Gertrudis,
:
A etiam ut supra. « In .\lexandria, sanctorum CoUcgii
virginis, et sancta) Victorinas. » Nnlla nobis hodie diaconi, Rogati et Satyri martyrum. » Dc his ct se-
nota Victorina, pra^ter eani, qiiai inter inartyres quentibus, vide PraDtermissos. « In Campania, na-
Nicomedienses in Actis coniiuaieratur. talc sanctorum Quinti ct Luciani, Victoris ct Mauri
Maiscuianen. plane legit, ut Pratensis undc non : martyrum. In Nicomcdia, sanctoruin Apurilis et
male supra conjectaviinus, codicein illum ex pra;- Servili martyruin. Eodcm die, translatio sancti
tenso autographo isto esse desumptum, qnod Antonii abbatis. »
magis subinde pateret, si ecgraphum inlegrum Delin. de Patricio post evangetkavit, subdit :
majores nostri procurare potuissent. « ct maximis miraculis et virtutibiis claruit. »
Altemps. « Alexandria;, sancti Aml)rosii, ejus-
: Gkeven. de Ambrosio, ut Antuerp.-Maj. « Item
dem ecclcsia) diaconi, qui Doininicie confessionis Theodoli, Quiriaci, Dionysii.» Mclius distinguuntur
gloria insignis luit. » in Actis. « Maria; martyris. » Vidc Pra3termis.sos.
Florentln. de Gertrude agunt loco hic siio. « In « Nicomedi;io,Eugenii, etc, In Alcxandria CoUegii...
civitate Corduba \codex alterictcr videtur tegcre In Campania, Qiiinti... In Nicomcdia, Aprilis...
Cordula] passio sanctorum iiiarlyrum Olimpiadis Cabilonc, » etc, ut su|)ra. « In Anglia, Witburgis
et Maxiniiani, sub Decio iniperatorc. ul habetur in virginis. Translatio sancti Antonii abbatis.
gestis .saactorum Abdon, ct Seiien. Vitellius autein MoLAN. Vo^ivirffinis^Jitke Pipmi dticis, cujusiwm-
vidarius Decii jussit, ut cuni sccuribus capita ctaragcsta hal)etur,?>(iq\x\i\xv de .4.mbrosio. Et na-
eorum tundcrentur, ct sicemiserunt spirilum. » In tale Maria? virginis. ILtcc cum csset anciUa cujus-
elencho PriTetcrmissorum acjiciuntur ad xv Aprilis. B dam Tcrtulli procchiri viri, ct nollet in natali filii
Rhe.mens. Ecclesia) SS. Timothei et ApoUinaris : prandiis domini sui intcrcs-e, sed magisChri-
('.jiis,
« Alexandriai, natalis sancti Ambrosii ejusdcm stianoruni morej(!.jiiniis operam dare, flageilis atro-
ecclesia; diaconi. » cibns ab codem domino suo laciu-ata est sed cuin :
EditioLuBEGO-CoL. « In Scotia, natale sancti
: non posset per hoc ab instaniia scrvitii Christi ad
Patricii cpiscopict confcssoris. Qui luit unus ex di- idolorum culturam rcvocari, jiidici publico ad pu-
scipulis bcati Gcrmani Autisiodorensis cpiscopi, et nirndiini tradila est. » Hoc fere compendium eo-
dicitur fuisse filius sororis sancti Martini qui pri- : rum, qiue Rabanus Notkcrus fusiusdeducunt in-
et ;
inus in Scotia Christum cvangelizavit el quasi lo- terim re.jiciturSancta ad iNovembris. «LyraD,trans-
tam Iliberniam doctrinis, cxemplis ctmiraculis ad latio sancti Gummari prajclari confessoris. » Coli-
Christum convertit. Monastcrio Nivigella, sanctie tiirpra3cipuc xi Octobris. Dc Agricola, typis mino-
Gertrudis virginis lili;e Pippini ducis, cni .sanctus ribus. In editionibusaliis, postyV^i?'i.$?'^^^«,'intcrsorit
Amandusepiscopus, una cummatresua, sacrum ve- litteris \%di\\c\%transitus, caetera, ut su|)ra. Itcnide
lamen iinposuit, ac mullarum virginum monialium .\mbrosio, Agricola ettrunslationesanctiGummari.
(congregationi) prsefceit, patre suo Pippino janule- Dcmum: « Apud Douonium, elevatio corporis sau-
functo, quas cum laudabilitcr rexissct, ;etatis su;c ctao Rcgina). » Spcctat adi .fiilii, quo fcstum e,jns
tricesimo tertio anno, migravit ad Dominum. agi in Prastcrmissis dicitiir, ubi et alterius RegiucB
Alexandrias. » etc, ut Antuerp.-Maj. « Cai)ilone...» clevatio apud Flaviacum, ex Saussayo notatur.
y^S Kal. BieiS,
Natalisbeati Alexandri episcopi, qui de Cappadocia,ex propria civitatc, sancto desiderio Hierosolimam
veniens, divina revelatione, ejus dein loci gul)ernaculum suscepit, et post venerandam sencctutem
ductus CiBsaream, persecutionc Decii ob confcssionem Christi martyrium complevit. [AdditBouittart.:
^ Monasterio Nivigella sanct;e Geretrudis virginis.]
NOT^.
Consonant codiccs multi: Herinien., Tornaccm C Motan. Addc Aniuerp.-Max., Uttraj. et reliquos
Anticerp.G[Max-Lubecana,Munerat.,Betin.GrevcH codices mediae notie.
Verus est hicS. Gcrtrudis locus. Et iniror qui
^ in psalmisct orationibus transegissc, erastina au-
fallipotucrint Henschenius ct alii, qui xvi Kal. hu- tem dic Dominica reddidisse spiritum. Illa igitur
jus mcnsis mortem sanctaD illiusVirginis consigna- dies Domiuica cral decimaquinta Kalendas Aprilis.
runt.Usuardus ipse hallucinatus fuerat in Carolino Non obiit igitur Gertrudis anno 6G4, ut putat Hen-
autographo sed commode ei'rorcin in suo corroxit
; schenius; aut anno (359, ut v. el. Baillcto placct
quse illum Acta deceperant, cadcni diligcntius pen- scd anuo 1558, quo Pascha incidebat in diem 25 Mar-
.
sitata rcduxcrunt in viain. Narrat vitajscriptor B. tii,,eyclo lunoe 13, solis 23, Littera Dominicali G.
Gertrudem, com dies inortis immincret, inisisse Cur, inquies, cadem .\cta rcfcrunt defunctam fuisse
unumcxfratribiisadFossuensL'inonastcrium,qiiial) die Dominica s uh die sexto decimoKa tendas Apri tis?
Ultano sanctocjus loci incol;'. pcrcontarctur qiiodic Id AcLa quidcm male exscripta ivfcrunt scd reti-
;
moritura esscL UUaniim re^pondisse: Hodie deci-
: nendam essc lectiouem, quam ex codice Fuliensi
mussextus Katendas Aprilisestdies. Crastino au- duxit .Mabilio noster, velindc perspicuum est, quod
tem die intcr missarum solemnia illaDci ancitta ct alioqiii sibi non constet vita; scriptor. Si enim mo-
Christi virgo de corpore estmigratura Gertrudem, : ritura cssct Gertrudis die post xvi Kal. Apr., quo-
hoe accepto nuntio, totam noctem cum sororibus inodo mori potuit xvi K;il. Aprilis ? Bouillakt.
VARIANTES LECTIONES.
Fere in mendis librariis consistit. Codiccs aliqui U additioncm csse, tuin ex ;iliquali atramenti diversi-
pro expropria, logwwl etpropria. Dc Hierosotimam, tate, tum ex prcssoribus characteribus, ad expri-
Jhcrosolymam, Jcricsolimam, Capadocia, Cesarea, mciulam totam aununtiationem eo in spatio quod
martirium,('ic.,'A\'\\V\ dictuin. Talia ferincetiam sunt pot^t complevit vacuum rcmauscrat. Nihilomiiuis
in Antii; rp. et Max.-Lubcc r(?to^w;i5 pro ?viv/a^ioM(?. litteram ipsarum cfformaLionem, priori scrinlioni
In Munerato, divino revetatione, ct comptcvi pro csse persimilcm tcslatur, qui castera retuliL, Clar.
complevit. Iii codice Pratensi ad.jccta cst hcsLerna Castellanus, quod equidem facile credidcro. Fntc-
ViX\\\\\\\i\zi\oii-,\\\cl?e.V,ovlvw^\s:MonasterioNlvigetta, rim c purorum Usuardinorum numero etiam hodic
sanctce Gertrudis Virgitds ; s\c ut facilc apparcat codcx ille cxcludendus fuit.
OBSERVATIONES
Adxxx Jannarii non obitcr ostcndimus, Alexan- druni, eo die auctore Romani parvi consignatum.
dbS USUAUm MONAr.lII 8«6
(iili;i Vifiiiieiisi |)i'a)sui«! exoniiitiini (dopio. iil tio- .\. ctius Ilierosolyinitanus .\lexandcr vcl dis^Mto dc-
diiTiiuni llitTosolynioriiiii ('piscopiiincx iiiiliiii lil). iiionstrari n(;e niiniis ciariiiii cst Adoiiis clogium ex
;
Yi, ciip. '211, (.•liirissiine ilcpinxcril. l^sl liic i;;iliir liiudali Uulini lib. vi, ca|). l) vel ex Kuscbio cn|). II,
celi'l)erriinus saiictus,aciliito Uomani parvi iiiicto- ([110(1 a .\otkcro descripluin est,a nostrosic contra-
re lioc ilio positiis. ct cx co, nt p;issiiii licri solct, ctuiii, iil iii lcxtu cxliibcl iir. In rc t;iin pl;iii;i diutius
aeccplns, (ic qiio ncc llicroiiyiiii;in;i, iicc Hcihi, iiut non iiiiiiioriiiiuir; viiic llenscbciiii coiiiiiicnl;iriuin
ejus scqiiaces nicniiiicrc. .Vi,'it lic Alcxiiiiiiio Kiisc- historicnin, Ilierosolyinitanoriim
(liitiilo.^Miin c|)p.
biuslib. VI, variisciipitibiisaUoswcyilo, Ilciisclicnio pa^. 13, iteni Uiiinartiuni iii Sinceris ct Sclcetis a
et Papebrocliio citatis, iitiiuc cx Kuscbio liierony- \yA<^. 1 li, fiiiibiisalliiiia tradil Tillenionlius loino III,
nius (lc Scrip. ecclcs. ciip. {)2. Ilicc iinlciii lioc die apaj,'. Vlii.Wandiiibcrliis .V!cxandriiiiicuiiiPii,Miienio
Koniani piirvi vcrlt;i siin! Sandi Alexaiidrl ejds-
: coii.iiiiigit, dc qiio pliirii in Anctiiriis snbjicicntur.
copl.f/Hlr 1(1)1 Xareisso Jerosolyiuilanrrerrlesiif (ju- 1'rnsul Alexandur tcr quiiiam pos.sidet, aUam
gubernaculiiiH siisccjjit. >'on potuiL, opinor, dislin- l'rcsi>\tur el Rumaiii l'igmeiiiis saiiguine lustrat.
AUCTAUIA.
Pl'i,saxe.n". textui pnro subnectit « Eodem die, : Uec. ScEC, qui fuitprincipis Ursini aRosemherg.:
sancti Pii,Mncnii cpiscopi. » .\t,'it, ni rallor, de Pig- « In civitatc .Mantiia, dcpositio siincti Anselini,
nicnio |)rcsbytero et niiirtyre. Vidc x.\iv luijns. Y\ Luocnsis episcopi ct conressoris.
»
Antlei\p.-Ma.i. « Natiilebeati Alex;indriepiscopi
: My\HTuio.-CAKTHUs.-Ui.TKAj. « .\lexandri episcopi :
et niiirtyris, quipersccntiorveneciicnnijainlongieviC etmnityris. Ancelini \vi(,lt dicere ^n^ahn^] Lucensis
letatis vencrainla Ciiiiilic perfulLicrct, (liictns r,;csa- episcopi. »
ream ct claiisiis ciircere ob conrcssionein <".bristi .Vi,TE.Mi's. « Natalc sancti Eiiiinrdi regis ct mar-
:
niartyrio coronalus est.» Additur inniarginccadcni tyris, cujus mortcni in consj^ectu Dominipretiosam
inaiul "Ipsodie, siiuctiEduariii regis et martyris.»
: crebra miracula tcstaiitur. Ipso die, sancti Frigi-
UoswF.vi). |)ost textiiiii « Uoina', Pigiiiciiii pre-
: diani cpiscopi et conlcssoris. » Pra^cipiia (!jus
sbytcri. Iii.Nicomcdiii, viginli triii iniliia inartyriiin.» festiviliis cst Irnnslatio nviii Novcmbris.
Vide Acta, nlii de dcceiii nullibiis. Nescio uiide in Fi.OKENTiN. « Nntalc s;:ncli Ansclmi cpiscopi :
hoc codicc numerns acceverit. cl conrcssoris. Ipso die, rcstum gloriosissimi ar-
CeiNtllen. «Natale heati Alexandri episcopi, ct
: changeliCabricIis. » In ActisdiHertur ad xxvihujus.
martyris.qiii cuni rnpi^ndocenanigiibcrnarct cccle- Editio Llije(:o"Coi.. incipit « In llispnniis, me- :
siain, [ctlinzclorcligioiiissacralocaJcrosolyniorum moriasanctiCabriclis arclinngcli. » Sciiiiitur textus,
inviscrct, voce de ccelo lapsa, jussus cst Jerosoly- Tuni « Ipso die in Britannia sancti Edvvardi regis
:
niilaiiam rcgere ecclesiam. » et martyris. »
Rri;.\ellex. incipit « Apud Uetlianiani, Lazari
: CuEVEN. « Venerabilis memoria archangeli Ga-
:
qnatriduani resuscilatio. ))Colitur xvii Dccembris. briclis, nostrsc rcdemptionis i^aranyniphi. Pigme-
Sequitur elogium Alcxiiiulri inodicc intcrpolatum. nii, Qnartini, Samfori, » Confusa cl iuxata nomina.
Dein : « Et Uoiiia', s;iiicti Pignicnii prcsbyteri et (. « In Anglia, sancti Edwardi regis et martyris. lu
niartyris, positi ad sanctos Abdon ct Senncii mar- .-Vugusta, bcati Narcissi cpiscopi et niartyris. Itcm
'
t.jres. Ipso die, sanctornin Rogati, Victoris et passio saiictorum Luxorii. CiscIIi et Camcrini mar-
Luciani. Itein, Ednwardi rcgis .Vngliic. Qiii pro lyriiin. » Iii Sardini;i p;is,si sunt xxi .Vugusti. « lu
Christo limiiia be;ilorum Petri ctPaiili Uoma3 tcm- Maiiritnnin, bentorum Siircnti ct Timotlici Ipso :
pore Sergii iiiipa) pcrcgrinus adiit, alquc in eadem dic, rcconditio sancti .Vpinni cpiscopi ct confcsso-
iirbcpleiiusoperibiisbonis et elceinosynis, ns(|uead ris. » Dc hoc Apiaiio vide Pra)tcrinissos. Itcm
dicm inorlis coiisciiuit. ))Quain lucc ineptc connexa sauctae Spcciosjc virgiuis. » Colitiir xviii Julii.
sint, in Aciis intcUig s. Dcuiquc « Metis. ^aiicti
: MoL.\N. (le .'VrclinngcloCal)rielc,.\i)iiiiio, Spcciosa,
Landrici, Mclensis episcopi cl coiilcssoris, qui luit Eduardo, ferc ut (Ircvciuis. Tum ininuliori chara-
filius saiictoruiu Viiiccntii et.Waldctrudis, ac beatic ctcre B In Augusta, bcatiXarcissi episcopi ct mar-
:
Gudil?e patrona? iiostrjB eonsangnineus. » Iiitcr tyris,qni cum npud Uethiam, novnm familiam Deo
Prjetcrmissos rcjicitur ad xvii Aprilis. lucratiis fnissct, post menses novcm ad Ilispanias
Hagenove.n. in .Vlcxaiidro pliiribus interpolatus, est profcclus, nd civitntcin Ccrunidnrn cum Fclice
secundo loco sic hiibel « In Ucllilclicm Judae, de-
: diacono suo in qua uuilluin po])ulum Dco Iiicratus :
positio Siiucli Josepli, sponsi beata; Mari» virginis est, per tresannos, et palniannnartyrii cuin Felice
[matrisj Doniini iioslri Jcsu Chrisli secunduei car- diacono suo complevit. » In cdltionibus nliis Nar-
nem, et nutritoris Doinini, qui multuni ab Evangc- cissuin Augustan""^ rv.nittil. Textui vcro Usuardino,
listis in Evangclio coiDinciidiitur Ilic vir sanctus post reniens, interscril <( cum Narcissus cjusdem :
magnam sollicitudinein crg;i Christuin et cjus nia- urbis eiiiscopus jaiii scnex regeret ecclcsiain; » et
trem hiibuit. Iste vir sanctus quali morte, et (|uo D post gubernaculurn, jionit cum eo suscepit. De-
temporc [oiiii-rit] ac in quo loco sepiillus sit, pleris- mum
pricter qu;ituor supra nominatos, accedit :
que peiiitus ignorntur. « Vidc in acccssionibus dici « Die decinia octavn, snncti palris Cyrilli archi-
sequentis. episcopi Ilierosolymoruni. » Et minoribus littcris :
.\qlt(:inct. « Item ;ancloriiin Currentii et Ti-
: « Qui proinptissimus defcnsor .\poslolicor:!m dog-
niothei. » Ex classe martyrmn Mauritanorum. matum, maximas ab Arianis passus est perseutio-
PLESCHroNEN.et VATiCAN^num. y049. « Alexandrise, nes. » Plura dc Cyrillo, egregio fidci propugnatore
sanctorum Collegii dinconi, Rogati, el Satyri, » vel addi poterant, qua3 videsis omnia fusius ct accura-
Saturi. tius in Actis explicata.
XIV Kal. Die 19.
Natalis beati Joannis, magnae sanctitatis viri, qui de Syria oriundus pervenit ad Italiam : ibique apud
Pennrensem urbeni constructo monaslerio, multorum servorum Dci pcr qundraginta aunos patcr
exislen.s, multis clarus virtudibiis quicvit iii pacc. Eodem die apud Surrcntum, sanclorum Quinti,
Quintilli, Quartilla;, Marci, cum aliis novcm. Civitatc Brixa, saneti Caloccri » martyris.
NOT^.
Ek. Praten., fferiiiien., Tornacen., Pulsanen., Munerat., Greven. eiJIolan.
» Non solum nomcn Caloceii, ut nolavit Castcl- lanus, sed etiam toluin iilud spatium a sanctorum
887 MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. 838
ad finem deletum est. Nec id obstat tamen quin A codices concorditer hoc die Calocerum posuerint.
textus Usuardini codicis purus esse SoUerio videa- Argumentandi ordovidebiturfortasseprseposterus,
tur. Neccertcinjuria cumcadomsit manus. At scitu praesertim cnm apud Sollcrium Pratensis codex
dignum est, qna decausa tantum honoris deforat vetustatis titulo principatum teneat. Boniliart.
Pratensi codici nempe quod oaines optimae fidei
:
VARIANTES LECTIONES
Pulsanen. phrasim non nihil variat,ita scribens: terat Praten. pro Quintilli legit Quintiti, forte ex
Q,ulde Siria orimidm veaiens Italiam ihi ajrud aiiquo apographo Uieronymiano, certc sic in Adone
PennarensemurhemcotutruxitmonasteriimmiMo- uon reperil. Munerat. aliam inflexionem sequitur,
rmique servorum Dei,elc. Crevcn. ct Moian. ctiani diim Quintillai femincne nomen viro supposuit qiiod ;
scril)unt Pennarensem ; Acta nostra Paranensem. piures alii faciiiut. Brixa icvWmwi codices mss.ex-
Erravit Munerat. qui sichabet .ihique^^enes Arimi- cepto. Pulsan., qui habet, civitate Brixiana. Gre-
%^?jsm?W'^m, siSpoletinam vocasset condonari po- ven. et Molan. Brixia.
OBSERVATIONES.
Joannes Peranensis vel Panarensis scu, ut in supra diximus. I)e hiscc martyribus aliqua notat
Actis nostris scvihhuv, Paranensis ^\Us Pimiensis Florentinius sed mnlto accuratius et scrupulosius
nec Hieronymianis, nec Boihe cognitus cst.nisi quis B rem discussit llenschcnius, sic tamcn ut luslratis
suspicarivelit Rabani veri)a Bcda^ascribi posse, llic mullis codicibns omnibusque pcrpensis, cedcre
certe de .loanne agit, sed alio a nosti'is modo, et cogalur martyrologorum nosLrorum, intellige Ro-
non satis accurate. In nostra itaque serie, apud mani parvi, Adonis, etc, auctoritati, relicta con-
Romanum parv im primum recurrit In Pemirense : fusione, quffi ex Hieronymianis seriem turbaret,
civitatebeati./oannisJiiaffJt/esanctitaiisviri.WlSim noinina mutaret, augeret, transponeret. Supercst
seu potius vitae compeiidium, quod siiperesf,, vidit Calocerus, ab Usuardo, ncscio undo,educlus, forte
Ado et cx co sua eduxit, qufe ab Notkero noniiihil ex priolongo elogio Faustini et Jovitic xv Februarii
abbreviata suiit, a Nostro ad solitam phrasim con- a Rosvveydo ex cditione Adoniana revulso. Certe
tracta. Atque hocordine rem processisse, mihi cer- Calocerus non huc proprie, sed ad xviii Aprilis
tum videtur, non eo queni rccenscL Ilenschcnius, perlinere vidctur,quodie in hodiernoRomanoet iu
quasi nimirum diversasinguli clogiaex eodem fontc Actis refcrtur. Sludiose observavit Castellanus,no-
accepissent. Sic eumdem Joannem celebrat Wan- men Catoceriin prietensoautographo Pratensi super
dalbertus : induclione seu rasura ante facta inscriptum. Caste-
Bis septeiia Joanne eremi ciiltore cordscas.
rum cum optim;o lidei codices nostri omnes, atque
etiamrecentiorcscumeoconcordenet hacdieposue-
Surrentinos martp-es ,Q\.it sano affiniaipsisnomi- rint, nonest quod de textiis Usuardiniveritate, tum
na, memorant Ilieronymiana apogi'apha,verumutin hic, tum in aliis annuntiationibns, ullatenus dubi-
textunostro exprimuntur, ex Romano parvo vidcn- tetur. De Calocero aliquaPapebrochio dicenda fuere
tur accepti, cuin hac diversitate, quod ibi Martioe G in Responsionibus ad art. xi, a num. SG.
scribatur, pro Murci et viii pro ix de Quintillo,
AUCTARIA.
Antueup. et Max.-Lubec. in textu puri sunt, ast sit. ApudPenarensem urbem beatiJoannis eremitge,
eisubjungunt <i!tem sancti Thoodori episcopi. Ipso
: admirandse sanctitatis viri, ([ui prophetico spiritu
die Apollonii, Leoncii episcopi. » plenus, Thcodosio imperaLori Christianissimo, vic-
Codex PuATENSis, alius a pratenso autographo, toriasde tyrannispra^dixit » Ilocannotassesufficiat,
habet in margine : « Apud Vizeiiacum, translatio cx'L('ra cohveniunt. De Surrcntinis et Calocero ut
sanctiB Maria} >'agdalcna'. etiam
» Qivjd translatio LovANiEN. Scquitur «!n Ca^sarea Cappadocice, sanc-
:
notalur iu pcrvcLusto Kalendario Bizuntino S. Mag- ti Theodori episcopi et martyris. Ipso die, Apolii-
dalenae, et in Auctariis infra describendis. nii, Leontii et Joannis episcoporum. Etin Gandavo,
LovANiEN, in Joanne mutilus est. !n Surrenlinis sancti Landoaldiarchipresbytcrict confessoris. Qui
purus.Tum « Civitate Brixia, sanctiCalocerii mar-
: post beatum Amandum, cpiscopatumTrajectenscm
tyris,quiingressnsanto Adrianum, vidensqueequu- supra Mosam, novem annisad minisLravi' Quotem- .
leos vacuos, et ministros torqueri, cum dicerct Ma- poreipse sanctumLambertum, imbuens, in viaiuDei
gnus est Deus Christianorum, nb ipso consummatus induxit, ejusque corpus tempore Stephani papa)
est. Eodem die in BeLhleem Judae, sancLi Joseph septimi Gandavum translatum est. »
nuLritoris Domini. In Cresarea Cappadoeiie, natalo Hagenoyen., in textu purus, de Calocero habet
sancti Theodoii cpiscopi. Ipsodio, Pollonii et Leoncii auctarium jam descriptam. Deindc « Ilem C?esa- :
episcopi. » VulL (iiccveAjwltonii, uL legnnt AxxcEr.p.- D rca Cai^padocia" sancti Thcodori cpiscopiet confes-
Max.,Ultr'.iect.,Leyden., Albei!Gen.,"Damc. et Edi- soris. Ipso die, Apollonii et Leoncii episcoporum.
Tio Ultraj.-Belg. qui in hiscc Anctariis cum Lova- Item Cabilone, sancti AgricoUe episcopi et confes-
niensi plane conveniunt ineo puriorcs, quod tcxtum
; soris. » Loco non suo.
integrum projmitLant. Aquicinct.. post texLum purum: « Item sanclo-
Centulen. hfec habeL « In Italia, apud Pena-
: rum Thcodori episcopi, Apollonii et L('ontii epis-
rensem urijcm, sancti Joannis abbatis, magnge san- copi. Et sancti Landoakli confessoris. »
ctitatis viri. Eodemdie apud Surrentum, sanctornin Pleschionem. « In Africa sanctorum Lucilli,
:
Quinti, Quintilli, QuarLilhc, Marci cumaliisix. » Bassi et sancti Leontii episcopi. »
Antueup.-Maj. a praBcedenLi non mullum difTert. MATUicuLA-CAUTHUS.-ULTUu.hicchabet. : « Trans.
RoswEVD textui adnectit « In Cassarca, Theodori
:
latio bcatie Mariae Magdalcna^. Joannis confessoris.
presbyteri martyris, Itemin Africa, Apolloniimarty- Quinti et sociorum cjns martyrnm. S. Joseph nu-
ris et alioruin quatuordecim. Landoaldi confcssoris.
trii Doinini. »
In Bethlcem, Joseph nuLritoris Doniini. »
BiGOTiAN. signatus P. S : « Item sancti Theodori
BuuxELLEN., primo loco « In Bcthleem, saucti
:
episcopi.
Joseph nutritoris Domini nostri Jesu Christi. Quem
idem suusalumnushic interris, duodccimpraecipuis Clunacien. « Item Thcodori episcopi Apollonii,
:
honoribusdecoravit, quosdominusPetrusdoAlliaco Leoncii episcopi. » Scrvo interpunctionem.
episcopus Camcracensis, postea cardinalis, descrip- Vatigan., num. 1)949 : « lu Caesarea Cappadocia},
889 rSUARDI iMONACrri 860
sancli Tlioodori presbyloiM. In Africa, sanctonini ^. et, ul)iadjungitur. » Item translatio sanctas MariaB
Liicilli, Hassi cl sancli l-eontii episcopi. Magdalcna;. »
UcnKLiAN. « Iteni sancti Tiioodori episcopi. Ipso
:
(Irkvkn. Desponsatio gloriosK sein|)cr Virginis
:
clie, Apollonii, Kcontii c|)iscopi. » Ut supra. MariaasanctoJoscpii.TransituscjusdcnibcatiJoscph
Ai.TK.MPs. : Ipso (lic, Apollonii cl Leontii episco-
ic sponsi gcnitricis Dci, qui etpatcr nulritiiisSalvato-
pornin. Ilem,sancti Tlicoilori c|)iscopi. Apiid Wcz- ris no.^tri diKUC mcriiit appcllari. Ipso dic, sancto-
zcliacnni, translalit) sancta- Maria; MaL;dalc!ia\ ab riim, Apolonii, l{;issi, Sorrcnli,ct Leoncii episcopi.
.Vqticnsi tcrritorio ab loco qui Inptdliacus dicitur. ltciii,Tlicodori (!|)iscopi C;csar;cCappadocia3ct con-
l'i)i nsqno hodic a (idclibns popnlis condigno ho- fessoris. In llibcrnia, sancti Laclini episcopi(!t con-
norc fri'(|ucntatur. fcssoris. Lando;ildi presbytcrict confcssoris. Trans-
.Stro/.z cl Mkdic. « Natalc sancti Josc|)l)i... Apud
:
latio bcal;e Mari;c Magd;ilcntcai) Aquitania ;i(l Vcr-
Surrcnluin sanctorum niartyriim Quinti, Qiiintiiii colli;iccnse moiKistcriiim. »
Oiiartill.T ct Marci cuni aiiis octo. Apiul IJrixiain MoL.w. « Natalc bcali Joscph, sponsi bcatissimae
sancli Caloccrii inartyris. Itein, sancti Tiicodori. Virginis Marias. I|)so dic, sanctoriim Apolionii et
Apiid Vcrzclliacuin, translatio saiicta» Maria- .Mai<- Lcontii cpiscopornm. Iteni tr;insiatio sancta) Mari;e
dalena'. IpsM dic, saiictoriiiii Apnllonii ct Leontii Magdalcn;c. In C;csarca Cappadoci;u Thcodori pr, s-
episcopornm. byt(ri('t;ilioru.nscptcm. Dcpositiosancli L;indoaidi
EditioLuBECo-CoL. ((I)cspoiisatiogloriosa)
incipit :
episcojii et confcssoris. Ilic i)c;ilum Lainbcrtum
sempcr Dci sancto Joscph. In
VirL,Miiis .Mari;c inatris cpiscopum pucrilianutrivil ct s;icris littcriscru-
in
Bclhlccm Juda\ iiatalc sancti Joscph niitritoris Do- B divit. Itciii, nataie sanctorum socifiriimejnsqui cuin
inini iiostri Jcsu Christi. » l)(! Joannc, dc Surrcntinis co boiiorilicequicscnnt apndC;iii(lavuin,in monastc-
et Caioccro, nt siipra Sequitur «Monasterio Vcr-
: :
rio sancti Havonis. » !n cditionibns;iliis tcxtiii pr;c-
celliaco, trans!atiocorporisbcat;c MariaeMagdalcna) (ixit ((S. Joseph,» sed lilteris Italicis. Inliiic dcTlico-
ab Aiiuitania. In C;csarea nat;ilc sancti Thcodori (loro, iit siipra. Tum In portu Caiida, dcposit o
: ((
episcopi et martyris. Ipsodie, sanctoruni A|)olionii sancti LandoaUliconfessoris et arcliiprcsbyteri.Hic
et Lconcii cpiscoporuin cl confessoris. Item sancti bcatnm Lanib> .•Lum. Itcm n;italc sanctoruni socio-
Lactini confcssoris. » riim cjus Amantii, diacoui Adriani interniintii ct
Belin., primo loco ((Natale beati Joscpii,sponsi
:
reliquorun),qui cuin co lionorifice quic.sciint apud
beatissimje virginis Marias. » Secundo loco, (lc Calo- Candavum, in ecclcsia sancti Bavonis. Ipso dic
cero, quem cpiscopuni facit. Tinn dc Joanne et Sur- sanctorum ApoHonii el Leontii cpiscoporum. Vcr-
rcntinis. Demum Ipso die, sanctorum Apollonis,
: <i celliaco monasterio, translatio sancta) Mariae Mag-
Lcontii episcoporum.» In altcra,cditione, Apolonii dalena). »
XIII iraL Die 20.
In Asia,natalis sancti Archippi commililonis beati Panli, cujus meminit idcm \postolus in epistola sua
scribeus Colossensibus. Apud BriLanniam, dcpositio sancti ChuLbcrti, qui cx anachorcta, ccclcsia) Lin-
disfarnensis antistcs tolam ab infantia ad senium vitam miraculorum signis inclytam duxit. In Syria,
sanctorum Pauli, Cyrilli, Eugenii cum aliis quatuor. Ipso die, sancti Vulfrani confessoris.
NOT/E.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
In mendis ferme iibrariis aut typographis con- C ti Tornacen Cidherti. De csetero, Siria, Cerilli,
;
sistit. Scripsit CoJossensibus, licetcodices passiin tota \)Vo totam m Munerato, notanda non suntuti
legant Colos^nsibus; pclusMnnvvnt. Coltosensibus. ncc apud eumdcm Nulfranni. pro Vulfranni ut,
Sic item posui cum Pvi\tensi anac/toreta cum codices habent codices omnes, qnidquid Pratensis posuc-
habc;int ajiachorita; Tornaccn., anacorita. Rursus rit Vulfrainni,([\.\o forte modo scribcndumest, licet
Chutberti cmn plcrisque, inelius taincn lcgendum nobis inagis placeat Wulfranni; non ita W/franni,
puio Cutkberti; Beda, Gutberti. Rabanus Chudbcr- ut ;ilii legunt.
OBSERVATIONES.
Arckippi memoria repcritur in Roinano parvo, ipsamel Vita a l$eda descripta; quam in AcLisnos-
consueto Adonis ductore, uiidc et mihi conseqnens trisinvcnies. Adonis elogium Usuardus fere totum
videtur, nt in Adonc ipsocxstarc itidein debcat,ut- Notkcrus planc integrum transiimpsit. Aliud Raba-
pote, qui rarissime soleat prictcrmittcrc, quos in nus proprio marte conllavit. Solum Cuthbcrtum
codice Ravcnn;i3 dcscripto invcncrit. Visum tamcn canit Wandalbertus :
est Mosandro astcriscum appingere, siguum videli-
TiTtia cum ilocima (ailhbeiti lauile iiilentes,
cet exclusionis agermano Adonis tcxtu Roswey- :
Anglorura ducit per mystica ^auilia plebes.
duseum scculiis, in appcndicemrejccit.Rccteanse-
cus id fcccrint exaininare hujusloci nonest. Firma- Martyres Syri(i\;\\\(\uo codiccHieronymianopro-
tur interim conjectura meacx eo quod,Notkcrus .\do- babilissimcab UsuardocductisunL,etiain a Notkero
nis vestigiispresseinliajrere solitus, dc Archippo D commemorati^scdaliaphrasi^post^^^^^^Muaddcndo
etiam mcmincrit, idque ipsisillis fcrme verliis, qure Serapiionis, Victorid et aliorum, numcro indetcr-
Mosandcr ct Roswcydus inartyrologoVicnncnsi al)- minato. Hcnschcnius in Actis, pr;eter Serapionem
judicarunt. Ihccsunl Roinani parvi vcrba Archippi : ct Victoricum, adjunxit socios alios quinquc, suis
coiiiinilitonis Pauli ajjostoti.yolkovus adjecittitn- expressosnoininil)us scd dc coruingestis nihil repe-
lum epiiscopi, dc quo,utiet dc martyrii iaurcaanti- rit. 'S\'ulfrannus Bed;c, Roinano parvo, Rabano et
quoruin tc.stimonia quKrit llenschcnius ncc reperit Notkero incognitns, llieronymiano Luccnsi ascribi-
Tillemontiii,stoinoI,pag. "289. Cominilitonern suuni tur apud Flon itinium. Vcrosimillimnm cst solnm
vocat Paulus ipse ad Philcmoncm scribcns, et dc diein abUsuardo mutatiim ut qui in Adone ad xxiii ;
ejus ministerioloquiturad Colossenses, unde appo- Aprilis 'Syulfrannmn repercrathuc ac proprium obi-
sita csttextu nostri formiila. Chutbcrtus, vcl Cuth-
^
tus dicm, melius traiistulcrit.Undc motus fiierit, iit
hertu,s Lindisfanica^is. a Bcdasolonomine ponilur, hunc poti'siinnm dicmseligerct,nolim conjcctando
vocatus Gutbertus, ut supra diximus. Insigne clo- statuerc scd prodit se citalus codcx Lucensis,
:
gium adjecit Ado, desumptum, ut profitctur, ex olim Fontanellensis seu S. Waudregisili, qui solus
861 MARTYROLOGIUS!. iMENS. MART. 862
de Wulfranno agit; uti se Anglicum ostendit anti- A num, sic certum opinor, ut in controversiam venire
quior codex Epternacensis, dum ad calccm adjicit: non possit. Vide Henschenii commcntarium et Acta
sancU Cutberti. Si ex priori codice accoptuni cul- ab eo illustrata, cuni quibus confer Observationes
sittusdiem volu<'ris,nonropugnal)o;quamviscertiini Mabilionis saeoulo iii Benedictino, parte i, a pag.
Wulfrannum ad genuina Ilieronymiana minime per- 3Sb, et, si potes, utriusque sententias compone,
tinere, ut fatetur Florentinius. Interim latercu- casque concilia cum altera Cointii, ad annum
lum, ut a nobis positus est, plane esse Usuardi- DCCIV.
AUCTARIA.
PuLSANE.\., in textu non nihil mutilus, subdit in sanctitatis viri. Coenobio Fontenella, depositio san-
fine « Eodem dio, vigiliasancti Ronedicti abbatis.»
: cti Vulfranni Senonensis quondam archiepiscopi
Proprinm id fuisse noninillis Italicis nionasteriis cx et coufessoris. »
Pleschionensi infra patobit. Aqlmcixct., post Archippi addit martyris-.
ANTUEnp.-MAj. incipit a Cutliberto ex Adone « fn : Plesciiionen., iu fine « Vigilia samcti Bene-
:
Britannis, iiatalc sancti Cutberti, quiex anachorita, dicti. »
ecclesiae Lindisfaruensis autistos, totam ab infantia Matric.-Cauthcs.-Ultraj. deficit iu martyribus
adsonium Vitam, uiiraoiilorumsignisinolitamduxit. de reliquis brevissime.
Cujus (lum undocim annis manoret oorpus huma Florentix. primo loco « Natale Beati .loachimi.
:
tum, incorriiptum, quasi eadem hora dofuncti, B patris gloriosa3 VirginisMariye et avi Domini nostri
simul cum vesle qua tegebatur, inventum est. Scri- Jesu Christi. »
bit sanctus Boda presbytor in libollo de Vita ipsius. Codex MoNTis Sancti. « Natale vel passio Gere-
:
Eodem dio, sanotioomiuilitonis Pauli
Arohip])i, trudis virginis» Quid codex hic velit non satis per-
apostoli. lu Fontclla [FoiUoncllnj monastorio, sauc- spicio.
ti Wlfrani episcopi, pra'clari in miraculis et tloc- Edit.LuDEco-CoL. convenit fore cum textu codi-
trina viri. » ILrcde Wulfranuo habet Adoxxiii Apri- cum mcdiae notae, sed iu fine adjioit « Eodeiu die :
lis :caiisam nescio, cerle altmn ojus de hoc saucto sanctorum Sabeaniel Pollionis, sooiorumqueeqrum
silentimn, nou rocte inciisat Mabilio in Aotis Hone- martyrum. » Dc his videndus indcx Pr;ctermisso-
dictinis, loco quem in Observationibus citaviiuus. rum.
ANTUERP.etMAX.-LuBEC. puri suut, oxcepta ultima Belin., pro Archippi \ei;ii Arcippi. Secundo loco
annuntiationis formula quaiu sic legunt « Moua- : agit de martyribus Syris. Deindc « Muuasterio :
sterio Fontinellse, sancti Wlfranni episcopi et con- Fontonelbne, sanoti Vulfranuii confessoris. In Bri-
fessoris. » tanuia, sancti Gutuberti opiscopi. »
Roswevd.
in hoc solo a puritato eliam deficit. Sic Grevex. Wulfrauuo subjungit « Iste Vulfrannus, :
habet In pago Rotomagensi. sancti Vulframni,
: « comes et Senonensis episcopus, ad Frisiam trans-
Senonicae civitatis episcopi. » ions, Christi Evaugelium priedicavit. Indc reversus,
Antuerp.-Max., Ultraj., LEvnEX., Lovanien., Al- in monasterio Fontanellae mouasticum habitum su-
BERCEN., Danig. oL oditio Ultraj.-Helg., clogio Cu mens, in multa sanctitate cursum suum coinplens.
thborti hKcex Adone post dua^it inievscvuni « Cu- :
C quievit in paoe annoDomini dccxx. Eodeiu die, san-
jus corpus, sicut scribit Beda presbyter, undecim ctorum Joseph et Claiidii.» Quam apte hi duo con-
anuis humatum, incorruptum cum veste, qua tege- jungantur, vide in Actis. «Methis, sanctiUrbicii epi-
batur, invontum ost. » Tum iu fine « Monasterio : scopi ot confessoris. Sonouis, Guerici et Ebbonis,
FontinelhB, saucti Vulfranni (variant in modo scri- episcoporum ot oonfessorum. » Vide Prgetermissos.
bendi) episcopi et coufessoris. » « Heriborti prosbyteri et confessoris. Cui cum san-
Bruxellen. nova producit, ita iucipit i Prima : ctus Cuthbertus episcopus diceret, se mignaturum
dies saeculi, ct principium temporis, in quo Deus e seculo ille pedibus ejusadvolutus rogavit, utsibi
;
coeluin et torram creavit. Et oa die Josuo, sicco a Domino impotrarot, qiiatenus socum ad gaudia
vestigio oum IlebrKis Jordanein transivit. Jlac die geterna transiro posset fact.umque est ut petierat.
:
fuit Domiuica in ramis palmaruni, qua Christusvon- Iteiu secundum aliquoshic, translatio est beatseMa-
dentes elimiuavit detemplo.» Sequitur de Archippo ria Magdalenae. » De qua in Auctariis xix.
et martyribus Syris, ut in textu. Do Cuthborto fero Molan. de Wulfranno «Senonum archiepiscopi,
:
utcodd. medi;e notie, pra)terquamquod paulo pres- in Blandiniomonastorio. Snncti Joachimconfossoris,
sius vorbis Adonis inlKTreat. In fino « FontanelUe : patris beata) Mari;e Virginis. » lu posterioribus edi-
monasterio, sancti Wulfranni archiepiscopi et cou- tiouibus, mutatur Wulfranni anuuntiatio. De Joa-
fessoris. Cujus corpus postea in Blandiniotransla- chim, ut jam dicLum. « Die vigesima sanctorum, qui
tum est. » nominauLur piitrcsiu monasterio sancti Sabae iute-
IIacenoyen. parum admodum dilVert a codicibus romptorum. » Domiim typis miuoribus « Coloniae ;
mediae nota3. Omittit l^edx iiiuhuu, ^^^'(^sbT/ter; et p ad gradus, obitus Rixie,' rogina'' Ilungari;e, neptis
pro Vviclfranni innectit W-olframi. sancti Annonis eiiiscopi. Cujus, non canonizatae,
CENTLLEN.,ha3cstylosuo: «InBritanniis,depositio corpus palet in inaguis festis. » De ea agitur inter
beati Cuthberti episcopi et confessoris, admiranda) Praetermissos hoc dic et xix hujus.
XII Kal. Die 21.
Apud Cassinum caslrum, natalis sancti Benedicti abbatis, hujus vitam virtutibus et miraculis glorio-
sam,beatus papa scribit Gregorius. Alexaudri;c, beati Serapionis anachoreta^. maguarum virtutum viri.
In territorio Lugduneusi, sancti Lupicini abbatis, cujus vita sauctitatis, et miraculorum gloria illustris
fuit.
NOTiE.
Conveniunt Praten., Herinien., Tornacen., Rosweyd., Antnerp., Max-Liilec, Muncrat., Greven. et
Molan. Vix quidquam differunt codices mediae notae.
VARIANTES LECTIONES.
In una alterave transpositionecoiisistunt. Textus nacen./«i^ illustris. luAntuerp. et Max.-Lubec.
hahci Beatics pajja scribii Gregorius; Munevixi.,
: deost sancti, ante Lupicini. Dc anachoritce et
Gregorius scribit. Sic pro itkistris fuitjiionii Tor- anacoreta dictum abunde est.
863 LSUARDI MONAGllI 804
OBSEIIVATIONES.
CeleboriMinum iniij,'ni ni},'i'oruiii nionachoruni pa- A Serapionis monachi, Josippi, cte. Ilic hiariyrem
nonuMi ni) ;iuli(iiiis UKirlyrolo;,'is oiii-
tris ncnotiicli recoli, dubit;iri haiidqiia(|ii;iin potcst. Jain Hoiiiani
nii)iis lioc ilicoelchraliir. Kjusnicinincriiiil llicrony- parvi tcxtuin accipc: Kt Serapionis anachoretce. \\\
iniaiiaapo^M-apiia^utKplcriiaccnscad (iiicnilalcrculi eanidein sentcntiani lo(iiiitur \i\o: Eo(lem,die heati
siilitcNcns: Et san'ti Bene<1ir.ti (ilil)atis. Corlicicii.se Serapionis anachoritre. Kgo liic confessorem intcl-
ad calcein el iaiii Et (Jepositio li. lienedirti ahhatis;
: lii,'o, Adoiii solo noiuiiic co;-riiiliiin, slnc iilla patriie,
(|u;e in Luccusi priino loco posita siiiit. Hcchi non ;ctatis, ;iut lial.:i;ilioiiis distinctionc, ut,(jueiu inter
niiuus siui|)licilcr saiictilienedicti ahhatis. ad (|u;e
: plurcs Scrapiones iiidiccnt aiiclorcs illi, prorsus
vicicri polestbrcve Flori elogiuinanostro diversuin. ignorcs. Nec tencbras dissipant l{;i!)aniis et NotKe-
roinaiiiiin p:irviiin: InCassinocastro, Benedicti ah- riis;bic Alexandriam siLiiians, sic io^iiiitiir, iit Fliero-
hatis. .\do noii loiii,'n oratioue s;iiicliiiii ornavit, cn- iiyiiiiana.seculusvide;itur,taiiictsiiiillab;iiiolci,'isset
jiis |)oliorcin i);irtcin niuliiavit Nostcr, Notlvcriis lo- dcpositio Serapionis. Quid iioster.? Alexandriam
lain sunipsit ct aliquid ;i(ldidit, nou satis apte Casi- quo(]iie lcf^it, atcxtoto scnsn palet,^9(?r«;)W-
fateor,
Castrum ciiui Benevantana civitate connec-
iiv.m nem {iWqwGm confe.isorem indii^itari. Queiu obsecr >
lcus.Rabano s;itis fiiit dicere, (inod rcfjnlam mona- An Arsinoitem? .\n Sido)iinm? An episcopum T.i-
chormn sci'ipserit CKni macina discretione. De sanc- mneos, de quii-iis lioc (li(! llcnscbcniiis? An qui ex
tissiini p;ilriarcb;e rebus licstis, tr;insl;itionil)Us et Raronii uiente, ab Ari;iiiis cxsiliiuii p;issns est? An
niiraculis tusissiinc traclavit llenscliciiius, ciu;« si Sindoneum vel Sindonitem, (\m HoUando xxni
;i
iion siifRciiiut, vidcsis Acta Renedictinoruin variis Jauuarii pag. ;j08, col.'2, indicatiis, ncscioqnocasu.
locis a Mabilionc clcsignatis. Siipcrcst \V;iii(l;clbcrti n in Actis nostris Iniclenus pi-etcrilns cst? MuU;i bi
eacouiiastica versilicatio (|u;ero, (iu;e ad xxi Ocloljris, opcrosioris disqiiisi-
tionis materiani pr;cl)cre poteriint. Vidc llcnsehe-
Tum duodciia Cde Beiiedictl et noiiiiiic fulgct
niuiii hic, ac paucis Tillciiiontium toinoVIil, pai;-.G18
Coeuobialc dccus, ducc quo Isetatur iu orbe
et alibi lnpici''mn priinus consignavit Ado, brcvi
Qui Iiic sccundo loco mtnliw Serajnon, inilii non contciUus eioi;;io, (luod l'suardns allcra partetriin-
adco obvius cst, (luani pliiriinis visiis 1'ucrit iicc : c;ivit.Notkerus multa de suo ;iddidit cx i|)s;i, ni
plane liquet, ntriiin cx liicronyinanis priiiinni pro- Vita, qna^a coa'VO scripta iii Actis rcprodn-
f;illor,
Ihixerit. Ex vai'iis.M;irtyi'ologioruin cfrcrcndi niodis citur. Pro texlus Usnardini germaua simiilicitate
faxo id colligas. In pra;fatis Ilicronyinanis, deccm abundc suHiciant citali codices tum inss. luin im-
circiter socnsprxfig'\tuv,hocinodo : fn Alexandria, pressi.
AUCTARIA.
PuLSAN., pro singulari, opinor, in patriarcham scripsit.Discretionem immundorumnimiamaccepit
revcrentia, ita dc 'Renedicto cniinti;it » .\pud ca- : a Domino. Abbas factus, durus secundum regiilain
strum Casinnin, sanctissimi ncncdicti confessoris fratribus dissolutis crat, unde vitrciim vas ciim ve-
atqiie abbatis. » neno sibi ab eis oblatum, signo crucis confregit; et
Belims iii lioe soluin a puritate deficit, quod
itein ;id locuin solitudinis su;e pcrrexit, ubi postinoduin
scribat beatissimi. multis claruit virtutil)iis,ob quas niultiadeiiin quo-
Antuerp.-M.\x., Ultr.\j., Leydex., Lov.^mex., Al- tidieveniebant,ctidco ibideiuduodeciininoiiasteria
BEUGEN., Damc, Editio., Ultuaj.-Belg., puri etiam constriiebat. nicetiain prjetcrca inconteinplationis
sunt, paucissimis exceptis, iis nempc vcrbis, qn;c gratia singulnris erat, ct etiani visiones spirituales
adjiciunt, « in Dialogorum libro secundo beatus videbat, boc cst aniinam sororis suai Scholatiic et
scribit, etc. » r.crmani cpiscopi Ca|)u;ini ab angelis in c(»liiin ferri
Cextulex. dc Benedicto jam dicta verba etiam vidit. Dicm etiain sui exitus aiilc annum sibi Domi-
interjicit. In Serapione piirus cst. Brevc Lupicini nus rcvelavit,quemetfratribns non abscondit. Ante
elogiuin rescindit. Tuin in tine proprium loci «Coc- : scxtum vcrotliemsuiobitus febriljiislanguerecoopit
nobio Ccntula translatio sancti Vigoris episcopi et sexto die in oratoriuin se portari fecit, cL sepul-
[Biijoccnsis] ct confessoris. » Vide Pra^terinissos, cbruni sibi aperiri, ct tunc cominunionem accepit,
ubi rejicitur ad Novcnibris.
I et intcr discipulorum manus,crectis in cocluin ma-
Antl-erp.-Maj. dc Bcnedicto addit in Dialogorum nibus, ultimum spiritiim inter verba orationis cf-
libris, ut scripsit Ado. De Scrapionc cum textu. flavit. »
«Et in tcrritorio Lugduinensi, sancti Lnpicini abba- .\mbiax. « Ipso dic,
: translatio sancti Firmini
tis Vircnsium (Jurensium), cujus vita sanctiatis, et cpiscopi et confessoris. » Colitur xxv Se|)tembris.
miraculorum gloria illuslris fnit. Corpus ejus in Matric.- Carthus.-Ultraj. « Benedicti abbatis.
:
finibus Vcsontionum, apud Latoncnse monasterium Serapionis anachoretac. Lupicini abbatis, fratris
celebratur. » Ila^c est altera encomii Adoniani pars sancti liomani abbatis. »
ab Usuardo escissa, in qua tamcn lcgitur Laocenese
i Editio LuBECo-CoL. vix quidquam differt a codi-
alii scribunt Lauconense ; .Mosandcr Lacionense. D cibus inedix' nota;.
Videantur Acta. Grevex. " Josephi, Ainmonis, » Ex llieronym.
:
Bruxellex. iu Bcncdicto convcnit cum codicibus «In Ilibernia, Endci ;il)i)atis. Amos creinitaj et con-
inedi?e nottc In Serapione purus,sic de Lupicino :«In fcssoris. » Inter prasterinissos rejicitur ad iv Octo-
territorio Lugduncnsi sanctiLiipicini alibatisVircn- bris. " Roma?, felicitatis vidua;. » .\d xxiii Novem-
sium magnifici. Cujus Vita. Et corpus ejus in finibus bris. « Ilic fccit Deus luminaria
rerum. Itein beati
Vesontionum in Laocensi monasterio cclebratur. » Benedicti monachi, de quo Grcgorius refert 3 Dia-
IIagenoyex. hoc pecnliare habet, qiiod totam log. qiiod jEtatejuvenis, sed inoribus grandajvns, a
fcre sancti Benedicti vitam non longa laudationc Gothis in clibanum succensuni projectus et inclu-
complcctatur, hisce verbis « llic cum forct juvc-
: sus, altera die ilbcsus penitus inventus sit. » Hic
nis scholas seculares rcliquit et scholis divinis rcmittcndus est ;id diein xxin .Martii.
se tradidit. Etcum tcntationes sentiret inter urti- MoLAN. agit de solo hoc Bcnedicto, expressius
cas ct vepres sc projecit, ct curalus cst. Hunc (lesignans Grc orii locum, nempe 3Dialog., cap 18.
solus Romaii;;s in specu latitantem pertres annos In aiiis editionibus « Die vigesima prima, sancti
:
solus scivit, cui et ille victum ministravit. Ilic patris ct confcssoris Jacobi episcopi. » De ipso
spiritu propheti::; claruit et monachorum regulas videnda sunt Acta nostra.
XI Kal. Die 22.
Apud Septimaniam civitate Biterris, depositio sancti Afrodisii episcopi et confessoris. Uic a bcato Paulo
86« MARTYROLOGIUM — MENS. MART. 866
Narbonensi episcopo cidcm uv\n ortlinatus antistes, fidei documentis praeclarus virtutumque meritis
ornatus, quievit in pace.
NOT^.
Sumitur ex Praten., Berinien., Tornacen., Mimerat., Greven et Molan.
VARIANTES LECTIONES
Ad paucissima redit. Pro civitate lcgunt Heri- A ^/mi; Munerat., 4/?'0^/5i^, quodlcgit etiam Greven.
nien. ct Muncratus clvitatem. Vraicn. Bijterris; , Optimc, ni falior, Molan..4j5Aroc?mi, servata nihilo-
peiusTovnacen. Biternis. Supcresi varin Afrodisii
, minus manuscriptorum codicum fcre omnium scri-
eflbrmatioproquaPratcn.4/'-o^^5w;Hcrinicn47'r«- bendi ratio, quam et in Actis praehabitam video.
OBSERVATIONES.
Aphrodisius seu Afrodisins, utcunquc demum psit,pauculis dc suo adjectis.Caeterum Usuardi auc-
scripseris, nonicn non explico. .'Egyptius is Gnecus toritas a Baronio sociisque Romani moderni emen-
an Romanus fucrit, nusquam traditur. IIoc compcr- datoribus, aut contempta aut neglccta est, cxpun-
tum,a solo Usuardo primum invcntum atque in sa- cto plane ex toto Martyrologio Afrodisii Biter-
cris Fastis consignatum esse opinor ex Actis san-
: rensis nomine, restitutoque Paulo Narlonensi ex
cti Pauli Narboneusis, ubi cnrsim dicitur, in hujus Hieronymianoruin apographorum, Romani parvi,
locum Bilerrisordinatusut ab Hcnschenio hicosten- Adonis, reliqnorumquc consensu. Nolim cum Matri-
ditur, ubi monet, hacfere onmia esse,quadesancto cula Cartusiae Ultrajcctensis suspicari, dubitatum
Afrodisio dici secure quemit, cum atlff narrationes a Baronio Afrodisiusne pro Epaphrodito fuerit ab
noncareant mendis: quales non unascxMaurolyco, Usuardo suppositus; nam distinctisutriusque cha-
Galesinio et aliis mcrito rcjiciendab exislimat. Por- racteribus, discrimen apparet manifestissimum. In-
ro antiquiores omnes martyrologi Ilieronym., Rom. terim cxcluso Afrodisio Bitterrensi, locum occu-
parvum. Florus etAdo Rabaiius itcm, Wandalber-
:
B pavit Epaphrodil^is Terracinensis. Nobis de vera
tus, Notlccrus ct post eos rcccntiorcs alii, dc Paulo Usuardi lectionc nuUa prorsus videtur subesse pos-
ipso, non dc Afrodiaio hac dic meminerunt. In Actis se controversia, codicibus omnibus cum laterculo
nostris longa fit enumeratio Martyrologiorum, in convenientibus. Et quamvis ad hodiernum Usuardi
quil)us hac die, et aliorum in quibu' Paulus xii Dc- tcxtum minimc spectet laudatus Paulus Narbonen-
cembris refcrtur, at nisi vchementer 1'allor tota dif- sis, hic tamen visum est, Wandalberti de eo disti-
ferenticB causa, soli ct uni Usuardo imputanda est, a chon subjicere :
quo ferme cseteri acceperunt, qui xii Decembris
Undccima antistes tribuit pia lumina Paulus.
Paulumconsignant. Pauii clogiumAdointerFestivi-
Quo jure exultat proprio Narbona magistro,
tates apostolorumretulit, Notkerustotumtransum-
AUCTARIA.
PuLSANEu. textu purosubdit «Itmi sancti Pauli : nysium, ut supra, Denique « In Africa, beati Sa-
confessoris » prfeterito episcopi t Uilo ut faciunt
: turnini et aliorum novem. »
codices alii, praesertim Hieronyiniani. Hagenoyen., de Paulo, ut Antuerp., supra. Sequi-
Antuerp.-Maj. : « In Galliis civitate Narbonnia) tur Afrodisius,ut in textu. Tertio loco de Saturnino
natalc sancti Pauli episcopi et conlet-SDris, quem et sociis. Demum « Itcm Fidelis martyris. Colitur
:
beati ApostoliordinatumurbiNarbonniaeepiscopum hic die scquenti.
miserunt. ApudChorinthum,beati Dionysiiepiscopi, G Plesghionen. : « In Africa, sanctorum Fidelis,
cujuscruditionect gratia, quamhabuit "in verboDei, Saturnini ot aiiorum novem. »
multi fruuntur usquc hodie. » Dionysius hic Corin- Matric.-Carthus.-Ultraj. «Afradisii episcopiet :
thiacus, de quo ctiam alii codices agunt, spectat ad confessoris. » Notat deinde ad margincm, in Ro-
viii Aprilis.Sequitur in codicc «(-ivitate Bitteris, : mano Martyrologio Epaphroditum pro Afrodisic
depositio sancti Afrodisii episcopi ct confcssoris. » positum.
Antuerp. Max.-Lubec. etUGHELLUN. a reliquis Vatican., signatus num. 5949, omisso textu sic
codicibusUsuardinisdissident;itaenimlegunt «In : legit « Natale sancti Pauli episcopi, qui a beato
:
GaliiscivitatcNarbonse,natalesanctiPauliepiscopi, Pauloapostolo, cum ad Hispanias praedicandi gratia
discipuli apostolorum, qui a beato Paulo baptizatus, pcrgeret, apud urbem Narbonam relictus, praedica-
in Gallias directus, apud Narbonam episcopali digni- tionis officio non segniter impleto, clarus miraculis
tatc donatus cst. In AfricaSaturnini et aliorum no- coronatus quievit. » Vide quae dicentur xii Decem-
vem. » Abest totus Usuardi te.xtus. bris : Sequitur : « In Africa, sanctorum Fidelis,
Rosweyd., post textum « Tn AiVica, Saturnini
.• Saturnini et aliorum novem.
martyris ct aliorumnovem. Alexiani diaconi.» Florentin., in fine « Apud praedictam Narbo-
:
Antuekp.-Max., Ultraj., Leyden., Lovanien., Al' nam, sancti Pauli episcopi et confessoris. In Africa
berg., Danic. ct Editio Ultraj.-Belg., primo loco sanctorum martyrum Saturnini, ct aliorum no-
cum tribus supra citatis ponunt « In Galliis civi- : vem. »
tate Narbona, natalc sancti Pauli opiscopi, disci- Editio LuBECO-CoL. incipit « In Galliis etc. » ut :
puliapostolorumquia bcatoPaulobaptizatus. » etc. j) Antuerp. supra. Sequitur
« In Africa, beati Satur-:
Secundo, dc beato SatujMiino martyre et sociis nini et aliorum novcm martyrum, qui pro nomine
novein. TerLio ac ullimo, tcxtum Usuardinum pu- Christi occisi sunt. » Tertio loco tcxtus purus sub-
rum subjiciunt. jungitur.
Centulen. hjechabct «In Galliis civitatc Narbo-
: Belini prima editio eadcm plane habet, qua? ex
na, sancti Pauli episcopi et conlessoris, quein bea- Antuerp. superius. descripsimus at in altera,tex- ;
tusPaulus apostolus ordinavit et ibidem direxit. tus superadditus est hoc modo « Apud Septivia- :
Apud Choriuthum,beatiDionysiiep!scopi cujus eru- viam [Septimaniam] civitate Bituris, etc. »
ditione et gratia, quam habuit in vurbo Dei, multi Greven. In Africa Saturnini, Dieroni i^ i,i; -
: «
fruuntur usquehodie. CivitatcBiterris, sancti Afro- rum octo martyrum, Item Arionis. » De his consule
disii episcopi et confcssoris. » Florentiniumet Actahocdie. «Thomae comitis Lan-
Bruxellen. incipit ctiam a Paulo,cujus elogium castriae et martyris. » Vide quffi de eo dicuntur in
ex Adone nonnibil interpolavit. AiVodisium habet indice Prtetermissorum. « Alexiani diaconi, Romje,
secundo loco, et in eo purus est. Tertio rcfcrt Dio- Theodulaj martyris. » Quaj ut ignota pra^termittur.
:
8f)7 USUARDI MONACFII 868
« IliMn socundum aliquos Iiic, nntalo sancti Pauli A banus VI. Divioni. snncti confessoris Hilarii, Item
NarboiiiMisis cpisco|)i,qui iu pridie Idus l)cceuil)ris Carthagine Octaviaiii archidiaconi, marlyris, cum
pouitur. Catherinte viduiuet virginis. » Miror iuler mullis luillibus viroriim et mulieruiii, d'e quibus
Pr;et('ruiissos iion esse uolatain. quauiloquidein in Cregorius ruron. lib.ii llist. Fran., cap. 3, iii line.»
Itoiiiano liac die expresse ponalur. Vitle Acla xxiv DeCaiiieliano ct llilariovidePneterinissos. In Posle-
Martii. rioriiiiis omittitur Paiilus. Dc Satiirnino ut reliqui.
MoLAN. ideui habcl dePanlo Narbonensi auctariiiin De Caineliano, ut iii priiiia. .Seqnitur « Die vige-
:
qiiod ex Antuerp. dediuuiscui pr;etcrea subjuiigit: sima secunda, sancti hieromartyris Hasilei, presby-
« Kodein die, iiu)iiast(>rio quod Eike dicitur, sancta- teri Ancyraii;e ecclesia). In monasterio ([uod Eike
riiiii viri,'iniiiiillei'liiidi> ct Uelindis ii;erniaiiariiiii,et dicitur, tr;inslatio sanctarum virginuni llei-lindis et
religiosariiiu,Kloriosariiiiiiiiiniraculis.Trecasdc|)o- Reliudis gerinanaruin. » Dcin aliis littcris « Par-
:
sitiosaucti Caiiieliaui antistitis. » Dein lypisiniuu- thcnopoli civitatc (.Magdebiirgi Saxonum), i)eata3
tioriDus : « Lae vidutc, de qua beatus Hieronyinus Margaretae, quaj conscerata diciliir, virginis inultge
scribit, quod viro defuucto conversa est, et mona- paticntia) de cujusvita libcr exstat. » In Actis prae-
sterii iirincepset virginuiuinater eirccta. Catharina} tcrmittitur.
viduie, filiae beatae Birgitta), quam canouizavit Ur-
X A'al. Die 23.
In .\frica, sanctorum martyrum Victoriani, Frumentii et alterius Frumentii et duorum germanorum.
qui persecutionc Wandalica, ut scribit Victor Africanus episcopus, sub Iluncrico rege, proconstantia ca-
tholica; confessionis inrinanissimis suppliciis excruciati, egregio martyrio coronati sunt. In Antiochia,
sancti Theodori prcsbyteri. Civitate C;esarea, sancti Juliani.
NOT^.
Ita Praten., Herinien., Tornacen., Pulsanen., Rosweyd., Munerat., Belin., Grevenet Molan.
VARIANTES LECTIONES.
In codice Rosweydi legitur Frumentii et Frvr B Greven., Honerico. Evidens est agi hic de Hune-
mentii expuncta V(jce alterius. Lego Wandalica, rico, vel H^mnerico, ut promiscue scribitur. Mune-
ut omnino scribendum, et legendum est, ctlbrina- rati transpositio,coronati sunt martyrio, nihil in
tione et pronuntiatione nobis Cermanis, aliisque sensu immutat. Solus Belinus pro Theodori habet
affinibus propria, de qua nil opus est plura nolare. Theodoli, atque hinc Baronii Theodulum prodiisse
Piateu.,Pulsancn.,Muneratus et alii scribunt Vuan- verosimiie est. Grevenus et Molanus. In civitate,
dalica; Tornacen. ,Vandalica; Belinns, Vandalica. redundat praepositio. Affrica, Aphrica, martirum,
Munerat. pro episcopus posuit apostolus. CodexRo- supplitiis, Cesarea, inenda sunt passim obvia.
sweydi inale ponit Honerifico; non inulto melius Codex Rosweydi deficit in voce penultima sancti.
Pulsanen., Honorio BeUn,Honorico Munerat, et ;
OBSERVATIONES.
Illustris Africanoriim martyrum classis piane rus presbyter Antiochenus et ./?^Zm»MCaesarensis
abest ab Hieronymianis apographis, Beda genuino, illesatisdistinctepositus,atque iisdem plancverbis
WandalbertoetRabano.Priiiiuseainconsignassere- a Notkero expressus hic autem ex aliqua cohorte
:
peritur auctor Romani parvi distiiicte et clare In : (( abstractus, qua3 Florentinium et llenschenium non
Africa, martyrum Victoriani. Frumentii, item Fru- paruine.xercuit,tumutveranomina,tumutmartyrii
mentii, el duorum germanoruin Wandalica perse- locuin (siquidem oinnes martyres vere fuerunt, ut
cutione,sub llunnericoregepassoruin.»IIinceadein in hiscecodicibussupponitur)accuratedesignarent.
classis ab Adone eruta, brevi elogio exornata est. Eadiscutere cum hujusloci non sit, citatos auctores
Adonis sequaces et descriptores esse Usuaxdum et cousulat,cujus plura scire intcrfuerit. foterim Nos-
Notkerum, jam saepe dictum et demonstratum est. ter prudenter laureain reticuit. Unde vero confes-
Hic praefatum elogium fere iminutatum transumpsit; sorem duntaxat fuisse Julianum certo discere Ba-
Noster paucula inseruit, nempe, « ut scribitVictor ronius potuerit, equidem explorare nequeo. Satis
Africanus episcopus. » Cictera ab Adone accepta nobis etabunde sit, textus Usuardini fontem, et ger-
esse, nimis quam manifestum existimo. Piura in manitatem coinprobasse. Satis mira est Wandal-
Actiscirca hosce martyres annotata et illuslrata in- bertina combinatio, dum Felicem Africanum cum
venies. .Atque inter alia, correctas varioruin hailu- Theodoro Anthiocheno el .luliano vasariensi dis-
cinationescircahorum sanctorum martyrum veram ticho suo ita videtur innectcre, ac si eodera tem-
patriam, palaestram, oetatem quae omnia ex ipsis
;
pore, eodemlocoet eodem martyrio coronati fuis-
gloriosorum martyriorum Actis ex Victore Vitensi sent; quaravis et alibi hoc recurrat. Sic canit :
illicproductis, egregie conlirinantur. Ex Ilierony- Felix hinc deciniuni, et Tbeodorus cum Juliano,
mianis apographis ab Usuardo educti sunt Theodo- Ornant, eximia virtutum laude fereudi.
AUCTARIA.
Antuerpien., Max.-Lubec , Ughellian., et codi- D iranianissirais] supplicn cruciati, gloriose coronati
ces octo alii, quos raedia^ notae appellaresoleraus, sunt. In Africa, beati Fidelis martyris. »
in priina annuntiatione purissiini orane.s, in dua- Bruxellen. in Victoriano et sociis ferepurusest.
bus ultimis, Theodori et Juliani doficiunt. Sequitur « Adhuc in Africa, natale sancti Felicis
:
Antueup.-Maj. cum prioribus fere convenit, scd martyris. Itera in Antiochia, sancti Theodori pres-
legit cum. Centulex. Victorini, et addit in fine : byteri etinartyris. » CivitateCaesarea,sanctiJuliani.
« Apud Africam, beati Imdelis, » voluit dicere Fi- Ei sanctae Fidis raartyris. Videtur hasc Fides esse,
delis, socii Felicis. quae vi Octobris colitur, ut habes in catalogo
Centulen. sic habet« In Africa, sanctorura mar-
: Praeterinissorura.
tyrum Victorini, Frumentii, et alterius Fruraentii, Hagenoyen. purus item in Victoriano et sociis, se-
et duorum germanorum, qui in magissimis [leffc cundo loco sic scribit: « la Antiochia, sancti Theo-
869 MARTYROLOGIUM. MENS. MART. 870
dorici [Theodori] presbytcri ct niai'tyris, qui alapis A BuRDEGALEN « luvcntio sancti Lupi Andegavensis
:
mnltiscst cffisiis. Super scainpnumligatiisin tantuin episcopi. » Intcr Prictermissos remittitur ad diem
extenditur, ut octo pedum longus videretur. l'ost natalem, xvii Octobris.
hffic dua) lampadcs ardentes, cjus laLcri sunt appo- Editio LuBECO-CoL. antepenultimo loco interserit
sitffi, tandein occisusest gladio. «Vidcndum, an hic « Apud Africam, natale sancti Fideiis martyris. »
non indicetur Theodoricus, vel Theodoritus Antio- Caetrra satis pura est.
tiochia) suh Juliano apostata passus, de quo cum Greven. « In Africa, beati Fidelismartyris. Item
:
Usuardo agimiis xxiii Octobris. Sequitur in codice Piomoli [alii Thiomoli ex Hieronym], Felicis. Theo-
ultima annuntiatio pura «Civitate Caesarea sancti
: derici martyris. » Intcr Prselcrmissos rejicitur ad
Juliani. » xxiii Octobris, ubi male citatur cditio Lubeco-Col.
Pleschionen. ct Vatican, signatus num. b949 : quae de eo non meminit. « Hilariaj vidua3.» An haec
« In Antiochia, sancti Theodori presbyteri, Pauli, mater S. AlVae, an alia fuerit, divinari necdum po-
Juliani, Sal)ini. » Vidc Acta, ubi hos male cunjun- test. Vide etiam Pra^termissos.
ctos observabis. MoLAN. :« In Africa, natale Felicis et aliorum
Altemps. : « monasterio Berkingensi, san-
In viginti. » Ita prima editio. In aliis sic habet «Die :
cta3 IIild;e abbatissse Et die sequenti. » Imo vero
: vigesiina tertia, sacrosancti martyris Niconis, et
die sequenti colitur, vocaturque ab aliis « Hilde- B ministrorum discipulorum cjus, cum ipso marty-
litha. » rizatorum. Bergis, elevatio sancti Winoci abbatis.
IX Kal. Die 24.
Romae, passio beati Pigmenii presbiteri. Hic Julianum apostatam a puero nutrivit et sacris litteris
erudivit, a quo ipse postea in Tyberiin pro fide Christi nccatus cst. In Mauritania, natalls sanctorum
Romuli et Secundoli fratruni, qui pro Christo nati sunt. Apud Syriani, sancti Seleuci. Item in Phrygia,
sancti Agapiti.
NOT^.
E.KPraten., Herinien., Tornacem., Piilsanen., Rosweyd., Antuerp.^Max.-Luhec, Munerat., Greven.
et Molan. Addi possent omnes codices medice notae, ut infra patebit.
VARIANTES LECTIONES.
Antuerp. etMax.-Lul)ecpro/*^^me;m preshyteri Molano, tametsi codices plerique, ut IIerinien.,Tor-
male \>o\\m\i episcopi Pulsanen. nullam dignilatem
-.
naccn., Pulsanen., Antuerp., Max.-Lubec, Mune-
adjungit. Rursus Autuerp. etMax.-Lubcc. pvonuiri- rat et Greven. legant Frigia; Praten., Phrigia.
;
vit habent enutrivit. Litteris sacris in Grcveu. et Rosweyd., Frygia. Fere exciderat monere, solum
Molan. perindc est. Fratrmi Qmne%coi\\Q.e% legunt, Muneratuin pro Secundoli, legere Secnndi, ut est in
exceptisAntuerp.et Max.-Lubec.Hi eliam scribunt Romano modcrno. Grevenus et Molanus ab aliis in
Siriani cum Tornacensi. Rcstitui Phyrgia cum eo discrepant, quod Agapitum Seleuco anteponant.
OBSERVATIONES.
Pigmenimnhxc denuoignorantcitati pridie mar- G decerpere potuit,ita Romulum Qi Secundolum coxi-
tyrologi apographa, Mieronymiana, Rcda, Florus, jungunt, ut vel populares esse ideantur, quamvis .
Rabanus, Wandalbertus memorant alii, quorum
; utrumquenomencxprimant.i?omMtoavulsusest ab
sempcr antesignanus auctor Romani parvi, a quo insigni manipulomartyruin,qiiicum Timolao in CcB-
primum nominatuset relatusest, his verbis i2om<?; : sao^ea Palestiiue coronatusesl, ut cxEusebioin Actis
Pigmenii presbyteri et martyris, sepulti in cce- refertur. Secwndotus vcro ad aliain plane classera
meterio Pontiani. llis non contentus Ado, longum pertinet, qu?e in Mauritania triuinpbavit. Potuit
elogium contexuit, probabiliterex Actis sanctae Bi- fortasse Wandalbertum vidisse Usuardus, ubi hunc
biauiie, in hac parlo ut miniinum valdc depravatis. versiculum legerit :
Viderat ea olim BoUandus notaveratque iv Januarii
Romulus et nonam pariterquc Secundolus implet.
in Dafrosa ; hujus Flaviani, Piqmeneii, Bihiance,
et aliomm Actapermista esse, et ejusmodi, ut haud Intcrim qualiscunque lectio Usuardi genuina est,
levi emendatione egerent. HeHschenius vcro hoc atquo in omnibus codicibus tuin uianuscriptis, tum
die, discussis cuni Baronio prajfatoriim Actorum excusis planc conformis, eLiani in Centulensi_, qui,
fictionibus, iisqiie prassertim, quie in Adonis elogio ut in Auctariis patebit, sola phrasi a textu discre-
contiiientur, indigna planecensuitqujE operi nostro pat, fratris tamen titulo abstiiiens. Quid Baronium
insererentur. Quid si igitur placeat Tillemontii con- moverit, ut pro Secundolo, Secundum supponeret,
jectura tomo V a pag. 119 ct pag. 633 iIq Epigmenio nec hic divino. Seteucm item et Agapitus ex Hie-
et Plgmenio, qni ambohoc die in Romano moderno ronyinianis apographis profluunt, unde a Nostro et
referuntur, in unum conllandis? Certi' sic manebit q in Actispositi absqueuUo tituio,quidquid Seleucum
vera rei substantia,rescissis falsis circumslanliis confessorem faciat Baronius, Agapitum episcoptm.
Ha3c examinanda remittimus ad Acta xiv Septem- Nam si de eo Agapito agitur, qui in Hieronymianis
bris, ubi agctur de Crescentio pueio, a praidicto etiam sub Agapi nominc occurriL, is vere Timolai
Epigmenio baptizato. Interim totam Adonis histo- socius fuit, adeoque marlyr Csesariensis. An forte
riam transumpsit Notkerus Noster ita contraxit, ut
:
aliunde sumptus, et Synadce episcopus fucriL. non
cum brcvitate sua, non item cum veritate conve- satis perspicio tacet Florenlinius; Castellanus in
:
niat. Atque haec hactenus pro textu satis cL^ra et Martyrologiouniversali ab Henschenio dissentit.De
plana sunt. caetero certa nobis et indubitata videtur Usuardi
Atnon gequepervium est Romulum cum Secun- lecLio in laterculo proposita, quamvis fortasse sola
dolo connectere, et quidem fraternitatis vinculo ut penultimaannunciatio veradici possit,utpoteinom-
facit Usuardus, verosimillimea vero aberrans pri- uibus Hieronymianis primoloco disertissime posita,
mus ipse talis confusionis artifex queinadmodum ex ubi si quis titulus; non confessoris cevle, suu ,nu;-
Actis nostris manifeste colligitur. Neque enim uUi tyris apponendus videtur.
Hieronymiani codices ex quibus solis eos Noster
AUCTARIA.
In Tyherim necatus est dicunt omnes, protex- tus puritate citati. Melius Ado, de ponte pracipi-
871 ITSUARDI MONACIII 872
Antlieup.-Max.,
tatiis est, itl(iu(' iniitnti suiit coiliccs A " Pignienii presbyteri ct niartyris Romuli ct Se-
Ultuajkct., Leydf.n., LovANiEN., Albeugen., Danic. cundoli fralruin martyrum. »
et Editio Iltuaj.-IJkl(;., iu (luo soluiii iib Usuarclina Vatican., luiin. S!)4".)': « In Syria, sancti Seleucii.
siniplicitatc dcliciiint. In Africa, sancti Agapiti, Uoiiuili ct Uogati. »
Antceup.-Max., iiic niutilus cst,sic lcgens Ro- : (( Codex Stuozz Apud Priesidem [PcrsidemJ
:
nia), nataic sancliPi^Mucnii prcsbyleri. Iliclulianuni sancti Simconis arcbicpiscopi. » De quo plura in
apostataniatqueiinpium a pucro"nutrivit,ct littcris Pr;rterniissis.
ctiani sacris crudivil; In Siriu, natalesancli Klcuci. Editio LuBKCo-CoL., de Pygmenio puic usquc ad
Ipso dic, sancldruiu Uoiniili ct .Sccunduli, qui aj^ud erv.dirit. Subdit dcindc : A (luo ipsc poslea in
("(
Maiirilnniani pro Cbristo passi sunt. » Tibcrim j^ro lide Cbristi dc |)0i)tc pr;eci|)italus est.
Centulen., niodo suo UouKe, sancli Pignicnii
: (( inventum et collcctuin,scpultum est
Ciijiis C()r|)us
presbyteri cl niartyris. In Syria, sancti Sclcnci. In in cimiterio Ponciani, non longe a sancti Abdon et
Frij,'ia, sancli Agapiti. Ipso dio sanctoruin Hoinuli Scnncn. In Maurit;iiiia, sanclorum Uoinuli ct Se-
et Secundoli, qui apud Mauritaniani pro Cliristo (Hii pro Cliristo et fidc catholica
cundoli fralruin,
passi sunt. » passi sunt. Apud Syriani, sancli Scleuci confessoris.
Htuxellen. IMgnieniielogiuni ex Adonc non paruin In Phrygia, sancti Agapiti martyris. Opido Triden-
intcrpolaluiii rcprjesentat. Dcin cuin textu (( In lino, passio sancti Simeonis pueri et martyris. »
.•
Mauritauia, sanctoruin Uoiiiulict Secundoli fratruni Uclin., iii lcxtu non omniiio purus, addit in fine:
Ct niarlyruiii, qui pro Cbristo passi sunt. Apud « Apud Pcrsidem, sancli Symconis archicpiscopi. »
Syriani soncli Sclcucii \Tult dicere Sclcuci.J In j3 Est is qui colitur xxi Aiirilis.
Frigia, sancti Agapiti. Item sancti Lini UKirtyris. » Crevcn. (( Saturniiii, Cirini martyrum. Apud :
De quo vide Prajtcrniissos. Tridentinum, beati Symconis pucri, novi martyris,
IIagenoyen., alia de Pignicnio coiiiincntus est,ut anno Doinini mcccclxxv iii hcbdoinada sancta a Ju-
facile fabulosis fabulosa cxornantur. Scd iis rcpc- d;eis crudciiter occisi. Cujus sanctitati Dcus per
tcndis non iniinorainur. In Uoimilo ct Secundolo crebra miracula tcstiiiioniuin prsebuit. Ilanini con-
purus est, nisi quod pro Romvli scribat Rcmnli. fcssoris. .Fobias virginis, nii;c regis Persarum. »
Scquitur : « Apud Syriain, sancti Scleucii inartyris. Vide catalogum PrjBtermissorum.
Itein in Frigia, sancli Agapiti inartyris. » Molan. « Apud Persidem, sancti Siineonis ar-
:
iii Aquicinctini ooilatione cuin Usuardo Molani chiepiscopi. » Sequitur typis niinoribus Apud :
secund;e cditionis facta,sic habctur: « Post sancti Triclentiim, j^assio bcati Simconis pueri, iiovi mar-
Agapiti addidit Iteni sanctorum Agapiti, Romuli
: tyris, aniio Doinini mcccclxxv, in liebdomada sancta
(vcl forte Uoinici, nec ciiim potest coinmodc legi) aJudaeiscrudeliter occisi. Daventrise, obiit Floren-
et Rogati. » liiis presbytcr, qui fratrcs de communi vita insti-
ViCTouiN et Reg. Suec, signatus num. 130, adji- luit cujus Vitam Tbomas a Kempis scripsit. Haec
:
ciunt Eodem die, sanctorum Victoris et Coro-
: (( prima editio. Ali.t; « Tridenti, passio beali Simo-
:
na3. » Proprium diem invenies in PrjBtermissis, nis pueri. In monasterio Wasteno, sanctae Calha-
ncmpe xiv Maii. rinae abbatiss», filiaj bcata^ Uirgitta). Die vigesima
Pleschionen. convcnit cum Aquicinctino, clarius quarta, pr;efestuin Evangelisini. » Dcin aliis iitte-
exprimens « In Africa, sancti Agapiti Romuii, n
: ris : « Ca3sai\TB, sanctorum octo inartyrum, Tiinolai,
Rogati. » Quainapta sit ea conjunctio, videin Actis, Dionvsii, Roinuli, Pausae, Alexandri, Alexandri,
ubi melius suis locistribuuntur. Aga''ii ct Dionysii.Davciitria3, » etc. De inartyribus
jLixuic.-Cauthls.-Ultuaject., solita brevitate : Ca3saricnsibus videantur Acta.
VIII Kal. Die 25.
Apud Nazareth civitatein Galila^s, Annuntialio Dominica. In Sirmio, passio beati Hirenei episcopi,
tempore Maximiani imperatoris, qui primo tormentis acerrimis vexatus, dein dicbus piurimis in carcere
cruciatus, novissime abscisso capite consummatus est. Romae, sancti Cyrini martyris. qui a rege Claudio,
pbst facultatum amissionem, post carceris squalorem, post multorum verberum afdictionem gladio inter-
fectus est. Nicomediae, natalisDula) cujusdam militis ancillae, qua? pro castitate occisa est. In Antro insula
sancti Hermelandi abbatis, cujus gioriosa conversalio miraculorum collaudatur praeconio.
NOT.E.
Codicem Usuardinum cx omni parte genuinum et salutat. Quae verba ex aliquo Beda ms. Torna-
puruin nullum hodie reperio. Ex omni inquam, censi, inter Bedae Auctaria, ctiam connumerata in-
parte ;nan multi in paucissimis deliciunt eaque D venies, In Tornacensi Usuardo deest solum Irenai
ratione viam satiscommodam textui eruendo ape- elogium In Pulsanensi expunctus Hermelandus.
:
riunt. SicHelinus sola transpositionc aberrat,Cyri- Atque itein in Antuerp, et Max-Lubec. ubi et Cy-
mmi anteponens Irenao qua in re cum solus et ; rini clogiuin praetermissum est. Muneratus pluri-
unicus sit, ab oinnimodapuritate certo excluditur. bus mendis, opinor typographicis, deforinis est,
Pratensis ngevo infectus est, cum \)VoDula scribat sed praecipuus error, quod posl annuntiatio Do-
Theola., in quo licet tres alios codices Aquiciiicti- minica, adjungat qua alio nomine dicitm Incar-
num Marchianensem et Rosweydinum consentien- natio Domini nosiri Jesu Christi. Sic Grevenus et
tes habeat, niliilo magis simplicitatem Usuardinam Molanus excludendi quia soli incipiunt hoc modo :
reprffisentat et quidem Rosweydi codex purus es-
: Jesus Christus Dominus noster passus est. Codi-
set nisi tertio loco inepte immi.sccret •.itemnatale cum aliorum accessiones suoloco exhibebimus. In-
ianctornm nongentorum. Herinicnsis item a puri- tcrim ex jain citatis citandisque, germana Usuardi
tate deficit primam annuntiationein sic exprimens : simplicitas ea ratione clicita, quod in laterculi sen-
Afud Nazaretk civitate Galilam, nt fides catholi- tcntiam pleriqne oinnes conspirent, ut collatis de-
ca credit, adorat et pradicat; Virginem Mariam fectibus excessibusque facillime datur inteliigi. His
Domimm paritwram Galriel angelus xenerando positis.
VARIANTES LECTIONES.
Superest fontes indicare, ex quibus Usuardum Hieronymianorumomniumconcorshodiernacom-
«la hausisse crediinus. Ac prirao quidem, haec et memoratio Hierosolymis Dominus Jesus Christus
:
873 MARTYROI.OGfUM. — MENS. MART 874
cruci^xusesf. MmnitSiComeninnlin&ins Annuntia- A Varinnt Martyrologia. Ego Sirmiensien Fi'ena3um in
tione ani (Jon,ception,e, qu.-cin E|)tei'nacensi planc de- Hieronymianis vi Aprilis nullus deprehendo fa- :
sideratur. Mjoc in Bcda iirevissimc ponitnr: Annun- tcor in Floro et Rabaiio signari, iino a Notkero
tiatioDominlca. Ilaljannsscripsit Annmtiatio Do- : utroque die; servnndam tamcn ne quidquain im-
miniC(8incarnationis;Kon\2innm\m'\iun,Annuntia- mulandam aiiLiquain Martyrologorum nostrorum
tioDominica et Crucitlxlo. Adoautem, rescissacrn- lectionem, plane censco.
cilixione, nec Hieronymiana ncc Romanuni parvnm Cnrinus, aliis Quirinus, in Romano parvo ct
ex toto scciilns. Hcdnni noiiniliil auxil, prtelixa Adonc tertiiim lociiin obtinet. Ilic ex Bedn, ntque
xien\\)e cir ltateNazareth,in qna mysterinm |)eractum iisdcm verbis suinpscre iialjaniis et Notkerus,qua9
est ea piaiic plirasi, quamcxipso Noslcrin latercn-
; ex Actis sancti Vnlentini, seu Mnrii, .Mai'tha3 et
lumsuum transtnlit. Adonem hic Rosvveydi intel- Abachum, de eo paucis recitant. Adonem nihilo-
ligo, non qualis a Mosandro cditus est, in quoct miniis deserit Usuardus aliam phrasim ex eodem
crucilixio, et .Facohi apostoli martyrium, cuni roiite suijslitncns.
i)e prtefatis AcLis satis alilii dic-
immolationolsnac aliis([nc (^liristi typislioc dic con- tum vide Henschenii conimentarinm, el alia,
cst,
junguntur. Notlvcrus Bcd;c, llabani et Atlonis vcrba qiKC rccentiiis dc (lyriiio ibi traditn suiit, (inoriim
in unum comniiscuit. De liac solemnitatc niliil est compcndiuin habet "Tillemontitis tornolV, pag. (j77.
quod Henschcnii Commcntario magnopcre supe- Dntavs Hicronyiiiianis repcritur In Nicomedla, :
raddi possit au debcat. Audi modo Wandalbertum. natate Diilrp. Romanuin parviim Nlcomedirp, Dulm :
martjiris. Bcda ct ex eo Kabnniis Natalc Dulm, :
Angelus octava venturuin uiintiat Agiium.
Agnus et ipso cruce mundi [jio nujiti' Ifvatur. 13 ancillcB mUitls, qum iwo castitate occisa est. Ado
utruinque textuin conjunxit, quem ex ipso sibi
Qui hic secundo loco est, sicquartoetultimome- vendicarnnt Usunrdus et Notkerus. Ncc eorum
moratur in Romano parvo: ApndSirmlimi, Irenm, quisqiiam cst, (|ui Theodolam Hieronymianorum
episcopi et martyris, quo etiam ordinc refcrtur ab cumZ^/^/ft^^luajfortca coiiditioncnonientraxit, eam-
Adonecum elogio,quod totum inNotkerum transiit, deni cssG pntaverit, quod tamen visum est Castel-
a Nostro modice attemperatum, sic tamen, ut nihil Inno in brevi notuln ad Martyrologium universale,
non ex eodcm sccepevii. Ire}iaiS'irmiensis Acia pro- inde, mco ijuidein judicio, expungenda, reposito in
cul dubio olim vidit Ado, quse multis sfeculis neg- textu non Theolce, sed Dula nomiiie, quod in ipso
lecta, a Joanne Gamansio noslropriinunierutasunt, Romano legitur. Ileymelanrlus •Ani\i\n\ov\hn?> omni-
a Papebrochio edita et illustrata, Grcecc etiam llori- bus ignotus, ab Usuardo priinuni productus esL; et
diori oratione, ad voluminiscalcem adjecta. Latina recte in ^/ii^rc) Ligeris iiisula moiio fluininis aquis
ipsa, inter Sincera et Selecta merito a Ruinartio com- absorpta,non inAndro, tot terrarum spatiisdivisa,
putata. sunt a pag. 43"2, de qiiibus vidcri etiain po- qucmndmoilnm ninle legit eodcx mnxinuis Ultra-
test Tillemontius tomo V, a pag. 250 Quod vero lo^e- jectinus, qucmadnliorumdistinctionem, Rosweydi,
naus in Actis editis passus dicatur viii Idm seu seu Ros7veydi7ium nnncn^^^ve solemus.
VI Apritis, potuit olim lectum esse viii Kal. A^mlis.
AUCTARIA.
Antuerp.-Maj. « In Nazareth civitato
: GalilcjB, G Damasenum Abel primusmartyr pro justitia occi-
Annuntialio Dominica, quando missus est (iabriel susest.Quein ChristusinEvangelio iaudat, etquem
angelus a Deo in civitatcm GalileLB ad beatam nos in canonc missa^ quotidie nominamus. Eadem
Mariam virginem, et dixit ei Ave, Maria, gratia : die, Mclchisedechprimussaccrdos, Abraha^ panein
plena, Doininus tecum, benedicta tu in mulieribus. ct vinum in fignrn sncrnmentiEiicharistinc' immola-
Ipsa, nt vitiil eum, mota est in introitu ejus, et viL. Ethic Melchisedechctiam canoni missajinscri-
cogitabat qiialisesset ista salntatio. ELaiteiange- ptusest.Ipso die, Abrahamfiliuin suuni Isaacsuper
lus: Ne timeas, Maria, invenisti enim gratiam apud nltnre obtulit Deo in figura Dominicse passionis.
Deum; ecce concipies in utero et paries filium, et Adhiic ipso die, tr.insiLiis filioruin Israel pcr mare
vocaliis nomcn ejus .lcsuin. Quse tanto nuntio Ruiirum. Eadem dic, decollntus csL beaLusJoannes
clarificata, Spiritu sancto fo^cundata, ab illo, qui Rnptistn. Apud Jerosolymnm,DoiiiinusnosterJesus
de illa carnem sumere dignatus est, pra) omnibus Christus pro redemptione mundi cruciflxus est. Et
sublimata in soternnm veuerabilitcr est bencdicta. sanctus Jacobus apostolus, frater Domini, en die
Apud Sirmium, natale sancti Hirenei ei)iscopi et occisns est. Et sanctus Pct;'us de carcere Ilerodis
marlyris, sub Mnximiano imperatore. Roma), sancti per angelum libcratiis. Roiiiffi, sancti Cyrini inarty-
Cirini martyris. » Tn duabus ultimis purus est. Pro ris, qui postiiuiltoruin verberum afilictidneminter-
Antro insula, videtur legcre Autico, sed pejus in fectus n Claudio, et in Tybrim jactatus, in insula
marginc corrigitur, in Andro insula. Licaoniie invcntus, in cimiterio Pontiani sepnltus
Antuerp.-Max., Ultraj., Levden., Lovan., Alher- est, ut scribiturinpassionc sancti Vnlcntini. Apud
GE\., Danic. et Editio Ulti-.aj.-Belg post Domi- jj
Smyrnum [Sirmium] snncti Hyreiiei cpiscopi et
mca, subdunt : « Eodem dic, Dominus noster Je inarlyris, (iiii tempore Maxiniiani impcivaLoris sub
sus Christus Hierosolymis crucilixus est et Isaac prtesido Probo, posl accrrimn tormcnta capitis nb-
immolatus. » Item post Roma, legunt, « in coeme- scissione martyrium consiimmavit. In Nicomcdia,
terio Pontiani. Deficiunt omnes in annuntiatione sancta? Dnli;E ancillae... Et depositio sancLi Ermo-
ultima. lendi abbatis et confessoris, ciijiis gloriosa con-
Centulen. : In Nazarel civitatc Galyleae, An- vcrsatio, praeconio laudatur iniraciilorum. »
nuntiatio Dominica, quando angelo annuntiante et Hagenoven. : « Apud Nazaret Galileae, Annuntia-
virtute Altissimi siiperveniente, Virgo intemerata tio Doininica. Nota qiiod in hac die nuilLa mira-
Fiiiuin Dei vivi paritura concepit. Eodem die Jero- bilia facta sunt, qu;e notantur in his versibus » :
solymis, idem Deus Dei Kilius crucifixus est a
Salvc, fosta dios, quoe viilncra nostra coerces.
Judagis. In Sirmio, sancti Herenei cpiscopi et mar-
Angelus cst missus. Est Christus iii cruee passiis.
tyris. Romse, sancti Cirini martyris. Nicomcdiae, Est Adam codcm corpore
factJis et \itHns, tempore) lapsiis
sanctge Dullae martyris. In Antro insula, sancti Ob moritum dccimac cadit ALol fratris ab ensc.
Erculandi nbbatis. » Ilabes supra veruin no- Ofrert Melcliisidecli. Isaac supponitur aris.
men. Est decoUatus liaptista Ciiristi Joannes [atins, Christi Baptista
Rruxellen., solito auctior, miilta hic congerit : (beatus).
Est Petrus ereptus, Jaoobus sub Herodo peremptus.
« Apud Nazarcth civitatem Galilcse, Anniintiatio
Corpora sauclorum cum Christomulta lesurgunt.
beatae Mariae semper Virginis, Eadem die, plasma- Latro dulce tamen cum Chri^to {alias, per Christum) suscipit
tio Adae et ejectio ejus de paradyso. Apud agrum (aracn.
Patrol. GXXIII. 28
87o IISIIARDT MONACfll 870
« {)u\ l;itr<» i'iiiii (llirislo criiriliijitur, iilii Cliristiiiii A clarilicata, Sjiiritu saiicto feeuiuUita, (jui de illa
veriiiii Dcuiii coulitetur et veiiiaiii posliilat (;t iin- oarnciii snniere dignatus est, ab illo pr;e omnibus
petrat, et coiilVactis criirilnis iii (•riict' s|iiriluiii subliiii;ita, iii ;ct(M'iiiiiii vcncrabilitcr bcncdict;i. »
rctliiidit Crcalori. Iii .Syriiiio [.Siriiiio| imssio iicati Sc(|uitur (lc cnicilixioiic, dc ls;iac, (lc llyrcneo,
Hyrcnoi ciiiscopi ct iiiartyris, clc, » cuni tcxtu. de (^yriiio, dc Diihi, fcre ut iii Dhlxeli.e.n, siijira.
Pro Autro insula, le},Mt Niitro. « Iii .\ntro iiisula, sancti Ilcrnielandi. . . » ut in
ViCToniN. aiUlit Kodein die, sanctorum
: «< textu.
Taraci, l'robi ct Andronici. » Spectant ad v Oc- Greven. Passio sancti Jacobi Majoris apostoli.
: «
tobris. Itein .losi;e seriba^ et inartyris ciiin bcato Jacoi)o
M.Tnic.-CAUTiiiJS.-lJi.TRAJECT. « Aiiiiuiiliatio i)o- : deeollali. » Vidi; I>r;elermissos. « lii Mcea, Victo-
minie;e Iiic;iniationis. Uonia', Cirini nuirtyris. ller rini, Alexandri, Eulrataj, Castiila), Nicostrali, Lu-
melandi abbatis. » cilliB ct aliornni (juadringentorum inarlyrum.
Keg. SiKci.E. signatus nuin. 130 « Eodeni die, : Immolatio Isaac filii .\br;ilue palriarcha). Item Abel
saiictoruin Taraci Probi et Androniei. Apud Sniir-
,
justi, Vetcris Tcst;iiiicnti protoinartyris. Transitus
nam, beati Trasete episcopi et martyris. » Remilti- filioruin Isracl per inare Kubruin. Victoria beati
lur ad .\v Octobris. Michaelis eontra draconem. Item, Symeonis abba-
Florentln. « Ipso die, consecratio cathedralis
: tis. » Vide PrjBtermissos. « In Altona castro comi-
ecclcsia3Florcntin;c, sanct;o Maria; Floris, ])er suiii- tatusde Marka,sancti Eyiiardi cr(^init;e ct conlesso-
inum pontilicciii EuL,'ciiiuiii IV, anno Doinini ris. Vcronic;e sanct;e iii;itroiue, ciii Doniinus iinagi-
.MCCGCxxxvi. » Quse setiuunlur obseura sniit .\nno :
B neiii faeici sua) sudario iniprcssain rciiqiiit. » I)e
vero MCCCCLXxxi Sixtus IV pontilex jubileuin huc hac vera icone consulcPrailerinissos, Rcsponsiones
a [piito dicere velle hoe est] plenariain indulgen- Papebrochii variis locis, el alios ab ipso ci-
tiam conccssit, ct Iniiocentius VIII successor, tatos.
priiiio aiino |)oiitilic;itns confirnKivit. » MoLAN. lilteris posl gladio inierfectus
Italicis,
Divio.NE.N. Hcnigni
S. « B^ijocas, saneti Ragno-: est, inseril cx
Scriptuni est in passione
15ed;i : «
berti episcopiet confessoris. Ad xvi Maii. sancti V;ilentini. » Aliaj editioncsa.ljungunt « Item :
EuiTio LuBECO-CoL. « In Nazareth civitatc Gali-
: ipso die, deposilio sanctissimi Iluinlierti, episcopi
\cx, incarnatio Filii Dei Et annuntiatio bc;ilae . et confessoris Christi, virtutibiis et luiraculis glo-
virginis Maria3, qu;indo missus est Cabriel angelus riosi. Eodem die, gencsis muiidi. » Tum de Isaac,
ad eain, et dixit ci Ave gratia plena, Doniinus
: de transitu maris Rubri, ct victoria Michaelis.
tecum,benedicta tuin mulieribus. Quio tantonuntio
VII Kal Die 2G.
Apud Pentapolim Libino, natalis sanctorum Thcodori episcopi, Ilirenoi Diaconi, Sei'apionis et Ainnionii
lectorum. Ronue via Lavicana, sancli Castoli martyris, qui, ut in gcslis beati Sebastiani lcgitur, a per-
secutoribus tertio appensus, tertio auditus, in confessiono Domini pcrseverans, missus est in foveam,
et dimissa super euin inassa arenaria, martyrio migravit ad Christum. In Sirmio, sanctorum Montani
presbyteri el Maxinue in mare mcrsorum.
NOT^.
Conveniunt hodie Praten., Herinien., Tornacen., Piilsanen., Antuerp., Max.-Luhec, Munerat., Gre-
ten et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Penihapolim habenl Miinerat. ct Grcven. Sciole- G possuinus. Atqui ila expriinunt Pratcn., Herinien.,
genduin Lilyce, ast iii conscnsu codicuni omnino Tornacen., Pulsanen., Muncrat. ct Grcvenus, quos
omiiiuin, soio Molano cxccpto, putavi corum hic sequiniur, etiani crrantes. Pulsanen. forte ad
lectionein in textu servandani. Sic iidem omnes niajorciii (Mnpliasiin addit, terlio iii confesslone :
habent Hircni vol Hyreiiei. Prjctuli inoduni prio- atiiuc ilciu martyrio coronaius viiyraTit.Tn\'\)\ier
rcm,quod ita legant Pi-atcn., Ileriuicn., Toinaccn., labitur in finc, scribcns In Sirmia, sancti Vin- :
etGrevenns, quidquidalibi lcgain Irenai. Grevcn. centii presHteri et Maximi. Rcliquae variantes
et Molau. pro Amjnoiui m;ile ponunt Anmionis. loctiones, inera sunt lii^rariornm s|)halnuita. Sic
Prajcipua difricult;is in iioinine Castoli \iACastuli. Munerat. Maximre in MaxUae in mare, etc,
Certuin cst, aiitiquosomnes legere Castuli. Vcrum frustra repctito nomiue MaximcB. Sic tertio, ha-
seque certum videtur Usuardum legissc Castoli, si renaria, i/yrmio, Smyrnia, etc.
velustiorum nostrorum codicum auctoritate niti
ORSERVATIONES.
Prima martyrum Pentapolitanorum classis non latii. Hisce superaddituin ab Adone elogium ex
obscnrc signatur in apographis llieronymianis, sed Actis sancti Sebasliani, apud nos cap. 22, nuin.89,
luxatis hiiic indenominibns cttacita positione scu vcrb;itim dcsuniptum. Quod hic lectorcm nionitum
loco ccrtamiiiis, (jui in solu Eplcrn;iccnsi clarissime volui, ne fortc Fiori clogiuin lcgeiis, existiinet,
wmiwv InPentapoli Libi(B,Theodori episcopi,
ci^l^v : ,-. altcrum alteri unquain fui.ssc cognitum, ea nempe
Herenei, ctc. Romanum parvum socios non iiovit,
^ cau.sa, quod in plcrisque hie ambo conveniant.
autccrte studiose cxcUisit, ita legens Aptcd Pen- : Dicam quod res est, uterque ex eodoin fonte
tapolim LibycB, Theodori ejnscojn. In Adone tota eadeni liausit atque eatcnus bellc concordant, at
nostr;i aniuintiatio ad vcrbuin posita est, qu;im cx ex solis reliquis constare potcst, proprio singulos
ipso Notkcrus quoque dcduxit. Nec quidquam pra'- marte sua disposuisse. Notkorus de more Adonein
lciTea de his saiictis memoratu dignum reperitur, secutus cst Noster solita compendii rationc uti-
;
nisi cui adUibeat ex Dextrinis aut id gcnus com- lur Rabanus ex aliquo codice ilieronymiano pau-
;
mentis, spcciosas fabellas degustare. cuUi siia descripsit.
Castulus in laudatis codicidus Hieronyinianis In Moniano et Maxima consignandis, pra^eunt
primoloco ponitur, cum ea diversitate seu irominis, denuo Hieronymiana,concordes suntreliqui niarty-
seu loci sepultur;e' quu; ab Ilenschcnio et Florenti- rologi omnes, solo Roinauo parvo cxcepto. Di'ipsis
nio abunde explicatur. Primo item loco est in Ro- et quadraginta eoruin sociis agunt Hcnschenius et
mano parvo lionue, sancli Castuli Zelarii jja-
: Florentinius. Beda sic notat In Sirmio, Montani :
877 MARTYROLOGIUM. ~ MENS. MART. m
presbyteri, maximm iixoris ejns et aliorum xi. Ra- ^ civitatemessc plaiie mediterraiieam, eumignorasse
baniis ultinam clausiilam cxpunxit, qua3 a Nostro dicemus ? Id laLcnduinariiilror, cuiu et alibigcogra-
quoquc oinissa csl, scrvata aca^toris. Inio conjugcs piiia.' iioii saLis pcritum fuissc Usuardum, satisostcn-
fuissc tradiint prastcr Hcdain, llioroiiymiana, Ado, deribus. Niilia eLiam dc liis saiicLis Acta sujjcrsunt:
Rabanus. Notkcrus, Wandalbcrtus ct reccnLiores ncquc enim Firimnm, vcl F'irmnm !t,ili;e, aut
plurimi. CuridlJsuardus rcticucrit, rateorinebaud SextiFivmivM\\'\^\)^\Y^^^, salva vcrilate, eos trans-
satis conjiccrc. Miiuiu cliam intcllii^o, quid ciim ferii jiossc existiniaiuus. Sit cLiam iociis sacris
niovere potuerit ut, ncgicctis Adoiiis vcrjjis, qui Waiidalberti Musis
cos 'n\fluvium2)r(Bcipit(Uos(\\ii('vi\^^'n\{t asscrit, ma- Sc|)tiiii;i Mmitaiiiini nicniorat cuin {on.ju^^e tanda,
lueritipse scribere, iiimare mersorum. An Sirmium AI([iio simul (|uaclrageno cum martyic passuu!.
AUCTARIA.
AnTUEUH., MaX..UlTIIAJE(;T fjEVDEN., , LOVAN., Maurorum uiius. « An ex Tlieba:!is ? vidc Prffitermis-
Alberg., Danic. Editio ULTRAJ.-JiELG. posL textuiii sos.Dc Tlicodoro ct sociis [)urc. In Castulo qucm
purum subdunt « Eodem die, natale sancli Lugderi
:
Palatiioratorem faciL non multuin diflerta a Bruxel-
(Luidgeri, Lutgeri, Luidegcri) Monastcriensis epi- LENSi.Itcm in Sirmicnsibus, nisi quod adtlaL « Cor- :
scopi et contessoris. » Addit praUerea Albeiigex. pora eoruniiionioiigcaljurbeinvcnta siut. Treveris
<(Qui vcrbumvitje longelatcque disseminansmultis beati Felicis viccsimi ]iriini c.jusdcm loci episcopi et
claruit virtutibus ct miraculis. Nam in ejus lelici conlVssoris. \\\ monaslcrio VerdcDsi, dcpusitio san-
transitii circa medium noctis, lux dc ca)lo veniens, cti j.ulbgeri primi Monasteriensi episcopi et con-
totani illustravit provinciam. Floruit tcmporibus
D fcssoris. Eodcin dic, sancti Moballok cpiscopi et
Caroli Magni, qui cL ipsiim priinuin Moiiasteriensi confi ssoris. »
priefecit ecclesiae. Sepultus quiescit in Wcrdena.» Belin. i)rima cuitio ])roxime ad puritatem accedit
Rosweyd., tertio loco « Eodciii dic, sancti Luit-
:
in secunda lia^c immisccntur « In SebasLia civitate, :
geri, episcopi et confessoris. In Syrmio, sanctorum Pctri episcopi. Iii Araclco, sancti Martialisepiscopi.
Montani prcsbyteri et MaxiuKC uxoris cjiis, [qui] In Cclcr, sancLi Cassiani cpiscobi In Antiocbia,
comprbensi missi sunt in fluvium. Etaliorum qua- TimoLhei, Djogenis,Macbarii, eLMaxiini el Tbeodori
draginta martyruin. » episcopi. In Africa, Victoris, SaLurnini, Solutoris ct
Aniuerp.-Maj. et Centulen incipiunt « Romse, :
aliorum duodecim. » Dixi,jam supra, deliisce consu-
passio sancti Castuli martyris. Eodem die, apud lenda Acta ctPratermissos.
Pentapoliin » pure. « Apud Cyrinium [Sirinium]
sanctiMontaniprcsbyteri et Maxiina^uxoris ejus, in Greven. «Serotini martyris. UemPetri, Martiani.
:
mare mersorum. » Capini, Kyliani. » Vide indiccm Prffilerniissorum.
» Ronuc, saucti Quirini marlyris, temporc Claudii
Bruxellen. « Septima dies seculi, in qua per-
:
fectisuntcaelum et terra,etoinnisornaLuseorum,et pro Christo gladio interfccti An Cyrini, dc quoxxv :
in qua Dcus ccssavitab oinniopcrc quod patrarat. Fclicis secun(.li, archiepiscopiTreverensis etconfes-
Unde et ea die Christus quievitin sepulcro. Roukc soris. In monasterioVerdcnsi,depositio sanctiLuth-
via Lavicana, in ccinctcrio ejusdem, sancti Casluli gcri. ])rimi cpiscopi ecclcsia; monastcriensis et
martyris. Qui cum essct Zccbariuspalacii etbospes confessoris. Qui cruditus ab Alcuino abbaLe, viro
sanctorum, ut in gcstissanctt vScbastiani legitur,a G docLissimo, Eboracidiaconus, Coloniaevcro presby-
persecuLoribus tentus ct cruciaLus, duminconfcs- tcr ordinatus, gcnti Saxoniim cL Frisonum Christi
sione DominiJesupersistcret, missusestin fovcam, EvangcliumannuuLiavit, vitaquect miraculisclarus
et super cum massa arenaria dimissa. Et sic cum quicvit in pacc. Itein sancLi Mohallock cpiscopi et
palma martyrii migravit ad Dominum. Apud Syri- confessoris. inllibernia, MoLtelogiabbatisctconfes-
nium natale sanctorum MoiUaniprcsbytcrictMaxi- soris. nMochellociim?,'\yiiKelleuumvt\\\\\\\did\x\'\ii\xni
mcB uxoris cjus, in marc mersoruin. Et depositio AcLa, sive is episcopus, sivc abba fucrit. « Apuci
sancti LuLgheri episcopi ct confcssoris. Coloniam Agrippinam, in ccclcsia hcremitaruin san-
Hagenoyen., in prima ct sccunda annuntiationc cLiAugusLini, coinincmoratio Constantini martyris,
satis purus, dc Castulo posL migravitad Domiimm, de societate sancLorum Maurorum. » VocaLur hic
addit, quod satis lcgere ncqueo, nec usquam alibi snpra Constantius in Actis praetermissus.
reperio: «IlicvcroamanucsttranshitusiuMcssbg.» MoLAN. dc Castulo in textu .litteris Ualicis ex
De Montano et Maxiina cuin textu. ScquiLur: « Eo- Adone poniL : « Cum essct ZeLarius palatii et hospes
dem die in monasterio WesLpbali;c civitate, dcpo- sanctorum. » Turn in iine: « Item in Uverdena,
sitio sancLi Lugderi ejusdem civitatis episcopi, qui de!)osiLio sancti Ludgeri episcopi et confessoris,
legitur fiiisse Capcllanus Karoli Magni et socius qui fuit cpiscopus primus monasteriensis, tem-
sanctiMullibrordi[Willcbrordi]. IIicaiicas[anseres] pore Caroli Magni imperaLoris. Eo lcmporcCarolus
silvestres in domum suam, ]iro damno sibi ab cis priedictus morabaturin Aquis palatio,dum sanctus
Ex quibusunammorluam resLiLuit,
illato, agitavit. Ludgerus migraviL ab hoc sa^culo. Qui eadom hora
eL omnibus interdixit ut numquam in bereditate D progrediens foras cum ab aliquo, nominc Aquo,
ejus damnuin faccrcnt, quod adbuc durat.» De mi astrologii, ut cognitionem pcrcipcretsLcllarum, in-
raculi vtiritate et duratione alibi inquicrenduin. spectione intentus manereL, viuit splendorcm ignis
Aquicinct. post « Castuli martyris, » habetur : magnum dc ca;lo venientein, cL Lolam provinciam
» Zetarii palatii. » illustravit ctetiamin oculistotiusterne Franciae,
:
Pleschionen. Vaiican., nnm. ^949, adjiciunt : lumen a])paruit visu mirabili. Verum aliquanto
» Sancti Longini martyris. » Vide supra, xv. tempore elapso, contigiL Grifridum, ncpoLem sancti
Matric. CARTHUS.-ULTRu.,c;ctcris()inissis, itaha- Ludgcri, qui in cxequiis sancLiviri inLcrfuit, ad pa-
bet « Ludgeri
: episcopi et confcssori ;, patroni latium rcgis vcnirc. Quem cum rex de saiicti viri
ecclesiaa in Loenen,quifuitde sociis beati Gregorii transitu intcrrogasset, et dicm et horam requisisset
Trajectensis episcoj)i. » et iUe cuncta pcr ordineni rctulisset, agnovit rex
Altemps. «In Africa, Victoris, Saturnini, Soluto-
. eodem moincuLo suum inaLorem ad Dominum mi- ;
riset aliorum duodccim. In SebasLia, sancti Petri grassc, ctquod ipsum lumen ci fuisset a Domino
episcopi. In Eraclco, Martialiscpiscopi. In Antiochia ca3litus ostcnsum. Proinde intclligi datur, quam
Thiinothei, Thcogenis et Macbarii. » Similia habet claraejusanimainconspcctuDominivencriL.Eadem
Belinus infra. Consule Actaet Pra^terinissos. die, bcaLi Fclicis episcopi Treberensis. In Laubaco
Editio LuBECo-CoL. incipit «Colonia Agrippina,
: cjcnobio, elevatio corporis sancLi Ursmari cpiscopi
in ecclesia sancti Augustini, memoria sancti Con- et confessoris. >- In editionibus aliis dc Ludgero,
stantii martyris, qui fuil de societatate sanctorum paucis. Ad Fclicis Treverensis, addilur semncHs,
:
S79 US['AHF)I MONACIII S8()
Doimini: << Loliiis, clovalio saiifli IJrsniari cpiscoi)! A Rnphsla). » Mulius litfi; i<i (liciii iialalciii, (|iii cclc-
(|iia' ai^itiir niHiiiniea anlc iiatalcni saiicli Joannis liraliir xviii Aprilis.
VI Kal. Dicn.
In .E5,'yplo, doposilio hcati Joaiinis lioroiniUc, qui inter ca;lcra virlutuin insignia, oliain prophotico
sjtiritu plciiiis, Tlicodosio iiii|)cral()ri Clirisliaiiissiino victorias do lyraiiiio jir.Tdixit. In Paniionia, sancti
Aloxaiulri niarlyiis. [Addil Bouillart, :
'^
Ipso ilio saiicti iMichorii Turoiionsis opiscojii.J
Maffna codicum cons,c\\\.\o Herinien., Tornacen., Max., Ultraject., Leyden., Lovanien., Alberg.,
Pulsanen., Antuervien.JIax.-Lnhec, Mimerat. Be- Danic. cl Edit. Ultraj.-Belg.
lin.,Greven. ei Hlolan. yuibiis {\t'ci'{.h\\\l Antuer]).-
B lloc die sanctuin Euchoriuin dchuissc ah Usuar- in dijiidicaiidis scri|)tiiris plano hospcs, nei^averit.
do collocari, noii iiiale iicgant Castcllaiius ot Sollo Si jicccavit Usuardus, suo Poriculo. Bouillakt.
rius. Sod oollocatuni luisse, nenio nisi perlinax, aut
VARIANTES LECTIONES.
Parunisuj^gorit notatudit<num. .loannisprimi lc- U solum iii littcrisad medatis, sed expressis terminis,
pit Max.-Lubccaua, erroro, opiiior, typograplii. He- inpriino siio Himcstri ad xx Fcbriiarii. Fatcitur item
rmiY<9scril)uiitpassinicodiccsomiics(|uoruiiioliani anniiiiliationom non oirormatain, ciiiuEuclicriusnoii
splialmata,iiiiiiis Ibrtassc scru|)iiloso, soctamiir. \W.- Turonensis, sod Anretianensis episcopus fuerit, u',
liiius trausposita iionnihil phrasi, \)0?<\\\\, p-njihetico recto habont Auctaria nostra, ad citatam diem xx
plenuiu spiritu \\\ Antucrpionsi aiitc Alexandri, Fobriiarii. Quod si supradicta vorba ad v(M'um sen-
decst sancti. Fore oxcidoral iiioncro codicos aliquos, suiii rcdiiccrc volucris, pro Turonensis, scribo To-u-
pvovictorias, scrihcro ricloriam. y)QE{/ypln,Egyto done^isis^mn^cmiiiWvj^i&dhiiwi^EuchcriumAnrelia-
tiramii, ?;m?'/M7Set iiu.jusiii()di miiiutiis dictuinost nensem episcopiim,i\ loco oxsilii aliqiiando Trudo-
alihi i)lus(iuain satis. Est in Pratousi augniciituin,ct nensem tiiisse nuncupatum, addita post Trudonen-
malc oxprossum porpcram hoc dcpositiini, his
ot sis, virgula,hoc pacto Ipso die, sancti Eucherii
:
verbis Ijm dic,sancti Eucherii Turonensis einscojn Trudonensis, episcojn, etc.
Fateturipse CaslcUanus additamentum esse non
OBSERVATIONES.
.loannes, patria ot anachorosi Lycopolita, cogiuj- .\doni jequect Notkero atqueipsorum duci ignoto ;
monto pro2)heta, alibi ahhas, hic eremit<( (Wciw^, ut nec divinando satis explorarc qiicam, umJe de-
absolulissimum obediontije, iit a S. P. N. Igiiatio acl mum Usuardus eum acccrsorc potucrit. IIuc facit
vivum dopiiigitiir, CcOterarum(|iic |troinde virtulum apposita Ilenschcnii obsorvatio, qu;o pluribus aliis
oxemjilar etspcculum, ut totoCliristinnoorbc iiotis- H .syiionymis sanctis aptari pntcst. Multi, iiiquit,?^o-
simusruit,itasanctos Patros propoomnoslaudatorcs mine Alexandri insigniti coronam martyrii obtinue-
habiiit. Niliilouiiuus primus oum cx Ruliiio suo, runt, et aliquamsacris tabulis confusionem pepere-
libro iilt., cap. lOot .32, hoc die, nescio an satis runt.Subinde unus idemqueest, quamvis diversis
proprio, iii sacros Fastos roluiit anctor Roinani diebvs qnasi a se ipso distinctus foret, reperiatur
parvi Aj^ud Eyy})tum,.Ioanniseremitfe,piophetici
: Fastis inscrijrtus. Nonnunquam mius idemque sta-
spiritus viri. Ado Pauloclariusex laudata llistoria tnitnr ,cumrei2)saplures exstiterint,ad diversosdies
locutus es' cujus non quidcm vcrba, scd seiisiim
; referendi quod uttimum huic Alexandro evenisse
reddidorunt 1'Suardus ot Noikerus. Vila (^jus vulga- plane arhitramiir. Pcrgit idostendere in compara-
tissimaost, iioc, ut puto, Origenismisuspocla, quam tiono Alcxandri hiijus cuiii altcro,qiiicolitur xirrMaii
illuslravit i'apoltrochius Gallico coiitoxl;! a Tillo-
: Qu;eriiiius nos quibus nionuiiientis Pannnnium, pro-
montio tonio \ Caileriim, ut jaiii innuc-
a pag. !). duxerit Usuardus, scd fruslra. Certissimum tamen
bani, dc tain illustri saucto, iiihil lialjont apographa inanet, iiihil nisi Usuardum a nobisiii latorculo posi-
Ilioronymiana, Boda, Florus, Rabanus, aut Wau- tuin, ut cvideiitor oslondiint tam excusi qu;im inss.
dalbortus. codiccs nostri, dc quocunque Alexandi'0 demum
Nec itom quidquam de Alexandro islo Pannonio, vorba ejus accipienda consueris.
AUCTARIA
Antuerp.-M.vx. Adoniaiius cst « Aput Egyptum, :
U Martiani episco2)i, speclat ad vr Martii. Rnotberii
natale beati Joannis heromita), admiranda) sauctita- e2)isco2)i etconfessoris.lw tcll igi l Rudhertmn si ve Ru-
lis viri, (|ui otiam proiihotico spiiitu ploiius, Theo- ^>»«7«WiS:ilisburgoiisom. Vido Papobrochii coinmen-
dosio iinpcratori Christiauissiiiio victorias dc lyran- tariuin ct Vitamab oo illustrataiu.
iiis pr;odixit. » Deest Alexandor. Sequitiir « Apud : Ce.ntllen. « Jcrosolymis, resurrcctio Domini
:
SiuiriKim, iiatale beati Trasu) [Tlirasuic] opiscopi ct uostri Jcsu Christi secundum carnoni. In yEgypto,
inartyris, cujus meminit quintus libcr ccclesiasti- sancti Joannis monachi, m;igna3 sanctitatis et pro-
cus. » In tabula Pr;eterinissorum remittitur ad v phetici spiritus viri. Apud Zmirnam, beati Trascffi
Octobris quia eo dierecolitur in Martyrologio Ro- cpiscopi ot martyris, cujus meminit quintus liber
mano, quod sequimur. ecclesiasticus. » Rcinissiis cst superius ad diem
RoswEvi). incipit « Resurrec^io Domini nostri
: natalom v Octobris.
Jesu Christi.» Dc qua sola meminit Wandalbcrlus Bruxellen. « Jerosolymis, resurrectio Domini
:
hoc unico suo versiculo : iiostri Jesu Christi.» De Joauue, ut textus. Sequitur
Agni surgonlis resplendet scxta triuniplio.
do Thrasoa, ut siipra. Tum de Thcodoro, et sociis
Pciitapolitanis, heri alt ipso omissis. De Aloxandro
J)e Joannc, ut textus. Sequitur «In pago Ilasbanio, : Iteue. «Itomalibi, sanctorum Pastoris et Roinuli. »
sancl Euclierii Turonensis opiscopi ot confessoris. »
i llic ost martyrum Afroruni antesignanus. De Pas-
llic in variis codicibusrocurrit sub eadeni illa fcr- toro vide Prsetormissos.
inula Turonensisepiscopi, de qua su perius iu Varian- IIagexoven. de Joanne brcvem, sed praeter morem,
tiltus abundc diximus. I)e Alexandro, rectc.Tum: satis cxactain vitsa synopsim, hoc modo recensuit
881 MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. 882
« Apud .EiryiUum, l)0.iti .Joanis oremitae, qui, ut in A Africa, nomuli, Acuti, Morali, Succressao, Matutin;n,
Vitis Patruni lcgilui', Tiieodosio imperatori do ly- Donati, Saturnini. » H«c in Actis paulo distinctius.
ranno victoriam priedixit, et eunnlem non longc « Romao, sancLi Calixti papa). » Colitur xiv Octo-
po.stpropria morlcesscmoriendum. Cujus monastc- bris. « Apud Smyrnam, beati Thraseae episcopi et
rium a quadraginta Ktatis suao anno usque ad no- martyris. »
nagesimum muIUis iiitravit. Advenicntibus autem Florentin. « liem sancti
: Martini episcopi, ct
viris, raro ci ('.crtis temporihus per rencstram se martyris. » Annon Martianurn indicaL, de quo in
videndumcL'dificaLionis velconsolationisgratia |)rie- AcLis VI Martii ?
bcbat. Mulier vcro nulia ad cjus cons|)cetum acees- Editio LuBECO-CoL. Post Lextum subdit « Apud
:
sit. Cellam hospiLalcm pro adventantil)us c longin- Smyrnam, bcati Thrasens episcopi ct martyris, cujus
quo babuiL, sed ipse intrinsecus soli Deo vacabat meininit quintus libor ecclesiasLicus. Castro Con-
quanto namquc se magis ab humanis curis ct eollo- flando, sanet,'e Ilonorinaj virginis. » In AcLisesl xxviri
qiiiis scquestrabat, tanto vicinior illi Deus erat. Ilic Fcbruarii. « Eodem dic, saneti Ruperti episcopi in
propter jugem consuetudinera, jain cibum recipere Wormacia et conlcssoris. » Idcm est, qui Sali^hvr-
nisi in vespere non poterat, ct liunc exiguuin. Ca- gensis supradicitur,dequovideeruditum Papebro-
pilii ejus et barba rari erant et tenues, utpote qiiem cliii commentariuin in AcLis hoc die.
nullus eibus sufticiens iiutriret. Observabat etiam Greven. « Resurrectio Domini, Apud Smyrnam
:
idem, cum nonagcnariam ipse ageret viLam, ut Trase;e episcopi et martyris, cujus ineminit qiiin-
nuilum paratum sumeret cibum. 0!)itiis autem ejus tus iiber ecciesiastica} Historiaa. Item Aguti, Missiae,
taliserat,ut,pertriduum, nullum ad se introire per- B Roinuii. » Nomina sunt a Greveno, uti passim solet,
mitteret, et |)0situs in oraLionc spiriliiin reddidit. iiiale transposita cteflbrmata «Anani;e presbyteri,
:
In timitio [cn?ineteriol Pontiani Roma), sancti Cy- cL Pctri ac aliorum scpLein miiitiim sub Diocletiano
rini, » de quo ad xxv hujus. « In [*annonia, saiicti submersorum. » Acta passionis ipsorum data sunt
Alexandri martyris. In episcopatu Zaltzburgensi, XXV Pebrnarii. « In .\frica, sancLorum Romuii, Ma-
sancti Ruperti cpiscopi et eoniessoris. » Vide quao roli cL Successi. » Mulla confusa de quibus vide in
de illiistri hoe pra^sulc inter hodieriia Auctaria Aetis. « DerLhono}, sancLi Marciani episcopi et mar-
jam iion seinei diximus ubi alii Salisburgensi, alii
: tyris. Euciierii cpiscopi ct confessoris. » In priori
Wormaticnsi ecelesiac a.scribunt. eilitioiui MDxv addebatur Tnronensis. « RuperLi
ViCTORiN., in fine « Apud Smirnam, beati Tra-
: cpiscopi civitatis Vangionuin, qua) nunc Worniacia
seas, » ctc, ut supra, in Antuerp.-Maj., ubi noLavi- dicitur, et confessoris. Eustachii abbatis ct confes-
mus hunc sancLnin pertinere ad v Oetobris. soris. CastroCon.stando, sancta3lIonorin;evirginis.
Pleschioxen. «In Alrica, sanctorum Romuli, Do- De his vide dicta siiperiiis. « Itein Nemini;e virgi-
nati, Saturnini. » Jam dixi Romulmi turmie AlVi- nis, et Cyriaci diaconi ;» inter PrKterinissos. « Itom
canas antesignanum DoiMttis : septimus est, owWm Joannis monachi mir;e obcdicntiae viri. Qui jussu
Saturninus ultimus vidc novein alios in At;tis
: abbatis sui iigniun aridum anno integro sine inter-
nostris, suis noininibus expressos. missione irrigavit, non dijudicans scnioris praece-
Marchianen. addit « In pago Ilispanis [Hasba-
: l)tuin. » De quo in tcxtu.
nio] sancLi Eucherii Turonensis episeopi. » MoLAN. « Hicrosolyma?, resurrectio Domini no-
Matric.-Carthus.-Umraject. : « Joanniseremit;e, (Z stri Jesu Chrlsti. » De Marciano, ut Grevenus. De
qui ut refert Augustiniis, claruit spiritii prophe- Thrasea, uteditio Lubeco-Col. De Ruperto, ut Gre-
tias. »Ad marginem Resurrectlo Domini. venus, sed iitteris minoribus. In cditionibus aiiis,
Vatican. num. ;)949 adjicit « In AlVica, sancto-
: de Rcsurrectione, et Marciani nihii iininutatuin.
rum Roinuli, DonaLi, Saturnini. » « Wormacia), sancti Ruperti, episcopi et confcsso-
Altemps « Sancti Eustachii abbatis. » Vidctur
: ris. Qui tcmporibus Childeberti, in Bavaria, Austria,
esse « Eustasius Luxoviensis, » de quo in Aetls x\ix SLyria, eL toto Norico, doctrinam Christi propaga-
Martii. Videat lector (\\\x. ibi de pr?efato Eustasioin vit. » Tum typisminutis; Constantinopoli, sancti Isaa-
Observationibiis nostris dicturi sumus. « In pago cii, Viri Dci. » Vide Praetermissos. « Persidc, novem
Hasbanio, saneti Eucherii Turonensis episcopi. In inarLyrum. » Eorum nomina in Actis expriinuntur.
V Kal. Die 28.
In Caesarea Palestin;©, sanctorum inartyrum Prisci, Malchi, Alexandri, qui persecutione Valeriani,
divino fidei caiorc succensi, ultro judicem adeuntes, de s;evitia in piorum sanguinem objurgant; quos
ille continuo |)ro Cliristi noinine l)estiis tradidit devoraiidos. Apud urbem Cabilonensium, dcpositio
sancti Guntramni regis, qui ita sc spirilaiibus actionibus mancipavit, ut relictis ssocuii pompis, fhesauros
suos ecclesiis et pauperibus erogaret. Tharso Cilicia;, Castoris et Dorothei.
Textus suinitur ex Pmten., Herinien., Torna- I) Molan. Addc Antuerp.-Max., Leyden,-Belg., Lova-
Munerat., Greven. cl
cen., A7itHerjp..,Max.-Lubec.. nien. et Edit.\llltraj.-Betg.
VARIANTES LECTIONES.
Grevcn. ct Molan. omittunL copulain inter Maichi Cabulonensem; in Herinien., Calonem. Rciiqui in
et Alexandri. Pr;ccipua hic diRicuItas utrum Usuar- tc\inGunframJii, tametsiantiquusscribcndi modus
dus, Adonis lectionem secutus sit, iii hisce verbis, poalu^cl Gunthramni. InLcrimHerinien.,Tornacon.,
cur tantunt, in sanguinem piorum desreviret, ut ha- AnLiicrp., Greven.ctMolan. icgunt Guntranni, }ih\\.-
benL AnLuerp., Lovan., Max.-Lubec, Grcven. et Mo- Lubcc i^cjus Guntramii. Rursus, in textu cst spiri-
ian.Pr;otulicgoantiquiorumcodicumauctorilatem, tatibus cnmPrcitcttsi, Max.-Lubec, Munerat. et Gre-
nempe PraLen., Herinicn., Tornacen. ct Munerati, vcn., quamvis non parum dubitem, an praehabenda
ex qnibnstcxtum composui, iicet Herinien. aliquan- non sit aiiorum cum Adone iectio. ULrum praetuieris
tuluin diflerat, iegcns, ^ior?m savguinem funden- susdeque habeho. Tornacen. pvo actionibus, hahet
iium, et Tornaccn. scriptorio spliainiate, imjnorum actibus. llerinien. repetit particulam ef, hoc modo,
sanguine. Sic,inquain,Usuardumposiiissepianeexi- Tharso scribunt oinnes,
et ecclesiis et patqieribus.
stimo. Antuerp. etMax.-Lubec cummultisrecontio- cxceptisHerinien.,Antuerp.-Max.,etc.,elMunerato,
rihus, hahent Cabilonensem, prasvalent alii, hic ubi rfl/'^ootinclius lcgitur turbain sequi cogimur
; :
Adoni conformes, in Cabilonensium. In Lovan. est. Max.-Lubcc, p(-ssimo Therso. Intcrrecentiorcssunt
883 rsuARni MOXAcni 884
qiii scribant SicillfB. Cjefera, iit Cesarea, saricia, |uia universini codices omnes ita ellbrmant, excepto
martirum, Dnrnleio' siiiiilia ncglij,'cii(ia siiiit. Noii sjlo Molano.
oiiiiseiim lainen dioere, in textu lelietnin PalesUnm^
OHSFKVATIONES
Hac etiain die Romano ]>arvo ex Runni lib. vii, consignatus est, iis verbis, qu?B ininus scrupnlose a
cap. 11, {lcbcntiir, ([ui |irimiiiii iii laterculo elassein Nostro qiinm n Nutkcro trnnseribuiUur discrimine
coiislilnimt iiinrlyres V-A\\vvX\\\\,persecutione VaU- tameii pcrexiguo. Scio equidem iii nliqno llierony-
riartJiM^/Js/rrtc/i/t.Qiiainreinpaulodifl^isiusUuHni miano apo.!,'rnpbo, inventuin Canlllonno, depositio :
fenne verbis exposuit Ado, et qui huiie seeutMs est, Ountheranni regis, nl vero id planc adjectitium
Notkerns Noster slylo bi-evinri, sed qiii eaindeni
: esse,reeleeensnU Florenlinius. Dcoptimoregenihil
sententinm, et ead(Mirferinevorba, iioiinuliis pra;te- dieendum rcliquit Ifenschenii Commcnlarius prae-
rilis, rcferat. I)e hisjnin supra egimus in Varian- vins, cl Vitn jier Crc^Mirium Tnronensein scripta,
tium lectioniim examine. Nce pUira in Actis reperit abeo illiistrata, cum apiiendiec rrcdegarii. Rectene
Hensehenins. Inter Sincera antem et Solectn, png. Castor et Dorotkens Tnrsi con.jun;j;antur, stntuere
252, sola Fnsebii vcrba descripsil Riiinnrtius, qn;e non nsqne adco promptnin, uti ncc ex quo apogra-
r.alliee redditn snnt a Tillcmoiilio toino IV, pag. 17. plio llicronyminno, ct (inidein seorsiin, aeccpti sint.
Wandalbertns distieho suo prinias nostras duasan- Id si discntere tua intcrcst, consule Actorum com
nuntiationes sic metricc exprimit mentarinm. At cur Sixtus vel Xistiis sive Xystiis,
istins nominis Pnpn III nb IJsnnrdo i^r.Tetermissns,
Qiiinta Prisous, Alixander,^Malchusque coluntui-.
Hane quo(iue Gunlramnus niigrans re:: opiinuis ornat. qucin tain clarein Adoiiccxprcssnm rcperil?('Edipo
opus esl. Cjcleriim Usnnrdini textusveram simpli-
Porro rex sanctus Cjiinthrammis ab Adone primum citatem constarc exisliino.
AUCTARIA
Belin. in re purus est, sed exclusus ob transposi- Mai\C!iian., iii fine : «Civitate Nicomedite, passio
tionein, ct quia pro Dorothei legit Theodori. sanctorum Pastoris et Victorini. » Vide xxix.
PuLSANEN, ejctera ferine purus, plane deficit in MATiiiccLA-CAUTiius.-ULTiiAJ. sola noinma lextus
annnntiatione ultinia. refert, Cunthramiuiin priino loco, Ca^saricnscs nl-
Ultraject. Leydex.
, Albercen. et Danic. inci-
, tiino.
piunt: ((Romic, natalc bcali Sixti Hl papa:, qnisedit Vatican., signatns num. 5949, adjicit « Roma3, :
annisocto.lIicincriininatusnqno(lam,nomineRasso, sancti Xisti papa?, qni sedit in episcopatn annis
expurgavit se eiim quinqnaginta sex episcopis; octo. » De Castore ct Dorotlico, nihil.
criminatorcniverosuiun, poslea mortuum, propriis In Altemps. ad Castoris et Dorothei, subnectitur
manibnscnm lintenininil)US,etaroinatibusscpelivit. AdoMctm. Vide in Aclis comincnLarium.
Hic constituit, ut nullns episcopiis in parochin altc- i'LOiu:NTiN. « Roiiia}, sancti Sixti ])apa}. »
:
f:
rins ordinare pra3sumat. » Reliqun pnra sunt. Editio LuBi:i:o-CoL. ineipit « Apiid Coloniam :
Cen ULEN. «Apud Cncsaream PalcstinK, snncto-
: Agrippinam, trnnslatio snncli Evergisli, aivhiepi-
rum mnrtyrum Prisci, Malchi ct Aiexnndri. Tnrso scopi ct martyris, de civit^itcTongcrcnsi, per domi-
Cilicijo,Castoris et Dorothei. Cabillonc, snncti Cnn- niiin Rrunonem Colonicnsis civitnlis archiepisco-
thramni regis, qui relicta funditus innndi pompa, pum, nd ecclcsinm sanct;c C3ecili;c virginis. Roin;e,
Domini servitio se ex integro mancipavit. » natnle snncti Sixti » ut Ultaject., nisi quod in
Antuekp.-Maj. in prima classe, ut Centulen : fine addatnr post prasumat, « et ut nuUus clericus,
« Apud nrliem Canillonensem, dompni Cutrandi... »> [in] parocbin allerius episcopi, ordinationes acci-
recte; omisso in fine Castore et Dorothco. pint. » RursusdeC;esariensibusinfine ;idditur, post
Bkuxellen. « Apud Caesaream Palestin;e, natale
: devorandos « Qnoruin animge ab angelis sunt rece-
:
sanctornm martyrum Prisei, Malchi et Alexandri. pt;c, ut in ecclesiastica scribitur Historia. Apud
Qui sub persecutione Valeriani, cum sanctos Dei urbcm Cnbilonensem,depositiosanctiGuntraninimi
martyriznri conspicerent, divino fidei calore suc- [ Gunthramni regis Kraiicorum, viri religiosi
]
,
censi, ultro judiccm adeuntes, cnr tnntnm in qui »Reliqun pure.
sanguine piorum sajvirel, objurgarnnt. Quos ille Greven. « Item, saiictorum Andacli, Castoris. »
:
continuo pro Christi nomine, bestiis trndidit devo- Ea connexio in Actis explicata est. « Romae, beati
randos; et sicipsi inartyrium complevcrunt. Pioma^, Sixti » ut Ultraject. sed posi pras2imat, sic ,
beati Sixti terlii, papa) et martyris. Qui constituil, habetur « Nec c'"ricus in parochia aliena; ordi-
:
ut nullus cpiscopus in parochia alterins ordinnre nationes acciperc. » Melius cditio prima, « alterius
pra3sumat. Tarso, » etc, ut in texlu. « Apud urbem ^ ordinationes accipiat. Felicis, episcopi Treverensis
Cabilonensium, depositio sancti Guntranni regis et confessoris. » Deeo actum xxvi Martii. «Rogatse
Fraiicoriim religiosi. Qui ita se spiritunlibiis actio- vjrginis. » An Rogatil Vidc Pr;etcrmissos. De beato
nibns mnncipavit, ut rclictis seculi ponipis, thesau- Evergislo, ferc ut proxime dictum.
ros suos cculcsiis el pauperibus erogaret. Quique MoLAN. « iloiiue, Sixli papae, qui sedit Roraae
:
dum aliquando venando fessus juxta livum aqu;e annis octo. Et in castro Monte, depositio sanctai
dormiret, vidit armiger ejus parvuin animnl de ore Waldetrudis. » Uemittenda ad ix Aprilis. Et quidem
ejus exire ct properare ad rivum. Cui illc ad ilum, in editionibus aliis omitlitur, ubi ita habetur :
et reditum gladium imposuit. Expergcfactus autoin « .\pad Naxnin, sive Nesnm, Ciciliae [Siciliffi] oppi-
rex dixit, se per somnum pontem ferreum transisse diiin, sancti Cononis, Basiliani monachi, abstinen-
ct in monte invonisse thcsauros. Quos ipse armigeri tia et sanctitate clari; tempestateRogerii secundi,
sui ductu reperiens, ecclosiis dedit. anno millesimo ducentcsimo trigesimo sexto, Die
Hagenoyen., in prima annunlintione sntis purus, vigesima octnva, sancti Stephani thanmnturgi, et
secundo loco dc Sixto, ferc ut Ultraj., etc. De sancti Hilarionis junioris. » De hoc in Actis hac die,
Gunthrnmno, rccte; pvo Dorotheo, scv\\)\t Thoro- de illo XXV liujiis. « Rom;e, Sixti j^apaj, qni sedit
theo. In fine « Colonia Agrippina, s;incti Eiigisii
: annos octo. Coloniae, ox Tungris transportatio cor-
episcopi et confegsoris. » Vide infra. poris sancti Evcrgi.sli episcopi. »
IV Kal. Die 29.
Apud Africam, natalis sanctorum confessorum Armogasti, Archinimi et Satyri, qui tempore Wandalicae
persecutionis, sub Geiserico rege, proconfessiooe veritatismulta etgravin perpessi suppliciaatqueoppro-
883 MARTYROLOGIUM. — MENS. MART. 886
bria, ciirsum gloriosi certaminis impleverunt. Ipso die, depositio Eustasii ahbatis monasterii Luxoviensis,
quiPater ferme sexcentorum extitit monachorum et vitx sanctitate conspicuus, etiam miraculis claruit.
[Boicillart.,2)OslmiM'ttjresAfncanos :
=^
Civitate Nicomedia, passio sanctoriim Pastoris ct Victorini.]
NOTiE.
Ex Herinien., Tornacen., Pulsanen., Antuer^nen., Max.-Luhec, Mimerat., Greven. et Molan.
aPosfrema haec sanctorum Pastoris et Victorini A solus Pratcnsis in vftio cst. Praatcreo quod addit,
commenioratio iulitura scribilur eadem manu, qiia duos illos martyrcs ab aliis codicibusprEetermitti.
reliquus articuius: posteaspatiamduoramvcrsuum Nam id primo falsum cst illos cnim referunt inler
;
cum dimidio relinquitur omui scriptura vacuum, alios Rosweydinus et Aquicinctinus, quos optimaa
imo ita scalpello rasum, ut nullum uUius litcru!?e nota) censctesseSollerius. Rrfert etiam Gellonense
vestigium vel lyncei oculi suljsentire possint. Alii martyrologium a nostro Dachcrio juris pubiicifa-
codicescnrontPastoroetVictorino,ctAfr]caniscon- ctum. Pratensia cxempla non adjungo nunierus :
fessoribus longam subjiciunt S. Eustasii coiumenio- esset, non auctoritas. Hlos habent prffiterea Matri-
ratiouem. llinc Solierii querela% Pastorcin ct Vi- ciila. Carthus-Ultrajectet editioGalesiniana. Deinde
ctorinuni additos, cxpulsuin S. Eustasium fuisse, licet in omnibus Codicibus desiderarentur, nihil
adeoque depravatum fuisse codicem. Si niutatum lamen inde contra Pratenscm. Correctio est, de qua
dixisset, nibil reprehenderem ; nam ultro fateor aitt adinonit;e non fuerunt alia^ EcclesiK, aut quam
Carolino autograpbo Nicomcndicnses martyrcs dc- admonita^ neglexerunt. S. Eustasiuin non dubito
fuisse, adruisse S. Eustasium. At idcirco codicem quin justis dc causisUsuardus in secundam Aprilis
fuisse depravatiim quiprobaret Sollerius?An quod, (liem reservaverit quamvis illum hoc die Ado
:
ut ait, Pastor et Victorinus a majori cohorte sunt Vienncnsis posuerit. Acta procul dubio vidit quae
avulsi?sed cx codicibus, qiios magno nuinero oitat, nunc cxciderunt. Forte etiain ad id inductus fuit
vix duo sunt, qui dc illa coborte secum invicein liieronyinianisindiciljus, quorumcodex veterrimus
consentiant, ut ipsi Sollerio numerus pro arbitrio quem prse oculis habeo, Eusiasium hodie silet,
mutari vitieatur. Nimirum alii codices iinpune po- B secunda Aprilis memorat. Rouillaut.
tuerunt pro arbitrio augere et minuere cohortem;
VaRIANTES LECTIONES.
Armogasti pro Armogastis leguntcodices Usuar- vitio, opinor typographi, caret \ocihus exstitit mo-
diniomnes. \\\ ArcJiinimi; now ita conveniunt,nam nacJioricm,. Isque, mendoconsiinili, pro confessorum
Pulsanen., Munerat, cL Molan, habcnt Archimini; in principiohabet conversorum. Phrasini sibi aliam
Greven., ArcJd^nini. \\\ Greven. et Molan. Q?,i Sa- efformavit Pulsanen. Sic lcgens Qiii pater ferme
:
tiri. Sequor alios, Roniano parvo et Adoni confor- sexcentorum monacJiorum existens, Vita etsancti-
mes. ViQ\M andalic(e QiGuandaliC(e,\\i\Q qufefusius tate cons^ncuus, etc. Variatiunculasalias in scriben-
explicabinius ad xxiii Maii.In6-'^i5mco concordes di modo, consulto negligimus.
sunt codices passimomnes. Sunfqui malinl Gense- Pratensem codicem praetense autographum, ra-
Molanus;hon Gersecrico,\\t
rico \Q\Genseric/io, ni tione non una hac die depravatum manifestissime
Munerat., multo minus Honerico, ut errat Pulsanem ostendunt additi martyres Nicomodienses Pastor et
Oipropria medii jcvi orthographiain redolet, quam Victorinus, a majori cohorte perperam avulsi, nec
exhibent lleriniensis, Tornacen, Antucrpien., Max.- in ullis aliis codicibus positi, preterquam in Relin.
Lubecana et Grcvon.,licet alibivarient. Putavieam B Rosweyd. Aquicinct. et Florentin, qui certe medio-
intextunon incongrue servariposse. Compleverunt cris notae seriem non transcendunt. Expuncta pra3-
pro impleverunt hiibQi solus Pulsanensis qui et ;
terea est et plane erasa tota Etistasii Luxoviensis
Heustasii,\)vo ^^^stesi?'. Qua^rituran Usuardus no- annuntiatio, ut in apographo nostro observavit
men sancti pr^cposuerit? Id non habet Ado non , Sirmondus, et recentius per titteras superius non
habent Ilerinien. et Muneratus. Ncque ego adjun- semel citatas, mihi indicavit Clar, Castellanus. Nos
gendum credidi. Male omisit Munerat. particuiam textnm vcre Usuardinum, sed prseter eum nihi!
ferme\ pejus Antuerp. et Max.-Lubecana, pro sex- genuinum hodicagnoscimus. DcEustasio, adii Apri-
centorum, legunt ducen.torum imo postremuscodex
: lis inprgefato Pratensi codice translato, dicetur ibi.
ORSERVATIONES.
Nobilissima trium Africanorum confessorum {ii^ historiam ex Victore Vitensi ejusquc accuratiori Pe-
singulari titulo decoranturj classis, a Romano parvo triFranscisciChifnetiieditionedesumpta.Z>^^%5#a-
rursus procedit, tacenlibus Mieronymianis, Bcda et seoabbatcLuxovicnsinemoantcAdonemlocutusest.
ejus scquacibus. Brcvc scd magnincum elogiuiniis Ipsissimis cjus verbis,iion tamen prseciscomnibus,
tribuit Ado, scquente Notkcro. Ejus medullam utitur Usuardus, etfere etiam Notkerus. Primas so-
Noster resccuit, ca^tera ad vcrbum scrvavit. .lam lum voces Nostcr transposuit, alter ct caput ct cau-
supra diximus quem nomina efformandi modum ex dammutavit. Videct hic llenschenii comnientarium
codicibusUsuardinispra)feramus;quisporro reipsa cumduplici Vitaabeodiligentissiineillustrata. Eus-
prseferendus sit, in Henschcnii commentario latius tasii laudcs nitidc exsequitur Waodalbertus.
exponitar, ubicirca secuiidumnomen nonnulla)dif- D Eustatliius quarta vJrlutio laude corus^^at,
ficultates explanantur. ilabes illic totam martyrii Abba Columbano iiituit ijui rite magistro.
AUCTAKIA.
De PnATENSi et Rosv/eyd. jamsatis dictum est ;
Centulen. « Apud Africam, sanctorum Armoga-
:
de Belino et aliis infra. sti, Archimini et Satiri. Ipso die, depositio beati
ANTUEfp.-MAx., Ultuaj., Levdex., Lovanien., Eustasii abbatis, discipuli sancti Columbani. »
Albergen., Danic, et Editio Ultraj.- Belg. parum Antuerp.-Maj. de Eustasio fere textum refert.
admodum a puritate rccedunt, addentes Eustasio Martyres Africanos solo nomiiie appellat.
titulum ab Adonc expressum, discipuli sancti Co- BiiuxELLEN. « Nicomedia;, sanctorum martyrum
:
luuiianiei \)rosexcentorum&cvihenies ducentorum. Victoris, Victori"!. P:isforis, Saturnini, Juliani et
887 USllAUDI MONACMI 888
aliorum tiu;ilor. Apud AlVioam, sauctoiMim niarty- .\ eremil;c uonaginta annorum, qni ita ahstiucntiae de-
rum Anuogasti, Arfhimiui Satiri. Qui tOMiiioro
(.'l ditus, (luod iiiillum tcrreuuiu, siciit de eo legitur,
^Vaudaliciu |)ersocutiouis. suh (Jcyserico, c^,'c, pro i tricunio integro siinipsit cihum, Qiii p!aut;irio ;irho-
courcssiouc Ycritatis uiulta ctjjfravia jxTpcssi sup- riiiu conscreus, nc oLio torpcrct, silvam IVatrihus
plicia, fursuni },doriosi ccrdiiuiiiis coiiiph'vcrMiit. nutrich;it. » Vide indiccm Pr;eterniissoruni, iihi ejus
Ipsoiiic, ilci)i)si(io sancti F.iilVa^cii, al»hatis iuouas- ;ict;i ad alios dics cxciiticiul;i rcmiLtniitiir. « item
lerii Liixovicusis. discipuli saiicti Coliiniiiani, viri s;iuctio Sophiit^ virgiuis et uuirtyris. Etiaiii saucti
Dei. Oui pater rcrmc scxceiiloruiu cxLitit mouacho- MacovalUi! ahhatis. » Dc iitroquc ;igitur iuler Pr;B-
ruiu, ct vilu! sauctilalcconsiiicuus, eliaiu miraculis tcrmissos.
claruil. Kom;e, ordinatio heati Cre^airii pap;i'. » Helin. \)\'o Lnxoviensis scrihit Lngdnnensis:\wo
De (|uaciiu(jiic S. Grcj^^^rii meinoria hic a.nitur, redi sexcentornm, ducentnnm. Additquc iu linc: «Civi-
ad xn Marlii. tate Nicomcdia?, |)a:.siosauctoriim PastorisctVicto-
IhGENOVEN. a lcxliis puritatc uounuiltiim dillert, riiii. » Il;i prima oditio. In altera accedunt « Sa- :
iKCYos ejus i)ra3teriiiittiiiius. turuini, aliorum qu;ituor. » Videantur
.Iulian;r, et
Aquicinc.t. post rinplcrermit tcxtui iuscrit « Ci- : Acta, uhi duhiiis numerus detcrminatur.
vitate Nicomedi;v, passio sauctorum Pastoris, ct Creven. « Nicouie(li;c, sauctorum Victoriui, Pa-
:
Victorini. » storis, Saturni, .luliani et aliorum qu;ituor. Natalc
M.\r\TRic.-C.vitTnis.-ri.TnAJ. «Pasloris et Vicloris.
: heati Acliacii marLyris, cujus passio liahetur. » Dc
Eustachii ahhatis. Acluicii epi.scopi et conressoris.» co supra, « Stcphani papa; IX. » Vidc Pr;clcrinissos.
Ad marginein corrii;ilur Victorini, Eiistnsii addtiu- : B « Ileiu Crcgorii cniscopi » An N;iz auzeni? « Maco-
:
turquciiaic vcrha IJsnarrlKS scrit)it Achdcium mar-
: valhv ;il)h;itis. Eodom Or, ercniil;c, (lui
die, hi^ali
tyrcm. Nou liac saitem dio; au scqiienti? ihi vidchi- taiita) ahstincnLiio fuit, trieuniuni,
iit iiitra iiitegruiu
tur. Colitur propric xxxi Martii, ut vidcre ost iu uuHum terrenum sumpsisse cihuin lcgatur. Ne an-
Prajterniissis. Lom otio torperet, plantaria arhorum conscrens,
Pleschionex. et V.\tic.\n. siKnalus mim , liOW : : silv;im IValrihus uuLrichaL. Ilom;e, saucLfC Sophiic
« Nicomcdi;e, saucloriim Pastoris, Viclorini, .lu- virginis eL m irLyris. » De liis dictuiu est, « Item
liani. » Numcriis pro ;irhilrio mii(,;iri vid(;tur. Dola3, .hilian;e virginis. » An forte Nicomedlensis?
Ugiielu.vn. pro scxcentorum, Unboi dnccHtormn. Scd loca saLis disparata sunt.
lu quo couYCuitcum duohus solitis sociis Antcerp. MoLAN. « Nicomedi;c... » ut altera Belini editio.
:
et M.vx.-LiBEr,. « EL passio sancti .Vrcliartii. » Tiim alio (diaractcre,
Altemps : « In Autiocliia, Theodori preshyteri, » cujus pa.ssio hahetur. I''.odcm dic, sauctorum Jona;
.luliana^ et Acacia?. » ct l}ar;icliisii marlyrum, suh SaporioPcrsarum rcge.
Florentin. : « Nicomedia, passio sanctorum Pa- Quoruin historiaiu concripsit Esaias Adami filius,
storis ot Victorini. eques regis Saporii et auditor atquc spcctator eo-
Editio LunECO Col. « Xpud AlVieam, saucto-
: runi qu;c lichant. Ecdciu die, saiicLi Ri'i-tlioldi con-
ram Armogasti, Archiuimi, S;ityri courcssoruiu. fessoris, ordinis rariucli. In editiouihus aliis, do
Qui cuin esseut lucidissima iiiemhra Ecclesi;e Chri- ^
Nicomediousihuset Bertholdo, utsupra. Sequitur:
sti... Adonis hicc postrema verlia suut, csotera
» C « Dic vigesim;i nona, saucti patris Marci cpiscopi
pure. De Eustasio scriliil, dnccHtornm.'l'um: «Ni- Arclhusii. El Cyrilli diacoui ct alioruiu qui suh Ju-
comedifo, saiictorum Viclorini, P;istoris, S;itnriiiui, liauo tyraiino ccrtaveruut. » De Jona et Barachisio,
Juliani et aliorum quatuor. Eodem die, heati. Or, paulo lircvius, el aliis litteris.
111 1'«^ Die^Q.
Rom8evi;i Appia, p^issio heati Qiiiriui trihuui et marlyris, qui sub Aureliano impcraLore, post liugua!.
absoisionemct ('qunlei suspeusioncm, mauuumque ac podiimdclruucatiouem, ;igoucm m;irtyriigladio con-
suinmavit. Thessalonica), uatalis sauctorum Domniui, et Victoris. [Bouitlart.'^ Thessalonicae, natalis
sanctorum Doninini, Filopoli et Achaici, seqiientia, omittens.] Apud castrum Silvauectcnsium, depositio
sancti Reguli episcopiet coufossoris.
ixor^.
Puri sunt Herenien., Tornacen., Piilsanen.. Muner at., Gi^eten. ct Motan.
Plorique codices Domuino comitem adduut Vi-
^ lusigitur ct Aclia '"^non sunl Usuardi. ILaque Pra-
=
Ctorem, qui nuutiuani Domuini coiues fuit. Noster teusis codcxautographi titiiloexccderit,quodUsuar-
primus, quem sccuti suut Roswcyd., Marchian., dus, uhi priinum quidpiam cinendaverat, id non
Pratenses B, D, E, et Couclicnsis, vcros comites curavit omnihus omnium urbium, compitis alfigcn-
indicavit,ncmpeFilopoIuiucii Achaicum. Scduescio ,, dum, ut quod ipse correxcrat, alii etiam corrige-
quo fato accidit, ut cos prinuim non cognosccns
^ rciit.
Usuardus, iiescio qucm iilic poneret; pusLea vero Ncc id solum iu lioc articulo vitiuin reprchendit
nova n"titia instructus, illo excluso, duohus aliis SoUerius. Idetiaai stomachaturerasumfuisse S. Rc-
locum dcderit. .\tquc hoc salis ost SoUerio, ut Pra- gulum. Silvanccteusem episcopum. Erasus esL certe
tensemcodiccm e purorum alhoexMungal, Usiiardi- et rcjcctus iii ix Kal. Maii, qua dic depositionem
num sensum evaauissc afnrinet, ct sciolo quidam ejuscolit Silvanecteusis Ecclcsia. Qua causa com-
correctionem ascrihat. Frustra maiium c;imdem memorationis locum Usuardius mutaverit, ihidem
ostenderis sui codiccs VictorernvQiQvnni. Filopo-
: dicotur. Bouill.vrt.
VARIANTES LECTIONES.
Martjiris ct tritmni legunt Crevon. et Molan pe- : diximiis. InPulsanensi dvest i/tadio, et pro Donmini
jus Muiicr;iLus pro et marti/rls posiiit martyrum. logilur Domnii, quodMiiuerat. sic eiTormat, Doni:
Abscisioneni liaheut passim onines. Qiiodalii)!. liic 7nini.
pariformiter servandum fuit. Dc eculeo alihi eLi;im
OBSERVATIONES.
Romani parviauctor heaLumm;irtyreiu(5«<irmMm et martyris, patris saiictce Balbinm. Ado prolixius
hodie prajdicat his verhis Roma, Quiri?ii, tribimi
: eloguim ex Actis S. Alexandri papaB concinnavit,
889 MARTYROLOGIUM. MENS. MART. 890
quod apudNotkerum esthac die, et in vuIgatoBccla A fuprc. At vero con.)anctionem iilam Domnini Gi
ad XXX Aprilis refertur. Lego in Aclis pag. 811, VictorisUsuardinnm esse, eamquc antiquissiinam,
num. 4, hffic vcrba :/» xxx AprillsmBeda exciisn, probat etiam versiculus Wandalberti pro hac die:
desumpto elogio ex Ado7ie//uodsectUo wautwi/a- TertiaDomnino, comite et Vietore refulgct.
cttom est, postquam corpu^ sancti Quirini^ Nove-
sium, ut infra dlcetur^fuisscttranslatMm. Ilaec ita Miitationem jain dictam agnovit Castcllaniis in
velim intclligas, ut nou" eloginm Acloniannm tunc littcris Scejie alibi recitatis. Jam
expiincLioalia no-
factum suspicemur, quod essct absonum sed eo ; vum in Pratensi j.-odice vitium ostendit. Quippe
circiter tempore nccidisse,iit festumtranslatumsit erasa est Lota i2(?,(77(^^annuntiatio, qua; in codicilms
in eum diem,quem Beda vulgatus notavit. Qaodad ctiam omnibns, saltem alicujus nota3, Rosvveydino
rem nostrampropriiis spectat, Usuardussuminatim duntaxat et Marchianensiexccptis, clarissiineexpr'-
ex Adone decerpsit, qiue ad marlyris iautlem puta- initiir sic iit de vera Usuardi lectione conlroverti
;
vitsuf!icere,servata teniporisdesignatione, qufe ah minime possit. Notavit in apographo nostro Pra-
Henschenio Iiic corrigitur de qua ad iii Maii denuo
: tensi Sirinondus, expunctam rursus esse lincam,
recurret seriuo, ui)i loco proprio dici poterit, quid sed dislinctius asserit Caslellanus crasaesse omnia,
de sancti .\lexnndri Actissentienduin existimemiis. qujB ad Rcgulnm Silvancctenscm spectabant. Est
Cajteruminpriiiia Iiac laterculi nostripaite, summa ergo Regulus ab Usuardo priinum ad.junctus ut j)Ote
est codicuiii omnino omnium consensio. Non ita in qui in antiiiuioribiis, aut ei synchronisnon invenia-
sequenti classe martyrum Thcssaloniccnsium, ubi tnr. II;ec ad probandam gerinanam latcrculi nostri
Pratensisdciiuo dorruptiis csl, vel si mavis, abali- B simplicitatcm dicta sintsatis. Dc Rcgnlo itcruin re-
quo, qui iiimium saperc voluit, ita correctus, ut curret scrmo xxiii Aprilis, ad qiiamdiem in Pra-
Usuardinussensus plane disparucrit. Fateor cqui- tensi traiislatus lcgiLur, sed, Caslcllano teste,inanu
dem me prorsns non capcrt!, qua rationcUsuardus non valde antiqua ascripLus: nndt; etiain evinciLur
Bomnimim ex Thcssalonicensium numero nnuin, addiLionein Filopoli et Achaici, diu post Usuardi
cum Victore, qui in Ilit;ronym. apographis diserte tempora factain fnissc. .Mulla dc Regulo valdc
aliH ponhur, quod tanien ab co facti-
coii,iuiixei'iL, dubia cL implcxa dissolverc conaLur Hensclienius,
taium, codiccs iiostri manifesleevincunt. Atqnehoc genuinas Vitas proferens, quie a Tillemontio et
esl, quod dicebam ab aliqno sciolo observatam» in recentioribus aliis plane rcjiciniitur. Distinguit
Pratensi codicc, subinde porperam restitum esse; hic Arelatensem Regulum a Silvanectensi, aliaqiie
eraso nempc Victoris nominc, ascriptisque Filopoli satis critice exagitat toino JV variis locis verbo
ct Achaici qin \eve Domniui, \e\ Domi)iici aoen Regulns et Ricule, de quibus alibi.
AUCTARIA.
Praten. Excessum ejus et defeclum jam satis beatum Marcianum, tentus est a Sapricio prasside,
indieavimus. Cuineo itorum oinnimodeconvenit co- et vcsLibus iiudatus ct eqimlco tortus, ct a Domino
dex Rosweydi, iit siepius iii decursu ostendemns : san;itiis, et demuin incarceratns, et ab angelo solu-
Antueri'. et Max.-Lubec. textui superaddunt : tus apparente sibi Domino confort;itus, cL adCaio-
;
« Aurelianis Pastoris (q)iscopi palatini. » cerum cst abangelo deductus.Demum pr;tses piccs
Antuerp.-iMax., Ultraj., Levdex., Lovaniex., et resinam super capita cornm et corpora fiindi jus-
Alberg., Danic. et cditio ULTRAj.-nELG. de Regulo
C sit bullientem et [cx] eodcni fecit eos bibere. Et
scribunt : « e.jnsdem loci episcopi. » Quam hoc sit tiinc Secundus est decoUatus, et ah angelis vene-
verisimile, vide in Actis. Deinde adjnngnnt « Au-
: rabiliter sepnltus. Caloceriis veroapud Abyganum
relianis, sanctiPastoriscpiscopipalatini, vel palen- mittitur et ibi punitur. » Vide Acta.
tini. » Utrum sidigas perinde est, etiam Valentini, Aquicingt. Pratensi similis est in Domnino, Phi-
si ita volueris. Error, est reccntioribus Usuardi lopolo et Achaico, in finc autein addit « .\urelia- :
codicibus communis, quiquc cLiam iii Ilieronymia- nis, sancti Pastoris episcopi palatini. »
nis apographis aliisqiic rcpcritur. Error inquain, Plesciiionen. et Vatican. num. 5949 « Thessa- :
nam .inrelianisncc Pastorquisquam, nec Palatinus, lonicae, sanctorum Domniniet Vietoris, Marcelliet
nec PalenLinus cpiseopus. Vide de hac re accura- sancLi Reguli. » Ineptaest horiim omnium conjun-
tum in Aclis Commenlarinm, pag. 8"29. ctio, iit in Actis videre est. »
Antuekp.-Maj., in prima muLilus, sic scril)it : Marchianen., in (ine : « Sanctorum Domnini,
« Romae, sancti Quifni tribuni, marLyrum [pro Philopoli et Achaici. »
martyris] sub Trajano. » Secundadeest. De Regulo, Doveronen Ughellian. et Burdegalen. : « Aure-
in fine addit, « priini eivitatis ipsius. » lianis, Pastoris episcoj^i palaLini.»
Cent; lex. « Roma;, sancLi Qnirini martyris, sul) MiATRic.-CARTHUs.-ULTRAJECT. « Rouioo, Quiriui :
Trajano impcratorc. Thessalonica', sanctorum Do- tribuni et martyris. Secundi militis ct martyris.
mini et Victoris. In Francia, civitate Silvanectis, Veroniconfessoris/Reguli episcopictconfessoris. »
sancti Reguli cpiscopi ct confessoris. » Altemps. post Domninx, addit « Philopii et
Bruxellex. Qiiirini elogium, Usuardino longius, D Achaici et Vicioris. Aurelianis, Pastoris episeopi
:
fermeex Adone accepit. !)e Thessalonicensibussatis palatini. Eodem dic, passio sanctorum Acescain;tt
pure. SeqniLur: « Aurclianis civitate, sancti PasLo- et Eulaliae. » Noinina siint male, ni fallor, effor-
ris archepra^sulis palaLini. Apnd casLriim Silvane- mat;i. « Apud Orientales Anglos translatio sancti
ctensium, depositio sancti Reguli ej^iscopi et con- Edmundi rcgis et martyris, in basilica sanctic
fessoris. Item sancti Quintini. item, sanctae EuIaUae Mariae Virginis. » RemilLitur ad diem natalem
virginis. » Crcdiderim nomina haec ex martyribus xxNovembris.
Hieronymianis l;cvigata. Quintinns colitur xxxi Strozz. « .Aurelianis, sancti Pastoris palatini.
:
Octobris. De Eulalia eginuis xii Februari alia Eme-
: Medica3us interjicit, episcopi.
ritensis colitur x Decembris. Editio Lubeco-Col. De Quirino pleraque habet
Hagenovex.. in elogio Quirini nihil magnopere ex Adone quaj vero de lingua acci|)itri exhibita,
:
habet, quod non mcliusin .Vdone lcgatur. !)e Thes- de sex paribus bouin, etc., supcraddit, in Actis di-
salonicensibus |)urus esL. Scquitur: « In civitatc scussa invenies. « Thessalonica"', natale sancLorum
Astensi, passio saneti Secundi, qui fuit miles stre- Domnini et Victoris martyris, Apud Castrum Silva-
nuus, athleta Dei egregius, et martyr gloriosus. Ilic nectensium, depositio Reguli ejusdem loci
s;iucti
a bcato Calocero fidem Christi edoctus est, et tes- episcopi et confessoris. .\urelianis sancti Pastoris
monioangelico multipl cilerestcommenLlatus, ct an episcopi et confessoris palaLini. Eodem die, beati
gelico ministcrio per Fauslinnmet .lovilamdcnube Acharii episcopi et confessoris. »
priebente aquani baptizatus est, qui cuiii sepelisset Belin. penultimo loco « Apud civitatcm Asten-
:
891 USUARDI MONACIH 892
Bcm, sancti Socnncloli martyris: » in iitriifiiic cdi- A Gcrmani Antisiodoronsis, confossoris. » AdxxApri-
liono pro Secundi. In liiio aiitcm prima cditio iia- lis. « Vcronis conlossoris. Veroni.
» Potiiis
bot :« Aiircliani, Pasloris cpiscopi. » Iviitio Moi.a.x. « Auroiianis, Pasloris cpisoopi. Koclcm
:
allcra «
: Aurolianis oivilato, depositio beati die, passio heati Simonis puori do Tridcntc ; » de
1'astoris opisoopi. » quo snporius xxiv. « Ainid oivitalom Aslonscm,
GnEVEN. Civitate Aslonsi, lioati Scoundi militis
: saiioti Socnndi martvris. Ktdcpositio sanoti Voroni
ct martyris, (cinporc Adriani iiiiporiiloris. Oiii post oonlcssoris » Tum liUcris ininorihus « Kodcm dic,
: :
piooiii ouiii rcsiiia li(|ii:ilaiii supcr capul att|uo os nalalis.saiiot;;' Ma\(Mili;o vidmu, iiiatris sanoti Vigilii
ejns 1'usain, capitis olitriiiicalioiio martyrinm oom- cpiscopi Tridciitini. » Spcotal ad xxx Aprilis.' Ita
plonsal) an;;olisosL so|)ullus. Pastoris, Victorini ot cdilioprima. Inaliis, post.l?OY'^^(;«o,littcris Italicis
aliornin (iiiatiior depositio. In Aloxandria, Pastoris inlorjioitur,«Comitcutriii^(|noiniliti;c,ctTr;ijano.»
cpisoopi ot ;iiioruiii viKiuli qiialiior ignihus oom- Iii linc « Iii p;i-o i?ra(;lih;iiilciisi, vilhi Loml)cca3,
:
hustoriim.»l)c liis iIikiIuis classihus vidc Pra^lor- traiisiiussaiicti Vcroui. Apud o!vil;itoin Asloiisom,»
missos.» Itciii Kilipoli, lMil;ili;o virginis ot ;ilioriiiii \\i supra. « Eodom dio, natalis saiioi,;c Maxciitite vi-
soxcontnriimoluiiius. » Vido Acla incoliortciiiarty- du;o, matris sanoti Vi.i,'ilii. Auroli;inis, Pastoris
rum,oiijusdu\ost ric^a/-.<(Anroli;niis,Pastorisopi- episcopi. Dio trigosima,' sancti patris Joaiiiiis, (iui
sco|)i P;ilatiiii ct ooiirossoris. Aoliarii cpiscopi ct soripsil Scal lioc ost Climaci. »
:i ;
confossoris. .Maiiiertiui abhatis iiioiiaslorii sancti
Pridie Kal. Die 31.
Amos qncin Ozias, rcx Isracl, vecte per tompora transfixum necavit, ;ic postea scmivivus
propliot;c,
patriain dovoclus ihique sepuUus est, Romic, sanota! lialhiiuo virgiiiis, fili;o Quiriiii uiarlyris, qu;o post
devictum sasculi hnjus cursum, sepelitur via Appia juxta patrera suum. In Africa, sanctorum Diodoli et
Anesi.
NOT.E.
Ita Pratoi., Herinien., Tornacen., Rosweyd., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Vixquidquam pra^het notalu dignum. Timporain B transflxum legunt conflxum. Codex Roswcydi pro
Hcrinien. ot Groven. puto esse mcndum liiirarii. Anesi 's,cv\\)\i ./l%(?sii Munerat. nomen truncavit,
Patriam devechis, omissa pra-positiono ad lcL^unt hahet cmm Ansi.
omnos, exccptis Grcvonoot Molano; qui etiam pro
OUSERVATIONES.
Rrevi commcntario in Actis nostris expediunlur, rentinius, dispiitatin Aotis laudatus Flenschenius :
qu;c de Amos propliel;i, quem hic primo loco Usuar- non nsqucqnaque convoniunt. Variant martyrologi
diasnominat, dioi potiiorcuhinooisauctorcmclarius alii. Neo hujus loci ostdcnninero aut serio Afric;i-
distinotuiii invonies. Cortumest, iiiillumanlif[iiorum norum istorum marLyrum disquiroro. Mihi duhiuin
martyrologoruiii,utsiint IIicroiiyiiius,Bcda, Floriis, non quin Usuardus ox aliqiio Ilieronyiniano
est,
Auctor Romani parvi, Ado, Rahanns, Notkerus, apographo eos primum acoopcriL, vel solos, vol
Wandalhertus, de eo mominisse. Verosimile est aliis conjunotos, noit solitusexaminare, rcctone an
Usuardum ex Isidoro, iii Actis citato,casumpsisso, secussoligcrct. Certo lectioncmcjiisqualcmcunque
quae hac dio do propheta momorat. Eum suhindo se- ex unaniini oodicum consoiisu talem existimo, ul
cuti sunt reccntiores cum hodierno Roinano. Balbi- clarior hahcri non [lossit. Wandalbertus hic denuo
«awacccpit AdocxRomanoparvo,historiamainpli- p suftragatur, ita sorihens:
ficans, quam ^
Notkerus nonnihil contraxit, Noster j-
'
n- j i-
Diodoliipndie » •
emieat. Aiiesusque i .•
beati.
Kn,.,,;„ rv • r.iII 1
Drcvissimc ooinp.exnsesL.Dcsaiictjc nalhinye rehus ''
'
gestis, idemquoddcS. Alexandri Aetisjudioium fe- Porro ex recentioribus Usuardi codicibus, Dlo-
rendum cst. Ca}tera quio ad ipsam attiiient, dabit doli et Anesi socios, non eodem ubique ordine enu-
Ilensehenii eonimcntarius. \)q Diodolo (qucm Baro- meraLos, sLatim dabimus.
niusr^eo^z^/mdiceremaluit^et^jifJSodisputatjFlo-
AUCTARIA.
PuLSANEN., ca)tera purus, deHcit iterumin ultiraa Felicis, Corneli;o, Valeria?, Porti et Abdas. » Apud
anniintiatione Diodoli ct Anesi. « Coloniam Agrippinain, natalc sancti Agilolphi,
A.\tuerpien.,Max-Lubec., inoipiunt: « Amos pro- cjusdem civitatis episcopi et martyris, » Reourrit
phet;o, » rosccto toto clogio. Fininnt: « In Africa, otiain infra, sed ut seinel dicam remittendus est
sanctorum Diodoli, Anesi, Fclicis, Cornolitc oL Vale- ad ix Julii.
riae, Porti et Abdie. » Atque hi socii sunt, quos nu- Centulen. «Natalis Araos prophotae, quem Ozias
:
perriine diooham iuapographis Ilioronymianis repe- rex Juda, vecte pcr tempora transfixo, necavit. Ro-
riri, mutato hinc inde nominuin ordine. Siispicari mjB, sancta^ Balhin;c virginis, nii;oQuirini martyris
liceat socios illos ab aliquo sciolo fuisse rcstitutos, Iii .\frica, sanctorum Diodoli, et Anosi. »
sio lamen, ut Usuardo pcrperain attrihuantur. Iii Riiuxellen., purus in .4inos, sio |)ergit: « Romao,
Antuerp. pro Balbina cst Babilla. Et sic etiam. sancta) Balbiiue virginis, filiae sanoti Quiriiii marty-
AxTUEitp.-MAj. « RonKe, natalo sanctae Bahilhe
:
^ ris. Qua3 postquam a heato Alcxandro papa sanata,
virginis, filia) Qiiirini martyris. Eodem die, natalo baptizata ot instruota cst, iilena operibus bonis in
Amos prophetK, quem Ozias rex Israel vectc trans- virginitatepermansit; cthujnsseciilicursuperacto,
fixo per tompora necavit, ac postca semivivns pa- sepclitur juxt ;)atreinsuuin via .\ppia,inca3meterio
:
triam devectus, ibique sepultus est. » IhB duae an- Prfotextati.In Africn,sanolorura Diodoli,Anesi,Feli-
nuntiationes, si noincn Babilla excipias. salispurao licis, Corneliae, Valerise, Porli el AhdaD. ApudColo-
sunt; dccst omnino tcrtia deDiodclo, otc. niara Agrippinam, natale sancti Agilolfi, ejusdem
.\ntuerp,-Ma\,, L'ltiiaj., Levden. LovANiEN.
, civitatis arohiepiscopi. Qucm Karoliis .Martelliis,
.\lbergen. ct Danic. iii .\mos et BaUiina puri, sic avusKaro'i Magni,misit cansa pacis tractaiuhe, ubi
pergunt « In Africa, sanctorum Dyodoli, .\nesi,
: crudeliter peremptuset martyriocoronatus, raultis
:
893 MARTYROLOGIUM. — MENS. APRIL. 894
claruit miraculis. Et Romani monaclii. » De hoc vide A Anesi, Corneliae, Valerias, Porti et Abdse
Felicis,
Prietermissos. marLyrum. Apud Niceam I?illiyni;e, sancli Arsacii
Hagenoyen. novi aliqiiid proffrL « Apud Sama- : confessoris, cx miliLc hercmiLce, qui da^moniacum
riam, Amos prophetre. qucm Ihcrohoam rex Israel, curavit et draconem interfecit. » Esl hic, opinor,
quoniam niale ei prophetavit, propter ydolatriam qui jam non semel Achari?is, Achadus, etc,
quam cxercuit, vecte fcrreo per tcmpora transfixit, dictus est, forte Acacius MeUtenensis, de quo
ac postca semivivus ad patriam suam dcvcctiis, vidcndus llenschenii comnient;irius.
ibique a suis honorifice sepulttis cst. Ronias, sanctne i^ELiN., in textu non planc corrccLus, tertio loco
Balbin» virginis, (ilicc Quirini militis ct martyris, inserit : « Eodcm die, Felicis pape et martyris. »
quam Alexandcr pnpaamorho striiinKC curaverat, EL pro Diodoli scrihit Theodoli. De Felice papa
Quas virginitatcm !>eo vovit. Qu;c post dcvictum etc. agitur XXX Maii.
In Africa, sam^torum ninrlyruni Diodoli et Ancsii, Greven. « In Africa, Fclicis, Corncliffi et Vale-
:
Feliciset Cornclia;, lllcria', Porti ct Ahda). Apud rire, PorLi cL And;c. Natalc hcati Agilolphi, .\grippi-
Coloniam Agrippinae, natale hcati Agilloifi, ejusdcm nensis Coloni;e archiepiscopi ct martyris. In Spira,
civitatis episcopi et inartyris. » Guidonis ahhalis. Parisius, Catulliematronae.» Vide
AQUicr.NCT. in fiile iiddit:«In Hritannia, sancti PraBLcrmissos. « ApudNiccam nithini;c, Arsacii mi-
Adelmi episcopi et confc^-soris. » (Ad xxv Mai.) litis, heremitre ct conlessoris. Itcni Ainos abhalis in
Pleschionen. : In Africa, sanctorum Fclicis, Ane- deserto Scvthi, patris quingenlorum ferme mona-
sii et Diodoli. chorum. Amnionii ahhatis, qui ad se pro conversione
Makchia.xen., in fine « In Britannin, dorinitio
:
B vcnicntil)us,ccllnlasnon niodo diligenti cura aedifi-
sancli Adelmi cpiscoi)i ct confessoris. » carc verum ctiam propriam ceUulain, cuin omnihus
MATiac.-CAP.T:ius.-Ui.Tr,AjEC. « -A.nios prophcta).
: qua) in ipsa crant, relinqucre frcqiicnler solcbat.
Balhinae virginis, qua; fuil filia Quirini martyris, Hcat;cmeinori3el!auduiiii,prioris iiuijorisr.artusiae.
tribnni supras(;ripti scpulta apnd eunideni. » Qui unuscxsociis sancti Brunonis fuit, aLque post
Codex I). Du CiiEVAL. signntus M. « Apiul Colo- : cum [iraafatam domu(iiregcm,aschismaticiscarceri
niam Agrippinam, natalis sancti Agilolfi ejusdein mancipaliis quievit. » De Lrihus hisce ultimis etiam
civitatis episcopi ct marlyris. » agitur in indice Pr;Btcrmissorum.
Vati(:an. « Africa
: sanctorum .\nesi, Felicis cL MoLAN., dc Agilolfo hal)ct. ut IIagenoyen. De Fe-
Diodoli. » Vide quae supra de sociis Dlodoli et lice, ut Belin. Tum «Elevatio et translatio sancLo-
:
Anesi diximus, ad auclarium secundum. rnm Wandrcgisili abhatis, et Ansherti atque AVul-
Ughellian. Post Anesi, addit Feiicis, Corneliffi : franni archipraesuliim. » Vide supra.Postea minori
et Valerise, PorLi et Abd;c, » Utsnpra. charactere In Spira Guidonis abhatis primiPon-
:
Altemps. « Apiid cocnohium Fontinellensium,
: posae monastcrii. Cnjiis corpus, non integriim an-
translatio sanctorum Wandregisili, Wulframni, An- num defuneti, plurimis glorificatum miraculis, do
sberti, a bcato Bahino episcopo, in ccclcsia sancti Parmensis civilale magno honorc Spiram Lranslulit
Petri apost'di. » Ad dicni nataleni pi'oprium sin- Ilcnricus imperator. » Aliffi cditiones sit legunt :
guli remittuntur, in indice Pra)termissorum. « Dic trigcsima prima, sancti ctmiraculis clari Hy-
Flohentin. « Natalc sancti Juiii papa) et confes-
: patii,epi'scopi Ancyrse. » In indice Praetermissorum
soris. Tamen festiviLas ejus l)abcLur pridie idus C vocatur Gangrensis ejnscopus, rejiciturque ad xiv
Aprilis. » Vide ibi Usuardi texlum, etc. Noveiubris. Est et (nileT ffijpatiiis, de qno vide ibi,
Editio IjUbeco-Col. incipit a Balliina, clogium « Eodcm die, Felicis papae et martyris. In Blandinio,
texens Ilagcnoyensi non multuin absimile. Sequitur elevatio et translatio, etc. »
de Amos, pure. « In .\frica, sanctorum Diodoli,
MENSIS APRILIS
HABET DIES XXX.
Kalendis Die 1.
Romse, passio beatissima} Theodorge, sororis illustrissimi martyrisHermetis. II?ec sub Aureliano prin-
cipe martyrizata, scpulLa est juxta fratrem via Salaria, non longe ab urbe Roma. Eodem die, sancti Ve-
nantii episcopi et martyris. In J]gypto sanctorum Victoris et Stephani.
NOT.E.
Pro textu sunt Praten., Herinien., Tornacen., Munerat. Belini prima editio et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Munerat. et Belin. pro heatissimm, lcgunt simpli- D die ex purorum numero excusimus, quia textui ad
c\Wv sanctcc.lAQxn Belinushabct se])ullaque,iil posl nectit Gralianopoli, ieati Ilugonis episcopietcon-
:
fratrem addit suum, quod etiam facit Molan. ab ; /cssoris, praefigcndo signuin ll, quodet alibi recnr-
urbe Romre pro Roma posuit Tornaccn. l)e cKtero, rit, uL V et xx Augusti, ete. Dehuit ea annuntiatio
Egipto, Egy2)lo, Rhoma, Venancii, Martiris, minu- inLer AucLaria relegari, ubi plura dc eodem sanclo
liae sunt. Verbum supercst de Greveno quem hoc invenies.
OBSERVATIONES.
Romanum parvum liiinc u»enscm sic auspicatur luxisse, nam et Theodora haec inde accepta est tota«
Romce, Theodora, sororis martyris Ilermelis, qiccB que Adonianielogii materia.Inhocvero id pr.necipue
sub Atireliano jnartgri^avit, sejmlta via Salaria. niirandum occurrit, quod ubi locis aliis, eadem
Ado s;inctam hrcvi sctl insigni ornavit cncoinio,ex AlexandripapaeActareferens,sempernotatrra;'a;ii
quo, qu;e in LexLu dicuntur, ab Usuardo dcsumpta tcmpora, hic cxpresse asserat, snb Aureliano impe-
sunt; Nolkorus iminulatuni LranscripsiL. Vidcs hic ratore martyri^avisse.S\(\(i ({wx&ldxwwi iiiMaii. De
trihus successivc dicbus AcLa sancLi Alexandri auc- Theodora tacent IIieronymiana,Beda, et quiinejus
tori Romani parvi, et iis qui eum sequunlur, prae- serie sunt, etiam Wandalbertus, qui omnes hoc die
898 USUARni MONACHF 896
aj,'miltlt>.l,i7rt;;rolf?'///o«/fr,soorsimnl)altcrnsorore, A corum fabcMas morito oompulnl. Victoro\ ,9iepha-
qii;i' ciiiii tlunlnis illis, iii Ai'lis (•tmjiiiii,'i(iir iiiAiiri- 7i)isc\ llicronymiaiiisal) Usuardo soloatuHtpli suiit,
lis (|ii:m(lo tlc iisdem iiumiiiiorc nuirlyrolo^M iioslri, divc!'si, nt rcctc consnit Maronius, a Viciore cX CO'
lit, ihi diociiuis; iiisi
lorlassu iJivorSiL' siiil liuilieriKe rona, dc (luihus a{,'itur xiv .Maii, sod (]uorum nuda
Chionia, A(/ape, etc.,ot iii n 111110 ro Heracleonsiuin lerino supoisiuU iiomina. Walei'icum lioc dic posuit
nomiiiaii(.la\ iniod iii aml)ij,'uo rcliiiquiiiuis. \enan- Ado, Inni Mosandri, tum Uoswcydi posiiit cx co;
iius purc Adoiiiaiius fni^episcopivl /narli/ris titulis Notkerus, Nostcr rt;jccit ad xii f)cccml)ris, in quo
iMnoraUis, cum iiiU'rim.iiuf/uaiHexj)Hcetur,\ni\n\i prubatiorcs cii'iccs pro tcxlu citali, alii(]uc coiive-
Hoiischciiius. cujus scdis /uerilepiscopus,quo per- iiiuiit. DissoiiLiunl alii, (jiios iiitcr Pnlsancn. (|ucin,
/uncius inarh/rio, num ei irnmorluus, an supersles, nilllaslreMarlyrolotjiummembranaceumcxIlalia
nt propterea etium confcssor dicalur, nt paLcliit iii alialnni, hic praidicat Honsolicnius, ulcr (luorum
Auctariis. fsiiardus cL Nollvcriis, iiiiiil uilra inda- vcriisohiLiis dics fncriL, satis accnraLc oxaminans.
gaiites, satislialmornnt Adonis vorha transcriljorc. SuiiL inlor codiccs, ut (lcntulcn. et Amhianon. qui
l Iruiii ox Islria vol Dalmatia Vciiautii hujus corpus iiodic translationom astruant. Plura si cupis, Heii-
translatnm rncrit Uomain, oxaminat Hciischoiiius, scheniuni consulo, nohis sat cst evicissc, primjcvain
sed cpisoopatum Tolcntaiium inlcrlictorum Chroiii- hanc Usiiardi fuissc lcotioncm.
AUCTAUIA.
In Herinmensi oodico, reeentioii maiiu ad niargi- UoswEVD., in Tlioodor;i |)uriis, in cjclcris ab
nem asoriptiimCivitate Gratianopolitana, depo-
: « „ Usuardo recediL. Socnndo loco hahot cx Ucda « In :
sitio hoati Hngonis cpiscopi et oonfcssoris. » Satis " Tlicssnloiiia, A-rapis ot Chi()ni;c, qu;e suh Dioclc-
cortum osL li;cc ah aliquo Cartusiano monachio ti;ino, |)OsL oarocrcm, iii igiiom miss;c sniiL, scd non
addita fuissc. los;c, post orationcm spiriLum roddiilcrunL. » Sc-
I*cLS.vNEN.,soouiido loco «In pago Vinimausuper
: quilur de Venanlio. Tnm « Nalalc sancli Quinli-
:
niaris LransiLuin, hcati Cualcrioi(\Valerici] ahbatis niani ct Anastasii. Itcm Walcrici ahbatis. In .l-^gy-
ct oonfcssoris. Hic iii pnorili ;rtatc rcliqnit p;itrcm pto., otc In T!;i'Ssaloni;i, sancti Agapiti, Quirini
sunm lorrcnnin,el ;i(lli;csi( milil;iluriis rcgi o;i'losti, martyriim. » Pa llicronymi;iiiis.
Ctimque csset soiitix et plcnus dicrum, horcmilicam Aquicinct. in finc aikiit: « Sancti Walcrici con-
viLam diligens, flniviL in Doniino. » In rcUtiuis plane fossoris. » Vidc qiuio hic non scmcl dicuntnr.
est purus. ViCTORix. Initium prajdicaLionis Chrisli. »
: «
AxTCEUPiKN. ct MAX.-Lui!r;c. lcxtui snlijungunt : Ambianen. In pago Vimaconsi, translatio sancti
: «
« Eodcm dio, sanctiWalcrici abhatis. » Male scrihit Wnlarioi. » Pluros nntnlem ponunt.
Max.-Luhcc. Valeriti. Matric.-Carthus.-Ultraject. incipit « Hugonis :
Aldergen., post tcxtuni ctiam purum « In pago : cpiscopi ct confcssoris.Thcodora3 virginisctmarty-
Vinaccnsisnpcr marc, heaLi Walcrioi nhhatis ctcon- ris, sororis sancti Ilormolis ni;irtyris. Venantii epi-
fcssoris. » In Lovaxiex. acccdit « Ilic puerili Ktate : scopi ct martyris. Wnlorici ahhatis. »
reliquit patrcm torrcniim, ct adh;vsiL militaturcs Camberien.S. Marise In S;irdinia, bcati Mili-
:
regi ciBlcsli. » Antuekp. Max., Ultiiaj., Levden., tonis prassulis et Valerici ahh;itis. » UccLa dici qui-
Da.mc. el EniTio Ultrj.-Uelg. supradictis addunt dcm, scdiion itcm loci coiijunotio.
cnm Pclsaxex. « Ciinique esset senex et plenus
: C In Vatican., sign. num. 13940, dcsunt Victor et
dicrum, hcromiLicam vilam diligons, finiLur in Do- SLepbanns. Adjicitur « In Thessalonicn, natalis
:
mino. » Poslcriorcs codices scrihunt Vimma- : sancta; ELhioni;c, sub DiocloLi;ino impcratore, qu;e
censi,, ctc. primo in carcerc macorata, iioslcnin igiiom missa
Cextulex. « Uoma^, sanclissinife Thcodora3 virgi- ihi oratione fusa pcrrcxit ad Doininum, » Puto hic
nis et marLyris, sororis sancti Ilcrmotis, Urbis indioari Chioniam.
pr;Bfecti. In p;igo Vimaccnsi, transhilio sancti Wa- Ughellian., infino: «Eodom die, sancti Valerici
lcrici ;ihbalis iiiir;c sanctitatis viri. ThcssaloniCcT, abbatis. » Vides omnium formc codicum csse.
sanctarum virginiim otmartyrum \A(/apis, qu(B in- Altemps. « In Arm. [Armcnia] Partini, Quintia-
ferius aliamanu appositaest] et Chioniaesororuin ni, Victoris, Socundi. Thessal. Ingeniani, Saturnini,
In.Cgyplo, sanctorum Victoris ct .Stcphani. In Sar- Pattinii, Dionysii, Partenii, Alcxandri. » Vidc no-
dini;i, bcati Moritonis cpiscopi, cnjus actus inter mina melius iii Aclis eirormata. « Civitate Gratiano-
homines oeloherrimi cxLiLerunt. Eodem die, sancti poliLnn;i, sancti Ilugonis episcopi confcssoris.
Venantii episcopi ct confessoris. » Duo hodie in Florentin. « Transitus sancti Wallnrici ahba-
:
Actis Venantd, scd uLcrquc martyr. VideOhserva- tis et confessoris. » Alin hiec cst annuntiandi for-
tiones. mula.
Antuerp.-.Maj. in nonnuUis Cextulen. similis, in Editio LuBECO-CoL., in Thcodora modicum inlcr-
eo dilTort, ([uod dc Walerico, Vcnaiitio, Victore et jiolala, in Venantio |)ura, de Stcphano ot Victorc
Stejiliano sile;iL. silct. Scquitur « In Pago Vimmacensi super mare,
:
Ukuxellen. dc Tlicodora,
toxtui intcrscrit : D beati Wallcrici ahhatis ctconfessoris, cujus scpul-
• QuamAlexanilerpapa instruxit. baptizavit, atquc crum crcbris miraculis illustratur. Ipso die, sancti
fidcni Christi docuit. In Sardinia, hoati Meritonis Ilugonis cpiscopi ot confossoris, ordinis Cartusien-
cpiscopi, cujusactus interhomincscoleberrimi ex- sium. In Sar(Jini;t, hoati Militonis cpiscopi et con-
titerunt. » Cujus fuerit Meriton, vel potius Meli- fcssoris, cujus actus intra hoininoscelebcrrimi cx-
ion, vide in Actis. SoquiLur « In ^gypto... »: tiLcrunt. In tcrritorio Trccassino, sancti Louthonii
Tum Venantii, etc, « In pago Vinimacensi supcr episcopictconfessoris» In Actis vocatur Z^?<co?«m.
inaro, ctc, » ut supra sed pro Hnimt, \v\/nitur.
: Uellini editio altera. textni puro suhjicit « In :
ponit obdormivit. » Itcin, bcati Ilugonis, de ordine Armenia, natale heati Partini, Quinci;iiii, VicLoris,
Cartusicnsium, episcopi et confessoris. • Vide Secundi. In Eraclca civitato, Victoris, Chioniae,
Aota. Agapa; et Hyrena), In Thessalonica, Ingemanjc, Sa-
nAGExovEN., in tcxtu nonnihil interpolatus, addit tnrnini,Pateriii,Dionys!i,Panterii, .\lcxandri.» Ex
in fine « Itcm conversio beati' Marire Magd;ilcnse.
: Hieronym. ac pti siint, in .Votis omncs melius et
In pago Vimmacensi, etc, » ul Antuerp.-Max., ctc ;
distinctiiis exprcssi.
sed pro militaturns, absone scribit, militericiis. Greven. post signum ll, et supra citata verba,
« Apud Castrum Silvanoctcnsium, depositio sancti « Gratianopoli, bcati, Ilugoniscpiscopict confosso-
Ucguli episcopi et coiifcssoris. Aurelinnis, dcposilio ris ;» ad,ji'ngit: «Hugo istc vir sanctissimns, vidit in
Pastoris cpiscipi et confcssoris civitatis ojusdem.» Rolitudino nrLusiajDoumdignalioni sujcliahitacnla
Perperam hjcc posita sunt. Vide dicLa superius. construentem, septemquestellas ducatumsibi iti-
_. 1^*;^*^
807 MARTYROLOGIUM. — MENS. MARf. 898
ncris praestantos: post qiiam visioiieni statim alTuit A gore micabat. Gilbcrti episcopi Cathancnsis ct con-
Hrnno cum so\ sociis, locnm quicrens hcremitica) fcssoris. Itcm bcatto memorise Ilngonis archiepi-
vitai congrnum. Quos Hugo snsccptos in locnui sihi scopi Vienna3, qui ex monacho Cartusia), sancto
divinitus ostcusnm duxit;consiliis ct anxiliis Ibvit, Hugoni in episcopatn Cratianopolitano primo, ipso
ac inter eos vclut nnns cx cis conversabatur. Tan- vivente successit, acpostca ob vit;e su;e meritum,
deni plenns dicrum et sanctitatis quievit in pacc. Vicnncnsis archiepiscopus factus quievit in pace.»
Quintiaui martyris. Fn Armcnia, Partini, Victoris. Est inter Pr;i3termissos. Ipso die, liona) mcmoriae
<<
In Sardinia, bcati Militouis,cpiscopi ct conlessoris. HngonisabbatisHona)Vallis,ordinisCisterciensis.»
In pago Vimmaccnsi supcr marc, sancti Walerici Item«beat;e Gertrudis.» An Genetmdis VidePrae :
abbatis, discipuli bcatiColumbani. IIujus vitamsan- termissos.
ctissimam Vincentius lib. xxiv, cap. 21, perstrin- MOLAXus: « GratianopoIi,beati Hugonis cpiscopi
gens, dicit intcr alia qnod cjus benignitas et humi- et confessoris,qnianachoreticam vitam exegitmul-
lltas modnm exccdcbat. Iniantnm divina compuu- tis annis et miraculorum gloria clarus migravit ad
ctioneet gratia |)lcuns crat, nt quotiens discipnlis Christum.Ipso die,sancti Valerici confessoris. » In
prjcdicaret, vel Deo psallens c;ielum aspiccret, to- editionibus aliis, de Hugone eadem, de Walerico
tiens lachrymas etrnnderet. Facics quoque ejus pal- autem « Ipso die, translatio sancti Vnalcrici con-
:
lida et macie confecta, cnm |)er eiim Dominus ian- fessoris,cujussepnlcrum crcbris miracuUs illnstra-
guentibus curam conferebat, vel futnra praHlicel)at, tur. » Jam nolavi ab aliis natalem scribi, uti hodie
aut, occulta revelabat, rosco colore nimioquc fnl- in Actis refertur. Vide Henschenium.
IV Non. -
Die 2.
Apud CiBsaream Cappadociae, passio sancta) Theodosise virginis, quae Diocletiani tempore ultro se con-
fessoribns in custodia sociaus, tenta et nichilominus in eqnuleo cruciata, Dei virtute post de vinculis,
aquis, bestiis eruta, novissiine martyrium capitis ;abscisione complevit. Eodem die, natalis beati Mcetii
Lugdunensis episcopi, cujusvita miracnlis claruit, et pretiosa mors nichilominus miraculis commenda-
tur. Apud Palestinam, ''^
sanctae Mariie ^gyptiacae, quae peccatrix appellatur. [Addit Boiiillart. : Item
sancti Eustasii abbatis monasterii Luxoviensis.]
NOT.E.
Pulsarmi., Antuerpieii., 3£ax.-Lio
Ita Tornacen,., 'Q ject.,Leyden.,Lovanien.,Alhergen., Danic. etedit.
bec, Munerat., Greven. et i/bton. Accedunt Ultra Ultraj. Belg.
a Sirmondus olim legerat Mariam .'Egyjitiacam berem fidein. JamSoUerinm doceo,quomodo habeat
tertio loco. qnartoantem S. Eustasium. Postea Ca- codex hoc loco. l)u;e ultimae syllabae verbi commen-
stellanusadSollerium scripsit, MariamyEgyptiacam datur, tota Maria? .Egyptiacae commemoratio, et
expunctam esse et Eustasium ejus loco positum. ha3cverba, Item sanctiEustasti in litura versantur:
Equidem doleo vicem auctoris, qui alienis oculis ex istis autcm, ahhatis monasterii Luxoviensis, pri-
ntitur. Nam quo pacto h;ec concil'.ri possunt? si mum in inarginem interiorem excurrit, reliqua duo
Mariam .'Egyptiacam legit Sirmondus, qnoinodoex- in inferiori margine. Omnia eadem manu, sed alio
puncta est? si expuncta est, quomodo Sirmondus atramento; alio autcm, quia nt opinor, primum fu-
legit ? Ego enimvero, si loco SoUerii fiiissem, vel gerc incipiebat. Bouillart.
hoc solum fecisset, y* uullam Castellani oculis lia-
VARIANTES LECTIONES.
Nichilominus in hoc textu bis repetiiur immista posset,utrumne ipsa ab Usnardoipsohoc die sacris
utrobique littera c quam exprimunt Toruacen., Pnl- Fastis primum ascripta fuerit, nisi codices saltem
sanen., Antueriiien., Max. Lnbec, 'I.merat. et alii. ex antiquis, tum ex recentioribus in
pleri(|ne, tuin
Qnam sci-ibendi ralionein, ut utviliosam, minutia- id magno consensu conspirarent. Interim in apo-
rum hujusmodi antiquarum curiosis servandam pu- grapho nostro Pratensi mira hodie lectio; nempe
taviinus.Grcvcu.ctMolan. lcgunt tincitlis ethestiis, Q tertio loco MgyiMaca Maria, et quarto Eustasius
omissa voce aquis. Reliquimusetianm^sdsiow^, ut Luxoriensis. Sirmondi acicm, dnm praefatum ecgra-
habent codices fereomncs, non ahcistone utGreven. phum recenseret,aliquidctl'ugissenecesseest; nam,
et Molan. lu Munerato pro Nicetii est Nececii, ar- qui in mei gratiam praetensum autographum non
chiepiscopi, pro cpiscop/. Item Muner;it. et Molan. scmel stndiose lustravit Glar.Castellanus iuductam
repctunt particulain^^, majoris quasiemphasis gra- Mariain, novissiine testatur his vcrtis, ex Gallico
tia, cujus efvita: i\i in AdoneTornacen.
legiUir. Latine redditis : Secunda Aprilis,sancta Maria M-
omitlit miraculis mic commcndatnr, quotanienin gyptiaca exjnmcta, et sanctus Enstasins,ejus loco
vis aliiiua essavidoinv. InPalestinascnhnni aliqiii, 2)0situs. \n Hcrinien, Rosweyd, et Antnerp.-Max.
plerique iamcn,Apud Pale&tinam. Mnnrvi\i omisit nuUa \\od\c MgyjMaca meinoria,in ix Aprilis trans-
sa?ict(B, Greven. et Molan, leganiherfce. De mendis lata, ut ibidicemus. Atque ex his aliisquc codicibus
scriptoriis alibi dictum est. Palesti,uam scv\p<,i ut prolUierc potest dubitatio, nontamen ita fundata,ut
habent codices omnes.His pra^missis, superest Va- laterculi germanitatem cvertat, quam veram cense-
riatio praicipua. rnus esse et simplicem.
Etenim de ceiehri peccatrice JiJgyptiaca dubitari
OBSERVATIONES.
Egregiumpr;icconcm habuit Theodosia, Eusebium D lebrant Ilicronymiana omnia a Florentinio edita :
ipsum CKsarieusem, lib. de MM. Palestinae, cap. 7 Casarea Palastinw, natalis sancta Theodosife vir-
cujus breve encomium Actis Latinis omnibus prao- ginis; ubi videri potest laudati Florentinii no*atio.
tulit Hcnschcnius, apud quem plnra cxstantex Mc- ex qua forte solvi poterit diincultas ab Henschenio
naeis aliisqueGrscis monumentis, quamvis non eo- proposita Ae Dorninica RestirrecUonis,in qua Secuu-
dem dic, desumpta.Ex his autem minime dubium dum Eusebium, Theodosia nostra martyrium sub-
relinquitur, quin Theodosiaacerhis atquehorrendis iisse dicitur, sed quae cum expresso persecutionis
tormentis excriiciata fuerit C(Bsare<x,non Caypado- I)iocletian;e anno quinto, nec ii nec iii Aprilis coa-
cia, sed Palestina, ut sequenti die clarissime ce- lescere potuit, ut etiam expendit Tillemontius torao
S'Ji) USUARDI MONACHI 900
V, pai,'. 8f). liilLTiiii tcxtiis nu.steraliiiiideprofluxisse A perspicias, t|uaiituni et re et stylo Florus ille ab
vitiettii'; iiaiii aticlor Iloiiiani parvi ila iiriiniis lo- Usiiardu nustru rcinotus sit. Ca'tc'ra vidc apiul Ilen-
cst
ciitii.s \pHd Ciemrcaiii Cnppaflncue, sanctm
: scliciiiiiiii, ciiiii Vita cx Crc^. Tiirunensi ab cu re-
T/icndosUe rlryiniset inarti/ris, capitls casa. Varia ccnsita. Wandalbertus, haiid tlul)ie iiictri gratia,
tonnciilortiin j,'ciicra al) Aiioiic cniinierantiir, ot ex ex Nicetio lurmat Nicetum, solum ipsuiu ita hoo
hoc a Nollvcro : Noslcr non oiiinia coinplcxiis est, die celebrans :
illndquc impriniis rccte cavit, ncCasaream
Ca})pa-
Lugduni (lutrtii Nuiiis sacor urbe Nicetus.
doci(P, iirbcnnnaritiinaiii faccret ;stU(liu id an casii,
iion diviiiu, ccrtc iii lula iiostra Maryrolo;^oruni Lalinis inartyrologis ignota fuissc videtur, de
serie siKuatnr ca positiu, iiuaj ncc in ijisis Actis La- c;otcro notissima, Maria Mgyptiaca, a nemine
tinis rcpcritur, in quibiis aqujB ae in Eusebio, pa- Usuardo aiitiqiiiore atit ;c(|uali, in sacros Kastos
laBstra vere dicitur CcBsarea Palestince. Ral)anus, relata. Quod enim numcn cjus in Adone Mosandri
duiii die sc(|uciili cuni longiori liistoria Thcodosiam legatur ix Aprilis, rcctc, mca quidein sententia, a
recolit, siiiiplicilcr iegit Casaream, ac sidubitarct, Roswcydo rcjectuni est idquc vel ca ralionc mihi
;
ad quam Ciusareain virgo rcvocanda sit. Wandal- probatur, quod a Notkero, lideli passim Adonis
bertus etiam die scquenti,Evagrioct BcnignoTheo- assecla. oinnino inscriptum non fuerit. Itaque
dosiam subjunxit Usuardosoli tribucndacstiirii^-fataTl/armciimjoecca-
tricis titulo, nt^sciu undc (lcducta, ncscio qua causa
Atque pari fulget Theodosta yirgo nitorc.
hujusdici lalcrculo inscrta, cuin a Gr;ccis, Zosimce
Nicetius Lugdunensis, Bedaoct Rabano praUeri- 13 presbytcroinonackocoi\]\x\\c\.^,(V\\e\'s\mo(ic colatur,
etiainaRomanu parvo. Certuiii taincnest,
tus, ai)cst imo necipsiquidcmcodiccsUsiiarilinisibi satiscon-
repcriri inomiiiiiiisllii^ruiiyiiiianisapographisapud stent,queinadmodum inVariaiitibus dictum est, pa-
Florcntiniiiin, iiltiino vel p(Mniltinio \wk) sigiiatuin. tebitqiie deinccpsex Auctariis \\ Aprilisct alibi.De
Iii A(.lonc priino loco poiiitur, sub vuigari lauda- hacsancta cgrcgic meritus cst I'apebrucliius, variis
tionis forniiila, ab Usuardo et Nutlvero adverbum dissertationibns aBtatem ejus catenns male subduc-
traiislata. Alia phrasi a Floro ornatus cst, ncmpe ; taiii, aliacjue ad ipsam spectantia feliciter cruens-
Q,vA vir toti//ssanctitatis,conversationis castissimai curiosc digcrensct copiose iilustrans. IlaBcpro nos-
charitatis eximix viiaper/tmcttis est ; nihic denao Iro instituto abunde sufiiciunt.
AUCTARIA.
De Pratensi et IIeriniensi nihil ultra dicen- Herenei episcopi, Andochii presbyteri, Benigni pres-
dum. byteri, Tyrsi Diaconi, Felicis negotiatoris. »
RoswEVD. immiscet secundo loco In Africa, : << Davekonen. « Turonis, translatio bcati Antonii
:
Ainphiani et Vicloris martyrum, et aliorum mar- confessoris. » Vide Prajtermissos. Colituri Maii.
tyrum .dccem. » Quidni quat/iordecim, ut diserte Matric.-Carthus.-Ultaject. « NicetiiLugdunen- :
legunt Hieronymiana, ex quibus priores duo ac- prsterea.
sis cpi.scopi. » Niliil
cepti sunt. '^Kii.\\x\im' Nicetii purc.Et in lidc; « IteniAltemps, « Turonis, bcati Antonii confessoris.
:
sancLi Eustachii abbatis munasterii Luxuviensis. » „ Itein sancti Eustasii abbatis Luxoviensis.
\nic\\\%\i E/istasiiim, de quo jain sa3pe; sed omit- ^ Florentin. "Item sancti Niceti Lugdunense spi- :
tit anniintiiilioncin terliam dc Maria jEgypti;ica, scopi,cujusvita virtutibusct miraculisclaruit. Item
quai cLiaiii decst in codice antuerp.-max. caetera apud Coiiium, saiicli Abundii episcopi et confes-
;
puro. soris. » Hic in im])resso dcest.
centulen:« Natale sancti Nicetii Lugdunensis Editio LuBKCO-CoL. Adonisclogiunide Theodosia,
episcopi. In Achai;i civitateThjinis, sancturuinEva- scd valde intcrpolatum exhibct. in Nicetio puraest.
grii ct Bcnigni. » AcJiaiam pru Scythia posuit, et « Apud urbem Palestinam, depositio sanctae Ma-
hoc die pcrpcrain retulit, quod ad sequentemspec- riic, » etc.
tat, uti Thoodosiam in crastinum dillcrt, qua3 hodie Belin. in utraque editione de Maria yEgyptiaca
consignanda est. agit secundo loco. Tuin « Eodemdie, natale Nicetii :
Antuep.p.-Maj. « Natale sancti Nicetii, Lugdu-
: [iw-l Niceni] Lugdunensis episcopi. » In priori :
ncnsis episcopi et confessuris. Apud Palestinam, « item sancti Abiindii episcupi et cunfessoris. » In
depositio beatse Maria) .^gyptiaca?, quae peccatrix posteriori « Item aputJ Comuni, » etc. :
appellatur cujus actus valde mirabiles et omni
; Greven. « Amphiani, Victoris, Urbani, Nierti
:
laude digni inveniuntur. » De Theodosia etiain die martyrum. » Disparatoruiii conjunctio. « Barlaam
sequenti. hercmitaj et confessoris. » Ignotus est, nisi is sit,
Bruxellen., in Theodosia et Nicetio satis purus, qui cum Josaphat colitur xxvii Novembris.
in (ine addit « Et sancti Eustachii abbatis.
: Item Molan. de Maria Egyptiaca immediate subdit ;
Urbani episcopi. » Lingonensis, opinor, de quo vidc « Cujus actus valde mirabiles et omni laude dignis-
Auctaria xxiii Januarii. Adjectum porro recentiuri D simiinveninntur. Itemapud Comum, sancti Abundii
manu ad primum locum asteriscoremissum, ul se- episcopi et confessoris. Commemoratio venerabi-
quitur « Apud Palestinam, depositio beataeMariae
: liuiii Christi conlessorum Ursmari et Ermini, quando
yEgyptiac», cujus. primo peccatricis, conversio a Hungris liberati sunt Laubienses » Sequitur mi- .
mirabilis fuit, paenitentia strenua et Dco valde ac- noribus litteris « Eodcm die, sancti confessoris :
cepta. » Francisci de Paula, ordinis Fratrum Minimorum
Hagenoyen. In Theodosia utcumque purus, de initiatoris qui inter caeteros Christi athletas suis
:
Maria ^gyptiaca longiorem historiam, ut aliislocis meritis el exemplis, diviii;i cooperante gratia, san-
ex singulari pictate solet, seu vitae comjDcndium. ctam E'clesiam nuiltipliciter decoravit, pr;Bsen-
attexit, sed quod hic non videtur describenduin. tisquetemporiscaliginem suae lampadis fulgoremi-
Tum « Eudem die, sancti Nixecii Lugdunensisepi-
: rabiliterillustravil, quiqueinnumerisinvitapariter
scopi, cujusvita miraculis claruil et virtutibus in- et post mortem miraculis claruit. Hunc Lco X san-
signis [fuit]. » ctorumcalalogo ascripsit. Sanctae Musa3virginis,de
Aquicixgt. ex eoruin numero est, qui Mariam qua in DialogisGregoriiis. Hoc die obiit Nodgerus
iEgyptiacain dilFerunt ad ixAprilis. Leodiensis cpiscopus, cujus gesta praeclara haben-
ViCTORiN. et Reg. Sueci;E, signatus num. 130. tur. » Vide indicem Prffitermissorum. Posteriores
Nescioquoshic sanctos inunum congregent, quibus editiones de Maria et Abundio, ut supra. Dein «In :
in indice Prietermissorunipropriussingulis diesas- Gallia agro Turonensi, sancti Francisci de Paula,
signatur. Itahabentin fine «Eodem die,sanctorum
: Calabriae oppido, ordinis Minimorum fundatoris.
901 MARTYROLOGIUM. - MENS. APRIf.. 902
Lobiis, commeinoratio meritortim venerahiliiim A ginis Tyriye ; quam lihro octavo scribit Eusebius
Christi coiilessorum Ursmari et Ermini, quando a Ciesariensis. Ilocdietransitus viri Dei Nodgeriepis-
IhingrisliberatisuntLauliieiisos,pernieriLaeorum.» copi Leodiensis, ciijus prajclara gcsta habentur. »
Rursus typis minoribus « Lingonis sancti llrl)ani
: Non alia cst ista Theodosia, ab ea quse in textu re-
episcopictconfessoris,magnarumvirtutuinviri,qui fertur. Fefellit Molanuin diversa positio, seu locus
vineasprecibus suis s;cpiiisconscrvavit. Apud Cx- martyrii. De variis personis sub N^otff erii nomine
saream Palestinae, passio alterius Theodosia^, vir- confusis, vidc Prajtermissos x Aprilis.
Iir mn. I>ie. 3
In Scithia civitate Thomis, natalissanctorum Evagrii et Benigni. ThessalonicaB, passlo sanctarum vir-
ginum Agapis ot Chioniae sub Diocletiano, quoe primo in carcere maceratae, post in ignem raissae, sed
intactic a flaminis, post orationem ad Dominum fusam, animas reddidcrunt. Apud Tauromenium Sicilise,
beati Pancratii.
NOT^.
E\Praten.,Herimen., Pulsanen., Antuerja.Max- B Leyden., Lovanien., Danicus, et edit. Ultraj.-Belg.
Lubec, Manerat., Belin.prima edltione, Oreven. Mq^wM Allergen. in solo Pancratio.
et Molan. Accedunt Anttierpien.-Max., Ultraject.
VARIANTES LECTIONES.
Scithia scrihunt probatissimi codices Pratens., «metc, mediis vocibusomninoprneteritis. Contra
Greven. etalii. Mo-
Ilerinien., Pulsanen., Munerat., Pulsanem. Excedit dum post a Jlammis, interjicit
\2iX\.\\di\)eiSchytia;]iQ\\n.,^chitia;kniyMi\'^.,Scicia permanentes. Fiisas \)Vo /usam, in munerato tvpo-
aliorum modi suntvarii, nullus rectelegit Schytia. graplii,fallor, vitiiimest, sicutinMax.-Lubec. Thau-
Priorescodiccs in textu secutisumus. Item in r/io- rovientum, pro Tauromenium ut habent codices
W2W, qualiterscribiintomnes.Munerat. pro Evagri- Hieronymiani. lidem ipsi \)vo Pancratii\\^\)Q\\i Pan-
posnit Bvagii: Chiom(g,pvo Chi07ii(S ;Pn\siin. Oyo , cracii ;Pulsancn., Pa?ichratii: altera Belin. editio
nice ;Gvewcn.,Scionia. Majordefectusin Anluerp.et addit., Pancratii martyris.
Max.-Lubec. ubi sic legitur Sicb Diocletiano in ig- :
OBSERVATIONES.
Tota^?7a^met5my;^^distinctiornotitia exMar- diernum, et illud Nolkeri elogium, quod v Aprilis
tyrologiis nostrispromanat. Sic hodie secundoloco ponitur, exiis Actis desumpta essc, qu» oliin pro-
legitRomanumparvum: Tomis,EvagriietBenigni. consularibusipsissupposita,usqueadeolienschenio
Textus Usuardinus, non multo amplior, ex Adone placuere, utilla hisce pr^etulerit, contra Sirleti,Li-
desumptus est, et iisdem ferme verhis a Nolkero poinani, SuriietBaroniijudicium, qui omncs Graeca
quoque descriptus. Nihil de ipsis Bcda, Florusaut ipsa ex codice Cryptae-ferrat;eLatine reildita since-
Rabanus. fn Ilicronymianis vero magnn perplexitas, G riora, imo unice authcntioa existimaverant. Habuit
qua non facilesese expcdit Fiorentiiuus. En textus harum reruin longe perilissimus arbiter magister
varios. Epternacence ponit: In Sicilui,natale Eva- noster rationes suas cur ita statueret lego et ex-
gri,Benigni... sex alii nominatim exponuntur. Cor- pendo, nec lamen tales invenio, utnon potiusSirle-
l)eiensi!.:InSicitia,natatesacctorttmy7wmaEva- tiana pra^iiabcnda censeam, adeoque cum doctis-
gri Benigna, et rursus alioruin scx. Liicense: In simis recentioribus fatori cogar hac saltcin vice,
Nicea,nataiis sanctorum Thoma, Ecogri, Benigni; virum alias perspicacissimum nonnihil dormitusse.
adde commilitones quinque. II;ec, si possis, apte Pr;ejudiciis nonagimur, veritatemunice sectamur,
concilia. Et quidein hcctcnus primo loco. At quid eique rcpertoe ultro ccdimus, ultroquohic cum Ba-
sibi modo vult in iisdein codicibus, quod in finu lc- ronio ad annnm ccciv, a nuin. 40, aliisque citatis,
gitur Theumis, vel Eumis,\e\ Heumisiter ; Evagri pra^fatorum Actoruinproconsularinmgermanilatem
etBenignv? kn iidem illi, anaprimo ioco appcllatis agnoscimus de qua vidi; crudite tractantcm Rui-
;
diversi? Postremum censet Florentinius primum ;
nartium inter Sincera et Selecta a pag. 419 et Tilie-
Ilenschenius: tu cui voiueris accede; nobiscertum montinmtomoV. apag. Porro insignium harum
240.
est, nostros legisse, ut in textu retulimus; quibus martyrumcertaminis ex laudatisActissicde-
diein,
accinit Wandalbertus. finiendum putainus, ut Irene i Aprilis coronata
p j. fueritali;ediebusaliquotciLius, proindequeexeunte
Evaenus
• . • 1 .
^ n
^
•
ternis splendet inartYrque ueniKnus. .f .• t-> x !• ir ^
Martio.ExpressusautemdiesKalendarum Aprilium,
•!• ! .
In Eraclea civitate, Victoris, C/iionice, Agapeet antiquioresmartyrologosinduxerit utomneseodem
legunt Ilieronymiana I Aprilis, :etejusdein
if^r(??^(?«, q die consignarent, quos sccutus est Wandalbertus,
mensis V In Thessalo7iica,7iatatissanctarumvirgi- dc solis duabus prioribus expressius loquens, et
num Ohionia, Herene et Aga^^e; utro die melius, forte tertiam per verbum socia w^dicans :
Florentinii arbitriorelinquo.Dictumest in Observa- ,,. ^,-
. •, •!• ii^4-
. 1- !••
tionibusi Aprihs Clubltari pOSSe, an Utrobique de llS-
.
. . . . ,
Vircineo insignes Agape et Chionia serte
•
Aprilis sociaLra„t%ibi jare Kalen<las.
demagatur, quodhicexaminarenon ibel, dum alia I
expendenda supersunt. A Romano parvo sic hodie Tertiaitemnostra,Iiieronymianorumannuntiatio
l)viino\oco scviliiinv: Thessatonictsvirginum Agapes est: Ajnid ThauromeniuminSicilias ,natalis sancti
«^(7/«o;^tii«.Bedaadi.Aprilisrcctiusfortassetitulum Pancratii;ei hocfermemodo, absqueulteriori elo-
mr^i?iiA"omiserat, inquoeumpressesecutus estRa- gio, imo brevius ponitur a Romano parvo, Adone,
banus. Bed;e verba descripserc .4.do, ex hoc Usuar- Usuardo et Notkero reliquis martyrologis aut ig-
;
dus et Notkerus, qui cum praccursore, tJir^^^ij, vel notus, aut pr;eteritus. Priinuin fuisse Siculoruin
potiustJir^i/iwmappellationeinretinent,iinouUimus apostolorum, recepta opinioest vide qu?e decodi- :
Irenem adjunxit, quam rursus cumlongiori elogio ligentercoUegitetabapocryphisdiscrevit Hensche-
repetit v Aprilis,ut ibi ex nostris scr:no iterum re- nius. Satis nobis sit, ipsum, aeque ac reliquos in
curret. Id jam prsecipue attendendum est, Beda3ho- textu relatos, vere Usuardinum esse.
AUCTARIA.
Habel hic Tornacensis codcx peculiare auctarium corporis sancti Madelupi sacerdotis. » Videqu;e ia
caeteris oinnibus, pr?etcrquam Mola.oincognitum. indice Pr?etermissorum observata sunt. Caetera di-
Sic scribit « In monasterio AUoviUari, traoslatio
: ceutur xx Deceiubris.
903 TLSUARDI MONACII! »04
RoswTYi). iiiEvasrioot H(Mii!,'iii), atquo itcin Paii, A sancti llaM'cnisvirginis,et primoiii carcerepervaria
cratio piiriis ost. Ul' A},'a|)e ot Chioniaegiti hiijiis, torincnta maccratte, dciiulc in igncin missye, sed
ut ibi clixiinus. intact;e i)crinancntL'S a nainmis, post orationem ad
Ci-.NTii.KN. : «Ciosarca Cappadocirc, saiicta) Tiico- Domiiiiiiii fiis;iin, ;iniiii;is ('ajlo rcddideriiiit. Apud
ilosiio vii'i,'iiiis. Apiid Tauroinciiiiiiu Sicili;i}, hcati TlKiiiromciiiiiiii civil;itcin Siciliaa, saiicti Piiiicratii
Paiicratii iiiarlyris. Tiiroiiis, saiicti Aiitonii ooiiles- epi.scopi ct confessoris \Melim dlxisset martyris].
soris. Vi(.lc Auctaria iliu pr;L'cc(.lciiti.
)>
Eodcm die, sancti Ricliardi episcopi ct confcs-
Antukiip.-.Maj. a^it ile sola Tlieoilosia euni elogio soris. »
fcrinc c\ .Vdone (losiiinpto. Creven. « Nicomodi.'e, sancti Donati. Itoin san-
:
{{kuxkm.kh. inirilati liodie proxinuis cst. Ineipit ctoruin Sixti, Rciiigni, Ruli, P;iLricii. In Angiia,
al) Aga|)c et Cliioiiia. Tuin de Kvai,'rio etI{eiiii,Mio
: sanetiRich;irdicpiscopi Cieestrensiset confcssoris,
« Apud Tauroinenium eivitatem Sicilito saneti Pan- Rurgundofora) abbatissic et virginis. » De hac et
cratii martyris. » Sixto cum sociis, vide Practermissos.
IIvoENovEN. in priina, et sociinda annunliatione .MoLAN., liltoris parvis « In .\nglia, sancti Ri-
:
puriis, tcrlio loco lialict de Xicctio, iit iios pridie. chardiepiscopiCiccstricnsis eLconfcssoris.Rurgun-
Sc(iuitur dc Paneratio, pure. Tuin « Itciii iii Aiiglia,
: dofor;i) ;ibl)atiss;e ct virginis. S;incti patris ac con-
Kichardi C|)iseopi. In.\lsatia, sancti Kloreiitii cpis- fessorisNicct;c,in qucmorationcm funebremscripsit
copi et confcssoris. » Inter Pneterinissos reinititur Thcostcriclus, illius bcatissimi viri discipulus. » In
ad vii Novcinbris. edilioiiibus aliis post PiULcratii, littcris ILalicisim-
ViCTORiN. cl Keg. Suec, sign. num. 130, in fine 13 medi;ito siibdit «cpiscopi, ab Archagano pagano
;
addunt «In Ciesarea Palestinse, sanctaj Theodo-
: interfecti, eujus Vitain scripsit Kvagrius ejusdisci-
sia). pulus. » Sed qua) passiin ut fabulosa repudiatur.
Martric.-Carthus.-Ultraj. « Theodosiffi virginis
: Vide Ilenschcniuin hic et Tillemontium toiiio I,
etmarlyris gloriosa;, cujus varia tormenta et victo- pag. 190. " In Anglia, Richardi, » etc, ut supra.
ria3 leguntur. Agapes ct Cliionia) virginum el soro- « In monastcrio AlLovillai-i, translatio corporis
rum marLyrum. » beati Madclupi saccrdotis. Die tertia, sancti patris
Vaticax., signatus nuin. 15949, in (ine ; « Nico- Nicetae, ducis monastcrii Medini. » Rursus eha-
media), sancti Donati. » Vide .\cta. racterc alio « Itein dopositio beata) Burdegundae-
:
Editio Lubego-Col. iii prima annunliatione pura fora3 virginis et abbatissae Evoriacensis, de qua in
est, tumsicpergit « Thcssalonica), passiosancla-
: Vita beati Columbani abbatis. » .lam diximuscon-
rum yirginum Agapis et Chioni?e, sub Diocletiano sulendum cataloguin Praetcrmissorum, in quo
imperatoro, Comitc Sisinnio quae erant sorores
;
remittitur ad vii Decembris.
II Non D.e. 4.
Mediolani, depositio beati Ambrosii opiscopi et confessoris, cujus studio inter c?etera doctrinae et mi-
raculoriim insignia, tempore Arriaae perfidiae, tota Italia ad catholicam fidem conversa est. Apud His-
palim, depositio sancti Isidori antistitis.
NOTiE.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Pulsanen., Molan. Adde Antuerp.-Maj. et codices omnes me-
Antvnp. Max.-Liibec.,Munerat.,Belin., Greven. et di;e notae, de quibus infra.
VARIANTES LECTIONES.
Antuerp. etMax.-Lubec. &(iv\\)\\w\. Medialano.\x\.Si G Hyspalirn, \n'o Hispali,Gllh/s\dori^ro IsidoriTor-
Bedaetaliisfactnm subinde patebit. Arrianalc^nni nacen., Antuerpien., Max.-Lubec. ct Muncratus ha-
omnos, maliin Ariaiia, seJ codiees secuLiis suin. bent Ysidori. (Jrcvcn. aiWoVAw.^vosancti, ponunt
Greven, voces transposuit ad fidem Catholicam. heati, pro antistitis, episcopi, quod postremura
Pejus MolanusCa^Ao/icawj.omisit. In Pulsanensiest etiain habet Belinus.
OBSERVATIONES.
Quovere anno, quo die consignandus sit magni nymiana, solus codex Corbeiensis, in fine laterculi
Patris Ambrosii obitus, inter eruditos conlroverti- quod litterisaliis, tanqiiam puruin addita-
attexuit,
tur et quamvis hoc dic in Aetis, Ainbrosiana oinnia
; mentum, disLinxit Acherius Mediolano, depositio:
remissa sint ad vii Decembris quo per totamEccle- sancti A\i\brosii episcopietcon/essoris. Hoc certius
siamfestiviusrecolitur inclytissimi Doctoris memo- est, notari Ambrosium in Ilieronymianis omnibus
ria ;voluit tainen llenschcnius exercitatione sin- XXX Novembris, sub hac fere formula InMediolano, :
gulari, ante tomum I. Aprilis pag. 38, disputationi sancti Amhrosii episcopi, de perce^Jtione baptismi
quodammodo proludere opinionem suam ut alii, Et in solo Luconsi apographo, iii Docembris Natalis :
\x\(\\\'\i,potius suam ferant sentenliam) pr;evie ex- sancti Ambrosii. At verodie vii ojusdem mensis De-
ponons, qua ex Marccllini ComiLis Chronico, cum cembris, nullus eorum codicum Ambrosiurn, nominat
expressa Consulum nola pluribusque aliis monu- Ad diein obitus accodainus. Von. Reda primus hoc
mentis, praesertim Mcdiolanensibus, evincere cona- die IV Aprilis Ambrosii solemnitatem celebrat -.Me-
tur, Ambrosii obitum, non adiv Aprilisanni cccxvii ut D diolano, depositio sancti A^nbrosii confessoris ; ubi
contraantiquissimam Mediolanensium traditionem ne mireris, titulum episcopi reticeri, nam id Redae
statuerat Raronius, sed ad xvii Aprilisannicccxcviii satis familiare esse, ex non uno deinceps loco co-
referendum. Contra Henschenium stat major recen- gnosces. Florus de suo addidit Qui ingentibus :
tiorumnumerus, quos intertonodccretorio Pagius, doctrinis coruscatit et mrtutibus. Rabanus legit :
ad annum cccxcvii, a num. 19, et modestior Tille- Mediolano dejjositio beati AmbrosU episco^n etcon-
montius tomo X, nota LJG, a pag. 761, pro Baronii fessoris cujus mta et dMtrina insignis prcedicatwe
sententia, ex ipsa etiam martyrologorum nostrorum Ecclesia. Sed et hic Ambrosium ex Hieronymianis
auctoritate, acrius decertant. Videomilitareutrim- rcpetit XXX Novembris; nulla baptismi facta men-
que gravia rationum momenta, graviora fortasse, tione. Sic autoni in scrie nostra habet Romanum
quae iavent Martyrologiis sed de ultimo librationis
: parvum Mediolani, beatiAmbrosii episcopi et coti-
:
scrupulo judicium ferent, qui menscm Decembrem jessoris. Rreve, sedelegans Adoniselogium,exHie-
de Actis elaborabunt suecessores nosLri nos hicin ; ronymo acceptum, a Baronio iv Aprilis et rursus
Martyrologiorum cancellis haerebimus. Inter Hiero- VII Decembris, in notationibus ad Martyrologium
»
oos MARTYROLOGIUM. — MEXS. APRIL. 900
cxplicatum,in textunostro ad verbum describitur ; A post eruditas Raroiiii, Ilermantii, Tiliemontii, PP-
Notkero, pr.ieter morem, Viennensis phrasim mul- Benedictinorum S. Mauri, aliorumquc dc incom-
tum amplificante. Atque hi omnes Ambrosi natalem parabili fidei Zclatore lucubralioncs, totius vita3
hoc die unanimiter collocant, suffragante etiam series operosius et accuratius digeretur.
Wandalberti versiculo :
Nullus antiquornm martyroiogoruui Isidori His-
Ambrosius pridie (Nonns) aetlicreiuii pcnetravit hoiiorc.
palmsis mcminit, uu le verosimillimum est, eum
ab Usuardo ex Ilispania, quo ad procurandas
De Ordinatione vero, VII Decembris, nuUus est, sancli Vinccntii reliquias profectum novimus, in
qui vel verbo meminerit. Qua^ro primam solemnio- Gallia:; primum allatum, cum aliis tum confessori-
ris iliius festi in universa Ecclesia institutionem, bus, tum martyribus, prassertim Cordubeusibus,
verum nec apud Raronium, nec alibi salis ccrta ut siiis locis observare non negligimus. lieliqua
prima3 ejns originis vestigia hactenus deprehendu, ex Actis require, ubi Henschenius diligentissime
pra3ter ea, qu;c subobscure ab Hensclionio in lau- contiilit, quidquid de nobilissimi antistitis saucti-
data exercitatione eursim indicantur. Plura scru- tate, culLu et doctrina Nicolaiis Antonius,aut scripto-
tari, hujus loci non est, rcmitti commode possunt res alii Hispaui melioris not,'e suggerere potuerunt,
ad pra3dictam diem VII Decembris, ubi iu Actis, quibusjungendaappendix in eodem tomo, pag. 900.
AUCTARIA.
Antuerp.-Maj., Antuerp.-Max.,Ui,tka.i., Leydfn., B Matric-Gap.thus.-Ultraject. « Isidori Hispalen- :
LovANiEN., Albhrgen.. Oamg. cl Editio Ultraj- sis episcopi et doctoris, eximii, qui multos ededit
Belg. puris omnes codicibus annumerari i)ossent : libros, quorum quidam sunt satis noti. »
etenim de Isidoro Hispalensiha)c solumtextuipuro In Vatican. signatus num. 5949, deest isidorus.
,
superaddunt « Fide ct doctrina pr.necipui. »
: Adjectum : « In Syria, sanctorum Taraci, Andro-
Rosweyd. Ita legit « Mediolanis, tiepositio beati
: nici et Probi. » Dc his etiam alibi; remituntur ad
Ambrosii episcopi et confessoris, qui delaico, Aria- XI Octobris.
nis simul et Christianis couclamantibus, electus ost Altemps. addit « Ipso die, depositio sancti Se-
:
episcopus, cujus studio... » Caeterapura sunt usquc nerthi episcopi. » !n ActisprjBtermittitur, curioso
ad finem laterculi. indagatori propositus.
Centulen. « Mediolano, depositio beati Aml)ro-
: Editio LuBEco-CoL. in elogio Ambrosii post con-
sii ejusdem civitatis archiepiscopi, cujus stndio, fessoris inseritur. « ac doctoris Ecclesise catolicse
etc, pure. « In Ilispaniis civitate Hispali, sancti prgecipui, cujus studio... Apud Hispaliju, depositio
Ysidori episcopi et confessoris, vita et doctrina sancti Isidori antistitis, viri fide et doctrina prae-
illustris viri. » cipui, fratris beati Leandri, ad quem [Leanuruu)]
Bruxellen. « Mediolani, depositio sancti Am-
: beatus Gregorius sacram expositionem super li-
brosii archiepiscopi et confessoris. Qui praeses exi- brum .lob scripsit. »
stens, nondumbaptizatus, consensu totius populiin Greven. : « In Thessalonica, sanctorum Agatho-
archiepiscopumelectus, a nucnteet jubente Valen- nis diaconi, Theodoli, Pauli, Malutini et Orbani.
tiniano imperatore, gratiam Baptismatis simul et q Item, beati Successi, » Lacinise ex Ilieronymianis
episcopatusdignitatempercepit. Cujusstudio, tem- bene, vel male consuta3. « in Hibernia, Begliani ab-
pore Arrianae perfidiaD, tota Atalia ad catholicam batis. Iteiu Ainbrosii diaconi, qui ut Hierouyu)usde
fldem eonversa est. Hujus Vitam beatus Paulinus viris illustribus refert, priiuuiu Marcionites fuit,
Nolanus episcopus ad beatuu) scripsit Augustinum sed ab Origine correctus, conressionisDomini glo-
[recentimmm, episcopumj. Apud Hispalim, deposi- ria insignis fuit. In Scotia, Tigernagi episcopi et
tio sancti Ysidori Ilispalensis, insignis episcopi, confessoris, secundum alios die sequenti. » De hls
fide et doctrina praecipui. Qui intercetera sua opus- agitur in indice Praetermissorum. •
«.
cula, librum naturalis historiaj, quem Ethimologia- MoLNA. « Eodom die, translatio sanctorum con-
:
rum nominat, ordinans, seculi aetates diligenter fessoruinUlgisi, An)ulguini,Theodulpi)i, Abel,atque
distinxit. » Quaenam Chronici Isidoriaui et libri Ety- Ilildulphi. » VidePra3termissos. Sequitur minoribus
mologiarum atfinitas sit, vide in Dissertationibus typis : « In Perside, sancti Benjaiuin gloriosi luar-
historicis Labbei tomo I, pag. 641). tyris :Tripartit.'clil).i, c. 33. Item Ainbrosiidiaconi,»
Hagenoyen. longum nimis pro institutonostro de etc, ut Grevenus. In editionibus aliis, soluiu addi-
sancto Ambrosio sermonem lexit, ubi inter alia tur « Die quarta, sanctoruin patrum Joseph hyui-
:
non satis probata immiscet, quod Valentiiiiaiio im- uographi, et Georgii, qui fuit fn Malaeo. » De hoc
peratori restiterit, etingressum ecclesi e illi prohi- Georgio non luulta in hodiernis Actis coliegit Ilen-
buerit, quaj ad Theodosium i-elerenda, vulgonotum schenius. Joseph vero die praecedenti i>elatus est,
est. Ha3c et similia, priBterinittenda censuin)us. ubi longior Vilo traditur, et i-eliquaadeum spectan-
Tum » In Hispania, apud civitatem Hispalem, de-
:
D tia diligenti operaa Papebrocbio explauautur. .Satis
positio sancti Ysidori episcopi et confessoris, fiile est hsec indicasse, viduat ibi lector castera.
et doclrina praecipui. »
Nonis. Dic g,
Apud .'Egyptum, natalis sanctorum luartyrum Martianae, Nicanoris, et Apolonii. Thessalonica;, sauctae
Hirenis virginis, quae post tolerantiam earceris, sagitta percussa est a Sisinuio comite, subquoet soro-
res ejus simul Agapes et Chionia martyrizaverunt. Apud C;esaream Lici;e, sancti Amphiani.
NOT^.
'E\Praten.,\\erlnien.,Tornacen.,Antiicrp.,Max- Molan Quibus ?Li:^cQi\\i Anti'.erp.-3fax.
Leiideii-
Luhec, Mwierat, Belm. edit. prima, Greten. et Belg., Lovanien. et edit. Ultraj.-Belg.'
VARIANTES LECTIONES
Prima difficultas in propriorum nominum scri- corto mihi persuado,nisi pi*opriaauctoritate ducto-
bendi ratione occurrit. Codex Prateusis legit Mar- res suosRomanuu) parvum et Adonem deseruerit.
tiani, Nicandri, ubi i-eliqui omnes, solis Molanoet Appollonii, Appolo/iii, Apolonii, u)ale scribunt codi-
Lovan.exceptis,diserte "pomni Martiana, NicanO' ces aliqui, melius in textu cuiu Pi^atensi, Ileri-
ris ve\Nichanoris. XiquG ita scripsiss^ Usuardum, niensi, etc Non niinor in virginis nomine variatio.
Patrol. GXXIII,
29
90' ISIIARDI MONACHI 1)08
In Hicronym. i-sl Werene in lloniano parvo et
; formatur /rirm5,licetnos aiiterscribere soleamus.
Adone, Irene, quo uiodo scriljcndiun exislinio. De Soluslk-linusposuit.ymi^iiOjaiqueitem/^a^^^^M»^
Usuai-Llinalectione querilni-. Praten.liabelllirtf/Wrt?, p\eriqucomncsmart//r/,:ala sicn.t,Uiivinitin.martp-
ivliqui ouiucs Ih'r(?;iis vel Up'enis, Soius Munerat. rizar/mt, \^riil(insis'mart//rizavermt, quod Adoni
scribil Ilerenis. Vvo \)vUini rutiouc st iit llcrinicn., satis trequcns est, queiucum tampresseliodie secu-
Tornarru.. Aiiliu'r[). cl Ma\.-Lul)t;c. quaui nos, ut tus sit Msuardus, niiiil inirum videalur, si et hoc
vera; |)ro\iuiioreni, prietuliinus. .Muueral, posl rir- traiisuiiipsissc siippuiiainus. In Molano rectelegitur
ffinis, addit et inartyris, coulra cietcroruiu lor- Lycia, civlcvi liabent Licia, iit in textu reliquimus,
rentein. Jani supra ex codicuin inllexione in te.xtu Licinia, crror cst in llcriniensi; Cilicia, in Rc-
posuinius Affajjis, a rccto Af/apes,u[h\{ AhUirenes liuo.
OBSERVATIOXES.
Satismirumel insolilum esl, quodnullus cx pra;- Nonis virgo pia de nioiie rcfulget Hyrenis.
misso latcrculo sauctus, lioc die Actis rcferatur.
^on martyres ^ff7/tii, quia ab alliis, ct prjcsertim Demum nec Amphiamis in bodiernis Actis locum
Rouiaiio liotlicruocoiisigiiantiir v Junii, ad quem occupat, ex|)rcssc tamen inllicronymianis notatus:
tliciu ab Ilcusclicnio reiiiissi sunt, tanqiiani iidem, InCesarea, vel Cesaria Lici/^\clLnci(S, Amphiani
qui utriusquc Nonis,, tiiin Aprilis, tum Jniiii, sub kVxnsihidiCmAmphianusinAfrica legitur, n, alius
iisdcm fermenoniinibus rccolanlur, ut ibi ipse cou- M in Nicomedia, iii Aprilis. Non dubitant Raronius,
tra Florciilininm cciisct. Et vcro in nonnuUis Hiero- Hensclienius ct Florcntinius, quinbic inilicctiir ori-
nyiiiiauis iideiii utroque dic signari vidcntur. Sic cula innocens,divinus mariyr ,porten tosfPfortitudi-
habcnt lioc dicsecundo loco codiccs Luccnsis, el nisintrepid/i,s,admirandus, sanctissimtii et beatis-
Corbeiensis Achcrii .In/Effypto, natalis sanctorum simus j uvenis A2)phianus, cujiusgioviosam de tyran-
Marciana, Nichanoris, Ap/)ollonii. In E|)ternacensi novictoriamaccuratedescripsitEusebiuSjdurissimi
solum lcgilur In ^Eyypto Marciani. Dc ijisis nihil
: certaminis occulatusteslis, exquo relatitituliacce-
insericHcdro ;al inllomano parvo, Adone et Usuar- ptisunt, librodeMartyribusPal3estinai,cap. 4, quod
do,iidemlrcs ctcodemmodoaununtiantur, Notkero totuiu in Actis, totum a Ruinartio rcproducitur a
Martiani, pro Martiana, substituentc, ut estetiam pag. 334. Gallica sericsexstat apud Tillemontium
in nonnuilis nostris codicibus caitera Usuardinis. tomo V, pag. 38G, qui in nota pag. 737, Eusebii
Reliqua ad supradictum dicm v Junii dabuiitur, nbi chronotaxim componere conatur, ut ad ulteriorem
de ternorum istorum duplici classe identificanda, disquisitio7iem eruditis proposuerat. Henschenius
an dislingaeuda disputabitur. pag.bO, litt. F. Quod Noster hic CasareaminLycia
Nequcdc Irene seprsim iii opere nostro agitur, perperam collocet, uon tam ipsi quam Adoni vitio
quodcum sororibusi^aj3(?cL Cluonia. memoratasit vertendum cst, imoimpei itis librariis, qui Hierony-
III Aprilis, ulpotc quarum Acta communia sunt, uti miauum transcribentes, aliquid detraxerint, addide-
ibidem abuude diximus. in Ilieronymianis sorores riut,autmultaverint. Utruin vera Hicronymianuni
treshoc quoqucdio rcpelunlur. Romanum parvum textum bene restituat Florcntinius, per InCcesarea
iegit Thcssatonica, sancta Irenes virffinis. Adonis
: (; etLycia, rcspiciendo ad mariyrispatriam et cultuni
et proindc Nostri elogiuin cx Reda descriptum est, aliis expendendum relinqiio. De ^desio Apphiani
modice a Rabauoauctum, fusc a Notlicro : quorum fratre, cuin non agant hic inartyrologi, ad Nostrum
omnium seutenlia ex Actis proconsularibus pauio ctiani niliil altinet: satisest,gcnuinuinexoinnipartc
sc\eviasovigcn(\nest,c\p\inclopercussionesaffitt(B cjustextuin exhibuissc. Vide deJiJdesio Romanum
quod miror Baronium, reliqua bene corrigentem, hodiernum, viii Aprilis, et ibi Acta nostra, quae ex
in textu suo reliquisse. Wandalbertus Bedam, ui Eusebio martyrium ejus referunt.
fallor, secutus est
AUCTARIA
PuLSANEN. Deest ultima annuntiatio, in reliquis lius sanctiCyprianidiaconus, dequosuperiusactum
purus est. cst viii Martii.
RoswEYD.post Amphiani, aliorum.»
adjicit. « et Matric.-Carthus.-Ultrajeot. «Ilyrenis virginis
:
Tum « Claudiani inartyris. » Ex Hieronymianis.
:
et martyris, sororis Agapes et Chionijc. Didimi
Ultraject., Leyden.-Lat. Albergen. et Danic. .Uexandrini confessoris, cujus meminit Ilicrony-
textui caetera puro subjiciunt « In Scotia, sancti
: mus. » Estne forte martyr, de quo in Actis ?
Tygermagi episcopi et confessoris, » Strozz. « Natale sancti Vincentii, ordinis Prasdi-
Centulen. « Apud Thessalonicam, sanctge He-
:
catorum, patria Valcntini ct praedicatoris clarissimi,
rencaj virginis clmartyris. In ^gypto, sauctorum [qui] in Britanniis urbc Vcnetensi rccubuit, cujus
Nichanoris et Apollonii, martyrum. Csesarea Liciae, sanctitatem crcbra miraciila prolestautur. »
D Remens. sanctorum Timothci et ApoUinaris «Ca-
sancti Amphiani. » :
^ntuerp.-Maj. Thessalonica, natale sanctte IIi-
» :
talaunis, depositio AruHi episcopi. » In indice Prae-
reneajvirginis etmartyris. Apud ^gyptum, natale tcrmissorum omittitur tanquam ignotus.
sanctorumMarcianse, Nichanoris, et ApoUonii, quo- Editio LuBEGO-CoL. priiiiolocoagit de sancto Vin-
rumgesta habentur. ccutio, sed clogium habct alicubi mutiluiii, quod-
iiifra ex Greveno correctins dabimus. De .Egyptiis
Bruxellen. dc martyribus .-Egyptiis et Amphiano,
nihil. Iu Ircne satis purus est. Sequitur Apud : <« addil, « quorum gesta habcntur. » Csetera ut in
Scotiam, sancti Tygernagiepiscopi et confessoris. textu. Infine: «InScotia, sancti Tigernagii episcopi
Item Marina) virgiuis. Etsancti Vincentu de Valen- et confessoris.
« Item apud
tia, doctoris de^ordine Pricdicatorum, qui tam Belini editio altera in finesubdit
in :
vita, quam post mortem miraculis claruit. » Quse civitatemVenetenscmBritauiae, beatiVincenlii con-
Uarina hic indicctur, ignoro. fessoris, ordinis pr;cdicalorum,sanctitate,doctrina
HAGENOYEN.textui hodic puro, solum addit :« Ipso miraculisque clarissimi. »
(Sr.KVEN. « Nicomedi;c, natalis sancti Claudiani
die,inScotia,dcpositiosauctiTygerilagi[Tigernagij :
episcopi etconfessoris. » confessoris. » Cur non martyris ? «Item, Didimi
ViGTORiN, et Reg. StECi.E, Hum. 130, in finc : confessoris. Martiani, Quinti. » Indicat, ni falior,
» ItemCarthagiiie, sancli Pontianidiaconi.» Nullus Alexandrinos martyres. «In Britanniaminori, civi-
hodie apud aVios Pontianus, ne inter Prsct-^rmissos tate Venetensi, natale beati Vincentiipresbyteri et
quidcmuolus. Mullum fallor, si nouindicetur Pon- confessoris, ordinis Praedicatorum. Qui Valentinus
909 MARTYROLOGIUM. — MENS. APRTL 01 n
origine, angelica vita, et salutari doctrina praeful- A dium de monte Cornelion, obiit Jullana virgo et
gens.diii singulos Ilispaniae et(Tallia3 populosdivini priorissa ejusdemloci, et translata quiescit in mo-
verbialiuiento refecit,et supra vigintiuiillia Jud;eo- naslerio Vilaricnsi, ubi et Vita ejus habetur. » In
runi et Mauroruni ad Christum convertiL. Oinnium editionibusaliis, de Vincentio utsupra. « In Scotia,
denique siLtuoruni gonere ciarus, in iiumerosanclo- siincti Tigernaci, etc. Dic qiiinta, sanetorum marty-
rum referri elamplissimocanonizationishonorcde- niin Theodiili et Agathapodis. » De iis in Actis iv
corari promeruit. » Aprilis. « Lauduno Clavato, » etc. Tum minoribus
MoLAN. : « Item apud Vcnetiam Britanniao, beati litteris : «Eodem die, sanctorum martyrum, sanclae
Vincentii Valentini, cognomento F^errarii [Ferrcrii], Thcrmescum sorore et ancilla. » Inter Praetermis-
confessoris, ordinis Pr;edicntorum, sanclitate, do- sos reinittiLur ad xxn Aprilis. « Apud Leodium in
ctrina, miraculisque clarissimi. Hic super viginti moute Coriielion, obiit Juliana virgo, et praefecta
millia .ludseorum, ac Maurorum ad Christum cou- ejiisdem loci, qu;c tertio obitus sui die ad caenobium
vertit. Lauduno Clavato, prima translatio sancta) Villariense translata, illic inter corpora sacra est
Celinias, matrissancti Remigiiepiscopi. » VidcPrae- sepulta. Ubi et ejus Vita habetur. » Data in Actis et
termissos. « In Scotia, sancti Tigernasi episcopi et ab Ilenschenio egregic illustrata est.
confessoris. » Dein minoribus typis <r Apud Leo-
:
VIII Idus. Die 0.
Roniffi, natalis beati Sixti papa3 ct martyris, qui temporibus Adriani, ut sibi Christum lucrifaceret,
libenter mortem sustinuit temporalem. In Macedonia, sanctorum Timothei et Diogenis.
NOT^E.
Ita Pr^ten.,\\erinien., Tornacen., Antuerp.-Maj- lan. Quibus proximi sunt Antuerp.-Max., Leyden-
Antuerpien.,Max.-Lubec.,Munerat.OreveiniiMo- Bclg., Lovanien. ct edit. Ultraj-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
Si\tiQi Timothei nommhns consistunt.
In solis 13 quidem Pratensis, Xysti \\o&Vi\i. At cum caeterico-
De postremo satis certum est, malelegereHerinien- diccs omnino omnes legant, Sixti, cum Adone, eam
semetEdit. Lubecanam maxiinam, Timothei. Pro scribcndi rationem hic censuimus praeferendam si :
Xysto vel Xisto stare videtur scribendi niodus anti- alibi altcra praevaleat, ea ibi uti licebit.
quior apud Ilieronym. et Romanum parvum. Et
OBSERVATIONES.
Binos hoc die Sixtos vel Xistos nominant aliqua Idibus Octavis Xixtus martyrque sacerque
Praeininet,Adriano mortera sub Caesare passus.
Hieronymiana apographa de Papa tamen, istius
;
nom\n\^ primo, non agere,probant martyrumclasses Conveniunt hoc die Hieronymiana in. annuntia-
quibus immisti sunt, loco et verosimiliter tempore, tione nostra ultima de Timotheoei Diogene, quara
a Sixto hoc nostro multum disjuncts. Itaque, qui exaliquohujusmodi codice certo extraxissecensen-
in laterculo annuntiatiir, is a Romano parvo accc- dus estUsuardus, quandoquidem martyrologisaliis,
ptus est, cujus nsec sunt verba ; XystipapcB etmar- tumantiquioribus, tuin synchronisplaneignoti sint,
tyris, temporibus Adriani passi. Breve estAdonis si Notkerum excipias, qui eosdem codices male de-
Rosweydini elogium quod inulto auctius reddidit scripsit, pro 3facedonia Mcomediamlegens Theoge-
Notkerus nisi pr;ehabenda sit Mosandri editio, in
; nem pro Diogene, in qiioab Ilenschenio et Florenti-
qua penead vcrbum reperiuntur, qu;e Notkeri pro- nio recte corrigitur. Synonymi duo martyres Timo-
pria esse, facilequissibipersuaserit.Noster Adonis thens et Diogenes, si nbn iidem sint in Hieronymia-
;
phrasim, uL in Rosweydo est, contraxitetnonnihil q nis illis Fastis die sequenti leguntur, cum hac diffe
emollivit. Ex libro ponLificali primam Sixti notitiam rentia, quodhicdicantur passi in 3Iacedonia neque
a Roinano parvo desumptamcreiliinus,qui nimur- ulli jiingantur soc ;at sequenti die cum sociis
i
tyr colitur, quid({uid nonuullideeo titulodubilent- duobusauttribus dicnnlnv inAntiochia Syriamav-
Expressior;i lialR'l Florusad in Aprilis, qua) in nos- tyrium subiisse. Unde Maurolyco occurrit certa no-
tra BcdaDcditione, et hoc diein Actis proferuntur, strorummartyrumpatestraP/ii^j»?, nescio,necsa-
ubi dc ejus culLu, aetate, Actis, sepultura, transla- tis patet, an utraque ea classis confundi debeat.
tioneetinventione coUegit lienschenius distinxit- Latent Acta, c guibics inquit Ilenschenius, certiora
queomnia, quae de Sixto I dici possunt, aliis res possemusprnferreeosqueynem^e hodiernos) amar-
ejus gestas vixobiler LangeiiLibus, ut in Alexan- tyribus Antiochenis solidiori argumento secernere.
droTillemonlius toino II, pag. 238 et240. Hoc eum Nihilo plus claritatis suggerefit notae Florentinii,
disticho celebravit Wandaibertus. utroque die.QuaeUsuardiua sunt, integre dedimus.
AUCTARIA.
Pui,SANEN., in Sixto purus. Timotehum,ct Diogc- inis est. Tum secundoloco « In Nicomedia
:
Firmi
nem pr.-eterit, quorum loco sic habet: « Eodem die, episcopi martvris, et aliorum viginti octo » An re-
sancti Coelestini papa;. » Indicat Co?]estinum L de cte Firmoinhminv episcopi digniLas quotveeius
quo saopius infra, et in Actis hoc die. fuerint socii, accurate in Actis examinavit Ilen-
Antuerp.-Max., Leyden., Belgic, Lovanien., et D schenius. « In Africa, Epiphanii episcopi et aliorum
Editio Ulteaject.-Belg. textum sic augent « Ro- : quatuordecim.» De hac ciassecum Usuardo a^emus
m;e, natale sancti Sixti primi, papae et martyris, die sequenti. «Item, C(cleslin;e virginis cum aliis
qui post beatum Petrum scxtus, tcmporis Adria- octingentis. » Hujus fere codicis auctoritate prte-
ni, » etc. clara haec turma in Actis ponitur. « In Nicomedia,
Ultrajegt., Leyden., Albergen. et Danic. idem sanctorum TimoLhci et Diogenis. »
habent, sed prseterca, post temporalem adjiciunt: Bkuxellen. huc rejicit magnam hesterni textus
« Hic constituit ut sacra mysteria non traclenlur partem. Primo loco agit de Martiano, Nicanore, et
nisi a sacris. » ApoUonio. Tum de Amphiano. Sequitur de Sixto,
Centulen. Textum eontrahit hoc modo « Roma?, :
ubi post texlum puruin subjicit « Hic constituit,
:
passiobeatiSixti papa; etmartyris,tempore Adriani ut Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sa-
imperatoris. Iii Macedonia, » etc, pure. baoth, in missa diceretur. » « !n Macedonia. » etc,
RoswEYD. ca3teris omnibus auctior, in Sixto pu- pure. « Item beati Florentii martyris. » Estne hic
911 rSUAIlDl MONACHI in-i
Florentinus ex nuiueru nuirtyrniii Sirmiensinm ? A rexit Ecclesiam annos decem, menses duos, diem
HaotiMuis noii salis li(int.t. unuin : et ut sibi Christum lucrifaceret, libenter su-
H.uJKNoYEN. « UoiiKt'. nataic l)eati Sixti iniiiii,
: stinuit mortciii lcmporalein. Ilic coiistitiiit, ut sa-
|):i|);n ct iiiarlyris, ()ui post beatnni I*ctrnni scxtns crata mystcna iion tractarcnlur, nisi a sacris inini-
crat, et tciniiorilins .Vdriani iinpcratoris post(|nain stris, et ut corporale ;iltaris non ticret de .scrico,
scdcin apnslolioain rcxcrat aiiiiis novcin et ni(.'nsi- scd dc purissiiiio lino contexto, uon tincto. Ilic
l)iis (|niii(iiic, ut sihi (iiirisluiii lucrilicarct, libciitcr ctiaiii coiistiliiil, ut tcr diccrctur Sauctus, Sanctus,
suslinuit iiiortciii tciiipoi';ilciii. Ilic coustiluit, nt Sauctiis Doniiiiiis Dcin S:ib;ioth iii iiiissa. Ilic aptid
saera niisteria iion tractarciitur, iiisi ;i sacris niiiii- purlani .\ppiani decollatus, ubi Doininus apparuit
slris. » l)c;ito Pctro (|uaiido diccl);it Domine, f^uo vadis?
:
« Itcm ipso (lic, n;ilalc saiicti Hyrenei Synnien- In Maccdonia,» etc, purc. «Trecas, sancti Prudentii
siuin e|)iseopi ct inarlyris. Hie inultis ilicbiis iu cj)isco|)i ct coiircssoris. » De quo vidc plura in Pric-
careercniarccratus, taiuieiu <,4a(iiooeci(iitur et cor- tcniii^sis."Kodcin dic). beati Vcrmebandi abbatis. »
pus ejus in tluinen projicitur. » liitur Siriiiienses Lege \Vi7iebaudi; aliis Winohaudi.
inartyrcs nullns liodie /?'^;i6?«i'. neduiii episcopus. Belim utraqnc cditiu, iii fine subjicit : « Itciii
.Nicomcdicnsiuin ;iutcsigiiauus est Finaus, quem sancti C.elcstini p;ipic. » Dc (juo jain toties supr;i.
turpi laiisu iu Sirminin
transroriiiavit U;ii)anus, Creve.n. « Firniiui cpiscopi et martyris » (dc hoc
:
iiriiiiun^iuc Fivini Irfm/nm, aiias cpiseo-
sociuiii et scqucntibus coiisulc Act;i et Pra;tftrmissos, utcr-
pum, ejiisdeni loci anlistitcui lccil, iit autc me ob- rores et confusiuiiem distiiiguas « et sociorumejus
servavit Florcntinius, id Xotkero tribucus, qui Ra- B XXV. Apud Synniuui, sanctaruin Ruliiia.', .Moderata',
baiio juuior, cx lioc vcrosiniilitcrepiscopatiiui illum Maxiuue, ct Macliariyo. It( m, sanctornni Ihjrennei,
accepcril. Potuit II.agenovensis scriptor hunc cx Uoiniiiii, Donati, Cliisii, Quiriaci, llyrcnei episcopi
altcrutrocrrorciiiliaussisse,nisi lorle rioruinvidit, Smyrnciisis. Cajlc8Lin;c virginis ct alioruin lx.k.x
(pii dc Ireiueo illo hodic ineminit, aliud elogium nuiytyruni. Luci;i^ vidua^ et martyris. AucLfra Gala-
ei tribucns. Tu dclrcna^o .Sirmicnsi vidcxxv Martii. tiae, bcati Th^odori episcojii, sapicntia et sanctitate
Sc(iuitur lu Maccdouia, saiictorum Thyniotci et
: << insignis. In Dacia, Willielmi abbatiset conlessoris.
nyogcnis. » Trecas, Prudcntii episcopi et conlessoris. Vernie-
VicTOiiix et Heg. Suec, sigiiatus niim. 130, in handi abbatis. »
line subjieinnt : « Tracas, saucti Winobaudi presby- MoLAN. « Itein, sancti Cojlestiui ;il)batis. » An noii
:
tcri. » elTeruut, ut niox patebil.
.\lii ;iliter ^)«;;<??» Kl beati Wermeb;indi abbatis. » Dcin typis
M.4TRic.-CARTaLS.-L'LTi'.A,iEci. «Hyrcncicpiscopi, : niinoribus « In llybernia, saneli
: Celsi Ardinar-
et niartyris, Timothei ct Diogenis. Sixti papic et clicnsis archiepiscopi et confessoris. Dequo B. Uer-
inarlyris. » nardus iii Vita Malachiic. Constantinopoli, natalis
Vatican., signatus iiuiii. !j',)49, de Timotheo et iiiagni et beati patris nostri Eutychii, patriarch;o
Diogencsilet. Inliuesubdil «Saucti Ccelestinipapa' : Constantinopolitani, cujus Vitaet miraculaconscri-
qui sedit Uoina' annis oclo. » pta snnt abKustachiohuniili prcsbytero. »IIactenii .
Strozz. « Itein sancti Ca?lestiiii papa-. »
: prima cditio. In aliis brcvius « Itciii, sancti C(jole-
:
Remens. sanctorum Timothei ct Appollinaris : stiiii papaj. Et beati Wermcbandi ;ii)b;ilis. In Dacia,
" Treeas, saneti Winobaudi presbyteri et conles- (; Wilhclnii abbatis Uoschildensis et confcssoris. Di-
soris. » sexta, sancti patris EuLycliii archicpiscopi Consl;iii-
Editio LuBECo-CoL. « Ronue, natale sancti Sixti
: tinopolitani. » Omittitur clogium, (iiiod in iiriui.i
primi, papae ct martyris, qui post bcatuin Petrum cditioiic iippositum erat. Vide ca;tcra in .\ctis.
apostolumsextus, temporibus Adriauiiuipcratoris,
-
\\\ Idus. Diel.
Apud Africam, sanctorum Epiphanii episcopi, Donali et alioruni tredecim. Eodein die, Egesippi
natalis
Apostolorum temporum, omnes a passione Domini usque ;i(i^suam aetatein
Viri sanctissiini, qui vicinus
eeclesiasticorum actum textuit historias, ut quorum vitam sectubatur, dicendi quoque exprimeret c:i-
racterem. In Alexandria, sancti Pelusii presbiteri.
NOT.E.
Puri sun iPraten.,IIeriuie/i. Tornaceu.,Antuerp, , vanien et edit Ultraj.-Bely. Aceedit item Belinus in
Max.-Liibec, Munerat., Creven., et Molan. Adde eo solum discrepans, qiiod PelusiumHcgcsippo an-
Antuerp.-Maz., Ultraject., Leyden.ntrumque, Lo- teposuerit.
VARIANTES LECTIOXES.
Pro tredecim sociis Epiphaniiet Donati, codices D liem descrlpserai, vicimvs Apostolorum tempornm
non pauci ponuiit quatuordecim, ut Antuerp.,Max.- Sequitur in coilicibus oiiinibus vox omnes, a Grc-
Lubec, codd. media) notae, etc. Standumne pronu- veno et Molano pr;eteniiissa, cjui ambo cum aliis
mero textus, vide in Actis; certuni putamus ita mcdi;e not;B codd. ^i\\'\c'\wni, sermone simplici,e\
scripsisse Usuardum, ut patet ex codicibus proba- A.ionepotius quamex Lsuardosumptuni. Caractere
tioribus. Hegesippi legendum plane assentior, uti Muiierat. quem casuni servat Uomanum
scripsit
posuit solus codcx Tornacensis, male Praten. Heje- modernum. At quotquot vidi codicesomnesutuntur
sippii, non mclius Herinien. Eiesippi. Ucliqui inte- accusalivo, ct iidein oiiuies legunt, ut in tcxtu sir-
rim in textu cum codicibus Oiiinibus aliis, post Ado- vatum est, si nimis scrupulose, per me licct, coni-
nem in ulraquc editione, Egesrppi Eusippi Mu- m gatur. Ubinam Grevcn. /'tf/^w^i^^i iiivenerit, nescio
nerato typographi vitio ti'ibucnduin. Tornaccn. et Molan. pr;efert Peleusii, cum Antuerp, et Max.-Lu-
Max.-Lubcc. et codices niediae not.Te, pro Apostolo- bcc. Nobis pr;cplacct communior scribendi ratioin
rum. temporum, nitidius legunt Apostotorum tempo- texLu expressa. Meiida scriptoria satis est indicassc,
ribus. Caeteri omnes ut in textu; in quo Usuardus ut Affricam, Aphricam, historias, etc.
ductorem uon recte seculus est, qui ex Hieronymo
OhSERVATIONES.
De Epiphanio sed accuratuni
et sociis breveni, rum Martyrologiorum sententias, circa certaminis
ComiTipntariumelaboravitlIensehenius,inquovario- diem el sociorum numerum relatas invenies. Ea hic
013 MAKTVftOl.OGllM. — ME.NS. AIM',[I.. 914
repetere supervacaneum esset.Hoc notandum, pri- A tur, haud dubie profluxit, Inde ab Usuardoexcerp-
mum videriUsuardum, qui eam clas;em marlyrum tus. P^^o^^fSmnoininat Rabanus, alii aliter clTcrunt.
hac dic eoUocavit, cum Hieronymiana passim vni Wandalberti vcrsiculus cxHieronymianorum sensu
Idus annuntient, uti Notkerus ctiam posiiit. Bcda procedere videtur, ubi Diogenes et Thimotheut
verOjRomanum i)arvum, Ado et Rabanus ncutrodic etiam hodie ponuntur. Ita sonat
deea meminerunt. Wegesippus a Romnno parvo pri- Diogeues septenis Peleusiusqui- feruntur.
miim memoratus, taniquam tncinus apostolicorum
temporuin, ab Adone insigni encomio exornatur, CeiisuiL tantis|)cr Henschcnius, nonidempar marty-
quod ferme cx sancti Hieronynii libro de ScripL. oc- rum esso,quo(l in heaievnoX^iicvmloMacedonia;, ho-
cies.acceptum,Nosterinpaiicioracontraxit, iispru- dieabllicronymianisylM^/oe/i^f^Ayyntgtribuitur.Sed
denter oniissis, quie propius ad sanctum Justinum dchissatisdic pra^cedciiti. Pro tcxtus vcritatcdicta
pcrtinererectcin Actisobscrvavit Henschenius.Not- sufliciunl. Scrupulus, qiii Henscheiiium vcxat, num
kcrus in elogio Hegesippi, solito etiam breviur ost, Peletislus, Peleusus, Pelensius, Pelusus, ctc.^inter
rescissa controvcrsa pcriodo, qua Ado vcrba illa, tot noniiiia etiain Clusiics Alcdiwv in antiquis Marty-
qua? plene habes inauctario Grcveni: JVam el ego rologii Hieronymianiapographis ad dicin praiceden-
(pse, sectisPlatonicis institiftus, audiens infamari tcin;itcm,an \\m\?,'\(\e\w\\\e'^\\,ElevsiuseiPeleu8i'U>s
vhristianos et videns eos impavidos,eAc. Hegcsippo suinma ea diinciiltatc involvitur, qua tot alii marty-
perj)eryni Iribuit, cum Jiistino ascribenda essc, hic resex iis codicibusaccepti;quoruni cum nulla ultc-
paiicis insinuei Hcnschenius, fusius id probans ad riornotitiaalicundeacquiri possit, vixtantuinnobis
xiif Aprilis :qui hoc die plura ad Hegesippum spe- B rclinquunt, ut vclprobabili aliqua conjectura unuin
ctantia ex variis Eusebii locis coinponit, quae histo- al) alicro satis secure distinguamus. Id mihi vide-
ricc dcducta sunt a Tillemontio tomo iii pag. 47 tur tutissimum, landiu martyrologiorum nostro-
Peliisius vel Peletmus Romano parvo et Adoni ruin vestigia premere, dnncc certius aliquid ehices-
i.snotus, cx Hieronymiano aliquo, ubi Pilusus voca- cat.
AUCTARIA.
PuLSAN. sic hodieloquitur : « Apud Africam, san- Petruni constitnit, ut psalini DavidcL antc sacrifis-
cLorum Epiphanii diaconi, Donati ct aliorum trcdc- cium antiphonatim canerentur, nam antea Epistola
cim. InAlexandria, sancti Pelusiipresbyteri. Ipso tantum et sanctum Evangelium recitabantur. »
dic, sancti Victoris. » Quis hicsit, nescio, nisi inter Matric.-Carthus.-Ultra.iect. « Egesippi confes-:
I.ibycos martyrcs connumeretiir. soris, virisanctissimi, qui scripsit historiasa passio-
Albergen. et Danic. ita incipiunt «RouKe, natalc
: ne Domini iisque ad suam a?tatein. Peleusii presby-
^sancti Celestini papie,quiconsLituiLut psalmi David teri et confessoris. » Cur non martyris?
CLante sacriticiuin antiphonatim canerentur, nam Vatican., signatus num. S949, prteterit Pelusinm;
anteaEpistola tantuinetEvangelium recitabantur.» addit autern « In Antiochia Syrias, sanctorum Ti-
:
Siniilia habct Ado Mosandri, undc plane sit verosi- mothci et Diogenis. »
mile, ex aliqiio Adonis apographohuc transisse. Dc Editio LuBEGo-CoL. «RomaD,sanctiCelestinipapa5
:
cietcro purit sunt citati codices. ct confessoris, qni rexit Ecclesiam annos octo. »
q
Centulen. « Egesippi viri sanctissimi, tempori-
: Sequuntur qusecx LovANiEN. supra dedimus. Tum :
busapostoloruinvicini.In Alexandria,sanctiPelusii « Hic etiam constiLuit ut iisalmus Judicame,Deus,
liresbytcri.In Africa, sanctorumEpiphanii episcopi, et dicerne causam meain, antelntroitum missae di-
Donati et aliorum. » ccrctur. » In Africanis satis pura est. De Hegesippo
RoswEYi). « A|)iid Africam, sanctorum Epi|)hanii
: eadcni fere habet, qu» Bruxellensis. In fine « In :
cL Donati martyruin. » Sequitur de Hegcsippo satis Alcxandria, sancti Peieusii presbyteri et confes-
purc. Tum « ih Antiochia Syri;p, Timothei marty-
: soris. »
ris cum aliis s x. In Alcxandria, Pelusii episcopi.» Greven. Praodicatus Egesippusin librissuishjec
:
In textu melius G?>i presbyteri. rcfert. Nam
et ego in sectis Platonis institutus, au-
Antuerp.-Maj. Ilegesippiim primo loco refert cum diens infamari Christianos et videnseos impavidos
longiori elogio, fcrme cx done descripto. Dc Epi- ad suscipiendani mortem atque omne supplicium
phanio pure de Pelusio nihil.
: toleranduin,considcrabamquodimpossibileessetin
Bruxellen. multa habet qua^curiosolectore digna malitia eos et libidine conversari. » Haec ex Adone
oxistimavi. Incipit «Egesippi confessoris, viri san-
: desumpta sunt,sed qu® Hegesippo abjudicanda di-
ctissimi. Qui viciuus apostolorum temporibus, om- ximus. « In Angiia, Salvatoris martyris. » Anglis
nes a passioneDomini usquc nd suam ffitatem eccle- ipsis ignotus est. « Item Eleusi, Macharia?, Phili-
siasticorum actuurn texens historias, multaque ad berti. » Quid dc hac conjunctione dicendum,vidc in
«tilitatein legentium pertinenLia, hinc inde congrc- indice Prajtermissorum. «Cdestini papce et confcs-
gans,quinquelibroscomposuit sermonesimplici, ut i-. soris, qui rexit Ecclesiam annis octo. Hic, » etc, ut
quorum vitam sectabatnr, dicendi quoqueexprimc- Albergen. "Alii ponunteum,» inquit «dicsequenti.»
rct caractcrcm. » Hactenus ex Adone qu?e sequun- : Imo diebus variis. « Brandani episcopi et confesso-
tur, de suo nddidit: « Romae, beaLi CelcsLini papa:. ris.Translatiosancti Tiinotheiapostolietmarlyris.»
Qui rexit Ecclesiani annos oclo. Hic constiLuit ut De his vide Praotermissos. «iLem in Eyflia, monaste-
psalmus./?^dicff antcintroituni niisSiT! dicatur.Et ex rio Steynfclt. sanctge inemoriae Hcrmanni, qui et
ejus instituto Introitus, Gradiialia, et Ofliertoria, Joscph proptcr simpiicitatem dictus esL. »
qua) in missa aiiLc sacrificium dicuntur, de Psalmis MoLAN. typis parvis de Hermanno liabet jani
extracta sunL. Siib ipso cLiam tertia synodus Ephc- dicta « Eodem die, sancti Aiberti monachi ct pres-
:
sina Nestoriuni luiireticum condcmnavit. Ilic etiam byteri Crispiniensis inonastcrii,cujus vitam scripsit
papaCelestinus sanctum Patricium filiiim Conches, quidam archidiacnnus Austromandiae. » Aliaeeditio-
sororisbeati MarLini Turonensis, niisit iii Yherniam, iies adjungunt«Dic septima, sancti patris Georgii
:
qui omncs ibidein ad fidein ChrisLi convcrtit. » In episcopi Mclitincs. » Melius Mitylena. Minori de-
Epiphanio et Pelusio purus cst. Additur in fine : nuocharacterc: « Crispinii, oliiit Dominus Aibertus
«Itcm sancLi Macharii monachi. » PraetermiLliLur. inclusus, cujus mcmoriam facit Crispinium in Lita-
Hagenoyen. in Lcxlu, pr;cter moreni, tantumnon niis monasterii. Festuin vero in saccila vicino, in
liuriis est, de CfclcsLino cadem habct, qmc supcrius quo quicscit, postridie dedicationis ejus oratorii,
ex Alberg. ct Danic. rccitavi. qiiod cst sccunda die Maii.Pompciopoli, sancti (^al-
Reg. Suec. qui fiiit principis Ursini iii Boheinia: iiopii marlyris. In Eiflia, monasterio Steinfelt, san-
« Roraa3, » sancti C;clestini papiC. Qui post iieatum CtiE inemori\T. efe., n ul sMnra,
915 USUARDI MONACm 916
VI Idm. Die 8.
Apiid Corinthum, heati Dionisii cpiscopi, cnjns cruditiono et jjratia, qnam hal)nit in verho Dci, ninlti
frnnntur us(|U(; liodie. Claruit aulcni itein Cliristi clectus tcniporihus Marci Anlonini ct Lucii Aurelii.
Turonis, sancti Perpctui episcopi, admiranda; sanctitatis viri.
NOT^.
Ex Prateii., fferinicn., Tornacen., Munerat., \ject., Leyden., Lovanien., Albergen. Danic. »-1
0'reven et Molan. Adde Antuerp.-Max., Ultra- eiit. Uliraj.-Belg.
VARIANTKS LECTIONKS
In pancissimis dinernnt codices, iisiine vix ol)ser- qiianivis Dionysii scrihi dehoat. Thuronis male
vatu di.^Miis. Coriii/um scribit solus llcrinien. Alii hahent (ireven. et Molaii. Sic ammiranda in soio
pai'lo aliler, pleric[ue nt in lextn el hene. Oiunes Greveno.
legunt Dionisi, et nos ita legendum putavimiis,
ORSERVATIONES.
DeDioju/sio Corinthioruincpiscopo, dcscriptisab verti solent, ad pra;scntem iiislitulionem non per-
co epistolis, drquc cjiis sacri corporis ad Saiidiony- tinont.
sianum ciunohium Tacta suh Innoccntio papa IIl De Pn'petuo memiiiit Romannm [larvuin ct post
Iranslatione, agunthodie Acta nostra ubi Martyro- eum Ado, cx quo id taiilum dcsumiisil Usiiardus,
logia nonnnlla citantur, in ([iiitiushac die fcslivitas quod |)lurihus aliis sanctiscommunesu[)ra vidimus,
Dionysii recoliUir. Ast ea inter nulluni Usuardo an- iis rescissis, quscin solum Perpetumn \)vi\nl'un (\u:\-
tiquius, nulluin ei synchroniim re[ierirc csl. Wan- drahant. Fideiius sua pra3stitit Notkcrus,el quidein
daiherli vcrsus a tcxtu reccdil longissime : ,. Adonis dicta, angelica demonslralione ampliavit.
Maiiuius et lenai Idui tenct;atque Solutor. Adonis tcxtum lantum noii inlegrum dahunt Aucta-
ria codicum I>ruxeilensis et Ilagcnoyensis infra.
Qni diio sancti cx solis Ilieronymianis procedere Ilactenns pro nostro Usuardo, qiii hic, iit [)assiin
possunt. Est cr£;o Usuardi tam |>ro|)ria h;ec annun- solcl, Adoiii adluesit. Aliler scriiiunt llicruiiymiana
tiatio, quain certum csl cam a nullo superiore inar- aliqna apud riorciitiniiim, in quil)iis ad xxx Dccem-
tyrologo acceptain. Niliil in elogio pecuiiare tradit hris ultiino loco lcgitur Tnronig, Perpetui epi-
:
IJsuardns, qnod non de antiquis omnibus Ecclesije scopi et confcssoris. Addidit Rahanus codem Qui :
.<?criptoril)us dici queat, utcxdictisperspectum cst, sancti Martini ecclesiam (edificavil. Plusculum
ct magis ex dicendis patehit. Poterat certeex Euse- dixcrat Florus, qucm videsis ant in fonte, aut in
bio profcrrealiqua,huic soli Dionysio magis acco.n- Actis. Quod autcm dc Perpetuo \n Adonis codici-
modata, utin Actisordincexhihentur, ab iisex|)ur- husrepcrttimcst, rect(',mc(|uid('mjiidice,Mosander
gata, qua)illi non dchite ascrihi solebant. Ilensclie- et Rosweydiis pro addilaincnto liabucre. Utcr dies
nium |)raj oculis hahuit Tillemontius tomo II, a pag. prffiferendus sit, non faciic slatues. cum Crcgorius
448. Porro quas de praifato corpore, in Sandiony- TuronensiSjCx quoPer|)clui vila siimitiir,eum, qui
siano coenohio qniescenle, sitnc Areopagita? Alhe- ipsi nltimus in tcrra fuitct natalis in ca;lo, indieare
nicHsium, an hujus Corinthiorum cpiscopi, contro- neglexerit. Ca;tera vidc a|)ud llenschenium.
AUCTARiA.
PuLSANEN., Antuerpien.-Max., Lubec. ct Relin. templum,.super ossa bcati Martini cpiscopi per-
puris codicihus annumcrari possunt, a quibus in eo fectum cst, et co ipsius cor[)ns translatum est. »
solum dcliciunt, quod brevissimum Perpetui Turo- IIa;c cx Adone, sed non ad verhum desumpla
nensis elogium omittaiit, ita scrihentes «Turonis, : sunt.
sancti Pcrpetui episcopi. » IIagenoyen. in Dionysio eliam ferme purus est.
Roswevd. ctiam puruscsset, nisi inter Dionysium De Pcrpetno, post viri, siihdit « Qui ecclesiam in
:
et Per|)etuum insererel soquentia: « 'n Africa, Ma- honore heati Martini episco|)i fedifieavit, et ossa
charii martyris et aliorum novem. » Unde socioruin beati Martini transferri fccit, ct iii eadem ecclesia,
praecisc novcm manipulum codicis hujus scriptor illa honorifice, ut decuit, collocavit. Tandein
eruere potuerit, doccri cupio. multis perpetra*''; virtutibus, ipse obiit in pace
Centulen. « Apud Tolosam, heati Exuperii epi-
: tranquilla. »
scopi et confessoris.Qui hcatusvii-, fuitvalde parcus Aquicint. in fine post viri, addit Roma; sancti :
[opinor suhintelligi sibijcl indigenlihus extitit Ca;lcstini pap;e. Ilic constituit,utpsalmi David ante
(largus]el pius.» llaec meliusexUsuardo tradit An- sacrificinm antiphonatim cancrcntur, nam antea
tuerp.-Maj. statimrcfercndus, scd qii;c spectanl ad Epistola tantum rccitahatur, el sanctuin Evangc-
xxviii Scptembris. Sc([uitiir iii Centulen. « Apud : lium. » Viiles, verum essc, quod diximus, nempe
Corinthum, heati Dionysii episcopi. Turonis, sancti variis diehits hiinc sanctiim refcrri.
Pcrpetiii episcopi et confessoris. » MATiuG.-CvuTiius.-Ui.Tn.AJECT. « Dionysii epi-:
Antlerp-Maj., omissis Dionysio et Perpctuo, scopi Corinthiunim. Perpctui episcopi Turonen-
Exuperii clogium sup|)let hoc mudo « A[)ud Tolo- :
1) sis. »
sam, sancti Exupcrii epi.scopi et confcssoris. Qui In Vatican., sign. num. 5949, adjectum est :
beatus vir quantumsibi extitit parcus, quantumque « In Africa, sanctorum Macarii, Connexi, con-
aliis largus, sanctus Ilicronymus inemorabili [)ru- ccssi et Maxim;e. » Ex Ilieronymianis accepti
secutus est relatu. » sunt.
Bruxellen. de Dionysio ea fcrc referl, quas nos Altemps. : « Iteni Concessi, Ammonii et Suc-
in textu, scd invcrso paululum ordine. Sequitiir de ccssi. » Ex eodem fonte. Vide in Actis rccte con-
Exuperio, ut codex proxiinc superior. Tum «Itein : juncla.
Romae, Calixti papas et martyris, cnjus principalius Florentin. « RoniiB in ccemetcrio sanctas Pris-
:
fesluin cadit ii Idus Octohris. » Undc er-o fcstum cil!ie, via Salaria, natalc sancti Ca)lestini primi,
lioc minusprii)cii)alc, aliis incognitum?Anexaliqua pa!);e et martyris. »
translatione! Vide Pratermissos, uhi rcjicitur ad Edilio Lubeco-Col. in Dionysio pura est. De per-
dictam diem xiv Octobris « Turonis, sancti Perpc-
: petuo sichabet: «Turonis,sancliPerpetuicpiscopi,
tui episcopi, admiranda; sanclitalis viri, cujus ope admirandaesanclitatisviri.Cujusopetemplumsupcr
917 MARTVROI.OGnJM. — MENS. APRll-. 018
reverenda ossa beati Martini episcopi perfectum A burga, Grevenum transcripsit. Sequitur « Depo- :
est,et pliiriniarum aliarum extitit fundator eccle- sitio beatiRedempti, Ferentinse civitatis episcopi
siaruni. » et confessoris, de quo in Dialogis Gregorius. »
Greven. : <i Apud Africam, natalis sanctorum Ti- riactenus editio prima. In aliis « Item, beati Al-
:
mori, Macharii, Connexi et Maxinise ct aliorum. berli, patris ordinis Carmcli, episcopi et confes-
\temConccss.'',iia\ut3iV\s[r/ui4ni Soluloris],Succes- soris Hierosolymitanse ecclesiae. Marchianis, ele-
si. Januarii,IMnnarii martyrum. » Ex diversisHioro- vatio sancti .lonati, confessoris Christi. » Rejicitur
nymi apograpliis. » Celestini paptc, secundumalios ad Augusli. « Die octava, sanctorum apostolo-
I
die prasccdenti. Exuperii episcopi Tliolosensis et rum. Ilerodianis, Agabi, Ruii et sociorum. » Ita a
confessoris, qui ponitur infra xxviii.Septembris. Gr;ecis ct simul, hac die coUmtur; conjuncti etiam
Gemmari abiiatis et confessoris. » An Cenemari? in Kalendario Moscovitieo a Latinis scorsim, ut
:
Putatrienscheniusesse«G(remarnm »abhaLcm Fla- vidcre esl in indicc Pra^tcrmissorum. Sequitur
viacensem, fpii colitur, vcl saltem ab aliis referlur aliis litteris. « Ilem, sancii IJademi archimandritse
xxivSeptembris. « Sexburgis reginae et abbatissae, ct martyris, cujus martyrium habet Metaphrastes
cujus Beda meminit lib. iv Ilistorige gentis AokIo- Simeon. » Inter Pra^tcrmissos remittitur ad dieni
rum. »Dies natalisestvi .lulii. .scqncntem, ubi et BadAnms vocatur.
MoLAN. typis minoribus, de Sexburge vlI Sex-
V Idus. Die 9.
Natalis beati Procori, qui fait unus e septem primis diaconibus
hic Hde : et miraculis pra^clarus apud
Antiochiam niartyrio consummatus est. In Sirmio, passio sanctarum septcin virginum, quas dato simul
pretio sanguinis, vitam mereatte sunt aeternam.
NOT.K.
E\Pralen.,Tornacen.,Pulsanen.,Aniuerp.,MaxBMax., Ullrttject., Leyden., Albergen., Danic. et
Luiec, Muncrat. Greven. et Molan. Adde Antuerp.-
, edit. Ultraj.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
Plerique codices legunt Procori, quos secutus textu. In Pulsanen. deest sepiem, ante zirgtnum.
sum ; veram lectionem habent Pulsanem. et Molan. Caute sane, si id consnlto factiim est, u' ex di-
Munerat. omi.-;it vocem.SVy;/^/y/, stwteprimis diaconi- cendis patebit. Solus Munoratus post virginum.
Z^M^.Greven.et Molan. malunt scriberc, diaconibus addit et mariijrim, dyaconibus, martirio, mercata
primis. Pulsanen. \M'opr(dclarus, solum posuit cla- eternam, astatein redolent qua scripta sunt.
rus. InPratensi csi Sgrmio, melius cum reliquis in
OBSERVATIONES.
Adx.Ianuai'ii diaconosillos quatuor de pirimisno- rum alibi notala, etiam cum singulari in nonnuUis
minatim rctulimus,quos ab aliis omnibus martyro- codicibus charasteristica, cum titulo nempe Cano-
logis pra3terilos, a soloRomani parvi auctore certis nicarum, intcUige sacrarumvirginum, ut recte, nisi
diebus aflixos ruisseexistimamus. Inter hos, ordine fallor, conjectaf Florentinius, cujus not^itionemcon-
tertius Procltorvs, hunc sibi sacrujn dicm obtineL, sulat curiosus lcctor. Interim tanii^n et Beda, et
itaibi signatus AntiochitB, Prochori diaconi, qui
: Rom. parvuin,et AdoRosvveydi,quosUsuardussecu-
de srptem. k^o\\\^\'Avisvo\o%\o woVi discre-
ii/nus esl G \\\sc9>t,t\\scvtctirginesx\\x.\ViCvoseptemSirmio?^%cv\
pat,nisi quod secundo loco posiieril. Breve enco- bunt, ut faciunt etiam Rabanus et Notkerus. In quo
mium intcr fcstivitates apostolorum ita refertur : martyrologipassim omnes, etiam revisores Romani
Beati Prochoridiaconi,proeclarissimiJide et mira- hodierni, Usuardi vestigia unanimiter premunt.
culis viri, apud Anliochiam martyrio consummati, Male, opinor, nisi quis vetustissimos Hieronymianos
ibiquequiescentis.\\acezAc\\\\'ih\-d.s\ns\\%cst'!iot\iC- codices, inter seplane consentientes, recentioribus
rus,quam uesciocur Noster immutaverit. Ipsamco- aliisposthabendos contenderit.quod nemini harum
dicesaliqui in Auctariiscitandi, integram retinent. rerumpcrito, probatum iri existimo.Mosandri Ado-
Undesua Adocruerit,minimeconstat;necquidquam niana editio a citata plurimum differt, utpote quae
de Prochoro traditur, pra^ter ejus ad dia-
satis certi u.trumquevirginumnumerum,servatopositioniser-
conatum electionem ex Actorum cap.O. Ncc auctor rore exprimat, variaque confundat, ab .\done Ros-
dici potest libelli
apocryphi, fabulis mcndaciisque weydi suis locis discreta. Plura de his in Actis et
refcrti, deViia,miracuiiseiassumptioneS. Joannis apud laudatum Florentinium nobis sat est, fontem
;
etangelisia. Caeterum de Prochoro inter inartyro- vel fontes indicasse, unde sua Noster acceperit, ne
logos nostros eorumque scquaces satis convenit. is priinus errasso censeatur. De c?etero genuinum
De septem virginibus major est controversia. In ejus textum in laterculo referri plaue persuasum
apographis llicronymianis distinctissime expri- habeo. Supcrestcx Wandalbcrto adjicere distichon,
muntur classcs virginum binas, et prima quidcm, quo in eamdem sententiam ab eo honorantur.
quse Sirmii,\c\ in Syrmia coUocatur, non septem,
sc(\so\Qsquinqueco\\\\)]ectit\\r,quarumno77ii}iaDo- D Lampade septem quinis micat Idibus alta
minus novit,\c\ Deusscit; cohorte altera septena- Virg-ineus radians simul atbere flosque decorque.
AUCTARIA.
.lamsupra indicavimus,codicemIlERiNiEN. caetera nonicarum, » etc, bene. « Eodem die, natale beati
quantumvis probatissimum, dissidcrc, a reliquis Procori, qui fuit unus de septem diaconibus. »
quod in hunc diem rejiciat « Apud Palaestinain, : Csetera ut in textu.
sanctse Maria; Egyptiaca3. » Vide Observationes no- Centulen. « Natalis beati Prochori diaconi, fide
:
stras ad ii Aitiilis. Cum Herinien. consonant codi- ctmiracuUs prcTclarissimiviri. Antiochiamconsum-
ces aUi inox citandi. matijibiquequicscentis. Apud Sirmium,scptcmvir-
Lovanien. purus est nisi quod post constmmaius ginum,qua3in unum mcrucruntcoronari. » Hicphra-
est, addat, ibique quiescens. sisAdonis, Usuardina? prreposita est. « Eodem die,
transitus beatissimae Mariie .Egyptiacae, quae ju-
RoswEVD. iucipit : « Apud Pakeslinam, fransUus vanfc gloriosa domina nostra semper Virgine Dei
sancta? Maria> iEgyptiacie, qua3 pcccatrix appeUa- Genitrice, reiiquit omnes illecebras carnisVt facia
tur. » Scquitur « In Sirmio, septem virginum ca-
:
cst va'^ eiccf iMiijf;. «
919 rsrAUKI MONArHI \m
A.NriEiii'.-MAj. agit cum textii dc Prochoro ct A tiqui cultns « Ipso die, translatio sanctie Moni-
:
seplcin vii'!4iiiil)iis Sirmioiisibiis, in (Hiii)us ciiin c;c, vidu;i\ matris eximii doctoris Ecclesia; sancti
CrNTiLKNSi rcrnic convcnit ncnipc rpii jnin s;c--.
Aiigiistini cpisco|)i, de Osti;i Tybcrim ad Roma-
piiisAdoncin, iion (Jsuiirdiiin iranscriiicrc" solc;d. luiiii tirbcin. »
Ad |)iiii!;!tciii dcinccps iiiri},'is ;icccdct. RiiLiM utraqitc cditio it;i incipit "Tr;uishitio :
nr.LXKi.LKX. : « Apud Aiitiocliifiin, natalc hcali corporis saiicl;c Monic;c, tnatris sancti .Viis^iistini
Procori diaconi, viri fidc et iiiiraculis ciarissimi; ex Ostia Tybcriiui Roinain, pontificatu Martini
([ui l'uit iiniis dc scptcin priniis dy;iconil)us niarty- qiiinti pap;c, ;iiin() lcrtio dccimn siii poiitilic^itiis,
rio coron;ilus. Apiid Sirniiiiin, iinl;ilc sanctariiin rcc()ii(lituin(|uc ;i|m(l s;iiictum Atigustinuiii. » Rc-
scplcin virKiiHiiii, fiiuc siiiuil coronari incrucrunt. li(|ua satis pltira siinl.
cl dalo prctio sanyiiinis, vitam ;ctcrn;un incrcaUc CiiEVEX. : « Itciii scciiiidniii ali^pios liic, marty-
sunt. Apiid Pahestinam. transitus hcatae Mari;p riiim Jacobi niajoris apostoli, Dcmctrii, Diaconi,
.rii:yptiac;c, iiua^ pcccatrix |toMiitcns ;)|)pcll;itiir : Ilihirii, Conccssi. M;irii, KortiiiKiti. » Ex llicronym. :
ctijiis act"s valdc iiiiraljilcs, et oinni hiuui! dij^ni « !ii (;;illiis, civitalc Rolomagcnsi, ))c;iti Ilugouis
invciiiiuUnr. Apiid .Moitlcs !!;iiinnni:c, (lc|)()siliu !-cit cjusdcin urbis archicpiscopi ct confcssoris. Dios-
tr;insilns l)cal;c Waldctrudis, ncplis Ijcala." (".udii- cori abbatis, qni fcrc, ctc, » ut supra. « Dcpositio
lae. » De qua vide in Actis. beat;c Maria? Jl^gyptiac;c, quain l."suardus iv Nonas
n^GENOVEN. « Xatalc sancti Pr^.cori tnartyris. .Vprilis ponit. Ipso dic, transhitio sanct;p Monicne,
(Jiii luil i\c scptciu priiiiis dyaconibus utiiis, fpii st;i- matris be;iti .Vngustiiii cx osliis Tybcrinis ad ur-
tutus rat ;i'> apostolis cuin sanclo vStejiliano ad tiii-
(
j^ bein Romanam, tcmporc Marlini pap;e quinti.Wal-
iiisterium viduarum. Ilic fldc ct miraculis pra^cla- dctriidis vidua3 ct alibatissa'. »
rus erat, et apud Antiochiam inartyrio coroiiatiis MoLAX. « Translatio corporis sanct;c Mouicae,
:
est. » In virtrinihtis Sirmicnsihtts pnrus cst. Ho- (( etc, » ut editio Li bego-Col. « Apud Pahcs! inain,san-
m;e, passio i)iiirinioruin marlyruin, tptos sanctiis ctic MaricC -EgyptiacK. In Calliis, civilatcRolhoma-
Alcxandcr papa,diuu in vinculis tenerelur, Laptiza- gcnsi, bcati llugoiiis prudaUc urbis archicpiscopi ct
vit iu carccrc. Uos omnes Aurelianus princcps, navi confcssoris. » Prosci|uitur alio characterc « Ejiis ;
veiustae impositos, in altum marc deduci, ct illic corpus magna revcrentia asscrvatur et fulget iii
ligatis ad coUa lapidihns mcrgi in profundttm ma- Pr;Bpositura saiicti Vcdasti, llaspris dicta, in dioe-
ris fecit. » II;cc ad dicin scqiiciileni pcrtinent. cesi Cameraccnsi. Dioscori abbatis, qui fcrc, » ctc,
Aquicinct. etiam .Egyptiacam Mariam huc re- ut habcnt cditio Eubeco-Col. ct Ckevex. yuae ta-
lerl, his verbis « Apud PahBstinam, sanctte
; inen in aliis cditionibu-; a Molano prndcnter pra;-
-Marias /Egyptiacae, quge peccatrix appellatur. » termissa sunt. Sequitur « Civilate Dicnsi, sancti
:
VicTORix. et RiG. SuEci.-E, signatus num. 130, iii MarccUi ejiisdcm civitatis episcopi ci confcssoris,
fine « Rom;)?.
: sancti Coolestini papae, qui rcxit de quo Grtigorius Turon. Acacii, Amid;e civilatis
ELJclesiam annis vii. Ilic constituit, » etc, ut licri cpiscopi etconfcssoris InTriparlit;i lib. xi,cap. IG. »
:
el nndius terlius inter Auctaria. Ilactciius cditio prima. In poslcrioribus, incii^il :
Matric.-Cakthus.-Ultr.aiect. « Septem virgi- : « In Galliis civitate Rothoiiiagcnsi, ctc, » ut supra.
nuni martyrum. Maria? /Egyptiacte. Prochori dia- « In Castro Moiite, transiUts i)cat;c Waldetrudis.
co!ii. » Vi(Je qufe de iis jam noti semel dicta sunt. -, Qiia; cx Vinccntio viro iiobili gcnuit sanctas virgi-
.\i,temps. « Item Fortitn^.ti et Donati. » Adjecta
:
^ iics, Aldetrudcm ct Madclbcrt;uu; deindc ab illo,
sunt hcTc nomina cx aliquo Ilicronymiano apogra- servata charitatc, scparata, iu Castriloco ad exer-
pho, ut alin pridic. citium spirilualc mullain sanctarum virgiiuim niili-
Strozz. ct Medig. « Translatio sanctae Monicae, t:n;n adunavit. Die noiia, snncli iiinrtyris Eiitychii. »
ex Ostia Tyberina Romam. » Voluit diccre « Eupsycliii. Eodcm dic, tr;inslatio
Editio LuBECo-CoL. in Prochoro solum adjicit : corporis sanct;c Monicc, matrissancli Augustini,ex
« Ihique quiescens. Iii Sirinio, etc, » pura est. Se- Ostia Tibcrina Roiuain, |jontincatii Martitii quinti
quitur ; « Eodem die, beati Dioscori abhatis, qui pap;c, anno dccimo lcrtio sui pontificatus. » Tum
fcre centum cxstitil pater monachorum. Ilic coiti- typis minoribus « .\i)ud Pahcsliuam, secundum
:
inunicantes fratrcs sajpc monebat, ut ad commu- historiam, depositio sancl;c M;iri;c .Egyptiacae,
nioitcm Eucharistiae non aliter accederent, quam qure a nonnuUis lioc ilic recolitur, ab aliis qiiarto
diligentissimc ad mortem praiparati. » In Actis Nonaruin .\prilis, uhi ab Usuordo est annotata. »
prajtermittitur, defeclu sufflcicntis probationis aii- rtroque dic satis dictum est.
IV Idns. Die 10.
;ipu(I nabyloniam
Ezcchielis proplietcT, qui a judice populi Isracl intcrfcctus, iu sepulchro Scm at(]uc
Arfaxad est sepultus. Rotna}, beatorum martyrtiin plurimorum, quos sanctus Alexaiidcr papa baptizavit
cuni teneretur in carcere. Hos onines Aurelianus princcps navi vetust;c impositos, in altum marc deduci,
el illic ligntis ad colia lapidibus mcrgi in profundum maris fecit. Alexandri;c, sancti Appolonii prcsby-
tcri et aliorum quinquc
!ia Praten., fferinien., Tornacen., Pi'lmne;i., U tuerp.-Max., Ulkaject., Leyden., Lovuuien., Al-
Mvnerat., Belin., Greven. ct Molan. Item An- hergen,, Danic. et edit. Ultraject.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
SoUis Piilsanen. scribit Uezcchielis. Praten. et dum scripsit : Hos aiitem omnes Valerianus. Cur
nelin. BalijlonlaiH ; Grcvcn. et .Molan., Babylo- Pratcii., Munerat., Helin., Grevcn. et
Ilcriuien.,
nem; utrovis modo, non ma!e posui tamcn cum : Mo!an. legnnt navi vetusta, haud satis intfdligo;
c;i'teris, ni in textu. Pro Sem, habct Pulsancn. rcctius, opinor, Tornaceu. ct Pulsanen. post Ado-
Emath. Tornaceu. e!, Pulsancn. legiint Arfaxat; ncm nari vetusta, ct ita in lalcrcttlo. Pulsanen.
Muneral.,.l?yrt.r«//i;Hclin. et Grcvcu,, Arphaxal in liujus pcriodi finc omisit maris, sic legens :
Molan., Arpaxat. Elige quod vis, cgo lcctioncm Mergi fccit in profundum. De Apollonii nomine
Pratcn. ct Ilerinicn. prictuli, non qiiod meliorem alibi cgimus male habcnt Tornac, Apolinii; Mu-
:
existimcm, nam Icgcndum cst Arfaxad. \\\ Ptilsa- ncrat., Apjwlonii, el Rclinus Apolonii, Minutias
ncn. omissa cst so\papcs. Turpiuserravit Belinus alias praetereo.
921 MAKTVROI.OGIUM. MENS. APRIL. 922
OBSERVATIONES
De propheta E:ecMele apud Bedain an-
ejusqiie A Martyres Romani a beato Alexandro papa bapti-
nuntiatione, pliira hodic in Actis ohservat Papehro- zati et ex ejus Acliscum Qiprinoci Bnlhina desum-
chius, inter qute hoc plane exploratum piito videli- pti. in Roiiiano parvo atque ex eo in Adone memo-
cet laudatuni iiiartyrologiun prophetas, si (itios ap- rantur. Xoster ductorein suum de morc secutus est,
pellet,solo fere noinine indicare;ast lioc non iragis elogii totius substantiam, non verba ipsa scrupu-
ipsi peculiare, quain Roniaiio parvo, Adoni et Ra- lose seclatus, quod Notkero familiarius esse,sa)pe
bano. Aliani Usuardi isse rationem ex dcciiisu ina- diximus. Advcrtat curiosus lector, noruin captivo-
nirestum esl. Qu;e aulein hodierniejus ehjgii verilas riiin martyriim numerum ex citatis sancti Alexiin-
censeri debeat, apud pricfalum I\'ipi;ln'ochiiim inve- dri Actis;'([u;e coiistanter sinccrissima praidicat
nies. Ea porro qu;e in Aiictariis sug'Kerit codex lla- llcnschciiius, haud diinculter ad viginti circiter
genoyensis, iion minori adniiratioiie tligna siint, ut deliniri |)ossc. Item Aurelianem, qui hic princeps
per te statim pcrsiiicics. Ut paiicis dicain [)ra;ter : dicitur, supra ad xxx Marlii, iibi dc saiiclo Qiiirin()
sacerdotis titulum, qiii ex ipsa ejiis prophctia eriii- ;igilur, imperalorem ;ib Usu.irdo compcUari, ((ui
tur, cielera, (jua^ad cjiisgcsia, vit;c tempus, mortis tainen uiius idemqiio j^^^^ijefectm, sit, seu Comes
geiuis spectant, iii ohscuro delitescunt, nisi quod utviusqne mUitifP.. ab imperatore Trujano, de Se-
Athanasiiis ^jro j^o^^^/o^^rtsm/^i memoret, q^iia po- leucki Isaurire ad interfectionem omnium Chris-
pu!o venlura 'pr(edicabat. Non hinc, sed cx quibus- tianoruiii evocatus, ut 'in laudatis Actis disertc
dain ;ipocryphis, de Ezcchiele circumferri solitis, exprimitur. intcrim ncc iii martyres quantuinvis
sua mutiiasse Usuardum, satis verosiaiileest unde ; cclebres, ncc propheta E/.echiel inapographis uliis
solum sepuUur;e locum ex vero prodi existimat Fa- i{ Hieronymianis noti sunt. Ex hi-^ce tamen Apollo-
pehrochius, ut uole cujus d iu perman serit inter Ju- nius certo iirdiluxisse videtur, a Noslro primuin
d(B0S etChristiunos memoria Tenerabilis. Quod au- coMsignatus, ;idiiiiiclo S')ciortim qiiinqueconsortio,
tem eodem in loco sepiilti olim fucriat «ym et Ar- qiios ex senis ibi nominalis, seligcre non satis po-
phaxad, id yratis truditum a Rabbinis, autpotius tuit Fiorentinius. Eorte Acta nostra felicius distiii-
confictum ariiitratur. Mitius dicamus, valde incer- xerint; iios controversiain in medio reliuquimus.
tum cs-c. ct sola fcrme Usuardi aiictoritate siibni- Erraverit nec ne rsiiardiis, iilioruin estojiidicium,
xum, Wand;ilbertus Bedaj brevitatem imitalur : lextuin ejus |)urum ct simpliccm nos rcddidissc,
Ezechiel valcs sancto dicat ore quaternas. codicum fermeomnium consensus abtinde evincit.
AUCTARIA
Antueup. ct Max.-Lubec. liodic Rcdani, Rom. dices meliiis die pr;ecedcnti retulernnt. Sic legit
parvum ct .\donem potius quam Usuardum secuti siinpliciter absque elogio « Ipso die, depositio
:
suiit, ita prinio loco aiinuntiantes : « Ezecliielis domni Iltigonis archiepiscopi Rotoinagensis. »
prophet;e » siinpliciler. VATrcAN., signatus iitiin. ^ilUO, adjicit in fine ex
RoswEvu. tcxtui jiuro attexit ex Hieronym. « In : aliquo apographo llieronymiano « lii Ant'ocliia,
:
Africa, se()tc:ii(lecim inartyrum. » sancti The()dori presbyteri. Apud Africam, sancto-
Centule.n. « Ezcchielis prophet;e, apiid Babylo-
: riim martyruin decem et scplem. »
niam lapidati, et in sepulcro Sem atque Arphaxat LuxoviEX. « Lugduiii Galli», depositio sancti
:
sepulti. Roin;e, martyruni compluriinoriim, quos G Siagrii. » infra, sed ah alliis
De eo etiam Greven.
beatus AlexanUer papa baptizavit, quos priiiceps ponitur die sequenti.
Aiirelianus in inare pr;ecipitavit. Alexandria3,sanc- Editio LuBECo-CoL. in textu modice interpolata,
ti Apollonii presbyteri ct aliorum qtiinquc. » in fine subnectit « Hic Ajiollonius Philcnionein
:
Antuerp.-M.\j. ferme purus est, sed deficit iu convertit, et judicem Alexandria?, qui omnes pro
Apollonio. Christi gloria submersi sunt. » Mclius hajc |ir;cter-
BiaxELLEN. etiani in lextu satis purus, in fine inissa fuissent, ut pote qu;.e hudierno ApoUonio
addit « Itein sancti Macharii archicpiscopi Antio-
: ininus (^uadrent, ut apud Florentinium et in Actis
chmii. Qui laboriosa pro Christo peregrinatione ostenditur.
s iscepta, Gandavuin venit, et ibi iu monasterio Greven. « lu Africa martyi um septemdccim. In
:
bcali Bavonis moriens, sancto line quievit. » Thracia, natalis saiicti Gaiaiii. Antonii martyris.
IIagenoven. ita incipit « Apud Babolyniam, Eze-
: Itein Saturnini, Grani. » Ex Ilieronymianis dc inore
chielisprophetiT. Quide Jcrosolyma datus esfr obses accepti sunt, pr;ctcr Antoniuin, in Actis mcrito pr;c-
rcgi Nabuchodonosor a .loachin/rege Juda, cuin Da •
terinissum. « Macharii patriarclnc Antioclieiii el
nielc et tribus pu 'risac Mardochaeo. Qui propheta confessoris, juxta Gandavum in inou;istcrio sancti
inagnus crat in contemplatione ad Deum. Qui et Bavonis quiescentis. Aiuid Lugdunum, Siagrii con-
mirabiles visiones vidit, et solus ipse inter omnes fcssoris. » De quo supra. « Theodori presbyteri. »
prophetas, filius hominis a Deo vocatus est. Qui An et martyris Antiocheni? Vide Pr;etermissos,
sacerdos crat et poptilum trausmigrantein more ubi et de co qui sequitur « Mutiiheremita3. Joannis
:
ponlilicis argucbat, mala eis pracdicendo. Et <|uia n B;iptist;e decollatio. » Reinittitur ad xxix Augiisti.
quibusdain prjedixit quoJ rcdituri non esscnt in « Translatio sanct;c Gcrtrudis virginis. » Vit;i ejiis
terram Juda, ipsum per cardos et tribulos trahondo et tra':slationes illustratte sunt xvii Martii.
iutcrfecerunt quein omnis popaliis sepelivit, pro
; MoLAN., typis minoribus « Malaclii episcopi Les-
:
gloria prophetia3, qiue in ipso erat, in sepiilcro Sem morinensis ct confcssoris, dc quo in vita sancti
et Arphaxat lilii ejus. Alexandrice, passio sancti Malachi;e. » ILuc quidcin iii prima editione inemo-
Apollonii martyris et aliorum quinque martyrum. » rat Molanus, sed iu se iiicntibus, uti et in Actis
Marlyres Roinani hic praHermittuntiir, qitos heri nostri^, praetcrita sunt. Porro editioiies posteriores
perperam collocatos diximus. habenl « In Gandavo, depositio heati Macarii epi-
:
Matric.-Carthus.-Ultiiaject. « Ezcchielis pro-
: scopi ct confessoris. Die d ciina, martyrum Teren-
pliet;e. Romao, plurimortim niartyrum. » tii, Poinpeii et socioruin. » Martyres Afros intelli-
CoDEX RicoriAX., signatus D 9,"hoc die sanctum git, secunda classe in Actis signatos. Tii ubi vide
Ilugonein Rotomagenscm consignat, quem alii co- nomina distinctiiis expressa.
III Idus. Die H.
Rom», natalis beati Leonis pap;r. cujtis tcm|)oribus cxtiti sancla synodus (ialcidoncnsis. Apiid Cretam
urbc Gortina, sancti Philippi cpiscopi, qui magis virtulibus et optimis studiis pra^ditus fuit. Floruil
;
9-23 USUARDI MONACIII 024
autcm lomporibus Antonini Vcri ct Lucii Aurclii impcratorum. \n Dalmatia, civitale Saiona, sancti Do-
mionis episcopi cum militibus octo. Nicomedia), sancti Eustorgii presbiteri.
NOT/E.
Pupi sunt Praten., fferiuien., Mimerat., Greven. ct Molan.
VAUIANTES LECTIONES.
Cakedoneiisis icv\\)\.\n\. ^\\.\x\vv\\\.,y[o\\\n. et plc- A Stcphano alii.)((iic subincic con\ittus legendnm
riqiic codiccs alii scculus suni Pi-alfn., Ilorinien.
; Chalcedon. Ilaic obitei- bac occasione dicta sunto.
et Crcvcn. Quod putcm eam luisse medii ;evi scri- Domionis habcut codiccs passim passim omnes
bendi rationcm. Ncutra valcl, uti ncc viroruni c;c- Acla pouuut Domnil vcl Domnionis. Muncral. male
tera cruditoruui illa, qu;r pridcni iuvaluit lcgcndi Eustergi pro Emlorgii. Niwmedia, slnodus,pre-
Galchedon, quani ct cs,'o alibi sccutus fueram, ex ditus, etc, indicasso sat est.
ORSERVATIONES.
Ronm, Leonis i)aji)(B et confessoris,\vv\y\ sunt cjus cruditi al'i mag:isexp[icucrunt et cxtenderiuit,
genuini l{cda\ Nihil dc co in ai)0!,M'aphis Ilicrouy- quos inter Tiiiemoutius totius vitas scriem latius
mianis hoc dic, nihil in Romano parvo, n c proinde sed non sine partium sludio, droscquitur tomo XV,
in Adonc, ut ctiam Mosandcr fatctur. Rabanus a pag. 414 ad 83-2, totis 17L! articulis, quos ncc
Redic vcrbis aliquid dctrahcns, clogiuui concinna- cvolvere otium, ncc in oniuibus probare animus
vit nou omni cx partc sinceruni, quod a Notkcro cst.Accipe modo brcvc, scd satis elegans nietri-
ferc ad verbum transuuiptum est. Nostci' paucula cum Wandalbcrti encomium :
de SUO deprompsit, quse potissimum pontificis verc Pontiflce et summo tema; irradiante Leoue
maximi decus unice pra?dicant. El quidcm faten- Spiendet, ore, manu, chrisii qui pavi oviie.
dum est, pra^cipuam jam olim apud Latinos fuisse Philippns Cortj/nensis in Romano parvo hodie
hodicrnam magni L"onis solcuinitatcui tametsi unicus Gortma, Philippi episcopi, qui claruit
constct, hunc diem, ncc natalem ordinationis, aut
,
p
^
:
Antonini Viri et Lucii temjyoribus.KxhWo \)\\\s AicW,
consecrationis pontificalis, nec magis natalcni in .\donis elogium a Notkero descriptum, a nostro pa-
ccelo, aut depositionis, dici posse; ut proiud tran- raphrasi paulo nitidiori translatum. Gortinm satis
lationis alicujus, aut clevationis cclcbritatcm recoli recte scrij^sit Roniaui parvi compilator, mcliusalii
existiment ileuschcnius et Pa|)cl)rochius. Porro Gortina, cur autem iu Cortynam id mutaverint
diem ipsum depositio7iis, post ultiuium operum Ado ct post eum Notkerus, noc divinare lubet, nec
S. Leonis editorem, xxxOctobrisalfigcndum putant examinare. Nec iilud inquirimus, cur idem Philip-
laudatus Papcbrocbius ct Castcllanus; quod mihi pus in Romnno parvo, Adoue et Notkero repetatur
nuUo modo placct. Quidni cnim pr;cvaleat x Novem- ad viii Oclobris, ibi ab Usuardo melius praeteribus,
bris autiquitate cullus, in Hicrouymianis co die cum utrobique dc codcui agi manifestum sit. Quae
concorditcr asscrti Roma depositio sancti Leonis
: in Philippi virtutum, et doctrinaecomniendationem
episcopi. Certe ip o illo die x Novembris, non a ab Irenteo, Eusebio, Hieronymo, aliisque tradita
Notkero, sed a Rabano repetitur, atque is optime sunt, sub unum aspcctum ab Henschenio exhiben-
cum Hilari succcssoris ordinationc, ab Hcnsche- tur. I)e Salonitani episcopi uomenclatioue contro-
nio et Florentinio componitur ncquc hactcnus : vertitur ad certum vidctur Usuardum sic scrip-
:
vidco, cur antiquissimorum martyrologorum,a tot sisse, uti in aliquo Hieronymiano, ex quo cum eum
aliis connrmata sententia, desercnda sit, multo verosimillime accepit,repererat,et nosintextu ser-
minus, cur hic sibi tantopcre quasi de ctTosso the- vandum omnino p tavimus. Si Domnianis mavis
sauro plaudat Pagius,ad annum ccccLXijContra reli-
p cum Nothere, quod certc praeferendum esse fate-
quos, more suo rotunde definiens, mors ejus fLeo- ^ mur, cavfsis,nc etiam miltium octo scribas,pro 7}ii-
nis) quod huc tisque omnes latuit, contigit pridie litum octo. Silne vero hic ipse octonus numerus,
Nonas mensis Novembris, seu die quarto ejusdem plane ad veritatem exactu^,docebit te Florentinius;
mensis. Qucm calculum ineat, ibi palam est, nos plures in Actis nostris numerantur. Caeterum haec
bona ejus venia alitcr sentiendum putamus. Quse Usuardi textus puritati nihil quidquam officiunt,
hic praeterea expendi possent, ad xxviii Junii re- quemadmodum nec ov\\\s?>\,Eustorgii Nicomedien-
mittenda sunt. Non satis aniplc Leonis res gestas sis socii, in Hieronymianis distincte nominati, ab
tractasse videtur llenschenius, Vitam a Canisio Usuardo non satis scrubulose, ut passim solet,
primum adornatam et editam secutus; at conatum praetermissi.
AUCTARIA.
Defectibus hac die laborant codices, cactera ple- AniuERP.-MAj. deficit in Eustorgio, cujus annun-
rumque puri. TonxACEN. Domnionem omisit. Pul- tiationem totum expunxit, et Adonianum Philippi
SANEN. Eustorgium paitemque elogii sancti Phi- elogium pro Usuardiuo supjjosuit.
lippi Antueup. ct Max.-Lubec. Leonispapffi elogium Bruxellen., in Lconc ct Philippo modice inter-
rcscindunt. polatus, de Domnione habet « Apud Dalmachiam
:
Antuei;p.-Max., Ultraject., Leldln., Lovaniex. civitate Sabaria. etc. » In Eustorgio purus est.
et editio Ultraject.-Belg. puris codicibus acce- Tum subdit « In Britannia, sancti Gullachi con-
:
dere posscnt exclusi tamcn sunt, quia dc Leone
:
y^
fessoris et anachorite. »
scribunt « Romae, natale beati Lconis papa) primi
:
" IIagenoven. incipit a Philippo. Sequitur Domio.
ct confessoris; cujus temporibus extitit quarta Dein de Leone ferme, ut Albergen. et Danig. De
synodus, scilicct Calcedouensis. » Eustorgio pure
'
Albergen ct Danic. his supcraddunt « In qua : Rosweyd. Secundo loco post Leonem « In Bri- :
congregati sunt quingenti et trigenta episcopi, tannia,depositiosancti Giithlaciconfessoris Christi
exponcntes fidcm catholicam et confitcntes contra et anachoretn\ qui pro Cliristo nulta et inaudita
ha?resim Eutychianam, duplicem in Christo natu- tormeiita a malignis spiritibus perpessus, ad iilti-
rain, Divinam scilicet et humanam. » Caetera etiam muin coriim machinauienta supcrans, in optima
puri sunt. conversatione migravil ad Dominum. » .Scquuntur
Centulen. lioc solo defectu a puritate recedit, Philippusc* r-mio. Tum « In Africa, Donati, mar-
:
quod in elogio Philippi ea praBtermitlat, quae inci- tyris cum aliis ducentis quadraginta. Lugduni, Sia-
piunt : « Floruit autem, etc. » gri confessoris. » Dcmum dc Eustorgio.
:
925 MARTYROLOGIUM. — MENS. APRIL. 926
Aquicinct. : « In Britannia, sancti Gutlaci con- A quem cum .Iiilianus, avunculus JuUani apostatae,
fessoris et anachoretae, qiii imiltis virtiitibus ful- eomprehensum crudeliter mactasset novissime ,
gens requievil in pace. » gladio praecepit occidi. » De hoc Tlieodoro, ut se-
Matric.-Carthls.-Ultraject. « Guthlaci con- : mel dicam, videndus index Practermissorum. In
fessoris et ereiiiitno. Leonis papa? tertii et confes- secunda editione idem recurrit; et praeterea post
soris. Zenonis Veronensis episcopi et confessoris. » Calcedonensis additur « Sexcentorum triginta
:
An non niartyris? Vide in Actis xii .\prilis. Leo III episcoporum. » In fine item accedunt « Lugduno, :
qiii etiain in editione Lubeco-(]ol. iiodie perperam Siagrii episcopi Turonis, Agirici abbatis. »
:
notatur, spcctat ad xii .Itinii. Greve.n. « In Africa, sanctorum Fortunati, Do-
:
In Vatican., num. .*j<)49, omittitur Domio. Ad.ji- iiatiet alioruin ccxl. Stanislai episcopi Cracovien-
citurautem :« Iii Mauritauia, sancti Domnini epis- sis et marlyris passio. » Colitur vii Maii. Sequitur
copi et militum novem. » Confusio facile retegi, et de Thcodoro, ut Belin., sed pro mactasset, inelius
corrigi potest. legitur sauciasset. « In Britaiinia, Guthlaci pres-
Alte.mps. « Turonis, sancti Agrici abbatis. Lug-
: byteri, anachoritae ct confessoris. Isaac monachi
duno Siagrii episcopi. Itcm Fortunati et aiioram et confessoris, qui, ut refert S. Gregorius 3 DiaL,
ducontoruin quadraiiint;!. » cap. 14, de Syria vcniens, apud Spoletanam urbeni
Codex Castri Cauoli « Lugduno, depositio Sia-
: humili constructo habitaculo, virtiite abstinentias
grii, Patricii. » Ila'c in actis duo sunt nomina, ubi et conteniptu reruin transeuntium, prophetite spi-
cle Siagrii e:'iscopatu nulia fit mentio. ritu, orationis intentione incomparabiliter praedi-
Mo.N is Sancti « Sancti Agrestii inartyris, qui
:
B tus. Ununi erat qiiod in eo reprehensibile esse vi-
fuil socius sancti Romariei, cujus corpus requiescit debatur, quod nonnunquam tanta ci laetitia inerat,
in i.sto sanclo nionte de Romi)ech, qiii antiquitus ut iilis tot virtutil)us, nisi scJrctur esse plenus,
vocabatiir Ilabendi-castrum. » De hoc Sancto nihil nullo modo crederctur. Didiini Iieremitae et con-
alibi reperio, fort(! aliquid recurret in vita S. Ro- fessoris, in quo nuiUa gratia erat contra vene-
marici viii Decemhris. nata. » Certiora qii;eruntur venerationis argumen-
Editio Llbeco-Col. sic incipit « Roniae, natale : ta, adeoque in Actis praeterinittitur. « Item, bea-
beati Leonis III papae et confessoris, qui sedit in t:e inemorijB Rcyneri solitarii, qiii apud ecclesiam
ei)iscopatu annos viginti, menses quinqiie, dies Osnaburgensem reciusus, vita et miraculis admo-
decem et scx, tempore beati Karoli Ma;^ni, et eidcm dum ellulsit. Ipso die, beatae Godcberta3 virginis. »
Augusto diadema imperii contulit. Hic legitur visi- .Molax. de Thcodoro, Siagro et Agirico plane ut
tasse beatum Sevcriniim in Colonia Agrippina, in Belinus. Tum min niitns typis « Idso die Novio-
:
ecclesia i|)sius et prolixiorein orationcm il)idem mi, bea ;e Godebertffi virginis. » Sequitur de Sta-
fecisse simililcr suis comitibus h;ec verba dixissc
: : nislao, Guthlaco, Isaac et Reynero, ut Greven.
DDininiis Severinus doini est, et ideo ausiis wm Demiim « Eodem die secundum Metaphrasten,
:
suin illum prteterire insalutatum. Ilic Rom;e se- sancti Aiitip;e, Pergami Asia? episcopi et martyris,
piiltus est ;ipud sanctum Pctruni. » De Leone nia- de quo Doniinus ait Antipas testis meiis fidelis,
:
gno, iiihil. Do Philippo, pure. De Doinione, poiiit, qiii occisus est apud vos, ubi satanas habitat. »
« cum militibus octo, martyribus, qiii Christiim Hjbc in priina, in aliis editionibus « In Britannia,
:
negare nolentes, pro ejus nomine occisi sunt, glo- (Jl saiicti Gutblaci confessoris et anachoritae, qui inul-
ri;i et honore. » De Eiistorgio addit martyris. : tis virtutibns fulgen.s, requievit in pace. Noviomi,
« In Brit;innia, sancti Guthlaci presbyteri et con- s:inct;e Godebert® virginis. Lugduno, Sicarii cpis-
fessoris. Eodeni die, sanctorum Fortunati et alio- copi. Turonis, .Agrici abbatis. Die undecima, san-
rum ducentorum quadraginta martyrum. Ipso die, eti hieromartyris Antypte, cpiscopi Pergami Asi;e.
beaas Godebertas virginis. Itein, sancti Didimi ere- In Bronio monasterio, adventus sancti Lcodegarii
mVsi, \\\ quo erat niulta gratia contra venenata. » episcopi et martyris. Item bcata) memoriae Reineri
Belin. Prima editio post im^^eratormn, inlerse- solitarii, » etc. Vide supra Greven.
rit « In Antiochia, sancti Theodori presbyteri,
:
r. Idus. Die 12.
Roma3 via Aurelia, natalis beati .lulii papae, qui sub Constantio iniperatore decem niensibus tribula-
tiones et exilia perpessus, post mortem ejus, cum magna gloria ad suam sedem reversus, quievit in
pace. [Interserit Bouiltart. : Eodcm die ^ sancti Zenonis episcopi, qui inter procellas persecutionis
Veronensem urbem mirabiliter rexit, ac teniporc Galieni martyrio coronatus est.] Vapingo, depositio
Constantini episcopi.
notj:.
Puros undequaque codices solum reperio Heriniensem et Tornacensem cum prima Betini editione.
Zenonis mentio, quamvis in alio folio facta, ita
"^
D periclitabitur?Procul dubio Sollerius codices vidit
eamdein litlerarum forniam, idein atramentum, quos Pratensi opponeret. Ita est, duos vidit, Ilcri-
eamdem menibranam exhibet, ut nisi ca^cus, aut niensem et Tornacensem addat et Dervensem, nihil
;
imperitissimus scripturarnm Kstimator, illam post ad me. Cur;e non fuit aliisEcclesiis, ut quaecunque
Usuardum intrusam cft'iitire possit. Niilla lUura, ni- ab Usuardo cmcndata fuerant, ea emendarent et
tidus charactcr, nihil quod vel inorosis jndicibus ips;e. Sed codicibus destiiutus, argumeutis fortasse
suspicionem injicere queat. Codices ferme omnes pugnat, et iis quidem qua3 solvi non possuut. Au-
Sollerio noti suHVagantur. Quos ego lustravi, ho- diendus est. Rarissime, inquit, Usuardus sanctos
rum nullus dissidct; pratenses quatuor optimae no- Transalpinosaccersit. Quid tum sodes?si rarissime,
taj.quorum duo qiiingentos annos superant,duo Vic- ergo aliquando. Atqui Zeno unus crit ex illis. At
torini, Concliensis, Pontisareiisis, Fulienscs A, B, plusquam dubia est Usuardi narratio. Cur ergo
Colbertini A, B, C, D, Fossatensis libri c;istigatius : dubius haesit Ilenscbenius Zenonem pontificem et
et accuratius editi consentiunt, fatenle Sollerio : confessorem solum, an etiam martyrem assereret?
antiquum marlyrologium iiiidccimo incunte sa?culo nunquid novi comperit Sollerius? At Henscheniu^
exaratum et Parisiis in prioratu regio sancti Mar- diserte pronuntiat, nullo quidem argumento, sed
tini studiosc asservalum eaindcm lcctionem rcfert tamen diserte pronnntiat,Zenonein a posteris intru-
Martyrologium Romanum cjusdein Zcnonis eodem sum fuisse. Respondere non ausim. Et de ista Sollc-
die meminit. Et lectio tot adminiculis fulta nutabit, rii urbanitate quid lector 's>Q\i\XtV. siispicari ausim
.
92- I si Ai;in Mo.NAcm !128
non uemincm Usuardi symmislan exstUlssc... qni stylum suum Usuardino attemperandum censuerit.
HOLILLAKT.
VAUIANTES I.FXTIONES.
Inlor cotlicos mss. niilia ost, prjolci' soliliini di- \ Qni pcr jngo vclil, iicscio : naiu Va-pincmi non
plillioiiLrornni in Toniai-cnsi dcrccl iiiii, dc i|no alihi iiionlis jiij,'o ini|)osiliiin, sed. si ad
i'cctc incmiMi,
tlixiimis. Hclinns pro Cnnstanlio, innlc lc£,Mt Con- radicos silnniit^st.
stantino, (-1 pro Vapinyo, apud Vapinymn.jugo.
DHSERVATIONES.
Non uiio iiindo in apo^rapliis llicroiiyinianis aii- retruni dc Natalihus arguil, (|uasi iioii rcclc dixis-
nnnliatnr Julii papa; nicmoria. K;ilornaccnse vctu- set Contantinm clarcre pridie Idus .\prilis. Certc
slissiinnm sim|)licilci' liabcl: Rom^ejlcpositio Julii nulio iiiodo duhiiim (|iiiii lJsii;irdiniis sit, codii^ihiis
epi^copi. Corlicicnsc ntrnm(|nc: Vin Anrelia, tcrtio |)l;iiic oninihus in id coiisi)ir;intihus, cnm sanclos
milliario. depositio Jnlii cpis opi, iilii Calepodii pr,'cscrli;n (lallicos, ;iiit ;ih llicronyiiii;inis imitua-
ccemeteriifm, qiiod in Eiiccnci, Julio, liic Zupici?io Adonianis suhncclerc |)assim consuevcril
los, aliis
aliciii Irihnitur atqiic adco optiino convonit annnn- 1)0 Zenone Yvroncmi non ita consuorunt majorc;
tiatio cnm vcrlds Kalcndarii nnchcriani, sic lc!,'('n- nostri ct nolanlrr Ilcnschcniiis, qiii liac die Zcno-
tis :Pri^lic This Aprilis. Jvlii in ria Aurelia, iiciiiiii tcxlnin rsu:irdiiiiiiii inlriisnin discrte pro-
milliario iir in Callisti. Atqiio hxv clarc ct plano nunliat, t;imetsi in pr;otciiso Pr;itci)si aiitograplio
dc .Uilio priodicantiir non itciii ca, qn;o clegantius aliisque multis cxprossiis sil, iis vcrhis qii;e infra
qiiam vorius suo elo!j;io insoruit Hoda, ox quo tran- rcferonius. Cur ah Ilcnsclienio discedendnm non
scripsit Rahanus, transcripsit otiain Ado, ox Adono B |iutom, facit impriinis llcrinicnsis cl Tornacensis
Nostor, scrvala lamon RciUc positionc, scu loco codiciim aiictoritas, s;itis ;ilihi sUil)ilil;i. Facit indi-
sepult'ir,o. Nolkcrns Adoniana rerercns, nonnulla cata jani ratio, qiiod rarissimc Fsn^irdns sanctos
superaddidit, qii.-e cx Aquicinctino codice in Atic- tran,salpiiios ac( irsat, nisi cos ajiud ;intiquiorcs re-
tariis dahimns, nisi forto et illa Adoni tribucnda pcrerit,quod alias a me non infcliciter observatuni
sint, ut a Mosandro factum, c\|)oditione
oo pro- al) momini, prassfrtim xvi .lanuarii in Titiano Opiter-
curata iiitclligimus. Roclius Adoiii |)r.Tlnxeral Ro- giensi, ul»iclar. Caslolhuii lcstimoniuin siihindoat-
manum parvum Via Aurclia, Julii papre ct con-
: texui, duoruni codicum uostrorum genninam sim-
/essoris, suh Constantio Ariano; nain qu;o de cjus plicit;iteni egregie coiilirinans. Facil denique, uL
cxsilio cl trihulationihus in toxtu commcmorantiir, caetora tacoam, totiusologii plusqnam dubia narra-
a Raronio ct orudilis oiiinihus morito reproh;ita tio, ;ih Ilcnschenio satis disciissa, (in.ioque Molanum
sunt. Vide Ilonschonii cominenlarium ctscriptoros olim impiilissc vidilur, iit nonnula cx prima edi-
alios a Tillemontio citatos lonio VII, a pa^-. 200. tionc in sequontihus rcsciudercl.. Siis|)icari ausim,
Wandalherti ologium sinceruni esl : non nominem Usuardi symmistam cxstitissc, qui in
Rahano ejusque hic traiiscriplorc NoLkcro, Zcnonis
.lulius antislps pridie Romana revisil
Csnardino
Mccnia, calholico clarus pro dogmale paslor. mentioncm forte inveniciis, styluiii suir.n
attenipcrandnin ccnsuorit. Si (iiiis nicliiis iiic odo-
Constantinus, Constantius^y^MmcA-i^h cpi-
aliis ceat, solidis rationihiis ;ic(|iiiesccre iKiudiniaquain
scoiius, liaiid diihic cx apograpliis Ilicronymianis refragahor ; ast solius codi.ns Pratcnsis, (lucm c;c-
ah Usuardo acccplns osl, rcliqnis jam citntis plane (^ teri secuti sunt, auctoritatc non magnopcre mo-
ignotus. Sic in illis ferme omnihiis a Florcntinio vcor, ut pote quam supra lotics convulsain osten-
editis lcgimus In Vapingo cirilate, depositio
: diinus, et porro convellcndam demonstrahimus.
Constantini cpiscopi. An recte ah Acherio et Flo- Manchit seinper vis argumcnti, in pr;crationc nostra
rcntinio intcr adjoctitios comiiiitctnr, do vocc qu.^e- |)ropositi, nempo oo niagis, cafjtcris parihus, codi-
stio est. .•Etatcni ejus coutr;i Raronium et Saus- ccm aliquem ad priniigcni;im simplicitatcm cujus-
sayum henc, qiiantiim fieri potest, detorminat lleii- cunqne Martyrologi accedcro, quo textu ejus pau-
sclienius,sod iu fine excrrasse vidctur cahimns,dum cioriljus sanctis circumscribitur.
AUCT.\RIA.
Praten., Pulsanen., Rosweid., Antuerp., Max.- loinadsedem suam cuin gIori;i revcrsus, quievit in
LuBEC, .Mu.NEUAT., Relim oditio altcra, Gueven., paceet sepultns cstvia.\urclia,in cimitcrio Calcpo-
.Molan. et codices c;eteri ferme omnes secuudo loco dii,ahurbe inilliario tcrtio.llnjiistoinporecclchrata
annuntiant « Eodem dic, sancli Zcnonis, cpiscopi,
: cst synodus Nycena, qua) h.Trcsim Arrii condem-
qui inter proccllas porsecutionis, Vcroiiensem ur- navit. » In ca^tcris feriiic piiriis cst. At uhi invone-
bcm mirabiliter rcxit, et teniporo Gallicni inarty- rit, synodum Nicicnam, ad .lulii |)oiitificatuin dillb-
rio coronatus est. » Eadem liahcnt Antieup.-Max-, ncc examiuo.
rcnd;iin, nec scio,
Ultraj., I.eyden., Lovanien., editio Ultraj.-Relg., IIagenoyen. primo loco de /enonc, cui nonnulla
qui pneterea ox Adone aliqua rcstitiiunt. Ita inci- ascrihil, non tanlai fidci, ul hic rcpeti inercantur,
piunt « Rom;o via
: .\urelia, in cimiterio Calepo- D Dc Julio praster jam dicta, adjicit « Itcin consti-
dii, natale beati .lulii papaj, qui sub Constantio tuit conjugium a saccrdotc in ccclcsia benedici. »
.\rriano imporatore, filio Constantini .Magni, dcccm Rcliqua intellige, ex .\uctariis pncmissis.
inensibus, etc. Aquicinct. post To in pace, addit qua;d;im. qn;e
Albeugen et Danic. post quierit ln pace, adhuc ex parle lacera sunt; h;i;c autem snpcrsunt « Ilic :
adjiciunt ex .Notkcro « Hic constituit, ut iinllus
: conslituit, ut.. causa qiialihct iii puhlico agcret,
clcricus causani publice agerct nisi iii ccclesia. » nisi in ecclesia... per Notarios colIigereLur, et sivc
Centulen. « Roma}, sancti .Iiilii pap;c et confes-
: cautiones vel slri... donationes, vel coinniutatio-
soris. In Ilalia, sancti Zenonis cpiscopi cl inarty- nes aut traditiones, vcl lestanienta, aut allega-
ris, qiii snh G;iIlicno passns cst. Itcm, dcnositio tioiics vel manumissiones a clericis in ccclesia ce-
sancti Const;intini episcopi. » lelirarcntur. » ITec ut ex NoLkero sumpta, ita siip-
-\ntuerp.-.Maj. agit hodie de solo Jiilio papa iion plenda sunt. Priino loco, « ut niilliis clcricns cau-
miillum a textu discrcpans. sam (]uamlihct, » etc. 2" « Ut notitia fidci per
Rruxellen. ita inciiiit « Rom;o, nalale bcati
: Notarios, ».3'«velinstrumcnta aut don;ilionos,»ctc.
papic ct ccilcssoris. yiii siih (ionstantio Ar-
.Inlii MATRic.-C.r.T !-s.-Ultk\je(;t. Iicri ogit do Zenono,
riano imjieralurc, filio Constanlini, inultas tribu- ut confessore.il uiie «Julii p;ip.'C.Zoziniieahl)atis. »
:
lationeset longumexiliumporpessus, posle.iusinor- De eo igitur in indicc Pr;ctcrmissoruni. «Ermigildi
.
929 MARTYROLOCIl M. MF.NS. .V1»RII.. '.130
regis et niartyris » spectat ad diem sequentem,
: A termissos eum nominari. Zenonis monachi, disci-
«
vocatiirque Hermenigildus. puli abbatis Silvnni, qui /Egyptia regione in ar-
in
I.N V.vTiCA.x., sub nuni, 5949, deost Constantini. denlissiini soiis caumalc quinque diebus se desic-
Florentin. « Item, sancti Lazari martyris, qui
: cans stetit, probare volens iitruin tormenta futu-
passus teinpore Antonini iniperatoris aputl Tergas- r;e vit;e toler;ire |)osset. » Rejicitur ad xix Julii.
linani civitateni sub prjesule [pravsidej l'onii)eio. « Iteiii, sanct;e ineinori;e Engcljurg;e virginis, liiise
Qiii, cum esset diaconus et fKleiis Ciiristi, et in regis Anglijc. » Vide indicem Pr?etermissorum.
domo sua continue couvenientes libenterreciperct, MoLAN., post coronatus est, iilteris Italicis inter-
accusalus quod esset Christianus, cum lidem ChrisLi serit « De quo Gregoriiis in lib. Dialogorum re-
:
coram praeside constanler pra^dicaret, jussus est fert, Monast rio Sithiu, depositio sancti Eriieniio-
ore cuntundi, deindc virgis cicdi, ad uitimum ca- donis, .Morinorum episcopi. » Tuin niinoribus typis :
pite trancatus ad ."Bterna regna feliciter pervenit. » « Ipso die, rupti sunt fontes abyssi et factum est
CoDKX Rk.mf.n. SS Tiiiniothei ct Apoliinaris : diluvium. Ego die, sancti Sabse Cotthffi martyris.
« Remis translatio sanctorum Thimotli(.'i et Apoi- Ilic, cum Goltliia^ inagistratus Christianos cogeret
linaris. » edere idolis imniolata, et gentiies quidam propin-
Kditio iA'BECO-Coi-. de Jiiiio fere lialiet, ut .\i,- quissuis pro immolatis, qu;c immolata non essent
itKKGEN et Damc; sic autem in fiiie iegit « Ilic : proponerent, re cogiiit;i, beatus S:ibas proteslatiis
constituit, ({uod nuliiis, ciericus caus:!m puiilice esl omnibus Si quis ex. carniims iiiis commoderil,
:
a.Lj-crct, necadeanipiibliceducatur, nisiinecciesia. » Cliristianusesse non pcjtest. Scribit (tom. VII, Aioy-
De Zenone etiain aliqiiid interjicit post imperatoris, B sii) Eccicsia Dei qna) est in Gotthia, Ecclesi;c inCap-
« pro Cliristi ovibus sibi creditis niarlyrio corona- padocia,ct omnii)iisEcclesi;e catholica' Christianis.
tus est. De Constantino addit, confessorls. Tum
I) Relatio saiicli '{ciiati .\iidegaveiisis episcopi, de
in line :« Eodem die, sancti Zozinue aiibatis, de Italia ad suam civitatcm. )) Hactenus prima editio.
quo legitur in gestis sanct;e Mari.-E ^^ilgyptiacae. » In aiiis servat quaj de Gregorio dicta sunt. Dein :
Vide II .\prilis, quo die uiriusque Acla iilustranlur. « Monastcrio Sithiu, depositio sancti Erl<enbodonis
Creven. « In capua, nalaiis sanctorum Cypriani,
: Morinoriiui episcopi et aiibatis Silhiensis. Die duo-
No eila} et Siivani. Ilem, sanctorum Carpi, .lulii, decima, sancti patri et confessoris Basiiii episcopi
Agapi, Pauli. » Lacini;e Hicronymi;in;e. « Eriven- Parii. » Rursus minori charactere « Eo die, sancli :
bodis episcopi et confessoris. Zozinifo abbatis, de Sabae Gotthi martyris, » etc., usque ad, « Christia-
qiio in gestis i)cata3 Mari;p yEgyptiaciT» legitur. Joan- nus esse non potest, » omissis reliquis supra re-
nis heremitffi et conlessoris. » Miru.n nee inter Pr;e- iatis.
Idibus. Die 15.
Apud Pergamum Asi;B urbem, nataiis sanctorum Carpi episcopi. P;ipirii diaconis et Agathonicae, opti
ma3 femime, aiiarumque multarum, qua) pro beatis confessionil)us martyrio coronatae sunt sub Anto-
nino Vero ct Aurelio Commodo. Ciini quibus et vir mirabilis Juslinus ])hiiosophus, pro reiigione Chri.sti
plurimum laliorans scriptu, remunoratioiiem iinguae fidelis nmrtyrii munus aecepit. In Hispania, sancti
Eriiiinigiidi, qui ob fidei catliolic; •
confcssionciii, securi in capite percussus, regnum coeieste pro ter-
lerreno, rex et martyr intravit. [iJouillart. , ad oram pagina : Eodeni die apud monasterium S. Ger-
mani, consecratio aitaris in honore sanctaB et individuoe Trinitatis atque viviflcse crucis, simul et beatis-
simae Dei genitricis Mariae, sanctique Guandregisiii, necnon oinnium sanctoriiin.|
Ita Praten., Ilerinieti.yTornacen. Rosweyd.,Mu- , G traject., Leyden., Lovanien., Albergen., Danic. et
nerat., Greven., et Molan cum Ant"er2)-Max., Ul- edlt. Ultraj .-Belg
VARIANTES LECTIONES.
Papiriicnm textu legunt Praten., Herinien.,Tor- scripticra ; Muneratus, ut passim erroribustypogra-
naeen. et Munerat. Fortasse meiius Rosweyd., Gre- phicisfoedatus est, ita hic turpiter labiLur iii scri-
veii. et Moian. Papirii. ut discrte habent Roin. par- ptiire munerationem. Quod ex aliquo codice Pra-
vuin et Ado. Sunt qui Papiri scribant, ut incdi;e tensi, a nobis signato B. cum aitero collato, pro-
not;e codicesuitimo loco citati :adinter Usuardinos Ihixissc videtur. Rursus reiiqui in ^QyXw Errnini-
omnes, nuiium prorsus invenio, qui Papily eflcrat, yoLdi cain Pratens., Ilcrinicii. et Tornacensi, cui
ut faciunt Roinanuin hodiernum et Acta nostra. aspiraLioncm prsefigunt Munerat., Antuerp.-Max.,
Nobis ca iex csL, ut codices noslros antiquiores, etc. Rectius Greven. et Moian., Herminigildi. Sci»
etiam errantes sequamur. Hoc ipsum, locuin habel maie inlerjicit Munerat., regis. De caetero, dyaconi,
in scriptic, ut est in Pratensi. Torn ceii., Greven. et Antonio, Jtfstinius, ejus ferme solius errores sunt.
aiiis. Ilerinien.et Molan. ponunt sci ipto ;liosweYd.,
OBSERVATIONES.
De bodiernis PergamensiMismartyrihis, n\h\l in D eodem fonte, prohatis con/essionibus martyrio co-
genuino Beda aiiL Rabano legiLiir; nihii ilemciare ronatos, tradit Ado, nulio quidcm hic exprcsse si-
memorant, saltcm lioc die, Hieronymiana apogra- gnaLo martyrii lempore, sed quo per bonam conse-
pha, nisi quis per anaiogiam non Sdtis, meo quidem qucntiam cx J usLiiii elogio eduxil Usuardus. Non sola
judicio, verisiinilem, ex Polycarpo Hieronymi, Car- liaec Adonis aberratio est, cui et aliain Notkeri ad-
pum nostrum, el ex cjusdem Paulo Papirium efi^or- junge, qui pro probatis con/essoribus, scribit pro
inatuin conteudat n^m (\w\f\q\x\i\ Papy li\'e\ Papuli,
: beatis con/essoribus. C;eLcrum notata Antonini Ve-
quod magis ad Pauli accederet, lii ideriii cx Euse- rivl Aurelii Commodi nomina, indein Martyroiogia
bio praeferant; 6'fl?7?iet Paj9j/ru dissertissimeiegit, irrepseriint, quod cum el horum Pergameiisiui)» ci.
qui primus annuntiationem, non exHieronymianis, sequentis Justini martyria ex laudato Rufino de-
sed ex Rufino, diem pro suo benepincito seiigens, sumpta sint, ubi saiicli Polycarpi passioni fere sub-
accepit auctor Romani parvi A^.td Pergamum
: nectuntnr; Ado absque ulio discrimine martyres
Asia, Carpi episcopi etPapyrii, AgKj/wniccs etalia- omncs lib. iv, cap. 13 et 16, memoratos, ad eadem
rummuUarum; quidni et aliorim, quos oinnes ex lempora pertinere censuerit. adeoque continuata
931 USUARDI MONACHI 932
HU-diiiperiOiio,cmu/vil/usetrir7nirabiIis.iniii'\in\m ,\ Vitain utcunquc enconiiasticam deduxit Tillemon-
cuin l*('i'yaiiu'iisil»iisco|uil:ivei'il, uUlr Piouiocuv- tius t(jiiio II, a |)aj^'. :J4i.
siiii iiisimiaviimis l'i hnmrii.I l-^t Imc lolacl iiiiica iferiiir/w/llili aiilc .Vdoiioiii milliis iiiartyrologus
coniiisioiiis rnliocsl, soli Adoiii, vcl si ila vis, Uii- iiieiiiiiiil laudaliouciii e\ saiicLu Grcgoriu ab eo
;
fiiio, crranili qnodaimnodo viani cuiiiiiH)iisti'aiiLi, cunciniiatani, si iioii totaiii, ccrlc pro niajori ct clo-
11011 Usuarclo, ul lacil 1'apclii'oc'liius Jiiiiii, aiil aliis
i gaiitioi'i parto, in latercuUim suuiii transtiilit
niartyrologis inipulaiula. Ul jaiii ortliue jirosc^iua- rsiiaiHiiis, Notkero et lia.-c clsupcriora uimiia ferinc
uiui' tbrtc Curjjus,i\m inllicronyinianis dic priucc-
; ad verbuiu transiriheute. I)e inclytissiina Ariaiii
deiiti cuin aliisdiversiinude I'c'r(/amivel'cvl\\i', idcin furoris victiiiia, niliil dici possc videtur, quod ab
ipse est quein ex Uuliiio a noslris accepluiii di.\i- Ilensclicnio diligeuter collectum el eruditc illus-
uius, ex cujus Actis, a Metapliraste, ut inininuiiu tratuin iion sit. Ciilliis (^jus iu Galliis ix sg3culo
exornalis, coiistat ipsuni et socios gloriose ccr- cclebritateni pruijuuL etiani Waiulalbcrti versus :
tassc sub Decio, ul piurihus ostendit llensclicnius
Idibus Hermingilde patrem rex ahue furentem
hic et alilii, conscntiuntque Florentinius iu notis
Persentis; verum referens de morte triumphum.
et Tilleiuoutius toino IH, a pag. 34G et pag. 711.
Alia est, de tiro mirabHiJuslino, vulgoautono- Recolunt hoc quoque die ex Hieronyniianis Raba-
inaslice marlyre, controversia a l*apebr(jeliio ex nuset.Notkerusii'«7;/i^/>2ifl^w,celel)reinillainChalce-
Griceis nioiiuineiitis iiriiiimu iiiola, (|uod ei lioc dic donensciu martyrein, quam Mosander Adoui, sed
suborta sit dubitatiu, indeiiiiic Jnsfmus liic ab asterico distiiictam, hoc est ut dubiain adjecit,
Adone Usuardoet Notkero proponatur, cjui ab aliis B recte conjiciens perperam hoc dic solo nominc ap-
"- t^„_. _-..•_•
I oolitur (an ctiainab aliquoxiiJiiuii utnotavit
Jiiiiii peiiari, quaexvi Scptembris insigni oratione ab eo-
' •
•
CasLellaiiiis iii MarLyrologio universali, nescio), Eo deni laudatur. Uiia vero, an \)\\\v{is Eupheniia ^wq-
autein iuclinat, ut variis argumentis binos Jusliiios rint, hoc aii aliis dicbus celebranda vel celebrandaB,
statuat. Atgeminatioiiem illam inipugnavit Ruiiiar- iu Actis brevitcr discutitur. At ncc ego contentio-
tius, intcr Siucera el Selecta a pag. 38 el Papebro- snin fuuciii traliere cupio, cum ad Usiiardum hoc
chiusipse adiJunii, prlusquamRuinartiiopus vidis- die spectet, licet in Auclariis lotics rcciirrat.
niliil
set, haud obsciire ad commuiieiii seutentiam acces- liis ita de texLus veritatc dubitari
posiLis, qiiid
serat. Compoiiautur, qua) utro(|uedie diligentissi- possiL, prorsus iion video. yua) auLcm de conse-
me exquisila suul, in primo invenielur Vita ab Ilal- crartonibm alterium, etc, iii Pratensi codice ad
loixio operose composita, a Papebrochio illiisLra- marginem, liic et alilii ascripta repcrimus, monas-
ta; iii altoro Acta ipsa Latino-Gr;cca, vel Gr;cco-La- propria suiit,ul ciim Usuardi .Mar-
terii illiiis tain
tina authentica, qnibus etJustini et sociorum ccr- tyrologio nihil comiiiune habeaiit; ac proindc me-
tamen breviter, graviter et sincere exponitur. Ex rito (loincops a nnbis prcTtormittantur, nisi qni ex
utroque loco aliisquc documentis multo longiorem iis observalione digiium occurat.
AUCTARIA.
PuLSANEN., quantum conjicere licet, aut purus Ughellian. item sanctjc Euphemiae virginis.
: «
est, aut ad puritatcm accedit proNime; vcriiin VicroRiN. et Reg
Sueg., num. 130, omittunL
cum exesus lexlus lcgi nequal, inaltii codicem e etiaui martyris, sed pr;eligunt In Calcedonia. :
puris excluderc, quaiii dubiapro cortis venditare. G Editio LunEGo-CoL. In principio satis pura, de
Antuerp. ct Max.-Lubec. puri suiit in textii; Ileriiiencgildo sic habet In Ilispauia, sancti : ((
ast in line addunt « Item sanctte Eul'oiiii;e virgi-
: llermenegildi regis et martyris, queiii pater cjus
nis et martyris. » Quomodo etiam lcgunt codices Leouigildus .\rrianus, rex Arragoniim ctGoLhorum,
FlOREN I INI. ob fidei calholic;e confessioiiem incxpugnabilem,
Centulen. In Calcedonia, sancta? Eufcmiae vir-
: <i uocte sancta Doiuiiiicai rcsurrccLiouisscciiri intcr-
ginis et martyris. Apud pergamuui .\sitc urbem, iici jiissit, ol tali iiiarLyrio regnuin crrlestc rcx et
sanctorum Carpi episcopi. Papirii diacoiii, et Aga- niartyr inLravit. Calcctlocce |ClialcedoniaoJ transla-
thonicse oplima) femina?, aiiarumque multarum, tio sauctae Kuieiniae virginis et niarlyris. » Utrum
quae beatis confessiouibus, martyrio ooronatae vcrc translatio aliqtta Kuphemi;e Ciiiilccdonensis
sunt. Apud Ilispauias, natale saucti Hermiiicgildi, facta fucrit, compertum noii habeo. I)c Eiiphcmi-
(ilii regis Leovigildi, (luem pater suus rex GoLlio- ruiii uiiitale vel inultipiicate, vide qu;ie in Actis
ruui Arrianus, ob iusuperabilem catholicae lidci hac dic disputantur,
confessionem interimere fccit. » Belin. : (( Eodem die, sauctaa Euphemiae virgi-
Antcerp, Maj,, in Euphemia et Pergamcnsi- nis et martyris. »
bus Centulensi similis esl, pryetermisso uLrobi- Greven. ,
« Praedictus Hermenegildus Lungildi
quo Justino. Iii Ilermcnigildo, quem Hermibaldem regis Vusigothorum lilius. utreferlGrogoriusiii lib.
vocaL, ad Adoncm magis acccdit. Dialog. praedicante beato Leandro Hispalensi epi-
Bruxellen. ita iucipit « In Chalcedonia, natale
: scopo, ab Arriana lueresi ad fldem convcrsus, a pa-
sanctse Euphemiae virginis et martyris. Qu;e tor- D tre Arriano noclc sancta Pasch;D martyrio corona-
menta et carcercs, verbera et argumeuLa rotarum, tus est. ILem sancLoruiii Eucapi. SccuLoris, Pauli. »
ignes et pondera, bcstias ct plag;is virg;iruin, se- Corrupta feriiic ex llieruuyni. uoimna « In Calce- :
cures et sartagincs igneas proChristo supcravit. » donia, nalalis. {relsecundum alios trauslatioj sanc-
In reliquo textu, si sphalmata scriptoria excipias, tae Eul'emi;e virginis. Donani abbatis. Godebertae
Adonem secutiis est. virginis. Itcm, sanct;c memoriae Nicolai confesso-
Hagenoyen. in primapurus est, In Hermeuegildo ris, in Nussia quiescentis. » Dc postremo inter
verba, non rcm multiplicavit. lu liiie « Ipso dic, : Pr;ctermissos agitur, Godeberta ad xi hujtis perti-
sanct;e Eufcmia3 virginis et martyris. » net. De Donano nihil usquam invenio, ne quidem in
Aquicinct. et Cluniagens. « Item Euphemiae : indice Praetermissorum. An is sit, de quo in Actis
virginis et martyris. » Exigua variatio est. agitur XVII Aprilis, ut qui cum discipulis duobus
Matkic.-Carthus.-Ultraject. « Carpi episcopi, : ct quintiuaginta martyr luerit, an potius Donanus
Papiri diaconi et aliorum plurimorum. Justini phi- alter, qui sinipliciteribidem abbas inScotia dici-
losophi ct inarLyris. Godebertaj virginis. Yda3 co- tur, alibi examiiiabilur.
mitissae Boloni;e, viduae. » Molan. « Eodem die, sancLae Euphemiae virginis
:
CoDEx D. ou CnEVAL, signatus C, qui fuit PP, et martyris. » Tuiii minoribus lilteris: « In terri-
Francis, « Item, Euphemia} virginis et martyris, »
: torio Arvenernensi, sancti Martii abbatis et con-
Vatican,, num. 3949 « Sanctae Euphemiae vir-
: fessoris, de quo Gregorius Turonensis, « Vide in
ginis et martyris. » Ita plerique omnes. Actis.
933 MARTYROLOGIUM. MRXS. APRIL. 934
XVIfl Kal Die U.
Romae via Appia, natalis l)eatissimorum martyrum Tiburtii, Valeriani et Maximi, Almachio praefecto,
quorum primi fustil)us caesi in gladio percussi, iiUimus tandiu ad plumbutas est verberatus, donec exa-
laret spiritum. Apud Alexandriam, sancti Frontonis abbaLis, cujus vita sanctitate et miraculis exstitit
gloriosa. Interamnis, bcati Proculi martyris. Item, sancta) Doinnina) virginis cum sociis virginibus co-
ronatic.
NOT/E.
Puri sunt Praten., Herinien., Tornacen., Ros- A traject., Leyden., Lovanien., Albergen., Danic. et
weyd.,Antuerpien.,Max.-Lubec,,Munerat.,Belin., edit. Ultraj.-Belg., nisi ex Adonc interjecissent,
Creven. et Molan. Accederent Antuerp.-Max., Ul- in coemeterio Prcetextati.
VARIANTES LECTIONES.
Tybnrcii\n\\en\\\(i\\&\,Tiburciiu\Tov\\ac,Qm\,\i\ quiddenominevirginisultimolocopositae?Proi?(9»i-
notanda sunt. Major osl dilficultas, servandumne nina stat Praten. (dc qiio tamen dul)itoj Antuerp.,
ad i)liitnbatas,\\\,vxVvi\lG\\s\,\\evw\\(iX\s\ et Torna- Rosvvcyd., Greven. ct Molan., ctc. Rursus stat usus
censi in textu posuimus, nn flumbaiis, ut c?oteri communis, quem sequi coacti fuimus, ex recentiori-
ferme legunt, non aplimibatls, ut Munerat. Certum busomnil)us, Romanomoderno ot Actis nostris.Ego
estphrasimillam,licetduriorem,exstarein Roswey- tamen vere existimo usum illum male invaluisse,
dina Adonis editione, atquc mss. nostris, excepto legendumquc non DomnincR, sed Domnm, ut diser-
soio Lobiensi. Nobis hic sulficiat trium codicum tissime fa(;iunt apographa riieronymiana, utraque
probatissimorum auctoritas. Sic iideiu cuni An- Adonis cditio et cudices ejus niss. omnes. Pro
tuerp., Max.-Lubec. et Munerat. scribunt exalaret, Domnce autem npn absurde scribuat Herinien. et
quod in textu reliquinuis,Codex Antuerp.superfiuae Tornacen. et Munerat. Domlna. Ast in Ma.\-Lube-
claritatis gratia, in ipsa periodo posuit duoprlmi. cana, Dominina, \\\ 1 Belini Doninm, \\\ altera Don-
Pro mlraculis extitit gloriosa, maie in Belino le- niwr, aperta sunt sphalmata. Sic idem Bulinus
gitnr miraculis claruit. Jtem male iteranis, pro plus justo sapere voluit, dum pro sociis virgini-
quo Munerat. iterannis, Tornac. Interampnis. At B bus scriberc maluit, sociabus.
OBSERVATIONES
Quam orbe Christiano Cacitla
illustre est toto sit. Nec loeus hic, nec otium est, controversiam
nomen Kalendariis et Sacramentariis,
in antiquis etiam expendere, de qua in Actis nostris disputari
imo in ipso missae canone, perpetua celebritatc poterit XXII Novembris. Interim certum videtur,
consecratum; tam sunt venerabiles martyrii ejus cum reiiquis martyrologis sensisse Wandalbertum,
Valerianus et 3faxlmus, in omni-
socii Tiburti.us, dum ita cccinit :
bus Hieronymianishoc dii' primo locosic fermecon-
Octava et aecima Maias superante Kalendas,
signati Romm via Appia cogmeterio Prceiaxtati,
:
Valerianus ovat, fralerque Tiburtius, ipsos
natalis sanctorum Tiburtii, Valermi, Maximi; Maximus effuso coinitatur sanguine miles.
sed cum pluribus passim sociis, dc quibus videri
possunt solitoprolixior Florcntinii notatio,cum alia Qu;e de Frontone ,Frontono aut Frontonio^^hhzXa
XXI Aprilis, dum iidem sancti in illis apographis re- vEgyptio, in latorculo dicunlur, plane Adoniana
petuntur, et Henschenii commentariuscuni Analec- suiit inulto longiorcm historiam ex Vitis Patrum
;
tis; apud quos translalioncs et id gonus alia excu- G textuit Slal)anus, quom paulo contractiorem fecit
tiuntur, quae huc non pcrtinent. Eadem sanctorum Notkerus. Ex Hioronymianis procul dubio acceptus
nomina,etquidemsoIa,hocdie refcrt auctor Romani est, in quibus sic ferme ad laterculi linom legitur :
parvi. Bedae cst, quidquid praeterea in tcxtu addi- hiAlexaiidria,Fronto7iimonachl.y\idi\\\ ex Roswey-
tur ex ipso in Rabanum, Adonem, Usu trdum et Not- di editione produxit llenscheniiis occasione ulti-
;
kerum translatnm,quo ex ccleberrimis Cfficiliae Ac- mae clausula3, multis difficultatibus irretitus, qui-
tis prrefatns Beda desumpsit. Laudat ipsa Ilensche- bus ipsum, non reluctantem, feliciter expedivit
niushis verbis Hac 2)ervetusta horum sanctorum
: Papebrochius xiv Maii, in Vita sancti Pachomii, lu
solermis veneratio, 'plurimum crevit ex cerlissima pluribus deductum invenies in Responsionibus ad
virtutum,acmavtyriinoiitia,quamdabantantiqua articulum 1S, § 13, a num. 19G, qua) hic satis est
S. Cacilim Acta,'qim tunc temporis (quinto circiter indicasse. Ejusdem Adonis esl annuntiatio tertia,
steciilo) omniummanibusterebantur,ethactennsin do ;n'"!
: Proculo martyre Interamnensi, ab ipso
)
pracijruis etperantiquis membranis conservantur. ex numorosiori Hieionymianorum turma avulso
Et haec quidom favorabilis Henschenii sententia, a quemadmodum et Domnina vol Domma virgo,
qua multi, praesertim recentiores ciim lillemonlio quas ultimo loco ponitur, cum sociabus coronata,
tomo III, a pag. 250, et in nota, pac. 689, certatim de quibus nibil lial)eo, quod addam brevi, sed ac-
recedunt, Actorum antiquitatom hau Iquaquam infi- curato Ilensohenii commentario nec quidquam :
ciantes, sed ea, ut vera aut sincera renuentes ad- Usuardiis Adoni adjunxit, soluiii ejus textum fer-
mittere, usquc adeo, ut Ruinartius, vel a Cmcilia me recensens, mutato duntaxat nonnihil sancto-
nominanda, toto suo opere studiose abstinere visus D rum ordine.
AUCTARIA.
PuLSANEN. solus deficit in Procul^) et Domnina, Proculi martyris. Item,sanctae Domnae virginis,cuin
parte omnino purus ubi noto, etiam scribi
in altera ; sociis virginibuscoronatae. Alexandrife, boatiFron-
ad plumbatas, ut nos in te.xtu legimus. tonis abbalis, virtutibus et miraoulis gloriosi. »
Antuerp.-Max., Ultraject., Leyden., Lovanien., Antuerpien.-Maj. in prima ciasse elogium rese-
Albergen. et Danic. et editio Ultr'.i.-Belg. pau- cat. Sequilur « Interamne, » etc, pure. Tum
: :
cis tantummodo excedunt, ut diximus : nempe; « Dompnae, » pure. « Frontonis, » pure. « Eod.MU
in cmmeterio Prcetextati. die, dedicatio basilicae sancti Georgii martyris,
Centulen. « Roma sanctorum martyrum Tiburtii
: Squantii. » Quis hic locus indicetur, villa, cas-
et Valeriani fratrum et Maximi, qui per beatam trum, vicus, coenot)ium, nescio.
Caeciiiamad fidem conversi,sub Almn liio praefecto, Bruxellen. « Romje, via Appia in cimiterio
:
gladio cgedente coronati sunt. Interanmis, sancti Pra3textati,sanctorum martyrum Tyburcii, Valeriani
935 USCAUI»! MONACIII 936
el Maxiini, siib Almachio prxMVclo. yiiorum primi A i"is. Ilein, sanctae Domiiin;e virginis, cuin sociabus
Tybiircius cl ValL-riiinus fratres, ah frliano papa suis virgibus aliis niarlyrio coronatarum [melius
Iniptizati, julxMile Almaehii iira-feclo, fustilms ca'- Iegci'ct cor(tn;ita'.j »
si, ^'lailio Iraiisveritcraiilur .Maxiiiuis \cro lainliu MAruic.-CAiiriiLS.-li.THAJ. « Tiburtii,
; : Valeriani
pliimhatis cjesiis csl iloiiec spiriliiiu exaiarel. » et Maxinii marlyrmii. Frontonis abbatis. Domnin;e
.Sc(|uitur Interanine, elej, pure. Tum Dnmninfp,
: virginis euin ccteris. »
cleiii Frnntonis. Deiiiquc iii liiic : » El transitu-; Kditio LcBECO-Coi,. pr;rter dicta dc Tiburtio et
saneli l.amlicrli cpiscoiii i.UKdiiiiensis, liiseipuli sociis, ;i(ldil « Quoruni eoi|ior;i, beala Cecilia ve-
:
saiicti \\ aiicire},'isili, ct .secuiuli post ipsum reeto- ncr;ibilitcr s( |)clivit. » Dc Froiitone, pure. « Inter-
ris etenobii Fontaiicllensis. » amnis, be;ili 1'roculi ct Mcpliibii, ;ie Apollonii inar-
Ha(;enoyen. « Rom;e,via Appia, iialale bcalorum
; tyrum, discipulorum sancti Valentini episcopi, ct
inartyriim Tyluircii et Valeriani fralruni, qui eon- iiiartyris, siib eoiisulari llciinutio dccapilatoruin. »
versi suiit pcr 1» atam C;ceiiiaii!, et per be;itum Vide (le liis Acta nostra. Iii l)oiiinin;i, rcete.
Urbanum p;ipani iii lidc inslrueli. Qiii, post(|uain (JuEVEN. « Itciii ctiiii saiicto Proculo praBfato
:
angeios viderunt,et oninia su;i p;iuperiiius croijare discipulosancti V;ilcntiiii cpiscopi etni;irtyr.s,passi
cwperunt, el multos Christi martyres sepclierunt, sunt Mejihibius et Ap^jlloiiiiis coiidiscipuri ejus sub
ab Alniacliio pricfeelo tenti sunt, el iiiterrogati siiiit consulari Ileiinucio. I.ainberti episeopiLugdunensis
lie fide. Qui prinio jussit eos fustibus easdi et in- ct coiifes.soris. Itciii in llollandia, oppido Schiedam,
eareerari, cl deniuni deuoUari. Ilein Roiii;v. beati sancl;e meiiioriae Lydwydt virginis, qus inauditas
.M;ixiini eoriiieularii. (|ui per Tyburtium et Valcria- tribulationes, ainorc conforinitatis passionis Domi-
Ij
num conversus est, euin ad periiiissioiiem illorum nic;e, gaudenler perfeicns, nullo inultis annis cor-
teiiiporum, jinimas de corporilxis vidercl cgrcdi,si- porali cibo utcns, inniimeris revelationibus a Do-
cut virgines ornalas de tli;il;mio iii c(i'luiii.Uiidecum mino crcbro visitat;i, plena ojieribus bonis quievit
illc lioe iiiiracultiiii piibliee eoiifilcretiir, ab Aliiia- iii pace anno Domini mccccxxxiii. »
eliio plumb;ilis jussus esl e;cdi, doncc deficcrct. .MoLAX., ly|)is minoribus, de Lamberto et Ly-
Apud Alexandriani, natale beali Frontonii abbalis, duuyt, ut siipra;addeiis de hac « Ciijiis vitain ve-
:
eujus vita sanctitate ct niiraculis extitit gloriosa; ner;il)ilis ThouKis Kcmpis scrip-~it. Depositio sancti
cujus pr. eibus octiiaginla fr;itrcs [Rahatius ct Xot- Abiindii dt; quo (iregoritis Di;il. lili. iii, cap. 21). »
;
/leriis, qui hauc /listoriam /usius dcscribu./t, le- lii Actis citatur Dialogorum lib. iii. sed caput
22.
yunt Lxxj iii deserto degcntes el pancni ac eihum !n posterioribuscditionibus, iisdem typis repetitur
terrenum comedentes, a peccato murmuris cuslo- de Lamberto, ul lialiet (^reve.n. Secjuitur « In :
diti sunt, per canielos oneriferos, divisis cibariisa llollandia, oppido Schictbimis, obitus Lydwydt
Deo sibi missis. Interampnis, beati Pruculi marty- vicirinis. nniienti:n «inTiilaris. -i
XVII Kal Die 1S.
Apud Persidem Maxini nobiliuin, qui jubentc De-
civitate Cordula, nataUs sanctortini Olympiadis, ct
cio fustibus c;esi, et deinde pluinbatis, ad ultiinuni capila corum sccuribus sunt tur;sa, donec emitle-
rent spirituni, In Italia, beatorum marlyruni Maronis, Euticetis et Victorini, qui primo ad insulam Pon-
tiam, in Christi confessione longuiii ducentes exilium, posmodum sub principe Nerva, cum convertissent
plurimos ad lidem, jussi sunt variis interfici poenis.
NOT^.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Pulsanen., C Lovanien., Albergen., Danic. et Edtt Ultraject-
Rosweyd., Miinerat., Greren. et Mnlan. Puri eti;ini Belg. Jmo ct Hagenoyen., solis ferme scriptoris
iioc die sunt Antuerp.-Max., Ultraject., Leijden., sphalmatis inspersus.
VARIANTES LECTIONES.
Pro Cordida Ilerinien., Rosweydus et Molanus ^is.quomodo Icgendumomninocenseo, cum Romano
legunt Corduba, sed male, cum plerisque codicibus parvo, utraque Adonis cditione et Notkero. In textu
sequioris nota3. Neque cnim dubitari potest quin nihilominus servanda fuit lectio, quam ex casteris
f suardus Redam, Romanum parvum (.'t .\(loncm Usuardinis codicibtis, auctoris nostri propriam exi-
secutus sit, apud quos diserte ponitur Cordula. Cur stimamus. Codex Rosweydi omittit Pontiam, pro
Rabanus Reda) lectionein vitiaverit, nihil ad nos quacorriipteposuitMuncr^il./^ow^^/MW^.Pulsanensis
attinet. Herinien. et Tornaccn. forte sagculi vitio nimium scr(ipulostisvidetur,dum post fldem adjun-
pro tunsa scribunt tonsa. At multo corruptius Pul- git Christi, qwoA ex sensu nimis quam perspiciuim
Sdi\\Qi\,securibus sunt cesa. Rursus idem codex, pro est. Munerat. contra, deinit quod necessariuin cst,
Euticetis ponit Vecticeris; Rosweyd. vero Eutyche- omittens vocein variis, quie periodum complet.
OBSERVATiONES.
Geminam hujus diei annuntiationem in Romano B urbe Cordula, Corduba, an Corduena, ut mavult
parvoinvenit.\do, ubi paucis Cordula.Olympiadis
: Baronius, agoncm compleverint, non facile quis
etMaxirni; tum In Italia,Maronis, Euiychetiiet
: hodie dixerit, pra'sertim cum loca hujusmodi aut
Fictorini. Et primain quidein ei eliam sugessit his alliiiia, geograjihis igiiota vidcanlur. Ex Hen-
Beda, cujus elogium invariatum, in suum Martyro- schciiii Conuiieiitario disccs, quam apposite hi mar-
logium lranstulit;Nostcr ex alterutro,nisi mavis ex tyres trahantur in Ilispaniam, et Cordubensibus
utroque, ad verbum descripsit; addens de suo ini- annumcrentur. Caeterum receptissimuineorum cul-
tium, Aptid Persidem. Ex Actis sancti Laurentii, de tum probat etiam Waiidalbertus, duni hosce solos
quibusxviiFebruarii in Potyc/i,ro7iio egmus, accepti praedicat :
sunt etiarn lii duo martyres cum aliis, xxii hujiis
Septima Olympiadem deeiraae conjunclabeatum
referendis, qui omnes jussu Decii in Persia pro tlde Moustrat, eamque simul defcndit Maximns alter.
necati dicunlur, quantum declarat prffilatorum Ac-
lorum valde incerta auctoritas, de qua utcunque De tribiis aliis martyribus apud Florentinium et
statuas, certe ex Martyrologiis, de eorum antiquis- Henschenium quaeritur utruin ad primam Hierony-
8imo cultu constare manifestum est, Porro utrum in mianorum classem reduci possint. et utrum alii,qui
037 MARTYROLOGIUN. — ME\S. .\PRIf.. <).38
ibiMaronis comiles .sunt, Iribus hiscc connecti A Laudatus Notkerus hoc die describit, quffi de
debeant ? Quod valdc incertuin essc, exaniinanti ad marii/ribta C(dsarauffustanls memorat. Ado in
oculum palebit. IIoc indulntatuni, quodjam ostcndi, utraquc cditiono ct in codicibus mss. An ex apo-
nempe tres nostros diserte cxprimi in Romano graphis llieronymianis? Non ausim asserere, cum
parvo, atqne itcm Adonem cos indcacccptos, longa nec martyrum numcrus, nec coruni nomina om-
oratione ex Aclis martyrii sanctorum Ncrei, .\chil- nino convcniunt. Putat Hcnschenius, eos octode-
lei Domit lla\ in quibus nominatim exprimun-
et cim numero coUigcndos, qui xxii .Fanuarii, cum
tur, ornandos suscipcre, cnjus cncomii mcduUani, sanclo Vincentio innv)minati conjunguntur. Mihi
niore suo, Noster in latercuio repr;cscntat No!l<e- ; uon satis promplum est divinare, unde tanta in
rus historiam integram, scd quam non plaue intac- noniinibus variatio. Patet quidem Adon.in, cohor-
tam rclinquit. Fons ipse, cx quo omnia primum toin suam delibassc ex hymno Prudentii, quataor
prolluxere, pandetur ad vii ct xii Maii. De temp )rc, Scitarninls instructam atcur hunc dicm selegerit;
;
quo seorsim passi de variis loci ubi scpulti fue-
;
cur Usuardus scquentem, non sati.s explicatum in-
rint de diversis itein, quibus coluntur, diebus
; ;
vcnio.lneofortoNosterprgecellit,quodnominumse-
ea tradit Henschcnius, qure ad verosimilitudinem ricin exActis desumpserit, ut die proxime sequenti
proxime accedunt. Victorlnus ex Martyrologiis evidentius elucescct. Interim totius textus nostri
noslris iterum recurret v S(;ptembris. germana simplicitas extra controversiam esto.
AUCTARfA.
Antuerp. et Max.-Lubkc. in prima annunliatione B Mcrciorum. » Vidc qua) dc eo dicuntur in indice
puri, secundam mutilant hoc modo « In Ital a. : Prtetermissorum. Ejus vita data est xxviii Februa-
passio beatorum martyrum Euticetisct Victorini. » rii, et nos ibi de eo egimus.
Nihil amplius. Et sic habct etiam Codex Ughei,- Codex Remen. SS. Timolhei et Apollinaris « In :
i.HN. cum his passim convcniens. Beomago cocnoliio, sancti Silvestri, discipuli sancti
Centulen. : « In civitate Cordula, sanctorum Joannis conlessoris.
Olympiadiset Maximi nobilium, ciui subDeciocon- Editio LuBECO-CoL., post textum satis purum,
suiibus \an nou securibus?] cjesi, spirituin emise- subdit : Helmcrbretzhusen, translatio sancti
« in
runt. In Italia, sanctorum Euticetis et Victoriui, Modovvaldi episcopi Trevcrensis et confessoris,
qui cum beatissima Domitilla longum exilium passa qui |)er dominum Brunonem, illius ecclesiae epis-
\potius passij tandem agente Aureliano, diversis copus 1'acta (factusj cst. » In Prseterinissis assi-
necibus puniti sunt. Coenobio Rehomensi, sancti gnaturdies natalis xii Maii.
Silvestri, discipuli sancti Johannis. » Belin., in Ilnc « Ipso die,: beati Quirici epis-
Antuerpien.-Maj., in Olympiade et Maximo pu- copi, qui invcnit Dominicam cruccm. » Greven.
rus secundam annuntiationem plane truncat, ac
;
Q,uirlnu7ii vocat alii ccnsent
; eumdein esse cura
dein tertiam addit dc sancto Silvestro, qualcm ex sancto Quiriaco. Vide Prastermissos.
Bruxellexsi mox reforcmiis. Greven. « Quirini episcopi, qui invenit crucem
:
Bruxellen. puro principio subjungit martyres Domini. Item sanctorum Carcellai, Diogenis, Geor-
Caesaraugustanos, alio quam Usuardus ordine « Et : gii, Messoris, Francouis, episcopi et confessoris. »
in Hispaniis civitatc C;csaraugusta, sanctorum de- q An Fro7ito7tis? Plura de eo dicuntur inter Praeter-
cem et octo martyrum Optati, Luperci, Successi, missos. « Maximi episcopi Constantinopolitani, qui
Marciani, Urbani, Julii, Quintilliani, Publii, Fron- ut sanctus llicronymus refert, teinpore Gratiani,
tonis, Felicis, Ceciliani, Evoti, Primitivi, Apodeini, doctrina el sanctitatc claruit.» Vide iudicem Pra;-
Cassiani, Fausti, Januarii ct Saturnini. li omnes termi^sorum. « In llibernia Candani episcopi. »
sub Daciano IIispani;irum prsesidc diversis poenis Idem est qui in Actis vocatur Rodanus vel Rua-
afflicti atque interempti sunt. Apud Italiam, nataie danus. « In Reomago coonobio, beati Siivestri con-
sanctorum martyrum Maronis, Euticis [Euticetis] fessoris. Translatio sancti Modowaldi epi.copi
et Victorini. Qui cuin beata Flavida ct Doinitilla, Treverensis et confcssoris. Eugariae virginis ct
apud insulam Pontiam longum duceiites exilium, martyris. Transitns sanct;c Helei)a3 imperaLricis. »
eamqiie in coni^cssione Christi pio fovcntes solalio, Vidc quse de utraque dicuntur, intcr ['ra^tcrmissos.
invidia et insectatione Aureliani sponsi et perse- MoLAN. « Ipso die, bcati Cyrici episcopi, quiin-
:
cutoris ejus, quem illa ob Christum contimpscrat. venit Doininicam crucem. In Beoinago cocuobio,
postmoduin a priiicipc Nerva, cidcm Aureliano in depositio sancti Silvestri, discipuli sancti Joannis
servitutem traditi sunt. Cumque plurimos convcr- confcssoris. » Tum typis minoribus « Maximi cpi-
:
tissent ad fidem, jussi siint variis poonis intcrtici, scopi Constantinopolitani,qui, utsanctus Ilierony-
sicque ipsorum inirabilis passio habetur. In Beo- mus rcfcrt, temporc Gratiani, doctrina et sanctitate
mago eoenobio, dcpositio sancti Silvestri, disci- claruit. Franconis episcopi Vuormatiensis. » Dc hoc
puli beati Joannis confessoris. » in poslerioribiis cditionibus silft. Veruin textui ali-
VicroRiN., et Rec. Suec, signatns num. 130, in qua iiiscritlittcris ilalicispost/iri«(?i/;eAV7'i-(2 ;ncin-
^
Hne « Eodem dic, translatio sancti EpLadii prcs-
: pe «Tradit suiit in servitutein Aureliano sponso,
:
byteri et confessoris. Colitur xxiv Augusti. Ut
)> qucni Flavia Doinitilla ob Christum contcmpserat.
martyrem refert Castellanus xxii Augusti, nisi Quosjussittcrram fodcro per totumdiem, ad vespe-
forte synonymiis sit, a priori diversus et Mnrtyro- rain vcrocaninbruinmanducare: deinde,et('. InReo-
logis incognitus. mago coenoijio, » elc, ut su.jra. « Ipso die, nclnone
Matric.-Cauthus.-Ultra.iect. « Olympiadis et : monasterio, susccptio crucis geminae, quce duobus
Maxiini martyrum. Maronis, Euticctis et Victorini in loci de ligno Dominicje crucis habcns, a Vualte-
martyrum. » rio Vuariniaco, nobili militcdc Mierusalem ailala,
num. S949
Vatican., « In Hispaniis civitatc: et ibidem ecclesite oblala, ab abbate et conventu,
CaDsaraugustana, sanctorum decem.ct octo inarty- cum soleuni proccssione est recepla, cum gaudio oL
rum. In Mesopotamia, sanctoruiu .\rchelai, Cy- exultatioue. «fsLa hic;idjcciasL)nt,licet ad Martyro-
priani el Diogenis. » Vide socios in Actis. logium, priescrtim Usuardiiium non spectcnt iili ;"
Altemps. : « Translatio sancti Oswaldi cpiscopi necquodsequitur dQinc/ioatione Nicoeniiconcilii,.
XVI Kal. j)ie le.
Apud Corin!hum, sanctorum Callisti et Carisii, cum aliis septem, omnium in mare mersorum
natalis
Caesaraugustae, sanctorum decem el octo martyrum Quintiliani, Cassiani, Matutini, Publii, Urbani,
Mar-»
Patrol. GXXIII. 30
y.jt.t ISDVKhi Mn.wciii y4„
lialis, Fausli, Succossi, Felicis, Janii;ii-ii, Pi-iuiilivi, Evuti, Ceoiliinii. Optfili, Frontonis, Luperci, Apo-
clLMiii, el Julii. Ili oiunes siuiul sub Datiaiio lli.spaniai'uiii priesidc poenis atlecti atque interenipti sunt.
iNOT.E
Ila Prate?}., Hermev., Tcrnacen.. l'"uUanen., Rosweyd., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES EE(-TIONES.
Chorintion iii i*rateiisi, Uoruitam iii ileriniiMisi, A sancn. spli;iiiiiata siiiil iiec in usii est Ccesarea:
male .scripla siiiit. Ita liic Coslestl pro Calisll, iiiicni AxffHsti, iit liabct Rosweyd., ubi etiam octodecim
posterioriMii iiiofiuiii scrvanl Pratcii. et Koswcyd. pro decem et octo. In inartyrum nominibus non-
et ila exigcre vidcntur llicroiiyni. qnidquiil. Roin. nulla variatio (iuintiliani et Mar c lalis iicv\h\xnl
:
)arvumct Adol('y;aiit Crt//w//;rcliqiiicoilii-cs noslri Pnlsaiicn. et Grr'vcii. Illc rursus Evochi, Apode-
)assiin Cnlixtl, ut ina;^isjain rccpLuiii cst. riji ii- mii, Juliani : bie, Luperli : Muncrat. Fusti, Mo-
)eruin cst, liccat nobis puriores roiitcs imitari. Pra- ian. Eventi. Evoti lcgmit mss. antiqua omnia.
teu. habet Charisil et ita Acta malo cum Rom.
: Hii, Hispaniormn, primo «fecti, pro prenis aj-
parvo, Adonc cl cictcris codicibus noslris Carisii, fecti, |)ropi'ii Piiisancnsis crrores sunt, iit Hyspa-
non Carisi, ut Muneratus. 3IariQl Ceseree in Pul- niarum in !Ieriiucnsi.
OR.SERVATIONES.
De soWs marty7'ibus Corinthiis ix<^h hoilieRoma- Sexta el deua Chaiiso Calistoque refuljjet,
num parvum: Apud Corinthum, Callisti ctCarisii Quos luure septena iiiersos cum plebo beavit.
cum aliis in mare mensorum. Ado cadcm phrasi
utitur, nisi quod dc suo inscrat vocem omnium. Pu- Dc secuuda annuntiationc martyrnm Ccesarau-
tat Florentinius, cx his vcrbis omnium in mare (justanorum, jam fcrc satis dictum cst dic prajcc-
mersorurn, plane conlirmari, Adouem ex aliquo denti, quo ab Adone, et pluribus codicibus Usuar-
apographo Ilieronyiniano Martyrologium suum B dinis auctioribus mcmjratur nec video, de textus ;
adornasse, truncatls septem nominibus, ([ure in ve- nostri vcritate dubitari possc. Qua^rendum supe-
tustiori iUo cxprimcbantur. Quandoct quousquc ea ressct, quis martyrum iiloruin ordo prajfercndus ;
Florenlinii opinio locum habcat, cx conlinuatis pcr Adonanius niinirum, an Usuardinus ? lUum jam
singulos dics Obscrvationibus nostris curiosus lcc- dixi ex Prudentii hyinno acccplum, iiui verosimili-
tor intelligct. Mihi verosimilius est, utrumquc illud ter mctri rationi potius (luam antiquae nominuni
Martyroiogiuni, videlicet ct llicronymianum, quod scrici scrvandae cousuluit. Vctustioreiu ipsam, in
Jiomhnim magnum appeliarc iicet, et illud quod falior, cxhibent Acta a Papebrochio receuslta, e\
Parvum dicimus, hoc cl aliis quandoque dicbus quibuscam pridcm Usuai'dus accoperat, non mu!-
Adonem usurpassc. Utcunque sit, Adonis tcxtum tum dissimilem ab ea qu;e iu Hicronymianis exstat
Noster ad verbum dcscripsit. In Rabano expr>ssa XXII Jauuarii, nniltis aliis nominibus auctiore. Seu
sunt sex martyrum Corinthiorum nomiua, quae fcr- dc his cuin in Actis nostris abunde cxplicata sint,
me eadcm ex Ipso Notkcrus transumpsit, addcns opcric pretium non est pluribus disserere id so- :
guodomnes inmari mersisunt, ubi Rabanus scri- lum constat, Daciani carnifices, velut agnorum
pserat, et aliorum plurimorum sanctorum. Sex muttitudines prostraoisse, non resistentes sibi, et
aliossupranumerarios comites vide apud Hens- mortuorum innocentum sanguine, insanientes
chenium. Consonat nostrisWandalberti distichon : cruentatos.
AUGTARIA.
ToRNACEN., toto textu puFus, ultimam clausulam C triat seu barbam, sed habeat coronam in modum
de Daciano prffside relicet, forte quod scriptor sperulc [sphaerulae]. Item, Paterni episcop. » Hauii
cancellornm suorum limitibus nimium fuerit coar- dubie Abrincensis.
ctatus. Hagenoyen. in textu purus esset, nisi martyruin
Antcerpien., Max.-Lubec, Belin., Antuerp.- nomina deformaret, atque haec post Hispaniarum
Max., Ui.traject, Leyden., Lovanien., Albergen,. prcsside insereret, « TemporeDiocIeLiani ct Maxi-
Danic. et editio Ultraj.-Helg. in eo omnes conve- miani imperatorum, diversis sunt atTlicti poenis
niunt, quod in enumeratione martyrum Caesarau- ;it(iue ;ib eodem morte crudelissima interfccti. »
gustauorum, non Usuardi, sed Ado"nis liesternum Aquicinct., in finc « Romae, Aniceti papae el
:
tcxtuum sequantur, hoc modo « Ca^saraugustas : martyris. Hic constituii, ut clericus coiiiam non
[aliqui Caesaraugusta] natalis sanctorum decem uutriat, secundum pr;cceptum Apostoli. » Hic
et octo martyrum, Optati, Luperci, Succcssi, Mar- saepc hodie recurrit, scd eolitur xvii.
cialis, Urbani, Julii [aliqui JuliaeJ Quintiliani, Pu- VicTORiN. « Roma', sancti Eniceti papre, qui
:
blii Frontonis, Felicis, Ceciliani, Evoti, Primitivi, scdit in episcopatu annis xi. llic constituil, ut clc-
ApoiJcmi et aliorum quatuor \alii metius reliquo- ricus comam noii uuLriat. sccundum apostolicuin
rum quatorj qui omnes Saturnini vocati csse re- pra?cepLum. »
ferentur. Hi omncs, » etc. Amhian. Item dedic;itio [ecclesiaej sancti Mau-
: «
Centulen.. « In Hispauiis civitate Caesarea Au- sociorumque ejus Ambianis. »
ritii
gusta sanctoruin dccem et octo martyruin, qui Matric-Carthus-Ultrajegt. « Caesaraugustae, :
Daciaui pcrseculionc diversis tormentis consumpti ]j sancLorum xvii martyrLnii, quorum passionem Pru-
sunt, Ajnul Coriuthum, » etc, ut i.i textu. ucnlius versibus exequitur. Celesti ct Carisii. Bassi
Antleiw.-Maj. incipit a marlyribus Cgesaraugu- martyris. » Forte Vasii martyris Sanctoneusis.
Camberien. « Eodcm die, sancLi Isidori marty-
stanis, quorum nomina nec omuia ncc integra rc- :
fert. Tum « Eodem dic,
: natale saucti Tiburtii ris. » Inter Praetcrmissos reinittitur ad xv Maii.
Cenomanensis url)is cpiscopi ct confcssoris. » Est Vatican., num. 5940 « Romag, natalo sancti :
hic Thuribias, ut in Actis ostcnditur. Ultimo loco Aniceti, qui, » etc.
de Corinlhiacis satis pure. In Ughellian. alius esL martyruui Caesaraugus-
BKL"XELLi..N., in priina annuntiatione purus, sub- tanorum ordo, ct pro ./ulii scribitur Julice, ut ex
dit « Et Romac, sancti Aniceti papie et martyris,
:
aliis etiam supra indicavimus.
qui sedit annis undecim, et temporibus Severi Editio LuBECo-CoL., in prima annuntiationti pura,
inartyrio coronatus est, et in cimitcrio Calixti se- sicprosequitur «Coiouia Agrippina,translaLiosan-
:
pultus. Ilic conslituit ut, clericus comam non nu- cti Albini martyris. Quem beatus Germanus Anthi.
941 MARTVROLOGIUM. ME.NS. APRIL. 1)42
siodorensiuni episcopus, de Britania ad Romanam tannia pcr beatum Germanum episcopum Antisio-
urbeni transtulit, sed poslnioduni pia Ronianorum dorensem primo Romam, deinde p r augusLam
imperatrix Ttieoplianiiim, uxor Ottonis primi [se- Tiicoplianium OtLonis secundi uxorem, Coloniam
cundij imperatoris, eunulem per papam sil)i dona- translatie, positte sunt in monasterio sancLi. simi
tum, ad Coloniam du.xil tompore Domini Drunonis PauLhaleonis marLyris, ubi cuncLis pie quajrenti-
Coloniensis arcliiepiscopi, anno Domini octingenle- bus opciu confcrant saluLarem. » Tum typis mino-
simo oclogesimo quiulo, ct in ecclesiam sancti ribus: « In Clivia XauLhis, natalis marlyris, quem
Panthaleonis uKidici lionorilice locaviL. » I.i anuo vocant martyrem siuenomine, cujus corpus inven-
erratur toto s;cculo, videin xVcLis, ((uo Albinus co- tum csL xvi Kal. Maii, purpura ve.stitum cum cal-
litur XXII Junii. Sequitur « In Ilispaniis, Cassa-
: ceis, capite pneciso, quod transtuliL Philippus ar-
raugusta, sanctornm decem ct octo martyrum, chicpiscop Colonicnsis. EoJem die PaiuuLiae in
s
quorum numina luec sunL, Lupertus, Succcssus, ISispauiis, sancti Turibii episcopi Astori-
natalis
Marcialis, Urbanus, Julius, QuinLillianus, Pul)lius, censis, ad quem scripsit Leo pontifex cpistolam
Fronto, Felix, Cecilianus, Evotus, PrimiLivus, Apo- contra Priscillianistas. Hic innuineris claruiL mira-
demus, et reliquorum quaLuor, Cnssianus,MatuLinis culis, et Christianam rehgionem .ac fidem inaxime
Faustuset Januarius. lli omnessub Daciano,iIispa- juvit. Villa Seburck prope Valencenas, sancLi Dro-
niarum proBside poenis afflicLi variis atque inLcrem- gonis conlV^ssoris, qui miro modo calculosis, et
pti dinoscuntur. Cenomanis, beati Tiburcii episcipi rupLis invocatns subvenit. Ejus aclus habentur. »
etconfessoris. Item sancLi Amonis, dc quo lcidtur, Huc risquc cditio prima. Alije habent « Ibidem, :
quod duos dracones anle osLinni cellul» coUocave- Engrati;e sive Eucratis, virginis ac martyris, etCaii
rit,ne latrones paueni ei aurerrent, quo solo vescc- at(iue Crementii, qui secundo confessi, gustarunt
batur. » In Praetermissis rejiciturad iv Octobris. saporem marLyrii. » Vide Acta nosLra. Sequitur de
Greven « Rassii martyris. » De quo jam supra
: Turibio, ut supra. Deinde adjungit. « Juxta Valen-
diximus. « In Dacia, Magni, comiLis et martyris. » ccnas, in pago Sebourch, quiescit sanctus Drogo
QutG Dacia hic assignetur, vide in Actis. « Luperti confessor inclytus, qui miro inodo calculosis et
episcopi. » Vide Pr;etermissos. « Paterni episcopi ruptis invocatus subvenit. Depositio ejus xvi Apri-
Pictaviensis. » Est Abrincensis. apud PicLones na- lis anuo Domini mclxxxvi. In Sicilia juxta Castel-
tus. « Cenomannis, Tiburtii episcopi et confessoris. lum bonum, sub Maror.e monte ac gemellis collibus
Item, sancti Ammonis anachorita^ et confessoris, de in c(]enol)io sanctas Mariae a partu, depositio bcati
quo legitur, etc. Apud Coloiiiam Agrippinam, trans- Guibdmiconfessoris. In Dacia, sanctiMagui,comittis
latio sancti Albini protomartyris Anglia), quem Arcadi;eet martyris anno mciv. » Dc co superius di-
sanctus Germanus Antisiodorensis ej^iscopus de ctum. De Albini translatione, eadem quye supra. Tu
Britannia Rliomam et postmodumTheophanium im- vide Acta nostra tomo IV Junii a pag. 17'2. « Zan-
peratrix, uxor Ottonis prinii a papa sibi donaLum, thi fcsLum martyris, quem transtulit archiepiscopus
Coloniam translulit, anno Domiui dcccclxxxv, ct Philippus, inventuin in purpura et caIceis,amputaLa
in monasterio sancti Panthaleonis martyris hono- summiLatc capitis. Nos qui lloccellos sanguinis co-
rifice collocavit, In Mauriciana, sanctoe Basiliie. » hajrentcs pilis in monumento ejus vidimus, scripsi-
De qua in Actis. mus haec, ut vos credatis, et pcr annorumrevolutio-
MoLAN. incipit ex Notkero « Rom;e, sancti Ani-
: nem hoc die cL assidue eum in veneratione habea-
ceti papoe qui sedit in episcopatu annos undecim, u tis. Nec conturbet, quod nomen ejus non habetur,
et temporibus Severi ctMarci martyrio coronatus, cum Legenda Tlieb;eorum vix duodecim martyrum
sepulLus est coeiniterio Calisti. llic constituit. ut nomina contineal. » Demum miuori characlere :
clerus comam non nuLrircL, secundum apostoli « In pago Constantiensi, sancti Paterni episcopi
prgeceptum. Coloniic, translatio sancti Albini mar- Aprincensis et confessoris, ex abbate Scisciacen-
tyris. IIujus Deo digni martyris reliquia^ do Rri- si. » Vide Guevex. supra ; et Acta hoc die.
XV Kal j)ig ^j^
Apud Africam, natalis sancti Mappalici martyris, qui, ut beatus scribit Cyprianus in epistola
ad mar-
tyres et confessores,cum aliis pluribus coronatus cst. Antiochis, sanctorum martyrum Petri diaconi et
Hermogenis. {Inierserit Bouillari. : In Oriente, beati Nicephori, sub Valeriano et Galieno
'^
ob Christi
martyrium coronati.] Item Corduba,sanctorum martyrum Heliae presbiteri,Pauli et Isidori monachorum.
NOT^.
Textus seraitur ex Herinien., Tornacsn., Aniuerp., Max.-Liihec, Munerat, Greven. et Molan.
'i
In Pratensi codice Antiochenos inter ct Cordu- erasus est, et alia manii, quamvis Usuardi .Btati
benses marlyres, Nicefori fit mciiLio. Ibidem ejus- proxima, ;ilioque atrauiento restitutus. Suas re-
dein mcntionem fecerunt inss. Aquicinct., Bruxell. D volvaL Schedas Sjllerius. Fortasse de illis
martyri-
et Rosweyd. tres Pratenscs B, D, E, Goiichens., bns dixit suus moaitor, quod ipse dc Nicephoro*in-
Montisburg et edilio Lubeco-Colon. S)ignus tamcii tclligit. Deiivle duo pngin;e sequentis primi
ver-
Pralensi,-; non fuit, qucm soqueretnr Sollerias, cuiii s!isul)i nuncIrgiMiturNiceforusetCordubensesmn-
propti'!' alios codices, qui Niceforo carent, tum nachi, simihtcr erasi sunt. Atmihi fidesajjud Solle-
maxime, quod admonuit Castelbinus, ea quye de rium sit, manum, quag sanctos illos exaravit ips'ssi-
Niceforo dicuntur, omiiino esse intrusa, et quidem mamesseicliquicodiris;ininuti()riLaniinIitteraru.n
inanu non valdc antiqua. An ego totics de eadein forma, quo spatium daretur Niceforo, ({ucm Usnar-
rc audiam? an toties de eadem re lectorem obLun- dus huc inLulit deceptus dnbio procul Actis quibu.s-
dam? sed hic volo, ut cx me plura discat dc no.s- dain,qu;eNiccforifesLumhoc dic colimentiebantur
tro codice Sollerius, quain ex CastcUano didi- CerLc in mss. Aclornm CoUectione hunc titulum Ac-
cit. Ultimus pagina? versus, ubi niinc videntur tis S. Nicefori pr;clixum lego Passio
S. Nicefori
Petrus diaconus cl Hermogencs, fcre totus olim martyris quce coHtur xv k. Maii. Bouill.\rt.
VARIANTES LECTIONKS.
Vix quidquam cxhibet notatu dignum. ^voMajrpa- Greven. et Molan., rcliqui, utin lextu. HelicB scri-
/i«, scribit Puisancn. Ampilici. Sedtnrpiuspro/'^- bendum docent probatiores codices, non Helei, ut
tri Peto. Sic Munerat. Hermogeni. (Jordulre legunt AnLuerp. et Molan. nec Helyce, utMunerat. Sic Sle-
'Ji.J rSUAKIH Md.NVCII
rinieii. inale habei I.^idoiy. Toniaceii., .\nluerp.,et A lensi alioquin istius autographi suininus palronus,
Max.-Lubeo. el Munerat. Vsidori. Pul.saiien. Hysi- voluctari ausus, aperle fassusest,ea qu:e de Nice-
dori. De p-esbyleri, Aj^kricam, Ciprianiiii liujus- plioro dieuntiir, oninino csse intrusa, et quideni
modi aliis, satis dictuiii csl. In eclilioiie .Max.-Lulje- inanu, inquit; non valde antiqua, ajouiif de main
cana per typographi oseitanliain, ila legilur: /l?e/io- peu ancienne. Iloc nempeexcusandi codicisgratia.
chia, sanctoruni martyrum Helei presbyteri, Pauli At lalendum prasterea, aliqua alia priori, si qua
et Ysidori iiKtnachorum, Pctri diaro/ii, elc. Iii line ruit,iiianueo loei seripta fiiisse, qua- subinde erasa
auteiii aiiiuint iatio inartyrimi (Ajrilubcnsiuin nrtline siiit, ut Iiiim; dc novo su|)|)oiierenliir, cujus tainen
suo reciirril. DelciKla ilai|Uf vcrlia oiiiiiia intcr ^1//- rci nulluiii prorsus vcsligiuni iii aliisnostriscodici-
tiochia et Petri. Kn varialionein paulo (lilUeilorein. biis apparcl. Nciiiic (l(! cxpunctione, ut alias solel,
In apographo iiostro Pralensi, loeo penultiino, vel verbuin ineniinil laiidatus Castcllanus. Quis au-
hoc, est inter .\nlioeli('iios et Corduhenscs niarty- tein satis intclligal, in inedio texlu maiuiin recen-
res, ita legitur In Oriente, beati Xicephori siib
. lioreni vetustiori innccti potuisse, nisi vcl spatiuiii
Valeriano et Gallieno ob Ohristi inartyrium coro- relictum (quod absoniiin vidctur) vcl certe aliqua
nati. Atque lia;c ipsa leguiitur iii codieibus inss. erasa fiierint? Quidquid denuiin in codicis patroci-
Aquieinctino, Bruxellensi et Roswcydi, seu potius nium aflcrri possit; an id genus addiliones, ut Cas-
vetnslissiino eeelesiie sanetje .Mariai liltrajeeti, tellanusniitissinie voeat^ejusautlientiaiii inagiiopc-
in quo ;eque ac in Prateiisi habelur Xicofori, in re coinmendent, hnjusniodi rerump' ritorunijudieio
Bruxelleii^i Xyco/ori. Ego ex alioruni c'odicuni reliiK|uiinus. Inlerim laterculi noslri primsva siin-
auctoritale eain annunliationein Usuardo plane ab- j3
plicitas ex aliis codicibus ad oculum demonstratur.
judicandam, pridem censui ; nec Castellanus pr33-
OBSERVATIONES.
Hac iterum diesanctos aliquosconsignatAdo,qui Tillemontius toino III, a pag. 378. Oc Mappalico
apographis eliam invcniuntur. de
in Ilieroiiyniianis sic loquilur Wandalbcrtus, ut euiu lta'iiic cuin Pe-
quibus tamenoinnino dubitcs, utrum ex illis acecpti tro ct Ilerinogene, Antiochiae ascribat
sml. 3Iajjpaticus imprimisinter Africanos martyres
^lappalicus quiala dccima Hormoifenesque Petrusque
in prtefatisapographis connumeratur. sed aliapror-
Collucent, merilo, virtule et sanguine clari.
sus ratione, niinirum, nec solus, nec ut sociorum
anlesignanus. At vero in Roinano parvo solus est : Vix dubiiiin est, quin ex eodem Roniani parvi
ApudAfricain,Mappalici, unde probabilissime eum fonte derivali sint Pet^rus et ffermoffenes, ({ai ioi\-
sumpsit Ado, cjetera quse in elogio attexuntur, ex dem verbis et ibi et in Adone et in Noslro annun-
Cypriani encomiastica epistola adjiciens. Nosler so- tianlur; quainvis non ditfitear, ipsos illos Antio-
luin Adonis elogiuin, exclusa epislola, in suuin tex- chenos martyres, sed aliis rursus conjunctos, in
tum transtulit ;Notkeriisepistolaiparteintruncavit. praefatis Ilieronymi apographis recenseri. Additur
Apud Bedam, Horuin aut Rabanum, nec Mappalicus, a Notkero, Petri, Fortunati et Martiani, ubi tamen
nec sociorum ejus quisdam notus est. At longe anti- in Rabano, post Hermogenis, legerat et in AJrica,
quior illustris martyris meinoria exstat in vetustis- Fortunati el Martiani. PraBferenda cx Hierony-
simo KalcndarioCarlliagincnsi,xiii/i7f/ Maias, /'pro mianis Nolkeri iectio, sed nostra iiide processisse
XV Mariyris Mappalici; ubi eum solusetiain note- non videtur, quidquid fatcri cogar, me nescire, ex
tur, probabilem facit conjccturam,ex aliquo hujus- quo (lemtiin fontc eorum nolitia, qua) inodo nulla
inodi Kalendario, vel exipsa Cyprianiepistola,a Ro- pr;eterquain in Marlyrologiis superest, olim hausta
mano parvo, hinc ab Adone accipi pottiissc, verosi- sil. Sequitur in Adone Pantaffathus, ex ejus de-
milius quamexHieronymianis, qu«saltemsociorum cessoribus Viennensis episcopus,quicur ab Usuar-
memoriain aliquam injecissent. Habes in Aetis lauda- do praeteritus sit, neque hic divinauius. Caeterum
lainCyprianiepistolaiuelpluradesociis, in subjunc- iu ejus locum suffecti sunt martyresCordubenses.
tocapite, abHenschcnioeruderata.Videsis praeterea Usuardi ipsius a)vo a Sarracenis obtruncali, quo-
insigneiii Ruinarlii Admonitionem ad Vitain et pas- rum el aliorum multorum notitiam, ut alibi dixi-
sionem gloriosissiini episcopi prajviam, pag. 198. inus, in ipsa iiispania, quo ad impetraiidas illiistris-
At nemo accuratiusMappalici atque aliorum marty- siini martyris A^incentii reliquias ablegatus fuerat,
rumetconfessorum Carthaginensium subDeciopas- faeile aequisiverit. Pauca de ipsisex Eulogio retii-
sorum historiain deduxit, quain fecisse videatur lit Henschenius pag. 494.
AUCTARIA
DePRATEN.etRoswEYD.jamsuperiussatisdiximus. In Mappaiico et Antiochonsibus purus, interjicit
Ultraj., Leyden., Lovanien. et Editio Ultraj.- (I IiiOriente, natale iieali Nycofori, sul) Valeriano
Belg. sic incipiunt « Ronia, sancti Aniccti pap;c.
: et Calieno ob lideiii Christi inartyrio corouati. »
Qui decimus post beatuin Petrum, cum Romanam U Sequitur : « In Corduba, » etc, pure.Tum :« Apud
rexisset Ecclesiam undeciin annis, temporibus Se- Viennam, sancti Patagoti [Pantagathi] episcopi
veri et Marci martyrio coronatus, sepultus est in gloriosi.
cimiterioCalixti. »Non oinininoconvenit Antuerp.- Hagenoyen. Iii Mappalico, nonnihil interpolalus,
Max. sccundo loco omnia lerine congerit, qu» lieri et
Albergen. et Danic. jam dictis superaddunt : hodie ex variis codicibus de Aniceto retulinius. Iii
Hic constiluit, ut cleruscomam non nutriat secun- Antiochenis et Cordubensibus purus est.
duin pr;ecepluin Apostoli, sed sit ejus tonsura De A(^L"ici.\CTiN. supra cuin Pratensi, etc, dixi-
sperica et rolunda. Hinc est decretum Marlini mus. Vide in Actis ix Fcbruarii.
pap;e, ut clerici tonsis capitibus et patentibus au- M.\tric.-Carthu5.-Ultraject. « .Mappalici cuiii
:
ribus incedant. » Alii aliter idem commemorant. pluribus martyribus. Aniceti papae, inartyris. »
Centclex. : Apud Africam, sancti .Mappalici,
(( in Vatican., nuiii. ;J9i9, deest commoiiioratio
qui cum aliis [iluribus marlyrio coronalus est. An- martyrum Cordubensium.
tiochia), sanctorum Petri etHermogenis. Corduba, Florentin. Itein, sancti Majoli abbatis, pa-
: «
sanctoruni Helyaj presbyteri,Pauli et Isidori niona- tris iiuiltorum co^nobioriiin, requiescentis in loco
chorum. » Solita hujuscodicis contractio. Silviniaco. » Inter Praitermissos rejicitur ad dieiii
Antcerp.-Maj. superiorj fere similis, ultimam natalem xi Maii.
annuntiationem omittit. Editio Lubeco-Col dc Aniceto ea conjungit, qua-
Rri'xft,len. ineipit «Ingressus Noe inarchani.»
: ex Ultraject. et Albergen., etc, supra posuimus.
Oio MAHTVROLOGIUM. - iVIENS. APHII. 940
Sequitur totus textus purus. Tum « In Oriente, : A nalia animantia ad nutum sibi obedierint, et cum
bcati Nychophori sub Valeriano el Galieno, ob haeretico disputans, igncm ingressus, illaesus per-
Christum marlyrio coronati. In Vienna, sancti Pan- manserit. In Libia, Pauli abbatis, qui quingentorum
tagati episcopi et confessoris. In yEgypto, sancti monachorum pater extitit, quos et monilis saluta-
aiterius Amonis, viri incredibilis abstinentige, ac rii)us et exemplari vita in viam salutis direxit. Non
innumerabilium inonachorum patris. » Vidc indi- manibus operabatur, nec cibum sumebat, doncc
cem Prgetormissorum. trecentas orationcs genibus flexis Deo solveret,
Helini utraf|ue editio et vitiosa et perturbata quas numero lapidnm colligebat, ad singulas ora-
est.De Mappalico post martpris, inserit, qui ver- lioncs lapidcm in sinum remittens. » I)e duobus
beratus, Ahtiochia legit loco Corduba ; cl Cor- his ultimis vide indicem Prajtermissorum. « Noe
dnha loco Antiochia. In fine prima editio « Ttem : ingressus, » etc.
Roma3, Anaceti papa) martyris. » 2 editio
ct : MoLAN. « Kem Rom;p, Anacleti papae et marty-
:
Anacleti. Voluit dicere Anlceti. ris. » Credidcrim id ex Helino accepisse, quod se-
Greven. « Rom;p, Aniceti papa>, » etc, ut est in cundis curis restituit, pro Anacleti, scribens Ani-
Ui.TnAJECT., etc. « In Italia, sancti Domnini marty- ceti. « Derthonse, sancti Innocontii, » ut supra.
ris, qui fuit unus de lxxii Christi discipulis. » Vide Sonegias, natalis sancti Landrici episcopi et con-
in Praetermissis. « In Oriente, beati Nicophori, siib fessoris. » In editionibus aliis, sic habet « Item :
Galieiio et Valeriano ol) Christi confessionem mar- Roma;, Aniceti papae et martyris. Ilic constiluit, ut
tyrio coronati. Item Marciani, Doni. » Ex llieronym. cloricus comam non nutriret, secundum Apostoli
« Jobitae martyris et aliorum Irium decollatorum. »
j3 pr;cceptum. In Oriente, beati Nicephori, sub Vale-
Vide Praotermissos. « Magni martyris. » Hesterni, )'iano ct Galieno, ob Christum martyrio coronati.
opinor, frustranea repetitio. « Vienn», sancti Pan- Dcrtona), sancti Innocentii episcopi et confessoris.
tagati episcopi et confessoris. Derthonre, sancti In- Sonogias, natalis sancti Landrici episcopi et con-
nocentii episcopi et confessoris, In .Egypto, Ammo- fessoris. Die decinia septima, sancti Acacii epis-
nis alterius, incredibilis abstinentise viri, ac innu- copi Melitines. » Vide qu;e de eodicuntur in Cata-
merabilium monachorum patris. » De quo supra. logo Pr;etermissorum. Caeterum Vita ejus in Actis
« Heleni abbatis, cujus tanta fides erat, ut irratio- nostris data est ad xxxi Martii.
XIV Kal Die 18.
Apud Messanam Apuliae civitatem, natalis sanctorum martyrum Elcutherii episcopi et Anthiae matris
cum esset et sanctimonia vit;p, et miraculorum virtute illustris, sub Adriano principe lectum
ejus, qui
iorreum ignitum, craticulam et sartaginem, oleo, pice, ac resina ferventem superans, leonibus quoque
projectus, sed ab his illaesus, novissime una cum matro jngulatur. Romae, beati Apoltonii senatoris, qui
sub Commodo principe a servo proditus, quod Christianus essct, insigne volumen composuit, quod in
scnatu legit, ac doinde sententia senatus, |)ro Christo capite truncatus est. Cordubac, sancti Perfecli
i)resbyteri et martvris.
NOT/E.
Sumitur ex Praten., Tornacen Rosweyd., An- , G vanien., Albergen , Danic, edit. Ultraj.-Belg, et
taerp., Max.-Liihec, Munerat.,^ Greven. et Molan. fere Hagenoyen.
Item ex Antuerp.-Max., Ultraject., Leyden., Lo-
VARIANTES LECTIONES.
Scripsit Messanam cum codioibus ferme omni- sed praeferenda est laterculi nostri lectio. Hiis
bus, quamvis Messanam nullam in A|)ulia usquam error est Max.-Lubecanae valdc familiaris. Appo-
rcpererim. Pro Anthia, Max.-Lubec. legit AnthycB: loni est in Munerato. In Rosweyd. pro sententia
Rosweyd. et Antucrp. Ancia. In Muneralo, per Senatus, legitur secundum seiitentiam Senatus,
turpeni typothctce crrorem, habetur matrium pro Rnrsus Muneratus pro Perfecti, legit Prafecti
rnatris. Idem cum Antuerp., Max.-Lubec, Greven., Antuerp. et Max.-Lubec, Corduba pro Cordu,ba.
Molano et aliis scribit oleum, picem ac resinam,
OBSERVATIONES.
Apographa Hieronymiana diserte hodie expri- aliis otiam Actis, auxei-it Ado : demum ex Floro
munt RomfS. natalis sanctorum Eteutherii epis-
: aut Rabano, nihil videmus lucis obvenire sanctis,
copi et Anchia. vol Anthia, vel Antia niato-is ejus, aliiindi' teneliris nimium ofi^usis. De Usuardi textu
Partheni, Caloceri, etc,, qui octo aut novem numero iiiliil laliorandum est. Recte is an secus scripserit,
suis nominibus appellantur. llinianum parvum so- D niliil iiilerost ; cortum putamus, ita eum scripsisse,
cios non novit, solum scribons Apud. Messanam
: II tpi'rpotuo antesignano suo repererat. Radicis,
in
Apu/ia, Eleutherii episcopi et Anthia matris ejus. ex qua tam multa, ut minimuin valdc suspecta,
Paulo aliter Ado Apiid Messanam Apulia, otc,
: pullularunt, judiciosam censuram tulit Papebro-
cum elogio, cujus substantiain noster descripsit. chius, oppugnatam a Josopho Perezio Benedictino
\)<d Mesana, Messana, Misena, nVusqne locis, multa moiKicho S. Facundi, ut habes in responsionibus
in notalionibus Haronii, multa apud Florcntinium, ad articulum xi. num. 232, scd probatam a Tille
multain Actisnostrisdisquisitio,conjectura)mult;c. montio tomo II, pag. 227 ot S87. Ego in Perezii
Aliic item ex Floro, Rabano ct Notkerodillicultatcs; disscrtatioiiihus nihil reporio, quod magistri nostri
|irimus cnim Ro?na passioncm tribuit, cum clogio ;irguincnta concutiat, neduin convellat. Maneat
;il) aliisdiverso. Rabanuspositionomomittens, dicit, iiihilominus vcra el certa illustris martyrum me-
Elcutherium in Aquileia episcopum ordinatum ;
moria, a Wandalberto quoque olim decantata.
ex Actis, ni fallor, Reatinis c;ctera delibans, qua)
Ris septouic EleuUierius, mater quoque sancta
.\donianis prsetulit Notkerus, notata tamen Misena
Aiilhia praecellent, vitam moriendo sequuti.
Aputia. II;ec omnia tricis varie implexa, nec de
intcgrocxaminarc, nec refellere promptum est. An- Certum videtur Apollonimn senatorem Roma-
tiquissiinum martyrum cultum intluliit;itum statu- num, de quo in latorculo, non oum essc, qui inter
iiius : Act;ialia praeluxisse Hieronymianis, alia auc- Eloutlicrii socios in Hieronymianis Of^Tniimcraliir,
lori Romani parvi, cujus Martyrologium, fortc ox sed al) 0.1 (livrrs-^^fiifiuni. ^ilqti" ;i1i ;.VNt'loro RoiDaiii
947 USUARDI MONACIII 948
parvi ex Riifini Eiisobio lib. v, cai). 21, pi'iiiuiin iii A curaiis Josophi Scaligeri cavillatioiiem, de qua inc-
sacros Fastos relaUiin, ('iii .\(l(» brevcin Jaiulatio- iniiiit Riiinarlius, inler Selecta, pat.f. 73. Sequitiir
nein ai)t.iverit, aiit ex prjulato Riifino aiit cx Ilic- in .Marlyroloi^o Viennensi Transiius sancti Urs-
:
ronymo (lc script. Eccl. cap. 4*2, qiiidiii cx iilroquc mari, i|iicin taincn Usnardus in diein scqiientem
coiicinnatain. Ccrtc, (|iia iiartc Senatoris Rnmani translcrre inaluit, liaud duhic, ([iiod istuin vcruin
diiinitateiii altiuifit, Ilicrdnyininn pra; oculis ha- obitus dicin cxistiinaverit, sicnti et inulti alii cen-
buisse inanircstiiin esi nec iiiinus cvidcns, Nos-
: sucrc. Locnin ejiis hoc die occupavit Perfectus
truni sua oiniiia ex Adoiie inutuatiiin, qu;e fci'C niartyr Cordubcnsis, aliis oinnihiis anliquiorihus
intcgra transiiinpsit Notkcrns. C;ctcra de inclytis- ct ^eijiialibus ii,'uotus, scd Usuardi tcniporc, reccnti
siiiio scnatorii ordinis (idei dcfcnsorc ct inaiiyre L,'loriusi ccrt;iininis iDeiiioria, tabulis ccclcsiasticis
exqiiirit liic Ilenschenius, et satis exacle dis,'(jriL dii,'uissiinus, ciijus Vitain ex Eulogio illustratam
Tilleinontius toino l!l, a pai,'. KS, nihil inagn(jpere Acta nostra exhibcnt.
AUCTARIA.
textu purissimus, in fine adjicit
IIeuixie.v., in : f.REVE.v. : « Anastasii pap33 et martyris. » An de
« Treveris, snncti M;itcrni cpiscopi ct cunfcssoris. " clcratione n<^'\im' 'l PraBterinissis reinittiLur ad
\\\
•
nde colligitur, hiijus sancti nieinoriaiu peciiliari xxvii .Vprilis « Ilcin sanctoruin Septiini, Victorici,
cultu pridein recoli solitam in ea ecclcsia vel cneiio- Donati. » Disparatoruui ex Ilicronymianis eonnexio.
bio, cujus hic codex o!ini fuit. Agunt dc eo etiaiii < Caloccri inartyris. Ursinari cjiiscopi ct confesso-
aiii liac die, scd pleriijuc xiv Septeinbris. (-j ris : secundum 1,'suarduin vcrodic si,'quenti. Lace-
PiLSANEN. Eleutherii elogium expunxit caetera ; riaiii episcopi ct confcssoris. Pctri diaconi et con-
purus cst. fcssoris. » Vide conjccturam, qu;e in Praitermissis
Centlle.n. : « Apud Messanam
Italire civitatein, ponitur. « In lliijcrnia, Lafriani abbatis et confes-
sanctorum martyrum Elcutlierii cpiscopi et Antia) soris. » Multuin fallor, si is idcm iion cst cuin La-
matris ejus. R'imae, A|)oIIonii scnatoris. Corduba\ ccriano, vcl La/reano sive Molassio, de qiio su|)ia,
s.ncti Perfecli presbytcri ct martyris. In pago qui ct abbas fiiit ct episcopus. « In linibus Ilermo-
Sambrico, co^nobio Laubias, sancti Ursmari epis- polis, sancli ApoUonii abbatis ct confcssoris, ma-
copi et confessoris. » Vide die sequenti. gnao sanclilatis viri. » Vide quac de hoc et altero
in Elcutherio et ApoUonio niiiti-
Antuei\p.-Maj., .\pollonio in iiidice Pr;etermissoriim iiotantur.
liis, dc Pcr/ecto tacct. In nnc autem ;iddit « An- : Molan. « 1
: cicnobio quod Laiibias dicitur, de-
1
lisiodoro, de licatio altaris ccclesiae senioris sancli positio bc;iti Ursmari episcoi)i ct confcssoris, cujus
Stcphani protomartyris. » gesta liabentur. E )d m die, sancti Caloceri inarty-
Rulxellen. « Tn Laudiaco, sancti Ursmari cjii-
: ris. » Tum typis minoribus: «C;esaraugusta3,sancta3
"«eopi et confcssoris. Qui praeparatis ad usum nio- E;icr;ili;e, sivc Encratis niartyris, dc qua scribit
nastcrii necessariis, crenobium Lobicnse, quod Aurclius Clcmcns iii libro Coron;)toruin, quod in
!-andeIinus fniidavit, a Pippino regendum suscc- horrcndiini inoJum laniata, scrvata sit in vincnlis
pit. » In rcliquo tcxtu satis piirus e^t. doiiec vulnera et corpns putrcscereiit. » De ea in
ViCTOiax. « Cordubae, sancti Pcrfecti cpiscopi
: Actis xvi Aprilis. AIi;c cditioncs textui Usuardino
et confessorifi. » Lege ut supra. « Eodem die, r aiJjungunt « Coenobio Laubiis, dcjiositio sanctis-
:
sancti Leonis papae. » Postrema ista verba etiam ' sinii Ursmari episeopi ct confcssoris. » Ilaec tan-
habet eodcx Reg. Siec, signat. num. 130, sic iit quam pars textus, nisi ipiod vox una ct incdia lit-
miriim sit dc eo inter Praetermissos nullam lieri lcris Italicis cxprcssa sit. Sequitur Auctariiim :
mcntioncm. Scrmo est de Lcone IX, ut die seqiienti " Cujus gesta pr;eciara habcntur. Mcdiolani, depo-
patebit. sitio sancti Galdiiii, qu;e scmper celebrattir in Do-
MATiuc.-CARTnus.-ULTRAjECT. « Apollonii sena-: minica secunda post Pascha. Die dccim;i octava,
toris. Maferni episcopi et confessoris. Eleutherii s;incti Patris .loonnis, discipuli sancti Gregorii
epi.scopi ct inartyris et Anchiae niatris ejus. » Decapolit;T?. Eodem die, sancli Jubini episcopi et
In VATrcAN., signato num. S940, deest Per/ccti confessoris, cujiis corpus requ escit Lug(Juni supra
preshyteri et martyris Cordubensis. Rhod;inuii!. » I!ic in Actis, ut ignotus, pr;etcrmit-
Codcx MoMis Sancti « Translatio sanctsc ^Lv
: titur. « Antisiodori,dedicatio altaris scnioris eccle-
riae Magdalenae. » Quo et quanto, nescio. si;c sancli Stc|)hani, protomartyris Christi. Nam
Editio L' nEco-CoL., in textii satis pura, subdit antifjua dedicatio, qiias a bcato Amatore celebrata
in linc « Eodcm die, sancti Laceriani episcopi et
: cst, quinto Nonas Octobris iii antiquis Marlyrolo-
confessoris. » Vide in Actis dc La/rcano sivc J/o- giis reperitur. » Tinii lypis minoribus « In Mon- :
lassio. Dicitur fu ssc legatus .ipostoIiLUS. tibus, Ay;e comitissicilannoni;e,tam s;ingiiinequaH!
Relin. textiim purum rcfert, sed inter Apollo- vita pracclara;, cnjus memoriam facit ecclesia Mon-
nium (t Pcrfectuin immiscct « Eodcm dic, sancti : lonsis in Lil;iniis. » llaec prima, qu.t! in Martyrolo-
Caloccri iiiaiiyris. » Agit, opinor, dc Rrixicnsi, , giis reperiatiir sniict;e liujus Comitiss;e, Ilidulphi
eujiis Acla liodie illustrantiir: nisi qiiis velit ex itidcm, saiicti uxoris, iiieinoria. De ciiltu cjus, vita,
Hieronym. acceptuin, atqiic Eleuthcrii et Anti;e rcliquiis, palrocinio in lilibus, omnia ab Ilensche-
socium esse, cuin Parthenio aliisque. nio accurato Commentario elucidata sunt.
XIII Kal. Die 19.
Rcati Thimonis diaconi de .septem primis, qui primum apud Reroeam doctor resedit, ac deinde ver-
biim Domini disseminans, venit Corinthum, ibiiiuc Judaeis et Graecis, ut traditur, primo fiammis
injectns, sed nihil Incsns cs», deinde cruci atnxus inartyriuin Armenia civitate Mili-
suum implcvit. In
tana, natalis sanctorum inartyruin Ilermogenis, Gaii, expL-diti Aristonici, Rufi, Galatae, una dic corona-
torum. Civitate Caucoliberi, passio sancli Vincentii martyris. Ccenobio Laubiis, sancti Ursmari episcop
et confessoris. \BoHiltart. : ... Vincentii martyris. In iiago Ilainoeiisi, sancti Orsmari cpiscopi et con-
«^
fessoris.Et charactere cursiTO : Apud monast.crium sancti Germani, dedicatio ecclesiae in honoresaneti
Simphoriani martyris ct beatissimi Nicolai confcssoris.J
i\OT^
Sumitur ex Tornacen., Munerat., Belini prima ediiione, Greven. et Molan.
1 Sollerius ''jUas hic rcddit causas cur Pratensen codicem Usuardo exprimendo niinus accommodum
94f» MARTVHOLOCIUM. MENS. APRIL. 9o0
existiinaverit quarum quidein alleram inutilem
: A gum indicare pro monasterio, quod in pago sitiim
ipsejudicat; altera vero oinnibiis praeter Sollerium est, ut afTectasse videatur. Sic prfeter istum lo-
satis fuisset ut PraBtensein eligerent. Una igitur ea- cum IV Kal. Jan. In pago Oximensi. vi Kal. Maii.
runicstquod Pratcnsispraescnti articulo additZJ^^i^Ji- in pago Pontivo, pro in monasterio Centula. v Id,
catioiiem ecclesi(B in honore sancti Symphoriani JuL, in pago Cinomannico, pro Aninsulse mo-
martyris et heatissitni Nicolai Conf. Statimque nasterio. xi Kal. Aug., inpago Rotomagensi, pro in
quanti rationem illain putare dehueril, noi»is ipse monasterio Fonlanella. iii Kal. Sept., in pago Mel-
deciarat his verbis: quamquaai hanc dedicatioiiein densi, pro monasterio Resbaco, etc, Verum qui-
recentiori manu adjectam testetur Castellanus, dem est nihil Sollerium non tentasse, ut omnia
idemque indicet Sirmondus, lineas sicbducendo, Ikdc loca nobis extorquoret scd ea jam ejus in-
;
nec etiam inficientur autograplii custodes. Aitera dustriae speciinina dcdimus, iit procul dubio lec-
est, quia pro Ccenobio Laiihiis, habet, Pago Hai- tor praesentiat, quo exitu omnia impugnaverit.
noe7isi. ki(\m nihil est Usuardousitatius, quain pa- BOUILLART.
VARL\NTES LECTIONES.
Thimonis legunt Tornacen., Belin. et anliquico- iina scribendi ratio; proC«u,plerique legunt Gaii,
uicesalii. quossequimur: melius Molan., Timonis; Toriiacen.,Munerat., Belin., Molan., etc. Greven.
\x\.
inalc Munerat., Thinonis; Greven., Thymonis. Sic cum aliis, Gagii. Tnrbain sequi placuit codicum
Beliii. male incipit Natale sancti Thimonis Mune-
: vetustiorum. Tornacen., Greven. et Molan. legunt
at ApudCorinthum.ln Greveno et Molano deside- B
: Galath(e,\iY^i\x\\ inodum reliquorum, 6^a/«^(^ /2?///?
ratur, verhum Domini. Muneratus sensuin nonni hnbet solus Belinus. Rursus idem, ui Hyspania
hil invertit, pro ibique a Judais, etc, scribens, civitate, etc. Calcoliberi et Vicentii errores sunt
ibi, %t traditur a Judais. Post lcesus, in Greven. et Munerati. Posui Ursmari, ne a communiori appel-
Molan. omittitur est. Scripsi Militana cum codici- latioiie deflecterem, licet Tornacen., Munerat. et
bus oinnibus, quo modo etiam habent apographa Greven. legant Orsmari; Belin., Ursmari, Nichil,
Hieronym., Roin. parvuin, Ado, etc. Bfelitinam in- dyaconi et id geniis alia prseteriri possunt.
telligi nullus dubito. In Martyrum nominibus, non
OBSERVATIONES.
Qui plerosque ex primis diaconis, ut x et xx Ja- ter quod Acta
nulla viderint, quse necmodoesxtant,
nuarii ac ix Aprilis ostendimus, idein Timonem pri- nisirecentius fabricata. De Vincentiorum multipli-
mus omnium Fastis ecclesiasticis inseruit auctor citate, et identitate in Actis disseritui'. Vide qua?
Romani parvi Apud Corinthum, Timonis diaconi diximus xxii Januarii, et Vi7icentii. Orontii stque
deseptem, ex quo eum Ado translatuin, inter festi- Victoris Acta ibi a Bollando iilustrata. Caucolihe-
vitates apostolorum eo ornavit elogio, quod Noster rim, non soluin martyrologis, sed et geographis no-
fere ad verbum descripsit. Ast in suo Martyrologio tain, mirum est, Florentinium ignorasse. Vide de
simpliciter annuntiat, ut facit Notkerus, hic prinio cjBtero Papebrochii animadversiones hoc die pag
loco, ille ulliino. Ilenschenium et hic et nonnun- 622. et adde notulam Tillcmontii tomo V, pag. 612.
...,„„..^*
cusaret, —
quain alibi leviculae cujusdam negligentiiB alius in-
quodA iv„..•..;.„*..„ „„„„<„!„.. „..„
festivitates apostolorum non con- — p De Ursmaro&d
quia ab
riraecedentem diem dicerecoepimus,
Adone tunc
refertur, non sub Ormftn', ut
sulens. Usuardo ascripserit, quae cerlo Adoniana alicubi legimus, sed sub Ursmari nomine, Sit ne
sunt,utvereest totumhodiernuin Timoniselogium, autem ab Usuardo consignatus, dubitare me co-
in Rosweydi editione pag. 36. Pauca, qna^deTi- gunt codices Usuardini plurimi, vix unquam soliti
inon,>, uno an gemino dici possunt, etiain ininus ab auctore suo quidquam detraherc, in quibus ta-
probata congessit ipse Henschenius nec ab alia men plane desideratur. Dubitationem auget varius
quidquam addituin reperire est. Martyres Armeni annuntiandi inodiis, Pratensi et Rosweydino scri-
in Hieronymianis inveniuntur asque, ac in Roinano bentibus Pago Hanoensi (intellige Hainau, Han-
;
parvo, sed cum diversitate, qiiod prsedicta
liac no7iia, Hannoniensi, qiiod satis vage dictuin est) :
apographa alios denuo, et quideni repetita eadein caeteris pro textu citatis, pressiusVt distinctius :
])ositione, adjunctos habeant, dequibus Romanum Ccenoiii Laubiis; quam ob causam ex purorum
parvum non meminit, nec proinde Ado, ex quo codicum numero cxclusus est Pratensis, addens
eos eduxit Notkcrus, iisdem ubique terminis no- praeterea dedicationem ecclesia, in honore sancti
tatos, cus.i nulla de ipsis amplior usqiiam exstet Symphoriani, ctc, quamquam hanc recentiori
notitia, Wandalbertus eosdein omnes duobus ver- inaiui adjcctam testetur Castellanus, idemquc indi-
sibusita conciusit cet Sirmondus, liiieas subducendo, Utcunque ta-
Gaio Aristonifio, Ru.o Hormogeue atque Gaiata. meii se habeat eaUrsmari annuntiatio, iii laterculo
Tertia cuin de.ciina, Expedito et inartyre fulg-et. .servata cs', Usuardo, post Adonem, probabilius as--
. cril)enda, saltein prout anobis exprimitur, licct Ado
Vincentiusin Hieronymianis etiain notus est, non ^ pauloalitcr legcrit, nempe Laubaco monasterio,
;
item in Romano parvo!! Ex prioribus euin suinpsit transitus sancti Ursmari episcopi et con/essoris.
Ado, nihil adjungens, uti nec Usuardus, verosimili-
AUCTARIA.
De Pratensi abunde dictum esl. saneti Elphegi archiepiscopi et martyris, qni a pa-
Herinien. hodie a reliquis discrepat, Ursmaruin ganis captus ct necatus, in Lundonia sepultus
excludens ejusque loco substituens « Eodein die,
; : cst. »
apudecclesiam beati Petri Romae, depositio Domni ANTUERp.-Max., Ultr.aj., Leyden., Lovaxien., Da-
Leonispapa) noni, qui ecclesiam beati Remigii de- Nic.Edilio Ul;raj.-Belg. Ursmari non meininerunt.
dicavit. » in reliquo tcxtu ferme puri sunl. Albergen .in eo
PuLSANEN. in Timone purus cst? immcdiate sul)- dcfectu convcnit, sed prjeterea Vincentium Cauco-
jungens « Civitale Caucolibcri, elc » De Militi-
:
libcritanum excludit.
nensibus tacet, atque etiam de Ursinaro. Bruxellen. et hic Ursmarus deficit; de cstcro
Antuerp. et Max.-Lubec. deficiunt ctiam in Ur- proxiinc adtcxtus puritatem accedit. In fineantcni
smaro. subdit « Eodcm die, sancti Lconis pap;e noni ct
:
RoswEVD, pro Timonis scribit Ti iiuthei. In C;c- cunfcssoris. Qui iirimum episcopus TuUensis, ab
teris textumscquitur, uisi quodlegat: « Iii pagollai- inipcratorcHenrico adpapatum promotus,ctex hoc
noensi, » ct in line subjicial : « In Cantia, passio conscientinm ^nbcii«. rc^i.Lrnnvii. J"t ilciiuo rite e'c-
981 USl^^RDI MONACIII 'J'6-2
ctus. post Inudabiloin vitam, in ecclesia sancti Pe- A in Pr.Ttcrmissis. « Eodcm die, sancti Alphcgi cpi"
tri tunHil;itiii'.ilnrens mirnculis. » scopi Cantnaricnsis ct mnrlyris. »
nAGKNOYr-N. neqne hic a lcxln innltnm dcviat. I)c Belin'1. cditio nltcrn tcxtui snpcrnddit « Ro-
:
Ursmaro ctiain tacct. In liiie sulijnii^Ml : « Canliia- inn! sancti Lcoiiis |)ap.T ct coiifcssoris. »
ri;e, snndi Ulf(;,'i cpi.^^copi clninrtyfis. » GiiEVEN. « Donnti, Vitnlis. » Illc ex llicronym.
:
Centuien. incipil .Mclitincnsilms, in (inibns
a acce[)tiis cst, cujiis sit altcr, nescio. « In Caiicin,
punis esl. Scqiiitiir « .\puil Scptiiiianiam, civitale
; sancti Alphcgi. Qui, ut refcrt Vincent, libro xxvi,
Caiicolibcri, snncti Vinccntii confcssoris, ciijus clari nntalibns ortiis ct lillcris trndilus, ciiin lc-
jj<'sta liabcntur. Eodcni dic, snncti Tliiiiioiiis ilinco- gissct qiKC nd snlntcm snllici^rc vidcbnntur, tolniii
iiidc scptcm i)i'iiiiis. (|iii cnicilixns Clioriiilo qiiics- sliKlinmconvcrtitnddiligcndnm Dciiin,
|)liil()sopliia'
cit » Oun' Vinccntii .\cla siipcrsunl, docct Pnjic-
: j)i'imuiiK|UC Wiiitoiiia.' cpiscopus, dciiidc nniio Do-
brochius bic. mini .mvi (Inntuariciisis nrchicpiscopus factus, ob
.\XT. Enp.-.Mv. in ^rincniscl Vinccnlio, pri ;ri vit;c sanctiiiioni;im,;id palinain mnrlyrii nicniit pcr-
non multuin nbsimilis. ita prosequitnr « In ca'- : vcnirc, Dulcissiini ct Cli;ii'issimi mnrlyrnni. » Dc
mdiio (jiKui (ii( iliir ni Laudibas, dcposilio bcnti liis vidc Pr;ctcrinisso<. » .\pud .\r;il)iniii, sancti Ty-
Ursmnri cp scopi ct conlcssoris, cnjns ;.,'csln ha- monis (;|)iscopi ct m;irLyris. » Ncc intcr Prffitcrmis-
bcntur. » In Timone lexluin abbreviat, servatn ta- sos iiotus est. Vide de nltcro Tinionc. « Solcmnia-
mcn rci snbstanlia. co, Tyllionis cpi.scopi ct coiilcssoris. Roiiias dcposi-
M.\Tiu(;.-CAnTiiis.-ri.T«A.iECT. « Elphcgi Canlua- : tio s;iiicti Lconis |inp;c IX ct confessoris. Qui Alc-
ricnsis cpis opi ct iiinrlyris cum mullis aliis. Thi- 15 inannns natioiic, iiriino cpiscojins Tnlleiisis fnit Drn-
iiionis ilinciniiit martyris. » K.t in mar^ine « Tcs- : 110 dicttis. Ciini ciiim Roiii;iiii;il) impcriilorc postulas-
tivitas sacrae lanceaj celebratnr feria sexta post sent pontificem sibidnri,ctille nulluni cpiscoporum
octavam Pasch.T. » Teutlioni;c ab hoc onus nssuincndnni inclinnrc pos-
V\TiCAN., siKnatmn niim. 13040. intcr Armcnos sct, t;iiidcm istc conscnsit, et lancbibilitcr rcgcns
oiiiiltil J?/'J'. I)c Ursmaro ctiniii iiiliil. In linc nii- Ecclesiani, inirnculis clnrus qiiicvit anno Doinini
tciiindjicii « Roni.T, depositio sancti Leoiiis
: L\ .MLiv. Apu(l Wesalinm supcriorem, in diieccsi Trcvc-
papa), qni scdit in pontificntu annis quinquc. » rensi, passio bcataj inemori;e Wernberi pueri an-
In Uguki.man. dccst l'rsmanis. noriiin xiv, qui nnno Domini .mcclxxxvii n Jiida;is
Florentin. « Florcntia) in partibus Tusciae,
: in dic Prascevcs snspcnsus, llagclbitus, iii mcin-
snncti Crcscciitii, subdincoiii sniicli Zcnobii, ejiis- bris oninibns incisiis, crudcli(|uc niorti! intcremp-
(icm nrbis cpiscopi, ciijiis vita, virtute et mirncu- tus, miiltis statiin claruit miraculis. Iii Dacia, civi-
lis claniit an, Domini ccccxxiv, a Zenobio tunc ibi tate Othoniensi, translatio sancti Knnuti regis et
pi\TDSulc, lionorificc in ccclesia cathcdrali scpulliis, protomartyris Dacia-. » Colitnr x .lulii.
ac lilteris snncli Ambrosii Mcdiolnncnsis pricsulis, Moi.AN. dc l.coiic adducit ipsissima verba cx He-
niintialo ejus obilu, laudatus. » Patet cncoiniasta! iumensi supra rclnla. « In Hlandiiiio mona.sterio,
iinperitia. elcvatio corporis saiicti Florbcrti, priini (fjusdcm
Burdegalen. : « Cojnobio Laubiis, sancti Urs- coenobii abbatis. » Colitur x Novcmbris. « Ipso dic,
mari cpiscopi. » sancti Alphcgi cpiscopi ct martyris. » Tuin littcris
HiziNTiCE.N. « Roinae, depositio Leonis papae et
: (^ minoribus « Qui primiiiii Wiiitoni;c... » ut snpra.
:
confcssoris, ciijus vitani csse sanctissiinam, crc- « Apud Wesaliam siipcrionmi... » ctiam cx Giieve.n.
bra tcslantur miraciila. » Editioncs postrcnnc Lrsmarum omiltunt, pridic
Editio LcBECO-CoL. in textu fcrii pura est, scribit memoratum. Dc Elpliego ut supra. Itcin de Lcone.
tainen «Iii pago Ilaincnsi, coenobio Lambiis, beati
: Scquitur « Dic dcciinn iionn, saiicti patris Joan-
:
Ursinari, » ctc. Tuin « Soleniniaco, sancti Tillonio
: iiis de velusla Lanra. » In Florberto, et Wcrnhcro
[Tillonis] episcopi et confessoris. » Quis hic sit, vide iiihil immutatum invenio.
XII A'al Die20.
Romae, natalis saucti Victoris papa^, qui post beatum Petruin quintus decimus icxit Ecclesiam annis
decem, et snb Severo principe martyrio coronatur. Itein Roma}, sanctoruin martyrum Sulpitii i4 Servi-
liani, qui pncdicatione et miraculis Domitilla} virgiiiis, ;id lidem Christi conversi, cuin nollent idolis
imniolare, a prsefecto urbis .\.ninno capite cicsi sunt. In Galliis civitate Ebreduncnsi, sancti Marcelli, ejus-
dein urbis cpiscopi et confessoris, qui, divino jussu,'cu!n sanctis sociis Vinc ntio et Doinnino ex Africa
veniens, maximain pratem .Alpium maritimarum, verboctsignisadmirandis, quibus nsquehodie refulget,
nd fidein Christi convcrtit. [.i^f dit BouiUart.,rharacterc cnrsivo :EoAexn dic. apnd monasterium sancti
Germani, revclntio corporis sancti Georgii Rcthleemitici inon;ichi ct martyris, et s;incti Vcnantii abbatis.J
NOT/E.
i^uri suni Praten., HerliUen., Tornacen., Rosweyd,, Manerat., Crecen. ei MoUm.
VARL\NTES LECTIONES.
Codcx Roswcyd. \)fo coronatur, solns lcgit coro- D opinor; cctcri, Marcelli. In Ilerinicnsi superius
nalus Tornaccn. ct .Muiicrat. pro Sulpifii,
est. Sic nscriptum ni. Grcven. liabct Marcelli XJ^^^inni. Mu-
Swpplicii, nt ;iliqui scribnnt Sulpicii. iioswcyd. neral., Dominio, pro Doi,nno. De cctcro RhomcB,
malc pra-ligit Publii. llcm .Mniierat., Grcvcn. cl natale, Ydolis, Ehredunense, Affrica, AiJhrlca et
-Molan. Domiclllae. Salaiano pio Aniano in Munera hujusmodi ininutiie facile condonandae.
to crror est. Molan. iegit Marcellinus, et recte,
OBSERVATIONES.
Victorem cpiscopum cumtribus sociis, in Ilicro- Romnnum pjirvum, Victorcm episcopuin et inar-
nymianis refcrri pcrspicuum cst Rorna, deposilio .• tyrcni invcnio, scd incomitatum Ronm, Victoris
:
S. Victoris epis<opi, Felicis, Alexandri, Papia. episcopi et martyris. Isnc Romaufe, aii alterius civi-
Aiihic nt martirr signctur Victor, non satis ccrlnm tatiscpiscopusfiicrit, disputnt Ilenschcniusalia epi-
est.nisisociorum causaid cruiposscvidcntur. Apud scoporum extraneoruin Roma^ passorum exempla
»
983 MARTYROLOGIUM. — MENS. APRIL. \m
conimonstrans;atque unaprobarenititur Victorem A rcprsesenlare conamur. Beda totis septem tliebus
in Hieronymianis apographis hoc die mcmoratuin vacal, bodiernum Flori snpplementum, non Victo-
quiscunque sit, Romanum ponlificem istius nomi rem, sed Anicetum papam commemorat.
nis non esse, ulpote qui xxvm Jullii (lerunctus cre- ,S'ulpitius et Serrilianus solo noinine a Romano
ditur, quo die a Habano, Notkero, aliisqne martyro- parvo appellantur, Ilieronymianis incogniti. Ado ex
logis, et. pr;eserliin Romano moderno. colitur. Id a Actis sanctorum Nerci, Achillei et DomitillaD, de
Molano pridem observatum, fecil,ut in poslcricori- ((uibus alibi non seinel agendum est, insigni eos ex-
bus Usuardi editionil)us textum miUilaverit, trans- ornat encoinio,cu.jus potiorem partein suam facere
lato in menscm
.lulium eo Victore, qui certissime salis habuit Usuardus. Deeorum martyrum transla-
hoc dic al) Adone pro Victore papa sumitur;
sive i\im'\\)\\?,,do v^vW^ Servilianis, aliisque eo spectan-
ipseasciolotbrtealiquo, utsuspicatur lleiischenius, tibiis plura annotavit \\Q\\sQ,h(in'\x?,,Marcellinuse\,
inerroreminductus, seu |)riinus oninium lapsus fue- socii, soliiis Adonis sunt, ex cujus elogio suiim
rit. AdoniselogiumNoster, et aliieumsccuti, paucu- forinavit Noster, Notkerus totain messem colligit.
lis mutatis, tuio transcribcndumexist-imarunl. Loii- Acta a nobis cdita Adonem vidissc oportuit, quo-
giusculum est, ([iiod in .Mosandri editione legitur, rum, si non auctorem, saltem scribam detexit
et adhuc paulo auelius a Notkero exhibetur, ubi au- Mabilio in Diploinatica pag. 172, litt. E, ex codice
ctor illa ipsa adjungit, quas xxviii .lulii apud eum- ab octingentis annis descrlpto^a Deodatoineslgtero
dem|exRal)ano iteriiin descripta sunt. Dellenschenii Vitam paiicis decurrit Tilleinontius tomo "VII, a
mente dubium non est Papebrochius diein xx Apri
; pag,561. Cur autcm Marcellinnm ki\on\?, plerique
lis prieferenduin pulavit, atque adeo cuin Floren- g nostri, ii^iiie probatissimi codices in Marcellum
tinio censuit, ipsuin Victor em papam esse, qiii boc
t transinutaverint,non habeo iinde conjiciam :scripsi
die in Ilieroiiyin. celebratur quibus subscribit Til-
: 3farcelti, quoiiiam ita scriptum invenio. In codice
lemontius. Victnris Vitain per octo articulos dedu- Heriniensi, ut jam indicavi, desiij)er adjectam vi-
cens tomo Ili, a pag. 100. Pagius ad annum cgi, dere est syliabam ni, sed reccntiori eL atramento et
num. t), vix audet (liem obitus definire. licetapertc calamo. ILcc pro laterculi primfeva simplicitate
siipponat, in Ilicronymianis Victoretn papam xx dicta sint satis; sequantiir Wandalberti priorcsbini
Aprilis annuntiari. Variorum opiniones hic cursiin versiculi, qui Marcellinum et socios celebrant, po-
attingiiiius, ad xxviii Jiilii in Actis examinandas. steriores duo in Auctariis subjicientur :
Nos fnteriin, ut saepe monuimus, Usuardum sive Marcellinus, Dominus, \'incentius atque,
errantem, sive vera prcTedicaiitem, nativis coloribus Nomine bis senam radiant fesloque fideque.
AUCTARIA.
Est in Pp.aten., ad marginem, ni fallor, adjecta Maii. vSynesium aliquem hodie canitWandalberlus:
«revelatio cori)us sancti Georgii Bcthleemici, mo-
Festaque Synesii cflcbrantur martyris almi,
nachi et martyris, et sancti Venantii abbatis, » scd Pontiftcis titulo, doctrina et niorte beati.
hujusmodi additiones plerumque negligimus.
PuLSAXE.N. elLovANiEN. ullimas textus lineas de- Ita quidem poeta inartyrologus, sed necdum satis
truncant, sistendo iu episcopi et confessoris, sup- explicatum invenire licuit, quis ille Synesius sit,
pressis reliquis. p episcojn et martyris titulo insignitus. Non lubet
ANTUEni'., Max.-Lubec. puri sunt, sed in fine adji- ^ hariolari, doceat nos, qui talem Synesium nspiam
ciunt « Antisiodori, sancti Mariani. » IIoc nomen
: repererit. Forte corruptum fiirit mimcn, sed et lioc
varie tortum et deformatum est, non soliiin in codi- ajque incertum est ut proindesatiussit, aliquidlu-
;
cibus nostris, sed etiam in Ilieronymianis, de quo minis alicunde exspectare.
vide F^lorentinium. Castellanus censet legendum, Aquicinct. sic incipit « Romae, natalis sancti
:
ut hic habetur. Victoris papoe, qui post beatuni Petruin tertius de-
Antuerp.-Max., Ultraject., LEvnEN., editio Ul- cimus, rexit Ecclesiam annis decem et sub Severo
tuaj.-Belg. textui puro etiain siibjungunt « Apud : principe martyrio coronatur. Hic conslituit, ut san-
Aiitisiodorum depositio sancti Marciani \ita miilti ctuin Pascha seinper die Dominicocelebraretur, et
scribimt, pro Mariani] presbyteri ci, conlessoris. » a quinta deciina luna primi mensis, iisque ad vige-
Albergen et Damc. in Auctario ciim duojjus pra?- siinain primam observaretur. Constituit etiam ut
ccdentibus coiiveniunt, sed saiicti Victoris annun- neccssitate faciente, sive in flumine, sive in mari,
liationcm differunt xxviii Julii. seu in fontibus, sub Christiania confessione, qui-
Centulen., in Victore piirus, ita prosequitur : cuinque bominum,exgentilil)us venientes, baptiza-
((Itein Ronife, sanetoriim Sulpitii et Serviliani. qiii rcntur. » Ilaec ex aliquo Adonis auctioriapograpbo,
hortatu beatge Flaviae Domitilla! ad fldem converbi vei ex Notkero desumpta suiit.
et pro Christi amore siib Aureliano [Aniano) passi Daveronen. « Antisiodoro, sancti Martini. » Et
:
sunt. Antisiodori, sanctorum confessorum MauKM'- sic habet etiain Aquicinct. supra.
tini et Mariani presbyterorum. » Martiuc.-Carthus.-Ultu\ject. Victoris pap;e
: i<
Antueup.-Maj. a Centulensi, phrasi paululum D et martyris. Mamertini abbatis. Maciani [Mariani]
differt.Pro Mamertini, scribit Marfmi. presbyteri.
Bruxellen. de Victore addit « Hic terminum Pa-
: Vatican., nuin. 5949 (( Item Roin;e, via Numen-
:
schalein,et quod Pascha seinper in die Dominica ce- tana,sanctoruin Anilaci etDonatse.» Vide tolain co-
lebretur instituit. » In sceunda annuntiatione purus liortem,et primi nomen recte scriptiiin in Actis.
est. In tertia ex Adon subjungit '
« ita ut baptiste-
: Ughellian. (( Antissiodoro, sancti Martiani. »
:
rium, quod ii)se a' ud prtefatam urbein condidit, in Florentin. « Antissiodori, sancti Martiani. »
:
sacrosanctis Paschalis lesti vigiliis, divina virtuLe DiviONEN. ecclesi;esaiictiStephani.« AiUissiodori,
singulisannis,aquissubitisiiuindeliir, et per septem sanctorum confessorum Maniertini et Mariani pre-
ejusdeni soleinnnitatis dies gratia exubcrante per- sbyteri. Et tr;iiislatio saiicta? Exuperia.' virginis. »
maneat. Apud Antisiodorum, sanctorum confesso- Lege ExupcranticB, nt infra. Colitur xxvi Aprilis.
ruin Mamertini et Marciani presbyteroruin. » Remens. ecclesi;e SS. Timothei et Apoll. «Trans-
Hagenoyen. incipit In Missia sanct;)o Ililtegun-
: (( latio corporis sanct;e Exuperantia) virginis. »
dis virginis. » Sequitur totiis textus satis purus, Editio Lubeco-Col. Victorem reinittit ad xxviii
Tuin (( Anthisiotloro, sancti Martiani presbyteri.»
: Julii. .\lteratextus pars satis pura est. In fine :
Jam diximus inelius noc^v\ Mariani. « In Vcoinedia, « Anthisiodoro, depositio sanctorum confessorum,
sanctorum Sevelii et Tlieo[)hanti ii suiit translati
: Mamertini et Mariani presbyterorum.
in Cellam Ratolfi. » Sinlnehi [ovi^sse Synesius el Belin., in ultiina annuntialione Marcellini socios
Theopompus, vide in indice PraDtcrmissorum et xxi expunxil CcCtera purus est. Iii finc addit priina
;
0S8 ISIAIIDI .\l().\.\(.lll '.t;i(i
i'(iilio : " Aiitliisyudori, .^aiuli .Marliaiii. » Altcra, A sancli palns Tlieodori, (lui liiit iii ii^icliiiic. » Hur-
subdil, »co)if('ssoris. » sns niinorilms litlcris Sconaut,'i!C, oliitiis llildc-
: «
Ckcvkn. llciii, saDctoruiii .lolKiiiiiis, Vicloris,
: " Ki"iilis vii-j.;iiiis,or(linisCislcrcionsis,(iua'et Joscplia
Donali. Fa
Ilicronyni.
» Ailidarii cpisiniii ct iiiar-
<< dicla csl, » Quidiii Joscphiua pnlius appcHat, ut-
tyris. » Vidc in Pr;clcrinissis. « Antisiodoro, saiiclo- potc (|!ia' sul) virili h.ihitu intcr inonaclins adini.>sa
luni Marciani cl .Maincrlini prcshylcroruin. Itcn» csl, il)idcin(|uc sanclissiino vixit, pist inulta ct
saucl.T nicinorifu IIildc;,'undisviri,Miiis, sancliinoiiia- ^'ravia p(;ric!ila, (juibiis anlc rcli^ioiii; ingrcssuin
lis Cistcrcicnsis ordinis, (|ua' ct JoS(!plia diclacst. » cxposita fucra' Vidcaliir iiiirabilis Vita, a conno-
MonN, (( .Viilisioditri, sancti Martiaiii. » Tyjiis
: vitio, rcruiii oiiiiiiiiiii iii iiionaslica jirolcssionc intcr
niiiKiribiis dc llildci^niidc, ut r.uKVKNCs. In aliis cili- vir(»s f^cslariiin, tcstc oculato scrijila, cl a I'ape-
lionibu.s, ut jani sujira dixi, cxpunctus cst Victor brocliio illiistrala.
papa. In liiic dc Martiano eadcin. « Dic vigcsiina.
XI Kal. Dle 21.
Apud pcrsidein, natalis beati Synieonis episcopi et niarlyris, qni jubenlc Sapore Persaruni rege coi:-
prehcnsus fcrroiinc onustns, cuin dc Doinino voce libera ct constanlissima tstaretur, primuni carccrali
cr^'astiilo ciini aliis ccnluin, c i|nibiis alii cpiscopi, alii prcsbitcri, alii divcrsorum ordinum clcrici, ma-
ccralus, iiovissinic cum omnilnis jiissns cst parilcr decollari. Passi sunt cumcoctiam clarissimi quidaiii
viri Ustazadis, Abdella, Ananias el Piisilius, cum filia, quae crat sacra virgo. AlexandrigB, sanctorum
Aratori.s prcsbiteri, Fortuiii, Fclicis, Silvii, Vitalis, qui in carcere quieverunt.
NOT^.
Ita Praten., Herinien., Tornacen., Auiuerpien. ct Max.-Luljec., Rosweyd , Mnnerat., Belin. prima
editio, Greven. ct Molan.
VARIANTES LECTIONES
Sm^owis scribunt Praten. et Molan. quos cum B omninooinncs,cxceptosoloBelino,in quoi/is^o^flijJw.
pluribus codicibus alibi sccuti siimus codiciiin : kcVA^wsi^iGvnnl Ustha^anes ii\ Sozomeno, atlainen
aliorum auctoritas hic alio iios divertit. Si hinc Romanum parvuiu et Ado lci^unt cnm tcxtu .ff^jMsi-
inde lluctuemns, ipsorum, non nostra culpa est, tiiis \\\ ^qWwo, et Piisitius.\\^^o\o\\iif\-
^ow'\\.\xv \)vo
sed facile condouanda. Apprehensns pro compre- \\\(i\\%\\\\\%\\\o,cuniflliasua. Conscutiunt Pratcn..
hensis solus Belinus lci<it, apiul quem ct Persi- Ilerinicii., Tornaceii., Roswcyd., Grcven. ct niii in
(lam pro Persidem. (Jonstantissime abvcrbialiter 7''or^?««, qiiod adeo in textu scrvandum piitavimus,
posuit Molanus. In monniilis codicibus ad, alii cpi- Hcct mclius,nil'alIor, aliilcgant /'Vyr/«/ia/i,Miincrat.
sco;pi, alii preshyteri, atii, cic, inseritur verbum Fortimii. Sunt qui poiianl ct Vitalis, sed probatis.-
erant, ast in tcxtu, cum codicibiis probatioribus, siini lioc prictcriiiittunt, ut Lsuardo raniiliare est.
satis intclligi suppoiiitur. 6'5te2«rii5, lcgunt codices Honustns, Felicis, etc, notationc non indigcnt.
OBSERVATIONES.
Romanum parvum unicam hoc dic annuntiatio- xxi Aprilis certopassosesscSymeoncm ct socios. Id
nem In Perside, sancti Sirneonis ejnscopi et
ponit : utique supposuit IIcnschenius',sed rcctesupposuisse
iiiartyriscumaHisccntum,etUsta:adis,etAbdellce, ei concedcre non possumiis, nimis gnari auctorem
et Anania, ei Pusici. Atquc ib nobilissima marty- Romani parvi ct Adonem, ut alias |)aiam fecimus,
riim acies in sacris Fastisprimuminnotescit, [irocul Siepissimc dics scilegisscaut cx mero arbitrio, aut
dubioex Sozomeno aut cx Tripartita accepta, cui cx conjectura aliqua qualeni suggerere hic poluit
;
ex eisdem monumentis elogium suum conciunavit ipsa iila Sozomeni \)Qv\oc\\Hi\v. (}\c,r/uo memoria sa-
Ado, cujusquc mcJuUam Usuardus satis elcgantcr C lutaris Christi passionis quotannis recoli solet,
decerpsit;Notkerus fermc intcgrum dc more Irans- qiiemque ipsi cum xxi martyroiogi aiii, tum Latini
tuiil. Plura, tum qu;c ad rcctam nominum cxpres- tum Graoci (Clironologi nonltoni) cum alio Aprilis
sioncm, tnmqu;ca(J diversum 65^7i«ra«i.setaliorum dic composiierint, iit clarc itcriim patebit die se-
obitus diem spcctant, videsis in Actis nostris expli- qucnti,et alibi fusius poterit dcmonstrari. Nc pluri-
cata et illustrata;ubi idprfficipucstuduisse videtur bus,ibinstitutodcneclam,caiididcl'atcor,incsubduc-
Henschcnius, ut accrrimse persecutioiiis, quam ad- to ab Ileiischcnio caiculo fidcrc omnino non audere,
versus florcsccntem Persidis Christianit;itcm movit urgcntibus praisertim aliis rationibus, quas Symco-
iiostis ejus infcnsissimus Sapor, initiiim probabilius ncm et socios, sub principio grassantis SapoVianq}
ex Hieronymo ad Constantii tempora rcduc(!rct, pcrsccutionis, annocircitcrcccxi.ix m;irtyrium subi-
quod ad Constanfini ictatcm male a Sozomcno rcla- issc, verosimiliiisostcndant;in qiio rallitPagiiin Ba-
tumprobantcuiiiipsocrudilircccntioresRuinartius ronium criticaad annuni cccxliii, dum Hcnschenii
intcr Sinccra el Selecta s pag. 03"2, et Tiiicinontius sentcnliam describit ct sequitur. Nolim taincn cum
tomo VII, a pag. 70, ubi tota historia latc, et cx Gastellano hac ratione indiici, ut solcmnitatem a
ordine digeritur. Attamcn Ilenschcnio minime con- martyrologis nostris, totjamsnaculisslabilitam^loco
sentiunt laudati Ruinartius, Tillcmontiiis ct alii in suo dimoveam, quaiii eidcm etiam allixit Wandai-
60, quod Symconisct sociorum martyrium diffcrat bertus, Caium diei sequcntis huc rctrahcns :
ad annum (:r;c.\LI.X. Fecit hoc inagistcr noster plau-
undecima Gaius, pariter Simeonque coluntur.
sibili r;itione ductus : cum enim in Sozoineno Per-
sarum istOiMini inartyriuniaccidissedicatur dic, quo D Aitcra classis martyrumAtexandrinorume\i\\\o-
memoria salutaris Christi passionis quotannis re- graphis Hieronymianis proficiscitur, in quibus non
o/i^o/e/^rcctccensuitjqujerendumcsseannumjquo omnimoda invenitur conformitas, ut rectc obscrva-
XXI Aprilis cuni die Parascevcsconcursum habcat vit Florentinics. Manifcslc patet, quinquc dunta-
is vcro cum antc annum cccxlix noii recurrat, ibi xat ab Adone selcctos, a quoeos Usuardus accepit,
Symconis et alioriim ccrtamen (Uslhazanespridic ordinc paululum immutalo, variatoque unius no-
coronatuscrat)collocaiiduin omnino putavit;Recle, minc, qucm Dotffi optinue codiccs noslri non Fortn-
inquam,censuit,si rccle supposuisset, in martyro- naium, ul A l<> 'git, scd Fortunum constantcr ap-
'
bjgiis nostris vcrum scmpcr et propriuni passionis pellant. Nonicn iepravatuni iuquies; c?io; a codi-
dicm, martyruni fcstivitati assignari, atquc hic dic cibus nostris uequaquain reccderc ccrtum est. ut in
9S7 MARTYROLOCIUM. MENS. APR[L. '.m
Ustazade, qui UstJia^ades vel CMista^ates, vulgo A ckalas, nimiiim forte religiose praestitimus. Atque
UstkaTanes vocandus est; et Aidella, qiii Ahede- hinc abunde patet textus Usuardini integritas.
AUCTARIA.
PuLSANEN. nuitiliis cst, omittonsea, quse de Us- Reg. Suec. qui fuit principis Ursini a Rosemberg :
thazane et sociis in iatercuio dicuntnr inter r/tJCo^- « Leodii in ecclosia beati Laurentii, dcpositio beati
lari et AlsxaJidrlm. Valbonis, ejusdem occlesi;e episcopi. »
ANTUEnp.-M'vX., Ui.T(\A!ECT., Leyden., Aebeu(;., Matkic.-Cautiius.-Ultkaject. « Simconis epis- :
Danic. et oditio Ui.tkaj.-!)!;lg., in toxtii puri, siih- copi el inartyris cuin aliis pluribns sub Sapore
dunt in iine « Leodii in ccclesia Ijeati Laurcntii,
: Pcrsarum reg'e, sub [quo] xvi millia diversis in
depositio beati Walbodo.iis [Wali)onis scrihit Da- locis et teinporibus martyrio coronati sunt. »
Nic.] ejnsdem urbis episcopi. » Idcni Auctariiim Vatican , nuiii. t)94y, in hne : « Romae, natalis
habet Lovanien., scd deiicit in iisdem, in (luibus sancti Soteris papae, qui sedit in episcopatu an-
deficit Pulsanem. siipra. nis IX. »
CENTfLEN. : « A|)ud Porsidcm, sancti Symeonis Editio LuBECo-CoL. in Simeone ferme ut Bruxel-
Selenci;c fSeleucia'] ct Tlieselbntis [Ctesiplionlis] len. iiiterpolata. iii Aloxandrinis pura est. Sequi-
regalinm civitatum opiscopi, qni pcrsequentc rege tiir :Lcodii in occlosia beati L;iuren'.ii, dopositio
«
Persaruin.post alia torinenta capiteplcxus est. Cum sancti Walbodonis, cjusdein nrbis episcopi et con-
qiio passi snnt Ustazadcs ennuchns, Aijdella, Ana- fessoris. In Anglia, civitate Cantuaria, sancti An-
niassenes, Pnsicius cum filia virgine. Aloxandrijo, B celmi episcopi ot confessoris. »
sanctorum Uortunati, Aratoris presbyteri, Felicis, Belini socuuda editio « Eodcm die, translatio
:
Silvii, Vitalis, qui in carcore qnieverunt. In Galliis, sancti Osualdi opiscopi Ebor;!censium. » Colitur
civitatc Ebrcduiio, saiicti '. arcollini, primi ojusdem xxviii Februar.
civitatis cpiscoi)i et conlessoris, Vincentii \adde Ckeven. : « Romas, iioati Sothcris papa) et mar-
Doiniiiij sociorum ejus. » Dc quibus nos pridic. tyris secundum Adonem vero, dic .sequenli. » Imo
:
Antuekp.-M.'.j. in Simoone textum ex Adone in- hac die ponitur a Mosandro in oditiono Rosweydi :
terpolavit. lu Alexnndrinis, cum Centulensi con- notus non malo in appendicein rejoctus sit.
est, nisi
venit. Sequitur uitimo loco, de Marceilino, sed « In .\ngUa, beati Ansolmi archiopiscopi ct docto-
pure, ut lieri in textu legimus. ris pr;ecipni. Hic ex coiifinio Lombardiffi ct Bur-
Bkuxellen. incipit « Romre, sancti Sotheris pa-
: gundiae ortus, venit Beccum. allectus fama magis-
p;e. Qui sodil annis novs ni, et tunc martyrio coro- tri Lanfranci, factusqiie est ibi prinio inonachus ot
natus est. Ilic constitiiit, ut niilla monacha pallas tloinde prior, postromo Cantuariensis archipr;esul
s;!cr;it;is taiigorol, sed ut veUim portet. » Multi alii eHectus, vita et doctrina excellenter claruit circa
.Sothcrem hac die refernnl, qui ad scquontein pcr- annum Domini wc. I.iiciani Vionnensis episcopi. »
tinct. Sequitnrdc Simcone, nbi ex Adone inserun- Potius Juliani, dc qiio vere potuit dicere, poni ah
tur h;ec verba : « Seleucia) et Tlicsephontis rega- Adone die soqnenti, (juo colitur. « Apud Lcodium,
liiim civitatnm episcopi, » etc. In Alexandrinis pn- Walbiidonis opiscopi et confessoris. Item boatas
rus est. In line « Loodii,' depositio beati Walbo-
: memoria; Victoris papa; III et confessoris. De quo
donis, ojusd.'in civitatis episcopi. » q inter alia legitur, qnod in magna corporis siii con-
IIagenoyen., in Simcone satis purns, sequcntes tinentia vixerit, ciUcio asperrimo ad carnem sem-
duas annuntiationes lurpiter confundit, hoc modo : pcr indntus. In mensa convivaruin freqnenter fal-
« Aloxandi'ia\ sanctornm martyrnm Aratoris pres- lebat ocnlos, cibos tangens, non gustan.'<. .\octn
byleri el Fortunati. Itom Leodii in ecclosia bcati modico somno accepto, latonter de lecto surgebat,
L;iurenti, sarcti Walbodonis episcopi ejusdein ur- orationibus, veniis el lacrymis vacans. Claruit
bis, Silvii, Felicis et Vitalis, qui in carccro quie- otiam miraculis. » Remittitiir ad xvi Soptembris.
verunt. » Annnntiatiouuni confusio. « Ronuv, sancti MoLAN. de Oswaldo, nt Belin. « Eodem dio, san- :
Agapiti panas, qiii inultum in i;estis pontincalibus cti Anselmi episcopi et confessoris. Roma', sancti
laudatiir. Ilic ingressus cst Conslaiitinopolim et Sotcris pap«-: qui scdit in cpiscopatu annos novem,
.lu.-tinianum iinpcratorcm ab crrorc revocavit Ar- sepultns in coDmeterio Calisti. Hic constitnit, » etc.
thomii fAntliimiJ, ipsum Arthemium destitucndo, « !n Africa, natale Maximini niartyris Qui tempore :
ot Menam cathoUcnni virum constituendo. Ilic Ar- Decii post alia torinenta, lapidibus opprossns est. »
thcmius in Christo duas ncgabat naturas. Et obiit Ita eum vocat Rabanus, cujus elogium describit
pnpa Const;intinopoli ct transfortur in Romam, et \otkorus. In Actis, sub noininc Maximiani, rcmit-
cum gloria sepelitur in ccclosia sancti Petri apos- titnr ad xxx Aprilis. Pergit Molan, sod littoris mi-
toli. llic etiain constitutiones fecit. » Ilic impor- noribus « Liber anniversariorum ad S. Lauren-
:
lune intrusus ost Aga[)itus, qui xx Septcmliris co- fium Dominus Wolbodo Leodiensis piissimus
:
litur; quidqiiid a multis aliis, cuni Notkero, dio opiscopus a seculo migravit, qiii huic loco ros sa-
sequenti reforatur. cras dedit et in eo hnmari elegit. » Ilnctenus prima
AouiciNCT. incipil; « Romoe, s;incti Sotheris pa-
D editio. Tn aliis, de Anselmo, nt supra. Tum « Die : :
pae. Ilic constituit, ut nulla nionacha pallam sacra- vigesima prima, sancti hieromartyris Januarii et
tam contingeret in ecclesia, nec incensum pone- coinitatns ipsius, et sacrosancti martyris Theodori,
rot. » Sequititr textus. qui fnit in Perge. » De his duobus agitnr in elen-
ViCTOKix. post virgo subdit; << Itoin sancti So- cho Pr;rtermissornm; qu«ritur(pie, an vera sint,
theris papa?. Ilic constituit, ut nuUa monacha pal- ot non potins inver.sa nomina. Rursus typis mino-
lam consecratam contingeret, nequc incensuin ribus « Apud Lcodium, iii ecclesia sancti Lau-
:
offerret. » rentii, Dominus Vuolbodo, » etc., nt supra.
X Kal. Die 22.
Romso via Appia, natalis bcati Gaii papse, qni cum Ecclesiam undecim annis, mensibus quatuor, diebus
duodecim rexisset,martyrio coronatus est sub Diocletiano principe. Apud Persidem, sanctorum martyrum,
qui |)ro Christi nominc gladio jiigulati sunt snb rege Sapore. In quo fidei certamine passus cst Melisins
cpiscopus, Acepsimas quoque episcopus, cum presbitcro .lacobo. Mareas et Ricor nihilominus episcopi,
cum clericis fere ducentis quinquaginta, monachis etiam ct sacratis virginibus plurimis. Inter quas et
Symeonis episcopi soror, nomine Tarbua, cum pedissequa sua, serra scissa est. Civilate Corduia, natalis
0^0 USr\ltl»[ .MONACIII !)()(»
l»ai'iiKMiii, IIcliiiK-iuv el Chiisdlcli |)i'Osl)iU.M'nriiiii, Luca," ol Mucii diacoiioi-iim, i|uoruin triuiiipliiis iuartyrii
iu passionc hcali l.aureiitii liabolur. I.u^'iliini, saiifti E|iipo(lii, f|ni iicrscoiilionc Aiitoiiini V(M'i, post illata
sibigiMvia lonnenla, inartyriuni capilisahscisione coinplcvii. \Addll BoviUart. "Scnones, sancti Leonis:
episcopi. Et chnructere cnrsivn : Kodein dic inventio saiictoruin iiiartyruin Dionysii, Uustici ct EloutlitMMi.]
NOTiE.
Ex codicilnis iioslris oiiiiiilHi^ iiiiliiiiii iiivoiiio, A (lcbiliir firiiiid 'liiis argiiincntis iiltr.i ccdam. IIoc
qucin iindctiuaiiuc piiriiin ausiiii asscrcrc Sini,Milo- cliaiii ;ih rcriim liujtisiiiodi peritis oliserviiri veliin,
rum collatio lextuin dabit, (|uain lieri jiotcrit, siin- adexclusioni in Leonis iion paruni coiiducere, quod
plicissiiiiuni.('.r(>vciiiisct Molaiuis puritati acciMliiiit Crcvcniis et .Molanus iii priiiia su;i et piiriori edi-
proxiiiic, titpote (iiii dc .Mclisio liau' soliiiii iiit(M\se- tione, ncc iii AucL;iriis siiis di; co iiKMiiiiKMMiit. So-
rant : SanctUnlc ct miraciilori'.iii f/loria in,sir/nis. (|uitiir iii prjcfalo codicc Pratensi : Endcm die,in-
Alquc li;ec in Adoiic 1ci,m ci|uid(Mii latcor^ast 1'suar- tenLio sanclorum martyrum Dionysii. Rnstici et
dina non esse, probal silentiuin alioruin codicuin Eleuthei^ii. Sed ha3c ad marginem, ni fallor, addihi,
omnino oinniuiii, (iiin iiiss.,tum typis cditorum. licct antiqiia manii, iiL tcstatur Castellanus, Lcxtii.s
Alfinc aliiiiiid |iriiiia irontc rciieritiir in ToriiaiMmsi, |)iiril;iLi iiiliil ii'Iic(M'eiil, si c;ct(M';i csscnt integr.i.
ubi, Melisius Dco acceptissimiis; iii lUjswcyd. et Ileriiiiensis ptirissimiis csset,nisi scctiiido loco in-
Helin., Mctifs acceptissim?(S, Scd ainaiiiiensis osci- s(M'cL : Parisius, translatio leatorum martyrum
tantia palpabilis est, duin Accej^tissimus ponitiir Dionysii, etc. Tornacensis naivis aliis non caret
pro Acepsimas. .lain cur reliqiii codiccs e.xcludan- capitalc vitiiim cst, quod in line adjicias Ipso die, :
tur, attendc. Pratensis, solito derorinior, siibdit iuvcntio sanctorum martyrum Dionysii, cLc. Alque
Pr.Tetcrca in line Seiionis, sancti Leonis episcopi.
: it;i plane Muncratus, his verbis noii saLis castigatis :
suardine, inquies. Xon ita existimo obstanl enim : I/m die, intentio beatorum corporum Dionysii,
codices alias integerrimi Ilcriniensis, Tornacensis, Ilustici et Elentherii, de quorum corpora [melius
Muneratus. Grevenus, et Molaniis, quoruin auclori- diceret quff\ rcjuiescunt in ccenobio diti Dionysii
tas coiiibinata, c;eteris omiiibiis, mc (|iiidem judice, B in Francia. Eodem die, sanctce Oportunm virginis.
anteponcnda est. Adde Rosweycl. ct alios non igno- Codex Rosweydi, cetera etiain puriis legit in fine :
biles, quihus tameii noii innitimur. Si cui alitervi- Inventio sanctormn martyrum, ctc.
^ Pauci sunl articuli, si qui tamcn, quibus ador- los habuisse apogranbum, quod apud seserval, et
nandis magis desudarit SoUerius. Quos codices illud cxscripsissc saltcm us(|uc ad Senones. Totuni
jierlustravit, perlustravit autcm jirope octoginta; ex.scriberc (lcbuit. Non fuit quidem poslrema ha;c
liomnes ita vitiosi erant, ut nulli omnino lidere commemoratio Caroliiii aiitogra|)hi. Carct enim illa
ausus fuerit, collatosque simul omncs oportiierit, Dcrvcnsis codex. Al cjiisdem essc maiius ac reli-
ut ex singulis tc\inm erncvcl. Si7iffulorim collatio, qiiiim articulum nc Sollcrius quidiMU diffitetur. At-
inquit ipse, textiim dubit, quam flcripoterit, sim- qiic lioc ipso die memoriam S. Leonis colit Senonen-
plicissitnmn. Laborem laudent aiii; ego acumcn et sis Ecclcsia, antiqiiiora, .Martyrologia refcrunt,
jiidiciiim vehcmenter admiror. Nam in tanta codi- Saussaii rccentiiis elogio cclehraL. Is ips(! cst san-
cum dcjjravatione, quis non miretiir Soilerium ita ctus Leo, qui Childcberto rcgi episco|)um Melo-
Usuardi sensum callere potuisse, ut ah eo ne latum diini, uhi numiuani e|)iscopus fucrat, constituere
quidem unguem disccderct, autographuin ipsum volcnti, gcneroso animo rcstitit, scripta ad eum
verbum pro verbo redderet? Certe suspicabitur ali- cpistola, quam Sirmondus edidit tom. Concilio-
I
quis eum, dum huic articulo operam dabat, ob ocu- ruiii Galiia;. Bolillart.
OBSERVATIONES.
Ex is evinci puto, tcxtum hic genuinum et sim- C desumpsil. Eiogii Adoniani fons idem, qui die pra9-
plicem a nobis rcpraesentari, lamctsi cx nuUo scor- cedenti, ncinpe Sozomeni, vei potius Tripartita
sim codice euiii depromerc liac die licucrit. Satis liistoria. Notatur iilic discrtc annus sequens post
nimirum ct abunde est, quod in eo conveiiiant occisos Symeonem et alios, atque is ipse dies,, quo
anographa pleraque eaque not;c optima?, licet
, memoria passionis Christirecoli solet, quo non qui-
aliunde nonnulla fuliginc inspersa. Si quis imme- (icm passi martyres, sed quo exiit edictum Saporis
rito exdusos putct Grcveniim et Molanum, haud crndelissi^num ifi universam Persidem. I)c marty-
gravate patiar eorum brcvissimum cncomium Usu- runi iilorum ingenti numero et cruciamciitorum ge-
ardo ascribi. Porro rcliquos omnes plane cxclu- ii(M'e, vide in ActisSozomeni, luiin. 7. Annusexdic-
dendos, ncmo, opiiior, diiyitcbiltir. Siiperest, iit tis dic prajcedenti detcrminandus est, vcrosimiiius
inore nostro Usuardum ciini antiquioriijus coiifc- cccxLV. Singuiorum ccrtamiiiis dies procui dubio
ramus. Caium commeinoraiit cxempla Ilierony- diversissimus niliilominus
; inartyroiogis nostris
;i
niiana,ad qu;c videndus Florenlinii Coinmentarius. consignati omncs Ikx: xxii A])rilis curn inlerim
:
Est et in Rom.parvo.Beda ipsuiii coiidccorat elogio certissinuim sit, fcriam sexain passionis Dominicae,
brevi, ah Adoiic non nihil aiicto. (.i^cterum ipsissi- ne toto quidcin s;ccuio ([uarLo, ciim eo dic concur-
iiia, quic hic in textu retulerunt, verba in pr;cfatis rcrc pottiisse ;ut rursus maiiifcste patcat, dicm
Beda Adone, atqiie itcin in Rahano, ad apicem
et xxii Aprilis, pro inero Romani parvi, ct aliorum
leguntur. Sic tamen ut inulto pltira habcat .-vdo, ;irbitrio, delectum essc, quod liic llenschcnius fa-
quae hic ct in toto lextu Notlvcrus adoplavit. Vidi- tcri cogitur apud quem vcrior est iioiiiiiium ortho-
mus dic pricccdcnti, ipsuiii ihi ;i Waiid;iiberlo ciim D gra])lii;i, scorsimque rci;ita ct illtisLrata Acta non-
Symeone Persa dccanlari. Vila cjus ex Actis saiicti iiuilorum particuhiria, quoruin aii([ua, inter Seie-
Sehasliani et sancta; Susanme ab Hcnschenio dc- cta numeravit Ruinartius a pag. ()39. Qua; sciiuitur
sumpta est, iisque nolis illustrata, ut nihii inagno- alia Pcrsarum coliors, Cordulmw Bcda tribuitur, a
pere desidcrcttir. Quid de ea ccnscant rccentiorcs Rabano aiiisque perpcram Cordubm; i\\w^ et supe-
critici,op|)ortuniusexpendi poterit in majori operc rius ad xv hujus, ah eodcm Rabano f;ictuiii observa-
ad XI .\ugiisti. vimus, uhi dc ipsa illa positionc agcndum fuit. Tota
Hestcrn;e Persarum turmai subjungitur aitcra ad Babyioniam spectarc videlur, cuin Poiyclironio
martyrum plurimorum, utRomanum parvum hrc- ad XVII Februarii. Plura vidc in notationibus Baro-
viter indicat. A!) Adonc, si iion verius, saiteiii dis- nii, FiorenL': ii 'Jenschcnii et in Ohservationibus
tiiictius, ((uoi iiiiidam nomiiia ciuimerantur, ex quo nostris xvii 1( hruarii, xv Ajirilis, x Aiigusti, et
Noster, contracta paululum ])hrasi, sua oinnia de- iocis aiiis, ubi de Laurcntii Actis scrino recurrit.
;
:
961 MARTYROLOGIUM MEN '. APRfL. \)<i-2
Caeteruin classis illius encomium habent Beda,Ra- A spectare, supra oaiendhnus, EpipodAus in Hierony-
banus, Ado,ex quo uitimo pauca Usuardus deliba- mianis certo consi.nnatus est, additusque aJj Adone
vit. Satisne ciare Cordulenscs mnrtyres iii Hiero- Alexander socius, cum ulriusque laudatione, Nos-
mianis denotontur, dubitatari potct diserte eos :
ter aulcm ea tantummodo decerpsit, quae Epipo-
memorat Romanum parvum; quorum priores tres dii eraiil propria, neglecto comitc Alexandro, qui
primis suis duobus versil)us canit Wandalbertus : tanquaiii tertio post die passus, ab Adone ponitur
XXIV Aprilis vide ibi. De Juliano, qui in Adone
;
Terni presbyteri decima r;, ternaque coronant
etiam ponitur, nec Usuardus, nec Notkerus memi-
PalEca, Parmeniusque, Elimenes, Chrysotelusque.
nerunt, fortc quod in antiquioril)us apographis
Tribus aliis versibus ludit in ternario numero, expressus non iuerit, adjectus subinde, cum aliis
occasione inventionis sanctorum Dionysii, Eleu- nominibus sanctorum episcoporum, ad Urbem
tberii et R(istici, quani ad textum nostrum nou Viennensem propius spectantium.
AUCTARIA.
De prjecipuis nostris codicibus Praten., Heki- doctrinaclari.» InEpipodio purusest. In fine «Item :
MEN., TOUNACEN., ROSWEYI)., MUNERAT., GrEVEN. Ct Senonis, sancti Leonis episcopi et confcssoris. »
MOLAN. in supcriori noLatione abunde di(.'tum est Aquicinct., post Diocletiano 2irincipe, subdit ex
ut plaue superlluum sit, singuloruni Auctaria auL Adone « Hic constituit, ut per omnes gradus pri-
:
potius varialioncs hic seorsim describere. .3 muni asccnderet si quis episcopus fieri mereretur,
PuLSANEN.bae die pr;elermodumdefectuosusest ^ ostiarius, lector, exorcista, acolythus, subdiaco-
agit enim tantummodo de Caio ct Cordulensibus. nus, diaconus, presbyter. Eodem die, sancti Aga-
Antuerp. et Max.-Lubec. in Caio toxtum niuti- piLi |)ap;p. Hic ingressus Constantinopolim Anthe-
lant. Pro, in yassione B. LauTentii, habet, Abdon mium ejusdcm urbis episcopum, qui duas in Chri-
et Sennis. Deniqui' in fme «Senonis, sancti Leo-
:
sto naturas negabaL, deposuit, et Menam catholicum
nis episcopi. » ejus loco consecraviL. »
UlTRAJECT., I..EYDEN., ALBERGEX., Ct DaNIC. Sic Matric.-Carthls.-Ultraject. « Caii papa? et
:
incipiunt « Romre via Appia, natale sancti So-
: martyris. Plurimorum marLyrum apud Persidem.
theris papa), qui post bcatum Petruni undecimus, Translatio beati Dionysii eL sociorum cjus, »
cum Romanam Ecclesiani rexisset oeto annis, mar- Bigotian., signatus P Ji « Enonis [Senonis] san-
:
tyrio coronatus, sepultus est in ci.uiterio Calixti. cti Leonis episcopi. » De quo etiam codices Clu-
Roma3 via Appia, natale beati Gaii papge qui vice- niacensis et Ughellian.
simus nonus post bcatum Petrum, cum Ecclesiam Reg. Sueg., signalus numero 428 « Parisius, :
uiidecim annis, etc. Eodem dic, sancti Agapili pa- inventio corporum beatorum Christi martyrum
pai. Apud Persidein, » etc. In fine « Senonis,
: Dionysii, Rustiei et Eleutherii. Eodem die, sanctae
sancti Leonis cpiscopi. » Opportunse virginis. »
Antuerp.-Max., Leyden., Belg., Lovanien. el edi- Codex D. Du Cheval, signatus B « Leodii in :
tio Ultraject.-Belg. de Sothere niliil. De Caio, ut ccclesia beati Laurentii, depositio sancti Walbo-
supra. In martyribus Persis puri n: ,i sunt. In fine : donis, ejusdein urbis episcopi. » De quo heri.
« Senonis, sancti Leonis episcopi. n ^^ Vatican., num. 5949 « Romae, sancti Agapiti
:
Centulen. « Roma) via Appia, iu cimiterio Ca-
: papg), qui sedit Rom.Te mensibus xi. Eodem die,
listi, sancti Gaii papa' ct martyris. In Persida, sancLi Joannis martyris Tetensis, vel Teatentis. »
sanclorum martyrum quamplurimurum sub rege HacLenus ignotus esl.
Persarum, inter quos Melesius cpiscopus, Accepsi- Altemps « Senonis, sancti Leonis episcopi. Sil-
:
inas episcopus, Jacobus presbyter, Marcas et Bi- vanecLis, sancLi Rcguli eonfessoris Christi. Item
cor episcopi, clcrici eorum ducenti quinquagenta, sanctaj OporLuna? virginis. Roma^, sancti Soteris
nionachi et virgines perplures, Zarbua quoque papse et martyris. »
virgo, soror sancti Simeonis episcopi et martyris. Strozzian. « Senonis, sancti Leonis episcopi.
:
Parisius, invenlio sanctorum Dionysii, Rustici et Item in monasterio sancti Georgii majoris Vene-
F^leutherii marlyrum. In Corduba civitate, sancto- tiarum, translatio sancti Eustachii patriarchff)
rum Parmenii el Ileiimcnae, et Chrisostoli pres- Constantinopolitani, anno D. N. J. C. mccxlvi. »
bytcrorum, Luc;c et Mucii diaconorum, sub Deeio Acta ejus dantur vi Aprilis.
passorum. Lugduni, sancti Epipodii martyris. Se- Editio LuBECO-CoL. de Sothere repetit superius
nonis, sancti Leonis episcopi. » dicta, heri et hodie addens quod martyrio coro-
:
Antuerpien.-Ma'. textum refert non nihil corru- natus sit, sub Oommodo Aurclio. De Caio praeter
ptum et contractum. In fine « Senonis, depositio
: dicLa, sic ait « iiic consLituit, paganos et haereti-
:
sancti Leonis episcopi, cujus vita miraculis cla- cos, Christianos non posse accusare, nec notam in-
ruit, et mors preliosa nichilominus iniraculis famationis inferre. Item statuit, ut episco- nemo
commendatur. » D pum aut reliquos clericos apud judices seculares
Bruxellen. de Caio addit : « W\ constituit, ut accusare pra)sumat. » De Agapito, quod proces-
ncmo clericos apud judices seculares accusare siones Heri constituerit. SequiLur « Treveris, san- :
priesumat. Eodem die, sancti Ag:;')iti papse, qui cti Abrunculi episcopi cL confessoris; qui nunc in
scdit niensibus undccim. Hic dicbus Dominicis monasterio, quod vocatur Sprenckgyersbach, re-
processiones fieri constituit. Apud Persidem... » quiescit. » In Cordulensibus et Epipodio fere pu-
textum prosequitur satis pure. In line « Senonis, : rus est. « Senonis, natalc sancti Leonis episcopi
sancti Leonis episcopi cL confessoris. Item inventio et confessoris. Viennae, sancti Juliani martyris.
corporum sanctorum marLyrum Dionysii, Rustici Apud Persidem, sanctorum, etc, sub rege Persa-
et Eleutherii. » Vide dicta in nolatione. rum, Sapore, anno die, quo passionis Dominic»
HAGENOYEN.incipit a Sotere,de quo jam satis di- memoria celebratur. » CaJtera pure.
cluni est. Deinde de Cordulcnsibus. Tum de Caio, Belin., in Caio, Persis et Cordulensibus fere pu-
ubi post Diocletiano, additur « i; :peratore cog-
: rus, subjungit « Senonis, sancti Leonis episcopi.
:
nato suo. Hic constituil ordines clericorum; scili- Ipso die, sancti Sothcris papje, natione Campani. «
cet, hostiariaLum, lectorialum, exorcistatum, aco- Tum de Epipodio, bene. « Item in monasterio san-
lytatum, subdiaconaLum, diaconatum et presbyte- cti Georgii, » etc, ut supra ex Strozz. Porro in
ratum. » In martyribus Persis interp. lalus est.Post secunda editione prseterea additur. « Parisius, san-
illos sequitur « Item Camarie [vo..:it dicere Can-
: ctorunimartyrum Dionysii, etc Apud civitatem Sil-
tuariagjbeati Anslielmi episcopi et confessoris, vita et vanectensem,sanctiReguliepiscopi el confessoris.»
9ti.*? l SIAHDI MONACHI 004
Greven. ; « Agapiti primi pap:e cl LOiifessoris, confessoris,iii monasterioSprengersbach quiescen-
qui ut Ado ((jualis a Mosantlro cst ('liitiisj dicil, so tis. Ipso dic, natalis sancti Vuolphelmi abbatis
dit Roiiise inciisiljus umlocim. IIic ins^Trssiis. » otc. Rni\villcrciisis.S;inc(iTlicudori Siccuriim arcliim;in-
« Pliilippi cpiscopi cl socioniiii cjus iiiarlyriim. » drit;e, cujiis ViL;iiii scribit (Jeorgius presbyter ejus
Vido Pr;etermissos, iilii rejicitiir ad xxii Oclobris. discipuliis. » In cditionibiis ;iliis incipil « Eodein
:
« Leonidis inartyris, palris Oriyciiis. 1'imoli marty- dic, s;incla; 0|)ortnii;e virgiiiis. Seiioiias,saiicti Leo-
ris. » Primolas est vel Primulm ex Cordnlensibus. nis episcopi ct confessoris. Et alibi, dcposiiio Ab-
« Tlicodorici presbyleri ct inartyris. » Vide Pr;ctcr- riiiicnli episciipi. E(jdcm die. Agapdi pontificis qiii
missos. « Vieiin;e, s:iiicti Juliani episcopi et conres- sedil,etc. Dic vigesiina seciiiida, sancli pat';isTl)eo-
.soris.Abruiiculiarcliiepiscopi Treverensisconrcsso- dori Sicei. » Vocatur 9,\x\\enyi<, Siceormn arckiman-
ris, iii iuon;isterio, (|uod Sprengirsbacli vocaiit, drila; sedmcliusin Actis iioslris exprimilur nomen
requiesccntis. Ipso die, inventio corporum sancto- et dignilas, dum appelbilur « Theodorus Siceota,
rum Dionysii, etc. Alcxandria? [AUxaiidr;pJ rej:in:o episcopus Anastasiopolitaniis, arcbimandrilacneno-
Persarum et martyris qu;e in confessione beati bioriim in Galalia. » Vide ibi Vitaiii satis copiosc
Georgii oredidisse legitur. » Vidc iterum Pr;uter- dcductain. « Itein in monastcrio sancli Georgii ma-
missos. « Ilem sanct.T OporliinaB virginis. » Melius jor.... Ipso dic inveiiLio bealoruiii corporum Dio-
scribitur Opportiincp, cujus vita hodie illiistratur. iiysii.... » ut .Mu.NEiiAT. Tum ininoribus lypis « In
:
MoLAN. « Agapiti jiontificis, (]iii sedit Roma3
: Hannonia, Donoiiio moii;istcrio, obitiis sa'iicti Adal-
nienscs undecini. llic ingrcssus ConsLantinopolim berti(AdclbcrLiJcomil.is .-\.iistrov;indi:c et confesso-
ad Justinianiim, etc. Item iii monasterio sancti B ris,non taiiien canonizati. Ciijiis corpiis quiescit in
Georgii in;ijoris Venctiarum, » etc, ul Strozz. ct sumiiio alLari intumba argentea. » Dalur ci in Ac-
Relin. St!quitur «IiivcnlioSS. Dionysii.» clc. Item
: lis tilulus heati, unaque notatur, uxorem habuisse
« Oportinue. » Ex Mi"ner\to descripta siinl. Scqui- beatam Reginani, et fiiiam sanctam Ragemfredem,
liir niinoribus littcris « Leonidis inartyris, patris
: de qiiibus alibi. « Eodem die obiit bealus Vuol-
Origenis. Abrunculi archiepiscopi Treverensis et pheinuis, ;ibbas Rruwillerensis. »
IX Kal. I)i ? 23.
In Perside civitate Diospoli, passio sancli Georgii martyris, cujus gesta passionis ctsi inter apocriphas
numerantur scripturas, tainen illustrissimuni (^jus martyrium intcr coronas martyrum Ecclesia Dei vene-
rabiliter bonorat. In Calliis civitato Valentia, nalalis s;inctoruin Fe.licis presbiteri, Fortunati et Achillei
diaconorum, qui cuin maximam partcin supradicLu; urbis ad fidem Christi converLisscnt. a duce Cornelio
in carcercm trusi sunt, dein diutissime verberati, cruribusque coiiUdci,is circa rotaruni vcruginem
stricti, fumum quoque in equulei suspensionc perpessi, ad extremum gladio consummati sunt. \Addit
Bouillart- :
" Castro Silvsenectis, sancti Reguli episcopi et confessoris.j
iXOT.f:.
Puri sunt Herinien., Tornacen., .Antuerp., Max-Luhec, Greven. ct Molan.
^ In Carolino autographo scriptum erat apud :
C i*csgestas Reguli et mortis diem sludiosius inemo-
Cnstrv.rn Siltanectensixmi depositio sancli Reguli risemandare debuiL. H?ec autem ila paruin cuni
episcopi et confessoris. Hic simpliciter, episcopi ct Carolino autographo convcnit, ut depositionem hoc
COiifessoris. Cur omisit depositio? Nam satis supe- dic, translationem 30 Martii veneretur. Quid face-
rerat spatii ut adderetur. Ilic Usuardi acumen et ret Usuardus? Delcvit quod xxx Marlii scripserat.
sagacitatein agnosco. Lcgit profccto S. Reguli acta : Et ne, signata depositione qiiam hodie memorant
sed ea cum vidisset fabulis referta, nec uUani luto Acta, falleretur, salis habuit dieni S. Reguio sa-
eis haberi posse fidem; consuluit Ecclesiam quae crum adnotare. Rouillart.
VARIAXTES LECTIONES.
Vix attentionem merenlur. Persidaln Antuerp.et pius accedunt, dum scribiint apocriplias, uti in
Max.-Lubec.pro /'^/•*'<^g, satisalibiobvium est. Cu- textu scriptuiii reliquimus, licet Molanus melius
^usgestapassionis,\eg[inico^i'\cespiissim ;citatiau- habeat apocrypkas. Ecclesia Dei, legendum est; in
tem Antuerp. et Max.-Lubec. ponunt, cujuspassio, Antuerp. etMax.-Lubec. deest voxultima. Equuleis
etc.Apocrifas in Herinien. et Tornacen. saeculum pro equulei, in Heriniensi inaliis erulei, Valencia,
;
suura sapit. Caeteri ad veram orthographiam pro- Fcelicis et siniilia, nihil nos morari debent.
ORSERVATIONES.
Utruin et quo die in apographis Hieronymianis D bant. Plusculum praestitit Rom. parvuin, addita loci
primitus expressus fuerit inegalomartyr ettropa30- valde controversi posilione, neinpe. In Perside,
phorus Georgius, saLis operosc disquiriL Florenti- civitate Diospoli, Georgii marlyris. Hujus vestigiis
nius hoc et scquentibus diebus. IIujus sancti cultus insistit Ado,a quo profeclum qiialccunque elogium,
et singularis in universa Ecclesia lestivitatis anti- quodNosterverbotenustransiimpsit, Notkero veris
quitatcm aperte demonstrant Kalendariuin a Fron- lalsa comniiscente, dum solituin ductorein non sa-
tone editum pag. 3-3 et 71, necnon Gregorii Sacra- tisprudcn!erdescrit,utRab;ini f;ibulos;i superindu-
mentarium,et pluriina alia argumenta a Papebrochio caL. Notandiis autenulicli NoLkeri locusxxvAprilis,
in Actis producta, ubi curiosus lector copiosissime ubi cx Calendario sngacissimi Hieronymi, Geor-
el accuratissimc eruderaia inveniet.tuin in Coinmen- gium eo die celebrandum contendit. De vero marty-
tario pr;evio, tuin inanalectis, omnia, quaeceleberri- rii loco aliisque circumstantiis, videndus quoque
mi sancti ditrusissimam tota orbe Christiano venera- P;ipebrochii supra laudali commenlarius.Binie nos-
tionemconcernuntapag.lOO ad 163,qugeque a Tille- tr;e aniuintiationes sic ^Vandalberto metris constri-
montiocontracta sunt loinoV, a pag. 18;i. Nec pluri- ctae sunt, ut altera altcri praeponatur; ita habet :
bus hic opus est; ad .Martyrologia nostra redeainus.
DeReda, resipsa loquitur, hicenimdisertisverbisin Felicemque sacrum g-emino dignuinque ministro
sacrastabulas Georgium veievi.Natale sanctiGeor- >iona docet, Fortumtumqne et Aohillea junctos.
gii martyris, iis merito pr;etermissis, quae exapo- Hac et am inTicto mundum qui sanguine temnis
cryphis Actis tenebras potius quam lucem affunde- Infiuita refers Georgi saQCta tropheea.
96» MARTYKOI.O(W[IM. - MFNS. APHFL. dtiG
Hoi'o martyres Valentinl in prsecipuis quiljusque A Valentiai in Hispania, sed Valentise in Delphinatu
Hieronynii ecgrapliis recensentur ,iinde in Adonem martyrio coronatos, consLanter et vere asserant.
transisse mininie dubiuni esL. Hic ex Actis, inarli- Est in Adone annuritiatio tertia de sancto Wtilfran-
rii seriem nitidc e.xposuit, ipsumqut lotidem verbis no, qucni nos cum Usuardo ad xx Martii retulimus.
Notkerussequilur; Usuarduspaulocompendiosius. Rursiis XXX Martii ex codicum nostrorum consensu
Caeterum latercuium totum et Adoninnum et [Jsuar- Regulitiii Silvanectensem consignaviinus, eumque
dinum esse, nemo, qui utrumque legcrit, dilfitebi- ex PraLensi cum aliis expuncLiim, eL huc perperam
tur. Haec praecipua inler Henschenium ct rccentio- remissuin, ibidem observavimus. Patet igiturratio,
res (ut Tillemontium tomo HI, pag. 97, aliosque) di- cur ex puroruin codicuin numero praefatus codex
scrcpantia, quod ille Acta a coaevo scripta censue- Pratensis etiam hodic fuerit excludendus.
rit, isti planc negent : in eo convcniunt, quod non
AUG TARIA.
IMiAiKN., ul jani di.xinuis, in fine addit: « Ca- ViCTRORiN. et Reg. Suec, sigiiatus num. 130, in
stro Silvanoclis, sancti [{eguli cpiscopi et con- fine « Ronuc,sancLi Agapiti papae. » Deeosuperius
:
fessoris. » satis dictum.
Pui.sAMCN., in Geur.^io purus, elogium niartyriim .Matiuc.-Garthus.-Ultraject. « Adalberti episcopi
Valentinorum plaiio re.scindit. et niartyris. Felicis, ForLunati et Achillei marty-
Mu.NERAT., in te,\tu purus est, sed inter utramquo ruin. » Forte primo loco, Gorgonii pro Georgn,
annuntiationem liasc pcrperam inserit : « Apud Sil- J3 martyris. Ita ponitur, ut de loco dubium sit.
vanectis urbein, depositio almi Reguli conlessoris Ca.mberien. Convent. S. Mariae « Apud Silvane-
:
Ciiristi atqac pr^sulis. Qui Micenis Gra^cia} orlus, ctensem urbciu, s;incti alini Reguli, » etc Sicut
a bcato Johannc evangclista est doctus. I*ostea si- Munek.vt., scd tantum usque ad ^^osi^ cujus exclui
mul cum sancto Dionysio, priino Ronian, dein ad sive.
Arelatum veniens.ibi ordinatusest episcopus. Post AlLer codex Reg. Sueg. signaLus num. 428
, :
cujus marlyriuiii jam dictani Silvanectcnsem urbein « Apud casLrum Silvanect.translatio sancti Reguli,
adiens, plurimis iii eodem loco virtuLiiin signi.^^, episcopi et confessoris. »
usque hodic vencrandus, rerulget. » Vide quae di- Vatican., sub num. B94<), in flne « Sancti Adal-
:
ximus XXX MarLii. berti episcopi et inartyris, »
RoswEYD., post textum purum : « Gastro Silva- Strozzian. « Eodem dio Praga, natalis sancti
nectis, S. Reguli episcopi. ILcm t-,, icLi Adalberti Ailalberti episcopi ct confessoris [potius mar^y-
episcopi martyris. » vls\. »
ANTUEur.-MAX., Ultraject., Levden. Albeugen., Codcx Lugdun. ubi de Valentinis, pro adnce Cor-
Danic, et editio Ultkaj.-Belg., textui satis puro nelio, scribit ajudice Cornelio.
subdunt « Ipso die in pago [Danic. in PragaJ Boe-
: Luxovien, « TuUi, depositio sancti Gerardi epi-
mi;e,natale sancti Adalberti episcopi. llic cum genii scopi. » Vide inferius in Greven.
Sclavoruin verbum vitas praedicaret, a paganis se- Remens. sancLorum Timothei et Apollinaris :
pties perfossus et capite truncatus, tribus diebus FontancUamonasterio, sancti Wulfranniepiscopi
«
ab aquila custoditus est. » P^ et confessoris. » Vide dicta superius in Observu-
LovANiEN., in textu nonnihil mu: lus, in fine so- tionibus.
lum habet « Ipso die, in pago iJoemiic, natalo
: Editio Lubeco-Gol. in fine post textum purum :
Adalberti episcopi. » « Ipso dic in Praga Bohcmiai, natale beati Adclber-
Gentulen. » Natale beati Georgii famosi et glu-
: ti epjscopi, » etc, ut codd. mediae notae. «Ipsodie.
riosi martyris. In Galliis, civitate Valencia, sancto- sanct;c Pusynna? virginis. »
rum martyrum Felicis presbyteri, ForLunati et Belini uti'aque ediLio, in fine « Eodem die Bru-
:
Achillei diaconorum, qui a beato Hereneo ad pra)- cia) [oj)i?ior pro Praga?, vel Prussiae], natalis sancli
dicandum missi, a duce Cornelio, gladio consum- Adalberti cpiscopi cL martyris. » Editio altera per-
mati sunt. » peram hodie repetit « Senonis, sancti Leonis epi-
:
Antuerp.-Maj., solito purior, in fine addit « Ca- : scopi et confessoris. »
stro Silvanectis, sancti Reguli episcopi et confesso- Greven. « In Praga Bohemiae, natalis beati
:
ris. » Vide supra Munekat. Adalberti episcopi. Qui cum, etc Item sanctoruni
Hruxellen., textui modice interpolato subtexit GaLuliai,Victoris et Ursi. «Exnumero Africanorum.
« la Praga Hocmiae, natale Deati Adaiberti, » etc, ut « Germani abbatis et martyris. » Vide inter Prae-
supra. » Igso di(!, deposilio Arnulphi Jerosolymo- termissos. «In FoniSineWainonasievio {ut dicit Adoj
rum patriarcha\ » Dc hoc vide Praetermissos. beati Wulfranni episcopi, praeclari in miraculis et
Hagenoven. Georgii elogium innumeris torinento- dui.i,i;iia viri, quem Usuardus habet xiii Kai. Apri-
rum generil)us farcit, quorumhicpartemspeciminis lis. Rciioberti episcopi Baiocensis, qui vita et mira-
gratia dcscribo « Qui a Daciano Pjrsarum impe-
:
p. culis clarus, xl annis in episcopatu expletis, quievit
ratore, in equuleo su^penditur, et nir^mbratim post- ^ in Domino. » In Actis remittitur ad xvi. Maii.
ea corpus cjus lacei-atur; lateribu: .'jus lainpades « TuUi, sancti Gerhardi episcopi et confessoris. Qui
applicautur, ita uL interior;i ejus vi ierenlur, post ex Golonia xVgrippina ortus, anno Doinini dcccclxiii
hajc ab verberaextenditur, ctdiversis |)lagis cruen- prsefatae civitati ordinatus antiste, in sanctis acti-
tatur, et sal in ejus vulncra comprinutur, et cilicio bus ciirsum suum complcns, a Leonc papa IX qui et
aspcrrimo confricatur, et in his omnibus martyr ip,se Tullensis episcopus fuerat, sanctorum catalogo
Dei non dolet. Deindcveneno potatur, quod sibi non est adscriptus. Liigeri,decimi cpiscopi Trajectensis
nocuit, et vehenatorad fideni converliur, et capite et confessoris. » Hic praetermitiitur. «ILemsecun-
truncatur, qui vocabatur Athanasiii.i. PosL h;ec in dum aliquos, hic depositio sancLi Reguli Silvanec-
rota ponitur ex rasoriisetgladiis facta,sed ipse orat tensis episcopi el confessoris. Qui Nicenis Grae-
et ruta comminuta est, et populus multus periit sub ciae, » etc, (ferme uL Munerat.) « Usuardus eum
roLa paganorum. Post hKc in sartaginem plenam habet iii Kal. Aprilis. In Hervordia, Pusinnae vir-
plumbo liquefacLo niissus esL, » etc In altera an- ginis. Itom Nigundis virginis. » An iVigunda? Utro-
nuntiatione textum puruin exhibet. vis modoscribas, hactenus incognita est.
Aquicinctin., \ii'olH Perside,hz\)el InPalastina. MoLAN. « Eodem die Brutia [an in Borussia '!],
:
In flne de Regulo ut Praten. Notabis hic, codicem natalis sancti Adelberti episcopi et martyris. Se-
hunc, uti et sa^pe Antuerpiensem-M; )rem et Ro- ',
nonis, «ancli Leonis episcopi et confessoris. Ipso
sweydinum cum Pratensi convenir uL alibi etiam dic, beatae Pusinnae virginis. » Deinde minoribus
observo. litteris; « Tulli, sancti Gerardi, » etc, plane ex
!»<(; CSLARDF MONACirr 9«8
GRtvE.NO. Alia3 edilioncs, posi Georgii Marti/ris, A sancti cierardi episcopi el conlessuris. rpso die,
intorjiciimt lilleris rialicis « Gloriosi antcsi^^iiani.
: boata! r*nsinna' viri,Mnis, qna) leniporo Caroli niagni
dariquc niiraciilis. » rn rnic : « pA)(lcni dii,' l'riissia', iicrvordiani cst traiislata. »
natalis sancti Adailicrti episcopi et martyris. Tnlli.
Vrrr Aal. Die i4,
r.uj?duno Callia>, natalis sancti Alexandri martyris qui persecutione Antonini Veri, [)ost carceris custo-
diain, priino ita lai)ialiis cst crndclitatc verbcrantium, ut cratc soliita costariim, i)atofactis visceribus,
iiitcrioi-a corporis |)aiidercntui'. Dcin crucis alllxus iiatibnlo, beatuin spiriluin oxaniinatiis cmisil. r>assi
sunt ciiin eo ct alii iiunicro triyinla (luatuor. Eodcin die, deposilio sancli Mcliiti c|)isco|)i in Britannia.
Itcni civitatc ireliberri, sancti Grcgorii episcopi^et confessoris.
NOT.+:
Sumitur ox Praten., Tornacen.. Piilsanen., Munerat., Greven. of. Molan.
VAHIANTES LECTIONFJS.
Custodia, pro custodiam, in l^ulsanen. error est. B tum spiritum emisit. Qnare Molaii. pro emisit, po-
Sic Molan. sonsuin facit iniperlectiim ^primolania- sueral rediidit, mai^nioporc ioterest. Li-
.scirc niliil
tus est, addcnda cnm codicibiis omiiibus parlicula brarii inscilia ractum csl, ut
in l»ulsanensi, post
ita. Crate soluta. logunt oinnos, niiiiiitm saperovo- Melliti episcopi, liniatur sensus, novusque a majus-
luit Molanus, dum siibslituit carne. Ustiardus Ado- cula rnbra inchoetur hoc modo In Brilannia civi-:
nis lcctionem socutus est. Malc scribunt Turnaccn, late Eliheri, otc. Lego Heliherri, cum plerisque,
eiV\i\?>^m\\.examinatus,\i\'oexanimatas,\\VA\e itoni non HcJiberni, ut Tornacen. noc Heliberti, nt Mu-
Tornacen. eam vocem transposnit, examinatus bea- neratus. Britania, fortc cx steculi guslii scribilur.
OHSERVATIONES.
Qui de Epipodio meminere xxti Aprilis, liodie posl Epipodium die. sou lioc xxiv gluriosi certa-
Alaxandrum referunt llieronymiani codices, pleri- miiiis lineiiiconsocutiis sit. Audial.ur Wandalberlus,
que cum sociis xxxiv ac dedicationc criptfS, ubi solnm Alcxandnim canens, cl a rclifiuis iina lin(;ola
eorum corpora requiescunt; de quibus nonnulla dissentiens in numoro socioruin:
conjcclatFlorentiniusobservationedigna. rrocinlc-
Maityr Alcxander trip.euo martyre laetus
rim certum cst, Acta ipsa, qna3 ab omnibiis etiain Ac lcrno, oclava Lugduni m<BDia sancti.
maximecriticis,tanquamgraviaetsincoraadinittuii-
tur, ut videre est apud Ruinarliuinapag. 03, otapud Mellitus a IJeda primnm producitur, cujus etiam
Tillemonituni tomorrr,a pag.30, ci rtum cst, inquam cst Vita ab rienschenio nolis illustrata, adjectisex
nuUos Acta socios comiiiomuraro. Vaeat prorsus Capgravio noiinulis miraculis. .Ado iirovissimuin
Romanuni parvuin, do quo hic ropeli posscnt, qu;o aptavit clogium, al Noslro satisfuit, ipsissima Beda)
diximus in Observationibus xxviii Fcbruarii. rJeda ot veri):i transcriberc. Forte in codice Roswcydino
Rabanus solius Mclliti memoriam agiint. I""loriis au- legerit llonschenius \.\ly\\\\\n archiepiscopi. Sequitur
tcni, contra Aclorum seriem, Alexandriim cum in textu Gregorius Eliberitanus, de quo legi debet
Epipodio, hoc eodem die conjunxit, eiogium suo Papebrochii dissertatio, Tillomontius variis locis
mocio eomponens, quod oxeisdoni Actis desumptum tom. VI ct VII, scd pra,'scrtim iii hoc Vll, pag. 767,
esseapparot, licot inipsoprincipio, pnofatos socios ubi cuni Pagio ad annum ccclxxxviii senlit, ut
anonyinos xxxiv inserat, quos credibile cst ox ali- minimum dubiam osse \\\x\\\%Gregorii, vnlgo Baiici
qua traditione cuni Epipodio et .^lexandro Lugduni sanctilatem, ut pote quem non oinnino constet a
recoli solitos, aut ox rrieronymianis ascriptos. Acti- schismato l^uciferiano antc uiiitum rcsipiiisse. rgno-
pulatur .\do, prsefata Acta, et xxii Aprilis, ot hic, tus is cst inartyrologis omnibus Usuardo antiquio-
secutus, sic tamen ut xxxiv comilos illos quoque ribus, aut ei ajqualibus, ut proinde abillo primum
adjungat, ^v^ibvgloriososquadragintaociomarly- in sacris tabulis consignatus omnino censeatur ;
rum agones, quos Epipodii passionipraemiserat, di- quod evincunt vetustissimi no.slri codices, quidquid
cta die xxii Aprilis. Usiiardus, quem ibi de solo absit a multis sccundye nota,' manuscriptis, verosi-
Epipodio egisse vidimus, hic fore ad verbum Ado- mililer a sciolo amanuensi, in aliquocodice praeter-
niana omnia describit. Notkcrus supra ductorem itus, ex quo hi subinde descripti fuerint. Tales
sapiens, aliqua addidit, vel potius confudit, inelius sunt Anluerpiensis, Maxima et prima editio Lube-
rescindenda. Acta nostra utrumquo martyrom refe- D cana, aliiquo roccntioros codiccs, intor Auctaria
runt XXII Aprilis, quia laudala jam Aota ambobus
communia sunt, licel Alexander, tertio primnm
recensondi. Noljis niillo inodo dubia est germana
Usuardini latereuli siniplicitas. I
AUCTARIA,
Herinien., textu purissimo, subdit festum pro- territorio Blesensi, natalis Deodati abbatis et Le-
prium Remense, ut supra etiam aliqiiando iaclum vit;e. »Auctarium ejus infra suo loco dabimus ; hic
observavimus. Sic habet « Remis civitate, sancla-
: ponitur, quod ad toxlum spectat.
rum virginum Bovas atque l)oda3. » Antlekpien.-iMax., Leyden., Lova-
Ui.TR.vJEGT.,
Antcerp. .Max.-Lubec. Grcgorium, ut dixi, prae- xiEN., Damc. ct Ultraj.-Belg , incipiunt
odilio :
tereunt, ejus loco substitucntcs « Eodem die, Si- : « Apud Lingoncs, Sidrach, Misach et Abdenago. »
drac, Misac et Abdenago. «Remittuntur in Actisad \n line omissus est Gregorius.
xvi riecembris. Albergen. idoin augmentum habet cum eodem
RoswF:vD.,infinesichabet «InBabylone, Sidrac, : defectu. At praetorea hoc inilium praefigit « Apud :
Misac et Abdonagu. » Sumpti sunlex llirronym. in Werdenam, (Jepositio sancti Ludgori, Monasteriensis
quibus addilur, « iterato nomine^ qui ct Ananias, primi opiscopi ot confcssoris, cujussacratissimum
Azarins, Misahel, in Babylonia civitate magna, de corpus in Monasterio, in ecclesia beatae Dei genitricis
camino ignis ardentis sunt liberati. » Vide ibi Flo- Mariae, post ejus felicem transitum, conservatum,
rentinii observationem. nullum sensit corruptionis vestigium, donec de man-
GREVEN.,textui caeterapurointexitetadjicit : « In dato Karoli Magni apud praedictum locum,trigesimo
969 MAKTYKOLOGHIM. MENS. .\I'RI! . 97(1
die venerabilitcr fiiit tuniiilatum. Ad cujus sacrum A Burdegalen., post Mcllitum et Gregorium
tumuluni, divinacreberrime facta sunt jniracuia. « Item, saneta) Coronae virginis. »
Numerantur dies a xxvi Marlii, (]uo de Ludgero DivioN. S. Renigni « In territorio Arvernensi,
:
superius acturu cst. depositio sancti Roberti, primi ai)batisCas;c Dei. »
Centulen « Lugduno Gallia), sancti Alexandri,
: Editio LuBECo-CoL. in Alexandro, ut textus. Sub-
qui niulta passus, ad uUiinum crucifixus, spiritum jicit :« Apud Lingonas, translatio trium puerorum
Domino commendavit. Eodem die, depositio beati Anania), Azariie et Misaelis. Apud Werdenam,
Melliti episcopi ct confessoris, qucm cum sancto dcpositio scpultura) sancti Lutgcri, Monasterien-
Augustino venerandus papa Grcgorius de Roma in sis primi cpiscopi et confcssoris. Cujus s;icratissi-
Britanniam misit. In civitate lleliberi, sancti Grc- inum corpus in Monasterio oppido, in ecclesia
gorii episcopi et confessoris. » beatie Dei genitricis Mariie, post ejus feliccm tran-
Antueup.-Maj., in prima annuntiationc purus, situm, usque ad tricesimum diem inhuniatuin re-
sic prosequitur « In Britaniiia civitate Dorobernia,
: servatum, nullum scnsit corruptionis vestigiuin :
depositio sancti Melliti areliicpisco|)i ct confesso- donec de mandato Karoli Magni, a devotissinio
ris, qui tertius post beatum Augustinum, genli fratre suo Ilildcgrino, sicut antc oljituiii suum
Anglorum, vcrbum Dei viriliter prajdicavit. Item optaverat, et aliis quoque phiiwbus clcrici et reli-
civitate Hclibcri, » etc. « Eodcm, dic sancti Wil- giosis, ac nobilibus, apud prajdictum locum, tri-
fridi arehici)iscopi et confessoris. » ccsimo die venerablliter fuit tumulatum. In qua
Bruxellen., sic incipit : « Apud Lingones, triuni tumulatione, sicut sanctus prfesul prsdixerat, a
puerorum Ananige, Mysael et Azari;e qui mutatis ; j5 naribus ejus recens sanguis ellluxerat. Ad cujus
nominibus dicti sunt Sydrac, Mysaac et Abdenag.). etiam sacrum tumulum, divina creberrime facta
Hii cum statuam, quam Nabugodonosor erexerat, sunt miracula. In Rritannia, depositio sancti Melli-
nolient adorarc, apud Raljiloniam infornacem ignis ti, » etc. De Gregorio, pure. « In tcrritorio Rlesen-
ardentis missi sunt.In qua ilia^si uno orc psallebant si, natale sancti Deodati abbalis ct Levita). Reiais,
ymnum, quo nos in festis ad Laudcs Matutinorum sanctarum Bonae et Doda) virginuu). « Lege Bove.
benedicimus Domino. » De Alexandro sub linemex Relini prima editio, penultimo loco interjicit :
Adoneadjicit «Ex ipsiambo Epi])odiuset.Alexan-
: o Eodem, dic, Sydr;ich, » etc. Sccunda vero editio
der sepulti sunt ex utroque altaris iatcre, in huic annuntiationi antejionit « Eodcin die, natalc
:
crypta, qua) incoile supposita civitate (superposiio sanctse Coronae virginis » In fine autem « Rlesis, :
civitatij pulcro c! antiquo operc exstructa est. » sancti Deodati abbatis.
In Mellito et Gregorio purus est. » Greven. « Apud Lingonas, translatio, » etc. « In
:
Hagenoyen. in prinia annuntiatione purus, sul)- Africa, natalis sanctorum Faustini, Victurini et
dit :« Eodeni die, sancti Agapili martyris. Item Valerii. » Ex Hieronym. « Roberti puei martyris.
i
in Britannia, depositio sancti Melliti episcopi et In Siria, Sarje virginis et inartyris. Reui^dicti pri-
confessoris. Apud Pragam RohemiaD, natale saneti mi papre et confessoris. » Videde his tribus i*rae-
Adelberti. » Spectat ad dieni |)ra3cedentem. Scquitur termissos. « In Hibernia, beati Egbercchti mona-
de Gregorio, purc. Tandcm m linc « Apud Lyngo- : chi presbyteri et confessoris, de quo Reda, lib. iii
nes eodem die, Sydrat, Mysrath et Abdenago. » testalur, quod vitam duxerit in niagna liumilitate,
Aquicinct., in line « Item natalis sanctic Coro- mansuctudinis, continentise, simplicitatis et jus-
:
C
nse virginis. » IUius, opinor, quK Alcxandrinorum titise perfectione. Remis, Rona) et DodcC virginum.
antesignana cst, ut in Actis invenies. Apud Werdam, depositio sepuitiir;B sancti Luth-
ViCTORiN. et Reo. Sueci.e, num. 130 « Ipso : geri primi Monasteriensis episcopi. Cujus corpus
die, sanetorum Sidrac, Misac et Abdenago. In cum usque ad xxx diem inhumatum rescrvatum
Syracusana, sanctorum Evadi et Calixti, » Vide fuisset, donec de mandato Karoli Magni, apnd
Prgetermissos, et diem sequentem. « Eodem die, pragfatum locum, ut ipse optaverat, sepeliretur,
Coronaj virginis. » De ea jam diximus. nullum sensit corruptionis vestigium. »
Matric.-Carthus. Ultraject. » Mclliti episcopi
: MoLAN. « Eodem die, Sidrac, Misac ct Abdenago.
:
in Anglia. Alexandri martyris cum sociis numero Eodem die, natale sanctas Coronre virginis. Rlesis,
xxxiv. » Vidc qua) superius dicta sunt. sancti Deodati abbatis el Levitac. Rcmis civitate,
CoDEX D. Du Cheval, signatus R, i)rimo loco : sanctarum virginum Bona) ct Doda). » Minoribus
« Apud Lingonas, Sidrach, Misach ct Abdenago. » typis « In Ilybernia, beati Egberti monachi pres-
:
Idem hic stepe repetitur. byteri et confessoris, de quo Reda, » etc. Reete
In Vatic, num. u949, oniittitur Gregorius. hic vocatur Eghertm, qui a Greveno Egberechtus,
Ughellian Gregorium etiam pra)terit. Adjicit verosimiliter non confundendus cum Hegheracio
autem : «Eodemdie, Sidrae, Misac at Abdenago. » vel Hecheracto. de quo hodie in Actis multa dili-
genter inquirit Ilenschenius. Alia) cditiones « Eo- :
Altemps. Inventio corporis sancti Yvonis ar-
: «
chiepiscopi et confessoris. » Remittitur ad x
dem die, natale sanctse Corona) virginis. » De Deo-
dato, Bova ct Doda, ut supra. « Die vigesima
Junii. « Item translatio sancti Wilfridi archicpis- D quarta, sancti martyris Sabbae, ducis excercitus,
copi et confessoris. Item sanctoe Corona) virginis.
et saneta) Elisabeth thaumaturga). In Hibernia,
Blesis, sancti Deodati. »
beati Egberti monachi, presbyteri ct confessoris.
Florentin. « Item, sancti Uldifrii
: episcopi et In territorio Arvernensi, depositio beati Roberti
confessoris. » Lege Wilfridi. abbatis Casje Dei et confessoris.
V"
"~
^*^- '
Die 2S.
Romas, Letania major ad sanctum Petrum. Apud Alcxandriam, natalis beati Marci
evangelista). Hic
discipulis el interpres apostoli Petri, rogatus Romae a fratribus scripsit
Evangelium, quo assumpto,
perrexit .f^gyptum, primusque Alexandriae Christum annuntians constituit Ecclesiam,
ac postea pro fide
Christi tentus et graviter afHictus, primo angelica visitatione
confortatus, deinde ipso Domino sibi app;i-
rente, ad coelestia regna vocatus est. Mortuus est autem octavo Neronisanno. Civitate Siracusa, sancto-
rum Evodii Hermogenis [Bouillart., ad oram pagince : Ipso die, Parisius, translatio
et
corporis beati
Droctovei abbatis, discipuli beatissimi Germani confessoris atque pontificis.J
NOTiE.
Ita habent Praten., Herinien., Antuerp.-Maj.. Anitterpien., Max.-Luhec. Mmerat..
Grevenel Molan
Patrol. CXXIII. 3£
«»71 rsrARDi MONAr.m 972
VAUIAMES I .ECTIO.NES.
Modioii liodie cocliciiiii (liscrepaiilia. Cireven. et .\ aliqui inelius Syracusa. Bnodii legere videtur I»ra-
Molaii. iiial(>l('^'unl, Hic riir discipulus, sonsiimqiK! ten. nos ciiin ca-tcris et recte Evodii^ liis duobus
:
;iliU'riiilcr|)iiiii,Miiil. Sic Muiicrat, pro sirij)sit liaiict adjungciida cral CaUista soror, sed ea ab Csuardo.
scribit
scribit. Iii lcxiu est Siracusa cuin velusliorilnis iiescio obquamcausain,oinissaest, ut moxdiccinus.
:
OnSERVATIONES
Litania major ad sanctum Petrum, iiulli inarty- si cupis, videsis qua3 dc Marci, apostolatu, et
roloj,'0 antc auctorciii Roniani parvi iiota, indc ab obitii disseruimus clironologico (le pa-
in Tractatii
Adonc.cxliocabrsuardo iisdcin vcrbis dcscribilur, triiircliis.\lcxandinis aiite tomiiiii V .lunii. Non iii
nulla dc cjus originc, aul institutioiiis ciiusa facla omnibiis nobisciun convenitTillemontiiis cieterum :
inentionc. Eain a Grejjorio Magno repctunt codiccs Marci Vita ab eo Gallice conciiiii:Ua, exstat toino
Usuardiiii rcccutiores iii .Vuctariis citandi vcriiui : II, a pag. 89. Observat autem laudatiis Eronto pag.
Grcgorio Magno aiitiquiorcni,cx ipsiusiiiet Rcgistro 72 ner/ue iti Gregorio M. nec iu retustissimis li-
proi»al Kronto, iii nota ad Kaleiidariuin, pag. 71. l>ris qu'id quam esse S. Marci erangelista; itaque
Qua.' dc Rogatiouuin {Litanias ininores ali(|ui vo- antiquissima ejiis memoria a martyrologis noslris
caiit,licetnKijoribiis dcbcant es.se anti(]iiiorcs)(iu;e, repetenda est, quibus accinit Wandalbertus :
inquaiii, de Rogationuin priinordiis fusc liac die nie-
niorat Notkerus, quidcuin Litania niajore cominune Mox evangelico Marcus tonat ore beatus,
habeant, non vidco, Palain est prjeratam Litaniam
B Septiina quo capit exiaiium re(]ima nitorem.
festo sancti Marci scu xxv Aprilis stabiliter, Roga-
tiones autciu mullarinn olim discordiariim causain, Prietcr Litaniam et Marcum,estiii Romano parvo:
inore festoriun mobilium, triUuo aute .\scensionein Ermi7ionisco?ifessoris, onuiibus aliis plane incogni-
Doinini, nou pari ubiqiie ritu cclcbrari solitas. De ti. Su&\y\co\',Erminum indicari abbatciiiLobienscin
liis consuhil curiosus lcctor Hcnsclienium ad xi Maii etepiscopum, tcxtui primigcnioab aliquointrusum.
de S. Mamcrto Ro^alioniim institutorc, et Papebro- iiisiquiscorruptuin pulct ex Etodio et Hormogene,
chium XXVII Jiiiiii dc S. .\rialdo cap. 5, etc. Minim quod probabile non est, cuiii iii .\done nihil dc eo
estinai)ograpliis, \\\(i\'onsm'\Vin\?,exa'iigelistamMar- reperiamus. itaqueet Hcrmogenes e\\V\(i-
.^'t;»^^^?^*
ctCDh noiriiac die, sed x.xrii Septembris consignari, ronymianis Callista .sorore avulsi et a Nostro
a
ct quidcin ab aliis alitcr, ut apud Florcnliiiiiiiiict iu adjecti sunt, quidquidin nonnullis Usuardinis codi-
.\ctis invcnies. .Scd inaxime not;inda est Notkcri cibuspr;cteritosobscrvemus. Vcraiii hic dariUsuar-
asscrtiOjquii^/z^ priori Marci festivilatemaS Hie- . (lilectionem,nemo,opinor,indubiiimrevocabit.Cur
ronymo,auctoritateEusehii,designaiamGontendit. i.\nie\n ClarentiUM 'Viennensem e2)iscopiim,i\]) kdone
Roihanum \sViYs\\\x\Marcum hac die coUocat. Quein positum praetermiserit non aliaoccurritconjectura,
priecessit Reda, ciijus clogium auctius reddidisse quamquodabeocodicefortasseabluerit,quoUsuar-
v,i(ietur Ado, non in Martyrologio, sed in festivitati- dus usus est, ut supra de similibus Viennensibus
bus apostolorum. Ilunc autcin sccutus Nostcr, sua episcopis, tanquam verosimile, noii semel innuimus
omnia ex ipsodclibavit. Constanter ubique notatum nisi magis placeat aiia cogitatio, quod Usuardus
iid\ev\.o\\\i\vl\'\''\\ictt\i)nsa)moN'eronis octavo.Viuvsi t) Vienncnsium episcoporum rationcm non labuerit.
AUCTARIA.
Praten., inter puros codices locum scrvat, licet fere pure usque ad an^io, ubi subtexit, « ipso die
inmargine, antiquamanu ascripta habcat verba se- Pascha) .\lexandri;e ad loca bub;ili tractus et dis-
quentia « Ipso die, Parisius, translatio corporis
: cerptus et sic ad coelestia regna vocatus est. Cujus
bcati Dro<)tovei abbatis, discipuli beatissimi Ger- corpus ab Alexandria ncgotiatorespostmodum Ve-
maniconfcssoris, episcopi atque pontificis. » Alte- netiam transtulerunt, » De Litania, ut Ultraject.,
ruter titulus suiricere poterat. ctc. ((Civitate Syracusa... » purc. « Apud Venc-
RoswEYD. et BELiN.a puritate tam pariiin absunt, liam, sancti Clarenli episcopi et confessoris. Lug-
ut vix cxcludi debuerint. Priuius dcficit, ex co duno, sancti Rustici episcopi. Ipso die in pago
quod in principio ba3C solum vcrba ponat Letania Pontivo, sancti Richai ii presbyteri et confessoris. »
major. Relin. vero tcxtui conforinior, totaiii qui- Vidc die sequenti. « El transitiis sancti Erimini
dem annuntiationcm cxhibet, scd pro Litania ma- confessoris. » Melius Ermini.
jor, legit Letania viajores. Prajterea dc Marco, IIagenoven. « Roma}, Letauia inajor ad sanctiim
:
post Inec verba, apostoli Petri, inserit, etin baptis- Petrum, quain instituit beatus Gregoriuspapa, pro-
matefllins, quod in postci-ioribus cditioiiilius etiam pter pestem inguinariain, qu;e tunc Rom;Bniaxime
habet Molan. divcrso tamcn a textu cliaractere. viguit. Apud Alexandriam, natalc saiicti Marci evan-
gclist;e.Hic discipuliis et interprcs Petri erat apo-
ToRNACEN. et Pllsanen. puri sunt, sed ultinia
annuntiatione oinnino carcnt.
stoli, et in baptismatc filius Rom;B rogatus a fra-
:
D tribiis scripsitEvangclium. Ilic prius socius erat
Antlei!1'.-Max., Ulti-.aject., Levdes., Lovanien.,
Pauli et Rarnabae, a quibus proptcr persecutiones
-\LBERr.EN., et Danig. et Editio Ultraj.-Relg., primo fugit Postmodum apud Aquilegiam, Evangelium,
ioco de .Marco sicut Relin, Sequitur Eodem die : ((
qiiod Rom;e ediderat, prajdicavit. Deinde sibi
Romn', Lctania iiiajor ad sanctum Petrum, quain
substituit alium episcopum Hcrmagoram noinine.
bcatus Grcgorius |)apa, pro cessatioiie pestis ingui- Ei assuinpto Evangelio, perrexit .^gyptum pri-
nari;e, (jua?Romae desievit, instituil. » In Evodio
musque Alexandrise Christum annuhtians, sibi
et Hermogene puri sunt. constituit ecclesiam. Post pagani videnies euin in
Centulex. Alexandri;B, passio sancti Marci
: ((
verbo Domini convalere et miracula inulta facere,
evangelista.*, quem
baptizavit et docuit beatus Pe- in die Paschae inter missarum solemnia tenuerunt
trus apostolus, cui etiam, pontifici ordinato, com- cum et funem miserunt in colliim ejus et traxe-
niisit totani.Egyptum et finitiinas regiones, ut eas runt eum per saxa, itaque carnes ejus fluebant in
Christi gloria sublimaret. Romae, Letania inajor ad tcrram. Et tunc vespcre missus est in carcerem,
sanctum Petrum. » ubi ab angelo est confortatus. Postea Christus
Brlxei.len. incipit « Apud Alexandriam, natale
: ipse sibi apparuit et eum ad coelestia regna invi-
beati .Marci evangelistie, de tribu Levi. Qui fuit tavit. Mane vero cuin iterum traheretur. Deo gra-
discipulus et interprcs beati Petri apostoli, et ejus tias egit et commendans ei suuin spirituni, feliciter
in baptismate tilius. llic ne iii sacerdotem promove- obiit, octavo Neronis anno. In Sicilia civitate Sy-
retur, policenisibiabsciditet rogatusa fratribus...» racusa, etc. » Pure, ut habetur in textu.
:
973 MARTVKOLOGIUM. MENS. APRII 07^
AcQuir.iNCT. « Laubiis, transitus sancL Ermini
: A « Apud Leodium, natale sancti Floriberti ejusdem
episcopi ct confessoris. » S;i?pius Iiic recurrit. loci episcopi ct confessoris. »
Matric.-Carth.-Ultraject. « Marci evangelist;e.
: Greven. Alexandri martyris, Evoti, Fortu-
: «
Fioriberti Lcodiensis episcopi. Ermini episcopi et nati. » confusio. « Lugduni sancti Rustici
Soiita
confessoris. » episcopi. VicnnsD sancti Clarcntiepiscopiet confes-
In Vatican., num. !)94n, deest Bvodii et Her- soris. Floribcrli cpiscopi Lcodiensis et confessoris.
mogenis. A'ljoctiim « Clcti pap;c, ctc, » ex sc- Ermini e|)iscopi et confessoris. Ilen) beatae Franca)
qucnti. vii"ginis, ordinis Cislerciensis RediTcet Deodati con-
Florentix. « S.
: Marci... deinde anno Domini lcssorum. » Addit prima editio ctiam Marci. Vide
quadringenlesimo scxagesimo sexto [vel septimo] Pra3termissos.
Veneti, corpus sancti Marci pracdicti, armatii Molan. « Rinchii, Ermini episcopi ct abbatis Lo-
:
nianu de Alcxandria Vcnetias transtulerunt, ubi bicnsis, succcssoris sancti Ursmari, in ca^nobio Lo-
ecclesia in lionore sancti Marci evangeiista}, mir;e biensi. » Tum lilteris min(>i'ii)us « De quo lcstatiis
:
pulcliritudinis fabricata cst. » Spectat ca transla- cst discipulus ejus FlacbcrLus noniine, ct plonius
tio probabiliiis ad initium sxc. ix, ut ex ejus i)is- libcr gcstorum cjus. Transfcrtur Rinchii in sequcm-
toria in Actis ostenditur. tem dicm propter fcstum Marci. Itcm bcatac; Francas
virginis, ordinis Cirterciensis, civilalc IMaccnlia.
LuxoviEN. « Translatio sancti Mansncti cpiscopi
N;italis sancti Maris, Dolicl);c episcopi. Tripartit;e
et confessoris. » Dies natalis est iii Septembris.
lib. IX, cap. 3. » Hic in aliis editionibus pra)ter-
REMENS.,sanctorum Timotbei et Apollinaris. « Liig- 13 n)issus cst, uti ct in Actis. In iUis immiscetur, uL
duni depositio Rustici cpiscopi et confcssoris. » (.\iyA,eti'i bajHismateflUiis, aLquc in {\no, et Calisti
Editio LuBECo-CoL. de Marco satis dictcm est vtartyrum, pro Galista. Auctarii loco esL Lau- :
item de Litania. « Civitate Syracusa... » pure. biis,trausitussanctiErininiepiscopietconfessoris.»
VI Kal. Die 2<>.
RomaB, nataiis beati Anacleti papa^ qui secundus post apostohim Pctruin, cum rexisset Ecclosiaiv. annis
duodecim, pci^secutione Domitiani marlyrio coronatus est. Item Rom;e, sancLi Marcellini pontilicis, qui
cuin Ecclesiam novem annis et mensibus quatuor rexissct, a Dioclctiano pro lide Christi cum Claudio,
Cirino et Antonino capite Iruncatus cst. Quo tempore fuit magna persecutio, ita ut intra unum mensein,
deccm et soptem millia coronarentur. Monasterio Centula [Bouillart., in pago Pontivo], sancti Richarii
'^
presbyteri cL confessoris.
NOT.^^.
Solus et unicus ex oinni parti parus cst codex Heriniensis.
^iHic inter puros locum a Sollerio non potuitobti- ab eodem scriptore, alio tamen et magis flavescente
nere infortunatus PraLcnsis codex, idque proptcr atrainento monitus est essc factam aequitatein il-;
sancti Richaiii mcuLionem, quam etsi non dilTiLetur liusjudicis! Rouillart.
VARIANTES LEGTIONES.
Duoshsec potissimumarticulos complectitur.Pri- G sed de Usuardi lectione quaerimus, qua)n illc, scu
mo iLaquc non Cleti, ut receptissima et forte vera veram, seu falsam, ex Adone, hic ex Romano parvo
lectio exigit,sed ^w«c/^^iposuimus;eamque lectio- evidentcraccepit,qua3queproinde&ervanda a nobis
nem omnino Usuardina)n arbitramur, ex Praten., fuiL, tanqua)n gcrmana et primigenia, exclusis co-
Herinien..Tornaccn Pulsan.jMiineraL.eL AnLueri).-
, dicibus, qui pro Anacleti, quacunque demum ra-
Majore, quibus accedunt plures alii iuLcr Auctn- tionc, aut auctoritate, rcstiLuendum censuernnt
ria recensendi, quiconslantissime iLascribunt,licet Cleti, quos in Auctariis recitabijuus. Articulus al-
codex primus corruptius, vel Ibrte auLiquiori modo ter in ultima annuntiatione vcrsatur, quam ita
habeat Anencleti, ultimus, litLcras A7ia fere crasas formaL VvvAen^x^: In ^^affo Pontivo sancli RicJia-
exhibeat. Falsaiu, ais, cau) lcctionem ex ipsomet rii,elc..conlra quam scriiianL reliqui ferme oinnes,
vcrborum contextu, 'ibi apertc elucct contradictio, et nos legimus Monasterio Centwla, etc Consul-
:
in,qui secundus post a2)Ostolum, etc, vel ut Florus tus hac de re Castellanus, reposuit, niJiil in co-
tertius (utrumque vario respectu intelligi potest) dice illo erasum esse, ast, inquit in litteris datis
quae ad Cletum duntaxat, non item ad Anacletum VI Junii MDCCix, clare apparet spatium unius linese
relVrenda esse, serics ipsa clironologica Romano- rclictum vacuum inter xxvi et xxvii Aprilis, iinple-
rum pontificum manifesLe edocet. Recte opinor, ex tum subinde alio tempore, ab eadein inanu, sed
commuuiori sententia arguis, eamque existimora- atramento magis flavescente In fago Pontivo, etc
:
tionciu fujssc, cur in postcrioribus codicibus, expun- lloc nobis sufiicit, ut a genuinis etiam excludatur
cto Anacleti, inveniatur Cleti, ut Redain scripsissc prsefatus Pratensis cum Rosweydino ct Antuerp.-
mox dicemus. At nos non fcrit ca qualiscunque op- D Majore, quos solos inter tot codices, et conformes
positio et contradictio, ncque enim de rei veritate, rcpcrio quod deinceps sa3pe recurret.
:
ORSERVATIONES.
De Anacleto^ml Cleto aiMarcclllno nihil hoc die quinata est, ut pro genuina Adoniana censeri non
memorant codices Hicronymiani; necuspiam aiibi, possit. Notkerus, licet non ita pressc Adonis verbis
quod sciain,aut C^^^?«aut Anactetus, cmn episcopi m\\^sev\i,Anacletum tamen c\,\?i.vn,v\o\\Cletum hoc
aut Papa Uiulo, toto eo Martyrologio repcriuntur. dic nominavit sed ipse de Cleto agit xiii JiUii. Ra-
:
Beda, ut jain indicaviiuus, Cletum annuntiat, cui banus Redam hic deserit, imoab omnibus Martyro-
Marcellum pro Marcetlino coijungit pcrperam sa- : \o^\^ &\%sex\i\cv\?,, Cletumccichvvkiww Aprilis,Ana-
ne, utpote qui AcMarcetto disLinctlssimecgitxvi Ja- ctetum vero xi Junii. De nominum Cleti et Ana-
nuarii. Roinanum parvuin, hodicrni laterculi scatu- CLETi Romanorum pontificum facta a Grjecis confu-
rigo,.4M«c^^^idiscrte meminit Romm Anacletipapm
: sionc, erudite ad hunc diem disputavit Henschenius,
et martgris, quod secutus, Ado elogiu)n adjecit a antiquissimamtotsa3Culorumin Ecclesia opinionem
Nostro ;id verbum Lransuinptum.Fateorequidcm in propugnans, secutus prudentissimam Raronii rcgu-
Mosaudri editione aliter legi, at ea tot erroribus in- lam,qua judiciose ?^\^i\\\i:InTiisqvfesuntRoman(B
:
97« LSlARn: MONACIII !l7t)
Ecclesifi', majorem esse adhihendatu ffiem ejus A quorum identitate aliqui ox ii:, certaut, qui Cleti
a/io/niis, qii.uin Cfeteris; v\ qua rogula Aiiacletus a ct Anacleti di.stinotiouciu totis viribus overterc co-
Clelo plauo dislinguondus t-sl. Contra voro frilici nau'.ur. Iii coruiu numcro fuit Clar. Castcllanus,
rcccntioros uiulti, (|uo.s so(iuilur Tillcinontiiis lo- ut patctcx cjus notatiuncula lioc die Martyrologio
nio 11, iKig .'ili;) ct alil), Cletuin cx Ponlilicuui c:ihi- iiiiivcrsidi ;tp|)0sita. Ast hic iii iiltiinis suislittcris,
logis i-xpungcnduiu, Yil^quodcodcinrccidil, utruiii- ;iliun:i m;iiiu ail mc datisxxxi Janiiarii mdccxi pliinc
(luo iu uuuiu coiillauduin, acritcr pcrtcndiiut. (iii.)- rctr;.cl;tvit quic dc Marcelli ct Marccllini\^Y\.vii;m:\
ruiii scutcutiam alia via cxplicarc conalus cst I*a- i(lciitit;ilosoripscrat ct lioc dic ct xvi Januarii, iiL
pcbrocliius, ut brcvitcr oxpositum liabcs in Res- pliiribiis ibiostendit. .\tqucut iterum dicam, quid-
pnnsiouibus nd art. 17, a iiiiii!. 20. I.ctii ct cxpcndi (Iiiid jiiignct Pcarsonius, Marcellus a Marcellino
argumcnla plcraqiioouiuia. cliain ca, (jua' maxinic oniniiio scp;ir;in(lus cst, quod, si opus fiicrit, opc-
ur;,'cl Pcarsoiiiiis, iicc taincu inovcor, liactcniis, iit rosiiis (lcinoiistr;iri potcril. Ilic cgo iiic fecisse s;i-
ab Ilonsclionii phioitis, rcocilam, aiil cum Pagioad lis cxistinio, quod |)urumct siinpliccm Usiiardi tex-
auuuHi, c.i, nuiu. 4, non censeam lutius osse, iii re tum rcpriescntavcrim. Qu;c dc Marccllino caluni-
iiiccrla a coiiiiiviHi opinione noniHsci-rJerc; (luam- Donalist;p, ita ab ernditis hodie vcutilata
ni;iti siint
vis si ad niarlyroloijfos, Bcdam i)r;oscrlim, Roiiia- sunt. ut liic frustra idoni saxuiii volvcretur. An
nuin parvuin, .Vdouciu ct Usuarduin allondanuis, cj'is marlyrium satis ccrtum sit, non pauci dubi-
unus duntaxat saoris labulis oolcndus j^ropoua-
iu lanl vidc .\cta ; Rcspoii. Papebrocliii adartll,
;
tur, ul cst cliam Wandalborti scntontia infcriusre- nuiu. 48; Pagium ad aiinuin ccciv, nuin. 11. ct Til-
citanda. E;4oliio nctitram opinionem ainpb-ctor, rcm n lemontiiim toiiio \\ a pag. GI2, ;t (iiiibus alia, Mar-
totaiu, Dco iicnc lavcntc, !id xiii .lulii, (|uo dio .1««- ccllino pcrperani Lributa, cxcutiuutur.
cletas rooolitur. acouratissinio discussurus. Do Richario Centulcusi diccrc supra coopinius
Marcellimihi ilidcm annuiitiat laudatum Roma- notandum supercst, cum abUsuardo rcctc signari
num parvum Et MarceHini papa et martyris: an-
: ciim solo i'\i\x[o iy)'esbyteri,\\iVL\Q, a Notkero wlepis-
uiintiat cliaiii ilcda oum cloi,'io; ex Hcda, Rabanus, cojMS, sine pcculiaris loci designationc. Nonausiui
(lui nou jl/a>r^//iut,iunostra Rcda'Cditionc malclo- dicere, eiim ex apogr;ipliis llicronyinianis accei)-
i,'itur,se(Ll/('<m'(f/«/?/scripsit,scrvalO!'cliquoclogio; tuin. tamctsi in nonnullis acjccLusvideatur. Vita
(luod iu Adonem,Usuardumct NotkeruiJiti'ansiil,sic cjus ab Iloiischcnio illustrata cst, ctiam rclata a
tamen,uL soli posteriores, ouin Adouc, cam perioo- Mabilione sa3C. ii. Renediclino, a pag. 187. Audiamus
pen adjiciant de Scptemdecim martyrmn millil)iis, WandalberSnmj^ipsum cum Cleto colebrantem :
uiio mense coionatis. Rccurrit iterum tacla supc- Sextaque Ponlificis recolit ccrlamina Cleti;
rius dillicullas, dcconrusis Romanoruni pontiricum
Richarioque nitet vila; cuUore beata.'.
nominibus iu Marcdlo quoiiuc ct Marcellino^ pro
AUCTA RIA.
Praten. Jam notavimus, pro MonastcrioCentula, lyris. Qui secundus post beatuni Petrum rexit Ec-
iu co lci;i ; Inpojjn, etc, quod secuti sunt Codex clesiain,ctsubpersccutione Domitiani martyrio co-
RoswEY!!. ct A.ntuehp.-Maj. ronatus cst, ct scpultusjuxta corpus beati Petri in
ToR.NACEX. Post textum purissimum, adjicit : Vaticano Et fuit priinus qui invcuitur in suis litte-
« Ipso dic, sancti Autharii coiifessoris. » Vidc quTc rii possuisse, Salutem ct apostolicam bcnedictio-
de eo dicunlur intcr Pra;tcrinissos. iiem, coniincndavitquc pcrcgrinationcs ad sanctos
PuLSANEN.. ultinia annunliationc omnino carel. (' ct niaxiinc ad liniina sancli Petri et qui illas im- :
De csctcro in rcliquis satis purus cst. pediunt, vel dissiiadcnt, execratur. » De his se-
MuNERAT., etiam caetera purus, in fine subdit : quentibus facilc cst hodic judicium ferre. Ita pcr-
« Parisius, dcdicatio sacrac cappclla.' regias. sacris git « Romaj, sancti MarccUini papa). Qui cum Ec-
:
uo,--trje redemptioiiis insigniis, mirilicca beato Lu- clesiam novcm annos et mcnses quatuor rexisset,
Jovico regc dilats. » a Diocletiano compulsus, inscnsum posuit idolis.
Antueki'., Roswevd., Max.-Lubec, Belin., Gue- Postca synodo facta seipsum condcmnavit, et per-
VEN. et Moi.AN., cuiu recentioribus passim, pro gcns ad Diocletianum, se Christianum confitens,
Anacleti, lcguut Cleti. jiro fidc Christi cum Claudio,Cyrino et Antonio ca-
LovANiEN., citatis similis, sic dc ClelOLScribit : pitc truncatus est. Quo tempoVe magna ftiit per-
« Qui cuin annis scptein rcxissct Ecclcsiani. mar- seciitio, ita ul, ctc. Item Trecas, sancUo Exuperan-
tyrio coronatus, so|)ultus cst juxta corpus beali liae virginis. Apud Rabascuni, sanctorum Aucharii
Petri in Vaticano. » In reliquis purus cst. ct Algae conjugi^r-'. pnrcntum Adonis, Radonis et
AXTUEr.PIEN.-MAX., {'LTUA.IECT., LeVDEN., Ai.BER- Audocnii archicpiscopi Rotliomagcnsis. » Vide Pr;c-
GEN., Danic cL F"i)Itio ULTit.'. ject.-Belg. , jaui dictis tcrmissos. Itcm ad lincm iu niargine additur « Et :
addunt :« Ilunc Clotum ct Anaclctum, Euse!)ius translatio sancti Modoaldi archiepiscopi Trevercn-
CjEsariensis ct plures alii pro codcm accipiunl. sis. » Xatalis cst xii Maii.
Sed Damasus in Clironica pontillcum Romanorum. Hagenoven. n RouKO, natalc bcati Cleti pap;c.
:
quam scribit Ilicronymo, ponit cos pro duobus, Qui cum septcin annis rexisset Ecclesiam passus
diccns Clctiim fui^^sc komanum, Anaclctum autcm j) est sub Nerone cicsare. » Patet hallucinatio. « Hic
nationc Gra-cum.» De rciiquo puri sunt, n siijuod constitiiit viginli (luinque prcsbytcros in urbe Ro-
primus Rich;irio tribuat titulum ejiiscopi. nuB, ct pcregrinaLioneni ad sanctum Pctruiu com-
Centulen., pi'oprium patroni fcstuin ila firimo inendavit. » Scqiiitur discordiaj conciliatio « Item :
loco celcbrat « in pago Pontivo, crjenobio Ccntula
: Ronia;, sancti Anacleti pnpa? et martyris, qui cum
natalis sanctissimi Patris nostri Richarii saccrdo- rcxisset Ecclesiamannis novcm, mcusibus duobus,
tis ct fundatoris loci iiostri, qui miric abstiiieiili;e passusest sul)Tr;i.jano iinperatorc. Ilic constituitiii
et incessabilis praedicationis sect;itor,longc latequc \mssi\d'\c'\, Pax vobis, vplscopis ; et DominusvoHs-
miraculis clarnit, ac tandem Domino sibi rcvc- cz«>i, simplicibus sacerdotibus Et rcspondcri utri-
:
lante, vitam relin^iueas, ca:>lestia regna conscendit. que, Et cum spiritu tuo, ct Arnen. Ipso die Romae,san-
Romje sancti Clcti paps et martyris, qui persccu- cti Marccllini papa; et martyris. Qui primo propter
ticne Domitiani, martyrio coronatus cst. Itcm Ro- persecutioncm timiduscffectusest, idolisthuraob-
Marccllini papff', subDioclctianocuni tri-
in;c, .sancti coram cxL cpiscopis prenituit,ct se-
tulit, ct po.^-tea
bus clericis decollati. Quo tempoixi tam sa3va per- ipsum Diocictiano ad pcrimendum obtulit, quicum
secutioincanduit. iit intra unum incnsem, deccm ct Claudio, Cyriiio ct Antonio fecil eum capitalcm sub-
septcm milliamartyrum passigestis scriberentur.» irc scntcntiam. Quotcmpore fuit, »etc. de Richario
Bruxellen « Romae, sancti Cleti papa? et mar-
: pure. « In Italia, sanctao Tytae virginis. » Puto, Zitam
'.»77 MARTVllOLOCILM. MlvNS. APJUL. 07«
Liicenscin indicari, de qua in Actis die sec|iienti. A abbate reverentissimo, in villamRufianam transpor-
« In nii,'i'a silva, sancti Trutpcrti niartyris.
» tati, signis et virLulibiis claruerunt. Indo, divina
Aqi;i(:i.n(:t., pro (JJeti. nt alii habent, legitnolns- disponcnte misericordia, Othonis comitis tempore
i;nm AnurletLvi pvometisibus ^natuor,\eg'd IHIms. in Belnenium translati sunl, ibique usque nunc,
A^icTor.iN. Vvo martyrim millihus se^^temdecim, iidelitcr poscentibus, pro quibusque necessitati-
1)3 bet sejjlen- et tiginti. bus, clemcnti |)ietate securrunt. » Vide quse de his
Ambian. « Coenobio Centnljc, nataiis sancti Ri- dicuntur in indicc Prajtermissoruin.
charii conlessoris. » F]diLio LuitECO-CoL., de CleLo habet. sicut codd.
Matkig.-Cakthus.-Ultraject. : Anacleti pap* et mediaD notie supra. Sequitur « Item Rom;e via
:
niai'tyris, scciindi post beatuin Petriun. Marccllini Salaria, sancti Marcellini, etc. » 1'ere ut in textu.
pa|){e ct niartyris cuin cjeteris. » Dcinde « Trccas. sancl;c Exuperantise virginis.
:
AUCE.NS1S. Monasterio sancti Laurcntii : Iii pago Ponliano, mo!i;istcrio Centiila, sancti
« Ipso Ri-
dic, sancti Aiitharii conrcssoris. » cliarii, presbyteri ct conrcssoris. »
In Vatican., num. liO-ii), dc Richario iiihiL Adji- Gr.EVEN. « In Africa, sanctoruin llonorati, Pauli,
:
citnr (1 In Atrica, sanctorum Victoris, Siricii, Ilo- Maximi et Appollonii. ILeiii sancloriim Aurclii, Lco-
norati. » Videntur cx !lic'roiiyuiiano;ili(juo accepli. nidis, Viri, Cirici,Cuidei. » Nomina iisapLanda suuL
UcHELLiAN., legit clJain Aiiacleti, non Cleti. iiiartyribus, qui in LMcroiiym. euumerantur. « ILcm
Stuozz. : « Apud Rabascuni, sancti Aucliarii cL bc;ila" memoria Frcderici episcojii Leodiensis ct
sanctse Agia3 cjus conjugis, et filioruin cjus Adouis inarLyris. » RemilLiLur ad xxvii Maii.
et Redonis, iuter quos luit natus Augdonus (Au- j» Moi.Ax. « Eodem die, apud Legiam, sancti Flo-
:
doeuusj Rotoinagcusis C])iscopus, ab c<jdcui p;itrc, riberti cpiscopi cjusdcin loci cL confcssoris, » Obiit
et matre. » Corrupta et intorta aliqu;i de qiiibus XXV Aprilis. « Parisiis, dedicatio sacrte cappcl-
vide indicein Praitcrinissoruiii. lie, ctc, ex Munerato. Vienna) sancti Clarentii
Codcx Rklnen. S. Marifc « Relno castro, exceptio
: episcopi et confessoris. » De co heri. Sequitur mi-
.•saiicloiuui Flocclli ct llcriKTi ;c qitibus gloriosus noribiis typis « S;iiicLi Hasilei episcopi Amaseas,
:
Christi atlilet;i FloccUus, sicuL passio ijisius scripla (iijus uKirLyrium scribiL Joannes presbyter Nico-
testatur,alidclibusChristiaii;creiigiouiscultoribus, iiicdi;c. »iii cditionibus aliis « Eodein die, apud
:
in villa Uurrunncnsi, qua) csL iu pago Constaiitino, Legiam, » cLc. De Ciarentio, idem. « Treeas sanc-
digna vcncraLione sepultus, cL aDeo inagiscst vir- L;e Exuperantige virginis. Die vigesima sexta, sanc-
tutibusclai'ilicatus;sedcuui iiivalesccntegentiliuin ti inartyris Basilei episcopi, Amaseae. Parisiis dedi-
turore, co in loco debiti houoris religione sauctis- catio, » ctc. Ut jain diximus ex Munerat, accep-
sima ineinbracarcrcnt,a qiiibiisdain pr»dicticastri tum essc.
militibus, pariter cum bcato IIern;co, Ccnomaucnsi
V Kal. Die 27.
Rointe, dcpositio beali Anastasii pap;e, de quo sanclus Ilieronymus venerabili testatur eloquio, quod
(ijus vita diuturna iiiuudus immcritus sit frui. Apud Nicoinediam, natalis sancti Anthimi episcopiet mar-
tyris, qui persecutione Diocletiani ob confessionem Christi, ut in historia ecclesiastica descriptum est,
martyrii gloriam capitis obtruncatione accepit. Secuta est quoque illum universa pene gregis sui multi-
tudo, per eaindem martyrii viam, quorum alios judcx gladio obtruncari, alios ignibus conflagrare, aiios
naviculis impositos pclago immergi fccit. Tarso Cilicijc, sancti Castoris.
NOT.E.
Puri sunt Praten., Heriniea., Adtiicr^j.-Maj., Rosweyd., Munerat., Greven et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
In Molaiio aate ffieronyntfis, dccst appcllatio.S'rt;i- n AnLuerpien.-Maj., IbrLe ex Adone. Utrumlibet seli-
ctus. Reliqui in textu, Hiero)unms,\d scribuut Pra- ge, per inelicet. At nimiuin sapuisse existimoRos-
tens,Munerat.,Greven., ctc. Dc, Iheronimus vcl le- wcyd., Greven. et Molan., qui substituerunt concre-
ronymus, ct id gc;ius aliis, nou cst opcr;e pretium mari. Constructioncm deuuoinuLat Muncratus a re-
pUiribus agero uti ncc (.\c, Alckomediam, hystoria,
; liquis omnibus dellecteiis, scribensque, ^^ijo^to^o
.intimi, A^itkymi. cic.^Solal^iUovest Muncrati crror, mergifccit, pvopetago im?nergifecit.Sunt qui Thar-
dum scribiL, ictiti. historia lC(/it'ur,pvo co quod inla- so scribant cum Munerato et Molano, inelius in textu
tcrculo recte posuimus, ut /n historia ccclesiastica cxaliis. MirainHeriniensi commistioduarum vocuni
descriptum est. Sic codex Ilosvveydi sensuin vitiat, Thurso Cilicia, in Thessalonicce, amanucnsis, ni
pro quorum alios, lcgcns qi'os alios. Conftagrare f;illor, oscitantia, qui vocibusmedia ferc parte con-
habcnt Pratens et MuneraL., cL iLa opiiiior lcgissc fusis auL corruptis, ansam alleri reliquerit, male
Usuardum, potius quam contlagrari, ut llcrinicn. et supplcndi castera atramento recentiori.
ORSERVATIONES.
Anastasium pontificein primiis in S;icros Fastos D etsociisclogium concinnavit Ado, exquopra3cipuos
veinWi dL\iciovKova^\\'\\)^v\\:SanctiAnastasiipap(e. taiitiim flosculos decerpsit Noster, ut ex utriusque
Secutus est Ado, sed, quod inincre, nuUo ciim or- tcxLus collatione clare perspicies. Vcrosiinillium
navit encoinio soluiii addcns, quod sedevit annos
; csL cx Riilini Euscbio lib. viii, cap. (5, desumpLum
tres, dies decem. Dilligentior fuit R;il);iiius, quein ab auctorc Romani parvi Anthimum, eique Iiunc
hic Notkerus, ut alias saopc, ad vorbum descripsit, dicm pro arbitrio assignatum, ut de aliis, eodem
iiisu-tis etiain citatis Adonis verbis. Qu;e igitur in priino Diocletiani furore crudelissime nccatis, alibi
Anastasii laiuicm brcvitcr sed ncrvosctcxtuscxpri- noii semel dicitur. Euscbii verba in Actis rcferun-
mit, Usuardi nostii propria censeri debcnt. Pliira tiir, qu;cvere insignis martyrisct iiinumcrabilium
in Actis ex Ilieronyino ct ;iliis ab Ilciisclicnio dili sociorum triumphum denarran!, quibus addi pos-
gcnter exquisita suggcruntur. Anthimus Nicome- sunt, qua) a Lactantio prajclare scripta sunt, ex quo
diensis in apographis llieronymianis mcmoratur sed ct aliis liistori;e scriein expoiiit Tillcmontius tonio
alitci' Roinanum parvum annuntiat, innumeram- V ;i pag. -i.i, nulla habita ratione Actoruni |i;irticu-
que 'iwngiimartyrum mutiitudinem Porro Anthimo
. lariuiii, Latiiv^ cf rr.ivc n no!>is cditoruin, quic ah
070 USUAItDI .MONAC!!! 080
fTiiilil.is noentioriltiis noii ina},'ni lOslinianlMr, ium- ,
loco ot lcniporc, iiisi vcli(-mciiicr ralliiniir, planc
a Uninartio ailini.ss snnt, (pii soltiin Kwseliiiiin so-
i
distiiictiiin ; lioc iiiaiirtini Tarsi, Stojiliaiio Nicoiiic-
f|iiitiir |>a},'. .'}-20. Motriciini Waiulalhcrti (logiiini di;c corniiato, (|ucinadinoiliiin disertc rtjrunt lau-
.'Vntliinuiin cnin Anuslusio incinoral : data ilicronyniiana, apud Florcnlininni. Non ignoro
noiisclicniiiiii, alitcr in actis posiiissc, ul so (!on-
QuiiitnAnaslosium paparn c»lel)raraus eidera :
Anthiinus antisles lUtrna virlule coheerel. roriiiarcl l!ar'iiiio, licliiiiiin forlc (^l .Maurnlyciiin
scctilii. .\t iioii dissiiniilat ibidriii llcnsclicniiis,
Casl >)' Tiirsensis iiriinnni locuin occtipat in ci- (liiid silji vorosiinilo vidoatiir. Ego ccrto
ina;,Ms
talis llicronyini aiio.urapliis, uiulc ciiiii, procul du- aiiliqiiissiinoruiii inartyrolosoruin ot codicnni auc-
hio, UsiiariJus acccpit; ct soliini (luiiicin, iil pro- lorilatiiin, ncliiio ot .Maiirolyco loii},'0 pr;crcrondain
lialissinii coiliccs iiostri (•iiiii .Notkcro atl ociiiiiin coiisoo. ll;cc obitcr, occasioiio (•oiincxionis ilius,
(lciMonstrant. Alii scciiiula' iiota' codiccs, ut .V.11- tcxiiii nostro coiitr;iri;c, d cta sunto. l!c vcra ct
liicrp. cl Max.- l/uboc. ncliiius ct multi, iii .Vucta- siiiijilici Usuardi lcctionc, non video quiJquam du-
r is citandi. Slephamm Castori conncctunt, ot liitari posse.
AUCTAUIA.
TonNACEX. tcxtuin miililat, oxpuncta partc ologii .Kgypto, s;inctoruin Victoris, .Miiximi ct .Martini. »
R. .\ntliinii. iiicipicndo a qvorurn alios, ctc. c;o- : VoV\\\s Marriani. i)\\\\)\\s in llioroiiyiii. addunlur
lcra piirissiiiins cst.. Paulns (jermo)ins ct alii sox.
Axrif.iu'. cl .M.AX.-UuiiEC., Asfuehp.-M.^x. Uevden- iJ Matkic.-Cakth.-Ultivaject. dc .\nastasio, fcrc ha-
Uei.o.. ci oditio i.TinjECT.-UELG., posl Casloris,
' bet, ut est in textu. Tuin « Anthimi opiscopicum :
addniit et sancti Slephani martiiris. sociis, de groge suo marlyribns. »
l*Li,SANE.\., et iii p;irto clogii U. Aiithiini, ct iii Vatican., niim. JJ94!), iii fiiio adjicit Ursieini, :
ultiiiia annuntiationo dcficit. ciiiii loiiga narrationo do sancto Vitalc. I)e U'rsi-
Lo". AX., oliain inutiliis ost in ologio Anthiini. ciiio vide iii Actis iii Ciistore ot Stcphano. Uursus
Porro Slephanmn Castori conjungit de eodem et Vitalc die s.-'quonti.
ULTi;\JEcr., Uevden., Aluercen. ot Daxk;., post Uguellian., in line « Et sancti Stephani mar- :
irniiieritns sit /rm, iiiterscrniil. « llic constituit, tyris. » Ut suiira Antieri>., MAx.-Lubec, etc.
nc quis sin(.' sui liccntia opiscopi ad cloricauin as-
'
Alte.mps. Ad Castoris, adjectuin, « ot sancti
ceiuhit, ct no ijuis sod(!;it, cuin sacra hlvangolia iii Stcphani : »
ecclosia rocitantur. » In fine « Tliarso Cilicia?,
: Strozz. « rastoris ot .Stophani.
: Apud civitatoni
sancti Casloris ot sancti Stepliani inartyris. » Fulginatcin, sanctoriiin inartyrtiin Eraclii, .lusti,
Centclkn. " UoiiKO, sancli Anastasii p;i]);(! ot con- Maiiri (!l Vilalis, qiii siib I)aci;ino pr;eside inarty-
fossoris. Nicoincdia), saiicti Aiilinii episcopi ct iiiar- riuiii passi snnt. » In iiidico Pricterniis.sorum Vi-
tyris. cum quo dc clero et populo miilti (,'oroiiati talis ad diom soqucntein, tros alii Kiilginantcs ad
sunt. Tarso Ciliciao, sancti Castoris. » In hac;inniin- IV Maii romittuntur.
tiationc purior cst quam codices proxiino citiiti. Editio LuBEco-CoL., de Anastasio, post/rwi, suh-
UiuxELLEx., dc Anastasio, aliis verbis sic inserit juiigit « Hic constituit. ne quis
: siuc licentia
« Hic constituit, nc quis scdcat, .sed stet, duin sacra Q siii cpiscopi ad cloricatuin asccndat. I']lqui ciiroret
Evangclia iii ccclosia rocitantur. » Iii Anlhiino, non- aliquo iiicmbro, non posset lieri clcricus. Et ne
nihil ex Adonc int(!rpolatusost. lu line «Tarso Ci- : (luis sedcat, cum .sacra F]vaiigolia in ecclesia reci-
lici:r, sancli Castoris et sanctiStcphani inartyriiin. » tantur. » I)e .\nthiino satis piiro. In fine « Tharso :
Hagexoyen., primo loco dc .\iithinio, satis piirc. Cilicia', sanctorum Ciistoris ct Slcphani martyrum.
Soquitur « Tarso Cilici;c, passio sanctoruin mar-
: (Ip.EVEN : « In Lydiii, sanctonim Gcnesii, Sodalis
tyruin Castoris ct Stophaiii. Uoiikc, dcposilio saiic- ct Marini. Itcin sanct llcrmolis, Victoris Cer- ruiii
ti .\nastasii pap;o, qui quadragcsimus post bcatnin iiiani. Apud Civilitanam iirbcm, sancti Piilionis
Pctruni erat, de quo sanctus llieronymus, »., fcrc lcctoris marlyris. » I)i! his distinctiorii in Actis
iit supra. " Iii torritorio Lomoviconsi [Loinovicen- invenics. Tarso Cicili;c, saiicti Stopliani martyris.
<(
si], sancti Alpiniani coiifessoris. » Yido Acta. Uoiii;e, EvcUii martyris. » Uciiiillitur ad ix Maii.
Aquicixct., \)Osl/rni, sic snbdil « Hic consli- : « Divitatc .\ltincnsi, saiictis Libcralis confcssoris »
tuit, nt quotiescumque Evangclia sancta rccitaren- Vidc in Aclis geminas cjus vitie synopses.
tur, sacordotcs non scdeant sed curvi stciit. El MoLVN. In prima cditionc, post Castoris, litteris
constituit, transmarinum hominoin iu clericatiim Italicis immodiate snbdit « Et sancli Stephani :
non susoi|)i,nisi qiiinqiu' episcoporum dosignaretnr iniirtyruni. » Dcin lyiiis minoribus « Civilate Al- :
chirograpliis. ilisultraiiiariiiorutn iii logitimos dam- tiiiciisi, siincti Liboralis conrcssoris. » Posteriores
navit ordincs. » Piito logendum esse inlegilimos sou oditionos, de Stophano, idein. Uursus niinori cha-
illegitimos. In lino, pro Castoris, h;il)et Pastoris, racterc « Civitate Altinonsi, sancti Liboralis coii-
:
additquo, Slcphani martyrnm. »
« et
I)
fossoris, ab llcliodoro oniscopo nutriti, qui civitate
ViCTOiviN. et Ueg. Sueg., luiin. \?,0, iii lini! : « Iii .\llino dcstructa, Tarvisium est Iranslatus: »
IV Kal. Die f8.
Apud Uavennam, natalis sancti Vitalis martyris, qni cuin corpus beati Ursicini sublatum, honestatc
sepolissel, t>ntus a Paulino consulari, p.ost cqnulci tormcnta, jussns est deponi in foveam profundam,
et tcrra ac lapidibus opprimi, talique martyrio migriivit ad ChrisLiiin. Aloxandriie, Siincta) Theodora)
virginis, quie sacrificare contcmnens, cum essel in lupaiiar tradila, repcnte quidam ex fratribus, nomine
Didimus, iniro Dei favore, illain eripuit, ac postea cum cadem percussus, ot simul coronatus est. Eodem
die, Afrodisii, Carilippi, .\gapii ct Eusebii inartyruin. In Pannonia, sancti Pollionis martyris.
NOT.E.
Semitur cx Praten., Jfei'inien., Max.-Luhec, Mtmerat., Greven el Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Ursicii,\\YO C/r5ic/??.i,errorcstinMun :'rato;atqiic particula et, post equulei. Crovcn. autoin ct Molan.
item cim honcstatc. in Pratcnsi et licliiio rcdundat coiistructionciii sic eirjrinant : Teutasii.sja Paulino
981 MARTYROLOGIUM. — MENS. .\PRIL. 982
consulari et post, etc. Sed ea scribeiidi ratio codi- A dicuni nostrorum omnium lectionem retinendam
cibiis oinnibiis Usuardiais et ipsi Adoiii rcpugnat, censuimus. Antucrp. et Max.-Lubcc, duas voces
quainvis ivcto sit ordinala. Librarii lleriniensis omittunt, nempe, nomine Diiimus. In apographo
oscitantia vocrm proftiitiam omisit, Helin. pro de- nostro Pratcnsi legitur Apkrodisii. casteri codi-
poiii, scripsit pO)i,i Munerat, demitti. Greven. et
: cos, Afrodisii Relin et Greven. Affrodisii. Cae-
;
Molan. h>g'tinl. ad Christmnmigravit. Post Tkeodo- tvM-a coUigo, potius corrigenda quam notanda :
ravirginis, inseniit Molanus, sed litteris ILalicis : equule in, eculei, contempnens, Karilippi, Cara-
De qua heatm Ambrosius. Idein solus et forte ine- Uppi, Agapiti, Agapeti ApoUonii, Apollionis,
lius scripsil .Oidi/mus, ut habet etiatn Ado. Nos co- sanctcB Apolionis, etc.
OBSERVATIONES.
Vitalis laartyr Ravennas, de quo iii laterculo, kerus Usuardus vero breviori inethodo reni coni-
Hieronyniianis aut ignotus, aut prfetcritus cst, aut plexus est sic tamen, ut sua oiniiia et in hoc et
;
studiose (iervasioet Protasioxrx .(uiiii conjunctus : in pr;ccedenti encomio, ex Adone prorsus acce-
nam de alio, fortasse Pannonio, ibi indicato, nulia pisse manifestum sit. C?eterum ita elogium ab
nobis quff!Stio. Beda positionem, seu martyrii lo- Adone primum contextum cst, ut ipsa antiqua
cutn reticet. Roniannm parvum rotunde enuntiat : Acta genuina et proconsularia vidcre debuerit, et
RavenncB, sancti Vitalis viarti/ris, patris sancto- una commiscere, qu,'B sanctus .\mbrosius de pari
rorum Ocrvasii et Protasii. Ilis iongiorem narra- t^ certamine virginis Antiocliente retulit libro ii de
tionem Florus adjtinxit, aliam Rabanus, aliain Ado ;
Virginibus, capite 4. An satis recte, necdum inter
Notkerus Rabanum et Adonem descrinsit, Noster eruditos (icfinitum invenio. Cum Baronio in Anna-
pauca decer|!sit, stylo suo convcnientia. Id vero libus censuit Papebrochius, diversas esse virgi-
notandum, martyrologos illos, tametsi in elogiis nes, qucmadmodum diversa statuuntur loca et
suis non omnino 'conveniant, ex eodem tatnen fonte tempora, quibus cerLasse refcrnnlur, nec satis
hausisse omncs, nimirum ex passionc, qua? scculo ix pcrspexit, an Theodora hcBC nostra, coronae niar-
anliquior esse debuit non tamen ea ajtate cotn-
; tyrii particcps fuerit, cum id Acta non exprimant.
positn, ut magnam fidctn mcreatiir certe Bedae ; A Pai^ebrochii sententia non abhorret Tillemon-
ignota fuisse videtur. Nec eam tucLur celebris tius, duin passionis historiam Gallice explicat
epistola, quatn Ambrosio suppositain pleriqne ho- totn. V, a pagina 244. Nihilominus Ruinartius in-
die fatentur. Pauca de Vitale Tillemontius totno H, ter Sincera et Selecta, admonitioncm prasmittit
pag. 7S, plurain notis pag. 496. Nihil tainen obest pagina 425, qua tueri conatur eorum opinionem,
criticorum dc AcLis censura, qno ininns vetustis- qui Amhrosianam virginem anonyman, cum haec
simiim cultum probent certissima tnonuinenta, in- Theodora Alexand,rina confundendam exis-
iiosLra
ter qua3 Frontonis Kalendarium, aliaque a Pape- tiinant, quidqiiid suam Ambrosins Antiochenamnp-
brochio in Actis producta quibns consonat me-
;
pellaverit. Ego cert apud Ruinartium non reperio
tricum Wandalberti encomium : solutioncs argumcntis parcs, nec vidco, cur idem
divini ainoi'is asLus plurium virginum tntandie pu-
Quarla vitalem Chrisli jjro noniine cassuin
Comoiemorat, vitam meruil qui moi'te perennem. n dicitiii! servire non potnerit, ut (ie aliis recte osten-
dunt citati Papebrochius et Tillcinontius. De dua-
Cur hac dic apud laudatum Bedam et Rabaiuitn bus postremis annuntiationibus, id solum dicere
legatur Christophorus et apud Florum eL alios possumus, ipsas Romano parvo ignotas, ad ver-
Eusicius, hnud cquidem conjicio in indicc Prae-
: buin ex prgefato Adone descriptas csse, primitus
termissorum ad proprios dies remitUintur. Theo- ex Ilieronymianis cductas, quamvis va.ue immu-
dora et Didijmus a Romano parvo primum produc- tata et male connexa videantur noinina, ut ex Ac-
ti, ab Adone insigni elogio ex Actisconlracto exor- tis intcUiges. Nobis cerLuin est genuinam Usuardi
nati sunt, quod rursus integrum transumpsit Not- Icctioncm in textu nostro reprsescntatani.
AUCTARIA.
Rursus defcctu laborant Tornacen. ct Pulsanen. beati Vitalis. » Tiim alia manu et recentiori atra-
In illoabest elogium Theodorse. In hoc vero, et inento intruditur « Et depositio sanct» Mona-
:
Theodora3 elogiiim, et quae sequuntur. cha3 [Monicaej matris sancti Augustini. » Remitti-
RoswEYD., tcxtui puro subnectit « Item Pam- : tur ad IV Maii. In Theodora et caeteris satis purus
phili confessoris et cpiscopi. » Sulmonensis, etc. est. In (ine adjicit. Itein, translatio sancti Lam-
<<
Antlekpien.-Max., Ultuaject., Leyden., Lova- bcrti episcopi. » Vide diemnatalemxvii Septeinbris.
nien., Albep.gen., Damc. et ediLio Ultra.-Bel., IIagenoyen., in Vitale inodice interpolatus est,
puri ferme sunt; sed interjiciunt vcrba Romani Tuin « Eodem die, sanctae Valeri» conjugis sancti
:
parvi, ncmpe « Patris
: sancLorum Gervasii et pv Vitalis inarLyris. Quae quia jejunarecuin indolnLris
Protasii. » Et post, migravit ad Christnm, inter- noluiL diccns se esse Christianain, finein vit;c ver-
ponitur « Ipso: die, sanctie Valeriio conjugis beribus sortita est. » In Theodora, nonnuUa adji-
sancti Vitalis. » cit salis notn. Denique « Ipso dic, sancti Affro-
:
Centulen. « Apud Ravennam, sanctorum Vita-
: dosii, Carilippi, Agapi ct Eusebii martyrum. »
lis et Valeriae martyrum, quorum fllii beaLus Ger- Deest ulLima annunliaLio de Pollione.
vasiuset Protasius pra^clari martyres exstitcrunt. Aquicinct. In finc « Et sancti Winwaloci con-
:
Alexandria?, sanctae Thcodora) virginis, cum qua fcssoris. » Jain diximus, dc co actum iii .Martii.
quidam fraLer nomine Didimus passus est. Ipso
ViCTOKix. et Reg. Sueg., signatus num. 130, in
die, translalio S. Wigruloei abbatis. ILein sancto-
rum Afrodisii. Carilippi, Agapiti et Eusebii inarLy- fine adjiciunt : « Itcm Alexanclriie, saiicta) Eupliro-
syuiB virginis. » Vide xi Februarii.
rum. In Pannonia, sancti Pollionis niartyris. Eo-
dem die Mediolani,sancLiPetri martyrisab htereLi- Daveron. : « Bcati
Svingraloci abbatis. » Satis
ciscoronaLi.» Ab aliis passim recolitur xxix Aprilis. patet Wimvalocum quo supra.
indicari, de
Antueup.-Maj., purus, esL in Lextu, sed in fine Matkic.-Cakthus.-Ultraj. «Vitalis martvris et
:
addit « Eodein die, sancti Winwaloci abbatis. »
: iniliLis, qui fuit paLer sancLorum Gervasii Pro- k
De eo cgimus in .Martii. tha.--ii, Tlieodora) virginis et Didytni, qui illam e
Bkuxellen. In Vitalc fere purus, sccundo loco periculo liberavit, et postea cum ca occubuit, Af-
habeL « EL sancti Ursicini mcdici, sub praediclo
: frodisii marlyris el alioruin. TranslaL.io sancti
judice passi. Ipso die, sanctffi Valcriae, conjugis Lamberti episcopi et confessoris.
983 USl Alini .MONACIIF DsV
r,0Di:x nir.dTiAN., ,si|,'ii;itus P ri : « Iii Paiiiioiiia, A tnc valeri;o iixori.s saiicli ViL;ilis sii|)i';i(iicti. Qti.-R
sanoti Appollioiiis iiiartyris. » 1,0^0 PoUionis. sacridwre contoiiiiiL-iis, usiiiie ad inorleiii niactata,
Wy.v.. .SiKc, sij,'iiatus nuin. 148 « .Monastcrio, : (;oronon;im martyrii ;i(iopta ost. Ajiud l.eodiiim,
sancti \Vin\v;iloci. » Vnlo :\'^\ uc. IiIa)i(linio. tr;msl;itio l/imbcrli episcopi ejiisdem loci
s;incti"
In Vatiiivn., num. ;i'.)49, corriiptc adjicitur : et martyris. Apiid P;idorliornain, translalio sancti
« Kodcm dic, Kpii, Afrodisii, » ctc. Liliorii cpiscojii Cenomanciisis cl conlessoris. »
l^ciiKi.LiAN. pro PolHonis, sciildt Aj^olionis. Moi.an. « Itein egrossio Aoo de :irca. In Leodio
:
ALTE.MPS. « In monastcrio S. Khurncnsis ccclc-
: translatio saiicli Laml)(M'ti marlyris. Tpso die, sanc-
si;e_. translatio sancti Wiilsini episcopi et coiife.s- t;c Valcri;e coiijuKis s;iiicti Vitalis. Lodcm die,(dc-
soris. » An non indicatur Wilifridus Eboracensis v;ilio saiicti Aiiiali cpiscopi ct conlessoris. Vita da-
junior? dc (juo in Actis xxix Aprilis. bitur xiii .Scptemhris « Lauduno clavato, translatio
niziNTiOKN. « Hellevalli, saiicti ncrnardi con-
: saiicl;e Proh;e virginis. » Vide Acta, Editiones aliaj,
lcssoris. » Ilacteuus iiohis ij,niotiis est, saltcm ut sic h^ihent: « Ipso die, sancta^ V;ilci'i;e, » ctc. « In
sanctus. Fortc aliquis pliira docehit. IIis|)aiiiis, saiicti Prudentii episcojji Tirasonensis
Editio LrBKCO-CoL.,(lc Vitale post tcxtiim inter- ct confcssoris. Metis civit;ite, saiicli Adelphi epis-
polattim, adliuc addil « Corpus vero cjiis posL
: copi cl conressoris.Die vigcsinia octava, sanctoriiin
translationem re^iuicscit Coioni;e Agrippin;e, in iii;irtyruiii l);i l;c, Ma.xinii et Qiiintiliani. » De his et
eoclesia sanctjc Dei Konitricis M;iri;c, iii Capitolio. Adelpho vidi; in indicc Pr;etermissoriiiii. « In Leo-
Ipso die, sancttc Vaieria; coniii!,'is s;incti Vitalis dio, » et « Laiiduiio clavato, » nt stipia. « Eodcm
pr;cdicti, quc sacrificarc noiuit |nolens| usque ad 13 dic Duaci eievatio sancti Am;iti, cpiscopi et coiires-
inortein ctiaiii niacta fiiit. » Peliijua textus satis soris. Ad lianc eievationem sacri corjioris, quod
pura sunt. Seiiuitiir: «Apud Lcodium, translatio perdiderant, Doniinus reddidit nuiltis sanitatein,vi-
sancti Laniberti, ejusdem loci episcopi et inarty- delicct jegrotis iunien et auditum cajcis et surdis : :
ris. Cenomanis, translatio sancti Lihorii episcopi inde vero viri prius confracti redieriinl, nimirum
et confessoris in Paderhornam. » Dics natalis cst exult;intes, vcstigia pcduiii ;idiiiir;iiites. Itciii cgres-
xxiii Julii, quo hodie dc pr;ecepto celehratur. sio Noc de arc;; »'Tuiii litleris miiiorilnis « Eodem :
(Jreven. Victorini martyris, Victoris, Luciani,
: die, martyrium sancti PaphuuLii ahhalis ct quiii-
et Aiiorum. » Vide Acta. « Paniphili episcopi Cor- gentorum quadraginta scx, qui una cuni ijiso niar-
finii, » Idem est qui supra S'ulmo7iensis. Mcm hea- tyrium passi sunt. » Vide Prictcrmissos.
III Kal Die 29.
Apud Paphum, sanctiTychici diaconi, discipuli bcati Pauli. riujus ineminit iu suis epistolis idem Apo-
stolus, pronuntians cum fratrcm carissimum ac conservuin suum fore in Domino. Iii Numidia apud
Cirtensem coloniam, natalis sanctorum martyrum Agapii et Secundini episcoporum, qui persccutionc
Valeriani, post iongum exilium, apud praefatain urbcm, in qua tum maxime gentilium rabies ad tentan-
dam justorum fidein inhiabat, ex illustri saccrdotio circcti sunt martyres gloriosi. Passi sunt in eorum
collcgio Emilianus miles, Tertulia el Antonia, sacrae virgines, et qusedam mulier cuin suis geminis.
NOT.i:.
Puri sunt soli Praten., Herinien., Aniuerp.-Maj., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Scripsi Tychici cum Praten., et Molano. Et ita C et Antuerp.-Maj. Moian. Circensem. Secutus sum
vere scribendum esse nemo diffiteri potest quasi ;
Praten., Herinien., ctc. Secundii, pro Secundini,
dicas Fortunaius, scd hic Granimaticas quaistio- error est in Antuerp.-Maj. Ubi iterum collegio, pro
nes enodandas non suscipimus, citatos codices, ut sacerdotio. Templandam habet etiam Herinien.
probatiores secuti stimus. Fateor tamen in Pra- Gloriosi martyres legunt Greven. ct Molan. Et pri-
tensi sic scriptum esse, ut dubium maneat sitne mus etiain snpva, sancti Pauli discipuli. Emilia-
prima T an C Ilerinicn. cum aliis lcgit Ti-
littera nns legunt omnes, excepto soio Molano, qui ^mi-
chici; pcjus Grcven., Titici pcssime Antucrp.
;
liaJius ut plevnmque so\el iionniilla pro suo ar-
;
-Maj., Titi. Idem codex oiiiisit particulam iu, ante bitrio corrigere, prassertim in diphtongis, etc.
Domi)w;}ilo\n\msfore Cirthensem iiabent.Greven.
OBSERVATIONES.
Apud Paphum. Tychici apostolorum discipiUi. pis credideriiit fuisse. Sed nobis
sufficit Latinorum
Verba sunt Romani parvl, cx quo atraque hodierna nostrorum martyrologorum difficultatesexplanare.
annuntiatio profuxit, inde nimirum per Adonem, Agapius et Secimdinus etiam a Rom. parvo, ut
a Nostro accepta. Cur hoc potius die quam altero diximus, sumpti sunt. F^logium novis circumstantiis
hic sanctus recolatur, puto ab auctore Homani distinctum, ex Actis Mariani et Jacobi, de quibus
parvi pro mero libitu determinatum. Qu» vero ex die Postera, adjunxit Ado, ex hoc Notlierus, satis
ipso jam citavimus, nullo rermc apice immutato, D ornate et eleganter. Usuardus autem, quidquid ha-
transumpsit Ado et ex hoc Notkcrus. Ast Usuar- bet, inde ad verbuin accepit, ita ut mirum sit, vo-
dus brcvcexPauli epistolis, pr;esertim ad Coloss., ces pauculas ab eo fuisse praetermissas. Ca;terum
cap. uitimo, compiiavit elogium, quale in laterculo lota ea martyrum classis ideo in Actis hodie prseter-
exliiliemus. Brevis de Tvchico Henschenii com- mittitur,quod eorum gesta cum il/«r/«m ^^ /acoJi
mentarius, cx aliis cpistolarum Pauli locis, ea col- triumpho connexa sint, ut ibi die xxx legi potest,
ligit,qu;cTillemontius tomo i in vita Apo.stoli, pro- Satis nobis esL purus ct simplex Usuariii textus,
priis locis inscruit. Plura de ipso memorant Grseci, Cui totam coliortem contemplari cupit, Hensche-
quibus quadrat Henschenii nostri observatio ; nium adeat praefato die,quo praeclarissima omnium
nempe, testimonia e sacris litteris assumpta, tam Acta illustrantur a Ruinartio etiam edita et novis
;
altum d,e Tychlco iiigemiisse sensum, ut cum va- observationibus explicata pag. 224. Galiice autem.
riis urbibus zideatur prcesiitisse beneficitim fldei a Tillemontio to:no IV, a pag. 21S, ubi recte adver-
jyi'opagandce,plures eum inter primos sms episco- tit, eorum fcstivitatem probabibius recolendam
088 MAKTVROLOiilUM. — MENS. APRIL. 986
VI Maii, quo iiiKalendario Carthaginensi referuntur A hodiernos cpiscopos sic metrice canit Wandalber-
JacobusetMarinus, alius Rfarianus, ut dicemus die tus.
sequcnti. Ex quo iterum colligas auctorem Romani ^^^^.^ ponlifices ara meritisquo dicatos
paryi, hlSCC Ctiam martyrii)US, a reliqua turma Agapum, pariterque Secundinum veneratur.
avulsis, arbitrarium dicm consecrasse. Interim
AUCTARIA.
ToRNAci:x., hic denuo contractior, post episco- natalis beatissimi Hugonis, piissimi patris mona-
pormn, iiiiniediale subdit: « Qui e.\ illustri sacer- chorum, cujus vita inultis virtutibus cst decla-
dotio, omissis intermediis, qui persecutionc Va- rata. »
leriani, post longum exilium, apud praBlatam Vatican., num. S949, primo loco « Transitus :
urbcm, etc. » sanct;e Euphrosyno} virginis. »
PuLSAXEN., in prima annuntiatione satis puriis, Ughellian, « Eodem die, depositio beatissinii
:
sccundo loco habet « Apud Alexandriam, sancta3
: Roberti, primi Cisterciensis abbatis. Mediolani,
Enphrosinae virginis Sequitiir: In Numedia.... » passio beati Petri martyris. » Hoc ultimum fuit
usqac ad episcoporum, inclusive. rubrica ab ipso scriptorecancellatum, et scriptum
Antuerp. post tcxtum « Item translatio sancti
: ad diem sequentein, ut notavit Papebrochius, ip-
Roberti, priini Cisterciensis abbatis. » sius codicis oculatus inspector et collator.
Max.-Lubec. « In territorio Lingonensi, apud
:
Altemps. « In Britannia, translatio sancti Ead-
:
Molifimum [Molismum] beati Roberti primi ablia- -p numdi r> giset martyris. » 'lRemiltitur in Actis ad
tis Cisterii. ))
{.Uem natalcm xx Novembriss. « Petragoricas, san-
iBnrl w-^Ki nn m
^
MiTVirnAT
MuNERAT. nfiam
etiam in
in Imo
llne • ..
« A i-viwi Mediolanum
Apud . • •-
r-. i r .
:
cti Frontasii martyris. » In Actis retrahitur ad
sancti Petri martyris, onlinis Fratrum Praedicato- II Januarii. « Et Torpetis martyris. « De quo su-
rum. » fn multis aliis rocentioribus codicilius
pra.
celebratur, sedusquam copiosius, quam in Levden.
Flouentin., primo loco « Romae sanctae Catlia-
:
et Florentinis.
RoswEYD. itidem post textum rime Senensis virginis, ordinis prajdicatorum,
« In Tuscia, :
Torpetis martyris, ministri Neronis. » Celebrius
annulo Jesu Christi et magnis revolationibus deco-
ratas. Rom» occubuit, ibique sepulta est in ecclesia
colitur XVII Maii.
sanctae Maria3 ad Minervam. Pius vero papa II cain
LovANiEN. purus est usque dclmarti/res ffloriosi.
Caetera omittit, substituitque
catalogo sanctorum adscripsit. fpso die, apud Me-
« In territorio Lin- :
gonensi, apud Moiismum, beati Roberticonlessoris, diolanum, passio sancti Petri martyris, patria Ve-
primi abbatis Cistercicnsis. Ipso die, in territorio ronensis, ordinis Prasdicatorum, cujus vita, con-
stanti contra haereticos praedicatione, ac miracu-
Mediolanensi, passio sancti Petri, de ordine Prae-
lis claruit. In Tuscia civitate Pisa, sancti Torpetis
dicatorum. »
martyris. Quem Caasar Nero verberibus afflictum,
Antuerp.-Max., Leyden., Dklg. et EditioUltraj.-
Belg. post tcxtum satis purum, eadem prorsus extra praedictam urbem duci et decollari fecit, et
ita migravit ad Christum. Interritorio Lingononsi,
cum LovAN. Auctaria subnoctunt.
in monasterio Molismensi, sancti Roberti abbatis
Leyden. textui puro adjicit « In territorio Lin- :
gonensi apud Molisoniim boati Ruberti confcsso- G Cisterciensis. Apud Ravennam, sancti Liberii ar-
ris, primi abbatis Cisterciensis. Ipso die in terri- chiepiscopii. Coenobio (Uuniaco, S. Ilugonis abba-
torio Mediolanensi, passio sancti Petri, de ordine tis. » Nounulla quandoque in hisce codicibus, in-
Praedicatorum, qui cum per partes Italiae, contra ter se et cum Giieven. collatis, descrepantia oc-
viros [virus] hKreticae pravitatis vorbiim Dei lon- currit, qute cum non satis distincte ab Henschenio
ge laterque pra^dicasset, tandam gladio hgereti- descriptore notata sit, fieri facillime potest, ut
corum interemptus est.
nonnunquam alterius verba alteri perperam, sed
Ultraject., Albergen. et Danic. incipiunt « In innoxie, a nobis tribuantur, quod etiain in praefa-
:
territorio Mediolanensi, etc, » ut jam ex Leydensi tione praemonuimus.
retulimus. Soquitur toxtus satis purus. In fine au- Remens. SS. Thimothei et Apollinaris. « Apud :
tem.- « In territorio Lingonensi, » otc. Avenniacuu), sancti Gumberti regis. » Melius in
Centulen. « In Thuscia, sancti Torpetis marty- Actis Condebertus appellatur, non rex sed mar-
ris. In Papho, Tylhici apostolorum discipuli. In tyr.
Numidia apud
Circensem coloniam sanctorum , EditioLuBECo-CoL.. incipit : « Colonia Agrippina-
Agapitiet Secundini episcoporum. » translatio sancti Annonis archiepiscopi et confesso-
Bruxellen., post textum fere purum, subdit ris. Qua3 slatim post decessuin ejus facta est, dc
« In territorio Lingoncnsi, ctc. » Tum « In terri- :
civitate Coloniensi in montem Sibergensem. Sed
torio Mediolanensi » etiam ut supra. Denique : posl obitum ejusdem sanctissimi viri anno tricesimo
« Alibi Germani episcopi. » [an non mnvly vis A\e\an-
octavo, et anno Domini millesimo octogesiino
drini, vel Nicomediensis?] D tertio, per venerabilem Joannem presbyterum,
IIagenoyen., in textu satis purus, adjicit « In :
sanctic Romanas cardinalem et Petrum.
Ecclesiff)
territorio Lingonensi, in monasterio MoUismensi, Lunonsis ecclesi;i! episcopum, solemniter ac reve-
sancti Ruberti abbatis. » Soquitur longa de Petro renter est in capsain ad sanctuarium locatus. »
martyre historia, melius in Actis legenda. fn fine: De Petro, fero ut Leydi;xsis supra. Sequitur :
« Item monastcrio Cliiniacensi, sancti Ilugonis « Rom;e sancta3 Katharimc virginis. fhcc de civi-
abbatis. » tate Senensi oriundo, in adolcscentia sua habitum
Aquicinct. post ffeminis, addit « Et sancti Ger- :
de pocnitentia S. Dominici assumens, et crebris
mani episcopi. » Deinde rocontiuri manu : mir;iculis et doctrinis clarens, anno a^tatis sua?
« Eodem die, in Burgundia, sancti Roberti ab-
tricesimo tertio Rom» quievit, sopulta in ecclesia
batis. » sanctae Marias supra Minorvam. Dominus autem
VicTORiN. et Reg. Suec, niim. 130: « Apud CIu- Piiis If papa, qui oam sanctorum catalogo adscri-
niacum, transitus sancti llugonis abbatis. » psit, mandavit festum ipsius prima Dominica Maii
Matric.-Cai!Thus.-(\traject. « Petri marty- :
perpctuis temporibus solenniter celebrari. » Vide
ris. Ihigonis abbatis Cluniaconsis. Rohcrti primi Acta. Sequitur textus satis purus. Tum de Ro-
Cisterciensis abbatis. Titici diaconi, discipuli apo- berto, etc « Eodem die, beatorum Ursionis et
:
stolorum. Agap i ct Sccundini martyrum cum Maurilii confessoruin. » fn Pr;etermissis ad proprios
sociis. » dies rejiciuntur. « In Britannia, castro Bcatricis,
Centulen. .•
« Eodem die apud Cluniacum, translatio sancti Edmundi et martvris. In
r
987 USrAUni MONACIII 088
Tiiscia, sancli Torpftis iiiartyi'is. » l)o liis supe- coin sil)i apparcnleni lilicralus, tiuic spiriLnm Doo
riiis altnnilf dictnni csl. rcikliilit, cuni in litania clicerot Oinnes saiicti
:
BEi.rN., iii line « Kodom die, apuil Mccliulannin,
: qui liic adoslis, orate pro nohis Ipsos cniin sanc-
:
saiicli Pctri inartyris, de ordinc Kratriini Priedi- tos, fpios ipse praisentes aspicieltat, cum ma{,'na
caloruni. Cipiioliio Clmiiaclio, hcatissiiiii lliigoiii exiiltationo, di^'ito elcvato, (lcni'instrabat. » I)c
\sficuii(fa editlo Ilu.i,'onis| ahhatis. >•
hoc niliil iii prinia editione. Videsis Prajler-
r.nKVK.N. : lii Tiiscia, saiH li Torpclis
<• niartyris missos.
(|ui juhciiteSilvio, rorascivitatem Pisanam diictus, Moi.a.n. : « Eoclcm die, apnd Mcdiolanum, » etc.,
dccollaliono capitis inartyriuin coniplevil. IIujiis ta- fcrc iit Lkvdkn. « Ca-snohio Cluniaco, hcatissinii Hu-
iiicii soleinnitas \ii Ival. Junii lestiviiis recolitiir. ahhati>.Iii territorio Liiii,'oiicnsi...» ut ihi. » Et
},'oiiis
lii AlVica, Crali ciiin aliis scx. Iii tcrritorio .Mcdio- dcpositio saiicti Prudcntii. » Ponitiir hic ahs(|ueti-
lanciisi, s;iiicli Pelri preshylori et iiiartyris, ordinis tulo anl martijris, aiit confcssoris, scd nisi lallor,
PraHlicatoriim. Qui iii viiginitatc Clirislo sorvicns, noii alius indicari potost, (|uam Prndentius ille, cjui
ciim i)cr jiartes Itali.r, otc. In Alcxandria, r.ennani inter Xicornedieiises martyres primuiii locum ohti-
proshytcri,NicoiiiO(lia',Prodoci diaconi. Iii Pcriisio, iicl, ox ([iia eadeiii tiiriiia \\\{\\(', c.uWlwf Prodociis
ValeiUi, Crati et Prodenli. » Vidc Acla. • Leonis rocti; 6'/-^a?^«5 apiid Crkvk.num vide Acta. Iii edi-
:
cpiscbi)i cl conrcssoris, ([iii in Sanio iiisula priiiiiiin tioiiihus aliis, d» Pctro, iiL jain iioii sciiicl dictam
quicvit, ac dcinde Veneti illuc applicantcs, iiiira- cst. I>c (]atharina itichiin usiiiic a(l5«^;rr i//«m"«wi.
ciilo admonili, sancti eorpus socum asportavcrunt Tnm addit « Dillertiir aiitein
: cjus lcstivitas in
.Maxcntii conressoris. Vili conressoris. frsionis ct B l)oniiiiicaiiidiem post Inveiitioiiciii sanctae Crucis.
Maiirilii coiircssoruin. » Vidc Pra'toriiiissos. « Itcm NoLissiiiium esL stahili jaiii cullu restivitatem cjus
1'rhani. Eodcm dic, heati Ilugonis ahhatis Cliiiiia- rc^coli die .\xx Aprilis, iv^r^m \cvomartyrem hoc
censis, magnjosanctitatis viri,qui ah hcato Odilonc dic. I)c Roherto ct Ilugone ut supra. « Dic vigesi-
eclucatus, cidcm in rcgiinino dignus succcssor ficri ma nona, sanctorum iiovein martyrum inCyzico.
meruiL. Itcin, sancli Roherti ahhatis ct conrcssoris. Vidc propria siiicriilornm iiomina iii Actis nostris,
llic ciiin csset ahhas in monastcrio Cliiniacensi, accepta cx .Meii. logiis Cra3coruin, quoruin verha
diviiio Spiritu cxcitaliis, rogulaiii dislriclius ser- recitat llensclienius iii hrcvi suo Commcntario.
vare cupieiis, cuin ali(|uot ejusdcm zeli fratrihus « Et sancti Memnonis thaumaturgi. » Et hic etiam
egrcssus, monastcrium et ordinem Cistercionsem ex nionuinentis Gr.'ccis dcsumptus cst, sed hoc die
inchoavit anno Domini mxcviii clarusque vita et pcrpcram consignatus, cum ad xxviii Aprilis perti-
miraciilis (iiiievit in pace. .Aulissiodori, sancti Ma- ncat, ut in Actis invenies. « Eodem die, festivitas
riani monachi ot confossoris. Estne hic Marianus
>- sanctffi .Vvic virginis. « Et minorihus typis « Quaj :
Scoiics? Quis alius hac dic sit, nescio. « Romae, in Doiiiino quicscit, non canonizata. » Vidc quae de
dcpositio sancta) Katharinrc de Senis virginis. Qua3 ca supcrsunt, ab Hcnschenio collecta, uhi Molani
in adolescontia sua hahitum, ctc, » ut supra. « In ohscrvationein explicat, circi annivcrsarias pre-
Dritannia, Castro Bcatricis, clc. Ilem, hcata' inoino- ces pro ipsa Dononii |)criolvi solitas, qu;e nec Avae,
riae Petri Faverii, ordinis Cartusicnsis, Prioris ncc aliorum sanctoruin, qiiibus siinili officio narcn-
domussanct;TD Crucis in llrhe. Hic ciiin in extrcmis tatuin uovimus, cultui quidquam praejudicant.
lahorarct, ct ab antiquo advcrsario pene in dcspe- q Vidc toino I Junii, pag. 810, niini. 4.
rationein prascipitarctur pcr gloriosamDei Genitri-
Pridie Kal. Die 30.
Apud Lamhesitanam urbem, natalis sanctorum martyrum Mariani lectoris ct Jacobi diaconi, quoruin
prior, cum jam prideni infestationem Dccianic pcrsecutionis in confessione Christi cvicissct, iteruin cum
carissiinocoUega tentus.Deinde post dira et exquisita supi)licia,divinis revelationihus inirahiliter secundo
confbrtati atque allevati, novissime cum inultis aliis gladio consummati sunt. Civitate Sanctonas, beati
Euprobi inartyris, qucin snnctus Clcinens, pontificalis ordinis gratia consecratum, dixerit in Gallias,
peractaque pricdicationc, ob Christi testimonium, illiso capite, victor occuhuit.
NOT.E.
V\iv\)n\\\lPraten., AntHerp.,Max.-Z/ibec., Mnne- Ultraject., Leyden., Lovanien., Alhergen., Danic.
rat.,Belin., Greven. eliMolan. Accedunt. Antuerp.- et edit. Uttraj.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
In Munerato sensumobscurum facit omissio vocis D textu reliquimus, an potius Eutropis, ut habet Ado,
Belinivelojus typographierrorcstiM/(?5^^%«-
^>'/'W'/'. \c\ Eufropii, ut .\cta ct codices passim. Pro lec-
tiones, itcin Datiana, quod etiam hahet Muncrat. tione nostra stant codices vetustissimi, Praten.,
Codices nonnuUi scrihunt clarissimo at ipsa, ni , Herinien. et Tornaccn., quorum auctoritate, etiam
fallor, constructio exigit carisslmo, ut lcgnnt Pra- cuin crrant, potissimum nitimiir. Male legit Mola-
ten.,IIerinien.,Tornac,etc.,cum.\dono.Etsicctiam nus, qucm cum sanctus, alii pcjus direxisset, pro
«//erff/i, non «/^erifl/^, ut multi codiccs habent.i\'(9- direxit, quse sensum perturbant. In Belino est
zissime iamen, in solo .Munerato est; satis patct Galliam, omissa particula in, ubi male adjicitur
vocem tamen redundare. Suntone, pro Santonas demum, Greven. Molan. ponunt peracta dui;
et
scripsit Bclinus. Et hscc quidcin satis clara sunt. Vv^ien., peractamque 2)r<Bdicationem Belinusmo
-Major quffistio est legcndumnc Euprobi, ut nos in capite. Recto in tcxtu omnia.
OBSERVATIONES.
Marianumoi Jacobum,cmialiismultisdecolla- nensi pridie Nonas Maii signari, die pra3cedenti
tos, distinclc hodic producit Rom. parvum. Utruin ahundc indicavimus. Porro horuin martyrum cum
tamclareexprimanturin apographis Hieronymianis, hcstcrnis Cirthensihus societatcm, pridic etiam ex-
mihi ccrtenon ita liquct,eosiamen cum sociis ihi in- posuimus. Socioriim plerorumque loci ct ti^mporis
dicarijCxFlorcntiiiio ct Actis colligcrecst. Vetustio- iii;irtyriisingiilorii n, uberiorem notiamtradit Hens-
lem utriusquc niemoriam ex Kalendario Carthagi- chcnius. Encomium in laterculopositum cx Adone
989 MARTYROLOGIUM. - MENS. FEBR. 990
acceptum est; hicex sincerissimis Actis ut die A Sequitur in Adone Apud Asiam, passio sancti
priecedcnti diximis, sua delibavit. Superest adden- Maximimartyris^cujtcs gestahabentw. Et quidem
dum hic Wandalberti elogium : in Actis nostris synonymus alius Graecus adjungi-
Martyrii Jacobus similem et Marianus honorem tur. An vero Maximus ille Asiasticus, vere Adonis
Sortiti pridie flnein melanlur Aprilis. sit, dubium ingerit Mosandri editio, in qua et Quiri-
Ex Gregorio Turonensi sumptus cst,ela!) Adone mus, et Sopliia adjecti sunt, qui procul dubio in
consignatus is, qui sequitur Euprobus, Eutropes addilamcnsis censentur; quidni et prsefatus iH/flari-
potius, vel Eutropius, cujus elogium etiam ex lau- mus a Notiiero, sedulo alias Adonis descriptore,
dato Adone transcripsit Noster, re, ut solet, mininie ctiam prffiteritus? De Maximo vX Quirino meminit
discussa, inhasrcnsque rcceptaj tunc traditioni dc Florus. Et de postrcmo, Romanuin parvum, in quo
missis a S. Clcmentc primis in Galliam episcopis, pra^tcrca Vigilia apostolorum signatur, verosimil-
quod tamen Gregorius Turoncnsis non nisi i)er lime a recentiori aliquo superaddita, aeque ac
verbum Fertcr, narraverat, ut solertcr animad- Quirinus, qui in codicem illum, olim Coloniae as-
vertit Hcnschcnius, ex quo facile intelliges, ve- servatum, irrepserit, occasione translationisNove-
ram esse plurimorum modernorum opinioncm, qui siana;. Videsis Acta nostra ad dicmxxx Martii, ubi
de Eutropio nihil undequaquc ccrti admittunt, discussa invenies, quae ad verum Quirini titulum
praster cultum el reliquias, dc qaii)us paulo asse- pertinent. Iterum Maximi Asiastici Acta Ruinartius
verantius loquitur laudatus Gregorius. Vide quse ex Actis nostris, ut sinccra extraxit, et eruditam
in Actis de ejus miraculis fuse tradita sunt. Atque admonitionem priefixit a pag. 143.
hic hactenus germanus Usuardi textus est.
\UCTARIA.
Merinien. Proprium provincias Remensis de , B Dorothei presbyteri. Pomoliani ct Rodociani dia-
more interserit,sccundoloco sic scril)ens: «Eodem conorum, qui ignc exusti et in inare missi sunt,
die, natalis sancti Maderniani, Rcmensis archiepis- cum aliis xxiv. Apud Asiam, sancti Maximi marty-
copi, qui sextus camdem rexit ccclesiani.» In Actis ris. » Vidc qux' dicta sunt in Observationibus.
csiMarternianus. Aliter tamen codices enunliant. Altemps. « In Saxonia, Oswaldi episcopi et coii-
:
ToRNACEN. textus materiam cancellis suis, potius fessoris, cujus meminit nedaingcstis Anglorum. »
quam cancellos materiaD aptare videtur. Purissi- De eo actum est xxviii Fel)ruarii. «Item sancti Cy-
mus esset, nisi omitteret ca qu." sequntur post, rini martyris. » Aliis « Quiriiii. Apud Asiam,
supplicia, usque ad cum multis. sancti .Maximi inartyris, cujus gesta habentur. »
PuLSANEN. magis mutiius est, rescisso toto Ma- Florentin. primo loco « Apud Nusiam, in pro-
.-
riani et Jacobi elogio. In fine autem post victor, vincia Coloniensi, sanctorum martyrum Quirini
sic scribit :« Et martyr migravit ad Dominum. » cum XII sociis. Item, sanctse Maxentise, vidua?,
RoswEYD. in line « Iteni Alexandria, Pastoris
: matris sancti Vigilii. »
episcopi, cum aliis xxiv igni combustis et in mare Salinen. S. Anatolii « In territorio Bizuntino,
:
missis. » Vide in Actis totam sericm. translatio corporis sancti Eustasii Luxoviensis
A.\tuerp.-Maj. etiam in fine « Apud Londo-
: abbatis. » Vide xxix Martii.
niam, depositio sancti Erchenv )'di episcopi et Cabillonen. S. Vincentii « Sancti Flavii. Et
:
confessoris. » Nomen varie form; ',um invenies. Cabillonis civitate, natalis beatissimi Desiderati
Centulen. « Natale sanctoruii Mariani et .la-
: presbytcri ct confessoris, qui fuit eximiae conver-
cobi, qui sub Daciano cum aliis multis consumpti Q sionis"[rm «om conversationis'?] ct miraculorum, in
sunt. Sanctonas, sancti Eutropii episcopi et mar- monasterio Gurtonensi, ubi et obiit quem B. Agri- :
tyris. Apud Asiam, sancti Maximi marlyris, cujus cola, ejusdem antistes,tumulavit in basilica B. Mar-
gesta habentur. » tini, qua3 est in suburbio praifala.' urbis, ubi cujus
Bruxellen. primo loco de Eutropio, secundo de apud Deuin sit meriti adeptis sauitatibusexperiun-
martyribus Lambsitanis, satis pure. Sequitur de tur infirmi. » Etiam Flavius, in Actis, Cabilonensis
Maximo, ut supra. Tum « .lerosolymis, Quiriaci,
: episcopus dicitur.
qui et Judascognominatur, quique cruccm Christi Editio LuBEO-CoL. incipit « Nusige, super litus
:
invenit, et quein baptizatum, Ilelena regina fecit Rheni, territorio Coloniensi, translatio sancti Qui-
Jerosolymorum episcopumordinari quiquc postea ;
rini tribuni et martyris. Cujus venerabile corpus
sub Juliauo Apostata imperatore, pro fide Christi nobilis, ac religiosa Domina Gepa abbatissa a sum-
cclebre martyrium duxit. » Reniittitur ad diem mo pontilice postulatum, de Roma ad civitatem
sequentem et ad iv Maii. « Roma?, via Appia, cle- suam Nussiam transtulit, et in suum monasterium
vatio sancti Quirini martyris, cujus passio tertio houorifice collocavit. » Sequitur textus satis pii-
Kalend. Aprilis celcbratur. Et depositio sancti lus. Tuni « In Anglia civitate Londonia, natalc
:
Eremberti pontificis. » sancti Erkcnwaldi, ejusdem loci episcopi ct con-
IIagenoven. posttextum purumsubdit « Eodem : fessoris. Apud Asiam, passio sancti Maximi marty-
die, sancti Quirini militis et tribu li translatio, quo ris cujus gesta habentur. »
die sacrje ejus reliqui® de Roma
per episcoi)um Greven. Apud Asiam, teste Adone, passio saii-
:
Coloniensem,adcivitatemNussiai.i deportat;esunt, cti Maximi martyris, cujns gcsta habentur. In
unde adhuc ejus capsa eodcni di deponitur, ct in •
D Alexandria, Elfrodisii presi)yteri et martyris alio-
crastino circumfertur. Apud civitatem Auscium rumqiie xxx. Item sanctorum Dorothei, Crispini,
sancti Oricntisepiscopi et confessoris, qui omnibus Pomodiani. Eutici» martyris sub Licinio. Romae,
yirtutibus ornatus, sancto fine quievisse dicitur Quirini episcopi. Ercanwaldi cpiscopi Londoniie et
in pace. » Vide die sequenti. « In Brixia, beatte confessoris. De quo Beda lib. iv ita dicit Ejus vero :
Maxentiae viduag. » Infra dicitur aiater Vigilii. viri in episcopatu et ante episcopatum, vita et con-
AuuiciNCT. in finc « Et sancti Eremberti episco-
: versatio fertur fuisse sanctissima, sicut etiam nunc
pi. » Colitur IV Maii. « In Britannia, civitate Lon- coelestium signa virtutum indicio sunt. Maderniani
donia, sancli Erconpaldi, » etc, ut habet Molanus archicpiscopi Rcmensis et confcssoris. Eodem dic
in posterioribus euitionibus. Sed pro, veritatis in sancti Laurenlii prcsbyteri Novariensis. Apud San-
codice male legitur vere viriditatis. ctonas, Eustella? virginis, fili;e regis ab i:iati>.j. >>
Matric.-Carth.-Ultraj. « Quirini martyris. Eu-
: conversae. » Vide in indice Pr;e'.ermissorum. « In
tropii episcopi et martyris. Jacobi raartyris et Ma- Anglia, Tybbae virginis. » De ea in Actis vi Martii.
riani lectoris, cum aliis multis martyrizatis. Ma « Item Maxentiae nobilissimae femiiiae, matrissancti
derniani Remensis archiepiscopi sexti ordine. » Vigilii episcopi Tridentini. In diocesi Coloniensi,
Vatican. num. 5949 « Alexandri^e, sancf,ttffim
:
.>ppidoNussia,translatio, » etc.,lere ut supra.«ltem
991 ()1U)() UKKUM 99-->
iii iliofosi l.iifrtliiiifiisi, sanctit'M;irKai'(Hli;L' vir^inis, qnando sacrie reliciui;e corporis cjus ab urbe Roma
ordiiiis (l^irtliiisicnsis. M;ot' i;iiiii ;ili(]ii;iml<» Miss;i3 ad civitat Mii Nussiensein supra Rhenuiu translatas
olTioio iiitcivssct, el s;icris iiiystoriis iiarlicipari suiil. Kodein dic natalis sancti Maderniani, etc., »
;irikMitissinio ;ilVt'clu ili'siiU'r;irt't, suliito piissiiiiiis plaiic ut IIkiunien. De Maximo, Laurentio et Ercan-
sponsus Dominus Jesus Chrislus, (|iii eaiii
iioster waldo, ut (IiiEVEN. supra. In edilionibus aliis
froiiiicnttM' visitaro ct consoiari coiisucveral, par- « Uonue, sancti Quirini tribuui el martyris. Ilujus
teni liostiic vivilici corporis sui c ni;iiiiltus sacer- Dco dilecli, etc. In nrit;inni;i, civitate Londonia,
dolis in os t;iin (lilccho s|)(iiis;o su;o tr;ijicit. Ips;i s;iiii'Li Krconwaldi cpiscopi ct coiiressoris. Qui in
taiulcin pleiia opcribus lioiiis quicvit in p;ice. » ;icliva jam
dc^'ciis vila, totis viribus theoricam di-
Iii Aclis iiiler Pnotennissos recensclur. ligeiis,subditis sihi plebibus. callem veritatis ver-
Moi,AN. « Uonuo, sancli Quirini triliuni, clc. ».
: bis atc(ue cxtMnplis iiio.i.Ur.ivit inultisqiie ornatus :
atl vcrhiiin, ut liabct .Vdo xxx Martii. Tum subdit virtutibus, migravit ud ClirisLum. » Do Madernia-
« Hiijus Deo dilccti ol pretiosi iiiartyris passio, licet 110, .Maximo ol Laurentio, ut supr;i.
III Kal. Aprilis facta sil, liic tanicii lcstive retMiIiliir,
ORDO RERUM
Q\]JE IN nOG TOMO CONTINENTUIV
SANCrUS' ADO ARCHIEPI- Meiisis (Jclober. :;7I rolo^iiiuiii non iiicongrue vocari pos-
sc linmiuiiiiii, coiitra Valcsium et
SCOPUS VIENXENSLS. .Mcnsis .Novciuber.
.Mcnsis December.
:'.,ST
107 Florcniiniuin statuitur. oUi
Saiictl Adonis olojjiiiM liisfori- Crecatio .Ulonis. H9 Art. 11. —
Frustra nituntur ad-
ruiii. ;' versarii ostenderc Romanuni par-
V1'I'K.NDI\ U) M MiTYROLO-
vum ilhid ipsiim non esse Mariyro-
CHRONICON. -i.J GIUM. il!i
logiuin r|uo sc adjutum fatetur .\do,
.-Ktas prim.v. — .\l) ori,L;ine niiinili PA.SSIO SANCTI liE.SlDE- quodquc .Marlyrologio suo se prw-
.usquc ad diluviuni. •!'''
RII l-:i'ISC{jPI VIFN.NKNSIS. i3;i lixis-e asseverat. 31)7
secu.m)\.
.J^It.vs A — iiilnvio ad
1'ncfatiuucula. i;!.'j
§— Refelluntur .Vndrea Saus-
1.
Abralianti nativitatcm. '!' sayus Joaiines Fronto.
ot 307
-Etas tertia. —
Al) .\l»raliain ud
Incipit Passio saucti Dcsidcri'. V'-'\
—
^ I.. Cu qau; spocio-
L.luuiilui'
David usquo. :';'.
PRlVILEGIiM quo eccle- sius Florentinius.
objicit 514
.^iiAS QUARiA. —
A Davidius rejino siam Vclnensiuiabbatite S.En- .\rt. — Romanuin parvum
III.
ad transniigrationcni Hclir.-i-oruiii sic ilelineavit .\do, iit ex ejus pnv-
gcndi jurensis confirinat. ii:*.
Babvloniain. >: latiiinc osteiiilatiir ipsissiinum esse
.Etas quinta. —
Ab eadera trans- VITA SANCTi THELDERII quod .-^^uo Ma!'tyr.)loL;io prjpfixit. 319
migratione ad (Vnristuni salvatoreni AliHATIS VIENN.E IN GAL- Art. IV. —
rioiiiani parvi aucto-
nostruni. iii litas, ex charactcribus propriis, sty-
LIA. 443
-^TAS .SEXT\. — .V C.hristo munili
APPENDIX AD S. ADONIS io, gencre, rctate demonstratur. 324
fincin. ".'>
OPERA. 449 Caplt III. De Adonis — ei
ADOAiS MARTVROLOGIUM. 13<!
Translalio seti elevatio S. Hci- Usuardi projiaglne. 331
Epistola dedicaloria l*aulo V pon- nardl. cpiscopi Vienneiisis. Vi!) Art. 1. —
Dc Martyrologio san-
niaximo. Miracula ejusdein. 451 iti Adonis Vienncnsis cpiscopi. 331
tifici 1351
Lectori monitum. .Vrt. II. —
Dc Martyrologio U-
De Romano Martyrologio
I 'tl
ISUARDUS MONACHUS suardi monachi. 337
elogia.
veteri
!i;; SANGERMANENSIS. Art. III. —
Antiquiores Usuardi
VETUS ROMANUM MARTYRf»
LOGIUM.
.
14:;
MARTVROLOGIUM. m Martyrologii
tur.
"
Art. IV. —
edilionnes
De codicibus Usuar-
rccensen-
542
PR.-EFATIO. ifi9
534
Mensis Januarius.
.Meusis Februarius.
14;.
147
C.vPLT PRiMUM. — Marlyro- dinis manuscriptis.
§ 1. —
Dc codicibus purioribus,
Mensis Martius. lol logiorum antiquoriirn inter ac prinium, dc Usuardo Pratensi. 554
Mensis Aprilis. 153 se ac cmn Usuardo propin- § II. —
Dc nostro primario Heri-
Mensis Maius. 157 quitas et connexio. 4yo niensi codicc. ^BI
Mensis Junius. loit Art I. — De Martyrologii Hie- § III. —
De Tornacensi aliisque
Mensis Julius. 161 ronymiani exemplaribus. 467 vetustioribus raaxinic probatis. 564
Mensis Augustus. lt).'i §1. —
De majoribus ab Acherio ij IV. —
De codicibiis quos niediae
Mensis Septembris. 167 et Florentinio editis. 467 not.T appellainus. 569
Mensis October. 169 —
l)e Hieronymianis raino- Art. V. —
De codicibus quoruin
Mensis November.
Mensis December. 173
m § II.
ribus, tura inanuscriptis,
excusis.
tum typis
472
sola habenius extracta seu lectioues
variantes. 373
Quo genere cultus sancti marty - Art. 11. — De Bed.'e et Flori Extracta ex variis Martyrologiis
a R. P. Petro Francisco Chiffletio. 377
res venerandi sunt. 179 Martyrologiis novfe conjecturae. 482
Rosweidus benevolo lectori. 170 .•Vrt. 111. —
De tribus aliis Mar- Cociices alii in hoc opere non
.579
tyrologiis Usuardi cognatis. 489 adhibiti.
LIBELLUS DE FESTIVITATI .
"
— Notanda pro indicibus. 382
BUS SS. APOSTOLORUM. 181 § I. De Vandalberti metrico. -489
§ 11. — De .Martyrologii Rabani. 492 PROI.EGOMENA EDITIOMS J. BOUIL-
Incipit Martyroi.ogium. 201 8 III. — De Martvrologio Not-
'
I.ARTII. S83
583
Mensis December. -201 494 Prffifatio.
keri.
Reverendo Patri Joanni Baptistse^
Mensis
Mensis
Januarius.
Februarius.
203
22;! Capdt n. — De Martyro- SoUerio. 587
Mensis Martius. 233 logio quod vetls Rom.\xom bciPiT Martyrologium. 599
Mensis Aprilis. 243 appellavit p'imusque edidit Prologus ad Carolum Calvuui. 599
Mensis 253 Prologus alter. 599
Maius. Heribertus Rosweydus, nos 601
Mensis Junius. 273 Mensis Januarius.
tantisper RoMANUMPAnvoM vo- Mensis Februarius. 717
Mensis Julius. 293
cari posse censemus. 495 Mensis Martius. 807
Mensis Augustus. 313
Mensis Septembris. 343 Art. I. — ParvumRosweydi Marty- Mensis Aprilis. 893
FINIS TOMI CENTESIMI VICESIMI TERTII.
tO
C\2 CV2
iH H
CV2
•
r-i
O 71=3
>
1}
iO ELr/SLEy PLACt
TORCNTO £, CANAOA.
I
• 'V- '
^^^}^
'•1
mA
"''''^"'
i. -W V ,
^('jft-.
:;'! 'j"!!"!
;-
'
, ' •
„: :
,.
' :'':Uii^^!:''
;.ii.ii!r?s!ir
• V ^
.^••i.'t-ri.^'f
-J r."W'*-» «
,•;
'flM^^:}-:-':^
r '
- '
. .
.,.'•*• 'w^WR
'•:
• '
, '^:y:'^4^f^^
; •. ,
•. ..^ivi^'^'^
^r*-::^,,.
x: '-•-:\;;m]-
r':.--Vi..'.'-'-YJ
••:-:>?:r?:l'f .';:•;
