Tf.

^
D. F L VD I

ANATOMIA.
 Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
Research Library, The Getty Research Institute

http://www.archive.org/details/anatomiaeamphith02flud
 T^Z^^sif^ .
^ '. Ti'*-'^i^SSuX~

NATOxMITErAMPHITHEA
TRVM EFrreiE triplici, more
ET CONDiTIONE VARIA, DEJTIGNATVM'
RoDertO rlua.a . ^^1 AeJ^tucHtuSr^vmiciero df injtfedicina D: Ox:
 D

HONORIPIETATL MEMORI.^,
DE QV E P V B L L
OPTIMI, INTEGERRIMI,
COBONO LITTERARIO OPTIME MERITI VIRI, SVMMRVVE AR-
tificis noftroriim tcmporum Iohannis Theodori cie Bry , ciuis
Franeofortenfis, qui die 8. Menfis Augufti,Anni
M. DC. XXIII.adbeatorum(edes
translatuscft.

jri fuam ipfms effigiem mcidenti

Corporu efftaicsfuhtorisfinacn mulu lim< t^trt Thcodorc tuam tamc ifU taiclk
Sat hcnejkncjolcntj afl animi nt^ucunt- -A.rci tua, cffyimt corponi atjuc mrm
^4 micittar crao pofint I C-

VErJibus accufent altj crudelta fata Ueuprobitasl Heuprtfca fidti\ Hlucandida mtntk
Nifciapraclaru parcere fata virit, Eibra iacet nuUafat lacrj/manda die.
Ptr^j UueiHkgoideducantflehiU camen, Vix ego, SanHe Senex, ledtu tibi numine dcxtro
Orbapartnte fue tot monimentagemant: Sum Gener & nondumpliafacla partns:
Lugebunt alijjaUuram &publtcadamna Occidis, &gratit rumpis confortta minft,
Ittgenium flebunt arttficemq^ vtanum. O Socer &plusquamnnveneraudepatei\
O Theodore tuamSocerexiptateBryse, Sic olim puerosSolis vtxlumenadtptos
Ottem trtjiis rapuit morbus & atra dies. Vrtnctpio vita Mors intmtca rapit,

Caufa mtbi lacrjmas vicinior cxprtmit vdas Ergo capt has lairymas, & tifitsfortis acerba

Et mea trtfiititt peiiora molegrauat, Verficulos, tremula Ummatapofia manu.

i^amtuamepietas,amor,indulgentia,virtuSy Atijj vale,& Chrtfius (nec erit mora longa)fepulcro
Deferit,crlMiluproximiort premit. Ertptum ttherti collocet arce Poli.

lohanncs Ammonius Ambergenfis Socero

meritiflimo cum lacrymis pofuit.
 SECTIONIS PRIMiE
^ORTIO TERTIA '

1) e

ANATOMIA TRIPLIGI "i^^^

,1 !(*-*
1

>.. In partes tres diuifa.

.; ^a .1**...

^fmri, FanU\ T<latrimentumfadleprinceps; ignuaciedipcatur, enuelementa,o(cuhiqmeorum^opnetaigs

dtfcutiuntur.

'Vulgarifeuvtfibili
Quarum
)
1
Duabtu fequtmibm Homo , Nutritu dt- k' >
gnttateprxcellemfimum ,feclione ^ S Diuiditur.
Anatomis bifaria , videltcet vel r

inuifibilij
Mjffticafeu inuifibili^
\jiijfticafeu

tAvTHORE
ROBERTO FLVDD,ALIAS FLVCTIBV^i
armigero & in Mediciria Dodore Oxo-
hiendi

FRANCOFVRTi,
SxTypographia Erasmi Keuvip f nKi^
SumPtil/ftsioAN. The odor.de Brt,
Anno M DC. XXUh
 a\ K.i/ii ?,r'on )\<
PORTIONIS HVIVS TERTl/ SVBIECTVM.
'
Alimentumfeu MUtrimentum illud Mtiquiftmum & aJHmatione digniftmum, P ANEM nmirimi
cutus tnternumftclione ignea mantfefl*tur , hoc eR omnia elementa in eo occulte delitefcentia re

ueUntur,ab tnutcemfegregantur,reiiificationepurtficantur,ftmulat<]ueoccult ipforum vtrtutes

^proprktates vigtli artificuobferuationedeteguntur,nb effeilu dtgnofcuntur , ociilifquc lucukn-'
fej^h hic teriU in terfntifdemonjkantur.AtqHedehacparstiuifrtma. k j.

duc diutditur A-
tutomi*. gentra, ''Vulgarem, mediante qua, eins externmnmorevulgart
quorum vnu ytr- dtjfecatur ; partefque atque organa ab tnmcem di-

(kturctrcA jhnguuntur,earum qualibet per fe defcribitur ,&V'

Alitumfeu nutritumiUudregni animalis fui a Natura ei defitnato , recte appltcatur. De qtt4

facileprinceps, ItOMlNEM nimiriim. parshuiusfecunda, :,v\ti,:

Atquehocinduas fubdtuidttur AnatQ-

tnia^ecies. Videlicet Mjfiicam , pcr qudm tam eius externuin quam inter-
num,inporttonesdifitnila,moremyfiuotraciantUT,
& verborum acte aqualiter patefitmt , atque vii'^
quaft feclione defcnbuntur: Ac ctrca hancjpectem
pars huiustertiaverfatvr. ^n ^mmi.<\

Avi'^ .I

va^. 1 if r

SECTIO-
f^
SECTIONIS I.

PORTIONIS III.
PARS I.

Do>

EXACTA ALIMENTI PANIS

SEV TRITICI ANATOMIA.
Seu

CtAVlS FHILOSOPHICA MINOK, hfOC EST, 1>EM0N^

firatto ocuUriSy quamplurima Naturiemyjieriapartm conclujiomhuiymis i
exvertisjpartmquejpeculatiombus intelleUtu alis tnniten^
tihus apriens atque reuelans,

Inlibrostres diuifa.

A % JehouA
Jehouacibamteosadtpefmmenti^depetrameUefaturamteos.Vi^X.i^-j.i/^.
uAdffe trittct/atiat te. Plalm

Panis Viilgaris.

Pani^ cor homnm confirmat ^fulft. Pfalm. 103,1^.

Vanis T)ei beneficio depromitur de terra. P{alm. 104.
t

PanisCieleftis.

Vanis egreditur ex terra f^ quodfuh eoefiyerttturinquendamyelutiignem. lo-

han,i8.
Tanis c<slorumfitiatiit m.Plalm.io^
Deditpanem robufii(Simum,fiu angelorum , hoc efifrumentum de calo adcomeden-
dum.V^Am.j^.
'Nonfolopane ytutt homofidquolibet y erbo proueniente ab ore Dei. Matth. 4.

TitHis ierresiris

VENF-
 ViiNERANDO ATQVE REVERENDO VIRO, ET
f^ inaccurataNaturiEmyfterioruminquifitioneftu^
diofifiimo^

lOANNI THORNBVRGHi
EPISCOPO WIGORNIENSI AMICO
MEO SINGVLARI, 1N EO IPSO QVI EST VERA
MVNDI LVX, ET THESAVRORVM THESAVRVS,
S A L V T E M:

V i internas rerum reueUtiones aut ahdyta 2<IaturamyJieria

dedicareniyincertum yana me reddidtt hemtnunt yulgartum j tn
rebus ^ropis y corporaltbuj (srfolummodo externis yerfatorum^
multitudoy tgnara i^ profana meancipite effecit mortalium tur-
ba^cum tnter hominum mille ytx yntcusNdtura nuda cultor aut
feitftmrtte cognofiens/it tnuentendus . J^i ergo ctrca res pr/e-^
i
^igiofis ((srintuitu externas mtntmeyerfatur , hunc mundani
inodlohabent i$ derijieneperjequunturyana ^ ytpote qutbttsstntenebrisyaganttbus,
t^ circa corticemyt dtcunt ) feu circumferentiam plane nubtlojam aJSidue peregrinan^
(

ttbus\,adcentrumjfxijfimum vtrtutifjucediutna corufantis, palattum \ adyttu ytan'

quamprofanis negatur.Hunc{inquam-,) qutppelucis atque charitatisfiltumymore con-
temptuofi rejhuunt. Ab huiujmodt ergo mundanorumfanna declinat med ^uja '-uert^
tatis mercede oneratayhtfieyexperientta tnflruUaiOmntmodo aliena eflfaBa. Forro et'
iam margaritasporcis autpanemfiltorum hdminum cdnibtts mtmme ejfeprabendumfa-
crarurh Itterarum admontttone docemur.
Jdquem igitur nauem hanc mearri^dttiittiss chemia iicet yulgaris \ haudmediocri~
hus onuflanii atque turbida optntonum mundanarum maria tam nuncjulcante melttts,
auam adytrum docium^ grauem atque tn myfleriis Natura indagdndu atque inquiren-
dis fludiofim y ac denique in abflrujarerum cenird acuttfiimo tngenvj perJJictUo intro^
fbtcientemydirtgam ? Lucis entmfilij tnterfi extiltant ^ Utantur, quontamfimiltana^^
quodam tnflinSlufimiltbusgaudere atque deleSidri indicautt experientia.
turalt

Veflroj ergo ad oras (yirKeuerendet^plurtmum ob doSirinaminrechemicapro-

fundam colende ) tenduHtyeUmea nautsplena propitto amoru beneuolentiaaj^a-
: ^
t ddrc/os cittjutnjttum dtrigittpU, adfirmas {tnquam ) 0*fatiflastnditij ^eflrtorai
4ippeliere fumma openitttur Iltflorite huiufie meai Cymba , idque Jttb ficurd hdc fiducid^
iuiA menti ytjhr^ Triynius effitlfiruni rddij , cum yobts minime delitefiantfaptentum
iptterum Nihil, Aliquid, Oninu Chaoi emm ^ Tenebrasingenuc infirtptis tutsa-

A 3 g^^f^ifi^
 i

gttouips : e^* luce',n\cuiujlihet crSMur 'vitam^ex ijs mergentem tcrjo orattonisflofr'

dicaftis idque luculenterfatis :folem terreflrem in tenebrarum centro , mirofulgore , re-

qnantem-^erhisficmidem aureis ex^Ucafis ^uaredicant nohisperDeum immorta^ .

Umfatui mundant^qui ifiusmodi Natur^ myferia ( ytpote ijspenitus tncogmta ) dert-

dent,quidef iniquitts qtiam<-ut odermt quodtgnorant ? ^iamfres mereatur odtttm^
quiddemum effuttltas? quye maioref deltratio ac <-vecordta qua eam damnarefien-
ttamin quanthilprorfus olfecertnt? qui fciltcet necNaturam hcnedtclam,necNatilrtc
rnaitfatem,nec eiufdem proprietatem occultasye tpfns in rehus mundanisfue elemen-
tisfue elementatisy operattones dtdicertnt ? ZJtcunque tamen tfli momifne tnutded rc
fertiyfeu ignoranttd turgentes crocttando (^ hlaterando pergunt,fruetur nthtlo minu4
nftrtfisperpetuumillo yeritattstrophteo quod inxternumfxtt tpfa , fyncerortimque fui

iuUorum ^familiarium temporaglort<e corond tandem aliquando adornahtt.

vy
Dignitatis veftrce obreruantifnmus

R O B. F L V B-

V* mt PR O OE.

>. nt^^M^^JkW^.Y. v%\miy i iiwmx vai^ (u^ .-.i 4

/. n*ft<(i wi VMK^ iMW^ nAykivwr't^ wmi^

WwJtafc'^ .
.
.j^^^tk^Vi^v' --
-^^
^ .'ki **^M:J^ UMn|^V^dll^ V*W^ ^MMi
'^ - <
\^>J ^tbm^MS -wr) %n% W pm**{f^
^ '-^'^' ^^xy^ >i<\,w1^'*' Hr U i
^>^ Va >^ , .4! ^ w;^oa t^\ w itt Mity iw A ' ^
^'^^'^^V^
.\ ^
^ ^ ttn .
jf
ifi n 1 li
l^
i wi^Mt^^ i^ i i^ nnw vmtf
rt|piv . -
 4

P R O OE M I V M.
^'C^^^.^^^^^f A ^ immenfa emtNaturx natutantisergacreaturas fuasbeneuolen-
S|y^^ tia, vtearumquidemnullamfuxbonitatisfcintillaautportiunculade-
^^^0 (litutamrelinqucreautpermlttere voluerit; vtpote quae praefentiali''
J^^^:J terj&confequcntcreifentialitervbiqueadefrcomniaque creatatam
;J^|^^^i*imp!iciaquamcompofitainhabitarejiifquemediante(piritufuo (cu-
(1^70 iuseitvirtutem , &:perconfequensvitamcuiiiDet rei attnbuere)im-
^^l^ ,nediateinelfcfoIet,cumteftefcriptura(acrofand:a (a) Dcm pertotum ^Pf-^^-7
^"fA-
^,. ?mmdumadesi,vtdelicetintnfemo,wextremiimAris,innofeimtenebris, (h) ^
'"*
iffcMisfiperne^&inteyrainferne: Nam (ireuera rem perquiramus,ex totius ventatis tontee-
liccreatqueexpiorarefaserit, naturamiftamdiuinam vniueriis mundi veftimentis, tam
fubcilibus quam grolfis , faiffe a mundi primordio indutam quorum omnium tenuius, 8C
:

eftcntix(uj^ioximii.iseratlux,quaminceIoEmpyreoleuangelicoipfaminduiffedicitur; / .

naminquitrlalmiftaRegius (c) Dei^s eH iimiciu-s lumme/uutvejhmento ^QX) slihiDet^sregnat jpr, i_

indutHs mMeftate&ccliiiui^.ine : Veftimenru m eius medium eft corpus folare, quippe in quo,
cajloEthereofeufteIiariinhabitaretraditu;;vndcdixitDauid(e)/ytf/(e/'<?///Z'fif?^^r4f-ePfi8.2.
Uifmm. Pofthaxdiuina&:viuilicashecconditorisnaturamagisdeor(umpenetrans,den-
famnubem(ibifcc!tinCcXloeIemenca,.i tabcrnaculum,vndefcriptum reperimus(f) quod f^j-i^^^^
J)eusfecerit mihcs veLcnkmfium Denfanubesfmtlatibulum Dei,vi nos alftciat,&am- g loh.
; &C alibi (g) iz.

haUtmcdorumdhAmbidat. Porro etiamadmachiniE totiuscentrum deicendens lux hiEcin- u.

creata , feulpiritusfacrofanduslchous, (h) tbi qtiidem vmur(um or bem implere deciaratur. ^xsa^.i.y
Atqueetiamalibi(cripruminuenimus,^^(f/.i/?ifm///rTm-,e^^<jw/W,t/i7r^w: Exquibusfac
liquidoconftaicvidetur,quodDcusvbiquemundiclementislimplic:busadfit,tamfcilicec
fupernisinc32!isfaperioribusquam intcrnis &fublunaribus. Reftac iam vt diligentiin-
tuitu,atqucinqui(itionefynceraperqu!ramus^anhic fpirituslacrofanduscuilibetcreatu-
rae compolirsEin hocmundo prxlens (it nec ne ? Vt crgo cum regni animalis puncipe, ho-
minenempe^inchoemusjdeexceifiipliusdignitatc&rencomiisjinhnita seternis monu-
incntismandatainuenimus,interqua:hxc expre(I'einfacrisliterisfcriptareperiuntur(i) i-Cor.6.
9-
miembra veflra fiint templ-raijpt/ittf-s Sanch,qtti in vj bls est,cjuem habetk a. Deo. Et alibi (k) Detpars J
""'3^
efl populiiseiiiSyEt&hhi {[]TempkfnDetfinciumef,(juodeflisvos.}r{mcci-goc(kquodvtTct:tz, .

'

itactiam &: c<Eium,ad admirabiicm hominiscompo(itionemconcurrat,eius enim cxlum

efthomointernusfeufpirrtusjterraveroexternusfeucorpusjatque vt fpiritusdominidi-
citur efle vbiquc in c^lis &:in tcrris macrocofm! ;vtpotecuius Ccdcs eft cxlum, terra fca- &
bellum pedum iplius,naai impletovbem terrarum vt tefi:atur fapiens itaetiam vbiquead-;

eftinmicrocoiino,licetmaximelicineius cajloconlpicuus. Hincergo tam philoibphias

quamTheofophia:peiitipres,inqui(itione&fpeculationetamtxdiofahominisinternura,
eiufquc adum cencralcm nodes atque dies haud inconfuitc&inunliterconfumferunr,
prieeunte qua ;n hanc tandem pofitionem oninci vnanimi confenfu inciderunt. Intenfif-
limum hominis fapicnns laborem fore & induftrism dignillimam Nifcere fetpfum hoc eft ; ;

fuuminternumocuIisfapiencijEfeuintcUedusinlpJceie^atque contucrifine quaquidem

Ibcculatione hoaio a beltia f eu animali irrationali non multum dilcrepare obfcruatur , vc-
pote admirabili cuuis vifionis vircute rotus in a!tum fublimatur homo,& totis alis euolat ad
Deum,hoc eft ad intimum fui iplius meditullium penetrat,vbi Deum intuetur & in eo,8c ,

circa eum verfatur Hac inquam vifione homo tam ad inferiora,quam ad fuperiora fedi-
:

latat,&adcognofcendumatq;contemplandumDeumluprafe,feipfuminfe,Angelosiux-
tafe,&:quicquid ca;li ambitu continctur infra fe mirabihter illuminatur.
Atvero vcad rcgnum feucompolirum vegetabileiam perueniamus , & de facileintet
,

vcgetabiliaprincipeagamus: quod eft tiuicumexquopanisnoftervulgariscomponifo-.

A 4 ^'-^*
 8 Prooemivm.
let.Panis inquam illud nutrimcntotairn humanorumanciquiflimum.de quo immedi<iteab
cgrefTu Adami c Paradifo bda cft mentio In hoc crgo vegccabih fpiritus ille omnia viui-
, ,

ficans,& orbem terrarumimplcns,affluenter abundat Vnde ficquod ad vita humanam

;

ita fit ncccflariumjVt nultum ihuchiaiut in mundo ahmcntum corporale quod magis fre-
qucns fit inter homincs,autad famcm ipforum propulfandam paratius Sc vtilius quam cfi:
,

illudpanis,cxgranotriticiconflatum,cuiusproculdubiofacultasnutriciuaabjpforpiritus
diuiniaduimmediatcprocedit, qui aiole, tabcrnaculofuojdcvitseradiisexuberantcrin
compofitionem hanc quotidieimplucrc & influcrc geftiti Nam omnis vizz virtus & boni-
tasaDcoincreaturasimmittitur,iuxtailludPfalmiftxregii. f^erho Dominifirmtitifunt cdlii
C^JfiritH ab ore eiM omnis virtuseorum'. Atvcronullacrcaturisconccditur acrcatorcfacul-
tascptatior,aucperfpicuior,quamefttllavita:&confcqucnterfcquitur,quodadus,&pc*
cohfequens cflentia fpiritus incrcati fit in nutrimehtd creaturjc,fine quaad effedum fuum
bonumtcndcrcminimeeftpotens. HinccrgoaDiuoIoh.didumcft. Averbo oniniaficU
funt,&(ineonihileHfu.6lum,ineoeratvita.^tlL'ivitaeHluxhomtnum: quibus concluderc vi-
dctur,quod veftigiacirentialia vcrbi diuini fint in qualibet creatura fcd eminentius ui ho-
,

minc in rcgno aiiimali ac tum poftca in critico ih rcgno vcgctabili; nam dona fpiritus ma-
,

gis in vno loco cUicefcunt quam in alio , fcd ad granum tritici pauld ardius mc accmgam,
Vttumpofteaadpanisdcfcriptioncm &dignitatcmpropinquiusaccedam. Odd Abbasil-
le dodiflimus iithtrmomnfuA detrinitatenztrat quodTricicurh in multis facirarufl) litcraruni
locisprofccuhdaintrinitate pcrfonaartalogiceaccipiatur, &primum Idcumhuncpro-
ducitcxP rophcCilocl.ImpUbunturare^tfrumentOjd^rei/unJabunttorcularidv/noc^o/eoiCupev
locumautemhuncfic allegoriceagit. Spiritus implcttorculariavino,fihusimplctarcas
frumcnto,& pater implettorculariaoleo. Et quidem rcm paulo accuratiuspcrlcrutando
cxplorabimus quodhaitrescrcatura: vegetabilcsjnonineptcinfuaconditionctribus in
,

/andlatrinitatcperfonis permctonymiam rcferriqucant,ficreatacumincreacis compa-

rare fas fir. Nam olcum refcrtur mifcricordijc,vtpore quod dolores mitigare fdlet Frume- ,

tumabundantiaimpleti&vinumreficerc&recrcarefolet; Adhuncctiamfenfum quam-

plurimaaliainfacrisfcriptislocainucniemusinaminDeut iS.ii. Oleumomneelciium^cjrvf-
num d^ TrtticHm,tanqHt.mprimitias,efferent ad Dominum. Et al bi 2ion poterts comedere ia oppi'
i :

distuisdecimimfrumentidf' oUt&vim tui Deutcr.1z.17. &18. 4,& z. Chron. 18. ^.EtaliWi

,

Vabitpluutam tem veflrji temporaneam ^ftrotinam, vt coiligatisfrtmentum oleum. &

c utct; i r. D
J4 Ex his crgo & multis aUis locis apparct in quanto honore &: excellcntia ttiticiim jcfti-
,

matum cflet intcr Prophctas. Qiiod autcm tricici balfamUm intcrnum pro maxima bcnc'-
didionurhterrcftrium habeatur,teftatur propheta regiiisinhisvcrbis. lehouaeosexadtpe
Jrumenticibaitit,drdepetramelliifaturauiteos; Eralibidicit. Adipe triticifatiatte; QuoinnUerc
vidctur,quodintriticoinficmaximabenediftio. SicetiaminLeuit;legimus2^. 6. Seddc
vltciionhuiuS granidignitate & cxcellentia infra fuo loco magis opulentcr vcrba facic-
nius.
Quodautcmad panisdignitateniattinet, quidem nientione vnd;quc impicntut'
eius
Biblia ficra,in quibus vt du:E panis recenfentur fpccics, ita quidem neccflc eft vt panis in- ,

tcrnus & cxlcftis inextcrno&elcmentannon aliterinueniacur,quamhomointernusin

cxtcrno,vclanimaincorpore; ExtcrniautCm beneficium perinternumexciraturadnu-
tritionen1&cxtcrnumperinternumnui:ririfolet>eftenimca:lumquoddcficientcsfpiritu$
tcficit &nontcrra.Vndevbicunquedepanemcntiotad:.ieftinfacris,ibiquideminternu$
panis per extcrhum fignificaturiquod difficilc eftgrofl^o vulgointclligcre , vtpotc qui circa
lcnfumcxternumpi-icipucvcrfantur. Atque hinceft quodpanisdiuitiis &opuIenti:EC-
tatprxCtrcnAn$\tmNnrr\.\^.\^.h3Lhtmr,vh\reptrimni,De diuitits illiui terrdparttcipahts ,fed
depanetllius comedetis. DevirtutepanisficfcribicProphcta. Pfal. 103. if. fanis cor homink
tonfrmatcrfulcit,vtvinumilludUtificat : Porroalibiicgimus, cjiiodpsnis Dei beneficto depromi-
/y<^/frr.Pfal.io4.ImoveroapUdD.Matth.habcmus,quantadiuiniucchonorandumcf-
fcthocalimcntUm,vbi legitrwi&t^. 16. Panembettedixitcjrfregit dtdtt^uediJcipulisdrait,Accipi.
te Luca 24.50. hocinuenitur. Etfaliumefidumaccumberet
dr comeditehoc eft corpiu mfum.Etir\
tum iis,sccepitpMnem dr benedtxii, &fregit, &prrigebat illis, &
apertifunt oculi eorum cognoue- &
unt eum. Ex quibus fat liquido dcclaratur,quanufit intcr pancm feu crcaturam ha nc tcr-
tcfbrem

I
 PROOEMIVM. o
Jreftrem & creatorem ceeleftem relatio. Hinc ergo cfl; quod DauJc^ rex Pfi.lm 55. j. narrare
j)rogvcditnr,<juamJit hommfl>uf l?arhanmquatprofamf)fanem ihffuehumillimagratiaruma-
iiione (^ adBeuminuocationecomedere. PorroeciamcumDeusimpios & rebcllcs puniieiibi
propofuitjPanemabiisinmultislocistollereminacuseft. VnJePfalm.105. 16. tanisfapio-
nemfregit, ^jamemin terramduxit. Infiniraetiamaliade panisdignicateexemplaex/iicro
fcripto proferre poflumus, quibusluculentiusdeclaremus, fpiricum bonitacis ci copiofe
adeffe &
ineffeab origme,vcpoce qui tanta virrute &: bonitate a mundi primordio efl: prje-
ditus.
H^c igitur eft ratio quod ad huius nobilifl^ima: creaturse vegetabilis anatomiam alii-
,

de me induxerit rerum occultarum cognofcendi cupido,vt interna& latentia eiufdem my-

prochimix'vulgarispoflibilitatceliciamfeupatefaciam, id quodinprinciperegni
fferia,
quam aut illo animalis homine nempe,aut mineralis auro (cilicet tenca-
vegetabilis magis
refumaggrefljjs,quiainternamhominis anatomiam via Alchimixvulgaris facereinutile
&impoflibileforec,quippecuiusnaturaefl:tamignea&fubtiiis,vtparcesineolatentes &
magisfpiritualesignisvulgarisartereuelare8cfeniibusfubiiceieautdifficillimumefl!etaut
plane impoflibile , vtpote cuius fpiritus ignei tanta eft fubtili tas , vt ignis violentiam minus
fuftineatquam ille argenti viui,qui caloris violenti conratu in funium cito euanefcit;Nec

certe in auri deftru6tione (vteiementaeius inrerna fpeculariqueam) operam&oleum

meum perdere velimuiam licetdilpoficio m.ineralis de terra fapiacvr illa animalis de igne,
&:per confequens parces eius ab inuicem diiiifa; fub fenfum reduci poliinr,Sc quod in hoc
Sole terreftn (piriCLis difciplinx fmdus pofuent cabernacukim fuum no aliter quam in Ib-
,

]eca:lefti,quacenushicfpiricusimplccorbemcerrarnm, &iuxcailiud hug\x^\i\\ ^quanttm

aliquidlucesinfehal^etytanttimfhiDei^vendicarcvideturinihilommusqnoniamiuxtzCsipient^C'
fimorum philofophorum iciucr^tia.nifactliu^seritaurum conftruere quam illuddeftruere,i:iconCc-
quencer elemcca eiuldem ab inuicem legregare, vnus eric ex laboribus Herculeis;Ideo fub-
ietumhocinCermedium , hoceftincerdilpoficionemmineralcm &animalemconfiften-
tem,vcpotequ^deaquamaximepartic:pac,adopushocnoftrumelegimus, quippe cuius
fpecies cum fitvegccabile,facillimc ignis vulgaris vi deftrui & corrumpi pocefl elementa- ,

que eius internaab muicem diftingui,flc enim occulta eius quodammodo manifeftauimus,
quoniaminvehiculoeiusaqueoelemcntameliusapparentpofteiuscorrupcionem, quam
auc in animali in vehiculo uo aereo propter calidicacem fuam incenfam , & humidicacem
f
,

nimisvolatilem,autinminerali propterextremamluamficcitatem a terreftri fua fixatio-

neautcongelatione orcam.
Ecquamuisdepanevulgarihocinlocotratarevidear,tamenmefubeiusvelofeuvm-
brade pane myftico in regione feu fubiedo fibi proprio abunde egifTejhoceftillum in typo
paniscommunis luculencerfarisdemonftrafle vos ingenue cognofcacis velim.- Necqui-
demobhocmederideacMomusmaIeuolentia&inuidiarefercus,aucmefriuolainlucem
produxiflTe ideoproclamec ignarus,quia fenfum huiufce hiftori^ inreriorem aut minimein-
telligit: aut incelligere non vulcnec me cemere accufec quifpiam,quod parabolice feu ana-

logice,hoc efl fenf li duplici hanc noftram panis a nacomiam defci"ibamus,cum in huiufmo-
difermonisfilofacrasimicemurliceras.quarumincernumeflfpiricus, excernum verolice-
ra: piricus myfterium rei explicar,& fe habcc vc anima ad corpus,Iicera hiftoricum feu mo-
f

ralem rei fenfum prima facie defcribir,& fe habec vc corpus ad animam Qm)d fcripfcrunt
.

Euangelifta:tamcxcernumquamincernum, illudcocumeracverum, &vciiecamadvitam

anim2quamcorporisinfticuendam,naminccrnumadanim^vicamefl'encialicerconduce-
bac,eftq; myfterium diuinum quod diuinirus gubernac internumhomincm externum ve- ,

ro ad corporisinftitutionem tam phyficam quam moralem fpettar, corpufque ad animidif^

pofitionem conformat,TamergoIirerarumfandarumexternumquaminternumadvit^
humanx regimen infallibilia funt,& perquam neceflaria,nec eft mendacium in iis. At vero
earum internum non nifi paucis.externum vero omnibus fcre parefadum eft.hinc vt vulgo
in parabolis \o(\\.\tvcnt\xtdi(cip\x\iiiubebat mundi Salnator vtaureshaherent drnonaudirent,ecHloi
(^ minimeviderent.
Q_iiodautemadhocmeumopufculumfpetat,quamuisnona:quumfitfatfcio,parua
cum magnis comparare , & colliculum tam humilem monti feu moli tam excelfe quam eft

facrum
 ^

l-^ R O OE.M I V M.
facrum fcriptum iec^uiparare,tamen hoc auflis (um dicere, quod tam eius internum quaiii
extcrnum a veritate minime diftct;c ii eius fpir.tus interior atque ctiam facies externa lan-
cibuslufticiachocefttrutinisxquitatispondcrentur , tumveritatemcum 8vtiHtatem in
phydces feu naturar, a tque etiam difpoficione Ethices , hoc eft in fymphoniaca difpofitio -
numhumanarumordinacione, haud exigua per viiioncs cxternas exinde efle elicienda
& reperienda,atque etiam per interna & abdita eius myfteria contemplatiOnem ad diuina
my ftenorum adus in diuino verbo mundi
&fupercccleftia dirigente fentietis fed horum ; ,

luce creaturarum omnium vita confiftit Ab illo (inquam lapide angulari folo myfterio-
: ) ,

rumfonte,fcaturireaflblctmiraculorumedendorumvirtus,atqucpotentia: cui in facris

fcriptuns,quia appropriatur panis ( vnde dixit ve}:hnm:Hocesf corptis meum,Yx alibi, Nonfo(fi% |

faneviuit hom$,fedquoUbet 'verboprodeunteab ore Dfi) ideo dixerimus myfterium magnum efl'e
inpane,feupotiusperpanemmyfteriummaximumvidelicetverbummore hieroglyphico
atteftamur Nec quidem ob hoc a quopiam me iufte condemnari poflTe fpcro cum in hu-
.
,

iufmodi mco conatu Saluatons fim imi tator;fub fecura cuius alarum vmbra dum ha:c lcri-
bam, vt a Viperinis maleuolorum linguis tutius euadam, me humiliter,centrahbus cordis
meiprccibuspra:euntibus,recondam: Prarcipua deniquequs adtradatum huncmundo
publicandummeinduxitratioeft: quoniaminhoc comprehenduntur philofophizmerB
tam macro quam microcofmica: fundamentaveritatisfulchro ftipataatqueconfirmata,
quxomniameuminpra:cedentibus voluminibuspromiiTum mecogit vrgetq; hoc inlo-
cooculis&iudiciisveftnsofterre&inpublicumedere, quo fine vlteriori in philofophia
mea olim publicata h^efitatione aut dubitatione labores & lucubrationes mex vobis ma- ,

gis, grati atque certiore amplexu iam tandem accipiantur vrpote qui demonftrationibus ;

infallibilibus&: rationibus ab ipfius natura: promptuario,feu facrarioderiuatis,ftatuminan

tur, Valc.

Libri Piimi Contcnta.

fDigmtoi: Deqttacap.i.& i.abunde.

Elenienta, in quilus CVirtutes.

1
duorejpexinius, vt-< ^Etdehiscap.Ti.
delucteorum: {^Vitta.

Quatuorprscipueinhoclthro CVcgetandi "sBJiio-.Qi

prtmo traclMitur : videlicet J fln niotu confijlens .-
li quo^i v quacap.hu^
TTiticifmVANlS } CNaturalis,ea-\ LMultiplicandi jmi.
Froprietas \ quevel S
vd s. {^AdniedictnamvttUs:Ltdebaccap.j.
r
*

[_Mjpca Vcquacap.6.y.& 9.
:

r Terrcftrein. -\

itiifto in \.DequadeniqU(cap.7-
lCaUftem. J

LIBEK
 11

L 1 B E R P K 1 MV S

PANE ET TRITICO IH GE
NERE.SlMVL ATQVE DE
- - ILLORVM EXGELLENTIA,
C A P V T I.

T)e tribus U^tur<s regnis cdmpofitis , m qmbus ipja , tanqudm regina fola ^
hMperatrtx luctdijsimaydominium habet.

^(^
Vem AD Mo D VM natuM vninefGli5,nb(bliirafabric$ muridanSatqtie cteattira*
# rum eiiifdem mp.tci- iirc&perfepnr.-i.fimpleXjtranfparcns&iniufibiliselTeaperi-
'
mundi regione regna fpecialia
rioribus obferuatur, ita etiam ipla, tria in infima hac
atquenotabilia,eaqueexfimpIicibusfiuselementiscompofita,tam ad gubernan-
clum,quamadincolendumfibivendicatv:nquibus,tanquam fubobfcuriratisfeu
enebrarumtegumentiSjieCretafiiaabindignorumoculisoccultarearqueabiconJ
leregeflir. Horumautemrcgnorumquodlibetjprciprietateadmirabilifuxlmpe-
ritricis aulam fuamregalemineorumcenrrofcumedituUiotenentis-, abinuicem

dutingaitur-, vtpotequxibi,iuflaaequalirate,debitaqueproportione,quodliber eorum circumferentiae

iTiembrum diuinirus rcgit,atquc gubernar. Quemadmodum eriam vniuerfalem hanc rerum gubernatti-
cem,fplendidum folis mundani palatium incolenrem ( ac fi per vaftum mundi oceanum igneum
, coru- &
fcdntem eius direxifletcurrumjinternum atquecentrale ciufdcra pundum pofIidentem,obferuamuSj vt
hacrationemotufuodiurnocquosPharbeoscircaa^qualifatisfph^ramconducat, quo virtutem luam ra-
diantempcrifer;ceramdeorfumadimamvfqueterram,quamlurfumadfummUm vfqueciliimvndequa-
qucemirrar,arqucitarcsomnestamfIiperiore3quaminferioresfvmmerriaatquef)'mphonia:EqualiadGr-
j^et,&radiorumipfiusinHuentiisviuificet:Etficutparieriamrel~pe(5luai5liuuniatquc palpitans microcof-
mitabernaculum,corvidelicet,ipfaharcreginagubernat,fpiritufq; vitalesmotucirculari,vbique,tanquam
ccentrovirfuofoadcircumferentiameiu(dem,mcdiantibusvafisfluxibilibus,&canalibusarteriahbus,li-
beraliter dif^ribuir: Simili(inquam) rationereginaha-cporcnriirmiajincenrralifuopalario, abftrufoqui-
demmore,imperans,horumrriumregnorumfuorumcompofitionem;radiorumfuorumefIentiamaquo-i
libetipfbrumpandtomcdioadlubiedimarginesfeupcriferiameiaculandoalquedifreminando', quotidie
nutrire atquc augerc fcnfim animaduertitur. Hacc ergo eft virgoilla regalis , &
Creatoris fempiterni anciU
laihicinuifibilisZotoaftri&HeraclitiignisiefTentialehocelemcntorum ligamentum,illaque vcrx com-
i-nixtionisvirtus,quxtamcomp!eram inrerquaruerpr.-Ydiclorumregnoruminmundofublunariinuento-
rum naturas dillbnantes vnioncm procrearc folet Hacc cit iUa crcaturarum princeps, quaEcuilibctcompo-
:

litorum fpeciei charaClerem congruura formamque deccntcm imprimerc auet qua quidem proprietatc
, ,

iuaresvnaabaliadifFetcntiac(rentialidiftingi'.itur.Imoveroh.-ec;inqnanT,efteaipfaImperatrix,quxpala-
tium fuum in horum ttium iuorum regnorurU medituUio pofuir in quibu s rriumphalirer regnat ,fceptru-
;

quetenet;Ineorum verumvnoraaieftatemfuammagisabundantcrexprimereccrniturquaminalio,&taj
mennoneftnaturamultiplexfedvnicafbla,nonindiuilibilis,&numerorantumfimplex,generahs condi-
loris imaginem in gubcrnatione fiiapri fe fercns,in omnia nimirum & fupcr omniaprsdominans, vrpote
quaccum"fitomniunirerumvita,dicitur,curnanimavniuerfaHcfrcinrequalibet,&conftquenterinquali-
betfabricicmicrocofmicxparticula.Serioigicurcogitandumeftjipfamproprincipalifiia^inrcgnoanuTiali*
inanfionc,fabricain humanamclegilTe,quippcqua;eftomnium creaturarum ienfibilium exccllcntior: In
irnperiofiiovcgcrabiliTriticum , omnium vegcrabilium digniilimum, pro fuotabcrnaculo ditiilimo fibi
Ycndicare videtur.vtpote in cjuomagis copiofeatqueopipare Guriamapertaratcners, donaquc iiia vegeta-
bili^
r Sc6l.l.Portion.III.Par.I.LibcrI.
bifia^triulnpllcatuiatnagisvbertim atqneaffluenterimpartitigaudct: In ininoraliveroeiusnatur', vr.vS-
{a dclcftitur aurea,in qua eius
j^loiiafplendida.vtpote radiis igncis corufcans ,apertc mortalibus rcui. l it:i r.
Oquamemiuensappareretartilla illefuperrocios(iios,quiadu Alchil-nia:completo,igni(queca:Icfiisvir-
tute,paitcspalatiihuiusreginxanimalistamlpiiitualesquamcorporalesabinuicem, iuftis triuimsniftui-

gucrc intcUiqet nam exafta abditarum harum regionum reuelatione ,

:
& palatii occulti inanifcftatione .
nd
pcrfe(flamfuiipfiusco<^nitionem,homini(q-,intcrnivifionempcrucniet,fummilmq-,inmicrocolmoi.Kr>'j
hoceftarcanillimumhominisiacrarium,iriinfimofuofpiriturecoriditumvifitabit;inquopraclcntiadii.itia
vndique ftipata refidentiam fuamhabef, cuius pracfentia ficia nonmodocaetcriS
radiis intelleifJualibus
mundicreaturispriccUithomojfedetiamineasdominiumhabetfcmpitermim.Similitcrquantafaelicitas,
riiantumqueinhdclcmillumop'era'tdreminrundeturgauJium,cnitampropitiaeritfortuna,vtpoiritma-
nadextraatqucexpcrtanutricem illaminter vcgetabiliaalmidimambencdetegereatqucnatursviaana-^
thomizare in cuius meditullio multiphcatiuxhuiusrcginxdorcsatqueiriHuentiaE,tanquam infuo tcmplf'
i

vegetabili, tamcopiofeexuberanf, namhicipfetanqiiaminCatoptro vniucrfah, fccreta naturac myfteria

{peculabitur;Acdeniquequantisdiuitiisquauefslicitateveraprxdituseritille,cuiusforriinatanatiuitas,
ftclIaqucgenialisclara,eumada(ausvai:ios,effcftufqueinefFabileselementorumcorumbcnepoHtoruni
atqueilUiminatorum;qusfuntaHreiiIliuscaftclliminoraIismaterialia,inquorcgahsnaturarefidcntiain^
faamhabet;reuclandos&detcgendosdirigitatqueconducit;namhaiufInodiciusartcfeukicntiaauruin
illudfulgurans&lpiritualc.intenebrofbcarcereligatumatquecaptumredimcrc&libertatifjsorigina-
lircftitiierehabiliscft,&;diuinamnatufae;piims&nobiliirimicrcaruri;gloriamdetegere,veftefquecius
obfcuritatisexuerc&deponerepotenscft, vtitaipfum;elementariisluisamidibiisablatis-, infimphci&
nudafuadi(pofitionevidcredatumfit,quaelibcnterca;lcftialpeCtn,&iucundointuitu,hdclcmfuumniini-
ftrum,militemquc magnanimum , ( qai tam fidchfcr eam e carccre (uo tencbroto libcrauit , ) bencuole rc-
lpicict.Etprofedtotamctfimcarteamcxquificacarenceriifatcar,aiu("ilccmrcienreinmepubliccnoncon-
ncear,videlicetquodoccultaillariatur2myftcria,autigni$illiuscxlcftisreoimcintellig3m; cuiusopeglo-
riofihuiu(modiinnaruiaefFe(5luspcrcipiuntur;&con(equcnter,dciieg,iturmihiforiitanin viam tamar-
tlam,advifionemfklicitatisconduccntem,ingrcllLis;tamcrfi(inquam)acerba&fcueraPromctheipuni-
tioterroremcogitationibusmeisfor(anincul]crif,&timidummc,&adignemhuncnobilhfimumecxhs
cripiendummininieaudacemiatisreddideric&fortafleignorantiamea.aucmcririmciindignitastantain
aiuperisgraciamobcincrenoripatiatur,autpiefasaliquaautdcfper.uio,aut(aicemlouisiracundixformi-
domeiubet& monet,ncviolcnter& vaneillumdhrmamcncoadamancino viribus abriperc tentem, ne
cumambiciolb&audaciTyphone, impul(uatquei(itufulminisintcncbro(a:terra:vilcetaimmergar , &
procontumelia&rebellionchacmea,igneacruciatdsfu(piriapcrpetuo euomam.- (nam alcripturis (acris
doccmur,()f|Jt'P(>te/weccamf,y;(fJti///W/rjQuanniis(inquam)hcmihiobftaculaoccurrercvi-
deantur , quibus autiionadeft mihitancaf.iCLilcas,.iat(iadcHl:r,eampalammundoreuelaierecu(arcnL;
umencumcommuni&fpurio Alchimifta,fimiaillaphataftica,&(Iiperduonatura:imitatorc,hocinloco
afpiraremihifashttamprofundcinparcesabditas^&inoblcaradicillimi&incomparabilisiftius vcgeta-
biliscompofi:ioncavulgarioculoabfconditas,incipfumimmergerc&tamaltepcnetrarc,quam(cintilla
illi(I.pci'c^ltaisacrcatoremihiinfu(ameviavulgaridiriget;Nam viamm)'fticamfimihinotaeflct,mun-
dopropalareacqucreucIarenonlicituriiaucfascrac;fiiliicicrcrgdvobis,quodcaquxexpcricritiamcapro-
pria&inquificiohcinhuiusrcivcgccabilisnacaradidici, apercisverbisvobisrcuclare aggrediar; In qud
quidemnatur2EreuelandaE& vegetabiIisiftiusanatomizandicOnamine,agente,locoilhuscxIcftis,terrc-
vcimar,hoceftigric(cucalorecIcmcntari, cuiusacieparicsiftiuscompofiticlcmcnraresabinuiccmj
ftri

diuidcretcntaui:EcquamuiscalorisilliusxclKrci&cxcclh propricc.is, (ad cuiiisacVas proportioncm i-

gnisiftiusinfcrioiisaciein hnc noftiaanatomiaadaptauimus) (it icscasocs (ubtilillarc &lpirituahflarc,

quasgclidumfrigusbrai.liiisfuisinclementibus&glacialibus incorporauic &

inlabyrinthutcncbrofiim
adformaslucidas&agentcsincorporandascongrcgauic,nihi!ominus quoniamigneshuiullnodiinferio-
tcs(euagentiateireftriatamvifibihaquaminuihbiliaabillopuro& efientiah lumine deriuantur; (nain^
iiintquahproleslcuinfantesvariivniuspatrislecundum varietatcm (piritus fcumcdii cui occiilto moJo
infunt)rcinellcconuenicnccincxiftimaui,vnuniexilIisagentib.infcrioiibusadhocnoftrum inftitutum
eHgcrc,mcdiantequo,giadibusriatufflEineobeneob(cruatis, nacuram Naturxnudam licct non cxa(3:c,
inore Alchimix natur.iiis &
fupremx, deccgere &
(piiitum huius vcgetabilis e::ccllcnii(limi intcrnum vi-
,

ucliccttntici&panis;inquibusnataraadcoabundat;inluccmproferreag2rcdiar.Quarehoccritpaticns
lcuanatoniizationisnoftrxhuiufccfubiccflam.dccuiusdignitate &intcrnismyfteriisinhocmcoprx(cnti
craetitudilcarrercmihipropofiii, qucmideoclauisphilolophicx minoristituloinfignireplacuit, quoni-
mvtmaiorilla philolbphix claiiis exa(^am &'infalhbiicmmundiac elementorumcreandiafquedilpo-
ncndirationcmcxj)licat, fimulatque ( vtcumSalomone loquar) rcrum omnium myfteria tam occulta.
quammanifcftacxpriinercfcrtur,(vtpotccuiusrcgimcn virtutcipfiusfapientixjaborcaltifiimiegredien-
te,gubernatur,&perconfcqucnsfallercaHtdcficcrenunquampofcft,)eftenim hocmyftcrruiriomnium

rum,&princtpii-finu,}nedii<jue temporum.&foljiitto) iim

mutattOnum,& varietatum tethporumfeu tempejiatum, &aiu
ftttacuittii,&p^umfitumn,&natur4rumammantMtn,&anmtriim&ifarumbijitarum,&vmoTumfeu^iri(Httm
fmnmy
iDeE5ta6taPamsreuTnnciAnatomia. 13
irirtim, & &
:3giidttoi{m bominiim, dtfferenudrum flamarum &faculcatum radicum , etiam co^dfaFe quJciin^/tmt
,

multa&mamfifla:) Sic etiam clauis HeeC noltra minor, cuius fubieftum non cft ipla lapientia, (ed fapicnciae
4|5fe<aus,cum Deum non alirer a pofteriore , hoc eft per creacuras demonftrare, & in eis (peculari admonc-
ftiur; vtpote qui per opera fua mi rabilia cognolcitur;quam a priorimouente (apientia , in pridido myfte-
rioomniumabdiriffimo:fufficietergonobisinhocnoftrotradatu non nouum mundum conflare , om-
niaque noua efficere,hoc cft a priori ad poftcriora contcnderc ( cum hocfit clauis praediftjc maioris philo-
fophicas fubiectum,de qno tantum cecincrunt illuminatiilimi fratres Rofeae crucis, quorum cantilena a fa-
pientibus non inconfulre eft contemnenda &pro friuola habenda) (ed viceucrfa a pofteriori adpriora
I)rogredi,hoc eft non in conftruendo,(ed in compofitum deftruendo , & in primariaatque fimphciafua e-
ementareducendo,quofimphcescompofitionispartesintueri,elcmentorumnaturas,fitus,&difpofitio-
ne? pro alchimiac fpurix pollibilitatc animaduerrerejcompofiti vegetandi acque viuificandi rationem col-
LgviTf^jf^nrituslimpidiatquelucisccruicanrisvnionematqueadvitam concentum {pecuIari,corruptionis
acque generationis intentiones cametfi de lange concipcre , corporis tenebrofitatis atque opacitatis ratio-
nemoculisapertisvidere, &
tandem complura alia in natura: lacrario occultata elicere atquc manifefta
facerepo(Iimus>HEcinquameftclauisquahphiIofophiaEminor,quiatametfieIementaquinque,atqueet-
^
iam ipfius chaos abfurdum tenebroliim huius artificio detrahatur, ita vt quodlibctab inuicem diftingui
videatur,nontamenpotefteIeiTientumpuruminfimpIicifuanacura, huiusarcis fpuria induftria demon-
ftrari,necnacurainaurea&fuIgurantifuapuritate,proutreueraeft,enucleariatqueinlucemproferri, ied
folummodo in inquinata fiia naturaab inuicem fegregari,quatcnus quodlibet, Uc8t adhilc impurum magis
dehoGvelilloelcmenroparticipaf, naminuitaarre chimiE fpuria , vtcunquepcrdiftillationes,cohoba-
tioncs,digeftiones,circulaciones,putrefadiones,filtrationes,calcinationes, feparationesaut coniunftio-
nes,fimul atquc fixationes vel dilFoIuciones operacur,habebic camen nacura fuas latebras labyrinthicas , in
quibusPh^beumfuum vultumabartifice fibiaIieflorccondat;noncnimagnofcitipfa,autfacic& vultu
nudo atquc detelo quempiam falutabit^prseterquam mimflrum fuum proprium, in femitanaturae fimpli-
cianibulanrem,infuisoperibusfimpliccm,atqueinoperationis naturae ad:uoculum(iiumfemperfixumj
habcntem,huiufmodienim AlchimiftxveroadcricNaturapropitiaobfcuritatisveftibus exutis, huic( in-
& propitio omine &lutabit,fed ad pro-
quam) aderit fapientia omnium creaturaru m prima,cumque faufto
pofitum cranfeamus.

C At VT II.

"DetrtticoJeupdney^denominetamapudGraecosquam Latinos ei appropriato. Eiuj

etiam excellentia, eiufdemque ratio,(imditer yegetandi modpu atque

multipUcandiformuiainhoccapituloluculenter
explicantur,

TRiTicvM igitur/excellenciflimumilludreginarnaturx templum arque habicaculum vegetabile, eft

f ubiedtum in quod demonftrationis huius noftrae ocularisfundationem pofuiftius. Hocapud Grxcos
wi'f>oVdicitur,abignca(vtegoputo)eiusdi(po(icione,vtpotequodIucido& viuacinaturzradio replecurra
Lacinis vocaturtriticumattiturando, vtnonnuUivolunt, quippequodconterendum& inpulueremvijc
palpabilemreducenduiTieft,antequamin vfumprofcrripoilir.Increaturahacvegetabilictiamgens rufti-
cagro(naeorumexperientiadifFerenciamhaudexigiuminuenic,vcpoccquiillaminacerem,furfurcs,fari-
nam&fimiIaginemdiuidcrefolent,tamerfireuera, farinanihil|fit aliud,quam exfurfure &femilagine
compofitio,proutfcmilagofurfurisfepaiarioneapparcreob(eruatur. Hocvidetureflcfolusgranorum ve-
getabiliumrexatqueprinceps,quoniamineonatur3a!ma;vniuerfimundimateratquenutrix;prscipuam
fiiarnhabetrefidentiam:Vndenoninepteanonnullis(vtin pricedentibusdivVum eft) perfcftifnmumj
regni naturae vegctabiUs templumiiupalatiumdiditatur. Atque obhancrationcmgranumhocvirtute
tam in multiplicacione quam nucritione infinica imbuirur,mediantc qua magis firudifcrum fimularque a-
Umencofum elTc obferuacur quam aliquodaliud totius regni vegetabilis granum. Porro etiara camj
,

propeinpartibusfuisellentiahbusadnaturamhominisbenetemperatamaccedit , vt ipfum, ratione fiis

indifpofitioncfimilitudinis, advitalem&naturalem hominisficulcatem feipfum conformareamedicis
quidemdotflisanil-naduertatur; quia partes (eumembrahominismagisnutrit, quam aliudquodcunque
yegetabile,GuiusreirationemfatisetIicacem vobisfuoloco &
tempoic explicare haud deliftara: Ar iam^
quanquam ignoranti res impofribilis videatur,certam vegetationis &
multiplicationis in haccreatura be-
neftca rationem dace eitamcnfpeculatione veraeritfacilUmumhocdubium enucleare, qui primunu
,

corpusiftudbeneanatomizareintelligic&tumpofteaquacuorelcmentorumquaUtates, fimul atquecu-

iuslibeteorum adalterum contiguicatcm ingenueponderat ; (ed prxcipuc qui balfamum illud naturarprc-
tiofum,alucidafoIiscjEleftisefrentia deriuatum, & inconcuiitatis meditullio abftrufb moredclitefcens,
reftccontemplatur.mediancequocorpushocvcgetabileviuit&niultiplicationeabundat : Nam hoc cft

IpeculumiIIudChriftallinuiTi,fpirituIqueqmnra;elJentiiElimpidui,inquo,narurIucid2prEfencia, non-
B nun-
14 Scd:. I.Port. III. Part. I. Liber I.
nunquam vifibiliter apparecSi cfFeftu qiiodam cxterno fe etiam oculo vulgari reuelare geftit Si igitur iiu
:

primo loco contcmplatione philofbpiiiiE intellcdluali obferuauerimus , quomodo elementum tcm v in-
culo eirentialiatquc infeparabili cum iiibaquaj concatenetur,&quaiterura viaelementum aqux illi aeris.
&illud aereum ignco.ac tandem ignis elemcnto quinto fcu qumtz eilentix lucidae adligetur,(quac quidcm
quintaellcntiadeaureafolisdifpoiitioneparticipat.cftcnimquintacffenriafcaturigo viti puriffima,in_
quaiux&:i2heusaBternxl"apientixradius,autfacraemundicupidinis{eipfumtanquaiirtcaftillimacPfiches
frremio balneare gaudet ) tunc crit illa nobis res facilUma ( v ti puto ) cognolcere atque colhgere , cur tritici
ibicadirede&perpendiculariter eterrafurgat,atque fublimetur,&quafipiniproccraEtruncoinaltunu
ftatuminaretur: nam putrefaftione finita (linequatcftibus fcripturisiacris nihil mortuumrefurgereaut
exaltariqueat^iilafcmpitcrna&nunquam moriensquirttzcllentiacfcintilla, immediatc acaelcftilacerri-
mi Apolhnisprogcnic (quiftatuittabcrnacidum fuum in fole ) deriuata, fcipfam iam nuncper putj^fa-
lionemaquatuorelcmentorumvinculisjquibusincarcerefuoopacoconclu{acft,libcratammucniens,
fiiqam patriam fuam xtheream vcrfus,a qua primitus defcendebat , lufciperc tcntat , atq-, ita gradatim cri-
ftam velcaputfiium liipraterram tenebrolam vel ponderolam primum le exaltat Deinde elcmcntum i-
:

gnis quod admirabili inclinationc & inuiolabili ncxu Ipiritui quintje elfentia: conneditUr) fubtilibus fu-
(

mis & exhalationibus (urfum ^ terrapoft eam quintam elfentiam cxurgit , non aUter quam in Arithmetica
videmusnumerum^.confequcnter j.kquij&ficriaturaliquodamglutineadhxrctelcmcntumignisilhx-
thferis , aut quia impaticns cirerlbcium fuum dulccm & formalcm relinquere ac perdere , cuius prifentia
elcmcntum hoc cum rnbus fuis Ibciis infcrioribus tanta pulchritudinc ornaretur aut in co relpetlu quod
:

rcsquaelibctnaturaliinftin6luadlibertatcmfuamnatiuamafpirat,&inpropriam manfionem ieu patriam

Teuertiauet;parifcilicctrationcaerlubinuifibihs feufubtilisvaporisformaleueftigieconlequitur, &im-
mediatcpoftigncmeterraalcendit,vtpotcquihmiliplancnaturasligamento,elemcntoignisvnitur,quo
ignisquintxelfentisc; Tandemelcmentumaquslualeric&ordincaerifucccdit , vndeiUudimmediace
poft acrcin cx terra: matrice furfum cxihre artimaduertitur,nam idem fibi vendicat combinationis priuilc-
giumcumaere,quodaerhabuitcumigne;Etquamuisin vltimolocoterraeadcmrationcvolatilc&fugi-
tiuu aqu elcmentum ampledatur,tamen racione fua: poriderofitatis,atque etiam propter eius iri (phasra
riAcreacionealIignataquielcendidefidcrium,liftitaquarninfuomotu,camqueimpedit, nemagisfurfum^i
vehacuriacqueicerumaqua impedicaercm,cuinaturahamiciciaconiungitur, &itcrumimpcditusaerad-
eft igni ranquam franium , illumque coercec in fuo motu, atque hic denique mifcrabiliter recinct radium^

folis inclulam,illumque prohibcc,mocUiqucfuo ne magis furlum cendac oinnimodo obftare videtur,vndc

prouenit, quod ifte radiuscileftis inplanta:fummitatefcucacuminefixepraetcr appetitumfuumperma-
flerecogacur,qua:plantaperradicesfuasterr.Ttcnebro(iadIigatur , itaVtlcintillahsc folarisicerumpar-
tim ab aere v ndique obfidentc,eamque gradibus infpillationis inftar recis vndiquc inuolucntcpartimque
ab eiemencis c2Ceris,&prscipue a terraincarcerecur,& non ahter captiuetur quamfuic antea. Et tameru
nihilominuspeculiarishaccignisvicalislcintillaitainclufunoricclTatomni momentomagneticaquadam.rf
facu!cacefibiatcrahere,&abalcoquafiinfuumauxiHumatqueafliftcntiamaduocarefcindllasformale)|ki-
gnemquclb!aremfibifimilem,addill!panda&violandavinculaillanouitcrnodataatqueligata: Namaer
iempcrradiisnaturxmultiplicancibusimpletur,quiinuifibiliterinflu6tibusaereis hucatqucillucvagan-
turiatquehiparacifuntadlubfidiumfodisfuiscaptiuisadfercndum, quemadmodum cohortesmilitum...
armatoruminprxhoabexercicusaciediuilas,pararasciIc,omnioccafionedata, Ibciisfuisinaciecommo-
ranribiisauxihum,vbiexigicnecellicas,praeberc,videmus. Sedhilcelucislcintillisliberratempoftidenri-
bus,&inaereooceanovndiqucvagantibushocidemaccidit,quodfamelicisatqueaudacibusmu(cis,qua;
tcmericacempericuloprxferences, tamprofundeinhmumillummellis hmofi leuSirupiSacharatileim-
mergere acque pr;rcipicare animaduercuncur , vt tandem vilco illi lethali atque exitiah tam firmitcradhaj-
reant,quodadmanfionesfuasredirenequeant .hocideminquamlucidishifccPhaebiinfantibUsfcuIiber-
tinisccEleftibusaccidit.quiinuifibilitcrinacrevagantes, fratrcsfuosincarceratosliberarc aggrediuntur,
&dolosleuprodiciones materialesignorances,fubitocapciuantur,&groflbrumclementorumreribusin-
ha:rent , atque italibertate priuantur & in diUerlis carceribus aut corporibus opacis cum (bciis fuis antc
j ,

captiuatis, includuntur; Nonneeciamvidemusquodaeris volarilia vifibiliacodemplanemodovifcofisl

aucupis aftuti machinationibus prodantur atquc dccipiancur ? Quid ergo potcft efle dubii quin igncs illi
, I

inuilibilcs codcm plane modomcdiantibus dolofis tcrrjemachinis nonnunquamcaptiuenturacquein-i

catcerencur?Hc(inquam)folacftracio, quodqua;hbetres perhanc folummodofcintiliaminclufamin
infinicummulriplicetur;Hiceftmodus,pcrqUemquodhbctvegetabile,licetiniecorrupribilc , nihilomi-:
nus permulcipHcationemperpccuatur. Etfiquidenonpofliim egoaliquodmtotovegctabiliregnomem-
bcummagisexquifitum&inmulriplicationccxcclIehsproducere,quamcftgranumhocTritici namvi- ,

lillimus rufticorum,expericntia dodus,nobis argucrc poteft,qUod cx corporc vnius fimplicis grani pu tte-
fa(fto,rrcs quandoquc Tritici ftipuls cum completis fuis fpicis aut crinitis fuis abundanriac capiribus exur-

gant.&adpcrfeaionem&matUritatcmperueniantiCuius rcirario,vtopinor,cfthumidiradicahs,&ca-|
lidiinnaricopia,quamplantahsEcpoiridct,cumfitfcmpcrradiorumvicaIium,quosfolhbcraliferabaUrco
fuo palatio in hlc infenora eiacul.itur,fidele atquc auidum reccptaculum. Sed ne vos hoc fidrioncm cx &
propria mca imaginationc dcriuatam cxiftimcti* , huius tei veritatem oculari quadam dcmonftt ationc in-
fcriu5
 De^xadaPanisfeuTriticiAnatomiaJ ij
ferius indicare aggrediar. Ab huius ergo capituli effedlu nobis obferuare fas eric, quod motus (eu progreP-
lusingenerationeautrefurreCtioueinplanraomnimodocontrarieturilliextreinspriuationis fcudeitru-
dionisinam inpriori elementa allurgunt in llia dignitate &
ordine fecundum natura; difpofitionem qus
,

efl huiufmodijVidelicet xther,ignis,aerjaquaac tandem terra qux efl omnium bafis & fundamcntum. Sed
in dcflrudione res fefe e regione habere animaduertuntur,nam in primisaqua afcendit, deinde aer,poftca
ignisiac tandcm a:cher,&c,

Capvt III.

Detriticijeupanu 'Elementis ^(s* de manifejlis eorum qualitatibus.

J~>Etriticoigifuri!lepanis terreftrisrupremigradus conflatur, quem Saluator nofter Chriflus ratione

'^^nobiiiratis&excellentixilHusvegetabilisadpropriifuicorponsrepra^fentationem eligebat, qucnxj
pancmaiiirealeSaluatorisnoflricorpusconfecrat:onepriCeuntefecerunt,ahiprofignoquodampal]ionis
eiusmemonali,bencdic1:ioneprxeunrcacceperunr,dequibusinfralatius&magisluculenter verbafacie-
nuis.pertotumeiiimhuuiscapitistiluminnaturaliumtridcifeu panis elementorum atque qualitatume-
iu/demdctedioneacquereuelationeinfiflercinanimumvenit: Namtametfitricicumnonfitniflvnicum
inregnovegccabilifimplexjcxmembrisnihilominus&partibusmagispuris&homogeniisquameftfuum
totumcomponitur,quasnoselementaeiusappi:llamus,quorumvnionefeuc5iun6tione(mediantequin-
txeffenti^ nodo feu vinculo) integrum tritici corpusleugranuminhancfuam fpeciemvegerabilem con-
trahicur,inqua,mediantecorrupcionemultiplicacur.Experienriaigituralisinfallibilib.nixa nosdocuic,q>
aquamagisinhuius vcgetabihsmaflaabundet, qi7amaliquodaliudelementum,quodquidemvtpotefu-
perduum&pauciniminurrimentiperitifIimoiummedicorumconfilioacqueadmonicione,exPaneexha-
landum & euaporandum eft. Atque h.ac de caufa Hippocratcs integrum tradatum nobis de Panis praepara-
tioneatqueaflationere!iquic,Hincigitureft,quodhLiiufmodivegetabile,triturarionefadlaquofacihusin
panemredigatur,caloriarnficialiexponatur, vtditla humidicas luperfluaexpiraretur atq-,euaporaretur,
quofubflantiaeius moderateficcarccur, nama medicinxpericiirimis (quivfualiobferuationeatquepraxi
inflruuntur)concluditurquodhuiufmodihumiditas fiipL-rflua atque inutilis multorum in corpore hu-
manomorborumlitocca(io,vtpotequxhamoresfpiflbs&vifcofosgcncrat,&perconfequensorigocru-
ditacumillarumphlcgm3ticarum,quxfa;piflimeventriculumafTligunt&vaporcsflatulencoscumindige-
ftioneproducant,vndefir,quodiftchumorautparumautnihilnutriat.PorroetiamIaterum&coftarunu
doloresparit^facitqiicf.ibftanciam chili feu fucci fui fubico conuerci in pucrefadtionem Atque hinc eft,
;

quodvermesdiuerforumgcnerumoriunrur. At veroagnofcunt vice verfimediciatquefatencur,quodfi

benepinfecur,mirificea;ac,(anguinemquebonumgenerec,parumautnihiIventofitatis inveng.iculopro-
crearccernitur.totamqueredditmaflam indi([^iofirionefLiamagisftipticam. Hincergoapparct,quodele-
n>entumaquxinhocgranoitaabundans,aucparua; aut planenulliusfitvtilitatis,fedpotius fuperfluaatqv
nutrimentomagisnoxiaquamvtilis,vtianteae[I:diftum.Etccrtemanifeftahuiusfuperfluitatisaquexin_.
tridcofeupancrarioapentomedicoabfcondinondebet,quippecuinoncftincognitum, quodcaloreffi-
caxinhuiu(modigranovegerabilide!itc(cens,&infammiratcmeiusplantxcedrinxafpirans,natura]iqua-
dam inclinatione humiditacemaqueamauideappecac, atqueobhanccaufamaquamfubdlematerrame-
diantetruncofeuftipulxfiftula fibiomnimomentoadreficiendum & madore afpergendum habitacu-
,

lum fuum calidum , non ahter fugi t arque alhcit , quam fci nrillx cxIefHs caloris abditx,quas in media aeris
regione fimt fufpenix, m.agnetica ua atcrndione Incus & i^Aimina a pardb. inferiorib.ad fphxram fuperio-
f

remquaminhabir.inr,adfuIgurumcorufcanriumignesmidgandosacque cemperandos furflim attrahunt,

j vndeetiamapparet,quodtriticuminmanife(lafuaqualicatefithumidumradonehumiditatisfux,quare-
dundatcopia,&Calidumrefpe61:uexuberandxnatuialisiLiicalidi,quxefl[entialiteragirineo. Er huic no-
ftrx.afl!errioniafl:ipulari videnturhcrbaliflia:, quifimplcxhoccalidum &humidum aeftimare vJdentiirin-,

gradutempcrato.
Prarteraqueumhocclcmcntumpercipiemusquodfubtilis & limpidus aerinhocnoftrofiibieiftode-
litefcat,quifaculcatcsmukasabftru(asinfecontinet, quemadmodumlocofLioinferius perfpicuefatisex-
plicabimus.
PoiToctiamfxtidumigniselementum Cperfeilum adomnem corruptionemagensj ex eo elicitur,
quodproculdubioeftcaufaeftedtuummultorumprxternaruraliumincorporehumano. , itavtmediante
eomulnsinfirmicacibusfubiiciaCur.Deniquegloriofus&xchereusillefpiritusipervniuerfiimradiisPhas-.
beiluminisdilper(iis.itquedifleminacus,feipfumoculisprodir,rclinqucndoopacumfuUmcarcerem,omni
gracia,lumine, vita &
folado orbatum,cum fit amiflb ifto fpiritu igneo tanquam terra vacua damnata, ca- &
putilludmortuumchimicorum. ObferuabimusigiCur,&debirainquificioneprareunte,inueniemus,quod
haccomniaclementapanifeutriticoinfint,videlicetterra,quxeft:ieparationisfxxvldma,deindeaquaqujc
primum apparet,tum pofl:ea aer,qui lecundam poft aquam feriem fibi vendicar,hunc fequi tur ignis,queiTL.
immcdiate fuccedit quinta c(Ientia,feu quintum clcmen tum a regione nodtis in diei horizontem afcendes,
avjSopriusproceilitjNecvelimcgovtvoshocinlocointelligadsmedefimplieibusinnaturaelcmentisin-
tcUexiflcnam ita placuit maicftaaauguftiflims &
dodrina clanflimo BrytanniaeMonarchx mihi haud in-
B X iuftc
 i^ Se(^.I.Port.IlI.PaFt.I.LiberL
rcrum natura purutn elementum,(ed vt ego ei refportdi , ita ic vbs et-
iufte obiiccrcjquod fcilicet non fit in
iamlcire velim,quod hx compofiti partes, ideo elementa nuncupentur , vtpote quae magis participantdc
hdcvelilloelemento ; agnofcimusenimnihil abiolutepurinecmundiin progrelTu natura: efleinuenien-
dum,nam elementum etiam apud nos fimplicillimum,de aliena natura parricipare obferuatur,quippe qu^
niturampoUutam&corrupramimmediate poft Adami lapfum induilfe&afimplicitatefuaaberraire di-
cuntur : Et tamcn lapienccs & in vera Alchimia verfati puri elcmenti facrarium percingcre haud du-
btcacunc.

cApV T iv,
^omodo^anis elementa adnutntionem humanam concurrant, ^ de
peculiari cumshbet eorum o^cio atque A
funSiione.

IAm vcroetiamfircsadmodumdifficilisdcmonftratuignorantivideripoffit,quinamfitillainhocvcg&-
tabili portio,qua: languinem in animaliprGcrear,mediante quo naturalis illius faculras recreatur& fitu-
ratur,&:tumpofteaidinilloelementumdignofcere,quodcor&fpiricusvitalcsinprimisrefpicit,pcrroec-
iam qua: nam fit illa vcgetabilis fubftantia,quae pet vretcrcs,feu paruos vrinx canales fiue condudlus in vc-
ficam tranfit,denique vnde procedat id quod re^lct &
nucric veficulam felli5,& candem qu.Tnam fic illa na-
tura , qua;(plencm & viicerafibi pro luo recepcaculo vendicac
actamen qui anatomia: huiiis noftrr ordi-
,

nemdiligcnceraccendcric,eiquidemomniaha;cdubia pcifpicua&manifcftafient , quippequipercipiec

partemaercamillamcllequxinlanguinemvirtute&nacuraiecorisfaiiguificance cbnitercicur, quonianL.
(anguisgrolTusproximcacccdicadpuramillamhumidicatemlpiricualeni.quximpltc vatlarrerialia, quac,
quantumadproprietatemfuam.itaichabctadfanguincmiecoris, vtipirihis viniad communcmaquanij
vitaeinam fpiricus viralcs in arceriis conccnci (e habenc vc crcmor leii puriflima& fubt iliflinia languinis por-
tio,qu2eftnihilaliudpra:cercenuifIimamaerisfubftantiam, cumfubtiUa;cheris vclquincieflcntixhatu-
raicuiusbeneficioviuimus;permixca,quaffanguinisarterialisportio,parcimpcrliicidosfanguinislpiriclisi
fedprincipalicerperacrcmquolibetm6mentoinfpiracioncaccra(ftumconfcruacur,inilloinuifibiles&ca.'-
leftesvica:fpiricusdehcetcunc&occulcancur,quosvcpnmum corfinriul recepcticperinfpirationcm, illoi
firmiter rctinet,eie6lo per expirationemfuliginofo &
vaporofo acrc qui illos aducxeraccanquam ad fuum
prOpoficum inutili:Elementum ignis conferuac &
occupac vcficulam fcllis, aqiiea verd humidicas k ptinci-
pahbusvafisIanguinisadveficampercanalemdup!icemdeftilIac;TerracrafIiorreccpcaeftAvitccribus vel
inceflinis,vcpoceqU2n!miseftfpifla,quamvcpecexiguasvenasmetIeiaicascranfireponic,eflertimharurtl_.
venarum ofhcium,vt chilum adiecur traducant ; at fi force cx rcnuiori illius vifcdlicare pauxillum vna cum

aquiscraflioribusintratperanguftoshosramos , fplentenebroiusillico ad materiamillamlimofainad fe

alliciendam pnfto adeft,qui iUam in fpongiotam f uam fubftanciam auide fugit Iri hunc cnim fblum finem
:

Naturahosinternostrad:us&condu6tu$inhomine& aliisanimaiibusordinaiiit,vtpotefiilec]uibustcr-
reftris&fa;culentatalismateria'/niuerfamma(IamrubrEfubftancix, qua'prparataeftpronutrimcnto&
conferuatione parcis carnalis conraminarec,poiluercc &
inficerec-,Propcerca manifcftum efl, quod quando
vircucchbraruminvencriculocranfucrfaliumrccenciofatftacft.vfqueduiTipanis&cibusinpcrfcdlumchi-
lumconcoquacur,cumpulpaillachilofaconfiftcnsexelemcncisfupradictis,(himirumceria vifco(a,fluida
&lubricaaqua,vchiculilocoomnibusreliquisinferuienre,fubciliacre,quicft canquamfalvolacihsicuin-
uifibilis ArmoniacahsfcuNicralishilmor, cuiuscrallior&tenaciorfubllantiamifricft ad vcficam, poft-

quamelemcncumaereumin(anguincmicdaduincft,acdenique(piricualiquincaeflcnc)a qu.e fe fcncciii-

traaercm&ignem&feipfammifceccuraquolibetclemento,(vtpocequpioamicabilifuanaturacftami-
caomnibus&nulliinimica.)Hxcpulpa(cufubrcantia (inquitm}chil6la ica pra;parata, accracl-a eftad hc-
parinquo,canquaminfornacc,vnufquifquehumorigncquafinacurafeflexaminacu5&abinuicemdiuifiis>
acprodignicace&qualicaccfuaincoinpecehcia(euconucnienciavafa,aNacuraadrecipiendumilIuni oidi-
naca.difpoficus&ihfufiis.Accjueii-afacilhmumcft diIigcncianat6mi2ancidifcernere&percipere,difj.iofi-
tionem otficium &
propriecacem vniu(cuiu(q', horum clemcncorum in cricico ad corporis humani nutn-
j

tiontm &
conferuacidnem a Naturaordinatorum. Ex quo admonitos etiam velim ignorantes, vt obferuct
quomodovcra tran(mucacio mediantc hacAlchimia naturaliinmicrocdfinofaftafic,videlicet vniusipc-
fciei in aliam conuerfio hoc elt vcgctabilis in animaleni , cum qua^libet ellentialis & clcmentaris
tritici pars (it naturali quodam agentc in partes vitaler& naturales tam ho-
minisquamctiamcuiushbctalccriusanimalis
transformata.

Qkv^r
 &

DeExadaPanisreuTriticiAnatomia^ \j

CAPVT V.

*X>ewiraculoJistriticiln^edicinap'oprietatibtis^ t^ quomodo illud

addiuerja morborum genera curanda con-
ducat.

SicvT doftiflimorum philofophoriim confendi atque authoritate fimul atque rationibus ibidem allega-
aquarumin hocvegetabili plurimisincorporehumanomorbis&infirmitatibusori-
tis,fuperfluitatem
^linemprsbuiireexpIicuimusJtaetiamineoperfe^ftafanitatishumL-uaeinferendjEratioeftinuenienda: Ex
antiquillimorumenim&fcientillimorummedicorummonumencis colligere fiiseft , quanta excellentia
& eminentia vegetabile hoc in morbis quibufdam,corpus humanum inuadentibus , feipfum habeat & ge-
rat Nam quid oblecroad propuUandos morbos,& ad inimicis (anitatis rcfiftendurri,vitamque humanani
:

reficiendammagiseftefficax,quameiufdem rei pIenitudo,mediantequa illapricipue conferuatur; Aut

quid caufe eft cur humores vitiofi tam itregulares &
violenti fintin corporehumano , vt morbos produ-
cant,atque ita morcem prafmaturam ( nifi ei obuiam eatur j accelerent , prster vniueriahs vinculifeu nodi
Natur^defeftum, pra-fentia&opeprarternaturalicuius quacuor elementainexternam.afllipacificecon-
ftringuntur? Namquemadmodumequuminftabuloferocem videmus , ruptisvinculis, non ceflare
recalcitrare & oppugnare reliquos quou(queip(e(oIusremaneat viftorloci , fic etiam elementum..
,

peculiarc fuifrjcni feu iigamenti quod de nacura qumn elTencia; participat ) defedum fentiens a gyro
(
carceribusfiiisexorbitat,ordinemqueanacura cideftinatnnrehnquit,necelementis,fibi ineademc(3m-
pofitionecontrariis, violentiaminfcrredefiftit,donec vniucrfapaiatiihumani oeconomiadeftruacur,&
vitajfpiritusinlibercatem vindicetur. Atquehic omniaaligamenci huius ca?Ieftis& fympathecici defe-
ftu&inopiaproceduncvtpocecuiusharmoniK&concordiarvircuteformaeflentificapervniueriamcor-
porisfabricampra-ieruari&inftatufiioretineridcbet. Mcliuscrgoopus neicit humana induftiiafeufiri-
cntiaaggredi,qaamadrecuperandumid,quomfiinia& debiliahg.uiiencainhoc corporepoflincreiarciri
&corroborari.Ecprofed:oeuidentillinmmeftibilign.im mcntis,vbivniueriaIianacura:Iigamentaviolata
<;flepercipiunturiVbiveroaliquainparcetantumhicquiiica;eflcntiaEnodusIaxatuseft, fignificatmorcifi-
cationemveUaltcmdeprauationemcemporalcraviceilliusiphusparcis:acfiforceimbeciIIicasautdebihtas
tantumvnamvelpliiiescorporisportioncsoccupaueritinmQrbumvelinhrmicacem eopericulofiorem..
excreicitmalum.quolymphoniacaeorum vinculamagisactenuata&violacafunt. Quoitafehabente,ap-
paret,(vtopinor)eaidenciflimc,quodperhoruminfirmorum&debiIitacorLimnaturiEvinculorumnucri-
tionem&recreacionemafibifimiii,vigorescorporishum:ini tacile reparariacquereftauraripolTunCjmo-
dofiinduftriahununa excellens hocnatursbaliamum lciencercomparari& prsparariapte,vtconuenic
bonophilofopho & medico perito queat.' Et ceEteieipfa fateri cogor mealiquando magna moIeftia,ob
; ,

dolorem&debilitateminexteriorimanusmereparceorcam, illoque iplocemporecumeflemcircahoci-

p<um experimencum de quo nuncago^fuilfc afFcd:um,vnde lumfi paululum ex crudo hoc tritici quints ef^
(entii baIfamo,eoque inunxi gibbum v el dorfum maaius mea:,& ex illaipla hora cx qua iam criennium ela-
pfumeft,vlqueadhocpi^lenscempusnunquam fenfidoloremquoanceilludtempusafScifblebar. Ecta-
men conhteor,(' nec hne rubore ) vel negligentia mea, vel occupaciones alia: in caufa fuerunt, quodtieque
ante,nequeexilIocemporevnquam vllumaliudiniusvircutisaurproprietacis examenvelpericulumfece-
rim:vtpotequi.ibexpertisiIIisphilofbphis(quicircafecrerasvirtuces & naturam quinti huius elementi
meliusexercicaciacqueverfacifunc) erudiri & plcneacque hdclicerviaexaltacionis ad fummumpuritatis
,

fuatefFedumdeduciexdptaUi:Quidautemffi^ocqainta?cfrenii:EbaIfamum, mihi(volence Deo)expri-

mere&pluribasmfecundolibroreferrept|^P(ui,vbidtmoiiftrabo,illudefleverumc;rIiltellacifpiritum,
lucidisradiislolaribusreplecum. Anciqni&ModciiiiMcdiii,quihuiusquincjeeflenci.xexcrahendE mo-
dumignorauerunceiiifquepulchritudinisfplendoremminimepercepcrunt, occultos & fingulares nihi-
lominuseiastamindcbilitacarum&confumpcarumnatuiarumpr^feruacione, quam in crudicatum ex-
tinftioncrefiftcncuconcravenena, &curarionepIuriumhuinani corporis morborum afFedujperexpe-
tlentiam&praxinperceperUnt; AtqueadhocpropofitumAlmanzorprofitetur,triticumbeneco6tumj
vellai:eelixatummeliusnutrire& corioboraren.aturamliamanam,atquehinceftquodiUudinconfum-
ptionibus& Hecliciscommendare videtur. Trallianus panem calidum vinoimmerfumiis quif)'ncope
lenexamin.itionibi!Svelvettiginibusfuntopprefliconducere,publicofcriptodiuulgauit: Omnefque me-
dicorum principci gcneraliter aflerunt,illud bonum fanguinem procreare
fperma velfemen multiplicare
,

^&abandanccrn.itrireiiraacaffirmati.Uudmireconfirmare&corroboraremembrai Auicenna nosdocec

'tiocgranumconnnereinfecutammorfuscanisrabidi, vnde&hocfacitantidotiina (peciale contra vene-
mimVuiadfcntiturDiofcoridesreftansilludcumRutacurareidusferpentum Etproptereaetiamrelpe-
;

ftu facultatisfua: nutritiuj: AiStuarius iUud commendatadcompofitionemcereuifijE&longeillud prx-

ferthordeovclauen^: Illud etiamcuratApoftematamaturatione, aufert puftuIas&tumores,interimit
voIantesfcrpigiaes&iinperigines.Quasquidemfacultates(alubresrecipitpartimapartefuaaerea,fed(pc-
B 3 cialitet
 iS Se(^. T. Povt. IIT. Krt. I. Llberl.
cialiterab sthereafiiadi{pontione,qu2arli(nmoamicitiacncxucopulataeftvit2 omhlumanimalium, &:
proptcrhocinimicaeftvencnatis &
infedis humoribus,(Jui pretiofa illa compofitionis hominafiz liga-
mentaantcaallegata violarc aut debihtare aggrediuntur. Sciendum enim cft compofitionis vniufcuiufcjuc
crcaturjeligamentaefle vniusmodij& propterea fimile nutritur fuo fimili,& fimilis fuo fimili gaudct lar- &
tatur.Imovcrohoc bahamumextrahipoteftarcqualibetcuiufcunqueconditionis, quippcfmequonilul
ne moraentum quidem tcmporis perdurare pbteft.

CAPVT V i.

l)e thyfiica tritkiJignificattoneinJacropinSiiii Itteris.

Obo quis
Abbas,fuifeculi doftilTimuSjinharmonia fua ficrofan(ftaKTrinitatiattributa,tfiticumpra: reli-
omnibus vegctabilibus in facris fcripturispro fecunda Trinitatis pcrfona multoties fumtum cfle
bbferuauitiad cuiusrciconfirmationemprofertexemplumhocex Propheta locl. Implcbunturarexfru-
mento.&reduhdabunt torculariavino&olcoilnquo fingula membra attribuit finguhsTrinitatisper-
lbnishocmodo:Spiritu implettorculariavino.FiliUsimpletareasfrumcnto, &
P.itetimpiet torculatia
oleo Porro naturas horiim trium apte perfonis Trinitatisapplicatas efledeprehendemus reipedVu fuarum
:

proprictatum,velutoleummifcricordi2,mitigatenimdolores,triricum3bundantiareplct vinum refo- ,

cillat&c.Quocircainhocfenfuinuenimusmultosaliosiacrifciiptury locosin quibus iifdcm planever-

bisfafiacftde triplicihacharmonia,mentio, velutiOHfWTOf(ytt//4Wo/eJ &Ytm &frtimenti, qtiicqutdpitnii-
ttarum oferunt (hmtne.dedittbi. Deutet.i^.ii. Sic Sca.\\hi.NonpoteriiConiederetnopptdistuii, decim,mfrumentt&
rim&olet tui. Deutcr.ii.i7.& i8.4.& i. Chron. 8. 5. Similiter. Dabttpiuuutii terr reftrjt teiiiporaneam &feroti~
vam,vtcolltgatisfrumentuHi&vinnm&okum. Deuter. 11.14. Etplurcs alii huiufmodilocidepromptifuntex
facra (criptura,qui abunde arguunt,quo honorcquaque cxcellentia habitum fit triticum a prophetis fin-
apud PtophetamDauid Pialm. 87.1(5.
^tis.Prxtereavtilitas huiuSfimphcis,verbis exprcliis cxplicata cft
&PMm.i47.i4.Itavtaftluentiahuiusbal(amifeuquintaetriticieflentia: videaturefle e numero fumma-
rum te'rreftrittm bchedidionum,quas homo irt hoc mundo conlequi potcft iiiquit cnim ille , lehouactua-
,

utteosexadipefrufnentiy&^depetrainelkfaturauitcohSc in alteroloco. Adipe trttict fatiat te&c. Legimus eriam

inLeuit.cap.i}. 6. Cum ingrepftiertris terram quavi cgedabovohis, &mejfueritisfegetem , ferctis maniptilosjptca-

rum(prtmitiasmefisvefird) adfacerdotem , Domtno ,vt ,Kceptthikfit pro vobisaltero die

quieleuabttf.tfcrctdumcoram
Sabbatbti&fancltficabitillum. Exquocuidenterapparct,quam prctiofum fuerit triticum in oculis tam Dci
quamhominum.Porrofilcgerimus quam (erio &efticacitcr Apoftolus 1. Corinth. 15. hos doccateffe-
^us rcfiirrcdlionis noftra:pergranum tritici quod poft cius corruptionemintcrra, vitacreftituitur&
,

multogl6riofiusreIurgit,auda(fleraflererepoflumusmagnume(Teinternummyfterium,quodoccultatur
&dcliteltitinhocnbbiliflimograno:&eoatrentiustoiiliderabimu5magnaatqucftupenda(ecreta &al-
iegoricastclationes,quas hoc\1:getabiIe,(itbvmbra panisad per(bnam Seruatoris noftri lefu Chriftiha-
bct,prout (acrum volumen late teftatur,& nos quoque vlterius in capite (eq.exphcabimus.

A P VT Vil. ^

De duobuspanis gerierihiit,quorum alterum eft terrefire i^ fz^ulgare, alterum c^lefie f3

immediate dT)eoprocedens\ Etdeadmiranda nuirtute inpane corporali
reperta,fimul atquede naturak^igtjinculo (sriunUura
quam habct cum iUofi^iri-
tualti

ET quia propteiratibhes fupcrius rinobisaddulasnimirumabund.^ntiam fiiperfluitatis aqucfc illius

haud cxpcdit hocvegetabflegranuminnutritionis vflimtransfcrreabfqucartificiolapra;-

fubftantiac
parationc&neccflaria corredioncpnreunte.rcquiri vi(tim cft, habitoconfilio &vfuatque cxpcrientia
'^ approbata.idque abip(orerumpriniordio,vtpoft triturationcminmaflam reduccretur,quam ipkA<iini t

(ore fummilehoux inftrudus)appcllaricenfuit qh"? hoc eftpanis^vndcGenij.Qn^j^PSSm^QSr.jna '

vefceris pane. Hic vero rccenferc omnes operas in coftione

IhfKdorevultiu tei &
pinfarionc illius iniien-
las,quarumf.idaeftmenrioapuddo(a:ilTimos medicos Hippocratcm fcflicet &eius difcipulosnimis fo-
j
xet tidi.ofum,&meodifcuffui rtec vtile ncc quadrans-,quaproprcridtotum omittam,vt adgeneralcnx* .

panis diuifionem immediateprogrediar,cuius totics in (acrisfitmcntio: in quibus inuenicmus,quod

iicut vniucrfa mundi machina diuila & diftributa cft in duas principales naruras , cslum nempc & tcrram,
itact-
 , >

DeExa^taPanisreuTnticiAiiatomia. 19
itaetiam paneiti in duplicem fuam (peciem fpiritualem fcilicet terreftrem diftinftum reperiemus. &
Panis terreftrisprodudas fliit iri prima creatione, per miiltiplicatibnem &
hoc vegctabili granoad m
hunc vfque diem continuatus; ille vero csleftis a Deo procedit , in poteftate cuius (cmper eft de eo
difponere prout fibi placct jVtinfequenti capite declarabimus Et fane argumentis plurimis Sc mani-
;

feftisapparet, Deum fui (plendoris virtilterrl haudcxiguamin huiuspanisinferiorisNaturaminfudifte;

Vnde tanti aeftimaturj&intantoapudomnes orbis terrarum nationes pretiohabetur,vt ipfum etiamj
aurum in tantopretio ab homine non habeatur namlicet in maiori quantitate & pondere quam aurunuj
;

gemmi&lapidespretiofivendatur,longe tamen iis&prctio& vtilitateprscellere obferuatur: primum

quiaanimaehumanartabernaculumexuberanter nutritatquc reficit,cumauri&gerhmarumpretiofarum
oihciumfblumfitilludexornare,atquefplendidunlextrinfecusrcddere: tum etiam quia fui mulciplicati-
jUumeftininfinitum, quodaurum vclgemm.xpreftarenequcunt,nififitaurum Dei gemms myfticae &
Inagarum. AtqueidcircomultoeftpretiofiusinoculisDei&hominum, quamvelaurumvelprctiofifiii-
mi&rariflimilapilliprincipum.ObhancigiturcaufamnondidlumeftNum. 15.19. Dediuitiis ilhus ter-
ra: participabis , fed de pane illius terracomedes, arguenseoipfb panem efle fummum bonum pretium &
ad vitam &
luftentationem hominis requifitum,Quod etiam Pfalmifta nobis manifcftat Pfalm. 10 3.15. in_.
his verbis , Panis cor homnis confirmxt &
ftilcit, vtvmum illtid Utificat,. Prxterea reperimus tam pro-

pinquamefleinterpanemterreftremfeumacerialem &fpiritualem feu a cslo delapfum afhnitatem, vtfi

reclc &
penicus panem hunc inferiorem incro(piciamus,res fiquidem fuerit non magna: ditficultatis ima-
gines & vmbrasmyfterioruminfiibhmioriillocontentorum fpeculari atque contemplari: Atquehuius
reigratiainipfafacra fcripturaobferuarepofrumusquam efficaxinftitutafithorum ad inuiccm cbmpara-
tio,acfi vnuscumalteroiecreta &eflentiaiiquadam connexionefuifI'etconiun(5bus,vndcregiusPfalmi-
fta, Pfalm. iof|ingenueconfitecur , quodPrf Deibeneficio depromatur eterra, Sic&inS. Matth^o inue-
nimusi(J. 16 'Panem benedixit & fregit i dedttque difcipiilis , & ait , accipite & comedite , hoc eH corfut
tneum-.exquoapparetquantafitmpanc hoctcrreftricxcellentia,cumChriftusipfc fuum corpuscara eo
eomparet,fermoprofe(^a tantae confequentix,vt illc vniuerfum orbemChriftianum circra hoc dubium ef-
ficaciterincenderit,videlicer,vtrumcon(ecracus&fan(tl;ificatuspanisfitrealecorpusChriftinecne? Sic
eciam inuenimus in Luca 24.30. Etfa^unt efMiim accumberet cum eis aceeptt panem, & benedixit &frtgit,&poTri'
gebatiliis,&apertifuntoctili eoriim,&agn0ueriinteum.
Hoc miraculum SecuacornofterChriftus manifeftauitin panepoftfuam refurre^aionem, ex quo c-
Hidentercognofcerenobishcctjadmirandam correfpondentiaminterterreftremhanccreaturam&
efie

caeleftenicreatoremfirain. Legimusquoquequanta miracula circahocfubiedum cdideritChriftusin_*

mon te , vbi feptem p.iiiiliii homiJics cjtiateriiiillefaturauit , magna reliquiarum &fragmentorum copia reftdua manente,
Matth. 15. Et in alio loco,ejuin<}ue millt honnnesfameUci &
tnedia confedifolif quinque pambus omifiis corbibusfra- ,

gmenttsrefiduocompktis.fueruntfufientatt Match. 16. Porro nec mundusinfitiari poteft bcnedidiiones quas

Deustriticigranoimperacfingulisannisjquodabunde fuotemporepopulis fuppetit, vtpote iUorum vi-
tam& fuftentationcm perquamviuunt: Quam ob caufamRcxDauici Pfahn.^i, 5. oftcndit quam dete-
ftandum&barbarum fitvcfcipane, abfquehumihnbminisaltifiimiinuocatione, & debitagratiaruraa-
df:ione,protantabeneficencia,impiuma'ftimanscalem hominem,quideuoratpanem , gratianon prxeun-
te : & a Pharifkis &Scnbispro vitio & cranfgrcifione habecur,panem illotis manibuscomedere, tantam e-
nimreuerentiamcxhibuerunrprincipahhuicnucrimenco, Matth.i^.i. Annoncumlehouaimprobospu-
nitutaseftjillispaiTisinopiam minatur; Panisf(ipionemfregit,&famemtnterramduxit, inquit Pfalmifta. 150.
j6.Quotmandata&ftituradiuinitusordinatafueruntpopuloIfLaeliticocircahocnutrimentigenus,pa-
&
nes fciiicet fermentacos & non fermencatos,iudicct determinec illc, qui legericExodum Leuiticum &
naminvnolocodeillodicicur. Tcrnuntattimne comed.it isillo dieqiwegrefieftisexMgjpto. Exod. 13. 3. 7. Hisi-

taqueperfpiccrepoirumu5,quampretiofushicpanisterrcftrisJitinoculis creatoris, &quam myftiee vo-

luntati eiusfecrecseccnneiflacur; Necnegarepoflumusillumvicam, multiplicationem.&confequentcr
virtutemfuamprsferuatr:cemexrecrctisergafteriis& gazophilaciis ipfius lehoux duccre, quandoqui-
dem ros&pluuix,qua-fant vcixfcrci!itatisregiihuiusgranicaufa:,inmanuDeinoftriIehousE conftituta
funtiqiuillasafIeruarinrecretisfuisthe(ImrisjCanquaminprompj:uario,adeasterrevclimprtiendas', vcl
dcnegandasprofuoplacito,mmitumvttahretentione &denegationetriticumimprobisin terra degen-
tibiisdenegetur,iliarumverb viceucrfa emiflione&inccmpoieopporcunoefFufioncilludlargiturDeuS
& abundefuppecit piis-,'& hominibus Deo placentibus, prouc facra; hiftorisc nos plunbus in locis e-
docent. Pra:terea non folum inuenimus oblationcm tricici Dco gratam fuille ( vt fuprainnuiinus ) fed
etiam &
panem loco prmcipalis oblationis ei confccratum elle legimus: fic enim ex Leuit.23. 17. col-
ligimus, Panes duos cffj
Videtur :i(kzcie , quod panis quidamegrediatur exterrit
lehoiu offerendos, Ec lob. 28.5.

& qiwdfub ea qucndam veluti tgnem: quid hic panis

esi rertatur in terra a qua emergit , fibi velit io^&
theoloo-ia myftica melonge profundioribus &
do(5l;ioribus enucleandurehnquo Mihi quidemeftfacilli- :

mu,maiorisadhucimportantixteftimoniahuiusvegetabilisnobilifIimimyfleriaatteflantiavobisprofet-
reitamadeiufdemianifticaceexplicandam^quxexdehdo&lacrilegioilloaProphetaDauidinablationeiSC
^efi}panumconfeeratorumcommiflaverificatur,5pIuraalue.\eplaaUiorisnatura::fedvereridumiliielt,ne
T B 4 vobis
 10 Sed.I.Port.III.Part.I.Liberl.
vobisprotraftatahacmeamoradi(pliceam,&paticnciaveftrafolita abutar. Finem itaque huic traftatus
meipartifeulibro primo cura fuccmdba (pirituahs OEleftis panis dcfcriptione dignitate impo- & &
iianL>;

Capvt VIII.

^epane coeUJiifeuJj/mtuali cum injimtis eiufdem myflenu

^ effeCiibus^

SIcvTterreftrefrumcntumapdnose(Ierecenfetur,itaetiamdatur coelcfte, confcquenter fequitulij & *

quod fimili refpeftu panis terreftris relationem habeat ad illum ccrleftemiQuid veio fit ccclefte hoc fru-
mentum,velpanis(J3iricualis, excellentillimenobisdefcribitprophetaDauid.Plaim. 78.14. M.<?W7M(J(/fo-
medendumd(j>luebat,&frumentumulorunidabatilliSiVtpanmrobttfiip}iiunico}nederetquisqHe: Acque hoc idem a
MoyCeconfirmaaninhisveibisyExod.iG.yc). i^. Mannapanis ecalo 6^c. Quidfuerithicmanna.vnde vene-
rit.&quahdiicrepantiaatriticovelpane terreftri differat , idemfummus Prophetafufticicnter nos docct
h i(ce plane verbis ,
Afflixit te,&fecit vt efurires,fedcibauit te Manna,quod non cognoueras,nec cognouerunt matores tui,
vtnotumfacerettibinonfolopane,fedomnieoquodprouenitexoreIchouvtiicrehoiine}n.Devney:.i.i. lamverocon-
procederc ex orc lehou.T priter (blum ipfius verbum , a tque idcirco primo ftatim inruicu digno-
ftat,nihil

(cerepQ(rumus,quamexcellensrcsfitcilcftishicpanis,cumprocedatabip(oDeifpiritu , (it tanquam_ &

ipfiiIimumciusverbuni,quodnutrit&corporalicer(?c(piritualiter. Atquehinceft,quod^iensdicitSap.
i6.iC.iJaturfniRutnnnonalu}itho}}itne}n,fedverbH}nDeieosconfiruat; Exquoeuidenterapparechuncpancni
procedcteabiplbverbo Dei,quodetiam locoiequcnticonfirmatum eft.Exod.i(3.5.i4./6.i7. Panispluitur
de ccelo dtclus Ma}tna,llic esfpanis ille qtiem dat vobis lehotiaad co}nede}idum. Eoc esl verbum quodprxcepit lehoua , coUi-
giteexeo. Hicidemer.u panis ille angelorumdulcisde quo Salomon Sapient. 16. 10. loquitur.inquiens.
Angelorum efca )iutriHit popultm tuum, &paratH)n,panem de ctxloprdfltttftt tUisfine laborcomne delecta)nentum infe ha-
hintem,&o}nnisfaporisfuauit.ite)n; Vndeapparetprimum, csleftcmhunc panemconftitutumfuilVea Deo
vcficelca angelorum , tk cum quoquequod fuerit nutrimcntum admodum delicacum, & guftui acque
palacogracinimum. Vcpaucis ablbluam, hicpanisreconditus fub cypo Mannaecailicusmiili , maius iru.
leconcinccmyfterium,Cvcegoexiftimo j quamvtamaximapartehominum vcrbis explanari podit, Ec
quamuisiponce confitear,nTeincognicione tam ardui &my(ticipabuli non complete adhuc profeciftc,
accamcn afhrmare audeo, animi mei votum &
defideriilm clle vnicum , cantum dc illo cognofcere,
quancuih qui vel plurimum nam ad tam beatas conccmplationes inlhgac
; impellic me cam incetnus &
meusipiricus, quamacerrimus ille mencis ftimulus homini aDeo & fua natuca inficus, qui concinuo
eleuace (eipfum molicur , ad fummam contemnlacionem foclicicatis & bcatitudinis illius vbi vnitas
commoratir:Mensmeanie docuit,docet &
docebit(Deo au(picante)viam ad bcaticudinis palacium,
adcceacurarumcenrrum, admundi lucem Qu^idr nonneS.ipienria Salomonis idem nos docec, nimi-
:

numquod voluptatifltf.ipienti.tverfari&habitaretnterfiltoshomtiiuin, Prouerb. 8. Nonne ex iplb lucido carlo

fuper cerram miHa eft illa,vr remanerec &
coopeiurecur cum homine in hunc fcilicec hnem,vc dilce-
rec & cognoderec quid accepcabile fic Deo ? S.ipient.io. EtobhanccaulJm Deus ipfe dixit lob. ^S.jtf.
Sdpienti.miquispofuinurenibmi' aut qttis , Deunx*.
dedit cordi intdligentiain ? Hiiic igicur perfpicue appaiet
fuperne (apientiam homini infudifie, &
(apienciam efie lucidam emanationem immediate j>rocedea-
tein a Dei srerni Maieftate , Sapient. 8. Quocirca nc quis pra:fumptionis ambitionis elTe opinetur, &
conari quancur.i fieri poteft,ad verani myfttriorum diuinorum cogrtitionemfcandercquandoquidem
gratia diuina dclibauimus ex lucidis a:tcrn.i; (apiencicE fontibus , qui fiio benehcio nos vfquead ipfidi-
nnim iphus lehoua: thronum dcducunt & concomitantur vt animo Isto & alacri gloriam per (piri- ,

tum contemplari & intueri poihmus, (ed quid dicam ? Craftum & ohlcurum hoc corpus (ccEca tene-
brarum(caturigo) obuelat&cooperic itacapciuos noftros fpiritus, vtdiihculcer diicerncrepoflimus ea
qu.ie corporcisnoftrisoculis obiedta funt,& multo minusresconclufas incTlo IpicirHali. Annonidciu

icntirc (e tcftatus cft exprcdisverbis fapicns quando Sapienc.9. i^ . inquit. Cerpus mfcftum lorruptioni aggra^
u.tt aniniam^cs' tcrrena habit.itio depriniit nientem niultis cttrtspknam ? Et rix conttcin:us ea qua in terrafunt,& qu ad

inanusfuntl.iboriofeinHeni)}tus,quauteminccelisfimtquiptruefttgabit? 6-confiltum Dei qtiis nouit ? mfi Dcus dcde,

rit fapicntiain , & mtferit f.tnclum fpiritum fuiDn elocisaltif*imis,fic correcltfunt eoriim qut in terra vofantur femi-
t,&res qudpldcciit Dco hominesedoctifunt. Eft ergocaro ijUa; (piritum ab altis rcrum ctrlcftium contem-
ptationibus abftrahic j &
non voluncas Dei , qui fapienciam fuam fuper nos ad conducendum &
dirigendum nos ad fe Sed vc ad noftrum (iibiedum, quod e(V fpiricuale manna
liberalicer impluic:
(cu panis cocleftis, redeamus,fticillime coUigendumcft.quam fublimc& myfticuui illud nurrimcntuna
lir,cxdiucrfisfacrorum bibUorum allegacionibus. Ec vc ab ip(b lcruacoris nOlbi (ermonc exordiarloh.
6.3 1. Nffw Mojffes , inquic liic, dedit panenide ccele verum ,panis enim vertis esi qui dec.dodefie)idit,&dat ritam mundo,
Dixerum ergo ad eum , Donunejemper da }iobispa}iem huiu,dtxtt autcm lefits , Egofumpanis vttt, qui veim ad me )ion
efurtet
 beExadaPahisfeuTritieiAriatonlia. 21
ifunef,& qiii credhin me nonfitietin mrnum Ex quibus hic videmus, quod lefus ip{e,( qui eft vetbum, quod
,

tftipfeDeus)fitverumMannavclvferuspanis,qiumifruseftdec2lo, Nefcio quiddepaneillomiraculofo

dicam,quem AngelusfecundavifitacioneElic-EobcuIitjdequofcriptumeft^.Reg.it).^. jQBOi/prfntfyakiwwi-
tm & vas aqm confortartnt Eltam mediantequo cibo hoc e^ infortitudine cuius ambulauit quadraginta dits & noiles. II-
ludpabulumomnidubibproculerat eiufdem naturaecum manna illo cslefti, quo nutritusfuicMoyfes
&
tum cum qiladraginta dies tocidem no des commorarecur in monce Sinai prouc quoq-, Seruacor nofter
:

Ghriftuscencacusatencatore,vifuscftaliquomodoinferrehifceplaneverbis,(quieteodemmodofuften-
tatus fuit in deferto quadragintadies &
nodes) Nonfolopaneviuithomo/edomni verboprodeunteexoreDet Matr.
4.Hiergonutritifuerunt(pirituali&elIenciahhocpane, (ecundum iliudquod fcriptumeft ab Ecclefiaft.
15.5. Cibauitipfumpaneintelligenti,&bibendumprbuitei vinumfapientini,; Annon Eldrasquoque moremiracu-
lofo Nedlareo hoc poc ulo luften tatus fuit per quadraginta dies & noftes , profcrens integro illo fpatio vo-
''-Va&rprcEceptalapiencix? Eicir.^.i^.j^. F.ccecalixplenusreiliquidficutaqua,fedcoloreigneo,quocormeumone-
rabattir mteUeclu,& inpedorc meomtHmefcebatfapientia. Itaetiaminueniemus Ezech. 3. illudipfum pabulum
iiimirum Verbum Domim exhibitum fuille Ezechieli , quamuis in alia forma, quo complebacuriapiencia,
&pronunciabacvolunracemdomini,quidixitadeum. !iurgefilihommis,Comededehocquodinuenis,edehailite-
r.ts,&abi &loqucrcaddomu.m lfiael,tunc ego apmcbam os meum , &
dabat mibt has literas comedendas Ef dmbat mthi,
,

Fili hominis,fac vtedat venter tuus

,&repletntefima tua hifce htcrisqtias tibi do,tuncego edebam tltas , &
erant in ore met
dulces velut mcl, Sancflus ctiam lohann. in Apocaljpfi, de pabulo mentipnem fecit fimili quod fallus eft dulcc
ruifte palatojinccftinis veroamaruni', quidnam ergofuitpretiolum hocpabuium ? Annpn illudvcruni.rf
GhrifticvpuinprxlefcrebativelChriftusillius?Nonneerachocfpiricualisillarupes,qua:{equebaturIirae-
licasindekrco,pra;fidiocuiuspa(cebancur;EcannonChnftu5ip(eerac(piricualisillarupes Audiamusin
i
?

hancremDiuiPaulidoctrinam i.Corinch.io. i. Fratrcsnoloigiiorctis,quodomnesnofiripatresfuerintfubnube, &

omncs tranfierintper mare,& omnesfuerint baptizAti a Mojfe in hac nube &
in hoc mart , (& omnes ederunt eundem fpiri-
tuakm cibiim , &
omnes btbcrunt euHdemJpirituakm pot;an bibebantenimcxpetratlla (piritualiqu<efequebatureos,&
,

petraerat Cbrifiiis &c. quapropcereuidenseft , quodChriftus(quifuicanteomneinitiumj ellet ipiritualis

iilapetra, &hscperraelleclpiricualiscibus&pocus quipafcic &
corpus & animam, quo cam internus
quamexrernushomoregeneracur&invic.aiueuocncur', Quidergo? Annonhoceftcffilefte&occulcuiiu.
illudMannajquoddabicurciquivincic.^^JoiJ.w/.i.iy.Hiclcilicet.hic^inquam^idempanisablqueomnidu-
bioel^fruilusarborisilliusvicsinmedio paradi(iDeiconfirar,promifliisilliqui vi^urus eft, lohan. 2.7.
i
quiaffcrclecumalbumillumlapidem,inquonouumnomeninl'cu!pcumeft,nemininocum,faluificans il-

lum qui recipicid loban. 1.17. An non hoc idem Saluacor nofter agnolcic , quando didt,Egofumveruspanis
fvt modo didtunu
vitii,ver,'.petra,&Iaiiis.v!g!daris,c^uem D.Pauliis yocatpctramjjnritiialenhqiupauitlfiaclitas
ft.) Imoverohxceft vnicaiilapecia,veriisi'lclapisexcauacus, (inquam)ecslodelapfiisqucm lacobco-
gnouicefteporcam ckIi & domum Dei,Gef/^i 8. Cum icaqne Chriftus ficpcrfedlafapicncia in quo iuxcafa-
piencemSapien'.7.ii.j^ir/n;nfe/MMrtyzd'f,qui(inquam)eft(an(5tus&vnigenicus,mulciplex,fubcilis,mo-
biliSjclarus.inconramin.iruSjapercuSjdoli&d.unniexperSjamansbonumjacucus^quiimpedirinequiCjfa-
ciensbonu.amabi!is,conftans,fidus,ab(q;cura,habensomnepoceftacem,circurnfpe<5tusin omnib'reb',
pcrmeansomnesincelledualeSjpuros&dibtiiesfpiricus, ciiomnibusrebusficagiUor,&obhanccaufam
resoesobpuricacefiiampenecrer,(eftcnimillaveruslpiricuspocenri2Dei,&verainfluentiaeffluensaglo-
ria omniporentis, &
idcirco a nulla re contaminari poreft,vtpoce quae eft fpledor lucis sternzjfpeculuim-
poIiutummaicftacisdiuina:,&!migoipfius bonicacis, quxcumvnafic,pocefttamenefiicereomnia,&per-
ftansaffidueinfeipfaomniatamcnienouar, &habico difcrimine aecacum , inomnes animas fandlas in-
trat,&illasDci&prophetar.umamicasreddif, Hcceeft(inquam)verailla mundigemma,perrafpiritua-
lis, verummannacGflitus defluens, quodruftentac vniuerfum mundum t.im fpirirualirer quam corpo-

rahter,quodcftvnacuiTiChr;fto, Hiceftlux &vita hominumiecundum illudD. lo/KnKwM^.i. Ethsc

deniquceftfpinci!si!levniuer'alis,quidat eflecontinuunl&eirenciam terreftrirritico, finequoncmo
viuereporeft, quandoquidtm vitatftvirius, omnis vero virtus procedirafpiritu lehous, ficenimeru-
dimur per pialmiftam Dauid r IJIm. 55. 6. Verbo Domini cdi firmati funt , &fptntu ab ore eiits, omnis vtrtus
eorum.Nequevero deferuit Ipiiitushic fanftus mundum ,proutquidam profanecomminifcuncur, qui
rclegant ipfLimrnccElummundi maioris,cumefTe6lusmund!,rerummulriplicatio,&afliduacreaturaruni
renouatiopoftcorruptionemcel^arivideatur.illumeciamnunccampocenccmeireinopcracionefuaquam
fuitvnquam :Sedquidopuseft verbis,cumip(eSalomon huiusreiteftisfit ? inquiens, Sapicnt. i, Spiritm
domini impktorbcm terrjrum,Ez viciflim didum eft ,plenifunt cU &
terragloriaDei, Et Efaias cap.6. nos docec,

quod Deiis impleat caluvi &

tcrram, iic etiam lcgimus in lerem. cap. 15. jQko// ccclum fit fedes Dei , terra vero
fcabelliim pedumipff.u , quaromnianobis perfliadent,Deum eciamnunc tam in omnibus cfle quam fuper
omnia.niir.irum inte, in me,&inrequacunque,quocunquerempore &loco,taminhocinftantitempo-
re,quaminprincipio,iuxtailladfapientis.De(e/?f;/;/'ermrnjCm<i/wrMff?//it,acfi dice-
ret,SpiricusDcivnicuseftincra&extraomnia,&confequenterincoprehenfibijis. VndeUquetiuxcaSalo-
monisdidum, q>eadem illafapienciaveravoluptatemcapiccommorariinterhomines tam hocprafenti
tempore,quaamundiprincipio;potcnriaenimbrachridiuinincminimumquidempoceftimrninuii Ncc
cnim credendum cft Dciim iapientia: Cax radios etiam ab impiis deuiafteautabftraxifle, cum ill3& hos
etiam
 ir Sed. I. Poit. III. Part. I. Liber I.
ctiam ad (e allicete tentet,fi fcrrte ad cam quxrendamferioinduci poiTint: Inuenimus enim Prou. i. lo. Saf-

tntiam vociferarc & elata voceper comptta clamare,veeare in excefis locis,in tiirbd homtnum,in introittif>ortarum,& edcn-
temverbafttaincitittatedtcenio-,Quoufqueoflidtiamplexahiminiftultitiam?quoufqticfanntoiies &fcurr deleclabuntttr

fcurrtlttatefua ? qtiotifqttefttutprudeiitiam odto habebunt f Recipitereprehenfionei meas, Ecce apertatn vobis mentem me.am
&faciam vt verba mea inteiligatif vocabam emm , at vos tergtutrfatieflis,protendebam manui meas,at nulltisadammttm
,

id rcuocatitt. Vndeliquct,nonDeiculpaiicri, quod tantapoteftas&familiaritas nobiscumipfo, &(acra

(apientiaabipfoproHuencenonintercedit,fedinfitisnoftristenebrisidimputandunidIe.nonfeucrirasIe-
&
hoax comis manfueti illiusomnis potentis fpiritus , fed inuidiofa Diaboli peruerfitas arcet reftringic &
nosafacicndismiraculis j &videndismiraculofisviiIonibus,quaspatribusnoftrisPatriarcliisfcilicec&
fm&isPionlftetisvidcteconzign,fecat\d\imil\iid.Sip.i.Deusnonfccttmortem,necdek^aturperdittonehomimint,
creauitenim omnta vtejfent,& vtgenerationesin mundo conferttarentttr,&venentwt deftruclionis in tllis non eH,& regnum
infcrninoneUfiiperterram;fedhomofetpfumitperdttumperoperapropriarumfuarummanuum, 8c viciifimSap. z.jji
Iieuscreauithominemincorrupiibilem,&efformautteumadtmaginemfimiittudinisfua, at tnuidtaDiaboh tntratiit mors
in mtindtim &c. Quid ergo dicemus de fapientia , nifi illam miftam efli a lehoua, vt obuiam iret technis &
machinationibusDiaboli&mortis, inftruendohominemqua;rctlafintcoram Deo, &pra:(erLiandonos
tanquamveraarborvica!, &panisfpiritualisa ftimulis tamis&morcistam (piricualis quam corporalis.
QuocircaaRcgefipientcdi6laeft(apientia tenerepro^eritacem&longxuitatcminde.xcrafua, &hono-
rem acque diuiciasin iiniftra,quareanceponitur auro & japidibiis precioiis.nam lob. 18. ncgac hominem 110-
utffefaptentt&prctiuiu,'NondabituraurumproilLi,tiecponderubittirargcntoprcti\imett'.s,nonpoteilvlliiSicftinh'irce.imaii- 1
ro,<ir;rir/4^f;?;Myf^(/*iW4fo,&obhocSalomonbeaci(Iimamhomincmcileciudicac,quieamcon(ce]ui-
turPi^ott.^.Ecnecjuisnoftra^scacisblandiaturfibiipfijdicens^fehaberciapicnciamiharccnimillorumima-
ginatioeftduplicisignorancixcypusieuindex, namprimolocohinonfipientcs nid propriofuoiudicio,
videntur,&tumpo(tea omnimodoignorantdi(crepanciamillaiTiqii.i:eftinccrhumanamlapientiam&di-
uinarri,quamfinouiirent,conficerencuringenuehumanamfapienciamefle meram(tulcitiam,fcicntiamqi
phanra(hcam,vanishommuminuencionibusprop.agatam, cumec6crariodiiiina(apienciafucriccumDco
cum adaptaret carlos
ipfo tunc , &
firmarcc alcifiimas nubesfupcrius , cum ftabilirct cerram fonccs infe- &
rrus,&tanquamin(cruiericilIilocodexteixadiucricisincompo(icioneillaomnigena,qux&continuoki-
Stcor:imDeo,vtinuenimasPi:oa.^. 11. JiiecfapicntiaLtdtJicauitdoiitumfua)nfcptcmculiiinnisaffabrepolitis,adqiia
intittatomnesadbtbcndumde]'inofuo,&edemlu)iidecibofuo,inc^mensViou.<).^.l'cnite,vcfcimmtctbomeo,&btbttede
rinoquodmifcui.Hxcedilh (^ax dicit ^dd.micosluos Ca.nr:. ^.ij Ingredtmini inhortum mcumdccerpttemjrrhain
.

7iieamaromattbtismeis,dabovmummeumcumlaite:comeditcamici,btbite,incbriamtntdi!ectt, Ha;ce(Hlla Sap.j.14.

qu nunquamflaccefcitatit marcefcit , quftctleperctpitur ata inucnitiirah illis qiii Utidanteam , &ctto tnuenitur ah tUis

qiitfcrtotnu(ftigantillam,tllaohuutmttillis,quiexpetunttiLtm,&fcvltroojfcrtillisqutdcftderantillam,verfatur circatUos
ijttt exigtint illam, &fetpfi m mantfeftat tllis in via rcgia, Hac
eft
Vera tllafaptentia qux homtnem docerepotc^om nta ; Nam
ipfaeU cognttiocerta&c. Sap.j.i-j . Inquifitioprxftatomniumrcrum(cientiam,monftratcognitionemcrca-
tibnismundi,&rcuelatclementorumpoteftaces,principium,finem,&mediumcemporumcorumquevi~
&muc.'itioncsparciumannorum,annicur(um,&fituacionemftellaram,naturasrerumviucn-
ciifitudines
tium,&impetusbeftiarum,poceftacesvencorum,&imaginacioneshominum,diiierfitarcsplancarum&
vircucesradicum.HcEcdeniqueomnesrescamabftruiasquamctjgnicaspandic,: Qiiidergocfthumanala-
prentiarcfped:uhuiusnifimerafatiiitas&(pontaneaignorancia,qu.-cnilnifiimaginacionesdeluforiaspro-
ducic O bcacum ergo virum ( liceac mihi repecerc ipfifiima (apicncis vcrba Froii. 3. )& ter beatum qui poiTi-
:

dct&rcd:egubcrnachocfplendi'aumcxlcftcmanna! quambcnehicrecenferipoceftincerelectosDeifi-
lios,quiexornatuseftpras(entia& virtuceChrifti! acquiricenimquicquidrhefaurorum eftfanicatis.opu-
lentia: &pro(pcritacis cam fpiritualis quam cbrporalis,quorum fupra tacb. eft mentio ; Neque vcro dubito
quintalcsrcperiancurinniundo,(acraeiiiin(ciipcuranosdocct, (apienciam nuxime de!ecl:ari incer filios
hominum,quxcciamomnibushi(cedonis (uisbcacillos,quifortefcadiIlamincIin.int,illamqueinhono-
re&exiftimacione,&locofplendidillimaMCgina'habcnt,vtigicurhoccapuc,fimuIacquchancparceindif^
cur('usmciconcludani,dicohuncpanemca;leftcm,hocmannacoEtefte,hanc(piricualcmpecrani, hanc di-
uinam(apienciam,hoc omnia in omnibus vita' hunc ( inquam ) Chriftum lefum cilc lccundum illud panis
gcnus,qnoddifcrepat.acommunipanc,(!cucdi(crepatc.Tlumacerra,aucIumcnacciiebris,quodcftcomes
adcoexcellcns,vt quicunqiidadcpcusfueric,iurcopcimodicerepolficcumPhilo(opho Omnta mea mectim
/)orfo,velcum Morienopioillo eremita , Otiiomniaftcum habet alicnaope h.itidindigct,\cxam quiaforcc vobis
vidcnpodumpcregrinusinarduahacfcienciaj&longiilimearcalisdiuinahuiuicc (apienciainueftig.uio-
neaberrarc,fautorcmnihiIominusadeiusinucft:igationem mccommonftiabo,&hocfa-licit.uispalatium
v
vcrfuspcregriiiancemmefummaopc(Dcoairiftence&propiriance) dabo; Deniqiqiiantumadiiuernum
iccretum quod concemplatus (iim cum hoc cxterno & rcrrellri pane,confirmac mc conftantci quod lit ta- ,

Jisquxdami-ccrna&viuificac(lentiaintcrhomines,qux eftveruspaniscaleftis,petrafpiritua]is, ctclefte

manna,&diuinirnma&pientia,pcrqii.amvnaqua:q-,rcsmagisvclminusparticipat denaturacrcacorisfui,
acprincipaliterilliusdeledatiocftconuer(aricumhominepra-ftanril]ima incompofitione diuinicreato-
tisimagincfeuicone,vtpotecu)proxime3deft&incfth.Tcipfafipientiaj immediacaDcicarisproIcs.

LIBER
 DeExadaPaiiis feu Tritici Anatomia*
n

LIBER SECFNDFS
MYSTERIA TRITICIET
PANIS CONTINENS.

Capvt
 14 Sed.I.Portion.lII.Par.I.LiberlL

m^i^ik

CA P VT I.

Prima Authoris mtentio concordat cum iabore Archei,qui efi chymicta Natur^
operatorsfecundum vero eim agens efi illi ^^^tur contranum.
n>snique quatuor natura regimina bonafide hic
dejcribuntur. ,

Goin hac meainuentionc aftum Naturs vigilanter&paulo accuratius animailuetten-

do&vigilandb^vtporeqLisafuarumfornaciumabftrufarum.reuconcauitatiim matris
terrjEcentro,(a:pevaporescmirtitferuidoS)hauddiflimilcsigniilli,quemfophifticusAl
chimiftabaIneumMariEevocat,at(ubtihs&vcrus,adilludendum{gnorantem,Fmiiimj
cquinum,calorcm ventris equi vel fimi nuncupat,( nam huiuimodi adionis genere Na-
turafubigere & putrefaccre foletgrana terrae mandata:) illudfinquam) ipfum anni tem-
pus,quo peritiis paterfamilias almam naturam tali igne operari (entiens,fua tritici grana
inmatricemteci^recondercfolet.quomeliuspucrefierijVtper puttifadionemmaioricum.glotia&mul-
tiplicatione rcpffH"alare poflitiillud ipfum C dico ) tempus,iimilefomacis genus,&a^qualcm ignisgradum,
adhicquatuoringranotri'ricielemcntorumvincnlaiquibushaEcvegctabilisformafuftcntabatur,percor-
ruptioneminfringendaelegijVthac viaeimDmnifuaformaexuerem.hocenimmodo tocum eius corpus
in vi/cofam fubftantiam eft redudum , quod quidem euidens erat elementorum in libertatem iuam vindi-'
catorum indicium fic quoque percepi, gran um f orte proicdlum,& vcteri fimcto fiiperficialiter infettum,
',

caepifle poft tempus a natura conftitutum,leue aliquodrefutredionis iuse fignum cx centro fuo pu trefado
protruderc.Porro ficutintencio Anacomifta: non eft componere& coagmentarefurfuScorpus q? incifione
ignea deftruxit ( neque ctiam id efticere polfec etiamfi vellet cum Deus non fit ) fic & in hdc meo opere,
,

tranfgrediar necefle eft canonem prsceptoris noftri Ariftotelis , cum in ifto opere vniUs corruprio alterius
generatio non fif,nam expcrimentum hoc externa priuatione concludo, vtpotc qui cum corpus in fua prin-
cipiadiiroIutumhabeo,hicquidemopusmeumfinio nequevlteriusadgenerationcmproccdo.Icaquehoc
prsparatummeumgtanumtalimododilpofitumhabui, vtproannivialfitudinibus &Nacurdf confuecu-
dine,Iigamcntaipfius,Gorpusfcihcetinputredinem rcdigendorefoiuercm-, &poftea ficut Archjcumcer,-
tralem Naturae laboratorem & opificem per quariior principalcs &difhnftos ignisgradusoperatiani-
maduertimu3,nimirumigneh)'emahfeubrumaIiqiiopucrefacit,dcindcvcrnaliquo crefcit, & viridemj
fuumfurculumfeuftipulamemittit,tum pofteaa:ftiuali feruorequocriftafeilgaleaaurciplanecolorisor-
natur,atquehocmodoadmacuritatemaccelerat,acdenique mutathuncigneminautumnalcmoperatio-
nem, quamaturitatisfcopus; adquemperintegrum annumNacuracollimati exa<5lillimecontingitur:fic
&egoinhacmcaanacomizationemeadquatuoradtionum gcncra reftringo , licet non codem modo ac
metiiodoquaArcheusoperatur;habemuscnimnobis(vtdixi)diucrfbsfinespropofltot,acproindcctiam
vtinordine&rat!oneYariemusnecelIecft,eum illcvcrusfitNatura^operator, egononnifillrftiafeueiuf^
deminaHquibusimitator,ilIecrcaturamad putrefadionemcompellens, vteandem poftmodum abundc
infuogencrcrenouct,egopercorruptioncmillamretroagens,ab eUentiafiiafpecificaquam antcahabuft,
quoadfuorumprincipiorum,elementorumfcilicet,&prima;fu2materixnaturam&ellercucrtatur,aqui-
busabinitiodcriuataefV,atvcrofcnfim&placidcpoftputrcfa(flioncmopcraturnatura,neelemcntainte-
netapIantaruma:tateerumpant,&compofitionisligamentadcfcfanf, Eadem racionevidemusreginicn_.
& gubcrnacioncm mitiorcm in pucrili aratc requirendam, quam in adulta, eo quod mollioris conftiturio-
&
nis eft a:tas illa ad impreflionem quamlibcc recipiendam aptior. Ac ego c regione maiori cum nifu &viu-
lcntiahicopcror, proptercaquodvolatiliaiila&agiliaelcmcntaalenta &fixa mafla fepararcinanimoe-
rat,idqueimmediatepoftputrcfa(frionemfa(5tam,quofpeciemfaciliuscorrumpam.QuocircaficutNatura
prseuntecorruptioncfcuputrcfadtioncadproduccndam generationem fecundampLicideoperacur, fic
ego e conttatio compoficionem ad cxtrcm* ipccici deftr Uvtionis apiccm ignis vioien tia & acct bitate dedu-
ceickboro.

C Apvr
 DeExada iPanisfeu Tritici Aiiatottiiit.
V

CAPV T 1 1.

Subterrejire aAuthoris agens : conueniens comparatio apparitionum huiufprimtefua yi-.

Emdehs dcmonflratio , omnia ejfe aquam : Katia
fionis cum illis creationis '-uniuerfalis ,
mrmateria mundijit crafior m yno loco quam in alto\DeJcriptio primafux
yifoniscumrelattoneintertUam^i^eJfeSltiscreationii
>'
mundt maioris.

E(!)d
E M plane fubrerreftri agente , iUi xftatis torridse con/ifnili j licet difpofitionisgroflions & vilioriV
propriacrcatura^huiiislpecificxelementafeparauijputrefacftionefcilicetadimitationemNatursEprx-
eunte, vt hac ratione pa rtes compofiti integrales melius ab inuicem icpararentur, Et ficut in diuino &fum-
mo Philofopho Her.TrKitiegifto legimus ab initiosin illo nempe ipfb momento quo Deus feipfum reuela"
nit,extenebrisfubitoomniaemerfifle, & Hylamfuifie turbatam, &illicocertamquandam obicuram&
terribilemvmbramd(-lapfimdeor(um,obliquareuolutioneinnaturamhumidammigrafIe,agitata&con-
citatamiprius ineftabili fpccie feu forma magni fumi,(eu denii nebulas pari etiam triodo , lnediante huius
;

fubterraneimeiagentisacie,ignis(inquamj vulgarisviolentia, tenebrola &obicurahuiusgrani maflade-

formis,putrefadioneartificio(a prjEetinte&vaporernediantefemanifeilauit &fenfibus noftrisexhibuit:
Nam vaporis ipiritual is apparitio eft modus in generationc & corruptione intercedens , ficut in creatione
internihil &aliquidhumidanaturaintcrueniebat. AtqueexhocD.Petrus vidcrurconcludere affirmansj 2-P(t-)^

&
quod coilHtn terra cttm omnibtu tn ijs comprehenfii ex aquis &per aquasfint,vtrtute verhi Dei infertque ex eodenu,
;

aquam eiTe tam tenuem & fubtilem fpiritum. quam illud humidum denfum ex quibus tum cili tum e tianu
terrafintprimordialitcrprocreata.AtacutifHmusHermeSjCuiusfupramentionemfecimuSjexprefiehsc
Ac fi innuere voluiflet , id quod eft craflljm eft
fcribit ; QupdeHinferhis.esificut iUudquodeBfuperius,& vicetierfa :

vnumidemquecumeoquodcftfubtile,&viceuerfa,quodeftfubtile,eftnihilaliudquailludquod cftcraf^
fum;quodprofedofiprobe&accurateexaminauerimus,inueniemus,terraniinaquam,&aquamvicalo-
i-isinaeremattenuationereduci;&illoipfoad:uacreminignemtra(mutari,quaEomniafubtiIiationefiunr,
Indeque infallibiliter concludere &
arguere pofiumus , Terram effe craflam aquam , aquam craflum ae- &
rem,viciflimque Aerem nihil efTealiud, quam denfum &
crafTum ignem. Huius igitur rei veritate oculari
cxperienria vice ver(a decIaratur,quod ignis condenfando fiat aer,&aer eadem opera fiataqua, tandem.. &
aqua infpifletur &
coaguletur in terram. Qupd cum itaq; humano (enfiii fit manifeftum,per(picuum etiam
eritjomnianilnifivnum ciIe,eoquodomniacompofitafuntexquatuorelementis,quErcipfamlaIiudfiint
quamilludipfumvnum,(jfl^D.Petrusinquitejyf4^<?;&Moyfesj^(m;Dowino.nfuperca:Io&terra,fed
//>f)- <?(/ V<!iftt/ij!/a(rerit,cuiusieparationc&inpartesdiftindionecaElicumterrapofteacreati(unt.Con-
cludimusergofiibftantiamcslorumcxtremorumeflenihilaliud, quamfubtilifllmaraexhalationemcon-
fiftentemextenuiilimaaqua,mcdiorumveroefleexhalationemcompofitionisintermcdiaE , quieftvapor
tcnuis.videlicetaquamediocrisfubftantiae.Infimumautemcilumefttanquamvaporquidam crafllis, qi4l
quoaltiusvergit,eotGnuiorappatet,&fubftantiafECulentatotiushuiusmafraeaqucxcftterra.Vndcobfer-
Uarenobislicet,quodoraniaqusvniuerfaliiiius mundicompages compleititur , nil fint nifi aqua crafla
C vcl
 & :

x^ Sed. I. Poft.III. PSt.I. Liber II.

velfubtllis.&quod ottinisaqua nil fit aliud nifi foiritus denfiis feu tenuis,& idcirco omnes res refpedlufu?
materis nil funt nifi vnumjnimirum aqua,quaE tuit fi)lail)afubftantia &
vnica in creationc, in qua vnicus il>
lcElohiin, folusilleDeusfupcraquis vcdtusad mundi bmniumque rerumincocomprehenfarumperfe-
ftionem operabatur.Porro ne quis hic cauillctur& obiiciat:Qua: crgo eft ratio in(piflationis& fubciliatio-
nisper totgradus in toto aqax elemento, vt fcilicet ih diuerfbs caelos , fphatras &
elementa diuidatur fe- &
parctur?Re(pondeo,quodficutexglacie,niuibus, fimilibufque liyemisefFedliscolligimus, friguspotifti-
mumefleinfubftantiarumdiuerlarum dilcordancium adftriftione &
condenfitionemutuaagcns , itac
contrario calor deprehenditur elle gelidarum frigoris adlionum oppugnator,vtpoce mediante quo illx de-
bilitancur,colliquancur &tandem prorfus in naturam liquidam aqux difBuentis diiroluuntur.Hinc igitur
fit, quod vbi fi igus (quod tenebrofi Chaos origo,&propterca inimicum &
concrarium calori qui cft luaiJ*
&Demogorgonis proles)dominiumfibi vendicac,ibiiragcncraliaquemafla regnatcrafricies&fpifficu-
do Vbi vcro calor,auguftiffimus vniuerfalis Imperacoris lucis fciUcet ofhciarius prajfen s & pocens eft, ibi
: ,

viceuerfa cffeihis frigori oppofitus producicur,vbi fciUcct fimul concurrunt, & aequali dominio imperant>
ibi eciam adeft squalicacis fphaera, vel orbis feu circulus animi mundi de quo Platonici tam perplexo &in-
tricatomodotra6"lauerunt,mediancequo(vcinPhyficaMacrocofiTiinoftrihiftoriainnuimus) fplendidif^
fimusmundimaiorisSol mouetur,velinquo ( vtinillamicrocofmi noftricxpHcauimus jcorilludinmi-
crocofino viuificans vigCt &
falcat. Quapropter manifefte fapienti apparet quod vbi lux maximc-abundat
,

&dominatur,ibifpiritusaqueus maximefubcilis&tenuisvirtuteoperatiuacalidi, ab adu&motionera-

diorumlucidorumprocedencis&emicantis.reddatur :Nam fucccdcnscalorfuaprarfcntia frigus fibi ad-
uerfarium ita propulfat &propellit,vt ilh materiam.tempus &
locum,ad naturales condenfatianis cfFeftus
in adtum deducendos,dcnegec.E concrario vbi Iux,& per confcquens , calor eft dcbilis ibi necetrario con-
,

trariumeiusforciusrcddicuriEcliceccaloris&frigorisgradusinhocfemidiamccrccuinsmenfuraalucida
mundi circumfercncia ad tenebrofum vfq; centrum (iimicur,numero fint infiniti accamen nos ab aliis phi-
,

lofophishacin reminimedillencicntes,illosin(exfolumnaturaseaidenterabinuicem difterenresdii^in-

ximus,qu2 inftar fcalae lacobi,a ccntro mundi maioris ad eius vfque circumferentiam, furfiim tendunt. At-
quegraduumfcuinterftitiorumhuiusfcaLxafcendenciumordoeft huiufmodi-,Terr.-i,Aqua,Acr, Ignis,j-
ther,&fpiritU3Empyreus. Porroeti.iiTiproxiine(uptahuncfummamgradum fexcum fcpcimus (eufum-
miis eminetjvbi generale omnis lequiei Saboch refidei ,v tpote in quo prxfentia Dei eft permanens. Ex qui-
bus coUigere fas cft, quo d quo longius ab hoc lucis IFonrc rccedimus , eo
craffior &
denfior fit fubftancia aqua:; nam ficut lux miniftranrc fuoca-
,

lore,.\ca;lo("ummofeuaquarumcircumferentiadeorfum cencrum ver-

filspenetrandoperfubtiliationem&purificationcmoperatur.Sicetiarn
tenebrK,inftrumcntaH fuo frigore racione contraria hoc eft pet oppofi-
,

tionem afuo centro furfum tendences , canquam ad obuiam eundum &

excipiendum adionesdefcendcntium lucis nunciorum nititur,& natu-
ralifuainclinatione tentar. Haec eft ratio comparacionis a me cam in mi-

croco(micaquammacrocofmicameahiftoriainftitutx,videlicetcaloris
& motionis formalis in regione lucida & materia: tenebrofk, ad duas fi-
guraspyramidalesxqualium dimenfionum, quarum conus matcrialis
aicendens,contingit bafin pyramidis forinahs qui fupra cft,Ec e contra.
rioconusformalispyramidisdclcenditdeorfum,&ceiitrum inpytami-
dismaterialisbafivfquepercingit,quaeeftinterra,dequa infcrius latius
difcurreremihiquidempropoliii.Figuram&ficumaucemdidlarumpy-
ramidumhocinloco, quoincencio harcnoftraliquidius vobiscxplice-
tur,cxpofuimus.
Poftquamigiturftrenuusignisvelcalorismeitcrreniaftusfecretaquadamreuerberationetencbro-
fam vegec.ibilcm maflam ica prarparatam pencrrafret,& quod in hac abiedla putrcfadla &
ferc deformi (ub-
ftantiaperagihtatem fuaininfignemprim.t&pr.-Eftantiflimacilliuslucis extenebrofaHylacxilicntisvirtu-
lem imitatus eftet nebulam vel nubeln denfam ex putrida m!t(la decem fere cubirorum altitudinis proti-
; ,

nus fubliinauicingenti illi fumo (eu vmbn-e tecerrima; haud dillimilem quac in vniuerfali omnium rerum^,
ex niliilo.creatione ( cuius meminerunt Moyles & Hermes in locis fupra citatis ) In qua quidcm huius ar-
:

tificiiaclione.obliquaS in afcenfu eius faciebat inotionej & icuolutiones fadias confiderars dignum crat
,
.-

videlicct qua racione ignis conturbata efFcc mafia.eodem plane modo (cripcii eft a-
iftius terreftris contaftu
queamaby(Tuminprimageneratione(cucrcationeoblucidamcolluftrantisiUiusignispra:lentiam,quivi-(t
uicinomnemaccernicatem,concurbatam&tcrritamfui(rc,P/4/w/.77.i7.Etidemprophctarecitat,P(alm.i8.
li.mbes &aqimobfiurasrefugif'a Jpkndcreprifentmem :Sic ctiam&nubes hicatencbrofa &
putrefafta fua i

abyfTo a vifu &

concaftu lucis feuignis huius inferioris exiluic,&in altum euolauit, &
iterum deorfum ten- :

dit,feque ad fuperiorcm vafis fiii partem diu cunflabula retrahens,fimilis Ipillk nebuls volitabac, vfq; dum !
j

virtutcfrigorisconden(antiscoagulatur(ficetiaminmediaaerisrcgioncvaporesinnubesdcafas vifrigo-
ris congelatas videmus ) in aquam denfiorcm qux obgrauitatem liiamidquc naturali impulfu dcorfum
tcrramverfus,aquaviolcntomotuafccnderat,rclabicogerctur. Hoc itaque progreflUcongelacioncvide-
licet
 De Exada Panis feuTritici Anatomia. *?
licetmfllores &tenuiorcsfublunaris regionis aquae in vniuecialimacrocoimiftruAuraprodudlsfunt.ni-'
atq-, ncbulofa nube in fubftantiam aqueam rcdufta , qua: vi
xnirum ab in finico vaporc humido vel fumante
tenebrofa cuiuslibet rci materia occultatx , ardius fuit in hac orbis maioris (phzra qua
juaiitatis frigidae in
in illa adftrida Sc conden(ata,& proptercaponderofior eft , &
conipcdui magis expofita in vno loco quam
inaiioicuiuGinodiqmdemdiMnhioncaquaiMoy fedicantatejfeabaqu^,&terraabvtrajjfepariiu. Atqueira
plenam primas huius mex vifionis myfticae fubftantiam,quae primum ocidis mcis fc exhibuit per diiTeitto ,

tiem feu anatomiam hanc noftram v ulgacem reuelatam vobis expofuimus.

^:f'^>'.''.^

CAPvr III.
De apparitconejecunda, informa Aqute ajeiffa exhihita.
SIcVTinmontiumAlpinoiumcacuminibus&iugisnebulamdenfam.radiislolaribusnihilominusinex^
cellcntillimafuagloriacircumcircafulgentibuscolligianimaduertimus^qu^fubitoinipiflationcinden-
lam nubem conuerfi tandem euanefcir.&guctarim deftillat^diflbluta in imbrem,puteos &lacunas circum
fitasimplentemritaetiamvfuvenitinhocnoftroopere. Namin(ecundaapparitionenebuIaoblcura,feu
vapor nebulofiis (enfim euanefcendo ocuiorum acie in guttas deorfum deftiUantes coucrtebatur , imbrcm
illumaureumreprifcntantes, quePoetseinDanaesturrimimpluiflefabuIantur.itavtmarequaficeupar-
uam quandamaqus abyflum obicurx illi nebula: fuccedere obleruaba,qu^ erat vndiq; Iplendida, Ipiritua-
lis lucis tinfburaanimata atq-, decorata. Atq; exinde illico ^d animum reUoCabam, quomodo a Moylej^jri-

tut Elohim.tnprima mundi creathne fuferaquis veilusfuijfe refertur , illis ex igneo fiio aftu vel virtute liberalirer
,

impertiens,adquemlocumD.AuguftinusmcommentariisfuisinGenefinreponit, Spiritus domimmueba^

turft^er aquif,vigoremiUisigneumedens-.,EzHc}:mesTnfmegi(iasinqait.TloruitautemfplendorSanilus,quifubare-
4drb(/(t?Mfr4e/;m<j(ie<iA;if.EodempIanemodoaquamvniuerlaIemhuiusmeiexperimentieiufilcm
lucis elfigiem leu veftigia in fe continere deprehendebam > quod in triplici creatione dipiritu viuificanteei
infiifuineft.vtpoteaquoeflentiamfuam accepitjadeo vtmanifeftecontemplatione dcbita prsEeuntelpc-
culatus fim,minorem hunc zqax mundum omnia eain fe comprehendiflc, qux vniuerlalis mundi maioris
Aquaillo ipfo rempore continebat,in quo fpiritus Domini vehebatur fuper iis > himirum vniuerlalem lucis
lcu fplendoris Ipiritum, quicrat anima mundi , feu Aer quidam vniuerlaUs Ipiritualis &
volatilis chaos (c m
ontinensquinqucparcicuIariacIementa,nimirum/thercm,Ignem,Aercm,Aquam,Tcrram,dcquibus
G i poftea
 tS i Sea.I.roft.in.PSt.l.Liberlt;
pofteaflioloco vcfbafacicmus. Dicimus ergoquod in liac aqueielementi moleretn obfertjatii digrtaitu
ipeculatus lim, VTdelicetquodpoftquam aeream eiustinduram&fpiruum via AlchimiatcommuniabeC
lcpafaflem, illatamenhoc non obftante indies magis magifquenouam tinduramfibi attrahere molieba-
cur,hocque virtuteiihusremanentisvegetabiUs&multiplicantisfpiritusquilcpararineqmbat. Porroet-
jamaqueielcmentiabundantiacxtamparuofubiefto exiliens rationcm mihi defignabat, quod panisvel
truicum in propria luana tura Cnon preemiiFa prsparatione & corredlione debita tam per fermentationcm
quamco6tionem,quadepaicitur&conlumituriIiperfluahxGhumidicasjlithu-
manocorporitam aduerliim& noxium, vtmultasmeoinfiimitatesper putre-
faftionem producat, c contrario ccrtus fum,quod hoc fit illud ipfiim excremen-
rum leu humida fiiperfluitas in pane,vna cum nutrimcnto ingefta , quam natura (
<

a mafia fimguinea per renes in veficam expurgat,& quod (piritus ille laUus qui 2-
gre ob volatilemfuam difpofitionera feparari poteft, lit cauia, quod vrina homi-
nis eft {al(a,tantaque acrimoniainfefta; Hic crgo ille ipie (al qui ex vrini multi-
tudineab AlchimiftisextrahicurqUemfalem armoniacum vocant,Atqueitafe
cundam hanc fiibic6ti iiuius apparitionem circaaquam vniuerfalem verfatam-
,

leuiter tranfinictam,quo ceierioribus expeditionis alis ad partium eiufdem ma-

i^is centralium anatomiam , videUcct earum quaUtates f-ormales > figuras vir- &
tutesocculcas,mediantibusquibHsilluda corruptionefuicpraferuacura, accc^
damus.

CAPVT IV.

Tertia Tfijto eratjpirttui qui aquisfuit tecii^j atque intefmixtus. Partu aerea ah aques
fteculenta (eparandiratio : .^omodo Itquor hic aereuj ab aqua communi dtjferat. EiM
tam in natura yegetabtlt quam animalt vfits <;y^ proprietates,Porro conclujtones
flunm experimentales hoc tn loco deteguntur ^ qutbus
huiiisjhtritus facultates rcue^

lantur.

ATquoniaminabyfrol-iacaqueaduplicemexplorauinatiuam,qnarumVnaagere,aliaverotanquampa-
tiensin:U'laproporcioneful^inerevidcbacur,ideovehemensmeillicoinuafir, difpoficionemillama''
ftiuam exquirendidefiderium,vndeipfamamaceriafiiacraflaquxillin5adionesrecipir,fubtilioperatione
diftingueretentaui.quonaturamciusnudam&apertamffifieripoiret) oculis meis fubiicerem, cuius rei
perficiendar caufa agens meum fcu calorem prxdid:! operationi inferuien tem comm ucabam , a feruenti fci-
iicet iftatisrorridacpropenfitatcintempcratam vaporofi vcris difpofitionem , atque hunc iterum caloria
gradumfcuignisregimenincresnaruraspartiricoa6lasfui,quarum prima crat calida in primogradu, &
minushumida.atque ob hoc omniumtrium frigidiinma,& hancadaptabam,& appropriabam,adprimum^
vernaUstemporisingrefrum,quimenfiMartiorcferrur,nimirumpoftquamSolnrictemingrelIuseft.Secun-
dusgradushuiusignis vernaUseratmagis calidus&maximehumidus,proportionatus fcilicct ad ingref-
fum foUsinTaurumnimbosillosAprilares producentem, virtuce qnorum fuos furculos plantx foliaque
induciegcftiunt,atqueetiamfegecesgerminarefoIenr. Vlcimus vcro erac maximecalidus&magis hiimi-
dus,qui non incommodead ingrefTum folis in Geminos rcferri poceft
,
quorum lepidilfimo temperamchto
formofilfimusatqucregularis ftatusfcucircuitusconftituituranni,nimirum venuftum illud Maialctem-
pus,quopracafuaucolentibus &variegaris floribusdiftindla ridenrvndique. SicignismeigradusitaqUe
ad huiufinodifeparationisalumperficiendumadaptaui,vtpcrprimumcalorcmfepararemaquamrcnuio-
remamalTacrafriori,inquadelitefcensfliiritus(licctanrcaperefFcftusfuostantumindicatus) nunc in fub-
Pcrfecundumpurum vcgetatiuumfpiritumafpiflioribusaquafrcfiduisfegre-
ftantiafuavifibiUapparcbat.
gabam,tttandemperterciumvcrnaUumraeorum graduura fpiricum in diuerfis formis ac dcniqucinfu
jtopria difpoficione cxhibebam.

Cufli^

K
 De Exadla Panis feu Tiitici Anatomia. i^

Cumicaqueprimameaad:ioneaquamtenuioretna(piritu(viicofisfiindamentalis(eufa;caIismafl
kcertisadhucdetento)diui(amhabui,reficliiumtotummelliflui &:denfiliquoris formaminduifleperci-
piebain,radiis vndiq; indud:am,iSclucida inttar auri tindlura diicriminacam atq; perfu(am,quod poftquam
fatisconfideraui,ipiritumpuriorema(ubftantiafaEculenta,iccundimeicaIoris{euagentisvirtuteextraxi,i-
ta tamcn vc ille maculis cerreftrium parcium vndiq; conipurcacus apparueric , qui cii illo in alembici caput

a(cendereconabantur,quaptopcer(piritumhuncadhucimpurLiinfimocalorismeigraduiadapcaui,vircu-
iecuius(resignorantirelacumirajpurus,albus&:chriftalUnus(piricuscocus(quancumegocogno(cerepo
tuijcx puro volatilifile compoficus,in caput vafis cuiufdam chnftallini aicendebat &in eius recepcaculum
recidebaci&hicliquor(licecobclancace&:liquidicacemvideacure(Ieaquapurillima,arcamencorpulentia
&riuxibilicace5&fubft!nti2fuaEqualicacevidecurelIenacur2longepr3eftancioris quam aquacommunis>
vtpotequicon(pc(3:uieratliquidefluicans,penctrans&agilisina(^u,&probecognicaexperienciamanife-
fteapparecelIeillainaIceramPlychencGEleftisilliuscupidinis,&adtumomniiirerum,iqucardencercalo-
remipeciofum,&cind:uramSoiisaureamipfiusappececem,acfxminaviriconiund:ione:Ecprocerco{cio,
&
hanc elTe occulcum illud paciens in mundo, quod lecrecas influentias atus coelcftis recipit , non aquail-
lam vulgarem,quxpotiuspucrefadionisadiucrix&caa(aeft,velpacienscholericiigniselemenci,aquores
omnesinferioresadcorrupcionereducuncur.HaEceftbalfamumilludvegecabileabftrufiiminquaqjcrea-
tura vegecabili,fiuefitplantafiiieanimal,vtporec][uodvcgecationefacitinplantis,extradionefuifimihsex
aerevelaquaquiedecelodecidicadhumedtandamplanca.Neccamehocpraftarcocaillaaquspluuiifiib-
ftanciaad vegecacionemconducens,iedinIenfibiIisquardameiuitlepars,quaEvera&naturalifuaAlchimia
quod refiduu eft in grano tanquam (uperfluum, de quo paulo ante.
clicitur exaqua illa pluuiali,relinquens
Hacinquamrationeleipiarn mulnplicac planta in macerialiluafubftancia,quefubindeeliciens&deriuas
formam ab aureo csli palatio,multiplicationis vim omnibus reb' abundanter diftribuit Cum a. hsc ma-
;

teriaformamlcdignaiTiatcraxeric,HermaphrodicuseflScicur,hoceft vcroq;(cxufaEcundiffimus,videl.mas
&fcminalubvnaforma vcgecabilidominans,&ciinihilominusprolcmfuigenerisnonminusproducet,
fi macrici generalis omni uni vegecabiliii macris cerrae videl.minimeincludacur,quam quis progeniem pro-

creabic vnquamjnifiinmulierisvcerumfemenfuumpriusimmcrferic.^^Hsceftillaaquaocculcaquscanto
amore animal pro(equicur,qu2 (anguinem generat & lemen augecinanimali,ac confequencer vnicum eft
naturalisfacultatistaminhominequambeftiisftatumenieucolumen, lcdquiahsEcomniatamincredulis
quam ignorantibus impoffibilia videii queant experimenta illa quE in hoc opere in conipedlum meunu
,

etiaminopinatevenerunt,quibuscercioridemonftracioneiisqu^anobisrelatafuntfidemadhibeatis,vo-
bis fideliter hoc injoco citare aggrediar.

Sxferlmentum j^rimum quoJpintHm hunc de aeris "vniuerfalis natura

participare frobatur.
POftquamocuUsmeis(piritumrudem(ignevernaliiecundigradusvtidixipnuspraEparatum)manifc-
fta(rem,primicalorismoderamineillumpurificarefumaggre(rus,mediantequoopere{pirituincapite
Alcmbici aicendentem in fruftulas fubftanu^ albican tis coagulari ob(eruaui,quarij quzdam niuierant fi-
nnilesjqusedamverorurfusin exiguasgiandinisinftarparticulasconuertebantur,refiduumveroquodfri-
gora externa minime fcnciebaCjin forma liquida deorium in Recipiens deftiUabac.Ex hoc videre eft niuem
velgrandinenihileirealiudquamaereminmediaaerisregione,vircucefeuvifrigoris congelanriscoagu-
lacumiidcirco hic per calorc artificialem operatio,ficut aer mundi per naturale , hunc Ipiritum ab vniuer-
fali aeris fpiritu origine ducere demonftrac.Vicifiim ex congelatahac niue vcl grandine coiligebam , quod

quamuisexcerna&manifeftafpiricusaerei(peciesperlucida&albafic,incernamrn&occulcameiusnacu-
&
ram igneam effe auriinftar fulgente,fubftantiaenim haec alba ec exiguo calore tadla ieu traftata,iilico in
C j humorem
 p Sea.I. Port. III. Part.LLiber II.
humorcmaureuma(peduiucundum,atqiieauropotabilihauddiffirnilemoppidoIiquefcit.Hocergoh6-
bismcnreiT)philofophoriimiicercxemplarimagisrudiaperit,dicentium,Eiwwrfm/e^iefif<ii(:^4^e?,
wyOT>tt//ttwi7rtt6m6~^nw,Etrurfusquandodicunt,F4(:orc/wwrfjfey?OT,c5rw4m/e/H?oa^^
Ratio vero cUr communis nix velgrando mundi maioris , poft diilb-
lutioncm eius hanc tincturamvel occultamcflentiammanifeftanu.
nonobtineat,eftcrudainiis aqus abundantia,pr3cientia cuusnatu-
ra{pirituicongelatiinficitur& contaminatur , atq-,idcirco obratio-
nemaquxpra^dominantispoftdilTolutionemfuamvidetur nihilefle
aliud quam aqua candida,ex qua nihilominus ficut exguttis pluuise
,

gtanafcufeminapoftnaturalemintetraputrefadlionemhancinuiij-'"
bile& fpiritualcmcflentiamlcutindturamexluguntinabditis gutta-
rumphuiiaiium ergaftulis,tamadeius vegetationemqua multipli-
cationemadiuuandamdelitcfcic. Spiritualisigitur iftahumiditas,cft
nihil aliud quam acr,& ob hoc ctiam a fuo fimili nutritur.

i Secundmit experimentum y quojjnritum aereum m Aqueo elementojecreto

'

% inclu/um ejfe prohatur.

,
AD probandum acrem in quauis aqUsparticula concineri.no poteft produci argumentum oculari hac
demonftrationemagispr2gnans&euidens,quamanifeftepercipiamus,quomodoaereushicfpiiitu9
cuilibetvniuerfalisaqua;parciin(it,noniecusacanimainquouiscorporismembiomoueredicicurinam-
hiclpiricusinaquareueraefthumidumradicaleiTiundi,(euocculcus&latensillelpicitus, qui recipit viui-
ficansilludlumenafpirituElohii-n,qiii vehcbaturfuperaquisvniuer(alibus(exqua vtrunq;tam caeluin^
terrafadtumeft)medianrequoviuunt,moucntur&recipiunteirentiamviuificam,vtiinfraluculeiiciusdc-
clarabiturvRem traq; ingentis elTe dithculcatis expercus lum.aquam a iuo Ipiricu (eparare, vcpoce quae in a-
nimalLiavegetabiliperdenda&rchnquendaminunceftprona,imoverodiihcilisadmodumi Quidigitur
hic fpiritus (ic vndiq; peraquas diftufuspriter in hocnoitro fabic6todemonftracioncmex alioexperime-
todidicimuSjindeeriamhancnoftramalTeircicinemcofirmance.Tiamcuminnacationisexerciriome (dutn
inciuitateGalli2Nemofien(idegerem,)adriuminisfundumimmcrgebara,duosfilicescolli(ione fortifi-
mul concuflijvnde fadum eft vt tcrribilis propter aci cm in aqua inclufum ederecur fragor, At vcro quate-
ftusmediumvelratiofenfusaudituseftaerlblummodojiuxtaphilofophorumdodrinara, indcexconccf-
fisaerem in aqUaabunde contineri(equitur,&per iftud cxperimcntum comprobatur.

Tertium exj}erimentum,JJtritum illum aereum vegetationem abundanter

incitare docet,

NVncautcmrationemadducemus.quafpiricumhunceiTe folamatq-, vnicam in vnoquoqi (eminevel

pLmta vcgetacionis caufam probabicur.Gcncralicer icaq; obferuamus primo locojquod pluuis c^lc-
ftes(qu2plurimUmfpiricushuiusaereiin(ecompled:unturJccmpcftiueinccrramaridamefFu(,fincprE-
cipua(eminum&plancarumgeminationiscau(a.Atprogrediaradexperimetum, quodhcctincreduhsuTi-
poiribileforta(Iisvideatur,quiatamen cogno(coidita(chaberc,&quiaidhilceocuhsmeisintuitus(uin,
non verebor id mcafaltem fide profetre.Quodam d ie operaror meus.natione Gallus,me (iibito in labora-
torium (euergaftcrium vocabat,ibiqi lairunam ferream tenuem &
limpliccm milu oftendebat,quaE oUam
atgillarem benc cooperiebat,in quam ille partcm frcium illarum , ex quibus hic (piritus fccundo temporc
fuircxtrad:us,forte,forcunacondiderat,Tcmpusautemquoolla(iclaminafcrreatedaftabat,eratnifallor
circiterquinq;fcptimanas,iIIoip(b tempore,quocricicumcerrE mandacum&ineaputrefadtumemergc-
rerur(us&repullula(cerc(blct,!nhoc(inquam)cemporevimvegecabilcmob(cruari e^Tc tantammaceri.E
coopcrca:(remquamip(canteahaudfacilecredidiflem)vtprodefc6tuvegetabihsvclanimahsfubftantic,
fibiaIiasnaturaIis,criaminip(bminoralicorpoic(euIaiT;inaferreaoperabatur-,Nam(piritushicpcnetra-
tiuus furfmTi ex olla in quafuit conclulus afcendens cooperculum fuum ferreu pcrforauit , cfFcftuq-, d na-
turafibiinfitotam valideoperabatur , vtdecemmille (picula (cuftipulascrocofimilia mott frumencicx
rcrraemergentisa ferrocxurgere,procrcfccrc,& puIIula(ccrefacerer,qu.Tomniainlongitudinemacicu-
parux excreuerant,atq; h^c profcdo vifio,vcrunq-i nos in admiracioncm ra-
lae

haud cxiguamjplaniflimc nobis perfuafit^hanccflTe vnicam&ipfiflimam il-

f)uit
am vegctatiuam plant.t partemi Concludo itaq; cum hacphilofbphorum ma-
xima. QuodfacittakeHmagutaki Ha:cauremproculdubiocft(ubftantia,exqua
(anguisaniiTiaIisgcneratur,vtinfequenticxperimcntolucuIentiusdemonftra-
rc mihi propoiui.Prarfcns itaq; conclufio ad ocuium quafi dcmonftrat modum
perqiiemplanccE&herbxextcrracrcicunc&gcrminant , cum (piritus hicfit
vicalisiIliusfcincilia;vchicu!um,quxpoftgranicorrupcioneminccrraadithe-
reunuIludpaLitium vude ortum ducit a(cendere& redircomnidiligcnciani-
ticur.

Quartum
 De xa(^a Panisfeu Tfitici Anatomia. ^
uartHmixpenmentum yeramtam -Lfegetabiliumquam ammalium<z>eze-i
tandiatquemulttpltcandirationem nobts aperit.

SVmpto itaque hoc volatili fpirit u,qui erat albus,& chriftalli inftar perlucidus & clartis.radiifq; tandem
folisexpofitojiympathiam illis mutuo tatam intcrcedere fenfi , vt matcrialis iftefpiritus magnctica qua-
dam attrahendi virtute,fotmaIem quandam tmduram ab Orbe illo lucido fibi elicerct, quse illuma chri-
ftallinafuaalbedineinrubram rubineam,hocq; paucarum horarum ipatio tranfmutatum obieruaui , imo
'
veroquodiutiusa(pe(5I:uifolariobiiceretur,eoexceIIentioremeiustin(5turam cuadcre animaduerti. Hoc
. ,ergo experimento perfeftam mukiplicationis rationemtamin vegetabili quam animali regno collegi-,
ham ficut muher (ad quam (piritum hunc haud inepte comparamusjfine auxilio feu copulatione viri,(aci
quemformahshscIuxielationemhabet)concipereveImultiplicarenequit, ficneque foiritushicincre-
mentum aut multiplicationem vllam habere poteft nifi ad us lucis cum ea coniungatunnatura enim pafll-
uainleipfapatinequit,atque idcirco imprefliones naturahs aUcuiusagentisa Naturabene priusadhoc
praparatiatqucclaboraticxpedat^quorumpoftea naturalisadio &pailIo eftcaufa incrementi multi- &
phcationisineademfpeciequaminhabitant, idqueinvnoquoque trium Naturae regnorum accidit,finc
quibusnullafitiniisautgeneratioautmultiphcatio. Hicitaqueipiritus,putrefad:ioneinterrafada,Iibcr-
tati fu reftitutuSjillud obfcurum tabernaculum,in quo habitat, delerens liberius pcruagatur ad ignem il-

Iumcceleftem,virtutecuiusmulriphcatur,viuificatur&efficaciter mouetur. Namhiceftfblus illcignisa-

ftiuus,qui multiplicatione mouet ad generationem,& hic eft (piritus illepalTiuus feu medium,quo mouct
iuxviuificansincompofitione.&mediantcquotanquampretiofilTimorerum omnium fublunarium (lic-
co&fubftantia,optimenutriturfpecies,&quiaexigualucisformaIis iftiusfpiritus portioadgranummul-
riplicatiuuminformandumfuificit, ideofequiturquodlpirltushicfibi&fuigenerismateriamaflugat, &
quod materia,naturali quodam appetitu,portionem lucis iibi requifitam ad eius informationem attrahat.
Atqjhiccftcau(amultipIicationis,praecunteeiusperputrefactionemlibcrtateinterrafa6ta, proutquot-
annis cxperientia docemur. Porro etiam in animahb. illo ipfo (piritu hacnatura aftiua induto afiidue tam
per nutrimentum,quam perinipirationem ('nimirum attradtionem ipiritus huiu{iTnodiapuImonibus)in_.
corpus introdudlo creicunt &
multiplicantur fingula eorum membra &dimenfione dilatantur,vt &(per-
matica eorum (ubftantia augetur,& ad generationem idonea & habilis redditur. Notandum tamen e(t ,
q>
adanimalismultipHcationemmaiorxthereiieucxleftishuius (piritus &formsignes portio requiritur,
,
quam ad illam creaturi vegetabilis , Quomodo vero (piritus hic attrahat fibi fimile exemplo (ahs Tartari
,

erudimur,qui occultum ^iiritum inaere volatilemmagneticoquodamvigorefibiaUicit, donccpropter

iubftantiamaereamattradamtamctudus&hquiduseuadat, vtinlpecieliquoris ad inflaraqusvulgaris
flucrefoleat.

^intum experimentumprobat (juodjpiritm hicjtt in etere y^niueYjaU^eo qmd

de aquayigne^ ^ quinta ejfentiaparttcipat.
SPiritumetiamhuncpervniuerfummundi(patiume(Iedi(Fufum&quarnIibet mundiparte replercde-
prehendi,quatenus eum cum elemento aqu^ naturali inftindu conuenire atq; permi(ceri(enh , non a-
hter quam forma materiam amplefti foler.-fic etiam familiantatem haud minorem cum igne habebat , vt-
potequcmexalterapartefacileampIeftebatur^imoinucniformalemhancaeriselTentiam nihil ahud efl^
quam quafi grofliorem & magis materialem quintx cirentis portionem, locum vinculi elemenrorum dil^-
cordantiumfuppIenteminfublunariregione:Namdiligenti(peculationeob(eruabam,(piritumhuncin
arftam & inuiolabilemfamiliaritatem a quinta eirentia receptum efle, & eodem modofehabcrcad eanu
Quo aquaad aerem , qucmadmodum fuo loco explicabimus.
 Scdi.l. Portion. III. Par. I. Liber 11.
^
expenmentum comprobans omnla exatomisejfe
fSextum conflata O* compojita, yt Philojophiqmdam
cenfuerunt.

TN experimento primo obferuari vniuerfalem hunclpiritum fubti-

lliando.&quidemminimocalorisadhibiti conta(flu, in miriadem-.
atomorum lenlibilium vndique per vitrum volitantium conuerfum&
relblutum eflre,qua: quidemres mihi ihcoEpicureorum veterumphi-
lofbphorumdogma&ropinionem in mcntcm &memoriamreuoca-'
bat, quoalhrmarehauddubitarunt.omnia ex Atomis formata &fa-
6laelle,imovero& ipfumquintaieflentiaecorpus eiufHem plans na-
tun&conditioniselledeprchendi.

Septimum expenmentum quofhiritum huncperytampurificationisoperanprobatur.

POrro neccllitasrequint,vt pr^^didlis his experimentis (eptimum & vltimum minime (pernendum ad-
iiciam
,
quo probatur naturam /piritus huius clfe talem, vt naturah quodaminftindu purificef, na cum
vnumexnaturahbus triticigranis,(acfieiH-touum quoddamPhilofophicum)infpiritumhuncpurificatu
immerfillem,iplumquafiinproprioluofinguinebalneando,in paucorudierumlpatioa naturafua tenc
brolaita mediante nacura iftius (piritus purificdte&clarificante expurgatu elle ienfi vt a corpore opaco dia-
phanumacpellucidumfadl:u,acfiexvitrofui(letconflatum.Pluresobl?ruationesnonitamagnimomcnti
ab hoc(piiitudepromptashocinloconarrareatqiexprimerepotui,(cdnc vosforteinrcinutiliCvtquida,
fcio,obiiccrevolunt jdi(cutiendadetineam,in Anaromiah.ncmeadirc(fi:a progrediar. Dico crgo quod
/piritus aqua mixtus, opacum quoddam &indigeftumchaosvndiquc tcgebnt,haudaliter quam claro-
rum&peilucentium cxlorum occanusleu fpiritusvniuerfalis, (quinihileft aliud quam pura fubtihs &
aquaJterramcircumibat,c]u<-?eiatma(laopaca,crairi&deformis, velcaput quafivniuerfaliura mundi
hiaioris aquarum mortuum.Qupcirca hoc ipfum fequenti capite aggredi nobis propofuimus.

Capvt V.
.^idnam authorper Chaos inteliigat, ex quo quinque elementa extraxit.
NOn
confpedui
clt vniuerfaiis autinhnitaillaPlaconis vel AnftotelisHyla,quam hoc in loco demonftrare,
veftro (6 perfpicaces&ccnforii a'uihuiusocuh jcxponere ftudeo, vtpote qua: nechu-
&
manis ('cufibusdilccrni, nccGeometricis fupputacionibus autfigunscomprchendipoteft: nam & fapi-
cntiilimi omninm itatumphilofbphincfummo quidem mentisautingeniifuiacumineadperfedam &
completameiu(demcognitionemvnquamaflcquiautpercingerepotuerunt,vndcquiadveritatisfcopum
accedebantpropius,inlenfufolummodotypico,&percomparationisfemitamillamdefcribebant, quan-
doq>ipfimcumfylua comparando,cuiuslignumadquamlibecimag!nemeftingendam aucfabricandam
aptum cft,quandoq; cerx eam adaptarunt, quaj ad quamlibet figilii imprcfiionem recipiendam prompta
eft:alii autem eam monftrolae imagini in fomno apparenti aflimilnnr, quam homo e fbmno cxpcrgifcesaut

vanamautnihilclleinuenitjAtD.Auguftinusillamadmodumfilcnnilehaberedixit, quod refpeftu lo-

quelx non minus qutd eft quam vmbra:Non eft hic pcincipalis inquam fcopus ad que cutiofitas haec mea
,

collimat,(ciens illam efle rem apprehenfii prorfus inipoflibilem, cu fit deformis, imo vcro omnt forma vel
cflentiadeftituca,&nihilaliudquamcenebra: inanes; Neq; vcrohocertrudeillud&indigeftumchaos
philofophisantiquisaEternitatis memoria; dedicatum,& in monumentispoecarum, poematum & mctc-
rorummyfticaliuinadeocelebratum,quodefttamvniuerfale,nQncnimcrcdibile eft montemfeu molcm
tammgenteinincoiliculumtamcxiguumvtiIlccl1;dequoverbafaceredecreui,rranfmutariautconuerti
poflcjfed laboris & conatus mei ala: magis humiles &
remiflk lc prarbent , ne edita nunis& excelfa cum I-
c.irocarpcndoambitionismea;plumcereprchenfionis& ccnfura; acuninmomm hominum ardorc adu-
rantur,autccracuiaftigunturliquefcant,atq-,itarandcminrurbulcnrumpubhcacignom!nia:laciiprffceps
ruany,i!lud videl.mc reuclarurum profitendo.cuius fortaflis fum ignarus,aut fi in eo bene verfatus,ad illud
xnuridoreuelandumminimeparatusautdifpofitus. Meuinitaqichaoseftfblummodo cxtcrna&vifibilis
ngura,&leuistanc]uamvmbra,velminimumvniucrlalisilliusatomum,quodrcucraapparetcfre(proutid
appello'pofiriuacorporiscoiruptiovelpriuatio,ficutmagnumilludmundichaos,idipfiimfeefremanifc-
AilMtimmediatcpoftprimamcreationem.Nolimcrgovtdmcmiraatq,miraculofaexpe<flctis,ncnenim
laaiprQDtenc.Vciumliocfblumvobispromitto^meinhaccxpcninentalimcaconcIufionenatuiamquo-
a(Tpotcroimitatuiuni, &paruumchaos in haccreaturamodo quantum queamfubtilicxquiram,quod
maiorisillius.mundiencimago, prout microcofmus lcu homo eft cfiigies & cxcmplar maioris di- ,

<Si maccocoiiui : vobisitaqucpaucis hicrcfctam, quomodo particularc hoc chaos oculis meis mani-
fcftauerim vc tum poftca ciuldem anatomizatione incelligatis
, quomodo fingula elemcnta iro
,

iuundo maioriextcucbiolo &

obfcuro chaos producta fucriut nam in huiufinodi fpeculo feu cato-
:

ptro vcram cuiufque elementi naturam, quaiuacem, formam

'^" "
&
confiftcntiam in propria fua (phxra,
i vna
 DeEjcac^aPinisfeuTritkiAnatomia. jj
Xfrticumpeculiaribusfiiisincorporibuscompofuiseffigiebuspcrcipietis, qua fiogulaptOUt viiiOQeseO''
irum mihi apparuerunt, vobis ordine referre aggrediar.

C AP VT VI.
i>e -vero i^nluerjalimundi maiom Chaos, dijferentia eim ah I-fyla , fimulatque extM*
^ionequmque mundi elementorum ex eo ^ atque yirtute tgnis yelcaloris lucis ^niuer/k^
lism magnANatur,zfornaci:Denique de allujtone t^ comparattone il/iusad
paruum Authoris chaos , t^ dupltcis aqu<e typum.
DlREcTEiacisfvtopinor) &iilfficienterin macrocofinica mcahiftoriameexpIicaui,verumnimitumj
chaosfuifIetriplicemmaflamtenebrofam,videlicetdeformemacq;potencialemillamexiftentia, qujB
tertiiim &:fupremum caslum vel Empyrealcm rcgionem ciefuaformalucidapriuauit,&illam,quaEanteexi-
ftentiam.fecundx, medix&ltellatajmundiregionis occultauitipiamabomnialpeftuforma vel habitu;
qnar amb(j deformes tcnebrj?,fccundo die conglomerato &
inuoluto motu per virtutum lucis in vtroq; hoc
feloapparentisrcpercullioneinininferiorem veldementarcmmundiregionemreuerberat?fuerunt,atqJ
naEcregioeratetiamnum riidis.tenebrola Sc indigcfta& exreriusalpeftu mcrum nihilum cfleapparebar,co
^LiodvirtutcsquatuOrcomiariorum&piigriantuimclcmcntorum fubtenebroib&obfcurotenebrarunL
priuantium pallio occultxr iacerer.t. In eodcm planc etiam ftatu raanebat regiofublunaris fecundo creatio >

nis die.videl.fine lummcfiiie forma,f ne acTru manifcfto,aut exiftentia vlla. Et tamenab hyla plurimumdif-'
ferebat,vtpoteinquanu!la intern.ilux,a6bio,pafliovelelcmenrumreperiebatur, quatenusinnaturafiiaab-'
fbluteannihilatapermanebar,priuiqliamDeusetenebrisilluxerir,velreipfuminmundiftru6lurareuclarif,'
itavtcapacirasvelambitus mundifiippofiticiusHylafeuabylliiseratdictus, antequafpititusdominifijlen-
dore fiio aquas in vafta mundi cauitare apparcre f>;cit. Vcrum vc in Macrocofmica mea hiftoria dixi, quod a^'
^ua:deformes,veldenfioresfpiritusindeformitatetencbrarumdelite{centes,formalisluciscupidi&appe-'
tentesinrepercuflioncillaobciaculatoslucisradiosfacla, aliquot ex illis radiis, qui penitius in lubftan-'
tiam illorum fe immerferan i complexi funt , illofque vilcofitate &
limo fijo naturaliimplicitos captiuos de-*
tinueruncacq-, obhancrarionemn3turaHylxpotentialisinchaosconuerfafuit,quodvima6HuamintraIa
compk:dticur,quippe quod omnia elemenca in fe concinec,& fi)lummodo pocentiale eft extrinfecus, vtpoto
(btum opacum & informe,idcirco(inqUan-i)hocchabsin feignemhabet,cumfpiritusin cenebrisdelicefce-
tes luce radiorum recencorum inionnaci imCjacq; enam aerem & aquam, propcereaquodfpiricus rctentus
&inclufuscftcrafrusveltenuisproutautcopiofevelparcededonisvel pottionibils radiorum feufcintilia*
rumlucisparcicipat,Terradcniq;tftchaoshuiufcemariifcftum vcpotequodeft magisopacum&fpiffiusv-'
membrum.Hinc inctc igicurappr.rec,quod vniuerfale chaoscriplexillacenebrarummaflafuc'
niuerfi chaos
rit,videlicetobfcurapr^iensprimumdiemdeformifas,atq; etiamillaimmediatefecundumdiemptaccedesi'
quasamb:Emediantea6bulucidohorunidicrumfimulpermifcebancur,&adhucmagisdeorfumadmaclu-
njtcentrunlprotrulafuntopcrumtertiidiciedendorum, arque ita completum eft mundi maioris chaos
hocq;immediateancetertiumdiein,excuiusvencroexiliebac vniuerfae regionis mundiinfimsfubftantia
&
qus in quacuor elemcnta fe inuiccm dignitaCe eminencia diuidicur.Ex hoc (inquam) rudi indigefto cha
oseiemencaincerledifcordantiafacriinre\Trada,hocq;lucisvniuerfahsvircuce,quilludvndiq;dietcrtio
in fornace reuerberatOria raundi maioi is circumambiebat , &
tUm tenebrse lenfim atqi gradatim deorfiinu
cencrumVerfusfubtcderuntj&elcmentacenuiacxmaflacXcraclavniuerfamconcauicaccmimpIeruncneva-
cuum vel inane aliquod iu ea relinqueretur. Atq; ita qua;libet fpiritus iam inclufi portio , fccundiimaiorcn
velminorelucisineoregnanti3opulentia,fuperfiiosfociosautexaIcabaturautdeprimebatur,&ligamentis
&
quirtta: etTencixin fedc fphxranl fibi co nueniente confirmabatur.Hoc ( inqua) modo elemetacx vniuer-
Alichaosfotmatafueruncatqjfecunduhancicidemrarionemreeciamniihabenc.-Tcrraveroinfimulocii,''
taiiquamfxca!i5inf.ibricaba(isvelcapucomniiireliquoruquafimortuumoccuparcccrnitur:&tfihocnon
obftantc Minctaliu Vegefabiliti & Animaliii receptaculu& mater exiftit. Similiplane modo in minutohoc
noftrofubiedo deprehendimusjq) aqua Viiuerfalis cu fpirirufiio, lucis tinifturailluminatoprimi &lccundi
diei oga repr^fentet jua fituc in pnmae diei creacione cxlu primum vita& efIenriaclo (ecundo impcrticbar.
 .

54 Sea.I.Port.IlI.Part.I.LibeLlI. n
itaetuni (piritualis quaEdam tindtura (optima rationc igneo caelo feu Empyreo comparata) vitam a^ftuin-* &
denfioriaquaeindidit,& ficuthiduocxii antetertiidicicreationem immenfa profunditate cooperiebant
Chaos,quod inferiorum carlorum concauitatem rcplebat, fic etiam aqua , fpiritu tindturae permifta , inftar

profunda; abyffi fupra chaos meum opacum mouebatur,illudqi vndiq', cooperiebat atqi fubmergebat , non
aliter quam coclum terram:Separataitaq-, dupliciaqua a mafla nigra , illam quidem tam tenebrolam depre-
hendi quam pix nigerrima,& tam tenacem quam vifcum,propter deformes lcil.fpiritus & vi(co(as lubricita-
les in ea conrentas;Sumpfi itaq; illam aquam duplicem,igniq;admodu lento adhibui.obferuans cura quan-
ta quidem potui maxima,omnes artificialesignisgradus,nectamen,Deum teftem mihi teftor,nifi poft lon-
gum tempods (patium illas diftinguere &ab inuicem difgregare valui.quam quidera ob cauiam circa hoc o-
pus multoties erraui Sc laborem meum vane adh ibui.Itaq', ergo ad circularcm illamNaturae lucem imitan- ^
dammegnauiteraccinxi,&ignimcoviresadminiftrabam,proutmeratioexigerefuadebat.Primoitaq-, L-
coportionem cralliorisaqua;extrahebam,quamcumaqucoelementofublunaris fphaerx comparoi poftea
aereifpiritusportionemeliciebam,pecul'aremcuiusmentionem, quiainpricedentibusfatvetborumde
co feci.hoc in loco omitto, vt de elemcnto ignis feu elemento quarto fufius diflcrere queam ac tum poftea
,

de.ithcre,quicftquintacflt.'ntia,velelemencumquintum,craflbveftimento,adhucabdud:um.Ettandem
finemhuiclibrocumdelcriptione &confiderationeterrximponam, conferendoeaminhocmeoexperi-
menrocumillamundimaioris^QuodqUiaperdiificile&fvthanolorjobfcurum vidcbiturillisquiinvolu-
mincmeodemundomaioriverlatinonlunt.illosadciuslibrumpnmumhacincaufa omninorcmuco,vbi
hxc omnia plane & dikicide explicata inuenient.

Capvt VII.
In quo ignei Blementihumorem aereumfuccedentis afparitio^atque etiam natura
" eiufdem ad omnium rerum corruptionem t^ putrefaciionem
procliuitasexplicantur^
POsTQvAM fubtilisAerisfpirituselemento aquxiucceilit, confeftimignisinformaigneihquoris,{eii
pinguis & rubicundi olei con(pe<5tui (cipfum exhibuif,Hic natura penitus ab aqua diftans,&alms formq
quamaer,tetrumquoqita-corcm,&odoremgiauemexpirans.Hocergocirculationefcurc(5tificationepii
rificacum,colorem croccum vel rubeum illi culinaris ignis flammx haud diflimilcm induit attame grauem
,

&
fuum odorem vtvt mundiricacum relinqucre amittere noluit contcmplatione crgo debita prJEcunte il-
,

ludeflelolumelemenium.igensin(ub!unarifphraanimaduerti,cuiusviinfeftxill:Einmundocorruptio-
nisalteracionesproducuntur,&quodilliusviolenciacreacurajadputredincmadigantur, quippequodele-
mentumadputrefactioncmincorporcproducendadominatur, &fuodominioipfumcorpusmaximepu-
trefit,& inactuputrefadionishetor oricurceccrrimus , icavcpropcervaporolas huiuselemenriex corpore
putrefcenreexhalationes,fenfusolfactusgrauicerofFendacur.Porroficuciriucnimusfpiritumaereum(cuius
fupramentionemfcci)eflefxmminu&t)eoeadaptatum,&paticnsadgenerationemproducendam,cuius
agensfcumaricus eftignis cElcftis^vel iuxillaquincxcflentix aeremcanquampalfiuumfibiapceadhocal-
tcrationisgenusincurfunauuxdilponens,ficelenicntumaqu2Eeftpafliuummorcificationifeucorruptio-
niprxcipueinferuiens , vtpotequa: cftcorruptioniobnoxia, eiusveroagenseftfoeridusigniselementaris,
corpuscompoficumadpriu.niuumaltcracionisprogrclUuninltigans&promouens.quimocuscftprogrcf^
fui natura; coiicrarius.Ecquanuis aqua videacur nutrire,accamen re vera pcr lc non nutric, icd tarum vnicus
illefpirirusincadclitefccns,quilolummodoaNaturaadnucricioncmincorporeretinet'.ir,inucilisvcro a-
quaEfiiperfluicaspervrinamemiccicurivbi veroaquainfolafiiaNacuraincompolicovlctaluiSComplexionis
nacuralis leges exulcac auc exubcrac, ibi ob eius exubcr.uiciam morbi frupidi &
hy diopici procrcarifblcnr
idq;pra:cipuequandoagcnsfiiumvelclementumignisminimuminaltc;ationelocumobtinet,huiufrno-
dieriiiHaq!ia'innaturalispoflcllionemin(cquuncuranimide!iquia vclcxanimacioncSjLcchargixjApople-
xi.i,Cacochx,Cacalepfia:,ftupores,&idgcnusa!ia.Vbi vero.igenscfta-qualispocencixcumpacicnte, fuiTL*
febresfpurixtamphlcgmaticxquamcholericT, item Apoftematacompofita, &
eiulmodi infirmitates in
partibuscorporisprxdominantur,velutPleurifis,&omnisgenerisPh!egmona,Qi!iodfiignisfuperaquam
doi-ninmm habucrit,tunc inhrmicatcs omnes a pituita lalfa leu adufta dcriuacx procrcari folent.At vero fi a-
gensfitiTiagisfimplex,tenucmq',vaporemnarurxaquexinhabitet,tuncfcbtesillasexcitat , qu.cvocantm;'
Ephcmerx fcu Diarex,vbi vero ignis pabulo fuo aqueo deftitucus eft , ica vt in cralTiorcm fjiiritum aereunu.
agerecog.itur,ibifcbrtsvrccesalinguiniscorruptioncortas lynochusdi5tasprocrcat: Atqiidcircovniucr-
lamhumoriiincorporismaflaminflammat, vcrnmvbihumor aqua: corruptus cumcralliorcfpiricuaerco
abund.u,ibiputrtf.ictioconcagiofioricur,quxvariol.is &peftcsprocrearefolec, aftvbiaquacorrumpescft
tcnuis,&cumfimililpiricaaercomixca,ibifebrcspefti!encia!csproducuncurcummaculisquxablcalisPe-
tcchixnuncupancur.Dcniq-,omnesmorbifiucacrudicaccfeuaduftioneprocreatiaproporcioncmaiorivd
minoriduGtuuiiftorumclcmcncorumcorrUpnonisaucliorumpiogcncrancui.itavtacrcusipintusipfefar-
penumeroinquiUetur.Atqncfichxcduoelementanunquamperfe&afuanaturaopcranturmfiaddeftru-
dionem,CumviceucrlavirtusSolarisfcuigniscxleftisinaercofpiritudelitefccns,ad fanitatem&vitanu
naturaliter agat,Tcrra vcio eft horum omnium rcccptaculum
Experi-
 De Exada Panis feu Tritici Anatomia: ^;

Experimentum demon/irans quomodo elementum ignis ^elancholiam t^

morbos tenebrofisjeu Diaboltcosfroducat.
TNopinataminhocclementooperanoneminueni, nam licetid deftillatione&redtificationemultifam
Aadlplendoremmaxime lucidumpiirificauerim tantamtamenhabuitilludcumtenebrisaffinitatem vc
, ,

paruotemporislpatioantiquam&priftinamfuamobfcuritatem&nigredinem.perfpicuitatem&fulgoris
dccuscitoperdendo,fibicontraxerit ; qusquidcmresmihiinmemoriara redigebat didtum viri (apientis
Artcfi nominc,qui in libro fuo cui titulumfccit, Clauis maiorlapientijcinquit Fortajfefuntquadaminfimi- :

Utes.quibtis adiungitfe Diabolushumore egrcdiente a temperAmentcacperturbante ipfamfamtatem,& hoc maximetucidit

iti mfinmtatibus exeboleraprouenientihtiSyCUimcaufa eH
ifta,qiua natura ipfm cholerit esi calida &ficca vt tgnis,corpus aU'
Um DinboU ex duobuseU compofitumfctlicet igne acre.Etnos diximus, ( inquit ille ) in pncedenttbHs, quodomne{uhtiU
&
ingrediatiir in omnegrojftim: Manifeftum eft igitur , quoniam ignis eft fiibtiUor aere , quod apparens
torporis ipfius Diaboli fit aef , eius vcro occultum fit ignis , & hsc eft caula occulrationis c-
ius ab humano cum medium per quod videmus omnia, fit aer , qui eft coniundtus ocu-n
a(pe<3:u
,

lo noftro -,
Cum
ergo interius DiaboU fit nacura ignis, manifcftum cft ip(um opponi contrariunu. &
cfle natursipfius animx,queftnaturaa;qualitatis ; cum ergo inuadit corpus aliqua aegritudo cholerica

(quoniam Cholera eft Diaboli occulcum j (at apparet,quod ille feipfum facillime iungat cum ChoIcra,atqi
itaaugctufeiusdominiuminalioshumores, imoverotantumporeftillaprajdominari, vtrecedatanimai
corporc&penicus (epareturabeo.Haecille.Ob hanc Cinquamjracionem Diabolus aptus eft naturahinftin-
luadinfinuandum&coniungendumfeipfuminhocelementumignis; Exquibusfeduloobferuarepoflu-
nius,quodquemadmodumDeus,rexlucis,pcrccEleftemignemadvicam &prsferuationem operatur, ita
planeecontrarioprinceps hic tenebrarum quidominium fuumhabetinelementis fublunaribuspercor-
ruptibilem hunc ignem ad mortem & dcftrudionem agif,Hinc cft quod priuaticnis hicfpiritus vbique er
rans&peruagans,tenebrarumfibicontrad:arumimpulfu-,quibusafiiavfq-,defe6tioneeft.Vexatusatq-,ex-^
agitacus,hoceftadIucidoscreationisfuEprimogenea:radiosinpasnamambitionis &inobcdientiEfua:tc-
nebrofo velo occultandos compulfus,iam aptum fe pr^beat ad demonftrandum per efFe(5lus affinitateriL*
,

feu confanguinitatem,qux eft intcr illum &

humorem cholericum; vnde pacicur eciam aer bonus. Hinc i-
taqivfuvenit, vthomo vihuiuselementiiniploprjedominantisLunacicus & afenfibus diftradtuseuadat,
imprelliones obfcur^ clarilfimam inceliedus iui aciem obtundant,menti.fq; radios obfufcent, chimerje ter-
libiles atqjprseftigiofe imaginationem ems conducant &
ludibrio habeant. Imo vero Diabolus in forma &
multifaria cum multis hoc modo conuecfari foIet,& vifionibus monftrofis eosperturbat. Hinc etiam eft ^
vitahominisfebreardentivelmorbokradentemelancholiaorto Iaborantisinfeftetur,veldelirio,velinfo-
mniis,veldefperatione,veILycanthropia,in(ania,&vtplurimumvaporibusmelanchoHcisdfumoflatuIcnto
cxfulphureohocelcmentoemananteprocreatis, quifumusigneuspaflionespariterHypochondriacasin-
cutit,cuiufmodifunttrepidationes,iia,rabies,foIitudo,in(bmnium,&omnisfocietatis&commerciihuma-|
ni odium.Quid addam grauius,cum deprehendamus mcdiante huius clemcnti acq, Aquse eiufHempatien-
tisinfulcu,non hominesfolum,fed&totaminferioremvniucrfkmundanaecompaginisregionem , mole-
ftia&egritudineaflici;Cuminaerecometarum,Draconumignicorum,columnarumardentium,flamma-.
rum igniuomarum & idgenus fimilium meteororum caufafit, vbifcilicetagens maiushabetdominiunu,'
patiens vero cius copia haudita abundat vbi vero sequaliter potens
, &
validum eft eius patiens nimirum a-'
qua.ibi fragores,tonitr ua &
fulgura mferiore aggrauant regionem: A t vero fi patiens fumma poteftate prx-'
ditum fit,& facultatem igneam fuperet,tum inundationes tcrram obruunt , media aeris regio denfarum &C
ienebrofarumnubiumobtcntucafgat,vndeinfinit?oriunturcaIamitates,quamuis(proutprouerbiumha-
bct.Nttf/wifiirenrMjgiwrffita/conJwotoiwonrfifer^rjquandoqiabundantiam&fertiHtatemterrsprxfagiataec
caIiginofus,atq; etiam quandoq-, experietia du6li obferuamus , quod febriH calore nebulofi corporis vapo-
res confumi atq; exficcari foIeant,haud alicer quam fulgura(qui funt febriles aeris effciaus^ morbidas aeris
cxhalationesdifpellereatq;abforbereanimaducrtimus.Acq;tatumYobis4cnatura&di|poiitioacclementi
ignisdcciarareerevifumeft, ~ .
GAfV^
 .

jC Sea.I.Port.m.Part.I.LiberlI.
Capvt VIII.
Apparitio yel vijio yltima , naturam quinti Elementi, quinta
ejfentia di^i delmeans

ingrcflum noftrum
IAm tandem mundi (ublunaris ca? los elemcntares (uperauimus,& in illam regionem
facimus,quaabAlchimiftisnominc quintseflentiic, aphilorophisactherisvelmateria^lmipliciirimse, 3
Poetis cacIi,oIympi vel campi Elyfii infignitur Hic vero obiter inteljigatis veUm , quodficut in rei alicuius
;

ftLU(^ura velcompofitioneab vnoadquinq; progredimur,qui numerus rotundus eft,& vcrum denarii ce-
trumprocedensvidelicetita 1.1.5.4.5. fic etiam in deftrudtione&rcfolutionereialicuiusadvnum , proccr *

dendumnobiseftnimirum^^.ad^.&ficrctrorfumadvnitatcm vfque. Ifta ergo regioabHermeticisphi-

lofophis ideoquinta cllentia vocatur,quiaquinquegradibus a terra diftat. Hacc eft mquam ratio,quod pro-
ximeterraEapparitionifuccedatiIlaaquae,quam(equituraer,atq-, tumignisaerem,&poftignemaureusi!Ic
humorquintaeftentiaabeiusad veramquintameirentiammyfticorumphilofophorumrelationemdi(Stus
afcendebat,quodeftvltimumdiirolutionishuiusvioIentacfignum,nainhocelementoeftverailIavita,me-
diantequarcliquaquatuorclementaaguntin corporehumano,hoccftvirnitccentraIi,veIinternoprinci-
piomouente,perquodintegrum{ubfiftitcompofitum.Etquemadmodum vidcmus,quodhomo,quicom-
puifionecoadtus eft,alien.i,aliqaid de proprio coramunicare,id inprimis & ante omnia offerre folet ,quod
ipfe minimisftimat,& minoiis eftpretii,dum putat fc ita liberatum iri,at percipiens primam fuam oblatio-
nemcompeIIentiminimefufficere,tunc aliquid aliquantulum magisadhucfibicharum & pretiofumex
fuo thelaurario tradere cogicur,quod tamen nihdominus illc non tantia'ftimat,quanti quod ci videtur ma-
ioris in fuaarca pret;i,atque ita gradatim pergit res minorum pretionim proferendo, quoufq; ad illaiti ma-
ximivaloristandemdiftribucndam;videlicccadchari(Timumvitxfua:fa:iguinemperucniat:licetiaminte-
ncbrolb hoc Chaos vel nigro terr.x Cadauere res lefe habct , vrpo te quod aqueo elemento ( qux portio ad
,

/uajfpecieiprJE(cruationemminiiseftvcilisjrpuriiAlchimifta-appeciruinonlufficiente,aefvmtanquanirem
prctiofioremeiofFertpoftaquam,atqueicamegerendathelaurifuidicilh"madignitate progreditur, donec
ipfum vita: balfamum violentia ignea illi fubdacacur,ip(nque mafraolim rudis &
indigefta , iam nihil pratter
caputmortuuminignobili teria;d.imnata;&omniquafigratiaorbarEconditionc remancat. Rel^at cigo
Vtadpretioliilimamchaosvegctabilisgemmam, feubaKamum folare&viuificumintritico iamtandem..
accedamus,quodfummaartisigneoceKCremifatcaiiiaraa(!adiuifimus:quamquidem gemmamterratamj
auida & pronaclat infiio gremio leu medituI!ioabfcondcre,&ab Alchimifta dolofe retiaere,vt res maxim^
difficultatis & laboris fuerichanc ab illa fepararc,adeoprofeclo,vt li maioii alpcricacc & violentia hoc cha-
ospro fuo thelauro balfamico comp.irando tractareaggrcirus f ui(Iem,e\tinxiirem potius&lufFocafrcm fpi-
ritum hunc quam eum in natiuo fuo colore & pioprietatecommode (eparaiTcm.Vndefadum eft,vt magna
laborismcipartefrutlratusfucrim,viamicaq;&rationemmagisexpedicam adtheiaurum huncaUreumcx
ipongiofisfuisIatebriseruendumacq;clicicndumtencaui:quodquidem vtperficerem,nouucalorisgcnus
inucnircnecen' h.ibui,quodab vnavafispartevimfuamexercebac, mcdiantequoa:thereumhunc humo-
remcrui,&adfummamfplcndorispuricatemvanareclificationepr^eun-
teredu\i;Tum verooculisapertismiiamhuicbaKamoinefledilpofitionc
percepi.nam a minimo etiam calore liquidum fiebat ,& rubrum in-
ftar (anguinis,atomis vniuctfum v.is rcplcns,& viciflim a fngorcacris im-

mediatcindiaphanam &pcrKicidam(ubrtanciamIapidipretiofofimilem
irriguit,parcimlucidicl)nft.dlinicoloris,partimq; aurex Hyacinthicin-
(5tui.Thoc cftvicrichriftallinimfiar,(cintillis vndiq;micantibusatq;qua-
lucidulis ftellulis conlici. At vcro hic lcdorem fummo opere obferuare
fi

monco,nc me hocin loco vcram &fimpliccm vcrorum Philolbphorunu

quincam c(Tcntiam(cucxlumindepuraca & nuda fua difpoficione in lu-
cemproduxillcfcdillamfblummodoqusobpuricacemfiia vulgarcm vi-
detur a ^.aliis clcmentis vifibilibus diftingui , quam idco quintam cflen-
fiam nuncupauimus vtpoce quae magis dc natuiaquinta: cflentixfcui-
theiisparcicipatquamaliquodcxcteris 4. clementisfupra allegaris.
Hincindeproinptamihiattentiusipeculantiincidebatharumquxftionum fiueobieftionum rcfSlutio,
Q_uomodonimirumanimadifferatafpiritu,&quomodohocnonobftantehiambopromiicue aliquando
Imovcroplerunq, provnoeodcmq;re("umanturi&quomodoaPIatonicis fpirit' vchiculu dicatur animx,
vtctiam Quidficlphxra.xqualicatisinquaanimamundiregnar,cuiusillitamreIigiofeinfcriptisfuismen-
tioncm fccerunt;Prxterea quid Platonici intelleXcrint;)fr ammam tnJJ>irttu,&perJpt>itumin(orpcrt? Etconfe-
f\^ienzei,c\mA{ibi\duMeic.Tri[m.q\i:indodicitMens'tnrjtione,r.itwinam}/ia,^^^^
p((rc^Quidnamfitilludinhocnnindo,quodvitamcuiq;creaturJEatcnbuit,eandcmq;?ouct.Ecplurahuiuf-
modioubiaavulgominimcenucleanda,cxquibusfacilenoshocvulgarisAlchimi experimenrocxcrica-
rc po(lumus,fimodo debica diligentia & attentione hanc c^eIoc u lubftanciam cofiderauerimus; Ad primam
iUq, quacftionem dicimus, Ammam vitalcm fplendidam effe luccni aDco emanantcra , qua in fipint u lim-
pido
 DeExadaPamsfeuTiiticiAnatomia. i?
Jotanquam vehiculo lucido vehitur, cuiu s alarum iremigio illa volat,& cuius prsientia illa oculis quan-
|)i

doque apparet (ub hac forma deprehenfiis ed auricomus cupido in formofe & candidae Pfichae amplexu
,

cubansjvti finxitApuleiusinfuafabulaaenigmatica, vtpoteincuiufinodifubie^tohermaphroditicofpiri-

tushmpiduseftfxminaieupatiensjluxvcroradiisvndiq', ineoexpanfaeftmafcuUisfeuagens, horumaute
&
amborum in vnum eongregatbrii virtute munere 6mnia viiiun t; Atq; hac ratione pariter iecundum ex-
pHcamus dubiii , vbi videiicct tenuem Hmpidam &
diaphana m materiam iucido chriftallo fimile,efle ani-
mae vehiculum affirmamus namq; animam dicimus eile luce iplendidam , ipiritum candidum irradiantc.
;

Quibusequiderationib.diicernerepofrumuSjquomodoanimadicatureiTeomneinomnibus.&inqua-
^ libetcuiuslibetreiparteiTertieitidemqua:ftionis(olutioexeademdemonftrarioneelicitUr,cumhaec ipia
anfmain(piritu(quxduoconiund:imloliusanimEnominefepeenunciantur)corporiinfuiafit-Quodaut
'
-^attinetadfenfetiamMercuriiTriftTiegiftijillamincapitelequentiexpHcabimusjquantuveroadillamPla-
tonicorumopinionemfpc^tatjqnseftdariralemfphxramsqusvocaturfpharraxqualitatisfeuanim^.hoc
ipfum obiedii docet nos,talem eiVe illum ipfiim brbe, in quo fol circumagitur , nam ipfillima materiaqus
deorfum ad animalia vegetabilia & mineralia viuificanda defcedit, nos hoc ide ex compofitione fua docet,
quippeinquataexa61:amob(cruamusinterfpinni&)acem proportione,vtluxnequeatvlloa(5tuvelvio-
l;ntiadominiu haberc in (pintu.Vndefit vc cota fubilantiaquafi medianteqUadem capitis Medufe virtute
inlapidemchriftalliniafixariatqueconuertivideatur.Nectameneregioneitaabundatfpiritus,vtfuaden-
fitateina^qualelucisfplendoreobfLi(cet,& caliginevllaobumbret,autvtvirtuteinluceviuificantemfeil
ignisca:Ieftisa6luobtundat;&obhancratione tamEqu.iliceradinuiceproportionantur,vtneutruabal-'
teroautimpediriautopprimiqueatjfedcconcrario vnum alterumin perfeto&abfolutotemperamento
corrohorat & animar.lic vt fpuitus nutriac,fuftentet &
vehac luce, tanquam in curriculo,lux vero vel pars
ciusformalisdatellentiavitam&motione(pi/icualiparri,di{cucitq-, abeatenebrarucaligine,illamq', pro-
mouermprimisadviuificandu,& tumpofteaadvc-getandu; Harcitaq, eftratio, curloc'illeaquo(piritus
hiceffluit.fphxraxquahc tisvclanimaEnOminetur,cftq;limpidahxccoi"npo(itionihilaliud, quamiolille
cencraliscuiu(qicreatut;Efiue(itanimalis,vegetjbilisvclmineralis,origine trahensabillo(ble,quimediu
cslipiidiiinhabitat.&concinuOtEqualitatisocbe vclfphiEracirciiagiturivbiluxformahs&fpiritusmate-
rialisa'qualib.natur3:trurinisponderacur,vtvCiumqiin(uogencrealteriusappetituic6pletearridear,quo
adtio eorii ad vitam perpctuo , ob contrarictatis incer ipios defedu (e extendat nam proprer xquale inter
,

cosportioneiemperaguncadpace ,nnnqiiaveroad ciilidal feu concencionc,&obhanccau(am autores

funt vita:,iniiTiiciauremorcis.Heicaq' dnar natura: in cam mutuareciprocationematqi amicitia, mediante
proportione (y mphoniaca redadlic q aptiilime delineant atqi dcm onftranc incer(ed:iones , quae ex mutuo
,

duarumpyramidiieiitfdemdimenfionislacerum concur(ufiunc,quarumpyramidumvnaeritformaIisal-
tera macerialis , contrariaquarupofitione vniuerfa:natura:rnudan;difpofitioneinphyficamacroco(mi
mei hiftoria delineare atq; detegere tttau :Nam pyramis materialis(a qua lucidus hicfpiritusemanat} ba-
fin vel fundamenri! fuum in ima terra habet, l um iit illani aquarii imago hieroglyphica, qUcC primitus e te-
nebrisvelabyfIb(caturierunfarq;emanaiunr,qnaruparsprincipaliorefthuiuslucisc3Eleftisreceptaculu.
Formalisv.bafinfcufundamentufuumhabecinfurno ca:lo,conu.v.(uumintemcentro,veriiilliusflam-

A mEEieulucisiconeprxfeferens, qin primacrca-

tione a mudi circiifcrentia deorfum centrii verfiis
defcerdit.Perpyramidematerialecumfuoconoe
terraca"liiverfus,aquaecerraverfiisc^licirciifere-
tiama(cedensvfq-,&vfq-,giadatimtenuiorargui-
tuitccocrarioluxfeuformaigneaac.-Ehcircufere-
femper magis magifq-, defcendens,
tia cerra verfus

obeanderarioneeodebilior &
tenuiorredditur,
quo magisafuofontedechnatterrjEcetriiverfus,
no aliter q in pyramidis geometric? figura videm'
q eo niagis pondere fubftatia &robore exuberar
,

quomagisaiuoconobafin verfjpgreditur. Haru

v.duarupyramidiimoreoppofitodi(pofitaru,quo
feinuiceincerfecantdemonftratiohicfequitur,at-
tame de eis mentione in libello noftro pyramidib.
aflignato,&finitechnicaEmicroco(minoftrihifto-
riEannexofecimusvberiore,cuivosquoquidde
pyramidib.ibifenriaexacl:i'intelhgatis,hbeti(Iime
referendosvelim.Hicetledorcadmonitiivehm'
g? vt iftanoftradictaquintaefl!entian6 cftvtrailla
Philo(ophoruinfuapuritate,tamehaEcitafehabet
ad illa vt anima humana ad fuiifpiritii, vnde dici-
,

musquodcumfpiritusfitimagoanimSjficetiara
hacc noftra quintaefTentia eftiraagoiUiusinuifibi-
lis & occukae & confequenter, hsc indicaturper
,

illam demonftratione huiufmodi externa.

,
D Hic
5 Seia.I.Portiofl.ni.P4r,I.Libetn.
Hfc A terra<ienotat,b,c,materialis pyramidis bafin,m,eiufclc conum,eft vero & ttl,B, folus & f umuSl
lucis fons,d,e,eft bafis pyramidis forms,f;i6ta ab emanatione a fon te B.conus aiit dida; pyramidis formalis
eftA.Interfedioaurefa(5laabhisduabu$,vbivniuspyramidisportioeftsqualisillialteriuscftf,g,atqiicl-
circo hic orbis caelupermeas,fpha:rcE acqualiratis nomine infignitur, &
ex eiulmodi materis vel forma: ge-
nere Ibl cncleftis procreatus eft,&ob hanc iplam caufam a Platonicis Iphaeraanims mundi vocatur. Sic eti
quale in vnoquoq; caslo vtraq; pyramis dominiu fibi vindicct, euideter ex didaru pyramidum delineatio-
ne hic appofita declaratur.Velut inK.L.proportio py ramidis formalis eft tripla ad vna parte pyramidis ma-
terialis.atq; idcirco appellatur cselu Empy reum, vcl c^Ium igneu,eo if fplendor ignis abfolute ibi domina-
tur. Viceuerfa in fpatio o.n. iride tres partes reperimus py rarnidis materialis ad vnam pyramidis formalis,
propterea q? cselum dicitur elemetare,vtpo te in quo materiafuu habet dominiii. At medium carlum per q
fpha:ra aequalitatix tranfit , vtpote in quo rcperiuntur partes diftarum pyramidum lucis &
fpiritus cx xquOp

diftriburs , appcUatur .tther quafi yEthaer hoc eft igneus acr,imperties hac ratio ne xquale denominatio-
nem vtriufq; pyramidisnaturijquiEex icquis partib. in illo dominantur. At fi animum &: ftudium ad iftarii
duaru pyramidum adaptionc exploranda applicare vclle De vm tcftor integru volumen huiulce narratio-
,

nis filo,atq; myfterior u in hoc noftro fubieiflo contentoru enucleatione mc implere pofle,{ed quia iam fu-
f ius illa in duplici mea vtriufq; mundi hiftoria explicaui.fufficerc ratu s fum,vobis hoc in loco expofuille ve-

&
ram naturalccaufam ex rationedeprompta,qua fcil.ad has duas pyramidcs inueniendas indudus tui,:E-
qualem nimiru hanc fpiritus &c lucis proportionem qus ad quinta; me?E enentiie paulo antc in hoc capite
,

nominatx,eompofitionem concurruuf, Nunc vero ad vltimudubium progrcdiemur,nimirum, Quid fii

jllud in mundo,quod impertitprimo,deinde pcr continua fiiam fitccelfio ne, viram in vnaquaq; trium ho-
rumnaturacregnorum videlicetanimalis veget.ibilis &
mineraliscrcaturapra-fcruat ? Ad cjuodrelpon-
deo,ideireipfamfubtihflimam&fimplici(fimamillamquintaef]entiaminhacnoftraquintaellentiagrof-
jla&impohtainhabitantemjcuiusinhoccapitementionefecimusjcuiusconfirmandigratiaexpcrimcn-
tumcxgroflahacquintaEeflentiarfiibltanriavobisproferam, quocercioresvnamecum vosfaciam(modo
vcritaci apud vos fides fit)ex.i6lam incflepuro huic elemento viuificam virtutem.

Experimentum prmum frobans verim agens vita: tn quinto hoc elcmento continerL
CVmegoquGdamdiecircahHiusballamicileftis,vulgarichirniamoreprxparati,extradlionemoecu-
patuseflem^fruftrabaraliquatenus^vcpotefeucri^iuftoterrciichaosrr.-idbxSjflorishuiuscarleftis por-
tionem combufta,&confcqucnterinuciielcnfi,lauabaicaq; valGuiuvicreuminquomateriadeficienserat 1

recondica,inquodavafemaioriexcrallislapidih,qu.'idratiscr)ipad>o,adaqviapluuialecftitlicidiis.xdiure-
cipicnda ordinato. At v.paiicis dieb.elapfis, aqua vermibus mira; formx &; longi tudinis cocam icatence rc-
pericba,erantenimlon^icudinisinufic.-ira:,acverolatitudinealiquanculugracilcsfeucenues,&Golorcal-
bicantes,omnefq;vniusgeneris&figura: :q>illicoexviuificantchacnaturaprocedcicobfcruaui,quippe
qjantcilludtempushuiulmodianimalculoriinevnuquidcin vafehocrecipienccapparebat.Hinc icaque
inanifeftumeft,vicalenacuramefTcvnaeandemq;invegccabilib.acinaniinalibus , (olavcrodiuerfitaseft
in vafe fcu eorpore vircucc hanc Ga.lefte contincccjVnde fit vt illa in plancis anima vcgecabilis, in aniniaiib-
aiit anima vicaiis nuncupccur.Quod quidem in eo confirmacur,q. panis nucriac anima vicalem,atq; ct fe in

natura animale conuertat. Hinc ecmanifefle &eiudenter cernere darur quorunda huius mudi ignorantia,
<juinucricione,vitxprxferuatione,fanguinismultiplicatione,&cuiufq;humorisincremencupanis&fim!-
liumciboruexrernoattribuunt,atv.omnimodopecuIiariumpartium,earundcincernorum,officiorumuc
ipfariSnatur.aliufuntignari,haudahcerqvulgushuiusmundicxcuinepte&infcifcaflcrerefolet,feoptimc
homincmcognofcere,cuiusnihilominusextcriore folummodofpeciccognitam habec. Acqpauci (bonc
DEvs)funt,quiinternumhomincre(fleperfpiciunrji],quidebeMeincelligcreeftprincipalistociusvitxhu-
manae meta, ad g inprimis tendere debet,vidcl. lucc n tenebris cognofcerc atq; deccgere. Nam rcrrac fiUis
1

omniafuntteneDrXjqualesreuerafuntrcsiumiadofenfibilicerapparcnccs^atviceucrfafihislucisdatueft,
ipfas et tenebras introfpicere, & fpiritualib.oculisocculca
illam lucem in ccntro latitante intueri , qux eft vniufcuiuf^
quecreaturxhonos&dignitasvera & antiquiffimaillis k
creatoreincrearionecomunicata.Etquauisadtantieper-
fedionis faftigiii me adfpirafle minimc profitcar, mihi ta-
mengaudio&gratulor, q^ velfcincillaaliquainmGmicu
illius lucis,qua:qUamlibec anima a
ftultis rerum terrenaru
folicirudinibus,quaru cupiditatc &defiderio xftuat mun-
dus,fecura& immunSrcddir.Concludoiraq;, q,quando-
quide quotidiana experientia , ne ip/os quide rufticosfal-
lcntc, videmus folis prasfentiam cfft tam vits quani muici-
plicacionisauthoremrfcquaturindequintamhancmeam
cflentiam effe propinquiflimam Solis feu quinta: eflenris
vcrx&fimpliciscognatam.&ardtiffimofanguinisvincu-
lo ei conuindam imo vero dcpiopria orbis cxleftis fub-
,

fl:antia, qUatcnus talcmvitaproprietatem infecontincti

 DeExataiPatiisreuTriticiAnatomia. 3
Secundum expermentum dequinu huius ejpntia excellentidm ^edicina.
^At eor me non nifi (emel balfamum hoc narurale in Medicinx praxi vfurpalTejatquc tum quidem fvt
L aanteadidlumeft)in meipfumeiufdcm vittutemfumexpertus Nam cum egoipfealiquando magnain
JL :

&
gibbo manus mcE moleftia dolore aflicerer,atq; ner uorum imbeciliitate laborarem ( quod quidem illo
anni tempore milii fiepiculc contingerc folebat quo frigora rigidioris aeris comites ingruerc confueue-
,'

I runt , (umto itaq; pauxillulo ex aureo hoc ballamo manum male atfeibam protinus inunxijvixq; exinde in
huncvfq;diem(gratiafitDEo) doloremautcruciatumienfiflemelandeteftor. Vndeingenuecolligen-
'
&
dum eft quam amicum lilud fit naturs, quantopete impedimentis illius o bftet; Ahquid hic latet, quod
non omnibuspatebit: Si igitur iiiterna huius eflentia,exutis adhuc veftibus,exattius paululum elici queat,
honeftdubiumquinmaioremiongeadhucprseftarepoflit.

Tertmm experimentum docet quomodo Jenjli velodore quintum hoc elementum

mamfefle d reliquis quatuor inferioribus differat.
'Err a in hoc Chaos ob putridam ab elemento ignis fadtam difpofitionem grauem efTlahat odorem, A-
riqua auram ingratam fpirabar,procedentcm partim a terra,partnn vcro ab aere
, qui paululum tantum-

mododeigneiodorisnaturaolcbat. Ar verohiccratdiuerfus&multogratiorquam velterrsevelignisil-

Ie,Ignisteterrimum efllabatfaetorem,fiibito&grauiterfenfumafficientern,quo(atisarguebat,iIIamefle
putrefadtioniscaufam, ^thervero ve!quintaeflentia,Iicettamcompofitionisquamfimplicitatisfu2re-
fpedlu fit igni vicina, in peculiari tamcn &
propria (iia natura fuauiter fragrans,& mire (enfui meo iucunda
erat,compIe6tebaturquetantamethcaciam&virtuteminfc,vrfifoluinmodoiIIamfangerem,biduovel
triduo poft eius fragrantiam adhuc perciperem , adco petterrans & eflicax erat iUa. Et cerre (faluo aliorum
iudicio)vtdemeIoquar, virtuteminconco6tilniiusbaIiamivit2,oiTinibusaIiisodoriferis, qusvnquam
fen(uimeoapplicui,meorefpe6tuprj:fero.Vndeconftarevidetur,quodquoadeiusfubftantiamhaecprima
flentiahabeat naturamlonge difterentemab illa inferiorum quatuor fubftantiarum ab inuicem ditfe-
rentium.

Capvt IX.
Inquijttio qutndam tranfcendens^ quxperfuperiorum anim^ humanm naturarumjhecu^
lationem ohferuatis i^ pofitis priu-sfundamentis prxdiSiis yifihtlihHS
fieri fj^ frtefiart poteji.

QVEMADMODVMindimidiaillaproportionepyramidaIifuperiudelineata,qusafphfrafbIisdeorfiim
verfustcndit , totamtainexterni hominis, quam mundimaterialisccmpofitionemmorehiero<^ly-
phico inuenimusjvtpore cuiiis bafis eft teira,in qua humor aqueus vifibiliter dominatur aereus vero fjji- ,

ritus inuifibihter continetur, vt & elementura ignis, ac deniqiie cencrale illud vitas donum feu pabulum-.
quodineoconcluditur&occultatur,itavtcxtcrnavifibilismundihumanicircumfcrentiafitferra,proxi-
mam vero (phiram pollideat aquaquam (equitiir aer & cum eo ignis , , cui orbi vifibili viuificans folis ra-
dius vel quintaeflentia fe habet tanquam centrum velincernum piincipiurn,ad dandam reliquisprsdidtis
eflenciam,haud (ecus quam vim fiuim hicidam fingulis caeh ftellis pra:bere folet : Sicpari raodo
lol cxleftis

folisradiiveIfpIendora:thereus, interni,fpirituraiisatqneinuifibiIishoniinisbafis(eufundamentumeft,
cuiuscentrumeftDEVS ip(e,(j;inderationequidcm pr2mcditataD.Ioannes///rt;bo;H;Mvocat,quam
qui(emelinintimacordisfuipenetraliarecepit,isiureoptimodiccrepotefl:,quodnonmodo(eipfumco-
gnofcat, verumetiamDEVM (iium in (eip(b incolencem (yncere ( vti hominem probum &iuftum decer)
venerariintelligatj namhuiufmodi(uiipfiuscognitionepr2eunte,minimeaMercurioTri(mcgiftoimpof^
ribile3eftimatur,autDEVM(cire,auteuiTiprout nobisconuenitreuereri; naminquodamfuolocoinhsc
verbaloquitur.C(?^;f<i quodin te videt&audit verburn Domini vnde &
alibi inferr, vos infuper quibm mentispcrtia
:

concejfa e^,gemK recognofctte veflrunhveflramque naturam imniortalem cojifiderate: Cuius quidem rei rarione no-
bis alibi defignat,inquiens, Lux &
vita Dcus eH.&pater, ex quo natus ei? homo,Ji igitur comprehenderisteipfum ex vi-

ta & lucecompofitum,advitam rurfus &

lucem tranfcendens; ex quibus idem ille alibi infert &
concludit , ^fei-
pfum cogHofcit,tranfitin Deum vt Dei verbum tradidit, Et in his a D.Ioanne rainime dilcrepare videtur affirman-
tcquod Dmfit verbum, & quod omniaper tpfum fa^afint, &fine ipfofaclumfit nthil,quodfalum eU,in ipfo vita erat,&

rita eratlux hominum,&lux in tenebris lucet,&tenebra eam non comprehenderunt.Hic eft itaq; externus homo,qui
in oculos incurrit,cuius fundatio eft terriijIorjiiaueratenimDeus hominem epuluereterris, Gen.j De vs creauic .

hominem,cuiusbafis,fundatio,(euprincipiuminrernumeft(piritus,atq;hicfpiricusc3eIeftisaDEoipfoin
hominis lutofi faciem eft inipiratus , iuxta iUud , Injptraueratque infaciem ettisjptraculum vit<e , &fa^us efi homa^
inanimamvtuentem, Gen.ibid-Itavt videamushicfundamentumvtriulq; tam inrerni quamexternihomi-
nis,& quod culmen vcl apex ftrudurjE exrerni hominis fit bafis exiften tiae intcrai. Et ficut videmus folem,
fpiraculoiIIovit2repIetum,quodDEvspriinocreationisdieinvniuer(ammolemmundiaqueam(pirauit,
\t virtute eius munaus viucret,magnifice,&a(pe<3;uexccUentifIimoper vniuerfum terrarum orbem con-
D 1 fpici,
4^ Sedi.I.Portion.lII.Par.I.Libcrli.
fpici,ficet &: (bl iile, efl: puriirimu & rupremu illud iri mundo, q, humanis fenfibus c1i{cerm' poteft adeo vE ,

vix ac nc vix quide humani vifus acic concingi podit Super cande 'ergo bafin (piritualem homo inrernus
;

primovdiufuum, (eulapidcfuufundamentalecollocauit, ficvtfpirituahshominisfitbftantiaecircuferen-

tiaadcxtrcmuinternihominisc6plexucontmeduinlcruiat,ficutterrahocidcinexternohominepraeftarv
cftqi proximafphxraacircuterentiafpiritualihixilla,quqflud\:uansinhocfpiritu,vitaomnib.creaturisim-
pertit,haud aliter tjaqua proxime terra circufluit , atq; tu poftca in illa fphaera rationalis mouetur, ficut aer
in aqUa includitur.deindc in rationali illo fpiritu lucid'' mentis fpiritus vagatuf ,vcpote immediare a centro
emanas,inquoDi:vsipfc, fuagloriacircuueftitusrefidet,nontameinclufione,feu vccuMercurioTrilme-
irifioloo^mr. QuatenH!: eft dtitinu homims fentru,cuius circumfercntiaeiinullihi ,hocc(i cuiuseft^prietascfieintra
&extraomnia.AcentroergohominisinterniemittensDEVsgracixfuiradios,velcosabvniuerfacopofi-
iioncprodiu!nofuoplacitoreprimit,iuxtailludpfVlmiftxregii:Dw(/4Wf fJ-wfKrKfofl/^^wnf.fjpmfwfeWMWMyi/*'
fattamur bom,ah[t9ndentefAcicmfuam conturbantur,rcciptentejpiritum eorum expirant,& tnpuluerefnum retiertuntur-y
quib. lucide declarare videtur Prophetaatlum variu DEiin hominis incerni cencro rcgn.intis , velad puni-
tionc vel ad vitar beneuolencia inclinantem. Videmus ergo qj ad quintx eirenci.-e centru aliquanculii acce-
dac, in quoDtvs ipfeprimitusagit&prajfiuet.Hincditftu c[i,pofutt tabernacul^fuii tn Sole q? ide &c Mercurius
Trifmegiftusnobisnarrar,:nquiens.M/f;;;n/f;onf:)'4f;o;d/^/,rfmW!H^/nfK,6'"j^/nf/(5a/jow?;;y^
^or^ Motumautlpirirus incorporj Cic:i\ihidclcnbn. Sptrtttisperym.is artcriafqtic fangmnemqiie di^ufiu, animal
vridiij^ciet,inolemj^{orportsfufpenfamcottnetatqcircumfert,Sicitzc:^^viAtnr.\s,c\jm\\\(^^^
materiaelementumgiadlpiricualcmincodegcnfrenonreferaturiubftantiaillud ref[)icicntc,ncq-, eft vUa
inmaterialivelformalipyramidcfublphxrafoliSjpportio velratioadnatura corporiscubicitendes,qu;c
nohabeateteandcillam imaginevclformainpartcloleeminenre.iuxcaillud Apoftoliad Wchcxoi.Verfid?
cognofcinms quodfernper ita aHuJit ciim mtindo pcr vcrbum Dei vt ex lisqiu vidcre nonpoterantfant ca qtupojfunt videri.
DicuntccRabbi&rCabaliftxlapiencillimi.q, omnesresintcrioresfiintreprxlentaciua.-fiipctiorii, &vtifit
infcrius,ficagiturlupcrius,dequacrlc;ntetiaomncstnm Hcbra'orum q^gyptiorufipicnfcsconucniunt
Vcrridifferentia(fiquarlit)lolucu(ifticineo,q)in!criora(olemfidiparscftmatcria!i5,fuperiorv.lpiritunlis,
vndecuideterapparet,qificutanimacft(piritualisregisimago,itaeccorpuseftanim;Eimago,vtpocetaber-
raculii (eupalatiu ad eam rccipitnda ordinanim,(olaaucc intcr anim Ji&:corpus diftcrencia eft,q) hoc eft vi-
fibile&gro(rum,ilIud(piricu,ile,ini;i(ibiIciSclubtile. HincHermus'1 rifincgiftusnos docet, <//<(?(/ ;///;//(7.70//

(rafftim eii,fitficuttll:id!pfu>h qnodfubti{ien,&viteuerfaillttd quudfubtile cUfit qtiafiilLud ipfnm^quodcr.iffum csi, Arq;

icacoeluhabemusincerra,&:viceuerlacerrainca'lo-,Arq; viciftimcxluinrcrraconclusapoliidemus.iScter-
raincxlo^cScviconicquentixteirafsrc.-cIunoiinilivnu llint,&:idcvideI.aqua,vtitcll:aturD.Petrusdiccns,
A erant iam olim ca:!t1 & terra dc aqiia & pei^ aqua,confftens verbo Dei,^a\'^o]: ctgo verhi Aiuin'' e(\.hiiC\s[^yr:imidi3
formalis,vt&bafisilliusmatcrialisaquaell,luxergo.ivcrbocffulgcntecltaquaruvir.i,m.^(!aaqueaacerro
vndiq;gyras,iuxr3illudloanis.I/j()jotr4fv/f/?c^v/frf(:r.if//<.v.C6cIudimusergo,q)jpgrcilioavifibilicral]]rie
adinuifib!!elubtilitatepernatur(jgra-dusfa6la,nimiruaterraadaqu3,aere,igpe&erhere:dcm6ftretnobis
jPgrefl'umaba.'thcreafphxra,vel(^qua!itntisluce,VeIfiimmovinbilitat!spun(;i:o, (ursu verfiisvelinrrinle-
cus,adip(Lrvnitatispiincl:u,vltra<.jprogrci]ionull3datur,alccnfusergo alblc vcrfusDEVM cfthaiulinodi,
videl.fpiritusaethcrcus tanq bafis recipies,cum lux (euanima in fpiritu illonatas, deindc (piritus Empyreus
feurationalisinsnimafculuccvitaliinclula^rii pofte3mesinillo(piritiiintellexflualilatitans,incuiuscen-
tro eft ipfe De vs primii agcnsprimus motor, vbi (piricus stherus ad anima (e habet vt ner ad igne elcmeta-
t^ tejtiranimaadlpirituEmpvreiavt
elemcncij ignisada^chere &lpiri-
:

tus xchcre' ad viua (blis fubftantia

vtlpiritusEmpyrcus admentedi-
uin.i, actandc viuica (blis fubftaria
ad ccntrii (eu inrcr:iu cius a<:cs , vt
mensadDnvM.atq; hocmodofiib-
folariacuiiiperfolarib.qaptilfimc
coparari pofsiic: Vbi terra obfcura
eftpyramidis porcionis (urfiim ad
.
folem cendentis bafis , at vcro ter-
ralolarisuiceopul(;cifiima eft ba
fispyramidis a materiali ad ipiri-
tualium conum aipiranris.
Nos v.re hoc in Ioco,videl.cfflu
in terra,(cu intcrnu in cxterno j)vc
reuera innacurafefc habet in for-
mapyramidiscuiufilafijlid^exph'- li
carctentabimus.in quacuiuslibct
crcaturxelemetificusjfcdpcipue
ipfias hommis interni in externo
grnduslecundii vcf5 tiphilofoph.
^ thcofophoru opm. deiineauim'.
Sic
 DeExa^taPanisfeuTriticiAnatomk. ^i
Sic itaq; videirtus quomodo circa inuifibiles hominis partes (blis contemplationis oculis ver&ri atqi
operaridebeamus , nam prseunte ea fola ad benedidum vnitatis conum per centralem & abftrufiffima il-
iam pyramidis fcalam {candimus.vnde fimul di(cimus,quod omnes hse quinq; in bafi particulae , vel orbes,
ad vnum in conopunftum reducantur,quod eft vnitas a centri bafi per axcm fuam ad conum delineata atq;
procen(a,vbi omnia ad vnam riatiiram coincidunt , Infinitus eft huius & reliquorum pyramidahum myfte-
tiorumfcppusjfuperquorumbafesVniuerfam naturstam vifibiUsquaminuifibihs ftrudtura vel fabricam
conftituere noii erit difEcile.At quiaeXa6lum illorum omnium qu^circa hsc proponiamepoflunt Epito-
^
me in meis voluminibus inuenire datur,Ie ni paiTu illa hoc in loco prxteribo, vt huic libro cum terras vtpote
fTindameriti muudi vifibilis tarn rtaioris quam minotis defcriptione finem imponam.

^ Capvt X.
VUima apparitio eji de elemento tena qnee efl omnium reliquorum hajis.
TNprimo igiturloco priufquam nos ad elementi terra? dcfcriptionem accingamus,rciendum eft, quod vc=
*rifimilevideriqueatmaioremfbUs fpintum, qui quarto creationisdie regnumfiiumincaeloexererein-
choauitjvltimo omnium cx terraprofedum atq; extraftum efle , nimirum poftquam reliqua quatuor ele-
mentaabilla fuerunt fegregata,didum eft enim a MoyfejfOT^w; creatafuijfetertio die,&fublunariaquapropritilo^
fum adillam comprehendendamafSignatumfutffe,cm nomen mdttum eli )nare,8c ita confequenter aer & ignis illo ipfd
die finita & ex tenebrofo chaos produfta fuerunt ; Vnde probabile videtur, qucd collocata prius & fundata
terra,IucidafbJisfubftantiapoftreIiquatriaper(picuaelementaordine&ferieaChaosprocc(rerit,& virtU^i-

ad medii carli cen trum eleuatum fit, Eodem plane modo in ocu
te (iii proprii luminis quarto creationis die
kri hacnoftrademonftratione deprehendimus,quodad illius naturs curfus imitationem, centralis noftrje
Jnareria:foI eterrapoftreliquorumquatuorfublunariumelementorum feparationem &
difpoficioneme-
mer(eric,qu2 quidem (eparatio fada eft virtute craili & terreftris iliius ignis
qui adum fuum recipit k Deo
,

lucis&ignispraefidej&coniequenreripfiu-ninadionefuaneceflarioimitaridcbet, iuxta illud philofophi-

cum axioma, Quodfacittale magis e/? tale \ Quocirca,quoniam virtute iftius adus fqui licet fit terreftris,ell: ta%
&
men verus occulcus ipfius Dei adusj fo 1 quidem centralis manifcfte ex terra feu chaos tenebro(b refiiltac
atq;emergit,poftquatuorelementoiumapparitionem,ideovideripoteft,(ecundumnatura:probabihtatent
in adtionibus fiiis producendis,quod mundi etiam maioris Sol eadem planc ratione fit ex mafta chaos terre*
ftris quarto creationis dic produ6tus,immediat:e poftquam citera elemcnca ordine iuxta metricam fym- &
phoniacam Natut x normam redadafuerunc Sed vt adpropoficum hoc noftru reuertamur; feparata quinta
cfrentia,inuenimustenebro(ammafram,caputmortuum,tenam,opinionehominisatnone(fe61:u,damna-
tam;nam vt didum eftjterram antc mundi maioris creationem fuifTe inanem,propterea quod nec fignu auc
cfFeftusaliquisj velviuificansintenebrisluxeratantecreationemmanifefta.vnde&tenebraeillsfuerunt
appellatac Hyla,qu2Epoftmodum mediante lucis apparitione &ad:u in ea exiftente,Chaos,ac tum poftea ter*-'
ra vocata eft,fic in fine crearionis mundi.fr ces vel limi hi aquarum in terram frudiferam atq; fertilcm con-'
etfifunt,vtpote qux immediace poftquam ()'f GM.legimusJin centro huius vniuerfi coUocata eftjtam ve-
getabiliaquamineraliaactandemetanimaIiavberrimcparturiuit.AlIeueramusitaq;,noscentraIemquen-*
&
dam calorem terrx huic noftr^ naturaliter inficum inuenifle , qui verus adtus femen primitiuu eft Vniuf-
cuiufq-,planta;,mineralis&vegefabilis,nimirufalquodaiTimodofixus dcquatuor ilUs volatihbus naturis
,

participans,quiviignisextcrreftrihocchaosetFugcrunt! Atq; idcircoin crcationeplanra&mineraliadi-

,
uerfbruelementorumnaturasinfecontinentiaprodudafuerunt, quorflcaUdiora&fubtihoraafixofalei-
gnei elementi profeda funt,at tempernta a fixo (ale aeris , phlegmatica vero frigida &aquea afalfaaqua: por-
tione,ac deniq; illa quse maxime cralla &
ficca eranc,a terra,in quibus quia aliquid ex viuificantefblis humo-
reremanfit,(quodcra(IiterrEfpiritustamard:econftrlnxerunt&ampIexifunt,vtfimuIcumcorpore(bIari
aicendere non valuerit)illud iam afcendere fatagit.cum defiderio vniuerfalem fuara naturam in C2I0 reona-
tem vidcndi,& cum ea fe coniungendi,adeo vc (ccum trahac diuerlbs crafTos (piritus,ip(bs retinentes,atquo
itainvegetabiliaconuertuntur, quorum radices terrE ob rationesinprimohbrodemonftratas affixafunt,
omnesergoviuificanteshosled&fixosfaIesinterreftrimeamafIainueni,quifecundufuammediocritatem
producun t , a-
vel firmitatem in fixatione vel vegetabilia vel mineralia
nimalcnim de magis volatifi clementorii fubfrantia participat,qua"id-
circo non alligata vel affixa eft terrar.ficu t illa vcgetabiiis vel niineralis,

fcddevnolocoinaliummobiliseftjvidel. tam interra quam inaqua

velaercChaosautemeirefiduum tencbrisdamnatisexuberans &o-
mni iam quafi virtute deftitutum,Lucifero vel litigio aut principi tene-
brarum comparo,qui fiiofplcndorc defpoliatus deorfum tenebras ver-
fuspr(jcipitatusfuit,&abomniluce&gratiaextorris,atq;obhocaqui-
bufda vocatus eft terra damnata , omnis qualitatis bon.T ad (ubfiftentia
fuamconferuandaexpers^Etfiledlormeinhisqu^iamdidafuntrede
intellexerit , percipiet quidem fubhocdi(curfusmeityporae,more
my ftico terram vere damnatam Luciferiq; lapfum in his quae iam diiba
funr,recondidifIe&fubvelo fenfibili rem magnimomentiexplicafle.
JD 3 Primum
 ^i Sed.I.Port.III.Part.I.Liberll.

Vrimtm experimentum quomineralemnaturam cum\>egetahiU

participare pojje probatur.

DVpl ic expcrimcnto hoc probare conor,Nani primo omnium a tcncbro{a

I & fecali hac terra fungiini
ieu lychnum refecabam,vc illum olco comburcrcmjat eum tantx datitici cire deprchendi , vt quamuis

continuoarderct,non camen more vcgccabilium caiterorum abiumcretur , ita vc non immcrito lichnus in-
combuftibihs vocari polfit &taU nomme a quibuldam infigniri, Poftca fUmta iUius frufta infcruidum illum
conieciigncm,acque is prorfus colorem carbonis viui fimilcm induic , quse cum poftca nihilominus ab ignd
tctraftaatque refrigcrata.chaly bi vel ferro fimiiis cuadebac, raetallicam quafi diipofitioncm induens.
r
Secundum experimentum expnmens internum hmuj terra calorem djale in
eofixo procedentem,

inueni quodammodo frigi-

POs T deftillationem rrteam vltimam,caput hoc mortuum inde abftuli.quod
dum & caloreignis,vt mihi videbatur, deftitutum vcrum ha-c tcrra fxcalis fuper aflcrcs ligneos pofita,
,

aeremq-,nbiattrahcnsqainq-,prterlapfishorisrecentericaardcreincipicbac, vcnifivigilicuradccedta &

extindafuiHeccius Hammalocum (?c domuni incendilfcc.
Acqueicabreuiccrcxcellehcifiimihuius vegecabilis anatomiam oculis vcftris fpedandam vnum- ,

quo<iq; elcmenCum ex illiUs chaos elicicum.cum iibi in maiori &: minori mundo fimilib' comparando fub-
ieci,Ecquamuiscircalabic6tihuiusexplicacionem iuftum voIumencon(cribcrcpofIem,camenquiainhoc
traftatu noftro ipfam balin &fiuidamentum vobis pandcrc arque explicare pfopofui, fiiper quod Macro &
Microcofiiiicummcumvolumcncouftruxi,propterquodnonnuIliautignoranciapraEfocari,aucinuidiac-
latifencftramfibiapertamputanciutcrprecandi.i6lionesiTieas,iudicandide mea religione, accuiandime
criminis reccntium &: nouarum opinionum indu(flionis,qui pro fiio arbicrio dodrin.a meam condemnanr,
aiuntque nie foucrc ncfcio quas le(5i:as,&: inprimis illam fratrum Rolea: crucis , vifum eft mihi, hocq; inpri-
mis neccllario fani.c & cxiftimationis mca: intereire, vcritatem iUibatam viris lynceris ,& omni afFcdu lon-
ge(emotoreiTia:qualanccpcrpelidentibus,dcclarare,neforteincrtibuj&improbis huiufmodi blateroni-
hus fidem adiungcndo,circuni ucnti & ipfi ad adiones meas carpcndas inducantur. At ftcm firmam foueo
illos ex his quia me hoc in tr.iCtacu propofita funt,veritatem facilc diiudicaturos, & in fentcntiammeam.y
dcfccnfuros,coiilideratisfenfibihbusdemonftrationibus,ameinmediumhicaddu(5tis,adiuransinfupcr&
contcftans,quod fi fidcm his quae a me recitata func adiungerc renuent,me quatuor vcl quinque viros iudi-
cio & exiftimatione graues el. ifturum,in quorum confpc(flu dehuo demonftrabo quae a mc literis hic man-
,

datafunt.Atfiquaefpirituahafubhaccorporea&vifibilimeademonftrationelateant, abignorantibusmi-
nimcref'piciuntur,noniTie("edfui,condemnantintelle(2:us|ca;citatcm,quidecElicoloribus,terreistenebris
fubmerfi,iudicarenequeunt.quxcnimfpiritualiaccuca:Ieftiafuntmentis&:noncarnisintuituviderifolcnts
Iainvetoadvltimumhuiustra(ftatus hbrum progrediar, in quo vnumquodqihorummyfte-
tiotum machiiiis maioris &
minoris mci mundi tam intenoi^s quam
extcrioris applicare inftitui.

llBEt
 43

_ J
LIBER tEKTIVSt

sPRiEDICTARVM APPARITIO-
NVM. AVTORI EX SVO CHAOS MA-
NIFESTATARVM AD VTRIVSQVE TAM MA-
iorhquam minoris mundiArchitc(iluram
appiicationc.

CAPvr I.

^atio curAutor mentidnm deUylayelprimaincreationeinaterU,

ex quafa^djitnt omniajficerit,

N primo voluminis mei Macrocofmici libro, inaterias primx'eT( quaniunduscumo<7

mnibusineocontentiscreatuseftmentioncmfeci. Et quamuis diffcrentiaintcrillain
hylac di(Sam &chaos mcum in prajcedentibus toties a meallegatunl, quod ego cum illo
murtdi maioris comparaui,magna fit inftituta j ( quippe quod Hyla nihil aUudcft quam
tenebrae vacuae &inanes,ne lucisquiderhlcintillamin fecontmentes,chaosvcroopa
I-

cum &informeextrin(ecusfoIumeft, afintrinlecus elemencorumadualiumClicet in-

'rl

dilpofitorum & confuforum plenifllmum; J tamen Hylailla quam nos primam matcriam vocamus,pcr ex-
D 4 ^ tcrnam
 44 Se(5. 1.TbTt.TTI.Tit.l. Liber IIL
tcrnam chaos mei formam compreheoditucqus concipiturjtanquam rcs omni a^u cle(littita> nullum In^
tra feelcmentum aduale compleftens hoc eft res fimpliciter in fola potentia exiftens,atque idcirco nihil iru.
adu, Atque hinc crat quod in tcrtio capite Hbri mci primi de Macrocolmo , hanc materiam primam , hanc
inquamHylamminimefuifle creatam ftatuerim , propter quarn quidem opinionera (cu aflertionem no-
ftram,mca quibufdam ignorantibus autinuidia obrutis iniufte,atque prorfus caufa minime audita falfo ac
cu&tumfenfi; Acfifcihcet indeconclufiflem,remaIiquamfui{IcoriginaIiter increatam, &confequenter
aIiquidcumDeofuiiTecoiternum,cumtamennihiIominusfcripturanosdoceat,DfJowi4pW>wtfr(iM//rer
exnihilocreajfe. At profeftohuiulmodi detradlores dum fenfum meum non inteUigunt , ie ipfos in hac fiia ^
cenfurafallunt atque decipiunf,abfit enim a me vt rem vllam przter folum Deum increatam dicam , veruni
dicohanc Hylam efle mcrum aftunihilum,vtpote quod in fbla potentia & poteftate aUquid dicitur , vicilhm .
'

inuenimusreminiblapotentiavelpoireexiftentcmlongedifFerrcabillaquxrcsinacftucxiftit, ex quo fe-

quitur,quod cum materia prima fit ahquid in potentia,id eft res mente concepta in fola potentia , iila fimpli-
citer & ablblute fi t nihil in aftu.
lam vcro cum omnis crcatio fit illius rci qux nunquam antc realiter cxtitit ih aftum redudlio.fpra^fen-
tiaenimDeiomnibusrebusformam habere dedit , quse antea fueruntnihil) ineuitabili confequentis vi
coIligitur,creationcmnihilcfleaIiudquaminadtuationem vel redudionem rcucra nihili hoc eftreiinpo-
tentiainaliquidadtualcAtveroquoniam Hylavelmateriaprima talequid non exiftcbat,antequamfpiri-
tusdominiextenebriselucebat,atquefuperaquisvehebatur, iequitur quodfueritnihiI,vtpoteomniforma
& eflentia qua vnaquarque rcs denommatur, carcns. Hinc ergo crat, quod Platoni vifum fuerit,hanc
materiam nuUialii rci arquipararipolTcquam fimulachro infomnis alicui exhibito,quodcxpcrgefaifl:oillo
merumphantafinafuille conftat, &Diuus Auguftinus filentioidcomparat, quod refpedtu locutionis eft
merumnihdum.
Aliiveroeamabomnirevereexiftentetam remotameflc iftimarunt, vtillamremquivixac ne vix
quidcm imiginaripoccft definiant. Porro vt vno comprehendam verbo,cratimaginariaum quiddam^,
quodinreivericateeracnihil,antequamDeus cxcenebris apparens.tanquam illc qui ex fua gratia lemcti-
pfumocculcar-e diutiusnoluit.vircutelplendoris fuicenebrolam deformitatem(quxeratfoi'na nihili)de-
pelleretj&formam aquarum ad:iuam,proatnuiiceti.imapparer,induerec,acqueicaillas exopaca poten-
tia;vi)raginccxcraxif,&inclarumiilum Uicis fplendorem omniainformancem&momnibus liluftranccin^
produxic , cuius virtute illx mundac-E &
repurgata; fuerunt. Quod etiam &
exprcflis verbis arguere
videncurlacrx literac vbi lecundum Pagnini cr.uisiationemh.xc legimus. Manns ommpotentis mundum cx in-
/tfmnWitfm^ejfmf.IuxtaillaraTrcmcUiiexpoficioncm. Manus tua creMiitinundiim ex informi viaterit. AtHie-
ronymusdicit. M<iHin(4fre.iifo>-kwff)?'.irH?Hc.v?K.rfm/?/H/p. Vndeconcludimusprimumiftamdcformcm
m.ateriamfuifleantcraundicreationem , deindequodnonefleccrcataliquet , quia deformis, cum omnis
creatio eft informatio.
HuiusauteraHylstypumleueffigiemin quarto libriprimideMacrocofmomeo capice in forma fci-

hcetinfinica:ma(Ixvel(piIuEnebula:,picis inftar nigrE,abfque vlla lucidxin ca incluli confide-

fcintilla;

racionedepinxi,Quodaucemadplenam quxftionis illius refolucionem attinec; An mareria prima ieu hy-

la fic crcacanec ne vos quibusadeftplena dehoc dubiorelbluendi cupido, ad SedVion. i. Porcion.i.Part.
i.Lib. i.cap. j. Dcpraetern.uurali vcriulque raundi hiftoria rcfcrri inoneo,vcpote inquolocoanimimei ^

(ententiamintegram,&auchoritacesilIanifirraeftaturainantes viderepoceftis.

C AP VT II.

Chaos Autoris ad illud mundt maiorisapte applicatum.

ILLicopoftDeiextenebrisapparitioncmvilcofilpiritusin tenebris conclufi , numerum fcintillarum vel

radiorum lucis infinitum complexi funt , qui radii in tenebrolara aby fTum pcnerrantes maflam iliam vcl
Hylamvelmaceriamprimam in Chaos obfcurum,quod cft tUdis &indigefta matcria, commutaucrunc .

vnde diftum cft quod in cius pcnetralibus feu mcdicuUio quinque clcmenca raore rara ccnfufb conclu-
debantur, vtmaghoirapetuinter f"e luftabantur &
contendebanf, haud fecus ac in tencbrola ingcnti&
abyflxjin mcdia nubes tonans adui rapaciflimi fulminis in ventre ciu
aeris regione colle6taaccidit,vbi
conclufircfiftereob(eruacur,quodquidcmlllam Oppugnare nondefiftit, priufquam c carceribusfuisinli-
bertatem crumpat, Adhocicaquc chaos,quod fecundo cre.ationisdieindeformi certii dici regione flu-
ftuabat,applicoegochaosmei excmplar.ex quo quinque mea clementa terreftris ignis violentia extor-
qucbam, ad imicarioncm omnipotentis illius artificis qui vircute fua ex vniuerfali chaos iUa quatuor mun-
dielementa,mcdiante CTlefti fuo igne primordialitcr cxtraxit,Hinc ergo eftquodin la.cap.lib.i.dcphy^
fica macrocofini hifto ria duplicem chaos imaginem feu figuram expreflerim,quarum priorem pro intcntio-

ne&mentcphUofophorumformabam,pofteriorcmverofecundumpropriamme.aminuentio-
nem,atqi apparicioncsjquae ex hoc exemplari ineo fc oculis mcis oftcndc-
banr,deUneaui.
CAPvr
 De Exa(^a Panisfeu Tritici Anatomlsi. 4j
Capvt III.

l)e dmmijjiiritm qui juper aquis vehebatur ex tenehris apparitione , nojlriqne ex-
permenttadeam alluftone ijimulatque de triumfrima-
rum dterum creatwne^

yc Olligendum eft ex \lercurij Trifmeg.fernione, quod cum (piritus dothifti fuper aqliis vehebatur , ill^
aquafumovelvaporiglonieratovelperturbatofimilesfuerint, vnde&ipfenuncupat illas naturartt
Kumidam, mefFabilivultuexagiraram,dicitque quodin hac natura humidaitaabobtutu afpeduim- &
menfe huius lucis & Iplendoris fpiritus De perrurbata.vmbra terribilis, vel caligo quaedam immenla (pi-
i

rali vcl o bliqua rcuoluti one deordim veriiis in lulmidam naturam ita perturbatam delapfa fuerit> lam ve-
ro vt hxcad nocnoftrum opus quodammodo haud inepte applicemus, inuenimus in primanoftraappari-'
rionf ,lpil1am Sc nebulofam apparitionem modo a nobis rslatam & in ea nigram & opacam vmbram de-'
,

orfum verlus in aqus vel humidx natura fundumlevirtutc ignis vellucis cuiuiciamreuerberantisprs-
cipitantem,quasquidemluxinoperatione{ua, diuinumillum fplendoremimitabatur,vt poteaquoori-
gincmfLumducebat,Harumitaque tenebrarumdeorfum verfusrcpercudarumimagoincap.fJ.Ub.i.Phy-
licsMacrocofmiHiftoria-generaliter&fatisluculenterexprellaeftjfimulatqueipiritus fuperaquismo-
tusavcrboFiATproccdens, vnaquecumtenebrarum declinatione deorfum centrum verius progreiTus
cumaquarum informacione,quaeerantvehicuIumlucisillius operantis.adviuum per iiguram depidrus
cftfoI.49.eiufHemhbri,EtquandoquidemapudMoyfemtriumdierumfad:aeftmentio,anccquammun-
dicreaciocompletafuir,quorumprimo fiipremumcxluraigneumfcilicerfeulucidum fuitfaftum,iecun-
doregiomedi3,vclc2luma?thereum,tertiovcroinhmumvel e!ementare,neccftarioiequitur, quodcum
primumcxlumfblummodoprimocieationis dieelfetfa6lum,runc quidemlecundiieumedii cfeiiconti-
iienscauitasfuericdeformisarquetenebrisadhucobrULa,atqueconlequenter illudetiamcaeli infimilpa-
tium.vndefequicur,quodlicenebra:qu2 ancevllamrerum exiftenriamprimicxliformamdelerenr&dc-
priuarencpr^fencia iucisrcpercuflx&deorfum centriim verfus non profligatarfuerunr, vmbram hancre-'
xiebiaruL-nitadeorfiimdeCru(am&deprell;un.cnmcenjbrisillisqu.Lformamomnem medio ca^lo, vel fe-
cundidieioperacioniperfpaciumprimidieidenegarunc,fuiflepermixram,iravrhuiusccEli mediitenebr
iamfuerincgeminacxvelduplicaca:;& confequenrer ob eandemracioneminfimx regionistenebraefuc-.'
runctriplicatx,poftrecundica:li perfedlioncm. Hincergo ortumel1;chaosillud,quodtriaelementainfo'
contineb3t,nimirumfjih.Tramignis,il!amhumiditaci5,atqueglobumterr.-E,Hincergo procedittriplexil-
ludincompofitioncnacura."rcgnum,nimirum Animale,Vegerabi!e,&Minera!e. Atqihinctresillaecom-
p!erxmterravelrcgnotenebr.uumregionisproficifcuntur,qu3efingu!xadhorum elemenrorum fingu-
lum refpecftum habciic; Hi nc (inquamj primo omnium habemus terram quaeeft frigida ficca ranquam
, &
aquaqua:damfpiflJfcufrigida&ficca,quippecxquaoranisferehumiditasexhaufitur:Huicproxime(uc-
ceditfphacra humidicacis quaeeftaut frigida, elcmencum aquaecommunircrdifta, aut calida&humida
quam vulgarirer aereiti vocamus.Tum pofteafphxra ignis fequirur, quseft quafi calida &ficCaaqua,iravc
calida & ficca ha:c aqua fic nihilaliud nifi qu.xdam fpiriruum caeli ignei vel empyreifoex/fphasraaurem b-
midicari5crafliorfpir!Cuumca;Iixchereivelmediiporcio,citMintenebrisfueruntincIufi,arquehuiusfphae-
ra: pars calida & humida eft bafisierherca: parcis^qua; fupra)^a:ram fblis eft , ciulque portio frigida hu- &
midaeftdenfiorparsfpirirusquiintrafblem &fphaeramaqu.-Enatat,Obhancitaque caufam inprimxle-
cundjE&rerticedici ciearioneexpreflifiguras foiioj^. 88. 6].66.&c69. relatas, vndegradus renebrarum
clucefcunr quatenus folicet in menfura &
proportione illx vcrfus centrum mundi defcenderinr , vbi
ftabilicxfimtcofcilicctloco , quoetiamnunc commorantur, tertio die quandoterrac nomen illisindi*
tumeft.

Capvt IV.

l^xtraBio quinque elementorum ex mundimaioristhaosieorundem curn elementu ebi

m(lro exemplan extra^is applicatio : Rationes zAutorii eius inuentionem fyramidis

tam materialis quam formalts concernentes^ yt iS modtis harmonmmundi,
^ denique quomodojolex terra extra^usfuent^hoc
inlocoexplicantur.

prxfchtis huius tracSatus. libro perfedam quinquc elementoriim cx paruo nofiro chaos ex-
I^NJ (ecuiido
tradionis vegetabilis Grani rationem ignis terrcftrisviolcntiadeclarauimus, Eodemplane raddocs-
leftis
 -

46 Sca.I.Port.III.Part.I.LiberIII.
leftislux,immediateafpintuDEiprofiUcns,extnplicichaos,quinque mundi maiotis elemcntaj virtut^
circulatiua&reVerberatiuaprocudic, Modnni autein quo vnumquodqiic quatuor iftorumelemcnto-
rumfublunariumamaflatenebrola& areliquis elementis feparatum fuic,cumveraineorumparcitione
operandirationc>inucnietisin!ibrcfccundo voluminis raei phyficx macrocofinicaE,cap.ii.fol. <>3.intcr
qua: illudignisfupremoloco gauderecernitur, quodtamenomnidubio procul vltimum exnigraccrrx
mafta cmicauit.atquc emer/it,prout demonftraium eft a nobis tum in experimcto noftro extraftionis ign is
cx noftro chaositum ctiam in cap.iz.fol, 64. 66. pofitionem terrx tenebrofx declarance Vbi id demum (c
:

ipfiim in propria (ua natura finguHs reliquis clementis iam diuifis &a fua mole extraftis manifeftauitiTum
&caputi3.foI. 66,68. defcribit rationem atque charadterem Iphaera: humiditatis, quaenaturadupliciex /
mafladeformipromanarevidetur^vtraquefimuliunfta, nimirumaquafiraturiens primo anteaerem,ac ,>
poftcaaer cuni aqua commixtus.quem (equitur ignis vehit modo dicflum eft;Hic itaque locus iila clemen-
taaliquantulumconfuiaatque percurbata& immunda exprimitiriprima fiiaapparitioncatvero figura
fol. 6c). eadempunficata &completeinnaturaHfua fcdemediante vinculo quintxeflentisdifcriminata
atque dilpofica depingic ; Vlcf a aucem harc om nia , ficuc in parua noftra operacione quincam eflcntiam feu
granifi:inciIlamexcencrahschaosnoftriloIis(pha:ra vlcimo locopoftomniaexilire deprehendimu8,ica
etiam verifimile & probabite eft igneum & fpintualem folis globum m mundo maiori demum poft chaos
in ccncro vniucrlahs machina: vcl ftrufturae ftabilicum emerfi(Te,acque in c^elum fuilfe fublimatum, atquc
hoccxperientiainnoftrahacoper.-itiOneconhrmat.inquainuenimusprimum elementum,aquamvide-
licet,ptimoctenebrofocarcereellc liberatampofteafecundumquoderataer,tumignisquieraccertium,
tandcmquincaeflenciaquarcum,acdeniquccerra,quaterac cxterna prxdidtorum omnium fundacio,ita
vt iniicniamus quincam eircntiam vel quincum elcmencum ( cuius pra:cipua habitatio in centro leu corde
mcdijcxlieft vlcimoexmagni&generalis chaos vcerofuille cxtradum. Etprofedlo fimodonotaucri-
)

mus,quomoaomundimaioris(blaMoyleanciftitum &(bpliorumfaciIeprincipe&patre, poftcerrspo-

ficionem & aquarumhmicacionem f.idlus fuilTe dicatur, clarillimepercipiemus hoc eius myftenum ad e-
,

undemlcopummeumccndere, licenimratiocinaricogor. Ciicreaturx pnmi cxli creata;fincprimo die,

&creacurxinfimicelicuiufmodi fimcmineralia &Vege[abi!ia dietertiofincfaifbarjqux nam fuicratio,
curcreaturxmedij cxliquarcodemumdicprocrcara;fucrint>nimirmT)foI,Luna&reliquxftclla: ? Ego
re(pondeo,DEofiiper naturaliicavifumfuiire.vtterreftrchoc ch.-ioslecundumnaturalem fiiam politio-
nemederetleupareretnaturalemD e v M,velfplendidamnaturxluccm,intenebrolb chaos'occultatam
adviuificandumtelTiporalimodomundum, &ad produccndam mulciplicacionem incompofitisfublu-
naribus qui in quarci diei principio (iibleuatus fuic n cxlum. Neque impolfibile hoc mundanis nobis vi
, i

deri debet,cum ex terraprofiliat ipfe fupernaturalis & fpiricualis D e v s,quo inuifibilcs anima: & fpiricus
in fua eficncia pra^ieruantur^Nam in facro textu reperitur hoc , Apcmturtcmt & parkt fuluatorm Atque hic
,

(pirituahs & fiipernaturalis De v s,inui()bihs filius Dei pattis, (ficut mundanus Sol a Placone vifibilis D e i
fihusvocacur)dirigic&gubernacafoIefurfumverfiis, pcrconlbnanciamDiapalbn (pincualem&inuifibi-
leitijficucvifibilislolper fimilem vifibilem & macerialemdeorfum vcrfiis operacur. Adquamremperci-
nenciainueniec,quileimmergetin harmoniam noftrammundanam phyficx noftra: hiftoria^hb.j.cap.j.
Et quantum ad figuram formalis & materialis Diapaibn Vid.fol.90. Porroctiam materiam hanc fufiusin
6.&7.cap.libriprimiMacrocofmimeiexpIicaui,vbirationes fatis validxcumfiguris rem iftamconfirma-
tcsadduCljefunc;Viidemihiquidempropofuiin hac mente&opinioneperfcuerarc.Vlquedum rigidi&
violencihulufinodidemonftraciuarumopiniouumrcieflores.rationcsiolidiores forciori expericntiafti-
patas,quam a me in medium prodmftx fuerunt.adduxerint.
Nuncigicurquancumadcorpusfolismaiorismundiattinet,inuenimusiIludnihile(re aliud prxtcr
{piritumcondenfitum, vndephilofophi id Deiifwrem futorbis partcm dcfiniuerunr, eireetiamflammislu
cidisvndiq;illuminatiimomnesccrnimus,quieiusradi)lunttanquamagencia,qux penctalitcrinlpiritu
mundi huius vifibiUs operantur. Ec quia illud corpus lucid um videmus in iplo medij ca:li centro colloca-
tumjDEVsautcmipfe formarumomnium fons &origoapropheca Da.aidi>ifu>fimoClohabitare di(5lusfic,
hocellinluminapuricace,cumveroeregionein(c(fV3Ccrra; queeftgrona&magnamaceria;malIa velma-
ier;ininfiiviocencro collocecur,itavt fonsfbrmxabillo materixoppofitionelpatiij diametralisdiffcrat,
incuiusmediofolconftitucuseft,infillibilicercrgo fequicur,folemxqualirerparticipare de forma & de
maccria,nimirumdelpiricumaterialideorfumrefpiciendo,&IuceformalifiirIumlpeculando,Acquchxc
iftratiojcurantiqui pnilolophi tantumverborumfecerinrde lpha'raa:qualitatisinquafol circumagitur
atquc."ili|dcfpliiraanimxmundiquamrationibuslapicntumphi!ofophorumapprobaui/;t.4.c/.io.Mrf-
fWff/7></,earumcjuc vcricatem demonftrauifiguris&conclufionibus^fol.Si.S^.^o.i^j.cxpIicacis. Acquc
hxcilIaeft,cUiusinentionemfeciin(olemeocentrahquemexchaosmeoarcificiahcIicui:Nam(quemad-
modum dixi) inucni purum &limpidum fpiricum.chriftallo fimilem , radijs lucidis rorum iri.idiatum , ita
cxquifitcproportionatum,vtlpiritus proportionem lucisnonexccderer, neque formalis lux materialis
(piritus menfuram (uperabat,verum appetitus fpiiitus adu lucis fibi requifitx videbatur exaturatus,vndc

ficvtimmorcalicacemfignitafithuiufinodi fubftantia,& ad vitxfuftentationemconferat. Ex huiulmodt

ergofubftantix obfcruatione pcrcipiebam,quid philofophiperlphxram xquahtatis intelligant quod -,

qiudcm mevlterius ad extremiiates huius mediociitatisquxrendasimpuht, vtfdlicet eademoperara-

tiones
 DeExa^taPanisfeU Tritici Anatomk.' 4^
Vibhesexcellentis aHonis &paflionis vitseiuueftigarem. Geometrica itaque inquirendi ratione inueni
rerram eile fontem materis & paflionis , eoquod craffinimam materialis fubftanti^ fundationemillara
efledeprehendijcuiusreiveritatemeomagis & luculentiuspercepi, quia Aquamjelementum eilbcb&
naturaproximumeatenuius.&IeuiuSj&magisperfpicuumelTeobleruauijdeindeaeremaqua, atqueet-
iam ignem acre,ac tandem \ix confeq uentise coUigebam, quod eadem proportione sether (eu ceh ftellati
fiibftantia tenuior eiementari igne eflet ac deniq; quod intellecftilale vel empyreum cqlum eflet omnium
,

tenuifIimum,vtpotecuiusfubftantiaob immediatam D e praefentiam nihileftahud quam tenuiffimus

i

,
rnundi^iritusihignem&lucemconuerfiis.naminhoccxloluxprimodiecreataeftjlam vero quoniara
1^)1. nuIlacreatamateriavelfpirituspoteftefleinD0,ingenue&hberea(reruimus, quodmateriainhocloco

necefl&riovtpoteDEo contiguotanquaminvnitate velpundo materiahdefinatacterminetur,acfiquis

^icetetNonplttsvltra, QuocircaperfpicUTius materialem progreflum ex opaco terrae fonte , furfum verfus,
elieinftarfIamm2ignis,quiquoaltiusafcendit,eomagisacuminatur,&inapicem redigitur, Atquehsc
cau(aeft,cur vniuerfum materi^ fcopum feufundamentumin terraiacens in formam pyramidis reduxe-
rimusjcuiusbafisinrerravtpotcfpiffiori itiateria: portionecollocatur, conusveroipfum De i thronui
contingit,atquehancpyramidemvocamusmaterialem,aqueam,&palIiuam pyramidem. lamveroquia
fedes Dei didta eft effe irt cacumine CGelorum,in fummo Cselo, vel cxlo carlorum nimirum vbi punftum fe-
midiametriterra:feucenrrooppofitiinmundicircumferentiaterminatur,pereipientesinfupcraiSumDEr
in creatione proportionatum efle,& xqualiter ad humidae materis paflionem fe habcre, pyramidem aliam
pofitioneillimateriahcontrariameflinximusjhameiusbafiseft tanquamcontinua velcontiguaDEiprae-
fenri,videlicet in fabricx circumferentia.eius vero conus deorflim verfiis vergit , ad pyramidis materialis
bafin,(eufabricsmacrocofmic^centrum,ieameditiillium, haudfecusquamconusmateriahsfuperiusil-
liustormalisbafinattigicEtquodhocinrationeirafs habeat, hocmodoeliciebam,quianimirUmDE v s
didus eft fons omnis iiicis,poftea cilum proxime illi (iibieccum , in quo immediate elucet a fiio fplendore
did:um cft Empyreum,vel igneuni,poftea medium cxlum vocatum eft ither quafi igneus aer , quia aer &:
ignissequaliterfuntproportionats , poftea eXperientia petcipimus effedum lucis in inferiori caelo efle
debilem,itavtmatcri2appeticus nunquam (atietur,vnde veterem formamin nouampetmutareaffidue
cupit,atqueha;ccaufaeftalterationumininferioric:slo.Hinc taqueefFedlumlucisvirtutemfuamfenfim
&gradatimindefcenfioncfuaremittere, &inadiu fiio decrefcerecernimus, idqueobmateriaeinferioris
dominium,quxreftinguit&coercetcius vim.nonaliterquamluxcorpulentiam &refiftentiammateri2,
quomagisinaltiileeleuabat,efiicacia&vifuiinfuperiorcregionedominiimutilabat.fequiturergoquocl
ficutmada humida: materi<-cad formam pvramidalem reduci poteft, qua: vocaturpyramis materialis , ita
etiamlucismoleminmundo aprarfenriaDEi etenebrisfeu potentiainadii elucentis emananteminfor-.
malempyramidcmreduci poflfe, qusindefcenfufuo materialem illamafcendentemaequali proportione
difrecare&-diniderecernitur,itavtvbiconcnrfus &inrerfe6Iioillarumfa(fIaeft,ibi videatur efle fphaera
xqualitatisjvelanims mundi maioris fedes,in qua fol cUrflim flium diurnum conricit , Hypotypofes ra- &
tionesduarumharumpyramidumjfibimutuoobuiam venicntium, vnacUm illarum fnteifeitionibus ad
viuumexpreflifnntindiCbomcolibrofol.ioj.iS.S^.S^.&^/o.Et quomodohiduxpyramides nbn Geo-
metrice fed phyfice (umenda: finclufficienrer r.itionibus &demonftrationib. dedaratum eft fol.y^.Quoq}
faciliorem vobis hanc pyramidalem mcam doftrinam reddam,vniuerfam meam in iis inrentionempecu-
liarilibroexpGfui^quemintechnicxmicrocofiiii meihiftori.t fine reperietis inCctiptzm,De Jpeculatiuapy'
Metaphyjiu &phjfH&faentia.Toi^ni igitur do6lrinam illam quam de duabus hifce pyramidibus irt
rtViiiitiim

venimus,abiftius medixfubftantia;fpeculatione collegimus, vtpotequx exaita: &

completein luce&
fpiritutemperataeft.Etficutracioipfinobisni(flat,ncminemfibiimaginaripofremediu, nffihabitaratio.
neadduasextrcmitates,nonaIiferquamin Aiithmeticavidcmusnumerumbinarium darinonpoflTcnifi
duabus eiHsextremitatibus,vnicatenimirum& ternarioponderatis, ideo,moduminueniensegoihfemi
diametroorbisNacurae,illicoextrem.itateseius dimenfus fum , ficiens femidiametrum marhematicum
axem(eulineamcentra!emvniu(cuiufqueharumnarurxpyramidum,rtim.irumtam materialis quamfot-
malis.Super has igitut rationes canquam fundamenta ftabilillima &
tutiffima philofbphiae mex ftrudlu-
ramimpo(iii,adrcfutandosrumores illosqui do6l:rinx mex fundamentaideo crroneavtpote nouaefle
paffimfedinconfultevulgiignorantismorelparfcruntjfedhortatosveliminfolenteshoscenfbres.ttiatium
calamoadmouere&confutareeaquxamepropofitafunt, vtficomnes iuftitixahs innitentcsillosiuxta
& mequales flimus perfpicere pofIinr,eoque magis dc nobis & erroribus noftris dextre iudicare difcanr.
Vltimo,ratiovegetationis & multiplicationisplantarumame inprimo macrocofini mei librode-
fcripta,vtetiam (enfibilium&vicaliumfpirituuminanimalibus incap.proxime fequenti exprefla, plene
demonlliraraeft fecu ndo cap.Iibri prihuius tradatus &quarto cap.fecundi libri &
fpecialiter in rertioillius
cxperimcnto.Atqueitavniuerfumcurfum vifibilisnaturx in mundo maiori contemplatifumusin
lioc exiguo vcgetabihs creaturx fubiedo,quocirca progrcdiemur,& demonftra-
bimus quomodo id ad vfum microcofmi vel mundinoftri minoris
demonftrationeapplicauerimus..

Secun-
 48

Secunda Pars
LIl^Rl T ERT II
MICROCOSMVM CONCERNENS.
C A P V T
De hfomine.
I.
r
Vnc vtconclufionemhanc noftram experimentalem ad hominem eiufque partesap-
^
plicemus, ideftadeiusextcinum&vifibileprimo&tumpoftcaadinternumidicimus
'
corpushumanum.quodefteius externumterrx tencbrofaE&opacarefleapplicandum,
vtpotequsparsablqueparriumrpiritualiuminillaminfufioneanimxninnrum(quia
jCiloluamoriginem&eirentumducit)maiorisexiftimationis&validitatisnoncft,qua
^
exanimatanoftraterra anteaallcgata, caput nimirum mortuum, vel faeculenti noftri
chaosreliquiK.-quomodoautcmcorpushochumanummeritoappelleturterrajfecun-
do capitelibri mei quinti de microcofmi hifto ria fol.i o o.oftendi, vbi fimul probaui quod quamuis tetra
,

nuncupetur.rameninfequoqueconnne.-itelementaaquam^aerem&ignemjadcompofitionemperquam
neceiraria-,Pofteaquemadmodum inhocipfotradtatu lib.i.c.ip.cj.ipfos Platonicos ftatuiireairermmus,a-
nimam efle in lpiritu,& fpiritum in corporedic cc;am in quinta noftra eflentia videmus modum quomo- ,

dovuiihcanteslucisradij(quaeftvciMillaanim.AdequaPlatoniciinrcllexerunt)mediancelimpido&cia-
rofpiritutanquamvehiculofcupatiente eiopdmea Naturaadaptato, in coipus introuehancur, Atque
hincfpiritushominisalapientiflimisphilofophis vchiculiim vclcmriculus animsappellatusfuif.&quia
(piritustamardeanima;imiifibilibi;s naturx iimauris dcuindtuseft, fcpcnumero
proanima vitahipla

mo enim prster folum De vm h.rc duo ab inuiccm feparare poccft dc hac itaqueanima fpiricu cumeo-
;
&
rumvnionei?cdiuihonefufeinlibroi5.dephyfic.imacrocolmimeihiftoriac.ip.i.(Sc2.vt&inhb.i2.cap.i4.
|kciiuerlisalijslocishucpercinentibus,mentionem fecimus. lamvero quomodo
fpiricusvitalemlucem'
infctanquamoleumlampadisflammamfu.'.mporcans,incorporeoperetur,fufticienterinlibro.8.capiteo-
clauoexprefli,vbiprimolocodemonftraui Ipiiitumhuncefle veium vniulcuiufquecrcaturx
tamanima-
lis quam vegetabilisjiumidum radicale, quod principalis eius fedcs fit in corde,
& &
ob hanc caufam cor
deorfumpedet,tanqpyramisformalisobhguramlucisviuihc2inuifibiliterineo latitantis& operancis.
In iUo etiam loco fpiricus in corpus defercndi racionem ex Mercurii Trilmeaifti
au thoritate defcriboiqui

Jpenfamtenet,atquecirctiwfemanmiainJpintu,ratwtua}iwu,&memtnratio>ie,Tui^
hidcmmcapitc}pioximeCe(peniivezu\mnis,mmimm fctntillaqttaftluctsclejhs,quaf^
quoreJptrttualtntitrttiir\Deopei:anonelnm\sammx,ciu(<\ucpott:nux gradibusin corpore vnius
cuiufque
animaliscre.atur;Eabundecap.5.dicl:ilibriegimiis,vbicopiamvicalisiucisinhocfpincueflcaailitaciscor-
poris caufamindicaui,Sic&incap.5.dic^ilibrianimam hanc ('quam in ichereo
quafi fpiricufluduantcm
finxi)tanquam animam mcdiam,vel mediam anima- humana: regionem efle
declaraui, vbi fimulrationcm
notauijcuranimalf^peimmortaleappelletur.&lxpc vicifllm nuncupeturmortale , Ettandemquodad
proprietatemeiusincorporehumanoattinet,p!uribusdelcriptalegerepoteftis,hocqueampleincai.ciu&
dem libriiHic itaque eft illeNatura: adus^mundanus vel csleftis flle radius,de quo in cap.fexto. hbri ter-
tueiufdem voluminis verbafeci, quemad vitamcam hominisquam carterarum
creaturarum perquam
neceflanum efle alfeuerauimus^quippe qui eft celfiflima vifibilis mundi
eflentisportio , quz eft tanquain
lucidillmisfplendentismaflifolarisparsfeuliintilla^infpifituadtalemgemmamrecipiendamdi-
gnilllmo natans.in qua quidem mixtura ad vitam conducen te^vt lux
bencuo-
le agit ad vitam,ita Ipiritus liiauiter &
nac urali amplcxu
pafliones eiufdcm recipit.

APVT
 DeExadaPanisfeuTridciAnatomia, 49
CAPVT I L
Ve S^mraltfacultatey^ quodomnis yegetatio ab Hepate procedat,
Jimiltterdej^ermateyelhCepatehommis.

NAriaui vobisin expcrimentali mea operadonc,nimiirum in libro iecundo.&capite fecundo iftiusprae-

fentis tra(3:atu3,principalem &
immediatam vegetationis caulam ab aere profici(ci,vbiexpeiimentum
^ \
Vobishocidemprobaridigratiainlucemprodaxi-,ficqaoq, euidenseftipiamaereamparteminnutrimen-
tolanguinemprocrearcvirtutecuiusvniuerfacofporishumanimallavegetaturacaugmcntatur, vbicon-
^trailladeficientejhj?ctalielcitacflacce(cit,atquehincindemanifeftumeft, naturalemfacultatemprincipa-
Iiterabhocelementomixtocumportioneanimequintaeeflentia:,amefiipraaddudlje,foueriatqueiuftcn-
De hac vege tabili vel aerea ellentia fuificientcr incapite (eptimo fibri noni de phyfica Macrocofini mei
tari.
hiftoria fermonem ieci, v bi aeream experimenti
mei partem ad hoc negotium apte applicaui , omncs in^ &
naturahhacfacultatcadionesmamfeftecxplicaui. Et quamuis anonnullisftatuatur,lpermaeflelpumo-
lam&fiiperfluamrcrtia;concodtionispartem,nihilominuscertusfum&fideliexperientiainftru(5lus,cen-
tralem&principa!emfpermatica:maiIipartemefl!extherea:&vitalisnaturac,dequaanteaaliquidverbo-
rumfecimus,&qusdehocfubiedihuuispundodicipoflunt,intertio,quarto&quinto capite lib.ir. <le
phyfica macrocofmi mei hiftona pleniusatque etiam luculentms in Anatomia myftica locuti fiimus con- i

cludimus ergo quod hic naturalisfacultas fit adus ille in aereo Ipiritu, cuius mentionem fecimusin cap,
i
7. lib.j.eiuldem MicrocofiTiicaj meshiftorisE vbi noh abfilue iufta ratione illam radium elen\entarem vo-
,

[
caui,& fubiedum animac ienfitiu<E, vcl bafiri vniuerfic fabticae anima humanae.

Capvt III.
^uodinuijihiles feu j^irituales animx. humanafartes ftperiUas yijibiles
tanquam fundamcnta i^ bafs corporeas extruSiafntf ,

Katio etiam defcenfUs animx, m corpus huma-

num htc difieptatur,
Slciitinexperimentali Hoftradcmonftrationevifibilesvegetabihs&animalisanimxportiones in fiibtili
totiusilIittsijiirittisiiibftantiaconfiftentis,qUieftiiiterl"oiemccEli&tencbro(am terram, exquacorpus
formatumcft,ocuIiscorporeisintuitifiimus:lta&ipiritualesatqueinuifibiIesanim3Epartcs ocuhsintelle-'
<5lusfpecuIarinosdccet, atquehiavifibilifiiliscorparevfqueadmateriaseoriumcumDco iplb c5tiguum
alcendunt,<^Uociica,ficurinaerecechereusipiritus,tanquaminfuovehieilloportatur, & inhocfpirituae-
thereoanimalucidatanqaam in vehiculo vehitur , quoruomnium filndamentu eftopacaterra,iEaanima
hominiseft rationalis vcl intelletlualis IpiritUs bafisfeu vehiculum in quo mentis radii inuifibifiter fe bal-
ncare&Iauaregaudent,Poiro&inccntromencisiJeicflenhahabitat,Et hoceftilludipfum, quodMer-
curius Tnfmegiftus nobis hilcc iiiculcai verbis , Verbiimin mmtem metis in ratwnem^ratio tn anima)n.antma tn
,

fitntnm,at(]nehtcinaerem,&deitidchdu: omniapermareaereu}ndeorJumfubterlabentia,cumiUo &itttUo tanquamvlti-

mo vehictilo tn corpiK rramferunturwniaerfmt) huius in corpus humanum defccnfus methodum inlibro tertio
capite odtauophyficae raca; Microcofini hiftoris deicripfi, vbiha:c continentur, Quibus vehtculis autper qus
media lucescnmslibet cxh ammam hum.inam conjhttientes corport innguntur\&c in tercio capite libri eiuldem quarci,
quod ha:c concinet,^4 harmonu mundana virtuteMetis adcoipuffuum opacumaUicttur^ln fine cuius capitis,et-
iamhieroglyphicademonftraciocum harmonia,defcenfusamma'incorpusexpreflaeft. Etinquartocapi-
ttd\iiilihii,\hilegi\nriiThxc\ Q^otnodowcns&mteUedusafuperioripervntuerfiimmtiiidumttifertoraverftuadcen'
trumvfquepenerrat:smj!jieriacuiitslibetCicliantmaduertat,&denaturaacdiJpoJitionecuiHslibetC(iiltparticipet,&ipforum
Virturesfecuminhominemmundai!mnintroducat?lta.&cin cap.i.lib.8.quorumfenfushiceft,^oo(/o<ijMw-
dtacitmJhadoihihamitite^mediatueJpiritUdithereoincorpiumfiindantur^lixcigitmeiimensiUayicaiaspofTef^^^
nehomoiureimagoDeivocacurjproutpluribusdefcriptuminuenirisincap.j.libritertiiMacrocofmimci,
Qu.intuiTiattinetadexctllenshocanima:humanaEcapuc,repofuimusidincapitequarto libritertiiprxdi-
6l2hi!toriii:,vbiegovocoilludradiumfuperceleftcm,&ad:umDei,ficutetiamintoto hbro feptimoeiuf^
demfubieclij&indiusrdslocisoperismeiMicrocofmicijvbidemoiiftraUiparcemmcntalemeflevnitatem
inteinihominis:&licerMercuriasTrifmegiftus afiirmet,quod wittwy?f jwfe(?rffzer4//r<*rfM,nihiIominus
tamcnopiniomeacftmcncalcmhuncradiumefleverbumiplLim,cuiTifitcmanatioimmediataafontevni-
i.tatis &lucis,q uod cgo in bro fiipra a me citato probaui nullo modopati in fe ipfb pofle,vnde,&quia etia eft
1 i

lemanatioprimap. patre,uemonftrauiilludefleMefIiavelvirtuteniTetragrammaton,q)videturconfirm*ri
\fcii\liidD.lohnmis.lnipfoerarvtta,&hti:cvitaeratluxhoitiitiu,&h^cluxlucebattntenebris,&tenebrtcrioncdprehen-'
iifeii4ri/L7,(ed&hoGinliiftorianoftraCabalifticalacuk'ntiusexpiicatur.InfinitacircahanGmateriapoflem
mex lcopus,quippe q mundo declarare niticur,quomo
prof crrcj&literis madare,at hoc no cll incencionis
do^?priaruaiarumearuremigioelatuihacvfqigtigcrim,&q)inmcarefta{poteftatej_^quaUbetreamein
lcnptu
^6 Sed.I.Por.III.Par.I.Lib.III. Dc Exa(5i:.Pan.feu Trit. Anat.
fcriptismeistamMacroqiiamMicrocofinicisaIlegata,teftimoniumcxperimentaleperhibere-,quidauterri
demonftrationcoculancertius": Atqucitabreui huic tradatui finemimponam,qui licctminimeprima
fronteintelli entibus,autignoi:antiaobfuicatis,atqucetiammomis,auringeniisnonnullismercunalibus
ad temerariam cenfuram procliuibus ridicuiusforfitan prqpter fubiedi generalitatem videri queat,Le6to-
resnihilominusmoneremihiconfuItumeft,nelcui(vtaiunt)pedcres obuias &
communes tranfgredi-
antur,nam quamuis illi externa illarum integumentadignofcere &
difcernere queunt, tamen the&uros in
illis reconditos detegere & apertis oculis intueri valde arduiim videbitur. Ha:c enim eft ratio cur ftiiltires,

<]uasnunquamvidcrunt,itanalofu(pendant,proimpoffibilibus illas iudicantes, quafi veroad capacitatis

illorum moduni ita extenla fint omnia, vt debeant iure ipfo vel belluino ipforum fenfiii manifefta neri , v^ ^ ,

limpliciterin rerum naturaexifterepofleprorfiis negari. Sapientibus myfteria occulta conucniunt folis,^

inanifcfta&rviilgariatamftultisquamfipientiamundlnaintoxicatis.lllicumrcuerafintdodi&inmyftc/
Dci &: f ux natura: optime vcrfati , a mnndo pro fatuis , vtpote qui (eipfos mundo reuelare nolunt, ha-
iiis

tJentur; hi cum rcuera fint merainfipientia obruti,pro dodis & lapientibus fallb a vulgo habcntur, quippe
quiprarftigiofomore videnturprudentescumreueraomniumfuntftoUdiiIimi,ficeniminva-
nit.uetranfitgloriamundi',namquicquideftfubfolepr2^erquamvera
Dei cognitio eft vanitas,iuxta illud lapientis, VamtM
vamtatum & omnia vanitas.

F i DX^ I S.

.^,T

ifr'

*
'***'*

.^ECTIO-

'>r--

nmmfA^if^f^.
 5^

,\
SECTIONIS I.

**.hu], PORTIONIS IIL

ParsSecunda.

VVLGARI MICROCO
SMI ANATOMIA.
I diHjetiti trium corporis humam regionum iiijpeclione paTfltuUriumque eiufdem inquifit ione
tonftfient.

elemer.tari,omnes ipfius abdomiriispartes diuifim expltcantur.

LClnfimafeu

f^tppe in cuim re- J^-iediafiucoelefii, quodlibet

Thoracis membrumfeparatmtqualtdiuifioneenucleatur.

giotii
^
Suprema fm fupercalcfti;qu capitts & cerebnfunt ; fcalpeUt acie ,fi)irituali4 vero verkrumfiio rt"

uelantur.

-JO

E 4 tabv-
 5^
TABVLA INTEGRVM PARTIS HVlVS
Secundas fubiedumdelineans.

rprimmTyepartHm continentibtis communibusl

\secundus,Decontinentibtispro}>rtis. \ .
Uhros,<luO'K
rumtradat ^Quartus,Departtbusineittscentroapparentibus.
'

'{J^tus & VltimusiDepartibm in fiusprofundofubmtrjis.

Tnatiem C [M

T Subftantitt mtltltfi^^
/

btfttngut- Mtdii.inlibrosqua- K.Confiquins <(Agitdeproprlis <^Camoji tibuf.

turAna-
tomta
tuorquorum < V
ventris
Confequenti proxi-
feuregto-
mus x. \ue)nbfanoft
nii

w Vltimusjcirca contenta omnia verfatut.

rExternis
'
(Prior , de partibus propriis continentibus>^
l^ i l ^lnrrrnff
i^
Suprems. ,in libroshesquorum J
traStati ^M.edius,Decerebro&eiusparticulis.

X^Poftremusdeoculo&tiusorganif.

*,'

fkOOE-
|f Anatomi.xVulgaris.

P R O OE M I V M.
C A p V t I.

7 quo n:/ari iAnatomifiarHm ^^frimquam in direSiampraxuJutsferiem com-

w^ (idant iperorandifbrmuU traUantur \ <iAtque etiam Authorii

hac m re methodus^eiHs ratto,fimul atque exem-
flar explicantur.

Edicorvm fere omnium mos eft atqueconfuetudo (atislaudabilisjVtpriufquaminj

^ piiblitic Anatomiaeicmicammgredianturjorationemquandam tamadanimosaudito-

^' itimarcenriores&paracioresreddendos,quamvtlubie(ftumpraemanibu$tra(5landum>
"& mundaquadamhuiu(modiorationepr^eunte,gratummagisefEceretur. Vcrunienim-
^ uero inorationumfuarum rnbiedro mirificeabinuicemdilcrepantartiftscvtpotequo- ^

^; rumnonnulliadfolamcorporisliumani ftruduram, orationemconuertunt, alii vero

corporum perfeftiones & {\mmetriajlaudeSjalii Anatomicsarcisantiquitatematque
cxcellentiam,aliidenique Anacomiftarumtamveterumquamrecenciorum encomia (Scc. verbis quidenu
concinniicelebraregeftiunc,cumcamen(vtimihividetur)nihil Anatomicxartisprxludiomagisconue-
niatjnihilcadaueiri diftccando honorabihusaucmagisglorioftim accidere poffit, quaravtdominsfus
(anima fcilicct illud olim incoientis ) profapia , elientia regimcn leu proprietates (ei i dum illudin-
habitaret concuirentesjactandemhigae&libcrationisilliusratioj fummaOratorisargucia, verbilquc
lacisornaceprolacisaudicoramanimis(:<cauribL!spropalentur.Nain quisobiecroinphiloibphiabenever-
lacus,reinacuvaliscffe(5l:us;ignoracisipforiimc:uii:sincriniecus agencibus
; aut inipicere auc afFecSlare ge-

ftiet,cumil!ilcnliii&percon(equensbelluisfamiliares,haj veroincelle(SuiinccrnofCilicechominisprin-
cipioiubhciancur. Ecquisperinlignealiqnodpalaciumcrnnfeundo, eiulque adinirabile arcificiumadmi-
randojincanciardificiidommumjlicecablenccmjnonincjuiratjatqueeiusftacumjcondicionemjftirpemde-
nique,cogno(cercnonlaboirec;quareremignoraiuia:ll.igellocaftigandam pucamuSjfiquisin Anatomise
corporahs(euhominisexcernimare,ccmcre,lioceftnuilahominisinternimenrionefa(fla,ic immergat:
Cum folaanima ( voluncate diuina ) diuerioni huius microcolinici (it opifex,euis digitispalatii iftiuimodi
nobiliilimiorganafaberrime fintcondita, &totadomus hicc vilibiiis,adinuiiibileipiritusfui (peciriieoi
arce admirabih fabricata. Ad corporisaucem &: parrium ciuidem laudes , cxa(5lamque & (ymmecricam ea-
I

i rumproporcionem fimihcerad Anacon-,ia: &: AnaroiTiiftarum excelienciam& d:gnicacem quodattincti

,

quidobiccroopuseftcommendationein An.uomix prarfationc. Cum ipia praxis digniifimam humani ,

corporisparci'.impreceilentiam,illarumadmir.'bilemincorporciLin(5i:uram,iymphoniacamearumdi(po-
ficionematqueficum, accandemvcihcaccminanima:domiri2(ua:fun(ftionibusperficiendis luculencerla-
tis(pe(ftacoribusexhibicurafic.Pra:cereaperexquificum AnaromiftiEexperciarcihcium laudibusleipiafa-
tisexcoUecfcicncia, proie (inquam) loquentur cump.nrcesliumani corporis xquaiiccrdiuiiiacquede-

iO
monftraci,cum.irsilla Anatomica,diic(tl:ionecuiushuiuimodip.u-tiumdiire(flioperficicur, Anim^igicur
incorpushicofum delcendendi fni-muiam,acque eiuldem in diueriorio degencis condiciones , ac candeno
alliocabernaculoieparaildiacquediicedendiracionem, egomoracionis Anacomi^ prsmiila; (crie (Ana-
tomiiprieledorisoiliciofungens, Londinenfiin medi(:orumtol!egioAnnoi6io.) huiufmodi (eimonis
conrextuenarraui.
R A T I O.
\ 7Tferendanoncftinuidorum&ma!euolorumin(blcnriaiquorumenumero,Deusmihimelius,quam
V vcqnifpiamhodieiniolsnnemlianclapientum congrtgationem latenteratqueinicientibusnobisir-
cgo vos (Pra-fi-s ilimmlim in Medico magiftracu gradum cenens,&dignicacis& imperu:Do(So-
replerit: itn
rcs&:collcg.Tarcismediciniperic!(Timi:Nobilcs,quibusoriginisinclyta:fundamcnragloriamfecerunt;o-
mnefq; in gcnere auuicores cam dodirina quam beneuolcntia ornarilllmi ) per communeius humanitatis,
inofticioianclxbonitatisveftrsmanearis.rogoobteftorque. Etquamuispr^curibribus hac in anemeis
ineniiilarationecoxqiinndummeritoienfiatis, quippc qui a:iumnabili myfterium anaromicum labore,
qitotidi3naaliorurnexperientiapra:eunteaggreiI],i'edilloexcoluerufic; vctamenaliquidhodiernodieio-<
prolcenium hoc medicum coram vobis producatur,qilo aures vcftrx bibulae oculique nouiratisforian a-
,

uidiq'jodammodapermulceantur,famigerabilisi-neiubetmonetquehuiuscollegii,quampublicegrati(^
fimohuicDoiilorumccerniperannuareuerticulacelebramuSjCohfuetudojfiiiuiiquemevrgetfua-detque
veftrum erga me mnnfuetudo.
tnergo&ecccpra:famurveniam,finonhullaih hacanatomi ddminiftrationcvel errorisexerti,vel
E ? fcientiae
y^ AnatomiseVulgans
fciends clauclicantis vedigia, acertimum alicuius vclhum obtucum auredie politas penetraucrirtt. Scd
piriufquam aulaeum paktii iftius defoiati tragicum (coiore iicet candidum ) dimoueamusj aut fiparium iar-
ualis ciufHem fimulachri icenicum complicemus,vobis diuinac dommac,illud olim incoientis profapiae , ef^
(entiz.in talc diucrfbrium dcicendcndi ordinis.ceconomije in eo legum,ac tandem fugx palatio, carnificis
:

impulfujiam violatcrationis) tanquam intemeratx veritatis documenta,perlucida redde re , fic Exordior.

Mcntem&croiandum Dei fpiraculum,pr2claram parentum diuinorum propaginem , omni dccore ad-
ornatam.Sanfts Trinitati aflirtiilatam,jetern2 glorije co2quatam,ad beatitudinem in (e ordinacam.legiti-
tnamquefaluationis hjcredem ; Hanc ( ihquam ) creaturarum pulcherrimam,fupGr excelia mundi cacumi-
haintorotenuisrofidiq>fpiritusduIcirecubancem,omniq-,graciarumchoroacq,famulatione angelorum
ftipatamimitisauiranlcjHiterfpirantisZephyriifiiotranquilloipiritudeorfiimvehensipaulatim perdevexa
cxceltx valUs mundanac iubditae,amsniflimoparadifi ccrreftris horcuio leuiter delapiam,reclinac.In raedio
cuiusproccris&vaftisadmirandaEconditionisarboribusconficismedituUioivbiparitcrinterGaEterasgra-,
tas hcrbulas Ro& virgines matutino rore flucbant-,pennigerahaEc aeterni conditoris proles , dulcis & mel-
litamicrocofinianima,foncemchryftallinorpiricusvicalislaciceplacidumproipexic:propecuiusadlapfam
domus qu.-tdam regia eft sdificaca.nbn humanis manibus,icd diuinis artibus palatium dico nobile,ex ter-
:

ra argillaue pretioia in imaginem humanam fadlum quod diceretis intuitu primo Dei cuiuipiam luculcn-
,

tum & iucundum fiiifle diuerforiiim Et certe tcmplum Spiritus S indli tcfte fcriptura (acra, crat hoc. Ani-
.

micxlefti vehementerarrifit admitabilis Tabcrnaculi huius tcrreftris diipofitio , ac ipfii (peciofe eiufdemj
habitudineconfeftimfiimitur.
lamque illud fidcnter inuaditC2elicoIa,pKE(cntia cuius conclauia ctiaminteriora longe lateqi difpolfita,
;

domusfincpreciopretiofai^lendoreproprioitacouifcatjVtdicmfuumfpiritualcmdomus.etiamfoiema-
crocofmicortolente,fibifaciat:ficfulgentium domicilii cubiculorumcolor, contraviuincamfolishuius
intcrniacicmfulguracficluculentaparietumcinfdem (animaineogubernantc) refpkndetclaritas. Nec
(eciuspartcscaEterimaicftatidomushuiufceanimalisrcfpondent^vtillAredtevideaturadconuerfitionem
diuinz&incoiTuptibilisnatursEjCumhumanacorruptibih, magno cuipiamnuminifabricatum terrcftre
ad caclcftis exemplar palatium. tamque tumore imaginis lutofae peftus attolli,iam falubris vena pulfare,iam
fpiritu corpus impleri geftiunt.Rubore iam vndiqi fmguinco,& calore natiuo pcrfufa eft moles.Facies rer-
reo lurore anrea deformata,iam nunc fpctiofa habitudine &: virginaliprorfiis verccundia , ac prs pudore
,

quafipunicarcvidctur,5i:micantibus oculis,&:rubentibusbucculiSj&:hiantibusoculismiruminmodum
dccoratur.Caput reni tcntibus crinibus refplender, vt & peiftus candidis vberibus &
flagrancibus papillis
quamacGuranffimeexornacur.Atqueitaincegrumfignifieisfempiccrniopus lutofuminverum&totura..
(peciofaspulchritudinis iuuenemconuertitur.Iamquehicfuipericlicabundus,membrapaulatimmoucre
tentatjacrandemaffurgitprimus Adam,quiformaefiiidiuinxcontemplationeraptus,emergitIitusatqi
alacerfallaci admodum 8c fragili terrenorum gaudio pcrf ufus.
Hac ( inquani ) ratione anima;quondam libcra,& iplendore fainfto corufcans;nunc diutinis amore pe-
diciscorporitencbrofoalligatur.ca;lumdicoLucidum,infenorumamorecorruptum,inopacosterrjecar-
ceres(einopin?te',duIcem&arriarumguftulumcarpensiimmergir: Namgrauihocnexutcrrcnamfbrtita
eft diipofitionem ipfa,&: d ptofapia CGelefti fic difiundta diutinam fibi milere inrulit obliuionem. Quippc
,

quaEcorporeisiamconfbpicapaiIionibus,pcrque(enfibilespalaciifuiformas excrafcabdufta, quidficauc

quid fuerit oblita eft,quoniam nihilaliad le extitiflc recordata ie nihil prscer quod videtur eflc pro cerco
,

credit.
IndeergotamvehementicarcerisfuiamDrearder,vtdoloribuseiu(<lemacriteraffligivideatur,quzpcr
fcdolereacpatiignorar:formidarinteritumqu3Eincerirencfcic,cimecdc(e(ffum,nacuracuius diuinadcti-
cere ncquic:oculorumfpccillaCionedEpafcitur:fonorispermuIceturauditibus; fuauiirimis deleftatur o-
doribus,largaepulationereficitUr.Eclicethisomnibusipfanullatenus;propternaturarruxfimplicitatenv,
vtatur,grauinihilominustriftitiaaffidtur,opidcqiefduplicaturma-ftitia,fihuiufrnodi domusfiixnccefla"
riaiubcrahantur.Hinccrgoviciaracioniconcrariafurrcpunc, dum animadeleftatocorpori indulgcnrius.
rcmictendo^locumnofciturpracbcrepcccato.Sedcxarcahoimmenfirerumconditorisdecrecoexicialefa-
itumeil:incerh^cduocommercium,quidiuinifimilitudinisfpecimenresgroflasnegligcre,tcrreftriuinqv
cupidineminimeflagrarcanimaduertens,illudacraveftc, feuccrreadomoconrectumeflc voluic, homi-
ncmq; hac rationc nobililfimam creacutam ex anima carlefti, &: corporc terreno ; canquam 2rcerna& nior-
talinatui:aifabricandumordinauit,vtanimalrationaleitacontormatum,vcriq;originifua:(acisfacerepo-
tuerit,& mirari atquc orarc ca;leftia,& incolere atquc gubcrnare terrena.
Iamqucanimaficinclu(a,internameritodcfiniturhominisextcrniefligies,cui(uprcmaquidem(apien-
tia cft guftus,intelligencia
vifio.mcns oculus.ratio afpe<ftus,& ipfa ratiocinacio obicdi inquifitio,potenti,E
trcsquibusopcratur,concupifcibihs,irafcibilis,&rationalis,quarumprioriappetit&amat, mediaconce-
ninit&odit,atquepofterioriintervtramquepriorumdi(ccrnit. Affedkusquatuot.cuiuslibet tam vircucis
&
quam vicii fundamcnca.Gaudium fpes qux a concupifcibili dcriuancur.ab irafcibilidolor merus. Gra- &
dus deniq? pcr quos cam furfum quam deorfum fe oftendic ipfa,funt quinq; eius vires , nam mcdian te (cnfu
corpora(peculatur,imaginationecorporumfimihtudines,rationeeorum naturas, intelledufpiritucrea-
tttra,&intclligentiaillura incrcatum: nam (cnfusinformatimagmatioBem.imagirutioracionem facit &
i"cii;;nciam
 :

O:-
% <>

DeVS E<s? omnc qiiod e^t

% *%
seu,
^^..,
^Vj-
^h eo procedunt

'^-
'" etitn
omnia
reverfuTiiut'
Scitevum
% ^.
I

4^
Infiniia. riTKA- QIVAMMATI
"""
dimerisio in & ctKfa omnia
^^^ - -' '^ "
'" 5ea Pdi"s .^.'^-;'.-
^afic loiutii ^

,.
4,2^ Mens: Ka-tio ~AriivM liu:ida <

p
 Prooemmm. /}
iclcmiamqita&pmdentiadicimrjdeinderationeminftruitdiuinaprsrentiaatquerapieritiamproducit.
HincbinaerecenfenturvitaEanimiadioncSjquarumvniusvirtutecaduca&tranfitoriarefpicit, & ad car-
Bem,mediantefenfu,inclinatur,alteriusconatuinaltumfublimatur, &totis aliseuolatadDeum,&ineo
& circa eum verfatiir. Atque liaec eft diuina illa animae in fuo diuerforio gubernantis oeconomia, hx admi-
rabilcspolitixeiufdemincorporehumanolegesjquibusprolibitufeadinteriora&fuperiora dilatat,& ad
cognokcndum atquecontemplandum Deum fuprafe^feipfim in fe,Angelo s iuxta fe,& quicquid cceli am-
^ bitUcontineturinfrafe,diuinitusilluminatur.
Nauis ergo corporeaomnibus necefFariis fic munica per vaftum mundi Oceanum vltrocitro ( magiftra
&duceattima^difcurrens,velplacidemarisviiconficititur, inqueleniclementer vibraturvnda( vitafi-
quidempauciflimis cognita ) auc variis procellarum turbinibus quallata periditatur. Imo vero ipfa , ( gu-
.bernatricis regimine amiflo vel faltem negledo ) ad vlterioris inf^licitatis marginem detriifa , prsceps de-
mergi,morcevjUeinopinataobruiplerunq-,aflc)let,necagihsilleatquepraEclarusducistamdiuinaeconatus
fortutttE humani feueritatem anteire poteft.
Ett tragicum &
laruale iftiufmodi condicionis obiedum prae oculis habecis, carnale quondam animae di-
uerfbrium,inquoipfaaConomiae fuilegesdminftiruitatqiadminiftrauit: atilludcrucisfeupatibulinau-
fragio, fatitmculcntia, iam tandem deftinatumeiqucfiuacarnificismanu( laqucum ceruiciinduentc.il-
Ioq;adgulamartrid;ofpirituso/Sciadifcludence)affixum,clandeftinisicineribus , relido lare omnibufqi
priuatarerrenis,emerlitanima,&inmomenco(alis3ethereisveda)inalcumaufugiens,terreftrehocfuum
palatium , vica &
aclione,fed non fabricx perfeCtione deftitutu incuftodia &poteflate hac noftra teliquit.
Ecccergo(fpe(aatoresornatifIimi,quivoIuptatemhuiusfpedlacuhfatisfamigerabilisconfedlamini_)e-
go,publicushodierniiftiusexercitiiminifter,lugubrehocfiibiedum,coIorebuxeovndiqueperfufum,iti>
proicenium medium veluci quandam vidtimam oculis veftris pr.^bendam produco,vccnriolo veftrum vi-
dendi ftudio , ofhcioqne erga vos meo hac in re fatisfaciani^. Laruale ("inquam j ecce fimulachrum,
paenahmortislurore , & mifcropriuacionis fqualoie deformacum Hominem (di^) externum per
,

fe folum , internoxternumamillbatqueelapfo, curiofis, fed &piis arqueChriftianiS^oculis arbitra-

mini. Dum ego prxcipuus, licecinuitushuiustragoEdlador,fcupotiuslaniena:tancJEnon caminhu-
manacquam necelTririi,iniftocauixconfr,-itonuncperficienda;,autorinuoluncarius,milerrimumhoc,feJ
inciiicuadmirabiie,hinn.inxfragilicatisexempIar,hnceisamicuhsincedum;manuofhciofareuelarefiden-
termcaccingam,vrcultellofeulc-ilpello-,cadauerialcifIime&.idmeditulliumvfq-, demerfo i arcana eiuf^
dem conclauia,animi Coiira illud habitanti) inferuientia,fiib vnius velalterius dici luminis arbitrio rcco-
gnofcatis.
D I X I.

QVam quidem perorandi formulam Vobis hoc in loco non docendi gracia produxi vtpote cuius
', rtoti..

tancafuitvnquaminelei^ancialatinafcelicicas-, led vtOrationisAnatomiiprasmiccends fubicilum.^

debereefrehominisinternurnindicarem,&fpirituale,quodverbispotiusviuis,quam fcalpello vtcunque
dextrofeuacucocftdi!recandam,&confequenceroracionisfiloduntaxatdecegcndum acq; explicandum:
Cuius quidem fubiecti campus vt eft cxterisamplior atque fp.atiofior,fic etiam in Anacomia ftudioli.illum
nunquamftcrilcmfedfarcundilIimuniinuenienc,adco,vccuihbetoracionesfcufermones dehocfubiefto
variosfuomoieproferrehceat.

C AP V T II.

De Anatomia.humanaingenere.
PHiIofbphorumpeririorcs,&inmedicinaopcimeverfaci,audicoresiiiosadmonerefolcbant, vc fidcmj
quidemcercamnonlibrisde Anathomiarra^Vantibusadhtberencfedvcillumpociusabipfanacura in-
fcriprumfedulo,ocuhiq;racioneguberimis,idq;crebromrucrencur,quodErcbusfeu membris incorpo-
rehumanofingulisnonbenepercepriSjaucanccaincclIedisrediusdiiudicarenCjCorumqi fitus&pofitio-
nesdiligentcrammaduercercnt.
Hancautempartiumhumanarumobfcruationem, ipfi defcripcionc mulcifaria explicandamnobis in-
nucrc vidcncur,earum nomma,origines,lubftancias,compoficioncs , feu adioncs & morbos iis communi-
tcraccidences,acqueeciamconftellacionemcuihbecparcipraefidencem,explicances.
AnatomiaEaucem vocabulum (vc apud nonnullos inuenimus J ab Ana (quod eft aEquale^ & comia (hoc
cftdiuifiojderiuarur,acfiquisdiceretAnatomiaquafiarquaiisdiuil)0,yndcaquibufdamdefiniturAnato-
miaefTcinreriorummaximcacqueexccriorumreda&iquahsdiuifio.
Verfaturaucemhuiufmodioperationiseftc<Sus,velincorporibusviuis,velinmortuiscadaueribus,vn-
dc Gaicnus ipfc libros nonnullos tam de viuorum quam mortuorum Anatomiainftituit.
Vctcrcsquidem huius reipraxinin fpGciesquatuor,fecundum membrorum principahunl numerum,dt-*
uiderefolcbant,quaramvnaadccrebrumperrinebar,cuivirtusanimalisretercur:aliacorrefpiciebat,quod
virtuci vicali inleruic cerria hepar ampleci:ebatur,faculcati nacurali atrnbutumiarque vltima tefticulos.qui
:

vimgeneratiuamfun^mopererefpiciunc,inquifitioncftnftaincuebacur,Dequibus ordmefuo&raetho-
dice vcrba ( Deo volente ) facicmus.
E 4 CApvT
 ; : j

c^ RegionisInfimasLiberl.

C AP VT III.

T)e^enerah homint^ in regiones tres diuifione , illis muncU

maioris rej^ondentes.

GEneralis intcr hanc Microcofmi fabricam atque illam mundi maioris relatio aut in mathematica figii-
rarum fimilitudine,aut phyfico plane vtriufque refpeftu confiftit. Et quamuis Geometrica confidera-
ttonecorpusirregularevideaturi quodtameninreiveritate fit fphxricum centrumque fixum non alitcr

poflideat,quam & mundusfuum,facillimepercipiemus fiagencrationis tam virilisqiiam muliebris pun-

,

<^o feu pudendorum (ede circinos ( iemidiamerris ab eo ad caput vfq; squaliter fic extenfis ) notauerimus
quippequilocuscummacrocofmiterra, elementorum matricci ipermata eorum atqueinfluentiasfupe-
riovum procreatrices continente; peroptime conueiiit.Hinc liquet ipiorum error quivmbilicum corporis
centrumpo(uerunt,quoniamfemidiametrieiusfuniinxquales,quemadmodtim experientiaviderelicer,
& alibi in Klicrocofmi mei hiftoria dcmonftratum eft. Porro etiam comparariotie phyfica caput Microco-
kni(vtpotediuinaementisatquerationisdiuerforium) munduminrelledlualei-n fiuecaeluiti Empyreumj
rcipicit, vt &eius pedus feu regio media ( a cuius centro cor quide maius Microcofmi luminare , ad quod-
Jibet totius fabrica: membrii viti radios ciaciilare foler ) cxlo macrocofmi ftellato re(pondet,e cu ius me-
ditulliotcnui(rmi6s(pirituum vitaliumfludus vndiquedifpergitatque emittitApoUo. Infimx dcniquc
regionis eiufdem Cholera,(anguis,pituita , & melancholia in relationeproxima habentur ad quatuor ele-
mcnraignis,acris,aqui,&terriinmundo fublunari.
Inpeculiari autcmhuiuscorpbrisdeicriptioneabinfimaeiufdern regione(vtpote putrefadlioniftia-
gisobnoxia)(ermMiemmeumex6rdiar,atqueitagradatim&paulatimad(uperk)ra(Deoa(fiftentejcoii-
tendam. ^
Regionis Infima: DercripriOi

Primus,circa communes.
^Duo priores rerfantur cirea eius partes
^mupni centinentes , videltcet liber

HegioHis tnfimi feu abdommis \ Uecundus,circaj>ropriM.

defcrtptio in Ithros quiiiqtie S >-

liiJlrihttur,quortim 1
Tertius,iUasmeiusfuperficiedenotat.
\
Trespofteriores,ipftusp.artescotentASCom- K
I

l^
prehendunt , nam Ltber < Ouartus, eas tn centro apparentes defirtbtt,

[^
Qujntus,ipfas in prtftindo latentes explicat.

inabdo-
 DePartibus Cominu. Contlneni
'GraCQS. Cimyci?^iv,
n
\Latmor. LAbdmen & vtnttr \nferkr.
Nmenqmdtfid^ud -

Arahes.Mirach.
*\i 4 j

X^Anglos.Thefaunclmbelly,

^ftijifOchottdriH dextrunh

fartes^videlicet

i I itj/pochondrium fm-
.i L ftrum.
idftfw^
I Kegio Inmbalis dextrOi
(^Sltus feu pofaionif,
^ywbilicalem, cmm tris fuM
quo modo partitur S' partes vVmbilicatis.
inpfrtionem

Regio lumbaliffinijlrA:

fDtxtrit.

Hypagaftricam, (uim tres funt Juedia.

^ ,* , I

- regiones
/

;#j; \.Siniftra.
^
.
ofWl CcuticuU.
i
'>
Cutif.
I
Compofitio
Communes, qua \Ptnguedo.
quam confi- numero -(Panicul^ cat'
funt 5.
deramtu vel
vtdelicet / nofus.
IpabdomiMequatuor \ rejpeilu
'

tcontinentes ex qui-
i Membrana
fuminprimUconfi-'^ bus pars tUa abdo
: y- communif.
"^ minis integralisMi
deranda,vtdeleim .'1
rach dicla confla
tur,funtquevel
H fMufculi 8.
VropriA ,' quarum '

duA fmtjpecies jAbdominis.

venipe
/
i ,
(Peritoneum,

Partiuni tdmconfti- Comentum.

tuentitm,quarum 2 I
Ventrtcuius,
alidfunt
? ^ \ Inteftinatt-
ConcoHioni in- S nuia.
feruiunt ,funt^ \VenaPortd,
(tiepar.
Veui caui
I
L pMS.
Cofitent,qu/tvnde-
qua^ impltcantur
^lnteftinacraf
quafi atq^ coprehen J
fa.
duturafimpiitime- )Exrretioni
funt )Veficula fellit.
bntna Pentoneo,
dicatanempe )Splen. Renes,
harumque altx.
Vreteres, Ve-

\_ft(f-

Generationi ada- CVafd,

rvafd ftmind-
ptatd , videli- < rtd.
T V ^ 4.
cet LTeftes

Sittts,quippequifeextenditab ojjepubis dd illud mUcronata cartilaginis.

Vfus,vtfit commune membrorum tam nutrittonts quamgeneratmis receptaculum.

,APVT
5 Regionislnfim^Liber I.

C AP V T I.

De Epidermidefeucutula.
Afuperficie mm huitu ventris \nfmoris\etus nudituUtum verfus , pauUtim ^^adAtim defundenio extrdttmur > atfn^
mumdemtcuUquifiprtmumoculisnofirisobiidtpertrdilabimus.. -^j

{GrdcetimSif^tSct&imiif/Mr.
Latine, Cuticula.
Anglt(e,thefcarfikin or chaffskin aftmilttudint. l
Ortgtnem videtur habere (iu- CMivoluntquodafangutnisefjlorefuntiaortatur.
xta omnium fere optntone) ^Aliiacuttf verafuperjiuttateeam nafct dtcunt.
excrementtttdm&nofemi- SMea verohactnrefententiaefi,quodadenJicrt &ftcciori aerisper
nartam. Deea vero variant porosinjpiratiporttone , exttrnacorporisfuperficietfeucHttvert
J
Authoresnam [^ adh<trentiprodiicatur.

*
Sttbfiantiam habet valdetenuem,deitcatam &porofam.
figuram pojstdet teU aranet,feu triticiaceris (vtt tios obferudutmus )fimiUimam N<im vt cutisvera :

fe habetadcarnem,itaetiaperctpimusfurfurem trtttcife babereadfarinam eiusdem;fimtltteret-

iam cuttcula non altter obferuatur cuti adhtrere quam trittci acus furfuri einsdem. Diutdttur

Hdc conttnenttum autem a cute vera,fenfimque oculis aut medtcamentoveficdtorio,autferro cdndentt,aut hutmmQ~
communiiim pars K dialiiffubticitur,atqueeleuatur.

fe prtmum oculu \Senfu omnimodo efi deftituta , quippe qua tam agrttudine affedts quam etiam fanttate prtditis
tbttctetis '
( quibusartificiofodecorandt mj/fierio nonnunquam venufiatis gratia aufertur) ftne fenfu
j &
dolorelabttur.

Temperte esi frigtda &ficca.

fPrimum cutim veram ( qUae^ v.itdefenjibilts ) afri-

I
gidis aeris externt tniurtis defendtt.

Vfumhabet duplicemnam-
\Deinde ferofas rettnet humtditates , qutfine obfiacuh
hHiusmodi , per cuttm veramfaeillimepenetrartm,

L' Vt in excoriaiiseuidenter demonfiratur.

Morbis afficitur multivariis, tuiusmodtfunt l^UcuU , Purpurd , Mtrphea,liieTitia, Ptrttgo,P4puU,

HerpesmtUaris&c.

CoHfitUattontm habet Saturninm^

.^ J

t^ .MM4
'^ J

-^i Capvt
W- *.<k . >vt
 De ContinentibusC6mmunibusi ^^
C APV t II.
i

DeCutevera.

CGucumenSifi*ci.
lfNtienr^\Latinum,cutisvera. ^v . ;.

LAngltcumTheHideorsl^n.

Ortus a denjiorefeu crafiorefeminisfubjiantia ducttur,aut ( vt alii volunt ) ab ipfoperiojlio.

SubJ}antiaexfibris0mniH)ngenerumcompaftae^,quofaciltusfedtlatet,atqtiehuiufmodifibritate-
'

nuibus ncruorum filis deriuantur, vndefit,vtfenfum tam exquijitumfibt vendicetpars tjia; Fort-

fa eJtadmodum,namper meatus illos vapores,fudores atque humores emanareftlent. .

Compojitto nermfa,venuliw exiguof atque ettam arterias capillaresfibi acqutrtt.

Vigura aftmtlaturfurfuri in trtttco , vt eius cuticula acert etufdem baud impropriefupra comparaUh
mus.
4ii*trflfim ffuj/l''* Quantitas tam ampla &Jpatiofa eU,vt vmuerfum inuoltiat corpus locis tantummodoperforatis ( cu -
iusmodifiintes,aures&t.) exceptis. Denjitate veroeH inxqualis, cumjitin capite quamfactt
Jptjmr.
... %%k^ Obferuatioincontinuafolutione , eH quodnonregeneratur ,vtpote qudparseiijpermatica, at vero
Partis tmtus comt- hunc eius defedumfupplet ctcatrix quddamvelarte,velnaturatnducla, medtante qua vulneris
nmtinm commu- labtacongliitinantur.
mum fecttndd \Senftbtlitas,ejlapparens admodum-.propter compofittonem fuam neruofam,(vti dillum eSi ) tametfi
Arifiotelesproprietatem illam carni jnconfultefitis attrtbuere videatur.
Temperamentum,c^frigidum &ficcum, vtt 6" omnia alia membra n-.ruofa.

CModamvniotm,vtincapiTe&facie.
Connexiones , fiunt \communwnrm,vt!nmanibus,pedibus:&dorfo.
cufnpartib.etjiibia- SAppcnfionemfeuappefitionm, vtin reliquis membris. Atqueinftrument4
centibus. Velper quibm huiusmodi connexionesfiunt,fimt nerui,ven,&arteris.
j^

CPinguedinem&carnesadiierfHsf/igidosaerisexterniinfultuimimiendas.
Vfitseilduplexvide-
yaperesjercjosrecipiendosatqueretinendos,neacentro exhalantesfubttoe-
licetad "S
uanej iant.

JEgritudines feu morbi maximefamiliares,funipruritiisfcabies,ferpigo j imp(tigo,fphora, Upr4,V4'

riold,&huiufmodialit.
JConftellatio,e^1c),qHi vim hahetfupercoria.

tfwnwit'!! Myfc^ymifc v

-i^*^

<k

Capvt
^Q Regionis Infimae Libcr L
CAPvt IIL
DePinguedine*
{Vmgutdo.

Adeps.
Angliccfat or Greace.
Origtnem hahet,vt nonnuUt volunt,afanguinegrojfo,tametfiilla ( vt tnihi villetui' , ) MW k V4pm
vncluofo tpftutierii extemiperporos tnjptrati, quam apttiguttri nutrtmeriti fucco deriuetut , qui
vaporabexternofrtgorecondenfaturatquefongilaturintercutfm&carmm, atque in haccon-
geUtionefuatamvenit quamfibrM membranojisvndtque (meliorisroborifcaufa) confirmatur.
Sita eH,tnter cutem veram, & membranatn cttrneam.
Coptofior tnueniturreJpeSu quantitatis in corporibuiphlegmaticis,in chokrkis veroparcior.
fmUhiC contintn-
ySenfuomnmodoeHdeftituta.
itum communi-
ttmpa-s
jiVemperamentum aeretm,hoc efl ralidum & humidum habet.
Vfum habet duplt- CAd vefitmenti dupltcati iriftarcaloreminternumcontra frigora externade-
cem, nam -s fendtt.
LExtremafame tonfumptosfua humiditate diupraferuarefokt.
Morbii quandoqueafficttur , quorumqutfrequenttusei conttngtint funtfudores atque coUiqHationes
prternaturales,funtquevtpfuTimumjymptomatict.
ConfteBatio- f Communem,eHqut If&^..
nemobti-\ ^ExplanetU^.
^ net, Lnuicregionifroprtam K
LExfignis \ip .']

Capvt IV.

De PanniGulo Carnofb.
CAb antiquis; infantum & beftiarum an4tomia vtplurimum
vtpote in verfiitis ; Tanni*
y, j citlui membranofits.
'Sa recentiortbtis : eo quodin homimlus adultmibui talis efie videtur > PanmculuscarnO'
\, fus.

Oriridicttttr,a ptnguedine liquefaila.

Suhftafstiam hd bet metiibranofam in infantibus & brutis,at vere in homtnthtsxarnofam, (vt diilutn
eft.)
Compoftttonem reqtttritvenis atqueanerits vndiqtie tntertextam.
Parshic quartum .Stta eh tnterpif.guedtnem & tuntcam mufcuhriim commtiitem,ctnfortiter adhtret , at^ inter hant
conttnenttimcom- membranam & cutetn veram vensfuperfictales obferuantHrfpurftm dtfpirgt atque dtjfnminari,
mumumhcumtm- pnterqHam in capite,fronte.fcroto, virga vtrili, &fimiHbm.
fdens Eiguram hahettnftarpeygamnns tcnuifinia.
Connexionemfuam habet cimt mufcuUs fubtacenttbtis pcrfibras , & cum cuteper pinguedtnem.
Vfum hiinc habet,vt muftulos venasOj tntertotes tnftar pelltsfeu tunica contrafrigora extcrna defen^
dat.

Conftellatmem (Com)nnnem,1r).
hnbet, < (Exphnetis ^..

Chm(( regionipropriam ,"S

sLxfignit r\y & ^-

Capvt
 ,

De Contmentib.Proprns Abdominis* ^x
C A P V T V.
Dc TunieaMufculomm eommunl
IfNomen,B tunka mufculorum communu.
Ongo , k Penojiio vtt nonnuUi voluntfeupotius (vt mihi videtur) a mufculorumfihrisderlamr.
Subjhntia,eB neruofa & membranofa.
Vltimt CotiHenttum^Compofaw,recipitnerttos,venai,ar[eria{,atquecarnemftbiappropriat4m.

ICVnicus
communiu partts SPoftfio,eH interriudam &fimpltcem mufculifubfianttam,&panniculum carnofum.

[
eH,vtmufculos in eorumjitu &pofittone naiuraliconti-
neat.

\yfus,eiidupUx,quorum- jAlter.vteosacorruptione conferuet, vtpoteftne qua materiapu-

P rultHtaapartibusfinnltaribmincoticauitatesmufculortmva-

\^ cuasemanaret&dtftiHaret.

REGIONIS INFIM^ LIBER II.

CAPVT I.
r*rti^
De contincntibus propriis.
CDexter.

\
Duo defcendtntes, "s

rohliqui funtquatu- isiniften

^
er, atquelmum

(Mufculi
decem )
^ReHiduoy
quorum

CDexter.
I Tartes proprii. con^
Trafueffi duo.<
tinentesfunt
3 istmfter.

Pjiramidalesdiw.

Uemhranavmcaillaquegeneralis, omnesabdomintspartes intemasfeu contentas comprehendtns,

qua Perttonum appeUatur.

CA P VT II.

De mufculis in generc.
IAmtandemadduplkemhuiusregionispartiumcontinennumproprialumnatur-im, hoc eft mu/culo-
fam cius fubftantiara ac illam paniculam {ubtilem,qn;t peritonsum dicitur,propereaecedimuSj quarum
ilIa,mufGuloIavidelicetliibftantia}inpartesdecem diuiditur,ad quarura particularem dclcriptionem nc
temereprogrediamur,opera:pretium&operinoftro conuenicnsforcexiilimaui^priuspaucaverbadege-
nerali mulculorum diipoiitione & naturafacere.

tArshM
44 Regionislnfimae Liberll.
'tJtminatur mufculuiyquippe qui exiccatus, caputfeu pmctpium , corpu:feu meLum , &
caudamfeufiiiem habet,termin(s ipfm muriffimiltma. At veto mbtbilominustnhu-
iusmodtmitfculorumJpeciemanifeJiai inutmmtv exceplwnem contra regulamillam
generaUm, vtpore qut ab iUa mitfculornm defcnpttont difcrepare videtur.

^Carofibrofd, qut ad motricis facultatis infiuentioi

yecipktidai quam apti/tmeformatur.
NetUus,qtn ipfius mottis mflrumentum exifiit , qtdx
dirigit mufculum infua actmevt mamucala-
. iii?-i Av-
.
vium.
Similartbus,qutfunt
\j(ndofeu Ug.imentum,officio cuiut vis feu potefioi
quinqut <^ mufculoconfernfokt.
5Vena & arteria , quarum esifubftantiam illam mu-
fcvhfumnutrire, & tn habitufuonaturaltprA'
feruare.

Compont- t Tumcamufculorumcommunis , de quafupra men-

n >{
tur ,

parttbiis
ex <^
?
ttonemfecimus.

Caput feuprtncipium , quod ex ligamentis ah oftbus

prouementibusconflari folet , & hmtismodi funt
tats hdccorporlt orgdnica , qut vtplurimum neruoft.
Galen.li.i.Demoi. Venterfeu medium , quod esifcmpcr carnofum ,prt'
(tefte
mufc. ) eft mftrumentum t-
Difmilartbus , qtu \ ierqiiam in diaphragmate.

ius
funttres, S
"^Cauda feu finis , quieli neruusfeuttndoexpttiribus
motHs.quifecttndumim'
fetttmfit.
membranofdfubftantitfibris conftitutus , fed &
tertmnifeu caudt tfts. nonfunt fempertendtnoft,
fid tn illis tantummodo mufciilis, qui adojfa com-
mouendanatitraliterdijponuntur.

( Surfum.
, .r Deorfuni.
Voltintario,afaiul- Snex,Juifexmo-yJ^^^j.^^^^^^
tate aiiimalt tan-
'^"P"fi""'''"^'-ymiftrorf,im.
qiiam interno fiio licet
I Antt.
prtncipio feu ageti- ) [Retrg.
*) te,enquelmiusmo-
fDtiphci motu Vi-
\ divei
delicei.
'
Compofitus,vnotamum modoprtfta-
tur, tn ctrculum nentpv.

Jnuolunt,trio,itique liuiuinlodt violentusatqtte coacliu.

^ Cerdro,qtibd imperat veliit rex infuo regno,nam eiir^ offiitum efi , de obieHo

defidcrato iudicare,videluet, anfit vttlefan odtoprofequendum ? vcl con-

tra, rattoneper mcdtum quafi thcatrum tn cathedra trtbunalt ertciA

V^ l tanquam tudici : Hitic ergo orttur motus voluntartiprincipiuth:

yicruS,qut loco nuntii vel intntftri immedi.tti, cerelri mandata deorfumfer-

-V regefttt,operatur autem organon Im virturejptntuum animaltum , qtu
s arebri mandata mufculo communicareajfolet.
2o
Mufculo,qut/pirittbus animalibiis qtiafiradti.' d-.uinis iliumtiiacus , cdntralnt
fe,atquevartcproreiexigenti.ifefeadmandatafui rtgis perficienda agi-

tAt,ficiudex fententiam mortis dtire ,mtniftp intermediusreumcoi.il.;>i-

lt=
natumadcruccm produicre ,carmfe.\ ioco vlttmo iudicisfententiam exe-
quifoiet.

Deliircefatismedixirteexiftimo, qilaieadpardciilarcm quinquc mufculomm abdominls padtimdc. j

fcriptioiicm brcuitcr,& faltu quidem leui fic dclccndam,

ObiterLedori.
NEtibiforfitanirreguIareaucinhoneftumvideretur.fLedorbeneuoIc&diiigcnis im.iginum in hoc
travaatuiculptarum(pe(ftacot)quodalicnas & minimt mihi humanar um eiHui^;s
proprias partiam k
inhac
 De Continentibus Propiiis Abdominis.
Jfthaemea Anatomia expre(Ias,inuenis,hoc quidcmnon meafpontejfed precibus atque ihftantia lohan..
nisTheodoridcBry,calcographinoftri,fa(ftum,imoverocontradefidaiummeumpera(aumefleteccr-
tiorcmfaccreoperseprctium atqile mihi haud incommodtimfore exiftimaui; Rationem autem defiderii
fui totics in cpiftolisfuis explicatam dupUcem fecit,videhcct vt fumptibus priraum & laboris irriri damno
cumcximcrcmmeohocofficio , Tum etiam vtproptcr ciufmodi expen(arum diminutionemopushoc
noftrumpretiovihori&fcholaiibustolerabihoridiftrahctcpoflet: Hoc igitur reipedlu commotus,cgo
adfiguras ilias viri clarifl^Cafpari Bauhini contrainuentionismeaE metam atquc voluntatis afFcaionem
conftringi cogor,vtpote qux fumptibus didi Theodor.de Bry,Anno 1^05. sre iunt cxfculpt^, atque apud
eum in promptu fine vltcriori cius (umptu aut tadio cuftoditse.

PRIMiE REGIONIS TABVLA PRIMA EXPRL

mens cutem a corpore feparatam ,atque ctiam
mufcLilos omnes in gencre.

LIB. I. TAB.. V.

Hic cuticula cum cutc (cparatur a cateris inrernis partibus.

Hic ctiam gencrale habemus mufculorum corporis catoptrum.'
Pro hterarum peculiarium fignificatione quibus finguH corporis mufculi ab inuicetn diftiflgUUQ'*
,

tur,reipiccre fas eft e.xpofitionem a Caipato Bauhino fadbamin tabuk Vdibri i.(ux Anacomiic.

CAPyt
 ^ Regionis Infimae Liber II.
"^

Tttf^M'
C A P VT II.

DeMufculis Abdominis,acprimumcleduobusilLiis
obliquc defcendentibus.
{"Smcto fuut decem.
Sfecienoiifimt nifiqttittque ; nam inpnria diftingumtur , qut nec natura, necfigura , necfubftantia diffe^
riint,fdfeU eorum ad dextram velfiniftrampofitione difttnguuntur.

CAbeiusmotudeorfum.
f^Nomen quod<
,
j
oruur [.Quia caro eiusa fibris dmfum tendenitbus conftruttur. Vtdt Tdb. i.U

r Neruofa inprincipw feu captte.

Stibftantia, quieSi J Curnoftmmediofcuvmtre.

[Tendtnofainfinefeucauda,

Tigitra, qun tenditadeffigtem triangularem,

Ouantitai,qttte e^ valde ampLi & lata.

NumerHs,funtentmduodexter&ftnifter.

'Suprafext<t,feptimA,&ocluti coflsfit cim ligatura digitait quodam

ampUxu hoc modo. Pro hoc vide A.CC. Tab. t .

tn mufcttloobiiqtie defienden.
te (oiifiikrantiir eiiu

5'Coiwexiones
nam ')
^
lnfr.t,ofii pubis & externo lleo adligatur. Vt Tab.i.per iiterat B CC.vide-
.

re itceat.

Lateraiiter tranfuerfis apophjfibtu vertebrarum lumbi ajfigttur. Vt in

Tab i.luculcinetfmeiiteris.

^Detnde eim canda tendinofa Itnedalbs inferitur. Vide Tab.i.ltteras CC.

( Lxtenditfe tam ad dtlatationem quam contraHionemTht'

I
racis.

VfusqttieU dttplex.Nam JDefendit partes interne contentM ab externafrtgorisiniu-

P ria : cakemque luternam prajeruare ammaduerti'

[^ tur.

_ConfteHatiofix4 ,queR\rp.

-it am^i i.^,

 De Continentibus Propriis Abdomink
Capvt III.
M
JDe mufculis oblique afcendentibus.
{A motu e'm,quifurfumfertur.
r^omen, QuiitcaroemafibrUobliquiffurfumtendemibusconflatur^vtmTab.i.perrsterasHH.
demonjlratur.

Subflantiampartim mruofam>parttm carnofaM,&partim tendinofam vt modo

di^um eB.
Quantitatemfatis largam &Jpeitwfam.
Tigurampofitionisfua re/peaufikarumfudru > cum tHis mtifculi obltquedefcendentis,interfeaionem
hnni

imitante.Pro hoc obferiia^fab i.infibra Ltnterfecantefibram H. ita

vtfibr^fibras in centrofeipfas
interfecarevtdeantur.Etreuerafimodorempauloaccuratiusexplorauerimus,tnuentemusqutde,quodfi-
br omnes omntum horum qiidtuor mufcubrum tn eodecentro coincidat,
acfi natura tpfa totam horum
mufctilorum vtrttitem inpunaiim vnicum contraherevoluifet, quo Vtresfic vntt
funclionem a natu-
ra huicparttdeftinatamexpeditttis&valtdimpr&ftarent. Pofitio
ergofibrartnnqtiatiiormufculorum
fe tpfas in centro interfectnti tim eU huimmodii
Mtifculus ob-
Oir
kquc afcen-
'.C a.b.&c.d.InterfeaiofaBaafibrismufculorumdefcendentis&afcendentisef.
dens habet ) .
eHfibra reBi mifculi tn centro cenuentens cum cateris tn vnitate. Ac etiarn
\h fibrag.h.eHilta mufciilt tranfuerfalis , qudconuenit cttm reliquis inpunitif
dX I centrali. Hoc ex objeruationefibrarum mufcult obltqtie defccndentis.A.vel
I.
^. obltqiiedfcendentis.ti.tranfuerfiK. &reaiE. quomodommirumfetnuKettt
l "-M.. .1.^'
'*
" interfecent,expltcdtur.Tab.i. -

fPrinctpium,ofiisileiappendicf.
'
Latus,apophyfibtis vertebrarum dorfi.

Connexiones varias nam adltgatur eim ^^"('^^'''''''^''''"'ff^-cofti^Jpurijsinferioribu^

^auda membranofa (poft tendmofum eim
mufculi reai
amplexum)fubftantiltnealbxy vide Tab. z.
Uter.H
H.D.

Vtilitatem duplicem, videltcet ^tomprefiionem

^'".f^.i^iunt.iHiinyiirwrum,
intefttnorum , e:tcernendi
excernenat caufa.
tam ad .
caufa.
< Viuulfionem thonuis deorfum,tam reile quam eblique^quo
reileat
meltmfiat refpiratio &facilm.
1
{^Conftellationemfixa}n,qUeRnp.&j^.

F } Cafvt
 . '

^ Hegionis Infimaz Liber ll,

CAPV T IV.
De Mufculo Redo.
CPoJitionis futt.
%<Ftb
f^eiiitn rijpecltts ftbrarumreclarum mnemfuamconfi'ttHm'tumtranfitHf,vt'inTah.iferliteriUtEQ
L expltcatur,

Subnantia neruefa,carnofa, & tendinofa , quA diuiditur inportiones tresperinterfecHontrtres teniinofaSt

qnaffibi maioris reborts caufx vtndtcare vtdetur.
InTab.z.jigurx i.i.^.denotant interjecltones hoi tendinofas.
( inprincipto (quodm offepubukabet)furcata,eiufquefurcAvnafoleteffenmofa,alteracarnO'
I fa : Atindiutfum ahquando inuenitur huius caput, quodfemper tn talifigura obferuatur ejji
Y'igi(ra, J carneum.HocTab.i.indtcatur.
I /Infinefeu caudafiu ctrca osjlernon term'inantt,lata eRatque membranofa, Vtper F. Tah. i.
S ^ apparet.

C/ compettt Souantit/ts,longa admodum,ab ojfepuhifflernon vfquefepomgens, NotaturAUtem etut dimenfuptr EEE*

'^Tab.i.
C Capitis,ad e.xtertorem ojsispubis. -j

Connexio , s Kfit.
Lcaudslata,adcojlas'tnfer'mes. \

j
Trabendam thordcem deorfum.
Cmanifejlus , ad >.

Vfus, L^eddendumvcntremjpheruunt.
^
V. Occultus , adventremcentralttercomprimendum.

\^ ConJ}ellatiofi.xa, _5o . irp .^f^.fecundttm pariiiim eiusdeinfttum

C A P V T V.
De Mufculis Tianfuerfalibus.
Ca tr.tnfttf feu pofitionc tranfuerfili.
^'i^omen, or'ttur\ Ajpcciefeu mottifibranim, ex qntbiis pars eifis carnea conflatur. Per K. autem Tab.i. eX'
L primitur emfibrarim trttnjitiis.
Subjlanttn caput,c^ neruofum.veutcr carnoftis caudatendtnofa.
Quaiilti.u,fatisdmpla&fpattofa.
ls!umeriis,esl btnanus,dexter fciltcet &ftnifter.
( In elufp';incipto>pfocelsibiis rtrtebrarum lumborum adbtcret-
Mufculi tranf K. '.Infcniisofi facro affigitur.
uerfi '^COHnexto , Jsuperius,cojlis tnfertoribti.s aniitltituy.

^Finaliter.deftntt in Itnea alba, & ciim ea defcemltt adpubis os.img vero magis adhuc dtor
j
fum tendft,quontam tcfticulo tunicam accomnwd.ire .'Jjirmatur.

\. Pro connexione &pofitione eiutvtdeG G.KK.Tab.i .fequentto.

{Inteftinafaciliorisexcretionis gratia,comp)tmenda.
Peritonsumcorroborandum.
Auxtliumvociferendum.
Coiifiellat'to,eff np

C/iPVT
 be Coiitinentibus Propriis, iy
Capvt VL
De mufculis Pyramidalibus , atque de illis qui
crematcres dicuntur.
fNonmhabcrediciturkJinnlitudine,^uoniampj/ramidKeffigkmpritfefert.
Subjlanttambabetcarneanh&inhocaverimttfiuhpropnetate &definttione ( iuxta Colufnhi Dpink{
nem)difcrepare videtur.
iJumeratur dexter &ftmjier.
Mufculus Py- \?oftttonembabct fiiper ospubis , vbi eim bafis carnofa initiim fumit , atvero eiusconmdire^einterrelii
vamiddif S mitfcuit concaitttatern afiurgn. Vt in Tab. i.fequente per .figntficatur.
fConneiiitur ettis baftsofiipubis m quod tanquam tnproprtumfundamentimfuumfiatuminatur,at vero e*
ius conus in mujctilt recii concamtatem tendens^tbi etiam carne magU tendinofa affigitur. Vtper T.Tab.
I
l i.tndtcaun.

1' Vttlis efl ( contra Columbi cptnionem qui negat huiusmodipartem aut mufculi definitionem j autproprie'
. tatem h.iherc ) ad virgdi creclionemperficiendam,vtt exfitu etus probabtle videtur.

^ Conftellattonemjixam habet, qua efl :^ tuxtaaftroiogorum fententiam.

Quod autem ad illos mufculos attinet,qui Cremateres & fulpendentes diciintur, (

quippe in quibus
tam viriquammulien5lli(penduntur)nonproprienumerarifolentinterillosabdominis,vtpotc
tefticuli
quiimproprie ad iftanl rej^ioncm pcrcinent.tamctfi Cabrollius huic opinioni adftipulari videatur.

C A P VT V JI.
DeLinea Alba.
'^NomenafiHnlitudinceianyibuitur^quoniamline^albs&qttodammodoIatdeffigiemprafeferfc
SiibftantiaefltcHJtnoftfeumewbranofa.
Compofittofit cx concurjh extremitatum tendinofarttm oiie mtifculorttmprxdi^orumabdominisin vnitatevi
ejfenti.

Quantttas,esitniqtulifVtpoteqtuenmaior&ampliorfiipravmhtlicum,atvero infra eum eH multo angU'

fitor &firtHior.
Ttgurd vt. la^e in coelo rc(peclii coioris refertur, at vero rejpe^u tranj*. m ipfius direUi , optitHe in MicrocofmO

1 potefi cjmparart ctrculu mcridtano cieh Macrecofmici.nam venter cumfit rotundtts cum hxmijphario mun'

'Cuiits J di conferripot;sl, cuui<polu}!i aKliium rmbiltcumfingimtts ,per quem mendianm hicnofiertranfire vide'^

/ tur, rt ilk comciispcrjleliam mundipolarem.

Pofitio,eil in liiedw veHtris quem inpartes duas interfecat quales,vt mertdianm artificialts mundi hmi^ht"
ritim.Hac delineaturper ddd.Tab.i.
Adto ac vfus csi:V! congregatione diUarurit extremitatum in vnam itneam tam ipfum Peritonmm , quam va^
favmbihcaltaabeacorroborentur.
c Ex Phnetis, 1)-& ^ .refertur.
Confiellatio <
lExftclUsfixis,iUis buim regtonis membrapeculiaria rejpicientibm rejpeilum haht>

CONCLVSIO.
Morbimu(culdrumhorumfuntvulnera,contufiones,Apoftemata,inflammationes GangrcnsEjtu
moresj&huiufmodialia.

F tABV-
^s RegionisInfiinscLiberll.

TABVLA SECVNDA DEMONSTRANS MVSCV-

lorum Abdominisjfimul atque line alba:
cffigiem^.

LIB . I . TAB. VI

In hac UhuU mufcuh obliqul 'mfmftra reglone, dextra veropjiramidalu]red^iu &

tranfuerfalis indicantur.

A. Obliqui dcfcendcntis pars (uperior , quae connedtitur in b b.cum ferrato c c. & iterum cius altera extrc-'
mitasCC.adhxretlinexalbz dd.
B.CC.eftparsobliquidefcendentisinferior.
D.Eft obliquus afcendens mufculus.
E E.Eft mufculus reftus dcxter,in quo figuriE i.i-j.fant intet fediones tres cartilagincat.
F.Eftmufculuspyramidalisdexterxuifimilisinfinifttolacere infinemulculifiniftrirepcrietur.
GG.Mufculumtranfuerfiim dextrilateris denotat.
H H.Exprimunt fibras.
I l.lUas obliqui defcendcntis.
K K.Dcfcribunt tibras mufculi tranfuerfi.
ddd.Dcfcribuntlineamaibaminmedio.

LIBER
 ^9

LIBER TERTIFS.

PERITON^O^ET PARTIBVS
IMMEDIATE SVB EO CON-
T E N T I S.

{Ventriculufl
Inteftma.
Epipleon.

CHepar.

CConcoatonhinqaatrtsehfer- Ksanguificatk, adquamfertK VenaMefferakdi

uandafuntproprietates \ Lvenacauai.

(VeftcafeUU.
Expurgatit excmtentoruni, ^Renes.
Partes naturalts fub Pertto-
quojpeaant ^Lien.
n0 comprebenfs, diiabus ^
ftmiitgmbtii tnftfuiunt ) K.Veft<4,

CGenitalta.

fVirorumA VafajpermAtixd.
{.Pudmda.
Genefatloni, tam
CVafa^ermatica,
^TminarUs Teftes.

Lvterus.

.. * -^ JVel hoc modo methodice progrediemuh

>'-<""* " i. f Vafavmbtlicatia.
flmmediatefuhiacentia,funt-)omentum. ( DequikisparsprimApor-
^lntejitna. tmuhtttmterti*.
que
K.Venaporta cumfuis ramis.

fMeffentertum.
I
Pancrcts. 1
\vtntnculm. De quih. pars fecundapor-'
In medituflio appitrentia,vt
yecur. tmishwHstertu-
cfj
Venacaua,
feritonMni qtwd eU itifimTi
Cijiafdlu.
ex membris conttnentibtu
comprehendit omnia huim \-LieH. J
regtonismembra,ftt4e ^
f\renemulgentts.
'
Separationis \Renes. (* quibmtertU
Dequi
portionif
feu excretiO' \Vretere5.
'
nis,nempe 1 Veftca. buiustertia.

\J'trgavirHis, J
1n hmiti iegtoHis infima ca- S
uitate ikhtefcentia,ftmtque K Cpnparantia.
^ Ad generatio- \Elaborantia. I Atqutdehistra-
velmembfa
nem confere- JExpurgantia. r ilabtt quarta

tia.ftmtque ^Deferentia. r huiustertipor

vafa Reciptentia. I 0 parttcula

I

{Eiaculantta. J

Capvt
 70 Regionis Infimjc Liber IIL

CAPVT L
1)ePenton0,

TK portione huius fecunda {eC pratcecJente parrium iftius regiohis contcntarum , togath inprimis dupli*
cutem cum cuticula-,deinde ipfirum diploidem.pinguedincm (cilicetjac tandem earum
Jlca:am,videlicet
indufium multiplicatum ac ex mufculis conflatUin,methodice>atque fiiccefllone iuftaexuimus lam vero ,

ad vltimum & magis internum eius indumentum.feu intcrulam tcnuem , hoceft membranam illam pcri-
toneumdidampcruenimus,quiimmcdiatefubIccomprchendit,&in ieinuoluitpartes feu membrao-
mniain hac rcgionc inclufa,Dc ipia igiturhoc in loco verba feciernus, vt eius hiftoria atque dcfcriptione fic
compIcta,adparuum iub ea contentarum reuelationcm atque explicationem lente pergamus.

CGme,me/nvcuoY,quoniamvilierayniuerfavndiqiu circumambit, & qti^Ji

""VoCatm ) fuper&fubternatarevidetiir.
pArabtce,Sjpbacb.
^Latine,membrana vifcera continens.

OrituryittxtaGalemfententiam, a mufculorum tranfuerforumextremitatibus , ineoipfo

videlicet loco, vbi cum carnofa Diaphragmatis portione , hoceSl circa etufdtm circunifi-'
rentiamcomurrunt.videlicet circa AA.&KK.in Tab.}.
Subjlantiam babetfptrmattcam,qu<t tnfua natura eflfwiplex &Jubtilit,fedtamen & *i-
modumfirma & neruofd,quo melius calorem naturalem tn centro rettneat-

Compomvtdeturexduabtu timicis,( tametftvmcafolummodo a Galeno eitribiiatur,) Por-

ro ettamad compofttionem etUs concurrunt ncrttt , membrant fibroftfimulatque venulx
ciim artertolts aliquot.Pro Arterijs & vents vide Il.&KK. Tab.}.
QUAntttate tam ampla&Jpatiofafrutttir,vtfupra omnta nutrtttonts vafafe extendaf.nam
partesillasomnes ampkiittitr , quainterdtapbragma& ipfa crura comprehenduntur,
atqueetiam intrinfecus propt litmbosfctpfam inuoltiit, in quaparte etiam obferuaturef-
fe denfifitHaiEius extenjioper literasTab.^.AA.B.C.D.demonJIratur.
Tigurampofidetftreoualem,fi integre prout e^ extendatur , atque tn ejfigiefuafaccumil-
lum im tatur,tnquoamigdal%rtim aut oliuarum okum exprtmi ajfoleti Exteritis vero
ajpera e[feobferuatur,quo mcltus &-firmius mufcu!Uadhmrequiat,at vero tnttrius ad-
modum eflplana,&ajperitate immunis,ne tntefitnis etfubitilis altqutdfua inaqualttM
incommodiafferret.
Perforata tnultis tn locis tnuenitur,nec tamen vane ei infuntforamina , fedquodlibet eorum
fuo vfui & officto defttnatur: Foramina etus fignatitur in Tab. 3 .per * *figna.
Pojittonem fiius immediate fiib mtifculis tranfuerfts ftbi vendicat: &lineaaibapertiuf
medtumtranJit.VtperEE.Tab.i.Etfuperomentum:videTab.^.a.AA.BB.&Tab.yBB.
iiembrana immediatt vifce- S vbi diuiditur.
rAtomprehendins Sconneditur mufculis tranfuerfalibus tendenibus ; atque ttiam omnibus partibus communt-
bus,quatenus iis tunicam commitnem attnbuerc obferuatur, &fuperim cartilagini mit-
cronataF.Tabul.}. afiigttur: &tnTabul. 4.. l.etus aiveficafundumnexumtndtcit'

tur.

'
hat tuntcam communem omnibus hiiim rtgionis mtmbris conten'
tis,tamfciltcet ad nutritionem & generattonem quamadex-
tretionempertinentibus. Vtper A A.B.C.D. Tab.^. ojlendi-
tur.

Confert adfacultatem inteflinorum excernentem . Qnomodo prg-

Vfum habet muhifa- v. mittnteflina ex Tab.i.vtdere Itcttpcreiuspofitionem.
riuni, nam '^Confirmat inteftma tnfua naturaltpoftttone. Vtpertandtm tabtt-
? lamexpluatur.
Vtntriculumpr&fcruat,ttqut munimtnti loco adeft, neaflatulttt-
tis vaporibusftijfocetur.
Calorem nattuum retinet infuo centro,nm ipfumnttgrediatttr
Mit euolet dtfendtt: & hocpraftare videturpro^ttrfirmamfuam
compailionem Pro hoc vidt Tab.j.
.

Merbii
 De Peritonco 6^ i?^rtibus Immediate fub co Contentis. 71
Rftptura illa,qM tnde ditttur Ruptura Sj/fhac.qU(t/im a^oUttirca * *Jign^
rab.i-

CEnterocelecuminte- Ad inferiortntintejiinorum

Relaxatio, quafit vt ftirta bafim deuoluttiir, qui de-

plurimum a nimia Epipbcelecumemen- fcenfiis fit per tUum mea-

hiimtditate, aqua \ ium tum, qut a FeritonM ai

morbihumfmodio- \Enteroepiplocele cum^ teftkulos pertingit , de

riuntun ( vtraquefimul quib.Gdl. de CaufMorb.

j
Hydrocele cum a- c. 10. &deDtff.Morb.c.

io.Fidefignu.**,Tab.i.

Pro huiufmodi morborumf^ecie cognouiartifices in chrrHrgiaperittores , fe~

Morbuaffcitiirpar-
aione tam in lunitri Mirachfeu AbdominU parte, quam verfuseiusfupe-
ticulanbuSiCUiuf-
riorem,in locU magisfecurts,& a mufculorum membranis remotis vfos,fi~
modifunt ) mul atqueipfos vanetatem vinculorum,quandoqueexfilo Canabeo ,feri-
(o,&nonniinquamexptm auro ( quodfupra omnta citteraextouebant)
vftirpantes vidt,fedfucceffufateor vario.

Hydropifis , qu circa iftain tunicam congregjrifolet , atque hdC eSl fatio cut
PaulusSginetanonineptedocuerittnfLifmnemHydropefiseffefaciendam
jrArumperfupra vmbiltcum , videlicet verfus latus oppofitumlateri in qu9
membrum prtnctpale afficitur, verbigratta ,Ji hj/dropis caufafit in prau*

hepatis difpofitione,fiat feciiofeuperforatiofiniftrnm verfits ,fiab lUa Lie-

nif,dextrim verfus. Attamen nihtlominus autores recentiores experitnti4

qutdem do^iqiiottdiana , tpfum vmbtiicumpro hoc malo perforare foU^

bant, cutus ettam ntpraxin multoties ipfe intuebar. Hic vero obiter ani-
maduertendum,me nen de duabus Hjdropefufpectebus , Anafareafctl.&^
l\_ Tmip4niie,fed de Afiite &
eiufdem curmm hoc m hft mteHexiffii^

ir'i..%i Aii A >i

flBVLA

\
jt i/iTM KeglonisinrimasLibcrm.
**'
TABVLA TERTIA INDICANS PERI-
toneum cumfuispardbus

W^'

LIB . l. TAB. VIII .

FIG. 11
I

f . * .1^1^ .fL r^

%V-

A.A.B.C.D.Pcritonsi(uperior,infenor,&latcralcspartcs.
E.. Linea Candida. ..'*

F. Mucronat cartilagines.
* Foramiiia vafa fcminaria in viris conducentia.
1. 1. &
Vena Arteriaab Epigaftricafub rcdis mufculis furfum eleuara, & in infimam abdominispartem dif-
tribura.
K.K. Venam & arteriam li mammaria in terna fub oflc pedoris prodeuntem denotant,qux per redum mu-
fculnm deorfum fcriintur,& fupcriorcmabdommis ledcm implicanc.
Pro reliquis litetis infpiciatis iplum Bauhinum velim.

Cap VT
 :

DePeritoneo & Membris fub eo contentisi 7^

C A P,V T I I.

De Vmbilico,&; vafis Vmbilicalibus.

(Commune-,eHVmbdkus.
^j!iomen , s Antiquiini,&a vecertbits vfurpatU}n,vetula,ob rugasfuas, esl e^ttn vmbiitm infiar ve-
V. tuU rugofm.

Tigara,eflinteftiniorificijmoreburfiContradiftmilis.
meditullio,& tnfuapofitionefe habet ad ventrem rotundtim, vtflellapolaris
!
Sitiis,eH in ipfius ventris

mundi adfuum hamtjpbmum atque ettam hneam emdem albam cinulo mtindi meridtani
:

baudtnepteanteacomparauimus.
Deltneatur autemper C.Tab.^.qtiatenHsfcilicet a Perttonae diuiditur

COrtgo,eft a matrice.
(
TcrmtHiis,csi incentro quafiipftiis

fVenii,vna vm- lecoris, tngrediturq^ radtcemfe-

bilicalisdi- re ipfius vin caux.

cta, cuius Vide B. Tab. 4. & D.B. & A. B.

Ar'teriduAeti.tmvmbiliciil}.s vocat&, qux deorfum

fNumerus feu dijfe- S per Ventonct dupltcatiorwm paentes, prope vefi-
rentta ,fuiit emm <. camferuntur,tbtquedeftn:oit,vbi magna arterta,

4. videl. ^ tn ramos fc dtuidtt.

Memhri in centro Vas vnictm Ouracos nuncupatum , qtiod quidem a

ventrts collocati vefic&fundo orttimfuum ducens,dtcitur vrmam k
fitu trahere,eami^per vmoilici meatum reddere.
Vaja,funtvarid., in
_VtdeH.&b.inTab.^.
quorum confide-
mtione dtiu funt
CNutriturfoetits in
ohferuanda,videl.
eorum TAliCUiHs,ittanentefditu
V '
t
tnvtero.
l
k
''"^'''-

nammediantibuibispervm-
'
<
... jExcrementa vrt-
bilicum r ^ ;i
nariaexpellun'

,
t ''
Vfus,quieHvelmo- )
menti ^is!ulltus,in lucemfemel cdito infante,excipto quod v-
K.

na vmbiltcalis tendit& trahit lecorisfubfiantiam

deorfum, idqueforttrer, quodniftprieftltiffetna-
tura butttsmodt hgamento , pr^focatiofitbitoe-

uentura credttur.

rtxplanetis.^.
^Conftellatio.
^
lExfignis.:iz-

G Capvi'
74 RcgionisInfimxLiber IIL
C A P VT II I.

DeOmento.
'

CGriicosyi^m-sshoo^yquaftfuperinteJltnanatans.
^Nonien', a- JArabes,Girbeaut Zirbtts.
pud 'Siatinos,Omentum,& ah Artft .voatturmmbranjtfeuofafeuftnguedinofa.
\_ Aiiglos-Jhe cale or quajf.
Or'tgo,i>artimaperitoneo,&partim afangutne vnduofo.
S;ubftantta,jpermaticafeu menibranofaptnguedim interferta.
Compoftticex duplici membrana adipe tntertexta,qu etiam adfuum complemcntum requn it venas, arter'ias,
& neruos afexta coniugattonefcatiirtemes. VrohacvtdeTab.a.<{.Q^O^^^Tab.b.^.ll.mm.&Tab. b.

^.fig.x.C.vcna tnfigiiifoftenditu^. ErB.C.D.Etg.fig.i.

QuantitM,ampltor &profundior tnfminu,proptcr earumpartus,quam in viris.

Yigtira, marfupijfeu manttcs. inffar.Vtde Tab.h.^.a aaa.bbVb.Et l.l.vhifigura tndicatur.

Sittis,en fupra intefttna.VideTahb.4,.K K K K.EtTah.b .^.HHH.Er CCC.

Temperamenttim, rcfpcHti dtj^ofitmis memhrandi,tcrreiim feu fngidtim &ficcuni, at vero quatcnusptnguedi-
nepcrmifcetur,acreum,feu calidam & bumtdamfthi reiidiatre vidertirfacultatem.

Connexto,cum tntefimo Colo,adesi emm Omeiitmn biiic intefttno loco Mejfcnterij. Deqtia vide Tah. t.4. G.G.
etiam vaft.slienis adligattir vtTab.b.i^.B B.C C.
fConco^ioni veiitriculi & intcftinorum tenuium, qmppe quod rcttnet intrinfecus ,&ob
tllametiamr.ttioiiempr.iferti.ttcdoreinn.itur.iUm, medianteqiioconcoclioperfici-
tur.VtdeTab.b..^.G G.vhiper vcntrtctilifitndum tranfireoftenditur.
\Adfuffiilctendum ven^fortA rdmum ex tecoreprodeuntem , & ad Itenem tendentem,vt
Vfiis , vt confeiitt < g.Tah.b.4.
r Addefendcndainteft'tnaafrigoreexterno,name'tHsp'tnguedoftmul atquevenit &arte-
rtte caleficiunt ventrem atqueetiam ventriculum.Vtde Tah.a.j^. KKKK. tegit enim
\^ inteftina.

fRiiptura illa Epiplocele dtcta-.qua efl cum omenttim adinferiares teftictilorum tunic.is defeendit.
Vrdta.pitatio,cum fcilfr: fuhflantta omenti in ventrts imitm cadit.HHiusmoili morho affeclum ne-
Ctim uicgoqueH.iamequicemauratnnurateSo.fereannorujn, quipropter euidenrcm Omenttde-
fimt ;^ fi'iluin,fenfihili intefiinorumfrtgore vrgetur , vudcfit etiam vt crebrtori ventrit lubrtcttate &
catarrbi a captte dejcenfu labvr.ire(oleat,quibus m.ilis vt occunat pchhtts cygnorum atque vttl -
ptum vifccrafua contrafrtgorts extermtnfultus munire nocles atqitc dies cogttur , vtctinque ta-*

mm materiaqudcdam meuftruofa quoitbet menfe per regionem ingumis & ofiispubisqttodam-

tnodo exfudare&fc.tturtrefolchat;colorcadft.itiedinemtendente, quamexptngutorimaterm
l.ipffubft,int'ta,qu/cmamhusextrinfecuspa}pariatquedifi.t.rntpoteft,protiemffeexiftim.d'am.
Confumptio,vidi enim egopticruin cx boc m.ilo l.thcrantem , cut confumto boc memhro Catarrhm
rehelliscumtuft vehemcnti fuperueniebaf , ita vt nucies haudvie.iiocrts vniuejfum etus corpus
b-iciit occup.tret , Tahc &phiiftii>fi<.maffcclum non quidemftnealiorum confcnfu tudtcaut At ,

veropatientekocnDftiomorluOiCadaucrequcachirurgopcrito intcrne ctirioft.us perfcrtit.tto ,0-

Morbifi- menttim tnuenmiiis danrdHum intefana quafifrigoreccngelata.cey-ebrum bumore ptttutofo &
mili.ires glaciali referrum,qui inpulmones afidue & copiofc inftiUarefolebat , pulmonesprdter expecia-
magis tioncm fitnosfatis ,prxtcrqu.tmquodcontiexa eorwm fuperficics colorem indueratob catarrhi
copiam ahquantuluni crritkuni: VenuUtn cordts fuperficte comparentes tiirgida erant,fan-
gursq^miiscontentiiscopiofocatarrho&deflu.xionein ramulosfixosccriilei coloris congelatu;.

Deniqucconcliidebani cnufam merbtftuffe Qmentt defectiotien: , cjiLi tnteflina, concoiltoni in-

feruientta frtgore dchihtata offitinmfuim rh ctloris n.itiui dcfeclumperficere ttonpotuerttnt.

Hcpar vcroobfiHcichilolidefcdum , qtiemvcns Melferaicicafitdue eiJubtntniflraHdebebant,
iam dgrotanribus tllis & ccff.miibus calore 'tnn.ittiralt proprerhumoris foliti tnopiamfiagrare
tnctpieb.it , criidt chih Jpirirum inccicbri regionem r.ipacitcr cleuahat, qui in tlla rcgiont

tn .iquani feurhcttmacongelatns ,fcfe.ifiducdcorfum in pulmonum concatnratem prxiipita

bat , tufstm vehementem excirab.tr, ac tandem .-iqtioft m.itcns. coptaprisfocatiiffnrttthtis viram

danribusfangiitnequecongelaro , &ita motunattir .thpnuato , neceff.irtum perccpi vtagrotns

L ettam integris matientibm puhnonibus vitam cuin mortecommuraret.

CPlanetis.^.
^Conflcllatio,cx ->^

LsignisZodiaci.np.

TABVLA
 De Mcmbris fub Pentoheac^ntentis; n
LA QVARTA DELlNEANS 5MEN-
tum cum vafis Vmbilicalibus.
ABrx
LIBI

A.A.B.BJ^critonxuminpiirtesquacuoi^difie^luni:
B. Eft vcns vmbilicalis in Hepatc penctratio.
C.Eft vmbilicus a Pcritoned diuilus.
D.B.Venavmbilicalis. ,

E.E. Vcntriculi pars eminentior inflata,quae nec ab Hepaieanec ab Orneato integitiu',

F.F.Eft fedisgibb* hcpatis portio.
H. Veiici vtlnali; fundns.
Pcritonar i ad veficx fundum nexus.
1.

K.K.K.K.Otrtchtuminteftinatcgens.
M.N.Venarteriscumricruisperfuri(lumvntriculit'epencibus.
QXiXJiQ:yeharuni&arteiiaiumpropagine8,omentdiuperioridiftflbi{3&aidipecin^<
b.Ligamentumvcficifiqiiddprovrachooftcriditur.
f*orro B.in laccre denotat cninciim vcnse vhibllicalis.
Pto cxtcris figurii vide alibi>

G i ALIA
 y^ RcgionisInfimasLiber IIL

ALIA TABVLAb. 4. b.
At rnnMgmm omentum in fua natura l corpdrc cxtraagra aniraadu^rtere cup is duplieem
,"
_ hane fi.
guramtccontcmplariadmoneo. , 1;
TAttX
,

r/oi

Inciiurumprion
a.a.a.a.a.Dcnotantfaciemantenorcmomcntifiiperiofis.
b.b.b.b.ExprimuntOmcnticirculiim.
c.c.c. Indicant omenti fuperiorisparteminteftinocoloelatiorem;
g. Expri mit vanx porti truncum ex hepate emanantem.
M.m.m.Sunt fami a vena K.allurgentcs.
. Allignac PancreamjCuiuspofitio eft fub vafis &
duodeno.
Secunda autem hgura indicat ijuomodo colon omenci, membrani inferiori , fuperfori remoto adli-
gctur.
A.A.Ergocft omcnti inferiotis pars el.-itior,a dorlb inclinata qua: ventriculopofterius fubiicirur, dc
, dua-
bus membranis colon lecundum ventriculi longitudincm contmct.
B. Vcna a finiftro trunco Portx.
C. Vena iiilignis,omento Sc colo fe porrigens.
D.Vcnaomenri.latusfiniftrumperrepcns.
E.Eft coli pars dcxtra.qua- hepatis caua; fubiicitur.
G.G.Efteiuspoftiopervcntricuhfundumtranficns.
H.H.H.Omentimferioris p.irs humilior,acolo decfmans.
veram Omenti hguram,&: quomodo pcrx conferri poflit.
l.l.Oftendit

C A PVT
 De Membris fub Peritoneo Coritentisi Yi
Capvt IV.

Delnteftinis in Generc.

{<3r cos.evn^.
Latmosjntefttna.
Anglos,Thegutts,or ha^^ehor trips.
CDuarum tnteriorum,e^ a dura matrefeu meninge,
(Tunicarum s
Ortus J Lvnicaexterioru,aperitonoducitur.

"Svenaruin quafuntiniiumera a vena Potta trunco & ramo mejfenterico derl-

L tiantur.

Subflantia,e^Jpermatica & neruofa maitris dilatationis caufa.

flnttma,eR denfa,carnofa,&pingaedinofa,ex
fibristranfuerfts&orbtculartbuscontexta.
1

[fDuitntern&i- \ Videg.Tab.G.ftg.^.

pfis propria, <Externa,eHtenUis

&
neruofa qu exftbris ob-

quarum ; UquisatquereclislompaciaeH.VideTab.

2xternaveroipfisco}timunis,qiiippeaPeritoneodenuata, quoa

cutlibet hutus regionisparttcuk contenta tunicamdarefolet,

ordinaturef^ /wf tunica a natura , vtfiab humoreacnperfo-

Compojtti0,fitextri- t
rentur dt<d:tunic<zinterna , quodin Djfcnterta fapeaccidtt,
btutunicii>quarum <^
frmt tamen virtute huiufce tunic& valde fortis &firma , excre-
mcnta retineantur & impediantur, ne in ventris concauita-

tr.minfluani.Rejptceee.Tab.6fig.^.

Dtjferi: autem h.irum tttntcarttm mtertor ab illa ventriciili,

quomamtllaeHcrajfa & carnofa, ha vero tenuis & ner-

uofa.
Protunicartmt demonflratioTievtdeTab.C.fig.^.videlicet ee.ff.

'Genere, & ftc inte- g.hh.

gram inteflinorum , > ( Aiidredi Laurentij experientiam menftiram
tubam confidera- j Icorpotisfepties nquare ohferuaturfifiiUcet

mus,cum exficcenti4r,&flm ( vtfierifolet) extm-

fLongitudine \ dariturinteflina.

SAtveroego in meapraxiinuentcorpitsvlnAi.
Iiuxta
l cum \,cutusintefttnorumlongn:idovlnits

^ I c).nonexceJferdt, atqtiedehacdimenflorte

Quantitas vel in
J j colonflbi vlnam vendtcabat.

{Latitudtne varia,fecundum inteftinorumparttcultrium dijpo-

j
fltionem, verbigraiia inieftina crajfafttnt tenuioribus am-
L plior.1.

Tigura,afiimilattircornufen tiibx-cuiiisorifictum
,&collum, & totapars anteriorob-
feruattir ejfe tenutor & anguflior,eius vero poflertor largtor atque latior,fl.c eti.m e-

InteflttiA \ itisporttocraciliorenangi;Jlacrafltorverofpatiofa.Atfiguraquatenitsmcorporeia.

confidera- S ctenanfraauofa,vtiTab.^.vbiA.BB.CC.D.E.F.G.defignammembravndt^Vi-
tur, yel in cima,H.LK.T<!.O.R.S.T.inteflinorumpecuUar!timfcdes.
Comiexiogeneralis,fit meffmterio,qi!odettam dorfofirmiteradltg.ttur.
Vofitio, elifub vmbtlico &
hypogaftrtca regtone , ab tmo ventriculo ad anum vfqttepro-

tenfa, & inparte etusfuperivn ab Eptploofeu Omento tegitur. Propofitione videpg.

yqfiifcquitiir.
Senfibilttas,enapparens,qusindeoritur,qiioniamenpars h.uneruofa: at verofenfibi-
iitas luc non eU valdee.xquifitajcdobtufa magis obpinguedmis et adhmntts & hu-
morts vtfcofiet impltciti abiwdantiam.
Vfusgener.ilts , eHparttm ad concoquendtim &partim ad recipienda retinenda &fu
,

temporeexpellendaprtmaconcoctionise.xcrementa.
Morbigener.tlts,funtfluxatio,conflipatio,Jltttilentia,Vermes,Diarrhaa,Lienteria,Djf-

fenteria,piinclio,fonitus,rt!gitits6-c.

\_Specie,de qtca cap.fcq.

G 3
TABVLA
 &
y8 ReglonisInfimaeLibcrllL

TABVLA QVINTA INTESTINA GENERALIA

fecundum naturalem fiiam pcfitioncmde-
monftrans,
LlAl. TABXB

A.Carrilago cnfiformis.
B.B.Peritonscum.
C.C.Hepatis pars Gibba.
D.LigamennimHeparfepcoalliganSi
E.VcncE vmbilicalisportio.
F.F.Ventriculiis.
G.Licnisporciuncula.
H.Inteftinum carcum.
l. Cradiorum intcftinorum principium.
a l. ad K.cfl irlotus intcftini Colon.a rcne dextfo ad hepar, & a K. tranfir Colon per fundiim vcntriculi

kaper Liencmadrenemfiniftrumj&exindeadmtellmi recliinitium.quodeit.N.

N.Coloninredlumdcfinens. i

O.Fflredtiintcftiniinitiumfiibvefica.
R.S.T.Intcftinatcnuiamaximacxparterubvmbilico.&ficincasterij.

C A PVT
 De Membris fubPeritOneo contentis^ 79
CApVT V.
Dc Inteftinis in fpecic,
{DodecadaUilos.
Tjlorus.

Efphyfis.

Vnmt, "S ft>uoieniiitt,quiaii.digttos*quatinlongi'

tudintm.

tiJomen,
nam
j
^Latinum ,en

L^ <lanitor
Portanarius

S{cundi,eHieiunumquippequod, infiiponefaila,inueniturfemperv4'
CVtpotequodorificioinfe-

L
riort ventricultcontt'

nuum efl.

] tuum,&chilodeftitutum.

^
\Tert^,lleon vocatur,qUoniam eius cduda tertttinatur ctrca os Ilei.

Primi, aborificio infimo ventrtculi adprtncipium ieiunife

extendtt, nam tn eofe terminat loco vht meatiis ciftifellis
inintefttnapenetrat.Hocvidebisin Tak6.fig.i. vbiH.ell
") Pjlorus,&H.K.duodenummenfurat,L.eHmeatusbilis.
'Longitudo Ksecundi , ktermmo duodeni vfq^ adprincipiumimeftmillet
-
feporrigtt.

Tertij ,metitur afineieiuni ad cscum inteftinum vfque. In

Qtutitas, i^ Tab.6.N.eil tmeftinorum tenutumfinis.

nam
LatitudoBmnturn,eHangufia,&ineanonmultum diferreohferuantur
l^
abtnuicemi

rDuodeni esl cUm venmcuio.

"Supe/iortgracilis & Connexio. Jleiuni
,.

'
")

tenuisdkttHr , qud nam ) >fj Meffenteno.De qudivideTab.i.L.MMM.

in partes tres diui- (llei -J
j

dttur,quaruqitdi- S
bet mnie habettn- '^Pofitio eorum naturalisexTab.^.decernipte^ vhi K.S.T.portionem eorumfubumhili'
tefimiparticularis: \ codenotant.
confiderandaque in
omnibus funt hdc, fPrdcparatio in ore.

fciltcet, . Scoilioinventricuh.
Prtma,pt
Kji^foiutio feu perfeclio intenuibusintt'

(_ fttnis.

Vfus quieftyVt inferuiant ad ah- tPrxparatio in venis mefferaicis.

foltttionem & compkttomm Secunda, '^Coaunnhipate.
concoaionis m vemrtctdo nem ^ fit '^Abfolutio feu perfeilio in venis maiori-
pe,inhepate,&^nfolidisit4S [^ bus.
ettamtres reperiunttir gradus
in qualibet eartim concoitio- fPrsparatio in capillaribus venis.
ttum,natnquein I Coiiioper appofitionem & vnionem in ha-
Tertia, J bttucarnofo.

fit ^Ahfolutioperaftimilatmem &carntfica'

(^ twnem.

fSupertoris,eH bilis in ventriculum regurgitatio , Ecphyfis , lubricitas &c.

S^^^^fe^ttiuni,vAtardavelraptdanimismatertichilof&attraaiofeude-
M rh' n"
S UOratio.

(vltimtfeu llei,pafiio iUaqUalocoaffeilo iHacadicitur.

UotaquodhorumgracHiumdemonftratioparticularisinuentturFig. t. Tab. 6. imme-

diatefequentis.VbiH.&c.

e 4 Diuiditur
 . .

$6 RegionisInfimseLibcr III.

CMomcutusyab vno eiusforamm.

fPrtmi , qtwd JSaaus,afimibtudine.
eH pCitcum intcjimm,qmu in eo nonfit excrewentorum di-^
r Nomert L recliofedregitrgitatio.

Secundi,colon.
f InteJIinum relltm,apofttione yideitcef.
j

[jertij ,<
LLongJon.
CPrt7mfeucm,appendiculaminJ}drlumbrici.VideTah.6.fig.i.&iJ'.
Secundt,ftmiglolulos ex eius qtiaficojlisprotuberantes, qui ceU^non intpte
J

Dkidnur tntcjliiiu Suhjiatia '^ nuncupantur. Similiter valuulam intus habet qtu tn ingrejfu tn ca-
geueritUfiii con- (Jl craf- ciim tnuenttur. Vide Tab. G.fig. }.vbipro valutdafig. t.pro tubercu-
tmiueiufikmtu-
b,t iiipitna duas
fa , ha
betij^ tlLt
i lif.R.refptcienda.

Tertij,inJtuifabricaplanitkm&qHalitatem,quodinfineeHaliquantU'
/pccie diffmntes, tulumlatior.
qvarion rc<tci,efl extgua,& videtur ejfe nihil aliudquam cohprimipium. Vidc

1 0.&?.Jab.6.fig.\.i.&].
\coli,eH omnium capaafima,& magis inftta latitudinefpatiofa. Vide
Quantitas <^ Tah.C.fig.i.O.Q^.S.T.V
?Reclt esi hreuior & niagis curta , quam eJi colon , & in eiusfinelatior

j efjeohferuatur.
'^Tiguracolt oJienditurTah. G.fig.i.& ^.atqucetiamcci.
(Cxci,cftindextio!atcrefiferosIlet:Ci.tnTah.^.notaturperH.
EtlnTah.C.Jig.i.O.elitnititimcrafforum&fig.i.V.eUci.-
ctmintejiintim Et Tab.S.perD.Jitus etiisdefcrtbttur.
:

hifcrior
Coli,esi \\vna,nam mouctttr a aco adrenem dextrtm,cttta(tii-
cr^ijja quA
gatur,deindefub f)epatts catio duclumper ventriculi fundi
etiam m longitudtmm quodeorfum
tranfit lienem verfus,fuh teiidenst
partes ^.
adrenemfiniftriim inclinat, atquc huic etiam ligamento af-
dijlwgtd -

figitur,dentque defiendens,&ad pojiertorarefleclens duosfa-

ttir,ex qtii
Pofttio <^ citgjroshoC(nodo,S.atqueitacumreUi imtiofeiungif.l.ai
biis obfcr-
K.in Tab.ydenotatcoitmotumarenedextroadhepar: &c.
uuiidj ve-
vtdeihipromotHcoli.
niiint
Recit,esitali<;Vtabt)ffofacroincipiens,ad eitremnmvfqueco-
xend:ccmfeextendat,&inanoterminetur\Hoi infoemtnis
vterofcbiacet,&-in vtroquefexu refic contiguum eH,Et al>
Ijuiusmodiconfcnfuoritur, quodaffecla vefica patiatur &
Longach ; & vice verfa. Pro recit iiitejlini initio vide Tab.
^.Itt.O.
^ Ingencre initium eonm indicattirperL Tab.^^.prtecedentis
f Vnits eH orbtcularis,lpincter dtctus qui in exlremo re^iponitur,
I
atquchtcmagislatuse^quamcraffits,conJiatij^fihnitran[-
OiAter notandu cji,
,,/,y ^f/j-^^ij
^ ^,yy^.^ jj,,,,^^ ,,^.,.^ , iiejiinis continerc,contra-
qtiod tres am uiit
^ hcndofemore hiirft.
mufiulhquorum .
Dtiofuntlattfcdfubtilcs, qui.ihofiisfacri&lictligamentisini-

j
/ tum habentes, tn partenijphtnclcns terimnantur ; Hortun
L vfns csi recitimfurfum rctincre,ne deorfum cadat.
^Cmim mejfcmerio vtplimmiimnonadltgatur.
Mefjenterio ,gc)ieralinexu. Pro intejiinorum ne.xu ad
mejjcnterium vide T.ib. i.
^.fig.
Colon adltga- JomcjaofiuEpiploovideTah.4f.b.fig.x.E.GG.T.
tur Et ab humsmcdi con-
I
\
Renihu' vide Tah.6.\ fenfuortttirvomttus

Connexcio, ^Cum fig.i.ltt.O. V. /H calctilo affcctis,

)
natn Tcntriculi fiindo vi\ acqtieetiam in loli-

Tab.ylit.K.O. capafionc.
\^
J
Recli caput,oftfacrofohiter adligattir , at vero in eiiisfine comprtmitur a

7ttu(lulis inorbem circumfufis , Jphyncceribus dtllis, quibus ctiam nextt

qiiidcnifirfiio ajJigitur.Vidc Tab.6.Jig. 4. qus oftcndit mcffenterijpor-
twnnnquAiomeditintcftintimrcdumciimcffefacro: Et ab R. adS.
Ltb. S.fig.x.partem indicatqiu ntciit htc intejiinum dorfo.

Vfut
 DeMembris fubPeritoneoImmediatecontentis. 8i
VfusquteU4drecipiendMatjjretmendasfuotemporeprimdigeJiionisfces,quofiquid adhuc boni
atque vtilisfucci ijs reftet,td omne quamumfiertptteB,ad hepar mediantibus mefferaicis attraha-
turatqttt eleuetur.atquetumpoftea adillas,corporis vniiterfi leuandi caufa , expeUendas atque ex-
'

ternendasinferutunt. . .

fDtlatatio nimia Uci, quafit vt non modo excrementa colifoleant euomi ,fed
etiamnonnunquam & clyfterisper anum admintftrati /ubfiantia , quod
quidem vtplurtmum fi? lethale.
yCredo etiam huiufce ebfiruclione varios morbosferKuhfisprocreart.
Morbi quifunt-
\Celi,coitcapafiio.

CTenafmus.
Reili SSphjinilerisrefolutii,

LFiftula,&c.

fPerfe^&^.

rPlanetis

I Cum fteUis fixis vi-

^ deltcet

.Confiellatiotx -^
Teniiibus.rrp.

U SUUisfixaiisiti-
-{ Crafiis.^,

Ndta,qilod vbicunqiie mentionem fecero deplahetis cum ftellisfixis vt,i^.in ^jv.&c.intdiigendura

Jdeftdemorbiprincipio,_quidominusexi(lens,(exta:domus,exrradomum{extaminvnocx huiulrnodifi-.
gnifreperitur.verbigratia jb.quieftdomus.l^.exiftcnsincufpidedomusfexta^jquseftmorbiiignificatrix,
morbum in ventre efle procreatum,& fic in cateris.
at in II- alibi repertus,denocat
Hicverohaudinutileexiftimamusfore, duplicem qu^ftionem adhas partes pertinentemcumfiiis
fblutionibusproponere,quarumprimaeft, Anclyfteresperanuminiediad ventrieulum afcendere pof-
fint ? Affirmamus , quod R.afis 9. continentisaffirmat hoc, At Gal.5. de meth.med. ncgat. Iterum ipfe 3. De
obieilio.
fympticaufidemfaterividetur. Dicimusergoquodaliudfit deventriculo bene afFefto loqui, &:deipfo SoluttOt
maleafFe(5odi(Ierere.Porroetiammalavaluularum&inteftinic2cidi(pofitio(quarum eft impedire, ne
liquida per anum iniedafurCum in inteftina gracilia tendant,& ab iis in vencriculu, cui eft orificium inferi-
UsPortonariusdi6l:um(euIanitor,debi!e,&imbecillisretentionis,)huiufmodiaccidentispraEternaturalis
cft cau(a primaria. Secunda eft, An per anum iniedti Clyfteres nutrire polfint ? Dicimus Clyfteris fubftan-
tiam nutrire pofte ratione ramulorum vens portx ininteftinum redum&Coloninfertorummediantc
meflenterio. Atveroagnolcimushuiufinodinutrimentiadminiftrationem^non nifiparum corporicon-*
ferre,tunT^ropt9r ramulorum cxiguitatem,tHm quiafuntadmodumpaucihumero.

TABVLA
 '

8i JR.eglonisInfimaELibcrIIL

TABVLA^EXTA INTESTINVM QVODLIBET

barciculareabinuicemdiftindumS^diuirumiridicans.

PrmiafigHTa demat inteflina ttmta.

H.IndicatPyloron,(euPortonarium,cutnportioncali(juaYcntriculj. *'

a H.adK.Duodenumintcftinura mcnfurar.
L.Eil meatus biliaris.
M.Eft ieiuni inteftiniinitium.
N.Eft intcftiriorum tenuium finis.
O.Eft intcftiriotum crallbrum initium.
P.Eftc3Ecutiiintcftirium&vermiforme4 dufdemappendix.
, ab 0.(cilicet ad Oa icne dcxtro>& a Q^d R. (ccundum ventriciiH
Q^. S. T. V. Longitudo coli inteftini
fundiim,&abR,adS.allcneadospubis,& abS.adT\ColifitrccUrfusadvmbiliium, & a T. ad V.
deorfum ducitur,ad redum inteftinum.
* Apcritur Colon.&yaluiilaeius oftenditur,<jueft in ingrelTu in cscum inrcftinum.
Intcftinorum tunicas demonftrat.
c.c.Eft prima lcu cxtcriot tunica.
f.f.SecundamleUmediamturiicarnindicant.
c. Arguit &reuclat tunicam terriam leu intcrnam.
B.h.OftcnduntmcffcQtcrupoftioncm,quxconneftitintcftinumrcilumo/fifacro,

Capvt
 DeMembnsfubPentoneoImmediate Contentis, 3
C A P V T VI.
De venaporta cum fuis ramis.
AT iam priufJjnam vlterius ad alias partes cadaueri centraliter inclufas procedamus , in primis operse
pretiumforeexiftimamus,ipfiusvenEportdefcriptioncminlucemproferre,quippequa;luculentius
fpedatoribusanteinteftinorumleuviicerum abdudionem , &
a ventris concauitate extradionem de-
monftrari & oculi s fubiici folet , & prxcipue Iiic illius ramus Iplencticus qui fuccum quidem melancholi-
cum ab hepate ad henem conferre dicitur.Eius truncus indicaturper B. Tab.7.

'No;f,f/? venaporta ab offido,quomam^uccm ah intefttnisa venis mejferaicis ad iecurtranslatus , venx. huius

ramulostanquamperportam mgrcdi atquemtrodua obfertiatur.

Origo,eIlinbepate,tnqiioradicesetuste>iuioresfparJinidilfeminantur.VideTab.4.fig.i.g.EtTab.7.i.z.i.^.

CPrimus,fiim)ttitatem ventriculifcandit,vhi ventrtculum circKmambit m9recoron,vn-

de & vcnacoronalis dicitur.Vide P.QJi.TabuU 7.
Secundusiperfiindumfeu imiim ventriculijerpit in longttudinem. Atqtte vfus horim
dtiorum ramorum eH ventricuh fubftanttam nutrire, contra ipforiim opinwnem qui
tllumchilofoneriputant.VtdeN.&0 0.&Dftmiliterl.Z.Tab.dicix.
Tertius, ordinaturadomenti niitrttienem ,per qtiod vndtque dijpergi obferuatur. Vide
Tab.j.H.L.S.V.
Qiiartus,adUcncmpergtt , atqueiftius officiumenfanguinemfeu fucciim meUnchoU-
cum.tbhepateinlienem (vtpotelocum adhoCanattira deftinatum ) conferre , Ah
huttismodtr.tmooritur vena illa inter ventnculi tuntcM ctusdcmortfictotenusfur-
fumafccndeus,qu.i & vasbreucnuncupanfokt ab Artiftts,ci!itisofJictumc!}, vt hu-
moremaciduminiieneprocre.itumfurftimadventrtiuliorificiumclciiet,atquehu-
iiis prop: t.atem qiiidem ad appctitum &fmem e.xcitand.tm efje ferunt. Vtde T.
Tab.7.
Qmntus, adtnteftimimillud magniim , Colon (lictum,feporrigit. Vidc e e. Tah. 7. &
aaaa.
Sextus, (atque hiceU cmris amplior ) ad inteftina gr.xcilia emittit, cuitis tamen ramuli
in ieiunofuntemtnentiores & ptrfpicuiores ,fed & llion etiam horum copia exultare

Rami funt octoyquo- ^) vtdetur.VidcTab.j.dddd.

rum "^Septimus^adintcftmumre^timtranfttyHiautemramitresvltimiamagnotruncoexi-
ltentes,immcdtatcMeffenter!)ful>fiantiamtnuadiint, vht m vcnulasinfinitasfe di-r

fttnguunt qUAbmc apptUantur Mcjfaratca. Atqv.e borum trium vfus atqueadto

Huius
ius: 4.
putaturejfe,vt chilum ahtntefttnis adbepar attrahcrent,quo tnfangiunem Alchtmia
natm vcra-, boc eil,argentu m quafifeu chtlum album m aurum , boc eU,fangutnem
nibtcundiimtranfiiiutaretur.Videff.Tah.j.
Vltimtti, ( iuxtaColumhtfententtam ) esl tlle quiltenidicatur , hunc parte Uita per
Mejfenteriujn defundentem,extremum re[ltinteflini petere affirmat, ibiqtie venas

hmoriboid.iksprocreare,afqueobhanccaufamadmonemiirahtllo&altts,vtfan-
gumemmeUnchoitcumperifusfanguifugisaLieneeuacuemus. Atpacetllorum,in
bocparumper dubttarc nobi) liceM namft venf.feu rami originem conftderenm qtidi
:

est mefferttertcd per c.tn dcmonftrationefequenti notata,cutus e.xtremitas esig. g. ve-

nas h&morrbeidales mdicantes,tnueniemus quidem illum duilum a Ltene mintme dt-
recle conduccrc, tta vt totus fuccusfangumeus a Portd r.imis meffentericis potius clici
qucat qu.vn vtf<&x Itenalispcr hiiiic meatti extrahatur: vcltm ergo vtAnat07iitft<e,?ne
longe bac in reperittores tftam rem diligenterpcrquirant at^antmadtiertaiit nam ,

mcaquidem experientiajiiinia ah bacpdrtefangtimis euacuattoneventriculumatof^

intcftina m.igifdebiHt.iri qu.tm lienem defuafuali tmmtindittaexonerart animad-
uerti. Veiim crgovt Lcclor diligetiti intuitu ohferuetTabulant infra dejiiiiam. Vhi

K butus rci rcnt.itemfat iHimepn '.ipiet Pro b.u vtdegg. Tah.j.

;

f Prtni:;s,e^ adprxparandimi,portandum,& tr.tmferendum chilumm vcntriculo eUboratum, &in-

\ tcftinisgr.tctlibusper dcfienfiim diftiliitttm adHepar vt ibi tnfangumem mutetur.
Vfus \Secundus, esi ad btic atqUe illuc diftribuendum chilum tnfanguinem tam redaitum adpartes natura-
L'
l
les ( ctuusmodtfunt ventnculm , Qmentum ,lien, tnteftma & meffentertum ) nutriendas atque
conferuandas.
L

TABVLA
\-'
 8^ RegionisInfimseLiberlV.

TABVLA SEPTIMA VENAM PORTAM^

atque ramos eiufdem indicans.

L ! B. L TAB. XiJI

i.i.j.^.j.Sunr fuperiores rami venx pom per hepatis Caua difleminati.

A.A.A.A.Diftnbutionemillorumfecundiimformarrlhepatisinciicant-
B.TruncusPorrj,exCauohepatisegrediens.
C.C. Ramuli eemelli dd vellculam feUisdcfcendentes.
D. Vena gyaftrica dexrra.
H.Gaftro epiploisdexria.
I.Eftr.imusinteilinalis. K. Gaftricaminor.&c.iuxtaBauhinidefcriptioncm.
T.Indicarramifplcnicidiuiilonem.
a.a.a.a.Venx Lienis fubliinriam perrcprantes.
b.b. Mcllentcrica dexrra duplex,at vero c.c. illa finiftra.
d.d.d.d.Vcnarnieireraiccc. e.c. CoUinteftinivena.
f.f. Redum intcfti num implicanies venae.
g.g.Veni harmorrhoidesjanum ampled:cnres. L.Epiplois dextra.
M. PancrcT. N.Gaftricamaior.
O.O.Vena: du.-er.imi.N.Pofterioravenrriculi imphcantes.
P.Gaftricemaioris.partitio. Q^.Coronariaftomatica. S.Epiploi$pof?ica.
T. Ramus fplcnicus. V. Epiplois hniftra. X. Gaftro Epiplois liniftra.
Y. Z. Vcns vcntricuU iatus liniftrum petentes.
LIBER
 ,

DePartibusin Ccntro Apparentibus. I

LIBEK ^VAKTVS
Do

PARTIBVS IN CENTRQ*
APPARENTIBVS.'
^Uejfmterium.
Fanmas.
I Vennkulm,
fartesfuh FsyUmao m infimx. regionis fnedituUio affmntes Jlecur.
fitnt ^Venacaua.
j
VeficulafellU.
\,Lien.

Capvt I.

De MefTenteric),

{GriiCum,tU Mejjaraion.
fl^Ji omm.
Latinum,Mcjfenterium.
Origo,quodadfuhftantiam,eli^ig^mentifillis,qu&lumhorumvertebrasfimulconne^unt,&hiiicmagnusil-
leconfenfm mterlumbos&inteftmaprouentens.
Subftantta,efl membranofa,&f?re nihil altud quam peritonmm reduplicatum.
Compofitto,e^ ex duahiu tunicis,fimul atque ex vents artenifque innumeris , atque etiam adipe copiofa compa-
ilafedinprimisobferuandum cenfemus,quodin eaqttamplurimi&inueniaHtur glanduU , qm tbi a natura
procrcan videntur,ne ab intejitnis premtrentur venuU etus,qU(t rationefuifubteBi mefferaica nuncupantur.
TrohacvtdeTab.j .b b.&c.& ddd.vbivenAexprimtmtur.Etll.& KKglandulas notant.
Pofitto,eHtnmediointeftinoritm.ProquavideTab.S.fig.i.&etuscentrumperH.exprtmitur.
{Intefttnis &parttbiisprincipalibm,pertotamfuamfubftanttam, dequa Tdb.Z. CCCC. &
ConnexiOffit ciim i D.&eeee.&f.
i Dorfo & rentbus,per Itgamenta.
rMeffareum,cuttenttiaadhrentatqueadliganturinteftina.VideL.MMM.Tab.^.fig.i,
Dtuifio in portiones)2,ic^j(((,ig,i^itanominatum,qutaetintefttnumcolonafjigtturatquemferitur.
Etdehot
^"'^'Vtdel. fig.x.Tab.%.N.adO.&0.adP.&P.adQ^
Huius< |_

rReJpeclupinguedinisfu<i,caltdum& humtdum.
Tmperamentum
\Rejpe^upropritefu membranofefubftanti,frigidum &ftccum.
fRetinenda & colligenda inteftma in pofittoue fua connaturalt. Quomodo idfitvidi
Tab.%.
I

\Attrahendum & conducendHm chilum adhepdrper organaeaqu&venA mefferaicdtdi-'

Vfus, velad- '
S cuntur.
I ^ Tr.tnsferendum nutrimentum ftnguineum ah bepatead inteftinaacfi heparpabulo hti-
V, tusmodi quafiftipe honefta,inteftinorum officta labortoja compcrfare intenderet.
Morhii tumores,ApoJkmata, intemperies &t.
( Perfe^.

frrailicii

\
Conjlellatio exftellis
^lnfignii Zodiaii r. t. Jq
^*
I
\lixisfeufignisZQdiaci\rpi
J ^

H TABVLA
$^ Regionis Infimx Liber IV.
TABVLA OCTAVA MESSENTERII POSITIONEM
eiufque figuram,tam per fe & ab inteftinis diuifim qua^ i- j

plis adiisrentis indicans.

LIBI TAB.XVI
FIG.J.
''^v

Tiguraprinia mejfenterij adintejlina nexum explicatyin qua

A.A.B.B.SuntPeritoniiportiones.
C.C.C.C.Indicantinteftinatenuia.
D. Oftend it fcdcm cxci inteftini.
E.E.E.E. Denotar colon intcftinum tenuia circum ambiens.
F.Eftrediinteftiniinitium.
G. Veficam oftenditjcuicft PeritdnjEum adnatum.
H.Eft meftenterii centrum,vbi peritoneum,arteriam m3gnam,& vcnam cauam vertebris adligat.
I.I.Nocant corpus "landulofum.
K.K.DemonftrantglandulaSjdiftributionibusvaforumadinteftinadelatoruminterieaas.
Tigiira fatinda mdicat cffigiem mejfenteri) a corpore exemfti,in qua
L.M.M.M.McftenteriiparSjtenuiaintcftinadorfbconnectens.
N.ad O.MelTcnccrii portio,coli dextram partem dor(b affigens.
O.ad P.Inferioris Omenti membrana coli partem vencriculo attcnfam dorfoalligans.
P. ad QJndicat meirenteni partem qux coli intcftini partem
,
finiftram a Liencad reAum inteftinum pro-
tenfam,nc(5tit.
C^ad R.Parsmeircnteriidemonftratur,qusre(ftummteftinumdorfo nedlit.S. Meflentern membranas
gcminas.vnguibusdiuuliascxplicat.
C APVT
 DcPartibusin CentroApparentibus. 87
Capvt II.

Pancreas &c eius defcriptio.

fGrMttm,mtv)t.fiiou.
''Nmtn s. Lattnum,affuJiofeu laiies.
l,Angluum,TbeS^eet bread.

Subftantia, tSi admodum glandulofa & carntformU ,habet enm vndtque carnis effigiem atqueJtmHttudi'
nem.
?ofu'w,eHfubconcauttate hepatii , &partepofteriore ventncuh , iacet enim dirtclefub duodeno, & rafts. Vtde

Tah.b-^.fig.i.oia..

Connexio,jit loncauttati hep4tis,idque itgaturafortt.

Cuius
^ C Venaportd ramos lUosfuflentare , atquefuffukimento quafiftatuminare, qui ad ventrtculum
Vftis , eH '< & itenemporrtgunttir.
(. Ventriiulifuhftantwn ajpinartm duritie locopuluinaris defetidere.

Morbi, vtplurimum funt apoftemata.

rExplanetis.^..
ConfteUatio , eR J
lExfignifZodiaci,

Hic obtttrohferuandtm quod fubftantta JMoUis

, & jpongiofa.vt AmigdaU tris,Vancreas,TefticuTt.

glandulofa ftt pars corporis ftmplex^S

vd ^Dura & denfa,vt Varottdesatqut himmodi alia.

H Capvt
 Rcgionis Infimae Libcr IV*
CAPVt III.
I

De veiitriculi OefophagOi
Grt{e,'Oi(Toipxy&'.
rStomAfbuf.
L<frie<
Voutur
iGuU.
Arabfce,Mert.
\^Angltce,The GuUet.

Subftanttam habet membranofam/eH netHofa},eRqHe tnfua natur/tptmtustxanguUi

IH etus vero fummttate dut tonfilk appendent, vt Tab.^.E.E.
rlnterior eHdenftor, habetquefibras rt^asad

j
fuam conftitumnem qu textura jpeciei
I ad ctbum tn ore prtparatum deorfum at-
fDuabus tunt-J trakendumanaturaordtnatur.
fis,quarum ^Exterior vero tranfuerfis gaudetfibris ad ci-

j
bum tnOefophagumfic attra^um deorftm
( comprimendumdefiinatis.

Compomturfx , TonfiHis duabiisfupradictis.

Glandtdofa fAbftnntu quintam thoracis vertebram infidentt,
ciiius vfiis videtiir ejfc .td defcndendam nus fubftantiamfen-
fibilem & teneram a rertebrts dorfi. Pro qua vide F. fig. i.

&^.Tab.^.
lmtium,efipone!armgem,feH in imalartngiscauitate, quadr
f
in parte laringiunnechtHr. Hoctndi(atumc^per A.Tab.^.
figA.&l.
Tinis, eHconttnuuscumfupremoventrtculiortficio, vtintefti-
num dugdenumemtnfertori. ProhocvtdeG.infig. 1.&1.
m,
CGuIa etus: ) Tab.f).

Via,in defcenfu ab tnitiofinem verfus eii htiiusmodi. Deorfum

tendtt inter afperam arteriam & vertebras dorfi, boc^ tr%f-
itufatis dtreclo, at Vero cor approptnquando ad dextram in-
Vofitionem habet (linarevtdetur , acftnaturalttnftinciu cordilocum dare tw
multtfartam, nam beretur,poii boc diaphragmati accedens adfiniftrum itertim
ttiis ^ recifnat, ne inftio tranfitu aliquid Hepati afferret d.imnt,

quodquidemvtfactlmpriftarcqtieat , tranfitum fuum in

finefnb vetiacaua afcendenre, & fuper aortam dcfcenden-

temfa(it,quo tandemperailo,feptum perforat tranfuerJHm,
&ftutim m mfimam microcofmi regionem penetrans tnfu-
7 ventncuh obfer-
peritis ventricuii orificium confirmatur. Atqtie hdc vta exfi-
uanone(qutenpri-
gura eiusfiipra expitcata difcermpotcB. Pro hoc vtde A.&S.
tnunt cuncoclionts ")

natumiiiorganoH) ")
& G.Tab.$.tnfig.i.& x.eius incUnatioper C. & D. indica-
tur.
dtio confidermttir,

ndelicet
Ttguramobtinetineffigteinfradepiddm: T4b.tf.qudtttamexfirpradtclisJpecularipo-
tesl.

Vfutrihabetvtcibos&potuminventrtctiltimconducat.
Morbis tnfeftatur, vtfun t difficultas dtgluttendt, vlcera meri, Apoftemata , ertiptioftn-^
gutnts. I

CExplanetii,!^,.
Conftellationemftbi rendicat<
\,ExfteUisZodi4(i,S

l entrtculut ipfi, de qno infr*.

Capvt
 De Partibus in Centrd Apparentibus,
h
Capvt IV.

De Ventriculo.

fGmum,en s

CFropmm,eJl ventrmtus.
(jSomm ^Latinum ,-s,

j
U
^Vulgare,fiomachu5.
\jingHcum,Thefiomak:_
Suhfiantia,eSimagisf^ermatica,inemkanofafeunmiofaquamfangttiMaatitcarnea,&pertonfequenseBex.
anguis.

fOrtus fit a membranis cerebri a dura matre

fcaturientmis ; ac primum ad os defcendit

cum neruis a, tertia & quarta contugattone
deriuatis^atqueibios vniuerfiiminueftit, &
vuulam variisfuis implicattontbus conflare

dicitur, ac tumpo^ea ad tpfum ventriculum

defcendtt i cuiiis tuntcam interiorem admi-
Prhna , feu Interior, rabilinaturx. induftrta atqtie texturacon-
eH magistnembra- J flarecbftruatto: Atque hu eH ratio quod
nofafeuneruofaatj^ ^) tanttisftt tnter ventriculum,os & caput con-
fubttlu valdi, ctttus fenftis,vt fauctato capitefeu dura matre, vo-
mttusfequatur,atque vt eaquaventrtctilo
funtockofa,ab ore refpuantur & exfcreen-
tur.
'

fDu funt
I)
propri fibrdexqaibuscontexitur, funtreUa , virtute

quarum
> quarion ventriculus mtmere ab Oefopbago
infeattraheiidifftngitur. Pro his Vtde Ptg.
^ i.Tab.^.K.Eth.fig.i.
fOrtturapertcranto, qiu vtprimiim ad
I'Ttmicis u Secunda, qtueU media, eU \ Oefophagum dcfcendit fibras qui-
tribiis, J magiscariiofa&denfaqua- J demcamofasftbiaffumit.
quarum ? prima,Atque eiustela ^Exfibrisobliquisretentignis caufacon-

ftruitur,vndefttvtconcoHontcon-
J

K. ferat.Videftg.^.Tab.^.l.
fOritur a Peritonao quod tunicam conmunem o-
,

Compofi- \ j
mntbushtiiusregionispartibu$prbet,Etnter-
tio,eRex '^ rr n .> ^
I ) gocommunisdicitur.
\J'naeHcommiints ,atquehdc
< <^\, r r r , ir
^c,xpbnstranjuerftsUibrtcatur,quibHsfactiltasex-
,

pulfiuaeiattrtbuttur. Prohisinft>tCehhh.fig.}.
I

L Tab,9.

mruisafexto pariquiduofurltvideltcetdexter &finifter, Oefophagum & ventriculi oriftcium

fuprewiimampleclentes.Proquibusvide T.V. Tab.^.

VentricuU
^ Venis agaftrica.Jplenetica & coronaria ai.i.&^ .ramo portx.Pfo qtiibus videa. &b.& dd. &c.
^ QuantitM,enfccundumcorporisprop0rttonem,&gulofttatemperfonit,autmaiorautminor.
Tigura,esiinft'trcucurbiciil,rctortiichemiC-,feu tornu mufa.Vtftt.i.& z. Tab.^.
Temperamentumreft>eclupofitionisfu<equa ch inrcrHcpar & lienemefttemperatum.
Sttus eR inter iienem & concatiitatem tccoris in admir.tbilt ctitus pofttivne obfertianda
eHproportto hUiusmodi in
dijpofttione a nat!ira,quippe qtia anguftiorem eitis ponionem tn ea corponsparte collocautt,
vbiparsprincipa-
lis comenta cU in.tgis ampLt & vafia hepatis vtdeltcct majfa , At vero vbipars aiigufiior iten nempefttumfu-
um habet,tbt vafiior ventrnuli regioftbiftationemfuam vcndicat, vt ita trutmisnatur^ videatur ponderart
ventricultu,ne Ltteri dextro onuftior &
magis molefimfentiaturquamfinifiro. eius naturalis indtca- Pofitio
turper Tab.yFF.vtfcilicet inter cautim hcpatts & inttfiiiu lacet.

H Partes
9 iRegionisInfimasLiber IV.
fTrhna,e!letus orifictmnfuferm,quoddicmr Cardia, quo qtudem affeHofsficttleacci-
ditpapo ii!a,tjtt iudi Cartitaca dicittir. Hic locus eR fedesfamis &
appetttits , ijtittt

eil exqutfitefenfibtlis, qtiik adifiampartem defiendunt ramt tam dexttr quamfini-

fierarectirreinibusfeufex:4COtt'iugatione> quiorificiumboc vndique circumagunt.
VtdeG.&l.K.Tah.<):&m.
Partes tresfuntfinth
Jsecunda,en eiusortficiuminfimuriti quode^tanquamtanuaadnutrimentum inven-
''"'^^'
/ trtculovfqueadconcoBtonisperfeiiionemretinendumapta,vnde & lanttor & Por-
tanarm&ofiiarttisnuncupatur.Vid,H.Tab.c).vbilitera?.docet,quomododuodeno
intefiino adhsret : & meatusfeflisper Q^.etiam indicatur.
Tertta,esi ettufundum in quo concoilio & chihficatio & ad exitiimproducifo-
perfici ,

let.

Vfus>e^ ad ctbumfen aliniemumper Oefophagum in eum attrallum in chilum feu pulpam reducendum

fHaterialis.
Intemperiesfeu ')

difcrafia S
(^lmmaterialis.

Angufitafeiiparuttas.
JDolor.
Totumfunt-
^iiDniafenfibiltt.iS. .

IApofiemata.
Vlcera.

\Jiuptura.

Rtigitus.

Eruclatto.
Durnies.
Appetitus corruptus.
Vomttue.
Stibuerfio.

\NaufeafeuAbominatio.
Orifictum fitperm ^conturbatto.
Morbtfprouementesjecundum ventriculi < "^Bolifmos.
Appetitus caninus.
Vumesfjncopalii.
Sitisnonnatiiralii.

Inflatto.

. y.StngultHs.

r Corruptio digeftionis.
Ttindum vt-
LDebilitas digefiionis.

JTardttasdefcenfusctbi.
Orifictum inferius
! feuPtloro, Vt ) , r r ,
^Velocitasdefcenjmtth.

CPerfe^.

rVlanetis
S
\
'

[Cumfignis Zodiaci<(Q
fl
\
^ ,1
.

\ln <f>>
&
. .

ConfielUtio, ex
J

i_Signis Zediaci ^.Cancer entm ventricule imperat.

TABVLA
 4
iDe Partibus in Centro Apparentibus. ^i
TABVLA nona de ventricvlo qv^ qvatvor figv=
rascontinet,quarumi.anteriorcsoftenditventriculipartes,z.pofterioremeiuf-
denjjfaeiciileum venisindicat,3.ventriculi tunicas, 4.ventri-
Guluminuerfum explicat.
'^^^ '^'
TAB XKXIX.

FIG IV

A.Oefbphagiorificium. A.tfTEius canalis

F/^.i.2.
COefophagi fuper quintatn thoracis vcrtebram,a B.ad Cinclinatio.
D.Eius ad finiftram inclinatio,a CfciHcct ad D.
E.E.TonfilljeduxinfaucibusOefbphagoappofit^.
F.F.Glandulofumcorpusinmediodudtuadquintam vertebram.
G. Oefophagi ad ventriculum nexus.
H.Ventriculi orificium (eu Pylorus.
I.K. Ventricuh pars fuperior.
L.L.Ventriculi pars anterior.
P.Duodenum intcftinum.
i.i.Q^.MeatusveficulrefelHsinduodenum.
i.z.T.V.Neruus dexter Sc finiiter lexti paris OefbphagUm Sc finif^rilm ventriculi orificium ampjf dleiiS.

2. X. Y. Neruus fmifter ventricuhluperiora perrcptans,& ad iccur vfque cxcurrens.

i. a. Vena gaftrica dcxtra fcu prima ventricuU vena,a trunco portcE,

1. b.Gaftro epiplois dextra, vel fecunda venl cum artct ia &

neruo ad ventnculifundi dextram regioneni./r
d.d. Vcnacoronariaftomachica,velquarta venacuraartcriao;:ificiumfiniftrumcingensjVtC.eftgaftrica
minorfeutertiaventriculivena.
h.h.h. Eft tu nica prima & extima a Peritonxo.
i.Efttunicafecunda. %J.
k.Eftmima&intima.
l.Eft finiftri orificii extubcrar-ia circularis,vbi Oefbphagus ventriculo iungicuf. f"g-
jn.EftdexcriorificiiextuberantiaorbiculariSjfeupyloricirculus.
H.Eftventricuh fuperficiesinterior.
H 4 Capvt
 .

9i RegionisInfima*Liber IV
Capvt V.
Delecore,
<Hepar.
Lntitie, s
fVdCatur { (jecur.
Aii^hce,TheLtner.
isobilifimum cR membrum , nam iuxta Gal. lib. deformat. fcetus. HocefipriHlUtH ex metnlrk qtlod ht cotifor-
matioiieabfo!!r.tur,porroetiamefll}>iritusnaturalisautor,&fanguiniffonsfedesj^amerisiuxtatUudPoetA
Cor (apit,at pulmo loquitur,fel continet iias,
Splen ridere facitjcogit imare iecur.
Oritur afanpiine,& ab eodem nutritur.
Subjiatitiatnh.ibetfimplicem,qus.nihilalittdeffevtdetUY,nififangtiisquafiC0agtilam, Induosaiitemveltrei
partiliirloboscontra Coluttibtfententiain. Diuiditur ettam tn duaspartes fecundum eius fuperficietnnimi~
rum ingibbam & cauam : Progibba vide Tab.^.CC.& Tab.io. A A.CC.
CTunicnm vnicam, ipftitn extrtnfectis circumducetitem , qu<t a Peritonao deriua-
tiir.

Caropropriapaneuchima di^a.
Rddicesvens,CausatquevenA Port& , quarumatiafiomofisperPP.Tab.to.no-
Ad cmpofitmem ftiatn re- \ tamur,& ggg.port radices,& cccc.cauradices:& dddd.
quint S.Arterias nommllas exiguas ab arteria cdtaca venain vmbtlicalem, pro qua vidc
B.Tab.io.
Keruosyiiempe ramiilitm a fexta conit'.gationefcaturteiitcm,qui nonniftfuperfi-
ciaiiter & immcdiate fitb etustunicam tnferittir, Hincfit quod hepar m fol.t
fuafiipcrficie fit fenfibik. Ouomodohic neruus a finijha ventnculi parte
*- tratifit ad Hepar nobis indicat X. T. Tab. 5?

Quantttatc fua niaiiis effc obferuatur i boniinibiis quam in befitjs etufdem dimenfionis , At vero in timidis atque
ignauis homintbiu vafiius reperttitr & amplius quam 1 antmofis.
Figura tion efl e.xadefphitrica,fedpedis Cahalimfifii itifiar , Pars atitem eius exterior esl gibba & leuis , mttrior
vero caua & afperajnpofierion diias habeteminetitiasprotuberatites,qui ideo a natura adaptantur , tie ve-
na caua a vertebrts comprimeretiir. Pro hac vtde.Tab.^.
Temperainentum h.ibetcaltdtm & humidiim.
(Supcrr.tsnempefcptotranftierfoperligameiitum manbranofittnfupra, videH.Tab. 10. Ef D.
Hoc mm \ J
Tab.s-
brii pnn- s. SCofiisfpiiritstnftiiifiroquclatere-.adproportionalttertenendumiUudinlocofui.VideLTab.io.
'^
ctfale Conncclitur \liitefitnis,per vcnas,ridc Tub.~.vbi Porta indtcatur.
\Pcrttoneo,pertunicam,eiextnnfeciL<adiiat.im.
(J^mbilicoypervenatn V)nbilicak'm,vt per B.Tab.io.&B.Tab..^.
Vtileen, adconticrrendum cbilum infatiguinem , non ctiim uhhifit huiiismodi tratifinutafio , Eii enim natttrA
laboratorium admir.tbile,& muhis vafis difiillatoriis difpofitione variisornatum , vtt inetus Anatomta tnj^
fiicalatiiii docebitur,porro lcciir e^fedes tam conctipifc:iji 'isqtiam naturalisfacult^tts.

( lntcinperies,caHda,humida,frigida.ficca.
P.truitas,dequaRafisiy.cont.tr.i.c.i.
Oppilatio,ne}npe in vcnis eiiis.

Dolor,de quo Gal.^.loc. aff.j.Atitcen.c.J.

DebthtAsindigcfiione, quamf Cachexufeu difcrafia,
fcquuhtur. \.itrophia.
]iifl.mmatio.
Ventcfitas.

T.xitura.

CPhleamon.
Morhos habet qitam plurikiifs , mttfffiodt ftint
Apcfiemata,Yt JEryfiptlas.
i ^Oedcma.
funt
K.Sctrrhui.
tluxus hepaticus.
fHjfpefarcha.
Cl rrtipti cfacultatis digefiitu JAfcites.
Hcpatis,quamfiquuntur ^Tympanites.
^LcuiophUgmatia.

Conffellatwntfubiici-jplanetisperf,^. Dolor hypochottdriorum.

\. ttirex \signis Zodtaci,^. '(,BMptura hepatii.

TABVLA
 .

De Partibus in Centro Apparentibus. ^i

TASVfA Decima hepatis figvras qvatvor COKtii
nens quarum prior hepatis anterioi:em,z.po{leriorem cum caux Sc portx trunco^
j.venz cau2 portionem diuifam &: 4.radices venz caus Sc ponse
pctheparfpariasjcorumqucjnaftomefcs
indicanto

FIG i

A. A.Denotat hepatis partera gibbami

B.Vcnam vmbilicalemoftendir.
&
CC. Eft heparis pofterior gibba pars."
iij.D.Venxcausfedes. E. Vensphrenetics,
Ei G. Notatur fedes qua cauac caudexpofteriori hepatis fedi innaftitur.'
H.Ligamentum hepar (epto tranfiierfb conneftens.
LLigamentHm hepatis partem finiftram (epto connedlcns. K.Vcna portxportio-
L.Sinus hepatis ad finiftrum ventricuU orificium.
M.N.Venarumpropagincsexhepateprodeuntes.
O.O.Ramuhtcnuiores,exhep3teadvcnamcauamprotcnfi.
PiP.VcnsE cauae radices pcr hepar di(perfe.
A.VenaccauEtruncusabhepatefiirfumexurgcns.
%4.
B.B.Vena: eauae truncus a conuexo hcpatis emergens,deorfum contortus.
c.c.c.c.Vena caui radices per hcpatis fiibftantiam
d.d.d.d.Radicum cauje extrem itates,qua: inter medias radices vcnx portae penerrant.
.e.VcnaeporcxtruncusptaEcipuus. f.f.l-tquicunq-,nigri(untramiradiccs(ijntvenaEportfe;
g.g.g-g.Rudicum venx ports funt extremitatcs.
Cai*vt
94^ RegionisInfimaeLibcr IV
Capvt VI.
De Vena Caua.
'phretietiia, ita dicla quiaperphrenam di^ergituf.
VideE.Tab.Jo.& C.Tab.u.b.
Coronaria,qma ctrca cordis bajim ambit,VideE.
^Surculosqi(atuor, Tab.n.b.
quorumvenatii Azjgos velfine pari , in latere dextro tntnnfecus
dijjfeminata,De quaTT.Tab.ii.b.Et B.Tab.u.a
lntercoftalu,adquatuorcoftarumfMpenorumnu-
trttionemafcendens. Quatndicatur a. K.Tab.
ii.b.&a.GG.
Mammillartam defcendetitemfubftcrno, ad
mufculum triangularem ntitrtendnm
hepareafons^ort- ordinata.Quam denotatLL.Tab.i i.b.

go duarum venaru Ceruicalem , perfinus ttanfuerfos vertebra-

prtncipalium qua- rum coUt,cerebrumpetentem. Et tndtca-

rum nomtnafunt. Afcendens turperNti.Tab.u.b.

'<
lecore. Clapfiilarem fic di^am , quodpericardium
Videax.iB.Tab.il. ,

b.&B. diiudttur < Vniis dkttttrfubcla permeat.VideD.Tab.u.b.(irB.Tub.ii.a

tn uicularif , qui fub ) fTboratnam, qute admufculos
diiiiditur in venam > pecloris tendit, Vide R R.
Tab.u.b
Citphalita, adhumerosexter-
nos iraiifenntem. Quam
Auxiliare
indicataa.Tab.u.b.O" G.

quadiui
dtturin i Tab.u.a.
Bafilicam,feuhepaticam inter-
Tum, Vide m.m.Tab.i i .b.
Medianam , qusfita eli inter

Cephaticam & Bajilicam,

& hac iiidicattir tneadem
Caua, cu- tabula.
__
iuspars '^Externa^qwi eli valdt exiguafurfum petens, &
i per carneumpaniculum infaciefe dtjpergem.
Atter ingutarisftu Hanc indicat TT.Tab.u.b.
fupcrctuiiicitlurts piterna, quaeftexternaamplior& capacior,
&fmgutarif nii- &hacterminatur tnipfocerebro, vbi durx
cupatiir, eRque matris finum per bafin i.duearix penetrat,
vet vena &de hac copiofimfuo loco.Atque hac defcri-
bittirperSS.T.ib.n.b.

''SUpra fEnnilgentes duas fe-\Diuiditur. H.tsindicat 9. & aa.ju/w.

in \ minales totidem f Tab.u.b.
fLiimbortim.Vi-
I
de^.Tab.u.b.
Defcendes,
I
fMuf ^THatum.
videA. culi SReClt im
inteftini.

Tab.u.b flntoco diuifionismut [ \ VideO.

y tae O.Tabul.
I
qutbiu
&A.Ta. Itos furculos ^
V. L !'<*
iy.4.
nutrtuntur
/ Veficsfubftantia & Penit.
VtdeP.Tab.u.
qutnta lumborum J
Veftca cotluni. Vide O T4-
.

vertebra, dttiiditur
^Infra locS dittifionis ^ bul.n.a.

^ ^ '
* I ; muttas venulas CSctaticam. CProqui-

(
fubdiuidUHr,nem-<Malleolarem. sbuivide
[^petn {.Saphenam&c vTab.i.a.
Venxcauxradicescrafli&ttiagnacin hepatis iiibftantiamab eiufdem fummitate adimmn vlqucleex-
tenduntjEft autem vena hasc matcr omnium venarum qua: non ahter a partc hepatis gibbo/aottum fuum
,

habere obferuaturjquam pot ta ab eiuldcm caua. Ab eius trucogcnerali nfini,ti rami,& abiis itet um ramuli i

puJlulareobferuantur,vtramicumfuisdiuifionibusadtruncura,&riuuhre(pcdumhabcntactflumenma-
gnumvndecmanant. TABVLA
 DePartibusinCentroApparentlbus. >

5;
TABVLA SECVNDA VENJE CAVJE, QVJE EIVS TRVNCVM
tam afcendentem quam defcendentem abhepate arguitincorporehumano,
atque etiam trun ci vnionem cum dextro cordis finu demonflrat "

quatenuf in corpore&cumcorporc

A.Denotatdiiiifiof^^^SS^id^rfflrfSmbscJu6s,qu6rum maiorde(cen3it,mTnoTa{cendit.
B.Vcnamfincpariindicac.Etiamibieftlocusnotacusvbivnitui-truncuscauaE cordisfinuidextro.
C.Ramus nutriens regionem pcdVoris.
D. Eft ramus ad quatuor coftas fuperiores penctrans.
E.Oftenditdiuifionemcruncitamaddextram,quamadfiniftram(eporrigentem.
ramum triplicem,qaorum ille ad vtrunque brachium defcendens bafilica dicitur, catcri duora-
F. Indicat
mi afcendunt ad capu t,5: iugulares dicuncur,quorum vna cft incerna,alrera externa.
G.Eftprodudiovenhumeralis,aiugulariexcerionprouenientis, hxc inexrerioribrachiiparcedefcen-
dens venam parit cephalicam didam,a quaalius egreditur ramus medianus didlus.
H.Eftproduifliovenaeaxillaris.
I.Eftramus vens humerariff.
K. Ramus faciens venam medianam.
&
L.Vcni manus digitorum a Bafilicafcacuricntes.
M. Eft initium vena; emulgentis dcxcrcP.
N.ExplicareqHalemcrimcide(cendenrisdiuifionem,inramosduos,hocquecircavertebramlumborunL.
quintam,quorumvnusindextrampartem,altermfiniftramde(cendit.
O.Dc-
t)6 Regionis Infimae Liber IV.
O.Denonrplures iamiJos,ad nurrimentummufculorum>inrcftmircfti,& illonim colli veficae.atque lu-
tum.
P.Oftenditcliuifionem(euramum inloco vbipenisadeft,atque hicramusincruspenetrataliquantulum
profundiuS.
CV^ft produdio alterius rami in medietate cruris ad mufculorum nutritionem deftinata,
R. Alteradiuiiio.
(^od adparnulis literas attinet>eaf adramorum magtiA arteru defcrtftionem referimus.
Notaquodfigurxarirhmcticacindicant loca corporisin quibusfanguisex venis (neceflitatc cog^nte)
eftcxtrahendus.

TABVLA VNDECIMA b. VEN^ CAV^ TRVNCVM

tam arcendentem quam defcendentem delmeat, quatenus
per fe & corpore dempta fpeculatun

lilqtU
A.Vcnxcauxcruiicuminfiahcpardenotat.
aa./3.Radicesciuse.xhepatcprodeuntestruncumqueeiusconftitUenteS.'
B.Caua' fedes inter hepar&fcptumtranfuerfum.
C. Phrencticamarguit.
D.Oriticiumquocauacordiadna(citur.
E. CoiO"

1
 DelPartibusinCcntroApparentibus. .

97
JE.Coronalis eft cordis.
FF.VenxAzygostrunciis.
1
G G. Intercoftales vens a dido triincb. >Sed h duse (pecies in tabula pr^cedente melius delcribuiitliJrj

H.Triincicauiiuxta iugulum bipartitioj

1 1. Venafubclau jaad brachiunltcndens.

K. Intercoftalis fuperior.
L L.Mammanldeicendens.
N N.Eft ceruicaiis.
, P P. Thoraticaliiperior.
Q^capulatis gemina.
R R. Thoraticainferior.
S S. lugularcs interna;.
TT.Iugulares externs.
X.Interiorramusfubauiisradice.
Y. Exterior, /

Z.Facieiexporredusramus.
.Frontisvena.
JE. Tcmporaperreptans ramus.
*. Occiputaccedens propago.
a a. Vcna CaEphalica vel extcrna brachii^
bb.Mufculafuperior. ^
d d. Humeri iuhihium petens vena.
mm.Bafilicavena.
6. EmuJgens vena.
/. A.jWjM. Spermaticadextra & finiftra<
I.LumbaresvenSi
O.Venaccauibifurcatio inileos.
r. Epigaftrica exterior.
A. Pudenda interior.
z.Femurisvcna.

1 CArvT
 .

jS Regionis Infimse Liber I V.

Capvt VII.
De veficula fellis.

{Vefuulafellis.
Burfacboleriicitr'w<,

^Vocmr Ciftafellu.

{.Anglice,Thegauld.
C Comiiiens,eil nmiofafeu memhranofa.
Suhftantiam bahet,cuiuspars<
Lcontenta,eHacriorfangtmisfArs,fentiusixcrem(ntumhiliofum.
c Vna eslfthipropria.
(Tunicis duah. quarUJ
Componitur J iAlteraeH coni)niinis,atque]uc aPeritonso defiuatur.
cx j Venis & arterijs,quperfignr. i.Tab.i: .tndtcanttir.

K^Ncriiulo ei 6" Hepatecommtint :

quam indtcat O.Tab.it.fig.i.
Ftguram infunde rotundani pofidet,at tn totafua dtmenftonc tnftarppi ohlong.tm.Vide A.fig. i.Trf-'
bul.iz.c^fig.i-.r.
<^Conttncns,frigida &ftcca,rtpote ^uod esl membranoftim.

Tcmpcrte fruitiir quoadfuu\

L Contentum vidclicet btimorem hiliofkm,caUda &ficca.
'
Vntis rectptt materiam bdtofam ah hepate, eslque hicfimplex,
quem tndtcat DDD.Tah.ii.& E.cr H.
CVnus cft omnihtis communis, ba-
hctijtieextttimtnfunduDuo-
deni principium leiuni.

Meatus bahet duos , quorum < , aitt

VideQ^. Tab. ^.Etn.Tab.

^Alter eniittit hilem u vafculo M.&aaaaa.fig.i.
Vafcuhini fuh lecore \
fdlis tn inieftina atqtie hn- \AUer inpaucis adniodum ohfer'
appeiiilgm S ius duo recenfentur rami'^ uatnr,atquebicadventricu-
quoritm hftmdum diciturpenetrare&
debuttismod: affeilo mentto-
nemfactt Galen. qtiem conti-
nua matcr <e hthofn. euomi-
tioncvcxatumnarrat.
Situm tenetfuh dextra bepatis ca:<itate,a qiia tenuesnoKniill.t venport & caiu radtccs defcendtmt,
perqu.is hiliofm fuccus in h:it:i>modireitpiensdiftilLireobfcruatiir. Qtiodtotumperfig.x. Tab.ii.,
expltcMiir.
Hepati,vntone&ligaturanattirait,vttnTah.ii.fig.i.e.xplicatur,
CoiincP.itur
{ Cttm aliispartibm per venas-.arter.ji & neritos.
Vtthtatcm hanc h.ihct, vt h:km fai fangutnis excremmitm cbolericunt recipiat, illudqiie in inteftina.
grad.:ttmtransfuniat,quoilUli!hrictora,meliortsexcrettoniscaufa,fiant, &etus acrttateadex-
crcmcHt.t expcllcnda aptior.t )edd.tntur.
Murhis propnii afiiittur , ciiiusmoih ftint meatutim ohftruclio ( qua)n inaitiaflaua , bilis in malfam
fmii^uincm regurgnatio , &fehres bihoffeqituntur) .ttquc aUultis , Meniini enim mc ciiiusdain
i

Ocnopok afiamftUts aperuiffe, & in ea vltra centum laptllosntgros inftar gr.inorum piperis inue-

niffe,quvi ex btle crajfa &w vafculofuo aduftaprocreatosfiujfepercepi.

CExpUnetts ^fi

Conftcllatio)te?n habefs.

iE.xftelltsZediaciQ,<

TABVLA
 .

DePartibusin Ccntro Apparentibus.

99
TABVLA XII. VESICVLiEFELLIS,IN QVA DV^ REPE^
riuntur %ur,quaium i. fortnam & vafa cxhibet , z. eandcm hepati adhuc ad-
natam,cum meatu fuo ad inteftina tendente
explicat.

LIBI TAB OCXXflX.

A.CiftaEfellisfundus.
B.SinusadceruicisveficaEexortum. %.I.
D.D.D.Meatuseiusittferven.-cport^.F.&Cauie.G.raclicesptThepitiSftlbftantiamdiftribmi.
E.Meatuum veficulx concurfus.
H.Pof us biliarius,qui eft meatus latior quam fit ceruix Vcficular.
I.I.Meatus communis a felle ad duodetii extremitatem.
K.Ventriculi dextrum orificium intcftino iundtuni*
L.M.Duodenum inteftinum apertum.
O.Neruulus hepati&fellicommunis<
q.q. Hcpatis pars caU.1 %.2.
r.Veficulsfundum difledum.
a.a.a.Mcatusexvclicul2fundo,tenuiofcni bilcmiriycficulanidcferentes,&c.

Capvt
 &

100 RegionisInfimasLiber IV

Capvt VIII.

DeLiene

fLati)iu,efl<

(Nmen J i l^Splen.

.Anglicmnjhejpiecn.

Suhfiantia,eHmoUis,rara,tcnuis&Jpongiofa,quof4citiusnielancholicM&terrcJ}rcsmaff<efangui'
mbihat-.atque hauriatabHepateper venamportam,priHsquam matmafangutpcata ve

uc^iftces

nam cauam ingrediatur. Profubjiantia em dijfecia. Vide l.KJab. 13.

^ Tenuem tunicam in Peritonxoderiuatam.

Carnempropriam ex fanginncfuulciifo ortam.

Venas,a quarto ven& port^ ramofcaturtentes , qu eius cau cum arterijs in-

Compofitio habet: feruantur.Viue Tab.i^.:>}.U.proramoJplcnico vide Tab.-.T.&aaaa.

Arteriaf,aprimo ramo aortnfeu magnx arterin deritiatd. li^& venoi indi-
cat.N.Tab.i]
J
1 ^Keruunhafinifirolatereegredtentem.

igiira,esl lin^Uit houinitfinnlhma .gihbofaaute^n cH verfits diaphragma,& concauain caparte , vbi

vens.,arteru,mrHiqueeiinfermiiur, Pro-.emfcdefuperton&inferion videTab. i^y.D.E.Prola-
tcredextro&ftniJlro.F.G.proetus cauaH.Et IL.proparteeiusgibba atquefuUis acoftistmprefu.
Et MM.pro tUafinefukh:
Color,cst Innofifanguinis m(lar,at rero in ahqnibus differrefolet.

Qu,umt.ts,estfatu infigms, cs-Jct undtmi corpcrts confiitutionem alia alijs vafitor & 4mpltor,ego au-
tem obferuaut in quodam presbj/tero Itencm prdtcr ii.uuram ejfc augwcnt.ttum , incutusfuperficte
conucxa,pluracornuaiio!iiterqHafiextiirgenti.utiiiinaduerti,q:icrtmfu\)fianttatantaduritiec-
r.itpriidita,vt vixfi.dpdlofi.ihi aut leuiter ahradipottierint, Pojitiu naturalispcr G. Tab. 5 . defi-
gnatur in latereUuQ.

fVenas,arterias,&neruoscum hepate,corde, & cerebro,&cstcrispartihus,

' Partem cmsgilbofam,ctmidiapkragmate.

Connexio fit per ^Tunic.im,(iimPcrito;iico.

Vasbreue,cum Vcntriculo.
,

i^Epiploon,tumctenspartihtistorporii.Vide CC.&DE. Tab.ii-

'
'enuU fiint tnult,intcr quas vnica efl,vas breur d .la , qtu ah eo exurgit , atque inter ventriculi tu-
ritcas ad eiits orifictumfupcrimpenetrat , dtcttinqiie biimorem acidum fiirfum a iicneferre , qtio
mcduntc,fimes&appetitiise.vcttantur,vei:tric:iliiscorrohoraturperaj}rtctio>jcm, coiico^ioque
adtfit'anir.Kotandumverocfi,quodvhihocvafiuliimeJiamplttts,ibid,Jficultervi!ract)iifiituHm
tempui diffcrrvrfaines aiit tokratur, vndefit, vt :ionnulli talitcrajfccli,pafiene,cardtaca dicla ob
hunt. iauj'amf(tpicukal}ictantur. At vtrovbtVMbmismodi cfi angiiJltH>-M diu toLrurifames dt-
citar,atqtieappctitiidebilfOTcJfeobferu4tilr.
Huiusmcmbri-

'
Erafifir.il wfrufira lienem ejfe leHditum ajfuerare haud dubtt.tt.
Arifioteles lib.^.depaitib. an.mttum non nifiab eunntunectfittium cpinatHs
cst.

Ak.vander AphrodtftM^CondMdttnt , lienem e(fe fanguificationts tnftra-

Aretttus f mentunt.

tUndoletius,Lienciii 1 1[. ,>u'!.tri(hij::t 1 hiiMorisreceptaculumprorftis neg.it.

Vttma Ptiiauieflfis medicus ( Itb. de L iene) piurfbHSfofttendit Itenrm r:ra-

icmjpintuin , vrpotetenuifiimumfMiguitiem , t.tuquamjpintti< vitalit

materiampraparare indequepercius
. artertai eam ,fatigutncmfcilicetjic
prp!'.ratum,ad(iiii(irum (oriltsfinumtranjportart ait.
Gakniis ( quem medtci rcccntioresfequtintnr ) lib. i. de latiit. tiienda,
lib.de forni.f^EtuSj&fcxtodclotoaft.&iib.dcatrabilc. Ltenein

adfan-
 DePartibusin CentroApparentibus. loi
adfanguinemfcukntmn recipiendum effe k naiura ordinatum affir-
tnare videtur, idque varijs argumentisfeu rationibus affirmare aggrs-
ditur.

Vfui vtdetur ejfe incertm, ,^P//-libr. ii. Natur. hiftor. peculiare curfHsimpedimentum m liene
nam / confiflereait : quamobrem mun dtcit in qutbusdam , atqtie ettam do.
cethenempervulnusfeu infafionem exemptum ejfeanitnahbus non-
nuUis,qUA tamen vittere folita effeaffertt. Ego vero Itcncm ctnts a perito
thirurgo exemptum efft cognoui infctfiione , vttiente adhiic cane , Et

Leonardus Phteraventus medtcus Neapolitanmfmitnam nobilifiimam ~

lienegrauiter,tmoverolethaliteraffeilam, &abomnibits medicts de-

reliclam,fetpfamin eiusatque chtrurgtexperientilhmi mantis com-
mittentem ablato, virtutetnfctfiionis, Itene valettidtnemprifltnam re-
cuperaffeajfeiieranter narrat.

AndreitsLaurentius\i\).6. Hift. Anatomicce perfe^aqtisdamamma-

;^ lia,in quibtisparumf&culentifangumis ineH, liene deflituta affirmat,
aitquedijfeclum quendam iuuenemfiiiffie Lntctit, ctii Lten aberat.
Qmnam autem de Itenis vtilitate & aittonepropriafit antmi meifenten-
tta , alibi cxtra hunc traUatum dicam , quoniam de rebusfiolummodo
vulgariteradis atqtiecognitishocin locodifceptaremihi quidemprt-
pofui.

flntemperiescalida,fr'igida,humida,fitcca.
Apoflemata:VtSchirrhm,&c,tumor,
J

Morbiineo&indefcaturien- \Dolor.
tesfiunt SJiieritiantgra.
1Ventofitas & inflatio.

Fluxusjpleneticm.
I

[^Lten magnm &parum.

{Vlanetis.%,

Stellii Zodiaci.Ci

I TABV'
lOZ Rcgionis Infima: LiberlV.

TABV LA XIII. LIENIS CVM

variis flguris.

A.Licnis (iniftrnm latus.

B.B.Omcntiinferiormembrana,va(acfeduccnj.
C.C.Omenti fuperior membrana.qua va(a ad ventriculum perferuntur.
D E.Lienisfuperior&infenoriedes.VideOmentum.
F.G.Dextrum & finiftrum lienis latus.
H.Lineain caua Licnis regionccui vafa infcruntur.
LK.LienisfubftantiadilTcdaoftenditur.
L.L.Lienisgibbum cumfulcisquos cofl:simpre(rerunt.
M.MXienis gibbum fine fulcis.
N. Vecue & arteris in Liene.

rB5 .'1

LlBER
 nnr

LIBER ^y INT FS.

PARTIBVS IN EIVS PP.O

FVNDO lACENTIBVS.
CEmulgentium voiarum.
Continetpars ijia defcriptio- ^Vreterum.
nem '^Vefiu.
[J^aforumfeminariorum,qu<t numerofunt t j.

C A P VT I.

at !*.1X ^'
I DeVenisEmulgencibus.
'Nomitte voeantar Emulgentes,ho% abofficw
{Dextra,
Qtuduarumataruminftar ex vencauCorporeexurgunt. Videa.b. Tah.if,.*.

Sinifira,
Siniftraavenacaud. truncotranfitfupervertehras & Aortam , atque itam-
gredtturin niedium cauitatis Renisfiniftrt, hAcetiam vtplurtmum eH alnor
infuapofit'wne,quam dextra , qtita lien mtnits jpatium eccupat qtiam Ile-
par.Atvero hac regula nonfemper obferuatur effe confians.
Fofitionem habent variam
nam vena ) .
Dextra tranfit ab eadem vena direQefupra vertebras,fcdnmfttperAort.tm,
infinofum renis dextri medttullium morefintftr^penetrat ,
&
& hdcpkrun^
'^ infitufuo depreffa magis obHepatis amplttudtnem qu.tmfinifira.m au-
Ut venuk J
3 tem ambovtprimuminrenum ftihftatttiam tngrcdtuntiir ,in tnfinitos ra~
mulosfe dtuidunt, quiobbanc rationem ven cuptUares nuncupantur. Prit
>. harum pofitionevideTab.i^.a.a.b. &Tab.iyb.i.h.
fFrimumtruncoven&cauacuifuntcontinuti. Vta.& b.Tab.^.a.
\PoHearenibus inquos vtprimumfuntingrejfi, in multas venulas capillares
,

ConneHuntur- "^ (vti diau7neR)fee.xtendunt &dijpergtm, quft>arfim per renum fiih-

j' ftantiamdtffeminantitr.VtapparetocidistuxtaT.&V.Tab.iya.Etproft-
i_ nibusperquosingrediunturvideee.Tab. i^.b.

In vfu habentur,vt t^mfanguinisferum , qiiam ipfumfangUtnem ad renes nutriendos deferant ; Eenes atitem
fanguinem dtuidunt aferofitate &
iiumpro nutrimento imbtbunt,at vero inuttlemferofitatemper vriteres
inveficmmittunt.

I 4 c APvr

r4A I
 104 Regionls Infimje Liber V.
C A P VT II.

DeRcnibus.
(latinunhi^renes.
Islomen
\.Angltcum,ThcRiduys.
Stibjljntia,en carnea,rubra,denfa, &folida,&non multum a cordtsfubftantta difimilU,prterqttam quodfi'
bris eH deftituta,eR aiitem emfubftantiApropna iUa carnisfpecies qinfarenchyma dicitur. Tro tntegrafua

fubftantiavtdeiya.T.V.
CVnamfibipropriam.
' DuM tunicas, J.ilteram a periton.to&ventriculodenuatam, vnde oYitur
ytdelicct |) tanttis confenfiis tnter renes & ventriculum,vt calculo U-
K. borantibus vomituscieatur.
Venulasa ramisemulgentium qui, ob tpfarujn tenuitatem,captllares dicun-
,

tur,atque biper vniuerfamfere renumfubftantiam dilatantur. Vide Tab.

i^.a.iuxtaA.V.
Arteriai,renales didas.

Sinumfeucauitatemfatisamplam, qtu inorigtne vreterumfitum ftiumba

bet , &ajstmtlatur infundibulo , tn quodferofa materta afangmne colata,

Conipojitio, infehahet- J recipttur.HdC tunica membranofa veftitur, qus. cum vretertbus obferuatur
,,1- j) ejse communis & conttnua.
Papulas feuextguascarnisportiones,proceJfus mammillares diclaf,per quashu-
tnorferofusfeparatur & colatur apurofangutne,&inJinumprddthum tn-
ftiUatur,vt tnde tandemper vreteres in veficam transfundatur. Hic tamen
diltgentcrobferuandumeH,quodhutufmodifeparati0fangutnifafero,tnci-
piaturaveniscapillartbus,qucrajfumafubtili,inftarcribriSetacet,diftin-
giierefolent,&aproceftbus huiufmodt mammiHartbusperficttur huiufmO'

i dtcolatio.Pro bis vide Yi^.i.fff.Tab.i^ a.

Glandidofamquandamfubftantiamin fua fummitate. VtperB. Tab.l^.fig.

Corpufcu-
i.apparet.
leruw hu'-)
fLumbis,per periton.tum.
iufinodi
Ventricu lo,per tHtitcam qui ettam a Perttonao oritur vefica,per vreures,vt ex
Tab.i^.a.liqtiet.

Klntefttnocolo,perligamentapropria:vtdeA.l.Tab.^.Hiticeftquodcoltcapafi9
Conncxio fit cum- <v Jitcilculi inrcnibuscomes: >um fiatiisperhuntorumattenuatiunemexct-
tantiir tn colorproptcr renttm wfiammationetnfeu calorem non naturaknt
I

k calculo excitatiim.
\^Toto corporcper vafa.
Qiuntitas, eR maior vel minorfecundiim fert afmguine expurgandi necefitatem.
Ytgura.eil tnft.tr femtlunijcutn cornibtu obtufis , eius vero cortiuaad vetu caiis corpulentiamfeu truncumfpe-
ilant.cum concauitate fua,eius veropars gibba feu contiexa llia reJpicit:Ego vero renes ciimdam vtdiplan.tt
admodumcorporispifctculilatiformaquefitnilunariomnimodocarebant.ProhaivtdeTab.ijf.A.fig.i.
Situs,eHfupra lumborum vertebras,& paulo tnfra tectir & itenem, porro tncumbunt mufculis lumboTiim , qui
ordinatt funt adfleilendum crus,vnde calcutoft crtis e direcioftupore nonnunquam torpefctt. Pre renttm or-
dinevtdeTab.\ya.a.
Ntmeriu,esi binaniis vtplurimum,tametfi qiiorundam obferuatientbus quandoq^ nonntftvnus,quandoj^plu-
rcs tn corporibus nonnuUis cffe .tntm.tdvertHntur: Kam apud Andr.Laurcntiumhh.6.c.ii. deHid.Ana-
tomica tHuenimus,quod tpfe iit corportbus, quando^ vnicum , quandoijj trs,altquando quatuor renes ob'
feruauerit.
(Debtlttas.
;
I
Ventofitas.
Morbi,funt eo' \Dolor,feuKephriti(
rum SOpptlatto.
LapisfeuLithiafis.
I

Apoftemata.
I

y.Vlctra&fcabies.
rPlanetis.^.
^ConfteUatio , ex J
\^SteUisfixis Zodhuir^^ -

TABV-
 De Partibus irt eius Profundo lacentibus. lOj

TABVLA XIV. QViE EST RENVM, GVM FIGVRIS DVABVS,

quarum vna denotat renem integr uro,altcra eum apertum,

L/a 1
TAB XIX
Rg. I.

:,. (

>tihui44i

***
^'kv .1 "

*m ^ 4fr -

PlG II.

.^

A.I.Rcnintet!ec.
B.Glandiilareniimponta.
C. Vena & arteria emulgens.
D. Vreter.
e.e.e.Vreterapertusj&perrenemextenfuSjfiftularamfeudufluumfoima.
f.f.f,Caruncu!ffpapillares,angnftiirimeperfoiatff,qiiproceHusraammillaresdicuntut.
lO^" RegionisInfinijeLibcr V.

C A pvf IIL
De Vreteribus.
f Guce, Vreteres.
fNoimmnttir, J
Vafa vrinarid.
^Lattne.

T Lveeiualbaa Celfo.

Oriuritur,aconcattttatefeuJimaparterenum.VtTiJ>J^.fi^.l.C.D.&Tab.\ya.iuxtaT.&V.Etttt.
n.Tub.iyb.tndicatur.
Subjiuntiam habent,membranofam & neruofam.
iluaHtttatis primafronte videntur anguflx ejfe,at veroftflattt extendantur , valde ampla & capacia
ejfedeprehendentur,&prcipuefu}nmttatesverfus.PrehacvidereltcetTab.iS.Ub.i.pag.i$i.GaJp.
Bauhint.
\Numerofertwtar epducvt apparet perT.V.Tab.i^.a.
BC r
vaji,ula obmga
<pguturperlongitudtnemmt(fculorumlongoriim,vtpatetperTab.i^:a.Mouentura ReniLusadve-
ficam. Vtde Tiib.i^.a.cc.&d d.
Ttguram habent oblongam & concauam more venarum , vt Tab. i^.b.a rentbus adreficam videre li-

cet.

Infertioncm habent tnjtibf{anttantveftc,eitisdem videltcet in laterthus , in quibus locis penetrantia,

interambas veftcx tunicas migrant, & verfuscolliimfereveficA tenditnt , atqtie tnde rejiecluntur
I
inmttmatn veficmcauitatetn , quo qutdetn fintiofo refle.xu inferior veficd tKnicaloco valuuUin-
feruire videtur,ne vrtna refluat & regurgttet extru veficam. Pro hac vtde Tdt.i 5 4.4'.

Vfumhahent,vt inferutantlococanaltutnfeu tubarum,vt per-eas vrinafeu materiaferofa,virtute re-

num a fanguinefeparata,in veftcam dcferatur.

Morbisajjiciuntur,cuitismodtfuntobturdtto&corrofioifmovere0' quendamnobilem tiom, m V-

\^ num ex hisc/tlculo malefigurato erat perforatiim.

Capvt
 De Partibus in eius Pr ofundo C ontentis, t7

Capvt IV.

De Vefica,
CVeftca.
flAttnum , quoi eB H
{.HumdiexQrmenti wf;)f4C/j Arift.lib.i.de hift. Anis
CNomrt
Anglimm, The bladder.

Stibflantia,eH eadem ciim iHa vreterum,neruofafctlicet & membranofa ,

quofacilitisfeditatetatqus txtendat,
ybi necefitas id reqtiirtt.
' Reflw , ad vrinam in vefcam
attrahendam deflmatis,
& ha in tnteriort veficit

partedtjponuntfir.
obHqiiis, qtiiifdcultatis rete-
titi funt tnflrtmenta,
qutbus vrina juo tempore
Vilaeiesipropriti, atqtte h.ueU rettnetiir in ftio recepta-

jptlfu & crajfa admodum eflj^ culc , ne hoino afidtie co-

ex trtbiis fibrartm genenbiis',] geretur vrtnam emittere,
contexta,nempeex atqtie btiiiiunodtintuni-

C mcdio fitumfuum ba-

bent.
fCorpus,exduab.iti-
Tranftierfis , at^^ hxadma-
ntcis cofljtum qtu-
tertam fcrofam in veflca
rum ^ content.im e.xpelkndam
ordinantur,funtqftn ettis

p.trte extertori collocata.

Compofltio,adquam
^ Altera (H communis,ab ipfoperitonxo deriuata, in qua dijfemi^
diio conciirruitt vi- <v

delicet eiHS r
nantur venie,neriit & arteri , Et notandum eH, qiiod nerui
duoiiifitntveflc,alterafextaconit!gatione, alter ajpmali
medulla orttim trahens.

Cerutx,feueimcoilum,quodmtifculocingitur,quemfphtncleremvocant, cuiiisproprie'
toi eH tam aflrtciiua quam dtlatatorta.HM per ^.Tab.iyb.fig.l.exprtmitur.

Tigura, non eU exalefphrica,fedpotiUs oualisfeu ferepjramidalis.

Ouantttasfeu magnttudo,eUfatis tnflgnisfecundum corportsproportionem.

CViris, inteflino reclo imcumbit.

Kotanda '\Poptio,niimin< locminisfupramatricemfltaeH. VideTab.tya.p.& t. i.Tab.^.lf,
funt tn s.
-^
{,Vmsquefubolfepubiscoilocatur,&ft!pr.toifacrtm, }
hac eitis

Temperamenttm,eHfrigidum&ftccum.

CPeriton&o, vt Tah.%. G.
m
Vmbiltco,pervttfa vmbtlic.ilia.Videb.Tab.^.it<
Oliiptibis &facro,proprits lig.tmentis.

jKenibtts,medtanttbus vretcrtbus,vtTab.iya.& lybt

Connexiones , funt
y
S^Partibus nobiitoribiis,per venas,drtertas &neruos.
Virgrc virili,per collim,vt Tab. }yb.
Imefltno reclo,pertunica>n communem,atqiie htncoritiifconfenfus illeinterinteflinufrt
I

L recitim & vefliam,vt in caUulofls,& vefic& vkeribtisfat Itquido apparet.

Vfus,eH vrtnamperfibras reclas adfe trahere,eamqueper obliqu.tsfitv tempore retinere, quoufqtie oneretiir re-
ceptacultim ac tandem matertam fuperfluam vas hoc rectpiens implentem euactiare.

Morbi,
loS kegionislafiraac Libcr Vi
(LafK.
AfoftmaU,
Vlccra.
Scabtts.

Diflocatio.

Dolor.
Deb litoi.

Ardorvriitd.
Ventofitas
Morbi,
\sangu Jiiscoti^elatio.
funt yrtnpaucitas.
Sttangurta.
Diftillatiovrin.
Djjjiiria.

ifchuria.
E.xitus ihuolimtarius vrins.

Dubetes.
Multitudo vrin&.
MiBusfangiiwis.
J^iiclus faniei

cPlanetis,c^f).
Confteliatio,ex^
l,SignisZodiaci,np<.

c APVT V.
De tfedecim generatioms organis ,qu't^ y^Jemmariapu,
Jpermatica dicuntur.

E feniinis & fperrnatis di(crepantia,dc myftico i^cfriim ortUjiecip^oco nexu,atque tandem adionc V-
D niusinaliudadtxtusprocreacioncm,hocinroconihildicam, qiioftiamdeeorumdtfcripcioncinA-
natomia noftra myftica vetba,&quidem vberiimn,profcrr^mhiproporui.

Catvt
 DePartibusineiusPrDfundotohtentis^
C A PVt VI.
Dc vafis prajpaLantibus.
^ Scaturkntes. Protruncisaute
fBusven^atrunhcaUi. r vtrtnsque k quthiiih<iiegrdi-
ClStmem,tU ^.nempe\ Dtu arteru a trmco Aofta. U>2tur,vtdeTab.i^.bff&
gg.&Tab.i^^.a.Q^R.
rsintllr,ell ajintjira emulgetite, viieg. Tah.
(Venarum,acauade-j i^.b.

l fiendentium ^Dextr,atruncovencau&fuhrenedex.Vtd<i
Origo', nempe J i_ O.Tab.i^.b.
PArteriarum ,ab arteriantagna prope renes exettntium, qui demott-
V. JlranturperTab.iyb.r.
Subjlantiafeu compofitio , eH ventsfeu arter^s communibus ftmilis , prdteyquaih qiioi

''Vrs.para- natura btfie aham tuntcam aperttonao deriuatam accommodat.

tid, quo- MotiisadteJlesindtcatiirpere.fTab.i^.a.

rurn \ OuMtttas, eR longtor tn viris qtiam in muiteriius , qidppe in quibtts tejliculi extra veti'
trempropendent. Proquamitate. VtdeTab.i^b.o.&r.
Vkxusfeuvntoadmtnibtlts,ret'tJormis,aGrMisAnaJlomoftsdiUa,inquatenaarteriarri
& rectprocearteriavenam , tnjiarramorttm hadcrjtfiiyfumpcr murum antiquum
firperttis ainpleciimtur,Atqj hutusmodi amplexiisfiu impitcattofit in medta vtade-
fcenftonis boruni vaforum tejltctilos vcrfHs,at^ adtnuicem hm>tt,donecadtpfosper-
ttngant. Hiplexnsdur.tntahy.adx.Tah.i^.b.
Vafdfemtndriafurtt
Vftis,eli,iddiftcanda>n&prparanda>it)naterta>nfe>ninisaif^er>natisgcnerattoneiit\
13. quorum alia
^i at(^etta>n (tdq^priuipue') adpermtfcendtinimorefpecificofemen itiuifibtie cutnjper'.
funt
niatevtfihtlt,que>nadniodt4>n tiifeniisfuo loco declarahtmus.
Elaborantia,&excoquentta,Eptdydnnitdcsdtcia,&bcfiintnumero i.

Expurganttaabbumidttatefirofafuperfiua,vimqjproiificamfemt>ticoncedentid,tutus>nodifuntte-
fttculiduo.
Deferentia tottdcm nempe duo,quorti>n eUJferma, ita afuisfiiperfltiitatibiK exptirgatum, in vafafust
proftates niinciipata tratisferre.
kecipientiadtw,proftatesappellata.
i Eiacuians v>mm , quod injiar Syrt>ig<eJperma in matrtcis concauttatem eiacularefelet, atque hocpt-^

\^ nisfiu vtrgd virilisappeliattir.

apVt VII.

De vafis elaborantibus^
t?a>
araftates.
f<Tpi
^Dicuntur'>.Fpidfduitdes.
Ll'artfor>nes.

Numerofimtduo.VtdcTab.i^.b.vi.
Subftanti.im hahcnt vafisprAparantihiis ntolitorem & carnoftoreni.
Eiguram bahentfire pjranitdalcm. Vro varicofi atttem vafipjramidah. Videt. T^h.i) .h.vbi demon'

rafatUkrantiA^ P'^"'^-
JSttumfuum votdicant m pdrte fiiperiorifeu capite & fumhiitatetefticulorum & tnmedto tactnt
, ,

intervaforumprsparantiumfimm ^''tefttculos.Vide Tab.i^.h.yi.

Conneitnntttr vafispr<eparaKttbiisfimul tmplicatis & adhrftotteforti imo vero
tcfticuiis , ipfortftn tt'

fticulortm ttinicisproprtis conttnna effc videntur. Vide Tah.iS) .b.in t.

jVtiiiafunt ( vtnonnulli voluttt) adfi>n(nfeujpermaprparatum excoquendum.

K Capvt
iie Infim^ Regronis Liber Vi'
Capvt VIII.

De vafis Mundificantibus ieu ExpurgantibuSi

CGmmn.tU Ai; Jf/xol quaJlGemtBi.
! cTeJks.
'iJomen, jLatinumfJ
P iTepaili.
{^Anglicuw,theJ}onits,orCodds.
SttbJ{aiitia,eRcaromoUi4&laU.DemonJlraturperX/mTab.iyb.quatemisproxhnafuntunkAAd'
hitc indttitur.

CEritlnoeideaneruea miifulorum olliquedefcendentium tenui'

Itate orta, Hdcjihris carneis ihtertexta tejiibtis mufculum cre-

diturefficere.

fViris ireS, \Dartos,aPentonoorta,ef}^colorecandida, rafis^Epidjrdu-

Hmm vafarum
I
nempe 3 midibus adjigitur.

^ 1 ^Epidydvnos,a Coltimbo,quia ( vtpttto ) Epidjdimoi huiusmodi

tumcisfttnt conttntit.AtquehC tunicajpeciesimmediatt tt-
Tunictt funtin <
V. gittcjittmfttbjlantiam.
/

j
Mulieribus,non niftvnicardntHm,qu<e aperitomoinuoluitur.
\igtiraeslquoditmmodorotiinda.VideTnb.\yb.X.

lSonnullos,rirtiitemproHficaniJpcrmatinttrtbuere.
^Vfm^ellfecundnm Jcabrolltum & Arijfotelctn ( quosegofcquor ) adcxpurgandam&mundifi'
) c.nid.tmjf.perfluam bumnhtatejn dejpermate elaborato. Nam nihilfemt-^
C nts inutntturtn teJiibtis,fidferofus & mutilis hiimor tanttim.
Vasniiid commnnccontinenstefticulos,Scrotumdicitiir,qUoHexciuicuIa,cute,memhranaqiiecar-
hea ( qno aptius ad fe dilatandum foret ) conHatur,vfus huius eft, tcftcs continere , teneros , eolquc contra
frigoris cxterni iniurias defcndere.

C A P V T IX.

De vafis Deferentibus.
'No!iten,esl vaft d(feremia,ab officio fcu vfii.

Orttis,abEptdjdtnnidedertuatuY,nmeorim'iquodlibetabeaii:upit:defmbittiratite7npery.Tab.i<,.b.&perq.
Tah.iya.

Hortim J'^iimeriis,eR binartns,vtdeHcet de.vrer & finijfer.

>Pofitto,fittiitertejltcultim &proftatamgl.iiiduloftm, qtidt vefici collo anncclitur. Deminflratur eius nienfur4

pery.>j.Tiib.\i.b.

V. ^jus,,eH deferrcfemenfeujperma itiiparajl^ittbnsfeH Epidjdumidibui excoclum,adprcJ}.irasglandulofa(i

C APVT
 t>ePartibusineiusFuncloConcentis. m
Capvt X.
i
De vafis Recipientibus.
' * CGlanduhJipraJtdes.
''Nomen, fS "s

LpreJiaUglandulofe.
Suiftantta,eHgUndtdofa,&mftarJpongid.profa.
Situs,eSi in virojj ceruicufeu coUt vefiu latere : fro qua vide Tab.$i.h
Vaforum
CDeleiiationem in coitu excitandam.
huiusmo-
VfmeR.vtcontineathumoremfeminete- \Meatum vnnarium tanquam oleohumeitandum quotenerrima
di } miorem,qui(imulcumfemineegrediens S huiuimodi meatm fubftantta aduerfusvrinaacrtmoniamde'
confertad y^ ^ndatur,atquenecorrodatur,muntatur.
Notandum eR,quodratione qHantitatis feminis tnhii Vi^Kremanentis acctdtt, vt equietiam exciftstefticulis
nonnunquamfemelprocreare animaduertantur.

C A P V T XI.

De eiacuiatoiio vnico.
w*. f GrCos,Ki!u/hof.
fMentula.
j

Sutinosy ^Vngavtrilif.
^Nominatur aptid s ^Membrum vtrile.
^Peiiis.

l Anglos, The Prtkorpoard.

Subftantia nonfruiturojfea,vtell illa canis,vitlpis,aut lupi,quia tunc non indigeret erellione,neceH eacartila-'
ginea, nec neruofa,nec mufculofa,nec vena, ncc arreria, nec membrana eB,fed tamen nonnuUaex bis concur-
runtadeiiisdem compofitior.em,At verotnfuanaiuraftmpliciohferuatur eJfefpongiofa,rara ,porofa, &fere
-r'*-
fuhftantt lienis ftmtllima. EH deilla carnisfpecte Parenchjma diUa, vt cyilla lecoru , Lienis, Renum, & ob'
feruatur habereduo quaftcorpora qu& eam conftituunt.Vtde Tab. lyb.yi.
mM u^
M^ ~^
CLigamentacraffababet.
Principiumencarnofum,mufculusenimJphynBerdiiluseianne^itur,ortuenimfuum
habetacolloveftce,ctitproftdt.iglandulofoiungu}ttur,figuraautem mttfctiltpradtiii
Vas hoc eU annuloftmilltma vejica ortfictum ctrcundantt,vfus^ eius eH aperire& clauderee~
vltimum iComponitur expar itisorifictum.

ttbus dtftmtlart- tinisfeu terminmdictturglans,&tuntca illam operiens nuncupaturprteputium : ahla'

btis, nam ) tiocuiusdtciturcircumctfto.

I
Artertafum ramuliei infuntplurimi, & virtutejpiritutim vndi^per hosramulosarte'
y riales diffuforum buitu itiftrumettti eredio dicttur tncitari.

Viguram habet ita efformaiam vtpro dtjpoftttone vblentis tam contrabi quadtlatari at^ extedt queat, qua qui-
dema(iiovtmeltmperficiatur,annuiisnoniiilis,illisafperarteriquodammodofimttes, fedjpiralitermeim
fubftaitttadtjpojitis,obferuatur effc pradttd.Defcrthitur autem Tah.i^.a.perx.& Tab.i^.b.perjf.

r Generattonem,vtdehcet ad intedtonem Jpermatis tn vterum muliebrem.

Vfuml)abetcommu-.(^y.(ygfig^i^c,i^f^figfffjj-gygj-afi,gf(lif(g,,^^^^^
\. nemtamad (_ tllarectptatur.

^99^t

K X ISttandum
tfi Hqgionis Infimse Liber V*'
'Doltf.
infiammatict.
Magnituio.
1
\fTeftibus, jVaruitas.
yCorrugatw^ ^TtJl,
vt
*
Spafmits.
MoUificario.
Vkera. J
Paruculares nonul
nonul- )
lis tantutn p: fTAagnttUdo.
vdtlictt Paruitas.
Dolor.
Apoftemata. I

KCaries gaUica.

T^otandum qtiodfttorbi vajtsjpermatuisinfeftifunt yirgt: yt <^Prurilus.

f Verruca.
aut
Priapifmuf.
ImpiitentiaereHionis.
inuoluntana poii cottum ege-

ftio.

^MuitttHaea
MuItitudB aut diminutiojpermatis.
Vniuerfales&omni-J Gonorrlua.
"" '-"*'""'"'
huscommunes iNoclurnapoUunQ.

fSolUl^.

Planetit
Videlicet (vtianteaeH diBum) tumvnidu
horum planet :
fit donitniis fextd dotnui
Cumftgnis &extrabancfuam domtim inueniatur
in vno ex hisfignis,tunc denotat morbutn
ConfteUdtid etiatit vifts jper- . in teftibus,atn vaftsftminariis , autco-
maticis , & prtcipue tejhbus J xis. i

pr^idi'enseiiex

lSignls Zodiaci^

Nt)taquoHroulieriimparrcsgenerationidicar.T,alia:(cmenpracparant,Vtvena:^'arterix(pcrmaticjt,
aIiacexcoquunt,vtEpidydiinis&tcrtes,alixciaculantur,vtva(atiiio,alirErccipiiint,continent,&fouentad
conccptum.vtvterus.Vndcdifteruntavirorumpartibusnoniiturantumvt quidamvolunt, (cd numcro
ctiamjftrudura&figura. ,
j^
,*..^ ;

TABVLA
 .

De Partibus in cius Fundo Contentis." ^n

TABVLA XV; DE VASIS VRINALIBVSi
^
a.
fpermaticisinpriraaforma.

llB.l TABXVIU

A. A. Septum cum Peritonao &

coftis reflexum.
B.B.Hepariscaua,vbiHepareleuatur,vteuisparscauaoftendatltr<
CLigamcntum Hepatis finifttum.
D.Vena vmbilicalis.
E.Hcpatisfinusvcntriculocedens.
F.Vcntriculiorificiumfiniftrum.
G.Tubera & imprelliones in hepatis cauo.
H.Vcficafellis.
I.Veniportae truncus detruncatus.
K.Hepatis neruus a ftomacho prodiens
O.P.Lienis anterior &
caua regio.
Q^ft vens caus truncus.
R.EftarterixmagnKrruncus,vt&:S.arteriac2liacadiflecta,
T. V.Renes in intcCTra fua (ubftantia.
a.b. Venzcmulgentcs.
C.C.& d.d. Vre tercs,ab v troque rene ad v eficam migrantes.
c.f. Spermatics vens ad teftcs.
p. Vefica vrinaria.
q. Vafis femen a tefte dcferentis hic reflexi portio.
X. Penis cxcoriatipars propendcns.

K 3 TABVLA
 114 RegionisinfimasLibcr V*
TASVLA XV. b. IN SECVNDA MEATVVM VRINALIVM
& vsforum ipcrmaticonim fcne,figuras duas continens.
"
LI B. I. TAB. XXIII .

' FI (T. II.

f/g.i.C^ia.a.Renlsdextiiantenorordo.vt&b.b.ini.figUrafiniftrii'
e.e.Sinus duo qiiibus v.i(aemul2entiainferun:ur.
r.r. Venx cauae truncus,vt &g.g.arterix magn.r truncus.
i.h.Vena&arteriacmulgensjVtk.k.venaadipoladextra.
m.n.Vrctercs.o.Vasfpermaticum venale dcxtrumjVt &g.riniftrur!n;
'
i.r.ArtcriaruTnfeminaliumexortus.
.(.Vcficav inaria.
1. 2. t. Vancofum vas pyratnidale.
I. z. u. ParaftatsieuEpidydimes.
i.x.Tcltisfuatunicaadhuc inuolutus. ~

1. 2. y Dci eientis vafis exortus.

.

2. 0. Sphy ncler muiculus vefics.

l.z.>;.Corporaduopencmconftituentla.
t.2. y.Mcatnscommunisvrinar.
2. 4'. m
Vretcium v<Sficam impla ntatio.

HEGIO
 ilf

'fit^

REGIO MEDIA.
TH0R;ACIS, SEV MEDIJE MlCROCOSMI RE-
gionis defcripdo,in libros quinque
diuifa.

fGmum,a flo'/>w deriuattm (^uod eH falio vtpotemcum medituUiocot

,

metrice moueri atquefaltu fjmphoniaco vita tnenfuras ducere agnofci-

"Ni
J tur; hinc ergo Thorax dida e^ Im regio.
/Latinum,pedus.
?
\AngHcum,The brefi.

Sittt5,qui TAnterior,fit inter clatiictilis ^ mucronatam cartilaginemfeuTitdphrA-

e^ huiits- ) gma.
rejpictf.ntur e- ^modt , vt ^Poftcrior,adtiodecim dorftvertehris mettri vtdeatur.
IToto
i^ /pars eius {.Lateralis,coJiii veris nothisq^ & intercoftalibiis tfculis circumdetm.
muft

(U
\
Jn Thora- tigura, qux eH rotitndafeu oblonga , nec qutdem eH ipft exquifttegtbbofafeu carinatavt
illa brutortt)n,fedmagisplana.
Vfiis,qtiippe quA locopropugnaculifeu miinimentt inferuiat cordi.partibusgj vitiiatque
etus organt! ttdaptatif.

JPmibus de quibus in capfeq.

JK 4" i ThoracU
 <

u6 Regio Media.
Cutkula.
Cutis.
CommuneSiCummodifunt -(^Adtps.

Panniculus.
\jrunica mufculorum communis.

fClauicHUi. videT. 'rab. i.hutmregto-

nif.
CconuMnu$,at^h&
funt
i 'o
(irX.Tai.i.
Tum
< \sfurij

Vertehrtduodecim.
^OmipltitaJeuCcapuU.
r J r
Proprii, J j

l quafuntp rpi,ra. '

In Thoracis partibus S Membrane<ihVt-^^<. MediaftmHm.

conjideranmveleas S LDiaphragma.Vide a.Tab.i.
'
qu^funt
MufculireJpirationis.Vide TT. Tab.t.

CarnetjVt
MattmitHa.

Pericardiurn.
Cor.
Vena caua afcendem.
^Conteti,qt4aIesfunt ^Artena magna.
Pulmones.
tierui a fexta contugatione,necurrentes diilu

^jjpefd arteria cumfuis appendicibus.

TABVLA
 Regio Media. 117
TABVLA I. REGIONIS MEDI^ INTeGRAM
thoracisregioncmdefcribensgeneraliter
lib; n ^^^f^

a.biaphragma iii (iia (ede.

c. Arteriz magnsE didedliE forameH.

h.i.Diaphragmatisduoeariiofiexortus.
l.Foramen oefophagi-
m.Diaphragmatis foramcn pro alcenfii vena cauJ
n.Venaphrenica.
o.Arteriaphrenica.
p. p.Femoris mufculorum par {extum.
q.q.Femorismufculorumparleptimum.
r.Dorfi mufculus quintus.
s.Os (acrum cum ncruis.
t.u.x.Ospeftoris,&u.eftcartilagoenfiformis-
A.B.PeaoraHsmufcukisfeubrachitprimusinfiiafcde A.idein vfquead ifnj)lantatidncm feparatiu fi,
C.C.Serratusmaior,&thoracismufi;ulus(ccqndus,
DiSerratus minor & thoracis mu(culus (ecundus.
E. Brachii(ecundusmu(culus.
F. Clauicula.
X.Coft2.
YiY.tntercoftales (nu(culi.

Adngi'
ti8 Regionis Mediae Libcr I.
{Primusj ie confentit offeiifuhfiatititapt.
Secimdm,ilt mufculofe natura traclat.
TertiHS,ea membranofa materiaaperit.

Adregionis hum defcriptionem (St^rtus , membra m thorace contenta tra-

(oncurruntltbriyqtiorum
^
^BuopeflertorescircaconttnUnrfantur,)
^**'-
.
, , ,

^Quintus,paTtesaThoraceprotubiranttsdt-
I ^I^Jj^
V. fcribit.
\.

REGIONIS MICRO-
C O S M I C ^
LiBER l

PROPRIIS OSSEJE SVBSTANTI^

CONTINENTIBVS.
C AP V T i.

De Clauiculis.

fNomenyah officio deriuatur,vtpote qtu iflam regionem conjirmant,&j}atuminant quaficlauihus.

ISubftantta,es} dura,foltda,&}mnimeconcaua.
i igura eSt curtu,id esl,inftar iiterd-^.Vtdc T.ih.i.
ST^umerm^eU hmartus,nam vtriq^ lateri corrcjpondet vnica.
Quorum Jcgexiofr?Jia cum cartilaginepe^oris cRfada.
rpofitto,eH in vtroque tuj;uli htcre,nam ;nembrum inter hacduo offapofitum iugulum nuneupatur.
Vftu,eHadhuimregioniscorroboratwnem. ""*^l
\_Morbi,funtfr,iiit4ra,Uxatto.Prc hisclauicuUsvideTab.i.ab A.adT. p*^

Capvt II.

Deoflepedorisftcrnon dido.
"Nomenesiosfternon.
"^
Ccffeaquaft.
\Spjngtofa & poro-(^ Vtcunquetamen eU moUior quam iUacla-
Suhfiantia,e^ incena, nam altqtiandoeftK^ p. r uicularum.Videfig.IX.Tab.i.
\^Cart,laginofa. j

fEx ^.^.6.-j.velplur:hui oftbm.

Compofttio, veleH
'y-gtacontinueojfea & indiuifa , &ineim (Osmucronatacartilaginis^ Videfigur.^.
bafiapparctosiUudparuum quodafi-Kosettfiforme. > Tab.2..K.&
Tab.i.K.e'^
I

L mtlitttdtnevocatur. \.Malumgranatum. j yTab..^.

Oftii hutm <(Qu,antit.t<feu magnitudo eiiis eU latior &denftor infummitate clauiculas verfm,at vero in timprofundofeu /-
^ mitate anguftiorlongeejfcohferuatur.Vt exfig.lX.Tab.i.h.ej.kjpatet.
TofitiO,eRinniedtaamerioruThoracispane, &tnlongirudinemfeextnidtt a clauuulis (quibm connexiont
firma adligattir ) ad Diaphragma vfquefeu vtntriculi fummitattm. Vidt Ttg. l X. h.e.i.ki &pro intertori
fitrniparte vtdtAAA.Tab.t^.

Conntxiot
 DePropriisMurculorseSubftantijeContinentibusi^ ir^
Clntrinfeais,aihmtfortuermediajltno.
JSupra,cUuiculisinfertlone.lirtdaaffintur.Videliietini.iig.lX.Tab.i.^
Cottmxio,cnmu,nam <,ifr,,D,aphragmattadhJet.
LateraetnsdemcartilagtneonexucoftarumverarumextrmitatthufVtuun^
I

\ tur.Videlicetinc.fig.lX.Tab.z.&vidtA.Tab.^.

Vftts, eSl vtftt quajtfcutttmfeii clj/peus , quo cor membrdqiit vitalia contra iniurias exttrnai munkntur & dt-
fendantur.
Jdorbtsfuntruptura &c.

Capvt III*

De Coftis.

CifJomindntur cofts,vtpote qu Utera muniunt.

Subjlantiam habentparttin oj[eam,partim verocmilagtnemi

ii.inlateredextro.
Numerofunt i^.videl..^ Videfig.S).&io.Tab.i.i.i.$.4,Adti.vfqtte,
In laterefintftro. }
fveraf,quafuntnumeroj.in quolibet latereftipremum locum obttnentes At- :

I que h ver& idco ntinctipantur quomamfecumfterno coniungentescirculi

,

HJwmoflfj(7jj/4/rffe-^^-^-^^^j^j, penfertam abfolutmt.Vtdefig.c/.Tab.i.ddy .vfque.

^ j^__^ J
^dlta \ jSpuriM,qtt numerofunt qtitnque tn quoltbet latere, atque hejpuria ideo ap-
pelUntur, qiita curfum ctrcularem nonperfictunt,fedtn vtadefittunt qua^
I

L fi.vide a.-/.fig.9.adii.
fi.vti

Vna apertoftto dertuafur,& hdtcfirmiter coftis adh/tret.

'^'^^'"
^''"l^ltlt
^^^'""^"^''^ AlteZkiii7rZiuuZt7t^'h^^^^^^
Alteraapleui ^riml
qtiartlm
(, tamtegit.

Vfum huncprAentiVtJpiritualia ab externis iuiurijsfeu violentijs lateraliter defenianti

^Merbisobnoxiahummodi,videltcetfractur(iitd(slecattoni,relaxiittom.

Tabvla .
I2d Regionis Medix Liber I.

TABVlA n. QViE EST DE OSSIBVS PEGT ORIS:lN QVA O-

to funt figurx,quarum prior anteriorem,i.pofteriorem,&: j.infimam clauiculx partem o-
ftendit, ^.defcribit clauiculam mulicris,quaJ in illis eft magis reftaquam in viris,5.exprimi6
binas^cartilaginesclauicul^articulisinterpofitasj^.fternipartemanterioreih)
Vt & 7,eiDffdem poftenorem delineat,8.arguir anteriorem
mulieris ft^rni parccm.

TAB. li.

i.i.5.A.ClauicukcaputftcrnbarticUlatum;
I. B. Angulus huius capiruli primus.

1.2.3. C.D.AngulusIecundus&tcrtius.
l.j.E.Clauiciilxanterioriinca eminention
i.3.F.G.Lineainferior,quaEiuxtaG.aipetaeft.
i.i.j.H.Claaicula^mcdiumteres.
i.i. I.Exterior pars latior & curua.
I. K.A(pcritas m hac lede.
5.L.M.N.Cl.iuicula;mferiorredesrmuata&:a[pcra,&circaRorirur ligatnentti.mquodinrcapulsprocct'
fum ilitenorcm mfigitur.
i.5.0.Clauicul.r tuber ftcrno appofitus.
3.P.AIperirasinferiorintctiorisledes.
i.z.^.QXZapitulumplanumquofcapuliiungitur.
4.R.Clauiulamulicris.

j.S.T.Car-
 DePropnlsMufculofa^Subftanti^Continentibus. xi%
5.S.T.CartiIago clauicula: cum fcapuls articulum intercedcns S.cartilago altera cum fterno T,
6. a.Sternio/lis primiextuberantia.
6. b.clmpreffio vrrinquead extuberantia;laterai
7. d.Srerni fedes pofterior cauata.
6.e.f.Sinusclauiculasadmittens.
6.7.g.Sinuscuicoft.\primaarticulatur.
6.7.h.O(Iisprim!cumfecundoarticulatio.
<5.7.i.Sinuscuicoftai.ad!ungitur.
.^.^.k.l.m.n.o.Sinus alii quibtis coftae fcqu^ntes quinque articulantiii:*
<j.p.q.r.Linea,qu2poft ollium coalitum remanlere.
6.7.fr.Sterniosterriumfcumcartilaginct. ^

S.u.Foramen ad cordis figuram efformatum.

Fig. IX. IboraiU ofiiuinpaitcw antcrmem X.pojlerierem XI. coftam veram confraclarti XII. tofldi, duodedrHA
confractapartempojterioremexhtbet.

kcliar.t.adchjr.ii.Ihp.&rio.figuracoftas n.oftendicleptem fuperioresveras^J.inferioreshothaS

5>i A.B.Coftarum cum luis cartilaginibus coalitus.
5). C.DiCoftarum cartilaginum cum fterno articulatio.

p.E.Cartilaginiscapicuhimobtufumj
J.F.F.Coftaruni (puriarum carcilagines acuts.
j.g.h.i.Sternuminmediocoftarumg.furculafuperior.
5>.G.H.Coftxvndecmi.-Eintcruallum,quononnunquamcartilagoaVicini3demlclt:il.Vero(empen
j).I.I.Garrilaginuniin,xqualisexcuberantia.
5).K.Cartilagoenliformis.
11 . K.Sinus in coftx inferiori parte i n longUni deduftus.
ii.L.M.CapiculumquocoftavercebraearticulaturL.c.ipitulam,quotranfuerfoproceiruiiungiturMi
i2.N.Capiculumobcu(umcofta:vndecima;&duodecim2.
ii.i2.O.Tuberculumcuimufculusd0rfiii.in(eritur.
ii.P.Aiperitas inter dilo capitula lig.amentuiTi producens.
ii.CVA(pcritascumleuiextuberanc!a,cuimulculusThoiacis(acroIumbusdi(flsimpl3ntatur-
li.R.CoftsfiadKfun<ro(ai"ubftantia.

L2EER
 -

?mmw^^M^M'
LIBEK IL

PROPRIIS MVSCVLOSiE SVB-

STANTI^ CONTINENTIBVS.
C A P V T I.

De mufculis intercoftalibus.
fNo)>ien,enMiifcu!i'mterc0jialesalocofeupofaione.
StibJ{antia,eRpartimncruofa,partimcar>iea,partimcartilagtnea,vtin)>iufculnutiirafuprareUtumeR.
Kuierus,eH i2..J'i:jfaitusvult(]Uoru>n tnterioresinfertiiunt injpnatiom y extcrtores vero expirationi,na)n i.

priortnn cofiarumfupertorem thoracispartem dilatant,qutniadmodum tlli dtio tnfimartim contrabtint ittfe-

riore);tilliiispartem , &ftciniteris:Atexbiso}>tntbusDtaphragma (Itcethortm niufctilorum vltDntis)
Horinn
,... ,^ 0 tntntmtim tn rcfpirationelocum obtinet.Sed de ipfofuo loco. Vtde Tab.i .AB.& CC. & D.Jedprxciptie
ifitilo- < Vtdeir.promufculistntercoJ}.
n
rtim Pj'fiispriictpiie in rcjptrattonis aclioneverfattir.

Morbt,fuiitttimores,vkera,apoJ}emata,imovcro')}ieminimecarhunctilofereleihahinpucritiamea, verfiisU-
uam thoracis p^irtcmfuiffe affcclum , Cuiits tamen periculum ( Deo ftnt graiu ) peritt & docli cuttisdatn

chtrtirgi iiidui}yia tandemjunus euaji.

rExplaiieiis.'^

ConJicUatio.eHJ
\'ExJicllisfixis..2K

CA P V T II.

DeMammillis.
( Uamnut.
'
(i>:unciipantt4r,< M.immtlU.
{.'bera.
Cl>lartum conjlarttur ex cute, adipe &'papiUis : glandulis vero carent,vtpote qut-
I
biis non csf laclisgenerandi necefn.ts.
Compofaionem habent va- Svoeminarumvero prdter ctitim , adipein &
papillMpliirimaglandulofa h.ibeht
riam : Ham iaiiii S
corpora,conJiantt!r ergo ex ciite,adtpe,panniculo cariwfo ,g .%ndibus,nerui,
venis&arterijs, Provcn.tmam>narixnwtu rideTab.^.B.C. Proarterij:
I

\^ }}'..mma;ijiDE. &LL.Tab.6.b.
Oiiantitate vari,igaudent,pro dtfpofttione corporisperfo't.
Yii^iiram h.ilcnt rotiind.im,e!}a,inam>naiuJlarh)niJphdrij ciiim poliis csi p.ipiUa.

Tempcraiiwntum l)abciit,frigidum & htimidu>n.

r Ad corporis liumani omamentttm.
Vfu)nprde>it,J
\_Ad iaclis ( infantis nutrttioni dejiinati) generaiioncm.
r Extiberantia feti diiiiinutio.
St'
I
Ca'eatio &grumofitas.

Laciis, vt etuficm
) Putref.iciio & congelatio.
ySptfitiido-i
yriimia.
j

LTenuitas j
Morbispremiintur var'iis,neipe vel oh tn
,
C Apoficma.
dtjpofittonem
M.tgnitudofeu exturgeniia.
iCorroJio.
Suhfianti,vt funt: Jvlcus.
)cancer.
Inflammatio.
<Diiriites,

Coiijiellationon Ija-fExplanetis.^Ti
I
K. bent \ExfignisZodiaci.^
L I S I R
 . :

De Propriis Subftantia: Membranofas Continentib. 113

LIBER TEKTIFS.
C A P VT I.

De Diaphragmate.
r Diaphragma.
I PhreitM,fwu qnoddeprudetiti.i p^irticipet, fidqitt.i hoc , ciim injlaniniatur , phremtidem
''isomen.eU J indttctt conttmiam. Difftrt tMienhst fhrenittdtf fpectes ab iUaldeopathatca dtda,

p qua ex mentngum cerebrt injiannnaticne acctdtt,quia tn hac vox eR rauca cy rejpira-

L tio longa,fcd tn illa vox actita & rejpiratio freqtiem & dtjficilif.

fMedia^eR membranofa , C" neruofa, & m hoc a i ommunt mufculi proprietatedijfert, &
Subflantta J protndeftngulartseji.
^Extrema^eH carnofa & altquantulum tcndinofa.Pro eitts defcriptwne completa vtde Tab.

L ^.a.b.c.d.e.

f infertor apcritomo orttur. "j

fUembranofa duabus tunicisj CDehactraflaf.Tab.yb.
1 conjiataquarum ^Superm k tunica fubcoftahf^ cd.e.

Compo/itio fit
J ^ deritiatur. J
ex parte j Etiam neruos habet eiproprios,pro qitibus vide Ufig. i .Tab.^
CamofaeRqiietxcarneJimpltci.Hancautem denotatf.g.Tab.^,
I

^Concurrunt ettam adeiiis compojitionem venn & arteru. Vt Tab. i.n.&o.

( Latitudtne tam ampla eli,vttotum Thoracis tnferitrem ambitum itnpUat, vt per m.
a.o.l.Tab.i.patet.

'Longttudtne ab enjijhrmi cartilagine adfecundam lumbtrum vertehramfe extendit

Ouantitas in <^ Pr^diclaettam Tab.hocnotat.
Httius mufcu- /Altitudine infertor & deprejfa magis eH eiuspars carnofa, qua verfatur in eius circum-
limmhu- j
frentta,quam neruofa qu in centro apparet,Et hocper a.Tab.i . eleuatum decla-

noji L ratur.
]Pofitio,eJi interpartes vitales & natura!es,quippeper quem dijiinguuntur ab inuicem, vtde Tab. t.lib.i.a.
Pro Diaphragmate infuafede , & vtde RR. Tab.^. Profepto ajierno & carttlagine enjiformt Itbero.

Figura.eSl rotunda,fed tamen ad ejpgiem ohlongam magis vergit-, Et in hacfua ejfigiefeu imagineab tmm~
busalijsmufculUdifcreparevidetur-.Atveroitaanaturafigiiraeius ordinatae^, vt infimam thoracis
regionem aptiftme terminarent.Pro hacvideTab.^.Habetautem exortusduos carnofos qui Tah.
:
i. &
Tab.i.per h.i.figntficantur.
CDuo finijira at^ho-fVnum deflinatum eli Oefophago aliud trtinco
Toramina fimt tria quo- J rum \ Aort.
rum ^Vnum dextrum efl atque hotrtrunco venAcauaproprium.Pro his vtde Tab.
L i.e&m.EtTab.^.kd.&m.
( Aparte ante,cum fterno,videTab.i.u.
\Lateraliter,cumcoftaruminftnorumextremitatihtu.f.tindicaturperX.Tah.i.
Connixu),fit SApartepo{l,cumduabusprimis lumborum vertebris.Vt iuxta o o. Tab.i.oftenditur.
\J.tiam afuafuperficie cum corde vtcinitatem habet. Vt F. G.fig. r.Tab.j.
CPrimus,eft ad rejpirationisojfictaprdftanda; quippe quod eftpracipuuni rejpiratknis ergancn.
Vfus "s Secundus , ei? ad faces ventris excernendas , nam hoc opus inprtmts prtftare animadiier-
L titiir.

M.orbi,funtinfiammAtu),phrtnitis,DiftenttoftatHUntA,ytmhypochondriAcis&Scorhutuis.

TABV-
u^. ReglonisMediiELiberlll.

TABVLA IIL EST DIAPHRAGMATIS.

a.b.c.d.c.Septum cft a.eius pars membranofa b. c. d.e,

f.g.Eiuscarnola.
h.i.Sunt cius exortus duo carnofi.
k.l.Septidiuifio>artcriammagnamtranfinittcns>k,ciusforamcn finiftrumOcfbphagoviamprx'^
bens.
m.Foramcn dextrum ad vcnie cauae afcenfum deftinatum.

Pro meliorihuitts dejcriptione quatenus in corperejttumfuum hahetjVide Tah.i.huittf^

Pojlhmus regionis caputprimum exprejjam'. tn qua Dtaphragmatts/itHs eiufque

partes ^foramina luculenttus explicantur.

C Apvr
 DePropriisSubftanti^MembranofasGontinendbus* i^j

Capvt IL
DeMeuiai
{Pleurd:
Memhunafuccingenscofiaf.
Subcoflalis tumca.
Origcproceiitdefibrisplunbusparuuliiaduramatrtfeupemrdnto defcendentilus pet illd foraniina per qui
nerui intercojlales defcendunt.
SubJiantid,eHmembranofa&Jperniatica,&infuaco}npofuieHedupltcatur quo venasvbtqueper hanc regio'
nem dtjperfasfirmius retineat &flatuminet.
Quantitasytani ampk eU,vt huius regtenis contenta nonaliter comprehendat , quam peritoHdium iUa regionit
infim.
MeHiira- Situs , eRper tottim ventrem mcdium. At b&cmemhranalargiturtmicam cutltbet parti in hac regione media
ttabuiiis
) inclufn, , quemadmodum &periton&um hoc idem iu regtone infinia prtsflare cernttur. Porro etiam vt cofla
immedtateapertofltoinuejhtur, quodetfirmeadhret,ttaettam&Pleurahuicpertoflio incumbit , & ob
hanc caufam metnbrana coflas cingens nuncupatur.
Connexio,cumotnnibiisvertebris,cofl(s,atqueetiamojfeflernonfitfirma,itavtipfaabillisfinerupturiiperieul(t
vixfeparariqueat.
Vfus,inomnireefia^ioniPeriton/tfltnilis,videltcetvteodemmodopartestnThoracecontentastegat,quoperi"
tonum ilLts ventris inferiortsfucctngtt.
Morbi,fiintplettrttts,pertpneumonia,&t.

C AP VT 1 1 J.

De Mcdiaftino.
^^NomenjlR mediaflinimiiratione offici), vtpote quod regionem Thoracis inpartes duas aquales ,fecundum longi-
tudinempartin vtdetur.Vtde Tab..^.
Ordo,esl prfiitum inter contenta,tametfi hocinter continentta ideo nomtnamm, quoniam apleur redtiplicatio-
neconfiatur,qu elipars continens.
Ortus,e[iabipfapleura,namnthilaliudeJihocquampleuraredtipticata.
Stibflantia,ergoefieademctimillapleur,&altar!tmmc}nbranarum.
Compofltio,fitaduabusmembranisquit(vtidtciumeIi)apleuraortuntur,&videtureJjenihilaliudntfipleur4
redttpltcata.

Ouantitas,fe cxtendk a clauitulis,ad mucronatam Cartilaginem vfque, hoc eHper totam regionis huius longi-
tudtnemtra!tfit,rtperG.&HH.Tab.4.apparet.
Figurd,eH tenuts &fubttlis,telaranefimillima.
tutus
Numerus,eli rnusfine coniuge autpart.
Temperies,eHfrigida &ficca,vt reitqu tneiithranii
Connexto,faitaeHadtnferioremflernipartem, & ahilloperpendtcular'$er defcendit ad vertcbr.ts ipfasdorfi,
quibiuetiatn affigitur &nexuquidemfirmo.VtdeTab.^.LG.& H H.
Situ(,eHinmediatlwracisreguine, nainpartesvitalesfecundumlongitudinem inpartes duai squalespartitur,
non aliter quam linea alba ventrem inferiorem btpartiri videtur.At vero inftntflro latere loctlm reltnquit ad
pericardium continendum aptediJpofitim.Pro naturali eiusfitu dextro &ftniflro. Vtde GG. HH.Et 1 K.Et
LL.Tab.4.
Vfiis,efipartemftmflram a dextra diflinguere,quodquidem optis natura ob eumfincni ordinauit, vtfivnica vi-
talmmparsfit lfa,altera tamen integra remaneret & incolutnts.
Morbt,funt Apoflcmata,vlcera. Meinini autcm tUe in quodam nobili defiinlio apoflemagraue in infima huiusce
memhranportioneinuentjfe,cui & totumpericardtiimerat confumptum,& cordtsftibflanttaputr4da.

tabvla
 .

1x6 RegionisMediieLiberlll.
TABVLA IV. MEDIASTINVM A STERNO ET
coflis liberacumindicans.

LIB n. TAB. IV

itmt^-

A.A. A.Sternum vbi A.cft medium,&: cartilaginiim coftarum connexarum ledes interna
B.C. Vens mammarire dedendentes fub fterno ad redos miilculos.
D.E.Arteriaemammarisdefcendences.
G.G.H.H.Mediaftinidextra&rfiniftrapofitio.quaEantediuifionemadnatacratfterno.
l.K.Dextra &finiftrafuperficiespulmonem(peifl:ans;
L.L.Interuallum inter vtranque mediaftini memhraiiam.
h\.M. Eft regio protuberans partis cordis finiftrx fitum oftendcns.
N.O.Videlicetpulmonisdexterlobuselatior.N.deprellior.O.
P.QA'bi P.cft pulmonis finiftri lobus
fiiperior,cais vero inferior eft O
R.R.Indicat lcpcum a ftemo 5c cartilagine enfiformi hberuin.
S.EftcaitiLigo enfiformis.
T.V.EftcutisabaLcerioriThoracispartedeorfumtrada.

LIBER
 llj

'?i

LIBER IV.

DO
PARTICVLIS IN EA
CONTENTIS.
c A p V T i.

t)e Pericardio.

CNonm J flnuolucrum.
y [cafa.
..Latmum^cordis- JCapfula.
/Arcula.
{_ Vagindfecundum Ilippocratem.

Orlgcpetitufacordis bafi,&non a verteordrum l'igamentii,vt nomiuUi inconfulte fatis volunt.

! SubJldntta,eH durajenfdi & benecompd^a,atJibrii omnimodo dejiituta.

rVropria,quanerHisfextCoHiugationii:,drterijs & venutis (qu^etiamfepto

CompoJitio,conflat ex dupliciJ tranfuerfo mferuntur ) conjlan videtur.VideTab.yc.
tunicanempe \co7nmuni,atqmhC apleura deriuatur.

Qu^antitds, corde tonge efi dmplior dtque cdpacior, vtpote in quo corliberms m motu & tnenfura Didjlok &Sy'
I fiolemouetur.

Huiusin- ^^'gt^^d,reprfentat ejfigiem cordis,cuimeH receptactilmn ,non aliter quamvagtna , enjisimaginiadaptaricer-

nitur.VtdeJig.i.Tab.^.BBfg.i.
uolucn )
SitU5,en vndtif, circa cordis fubjfantiam.ln Tab.^.B.indicat Pericardij initium. D.E.F. eiusfaciem.fig.z. BB.il-
Itid tn latera rejlexum & A.i um vafis cordis.

Temperies,eUfngida &ficca,reJpeUuJubfidntiaftu membranofc.

fMembrands,cumcordisbaft.VideB.fig.x.Tab.^.
j. JSua vafa,cum originepulmoniim,cum hepate,cum corde ,atqueetidmgrdtianeruorum
.t ,p p s^
fuerumrejpe^umhabet adcaput. Vtdefig.i.&i.Tab.^.vbtquomodoadpulmones
[. perfe &
Hcpattper venam cauam A.conneUatur declaratur.

eCorab cxtemisfiatibtisatque iniuriisaliisdcfendere .ttqtie muntre.

Vftts, eU
{llumtditatem aqueam infe conttnere,qu (vt nonnttHi vott<nt)adcordis refrigerium inferuit.

Morbi,funt Apofiema,vlcerd.conftmiptio &c. Cuiusdam militis nomine Idcohi Cromer Cddduer injpexi , incifio-

ne apertum,cui apoJiemdteconfumptumerattotumpericdrdium,imo vero & tpfum cor profunde apofiuma-

tum inuenimus.

Capvt
 &
Cu
1%^ RegionisMediaELibeiiV*
Capvt II.

De<i'enacauaajcendetite.

OBitcr hoc inloco leftorem obferuare velim,quod, tametfi in fuperioribus de integra venz caus natU-
raverbalicetfuccindafecimusjtameninpublicanoftra Anaromiiadmmiftratione, venam cauamj
afcendentcm hoc in loco expt eirerimus,eiufque truncum ab Hepatis gibbo egrefliim, atque etiam eius in..
dextrum cordis ventriculum ingrefTum^cu fingulis ipllus ramis , tam direfte tendentibus fur(um,quam la-
teraliccr (e incHnantibu$,lucuienter demonftrauerimus.vtpote ad cuius genuinam atquc ocularera defcri-
ptioncm ante pericardii ablationem conuenientcr pcruenire nohpotucrimus.

Capvt III.

De Corde
{KuncHpatur, <
LLatine,Cor,
Dignitate mhtltfimmn eR,vtpotepr'tmum in honiine viuens & vlttmum mcrtens.
Ordtnaturanatttra ( vt noniiuUt volunt) tam temporequam loco , anttcteramemhra^rincipalti.
At G.dentis cercbni cordc e(Ie antiquius affeuer,trevtdetur,Alijexperientia doitt Cerebrum,
cor,& Heparftmttl tn lucew profcrri dicunt,affit mantes.quod tnjpatiofeptem dmum,poHfemt'
ntstn vuluamtntectionemanipullitlrestnenismajfufublimentur, quarum quxltbet vnicoex his
membris primipalibus refpond(at,Atque tterum eas in diebiis i^.tn ijiiusmodt membra redtici af-
ferunt,tta vt vntim ab dto quoilammodo difluigut queat. De his Utm in Anatomia nojira mjjii-
capermtjitonediutnadtfceptarenobiipropofutmus.
Rectitftcontrabantur, tuncreHquisfibrarumfPcciebuslaxatiscordtlatatur,
qu qutdem aclio dtcttur Diafiole,& tn tempore tfiiusmodi motus cor ae- ,

rem expuimontbtisperartertam venofam mfiUistrum ventriculum adfui

refrigertum &Jpirituum viralium nutntionem attrabcrefolet , Atg^ eti.t
,

h.ic cadcm actione cor fanguinein ex trtinco cau vens afcendente-.per ven-

tricult fttt dextri valuulas extra apertas , intus vero clattfas, & cujptdtbtis

Jagittarumjimtliimas , bocquepulmonumfubfiantii ntmienda caufa at-

trahit.

Tranftierftjicontrahantur^rectsiterumrelaxantur, &corqutdem contra-

hitur & reprtmttur , atij^ hxc acito vocattir Syfiole, in tcmpore cuitis mo-

Stibfiautia fruittir
tiis,fuitgtnofaaerii excremcv.ta .ifinijiro cordts vcntrtculo parttm per ar-

carnis dcnft & fo- tertam venofamexpelluntur , & parttmper magnam aneriam tnpartes
ali.ts,vti qiiidam voluntfed ciim ttsfcntcntia mea mintme concurrtf.nam
ltd ex^.Jibrartnn \
gencrtbtiscontextii,
quodpurtim eli,d ab aeris fuperftuitaxefeparatiim , id qutdem m aortam

qtiarttm intrufum,& in eareco>'u:tum puto,quod autemftiperfiiium & tnutile eSi,

iliiid perafperamartaiamexpirationecmijfumcrcdo.lnhuiusetiammo-
tuijputtofwguis ille a vcna c.iua cxtratttis motuprxcedente,& in dextro

cordis\'entrittilopr.(p.iratusatqueclaboratusperver!amarteriofam:aper-
ti valuiiHs femtlun.iribus,adpulmones nutriendos tntroduCitur; Natn le-
ue 1 titrtmentum adpulmonumfiilfiantt.im requtntur,auare neccjfeerat
Yt tnpurtort natur.t vajculo , fanguis iterum reclificarecur , quo leuior
fubnlior adfiinciioncm l).inc fuam perficiend.tm reddefttiir.
Obliqutc tllam producunt qitktem qua. intcr Diajlolen & Sjjiolen inter-
(edft.

Caro propria,de qua anten.

Veiid coronarit diis. , qu.c ad cordis nutritionem con-

ducuut.Proqutbus vtdeL.fig z.Tab.^.& LL.

f Simiiaribtis , cuitif jArtertcoronari.tdu<c,etusfubfiantiamJptrtttbusvi-

\ tnodifunt talibnsrefictentcs. EtprolusvideL.fg.i.Tah. ^.

f)

Coinponitur ex far-
&LL.
I
^
Neruiisa fixta coniugatione fcaturiens , Fin^^uedo,
ttbus I

( quic ad ipftus hume^ationem confert.

Organitif.de quibus infrafign. A
Ftgnram habet,infiar nticisptnex.

Memhrum
 De Partibus in ea Contcntis. 119
CBaJis,inmediofeu centroThgracii.Pro hacvide C.D.Tab.^.^
Pomtur, refpe^tt s Apictsfeuconi,,uipartemUuamvergens,atqueetianiadtnterioremmagis in-
L dinans.Proeius mucrone vide E.fig.i.Tab.^.
Membru Ouantitatefeu ma^nitudinefCordatiso' animofis virisangttfitits <y prefiius ejfe obfcruatur.

hoc vartatur,nam in \Timidis&pufiH.i ntmis m.igu timidum largum epjolet. &

i
inji-

gne ( Cerebro,per neniumfexts, con itigationis.

IHepate,per venaw cauam.Vtde A.fig.i.Tak^.
( Venam artertofam.VtdeF.G.'^
\Ptilmonibus , J fig.i.Tab.'^. C Quomodo adhmt cordi vi-

Connextontm habet , cums. pcr pArtertamvenofam. VideH.(^ de LM.S.O.Tab.yfig.i.

L figz.Tab.s. J
j

j
Pericardto,pereius baJin.VfinB.fig.i. Tab.^.Septotranfuerfo.VideTab.yfig. 1.

L le.G.&H.l.
( Medicorumfereomntum,crediturepfacuttatifvitalisdomicilium,vit<iortgo,
caloris tnnatifons,&arteriarumfcatiirigo.
I

Omnimodo ad hominis txi- \zenonis,diciturcpignisnaturaltsreceptacult!m.

J{enttamvttUeJi,namiuxtaJpremcthei,ignuc.leJiisvasnuncupatur,quemijuidem!gne)neCicloipfeideofu-
fenttHtiam J ratus effedicitur,vt tllo vita dttaret bominem.eft enim vitx, vegetationts &
generationispabiiltmi,finequoantnialnemomentum quidem tcmporispet-
j

^ durarepoteH.
^Tremor cordts,palpitatio,cardtacapafiio,Spcopis,cafus vtrtutis.
Apofiema: Quo morbo equitem auratum ctii nomen eratlacobus Cromer,gra-
uiter & lethaliter ( vtt diBum est) affeclum vtdt, qiiopofi mortemaperto,
pericardium bferuatiipenitus confumptum , tta vt nejignum quidem eius-
dem refiaret,corq^ vndij^ erat apoftumatum , & itafqualidum vt a thirnr-
govtxagnofceretur, quo & dtgttts putridam tllam fubjlantiamtraciante,

illos tam kuiter tn eampenetraffe intuebar , acfi ex luto tenerrimofeu buty

ro effetconflata,&protinus materiamputridam & virulentam egredi a-
nimaduertt,fed quodquidem ( vt miht videbatur ) trat magis admirabtle,
JEgrotare fokt , nam morbis
j ipfum grotantem,quatriduo velcirctterantefuam mortem chartiscuma-
multis afficitur, cuiusmodi '^ lijsnobilibusad menfamluderevtdi. Attamenper 6.feptimanas antefuum
funt obitum,cordis palpitatwne & pitlfu quandoa^ intermittente , quandoi^ de-
ficiente &vibrante ipfum animaduertt affeUum.Interea temporis totaTho-
racis cauitas,aquajpiffa & fatida, vrtnafeu Itxiutjgrojii inftarfutt comple-

ta,ita vt in eius morbi medtetate multortim medicorum doclorum erat con-

uocatio & confultatto,qui omnes (aliter acegojintiebam , qtii dixi Apofte-
mate in thoracis cauitate cum aqu quantitate eum laboraffe ) vnanmiiter
fentiebant,morbHm eius ex materiaflatulenta in artertam venofam (eu ve-

nam arteriofam inclufam effe conflatum , Atret effectus confenfum tllorum

fdlfumfutffe docuit.
SolisQ.

fVlanetif ^r^,,^ \ ^ \ \ i

Conftellatio- J
nemhabtt,ex^

lSi^is Zodiati ^,.

Tartti
 130 RcgionisMcdia; LibcrlV.
CVnamauriculam, </< ad fanguinem retinendum atqueimpediendum tteex
venacaua in nimts magnaquuntttateinfmum hunc dextrumtnflueret.ion.
fert.Videl.fig.i Tab.^.
Vcnam cauam,qu transfert fangutnem ah bepate in dextrum cordisfinum,yt
tbi cocltone tcrtia meliiisprjiparef.ir & depuretur , fecuntlnin dijpojittomm
tiutrtti, quod tstpulmo,ciiiuiful>fl.intt.i eU kuior,& magis atrea quamu

terCorporispartcs\namfieodemfanguinenutrireturquopartescdttrt,mt~
fiiis effet adofficiumfuiim debttumprJiandumapta . quodtn cotittnuo mo-
^Dextro , qui fMguimus ideo tuconfifiit. Vndc leuisfubfiantiu Uiwreijtiirit nutrtnientnm , qtwiiiamfi^
nuncupatnr , quomam ad s. mtleafimilifuoapttmttutrtndocemur,&naturanaturafuafimililittatur.
fdngutnis ptirificationa}i& <^ Vtde A.fig.i.Tab.s.
attenuatioiiem confert, ,& h enam artertof.iin,qtu transfundit per infinitos ratnos & ramulos fangutnem
tn hoc 4. obferuamiu, vide- incordcdtptiratutn & attenuattm adpulmoncs , vt ab eodemnuttiantur.
liitt Prorenahacvidef.G.fig.i.T.ib.yEtfig.i.Tab.j.c.i.
CTresin oriJictoventtcuiu,e.Ktraapertastntusvereclaufis.Hte
autemfagittalcs u quibusdam nnncupantur , quippe qu*
cufhtdibtufagtttarumfutttfimtlcs , vfusque harum eji, vt
impediant, nefanguis a vena caua dextrum lordu ren-
Sex valitults
....w ^ triculu:ntntromtJfnsabilluveriait:ru7nregurgttetiir.Pre
Iuv^
fartet cor feumembra- s his videBauhini Tab.io.iib.i.

iUorga- \^ nulas, nempe > Tres in orificio vens. artcriofie , tnttu apertasforisilaufas , ne

nicie/pe- finguis tn corregrederetiir. Atque bi dicuntur fetmluna-

cuLtntur res afimilittidwc , Ltper has mgredttur nutrtmentutn in

infwu
\ cordeelaboratum pulmones. Pro hts v>deBauh.locpr-

nrdis vel dtclo.

f Viiamauriculam, qu&factt tam ad aeris in Uuum eordis thalamum attra-

8ionem,&etusdem fuperfiuitatis expulfione , quatn advttt. qutntam cffen-
ttam,ab aerisfiiperfimtutefeparatam atquc coUcctum, tn vusarteriale ma-
gnum,Aorta dictum,tanquum locuin adfpiritni vitales recipiendos ad^ta-

tumatquedefiwatutn,conducetidam.VtdeK.fig.x.Tab.yprobtttitsfede.
CArteriam magnam ,per quamfpiritus vitales 4
cordc tunquumfonte ad ontmscirporupur-
Sfnifiro,quifJ)irituoftu&Jp. tes defcruntur. Vide u.fig.i.Tab.i^.
rttualis dtcitur , vtpote in Arteriam venalemfeu vetiofu m , per qtiam aer
quofpirttus gentrantur vi li adfinifirum cordts rentrnulumtam adrtta

I
tales, h(C(jy obferuainm Vafa duo, nepe fujientutionem , quam cordis fangiiintfque

arterialis refrigcrutionem , tnfpiratione in-

troducttnr , eitif^pars fiiperfiuaperexpira-
ttonemrurfusexpeltttur. Pro hac vtdefig.i.
Tab.s.H.Etfig.i.Tub.j.D.

Septem ^ Tres,in arteiit magnt ortficto cordisthulamum

rejptciente dtjponuntur ,funtj^tntus aperte,
mag,tf tn- S
ra,
teriora s extru vero cluufe, &ruttonefuaftmtlttudi-

videi ntsfemtlunaresdicutnur , non cnim abiUa-

rum trium tn vetts urtcriofe orificto reperta-
rumeffigte&figuradiffenttunt. At^ ha a
natura tdeo ordttiantur,vtJptrttus vttales tn

Valuulaf qutn Jintflro cordtslaboratorioconfluti, &inar-

quedtctisva. teriatn magnam (adillos recipiendos dejlt-
fculis tnfer- natam)tmpoftti,in laborutortum iterum non
tas,quarum
] remearent. Pro hisvtdeBauhtnumlocoan-
tea citato.
Dute,artcria venalis ortficto inferuntur,foris a-
ptrtA,tntm ciaufa, qun tdeo Mttrales nuncu-
pantur, vtpotequa mitris Epifcoporumfunt
fimiUinu. Harum quidem officiutn eft, tam
aerem tnfpiratione tntromifftim rectpert

quametuspartem inuttlcm emtttere.

TABV-
 DePartibusineaContentis. ^i
TABVLA V. EST tERICARDII ET CORDIS VT IN IPERICAR^
dioincIudicur,Vnacum pulmone &feptipomone.Duas autem figuras
continec^qu^^^im in

UB n FIG t
TABV

FiG n

Priwrf.A.Eftvenscauaearcendentisportio.
a. Arterias magnx eft portio.
B.Pericardiiinitiumindicat,quodvena;cauas&arterio&,&arteria: magnajpeitinaciftlmeadhsref.
C.Sunt pericardii venula".
D.E.F.Pericardii anterior facies,& fimul bafis cordis figuram indicant,videlicet D. E. at Vero F.cordis mu..
cronemdenotat.
AbF.adG.Cordis demonftraturconnexusjcumfeptotranfirerfo.
H I.I.Videlicet (eptitranfuerfi pars H.cuius nerui I.I.

L.M.N.O.QuatuorpulmonisLobi.
Sectinda. A.Scdcs eft qua pericardiu m vafis cordis continuatur.
B.B.Pericardium in lateraredexiim.
C.D.E.Cordis anteriorpars,vbi bafis eiufdcm eft C.D.mucro vero E.
F.G.Videlicct F.vcnacaua,G venaarteriola.
H.Arterianiagna,&arteriavenola,nonnifiindextrumcorde tcflexb confpicipoteft.
IK.Auriculacordisdextraeft I.finiftraveroK.
L.Vena&arteriacoronariacordis.
L.L.Ramiab ilUs vafis.
M.N.O.P.Pulmonislobiquatuor.
CiSeptitranfuerfipars.
Pro dclcriptione vnne .irteriofic,& arteris veno& vide pulmones.

Capvt
 -

Ijl RegionisMediieLiber IV.

C AP V T IV.
De arceriamagna.
fVenahabetnonntfivnkam tmicam,emquer4ram atque reniiem,qu e)i

fibris reUifi&qutbufdam mediecriter obliquis conflatiir.

fDijferentta , tiempe
Exterior,eii venAfimtUima,eimdemfctUcetfuh-
inter eam & ye~
ftanti,
ilit

&exijfdem velftmihbusfibris compa-

nam,nam ")
Arteria,duplici ttinua ita.

eHpradtta, quarum Slntertor,iBquintupLt ,proportioneinterioredenfior

j
feu crajitor, & exfibns tranfuerfu contexta : qu
L imltus contmeret fubttles Vttafpiritti}.
rAortesGriccd^commimtteraortadiiitiir.
i<lomeii,enqueJ

l Arteria magna lattne.

Ortus,quieR a fini(lrocordisventriculo.Froqt(ovidea.Tab^6.a.& A.Tali.6.b.lt A.fi^.i.T4.2.deno'
tat onficium ems a cortle abfcclum.
Coronari.tab .tortaproccdentcs , priiifquam eins trtimus akiw
cordisfimt egrediatur.Atquclmttifmodi artcrioLiriim congc-
riescirculurts,adcordispr(eriiatmiemdefttnatHr,qucm.id-
modum veiije coron.tles ad tpftiis mitritionem. Pro ]m vide B.
B.Tab.G.b.Et aa.fig.t.Tab.^.
Intercoftalcsab A "^oproducU qiiorum eHofficium rim
,
vita-
lemnii!ftiilisilliiisloctattril'uere.PruhisvideI.Ja.6.b.&H.
Fhrenetic,per vnttierfumDt.tpbragmadtJpcrfa, de qutbusK.
Tab.G.b.
f Strrculis MammariadequalL.Tab.6.b.
tuiufmo- jhpigaftricacut iUHgnntur m.tmmari.t.Vidc ee.& vv.Tah.6.b.
difunt ycdi.ica,qtiesi c.tterisrdmis ampltor,UC adventrtculiimpro-
"'"*"
Arteru r'epit,atque cti.tm Hcpatt , Lteni, Epiploojptritus implutt &
In qila qHmquefunt Itbcralttcr vitaks. Pro bac vidc P.Tab.G.b.

obferiianda,vtdeli- Mejfiratca feu wcffcnterica , esl ramus ille qtii meffarAon , feu il-
tet eiiis Lim mcffcntenj partem , qu.c ad intcjliiia gractlta attinet,

finguiHC vttaltirrigat.Etde hacX.T.Tab.6.b.

Renales,ad renes pcrmeantes Emulgentesdtit. Videf. Tab. 6a.
Etv.f.\ab.G.l.
Spermattcx,cutufmodifunt vafi ilLt duo arteri.tliagcneralioni
dicata. Pro quibtis vide l t.n u.T.ib.C.b.
Propa:[ines , qiii oh
J,umb.ilcs,qti.::adlumbosdcfccniliint.Prohisvtdeyyjy.Tab.6.h
fcriuntur velin \
cDext
Dextra. n De quib.
'
Carotidcs. kx.r. Ta-
\sinifi
iftra. J( 1,1,1 r.
bul.6.b.

Ceruiciks, atqiie h notanturper M AL

f Ajcndentes,vt JS' NN.T.:b.6.b.
/Huvierarhi,qn.is indkant T T.T.tb.6,b.
6~SS.
TborMict: ridc OOTab. b 6.& RR.
Ramis,bi-
\. AxHLireStde qitilus PP.Tab.6.b.
quefunt ( Mufcubfa,quam denotunt 00. & (3.
vel
T.ib.6.b.&9.
I

Sacta,videi.Tah.6.b.

bcfcendentes , cuitif-
rica,dequaee.&vv. T.ib.h.6.h,

modifunt iftrica, vide AA. Tab.6. b. pitden-

da,quam indtcant^t Tab.G.b.
I

(_Cruraks,dcqutbi4s^7r.Tab.6.bi

'ttlitas &proprictas, qtuenfpiritusvit.tksinfanguinearterialt t.inquam vehiculcfthttroprioex-

panfos,per vmuerjum corpuspcrpetiio ejfiindere.

TABVLA
 DePartibusineaContentis. 13^

TABVLA SEXTA a. EST ARTERliE MAGNiE,

qu etiamin venjBcaiise clefcriptionedelineatur>vtin ^

corporereperitur.

InhAcpguri.

a. Eft iniuum trunci arteriae magft* in finiftro cor disfinu.

b. Eft diuifio illa magna,qus fit in trunco aicendentc.
c. Eft altcra dids arteriz diuifio>inramulos trcs.
d. Eft prima diuifio arteris magna defcendcntis.
c.Eftalteradiuifiodiftiramidefcendentisjquz fa(ftaeftimmediatcfiibdiaplicagmate,
f.Arteriaemulgens, qujereipondet venisemulgcntibus.
e. Maxiraa trunci arterialis defi:endentis diuifio.

n. Altcra adhuc eiufdcm diuifio minor,vbi ramus minor rctrorfiim vchitur.

M TABV-
454 ReglonisMcdixLiberlV.
TABVLA SEXTA b. DENOTANS ARTERI^
-magnac cruncumcumfuis ramis : habetque figuras
tres, quaruiTL,

Prma ^ i.propomtpo/leriorem eiujportioHem.^.yeroemacordpsJintiUH^

egredtendiformuU.Inauibm

A.Eftartcria: magnjeorificium.
B.B.UI.TCoronales.
H. Coikrum ocflo interuallapetens.
I.Intercoftalis (iipenor.
K.Plirxneticx vtrinque.
*.Efl:truncus Diaphr.igmapcnetrans*
L.L.Mammairiaarteria.
M.M.N N.Ceruicales.
O.O.Mufcula.
P.P. Axillares dextra & finiftra*
QiCVrhoracica luperior.
R R.lnferior.
S.S.Scjpularis.
T.T.Humeraria.
X.Y.Carotitiisde.xtra&finillra.
p.Caeliaca.
q.MelTenterica fijperior.
v.rEmuigentes.
t.t.u.u.Spermaticac.
x.x.Meirenterica mferior.

yy yy.Lumbares.
v.v.Epigaftricacui coniunganturmammari;Ee<f-i
e c.Coniundio mammariarum cum Epigaftricis<
ll.Pudenda.
TTT. Cruralis.
.Vmbilicahsarteria.
S.Muiculaluperibr.
&.Mufculainfcrior.
AA.Hypogaihica*
t.Sacra.

Capvt
 .

DePartibus in ea Contenti^. ^S
CAPVT V.
DePulmonibus.
fM0uentiavt6^.mHfcuUThoracis.
Tnuiquam ad pubtmum defcriptmem pervemamus ,fcien- ^Deferemiaaeremadpulmones, ad
Uuumcordiifinum.vt
dum eU quod tnafint orgMorum rejpirationisgemra , nam s^ alhera arteria Larinx. &
aliafunt I Recipientia, atquehHimnodifuntpulmones dequibmhic
L agemus.

CLatinum, '\
Aphilofophis,enflal)ellumcordis,
AbAHicenna,cordisculcitra.
Ci^omen, La mcdtcis mgenere,pulmo.
i Anglicum,eH Tbe Iwigs.
SuhftaiUia,esimollis,rara,&lpongiofa.
> ( ProprucarnequxdiciturVarenchyma.
iNeruis defcendenttbus dfexta coniugattone.
Vens.arterialisdequafig.i.Ta-'^
btil.j. (^Ramulis.BehisC.&D.fig.x.Tah.-.&figurisi.&^.
Compofitio , fit ex '^Arteiixvenofr^dequafigur.^.'^ abunde.
Tab.-j. J
Tuntca vn.t,qiiam a Vletvia hahet. ,

Tr.iibca Arteria, cutus truncus hifurcatusinpuhnonumftihfiantiamfeimmer^it, vt

Tab.s).

Ouantiiasyimplet concauitatem Thoracis.

Ftgura,pedi boiiino aliimiiitur. Vt tnfigura i.Tab. 7 .app.tret.
TemperieSi efr niagis calid.t quatufrigida rationec.trnis fua aerea & lctds , qnam ideo cfformauit nattira leuem
&fiiongwfv;'.,vtfurfumficilitiseleuennir,&officiumfu:imnaturaleminortlahorcpr.tfient,Atqueobhanc
canfamnatiira proijsprdparauit aliinentum magis piirum & tenuein dextrocordisfinuex groffofanguint
elaboratum vtt fupfa declaratum eff.
Numcrn<,!(fiim.itur effe bin.!rius,vndepulmoncs dictinttir , quoni.tm tota maffa ilta hipartem dextram & (ini~

fir.tm a medi.tfftno ditiiditur,vtfig. t.Tab.j.Harumautem qudihet ohferuatiir habereftios lobos , AtreuerA

continua esi tt)fortimfubflantia qu.trc tampiihno quampuhnonesdictfolcnt. Pro loho fupenori & tnferiori

vtde P. QJab^.& N.0.& in Tab.^^.L.M. N.O.ftint ^.eiits lohi qui UicuieHtiusper E.Y.G. H.fig.i.& i.Tab.
j.indicantur.
?ofitto,eiiin tboracismcdietate, vhi &pericardiumcircumeunt. Horumfacies anterior denotaturperTab.j.
FHlmonS
fig.i .pofiertorperfig. i
CCordcper venam arterialem &artertam venakm : quaper A.B. figurarum
. ^ . \ ^.&4..Tab.7.indicatur.
Conncxtonesfacl^fum cum
<^cerehro,perneruumafextaconiugatione. Vtdeqq.Tab.3.
"
( Vertebrii&cofiis,permembranasaPleura.
\^AfiperafeuTracheaarteria,vntoneforti. Vt pcrB.Tah.7 .fg.i.indicatur.
tRefl)irat!onem & vocem,atqtie etiam ad cordis refrtgerium fihricattim.

Vfus efi , vtfit organon ad < Non ab/oUite ad vitam necelfartum, vtpotcfine quo animalta nonmiUa vtpi-
(, fes &reptibiltav;ticrepoffunt&foknt.
CBifipnAafcu difficidtas rcffirandi.
I
Aftbma.
I
Ttifis:

\ Vox liifafeu rancedo.

Morbifimt-
SPletirttis.

(Einpiema,fl>utumfangiiinis cttm tttffe.

^
Phtifis.

(.Pcrtpneujnonia.
Csolis,lfC

( Planetis, \
lcrtfignis in

^Confitllatiojx-

.<l J
\
\^Sign.ccekftibtts.:

M TABVLA
1^6 RegionisMediasLibcrlV.
TABVLA Yll. EST PVLMONVM, CVM VASIS EIVSDEM,
quatuor figuris diftinda.

'^ -
iv^
'fict

Ti^ura I .oftcndit antcriorempulmontaiifuciem cumftiis vajis,nain

A.A.Tamini.quami.figaraiiuiicnntOcfbphagiimfubafperaarteria.
i.venamartcriofam.
B.In vtrilqiic (Sc C.in i.nocantafperam arttriam,& C.in
D.Arteriacftvenofa.
i.i.E.F.G.H.Sunt quatuorpulmonis !obi.
K.SuntDiaphragma.
l.Canalis puhiionum.
Ttgma ergofecuhda demonftrat poftcriorempulmonumfaciem.

Venaarterwfa. Inftgura tertia qud venam arteriofam deferibit,&eiuspartes.

A.ExpHcatvena;artcrio(a;orificium.
a.b.c.VaUuiLv lunc cuis crcs.

B.Tunicaeiusinterior vt: &

Cicxterior.
D.Diuiiiovcnxartcrio(xintn'ncosi.ii;os.q'iipcrE.F.ikfignantur.
G.G.G.G.Eiulcicmdiihlbutiopcrpuhiionislubftanciam.
Figura 4. Arteriam vcnofamdeniidatamindu.iUuiiis
Arteriavenofa.
cruncoS quataibr diuifio obfcr-
A.B B.C.C. Orificium artcrirc vcnofa;,quo cordi A.ailnafcicur , eiufquc in

uatur.
E.E.r..E.Artcri.-cvenoficdiftribuuoperpUhTionem.
F.Tunica (implex huius arteri.r.

C APVT
 .

De Partibus in ea Contentis. 157

C A P V T VL
De Neruis recurrentibus.
fKomnfuuni acceperunt,a nietufuoflexibHi.
Oriuntur,afextaneriiorumcomu^atione.Vtapparetperet.fig.i.Tab.S.
CDeorfum,vnacumancrijscarotidibu.i(quibus(labilitAatquefiatuminatfunt) percoSum
I incauitateniThoracis.Proquo vtde OO.fig. i.Tab.S.&HH.carotidesindicanftatg^ GG.
I
Siirfum,duni ctttuslibet eorumpropago a thoracU proftmdo itcrtim cadcm vt.t rcdit, quaprius
") d^cendcbat , & inrecurfufeu retrogrejfufuo , eorumquiltbetajperx arterix tn vtaadb^-
Mottim habet, S rens,fex tUos mufcuL>spetit,a qtithus lartnx apertri & claudt fokt.Atj^ nerut hi mufculis i-

jlis vccif effctcndttgrattaadneHuntur. Pro hocobfertta OO.HH. & GG.adhdremiam ad

i.Ajperam.irteream.fig.i.Tab.S.Prolocorctioltitionts dextrtramt videP.fig. 2 . Tab. S.vt
i & R.pro iUoftntJirt;atdexterafcendens eHQ^. fig. t.fintfter afcendcns SS.
CDexterfftib cluutculo,circa ramum drteridt. mag,u,qtti .iddextram axillamferturwetuti lir'

Ica rotiilam quandamobuolutus refle(litur,furfttiii^^ recurrit , doncc intres laringis partet

dextr^mtifculos diJpergatur.PrehocvideP.fig.z.Tab.S.prolocoreflexiones&S. N. &M.
fttumpo!leo-\ proloco bringii.
riim dcfcen- \SiniJler, longiftme &profunde magis fubmerftis,circa maxtmam arteri.tmprope corobtiolui-
"^
fiimobttnent tur,eapotifiimumparte,quaplHrimumaparteetnergens,feJeadJpin.!mrefledit, ac ttint

vmum.nam poflea .id laringem recurrit,& in reltquas trespartisJiniflrA laringts Itngut&^hjoidts mti-
fculos dtffeminatur,Vt per vr.fig. i.Tab.S.& vtdt R.fig.i.Tab. 8 . Pro loco reflextonis &N. S.
Proloco infertionis laringis mufculos,& viden.fig.i.&l.m.&o.&p.
Numero,funt lini. VtdeOO.Q^Q^rodextro&HH.SS.profintftro.
Ramosafuis torcularibtu.
VtilesfHnt,ad vocem ejjiciendam,vnde qtiando hi nerui Uduntur,aut pitiatur,aut penittis aboletur vox.
'
Muftilos intercofiales,videiii.fig.i.
Capita mufctilorumpeiioris & ad ospeloris,vide K.fig.i.

Pulmonistunicas&pro hocramulo ,vtdeqq.fig. 1.

Pericardium-.Ethos neruulosindicat r.fig.i.

HtNmi Hepatis cauum,&dehocnerU0 aramo u.procedeMeagttx.fig. t.atque et-

iam 13.
CDtxtram de qUo ramuloj.fig.i.
fartem omhis.
Lsinifiram &dehoCyifig.t,
Ramos hahent Coton intefiinian.&dehoc z..& S.i.fig.i.

ab ipfius tor- Inteftinum duodenum,& initium ieiuni. Vide cc.fig.i.

culartb. ma- lecur & (iftamfellis vtdili.fig.i.
gis deorfum rDextrum.Pro quo vide ^-fig.u Tah.%.
incltnantes Renem )
i
qui vel tenn \sinifirum.Vide V.fig.i.
duntai CDextram. Videi.fig.i.

Meffentery & intefiinorum partem

Lsinifiram. Vide^.fig. i.

CDextram.vt ^.fig.i.
Fartemvefic:
LSinifiram,vt^.fig.i.
Ltenem.Vide^fig.i.
^OrtficiumfupremumdequibusvideS.fig.'.
VentrUuhS CDextrum,de quo ramulo rfig.i
LFtindums
Lsinifirum & de hocKK.fig.i.
Vttksfunt vaL CQui refleUuntur ad vocem efficiendam (onferunt,vndefit quod quAndo hi nerui ldantur,aut
de,nameO' J vittatur aut penttus aboletur vox.
rum rami ^Qui deorfum magnfe extenduntadpartibusfeu wemhrisfuferius aOegatis motum &fenfum
(. attribuindumdefitnmur.
ConfieUationem-^.&^.

M ^ TABV-
jj8 RegionisMedi^LiberlV.

TABVL'A VIII. EST NERVORVM RECVRREN-

'
tium,6cafpereartena:,qua2&: eorumco-
hasrentiam dcnotat.
Lf B. I I. TAB. IX.

rtG. r.

I'ig.i.agtt dt neruomn rmmnuumfitu & origine in qua

A.Cerebrum.B.CerebcUum.C.Proceflus cerebri,fe(J non mammillares.

D. D.Dorfalis medulla in cranio.
E.Proccflusmammillaris,quieftolfaftusicftrumentum.
F.Neruus opricus,G.Oculi runica,in quam neru u s expandirur.
H.Parneruorumfccundum,feuneruimouentesoculum.
l.Tertia neruorum coniugaticfeu par tertium,quod eft carteris minus,(ed ii$ dutius.
K.Quarta coniugatio ad dorfum vcrgcns,eftque tertia maior &
crafllor.

L.Neruipropagofrontemaccedens.
M.Nerm propago maxillam fuperiorcm petens.
N.N.Nanumtuniczintextusneruuskramoi.
O.Tcmporalis mufculi ncruuskrarao i.
P.Neruuscomortusancruis.K.&b. '.'. "
-J
Q^Ieruus ad dentmm fupcriorum alueolos a ramo K.
R.Ncruus maxillam inferiorem perreptans <i ncruo K.
SiabrofupcriorioblatafoboksramiR.
T.T.Dcn-
 DePartibusineaContentis. 139
T.T.DentcsinfcriorcsaccedentesfurculiaramoR.
V.V.In linguaEtunicamdiffufusramusncuuiK.
X.X.Neruorum par quartum in paiati tunicam tendcns.
Y.Ncruorumquintumparaudituiinferuiens.
a.Auris membranulaadqiiam quintusneruusabit.
b.c.Ramuliduoquintiparis,cumneruo P.coeuntes.
d.Odauaconiugatiofeuquintiparisneruusfacicmaccedens.

Atiam adpropojititmhocnojimm.
c.c.Scxtum eft neruorum par.
f.Eft ramus petens ceruicis muiculos.
g.Suntramulivadentesadlarinsem.
h.Eftbiforcationeruiinduosramos.
iii.Interiorramusquiintercoftalisdicitur.vtpotequiintercoftalesroboratj&verttbtiseftatrcnfus.
k.Exteriorisramifiirculiinmufculorumcapitaadospedboris&clauiculasdeflcdcnspars.
l.m.Dextri neruiramuli.l.recurrentem neruum dextrum.m.conftituemes.
n.Rccurrentium infertio ad laringis mufculos.
o.Neruifiniftriramuli.&p.recurrentem finiftrum conftituentcs.
q.q.Pulmonis tunicsramulia6.pari.
r.Pcricardii &
cordis neruuli,qui &ad pulmonis tunicam attincnt.
s.Stomacho commifli nerui vtriufque lateris.
t.u.u.Videlicett.ftomaticusdexterinfiniftrumventriculi orificium, &u.u.ftomaticus finifter in

dextrumventriculi orificium.
x.Hepans cauum fiibiens neruus a ramo u.
y.z.Videlicet y.omentidextri,&z.coliinteftiniramuli.
*.Ncr uus petens inteftinum duodenum, & ieiuni initium.
/8.Ventriculifundidextri neruus.
y Hepatis & veficz feUis neruus.
i.Renem dextrum acccdens neruus.'
t.Meflenterium&inteftinapetensraraus.
^ Vefici dextram partem implicans ramus.
jj.Omcntifiniftrampartemperuadensramus.
6.1.C0I0 & omento deriuata foboles.
x.Lieni inferti ramuli.
A.A.Ventriculifundifinifterneruus.
/w.Meflenteriifiniftri & inteftinorumramus.
v.Renem finiftrumaccedcnspropago.
I-Ramuli veficrc finiftrumlatus pcrreptantes.
cSeptimum neruorumpar.
jr.Propagoy.paris tcndens admufculoslinguSjhyoidis &lanngij.
^.Sexti & feptimi paris in vnum coitus.
T}g.i.Explicans arterismagnxdijpopionem, inqua
A. Ar teiis magnae orificiu m a corde abfeftum.
a a.Coronales arterias oftendit.
B.C. Artcria: magnaj diuifioncm in duos truncos,videlicer Cdefccndentcra & D. afccndentcm in-
dicat.
E. Axillaris finiftrz,vt & F.dexrrs fedem declarat.
G.Carotis dextra.vt & H.finiftra declaratur.
I.Afper2E artcriac caudex indicatur.
K.L.Eiufdem diuifiodcnotatur.
M. Afpcrs arteriae caput feu laringem indicat,dequa ahtea*
N.N.Glandulaad eius radicem eft.
O.O.Denotant neruum rccurrentcm dcxtrum & finiftrum.
P.Rcuolutio ramulomm nerui dextri ad axillarcm dextram artcriatA.
QX^^ecurrens neruus dextcr.
R.Reuolutio ramulorum nerui finiftri adartcrias raagns truncura defcendentem.
S.S.Recurrens ncruus finifter.

M 4 LIBER
 140
'!^i iV' <^!i?Vi
%W:
I75R ^INTVS.
De^

ASPERA ARTERIA ET PARTL

BVS EXTRA THORACEM EI
A D N E X I S.

A P VT I.

De Afpera Arteria.
(Trachea T

Subjiantia,c!l cantLigtmfa,quo magu ad vocem edendumfit comvioda , nam hiiiusniodi compofitioneeflipfd

tnter durum& mollemediocrtter dijpofita.
Compofitio,esifirma,adquamvenextugularibitsexternifprouenientesarteri(arotides,neruirecurrentesa
fextacontug.ttione,& ditplex memhranaconcurrunt.
Ouantita5,efijpatiofa &amplafatis ad rejptrationis menfuram feuproportionem corpori necejfariam.'

Figura,eH rotunda & annulata ctim luncluris & circulis imperfeRis .pnfertim in pojlertort qtte Oefophagtim
premtt,quod quidem a natura tta ordtnatttm efi,nealimenti tranfitum ad ventriculum impedtret.Pro huttis
anteriorivideTah.e^fig.i.PropoJkriortfig.x.
Situs,inctpit immediate tiifia lartngem,&adpulmonts vf^feextendit, &in extenfionefuaftipra gitlam trafit.

PoHqtiamveroipfaaiptdmonesperuenerit tnramos duosvtdehcet dextrum & fimfirumfe diuidit & eo-

,

rumquiUbetinplurcsaiiosfubdiuiditttr.Prodtutfionevidefig.i.proannuliifeucartilaginibusfemicircula'
rtbiisvidedd.fig.t.Tab.'i.C.T>.&hh.fig.i.Tab.<).Proetusfid)diutfioneinramos.CCC.fig.i.Tab.^.Profiflu-

laaa.fig.i -Tah.c^.Porro pro lartngis cartibgtnihiis vide m m.&nn.fig.i.Tab.^.

Cum
\Tempertes,eU frigida &ficca,vtpoteqtid eslparsjpermatica.
Connexto,ell cumprddtittspartthiis extremis videiicet Lartnge &pulmonihus,cum Laringefcilicet in khfig. r.
& mm.nn.fig.i.Tah.(}.
( Ad Aereminpitlmones , &finifirumcordisthahmumcondu<endum, atqueetiamadexcre'
Vfm,efidu- J mentaeiusdemfttltginofaexcernenda.
plexvidel.
^
V.Vtfitproprium &prctpuum vocis organon.
('strangulatioex cibo.
Morbi , funt jRetenttofeu hafiitatioJpin,velaltcuius rei hutusmodi.
Sanguifugsper os ingrefiio.
Angtnafeu Cynanche.
Solfsefi!^.

fPknetis
Cum ^O
Coftellatio ,tx') K. fignis ?^
h
Jtgnutfi^ri.

Scd
 De Partibus in ea Conten tis. 141

Sed & Arteriaj a(peras facies tam anterior quam pofterior luculen-
tius per tabulam fequentem explicatur.

T A B V L A . IX.

^ .^xi-^/i.

Cumfigtira i.indicat : Artiru Ajper& caput-.fifiuLwi & ramosperpuhimesdiffminatos,e!inquepars

anteriorhudemonftratur.

a.a.A(periai-teria:fi(lula,b.b.eiusdiuifioeft,c.c.c.eiusriibdiuifioihramosconducentes adpulmones.
e.e. Ligamentamembranofa,taiTiin fig. i. quam 2.
g. Laringis pars anterior.h.eiufdem poflerior tam in fig. i.quam 2.
i.i.GlandulE.k.k.Canilagofentalis.
i. tpiglottistamin i.quam2.fig.

Iigtirafecundaparte}naJpeTpofierioremproponit,vbi

d.d.Denotat Cartilagines femicirculares.

m.m Cartilago arythenoides.
n.n.Cartila"o crvcoides.

Capvt
 .

141 RegionisMediieLiber V.
Capvt II.

DeLaringe.
("tJomen, Larinx : Trapartkularicuiustujn appendicihus defi/iptione,vide Tah.io. dr Tab. alterampoH 10. &
Jab.}.p0H
C Anterior,quantitate eU maxima.eHqite hac extrinfecus contiexa^
intus vero excauata infi^uiafcutt , vnde & 3-i/po/4>i duitur.
Vro quavideF.fig.i.'y.& aa.fig.i.Tab.io.&ti.Tab.altertifig.i.

Subjlantiafeu compofmo.p ex nihiu ma &n.n.fig.j,.&n.n.fig.^.

gnii mtilagmtbm, quariim ^^Sciunda, estprtori minor & tertia maiorpofitionem fuam habent
in Oefophago duitur^^ x.fvMi6\r^.Vtdefig.i.Tab.c).n.n.
Tertta, esi mtnima &tnangujiumvaldedeftnens& hscdtcitut
cofiTU/ivoixl^^jafiguravafts. Videc.c.fig.i.Tab.io.&c.c.fig.y
Tab.altcrx.
X2tnm J V.

fDuodecimfunteiproprij. -^ Proquorii nonnuUis videfig.

S (" i.e.e.&fig.i.f.&g.&l.&
Miifctdiei itifcrutentes ftint 20. qttorum
,
S r tn.&ef.g.fig.^.Tab.alterd,
\Oclofunteicomittunes. j &fi.fig-S-&g.&l-fig-7-
Situs,en inparteaJper^.-zrterixfummi.Vtperfig.i.i.Tab. 9. Et kfig..\.Tab.alter&:&fig.G.Et 2. Tab.^.poft 10.
Kerui,precediiiit afcxta coniug.it tone &prdctpuc illt rectlnentes dtclt.Vtde m.fig.^.Tab.altertposi i o
Vfus, & acl:o,eU vocein efformare,nam ea dtl.itaturplurttnum & compnmttur,aperttur & ilaudttur.
Morbt,ftint et Arteri&attrtbiiti.quuniain Lirinx esl fummttas ajper^ai tertdL.
C.SoU:^
\ E.V planctis ^
Xlonjlellatio, "S LCtimplaiictis.tllainaJperaarteriarecitata.
^Exfignii^

c A P VT III.

DeEpiglottide.
(Grj:ctim,Ipiglotta.
'Nomen, 'S
^Latinum,Ltngiialarifigts.
Subflantia,ci: membranofa , & quaficartilago tenuii&adipofa-perttttetautemad6efophagum,&adhartl
radtci liiigiix &carcilagtnt lanngis. Pro hac vtdefig. i.Tab.16.

Tigura,esiinformafeiie}Jigteiingudaliciitusfi(ltdx,vtdcltcetr'>tiinda &inmagiiitudinepaulomaior. Proqu(t

Vtdeb.fig.A.S-&6.Tab.a[tertecrtirttiipoJho.&-fig.i.Tab.io.&x..?<.fig.io.Tab.}.poflio.&!l.yi.&y,.etus
bafitn & apKcni dcfcnhutfc.
xSitits.efi cartd.igim Arytitnoidi oppojittis, & cx radice Itngu.fproficifcitur, vt nosdocet Gal. de vfupart. Vide b.
Hum J Jig.t.Tah.U).cr0.jig.i.&i.Tab.<).orb.rab..{'.lerjefig.4.&fig.y<^&7-
)Temperies,manif(flae'sll}umida&vtfiofi.
Conne.\ro,fitTadtcili>igux,&continuatai'slc,vtilaginifl!itifoimi. Vidc Tab.^.poR 10. fig.io. ^.I^.&b.fig. 4.
Tab..tlteritpo'stiy.vbt *e.vpltiat ciiisprincipiim.

Vfiis,e<l vt lcco coopcrctilifeu obtiirauienfipro orificio laringii tnferuiat , trefiili et qtiando aliquid niitrttticnti
per Ocfoph.iguiu dcglutitiir , qiitcquani iUiiis aicidcntaliter ly repentc in ajpcram arteriam im idatfcu trre-
patj^S.ttnhocorg.tnonveJpirattonisfp.ttiocleuatur, atvcromdeglutionecMlit&deorfumcompritntturcoo-
pcritqiietneatumadpubiioiies^ertracheamartertamcenducentem , hoceUperquem ^trtttim aerenmtn-
\^ trodiictinHs.

TABVLA
 t^ePartlbusAfper^ArterkCdndauis
^ABVLA X. DESCRIBENS LARIMrPx. ""fc^^^* ^4^

riG.

5
b.Epiglotcis.

c.c Arytenoides.

<l-GlocrisfeurimuIa.
e.e.Mufculus incernus rimuiam
efFormans.
^'^"''' '^'''^''"'' ^"''"g^^^^glotuda.
d.Eftglotcis.
f.Eft Mufculus aperiens.
g.Mufculus cranruerkis Aricenoides.

TABVLT^rriiA LARINGIS MVSCVLOS

EXPRIMNS:
LIB m- TAB xx^ni.
 .

t44 RegionisMediieLiberV.
Tigura 1 1 1. mufculos aliquot cum neruiportim exiltcat,in quti '

h.MiifculusItyothyroides,fiuccommuniumpar,2.
i.i.Denotat gula portionem^atque etiam in figuris i-Scj.
k. Afpcrx arteria- pars anterior.
1. Mufculi gula: Ocfbphagi,fiuc communium par tcrtium.

m.Neruiinmu{culo>fuiecommuniumpardefccndcntisportio.
h. Sciitiformis Cartiiago.

tt^Kra IV.vbi.

b. Epiglottis &
* eft eius principium.
d.Glotns Ccu riinula.
c. Mufculus thy roidcs internus fiuc propriorum par 4.
f.Mufculus crycoarythenoides pofticus fiuc propriorum parz.
g.Mu(culus Arytcnoidcsfiuepropriorum parj.
n. n.Scutiformis cartilago in 4.dedu6la,quo glottis & mufculi coli(piciantU!'.
(ICCrycothyroidei antici (eu propriorum par i.

Ti^ura V. in qua

b.Epiglottis.
J-Radix&fundamentumeius. 1

c.c.Cartilago Arytenoides.
f.Mufculuscrycoarythenoidespofticusfeupropriorumpan.
g. Mufculus Artynoidcs leu propriorum par f
n.n.ScutiformisCartilagovbietiam&fcutiformiscarumexprimitut.
t. Ctyoidis cartilaginis fpina.

Tigiira Vl.inqua

b.Epiglottis.
k. Afpcra: arteriae pars anteriot.
n.n.Scutiformiscartilagofeuthyroidcs.
f f Idcmquod in figura I V.
u. Cauitas media in fcutiformis epiglottidis gratia cfFormata.

TtguraVll.vbi

bXpiglotiis.
i.Gula.
l.MufculigukoEfophagseifiuecommuniumparj.
x.x.BfonchiimufcuHfeucommuniumpari.
y.y .Nerui recurrentes.

TABV-
li
 DePambusAfpera;Arten^Contiguis4 14^
TABVLA TERTIA IN XI. FIGVRAS DIVISA IN QVA LARiN%
Cartilaginea integra cum ofTeHyoide fimulatque cartilagines particulares tres ex-
primuntur, qua: concurrunt ad laringis integraj compofitionerojporro
ctiam& EpiglottisatqueBronchiicartilago in
ciufdem luSi ii.figtexplicantur.

LIB.IIL
FIG.I
TABjcic:

.JC.
XI.

F<^.i.A.OsHyoides.B.B.eiii(3cmprocefrus,dequoin cap.de Linguaegimus.

C.Carcilagineatuberculaj&ligatnentamembratloiaalternarimpofitajquibus (cutiformisproceffi-
busjungitur.'
D.Scutiformis Cartilagolateralis.
lij.i.i.^.^.I.K.ScutiformisproceirusdiperioresolIi.
I.Hyoidisarciculati.
Fw i.j.P-Cartilaginis Crycoidispatspofterior.

Ffg.i. TT.Mcmbrana qi\x pofteriori parte cartilagines Bronchii nedlir.

Z.Aiperaarteria.
a.Cartilagoarythenoides.
riff.i.j.F.Scutiformiscartilagiuisfaciemvtramqueindicat.
a G.ad H.Linea prim^e Cartilaginis medio.
L.M.ScutiformisCartilaginisproceflusinferiores,quiTni.figuraaCr^coidiarticulantur.
F<T.4.dr5.R.Crycoidisinferiorregiocircularis.
4.5.6. S.lUiuscirculipofteriorfedes.
Y.Z.TaberculaduoCrycoidisquaearytenoidisfinuslubeunt.
Fig.j.cJ.T.CrycoidiscircuIarisIincapofterior.
N V.X.Car.
 14^ RegionisMedijeLibet V;
F^.6.V.X<^artilagini5Crycoidis finus vterque. ^f
N.O.Secles Crycoidis vbiprocefliishicoalefcunt.
F/^.7 5.d^ 9.)8.y. Arythenoidis partes du2.
F/^.8.5).J.^.ArythenoidisCartiiaginisvacuumquodmembranisclauditur.
<./.HuiusCartilaginislatcra,quibusCrycoidiarticuIatur.
f ^. Huius Cartilaginis proccflus lingulam hnguz efformans.
ri^.ji.s.DenotatkdemtertisCartilaginisfuperiorem.
F;^.io.S.N.Epiglottidisbafis,laringem(pe6lansfcutiformiCartilaginicontinuata.
ij.Epiglottidis apex palatum fpedtans.
jt.A.Epiglottidis bafis & apex palatum reipicicns.
Fi^.i i.Bronchii Cartilaginem demonftrat.

CAPV T IV.
DeTonfiUis,
r GmcParijitfUit.
I {Toiiji
CTonfilU.
fVocarttur, .L^tine,
j Anm
{^AttigidaU.
\_AngUce,The Alimnds ohtbe throji.
Subfi4ntiamh.ibeiHglandulofi(in.
ignrafruuntur,g!andulis cariwjis feuJpongijiJtmiU.Pro his vide Tdb.() .'Regionis infims, , I.l.
Situ naturali cuiltbct laringis lateri apponuntur.
Connexionemb.tba!tcumortf,<iofupremoOefophagi,vtE.E.locoanteacitato.EtF.Tab.ii.fequentif.
y, Vtilesfunt,adbHmiditatcsacerebr0def<endentesrectpieiidasatquetmbtbendas,quibuslmguam &omnia ino'
risctrcuitumembrabumeclent,quAqutdemaclioinfebribiuardenttbHf,qutbttshttmorefifxhauflits,eflper'
umttl r i^
^
^ quam neceffaria.
.glandtiU
C Apofiemate.
Morbis afiicitintttr, )lnftammattone.
videlicet ^Tumore.
K.Vulnere.

rPlanetisfolis,(l 1
?ro confieliattone fua exj \Jwi vcndicnnt.
{_Signisfolts.'^

Capvt V.
DeVuuIa.
'
Grmm,esl Gargarson.
Columna
> cum informa tali repcriatur, Ef tunc dgrotare videtur.
>. .Columelli ^
jLattnum
iiJomen, , ^f/,f^i^^^^,i(iQ vu^irnaginemprafefcrt^atqr.ettincetiaminfinaeSl, &prterhatti'
) ell ^ raliterje habet.

Gu>guiio,cu}iimuniter,( vtinrufteoreperitur ) quatenmintrafanitatislifnitesrept'

ritur.quamias Gitrgulio vtpluninumpro tracbea Arterta fumatur.
^Ar.glictm,TbepaUctofithcniontbe.
Origo , e^ a dttra matrc ctim eif portio ,nam pofiquam
, illa caluariam fupertorem egreffa eH ,fe dilatat & itt-

iraffat,ac pene carnea rcddtttir, tumpo(kaudos defcendtt, cuius ccelumfeu teilum vmuerfum tmo vero os in-'
tegrufn,hoc cflparicm tam tnfe^idrcm quamfupiriorcminuefiit,&adpalatt extremitatem duplex euadit,e-
longjtaquc ibi aliquantulum,fuK tmpltcatiuntbusparticulatnprocreat oblongam , vanis nomtnibus tnfigttt*
tavi,ridclicet b.mc qiiam Gurgtiltonem roc.imus. Dcinde mcmhrana hxc deorfum ventrtculum tenusfetm-
mergais,tnternatnemtunicamibtdcmconteXeretraditur.AtquehincfittantmiHteTvemrtcultim&osc9n-'
\ centus,vc rnum idcm illudre(puerefoleat,quodalteri noneUgratUHii
Ctiiiis SSubflantia,Cil mcinbranea& fperriiatica.?.
Ouantitas non esl nifiparua atdimenfio eiuseU longa.
Sitiis de:non llr.it tirper E.Tab.i i.

Tig!!raesliiifi.irglactei.tbedibuspfHdaitisgutta,cmus'parsfuperioreQ ndturahter loft^ior ,infertormagisan-

^iifia.

Vfus,
 DePartibusArper^Arterf^Cohtiguis.
147
(Vkarumfitquafivocis, virtutecumcummagmtudmed-
elegantia txertd
editur vocisjonus nam aerexptratuspnm
I : tnciditur,utque Imus refijlen^

Vfm.induplex, vidtlicet vt J ttaaeredvisfrahgituratqueformaliterdtftpatur: Eine ergo cR

quodi
medtcispreftantiortbuspartem iftam vtcunque laxamaut
p dtlatatam,noA
temere ejfe abfttndendam,admoneamur.
K.Humiditatem a Cerebro pracipttantem retineat.
' CdfusfeuprMtpitatio.

Apoftema.
^Morbi , funt varij videlicet Vultius.

Tumor.
j
Inflammatio.
l^Vlcus.

A P VT VI.
DeLingua.
{Grce,glotta.
Latine,Lingua.
Anglice,The Atcunge.
Siibftantiaml)akt,magnam &forteminradicei cuioshjoidesinfixume^ , Enautemhcinextremitatefu4
tenuis,matorifcelertt4ttsgrattii.

f tunica,oricommuni.Pro qua videftg.t.AAA.Tab. it.EtBB.&C.

Ligamentis duobus,partibus eiiis tnftmis annexis.
Offeadradicemipftiisftto,Voeidesdtil6,quod-^aftmiiatur,}luttKvari(efuntvtilitates.^
MuftulispluribHs,quorum al^fi^penortetufdempartiinfefuntur, atqueiftoruma^ioeH, vtlin-
gtiaadpalatum eleuenf-altj ttus lateribus affixi tpfam lateraltter mouent,alij tn infimam
eiuf
dempartem iriferti,illam deorfum vehuntatqueinclinant. Pro eiusmufcultsvtde D.E.E.Gftg.
i- J
Compont-J iTab.ti.

turex jArteriisduabus in eam intextis.

Venis duabus in tnfima eimparteapparentibus,atj^ hasfblemus in calidis lingua atquefaucium
af-
feiltbiis fecare.

Duobus tjertiorumparibm in ipfam difperfis,quoriim alterumeil moUe , quod a tertia coniugatione

in extremum tpftus truncumprotertftim,adfaporesdifcernendosdefttnatur:alterum vero eSldu-
rum, &a tertia coniugatione deriUatum , atqueper ipftm Itngua mufculos, quo motui eiufdem
Hocmem- Toluntarto inferuiat diffeminatur.
brum CoUocatur in ore tanquam/pecu quodam eipropno & a naturdpuparato, at yero ad baftn etus ofti -w affiaitnr.
Pro lingua aiitem cum epi^lottide. Vide Tab. ii.fequentem.
Vtilee!l,tamfSaporesdtfcernendos.
ad \Loquendtmuniisobeundum.
CDim:nutto,Ablatio&corruftioGuftus.
Melliftcatto &grauttas lingua.
Spajinusltngu.
Magnttudo & breuitas l:ngti<t.

^. ,. ~
ra- \Traulus,Ealbusdequomentionemfacit.
J y^^ J
Morbis vartis aftligi- , .
^ ..- r
. <AUicemt.6.tettn,c.i6.
ur,cutup iju
/Ranulalingud,dequaytti;slih.i.Setm>4.c.i-;.AHic.6.teitii,czp.i-;.
Apoftemata tingux.
Aduftio Itngua.
Sciffurdtngtu,dequib.K^i\s\ih.^i\iiCc.$o.&MtiuscAp.io.]ih.i.i&tm.^]
Bothor,deqiiobafts7.contin.it.i.c.i.y6,
^Auicenn.c.ii.ptxdi^.
ConfteHationem ha-fPlanetisfolis.^i
^ bet,ex \SignUfolis.Y

N TABVLA
 S
5140 ReirionisMedia:LibcrV.
TABVLA XL LINGVAM ET EIVS
Mufculos dercribcns.

FIG. I.

*^t^

piG. la.

^^"4 1. denotAt latm dextmm lingui.

A. A. A.Lingiiacum tunica ons communi inueftita.

B.B.Tunica: os fuccingentis poitio ab ore fecundum maxillsinferioris lateca diiTe^ai
C.Tunicae eiufdem parsapalatiintimo cum lingua praccila.

D.ProximuslingulE mufculus vel iuxta Falopium ollis hyoidis fextus.
E.Secunduseiufdemvidelicetlinguxmufculus.
F.Mufculus tertius.
'

G.Muiculus quartus.
Fig.i.H.Caro ex glandulis.
I.l.Ligamentum Lingu.T.
Fig.j.K.K.L.L.Linguae fubliantiamufculolaipfiufque fibrA

Capvt
 Capvt VII.

DeDentibus.
rGrcum,eRSov7i(.
fNomen s
LLatinam,Dentes.
Suhflantia,eUoffea.
{Superkrhquatuer')

Ittfertorhquatugr j
\ C Superioresjuo.
Numerus, eBii.funtenim Jcanini , vtdeLs

Horlim <^
^ Llnferiores,totidem.

j
Maxillares,io. quorum quinfSuperiores.\
'\^ quefunt \lriferiores. J

Nerut a tertta conittgationeproieduntyatque hi radicibus eorum inferuntur ,binc trgo tam frompta &fa(tlti
illorumfentiendt facultas.
VtilitasprCtpuaeU,nutrimentutninnntriculumimmittendumprmqMfactlimdigerttur,prparare,
CDijficultate ortus eorum.
Dolore.
.Corruptione &perforatione.
\,Morbi: funt haudpauci, cum afficiuntur Jvermibus.
/Cotfwjotione.
Congelatione.
Alterationecoloris.

K.Stridore nociurno.

Capvt VIII.
De Labiis*
fVocanturt 'S
LLatine,Ubia.
Subftantiam habent mufculofam,nam ex mufculis quatuor conflant^vtftatim dectarabimus.
Mouentur,motu volttntario.
^Numerus, quieSi ^.rDiioabvltimagenxinfiriorisoraprocedunt
nam \.Duoparumfubgenisexurgunt.
fOhliqui,quifunt quatuor,vtrique namque labio dua
Uafculos hahent varios, tn adfunt,vnus addextram tendens, alter ad kuam.
j quihus ohftruanda funt JMotus, Iintomninoreiiii
qtueSloiitfa- JReSiitottdem,quorumquidemduofu,
Hdxmem.
bra J eorum / rtus,videL ^ & reltquorum duorum vnus labium
lab fupremum
\ deorfumtrahiti&alterilludinftmumfurfum w-
L hit.

{_Compofttio,qiu ampledttur prter mufttilos,venas,artertas & neruos.

Vttliafunt,tamad fCibumquoufquebeneadenttbusprapareturrettnendum,
\vultusfeufactci ornamentum atquedecorationem.
Ftpira. ~\

Morbif vartis affliguntur , cuiusmodi funt jTumores & apofte-(^ Dequtbusomnihusagtt Auic. i.TetU
mata. Q cap.u.u.ij.i^.i;.
Vlcera.

yJCremor.

IW N Capvt
JjO AVtiilVJXIiJ ** WV4.ACW

Capvt IX.
De Ore.

CUemhranam commanetn^qua vndique veftttur tamfubtus quamfupra , de qui in cap. de Vuula meiitii-
nempkmoremfe(.imus,videltcetdeeiusdeniortu,qutmdiximuffuijfeadHramatre,atqueettamdeeiui

frogrejfu.

I orU compo- CDuo claudunt,vtpote quipendentemgenam tnferiorem attoIlunt,vnde requifttum eR, vt

ad tHud optu obeundumftnt magm & admodum validi. Hi atitem mufculi temporales
fitmt duopr
dpHc obferua-
dtcuntur , quifiUdantur ,nut vulncrtntur ,fequetur td^fapicule conuulfio,imo vero

fHM,vM.eiHs nonmtnquamfuferuementfebris, Caros,feudeliria, qu vtplurtmtmfuntfignalt-

Tria mufculo- K thalta.

rum genera, \Dttoaliifuntpradi^i(dHobusopfcfiti,&hios'^fumaperiunt,funt^prttdi{tis hngemi.

quorum Tiorts.
I
. I r^tioal^quirefpenureliquorumfuntintermedij, tamlongitudine quatn pofitione,aiuhr
tura ordinantur,vt os vartt ctrcumagant.
I

\..Pro oris defcripttont vtde Jdbulaiiifequentem.

TABVLA XII. PARTES GENERALITER

in ore latitantes demonllrans.

A.Tempbralis mulculi poirtio.

B.MaxillaEinfcriorisprocellusacutUs.cuitemporalismufculusinrcritur-
*Palatum.
fsoe
C.Maxillxinferiorisparsfiiiiftra.
D.Mufculus quartus didje maxilliin ote latiufls. V* ^
E.Gargareon (iue Vuula.
F.Glanduls ad Gargareoncm clatiores.
G.Glangulas ad Laringem humiliores.
I.Linguacum Epiglottide.
1.;.**^ f.
K.Arreriaafpcraamufculisdetefta.
L Vaforum ad Bronchia feu aCpevx arteri cartilagincs congeries;
.

N.Maxillxinferiorisquintusmufculusdigaftricusaborependenji
I
wf^rfs
X.Scapuls muiculus quarcus a ceruiceprodiens

%EClO
 ^n

RBGlO TERTIA,
CAPITIS SEV SVMMJE MICROCOSMI REGIO-
nisdercriptio, In libros quatuor
diftribuca.

i^omen,quodelicaput,qttafprmctpium,&totiitsfabric<thumanfu>nmita(.
'^- C Antenor portio,ptltf vacua,frons nointnatur.
\Stiperior,antmor,fynctput.
Pojitio, nam e~ ^Stimmttas inter fpctput & occiput,dicitur vertex,a centro quaftcircuH.
ts ^PoJ}erior,occtputvocatur.
Tempora tUa dicimttirjpatia,qu inter vtrunqueoculum
j atirtm reperiuntun &
y^actes,eiiomntidquodatotafrome admentum vfquefeextendit.
( Eptdermis.
fcommuneSi&^^Cutiivera.
I funt Spinguedo.
{Continentes,e- J (.PanntcultiscarHofns.
<?
p rCapilli.
Proprid,cufuf- \pericranium.
I
Partes qu mdt
\_ funt SCranium. rDura -)
tnfummami-
ni- funtfeu
crocofmi re-
!
[^ (^Mentngesdudvidel. J Kmattr.

gtone conji
fCerebrum.
derantur Covtet,funt- "^CerebeUtnn.

,
que "^Septem neruorUm parid.
K,Oculus& eittspartes.
fMemhranof*.
X.HumoraUs.
Vfus,qui enjj/iritusantmales conttnere,atquefacultati eorutA
inferutre.

Morbucquteffvel <
{Totius C
"(Dicitur <
(Cephalea.

iPartif l iHerr.tcranea.

(Solcerebrum&oculuminhomindextrum,mmuliefeftrtiflrum
fibtvendmt.
PlanetisfolU ^
Ex < )^^^'"^'*^'l'g<*<im,memoriam,&cogitationemfojlidet.
luna , cerehro etiam imperat,
&ftniflr9 in vir9mlo,in mlitrt
^ verodextro.
^Signisfelfsy.
[an/ielUtio < fl? 1 rt

ExfknttUcumfignts Jq V j^ J^

U \
1
=

N SVMMA.
 .

i;t Reoionis Summa: Libcr I.

o
.' -- SVMMARIVM.
fPrior,dc partibusproprijs comtnentibiu agit.

AiregionUmimcofniiufummidefcripUo- )Secundus,Cerebrum&einiorgana
defcribit.

nem 4.1xonturrunt libri, quorum )Tcrtius cerebellum & 7 .neruorum parta denmftrat
y.Vltinmoculitam axternum quam internum expUcat.

iiCfi^
SS?g@S?'
ttC&> "^JVfgi

REGIONIS MICROCOSMI SVMM^

LIBEK PKIMVS. *^kmt^^

PARTIBVS EIVSDEM PRO-

PRIIS CONTINENTIBVS.
C A P VT I.

i
MMMtff^ ?
De Capillis. ;

I ^

{Cnuei. '
fc ^,, .

Captlii. f ^m*A

?di. \m
Ori<;o,exfuligmofo&tcrrefiritertudigefiiomsexirementeproutnit. j-ry^A -'j-
Sedes,vtplurimumfimt loci corpons tn.tgis bumidi & moUes & cutu madhmnt
,
,foletej[e &}AtK AU-
denfa

ra,quemadmodum esi tUa crani) feu capitis.

t^ CPartes.ornatusgratia,coopertendas. \
Quornm <Vfus, eU ad <Crajfaexcrementaconfumcnda.
} icutem &- carnes defendeiid.u & muiiiendas,aduerfusfrigus exttrnum.
( RhopaUfis feiipilortm concretio m diutjibtlis.
Dicbophyiafeiiptlorimbiforcatio.

QuaJfatto,boc esl cafustnsqualupilorum.

A tropbiafeu nimia eorumgractlitm.
^Aridias.

Morbi,]Mi-^~ <Canttiesfeu in albumcommutatio.

/Yluxiofeu cafus eorum.
IAlopefia. . ,.

Colorispratiitas.

^NmtaJpifiitudo &i.

Capvt

l J/<
 .

De Partibus Propriis Contiaentibus 1/5

CAPVT 11.

De Pericranio.
{Pencranium.
-

Terioftum.
Oritur exfibrif tenmbm . ex durn mdtre ortis , & a concauo calua/u ex-
trinfeciis perfuturai emergenttbus , inqtiaquidem egrepone inmem-
TartkulariteryeHjjillamem- \ branamperioftium dtifamformantur didafibrd. Fro etusajpe^uvide
brana qu&fubcute capitifS Tab.i.fig.i.N.vt& M.e^craniujn.
cramuiHinuoluit,atquehc 'ConncHitur,cum duramatre medtantikn fibris fub cranio. VidcGGQ^
Tab.i.fig.i.EtHH.II.
Vtilis ell,ad cranitm inueftiendum &ad retinendum, nejpiritus anima-
Hoe velfumi' J ks atqueetiam vapores in ntmts magna quantitate egredianturperfU'
tnr / ^ iurarumfijfuras.
Gewratiter , dtque ita omnis membranafeu tunica immediate offa vninerfa inueftiens perioftium dicitUTf
Ham & illa ettam a dura matrefeu craffa meninge deriuatur.
{Morbtftintfra^io,tnfciftw,conttifio.

Confteliatio efty.exftgnisjexplanetii ^.

C A P VT I ll.

Dc Cranio,
(jrdCe,Cranton. x ^visy.

Nomen votatur {Caluana,

,

{ Cranium.
CCoronalts,a cdroHaregumftcdi^a, vlde
^ Nttmeru , funt (puzfHnttraf- J A.B.Tab.i
'Ver, inqut- I enimtres,at- Juerfa,rtdel. ^LamdoideSyaftmilttudinelitersgrtectK
busdtiorcjpi-
J queharum ^ L vtdcC.B.Tab.i.
(imtis, videl. ^ Vna efl dtreRa,fagtttalif ab cffgicfua dila. Vide E.Tab.i.
^
tarum 1 Ojfcia varia, CCoronalis,oftictiime^ ospupptsdifttnguere actteris.
Sunt qutnque \ \_ nam '<.Lamdotdes,dtutdttospixis,laud,feumemori<zaCteris,
futura , qua- s. {,Sugittalis,feparat duo ojfapanetario ab inutcem.
rumaliafunt r fSquamofajicdtclaafimilitudine,

I
CNomina , ^Mendof,a vulgo.
I Falfc feu Jpuri4 dua. , qua-J ^Temporales,aGaleno. Fro hisvideF.G.H.
Cuiut ^ rum
^ L Tab.i.

I
Vfus,feu offcitm, vt difttnguant offapetrofa , atqtte vt emit-
^ tant vapores lateraliter a ccrehro.
CDuotemportt}n,qufuturaf4gittalisdiuidtt,&appellanturpartetana.VideN.Tab.i.fequen-
Offapeculiaria 1 tis,&prc verttcis ojfa vtde l.K.Tab. i.

funtquatuor, jVnttm frenris.pcrfuttir.im coronalem a Cterisdttiifum,& hec ospuppis,oscoronale, &osfen-

videlicet, j fiiscomn7unisdicltta.tur.VideL.Tab.}.

j
Vnum occtpttis,eUque acierts dititjumperfutiirm Lamboidem, atque hoc diciturospixis,es
[_ memorix. Vide M Tab. i.

Officium,feu vfus eH vtramqiie cerebrt matremfeu meningem duram videlicet atquepiam , atque etiam ipfum
cerebrum,aduerfusaccidentta&miirm externas munire,atque tanquamgalia defenderg,
CFractura.
Morbitfunt ^^ifftira.

^lncifio.
y^Caries.

jConftellatiOfCommunis eftY

TABV-
1/4 RegionisSummjELibcrl.
TABVLA L CALVARIAM CVM SVTVRIS TAM
jn dexcro quam finiftro eiufdem laterc
demonftrans.

LfBJII na vi TAB.TT

-VI t.

A.B. Eft futura Coronalis.

C.D.Lamdoidcafutura.
E.Sucurafagittalis.
F.G.H.n.SuturacircuIarisfeufquammofii
I.K.Verticisofla.
L.Osfrontis.
M.Osoccipitis.
N.Temporum ofla.
Proca:tcrarumliterarumfighificationejquoniara de omnibuscapitis ofllbuspertra^arelongumnimis
forctjvos ad Cafpari Bauhini opcra Videlicct ad lib. 111. Tab.lL refercndos jrclinquo.

Capvt
 DePartibus Pr Jpriis Continentibus.
'/J
C APVT IV.
De Meningibus Cerebri
CMeninges.
'"'''''
rraemalia,funt
<^^jf
'fNomina, J UW4fm.
^^^ {^"tso^Duiramater,feumeninxcr44,
(
"^SpecialiaMdermK
LAlteriusPiamater,feumeninxtenui(.
fDurs matris,encraffa,&tnfuacompofitiom
duplex : hocquepn^
cipueincerebrimedmllto,
mquodadtnftarfuUufeuarcusctr.
c //i l '^"^^^^""^'^^^"^^^'^'^tur.VideHHH.fic.x.Tabi.prohacdeor
Suhftantta,qu.envaria,namS f^^-reflexa.EtGG.&PP.fis.uTab.ffubtenueOO^^^^^^^^
'"'*
J VV.fig.z.Tab.^.

I
PimatrU,eii tenuiU &
fimplex informa teU aranea
feu retu
I
^omexta.VttnEEE.fig.i.Tab.i.EtOO.fig.i.Tab.i.tftakce^
^ nbrodtutfaindtcatur.
^'^''''''^^^"^lWt^nt^trisefttnftartnembran^matrtctsChorionfetifecundtnadta^^ausexva

^"''^"'^M^Dur.matrymrtftarmembran.craff.^^^^^
tnqttihusoaofunt \
^"T'^^''""''^^^^^^^
inprtmtsobferttan-y,ZfT7'^T"'^^^^^^^
dlvtdeU^um 5 Zlal7^^^^^^^^^^^^^
I
z:::^2:z^'"'''''''^^^^^^^^ ^^^'^^rht.t^oZLX:^
CDura matriicumcranioperfibras.vide
GGG.Tab.i.fig.i. EtHH.Etl*i>jimt-
l /!mi
! Itter ZZ.fig.i.Tab.^.

Connexiff,videlicet ^^^'''"^^''^''^'^^'^'ff^mdtir^quampi&ciimcerebroMustenerammollttie
/ <^,,J'c^tamtenerttatemfttpramoit,mduritteitmpattentem,contracra'
L ntj&oftumajperttatemdcfendtmt.

''fi'"i"^-> &pUmmatrem
VCus Ce officium
Vjusjeu <, , nam
_ JS^^ri!^:^^!!''"''''^''
abiniurijsdefendere.

yimatrtien,cerebrtfubftanttam non tnodo nutrire,verum

etiam
Jpirittbus vit defttnatif mumreatque ditare.
CPhrenitis.
')Df5J6wG4/.4.decaufispnirca.i4.2.derymp.
Morbi, quifunt^< Strfen.
> cauf cap.7.5. de compoCmed.loc. cap. 8. A-
LCarabitus. J me.l},fcn.i.ma.}.c,u
ro
CPlanetis eft-l
Cenftellatio,qHAex-

i Lsigtiis.y^

TABVLA
 IJ6 Regionis S ummx Liber I.
TABVLA DVABVS FIGVRIS DIVISA IN OVARVM PRIMA
II.

mcninx'orafla;cei:ebram integrum inuoluens depingitur.Iri fecunda crafla me-

ninxrcmouetur&: tcnuis illarcuelacur*

II.

Fjff.i.vbi A.A.B.B.Eftcrallamcmbrana.
C.C.C.Eft hiiius mcmbranx finiis lertius.
D.D.Dudus venarum in membranam exciijrrentcs feu vena cerebri fccundai
E.E.Cercbri vcna quilita.
F.F.F.Venulx Caluariam pcrforantcs.
G.G.G.FibrxcralTimembran.xcoronalcmfuturamtranfeuntcs.
H.H.Fibrxcoronalem (uturam petforantcs.
l.I.Fibrilamboiiicm (iiturampencrrantes.
K.Tuberculum Caluaria: tinibus adnacum.
L.Cauitas in frontis oflc.
M.Cranium.N.Pericranium.
Fig.i.vbi A.A.A.Lrtcraftimcningisparscerebrumdiuidens.
B.B.Sinus cralTa; mcningis tertius apertus.
CiC.Vaforum iniciaex linli tertio in tenuem membranam.
D.D.D.Valbrum horum propagatio.
E.E.E.Tcnuismcninxfcupiamatcr.
F.F.F.Vafa (ecundum ccrcbri anfradus excurrcntia.
G.G.G.Propaginescral];cmcnibraii.tlatcrapcrci'.rrente$.
H.H.H.Cr.i(Iamcmbranadcorlumrcflcxa.
I 1 B E R
 ,

mm
LIBEK SECFNDl^S.

CEREBRO ET EIVS OR-

G A N I S.

CAPVT I.

De Cerebro in genere.
Comu.eR ajpemate.vnde & album eft.
Suhjlantia,eft mollU,Uquida & medulUftmilis,quo quldem impreftiones &proprietate;fe}iftbiles mcliuS; am-
ma operantefttftipiat.
Quantita6,eHmaiorinbominihusquaminbeftiiseimdem molisftudimenfionis, qucd qutdem a natura idco

compktum esijVtplura in eo officia, &per conftqucns,oficm,ts comprchcnda:.

( Anteriore)n,cercbrumdtclum,qumollwr,albidior,&amplteresip0fterio-
^lnpartem ,vi-J ri,vide C.lSI.B.Tab.^ftg. i.

Diuifto ftt vel J delitet ^Pofteriorem,qu cerebeilum dicitur , bccque minor & durior exiftit iUaaH'
P L teriori,videA.H.D.E.Tig.i.Tab.^.

j
Secundum mediiim defcendendo,qu.im quidempartitionemfulxfacit,.ttqHe b^cpartitio no n
L tHadprofundum.ProcuimmodidiuiftonevideA.A.B.B.fig.-\.Tab.^.
( Externafeu Geometrua, eft rotunda quo qtiantitate capacmforet, & tn aclionefaa mobili us^

vtpervtrafquefiguraivtdereitceatTab.^.
CExtrinftcus tnteftinis aftmtlatur,nam varijs gyrit & circumuoluttomhiis
terquetur.quodquidemnonfitadtnteUigendum, iuxta Eraftftratiopi-
I

Yigura,-' S nionem,namftc & aftnus tntelligeret > vtpote ctmis cerebrum taltbus tm-
mterna, &ei pltcationtbusfabricatttr,fedideo imprimuntur huiusmodtgjrt in cerebro,
folumodopro vt pia mater (qu ex venis & artcrijs contexttur ) altitis tn eiusfubftan-
c pria:qu tiam tam nutrtttonis quam vtuiftcationis caufa penetret. Fro gjru fetl

anfracliscerebrivideCC.Tab.'yfig.i.&AAA.BB.fig.i.Tab.i.EtDDD.
indicatdiuiftones.

yjntrinfecus:cafeum recentem reprxfentat.

^
Ctnus -^Tetnperies,eH frigida&ftcc.i,atqtiehtnvult Htppocrates,qttodcetehxumCitCc6^fcigi(ii8c^\atinoCi.
?Motus,eHvoluntarttis&non inuoluntariusautcoaifus,gatideti^Sjftole & Diaftolenon altter quam ipftim

cor,&inDtaftoletrahita.retiadmirabiitjptrttus t*m vitales quam n.tturales,& a nartbusaerem,ac in Sj-

ftole interioresfinus coarilat,& animalesftiritus efuperiori ventriculo in tertium &quartum,atque ettam
tn fenfuum organa perfundtt.
rExtra,eH cineritius.
Color < Intra vero,eflalbus,quo ipfa anima omnes colores meVtus mediantt hoc colore percipi.it , vtpote qtii CO'
(, lor eft omnium reitquorumfufceptibilis,& ipfiiis nuUus.
Sittu,eft in loco eminentiftimo quo tanqiiani in arceforet tutum , & bac decaiifa oftibus vndij^firmifimis mu-
nttur&circundatur,cerebruminfuapofttioneindicatAA.vt&BB.cerebellum,fig.i. &i.Tab.S.
cNon eft ille cuius meminit Ariftot.vtdclicet ad cordis refrigeriumfedpotius vt docet Galenus.^.iic v fu
Vftts, J partium , adjpirituumantmaitumgenerationem , &ad funiltonum antmaltum executio-

{, nem.
t VniuerfaUsyfunt Apoplexia &c.
Morbi t^

Cui cerehrum,medHlla & nerui, & ocutits dtxter dantur.

(solit &
Cui cerehrum oculusftnifter attrtbuitur.
"i.Cui memoria &
U.c cogitatio attinet.

(Vlanetis
-]
^CoftellatUitx cum
^ftgnU

Jignif y*'

CapVt
 ,

ij8 RegionisSummaeLiberll.
C AP VT II.

De Particularicerebrilnquifitionc.
''Talx.

Cerebrtfintu.
Corfimcallofum.
Etfnvetitriculipriores.

Plexits choroides.

Procelftis mammiUares.
In aridtomiapartium cercbri,crcerebeUi in- jTorntxfeii corpus camcratum.
qmfitione , \uc ordtne jpectanda ventunt "Sseptum liicidum.
Ventriculuitertiiis.

Ventrtculusquartus.
Rettadmtrabik.
CerebeUum.
Septetn tieruorutnparia.

^ Oculiis cum cohmntijs.

Capvt III.

Dc Ccrebrifinibus.
^OrtuSyO. qtiadrtiplici dur tnenmgis circapofteriorem capitisportionem itnpUcationeproNCtiit,nam ituer huiuf.
modt compltcationesfitm feu camtates ctrebrifangutne refertafiunt , vtpote in quas vena tugulares tnternx
pettetrant.
'Diiopriores,adcercbri bafin iuxtaoccipitium , vbtfcilicet ven& iugulares infurgunt ,fitt funt.
Hosfiims indicat. P P.Q^fi^- 1 .Tab.<,.Pro pritno crfecundoftnu vtde SS. T T.fig. i.Tab.6.
Horiiin Tertius,a duoriitnpriorimafcendenttttm nexufeu vnionefit : n.tm hi diwfiirfum adfuturatn
] Lamboidemfurgentesinvnicum tranfeutitfeu concurrunt tcrtiiim,quifcctmdiimcapttis
longttudimtndtrcdefubfuturafagtttaltprogreditiir, atq^frotitu bafinpctit , vbttavdctn
Numerus tU in ofie Ethmoidc deftnere obferuatiir.Dent^ htituf vtafeu ttioi us ati^pofitto afaUisprcgref..
quaternariits fuafiigttattir. Pro Tertiofinu ridcBRfig.i.Tab. i. Ef CCC.fig.i. vbi BB. & CCfigA.de~^
^tiam horutn tiotat illum aperttim,vt CCC.fig.i.claufum Et lEE.fig.
: i. Tab.^. Et HH. Et vfdtALM.fi-
militerpro tertijprincipio vtde S.fig. t.Tab.^.
Quartusfitius , qucmdeltntatdtiriftnatrtsplicatura inter cerebrum & ccrebeUumimienien-
quem torcularvocant. Producluab hocfinuvide F. Fig.i. Tab.i.&
diisefi.into ipfo loco

GG.Etll. EtKfiiniliterH.fig.i.Tab.j{.EtI.K.L.ftc&T.denorat quartumfmum aper-

tuminTab.^.fig.i.

C APVT IV.
DeFalce.
''yiemen,deriuaturafimilitudine.
Origo,esladura tnatre.VtdeDD.Tab.^.fig.j.
Sub}iantia,efieadetncumilladtir m.nrif,nihil eiiim aliudeHlmqtiatn durameninxradupiicata.
Ouantitas,en latiortnpartecapitupofieriori,inantetiort vero angufiior,feuacutior , Pro hac rideN.fig.i.

.S Tab.^-
cutus <Sttus,adcorpus vfqtie caUofumpenetrat.
Eigura,efl infiar falcis,quogramina metunt.

Connexio,cumcerebrofitperneruiilos&venulas.
Vfus,e[icerebrumfecundumloiigittidinem inpartesduasqHalesdiutdcre,dextramfciltcet&fintfiram,vtU-
- fa vna earum,alterafana tnanere queat. Vide IU.fig.i.& AA.BB.fig.i.pro dittifwnt.

Capvt
 DePartibusPropriis Continentibus. 59
Capvt V.
De corpore Callofo.
IfiJomenia duritkfeujimilitudine oritiir.
Subjlantia,en durior illa cerebri, venUq^ omnimodo efl orbata.Hoc corptts indicaturper LL. Tab.^ i.Lt lU.fig.
.fig.
. z.&KKfig.i.EtRRR.pro^iusinferwrifuperfic(e.
Huius <Color,eficandidus.
'Connexiojfit cum cerebrifuhflantia, nam vltra corpus Im non penetratfalx.
tVt diflmguat cerebrum a cerekllo.
Vfuf,&officiumeSl ^
l,Vtfeptumlucidumfuflineat.

""
TABVLA TERTIA IN QVA CEREBRVM MENINGIBVS
cxutum,& falx,& corpus callorum deteguntur.

LlBJII ^J^^S^^TAB.VU.

Jfijjg.i.A.A.Eftceiebriparsdextera.
B.B.Eftparsfiniftra.
C.C. Anfi-aftus cerebri.
D.D.Procedlis durx membranje quf eft ipfi falx.
E.E.E.Vafbrum iniria ex rertio finu in tenuem membranam hic abrupta.
F.Dudus a quarto finu,&c.
G.G.IIIius duftus propagines in candcra membranam furfum excurrentes.
O 2 H.H.Sac-
i<^o kegionisSummxLibcrlL
H.H.Sacculi ab humiliori (ede tcrtii finus in proccffum diiTeminari.
I.I. Principia valorum,qu3E a quarto finu m tcnuem membranam feruntur.
K.lnitiumvafiaqucrtofinupronati,quodrubforniccintertiumventriculumadplcxusconftitutio-
nemexcurrit.
L.L.CalloIumcorpuscerebri.
M.M.Smusvtriufqileadcorporiscallofilatera.
N.Proceirusfalcisporcio,qua:feptoolfaftusorganiconna(citur.
O.O.Tenuis membrana.
P.P.Crafli membranar portioncs reflexa:.
Iw^^.i.A.A.A.B.B.Cerebrimedullajparsdektra&finiftra.
CC.C.Cerebriportioablata.
D.D.D.Diuifionesieulineaaccrebrianfradibus.
E.E.E.E.Cortexcerebri eius meduUam ambiens.
G.G.H.H.Cerebri mcduUa.
l.I.I.Corpus callolum.
K.K.Calloficorporisportio.
L.L.M.M.Venrricukiscerebridexter&finifter.
N.N.Siniftrivencnculiluperiorisfedisportio.
O.O.Plexuschoroides.
P.P.VeniEgraciles ventriculisconnate,&c.

Capvt VL
De dliDbus primis Ceicbri Ventriculis.
(Antiqiws ( quimnnifttresagnouerunt cerebri ventrtculos) vmuprmusfeuanteriorventri'
fjSomen, iuxta J culus,diabanturiUaduoforamina ohlongaanteriora.
pRecentes ( qui quatuorpofuerunteiufdem ventriculos ) bmi anteriores feu fupertores di^itan-
L tur.

Ouant'>.tas,ab anteriori cerebri portwneadpoflerioremfeextendit^funt etiam anipli &profundi, horumque ea -

uitatcs tenm membranu inuefiiunticf , Denique hi uteris duobus infenonbus mawresfunt. Vide XX.fig. i.

Tab.^.Et TY.
Tigura , eRoblonga,& infiar aurium htmanarum anfraluofa,etiam duobiufetmlunijs , quorum cornua coH'
trunomorejlutuunttircvmp.iraripoffunt,qu&depfngtmturtalimudo.

.]) ([. ProbacYideD.E.Tab.^.

Poftie,en ifi medietate cerehri & kfepto Imdo ab imiiceni diflmguuntur. Pro bnc qiixre LL. MM.fig. i. Tab.^.

Cr NN.
ChimtmvtfitfedesphantafiA, qutc tn eorumangulo
anterionfedem ftbi rendnat vtpote tn quo loio il-
,

la-fpcifs a fenflbilibus p.irticuLiribiis deriuat,t>,

retinet.

Dcinde vt eorum parspcflremalocusftt in quoima-

ginatto fita, medtante quafpectes aphantaflare-
CtncritH$ , eil tentappri:hcnduntur,componuntur,diuiduntur,
atqueeartim bxcab tUadifcernttur.
Dcmqtic in eorum purte intermcdia rt manflonem
fuam babeat fenfiis conimants, cuiuseffictumefl
fl)eciesafenflbuspurticuLiribHs delatas apprehen-
Vflis. dere.

Qijorum CSpirituum animalium prsparattonem , fiintque or-

) ,

^Sp:c;alts , cH ^d ^\ ganabocopusperficicnttuplexusihoroidcsdicThdt
^,(,^ ^|^^_

1 infptrationem&expirationem, & adodoresrecipi-

e,ido.<ptrproceJfusmammillares.

Morbi
 De Partibus Propriis Continentibus. i^i
'^to,/(pif4fw,corflr/;o,(/e5tti&/R4/;n.Cont.tr.8.cap.i.e5i'^;.ibid.trad.j.c.4.
Corriiptio imaginationisfeu Delirium- ,

Suheth,Caros7fofor.
SHperfltiavigilia,Sabara.
Amentia,Ji9ltdita4.
Morbi
<.Vertigo.
funt
fScrotomia.
ZB(;Kte,vf<i:fP<f/jlib.3.cap.i5.j4J.tr.j.cap.5.

Epilepfa.
K.Coma,Cataphora,qudiafubcthquodammodifferrtfadunt.
^Sol.
'Sol.

.Tlanetis J
CSolis,
<
Luna.
|j^
^ lcumfigms,vt in Cerebro.
^ ConMatioex ISignis.y

Capvt VII.
De plexu Choroide.
_ rcommuntrer,plexu5choroides,chonformisi&reti(ularii,
rVocatttr, J
iAb Andrea Laiirentio rete admirabile.
Oritur,aret'..idmtrahilhquodetiamfuamorigmandedticita?iamatre.
Componitur,cxvenularum&arteriarutntexturalabtrinthica,pertenuumembranportfunculamexcurren-
te. Vide F.G.H.fig.i.Tab. ^.Et O O.&P.
Tigtiram, habet exttmof^ttis inuolucro Chorion dt^oftmilem,Ynde & choroides diclitatur. Pro hac vide M. N.
i fig.z.Tab.j,.
Hicautem Jcollocattir,invtroqtievetitriculo anterionin qutbusfuperhumoremhmpidumnatare cernttur. Indicatur eiut

/ fitiisper00fig.2..Tab.:,.
l^umeroesidiiplexfecttndtimventricttlorumcerebnanteriorumnumerHm.VideOO.fig.i.Tab,4.
-VnoreHadexpirationem^injpirattomm , &efflationem in ventricMos cerebrt anteriO'

res:moueturenimcerebrumperSjftolen &Diaflolennonaitterqtiamipfumcor.
Poftertor,vtJpirittu animales adhiicgrojfos & inftarftimorum contineat,vtpots qui hoc
Vfum h/tbct dupit- . J tn loco coqtiuntur , prdparanttir & attcnuanttir priu>qti.im adfenfum naturalem
,

perueniant, cutusfedeseR ventruulus terttus , in quo diitonim ffirittium pmparatio

cem,quorum ^
j
abfoliiitiir & perfictttir,vt tandem ad vltimtim ventricultdm , quarttimfctitcet ( qui

V, inpartecerebellipofierioTtfttus eSl) traducantur.

Capvt VIII.
De proceisibus mammillaribus,
CNomen afimtiitudinefibc vendtcant.
j
Numerofuntduo.
\ FiguraapparentduotHberculamamniiUartimpapilliifimilhma.VideCC.fig.i.labZ.
}ll<^ofitionemhabentinprAdiclorumventrtctilorumanteriorumparteproftindion,funtqueadmodumadnarium
) os{ qtiod eH crtbri inftar & Ythmotdes diBum )propinqui,tn quodetiamferuntur : Pro bis duplict modo aC'
j
ceptisvideCC.&J-T.Tab.S.
^Vtilesfunt ai rejpirattonem & adodores rectpiendos pcrquam neceffarij.

O i Gapvt
itfi. RegionisSummseLibcrlL
Capvt IX,
De Fornice.
CTomx.
(Latimm, jTeJiudo.
'^ )Corpus cmtratuw.
n<lomen
^ "
<
} {pftUoides.
I

I
^AnglicumTheVault.
\Figura elipontis tnftar,&fofteriortparteduohus cruribus,anteriori vnico tantunifuffnlcitur.Pro eius fuperficit
Ctaus ^ tnangiitarivide S.T.V.fig.i.Tab.4.& AAAftg.i.EtB.C.

PofitioeitdtreitefHbcorporecallofo.VideS.T.V.fig.i.Tab..^.
Vfus en,nepermitteret cerebrtfubftantiam tertitimeiujdem ventriculum fita mole fubprimere : vndefit, VtlH'
V. terponderofanicerebrifubftanttam&ventriculumiUumarCHsfeufuUtmentttnjlartnterponatur.

Capvt X.
De fepto Lucido.
r Vocattir ita afepiseffigie mn aliter quam Diaphragmafeptum tranfuerfum afepti imagme: dtcttur etiam^e-
,

j
cultim.
[Orttiir apia matre,qiu in hoc loco dupltcattir.

S>tpd Jsubfiaittiam h.tbetfiibtikm, rtpote qtiit nihil eRaliud,quam tenuis cerebri membrana redupiicata.
/Pofitionem ftiam habet inter corptii callofum &-camer.itim.
Vttlecstaddextriim anterwrumctrebri ventrknlorumaftntftrofepitrandum> quodquidimideoerdinauitna'
J

\^ tura,vtfi vntis acctdcntc altquo kdatur^alter incolumis euadat.

TABVLA
 DePartibusPropriisContmentibus. i^3
TABVLA QVARTA CVIVS FIGVRA PRIMA VENTRICVLOS
binosanteriorcs,&corpuscaIlorumacerebrofeparatum,reflexum, & a feptodiuulfuni
cum foramine cxhibet> fecunda fornicem fuHum retra6lum vt vafa ei fubiefta
confpiciantur demonftrat.

LIB.IU TAB.VIII.
FIC V

lig.i.vbi R.R.R .Cnllofi corporis reflexi fiiperficies inferior.

S.T. V.Forhicis fiiperficies triangularis.
X.X.Septiventriculoium parsinferior.
Y. Y.Septi fiiptrior pars callofii corpori continua.
f^.z.vbiA.A.A.Eflfornicisfigurainferior.
B.C.Anguliduofornicis,quibusventriculiscbntinuatur.
D.E.Ventriculusdexter &
finiiler.

F.G.Arteri^ekCarotidibus perinferiorert ventriculorum fedetn ad plexum chotoidem efForman-

dum confi:endcntes.
H. Vas a quarto finupi odiens fub fornice,& in tertium ingredieris ventriculum.
I.K.L.IlliusvafisdiuifiojCuiusportioventriculumdextrumK.alterumfiniflrumL.petit.
M.N.PlexuschoroidesabarteriaF.G.&vafeH.conftitutus.
O.O.Venulae per cerebri ventriculos a vafis K.& L.produdae.
P.Alis venuli ab iis extra ventriculos ad tenuem membranam difperfas.
Q^eatusatertioventriculoadpeluim. ^

R.S.Canahsfeufinus ventriculorumfubflantis infculptipituitamadmeatusorificium deduccntesj

o Capvt
i<5^4 Regionis Summa^ Liber li.
Capvt XI.
De Tertio Ventriculo.
fAfttii,&paGaknoMcdm%dmtur,vtpoteintnediemterdmiiiosfupcriores&qHArtum:vel
''Nomedd-J quatenttsinmedtoquaCiJpharicicapittscollocdtur.
tttr vel
l^^b otdtne, &ftc dicitur Ventrtcultis tertitts.

Subftfi.ntraefi nthilprmrdmrumpriorum ventrtculorumcemurfusfeH comtnunit cauitasin quamfuperiorum

yentriculortimpanesprochuioresdehifcunt.
Quantttas eH longtufcula reclaque , & ab mferiori adpofteriorem cerebri partem lendtt eius dimenfto in lon-

gttm\quareftcilltmtim esl ab hoc ventricttlo in quartttm emtttere Jptrittts antmales tam abfolutos , qtitpoRea

adneruos &ft>tH.i medtillamdeferuntur.Pro vcntrtculi terti) ad quantim ynione cum nattbus. Vide I. K.fig.
i.Tab.6.
Fofttiofitdire^efubcorporecallofofeufornice, vt ab ijs acerebrtfuperpendentismole&cotnprefionedefenda-
tur.VideH.fig.i.Tab..^.'EtL.tndtcatpartemeittsantertorem,tn Tab.^.fig.i.Et I K.fig.i.Tab.6.

fVnuseftantcrior ,
qutadcerebrtbaftnfupra osJpheroidesfeiUm defcendit, & perhancmeatum
purg.tnturpitHttoftpr&dtilorum vcntnculorumfttperfiua : e^i hic meatus tenut membrana in-
tiejhtHS,qut cfiprtmo btior, deimleadinft.tr tnfundtbttii paulatim :n angufttim procliuis ,acob
ha/ic caufam tam infiindibiiltm qiiam pcltits abAnatomiftis nunctipatur. Vtpoteper quod tan-
quamper mantc.im Htppocratica pttuitaccrcbrt inglandempituttariam { qti&pelui fubijct-
tur ) deftiHat ,
quxgltnspittittam defcendentemfactlltmeebibtt, ac tandetnperciinetfaramina
inpaUttim tnfitll.it. Meatiim .id Peltiim defcnbit Q^g.i.Tab.^. Ef vide K.S. Ef vtde l.fig.u

Tab.s.&vtdel.fig.i.Propeltit &glaiidulavtdeE.F.pg.'^.Tab.6.Porroinfig.^. A. eslglansB,

Peluts C.D. E. F. ducliis qiiatuor adpittiitd egfeffiim : Etforamina trtaper quorttm O.piiuita.
Meatus
defcendtt adpelutm indicanturper O.P.Qjig.i.Tab.S.
duo,quo-
( Glandtila nucisptnexftmilis^quaConarium&afimilitudine
rum
penisdicttiir.HaHctndicatL.Tab.yfig.i.EtH.fig.^.Tab.6
Iminentiit etiam diu a tergopenisfttd,qu<c ttidcm .iftmtlitti-
dtnenatesfiuclunesdiciintur,fnternates veroforamen ad~
en,qu0d ob hocanus dicttur,per quodfit atertio ventriciile
Alter pofierior & priori amplior, adqu.trtiimprogrefito.HdsindtcatM..N.fig.i. Tab.yEtF.
Cuitts
qut ad vcntriculiim qu.irtU7n viu G.fig.i.Tab.6.
prahet. Et in hoc meatii hipartt- Extubcr.ttiones ettam du aliifub natibus apparentes, qu&
ctilt confpiCtcndfi oJferunt> vi- tamproptcrCttumquamobearum effigiem tefies feutefti-
del.VideK.fig.uTab.y cult nunctipamtir. VideN.O.P.Qjig. i.Tab.^ . Et D. E.fig.
i.Tab.6.
Parttctiia altcra in anteriori teftium fedeconfpicitur , inplig*
ad tcrtitim ventriculum tcndejite , qu pubcs multebru
dtclttatur, vtpotequd vulutt/peciemnonineptetmevero

^ pervptimeprsfeferre obferuatur.

Vftis , \>tfit
('e-JCogitatiux,cuiusefidititdere,componere,& vnumexalioinferrt.

des vtrtutis \ /Efiimanus. qu<e infcnfata exfenfatis ehcit.

( Manta &furor.
[ Mel.inthoiia.

Morbi futtt rLjcamhropiafcu Infama Cantna.

Congelatio,Catoclje,Caialepfis.

Hereos.

UAlicnattoratwnM. ^.CogttattUA virtutipneli.

Solis'
> Cerebriim regunt tn genert.

Pldnetis

Ctim p-
gms
a
xConfieliatio ex-

Jignisfolis.y

TABVLA
WW^; W.f "
DePaftibusPropriisContinenitibus* 3^5

TABVLA QVINTA DVABVS FIGVRIS INVESTITA.IN QVA-

rumprioricerebriportio,quxvencricuIosruperioresefformat,&:cerebelloincumbic,ab-
lata,& vasquarci finus a plqxu choroidum auulfum eft, vt cercius vencriculus &
craflTus me-

ningis finus confpiciancur.In pofterioricercii vencriculi dudtus cum tcftibus di-

uifisfimulacque ccrebellumcrafta meninge denudatum de-
monftracur.

|\
t/g.i.vbiA.A.B.B.Suntcei-ebriportionesadhucincaliianarelidiae.
" C.CCLineae cerebri anfraiftuum verdls cerebri bafin.
D.D.Cerebri cortex.
E.E.E.Cerebri medullaalba lineis circumlcripta.
F.G. Arteris Carotidis portiones.
H.Ventriculitertiihumiliorfedesdiflenta.
I.Meatus anterior ventriculi tertii ad peUiim tendens.
K.Meatus ventriculi tertii pofteriorad ventriculum quartum conducefis;
L.GlandulapinealisicucerebripenisjCuivasVenofum V.incumbit.
M.N.Nates & teftes cerebri.
O.O.ProcefTuscrai&meningisintercerebrum & cerebellum.
P.P C^Cl^inusprimus &;(ecunduscraflaEmeningis.
R.Torcularieuqiiatuoifinuumcongreirus.
S.Teriii
 '

i66 Regionis Summje Liber II.

S.Tertiifinusprirtcipium.
T.Quartusfinusapertus.
V.Quarti finus vas reflexum &
abruptum quod in ventriculos porrigitur,
X.X.Cerebellumtenuimeningciiitedlum.
Y.Dudus a quarto finu in tenuem meningem,d quaCerebellum teftcs teguntur. &
Z.Z.CrafTxmeningisfedescumoflepetrDibaudKUsorganacontinente.
F'^.i.A.A.B.B.Cerebriportiorefidua.
C.D.E.LinecCjCortex & meduUacerebri.
F.G. Arteria: Carotidis portiones.
H.Ventriculitcrciiparsanterion
I.Mcatusadpeluim.
K^Meatus aiter a duftu L.ad primum meatum Ldelatus.
L. Vent riculi tertii pars pofterior ad quartum dclcendens.
M.Glandulapinealisinlatusdeprefla..
N.O.P.CVTeftes&nates.
[ R R.Cerebellumtenuimeningelnueftitum.
S.S.Vaia tenuem meningem miplicantia,a quibus ramuli.
T.T.Adarterias carotides.
V.V.Craflameninxquae ce. ebelluminueftiebat.
X.X. Va(a acrafl!a meninge in tenuem fpar(a.
Z.Z.Craflas meningisad Caluaris nexum denotant.

CAPVT XII. *

De Ventriculo quarto.
Csimilitiidine&figtiiitellcalamiiifcriptontis.
tiomcn, ve/.i\
L Sittt & ordineeU ventrictdtu quartus.
OuantitM e^ vCHtricidu prai edentihiu luinor cH cauttoi luc irt principio amplior ,
, infine vero verfusjpinaletn
medtillamadinfiarcalamt fLrtptorijCo.irclatur,esiquebic meatus,per i}uem fpirttm ammales tranjeunt , ad
fpinakm mcdulUm Proparteenis pofieriori videI.fig.i.Tab.6.Pro eiiis apice vide O. Qupmedo in}met me-
:

dulk,videK.L.M.]<I.fig.i.Tab.6.
Vigura babet effigtem cal.tmifcriptorij, vtpote qu tendit adformam pjramidaletn,e!iq^camtas hiec tenui mem-
branaobduCla.Proeius eijigic & calami mucrone vide O.Et K.L.M.O.fig.t.Tab.6.
KPofitw cH mter tertij ventriculi caudanho-fiinalis medulL originem in etus vcro initio adeslforamen illud inter
Huius < nates aniis di^um,adquartum ventrtculumpenetrans,per quvdfpiritusanmales atertto ventriciiloadquar-
r tumtranfeunt.
(imaginando.
rSedesmemoriis,eilgj quafianimthefau-J natwcinando. y.coaceruantur.
Vfiis ^
efl dttplex,eR e- rarium,m quofingida vel Lintelltgendo.
"" ) fSucemedulla.
LPrinctpium & origo-lyj^gtjn^facultatis.
rLethargia,qiueIlapofiemacirca memhranas,a caufafrigida.
Morbifiint '10 memoru.
<yi^ijg
JOonfteilatio eUeadem qu&fupra.

TABVLA

*
 De Partibus Propriis Continen cibus. i6y

TABVLA VI. QVATVOR FIGVRIS INSIGNITA QVA-

rum prior cerebellum fupra cerebrum protradlum demonftrat,quo inierior
eiusfuperficies, &fpina:medulIxcauitasconfpiciatur.Secundafpmalem_mc-
dullamcumglandula,teftibus,natibus,&quartumventnculumdete^it.Ter-
tia CaluiE partem explicatper quametiamnerui optici denotantur.
Quartapeluis ere6tE & dutStus 4, pituitam a glande dif-
fcrcntes difpofitionem indicaCi

TAB.X.

Fi^.iJ ^4 A. A.Cerebri portio in Caluariaadhucreli^la.

B.C.D.Cerebelli partes tres reflexae tenui meninge inuolursjac dorlali medullffi connat<r
E.Proceflus vermiformis pofterior.
F.G.H.Spinalis medullxinitium e Caluaria ad H.procedens.
LVentricuIi quarti pars pofterior (pinali medulis adiunda.
K.Va(aincerebeIlumavafisqu2 in primum&fecundumfinumexhauriuntur.
L.Va{aaliaacraflaintenuemmcningem fparla.
M.N.Neruorumparquintum&fextum.

O.Apexquarti ventriculicalamimucronisfimilis.
P.QJR..CaIuari2finuspofteriorprocerebelIifede,crafIameningcadhuc obdudus.
S.S.T.T
1^8 RegionisSummxLibcrll.
S.S.T.T.Sinus primus &: (ecundus crafli meningis.
P/g.i.;<jttdAA.Spinal!smedul!a;partesacerebrofe<ft:c.
B.C.Ssdes quibus ha:c medulla cerebro erat adnata.
D.E.TLfles.F.G.Natcs.H.Glans pinealis.
I.ad K. Ventriculi tercii pars ad quartum cum teftibus.
K.L.M.N.Ventriculi quarti pars in meduUa incifi.
O.Vcntriciiliquartimucro.
P.Sedesqualpinalismedullacaluariamegreditur.
Fig.j.ptiA.B.Neruorumluntopticorumportiones.
C.D.Arteri.-cfunt Carotides.
E.Peluispropendens.
F.Foramen cralla: menmgis,per quod peluis glandulam pctit.
G.G.Neruorumparislecundiportioncs.
F/g.4./(7K4A.Eftglans.B.Eftpeluis.
C.D.E.F.Meatus (eu dudlus quatiiorad pitiutx cgrefTum.

Capvt XIII.
De Rete admirabili.
CiJomen b.tbet a texturafua. admlrabili.
! Comfofitiotmnpoftdetexanertjs tenuifimU ( qnAfumramuli feufurculi earottdarum afcendcntttim) con-
-/ fltitam.yideA.B.Tab.^.OuoniodoautempropagineseiuiperramoscotiiunganturindtcatC.D.Tab.y.
^Collocaturfupra medietutem ofis bafilaris in dtre^o colator^^hocq^fiib ipfo ccrebro , vnde ntfi detrdbatur cere-

j
brumnonapparct.VtdeE.Tab.-j.
\j'ttle eft vtfptritiis vttales a corde ad cerebrum afflucntes contineat.

TABVLA VIL IN QVA RETE ADMIRABILE

> Galeni indicatur.

A.B.Sunt artcria: Caluariam fubeuntcs, &rete mirabile conftitucntes.

C.D.Suntramiperquos rctisilliuspropagincs coniunguntur.
E.Eftglandulapituitaria.

Capv*
 msz
DE CEREBELLO ET SEPTEM
Ncriiorum paribus.

#
"^Capvt L
DeNeruisin^encre. r
animaksfaciUiispermeare&penetrare qmant.
( Subftantia esl moliU &porofa vtpcr eamjpiritus
quo ab cxterms iniurijs tu-
Compofiito tam tenm quam crap membrana enpradita ,
eiiis fuhftantiaeffet

tior&fecurior. -
, , r , ,

bafi ,hocq,i>rope vcntruidum tennim,

Origoeiliiixta AnatomiftarumreccntiorumfententiamaCerebrt
untra Galem opmionem qut diclum csl) eorum ortgmm ccrchcllo afignat.
(m
i Dcxtrorftim.
'_*!*
rSitufunt< i "

miugationes qu&) Isiniftrorftim. <

Diuifio eH in paria feti *'J|^_
\_Numerofuntfcptm. _^
qmdlibet corporUmembrum de-
rruseHvtTfmamm,perquodJpiritustamfenftbiles quammotiui ad
qunieruii(aret,iUe&fenfu& motu dejlttuatur.
feruntur Vndeelegamerfequttm quod
:

InNcrttogene- .M \

rdlterfumto "x
Spafmus fcH
Clnanitiene:

Repletione.
r i

cmtulfio
V LperioilUigantiam.
i
iiii^ II

Mitrbi JParaljffis.
^Tctatius.
Tortura oris,feu conuiilfio canin4.
Tremor.
Stupor.
X^Saltm.

rplanetis ^.
K.ConMatio -s
un^f i ^
isig
[signii "V.

'. -* *

1^^.

CAPvr

^tXkJ
 170 Reeionis Summje Liber III.
C A P VT II.

De feptem Neruorum paribus &: primum 1

Deprimopari.
'
^omen tli optic iquafiv ifoni.
Origofitabanteriortcerebrtbafi.Prohitvidefig.u&i. Tab. 8. &o.fig.-j.Tah.ii.
Subfiantia eficraffa & ommum moUtfitma , atqut magn^ngttfa becc^ abfqut matiifefiaporefitatt. fr%
portionibus eiufdem vide A.B.fig.^ .Tab. 6.
Quantitois esi omntum amplillima.
Vniofeulnterfertiofitfuperfi)htnoidiifellam,feufubapophyfecknoides, &\tum pofiea diuiditur ittrum,
atque diftungttur dtita vnto,atque quodlibet eiiifdem dtutfionif membrum ad vtrumqut ftporrigit oc-
lum,ita vttlLtvniovidtaturtfequaficrucifcentrum, atqutfiguratur neruus in cructm in hummo'
dum.ProcoitutnttrfecltonKVtdeH.fig.i.Tab.^i.ProhocttiAmvtileR.fig.O.tiHfdem.
PrtmumpAr
ftu cottiuga-
tto oculU at-
tribuuur,at-
<]uc herum .<m3

mruorum
VefttmenttimeflmemnxtamtenuU dequavultp.fig.j. Tab.ii.quamcraJfaquMnindicat q.EtvtdeQg^
fig.6.Etp.q.fig.i.&vtdea.fig.i.4.&S.Tab.i^.prontruo&b.c.provefitmentis.
Ratio aiitem,quodfcilutt ntrui hi tendunt in crtictm, hoc efi cur vniofiat a dttalitatt,&tum demum dua-
litas ah vnu>ne,eR vt res vnica & eadem non appareat dua, hoc eR vt duplex vntut obttlii imago advtri-
ufque oculi centrumptnetrans, & m vntont hutuimodt conutnitns nondua rts, ftd tantum vnica qualit
rtuera esi appareat.
Vfus eft vifionis caufa cutustfi neruus optkus prtncipale inftrumentum. Egrejfus a ctrebre tftptr tsjphenoidt
vtperp.fig.6. Tab.G.mdicatur.

Capvt III. >

Defecundopari.
^Suhftanttaeftadmodumdura.
Quantttas eft mtnima. ._ . ,

Motusfit a cerehri baft,perproprtafuaforamina, &fic ptr rtmam orhita ad quinqut mufcutos

HfCUlo ( vt ruk cih

lumbus)vel (luxta alus)ad6.mufculosoculofamulantet.Propertiombiisnerut htmsrtdeGG.fig.i.

Tab.6.EtaperttindtcaturperKK.fig.t.&i.Tab.2. i

Stcutidum ocu s. (
Quinqueadqiiinquemufulosocuioadminifirantesdeftinantur.
loru mufculos ^ Duo ad mufculos duespalpebram recliidences tranjeunt ad nartum & ttt'

rtjptctt,atcL / \ nicamvergitramiis.VtdeOfig.i.Tab.i.
butus I
Diutfioiny .ramules quwum s.Atqutttiamfurculusramulorum iftorumad mufculumtemporaitmtin-
r dit,ttque tnferitur , vndefit ,quod iafo temporali mufctilo & oculus vt-
plurtmum effendi atquepati obferuttur. Pre hac vide i^-fig. i.Tah.%.
I

Vfm tam ad mufiulerum oculi metum, quam adfenfum tiutdttH infrtmss con^rre ammadutrtuur.

Capvt
 DeCcrcbello&feptemNetuorumPanbus, =7

C AP VT IV.
D<e tertio neruorum pari.
''Ongojit magis retrorfum & Uteraliter in cerebrlprofundojeu bafi.

Ouamitas eH vulde exigua.

Motusprogrejfu deorfum penetrat , atqueperforat caluariamper quoddaiilforamen buic ctim tjuartopari cottt-
mum.ProhocvideLL.fig.i.& i.Tab.^.
fVmcus admufculumvfjue temporalcmpermeat.
"
( Frontc).
Alter orbitam oculi '.Mufculnm palpcbram confiringen- \ Ethicinquamplurtmos
perforans.&perfu- J tcm. C ramulos je dij^er-
percdmntranfiens^MufculumquinafumdiUtat. \ gn.
pergitad K.lpfumnafum. J
tlutus
^
<Y)i,afio feu difiribu
"- ""'"
( Labrumfuperius.
tio varta tn furcu- J"""" f" ocuU
ycertitis per orbitam penetranspertertium ma-
i":nuiami>Lruri,umma- \uhIcuIu tmjfeteram diaum.
jMulculiim
^y^nJ qiio-
los&ramos, J
nn_ /
xilkfuperionsos tranfit, & tummmultos ner- SMnfculos bucc^.
uulos diftribmtur qui diffeminatitur per '.

rum y.aftcauitdtm
Ouartus addentwmfuperiorumradtcemfeporrigit.
Ouintiisadtnfimamdejceitdit}}!a.xillam,cuiusetiamportioaddet!tiumfnferiorumfen-
fiim dejitnatur.
Qucd reliquum eflfe extendit ittentum verfus, ojficiumqiie hiiius en,fenfu}n labro infe-
\_ rioriconferre.

Vfusex pmdiclis e.\plicatur,vidsltcct ad p.ilpehras cotifiringendoi, &fenfum ijiattnbuendutn, fimditer adnafi

diIutati.i;:cm.fimiliteradoni,labiorum & dcntium motian & fenfum confert.

Capvt V.
De quarta neruorum coniugatione feu pari.
ifOuantitasentertiontiJior.ProiiocvideZZ.fig.i.T.ib.S.
Motus esi idemfere cum tertio , vtpote qiitdefcenditcum tertio verfits os, natnpcr .-uinti ofis maxiU^
feipcriorisfora)ninaaddentes&gingtuaspenetrantciu5famuliquatuor,&tuncperpalatitimcam
pcrtiie.Dnantcricravetfus-.atqueaiijdmdeorfumhngu.tradicem vcrfiis tendunt. Prohutusfttu
videM.fig.i.& i.Tah.^.EtS.fig.i. & T.&^ V. &XX.
Iluttis paris feu con- >
N Primton inra.nulos4.qtiideorfumferuntur,vi.if:ipraineius }}ioturelata.
iug^tttonis
Diuifiofit C

Jo.^iiide in raintilos duos alios^quideorfum defcendeudo litigturadicem petiint

, (vti

ff
didumefl)percuiustiinicamfupcriorcm diffeminantur. Prohacvide
R.fig.i.
L Tab.^.ProeiiisinlingUietunicatnabfumpttoiievideTT.fiiy.i.Tab.^.
VfusprCipumeU,vtfenJuigtifiHsinferutat,&fenfnmdentthus&gfmg:tmadfcrat,vt&par.j.

C A P V T V I.
De quinto pari.
COrituracerebri bafi,videiicet Utefaltter & medietate^n eiufdem. Indicaturper
circa M.ii.fig. i. Tab.6.
I ( Maiorfenfui atiditu! fa)}iuUrisvidetur. Videa.fig.t. &
Motteturpcrforamen cactm & in aurium officinatn '1 i.Tab.^.&^.
Hoc < tendtijcumi^adauristympanumperuenerit inra- -(Jsiitioradlanngcmprotendit^atquehincratioinprom-
J mosduosfidtutdtt.quoruin
f ptitencurtactotyi)ipanoauns, infirumentoadtuf
L ftendutn incitettirpatteni.Videa.b.cd.Tab.S.
(-Vfumfeu officitim habet pnecipuumfenfui auditus defiinatum.

C APVT
l-Jl Re^ionisSummjeLibcr IIL
Capvt VIL
De (exto Neruorum pari.
"Origo efl a pojleriori lafis cerebriparte, & cernendmn eH hocpar^retro varijifurculu radicihufue : Hocpar in-

11
dicaturpere.fig.i.& i.Tab.S.
Motusfit afuofontcper illudforamen,quodfitum eH inter occipittum,& os tcmporak, in eofcilicet loco vbi vena
iugularis mterna ad caluartam afcendtt.Hoc par,per M.N.fig.i.Tab.6 .indicattir.

fDextrum.^ ~j fCoftalis.
Stomacbalis.
Cum *
j
Recunens,dcquofuperiiisfuo
Diuifio poU defcenfum fit tn ^ Et qutlibet eortim in ramoi \ locoabundeegNnus,&dtct-
ramum > trcsjubdiutditur, quoruni'^ tur ceruicalti. Videf.fig.i.
^ "*
rntis e^ / &i.Tab.^.&g.indtcate-
j
ttts in laringm infenio-
X^Siniftrum. nem.
yftis esl vtfenfum & mottimdefcrat adotnnia thoracit &ahdominii vifcera

Capvt VIIL
De feptimo neruorum pari feu coniugatione.
('Originemfiiam c.ipit verfus occiput, vbi varijs referi um efi radictbtts exiguis. Indicatur hocper h.figur. i.&t.
Tub.^.
Moiietur.iftwfonteoerpropriumfibiforameninoccipitefitujnquodenobHquum, &
poftquam a caluariaper
illiidforaineiicgreljitm eH,verfttsanteriorainpr:mis tendit, deinde in ramuksvartos diftinguitur , qut tn Itn-
Septimum \ git^i,byoidis & laringis :niifculosd!]finti:iantur. Horimi .itttem nuttorjitb maxilla infertort migrat-atque et-

bttcpar \ t.imfiibliiigiia, ab eiufdem ad extremttutan vfquc percurrit , fenfiim

fcilicct radtce motum ei prAens; &
qucn!.idmodumg:ift.ind!f^cidtatem a quurtopart eum hauftffe expluatum eU. Vnttur autem cumfextopa-
ri,vtpcri.fig.\.& 1. T.ib.^.& vide l.c- m.lbtdtm.
Vttle esi ad moucnit & fcnticudifacultatem niufculis Itngu^ attribuendam,atque etiam laringis mttfculis infuo
motu &fenfu qitodawuindo conferrc vidctur.

Ordo & vfiis j.parium Kcror?/>j fOpticapnm.i viciet,mouetaltera,Tertiaguftat, ,

fic dcfcnbitur \Quartaquec]uintaauditjfextavagajfeptiinalingu.E.

C A P V T IX.
De ooiatio e^ nonopari a yefalio t^ Coltwibo inuentis.
COlumbus agnofccre videturduo alia paria,vltra iMa feptem, quorum vnum, odauum nempe a Vcfalio
elTedetcdumfatetur, aliud videlicctiionuma (ciprupriusrcuelatumi.idiitarevideriu'. Quodautem
adodauum illudattinet,vcriiimilevidcturiuxta Vefdii opinioiicmc(lequintiparisradicem,vcilaItemil-
lius(urculum:Nonum veroaColumboinuentum,eft(vtip(ctcftatur; neruorumcxiliumpar, ortumdu-
censabilIiscercbriprocc(libusqninatcsappeIl.intur:ino'icnturautemvcrliis antcriora, vtpotcquiadfa-

cicmtentbint,\'propelccundumacterti'.im partranlireob'cruantur,acr,indcm 'ntcrtium palpcbra;mu(^

culumin(eruntur;Porroctiamramulushuiusadc|uintuivimu(culumoculidefcrtur.Quod veioadmcam
h.Kinrelciucnt amattinct, puto ego hxc inucntapr.riapotiuscireridiccsfcu (urculos cxaliquibuscx^.
parium radiciluisfcaturicntcs,quam vtpcrfctaliacxiltercnt, pra'terea lilis paribusvnlixiisieu oflicium.^
nnllum certum &: diftindum allignaripotcit. Columbus.

TABVLA
 '

DeCerebello &:reptemNeruorumPanb. ly^

TABVLA OCTAVA DVABVS FIGVRIS ORNATA, IN QVA-
rumprioricerebri&cerebellia membrams liberatoram bafis demonftratur quo melius
neruorum(quicerebridicuntur) origoappareat: fecunda cerebricerebclli
& neruorum vnicumlatus depingitur.

FIG.I. ,^-^-. TAB.XIV:

A';

1<, p

1.2. A. A.Cerebrum. BB.CerebelluiTi.

1.2. C.C.TuberaCercbrijquxaquiburdamdicunturmammillarcsproccflus.
1.D.Spinalis medullas ex Cerebri bafi principium.
1.2. E.SpinalismedullxparscaluariamegrefTura.
1.2. F.F.ProcefTus maramillares olfadtuiinleruientes.
1.2. G.G.Neiuiviibrii.
i.H.Viforiorum coitus.
1,2. I.I.Oculitunicainquamvifbriusexpanditur,
1.2. K.K.Ncruorumfecundumparpromocu oculorum.
1.2. L.L.Neruorumterciumpar.
1.2. M.Neruorumquartumpar.
2.N.Neruorum tertiiparispropagoadcutimmufculofamfrontis.
i.O.Eiiifdempropagoin nariumtunicam.
2. Q^Eiufdemprop.ago in mufculum teraporalem.

i.R.Nerui quartiparisramuscapreoliinftarinuolutus.
a.S.Eiufdem propago ad luperiores dcntes &
gingiuas.
2.T.Eiufdem propagoad maxillam inferiorem.
4.V.ProI
174 Regionis Summje Liber IIL
i.V.Promginis.T.Ramusailiiiretiuslabrum.
i.X.X Surciili a propaginc T.iii dentmm inkriorum radices.
i.Y.Y. Neriii qtiarci p.irisni lingiix tunicam abfumptio.
i.Z.Z.Neruoi um quartum p.ir.
i.z. a.Neniorumcjaintump.iradauditumconferens.
i.i. a?. Ncruus auditoriusincauir.\temofiispetroliexpan(u9.

* Neruiquintiparis p.irs durior.

i.i. b.Kamulusexdurioripartequintiparis.
1.1. c.l<.amulus cx durion parte qumti paris inferior.
i.i. d.Ni;ruus ilie qiii quinto pari anonnullisafcribitur,fedreueraflmt dift.indaparft, Vnde & cohiuga*^
tioodlaua dicitur.
i.i. e.Eft neruorum pariextum.
I. f. Eft r.iuius (exti ad ccruicem tcndens.
*
i.'.z.Eltramuseiu(demalteradlarin2is mufculosdeftinatos.
i.z. h ElHeptimum neruorum par.
i.Efticptimipanscumlexto vnio.
i.l.Propago ftptimi ad mulculos ab appcndice ftyloide pronatos.
2.m Afeptimopari.-idlinguchvoid:s&laringismufculos.
i.o.p.q.Foraminarriaperquorumo.pituitaextertioventriculopcluimacccdit.p.q.tranfitusartcria-
rumcarocid.uum adventnculos.
Troitifimorumparufcxtir.morumdiuiJiuneiiU)creltceatTabulam. Neruisrecurremtbusinferutentem^atqueetiamner'
uorumparia m ca defcrtbuntur.

c A P V T X,
DeCeiebello.
fNonien talc habet-,vtpote quod cH aliud cerebrmn.fid cerebro fupremo minm.
SubJiuriTtaeit Certbro durtor,rt G tlenusvult;at veroexpcricitnanosdoiet, nonmagnam ejfe interhoc&ce-
rebrum quoudcoiitaciiiiii ciijlrepMh lam vntti:rjpinx medullA vt tn GG.Tab.^. indtcatuny' II. ?ro cere"

bcUo renutmci einditcio vtde XX.fi(^.i.Tab.s.ft RR fig.}.

Quantitatis e>i duplo illu cerebrt maius qitomodo autem appdret in homine reclejiante indicat. B.fg. x.Tab.i^
:

vt c^ p^.i .docetpoliitonem lu.im viceiierja.

ig!iranipo(itdct^.^yri}.ii!fractiwJis,fediiiperJici.tlibtis repletam, nonenim tamprofundi funt gyri huittsmodi,
quam lilt Cerebrhcr hi<ryri in duos dciiKunt proceJfiii,albis iUis vermtbus qiit in nucibits .luellaiiis aut Itgtio

putndoprocre.tn folent,'liiniics.Atqiie bt procCjfiis toicilaria a nonnullis vectntur aftntilitudine, quorum

Quod
vftts prMmuiis eH,vt pojlertorem cerebriportioiiem veltit columnis fujkntet, neab eitis mole quartus & vl-
5
timiif etits renfriculus depnnierctur : Pro lorcitlari vbi ^.fnuuiii fiiait progrejfus & pro cerebeili partibut
Vidc U.C.D. lab.6.lio.i.i'roccjfus eitisindicant E.fig.i.Tab.6.Pro vajiseius K.L.
Situm habtt in injima Caluariparte,qud duobtis occtpitij fojiis circiimfirtbitur.Vide B. D.fig. i.Tab.6. Pro e-
eiusjitu.l'ide P.Q^Fi.fig.i.T.ib.6.Proenisdcxtra& finifirapartevideA.B.Tab.^.pro etus anteriori & po-
Jiertori ndt C. D.pro vermiformibusprocejitbus E.& l.K.
VttleeU,vtpotequodtuxta Galentfintentiam eR neruorum initium , at vero recentioresncgant neruorum ex-
ortuniiptn Ctrebello,fedillt!mcerebro attribuiint, hocqiie cxpericntiadocti defendere haud erubefcunt,
vndc qiiidem occtiltits vtdctur cjfecttis vfits , aut faltem non communiter notus , &mnnifiex merafuppofi-
ttoitecomeilur.ttui,nifiquod litquaficerebripultitnar,&bafii.

[Conflellatto esi eadnm cum Cerebro.

TABV-
 DeCerbello&: rcptemNeruorumParib. i-jt

TABVLA NONA CEREBELLVM CALVARIA

exemptum &c f upin um cum procefsibus vermi -
formibus diuids depin-
gens.

Ohiter leSHori notare yelm, qmd TabuUfixta definbit cerebellum inpropria fua pofi-
tione^quareiUapro cerebelli defcriptwne infnmis efi confideranda , atcme fedulo
inj^icienda.

In Tah.mna.

A.B.Eftcerebellidextra&finiftrapars.
C.D.Medii cerebelli partisanterior & pofterior regio.
E.ProceirusvermifonTiisanterior,vt&F.poftcrior.
G.G.Locusinqiiocerebellumfpinalimedullas adnafcicur.
H.SinusCercbelli.quicumfpinalismedulkfinuquartum vcntrkulum coftfticttit.'
LK.Proceirus vermiformis,ancerior lcilicec I.pollerior K.

Capvt
 '

ij6 Rcaionis Summ^ Libcr III.

Capvt XI.

Dc Nuca dorli leu fpinali mcdulla.

CMaius qtwd k Cershro emitnat,& cnm ab eo demattir eU vnictun, & a Cere-
I
bribafifia[urireobferuattlr,atqtiebniusmodtetusorigoparumaneruornm
f OrittirpoH caluariam , citisjj S opticorum ortginediftare vtdetur. Quomodo in cranio habetfiium inittum
prtnctpiuiii cfidiiplex.Vide- "^ indicatA.fig.x.Tab.io.EtBfig.i.
Itcet vel (Mimii qiiod .t Cerebclloprft(tfiittir, eRqf.e bifidum , nam in dextriim &fitni-

\^ ftrnmdtfiinguttur. VideB.C.D.fig.i.Tab.6.

Siihftanti.tm habet eandem cum illa Cerebri, nau}fpin.ilii medulla videttir cffcnihil alitid , quam cerebriportia
tn longum per rertebr.u &osfucrum deducta.Hdcacerebro diuifa tndnaturper A Afig.i.T.ib.6. &profe-
dcvbiadiiataeslcercbrovidcB.C.lbidem.lnuefiiturMitemmembranaqiuperli.U.iHdtcatur.

fCerebrumperSyfiokn&Diafiolenadinfiarcordismouereobferuatur,quiqutdemmotiisJpi

nfT' t t
:'i r , l }imediillxHonattrtbuitur.
''
JOfi^accrebrtmconttnentiafuntimmobiitacum vice verfaUla(ptn medulUobfcruentiir effe
bro tn diio-
biis, nam / viobilu.D:uiditunnponionemccruicjlem:Thoraticam,Lumbalem:cradosfacrtimper-
\^ tinen^cm.
Intiohicro du- r C.ilu.iri.mcgreditur a m.ttrc tampia qiiam duracirctindatur.Pro hacfede, Vide P.fig.i.Tab.
plict fruitur,'^ 6.EtD.E.fig.i.& t.Tab.^.
nam cim (^Pcroffa vertebrariimveh:tur,aliammembranaminduit, neaduritieofiiskderetur.
( DtimperoaipitVjforamcn in vertcbrannn cauitatem cgredttiir,aliquantuliim crafiioreffiob-
Dimenftonem j
firiatnrquamahbt.ProeiusimttovideE.G.U.fig.i.Tab.^.vbiyfiiitpartacerebrededt-

Sptnt me-
fitbi vcndicat \ cata,deqiiibiis^..^.y6.-j.fig.i.Tab.io.
tnxquakni, "^ A fv.mnio thoracis ad osfacriim vfqiie cH tn ftia dimenfionequalis.
dulU
n.tm \ Uifuro t.intitmmodo ojfe exiliore.xifiit , & infiLimentis tr.infiit,qu iteriim in nodos concur-
K, runt.Vide C.&MM.fig.i.Tab.io. Pro extremojpinalis medulLe vtdcHfig.i. Tab.io.

CGeometrkam triangulo oblongo fimikm: vide Tab.io.

F/^ar.i; JEjfentiakm Ab origtne ad extremtimvfquethoracemmcdullofaeU.
(

habct ^ dupliccm, s Inprogreffudeorfium athoracisextremo neruofiamagis ettadit & ftmiculortm

K. nam L infiar.
in

Temperiemc.indempofitdetcum Cercbro,frigidam videiicet,quamui< in hoc Arijloteii cumcteris Pcripateti-

iis comradic.imiis,qin inconfiiltGfatis medullam iflam c.ilidam
effc .iffeiicraucriint.

Pofintoncmfeufedemfuamtn vertcbrarttm dorficauttate poH Caluariam inctptendo, &in opftcrofiniendo

habcrcccrnitur.

rCerebropercontinuam vnitatem.
Conneciitur , J ofiibus o- niiifculispcrneri<os.

l_Oii^trto ccrebri vcntrtculoper qiiodilam quafinatttrakgluten.

Vtilis esl ad neruorum procreationem , qiii tum ad motiim , ttim ad fcnfum .id reitquas corporisp.trtes dcferen-
dumdefiin.intiir,adqu.isfcptcmprxdiclacercbrip.triapert!ngercnequeui:t. Atqtiedc hniiisniodt ncrtiorum
a nuca orientiumparttbiis,capttefequintt menttonemfacicmus.

TABV-
 DeCcrebelloScfeptemNeruorumPanbus. 177
TABVLA X. CVIVS FIGVRA I. VERAM SPINALIS MEDVL^
Iseeffigieracumfuismembranis&neruis abeaprodcuntibusdelineat. Secun-
da fpiniE medullam nudam expnmlt.

vp ^K ^

/^^.i.A.EftfpLnalismedullrEprincipium.immediateacranioprogredientis.
B.Eiusinlumboriimvcitebriscraffitics.
CEiusinfilamentadiuiiio.
D.Septem ceruicis nerui.
aD.adE.velay.adip.dorfinerni.AbE.adF.lumborumnerui.
abF.adG.Oilislacrinerui.H eftmeduUxfinisinfilamenta.
I.K.L.Oftendunturquidamneruijvidelicetquomodofilamentisaliqilotamedullaprodeanr.
M.M.Nodiollendunturquiexfilamentorumc^oniundlione oriuntur.
N O.Membranarmedullaminuefticntes.
I^?.2.A.Spinalismedulla:initiumincranio.
3.4.5.6.7. Charaderes oftenduntquomodolixc paria quaecetebro dedicantur ab ip{s medullaincranio
'
adhuc exiftente originem ducant.
B.Iofiusecaluariaegreirus. C.FunicuIiinquosdiuiditur.
D.y.Ceruicismedallae&rneruorumpariay.
E.iji.ThoracismeduUxneruorumpariaduodecim.
F.i^.Lumborum medullx,& neruorumparia quinque.
G. 3 o.Offis iacri medulla & neruorum paria fex.
H.Spinalismednll.-cextremum.
Captt
178 llegionisSummxLiber III.

Capvt XII.
DeNemomm^paribusalpinxmcdulladenuatisingenere.
fOrtgo eU iJjimAmedulU. Vrohacvids A.Tab. lo.fig.i. ImniediatecircanicdidUfintfnfilantentAexurgunt,ds
quibus l.LL.fig. i .Tab.S.Dcinde nodi oriuntur exfilantentorum concurfu vt M M.
Subflantia eU eMem cum illts in cerebrofrocreatis.

Ueriioru
ieritoru fCcruicisqudnuwerofiintquinque.
dorfi pa- jDiutfio efl inparia vertebris at~ JThoracis qud mimero funtvndectm^vt Cohiiiibus vuk.
rttim / tributa,vel ^Lumboriint/nntquenumeroquinqtie.
K. Ofisficri de qtitbus trtfra.

VfiiseB, vtijsmtifctilismottim & fenfum afferat ,quideHiimero y . cerebri ncruorumpariumpartidparene*

\^ quctint.Detllisergoparticulariterficagemtis.

Capvt XIII.
Dc particulanbus Neruorum a ceruicis fcu coUi vertebris fcatu-
ricnciumparibus.
fOrigOyCnjpin^ medulU fummit.ts.
Mof.isJfit intcr ccciptf.itm &prtmam ceruicis vertehram , inter qux mirmt in modiim emittitiir,

\ nnllndmotucapitisLtdcrcttir.

f?rimi -jDiutftopofl eiiis egrefionemfit in neruulos perexiguos , non eU enim eius truncus nifie.xigHtis. Vtde
^ F.Tab.ii.&G.o-H.
Vftis esl vt ramtilt tn liUtn tnufctilorlimparuulornmferiem , c.tpttifaJnulantium dijfctninati
, , i-
I

X. pforumfenfut & motiii infcriiiant.

fMottis eft pcr vertehritrtim poficriora , a qito perfciindit vertchr.t latcra

hinciliinctr.tmfertnr.

DtiiifiopoH eiusegrcffuwfit (i.itim tn plnresfurculos quifurfitm ferunttiT,

fMaioris
adcittcm,aures(ynonr.ii!'.o>nt!!jcuios.Videl.K.Tab.i 1.

Secundum btnis inft- \ VfuseH,vtmotiim &fenft'.mp.ir4bu}, qtitbiisfertinturctus ramuli,pr*-

gnitur princtpijs, \ \. beat.

qtiorum \ fMotusfitper vertehrarumanteriora , viddicet interprimam&ftcimd.tm

^Mtnoris
J vertebram.

|) I
'f:s esi ,rtad qutntum mtif nlum l.iriagi & Oefopbago commtmemjif-
\. trtbuattir.

f Motus fit per fvramcn, feciinda & tertia vertebrji communt; abearum fiilicet latertbiisegre-

dicns.

Diuifiotmmediateposleiustgreffumfitinfurcidosqitatuor , quorum quilthet iterum inramulos

qtiampluresftibditiidnurquitnpartes infru nominatas infertintur. Vidc L Jzib. n.

iloruncr-
Terti)
\
fj^cr.ntillcscttiitismufiiihs.
uoru fiint
i.lilt<niobkmii<mmiifciilumquadrangi!l.irem,qutU-
qiiinq, fc- Vftis en vt citmfenfus tiim motiisgratta

ciindfiCo- ^ feranturetusramtihad
< brumolltqncdcorxmtr^hit
/llhim mt^fculuni qutjcapulam fnrjum vehit.
Uimhtim :
^Ctttcmcolli.
hcct aha- *v

iijs 7.n-<
vtrisqut
vierTitnr:
f Moiicturaftijjflantia nucitinterqwtrtam tertiamquc vertebram perforamen qtioddam
^ famiitare.
vide Tab. 1
I

! rDcfcendunt.
lO.fig. I.

D. & r>. 1 I
Diutditurtnfiirculosmtiltosquortmali) J .i;icndunt.

\_rerpoJleriorapcnetrant.
i. fcd
fig.
illornm
Quartum s.

fAlijadmufculoscollofamulantesJerantur, motum &fenfum

quinqtie
Vtilitatcm hahet variant pro \ itsdantes.

vurtetate locoriim qiiihus con- XUi) ad mtifculum Cticnl.tretn dicltimfeporrigant. Et tx atiie-

dti(.tinturetusramuh,cueuru^ rtoribtis nomiuUt miijuilos ftomaclio fuhjhatos pene-

^ trent.
Quintum
 , .

De Cerebello &: feptemNeruoium Parib. ^79

Eff-efionem hdbet inter quanam &qtiintam vertehram,
( Motuftto defcendunt ad lattts Oefophagiper atiteriora (dl-
f.Anteriorts qui lijefcenduntque ad nerueam
J fepti tranjucrfi pur-
Qmntion 'Diuiditurmul \ fpicui,&^
funt magis co ^ tem vbi termmantur.
VyfuprMipuededicdnturfeptotranfuerf).
vfi}^

tos m neruos s. fAliui ramtis defcendit adcoh lurcra.

quorum altj I Alij tendunt ad humerum

j

funt 1 Pofieriores jAlijadquadratum mufculum UbraohhquedccrfimtrA-

(_
quorum P hentem:atqueetumad ^.miifcnlum hyiJidis.

^Alij adfcapuU tauitatemferuntur.

Capvt XIV.
De Neruorum vertebrarum paribus ad maiium condudis.
forigo eft ajpinali meduUa.
Motusfitper communiaforamina vertehrarum collifubfequeHtium & aprima thoraca.
ynio,nampo^eorumegrejfum,ita vniunturvteavixdiftmgiierequeamus ,fedanatomia exquifitafaS/t
TSeruorumma S inretissuiusdam fpecteapparebunt.
niupitrtum \^umerus eli qutnaritis,funt enim qumque manusparia.
'
^Vfuse^adfenfumcompletum.namnaturaquinq^neruorumpariahacemittit: triavidelicet ad extremi-
j
tatem dtgttorum,& duo ad extremam vfque manum , vtpote adcutus membri offictum acernma a- &
V cHttfittnafenfustailusfacultasrequirttUT.

C A P VT XV.
De Ncruis a vcrtebris thoracis fcaturientibus.
'^Oriuntur ajpinali meduUa,
Diuifionem habent poft eorum egrefium e vertehrarumfdraminihus, nam tos neruos hipartitos ternes ,fed

nonaqualidiutfione,cumalterfurculusalteromawr, aut magis antrerfus velretrorfusrefleiti (trna-

tur.

faria a verte- *) CAnterioresfub coftisprogrediuntm,ferpartem inferiorem.

Tboracif
brit Tboracp.
bris K^Horum autm neruorum)\
iiaturientia
fiaturientia \ LFefieriortsadinferioratendunt.
Sumerofuntvndecim.Videfig.i.Tab.io.a.7.adi().vela.D.adE.EtE.fig.i.vbinumeratpariati.
Vttlia funtadjptritits animales conducendos ad tUos mufculof,qtu eifunt adaptati, & quihus feptem neruo-
rumcerebriparta nihtlbeneficij attulerunt.

XVI. Capvt
DeNeruorume vertebris lumborum fcaturientium
**''^
paribus. ^
fOriunturaJpinMmeduUavtcxtera.
Mjtgnitudine maiorafunt tUis thoracis.Pro hae vide S.fig. i.takto.
Numerofuntquin^.VideTah.io.ab E.adF.vela ic).adi4.EtF.fig.i.Tah.io.
Egrediunturperquatuortantummodoforamina,licetfintquin^paria,naminterextretnasthBracisTer-
tehras, &primam_ lumhorum,inceditprimum neruorumpar,pnde & hotpar ad vtrttbras thoracu rc
ferripoteft.
DiuiduntHriramulosfefilamnta:VideC.fig.i.Tah.io. ,

^***** *""> t fPrimum fecundo.

Muiusmtdt Conne^Hmur fmiiftminmadligatur far ^secundum tertto.

neruorum ^Tertiumquarto.

foris l K^artumqutnto,

i/LouentHT
 , &

f^o '**
Rectionis Smmnx Libcr IIL ^t^^^
\x.& lii^thorumpri-
^ Pritntm egrediturperforamen commune quod eU inter vertehram
mani,& titm tranfitfub Pento>uo,Et tutii findiiur m btnoi rames qtionint rmts til ,

7n.iior,iiltermtnor.

Semndtim exir inter frimam& fecund>tm lumbornmvertebram&fubperitoniopro-

trrcditiir.

Tertiiim cmergit inferfeiund.ini 6~ tertiam vertehram &fuh peritonofertur.

Moacutiir di- <(Ou.trtamintcrtertiain(jrquartuiu vertebramtumborume.xurgit.cfiqnebicneruus o-

iurfiinode,na / nmiumlumhalinmma.xmus.
Quimuminter quattam vcrte^ram& quwtanninitur migrat^^fuh , peritonsovcrfns
antertora. *0^
fMaioreRorigofepti tranfucrfi in quo ramtilos primiim
Friiirr,)! inr.mos hinos posf S prodmir, Tranfit ettamad mufiulum lumbalem&
cgreffumfindttur,quoruiii \ adillosabdonimis.

1
Minor admujC!: 'os dorfi mi^rat c~ fciifiim ac mcttim yt
,

'f iXflrt i/.

CSeciindtim primis fmoris mufciilis , & tihix fc.xto motum & fenfum d.it atqtie atiiis bu-
tiis r.tiinis boc idem pr.tfi.it fe.xto fvnons mtijcuio, aliui etus ramulus v.ijajcfiiinaria
comttatur.
Tertium dat vim fenfitiuam & mottiiam mufculis dttifalibus.

Vttrtaftmt ad (^artHiii rcfpicit quintum friiioru mufittlum:& rami ab eofcaturicn tes t.imptni qiiam
^cnfim&mo i fcroto conferunt,fcdfuperficiales & cutaneifuiit ht , nequnprofundcpcnctiunt , porro
tumpartibus J a!ticii!sramtadanterioresdifiribuunturmufcului,qutpartimtibiitC^panimf(mori
- v ^s defimatis ) mferuiunt.
affcrcndum Ouiiitiimporrigituradnonum&dectmtim mtifculum famorif , atquealif eiiis ramiai
nam 7 .&^.mujculim eiufdein atquealiiadpenem, alnad veficam extendiimur atque
:

"' rtiamadvterumtnmHltertl>m, dltetvhmuf mrut

pmjoi^tMaMti^^i mufiuUsdor-
fales &
ad cutem. ^
n k

C A P V T XV. j.fi

De Neruis ab fcaturicntibus^exquorum v-
ofic facro
nioiie princeps pedis neruus oritur .^ i
j
^Oiigg cR medidla ofiitfu ri intinia.
EgreffusfitinterrltimaiUtmborumyertebris,&ofisfacrifummttatm,atquett'iAmaprimo,fecundp,&ter-'
tio ofiisfacriforammc. V^flMBm^ iHl^fllb
V)iiocxquaniorfit,vtprimtimprincipi.iexieritntdiflorumforaminumfimi!linvnitumn:ruumvnttintur,&
confiituunt maximum totius corporis neruum. * *" i
Sumerus antcqtiam in vntim conctirrant cH quaternarius. Perro epofiertori ofitsfacrtparte nc:u:pari;uli
hreuesoriiintur,qut ad miifculos dorfales,ad natet & ad txtertorem ctitemporrtguntur.. um i.
,
;; tn totojex

dequihus vide G.fig.i.Tah.io.

Motus .'idiclis for.iniinibuspofi corum vnionemft,fuhperitontoabinternaahdomtntsparte,ade.xtirimmiUi>
nesvcrfus,tranfitgjneruuihic,multoriimconcretioneortus,intercoxendtcemcrCorijigcinfupra j^.mujiar
^milltim a,quofemur(trcum.tgitur ihia^tlwiditur,vt iiifra dicctiir.
U CAltosadtres mufculos acoxindueexortos,quorum officium eft tthtamjlecltrtJn
Uorum Altos ad oclaunm mufiulum Limdum dictinn.
neruerum CMaiorpofleriorem tibix partemoccupat, rd-
Diuifio pofi e- mulosij^jiibfiexuragenu mittit adprimcs
lus adfemtir mujcidoscxtremipcdis. Sed pniis in alios-
defcenftim tn'^ 4lMw4ftk* neruos fuhdidinitur, quorSramusvnus te-
ftirculos va- ditjub duoh.primi pcdu miifiulis , alter e-
rios DentquediriSepf^perp^riifr^moris i mittitfiirculos ad quartum 7nufculum,qui
;ff 4. (y ytthitt mufiulum ,vhi duos in- J tntcrpofieriores ttbia HitifcMlos matortxi~

^ Jigiiesramosin.tqu<tlesemitttt,qiiorum ? ftii.
Minor anteriorem pofTtdet, ^ quo ncrtailus tx-
oritur,qut mufcuio fubpopbtc latitanteaf'

figitur , atque ettam aliumporngit in ter

^
14Mi^liHia|^
ttummufculumabtxtertoriftmorisci^i'^
tetxortnm,
L
Vfuitftdi^ismufcMiisqmbHsadaptanttirmotum&fenfumagerrt.
Nertiorum
 DeCerebello&fcptemNeruorumParibus. \U
C flnanitwne. "i {Bpttboftmus.
Cspafmusfeuconuulfws K.Kepkuone. yQutp.nguh Prothoftinus.
L?er collmntiam. J Orthofttnus.

iJermttmtamace- \Varalyfts.
rebro quam ntica ^Tetanus.TenJto.
inorbiftmt /Torturaorif.
Tremor.
Stupor.
^ Saltus.unitatio.Talpitatio.

TABVLA XI. EXPLICANS SPIN^t VERTEBRAS ATQVE

neruos inde iecundum exteriotem eorum faciem prodeuntes qua :

ctiamquxfuperius funtdifta,luculentiusexplicantur.

x\'r ^ L.m^ iM'

A.Spinalismedulfavertebrasiiibiens. B.C.Ceruicisvertebrs /.

Inter C.& D.duodecim Thoracis vertebrie indicantur.

Inter D. & E.runt quinque lumborum vertebrs.
E.Eft os facrum. F. Eft primi paris neruorum pofterior prbpago.
G.Eftilliusparisin mulculoscapitis diftributio.
H.Eft primi pans anterior propago.
LEftfecundi paris pofterioris propaginis furfiim diftributi ramUS tetlUiorjK.eft craflior.
L.Eft coitus tertiiparis rami cum iecundi paris ramo K.
Tro expofttwne rehquartim literarum vide TabuldXVi.ltb.UI.explicatwnein Cajparii Bauhini,quiiexplicaturpag.iOQ. ap-
pendicisfu<t,fed& m hM omnhi yiuaitusfequenti neriwrum explicatmie explicabimus.

Q_ TABVLA
 .. &
i8i RegionisSummxLibcrlll.

TABVLA XII,

Hic requitur Catoptrum feu fpeculum vniuerfale neruorum tam cerebri quam fpinalis
medulla: extra ofTa ipfis propria egredientium demonftratio tam pcr numeros
quam per literas,quibus qus fupcrius defcripta funt,luci-
dius explicantur.

r . TUtmfrimi rami tenincerebri coniHgationU adfroiitcm &palpehrai tenSens,

1. Ftlttm rAmifectindi eiusdein paru adnares & labta defcendens.
3. loramenperquodneruifexuconiugationuegreditintury&dcorfumad thoracem & vifceratendunt , ex quiinisrmr-
. rentespunt.

4. Teritjramiterti&coniugationisportio/inmandibulaminfertoreminferta. Vndeegreditiirperforamendefcriptumin
mandthula in manu deteina vt ftctUiis tibi demonflraretur.
5. Surcuhrami fextaconiiigatwnis ad lattts dextrum vergentisfach reciirrente progrcffus.
6. Refiduttm ncruifextx loniiig.itwnis , in loco JenouU liiwbortm vcrtebrd apparens , quoiifque redit ad mediafli-
mim.
7 Recurfiis neruifextd contugationis cjiii fitcirca qtiartam coflam veram.
8 Altera annotatto rccwfiis dicli ncrui vcrfits latKsfniflrum.

A. EftprimaneruorumconiiirKftioii tertia,quarta,quintacollivertcbrisproiienicntium,atqucetiamj
piimaclor(i,quxquidcmconiiind:iorumpoflcainciiinsmagnosramosdiu!ilitur,quorumquialtior
ftcomprelicnditncruosiertix&quarts: vcrtelir.-Ecolli, qui vcroiuniorefl:, vnir &coniungitra-
mosaquinra&lextacoUi vertebrisatqucetiamaprimailoriifcaturicntcs', Ex hac nihilominusde-
monftratione vidcre licct,quod hi duo rami in fine iterum vniantur.
B. Ramus qui Surculorum t colli verrcbris &: prima dorli icaturicntium confudonem facit , atque hic in

&
longum pcr brachiidiracnlioncm tcndit , deinde ic diuidit Icparat diueriimode per mufculorum
iubftantiam.
C. Eftakerramusgeneratusexdidborumramulorumconfufionc, qui in paitesdua5iniqu.alesfc diui-
dit,quarum minorpcr lubrtantiammulculorumpoftcrioris brachii pottionis diftcminatur & fini-
tur,maiortranfitadbrachiiinreriora , f\:cumdid:a'partismurcuhsdiftcminatur-, & defcenditvF-
'
queadpiignum5&:tumpoftcaadduosdigitosquibusramulosmittit,vidclicetpollici,indici,&: mc-
dio.
D. Eft rertius ramits qili pra^didum ramum aftbciare videtur in fuo motu, &
vergit m.igis ad partem bra-
chiiinfcriorcm,& cummufculisinterioribus lemi(cct,quouiqueadpugnum proueniat, vbi fe di-
uidic in diins portiones,quarum miiior tranlit ad cxtrcmitatcs digitorum, videlicct medii .indicis
mitiimi,(ubfignoK.actumramuhnonnulli ciusadmanusportionemexteriorcmmigrant, cuiicn-
fum dant.
E. Eft quart us ramus difta: Ccruicis coniugationis , qui tranfit pcr brachii intcrnum (ecundum motunjj
venneintern?e,quamBafilicamvocant;Hiclateralitcrinmotu fuoproiicitramosadmuiculosinrcr-
Dosiactandcmadpugnumproucnit, vbicumpndic^is ojcurritiubii'oligamento, quod in cxtre-
mitatcnugni,&circalocumpul(uslcdiuiditinlex ramulosqui moucntur ad locosin cftigic velex-
cmplariallignatos.
F. Eftquintus ramusilliusprodiidionis, quimulculisbrachiidifttibuitur led hicvixadpugnumleex-
teiuiit.

G. Eft lcxtus ramivs ciufdem qui tranfit cum fupcrioribusad cxtcriorcm partem brachii vbi mufculos
, ,

hancadp:u-tempcrtincntcslcn(u&motuorn.u vtpioteqmcmlibctcorumramulum impertiregc--

,

ftnt,fimiliter.ad cutcm & pinguedincm huiusplaga; ptbgreditur.Hmus longitudo non excedit dinu-
diumbrachii.
H. Iupalma manus vidctur quarta parricalatcrtii rami,vbi cum lcxtafc mifcct.
I. PoitioncsnonnulLvexilcsneruorumextraloca(uadifpofita;,vtnonimpedirenr dcmonftrationesil-
!(uumncruoruir.,quiavertebri5colliluamhabentoriginem, &principalitervertebrslcptimiE ad
DiaphragmavfquccXtcnduntur.
K. Kciuusk;<ta:comug3tiouisnuca: colliadlateratranficns.perpelliculam cordis, vtadDiaphragma
perucniat.
L. Ncrui vcrtcbrarumdorfiproucnicntes.Tdmufculos,qniluntintcrcoftas5&pr.-Ecipueinteriores,&hi
tranieuntcs lupcr coftas petueniuntad fternum.
M. Ni.ri:ifc.uuriciirts'adccimadorfivcrtcbraiuxtaDiaphragma,quitandcH-imufculitrcdis&obliqui$
dclcLndcimbusabtiomuusinleruntur.
N. Nerui
 ^'^Cerebeflo&reptemNeruorumParibus. iS^
N. Neruiduoaecimdorfiveiwiij;Ejquivaldefuntbi-eues{eucum,quiferunturadfuperiorempartern
mufculorum tranfuerfalium ventu^ inferioris,& fcontinuantur ad mufculos poft lumbos.
O. Neruosdenotantprimarumlumborum v.<.hrarum peimufculumabdoministranfiicr-
falemtranfeuntes.partibuiquedidlisJTiembm adiaceutlbus.dcdican1.v1r4 ita vt hi pingiiedine iftius
plagje imbuantur.
P. Nerui fimt fecurldx iiimborum vertebrE,qui valde funt magni &
longi ; nam a quolibet laterc ad cru-
ravfqucfeporriguntj&deillisaicenduntadmufculosillosabdominis, qui dicuntur obliqueafcen-
dentes.
Q^ Eft &
neruorum corum confufio feu permixtio , qui a tertia , quarta quinta vertebra lumborum egre-
diuntur,atque etiam ab iis qiii ab ofle facro oriuntur. Tranfitque hxc neruorum mixtio cum fuis ra-
mis ad coxendicis mufcaIos,fimiliter ad veficam , matricem &anum , partibus interioribus iis vici-
nis.Porroetiamaliusrarriusadcrura,tibias,&admembranasmufcuIorum,&adcutem.
R. Eft diuifio quorum rami ad mufculos anteriores cruris tranfportantur.
S. Confufioneruorumquinonnifivnicusvidentur, fed tamen quamtiis ireuerafunt pliirescommuni
membranaobdudl:i.HxcconfufiofediuiditifiramospIures,quoi:umaliinotanturperliguras O.R.
emittuntur ad muf culoS Cux regionis ad cutem vfque , ita vt nihil in toto crure , tibia j aut pede ad ex-
tremos vfquedigitosfenfudeficerequeat, ratione prxfentinc iftius nerui coiifufifeupotiuscompo-
fiti.

T. Ramuli produiti a neruo fiue pari,qui conducunr ad pudenda.

V. Extremitates diuifionis declarata; litera.R.quje apparet verfiis crilris medietatem.
X. Modus perquemneniicommixtionisfupradidsjemittuntur tam adco!lumpedis,quamaddigito*
rum eiufdem extremitatem,atque ctiam ad vniuerfam cutcm illius me mbri.

Q 1 SPECVLI
^4 Reglonis Summ^ Libcr IV.

SPECVLI PRi^DlGTl
I Ai A G O.

DE 0-
 .

us

DiL^

OCVLI ANATOMIA.
Ca P V T I.

De Oculoingenere.
''DignitAtcfr&dimcUimmenfa,vtpote qtit orgamm exiftit maximo ireatorif artificio acfapientia creatum,

Nec quidem in lorpore humano efl quicquam duo cdi luminaria magnapr<ijeferens,quam bint ocult,quippe

quoriim dexter jcli, &fimfterlun<ii haud iHepte comparatur.

Origtnemfuam diuic k Cerchro,
'
Ejfentialibus duplicis naturd.,jTunicisfex.

videltcetex \Humoribustribus.
(-^artinctdus.Viderftg.^.&S.Tab.ii.
Compofuionem ha- \
\MufcuUs.7.
betexpartibus <
y \ ]<Ieruis,videS.fig.6.Tab.iit

Orbi fuo extrinfcm jVenutis.

affixis,
I

nempe. ^Arteriolif.
\^
Glandulis.
I

yptnguedtne circttmquaq^ affufa.X^ide T.fig-6. Tah.i^.

\Tigtiramfihivendicat exacle fpknicam ,inquaabilloc<!:terertm uninultum dtffert, quiacintilt legtbusquo'
Oculus-^ dammododifireparevtdcntur,Prooculttuntcainquamvifvrinsradiusexpandnur,vtden.Tab.^.fig.i.z.
^Situmfuum habei in fedefutis tutajiaminduabttsmaxilLcftiperioris cauitatibiis benevndique munttis dijpo-
nitur.Porro in cmmcntiort corporis loco ckuanturocidi,vt inftarciuitatis benegiibcrnata cuftodum &ft>ecu-
latorumfideliutn loco exiftant , qnorum excclfiorem arcufeu ttirrisjpeculatorui locum ex officioftbi vendica-
re,quo longtiispofintprofptcere. Profitu vtde A.&B.&C.fig.i. Tab.i^
CSupraabofefrontts.&fupercilijs.VideA.fig.i.Tab.i^.
S r Prttnum maxillafiiperioris.VidcBfig-\.Tab.ij,
Munitur < [ojfe Jsccundummalas.
Deniqueilloiugali.Vtperc.fig.T.Tab.il.
'"n f
j

{..Infra cum sNaribus.Vide Dfig.i.Tab.i 5.

fPalpehriscartdagineis.VtdeTTfig.i.Tab.xi.

[^
Mufiulispalpebrasconftringentibus,
attrtbuendam medtantibtts viftuisfpiritibusper nerum
Vtilis eU adobienorum viftbttiumfactdtatem homtnt
,

. opticos a cerebro dtlatis.

a 3 TABVLA
 .

156 Kegionis3ummaeLibcr IV.

TABVLA XIIL EXPRIMENS GENERALEM OCVLI DISPOSI-
tionemqua:in8.figurasdiuiditurquarumprimaOculummtegrumcumoffibus,palpebris
& ciliis reprarfcntat. Secunda Palpebraz excoriatae effigiem dcnotat. Fig. 3. & 4. mufculos

palpebrarumdefignat.f.palpebrasre{3aratas&inuerfas.Fig.^.&7.oculiintegri
&
cum mufculis c caluaria extrafti a palpebris liberi fpeciemcxhibct.
Fig. 8oculi globi antcrioccm effigiem exprimic.

TAB XX.
FTG.V

A.Frontiseftos.
B.Eft maxill.-c luperioris os
I. C.Eftosiugale.
I. D.Eftnafus.
1.5. E.Eft palpebra fiiperior.
F.P.ilpebrainferior.
i. a.a.Tarfijb.b.pilipalpebranim.
1.6. c.Canthus maior,ii.Cantiius minor.
i.5.(J .7.8.e.Membrahaadhatadidaquiin6.7.8.cflmembranis'nterieXtJ.
7.8. f.Eftlris.
1.1. g.Eft: cauum fuperiorispalpebrs & in j.&c S.pup lla.
i.i. h.Subcauum ih inferiori palpebra.
4.7.1 3. m.n.ForaminaduoinangnIolnaiorc.

7- o.NeruuSopticus.
1- p.q.Meninxtenuis.P.era(ta,q.opticulTiinuefticnte$.
7.8. r.Carunculainaii^ulo interno.
G.Palpebiarum Cartilagines.
2. I-l.H.Palpcbtx nnifcuhorbicnlaresexcori.it*.
i. I.Cti nej tunic.i Iriikm &:pupillam contmens.
5-4- K.PalpcbiiojbiculAiismulculusfurfumpofitusjatin^.totapalpebraambictispriponitur.
5.4.M.
 DeOcuIiAnatomia iS7
3.4^ M.PaIpebfaerelusmu(culusfeorfimpofitus.
5. N.Palpebrsexteriorpars.
5. o.o.o.Palpebrsconcaua&intericrfacies.
6. p.Oflisiphceneidisportiointerna perquamneruusopticustraniits
C. QjC^Craflaemcningisportio.
6. R.Neruorumppticorum concurfus,
6. S.Neruusoculimotorius.
6. T.Adepsintermufculos.
<5.7.8. V. Adnatje tunicae pars palpebris fubtenfii

6. V.MembranaEaPericranioadtarfum.
7. V.Mufculioculorumvniuslateris.

Capvt II.

De Mulculis oculo in{er uientibus.

Vafisper craffam membranam deprefif.Dcqttibus h.fig.\.&^.T4b.i^.
TSSeruifyHamfecundum neruorum conttigium in eosdtjlrtbuimtur. Vtde S.jig.G. tah.iii
?roneruisoculorummetorijivideccccc.Tah.i:^.fig.^.& J,.

\Carnepropria,&partihtis mufctdtspropria. Vide T.fg.f .Tab.ti.

fCotttponuntur ex \Ptnguedineijsadnata, nanncuerapinguedo htnusmodi inter hosmufcidos&oculUiH,
atqueetiamneruuniopiicumtnquantitateb.wde.xtguatnUnitur,quodqutdemid-
eoanaturaordittatumfmur, vtoctdusapdtiofuo motunonexficcaretur &exfic-
cando tahefceret. Vide T.fig.G.Tah. li-Pro adipe tntermufculos vide n, n.fig. i . Tab. 15.

&o.
CAntiqiiosKonnifiquatuor. ,

r Coiumbus agiiofcere videtur non nifi 5 .qtiorum quin

tus ah ipfo uiueimis ejfe (iUo ipfofuiailitaiHe) di-

cttur.

B4uhmL'fexmufcidosntimernt agnofcitqne inqua-

Numero ftmt fectmduiii
-^ drupedibiis c^terts prMrfimiam

hominisocidofext&ntum mufcuiosajcitbit.
7 atqueftmi&&
.

Pra
his fimulvide K.fig.^.Tab.t j[.&fig.r& 4.
CvnuseH fupernuscuiits offictnm volunt

effe oculosfurfum attoUere eHj^ rc-

Rtcetiores interqtios
3 cti!S.VideE.fig.^.-i,.'\.Tah.i4.& ^.s.

S &videD.fig.i.}.<^.Tab.i.^.&A'i'

Alter inferim deorfum octilumducem

vcltrabens, & hiceitam eslreclus.

Mujtfculi J V1deT.Tah.14. &'A. i. &E.fig.i.^.

lorum
oculorum y ^.Tab.i^.&A-i.fig-S-
Vefaiitts Dtiolatcr.iks quofum vntis oculumin-
&Gal.vi- S tusveyfiisnafum,altereiiextraver-
dtntur 7. fusauresadductt.Sufitq^redi.vtdeF.
y
^fi.itiicre G.fig.i.i.^.^.Tab.t.^. &Skb.fig.i.i.

F.tpro reclis duobus ad latus vtde ^.r\.

Duopofit ione ohliqui ocdum circtm ro.-

tant. VideH.I.fig. 1.1.3.4. ^^14.

Etifig.^.
Vnusmagnuscirca oculmim radicem,
nerutim opticum confiringens.&htc
oculumfurfum attohtt.Vtde K.fig.i.
i.&A.flg.y

Sectmdumpofi.tionent tiaturalem depingunturpnjij/ji.fig.j-fah.U.&r.r.fig.i.Tah.if.

Irror fortaffe Vefilio Galeno & hir.c ortus erat,

qucd magis in oculi heftiarum Anatomia verfati

fneimitquaminillaviri,
(Vnus iiilic &extri)rfuni ducitur.
JMentur mottt dupUci , quoriim "S Alterfmfii m & deorfum agitatur.
i,Tertitisc^mediantcqm circuma^itatur.
"q_4 TABVLA
88 RegionlsSunima:L.iberIV.
TABVLA XIV. DE OCVLI MVSCVLIS QViE QVINC^VE
infignitur m quarum
jfiguris
Vrmamufcuh oculi infuafede expluantur.
Secundaofienditoculumfurfumteuolumn^quoalijmufcHUcottf^icumtut
Tertia (^ quarta mufcul soculifeparatos cumfuu neruis exhibtt.
Quinta reprafemat culumbouiitiHm mufculisfuisfeparatif.

A.P>'lpebi'>i-B.T:uTus.
C.Palpclnamatcolleiismur.ulus.
1.3.4. D.Mu(aiIusocuIiredtusluperior,in}.&4.curnneruo.
2.5.4. E.Mufculus oculirca:usinferiorin3.&4.cumncruo.
i.i.^.^.F.Mufculus oculi rcdlus extcrnus.
i.i 5.4.G.Mulcu!usoculired:usinternus.
i.i.5.4.H.Murculusobliquns(uperiorfeutrocIea,cuiustendoefta.trocIcaverocltb.
2.5.4. I-Miiiculus oculi obliquus inferior.
1.5. K.EftnerUusopticus.
1.2. a.Murculiobliquilupeioristcndo.
1.2. b.Troclcadida,cartilagoexigu.iperquamtendohictranfit,&in5.&4.abonereuuUa
3.4.cccccc.Suntneruioculoruinmotorii
.,S.Pa!pebr.x nntfculus fecundus in oculi cauitate latens, cuius latus tendo /3. in
palpebram infcritur.
5-

5-
^..Mulcu!i duo reclii oculum furfiim dcorlumque trahentes.
([i^i.Redi diioad larus dextrum & liniftrum mouentes.
.B.Obliqniduolcuitcrcircuinagcntts.
5-
x.Mulculus y.qui in plures diuidi potcft.
5-
A.Neruusopticus.
Captt

J
 JDeOculiAnatomia 5S9

Capvt III.

De Glandulis Oculi.

fSuhfiantiaefl moUis,vt illte Vancbnx.

\Nummis eH bi-fVnafuperius dijpomtur.'
<iW,<t? yAlteramfermfitumfanmhahet.
Harum^
'SvtilitaffeuoffictumeUiUarumlac]nymarumfltUascontinert,quasmiferic(rrdiaauttrifii^^^^
foknt.
I

[^Porro ettam a natura ordinanturad oculorum ttitelam.

Capvt IVo
in quojex octdi tumciifeu memhrance traCiantur,

Prima oculimembrana^feu tunica,{eupe)liculajfeu inuolucrum.

fAdnata. "^

"^Nomett eli JAlba. C Tunic.t.

pAdbarem. (^
LCotnun^a. J
\OngoeilhpericraH\o.
Prinu oculi tttnic ^subpntiaeRfubttli5& tenuts.
rColoreflcandtdiiS.
PofitioiiimaicremiridJ^circuhimdefmit. Videe.f.g.i.y6.-.&S.talf.ii.ttV.fig.6.j.^.Etd.fi^.u
J Tab.i^.

^Vfus eR,totum oculmn extrinfccits velare atque cooperire.

- "

I
- I
I I
I u ii i i I M n- a

Secunda oculi tunica.

flnuentoreratColumbus,vtiipfeiaditarevidetur.
\_NomenabijmentoremdlHmadbticaccepit,vndemnomindbiliseB.
vg^j^fj^^JOrtmancrHeismufculorumoculttenmtattbusprouenireanimaduertitHr.
^ Terminusfitb membrana adnataprope irideni intienittir.
" yyttlitas & offictum ab ipfo inuentoreignoran vtdetur.vtpote qui nuUam de eo mentionemfacit.

Tertiaoculi tunica.

fiJomenefi cSrnia ab eitifdemfi}Ktlitudine , qu^fcilicetbouii c6rntia tam trifubfiafitixftuperfpicuitate, qtiani

coloreexprimit.
OrtgoeHacraffameningefeuduramatre.
Subfiantia eR magisfoltda C(&teris,dura & craffa, quo fciitcet , cumfit rebus externisproxima, externis iniuriis
melins rcfifl^re qtieat.

{ Anteriorem,qfidmpropfse'cortieam vocdnt ,qtiippe qtu inftar cornupeUucet. Pro hac

Diuifioefiinpartcfiia-s. rtde-m.fig.\.Tab.^.
LpofierioremcjuainScttroticamnuncttpant.tiacportio indicaturperd.fig.S. Tab.i^.
Terti tu- JOuantitas omriesoculibttmores , atque etiam CAterasmemhranas includit. ForroetiamtemiioreRetusportio
ntcx,
p anteriorpoftcrtori,quAcsl(raffamagisatquefolida: Vhde & diaphana aNaturaideoordmatur ,
quiarede
ineiHsmedtetatepupiUafitae^.
liguraesiperiferica, &itteiuscamtatehumorestresatqueetiamalia octili inuolucra comprehenduhtur: Pro
cornea reiiolutafeu remotaviileK.fg.G.Tab.i^.
Sttttscftctrcatridem&puptUam: VideI.fig.i.Tab.i},.&videe.fig.i.Tab.iy
Coloresl nuUttisefficaci,quatcmis e^i perfpictia & tranfparens : atque tta ordinata eRhdctunica, videlicetvt
nulitiispl.tnefit cotoris,vt boc modo omniiim colortim obiecla &colorata meitiis reciperet.
Vftisesiadbuiustnuolucrieffigiemrotttndam ocuiiintegrtfubfianttamperficiendam : Porro eftam eculumfi-
'- ftit,&eum Circundticihatqueethm tuni tienttmi opficum,ttm tpfurn oculum imiefiit.

Quarta
 .

190 Regionis Summas Liber fV.

Quarta oculi tutiica.
CJUgoides.
Nowf eH < Vueaobtmsfimilitudimmadvuigramm.
\,Cherton boceHfecundtna &chortforniu.
Ortusproceditatenui cerebri mtmnge, hoc e^ apia matre.Videpro eiusfigura, P.fig.ij.Tab.i{.
fPnmum nerutim opticum inuefiit.
Deindefubcornea dilatatur , &verfuspartem anterioremfeextendit. QuomodovueA
J
ttnprtmaturiquaacorttearecedatindicatm.m.fig.^.&^.Tab.iy
I

Sittu & motiis eH jDeniqueoculumintegrumtnteriore)ncircumambtt,praterquamtneafolapartefuaan-

huiusmodt. teriori, vbiorbiculariter perforatur , aciUudquidemforatnen pupiUam oculivoca-

mus,a qtia iteriun ad irtdis tnittum refie^itur,ibiqueefficttur ditplex. Pro hutusfitu

videf.fig.i.Tah.i$.Defcrtbitur autemperi.fig.^.& 6.Tab.i<ji. Etfedesquavueatna-
1 queo natat indtcaturper
.fig.
io.&i6.Tab.i^.
fNiger.
Quaru
Punaceits.
tunica
Cteruleus.

ColoreR varius, nam tneaeU \Rubtctindus.

magnacolorum vartetas,ei SViridisettainanonnuUiseiattribuitur, ItcetSauhtnus iUum (umcolerecia-
entm tneH neo boutsociilo non bomtnisdare videatur.
Notandum autem cH quod vtiea tunica nonfit inomnibusfiiisdem coloris,
quoniam in vno eli ntgrior inalto candtda magis, tnalio carulea aut varia
app.iret.
L
Connecliofitperfilamentafeufibras ad corne.tm.Vide LL.fig. i.& ^.Tab. 15.'
( Coloris vartctateoculi defefii,fimulatquefi>irituseorum recreantur.

Vftis eU jVaftsfuiifubtilibmJpirttus vitalesper octilum tndijjdipmtnantur.

.vartus,na ^Etobfcruandiimeslquodpenesvitreumhumoremnatura vueamprmptie ideo coUocarit , vt ali-

L mentujnadipfumdiferret.

Quinta oculi tunica.

{Amphibhfiroides.
CNomen eU 1 ettna. Ktunica.
Rettformis.

Quints,
Jortusderiuatur aneruioptici fubfiantia.
tUtttC
JSubfiantianonesireueiaii!eiHbr.tna,jedresmoUii&alba.HCConglobataindicaturpere.fig.8.Tab.iy
Color eH albus,vtpoteqtteU CerebrifubfiantixfimiUtma.
Sitiis eH talis,vt bumorem vitreum ctrcumambtat , & intui magis qudin exttaiaceat , ac tum vlterius verfus 0-

cuii ccntrumfeporrig.it.rru b.tc tunica Vtdeg.fig. i.Tab.ij

^vftis ef{ bumorem vttreum mitrire.

Scxtaoculitunica.

Grdcuiu eU d^x'"'"^^^-
fNomen
{ Latinum eH Aratiea, vtpote qux teU iranet eilfimiUima.

Origo a tenui meningeducitur.

Sext tu- KsubftantiaeHtenuifiima&tranfparens.
nica . ^Tigura eR inftar teUAranta,ftupeUtculis tUisfimiUima,qu& inter cepdrum ConuaUa inueniuntur, Anterior ve-
f roetusparseilorbtcttlaris, vndiquerad^sdtre^isptlorumtnftara[perfa,dictturque hacradtorumconcurfus
cilureiproceffus,ProhacvideKK.fig.\.Tab.iy.to.o.fig.j.&p.fig.\7.Tab.iy
Sttufeu amplexu humor tant vitreus quam Chryfiallinus comprehenduntur.
['.
. Vfiis eil,vt humores duospradtcios dtuidat ab aqueo,eofqHe a confufiione defenhf^

Capvt
 DeOculiAnatomk. r^i

CAPVT V.
De Iride.

''Nomen ah e'm ad irtdem ukJlemJtmUitudme dertuatum eSli

Origo ab Vucd tunicaconcolorationeemanat.

)Exiftentta eU circulus in ocuhpupillam ambiens,varijs colorihus imhutus, quos colores ab vuea memhrMa deri."
Cuius'
uaridiximus.Prohacridef.fig.-j.&S.Tab.i^.lndicaturperf.fig.i-&i.Tab.i'^.
Vfus eflpupiUam vndiquecircumfepirc, afpeBusq^ radios tam extra quam intra miffos fecundum obieUi colora-
ttonem coloribus obieilo conuenienttbus decorare.

Capvt VI.
De pupilla Ociili.

fNominatufpiipilla a rotunditdtefua.
Oritur ab vuea tumca,vtpote qu^format & effingit cam tam fuis coloribus , quam ambitufua fubflantis. orbt-
culm.

Cln apparttionepernigrumpropterpyramidisvifualisconum , quieR inprofundooctili , videltcetin

I
bumoris Chnftaliini centro,atqttcproplercolorum rueatumcx reftexum in eam.

Colorem ^Reueradtcoloremcumnecipfanecqiiicquamfub ea nigrum app.xreat, quonium tranjparens elt,

habet J fi'^
"^^" '''''^P'''/'''^''
colorcs vuc membranA {vnde & bxc mhtlaliudquam vue& membran&per-
foratiocn-)rcftextoneobumbrasur,vtfpectc-svifibtles tneajeueiusce
scentro, feucono(quiefiin
I

L Chriftalltnt centro) rectpiantur.

CPrima , qtiei eH quia colore vuex tunica viridi feu punaceo (vtpote
quifunt tnedittm tmer colores extremos)confortatfpirttum vi-
Jman.
Sectinda, quoniamft vuea membrana cumfuis colortbus tnedtjs
non cffet,fpmtHs viftuiis a iHimneextenonfacillime diffoluere-
Oiult P'*- tur.A natura ergofagaciter obferuatum eH , vt hoc vue<s. tunicx
'jsitiimfeu pofttiotimfuam babetinante-
'' **
foramcnpupiUadiBitatum,infededireilebumoriChriftalltno
j riorisocidipartis centro vbtlocumpoli
oppofttifCollocaictur.Sed&hoctneo arguitur, cfuodquomagis
ArBict bahet , Quod atitem in tnedto \
anaturadilataturhocforamcn, eo magis tmpedtatur videndi
vued metnbran^ Jitafttpuptllahicc trt- K
plex nos inftntit ratto , quarum
"^ fuultas, & confequcnter quo magis hoc tn mcnfura natttrali
conftringatur,eo magisad vtdendiojficiim conferat.
Fro eiusjitu videg.fg.i.& 3 Tah.ij.Et n.
.

Tertia eU quod omnes rei rifefpccics ab oculo adobiedum informa

fig.4.6.7. pjramtdaliemittantur,cutusbaftsefitn obte6iovifo,coiiusvero
fcupunilus perpuptlUmpenetransinhumoris Chriftalltnt cen-
tro dcftnit ffeqtiitur ergo quod hocforamenfitftriifum nonalt-
terquampjramidiscont inittum debet effe, qui immediatetn
vnitate tiigulari termtnatur. Situm eius denotatg.fig. 7. & 8.
Tab.i^.

Vtilit.item bahet priSLipu.vr.yVt mediante ea videamiis. Nam foramen bocpervueatunicapartejnanteriorem

faHiim eH,rhi cornea cH magis pcUuctda,ne vue/z vmbra &Jpiftitudojpectertim vifthilium ad humorts Chrt-
ftallint ccntrum tranfttum tmpediret.

Obiter de Oculi Catara(5ba,Hy pochyma feu fuifufione.

DEoculiCataiadafeurufFiifioneverbapancahocinlocofacerehandimpertinensexiftimamiiSjqiiippe
qui morbus cum fit operationis oculi feu (enfus vifus preecipuum impedimentum , &ante pupills fa-
ciem in humore vitreo procrcatum eiufdem turn caufe tum fedis,tum ctiam & curandi rationem hoc in
,

locoenuclearenobisquidemhaudinconfultepropofitumhabcmus.

Nomen
 .

1^% RegionisSummasLiber IV.

{Cataralta.
Suffufio.
Hjipochima.
Origoe^prtmuminventriculo,aquofi<rfi4mtenditbuimmodivaporMcerebrMm, acerehro vero tanquam a
fonteproximoadinterJlitiHmiUudquodellinterpupillam&bumoremvitreum.
Subftantia tnprtnctpio eH vapor adjpifiitudtnem tendem,infine vapor htc tn aquam fpijfam & minimepelluci-
damcondenfatur.
SedeseUindire^opupiO,,videlicetinterpupillam&chriftalltnumhumorem,hoceUinhumoreaqueofeudhH-
gineo,atque hicfit quod radiorum vifibilium reccptionemfuajpifitudine impediat.
( M.obilis & gratia mohilitatts & motiisfui
Jpeciesvariasrepr^fentat ; at^ hince^
quod iudicet mottua virtus,qiiodJpecies

quandoq^ veltnfiar miifcarumvelfor-

( tson confirniatam eftqne em fubftantta -\ micaritm, vel cimicum vel buiusmodi
ntbilalfudqiiam vapor vel tenumvel < aliarumrerumantevifum appareant.
JpijHor, qin eii rPerfecoloratus ,vnde& m ChriftaUinum
propriumfitum colorem imprimit, atq^
itafiillit, ctim nonptfatU denfi , & i
Diuifio 7,i catara- (ompUtaJuaJpiliitudineomnimodovi-
Morbt bit-
^
clamvel dendtfacultatem tolltt.
IHS \
Vntuerf.im tegtt piipitlam atque hsc vifum omninio-
J dotolltt.
Conftrm.ttam, qti^fitper rcdu
CL.iterafeu marginem circularem,
cltonem vaporis ilhiuinaqua )
' ^ atq,hiiiiismod: hnmorficdijpo-
op.tcam
i^
& ,

J
r
& huiHS-
^ deniam -^
j ,

) .
.JPartem
/;-
folii-
I

\
r c r
fitnsfacitremvifammagisexi-
.

modicataracla
modopuptlU \ guumapparereqnamreiicraefl.
occiipat VI- SUedietatem, atq^ in boccafii res vi-
deltceteitis fa apparebit quafi perforata,
nam obtedi portio media qud
vidert non potc^ , foramenob-
fcnrum imagtnabitur.
Hocumentumfeu efeclus natura contrarius e^Jpecierum externarum perptipillam receptionem impedire.
f RepreJ^ionem humoris boc eft detrufionem illtiis magis deorfum qu fit me,-
, ,

dunte acu quadam arttficiofa ,per corncam tuntcam obliqtio tranfituin

hiimorem fatisprofundetmmerfa,c- co vfqiieexporrecta, qiio dtrecle con-

trupupillamperttngat.Tum ad locum Cataraiti. ducattir mftrumenti a

cies,quu hunwr illepr<eternuturalis deorfum magts detrud.itur , maculajj
tntegrainimumhumoiisuaturaltsfubmergatur, hoc^magis Uteraliter

KJ2uratio fiert ajfolet velper

S apiipilU ad hiimorcm Cbnlialltnum direclionem.
'\E.xtra8ioncm lUius humcris fcu potius rapons peccantis , qrne etiamfimili
mannali operatwne pncedente perfictttir fed antcquam extraht poteR,
,

necejfeen,vt totusbnmoi albugineusfiibtiltter &magno tngenio exbau-

riatur,qiiodqutdem tnftrnmcnto allegato antea prdftartjolct , fed notan-

duifi tshquod in boc conatii reqttmtur , vt vapor nonfit tn humorem con
firmatus; nam iinpojUbile esi, vt hnmor denfus pcr takforamen elici

L qnc.it.

AP VT VII.
De tnbm octtli humoribtis.
HVmores in oculo tres ab inuicem (libftantia,colore>& difpofitione difcrepantes obferuare fas eft mc- ,

diantibus quibus vilio fit naturalis,& fine quibus fenfiis vifus perficiendus non eft. Imo vero la;(o vcl
maledilpofitoaliciuoiftorumj&impedieturvidendipoteftas.NecefleergoeftvttamproportioneNatura;
in oculo difponantur,(videlicet vt Chriftallinus medium poiHdeat, Aqucus partcm anteriorem, vt vitreus
pofteriorem)cjuaminfubftantiisfuis(ani&bcnedi(pofitifint: Ordoautemeorumab anterioriijicipien-

doefthuiulmodi.

Humor
 De Oculi Anatomia.
Humoroculiprimusfeuanteriof.
{Aqueus. "j

Kajlmihtudtneadaquamfeualbumenouorum.
Albugmeus. j

Subflantiam habet cateris tenuimm.

Quantitateeiladmodumexigunsreflfe^UTeltquorumfequentium. Hinc amplitttdo indicatarperj/.fig. lo. 15.

& i^.Trfi.i)".

MHlttplicaturafontealieno,namobferuationecollenumen,qued,liautvulnere,atttin Cataralla curatione i-

Jie hutnorexhauriatur , tnpauctsnthtlomtnus dtebusiterumregeneretur; habet entmfuam nutrittonem a
fonte Vitreo, vti infra declarabtmtis,&pro tUo humoreferofo & excrementitio dfltmatur , qui reftat in hu~
moris Chrtflalltni nutrttione. Huius cauttas indicatur per S.fig. ^.Tab.i 5. 1

,JSttuaturtnantertortoctdiparte, videlicetintermembranamVueam{aqttahic humor conttnetur ) illam &

Corneam. Vvdcfequttur qiiod in eo Cataracldiprocreentur. Pro hoc vtde c.fig.i .Tab.i^. Sedes qua vitreus <t b
aqueo,tnterueniente hialotde dtftingmtur, mdtcat 1 fig. lo.Tab.iy

f Prima eH,quod Corneam diflendit,emque intiimefcere facit , atque hac vta

abbnmoreChriflallinodiflarefacluse>i,namhacranonepupiUaflatfem-
pcr infuadiLitationenaturali,finequa tmpedtreturvtfio.
Secundaesl, qiiodfit medtumintnnfccum adffiectcsviftbdcsrsciptendas a-
ptum : Hincaccidit,quodappropinqiianttbiis mortt, corncapropterhi:tus-
{^Vtilitatem habet dupltcem modi humoris extccationem culat &fl,taida redd.ttur : c tunc vidctur
] agroto tcla ante octilos apparere ; nam propter^ huiufce humoris defecttim
fpecies vfibiks ad Chrtjiallinum recipi nequeunt , propter pnpilla conftrt-

iiionem ntmiam , & etusdan tnopt caufa eUfpirttuum ammaliu?n con-

fumptio,a morboprocreata. ,

Humor fecundus feumedius.

CChriftallotdes.
Chriftallotdes. -j

Cyiominatf.r humor Eo quod inftar Chriftallt lucet'

LChriftaHintis.
.Chriftallintis. J

Subflantiafrutturdunufcula,Hli Camphor^ haud difltmili.

CAnteriori, quahiimoremaqueumfeupupiHam refl>tcit magis de-

primttur, &aUquamuliim adpLintttem tendtt. Pro hac vtde u.
fig.ii.i^ &io.Tab.i').

Ttguram habet quodammodo ^hmcam, \Poflcriort,qua humorem aqueumjpectat,lentis efjxgiemprafeferre

Htmorhic .
fedtamcninparte S obferuattir.Probacvtde .\.fig.\i.ii.\^.&i6.Tab.i^
EfiautcmColoretnftarChrtJ}airt.ilbtcans&pelluctdus,&ftafe-
molltfsi- J
vms defua remoueatur &fuper Itterasfcrtptas morefpecilltapplice-
tur-.eas longe maiores quam reuera funtindicahit. Atque htnc
proculdubioinueHtafi-Htff^ecillailLifcnibusapproprtata.

Situatiir anteriora verfus &pene in Centro oculr.tta vthumor vitreusp.jrtem eius pofteriorein ampleclatur ; at
verofronseiUsanterior,Araneatumcaobtegitur.Probocvtdea.fig.i. Tab.iy Pro Cijrijtalloidis latttudine

vide yfig.ii.& 15.1^15.

^Princepsfacultatis videndt organum dftimatur,

Vftts habet emtnentiftmos & pr&celltn- ydclum&fimulachrumvifwnisnon ineptedianatur.

ttfmio(tnfacultateopttcavnde N
Lumenm.ignummumliviftalisnonaltterdicipotefi , quam Soi
I

[^ mundi maiuns,aut cor tllius bumani.

k Humor
3^4 RegibnisSummxLibcrlV.
Humorterdus feuvltimus.
CHtaloides. >

fDktturhumorJ yvtfote qui ntrumfufumpifefert.

\vitretti. J

Subflamtam habet non irafirmam aut itmpidam,ac eU illa htmoris Cbriftallim.

Nutrttur a tela retiua,iuxta qtiam fitum acpofittonem fuam habet.
QuantitateeHc&terisduobuslonge vafttor,qu ppequexquatuorconcauttati! octilipartibtts,tresfibt vendicart

videtur: Atque htnc fxt liquidtm efl , quod bic maiorem hitmoru ChriftaUtnipartem in fuaconcatittate

contineat.Hjalotdesfinum CbriftaUtntim recipientemtndicat.rfig.O- Tab.iy Eius atnplitudo tndUatur pn

") x.fig.io.& io.Tab.i^.& (B.fig.i^.
03 ^Sittimfuumhabetverfuspartemocultpofteriorem,t>noverotamampltueRhichumor , vtetiamverfusportio-
nemoculianterioremporrtgattir.ConttnetttrAUtem&inuoltiittirhtcbumor, vnacum Chrtftalltno a tttm-
caaranea.Pro boc vtdebfig.i.Tab.i^.
Ftgtiram habet fplendtdam &fpcilatu iuctindam,vtpote qui eSl Chriftalltni clartpmi & Itmptdifiimi ( vtt df -

iiumeU) altmentum ,&tn comparattonefuaad remaltam^vttrofufoeomparatur haudtnepte, tam reft^e-

clufui coloris quam tenacitatis vtftofe.
Vtiltftimiisadfacttltatemvtfiuamexiftimatur,quatentis humori Chrifiallinopabulttm &alimentiim prttbere

ohferuatur ,atqueinnutritione feualimento hutusmodt humor abtgineus moreexcrementifuperflui& fe-

K^ rofl tUiusprocrean crediturfeu imaginatur.

TABVLA XV. OCVLI ESSENTIAM SEV EIVSDEM INTE-

rioi'adercribens,qi^E in figuras viginti fe diftribuitiln
quarum
Vrima Oculi membrand & humorespcr lineas duilas exprtmumur.

Secunda tornea tunica cum porttone nerut optici.

Tertta CorneAper fecltonem tranfuerfam dtuifio.
Quarta Vuea cumporttone nerut optici.
Quinta Vuea bumana.
Sexta,Cornea,Vuea& Choroides.
Septtma,fuperfictes Vue interior.
Oclauapars corne&fuperior cum retitia aboculofeparata.
Hona, Hyloides ttintca.
Decima biimorestresfiinuliun^li.
Vndecima Chriftallotdts interiorfedes.
. Dtiodecima Cbriftallinus tunica adbuc te^tis.
Decima tcrtia CbriftaUintis nudus a laterepoflttts.
DectmaquartaCbriflalitntts humaniis.
Decima qitinta ChriflaUtnituntca.
Decimafexta Aqtieits ChriflaUino perfufus.
Dccimafeptima Ciltaresproceffiisphialoidis pef tunic anteriora radtatimjparfl.
DectmaohauaVttreihumoritantertorfcdcs.
Dectma nona Aqttei humorisfedes.

ttgeflmaVttreusCbrtflaUtnumcontinens.

Infig.u
 FAB. XXiJ.
DeOcuIiAnatorak.
LI B. I ri.
m'

I)fg.i.a.Chrift:allinushiimof.b.Vitrcus.c.AqueU*
d.Eft tunica adn.ira.
e.Corneae tunics pars optica.
f.Vueatunica.
e.Rctiformistunica.
n.Hyaloidestunica.
i.Chriftalloidestunica.
k.k.Proceftiis Cillares.
l.lmpreffio Vuea;acralTatunicaabicedens>
m.Cornea pars cralL-E tunicar.
n.n.Adepsintermulculos.
o.Neruusopticus.
p.CtalTa meninx. q.Tenuis meninx.
r.r.Mufculi.
In ctteriifigum.
i.4.8.a.Neruus opticus.
2.4. b.Tenuismeninxneruumveftiens.
2.3. c.Craflameninxncruumveftiens.
8. d.Corncx tunica: pars pofterior.
8. e.Retiuaconglobata.
2.5. f.Irisoculi.
1.5, g.OculicircuIusminorfeupupilla.
Z.3 h.Vafapercraflammembranamdifperfa.
R % 3.(.i.Vuea
 RegionisSumm^LiberlV.
3.6. i. Viiea timica.
6. k.Corneafeudurareuoluta.
3.4. i.l.Fibrx & valorum filamenta,quibus Vueacornex ne^itur.
4.5. m.m. VuesE impreflio qua a cornea recedit.
4.4.tf.7.n.Pupiiia.
7. o.o.Ciiiaresprocefliis.
7. p.Vueac principium ex tenui dilatata at p.in ly.procelTus ciliares,pcr hyaloidis anteriora fparfi,
9. r.HyaloidesfinusChriftallinumfiafcipiens.
11.15. fChriftalloidiscunicsElatitudo.
11.13. i4.i6.t.ChriftalhnihumorisparspofteriorfphErica.
I i.i^.io.u.Eius pars anterior deprella.
f.0.20. x.Vitreiamplitudo.
io.i<>.i9.y.AqueiampIitudo.
10. z.Sedcs qua vitreus ab aqueo interueniente hyaloide diftinguitiir.
1 o .i^^.^.Sedes qua Vuea m aqueo humore natat.
18. /3.Vitreicauitas,quEexempto'Chriftallinoremanfit.
19. ^.Aqueicauitasobeandcni caufam.

Capvt VIII.
De Oculi morbis in genere.
Copbtabtna. Lippitudo.
Vngula-,Vnguif:,Pterygimn.
SibclJequotr.idat R,f.(i).i.Contin.T::nCi.^.c.i.^AHtcen.TT.i.
Macula rubca Alterjati. (c.i^.
('CcniunniiiA feu ad- ^TumorcomuucliKx.
TtatAfunt pDuritid!.comunciiU.
Cadentiasfuper conimtclium.
Bothor coniiincliuit.
FiJluU Utthrim.ilif.
Tluxm inordmatus lachrymarunh
*"
Ve(ic<i(orne,Piilteten, VufiuU.
Samcspoiicorneum.
Aibugo oculorim tn corne4,feu Nebula.
Sugillatio.
'
Tuntcis Extrtis Vue,& rupttiracornes.
nam .tllt<) Cornctt CAlunum,

fiint
fProfundc J i;,l,^.
] Exittm&vlcera cox \
vt iAljicume. I De (jttihus QxtL
fChateman.* hbrodcfinit.
ne& (jud funt vel in \
\tiubes. med.^S.
j
Superfi-
\Coronalts.
Varte vt- (. cte,vt
Cancercernex. \^AduJ}ina.
del. vel

^ Glaucedo oculorWm.
{Exttus Vuex.
Vued &
'^Dtlatatio Vuetfef^piipittjt.
pupilld
Sconjlricliol iiejcfeupuptUx,
\J.xiccatio Viieit.

W -
Humon aqtieo
ut,fnnt
vel-fCatar.iclafeufiilfHfio
\vulniis.
CDoloroxukritm.
Exittisoculoriim-
(Siibjlantia, vtftint
VnfiinditM ocidoruih.
I
VStrabofUM &Jtrabifmu(,
fDtbilitM vifiis.

JTtto in eitii fciliccr vel- Nyclalaps.

jSolanttJiiie Aliabar de quAAutc.c.-/ i
\pperatione- Scorruptio feu imaginattua vijio.

j
Ablatavijio.
[^Guttafertna &c.

ANATOMI^ VVLGARIS FINIS,

SE C TIO-
 ,

197

SECTIONIS I.

PORTIONIS II L
ParsTertia.

ANATOMIA MYSTICA IN
LIBROS QVINQVE DISTRIBVTA.
M V M. P R OE I

DE OCCVLTA HOMINIS PERFECTIONE, ET

admirabili eiufdem proprietatc,ei ufqiie exaltationis dc
deprclfion is cauia.

f
AM ille non modo terrreftrium , ve-
admirabilis eft hominis natura , vt
'^\^^]i"umetiamcceIeftiumnodusnuncupetur, vudcrcde inquitPicusMi- Archartf.

pl fandula quod hominimancipentur terreflna yeiquefaueant ccelefiU,

"

vtpote cums anima efi i^fum coclum , cor^us autem terra , yinculum
ijautem hxcduofimul coniungens,efifi>intiismtermedii!ts:ktc[ut hinc
exiftimauitdittusPicus, quod quicquidaMoyfein capiteprimoGe- .

'"
nelcoseftdictumdeMacrocofmo, hoc eciam de ipfo homine poffit "^^i
inteUigi quiobhanccaufamMicrocofmus, &: omniscreaturahaud inconfultedicitur:
,

Huncautem meliornaturaDeusideoexhmoternr Sxcfpiraculovitascompofuit, vtin ter-

ram pro corporis,&in ccelum pro anime falute confpiceret.-nam ex arcano immenfirefum
conditorisdecrcto,ordinatumeftinterh.ccduoextrcmacommerciumhuiufmodi,vt di-
uinaj fimilitudinis fpecimen (quod ex propria fua natura res groflas ncgligcre, terreftnuq;
cupidinc minime flagrare folclsat atra vefte feu terreadomo mediante fpiritu medio fic
) ,

conteftum.hommem, nobiliilimam creaturam fic conflaret, quo ipfe in animalrationale

exnaturaxterna &mortaliitafadus,vtriquefua:onginifatisfacercpoflret,&:mirariacora-
recceIeftia,&mcoIereacgubernareterrena:Atqucgrati.\huius munerisfeudoniimmor-
talis & coeleftis
, diuinum quidem genus hominibus inefle , imo veroanimam quafi fcmen
Df i,in nobis infufum agnoicit Archangelus in comment. Cabalifticis qui iftam dodri- Anhant.
,

nam a Diuo Paulo accepifl^e videtur hominem externum Spmtus SanSiitemplum confi- p*/.

denter procIamante,Hinc ergo erat.quod propheta regius hommem angelis paulo mmo~
rem a 'Deo ejfe creatum ^gloria <^ decore coronatum , dominium m otera manuumfua-
Tum hahentemyommafuhpedibm fuis ponentem ^'Videlicet greges ds' armenta,befiiasa- Pfalm^.^.
grefies^aues calorum^i^^ pifeesmaris j^x^xfnct.lmoveioSiceiMS greffus alehouadatuun-

^ 3 tttr,
 t^^ P R O OE M I V M.
pf.p. 25. tHr,cmiisdeleciaiuryia,ciim c'adit non dcncietur ^t^uixfupntatlchoUAmanum eitu ,
/-
Pp/.
^9-
pf ^ fo^tM gcntturai^figurationefud adeji , eumquetabcrrime fapientia fua condidir,
froH. 8. cuius etiam delttt<eftnt atquedeleciationcscumfiijs hominum,nzm fipientia diuina eos
docecquidapud Deum fitgracum iiiq\iC2iCCcptabi\e,\piisc\ncco>?ipo/ittonts mundiyt^Vi-
rium elementorum,<^prtncipij,fnis,at-que medij tem^orum,<:^filfitiorum,?):utatio?m
i3 vanetatt4 temporum- tem^efatum,annt circuitiu, ((s^fidlarumftus , c^ natura-
'(

rumanimanttu?K,i^ animorum^feuirarumfcrarum^^ytriiowventornmfiufhirttimm,
t^ cogttattonum homtnum , ajr quommcumque alionm tam occultorum quam manifi-
^'^P~ '^" fiormn coinittonem atquefienttam bcnignitct rcuclauit Q^u: omnia dona Dcus honiini
,

perSandumfapicntLrliixfpiritumcoiiceHit, pro amore anima: Dciformis, quxcfl: res

tam nobilis&tantadign-tateatquciublimitateornatajVtmedianteillojetiamcarnisvm-
Mmur. braculo velata ad calellium angeiorum ditcurfum fafcrp!endum,ad operaDei , &: natnrx
Trifmeg. progieirus,adbonoruml]gna,&:adpote(latisdiuinKcognitionempeiueniamus,/f/?^3/f?'-
^'''''
c?7()r?77w^''^//?('.Atverohancaninixhuiiianarf^a:licitaLem,diminucreomnin-!odotcntac
tcncbVoliicorpofs terreni mo!c5, qua: CiXm ?. Dci &
diuinorum cciitempl.itionead muirdi
&carnisillecebraSjmediantelpintufangLiinisaereo3llicereomnimodoaggreditur ita vc ;

illaanimamadulandodecipiensjipfamnebulistcnebrarumiobductam.abonidxmonisna-
turaadcacodxmonisdiipoiitionemfaculiniefcducat, quo hcnio virtutc mentisciprxii-
dentis omni crcaturx praponcndus , am beituc xquaiis , :mu vcro ipi^ buuo viiJor reddi-

corporis putnda & viiUH ma elt racta,q;

^"
fcere vidctur.i^owtf a,'elutputredo yeturufit, vt vefis quam edit ttne.ijjomo nattis mu-.
^f-lil')- liere,brc:mtate ^fatur commotione,hoc efi
)nuliii rcj)leiifl' mifirijs, iimiliter refpedii

loh. tC. corporis dicitur hon^o caro.flnnttis n^adens Cr non redicns , I hnc ctiam appcllatur a lob
mtredo ^
inortahs^t^jrfilrHSeitis <-i;crmufiu I umvrtttis. At \cro Deus
cani cxternurli

quam intcrnum homincm fec.credum & tempcratilfnnum: nam ipic mortem i3 ^r<U-a~
rtcattonem nonfofiiit in terra, nec' Utatur in perditione ^iMoriim , creauit emm
<-ut eflhit omnia, er fanabiles fecit natiortes tcrranm crbts. Sedfniufiitta,fi'upeccattmy
cdmortisacquifitio: !?(^.{m lu/Ittta {
qux cfi ictnver cumDco) immorta/tseJt,quaf;c~
hiutdia autem
rntnem i:nmortalem,i3 adimagitzemfmihiudtni^.ifi:^ conflatcit l^ens ,
^"^'^'

^iaboliMorstntroiuttmorbcmtcrrarum:^^'^-^'^^^' e'g" tcnebratum

prxfide intro-

durtacahumanainfccIiciiasvtaDcolucisfonteaciiiftitixImpcrarore per mentisdona-

tioncmlumma&:a:cernaciallaracn:bc.uicudoy&perfanguinem Chnlli intcgraapecca-
ti fordineahlutio Bencdit^ion^ crgo Diuina
:
tanta ,u (latu innocent.a: crat Adami dign:-
tas,tan\exceiruseiushonor,vimmort.iliSCXticcrit,unovcroiplisange!:scrata-quaIis,vn-
deeciampofteiusLi^fumciurdcaiuouilitatisnicniinitungc!us,cumnuluitpcrn-,ictcre,vt
.kfoul.
rcuercntiam aut adorationem aliquam ci prxberet homcqnemiidmodum ^ <iAfocalyffi
dcclaratur. Dcnique vtcum in prxccdencibus rerum omnium nodum ita ctiam omnium ,

rerumqnodammodohncmhocinlocod>cimus-,quipp;quimenccCeoauhxict, ratione
ongelis conuenit,pcr cordis vitam folem atTcaat,per pocentias fenlitiuas briita feu anima-
liau-r.iti()n,iliaicti.-icit,inv;n'L>usnaturalU-)Usad piantam rctcrtur,&in fi;o corporercla-
Qron. I.
tionemhabetad inaniliiaca quocircaobhancciu<;lingulantatcm,omnestcrra: & n-.aris
,

&:aenscrcacura:euisdominio,idqucmandatodiuino(ubnciuntur. Admir.ibilia crgo &:

occukilVimali.intboministam intcrni quani cxrcrni nnfteria, &.' vlcrn caprum hoiv.ir.'?
tonuiuuiis,imo\cro,piimaquidcni fionteimpolhbilia videntur, atque ineltabilis clHc-
cretamcntis,animx,rpititu(queacreiinhominedirtuliopcratio,fimilitcrdiliic[lcvcrbo-
rumaigutiis, &:iceomultoiUagii;iinpolhbilc has homimsintcrni partcsfc..lp.;lli ncicvc-
cunque
 P R O OE M I V M* 19^
cunquc dextra ab inuicem diuidere aut fegregarclmo v&^ofolius Deiyerbi eB ('vta. Diuo
Paulo habemus )J}intum ab amma difimguere. Sic igitur ui hoc n oftro difcurfu expeda-
tioniveftrxfutficiensj^obfecro) vtverborumtantumacieanatomiamhancmyflicamdif-
fecemusjinteriora (inquam)feuininternomicrocofmi gremioabfcdndita fermonisfiloi
non culccili incifione aggrediamur reuelare, dum vos anatomijeiftiusmodi partes fpiritua-
lifcalpellodiuifas,ocuhsmtelIelusarbitrantes&:concemplantes,fronte ferena, &iudiciis
intentioni huic meie propitiis,qujB a n obis hac in ana tomia erunt gefta , in bonum partem
communeiushumanitatis,inofficiofanfta' bonitatisveftrxconluetxma-
accipiatis, per
neatisjhumiliterrogoatqueobteftor.

ll 4 SECTIO-

^
 ,

100

SECTIONIS I.

PORTIONISIII.
PARTIS III.

LIBER VKIMVS
IN QVO VENTORVM
COSMO SEPTENTRIONALIS
IN MICRO-
ET MERIDIO-
nalisafllatus.HoceftLienis&Hepatisvcnti,&;
eorum cfifedus explicantur.

C A p V T I.

De quatuor SMicrocofmi angulis cardina,libtis,ae ipJitispoUs: l^ quomodo,

quamque apte ad Macrocofnum infuapojitione
adaptetur.

^^^^ Ar i^ (iintPhilarophorum tam Ethnicorum quam Chriftinnoriim de Macrocofrni po-'

'-^^''^t^Mj
htijnc (ententia^qaemetiamMicrocofmusnonahtcrquam hhus fuum patrem imitari
\^7^\ animaduertitur,fif enim Murocofmtis ( tefte Mercurio Tnfmeg. M/tcroiofniifihus, vt hic ,^
&
^pfiif^Ociproles. Hincigitureil:quodiltimp&fllbile, vtMicrocclmi feu hominiscatdines
^ \S'/^^
If^t^^yJ^^^ atqueangulosA' priEcipueipliuspolos,nifipefaptameiufdem ad fuum patrem,videh-
^%^4<^^ ^^^ munduni maiorem apphcationem inueftigcmus, Mundi vero ad dextram&fini-
ftramfitumexacluminuenircreseftnonadeofacihs, cumineiufdeminquifitionePhi-
lofophorumacutillunoruminduftrianonmodoirrcgularisfucrit , verum etiam eorum mentes hacinrc
Ty hag. incertx,atqueinconftanrcsadhiincvfqiiediem maneant. Nam PythagorM, PUto&AriJ}otles,dextrammundt
tla>o.
pUgumOrteiitcinpofucrn7n,qtw!ii.wi ('inquiuntilh) wundii;iotu::ah!ll.ii]tiart4tncipit. AtvcroFjnpedocleshaici-
Arijiot.
pforum opinioni minime adhxrcns dcxtr.im mundt mauum a^jblj}itiumteftiu.ile, boceft ad Tropicum cancriponi-
'Emfedod.
oit,&corife(jUcnterciiisfintJlr.iml>runumverjusexte)idu,.iii\uehiciM\i.mcmiiridi\mcam hominecomparando
neceftecft vteiusfacicsoccideiitemmundi plagam intucatur: quentadmodum iuxta pra-diclorum after-
tioncmAquilonemvcrfusrcfpiciat.Qjrid gitiirintanracontiouerfiacftfaciendum,nifivtad(acrum&ve-
ridicum Deioiaculam confugiamus.atqueeitlldem refponfohuius rei veritatemehciamus? In multisigi-
tur(acrarumhtcrarumlocisiiiueniiniis,quod iiiprophetarum<?cpatriarchaium orationibusi&precandi
AfflM4.i7 (ommhf.ictesfcmperprectntis Onentcm rerfusfueritdiJpoJita,E:.i[n\L{ M.uch.-cum legimus,quod/*^r venutab
Kum i$.r. ^j.,^f,i^^pjg((ji{^t(i,,y(ygj{,^j;^[i\)ih:Lbt:nms,Metimintquani]ueadplagamOrienta^^^^^^

adplagamOccidcntalc,& adpliga Aqtiilonare. Ac (i dixinct,nuTiminiad partcm anteriore,dextiam,finiftram Sc

2(j4.i} 8. polteriorem.Porroetlocushicalobcoinlocovbiagiturdcinquifitioiiclocivel ledis Iehou>E, confirma-
tur,qui dVioiiio.\^oCiciiMevpi:ttM\v,.n ad Orunt^e ibo, & noent &ad Occidentem.necintelligam tllii,aut ad Aquilo-
n^l^dtmoperaturtpfej&nonvidebo-dbfconditfeinmeridienecvidcbo.AtHicconymuslocuhunciKiMeTfcctatai.Si
ad Ortentcm ivero,non apparet,fiad Occidenteni,non intellig/.m,fiadfinifiru.quid ag.tm?iion appr(hcndaeum,fime rertam
^ ad dextram non videbo //w.Treme llius i n hunc fenlum vcrtit loc li illu in,S/ antrorfum iuero,not} adent.fi vero re-

trorfnm , non amniaduertanl eun< , ciim aj^it ipfe adfinifiram, noii tamen videbo, opcriet dextram,plagam non tatnen rejpi-
f;.(W.Quodi;^iturPagnianusfacitOiientcmmundiangulum,Tremelliiispartcm facitantcfiorem, quod
ille Occidcntem quartam,hic poftcriorem facit, Illius Aquilonem hic finiftram mundi manum vocat , vt

&illedcxtramhuiusrcgionem Mcridicmappcllauit Ex quibus ( vt mihi videtur jhocfinc vlia contro-

:

ucrfiaapparct,quodrcdiahominis(ccundiimmundifitumdi(J3o(itio, fitfacieeiusad plagamorientalen^

di(pofita,vndeoculiinanteriorihominis,&:omniumaliarumcreaturarumparte(facie(cilicct) coUocan-
tur,vt (olcm aflurgentcm & poft longam nodeir. Sc tenebras,ab orientc tcrram ob/curam aureo &c lucido
fuoa(pcduvifitanteiri,no(fli(quecaljgincsiiiexihumrclegantcm,(alutarent;vrpoteSo!isinui(ibilistypum,
quemdicvltiraoaunuinducnouationemex illamundi parte venturumpra:dixeruntBiblia(acra > Hinc
ergo
 '

Dc AnatorniaMyftica. loi'
ergofeqiiiturqiiodeiiismaniis{eiiparsclextra,Meridiemre(piciar,vt &flniftra, Aquilonem, &perconfe-
qnensparseiiispofteriorOccidentemintuendebec.Quodcum itafit,neceiIeeftvcinfiniftrahominisfeu
JVIicrocoirni regione,polum illum ArCticum quarramus , a quo Boreas flarus flios frigidos &c terreftres iro
microcofmum emit it. Arque etiam eiuiliem poium Ardico oppofitum, Antardicum (cilicet, qui necefta-
rio in plaga eius dextrainueftigandus eft.Orientalis etiam hominis quarta eft anterior Thoracis portio , ad
qcordisconus(quieftmicrocofiniSol)incbnat,queniadmodiimeuisplagaoccidentalis,eft inpartepo-
fteriori,vbiva(a(eminaria,reneS(51iveficaintcrrae quafimeditullio,inteftinotumfcil.maliajimmerguntur,

CA P V T II.
De duortm Microcojmipolonm tnuejligatione:,^;^ quodjtnt Lien i^ Hepar^
CVmMacrocofinofepteHtrionahrefpondeat,
igiturhominisdiipofitioadmundidiipohfioneminueniaturelletalis,
in
vteius parsfiniftra plagac
diligcntiinquifitionediijiiciendum eft quanam inpLiga
,

microcoimi iepcencrionafis porrio, tanca propriecate fic przdita^vt in omnibus fere cum polo mundi maio-
risArd:icdfeu{eptenttionaliconueniat;AdnaturamaucemieptcncrionisMacrocofrhiciquodatririet,eaiti
clle irigidillimam &
uccifiimam mundi quarcam,denotac vcnci abeaflantis elFedus, cuius eft tam terram^
quamaquamfuafrigiditate &ficcitate congelare &indurare glaciem quoq-,atq; niues &grandines pro-
,

creare.porro et;iam atrcnuatfuo frigorc & ficcitate,canftringit,contfahit,&rugofum facic,ieu afperitatem

producit,a(51;ionem tcillit,& ftupefacit,corrumpit frudus & riores, & herbas deliccat, humores tam inter-
nos quam estcrnos,& liuiufiTiodiaHa prKftat,qu.T omnia mediante Hatu fuo Boreali perhcere foler.In fini-
ftro verohominis C-ird:nc,nihilquafi momenriprseterquam Lienem inuenimus,cuius naturamab illa ftel-
la:polarisnOnmultuiTidifFerrepercipiemus,firempauloaccuratiusexplorauerimus,nameiusnaruracum
fltterreftris,eftfriginior&i!Cciorcotiusregionisinfcriorisportio,quevcntosetiamfrigidos & ficcos non
alitcrin vniuer(am;nicrocofiniregionemcmTcitquamSeptentrioafiiaplaga,quifimihcerflatibus(uishu-
mores congclat& induracpicuitam vitream arque deniam producit,vilcofitates glaciales pf ocreat , mate-
riam fxculcntam conftringir, melancholiam vndiq; d;lpergic qua; eft nihil aliud quam maceria terreftris,
,

frigida & ficcn caiTiq; congelatin duririem,vt Boreas fuoflaru humoremaereum tenerum in niues &gran-
clinesin(pi(Iat,fuaficcirarecorporeaatcenuar,vtfrigusBorealererrammollemconftringit&contrahir,(Fu-
pores&paraly(inpr6fei:r,&-,vcpaucisdicam,eftiiludcorporismembrum,quodmaiusa(Fert vitiEliumanje
nocumencum,qu3niaIiquodalu!drotiuscorporis,vtpotcquoddenacuraSaturniparcicipat,qua:elt infor-
tuniummaius,quippequsvirEOmnimodoaduerfiitur,quiatamextremofuofrigOre,cahdoinnato,quam
ftiaficcirare.humido radicali eft oppofitillima. Porro enam con(en(us intet hoc membrum & ftellam po-
larem in Co dcclaracur,quia ambo Sarurnumpro (ua coftcllatione fibi vindicant,vf pote a quc vircures iuas
ftfpticashabeilc;Atvcroquiahomodiciturmundiflhas,ideoBoreaab Angcloeipra;fidcnte(mcu!us cura
etiam eftSaturmfpha:ra)vimiftamaccepit,&miciocofiniIienpariteraBorea viml"uamactraxit,vnde am-
bo eolclem producunr eiFeitus.
Similietiamratione,vtvcntusCardina!isilli(eptentrionalioppofitu5;AuffcrdicT:u5;apolomeridio-
raliflatushiimidos&calidosexpirat^&fiiofp riruacremgrolFum&(pi(Iumelhcere,quandoquefuloura
procrearct-tplurimumpliuiiasniFerreacq-. multiplicareanimaduertiturinmatorimundo;&(vtetiaHip-
pocratesno(icrfarcrurjilleipfcventusaperirporoscorporis,&impeditvim(entiendi,&grauedineminj
corporefacic,Audicumdiminuit&diffici!emreddit,caputdoloreafficit,corporishumoresdi(Foluit, &i-
pfosmouetabinrerihsadparte5exreriores,imovcro,&(enfibusrorporeminducir, arq; eriam corrumpir,
dcftruir,& morbos,caiufinodi furtrpodagra,Epilepfia,prurirus & febres generat, & nihilominus vircus ei'
nacuralis cft firis (auibi:is,quarenus durafacit molha.eft eciS roris beneuoli,?.c pkiuis moderati quandoq;
auchor,quibus emol!ir,&'ap'eritrerra; porDS;eaiTiq;facicfru(ftiferam,vnde &frudus &
herbas, &graml-
,

n.l,&(tminaprofci:t,nurritq;&vcgetarefacit,djflbluithUmoreslpiflbs&frigidos, facitqifumos&fiiper-
fluos humolcsper(i!dorcseffluere,ramacorporibusyegetabilium,qilp.maniiT!ancium.ficeciamquacren-
dUmeftatq;eXp!oranduminpartecorporishumaniLienipcrdire6l:amaxinoppofita,talequid, quodino-
mnibushuicmeridiohalicardinicompararipoteft, aquo Aufter etiammicrocofi-nicus flare foleat , vel
cum pr,tternar.hrali elFedu , vel natuFali & expeflato (UccelFu &
inquifirione debita inuenicmus
:

ipfum Hepar e(Fe rale quid it^ dextra mtcrocofiiii plaga quod cum cardine meridionali non modo fitu , ve-
,

rUmetiamproprierarequaln apri/fime comparatur. Naminprimishuiusplag^,vide].hepatis,axis,dire-

(fl:erendiradLieni"centrLmi,vcillapolianrard:ici,adiIludari5licifeu(eptentrion.dis;Deindeheparinnatu-
rafuaeftcaiidum&humidum, taIelq;emittitinmicrocofmumflarus,vtAufteraplngaMacrdcofinimeri-
dionali.Porroerinmacrcminnuhesfalubresrorales& Fmguineasrcducit, quibus totaterra humainairri-
gatnr,omneciufdcmniembrijnutritur,gcncr.xtio&vegetariocompletur,humoresfrigoreventiBorealis
feul.ienls'condentati&cocretidifl[;patui-,&infudore(mcdiantecaloreeiufjebeneuolo)perporosexpel-
]untur,atq; irn morc Auftri macrocolmici benaaftcd-i^omniakcundu naturx lcgesad vita ordinatur. Arq;
tanctemporistaAuftromacroqmicrocofiTiiIUpiteradeft,beneuole,&fautoralumnus.Atvero,fiMarscu
ipfiustepcriefemi!cer,fiueinmacrofiueinmicrocolmo,rnncluiiufinodiflatuspternaturales(equentur,&
nhtics d(;hfecnIoris intcperie furfum elcuabuntur,& in catnrrhos&dcfluxiones morcpluuije&inundatio-
nismud.anccaiicrrerur,generabitur&capitisgr.iucdo,&(eniiiiiftupor,arq;c5rcr?iilfirmirates,quasAufter
miidanu5jpferrefoIet,vidc!.podagra,EpiIcpfia,&pruritu5;inio\erofiMartisinfluetia'eiahqiiantuliiplus
pricdomi-
V,,
lot Sed.I.Portion.III.Par.IILLiberl.
. praEdominetur,&pr2cipuefiventusLienalisfeuBoreaIislenicerfl:xrepercipietur, tomtruacum ttubibus
iftisfepermifcebunt.Vndefebrescum flatibus&rugitufeuinteftir.o-ummurmur:: confequenterfe pro-
dent. Atque infinitiE huiufinodiinfirmitatesexindelequentur, dequibus luolocoabunde&adrcmCvti
^ro^loquemur.

C AP VT IIL
^e meteoris injpecie a Liene ortis , eorum comparatione cum illis a Borea
^acrocofmtco ejflatis. T)e caufafrimanaflatusBo-
realij m Macroco/moj a quo Lienjitam
yim recipit.
pradi(fla verborumferie fat aperte eft declaratum,quod Licn fua in corpore humano pofitioneCardi-
II^
mundi Septentrionali coriefpodeat.An vero fiia dilpofitione & proprietate,cum plaga etiam lUacon-
ni
ucniat,exfequcntibusexplicabitur, ParsquidemBoreaUsqualicatefuaeft valdefrigida&ficca, vnde &
Ub. 37. 9. ventosfeuflatustalesproducereobleruatur^iuxtailludficrarumliterarumjFfnri Aquilonjrcsproduiiint frinus.
troa.if.i} Atveroquodventusliuiafmodificficciffimus,ineoexplicatur,quiap/HMfy'g4iJfgtterf//)'!/><jabipfoSalo-

monetradi!:ur,quodquidemminimeperficeret,nifihumiditatipluuiarumeflec oppoficiffimus. Vtigitur

t A.nguIusnn;ndiBoreali5,eftventusCaEdinalis,eiufdcmreceptaculumfrigidum&:ficcum,ficcciam&Licn
lcu leptencrio hominis,qualitate fiia eft eiufmodi > quippe qui eft melancholis fedes , qux difpofit ione ter-
reftri,hoceft Frigida &: liccagaudet. Quarcetiamabhuiufmodi microcofmi cardine Hatus Aquilonare>
videlicetfrig diiS>:ficciemictuncur,paflionespra;cernaturamnonaliterinmundominoriexcitantes,quam
AquiloIeuBoreaSjfeU ventusArLtii.usinmaioni namvt leptencrio quandoqueniues &:grandinesperlc
emitti.c&geluproducic, &
quandoque tonitrutremendoeft munitus, fic etiamnonnunquamflacibus
crudis ad aciditatem procliuibus , &
pituitam vilcofam &
vitream inducentibus , atque illam in fubftanti-
ammucolam cogelancibus,cachexia,&alii corporis habicus praui producunrur,ftuporcs& torpores in tota
fabricaefficiuncur,EpilLpfia,ParaiyIis, Apoplexia&huiufmodialiaabhumorum&vaporumcondenla-
tionibusprocreantur:fimiliteraquacicaehydr'jpisIpeciesbinaE,quodquideminfcorbucicadiIpoficione&
virgineisafFedibusquamopcaTicdcclaracur,vbiflacusfeuventi,abhuiuImodiregione(caturientS,humo-
rcsing'acialemfubftantiamcongelarc,&congelatihumoresmeatusobturare,&obcuratuncacus prauas
corpons difpoficiones procreareafTolcnc,& fxpe Atque huiufinodi ventoficates fepcencrionalcs vel acci.
:

dunc in microcofiuo cum conicru leu murmure &i ugicu , vtpote quibus fpiritus ( pro natura illorum qui
p inhabitancnubcsa mundiIepcencrioncventorumviolentiaimpullas)inIunr, qui illos hominesconco-
micantur,quorummelancholiavtplurimumdpicuicaaduftaoritur: qucmadmodum in hypochondriacis
& iis qui cy mpanicideafficiuncur,manifefte animaduertitur , velaccidunt fine tonitru feu cruftatione eui-
denti,acquecunchumorpituicofuseftmagisacidu5&vitreusfidus,& aflimilacurhumorhicniuibus, &
geluavencisaquilonacibus ceiTiporchyemaliprocreatis,quasincenfaconcomitaturfrigiditas: Atque hic
eftillehumor,ficflatibuiLienalibusfrigidis&ficcisincraflarus,quiftuporcs, torpores&Epilepticaspaf-
fionesfrcquenterproducerefolecvtpoteinquo humorefpiritusmalignidclitciccregaudcnt,quidenatu-
ralucifu^orumfuntjquifngore&fiicitatetcrrcftriadmodumrigcnt. Talesetiamfuncfpiritusinifepten-
trionales , qui a vento boreali mcridiem verfus impulfi , fuo frigore tcrrcftri conftringun t acrem conden-
fiitum in niucs & grandines aquafque tcrreftres ingelu conglomerant. At vero flatus a Melancholia: ra-
,

dentismaflainhomineexurgcntesiHisaflimilanturquiaBorealimundi pl.agaarftiuaHtemporecftlareob-
{cruancur,nubesgrandinofas&ficca3,fulgurerefercifIImasfpiracuIoquodamigneo Iecumvehcntes,que
damnum&timoies&triftitiasincfFabile5camccrrx&frudhbuseiuIdem,quamanimalibusafferunc:Hinc
fic,quodhomincshuiufiTiodimelancholia:flacuopprclIi,inPhrenitidem,Lycanthropiam& infinicasalias
mclancholia;furibund^vcxationesincidant,Tntelligendumeftigicurinpnnus,quodduplcxIicmelancho-
lirpracrern.itutaminitium,videlicctveladuftionimia, qualiterlignum abigneanatura in carbonespri-'
mum a<fl:um,poftea in cincrum difpofitionem rcdigitur,ficcholera in atram bilem feu naturam carboneam
accincriti.-imreducitur,.-itqueha;cfpecieseftillaqna-fulmenconcomitatur, quajfubftantiamigneamia.,
cineres & fiiles conuertit,vt in lapide fulminari viderc licct,fic ctiam mclancholia ha:c , inflammatione fi:i-
licetpiicunteliencmindurat, & tcrreftri cius exhalarioncignepcrmifta cerebruiTil;vdicur,imaginatio
fallitur,atqucratioiplaabalienatur,hocqueprauislpiritibusinnubcillaa:ftuofave<ftis,quiliominesinfano
mofedcducuntatqucfuribundos reddunt. Atquc hinc cft quod Galcnus dicit , TjiplwmdniiVii LetbMgi-
r Finit tned.
'^' f/(/c/(nw):Scdreuerah.T:ciTieIancholi<tfpccicsnunquamaLicnc.'icciditper (c,nifi vbi fiunt confliixus
cjfe

prauorum fpintuum.ex intcmpcrie calida & arftuola luborantc,ab Hcpate cxilicntium, cum flatu ctiam fic-

cillimo adcalorcmtendentcquialieneeiaciilatur. Secundum mclancholiErprincipiumcftmortificatio

fcucongcl.itio,atquchuiusininumiioncftinflammatiofcuaduftio,Iedviccucrfafrigiditas,cruditas,&cx-
tremacalorisinopia: Atquch.xcfpccicsattribuicurad illamBorealem inundi , qu.T dcfiiiic in nubibus
grandinofis&niualibusexcremofiigorc,nullomctcoroignirofeconimiIcence,pra:dita. Atvetomelan-
choliaapituitaaduftaprodu(fla,viderurdehisduobusextrciTiisparticiparc,vndcmelancholiciex hacfpe-
cie
 De AnatomiaMyftica. 105
cie quandoque intemperie sftiuali afficiuntur,& paulo poft frigore rigere otfer uantur , que madmodunu
in nubibus a parte boreali emillis videre licet , &
cum quibus corufcationes tonitrua fe inuicem nonniui-
quammiicent.AtqueiftiurmodiipeBkiinteinperiemfequiturfebrisquartana, cumhumore cuius fe mi.
/centipiritusmaligniiftiufmodi condicionis.Hxc ( inquam j de LieneflatibUsque eiufdem male &pretcr-
naturaliter diipofitis,vel per ie,vel ratione aiicuius flatus contrarii maleuoli, prauaricatis ^ a naturali in_ &
contrarium permutatis intelligenda funt.Nam vt ventus mundi Septentrionalis multa animaduertitur aeri
afFerrecommoda^&falubrisperfeeitifcquippequibenedifpofitus aerem fuo aftlatu clarum&purum red-
dit,nubes auftrales dillipat^&pcrconlcquenspeftiquasab Auftrooritur,adueifarifolet,nc etiam videmus
quodventusaLicnelemter&fuauiteremiirus, humorque ab eo in corporispaltesveAus plus fanitatis
quam morborum eiafFerre loleat.Vnde ortum eft,vt humores in corporefuperfluos deficcet, putrefa6tio-
iiiopponatur,& vapores ab auftro Hepatico prxter naturam eleuatos diftipet difroluat,calorefque inna- &
turalesmirigetfuoafflatUj&temperiemaptamfaciat. Vndedi(a:umcfl:,quodLiei\benedifpofuusfitlsti-
tix atque riius fons.iuxtaillud "PoetXyJplen riderefacit, &c. Potro etiara vapor eiuidem acidus , eft appetitus,
& facultatis retentiux feu rcftridiiua: author, qucmadmodum teftantur & Medicorum & Philofophorum
patresDeventisfeptentrioniscollateralibus,quaIcsfuntaquilofeuBoieas,quidcardinePoIariOricntem
verfusobferuanturflarcquivento afupremaconcauitatisLienisplagaflantecomparanturjfimulatquede
ventoquiinmacrocoiInoCorusdicitur,quiinhomineaLienisgibbavtplurimumflarc&rcgionemillam
de caufis morborum fuperna-
inflare fble t,videlicet ab ipfo hypochondno Ia:uo alibi (edtione fecunda, vbi
turalibusagetur,aperte&copio(efatismihidi(ceptarcpropofui, &capitciequentiverbalicet parccfacie-
mus,Reftatautem hocinlocovtprimarias horumvcutoruminmundoprimum,&tumpofteainhomine
caufaseliciamus.
DicimusergonosChriftiani,contraHippocratis,Auicenne&cacterorumEthnicorumdo6lrinam,
quod caulahuius velillius morbifitDeus,Quod c[mdewfeciioni} huiiu primap.trt. i.hb.^.Deprincipiis fuperfnb-
explicatum eft.Hinc enim ditiim e{\:,Bona& mala, Vita&mors, Paupertas&ho-
Jiantialtbus C.I.X.& ^.^bundc /.11.14,
tiefia6dDeofum,&czhbi, Vn.t&mortii habet domimupotejiatem , qui deducitadportas mortif reducit : Et teftatur & ^"^- 16.I).

Moyfeshocideminhis \evbis,TacietIebouavtadhiereattibtpef}is donecconfu?iiaris,Iehouapercutiettetabecalida&

^"'^*-
AfluantevlcereyEgjpti,&h&morrhotdibus,&fcahte,&prungine,quibusnonpoterisfxnari. Similitcralobaccipimus, ,',

Quod lehouaincrepetpcrdolorem in leciulo.Ez apud nos tamiliarc eft, quod hoc vel illud malum induxent Deus
propeccatisnoftris.QuxrendumelI:igi:urdiligenciintuitu,quomodoDeuspeccatoresmorbis&pcfteaf Pf.io).io.
fligerefbleat? Anicihcetiinmediace,veImediantibusahisfuiscreaturis,ApudDauidemlegimus,.^^f/iD
Vttlidtfwii robore,efficientesverbum etiis-.aufttltantcs vcci eius,exercittis & mtntflri eius,factentes placttum eius '. Et alibi '
'
'*'

\oca.ntm htan<iehventtfeuJpi/ttusDet,vnde \coitm;Qu^tfaciiangelostiiosJpirittis(\tHieronynms\mer:pvetnt\ii:)

/fvefof(vtTremelliusvuIt)dr7iK;7?mfojgHCnwK;:Vndehquet,quodvtDcusdiciturhocvelilIud
agere,illudquidemhacorduutioncpriniaria,&nonexecutioneimmediata, namquicquidaDcoordina-
tur,veladbonoafficiendum,velpQEnavelp!againfeftandum,iIIudomneabangelistanquam miniftrisexe-
qui aflolet, vnde diftum eft, angehDcipr^ciptentdetuJits. Et laiephus inquit, Angelus illequi rne vendtcatah omni pr^i

tna!0benedicatpueristflis,Atvevon-\^artecontranzdicitm,AngelusBa[amumgladiooccidiJfet,niaJinuseiusdtuerttf- (Jcn.48.1y
fet dconjpeciueim: SimWitcc AngehtmDeipcfiedcuajiantem&morboexitialiaffltgentemviditDatud, porroetiam-> not. ii.
DiaboluseratHlequtordinattoneDeilohplagaminf{tgebat,^\<\mbt\semdense^Dem-n ordinatione,& Angclos i^-

executione in hxcinferiora velad vitain&falutcm,veladmortemvelmorbosagere,&confequenter li-

quct,quodangeli,&da:mones.(ubip!orumimperioordinati,funtmediaagentia interDcum&inferiora,
nonaltrerquamlpirituseftgluten&ncxusinteranimam&corpus. VndeagnofcuntPetipatetici&cuia.. Heuclm.
iisco\iCentn\nt C!iba\ii\x,c\uodaliifienstntelhgenttaprxterform.tmfuamejfenttakm,tanquam orhisfuimotrixcui- Calmlift.
Ithet cdo attrthuatur,qtu vocatur Ange!tis,vtpote qiu ex ojjicto mijfus,impiet lujfa Creatoris,eH entm Angelus, tanquam in-
Atquehincproucnit,
terDeum&naturamvtrtusmedta,aquafiuntoper.ittonestnrebitsnaturalihus.H\icvCc\\ie\\i\.
quod Aftrologiad exterioramagis quam interiora relpicicntes volunt Deum allidue fecundum ordina-
,

rionem^&itellasfecundumexecutioncm inharcinfcrioiaagere, vbicreaturasvilibdesnominantproin-

lelligentiisinuifibilibus, quiftcllis& infinitislegionibusearumpisfunt de quibusfediionchicfecunda
.^

abunde.Scdvideamusiamtandem,quibusmediis(piriciisiftitambeneuoliquammaIeuoh inmundofub-
lunariCreatorisliumandata perficeregeftiant. Quod Angehfint vcnti&(piutus,cxlocoanteacitatoin-
te\\\g\m\is.Voi:roet\;i\-\i,qundDeusventiimdepromatdethefaurisfuis,nosdocetpl'A\m([i}:eg\us,Etalihia.b eo- ^f^ii-j-

,quamnuctuoiumaensmorum,ied qu
aeriscommotioproueniataqualitatecaIidaficcacontramedia:aerisregionempugnante,hocprorfusne~
gamus,&proreridiculo(ahabemusi fed ventum dicimusefleformalem, quieftfpiritusangelicusaDeo
miftiis,quiacrcmitaperturbat , qucmadeocommotumphilolbphicxteriorarefpicientes adinteriora &
minime pertingentes , ventum vocauerunt , cuius caufam materialcm ideo inconfulte finxerunt efTe hali-
tuiT\cterralurgentem.Agno(ciivius,inquamventi perceptibilismateriamefl[e aeremflu6tuantem,atvero
caulamin hocftrepituaoentemeflledimonuminferiorum confbrtium , quivirtute fua vel fuauiter vel
violcnter acrem ("ahoquin quictem jimpelluntjVt raedianteaereficimpulfb , voIuntasDei perficiatur a
iuis
 104 ^Sed.I.Portion.III.Par.III.Liberl.
fiiis , in acre pertuibato commorantibus , fed ad huius rei ptobationcm fic ptoperanmS-'
miniftris
y
(eptem numeranturangelorum principes qui aftant coiam Ichoua , quemadmodum ih Tobia &:
t

Dantele ex ore angclorum Raphaelis Sc Gabrielis coUigimiM^fo i "Ifceolophia occulta fimul atque cabal-
la peritiores hos feptem Angelos prxfides fecerunt in feptcrSflranetas.quorum etiam quatuor pnncipibus
quatuormundicardinumfiueplagarumdominiumafiignauerunt,videlicecAngulumOrientemMichae-
li,Occidentem Raphaeli.Septcntrionalem Gabrieli,& Meridionalcm Vtieli , fed & hifunt pra:fides boni,
quivim habent&regimenventorumdequibuscabalifta:ficfcrip(^nt, AngdifcudimonesfjimtutdicuntMr,
V/pore^M/^Mi^AffMfj/wKfjVnde&RabiThedacusLeuilibrodedecem numerationibus, poft^mentionem
feciftet de ventis Aquilonari,Meridionali,Orientali & Occidentali.fic loquendo pergit,Ef illu quatuor ventii
creauit qUAtuor Angelos quiprsfecli funtijs in die & m none,Michaelautem qui e^departec!e>nenti,& miferationu conjlt-

iuitiirprfeclusfuperventumOrientalc-,vfqueaddiniidiumdiei,rtg!t^jVentumocctdentaleRapbael,quifimilitne^dcp/ir-
le clementu , tii Gabrielvinute iudicij &feueritati6prsfctiiisesi cum vento Borealt,& Hortel (qiiem alij Vrtefe vocant) pr<t-
fidet Aujlro. Allerit autem hic qu.od ho rUm quilibet plures fub fe contineat fpecies (eu lcgiones & in Porta
;

{ucislegiturquodinrerravfqncadfirmamentumnonfitlocusvacuus,fedomneplenuiTiformis, quarum
ali:Epuia;funt,&exilIiscapacesalixgratia"&milerationum , diciturque quod fintinferiusmtilta^cftigies
fd2,noxix,rentatrices,qua;omnestradunturcommorari& volareinacre,qu.irumaliiadpaccm,aH3fad
bellum,exiisadbonum,&exiisadmalum,exiisad vitam,&exiisadmorrcm, atquehocalolephoCafta-
lienficonfirmatur.Sedvtprocedamus,purediL:liprincipesquatuorcardinnmpra'(ides,(piritushabentIlib
fequaraor,qui immediati ventorumcardinalium duccseflc dicuntur ,quibus tcrrx mari nocereflatum &
eft,quosinnaturemyfteriisprofundioresOricnrcm,l'aymon,Egvn& Ammonium vocaucrnnt,quorum
prioraurorxventum(eufubfolanum,(ecundusFauoniuminangiilooccidcntali,tertius(cptcntrionalem^,
& vitimus AuftruminmeridiegubernnredicunruijEtdchi.slpiricibus procul dubio intclligiturlocushic
^f-7- A^oc\\y^(cos:Vidiquatuorangcl0sfuperquatuoraJigiilcstcrr,ter.cntc:vcntostfrrd,neflartntfupcrtcrram,nequefupeT
niarcmquefiiper vUam arborem. Et ndi alterum angehtm afaidentent ub ortufoli>,habentemfignttni Dei vttit, &(lamauit
voce magna quatuer angetis tcrr.<;quibtis d.ituni es^ uocere tcrrx & mart,dicens,}ifflitenccere terrtt & mari,neque arhoribtv,
ijuoufquejignemiis feruos Dei nojlri tnfrontibns eorum ; Ex quibus elicere pollumus inprimis.quod quatuor angeli
maligni ordinentur a Deo, (ub imperio bonorum, ad ventorum cardinalium gubernationem Secundo, :

quodangelimalignimedianribusventisvelmedioaereo^terrx&creaturisnpccreloleanf, Tertio,quod
vltrapcrmifiionemmaieftatisdiuina:adcrearurarLmi(ublunauumruinam/cl nocumencumfcftinareiie-
queant:Denique vidctur,quodangelusifte,cuifpiritusiUiquatuorobedircvidebantur, cftMicliael.qui
eftdux militi^caelcftis.quemCabaliftxAJffrfffrowvocaucruiit, dixeruntquc iftum Angelumfuincilhim^,
qui Moyfi prxcedcbat in deferrO;in quo nomcn Dci viui er?,c impreirum, vt in Exodo lcgitur. Vnde & hic
dicitur,SaCerdosc(Eh,qui &
dux eftiniliricc Chrifti,qucm Archang.in Dog. Cabahftico cum angelis fuis ,

proanimabusomniumcontraiLrpentemantiquumpngnarealhrmat: Verifimileergoerat,quodhic cflet

Angelusille, qui legemimpofuitquatuor illis Angclis malignis, neviqucadtempus conftitutum terrae
nocerent,&praecipue(;MMidwe/,VtdicitTedacus,Rabiillepauloantenominatus,?f.v/<rff^Mf/<e^>w/-
ferationtim; atqucetiamquiadeniftoabipfo (erpenre , illeeiulqueangeliipiivi&armisobedicnresfi.cH
funt Et tamen lummopere reiiftit pcrpctuo Satan Dco atque angclis luis , & nili boni angeh permifnone
:

diuinanobisa(fidueadellEnt,ruinamirrei'uperabilcm, idquecon(cftimaftcrrcnt(piricusma!ignigencri
humanojcuifiintinfeftidimi.vtpotequod im>iginemDci(qucminodiohabcnt)idprxfc ferrcobleruant:
HincigiturapudCabaliftaslegimus, ciuodvtincxcrcituDciliint quatuorantc(ignani,vidcl.Michacl,Ra-
phael,Gabriel,&Vricl-.licetiamiheNercituSatana;lari(nmageruntvltoresvcla, Samael, Azazcl , Azael,
MahazaehquorumSamaelinrgneoekmcntovimluamcxercecAzazclinaercAzaclinaqua.&Mahaza-
elinterra- Praedidicrgcantefign.anivimliiamavcnrisIeuacrcaccipiunt.cummcdiantibusiliisDeiplaci-
tfrl.t^Z. (^,,^ ^^ malum vel parnam perpecrarc folcnt iuxra ilhul pf ilmiftj; rcgii, Vcinus proitllofiis cjjiitcns verbumDet,
v-
bifubnominevchriaermotusfquicft "cnticxternusmotuG) &(piritusieudxmon, cum(uisturmis(ea
Ew*. 57. turbisfpiritualibus,(quicrtventiinternummoucns)inteIligitur,vndemquiti:zekici,loquendo derefur-
re(ftioneCl7ium,i4 quatuorvcnliivcnifpiritiis,&fuffl.'fuperinterfcdosij}os, &reutu!fcint, vbi de bonisangelislo-
qui videtur;nam ('vtinquit glodii (upcrhunc locimi )pcrfj)irituinaquatur>rvcntis,inzeUig,it prophcta,<7/Mfor
Dtnitl. 7- tntcUigenti.i<angeltc^s,qU(Cprffidcntquatuorrfiundtfardtnibus EtDanieldclpiritibiis nocentibusloqucnsdicir.
:

Eccc quatuor venti cceli pugnid;ant in mari ni.tgno, quibusapcilfimcdecl.uat rationem vtncoiuni, lcu pcrtur-
bationi'aeris:vidclicccqiiodlitnihilaluid,qu.>m (pirituum contrariarumnaturarumcontcntioin aerc,
ficanimvidemusmultitudinc pilciuiTi,Vc!vniusalicuius,magnitamen,motu vehcmenti , (luiflus inmari
cxcitariatqnecxagitari,&perturbationcmatquerumorcmmagnum aquanimficr!. .Atobiicictquis.quod
hocinignei.'.da;ir.onibus,quiinclemencoignisvitamdcgunt,acinilhsqiiimcdiamacrisreg!oneminh.:-
bitant,accidere ncqucat,quia in tPisdUitbus r.iundi elemetuarisjph^ris, venttis ( iuxta philolbphorum (entcntiam^
wow/n//fif/'r; Atveioinprimisipibsphilolbphix pcricosadmoncre vclim,quod dxmonfs cuiuilibct BL-

mcnti,quamlibetacrispartcm,pro(uoIiberoarbirrioinhabitent, & vbiqiiefecundum permiflioncm Dei

adfintjvelad benedirtioncm,vel ad puni lonem : Porroetiam ( pace ip(< um fit hoc diclum } qaod ventus

fitinmcdiaaerisrcgionc,(rcquentcrcx(cripturis ficriscolligimus, vbiicpcrimus,quod Dcv.sf.tcut nubes

rj 10 \.i.
y(l,i(ulionfuum, qut UM Supcr uIm venti quifucit ungelosjuos vctitos mtnijiros /// ignemjhmmantcm. Quis etiam.^
,
,

<- ignor.ic
 DeAnatomiaMyftica. loj
ignorat nnbesqujEinmediaaerisrcgioneprocreantur&mouentur , dventiscuiaslibct mundi cardinis,,

Vnde euidens eil:,quod etiam ventus ( contra Peripateticorum opinionem

verfus iuum oppolitu impelli;
)
non modoininfimaaerisregioneflet, fedetiaminmedia &fjprema,imo vero in eius medituUioma^^is
quamineiusparteinferiorijVtpoteinquonubescuiuslibetconditionispellit&mouetantefe.Porroetiam
nubes ventis congregatas dimonib. impleri videmus , quorum vis aerea feu externa ftrcpitum facit,inrer-
na vero fulgura producit,na m dajmonii manifeftum eft aer, occultu vero,ignis, hinc ergo oritur tonitruo-
,

rum medullajln fuprema vero aeris regione,vbi igneu elementum fuum habet dominiu, venrus flat, ied n5
ita violentcr,quia minorem ibi inuenic ioci refiftentiam,proptcr elementitenuitatem,&d^monum ibiha-

bitantiumfocietatemquiob eorumacritatemdominium habentingrolHoresdsmones, videlicetaqueos

& terreftres,(S^um ilhsfe nufcent & bellum gerunt cum v ice verfa damones aquei raro vltra mediam ae-
,

risregionem ( in qua bellum gerunt ciim iilis (ibi concrariis ) afcendunt. Vnde fit,vt in hac aeris regione cor
metasgenerarivideamus, quiex denfioriilliusregionispartc, (eufpiritumagis igneoinfpifTatogeneran-
tur,non aliter quam nubes ex aeris condenficione m
media eiufdem regione obferuamus procreari quae ;

quidem partium acrearum appoiicio tam in media quam fuprema aeris regionc a vario ventorum afflata
, ,

fieriafIolet:fedcoloredifFerunc,fecundumregionis&da:monumeiufdemdifpofitionemfiueaqueam,fi-
ue aeream,fiueigneam Imo verofvt magnum myfterium iam apetiam quemadmodum nubes, & omnia
;
j
aliameteorafqusaphilofophisimperfedlemiftanuncupanturjaboppoficofeuconcrarioventorumflatu,
aerem appofitione coagulando&condenfando fiuncin quibus aer condenfacus eft corpus,vencus,eft fpiri-
tus,& animaimpellens in fpiritu immcdiate ved:a,eft darmon feu angulus, ita etia intelligcndumeft & col-
ligendumjquodomniacompofitafeuperfedemiftajquyameteotisfeuimperfedemiftiscoftituuntur.ea-
dehabentinternaagentiaacq;patiencia.Vidfl.venciiqniexfubciiiaere,&lucefeufalgorcangeIicoconfla-
tus,velinventrenubisoccultato,&moreanim3Efuufpirirum&corpusimpellente,inferuir,velmanifefte
apparens arq; e nube vifibiliccr exil.cns Hinc igicur accidir , g infinita in rcrum natura inueniantur cora-'
:

polita,qaorumfirtguluni cotrarias in fe habet naturas & proprietaces ab inuicem diuerfas,quoniaillc ven-

tuslpermaipfiusprimarium vircuteverbiproducensvifibile, cxoppoficorumfimulatqiCoUatcraliiiven-
toruafflatuperficicuracq;peraii/cecur,cuiusquidefpcrniafeu excernum cftacrvifibiIicercondenfatus,at
verofemen(quodefteiusinuilibileinternumJexda;monibus&ipiiicibusdiuerfis,&confequenrerdiuer-
farum naturaruatq; propriecacum,ortum eft.Verbi gracia in opiovel papauerisfucco fentimus naturaama-
ram,quaEdebilefeuigncparcicipar,atveroannodinaeiiisdifpoficioeftcalori&ignicontraria, vtpotequc
&
fomnum morciferum profundum inducit. Vnde fic;vcflacus quidem Borea-
ftupcfacitjfenfum auferc,&
IiscuismeceoricoiTipolitionepra:ualeat.SimiIicerfumitoriamobferuamusefleoperationcfrigidam&fic-
cam,&camenipfamamafameircguftucolligimus,vndefpiritusdiuei"forumventorufeu elementorumei
inelfe vidcmus. Hicetiam proceditmyftcfiumproprietacisiIliusreiquaJoccultadicitur,vidcIicetabin-
ternisiftiufmodiformisdsemoniacis, quxprovaria venrorum miftioncin meccori compofitione magis
ccculta,infcrutabilis elle videcur ; Quodeciam videcur Cabalifta confirmare in his verbis: 'EH ange- ^'"'l'"-'
Im tanquam hitcr Deimi & naturam virtus media , a quafiunt operationes in rebus, qttas ttatura earum velnon ^'""*'''.r'

faceret , velficfaceret , quM alij preuenire dicunt a proprietate occulta , & alit qtiia tale. Hinc (dicoj re-
rum fympathiae & antipathia? rario, raediance acre. Concludimusigiturquodex quatuor ventorum..
afHatibusomnia fiantquascunquefiintincoehs&terris:NamprimusauthorcftipfcDeus,quiagitdiuer-
hoc mundo,&fccundum proprietates fiias in agendo varias
fe in &
varia ei noraina , nonefientialia,feda
,

proprietatcdeflirapta,attribuuntur.NatamctfimuItadeDeodicanturnomina,nontfinifivnicumeireue-
raappropriaturhoccftTefr^sgno^wJMfow^vrteftaturRabiMoyfes^vtpotequoddenotatfubftantiacreatoris
fignificationepura,inquan6eftparticipario,AtvcroeiusnominaaHadenotant remcfi participatione,ra-
tionevclrefpe6buoperumfeuaClioniiabipfc)increationecfFetarum:ficdicituryl</oH<tiafuadorainatione>
atq; per confequens caufa glorise & honoris.vocatur etiam E/jj vtpote patcr.fcu Cheten quafi corona. Et Ho-
</)ff4h.c.fapicntia,EtBj<ih.e.prudentia,EtC/ie/f(/h.e.clementia,&Gftr4f/;,idcftpunicio,&ri/)/jwf/jquocl
cft gratia,Et Ketreth quod eft Triumphus,& Horf h.e.laus, & lefodhoc eft redemptio , & Malchadquod eftre-
gnum. Vnde liquer,quod hxc finteius quafi cognomina,qu2 ei afcribuntur refpcitu earum adionii, qui-
busoperatur hicinmundo.Atque per horumpriraumattributura videlicet C/;efe,impIuit Deus volunta-
temfiiaraimraediateinordinesangeIorumSeraphin,quiremcommittitArchangeloMctattron,quiciitrL.
iitprincepspriraariusjinprimummobileinfundirfuam influentiamaquoineirematcrialererun},hoceft
aquam vniuerfalcm,mandato C heten feu coron.t impluit:Secundura eius noraen cum participatione, eft
H(jffcffwidcftfapientia,quodvoIuntaterafuaminfunditinfphxram angelorum Chcrubin, quorum influ-
cntiam accipit ArchangelusIophiel,quiciusmandataincxluftellatum,vtpoteilIud inefle formale tranf^
funditj&itavitamdatcuilibctcreaturae. Tertium eftBJ(j/;feuprudentia, quod vircutemfuamincajlum (

Tronorumemittit,quiprudentia:voluntatem ArchangeloZaphkielcoraiTiictit,eamquehicfideliteran-
gelis feu dxraonibus caeliSaturni coraraendat,qui virtute fpirituura inferiorum mediante aere , ab iis huc
atque illuc moto,finalem faciunt voluntatis Binach exequutionem,fiue fit ad bonu,fiue ad malura. Quar-
tumcftC//f(ihoceftClcmentiaquodinorbemdominationumemittitdccfctumfuum, atque hi itcrum,
illud iterum Archangelo Zadkiel commcndant.qui illud in cxlum louis transfundcns , ab ipfius (piritibus
fataliter ininferioraimpluifacit,vbi aDacmonibus in vcmis natantibus,iuxta Deiplacitum in adlumpro-
S ditci-
lod Sea.I.Pcrt.ni.Part.III.Liberl.
ducitur.atqnchuialmoJiinfluxusadiiiirericordiam&clementiamtendit. Qujntum eft Geburath, qrto"
dcnot.itpunitionem atqi (eueritfttem,atq, hoceH ,*'5tum faum in orduiem Potcilatum tranimittit,a quibus
deorlum ad angchun Samael fcrtur qui dxmonibus fatahbus Martis Iphser.im gubernantibus , illud com-
,

mittit : a quibus ipiritibas Eiementi ignis commendatur, qui in ventis moucntcs accomplentleuerum nu-
minis Geburath ediclum.Sextum Triphcretb id e(l gr.-\tia ad virtutes,& illxad Archangeh'i Michael, atq; hic
rurftisadipirit^ilihieraibiisoccupantibus.atq', hidcniq, adda;moncsventosOricntalesfrequcntantesim-
pluant,qui gratJo(a Triphercth mandata excqui properantjSeptimum Nw/nn ordinem Principatuu vim
fuam impluit (eft autem Ncrrcih idcm quod Tnumphu?^ qui iilam Archangelo Hanaelemittunt,arq; hic
randemcaminipharramVcnerisinfunditjCuiusd.TmoneSjquifuntdaEmoTiesArchangeloillifabditijinan-
gelosinfimiordinis,venrosOccidentalesfrequentantes,iilamdeiiiq;inHuunt:0(2:auumeft|jjfo(ifen'aus,q^
voluntatem fuam commcndat ordini Arch.ingcIoru,qa! caulam Archangclo Raphael committit atq; hic ,

iteriidaEmonibusei(ubditisqui(pha;raMercuriiinhabitant,illampraeber,quiadinferioraeamtandemim-
pluentes,(piricibusMercurialibasvndiq5inaerefiuduanribus,vento("q;&iiTibresincitantibus,tradunt,vt
<iecreci'mHod(euElohim hnaliteraccompleanr,Nonumcftl(/o</(euiedemptio,quoddeor(umin ordine
Angelorum mittic mandatum (iium quod a Gabriele Archangelofpintibusfibifubdkis&Lunamhabi-
tantibus,committitur,aquibusfataliteradinfefioraimpluitur,&ab AngehsventiBorealisexequitur.De-
cimam(euvltimumeft.M,(/i7M/(cnrcgnum,quodin(pha.'ramanimarumtransfunditdecrecifuifubie6lum,
8c ab .inima mciTix commendarar calo & Elcmentis (ublunaribus.quibus vinculo Karun imper.it , & ipi-
ritusmalignosvelligat,necreaturis(Liblunaribasdamnuma(Ferant,velpunitioni$grariahberosip(bsred-
dit.Sed & haec oprime obieruari poirunc^iplanct.T redte intelligantar,qui venris pra;iidenc nam (bl oricn- :

tiprarcft, vndeciusintelligentia eipartidominatur , videlicetMichael, cui etiam nonnunquam femi-

fcetob loci n.ituram Mars cum AngeloSamucle. Porro occidentahbus ventis collateralibus pra:-
(Iio

funt lupiter&Venus: vndeZadkici&Hanacl vim habencin vencis illius quartz,fed Pnnceps loci
eft Raphael Simditerlapitcr &MarsrelpiciuntMciidiciTi,nonaliter quam ilia&Saturnum cuisop-
;

pofitum,vnde VriclquihabetSamaelis naturamaddominiamloiiiseft ex parte occidencis, vidclicetvbi

Zephyrus fpiiat,(imiliter Luna & S.uurnus ("eprcntrioiieni poilidcnr vndc Gabriel qui cll; prslcs terrs lu-
;

naris & Z.rphkiel, qui cft dominus rerrx Saturnince huic Cardmi pra;fidenr, Hanachs aurem Angeli
Vencrisguhcrnatio debet e(leinil!a p.irte , vbi F.iuonius t^ac &
fpirat, atque inchnat m.agis verfus Bo-
ream, nam Raphael ( quieft angelus Mercurii) punAum (cu cardmcm in occidente cenec arquino-
dtialem.Similicer Lunx Angeli dominium eft inter humiLUtatem occidentalcm frigiditatem Boreale, v- &
bicorusriat,vtAngeIiSaturniimpetiuminterficcicatcmorienris, &frieidirarem(eptentrionalem, hoccft
vbi Boreas vcl Aquilo(pirat,ita vtpolus AriSicusde nacuravcriuiq; partic;pet, vnde tam niuesquamgran-
dinesprodacitilleCardo.Sicetiam videmus,quodpolus Antardl cusdenatiiralouis&Martisparciciper,
vne(icvcparcimhumidaficha'cquaica&parcimcalida.AcMars f(emperOricnremappropinquando)for-
tior eft iii (ua natura, vr lupiter ab Anrardiico ad Cardinem occidcntalem vergens gradatim viget in mo- ,

derato fi igore , nammaior visfrigidainLuna dominaturinSeptentrione, vtciushumidanaturalibeita-

tefuainmeridiemagisgaudet,exqaibuslucnIcncerdeclararividecur,qaodDeusagirperordinacione or-
dinacionefq; immediace rccipiunr Angeli, qui in ca;lo Empyreo aftanc coram Dco iccundii eandem nacura
quampoIlicccurillaDciproprictas, aquaiitinfluxus, deindcpervnumexillisangeliscommendaturdae-
monibus(at.dibasciha;thcrei,.\quibustandeml|nrinbasElemcncaribus fiuebeneuolis, fiue m.ileuolis,
IecundumnaturamnominisDeicommitcitur,&lecundum naturamangcliplanercEpr;rdoinin.ancis,aqui-
biisimmedi.itc inmundum(iiblunaremimpluicur,&abhuiusvelillius ventiaftlatuadcxitumperducitur
Crearorisp!acitum;Ita vt nihil inueniri poilit in hoc mundo,qaod ab aliquoangclorum Cirdinahum non
procreerur.Vndefi<ftueftvtabafMatuOricntalidi(poficu()telementumignisinmundoin(imo,&TripIici-
tasigneainZodiacomundimedii,^'calorexquaiiraribus,&choIeraexhuinoribus,&jftasexannitepori-
bus,&iuuentusexa;tatibas,&aniinaliacxc6poiitis,&animaliaprogre(Iiiiae>:aniinahbus,&(emecx vcge-
rabiIib',&Mars&SolexpIanecis,&incrcoraignita,&omnia,n6compo(icacantum,(edctiam(implicia,na-
turacalida&ficca.SimilireraventoOccidcntaliordinacum cftElementumacris inmundo (ublanari, Sc
Triplicitasacrcainmundoca:lefti,&hainiditasexqualitatibus,&languisexhumoribus,&vercxannitem
poribns,& adoIelcenriaexa;tatibas,&vcgetabiliaex compofitis,&voIatiliaexanimaIibus,&Horesexve-
ros& pruina, &oninia ram coinpoficaquamfimplicia,qu
getabilibus,&meteorabeneaoIa,qualiafiint
runtmoderatc cahda&humida.ieu teinpcrare(ngida& humida: Pofthjcc alpirituieptentrionaliconfti-
rutuin cft elcmentam terrx in ca;!o inhmo,& malla Satuini & Lunx, limu! atque Triplicitas terrca in ca-Io
nicdio,&(rigiditasexqualitatibus,& melancholiaexhumonbus,& Autumnusexannitcmponbus,&de-
crepitaSeneftiJs, ex tatibus, & miiicraliametallaexcoinpodtis&reptibiliacxanimalibus, &radices
cx vcgetabilibus, & nix cum & gelu ex metcoris & omnia tam compofica quam fim-
grandine ,

plicia, qux (unt extrcmc frigida & ficca. Denique a Hacu (eu venro Meridionali diiponitur elemen-
tum aquiC in regione elemcntari , & tripliciras aquea in calo , & humiditas aquacica cx quali-
catibus , &
pituitacx humonbus, & hvcms ex anni tcmporibus , & viridis ienedtus ex artacibus, &
niineralia lapideacx compofitis, & aqnacilia cx animahbus & , folia ex vegecabilibus , & nubes ck
mctcoris aquolis
'
& omnia tam compofica quam limplicia , qu3P funt liunuda & liigida natu-
*
raU-
 , .

De AnatomiaMyftica. lof
taliter, fedaccidentalitercalida.Imoverotamamplurnefl:ventorumimperiiim,vtadinferosvrq-,(ediIa-
tet,cumiplePhlegeton,qiiodeftardensiniisflumen,ventoOrientaliinfefletur,cocytus il!o occidentali,
ftyxfeptcntrionaliinam vt Phlegeton igne flagrat,fic ftyx frigorc riget , &
Acheron meridionali fubiicitur.
MorbiigiturPhlegmaticiameridiefomentumfeUpabulUmfuum accipiunt, MelancholiciaSeptentrio-
ne , cholericiab orien te, &: morbi mifti ex ventis coUateralibus , hoc eft inter Cardinales fitis, vel a vcntis
contrariis vnicummeteoronconflantibus.Vndefataperreexplicatur(vtmihividetur)quamabfurdaEfint
Ethnicorummedicorumfententias,volenteshuiusve!iUiusmorbicaufimefle pituitam, cholera,velme-
lanclioliam,atqueexindecrederefaciuntdifcipulosfuosresfuperficiahtercogitantes, quodfipurgationi-
bus aut (anguinis milHone aut diaphoreticis tales humores auferantur,morbi vigorem ceflare protinus, at-
que ita in errorem ducuntur exrrem um,nam experienna multiformi mftru6ti,ipfum morbum etiam abla-
tishumoribusprxdnttis,modoanteademonftrato,inpeiusireadmonentur,nonenimefthumor,fed ven-
tus '\\\ illo humore,& (piritus,ieu lux ma!igna,feu da;mon inlanus in iUo vento delitefi;ens,qui nihilominus
expurgatapituita,vel cholera, vel melancholia,remaner,&: (e contrahit in particula interne occukata , fe &
iungititacumipirituianguinis.vtfinecurationeoccultanoneradicetur.Atquehuiuscurationisfpeciesvel
a vegetabilibus animalibus^aut mineralibus in oppofito flatu conftru6tis & creatis , &con(equenter fpiri-
tibusmorbiautoricontraiiisperficitur,ve!aplanet^&:angeli ipfiusoperationccompletur.quiAngeloilli
contrariatur,cuiusfiibditi(piritussgrotonocent,homine(quemorboafficiunt.AtqueinhuiuImodicura-
tionisipecicverCiti funt (apientesveteresmediantibusfigillis,chara6leribus, &:incantationibus,(euver-
bis apto modo prolatis,quibus a^grotosad (anitatem priftinam reducere funr aggreifi , vti in morbis pefti-

Jentialibus,Epilepfia,ParaIyfi,flatu hypochondriaco,& huiulmodi aliis videre fas erit de quibus in (eiftio-

,

ineiecundafequentilcificet, copioiiUiDeo volentc difcuneiTius. Hicenim(blummodole6toremadmo-

iiitum efievelim, quod non pituitafitinEpilepfiafoiummodopurgationibus &euomitionibus traftan-
da,quoniampraxi docemur,haec parum aut nihil valere,quia naturaipiritus in corpore deliteicentis eft hu-
iufiTiodi,vtvniuerfumnutrimentumconuertatinhumoremeimagisconuenienteiTi,vtprimumdominiii
lwbueritin(piritumhommisnaturalem,fic etiamincaufis(eufebribuspcfti!entia!ibus,atq; cxterisfebri-
bus etiam intermirtentibus videmus,quod (i crafla pituita &
humor putridus euomitione vel purgationc
hodie euacuetur,tamen craftino die ventriculum adeo humoribus putridis refertum ob(eruamus,ac fi ni-
hilmateriEdiepra;cedentefuifletablatuiTi,necpurgationehuiufaiodi vtplurimummitigaturmorbus,nifi
in eius primordiojdum malignus (pirirusper nutrime ntum incrodudus in ventriculo adhuc maneat,&per
(anguinisfpiricuninondumdifpergacur,tuncenimteiTiporis accidcrepoteft,quodeuomicionevelpurga-
tioneablacohumorenutrimenciinquoipirirus illeleu ventusmalignusdelitclcit, cumhumore &inhu-
more (quiefteius receptaculum j ecorpore eiiciqueat:Sed de his infralatius.

C A P VT IV.
De meteoris humidis ab He^atii,feu mendiei microcofmictzflatu cxcitatis,(^ quodnAn^
gelusflans ab ^Auflro babeat domimum m eum ^ adconducendos ibjimfla-
tHSyyeladfalutemyeladmteniperiemmorbidam.

AD p j!um vcro microcofmi antarcticum ipiritus

vt in fiio fitu ardf ico opponicur,(ic
me (pirat,& difcurfus mei afflatinn iam conuertit, qui
etiam natura ac difpoficione fua ei aduerfatur. Vnde fit , vt ventus v-
nusalterins (blear curare& moderare intemperies,nam venti Boreales dicuntur aerem ab Auftropertur-
,

b.ntum,p!anum&clarumeflicere& (vcIfidorusaffirmat)peftiquab Auftroprouenit,aduerfatur;porro

quodBoreas congelar, Auflcrdifloluit, & viciilimquodab AuftrodiiIolucumeft,illudrurfus Aquilonis
(e:u venriSepcencrionalisaftlacuincraiIatur,atq;induratur. Vtigiturexemplumapolis mundimaiorisca-

piiamus,Lienitafch,ibecridhepar,vtpo!usSeptentriona!isadineridionalem;nonmodoinfitu(eupofitio-
n'",verum etiam in qualicace nam \ t ventus Sepcencrionalis obferuatur efle f rigidus
: ficcus , comple- & &
xionemterrefh'empofI)dere,ficcriamLiencftrerreftrisnatura;,vtpdtemelancholiereceptaculum,&con-
fcquencervaporesfrigidos&ficcosafliaplagainmici-ocofmumemittereteftatur experientia.-exalterave-
ro parceoppofica.meridicmmacrocoimiaquacicam &phlegmaticame(Ie, atqietiam in temperieadcali-
(litatem&humiditatemvergentem^quare&huiufinodicondicionisventosemitcic, videlicct vaporoibs,
N'nde & pluuias in fiia inccmperie pcrpecuas producir Non eciam eadem racione in microcofini loco lieni
;

cmpofito,Llepatencmpe,cafdemcondiciones&qua!icatesinuenimus, namfiaufteriniuaintemperiema-
didosprocreat,&inmundodifpergitflatus,p!uuiascumronicribusoriricxpcrimurnonnunquam,videh-
cerqunndoMarsinil!aquarca,TquaIecumIouedominiumhabet,videmusetiaquod Heparrarionehaud
diiflimili (\ rempcrie mediocri afficiatur , vapores nebulis fimillimos procreet , (icut liyemali temporeiuxta

f lumina & ftagna vapores fcu fumos denfos procreari cernimus qui tum pofteain rores& pruinas rerrs ve-
fetationi commodas conuertuntur,fic enim in facris fcripturis legimus tcrram vmuerfam in Mundiprincipio Genef.i.e.
hinrequam vUa pluuia in terram cecidiffet ) irrigatam, atq; ad commodam fettilitatem produdam , idque
iiu!loliominci!laml,iborante:VirtuteetiamhuiustemperieiIupiterameridie ipfamrerram clementerir-
rigare,& madore ialucifcro reficere foler.quo rerrafalucifera &
fxcunda fir,vnde did:um e&.,terram vtfitafti r/ol.6 j.io

&mcbri.ifti eam> &

plurmium (litaseam,multip!icafti eam rhio Dei pleno aqux. Quales aucem fint huiufinodiplu
S i uiac.
 ,

toS Sed. i. Poition.III. Par. III. Liber I.

^''' ' '
uix.defcribitprophetainhisverbis , Defcendentficutplutita invellus6~ficutftillicJdiajhll4ntiafupettetrdnt,nnnu
talespluuis temperarx feu nebulx vaporofa: in terrx &
plantarum venulas penctrantes illam pingucm &c
hasfertiles &fxcundas reddunr.Eodem plane modo vapores &
flatus huiufmodi madidi, in vnincr (a cor-
poris membra mediantibus venis diftuii,in ianguinCm falutaiem,& ad vniucrfi nurrimentum ordmatum,
conuertuntur,& huiiifmodi efl:Hcpatis fecundum naturam flatus , qui in arquah eiufdem habitu confiftit,
vtpote qui neque eft nimis calidus aut humidus,ied temperatus. A t fi vapores fint aquei nimis,&ob caloris
hepatisdefi.'dlumgio(liadmodum(quodquidemaccidit,quandoHepatisftatusfrigorefitimpedicus,hoc
eftatemperiecahdaadintemperiemfrigidamvergant) tunciliiconfeftimin aquasftagnales condenlan-
tur,& illas hydropofiarfpecies producunt,quas Anaiarcam &
Afcitcm vocant:Non aUter quam (piflior ae-
ris vaporofipars,mediantefrigorehyemali, partiminplaga{eptentrionah,partiminillamcndionali,ob

calorisimbecillitateminpluuiasgroltas&pondcrolas feuniues&grandincs conuertitur, quarum copia

inpluuiamconuerfa,fontes&flumina,lacus&ftagniimplentur,&in terrainundationes&p.iludesfiunt,
itavtvelaliquaintegraterra?porciohydropicatiat,venxquceiufdemaquislocofiicci faecundilfimi curge-
,ant,arq; huiufmodiaqaa:vtplurimumitafiuntinmicrocofinovtcopio(apliuiiain macro:qux'acciditpro-
duorum ventorum oppofitotum meridionalis icilicet & icptentrionahs , acrcm interme-
ptcr concurfum
duimafliduaoppofitioneinnubcmcondenfando,&incrallando,vbinihilominus Auftereftpr^edominas,
&flatusillchacdecaufa Auftrahsdicitur,vnde&frigiditatemafeptenttione,&humiditatcaineridieacci-
pit,qus iimul iundlaeaqueam producunr naruram.De hacre,videlicer de nubium genrarione,contra Pe-
ripateticorum opinionem ampliirima tntract.i.ltb.-j.& cap.4 Phyfices noftrm btftoria fadaeft mcntio. Pot ro, fi
vaporesfinr leues&ignear,fednonaccen(a;nacurx,catarrhugenei"antcalidu&dcHuxioncsacutas,hocq>
fine febre euidenre.ar non fine fenfibili inremperie calida:non aliter videmus in aere macrocofmico ab af-
flatisAuftralibus,&etiamEuroauftrofJnranre,imbresinmen(eApnliamediaaerisregionecopiofecade-
re,etiam terraardorefoliseuidenriminiineadhuctada-.Atvercficumcorufcatione.fulminc&tonitrue-
ueniar,venrushuiufmcdi Auftralisaereminflammar,&a-ftuofosfeuputridosproducicetfei5tus,ficctiav-
bifulgorMartialisfeubiliofiisinciftafellismicrocofmircfldens, explagahepatica, cum vaporeficcocuo-
lat;aeremintermediuminvencricula&vitceribusflueiicemdeficcat,vitiit,&'febresputridashacratione
inducic cu murmure &
eruaarione Imo procreat vera Apoftcmata illaqua: phlegmona
: carbunculi di- &
cuntur,hincindevidelicerexpituitanimiaaflationeconden(ata,&igneanaturaineoconclu(ainpuruIen-
tiamreducta;Atvero fiflatushicvtcunq, auftralis,(itaftellacanicuiari&eiusdxmonegnbernarai&pre-
cipue a Marre ac fuo Angelo Samaele:vel vr cu facris htcris loquamurra Prii:(!pcpoteft4tuaeri5,<mc Ma"i Me-
ur
' /riwvocantideftd:Emonem meridianuni(eulpirituma:ftuantem & furentem iii meridie,tunceft venrus
hic valde (ubtilis & magis ficcus quam humidus,&de nacuraelementi ignis;Et huiufinodi eft Euro- Auftcr
Genef.^\.6 de quo fic loquicur 'Kio):izs,Eccefeptcmfpic<i tcuues &
acluftd Eiiro , Et huiulmodi flacus meteora ignita pariunt,

Cuiufiiiodifuntcometa;,Iancea:ardentes&c. QuibusinmundominorirefpondenrPeftis febris petc- &

chialisieu peftilentialis.qnje a vento fubtiliflimo &
calidiflimo (ei fimili quiin ij;neo elemcnto (pirar ) fca'-
turire dicicur. Arque hinc accidic eciam quod apparciuibus huiuliiiodi in f uprcma aeris regione meteoris,
fames,peftis,&morbiEpidemicivtphuimuni{cquuncur. Arq;ratioinprompcucfl,videlicetquiAda:mo-
nesigneinaturamaligni,vencixftuanciseftLuulifaeri&forccsiamredditi.Cnam fpiritusigncicuitancven-
tosBoreales,vc&fngidi&aquaciciEuri AullriucHatibasre(!llunr)&ecarccre/EoliiamIiberi, fuo hahtu
contaminantaerem,& feminariafiijc contagioms,imo vero&feiplos vndiq; dilpcrgunt in aere,imo vcro (e
mifcenrcumipiritu,velmediancealimcnciliicco,in ventricu]umartrado,& tuncmorbiperacuciendoler,
& diucius perduranc ancequam morcc afhcianr & fic cum d. n!a vel labore cxcremo, vel mediance acre per
,

infpirarionem in laruum cordis rhalamum atcra(^o.& runcetiam nihil quali fcntiencib. a'grotis, & fatis be-
ne fe habencib.aftancium iudic cmacula: niiulominus Petcchiales r.pparet,&f ubica pefte moriuntur: nam
inhoccafucoratqucfpirirus in arceriisconcli!livcncno(ohorumdanionuflacu contaminancur,atqueira
partibusctiamnaturalibusinrad:is,mi(ere&qiMiincfcienccsidqvcontcftimpcreunc. Macula: veroappa-
rentesnonaborihciis venarii,vcrumeciamabillisarreriarumprocediinr,quxrantiudiciaeuidcntia(piri-
tuumviraliuminfcc>ionis:Cau(aigicurfcbriampeftilcntialuim&acucarum,lar<tdxmonesignci&invc-
tis leuiflimis &' ficcis inclufi ; Na rcuera cum homo dc mundi hlius , necefle eft vt iple de mcmbris patcrnis
parcicipctacq;abiisfuftentetur,imovcro vtpaiTcsfquashomoaruopatreacccperir)iifdcinhominefun-
gantiuoffic isquib.ineiuspatre,flatergovcnrus(cptcntrion-alis,!iarAuftralisinmundovirtuteipirituum,
homine mediante da:mone muiuiano vcl ad morbum,vc! ad l.inirarennventus iqiru r
Ipirat etiam vcncus in
niundanusabliumanonondiuiditur,(edquaficontinuifiintadinuiccm,vnded.xmonesinmundivcnros
dominium habentes fimulatque pr;efiint &in(untventis microcofmi.nam tainfinita: funt huiufinodi io:-
ma:(piritualesinacrc,vtfintinftarpi(ciculoruinfinicionisin!narimagnonarancis, namaPliilofiipliisimo
, vero a (acris htcris (piritus niundi pro mnn magno habccur,cuuis porrio fi in nubc contrahatur, ipiritus &
hifeetiaracontrahuntj&cumnubcvifibilesinformafulgunsdcmonftrant. Suntenim dacmoncshiquafi
form.Tlucida:,qu2provenn naturapellancaerempariencemprofiioaibicrio , vndefiidiS eft vtnul esob-
ferucrurnubioccurrerc,&fiagorcquodam alteramalteracollidcre.vndetonuruexauditur, quod ntpro-
ptcrcolludationemturmarufcututbarum fpiriruum diueriaru narurarum. Hincnoftrx opinioni aftipu-
latur vt vidctur Porta lucis iii qua fic lcgimus,^ terra vf^jadfrmawemunoneiilttimraaiusjfed omneflctinfiirmis,
qua-
 DeAnatomiaMyftica. lop
tfuarum alUfuntpun, alia capacesgratix ac Mtiferationutn,alia funtf&dd, & noxia,tentatrtces & commorantes, dr volan-
tesmaere. Atveio quomodo hifpiritusdiaboliciinmarimundiverfantcs cumfpirituhumanofemircent^
uosdocet Artefius iu clauemaiori lapientix vbiita inc^mufuntquddam infirmitates in quibusfe adiungit diabo-
Im humoreegrediente afuo temperamento,acperturbanteipfamfanttatem , &
hoc maxime accidit infirmitatibus ex chole-
raprotienientibus, cutmcaufatftifta, quiafciltcet caufa tpfius cholerae^ calida & ftcca,rt ignis , Diaboli vero fubftantin
ex duobus componttur,ex igne nempe qui efl eius occultumfeuforma, &aere quieRetus manifeftumftu corpus,vndefit,vtfa-
(ik in morbo exchokra Diabotusfitprt&fens &fefe cum bili admifceat , vndefequttur quod eius mahinttas quotidie augea-
tur,quoufqueantmarecedatacorpore. Hxcille,acfidixiflet,quodventusfeurpiritusmalignusigneuscumfuo
fimilifacillimeiungatur.&fusmalignitatejeftuolatemperamentumfabricxdeftruaf, Nambilisnihila-
liudeftquamaerigneus ventoquafiEurocondenfatus, cuietiam ventusillecumfuisfpiritibus bonisoc-
cultisineftjdum intrafanitatislimitesreferuantur, at verofimaius (piritusfeu dsemon aeftuans fepermi-
(ccat cum eo.ftatim furens deuenit,& extra fanitatis margines protinus euolatjcorpulque inccndioPhae-
tontco fljgrat,atque marcore atque vriginc deficcat.
Poirum cgo hoc in loco ventorum oppofitorum flatuuni effe61:us declarare varios,videlicet Septen
trionalis &
Meridionalis,id cft Lienis &
hepatis,Orientalis &
Occidcntalis.id eft.cordis vaforum (per- &
maticoEum,fimuIatquevifcerum,Huri&Cori,(cuHypochondriidextri,&vaforumfpermaticorumfini-
ftrorum,fimuiatque iliorum, Aquilonis &
AfFricaE ,id eft,hypochondrii finiftri & vaftjrum (permaticam
,

dextrorumatqueinteftini coli.Eftaurem ventriculusquaficommunemcdium,perquodhuiufmodi ven-

ticontrariificlpiranfj&fpirandometeoraconditionediuerlaprocreant, vteorum effcdrus tamadinfir-
mitatemvergant,quamadvalctudinem:NamBorealisventus,quieftfrigidus& ficcus, occurres Auftro,
qui eft calidus &
humidus,(permaac (anguincm in microcofmo , (eu nubes &
aerem (pifliim in macrocof-
nio producunt , exq-, talibus mixta faciunt , critq; complexio magis ad illam plagam tendcns (eu vergens,
quje dominium habuerir in regioneaeris, hoc eft qui fortius &
per excellentiam flare vidcbitur,verbi gra-
tia,fiAufterpraeualcat,di(pofitionemmagishumidam&adpituitam(alfam(cuaduftamvergentemfacit,fi
{eptcntrio,tuncreddit(permatisvelnubisnaturamadflatumficciorem&frigidiorem inclinatam.atcum
humiditate quadam commifta.qux eft eo magis vifcola , glaciahs (eu vitrca , quo maiorem habet venti fe-
ptentrionalis vim,& virtutem fuper auftrum: Atq; ita ctiam (e habet res in mundo humano.lta vt varii ob-
(cruanturc(Iehuiulmodicomplexionisgradusaboppofitionehorumduorumventoru,(ecundummaiu$
aut minus vnius in alio dominium.Vnde ortum eft quod fi daemones (eu fpiritus praui venti deprefli, inua-
ferint fpiritum venti in natiuitate exultantis,& fuper naturalem nati fpiritum dominiu habeant, tunc qui-
dem conuertunt habitum illum naturalem vitse fanjE commodum in difpofitionem morbidam quam pr^-
ternaturalem vocant mcdici.Nonne videmus hoc idem in mundi aerc accidetc, quum fcil. quandoq; vcn-
tusBorealis,vclSeptentrionalisvelCorus,pclluntnubesaSeptentrioneMeridicmverfus,inoppofitaho-
rizontis cufpidc ventu contrarium Auftrum videl.nubes contrarioru darmonum vehicula feu currus.con-
tra vcnti Borealis in h.-Emifph2rio pdominantis nubes flatus &
violeto quafi motu rapi vehi ccrnimus, , &
vnde acr paulo antc placatus fatis,& tepeftatc&nubibus magnis n5 obdu6lus,ia ftatim tenebris&tonitru,
&fulgoreperturbatur,&vniuer(ahsmi(ph3Eriinaturapturbaripternaturaliteratq-,sgrotarevidetur.Di-
cimus igirurcp ftatus ventorum naturalis in fpermatis c6pofitione,feu potius in tempore quo acr illc attia-
hitur per infpirationem,qai poftcain femcn conuertitur, crit nati difpofitio , fecundum naturam dum hic
viuit,& quod omnis ventus huius difpofitioni contrarius,aggiauabit fpiritum nati, ludabit cum eo noa &
aliter quam ventus cum fuo oppofito n mundo maiori,atq; his ventis daemones infunt,qui eos pro& con-
i

tra mouerc folcnt. Infinita de harum rerum demonftratio ne hic proferrc poflemus fed plenior huios rei ,

difcurfus> fcdioni huius fecundcE deftinatur. At vcrovcrbo vnicoiamdicam, quodhuius reiventas

abeffeftucomprobaturinamvenriboreahsnatura (vtianteadicStumcftj malefanos Auftri afflatuscffe-

dtus curare(blet,eiushaIitumputridumcorrigere,madoremdeficcare,caIoremfrigorcraoderare,atque
quicquid hic diflbluere eft aggrclfus^id ille Itatim ligat,& congelat halitu contrario. Atque ita rcs fe habet
inlienis &
hepatis inmundominoriafflatibus. Porroetiam,quiafpiritusnatinaturaliseftexparteventi
prxdominantis, ideofidjEmonaliquisventioppofitiilluminhabitct, illumvexat& ciufdem daemones
oppugnatfortitcr, arquehinceft, quodfiquisEpilepfiaafficiatur, fpiritus ille malignus magis fpiri-
tumhumanumafnigereobferuatur,quandoventusilleflatexcuiuscftrcgimine&focietate. Hincctiam
cft,quod temporepeftis multi intadi euadunt,hoc eft ipfi,quoru (pirirus naturalis cftde natura vcnti mor-
boafBcicntis:quoniacumiisd3Emonesnocentcsfuntf^amiliares,ficfaeminailla(ixr4G4/fi/>i/?on^w^quac
abinfantiafuaCicutxfizccumabforberefolebar,abipfotandem mtoxicari nequibat, cum tamen omnes
hominesaflflatuscontrariida^monumhorumpeftiferorumrabicm perfentiant vfquc ad vltimum flifpi-
rium.Sedadremprocedamus,ventusetiamfubfblanusOrientis,quiflat contraFauonium in occidenre,
cftcalidus,ficcus&igneus,fedtcmpcratomore,quiafrigiditasBoreahsmirigatcaIiditatem fuaintenfam,
& humiditas Auftralis moderatur eius ficcitatc igneam,vndc Angelus folis videl. Michael habet prscipuu
dominium fuper ifta quartam,qui cft largiter vit?,hic vit? fpiritui redlifnme accommodatur,quippe qui in
acqualitate confiftit inter extremam frigiditatcm in feptentrione & humiditatem in Meridie , atqi haec eft
ratio quod iuxta Tedaci Leui annotationem, Angelus Michael qui regit iftam quartam eft ex parte cleme-
tiaEatq-,mifcrationum,&Sol,cuiprxfidetMichael,cftfon$vit,vtteftanturomncsphilofophi,nam&cius
S j ventus
 m

zio Scd. I. Port. III. Part. III. Liber I.

ventnsetiatnoppoficustemperatflatiiscalidosabhacplagaemiiros, cui etiam Raphael (qui eftmedici-

naDei)prxell;vncie vtventisotiencisvitxfundionibusliibiedtumfeupabulualliducminiftrac.inmun-
do,fiG&ventusOccidentalismedel.imexhibet morbis,quivaletudiniopponuntur,nam&Raphaelfimi-
litereftcxparteclementia.',vticell:ancurCabahfta:.cum viceuerfaGabnclquiregnat mquaicafcptenttio-
nalificcxparteiudicii&leucricacis,atqueetiam Vnelmundumputredmeaftiat.morbofqj contagiolosa
quarta fua Meridionali,regnante da;mune Meriri (pirat: V t igitur Dcum vitx lucis Principem , &
Dia- &
bolum tenebrarum &; mortisaucqrem videmus.vtm hoc mundobonum &malum reperimus,ita ctranu
inmundoventosinuenimus,mediocriterbonos &malos.Sedadrem redeamus,mixtioafflatusSubfola-
nicum illaFauonii,producit complexionem in homine menh maio fimilem, videl.mixtionem completatn
exquatuorqualit.uibus,namcaliditascumficcitateOriencisampledicurfrig!dicacemcumhumiduacetc-
peratam Occidentis,vnde finguinea & lalubris eft producla in fpermaceaereo cemperies & confticutio,ca-
lidum erg j innacum flac Michael a regno fuo folari abOricnce,& hum dum radicale Raphael abOcciden-
tcvcpote louis nuncius:Eft enim R.aphael princeps Mercurii intelligentia, qui Mcrcurius cft nuntius lo-
uis,vndeexvtroq;aftlatutcmperamentumvernale(euaequaleproducitur. AtvcroextemperamcntoBo-
realis venci &
Auftri morbida fic conllicutio,quia leuctiteragunt harum plagarum Angeli cum acrc inter-
medio,vndefitvtavit.'Efanitatelpcrmavtplurimumdiftct,proptcrinnacuralebellumquodincer hosdiios
vencosfadumcft.Notare vcrodignumeftquodillevencusquidominiumhabetinlibioppolitum,pr.xro-
gatiuam habebit &
piioricacem in naci complexionem,verbi graciaii Boreas in Auftru complexio crit ma-
gisfrigida & ficca.leu McIancho.ica,fi Aufter,magis phlegmacica &
aquea Si Sublolanus in Fauonium e-
:

ric ilia m.igis calida & ficca,auc viceuerlaf rigidaauc humida moderancer,& vernalis; Porro cciam, fi in col-
lateralibusventis Alfricusfortiuslpirat,quam Aquiloeioppofitus,complexioeritmagistempcratahumi-
ditatequamficcitatc&tamenfrigiditas Aquilonismoderaturcahditatem Auftralem Aftricii Atq, accc-
dithxccomplexio ad naturam louis aliquantulum. At fi flarus Aquilonis pracualeat, crit complcxio magis
ficca & frigida,quam calida & humda,atq', huiufinodi complcxio plerunq; producit melancholiam cx pi-
tuita adufta.Simihtcr Euro-aulter flans aduerfus Corum,& dominium habcns; Cholcricam producic na-
turam,qii.T propcer concrarios Cori flacus,morbos Ixpicule biliofos producir ; At fi Corus praclit in domi-
niofuojbilem procre.rLaduftam &mclancholicam.
Concludimus ergo,quod Deus producat hos omnes flatus in hoc mundo, vt lecundum naturz Cux
Circulum tamadgenerationem,vitam &fanitatem,quamadcorruptioncm inhrmirates & morbosopc- ,

rctur.Atq; vtadplagam Meridionalcm ( cuidemonium,aerisprinceps Meririm hoceftdEmon mcridia-

nusj&lpiritusiftuans&furicnsin mcndiepieA,<i\iemPciu[[isSidEphci.yocatprtncipempotejiatuatrisbU'
Sdf. J.14.
,^j jgQ^jQgfj^rn intelligic CaDienSy\hid\cit:,quOi.\ Jpirituspotentu&jpirituspotejlatis vel vntutwjl^'jtt contratm-
l)w;<^r4M(/4;/>rotf.j/crttriv<ri4rf.<6/fo>jfermonemiamdeniq;conuercamiProphetaAbbakukvet-
bisplaniflimisdenotatmodum,perquemDcusamcridianofuoflatu, metcorainaerem prxtcrnaturalia
mundum quam iplum hominem in fua ira xgrocare facicverba eius funt huiufmodij
producit^quibus tam
lehoiu opus timm conferu*, niterea temporis notumfac,tn commotione ir& mifereri recordart.Deo a mtridic venienteoptrutt
Abbak.i.i cdum dccor eius,o-iaude eiusplenafutt ttrra. Etfpkiidor tanqtiam lucis affutt , cornuaquead latus tpfiui chquamuutbi ab-
fionftoeffetrob9rueius,iimeiuitipfumptflis,&prcejhtAntrax,&pcdesmts,vbiauttmconftttuttnienfttitjhtrram, vidit
Pjalm. 91.
^^^y^,,^_j^^f^^jjj_Q^QjqLudcn:&Prophctaluculcntiuslicexplanat,Nfr/f0 4/>4/<orfffi7ra,4/rf^^^
lanteindie,apefletnc.diginefeunoileperu.tdcnte,uluevafiantemmeridie,vel(vtinrcq->Tcz3Lt:mHiei:onymusjadtertio-
nio mertdtano.pUga non apprcptnqualttad tcntorium tuum , nam angclisfutspr.icipict de te , ar conferuabtt tcin ommi

erco Abvjakukfermonc videmus , quomodo Deusa mcridieapparcns.&jiroperans fui-

j'//jr//M.Pcrillum
gurc&tonitru,atq;nubecitcunclula,feceritpeftem&morboscontagiolosnunciosfuos,quibusgentcsei
rcbelles perturbatiatq; etiam quod peculiarcmfu.-e vindicl^j locum in ccrraallign.iucric.vt non inr.ocenccs
pronocentibusflagcllisfuislethalib.aftligeret,perconlequentcm veroDauidisaftirmationemv;demus,q>
ventus fcu platra mcridionalis fit peftifera,& quod agens in eo fit da:monium,quem Magi Cabahftici M.trt'
n,(eudxmoniumJEftuans& furensinmcridic vocant,&quodtamcurancuripfiuslpiritusvcncnolicf-
fe(fius,abangclisbonis,quamctiammcdiantibusiis,lpiritushumanuspra?lcrueturc6traiIloruminfultus,
&peromniavidcquodinmundomaiorimctcora(qua:pnternaturaIiter,&morepalIionumfeumorbo-
i\xmu\m\in<\oCch.a.hei:e,Lib.7.c.\.Trdlatusprtmide^hjficamacrocofmt /;y?ti/-/4explicauimus jabafflatu diui-
no proucniantjvt capite (cquenti latius oftcndemus:Quirc dicimus quod (i homo fit mundi hlius.atq; hic
fiUusnonmodopartiumfuaicompofitionisfabricam, verumetiam earum nutrimcntumlcupabulum a
parcntisvberibusquotidichauriar,lcqu :turinde,quodventi(eu(pirifuseiu(demtamfecundum,quaprx-
ternaturammoucantur,admotumfpiruuum&aftlatuumfuiparcnfis,aquo vitam,eire,&fuftentationcm
habet,&con(cquenter,quodxgrotanteparenteleunutrice,infansetiamdenutricisfuaEalma:pa(Iionibus
guftet,&participct,pr2cipuedeillusflatibusquifpermatisCcxquogencratur)natursfuntcontrarii:N'a
li vcnti Borealis fit natura ligare &
conftringerc illos Ipiritus , quos Auftcr dilToluit &
hbcros fecit, per &
con(equensaercmcraHum&morborumpatremattcnuare,materiameiusgro(lamconftri(5tioncafubciIi
fcparando;SimiUtcrfiviceuer(aAuftcinacurafiteoshumorcsdiflbluere,&relaxaie,quosDoreasconftrin-
xit &
congeiauit,noneft dubium,quin flantc vno horum oppolicorum,n6 modo alter eipolit lone &qua-
litate aduerfus dctrimentum paciatur. Verum etiam metcora eiutdeni tam lccundum natiiram , cuiulinodi
inma-
 '

DeAnaconiiaMyftica. iii
in macrocofino cft nubes Sc vapor,acl animalium &vegetabilium vitam fuftentandam ordinatus quam_ ,

{an^iiis&fpcrmainmicrocofmoj&confequentercaro&faetusab iisprocreati,pafianfurventicontrarii
infijltas.Hinc ergo morbi,& tam corporis quam animi paffiones,quemadmodum,e regione ilante vento ,

n.Tturaliterfehabencereficiunturanimalia&conualelcerefolenf.Atq-, hinceratHippocratis&Galcnide
ve:uisobferuacio>lecundumqLiorumaftlatumabeuentuinftrud:i,moibostalesfuturosprognofticarunt,
cum camen uihilominushorum morborum & ventorum rationes feu caufas internas ignoraucrint.
C AP VT V.
J^uomddo 'Deus fitJpmtuumpnncepSi^ quodjpirituum angeltcorumproprietates ya~
rt<ed yarips Det nominibt^is, ah aSitonum etufdem in hoc mundtproprietate dependeant.
Tejitmoniadediemontmjeujpirituumtam bonorum quam malorum cum tnma-
crocojmo tum microcofmoJbtrattonefeu aSitone. Et tandem ratio meteo-
rorum vtrttisque mundtjupernaturalium expltcatur.
Deus eft (piritus ( &
VTnuseftDeus,dominiumhabcns,ramin!ucc(vnde&Deuspatens,&Alephlucidununcupaturjquam
a ipirando j viucns,fic iplc vitam atq; eflentiam fpiritibus fuis (pirat,acq; quate-

intenebris(vcpotequiDeuslacens& Alephtenebrofam^ eatenuseftDcusfpiranspervltimumadgene-

r Jtionem & vitam,fimul atq; lanitacem eiuidem cam temporaneam quam xtcrnam , quae ialuatio dicitur,

vt per primum ad crcaturarum infirmitatem,& priuacioncm& languores. In proprietate crgo fua vltima a
iapientibus &
Rab) bus Hcbraicis Cbefedhoc cft clemcncia vocatur, cui prsecft nomen Dei benignitate ple-
&
num El Tiphercth leu gi:atia,re(pedtu cuius propriecacis Eloah nunciipatur , quorum primum eius co-
gnomen pr.-Ecedit crroris leu peccaci commifnonem,vidcl.clementia qux kmper erat apudDeum anre vl-
lum tempus,porro& If/orfappellatur hoc eft redempcio.cui prxeft nomen Sadaipei quod arguicur clcmen-
tix&graci^diuinEeffe(5tus,&vlcimumineffe6lumproduciturapcccacic6milIione. At vecompropric-
tatefuaprimaGfiHr<r/;dicicur,ideftpunitio,cuipraceftElohimGibor.{eueritatemaigucns. AtqjctiaNef-
wffcleuTriumphus.&Mij/c/jafideftregnum.Vndeperprimumvindicarledeinimicis fuis leu rebellibus,

perfecundum vid:oriapocica,vidoria:lii2Tropha?umfigit,&pcrvltimiivi(3;ismalignis(piritibus regnat

inleculafeculoruminfubditosfeacreaturasfuas.Vtigitureftfpiritusintcncbris vagans, hc abfcondit fa-
ciemacreaturis,&cuncpropcLr illiasfaciwi abfenciam ,ipiratctenebrarumrcgioncflatusinfirmitatis &
mortis fcu priuationis,atvero oftsndente facie fuam (anitas &
vita reftituitur;iuxta illud Prophetae, Crea-
turiDeoabfcondentefademfuamconturbantur-,emitnnteJpirttHmfuumreJpiram.Sedhocsimundi^nmoTdio,^ i*/i04.t#
diuinam in mundo &creaturis (piracionem tam ad vitam qua ad mortem,camq; ad (anitacem qua ad mor-
bamordinehuiufmodiiacrorumBibliGruminftantiisficcomprobamus, acprimumcum (piraculi bene-
dictijclemcntisatq; beneuoli teftimoniisiam incipiam.
Inpnraisvtadmundicreationemfpiricusdomini^^quiaipirandodicitur^ferebaturfiipcraquaSjinfor-
mans nigri abylii fubftantiam deformem,(ic etiam ad microco^rni fabrica,fi(5l:o ex pulucre terr^ eius extei;-
no,(u ftlauerat in nares cius virje (piraculum.quo facftus homo ani ma viuens,cjj autcm hic fpiritus femper,
vfq; ad corporis & animae difianctionem permaneac,& vica: funiflioncm in co fpirec , ex (equcntib. Uquer,
DtxtteHimDetis^^Sonpermanebitlpiritusmeusinhominibitsinitternumyfuntitaquedieseius izo. Nec quidem inerat
vencus hic diuinus homini tantam.ied &omnibas aliis creaturis.quarc alibi dixitDeus^EJ^cww vf veniatdi- Gtn. 6. j.
"** '7-
lutitum aqiurttmfuper terram.adperdendam omnem carnem, in qiia eftjpirituf vttalis tnfra cdum; qutcquid in terra eft,ex-
^zM^jf.Etalibifcriptum cA.Sptrttus Detincorruptus inefto}nnibus.Vndectia.ma.\ihidixi\: S2[omon,jpirttushomi- ^ ^^
<

&
ttts befttti&euentus eorum tdemfunt,Vtmorittir hicfic&ilk. Sed &
cotam in hoc confirmatur. Spiritm domtni Eeclef.}.i9
impletorbem terrartim.Quodautem ("piricus hic in mundo quoad nos fit quandoq; bonus,&quandoq; ma- Sap.i.

lus(licetreuerafit (emperidem&permanens,qaamuisvbivuItfpirarefoleat) vtexmultisfacrifcriptilo-

Ci%co\\\gct:c(3.^cik.inxi^{\\\id,3ona&mala,vtta&mors,honeftas&paupertasa Deoyf,Infcnfuautcmmeli6-
^^^^ ^^ ^^
re diciturj|^jr4C/; vf<<:quo ornauicDcus tam macro quam microcofrnum,macrocofiTiura dico, vndc di- /^^ j^.
(iu.mc9i,creauitDemcdum&terramJptrttufuoincreato:&jpirttusDomtniimpleuitorbem terrarum,Sc microcof'
^''/"*
mum,vtpoteinquemindauicDeaslpiraculamvic2,Atq;grariahuiusfpiritusdi6luniett-,quodw4KifDm
rt cjfent omnia,&fanabtlesfectt nationu terrarum;V ndc dixit etiam Dimd,Animam meam quietam efficit Detis, vo- /IJ
ciferantemadtecHrafttme,&eduxifttabinferno.Et3.\i\3i,EmittenteDeo(pirttumfuumreficiunturetuscreatur.Ez^lihi, py:,o4. i,
VitAprolonguttoeUbenignttasDei.Ezz\ihi.?erfptrttumfaptentiitmulttpltcanturdies,&aditciunturhominiannivtt&,^t. pftl.90.14.
frop\-iet!ii:cg\asCic\oquimT.SituilluftrMlucernammeamIehouaDeusmeus,JpUndentesefficistenebrasmeai. Apud Preu. 3.

lobumctiamlegimus VifttatiotuaconJeruauitJpiritummettm. EtDauiddicit. QuemvifitauitDeusJalutefua,frtie- J^ i8-i+

frio(?.Atvero,infenfudecerioridicicurhicmalusDeifpiritus,vndcdixitfapicns,^aii<wvw^'f^'*- pr^iiQ^]
deiepofftmt aiuftitiaperfequente,&ve:tttlari ajptritupotentia f<e.Et a.\ihi:Sptrttus potentid &Jpirttus virtutisftabttco- sap.ii. xr.
traimpios,&tanquamproiella&ti4rboventitaclabtteos.VoTvoa.\ihidiciiuv,<]uodJpiritusIehouareceJferata Saule, Sa}.^.t/^.
vn t.Sa.u.is.
perturbabatqueeumjpirittis Dettnalus , feujpiritus malus alehoua , fimiltterpercufiit Diaboluslobum vlcere pefitmo ,

declamauit ipfe ,JpiritHs metis eSi corruptus, dies mei extinguuntur . Et alibi ait; ExtoUis me in ventum , ei im- ^*^'*'

fonis me,& ejfic ff vt defiuamfubftantia.Ei alibi,/(? jh jf r Deus in increpationtper dtkrm in leiiulo Vnde liquct, quod j^^ ^^^

S 4 Deus

1
 tir Sca.I.Porr.lII.Part.III.Liberl.
Tfal j. j.
Deusnominetiirpropri:noagentc,t.imccrireiieraDiabo!usciusminifter,mandatumeiiisimmediatee3i'
<^ir. cquetur. Vi\nccnim\n(\v\nDMA:VoxDeiejiinirA&tntfiH>tduerfustmfroboi: Et alibi. Dcpluit fuper
ffal.u. f. improbos ,prun.u jignem & futpbur ,jpiritusque procellarum portto pocult eius. Et in Moy(c kabemus, \ratufque
Kum. II.
contraeumeH leboua E(ceMtriamapparuit(aiidenslepra.Ez 3.libi,Fa(iet lehoua vtadhareat ttbi pejits donec (onfutnaris,
:

Pfal XI lo
^^bouatcpmuttettabe caltda& ifiuantcac adurente febre & ftccttate a(VTtgtne &c. &per(utiettekhoua4mentia&cx'
p(.-j,g.g, <:<r.fe,Etprophetaregiiisdicit,quoclrrfI?bott<yif vt ignis confumens,Scalih\,igne abfumet Deus tmprobos. Et alibi*

ffal.\7.j. EjfundeiJiuminalt.tsgentes,Etlohd\\\t,Sagittomttipotentisinniegrautores,virusearumebtbttJpiritummeum,&con'
Ub.6.^. turbatione3Dei(]U.uteinJlruciftint,oppiignantme.S\mi\\zerdixizDeus: Ei.ce,manus ineaeritfuperagros&fitpert-
'Exod.9.
quos,&fuperaftnos,&fuper(amelos,&oues&boucspeJiifvaldegrauis;EX(\\i\bus[\(]v\cz,c^aodlchouiLh\cnomin3~
tur,ac f\ hxc omnia
fccerit immediatccum reiicra ipie ordinatione , &
angch cius maH tanquam cius mi-
voluntutcm fuam,vt in lobi plaga declaratur. Similiter hcct in eodcm capitc didtum fit,
niftri execuci funt
txd.\i ij quod deaajiator dtmini csderet omneprimogenitttm tn terra /Egjpti tamen poftha;c in eo lcgimii
, Etttt autemfub ,
s
mediam noctem vtlehouac^derttomneprtmogemtum tnterra /Egjpti , Vbiordinator &
primus motor pro eNCca-
torc&immediateinadtum moucnte,hoceftDeuspro(uominiftroaccipitur. Quod autem angehisfeu
darmonficfpiricus,i?cquodfpiritusfitvcntus,&quodventushuiufmodi operetur in acreahbieftdiitum.
Atquehicfpiritustam mahgniquainbonimotus,fitinacrevelmanifcfte,vclocculta(piratione.Spiratio-
ne enim cam manifefta Sc tempelluofa vfus clt Diabolus,ad voluntatem Dei in lobum excqucndam. Vnde
ditdmi[,ignis Deiceciditinpecudes,tnpueros &'confHmpfiteos,\/bidcton\tTUik.f\\\gui:c loquicur, Et poftea,
,

Ventiis magnus venit aplaga defcrtt,quo tmpetente quatuor angulus domus,(orruit tUafuper pieres , vndc in primo im-

petu Diabolus cui dacur dominiu m in aere , fc mifcet cum fulgure feu fulmine &
tempeftatc , ad volu nra-
'
tem Dei cxequendam, Sc n vltimo.aerem percurbat,& vento violenti fi t quali anima ,3erem impctuo(iter
i

ante (e inouens. Vnde liquec eciam,quod Diabolus moucre nefciac,nifi a Deo moucacur.nam &ip(cagno-
(cit,aclionesluaseireopcramanuumDei;vndedixicSaC3n,E/)fro,mir5;/owK>Mrtt.jWjd''<jfr;ge(/,5.
cunij^funt ei ,nifiinostuum maledtciurusftt tibt; EtreJponditSatanlehoiia, Ecce, quicunqtiefunt ei inmanu,tuafunto,
Achd xinec,f.ictuamand.icamea&c.PorcoDiabolus;ionnanquatnfpiracioneocculca operarur. Atquc
huiufiTiodieiusaftlaculccreco,mouebacfpiricusgencesSaborum,vt lobipuerosaciegladiipcrcutcrent,
& vt Chaldxi irruerent in Camelos lobi.v c caperent eos,&: pueros eius gladio intcrficcrent,qui ante hu-
iufmodiaftlatumfeumotionemocculcamnonaufifuncilIudconcralobumagCTCcdi. Siccriam dixicDeus.
1 R<?
^^,fcceegoindamei[fitritiim,vtauditorumorereuertaturinterramfuam,Ta.\\% ezi:imfu\ijptr(tusmenda(tt,quem lehotid
i.Sm.t6. indtdit ori omntumprophetarum,Tegis Aehab, EtJpiritusDei malusperturbabat Saulem;<\uod quidem faAum eft pcr-
millione diuina : Nam cam propinqua eft n.itura/piritus humani cum illa dxmonu huiufinodiacrcorum,
. vt facilhme (e iungatdarmon cuin eo,eumque(educat,& trahat quo vuIr,ni!iDeus hominis (piricum con-
traeoruminfulcusdefendac.vndeinquicSacan a.dle[\o\iim,NonnetuobJeptJiteum,domum^etus,&qut(quuicJl
i.Reg.iS. ti(ir(umq!iaj^&c.Ptxtetc:\dcfp\nzusCcua.n^cl\\s bonus,per(piracionenieciam cam manifeftamoperacuc
i.Reg.t.ty inacrcquamocculcam.Namficinquic EIishaadEliam,j^/r/flWjortieu/tTi'fffW/f'C^cSimilicer,vi</(rnrf//nt
ttefortejpintiislehoutcfujiulerit eum,Ez in Daniclis hiftoria Iegimus,quod angdusdomini (qui & vcnrus atq; fpi-

^^ ricusdicicur)^re/;frfwf ^i6.jj^/;(^i'erfi,<:/B4ty/fw//)orfj/-/f/m,quodautemangelus(icvencusformalis,iu

JM4.4.i. praECcdeiitibus(acisaperceeftdi<5lum,Similicer,P/;i///)/)$B.//'f;c<<font/w,pfr<fW./|^r/ff>v^flrfrff/f?,
Matth y vtScCbrtJlusaJpiritutndefertum,ipfumtentanAigratiaf(Ttbatur,S\im\\tet,viditJpirttumDsidef(endente>K/icut(olum-
t-Sam.\i.]jgni,&reftdentem fuperfe. Denique idemfpirirus occulce Ipirac inipiricum hominis,ipiumquediuinitace
Ctnt.ii.
in(pir3t,vndcdicitSamucl,,S/?/r/fMjIf/w4/wfHje/7)e,ficeciamdiAumcft,quod Spiritiis lehou^ ejfet in lofe"

Judi. \i.^(
pbOiSc 3.\\bi,quodJpiri[ufapientiplenu5 effet lehofua,6c ali bi.Spiritus leboiu ceptt ejfe cum Samfone tn (ajlris Dan,&be-
i.Chro. 2.6 Aciamtaiidcmoftcndemus, quomodoipiritus
nedixiteidominus,S\m\\itciJptrttumCyrtregisex(ttauitlehaua.
naturaliterinianguinehumanoinclulus^paffionibusr.imhonisquam inahs,(ecundumpr.-crcrnatuia!ium
bonorum velmalorumfpirituumaccedusadcumjpatiacur.Quodaucemadpaffioncslpiricuumbonorum
ffait^f Mtinet,\npt\mis\cmmus ,Quodammameamagnificat dominum cjpwitus
meusgaudet , in Dcojaluatore meo,\\oc

Pf6!.s. eftinIpirituDcidcIe(ftacur&:cxalcacur(piricusmcus,Eca!ibi,////(;ffi'i//f./i/f DtKi/4/fe/J,/rar6p/<),Et.ili-

?/i f I.. hi.Bencdicitepopuli Dco nojiro qut rejiituit antm.tm nojiram in vitam ,& ali bi, Antma tujli attoUiturad Deum. Ec .i I i bi,
'/ H- Amma mca Istatur in Deo,8c2^.\bi,lttJica Jpirirum meum. Ec i\\h\,Aniwamta redi in rcquiem tuam,(um lehouafir be-
^ ntJicusergate,Et3.\ihi,Animnmmeumadttattollo,Scd\hi,Spirttusnoner.itampliusinreginaSaba. Vbianima pro
Re
fpiiicufanguineo,inquoeft vita, intelligitur, quaEOinncspartionesabonis (piricuumDeiafflacibusinlpi-
ryi/.i4i.4 rancur,in quibuspallionibuscordilataridiatur, quemadmodum in (equentibus luculcnriusdeclarabi-
iVii/.i^j 7mus,Porro,&fpiritushuinanuspa(Iionibusprxternaturahbus mediancibus malis Dci Ipiritibusafthgi-
tur,Intali(enfuloquiturRcxDauid,i/)/r/fHJ/r;fl6rfye/e, Etalibi, Sptrttus meus (onfumttur inmcS-.cct"
i^lV^
'^"^ ^^ dixit,5/)/r(fs mcus angujl.it ur.Et alibi dicir, Virusfagittarum omntpotentuebibitjptritum meum Et ulibi,
,
Ib i6 z\
Mat.T.6.i%Spiritusrneuse!i(orruptm,dicsmeiexttnguuntHr.Etd\\izCbt\iius,AnimameatrtJiiseJladmortemvfqut,Ezlobd\c\ty
lob.\%. 4. Animamfeujpiritum fuunt lani.ireJiultumfurorefuo , Et alibi , Animum impiiemoUitDcus, &perturbat eum , Et alibi
7*.ij.i6. j4nj/ijjMf/if4/rfrfMrf;jf4jfe(:7.,Porroetiamineodem(enfudicitur,Quodj^;r/fttW/y/f<)Hfrf4f/)itt>(()-
a..R'i- 4-
Deumfortem,Quo ctiam modo dicicur , Quod Deusobdurauentcor Fharaonis, Ececiam (piricus hominum
jy^

r#w!i.i9 obdurac pro placico Dcniquej^/rff malus lehoua dicitur Saulis vexaffejptrttum , quac omnes animccpartio-
,

i,Sim.i6. nes in (enfura pciotcm accipiend funt, vtpotc qux a maligno Dcilpiricu , (piritui vic2 in homine
acci-
 " '

DeAnatomiaMyftlca* 213
'iaecidunr,&iiihuiurifloJipaffioiiibuscorcontrahididtur,vtiinfralatius.EftetiamaIiusanirnKftatus,qui
cft magis mediocris,& elle interno proprior,& voluntati humans deditus Atque hoc modo dixit lob.^^i-
. ,
"
rirus meusalienus eRfacius vxori /wjatque
fub hocfenfu inteUigitur lermo , jpinrumfiium conuernr impius conrra j^
j^^y
Dfaw/orrcff/.Quandoqucetiamaccipituripiritusinextrafto&nonquatenus inConcreto, arqueitalcri-
ptmT)eA,SpiruusSamueUsaJiei!dtrererra,&aUocjuiturSaHlem-,Etzlihi,Spirirutnecorporeegrepimreducerenefctrho- i.Sam. z8.
;M.Atque ita infinitas Ipirationis ad:iones,& varios earum effcdlus in microcofmo colligimus quod om- ,
i4-

neaventorummacrocolmicorumproprietaribus,feuafflatuumnaturisatque ipforum effeftibusproue- ^"^- '*

.nirecertumeft,quaeomniaHcetdiih"ciiUiTiu fithomini,exp!icare, (iuxtaillud{apientis,vmvji??Ki^o;-.!f /;<)-

fj/(/;ji.-
>fl,vt ignorat quas via oiTium in vtero grauids ignorat opus ipfiu s Dei,qua via facit hasc omnia,) tamen
: ita

facillimum eft ex (acro fonte elicere , quod Deus fit fons ventorum &
nicteororum tam naturalium quam
prternaturalium,&quodeiusminiftri(pirantes fintipfiangeli,quibusfubiiciunturinfinita:dmonum^
legiones,tam bonorum ad benefaciendum,quam malorum ad maleiaciendum& puniendii,& g, hi ange-
limandataDeiin(pirentinc3:los,inElementa,interram,&quodcuilibetmundiplagxeiul'q; ventoCardi-
nahjprxfidetiiitelligentiaquardamangelica,&quodniediante ventorumimpulfu(quiviresluasalpiritu
angehcofortiunturjiTicteorasignea,aerea,aquea,terra,inmundum producantur^&quodhuiufmodime-
ieoraalterationestamfinitati&^enerationicommodas,quammorbis&corruptionic6ducentcsmicro-
cofino afferant,&quod fiatus Ipintus microcofmici (equautur rationem illorum macrocolmi , tamin me-
teororu naturahum procreatione, quam illot um prjEternaturalium produdlione.-quaru omnium Ipiratio-
numorigo&initiumproceditafiatufDiritusnafilchoua;: vt teftatur Propheta Samuelin hxc Verbalo-
<{ucns:Er concurirur ac mouerur terra,fii}idumenta Cidorum co7vmo'.tenti<riConcuriiinrtir a:irem,ciim iraaacnditur ei, cu- snm.ii.S.
ius defcendit fumusper afum, &ignis ab oreeius confumir,pnm& ardentes ab eo,& demittens calum, defcendit cum caligine
fubpedibui eius,Et tnfidet Cberubims,ac volat ac confbicttus e!i,fi'.peraLi6 venti,& ctrcttmponit fibi tenebrarum tuguria , a-
t:ore!}3aquarttrii,denfi{ate;piperioriimnubiirm,JpUndore,qiHerrantceum-ardentpriin^agm'A-,ton.iteclisIehoua,&e.vcel-
fiuedttvocemfuam,&emtttitfagittas,qmbtuili^ergirinimkos,fulgorquoftinditihs,cenfpiciiinrtir&imialtietmarifT,re-
uelanturftndament.iorhish.-.bit.tbtlisiuirepatione ehouhfldtuf^,!rttttsn,ifiam. Exquibuscolligitur,.quodadatu
Ipititus nali Ichoua:in irj.fua,primum tem motus,& aeris vniuerfi vibratio ac pei turbatio oriatur. Dein-
de ventileu fumi per nailuTi eiuSjtum poftea ignis conlumcns leucorufcanb.ab ore eius eft efflatus, atq-, et-
iam prunjE ardcntes feufuIraina.Deinde caligines (eu nubes denli & nigr^ fub pedihus fuis & quod ip(e ,

Deusinfidens Chcrubinis lcuangelisfuis aereis,in & (uper alas venri volet,& quod nubes nigrae abeiusfu-
mo innaribus orrx,ipfum circumlepiant, qua: nihilaliud funt, quam tenuioris aeris denfitas atra. "Vnde Sc
dicunturatror,&deniitasaqu^rum(uperiori'.m nubiam,hoccft,puri cieliaerci. Tum etiam tonitruapro-
ducit.cumlagittiseius&fulgure.Ac deniq; hiatusprofundosinterra', vndeiiqnet,quod visprimar)a,at-
tribuaturflatuiIehouff,(ecundariaCherubinisieiiangelisquibusinfidet,Teitiaventisquifumi funt,nafi
Iehoux,fuperquoruma'isvo!at&ipfe.Vndeliquer,qucdpore(l:asDeiiiiunediatafitinfeipib,vt& eiusan-
gelisj&angeh funtin ventis & ventos producunt,nubes continent AngeloSjDeum, ventos feu (piritus &
inferiorisnaturcE,ventiproducinirnubesin(piiIione,&nubeseinittuntcoriv[cationes,&phuiias,&coru-
fcationesproducunttoniLrua,quxfuIminaconcomitantur,atqja(pe6t:u tandem domini in furore (uocae-
&
lum terra mouentur,&fundamenta terra' atquc maris reuelantur. Quibus notabiliter explicatur gradus
progreIlionisa(ftionumabiploDeo z{k\.\ adLUum&fontelucis, lcuafimplititate ad compofitionesillas
mixtas.quffimperfeClemixtaleumetcoradicunturjquarinimediateinperfedlamixtacouertuntiir. Athic
ribilecloradmirabilemyfteriumenuclearcvolo', confiderarc nempc tevolo, quodipfchomofitnihila-
liud,quamhuiu(modiden(anubesinc[uaIehouaCherubinisinfider,&(uperalasventi,hoceft(piritusvi-
tahsvolat.velvitacilatumnobislpiratcnaribusbenigniter^vndedicituraPropheta^^c/vir^^^ic^ff/oi-wi;!^^^-, -P/jo. 14.
Scz\ihi,vit<iprolongatioesibmgnitasDci.Etj.hhi,Bencuo!eniiaprofequiturDetispopul!wtfuuin,&falt{tefiia. Etalibi,
qucm vtfitautt Detis fahttefua,fruettir bono.veliniractindii & in iiurepatione hqtiirur &fpirat in nobis,\t\de diG.u eft, '
"*"

facictIeliotia,vtadbt!reattibipejhsdoniCConfumarif,Iebouatepercuticttubecar!da&dcfiuante,Etlohdicit,ExtoUismein Deuter.%%.
Yemum,eti'mponis}ne,&facisvtdefluanifubJ}antia,hoceR:,-vtnnhcsmeacox:}por:ea.dHTo\i\tione conuertatur in_.
aerem(euvcntum,aquoortumcftinrpi(TatiQnc.Concli!dimusergo,quodDcusin(piretange!is, ancreliin-
Jpirentda:iT!onibus,da.'mones infonnent ventos,ventiproducant meteora, tara (alubria c|uam infalubria, ,

meteoracognatiGnequadaminfcparabih,inficiuntaerem,aereft:pabulum& cibus (piritiium tam vitahii

quam natnrahuiTi,perquem homo nutritur,qui affiduetam perin(|iirationcm,quam mediante nutrimen-
to,incorpusintroducitur;inrroduclus,i!ludvelbonoli.icco,velfeminariiscontagiofisimplet,(ecundum.^
ventia,cehcardinibuslpirantisbenignitatem,velfeueritarem, qusambarqualitatesaproprietatibusno-
minumDei,qiuTeiabciusinmundoad:ionibusattribuuntur,deriuantur. Nanimfua haturaquatenuseft
Chefed (cu Clementia per AngelosRaphael &
Zadkiehfinitatem ab occidenre (cu temperie vernahfjiirat,
vt&innaturaTiphcre;h(cugratiaper AngelumMichael vitxbeneficium &beneuoIentiam.Atvero in_.
fiia proprietate Geburat h (cu punirione per.Samael,& cius (uhditum Meririm peftes,& morbos contagio-

fosarqucfebresiftuanresa Meridie,&indi(politioneMa!chut,i. e.regnum &arborisdetruncationisa-

pud Cabahftas.per Gabracl quia ( tefieTedaco Letii) feueritatem arguit in (cptentrione. Vnde morbi frigidi
&ftupidiinducuntur.Seddehiscfficacirerinhbrodccaufis morborumfupernaturalium Deo fauente, &
luculcnter ciifcep^^tabimus
Capvt
i.i4 Sea.I.Portion.llI.Par.III.LiberL
Capvt VI.
in qm depingitur t exflicatur yentorum microcojmicorum
CatoptrumfeuJ^eculum.

A.Cor.
B.Vafafeminaria*
C.Aorta.
D.Hepar.
E.Lien.
F.Ventriculus.
G.Diaphragma.
H.VeficulaFellis.

SVbfolanus microcormicus (cu Cor ( nam Cor eft principium virajjVtfbl diei) per Aortam fpiritus vitales
inocc.ilumfpirarjqux AortaraJics luoslatcraliterperramuiosadmcriclicm&fefncntrionemdiipergir,
eftqueliicflatus vitae vcntus,queniDens)nrpiraiiitiii Adamum, FaMoniusMicrocoiinicusjfpiratavafisrc-
minariisortumvcrfusvaporcslatbeneuolosjnamnllimilanrurrciliflime vaiafcminariapiag.xoccidentali,
vtpoteinquibus (permamanct,quodnilicorrumpat'n",noiiamnoni.:^uirtorinam,nec re(uigit:quemad-
modum&fqloccidcnsmori&cxtirgui viderur,quinon diccrcLuriiioiientcrcliirgtre, nifi priusoccidif^
let.Prxterea formam fpermatislucidam a Corde prouenircvt fplcndorem fcu fnJgUr occidentale ab orien-
teoririinfradcclar.abimus. Porroctiam,Fauoniusf5atabin:c(lin:svai;-orcmbcneuolum, quemmirtitper
meatusllios tortuoios,mcdiantibus meliCraicis partini ad Hcpar,&-pnrtiin in ventriculum,quo iple lcuiter
cxtcnditur &: ventiiar.
ScptentriomicrocofinicusfeuLicn.mittitflatu.^^fuo^ficct.-Sjir.rr^-.-.-ite ramo (plcnico nd Hcpar,(cu
nicridicm,mediantcramoprimo(S>:(ccuiuloPorta:, &v.ifi hi-u'. in^'e!-'r;c.'.liimquoil!iidcxfcnditur; vbi
luimorcscongcbt&incralIar,&mcdianrcramoquintoininceilinr
\>ion,&:med!antc(extoingrncilia
inteftina.Vndehj?cintcfl:inamorbisvcntofisfubiiciuntur,vidclic-' Loio'1 Colico, &:lHonIliaco.' Mcri-
diesfcuhcpar(piritusnaturalisfons,flatdircc>einSeptcntrioncm(e'; Licnem,&-pcilitnntclc(i!nguincm^
fulcumin ilhusplagam , non alitcr quam Auftcr macrocofmi ;u-. m bes fp:r.ar caliginoi^is Seprentnoncm_,
vcrfus,qiKisfcptcntriodiIliparcfoIctacdepurarecontrarioflatu, vrliidorusair. Flaretinmhcpnr humidos
fiio vaporcs in vcnrnculum per primum &rrccLindum porti r ..:-.um,inOmentum per tertium,vnc!e &.hy-

dropciiamqu.indoq', parit.inintcftinum colon,perquintum,in gr.aciliaintc(lina,pcr c.\tum jatque fifla-

tushuiufmodi (it dciifiis & (piflus,generat flimim Hcp.iticimi.

Corub pnnicipatdcSeptenttione(?t Occidtntcquarepartimamotuinteflinorum, vnfonimfper- &

maticorum;namlcaieninviduis(S>:virginibuscorniptumhy(lcr;cumprocrcntflntum,iSc partimniepren-
trionc,proptcrvcnto(itatcs,pcrquintum& fc^tumportxrnmuminifttcftinanb eac%pirnrns,piocreatur,
quiahicrtatuscontraEurum,hoccft,verfusi!lanircgioncm,vbifclfuum(ituiTi habct, flatiis inducitHipo-

chondriacos,Colicampalfioncm&:Iliacam,&:huiu:rnodialias,<?cproptcrrcpcrcu(lioncm rtiri,(cu vnpo-

riscalidi&:igneifcllis,Ffipochondnacos,cnlore circadi.aphrugma,& vi(ccra.il}icir:Furus,qiiicftca!idus &
ficcus,flatcontraCorumarcgioneci(la'fellis,qua;inlatcrc meridieieftfita,vidclicctintcrcius centrum &
Orieu-
 I

DeAhatomlaMyftica. ii^
Oritntem,atque hic afflatit fiio vel Coii fpirirus inflammat.Vnde fcbres intermictentes,& morbi viicerum
sftuofi procreantur.vel fe niifcet cum fpiritu Septentrionali,cui valde eft familiaris gratia fitus, atque turiL*
lieparipfiusaftlatibusincenditur,eiufquefpirituscalorePhaetonteolanguet,vndepeftis&febresardentes
procreari folcnt.
Aquilo,quieftventusparticipansdenaturafrigidaLienis&calorehypochondriorum,flatcruditates
per venas in ventriculu m &
inteftina dcxtra, fadtque defluxiones frigidas a fuperioribus ad mferiora de-
Jcendere.Africus furfumabinteftinismittitflatus,quipremitdiaphragmamediocriter,murmuraq", eflicit
in inteftinis,nec non &: quandoque colici doloriS3& nonnunquam Iliaci eft eaula, pr^cipue , vbi Aquilo ei
doininanti refiftere obleruatur.

C A p VT VIL
Depojttione hominisfemndum Tythagorts, VUtonii ^ Anflotelis doSifi^
namj & deyentis eiusdem CardinalibHJ fecundum eam.
&
CEd quia durus fortaflTe alicui nouus videretur hic /ermo noftcr, quo Licnem fecimus Septentrionem
'JmicrocofiTii,vt& Hepareioppofitum Meridiemipfius,quoniam Cordisfedes (vtpotefupramundiele-
mentaris regionem) vix cft credenda efle venti Orientalis initium.Porro etiam replicare polTiint, quod in_
difcurfiihocmeonimisfimarrogans, qui homines tanta: famje&autoritatis, quales fiint Pythagoras,
Plato&Ariftotcl. infuisopinionibusrefellere atqueipforLHndo6trinam,plagaiTi mundi Orientalemj
,

eius dextram partem ccnft.tuentem reculare audeo. At vero huiulmodi i\c obiicientibus refpon-"
deo, meinmeohominisadrationemmundifitu, nonpropriam, fed fcripti iacri ftntentiam fuille fecu-
tum,quemadmodum inprarcedcntibuseftexphcatum Atq; comagis quoniam cum Lien de mclancho-
;

plagam SeptJntrionalem in hominc a Liene comparanpotclc, quum illa

"liaparticipet, quid aptius ad
litfrigida&humida,&pcrconlcquensmeiancholia;mundanx(edcs,vt&Meridieseiufdemcalida&hu-
midaeft,inftarmafli IecorariK,vtcunq-, tamenhocccrtum &cxperientiacomprobatumeft,quodmicro-
cofousluis fruaturplagis,& ventiscardinalibiis, nonaliterquammacrocofmusfuis&quodilhhominis
ventiCardinalesamandifi.uibusgubcrnentur&(ccundumproprietateseorum velvaletudinevelintein-
pcrieafliciuntur.NamiiadmitteremuspofirfonemmicrocofiiiiadrationemmacrocofiTiifecundumfente-
tias prsdiiStorum philofi)phorum,inueniremus quidcm , quod non multum difcrepant cardines eiufde ab

lintentioneprxdittanoftra.SitcrgoOriensdextrahominisplaga^&conftquenter eius plagafiniftradebet

efleoccidens,anteriorSeptentriocv'pofteriorMeridies:Quodcumitafteterit,fequeturquodHeparquar-
tiOricntali,&LienOccidentali,ventriculusfeptcntrionali& vifcerafeuinteftina, &marefalfiim vefica^,
&c matrix in muliere meridionali rcfpondeat.Nam inprimis Hepar , ( quod eft fons fpiritus naturalis ad vi-
tam&vcgetationemconducentis)nonincptefoliorienticompararipoteft,quireficitorbisterrarumcrea-
turas {iio a(pe6tu,tingit himifphxrium aquas & &
terram eiufdem cum fuis tadiis atq; itaetiam hepar ra-
,

dios fuos tindos ac rubicundos,mediantibus venis fpirat in vniuerfum corpus , cui viram vegetarionem &
<lat,fimilitervt(ublolanusdiredeinquartamFauonii,itaetiamheparipiritusfuosemittit,perramumSplc-
nicum in Lienem feufplenem fqui eft plaga microcofini ei oppofita.) Porro etiam Lien eft in fuo manifefto
denaturaoccidentis,videlicerCaliginofus,frigidus,&hmofus.Atveroadvitamconducit,vtpoteq.uidici-
lura nonnuUisfanguinemcrairamdepurare, atqueetiamadvitani&nutritionemconducere, vndcpro
quartaoccidentah haberi poteft.
Ventriculum etiam haud oblcure Scptentrioni referre pofllimus, cum in ea materia humores cru- &
di &vifcofi atq; fpilliabundent,& frigiditas in eo dominium habeatper fe, licet propter vifcerum cahdita-
te calor in eo operetur. Atq; hinc eft,quod licet Hepar fit cahdum &
aftuans valde ventriculum,nihi!omi-
nus a frigore vt plurimum aftectum obferuamus. Porro etiam poft medicamenti vomitorii adbibitionem
" &
materiam valde vifcidam quafi aquain f rigore congelatara exurgere &
fiirfum ferri notauimus , idq; fere
in omnibus.Vndearguitnr,quod pars hxc microcof ini non improprie adfeptentrionem referri poflit: Aut
finon ventriculus, ponamus ipfam cerebri fubftantiam.In cerebro enim vapores auftrales feu a vifceribus
cxurgentescondenfanturin humoresglaciales&vifcofos,vtiinEpilepfia,coriza&huiu(inodiahismorbis
:
hquet.Vifceradeniq;&inteftina,atq-,etiam Veficam,&vterfiinmuhcre;plaga;meridionahadaptarepof^
' fumu6,vtpoteaquib.vaporesmadidiaflidueafTiirgnnt,imovcro&tepeftatesabeaparteoririobferuamus,
vt nubes,turbones,& toni trua macrocofmi a meridie,a dsmone eiufde sftuantc &
furente proferrifblent:
&
Hinc pafliones Cofica &Iliaca,hinc calculi renum vefica^ lapidibus fulminaribus comparati ; Hinc Dia-
boliciilli morbiquiexagitanturamatrice,qiiorummoseftmicrocofinumpra;focare, feumotumnaturalc
ciufdem priuare pro aliquo temporis fpatio,ac fi dxmon aliquis malignus fureret a meridie,imo vero in &
viris dEemonium Epilepticum hoc idem vcl peius proferre aggreditur,ac vt plurim um cum ma^ricis dfcmo-
riofeiungit.Porroetiam vtvidemusAuftrimacrocofmicipofitionemefl!efubterra,&confequenterflatus
eiufdem furfum ferri,vtait Ifidorus.fic etiam fe habet res cum iftaquarta.
Quibus videre licet,quod etiam hac philofophorum pofitione microcofini plagje mundi minoris,ad
illas rem ocuhs magis acutis infpiciamus in huiufrnodi et-
maioris fatis proprie adaptari poflantjEt tamen fi ,

iamcomparationedubianonnuilafuntinuenienda, videlicctanvcntriciilinatiirafit frigida&ficca,vtilla

Scpten-:
 ii6 Sea.I.Port.III.Part.lII.Liberl.
Scptentrionis?DeindeanLienritfrigidus&humidus,vtillaquartaOccidentalis? porro etiam quod He-
pariitcalidum&humidum.contraquartaeOrientalis naturam qua: eft calida &nccaatqueignea: Nam
iihxcconcedantur;magnaaccidetinterphilofophorum(etitcntiasdiIcrepantiaiquocircaadintentionem
meampracedentemincaccingami&conftringam.quoufqueratiomihiquidcmliquidiorfe obiecerit,aut
dcmonftratio probabilior me ab ea auocauerit.Nam vtcunq; res le le habet.hoc certum eft & a nemine ne-
gandum quod varia: conditionis venti feu flatus in m undo microcofmico excicetur , qui de naturaillorum
mundimaiorisparcicipantatqueoriuntur. Sed quemlibet microcofmi ventumcuilibet fpiritui ventofo
macrocofmi rcdte adaprare,& quamlibet vnius plagam illi alterius iufte afcribere,hic quidcm labor hoc o-
pus eft Quod quidem omnibus viis a nobis eft tentatum , vtpote qui opertis oculis videmus morbos fere
:

omnestammaiorisquamminorismundi a vencis ortum fuum duccre. Hocveroin locolibellumhunc

noftrum de Lienis & Hcpatis myfteriis hic abrupte conciudemus.

EPlLOCys SEV concLvsio.

Esequidcmadmirabiliseftaerfeufpiritusmundanus,atquevltracaptumhumanumocculta, qucni_.
R!>et(iphilolophiElementorummediumpofucrint,tamenHebra:orudo6tores(inmyfteriis formalibus
admodum verlati ) acrem intcr Elementa numerarc recufauenint cum & ipllim volucrint clTe quiddam
,

inrcrum natura elemento maius &: arcanius , vtpotc quod fit velut mcdium & gluccn fot mas fupenores ,

cum materiis infcrioribus,hoc eft cxlum cum terra leu animam cum corpore connectcns. Vnde & ipfuin
(piricummundiinftrumentireboantemfeceruht,quippequiomniaregionis fupercxleftismyftcria,&:cjE-
leftiuminfluentias,tanquamvniuerla;nacur^(ublunarisgremium,(cuvtcruscommunis,recipic,&eorun-
demportioncscxceriselemcntis&elemencacis impcrciuegcftic. Efteciamilludlpeculum politiflimum-,,
inquofapiente8diumamnaturxcreantisimaginem,&angc.lorum,& dxmonumdibftancias.acqueomnia
innacuraabdicaprolpexerunc, imo veroperipiumfpiritushominiiminiocislongedillitisinhabicancium,
euminnicem confcrre,& fermone Ipiritualiconfabularipofluntinam cumeolaallime le iungitipiritus
viuentium,quippequideeiusfonreprius emanarunt,& nonaliterinfubftanciaab ca diftanc , quam gucca
aqujE a fua maflijn huiufmodi crgo fpiricu ieu mari mundi fpitituali, Angeli, da:mones, fpiricus tam mali-
gni quam beneuoli natancnon aliccr quam pilciculi in mari matcriali vifibiles.qui motu fuo violento mare
hocinuifibileperturbant &agitanf,dum conftanter de vna velalia mundi pl.iga natant , atque hic quidem
aerismotus nuncupatur|ventus,icavc primumagensinvencisfic angclus, princeps &
du.x, dominiuiTL*
habensin hanc velillam mundi plag.im, qui, ( vtcum poetis loquar , ) iiolicarccrem illaquarta aperiens,
{piritusineorerentosad voluntacemDeiexcquendamemitcit , quorum mocu violenccr aerin parcem-.
mundioppolitamimpellicur. Vndeftrcpitusedicurvcl maior velminor fecundum mocus violenciam.vt
in fluminis ptcEcipicio obleruare tas eft. Sic etiam in motu multitudinis halecum, (eu aliorum pifcium in.*
mari,vndexurgunt,aqua:qucagitatioinillamaris parce excitacur. Vt autem Mercurius cxleftis obler-
uacurab Aftrologis efle verlipellts , &
natura: mutabilis , vnde promptus eft .id nacuram cuiuslibctplaoetae.
cumquoiungituraucquem reipicickipfum appropriarc,icaquidcm eftacrhicnoftcr,qui reucraMercu-
rius no(ter(ublunariseftdicendus, quinacuram(uam(ccundumpIaneta;(euinccIligcntiaeinca:loprdo-
minantisdiipoficionem mutat. Vndequandoquecale(cit,acquceIemcncoigneo adiia:ret, imo vero ip(e
inflammatus,eft nihil aliud pr.x-;er ignem (en elementum igneum atque runc huuifi-nodi fuam proprieta-
,

tem depromic ada:mone Orienrali quandoquc cft acr,& cunc in Ipuicuaii lua n.icura manec, quam haurit
:

aRaphaehsmyiotccioinOccidentejquandoque(eipfuminnacur.imaqueam conucrcic,calidicaccm nihi-

lominusigneamminimedeponens.acqueficin nubtsic conden(ac,&inpluuias&lachrymas (cacrenuat>
&confumit,(piiantcfc.VrieleabAuftro&furenteMeriri,tumulcuo(oiIloda;mone cx pedorefiio madi-
dofu(piriaemicccnceignea,&vocemtonitruaIemedence,inquocafucum duabusparcicipatnaturis,vidc-
hcct Martiali & Lunari. Porro cciam rcgnance Sacurno c um Luna, vel flance Gabrielc a Sepccncrionc in.^
terream', &duramacquc(iccamconucrtiturmaceriam, vndeinglacici,granJmcs,niucs,&pruinasfuam
conucrcic (ubftantiam Ex quibus viderc fas eft quod aer cum (uis dsmonibus ie conuertac ad fteliarunij
-,
,

placita.ftcll.xcum fuisangelisArchangeIorumimperiislubiiciancui",qui ftanccoramDeo,quorumeftni-

hilinhocmundoperhccreautexequi,quod aDeocreatore(umino,&adua(fl;iium,motu(quc &vica; ini-
lohan. 4. tiopriusnonordineturjquivtcftipirituumprinceps^itadiciturquodyl^/mwytiVtt/fJl^irff^dr > J4<(w
**
fidnefeu,vndevemat,aut ijito vadat; Nam vtalibi habemus ventideproniuntiiru /fcf/i/Df/.Sequicurcrgo,quod
quatenusnaturalis,&vitalisanimalium(piricuscum(anguine permi(tus,fitdefonteaereo, ipfi nonali- &
tcrcontinuusquamradiusSolifoli,aut (piritusDeiimplcnsorbemtcrrarumfuofonti,eatenusadmotuin
acrismundani&tp(equoqucmoueatur,quamparsafuo coto,&pcrcon(equens, quodipiritusinhomine
re(pondcancpolis&p!agismundi,nonahcer quamfruftummagnccismundiquartis, imo vcronon alicer
quam folus magnccis incegri Conca6lus,(eu minimas maflii: magnetis portio huius mundi polos naturah in-
ftmrtucontucri non negatur,vtiininftrumenti mariniacu cernitur;Quidcrgoob(ccro(bliinmundo o-
magiscordeaflimilatur ?qnid ci occidenti fimilius , quam eius pcr aortam in niaflam vilccrum terre-
liciiti

ftremde(ccnfus,incuius(undova(afcminariaortumnouumparercle prxparant , nonahcerquara grana

tricici
 7
De A n atomia Myftica. 2,1

poft corum obitufn atque corruptionem rcgcnerari {olent,atque refurgere. Porro

Ititici in terra {epulta ,

Vtfpiritum Auftralem calidum &

humidum ,ad flatus tam naturales emittendos paratum obleruamus, fic
etiamHeparcalidum & humidumeireiniuanaturaobferuamus &inruatemperie,atqueetiamparatunu.,
tam de ^lubri louis naura , ( qua vegetationem dat vniuerfo corpori , &per ianguinem naturalem hube-
culas Fulgentes & rubicundas producit ) quam morbida & praeternaturali Meriris difpofitione Sc Martis,
,

participare; nam v t nulla eft in aere macrocofini quarta , quas magis eam intcmperie tam aquea qua ignea &
feminariiscontagiofisfufticiatjitaetiamnullareperiturinmicrocoiinoplaga, quzplus morborumafi^erat
corporihumano,quamHepar,imoveroventriculi,Iienis,abdominis,peclorisarqueetiamcerebrivitia,i-
mo vero vniuerfi corporis tabes,& calores prasrernaruraks ab huiufmodi fonte promananr, Ibletne ventus
Auftralis(euMeridiescalorcminn,;tura!em, ieu igneosMarris fpiritusciimfuo humorepermifcere? Et
&
Hepar ciftam fcllis ieu Elemencum bilioium fibi ad fpiricus vitalis nat uralis incommoda coniundamne
habet comitem > Pluuiafne producit Aufter prsternaturales , quibus frudus &
animalia terraf detrimen-
tum accipiu nt,& ipfa terra m iindationibus corrumpitur ? Et Hepar fuas producit Hydropefias,nec non &
deriiixionibus &
catarrhis infellat corpus humanum,SpiratneNothusfu(piria aftuofx &
fulminea,pluuiis
permixcaafuaquartafEtHeparfuaintemperiedimoneigneooccultecumipiritu naturalilepermifcente
febresmalignas&putridas, inquibusregnatpicuita& choIera,exciratincorpore , nec tamen dicimus,
quodpituicafcucholeraficincaufaillorummorboru, fcdmalifpiritus, fpiricunaturalemindilpofitionem
prcternaturalem peruei tentes,a cuius adionc huiufinodi humores accumulancur in corporc humano,vt-
pote propriecnci fu^ magis conuenience;,&forcafTeprauihuiufmodi fpiricusarahbus humonbusfouencur
&reficiuncur.Denique(olcc vencasmeridionalisproducere mundi infcrioris refedionemafflacufuobe-
neuolo,&pluuiisfuisccmpeftiuis, quibusp!ancereficiuncur,herbaecrefcunt,&femina nacuraliprogrcf-
fumulciplicancur. Etipfumheparbene&nacuraliteraftedumhoceftnaturaliliio damone conduchumj,
&afpiritualienocioppohco,prxrernacnra;legcs & limicesinfuaaclioneinnaca,minime(edudum,hoci-
demprsftare foler,videlicecchilum infangainem bonumcranfiTiucac,& cocius nucricioniapcum&com-
modum,quicumpofteaabipfopcrvniuer(amcerramhumanam mediancibus venis diireminatur , vbiper
appoficionem,vmoncm,i>v:arfimilationem,incarnesconaercicur,acqueicahominis excernum fuftcntacur,
&infuoeiIecontinuatur.
QmddeniqueinhominepartimundiSeptencrionalieftipfoLienefimilius? Cuni, vt plaga iftaBo-
realis,fitfiigida,&ficca,terrcftris,conftril:iua,&cruditatumplena,itaetiam&Lien obferuaturefleterre-
ftiiorvifcerum pars.complcxione fngida& ficcamelancholia:fedes,&fubftantie grofti hmoijc rece- &
ptacukim. Porro videmus,quodvencus Aquilonarisfeupolarisflatus emiccicfrigidos& ficcos , quibus
VaporesabAuftro colledlidKlipancur, &fubft3ntiaaqueainglaciem,niues, atque grandincs reducitur.
Eodemplane modo&lien vaporesillosfeuflatusterrefhes&melancholicosexcitat&fpirat^quiobfcci-
tacem ipfbrumvencoficaceshypochondriacasproferunr,& violenciaeoruminftar borealium,mecliamae-
risrcgionemprcmentium,diaphragma moredolorificodiftendunt,celummicrocofmicumdifcurbant,ac
fidamionia terreftria contraDeum Ccclorum &creaturaseius ad inftatTicanorum confpirarenr. Arquc
huiufinodietiamfpirationihuscongelanturventriculiaquofitatcs tenues, &
inmateriam vifcofamatquc
vitreamcontrahuntur. PorroetiamvtBoreasnubcscaliginofasatquedenfascxcitarefolet,inquibusda:-
monesigneifemifccnt,&tonitruahorrendaexcicarepcrcipiunrur,itaeciamjionnunquamVentiaLienee-
mi(fi calore igneo &
vrente permifcentur vnde paifiones hypochondriacx vrentes & cum intenfo calorc
;

centrali,quarumefFedusManiaLycantropia&furoresigneiacmelancholici,fequuntur,cumrugitu,mur
mure&erudtationibuscontinuis^vtiresd-fehabuit, cumilloda;moniaco,quemChriftusperd:Emonii il-
lius furenris eiedionem,randem liberr.int de quo fic fcriptum eft,orym/f Jo /;dkm<irf;??;ow,</f ;<>-
,
2if4^/;t.J.
mentU exeuntesfoiii mmis,ita vt nemo tranfirepojfetper illum locum.
Exquibusmanifcftumeft,quodinomnimorbodequocunquefueritelemento,&perconfequensa
quocLinque vento,aventiiIliusdxmoncfeufpiricumalignocxcitetur, quifiucper ahmcntum,fiueperin-
fpuationem femifcenscum(piritufanguinis, (t\am infangutneesi animafeu pif<i,vtteftantur facrx litcra^j i-
&
pfum a naturali fiia obedientia oihcio alienar,& contra morum Genii fui naturalis ipfum ducir,pr3f ftigiis
fuis cum fallit,& fecundum appetitum fuum malcuolum vitaequc aduerfum ipfum fleitit , in co contagiofa
fuafeminafeminat,exqiubus nihilnififruftuspnternaturalis &
corruptieffecStus metuntur,nifi afjjiritu
fprtioripropulfentureiusinfulcusj&fpiricushicnacuralisicalcdudusincempcriem fuam priftinam virtu-
teventi contrariircducatur: Hinc ergohquet, quamlongcvulguskveritateaberrcc,quicau(am morbi
doccteftepituicam,choIeram,melancholiamfeufanguinem corrupcum, indemaceriamabundantempro
formapeccanceiudicans, atque ita ignotum per ignotius nobis proponens,ac fi aeris velaqusvclterrjc
porciuncula,aliquidbonivelmaliperpetrarepofl!et,nifiabagenceocculto&latente intrinfecus ad hoc vel
adilludimpellatur-.Sicquidemimpropriedidum eft,lutumhoc velilludforamenobturafre,itavtnullus
rerpii-acionislocusinvaferchnquacur.nonaucemipfumhomincmobturantem. Vndc tametfilutumillud
auferatur,& foramini icer aperiatur,in obturantis poteftate eft fine impedimento illud iterii obturare,non
alicer etiam accidit in morbis ab obftruftionibusprouenientibus, & a bile adufta excitatis, vbi obturans e(t
fpiritusmalignus,praErernaturahtermateriamaqua:,velpituit2infpi(Iationcprasparans, quomeliusluavi-
fcofitate & denfitace oppilet meatus,ni fpiritusnaturales in fuam obcdiemiam priftinam reuertantur. Vnde
T faaum
ii8 Sea. I. Portion.m.Par. III. Liber I.
fad:umeft,vtpHrgatiombit3ve!medicamentisvomitoriisablatapituitaillaobtnrante, & m&atibusnierte-
laicispatcfadlis, patiensconfeftimmeliusiehaberepro temporis tantillo videatur , atveroquoniam pri-
mumagens noneiicitur, fedaranea ("vt itadicam) venenofa intada mancat,tela,mu(cE ideft fpiritui
nat urali infefta,itcrum ab aranea rctexitur id eft luto pituitofo mearus iterum diponc maligno obtura-
, a.

tuv,qao(piritusiTi hepate&vcnisinclufus.venenatoipfiushalitufaciliusinficiaturv Namvidcmusetiam

inmelioreftatufanitatispermanentehomine,tampituitam,quamcholeramatquc melancholiam ipiritui
naturali feu genioja natiuitate hominis vitje adiundto efle f ubieftam , in quo quidem ftatu perpetuo mane-
rct,nifia(piritufcuda:monealieno&Genio(euNatiuitatisdimoniaduerfolcduceretur.- Atque iftiusca-
codxmonis natura Sc proprietas in eo cognolcitur,quod conuertit aiflionum fiiarum dilpofitionem magis
ad elcmentum ignis , vel aeris, vdaqua:, vcl tetrx , ex quibus ctiani vcntieum producentisnaturam eiiccre
fas eftjNam oriens igneos (piritus cmittir,Occidens aereos,Septcntrio terreos,& meridies aqueos, quibus
obediunt humores,Choleta,languis,melancholia & pituita, Atfi humor in morbo prsdominans obferua-
turdeduplicinaturaparticipare,credendumeftquodfpiritusmaloafficicns,aventoaliquocollatcraU, vel
cardinalibusinterpofitoproueniat,verbigratia, i\ apituitaadufta &:cholcraabEuro-auftro, fiapituita
cruda (ed den(a,& cholera adufta,a Vultu rnio , hoc eft, in quo pars Borealis flatus ruica quae eft frigida , &
alterarub(olani,quaeeftcalida,adcft.Sipiruicacruda(ednon defu(acumpauxiliocalorcinnaturali,Aftricoj
quiparticipatdeflatu Auftrij&ilIoFauonii. Porrofi melancholiacumpituitaiungatur, Coro eum attri-
buimus,icavidemusquod(pirituslidensvideaturde dupJici natura participare Atquehicdeniqueob-
:

fcruare debcmus.quod naturahorum Ipirituum malignorum fif,omnem nutrimenti tam potabilis quaiTi
lohdi (iiccum.in humores natur^E fax magis conuenientes rcducerc quemadmodum in fcbribus putridis,
,

Epilcpfia,& huiulmodi morbis aliis,viderc atqueaiiimaduertere fas cft; vndc ortum eft,quod fi matcria: o-
ncrantis aut peccantis portio hodierno die medicamentis aufcratur craftino tamen dic vcntriculum mea-
,

tu(queoccultositaeodemhumoreredundantespercipicinus,acfinullaeiu(demportiodieprae-
cedentc f uifletimminuta.Sed dc his fuo loco liberius atquc vberius
verba faciemus.

SECllO-
 119

SECTIONIS I.

PORTIONIS III.
PARTIS III.

LIBER SnCVNDVS
IN QVO VARIA AERIS MICRO^
COSMICI SPIRATIO,SEV MYSTICA
ianguinisAnatomiaproponitur.

C A P VT I.

DeJliritHs mundani (sAfiatomia, ^ quodratio myflicafangmnis tam natttrA'

lis Cr yitalis quam animalis exjjfintu aereo de-
promatitr.

Vm tritnm fit hoc atque comprobatum , a Mercurii Trifineg. ore haud inconfiiltc pro^
I
tn^nm Honnmm videlicet ejfe mundifilium,vt & mimdum Dei gcnmim, non abfurdc quideiitj^
:

I
equeturjipilmi hominem alpermacicis mundi partibus,leii purillimis eiufHem elemen-
'
cisfimuhT!ixtisprocreari,nonahter,qiJamfiiiumaparsntum femine feufpermateori-
^inemfiiam duxide neniinem vtcanquefatuum]atereexiftimamus:Quodautemfper-
ma hoc qu;r eft viubilior p.irs leminis.fic nihil ahudjquam fanguis venahs depuratuSjVt
&
femen ( quod eft (permatis pars inuifibihor,{e habens ad Iperma vt anima ad corpus)
ex (anguinc arteriaU originahter ptofulum fit , alibi eft di6tum , &
fermone quidem latiori inferius Deo
volenceannuntiabimus.Cum.q.iehiimorfanguisfimphcillimus, fitnihilahudquamelementumaerisin-.
mundomaioriconcoclionibus variisinfanguinemanimalemtianfmutati, operx pretium fore exiflima^
mus,defecretaaerismundanidi!pofitione verbafacere,&partiumeiufdemfecretarum, Anatomiam ver-
balem inflituere, vt hoc modo cognito principio ad mehorem principiatiintellectum perueniamus. De
,

aere atqiie citerorum elementorum exordio , & quomodo mediante verbo diuino in fuo efle fuerint pro-
dud:a,(atisiiiperqueinhiftorianoftramacrocofiiaicaexphcacumccnfeo, fimihter de (permatis & feminis
inter fedifFerencia,ip(orumortU5&ingenerationcacl:u,inmicrocofminoflritradiatumentionem&qui-
dem facis copiofam fecimus. H oc camen loco ahquid ad hoc noftrum inftitutum pertinens , inprimis
in &
neceirariumaddam3quomeliusfanguinisorigo,naCurafecreta,atquemyfteriaadmirandaineocontenta
eUciantur.
Dicimusergo,quodftri(ftiirimaficinceraeremmacrocofmi,&fanguincmvenalcmfeunaturalemre-
latio,cumambofintelemencainregionevcriufquefublanaricoraprehcla,&quatnusfanguisabacrenon
aiiter producitur quam filius a pacre,vt infra declarabimus. Dicimus etiam, quod idem fit inter fanguinem
arterialcfeuvitaleinre(pe6lus,vtpotequiambotumdemcdiafeuc2lefti vtnufq;mundiregioneexiftunt,
tumetiamquatenusfanguinisilliuspacereftfpiritusaEthereiis, vtfanguinisinferiorisgenicorcratfpiritus
aereus.IftiufmodinoftropinioniscercitudinemconfirmatnoftratamdeElementoaerisdo(Srina,quani
quinca in pane feu critico efre n t ia, v t ex iis patet qux in libro tertio , De Niitrimentipanis Anatomia fatis explicata
habemus Et certe fi rem paulo accuratius explorauericis,inuenietis , ipfum aerem feu c^lum fublunare,ab
:

aethefefeucslo fuperlunariin nulIoomninoprasterquamingrolTitiefeutenuitate, feu mixtione difFerre

& puritate,cum (piritus vniuerfus mundanus fit idem in ellentia,at vero ipfum in fe diuifiim quoad nos,vel
quod nos exiftimamus quippe qui in vnoloco fpilliot in aho vero tenuior & purior elTe obferuatur,
in eo ,
,

quod quidem indeprpuenire dicicur,& a nobis alibi confirmatum eft,quoniam fcilicet lucis p-afentia^cu- '

T 2. iu8
 tio Scd.I.Portlon.III.Par.III.Liberll.
iuseftaquasfeufpiritus mundanosinformare ^pius in vno loco rcperitur quaminalio,at lucis virtutcs
lunt trcsjvidelicet prima ineft in eius centro.atque h^c vis eft illa onginalis , effedu cuius lux primum c te-
jiebrisetfuiru,eftigiturha:cvirtuslpiritusille,quiterebaturfuperatiuas,vimquiiicigneamiisimperticns,
imo vcro Sc anatomiam qua funiiia limili^usprocrcantur
in centro crgo lucis cft fpiritus ille diuinus Elo-
.-

hinifuperaquasalatus,omniaagens,leuverbumilludrairificumomniacreans,iuxtailludD.Petri dicentis,
2..Ttt.yv 5 Q^^o^(^i,crantprm,&te~ndcaqua&pera(juamconfiJiensDeiverbo,8c y/crCj.Cdtliautcm qutnuncfunt & terra,eo-
dem verborepofittfuntjSecmuhi-izenisvnzas eft motus, Eft enim lux , re omni mobilior & in motufuo velo-
cior,vtpote in cuiuscenrro Ipritus iapientis Sandrus feu verbum regnat in lccula feculnrum , (ecundii hoc
S/1/.I7. 14. Sip.cj. i^.Omnthiis ?nobilibiu mobtlioreHfapientta,attingitenim vbicj^proptcrfuam mundtttem Atq; hoc vrgens eft
,

contraillorumopinionem,quivel(blemimmobile,velcxliEmpira:ifubftantiamtixameiIcpofuerunt:Tcr-
tiaeftiphusmotuslucitei:ieftcdtus,quieftcalor,cuuisproprictas cftaquasaEqualitcrpcrvaftammundica-
uitatem vndiq; difperlas.in portiones ten uitate &
Ipillirudine squales diuiderc atq-, diftinguerc (ic ergo a. ,

primordioprocrearafuntmundielementadiftincta^hcdilpolitionescxloruleufphoerarummundicxlertis
ordinanturdiuerfeatq,differentei;nonenimdirtcrtiuxvniucrlalisipfiusmundi qus eft puriffima cllen-
ti3,acreator.s prslentia^vtpotequieftemanatiopuriftimaamaieftate diuina,vbiq; praElcns &femper,iax-
Saf.y. 1;. Det,& cm.inatto cluritatn omnifotenttsDeufymerum omnem habensvirtu-
ta iU ud Cxpiemis,Sapientta eil vapor vtiuntu
tem,omntaproJpiciens,& bi^.propterftiam virtuteattmgens; hxc ergo Dei in mundi ipiritu emanatio dicitur lux,
1

qu^ nihil alutd elt,quam mixtio primordialis cx torma Deifoi"mi,& materia aquaruminformata ad quam ,

ergotamdiuina&increata,quanii),uuralis(^crcatan.uuraconcurrunr:Atvcroquoniaminlocisnonnul-
hsmagiiabundatattusiltuifmodiquaminaiiisjideoetiamminorobferuatureftectuseiufdemin vnoloco
quam inalio,parciorinquamincaElomunditiiblun3ri,qHaminc^tetisduobuseminentioribus.Vndepro-
pterlucis&euifdemefFedusinopiam, res iftiusmundiciementares mutationibus funt magis obnoxi.r.
Hinc ergo iftam mundi regioncin in b.irmonia mea mundarta conlonantixDiateflaron comparaui,qua: eft c6-
fonantiaimperfeda.Simihp'anerationeCiEluma:rherciifcumcdiunieftilloEmpireogroirius,vtpotequod
minuslucisbeneficiofruiturquam Empyreum-nam tantuhabet eiusfiibftantiadcm.iieria aquaru, quan-
tumlucisfibi vedicare videtur,quippequa;dea'qiialici'lif.!b!unarisna:uraaquatica,&fuperca:lefti3fub-
ftantiaigneacontktur.At vcro hxc icgio reipciiluinhmi dititLirperfcCla,&ipfum hacdccaufa confonan-
tia: Diapente retuliraus,qux ell conlonantia minus perfc<fta,reipcd:u Diapafon,quxad ccclum Empireum

refpedueiufdem pertedionis iclataeft.Hoccrgo in cau(acft,c'.iraitiinamundipar8,centroterreftripro-

xima,denfior& fpiflior ellcoblcri.ietur quainroedia,atque itcrum mcdi.uTi a'fuprema per e.Trndempro-
portionem difterre arguitietura naturaliumordoac di(polic;o,qu.^ trutinis naturx iuftispQndcrarifb-
lcnt.
His i<Titurcocnitis,obferuandumeft,idqiTedi!igenter,quod aercft fpiritus eiuldem naturae cum^
there, & i-ther iterum in (lia fubftantia & ciicntia cum fpiruu Empireo (cu igneo non inquam (ub- :

ftantia ditfcrunt,(edformalucida difcrcpare vidciitur. Vadc & intima fpiritus materia eftfuo fuperio-
redentior,tcnt.brollor,&frigorifubie6lior ; qunniumquomagisdillarlax.eoeciamminusabundanteiiis
efredus,atcftc(5tuseiusfuntmotus& calor-, At vero tardius niouentur inferiora qiiair i'uperiora,quia
craffioia apparcnt, &
crailiora idco cxilrunt , qma minorem caloris ciuanticatem pollident , cuius eft

perfcclam adpuritatcm impurum rcduccre. Acr igitur ( qui ab athere (eu (pi-
crafTa (libniiare,atque
ntu Empirxon*n diftert niliinco,quodinauro(eu f-uliiorcdiumo non rta abuudat hoc idem prxttat ,

terrx,quod.^therftellistamerraticisqLiamcxleftibus,&SpirirusEiTipircuslcuintelle<5tuahs angelis&a-
nimabus, Aeris ergo anima viuificans eftlucis diuiniv portioL-kp.iitertia, qiixad vegctacioncminpri-
mis cx fua natura origin.di conducere obllnuatnr: At vero porriones xtheris in ipfum influxae in_, &
iplbtanquam in vehitutodcnliorinatantes,vicamcrcaturisprxmiiiifl:rave(blenf, non alirer quam ange-
liatqueanin)a'in(piritue:npvrco(ccxultanrcs,deurlumvoluntatediuinadefcendentes,feceruntfpiriruin
xthereum vehiculum fuum proximum.non aliterquam fpirirjsxthcrcasinfiuentiis tam cxli angelici
qiiamillius ftcllifcriplenus,aerem(uumfecir reccptaculum.
His igiiurdcbita ponderatiscontcmpl.itione,aerem non modo foiritibusprimi cixli intelleduali-
busC angclis nempc&animabusccntrum Ipintus cuiuslibet vcrbidiiiinircdem circundantibus & in_.
cali empuxi pottionc viuentibus, abundare) verum etiam infiuentiis ftcllarum fatique dxmonibus, ,

porciciicm athercam oncrari, ac tandem d.xmonibus inferioribus, feu Lucifcri lociis ipiiim aerem &
partesfuhlunares voIuntatcDei ("requcnrantibus, intumcicerevidcbimus: Hac inquam rationcaerem
videmus c!lc reccptaculum , inprimis Ipiritus diuini, mcentro narurx ic conrrahentis qiiieftpriiici- ,

pium incrtatam,illud (cilicet,mediante quo Elcmenra prius inlormanrur & ad hunc vlque diem in_.
,

fuo eftccontinuantur, finc cuius prxlentia omiiiaab aCfuin potcntiam, aluccin tcnebras,arcbusexi-
ff.ioj,.i9. ftcnribus ad mhilum&deformitatemrcducentur, iuxrailludPiophctx, Dco abfondentefaciemfuamcrea-
turConturbantur,recipunteJ}>trttumeorutnexpirant,einitteniclpiyntimfiiiimrcLrcant!ir. DcindccGliEinpyr.Tiin-
tclligcntiasrecipit.cumlpintus illiusca-liportione, mcdiantibus quibusDi.us a ccntro mouensin cau&
cft, vtintclligcnii.x ift.c, inteliciflum &
rationem hominibus impcrtianr. Tum
poftea intlucntiaruau
txicftium iii poirione natantium, ac vitx fpintuum cft capax, ac tum pofteaanimam-.
ipiritus xthcrci

fu.impropnam ab hisomnihus accipit,mediante verboinacris medulI:oimperante, infua (phxracir-

cula-
 ,

De MyfticaSanguinisAnatomia. ili
Cuiatur.EftergoinhocfpiritumundanonataralicerafFedlojfapientisEfrudusacxloEmpyrsoi vitaepabu*
lum a coelo .Tthereo , vegetationis adlus a ccclo Elemenfari,cuius fumma vis in aere confiftic A portiuncu-
;

iaigiturfpiritus intelleduaHs ftacuitur ratio in regione fumma ipfius hominis, ab illastheris procedit
inThorace conftitu ta,ab illa deniq; fpiritus fublunaris,facultas naturalis animje vegetati-
vitae ipfius virtus
Uxinitium fuum habet. Naturaergoaerisfublunaris,eftfanguinisvcnalisfeunaturalisoiigo, Natura x-
theris influentiis refetta in fanguinisarceiialis effentiam transformatur,Naturafp'ritus Empyreifeipfam itx
tenuioribus fpirituum animahum my rocheciis recondir.

Capvt II.

/In^i yenjimileyquodfuhjlantia aem grop^tnfanguinem yenalem , athms cum aere tn

fangmnem arterialem , 13 illaf^iritus mtelleBualis cum ather/^porttone
injjirttus impluanturjEt quomodo idprajlari

qiteat.

QVodautemaeris(condenfationefa(fl:a)infanguinemtranfmutatio,fitinrerum natura pofHbilis , ex

eo patet,quoniamfangaincm a mediaaeris regione,morc pluuiarum efFundi,aquafquein &nguinem
transformarinonmodoapudauthoresfidedignoshabemus,redetiamhocidemteftatii infacrisfcripturis",
cx quib us conftat,quody?r in naturspotefiatejm idm ad culmen atque exitumperducere A c quid hac in re eft ma- exoJ. 7
;

giseHidens,quamquocidianaapudnos experiencia, quaipfiim prima:concod:ionis cffedtumchilumvi- r/ioj,ij/

delicec myftica & occulta Hepacis propriecace in fanguinem mucari docemur. Porro eciameadem ipfa
obfcruatione,aereminfiniftrumcordisth.ilamumattra(5tum, fpecificamcElixthereinaturam,atquefub-
tiliflimam fpiritus aereiportionem ibi relinquereobferuamus,quamcororganisfuisfibi attrahere cona-
tur, aerifquefumum inurilem atqueaqueumtanquamfupertluumperexpirationem expellitiHancCin-
quam^naturamithereamvira:crcaturs perquam ncceflariam,corappetit,fibiquallicit omni momen-
to,fine quanechomo,nccaliquod aliudanimalmomencocemporisperdurare poceft. Atqueiftamfub-
ftantiamichercamfeu vir.Tercam ,Zcnoi^?' <?)'./ vocarc hauddubitauit,cuius receptaculum fecic
cor,quodideo Prometheus ignis caEleftisvasappeIlauit,quem ignemipfee coehs fingitur furatus elle , vc
hominemvicadiuturnaditarec,eftenimha'C materiaanim^ vitalispabulum,cuiusqiToniam coreftcom-
mune receptaculum,igicuraPlaconc nancupztur fedes anitm. Hscinquameftillanacura, qua:eftignis
inuifibilis,vbiqueinmundoprxfens,aquo Zoroafter omniageniraefledocuic, cui Herachcus Ephefius
aftipularividecur,&quoniam vircutehuiusquintsf cflentix ignesDemocritus, Orpheus&mulciPycha-
goreorumcuilibec creacurxanimam quandam pr.-Ecffe obferuarunr, ideo omnia Diis plena efle afleue-
ranter affirmarunt, quibus ftatuerunt diuinos honores , precefque &
facrificia dedicarunt iifdem, at
vero rem iterum atque icerum incerfe repucances, has omnes animas ad vnicammundi animamredu-
cebant, feu Deos illos ad vnicum referebant louem. Per louemigitur verbum feu Tetrogrammati e-
manationem innuere videntur,quodeftfons hominis,&perDeosfeuanimasradiosinteliexeruntdiui-
nos,vbiqueinfpiritummundanumexp.anfos,vitamcuilibct creaturs exhibentes, qui nonaliteraverbo
increato feparantur,quamfoIis radiialole:fedde his intra^atudecordehtiuszgcmus. Quod deniquefpi-
ricusquidem incelledtualis in cencro iftius ignis cxleftis inhabicec, & quomodo illud fiac in prarce- ,

dencibus diftum eft, ica vc ifte fpiricus per rruncum Aorcs in alcum fe vehens , & per anguftaramulo-
rum plexus choroides orificia exiliens,lecum fpiriribus fenficiuisafanguine venali confedlis permifcet,
atqueindefit, vtanimarationalis mediantibus lenfibus internis, cumintelledtu opereturin generehu-
mano. Ac veroadracionemrede3mus,quaaer infanguinemnacuralem,vicalam,&:animalem reducirur,
& videamus,quomodo narura opus hoc cranfinucaconum praeftare queac:Inprimis igicurobferuacum
velimus.quod vt dus funt humans compoficionis partes, corpus fcilicct &
fpiritus, ica eciam duplex
cftcuiushbct ipfarum nutriendarum ratio nam cumfimile a fuo fimili nutriri foleat, confiderandum
:

eft,quodfitnecefIe,vthomoinuifibihsafanguinistenuiorisfpiritu,arterialinempe(quieftfpirituum vi-
talium vehiculum ) nutriatur immediate , vt &
ille a fpiritu macrocofiTii xthereo fuccefliuo exfpiratio-

nis &
infpirationis motu reficituratquemultiphcatur. Arverohominem cxternum&vifibilem,(vtpo-
te ex elementis infpiflacis compbficum ) ex calibus femper fucccfliua nucrimenti adminiftracione acquc
applicatione,more quidem remoro,& ex fanguine venofb &
groflb cx nutrimenrorum fucco imme-
diace in fuo effe praEferuari acque concinuari certum eft. Nucrimenca aucem genere varia ,pro diuerfi-
tate regnorum rerum compofitarum (qu2funtminerale,vegetabiie, &animale) exiftunt,&exhisre-
gnis vegetabile &animale prxcipue ad humanum nutrimentum conferunt , &
non minerale ( vcpoce
cuius parces funt ita compadtae , &ad concoquendum difticiles,vt vix ignis violenti2,multo minus huma-
rio calori obcdire foleant. j Ex praecedenribus autem duobus animaliuro caro humancc adtioni conco- &
ttionieftmagis famiUaris & conco6lionis faciUoris , quippc qus faciUirae in id quodfuit antc, inchi-
T } lum
 112L Sea.I.Pon.III.Part.llI.Libeill.
lamfcil^icctrebluitur, PanisvegetabiUumprinccps,tumqaiainjniIp.-iiTichilofam,fubitohocqilcfinevlio
naturxlabore reduciturjtum etiam quia in natura aerealocuples cft admodum,& vegetatione naturali re-
pletiinma,parentibusnoftr!santiquioribusaDeopronutrimentoprimario& rcgioexhibetur,vndedi\it
e }-i9-
Dcus; UifitdorernltnsmvifccrifpaiKtiw. Materiaigiturnutrimcntifiaefitanimalisliuc vegetabilis,chimia
naturx,& tanquam in Nutura; balneoinchilum redafta omniumque clementorum fubtili a grollis fcci-
,

bus per vcnarum mcfferaicarum filtrationem (eparato,in Hepatis regione concaua coquitur in quaqui- ,

dem digcftione terra mimis tenuis,feu melancholia,ad nutntionem minime apta lecunda quidem (epa-
, ,

rationcaiTiallaaereadiuiditur,&perramumfplenicuminlienemtransfertur,matcriaLgneacjuidemfuper-
flua.&adnutricndurninutihsjin vcficulamfellistransfunditur,pituita,feuelementumaquaf,humortma-
rinocomparate,deorfumpcrrenesinmarevefica:emittitur,atqueelementumleuhumoraereusinvafcu-
hsfcuvenarumCaus<Sv: Porta; truncocontinctur,quemtamcn nonabfoluteacreumclle dicimus quo- ,

niamfubt!leadhacinlehabet,cuiushbetelementi,videlicetignis,aqux,&terrE,(quxelementaincorpd-
riscompolitione,adpropriamembra.pertincnt.vt parcis magisccrrcftris ofticiumeft, ofta&cattdagincs,
mcmbranasatqaeligamcntarclpicerc,illiusaqaatica:pinguedinemprocreare, ignisautemcumaerecirca
carnisgenerationem verfari,) fedideoaerircfcrtur, quoniam aenneiUs maflam pracdominationemha-
^^^' ^^'^"^'^''^^'''"^^^'^"^^''^"'^"^''^'^^'^'''cutiendaoririporeft, incuiasrefolutioncmultieciamdo6ViflI-
V J r
"''"'''"''''
tHinJtin- l'<'^h"'J<-ruiTjvidclicet,vndeoriaturiftiulmodivirtasfanguifica, quachilus quidem lubpallidus,
auraTubi- velad candorem vergcnsin tinfturam rubicundamtamprompteredigatui Ahi Iiocab Hcpansnatura
?

tmiia. ( vtpotecuiusfubrtantiaeftintenferubra) multiplicatiuamhanc tingendivirtatemproaeniievolunt, ad

i\ hepatis rubedocllct tam infinita, vt inhnitam chili

aerci proportionem , fine fuaj rubediuis dccremcto in
tingcrepollit,PrEtercalihocconcederctur,noncredaturabfurdum,ficonlequenterinquiramus,vndehc-
par tindaram hanc rubicundam,vii-cute tam multiplicatiua ornatam exceperitrcu.m certum fic acque com-
probatumetiamhepatisfubftanciamaranguineliiam originemaccepiire. Vndeliquet,quodprmcipiatani'
illam qaalitatem innatam haberenonpoteft,c|aaeias principiumcarcre dicitur.atfanguisinfemultiph-
cationcnonitaabundareob(eraacur,vtcini51:uraminhnitamfuofimiliartribaat. Aliidicunc,occukaincire
hanc natarxpropnecrtem.qao quidem relponlb igno tum pcr ignotius collip,iinus atquc ica rci cllentiaiTL,
prorfusignoramus. Adh.uiciguurqua:ftionemnoscxperientumclion docVi,ieipondemus,quodneque
inhcpate,nccinaliqaacorporishamaniparteconfiftathaiulmoditingcndifacultas,fed ipfaminacris vel
perinlpirationem vel mediante nutrimenti fucco in corpus introducti, centro fcuocculco deUtelcerc}
Ndmlib.x.deP.viis Anatoinia,imo dc Plantsvegetatione&iTiuItiplic.\tii)neeftlaculentiiruneexphcata,vi-
delicctquia pars eius aerea.qaa: nihil aliud efle vidctur quam lal quoddam vol.atile,qua; in liquida fua fub-
manifcftecandida,&hmpidaeflcvidetar, tametfiinfuo occal:ova!decftrabedinetincla,imo
fl:antiacft

vcromagneticaquadamvircutc intrinlecas &

cencralKereiadnata,pronipta efthuiafmodifubftantia ad
fonnamlblarcm vndiquein vaftomundifpiricuinuifibiliterdeiitcfccntemfibiattrahere, & in (econgre-
gare,acfiefletmateria qua:dam innatura femincaquxlucisformam auide atiedat, eamque rapide ad fe
Hxperimentum luiiusrcilocofapcriusalIcgatodcmonftratumeft,vbidccIarauimus,quodmateria
allicit.

hmpida & aerea ipfius cntici lcu panisincandida llia naturafoli expolica in paucarum hovarum fpatioiii*
,

rubediiiem latisintenfam fucrit conuerfa. Vnde coUigcbam quod mulciplicacionis & vegetationis pro-
,

prietastam invcgetab!liqa.imanimali,abhaiafmodi llibftantia aereaproflaerct,non(inqaam japropria

(ua virtutcvtpotequx non cft inhnitafea plulquamperftda,led rdi iiuerna fiia di(pofitionc magnetica,qua
iadiosformalcsamundianimavbiquepra-lente,&humiduinradicalcafuofiniihvbiqucetiaminmundo
cxpanlbluccelliue libi&giadatimcontrahit:NonalitcrenamdiLinuis,quoiiacihicinchiloolim deUte-
kens.atinhepaccanatura netcrDgencanuncdelpoliatas&purgarusj-adiosfolis microcolmicilcuanimae
Viuificacmicrocofini fibiattrahcrcnondefiftar,quodquidcni inchiiolafuanaturaptiftarehaudpotuifld,
qa.atenuseiasvis magnctica.partiminnntaraaqiiaticalea phlegm.it ica(ubincrfa,&partimfecibusgroflis
& terreftribus impeditaprxlLuv nonpotuit.at vt:ro,pai tim vutute meilerairarum, & parcim vutute hepa-
tisjcxutishuiulmodielementoramextraneoramimpedimcntis, opusillud iranfmutationis viu.aciterag-
greditur,&.ide\itum fu-licem illud pcrficercoblcruatur. Et certe cgo rem iftam paulo accuratius fla-
granti ignis cultello examinans.perccpi materiam iftam calorc lcnro , imo vero ipfius balnci rore in alem-
bicicapitelluminformamniaislcugiandinis albilJIm.r fuillefublimatain , cui appoiiio carbone ignito,
inatcnamlubitoinftarmellislcu bacyriliquefaclam vidiincolorcmaureum auc hyacinthiummutatum,
indcnobisdenotans.quodtametllhuius fubflantix.acrcxmanifcftam&cxternumfit.ilbum,eiustamen_,
occultum & internum cftlangainis tinctura infi"nitum.
^uod autcmadlanguinem artcrialcmatnnct, tin6tar.T ciufciem eademeftratio cum iilalanguinis
groiriatquc vcnalis,pra-terquain quodfubftantia acreailliuslanguiniscftcenuior longc&fubtiIior,qaam
cftilla venalis (eunatur.ilis.itavt tanca fitintervniusatquealtcriuslubltaiitiam^ditlercntiajqu.uicainter
inhmam&fupremam acnsrcgioucin, nam vtinhma.ierisrcgio magisdetcrra atqueaquaparticipat, &
per confequenscil: magiscrafla&minuscalida quam luprcnia,vtpote quadeigncxthcrcoparticipat,fic
etiamlanguis regionisinfimxcorpotis denfior &
frigidior cftiUo rcgionisMtalis, qux tcnuis cft adino-
damatque calorce.xubcrat. Atquehocquideminultisrationibus conhruiacur,qaarum priina cft,qaia
 De MyfticaSanguitiisAnatomla. 2z
Qiiginem habct a corde,quodtefte Zenonc eft ignis naturalis receptaciilum.vci vt Prometheiis vult, imiscxle-
fiisvas. SecunJa,quiacalorillee(tmagiserticax,&inoperationefuanaturah3,qui(piritui fiibtiliori &pu-
longe fortior
riori naturaliter ineft,nam cileftis calor eft in adtione fiia &
validior.quam vllus elementaris,
cum ille fit huius foii s &c origo.
Tcrtia , quia cot a philofophorum prxftantioribus aTnoicitur efle fangui-
nisorigOjVtpoteaquo vit;rinitiumdacitur, fiibftantia ergo (anguinis arterialisleuvitaliseft tenuior, &
tnagisfpirituahs quamvenalis illaleunaturalis,&fehabetre/ped:uillius,vt fpiritusvinivifibilis&purifti-
mus ad aquam vits,in qua cxtera elementa cum vcro Ipiritu pcrmilcentur quemadmodum etiam (anwuis
:

animahs,fehabetadvita!em,vt("piritus viniobpuritatem fuaminaerem euanefcens & inuifibilem fered-

dens,nam (piritibus inuifibilibus vtiiii fimifibus nutriantur,conuenit. Dicimus ergo quod fubtihflimus
aerfitvehiculUminui(ibilisfubftantiacjEtheris,quovita:pabulumficcontinenscum(uoeonfentoincordi8
/inumlxuumintroducitur,aquo expul(acra(riorisaeris(ub(tantia,deexoticis&alieniselementispartici-
pante, cordisadlione , & interna ipfius aeris puriattraftione ,
(
qu^e a virtute cslefti oritur
,) partimfuanu
intcrnam tinduram patefacit,& partimradiosinternimicrocofmifibicolligit fpiritus,atquecontrahit
atqneita plcnamtincfturs ianguineiportionem haurit,Quoautem modo,quauearteautinduftria,natu-
rafuasdiilblutiones, pxiriabimpuro leparationes,deformainformam, decoloreincolorcm, &defub-
fl:antialiquida& crafla, inliquidiorem & tenuiorem tranfmutationes, indomo, feutemplo) feupo-
f lus Laboratorio &
ofHcina hac humana perficerc foleat , capite hoc fequenti demonftratum habe-
bitis.

Capvt II I.

T)e admirahili nattirx in corpore humano Alchimia, emfdem lahoratorij dtBoJttioneg

yajis ab inuicem dijferentibm , ac tandem de mfiqni ipfiiis inhocfmlab-
ratorio oterandi,mrifcandi,fihtihandi,atavi,e ad

ferfeciionem mouendi for-^

mula,

QVammenteinanes, rationcquevacuifuntiIIiusmodihomines,& ab ipfa natura quanta indignitatc

refpuendi>qui arcem chi micam fiue ad medicinam,(eu taudem ad vnius.metalli in aliud tranfinutatio-
ftcm applicatam,derident,contemnunt, inodiohabcnt,ipfius naturEfagacisatque inad:ionibusperitif^
{ima!induftria,pr2xisn(lidua,in depurando,& corporis humani prx^eruatione virtus nocfies atque dics
veriataluculenterreflaii arquedeclararevideturrNamqumamfobfecro) in chimisvulaarisartceftdi-
ftillandi,aut prsparandi,aui (iibtileagrofib&fpifibvllaratione(eparandiinuentio,fiuefitincirculandi&
digerendifolertia,(eupcrderccnfum,afcenfum,filtrationem,adlatus,perue cribrationemdiftillandiarti-
ficio,quam non guftauifiicnatura, hocque priufquam vlla inter hominesregnaret fcientia^antequarrv..
Adam aut fiicceflbrum ipluis aliquis artem aliquam excogitaret. Si igitur paulo accuratius rem qui-
dem explorare velimus, apertis oculis percipiemus, ipfum hominem vnuierfam Alchimia fcienriam-.
ab ipfa natura fuffuracum^cuiuslaborarorium, feudiftiilatorium corpus eft humanum, vafa in eo con-
tenta,&ad iftiufinodi operationemrequifica, fiint membraorganica ineo contenta, inter quae quatuor
iiquidem illafiintinagisemincntia,qua:principalianuncupamus, videlicet hepar, va(a feminaria, Cor
&Cercbrum. Alchimifta ergoinfiiolaboratorioAlembicis, Retortis,RecipientibusbalneisMarise,fur-
nis vcncofis, reuerber.uoriis, Aren.-SjCinerum, Antenoris,&huiufinodi aliisexornaturatquemunitur,
eaqueinomninegotioinprompcu habecquomehusremfeumateriam diftillandam paulatim atque cra-
datimad exaftam punhcationem, hoc eftanaturacorporalifpiritualcm verfusconducerec: Nonnehoc
idem ptcxftarc videtur naturainfuisopera:ionibus,quibusafndue obferuaturad pcrfedlionisterminum
feftinare? Pergamuscrgo inmylteriorum laboratoriinaturxexploratione,&videamus,fiquidAIchimi-
fta,vtcunqueinfuaartepcritus &infignispotcft:,quodnaturanelcirevidcatur,aut fuiartifichcxemplaria
einonprarbeatprius.
Alchimifta ergorem feumateriamadperfeftam fiibtilitatis &renuitatis mefam perducendam,pri-

mummanibus tradarc geftit inpartes minutioreb,fiue fitpuluerizando,fiueincifioneinportiuncuIasdi-

uidendo,fiuelimatura rerendo, actumpofteaprxparatione huiufinodifac1:a,eam fad imitationemna-
turx) menftro cuidam conuenicnti committerelolet, virtutecuius primam in corpusdifrolucndumin-
gre(rionemieupenetrationefacit,atq;hocopus,quomclius&magiscfl]cacitcr,atq-,qiiocitiuspcrficiatur,
vasilludcirculatoriuincumfuomenftruo&fubie6todi(lbluendoinBal.Maria:,feu vcntremequi(qucm&
calorem fimi equini vocatjimponere tentat.Nonne in primordio iftius fiise opcrationisimitatus cft Alchi-
mifta naturam ? qui cibum groirum dcntium contririone prxpararc in primisaggreditur, deindcpcr vafis
fui circuUtoii collum oblongum ( Oefophagum nempe illum fic confradlura & trituratum ^ptrudit deor-
)

T 4 ^m
i t4 Sea.I.Port.TII.Part.III. Libcr II.

fuminventiiculum,nonalirerquam chimiaperitus ad|natur2E exemplum matcriam fuam fubtiliandanU

(fradione &contritione'pra'eunte)percollummatraceioblongiintromitticin eiusventrcm. Tuncna-
tun intentio eft ( ?A melius operationis fua primx complemcntum , materix priparatae centrum vilitare,
atque penetrare, corpafque porofum reddere , quo (piritus fubtiliorcs inclufi , facilius effluant quod qui-
,

dcmvtpra;ftetur,nece(Iceftvtquoddam liquidumeiadmifccatur,vndefitcfcit natura&poculumaffeda-

refacitcomedentem,quomeliorinfubie(Stumficcumhatingre(lio,&ficcuminhumido liquefcat,atque i-
ta primus perficiatur diflblutionis gradus. Atque vt hacc operatio expeditius fiat, vas iftud circulato-
rium primum tam fupra quaminfra occludere videtur,ne fpiritus a centro materia: exhalantes, exvafe
fuo erumpant,&in\anum euolent. Sic ventriculus occludidicitur temporc concod:ionisprim2:,dein-
deigne hepatis&vilcerumvndiquecircundat humido,nempe&calido,&fuotempore circulare intcn-
ditjvidclicet quoulquetotamateria cumfuohquido inpulpam <euchilumredigitur. Eodem plane mo-
do Alchimiftafemperinfuis operationibus imitando naturam, matraceum luum fcu cannas brachiales,
feupellicanum,firmiter temporedigeftionis&circulationis materixobturans,nelpirituseuaporent&e-
uane(canf,illud limoequino,(eubalneoMarise,hoc eftignicalido&humidoadaptaregaudct, vt huiuf^
modiliiaoperationeprima didolutionisintentio accompleatur: Atque itamedicamentum grofiumpu-
trefadioni & diilolutioni iam obnoxium, ad nouam recipiendum formam eft paratum , (eu plum-
bum philofophorum forditiem ibamexuens, intelligochilum paUidumafaecibus inutilibus tanquam
leprodtate fua declinans ad veram tranliiiutationem in aurum quodammodo nunc difponitur.
Vlteriuscrgotamin Alchimifbcquam Natura: laboratorium inquirendum eft, &adfecundumo-
pcrationisfuxgradumproperandum. Videmusigitur,quodip(anaturatotam iftammateriamitadiifolu-
tam vi(fclicetvtilecuminutili,chiliimcumfxcibus fimulmixtum circulationis (euconcoClionistcmpore
completc&orificioventriculiinferioriiamdilatatoatqueaperto, fecnnda diftillationis (pecie (quae per
defcenfumfieriaftblct)in vafi iecipicntia,videlicctinteftinagraciha,Duodcnum,Ieiunum&Ilianempc
efFundercvtiniis groduma fubtili, vtileabinutili, neceffuium afupeifluo,&purumabimpuro diftiu-
guere(ataget,qua in operatione Alchimiftaadcxemplarnaturx,aucpcrinclinationemtransfundit mate-
riamdiirolutam,purum cumimpuro agitanteautorihcium in matracei fundoarte confcd:um apenens,
materiam digeftam in aliud vas eidibieCtum influere finit , mediante quo fubtile a fpillo, & purum .ib im-
purodiftinguatur. Hicergoadtertiumdiftillandigenusperuenitur,adillud(cilicetper filtrumdiclum_.i
namChimia;artifexpercipiensip(am naturam virtutevcnarummelleraicarum , cumquibus mteftinate-
nuia implenturquamcopiofiilime.tenuiorem prima: concoiSlionishoc eftmaterijE in venrriculo circu-
latJE portionem,(urfum ad Hepatisregionem aftrahereatqueeleuare,atque hac via fubtilcafpilfo, hoc

cftpurumchilumalbicantcmafuisficibuscrafiis(cparare,&quodparsterreft:iior,feufxces inhorumin-
tcftinorumfundoremanentes,invasaliudignobiliusproiicercntur,videlicetininteftinui"ncolon,inquo
&inaltum per
re(eruantur,vtlocicaloce,fpiritusadhucfixiores, &dcfilefuo participantcs,elicerentur,
nonnulla filtrieiufdcmfilamenta eIeuArcnturadHepatisregionem;Hic(inquam) Alchimifta, hxcna-
turrefimia^hocidcm infuis operationibusartificialibusaggrediconaturt&locovenarummcfrcraicarura
vafis inteftinalibus vndique infertarum vel pannum ex lana vel gofllpio confedum aut loco illius chartae
:

denfe & porofxportioncm eligit, illamquc infedtiones variasmoiechimicis optimcnotodiuidit atque

fecat,quarum quamliber ven mefferaicxrefponderevult^pannumergoiftum ficin portiunculasdiftin-
^lumin vafis i!liusmaferia:inBalneocirculatE receptaculum immcrgit; vt more mefrcraicarumfubtilc
fepararetafjiifto,afque inaltum ad aliud vas mundumelcuarct,vt incoadtcrtiampcrfeCl.ionis(caIarcu.
producatur.Atq;hicdif1:ilIandimodusab Alchimiflisfilcrationuncupacur.
Atiam candemaliquandoadilludin n.irnrx labor.atorioorganon feu digeftionis fornacemacccdi-
,

musjin qua ipiamateriampuramin primadigcftioncclaboratani vlteriori adhucdiftiUationerecftificais

,

fcconfucta', Inhuiuliiiodifiquidemoperationenutrimentumchilolumpallidum&dcbilein (anguinem.*

rubicundummirabilivirtutetranfmiicacur, plumLum ('inquamj fub pallidum animale a fiia leproficacc
iam mundificacum,in verum aurum (eu naturani ac ('.ifpo^itioncm aurcam nunc tranfmutatur Hic er<;o
:

hnbemusprim.-mcirculationis&coctionisin Antenoicordineniinquoaurumgroffum pcrprimum Al-

chimixgradumconfiatur, QuamgrofIiergofuntiUihom;nc',,&!gnorantiaquamfubmerfi,autinopinio-
nibusfuisvanisquamobruti&rebclles, quidevnainaliamfpecicm tranfmutationemherinonpollecre...
dunt':EttamcnhocinIocointueriliccatipfumchilumalhicanteminfanguinemrubicundiffimumnafurx
induftriaconuertifblere.Neccerce(fi remoculisiuftisinlpiciamus);pfumplumbumcrudum&imperfe-
lummecalIum,abauromagis(iibftancia&nacuradiftarepercipiemus,quamchilus&(anguis,namvc(an-
guinisiniriumfeupiincipiumnihileracnifiaquachilo(a,hoccfthumoraqueusinchilo(a(uanaturaimpcr-
fcdtus&crudus,itaquideminformaiuafmguincaadmaturampcrfedl:ionemreducitur;ficetiamaurumj
inprincipioeratMercuriusfeuaquagro(Iaimmatura&cruda,cuiusgraduspnmus ad concoctionem , cft
ipfumplumbum,vlcimusvcro,&perfccl:ionisfuxmetaeftaurum,annehocimpoflibilecredendum,cum*
maioraadhucinnaturamiracula cernamus, videhcet ipfim natur.am vegetabilcm in animalem conuer-
(amvtincarnibus&fanguinecreaturarumanim.aduerterefascft,inquibus hcibxatqjgramina&frudus
innucririfubftantiamtransformantur,&tamcnhosnaturxefFedusquotidiceuenirc,etiamftultoriifenfui
luculen-
 JDe MyfticaSanguinisAnatomia. 215
luculenter declaratur& demonftratur; quod autem animalis irrationalis fubftantia in illam rationalis
migret,& viceueria, nemincmlatercautdubitarercio, cum fit resomnibusnota, &:experientia com-
probata',Hinc ergo contemplationum quidem exccllentillimarum fundamenta depromi poiTunt , & quas-
ftionesatquedubiavaldearduaproduci.vtpote, Anbeftisfubftantia (imo vero&illa vegetabilium) in
corpus & lubllantiam humanam conuerti queat An corporis beftialis ieu vegetabilis futurafit die vltimo
?

refurredlio cum idem operatione naturx iam fiant.eadem (cilicet caro & oila,cum corpore humano cu-
? ,

ius pro certo etit a mort e ad yitam sternam reliirre6tio,quod fequatur,petitur, An in naturae fit poteftatc
fi

itaanimaliairrationalia,imovero&:ip(avegetabihaprsparare,vtcorporaipforumconuerfione(cil.incor-
pus humanu per relui redionem pollint in a:ternu vmerc";Contraillorum opinione qui ore duro atq; men-
daciis refertiilimo,cxcludunt Deum ab operibus natur2,aiuntq; operationes huiufrnodiextra natura: po-
teftatemexiftere :acfi Deus extranaturam operaretur in hoc mundojcum fit eirentialiter hic &vbique,acii
finquamJnaturpaniaanimainterna,inexad:i(limoeiufdemcentroinhabitans,abipfiusDeifubftantia
diftiiiguiqueat. Inexiliumergofempiternumrclcgantunlhnebulones.quiaudaciainauditapronuntiare
nonhaEfitant,MedicosidsoAthei(tasvtplurimume(re,vtpotequinaturatamprofundecontemplantur,vc
ip(LmiDeuinciu(q;culcripenitusre(puereioleant,neq', vliiiDeumpra'ternaturaagno(cerevolunt.Quibus
cgo quide fronte ferena,& conhdentix plena refpondere non dubito, illupotius Atheiftam efie, imo v.pro
bruto irrationali habendii.qui Deum ipium extranatura qua'rere videtur &
conatur,&qui Deum in natu-
tx latebris inueniri & inefie ignorat,na quatenus eft extra omnia quis mortaliu poteft eum inuenire aut
, ,

tenuiilimisintelledusoculiscomprchedere.HincdiciturquodMoj/eiDfi/Joy^moMV/i/mfjdJ^woB/^mritjhoc
eft non Deu in fua ellenr aJed veftimentis naturcT,h.e. (uiscreaturis indutum , in quarucentroper (piritum

nmueridickaiLMa-minixrbo(mxzail\iuiDimlohan.)eratrita,&zffAJ'erboDomhiipmatifuntc/^^^
oreft/wowzwwr^rrasftfraw.Vadeliquet^gjcuiushbetcreaturx virtus(qu'einanim;\:poteftateconfiftit,jafpiri-
tuimmediafeprocedar.i^orrodicit;ur,quod !>t7i'ty?;n/>'/(i>/Hf,quodquidemlumenefttenuillimumexna-
tuialibusluisindumeiituni;Deinde/'tf//fDnf4/ifr<?f/?/w/i//7/H/t>/e.Poftea Vfy?f.i^/;Wj(?';//m
tur,vnde dicium, Dciifi nubestugnrium f/j,Et alibi, ( 'oseflis templiim (pmtmfancli , Et alibi , Terrapariet Saltiatore.
Ex quibus liquecquod Deusfit in natura palliua tanqua agens in patiente.vel aninia incorpore,feu potius
Mensdiuinainip!a.rnima,namenseftanimscencru.Atq-, hocconuenitcumillaMerc.Tri(megift. defini-
tionc.Qui De5f/?,inquir,f/rf?</.-K,f///r centrticH vbuj,~circnmferentia vero ntillibi Concludimus igitur allarerale
&
huncfermonem noih um contra huiulmodi natur.e aduerlarioj contemptores. affirmando iplam Natu-
&
ram efie Deum,non dicam paiTiua nuincratam icu crentam, (cu aquas vniuerlales, (cd adiua numerante
feucreantem,fcuvirtualcmadiuam,Ynmerfisaquasin(ormantcmdeformes, &creationisThrono&e(Ie
immediate emanjnrem.Taceant ergo ftulti,fi haec comprehendcre nequeantjcum (int confentanea n5 mo-
dodiuinoriiphilo(bphorulcntentie,(edetiamPatriarcharum,Prophetarum,&Apoftolorum, inter quos
DiuusPetrusin huiu(modiincidit(cntentiam , videl.quod(a'//<wd!"fe;'r4/)f>-rf^///., &maquismedianteverbo
quod quicunq;na-
_f/fn/jrtoKr//f^.Scianc'gicurhuiafiiiodihomines,necincon(ultefithocanobisdid1:um,
quidem Lynceis in(picerenequeunt,&inprofundumeiu(dcmiTiyrotheciumpene-
tura; myfteria oculis
trar6ne(ciunt,tahilongehosaDeivenq;Theologi:ecognitioneaberrarecercumeft, quamtenebrsalu-
cisfaft:igio,DiabolusaDeo,autveritasafalfitate,atq; hiiunthuiufinodi, quiin literaicu exteriori cortice,
{eu fuperficie verfantur,que interficere dicuntur , fpiritiim viuum,lucemq; creantem , & in centro' verlan-
tem rcipuunt, vbi vita adcft,ita vt latam calcent ifti viam ad perditionem tendentem , dum (emitam Deiat-
quenacur:Epauciagno(cunt&ingrediuntur.SeddehisalibiIatiuseft diiputatum, quare ad propofitunx..
hocnoftrumorationis mesfilum conuertam , &
quid amplius in naturae laboratorio agatur, nunc di-
cani_.
Furnus C inquara ) AntenorleufecretiKpriorisgradusfeuoperationis, in hoc naturas laboratorio,
elT;Iecur,cuiuseftaurum animaleordinispriorisconfiarejfanguinem (cilicetgrodiorem atqueelementa-
rem,vtpote in quo elementa quatuor,confufo more adhuc pcimi(centur,humores dico quatuor elementig
cOrrelpondentes, nani tametfifurnushiclecrecus medianre fuocaloreaereo, tendatproiuopofleadele-
mcnrorum(uperfluorum(eparitionem, (quamquidemdepurationetripliciaggrediturvidelicetpattimj
per diftillationem quinci generisquae ad latus dicitur^cuiufinodi adione diuidit terreftres, (eu melan-
cholicas fofces, a m.illa finguinea ,ea(que lareraliter perramum (plenicum in lienem etFundit atquc in-
flillat, partim per deiccnium leuem , quo modo bilis flaua fcu fuperfluitas ignea , in veficulam felhs

emittitur, & partim per defcenfum profundiorem, qua diftillatione matcria pituitz (aKain mare vefi-
Ca;per i-enes&vretereseraittitur) tamen non poteft materiam fuam auream atque rubicundam ita de-
purare, quin nonnullis inutilibus elementorum foecibus aliquantulum adhuc contaminetur , ita vc
mafla haec reiflillime aeri mundi(ublunarisaflimiletur,quipropterimpuritatem fuam imperfe<51:ionisti-
tulumfibivendicarevidetur. Vndefit,vtaerelementaris mutationibusfitobnoxius,ficetiamma(Iaha:c
(an(ruinea,&parteslolidac&carnes,qu2abeaoriuntur&nutriuntur,morbis& mutationibusfuntob-
noxisE. RefpondeVergo iftius vafis lecretiproprietasad mundi fublunaris naturam, vtpore qux adpar-
tes corpons elementares nutriendas &
fuftentandas ordinatur , quairc aurum hoc animale , licet fic
gvoflum & primi ordinis , tamen ad partes corporis indigniores &
magis groflas fouendas fuflice-
re vidctur. Hic ergo mundi (ublunaris feu Elementaris a<Sorem praccipuum habemus , cuius
pafliuura
it6 Sea.I.Port.III.Pait.lII.Libei-n.
pafliuum adhuc impcifedum fi in Antenoic magis adhuc nobili itcrumtradetur, atque eiufdemcalore

quicftlecundigradusdigeraturjSangiiinemquidemieuaurumadca^leftemdilpofitionemmagisinclina-
tum,acprimolongepuriusatquefubt!Uusconflareiblet,quodadmembraquidemleuiora&:dignioranu-
trimcntoreficiendaanaturadeftinatur. Accipit ergo naturaiUiusianguinisin pnori Antenore Hepatis
fcilicet,caIoreconted:iportionem,illamquepera(cenfum (qua:eftfextadiftillationis /pecies jafundoki-
licet cucubita: ( idcft,hepatis cauitate per collum cius ftridum (quod eft vena caua ad dextrum cordis fi-
)
)

num fublimat,tanquam in Alembicum feu caputjcuius iunduris fimul atque foraminibus bcne obturatis,
materiaha:clanguineainiubftantiampriorilongepurioremcirculandorcducitur. Atfornaxha:c (ccreta
cftnatursAntenorfecundiordinisjCuiuscalorcftvaldetemperatuSjfolique Cicleftiailimilatur.Admirabi-
lisautemeftiftius hirnidilpoiitio.cumineononmodoaurumelementare, verum etiam illudca-lcftcdi-
geratur,namcumduplexiithocvas,atquebinariaeuiscauitas, h.irumdextrafanguinielemcnrari abHe-
patepet venamcauam(ubhmatoadaptatur,qui tam diu in eacirculaturatque digeritur,donecadfuprem2
acris regionis naturam redigatur,ica vt iam pabulu lit fadus,ad leuem pulmonum fubftantiam nutriedam
paratum,Siniftra veroeftin naturaluatamfubtilis,arqueproprietatistam myftici,vtnon modo cuni ipfo
Prometheo ignem ctrleftem aflidue furripere foleat , verum etiam vltra , digeftionc prius fada , puro ab &
impurofeparato,ignemhuncvirxiTiediantibusarteriis,pervniuerfumcorpusdilpenfat, ciloremque in-
natumcuilibetcorporismembroimpeitirevidetur.namlKuishuiusfornacisduplicisventriculioriiciuin
eft,occultosfolis&ca-hradios,(cuinuilibilemZoroaftri&Heraclitiigncmfibiattraherc,attradumpra:-
parare,hocquefeparationepuriabimpuro,vtilisabinutih,arquedeniquel"eparatum vniuerlbcorporiad-
miniftrare,namiftiulmodiignisefthumidiradicalispabulum.
Inhocigitur igne aurum tamelementare&grofllim.leuterrcftre&palliuum, quam illudcarlefte,
fubtile,ignitum,atq;aftiuum depuratur.quorumilkidadcorporisnutiimcntumatq; prxlcruationemva-
tam aninialis quam vitalis rectihcationem atq; continuatio nem ordinatur. Eft igitur hic
ler,hoc ad Ipiritus
Antenorisleufurnifecreti calor,lccundusgradusinpurificationelanguinis,(euauriElementaris, atvero
eftprimusinfanguinis^leuanri celeftisdigeftioneatq;pr^paratione. Hincigitur vidcmus qualivinuprius
inventriculocirculatum-dcindcfa-ccseiuldem tartarex-permcfcraicasleparantur, ceu filtro apuioleu ,

magisliquidojtumpofteaaquavira-cnmcaeterisElementisinhepatefcualiovafcelicitur. Deindehtfpiri-
tusvinipurus,lcdvilibi!is,acrandemvltiinusfubtiliationisgradusfitinvcntriculis ccrcbri,vbifpiritusilli
tamexad:efubti';antur&:reiitihcantur,vtinuifibiliterrranlcantinfumumrpiritualcm, qui obpuritateni^
fuamipfiusrationis,imovero& iiuellectusimpredionesrecipereefficiunturapti.
Progredicmurcrgoadvltinuimdigeftion;s(anguinisgradum,quihtinAntenoreanimalihoceftce-
rebro,quem.admodum mediuseratinillovitalicordelcihcetcompictus. Hic ergo gradus ignisanimalis
incerebro,fqutmilliluperc.Tlcfticomparauimus,vrillammediumieuvitalemincordeigniccElefti,6<;pri-
mum gradum (eu naturalem in hepatcigni elemen tari ) perficitur in vale rriplici ventriculo exornato , iii-.
quorum prioribusduobusorgananonnull.iex vcnulis&arteriisDadaieoleuLabyrintheom.orecotcxta,
plexuschoroidcsdi(5ta,humorcminvcnulisinkimumfcuaerem(ubtiliilimum digcftionclecrctaconuer-
tUnt,quieftfubie6himphanrali.x,inquoanim2Era'ionalisiiT,preirionesinferuntur, atquc lilum inartcriis
minufcuhscontcntum,in(pirituminuilibilcm,atqueintclledualisnatiuxlumcninhuiulinodilpirirude-
litefcens mutat,quod non aliter in (umum acrenm len phantafticum agit quam anima in corpus aut ca:-
,
,

lum in terram,aur lolis radii in aerem.Scd lucis iliius diuina" agentis vehiculum eft ipiritus illc vitahs,leu ar-
terialis,qucm plcxusifti choroidum arte (eu proprietate admirabili inuihbilcm lolent reddere , vt iam fit ta
aptainiftiufinodi(ormafubtiliatqueinuilibili,adanimxrationalismuneraobeunda quamluit informa ,

fuavilibili,cum(ciIicctcrat("anguisarrerialis,adofiiciaanim^ vitalisobeunda.Slcctiamvidemus,quod(pi-
ritus vinifeueiusquintaeflentia quam (anguiniarrerialicompararepoirumus, ref>etitis redlificationibus
eiufdem inuifibilisredditur,itavttotuminrierem(eu(pirirum inuilil ilcmconueiriiolcar,&inaeremeua-
ne(cere.Hocigiturmodoprxparantur,coquuntur& attenuantur huiudnodilpiritustam venalcsquamj
arterialesjinprimisduobus ventriculiscxiltentcs, adhucgrodi (piritus animalesinftarfumorum, priul-
quam veniuntad (enfum naturalcm,atque rotius iftius opcris pcrfe(flio,in tcrtio ccrcbrijieu Antcnoris rer-
tiigradus vcntriculoab(ciluirur,atquc tuncljiiri.ushiinuilibiles factiinquartum nugrantventticulum--,
vbirationis voluntatemtaminuifibilirerpcr(enlum(cihcet,&imaginationem,quamvifibilirerhoceftper
motumperhcereaggrediuntiK.PrimusigiturAntenorvidclicet Heparregioncm clementarem inmicro-
cofiuoadminiftrat,&confcquentcrc.clomacrocofmi(ublunari rclpondct,inquoagirurad vegeratloncin
& gcncr.uioncm.Secundus vidclicct Cor,(bli in macrocolmo cilelii rcfertur.Tcrtius ca:lum Empyrcum.,
feuintelled1ualercfpicif,Taccoegohoc inlocoadmirabilechimia:naturalisartificium,illudquodinvafis
feminahbusperficitur,vtpotcdeqoahbimentioncmmihi faterepropofui.Exhisigirurvidcrelicct, qua-
tachimixnaturahsmyftcriainvaniscorporishumanidilpofitionibus&opcrationibusanimaducrtantur,
quamquefubtiliter&lagacitcr rcsfuasad cxirum picrducereIoleatinMicroco(hionatura,&con(cqucn-
ter quam fint illi homincs odio &contcmptu digni,qui Alchimiftas in dcrifione habere (blcnr, cum vcrus
chimicusnihilaggrcdiconeturquodnaturanonincorpore humanodelinearit , verbi gratia,inmedica-
mentorum confcdionc & praparatione,docet eum natura inprimis.ca menftruo quodam proprio dillbl-
ucrc.Deinde ficesimpurasafuccopuro (eparare: TumpofteaHcpatisnatura:per primudigcftionisgra-
dum
 De Mydica Sanguinis Anatomia; 217
tJiimajaprare.At ffvelimuseaCordiadminifti-aretuncper digeftionem & praeparationem ptimi gradus
iterum redificetur. Denique qux cerebro eiuiq-, morbis prxfcribere geftis , ea quidem extrema depuratio-
ne &
redificatione fim t traaanda.Eodem plane modo ad iftiufinodi Natura: alchimiae imitationem nutri-
tnenta pararefas eft,qu? m.ngis huic vel illi membro prindpali conuenire polTunt.Imo vero arcanacerte in-
figniahinc inde elicere po(rumus,qu hoc in loco enarrareledori fortallis tidium fotet,&adnoftrum hoe
propofitum non pertinens,quare id nunc omittendum cenleo,

C AP VT IV.
lye lAnatomtafingmnis humaniychimia aftificiah dijJeSii.
CHiMiyEnaturalisdercriptioncfanguinifq-jVirtuteiUiusvariisprsparationibusiamperaais^adillius
artificialcm,qua finguinis elementa ab inuicem diftinguuntur, explicationem propere accedemus , vfc
tum pofteaad admirahili.x (anguinis myfteria arte inlucem produdapergamus.
Multasfiquideminfmgaiuehumanooperationeschimicasmeotemporevidi,&deipiarumefFe6li^
bus ocularis fadus fum teftis^tamen reucra fiteor me non mfi vnicam folam in pretio habuiile, quam in v(\X
&praxipofiiitquidamGermanusinchimiavulgafiperiti(Timns,arq-, mihifamiliariflimusnomineLaPiero
te.quihuiufinodiexpeiimentummuIcoriesLutetiKeftexpertus: AbEpifcopo Noyenfiipfe hoc fcctetuin
inediante quodam noblH Menanton didlo fe accepifiTe dixit,finemq-, eius efle dixit.aut certe exiftimauit,vti
coclionephilofophicaprxcunteadlapidemPhilofophorum (vtiaphilofophisfophifticis atquefpuriisdiu
ciua:fitumatnunquaminuentum)tandemperueniret.Deefteduiftiufmodifecretioptatonihildicam,nec
reuera in animo mco eft fidem vllam ei pr.-cbere. Hoc in loco intentio mea eft declarare elementorum {an-
guinesvulgarimododiiiidere;arq;nonnulIorumexiisinmedicinamyfteriaexpIicare,quodquidemIucu-
Ienriusvtperficiam,huiii(modi.Tmicimeiexperimentumdehacrefequar.
Sanguinem igitur ex viris a i5.vfq;ad 50.annum vitam ducentibus,corpore (anis, atq-, habitu robuftis
extradumel]gebat,putiidumin fimoequino, Vellocoaliquocalenre illum redd-idif,Retortaoptimaex
Omnipaite,(praEterquamineiusvertice, vbilocusquidam orbicularisintrinfecusquandoque fpeculandi
gVatiareliausJIutobenctemperato,quoignisviolentiammeliusfuftineret,obduxit,MateriaEprxdid;?pu-
trefadioneitaprxparatartantuminvasilludinfudit.quantoadmedietatemviqjilludimplerepotuit. Re-
tortxIutidaE figura h.TC eft,ne in arte chimica tyronibus hoc intelledu arduum videatur.

A.Eftvitripars nudainfummiratei
B.Eftforamenleuorificium vafis in recipiensindendurhj
C.EftfignumrepletionisRetortx ad medictatem vfqUe,

,
Deinde fbrnaci cuidam, Antenori vulgaritcr didx,adaptauit retortam hoc rhodo muriitam,ita fcili-
CctvtparsvafisdimidiainpoteftatefeucontatluignisfoIummodoremanferiticuifornacicUmbenefuerit
affixa,eiufq; orificio aahibUit vas quoddam recipiens iatis vaftum atq; ampIum,vtpote in quofpiritus a ma-
teria furfum exiliente s ludere atq; bene circulare queant:cuius,chartis in glutine ex farina&albuminibus o-

uorumconflatomadefad:is,obturauitiund:uras,ilIifqibeneexficcatis,Secundaviceiifdemcartisitaeodcta
glutine perlitis,inueftiuit,imo vero & vice tertia,Fornacis cum fuis vafis iconem fic depinximus.

A.fe. bimehno turriis pirocarbbnibus qul

defcendunt fiiper craticakm. E.
C Eft vas recipiens.
D.EftlocusvbiRetortJB oriiicium mdi'
turiUiRecipiehtis.
F.F.SuntfgraminapjrofumQ,

'M
ii8 Sea.I.Port.III.Part.III.Liberll.
Addiftillandiigitnrformulamtandemaliquancloprogrefluseft, quam ( ignem gradatim augendo)
perS.dierum.lcu^eptimanacintegrxfpatiumprotraxir.acdipfiusnaturxadionem feu operationcm hacia
re fuillct imitatus. Ad quartum ergo diem v(que calorcm calori Solis menfe lunio fimillimu adminiftrauit,
iravtquaelibetgutta,guttam,nonnifiqualibcthorrquartaeftinfecuta, &adhuiufmodioperationemduo
primiignisgradusfueruntrequi(iti,inquo temporeelementum aquacceuphlegmalcproderefolebat.De-
indeignemaliquantulumfortioremvircute tertiiignisgradusagitauit,cuius adione aerquidamncbulo-
fusin vasrecipiensafcendereincepit, qiioaretortapenituscxpirato.&invafereceptacurocontrado , ad
quartum ignis gradum cft progreflus.cuius tandem impulfu Elementum ignis iub forma flaua primum ac ,

tumpofteaobdurariibedinetindtumprodibat.Quodetiam elementum propter cius cum Ipiritucoelefti

condignitatemdcip(aquintaeflentiaquodammodoparticipareob(eruatumeft,quambeneretificatam-,
ifte de veriauri pocabilis naturaparticipare affirmauK.At vcro hocin loco obferuandii eft,quod (quoniam

cllentiaillaquintanonnifivltimoeliciturjomnimodoindievltimoaugeatur ignis,atq',fubipfact!amcra-
nculaaccendatur,quoniam materiailla glutinofainqua ( vtiin panisquintaeilentiaeftdiifVura^nonnid
violentiaignisegre<litur,atqiaterraeleuacur:&cum nihilampliusdiftillareanimaduertitur,extinguaturi-
gnis,refrigeratoqi futno,extrahatur retorra ; Quod autem ad elemenci quatti Terri fcilicet inueftigatione
attincbat ipfim a capite mortuo in retorr.-E hindo refidentc,abftrahendam aflirmauit de quo quidein ma-
;

teriarledimento.ipie hiftoriamquidemadmiiabilemmihiretulit.quaminfcqucntibusvobisdeclararemi-
hi in &
animo cft,quoniam de opetacionibus natutcE communibus non miraculofis nunc cradare decreui-
mus.Atqueicacompletaeftprimahuiusinateriacpra:paratiochimica,inqaaob(eruauitip(eperforamenin
iummitateretortaEreli(flam,colorcsvariosin vitriconcauitateapparentes. Dixitqueleingradu vlcimofo-
ranienhoccineribusobtexifl"e,quoigniscalorin(iiaoperationee(Iete(iicacior. Adfecundamautcm huius
myfteriipraEp.-irationemfeumundificationemficperginius.
Accipicndumeftrotumiilud quod de Retortain vasrecipiensoperationc hacprimaefFiUxit; &in_.
Rctortam priori fimilcm luto miniinc obduftam reponatur^in ollam cincribus cribratis repletam fornaci
pracdidt.-cbeneadaptatamindecurjroftroquceiufdcm veficavitreainfradelcriptaanneftecur.cuiusaliudo-
rificiuminvafisrecipicntisosingrcdidcbear.Lutofcuglutmciuperiusdefcriptoimbuanturcartarumpor-
tiuncular,&cum iis bene obtuientur iuncluraf,ne matcru (ubcihs egrcdiatur, vaibruni adinuicem coniun-
gendi ordoacquc figura hic (equitur.

A.Retcrta.
B.Vefica.
C.Recipiens.
D.Vascerreumcincribusimpletum,i(i^
quod Recorca A. adapcatur.

Per primumigiturignisgradumphlegma feuaquxelementumfacillimeeftelicifndum, fed len-&

tiflimusdebcteflchicgradus,neaerncbulokisfimulcumaquaexugatui,excf.^5taigituraqua(euphlegma-
tc (quod quidem ex eo percipies quum completo illo opere , aer ncbiUolLis paulatim in rccipiente appare-
,

bit) mutandumeft vasrecipicns. Tunc matenam quandamieu aercm quafi iniiifibilem afcendere perci-

picmus,quipau)atiinfeinfpiflando,in fiibftantiamlcufumumturbidum &aliquantulum.iIbicancemcon-

ucrcccut,acinhneinliquorcmcitrinumtranfmutabitur,atquecondenfabitur fumoaucemiamccflante,
;

~
itcrumnuuandumcftprotinus recipiens. _
.

Tettio autemlocoelemcntum ignisexpedabis, quodrubicundumfibi acquiret colorem, entque

jllarubcdoobicura.
Dcniquequintacflentia.feaelementumquintumcumdifficultate &diligentiobferuatione aflurgit,
nam alitcr fei p!am in Recortx collo fuffocabit,& comburetur.
Notandumeftquodadcniaslibeteiementiptodutione'm,requirendumeftvniusdieifpatium,nam
lcntedcbcthxcoperatio&pedetcntimheri.
ProeIementoterra:ipfius(anguinis,iliudhocmodoacapitemortuopoftRetorta:fra(aionemefteli-
ciendum:mquopnusm!rabiliaviditnoftcrautor,vtiinfradeclarabimus:HocnonmodoaRctorcaprima,
verum etiamexilla diftillationis fcu operationis fecunds cft accipicndum,&in puluere rcduccndura,dcin-
de vafi
 .

DeMyfticaSanguinisAnatomia. 21^
devarificlilicommendandum,quofuocoopeiculoeftopnmeobturanduiTi,quod coopcrculuni in eius
fummitateforamenhabeiedcbecperquodvaporcmaceriacalcinandaexuigesfacillimccgrediatur, igui
' violentoper{patium8.velia).horarumexponatur,quoiifqiperfedecalcinecur, deindeextinctoiCTnere*
frigeratoq-, vaie excrahatur materia calciiiata , in alcool feu puiuerem (ubcilem reducacur , &
pro vlu iufra
delcripto referuetur.
Ad tertiam autem operationem iam accedimus,qu.-E eft nihil aliud quam elcmentorum antca lepara-
t6rum re(5bificacio,inprimis ergo redihcandum eftphlcgma, idque fuaui calore mediante Balneo Mari^E,
,

illudque adpartemleruabis.
Deinde aeremetiam inbaineo Alarlrpurgabis , & feparabis tam ab aqiieo quamigneo fuo addita-
mento.AtiplJnofterautorpercartamoleoillitamdiftillauitiftam matenam, &in lubftantiam niuisleii
mannaz purillimae inftar redegit,Ieruanda cft ctiam materia ha^c pro fuo v fu
PofthColeumignirelatum,fepciesinretortisparuuhscft rciftihcandum.quoulq^formamhyarinti
acquirat,cumquoetiameirentiamquamquintamvocauitille,conmnxu,acq-, materiamiftaficpeimulam,
ac tocies re(ftihcatam aurum fuum potabile appeliauic, dixicq-, hoc morbis periculolis applicacii Icu admi-
niftratum,ftupendam vtilitacemaIlacurum,quamquidemeiusaircrcionemanlicver.i,anfalfi,nDneftme-
umhocinlocodilccpcarcledfolummodoquodadchimicamlanguinishumani Anacomizationem, &iu
elcmencafuadillcdionem, veruminueni,&:cxpcrienciacomprobaui,iiludcancum vobisenarrarevolai.
Deniq; tcrram calcitatam accepi,in alcmbK um fitis amplum, imponebam , cui laltem .implam pLlc-
gmacisrc6tihcaciportionema{Fundebam,imponcbameiuscaput,&iiiB,dneoM.fusui,velciner'b srao-
deratecalidismacetabam.AtvcroinhuiuIinodimacerationeleuinfufioncvafculum aliquodiscipi^sv: -
pitisAlembiciroftroapplicetur, &
fiinhLiiufmodimacerarionc aliquidinilluddLftillatilludrcaiiui ,-1- i

^^
dumeftfuperfuumtotum,iftainfaliopertresdii.-sinregroseftconcinu3nda,&ininterfticioinuitocic-s ;- ^t. *
inouendaatq;exagitandaeftmatcria. Deniqjcompleto hocopececrtundendaeftmateriaharcficmaccra-
tainvasterreummundum,eiuIq;parsclariorafjECibu5Curbulencis viafilcracionisIeparatainbalneoMar.
cftcxtrahcnda,atqueitaegolaleminalembicifundoalbicanteminucni, quemdiirolutioncinpiasdidoli-
quorerecentersxtrad-o,&hlcracione&diftill.uionetriplicialbumreddidi&claruminftarcriftalii.
AuthorilienofterputauitmedicamentumquoddameximiumhorLim elcmentorum nonnullorum
admixtioneproducere,dcco(5tionepriusphilofbphicafemclpera6ti,quon6dubitauitip(ametallaIblu:n-
modoimpuramundihcare,verumeciamcorpushuiT)anum.fgrinid.nclanguens rsficereacqireftaurare,
quareIatisiftiusportionemvnicamcumpaicibus.)iiruuipocabiliscnbus,aenlq-,duabuspermifcebac,acqi
compofitionem hanc calore lampadis mora; Alchy mix vulgaris diu tradlauitjcuius quide operatiQnis ef-
fe<ftumnonmultumcrcdoabillbchymicorum(puriorumdifcrepa(re,quilcmicamre(5lamrclinqnen;es
natura;conatusadphancafticasruasconccpciones& innenrionesdiftorquLre& violcrercogerelomniai::,
Quod autem ad me attinecme officium erga vos meum (Ledorcs Optimi ) dextrc Sc vbernme ( Ipcrc in
eoobiiftc,c]uodclcmcntorum(anguinis hiimaniabinuicemdluUionemanaroraicamarcischymicarrini.:-;
fteriopera(itam,oculisveltrisincucndamproduxi-,Ecq.iairiuisabaliquibusforca(lcohiiciqueat,c.'nLr.!af-'
lerrionesmeaspra:diclasquodperhuiulmodidemonftracionemmeamminima(anguinis portio repc: .:-

turdcelcmenroaerisparticipare:ramenralcsvelimegoc(reincmores,niclanguinisma(laminiegramn.;a
fimplicicere(reaercamdixiIle,Iedexlubcihoribiise'emcnrorumporrioniLus,adhucpoftpnm^ccco(ilio-
nisfiecum feparacioncm remancncibus,mairam illam fai(Lcompa(ftam ; nam quis mcdicorum aucphilo-
fophorum ignorar? minime vnquam leroficacc languiiica (qiia: eftaqu.i j venam cauam delTiiracam elle, aut
jplumlanguincranaturalitcrliiasfibrasdcficere.aucamatcriafiiabiholaaur vnituofiQinnino immuncm
efte,imo \cw Sitpfumfangumem mpinguedinem comi.erfuriif.iiillmi lcgimas, n.im (icoquatur, cx co feuum (eii , n i,

pinguedoficripoteftiquodeciamlaiiguisIuisfaEcibuslitpixdicusnemincmlagaciulacec. Ac verolanguis*,;,,;^'
idcodicituraer,quiadcaeremagisquamdealioaliquocbmentoparticipac,nccqaidemmedicisiScphi!o-
iophisinnaturavcrIatisignotume(t,quibufdamfanguinemade(Tepuriorem,quibu(damimpuriore,qaod
fit tam lecundum hominis complcxioncm,quam setacera :pfius. Vnde autor lccreti prsdicli refpe^flum vi-

detur habere,ad itatem; Eftetiam tempus quoddam in vita in quo cemperamenrum ad podas regnare di-
citur,in quo procul Awhio fmgiiu{qui,zcik(i lacraruralcripturarum.ci? viu&animxfedes) eft temperatilfimus
& purilHmus in corpore humano.
At nunc ne hoc noftrum cxperimentum nihil vobis vtilitatis afferre obiiciatis,pra;ter maili eiufdcm
anatomizationem (quas folummodo ad hoc noftrum inftitut um attinet)nonnulIas elementorum ipfius m
medicinavcilicaccsproferrcgcftio.
Phlegmaeiusmirabihteradprutitum&-Icabicmconfcrredicicur,& ad hocquidemexpertum eft.

IElemcntum aeris atq; etiam ignis mirabiliter,imo vero in iplb momento Iblct dolores podagrxjgo-
. nograclciatics&chirogrxmitigarc.
Saletiamfuuminliquoremdiirolutum,do!oresomncscompeIcercobIeruatur,&multaaliaprasfta-
f e,quxanobis minime adhuc funt cxperta.Ied adpodagrse dolores muicoties fum expertus,
AtqiitafanguineminpartesfuasclcmentarcsdiuilLirahabetisartechimica. Nunc vero hiftoriamj
vobisadrairabilem,&multorumteftimoniiscomprobatamdenotabili quodam accidence, authorihuic
noftro in operationefuapnmafuperuento tecitare me accingam. Sedpriufquaadeiufdem declarationem
V perue-
 j

Z30 Sea.I.Port.III.Part.III.LibeilL
perucniamus, Dcmyfticaacrisdifpofitione, &deciu(ilcm inlan^uincmconucrfioncverbanonnuUafa-
cicmus,quo faciliuscapercipcrc&ccrtiorem huic noftra: rclarionitiJemadhibere poillris.

C A P V T V.
1)e myftlcA i occulta aeris dijpofitione, ay* quodftt animarum , d^monum , An-
gebrum i multorum aliorum myflenorummmfHnlium yehiculum
atquereceptaculum Stmiliter quodcondenfationem
\

Janguinem conuertatur.
VTfpiritusEmpireusdiciturmedium intcr Deum & corporaccrleftia fvndc & AngelnWm-n fpiritum in-
colentes JuttmuraftjnantefaamDei.Sc^iibi.MtniJlriDeivalidifitmirobore.efficmre^
P/ioj.xo.
f,fi^,hoceftfuntmediatoresmrerDeum&creaturasca'iertes,ficetiamfpincusniundiacrcuseft,mediura
intcranimamcileftem& corpus. Vndeliquet.quodDeus&angeHmedianre fpiricjEmpyreofuritina-
nimacacleftijVtanimacxleftismcdiantcfpiricufi-.blunarijcftincorporcexquibusiiruerjquodrr.ccliantc
fpirituacreo,Deus,rpiritusintelIecT;ualis&animacaElciHsin(itmnobis,hoceftinnoftrohominecxterno
FaiMn.i.
leucorpore-.QuodquidemaMercur.Tnfmegiftoiftiufmodivcrbisconfirmarividetur:^;:/,*/'*);"/!^^-
ciaiz)mhuticvehtturmodum,Mensmratwne,ratwwaninia:animainJhiritu,&Jpirit!isincorpore.EB.\i^^
indumentitm effeamm.im,antm vero tndumentum effapfujnjptritiwi. Ec alibiagnofcir (ptrttum nthemm effe rebutilu
rroel lib. mentisdiutn.C\x\ cciam Proclus aftipulari videtur hitce verbis : Animadcfiendeiido rarievcfltttir,
dtAntm. ^^f^y Arq-,horum
tandempur- &
conrranorummcntisdiuinsrfcilicetcumcorporeconiungcndxracioncm huiuiinodi
^^rinonclucdenrerexplicarc '^idmnMeTc.TnCmeg.Infnolcterreae.xifierenonpctcJlmensdiutna, ncc valutttcr-
fur>.io.
reafax mentem tam dtmnam fufctpere,aut tantum numenfufiinen, Hinc {ir)<iuh)e{l,q!todmcnsanima}n veluti amictim
ywr,<7/4 4nOTd
(/</;< pffc;ctt/oj^wfttvr/fnSedneaqinbufd.nmprofsnishxc!deorefpucrentur,tanqiiama

facrisfcnprnrisminimcapprob.it3,ipfisvnnmvclalreriiiTilocumexilhsprofcrTehaaddefiftam,quibusdi-
. uinosphilolbphosaDeivcrbo minimeciiircntircoftendam, Apud pfalmiftamrcgiuminuenimus.quod
-'*
' Df//fyr/.-?(;fr7M/w;/wsj//////Zr4foy.VndcdiiccVeinferrepoftiimus,quot],cumpcrhoiriinislucernaminre hgat
eiasanimam , necefle , quod ipiritus im animst iu.v omnis a viuifico radio vulrus Dei procedac, fine quo
fit

animacft cencbrofa,& nonanima,lcd nihilum. Atq; hi nc immediatc poft inferrpopheta Nam DeusfpUn- :

</fffseJ^fftf/'/-.f5.VndeliquetquodDeifplendor,quieftmcnsdiuina,illurtrarefjitatcandel.imhonnnis
(cuanimam,fincqaaanimanoncftm.-igislucida,quamcandclafincfiamma.Exquibusfatliquidocoiiftat,
quodvicaanim.-c,fitmcnsdiuina,&perconfequensmcnsdiuinameciiantefpirituEmpvreo,iniii)nanmu
Ul. 10.11 srhcrea(eufpiricuvit.ili.Sed&hocmeIiusconhrmarur,exIob,quidicitadDeum,F/f<(;ai/^n/;4f(;"-;f.v<rc//-
j?/rg4/f,(i"')'/?r4ri(?f//rffo/f;M.H//fJ^;r/f/H;;2f//n,quibusarguercvidetur,quodpra:fentiaf2CiciIehou2con-
fcruatuseftinhomineipiritusvicalis, &perconfequens, quod viramancatinpoceftarcimovcromipfo
Dco.EtqaodDcifplc-ndorviuihcansfitverusa(iT:orin(pirituca'leftiadvicamhar;cccmporanca, &in(ni-
loh.i. ritalupercxlcftiadvicamxtcrnam,quippeexquibuscftf3;;.ti';fi?(ir4(j/<.-/r///4aChrifto&Iohan.in Reucl.
meinor.ira:Nonnectiam.alibidicituraPla!iniil3,quodiWyc'.'/rf/r/o/r/.ijr/f/fc^^/or4W: ?p:;dipfijmtriain
Ioh.lcgimus,quodyf vr4/wrer/'c,(i"-^/o///ri'/.'^//f ///.t/;9;;;;;.//w;, noncnimibi locidicicquodvicalitiiixho-
minum,fedirf4,hoccrtin vifalilpirituyffyo/r/./inf.;;/C/"' /on,!.;;, PerviraminccHigttvitatempoiancaiTi,

&pcriuccmieugioriamvitamiternam,prioris(eum'jiv,cnranexvit?vehicuitim,cftlpiritusintcrmcdius^
dcccnebrismundiinferiorisparcicipans,atvitxatcrnxvchicu!um,vbiinlecula(ccuiorijrcgn?.tSabaoth,
Tf.]o.6. cftfpiritusEmpyrcuslucixtcrmadlia-rensiSeH & hociTiuIt:saliis inloci<;explic.irur vcrbigiaciamcttura
Tfl. }<.9. Dauide,quodpr4/ftffHo/f/frf !?/;/;, Etahbi, VitafonspencsDeimi cf/, Etalibt, rfr(trf/?f/fforJi'/;o/<,Ecalibi,
P/i/. +!.}. rf<f>ieDojt;rrw,Sedlocusilleinceroinnesapcrc (iimnse.li.id 'li^nctem.DeoabfcoKdintef^^^ienipi.im.ceattt-
Tj m.^i.
His igiiurmamfeiK-dc-
Y^^gfj(ffyl)jfitur,retipicnteff>irttiimeorum,e.xpirant,emittci:tejpirirumJi:um,recreantur, crc.

fjiQ.,. claratumcft,quodfpiritushic(ubiunaris(euaereu$htrcccptaculum Dc!,cumcius tugurium vchtculum &

fit denft nubes,cum ipfe ttet fuper alas venti , & tamer proximum (uumvehiculum ll-u vefti mcntum eft lux Em -
Tf.io^. }. pirxa,vtpotequivbicunq;inmundoadcft,/t(//reninKtf//;/(it/or;/;)/,>/r/^//or/f?;;,vndeetiap.u-iicitur,Ic'/;w/,
P/: 8. 54- quis
tn fupertorinuhepar ifitmatur. Ettamenvbiq;adeft&iemper; oqiiamadmirabilis&occiiltuscftlitera-
jviii 1^1 4 '^^"^''^'^''^'^^"'''ifi^nfusipiritLiaUs.^quamprofundcvulncr.ateiuslitera/EftetiamhicfpiritusangelorumcQE-.
lifupcriorisvehiculum,vndcdicicur,^////./cj4^f/osr//o.<mrof,(i~;//;;'y/rc.; tucs ign.^m rientem Ecalibt,><;;5f/i'j ,

funtDei mtmftnfacientespLtcttumfuum , \\\ quo fcnlu tam angcli vindicantcs & malo per(cquentcs,quam be-
l*h.\. nignitatcdiiunahomincsaificientes,intelliguntur,namtcftelob,yl;!ff!'//f4w;/?o (///.?,-; >n4/tf////'f<'<'wff-
/x'<<>Sic,i<>;^e// mitttt Dcus ante tnfiosin negoti)sfuts,S\c etiam angeliis malus lob affligclut.cr primogenita /Egyptti>-1
^'f^i^
xo4.n. rummorte/tffecit, ^-tangeliimlehouavtdit Dumdjubldtisectilisflantem inter cdum c^terramcumgladto fun firtdo,tnl
i.Chrt.iz. vtanufua extenjo tontra lerufcbalaima , populum deuafiaiitcm, crpefiecornptentcm , ita vt mctu deterrttHsfMciu DauidA
I . Chro, Sic etiam angclumfuum mtfit lehoua quiexctdtt omiion ralciitem robore. o~ anteicfjorem acprincipcm tn caftns Rcgis Af-4
it.u. j^r/or///.Qupdautemacr(itcommuneicccptacu!umanimarumc:Eleftium,lpiritus.-rthercidcoi(um (einJ
clinanris,inriuentiaram,ftellarum tam h.xarum qtiani cnaticaruin.quod (mquam } a(^:onum muubiliuiKi
 De Myftica Sanguinis Anatomia. 231
&;fccretorum ingendum tamcaElorum quam terrarum fitfacxariumatquemyrotliecium/quod fitfpiri-
tusvnus &
eirentia vnica, vniuerfiimorbemtcrrarum&aquarum mallam tcgens, qux etiam ab orbe
terrarum ad fiimmum vfque ca:latum ca4iim pertingit,atque etiam fiiper iilud afcendit cum xthcr nihil ,

fitprxteraeremmediocritertenuemjquiverboDeiCineiuscentroj&extraeiusperiferiamregnantejdU'
citur&mouetur,incuiusctiam virtutepermanebitvlquead vltimumpereat: qiiod occultn in lc vento-
rum,fulgurum&tonitruum,fimuIatquecometarum,p!uuiarum,niuis&:grandinismyfteriaampIe(fl:itur,
quodlitmaremundanum,inquoformxrerumomniuminferiorumip;cilicx, atque humidumcuiush-
betviuenrisradicalenatantjquodfitlpatiumilludcommuneinquoddefunftorumanimx feuipiritusre-
ucrtuntur.quod denique fit Ipiritus ilic qui le cum omnibus lebus (liblunaribus miicet , & in iis elfe ipiri-
,

tuumieuformarumramfalutiferaiumquanimalignarum, &
veneno compofitumafficicnriumvehicu- '

lum,ncminemquideminphiIo(bphiamediociiterverratumIatereexift:imo. Hmcdefinituraeranonnul-
hs,eirelpiritusvitalis,qui omniaqua:fantpenctrat,eaqueadinuicemconnecl:it,hicomniainiplet, & vir-
tutefuaanimsomniamouetj&obhanccaufamanonnulhsDodroribusHebra-is, hic IpiritUs interele-
menta non numeratur,fed ipfum xfl:imant,tanquamglaten clementa & elementata fimul coniungcns, il-
lumque vocantlpiritummundirefonanteminriuentias&lpiritusomnesinlerccipientem. Hic ergoeft
Ipiritusille.quileipfuminlanguincm humanum mediante Naturx adminiculo tanquam alter Protheus
transformat, inquaquidemlpecievifibili, myfterianihilominusfiiainuifibiliacompr^hcndit , vrpote
mentem diuinam. ( Atque hinc dicitur homo remplum Ipiritus findi ) Angelos bonos^cuiufhiodi erat ille

dec^doC\clo(imtiuZiccha.n^sptoph.EcceAiigeliis,<iuiloqi{ekiturmmcegn'dteba:!ir &c. atque huius otficiuiri , t

CicdcCcnbizl.iinbhcas,Hk(inqaiz)MgcIusa!ir/>iamconcitutcorpori,com/UunicatMncnrat,vitaiKaiiim^i
etiamlitprauorumlpirituum & d.monum capax, nosdocctnon modolacrarumicriDtu*
dirigit.Scc.c^aod
&
rarum tcftimonium,verum etiam expenentia quot idiana, in dsEmoniacis, fpiritibus diabolicis obfeffis,
r.amprauisfpiritibusfpiiitummundiinfimuminhabitareconcellumcft , quippc qni fiiiritumaunthe-
reumautEmpyreuminhabitareobfuamimpuritatem nequeunt. Porroetiam acrin /anguinemcontra-
<5tuseftledesanim:r,in cuiuscentro.^^vtluperiuseft declaracum ) mens diuina in fpiritu fuo Em^pirso fe-
dem fuam habec, Atquehoc inultis (acrarum fcripturarum locis confirmarur. Hinc enim dixicDeus ,C4r-
'
^'
nem cumfangume non comedetis ,far.guimm cnim antmariim veflrarum reqHiram de mumi cuncl.irum bepiarnm , &de '
manu viri,(^de iiiamifratriscius requtram.xnimam hominis^qtticunquecffiidcrit bitm.inumfangutnem,fi4ndanirfiHguif ,

illitis,adimaginemqutp^eDetfaciits e.c?/jo?5.Atquehinceft,quoddictumficIob. 24.11. qaod ammavuliierato-\

nimfiutnterfcctonim voctferetur,& Deusimdttnn abirenon p.itt.itur. Ac fidiceret, Anima pro violationefuiipfius
&:tabernaculifuieftufione&c. Quibusliquetinprimis^quodaniir.afeu vitafitinfingaine,deinde,quod
fimilitudoDeifitinfanguine,vtpoi:equiftabihturaverboinquo eft vita, atque hanc ob cauCim punitio
leileriliima ordinatur pro iis qui tcmplum nat ura: acque anima: facrarium violai-e aggrcdiuntur ; Nam li-
cetlanguis fit vifibilis aer,tamen in eo (pecies inuifibilcs inhabirare videatur vtpotc mens , A ngelus ani-
, ,

ma,&:lpiricusnraihbi!iSihorumomniumreceptacuIumpro.ximumeftaer, vtfanguisnbaereprocreacus,
eft eorum vehiculum remotum atque exterius; Sed quod anima fit in (anguine px hoc lacrarum literarum
locopatet,vbidicitur, Quicomedmtfingttinem.confirm.tbefaciemmeaiiicontraanim.iriuiliiis^a^dijpcrdameurnde ^''i7xo.

populofuo,qttia animacarnis mfangutneesl,&ego dedt iiUim vobis vtfif.r altarc in eo cxptatispro .imm.ibus veflris,&fan-
gnispro anim<pi.4culo,ldcirco dtxifilijs ifrael, non antni.t ex vobis comcdetfanguinem:fi igitur in venatione aut aiicupio quis
ceperttfer.imve!atiem:qutbt<svefcilictti!men,ftiiidatfangiiinem,&operiatilLiiitcrra,,;t!iinaenimomnisc.irii;seHtnfan-
^HHe.Sedaudiamus{ob(ecro)quidhacinreloquanturphi!otbphiantiqui,duiinitatist!tuIoinligniti. Alii
volunt.quod vitx vigor pra;cipue in humoribus cholera; &
langui ne confiftac in (anguinc inquam vc per
:

vniucrfumcorpusdifpcrgatur, &
in choleravtin fuoa^ftureddaturviuacior, Mercurius Trihnegiftus
Sangtttnem ejfe vttdfeu aium ciirruuliim,tta vtmouente vita ad eius motiim tmpi ilatur & vebtculum, atj~aiiguineinjlui-
dumhacvttaprit!atum,coagttlanatquecongelari&qt!afimortuume.viJicredicit.Em[^cdoc\esvmt ritdifeuariimdprd-,^
ciptiam incordeYoCait,hoa^ypermod!imfanguiiiis, AtEpicu]:eihocnegmz,<i:.-[oni:ancorde in Crocodilisextra-
6lo , vitam nihilominus tn iis diu pernianfifte obieruarunt. Stoici agnofcunt viram ef'e in coide, verum o-
mnimodoneganteacordiadelIerationefanguinis,iedvirtutelpiritus,hocq', videcurluculenterChryfip,-
pus dcmonftrare.AIii cum Moyle in hoc con uenientes,allirmant,ab Oraculis elFe prohibicum vetitum, &
fanguinem creatur^e comedere,vtpoteinquoeftciusanima; At vcro mca quidem kntentia faciilimum
eftpacematqueconcordiam intcrhos cmnes philofophos producere,eo!queinuicem conciiiare.Nim
qui dixit,animam eftein corde mediante fanguine , veritatem dixit,nsc quidem qui eam in corde efte ra-
tione fpiritus afteaerauit,mentitus eft,quia vt Ipiritus a;thcrci portio feu anima ca^leftis^cft in {piricu mun-
dano,ficetiam&illefpiritus ineftinIanguine,cuiusvalafuntcor&hepar. Nec quidem (equitur Epicu-
reorumratio,quodabIatoCrocodilicordeftatimmoriatiuanimal,quoniamvisvita: pcrvenas&arterias
invniuerfumcorpusdilfunditur,nonenimfequitur, quodideoarborvirclcensftatimmoriatur, quia ra-
dicefuapriuatur,namquandiufanguisinp3rtibus animahs mouere percipuur, tandiuvitain eoperma-
neredicitur.Concludimusergocxhis,quaEdidafunt,quodverbum fitcuiusIibetreicentruin,finequo
perdurarencqaic,& quodmens diuina in homine fitin{pirituangehco,&ille /piritus intelledualiseft
inanimaccelefti,&animacccleftisertinaereinuifibili, &aerinuifibiliscft in aerevifibiliquieftfanguis,
Y z &Yan-
 1J2 Sed. I. Port.lII. Part.III. Libcr II.
&(angai$efl:in corde&hepBtcatqiieliacrarionc.inimapoteftdiciefleincorcletam ratione(angninis in
quoeftmcdiate,quamrationefpiritus, inquoincftimi-iiedi.-ite. SicetiamDeuspoteft diciinefliefpiritui
humano,(angiiini,&cordi,&perconfequenstaiTiinMicrocofmovbiqueefrequamin Macrocofino. Vn-
de ab Apoftolo haud inconfulre dt^m eH homo Tanplum Spintits Sancli.
Hisigiturira(ehabentibuscuidenseft,quodanimafine(piritufLio3Cthereo (quieftqUAfivitxhumi-
dum radicale ) nec ille , nifi in fuo curriculo,qui eft aer mundanus , neque ille line fiio vehiculo , quod eft

Humanusvifibiliterconden(atus,quieftfanguis,nequcincorpusingrcdi,necinipf >mouere,ncctandem
abeomortisviolentiadifccderepo(fu,quoniam('ingui5aeri,&:acr.Ttlicri,&.'actiicr.i:uma:lucid3efcuvitali
vinculis natura: adinuiccm ita adligantur,vtvnum fine altero in hac regione clcniencari inoueri nequcat,
imo quaelibet pars (anguinis talem habet ad (uum totum rc(pe(5lum, dum anima in c. pore agat , vt illa ct~

iamre(picitur afuo toto.namfpiritus aereusafuo(imili(prout(atliquidodcc!ar.iu.i.in vnguentiarmarii

efFedtUjdequo infiaj nonminusdiuidi poteft,quam animx-parsaiuoroto,vndecum d':{iiimc(\,q!iodjni~
I#t.i4.i2. fw^/wffr^fi^orwOTPoaffrffw^nonintelligituranimam.incajfcdintcgra^cum^iiis vchiculis -!irfibilibustarnj ^

aercis,quamiiiperlunaribu5,qua;quidemvinculoadiTiirabilivltimofiiovchi^culofinguini videlicet adli-

gantur.Atque hinc proiienit,quod fi quis tranfcat per locum in quo homo cft intetfeiftus , aut vbi mortui
autintcrfedl:icadauernouitcroccultatur,ftuporeatquetimore non:iimquamafhciatur,quoniaminaere
quieftiamvltimumvehiculum,inquoanimainferfcttivehiturJhuui(niodicxdcperturbatur,&(pe<^ri5
lic cumfpiritu mterno hoininis cranfeuntis (e iungcns i-
horribilibus &:rremcndisvndiqi circund.itur,&: ,

pfumctfimilib'' tigurismu!fibilib'afficit,vndctimorincutitur,n.innamtc!Kre(tn.'.turx(pint'',vtimprei-
fionesextcinasetiaminui()biles,facilhmerecipiat,atq', hincotitur,quodfifenfusvifionis(piritusproptcr
longaa'gritudinem,euadatdebilis,etaerfatisdenfus proipecu!oeimfciuiat,itavtquistux facieii'n.igine
ineopercipercqueat.quodquidemnonmodoab AriftoreIe&: Alberrolcnbitur, fcdetiamamt ipiocjua-
damfebtipericulofalaborantccompertumeftverum. Exquibuseuidentcrliquet,quod.aer, quiefl.inim:T:
interfedi (edes , &
currus , nexu infeparabih relationem habcat ad (anguinem adhuc in cotpore dcfundi
remanentcm.Nonnehoclucidedeclaraturinreis,namc.Tdiscon{ciispia;fentibusc.adauerconfe(tim(an-
guinemrecentememitteie(olet , atverofiminimefintnocentcs, nihiKanguinisc cadauere cgrddietur,
quodquidem,ni(piritnsaercus anima: receptaculumadcadiucrhuinfiTiodircIationcm haberet,pr.Tft^a-
retnuqu.\m,nam(piritushicacadaucris(anguineminimeadhuctotalifC'-(epaiat(ismetucjua(ipercullii5,
.incorporemouetur, &motuhuiufmodifubitaneofanguinem coiigelatumliqucfacit calore (uimorus.
Porroetiameftludatioquafiatquecontentiointcrlpiritusinterfecti & intctficientis , qu.ilis cr.u intcc

IpiritusEteodis &Polynicis,quibus(emuicempugnainterficientibus,etiamfpirituseorumignisflanuna
permifti,fiammam ai^amma diftmguere vidcbantur. Nam proculdubio ipfa animadefundlorum in aerco
(piritu tanquamfuo vehiculo,etiam acadauerefeparafoinh.ibitarefolct. Vnde & paftionibus fimilibus
poftipfiusacorpore(eparationcm,afhcitur,quoniamfiominispa(lioncsnon.acorpore,quodpcr(eeftim-
mobile,(cdafpiritulublunari, quo abanima tanquam paffiuo ab.agenteimpu!foturbidei.\: penieriemo-
uetur.(S:inmotufuopa(fioncsexagitat,inl^uentiisfatalibusgubernatas:Namanimatampurain(e cxirtir,

vtniliabhuiulmodi(piriturebelliarticiatur,fuauitcr&benign;agat,cil:enimfpiritus(^iblunaris,&non:c-
thcreus,quiadipirituscainmalignosquambcneuolosrecipiendosparatuscft,qiiibusaiitjerruiba-ur,aHt
pacihcaturanim ^namcoclumnaturahtcrmutationibusnoneftiubieclunijquiaclenifnteragirinfiiofpi-
ritu,atvbiad:;oneseiusmalerecipiuntur, perueriieruntipfarumeffc6tus,(cdvtv|'r .i.ihucproceda-
niusininquifitionehacnoftra,inquitMerc.TrifiiKp.(^rW;f/WirmHwnffwyf //)/.iW,ji^;/;.'//' infitng;>inm &
fimM.io.
^fijjjj^ jjp,j,i^ijc(,,ftr4baturA^orrodiciU(]tiodaiim!a(i[rcieptMiiliiw Mi:ntts,Cjrqi:fldJpirittuJitindiin:entimiiin!mK,
(hirttuimveroreceptactilumf.tatfangutmn, namfptrittis;>iediantibiufuistiiTirntfc^cntiis,nonaliteragitinfangtimcmy
qttamantmatncorptis,feHCoehimtnterram. Stmthscttam re(l>eclus habctiir inter aniinam C-Jpintutn , inter meittem &
atqueantmam. \'i:\deconc\udit,qt<odjptrttmtncorporeperven.isarten.if:j!ii.favguiii:mqucdiffii]iis,animal vndique
(ieat,molemqtiecorporisfuJpenfamfujltiicat,&araimferat.Ar:que3.\ibicoaci\id\z,quodvtammaincorp!tsptvetr.ire
nonpotuit,ntfimediantefftritti,itaettamtci)rporeegrcdtneqtieatnifimediaiiteeodemfpir:t:'..thvehictilo,necqtiidempcte!t

jllefbintiis ita a faugutnefeparart,quin adfangutnem ctimjitfuum vehtculum habeat rdattonem , qtiod etiam dtff<ilmone
naturam tnutfibilem &Jptntuakm coniiertetur. Atqueha:ctftratio quod anima: dcfunftoruni quan-
iu ftiam
doqueappareant,hominibus, atciueiterum victu quafiocuh cuanelcant,nam vtnubcsvifibilisniliiila-
liudeftquamaer conden(atus&contrad:us,quxitcrumdilatata,infiiuefIeinuii:bilc,cii.imnuilaphiMia
apparentediiroiutaconuertitur, ficetiamfpiritusifteanimacvehiculum .cumlpiriruBngn.ni^ priori i.iin
putrefactione artcnuato,&in acremirauifibilcm reda^lo, invaftaniundicauitateconiunclus, &hucat-
qucillucinfpirimmundanonatans.fubitofecontrahcrc&contraCl^ionchominibusvidbilitercoinpafrc
loIet,in eadcm forma &
cfhgie,qua corpuserat,dum vefcali fruebatur aura,cum hoc (ir certum,& philo- .a

fophiscomprobatum,quodnullafigurafitincorporahbus,quaEnonciMt ptius lu fpirituahbns, necqui-

dcm eft ahqua crc.tur.x crtigics hic in terra,qu.T in calis non erat prius tefurmata:(icctiam(pitifus Sainuc-
lisverus &
non pr.tl^igiofus apparebat Saul regi,videlicet condenfationc fiii (piritus inuifibilis,in fpccieni
vifibilem,quifubitoperdil.uationemiterum inuilibilis eratfadus. Sic ctum corpus Eh^ (pintualefa-
ftum transfigurationc cum illo Moyfis Chrifto ApoftoUs apparcbat.in moute Tabor. Atquc ctiam iU
&
hid
 De Myftica Sanguinis A natomia. 13 5

liidCIiriftipoflreflirreiHoneniinmedio Apoftoiorum contrahendojfcilicet fpeciem fuamfiibtilcm , il-

kraq ue condenfatione viribiiem reddendo, comparebat ; At vero cimi eiiancfcere voluerunt hoc quide m
dilatatione & fubtiliationefubito fecerunf, nam iuxta illud D. Pauli a corruptionefumxcrtmradnicorraptio-
tiem,acorporeadtfpoJitmead'mcorpoream&JpmtualemMmcigit]itzccidit,\tl^inms etiam mortuorum , catia-

ueribus ceremoniisdefund:isconuenientibusdeftitutis,autipforum(anguincprcetermodum&violen-
tertradtatononnunquamvilibiliterapparereobieruentur. Dehuiufi-nodiapparitionibusinnumerabilia
exemplahocinlocoaIIegarepoirumus,{edquiaaliameauocant, hiftoriamhanc vnicamdefimilieuentu
quodautoripra:di6tonoftroIecretumanteadefcriptumquondamoperantiaccidit,vobis.iperiam.

CAPVT VI.
De hijloria admirahili myjiicumjanguinupojl mortem alicuius cumj^i^
ritu <(5r antma eiusdem nexum demonjlrante.
AN huiufce accidentis conftellatio aliqua c^leftis,aut varia operandi ratio aut hora eleftionis in opcris
primordiojvelan rarione mortis nonnullorum ipforum ex quibus ianguis erat prius extral:us,aut in
longamateri(anguineaeputrefad;ionehuiusreiiamrecitand2cau(aeflet,prorfus<Scip(eartifex,i5cego,&
multialiitamocularesquamauricularesteftesignoramus&ignorauerunt. Sed autor iilenoftcranteaci-
tatus,in ciuitate Lutetia iuxta locum illum qui dicitur le Tmp/e,muItorum
amicorum fuorum inftantiis o-
pushoc(eufanguinishumanianatomiamchymicamconftantereftaggre(rus,Sanguinemigiturabamico
fuoaccepit,quiperbienniurainolIabeneobturataputrefadionemeftpairus,eratq; fanguisilleex vaiia-
rum perlbnarum brachiis emifius atq; extradusjcxordium igitur huic (iio operi die quodam Saturni, ho-
ramcirciter nonam,vtpotequa:celebranda:Mi(Ta:communis,fecir.Perintegram(eptimanamvariosignis
gradus (vt(upradeclaratur_)ob(eruando intentionemhancfuamignecontinuo perlequitur. Intereavero
temporis die Vcncris fequentc,circa mediam nodlem,artificehoc noftro in cubiculo,fuo laboratorio con-
tfguojledo incumbente interibmnum &
vigdiam, dum interea plenihmii (plendor cubiculum ill uftrai cr,
quod&eratin partedomusferefuperiori,Ecce , exortusiubitomugitus horribiIis,boum mugirui,aut
Leonis rugitui fimilis,quoaudito artifexillc attonitus in ftuporem , &
fudore frigido vndiqi perfluens,(e
inIe(5toquietum&immobiIemretinuit,finitoq; illo(bnoinlaboratorio,(ijbito mter ipfum&feneftram
nebulam quandamin formaoualicondenfatam pro(pexit,qu(jpauIatim eftigiem humanaminduerecom-
pletevidebatur,cIamoremq;aIium&acutume(ficiensfubitoeuanuit.EtcerteIicethocquibusdamincre-
dibile videatur,attamennon &
modo nobiles in cubiculis proximis,imo vero holpes ipfe cum vxore,in i-
maregionedomusiacens,verumetiamviciniinoppo(itaplatespartehabitantes, tararugitumquamvo-
cemdiftindleaudiueruntjatqueetiamnonnulIieorumeiuldemvehementiaexpergcfadtiiunt.Atveroar-
lifex in hoc fe folatium inuemlTe dicebat,quod Epiicopus ille , a quo (anguinem hunc ptKparatum , (imul
atque (ccretum ciufdem accepit , eum prjEmonuerat, quodd eorumaliquisaquibusfanguisextrahe-
batur,rempore putrefaftionis moreretur, eius (piritum (^pe in artificis obiedto cu perturbatione com-
m
parere (blere. Porro etiam dic craftino videlice t die Saturni (equenti, R etortam a fua fornace (uftulir,leui
clauis cuiufdam pulfatione confregit,&in eo caput fanguinis mortuum inuenit,caput (inquam^haud ine-
ptemortuum dicendum,quomaminreomnividelicetinfacie,oculis,naribus, ore&capillisquieranra-
liquantulum rari & aureicoloris,caputhumanum rcpraefentabat. Atq; huius etiam rei quamplurimifunt
tcftesoculares,videhcetamicusmeuscharillimus,&virnobilisatquefidedigni(Iimus,DominusdeBour-
daloncprimus Ducis Guillia: (ecretarius,qui de hac re literas mihi in Angliam mittens fuit in cau(a, quod
partim huiusreicertitudinis cognoicends cau(aatquepartimaIiisnegotiisparticuIaribusmotus, Lute-
tiamprofedusfuerim,vbihiftoriamiftama virisgrauibus&honeftiscoraprobatara &
confirmaramau-
diuijvidehcer a domino Menanron in illa domo tunc temporis viuente , a Dodore quodam in raedicina,
abho(piteinius,&multisaliis,vndeliquet,quodinteger(piritusilIiusviEi mortui, iftius (anguinis exicrui
in vitafuaextra6ti(piritum relationeindiuifibilirefpexerit, itavtigne cruciata fangmnis iplmsportione,
vna ctiam (piritus eius e corporc exhalatus propter continuationcm (ymphoniacam vnius ad alterumper-
turbatus & vexatus fucritjlcd & hoc experimentis (equentibus optime explicatur.
Capvt VII.
^DeBxferimentonotabiUin quo eximiainterfanguinem tfangutnem diuer-
Jorum n/irorum connexto t^Jympathta expiicatur:quo ettam
hiJiori(fr<ccedentisprobabilitas con-

rmatur.
fi'
A Quodam Duce (eu Capitanco magnanimo,natu nobiIi,belli gnaro,natione Scoto, nomine Hamble-
^ ^ton,inrebusoccuItiscognofcendisftudio(b,inregionibus exoticisoptimc vcrfato^vita, condirione
&iidehonefto,nobilicate&diuitiis6tisfaufto,fidehteraccepi,ltaluraquendamcuifiuein pugnafiueac-
cidete aliquo alio nafus erat cxcifus,a quodam captiucpaupcrtate
mi(ero,pretio prius pofito, impetrade,
V }
vtvul-
 s

254 Sed. I. Port.TII. Part.III. Libcr II.

vtvuliicreinm.igiscamofabrachiifuipartcimpre(ro, locusillcitareccntcrfiiuciatus,nafonouitercti'ara
mutilatoreudecurtatoapplicarcturjiocqilincvllafeparatione.quoufqimcdicametorumpraefidiogluti-
netandemtirmoinvnicanifubftantiamcontinuam vnirentur.quo quidemopcretemporisdiuturnitate,
&
non fine vtriufq-, patientis incommodo tasdio ad exitum pcrdudo , ofta carnis fatis grandis incifione cx
brachio dcmptaefl;qua: poflea in nafi prioris cfiigiem reduda eflfcalpello pai tim , partim dcbita tenuifli-
tna:pIambilamina:applicatione;atqucitanafunilatisdecentem&:ornatumpo<Iidcbat.
Eucniebat autcm,vt lapfis ab eo tcmpore annis quibufdam mifer ille qui carncs fuas pretio vendidit,
mortem obirct.quo ctiam temporc obferuatum ett.quod pars illa nafi mutilari,qua;a dcfundlo dum viiie-

ret pecuniis empta cfl primum languefccre ac tum pofliea putrefcere at que gangrxnare occcperit
, , , ita vr
carnem putridam viq', ad illam fibi propriam pertingentem fcalpcllo aufcrre coadus fuerit. Huiufmodi i-
gitur obferuatione & expericntiaalii,quibus accidcnte aliquo decurtati fiint nafi, brachiura fuum propriii

vulnerarc.eiq; nafum mudlatumapplicarcfolebant,&quamuishoc non nilicxtrcmolaborc&tajdio lum-

mopra.'flarcpotuerint,tamendupliciscommoditatisexpc6tatiopatientiamingentemiisimptcflit,vidcl.
non modo mcmbri dcfciliui rea?diticatio & refeftio , fed etiam eiufdem in eodem flatu vfqucad mortein
eontinuatio.Ex Uuiufmodiigiturcxperimentofatisluculenterexplicatum habemus, quanta fitinterfin-
guincm vnius&a!teriusrclatio,iTiultomagisinterintegramfanguiniseiufdemmaflam,&portiunculam
abeodiuifam,quemadmoQum invnguendArmariifcumagnctici myfterio (de quo infra aliquid dice-
musjabundeexplicatumcft.Expcrimentumergohocinterltalos fatisnotij&familiarccratcxpcrimen-
tialteriusraomentihaudexiguifundamentum.quodetiam, vt quidam mihi recenfuit,apudnonnullos
[am Italos quam Germanos hodicrno die in vfu habetur Experimcntumautem eft huiufmodi.
:

C AP VT VIII.
*J)e quodam Experimento ab occulta fangmnis cum fuo Jtmilt Jympathiadependente,
mediante quo ^duorum hommum per longum interuallum ab mmcem diftantium
fenfus ( nuUis literis aut nuncijs intermediantibu4)faciUime
difcernipoffunt.
EXperiraenmm fdixi) prxcedens erat huiufce conlcqucntis fundamenturo.nam cum tantam percepif^
fent nonnuUi ingenio acutiores ly mpathiam inter carnes vnius hominis &
iUas alterius , (" quarum o-
rigoatqjnutrimentum erat fanguis)hanc abocculto fanguinisvtriufq; fpirkuprouenifreanimaducrtc-
runtjNam fi anima: fedes fit &
fpiricus, vt fpiritus fedes fcu vehiculum ht fanguis neceire eft quod huiul^
,

modi fympathiain natura a primo adorefeu agentc inprimis procedat,cuius currus & receptaculum me-
diatum eft fanguis,& iramediatum fpiritus inuifibihter per fanguinis mallam vagans.
Hincigiturremiftamhocmodoaggrediuntar ,brachium feu locum aliquem alium autincifione
vulnerant,aut cautcrizationc perforant, vulnercq-, a liio fanguine aut matcria raucola optime expurgato,
&incarnareincipienrefocius iftius virificfauciati, velexdigitovclalio aliquo loco nonnuiiaslanguinis
guttulas vclincifionc velpundiionecxcraheredebet,cafc];inalceriusvulniis infundere, vtobcuratocuin
craplaftroaIiquoforarainc,fanguishicinfufascuralaiiguinevirivulncratifcrmentari,& tademvmripof-
fit.Atliquisobiiciat,fanguincmifturainfufum,vtpoteextrafuumlocumproprium,putiidumfieri,agno-
(cimus, quodfanguinisfubftantia, nihilhuicnoftrooperiSympatheticoconterrepoflic, (cdfolummodo
cccultusinfmguineillofpiritus , mediantcquoanima vniuscumanima altctiuscommimicarevidetur;
Namfpiritusfpirituifacillimenatur.-eglutineconiungitur,quoniamnataranaturala;tatur&gaudct. Vt
inguttaaqu3cfeuargentiviuigranulavidcmus,quxluototiinfeparabiliterconiangifolct. Curato igirur
vulneremorefolito,fecrctuminhoclateredicu;it,vidclicetquodfi cicatrix vulncrisai.uvcl aciculapun-
gatur,Iocusfeuparsalterius,aquofanguisfuitextrad:us,longpvtcunq;avulncratodiftan:ibcandcmpun
diionemftatimadmirabilifpiriruumlympathiaperfentiet. Qnodcumitafit,rcraefIe facillimamconchi-
dunt,mcdiante Alphabetoquodam,remaliquamcuiufcunqucnatura:autconditionis,intcrfecomnnini-
care. Verbigratia pro licera A.pundtio vnica iic imprimenda.pro B.duac,pro C.tres, &
fic in cxteris. Imo

veroaudiui, quodtamfortisfitvirtutccommunicationisiftiufmodilanguinis confenfus &nexus , intcr

(piritum vnius atque iUum alterius,vt raoricnte horaine a quo fanguis eft cxtradus , neccfle fit , naturam..
(anguinis in vulnere infutam etiam incifione eradicari,nc locus putref car,& tunc poftea more priori cofo-
lidandum cft vulnus. Dcniq; iftiufmodi fanguinis cuni fanguine confenf us , admirabiliter in illa vulncri
per vnguentum Magneticum curacione explicatur.de qua f</).ye(/.fufhcicnter ( volen te Deo ) agemus. Por-
roctiam fympathcciccchuiufmodioperacionisprobabilitas per expcrcillimam illara de lapide Magncte
,

conclufionemadeoanonnullisebuccinataraconfirmatur.vircucecuiuscommunicatiointframicosdifli-
tis locis viucntes eft fada.Huiusautem rei my fterium (vci mihi a quodam meo amico reuclatum cftyficac-

cipite.

InpromptuparandxfuntduaEtabulxjcqualiter quadrata:, a quarum cuiuslibct centro dchnectur

circulusacquahumdiamctrorumatquchorumcirculorumareacmoreinftrumentiinuismarininaurisper
quara neceflarii quod Angli vocant thi fca Cew^4^,Galli U
Coni^as marine, excauari debent: Hi autem ci rcu-
h ca->
 DeMyfticaSanguinisAnatomia. 135
caiii perfunclum duobus diuidendi
li (iint diametris , ipfos in parres feu quartas quatuSr diftinguentibiis,
quorumdiametrorumcxrremitates fuperconcauitates fe extendcntes indicarequatuor mundicardines
eupartesfolent,videlicetOrientem,Occidcntem,Aquilonem,Meridiem,qUcepcrN.S.E."VX^. inconca-
?c
itatismaroinenotarifolent. Tuncfupracauitatemexvtroquediametriextremitatis latere inanguloo-
nentali per E.fignato,quatuor exprimantur lirers prim,a.b.nempe cx vno latere c.d. ex alio ; Similicer &
ex vrroque latcre cxtremitatis S meridiem denotantisjdeicribantur, E.V.& G.H. Atq; eciam ratione pr^-
cedenti.inextremitatcW.occidentemquartamindicantejCollocidifuntlitersI.K.L.M.Deniqiliterxn.
o.r.s.mexrremitaceborealiperN.defignata: DeniqueprsparandaE funr dua: acus eiiifdem dimenfionis,
qu2 ambx cum eadcm magnctis portione tangi debent.qu^ ita prseparatSjConcauicatis centro morecom-
muniapplicandaefanr.PorroetiamtintinabulumdiligcnsconcauitatiitaeftadaptandumjVtacus parsan-
ierior,conrra illudpuKans, vnum vel alium amicum de tempore interlocucionis admoneac. Huius rei de-
fcriptiohic fequicur.

Quo fa(fto,in promptu habcnda funt duo inftrumen ta ferrea ex fcrro (epties vel pluries fuCo confe-
,

Aa,quorum dimenfio debcr eire ad pollicis magnirudinem in rotunditare, & cuiuslibet eorum extremita-
tivnicaE,ligneumquoddammanubriumapplicabis,quo finemanuslaefioneidinignecalefadlumretine-
requeas: AltcravcroeiuscxtrcmitasadformamRhombi feuAdamantis quadratireducidebet,& fupra
iftiusquarrasRhor..bi(cribe/ecundummundipofitionem,N.S.E."W.id eftSepcenrrio, Meridies, Oncns
& Occidens.lraque diu teneantur huiufmodi cxtremirates Rhomboidales (eu AdamantinaE in igne,&: ad
metallifufionefeie.Tuncferrumabigneextrahendo,rerminumqueRhomboidalem deorfumtenendo,
conuerraturquartaeiusS.direileadmeridiem; &fortitcrcummngnetepotentiflirao friceturfeutanga-
tunTunc parrem eius Borealcm verfiis Boream diredle pofitam , cum illa magnetis fpecie Theamedes di-
Aa.Ccuius proprieras eft, Aquilonis a parre aerem attrahere) perfrices;poft hsc applicata,vt antea S.adMe-
ridiemeleuetur,quarta Rhombi.E.verfus Oriencem,& cum Adamance eciam permulceacur. Deinde , le-
cudum eandem ftacionc^^S.fcilicec refpicience MeridiemJ verre quarram.W. verfus occidenrem, & frice-
turmorepr2di6to,quofa(5to;fu(pendanrurduoferreaiftainftrumenra,exrremicaribusRhomboidalibus
deorfum refpiciencibus,quoufque complecc refrigefcanc. Ac tum poftea cx lignis quibufdam bonis,paren-
tur manubria duo,ambabus ipforum cxtrcmitatibus affigenda, Effigics huiufinodi inftrumenti eft talis.

S
^ j;^wAJ!-yW 'i
'

^^ > -. .11 '^^-^vWK-'mwj;w ^

wmim/M/M'j/y.7r//jZ77:zy7^.

tJWAKWM-ium :-

Nota,quodfiacusexprjEdi6lisduabusvnicaab aliquohorum inftrumentorum moucatur, tunca-

sSionemhabebuntambseadinuicem Sympatheticam ,ctfi vna abalceraper^o. aur 50. miliaria fuericdi-
fl:ans;navircushaEcSympachetica,eolatiusfeextendit,quomagisfacultate&fortitudmeexuberatmagnes.

Operatto ergo huiuswcdieji^

DuoamicifiiastabuIas&ferreainftrumentapoiHdentes^fic inuicemconferreiblenr.vitrumplanum
concauitatem circuliatq; acus obtegens,auferi-edebenr , quo fafto cum fuoinftrumento ferreoad tinn-
n3bulumacumattrahunt,arqueitapulfationcacuscontiatintinabulumfonusedetur,cui&rintinabulum
tabulff amiciabiencis refonando eciam refpoildebic. Acfi abfens non prorfus fimili pullatione ei rcfponde-
rit , reiterecur hxc eius puKario rali tempore , quandoamicum diftanremfuie tabuljepropmquiorem

cftcimaginatuf Jiabitoauteminteripfosfigno , tunc campanellas aufcrant ambo, (namtintinabulalunc

pro artiftarum placico velauferenda vel addenda.
)
Ille qui prima facic mocionem,debec concepcione fuam paucis verbis conrrahere, atq; eriam verba eius

pauciiHmis Iiccris;Tunc eius abfens amicus fic c5pellacus,carca habeat paracl & acramencu, ad liceras illas
colligendas,qu2Eperacuaflignanturautdemonftranrur,qindicatiofit,duccndoacuadquartavbiprim.i
btcraeft,ac'verodudio,ficvirtuteinftrumeciferrei,appiicandoiIlaRhombifupficiemadacu,qrerpondec
V 4 adilL-im
 z^6 Sea.I.Port.III.Part.III.Liberll.
ad illam quartam,in qua literafuppofita ineft , Et fifitprimalitera in ea quartaacum ducitadeam non rrifi
fcmel,li(ccunda,aciimbisadeamqunrtamreducit,fitertia,terA'ficincaeteris.Sedhuiufmodiacusduftio
dcbet confequenter &
fine intermiffione per i.^.auc ^.vices fieri.
Porro eciam amico abfcnci iifdem mcdiis reipondere adamici prnefentis interrogationes &petitione5
licct.
Hoc fecretum ego ipfe me nondum expertum efie fateor,eiu(dem tamen probabiliras eft valida,quo-
niam per fpiritus raund.ini fympathiam in rebus variis fitam maiora adhuc longc pofle pra^ftari teftatur
expericntia,vccunquc mihi hoc fecrecum pro vero & experto ab amico raeo dodo, &pro fidein exiftima-
tione haud exiguahabito,datum eft,quod hoc in loco ideo ledori fignificare decretum eft, quia fimilis eft:
iftius experimenci ratio illia nobisantea recitatae, ita vt vnius difpofitio dilpofitionem alterius conHrmare
videatur.VtenimfpirituminianguineinelTefupraafiirmauimus, eumqueperrelationemexadliffimanu,
hocquerationcfpiritusiuimagneticiad diftans permediumaeremradios fuosadfuumfimilctransfcrre,"
ficetiamlpirituslapidismagnetisperferriporostranifufi eandem cum fuo fimiliabfente mediantcacre
aftedlionem &
fy mpathiam habere videcur.

Ego vero de lapide Magnete.candidi coIoris,& venis repleto in ciuitate Auegnionenfi,cognoui duo
inftrumentahuiufmodijfadtafindendomagnecempervenameiusalbicantem, vnamque eiusparcemca-
buIsvni,aIceramveroaIceriadaptando,qaorumacusvniusintraciuicatisma;niamouebat, ad motumil-
lius cxtra Sed an vis illa magnetica per longiorcm diftantiam fc cxtcnderet,hoc nekicbam.

Deniquehuius operationismagnecicaepoffibilicatem confirmarc videtur vnguenti magnetici vis

atquepotentiatotiesamukisexperca&e.xploratajdcquacap.hocfcquentifufiustradlabimus.

Capvt IX.
*2)f yaria ynguenti Armarijpu Magnetici com^ojitione ^froprietatey <is*fyni-

pathetica lUiits verfanguinem operatione.

EXimiaeftincerreseiufdemnatur2{yrapathia,quemadmodumdi(pofitionum inter eascontrariarurti

anripathiaadmirabilis,quodquidcmhominibus infcicia obrutisimpoihbileprima frontc videretur,
nifiinfaliibileshuiufinodi nacurarum proprietates , in rebus diuerfis ocularis confirmallet expericntia',
Necquidemexcrahominisnacuramquicquam inuenicur,quodrerumfympachiam magisarguat, quam
fortiffimaipfius magnecis ad ferrum relac;o,eiufquead ftellam polarem afFccSkio; Ncc certe (vt ad hominis
&
regnum perueniamus J eft quicquam quod (vmpathiam compalllonem inter eum atq; partes vitali fuae
,

di(pofitioniappropriatas,luculctiusdemonftret,quammanifcftaillare!atioquiob(eruature/reintervn-
guentumex(anguine,aliifquehominispartibusconflatum, acvulneracum, &incercruorcmavulncrato
cffu{iim,atquefanguinisma(Tamqua:in(auciatocorporeadhucrcferuatur, vnde viacompar.icionis incer
magnetiseffei5lus&illosiftui(modivngucncifad3,(vcpocequifuntfimiUimi,) vngucntumhocmagncti-
cumappellatur.
Ptimumigiturcompofitioniseiuflem ingredicncia acque menfuras ipibrum vobisexplicabimus,
atq',effedfusillosquosprax!satq-,experient .i,cciamftulcorummagiftra produxir,defcribcmus,quo faci-
husdepartibushumanisinilludingredicncibusdiiudicarepoifiris. Dcindcnaturalcsopcrisiftiusocculti
&{ympatheticiracioncscxingcniimei,quaIequaIeilludiit, (acrario (eu myrothecio dcpromcremiluli-
ceac,quo reuera vobis qua:nam ficanimi mci hac in re lcntc ntiaatq; opinio,brcuibus oftcndam.
*

Compojitto efi huiufmodi.

Rec.Mofca: feu Vlnea: ex Caluaria hominis diu fufpcnfi cxcrefcentis.vel pro defectu ciu(dcm,dc of^
fibusfu(penfi&Iaqueopr.xfocati,aeridiuexpofitis&concrecis,fimuIacq;Axungiaehumanxan.^ij. Mu-
mii,fanguinis humani,Boli Atmenici an. jj. Olci lini ^ij.Terantur omnia in mortario^uoulq; m vngucn-
tum reducantur fubtile,quod in capdilam eft reponendum atque lagaciter pro vlu referuandum.
,

VidemusergoinhuiufiTiodicompolitione.vngucntumhocexrcbus humansnacurxoptimccon-
uenientibuscfreconfIatum,&percon(cquens,quodmagnumadeius(anitatem &exiftcntiamrc(pccfum
habeat,quippe ad cuius compolitioncm (anguis primo loco c6currit,in quo fita eft vis vitae.Hic finquam)
adfunthominiso(fa&corumc(fenciainformamo(ca;(eu vfncxexcrcicentis hicipfius caro inMunio (ci-
licet ex carnc & balfamo confcdko,hic humani corporis pinguedo cum citeris ad vnguenti iftiufinodi pcr-
fedionemconucnit,atquecumhisomnibusfanguis(vtidid;umeftJpermi(cetur,quieratpra:di6forum_.
omnium origo & pabulum,vtpote in quo vicac (piritus & &
cum co ip(a anima lucida delitefccrc occ ulco
,

morcagercfolcc.lcavtintegra corporis humani pcrfeftio , ad huiuscc vnguenri preciofi confeftioncm

concurrercvidcatur.Acquchinceftquodrantusfadusfitinterhocvnguentum&corporisvulncratiian-
guincmrc(pedus:Namncce(Ieeft,vt,aIiquid(anguinisfauciati, ctiam exvulnerisprofunditateeliciatur,
qucmadmodumexfcquencibusmanifcftcGxpIicacur.
Cum
 DeMyfticaSanguinisAnatomia^ 2..-^
Cnmigitiu-vulnusalicuiinfligitiu^autinftrurnentiim vulnerans cruore perliturneftrecuperandum
iiUtpro defeduilliuslignumaliquodacutUminprofundumpatorem, vbi vulnus dehifcit
eftimmitren-
dum quo fanguine intingatur. Illud igitUrinftrumentum
fiue lit enfis,cultellus,fecuris feu
deniq; lignum
,

aIiquoditafanguincinfcdum,adlocumcapfulx vtcunq;apatienreelongara:reportarid(.bet,deindein_.
vnguentumimmergatur,&ineoitaadciuationiscomplemcntumrelinquatur: Intereatemporisvulnus
fingulismatutinistemporibus, recenti panno linteom proprio patientis lotio madefado licraridebet.
Atque ita ( Deo vouentc ) fine emplaftro finabitur. Eft autem hoc in fiuciatis expertum, qui abipfo vn-*
guentoperio.autio.milliariagermanicadiftabaAt. Prodeftetiam&aliisdoloribus,vtpo'teilIisdeutium
&fimiUbus,qui.iprauafanguinisdi(pofifione prouenire obleruantiu. Irem fi clauoequi
cuiufdampes
autperfabriferrariinegligentiam,autabalioquodamaccidcntevulnererur,lignoinvulnerisfundumim'>
capfulamfeu arculam repolifo,vulnus intrapaucos diesfanari repertum eft".
l'nerlb,&: in
Inprimisautcmincurationeobitcrhocvnunrobleruandumeft.quodineafummum&conftansre*
gimen fitobftiuandum namfi vnguentum hoc nimiscalide cuftodiatur, & vulnus calorenimio eritaf-
:

fe6i:um,velfifrigorerigeat,deeadem etiam indi(pofitione gull:abit &

vulnus. Etiam in expericntia &
cognitione quidemmeahiftoriam vobisrecitare mihiliceat. Nobilis quidam aradu eques auratus&
nomineS.Nic.Gilbourne mihifrater,vtporequifbiorem mcamnatumaximamduxir.virquicicm nemi-
ni ( vt opinor) ex nobilibus Anglia: doftrina & philofophia poftponendus,cum ex ofiicio fuo (
quod circa
nauesregias verfabatur jnauahs Anglixappnratusciincuraellet, Hic(inqu mjifto vn"-uentopixideni
plenam iecumretinens, fabrum quendam lignarium,ad naiies reficienda^cf iduftum^frauiter fecuri
cflevulneratumaudiuit,quoannunciato,lccurimcuiusacies(anguinevulner..cicrat periira protinusail
leadf-erriiuflir.&vnguentofuolecurisaciemcfuentamperfricans, eamque pannislinteis a fric^oreinu-
niens,inconclauis (uiquendam clauuml'u(pcndebat,clauioqueoftiodifctl]it,& fubito vnlneratusilleft
fblatium fenfiiFe falfas eft,& indies magis magifque conualefcere pcrrexit
At vero auodam die de vulne-
:

te fuo atque de dolorc,& intemperie eiufdem conquellus eft admodum, aftantefque omnes funt admira-
ti,quodnullaoccafioneeuidenadafa,tamrepentinainquietudine efleiaFtlidus, adfratremmeufhft.itini
defugiunt,ip(equeadluum conclauefeftinograduproperat,inuenitque(ccurimfortefortunahumipro<.
ftratanljlinteisamiculis deftitutam, atquepartem vnctam aerisinclementiajobnoxiam quare viceiecun-
;

daipfeinftrumentiaciemvnguentoiUiniuit, eamquelinteistegumentisinucftiit, &immediatevulnei:is

dolor eft mitigatus,illudque ad priftinam temperiem redadumjarqueita mox conualuit.
lamveroadhuiafcecur.uionisfympafheticxdemonftrationemnaturalemptogrediemurjVthoiu
modo ore expcrientix loquamur,cum hic fit mechanicorum mo < atque coniuetudo.fed
rationibus ab oc-
culto nat urx gremio feu promptuario decerptis.morephilofophorum huius adionis myfterium luculert*
terdepingamus.
Cumaerf vrianteleftdi(flum)fitmediumleHveKicuIumf|iiritusCuiuslibetrei, quietiameurrusf-
pfius animx feu
lucis cxleftis feu agentis primari.i dicit ur Porro etiam cum fanguis fit horum
:
omnium re-
ceptaculum,fequiturinde quodfanguinisinvenafeuarteria motus fitabip.^ias fpiritusimpulfu,vt illei*
terumaluccfcuanimaineotanquam a ventorecla agitatUr,qua:&rarioac i^miliinhoftune i foiritu in-
telletftuali in anima: ccntro inhabitante incitatur , in cuius etiam medituiMo refider mens diuina
tan-
quam princeps,imperator,atquepnmum internum agens.quodeftmundi n::-iorisprincibu:m ante om-
niafii6lum(iuxtailludEcclefiaftici,54/'/ffM<feomi.io-.jM.)
Hxcergomtiiscratprimus fpiritus mim-
daniinfUoorganointlator, primuschoidiijMonochordimuadaniimpulfor, infpiritulucidofcuEmpy-^^'^
reo femperambiens vt iile in luce ieu animaccelefti, qui etiam cum fuofpiritu in aereo fpiritu nov afitei'
,

vehifur,quamilleinfanguine.HcEcergocftrarioquodfrnguisnonaliteraeii vifibiiinexunaturxconCate-
necur,quamelementumaquxterrac,atqueiterumaerfanguinisvifibilis,aeriinui(ibiliineoinfico,quani(
lementumaqUc-Eilliaeris. Atquectiamanimalucidacumfuovehiculolucidoaeri (in quo Vchitur)
quam
elementum aerisigni. Porro etiam fe habetfpiritus intelledualis ad animam,vtfi.ibftanfia cceleftis feu x-
theieaadiltamEmpyream,feufpiritumihtelledtualem,vtDeusadfpiritumange]i,cumquovndiquecir-
Cundatur ( iuxtailludquidem Pfalmiflaregii) Dme/i'^K(f7/(5/?;i.',hoeeftfpiritu igneo. Ex quibus ma- p-j
,
"**'*
nifeftumeft,quodSanguis&vitaprimariomouenturamenfe,atfecundarioabanima,cuiusimpulfiipro- "''*
uocatur fpiritus ad cuius nutum fanguis mouetur in fua vena quod etiam confirmat Mercur. Trifmeo-
,
.-

fimitn. lo.
huiufmodifcrmone^i^K/wrf/KHJirfJi.^fwwancpffcfwJ-wjorffw/.Mm^wrrfrioBejrifnoiKrfTOW^, anmainlhintu
, & (bi.
tim lA corpore,ac tandenijpmtusper venas artertas^Janguinemq^ difftifm animal vndi^ citt , mokniq corporisfujpenjani,
fufiimt atq^ circumfert.
Ex his ergo liquet,quod quatenus fanguinis fubftantia fuo fpiritui neJcu quidem infeparabili con5Un-'
quam aer,cui anima ccEleftis ineft hocque continuo nexu , non aliter-
gitur,atq; eius fpiritus nihil fit aliud ,

quama:theraeri,inde&fequatur,quodrelatiointerfanguinem &fuumfpiritiimfitadmirabiHs&firina5
fimilitereiusfpirituscufitnihilaliud,quaaerinlanguineinclufusitaadhaEreataer;inmacrocoiino,vrpars
fiiototo,velvtguttaaquacum(uototomodoinfeparabilivnitur. Atveroqnaten!:s hicfpirituseftlaneui-
hiinclufiis eiqueadhxret, non aliter quam aeraque,fimilitcr quatenus anima: fr>ccifici huius velillius
kominisfadiiscftcuftoSjeatenusdeiftiusveiilliusindiuidiunaturaparticipatjqucmadmoduverbiPTa-
tia
 Z38 Sed. I. Port. III. Part. III. Liberll.
tiaaqua velci'oco,velherbis,vel^ntalis,autriibeotinftorumvclatramcn:oimbuta, fi in flumenextin-
dlorii officina paulatim effluat.fpeciem tamcn fliam tinftam retinebit a limpidatluminis aqua cliftindtam,
qu.-E in medio illius fluminis lincam quandam iu longitudincm protenlam dedgnare atque protrahere
videbiturj&tamenfubftantia ciuscumilla aquxflumuiis itaadligabitur.vt cum eacontinua cfle videa-
tur. Sicetiam (piritushiclanguineus,tamctfiabhumano laboratorio eftluxcru,tanicn natuia;fi.iaEvcfti-
gia inuilibiliainfuofimili vidclicetmaere vbicunquc portabitur, relinquet, ita vt a loco vulnerato a
quo exiuir,vit|ueadlocum pixidis (eu cnpfulx vngucnto huiufinodi magnetico
, lincam quan-
rcpleta:
daminuifibilemjdenaturafuiguinisvilibilis.quipcrlignum velarmaadlanitatisarculamtransferturex-
tendcrc&infuumfimileaeremvidclicetimprimcrcvideatur: Nam tametfiomnis acrfitdceiuldemna-
tura atquefubftantia, tamcn eft Mcrcurius illc mundanuscuius partes nonnullx abaliis difcreparc vi-
dcntur,non;c(pectu(ubftantia-,cumineaconucniantomncs,(cdrc(pcCT:uproprict.aris loci vclcorporis,
perquodtran(iuitacr,quemadmodumaquaiionmut.itiirabaqucafu.idifpolitionc, (ed tamcn dcnatura
fulphurea,ferre3,aliimmo(a,fimuIatquedeiocico!oribus&qualitatibusp.irticipare(~oict,c]i.;ibusanatti-
rafeuquaiitatcaquxdulcis diicrcparc videtur. Sicetiam ob(cruatur,quod natura dulcis Hnmimslndo-
rum Occidentalium, AmazoudiCl;i,permuIramiliariainmarefaIfamingrcdiaturatqucpcnetrer,priuC-
quamautaiigura&motu,autdi(Jiofitionefuadulci.a naturaaqux m.uinTvtcunqucimuien(a;,altcrctur
aurdifcrcpare videatur. HicergoMercuiius mundanusfcu fublunarisomnia fiuc iu ca:lo,ieu dcnique
in terris pcnctrans,moremercuriica?leftis,omniumqualitatumeftcap.ix,&tameninfuafiibftantiaae-
rea qua: cft niliil aliud quam aqua iubtilis ) eft (cmper con ftans , cum lcmcl vim aninulem induit c.anx...
(^ ,
^
quidem iubirodeponerenoneftfacile,namnaturahumidaformam (uam lucidam ram auide appctit,vc,
camicmelacquiatamnontamcitodeponatautamittat. Vndeliquet,quodlinca,ifta ipiritualis inuifibi-
liter in aere inter vulneraciim & caplulx locum protr.i(fta fiue extenla , &
luam formam animaleiTU
(ecum r.ipiacquaeetiam animaafuototoincorporc vulncrato contento nonminus diuiditur quarara-
diusfblisalble, vtigitur radius (olisin (|->ir;tu mundano natanseftquafi nunciusinrcrcxlum &terram,
ficetiamradiushicanimaliscftfidelis condud:ornatura'filutifcra',aBa](amimyi'otliecio, adcdrpusli-
ium arqne(auciatum,eiufquemediunT,(eulineadiredrix,fculpiritumIalutiferummcdianteanimadiri-
gcns,efi:(piritus,inuifibilitcrinaerepoiTecT;u5,quinifiinacreoccultomodoe(lettiguratus,vngaentivir-.
tushuc atqueilluc e(}luerct,nihi!quc ptoficui ad vulneratum aftcrret. Simihqmdeinrationevidemus,
quod fi in vifionc opticaradiuspyramidalis non qLiidem vifuales ad obiedlum egredi,
efiet, Ijiiritus &
tumpoftearcgrediendode obicvSliccrtiuidine efficcrccertioresnonpoirent, aciesenim afpedhis
fenfiis
animivulneratieftincapfula.inqualanicascxpeClatadeliteicit^atque magnetica eadem animx in obie-
tSumintuensvisilliusmedicamentivires(piritua!esattrahit,mediantefuoradioinorganol]>irituaIirqo-^
iiente,quiradiuseftradiuspyramidalis.ilj)e61:us ipfiusanim.-c,atquehuiufinodianim;t intuitus cft com-
pallione&amoreluifubiectilcutabcrnaculiplenus, inquoquidem adfcattrahitqua;funt(aluraria,vte-
iusa(pe6tu antipathet co feuodiopleno obicdlapropuliareatqueeuitare conatur.Sedvtluculentiusad-
hucoperationem iftammyfticam CNplicemus & demonftremus; Si filumaliquod devno loco in alium
fortitercxtendatur,hocfilumoccuIta;lpiritus(anguineilinex comparamus,cuius vnam extremit.iLcm(i
digitopercutias,hicanimatuapullans,anima'.vuInerati, nidium fuumper lineamlpititualem emittcntis
refertur,radiusautemabaniinapuhantisemilluseft virtus illa vniueifum filura a termino i quo adter-

minumadquem vibransatquequaticns,ell:quenuncius quafideferenspcr organonfuum (piricuale vo-

L:.itarem lLiiintegri,hoceftanima:qiia'eft totius &percon(cquens omniumpartium ciomina. Vidcmus
igicur,qaodfilumhocitaprocenfum,ita infuis partibusfitcontinuum vtprincipio eiufdempuIfo,inre-
graeiusfiibftantiarcionarcatque vibrarevideatur,ficanima puKantelincs
iftius aercam pirtcin vulncr^
continuam, per multiplicationcm visillaagitans ('quamanimx radium fupra nuncupauimus j'.idaliain
linexlpicitualis excrcmitatemincapfulxprofunditatemmcdiantelignointruiam m!grat,;.tquc vifuaac-
tradtiuafeumagnetica naturamvnguentifaciliusideoadfetrahit, quianaturaiiquadamly.npathiacuin,
ealymbohzareatqueconuenirevidetur, nam natura L\'taturin fiian.rtura, narura naruram fibi fimilcm
adiuu.at,naturaafua natura fimili refici folct. Sic fanguis humanus cum fuo limili inoffibus, .axungi.i,
mumio,& fanguine (qua: ad vngiienticompofitiouem concurrunt)faci!hmc(ympathcticocon(cn(u&
(ymphoniacoamore dele(fl:.atur,adun.aturatque indcfccluilliusrcficitur, namvisvniraeftfortior,&na-
i^^^^^P?
turanaturxvnitaresomnesvtcunque prxrernaruram le habentes vincere atque lupcrarepoteft: Hinc
crgo oritur fecreta illa inrer prauos fpiritus &
cacomagos vnio & combinatio , cjua homines incpti a
Diaboloturpiterdecipiuntur. VndeDiabolusfeufpiritusmaIignusinuitamcntohuiufinodiftipis,venefi-
C2volunt.uematcpeimperataimplcregcftic.Vndef<i;piculecommerciumeftfactumintereos,vtfpiri'.us
quacunque figura indutus Cmguims portionem fugendo quotidic fibi hauriat v^juo Ipiritus cacoma-
ille ,

gunfanguinc dehtcfccns,idemcumillomalignifpiritus fiat, atqueitainnaturamdiabolicamconuerti-

tur,quo a cultii tandem diabolico inipoifibilc eft recedcre. Imo vcro pro defcdu (anguinis fbrtiarii p.ir-
teshominisafanguineortas colligerelblcbant,videhcctofta(cpulchrorum,crinesbarbitonforum, vriin
Apuleiolegitur. Imovero&vbi taliadeelleobfcniant,vclcalccos,vel chirothecas,ve! rcs aliquns hu-
iiftmodiqu(jfudotecorporisinficiuntur,accipcrefoIcnt,c2Ucmadmodumcxquorundamlbrtiariorumhic
inAn-
 DeMyflicaSanguinis Anatomia. 259
Jn AngHadcgcntium confeffione cxplicatum cftrTantus inquam eft inter ipiritum vnius (anguinis, Sc
fuifimilis conccntusatque iympathia,vtvclvnicofanguine, autabeoortomalcvelbeneamagGindifti-
tislocistra(ftato,&aIterautvexabitur,autgaudio&(alutcaffcietur,quibusoptimepercipitur, quantafit
inter fanguincm vnius &fanguinem alterius compallio, etiam in locis ab inuiccm longc diftantibus, quz
quidemHtpropteroccultumlpirituminiisconclufum^cuiusadluseftanimaEradiusjatrcplicarequispoC-
quodlinea huiufmodi inuifibilisinaerea vulncratoadpixi<iisf;demprotra<Sta, motu homi-
/itfortanc,
num velanimantiumpofntrumpiatquein partes diuidi, &quod exindefequerccur, vt vnguenti virtus
in vanumoperaietur , vtpotecuius fpiritusconduccnscftinterruptus, & hac ratione vu-n lanatiuam ad
, optarumportum conduccrenequit:cuirefpondcmus,quodeademiitratioinaerisdiuifioneacipfius a-
qu,nam fi pars aquacinffumine aliquo in longitudine more lines tingatur , & cymba pcr eius mcdium^
traniiensipfamlincamfictindtamdiuiderit,eiustamenpartes niduquafiocuhadinuiccm iterum remn-
gipcrcipiunturjnecetiamfequiturquodaerinduas partes enfe diuifiisinfubftantizvnitatcmnonreucr-
catur.
Concludimusergcquodadmirabilesfint&ftupcndifpiritusinuifibilisin fubftantia fanguinishu
manioccultaticlFe(flus,tam(ympatheticiquamantipathctici,deillisfuperiusiamlocurifumus,dehisin-
fctius paucis agemus. Acque hac dc caufa Arbaccl vir in myfteriis fupcrnacuralibus admodum veriarus)
("

traftatumintcgruminftituitdeMagiamicrocofmica, inquadcaotat quid microcolmusperfuumfpiri-

tum,&fibianaciuitateadditosgenios,magicehoccft(apicnciafpirituali efFeceric&quomodo: atque pcr
iapientiam illam omnium dodkricem mentem in anima humana mcdiante fpintu fiio inteUe<ituaiive-
Aam,vtaQimam ip fpiritu humano intelligimus.

CAPVT X.
De antipathi tam iMacrocofmicit quam Microcopnica ratione , Ut qmmedo
(hiritus 'vtriufque mterior quandoque ab antma eum mha- '
^

hitante aUenetur, t ajpirittbus maUgnis

njJitrpetuTt

fympthia cum cius fimilietiam in loco diffito di^ofito,tr.ul*

DE fSnguinis mcdiante cius (pirituaereo
to maeis in cadem vena currente qua vita lalubris feu fanitas &
tempcries ab homincacquiritur , iru*
prsdiiflisabundelatisefttratStacum. lam verodeantipathiainteranimamviuentcm, illam malignam &
corrumpentem,hocefteidifpohcioncoppofitam, fcumalignam medianteeodcmfpiritu: & quomodo
hicfpiritusanima:propriKvchiculumaluadomina&ciuidemcuraalienctur,paucishocmioconoftef
inftitueturfermo
QuemadmodumeftimpoftibiievtaliquisconccnrusSympatheticus.autfocietasfymphoniacapoA
fpiritus aereus eft liia: anima: diuerfus.aut in difpofitione concrarius , ( iuxca illud Saiuatoris lefu
fit efle, vbi
Chu{ii)n2nHwoppojttionedtH'tfumdtupcrdurarenenpte^: licetiam necefle cft , vth^cin fpirira fublunaria-
licnatioiadxmonenacurijanimxviuificseconcrano procedat,quoniamipfc acrefthumida&palliuana-
tura,&abinternoacrenre vcl naturaliter& anatiuitateci iniito , ducicur, quo fadus eft teguiaris in fa-
cultateviuendi, velpritcrnaturalitereiaducnientc, quoconrracurlhmiiuimnacuralem&oidinarium
fle<5Vitur,&viusanima:rebeliis cft fadus,&morecutrus Phaetontei extianatura:lcmitam vedusmun-
dumminoremautignc dcftruercaggreditur, aut DeUcaleonisdiluuio ipium liumido frigido eXiciali &
fubmcrecrc,przceps,&in(anomorc,mftarillorumporcorumquiafpintiousmaiignisimpulfiicipfospr?-
cipites in marc dederunt. Tam ( &
inquam ) fragilis cft hicfpiritus inferior, inquinacion:bus cam obno-
xiusjvrmoremcrcuriicoelcftisaptusfitaddifpofitionemcuiuslibctdaemoi isfeu maligria;&perej^niia'a*
nim.-E,vtcunqi fuae dominse propriaf,leu
anims vitai i fit contrarius. Acquc haec eft ratio curlpincus fublu-
raristaminMacroquam Microcofmofittantismutationibus&inconftanciaimbutui;. Vnde fit, vcaffi*
nouarum formarum appetitu famelcat,priuationeque vtitut loco ienae , mediante qua nouos .illidue
duo
amoresfibicomparat. Hinctantamundilublunaris incerticudo, hinc gcneris humani infelicitatisori-
oo,&peccaciinitium-,NamCvtanreadixi)tametfiacrinhumidafuanaturapatiatur,influcnri;Etameru
corporumca:lcftium,incum impluentcslocoagentiumfeuanimarum inlcruiunt. At vcro quatenUsvi*
demusquodinfluentixfintdiuer(k,provaria planctarum inciiopreEdominantmm ratiohc,eatenusdi-
uerfas in aerc & rebus inferioribus imprcflloncs atque alterationes a caularum varictate proflucntc*

produci obfcruamus, verbi caufa.meteora quandoquc ignitanonnunqUam aquofa.atque etiamVen-

tofa,pro diuerfainflucntiumccelcliium
conditione in hac vei illa rcgiorte aeris proctcarifolent. Exhoc
autcm influentiarum ccEh varietatem, imo vero &
contrarictatem ellccic fas cft,videlicet quia louis afpe-

ta% naturx humanx vitaefauftus atq; propitius , ilU Saturni antipathia quadam a Crcator'; Oidinatafum-
&
moperc opponi animaduertitur;nam afpedus quidam Satut nini vitac gencri humarto limt infeftiflimi,
vtpotcfrigiii, &pcr confequcnicalidohumanocontrarii&ficci, qiiiideohuraidoradicaliomnimodo
^ ^ rcIiftuBS
 o

^4-0 Sed. I. Porr.III. Part.III. Liber II.' ^

rerifl:iint,quoilautemadarpe(^usplanetarii influentiasatrinet, dicimuseosk(piriru(cudaemoncquodani

Olympico Cca fataligubernari,& dcorfum inipelli qtii eft ex pai re planetx forrioris in cilo hoc cft illius
, ,

qui totius fchcmatis caeleftis cft dominus, atque hic fluxus cum ad legionem (ublunarcm pcrueniar>
ad2Emonc(euajigeloiliiusrcgionis,c]uidemonipr.Tdi(ftoOlympicoinfeniit,iegituratq-, vehiturmedian-
te aerc.Quibus lat liquido declaratur;quod da-moncs tam naiura; iiinnanae, & nliis rebus in fuis difpofitio->
nibuscontrarii, quamilliquivitaEcreaturarumfunrpropitiiinacrecomprehcndantur, &inaerc{ecun-
dum varias planctnrum in cxlo pra:dominationes ( a quibus vitam & poteftatem hauriunr ) viccs fiias in^
dominio&a^flionccxcrcencvndehcvrfanguisabclcmentoaeteodxmonibus malignisinfefto, facilli-
mc morbis contagiolis corrumpatur & contaminetur,quoniam fanguis viralis fubtiliori acris parte nutri-
tur,imoverotampcrinfpirationcmqunmnurrimencumaerincorpu5huiTianumingrediens,fpiritunon-
nunquam malignumatqi vita; humana-infenfum lccum trahit &r incroducit. Vndealienariohaud cxigua
fitintcrfpiritumaereum, &fuamanimamhocin mundominori,nonaliterquam in aerefubhinarimun-
dimaionseuenic,cuiuspra;fentinaerquietus,fulmme&:fulgore,grnncline,pluuiis,cometis, &infinitisa-
liisunprcfrionibuspercmbatur&ajgrotarcvidetur. Acqiitaantipachmtncurabilis qunndoq, eftfadtnin
terhoniinisgenium bonuniacq; dimonem ei cocrarium qui aereiim fpirirumanima; vehiculum polluC"*i|
re,&:inmali^namluamnaruramconuertereomnimodotent.it.Siccii>cmadmodumDiaboluseratinvcn'I
,

ipb.c.i,
toilloMicrocolmi,lcuinacreilloaregionedelertiirrueiiCc,quomcdiance, concupt quatuor an^ulos domus,
qudiotruem opprejiitlikroi lob.Sic eciam flatus hypocllondriaci a maligno fpiritu exagitantur, arq; canco turo-
reimpelluncur.Vteciamiplumhoniiniscempium vifibilequaci&nonnunquamcorrucrefaciar, arq, hoc
idem:iffiimz!:ev'\deziivAlboin\i,(]uod)m'latichoIia/itud}iionto, quodcttatndiemonijs affe^osvtdcrit qiultbetniundi
<t..Dequibuseciammenttonmfeceruntfliiptura:lacra;,vndeetiaminuemmus,quod/;r); j/i/nfftf
aereiK perintjiionc cbrifii Cacodanionum vebiculuin cratfMlm.quo a [ptritibui ixaitgnis violenter agitato,porci ilit m m.iri
fubitofueruntfiihnierJi.Poci etiam,vc in lob di (flum eft^qnod
Dt.ibvli inahtia ignts ceciderit de cdo, vaccas,o- &
tt,pw/y/oyI<Jpj^T/f.Inilloa(flucercumellip(umin.ilignumfpriruinfuille, videlicecinaercignico, Sic
CUr. m- czi:im{tcl\e Ai:iciw) Diabolusfeiungitinfinnitatibtiibuni.inise.v Chokiaproitenicntibus , vci infcqucntibuslatius
icr..4. dcclarabimus.Exquib.luculenrerdocetur.quodanimahumanninfuolpiriruinfimonauigans.pcrnarura-
rum ancipachuaffligetur A dsmonc,feu Ipiricualicno.atq; gcnio hoiTUnisaducrfo, imo vero per huiulmo-
difpiricus veriinlimipollLilionem,pra;ftigiisfallis&de!ufionib. deciptturhomo,(S:morbiscorr>oreisaf-
fligitur,&;furorepelhtur,&:faifaproverisimaginatur-,&timoreactril1itiaftnecaulaafHcitur.Sedhuiusre
> inyfteriumoblcruateoblecro,cuilludncu vobisntcingeremeaccing.i,quofaciliusincelligacis,quomodo
Deusfeumens,quomodoanimapropna,& vicalisdarmon, lcuanimaaliena,infpirituhumanoinhabitjrc
dicatur.NamvtMentisfedeseftfpiritusEmpyreus,ieuintcllc(ff:ualis,feuEinpyreus,inquonecd3em6ncc
animainfimi ordinis vnquam inhnbitnre queat,lic locus anima: vitali proprius eft fpiritusxthcreus,cui ica
adnc(fticuranima,vcformnmaceri^.Adprimumlocunioblingularemeiuspuritatemfpiritusmalignuspc-
nctrarenecjuit,vcpoteathrono&pra;fenriaDeiamundiprimordioinexiliumtenebrofum rclegarus, &
tcncbr;-sobinobcdienciamliiamobrutus;AthicfpiricusfcuaerEmpyreuseftbonorum angelorum ledes,
cjuippecjuicoramDeofunciEciamadlpiricumarthereumpcrcingercnequeunt, iftiulinodi Ipiritus mali-
gni,quoniamobcotumimperfe(fl:ioncm&itnpuritacem,adlocuadeopurum,perfc(5l;um,&lucidum,ac-
cedercnonnifiDeoficvolcncepoflunc,quacenuslucifu^i&lucisolorcsnuncupantur.Atq;hinceftquod
poteftatemnonhabcntin vitamhumanam,hoceftinfpnitutneius2thereum hnefpccialiDeipcrmillio-
lob. 2, 6. iic,vnde di.xit.id Diabolum Deui,Ecce m matiu tuaeSl verttutamen aiiimam eiusferua , id cft partem eiu s xthercnm
,

netangas.At vetocumfpiritumundifublunarifamiliaiesfunt fpirirus nocentcsfeuangeh, &dcIufionib.

hominesdccipicntcs,vtpotequibusinfimahaecmundiportio,fublunafisicihcet,inprtmordiopoftLuci-
ferilapfum prohabirationeerardefttnata. Hincin Apocalypfiinuenimus, vidt quatuor atigelosflantes fupcr
qtutuor angulos terrie^tettcnttsquatuor ventos terra neflarentfuper terram,n:.j^ mare,iie(jj vllam arborem,<y vidtaltcrum
angelum afcendcntcm ab Orcu Solts,habentemfignuni Dci viut-. & claniaittt voce ntagna quatuor angelts , qutbus datum cSi

iiocere terr&marhdicens,Nolile nocereterrit necv mari,necj^ arbortbtu,quoufpijfignemusferuosDeiinfrontibus;Quihi\s

liquet,quod angeli nocentes potcftatcm habeant in aercm lcu ventos,in tct ram in tnare , f cd quando ad &
i malitiatnfiiamexcqucndamprogrediunturpervcnrosleulpiritiiaereummouercfblcnt, namlpirituspro
5/16.7.10. ^crc&vcnroaccipitur,inquo vtdeturfapiensagnofceretot.7vuntnfcriorumejfe,\i^d<:jilohanncloco:inzca.cit:ito,
I rfi(;Htr/;tfKH;orf<<in^c//vJt/<t/J(/OT.Siiniliccrexlocoprxccdcnripacet,q7angehcxlorumfupcrioruimpc-

^
rentillismundifublunaris:Namfuperioralemperrcgiintinferiora,vndevtc;rh'timmKcic influenciasluas
1 inaefcm,illuinq,atq;fpifitusineoconclufosmoueteoblcruarur;ficctiCi&aiigeIivirtutes luasliuvimvi-.
L c ca;Io Enipy reo per Sephyrotas impluunt in cxlum a;chcreum, quod & a(itiis illosfuccefliuc impluic in
tae
''
xnundum fublunarem,acqueetiam Deus fimiU ratiom; tanquam agenspiimum,dcorfumafpiritufuo
I incrcatofeufontehicidoimpluitomncscxliEmpita;ivirtute?,quibusangclica-ctcntut;Ercplet.x,casIibc-
laliter de fuis fphnrns lucidts in mferiora ratn a;tlicrca quam aerea infunderefolenr , qucmadinoJum-.
^
fatisdcclaratum cft. His igitur dedarari videtur, quod
inphjfiologianoftra Cabaltpca cric fpi- faciilimum
ritui maligno in microcolini aerem leu fanguinis lubtile pcnetrare quontam acr clcmcnra fcu (pi-
, &
ritus fiiblunaris dxmombus prauis &
nocentibus pro lcdc fiia nacurah a D e o dcftinacus cft. Vn-
de fic vc facilis di ius in acrem humanum incioitus, imo vcro tam aitucuj eft Diabolus , vt
etiai"
 : ,

DeMyfticaSanguInisAnatomia. 141
eriamineleAoramfpiritumexternumpenerrarenonnunquampcrmifTionediuinaafloleat, vndediduJTU -.,

tft Surrexitautem Satan contralfraeL& incitanit Dauidvt numeraretlfrael. At vero, ad eius (piritum a:thereu (eu
Ji_ ,.
vitalem pertingere nequibat,muito minus ad iiium inteileftualem contra quem Diabolus necquicquam
rnquam aggredi cit au(us,vtpote quieft iedes Dci atque angelorum iuorum, h quo ab originc pet inobedi-
cntiam fuam eft expuifus. Sic ctiam Diabolus in cor luiitfroiittonem mijit, in cor inquam eius , quippe in quod ^*- }
*>'

ihipirationeattrahitur aer,& cumaerc leu ventofpiritus maligni nonnunquam in cor introducuntur,atqv

itafpiritusiftedeceptuspcrgitadipiritus iftius introdudiexagitationem,acfieftct anima:fuxpropri3e,6<:
ci a natmitatc conceflk inftinftu,ita vt in huiufinodi daemonis alieni delufioncquandoq; ea videre,ea tan-

gere,atqueeaguftarcputantaEgroti,quxreuera nonfunt,&: aliquandoetiam fe volareautnatarecredunt,

cumnihilominusincorumpoteftatenonfit,autvoiare,autnatarc. Alii iterum credunt (eiplbs inafinumj ,

aut equum cfte coucrfbs. Alii fe (uper beftias equitare,& Dianae (plendentc Luna (acrificia feu vicStimas prae-
bereputant,& tamenintereaiccuredormire ob(eruantur,quidam(ecaudam vuipinaminanuminnatam,
aliinaium admodum ingentem,alii angucs in ftomacho viuentes habere fc falio exiftimant , atque infinitis
Jiuiufinodivanitatibushominemfalliteius(piritusfineranonedu6lus,&tamencxleftisvit2fp:ritusinhis
nonafficitur;quiadiBmoninonpermittitur,vtanimam tangat. Atverononnunquam &animampermi(^
iionetangunt,Iedip/amtotaliteiextinguere nonpermittitur,iuxtaillud Auguftini, Accipiunt fipeangeli ^'^''jD^
illis
*'"'
iaUpoteftate7n,&morhosimmittere&aeremvtttandomorbidumreddere,&peruerfismalefaclaperfuadere: Etalibidi- "^j"'
ck; QuodexmeffabiliDeipoteftatefiatquodpoffuntmdiangelifipermittantur : ideo vero nonpoffunt, quia non permit-
ub.deTri'
tuntur : Nam
(piritus ille,qui in centro aeris tam macrocofmi quam microcofi-Hi in throno fiio empyreo rc- />. j,
gnatjvelcomrahendofeinicpermittitd.-emonesaccedereadmarginesaereasipiiusanimae, velextenden-
do,vulcusfuiluminelucifugos&prauosdajmones fugatabanimaexteriori.iuxtailludProphet^Efuperias
3.i\egimm,Deoabfcondentefactemfuam creaturAConttirbantur,emitcente fpiritum fuum recrwrr,Erarenim medi-
p/:,^^ 19
anre (piritu lucido Dci quod Chriftusjpiritus immund0seiecerit.Qn2.xt necelle eft vt anima humana in mcdio in Mm. u. 18 -

ter(piritumdiuinumfeuempy'reum,&muiidanum(euaereumnatar.s,Chrifto- feu verboincslointelle-

Auali (eu fummo regnanti adhireat,fi a prauorum dsmonum infultibus iecura efle vult , nam fuperiora C\.

xiegligendoadinferiora(eufubIunariamundanacendat,hoceft,fiElementis(euEleinentatis aciemfixanu
aifigit , Diabolorum tyrannidis immunis eiTe nequit , imo vero iis admodum obnoxia, vnde orauitDauid vt '-^*'' '**'

jfirifayao6ffo(/fi/ffrffe?Dmivi4?p/j<ff;,hoceftinfemitamveritatis,qu3Eeftlpiricusperfcdionis,que-
admodumviafalfitatiseftfpiritusilleaereusdsmonibusfubiedus,namDv4Wf^/)/)f//rffrw7S/;<o>'w/)<y, ;/&, 8.44.
g.7i<ii0oi?pmf<.HincinquitArchangelusinCabalifticaDogm.5<cf</z/i^ef/tjD;owji4Oflfte>-4fr
tn bonum,tta dtftdentibus a Deo,omnta nocent,omnia verguntin malum : qtiia contra hutusmodt difcolos
armat fecreaturx
in vltionemfcilicec inimicorum Dti.Etiam dicit Auguftinus quodomnium malorum caufafitpeccatum,qtiodeii deordi-
Aur. tib r
natio&diftemperamenttmanim.EtAihiidemAagn(iinasait,Delttdificattombusd<tmonumqutddicemus,mfideme- Cimt.Dti^
dto Babjflonis effefttgiendum.quanto entm in hdc ima maiorempoteft.ttem dMionum videmtts , tanto tenactus mediatori ad-
hArendum,per quemabimis adfumma confcendimus. Aiiones igitur dsmonum quae in (piritu
tam macro quam^
microcofmiconobilioriperficiuntur,funtideoprftigiolk,&mendaces,&vifus&fen(uumhumanorum
deceptrices,tumquiafiuntinaere,cuiprifuntangeliDeimaligni,tumquiaDiabolus(quiefteorumpater)
cft deccptor &
mendax ab origine mundi. Vnde euenit,quod fortiariifcu incantatores .<gyptiaci miracula
fuafallacia,vifionefq;prffftigiofas,fenfibusPharaonisobiecerint, vtpotcquilbphifticetam inaeremedio
mundanoinconftanrixpleno,quaminilloanimPharaonisatq;aftantiumegerunt,itavtnullumphanta-E;jBrf,
fiis eorum videretur difcrimen inter miracula 'pforum diaboIica,& Moyfis diuina at vero cum ad , ciniphii.
confedionematq;apparitioncmperuenerunt , ipfiquiranas&ferpcntcsanteafecerunt, ciniphes con-
flare non potucrunt,quia maior aderat prohibentis Dei dominatio per (piritum fandum,quod criam magi
confe(rifuntdicentes,Dj^ffDfi7/;i, IlHenimfuxartisinaerefijphiftico&fallacimediantibus darmonu
apparitionibusfundamentapofuerunt:hicin(piritudiuino&Empyreo,vbinull2Ereperiunturfallaciff,vbi
fola vcritas regnat,vbi omniainfaUibilia& permanentiaexiftunt,aitiftcntibus angelis bonis fu^ fapientis ,

& operatiortis bafes plantauit. Atq; hinc fit,quod impiusdtcttitrjptritumfuum conuertere contra Deum hoc eft a-
henare a Dco,quod fit,vbi anima ad carncm &
(anguinis (piricum extcrnum magis prona quam ad metem,
ie fubiicit poteftati dsmonum.fic etiam antipathia fada eft inter duorum (piritus, vnde in hunc (enfum lo-

cntvis tHiloW.SptritMsmeusaltentKfa^useHvxorimei; nam animalobadmentemdiuinamfirmiteradharens, r l

(piritum fuum infimum in lcgibus fuis naturahbus,& in Dei obedientia retinuit, vnde & hic (piritus abillo
vxorisfiixfuitalienatusjquiaanimaciusinferiorareipiciensjipiritum fuumaDiabolodecipi,&menti di-
uinxrebellemfieripermifit. Vndetantaeratdifterentiaintcripiritumlob & Vxoris fu^ quantaeftinter
Deum &Diabolum,quod&dire(5t:e Ae.c\:!ii2itesiAetmloh.^hidicit,Spirttu{exintelltgentiameamefecttreft)on- /^j ^5,
(/ere,hoceft,fpiritusintelledualis(euEmpyreus,mediante(3pientiadiuina: quippecuieiusanimafirmevf-
quead vltimam tentationcm adhasrcbat nam anima (jpiritui acreo adhrensj non differt ab illa bcftise,
.

humanum cnim eft illi (piritui adhaererca quo primordialiter eft creata ; at in eodem autore legimus , quod '"* ^^" ^
ft'irittisDeifortisfecerithominem,Sca.Giipientedicitar,quodlpirttu>nvinponderet lehoiia,
Et alibi, Sptritus lehoud preu k?.
'

perpenditomnesviashominis. Eta\ihi, Spirttusmeusnonper)nanebttinhominefemp(r; per quemfpiritumiJlumin- Gea.6.y

tclligit,quiin anima hominis regnans eius vitam adminiftrar,eftquefpiritus ilie Empyreus diftus, nam re-
fpcd:\i ipiritus infimi feu aerei (eu impuri , Jaic qiiidem ab illo beftiarum miiyme diicrepare videtur. Vndc
X dc
 141 Sea.I.Fort.III.Part.III.Liberll.
t'clt/yi$ dehocficloqmturSalomon,5/>jm/;flW!.VM(:^6cy?wJ(fewf/i,vf?orifr/j((,/fw^^ Nameft(p!dtuse!<'/
mentaiis qui moritur,at veroille cosleftis Sc fupercorlcftis cft immortalis , cftque illius elementaris quafi a
nima 3c vita,qua demptamori dicitur.
Concliidam igitur quod antipathia tam inter res diucr(as,quam in eodem fubiedtojin fiibftantia nem"
pe acrea tam macro quam microcofiiii confiftat in naturarum feuanimaru contrarietate & oppofitioncat
queprscipuevbidxmonfeulpiritusahquispcruerfushoftilitcrfpiritumalteriusaggreditur.SicetiamCaf-
tablephxafpedus venenofis (piritibus impletus hominem ad diftans occidere dicitur,hoc eft.fpiritus eiuT-
dem malignus illi hominis bono tam eft contrarius vt lubito ipiritum cius externum in languine expanfum
penctret,inficiat,humidumeiusradicaleabforbeat,ipiritumqucvitaeexcorporeeuolarccogat. Ettamen-
mhilominUshicfpiritushominiperniciofuSjCatablephxeftfalubris &propitius. Tahs etiam eftnaturai
antipathiajnter fpiritus lupi &agni,leonis &
gaUi gallinacei,quemadmodum viceuerfa tahs eft fympathiac
ratio,intermagnetem&ferrum,aurum&argcntumviuum,cle6trum&pallias,duxautem&fons Sym-
pathia primus,eft verbum feu lux iumma.qux eft amor igneus & pax lempiterna. Antipathia; vero origo eft
Diabolus,qui & Litigium dicitur. Hic dc tenebris & morteparticipatiiile de luce & vita xterna.lUe ad| iai-
uarionemtendit,vt&hicaddeftru6lionem &ruinam. Hiccreaturzmorborumatq-, perturbationum eft
occafio,ille(anitatiseiufdcmfons,atqueaegrotiadfanitatemfuampriftinamreducendiauthor.

C APVT XI.
De zAntipathia interfmgmnem ynim atcj^ue alterius. Vndeprocedat.
inter rerum fympathiam atqucani
PEr ea qux in pricedentibus dida funt,manifeftum eft,quod tanta fit

tipaihiamdifcrepantia,quantaeftinterharmoniaEconlbnantiam &d!fTonantiam, &certefi rem paulo

accuratiusinfpexcriiTius^percipiemus^candemeneAntipathixatquedifcordantiaElymphoniaciErationem,
atque ita (ympathia: etiam atque concordantia:. Vnde fit,vt inter (anguinem bene afie(5lum (lii f imilem &
optimusreperiaturconcentus.Siceciaminterfanguinemfanum&venenofiimcontrariuseftrefpedtusat-
quehoftilesinueniunturefleipforumeffedus. Verbigratia,(anguisille in mulieiibusmenftruofusdidlus
qui nihil eft aliud quam pars fuperflua totius maifx fanguinex , fi pra;tt t tempus &
confuetudinem in cor-.
porerctineatur,'pfummultarum2gricudinum&affe(Suum praeternaturalium cfle caufam animaduerti*
mus,quoniamnonnunquamparcesquafiprincipales(ufFocarevidetur,cachexiaminducit,quam Hydro-
pefia,phrenitis,difficulfasrefpirandi, matricisfuffocatio, acquevniuerialismallacfanguineaEcorruptiofe-
lH.izc.ii quitur. Imo vero tanta eft in huiufmodifanguinis fubftantia vencnofitas , vt tefte ifidoro , Frudlus crefcentes
foloipfius contadujfuam viriditatem atq-, vegetandiflicultatcm amittant,deficcabitur eorundem humot
naturalis atq; tabefccre videbitur,fimiliter,fi fierb.x cum illo contaminencur, ftatim vigorem fuH pcrdunt,
arborcs frudlificare definunt,imo vero&ipfum ferrum ab eo infedum xruginc deftruetur,cuprum fibi ni-
gredinem contrahet.Ad c^tera vero animaiia quod atcinet,canes de eo comedentes rabidi dcueniuntjimo
quidem audiui quod fi huius languinis portio homini in pocione tribuatur,ipfi lepram inducat ; Caufaau-
tcm malignitatis huius fanguinis eft malignus quidam fpiritus,in eo nimia retentione procreatus , putrefa-
n:ioniscnimefFc(5tusmirabiliaproducunt,quemadmodumvidcmusincarnequEpucredineinvermcs,&:
animalculainnumerabiliaconuertitur,atverofpiritushiciT>alignushuiu(inodiputredineprodu(Sus, na-
turamdacmonisinfeftilfimiinduit,cum&mulieresinmatricum ipfarumpr.Tfocacione, nonaliceraificiat
quamfidxmonealiquofuifrentpercurbatff. Simili plane rationefehabcccciamlperma incorporcvelvi-
duaEvelvirginis,velalicuiusalcenus fa.'mina',acq-,ctiamvirorum acoitudiuabftinentium, nam loco pro-
creationisfuae(pecicihumana',mal'gnamfspiculeproducitprolem,fuisparencib.inimici(fiiTiam, quzin-
ftar dimonii vtrumq-, fexum Epilepiia fc u morbo caduco affligit.fcxumqi farmineum palfionc hy fterica , &
matricis pra:focatione aificere gcftit. Acq; hi dxmones feu (piritus maligni Videntur elle lunares, vcpote qui
nouilunio&pleniluniopoteftatcs&maliciasfuasprajcipue excrcereatq; huiufmodi mifcros inclemcntcc
tra(^aregaudenc--Nam videmus,diligcnciobieruacionepia'eunce , quodvc fperraa ad cflentificxhominis
nacura;produ(Stioncmconfcrt,itaeciamfubrtanciafangumismenftru.alisadelemccarecorporisfubie(^um,
ciufq-,nurritioncminprimisconduccrevidc.itur, cquibuseHcerefaseft,quodamboadhominisgencra-
tionem concurrant,femen videlicet,ac eius internum &
(perma,ac ipfius cxterni initium , &fanguismen-
ftruahsacJeiufifcm vegctationem &.augment.ationem inexcernam fa:cus(ub(tantiamfeumaffam. Locus
autcmgcneiacionisiftiusmalignidarmonistamin malfafpermatica maleapplicata, quam in eafaiiguinis:
mcnftrualis,eftparsilliusfub)unaris, quiainparte(permaciscxlcrti,(piritusnullus malignus autproduci
autinillamrcc^ioncmpenetr.arepoteft, nifiinquanium ad eius vicamaccinct. Atvero in fanguine mcn-
ftruali nihil aut ccrte non multum cflentiac quintae ineft. Vndefitvtcffc(S:uslongc dcterioresproducac
quam (pcrma.
Quod autem ad fanguinum di(Ferentium (cu variarum perfonarum antipathiam attinet,ille qui caco-
dxmonis naturam induir,(olct fanjjuincm quidcm (anum,velad diftans inhccre, vclpcr conta(5fum iolum.
Q^ii ad diftans transferunt fuam concagione , aere vcuncur pro medio,acq-, huiuirnodi eft illc cuius (piritus
ekmentaris vclfeminariispcftifcris.variolofisautPhtificis intoxicatur,pcftifero autem fanguini (piritus
peftilen^
 ,

**
DeMyfticaSanguinisAnatomia. 143
peftilentialis adeft,qui {ub angeli maligni doJTiinio eft.cui datum eft , terrse nocere, cumntodi eratilleangelus,
quem Dauidfublattsoculisftantemintercdum&tenantcumgladiojirtdo in manu extenfo contra lerufchalaima vtdtt, i.chrm-ix
(um tot miUia ifraeittarumpejle morerentur;n3.m cuilibec hor um ducum ad vindiftam Dei ordinatorum,infini-
t(unclegiones,qu2cumaerehocvelillofemifcent,fecundum Dei voluncatem, qui aercum adviraEpa-c
bulumprimirusficordinacus,necelTeeftvtadvtC2creacur2liiftencationem infpiracioneadcorincroduca-
tur,quofa(51:o,(equituretiam vtpeftiferi&: maligniiftiufmodilpirituscumeoin corpusattrahantur,vnde
ianguinisbonilpiritusdmalignomalignicorrumpitur. Atque hoc confirmari videtur ab hoc plalmilbe
regn Cetmone,ImmiJitineosiramindignattoniiftix,iram&trtbulatioHemper angclosmalos. Et alibidicit,! ira & JrJ^'^^'
'
'
furoretuoturbatifumuSi&tniratuadefecimus ySicciizmpercujfusIoba Dtaboloaplantapedisvfqueadverticemcapitis ' '

eius,dixit. Sagittsomnipotentisinmegrauiores ftmt,virus earumebibttfptrttum meum, & conturbattones Dei qu<t acie jgt, g, 4.
^

j/i/f/'M^yj<f,(j')p^W4rz(;.Vndepatet,quodper{agittasomnipotencis,malignos(pintusfubDiabolileuan-
geli nocencis de qUO in Apocalyp.c.-j ) condudu
( .
&
imperio inuadences intclligacvnde &
eos coHturbattones
DwquacacieinftruCtsfuncappellac.XocumaucemvbimaneancincorpOrcnarraceirelpiricumilhuSjquem
ahbi infmguineciredixicquomodoaucemafthganc, ibieciamdocec, videlicet in confumptione fpiritus,
atque humidi radicalis diminutione. Vnde di\\z,VtrusearttmebtbttJpiritummeum,zzciuc hinc lequitur, quod
IpirituselTentigneiquiafficiebanflob, naminteromniaaliaelemenra, illud ignismaximeeft(enfibilc,&
proindemaioremfecumaftercdolorem. Sunraucemlpiritusmaligni in (anguincqui cam grolli&terre-
ftresfunr vc alcerius (anguinemad diftansconcaminare nequeanc, acvcrohuiufi-nodilpiricus perconca-
,

(ttumvirus fuumgrauiterinlanguinem fanumefFunderelblenccuiufmodivirusluevenereaaffliiSlisinelle

animaduercicut,atque etiam cam in viris quam mulieribus gonorrhea Virulenta inquinatis , quorum infa-
n us fanam aut vice verla infana (anum grauicer feminis proftuuio, vlcenbus, acque aliis illius pallionis acci-
dencibus,vtpoteBubone,lcabie,carie,inflammatione&vrinEardore&huiufmodiahisafficere(blet,con-
ra(n:uetiamfanumleprofusinficcregaudec,quaE quidem concagiononnififolo ca(5tu faciendaeft. Acque
internumhuiufmodi (:onragionisprincipiumin(anguinis(pirituexternodelite(cerevidetur,quoniamna-
tura terrcftris in cdlum alcendere nequit. Differunt igicur hxc duo concagionum genera , quoniam quod
addiftanriama^flionesfuas perficiceftmagis igneuiTK&aereum. Vndecumaere interiecJiointerinficicn-
tcm(ScinfetT:umfaciIlimefemilcet,participacqucdenacurafpiricuumigneorum,quodautemnonnifiper
contadumferiCeftmagiscerreftrecumficcitate,vtlepra,autaquaticumiS<:graue,vtIuesvenerea.Vndein^
acrisexrreminaturamnonitafacilefedilpergit, acque hoc genus de nacura dcemonum tam terreftrium.^
qUamaquaticorumparticiparevidetur, imovero&dsmonfcufpiritusmalignusaliquis denaturapraedi^
dorun:elemcntorumeftincaufaiftiufmodimorbi,vtincap.feq.fufiushabebitis.

Capvt XII.
^e Sanmints tam cholerici (^phlegmaticiquam melancholici myflerio antipatheticOt
^ quomodo damonesjetpfos cum i^forum ^intibus fermifee-
refopnt,

VTquatuoramcdicis&philo/bphisrecen{entarhominiscomplexioncs,iraquidcmdeillavere(angui-"
nea hoc in loco non eft di(pucandum,vcpoce in qua Ancipachia non ineft,quoniam temperie fi non ad
pondus,ad iuftitiam tamen aflidue gaudet,complexiones inquam &
eorum elementa, feu elemencorum^
qualitatesprimaspofuerunrmedici&phiIoibphivu!gares,veI(aniratis,fiinfuisIimitibusretineantur,cau-
fas,vel morborum,fi a iuftis fuarum cemperierum limitibus receirerint , atque ita corpus quafi motum pro
animamouenteacceperunC',namvbimorbumaCalore,frigore,humidovelficcoorrumdicunt,hicnonni-
liagentis vel motoris cfFedum calidum,frigidum,humidum & ficcum explicauerunt, at vcrointerniage-
tisnarurampenitus ignorarunt ; ficetiamprofundiusfeadhucinmulcicudinem immergentes, dixerunt>
caiifam huius vcl ilhus morbi fuifle,aut non naturalem picuitam,vel vitream feu ctudam,vel dulcem, vel a-
cidam velfalfam;autBilemvelflauam,vitellinam,porraceam,aErugino(am,Ifaridernfeucruleam:autme-'
lancholiam(quam&bilemacramvocant)velacidamradencem,velexaduftapicuicaortam,atqueitaex-
ternum elementum feu humorem , caufim morbi faciunt , internum vero agens non , nec eius a(2:usfuri-
bundos velinftupore,veldoloreignorauerunt,atq;h2ceftracio,quodmedicihodierno die in curationi-
bus fuis tam finc incerciacque ignari,quippe qui ad efFe(5tus pocius refpcftum habenc quam ad caufampri-
mariam , ac vero in huius rei nacuram nos paulo profundius & vlcrapaganorum & Ethnicorum capcusre-
quam creaturarum eiuf^
piciences,agnofcimusinprimis,quodvcDeusficcaufa primaria viCcEtammundi
dem,itaeciam rationemhabecadinteritumiplarum, atqueadpeccatotumpunicionem, morbiseosafBi-
gcre&punirefolecvtautorprimordiahstam vitjequammortis , atqueinvitatamfanicatisquammorbo-
rum&perturbationumviuentium,fecundummeritaeorum&placitumfuum. Quodexmultisfacrarum
liteiarum locis confirmarividetucquorum vnus (iipra citatuseft huiufmodi CreattiraDeoabfcondentefaciem FfieHi^i
fuam conturbantiir,rectpientejpirttumeorum expirant,&inpulueremfuum reuertuntur, emittentejptritum fuumrecre-
ttntur.?oj:voiiidtai,cpodirattiacQnfummabtmur&aJ{H rwwrrt<jtwwJteminali(plocoficfctibitur,Bwf*'-^'*'^'-
 : j ) ^

144 Seai.I. Port. III. Part.III. Liber II.

Ifh.^.iy-
enmortalisqttmdrguitDem,ci\.}a.ptopzctcd(iigztioiicmomnipotemlsneipemz<,,c^^

UL 6 4.
detUT^permit&wanusemfmabunt. Ec alibi, Sagitt ummpctentts tnmegraumeifunt, virus earum ebibit Jpintuttt

Jct. 11. 17. metm,&conturbationesDeiquacteinJ}ructdifint oppugiiantme.Eta\ihi,dol(jresi}npertiturDeHsirafua. Etalibi,/o-

(]uitiirDeusincrepattonepcrdoloreminleclulo,&omniaojfaeiiismarcefcerefacit,TabcfcttcaroeiHs,&ommaojfaqucteHa
^'''ii^^- funtnudabuntur. Appropinquabst corruptionianima eius &zc. Eta.\ibi,
pefle plaga afjitgebat lehouadomum Pbarao-&
xi!</f
5* ^^"'^'^''^(^^^'^''''''"^^'''''''''^^^^^^^it^i^i^l^ouanoscdidatpeJie&gladto.EttL^ibimqintlci-ioaa.Ecce manusmeaeritfu-

I.X0U y j.praagros,&fuperequos,c^.tfinos,&cameloi,&oues,&boues,crpeJitsvaldgrauis. EtaUbi, Factet leboHd vt adbmat

Htititr.iS. ttbt peftis,donecconfumpfntte,U'boua tepercuttettabe,pejiecalida &
<ejluante,ac adurente febre cr ficcitate,& vrtgine,&
*'
morbo regio,qudiperfequentur t: donecpereas : Percutiet de vlcere /Egyptt,& Htmorrboidibus , &jcabie , &prurigine,qui-
i.hxm.1.6.
\),{i,ionpaterisfanari,.itqueetiamamentia&Ccitate,&JluporecordM. E zlibi, lehoua afficit morte& tnvitamrefii'

1 sTm. 6 fuit , demittit injepulcbrum , & reducit. hem Hdmorrhoidibuspercufiit lehotta Afhodaos &c. lcem percitj^it Deiis ex
ij. Betfchemejchttisplagamagna, &:Icremias Deumalloqucndodixit.
me lehoua, veruntamenmodice,nec ca-
Cafiiga
ler. 10 14- fiiges in tra tua, vt non commimt.ts me. Ec alibi,Df Iehou manus erant contra eum in malum. At vero lciend uni cft,,

lud.i.i). cjuodDeusoperetur,inimpiorumpunitionenonimmediate, fcdmediate &originalicer; quae enini fiue

bona liue.maia creacutis accidunt illa omnia a Deo ordinatione ac non cxecutione cificiuncur quemad-
, :

modumregisfeuimperaroriscft.res omnesfecundum mcntemi&conccptionem fuam ftacuere atqueor-

dinare,poftcaveroquaEordinata(untaminill:ris&fubminiftris,exequumur, ica ctiam Deus rerumom-
nium dilpolitor,miniftios luos angelicoshabet,quilccunduinfiiam voluncatem, velbenevelmalccum_.
crcaturis &
prrecipue cumhominibusagunt, Djuscrgo.igere dicitur(ecundumordinacionein,vc&;an-
geli fccunduin execucionem ordinaca a Deo prxftarc aggrediuncur. Acquc hoc eciam in multis t.im fa-
crarumlicerarum > quam authorum fide dignorum locis coniirmatum habemus. Namapud Pfalmiftam..
regium Imclciiptuminuenimus, Benedicitedo>Kr,!oomnesaiigelteius,potcntesv:rtute,faciintesverbumillius,adau-
diendum fcrmonemeius ,Benedicitedominoomnes vtrtutiset:is,minifirt eimquif.icitis vol.intatm eius. hc ahbi 111 eo-
p/ioi.io demauchore iich^hcmus, Quifacisaiigelcstuosventos,&?ninifiros tuostgnem vrentem, quibus colligercfas cft>
P/'3 4- quodangc!ilintminiftri,& vutatesDci,quivcliniormavcntoruni,velignisvrennslcufulguris , faciunc

vo!uiitacemDei,funtenimlcpcimangt.lorum principes,ff/ffD.r;K7(,'6''rot/rf,c]uiaftaiucoramDeo,c]uipa-
Zxo.zi. 10 ratifL!nceftii:cremandacakia,luieadcreiCura:conlolacioiieni,liuepiin.cioncm,fickhou.Tangelus inauxi-
lio erac Moyfi in icinere luo pcr defcrcum Ecce ( iiiquit lehoua ego mitto.-ingelum meum ante te,adferuandumtt
6f.ii-i7
mhacvia. Snm\izcT anoclusIchou.<inferHieb.UAgar,i: &m
auxtlioerat Elia ciiinf.tme erat in dcjirto confeclus ,^oz\:o
I Res-nn.
^^[g^^T^^^Q^xu^L^quodtmmittatangeUisdominnnctrcuitumtimcntitimeumy&enputeos. Et.i.\m\,'iionaicedetadtemA-
in omnibiis viistuu,inmanibu(
T[i9\ \ lu-m,&Jligel!uninonappropinqu.:bntabern.iCulotuo,quont.iinMigelisfuisviandauit de te
portabunturtcnefortafieadlapidcinolfend.tspedemtuum. PorroquodangclicciamaddeftruC^tioncmCv punicio-
f/77-47- nemaganc,cxhiscliccrefascft,Iiipnmisigicurin l.icris \itci:islegi\-i\us,q!wd Deus immifct it tneosiramtndtgna-
tionisfiu,iram&tribuLuioncii!perangclosm.ilos. Viidc liqucr, quodiram (?<: indignationem Deusperangelos
i.Sam.\9.
na3\osc\cqu:!Ltm;&ca.\ihi,In!iafitS.tu! [pirnusDtimalus,&c. Vndeeuidcnseft: quodangckis mahisfu Ipiri-

^ chron ^^^ De\\nuscximni&ns Ca\$,i\im\izc:d\(^u\\\e(\.,qtwdjpiruusmendacijconfiueriicoramleboua,quem!pfeeligebaty

18.11. vt propbct.ii menducijsfeduccrct. Di.iholiuetiamcratDeiinfiiumcntum , qiio lol vlccnbus & dolonbus ajjictret. Dcus
Job.i. ctiam primogcnita iEgyptiorum nonper (e, fed mediantc iuo vaftatore percuflit. Sic Angelum mfit
Exo 11.13. leboua adperdcndum lertif b.d.uma , vtpercutcrct e.im, cuniqueperctucretnr, vidu domii:us , & mifertus esi fitpra ma-
ceffei maniu tua , kuanfque Damd oculos fuos,
iam
chron gmttidinemaH ,
&tmpaauuan\ie!oquipercutieb.u fiijjicit , ,
I

ii.if. vidu .ingcium fi.tntem tnter calum terram , ciim &

gLidto euagtn.tto S\c lehouamgelum Juummittens ,exctiin 0-
:

i.chtoa. mnemvalentem robore , cr anteceffoi cm acprincijiemincajiris regis Ajljrtorum. Sed quidoblccto tftiUo Apocaly-
ji.ii. pleosloco claiuis,in quo hrcclcgimus; Vidt aiigelosjiantes fitper qtuituor .lugulos tcrr.i,tcnentesquatuorventoster-

^f"- ^' r<c neflarent,nonfuper terram,ncq::ejuper mare,neque in vUam arbortm, Et viili .dterum angclum afcendnntem ab ortu So-
lis,babenti mftgnum Dei vitn,&- c!a>nantem voce m.igna,quatiiorangelif quibiis d.uum esl noare lcrrs. &
man,dicens, No-
,

litenoceretcrr,nequemari,iiequearbonbus,q!toufqueJignemusferuusDai!ifrotuc. H.sigitur ita lchahentibus, au- J

diamusnonnulloruminphilofophiaocculta bcneverIatoruiTidehacre(ententias,quidcciam uemorbo-
rumcaulisprimani3iudicenc:&anaIacrarumlicerarumfentc:-iciadi(IcHtiantnecne.
TfcUMdi. Pkllu-^iexdxmonumagnouitgcncrajquocum prin.um^<;c.vwvocaric, quod circa fubhmioremae-
mort. rcmperuagaridixir,atquehuiurmodiproculdubiocumtonicru,iu!mine,comctis,&aliismetcoristam*
macroquammicrocofmicisfepcrmilcctj&iniisagit. Sccundimieft<?em/w,& huiulmodi diir.oncsinae-
repropinquo nobisoberrant, funtquc matcororum ventolbrum caulx hidxmones , in acre more &
vcntorum agitati viuunt &obledannir. Tertiumcft*j(//Mf//,cuiu(modihumoribus& .aquis tam mjii-
nisquamdulcibusle iinmcrgunt, ac libenter circa lacus(:*cHuuios,imovero(5:in maridcgunt, multol-
queaciuispcrdcrc acaiie (ubmergcre geftiunt. SimiliterHi mari liu(ftus excitmtac tcnipcftates,nauigia-
^ que virisoniiftahiiiditus (iibmcrgunt,multosqueobruuntvndis.Quartumcftrfm/</,cjuodvcplur,munt
circatcrram vei(?itur,tcrrtni(qucaduer(aturmultis rationibns<S>: machinis. Quintum dlfubterr.ineuin, vc-

pocequoddibtcria latic.icuuindatque eosqui putcoseftodiunc, (^mccall.a,cflieithiatusterr2,(?cfunda-'^

mcntaconcutit,riammiuomo(queventos(u(citat. Sextumautem vltimumgenusiacic/<//^/fw/,inper-
(Si: :

icrucabileai. pcnicusccn(.bto(um , pa(honibu(quc frigidis violenccr rcs acque ammalia pcrdcns. AiquO
h.-cc o:unia damonum cleinentanum geacra iic atFed?,dicit v t ik Deos odcnnr, hoimnfbu s aduerkft- &
:.- tar.
 i

DeMyfticaSanguinisAnatomia. 24^
tur.SedaIiuJaliopeius,NecquidemvicletuihiEcPIc;llia[Iemoa(acraranilirerarum(cnfiidifcfepare;Nani
in loco Apocalypleos fupra commemorato didznr,quod(juatuorangcliJlantesfuper quatuor angulos mundi, tene-
antquatuorventostcrrjtnefiarcm. Vndeliquet,quodhilintventorumpr2ridcs,vbietiamexplicatur,cjuodil-
lisdeturnocereterrar,atquemari. Borealisautemventus habetterreftremnaturam,frigidiflimam 8^Cic-
eilimam,atquehuc referunturipiritusleu darmonesterreftres, &perconlequens, Angelus ventohuic
pra:iidens,eft dux harum legionum,videlicet dcEiiionum terrenorum, fubterrenorum arque lucifugorum.
MeridionaUsventuscumfuopr2fed:odominiumhabetinfpirituspartimaquaticos,&partimgrolIomo-
doacreos:Occidenslpirituumaereorumgenusre(picit,vt&orientalisigncos.
Vtigiturcumlpirituum malignorumnaturaexordiumfaciamus, quemadmodum in regioneMa-
crocofinilublimiorimeteoraignitaproducuntur , &nonnunquam cum meda aerisregionelemilcent,
lonitrua&fulguraineaproducentcs, ficetiaminmicrocofmi fanguinecholerico meteoraignitagene-
ranturjcuiufinodi liint febres ardentes , &
peftilentiales , ac vt plunmum febres putridx ex bili pituita &
corrupta produ6tx,atque etiam tertians Ipuris cum ventorum rugitu (qUas tonicruo fulgorique in me-
dia aeris microcofmici regione produdiis comparamus ) ratione fpiritus cuiufdam maiigni regionem
ignis&aerishabitantis:AtquehocabiftiufmodiArtefii(viriprofundiiIimi&inphilofophorummyfteriis
verlatiflimi ) ftatuminari videtur. 5^ qudidaminfirmttatehqnihmfeadHingit dtabolusMmorefciltcet egrediente
fuo temperamento,atque fanitatem ipfam perturbante, ^ hoc maxime accidtt tnfirmttatibiis ex c holeraprouemet, tibus,at'
que hutus rei caufa efi, qtiia natura chokrt. efl calida &ftcca vt eU ignis : fubflantia autem Diaboit ex duobus esi compofita,
fcilicet ex igne & ex aere,eius ergo apparenseft aer,occultum Vero ignis. Vnde mantfeftum eft qucd in hoc centrartctiir , at-
que epponatur naturti human,qtu eft naturasqualitatis : Cum ergo accidit igritudo corport qud eft de natura Cbolera, il-
ludaDiabolo prouenireverifimileeH, vtpotecutusoccuttum eRigneumi &cholericum,atqueobhanccauf4:iifacilltnhfe
iungitper concenttim cum cholera,atque ita augetftium dotninium in alios humoresfeu elementa,qua ad corporis &nfsci;>ue
adfanguiniscompofttionemconcurrunt. Vndefa6lumeft,VtrattonehutitsatemperienaturaltrecejfuSiatqu:chj'erarebel-
lioniscontralegesnatur<c,animaacorporerecedat,&fepareturabeo. Hicille. Exquibusfatliquidoaemonftratur,
quod viriilhusftpientisopiniofit, quodDiaboli feulpiritus ignei admiftiocum languine biliofo, (
quae

) febres cuiuslibet conditionis,lecun-

propter naturarum fimilitudinem frequenter &leiiiterfieri afiblet
dumdajmonisigneigradum &virtutcmexcitarelblcatinam vt choleradeigne& aere participet, ita &
Diaboli natura ignea igni,&aereaaeri facillimc vniuntur^nam fimiliafimiUbus aptilfimc aflociantur: Hic
ergo cft modusjhic inquam ratio,quod meteora qualiacunque ignita in corporc leu languine accendan-
tur,atquchincoriturquodcomplexionesbiho& huiufmodi meteororum prstcrnaturalium prxlentia
magis affligantur. Scd & hoc per experimentum noftrum de elemento ignis in panis Anatomia luculen-
ter demonftratur,vbi indicauimus aptitudincm in eaad nigredinis &
tenebrarum attradionem ad ma- &
lign$ Diaboli natura fulceptionem atque ob hanc caulam probauimus, quod ignis clementaris fit corru-
:

ptionis caula,v t ille casleftis vitae &

generationis origo Non igitur criminanda eft complexio , quia (vt in-
:

quit Ecclefiaftes ) Deiisftcit hominem reiitiin & temperatifimum qtio adforpusfciltcet&animam , inter qtis. dttojpiri'

tus aereuseHmedium,ambo amorisvinctilo coniungens:Nam (vtinquitSalomon jD<sffw>-w nonfecit ,neclittatiir Sap.u

inpirdtttont vtuorum,creauit enim vtejfm omnia,& fanabilesfectt nutiones ofbis terrarum, & non efttn tUis medicamen-
tum exterminit,nec inferorumregnum in terrajiuftitia enimperpetua eft,& tmmortalis , at iniuftttia mortis cft acqutfttie,

queftaDiabok. 'i^dim.Deuscreauithomtneminextinguibilem, & ad intaginemfimilitudiniifufccitillum, Inutdia sap.z.ii.

AUtem Diaboli morsintroiuit m mundum. Sanguinis autcm elementum aereum, fiue de igne , leu dc aqua , leu
^'''"*''-
dcterramagisparticiper.eftrammalignilpiritusquamanimcEvehiculum; nam(vt inquit Archang. ) mor-
bi&mortiscaulaeftpeccatum,quod eft errorin partcelementati produdtus in animaU, qiu-c pars noa.
pcrcipit quxDcifiint, nonautem exparte fpirituali, quiiudicat derebus omnibus; Ratio eniminiu-
ftitis feu intemperici eft inlpirituexterno & aerco animx qui mortaliseft , & non in Ipiritaanimsin-
terno & aethereo,qui eft sternus. Vndc etiam fapiens dicit , Corpiis quodcorrumpitur, aggrauat antmam , & ^"/-^-i/'

tmena habitatio deprtmit fenfum multa cogitantem. At vero fpiritus hic aereus feu animalis de corpore
participat , vtpote qui efl medium inter animam & corpus : Eftcrgo hic Ipiritus qui a Diabolo de-
luditur > eft hic fpiritusqui eius violcntias patitur, vndedc eo licloquitur Dauid , Spiritttsmeus
(onftimitur , &ftmiliieftdefcendentibusinfepulchrum , Etlob: Sptritus meus anguftatur &c. qui quidem '/Uj.t-
^**-*'-*'
quatenusaprauis &alienislpiritibusalficitur,eatenus paifionesfuasdolorofas commufticattant
fpiritus
corpori,quodreuera cumeo patitur,quamanim,qua:palfionibus eftimmunis, &nihilominus taL.
vchementer carceris fui amore ardet, vtetiamdoloribus eiufilcm acriter aftligi videaturjquasperledo-
lere,acpatiignorat,formidctinteritum,qu2interirenelcit,timeatdefe<3:us , naturacuiusdiuina defice-
rereuerancquif,Scd ad remnoftram redeamus &probcmus cx facrisfcripturis,quodangclimalifemi-
fceantcum fanguine,eumqueigneafua difpofitioneflagrent,Plalmiftainquit, Immifttineosirdm indignatto-
j<c,;r4wd^mi/<<fMewjp-4n_g</ww/w,vbipatetquodpcriramintclligatferuoremfebrilem&perAn-
gclosmalosminiftrosvoluntatem fuam in rebelles animos exequcntes. De huiufmodi d^monumge-
ere,aut deeiusnatura nonmultumdiffcrcntcs funt illidequibusmentionemfecit Alzarabius,cumin-
f{\iix.,/Eff-ttudines inuadimt hfftnines expruarkationtbus,&malediilii ditmonibus,qui dicuntur Alhahinabiles , quos ptr
fcmtuu altquM nun( hQtmnibHS otcultatas mars tenfueuerunt , veurts,hi entmfubtilitattfuafefanguini immtfcent, to-
 &

246 Sea.I.Port.III.Part.lII.LiberlL
tamqae}napmhnnwralem,corrumpiint,nonaliterquaniI)'tabolMplagalobaffccit,contraquam nuilamtdicament.thit'
tnauaprodejfepotturunt,auxiiittmemmdiiiinumadhuiitsmodiplagct{rationemrequ!fmmfuit, quo vjus eji Chrijlus
Jipojlohinjuiscurationibtu.
Genus,inc[\.\n lHc[\\is,aqt(.ttile,exproprietateftiafolet bominisjpiritumfanguineiim ita afeclare , vt morbum in eo
comitiakm,feu Epilepfiam,& dementum excttare foleat. At vero didt,qiiod ditmvnes tam aerei qu.im terrejires,artc qiia-

d.im occulta cogitationesfalfts in fpnitu animah eJfingere,bHmanos antmosfaUere,& adperturbatwnes turpijhmas,& mi-
SMn.i.n. qu.tspcrntciojafquejlecterefole.tnt. Atque vtmihividctin^talis eratJpintusDeimalus,quiiniufit Satil.cumstnjfiga-
ttonc mtjit Saullanceam,qiw configerepotuijfet Daiiid cum pariete. Imoverohtiiuiinodi dxmonumeftedusoptt-
meinHypochondnacis, atque ahis melanchoii.Tlpeciebus exprimuncur. Vndeaudaderaufus ell: Al-
bahatiaffirmare, quodmelancholiafitadacmone. Denique d.-emoncs fubcerranei arque etiam lucifu-
gi,funtinnaturafuamaleficiadmodum,atqucpernitiofi,hienimnonfo!ummahs phantafiis atquc exco-
gitationibus anunas &
hominum deprauant Ixdunt.fedetiam ferarum fyluefttium more obeirantes ad ,

gerniciemhommumteftinant.Porrofpiritusaereinonaguntinnobispcr dominationem, fed per delu-

fionem:namlpir tuinoftroelementarifquieftphincafixnoftrxorganon&medium) anatura fiapro-
pinquant,quippequibusmolescorporeainuifibiliseftaermicrocolmicus. Vndc vt d.-emones quidemi-
gnei tacilhme humoris cholenci fpintui adhxrent per concentum , fic eriam aer acri natur.ali quodam in
ftinftuleconiungic.atquehociucaufa eft,quodhuiusmodidsmoneslpiritnm in hominevariisafficiant
dilJ3oficionibus,tam ad tpfius pcrcurbacioncm tendentibus,quam ad voluptates & Ixticiam eiufdem-, nain
fiprauis mfluentiis.veluciSaturninisaurMartiahbusvrgeanturjauctrifticiajCimore.autvexationibusaffi-
ciuncur,aucadiracundiam,hirorem<S>: rixasabilhsincicancur.regnanrevero Mercurio, flatibus vexanc
variis,fecundumpIanetxnaturamcuiapplicatMercurii afpedus, quemproipforum patrono prxcipuo
habent; At viceuerla li Mercuriusplanetastalcsa(piciat,quiboni vicxhumanxplanetXjquaiesluntlu-
pitcr & Venus,cunc m.agis lunt Ipiritui humano propicii,atque (ulurratione quadam infetifibih voluptatis,
ixtitix aucgaudii carnalis infbnant; nam fufurro &
Ibno quidem illi foli proprio.cuius fpiritui infunr,& ab
alieuo fpiricu inperceptibili vcrba& voces fuas producere (blent quoniam
(piricualia corporcis (enlibus
,

minimeautdifficulterlubiiciunturSedquiaiftiuliiiodifonioccuicivox,cumanimx(pintucopulatar,ip(a
aHimaeumftatimcapir,vtvnusvocemalccnusfiifunandoloquencisinfciencibusaltancibuscapcre(olc.ic;
Hincergoeft,quodbellum hoftile huiu(modidxmonibusinfercur,contentionis verohuiufinodi auto-
"f-f-ts-
respenicusignorainus,quodquidemarguercvidecurfapienshifccverbis: Corpusquodcorrtimpitura(^gr.iiut
dnimam,& terrena habttano deprimitfenjum imilta cogitantem,& d Jficile xjlimamus qu m terra funt,& qiu in conjpe-
itufunt iniienimus ciimiiborcqiu auteni m ccelisfint quts inuejiigabic?fenfum autem tiiim quis fckt ntfi tu dedcris ftpien-
mm;namrcueiaobanim.xin carccreopacoincluiionem, nihil fereeorumincelligcce videcur quxlpiri-
'^*"
1
ta3.[i3.Sciniuhhili:iCam,8<niJiDeusaperuiJfetoculosD.tuidis,nt>nvidi(fetangelHmmalum dominijirtdo enfc ifr.iclit.u
11
perfeqiiCHtem,qnemnemopriiteripfumintuertpotuir,ScdY>eig.\m[.isadCpinzixum aereorumaclum, rationcllpc
oftcndamus,quomodohclasrerumelfigies,(euicone5&:fimulachra inlpincum humanuininDnmeicfo-
le.ant.V)dcmus,quodiicnfisvelpugiomoueaturver(asfpeculun:iConcauumprobepolicum,eufis(cupu-
giovidcbiturextralpeculumin mocorisocuIumrcuerberacionequadamrcnderc,iino verotamapparcns
erit ficta iUius pugionis vel brachii m acrc im.ago,ac li vera eirct vcriufq; (ubft:antia,& non limili tudo, ica vc

fatcar me primo intuicu cimorc pauxiilo faiile percul(um,quo fiibito rctrogrcdi fui coacl;us. In huiufmodi
ergoconclu(ioneper(pedliua,h.xcc quacuorieperiuntur,videlicetobie6i:um,quodrcncravidetur,videl.
oculus vidcncis,& fpeculain.f iKam rei verx ideam recipicns eamque in acrcum mediiim emic-
piigio,(Sc ,

tcns,accandem medium aereum,quod (alfuin obiect um in (peculo procreatum in (e rccipicns, illud oculo
videncisproveroobiicir. Oculocrgonericonciguo, auim.Thorainisdeluli aciem coin.iaramus, cuiaer
ianguineuseumimmcdiaceconcluden5acquecircumcunr,falfum(uum fiinulachrumad.xmonc compa-
ftumacreo&ineoranquaminlpeculopolicoiinpreflumproponercgcfticlpeculum cxacrc confl.atumj
cft(piritusfeudxmonis.icrcicorpus:nam vtangeliDciboniaDiony(iov4^.(//;ur<vocancurclari(limal"pe-
cularerum,lamenDei(u(cipienci.a,ciul'queimagineinreprxlcncantia,itadxmonesmah Ik nocentesfunc
1. Chron. fpecula,in quibus filfitas &
prxftigix,& iUa qux vidcntar cllc &
non funt,imprimunrur. At horum prin
18.18. ccpsfuitlpiritusilIemendax,dequomentiof.idaz.Chron.iS.i!:>. Fir/j dommum fedentemin foho fi'.o,& omneni
exercittim cdi afijientem ei a dextru & afintjiris. Et dixit dominus,quts dectpiet regem Achab vt afcendat & corruat inRA-
vietb.G.titd,cumquediceret vniis boc modo & aliiis alio modo,proceiiitJpiritiis &jietitcoram domino,dixitque , Ego dect-
piameum,egrediarenim,&ero JpintusmendaxininoreomniiimJuorunipropbet,%rum. Huiulmodienimlpintusvt-
pote ex aeie den(o lcu vento(b conflati,(ufcipiiint colores,& figuras phantafticas rei cuiufque , ealque in i-
pfiimfpiritutnanim.alcmfeuaereum inlanguinefitumrefledlunt ,&tranfmittunt,itavtvifibihteroculis
animsappareanthuiufmodifigmenca.vtiplaeacredatveta&eircntialiaiatqueitanegotiaquidemmuita
fcd vanaei pr.T:bcnt,c5fiha fuggerunt imagin.iria.figuras indicant ptxftigiofas, voluptatum idcas ofFerunc,
fimulachrapallionum.veladiram&vindidam, veladtimorem (Si:triftitiain, &terrorcm vanum reprx-
ientant. Huiulinodicr.u(piritusilledequoficdi6tumcft:EfCfegoHrf</wnj^(nfHW vt aiidito rumorereuerta-

i.R<5.Tj. Namhorumlpirituum naturacftanimam propollibili artequadainfophiftica&:

tur in terramfuam,&cc. , ,

fraudulenta pcrturbare atquc deludere> medium iu quod huiulrnodi fimulachra hdta porrigimtur ex
Ipecu-
 ,

DeM)^fticaSanguinisAnatomia. 247
{[icciilisillisdxmoniaciseftrpiiiias aeieusinianguinehumanoj mcdiantequoanima cum corpore con-
iiingicurjatquchicfpiiicusiniL L:il:phantallicus,& moi-emercuriicoEleftiscapaxeft cuiushbetimpreffio-
nisvccunquc!euis,namaerinuindanoomnesiniuntrerumimpreiIiones. Porro,propterpropin.]uam_.
natura[:eiurdcmcumilladi(politionemdemonum,aptuseftaer(anguincus( quem&: aninialem alibi vo-
cauimus ) omces lui fimiies imprelliones fufcipere. Has ergo imprcffionesfaliasanimx tam iani,quam x-
groti,tum in lomnis,tum etiani iii vigiliis iudicarclblet fpiritus eius, in quo ipla immediate vehitur , qux
,

haedccaulacatain vera&ini.:iab:liaexiftimat, propterpropinquumilluiTire(pei:um,qui fit inrerani-

mam,&lpiritum huncfuum.vt pellimi & ftiipendi exindeproducantur efFedlus, quales in dementia , de!i-
riojhypochondriacapallionc, mania, &cateris melanchoiislpeciebus luculenter exprimitexperientia:
Imoveronieipliimpeftilentiaii[ebrilethaliterfcreaftechim,huiuimodilpintuummalignorumelfed;us,
cxpertumfuillefateorjinquavigiliisperpetaispery.vclS.diesopprellustui.&cumlipicuIemelomnore-
ponere pertentaram, fiibito cintinabiiloruin plurium clangorem leupullationemaudiui cxprelle, qua
lcmper omnis impeditaeratdoriniendipotcihasjcoactaquemihivigiliarumrocietaspertotumilludlpa-
tium adcrat,atque etiam mufica exinftruraentis vcntolis conlIata,tam exade aures meas ex plurib us parti-
bustemporevigiliarumpenetiauitjvteciam inpoteftatemeaerat, partem quamhbet lymphoniacam ct- M
iamcalamo&acramentoexcipere. Porroetiameftigies turpifiimas hominum monftrolbrum coramo-
culis meis reprslentabanc,ac li vcrae & viax e(Ient,atque etiam homunciones equicantes mihi comparu-
erunt,feriointerlederealiqua(ccretacommunicantes, itavcnifiDeusmeniem mihilanamexgratiafua
(cui etiam fint gratix immortnlcs dicta; ) adhibuiiret,in dclperationem,ac denique in furorem me perdii-
xillcnc: ledcognouilpiricuumhorumfraudes, eorumquedeluhones elle vanas &nulliusrnomenci lea ,

pericu!i,rciplaexpercusfum,p.;queitadiuinabonitatcin pnftmamredacftus fum lanitatem.Sedhocinlo-

covobisobicerfignificarevOiO,quodvbifiatus'melancholicusleiungiccumCaulonide, ibietiamhuiuf-
modilpirituscumignitisadeHefolcntjnam vcignis &.iernaturajSympathia vniuntur&adinuicemcon-
nc(fluncur;icaetiamIpiricusvrriufquefimulconacniunc,&pacisvinculis coniunguntur, vtin tonitru&
fulmine videcur,quo tempore nubonjs venci ihnt Irequentillimi.
^^oddeniq, adda:mones::ifL-riorumOLbiumattiner,videl.aquaticos,terreftres,rubterraneos&lucir
fugosJn(:n(:iuicMnxasP[hiUi\nd[iKyAiindo)nibilexco^Uantfapicinir,ruxqincquaynafi
tur,quu tantafubiiiitasjji non mdi, quan .nagisfunt turpes & nles,atqitcjenjiii magis obnoxtj, & confeqtwnter more ma-
g aperto,& vifibiliHs Ltdiint,at m.ibgmter agivn tn corpora humana,cuiusquidc?n rci ratio mpromptu efi,quontam eomit
corptra magis de aqua & terra,qiufiintelementa vtfibUia,partictpant , qiiam deaere g/ igne^quafunt iiiuifibilia ekmenta.
Vt ergo ab Ulis aquaticis exordiar,Hi fmguinis pituitofi feu complexionis phiegmatica: Ipiritum occupa-
relblcnt,&humoremaquaticumc:EcensdominioeminentioL"em reddunt. Etquoniahuiufinodidimo-
num corpora fantillis aereorum m.igis groira,& aquatica,igitur vt primum in languinis pituitofi Ipiritum
aereum(quieftillolanguiniaveridelior)irrcpferinrjmeatusinteriiaturaIesfacultates&vitaIes,atq;etiam
&animales opplereat qi obturare folent,nam fpiritum aefeum leu animalem ( qui per fe eft dens,
inter eas
&aquaticae c6ditionis)incra!lant fua praelentia,quia (tsfie Pfello ) Ipiritus animalis da:nioniorum huiufmo-
di corporum crallitudine cogi tiu-,quo fit vt vires corporis magis principales fun6t;onib. leu adtionib. noii
fungantar luis.vnde motiones funt tarde,ftupid2,atqi nonnunquam penitus interruptx ; nam in hoc ge-
nere eftprimus frigorisgradus,cuius eft incralCire & congelare humores. Vnde hi Ipiritus prxcipuefunt in
meatuum cerebri qu^ fita pituita
caulaEpilepfisE feu morbiComitialis,quiaccidit propter obftruitionem
meani opinionem derideancalBrmante
pra:fentia maligni fpiritus condcnlata.Sed ne aliqui fcrupulofi ifta
darmoniumefieoccultamEpilepfia^cauiamjaudiamusChriftumiplumloquentemDowwfCdixite^quida) Mat.17. ij
mifererefil^meijquialunatictiseft^&malepatitur^namfipecadttinignem^&crebroinaquam^EtChrifiusdixit^adfene il-

Itim ad me,quofaclo,increpamt ilhinh&exijtab eo djt.momum,& curatm eflpuer ab iUa hora. Luna do niiniu habet lii-
pcrhuiufiTiodifpiricus,vndefit,vcinplenilLinio&nouiluniocrebriusafticianturobfefli,atqi etiam vtfpii-
mamatq',vifcidampituitamreddant.Suntctiam(piritusmeridionalesquicatarrhos&delIuxiones,atque
ctiammorbosaquaticosadcaliditateni&ralledinemtendentcsproducunt.Sedcumhisinhoccalu leiun-
gunt fpiritusaerei,dum fcilicec merturius lunam refpic c,nam vc regalis mercuriiangelus eft fpirituum ac-
reorum pra:fes,qui vcrfipellis eft , &
fe mucac fecundum planecx nacuram cu applicac , ita ctiam princeps
i

GabrielLunangelus,proluiplanetcEapplicacionibus,permircicIpiricusfibiinmundofublunariIubditos,
a<5tioncsfuas mutare &
variare.
Ad dxmones vero rerreftrcs accedamus iam, quibus prseeft Saturniangelus , atq; proir de huiufmodi
&
fummopere malefici pernitiofi efle obferuantur &
natura: vitali quam oppofitillimi , atquc horum cria
:

funtgenera: quoruminferius eftIuperioripcius,omniumq-,pe(Iimumeftdludlucifugoru, horum natura

eft fpiritui aereo fanguinis melancholici adhjerercatque horum fummu genus eft illud terreftrium,qui ex
terrenislunt viuaciores , &proindeiiiagis vigilesfuntquamcasteri,atquemelanchoiiamprimE Ipeciei
exagitant,fatuos faciunt , & multas huiufmodi infirmitatcs producunt , fecundum Saturni applicationes
cumcastcrisplanetis. Subterraneorum autcmdasmonumnaturaeft , Hypochondriacos atque mania-
cos reddere, atque hi maxime vires fuas excrccnt,dum Saturnus a Marte recipitur , autradiatio ali-
qua infaufta facta eft inter hos: Nam quemadmodum hi fpiritus folent pcrturbationes horribiles
in terra producerejVcpQte quifaciunt hiatusterrse,eiufque fundamcima concuciunt, flammiuomos &
X 4 ventos
14S Sea.I.Port.llI.Part.lII.Liberll.
ventos rufcitant,qui inde Typhones funt didi, fic etiam in microcofmi terra totam fabricam quatiunt ali-
quando,& flacus hypochondriacos aLienis4euterra:microco(mica' centro excitatoscumigncoardorc
mixtos procreare folent, vnde maniam &
Lycanthropiam excitant,in quibus morbis vtuntur hi oblciri feu
paticntes fpiritu vcluc proprio inftrumento, &
per illum clamant , linguis quandoque a patien- &
te haud intelledbis loquuntur. Omnium
autem horum generum peflimum cft illud lucifugorunij,
vtpotcquifegnitiem &torporemcorpori adducunt cohibentquevocem , (vtiMjircHsno!docutt)hotni-
,

nemqueoblc(I'umquafimortuumreddunt,atquehuiusreiratioeft,quoniamhocgcnuscffteris eltterrc-
omnimodo Saturni, generi humano
flrius,& per coniequens frigiditate Sc ficcitate ca;teris pricellir,atq-.
infefti(Iimi,naturaminduit.Vndefa<5t:amcft,vccuicunquehocgenusirrep(crit,eiusvimanimalemvtplu-
rimum obtund.at,hebctet,obfulcet,& deleat. Atq-, huuiimodi dxmonum fpecies ideo Cindx Sc mutx non
modoaMarcoip(o,verumetiamafacrisliterisdid:itacur,quoniamhominesabiisobfe(nt.ilcse(ficiuntur,
vtpotequorumratiopenituspriuamr.Hoscrgodremonesinc.aufaApoplexii,Paralyfis,Stuporis,Catalc-
pfis,Lechargis,Caros,atque huiufmodi aliorum morborum efle credimus , intcr quos Apoplexiaeft om-
nium pefl[ima.
Mihiveniam concedatletrtorhumanifl^imiis^fiprimafrontchscciduraatqueimpoflibiliavidentur,
atveroreinfenfupau!oaccuratioriinquiratvehm,&videatinprimis, an aliquisfitincrudohumoreadus
pcr(c,velinmeraincemperieexfolaquditate,quaccanC3mnacurxhumance (quiinfua arqualicateeftfor-
tiflima jiniuriam &
violentiam inferre qucat Videlicet in cruda pituita, vel cholera projtcr naturam c.ile-
.""

fa(5ta,vim tantam non inuenimus per fe,qua: natun tam viriliter refiftere , aut in 4. 7. vel pluribus diebus
tan tam vidloriam in humana? vita; prifides obtinerc,auc trophara tati (polii erigere atquc figet e poflit ne- ,

ceireeftigitur,quodiftiusai5tionispr.'Eternacur.alisprincipiumfitinternumnaturanimalisvclanimantis
quoanimxvitalisvigoremobcundercacque deftruerepoteft.Cumigituromnisadlionisori-
gofitlux,quxeftprincipmmcaloris,vcillea6tus,ficetiamDeuseftfonslucis,quiacl:usfuos mediantelpi-
litu humano,primum in Angelos ad voluntatem fuam, vclad bencdidlionem , vclad punitionem impluit,
deindeabiisadcarlixthereiftellasmediantibusangelisprimigradus, actum creaturisfiiblunaribusom-
nibus:vndeliquet,quodomnisvi(Storiaafortioriobtineatur,atangcligubernationemhabentin inferio-
ra, atqueDeiordin.icionesineaexeqiuintur, vtpocequifunt eius miniftri,paratiadvoluntatemfu.amin
creatura:bonovelm.aloprxftandam: Nonig turcredamushumanamvitama re ignobilioripofleextin-
guirfed a fortiori tantnm & potentiori quam illa cft.

Ac fcio multos rel'pondere,han c efle Hippocracis &

Galeni fententiam , quos ad hoc vfqv tempus ve-
ridicos experti fumus; lili nos docent,morborum caufas elfe intemperies calidas,frigidas,humidas,ficcas,
vcl humorum rebeUioncm atq", ('uperabundantiam,vel ipforum prauicatem vel flatuii & ventorum mul- ,

titudincm. At ego iam audafter dicam,ipfos falfit.atem hac in re non produxilfc fed improprie tamcn cft ,

hocdictum,quodcandeIailluminetcubiculum,nonenimeftcandela,iedflammaeiul~dem, necquidem_.
quicquam mali poceft bombarda, vbi non adeft puluis in quo cft eius aftus , necproprie dicitur enfis ho-
inincm interfecille.led iiomo tanquam primus agens.ipfi fiquidem mediciantiqui elcmcnca refpexerunc,
atprimaipforumagentiaautignorarunt^aucmundopropalarenolueruncautfaltepauciflimis. NosChri-
ftiani diciinus,fialiquid prolperi veladuerfi nobis accidat,(ctiam neglectoinftrumento externo)Deus no-
bishoc fccit,Imo vero cam in morborum principiorum inquificionc,quam in fanitatis originis indagacio-
ne,a Deo quicft ens entium,&.adus ai5tuum,deorfum gradatim tendendo progrcdiendum. Ad vircuces
(ccundarias Angelosfcilicet,refpicicndum,actumpofteaadcreaturas ab angclis & iplorum influentiis ,

gubernatasdefcendendum,acdeniqueadrcs(enfibiles(iibieflas,vtqualitates, humores, & huiudnodia-

liatanquampafliuaprocedamus.SedaudiamusquodPfellusMarcumalloqucndo dicicpoftcjuamdeda^-
monumdi(poficionibuspr.-ctcrnaturalibusinhumano(piritumentioncm(-eciflet:PfcllusficrepIicarevi-
detar,OMmerecentioraqudamfapaenosniedkorutnfetlatoresadducunt,ajfmntcs,pafioneseiHfmoc{f,no>ie
damonu7u,fedhumorumvaporumque & vctmrummale fefe habentium, itaquepharmaiis & diita,non carmmthus aiit

incantationtmexpiatiombus hu aggredtfolent. Cui Marcus : yithtl mirum eH hoc tnedicos dicere, qui iiihthiouerunt

prdter fenfum,& corportbus tantum incubuerunt cognofcendis. lllafortalfe decebat malorum humorumputare incommoda,
capitufomnoriferamgrauitatem,atrbiliiangufiias,pln'e>iefin,de!ir.iment4, quis, lauacris potiontbusqueveleuacuatio-

nihusvelcmplaftrisfedareconfueuerunt,infptrattonesautemoccupationefque, quibusqutobfeffusell,agercnthilpotc[l,non
intclkclu,non ratwne,nonphantafta,nonfenfu,Altud vero tU quodmouetatque (/fir.dicitque infupcr , qut non nouertt
eccupaiHs , &ftitura nonnunquampradicit ,quo( inquam ) paiio dicemus, ha> effe erraticas materia mottones. Harc i c. 1 1

Et reuera ego ipfc multos noui febri ardente laborantes^quorum alii dchrio prseunte dc die &:hora mor-
tis diuinabant. Et quidam peftc labocans pcr vifionem intellexit (c brcuitcr moriturum , atquc nfum eft

ciquodpoft mortcmiiiaraipfccum aliocontendrrct.quisperviamquandamanguftam primusingrede-

rctur,&inconrentionchacfuaduovirihoncft2grauitatisfuperueniebanr, quorum arbirrio controuer-
fia ha^c rccommendata,&ficprimoingrediendi priuilegiumipfi eratconcclfum. Moricntcautcmpoft-
eaintrapaucos dies hoc xgroto,&ad (epulchrumducto,contentioorta eftintcr amicoseius,atqucil-
los alterius cuiufdam mortui pro (cpulchro,itaq; tandem a duob.parochi^S. Andrca fcniorib.dirempta lis
fuitjfepulchrum^fomniantiadiudicani.AlzarabmscthancMarciopinionelocoantcacitacocontirmarc
vidc-
 &
DeMyfticaSanguinisAnatomk. 24^
Videtur , vbi a.(rcm,quod &gntudinesiniMdant bo>nines,&pruarkatiombus & maledi^is dmonihus,quospcrfcientiM
antiquasnunc homintbus occultiitMCttrarc confucummt , fubtilitate enimfuafefanguini humano immifcent,totam maf-
fam humoralemcorrumptndo,ficut exfiwfiimaplagjDiabohlobtnJiictaapparet, vbinuUaremedia humanaprofuerunt,
hxcille. Interdiimveroaccidit, vclpiiiriismalignLisinranguinem irrepensacque totam maflam percur-
bans,{anguinis millione exeat,rumlpirica (angainisegrediencis,atqueicaIubicoconualeIcatpatiens. Atu
adhucinTanguinismairipermaneat,iIla(imguinismifIio,nihilproficuiteuleuaminis afFerrefolet. Porro
etiamAuguftinumaudiamushacinrcloqaentem. Frorfus quod fcrtpttim e^Ecclef 4.C. Grautiugumfuperfi- Dt Cu>.
*'"
Adam a dieexitus de m.nrts coriim ventrcvfque in dtemfepulturx,}iiatrem omnium,vfque adeo implert nectjfeeii , vt ipfi *' '
lios

paruultper lauacrtm regmerattonis ab origmalts pcccatt quofolo tenebaucur vinculo , iamfoluti , multapattentes, nonnuUi
tncurfusjbtntuum maltgnoriim patiantur: Acque Hicronymus luper obitum Blefillx in epiftolaad Paulum-t
ait. QutdcaufzeH vt vbcra maternalaclantesadamontocorrtmpantur. Etiamdefpiritibusaereis dc fubtili eo- &
nimmodo operandi in nobis aperte 8c luculenter loquicur in Decreco pofito in cap. fciendum jfi.quaeft.^.
Vbi poftquam deipforumexcellentia (nper h-jmines &alias crcacuras, propcerfUbcilcmatqueaeream-.
eorumcompo(icionemaliqaidverboiaaifeci(rec,ficpergit;^copifp/)ep(fe/?4w & morbos immittere ,

ipfttm aerem vtttando morhtdum rcdJere &pcrtierfis & amatoribus terrcnorum commodorum malefailafuadere i fuaden^
tibtis mtris & muifibilibus modispcr illam fiibtilitatem corpora hominum non fentienttum penetrando , & fe cogitattonibus ^ ^ ^^
eorumperquicdam tmagtnan.i tujfa mifcendo,ftue vtgilanttiimfiue dormienttum. Acc piunt autem fxpe ^,^ ^,^
Ec alibi dicit ;

potejlatem & morbosimmittcr!,& acremvittandomorbuinm reddere , &perucrftsmalefaclafuadere. Similiter lohan. SuferMau

Chtyl'o(\:.a.it , HominesKon qnantumvult tentat , Diabolus^quontatn quantumadfe ntmquam cejfaret a temptattone, W--,
nequeentmhabetaltumaClum,no>icnimman.lucat,iiec dormtt,autaltudoperatur,nifivttentet,fallat,fubuertat: bicct-
I
iustUiuiesi. Deniqaecx Apocalyplilocodipracicatocoliigimus; quoddizmonibus conccfae^potefias & permif-
fionocere terrji,&bomind'!H,acfubucrtcreacr:;n& Vnde neminem (apientjm lacere poireexiftimo om-
aqiias. ,

nes morbosprocedece.ibiliisquacaoL-angclis, inquoram poccftacecommiiraeftvencorumgubernatio.

^
Atque hoccciammedtciEthnicidiligenci oblcruatione perceperunc per demonftrarionem a pofteriori,
hoceft,abefFedu,& noiidpriori,vcpocequiadinternummorbiagenspenerrarcnonpotuerunt, Hiacin<.
quic Hippocr. Mutativr.cstcinporampotifimumpartuni morbas , &
in quibitsdam tcmponhus magna mutationesaut Aphor, Uh.

fitgorisautcaloris. ?'

Hicviditip(ercmDor;immutationesincalore&frigorcefleinGaufamorborum,autveroangelosi-
gneosaucterreftresc(reharuinalcetationumprincipu,in ventisagentesignorauerunt,ergoefFedumpro
caufaefhcientepofucrunc. Ecalibi: Intemporibus^quandoeodemdtcmodo calor,modofrigusfit,autumnalesmorbos Aphor Hb,
^'*'
expeciareoportct.
Nan-iconflidndxmonumcontrariarumcohditionitmiContentionisfeiTiinariainaefcirelinqiluntur,
qujEincorporaperinrptrat!onemvelnutricionem ingrediencia.peroppoficionemoccultamfebresfpurias
&putridasproducunc,qaariimcaa(asideo piu'ifamcorruptamfeupituitam patienrem&biiemagencem
^oCacxunz.Et:tilibi:Inj'!ccitatlbi(sfebresacutafiunt.&fianniis7nagnae>:partetalisftterit,qualemfeceritconfitti{ttonemi ^pkor.^Ui^
taksvcplurimummorbos vpurtct cxyc^an.Ez a.\ihi:De temporibusfiqtadem hyemsfi(ca& Aq!iilontafuerit,ver vero plu- ^fJ', .
I

uiofum &c.
&Aufirale,neiejfccIl.ffiatefebresac!itas &ltppitudines,&intefiinorum difficultates
j _
Hicaucemventosfacithorummotborumcaufas-,&tamen AngelosventorumprocreatOresignora-
uitjdequibusirt.il/iccji/j^/mintiofadaeft; Acq-, itatotusilleliberdemorbisavenrorumflacibus,&acris
eonfticutionibusvanisprouenientibusmentionernvbiquefacit. Quibuscuidenseft, quod fi Angeli qui
viml^ubentveladcohibciidosvelemittendosventos, fint maligni noCentestamterrzEquamcreaturis &
ciufdem ,mediancibu5 vencorum flacibus quibus infinirxf ubdiCcE (uncminiftrorum nocendum legiones,
,

quiiulliiieorum obeJiencesvencisfc(eimmi(cent, &inaere (e vndique dilpergunt, illumque (iiis flati'

bus venenofispollnanc &
contaminant , &
cum eo etiam cordis humani pcnetralia permillione diuina
perUadere geftiant,arqacitadi([7ontionem (anaminmorbidam rransferunri fi inquam iftiangelivimj
nabent aerem fuis inftrumentis percurbandi, acque mucandi, in dersrius a meliori, acqUe etiam non-
nunquam coadtione diuina adecerioriinmeliusjmeliuseffecvcmediciiftiEihnici angclorum illorumj
naturas arcanasperfcratatifuif]ent,acque modum nodorum illorum folurionis,vcpoce primorum in mor-
bis 3gencium,qu.am vtinftarca:corumip(aelemcnta&humores vano modo crucient ; ac fi quis infanus
Cnullaadignera agenremfeucomburencem habicaracione)flagelio ideo ligneam verberare autenfevcl
(ecuri percuterevellecquod inflammameft: reda(5ta,exiftimando , (ehac via ipfum ignis nocumencum.,,
feudamnumablaruran-i^cumtamen per hoc nihil impediatur ignis violentia, in adione fua nihilo- &
biinuscontinuet: Simili ratione medicifenfibiliapaffiuanominant&lrefpiciunt, intcrnas vcro cflencias
agences nefciunc & ncgligunc- Hinc igicur vc plurimum in vanum purgant , in vanum fanguinem e-
tnirtuntjin vanum
potiones alteranres adminiftrant,itavtpluresfubeorummanibusmori, &exrremani
pafTionem perpeti obfcruentur, quamad fanitacis priftinoe limices medicamenti vulgaris virtuce reuer-
ti. Ac h nonnulU ad priftinum ftatum reducuntur , plus vt plurimum vtilitatis attulit ipfius natura

vigor, qui habilis cft crifis expedatfe examen perdurare quam ipfius mcdicamcnti facultas, atqUe
,

hocquidem euenit quoniam herbarum & animalium proprietatcs occulta? quibus datum c&, hoc ,

vei iilud dajmonium expellere , eiufqire in corporc malignimtcm fupprimere , i vuigo funt recon-
dit3
 ijo Sed.I.Port.TII.Piirt.III.Liberll.DeMyfl.Sang.Anat.
dtae,atque vcterum inuidia in multorum liominum obliuioncm rele^atoe. Eft autcm vnicum medicamcn-
tumrolumc.Tlitusdemiflum.cuidatumcftomniahxc daEmoniainmomentoquali afpiritu humanodiui--
"' '
dercacfunditusmdeextirparejvcrbum videlicetDci(anansomnia,dcquoficloquiturlapicns,M(/fn<:rrf/<<
tuafartMtt tUos, Etemm neque berba neque makgmafanauit iUos.fed tuum verbum domtne,quodfanat owi<<-,cuiurmodi
inedicinxpoilcllorescranttlias,Elisha,Chriftus&Apoftoli,quimedianreverbodaEmonia omnia eiicie-

bant,atqaemorbosexcorporeexpellebant; Scdquoniamhuiufinodi medicinie inuentio ob hominum,.

huiusjetatisindignitatemdifticiliseftjideodocemuraquodampatre grauiflimo, quod, cum infirmitas
corporalisfit expcccatOjVt medici, cum ad huiuiinodiinfirmosvocaricosconrigctit,iplosanteomnia
moneant&inducant,vtmcdicosanimarumaduoccnt , vt poftquam fuetit homini de fpiritualircmedio
prouifiim,adcorporahsmcdicina: rcmedium la,\ubm\spi:occd3.i, cumteffantecaufacefeteffedus. Dcmagno
ianguinis Chrifti myfterio per quem omnia tamin ca;lo quam interraadintimamreducunturmundi-
tiem,hocmdiicurfiimyfticoomittam,vtpotequodaTheologis magis quam aPhilorophiscftdifceptan-
dum. At vero de reliquis fimul atque de hoc n Tomi mei fecundi tradatu tertio vbi de fupernatut alibus
i (^

morborum caufis agetur,atque etiam de bonis fpiricibus, naturs humanae amicis , & prarcipuc de Amorc,
^uem Philofophi magnum da:monem,om nia cteata concordi pace ligantem vocant a quo vitam , &
iani-
tatcm habemus vt in Cabaliftico noftro tracflatu iam diftnm eft,atque etiam a ptauorum dap-
,

monum inuafionibus defendimur) verba quidem vberrima Deo

volentc faciemus.

SECTIO-
 ,

SECTIONIS I.

PORTIONIS III.
PARTIS III.

LIBER TERTIFS.
m QVO OCCIDENTIS MICRO
COSMICI SEV SPERMATIS
materiapertradatur.

Capvt I.

In quotrohatur iquodyaJaJpermaticaqHarta: ccelt Occidentaln yej^ondeant^

SmiUterDarii&dejhermatis ^feminis ortgine o^intones
explicantftr,

D pundlurh iam tandem Occidentalcm acus (cu ftili noftri magnetico animx defi-
derio contaili aciem conuerciinus,& de folis microcofiTiici occafu verba licet pau-
tamen (atis proferre in animum venit. Vt igitur in prxcedcntium par-
ca,per(picua
prima de polis (eptentnonali
tc &
meridionali microcofi-ni , deinde in partefecun-
dadeeiusaereianguineoingenerecummyfteriiseiuidem mcntionemfecimus:fic
iam ad eiufdem angulum fetl cardinem occidentalem accedcmus ; Nam vt in arca-
5

nis cordisjhominis ortum feu plagam orientalem infra defcribemus , fic va(a Cemi-
I

(nariapunftooccidcntishocinlococomparamusjvt&ipermafeufemeniniiscon"
^'"ntumfoIiOccidentij&vifceraeaabfcondetiaterrs.Namquidobfccroaliudeftfemenjquamvitajquinta
c i!entia,a loco folisfeu corde vbi oritur in microcofmo dcfccndens in vafa hxc &
femen in iis contentum,
:

c ft quafi fbl defcendens (eu occidens,paratumjpro fepulchro vierino in quo moritur , vel (altem mutari vi-
dctar,quoufqueitcrumrefurgat&nouamproducatcreaturam,priorifimilem. Sic&Soloccidensvidetur
nobis mori,& vicam fcu lucem fiiam perdere,no6lemque quac corruptioni affimilatur (upcruenire , quo- ,

ufquefoliterumrcfurgatinorientcficutantea. Eodemplanemodofemcn Cquodeft vitas&generationis

Sol) quod incordc prius exurgcbat,ad vitam &
tcrram humanam illuftrandam , iam occidit in vafis femi-
iialibus,vbiinvterumdefcendensmorividetur,&tamenviuit(ecretc,agitquecontinuead nouamcreatu-
ram producendam,in cuius corde non aliter oriri videturad terram fuamilluminandam,quam fol macro-
cofmicus ad fuamjSed quoniam hoc a vulgo bene confiderari ncquit, quoniam difficiUimum cft , arcanam
!eminis gcnerationem perfcrutari atque ehuclcare ( tam incerta cft philofbphorum atque medicorumet-
,

am omninm ferc,de ep opinio,in iudiciis fiiis tam inftabilium , atque inconftantum ) operjEprctium fore
exiftimauijOpiniones illorum nonnullas in primo loco explicarc, cumargumentis nonnullisiis rcpugnan-
ribus, ac tum poftca animimei fententiam cxphcabo.quamlicctnouam&minimevfqueadhuncdicmj
'
&
quod fciam ) auditamjcertam tamen cfle, citra vllam controuerfiam rccipicndam intcmcrats veritatis
iocumentisperlucidis probabo.
Albcrtus Magnus in m ulierum {ecvetis,Jperma nihiUlittdejfe zit,quamfuperflaum alimenti qmdinfubflan- ,

'ittmreimn alendterecedit. Virquideminphilofophiaprudenti/Iimus, at mdefinitionehacfuaminimeCvti

mihi videtur) iuftus , & fibiipfi inconftans ,
qui rci tam diuinx (
qualis eft femen.in quo tot cxlorum dotes>
'ancusfpirituumvigorlatec) aIin:>encifuperfiuitati,aflignareaufuseftortum,itavtiIIudvilc (quodinlan-
5uinisnaturamreducinequir,)illudinquaminpretiofumfpermacuiusanimaeft(cmen reduci inconfiilte
:redat,acfitotafstusvis,eiu(Hemanimaviuens,&virtusfpecificainciborum& potulentorum fuperflui-
aicconfiftcrctiSuntetiamaIiiquiinfeminisprocreationiscenfuEamagisfuntdementes,voluntquei/>^w
f!;)ft/7y^_/?rtfM^m;quodquidemfiefretverifimile,fequeretur ,quodmuItuni coeuotibus parum eflec
cesebih
 ts% Sea.I.Port.IIL rart.III. Liber III.
cerebrijporroquodaflertiohaccminimclitcongruijex coliquet.qniacorporisvniuerli proportio, & fi-'

gnapaternaomnibuspatrisvelmartismembrisimprcnaaccrcbroprbuenirenequeunt.Deniquequistam
inpnilofophia:(jicculationed<--biiiseft>qui fpiritus vitalcsatque naturales abillisanimahbus (quiinccre-
bro abundant) ficu & natur.i difcrepare ignoret ? at cum fu-niha fimilibus procreari foleant ipfe procul du-
,

bio qui a (permate cx (olo cerebro katurientegeneratur,non (vti loquuatur ) cordatus eft homojfed intel-
lc(5luahs vaIde,vtpoteafubilantiatotalitcrcerebraligenitusatqueconBatus. Alii ( inter quos Galenum^
nomino,inIibeIIo{uovel&Itcmeiattributo,dcfpermare,)affirmant, qtiodJper^naabommcorporK humorequi
fitexfubtilwrinaturaqiiatuorhumorttmdefcendat. Etquidemfpermatis vifibile, feumainecorpus hi denocarc
videntur,caeleftem vero eius animam leu intcrnum & inuifibiIe,quod ieme vocamus, ne excogirarunt qui*
dcm,cum de humonbus lolummodo fublunaribus hoc in loco verba facere videantur. Ahi in philofophia
bcnc verfati,agno(cunt injpermate caufam mternam agtntem , quamfatentur ejfe qualitatem vimquandam PccuU &
tam,femimpernaturam indnam,quam aparttbustorporisprincipaitbus ortamdicunt,atque hanc vim matenam ammato-
rumcorporiimtnfor)narevoliintforma&Jpeciefimli,(YclcuiivmemminzeicxtcToshoca\\cgzmi:mlcgi,)<]}iz
quidemconfellioneignotumperignotiuscolligicur , namquisefttam abfurdusqui nelciatformarainre

omnicireilIudagensinternumquopeUitur& mouecurcxtcrnum,aucrem efle aliquamoccultam&for-

malem.quz eircntiam (pecificam crcaturx vifibili attribuat Porro etiam hi in eandem , quam illi, abfurdi-
?

taterti incidunr, volentes formam ipecificam ( qux eft de fiibftantia caclefti ) polle a corporis partibus ( qujc
,

luncelemenrafcuexclementisconi1ata:)deriuari,Ariftocelesetiamexphilorophis,&Fernehuscxmedicis,
I Iperma dcfinitionecatiori& latioridccbrant, Semen illiidejfe ex qiioonuniurprimBeaqua fecundumnaturant
ionfiituuntur. HiergoabcfFeduilluddehniunt,&non infuaeirencia. Atveronos quidem methodocla-
riori,atqueftilopauloeIatiore,nonmodo(permatis, verum etiam feminis in eo dehcelcencis origineiiv<.
tam cslcftemquamelementaiem, cumipforumadinuicem mixtionisatqueprjcpararionisrationecxpli-
cabimus , Atc^aetlludmhilejfealiudprxterlpiritutnaereum informamnubismacrocofmicAvifpiritiu feu venti cakjlif ,

( qui &fuum
ditmonem feugenium internttm lncidtim , tlludinflinctu Dei ipfipr^ftdentis monentem habet ) ab omnibus mt-
crocofmi quartis afflattbus jH//)M/p?,demonftrabimus.Et qiiodfitcompofitiwi refpecluexterni ab elementari,interni ve-
Xttch. }y.r0accelefti.Siceu:xminETCc\iie\tc(\.didnm,Dtxttdomtnus,EcceegomittaminvosJpiritum,&vtuetis,&dabofuper
S' vos neruos,&fuccrefceref.iciamfuper voscarnes, & [uperextendum in vvbiscutem,&dabo vobtsjpirtttim & Et (in-
vtuttis.

qtitt domtnus )a quatuor ventis infuffiafuper interfeBos tftos,vtreuiuifcant,& innreffus eii tn eajptrttus & reutxerunt. Ex
<iuibuseuidenseft,ipfiimlpermae(Ienubemfeuaercmabomn;busventis naturaliter colledum,& con-
denfatum,cuius internum cft angelus a Deo confticu tus,qui vicx habec prifidium Imo vero angcH tres ad :

fpcrmacisefTeconcurruncquorum vnuseft ventusfeu(piritusintclleduahs,quivii"nhabctinfpiritumani-

maIemaca:loempyreoemilVus,altereftafTlatus 3Echcreus,quiprnefidecfpirituivicali,&vItimuscftclcmen-
taris.quieftvencusfeulpiricusvircutcm habensinfacukacemnacuralem. Vndc&tres bullsinlpcrmat^
poftquam per fex dies in macricc remanfcricapparere folent.

CAPVT 1 1.

^nodj^ermd ex duobuj componatur, (^ quodaJj)iritu , feu yento in cor^ore

naturalitnformam nuhis contrahattir^^is' derationg
generationiijpermatii.

& omnibus norum eft,homincm cx corpore &anima componi, fic etiam & peritos minimc
VT certnm
latet,quod fpcrmaexduobus conHetur vidclicetexterno& vifibili, quodexpuriorielemcntorunu/
fubftancia clicicur.atque hoc loco corpons illius eft,& proprio nominc fperma nuncupatur, & interno fett
inuifibili,quodexc3:lodefccnditmedianteaere,dequoinferiusverbaprofcremus.
Sed priulquam de origine harum humons in generationc radicariui partium, &coniungendi rationc
loquamur,nece(recftinprimis,vtvafafpermatispraeparantiaquatuorcon(idcreinus,quornmduoexvtro-
^uc larere tc fticulos vcrliis de(cendunt,vcna fcilicet& artcria,atquc iftorum in latere finiftro,k vena finiftra
emulgcnte.dcfcendit aliud,arteria nempe feu aorta,(eu arteria magna , prope rencm finiftrum progrcdies,
deorfum itidem tendit ; Etiam in latere dextro vnum vas videlicec vcna a trunco venz cause dcorfum Q: por-
rigit.at arteria abcodem trunci aortae loco egreditur,quo &
finiftra,atque itidcm more finiftrs vcrfus tcfti-

culos fc inclinat.Sciendum autein cft,quod quodlibet cuiufque lateris vas cx vena arteria conflatum, (vri&
diftum cft ) in fuo verfus teftes dclccnfu admirabili vnione fcu plexu in forma tek (eracei feinuicem con-
texit&implicat,atquehanctcxturaminfcparabileniGriciv4n4/?0W7f/vocant,atquchuiufmodiyen2&ar-
terii imphcatio durat.a medias quafi vix defcenfu,vfque ad ipfos tclticulos, quas va(a cxpurgantia fuperius
inanaromiavulgari diiftitauimus.Hisigiturrcdeconfidcratisadiequentiapcrgcmus.
InccrtusauthorinmanufcriptoquodamdcfpermariS natura craifVantc s:e\iqait, quodjpertiiaftthominii
femenexprtncipaliort omnium membrortmfuhftantiacompailum atque deriuatum rede quidem : ft dc (pcrmatis
: &
extcrnomcnrioncm feciilct.at vcroirrcgulariter,qaatcnus fpermafcmcn vocauit,ac fiquisformamcum
materiaconfunderct,eftcnuTifpamailIudinfuccogencratiuo vifibile, quodcxpurioriquatuor elcmcn-
toium
 De Myftica Spermatis Anatomia. aj^
lorummembracofporiscomponehtiumrubftanda adlione naturic occultifTimadicitur,atfcmenCquod
acformale quiddam,atque inuifibile in fpermatej fe habens ad illud , vt animaad corpus, non
cft centralc
Cx elementari materia,(ed ex lubftantia cxlefli a tque a;there3,cum luce eiufdcm,imo vero&eflentia fuper-
cxlefticonformatur,quare mcongrue prolata eftilla definitio, materiamelcmentaremcumfuaforma
confundens,videlicetfperm:icumfcmine,vtpotequa:ambononaliterdifFerunt,quam matcria&fotma,
quarumvnaagit,&alterapatitur. Dicinu\s igitat quodJperma,h9c e^ rnajftivtjibilii, fit quafinubesfeu aer,afflatu,
fecundum naturamafflatusjptrttuumfcu ventorum tamfuperccekftittm&cakflitim quam ekmentanorum ab ommhiis mi-
crocofmiangulisjeuplagisjpirantium,infor?nam vifibihm nubecuU alb^&fmthdiecondtnfatt^, nam vt in aere macro-
cofmico videmus,nubes propcer maiorem fubftantix fuoE puritatem mutare colorem,cum fecundum phi-
lofophorumantiquorum fententi s fi nubis vel nubcculs fubftantia,cx vapore fubtiliori, &
non adeo co-
dcnlato fuerit procreata,tunc colore erit alba,& fubftantia magis rara,& diaphona,& lucida,hinc indepu-
ritatem aeream denotando,at fi fuerit dciifior, & fltmorum terreftrium feu aquarum multitudinem argu-
at,tunceritatrafcu nigra,itavtradiifolareseampenetrarenequeant. Quarehscvltimafpeciesprsterna-
luralitervideturfein mundohaberc&magnasphluiasfeuinundationesinducere. Prior vero nubium..
fpecicsfecundumnaturam videturcxiftere,&inclinantadnaturamiliarumnebularum fextihum quae di-
, cunturinprincipioantequam vilanubesincoeloappareretafcendifreaterra, adeiusfuperficiemirrigan- ^^ -

. dam,quofertilisfieret,atq-, plantarummcrementum&vegecationemmagisapta&commoda. Sic etiam

nebulahuiufmodialbaacorporisfeuterrsquartisexpirat, & vifpuitusinternieamrapicntis eonden- &
fantis in nubeculam albam,in vaia feminaria vcnalia tanquam occide ntis angulum incroducitur. fubftantia
crgo matiifefta eft quafi quatuot elemenrorum membra terrx microcofinicT conftituentium eilentia pu-
'
ra,t]Uepriusinmembrisfeuvafisfuiselixaturatq-, prsparacurinfubftantiafubtilifTimaacris,quaEvimqua-
tuorelemencorum&confequcnterquacuorhuinoruminfererinet,exquibus corpusiplbrumprolesc5-
flatut,nonalitcrquamexfcminequodacordepriusemanat,eiusanimadiuina; Quod autem fjjermahoc
clementarc&vifibileexomnibuscorporismembristanquameflentiarcicompolitxexfuamaflavichymi-
ca,adcorporisnaticompolitionem &nonabaliquaeiusparte patticulariextrahatur, tribus argumentis
colligimus,quorumpruiseft;quodpoft multumcoicumomniacorporismembradefefIa,&rorporequo-
<jamcon(opitaquafi&dcfatigatavidemus,ccrcbrifpiritusobtufos,pedesatq;etiam brachiorumlacertos
agarauatos,& vniueriam deniq; maffam feguem,& fere inanimatam animaduertimus,imo vero& fi poda-
gra,chiragrd,lIatuhypochondciacopra;tcnciscemporibus affedlusfuitquinimiumcoit, tametfiiamquafi
. completecuratus,tamenpoftmultumcoitumdolorcsftatim&laflitudinemin illis mcmbrisprscateris
(entiet,quod quidcm eft indicium ( vt mihi videcur ) certiirimum quod purum membrorum traftum feu
quatuorelementorumcfTentiavi&fpiritufeu ventoc]uodammagneticoeliciaturabillis&pervenularum
orificiainvcnamcauam introducatur,&permafIamGnguincamcfBuens,deorfuminvenasfeminaJesfeu
vafaintroducatur,&effundatur,& vifpirituselementarisnouamtormamappercntis,ibiadcompletaprx-
!
parationemcontincatur, quo fua:formxleminalisa cordeperarteriam magnam influentis imprefliones
mehus accipiat.Secundumefhquod experientia comprobatum fit,quod fihus participet de moi bisincura-
bilibusparentum,itavtfimcmbrumaliquodtaliinformicateinpatreautmatreafhciatur,illudetiaminna-
tofaEpiculetaliteraffed:umobieruemus:videlicctpodagrainpedibus,chiragrainmnnibus,calculusindor-
fovelvefica&c.cuiusreiratioef1:,quoniam4fn7j?;/;,jy?;H;//t;p?'ofi'<?4j-f^4(ifrd''^f/?/f.Tertium&certi{^
fimameft,quodfihusvelfiliafuorumparentumfpecies&effigiesvtplurimumpr2efeferunt,videl.invultu
fimilicudinem,inmembrorumdilpofitioncfymmecriam,imo&corporisvniuerfigcftumatq;iconem.C6-
cludimusergoquodfperma,leuvifibiliorhumorisgerteratiuiportio,fitefrentiaquatuorillorumelemen-
torum qua: membra corporis conftituunt,membra funt vafa in quibus elixatur &
prsparatur in formanu
fuminebulofi.flatusfeufpiricus elementarisnouamformamappctens,fumumiftumfuccefIiuomotupeI-
licanccfe vtventusaeremfumofumapartibuscarnofisprimum inmaflam fanguineam venaecaua:perori-
ficia venularum ex trunco caux exturgentium,ac tum poftea in venas fpermaticas,in quibus fumus ille in_.
nubeculam albam paulatim fe coagulat: Vnde manifeftum eft quod fperma hoc loco corporis fe habens fic ,

corporisetiamfoetus,origo&inicium,&licctvifcusfeumateriafpifla&nudavideatur, tamen inuifibiles

in fe continet parces cotius reigignendx*,qux ex patentis corporis membiis frudus eft, non aliter quapo-
mum arboris pomi, vel vua vitis, qui f rudlus , Jicet a fuo arbore decerpatur, non tamen moritur arbor fed
nouamfibigenerandivircutemciuotidieabElementisrapit.Atquehoceft,quodPhilofbphivoluntjVide-
licet,qttodfeminuomniumrerumlateantinekmentis. Modusautemimmediatus quo iftc fpiritusclementaris
(quiimmediatcvolatamembtisextremis,poftfpermatisemifnonemmmatricem,vtQ)ermatisemifIilo-
&
cum fucceffiue fuppleac) nucritur atque reficitur.cfl: per fanguinem,qui a chilofb nutrimenti fiicco pro-
creatur: Q^od autem ad fpermaris huiufcecumfeminefuomixciOnem attinetpun5timage-
~
'^ muscapitefequenti, vbipriusdefeminisfeufpermatisforma
cgerimus.

Y Capvt
 ,

ij4 Sea:.I.Port.III.Part.III.Liberllt.

Capvt IIL
DeJeminispH ^ermatisforma occulttcfrocreatione myjiica : t3 quomodo
Jifverum vitosaurumdcoelisemifjum: Similiter quodjit
ffentia.proltJ.

kVAMftupen<3a&admirandafitc'reaturaaer,qhamrefertainflucnHistanrvitxquarnmortis,fimiliter
q;quod
, fit vegetationis &
(eminariorum formalium generationis , imo vero tam Dei quam angelot um^
^'dacmonumrcceptaculum.inpncedentibus&tislaculentcra nobisdemonftratumefl:: Atveroquate-
nusineofolovidelicet (pirituaerconatantvita:&generationisfcintill.T, fine quibus nc momentumqui-
demtemporisviucrepoiruntcreaturae ( interquashominem vt principem pra;cipuc intelligimus ) ideo
neceirceft vtinfpiratioeiufilem omnitemporisminutofiat,cumfineeaconfeftimpr.xfoccturanimal,cum
ablato(pirituaereoauferatur&:ciusanima,quxeftluxxthereacum(piritutali,qubrumillonutritur &re-
fociilatur calidum vira:innatum,hoc,humidumradicaledecrefcens fuccefliue reftauratur Huhc igitut :

fpiritumanimal fedmagisefficacitcrhomoinfpiratinlxuumcordis thalamum: ratione anobis innoftra

anafomiavuIgariexplicara,videIicetfibrarumcordisredtarum contradione, per confequensobliqua- &
rum&tranfuer(aliumdilaratione,atquehicmotus diciturDMJ?o2e,cuiusinterUaliocoraeremexpulmone
pcraiteiiam venofam in finiftrum eius ventriculum adipirituum vitalium,atquc generabihum, nutritio-
ncmintroducit,nonaliterquamheparad fuamcauitatemalimcntifiiccumattrahereobfcruatur, ad fpiri-
tusnaturalesad vegetationem deftinatosregenerandos^inhocigitlirmicrocofmilaboratorio naturaper-
fcitaaerisanatomiampcrficere.eumqueinpartes fuasxqualipartitione diuiderc aggreditur; hic enim_,
fubftantiam ccrliigneam, atque (piritum a:thereum qui cft eiusvchiculumafuligino(a &morbidaaeri6
htterogcneitatediftinguitjquorumcoEleftiainfilofacrario aortadido recondit, elementaria veroa vitse
negotioCvtpotemutationi&corruptioniobnoxio^illainfumum conuertendo,perilIamviamquaintro-
du6tafunr,emittit,tanquam ruperrtua,& ad vira: opus minine necelFaria , (unt aiit atomi lUcidi m fpiriru a:-
thereomoreinui(ibilinatanrcs,&inmyrotheciomicroco(inicorefetuati.Phqbea(cminariaafohsfontein-
fluentia,qa(oiisnaturaatq;e(]entianon.iliterdirtaiedicunttir,qradiUsilliusafuototo-,Atveroinquirpfal-
miftaregius,Dnpo/iff^tfr/i.ffH/;/o/f,h.e.iaeftcetraliterinfoie,vndereC"tilfimedicituraPlatone,Xo/wH;j-

Pfl. 17. 1. <ii iniiiftbi!ii,n Sol qtii videttirj-.ctttir vtftbdis.VnAe a Prophc ta vocattir Detts Itix &fdus iujtoru,&rohur rif*.Et alibi,
Tf. 84.11.
lehouaeHfoigratidm&gloriAmdatis.^tV^A^o'!,.i.ScioAf.i.\i\\,<\\c\zmT>QyOimiAi\sk\xwe^\mcma^
lehan.i. nes dicit ,qtiod illalu.y:ejfetvita,&illavitaejfetin:fforeybo. Sed&hocoptimeCxplicatur a rcge Dauidc in illo
loco vbi dicit,(/HO(/Dt'o dantecreatiiris,colligaitt,[ hoc eft cum vitam fuo (piritu iis det, viuant ) atrectptentejpirt-
Pf. 104.18 tttm eorum,exptrent,\:e&(: igitur dixit alibi,Dfr>;>/ cjfeltfceiu, qtta vtta
a hoc eft (piraculum vit.T
,
.
Nonne etiam
hoc idcmconfirmarevidetur Diuus Augall:inus//)fr GE;jf/."a(firmans quodquantOpIus lucis aliquid in_.

ldhabeat,tanto magis Deum fibi vendicare vidcatur,in hoc igitur igne cclefti , ih aerc occultato,qui eft de
efTenriaSolis , quieftfonsviti, inquoanimamundipnmariampollidet fedem,quam quidemanimam-,
Rabi ieu Dodtores Hcbrxorum & igyptiorum dicunt encemanationemillam,qU3eaTetragrammato
primumadmundi crcationemeftnlfitiNonenimdicimusip(uinfolem eftediuinum aut Deiformecum-.
fitcreaturaDei,feddicimus(piritum diuinum &reucralacidumeiineile,quieft cuisa^lusprimus, &a-
(cd de hoc fubiecbo in myftica corporis difieftionc ipfius cordis,
nima diuina feu fapientia primitus creata :

pluraDcOv6lentedifccptabimushicautemad(piritusiftius(blaris,advit.T:adusinmicroCofmoexpanden-
tiformulam, atqucitcrumadeiuiHemingenerationisprogrcflu contrahendirationempriccipuemccon-
uertam.-.
Vt piimum nobilifnmofuomicrocofini laborarorio, leaofiicina chimica, C\'
igiturrrtateria iftain
niftro videlicet cordisthalamo acris (ublunaris impurit.itefepar.ata,per tres valuas Scmiluna-
, er.it ab
'^
resintraapertas, cxtra occluias, in arteriam magnam feu aortam tanquam innatarie microcofmicz (a-
ctarium introducitur,mediantc cuius truirjo, in ramulos infinitos vndique per vniuerlum corpus di-
{J3crgitar,vidclicet per carotides adccrebrum , perquadupcrcoeleftioroperis cliimici,fcu fubftantiarfo-
iaris parsvtpotetotius fontis vitahsdignitatefupere.\ccllensadccelumcercbrale,(euc2lum microcofmi
Empyrcum clcuatur, quippequod cft intellctn^us atqiieanim rationalis ("edes. Dcinde iIk-e ceruitales,
Humcrari.-c &
Thoracis partibus illis vitam pra:benfes imprc(fioncm vit^ (piritualem illarum par-
,

tiurh fecam r.ipiant, Coionariae , mternam cordis (piritufque eiufdem cfligiem pra: fe fcrunt, atque
fic de cxteris, ita vt fpiritas inuifibilis liic in tcnuiffima fpiritus aerei fubftantia natan* non modo (e ,

expandat ad mcmbrorum corporis viuificationem verum etiam contraftione fui ipfius ( qui in a-
,

dtione coitus vi quadam inagnetica , &

amoris diuini plena ticri folet ) fpiritus hic deorfum iii arte-
rias fcminarias fcu (eminales ex omnibus corporis membris , (cd pncipuc a principalioribus ailicitur,
qui qaidem (piritus inuifibilis, ad exemplar illius archetypici, in quo omnia crcanda erant prius dcfi-
gnata,( queniadmodum etiim gloriatur regius prophera Dauid, quoi i?ag!nem templi totaltter acceperit
tx manu DEI,) inuifibilcm corporis humani depingendi hguram in lc continct , hoc eft hominis
inter-
 De MyfticaSpermatisAnatomia. ij-j:

ititerni Sc (piritualis effigiem,vt illa fpermatis vifibilis iconem occulcum hommis externi , &
ex quatuor e-
Jementisconflati.Sed&hoccxverbishispropheta:regiiDauidisluculentiusexplicatur.r?//)o//rfrKwwf
ex quo obtegebar in vtero matris me,Non ulata. eilvu mea ttbi ex quofacltisfam.in abdito artificiofe confeitus, velut in imis
. farnbus terr,MaJfam meam vtdcnt octiU tui>& tn Itbro tiio mcmbra omniafunt fcrtpta , ex quibus diebusformabantur,cum
mndtimvUum ^xiisextaret. Exquibuspatet,quodhomoficfpiritualiteraDeodeicriptus&depi6lus,priuf' '^'^'" ^^*

quam in ad:um vifibilem deducatur. Atque hinc dicit lob .fptritus Deifec\tme,&fpiraculumomnifotentis viui- loh ,t.
fcautt me. Et (apiens in hic verba loquitur , Vt ignoras quiifit viajpintus, & quomodo ojfaptngantur in ventreprs,- cciej. ^.j. ,

gnantis: StcnefcisoperaDetqtiienfabncdtorommum.SimiUtezdicitEzechiel: Ecceegointromittam in vosfpiritum, w*^-37-5

& viuetis,&dabofuper vosneruos,& fuccrefcerefaciamfuper vos carnes.Hic ergo eft fpiritus ille vitx e coclis a Deo e-
miflus.quoviuat&informetur homo: Atquehocmodoconcurruntad hommis generationem,fpiritus
caeleltis qui eft inuifibilis.ex quo conflatur eius internum,& dicitur lemen,quod in illis vafis duobus
inclu-
ditur, quxarterije feniinales dicuntur, &eflentiaelementaris vifibilis, quiinillisvafisreconduntur,
qu:E venx (pcrmacicse nuncapantur, ex quo hominis externum fabricatur, dicitur Iperma. Vn- &
de facSlum eft , quod cttlum & pura terra
chimia naturali extrufta fint humana; ftrudurae matetia-
iia, vndephiIofophus(igaoranslpiricum diuinum increatum in illo Iblari creato inhabitafle, fed o-
mnianaturasattribuens)agnofcit,<7;<0(f/i/cr/wmo^ferenf/jffwm,acfidixifl!et,(eminarialblariamediante -

aereperinipirationemattrada, &
eifentiamembrorumhominis ieupatrisconflacorum,generanchomi-
nem.fed arcifex in huiulmodi mixtione occultus eft iple Deus, qui in centro mouens agit ad hominis com-
policionem vnde cantac DaLud Tupofitdes renesmeos ex quo obtegebas me in vtero matris me,Et toh:Nonneficut lac
: io^^ io.y.

fudifii me. lam vero candem ad perfcftam feminis vaforum arterialium , cum (permate vafbrum venaliunij
mixtionem&occultamlecundum{uaE(peciei(ymetriam,redu<3:ionemprogrediemur.

C A P V T IV.
Dee^taSla/eminii cum S^ermatec6mmijcendiratione,medianteplexuilIo
admirabili^Quem Grteci aAnaflomofin
'uocant,

INanatomiameavulgarideclaratumeft, quodduoexquatuorvafisieminariisprsparantibus fint venje,"

quarumdextraavenacauafubemulgentepuIlulat.finiftraveroabipiametemulgentededuciturjaUieve-.
ro due arteria: exiftunt a magns arterix trunco,& fub emulgentibus egrediuntur , acque harum alia in par-
remfiniftram.vergic, &cum(iiadeorfumtcndens feiungit,vt&dexcrainparcedexcravenaliilli occurrit:
namtametfiquatuorhxc valainpardexcrum & finiftrum diuifa(nam vnafe habec ad arceriam in vcro-
que lacere vcfoemina admarem)primo aliquanculum diftcnt vena & arceria ab inuicem , poftmodum-
veroicaimpIicancur,vcvenaarteriam,&arteriavenamplexuadmirabiIiingrediantur, ficqueprsclara illa
&
iucunda mixcio.quam Gracci <i.yei,<^^wm vocauerunc; qui quidem implexus fiim-
ac a(pedlu deleftabilis
monacuraearcificio pnparatur nonfolummodofvtAnatomiftaEvoluntjquodiemenrubcum^vtidicunt)
inalbicantemcoloremconuertancledprimum vt(permaticaminvafisvenahbus,&(eminaleminillisar-
terialibus, fubftantiam diuideret a maflaianguinis tam naturali ab hepate (caturience, quam vicali qua or-
,

cum(aumacordehabec: accumpofteavtformam (eminalemcummateriaipermatica , (ecundum(peciei

(imilitudinempermi/cerent,nonaliter quamformam reiper vniueriam fuam fubftantiam elementarem
mixtione naturali perfuiam animaducrtimus,eftquehicplexus feu Anaftomofis fabricatalis , vcimprei-
qu.-Einhomineefthumana,inleoneleonina, inaquila aquihna&c. &(ecun-
fio alicuiusfigilUnocabilis,

dumimpreflionem iftamvix percepcibilemipermavc argilla formatur , &

fuo (piricu (eminali tanquam.
aqua inigacur, &
virtucediuina in (piricu illo delitelcente , in animam viuentem reducitur. Atqueita
contemperantur ad inuicem , (ecundum naturje legcs (perma & eius (emen & (emen a vittute diuina
,

abicondica ineoexagicacur,inore fpiraculi a(piracore,ad(perma(ecundum(peciei fuae creaCas imaginem

formandum,acfi calpa qujEdamdomumfibipropriam & commodam incerr^gremiocondereacquefa-
bricareaggrederetur.-Sedhuiasoperisinternumagens eftDeus(eu(piritusdiuinus,vnderedtedixitpro-*
pheta tegias,Vtrbodo7mnifirmatiftintc(eli,&fpirituaboreeitisomnis virtus tUormn Ita vtfpiiicushominisCqui
:

cft eius vircus (enfifica, ) formacuscitonginalitera (piricu diuino, atque ab eodem commotus
atque
gubernacus (ecundumvoluncacem eius, ceftaturlohannes. Acque hinc didum eft k ^(tUfS.j.
qtiifpiratvbivtilt, vc
(zpientcqttodfpiritiiifiwnuUushomodomtnetur. Hincigicurdixiclob. InhomineeBfpirttus,fediJpiratioomnipo~
tentisinteUigerefaciteum, acfidixiflecin (piricuhominiscreacoineft &(piricusincreacus , qui eft eiusadtus
primus. Vndehaudinconfulce concl\iditDiuusP3.ulas, tpfumejfe templumSptrttusSanili. Dicirausigicut
quod mixcio forms coeleftis (quaEeftmencisvehicuIum)cumelTenciaelementari(qua(piricusgenerati-
uusfitvcriufque (exus particcps,} fiatinhuiufinodi plexuadmirabili,inquo(piritus tamaereus anteami-
nimeperceptibilis , aut a fanguine venali diftinguendus , quam ille 2thereus,a (anguine arteriali extra-
ftioneleuchimia naturas non (eledus , in formamnebuI,(eu nebeculx albicantisredigitur, quzqui-
dem (pititusgeneratiui amafla (anguinisdiuifio, atque (permatis cum (iia aniraa feu (piricu viuificante
Y i per-
x^S Sed.I.Port.lII.PArt.lII.Liberlll.
pccmixtio.vfiiatexaftioratcjueexquifiriorjordinauitnaturavoluntatediuinajVthuiurmodiiniplicatiode-
orfum vfqKe ad reftes defccndat,pcrforaroque epididvmo ad ipfam reftium fubftantiam penctret ,ita vt pu-
opTUTie,& per minimum mixto huiufmodi nebula,ventum fuum habeat in fe , vt illa mundi maioris
rificato
viipiratadmotumprincipii intcrni.vtangelimoueredicunturadnutumDei.cuiusfuntminiftri-, atqucita
&
ad teftes defcendit a quibus fero(a aliena illa iubftantia,qux per diapedefim cum (J^iritu gcncratiuo a maf-
fafanguincaexudabatanebulaieumaftagenerationidicataexpurgatur&feparatur; itavt iamiam paratus
fit homo potcntiahs.vt iti vas luiimnaturale (eu ouum fuum philolophicum vterum (ciHcet muliebrem e-
,

iaculatione a vafis (uis pra'paranribusemittatur,&ineo vfqueadperfeitammaturitatem indudatiirhoc

eftquoufqueinhominisadumdeducatur.

C A P V T V.

^uiddeJJ>ermatis in yterum immittendt rationeyilliufquejic immi(St dperationefeupro-

grejju Jentiant philofophi : ac tum pojiea autoris de eojententia^tamphiiojo-
phorum atque Theojophorum, quam Jacrorum hilplio-
rum tefiimonijs nixa explica-
tur.

QVoDautemadfpermafuumfemenlncludens, ipfiufqueinvuhiam immiflionem, (cueiaculationemj

attinetjintelligendumcftduasadhocopusrcquiriadliones, videlicet (jiiritualem, qux circaintclle-
ilumatqueeiusfamulosfeuanciliasvidehcetmemoriamatquephantadam, fiue imaginationem verfatur,
atquecorporaIem,qu<-Eperconta(3:umopratiU', Ai5lio priorvidclicctfpiritualisvcrfarurcircafpcrmatisa-
nimamfcufemen. Vndevclperlenfum-vifus,veIpeiiinaginationemagitfpiritusrationalis,uiobic(5li de-
fideratileuamaticonfiderarionejnamimprenioreiamatx (eufimuhichrumeiufdcmin phantafia dcpingi-
tur.qujequidcm phantaftica facultas a rationali dirigitur,lam ante adlum generatio nis quam in ip(o,itque
inhuiufmodi animi opcrationc praeparatur (emen a:tlicreum,cuius fons eft iplhm cor,quod illud a mari ae-
reoinfpirationepriusinlaeuumfuumvenrriculummorelupradicfloiutroduxit.perfortcmigiturimagina-
tioncmfitvirgajvirilisercdtioinlmncmodum, vitaecumipiriiibusanimaksfcmediantibuscarotidibusic
mi(cent,igniscxleftisaiTiorisexcitatflaram.:minimaginationeprius conccptam, quje per arteriae magnx
truncum,deorfuminpudendiracmbrumfcupencmfumuinfiuimmngicumimp!uens capillares eiufdcm
arrcriasluohalituimpler, atqueitamembrumhocvirrutelpirituumaiiimallum in vitalibus vndiqucper
iUuddiffi.ilbrumerigiturftrenue,quaeredioiic mediantefpermaatellibuspervafadeferentia, in vafa illa
proftatcsjfcuglandulofipracfidesdifta.allicitur. Actioiecundacorporalisfeuelclnentansproccdit a ma-
teriali conradtu videficct cx motu (cu fricationcqua- ht in copulatione mutua,in qua ticIedlatio& iucundi-
tascxcitatur in corpote vniuerlo,ac intereaelemcnrorum medullapunfiimaafuis funuamentis exilirefo-
let&inva(a({')crmaticapr3?cipitatur,atqueetiam(piiitusleminalesgradatimacorporispartibusdefcenden-
tcsillipermifcentur.Vndcfit,vtfpermabenepr:tparatum&tempciatumiisnouiter fuccedcntibuslocum
darevrgcatur,tumctiam vt inmatricisprofundumjautinacrisluccra,frid;ioneforti calorem excitantcc.
gredipelliceatur,nonalitcrquamigniscxfiliceipfiusferrifcucalibiscumcocolhlione, in qua quidcm a-
&ionereciprocectiamfpiritusca'lcftisagit,atque(ympathiaadmiiabilidcleftatur. Vnde liquct quod \t\->
huiufmodi adione duplici fpiriiualis fe liabet ad matcrialem , vt anima ad corpus aut cselum ad ter*
ram^.
Spcrmateigiturcumfuaanimacoslcftiinvteruminieflo, nece(re(vtnonnu!li volunt J vt & fperitia
muliebrchuicinic(ftofpermatiinipfoinftante occurrat, quod niht,concliidunt gencrationcmhullam-.
polle ficri. Vt igiturin (permate mafculino femcn inuifibile erat quafi anima ad fpcrma vilibilc, fic ctiani-.
totamaflafpcrmatis viri eft quali formaad illam fc^minx.atque in hoc gcneratio hxc humanajcum mundi
maiorijcreationc conuenit;nam animamundicoeleftis tft^irituslucidus ca:li iupercaeleftis.inquoignis
(eulux.ibundat infpiritufimplicifiimo, fic enim (emc.T viii quod
purus lanisinfpintu limpidiirimo,
eft

cumnatuiafpermatis.faipartis humorisgencratiuivilibihsinvirocomparatur,iimilitervtfubftantiacx-
hinformata,fcufpiritus2tliereuseftinundoclementari anima,itaetiamfpermaviri leliabet adilludmu-
heris,Denique vr Deusin mundiccntroadeft vnitasj a quatam matcria aq^uea,quam forma lueida, hoc
cftdualitas& ternitasproccdunt.
Sicetianiinfpermatehumano(ehabctres,videlicera(5tu5taminternifui formahs, quamexternie-
lementaris , in cius ccntro feu vnitate confiftit, quia cft fpiraculiim omnipotentis , vt rcftantur la-

cra: litera:: fimilitcrcandcm proportioncni obicruat (anguis menftrualis ad rclpcdtum Ipermatis viri &
Inuhcris.quam terrae ad clcmcntaliquidiora & (piritum cocleftem. Hinc igitur cft, quod pliilofophi a-
gnouerint fpcrma mulicbrc clFe crallius humldius illo viri vndc le habcnt in matrice vt nias & fx-
& ,

mirta, quuni iUud viii forinam nato impnmat , ac hoc mulicns foimam illam fulcipiac, non alicer
quam
 DeMy^flicaSpermatisAnatomia. 257
quam ccra feu lutum figilli imprellionem. Mafla autem mcnftrualis terreftrem adminiftrat vtrique loli-
dicatem & vegetacionis pabuluii! diligentcr prxbetjcuius imperfedione & impuritate , corpus quod ipfa
sdificat,tanti!;mucacionibusobnoxium,toc morbisiubiedum,& admortemimmaturara tam pronum
efticitur.

Quodautemadapparationesfpermatisinvrero condenfitione & maturatione fadas attinet,Ga-

\em\s \u[t,qnodmpmiciphpoftjperimttmiinvafefeuouofuopbilofop}ncomixtmemcompletam,^^^ Ga/.;/-
beUeSfer.
Viu\c 2ignere\'\dctar:,quodJpmtusfecretustnJpemMconclufus,Jit\HmHSquidamlenteoperans
indc narrat, virtute iflmmodi vcnti triplids niitur^inclufi.tresveficHlM emmmtes ex diciAJPumaconflart, in quarum
quahhctfpintus diuerfiis eH mclufu5,quo molesfen materia quohbet motnsgenere moueattir: aitque, quod borimi [piri tinim
quihbet adpropns. caufa matcrialis generationem intcndat,vidclicet medtuf,qui eft vitalif,ad cordisgencrattonem,tnfimus,
quteHnaturalii,adhepatiscompkmentum,atquefummm qut efl antmalis,adcerebri procreationem : Concliuiic ergo,
quodJ!ihtntr.intemprofundumJpcrmatisvcntofttate,a[ltonetnumjpirituuminmedtonafcaturveficaqu<sidam, fupcnus
propealta vejicula latere tuxta tnfertoremalta
: expnnia vejiculaformatur Cor,exfecimdaJitpertaspofttacerebrutn ex tertia

/jt^./r.Ha-cilic.Exquibuseuidenscft^quodinternuslpiritusfitnihilaliud.quamventus triformis.quiim-
peiiitur a triplici incerno agentcqui omnes reiacionem habent ad vnitacem vitxjcui omnes tres venci cum
fuisagentibusobedirevidencur. AtifteGalenus nofter alibi dcfcribit tempus apparationiscam Ipumx caldf A-
quamambullaruminhuiufmodiverbis. Perfexprimosdiesintllamateriaapparetjpumamfne, quortim tres airt- nato.vmtt.
ptdU memhrispnnctp.i!ibusprdlat,pofieaper tres diesfequentcs inchoantur interius deltneationes pttnUattones aliorum &
membrorum. Pcrpnmosjex dies nthtlattrahttitr a matrice,quiaparum aut mhtldeperditur de illa materta,perj'ex aiitem
diesfcquentespenetr.inteventoJitate,&Jpiritibtisade.xterioratendentibus,perfciunturvenartim&artertarumramff!ca-
tioiies. Per duodecim fequentes fuhtturat fanguuper vniuerft membra carnea, vnde in abortu tunc temporis apparentfru-
Jia carnca^crinbocetiamfpatio diuiditurfpinallsmedullatncerebroperfpinam dorji. Itempernoucm dtesfequentesdi-
fimgiiuntur memhra afe inuicetihvidsltcetlatera a colio,colliim a cerebro & capite, cox<e a natibus & ita mftngulis alijs, at^
tta vniuerftm crtmt 35
. dies,vtplurimum,tametftquandoque tardius vtdelicet 4 o.diebus,quandoque celerius ncmpe ^o.dte-
btis,itavtquinquediesfemperintercedant. Atverotardttatisrattocftcalorisremijito,fcjitiiatiomsveroipfimintcnno.\i\ic
vfqueille. Alii vero volunt,qL!odlemineinmacriccmrecepco,macrixprocinusoccludatur,&abhinc in_/ ^^r^^^-^
fpatio latis manifeftas eleuari acque formari ex quibus cria corporis membra
7.dierum aiunc cres ampullas jj^/,_

principalia oriuntur, Cor lcilicec, cerebrum , &

Hepar,pofteaagnolcunt didla membra adhuc in poten-
tia , quindecim dierum fpacio in adtum vifibilem,& figuras fuas naturalcs (atis euidencer reduci , ica vc vc-

nab Hepace,& arcerins aCordc,ncruique a cerebro lcacuricntes quodammodo anirnaduertantur,&tuni

poftea calore inccrno operancc,pulmo, vcntriculus,inceftina,vefica,ac denique omnia alia corporis mem-.
brapcr diem crigcfimum in homine,<?: crigefimum lcpcimum in muliercin lucem proferuncur ,acque ica
fxcus recinensomniafiiaorganaadmacuracionis complemencum,nouemmcnlesin vteromanere folec,
recipiensnucrimentumfuumpervenam vmbilicalemamatrisfujehepate defcendentem At veroquo- :

niam ficus perado illo cemporis nouimeftris fpacio laciorem aeris diftantiam atque cibum copiofiorem..
,

appeterefoIec,a tenebris vterinisinhiccmmundanamcgredi naturali quodam inftin6tugeftit, atquead

libertatemfuamcomparandamfummoconatutendit, quod quidem Aftrologi ob LunE in iilo partus
menleprxdominationemprouenireaucumanc. Concludcnces ipfum menfe odauo nonpoireviuereob
Sacurnigubernationem,neciTien(efextovcpoceinquoMars fuum haber dciminium. Atvero fepcimus
menfis,quippecuiIupicerprcEfidec,vicameiconcedit. Exhisigturlecundum omnium fere philoiopho-
rum,&anatomiftarum lcntentiaspatcc,quodfpiricus criplexvniusclTencia: fedproprietace diuerfus, ad
modum trinitatisdiuinxfitoperacor & fabricator in machina mundi microcolmica. At vero delper-
matisin vtcroadI;ione&.incremcnto,atqueetiamdeordine, &partium producendarum apparacione,
vcrba iam pauca fecundum fententiam noftramfaciemus. Inprimis ergo dicimus fperma hoclpiritu
triphci veftiri,admundimaiorisrcprx(entationem,in quo trcsreperiuntur lpiritus,fitu, natura, & digni-
tatedifcrcpances,videlicecintel!edualis (eufiiperca:leftis,qui naturamhabet angelicam &di(curfiuam,
a;thereusliue cosleftisinquoeiusanima vitalisrefidet in(blevidelicct,&aereus feu eleraencaris , vbial-
terabiliumvegccandi &
nutriendifaciiltasprxdominatur,hisigicurin homine referuncurvencusleufpi-
ricusillerationalis feu animalis cercbri regioncm fufflando cleuans , vitalis cuius fpiritu cor impletur
& fabricatut, &naturalis,cuius (piratione hepar conditur: Dicimus etiam , quod cuilibet horum^
fniricuum angelus feu da;mon pr^fit, quorum quilibet cuihbet dignicace officio prscelhc, non a- &
liter quamangelifpiricus in mundo dignioris, inillos darmoncs Ipirituum inferiorum habere domi-
nium obferuantur. Videlicet Michael Archangelus Cosli Erapirei jethcrei in dxmoncs fblares, vt &
hi icerumin da:rnoncselementares,quia plaga oiientali in mundo elemencariflare folent, nam angeli

futtt minijlri l)El,cui perficiunt illiid omnc qtiod aDEO ordmatum eji. At inquit D e v s , Ecce ego intromittam
& viuetis,cdabo fuper vos neruos,&fitccrefcere faciamfiiper voscarnes
in vos Jptritum Et inqutt dominus <jrc. , A Ezech}-;.^

quatuorvmtis vcni Jptritm & mterfe^os

infuffla ftiper & & regrejfm eU in eosJptritus,&
ifios^ rctiiuifcant, retiixe-

runt. Vndepacec,qaod(piritushicnaturammuItorum(piriruumhabuer t. Et tamen dixitlob. Sptri- /^^jj.4.

tusDElfecit me,& jpiraculumomnipotentis vtuificat Wf,hoceft mediantibus angelis fuis, qui func ventofi
y j
eius
 :

ijS Se a. I. Port. III. Part. III. Liber III.

y/ro!.^. ^'"^ .niniftri iiixr.i illiid Pfalmiftx regii , Qiti fackangdoituosvtntos &mnujiros tiios ignm vrintcm. Et alibi
P/iej.to. AngthDElvaltiipmirobon.-jjiavites verbtimems.aufcultantesvociatts, mimjineuis , faciemes pUtft-m ettis. Vn-
dc iiqucr, quoci vc Deus agit ordinationcicacci.imangcii qui luiic Ipiritus lcu vcnti perficiunt Sc ex-
equuntur ordinataeius, viidelicecdiiflum fit,Dcum liuc vci illud tccide, t.imcn intei!;oendum cftil-
lum hoc fecilTe mediantibus fuisminiftris, quorum varii funt ordmcs dignic.Tre;.b inuicc-m difftren-
tes; Atquc hmc ait IhdoTii'; ,quod arcbangelt dtgniores fint av.gLlis tnfcnonhiis ,vt}ote quorum diligcntta angc'itn-
fenores infornumur de rolunt.irc Det. t iterum dicitur ; qtiod Archangelt captant fu.u iHttminattones aftipcrteribiis
angelis , atqiie tteriim iUunnnationes Im tnftindunt angtlii inferionbus.

tarthol.de
Dodtores Hebracinouemangelorumordinesponcntes, eoruiTiprimumHaiothKaGOsch,ideft,a-
tjariet.Tt- nimalia iaiKliracisreu vicas vocauerunc,perquosangelosElieheftendi munuslargicur.Tcrcium Ar.xhm
THm. dixcrunt,hoccft angclosmagnos,fortcs&roburtos,per quosTetragrammaton Elohim fcu n'.ri* pro-
nuntiatuscumhac conuindlione "V^^K formam fluxae materias miniftrat. Pcrquartum ordinem Chas-
chmalimdiftumElocDeuscorporumfinxit effigies. Vnde videmus quodab vnico prioris ordinis (c-
cundumHcbrxos deitormclpiraculum prxbeaturjab vnoordinistertiifperma fcumatcna fluxiliscum
femine fcu i-orma permifccacur advitaLperfcdioncm, & ab vno vltimi ordinis corpoiis cffigiesin vte-
rodelincatur.

'Archang. Hicrgoangeliad mentem,(piritumvitalem ex materia fubtili,formaqiie viuifica confiftintcm &

indogm. {pirirum naruralem,quiagit ad corporis nutritionem&complementumeftigieiipfius pra^bent, Chal-
* "
da:i&,^<rvprii videnturdiftingucred^monesinfacros, &da:monesltellarum,fcu genicura;, feunatiui-
tatis,qui luiircx ftellainnatiuicaccprxdominance, &
lementarcs,qui omnium pclfimicxiftimantur:
Sacros volantelVciIlos,quiabipfodarmonumDeo^e(ccndentes animabus rationalibusallignantur at- ,

que horamofliciumclledicunt,vitamanimxdirigere, cogitationesbonaslempermcnti adhibere, afli-

duailluminationemnobis.ngere,quantumuisillamad:ionemin animanon flmpcranimaduertamiis,ni-
fiquandopurgatifumusj&cranquilie viuimus,tuncanobispercipiturifteda'iT!on,&quafi nobilcumlo-
qui videtur,c\: vocem (uam manifefte nobilcum communicat,qui antea filentio nobisaderat ftudctqiic :

... hicalliduc nosad(acramduccreperfe6tionem:talemferuntda-monisSociaiicifuiircpcrk;i;ioneni,va-

'
tutccuiusillum fatimalignitarem euitafle legimus. Etdehuiufmodidiemoneloquiturlambhcusinhxc
verba : Htcantin.tm concihat (orpori, commiintcatam curat, vitam anim<cpropriam dirigit, cogitationi afidue principia.
inmentem. Dc hoc etiamangclo fenfitlacobloqiiensadfilios
exhibet, nofqtie agimus talia qtialta hic adducit
* '^'
fuosin teftamento Cno, quime vendicat ab omni malo benedtc.it pueris ifris. Atque Chriftusipfea-
Angcliis ilie

gnouit hurulinodi angelum cuilibethomini efle deftinatum vti_ex (ermone luo luculentcr pcrcipitur,
Matth. i8. quando inqiiir , , Dico entm vobis, qiitu ar.geli (orum in cain fcnmr vi-
Videtene contemnatis vniim ex his puftllis
dentfaciem patris mei qui eii in ccelis, qucmlibet hominem habere pro fuo duce fpuituali v-
ac (i dixiflet,
^/"^1-
numexfeptemillis angelis,quiaftantcoram facieDci.de ciuibus ficiiicirur in Apocalypii, Giatiavohn
&paxabcoquieft &qut erat, , &
quiventurus e^ ,& afeptem fhirittbiis , qui incon[pinut!ironieii;s',unt. Etnpad
Ttk ii.is. Tobiam. Ego fum R.tpbael ani^elus vnusexfeptemq:!taJi.imuslcbo!!,Etsi^i}d Lnc^im , Ego jiini Cabi lelqut aftoaitce
Lue.1.9. Df<v;,Effed:usctiam iftiufnodiangeli apparcbat propheta;Zacharia?, v[;-occqucm (auiiii.Uittr alloque-
Zaeh.i.j.
jjacur, vidclicecquia erachomo puigacus, De quodiclum eft, Angdiis qui loqnebatitr in nie cgrcdieb.ititr.&
Vncfema-
angelus a!iusegrcdicb.tturinoccurfumeti!s,c dtxitMieiim,Ciirrc,Ciirre,loquifeadpt<eru:i/Iii:i;diccnsS:c.
nifeftumcft.primum, quodangelus vnus impercc alterietiam incorporchumano-, Sccundo euidons
ctiam elf ,c-[uodduo angcli (e manifcltcnt in homine vno, quorum vnus alteri pr^tft doniinio & di-
gnitate,ficcnimhicimperatdicendo,CHw,Cttm,/e(7(;re&c.

Hincigiturhabcmusprimuminventofeufpiritui!lomororem (eu inrcrnnmagcntem, qui tabcr-

naculum iiimicrocolmoccrebruminquam cum fuisorganis fpititufuo occultoimmediatc.i Deo.iccs-
ptoinfpirat,fpirituquefiio nonaliter implcr, qnam vcncusveficam,atqiie hictandemventus:ifilatu bo-
realiinduratur, {olidamcongebtur, & mcdiate alimenti lucccflione crcfcit,
& infubftantiamccrcbri
ad perfedam fcctus m.is;nitudincm; Non
aliter etiam vulemus fpintum diuini artihcii in aranca te-

lameius Labyrmtheam cx materia inuifibili paulatim atque graclatim in figuram exadiflimam per-
texere.

lamveroadfpiritummediicxIifeud^monisOlympici.feufntalitiiiCgyprioiummoiilinngclofubiedlu
defcendamus,quiimmediatamhabetvit.-cgubcrnationC,qui,quarcnus inmediodominiuhabet.catenus
tam de bono ^demalo, namfatumOlympicumimpluit ininferiorainfluentias tam propitias
participat
quam inquam oper.inre fijmmoangcIo,at vcto aduerfas cclfanteipfoabopercfuo.At-
aduerfas,propitias
que hicangclus fcu vcntus 3cthcreus,eft quafi vchiculu iflius (uprcmi cui inferiiit,vndedixit Mcrc. Trilm.
Ajfumpfitmeminfuodefcenfuanimamvelutamictum, qiiiaetiam antma extfitm diiitna vebtcidoJpiritasvtittir,Jpiritiis

^uttmantmaUotumpetcurrtt CabalilljcautemmundianimamangciumMctatctonfecerunt, indearguen-

.

te formam raundi lucidam d tali Archangclogubernari. Vt peculiares animae ab angclisinfcrionbu':

infiuitis
 &

De Myftica Spermatis Anatomia. Zj^

infinitiseifubicdiis. AtquchLiiurmodifuntdsmonesilli.quos/EgyptijyJffl/im dixerunr,&etiamgenius
nnncupatui quifijue horumdiEmonum,quiaeitgenicurEdaEmon, qui ccftibusmultopraeftanrioribus a
mundidifpoiitionc,(ydcrumqueciicuitibus,qui mgenerationevcriantur, defcendit, vitaique fundio-
ne.sp!ecipuecucat,acquehicvencusccEleftis cordis cabccnaculum praeparac, eiusquemaftamfuoaftlacu
clc-uat,<^lpiricuiborcalicondtnfac, &nucrimcncum vicac propiium per infpiiationem accElocontinuc
alhcic.
Deniqueterciumnatidaemonem eile elementaremvoluncquifupremiangelipermiffionecuram
habccinmembraclemencatia, &advcgecationem &nutiitiontmillorum cendit, acqueeciam nifiope-
rciur mens.&ciufdemangdus, animamallicicaccEleftium contcmplacione, adclemencaresde!icia$,&
teircftiia Mandimcnca. Ab huiufmodi igicurfpiticu inflacur vcficula fpermacisinfima,feunatucalis, quae
aftlacu vfnticongelancisinheparcondeniatur. Ptoclusetiam eft in huiufmodi fcntencia, puc3ns,<j/ii
damonmcorpm-,aliumanmam,altumnientmregm; EcPlaconiciomncsfimiliter tria pofuerunt in homine,
<]ax wocam,fupremum,medfum,& infimum. Pet fupremum incellfgunt mentem feu intellcftum illuftra-
tum, qufmMoyfc$vitefpiraculumdi<5ticauit,aDeo, vela Spiritu ipfiusinhominemfpiratum,perinfi-
inamanimam,/cufpitituminfimum,feuelementatemintellexcrunt, qui carncs circa,&mundanavcr-
fatui: atque hancPaulusfcflffi;njH;ff;4/e?nuncupac: fpiricus aucem mcdius eft ille aethcreus &
vita-
lisdevcroque cxtccmoporticipans, & vttaqucilIafimalconnt<9:cns,videIicct mentem cum fpiiicu cot-
potali.Vndcfir,vcnacutam vciiiiiquecxtiemorumfapiac-, concluduncigicur, quodficucportioillacx-
rrcminunqu3mpcccat,nunquam maloconfentic, fempeiquecrrorirefiftit, & ad optima hortacur, fic
infcriorillaporciOj&animaanimalisfeucarnalisinmalo &
peccato & concupifcentia femperdcmergi-
tur,&cuhicadpeflima,dequaficIoquiturPaulus; {'idea aliam kgeminmemhrumeU , (aptiuantem me in le- &
ge Acipjricusmedius,cumnacurafitlibcr,vcriqucadlibicum adhjetere poceft, fi igicurfupetiori
ptocati.

poicioniconftanccradhaereat, iUirandem vnitur, &beatificatur, donecaflumatur ad Dcum: acfifpiri-

tuic.nnaliadhaerear,deprauatur,doncccfficiaturmalusdmon. Quo quidem opinioncs antecedentes
confinraievidenturPlaconici.- fedquoniamda angslisin fuperionbus mentionem fecimus, quidRabi
Mov(ts& RabiBrelethdeipfiicogircr, panciioltendam : Rabi Moyles vocat intelledlum agentem,an-
gciuin, aijuo formsinfluunc, qu:.mecianiMecactronvocac,quieftpraeK61:usvniuerfaIicati,aquo qui-
dem omnesvircacesfingulareshumanxgubernantur, tamfcilicecanimales vitales, quamnacurales, &
q ja; psritcr & angeli vocancur,qi;orum miJticudo cft infinita : Nam Cinquic Rabi Brefeth ) ctcacor quo-
t!diecreacccecumangeloium,quasalij vocancformas, vtpocequifuncfubftantiafotmalcs, qu:bustota
rphaeiagenerabilium&corruptiliiliumabfque numcroplcnaeft. Quod quidem Hefiodus Poecail- &
lediuinusngno(c(.re videtur, qui in hniuimodi fenfu loquicur: Ter dicemmille funt fapr* terram multespa-
f:tntesimmortaUslouiscufiodcs\)!)minumjnortdsum,quivtiqueobferuant & iuftitias & miferar.ditfada, aereindutiy
Poiroeciam dux voluntacis potcntixin homine a fapicncibus angcU dicuncur,
vbiqueeinites ffpsr tcrram.
&
hoc cfi:,aucor boni, autor mali , quemadmodum ceftacur Rabi hff^.infua coUennra. Suncque hi Hefio-
dicrftodcsanceditli, quiLatine Ipirirusdicuntur, quorum quinis folicitudini negotietum mferiotam
dtiiinatuseft. Porro,7.v;4K(;H/((^;, Angeli(eudimones(piiitusdicuntur, vcpore quiquafivencifunt:
vnde Rabi TcdacusLeui lib de lo.numerationibus poftexplanatosquatuor vcnros, Aquilonarcm, Meri-
,

dional m,0/iencalcm,&Occidentalem,randemficfcribir: Ef illis quatuor ventis creaait quatuor angelos qui ,

prrfCti funtfupiriis indie& innocie, conclndicqne, quod ipfis plurimae fubiiciantur (pccies. Imo vero in
Fortahicis lcgitur, quod a tei:a vfqiie ad fiimamentum nonfic locusvacuui, fed omne plenum formis,
quaium.diaefuntpurar, &capicesgiaas, &aliiB fced.e,noxie, atquetencactices. Acquehoc eciam ce-
Itacui lofepbus Caftalienfis. VndecxhiscoIligeicpo(riimus,racionem varictatis adlionis cuiiislibec ampul-
larum in Ipcimace a fpirituuni fsu ven torum formalium naturis variis ptoflaerc , qui nihilominus fibi in-
i'icemcorre(pondent, &
infcrioresiupcrioubusqiioadvicaeadlioncmobcdiunt, non alicer,quamdx-
moncs elemjntaces cosleftibns, a- que indem coeleftjs fnpcrcosleftibus qui omnes (unc eiufdem legni
,

dominij. Verbigratia,fcptem fpiiuus,quiaftdnc coram chiono Dei, principes illifunt, quidommium

habcntinipirituslcptcraPlanccarum, quibuselFunduncfllasilluminaciones, quas aDcoimmediateac-
cepcrunt, qni irerum illas in dxmonum elemcncarium curbas eidem Planetae fubiedas impluunc, qui
den;queeasvircuce vencoriim,imo vtroin forma vencotumin executionem ponunc; Verbigracia, Sa-
turnipraefesfeu Archangelusdominans eft Sabachiel, louis Zedekiel, Marcis Samael, SohsMichacl,
VenerisAnael,McrcnnjRaphaeI,&Luna;Gabriel: Si Michael fic temporis dominus,voluncacem Dec
in hora naciuicacis in fpiritus Solaics impluic , & icerum fpiiitus Solaics ad vcncos (eu ftiiitus Oiien-
tales influcntias fuas emittunt, a quibus denique fpermatis extctioiis cura habetur, vti fpiiitus Sola-
ris cutam habcbic vitse & fpiritus accherei, acque ipfe Michacl erit cuftos animx, dominium ha- &
bebicin fpiricus cam vitales, vcpocc a Sole dcfcendcnccs, & natutalcs feu elcmentarcs, quippe ab
Orienterpiiances, cui mundi plagae & vcncisciufdemprifidec Michael. acqueitaincjetcris. Vndeli-
quec, quod , humana cftc Deifocme (pitaculum dicacur, & homo a Dco in matiice foi-
camecfi vica
matus dicacur,nihilominus Deusin haecinferioranequc naturaliterncque miraculoie quicquam agacni-
Y 4 fime-'
 2.^0 Sed.I.Port.lII.Part.lII.Liberlll.
fi mediantibii';anr;eli';rcuventisfiiisforiTialibus,quodetiamexeoapparet,quodtametfiira)& mifericor-
diaiSctuceLilfrielitaiiimindefertoIehonxattributaEfuntjtamenfuerit angeluseiusquiomniavelad pu-
nitionem , veladmifiiricordiam&beiiedidrionemoperatuseftincaftrisirraelitarum. na nidixitlchoua,
Eiceegomitto amielum ante te,adfernandum te tnhac pta, & ad tntroducendum te in locum tUitm quem pnpara-

Sx n 10 ui,Caiie ttbi afacie eitis & aufculta voci eius, ne acerbes etim , qiita non feret defeclionem vejlram , quia nomen
tneum ejl i:i eo. Patet igitur , quod vbi angthis princeps agit , ibi eiiam diuina eilentia adfit , &
per conleqnens fic v s hoc vel illud perfecille , cum D e f s Ik nominc fuo prajfcns
dicitiir D e

tam in exccutione qua funguntur angeli , quam in eiufdem ordinatione

,
in conlilio fuo Arche- ,

typico decreta',nnm nngelus eft tanquam virtus inter Deum & naturam nicdia , a qua liunt operationes in
rebus quas natura earum finc ea facere non pocuilIet,atque huius aiSlus eft Iplcndor vokmtatis diuina; qui
ipfum aneelum lcu vcntum non aliter pelUt 8c agitat ad metam a Deo propofram , quam ventus nubem a
mundi pLiga in partem oppofitam cietc oblcruatur. Qiiodautc m adordmem partium (eu mcmbrorum in
vterodiuinohuiuliiiodi inl^ind:uordinitum& produdumattinct, atqtiede rationc indationis cuiusli-
beteorumin(peciemhumanam,nonopuseftautorcs Ethnicos proeoinlpicere, cum in (acris Hreris i-
. , pfis hoc fitexaclillimedeclaratum.-imoafpiritudiuinocfthocdefcriptuminhuiufiTiodi verbis,^tt//enM<<-
uithominismemhracum nullumexijsextaretadhuc,Nonneftcutla!,fudijiime,&tai!i]uamcafeumioaguLijlt me: cu.te&
carneinduiftime,ojiibtifque&neruiscompegiJit me,cumvitabcnigmtat(m exercuifti erg.ime, & vifttatio tuaprafiruat
Jpiritummeum. Atiftarecond\[}iinanimotuo,nomhitcapud teeffc Porroetiamaiibidicmu- Intromtttam : m vos

fpiritum &
viuetis,& dabofuper vos neruos.&fuccrefcerefaciamfupcr vos carnes,& piperextendam in vosctuem, & dabo
ze.j7.j.
ygjji^ ipififiif,} vtviuatis. Quibus bibhorum lacrorum locis,docemurprimum ftructurir hiimanarauthorcm
eflc Dcum,eiu5 inftrumenra ngenria,func duplex ventus ieu (piritus quorum prior agit ad corporis or-
, &
ganorum eiuldcm complcmentum.cftque creatus dc natura angelica tnum mundi rcgioniim,vitimus ve-
rocft D>:iforme virx fpiracuhim.vnde dixit lob loco fupra a[\cgdto,corporis fui membris lamperaclis forma~ &
tis,cumvitaexercuiftibcn!-:^nicaremergame.E\:Eiccbicl,po^corporisioniple>ntnt!im, Dahovobis fjtintum vt vmatis.

Ii.ie.}7.S' Sed & in Ezech (equela hxc luculcntiiis declaratur,nam poftquam huiulmodi verba conciuiilIct:r<c7e/Z

autem fonitusproph^tiz.Anteme,&eccecomiiiotto,&accefftruntojfaadoffa,vnumqtiodqueadtuntiiiramfuam,&eciefH-
per ea ncrut &
carncsafccndi:"Uiit,& cxtenfa csl in tjs cutis defuper,&fjiraum non habi.haut , inquit dcininiis , dices ad &
Jpiritum, A quatutr ventis,ver!!jp:rttus,& injlaftiper interfeclos iftos. vt reuiinfcant, o" mgrefjus eH m eafpiritiis,&reuixe-
Vndeliquctjquodvitx^piricus aquatuorventis icu virtuceDci vniuerfum
runt.&fteteriint 'Uper pedes luoi.
mundumimplente,inhomincmexfpcrmaceii!tofoficfa(ilum,&organis omnibusornatumingrcirusjvi-

'
mfaciem hominis,&fadus esi homo in anim.tmviuentem Vnde paret,
Jpirauertt
informatione (permatis in tabricam &
eiiigiem humanain,fed in viuificatione eiuldem adcrat Deiforme
'"* /piraculum,fed hoc &
luculenrer declararur huiufmodi vin p.iricntis (ermone , !n hommeePiJpintus.fediv.fbi-
lob.yi.^.
j.^figi)jfjjjipg[i,)i^ipi[(ii,n^,yej'aciteu>n.Eta\ihiadhncmc\ias,Spirit!isDeifait me,arfpiraculitm t:mn potemitvntijnii.

fUljj .9 tiitme. Spiritusigiturpriorisoflicio,corpusfeuhomoexcernnscumluisorganisfabricatuseft,rationecii-

Tf 14+. 3. \\\%dicitnrboinocaroJpiritusfeHveiitiis,vadens&v.onrediens.Ei3\ih'\\ho>noqutdeftvteiimagnofc.ts,filtiismortalis.v:ra-
lob.-j. 17. tioiiem habe.ts eiiis,Homo vanttattftnitlts eft,&:c.Ez alihiUiomo nudiis exiiut exv:cro m.itrisfujio^inclusredivtnlliic.Et
lei/.i^. I.
alibi.ffowo mtferahilis esi & ahiid:iJhmus\Et ali h\,hor,io velmputredo veterafcit,vt veftis quam edu nnea Hr: Homo na-
Gtni 17.
tiisimlierc^breuisstatis^&fatHrcomiiwtioiiejSimAiterhomoAihidicttitrtiftrmtis^o^yitxbrinis.Spwnvis^atcin po-
(kcrionsxeCpciiadtcitur homo adtmapncm Dei creari, Eti\ihiai]'ccitui: tUe ipjis angelis paulocjf- minor, & quod eum
Tfl.%.s. nlortaacdecoredecoraueritDeus,&quoddo)niiiumipfumfecerttinoperamanuumJ'ua)i!m..&qucdomntapolucrirfubpe-
desipfitis. Virtutcergoprioris, corporismcmbravirtuteocculcaleulpirationeocculta,m huiuimodimc-
thodo ex fpermate virili conflauit.
Primumergooccultam& , hoc cft iii naturaiYu.
latenccin hominis extcrni fpcciem ficut lac fiidit
(permaticam Deinde illam
lac>i fimilem redcgir. lubftanciam tanquam caici.im in ipumolain (iibftan-
tiam coaculauit,qucm,neruis & vcnis & arteriis prms luccrelcentibu.;, tum dcmum in carnes con-

denCiuit.eumquecutecoopcruit. Dcinde partcs & niembia carnolaoiiibus&ligamentis diftinxit, at-

quc ftabiliuit. Deniquemembrishominis cxtcrnific produdtis.inlpirauic dominusin huiulmodimat.

lam vitx fpiricum,quononmodoinanimamviuenccmrcductuscft homo, verumcciamracioneinlpira-
tionis omnipotcntisintcllcdta& lationc cftpra:ditus,queniadmodum exlocisanteaalacrolcripcopro-
lacis confirmacum cll.
Racionem inftig.xtionis hominis ad talem adum,atq', ct tempus maturationis ipcrmatisin vtero matcr-
ta.7.i "o (^^ nobis defcriplic fipiens. Homo ex vtero matnsfiguratus cfi caro tepore dece menftum coagul.itus cufangiit>u,tx

femine vin idijjper voltiptatem coniunclofomno,& hicfacius traxit acremcommtine &c. quo quidc fcrmonc agnofcic
eaulamcoicus e(Icvolupcatemconiun(5tolbmno,eftedumcflefemeninvtcruiniedum,q)incarnempct
&
fedam fpatiodecem mcnfium rcdigitur.DcniqiC qjquidcm notatu dignum eftjlpiritus vitxconlcruan-
dajcibumdcnotat,qucmipfefibiincclIanterattrahit, yjdcUcctaerem commun6m,in quem vitx dorcsi
Deo
 DeMyflicaSpermatisAnatoihk. iSi
t)eoaliidueimpluuntUr,eorumprxfidiocreaturaeinfuoeire&vitacontinentur. Vndedixit &Iob. T<j-
^uam cafeum coagulafti me,cHte & carne Muifti me,&c. cum vtta bemgnitatem exercuifti ergd me; & Vtfitatio tuapntfef'
uatfpiritum jf?M.Hoceft,pane tuo quotidiano feu manna in aere abdito, mediante infpiratione, reficis Ipi-
ritum meum efiiricntem , & fine huiufiiiodi tua benignitate languefcentem Atque hoc modo videmus,
:

quomodoDeusmediancibus ventisfeuminiftrisfuis,agattamad procreationem hominis,quamadipfius

frocrcaticonferuatioriem.

C AP VT VI.

tn quo decUratur , qmdjpermapt aer in meteoro^feu nuhecula, aut nehula denfk a

ventfs duohusjalutiferij oppojitu inj^ijfata , t^quod {contra
no;inuUorum opimones) d fangmne menflruv
non nutnatur m ytero ma-
terno.

VEnti Occidentalistempcriesaphitofophistempori vernaliafllmilatur, eftenim temperatus,&infiii

naturafertilis,quare&:herbasfacillimefiioflatuproducit,&flores,ideoqiieF4aowappeIIatur,vtpo-
tequinaturisrerumnaturalium viuificis fauctiatqueobhanccaufameiufilcmflatu conftanti, omnesani-
Jnaliumfpecies {capplicantatqueaddiitantad generationem&procreacionem (uorum fimilium. Vnde
&hic ventusabasquinodiooccidentaliflansvocatur Zc/i/y^mjacfiquisdiceret^vicam&vigorem lecunu
ferens. Atque hincventushic attnbuiturdominoexipiritibusRaphaeli,quiinterpretaturmedicinaDei
&expknetis Veneriquifertilis & natura: vitali graciofus eft. Porro etiam ventus Orientalis fubfolanus,
tU(5tuseftVencus ille,cui resomnestemperatiEattnbuuntUr;nameius fpiricusleuaftlatuseftiuauis,purus,
fubtihs & fanus,hocqueprxcipuemacucinotemporejVtpoteqaodvenenolbs (piritus nonlufFert,vndefit,
quodhicflatproprietamcorporibusquamlpiritibus vti intradtacu noftrode lanitatis caufislatiusdifcur-
remus. Nam vtdicit Tedacus Lcai,Mtcbael qtiieHjptrttHs Orientales ventosgukrnans,eifexparreclementi, &Sol
fj jgj^
ijtiten cittsplanetaeUex parteviU: Hoscrgo duos vencosoppoficosclementes& vitsatquegenerationipro- '
^trat.
pitiosfaciuntDodtoresnon modo Hebrxorum fed eciamPhilofophorum prceftancibres; Hiergo venti
fimuHpirancesaguntinaeremintcrmedium,vtlpirirusma{culuscumillo fosminsin matrice, ad mcteofi
generationi dicati,videlicethumoris{permaticiprodu(5l;ionem,atque itaproducuntur nubeculs ill^fub-
fiauaeaerisfereniaigumenta,qua:fr;piculeab occafiiorcumverfus, &viceuer{a,hocqUe vilpiritUs inaere
predominarttispelluntur,uam venciconcrariivigoreinSqualifimulflantes,aerem incermediumpartium
fcihcetappofitionecontinua condenlantindilpofitionem talem qualemventiriantes habenf,atventiprE-
dominantisnaturamagispr.-Eualebitiniilometeoroaerco.quamilla eioppofiti, verbigratia: fiOccidens
Validius{piret,nubeculcenatinaefitmedioctitetfrigida& humida more Ipermatis muhebris, cuiufmodi
eftVeneristemperies,&tuncOrientemverfusitiigrabicmeteoron,atverofivcntusOrientalisvalidius{pi
ret,nubeculae naturade venti illius dilpofitione magis participabit , atque fic conlequenter aer illo modc*
condenlatus erit calidus & ficcus magis hoc eft de viuifica fblis dilpofitione participans , erirque {permatis
mafculiniinftar.fedcamen&oppofitiventinaturainillohabebitfortedominiumetiam. Meteoron crgo
cx huiufmodi ventorumfilubrium flatibus procreatum adgenerafionemtaminmacroquamjnicrocof-
iiio conducit, inquo fpiritusorientafis fehabet vt oceultumin feminc agens, &
fpirirus occideiitaiis vt
occultumeiufdem patiens,quorum matrixcommuniseftaerla6teusfeunebuIofus,in qua ventotum ho-.
rum myfteriaincluduntur. Hincigiturinmaerocofrno nubeculae feu nebuice tales in terram incidenres
{permaadminifttantplantisj&vegecabilibuseiufdemmediancibus quibuscrefcunt, &fibifimiliaprodu-
cunt,& {emina eorum ad nouam generationem imprtcgnantur.
Inmicrocofmoveroatqueetiamcaeterisanimahbus, huiufinodi meteora profificain fpiritu fangui-
toebfeuaereoproferunturoccultillimohorumfpirituumalBatu,quEinterrammicrocofmicam,iioceftirt
Vafifeminaria,&vifcenbusabfcondita,cadentiaj&deindeab iisinvterosfaemineosexilienciajinfuisfpe-
ciebu s fimilia procreare geftiunt. Sunc enim duo vcnti direfti in cslo qui ad generationem flant , videli-
cet hi duo, quatcnus ex parte vJtiE& clementii f unt At vcnti afii duo diredi videlicet borealis auftralis,
: &
Vtpote ex partefeuentatis &morborum,adcorruptionemtendunt vtplurimum, nifiabaliisvcntistem-
ptrentur,vnde iuxtaRabtTedactm locofupra fir<fo,Gabrielin virtute iudicii &
feueritatis prifidet fepten*
trionijvciNoricl feu VrielMeridiei,in qua plaga ctiam dajmonium magnum Meririm furere aeftuarc &
dicitur,infiimitates fere omne? corruptas &
putridas producens. A cotdc igitur in homine tanquam^
a Solis ortu fpitatur halitus generatiuus &
{alutaris occidcntem verfus,hoceft,iri va{a{eminaria,qui
ctiam fiioaftlatuaerem ceu elementorum {ubtile,ab vniuerfo corpore invafafpermatica venaliaattradtum
conden!at,poftquama vento fublblano ieu aCordefpirante eft in{piratus,atqueitaprodudlumcftgene-
lationis meieoron , ad cuius coagiiladonem in QfTa & carnes requiritur ipiritus borealis , cuius flatu
ipcrma
 t6z Sea.I.Port.TlI.Part.III.LiberllL
&
fperma ficut cafeus coagulatur.nam Saturnus qui ibi dominatur.eft frigidus ficcus, vt ad ipfius irriga- &
tionem&vegetationempluuia(anguincaabhepatcde(cendit,atqueica(piritusomniumventoruracon-t.
curruntadfoEtuscompofitioncm atquehocmodotit, quodexquatuor complexionibus feuelementis
,

compomdicatur.Duoigiturvencusfaniadfoetusgenerationem&lalutemcoHcurruntj&infupcfreillum
conferuant,&'duo caetcri morbis &
corruptione eum affligunt. .,

Inclulo igitur (permatc in vtero,necefTe eft inteUigere quo nutrimento illud nutriatur,vt ad foetus
,

complementum perueniar. At vero in hums dubii refolutione difcrepare videntur philofbphi, medici &
nonnulli, quodfubftantiamenftruorumretcntorumconcurratadprolisexternum feucorporeumcom-
ponendum,quodquidem eo magiscredunt.quod menftruadeficere folent in grauidis,at vero aUi racione
iftam refpuunt duplici refpcAu primo videlicec, quoniam non verifimile eft, rcm tam venenofam quahs
, ,

cft menflruum muHcbrcpolfe carnes tam tencras atque recentes conftruere,& non ipfas potius deftruere
atque corrumpere.caff? ( ita teftatur Plmms) tanta indtgnitatefint menftruapudua vteorutn conta^iu folo vrtiu
,

ficcennir,fcminafiantfterilia,Jpecul!(mJplendoremfuufn amittat,cultelli aciesobtundatur , & canes de tUtsgufiantes rabidi

deueniantquare non fas cft credere,quod foscus ftruftura fana,atque eius incrementum a re tam impura o-
-.

riatur.Secundoquia(inquiunt)inpra;gnancibuscalor,rcfpe6tucreaturxanimantisingcncrationeexiftc-
tisaugetur,&confequencermenftruaabeodeftruuntur,&confumuntur. Atveroegoexiftimomenftrua
eo tempore minime apparere,quia ipfbrum fubtile ad fanguinis incrementum ttafit , quod ille fanguis bo-
nusquiadfcBtusnutricionemconcurritcontinuofuppleriqueat,porro etiamportioiiUusmulcis cribra-
tionibusavenenofa&terreftrifuafoecediuifaaliquidadlaftis generacionem conferrepoteft,naminfan-
guinemenftruaUeftporciofanguinisbonicummalo & venenofofanguinemifta. Parces vero focminalis
poftinpartiumexpurgatione,fscales,eiicianturecorporeacemananr,QuodcamenprincipalefGetus nu-
trimentumabhepacemediantevenavmbilicalideducatur,fatenturmedici:Sed&hocluculenternosdo-
^t-T-^- cencfcriptunu facra,in quibus hoc legtmus Homo ex vtero ^natrisjigttratuseHcaro temporedecem menfittm coagu-
;

latactitnfangtiineexfemine vin.vbi non dicitur,Spermacoagulatum eifcin carncs, fed fperma cum fanguinc,
Ltuit. u 2& non fanguine menftruali,quippe reipediu cuius (cribirur, Mulier, cum editofeminepeperit mafculum immttnda
ejfefoletperfepteni dtes.Et a\ibv,triginta dies manerefokt tnfangutnispttrg.itionepoBp.^rtum-.quo tempore non debet tange-
^"*-^S-^- reremfacram,necadfancluariu>nventre.Ettamintemporeprofiuuijimtnundifeu menfiruorum. Videlnet cumprofiutitum

effet in carneeiusfeptem dies,efio infeparationefua,& quisquis tetigerit eam immundus efto vfq, ad veJperam.Dt bono ve-
Genef.9.^. ro fanguine ( cuius hic meminit fapiens)intelligitur,vbi dicitur quodfingitiffit animarumfedes Ex huiulmodi ,

ergofanguinecumfpcrmate miftofabricaturinfantis fiibftantia, fecundum Salomonis fencentiam lupra

allcgatam.
*
C A P VT V1 1.

rDellermatis infiaendi^ corrumpendi ratione , qua Co?mrheapurulenfa

frocreatur,fimiliter,quodlferma m yafisfiuis nimu diu reten-
tum dijhofitionem dxmomacam quandoque
contrahat.

\ Tfpermaigiturhoceftrespretiofiffimainfuanaturapura&iinpolluta.quatenusadcrcatursrationa-
lis perfedioncm fe porrigic&viagenerationis naturah pergit,fic eriam
via contraria fi rationepritcr-
naturalipolluaturj&dformaalicna&liiarnatui-xcontrariapollutioneinhciatur, non adgenerationenu,
fed viceuerla ad corruptionem cendic , hoc eft a medio metcorologico non ad terminu m ad quem , hoc eft
generationem,fedadtcrminumaquo,videlicetinilludquodfuirantcaanaturadeftrudiua,redigitur:N6
ncparieciamracioneobferuamus,nubesavenromeridionalic6gregatas,aucacreeiuldem (pirationecon-
denfatum,aflatuseioppofitidxmonibusfcuformisdillipari&i:.nihilumquafi,nempein aerem renuem,
qualcs in primordiofui motus fuerunt, reduci , iti vt fpiritus mciidionales ad nubium & pluuiarum gene-
rationemparati,abcorumprogrefiu,(pirifibusfepten:rionalibusfortiter refiftentibusimpediantur,&ad
antrafuaventofa, videiicct plagam meridionalcm propulfentur. Atqueeademeciameftratiocontrario-
rum,nam fi fpintus borcales aucea pr.Tdominantes,& ni es atque grandmes producentes a vento ei Mpo-
i,

fitoiampra'dominantefupcrcncur,meteorail!a,quieranrinviaadgenerationcm,videlicecinprogrellione
aterminoaquofcuaercfimpliciadmedium,&cumpofteaamcdio meteorologico, adperfedemiftum.-,
(ubitoaftlatumciidionalidilfoluunturaduritietcneftrigrandinisautficcitateniuisprimuminfpiirumac-
rcm,&tumpo{\caaventoOrientali inillamremconucrtuntur,quEfueruntantea,hoccftretrorfumie-
ducunturagcncrationismotuadillumcorruptionis.Dicimusigicur.fidxmoniumdcprauansdominium
habuerir in maflam fpcrmaticam pellit ab co genicales fuos daemones^a vitx fontc ei immiflbs & deftruit
,
,

etiam opcru illius corrumpendo.Nam vt videmus aercin mundum & falubrem,pcrnitioforum dxmonum
fcufpirituumfrequentia.if-ilubr!fuadi(pofitioneadveneno(amfeucontagiofamnafuraminclinare,atquc
nonadvitamfedad mortemtcndere,itaetiamfperma abhalitu inquinato fcupcftftcrolacdiruratqucde-
ftruitur, neqncvltcriusadfemitamgenerationisprogredipoteft, (cd dctiuit inluafiibftantia nonaiitef
quam
 DeMyfticaSpcfmatisAnatomk. iSj
&
nubes^ Borealibtls veiitiscongelata , a flatu meridionali defluit difpergitur : mundus igitur(pec-=
5iiarti

mati proprius eft ouum muliebre,feu matricis concauitas,cuiusaer ipfum more vefic^ implens , fi {piriti-
bus ieu formis benignis iungatur , propitie cum (permate agec, &c ipfum ad generationis metam conducct.
AtverofiformEprsternaturaIesinebnatantjqujEautabvlceribusgallicis,autafubftantiacontagiofa,auC
venenolaexilicrunt,nonmodolpermafalubreinlocumillumconie6lumdeftruit&corrumpit,verumet-
. iamaerillecontagioIusmomentocmilTionisipermatisaviroin vterumfaemineum, in vala eitis feminaria
loco fcminis eiedi (ne vacuum in iis admittatur) alled;us,corrumpit afl!idue fpermatis materiam , ita ergo
ifuccefliuo motu in va(a illa a corpore defcenditj&venenofo iuo Ipintu Iblida diflbluit (permata, partcs eiuf-
dera filubres corrumpit.&quando fuo flatu intoxicato vniuerfum inuadit Ipiritilm fanguinis,atque lue ve

nereadidaintegramhominismachinaminficerc.&interficereinfedlionegeftir. Quandoque etiamfub-

ftantiahsclpcrmaticainviafuimotiisfiueprogrellionis naturalisdiunimis&vltranatursftatutamanes,
hoccftpoftexadameiufdemprxparationem, alocoeiabip&naturaadgenerationem aflignato, matrice
fcilicet,detenta,nouam Iblet fepicule naturam induerejfibique alicnum contrahit fpiritum , qucm induit,
quinaturjEparentumeftoppofitiffimus-, imoverodxmoniumeiusnaturam generatiuam inruinamcon-
uertens,monftrum inquam Ipirituale ( appetitu vclano aliquid procreare fiticns j fibi attrahere gaudct, cu-
iusdifpofitiGnetempeftuo(a,(piritusparentumconnaturalesopprimuntur,imoveroquandoqueprajfoca-
^ nvidentur,quemadmoduminlargioris(euproue6lioris3ctatis virginibusjatqueetiamviduis&aliisf^mi-
nisacoitudiuabftinentibusviderelicet, vtpotcquajcachcxia&iuffbcationibus trcmendismatricisacfia
d2moniofuiirentobfeflaeaf?^liguntur,quemadmodum &viri quivitsEContinentiavtunturinfirmitatibus
nonpaucisvexaripercipiuntur,(inquibusetiamd2moniafuasportioncshabere videntur) videlicet Epi-
lepfia,morbo Hcrcosdictojmelancholia furibunda,autmania,autfolitaria,infirmos ab hominumfocicta-
tc fcduccnte,& huiufmodialiis,de quibus alibiabundantius.

CONCLVSIO.
EXhisigiturqu2didafunt,habemusreOclatanOnmodointernafpermatisagentia,verumetiam&eX-
ternaeiufdem patientia,qu2 ab elementorum purirate feu fubtili deriuantur , internos quidem adus a
regionibuscxlcftibusdefcenderc , externam vero fubftantiamafublunaribusfcaturiredcmohftrauimusj
qujEomniaMercur.Trilm.paucisficluculenterdepingitjFrfwiw^ijrtej^dfrf^wrffoeawrfj compos, exwnewaturita- ^'""^- *

tem,ex aerefumffitjpintum, conglutinauit^ naturaadhominisjpeciemfingendam : Nos vero paulo altius contem-

plantes agentiafupcrcaeleftiatamin elementis, quamin^there, illaexplicaretentauimus,videlicetange-
lorum tam bonorum quam malignorum virtutes & efficacias , qus funt inftrumenta media inter Deum &
hominem,feu miniftri velociflimi ad Dei mandata in creaturas vtriufque mundi vifibilis, videlicet tam coe-
kftisquamterreftrisexequendafemperparati,quiquidem angchfeuventiformalcsnonaliterdelitelcum
infpermatisfpiritu,quamventusaduofiflimusinnube,quifehabetvtanimaadcorpus.Atque
itaventiin microcofmo occidentalis defcriptionem breui-
lerperfecimus.

SECTIO-
 2^4

SECTIONIS I.

PORTIONIS III.
PARTIS III.

1/BER ^l^ARTFS.
IN QVO VENTI ORIENTALIS
IN MICROCOSMO AFFLATVS,SEV
vitalis in Corde fpincus myfteria enu-
cleantur.

Capvt I.

Decordishumanicum (olemundanorelattone , (^quomodo Corjitjolmi^

crocojmi, non aliter quam Jolmacrocofni cor.

Vem ADM OD V M Phxbus aiirca coma fulgens,& mundi (ceptrum tenens tanquam ,

]
rex & Imperator in cceli quafi medirullio conlidere obferuatur, omnia vits fua (pi-
'

faculoregensatquegubcrnans,vtpotCfHi,teftantibusIamblico&:multisaliis, mnes
\
ca'kJ}iiwntilhHvirtute5\ncAriPtoc\asa(\hietehaudduhn:iu\t>qiwdadfolisaJPecltmotnnes
omnium coekftium vires in vnum cougregentur^qus. t.wdem in mundS huncinftnoreper eius ignea
'j^?-4a</<trf;j(/?M?7iHfHr:iicetiaminmundominoricor(ehabcrecernimus,atqueh3nc
quidem coniparationem lacnlenter nobis cxplicarc videtur Heraclitus, in hunc
iermonem vo!ch5incidens,5;f(?/e; {'mquitillc) ci/.,;rfo/Hy/H/f;, Ouid esi nojirum cor-
pufculumftdefit aninu'.?iiuUa tbi centraclatur veiiapulfntilisjeiifieinlum niillum uiejl iudiciiiin,nulhi> tn eo vttalis halitiis,

aut vllarefpiratio quare nonnullis

.-
haud inconliike vi(um c\\ Solemccrcdi nunuipaie, quoniam ficut m corde
viuus(anguinisfonsatque(caturigo inuenitur.carteiacorporis hunwni mcmi r.i cleinenter madefaciens
arque irrig3ns,a<5bumque vitx vndique tam furfu m quam deorium cfFundens , (ic etiam in fole videtur om-
nium rerum tam (uperiorum quam infcriorum vegerandi atque con(eruandi facultas, tanquam in (acrario
vit:Eincludi,vtpoteaquovit2(cucalorinnatusintcrioribus,imovero Sciiipcrioribus mediantediolumi-
neinipiratut; Parifiquidemrationecorafuomyrothecio,mediantibusradiis(iusvndiqueincorporehu-
p. , manotam(iirfumqualTideor(umpcraort.^iamoseiaculatis,vita:fpiritumdi(pergit,iuxtail!udMerc.Tri(^
mcg.Spirittispervc)Usartertitsjj&finguinc>ndtffufus,animalvndii]ueciet\}nolcnuj-ioTporisfuJpcnfamfuJiinet: Vide-
mHsetiam,quodvtfolmotufuo& vitali(piraculoresomnesinmundoviIibiliin(piratatque viuificat,fi-
militerparirelpedtucorhominisaiflufuomediante vitali(piritu,parttscorporisomnesmcdiantibusatte-
riis pcrfundat atquc inijjirct Si fol eft (alutaris caloris 6c (pirinium vitalium fcaturigo relationc etiam fi-
:

miU Cor caloris innati atque benefici fons eft.ref ertifiimus. Po rro etiam vt adtio calid (blaris rebus terr* i

&acrisatqueaquarumeftgrataatquepropitia. Sice iamcordiscalor humjnicorporisrebusgratioiead-

eft.VidcnHiseti.imquodvtfolcaclcftis,.aliorumfiderumintempeticatquelaboribus,vidclicctEccIipfibii$
& coniunclionibusprxpediriveKaltemperturbarinonnunquamibleat^ficetiam cor humanumaliorum
vifcerumintcmpcric&aiFedionibus pcrturbetur&afttigatur, imoverovti(olisimpcdimenta&:laborcs
tcrrx nocumentainferrefolent,ficctiam & cordisperturbationesrcbus quidemcoiporcisdamnum fcm-
pera(fcrrenondefii^unt,itavtlaborante(blc,laboret&machinamundana, cordevcrolaborante, (Scinte-
grahumanicorporisfabricaxgrotct,porro(olmocum(uumnaturalcmnunquaminrcrmittereobfcruatur,
&corctiam humanuminfuomotuconftanshoccftabintermilhonc immunc (e pribet,quod etiamiru.
Thoracismediculliononalircreftfitum,quamfolin ca;liccntro,vndecXerti(Iime liqucr,quod corinmi-
crocoimo hoc idem officium prxftare (bleat, quod lolquidem in mundomaiori. Vtigitur />w;o quamre-
ftiflime
 m

DeMyilicaCordisAnatomia. 1^5
<ftillitttcaMcrCiTrismeg.j?l!iKt jrfi<fJorr, vnde&microcofinusappellatur, quippe cuius omnia mcm-
braab illis mundi maioris in {iiacreacione fuerunt deriuata,hon aliter quam illa infantis in generatione ab
illisparentuminfpermareocculcisoriunrur: Sequiturindequodcorfitiblismundanifilius,quodetiamin
eoc6firtHatur,quodeuminomnibusa6iionibus&fun(5tionibusfuisimitari videtur,&pr2cipueinadio-
ilefuaprimariai nam vt Solis radij (e habentadfpirirum aereum tanquam mas adfoeminamjita etiam adio
ad fpi ritus naturales in homine,quorum fcaturigo vi-
vitalis cuius fons eft cor,in fimili ratione adaptatur
non aliter diuiditur a regione cordis per diaphragma.quam aeris mo lcs,& eius miniana(qu(j
dclicct hepar
inmediaciuiciem regioncfitaeft) diuiditurafiiomarito Solari aCribroLunsperquod impluit libera-
litcr ipermata fuafolariain acrcm,non aliter quam mafculus fpermata fiia in vuluam mulicris.

CAPVT II.

.^odcotJit^UgiimicfocoJmi Orientalis^iis^ quomodonlationem habeat ad

macroco/mi Orientem.
K primo huius tradatus hbro,vbi microcofi-num in fuas quartas ad macrocofini imitationem diflinxi-
I mus,arqueetiamcuiIibetcarumpropriumfuumventum feuflatumattribuimus,partem eius orienta-
lcm cordi noninconfulteapplicauimus,quemadmodum pundlo ei oppofico vafa fpermatica &locos ei
adiacentes propter rariones d tiobis libro hoc tertio produdas retulimus,quod autem microcofmi quarta
lcu plaga a corde affignatain omnibus cum Orientis mundani difpofitioni coueniar, rationibui pcrfpicuis
hoc in loco declarareaggrediemur.
ImprimisigiturexiisqU2capiteprxccdentireIatafunt,coIligcrepofrumus,quantaficintercorpusfb-
l3re,atqiilludcordisanimaIisrelatio,quamvicinafitinterha:ccorporainvtroq-, mundomaAimc princi-
iaIiaamicitia&conCmguittitas,cumhoGfitquafiilliusfihusvt&Solprocordispatre morc reciproco fit
l.abendus. NamvtSoIinmacrocofmoeftvitasfonsatq;origo,ficetiam inmicrocofmovicaedotcsacordis
facrariofcaturireobferuantur.AtveroSoIeminOrienteorcumluumquotidianumhabere obicrLiamuSj
qujEideoplagaabAftrologisvitgnatiattribuitUrinamprima^Hazmifph^rijdomumvocanrangukiorien-
tis,videl.Iocum illum,in quo tam Solquam reliqui planets inftante naciuicacis in horizontem noflrum &(-
furgcnrcs,geniturx&vitenacidominorumnominafibivendicanc;namprimadomus Hoiofcopus di(fta
(teftate tota Aftrologorum turba,) vitam corpusq; nati,atq-, etiam ykx &
natiuitatis principium lignifiear,
vnde&ipfamviramvocanr.HuicigKurdomuitripIicitates,&cuilibeteorumdommostotidem afljgnat,
&
quorumprimum vitam naturam nati,videl.quid dilefturus aut quid ei aduenturum fic in vira: fue t xor-
dio.fecundum corporis fortitudinem & vicq ftatum in mediaa:tate,& tcrtium vit^ finemarguere aftirmat.
Hinc ergo euidens eft,quantafit vitx vis in hocangulo,& proinde Cardo feu quartahaEC,eft vit.-e pr.-efidiu,
vits flabellura,a quo eius aniraa Solis videl.virtus in mundi hsmifpherium infpiratur,vnde in raturae my
fteriisbencverfatiMichaehCquieftAnchangeIusSoIaris)anguluraorientaleraattribuunt,cuiusoflicium
cftprauorum damonum maHtis refifterc,&<:onfequenter creaturarum vite &
fanitatib.diligentcr prxef^
fe & facliciter, vtiin capire fequenti latius declarabimus. Vnde quod poft intenlam no(5tis
igi turvidemus,

caliginem,& hsmifpherij quafi mortem,feuformE lucidae &

quafi virz feu diei prscedentis priuationem,
Solvita:facrariura,nouovitxluminerefurgens,dcformemquafi&tcncbrisobrutiifpiricummundanuni
regencrct&rcfufciter.Vndcetiamvita:& lucisrelhrgentisorigineminangulo orientis exiftere obferua-
mus. Similiplanemodo inhominisprocreationevidemus,quodcorruptofcmine,feupoftforma:prioris
feminalisablarionem,nouavitx&forma:IuxinobfcurafoEtusmafl3,refurgerc,eiusq-,deformitarcmtolle-
rc,formamq-,nouamhumanamreftituerefbIear,itavtpoftnoderainfpermatepriuaciuam,Solvit^incor-
disanguIo(quicftorienraUs)feuraicrocofmihorofcoporefurgcns,nouamvitami, nouumdiem^nouafor-
mam&cfTc,&nouumhomineraproduceregeftiar,vndeIiquct,qjcorfithominisinitium,fon5vi:.T,&diei
microcofmici Ortus, non aliter g Sol ab oriente macrocofmi vitam,Iucem,& quafi regcneratione mimdo
nouam affcrrc vidctur,quemadraodii viceucrfa in plaga mundi orienti oppofica vbi fole occidence,mundi
himilpherium ciufdem occafu occidi videtur,hoc eft tenebris &formaEquafi diurnapriuationedcprimi.
Ita etiam pari rationc obferuamus,q) viuificus cordis effluxus (radiis &
fpiritibus vitx pleniflimus,&gene-
rationiaptiflimus) acordisfinufiniftroexiliens, in oppofitumeifitum,vbi vifceraftercorea &tenebroia
(terroccidcntalicomp3rataJanaturacollocantur,vidcLinvafafpermatica occidar,&deindein vuluam
pra:cipitctur,& tunc Solis occafui affimilatur.Vnde in nonuUis facrarum literarum locis fepulchrum abyf^
fb,& inferno diucrfbrio Comparatur. Sic cnim granura tritici in tcrram efle proie(flum,& in cius profun-
do fuperficiali debcrc mori animaducrtimus,priufquam cius fpiritus ad vita m refurgere poteft. Pan etia
rationedicimuSjquodfbUscaeleftisortusinmundofaciat quafi noui diei rcgenerationem,fblis animalis
ortus cx Ipermarc in matrice, &
vegetabilis in tcrra,faciunr nouum ctiam dicm fcu vitam,ita vt hoc Philo-
(bphorum axioma in hoc opcirae vcrificerur,^Oiiyfi/. corruptio Vmuifitgeneratioalterm,4t^ lonfequeriter corru-
ftionemgeneTAtiontmfequi. Harum aurem in mundo murationura oppofitarum racio cft a(3:io & refiftencia
<lla>quinterformam&materiaracftfafta,i.cavtmatetiamdominiuminte2rumhabcntcminformamfe-
Z quacur
 ^66 Sed. I. Port. III. Part. III. L ibcr 1 1 1.

feii nodlurna quies, hoc eftcellatio a forma; aftionibiis; at vero fuperante forma , irerum
qiianu" priuatio
informatienisdics&folinforniansrefuigit. Seci& hocafapienrcluculenterin hisverbi^confirman vi-
dctuv,Ceneratw,(inc^aki\\e)vnaabh,&alttraaduenit,quamuuttrrainfeculii}>ipcrmaiieat^^^
dmtSolitirumad locum fuumafp:rat,vbi oriatur , quo quidemjinnuere videtur quod generatio
, Sc corruptio
rclationemhabeantadortum&occafumfolis. Alblirigiturfeucordismundaniortufeu virafucceditvi-
tahominisjVtpotcqui efthliusmundi,<^-vtinprimordio mundiSolab Aftrologis dicitur morum fuum_,
abortu.ranquam a rermino a quo,quemadmo dum etiam (Sc Sol fpiritualis dicitur nb ortu die vlcMTio
fecillc
venturus.hc ctiamprobabilceft,quodvitahumanafuumorturahabuerit a plaga microcofi-ni Orientali
adimitationemprincipij vitsmacrocofmicaCjquacabanguIoOrientaliocc^pit^&.conkquenterquodcor
fuangulus feu cardo iile OrientaIis,quippe a quo vitse iiix primum in cmbnone efFuifit,

Capvt III,

^odijita flatfitprocedat ab oriente tam in macroquam microcoJmOi ^ de me-

taphyjica '-vit'<3 anmarum njtrmjquemundi
ratione.

CVm igiturcorfitmicrocofmoplagaorienralisnonaliterquam
horoicopuj vcntus
di(ftus,(l'quitur,quod ab fimilis
locus ortuxfo!is,angulus orientalis,
homine ipiret: Arq; hic ven-
huiufinodi cardine in
tus Ipirat vitx anunam vniuerlo fpiritui humano non alitcr quam ille macrocofiiiicus vita dicuur dare Sc
,

motum fpirirui,(euacri, feu vento humanc. Vndedicit Sapiens, quodpeHquam occtdirit Sol,iterum ad locurtt

fuumajpiret,vbtorijtur,properetadmeridiem,&circumeat Aquibnm;Ex<:\mhas\er]Dis\i(]uct,quodSol,inquo,(\u-
, xta Platonicos) ci? mundi antmafita ( ac ctiam Pfalmift. dicir, quod Dem pofuerit Tabernaculumfuum tn Sole) fic
principaIisvcnronuTimotor.itqueini.itator,arq;hincpcrgirSapicnsfibnc6lcndo iftiufmodi fermonciTi

MteLi. 4.
pi^^cedcnti; Conuerjionefua circumienspropeiet atr,(\c\,\zH\<:i:onym. interprcracur.jfirifwj & [ecundum ctrcui-
tusfuos reuertatiir aer, <\\.\oAV igmnushcivxicroTct^imr,fubtndectrcumeundopergit ven:us,C' adciriuitusftmretier-'
titurventut. H;eronymusait: Luflransincircuitu fuopergtt^itim,a- iniirculoslf.oirtutrtttur :<\uo quidcm (cr-
monefarluculentcrarguit Sapiens.quodaerisdifpodtioamotufolari depcndear, vtpotc cuiusradii (uiit
quafianimaadcum. Vndenonaliter moucturaernaturalicccquamadmorum folis,cuius a<5tionc agira-
turmocucirculari. Hincigitureftquod ventidicanturinfantesTitanis, Aftrcar,&Aurora,quacenus a ca-
loreSolisgenitijVtait Arift:ot.quiaeremredduntfubtilem&rarum,hocq;praEcipucin Aurora: At vero
dicuntur mandatis lunonis obcdire quatenns non flant nifiin aerequi dicitur luno. Pari ratione videmus
fpiritum vitJEaboricntemicrocofmi,hoceft.acordisThal3motanquam.^olimicrocofiiiici,cap(iila fpi-
rare.atqueafflatufuoomnemfanguinisfpiricumaereumlecumingyrumquafir.apere.mcdiannbuscuius
radiis viuitillefpiritus,&motu viuifico ventitamaq'iilonares &mcridionales, hoccft licnales& hepa-
tici,quam occidentalesinmicrocofmoexcitantur;nam vrinfiipenori Sapicntisfermonediclumcft: Or-
Secl.t.i. ^"^ ^"^ poHquam occiderit tttrumad locumfnumajp:riitvbi oriatttr,preperat ad nieriltem &circumit uqmlontm,con-

uerjione fuaproperat atr,&c. SicetiaminmicrocolmoadimirationfmmacrocofiTiidicercpodumus, Oitus

fblisviuificifcu caloris vitalispoftquamocciderit, in vafafpermauca,&tumpoftcafiibaisin vul.iamfcii
terra: mcridicm defcenderir , ircrum ad nouum quafi ortum afpirat, &
properat perramos aorta?, ad me-
ridiem hepaticam,&feptcntrionem lienalem,&in iis flatusvarioscxcirar: Nam c.un cordis ilamma lic
fblis propago,&vcrusfiliusCvndedicitur cor fedesanimjt humana,\: Solell fedesanimamiindt &ulaaniu!ain

cordeaZenone ignis naturalii nuncupariir,& aPromechco igniscoeUfln, vitahomtnemdttans) fcquitur,q; ipia

moueaturadmorumfolis, vrpotequx eftradiuseiufclem.quafabeoiepararincauit.vndc htvt paisauto-
tiusmotumoueatur. Atq;hinccfatquodMerc.Trismeg /j3nneHjm(fj^/i?H,&percont"equeuseiuscor
Solis fi!ium,vr cordis calore lucis internx SoIis,feu mundi animc filium dictiraucrit. Vnde vt a Sohs mun-
daniccntroeiaculancur vitic &lucis viuihcx fpcrmacainlpirirummundanum (quseetiama cordc hauri-
untur,medianrcinlpiratione)ficcciamaft)lismicrocofmiccncrofcu cordisanimacalorvitalis vndique irj
fpiritu microcofinico^qui ctiam ab acre mundano deriuarurj dideminatur atquc difpergitur,quod etiam
7//.4.2}. verbisexpreflisfatcturprophetaregiushocmodo:CffrfHOTfy?9(i//>r4()jnfmoft/fr4/w<w,^MU4t^r(/<-

Utttaclionesvita.
Sed vr ad venti Oricntalis tam macro quam microcofmi animam inrernam feu metaphvficam afquc ,

naturamciufdemraminfblcquamincordeaccedamus:diximusDcum vitam incrcaturasliias originafi-

ter per fpiritum fuum infpiraflc, hocque mcdiantibus angelis fuis,qui funt miniftri eius ignei, cuius exre-
lius feu manifcftum eftaer feu venrus,interius vero ignis diuinus, vnde fcriptum cft, rtomen lehoua inangtlo
'^"'"^ ""-^' Dtusante lfraelttM,fuijfe. Hincergo(inquid Dauid) qutfacis angelos tuosvtntos,&mtnijlros tuos tgntm
Zxodit
P/at.ioi.4- ^'^'"^^"^'f'^^**^^*^
placttumtuum; declarauimuseriam alibi,quodalij angcli habeant curam virse, alij corpo-
ris,&c. At vcro quia omnibus eft notum, fblem mundi,elT'e vitx fontem atq; originem,videamus obfecro,
quis angeluseiprificjquaznamfitemsnaturaj&an fic IpiricusPrincepshabensdominiumin flatus, an^ .

vit
 DeMyftica Cordis Anatomia. rSj
vitarmundansprafideatnecnejVthacviaadvitsmyfteriumintimum & magis formale veniamus,quo
Mndcmadprimumomnitimrerumlpiritumj&dominidominorumcognitionemaccedamus.lnquitPi- pic.MirX.
cus Mir.mdula. ReihumatunonceTporum ftd angiloTum myftmo ordinantur , qut natura &dignt!ate medta inur At-
il-.de

TJos &
Dcun:,gubernuntnr,quarecum aDeodef(endisadterram,defcendeper(oelunj,ctinia Deodefcendisadhomints dc- H- 4.f.4.
fctndcpera>:gdi},. Et oranes Peripathetici, imo vero & Rabi in Caballa peritiorcs agnofcunt, qucdarigdiisfu ^'"''L"'
"*

tanqtiam imer Dcum & naturam virtits medta aqtta fittntopcrationesinrtbusinfertoribus. AtqueaHbiatHrmanr, " "
'

quod omnes rtsiufertortsfint reprdfentatiua fuperiorum , & vtifit tnferiusftc etiamagnur ftiptrtiis, &
in hoc con-
(entiunt Cabaiiftsomnes,in inquiritione ergonoftra fic pergimusjinquitRabiMoyfes.^wofi intelUnm
agtns in qm formt. ivfluunt,fn angelm, vntuerfitattprdfdhu.qui MetattronvocatuTia que gubtrnantur omnes vir-
tutts fingulares biimaMytamviutes quamnatHrales,quitpartttr& angeli vocantur, quorum multitudotHinfinita,
quoad ms. Et Rabi Brefeth dicit , quoi creator quotidie creet ccelum angelorum , quos ali] vocant formas , vtpott
qui funt fubfiantix formales, qtiibus tota Jpbsra generabiltum & corruptibilium abfqiie numero eH pltna. Hunc
vero angelum principem Metattron Hebrarorum dodores fccerunt animam mundi, de quo in trafhntt
noftro cabalifisco abundeegimus. Atquehuncfecretiores Theologi affirmarunt clle Archangclum Mi-
chaelem, vtpote cui affignatum eft folis pra:fidium, qui eft fons vitae atque animarum viuentium. Atq-ie
hinc eftquodPlatoniciomnes dixenmz,animam\mundi fuijfn tn So'e,ScScuptarxfa.crx,quodDi.v sCquieft
vitx &
lucis fons) pofatrtt Tabernaculumfuum in Sole,
&
quod in Mefiiafeu Verbo (quod eft lux mumli ) tffet vt~
ta. Michael ergofeuMerattronChoceftmundianima) eft inteUigentia feu animainterna, Ci"q"a vti
fcriptumeft,nomen Deieft) Solem mouens,gubernans,& eipr3Efidens,vndefit,quodei ailignantur
m undi creaturarum eiufdem vita:. Hinc igitur fapientes cum Scripturis ficris conuenientes dixere; ^^^y^^,
& &
quod Michael cmn angelis &miniftrisfuiipugnautTitfroan,mabmomniumcontraferpentemantiquum: Et alibidici-
, cabal
tar, qttodfit facerdos magnmincoelo,tffirensDeo antmoi rationalis,:\:qaeite]:am;tradttitrefft princeps milttit Chrt-

fti.confiitutiufuptr omnes antmai fufcipiendas ,*ftnderat nempe tUas non lam ibus velftaterU corporeis ,fedfi.ttera habente
jymbolumcum menfura. HicergoeftiIIeneinpcMichael,^K>(tefteArchangel.inCabal.) jnffr.j'!ge/fii tn trt-
bundt iuftitii diuinaafianies principatuin tenet: Namvtiquatuorfiintangehpraui,quiinexercitu SaransE ia-
tiiniTiagerantvltorisveIa,videlicct Samael, Azazel,A2aeI,Mahazael,ficetiam &quotuorfunc iw exer- Reudin.ia
ciiu Dei antefignani,videhcetMichaeI,Gabriel,Vriel&:RaphaeI,quorumMichael eft Princeps, vnde Cabal.
dixit Gabriel ad Danielem, Mif /;*/' exprmcipibsu mihi venitin au.xtlium Hunc etiam & Chrifti angelum fe- Dmiel.
:

cerunt,inTheologia{ecretiores. Vndeicripcumeft,^(7^/i.Jjf illeangelus,quilohanniapparuit,cuius ocuUt- .

^"
rant tanquamfiimma ignis, vox atitem tanqiiam vox aquarum multarum, qut habebat in dextra j.ftellas , &f.uies e-
mficut Sol lucebat invirtuttfua. Atque hincdecIaratur,quodhic fitlpiritusintcrnusfolisin quo confiftit
vita, & lux
7 planetarum, qui per 7. ftellas n manu fua (ignificantur, vnde didum e^,flttiffe in medttfeptem
. i

Miif/4fcww 4wrH;, hinc denotans,quod fit ille (piritusjin quo nomen Dci fcriptum eft,qui in folis cen-
trojhoc eft in mcdio planetaru pofiiit tabcrnaculum fuum; Hinc ergo Angeli incernum igneum verbu feu
j:omenIehou3edicimuscumfapientibus,quoderatiIlaemanatiofand:a(euTetrogrammativirtusignea,
qusprimum effulfitctenebris,hoc eftfapientiailIaanteomniacreata,qux poteftatem habet in omnes
ahosangeIos,aqualux&vitafpiritui mundanopriusimpertitaefl:. Hiceft Archangelusille fummus.cui
obediuntSpiiicus(euangeli,quiventisprsfident, nonaliterquamSolis gloria& excellenria exuberan-
tisimperio fubiiciunturftells reliqusE. VndedeilloinApocal.fic fcribitur; Vtdi quattior angdosflantes fu- A^oc.-j.u

ftr quatuor angulos ttrr&,ttnentes ventos terrAntflartntfuperttrram,nequefuftTmafe,nequefupervUamarborem, &

Vtdi alttrum angtlum, afctndentem ab ortu Solis habentemftgnum Dei viui, &clamauit magna voct quatuor av.gdis tcr-
ta,qutbus datumtUnocerttem &mari,dicens: Nolite noctre teinaut mariynequeaTboTibtts,quoufquefignemiisfir-
Vndeliquet,quod hic Princepserat angelorum, quatenusiis imperabat,
uosDei noflriinfiontibttseoTUm.
atqjcietiamiUiredproceobediebant. DeindevideturefleArchangelusiIleMichael,quidominiumha-
bet incorpusSolare,imoveroeftquafi eiusanima, Vndedixitlohanncs: Tacies eiiisfiiut Sol lucebat invir- ^/"'M^

tute fua: hocquecomagis,quiadi6luseftafcendifreabortu foIis,in quemmundiangulum feu cardinem

Michacl fuumimperium habet. Deniqueex hoc lococoncludercpolTumus^quodineius poteftateeft,
permittere Angelos malignos mediantibus ventis damnum terrz hominibus afferre, atque i- &
terum proplacitofuoangelorum illorumvires emittere aut reuocare atquc reftringerc ad aeris,terra: ,

atque creaturarum eiufdemconferuationematque fanitatemnaturalem. Hincvolunt iuTheoIogia fe-

crcta peritiores, quodMichael fitillelacerdoscoelimagnuSjfacrificans in mundo fuperiori, animafquc
hominum immaculatas Deo bencdi(5toprsfentct,immundab&vitiisoneratasdiaboio fubiiciat:adcu-
ius exempIar,pontifexinmundoinferiori(vtinLeuicicohabemus_)iubetur animaliamunda&infontia
ofFerre Deo,criminibus vcro & m
noxiarum ole oneratas Sathanx tradere, fic enim princeps licet ad bene-
faciendum&mifericordiammaximefitinclinatuSjtamen&peccatapuniredeclaratur a Deoipfo inhu-
inimo6iifex:mone:lc,cctegomittoangtlumantete ad*ftruandum te in bac via, & ad introducendum te in locum tUttm Exe.ij.i
qutm pTttparaui, Caue tibi afacti eius,&aufcult4 voci eius,ne txacerbes tum,quia nofereidtfeilionem veflram,quia nomtn
tntumtUin eo. Huncaurem AngelumafErmantCabahft^efrc Moyfis tutorem,& ipfumeffc Mecittron
feu Michaelcmafreuerarterconcludunt. At vero vidimus illuma DeoeiTe ordinatum,vt Ifiaelicas pras-
icruarcc amalo tam corporalijquam fpirituali. Vndc liquer,<juod eius difpofitio fit ad mifericordiam..
Z i jjticlinata.
 i6S Sear.I.Port.lII.Parc.III.Liber IV.
inclinata.&advitashominumquibusexofficiopricft conferuandas. Hinc ergodicit RablT<?daciis>vbi
fupcrquatuorventosindie&innode,^o(i Mi(hatl.,qtiics{
Lib.dt lo ticquatuorangelisloc]uinir,quiprifc(5i:iiant
Humtr. IX purte ilmmu &
mfferattonutn, conptuaturprffeHHsfuper ventum Ortentalem vfque ad dmidium dtei, Yfque ad &
tnedtim noilem. Atque hmceft, quod venti huiufmodi obftruantur cllc tam filurarcs dc cuibus
, , ^ prx-
cipue de ventoOiientalidicitur,quodfubfolanusiarioncfiiaetcmper:cihumido&:calidc innato (imilli-
in,aquas reddatclaras&puras,atquebonilaporis, aercm purificet, atquc fiiulrem ac lcrcnum faciar,
prx(c'iuetcorpusinfanitate, <Jv;talcmreddatfpirirumeiLildem,qualcin &:aeremnninuim..ionb , vidcliccc
fcrenum,(alutarem,&fubtiicm;namaeremfuoalflatuformisbonis&vitxquamneceflrariisgratumrcdiiit.
Elt i"itur Michaelisafllatus (qui nihil aliud eft quam fpiritus {olaris^vita" bcncnolus, vtpotc qui dilpergir le-
niinariafolariavbiqucper/piritumaereum,quibusnutnuntur vitJEcrcaturarum per viain infpirationis,
&:virtute vocisillius deliftunt prauiangcli a malis fuis halitibus ieu ventis,quibus inhciunt acrem ad vit. ru
ruinam&:deftrudionem,vtexlotofnperiusex Apocalypllcitatodeclaratur. Atfi fpiritusfupremiplaci-
tumficcreaturaminiracundiafuapropeccatiscaftigare,tuncdc(iltitbonushicr.ngchis abencuolisluisaf-
flatibusjlocumq-idacvltoribuSjquifeiplbsinacredifpergentesilluminficiunt.&vellsdendo arbores vel
fru(5lus&pecudcsfameminducunt,velcorrumpendoaerem,velpecudes,velnut;imenta pcftem vndiq-,
<liHeminant,veltempeftatibushorrendistaminterraquaiTimaridercIi6losdcftruunt. At veroMichaelin
quonomenDeieft,&cui(!gillumDeiviuicommittitur,clarnathifceda'monib.infeftantibus, ("vt inloco
fiiperiusexApocal.allegatodeclaratur.) J^olitenocerenecttrrit,tiecviart,necarboribus , (luouf/j^fignenius ftruo Dei
/?rin^nMi4mw.Vndefirvtinpel1enonomnesmorti&deftrud:ionideftincntui>&Lotcumfi(J-!ib.
(uisintercxrerosSodoms&Gomorracatempeftatefiilphurcafueritprxieruatus.
Concludimus igitur quod Sol ideo fit plaga microcolmi Orientalis,quia in Archangdi Michaclis cu-
ra&prx(idiotft,&idcocftineiusprrefidio,quiavitsmicxocofmicas(acrariucft>qu.t;aSoleimpluit,cuius
a6Vus&animavit.E(cminariaiinpluenscftmundianimainSoleinhabitans,ciii(vtdcclaratur)p!agaorien-
talis& vtntuseiuldcmfubiiciuntur. Vndevcmagnusobieruaturcftiintctcor&SolemconlenlhsjVCpotc
quiambo(untvitxfontcs,&animxvtriu(q', mundireceptacula, ((cd illemicrocofmioriturabillomacro-
cofrnijcuinmacrocolmi hlius iit inicroco(inus)ncceliteft vtigncuslpiritus qui corincolit, ci (piratione
Michaelis(catunct,vtporequi eft vita'mundanqfons,inquoc(t verbumDciin(criptum,quodcftluxvera

mundijprimumdpatreintenebfislacenceeffulgens.&omniavit^benchciojniormansidequaindifcurla
iioftro metaphyfico &
cabahftico abunde egimus.

CAPVT IV.
*2)tf materiapujuhjiaiitia yita htiman<ey quidjityynde oriatur, f3 quomodo ad yitaju^
jientattonem a^iduein Uuum cordis Thalamum mtroducatury ds^ ibi.
chirnia naturali operetur.

IAm veropoftquadernetaphyficofiihftantisBviuific^a(5tufcuorigineprimalocnri(iimus,rcfticvcipGm
vita;e(kntiam,abditamq;eiu(dem (ubftantiam delineemus,quatenus ipfa inrerum vniucrfitare conli-
ftit,hoceftvtnatura;illiusoccultE&inuifibilisfubic(flumdemonftreinus,q'cftvirxcrcaruraruminitiuni
1
^f^'?^^'^''"''^"'"^ (uccc(]ionc&complementocontineaturvi:aciiiuslibrrvincntis: Ariftot.vocatiy?.-/^
JtriH l'h
j.;Uy: modi naturdtnprinctftum ^
caufam motus cf quietis 'n re naturali,cuiprim.trto &perft hoc efi nonper accidens inek. Ac
Ctc. l.i.dt Ciceroiplam dehnit Vimquandammotmincorporibusnectffartocient(nt.h.\\i\^^ivMi\\e\\mK VimqttandAinoatil-
nat.Veor. tam, non qutdein fenfu ftd tiitelUiittfenJibiU,ita a Deo injltvita>n,vc cutltbet rei nAturalt,r.empe tUmento. antmalt vegt- ,

. tabtliy&mtneraltfuppedtteteJfentiam&quafUbetvirtsnaturaUs. Atvcro vcriPhilolophiinmyfticiircnim natu-

^rsChtm. raliumAnatomiacertiofes,iftiusfubftantia:viuificinaturamftilo altiori
& liquidiori exprimcie fblenr,
Scribentes eam vimquatidamejfetnfinitam,exJimUbusJltniUaprocreantem,cuiidasresgenerantem augew em aUntdtitj,,
tUmtntorttm Ugamentum,comintfctndi virtutem,quitiu qualibct re hiitus mitndifublun.tn eUmentorum nnxdonei (ffit.tt,
formamtjjfuifptciti congruam imprimit,per qu.im res vna in regnU naturt ab aUa diflitiguitur at^ fegregatur, quare om-
niutn duttur tnfehabere nomina reritm. i^ulitui f/? coloris,& tamecolorum omiitum parttcipi ef},c^(ff[{lrix,nuil!iis etiam
fndtrisautqualttatis,omntittamenqualttatumrerum(j,ft(undagenetrix,imov(rotam mitabilittfthuiufmodi natura,
An Deusfitnatura,vei natura Dtus. Vndeconcluferunt: Dcam cffc naturam natutan-
Vtin hechtfitarintvtteres,
tem,hoceftluccm increatam.in quaeft vita,& naturam noii Deum,quam ideo naturaram feu crcatam di-
ftitaruntfpintumhumiduintcUcxcrunt, qui mediantcfualuceincrcaracxiftit.Quemadmodumigitwrin
cra(fbacunoftropr.Tcedcncedefjierinatcdiximus,ijji!ludcx(eminetan^ formaca;le(ti,&fpermate qfub-
ftantiaclcmetari(Ir creacij,ica ecia dicimus-q) incernum nacur^ viuificat lic ignis purus c(xlell:is,qui eft lucis

incrcacs chronus,eius vero externu fit fpiritus xthereus, q e(t (piricus increati diuerforiu.acq; aer (ubluna-
riseftcoevcciufq; vehicuIu.HincergoeraC(jveceresdixcrinr,N<trr4D*i,Dttwrffr<,videl.qmDeus
rmimd.y ineftinnarurahumida,cui infcruiclocovicaj^vndeMer.TriCNrffttrrfwiwi/^/i^fjttJwrrffefSjf/jffrf affirmauit.Ec
Hmmd.i. alibi dicit,^; natwa humidafoutrtt vtrbU.
Q qdc a S.Script.fenfu m Joime (Jifcrepare videf,in quo inuenim':
(iuti
 DeMyftica Cordis /natomia. i^5>

quibas lat liqnido conftar,quod omnis forma & omnis anima a S.Sando deriuenrur, Nonne etia in miin-
dirabricadiducftj^i/orfjl^infwJin/^ret^fHr/M/ifr^^riMjfhoceftlpiritumhumidujigneumeivigorem^
tientcm.Jvnde vidcmus,qjprimordiaIis ipirirus miidani forma.alpirirab diuini radiarione promaner, cu-
iuspr.xfenriacrcataseft. Arq;iranarurahamidadicirurcreatura,{edformaprimainformanseft virruslu-
ciuaTi:trogiammari,quamCabalift2&:HebreorumDoctorcsangelumMcrattronvocarunt,(qaem.ini-
mam mundi dixerunt)in quo nomen lehouas ineft,hoc eft eius verbum,quod eft iux increata.
Atque hinc ExoJ.i}.
cft,quodinmnlrisiricrorumBibliorumlocis videmus,angelumquandoq;Iehouamciici,hocrcil.relpc(fl:a
formxfiijeincrearx^&quandoq; nomineangeliappcliari.relpcdueiuidemexterni^qjeftlpiriruscrearus',
Ob h.inccrgo c.nulam Rabi Brelethformasomncs in aere naranresangelos vocauir,vrpore qus more an-
gclorum viram!ucidamaDeoimmediareaccipiunr,earumvcroexternua naruracoeleftihumidaconrra-
hunt:Hincergocrat,quodphilofophi(peciesnatarqdunspofuerint,videI.inaterialcm,quamdicuntprin-
cipium motusp.TfIiuam,quippequipntituricinformari,atq;hoccftilludg)Merc.Tiismeg.intenigit per
n.atutamhuinKlam&formalcm,quamnacuramagnofcureflenobiliorem,vtpotcquiinformatn.Ttin.)in
palliaam. Vnde eam principium adiuum nunc upauerunt.eftq; hoc idcm quod Mcrc. Trismeg. intellexir,
perverbumn.atura:humid^aftnns,quodillamnaturampaffiuamfouebat. Nonnecfthocidcmqjinnuere
y idetur D.Pia. i.8c i.vhidkn,qiwd cxlum &
terraex aquu &per aquM fallteftnt nicdianu Verbo,8cD.hjhsn. Per ich.i.
iUtidomriiafailafum&fineillomhilfaat<menquede^faat,m.lnhoccigopnncip'io.\&Auoe(i\cthilcuCpi^^^^^
diuinipra-lent:a,qucmfupraperangeliMithaelis leuMctattriintcrnum/igmficauimus.HincergoMerc.
Trismeg. Patrew ommuminteUeclttsvitam &fulgoretiiexijientem heminemftbtfimtlmpmreaffe dicit, &
a D. loh.
f'f
''

accipimus, quod Vitaftt a chrtjlo. Et idem Mercur. dicit , Antmam tn corpore,

effe Mentem m atiima, &
in mente p,an. u.
Vnbttm. Detim vtro torumpatrem afleucrauit. Vnde concludit,qftti Verbumfttimago Dei.mem Vtrbi.amma men.
tis,fpiri tus animd,& cojpus 'ipftusfpiritm,fequ'ttur ergo quedputifima materiaporttefit aer,aerfs amma,animx ines,men-

tisdent^Deus. l'ndeDeuscircdomnia,tnemcircaantmain,animacircaaerem,aercircamaieriamverfatur.Hxci\k.Ex
quibus latlucidecxpJicarividetur,naturnmccB]eftemclleVcrbivehiculum,vt&aernaturxccElcftisrcce-
ptaculum,medianrcquoincorpusinrroducirur,vbiredirtamadviuificarionem quamad gencrarioncm.
Concludimusigirur,quodillanarurzporrio,quapafliuafeuhumidadicirur,fir/piriruscoelefti^,que
alioHomine f)W((ift?wr<<iif</f vocantMedici,atveroignemdiuinumin illud agenrtm, calidumiannuim
di6tirarunt,&igncminuifibile,aquoZoroaftcr&:HeraclitusEphciiuscund:aciregcnitacctuciunt;cftq;
hic ignisfpiraculi vitefficacia,quodDeusrcbuscreatisfcrturinfpiralIe,quandodiccbaturininundi ge-
nitura,rr'/cid'' multipltcamini. Virtutecuiusaftlatusfefecunftxresmultiplicarer.r. Atvero,quiaDm ta-
bernaculum fuuminSole:pofutt,iu%t!LP f!ihrii[{zrco)jkiirei:itiam\(riirnnihile{iinRy:m:imeiinciicuio,(^ivaio-'
remDcifimihtudinemprcEifcfcrat,qu5gIorio(iimfolisliimcn,cumquxlibctrestarumfibiDei vindicer,
quanrum haber luminis)indc conclu/erunr Philofophi mundianimamin SolecfTc collocatam, q nnimam
(vrilupracxplicatumeft)perangelum MerartronfeuMichaclemSolisprifidemintellexereCabalifti. A
foIisergomyrotheciooccultifIimaMichcIisoperatione,quotidicpcr igneaSoIisfpiracula difleminantiir
huiufinodi fcintilla feu femina phibea in hunc mundum infcriorem,qiiE a folis vafis inrcrionbus tanq ua
fpcfmamafculiaiuisvafisfeminariisinvterummundanumaercmvidel.cmittuntur,&inmoinenroemif-
(ionis cum humida irheris natura,feu fpermate pafliuo femifccnt,non aliter quam fperma mafculi illo f$-
minse.provehiculovritur. Vndcluculenterafipientibuscxplicatur,quodaerhuiufmodifeminariisfoIa-
xibus vndiq; implcatur: Vt marc quoddam magnum pifciculis minutis.
lam vero dcclarandum cft nobis,quoinodo in corpus humanum alliciantur huiuffno di feminaria fb-
laria.mediantibusquibus viuithomjO,rficfr^aSapicnte Sol &homo, homintm gtnerare. Ignis igiturhic
inuifibilis,natarahxca<5tiua,oinniavitaimbucns5omniapullul,.refaciens&vegctarc,infuolpirituproxi-
mo&magisdignonatans,atq;itcrumhiamboacoEloinipiritumfublunaremfeuaercm,hoc cft in gene-
ralifuovthiculo,prolapfi,vndiq;hucatq;illucvenriOrientalisafflatuferuntur,omnib.prqfcntes,omnia
foucntcs,&ne6>arcquafivitiincbriantes. SicDcnminccclis&interrisvbiq; prifcntcm afriftentem &
habcmuSjinthroHOvidel.&tribunalifaacancillajnaturaEalriflimo&profundiflimofedentem ,&oi"nnib.
afliftcntcm,ficpanemnoftrumquoridianum,ficVcrbibenedidioncm,ficvit2pabulum quotidiehauri-
inus:NamcumiuxtailludParmcnidisaxioma,<ifttr4n4fr/iefar, vitxvirtusincordismedituUiofira, vi
quada magnerica fuum fimilc flbiattraherc gcftit: Hinc crgo eft q, illc autor in naturi myftei iis inlpedor
profundiilimusjinhuiufmodicadatadmirandifcntentiam. O NatttracoelefiitveritatisnaturasDet nutumultt^
phcani. Et ircram: &
O Saturaforti(,naturavincem fuperans/uafgjnaturasgauderefaciens. Hactll iUa naturafpe-
cialif&fpititudts,cttiDeiupoffededitfupratgnisvtolentiam,&cc.Q>mhusinnueicvidezur,ciaodmediznrchdctiiL'
tura ccelcfti, fpiritus vitalis & flammain co inclufa augcantur & mulripliccntnr, cum virtutceiufdem non
modo vita,fed & generationis fru6his in infinitum producatur.Imo vero maiora myftcria in vnionc ic^nis
vita:humani;fcu naturz microcofmica:,cumignecaslcfti, fcu naturaadiua macrocofmi rcuclantur,
cumncxuhuiufmodi vniuerfamundi|naturacumillahominiscommunicationcmhabeat, mediante qua
in magia naturali ftupenda praeftare queunt; Ratio autem qua vitae humans apperitus,in fibi fimih nempe
.aaturmundansattra(aionccompletur,cftcor(juodperpartesruas tam fimplices quam organicas ope-
2 ^ rari
 zyo Sca.I.Port.III.Part.III.LiberlV.
rari foler. Nam ex {implicibus fibtis vtitur omnium generum,ita vt rcAarum contradione, cbliquarii ve-
ro& tranfueifalium dilatationc cor acrem coelefte vitac pabulum fecum trahentecx pulmone pcr arteriam
venofara & cius ramos attrahat & fugat in finiftrum (unm vetricu!um,qni acr cum thelaui o fuo coclc(ti, &
duunicateinducOjpervaluuiasduasmicrales^^torasapertas.intusclaui^iSjincroducftuSiChimianaturxitap-
paracur,vcciusimpuru&fuligino(um afiibcilifeparetur,&viaquapriusin (uafubftatia grofia infpirando
eftincrodu(ftum,expirandocxpcIlicur,rcparacioaiichuiu(modifitcodemmodo,quoinchuTi)aperuiOleii
feu cdenciam ex vegecabilibus mediancc fcil.vafe refrigcracorio,quo purum olcuni m putiori aqua; porr io-
nereuelacur.nrofliorqiaquiportiotanquaminutilisreiiciturjvei potiusvt cfTcntiaaromatum mediante
aquaextra(ftaa(uomcnftruo(cu vehicuIoaquaticofiiperfluo(eparaturin BalneoMaria:,Rctrigeratojium
autenifeuBilneumhocccpidameil:ip(umPencardium,cuiusportio(cmper aqua implecur m qua natat
cardisfeu AlembicinaturaIisprofundum,inquoextra(f]:umhuiufmodiperliC!tur. Subtilisvcroacrispor-
ignco(qui eft materia vicx) vehiculi loco in(eruit,vt 8i illc rationis,(5v: racio mentis cft lecc-
tio (piritui ccrli
ptaculum,afq, hocconfirmatut huiufmodiMerc.Trismeg.lermone. Mer.s in Tatwnt,ratiotn anma.atitTnti :tt
Hman. 10
jpiritti feit acre tmii,&JpirttHs incorpore,JpiritHS;j,f)er arterixsfangmni^^ dtjfufiu anmal rndiij, ciet-.hoc (H mediantc igne

calejli a quopeUitur atg^ exagitatur. Ec alibi dici t,^o(i Dttis verjetur itrca ontiita, wtns circa anima, ammactrca acrein,
aer circamatiriam. Pia'parationcergohuiu(modita(fla,fcparando (cil.gro(]uma(iibcili,quoagcnsillud m~
ternumliberiusinfuofpiricuagati^ moneatur^^jincordisfacrariocoiledhimcft&expurgatum. Per v.ii-
uulasaliastresfemilunares,intusapertas,cxtraveroclaufasinaortsfeuatrericmagna:thecam(qucEeft vicc
fan(ftuarium)imponituraquoadvicxiSrgencrationisfun(5tioncsapccpcrhciendas, vndiqipercorpusvni-
uerfiimdiipergitur: Acq;exhiiiu(modi(ab(tantiaeflentialiihmafabricaturhomoinccrnus,vt cx quatuoc
elemencorum fiibtili cxternum fieri in tra(ftatu noftro de (cmine fatis fupercp, eft explicatum.

C A P V T V.
^uomodo tresjint cordis motiis feu aSliones, quitribfts macrocojmi

regtombtfs rejhondent.

VT numcranturinmacrocofi-noproprictates.fecundumtresipfius regiones,videI.<^(/iM,qua; cfl

tres
fecundum mentis diuinae placicum agere, calefiu, c[v.x Deo fic iubencc, viuendi pocefta-
intelligere,&
tcm largicurcrcaturis , &
elementaris, in qua corpora hmplicia ordinacione diuina difponuncur,icac'-
iam obferuamus in microcofino adtionem efle triplicem tribus 'ijhs mundi regionibus corrclpondentem,
inteileHualem Cci\.{(\\x:im Scanimakmxocmt Mcdici) ccelo angelico, r/M/;,ccElo2Etherco,& naturalmiWo
_ ,, j. fiiblunarifeuelemcntari,verumenimvcrotamMediciquamPhilofophi,a(ftiones
'. has trcstam in macro
Gal.loe.af. .
^ . ... n u j
i-
fea (^de quammiciocofmomproprietacemduplicem reftrinxcrunr,qu.arumiliaqua:adrcgionem vtriusq, mundi

diff.Sympt. fummam attinet, vo/ttr<:rww vocauerunr,inferiorem veroCqux tam circarcgionem in vcroq; mundo vjta-
Auicen.pri lem,feu cffileftc &nacuralem,feu elementarem verfatur) wwo/HWMyww nuncupauerunt.Ex quibus in primo
"" P''""'- loco elicere fiis eft,cij vt Dcus mcdiantib. ancelis asrit in ccrlum & clcmeta orijrinaliter, & fdm voluntatem
'
' fuam,quxnolcntiavoIencia,hoceftinuoIuntaricacl:usaDcootdinatosrecipcre&fecundum eosmouerc
coguntur,itaetiamquxamicrocofinimentefupremainfumniaipfiusregione rdinantur & aguntur,ei
voluntariaideodicuncur,vcpoteaprincipio&a(5luprimoprocedencia,&confequenccrn6 inuoluntaria,
quippcanccquanihiIeratprxexiftencia.Vndefcquitur,q>nihiIfit,quoda6tionesdiuuiascogerepo(lit.Vn-
de concluduntur elTe voluntarix, &
non inuoluntaric: Talesergo fhnc a(5tiones fiipcrccclcltes diuini in &
macrocofiiio, &taIesill.-cintelIe6tuaIes&animaIesamentederiuataEinmicrocolmo,videl.voluntaria: &
noncoa(ftx,ficeniin inmacrocofhiinaturalisfummicateprimum mobileficumvidemus,cui voluncas rc-
fercur,vcpote quod moueturfecundum voluntatem diuinam, mcdiantibus eius miniftris ar vero omnes ,

ccelixthereicreatur^.motuviolento&inuoiuntarioabhuiufmodi voluntatecircumuoIuuntur,atq;iceru
elemencaatq;eIementataadccElcftiummotumrapiuntur. Vndcramraotus&a(5liocoEleftiumquamele-
metariumrapiuntur&ferunturadmotUYolunrariumprimimotoriSjVncie&inuoluntariusdicitur eoni
motus a(5tio,pari etiam ratione obferuarunt Mcdici & I^hilofophi.ad intelle(5tus motum citationenu
& &
vitales&naturalesacflionesinhomineviresfuas accepifle,&virtutemotusnientisnolencesvolcnccscor-
queri&exagitari. Vndeconcluferuntilli,a6tioneshuiufinodicfrevolunrarias,vrporenonfuoproprio,(ed
magis occulto &
cxcitato motu cirarac, non .nlirer quam in macrocofmo ftellas &
elemcta a fuis intciligen-
tiismoucri&agidicuntur,quaruma(5lusintcrnusfeuprimusmororcft De vs.
Hincergo refpondeturfni fallor)ad illud dubium inter Prineipes medicorum &philofbphorum agi-
tarum,videl.an cercbrum vel cor in gener.arione fir prxferendum,in quo Ariftoreles & reliqua Peripareri-
corumfcholaftrenuedefendir:Corprimumingenerarioneobtinerefocum,quibusapponiturHippocr.i-
teSjCcrebrum primum in generatione mcmbrum eileafleuerans,atq; hanc fiiam opinionem experimcro
quodam fulcire videtur,qubiiiam videl. caputpulli in ouo primum apparuifte obferuauit:atq;Ifaacus huic
Hippocratisopinioniadflipularividctur,quatenushominemarboriinuerf2 fimilcm, &per confequens
cerebrumradicieiufdctnfimillimmnefreexiftinjauit: At nosaggtediemurhanc Hippocratis fcncenciam
ideo
 &
De Myflica Cordis Anatomia. 271
ideo fl:ataminare,quoniam fine qu^ftione certum eft principium principiato tempore eile pr^ponendum,
accerebrumeftreceptaculumadlionis voluntaricEjquzadtioneminuoluntariam^qualiseftillacordisjao
aliterpriccdit,quamDeuscreacuram,autprimusa(ftusmotusve,adus&motusIecunciaiios:Avolimtnce
ergo prscedente procedunt omnes aifliones voluntariE,vcpoce quar compelluntur mouere ad inftanciam
voluncatispra!cedentis,atvoluntariusmotusaccrebrodeicendic&motuinuoluntariocor&hepac circa
fumSionesiiiasmouerefacicnonalirerquaadmocumprimimobilisfcuirefercur cercbrum^fpharreinfe-
rioresmotuquafiinuoluntarioaborienccnenipeinOccidentemmoueriveltorqueniblent. Scdadrem
redeamus.
Adionem iftam inuoluntariam in cordc(quam vitalem vocantj in motu trip]ici,'tribus mundi maio- ^;n.T}e
risregnisieucaliscorrefpondente,confifterefecerunt,quorumprimustantumincordisdilatacionccon- mcdic.Cor.
/iftit, in qua adiione (piritus in corde pafiionibus bonis afficicur, cuiufinodi func lasritia, Ipes alia;,& hu- c 7. &
iufinodi(ympatheticspaffionesvoluptateplen3c,adcaslummicrocofmi empyreum (eu intelleiflum tcn-
dunt, vlcimus in actu oppofito videl.in contrad:ione tantum confiftit.in qua actione fpiritus vitae dcftinati
paftionib. malignisperturbantur, videl.metUjtriftitia.&c. Atq;huiu(modipa(Iionesantipachetica:vcxa-
tionibusoneratsccelum microcofmielementaretenebrofismutationibusobnoxiumrefpiciunc:Medius
verointer harcduo extrema motus tam in contradtionequam dilatacioneconfiftic,cuius adtio de vtroquc
extremo parcicipac; nam dilatatione vitaj fiire pabulum hautit cor a mente,non alicer quam Sol a Vcrbo
contradtioneillud dilpergitad inferiora, per diaftolen ergo trahit a Deo wtx beneuolenciam,fe dilatando,
&per(yftoleneamciiminl"erioribus,&partibus naturahb.communicat,fe ipiumcontrahcndo,feddehis
in capite (equenti (Deo voIente)Iatius agemus.

CAPVT VI.
*T>eaSiionum in cordeinuoluntariarum myfierm^t^ quomodo ex iii triplicem

hominis angelum eorumqs naturam elicerepoJSimm.

ADmirandafunc adionum cordis inuoluncariarum myfteria,fi rem paftlo accuratius , & nucleo-tenus
explorauerimus:namfiinpriorilocofoIamcordisdilatandidifpofitionemcontempIacifuerimus,ab
e(ie(5lupercipiemus,eamfolummodocirca beatitudinem fuperccslcftem veriari,cum mcdianteealpiri-
tuales quafi cordis oculi aperiantur. Cor(inquam)(pirituale(eu meditullium pocius cordis a cenebns dila-
tationere(piciens,vifionefupercoeleftigaudet,hoc furfumdiuinam diuinsmencis ideam Ipeculando ge-
ftic; atque huiufmodi contemplationc vniueriam vitam humanam ab inferiorib.ad fuperiora allicit, & fic

totushomoacacod.'Emoniscurisadboniangelifa:licitatemrapicur,&infubhmetolhtur,vcpotemedian-
te cuiufmodi cordis adione Diui loannes & Pauhis in tertium quidcm ccelum fucre rapti,vbi (e res mun-
do minime reuelandas vidifl^e fatentur: Nam fpatiofa eordis folaq; dilatatione, (piritus cceleftes vics in cor-
de inclufi, libertatem (iiam requirunr,fratres cosleftres vndiq; in aere vagantes vifita re lacagunc,in quorum
lumine non modo animx fontem.fed etia in eo mentcm,& in mence verbii;& in verbo ac per verbu Deum
Pacrem vndiq; gratiarum choro,atq; archangulorum famulatione ftipatumincuencur,& incuituillius ra-
piunturquodetiamconfirmarevidenturverbahffcdiuiniSynefijde menteloquendo: IneU unun,imil ^J""f
diquidlucU opertii eculiiyimfl etiam iis qui huc dilapfifum,in ceelum nuocans qutda vif,cuwfiucnbiK merfi vi. afantium
j^J
ingrediatitur,iturad regiamparentis^Vieatm quipoR labores,pon actrbM terrenas turas, ingrcjfiu mentis vtos.altitud-.rftn^

vtdit,diuina refulgmteluct. Et alibi Ex bonorum perennifonte

: conceptis fupphctter pi ectbue, ad pxrtntem afcende. nequt
At veroha-c cordis dilac.iidi vir-
CHnciare,terr<tterrenarelinquens,moxveroiun^acumpatredtainDeoexultabii.
tus,abeife6lucomprobarividetur,quippcmedianteillaintroducunturpa(fionesbonac & animo dclecla-
biles,rationevifionisillius occultxad gaudium &beatitudinem tendentis,qu2 licet homini ipiritualiter
videnti propter carnis fii^ vmbraculum,decerni nequeat,tamen fpiritus eiufdem internns afpedt u exultare
videtur, vnde fit vt hanc cordis adione fubfequantur l^titia,fpes,confidentia,amor,miiericordia & huma-
nitas,qusa<ftionesfuntpi5,placida:,&diuinitatiproximas;DehuiufmodiergocordisdilatationefentitSa-
lomon,vt & de c^tradione eiufdem,in his verbis: I.xaltatio oculorum eil dtlatatio cordu,lucerna impiorumpecca- PfcM.n.i.
tum, ac fi dixiiTet^exalcantur fpirituum cceleftium in corde conrentorum oculi ad Deum dilatatione cordis,
atverocontra6l:ioneeiufdem,lucernaeorumcftpeccatii,hocefttenebra;&error. VndeetiamdixitDcus;
Quis '^^i-^i-
tjuisifteeSlquiappHcetcorfuum vt wifc(<p/)opi9tt:quiquidemfermoinhuncfenfumconuerti poteft.
cftillequivirtute&cimore mei,&fpe,&charitate,&l2titiaitacorfimmadaptabit,vtadmeivifionemac-
tingat?nampa(Iionibus,&habitibusbonisdilataturcor,malisvero&impiis conftringitur; Hinc inquit
Dauid exultando Paratum cor meumDeus,pdratum cor mtum,cantabo &pfaUam ingltria mea. Hoc eft, dilatatu
:
^r''- ' 7i

eftcormeum,&dilatationeparacumeft,vtvifionetui,quiesgloria mea,canam&exultenv,hicergo adcft

fpirituum lictitia propter cordis dilatacione,quaE a mentis diuins intuitu orta eft,mediate qua & vniuerfus
corporisfpiritus reficitur Vndedicit Sapiens; Cor gaudensexbtlarat faciem,atinmcerore animi dtycitur (piritus,
:
Pr*.i/.ij

quodquideminhuncmodumJnterpretaripoteft,Cor dilatatumexhilaratipiritum, pergaudijinuifibilis .- .

vifionem;atcontra6tionecordisproducitur mcEror,&triftitia,quifpiricusvitxopprimunt,Pietasetiam,
Z 4 fidc-s,
 :

171 Sed.I.Port.III.Part.lII.LiberlV.
fidcs, Sc religio producuntur in cordis dilatationeinam ignis virz c (piritu (uo in cordc fixo vifioncm n^c n-
tis &:glorixipfiusrumma cum voluptatcprofpiciens, redditurhumilis,pius luftus: vnde didlumtftr &
Eccl.1. iS. Religioftu cufiodtet &iujlifiabit CoT,munditaum 4ttiut gaudtum dAbit Hinc ergo aitSapiens : nmoris virtuttnv>
Eccl.x.io. hocin\oco e\ covd^s d\\:iZ!itione atonens: Quttiment Dommumf TapaTabftit lorda ftt4,&in ccn^iSuilliuifanlii-
ficabunt antmas fuas, vbi pcr rimorem Domini, non illum ieruilem fed amorcm cum rcucrcnria inrelligit:
,

quas pias anima: pafTiones a cordis dilatatione proficiki.cnam agnoucrunt Ethnici. Porro pro fidci produ-
c .14.L
^JQngji^-ij a;nigQ\t({^._SontUTbetiiTcorvefiTum,cTtditi4inDium,&:c. AcfiiHiccretiNoncontr.-ihaturinvo-
Deum-, nam fides arque Ipes proueniunt a cordis dilatationc , chariras et-
bis cor vcftrum, quia creditis in
x.Ctr.9.7. iameftpal!iopia,qu5eproucniracordisdib.tatione. VndcinquitApoftolusiDwrnaj^^tti/gjpoatJr/^/nrftfinrt
mdtfuo,tutiextrifiitiacrnictfttate,hilaTeenimdatOTemdil-gitDiuHoce(icoc<ii\:i::indo,S<:hii:imeTiplamDen
feumentem fumma relpiciendo, non illud conrrahendo, &: luclu & triftina (ecreta, hoc cft cum voluntnt e
mala dando. Porro criam in adionc huiulmodi cordis bona loquuta eft Kinii.lnueHt grattam apud ocuto tuos
I:U:h.i.iy Dominimiquiconfolatmtsme,crlecutusesadcoT anciUatua;Ac'~ lix:irct:Domincmi,locunonetuaad/piiitus
vitimejcreuanimxmeac, (pes&lxtitiamihi producunrur. rlxcigiturcftpiailla cordisdirpofino.inqua
liberrima fa(iaeftcommunicatio,inter(piritusc(rlihuiTianos,&:iIiosmundanos,mcdiantibusquibuslp;-
ritualis eft ad maicftatis diuinac obieCtum profpedlus,atq; etiam \izx Cttlcftis feminaria in macrocofir o at-
queillacordi inmicrocoimo adhsrentia vnitafunt, dequa quiderii Ji(politionc(entit Plalmifta diccns:
Pnif<fffr(i4rf^r4Jrrrt<(?ji,hoceft,padite&:aperitecordaveftra,vrexultctisinDomino:Exquibusqui-
demvidemus,quodadtiocordisindiIatuione, fitbonnrumatq;piarumpairionum origo,quoniam me-
dianteea(piritusca;Ieftcsincord!srh.^!amoadvitxbeneficiumconclufi,percopio(amcordisdilatanonem
reficiuntur,vifionemcnrisrammacroquammicrGcolmicx,quaatcrreftrium pertuibationib.curis& vc-
xationibus,ad cceltftium &fiiperfubftanrialium cotemplanones, hocq; rapru quafi diuino furfum rapiun-
tur: & in extadhuiufinod; incunditatcm haud exiguam per(entiunt,imo vero quandoq; &: huiufmodi cor-
dis achonem pa(E funt Paulus & lohanncs in inftanti,quo in tertiumv(q; cqlum rapti inirabilia imbi & in-
cfFabilia viderunt.Hanc ergo ralem cordis alionem (equunturpofliones bonaj, \nd(Jicet gaudium (eu \x-
riria,amor&charitas,fides,('pes,mi(ericordia,humanitas,pietas, humilitas, &'c.quz omncsad Deum &
diuinitatem tendunt,& inter virtutes numeranrurjvifio vero,medianre qua huiufmodi pafliones bons,ii-
cetnon(emper,corporiconfpicucredduntur,eftillaaniinaj,(eufpirituum viraccuius (edeseft in corde,
Anim^ vero oculus quo Deum inruerur eft mens humana omni corporis labe cocagione hbcra, cui Dei &
idea nonaIiteradhiret,quam radiusSoiis(oh,autimagoreifpeculo,mentisvero alpeclus eftratio.eiulqi
vifioeftintelle(ftus:Acciditergon6nunquam,harumpa(lionumnonnullsE vrproucniam hominibuspcc-
caroinquinatis , videl. gaudium,lstitia,(pcs,amor,humanitas,&:c. Sed in his vifio quas eft cau(a harum pa(-
fionumproptercorporistcnebrasanimuaggrauantesnondeccrnirur. AtvcroinvirisSancflis&Prophe-
ris,vifio illa beata (cpicule reuelara eft,vt &
in PauIo,Iohanne,Elia,Ezechicle & huiufinodi ahis.quod qu i-
dem non accidebat.nifiprTparationeconueniente preeunte,vnde requiri ur,vr ille qui vifionc Dei diflrin-
ftevideredefiderat,(anoshabeatoculos,quibusredealpiciat,IanosautemiOCuloshaberedicuntur,quibus
morraliumcupiditanbuspurgataeftanima,abiisq;remora: Necqmdemreifle (pirirualirerquis afpiccts
poteft,nifi in Dei lumine cotemplationis (ui oculos figat,videt ergo per ill ain conaenipLtione,quant finc
gaudia,quantala:titia, quantaiereniras.&quantaiucunditas. Sanitasfacitiliam(ecuram,alpc(Slusrc(fldm,
vifio beatam: quarc ipiaab omni fzce libera, maculisq; diluta.tunc quidem lc in leipfa hheiKidinic renv:t,&
nihil (ibi metuir,aut vUaculpa fuaquicquidjagifur;Et tunc ingenti quadam &
inctedibili Ia:titia vel fiducu
pergir in Deum,id eft in contemplatione veriraris. Sic anima prius (anarur,(onata cordis valuas npertas in-
ucnit, per cas cgredirur eius a(pe(flus leu vifio, cgrefla ad obiectum diuinura mtroducitur,introdu(fla rcfi-
ci tur atquc recreatu r.

Vt autemanima^eu^piritusvitiCmcdianribus illis intelle(flualibus)habet(uas .'f^C(flioncs,quibus ,

exerccrur,circavirtutes,itaetiamciadfuntquandoquepaflionesiiscontrans,vrpotequibus perrurbarur^
& vcxarur,arque huiufmodi dicuntut (piritus vitia teu paiTiones animam dcpnmenres. Atque vt palliones
animsE bonse (eu virtutes a cordis diJatatione oriuntur, ita etiam pafllones ciu s malz (eu vitia a cordis con- '

tra(fVionerantum prouenire(blent, videIicettriftiria,de(perario,merus,odium,inuidia,ira,furor,vcrecun-

dia,&c. nam vbicormagisadcontractioncmquamdilatationem dcclinat, ibi (piririisnimium in cordis
abylTo incarceratur,ita vt rariflimc ad mcntis diuinx vilioncm pcrtingerequcant, vndemelancholica, fu-
ribunda,miftavit2anima,adinfcriorare(picit,vtpotecuiad(uperioraoccluditurvia&rau!tomagisadil-
b fiiprema,Da:monum vifiones habct,de vifionc diuina priuarur: atquc itailla huiulmodi paflionibus pcr-
cita, cacodimonisnaturam nonahterafFe(fbt,quam in beatafuavifionen3turamangehcaminduerc(b-
lebai, vtpote quic grariadiuina iam orbata, tcncbrarum guftare amaritudincm videruf,& dsmonum ele-
mentariumrabiei (ubiici,ventishvpochondriacis, &fluclibus aurz rurbulentis vibrari atque exagiran",
mania, infania, timorc.triftitia, dclperarionc, furorc,& fimilibus, affligi &
vifionibus faljis arquc prxfti-
,

giofis dcludi folet. Hincdicitur: Dabittibicorpauidumcirdtfi.ifnttieiulos, &4niniam ctnfumptam mmrort, cr

erit vitd tua pendtni antt tt, Timebis no3t & dte, & non credti vita tua : Hoc eft proptcf defcdum vifionis verita-
tis.qmfitob cordiscontra^flienem.huiufinodj vitia erroncaanimam tuara vcxabunr. Vndclob dicir:
SpiTttis
 DeMyftica Cordis iAnatomia. 173
Spiritfis mmtnme augufiam. Ec P/almift.regius ait: Spirim metis confumitur &fimilii jiodifcendentihtuinfepul- ^fi 4-
(Inum, hoceftlpiritusmcnseftrenebris obdudus-.Quare&Sapiensdicic^ttOii vuimpiorum fit tembrofit,&
nefiiaut vbicorruant, vnde alicer icperniuis: Deficitanima eorum 6~ admortem vfqtie l.uefi:taei}. Ec Mercur. ;,,j ,6. ,6.
Ti)smegift.(icloquicur: Ammauaturareriim bontqiie ioHfciintta,orbMa ocults corporeis, (eje paponibits tmpltcat: Ftrran.io.
Jnmiacacodiemoiiis ritucorruptaftipfam ignoraijs,abieciis corporibiis, tuanflriseigdeformibtis fruit, corpu^fuiim vAiit
Oiiui infcjhim cticumfert, nonprafidens corport, ftd ob ignoranttam liibitigata. Ac vcro Diuus lohaniies huic ,

moibo rcmeduim huiurmodi.iffert: Ne turbttur corveftrum,creiiiiis in Dttim,&:c. Vbi infert, quodhdcs

cordijarando lit cauficurationisiftiuspallionis', triftitiam etiam produci huiurmodi aftione docet Eu-
angchftainhisverbis:5(/^aw/;^c/octr/J<m vobis,trfiittaimpkiiu cor veftrum, peruerficatiseciim& obfti- Joh.i6.6.

nacioniseftcaufa.vnde didumeft: Cor Pharaonis eli tnduratum & non aiidiuit eos ftcul prMpcrat Dom:mi!,hoc ^^"to 19-

cftjnon eieratfidesnec obedientia. Huius autemanima;errorisratioeft,propter vifionis lax impedi-

mentum; namca:caeftpropter cordisocclufi tencbras, & vidcrenon poteft, ied 8c hoc ex mulris lacra- jfait 6. 8.

ruin lireranuTi locis colligitur: OccCa[inqimDEVs) lor popuUhuius,ne corde fuo tntcUigat. Etalibi: Om-
nes vtdeninteum&perturbattfunt,&cc. &cejfanteventomagisplusinter feftupebant,eratenim loreomm occacatiini,

hoc vifionemvidere nonpotuerunt proptereordis contrad-ionem. Etalibi: Popultis htclabiis

cftveritatis
mehgnorat,cor autem eorumlonge eUa me. Ecalibi; Nonftcut Dtwr. gloriauerunt,aut gratias egerant ,fd luamu-
j^^^^ g
rum in cogitationtbtis fuis,o-obfcurattmeiiinfpictemcoreorum. Ecalibi: Secundum duritiem tuam
Marc.y.s. & impeenitcns
coT,thefaurizMtibiiraminditirA&reHelationetu(liiudicijDei. ExquibusfateuidenLerexplicatur, quodpallio- Rom.i.^i.
neshar, videlicet,timor,errorobvifionisdefcd;um,tnftitia(eumeroranimi,delperatio&diffidentia5fpi-
rituumanguftatio,anim^tenebr,emfdemquedefedtusdelufionespriftigiofx,pcruerfitates(euobftma-'
tio^ca-citas^leparacioq-jeiufdemadiuinisconcemplationibusjprocedant ab adionehactetraatqunfaufta
ccrdis,videl.diuturnaeiufHemcontrad;ione,hoceft,vbimagisadcontra6tionemquam ad dilarationcnn_.
inclin.itur, vndefactumcft,vtvirlpiritusfittenebrisobdu6lus,&derebusdiainisre6leiudicarenefciar,
ui.xta illud Snpientis; Ctrfusqiiodcorrumpituraggrauat animam,&terrena habitatio deprimit fenftm niuha (rgi-

tantem, & diffialc aliimamus qnx in terra funt, & qus. in confpe^ufunt inuenimus cum labore ,
qiu m calu (iuit.iH-
tem qiiis :nuejligabit,fenfum aiitem tttiim quts fctet ntft tu dederis fapientiani , & miferis fpirittntm tuum San^tim dt
siltiftttnii,ikc. ;
Concludimusigitur,quodpallionibusprimisacordisdilatationeortis,{piritusa:therei in cordcail-
hxreant fuperccrleftibits , vltimis vero a cordis contradiione deriuaris, fiiblunaribus vicini fint fatfti: Sic
ctiamnaturam ccEleftemdenaturaquandoqueempyrea,&nonnunquam elementari participare pro li-
bitu cernimus, cuius fpiritus fi deorfum delcendat, prauis daemenibus fe permifcet, at vcro regna fu-
percoeleftia vifitansde natura angelicaparticipat. Hacc eademeft ratiointer vitae Ipirirum inhomine,6c
cius Ipirirum inteUe<fl:ualem,incerebro,ac iliuninaturalem in hepate; nam vt vitx Ijjiritus inuifibilicer

viuificat, fic ille naturalisinhepate vifibilitervegetare facit. Vnde denotatur,eufn

elle exparte catnis
& regni elementaris: A6lioveroillacordis,quEeftinmedio interhscduo extrema,eft iUa qu^squa-
literparticipatJe vtroque Xtremo,vt vitasfolummodoneceflitatiinleruiat, atquehocinopere eft rela-
tiomedijadvtrumqueextremum,videl.naturqc^limcdij(eu2therisadillamcGelieinpyrci(euangelicina-
turam,atqueiterumciusre(ped:usadnaturam elemcntarem: A
cceloergoliiperctt^lcftilpiritum intelle-
<Sl:ualcmtrahir,pars 2thereainfeanimamvitalemhabet,&inaerefiiblun.irivchitur,cumuiaanimafuper-
ccEleftij&tandem in corpus opacum ad hominis compofitionem mtcgram includitur. Hinc ergo i.ft
quod motucordis, quod eftlpiritus medij fedcs, Diaftole ncmpc (e dilatatamma, vt fibi fimile ram ratio-
nalea ca:lo empyreo vbique in aere vagans,& vitale a fuo regno 3ethereo,hoc cft,a iupcrioribus (quae adio
cordis dilatione complctur)quam eiuidem fyftole mediante qua contrahendo impurum apuro icparat, fi-
biindefinenteralliciat. Vndeliquet,quodvitaEa6kioimitecura6tionemanimmundii(eiiemanationein
primariama lehoua quam veteres^in Thcologiaperiti occultajmundi animam & mefiiam vocnuci;unr,
hoceft, virtuteraTetrogrammati,quamCabaliftaefeceruntangclumMetattrot:fcuMichaelem,quiirn-
periura habet inangelos malignos,qui inimicifuntvitje humanje Dilatatione ergo organi fui prnici-
:

palis,atrrahitanimaaraicitiam &vitEacquerationisdotesacaslo,videl.mediance motuDiaftole,vtfollis

aeremfjbiattrahit.quoigni tabelcenti vit^pabulumpraeminiftref,fuccedcntequo ip(e femper infuo vi-
goreardear,vbi homoflanseftinftaranima:vitaE,follesagitatiaiIimilanturpulmonibus,&aerinfollesat-
trad:us,eft idem Ipsciecum illo in pulmones attrado,vt crgo aer a homine mediantib. foUibus attradtus,
nutrir ignis extcrni &
artificialis flammam,ita etiam &
aer fimilisa corde median tibus pulmonihus attra.^
<Slus, praferuat vitam &
fuccefliuo fupplemento fuccurrit ignis vitae internx natiirali flamm.-c, vegeta- &
tione &conferuationecuiushomoin fuoviucndiftatupergit&progredicur.Eftergoanimainhuiufino-
dLvitaEmotuinternumagensfeuprincipiumformale quoadnos,vt &eius agensinternum eft mens (ea
Terbum.Cau(aEinftrumentalesfuntcor&pulmo5caufamateriahseftaerisparseftentifica,efFe6tusveroeft
yita,vnde fequitur,quod motus inuolutarius Diaftoledidus per organi fiii dilatationem alliciat Dei benc-'
uolentiam,C^ie tefte facra Scriptura,e/? VJM & e^e,)Sc fyftole contrahedo expellar inutilia acris inrrodudli,
non aliter q ignis flamma fibi elicit purum ab eo aere a follib.fibi afHato pro fijo nutrimento,impurum vcro
&fiiperfluurHinforraafumiinutihs cxpellit: Corigitur inprimis eft curanc{iim,quemadmodu nos docet
Sapiens
 174 Sed.I.Port.TII.Piirt.III.Liber IV.
, Sapiensinhuiufmodifcrmone: Ommcuf.odiacottferudcortuum.quiaexilUvitaprocedit. Hincigiturexplicnrnr
magnum innacura myflenum,videlicet qaoclinhuiurmodi vitarmotuapnliationis natura commcnlura-
roneccllefic vchatxqualitas.nonaliccrquamccElumithereumvidemusa-qualemintcrilludenipyreuin
&:elementareritum habere, cum ab huiulrnodi qualirateconfiftac vits &' clcmentorum ccmperies. Nam
fi huiulmodi motus ^qualitas corrumpacur,aut in fuo pullu deficiac.necclle cft vt etiaerrot hat in ligamcii-

roquatuorelementorum.quodcfl:qumtaelTentia,vtpotequaein(uanaturacouucmtcumomni quahtatc
cIementorum,&conlequcnterpacificecumillis viuitj&inpaceconcordi caadmuicchgat .-namtortitu-
dovit.Tclltaminxqualilucis libi hmi!isattra6tione,quamin fuperflui tcncbrarum natur.Efux oppofira-
rum expullione: vnde ht vt debilirata (yllole,& in ftatu fuo natiuo mancntc Di.iftoie , natura onetctur fu-
peri-luicacibus", namhiceftfuperfluicatumintrodu(ftiofortis,carumvrocxpulliodebilis,itavt licet calor
naturalisfic infuogradunaturali,tamen vaporesfuliginod&inanesOrchopnajam &Difnxamproduce-
re,&:priternaturaliter agcrelolenc.atqueetiamtaminhisquamfinehisfcbrcs excitanjtur, propccr pu-
tredinem conrraftam abaere corrupto & inutili,&; inani in corporc manente,quiexpeili debccper cxpira-
tionem,quifua(piflitudinepr.Tfocarequafi &vita:commodosmeacusobcurare(blec,atqueetiam(uana-
turainutilifacilcadcorruptionem vertitur. Hinc pulluum acqiialitas cum celeritatcproptcranguftatio-
nem &comprefnoneininobturatione,hincfcbrium&moiboramacutorumfiuepucridorum(euconta-
gio{orum origo atqj initiu,q) quidem ad hunc vfque diem non pcrcepcrunt Medici: Nam vbi vis expulhua
non eft in igne ccelefti vica;,ibi Michaehqui \'ux eft Princeps,& malignorum Ipirituum expuKor, dom iua-
torquie!cit(voluntatediuina)a(uoo(hcio,proptcrhominumpeccata,vndedqmonesnaturxvit^contra-
rij,quiinaere(uperfluo&miniiTievtili(hoceftmagisinanijhabitanr,po(rcllionemrenentin (piritumhu-
manumacqueitadiflicultatibusre(pirandi,&febrilibusatied:ibus,aut aliismorbisfccundumventos&e-
lementa prauis darmonibus magis conucnientia autorcs fiunr. Hic ergo eft: adtionis vitx,(cu cceleftis ina;-
quaIicas,quscumlitina;quilibnoanaturataminmacroquam microcofino dilpofita, necelle eft,vt (lab
huiufinodi natura decedant in homine vt vit.-c habicus non naturalitcr ,("ed praeternaturaliteBfe habeat iu
,

homine porroetiam fimotus (yftole longior& diuturniorfit in (iio temporequam diaftole,(equitur,

,

quodpraui fpiritus&vitaEaduer(arijmagnumhabeantdominium intalixgroto;namparum vitac pabuli

attrahitur,atmu(tus 3crfupcrflnusrctineturcum(piriribusruis,tcnebraromfiliis,&perconfequens vita
&lucicontrariis. A-que huiufmodinaturasdintmorbifrigidivtplurimum, imo vero morbi inixti&me-
lancholici: Vndeeuidenscft,quodmocuscordisadexal:amvitefmaEdi(policioncmcendens,debeac e(le
iqualisin Diaftole &
Sy fto!e,cuius media eft illa incer illos duos morus quies,qu2e ad coeh medij nacurani
referturjVCpoceinquaeft.Tqualisportiohumidiradicalis &calidiinnati,inquorua:qualit.iteconfiftit virq
Sabbatumfcuquies,vt(j'ftoleadca;lumaereumleuelemecarefpedar,&Diaftoleadillud(uperca:lefte(eLi
empyreum (aquofpiricusinceIle(5tualesdefcendunt)ledilacatacqueexcendit, mediantequomotuluxDci
intelledtualis,& natura:fpiritusviuificusal!iciaturatq-,atcrahacurincordisihalamuin. Diaftoie ergo in
fuaforcicudine,ofticiofuofungicurMichaelinprauorum&inuciliumfpiricuumexpulfioneiicfElohumi-
no,quifineciusalfiftenciadamnuminferrencvica;,&(un(ftionibusciuldem. Diaftoleautemvires viribus
vianacuraIiiungic,hincnacurafuananiragaudecatq;exaltarur,hincanimalisvicaconcinuarur&pr.-e(erua-
tur,a(Fercacqueincroducic Diaftole materiam confufmi & inculcam in KTunm cordis vcnrriculum,Syftol3
purgat ac priparat, &
tandem f^cccs dcnlas expcllit, quies vero inter ha:c d uo materiam probatam & puri-
ncatam tanquamvita;fun(5tionibusc6modi(IImamretinet. Atq;exa(ftaha;cnatur2eopcratioinmotuum
horum acqualitate confiftit qua; etiam &
elcmcntorum concordiam denorat
,
tirmit.ircm nexus nacu-
, &
r^cqux fic per iftam vicc vircurem a coclo deriuacam.Ac vero fi.idficinxqualicas in huiu(modi motuum pro-
gre^Tu, elementorum quoq; inxqualitatem^atq, nexus iftiufinodi naruralis violationem arguit ; quam in-
firmitateslcquuntur,qua: nihilfuntaliud,quamintcmperie<;abinxqualitaccmotus.
Hic vcro quxftio oriri poteft, vtrum in vita: initio Diaftole an vero Syltole locum priorem fibi vendi-

ce<icuiquidemdubiore(pondcrepo(rumus,hocq;noninconfuIcc,quodDiaftoleinvica(ibi prxcmineu-
tiam vcndicer.quoniam neceire cft vt attra^Stio fiacpriufquam vlla fiat expulfio,vel priufquam vlla cxpulfio
c^Te poflir,probacurhocexdi(flis(acr.TScripcuri,vbireperimus:DWTOi/4fM^(/4ff;iKmy?rM, fw^JMjpj^i-
.1.7. raculumviti,quiindcfanu{eiiinanimamviumem.Vndcp:itct<^uodprioverazinl^izMo&:pu[momie\euitio,
quamexpiratiofeu pulmonisdcpredio, atque confcqucnter quodmotus DiaftoIepriore(Ietin(uoa(3:ii
quam ille (yftole: nam necefte eft vt follesprius recipiant aerem,quam eum cxpirare queanr.
Oblcruationemautcmquandamdevitafcumorteinextremoinfirmipericulonotabilcm ex honim
cordismotuumindi(ferenteradinuicem(ehabcntiunia(n:ionccoIIegimus:Nam tamego quam &alij a-
nimaducrtimus, in extremo mortis periculo,& in vltimo quali fulpirio, quod fi infpiracio (cu inotus Dia-
ftole fit jongus, & illc (yftolc curtus valde (xpe viuit pariens,vbi morbus eft ex csflidi innati defe(ttu.Cuius
rei ratio in prompt u c(l, vidcl.quia calor natiuus in corporc xgrori adhuc reli(5tus fortiter agit in fui limilis
adfcattra(5lionc,&abipfoficattra(5tointantummuItipb'caturatq; rcficitur cius deficiensvigorjvtprauis
fpiritibusvitioppofitisrcfiftereiam valcar,acque itaad priftinam(aniracemplcrumqucreftituitur. Atvc-
ro fi motus fyftole,quo expiratio fit,fit longus & Diaftole curcus & fubicancus, hoc quidem cft maximum. tt

mortis indiciura,quoniam calornaciuus iaiu debilis, vires fuas adhuc magis in forci fuperfluorum expul- X
liont

tiil

j
 DeMyftica CordisAiTacomia. 275
fionetxpcndit &:conrumit5&propter debilitatem fuam in attradtione nihil quafi c^leftc fibi rapit,quo re-
ficiatar &augeatur: vnde fit vt paularim extinguatur. Hinc etinm oritur dupiicis relpirationis ratio in Me-
lancholicis:quoniamfcil.acrrLU ventusfaliginofiisinfpirarusnontotalitercxfpiratur,vndepIenain{pir.i-
tionemiHipedit,quarecogiturnaturavimacquca(flionemfuamreduplicare;SicetiamvidemuSjq>rep!ero
ventnAiloH,uibus,aiimetideglutitioimpediatur,vndefitvtbisvelterdeglutiedumfit,priusquamvi61;us
per cclophagiun ad ventriculi lundum medianribus fibris redis deduciqueat.
Supcrhxcdeniqifundamcnraconfiderarefirmepoirumus,primum,quales fintangeliilli qui vim hi-
bentmhomineminternum,fimilirerquotfint, atquequxfint illorumofficia,de quibusin libello pr.-E-
cedentedeipermatismyfteriis.arqueeriamintmdtatiT noftroGencthlialogico(dequointechnicamicro-
cofmihiftoriaegimus)abundeloni>iirifumu5,vtigiturvidemusin cordetrcsa(5lioncsver(ari,qu.uiHniIi-
penortanrummdibtationeconfiftit,media in dilararione &conrradioncfimulatq;infimainlblacon-
tra6tione,itaetiamfacilliinedecernendumeftquam!ibetharuma6tionumrelpe6tum feu relationem ha-
bere.idtresmundiregiones,videl.Empyreamicufunercoelcftem,^thereamfeucosleftem,&:clcmenra-
rem leufublunai-cm;nampa{Iioncspiff atquebonte & iufta'(qu3C acordis dilatationeproducuntur)ad na-
turamangchcamiped:ant,&confecjuenterabangeloluperfatalimcnris cuftodccuiusmanfiopropriaeft
inregnoiiipercasleliijfubiiciunrur^medianrequoj^^reftelamblico^nosagimustaliajqualiahicaddncirin-, lamblic.
mentem,arqueeatenusnosgubernat,quoadfacripr.-rfe(3:idominiumprodsmonecommutemus. Tunc
angelushicDcocedensvacatabopere,velconducit adideni. Porroetiama(5tionesvirscommoda*(qu
abxqualicordisdilatatione&contra(3:ione fimultanquamorganiscxcitantur^ab ange'o Olympico leu
fat.di(dominiunihabenteinmundoeaslcl1:i)proceduntprimitus:atquehicangelusfubie(5l:usertangeloil-
liquimentiseftcuftos.habetqinonahtercuramanim:E ieu vit;^, quam eiusfuperior eft mentisdirector.
Vndcdicitpracdi(SusIambiic.(nonifivnicum dsEmonehominisinternomaleattribuens) htcdxmonftiitttt
txemflm antequam ingeneratiomm animd UberetHr,qum cumprimum animaducem accepit, aftat ipftdx.ion,expktor
jubwde vttai um, animamcfj defcendmtem alltgat corpori,c0mmune tius animal ipfe curat, vitam animapi opriam dingit,
& quodcun^j ratiocinamur,txhibet ratiocinandtprincipia, agtmus msntem ,gubernatq^ nos, vfque
talia qualia adducit in

mentis
facru opertbiisexpiatiDeumfubean!!tspr9d,tmo)ieducem,&cc. Etcertea(fl:ionespofteriores,primarioiai
angelor.gnolcimusreftiffimeaiamblicoalcribijSedvtimmediatusfitetiam vitx caftoo hoc prc>rfus ne*
gainns.quoniamdiuerlasellenonnunquam videmusvitx&mentisa6tiones,viideanimamedia a Plaro-
ii!cisdicirurmcntcmnegligerc,&anima:animali (eunaturrEfiiblunariadhxreretQuodfinonni/i vnicus
angelus&menti,&aniraa;,& fpiriruiatrnbueretur,fequereturoperationesvnius &.alterius lemper elfe
confeitrancas, quod quidem falliim eire nos docet experientia, vtpote demonftrans,Triftitiam , Ixtitiam,
fyem, dcfper.irionem,inuidiam,odium,omnino clfe oppofita,quorum vnica a(Slio, videl. dilatatio a natu-
xa fuperc<Elcfti,contra(3:io vero a fublunari dcriuatur j|poncladimus ergo alium efle mcntis angelum,a-
lium anims,fed ipfum anims angelum dicimus non aliter illi men ti fiibiici , quam anima ipla raenti,cuias
<ft vehiculum; Et quamuisangelus ccEleftisfeu dxmon Olympicus illum habeat mentis angelum pro fuo
principe,tamennonnunquamfiioprincipiinueniturrebelIis&peruerliis,iuxtailIud:Ee^j fermunt Dio loh.\.i7.
nonfunt ftabtlei&frmi,&in angelisfuisreperit Dmprauitatem. HincergoPlatonici.ngnouerunr in hominis
interno tria,videlicctmentemquxefteiusfupremum,ca;loEmpyreocorrefpondcns, medium verofpi-
litum, animam vitalem infimum cum fupremo ligans, vnde & dc vtroq; participat. Hanc aurem porrio-
ncmvoluntab illafupremaditferrc,vtvitaabintelleduinlpiritualibus,&cor acerebro in materi.ilibus,
qtUEvafafuntaptaadhasduascoelorumdotesrecipiendas,etiamabinfcrioridifferr,vtc(rleftiaabekmcn-
taribus-Infimumdeniqueanimamanimalem feu (enfibilem vocanr,quoda(piritueleiTieutari conflatur:
Ctjncludunt ergoquodmensnunquammalocon(entiat,ertori(emperrefiftar,&adoptimahortcrur. At
portioinfimainmalo,&peccato,&concupifcentiafemperdemergitur, &
trahitadpeffima-, nam dehoc
fcntiebat Paulus,quando dixit Videoaliam legem in membris meit,
: &
captiuantem me in Uge peccati. Menrcmj
nunquamdamnaridicuntjfedpunitisfociisilla^fam abiread fuamregionem,(piritumveromediumcum
fit naturalibcr.vtriqueextremo ad hbitum adha:rere pollecredunt; aiuntq;,quod fi fuperiori hoceft men-

ticonftanteradhacreatnaturaillamedia,initandemvniatur& bcatinceturdonccadDeum t.andem tranf^

eat,atfincglc(a:amente(eufuperioriadinferioremfibiportioneminclinet,deprauaria(rerant&corrum-
pi.donecefficiaturmalusdsmon. Exquibuscolligitur,quodnaturaEhorumtrium vniushominisportio
iintdiuer(a:adinuicem,&pcrconfequensipfasducesvariarumconditionumipfis prxfidentium habere,
quorumdaemonumille qui inferioris portionis curam po(Iidet,cftpefIimus,eftquequafinatimaIusTe-
nius,vti fupcriorbonusipfiusgeniusfeuArchangcIusnuncupatur.Ininfinitumpoirumushuiufinodidif^
curfum dilatare,tam amplusenini efteiasdifcepiandicampus,at verojquoniamalia nosauocant, cor
qaidem fpirituale& eiufdema(^tionesrelinquendo,deillomaterialiverbalicetpaucafaciemus.

C A l^ V T

i
 ly^ Sed. I. Port.III. Part.III. Liber I IL
C A P V T VII.
*2)^ corde tnateriali, emfdem inftrumentis, C^ ratione nutritionu
emfdem.

ANatomi^expcrientiadodiobferuamusjquod vt finiftercordis ventriculuscircafpiritus inui/ibilc

verfiiturj&adillorumvitaliumcreationemintentionesfuastotasconuertit.itactiamventriculidextti
officiumeftjnonfolumelementacordismaterialiafabricarejftatuminare&reficercveructiam flabcllum
ciufdem condere,nutrire,& in ftatufalubri continuare: nam illeidem in cordc motus qui ad cordis dilata-
tionem pergit , Diaftolc didus, prirer fpiritus aerei introdudlionem, languinem extrahit a vcna eaua, ia^
dextrum luum vemriculumj inquotcmpore quietis pra:paratur atquc attenuatur illc ficintrodu^us
fanguis,ciiiusparsdenfior<Si ponderofior pervena: cauxramulum adcordisbafinafcendentemquje co-
ronariadi<fla,adfubftantia:cordisnutrimentumtranfit,mcdiantcquoramulopervniuerrumcormateria-
Ie,dif[icrgitur fanguis venalis, ad nutriendum ordinatus , non aiiter quam ex parre ei oppofita ramulus ab
aorta(prinsquamaeordecgreditur,j procedens,(piritibusvit inuifibilib.illLidimbuit, hocq' adiubftan-
tia: eiufdcm viuificationem,vt ramus illea vcna caua illis naturalibus ad nutritionem deftinatis
: Tenuior
autemfanguinisincordeprsparatiatq-, attenuatiportio,adpuImonisleucordisflabelli fubftanris incre-
raentum, &prEferuationem(eunutritionempervaluuIasfemiiunarcstres,mediantevenaarterioiatranC-
ferturinipfiusfubftantiam,inquavndiqi feperramulosicuriuulosdifpergit. Atq; hocmodocodituratqi
reparatur organon hocpriiicipale, cui in opere fuoalliftit pulmo. Cor ergo parat fibi alimentum tam Ipi-
ritualequammateriaIequofuftinetur,&infuoftatucxiftit,inftrumentisqifcufollibusfuisinfuoellepra:-
leruat^linequibusplanemancum&deficiens eft in opere luo: HisergOvitarorganisin integro fiio ftatu
perfiftentibus,tota machina microcofmica tam vit^ Ipiriubus irrigatur, quam caloris natiui radiis vndiqj
viuificaturatq-, illuminatur, nonalitcr quamiblisprxlcntia,quiaDcohauritvtefontefuumelTe,quovni-
uerfus nnindus fuftentatur,trahit fuam vitam,(uum efie,fuamlucem,fuum ipiritum,fuum totum a Deo,&:
tumpofteanutntIiberaliccromniaqu3:inmundoc6prehenduntur:Vtetiamfolillemundivifibilis(queni
Platovocatri/iW<mD;^/iw)eftexemplarfihjeiusinuifibihs,leu/piritusincreati,&:lucisfeucmanationis,
itaetiam&corvifibilehabet&fuumfpirituale,adcuiusfimilitudinemformatur,iiiuifibileautcmrei cius
(piritumvocamus,in quohabitatanima, quenaadmodumitcruminanimamcns, &
in mcnte verbum^,
vt cum Merc.Trismeg. loquar. Atque hinc eft quod myfticiDodlorum atque Theologorum Hebrxorun
& Cabaliftarum Dodlores in hoccon{entiant,videIicetquod omnesresinferiores fint reprsfemati-
uaEfuperiorum,&vti fiatinferius,fic||iamagaturfupcrius. At iam hocin loco
bretiiter & quodammodo abrupte hunc noftrum de corde dilcur-
fura diiroluemus,vt (aku leni ad cerebri myfteria
tranleamus.

SE CTIO-
 .

'^ll

SECTIONIS I,

PORTIONIS III.
PARTIS III.

tlBUK ^VWiJVS.

IN QVO CEREBRl SEV COE-

Ll COELORVM IN MICROCOSMO
explicantur myfteria.
C A P V T I.

Vhi Cerehmm ra microcoCmo tam infuo fitu,qmm vju , ccelo Macrocojmi Em-
tyreo comparatur.

i
Ercvrivs Trifm&c^iftnsmentemagnouitefleanimsvitalispraEfideiti, vt &animani
C(rlell:em leu viralemeundem aitrefpetlumhabcread {piritum elenlentarem.quiei
rubiicicur,qnam iUa ad mencem cui fimilem folet obedientiampraEbere,Photinus ergo
cum ciceris Placonicis criaagnouerunt atque pofiierunt in hominem intcrnum , vide-
licet lupremum,infimum, & medium, per fiipremum illud diuinum incelligunt , quod

nentemfeuintelleftunlilluftratum vocaueruntjatquehancmencemfiiperioremho-
minisinrerniportionemfecerunt. QuamMoylcsperipfiimvitarumfpiraculumaDeo
velafpiritueiusinnos rpirarumfignihcarevoluit; vt igitiir in homineexterno cerebrum tertiumfeufu-
premum locum fibi ven dic r.quod ofleo quafi lapideo munimento vndiquC circumiepiacur,fic etiam ce-
i

rebriinternumeftmimdusintelle(3:uaiis,inqnomens& ratio regliant , nonaliterquamverbumDeiatqv

eiuscreatura:rationaIesangeiifcilicetinc.'Elotettiofeufupremoledemhabent,quodideointclIe6luale&:
rationaleaBeda,!fiddrO,&:a!iisdicitur:Ceicbrumergofpiritualeeftquafianimaadilludmateriale,atque
MinCaciofcniptio Kpciin\ns,quodmonsSionfitriipesfanitatHquaDenshabitat, ficetiamintramaeniahuiusru-
empyreoledem & dominium habet nam vt caelum Em-
pis eminentis Intelleftus illudrj tus in filo (piritu :

pyreumfehabetad liiudcxiefteatqUeElementare, ita etiam cerebrumlpirituale refpedluillarumregio-

numfpititualiumeifubditaram videlicet Titoracisatqueabdominisconfiderandumeft;Sicenimdicitur
Deuminca;lomacrocormiciloriuTlhabitationemfuamhabere,ficmentemj(euvitarum{piraculum,in-.
regionemicrocofmiregionum thronumfuumpolIidere,videlicetintotiuscorporisfummitate. Quate-
nus ergo cerebrum fpinruale eft inreliedus atque rationisfedes,eatenus certum eft in microcofino locum
illumipfamvendicarefibi,quem(piiitusca3liEmpyreiinmacrocofmo,prastereadiGitur,quodDeusinipi-
raueritinfaciem Adaniifpiraculunivitarumnoninpedus, feu ventrem, fcd infupremamhominispor-
tionem.quameligebatpio fpiraculifuidiuinifede, quafi cslum caelorumantiquorumquodinfidctipfe.
Exhisergo{atliquidoexplicatumputamus,quodcerebrumnonmodoloco>fedetiamdominio&digni- p/ig.,4
rateprimasteneattam in corin mediaraicrocofmlregioneconfiftens quaminhepar.quod eftregionise-
ius infimae princeps.quarenus ieilicet cerebri anima rationalis poteftatem habet in illam tam vitalem, (cu-
iuspalacium eftcor ) quam naturalem quajin hepateregnat.Hinc igituiMctc.Tnimcg.^ibmunqueammit fif^^ j,,

Vndeetiam ^lihi concladit, quod animamentis

mtnsfrxfidetfuo iUasftilgor:!lliifirat,earummoribusmaltsrefifiens.
prafemiadefittuta,necagerequicquam,necdicerepotis(it. Vnde liquet, quod, vtmens dignitatcpraecellitanimae, Wwio.
ficetiam(equatur,ciuodeiusdiuerfbriumnempccetebrumfir eianimsemultisgradibus anteponendum.
Ex quibus colligere fas eft , quod cercbrum iii microcofmo habeat cundcm in fua diipoficionc reipedlum
quem caelum cmpyreum in mundo maiori.
Aa Capvt
 tyS Sea.I.Port.llI.Part.III.LiberV;

C A P V T IL
n^ej)lexu<schoroidesmyflerio j i3 deadmirabiU naturdc conatu tnfanguinis materidlH

t^ grofii tnfiibtilem a^s^Jpiritualem reduflione,quo docemurjquodeiM co-

namenflt^res terrea^s tn naturam coeleftem
reducCre.

AN,iromiac peritiores, obftruarione liaud impertinenti inftrufti,plcxum in cerebro choroidem (eu

choriformem(qacmobftiipcndamipfiusftruduramLaurentius,rere4(/wir-<ii/nuncupauit,&rCo-
\n\x\h\\%^kxumrttuidArem) ortumfuumarere mirabiliex piamatre textohaberedicunt, namexvenuia-
r ini &carccriarum rextura labyrinthica pcrtenuis membranx portiunculamexcurrente componitur :
quodaiucm adeiuldempoficioncmattinct membranamfeutclamhancinventricuhscercbriantcriori-
,

bu^ collocari doccmur,m quibus fuper humorem hmpidum in iis conrenrum, non ahter natar , quam cot
in pericardii huniore balheari videmus. Huncaurem plexum exiftimant eire ad expirarionem, infpiratio-
nc:n,& aftlatioaem in veacricuiosanceriores vtilem,mouecur enim cerebrum per Syftolc Diaftolc non &
aluerquimcorudcjucad IpirkusanimalesgrolTosadhuc & inftar fumoremin hocplexucontentos ,co-
quendos.pr.cpararidos&alterlndosatqueatceriuandos priulquampcrueniartt adlenfum naturalemica
,

Vt."i:riculumcertium,inquodidoi'im(pu-ituum pr.Tparacio abfoluicur & perficicur, vcadvcnrnculum

q iarcumfeuvlcnTiumtradacantur:CoucluditergointeraliosColumbus,horumvfamadfpiricuumani-
miliamgenerationempricipue effe deftinarum.In libello huiusfecundo vbi definguinis myfteriisegi-
,

mus.videlicctincapituloeiufdem ;.iuquoNitursminicrocofmolaboraroriumchimicumcumfiiisvafis
e\plic.\aimus,triaelIevaia{euorgaaaeuidenciaderT!ouftrauimus,medianribusquibusfuceumlemperpu-
ru m ab impuro fubtili niodo ik fecerncndo feparac,&: qaodlibet malli elemenrum ita fegtegitum, in pro-
priamqnoddamrecepraculumcranlmiccit.Horumaucem vafdrumvimmquodqueoperisdignitatefupec
alterumhabetpr*emi;]entiam,videliectheparCquodeftvas Alkimixnaruralislccundum) fuper ventri-
ciilum,(quieftprimumeiusvas j&cor^^quodeftrertiumciusvasjfuperhepar.&plexushuiufmodicho-
riformes ( qui in f ipremo labor.icorii uaturiE loco habcncur.) Nam vencriculus qui ell vas naturae circu-
(

latorium,quod infimo feu vilceribus nan equinis (ed humanis,cum fuo (ubiecto purihcando,imponitur,)
cftilludorganumoccultum,inquoprimafitalimenripurichilofi,abimpurofaecahcxrraftio,quorumdc-
niqueleparatiofitin inteftinisperfiltrationemamjllaraicistadtam: non aliter quam circulationeinbal-
neoproeeurtte, fpiritum vini cum phlegmatea farcibils ciuldemachimico perirofeparatum&extra-
fiio

d^umvidemus. Atque vt hanc aquam vitx adhuc impuram&aquofitate fuamiftam videiTiusinvafelc-

cundoimpofitam,&adbalnL'iroremexpofiram,qaoparioradhuc Ipirirus viniafuoimpuro &aqueodi-
uidarur,(ic etiam & marcria cbiloG per filrrum a terrcftribus faccibus diuila.in vaie fuo (ecundo quod eft
(
primom.igisreuer im&dehcatam)coquirur,mediante vilcerumv iporeheparcircumambienre,in qua
dodidncnqueamafri.ibilloaerenfcalanguineoiecernirur, &
deorfum inmire veiicxpcrrcnesexpelU-
tnr:(ang;iirqacgriMruSaerigroiroa!fiinilacus,vndiquepcrcorpusadmembraeiusgrolTa nutriendatrans-
fu nditur. Porro ctiam adexadtiorem adhuc (piritus venx ab aquofitate fua purgarionem ,ih vas tertium
indenduscftillecarrcriidigmus.coricilicet. Vndepervenamcauam aicendentem alfurgens iftc languis
pvimncpiyparationis^eiusportioindextrumcordisthalamuimmictitur^vbiignetertiircgiminiscalorifb-
lisa(Iimilarocircalatur,acquearrcnuatarinnaturammagisigneam,vtillclanguis ficpurificatus, prolcui
pnlmonumpabuloin(c-ruiar,&fehabctvtpurus(piritus vinivifibilis.fiExvcroaereaCquaretiamhuiufino-
di lixarioncattenaarur&purificacur^ad vafisnurrimentum,cordisfcilicet,concurrit. Ex his igitur no-
ta;idumeft, quodfirxprioris operationis in ventriculoeffe6tusefttcrrea,Cuius rcccptaculum cftintc-
iti num colim (-arx fccu n ds operation is
.-
qua: in Hepate fit ) eft .1quca,cuius recepraculuro eft vcficai& di-
(

cirur(anguinis(erum,(^Txrerria-opcrarioniseftaer,&eftvcilis adcordis(ubftancixnurritionem:Deniquc
fenguinis tamarrerialisquam venalispoiriodepurataafccndiradccrcbrum.&plcxusiUosrcticuIarcsfua
te- ura ibi conftituit.
Hicautemcumdiligentiaobfcruaridumeft, quodvtelementavini naturalitet appctunt regionem
iplts naaua deftinat.im (quemadmodum inexpericntiaanobiscomprdbara, &inphyficamacrocofmi
a
aryaemicr.icofmihil^oria cxplic.itumeft.vbiaquamfupcrterramnaranrem.&acrcm fuper aquam,&i-
gi cmaiperacrc,& quintam efienri.im^feuclemenrum ca;li (uperignemdepinximus, quod etiam experi-
ireiicum incliifum, cuius (ubicdum erat vinum, Reginoltro (ereniffimo, nonfincm.igna cius admi-
rarionc q-.iondam dedicaui) lic ctiam pars (anguinis cjeleftis , tertiam &
fiimmam hominis regio-
ilc:ri natuin'i inclinatione appctit
, pars ignea regionem eius mediam tcncr, infima ciufdenu &
ngio comprehendit acrcm quare necefie eft credere , quod fanguis tam vcnalis quam arteria-
;

bs , qi ad ccrebri plcu8 afcendit , fit valdc lubtilis tcnuis , & &

fc habeat vt (ubtiliffimus

vini
 . .

DeMyfticaCerebnAnatomia. "ly^
ivini /piritus,qui adhuc cft vifibiiis, cuius pars aercaigncac natura; dat ei corpus , quam a venalibus ramulis
accipic&eiusparsignea 2thereenatura?,eftquarieiusanima:eftergoinhiiiuimodi plexu venainftarf^E-
minaEj& arteriainftar malcuh',quoruiTi ad inuicem coi tu nouus &(piritualis producitur partusjqui eft in-
uifiljiiiSjVtpote qui non nifi ad intelledlus vifionem pcrtingere qiieat , vci intra deckrabimus. Concludi*
mus crgo.quod iftiufinodi plexusadmirabiles fupremum in laburatorio naturx vas d^norent , qaod ian-
guinefubtiiiJlimo vcnah,atque puriilimo &
renuillimo arteriah implecum , in balneo Mariae , hoc eft in a-
qualimpida,ventriculisantcrioribuscerebricontenta,calorifimphci(lImoexponitiir,vircuce cuiusipiri-
tus(angHinisinuifibilis&occultus,aruofQnceexcrahirur, &inltar fpiricusvinidecicsdcftillatieuanefcit
ab oculis humanisjVt ofticio fuo ipirituali,(piritualibus fungere queat dominis , videlicet phantafis , ima-
ginationi,racioni & intellc6tui,atque v c pabulum inuifibilc & ipfis conueniens pra:bere qucat.

GapvtIII,
\^omodo mediante membrma chonformi,koceJiplexH''i^ textura eimadmirabdi^non
O* inmjibdis m cerebrojitfaci a adrationalium idearum
(tliter generatio jbintualis ^,

conformattonem,qmm medianteplexu illo admirabili^qiufit d yafisfemi?iah-

bn-Sjdgrxcis Anafiomofis diflo,generatio corporalis C^
'-vifibilisfaBa eH.

Dlxit Hermcs in tabulis fuis Smzr:igAmis,Qmde^fuper'm,eUficHt illudquvde^ hifiriiih & viccuerft. Ec Dp^
cl:orestamHebi-i'oruiTi,quamaliiinCabalapericiores,ResoinnesinferJoicsfiiperiorumrepii.tier^
j!:atiuaseHe,&vtifitinfcrius,itactiamfuperiusfierialleuerancerdicunt.Sed&hocverbisquidemexpreftis
inC^cnslizensinucnimusc^uxlanthnmCmodi.Perfidemagmlamiscjuodfeuiiierit^ AdHehrt.
kumDetjVtexiisqiuvidcriuonpetcrant.fierenteaqmpoffiintvideri. Quiseciamhominisleuinfapcisextcrnumi- oscap.n.
concmieuvifibiicm,pDms inciusincernofeuinuifibilifuifiedciineacum igiiorat; Cum &hocipfuma(a-
cris licens luculenter fit declaratum, dicentibus Uaff^m mcam
, vident ociili tni,&tn ithro tiio /w omniafuntfin- .

fta,e.xquibtisdicbiisformabantur,cumnuUmneorHtnadbucextaret:qaibusdsdava.tume[i,quodima^oyiC^^^
' ^^'^''

corporefuencpruisinuifibihterin(uofpiricudepi6l:a,anccquamlpeciesvifibihsapparcrct. Atvcro,her-
fle,yi(Jetur,quodhuiulinodielIigics(piricnaHsinlpiritu intcilcd-uali fuerit dehne.ica (iuxta illud price-
^ens niajfam mcam videntoeuli tui, &
membra mea in Ubro tuofuntfcripta,ciim nullum ex ijsextaret) priuiquam aut
'cor,autneparfucrintformata,iuxcaHippocratisfentenciam,namvtmensdiuinaeratantevit2anima,vt-
pptc cuius prxfentia illa vita exifticlic eciam (piricus Dei depingebac (pecieai humanam in (piritu munda-
|)o inuilibili,anteqaam vilibilicer oculis apparerec, vnde non inepce conciuJeiidum cenfemus , quod hu-
juliTiodiadioocculta&fpirituaiisincerebroicmpermaneat, vbiparataeftad formasinuifibiles fingen-
das,non modo phancafticas & imaginarias.verum eciam eilencialcs& vcias,qux inuifibilirer per artcriam
II tnagnaminva(a(eminariaarterialiade(ccndentes,ciiiciant(permacisrcn;cn, quxeftanima, (eu internus
generatihomo.-quodquidem&luculcntcrdecl.uMCurcxcoituilloGcnnenfi, vbiexfortiMaurinigerri-
&
miin lefti cslo depicti,atque in coitu confpedi imagiMatione,infante Maurum & nigruma parentibus
illisalbicantibusprocieatumfuiireobferuacumeft.Vndehquec,quodgeni.raci huius eriigies.inipirituaii
vtriufqueparcntum cerebri oflicina primum inuifibiliter fuerit depida,auc fabricata,priulqu.nn io adum
vifibilem cHec producta.Nonneeciam ad villones &
imaginationes forces,tam in fomno , quam in vigiliis
cudimus,quEafjI(bacrispernaresin(pirati,aurabiiloaereinIanguincinaIetemperatoinclulo,oriuncur.?
Atquimcnte&racionecft(anus,&(anas,veraces,atqnediuturnasproducitincerebroideas,quarDcoin-
l1:arvi(5tiinaruinquotidieofFeruncur,vic2&rotiushominisregimeninftituunc,&vi(ibi!csinprocreacio-
necarnaUproducunteftedus : Defpiricuahergohuiufmodigeneratione intelligi vultSapiens vbi dicit,
iji.
memoria,namapud Deum nota est cf hommes
Cafiagenerattonis immortaliscil Sap. 4.

|ii8
Degencrationishuiu(inodiergo(piiitualismyfteriis,hicpaucis.ageinus; quaininccrebroprincipa-
lia
Iiterfierifupradcclarauimus,vidcndumcftergoprimolocoquahsfitinter oigana generationis corpora-
quod ad gcnerationcm corporalem va(a (permacica bina
Us atque illius fpiritualis relatio ; Dicimu s ergo , ,

jm camindcxtraabdominisparte.quam quorum vnum eft venaalterum eftarceria,cui

finiftraelle diipolita,

fmi
reipondenc membranulx dux choriformes ad quarum cuiuslibct compoficionem concurrunt venula &
,

jji4
1 arceria quarum vna in dexcra cerebri parce,alcera in finiftra fica eft. Porro ad gencrarionem corporalcm,
;

5liJ
plexuse(I:fad(:usadmirabi]isAnaftoinofisdidus,inquovenacumarceria,&aiceriacuinyenacecuadini-
[nii,
rabiliad infbr telx fcu hederae implicacur ; Nonneetiam eodcm plane modo vidcmusplcxum fimilcm A
.^ naftomofin didum ex arterise venuIaEimphcationc ficri,in huiufinodi membranulis binis ? Tum poftca
&
jjj;^
inimplicationis infcrionsadgcncrationcmcorporalemdeftinatabafi videmuse(reva(a duo quxclabo-
jjjij,
rantiaIeuepididimesdicuntur,vrpotequ2concoquunt,&fpermacum/eminemiftum vniunt, fimili &
fKHiii planc modo videmus,quod bini anteriores cerebri ventriculi, loco refrigmtorii coagulando inferuianr,
viii
Aa i nefpir
i8o Scj^. I. Port. III. Part. III. Libcr V.
oelpintushicJElcftcsfquiquodammodo.licetinuifibiliterincorporaridebcnt) invahum euanefcrefelifj
Hicergorealcsfcnfibilittmimagincsimprimuntur, vtpote vbifenfuscommunis tanquam fpeculum for-
xnasrenimcorporaliumfenfibuscxternisfubiedlasrccipit. Ateftibus cti?m in gcnerationecarnali abfbl-
uitur fpcrmatis perfc6lio,cxpurgando &fcparando grofTura a fubtili,fic ctiam virtus a:ft;nutiua in fenfatis i

afcnfatiscliccredicitucin tcrtioccrebri vcntriculo.inquofpirituum pnparatio ahfoluuur&perficiturj

Dniqucfpermapracpirationc,claboratione5&expurgationeficpcrfetum6icompletum,per virgam vi
rileminvuluammulicbrcmrecondituradtempusa natura cideftinatum. Nonneetiamrationepariper
foramen quod intcr nares adeft cmittuntur humfmodi fpiritus animales ita prarparati in vcntriculunu
quartum,quifitucftinftmus,hoccftinmcmori2fellamquaEeft quafianimaethelaurarium (eu porius my-
rothxciuminquofingula,qua:velimaginandovelcogitandofeu2ftimando, imo vero &
impcrfcdtcra-
tiocinando agimus.coaccruanrur? Atque ita in hoc memoria: tabernaculo tanquam in vtero materno con-
tinenturhuiufinodiconceptiones, donecmatur^fint, vttum poftea creaturs huiufmodi fpiritualesita
maturata:,(uumfiibtilcinoccuItarationis&inteIIc(Sus(piracularcmittcndofi)iritualemfeciantregenera-
tionem,adimitationemfinisvltimiinnatura, in quaeft vera&infalIibilisYiuo,&iftiuim9diiBfanstanL*
purus eft vt feiplum coniungat cum Deo. Vti infra dcclarabiraus.

Capvt IV.
DeregenerAtione^iritualtJSimay quaproducit infantes rationu
C>*tntelle5iuf.

QVcmadmodum intelleftus & ratio dignitate longe eminentiores fiint fenfu & motu, itaetiam titce-
lceftvtfpiritusduplexvnusaliodignior,adhasduasanim3c fundliones prxftandas requirarur,nam
vnusfchalebitvtanimaadcorpus,alterverovrcorpusadanimam,namvtfen(iis&motusfuntrebuscor-
poreis proximi vtpote qui immediatc circa corpora vcrlant ur , itactiam
, &
ratio & intcUedus (uHt (pif i-
tualibusfuprcmigenerisvicini.&inidearumfpeculationibusverfantur: Ad(cnfn4nergo& motumlpiri-
tusanimalesgrolllotisdilpofitionis requiruntur, vt& adrationem &inrelled:um tenuiorcs &puriores.
Vt igitur fpintus xtherei (e habcnt ad iUos empyreos &
fupercjeleftcs , (eu vt illi aerci fc haben t ad illos iE-
thcreos,itaetiam&fpiritiisiIlianimalcsquiad(en(us&motus ofticiacomplendaoperantur, (ehabcntad
iIIosquicircaresrationalesatqueintelIc<5lualesverfintur.-Nam(pirituschinmacrocofiTioempyrei(qui
&intclle6tualcs dicuntur) ad (piritus animales inmicroco(morefpc(itu vtriuique puritatis referumur;
Hinc ergo liquet quod integer Ipiritus animalis , (eu ^crma quod eft inuifibile ) in plexu choroide pr^e-
,
(

paretur,& in tcrtio ventriculo perficiatur & in omni reaffimilatur (pcrmati vifibili ad materialem genc-
,

rationcm deftinato,quod, vt cft ex parte grofta, (perma di(5ta & partc fubtiliflima (cmen nuncupata com-
,

pofitum.quarumillaadcorponslcuhominisexterni, h^c ad animasfeuhominisintetniconftitutionem

concurrit,itaquidemfpcrmainuifibilefeuanirnaieexfpiritugroiro,quimagiscirca(enfusver(atur, &ill3
fubtili(nmo(quiadintelle6tusoperationestendit)conflatur. Afolaergoquintaeirentiaiftiusfpiritusfeu
(pcrmatis animaHs cxcitatur ratio (eu intelle(ftus,& ab vtrifque fimul exagitantur motus & (enlus , Ipcrm
crgo motus & (enfus a plexu choroide pr3eparatur,& it certio ventriculo ab(okiitur,&per foramcn tranli-.
ensatcrtioventriculoadquartuminternatesjvidchcetperanumrotumhoc fpermaanimalcimmittitur
cuiusfpiritus parsmagisfpirituahsoccuhisorganisfeparatur,&in mcmoriaecelluIareferuatur,refiduur
partimadfentiendi,partimqueadmouendifacultatesproduccndasper neruosinvniuerfum corpusdif-
runditur.nam (piritusinprimisadfenfuum facultatem prarftandamncruosadtrpenctrando, vicielicetad
videndi gratia,ad quintum neruorum par , audiendi caula ,
illos opticos &
ad rertium eotum par,quo gu-
ftusoperetur,&ficinc3:teris,Hincetiam&motus&ta(Stuscuilibctcorporismembroelargitur,tampct'
dictos neruos &
pr3Ecipiic pcr fextum corum par,(quod ad omnia Thoracis &
abdominis vilcera.tam fen-
fusquammotusvirtutemdefcrt,quammed antenuca,cuiusradixincipitincalamiargutia, hoceftinpo-
ftcrioriventriculiquartiangulo,quodautemhuiu(modi(piritusad(enfum&motunidcftinatus,fitmagis
fcruiIis&infcriorixconditionis,quamillerationis(cuintelle(l;l:us,exhocluculcnterdeIincatur,videliccc
quiaratioinintelleftusagentisIulTiinerelplendens pcr mediumquaficercbiitheatrum, in cathedratrf-
bunali tanquam iudcxcredla,imperat vt rex in fuo regno, &
de obie(flo defiderato iudic.nt, an (cil icet fit V-
tiIenecne?anodiopro(equendum,veIamoreafficiendum?fpiricusverocommunislocumnuntiifiipplet,
quirationismandatamediantibusncruisdeorfumadmulculosfcrt, &tandem mufculilpiritibusan.ma-
libusexagitati,&radiisintcllc6tualibusquafiilluminati,mandnta fuseprincipi fcu reginat pcrficerc atque
compIcregcftiunf,vndecuidcnseft,quodrationisfpiritusfintdigniorcscxtcris, &eminentiamhabeanC
non ahtcr in alias fpirituum animalium (pccics quam fpiritus folis in illos aliarum ftcUarum
, , vcl clcmcn.

tumignisdominiumpoflidetincactcraelementa; Subtilior (inquam) &magisimperialispars fperniatij

primianimalisjin mcmoria: (acrarium referuarur ad vfiim rationis regix ,atque pars iftain memori.-e arcii-
Uoccultaficocclufa,iterumin(pcrmafummifpiriruahtatis gradus viis &
modis abditiflimispraEparatur,
ptiuf^
 DeMyflicaCerebiiAnatomia.. 281
priufquam in rationis matricem proiiciatur, vbi tam diu rctinctur & agitatur, quoufque ad partum matu-
rum & fanum reducatur,hoc eft a potentiain adum rationabilem producatur,&: pariatur. Atque hoc mo*
dotres habemusinmicroco(i-nogenerations,quaruminfima(qu2eftcarnahs)re(pondetgenerationie-
lementari,fecunda,qu;E eft prima ex fpirituahbus ( qu3E fit ex primo illo fpermate animaU , quod prajpara-
&
tum eft in plcxu Choroide,ad fenfus motusprocreationcm deftinata ) refpondet generationi ca^leftifeu
artherea:. Ac tandem tercia qux oritur a tpermatepuriflimo feupotius femine,& quafi purc cx illo fecundo
extradto,&:adrationis&intelle6tusvirtutesattributo,refpondetciloftellato. Quomodoautemhscvl-
timagencratiofiat,nehominemquidemvnquamaudiui, quiprobabiliteriudicare potuerit, tamabdita
cftilla,acafenfibushumanisocculta. Atvero firempaulodiligentiusc5fideremus,percipiemusquidemj
etiam iftius tam fpermacis vltimi,& magis fublimis ordinis conticiendi modum , tanquam rationis feu in-
tclle(5i:uscoeundi&parcuriendiiconempofIcfatisprobabiliterconief:urari:Sedpriu^uamadhuiufcerei
probacionem perueniamus,audiamus parumper quid dixerint Anatomifts,cuius etiam rei & ego ipfe &
,

ca:teriinanatomiabeneverfaci,oculacifumusteftes;denonnullisorganisincerebroinuentis,quorumv^
tilitatem ad hunc vfque diem ignorauerunt anatomifta;,

CAPVT V.
*2)^ orgdnis nonnuUis in Cerehro inuentiSi cju& adiUagenerationis Carnalis re^

jeruntur: Btquomodoprobabilejityquodadgenerationem
tertijpujupremi ordmis confe-
rant.

1N anaromia bene verfati agnofcunt,& etiam nos experientia dodli in telHgi mus, qu od poft fornaccm \nj
exrremo cerebro cerebellum verfus , atque inpofteriorisventriculitertii partis finibus , nonnul-
lxcernanturparteseminentes,teftiumfeutefticulorumeffigiempra:fc ferentes.Vndeab Anatomiftiste-
ftiumnomenfibinonimmerito vendicaueruntiPropehoseti.amteftesdu2ealiiEparticula:, illispauloma-
ioresarqueeleuatiores,feofferunt,quasobearum figuramclunesfuncappellat.x: inter quas foramenfeu
aditus ille fitus eft,qui a tertio ad quartum vencriculum vbi cft fedes memori2,conducit,atque hic meatus
aninomineobeiufdemfimilitudineminfignitur. InanterioriprjEtercatefticulorumparteadcertiumve-
triculum fc porrigente,alia cerebri portiuncula fe prasbet , qus muliebris pubis feu vuluze imaginem norL*
inconcinneimo verGpcrelegancerexpiimit, porro eciamapudhoccorpufculum glandula vificurduriuf^
cula,coloreacerebrifiibftanciadiuerfo, hoc eftaliquantulumluteo,tenui quadam membrana obdudta,
atq-, hscglandulatorculariaffigitur,&penisfeu virgxvirilisfiguramhabetjquibusexomnibusvidereli-

cet,atqueicaetiamafimilitudinedicitur, quod circa eundemcerebrilocum,omniaadfinrgenerationis

membra,velfaItemmembrorum genitahumeffigies,videhcecceftium,clunium,ani,vuluae,&ipfiuspenis,
quarnonahterhocin loco intcr fe difponuntur, quam membracarnaligenerationideftinataininfima
corporisrcgione;Quodautemadhorumparciculorumicaincerebrodifpoficorum vtilitatemattinetjirL,
hocvidenturautoresdifcrepare,fibiqueminimeconftarc.'NamCoIumbus cxiftimauit,penem a natura
ob vafbrum diuifionem efle ordinatum: Alii vero fentiunt eum ideo a natura fuifle crcatum , vt per eii tan-
quamobturamentumanimales(piricus,feufpermapriorisgradusin ventriculumquartumincluderetur:
Alii ad conferuandas memoris fpecies &c. De c^tcrarum vero particularum vfu nihil omnino iudicarc
potuerunr,&(acfinaruraaIiquidfruftrafecifIet)easquafiinuciIesfecerunt & fiiperfluas; Advfiimpcnis
iuxtaCoIumbifententiam quod attinet, certe eius figura,color varius , cum tenui membranje obdudlio-
ne,ac tandem eiufdem torculari affixione,vfum alium occultum denotare debet, quam vt ad vafbrum di-
uifionem&partitionemordinaretur,autvtlocoobturamenti iuxta aliorum fententias inferuirer, cunu
multiscorporisparcibusilludofficium ccrnamus artificioab hocIongedifFerenreprsftari. Porroeriam
cur ram in loco quam in figura & difpofitionc ita conuenic hxc particula cum tcftibus,ano,natibus,&vul-
ua etiam iuxta illa pofita,nifi quod occultam habeant hxc inuicem ad illa corporalis generationis inftru-
,

mentarelationem,non modofigura,verumetiama6tione & proprietate. Aut cum caetera etiam mem-

braliddifpofitionem huius penisfeu virgulaiita difponantur, cur attribuitur vfus aliquis particularis
huic,&nonilIis,cumnatura nihil fruftrafecerir? hnovero egoprobabilidemonftratione inftrudlus , in
iftara opinionem inciderecoaftus fum, videlicer quodtam nates quam anus , &
tamteftesquamvirga
arcanam habeant in fpirituali &
rationaIigenerationevirtutem,videIicetanus& nafesadfecretionenv>
fpermatisanimaIisgroiIi,abeiufdemfubtili,poftquamiIIud fperma fpirituale primi gradusin ventriculo .

tcrtioefi!ercompIerum,fpifIiorqueeiusparsadfcnfum & motumperneruos& fpinammedullam porri-

gitur,fubtile in fecreta memoris arcula reconditur &
referuatur,qu torculari contigua eft, cui penis affi-
gitur; Vnde forcafle
fpermahoctenuefeuintclleftuale inteftibus perfecreros& inperfcrutabilesmeatus
penetransiniisriteprsparatur, adtorcularis fupcrficiem conducitur,condufl:um a penein vuluampro-
Aa j iicituP
 iSi Sea:. I.Port.lII.Part.III.LiberV.
iicicur, atque ira fortafle proles (eu conceptus rationales tam immediate> quam mediate hoc cft a me^
morixpromptuariohauriuntur. Vel.fttotum Ipermaprimum videhcettam eiuiHem (ubtilc quam (piA
rum,ad renfus&motnsaftionemdeftinanturjtum hcebitlpermatis iftius intcheduahs origincrnarete
admirabih deducere, cum necelfe (ir, vc fpiritus in cius plcxibus elaboratus fit eminentioris
, &
dignioris
naturxatqueproprietatis.quamillcqui inplcxibuschoroidahb.attenuacur atque pra:paratur. Namvt
implicatio inmembranischoroidahbusfafta,exvenula&arteriola conriatur.itaquidemin rete admira-
bili non venula cum arteria,(ed arceriacumarteriaplexuadmirabili implicatur; nam arteriolx ex quibus

contexitur, funtramulifeu fiirculi,exCarotisa(cendentibusexurgentes,quxvimatquetexturamnonni-

lifecundarium attribuunt choroidi Ex quibus manifeftatur,quod fpiritus ex huiufmodi plexu exihens di-
:

gnior fit,atquegeneri$ nobilioris, quam ille ex plexu choroide elaboratus,cum adjUius compofitionetn-.
merus fpiritus casleftis,hoc eft viralis,(cui fpiritus inrelleibualis fortiter adhxret)concurrat, ad huius vero
confiftentiam fpiricus fublunaris feu finguineus,feu vcnahs cum coelefti,hoc eft vitali, feu arteriah conue-
niunt. Vndecolligere fascft,qjfpermail!udnobiiiihmum&igneum,fblummododignumvtrationisfea
intelledtus radios fulcipiatinplexu retis admirabihs praeparetur, &perocculrosmeatus adteftes cleue-
tur,inquibusavapore(uperfluoexpurgatur(namquomagis depuraturifte fpiritus, eo clarior&perfpi-
cuiorefteiushominisintelledlius.eoefficacior&certiorrationis effeftus: Probabilitatis huius rei argu-
mentafuntvaria,videIicetretiadmirabiiisfitus,exaltatafpiritusciu{demproprietas,imphcationisanafto-
molisdidbcadfpetmafasmininumcum mafcuhnopermifcendumnecefntas,geneiationisin homine tri-
plicis obferuatio, Ac tandem effeduum genitorum diuerfitas. Ad retis admirabilis fitum quod attinet.vi-
demusquidemquodeiusfedcs fitimmediate lubccrcbro,vndefit,vt nificercbcumdetrahatur,nonap-
pareat,quarcparet,quod eiusfitusfit iuxtainftrumenta hscgenerationis.quorumpubes torculari affigi-
tur,&con(equentcr cerebello eft contiguus: Porro teftesprofundeimmerguntur,&a retc admirabili
non mulrum diftant. Vndc per meatusoccultos mediantc vi magnetica (piritus in plexu huius retis
prxparati attrahi poffunt, & ab iispcrpenemin vuluam infcrri: Dcindcperexaltatamfpirituumin hu-
iufinodi plexudepuratorum puritatem denotare po(Iumus,eos virtuti fimphcillimx &
cxccllentifflmae
inleruire, cuiufinodi eftilla rationalis (euintcUedtualis.qua tahtcr in microcofmo (e habct, vt intel-
ligentia aiigelica in macfocofi-no, cui fpiritusigneus ("eu Empyreus, qui cftomnium puriflimus, tenuif^
fimus, &fimplici(Tlmus,refponder vel inleruit. Poft h^c retis admirabilis anaftomofis,(euimplicatio
admirabilis arguit ip(um alnlTimo negotio, hoc eft (permatis excellentiflimi prarparationi e(Ie a Dco
& natura deftinatum; nam vt in fpermatis cum (uo (emineadmiftione & praeparatione pro generatio-
ne carnali &vifibih,fit venx cumarteiia complicatio, (icetiam ad fpermatis animalis produdlionem.,
& mixtionem ordinatus eft fimihs plexus,qui dicitur choroidalis, cuiusoperatione ( teftantibus Ana-
tomiftis)fpiritusanimales grofliorisordinisfeuprimi gradusprocreantur,qui abillisgradusfccundinon
ahter difFerunt,quam (anguis venahs ab illoartcriaH, ("eu (piritusaereus(qui eft groifus )ab illo arthc-

reo, qui eft (ubtilis.atque in huiufinodi (piritibus primi gradus,anima (enfiium &
motus latct,qui in^
quartum ventrieulum migrantes.tam per ncruorumparia quam per nucam penetrantes, &(enrum at-
quemotum procreant per vniucrfumcorpus. Porro eriam videmus& rctcadmirabileetiamhuiufmo-
cumciteris plexibus
difibi vindicare plexus,quare fabricxipfiusnaturadenotat fimilemproprietatcm
praccedentibus: Namfiillude(I"etverumqnod Anatomiftjea(hrmant,videhcctquod huius retisvtilitas
iblafic continere (piritus vitales a cordeadcerebrum alcendentes: Obiicerepo(fumus,non ad illud o-
pus requiri huiufinodi rctisfeu plexus dilpodtionem,cum videamus maiores longe arteriarum ramos,
fpiritus vitales,cerebro pra:miniftrantes,in cerebrovndique di(pergi,quare ad taleopuscommuncnon
requirituf plexusretiformis tam nobilis&infignis, tamque admirabilis. Columbus agnofcit.quod ia
arteriarum plexum reciformem conficientium finibus glandula pcnahs (eu penis adfic, & alibi narrat,
iftumplexum ad totcular affigi, dicitque cx fiia obferuatione huiufinodi plexum admirabilem ex qua-
tuor artenis conftfudum clTcatque alibi dicit,Hocopuseffc admirabile, & arte incnarrabili conftru-
6tum opus ab artifice fummo,cuiusde (apientia prouidentiaquedlere fatiusexiftimauit.quampaucadi-
cere,ac fiinde argucrevellet,cius ofHcium&proprictatem ede occultam, fibique non reuelatam. Ex
quibus colhgerefascft,quod tefticulorumcontiguitasad pencm,pcnisafiixio adtorcular,cui etiam&
retc admirabile adhacret, & vulusadaptatio adpenem,admirabilem ad gcnerationem intelledlualem..
producantprobabilitatcm. Namquiddicam? Anretc admirabilcadfolamipirituum vitahumconicrua-
tionem deftinaturnecne?cum va6arterialiavbicunquepercorpu$ difperfahoc idcm ofhcium prxftare
foleant. Atnatura nihil fruftra fecit;Curergo pcr pku;aconata eftopusillud perficcre, quod pcrpau-
cioraadfinem opcatum pcrduccrcpotuit? Quid? Anpenis adfolam ventriculorum diuifioncm.Anre-
fticuli &vuluainvanum conditi.' Quorfum natium feu clunium cffigics? Quid? Ani ofEcium plane
vanum&inane?nonnc impiumpiis hommibus,& a virtutc abcrrans pcccatumvidebiturquasinnatu-
ra eft? nonnc accufanda fuiflet natura, fi ipfa, quac prudens &
oculatiifima in hominis fabrica cfiet fblet &
dcbet, in fubftantia tam nobili qualc cft ecrcbrum tot imagincs & figuras fruftra c(forma(Tet ? Fecic
illahuiufinodi imagincs in infima hominisrcgione,gencrationis gratia ,Vnde vcnfimile vidctur illam^
huiuf>
 DeMyflicaCercbriAnatomia. zS^
huiufinodi imagines in cercbro ctiam ob eandem caulam produxiflc, cum forma rei exterior intc-
rioris imaginemdcpingar. Sic enim De v s per iuascreaturas,hoc eftperdemonftrationema pofterio-
ri declaratur> ficanima per iuum corpusdepingiturjnam vt fuperius fepe allcgatum eft: Omntsres in-

ftriousfunt reprtjintatiud fuptrwTum,& ,vtf fit inftrim,fu agitur fuperm. Vnde per fuperius ccslum (pi- &
ritumrei, pcr inferius cius internumfeu vifibilc denotatur, nihil cnim eft extcrnum &vifibile, quod
non habetfuum fimile internum&inuifibile,a quoproceditinamCinquit) Apoftolus: Smper ailtim eil ^jj^f^ ,j
i mundoptr Vtrbum Dei.vt ex iis qui vidtrtnon poterant yfierent ta qudpojfunt videri. Deniquc ab eftedude-
clarantur huiufmodi tres in corpore gcnerationes nam cffeftus fpermaris corpoiahs eft homo vi-
:

fibihs feu clcmentans , effeftus generationis inuifibihs prmii gradus eftphancafticum & in ima-
ginationc depiftum, cuius fpecics per fenfum tam interiorem quam exteriorem atque criam pcr ,

motum vbiquein corpus difFunditur,eftque infans hic non aliter medium inter fcnfibilc & intelligi-
bile quam coelum macrocolmi fitum eft medium.inter elemcntare &
zthereum; nam generatumu,
corpus eft elcmentum procrcatum phantafticum materis cceli aflimilatur j ac denique proles ratio-
:

nis feu intellc(5tus angelicara infe habec compofitionem Sic elementum difTolutionc in coelum redi-
:

gitur, atque natura ceeli fubtihatione ac depuratione angelicam induit formam non aliterquam lan- :

guis grofTus &elementaris hcpatis cum primo illo &

ithereo cordis fubtihatione facit fperma ,

animalc primigradus, perplexum illum choroidcm qui fitex vena arteria: &
Atque hoc idem acl
fuum fimile SEthereum per rete admirabilc fiibtiliationc in fperma fpirituale gradus vltimi redi-
, ,

gitur. Habemus ergo hic generationem fenfibilem corpori actributam, habemus illam phanta- &
fticam imaginationi aflignatam, ac tandcm generatio rarioni deftinata fiipremum fibi vendicat lo-
cum. Sed Sc hoc luculenter dcciarare videtur Mcrcur. Trismegift. in his verbis: Idu corporit efi aer,
atrif amma,anim* inteUeSm,intelledusvero De vs, De vs trgo circa omnia,inttUe^us feu menscireaanimam,ani-

ni4 ctrca aerem , & aer ctna materiam; ptr mattriam prima gtnetationis tffe^um denotat , per aerem phantafii-
dm facultattm, in quo^tritu agtt anima qua ad inteBt^um fubtiliatfont penetrat , qui ad ipfkm diuinitattm per
tingtt.

C A P V T VI.

VeocHltexcellentiayi^denotabtUftt^ilI^
myflerio.

QVanta fit oculorum nobihtas, quanta illorumvirtus,&quanta&quam multa myfteria m.

iisfinc
contcmplanda quodque illi fint tam fpirituales quam corporaIcs,etiam a facris Scripturis doce-
mur: Imo vero non minor eft in ocuH natura differcntia, quam inter pancm hunctemporancuniL.,
& illum fpiritualcm , qui eft verbum aut inter ccelum i &
terram quod etiam ex Genefi cap.j. j, e-:

licimus: Vbi didium eft, quod ocult viri &

mulitrm trunt apirti. Eritis ficut Dij nofctntts bonum malum. & ^w
Et alibi: Ocult Balami futrunt dtitili a Ithoua, vt vtdertt angelum; Dc huiufmodi
eriam vifione obtufa ' &
perfpicua loquitur Euangelifta ex admonitione C h r i s t i In parahelis loquor iis quta vidtntti non vi- *''"'
:

dtnt,Scc. Oeuliautemveftrtbeati quiavident; Vnde liquet, quod ocuh fint fpirituales corporalesr ^<,. &
Hinc ergo &oculi ipf: Deo attribuuntur, non aHter quam panis angclis. Vnde didum eft; oculitui
p,,
i lehouaad rtHum ajpiciant. Et alibi; Oculi ithoua inomni locofunt Jpeculantubonos malos. Et lob optime lob.ii. &
declarat, quales fint Dei oculi, Oculi Dti, Cinquit) Mrwj nenfunt,ntc vtdint vt iUi mortalu. Er Pfafmifta
dicit;0(2i Dei omnia vtdtnt,&nihilab tisoccultaripoteil.
Quibus luculenter expHcatur, quod omnia in mundo myfteria in oculi intemi eflenria compre-
hendantur,cum & ipfa cum Deojcum angelis,& cum occultis etiam in fpiritu mundano quibufcun-
que familiaritatem habeat. Nonnc ctiam in maioris mundi contemplatione videmus duos in ilio o- ,

culos omnem mundi vifibilis maflam omniaque ciufHem membra conducentes atque gubcrnantes,
vidclicet folem, quem Platonici haud inepte dextrum mundi oculum, vc Lunam ciufliem finiftrum &
di<5tiratunti Et tamen agnofcimus foU vifibili inefleoculum mundi inuifibilem qui & lux mundi in- ,

uilibihsa facris Scripturis dieitur, vtpotc qui ftatuit Tabernaculum in Sole:non enimeft mallafblaris
qu2 mundum illuminat, &omnia in eo contuetur. Sedeft illa mens diuina,qu dcfcendens ex thro-
no fuo Empyreo, & fupernaturali in folis tanquam fubflantiz dignioris mcdituJHo Tabernaculumj
,

fuum naturale conftituit, ei vim videndi, illuminandi, atque viuificandi prabcns. Simili eriam ph-
ne rarione non eft oculus humanus quividet.fed fpiritusilleilluftratusabintelledtus feumenris empy-
rea fede rarionis aHs dcorfum vedtus,per organa vificalia,feu neruos opticos penetrat,& in orbes vi-
eorum meditullia, videlicet humores Chryftallinos tanquam fedes clarita-
fionis defcendit , atque in ,

toufwcmagis commodas, palatia fua ftruit, \ quorum centris per oculorum pupillas virtutem
Aa 4 > cmittunt
 .

284 Sea. I. Port.TII. Part.III. Liber V.

emirtaiuIucidaiTi,adobiedumaliqiioclvidendum, nonaliter quamSol mundanus fuosradiosad terr
{cunubisportionem.HiautemradiimencisfulgoreinuifibilicorulcanteSj&cChriftallinihumoriscen-
tro foras exiiientes , fefjaulatim &
gradatim dilatant, non aliter quam dux anguli hnea; ab anguli
bunclo progrcdientes ab inuicem tanto magis diftare obferuantur, quo magis a centro in longttu-
dinemtendunt. Vnde fit,vthorumitaeiaculatorumba(isfad:a& terminatalitin obiefto vifojVt conus
inccntro oculi,atquehinc diuinirus (pccularipo(Iumus,quod vtpunftus (eu vnirasiftius motuspyra-
,

midalisiic in humoris ChrvftaIIinimediopunfto,atvero vltima eiulHem multitudo eft in obiedo vifo;

Sicetiamconcluditur,quodagcnsprimuminillocentrofcupundto,propinqui(Iimain habeat cumDco

relationem.vtpote qui cft vnus&monas,qui(eimmergitperemanationemfuaminmulritudincm,vtra-
diusmentishicacentro,(eumediopun(5lO)feup)'ramidisconoad Oiufdem baiin, inqua quidem emana-
tionefemper magismagi(que(eimmergicinmateriaeprotunduiTi, quoufque ad pyramidis ba(in peruc-
niatjSic cnimfaiuseftmundus,&ineiu(dcmfabricamagisroagi(queprofunde fe immcrlic fpiriclis di-
uinus d centro vnitatis in multitudinem mundanam. Vt ergo videmus in radiorum folarium emiifione
quod in obiedo,vbicft pyramidis bafis,radii fuperficiales concurrant,& refledantur in bafis centrum, v-
bi ambo excrcma fimul in media concurrencia,refiftencia pari &
iquali radianc d ire(fto motu ad folis cen -
trum(quimocusdicicurpyramidis axis.hoceftlineaformaHsperpyiamidiimeQiumabafiseiulclcmccn-
tro,adipfius connumcendens. jSed &'hoc confirmacur in eo,quod videmus in (peculo concauorocundo,
omnes radios exceriores concrahi in eencro,&per rcfiftenciam eorum in eo per reftam lincamab eo exili-
re videcur (pccies incegra vifi;Eodem plane modo res fe habec in radiis ab oculi centro ad bafin&.\ bafi per
centpumeiufdcmadconumrefiedentibusiquiaquidemreflexionereftaveritasdenaturaexternaobicdi
fcnfuivifusdeclaratur, &hocmodoper nuntiumfpiritualem abocuUcentroad rationisthronummotu
(eu rcflexione qur.dam rctrograda referciir illud vericatis fimulachrum^de quoiudicat ratio , &fecundum
iioc vcVodio vctaiiacrcjvel appetitu,Vel faftidio,vel neutro inftruit animam naturalem,& omnia pcr nun-
tYoS(aosiiiftriiitcorponsiTicmbra,vcladeuitandamremvi(am,veladamorceamample<flendam.
Piimumergo(permaanimalc,feu(piritusanimalisprimigradus,inplexuchoroidepr^paratu>cit-
iuseftfcnfibus&motuiin(cruire,cftnunciusabintelled:umiirus,adfaciendamhuiu(modiinquifitionem,
quimandacummencisconducitadChcil^aUinumpculipalacium, acque illud mandacuminhoc minrri

niundo eft inftar'Dei verbi in mundo maiori , luceintelf'cduali& fulgorediuino vndique ftipatun.
quod cftprimus cam vici quam vifionis acT:us,qui pofuic in oculo microcofmico tabcrnaculum fuum noii
aliterquamverbumlehoiia^in fQle:(j>fefmaergo(piricuale(ecundigradusfeudepuracioniseftimmcdia-
tumlucisfeufulgorishuiufmodiincelle(5tualisvehiculum,quodnonaIicer fuperaIaspriorisvehitur,qua
fpirituscasleftisfeuanimafuperillasaerisfeuvcnti:namfpiritushicex cremore fpiritus vitaHs abundan-
terinretiadmirabiliaftluenceacquenacance.cxcrahicur,quicremorfupcrnacans&inuifibilisdcpuratione
fa(5tus,(ehabetadgroirumfpirituihanimalemVt:EtherCinquodotesfuperca:lcftesabundant)adaercn):
Nam in eo non modo vits,fed etiam intellctftus fulgor domin ium habc t Atque hsc cft i ntio quod ima-
: ,

gincsinpupillaoculiviux&fcintillanccsconlpiciancur, hoceft proptcrcopioiam horum radiorumful-

gurantiumprxlcntiam, quinihilominus ob(eruantur hominibus extremo mortis periculo propinquis,
per tres diesante ohitum abclle &
dcficcre,quod eft cettiirimum apud mcdicos mortis lccuturx inditium,
cuiusquidcmreiratioinpromptueft, videlicetquia obnntunt dcbilitatem, facultasanimalis (permata
fuapra:parareacdepurarcnequit,mediantibusquibusfulgorintelle6tualisadChryftalIinam vifionisfc-
&
dem vehiatqueconduci debetjHocetiam idcm in cauficft, quod exccrno diucurno inorbo laboranri-
&
bus oculi acies fic cam debilis obcufi,vc lucem incueri,aut folis radios colcrare non nofiit, videliccc, quia
naturasgricudinedebilicacanonnifitarde&debiliterinlpirituum animalium conlortionc opcratur: &
confequentcr fulgor mentis diuinus ad chriftallinos oculorummontesfeucurresfpecularorias nonni-
fipaj-ccemictitur:Vndefit,vtobanim2huiufinodifulgid2defe(5tumtcnereyeddancurocuh&infirmi.

C AP VT VII.
T)e crmei myfterijs. Etde minicnU ilk in homineportioneiadeo aphilofe-
phijm yfticis decantata quam Lw^appel-
lauerunt.

NOnpotlumegohocinlocononnullacaliiarismyfteriapr3Ctcrirc,primiicnimobferuationcdignum
cxiftimamub,quodvndiquefitconftitutionispetro(i, qua,tanquaraarce(ccura tencrrima ccrebri
fubftantia ditilfima mcntis &
animi fcdes muniatur Deindc , quod eius cflcntia intcrna fitquad (uga
:

darmonum, cum e.xpcrientia frcquenti fimus certiores, quod illc morbus Cacodxmonius Epile-
fa(5ti

pfia di(a:us,feupotius damoniumhuiufmodimorbum inducens, mcdiantcillius in potionibus fcuclc-

auariisvfu,(eu eiufdemextra(ftoartechimicacffe(5to&inaliquo conuenientivehiculo adramiftrato (o-
lcat expeliiatquc eiici- Porro etiam cius rafura vel portio quKdam corabuftione in cinercs rcdada;
febrcf
 DeMyfticaCerebriAnatomia. iS/
fcbrcsqtlaTtanas,quat^pcflImismaIignorum{pirituumobfecienriuminfiiltibusprocrearifblcnt,pro^)nl->
Cireatque curare aniraaduertitur,quodqmdem perficerc non poflet,nifi magna czlcllium vircus asque ef*
ficacia huic parti petroCc ade(Iet,qucmadmodum alibi latius explicabimus. At vero,quod ad Epileplis cu-
rationem attinet,obieruatum cfta nonnullis diligenterinquirentibus ,quod in quorundam iu(pen(brum
craniis (quod quidem in iis iblummodo cuenit c &
inticniri dicunt , qui morte violenca obeunt)crux quaj-'

damaIbicansinaIiqaahuiusoffisintegriparticulateperiaturiftiusquafimagnitudinis, -||-J qus prseci-

pueiniccontinctEpilepfiaicurandsBfacuItatcm: atqueiftamquidemportiunculamma?no;pretio habe-

rcfolent, pucantque virtutem haud exiguam, &
proprietates abditilumas in huiufinodi olfe tranfuerfiU
comprehendi.
Porro ctiam Philoibphi in occultis naturs myfteriis fummopere veriati , de quodam ofle in corpore
numanooccultatomcntioncmfecerunt,quodipfiLuz vocaueruntjdc cuiusincernaproprietateingentia
ccrte &
ftupenda dcclarauerunt vcteres, Nam dc eo hxc fcri buntur E/? tn corpore huniano os quoddam mint-
:

Pmmiquod Hebrti Luz, appeUdnt, magnttudine ciceris mundati,quod nuii corruptoni obnoxium , nec igne qmdem vincituri
fedfempercenferuatHrillafum,exquovelutplantaexfemine inrefurredione mortuorum corpns noftrHmammderepuUu^
/4/cer;ConcIuduntque has vircutes non racionc fed expcrientia dcdarari , Et certe hasc eft mirabilis illa iru
&
ho mine portiuncula,qu2 a corpore humano nunquara dilcedit , per id tanquam cuftos per manebit v(*
que ed vltimum diem.
Hxc vobis ( leftof es beneuoli ) (cribcre in animum meum venit quo intcIligatis,non omtlia homi*
,

nibusvulgariterintelligentibuseiIcnota,imoverovtipfiingenucconfitemini, plura efle hominibusoc-'

culta,quam ipfis ad hoc viquc tempus reUelata In bonam ergo parrem,& frontibus ferenisjianc meam a*
,

natomiamaccipiatis velim.atquevtprius legatis,relegatisacomniapund:imrcputetis, quam temere &

inconfiilte hos meos labores mmimc (vt opinor)lcuirer refpuendos,condemnetis,obteftor Cum omnia :

tamrationibuscxphilofbphiac fundamcntis depromptis , quam philofophorum& Theofbphorumimo

vero&facrarumfcripturarumteftimoniiscomprobatahabcatis,qu2anobisfuntdida& fcriprisminda*
ta Necfatis eft dicere hanc noftram dodrinamideo eflc refpucndam auc reiiciendam, quia noua vidctur,
:

& &
adhunc vfque dicm minime aperta diuulgata: quin eo magis iuftitis tratinis pon derandam exiftima
mus,quophilofbphiKatquemedicinaeinterno$ traftationem mcertiorem efle &fallaciorcmdeprehen-
dimus,In tradtatuautem noftro proximo,dc motborum caufis difceptantc, haec omniafpcramus luculcn
tiorareddere.imo quidem tam euidcntia faccre, vt neminem credamus mente fana prsditum de his
rcbus amplius dubitaturum.lntercatcmpotis vobis mentes fanas in corporibus
^niscx cordcprccamur.

F 1 N I S.
>**-'
 MONOCHORDVM MVNDI
SYMPHONIAG VM, ,:

S E V i

REPLICATIO
ROBERTI FLVD, ALIAS DE
FLVCTiBVS, ARMIGERI ET IN
Medicina Dodoris Oxon.

AD apologiam FIRI CLARISS. ET 1N ^ATHESS

jpemfl^. loAi^iNis Kepleri, aduerJM "Demonfirationem fmm
Anaiyticcim^Huprrime editamy

IN Oyk ROBERTVS VALIDIORIBVS lOANNIS

obietSlionibus , Harmonias fuas legi rcpugnantibusj
coniicer refpondere aggredicur.

Francofurti
Typis Erasmi Kemp jiRi;
SumftlbH4 loAN. Th EODO&.DEBRtt

ANNO M. DC. XXlll.

 << -.^* z88

AD CLAIUSSIMVM ET EXCELLENTIS-
S I M V M V I R y M

lOHANNEM KEPLERVM,
MATHESIS PROFESSOREM
CELEBERRIMVM.
Vo n litera tti {brem occajione data) tamfuhito admeaiper-
fcnennt manHS{Ftr E^xcellnti^ime)ltitta haudexiguajum
'ielrhuttis ,
gaudioq^ tnjperatoterfujus. Nec quidem yelim ex-
optata earumprjcjentiame ideo Utum atquealacrem emerfijfe
ntelh^^r^aSjqiiippe ex qmbusjimtd atciHei^4voiogia ipjis annexx
' ndignattonem in me tuam pubiicc excanduijje animaduertii
mo yero in eo augeretur t^ duplicaretur miln moejiitta , ntjite
I in mea opera\mimme adlooc '-uocatum aut incitatum ) digi-

tum, adfamzlooned^ ijtoiattonem armatum, appetitutemerano immerjifje perfenjij^

Jem:Sedquia Apoiogtatua iioutter le^ati tnfar pubitct in iucemprodiens ^Jitudominum
mundo quodammodd excufare njidetUr.in quo vtipjiim acriter difcur-
tn eo ipfi mibi cT'

Jurneo Analyitco accufarem protudame admo :ehat cautcia, coacla ^urgehat necefitas.
Verum hercie te admiran dicis,qux me necej^ttas ad Difurjui tuo Anaiytico rejjonden'
dum redeoyntycum nihilfpoponderis,nthilt^ogaueris^nihtiobteceris. Siccine^ mi lohan-
nes,nohiJcum it4,cis ? De colorihits adhuc mepojfe tudicafe nefcis ? Aut dej^trttuplane
infenfiii iinni^ue contaUuimimmefuhieclo rnc conflatum ccnfes, ^otpote qtit duros yer-
borum iclns i^fiaffrantiafinptura vuinera perfinttre nejcto. At quts cunofi arhttran.
do autficum de hac rejedulo deitherdndo,^irum ,mentts iumine adeo exaltatum,fiten-
tta mathematica nemini pofiponendum , njariis antmt dotthusper ynitierfiimfere Euro-
pam ceiehernmum,i^ cteiorum Harmoniam morefi.o mathemattco diutnitiis canentem,
tn tantatn moraittatts anttpathtam inctdt(Je,animd conciperet , <-vt '-uta comparationis
nullapraeuntecaujaeutdenti , tgnotum plane 0^ minimeferientem occafionem^e tu-

flam et pr^hentem ,Jrondofo quafiverhorumfufie contunderet,acJJifii^ injefiifiquemale'

uolentiix. caicihiis tnfequ^retur ? Et tmpune te reiaturum meas conttimeitas putafli ? aut

inturiatantai yexattonemfiienttotranfiundam, ^ caiarno arquttaimbutono verttatts

dtiuendam exiflimafit ? <^is entm mortaitumfamam ^ dignitatemfuam tnfiientt a-

JJerfionthiis tahifcentem tn fi rurjiimmutuo quafi ntxu reficere ((^'veritatis Opohaifa-
rno reflaurare non contenderet?
"**
cum ^ mufia fuo J^leneprxdita ^ <-vermicuii4s
, felle

mum-
 PKJEVATIO. ig^
tfjumtus inimicorum inuafiones atque opfonentium contumelias omnimodo propulfan-
das^naturali quodam inflmBwvideantur declarare. ^Atyero tu m pulpto te projolito
conflitutumfomniaris ^adL eUores quajiex eo erudiendos locutu ajferere non erubefcu\,ac
/imjia idoneaque hac efjet contumelu Pto/omao ^Koberto oblatte excuJat(o,ytpote me~
diante quajecure i^nuUabacin re quxfiione imMjierum facienda, conditaeorumfcien-
tKzfundamentamprofcenmmoublicum '-uelut quandam yicitmam yoluntati tuapra-
hendamproduceres. ^uid? An quia magnus ^
regaiis illequondam Vtolomaus ( nunc

paruafatitrucul^ntia contumulatus humo) caufamfuam "voce yma agere autmmriAS;

njtcunqucerroris crimina honon O' digmtatifua mferentes , propel/ere nequit\ideo i^
h obertum^ Vtolomtjei yitte licet nonglorijuperjiitem,prof ipjo m caufamjiiam harmo-
nicam haud defienfurum, eique., ettamforttter oppugnante lohanne , itcet tn rejympho -

macaerudittor longe euajijfet, iicetomni aAuditorum t^ dtfiipulorum chorojiipatus, ts*

tota fiide turbtefeujecia caterua comitatm., 'vtrtliter adfuturum tn antmo cogitajii ? Bn

:
trgo O" eccepricter expeSiationem tuam (quippe tmproutfum me e turba coortum dicis,

nonproprta yoluntatefidrattone tufla me adhutufmodt certamen impelIente,Nundmis

njernaiibuspetiultimis comparut,tn confJeElum,tnquam jpubiicum fub Dilcurius A-
naly cici ti culo tam dudumprodij. Nam heus tit\ qui comparationem , prxfntis con-
tenttomsfiboiem,occ<tperas,f3firmonenrin I^armonime<e ieges leceras priorem, qui
geflts tn re aiienafubtiii ipjius Lyncet ^ multtfario Argi intuttu curiojius^quam aquum
eB,tnqmrere\ non teptgeat nyei pudeat,fprofufus eiufdem condittonis nummulos ojer-
bofis,parfctiicetparireferendo,caiumniatortsfeu detracioris mercedt deflmauertmtcum

^ Chriflianaflt: hac admonttio, yt aitert nonfaciamus, quodnobis fiert noiumus ,fcn-

fttfque mandatum inueniamus, quodoculuspro ocuiofit reflituendus ,fianguisfiangutne
abluendus, ^ opprobna yerbojafimtitbus quandoquereprtmcnda, nam yenenum "vene-
no expeliere, ^fiorpto tnptdpam contufiusproprij yulnerajanare dtcantur. Mecja-
t[itis

he quicquam contrarietatis ttbtaut Harmonta tuxfiue rnalitta tn teaiiqua commotus,

fiue adtalemfinem tnutditzfltmuiisperCttusflruere aut moiire cogttabam.' Jedcattfiamfio-

lummodomeam contraerrores in me conijctentem audaSier agere dupicx metnuitabat

occafio.ffemtna perjuadebat cauteia. ytfiti. tmprtmis mundtitteratis oflenderem , quam
fitPhiiofophtapertttorijactiequam dottbus mgenijettam medtocrtbusmduto ieue, Pht-
iofiphicejuxfundamenta^ytcunqtte yerbts contumeiia dehbutis obfijfa atque oppugnata
defendere: trtplictprafirtim cumfint demonfirattonCitanquam inutSiijftmaarmatorum
JaBtonemunitas yahdtfiimis,tnquam,Phyficesarmata rattonibus^fi^equente tam Pht-
iofiphorum quam Thcofiophorumfitpata authorttate, ac dentque <<y quod omnt argu-
(

mento efl efficactris ) certtjfimo conclufionum oCuianmn choro ab occulto qutnque eiemen-
torum myflerio, f^Jltrituahbus eorum operattontbus dertuata atque confirmatatactum
poflea,ytLeSi tri, luflttta alis eiato tndtcarem, quodtam miht Kobertofitpojfibiieclau'

fis quafioculis ^ obdurato corde Harmontdi hhannis ieges rejjuere ^ytiesfacere,quam

ttbt Johannifuas refieilere tntunisye afftceretcum non (it njoienti dtjfictle prautfitmts opi-
niontbus t^ argumentis probabtittate aitqua fiatuminatis eafin^eremendacia, (^ 'ue-
mtnime confintanea, qu yeiauditu noua,yeifiupra cOgttationis yuigans captum
rttatt

arduayideantur ^qu nthiiomintisfipauio accurattus tnjjtctantur, non modo compertu

eutdentia, njerum ettamfaSiupofitbtiia, tmo yerofacilta cenfeantur. Phyfices ergo har-
Bh monits
 ^9 P R iE F A T I O.
mom Kohertibafes tuajiutia '(^fubtilitatemathemattcaeuertereconatMes. Siartefi^
qmdempari i^rattombm e natura promptuanojcatunentibns ego iUa4 lohannu mutuo
conatu couellerefm aggreffuSyideo lohannem admiufiam indignatione arreCium,tiam
'-ultra modumfaBi^ScholanbM-, '-verbofis in caflro Mmerux gladtps luflaatibus^fami-
liartj)feuiturum exiftimaret qut^iam ^ cumparparireferatur^aquum cenfetur atque
honejium? aAtin Apolo^iafine tu crebris te irritatum intunii dtcu , caufamque habutjjc
pajfim excandefcenti. ^eam hercletu canttlenam canis^f^ui non ntfifemelte bisfenen-*
temfertens, duplta tampercujfuj verberCy caufampro tua "vntcagemtnam kabuijfem ex-
candefiendtyntfitetpjiimpag.<^oxomtterajjerentm fales & iocos Diiputatorum em,
bammatafuifTe aufcultajjem. Vttgitur ego dupltci apudte Conutuio tam Philofipht-
C0 interfufuocatfify iUtc deprehendo epularum dij^ofittones non harmonta adeophyfica
conctnnasyquam yerborumamantudine condttxu: fic ettam te ad dapesatqs menjulam
meam hauddtfiimtleSy quamuis non nifijemelrogatu tndtgnattone O' t^dio magis quam
ytSiu-^palato arrtdente\,grauatumfintto, atque ita '-vtrumque nofirtm T/ideopacis ((^

qmetisprocliuem. ^arecibartts maletwlenttxyafiulis rapttmremotisnoxtisqstntmt-

citite hutus pocults vltramontes hyperboreos tn exiltum relegatis,nos tandemficpropi-
. ttat!,querel(isfitl.p0tru<siurgiahi!ecphilofiphtca (fipUceat) abfoluamus ad amtcttiam
:

pro tuo "voto accedamus,eam\, a Itte quamuis phtlofophica tncxptam, congluttnemtis , tn-
dulgeamus\ habenas,tnqtiam,etufdem habeamiis laxtffima^, atque ytfirmont ttio pagi
'yo. quidcm tua Equanimitate ecce mc
prolatoyerbatim fere correjjondeam: ilia

mitigatumatq;propitiatummuenis, nGcvidco (modo tuaiquiboniq, facias)

quid impofterum impediet^quin amicitiam colamus literariam,&: quod quiC-
quis acceperit a Deo Talcntum,id in laudem Crcatoris inq^ proximi eruditio-
jnem citraobtrcdiationemaltermsconfcrat: qu^ veroalterab altcro benefcri- '.

ptaofFenderit,eaabillocum vcneratione largitoris fpiritus animogratoacce-

ptet atque fruatur. Entmuero dignum reuera tllum tudtco extrema fufiinere , fi qutd
efi tamen noutfiimo extremtm ,qui,mintme cQAcius atque tncitattu nxas <^ contentto-
nesplacid^ Dei ^ Naiura contempiattoni prieferregaudet. ^uictmque ergo nofirum a-
mtcttt huius a tepnm allatxprafiriptis tmpofierum repugnare tentauent^ feriaturme-
ttto. zAtyero hoc tefitre tntereayelim ^quod-vt ne qutcquam pofih^c tn tuam co^itare
pernictem,aut aduer/it-s Harmontx tu leges agere mihtpropofut-.fic ettam Detu mihime-^
liHs^quamytmet negitgenttayeimmtmaaut Harmdnite aut Operum meorumVhyfico^
rumparttcuia 'veitantiUum tndi^mtatis aut contumehx patiaturfirupulum. Imo yera

fi qutdin Apologtatua aduerji altquod tpfirum membrum rejjtctat^idprorjitj argumen-

tis ayerttatisfonte depromptis [pace tuafaluisq:,amicittx. nofirteytncuiis) abiuere non

defifiam: tn quo nthtlominus negocto efficactam {fJero)fateatur lohannes quodKobertus

in h epiicattone hacfua nec lecum (x'/ attpag. 4.) in (erenam frontem torquere,nec
inqucmpiamnifiinferientcmrctorqucregeftiat.

REPLI-
 :

REPLICATIO IN APOLO-
GIAMADANAL. I.

) N lohannes in comparatione fua videdturme infcitiit accufart licet occutte tibi Le(Sori,cun-
(ftaiuftiticEtrutinisponderantijlubenscommendo. Et quis in hocmundofallaci tam
iuftusj&reiveritate adeo lyncerils eft inueniendus, quirem fibipropriamcumaliena
comparanSihanciUiprsferrejautfliamaltcri vtcunq; prscellentiori poftponerefdlet;
lohannesComparationem inter fi.iam Scillam P..aberti Harmoniam fecit volqntariam.
Quid ergo magis eft expe6ladum,quam vt lohannes fibi proximus,Haf monia (hx ho-
n0resfaciategregiGs,il!amveroRobertiprauiliimiscontaminetopinionibus,tentetq;
fuis aftucus mathematicis,vt ea videantur mendacia.quae veriirane a nobis perhibentur, faituq', facdiafen-.
tiuntur. Atiam nuncexitusadtaprobabit. Nam
Pag.^i.inharc verbaprorumpit.P/5(//KnorwTO(/!OT/?H inmeish.trn:omiidetexi,qnamtHtHu,quipriHAtitde
mmdoconcfptiombm.mllofenfu confitmatis, indulgcM.
AtquiaLciitoremmuItitudmefoHorummihimcob meamcauiam graUfituilleflevelimjpaHcishicillas
C6parationisIohannisparticuI.is;erroresne(cioqiiosinmeconiicientes;recitareatq;remetiriaggredior5
quibus Lcd:ori benCuoIo&iuftolucuientius oftcndatur.iuftammihioccadonemoppugnantis contume-
lias propuhandi,& dignitatem meam inuidice apertionib. conlpurcatam,veritatis quafi Hudlibus abluendi

atque abftergcndi,fuille oblatam Verbaeius hxc funt .

Tcxt. ;o. Proptnca tn ipfiKs opere pluriniit funt piilurtt, in meo diagrammata mathematica literisinJlruUa.
Quid?autquarehaecinterpi(5huas&diagrammatan-iathematicaComparatio,nifiquiapi(5lurarumvani-
tatemidiagtammatum verom.uhematicoi-um vcilirateminde mundoinrimaret?
Text. 1 1. Vidsut ipfutnplunmumdtleiian renimnmig.natibmtimhKifiSjCumegorei ipfas ehfcuritatt itiuslutOS
in Lucem tntillidiis profirremtar. llludqutdsmfamtltareeslCh)m;t,i3,Hermetic^,ParacelJiJlis; hocproprium
hahentMathcmaticii
Hicmundoquideminnotefccrevidetur, HarmoniammeamideoinntileiTiefie,quiaenigmatibusteRe-
brofisinuolutim,atqueitaliteracosprauifIimis!u!SopinionibusameaHarmoniainiuftedeftraherecona-
tur,at vero vt liia in re(pe(^u & honore haberetur, narrat,cam elle apertam, perlpicuam, & vmbris parabo
licis penitus deftitutam.
Text.ii- Vhtca<idsmm.'cfimtr<2^atmateriam..hoc difcriminis eU internos: qttodipfefumit aveterihus,ego e re-
tum iittara cuo c ab fnndamcntis
ipfu iiiflittio. Ipfe qux accepit , ea conftift propter variantes tradentium
fntenttai, & incorreiia vfurpat. Ego tiattiralt ordinc procedo, vt omniafuundum leges natiirafint mendata,&
confiifio vitetiir.

Multa de ie hoc in loco prxdicare videtur, LeStov optatiffime,(ed fi re paulo accuratius infpexeris mon-
tespromitci, vixcolliculosproduciicnties: Atmihiintere.r(caufa,minimeauditavelpenitus abeo ignora-
tajquamaufterusfitiudcXjquaminiquusarbiterexfupradi(f!tiseftcoIligendum.
Text. 15. Vinigo veteresexprijferefitodecaiifis confonantiarum differentes, ihiipfe citra duhitationis aleamft-
quttur, decaiifts veriortbtts m cogitat qutdcm.
Perge igitur troph;rum vidoii.c ru.^ verbofum figcre: fed interea te cauere moneO,ne incompleta
tuacauiarum conlonancis (cieiuia iallaris.quippe quein defontis ipfarum HeUconij dulcedine non adhuc
pra^libafle, aut I\arnairum Mufuiim ledem nunquam vifitalte ex-tuis lcriptis fat liquido percipio. Scd
pergeinquam,cumtuaComparatione,quam(pag.5.huiusjcomparationeta&nonaccufationcmvocitare
geftis. ^
Text.14. VbiMuficamillein mundumintroducit Hic vero immane quantuin internos difcrimen eU.
. Primum
quas tUe tiarmonias docere intendtt,e<ifunt mere fymholtfmi.de qutbus tdem dico,quod de fymholifmis Ptolomait
poeticospotias efft aut oratorios quam Philofophicos aut Mathematicos.
Video, hercle, lohannem ideo Harmoniam meam pro fymbolifmis potius poeticis quam philofbphicis
habere, quia eius bafim Chaos iUud ab Ouidio allegaturn , Aquas, Lucem Si renebras adeo ab Homero &
Hefiodojimo vero a Vergilio toties dccantatas efle obferuauit, At vero ided nullii efle Chaos,nullas aquas,
aut Lucemi aut tenebras, quippe a Poetis celcbratas, nemo fapiens arbitrabitur. Quod denique fint fub-
ic(5ia PhyfSces originalia, hoc omnes fatentur Philofophi,tam ethnici quam Chriftiani. Quid igitur im-

pediet, qucki Harmonis fnesE fundamenta,fi pro lymbolifinis habeanEur,non fintfymbolifini philofophici
Bb * magis
 1^1 Replicatio RobertiFlud
magis, quam illa anima & eius nin'fiones,quodidcc> p.i^
lohanms, qux fundantnr fuper circukim in

16.&: 17. prohntncccir^iiofequijCiuoniamanimacftimagoDeiiatque hinc indedicerevi(ietur,quotlfi-

garae omncs Ge*mctrixiii plano dcriucntur. Anne quidpiam cft hoc magisfymbohcum parabohcum &
nam Anim.i dicirur Circulus atque etiam Deus ipfc, fcd morc anaiogico plane metaphorico. Ncc &
tamen prohoc a lohannisHarmonixlegibus quicquamdiftrahere voioautcupio,cum &numerusdi-
citur fuille principaie in anuno conditorisexemplar condcndorum: led quomodo? videlicet,quatcuus
percumdeclaraturcrte infiniium; namnumeromhil eftinlinitiu5..uque ctiam per cum Dei immutabi-
litas rleclanuur.quatcnusnilimmutabiliusnuincro&proprietatibuseius.InfinuirergoninTterusDeuth

fimplicem,dumimniiuabilem,infinuatlapientem,dumpraiaentem,inlinuat incomprchenlibiicm,dum
inhnuum,il\: inhniiatmirabilemi>c llngularem,dum hxctria. Atq,ha;ccft ratio, quod numcrum,tcr-
nariumrnnquanipiim.irium &'perfc6l:iftimumeIegeritTheologia,volensDeumprim.iomniui"nform3in
exprimere,indearguen<!,ip(umelIeforiTiarum&Lucisoriginem. Porroetiampernumeriimexplicature-
iusmagnuudcvndca Mathcmaticis tnangeluseiadlcribitur,vtpoiequa;hg'arainaliasn6rcioluitur,ncc
vllisobnoxiacftpnncipiis,fcdprincipiumeuinomnifiiurarumgeomctric3rumcompofiriohe&inearutn.
relolurione hnis,com tetragonus,pentagonus & reliqua: Hgnra: ab ipfa procedunt & redeunt in ipiam, eft
ergo quali formapnma,a qua materia fuum ellfe acf cpu, &
fine qua elle non poceft. Porro tornui eft acci-
dca;iu iiifufcepLibilis:E.^;hisigirurpacetquomodoDcusautiplaMcris(qiiacparncipacdeDeojdi(fI:useftk
Sophisnumerus,vclcirculus,vel triangulus,nonquod ruerairafir,Icd perfiiTuIicudinem,&Iermoncpa-
rabolicoicadicitur. Quarefiraea;Harmonia:IitIyinbolum,crtquidc tale philolophicum,vtillamIohan-
nisfateorcIIc:taiemaclicmaticum,hocqucIpcrofineiniuriaautadfiiam..ut mtv.mHarmoniani.
Text.i 5./ mnofi<e Temo mundnm >ltfirib:ittiK tres rcf^inites^vbi fecun:i''m iHud rekheryinuiw Ilermetij /txi- ma,
fnpera, limlid feu anakgAfai 1 tnfiris. tiu ro analogta vtfi r nmnia fu(t,edat,fp crinwus trahenda fum,
1

qua vtriri^j lampttraniur.

At iamnunccjuotcndithxclohannis Comn.uario, facilimcanimadnertat I-cftor:videat,anhxc fit

proprie,vtipfediyit,comp.ifatio\claccui.uio. [-"eiguantcm &liberplirrr (icmcciiin.igit:

Text.17. lileviieribiisfifuf,ririHar>;ioHtaru?nexnumerif..vJ}ractisiJj'ci.ridcLat,fatbabe,Jiquasinterpartescon-
Cordantiatdemoi,J}i4bit,iaiiitn.'nr:.qusmodo(.V!:'iiiecon,pnhindat,>!ii!'aci.ra ih:ujnicdi riiitausillo nti-
meroacaniukntur, Kgo 'iujpiam dHin (jtureiebarmoniM ,vbtres , inter qtias fiir.t }iarn>onii,nonpo\funt
commenfurart eadem quantiiatit menfitra.
Artototuhicbonc i>jh.;ni.ci,ir, !jaCcu.i.u!icrticncerrafticce!o,vc in Dcmonftracione meaanalydca
luculentcreftexpncatum.vbicti.im imrrimis piobaui.tc fcnfum H.irmonii rac^ phyficum minime intel-
lexilTeiafqueeriamquodviiit.atesharmoaixmc.rcxterno&modomarhemaricorLimpra^in raonochordo
niundano(quodPyramii.liscuiu:queaxeracflingo,vbi iorinxtiiin mai.cna gradusoptime explicancur)
bene.harmonice , &
proporrione iufta .id rci nuind.mas iecundum Plutonis Procli tui placicum ordi- &
nantur.in hocTr daru!omcfarisapertedemonftr.-.:urumhauddefperabo.Obferuaiterum,boneLed:or,
quantahicimportunuaceme premic:
Text. I S Priterea ilie totum imndtim ration: fe-jiidiametri
. in tres Aqrakspartcs diutdit ,fat cegnttum hahens,
aq:<alcsil!^<mii!ime<lfe. .'>:didio[eIiiv<,quuio:i-!: : vni:.^.sen mnr.d:: .! nentnrif.fcnnda miindustthereus,
tertiatmpyrem: & vero vmtauspingialner non po^ !rn,quam aqualitan lin.aium.
Hicmultum inuenit lohannes crrorisinmalaviiiratumapplicationcquippcquinullaspnterquam
in linc.nmm vqualiiaredLjictas agnofccre videuir. Vi: quidcmeftin Mathrfi (^r:nuus,cc demor.ftr.i-
tionibusgeometricisndco.iddiiStns.vt Vn;t.uamve;cphylk-tuin&i-ormaimiiinul!isdim^nfionibusde-
terminararum oblitus fit. Si tibi Lcftori placeat, dcmonftrationem meam analyticam in hunc conrexcuin
legerc, dignerisobteftor. Quis ergocxhoceiusfer.mone confuCationcm p/Otius quamComparationem
noneligeret?
Tcxt. 19. 20.ii. 11. i;;.24. &i5.huiufmodiconditionisatquefarina? effeob(eruabis,fieasmenteiufta
infpexcris. Dcn.que
Texf.2f;.fic canchhln-.ExhispaHcifconfljrearbitror^etfiadintilliier.d.tir.ylferiaconpnaPhilorophisprrfnn-
dt(^'md,quamttadit Robertiit,co^nitionep(vportionumliarmomcaruiitomnm'^ optuen : tanun tUumqin vtl

totumopusmeuwedidiC!t.adbuiannllertisperplexijiimuabfuturiihaudp,tulo!o)igiusactpfxabaiu'.ratiJiima
ceritrudinede:noiiJ}r.nionuminathvy.aticarumre.tffrunt.
Exhi^iigiturvti^^credojLedlofcir. liaudlaref,non comparationein,in viveroexpreirimH.irmonixat-
quc Phy liccs
meffi refutationem, lohaiinem per vniucrfam Appendicis iu.-c dilcurfum fuilfc .'g!Tre(lum,ac-
queomniconatuperccntalll-quamuisillud inmultis fux Apologix locis abnegare videatur,intcr quos
nonnullahicrccirnre mihipropofiii:
lAmdudr.m abs te,Rob(rte,pettj,vti me excufatum habe,ts de crirftine ohtreHationis aut maleuolentit, SuUum nequt
tibt nnjj Ptolomio dedictis obtrudo, qsedfjmboltfmis vtimtni nihil iirtHe demonflrantibtts. Pag. 5 1.
CorHparattomniinflitui.Konaccufationcm,aderudiendumrhi!ofophi(tStudtofum. Pag.^.
In tituio Prtfattonu: Mtror qu.c teneceptas adrejpondendum adegerityCUipriorego mhilfliopondtiim, nihil rogauc-
rtm,nihil obiectrm. Pag.:,.
Kn
 .

liiApologiam adAnal. II.&III. i^^

iioH muttm tibifecii Roberie; nuHutn in opere mjinxifiigmdinHidit,fed ofus LeSori afuaproprietate natafcri-
pfi.Vag.n.
Qutritatis, metentatetuamignorantiam at^^infcitiam mundeptopalate. Vlane falktis autfaUis. Ego,vt dixi,mea
cumhitcomparo,vtLeloremetudtam. ?ag.i^.
:sullam doUrina tua iniutiam illatam a jneis compatationibui dico,dum ego meos harmoniatum ittmims appelloMa-
thematicBS, tuos veto dHigmaticos,pi^cs,Hermeticos. Tag.^ 5
Nonrefuto,Roberte,tua,fedcomparomea,vtfciatLe^or,quidpenestequarat,quidpenesme.Pttg.^y.
Fnifiratemttnis,Roberte,nonaduemocppfignator,fedboJpeseminustefalutans. Pag.^o.
Flus excufationit inuentrepotutjfet bsc tua vindillie cuptditas,qtiam nttnc,vbi meris comparationtbtis vfits,fepem in
gratiam Leilorisinter tudm &
meam Hatmoniamftruxi. Pag.47.
Atiamacltc,Iohaniies,0rationisme2filumconuercam,atqueauda6lerdicarii,quodnectibi,necHar-
hionis tu^ mathcmaticK pertineret illa mea Phyfica quare inuidias nota eft potius tibi qua mihi alHgnan-
,

da, qui huiufinodi inter nos contentionem feu difputationem occaepifti, Sc fcrmonem in Phylicam meanx^
iecifti priorem. Quareledtoris &iuftitia: tefteturoculus,quibuscafummeumprfentemconimendo,li

fermo iftctuus pag.4i.prolatas,fitconueniensnecne. Nec tiunc{inquis) ego conniuere debco ifuietus quin potitis
indignationem meam demovftrare, quod te video amulatione irritatum iniutiijj(qu.im tibi itnaginarts ex ecquod ego Det
fuum ttibui, munere miofunitus, dtfltnguendo intettua &
mea) huiu$,ais, offenfiuncuU vltiontbus exagttatttm , te ttanf-
uetfum rapi, tjrc. Falleris & fallis loannes: non enim asmulatione ardeo, nec virtuti tiia: inuideo imo ve-
, ,

ro coUaudarempotius, nifi te minime vocatum aut a me priusincitatum in me atque Harnioniam meam

tranfuerfum rapjperlcnfiirem:nihilenim in te,'in tuam dignitatem Harmoniam proptio appetitu moliri
tentabam.led coactus&inciratus, vti lapientem decet.violentiamalienara viribus propellere propriis,
atquemunimentum aduerfus hoftis inuadentis conatus fummopere defendere lum aggreflus. In te ergo
coniiciatur inuidi2atqueEmulationisvitium,quiquerelashasphilofophicasinccpifti:namreUera)quocl
ad me attinet, cgo inuentiones in re mathematica tuas laudo, in rc aftronomica non inuideo fxlicitatem,
fediblummodoatepetcquodrammoralitatequam doclrina fis eminens,nec aequum fiue honeftumj
ftatuo,vtquempiamtibiinomnilcienti3ffqUalemfiner3tione vilipendas,autipfiusdoftrinam vituperio
& calumniis afticias.nifi ab ip(o in palxftramphilofophicamaut faltem mathematicam fis pnus cit.atus.Sed
ad Apologiam tuam fic progredior.

In <iApolog.adAnaly/in.lL

Anego mihi in Analyfi hacgloriamaliquamarrogaregeftiam, Ledori iuftiticEalis elatocommltto:

qui proculdubiohanc tuam aircrcionem tam veram inueniet quam vocabula ifta tua:Putrefa(5tiones,Cal-
cinationes,Sublimationes,& Reuerberationcs, ad Apologia cus vel Analyfis mea: materia leu lubiedum
percmgcntla.
'ty"

In Apoiog adAnnal. III.

Noloegode vocabulorum fenfu auc grammacicalieorumapplicatione vlterius dilputare. Sufiiciat

enimilluda tedi(ftum,videlicet, quoci in verborumnumcropartemdifcriminis nullamponis. Adhuius
ergo ApologicE tuaeparcis materialia potius meaccingam, cuius intentio primariacircalorationis in v-
tramque Harmoniam docendo contradionem vel diliitationem verlatur fimiliter in' medietatum expli-
,

candarum methodo atque confonantiae Diapalbn inuencione feu demonftracione magis commoda 8c
conueniente.
Adcopiofamautemverborum feriemquodattinet,agnofcoip(amprofeiroriblispublicis,quiartem,
circa qiiam verlantur, ex pulpito fuis Auditoribus pridicare folcnt, valde efte neceirariam atque vtilem,vc
nimirum imprimis Artis-, quam profitenturiarcanaverborummultitudine&circumlocutionibusadfa-
ciliorem Audicorumcapacitatem reddendam,expIicareatquedemonftrarequeant,deindevt honr con-
ftitutas Ipatiumnoninaniter tr.anfcurrant. Non ergoinuideolohannis verborum afthientiam,imovero
laudopotius. Nectamenlequitur,quodluccindi;ainre muficaRoberti demonftrandi ratio eiuiqucper
figuras indicationes fint penitus .Tbiicicndx aut negligends, quippeprofellionem Mathefis publicam.,
nunquam exercuit,aut cam fibi excrcere propofuir. nam licet Cfateor ) Profefloris publiciconditio 8c ofti-
cium ficlaudabile valde & reuerentia digniffimum, me nihilominus neque ad tale negotium, vtpote labo-
ristanti impatientem, &linguxvolubilitate minime pra;cellentem, promptum aut idoneum perlencio.
Neccerte(Dcogratias)metantacogitnecefIitas,vt adaliquodopusieu conditioncmnatunautinclina-
lioni mes aduerlam , viiStus veftitulque mihi comparandi caufa meam diligentiam impendcrem.cum mihi
Pater olim chariflimushonore&tituloEquitis auratiinfignitusofficiisin rcpubl.haud imae condirionis
imbutus;&diuitiisatquepoflcffionibus(atisfortunatus,mihiportionemf'eupatrimonium(quamuisnon_.
ita magnum, natu nihilominus minimo fufhciens,nihil mediantequo per me fblum fine Profeflionis aut
Artis cuiulpiampraEfidio laucc fatis & opipare vitamagere&conducere queanL.. EtquamuisMedicina:
Bb 3 profelfio-
2^4 Rcplicatio Robcrti Flud
profcfTionefn niincaiTiple(^arvoIenslubenfque,tanqiiamfcientiam naturae &diuiniratis myfteriis refcf^
ri(Jimam,abeiLisramcnpraximemagisvacarequainiiieaverlari,proptercontempiationem Dei&Natu-
rxplacidainmeanegotiis mundanis vtplurimumauocantemagnolco. L{l,ergoha^cratio,quod defcien-
tiis quidem variis f Iiiuentutismexfiuiftibus) non nifi fuccindleegerim,quibusifa in breucs Epitomes

confr.iflis,nondircipulosmereiudesatquerecentcsmoreProfel]orisinformarem,icdvtmediocriter in_.

Phy(icaatquc artibusHberalibusrerdtosadperfedioncminiis promoucrem. Succin6l:e,inquaTn,(cripfi,

& pifturis quafi viuis rcm oculis luculcnter delineaui.vt vnum altenus defedlum fiipplere polht, & Scien-
tix nvfterium citiusadiligentiScrutatore elici. At Iohanneshicdcridcrevidefuriplos,qui locoverbo-
rum multitudinisGculodocerenituntur,miDimequidem confiderans, quodviius litomnibus fenfibus
praMlantior, (Sc perlemagiscxillens: rcscnim vila validioresioletin animoimprefliones efficerc, quam..
illa folis medullacum piduris tum verbis enucleatacitius ab
verbisexplicata. Dicimusigitur,quodartis
crudiforcconcipiarur,quamfifermonc folummodoauribusincufiatur. Laudoergo loh.inms prolixita-
tein,quarenus Profeiroris.nonitidemmcpuder pigerqucluccinifiiaRoberri Scribendi formule,pifl:i'ra-
nimdemonftiationibusinrermixta. Quodvero ad medierarcsharmonicas&confonanri.x Diapafon in-
uentionem artinet, atque etiam clauium b. b. ex fundamentis Natutff reuelationcm, quoniam tu, lohan-
ne?, meam in Mulica &: Mathcficognitioncm ram paruipendis,inferius loco luo de illis vcrba f.iciam , vbi
cfhciam ( Ipero ) vr mundi lirerati me rum fundamentorum lohannis r.itionem &
conditioncm non peni-
tus ignonirctum ipfumintcmeraiia demeiscpnhiratotGCTloerrade oculis apcrtis percipiint: nec ta-
men me.iuxta quicquam inteautHarmonii tuarlcgesinferre percipies. Nec enira.
promiiliim meum
infuKehoc a mefadumlcias^vtcunqueegoin Apologiahactua probrislipiculequefimexagitarus^quod
ceper vniuerlfim hanc meum tradarulum moraliiatis potius fuauitate mitigare , quam aut indignatione
aut iracundia lludcam inriammare.

In Jpolog. adAnal. 7 K.

Et certeMuficamnaturalem ab artificiali haud iniuria diftinguo, quamuis vtr.iquc cx fundamentis

iiWcm ht produfta: non eiiim domum,aut vas fi6til.aat virrum tcb ideo naturak nuncupamus quo- ,
,

ni.imexbafi eadem naturali omnes dcriuanrur,l:ipidibislcihcet,ligni5,luto,herbis&arena:fcdartificia-

les potius,qu.itenus naturxfundamentafc.element.iraartis induftria nermi(ccntur,componuntur, atqjad
ArrificisplacitumefFormantur. ExhisigirurcolligercIiceat,Le(5tori,hinhuiufmodi aflertione fim homo
dirticilis,necne>

tn Apolog. adAnal. F.

Demnltifariatemporistui diuifione,demirabilitaointerchordamgrauem&acutam,fonum Diapa-

fbnconftitaenres,experimeiuo,quofpaciii iiiter(\'llo!en&:diaftplenpul(iishumaniiTicriridicis, Anmen-
furataclus locum,vtidicis,noii habe.atiii Harmoniis Pianetaruni.'' An Harmonic.T Pl.inct.irum proportio-
nes inprolixitatetemporumperiodicorumconlift.Tnt, ntcne? Siili realibusPlanefinim moribas, vt qui-
dem cx centro Solis.appateanr, Harmonia: fintqu.treiida:' An motus Augium non lir phy ficus? Dehis,in- -

quara,omnibasaciC5 & t.Tdiofr fieri polfunr DifpUtarK^nes (?c conrtouerfix. Sed lie illis cp.iidcm hoc in lo-
co ludicarcaur dilceprare iion intenclo, ne nimirum LccHiori imprimis txdiiim afi^errcm, aut ad vheriorert
tc iracundiam incirando tibi ftadiilq, tuis forem moleftus. An pollit iii Harmoniis Planctarum confidcrari
tempiis durationis,vt in canta humano: tu negas,(S<r ramen rcniporcvidcl.diuarioiie motus,ab inuicem di-
ftinguurur,nec,vtmihi vidcrur,(ccundumvnam(b!uremporisre(pedum(chabenr. Scdagnofcoegoha;c
omnia(ruoenimorcvrloquarj(/j(iiM{j?Hi_gf^RofrtTf/v'fn'ejff/;vn)/H/i.Scdanl.illariirnccneRober-
tus in his rebus,nolo ego curiofius inquirere,ncc vlrerius rccum C(r>rcndcre,quoniam ad Harmoniam ruam
pertincnth.i-c,aduerlusqa.imleciIdumproiniirumnoloegoquicquamaducrfipoftlia:cproducere,ncfto'
machabundiorem re rcdcierem autad uam nouam exaqi tarem.

IniApolog.adnAnal.VI.

Toni vno rclpciftu dici polTunt interualla di(rona,alio vcro con(()na,ergo necin hoc veterum aflertio-
nemne,;aui. Nam iiixra Gaido.Monachum.,Confonantia,eftqua(i(lmulconfonantia:quod nififimuldu^
voces(onueruntConlbnaiiria eircnonporcft.ArronusnumcrarurinrerConlonantias,qu.Tsnuincrofacir
ipfe 8 Mc porro etiam docuit praxis,chordam graucmcum B. molli fonum efficerccum airero in B.duro,
.

&:quaiTfuisallquanruIum rudis&durusfirilldConcur(tis,rameninc!inarioncfubiraiicacon(en(usiniden-
tirarciucunduicll hicl:as. Pnctcrea daos tonos eiuldcm interualli videmus (onos iiumero difTerenres
procreare. Nechicludoxquiuocatione^^vttu dicis)cum tonus atquc etiaminteruallurafintambofoni^ISc
adinaiccm confbncnt; nam aliter Tonus con fonantia non diccretur, fic toiuis cuin tono identideni ieiiat.
Nec arguo ego,efle lutcrualh Ipecie diftcretiam inter tonum& tonum.cum dixenm.vnius chorda: tonura
alteri
 In ApologiamadAnnal.VII.VIII. IX. 1^5
altefiproportioni^iidcmitatecorrefpondentem (ymphoniam vnifonam eflfeciflejfedniimero.vnde affir-

ftiauiipfumeire conlonummtetuallumvnorefpei^lUjlicetaliorclpe^lufitdiironmn. In barbito huius rei

veritas facillimeexpiicatur.

In Jpolog. adAnal. Vlt.

Pythagoras ifluum ttlarculorUm praxi ad fcientias huius myfterium nunquam perueniiret. Porro
fine
etiamlegitur quo ITubalCain Muficsmuentor primariusininftrumentorumn-.uficalium praxi optime
fueritverlacus i^colomiusetiamMuficxpraxmminimeignorairedicitur.NecigiturhosaMuiiccstheo-
ria repello, imo vero in ea confirmo magis.
Deniqueiracandia,ne(cioqua,perci:usinexclamationemhancincidis:0 5j/t//wP/jiiff/ff/)fc,g'HieC4'
thnis eperejpecuutiones fuas obtrudunt.cum creauermt tf>fi nihil. Ec protedto, Iohannes,tu qui tam Itrcnuus, non
dicammifellus tsPhilo(bphus,ramingensMachematicus,quidinfiomineDeicreaftitu?Scifnetureuera,
quid fircrcatio,quid mundi conflacio,quidDeusinpoteftatehominum rcliquerit, cum quopermifit, vt
Sipientiafuapermanerecp^^rpetuum.vtmcundliseumerudiretteumqi doceret.quidfitaccept.ibiieDeo,
&-quoniodo munduseratfadns? Aut (cifnetu, quidRobertus,cumfit hwmoad imaginemDei crcaius,
pollit: qaancuni in ver.i Creacionis praxi vei(ftur?putas tu,lcientum eiusefle imaginariam.aut more
Machefisvulg.u-is^iliamtuamhicexcipioimccrcaiTi^AnnecredisinfaliibilesiuxiciencixMol.^icedemon-
ftracionesimoquidem&ocularesdeefle? Falleris,f!illens, Iohinnes,& totocorlo tuoexterno erras,tam-
etfi Planetarumlicus morufqueh..rmonicoscedelonginquoperlp!cillistuisopcicisper(j>iccrecrcdii.. De
interna homuiis mcnceaut ojcuhionbuseiuldem aftionibusmdicarcnefcis. Aud..derergodicam,quod
filohannes in Arce:ant.ipcntiaabundaref,quanca infuaRi..bertus. inmeliori &: rcd ori Hjrmoniie
Itin

rnundans ftncu infifterer, quam adhuc cxiftic. Fateorque me in eo exultai e, quod fim dignui incer Moyles

'difcipulos numerari.a cuius arce Theofophica&PhiiofophicaomnesaliaE fciencii',imo vero <S<:(acro(an'-

6ta illa &lolummodo ver.i Aftronomia &; Aftrologia, in qua pauci veriantur, deriuantur, quam nec Pro-
clus quidemruus nec Copernicus guftarunt,aut guftaife videntur vnquanu.. Quare ne exclames, oro,
contra homines tibinon adeo cognitos aut familiares,ipibs Philofophos mifellos pro tuo piacito vocando,
ac fi neminem cibi compar.uidm-n cenieres.Scio equidem &
faceor, te bene veriatum in Mathemacica vul-
gari,collaudoinduftriam,m.rgnihcoinuentioneni,neccgovolupcatem fortaflevulgare inca repcriri poC-
fe. Scd tamcn hoc in tua acqu^iita gloria indecorum eft fentiendum,quod homines tibi ignotos tu de igno-

ranria: criminetam fa.ilccondemnare nonha;iices. Sedagnolcoegoaceibitatuu2,quoniam iratumhoc

in loco ce lcripdile video.

InA^oLadAnaLVJU^
Hicegore inangu'umtunmreconditnrel:nquam,vrpotectiiusinftrumentamufica,&:i!]ud nonumad
tuxcopararionis (iibieclmTinih l,^cnnenr. Autenaniupecfluaaddidifti,autcachinandigratiaiUaallegaftij _

vtrumqueegonon reipicio, icdflocci pcndo.

In zApoL adAnaL IX.

Pvf/jjjf-JMmrdicis) maBeorHmidits covjiilerajfe ante caufas Muftces tnuentas.i&timenx:onc\\iAh , Rohertum ho~

Af Robertusreplicareviderur, quodlicctiliahabituieufiguraiinrnoua, cau(g
die f/-4(ii(<(jJI(iWJ"//>'H>nef4.

&
lamen Harmoiiix eorum func anriquiiTimx, a viiceribus nacuri exzizikx. Deindeaircris , te,pro eo , quoi
Itbtr tHHs,mtift)if{riimiii;ii. areal.confonantianon (aiifas^tuo ledortpricjlajfe. Rcfpondeo, me hoc idem opus Le-
6tori(fedfubai:afurmajperfeciiIe,licecverbis non ramcopioiis. Ar ingenuehicfitearis velim,4nn//4-
cidentia[^vt dicisl prxterquam tlla ijuatititatiua & matbtmatica concurrant d veram rei pbj/iciitxpltcatioiietn ? Tunc
ycTpiaffinvaudo,quodwteraictder!ttiiprimujngenusfitquamitatitiumJ}Dc^exAriJloteledidiciJityreliijuaommape-
&prin-
flenora dicis. PeroergOquamniniquantitatemadmiccitformafubftancialis^quxeftaeSus primus
cipiummotusabomni accidenteexternodenudata? Autquidtufacisdcqualiraccformali?Poft hic dicis,
fc4rm(ini<<w<J"M(/ie/;;wrf(gfd''^'J7/'(ic'/'<^''jinuentionem.Negaturhoc,quiaeftinnaturaharmonierua:
cauias inquirererirao vero ipla patefadbionc iui occulti per moru iiium admirabilem in mundi tam veteris q
noui,hoceft,tammacto,quammicrocofiTiifabricaharmoniscauGsetiamfcientificioculis,inanjfeftareib-
lcr,nuI!oadrcs mathematicash^ibitorecurfu. Nec tamennego, Naturam quodammodo ctiam marhcfi
pofle indicarciicetnonitaaperte&naturahcer. Porrofithocquoq;amefinepeccatodi6tum, quodPhy-
fis mea ftcr.i eft eadern cum Metaphyfi tua.
QuodRobertusvoce Hirmoniavtaturienfu (vtait) Iatiflimo,nonerubeico,cumvnicam agno(canu
mundianiraam vbiqueexpaniam,quaschordamharmoniaEmundi,quieft ipiritus vniueriahs.puliare vi-
detur, cuius inftrumentum eft ipia mundi congeries vniueria. Non eft mihi error aliquis.quod inrer
Arces liberalcs Muficam,hcec fit verac MaCicx formahs cortex & vmbra,collocauerini. Quis n. redc affir-
Bb 4 mabit.
 ,

l<)6 Replicatio Roberti Flud

inak>it,exteriorainterioribuse(leprxfercnda, aut circumferentiam centro, aut corporea (piritualibusi
aut crada fubtilibus?Non acquicfco ego(vtinnuerevideris)inMu(icaicnfibili, at in elementaribuso-
mnino, quippe quibus habiiat forma pullans, tamen Muficam formaiem formales
in intcrnos ha- &
berc fbnoSjVt materialem externosdicimus: namaliaeftvox {piritus,aHacorporis,aIiaDei,aliaAngeli,
&ahahC)minis. In hocnecaIamblicomeo,necquidemaScripturis(acrisdiftarevideor. Rationemcon-
Cordantiarum&di(cordanfiarumvidcbit((perojmundusimpofterum,menonplusign0rare,quamipfum
Iohannem,nec inPlatonis,Porphirij,l3mblici autProcU Harmonia minusverfatum. Etwttn dogniatato-
rum ex prafcripto dtHrini catboUca corrtxijfe ais > fic quidem cgoj quatcnus Chriftianus> eos in omnibus non_.
fequar.
EandemMuficamreueramomnibusdico,vteadem Animamundi generaliterloquendo,at vero (cis
quodvoces:aut(bniedunturdiuerfifecundumad:usagentisproportionemin patiente: vt idem idlus di-
uerfiim (bnum facit in cupro, ftanno,terro,plumbo,& in terra, at vero in aere vix auditur. Porro etiam for-
tis idus fortiorem dat fonum in eodem fubie6to,debiUor magis debilem, magis enim obcdiens (piritus le-

uiorem &
magis inienfibilem reddit (bnum, ita vc corporalia corporalibus,& fpiricualia ipititualibus refte
conuenianr. Videine hic, quam Harmonia mea fii .xquiuoca, vt dicis: At ego dico, omnem Muficam confi-
ftercexfonis,licetahjfint(enfibiles,alijvero(enfuinequaquafubie6li.Etquamuisconcedam,quodharum
vocum fiuc fenfibilium fiue non, mathemacicis proportionibus fatis benc dcmonftrari queant,tamen talis
indicatioeft magisanalogica,fymbohca&accidenralis,quameftillaPhyfica,in quares ip(i infua natura,
prouteft,explicacur:cumnaturafitfiia:natura:propiot,quamaliena,&reah(ubftantiamagis, quamimagi-
nariis accidentibus Ixtetur. Non condemno ego,mi lohanncs, arccs mathematicas , imo ip/as laudare &
extolleremecogitveriras,arqueveroinnaruia:demonftrationeip(amquidemnatuiam ciufdem motus &
rcalesPhyficosoculisgi-adusdiftingucntcs rebusomnibus machcmacicis prxferre cogor.quis enim nili
moreimaginarioauttortefortuna aut anaiogice formam aut formx mocum &a(ftum in natura paifiua
Mathefisinduftriarecle&infaUibiliterdeclararepoteft;

In eApol. ad Annal. X^
Hic, tu \o\\2.nnes,pclurU mexcufis Ltbrum metiin cx meo proprio cenctffu abundare dicis. Fateor,nec exinde
mepercepifuccenfum. Sedmiror,qua;temouebatiucunditas, autiiicoraparationetuanece(]itas,vtdepi-
fturis meistuiiqucdiagrammacibus verbaieceris,cumhoccuilibec Ledori e(rct familiare, nifi quia dia-
grammata tua piduris meis prarferre geftis: quod ii non hoc fcquitur illud a te fuperHue did:um,& ad coin-
parationem tuam inutile.
Concludis,Iohannes,nimispompofe,vtmihividetur,& ia6labunde,hi(ccVerbis:Li(:Mrj/b(erirfwn>
frofcrre vocem magu claramQui Matbematicarum Difctplin.mim certttudincm amc?t,plM iUecapit vtthtatii tnparte Ma-
themattces barmonicaperdifcenda exopire mco bmuonico qitarn ex Robn ti de TluUibut. Qui vcro ingtnium pbtlofopbi^
,

lihro non tmiei:-. t. Cui ego mc ex

myftica(quiptr tcnigmata tradt foki^ocub, ptllurispafcere cuptt, quod qumt tn mec :

folamoHochordimeicontemplacioneplusharmoMica-incern^vericarisilluJmundo&mundianim^redte
applicando;po(Ic(fi vclim)Icgennbu5exp!icare&doieicinvniusdici.';5acio, modofiinPhilofophianon-.
nifi mediocritereftent verfaci,quam lohannesinpluiibus inuentionefua.Sed videooptime,Iohannemaut

nolcgiire nififoloslibrorum&capitumeorutitu!. s,ar,cinles;endoeaaccepi(Ieproxnigmacib.qureue-

raintuenri fiinrvalde clara,perlpicu,i,&conclufion'busocuianbusconfirmara arque dcmonftraca. Nec
reueraracionem videocgo vlIam,cui'lohannesicamundoproclamecaMiigmatamea,omniaque a mefcri-
taobicura&parabohcapubhcaregcftiat, fu.. auce;nluculentaacmaniteft,i:cumtamcncercum a qui- &
liu(dambenecognitumatqueexpertumfithoc,qi:odctiamhomm<;stamin ThcologiaquamPhiloIbphia
hicin Angliavedati^imovero&nonnulIitamfupeforisquaniinfimigradusNobilesfoIalibrorummeo-
rum ledura, locorum concati natione &nexu benc oblcruato ira in meis opcribus Phy ficis dodii cuaicrint,
vtinegleAa&quaficondemnatapcripathecicaEchnicorumPhiloIbphiajIaudciilliusmex^forcafieprarter
meamei"ita]ebuccinaucrint,&inciu(demconccmpIacioncmuificevi(ifinc ol)!e61:ari. Rcfero igicur mc
&Librummeum phyficum ad Lccftorum beneuolorum cenfurani,iteru;n arqueiterumeosorando,vt
f more lohannis) non (olos titulos inipiciant, (cd in vcram eiu (dcm medullam (c immcrgant priuiquam^ ,

deeo iudicent: Etviderint ([iero,rem longeaIiter(ehaberc,&ab a:nigmatibus remotiorem quam iniu-

rioiearqne iniuftecbuccinare videturlohannes.cuius.irgumenruni (oluin iiucque fxpius decantatum.,
eft: Qu^t fcripfit Roberttts (tnigmata funt tcnebrofa&bieroglypbica,cumegorestpfasobfuritateintwlutasinluctm intel-
ledui proferre nitar. Ac fidicerct Vcnite,ample6timininicam dod:rinam,eftenim clara,facilis,per(picua ac
:

iucunda: fugice illam Roberti,quippe qux eft a:niginatica,Hermct ica & tenebroia. At Robertus negat hoc
tuum Argumenrum,dicitq;maiorem elfe ditHcuitarem in perceptione fundamcntorum Harmoniae tux
vt infra declarabimus,quam illorura mei,fi res apte confideretur.

InApol.

'
^
 LiApologiamadAnal.Xl. Xll 1^7
h <iApol.adAnaLXt.

Multummehiccumhisvocabu!is;Hieroglyphicum&2nigrna,onerns&vexarecredis,&meip(uniad-
ftipulatorem habes,me in fcri ptis meis vlum elle hieroglyphicis, Conceditur me dixifTe,
templum meum-.
muficum ellTelocofignihieroglyphicitat Ledloremimprimisintelhgere veUm, hieroglyphicum autinfuo
cifeobfcuro &: myfticovclatum manere, aut quod aulxo feu fipario eius detrafto inreriori reuelato, li- &
terifque &
intcrpretationibus enuclcato, patefadum eft & m;mifeftatum_.. Templum dico Muficunij
fineclauibus &notulis in iplb expreilis eiretimago hieroglyphica,& res pyramidum Memphiticarum-e
inftar obieura, at exprcifis in eoclauibus&notulis a Syftemate Mufito Guidonis &aUoram in Mufica
optimeverlitorum haud difFerr. Porro etiamquamlibet eiufdem partem literis &fcriptfs demonftraui-
mus,atque itaresfeiehabetin aliismeispiduris. Hic ergo,Iohannes,habcsHierogiyphicumapertum^
&non celatum.,, Et quid, ob(ecro,difteruntunagines mathematicy in libris tuis explicatx a talibus hie-
roglyphicis, fi noa eircntlitcris&fcriptisdemonftratas&cxplicataE. Porrofi tuumProdromurninipicict
Lcdor,ibi pidiarasinucnict nouas&hieroglyphicischaraderibusmagispropinquasquamillKmex.Er-
go voces & verba inaiiu funt hc;& per conlequens , qua: rot lineis fcripfifti, vnico verbo iunt negli-
gehda atque reiicienda. Porro fi (apientum tam Theofophotum quam Philofophorum fententias pro-
duxerim," de fiLmij & raciturniratis approbatione, non tainen hoc feci, vt me ipium excuiarempro
Scnpris mcis a:nig:naticis,red contratuamaireitionem,qui parabo!itaScriiira&.Enigmatacondemnare
videbaris.
ProindehicmM-iiiiiis videris aflicsre, atque verbis fequipedalibus mihi timorem incutere. Verba
fant hxc: Vdhnte rifjtiiMimpoflirHmitligentm^mtmi^fimis.^limanomnoLeai. TSSam me quod atttntt,m'ih]qMUi^
querecantatioiU tiu tu^ue contratia laudtttme opns e^. Nci ifficies hac importanitate, vt detraBem teciiifi velitari,

nuo fitniptu df ifiiii .iltijno Lecloru prof^upotero. H.tc tua: qiiibi-s cgo ^ftimitioncm equi-
qtwtici id ftne :

dem ineam ('Inctenioneojin tua poteftateniinime fitamefle.fatfcio, quoautelegantia tua,autdemon-

ftrarionibus marhcniaticisljjfinucctcqueas. Eccc crgoRoheuumm palisftra philo(bphica(fi quid ad-
uerfuseumaggrediaris)ad quamlibet ateoblatam iniuriamproputfandam paratum.vbi me nonverbo-
rum tuorum meru rurbatum ,aut in ftuporem attonitiim feu parnm veriraris clyneo partimque acutis
,

ingenij :^-;.cuij.,aLai.iLaai inucmcs. Tantumin tevinutis philolotbphica; vbi quaEram? vidcbu quandoj
mcdiante qua coadus autns a ine alUg.iroi , vccanznvem , .iiit laudibus indignisteatque tuam inre philo-
fophicaporeftatem inadmirationerantahnbereni-.. Deus bone,quaha funr iftaverba ia(5i:antia,homini
tair-cfimxarquedoilrirtir quamincoimeiiicn.ia": Necpures vclim,mcaliquid in re ideo pronilifle.quo
ne mecumvelir,uerisi'npeduem,imoveroimpulfiuarn ercgioneingeni) tuidiuini virruremexpe6tauipo-
tius. Et f\ impofternin mquilirione adhiic magis fcrupulofa Opera mea tentaueris, expedt.are te velim , me
iiidem verberumnummisautfiltemfimilibusreperfolururum firq;h )cpromiifimeiarrhabo:&procerro
credas,neciTiihi(iec!rj.idiliudprxfta;idiunpoteftatem,necquidem(amiciti2ateobIatx&amereciprocG
acceptEvincniisfemeIvioI.Ttis)vo!unfatem.
Concludis ^jicnique hoc Apologia' membrum hifceverbis : Verior, vt efi naliohodteperuerfa',ne non i-

ft mpd.t ipfa profnat,fi k^ortm aliqut tihi teniere crcdantnon inJp^Ho mto textu.
fla imviitaf v\-rav:rba Vti-
namlohannes nnlxumhoc tr.igicum dimouiflcs, aut fipanumhicfcajnicum complicafies,quo beneaut
male hoc a tedicltini difcernercm_.. Quid, mi Iohnnnes,ex Mathcmatico iam fubito in Chymicum es
iTmtni-us? jeniiMnnrainmelocM 2eftis,qiiimodooarabolnsreiec)fti? Anne,quiacumSacrisScripturisHiy',
Scienriarum arcana per Spirinis S-mdiacquifitiimem comparem,ideoperuerIe lubaenigmatedeme lo-
qu .ns.ac fi fcjenrin aliqunnouis inuentionibus iine SpirirusSandti .afliltentia poffit acquiri? Video ego
te huiusmeiAnalyfiscalcanbusiniracundiamftimulatum,quare,quatefiiccenfonuncdidafunt, vo-
lens remitto.

In^ol. adAnal.Xll^ i

Pythagorasihtertiallum femitonium inHarmoniamadiTiirterenoluit,quoniam propottio fiiperarti-

cularis iti partes jequales non poteftdiuidi:& ipfe Ptolomajus &
Proclus licet in hoc conuenire viden-
tur, quod proprie femitonium dari non poiIir,tamen nihilominus tonum diuidere tentauerunr in parres
in.Tquales,quarum niaiorem dixerunt ApotomcminoremLemna. Arquanraernt Pythagors in Muli-
cae fcienrin perfeftio, neminem fansE mentis latet. Qnoi autem (peiSbat ad Semitonij definitionem , quod
tui.icotreduvocns,&an duo tonldenturmaioresnecne,fimilircrdcr'.'b.aliisatehicallegatisagere,quia
infn volente de iisverbaiaciam,hocin Iocoomittam_.. Atverohicdicam,quodqiu cauillari vide-
Deo
turinSem ronij minutiis,inquibusparuus &ferenul!tiserror fenfibilis inucnitur, inrebus vero magis
perfpicuis & culpam nuliam inuemre poteft, hunc ego rite fcrupulofiam nomino, quippe qui
aperris
I
circn fcnipulos imo vcro minurias infenfibiles ram acrirer veilatur; plus igitur videri geil:itille,quairu.
cuerac^V.
AthicmfTefTum faci5adinquifitionemmearnla(3:aminopcratua,quaiTi quidcm nonaIiamobcauiam_
feci.
 :

tt)% Replicatio Roberti Flud

fcci/nifi vt tibi oftenderem, acquc facile elle mihi, vt errata (eu crrores in tuis {criptis (crupuloft ihquifitio-
ne fada animaduertam, quam tibi iii meis. Non enim hocaut inuidia ailt arrogantiafadum credas,
fed morcdirputantium;quorumefl;de requalibetproporitapro& contra agereiameinceptum&adexi-
tum produdlum. De hisautem qux ad Harmoniam tuam hac in analyli prolatam attinet nihil dicani_.j ,

(ed tantummodo in ea, triaprxcipucanobistradlanda putamus, quorum vnum eft animi mei lentcn-
tiam de naturalibus Harmonii tua: fundamentis expUcare,ad quod quidem opus non nifi hifcc vcrbis tuis
inuitatusatqueincitatusacceflillem ^ig.ij.lin.ii lamitotuEoberte,&prtii5euerteb.iipaTtei naturit: fubrue hif
fundaminta-.tum dtmum nega,meprom'tj[um impleuijfe,naturaliterjfcepffe:Sccundam vt nonnuUas in philofophiae
alFcrtiones a me proIatas|(quas tu in hac Apologia: parte conatus es llibuertere) verbo quide & breuiter (Ii-
ftineam. Tertiumvt meipfum; contratuasallcgationes, in veteruPhilofophorumHarmoniafatis bene
verlatumoftcndam,&per con(equcns,Harmoniam mcam nonelle ita imperfeftam , & veris demon-
ftrationibusdeftitutam,aut hieroglyphicis&icnigmatibus abfconditum Sc velatum, vttu lohannes in_,

muhislocisinfcrre geftisluculenter demonftrem. AdnaturaliaergoHannoniac tux fundamenta quod

attinet,eahi(ce verbis pag.i<J. circafinemexphcare videns: Htiius(tnquam)reicaupu mt e rerum natura t-
riiijfe patet. Vifne igiturfcire, quitftt illa rerum natura^ Anima humana pan efi naturs : in Amma reluctt circulus cum
fuis dtutfionibtis,per regulartaplana,propterea quta anlmu; eR imago Det. E.v diuiftonecirculi.quafit in ipfm ammA effen-
Ua,fecundum Proclum conjiituuntiir termini harmoniarum intellcnualium , in mundo vt ttm , lamhhcw tntelligibili , vt
tgo in mentediuina,cuiiis exemplar hic eH bumana,charaBerem rerum gsometrtcarum tnde abortubeminisex Archetjipe
fut retinens. Ampiins: Audttusparsen n.itur,tejlaturque dc fonis eoriimqut qtiantitatibm ,quas fenftis comniunis re-
pr^fentatintelledui. Inhis fitnitenttur propottio inintelle&utamaborigincrelucem,fontbi cenfentur barmonict: htnc o-
ritur deleilatit ah iis. Htcftc ingenere. lam infpecie, pars natura rerum tntelbgibiiium eR Trtanguliwhpars Ouadran-
gulum,&fic iH citeris, & quodhbet dijlingutt circiUurn inpartes, qutfiiint quantita:efeu longttudine fua,termtntpropor-
Ad numerum ionfjnaniiarum fn conftimum fequuntttr rtliqua, qut tnfunt tn cantu artificiali
tionis aitciftiu b.trmonict.

Naturalia. lamitotu Robertc, &c.

vtanteadiftum eft. Ecce,mi Iohannes,me Robertum tuumparatum , vt
quiddehisHarmoniaEtu?fundamentisfentiat,tibiverbisquidemfuccindis,ncctamenhicrogIyphicisaut
paraboliciscomiter oftendam.
Vt mihividetur,exliifceHarmoniaetuaEfundamentisQuafftiones&dubiamultifarianon facile diflbl-
uendaofiuntur: videlicet
/. dAn anima, huma^iajit pars naturx.
I I. An in Anima reluceat Circulns cumfuis diuijiomhiis ter regulana flana , pro~
ptereaquia ipfaejiimdqv Dei.
I II. An ex diuifone, quxfit in ipfiis anmx effentia conflituantur termini harmoma'
rum intelleciualium m mente diuina, yt ^tdt lohannes Kepler/ts: cunu exem-
flar ef hichumana^charecierem rerum Geometricarum tnde ab ortu hommis ex
<iArchetypofioretinens?
1 y. zAn Auditusparsft naturx , tefeturque de fonis eorumque qualitatihiis^quas
fnffij communis reprtefntat?
V. Si tnuentreturproportio [cxpradiclis) in intelleSiu ah ori^rine relucens^anfom cen~

feantur harmomci;, t^ njtrum ah lu deleciatio onatur, nccne?

VI. An pars naturx rerum intelligihilium ft trianiulum,parsquadraniuium<is*
quodlibet difmguat circulum inpartes, quicfunt qtiantitatejeu longitudine fua
termmi proportionis alicuius harmonica, ^ Ofi adnu?nertim confnantiarum [ic
conflitutumfequantur reliqua^qux mfunt in cantu artifciaii Diaturalia>
Deharum,inquamqua;ftionumprxcipuis,mi lohannes, ordincnoii vt tibi in re aliqua contradi-
cam,aut aliquidHarmoni.r tu.-Ed.-imniaffcram,feddilputandi lblummodof;racia,atquevt Philofophus a
Philofopiio ad qua:ftionum
quorundam relblutionem priter opinionem fuam irnt3tus,fic exordior:

An Anima humanaftpars Natura? ^

Qua:ftio hsc ncgatiue a me contra fpem tuain tenetur

1.
QuiaNacuraquarcnusanimavniuerialisrationemhabettotius,nec in partesquidem elTentiales di^
uiditur,vttcftaturPlato.
2. DicitMercuriusTrifiTiegiftus,Animamfcil.mentemhumanam(quamDeinaturaniappel]are haud
dubitauit) a Dco non minus leparari aut diuidi,quam radius Solis a Sole.

}. Plat
 InApoioglamadAnnaLXIL 2^9
J.
iPlatdcum Anftoteleaffirmarevidctur.quodCreatoromnium poflideret Animam totale qiliddam
ante diuifionem. Et Pkto hancanimam Vniuerfalem naturam nuncupauit.
4. Platodicit,quodAnimafcpararaalegibuscDrporcisnohfitnumerushabensquantitatem,nccdiui-'
datur necmulriplicecurinpartesjfedeft vnirormis.
j. EtIamblicusadftipularividetur,quod Anima.quamuisvideaturoirtnes rationes&fpeciesinfeha-
befe, tamen dererminatacftfemper fecwndum aliquid vnum.
. Pythagoras denique & omnes alij Philofbphi diuinitate aliqUapra:diti Dcum agnouerunt eilc vnura
& inuifibile. Sic ergo Syllogiftice difjjutamus:
Quod erat totale quiddam an:e vEitm diuifionem, ttott elifarsnlimm rti,
At Amma trat totale quid ante dtuifionem,
trg nonpoUSl ejfe pars natUra.
Minor probatur per tertium axioma fupra allegatum.
At fi ad Maiorem dicis, Philofophum irttellexilFede Animamundi feu tbtaU,te autctti de illa hu-
mana. Replicamus cUm axiomatc quat to quod Anima feparata a corporeis legibus non eft numerus,
,

neque dmiditur At Anima illa mundi,quas fecundumPlatonemiuxtaaxioma }. cftipfa natura, fcpa-

:

ratuf icorporeislcgibus,ergonee Anima humanapoteftrecen{eriprDparteilUus,cumfitindiuifibilis, vt

J)cri.}.&4.
Vcl alitcr fic tecum agam, argumcntum meum a tuo proprio ore defumcndo;
Imago I)ei non eH pars alnuiut rei,
At nro.tx comefit, Anima humand eJl imago D,
Ergo non elipars Natura.
Maior pacet,quia Dcus eft vnUm Sc indiuifibile, per 6.
Minof eft aflertio tua,V t in quxftione fecunda declaratur & Trifmegifti fermo de Mentis amplitudine
hoc declarat. Asibm.i.
fam vero adfecundam quaftionem properabimusj

An in Anima, reluceat Circu/us cumfhis diuijtomhuj perregulariaplana^

proptered quia ipfa efl Imagd Det f

HancetiamQusftionemvalidiflimis Philofophorum y5<jfTgJ ftipatus &adhocincitantibus negare

tionhsfitabo. Videlicetquoniam^
1. ImprimisPlatodiLir.quod Animafeparataalegibuscorpofeisnoeftnumerus habens quantitaterri,

vndenec diuidicurillanecmultiplicaturi Sedeftvniformis,infereuertens,&rationabihs,qu2 fii-

perat omnes res corporcas &
materiales.
1. AriftoteiesacPlatodicunt,quodCreatortetinueritanimamtotaleq'uiddamahte diuifionem;&Py-
thaoorasipfamiiif ipiavnum facit,dicicqueillamvnitatemfuamhabere in intelleilu.
3. Pythagoras ad Eufebium agnofcit,Deum cfte vnitatem &
indiuifibilem.dicitque dualiratem efTc Dia-
bolum&malum,quippeinquaeftmultitudo&matcrialitas. Et Plato vult omne bcinumcfTe per
vnum: ac Malum vult ellc propter m ulciciidinem conFufim.
4. Cicerodicic,quodnonpoificefl'eordinisperfedioinomnibusmundiparcibus,nifidevnofblodiui*
no&continuo^iricunoneirencconcinuatx.
t. Deus nec poceft definiri, nec diuidi nec componi. Francifciis Georgius.
6. Deus infufus in omnibus rebus a Placonicis dicitur Ariima mundi,quam diciiht ratiortem habere td-
tius, quacenus vniuerlaliccrdifFufus implec& vigoraromnia.

7. Dcusefinequequid, neque quale, nec quantum, quacehus eiim nullum ccjmprehendit pfidica-'
mencum. Scocus.
8. Pychagotici & Placoniciincludences Animam inter 7.1imices,dicunt ipfam ih Jjrimo limitequicfcere
in fummo inrellcilu & tum dicunc ipfam fadtam efle idem cum eo.
,

f. Sicuc
omnes numeri func in vnicace, ficuc in cencro fiinc omnes linei circuli, ficut membrotum vircS
funt in anima.fic DeUs dicicur in omnibus &
omnia in Deo. Ars Chy m.
10. Mercurius Trifmegiftus dicir, quod Deus eft ciiiuslibct reicentfum, cuius citcumfctenciaeft
nullibi.
Sic igicur fuper ifta Philofbphorum Axiomata contfa veftram afTertionem atgumehtamur.
Arg. I
(^od ptrfe Cumptttm ntn tR numerm nee qiianiitattm hahet iUud quidetnfiguram qu4ntittttU4m{quaiu tli cit'
culus)in fenonrecipit.
At AnimafepArataaUgibuscorporeisnone^ numerus, nec quantitatem hal>tt,

Mrgo Antmafigiiram quantttatiuam {quAlU ell (irculiu) injiab otigint non redpit, &ptr (tnftqutni, tirculiu in
tamtnimt relucet.

Maiot
 &
^oo Replicatio Roberti Flud
Maiot patet in eo,quod noh quantam quantitates reciperc non poteft,quemadnK)dum vnum non ad-
mittitmultitudinem.&conlcquenterjnoneftnumerus.
Mmorconfirmaturpcraxiomai.&limilitcT peri.&j.quibus AnimaprobaturefTe vnum.Quodfire-
{pondeas, Animara,qu3tenus a te accipitur,non elTe d legibus {eparatam,quippe humanam-, dico ego.te de
animx eilentia incellexilIe,quemadmodum exfequentibus apparec,qux m homine exiftence non diiFert ab
illamagnimundi,dequaintenditAxioma i.infecundaquaeftionc&peri.primsCjvbiptobatur animc ef-
fcntiamnonpoflediuidiaDto. Velaliterfic:
Si Animafit imdgo Da,mn tSi quantttM nti numtm,
At, teconfittntt,en Imago Dei,
mc numtTHs c/?, nec quamitattm aimittit.
Ergo - '

Maior conftacquia Dcus eft ncc quid,ncc quale, ncc quantum pcr axioma ^.quatenus cxtra & fupra o-
mncprsdicamentum.
Quod autcm ad confirmationcm tux lententij:(animam Dei imagincm probantis j attinet, illud axio-
matc 7.comprobatur,quod tcftacur, A nimam quandoq; quielcere in Deo,6c idem cum eo in fummo elfcn-
naluajlimitefadlameirc. Etper Axiom.z inQujtft.i.mentemk DeononeHidiuilam-,.
Si in Anima rtluctat circtdus cumfuis diutftonibuf ptr regulariaplana ab ortgint,vt dicit , tum Anima diuiditur aut
multiptictitur.

AtAnima ntcdiuiditur,ntcmuUipltcatur, Ergo.

Maiorconftat,quiafieamimpleat circulus,vndcaPlatonicis&cifculus(quamuismetaphoricaloquu-
tione)dicitur,&:illccirculusdiuidaturinpartesperregulariaplana,Icquitur,quod& Animaper diuiiioneS
ilhus circuli etiam dmidatur,
Minorconfirmatur perA.xioma i prxtercaper AxJomai.liquet,quodCreator obtinucrit Animamj
totalequiddam ante vlIamdiuifionem,vnde aprimordio nec circulusin ea lelucebat, ncc circuli diuifioncs
pcr regularia planaadmitrcbac. Sed &
hoc luculentius Argumcnto ifto fequcnti declaratur:
Anima btimana (etium te adfitpnUnte)e{l tmago Dti,
At Dtiis ntc diutdi nec cotnpontpotdt,
"Ergo nec anima htimana.

Maiorconftat exconcclllsi
Minor declaratur prinuim pcr Axioma ^. vbi Pychagoras Dcum facit indiuifibilem. Dcinde pei'
Axioma 5. Poiro Platonici vocant Deum mundi auimam, a qua MetcunusTnfmegiftusdicitanimani
humanam non magis poire diuidi, quam radius Solis a Sole. Atque hoc eciam cum facris Bibliis conue-
nic,vbi inuenimus,quodDeusfitSol hommisvitani &:gloriamprrt:bens. Exhisergoinfero, quodfi A-
nima fic imagoDcijIequicur, qnod eiusdiuinaeflenciafit cademcum Deo,perquametiam& idcni fiufta

eftcumDco.
Denique&illudaxiomaCiccronis denotat,DeumeiTevnumfbkim&continuum,hoc eft, non diui-
fum Ipiricum, mediante quo fit ordinis perfeftio in omnibus mundi partibus. Acque hunc Spiritum vti ,

difbumeft, Placonici pto Animamundiaccipiunr,camquedicunt rationemhaberetotius, quatenus vni-

uerialiccrdiffuia impletomnia,&: moderarur iugicerqne conlcruacper viicurcin,quamrebus creatisquo-
ddic de perennifonce ipiritusfuiimpluitliberaliter:nonicatamen,ac iicirculus reluceret ineo,aut in^
Ipiraculo fuo, vitam&amoremigneumaquisimpertiente,cilm &animahumanafit continua,{cd fic di-
citurcfleinomnibus.vel omniameo,ficucnumcri invnitatc, ficuc in cencro fiinr omncsrcdxlinexcir-

culi, autficucmembrorumviresinanima. Quoniamficucvnitasomniumnumcrorum communis men-

furaeftfons& origo,omnem numerumvniccin fe coniun(5tumcOncinens,mulcitudinisomn4s eftprin-
cipium,ied in it-indiuifibilis&multicudinisinfons, icmper eadem &immutnbilis ficpafimodorcscrea-' ;

txie habcntad creatorem & queinadmodum anima humanaindiuiduaredrixexiftit fui corporis,& tora
:

toti corpori, ciuique cuilibcrparti prarlens ita fimiliter Dcus in hoc mundo vbique tft & omnibus in eo
, ,

cfeaturis pra;eft. Acque lioceft, quodvideturHermesluculenterdcclararcquandodefinit Deum cuiuf^

libet rci cencrum &alibi cuius cencrum eft vbique, circumlcrentia nullibi. Vc crgo centrum cft punClui
, :

vix imaginabilisj&pundtuseftminimaparsquantitatis.itaverifimilenon videcur,quod in eo maxima&

capaciilima Geomecrii figura in luo elfe polfit recipi, multo rninus
minutiores diuidi tamcn_.
in parces &
ex iftopun6toreiplcndecmaieftas&potenciaininfinitum,vidclicet acentro,vbi nullarepcritur pcriphc-
ria,quoniam infeipfoeftomnequod cft,&extraieemittitradios vicaeproplacitoininfuiicum. Atqueharc
eftracio curipfc aflitmecurrcueranccdefinirinec diuidincccomponi,&tamenhasomncs proprierates
habet metaphorica locutione, inquo cciam Icnfu dicicur audire, loqui,iraIci, &
oculis videre digicoque ,

manu palpare:quodramcnfithicfermo metaphoricus&afimilicudincdeiumptus.nemincmracioncprx-

ditum latere exiftimo. Atq; hoc idem dc Animadici poteft: quarc lamblicus in hsc vcrbahaud inconlulic
loquicur: Animaquamuisvideacuromiicsrationes&ipecieshabere,tamendctcrminafaeftiempcriccun-
dumahquid vnum.
His igitur ica le habentibus non opus eft ad quatuof qu.-cftioniim leqUcntium cxplicationem vel rcfu-
tationem pergcre:nain cum lapis alicuius ftrudurx angularis fit infirmusaut ex iabulotranfitoriocon-
flacus.
 In Apologiam ad Anal. XII. 3 oi
flatusj-in nihilitm pet fc liquefcat & reducatur necefle & vt tetum Kdificium per
eft> fe nulla vi impellentc
corruatac innihilumredigacur.
AtnihilominusDeusmihimehus,quam vthocinloCoviolentiamahquamprincipiisaucfundamen-
lohannis inferrem, led (pero imo (cio iplum Icrmone metaphorico ibi vfum,vbi dicit,qiiod Animahu-
tis

mana fit pars natur^.quod in eareluceat circulus cum iuis dimenfionib.per regularia pIana,&:c.Nec tameti
cgoluamHarmoniamSymbolifi-namaut Poeticam fingam.vt ille meam;namquis admirabiha Dei aut
Naturx feufapientiaeprmiogenitinifiper fimihtudinesad res creatas exphcare poteft? Cum Deus co-
gnofcitur per creaturas liias efte immenfus, inefFabihsjinexcogitabihs , fupra omnem imaginationem, fu-
pta omne cogitatum, fupra omnera mcelledum &
eftentiam, innominabilis, folofilentio in corde pradi-
cartdus,ahiciidoincomprehenfibihs,Trinitasimpartibihs,&eftenriaimmutabilis. Huiusergoimagoeft
ipfanoftrafcil.Animavniuerfahs: vndeimpofnbileeftreuerafcireautimaginaricirculuminDeopoilere-
periri,autinfpiraculo illoquodhominicommunicauir, nifi allegorico quodam refpeilu: multo minus
quod figurx Geometrica: poflintreali aut fpirituahimprefHone in eo reperiri aut reprxfentari , nifi per
fimilitudinem loquendo. Philofphi ergo fecundum captum eorum de Deo locuti funt
<tia,KoyioiM,&c non &
reuera prouceft, necdediuinismyfteriis iudicareporuerunt,quippequsfunt fupraomnem imaginatio-
nem, fupra omnemintelledum.fupraomnem ellentiam &incomprehenfibilia. Nam Deits Creatorin
feipfo claufus eft,&nemoPatremcogno(cerepoteftnifi perFilium,necfunrmyfteriaeiusreuelanda,nif
perSpiricumfuum proprium. DaturtamenPhyficis,datur Mathemacicis priora eliccre per refpeftunv
adpoftcriora. Phyncinamqueperadaptionem debitam graduum materisad formaminfpiritumunda-
no &elementistanquampadionisautfoEminacadaftionem &
mafculum, mundiharmoniam ducunt k
throno Dei. Mathematici per proporciones Arithmeticas &Geometricas riris numeris atq; menfuris hoc
idem pr^ftare non infitlfe tentant. Phy fici defcribunt fpiritum Dei folio proximum eire tenuifHmu Cim.* &
plicifIimum:MathematiciaDeum multitudine via Geometrix,videl.a corpore ad fuperficiem,&ab illa per
lineasadanguhpun6tumafrurgunt,velmundiHarmoniamexcircuhinrriangulum,quadragulum,&c.di-
uifione,apteq', eorum ad partes mundi apphcacione quirunt: aut via Arithmetica per regrelHonem a nu-
tnerof'multitudincadvnitatem. Phyfici quacrunt denudari formam &
confufionem materi^ dcponere,
qmexiftimant per hancviamadytumforeadDeicognitione,quippecuiusfedeseftluxinaccefnbihs,con-
cluduntq;,q) quanto magis aliquid lucis habet in fe,tanto magis Deum id fibi vendicare polfe: atq; his gra-
dibus reuera mundi Harmonia animaduertunt &colligunt. Mathematici hoc idem demonftrare qusrunt
per figurarum folidarum fimplicitatem.per medium quadratum &
refolutionem in radicem. Non eft ergo
Phy ficus ideo aMathematico concenendus,q uia ad Harmoniam demonftranda non fua vtitur inuentione
nec Mathematicus a Phyfico,licet in demonftratione phyfica non ita verfatus;nam variis itineribus effedtu
hauddiftcrentib.tenditura PragaRomamverfus. lungamusigitur Mathefin Phyficae,vt virtusfic vnita
fortior &
validior ad hoc opus pcrficienduefrc poffit nam magna ad Harmonix mundans defcriptionem
:

virtus atq; difciplinjE fiquidem Oceanus,requiritur,& tamen in fcrutationis fine nos percipiemus amyfte-
riorum Deiinueftigationeadeoremocosquamaprincipio,eftenimvt dicit Propheta,myfterium Deima-
rc magnum,in quod introierunt flumina multa.
Simonides Philofbphus a tyranno Hieron quid cfTet Deus interrogatus petiit vnius diei fpaciu ad qiis-
ftionis huius refolutionem. Hic iteru die craftino in tyranni confpeftum prodiens fecunda iam viceadqu^-
ftionifuxrc[pondendumvrgcbatur,atipfe duosadhucaliosdies adquaeftionem enucleandam rcquifiuit,
deniq; finito termino tyranus fipius illum premebat,vt ad fuum dubiu refponfum faceret, at Philofbphus
dies fuos femper vice quahbet duplicare folebat; tande vero tyranno rei ratione dihgentcr perquirente,hu-
iufmodi tradituracccpifle refponfum: Quoniam,inquit,quo magis rem iftam mecii ircrum iterumq; cogi-
tandoreuoluo,eoquidemillamihiobfcuramagisrcddituratq-,myftica. Hocidem etiam teflantur S.Scri-
pturae: nam,vt Deus dicitur lumine ami(5tus,ita quidem eft Lux illa inacceflibilis. Atq; hinc Sap.c.p. inue-
nimus.quod nemo cognofcat confihuDci,nec poflit cogitare , quid velit Deus quonia rationes mortahu
:

funt timidae,& inftabiles cogitationes eorum.Hoc optimc confirmart videtur Anriftes Moyfes verbis qui-
dem paueiffimis, Deur.z^.i^. Dci occultanemofcit,fed penes Deum funt,manifeftaautem rcuelata no- &
bis,&filiisnoftrisfuntcognita.Qiiaremanifeftumeft,quodetiamper pofterioraad abditorum Dei my-
fteriorum cognitionem peruenire fic impoflibile, nifi fic per Spiritus fandi reuelationetn. Sed audiamus,
'r' quid pro te loqitantur Philofbphi,inter quos tui Proclifcntcntias hic rccitabo.
"'*''
Primum Proclus afTcrere videtur,q) diuifio animae non fit fecundum materiaaut res infcriores,fed pro-
K'*' uenitkcaufaefiiciente:illamergodiuiditper pfedasfitasomniumrerumenfiiras,adquasrefptciensCrca-
f&i toropuseratfimilimodovtdiuideretvniuerfalitatem hancinexemplariaintelhgibtlia:atqihanc diuifio-
^?^" nem in multitudincm per ordinem harmonicum diuerias partes aflimilantem colhgi affirmat.
infallt
Plato aflTcrit Anitnam efle diuifibilcm&indiuifibilcm, videl.facit eam diuifibilcm a legibus corporeis
ftoin*
nQjj (^paratam,at vero ipfam defcribic non efle numerum quantitatem habentemj& confequentcr,ncc di-
uidi nec multiphcari in parres.
:l t* I
Ariftoteles dictt(ciu ctiam Plato adftipulacur ) quod Crcator conftitucrit Animam torale quiddanL*
[iocon-
jutediuifionent. '"*'
'
ftj!'' Cc Franeiicuf
joz Replicatio Roberti Flud
Francifois Georges Venctus,qui mirabilitcr& diuinitus de Harmonia mundifcripficdicit.fubftantiam
animi c(Te quiddam vnicuni fimul habens partes.videl.vnitatem &mul:iplicitatem colledtam de Harmo-
nia mirabili: dicitquc quod qui voluit animam rcfte percipere, non dcbet mctam fiia? induftrix aut laboris
applicarc adconttmplationesmachcmaticas, fedleipibm eleuaretanrum.quantumfieri poteft,verfiis lo-
cum lubftantia:animalismagisconuciiicntem,&inretistrutinisponderate, quodfittriplextotum ,cu-
iusvnum cft & vltimuminqualibetpartium. Totumquodori-
antefuasparres.altcrumexpartibusipfis,
tur ex produiftione parrium non confiimi tur,led pcrmanct: nam quod dat partcs cft bonum & ne dilToluic
quidem partium compodtionem: nam hocproprium maligno eft & non bono Ipiritui: vndc fif,vt totum^
illud,quod pr^cedir parrcs fiipcrcft &permanet, at illud qi eft de partib. dinoinirur & pcrit per partiu dillb-
lutionem:nam illud quod cft ex partibus inferius cft,illudq;defignat Plato per illos circulos-in quos diuidi-
tur anima. Concludit igicut q> Anima lit vnica & multiplcx habens vnitatem fuam in inrelledtu .& qualiratc
atq; multitudinem,qatenus ad rcs infcriorcs habet refpedum.Quareanima per le exiftens eft vnica &!im-
piex.adresveroinferioresdefccndcnsdmiladicitur. Atq, ha:ceftgenerationis&corruptionisratio m rc-
bus infcrioribus. Hinc ergo dicit Pythagoraslcribcndoad Eulebium: Dcus eft in vnitatc,m dualitatc vcro
cftDiabolus &malumquippein quo crLmultitudomaterialis.
Hmc ergo liquct,quam varix fint lcriptorum opiniones de diuifione Animi,cura alij volut,quod non
fitlccundummatcriam,alijvero quatcnusparticipatcumrebusmaterialibus. Namreuer.Tintcrioranima
Cqu5-eftipfcDeus)necpaciturnecdiuifionesadmittit,eftergociusdiuifiorelpe<ftumater.^inquacft,&no
cum Deo,a quo cmanauit prius iuxta illud Hermetis Trifincgifti in Piman. 1 2.
cx lua elII-ntia,qucE eft c.idem
Mens quidem ex ipfii Dei ellen tia, fi qu^ tamen eft cius enentia,nafcitur. quare ab cirentia Dci nequaquam
(edillieomodoconnexa,quoSoliscorporilumcn^. Ha;c mcnsDeuseftin hominibus,acque
diuilaeft,
idcirco nonnulliexhominumnumeroDijlunt. HacciUe. Ex hiscrgoliquet.quoddiuifiofitin multitu-
dine, quE eft in matcri.i & non in circnria formx. Sic videmus infiniros Solis radios feipfos permifcere cum
aiundilpiritu.euminpairesinfinirasdiftingucntcs, cumtamen nihilominus radij illi non diuidantur auc
diftinguantur a copore lolari.

Plato,vcfupradi6bameft,videturdiuiderc Animamincirculos,&ahbianimamvocauit circulum. Ac

Ariftotelesdi6luseftreprobarePlatonispropofita,novtca,qua:abipfo(criptafunt,refutarer,ledvteavo-
cabulacondemnaret,quivulgariterfonanc,&tamcnaliumhabentieiifum-,vthacrationealiquiper{cripca
aut vocabula metaphorica a Platonc f^picule vfurpata(in quibusfolcbac fenfum includere & occultarc pro-
fundum)incrrorcs non inciderent. Huius rei exemplum ponit Francifcus Georgcs Venerus Quando, in- .

quicille,lcguntinPlacone,quodanimafitcirculusautnumerus,nocredendum,quodhocdi6tumficfccun-
dum machefim maccrialem,auc Arithmeticam vulgarem. Similiter quando dicit ,quod res omnes non nili
vnumfinc,n6intelligendumpervnamrem compofiramautaliquodparticularciedideodiftaluntomnia
num,quatcnuspcrvnum habentvirtutemexiftcndi,quemacimodumomnesnumcrifuumcllehabcntab
vnitateincos cxpanfa. Hn:cillc.
Simili plane ratione dicicur Dens a Platonicis Circulus,qui non capit originem aliunde, quam k leipfb,
&adfcipfumtcndens conducir res omncs iecumj. Etramen abiis&Hermcte Tri(tiiegi(to,dicirurcu-
iushbct reicentfum. PorroctiamTriniraremidemHermes,vtteftaturFranci(c.Georg. Vcnctus, iubarni-
gmate de Sphacra explicat.cum dicit.quod Deusfit Sphxra, cuius ccntrum. hoc eft, Patcr, eft vhque, fcd

circumferenria,hoceft,Sapientia&Filiuscftnullibi,quiaincomprchcnfibilis,& tamcncomprchendir o-
mnia,atvero mutuusrefpccT:usfharmonia& amorisncxusintercentrum&circumfercnriam,qui fir per
regularitatcm proporrionum fimilium femidiamctrorum denotatur pcr Spiritum Sandtum.cui dicitur ca-
tcnaillainmundoaurca,omnesmundiiun(5turasfelementainpace&c6cordi3ampleNU luoamarorioco-
feruansjhoc eft,vigorein igneum f vica: & mulciplicacionis virturem amatoriam aquis f^ Ipirirui mundanoi
impertiens,omniaq', harmoniafuain vaftomundi concauo implens, nc vacuumitcrumin rerum nacura-;
daretur. Hancquoqicirculiinterpretationem videturilhidEcclefiafticiconfirmarc: Egofola inquit S.-.pi-
cntiacifcumiuitotumcaElum,&cgopenetraui vlqueadabyflum. Porro dicicur,quod VcrboDomini hr-
mati fint casli,& Spiritu eris cius omnis vircus eorum. Quod aucem huius circuli perifcria fit vltra capturru
humanurajcx vcrbis his viri San(5ti,Iob c.i 1.9. hquet: Dei Sapicntia non inucnienda, cft cnim illa altillimis
ccelis alcior,&profundior fepulchro imo, longior cerra menfuraeius,& latior mari. Vides crgo hic quara-.

aenigmaticusfitPhilbphorumlcnfiis,&acaptuvulgariremotus,quandonominant Deum aut Animam^

Circulum, aut quod Circulus fitin ipfis.
Imovcro&pcrHarmoniamciufclemverbia vinculistcncbrarumexilientismortifque ftigmata fupe-"
rantisomniarcdibuntad vnitatcm.aquapriusfuntregrclla, iuxtaillud Diui PauH antcaallcgatum.quo
doccmur apertc, non mado homines, led etiam res omncs alias clle condudas ad fuas harmonias ve-
raspcr fanguincm ChriftL Vcrba ciusfunthuiuliTiodi: Pacificanspcr fanguinem fuicCrucis res omncs,
quacfunt in tcrra & qu:E (iint in ccrlis. Hxc inquam, cft cxccnfio Fili) f Sapicnciara ccncro.videl Pacrcquem
Cabaliftac vocauerunc Alcph tcnebrofum f Dcum latcntcm,vt Filius f Lux f Vcrbum ab hoc k Centro vn-
dique exihens quafi incirculum.abipfis Alephlucidumfi:il.Dcuspatensnuncupatur,dequibus copiofe
fatisittfra. Et Platoniaacceperunt hanc Hebriorum Sapiemiam,&Chriftianorum Mef]jam,& Cabalifta-

rum

.I
 In Apologiamad Annal.XII. 303
rumMittatron.&rProphetarumatqueApoftolorum VerbumproveramundiAnima,quamdixeriinthar-
xnonice impleuifleomnia mundiinteruallainternario,eiusquadrato&cubo: videlicet 3.5). ly.quspr-
i>ortioformalis &perfe6tiinmaagebat in illam materialem i,4.8.Ttagensinpaticntem,mas in foemel-
am.formain materiam,&perfc<Sbioinimperfe(5tionem. SpirituscrgoSapientisadiuusfc.Mittatronan-
gclus pulfatperproportionespra:didasperfe6lionisinmundi Ipiritumpafliuum.quiaccipit men(uras,(c.
imprelIionesconronantiarumafpiritupul(ante,vtChordaaMufico,velfiftulaaflatore, aripfa fiftulalcil.

inftrumentumeftvaftaipfiusMundicauitas,quamcumanimaperculIetit,flatudiuinoeam implet, vt vis

flantis cocauitatem fiftiulx fuo ipiritu. Atq; hic (at liquido obiter demonftratur,quod v proportio harmo-
t

nia: lcil.(bnorum,fcil.confonanriarum eratin fiftula l'chorda,&non inflatorefcupul(atore,fic etiam cir-

culi,acuiuspartib.in aniinahumoniaortamdicis, ip(aquidemharmonia(enproportionescamconftitu-
enteserantin recommen(iirata,&nonincommenfurante,hoceftinnumerato&non numerantc,vtfta-
tim more phyfico oftendam. Sed ad rem redeamus, v t Platonici omnem Mufics mundans afbum ad ter-
narij cubumreduxeruntjita admundi haimoniam exphcandam ties enneadesad cubiilhuscompofitio-
nem concuirentesmodo duplici exprefl'erunt:vel fcil.quatenustcrnariicubushic zy.addendotres no-
uenariosinvnumaggregatos ^ss. protuleruntveldiipoluerunteosadextia finiftram verfus hoc modo:
999. Percubum ergoHarmoniam mundanammathematiccdemonfttare funtaggrcfli, formx propor-
tioncsharmonicas pereiu(3empartcsinmundoarguentes,vt infra declarabimus. Atque hoc idem vo-
luir Pythagorasinnumeris peritiflimus,vbi afleritjquodperfedaharmonia compleatur percubos: vndc
Pyrhagorsi dixerunt cubos harmoniam,quiailli interahas figuras habent angulos propottionaliter z-
qualesin lateribus &fiiperficiebus. Platoveto&Cabaliftaeinhacenneadumliefie ^^^.myfteriaharmo-
niaemundanajtam metaphyficaquamphyfica includerc videtur admiranda: nam fecundum Algcrith-
mum Arabum & Hebrsorum primus numerus verfus dextram eft numerusfimplex fub numcro lienario
Contcntus , cui propter eius fimplicitatcm formahs eirentia & nouem Ordines Angelorum artribue-
runt.qui in mundoinreIligibilifunt:fecundamenneadem,quxeft denariorum,&inquacft compofitio,
auricularisnoiiemcoslisapplicarunt: &vltimam,quaeftcentenariorum,inquacompofitioeftadhucma-
gis materialis,&compad:a,ad nouem gradus gencrabihum &
corruptibilium in mundo elementari,qujE o-
mnia in hominc ierminantur,qui eft quafi meatus & medium,per quod illa tranfeunt ad res c celeftes , & ab
iliisrurliimadintclligibiliaexaltantur. Atqiperhxcinteruallamundumperfedeimplentiajita vt nullum
vacuum (^inaniras relinquatur in rerum natura.exadtidimaSophorum Harmonia tam mundi quam anim?
de his rcbus exadeparticularizare cum Philofophis
elicitur: at &
Marhematicis res eft difficilima. Verum
Zohar,ternariamhancdiuifionemdemonftrauitnonnumeris,fedanalogiaffimilitudme:namtria,inquit,
fiintqujecorrefpondent&figuratafuntadexemplar Archctypi f^primarisIdeE,videl. Tabernaculum Dei
a Moyfe prafparatum,Templum Salomonis.&Corpus humanum,fccundum trium numerorum prxdidto-
rum,quiadeare(podent,inMacrocofino,nempevocalis foperatiua.quxtrahiturexmenfuraadmundum
clementarem,formalis qnx clicitur ex vocali foperatiua ad lUum coEleftem,& rationalis, de formali fcatu-
riens ad intelligibilem Nam Tabernaculis a Moyfe repra:fentatum f)'mbolizare videtur cum tribus mun-
.

dis tani in macro-quam microcofmo huiufinodi: Primaeiufdem portio,qus non tegitur,fedaeriaperto pa-
tefa6ta,ventis,pluuiis,grandini,niui,&ahisaeris impre(llonibnsiHmundofubIunaiiexponitur,&eft in-.
perpetua mutatione & alteratione , & huic loco fit accelTus turbs vulgaris &animalium, atq-, ibi erat afli-
dua vita: & mortis vicifHtudo propter continua facrificia ibi oblata. Hsc ergo Tabernaculi portio denotat
Mundumelementarem,quidei*.quisgroflioribuscomponiturtanq(ubftantiafluxibih,inftabili&minime
ineodemftatu permanente,vndehiCjppriediciturMundustenebrarum&obfcuritatis,vbihabitationem
fiiam & & &
dominium habct Tentator tenebrarum princeps. Vnde morti corruptioni mutationib.fubii-
citur. Etinipfohominehocdenotaturpereiuscorpus. Secundoparsaurocorufcans &per candelabrum
{eptempun(Siisornatum(quifinedubiofunt7.coEhPlanetarumSymbola)Mundumdenoratccelcftem,qui
de iMiTiine &
tenebris participat,quaj refpondent aquaj & igni: vnde ab Hebraeis Coelum dicitur o^^TflT^UtS
Efchamaimab'(jji^efchIgne,&>5i'Qmaym Aqua:vndcaetheretiamdiciturquafiaethaer,i.e.igneusaer.At-
que hinc eft>qj hcet pars harc corpore imbuat ur, tamen propter vincentem fot mx lucids in ea difpofitionc
& intelled:um qucndam illum gubernantem.Cvt anima rationaUs corpus)corruptioni fe non fubmittit. la
homine talis eft eius anima feu f piritus vitaj. Pars tcrtia Temph eft Sanftum Sanftorum Mundum in ma-
,

crocofiiiofupercoeleftem intelledualem commonftrans,exlumine

('. & ignepcrfedlo &
intelligibfli tota-

Iiterconflatum:eftque AngelorumcoramDeo magnoTctragrammatonadminiftrantium (edes.atq-, hoc

denotatur per duos illos Cherubinos aureos,qui elegantes &extendcntes alas fuas verfiis altare & Propi-
tiatoriumadumbnntur. MundushicergomouetillumcoEleftem,atqueistandemElementarem.Eftergo
Mundus Supercoeleftis mafculus ad ilium Coeleftemdn qucm agit,vt mas in fcmina , cuius matrix vniuer-
ialis eft Sol.qui implet fuo Lumine ftellas cxterasi atq; itidem ille Cocleftis eft mas adEIementarem, cuius

matrixeftipla Terra. Similiqnoq-,modotahseftrefpe6tusfcomparatiointerpartemextremamTaberna-

culi&Corpushumanum,viciflimmterpartemeiusmcdiam acdeauratam &Animam humanam,atqus
tandem inter Sandla tabemaculiSan6torum,atqueRationem,Intellc6tum&Mentcmmhomine.Atquc
binc eft,quod homo etiam ab Apoftoiodicatur Tcmplum Spiritus Sanfti.
Cc 1 Atquc
304 Replicatio Roberti Flud
Atqnehincproucnit, quodpcr rerpe6l:am illum.quihabctur ad ^jp.fadafitfruftuum&bonorum
tcminLef^eMofaica diuifio nam ccntum portiones populocrancdeftinatx,& parsdecimahomini-
:

busEcclefia;,de quaiteiumparteporciodccimacratextradapro ipfoDeo, itavt numcricencenarij tan-

quammagismateriales,grolli,atquein multitudinem immer(ipropopu]o,vulgo &
prophanis referuati
cllent,decimuspropren5yteris& viiitasproDco,quiexiftcnsomncinomni,nontamencftnifivnitas. Ex
quibusconftat,quodomnianon funtnifi vnum,re(ped:uadDeumhabito,ledratione captus humani res
plures ac multifarixeftc videntur.
&
Atque ficquoad Philolophos, Anima ipfe Dcus videntur efle Circulus,& diuifioncs in (e recipere,
exquibus fcientiaselicere,atque variasH.umoniajmundantEformulasinueniregeftiunt. Sedintelligant
reftevehm quid hac in re loquatur leremias cap.9. Ne glorientur Sapientcs in fua Sapientia , nec
robufti in roboreluo, nec opulentiinfuis diuitiis, fed inco,quodDeum cognoicunt atque intclligunt.
AtvercSapientesaliuddicut&aliudintcliigunt,vtianteaprobacumcft.Sed vcinDilcurfuhocpergamus,
&numeriternarij myftenumampliori adhuchiatu aperiamus, CabaliftE& HcbrxorumSapientes nu-
mcrum hunc 999. in fiteris Hebraicis intelhgentix fortiflimi v^^U U12- Mettatron inucniri dicunt,
qucm dixerinitfacierumPrincipem,quiaofficiumhabetintroducendicoramfacieDominicos,quosvult
appellari,quem alij fumunt pro iUa Placonicorum mundi Anima. Hic ergo Mettatron kil.Mundi anima
erat((ecundumSapientumtr.;ditionenijprimarescreaca,recinensinfcperted^ionem omnium aliarum-.
Creaturarum:vndevideturmihi,ipfuinfuiireillaniSapienciam,dequainEcclefiaft.diciturcap.i.Pr;crffW-
nium creataeli S4pientia,&tiitelleBusprudtntuab tuo: qucmadmodum ctiam ex lequcntibus apparebit.
Theolofilecretiores &inCabalaveraexpertiftimidixerunt,q'iodvcMcns dominiumhabrt in Ani-
mamhum.inanijficetianiMcttatronmundocoEleftij&inquoSohpiacfideti&animaMcllixmundoange-
lico,& Adonai ipfo Archctypo. Ec quemadmodum animx lux eft intelleftus agens f.ipla Mcns fic ctiaiTo ,

luxipfius Angeh Mcctacronfeu Mundi AnimEcftSadai,& luxanimxMellix cft Elcbai^qui fignificatDcii

viuentcnij&luxipfius Adonaieft Enloph lignificans Diuinitatis inhnitatcm. Miindi igirur Anima elt
MettatroB.cuiusluxcft Anima illaMe(fixleuvirtutisTetragrammati,in quacftliixDci viucnris,in quo
cftluxEnfophjvltraquaranoneftprogicITio. Exquibusliquet,quodinipfoMettatronf anima mundi, f.
fapientia ance oninia creaca &
in xuo cuni Dcocxiftente, fit virtus Patii> , Fili) arque Spiritus Sandi vnde .-

deeo(vtiSapientesexpollierunt j intclligebatDeus,quandoIfrae]icisinhuiufmodivcrbaloqueretur,Ex-
od. 15. Eccetnitto Angelum nteum antefacumtuam,quite ittvid conferuabtt, aufcHlta voct eius, nec ei]uccenfeatis,&c.
namnomenmtumeUineo: Hocefttetragrammaton,quodcftTrinitatis Symbolum. Ecce ergo quampo-
tens,& ipfi Deo Creatori proxima eft ifta mundi anima, &
quam profunde videl. ab iplo Enfoph lcu infini-
tate diuinitatis hauritillaHarmonix illius fpirituahsatque ignex origincm, qux cft harmonia agens &
formahs inmundo.aPlatonicis perternariuninumerum 1.5. 9.27. (eu 999. fignificata, cuius at^u:>hp.r-
monicifunt inmateriamimperfeftampcrnumerumbinarium 1. 1. 4.&8. luxtaPhilolbphos impnmun-
tur,(ecundumdignitatem&proportionemmaterisinpuricate,lubtilitace,grafliticautopacitatc,quibu8
virtute fualucidaautmagisautniinusimplet (piricum niandanumcainlubtilationetenucm quamcoiige-
iatione denfum. Atque vt pcradlum hiiiusaniinx vniuerlalis vnicas hylx deformis & oblcurx in multi-
tudinem diaiditur,quemadmodumocuI.iriterSolemin infiniras partes fpuitammundanumiuisradiisdi-
uidere percipimus, fic etiam omnes illaspartes per illuminationemin pnncipio crea.as, ad inuiccin.
coniungi intelligunt Platonici perigncum illumainorem(qai &gliiteii(cil. ligamentiim naturxigneuin
vocatur)formamfaain crcanrem cum rebus in multitudinemateriali creatis harmonico nexu coniun-
gens: vt in numeris videmus quod 5 coniungit z.ad 4.& (J. coniungit 4. ad 8.
. &
lic in cxrcris. Atque hiiic

orta eft medietatuni triplicium inuenrio, videlicct illius Harmonica:, Geometnca' &
Arithmcticx,
intcr quas illaquidemharmonica eft vere naturafis &ad phyfin pertinens: cxtera: ad mathcfin pocius
quam adiiaturam (jiedant. Ab hinc igitur deriuata cft Platonicorum &
Pythagorxorum muentio de
Heptachorda, vbi mixtioncs fiias faciunt denumcro impari cum numcrapari.inde denotantes coitus fci-
licet progredionis fcil. nexus harmonici proportiones faiftas inter marem & foeminam.inter lucem &
teiiebras,intcrmatenam &formam,interccElum &
terram, intcn crcatorem &
creaturam, vel nume-
rando ab infimamultitudinisbafivnitatem fciLfimplicitatcm verfusaIcendendo,vt Ariftoteles & Pcripa-
thetici, quiNaturam &eius conlenfum per dcmonftfationes a poftcrioti delineare folcbant, hoccft a-
fccndcbant in fuademonftrationea rerum (cnfibilium naturaper elcmcntorum myfteriorum explicatio-
ncm & principiareruminferiorum vlqueadmachinam coeleftem & non vltra,hocque pernumcrumqua-
ternariui-n.hoceftcorporalcminaterialem &fenfibilem(qui numcrusiuxtadodnnam Pythagorx ita par-
ticipatdematcria&corpore,vtnumerustcrnariusdeforma.) Vei delcendendo per dcmonftrationema
prioriab iplo fupremo rerum omnium Creatore ad infimumcreaturaium gradum,hocquc pcrnume-
rumternarium,moreordinisSephirotarum,primumaca?lointellc(ftualiinillud;ctheream,&abiIloin 4.
clementa f.coelumclcmcntare.atqucindcdcriuauicgoDemonftrationesmeas naturales,aduarum py.a-
midum,formaHs ncmpe atq-, materialis,tranfuerfo modo dilpofitaruni compofitione,cx quibus matcria:
&
formx lucidx gradus nexus in natura mundana,hoc eft,monochordii mundani inteticdtio-
aqucas atq",
nescumeorurainteruallisadiuuiccm nexu harmonico concatenatis depromuntur, de quibus copio/c
inphyfi-
 Iii ApologiamadAnal. Xn. 30|
Ln phyficiMacrocofrniHiftoriaegimus. Hincigiturobiteranimadiiercendumeft, qnairi variaefint Ho-
miniimphilotophandirationes,quam diuiiaHarmonix vere mundanx inuentio.Quorum alij pernume-
roSjiScexiisalijincipiunt cum binano,vtPeripathecici,ahjcumternario,vt Platonici,quorumhicmate-
riam per torma demonftrare geftit,ille vero forms myfteriapermateriam explicare nititur. Pyfhagorici
vtraque formula vfi funt. Cabalifty,Sophi&Hermeticiperrealem & viuamnatura: aftionnm & paf-
fionumipeculacionem acobieruationemhocprxftareaggrcdiiitur.Vccunqueomnesagnouerunc&con-
fcrtirunt Catenamillam auream.cuiusprimamiunCturamCathedrsIouis alligatam &iixatam credunt)
qua^deorfumabillo pund;odechnans, &pervniuerfxnaturxvi{ceraadmundiv(q; meditulhum i"e por-
rigens harmonismundanaeconionancias atque interualla fuis iundluris delineat,chord.jmque inllru-
menti mundani harmonicam Sy mphoniace vibrare cogit atque pulfit iple Iupicer. Scala, inqu.-\m,eft harc
lacobxa, mediante qua Angeli,hoceft,diuina:hominummentes{e deca;loinc!inant,&adc(rlam har-
moniaadmirabili afcendunt. Huius, inquam,harmonix inlbumentum eratlapisiUe lacobi puluniarto-
tius mundi limilicudinem & harmoniam in fe poflidens, atque reprxfencans quippe qui didus eft domus
Dei,cuiusimagoerac illud MoyfisTabernaculum triparticumanobis anteadelcriptum&adtresMundi
regionesrelatum,imoverotnilIomicrocofmoveroDeitemploveramundiharmoniaoculisviuiscon{pi-
cicur,&numerorumforma!iumracio,&bin3rijacq;ternarijconfideratioprimordialis,&tenebrarumat-
que lucis dilpolicio clara,& nacurx palhux cum actiua vnio,& elemenci in elemencum (ecundum legesna-
turq progrelliOj& &
numeri cernarij [leifcclionis ratio, illius feptenarij ex materie &f ormx nexu admira-
bilihoceft^^.&^.fcaturiencisprodiiCtiOj&dieiSabathijfc.requiecisinDominoexplicatio, & y.ScalxIa-
cobejEgraduum dcmonftricioluculenca,nempe viaper terram,peraquamgroirim,peraeremimpurum,
per ignemgcoirum, pervita; xtherem,quemquintum ftatuuntelementumfcuaeremigneum &purum,
perccElumpure igneimi,(cil.elementumlextum,&denique ad ineftabilemeflentix' &maieftatis diuinae
& gloria in xternum quam luculcntiffimecxpli-
reuelationem, vbi quiesincxplicabilis Scp^x Sabathum
canturrnamlacobus Deusefthic&egonelciebam. Hicergo explicaturveramundiharmonia,hic
dixit:
philofopIiorumdiainoi-umilkimin.ario primaatquefcientix Muficxinuentio,qu.imadnumeros&hgu-
rasMaclielis excernasadapcauerunt, vtadTempliSalomonis aut Moiaici Tabemaculi cxempl.u- arcana
munditamarchetypiciquamcypiciehcideclarauimus,fedhocquidemmorefymbolicofeuanalogicofieri
adblecquandopernumeros AiithmeticxvuIgarisautfigurasGeomecrixexcernx,aucperresvifibilesiliud
fic,quoniamnullacftveLMauccertavifioinrebuscorporeis,quippequxvidcntur &
noniunt,ied omniuixi
vifionum cercuudo cft ui form.r medituUio videlicet intel!edtu.di3,quoniam in vencte formx Sapientia C
Verbum f Mellix Lux reluceredicicur, quemadmoduminMeccatron fimundi animaeftdicl:am. Exhis
^'-'icurfacliquidoconftat^ni fallor)quodicumPhilofbphidixerintDcumeileCirculum,autCirculum eile
inanima,eum in parces GeometriLasdiuifibiIem,videl.rriangulum,quadrangulum,pentangulura,diui-
dences,&c. illud quidem,mi Iohannes,non elFe nifi more an.aIogico & meraphorico dittum & tamen ad-
:

huclpero,metantumcorammundoetFeiturum,vrjquiainamicicialiterariaiamiumus(vtilperoJconiun-
d:i,efficiam quod ambo in iildem Harmonix fundamentis coueniamus.vnde mundoappaiebit,quod non
vlterioris incernoscontcntioni$ fitopus,(cdvt in pace limulimpofterum, vti bono:.Chrili:ianosdecet,
conquielcamus. Tu igitur dicis,quod Anima humana fic pars naturx , &
quod in anima reluceat circulus
cumfuisdiuihonibus perrcgularia plan.i,propcerea,quiaanimus eftim.igoDei:acegodico,quod Anima,
quatenushabecur adeiusellentiamrelpechis, nonpoilit diuidik nacura, ranquampars a totciuxtaiihid
Mercur.Trifineg. Pim.ii. McnsabeilentiaDci nequaquam diui(a,(edilli potiuseomodoco!inexa,quo
Solis corpori Lumen Videmus enim radios lolarcs cum corpore folaii efic coniun6tos,& minime reuera
diuidendos, quoniamLucis eirenciaeftvnica,&inpartesnondiuidenda:acverorefpe(Sunoftrum,qui iti
multitudine fumusverlaci, dicimus Animam huiusabillaalteriusnumero &(pcciedifferre, cumnihilo-
minus omnesanimxadvnammundianimam feuMcttatronhabeantrelationemcontinuam,vclux Solis
ad Solem. Eftergoceuera pluralitasinmaceria&noninforma,quxnihilaliudeft quam continuaaDeo
fcilic.Varbo emanatio, vitam &eirenciam omnibus Crearuris impertiens, cuius quidem reuocatione tol-
litur vita,iuxtaillud Ptalm.io^. Deod.inceCre.acuriscolligunt,illo aperiente manum luam replentur 8c
faturantur bono,ab(condentefaciem luamconturbancur,recipience Ipiricum luum refpiranc&inpulue-
rem reuercuncur, emictentefoiritumrecreantur. Etlob cap.ii. lo.dicit.-quodinDeimanu fic omnisvi-
uencis anima,&lpiricus vniuerfi carnis. Ec Pialm.146. Benignicas Dei conlcruat omnia in feculum. Etali-
bi dicitur,quod Dfus fit Sol vitam &
gloriam dans. Nam Deus, vci didlum eft,vhique fua ellencia verlacur
per mundum,&inMectatroliioinhabicans,Lumineque[vcaiunc Scriptuix fandlx] vefticus omnia im-
plet,eaquefiiaprx(enciaiugicer conleruat. Hincomniaincreationeoperadi6tafunt bona, quxmala ac-
queinania ante Creationemfuerantacftimata,quxquidembonitasa Deo^^^qui eftiolum&lummumbo-
num)&aparticipatione cum eiuse(Ientiaortaeft:acquehoc eiusglutine ac harmonia omnia in mundo
concordipace&vinculis xternisconnedluntur. Conc!udoigitur,quod,vt Dei eilentiaelt indiuifibihs,
ficeciamipla Narura,quxefteiu(dememanacioinmundum,eftomnimodovnica forma & in fe indiuifi-
bilis,&qaacenus Deus eftdiuifibili?inPerfonastres,indearguendoofficia&proprietatesadhuiusmundi
pcrfeitionem produdtiE, fic etiam & m
anima partes varias diuidi dicitur, vnde quandoque eft fenfus,nunc
Cc j memo-
 yo6 RepUcatio Roberti Flud
rftemoria.aliquando imaginaricdeinde ratio>inte!leftus,Mens,&:c. Quiagitut Animam ccnfidcratc ge^
ftiunt rebus caducis indicam, oculeis corporeiseam cum corpore eiuiqueproprietatibus diftingiii ani-
niaduertent. Atquiind&adccncrumfuum reuercendo, externo, quali vmbiapriftigiofancglectcad
interioresfuosadituspcnetrabit, is quidem oculis /piritualibus pcrcipiet nec diuifionem nec quantita-
tem incfle animx, nec in Deo(qui eft fiipra quantum & quale, cui anims e(lfnr'a continua cft) nu-
meros auc fii;uras geomccricas polFe inueftigari. Sed in hoc dixcrunc Cabaliftx Aiectacron circuhim^
(ad cuuisimagincm cft anima humana, quippequareftde eadem&cumeiu(clemelientiaconrinua)aifir-
mances cam fuidehncani quandamviridcm, vaftammundicauitatemcircumambienccm,vnde&^ abahis
Checerehon, id eftliipremacoronaappcUacur. Atque horum opmionibus adftipulari videcur Moyies
diccndo, quodSpiritus Domini ferebacur fupcr at]iias,&vt ahusaddit motupenpherico vim igneam^
iis imperriens. Nec camen propccrea anima mundi cft circulus, neque circulus ei ineft, (ed ipfa po-
tius fuomocu circulari qualiper figuramcapaciflimammundumterminacacque concinet, vt &ab hyles
tenebris diuidit. Eft crgo circulus cmlque diuiliones imaginariac in lj)iritu paifiuo creato &non in a-
nima crcante. At veto quacenusanima per fiiam elfenciam ternarios&fornialesical;charmonica;gra-
dus implet, &vbique dicituradefle, omnia comprchendere, non tamen aliccr eft res comprehcnfa in_.
naruralcilicec enentiacomprehenfons,quamCrcacurainefientiaCrearoris. Seddicuncur Circuii mun-
dam ellein animalucida,vt tenebrs iemelilluminatxluntin iuce, aucaquamundanain igne,ficetiam^
Hiultitudodici poceitinlucereperiri,videlicetinmateriaaLuce coniprchenia, qnamuisLuxilla iit mdi-
uidua, vnica & mdiuifibilis in ie. Non erqo ineft circulus eflencis animx, fed rei illi maceriali icil. Ipiricui
mundano, cuianimadat efie, &quemvndequaqueadinftar circulianiple(5litur,attamenini!locirculoin-
uenicur neccentrumneccircumferentia.uixcailliidlobi fupra citacum cap.ii.^. Dti fapientu non iime-
nienda,ellenim illa altiilrmis coclis altior, & profundior lcpulchro imo, longior tcrra menfara dus, & la-
tior mari.
Conuenimus ergo in hoc: qnod Spiritus mundi vniuerfus(olim inanis & cenebris obduftus.iam facic
ipfius lod, feu euelacione nunc patefacti, (cu Vcrbi.fquod eft Lux & vica mundi) fcil.
Dei prius lacentis at i

Salomon dicic in lc clle Sole & Srcllis cianoiem) in fignram Iphxncam,

fipiencix ance omniacrcacx,quam
vaftammundicauiraremimplenrem-, &abad:us rcil.animxmundipotcnria&virtute iuftcncatam,&tan-
qiiam cerminatum & finicjiuii in re inrlererminaca&iiifinita incIulam,<.lK.-t red.iclus; ica vchic fpirirus orbi-
cularisabigneamundianimaillumcircumambienrcincludicur, cumcuiuseciam parcibus quamminimis
igneaillius animq vis &amor Symphoniacus peTmifcetur,vcanima humanain toto eflft- &in parcequalibet
tocius; Agnolco etiam,quod Mathcfeos arce Iphxrica hxc fiibftancia cam numeris arithmeticis quam fi"u-
risgeomecricis viaim.iginaria&mcnccconcepr.iparciriutquciupcjcesdiftingiii polfit, quo pcr dcmon-
ftrationem vel a pofteriori vcl a priori ad perfcclioicm Dei & nacui.f cognitionemperuenirc poflumus: ta-
menhociciredebentMachemacici&Philofbphiiii m.athcfiob illam mecam veriati^qnod reucra ncc fint
numerinecfigurxextern.xinanimamundanapericconlidcracx, c]uippequ.xcftconciiuia&duiifionis cx-
pers,(ed dcmonftrarioncs fieri per analogia f. limiiitudinem,cum vcrum Phyfices acq-, hirmonix cinidem
fiibieiflumficSpiricus f At]ua,& Lux fanima.hoccftmacera&forma. Moreergomachematicobenedc-
{criplicIolianncsmundiviiibilisharmoniam,iedrationcmagisabftracla:more:iiaiii pIiyficoMunioniam
fiiam cxplicauit Robercus,fedracionemagisconcreca.Cum ereo vrcrq;noftrum inpcreadem fundamcn-
ta narurx firmx ftibilici limus,non video ego,cur Robercus viam. lohannis machenncicam in nacurx.Sym-
phoniamdclcnbendouiltepoliit relpucrcauticidcm lohanncsfi-micam Roberci phvfic.ini in (larmonix
fu-x explicacione & demoftracione repudiare,cum eadem(inquam)iinc^undamcnta,idcm obiciftum & me-

ta, progrelfiis vero in demonftrando cancummododiuerii. \

Vbi.tuccm vidensaircrercquoddiuifioilla&Harmoniqinteruallaeflentinmundoarchcrypicoabori-
ginc3&abiiideinanimamhunKiiamclIcinfu(a,d!coegoqimdnulfa fiar diuifioin cflentia diuiiia, vtpotc
quXeftiiiduiilibilis,neccirtu'iautfigurximpieffionesCnifimer.iphoriccloqucndojpoccsficrecipcre.Eft
cniminftarDiapafonper(cctiflimx&complcti(fimxcon(bnantix,qux oriensa lua propriavirtucc inil-
Iamicerumredii,& hoc vnum maiicc, arqLieicidem(ehabecanima;iuxcaiIIud PlatonJslupradictiim,qua-
tcnusalegibuscorporcis lit libcra; cum lit radiusiilitisdiuinicatis .iqua orca eft. Vndelciendum crt:,qaod,
vc in rcrumnatura Solcftinregrumtotum&vnumfinediuifionc, nihilominusradios (qui fimceinfdem^
cflcnti.xcumfuototoy inhnitoscrhircatinmundi Ipiricuni.ilhim in inhnicas (j-)ecies diftinguenrcs,vel vt
vnitas in Arithmeticacftindiuiiibilis,perlctamcn abeamuluiiidoeflluit:licetiamDcusquief}:lciHperv-
nus & idcm & omnimodo indiuifibilis, in multitudincm,hoc cft, materiam &
cius parccs diipergicur,ipfb
vnumhoc&indiuifibilc manente,vndctam.iPhilofbphisin Tiicologiavcrfaris Ens cntium &creacura-
rum P.rtcrmincupatut.cftcrgo vnuminfinicum &iiidiuiiibilc,quaceiius iii le &per fe confidcrarur,acqi
itctumcftquoad nos& captum vulgareminparces& proportionesharraonicasdiuilbm,quitenusvits
& cflcradiosluos abvp.ico quaficenrro adinfinicos circumKnxncixpundtoscuilibcr mundi proporcio-
ni & crcacurxvitam atrrihiitntcs,&vnamabaliadiftingucnfcs, vndc omnia dicuntur viuerc in Deo &
ineoexifterc, hoccft,ab ipfius cflentia vicam& cxiftcnciamducerc cxiftimantur. Acquc hxc eiac ratio,
quod Demociatus & Ciphcus & multi Pvthagorxorum vulgariccr confiderando omnia Diis plena aile-
ucrauctint..
 In ApologiamadAnal. XII. 7,0-r
fuum Deum pofliclear,{ed
Usraitcriiir,indeclccIaranres,quodqu.TlibetCieatuia proprium &:peculiarem
ramen oculisiiuerioribusharcomm.iarbicLandocoficlulcrunt hos Dcos omnes rclacionem habuille ad
vnicumIouem,vtomnesSolisradij ad vnicum Solem referuncur. Vnde in Exod.20.inuenimur:quod
rioncolcndusefl:nifiDeusvmcus,qui&alibi Deus Deorum appellatur: &: alibi: Tu folus, olehoua,es
D?tis. Nonergofequitur,qHod,quia SpiricusSanduseftinquohbethominevim & virtutem viuendi&
ratiocinandiei prarbens,quod ideoiintmulti Spiritusfan(2:i.autSpiticus landKisinpartesdiuifus,quate-
nus tiHntia Dei non efl diuilibilis. Sed tamcn homincs quah mfinitos eHe, &ab inuicem reuera diftincSos
& diuifos certum eft quoad materiam, qus fola ni multitudine dilatat ur,& non in forma, quE femper con-
cinua cftad fuum fontem lucidum.
Sedvtadmagisparnculariaiam tranfcendamuS:inquiramusparumper,anvariafueritHarmoniccnacu-
ralis interPhilofophosin natura peritiores mueftigandirationecne, &
anvnicam obleruaucrint viaroj
autvnamethodum?&finon,q^uaErendumeft,curnouaharuioni.-Bmundana; rationonconcederctur ram
lohanni &Roberco, quam cuilibec illorum, qui operam in Harmonia; mundana: inquificione adhi-
buerunc.
Legimusimprimis Terpandrum chordam fepcimam f hepcachordum inueniencem illud candem 7.
planecarum numero squaile. Alij ex veterib quadruplex inuenerunt Harmoniy genus fh vtroq; Cofi-no e-
lemtnris conucniens,videl.Doricum Aqui'&Phlegman,PhrygiiiIgni &
Cholciae, Lydium Acria:& San-
guiii & MyxOjLydium Terrx
1 &
arr^ brli confonare arbitrati flint fimiliter Nicomachus Tetrochordum
:

a Mercurio inuentum ^.elemitis deftinauif,cuius neruus vnicus Hypare Terram,Parahypate vel Mefe A-
qi!am,Ncte vel Diazeugmenon aut Hyperbola-os Ignem;& Paranete Aerem refonare atq; indicare autu-
mauii. Alij ccelorum numerum virtutemq; rclpicientcs,Doriam SoIi,Phrygium Marti, Lydium loiii, Mi-
xolydmmSaturno,HypophrvgiumMercurio,Hypolydium Veneri,HypodoriumLiinff,Hypomixolydiii
cceioftellatocontribuerunt. Nonnulliitcrunilpaciuin/q^inter Terram&Lunam interiacet Toni inter-^
ualium faciunt. Hic quidcai loliannes me herclc derideret,(cio,fi in mea Harmonia tonum tata: longitu-
(

dinis inucniifct.) Dcinde aLuna ad Mercurium dimidium illius fp^acij facic iemiconium & cancunde ab illo
fld Vcnerem.IndeveroadSoIemcripliiqualiconLim&dimidiumftacuic Diapence.a Lunaauceid Solem

tiuplum cLidimidio luciens Diatefiaron. aSolc vcro ad Marrcm ruifus tantii volunt haberintcrualli, quan-
tiimaTerraadLunamfacicnstonum. liKicaaJouemdunidiLi illuis,ahudiacicnsIcmitoaium,&cancun-
-dem ab illo ad Sacurnum conftituens femitoniu.a quo ad ftellarum orbem iterumfemitonij fpacium inrer-
iacet,efticaq;aSoIeadca?IumftellacuinDiaLenaron,duorrinempetonorum ciidimidioa cerraveroper-
fectaDiapafon,fcxnempetonoruminccgroium Secundumaliosaproportionemoruum Planetarumad
inuicem&cumo6tauoccElorefultat H.irmoniavtdicuntomniumiuaui(fima,eil;aiitproporcioSaturniad
Iouemduplafequialtera,IouisadMarccmfe(cupla,illius.adSolem,Venerem&Mercurium,quiparicericer
perficiunc,jfportiodupla,illarumadLunamduodecupla,Saturni veroadorbcm ftellatumillecupla&du-
centupIa.Agrippavult,q,Saturnus,Mars&Lunaplusvocishabeantgconcentus,dicitq;Sacurnumhabe-
revocescriftes,raucas,graues,tardos&velutiadcentrumcoarfl:atosionos.Marsvocesafperas,acutas,mi-
naces,veloces,iracundas. IntcrhasLuiuobleruat mediocres. iuppifer,Sol,VenHS, Mercuriuspoflident
concentus. Iuppiterergofibivendicatconcentusgraues,conftantes,intentos,(uaues,hiIares&iucundos.
Solvener.ibiIes,puros,dulces.Vemislafciuos,luxuriofos,voluptuo(bs.Mercuriusremifliores,multiplices,
&cumqLiadamftrenuitarel.Tcos&iuciTndos. Ex particularibus v.conccntibus &proportionatis tonus
M.iiis nouem obtemperar,Iuppirer habec gratiam vocis oftauas &qninta",f Diapafbn &
Diapete,Sol obti-
iieto6tauxvocis me!odiam,(c.Di^pafbn.SimiIirer&tonosquin(iecimDifcliapafbn. Venustenetgratiam-.
vocis quintar (cil.Diapentc. Mercurius liabet Diate(Ieron,(al.gratiam vocis quartx. Et ficin ca:teris.
Plato&l^ythagorasanumerorum&proportionumratione&adinuicemconcatenationcHarmoni^
fua: demonftrationeshauriunr. Ariltotclcsperprincipia&pnncipiataphyfica rem iftamexplicaretentat.
Iridemfiinr&alij,quifingunr Anii-narhuman.-cHarnioniamconftarecxdebicocempcramenco&propor-
rionevircurum&operationumiplius.qu.rfiinr, C(>ncupifcibili:.,ha(cibilis, &
Rationabilis.quarumpro-
portionesferunteflehuiufinodi:videl.iliam Rationabiiem & Concupifcibilcm haberepropoicionem.
Diapa(bn,ad Iralcibilem v;ro Diateflaron Iraicibilem autem ad Concupiicibilem hBbere proportioneitxj
:

Diapente. EthuiufinodialicEinuentionesvario; fecundummentes &intentioueSFhilofophorum &M.i-

thematicorumvarie&diuerfimode phiiofophantium.
Ex hisigiturIucuIcnterapparer,quodliceaccamIohaniiifecundumanimje fiis concepcum nibre fuo
inarhematicoinHarmoniennindana-demonftrationeprocedercquamRobertoSyinphonia^fuxnatura-
lis lcgcs pro fua nuentione & mngi natione cxplicare: cum ex pra:fcnptorum teftimonio conftet rem eile
i i ;

incer Philofopl^ios communem & familiarem, nacura: myfteria fuo more & methodo peculiari (criptis
mandare.
Atiam,miIoannes,quoniarninquifitionemintua:Hannonixlegesvltcrioremfacereinanimiimeuin
propter amicitiam inter nos comicer oiim contradlam, 116 venir, mihi qnidem hocloco in mente occuriit,
vt dc mea Harmoniamundana atq; de eiufdcm proportionibus verba pauca, (ed luculenta fatis profcram,
fimiliter vc comparationcmintcr proportiones eiutdem atque illas Platonis leuiter hic inferam, quo
Cc 4 tibi
5oS Replicatio Robcrti Fliid
tibi &:mnndo (uccincto quidem icrmone declarem,Robertirm in Harmonix lux inuentione &: propor-
tionumdifpofitionenoniragrauitererraire.accuforraflreprimaquidcm fronrecogitarti. Sed priufquamj
in propriimcx Harmonic Difcurfum dcicendam,de Harmoniaveterum vciba,duplici ratione me ad hoc
compcllente,nuncfxciam. Primum(c.vcliteratisindicarem,meinvercrumHarmonianoneireomnimo-
do tam ignarum,ac ab lohanne in mulris locis lum prasdicatus. Secund u ni vt ipforum Harmonix propor-
tionesadmeum mundimonochorduredius &:facilius adaptarcm,quo vos(Leclores optatiflimi;de coni
paratione illa mea rcdlius iudicaretis-.
Scriptismaiidatumreperimus,tam(eeu'ndumPythagoricosquam Academicos mundum vtrumque
cumlliisanimabusperproporcionesharmonicasquamcommodiffimcfuiilcdefcribendum: Ecquoniam
triamelodiarum,lc.harmonicEgenerainvfu pra:cipue<r-<:praxiapudvetercsfuerunt,Diatonicum(cil.quod
per Tonum Tonum &Semitoniumcon(bnantiamDiateireron confticuentia,inomnibustecrachordi5(ad
di(po(itionemquatuorelemehtorumpriusinuentisjproce(lit,quodgenusaliquantulumdurumcft,fedtii
natura!e:Cromaticum aDiatonicolcil.naturahrecedcns&mollius rc(bnans,illudqiiedecre(cu pericmi-
ionium5(emitonium<Sctria(eniitonia,queconiunlafaciunteciamDiatcllaron,acdeniq;Enharmonicum
quodinomnibusdetrachordiscantaturperDieiim(quihicaccipiturprofeinitonijdimidioj&Die(im&
dittonum,qu9'omnialimuladdicaconfonanciam etiam Diateliaron commenfurant.Ex his diuinus illc Pla-
ioadHarmoniam(iiammundi&animxde(cribendamideoDiatonicuineligebat,quippequodgennsma-
gis naturale erfe percipiebat atque fimplex & generofum &: pcr confequens magis per fe diipodtum ad ori-
ginaliter depingendos|& defcribendos mundi & animx,hoc eft,macena: aqi^tica: & (orma; lucidx (eu pa(-
liui & adtiui nexus,officia Sy mphoniaca & proporciones harmonicas in quoiibcc per fe & inccr ic: ad qu.im

quidem eleftionem eo magis indudus eft,quoniam obferuaticncdiligcnti ab eo & Timaro Lbcro ahimad-
uertcbaturhocgcnushabereinfuanaturaquand.imvica:racionalisgubernacionem,quemadmodumillud
&
Harmonicum omni vita: corpori accommodanv praiidcre, vt Cromaticum refpedum habere ad ideani
corporalem,(cd quoniam ex iiis anima- proprictatibus racio eft eminencior & nobilior , &
genus hoc Dia-
tonicuinmagisin(uadilpo(icionenacurale,ergoiIlud pix caeceris adhanc (uam Harmoni.r mundani in-
quifitionem eligebar. At vero vc veceres per hoc in cctrachordis proceircrunc,lic Placo ad Nicomachi imi-
&
t.uionem ad mcHorem magis proportionalcm Harmon jx fua: demonihacionem ad Hepcachordi nacura
ad(cpcemlimicesconformaciilluddilacauit,incipiendoabvnitateacque duplicando vlqueadcubumbina-
riam,videl. 8.&cumpoftcatriplicando vlqueadcubum&loiidumccrnarij. Secundum huinimodi ergo
numercrun? proporcionem exiftimaucrunc Academici cum an:ma: cum mundi fabricam fuille dilpoficaiu
jirqueadexitumprodudl:am,iuxcaanciquaiiliFythagorxdocumcnca,quinuiTieritcrnarij pioportionesa-
iiimx,tanqu3m perfeftioni malcuio agenti, &
iuci adxquauit, vt &
illius binarij matcrix,tanquam iniper-

fe(5tioni,fa;minx,pacienci & aqux, ex quarum coniundione videl.cx materia & tornia omnia (iinc procrca-
t:^ acquepropagacainhocmundo: Apcaucruncergo numeralis (cienri.x conluiciftimi Monadcm opificii

Deo,Diadem aut Dualitatem materix,ac formis iplis Triadem virginem,ic vitx & homini Hcpradem. At-
que hinc PlatoDiattDuicam (uam Harmoniam ad Heprachordum ordinauit,quia mundi vt riu(c]uc interlii
lcil.{euanima:6c(iibftantixcorpoiexadapt.iuit,cuinsproportionesabj.z.5.prxdiclisdcduciC;quorumnu-
merQrumcubiperficiunctamanimxquammundiftrucluram,anima:,inqiuam,cubusrcrnari|,yidclicec27.
&corporisfmaccrixcubusbinarij videl.8. Scdhasquidcmproporcioncsin mundifahrica.quamopcime,
vt mihi videtur,ex Antiftitis Moyfis relacione colligcre f is cft: Spiricus Domini ferebacur (upcraquas. Hic
Ipiritus Domini eft vnicas formalis vc aqux vnicas macerialis. Tunc duplacio fada cft,quando imperauir
,

Crcacor, vcmateria vniuerialisinformarctur, diccndo: Fiar Lux. Deindc huius binarij quadratum erat
produdumcumgeneraiis iUamixrioin^.redadiaeftelementa, quxpervaftammundicauicatcm dilperd
funt. Deniquepcr binarij illiuscubumcorporacreaturarumelemcnta(untpropagata,vidcl.ftcIlxcx elc-
mentorumcccleftiummixtione,mineralia, veget.ibilia&animaliaexiilislubUinaribus. Atquehocmodo
proportionalitcrcomplecaeftcreacuramarcriali.s,& ftcminainhoc mundofecundum di(])oficioncm cri-
nxdimen(ionis,longicudinisfcil.Licicudinis&profundic.icis,lcildine.T,(uperhcici&corporis,qiUTre(pon-
denc in mundo maion ad fubftantiam tenui(Timam cadi Empyrei,ad illam mcdi j,& Elcmentaris , quorum,
vtinHarmonianoftra diximus, relpcdlus cft, ad radicem,quadratum (Sccubum in binario numcio. Deni-
qucomnianumerorumillorumbiiiarioruminteruailaimplenturcumnumcrisccrnariiseiufdcm propor-
tionis,fine quibus exiftere nequcunc: nam finc his vacuii & inanicas lequerccur in mallafamini na vndcin :

Genefiomnia creacadidla(uncbona&diuinisradusimpIcta,quacenusdebonicatcEloIiim,hoceft, Spiri-

tuslancliiiumerumrernariuminpropriecacediuina argucnccparcicipancfincqua omniaeiIenc,vcantee-
ius apparicioucm,renebrx &
inanes. per vim crgo mafculinam (cil.ternariam proccdcndum cft in cadem..
proporcionccumillafa:minina.adcubum,fc.vlqu<;iiamcracvircusifta m.ifculina,qu.Tatciibucbacgradus
&proporcioncnlubftanci.rfa:minmx, ciusinceruallavica,ellcncia&a6tioneimpicns,&perfed:illimam in
mundo harmoniaminftirucns,proportionemnempcconfonantixperfcdilliin.T Diapalbn in Aiigeiis&
Spiritu intelle<ftu.ali, i.i. & illam minus perfcda, videl.Diapente m Dx-
qux eft in duplaproportione, vt :

monibusOIympicis & cceIo xtheico.&imperfcdamDiatcllaroninrebusinfcrioribus.vt inanimalibus

vegetabilibus & mincralibus. Ad has cigo trcs niundi regiones pcrtinent trcs hx eimeadcs fic difpo-
fica::
 In ApoIogiamadAnnal.XII. ^o^
fit: j)9c.quiEfimulaclditiE ftatuuntzy.qui numerus eft cubus numeri ternarij. Implcuit crgo Plato ad

cxemplum animas mundi (ux harmonis interualla, fed nos Chnftiani attribuimus huius Harmoniae ratio-
nem ad vitac fpiritum ,vitx lignum,vite fontem,qui cft mundi vitaeiufq-, verus Mettatron dicitur,fummaq-,
mundi Sapientia & vers Harmonix bafis (cilicet lapis angularis,dequo tantum prsdicauitIacob,arguens
vtperfolamilliusHarmoniam,tanquampereiusfcalam,datumeirethominibusinrcgnucoElorum afcen-
dcre, de quo Paulus loco anrea allegato (ic loquitur ; Pacificans per fanguinem fax Crucis res omnes quK
in terra& in calis funt. Vndc concludere videtur,quod non modo homines, verum etiam res omnes alias
fint ad (iias harmonias veras condudx pcr ftnguinem Chrifti. Ad cuius quidem myfterij exemplar Vcte-
res Sophitam Academiciquam Pythagoreipervmbrofasnumerorum & figurarum formulas explicare
tentauerunf,nam quantaerat iplorumin myfterio diuinocognitio,quam admirabilis fcientia,in eo do-
ccmur, vtpotequibustametfi religioneEthnicisjSacroland^Trinitatismyfterium eft reuelatum,vnde
ctiama nobisChriftianisMercurio Triimegifto& Platonidiuinitatistitulusnon infulfeattribuitur. Chri-
ftus crgonoftcrfeuDeuspatens expetraIacobiexurgens,eterratanquamacentroPatris (eu Dei latentis
germinans, vbique le expandens&minfinitumvltra&cxtra omniafeexten'dens(quoniamSapientiadi-
uina non habet fincm omnia creatatentat ad Creatorem pcr Harmoniam plulquam perfeftionis ( in_.
)

quaexcellens iftaconfonantiaexertillime fonat&gloriofus Sol fcil.Lux diuinavitam&gloriamdansfb-

natina:ternum)reducere;aconfonantiainperfeclaDiateiraron,hoccft,Creaturxvitatenebrisobruta,pec
Diapentcconlbnantiammmonsperled:ionis,hoceft,perfpirituma:thereum(inqi\oprimumguftatperfe-
&
(Stionis beatitudinis delitias ad ip(am Diapaibn, quac terminatur in ipfo Deo, quando idem cum Deo per
Chriftum mediante confonantia illa vera pcri-edtionisfuerimus fafti.Et quemadmodum iuxta Platonis he-
ptachordi Defcriptionem quatuor fimt gradus tam in foEmello quam mafculo progrelTu videhcet i. 2.4.8.
vel 1.3.9.27. quiquatuor ieriesficdiiponuntur 1.2.5.4. ficingcnerali hocHarmonia: (yftemate t.i.quseft
dupla proportio,denotantiIlamconfonantiamplusquam perfed;ionisinvnitate fcil.Deo terminata,vi-
del.Diapafon:vbi omniaabvnitatcin multitudinemprogredientiainvnitatem&fimplicitatemfuatn,- i-
terumrcuertcrc obieruantur. Et fefquialterahscproportio i.j.indicatconfonantiamminorisperfcclio-
nis,'Diapente. Etfclquitertia ^.^^arguitconlonantiam imperfeitam Diatedaron fic enim videmus res
:

exati(Iimefehabcrein hocmundo,videl.obhuiu(iTiodi imperfecStionem qualis eft in DiatefIaron,res o-

,

mnes fublunareslanguefceie&afliduis altcrationibus fubiici obferuamus, incoelo xthereo res proptec

perfedionem diapente minorem corruptionisimmuncsdocemur, & incceloangelicofummambeatitu-
dinem perplusquamperfei5l:ionem perDiapalbnacquiri cognofcimus. Vnde Diateflaron exquatuor le
habens infefquitertia proportione vt ^.ad^.arguit quatuorelementafiiblunaria,Diapente quinque de-
notansmediampe:fcctioncmregioniscoelcftiSj(c;habensvt2.ad3.in(efquialt.QuintaefIentiavocatur;&
DiapafonadcoeHangeliciplufquamperfeftionem,qu3efextoniscommenfuratut&Efrentiafextadicitur,fe
habens vt i.ad i.in dupla. Atquc h^c conlbnantia in Deum plusquamperfedtionis fontem &
metam vltima
definens,& omnia ab vnitate in multitudinem eftluxa in vnitatem, iterum diuinam reducens. Quies
nuncupatur Sabbathi inEnfoph,qui terminaturin numero y.cumex tot interuaUis conftat DiapaforL..
Progrcirus ergoab vnitarein multitudinem eftvfquead numerum millenarium, vltraquemtcftc Arifto-
tele, non eft prcgrcflio in numeris, qui numerus ab Hebrsis dclcribitur per Aleph magnum,vt vnitas per
Aleph paruum,quxlueraapudCabaliftaseftindicium& Charadterdiuinitatisin vnitatc atque hinc eft>
:

ouodDeusadiuoIoanne dicatur<& principium&finis. ProgrelTio ergo ab Alephparuo fcil. vnitate

w,

fitadmultitudincm 999. iuxtaPlatonicorumdocumenta,cuinumero fiAlephmagnum addatur produ-

citlooo.perquem fit rerumamultitudine reditus. RedtccrgodixiMundumfiiblunaremefleimperfe-
ftum &murationibusobnoxium,quoniam ineoeftminimaLuminisf animxmundanas portio, quem-
admodum animam magis in capite & corde hominis credimus, quam in tibiis aur cruribus; nam ibi mate-
riadominiumhabct fuper lucis proportionem: Iterumeademproportioneexplicauicorruptionemare-
gione a:thereareiici,&perfe6tionemmediamibihabitarepropter^qualitatemdominij&proportionislu-
cis ad illam materix mundanx,vnde in eius centro Solem collocaui haud inconfiilto , atque hoc probatur
itaelfe^quoniam a Philolbphis &inpraxi my fteriorum (ecretorum peritionbus ^thaaet quafiigneus feui-
cnitusaer abarqualitatisproportionisaeris faquse&ignisf lucisinea&prxcipueinloco vbi tranfit Sol.
Deniqueoftendiibidem,quodregioangelicaimmenIapropterignis f lucisineo dominiumfupcrtenuif^
fimumfpiritum mundanum,perfe(5ti(Iimafuerit infiiaefIentia,&adDiapafbn (iimmam redte conipara-
ni,arquehincco:lumcmpyreumagrscovocabulo 77^^@"quafiignis&igneumnuncupatur.Haccquidem
ctToomniapropterformaEignejeatque materixaquc2contrarietaremcumillainvnitate,Lucis perfedio-
ne, adtione e(lentiali,fubtihtate,motu&entitatefitomnimodooppofitahuic,qua:eftmultifaria, opaca,
pafliua, groifa &quieti obnoxiafubformaduarumpyramidum figura &
quantitate fimilium , (ed fitu 64
pofitioneoppofitarumdepinxirnam vtmultitudinis lc.materisemotus&rcfblutionisprogrcfrusfitanu-
mcro millenario in vnitatcm, fic Lucis crcatae proportio jequiualent illam millenarij numeri.led in vnita-
te, vnde quo ma^is progreditur a multitudinc ad vnitatem, co e tiam magis vincit vnitas f forma
lucida,&
domimummag.s fibi vendicacinmateriam. HincergoiuxtaPlatonisproportionem vt inter binariam fc.
fomininam materiam,& tcrnariam fmafculinam forma;(qus ijoter fe proporcione conueniuntjeft difcre-
pantia.
3TO Replicatio RobertiFlud
pantia,ricsquaHtatcmaliamfinxi egointerpyramidum vtrarumq-,figuras. Cumi.informat 1.&J.4.&9-
8.&i7.corporaclementata:iedde.hiscopiofiusinfi:adicemus,poftquamdeharmonixAcademicorum
tatione 8c progrciru parumpcr difceptauerimus.
Qui hoc iuumHeptachordumex piuribusconfbnantiisperfeftisrecundumproportionuminterual-
lainteri.&8. vel i.&x7.conHaregeftit,adcuiusdefcriptionemhuiufmodiapparatumeaccingam.
Heptachordum Platonicum ( quod ipfe ad mundi anims Har- &
moniamdemonftrandamapplicuit atq-jordinauit) exfeptemquafiner-
uisvelproportionibuspartimparibus&partim imparibusconftat, vf-
delicet 1.2.5.4.8.9.17. quas quamuis Porphyrius &
Proclusin lineanL.
protraxerunt,tamen Adraftus &
CalcidiusadTriangulifcil Pyramid-'
latera hoc modo adaprauerunt,in fummitate cuius vniras tam materia-
lis quamformalisexpru-nitur,indeconfirmansiliudSynefij&ahorum-.
Theofophorumopinione,quodDeusfiromnequodcft,quippeaquo,
in quo& perquemfunt omnia: Eftmas &eftfcEmina, vel vt Mercu-
rius Trifm.ait vtriuiquefcxusfcecundiftimus.-Eftpotentiaeft adtus, Eft
formaeftmateria: Imo&reueranihileftquodipfenon exiftit. Sexau-
tem aliae figura: latcri refpondent oppofito, videlicet parium proportio-
nes femel & imparium ter : ita vt proportioquaElibet formalis ternarij
nempe numeri diredle correlpondeant illis parium oppofitorum hoc
modo: .
Inereatione:
In his ergonumerisluculenterdemonftraturprimariarerumom-
nium in Creatione genera cum ipforum Harmonia, atque etiam fpecies {ubalternx &
intermedijc quae in-
ter has proportiones continentur,& prxcipue ad mundi fpiritus atque animx eiufilem complemcntunu.
SedmhocPlatonisHeptachordoimperfe<StioncmvideturProclustuushaudexiguamiHuenilIe,coquod,
vt inquit ille, intcrualla in eo nonnulla non (unr completa,& principafiter illud /pacium quod eft inrer i.
,

&2.quia(aitiUe)noneftmediuminterhos tcrminos, nifi vnitas inpartcs frangatur. Hic quidcm Pro-

clusnoninftarChriftianifedEthniciloquirur,&aPhilofophisChriftianishacinrcfaHioculisapertiscer-
nitur:quoniamDeus,inquofoloell:confonantia plufquamperfefta (nempeDiapafon)fehabens,vti.2.in
dupla proportionc, produxithanc maximx perfedionis conlbnantiam in Lucem fuam archctypicam..,
quandoSapientiam fcilicetVcrbumliiumante leculagigneret,quod nihilominusVcrbumab Ellc diui-
&
no non fuit diuifum,fcd idem vnum cum illo in 3Eternum. Hoc cx Philofophia confirmarc viderur Her-
mesTrifineeift.inhisverbis:MonasgeneratMonadem&infeiplumreflexitardoremluum:indearguens,
quodantem^undiCreationemFilius,hoceft,Deuspatenserencbris,& Alephlucidum,rcluxeritfeuegrc-
dereturaPatre,hoceft,Deolatenteintenebris,&Alcphrcnebrolb:nectameninCrearioneautpoftCrea-
tionemdiuifuseftFiliusab elfentiaPatris,licetaproprietatc&officio inmundi Crcarione Perfona dici-
turfecundaaprimaquidemdiftin(fta,vr2.abi. Porro eriamexSacrisScripruriscolligimus,Filiumcflev-
numcumPatrc.manereinlinuParris.elfeinoreParris, fcdcre addcxteram Parris mediarorcm cfle pro
,

nobishominibusadPatrem,nulluminteripfum &Parrem mediumhabcnrem,fedeomodoei coniun-

<aum,vtluxSoliscorporilblari,aut diametercirculicenrro. Atq-,hinc a Poetis fingitur.quod ApolloSc
Cupidofinrlouis filii.indcdcclarantibusChriftuminmundorclucenremradiofquefuosamatorios vndi-
que perfpiritum mundanum eiaculantem. Vel in refpedtu habito ad primam Crcationem dicirur Iiippi-
ter,hoccft,Deuspotens&patens,quifilius eratSaturni,hoc eft,Dei tcnebroh &
latentis. Vnde liqiict,

quod conrraProcliopinionem terminus htc fine medio implearur, quarenus eft vnius arque conrinus eC-

fentis,defcendens per confonantiam plusquamperfedam Diapafan a mundo archetypico in illum crean-

dum videl.ab i. denotans puram, fimplicem &incftabilem lucem increaram ,in 2. hoc eft in vnitarcm
matetijE, & & &
vnde i. increatum lucidum formale creat aftuat vnum tenebris deforme potetiale ac ma-
terialeleipfumcumeopcrmilcens,atqueitacreata eftluxprimainmundocreatura,formarumomniuno
fubied:um,per Diapalon fpiritualcm. Deinde 5. quod eft medium occulrum inter 2.& 4. delcribit cocli x-
therei feu firmamentinaturam,quodeftmediuminter2.fenca;lumEmpyrsEum,quodeft rcceptaculuni-
primxCreatura:l'icidaE&4.denotansquaruore!ementafublunaria. Athuiusergo regionis mundi pro-
duftioncm concurrebar naturaprimae Crcarurae, qua; erat Lux leu Mundi anima ( qnx ci erat ioco animac
feu fofmi)&fubftantiaaquaeeiuspraclentia creatz&nominefirmamcnti iamnuncupatx:intcrprimum
crgo coelum Creatura prima lucida implctuni,& ccelum hoc aethereu eft ram diftantia quam ratione com-
pofitionis exmateria& formain proporrioncfcfquialrcra^videlicer^.&i.exquaconflatur&in quacon-
fiftitconfonantiaminusperfe(aaDiapente,vnde&parsh3ecmundidiciturQuintaeirentia,vtillalcxta5c
leptima. Nam vt Diapcntc eft confonantiae minoris perfc6lionis,ira &
Diapafon eft confonantiaperfcdlio-
nis fummi,fic cnim fe habet coclum xtliereum,quod eft rcgnum Solis vifibilis ad illud Empyreum,cui prq-
fiderSolfpiritualis&inuifibilis. Dcniqj^.quodeftquadrarumadRadiccmi.dcnotat ccelumelementar
in^.ftationcs diftindum,qu3eelcmentadicuntur.
Atquc inhacmixtioneregia j.fcu fpititusxthereusinfotmatuseftanimaSc formavidelicetad 4. id
 In ApoIogiamadAnoal.XII. jii
tft,ac!matcriamniundi(ublunaris,cum illcfpiricuscaleftisfitinftar agentisfeu marisad illum elcmenta-
lcm. Atquehac decau(adicituraPhiIofopho,quodfuperioraagantininferioramotu,lumine&influen-
ria. Sed hocviaharmonicacomprobatur,videhcetrationedifferennx conibnantiarum: nam vtDiapen-

tccftconfbnantiaminonspcrfcdionis, (icetiamDiateflaroneftconl!bnantiaimperfefta,&quod habetdc

perfeiSionc, illudrccipita cochs j.atverointer j.&c^.cA proportio(e(quitertia,qux dcnotat con(bnan-
tix Diacedaron proportionera. Deniqueexi.^.&^.^.hoc e(t, Diapente &
Diateflaron conflatur Diapa-
fon materiaUs, hoce(t,perfe(i^i(lima illa proporcio, qu2 reperitur in natura mundana, cuius anima eft
Diapafon (pirituale. Vt i.inillo Heptachordoeftanimaprimaria&Enfoph (cil.infinitudo (cil. originahs
fc ArchetypicaillaconfonantiaDiapaibn ine(rentiadiuina,qu3cdat vitam xqualiter cam ad maceriam a-
quaricam.quamadformalem Lucem primitus creatam, vt peremspofirionem luculenter indicatur ex
Porphycij, Seueri & Ptoch in rctta hneafic: 1.1.3.4.8.9.17. Vbi haec omnia manifeibus apparenc;
nam i.maccriahs ncxu formali ipfi i. (ic ens inadu per Diapa(bnfupremam; &naturanumerimateria-
lis z.pcrncxum formalem vnitur admatcriam fibi duplam... i. Ergo eft forma ad 2. videhcec Deus ad

maceriam informem,qua:a Placonicis per i.(ignificatur,quam vnicacum confufionemdicuncPychago-

rsi , ertque quafi Chaos (ed cmanacione (piricus lucidi i. in fpiricum deformem 2, (eu lod in He fic illa
:

Lux creaca: quxquidem vnicas incrcacafe altius in materiam confufam immergensfacit ^.feu coelum,
quod cft quafi forma &anima ad 4. hoceft, adEl-jmentafublunaria i. ergo quafi radix primaria & eie-
mentum ignisfummum produxiclucemEmpyream^quxeftElemencura 2.&dcindefealciusin mulcitu-
dincm immergens,creaait fpiritum xihereum, qui cft Elementum 3. Tum poftea inregionem mun-
di infimam pcnccrans, ibi quidem Elemenca alia 4. eaque groda creauic &
diipofuic, quorum quodli-
becin locoidoneo (ecundummacerixdignitatemfuipendic &(iioglucineigneohgauic,acquchi(unt qui-
dcm y.aDeogradus. Ac firadix in (uoregno archctypico relinquacur & compoficum elementacum ad-
datur, quod pcr cubum fignificacur, crunc quidcm in rerum natura ^.gradusadfiiprcmamMonadem.*
dirigenres.
Porroeciam,fiformaIe Tri.inguli confideremus, ibi ^.inuenimus eire formam correlponden-
lacus
tem ad 2.&4. vnde d:dum eft,quod Ipiritus Domini f Elohim f. Du in cres Perfonas vc nonnulh vo-
luncin vnofpiritu argutndo ferebatur fupcr 2.aquas, igneum&amatorium iisvigorematque vitac vir-
tutem impertiens[: vnde Aqua: a Cabaliftis per 13 Mem Hebraidum denocacur, quas Pychagorici per 2. fi-
gnarunc: &
Spiritus Sandi hieroglyphicum fecerunt ^
Schin ignis charaderem,inde arguentes , per trix
cornualpiritum vnicumtriphciteroperantem:quifeprofundiusinaquis immergens feipfiim diuidit pro-
portionahter inparcesp.acdeniqueillas 5).partes(ecundumcrinamfiiamnaturam ad cencrum vfque pc-
netrandocriphcauichoceft.quamlibecinaliaspatccs j.diuific^videl.iy.^.ergofeufijiricusigneuscreauitz.
ideft,CGeIumempyreum,&adfaumexempIarinHierarchiasAngelorumcresdiuifit.SicformatumeftccB-
lum fpirituale: &altius defcendcns fecundum triplam fuam naturam fe difperfit in ccelorum materiahumrf
mulritudinem,acque Cic quodlibeceorum informacur. Denique (e iccrum criplans creacuras compofitas in-
formauic:atq;hocfadumeftfecundumilludP(almiftx: VerboDomini firmarifuntcoeli,&Spirituabore
cius omnis virtus eorum.
Dcnique ex propocLionibus fe(t]uialtera 4.& ^.& (e(quitertia (J.ad S.tanquam cxDiapente & Diatefla-
ronproducitur Creatiirarumcompofitarum Diapafon,qu3Eeft Harmonia grauis atqucbafla adfimihtu-
dinemconfbnantix Diapafbnfpiritus mundani^quxformataeftadexeplarconfonantix plusquampcrfe-
ftacin fpirituinteIle6tuali:inquibnsquidemproportionibusPythagorici Hexadem attribuerunt ad com-
pofitioncm humanam,&Heptatem inter 8. & 6. fitam ad vitam f.animam ipfius: ad vitam omnium aha-
rum creaturaru ipfi Enneadem adxquaucrunt, qux eft cernarij quadratum. Atq; hoc modo videmus, quo-
modoDeus creaturisfuiseftalligatus,videl.primum i.feumonasinadluad i.fcu monadem in potentia,
& fit Dias. Deinde Monas ad Diadem vnita produxit Triadem.&Monasiterum Triadiconglurinata pro-
ducic numcrum quaccrnarium: atque ica per hanc Harmoniam mundus in cribus primis Crcarionis dicbus
conflacuseft,&Dcusomniaimpleredicicur,vnicafq-,formalis(eudiuinacratagens,vnitasvero materiahs
antexuum inpotentiacxiftens eratpatiens f.fcemina. H3ec,inquam,eftveramundiHarmonia,&quivltra
hanccuriofiusper(efincinfluxudiuinoexpIoraregcftiunt,fallunt&faIluntur,quiaparticulariter dcDco
ciufq;operibus,hocq; ditededi(ceptareimmenfum,impofnbiIc&impcrfcrutabiIeforet negotium: quia
admirabilia funt opera Dei,& ab captu humano minime comprehedenda,nifi vbi Deus dcderit Sapientiam
fuam & milerit Spiritum fiium Sandum c (anftis ccElis, iuxca illud Salomonis cap. 9. Sapicnt. Corpus, in-
quic ille, quod corrumpicur, aggrauac animam, & cerrena cogicacio deprimic (enfum multa cogitantcm, 8c
difhcile xftimamus, qux in terra funt,& quas in prolpedu funt inuenimus cum laborcquse in coslis autem
funt quis inueftigauic: (cnfumaucem cuum quis (ciec nifi tu dederis (apienriam,& miferis fpiritum tuum
de altifTimis.
Atindc(criptioneHarmonia:PI.-itonica:iampcrgamus,&admittamusillum Procli fcrupulum , quod
non fit medietas aliqua inuenicnda intcr i.& 2. Ac rum poftea,quod quamuis fblus numerus tcrnarius in-
ueniacur intcr 2.&4.quippe qui( vc innucre vidccur)cum fic hqc proporcio tantu cum dimidio ad minorem
i.comparatur,& illa ad minorcra comparata in fefquitertia proportionc inueniatur, vnde concludit, q. in-
terualla
311 Replicatio RobertiFlud
rcriiallanonpoflint harmoniceimpleri. Etiifdem proportionibus diminutis intcruenit numcrus 6. m-
ter4.adperfidendamHarmoniamcorpoream.Etparitcrfimilibus:fc(quiaIteralcil.&(e(quitertiapropor-
tionibus numerum etiam imparem in fundamentaii &
primaria Platonis n-jmerat ione harmonica obfer-
uari Sc rede dicit, videl.fi.inter ySc 9. vt in pr^didis ^ mter i.& 4. & 18. inter 5? . & z7. quemadmodunu.
inprsdidis (J.inter^.&S.Concludorcergo videtur,quodhuiu(modi numcrorum difpofitione Harmo*
niscinteruallaimplerinonpoflint. Ht tamen, vtmihividetur(paceProcli &
aliorumfuxopinionis) vbi
adcftproportioiefquialtcrajquxichabet vti.ad^.ibiper con(equens,con(onantiaDiapcntefcrcprxl"cn-
tatjincuiusmenfurafubintelliguntur intcrualla trium tonorum cum dimidio. Et fimiliter vbioccurrit
propottio (e(quitcrtia,qua:fehabctvt ^.ad ^.neceireeftibivttriainteruallafubintelligantur.videl.duoto-
ni cumlemitonio,quiambacproportionesfimuliun(5Vacc6ftituuntDiapa(bn. Scquiturergo.quodfiCon-
Ibnantia Diateiraron fonct,vel illa Diapen te vel Diapalon,quod omnes harum confon.mriarum partes nc

cellariolubintelligantur. Atinter i.&i.cftproportiodupla,qua;eft confonanti.i:Diapa(bnindiciin-ncura

impletioncomniumipibruminteruallorum.qUfffubeacomprehcnduncur.Similitermterz.&j.Diapen-
te. Acdeniqueintcr}.&4.DiatclIaron. Denique^.lehabetad 8.vt i.adz.Porroetiam in ternario fma-

(cuhnoordine i.intercedicinter i.&3.quieftinproportioncduplaadi.& felquialtcraad^. &inter 3.&

^. occurritnumerus fenaruis, vbi proportio adeft dupla ad 5. & (elquialtcra ad 9. Denique inter 9.
&i7.per eandem rationem intcrcedit 18. Sedtamenprogrediatur illefuomore: Ipfe,inquam,propter
intcruallorum implctionis defedum repudians numerum 2 7 .lub quo omnia gcnera rcrum primaria com-
prehenduntur,elegitnumerumaliumamplioreiin,Iimiresnihilominusatqueproporciones caldemcum-
primariisoblcruantem, Ucetfinquamjmaiorisfit quantitatisadprasdidta interuallaexadlius implenda:
quarevtcuiuslibetproporcionesinparticulas fuas integras reducat,loco vnitatis fumit numetum (ena-
tium,qui icaiehabetadii.vti.ad i.quiprogreflioneduphcacusproducit ii.i^.^S.&triplicatusficitiS.
54.i<>i. Concluditigitur,quodinceruallaomniahuiufinodinumcrorum figura compleantur quoniamj
medietatesinterincerduoexcrema 6.&1Z. funt S.&j.vbimedietas p.xquali numerorum proporcione
excedit 6.&a ii.exceditur. Porroaminori extremitate6.adminoremmedietatem S.eft proportio Cef-
&
quitertia, videl.tS. eius pars tertia,qux eft 8 .vnde exultat confonantia Diatcllaron. Atqueetiam a maiori
mcdietate ad maiorem extremitatcm. Sed a minori extremitate ad maiorem mcdietatem eft proporcio CcC'
quialccra,videl.6.&eius pars dimidiaihoceft ^.qui confticuunc j.exquaproportioneeruitur conlbnan-
tiaDiapente. Arabexcremicateminori6.ad illammaioris iz.dupla reperitur proportio, ex qua exurgic
conlbnantia Diapafon: Toniigiturinteruallumeftillud,quodiacct interduasmedietates,minorcm (ciL
S.&maioremp. Atqueexhisoriridicunt PlatoniciHarmoniam omnem qux extonis conflatur. Hoc
idem etiam faciendum eft, cum numero ternario, vbi extremitates funt ^. i8 mcdietates vero 9.1 i.alterx
.

vero eius extremitates funt S.arque 5 4. quarum medietatcs fun t Z7.& 5 <J. atque ita proportionalicer pro-
I

ccdendo a j^.adluamextrcmiratem. Quorumomniummedietatestamadextrcmitates intcr (e eifdem,

quamillaEbinariasIeu duplicatxrefpondcnt proportionibus. Medietas ergo Arithmecicainccr duas ex-
tremitates 6.&ii.eft9.quippe quje eftquacdamnumerorumproportio alteram progrellioncproportio-
nah excedens, vt ^.9 .12. vbi in 9 tantus muenitur exccirus in maiori extrcmo u. quanrus eft defcdus in-.
.

minorifi.videlicet 3.Atmedietasharmonicaprocedicamultiplicationeminoristcrmini.videlicec 6.per

(eipfum,&produftum j^.diuidcndopcr medietatcm,vbiDiuifori.additominoriextremo,nempe6.pro-
ducit 8. qua: eft mcdietas harmonica. Quoniam proportione cadem excellit minorem extremitatem, qua
maiorextremirasillamfupcrat. Namvt S.cxcedit 6.1cudimidium totiusperi.ficii.quodefttotum, ex-
ceditS.per ^.quicftduplaad z.fimiliter in 5.4.6. res(eh.nbct,vbi j.eftmedictas harmon. Ergomcdietas
harmonicanonvideturmulrumdifrerrcaGeomerric.^,cumharcfitproportioqu?damdeproportionibus,
cxquarumduabusrcfultatmedictas Harmonica. Hilcc,inquam,Rcgulis docet Proclus implcre omnia
inundiintcrualla,practerquamlemitonia&Dicles.
Huius toni inueniendi ratio per (calam iftam (equentcm luculentcr dcmonftratur.

Minor
 InApologiam adAnal. XII. )ift

UiMt txtrmitM. llimr txtrtmttM.

^/ .-1' "^^aA Umormtiittas, ISmr mdttras.

Matormtdiitat MMor mtdietM.

Mmot'

% "^
{Maiortxtr.
Minorextr.
Minor mti. \
ixtrtmaat.

uinormtdittat.

rZ^"\C* jiaior mtdittM.

Mdiormed.
{Maior IxtremitM. 5^6^ MAior\
>ExtrtmttM.
t MinorExtrtm. \ MimrJ
Minor med. ^\ Minormtdittas.
MJtiormtd.
'*SV" M*torntt^tat.

MAiorlxtrtmi- V^' MAioTixtrtm.

tas.
Xt:

At huiufmodi Scalitammafculin^quamfcemininsordinerc^flo fic a Porphyrio.Proclo &Scucro

ordinatur. Tametfi nos formam hanc Harmoniae Platonicae triangularem cum Adrafto & Calcid.proptct
aptiorcra pyraraidem noftra phy ficalia ad eara apphcationem raagis ampledlemur.
Extrem; 6. minor.

Diatefl: 8.Proportiofe{<juitertia.

Diapente 9. Proportio fefquialtcra.'

Diapaibn: 11 Proportio Dupla:

18.
Di(Hiapafon.24 Propt. quadrupla.

y.i.

4:S.

5-4-

8:1.

10:8.

i6:i.

*>^o-ui-

Dd jExifttof*
^4 Replicatio Roberti Flud'**
Ex ftiufmodi veroPorphyrii &Procliorclinc
i
re(flo(vbif(xitiinini graduscum mafculinis (ecundum
naturie difpofitioncm concatenanturjhicillimum nexum in rebus compofitis,atq; Harmoniam earun-
eft

dem difcernere,qu.T quidem fafla eft inter fpiritum ithcrcum.quem per 6. intelligimus,qui eft indi-
cium i. Platoniciiac fpiritum elcnicmarem, qui per S.indicatur, qui eft fignum 4. qui ambo per for-
mam lucidam ^.fc hichabcntprocernario Platonico cum corpore terreo. iz.quod cft argumentum 8.
fcu cubi fceniininiPlatonis. Hinc indearguendo,quod (S.per vnit.itemviuificanfem&Iucidam,qujEfa-
cit j.coniungitfpiritumdigniflinium&prius creatum.cum elementis mundanis 8.nc iterum eademv-
nitas altius Ce ia multituJinem immctgens.de 8. facit 9.atqueha:c vnitascftmedium coniungendi (pi-
ritum aereum adcorpus, vc illainieptenario illumxthereum ad elementa przcipue ad acrem lubluna-
rem.-formaenim lucida podidens hic medietatcm aiithmeticam qunlicathcdram iuftitire (pacium,feu
interuallaGcometrica 8.& 6. atque 8. &
ii.harmonicam conlbnantiam reddercfacit; quippcqui 8.de-
notat mcdietatem harmonicam leu {|iiritummundanum,quivibratur &animacur ab anima lucida 9. &
fic in cacteris.

AtiamadillamProclereanam(deSemitonij&Diefisinucntionejde(criptionempergamus,quiexac^ius
deintcruallorum repletione cogicando,femitonia minota huiufmodi Platonis H.Trmoniae fuo more adde-
re eftprogreflus. Tamerfi Pythagoraei lcientis numeralisquamperitillimi (emitonia omnino rcpudia-
uerint co: quod ptoportio fuperparticularis in portiones duas arquales minime poflit diuidi. Vnde liquet
quo Semiconiumprrapriedarinequeat. At nihilominusPcoloma:iis, &qui pofteum (cripferunt.cenunx..
in parces quamuis inxquales diuidere non hxficaueruncquarum maiorem Apotomen f Semironium ma-
iusvocauerunccumquibus Timxus Locrenfisvoluit,vcincerualIaminurioraimplercntur,minorem ve-
ro LemmafeuSemiconiumminusdixerunc, &huiufiTiodiSemironij(pecies,Apr)Comesomnino reiicien-
do,ProclusnofterinhocPlaconcmimitando(quigenusHarmoniac Diatonicum ad mundi harmoniamj
explicandameligcb;it)adinterualla minora refarcienda eligebat. Sed priusquam ad Semitonij minoris
coIloc3tioncm&difpofitioneminHarmoniameaPlatonica(euProclercanaverbumaliquodfaciam,fami-
liaremexiis,quxanceaiuntdi(5ta, (emiconijcammaiorisqu.immmorisinuencioiiisdemon(tracionemhic
proferain.quo fequensProcli in mukicudineprofundiori indicaciofacihus intcUigatnr. Primum ex fii
pcrioribus patet,quodTonus in felquiodaua proportionecon(tftat,cuiu(modi eftp.ad S.athicnuilum
repeiitur inter hos numeros mediumrquarehasmcdictatcsduplicamus.&exurgcnt 16. & iS.intcr quos
numetusille 17.mcdi.-1c. i7.ergoadi8.colIocaci(e(quio6J:auam(ibivendicatproporrionem,quodquidein
intcruaIlum,vtdid:umeft,menfur.'ictonum. SedhancproporrionemnumerusmediHsi^.non diuidit a:-
qualiter.quoniam fi i^.compareturad i6.habcteumtocumcum eius partcdecimaiexta.videl.vnitace. At
fi iS.ad i7.comparetur,habcr ipfiim totum,3C infuper cius decimamlcpcimam parrem,lcil. vnicacem^.
Quare fatliquido conftat,quodnumerusiltemediuspartibusquideminxqualibus minorem fuperet,&
amaiore fuperetur,quatenus pars i^.eft i6.m.-ior,& 18. minor. Atque hTpartesfunt toni,quacSemi-
tonia vocantur,vel minus vcl inaius,fecundumdefc6luin vclexceflum. Ec fic fe habcc medictas ^.intet
Z4.&27.
. . .

Sed progrediamurcum ProcliinuentioneSemironij. Tpfe ncgatefle po(Tibile,quod proportioncsfcf^

quitertix(interminisanteadefcripcis)pofl]ntinfefquio6lauas& lemmatadiindi^EftenimjVt.intcadiftuin
eft, proportiointer 8.&9.fcfquiodlau.i,&hocinrerual!iimefttonimcn(ura, quodquatenuscftmcnfurav-
nitatis,non poteftdiuidiinpartes. Ad hocopusigiturefticacuisperficiendum pnmum tentauit 8. in (e
multiplicarc,atquc itaa (J^.numero.quippeex quo !-.umeropo(libilcerattrcsfcfquiodt:auasformare;nam
triplicando itcium fi^.producetur i^i.cuififefquiterciaeius (S^.nddarur^facir ijtf.&lihuicicfqui.rx^aua
cius pars ji.adiiciatur producet i88.quitenentmedictatem Arirhmeticam inter ijj-.&jS^.quieftdu-
pla numeri i9i.proporcio,&fe(quicercia ad 288. Ac quoniam impolljbilicaccm inucnit ad efrormnnd.is
duas fefquio(ftau3s de numero 28S.quoniameiusfc(quio6laua: 2i4.nonhaberodVauam:ideoconcludit,
quod cx hoc numero fabricari nequeat proporrio ft(quio(5taua,cum eius pars o(ftaua eft 40. cum dimidio C,
vnitate frafta. Vltcriusergoadexa^flamScmironiiinuentionem.in multitudinis abyfto fe immergereeft
coa(iius,quarcpergitduplicandoomnespr2di(;losnumeros,videl. 191. & pioducit ^S^.&fic m c;rreris.
Vel fitnumerus jS^.loconumcri fi.feuvnitatisminor exrremicas,&quiafefquio(5taua proporrio aftignat
toniinteruallum,ideoaddaturhuicnumcroeiusproporriofe(quio(flaua,quaceft48.&aggregatumncmpe
4}i.commenfurabittonuma. 584. Deindeaddatur huicetiam produ(5Vofua proportio(c(qiiio6laua,q'iJC
eft54.&efhcict48(S.&defignatfecundumtonum:atverole(quio(flauaproportiononrepericurin48<5.quia
diuifionefadareftanr6.vndc(cmiconiumoccupachocincerualIum inter48(j.&yiz.proximefequiturp.irs
fefquitcrtia addendaad ^S^.&cfficiet 512. quicft minor mcdietas (imedietasharmonica interduo cxtrc-
ma584.&768. Ac(iproportiofefquio(5tauaaddaturhuicmedietatiminoriproducctur medietas maior l^

arithmetica,videl.576.c(ique alius tonus: tunc poftea Ci huicpars fua felquioctaua addatur, dabir 64S. erir-
qucintcr T7^-&^48.fpacium alterius toni. Atq; iterum, fi pars (e(quio(5Vauanumeri 64S. ei addatur,produ-
cit729.&quiaparsfcfquio(5lauanonreperiturfincfra(n:ionibusin ^i^.ideoLcmmaimplctlpaciuminrer
729.&maiorenicxtrcmitatem, quxcft768. Atque hocmodoh.ibemusfeptcm interualla impleta cunu^
quinquc tonis &
duobus Lemmatibus fcu fcmitoniis minoribus quorura interuallorjm tria priora
 In Apologiam ad Annal. XII. 3i_f

&
cum duobus tonis Sc hemitonio implentur,& producunt confbnantiam Diateflaron, quatuor pofterio-
racumtribustonis&femitonioflemmatemetiturjqujEconftituuntconfonantiam Diapante: cx quibus
duabusconfonantiisiimulvnitisconfonantiaperfediffimaDiapaibndcriuatur. Simili planemodo pro-
gredicndumcft efficiendoextremitatemmaioreminprioridiapafon:minorem in fecundo: &maiorenL>
producendo perminoris dupiicationem. Verbigratia:minorextremitaserit 768.&maior i5j6.quodeft
minoris duplum. jjtqueita progrediendumeft cum medietatibus & omnibus aliis numeris,qui excreuerut
cxadditionefeiquiodauxproportionisfuiipfius.vtbis 452.eft864.bis ^Sfi.eft 971. bis ^ii.eft 1024. bi$
57S.eft iijz.bis ^^S.eft iipfi.bis yiji.efti^^S.atqueperuenituradmaioremextremicatemjquajeftijJfJ.
Atquehocmodohabemusfecundam confonantiamDiapafoncompletam. Poft hscprogredimurfecun-
dumgeneralemrerumnaturahum ordinem i.i.^.S.adtercise&quartsconfbnantia: Diapalbn inuentio-
nem, (emper efticiedo duplicatione, vt minor extremitas exurgat ad maiorem: quemadmodum in fequen-
ti demonftracioneluculentiusexphcabitur.

k^-

\ fcem

Jii-^S-

SecundumProc!finftitutionemficfecundumGrdincmreamtidifpoaunturnum.riiftietiaminterual-
la femitonia implentest
^84 Tonus.
451 Tonus.
486 SemitoniumfeuLcmma.
jiz Tonus.
j7(JTonus.
648 Tonus.
719 Semiconium feu Lcmma.
768 &c2tera.
perfpicuam faciamus c5pararionem mtet
His emo itafe habentib.operspretiii forc exiftimauimus ,vt
conflatam, atq-,illam meam , cxpropomombus
iftam Platonis Harmoniamex numcrorum ptoportionib.
ddincarisatq; coracnfuratis. vt eo modo mundo declara-
geometricis in planam fuperficiem circinoru opc
temimprimisHarmonixme^proporrionesinomnib.conucnirecumillisPlatonisprxterquamq,mcai
menfurispercircinosdiuifisdem6ftratur,vtillaPlatonisatq;Proderianaanumensanthmeticisc^^^^^
iUa Platonis ad Mundi fabncam quam
aptilli-
expUcatur- ac tum poftea.vt Harmoniam iftam meam cum
Harmoniam meam mundan^am proportio-
*ne applicarem, quo ledoribus doftrina: alis claris dedararem,
indigerc,quam Kepkriana. Demonftratio fequitur.
nibus mathemaucis non minus illa
 &
}i6 Repiicatio RobcrtiFlud
ExhuiufiTiQjiraonachordid:(pofitionevidernuseiu{ilemdiiiifionem(eaindumlegesGeometna; irL>
omnibiisconueniie cum inteutione PIatonis:Et qii.imuis eius Harmonix proportiones ratione Ariihme-
ncanumerisexplicantur.&iillacmcimoregeometricofiipcrluperficicmplanammediantibiis circinis de-
lineantur,non video tamen,quid iir.pedire queat.cj; ad inuiccm non corrclpondeanr,cum vtriulq',artis pro-
portionesinidem quafi conueniant.quemidmodum per conucnicntiaminternumcrosCo(licos &; illos
Algebricoslatiskiculentercnarratur. Vtigiturvnitasin nouenarionumtroexcedensodofeu relquioLta-
uaproportioeftmenfiiratoniintcrduoextrema:hcigitur Monochordiiiftuminpartesjj.diuidimus.cflq;
parsvnica toni primi inhocmonochordo interual!um,hoceft,proportiorclquio(Sauatotius:&refertur
hoc monochordilpaciumad inteiuaHum jS^.&^ji.
Deinde dil^antianiMonochordi'", n-inaliaspartes 5).a?quales diuidimus.& pars prima erit pro-

portio lelquioAauaad illamdifl:antiam,&perconfequcns, relpondetad vniustoni valorem,eftergo to-

nusinmonochordo fccundus hoc vidcl.fpacium D. E. quodfc habet in codem ftatu cum proportione
Platonica 45 1.& 4S6. Tumpoftea- diuidimusMonochordumintegrnminp.irtesquatuora;qualeS;& v-
bi prior definit, eritvidel.in F.erit femitonij minorisfeu lernmatisnnis:ita vtfpaciuminterE.F.critillud
monochordiinteru,'llum,quodLemmadicitur:at quoniamquartaparsmonochordi cft in proportionc
4 ideoconfbnantiaDiatclIaronhic produciturex duobus to-
{elquitcrtiavidel. 5.& eius parstertia,qua: eft
nisvidelicet C.D.&D.E. atqueSemitonio E.F.eftqueproportiomonochordiC.F.fculelquitLrtiaChor-
da: pars: Hoc Monochordi Ijxacium E. F. ie habet in monochordo ifto vt 48 6.& 5 1 1. in Heptachordo Pia-
tonico (cu Proclere.i no.
Habemus crgo liicprodud:am confbnantiam imperfcdla Diateflaron Progrediemur autem ad reli-
qiiorum interuallorum inuentionem &
fpacium inter F. &zr^in 9. sequalesiterum diuidimus,quaruni
pars prima (elquioCt.iua, ncmpe inter F. & G. erit valor vnius toni, qui in monochotdo relj^ondet ai
interuallum numerorum 511.576 atque harceftdiftantia veldifferentia intcrmedietatem minoicm^u.
&:illam maiorem^^fi. Deindealter tonusinueftigatureademplaneratione,videlicetinterftitiumG.&n.
in nouenKTquales,&(pacium G. A.erit tonus(ccundusafemitoniO;C]uodfeh.-ibet, vt interftirium intcr

576. & (48.

Poft hxctertiusaScmitonio priontonuselicitur eademplaneratione,diuidendo A.r<.innouem.T-
quales.eritqjtonihuiusinterualluma b.&fehabetvr 648. &725). Deniq;fefquialteraMonochordip.irs
inter F. vbi Diatelfuon finitur i\ vel dupla: proportionis fed dimidia: monochordi integn C. T\ ciit pars

in c.&terminus interualli b.c.eft lemma.atquepun^lumC.terminus confonantixDiapente interF.&

c.conclulx quippe qua: extribustoniscumferaitonioconfiftit. Veleftterminuscon(bnantiarDiapa(on,d
C.numerando,qua:conflaturexDiapente&Diate(I'aron. Adcxterorum internallorum inuentioncm vi-
del. c.d.&d.e.&e.f.&fg.&g.aa.&aa.bb.&bb.cc.atque itadecnfteris.aut procedendumeftadtonoruin
inueftigationemcumdiuifione c.tA. inp.cEqualeSj&adfemitonijpriorisproduiftioneme. f.cumdiuificuc
c.n.in4.xqualia,&illius vlrimibb.cc.portioncmmonociiordi c.r< intri,i.TqaaIiapartienJo. Vcl hoc c-
mnecitius perhciturprocedendoaqualibctliteraver(usr\.totum(c-mpcrdiuidcndoincu?s:fqualcs.Vcr-
bigratia: Siverumlocum d.inuenire veiim,tuncD.i?i.induoa:qualiadiuido,&interIc(5lio media erit d.
atquc fic in cxteris. At cum ifta Monochordi noftri diuifio iii
fimiliter media intcr(cdtio fpacii E-T\. crit e.
omnibus proportionibus tamextremisquamintermediis,atqueetiamp'.rcon(cqucns,confbnantii.-har-
monicis fic conueniat cum Heptachordo Platonico vtcunquc a Ptoclo correcto & minimisinrcruallis re-
pleto,videamusiamobfecro,an ciusparres& proportiones ad mundi maioris Huunoniamrccftc &r.pte
comparari po(Iint,neciic. Deum dixere S.ipientes centrum atque circumferennam vtpore qui tft omuc
,

quodelt.^etiomniafuperansinfe dicitur&cxtraomnia.h.e. infinirus&incomprehqj^ibilis. Hiuc cuin.,

eriam &
Mercurius Tnfincg. circulum fecit^metaphoiice loqucdo^cuius centrum dl vbiq-.,circiuT,fcrcn-
tiaveronulhbi. Arque hinc dicitlob.cii.^.vti fa:piu<^ancg.atumcft,qund Dd
^-picntu non fitinucnicnda,
cumfitillaaltilIimisca-iisaltior,&profundiorlepulchroiino,longiorrerramcnfuracius,&htiormari.E-
ratergo Deus in (e folo.h.e.in centro.antecre.ationem at a centroad penpheriam progrcHus cft in crcatio-
:

ne,(eaquisdeformib.reuelando,vndefcriprumeft;q>SpirirnsDominiferebatur(uperac]U.Ts,(&vtnonuI-
haddunt)motucifcul.iri,igneumillisvigoremimperriens.Atmedium,quoDeusPater(t exter.dit acetro
adperipheriam.inquaSpiritus Dominiferebatur,erat Verbum ^atquehsc omnia non fiMit nifi vnica Sc
cadem eirentiacumVerbo: vtcentrum,Diametercumfuispartibus&peripheriaacircuheircnrian-iinimc
differunt,autabinuicemdiftinguuntur. Quarevt omnia interualla inter centrum &penphcri.ama (emi
diamctro implentur, fic omnis mundi (piritus inter eius centrum &
circumferentiam a Vcrboinformaruc
&perficirur,necampliusvacuuminrerumnaturainuenitur,iuxta illud D.Pctri i.j. Ccelierant pnus,&
TerradeAqua&peraquaconfiftens VerboDei.EtD.Ioan.c.i.InprincipioeratVerbum,& Verbumerat
apudDeum,&DeuseratVerbum:hoceratinprincipioapudDeum.Omniaperipfuinfuntfa(5ta,&fincipl(>
fa(5tum eft nihil, quod faclum eft. Hinc ergo vera Harmonia; mundana- per Circulum met.iphoricum ex-
plicatio. Sedadremrcdeamus.
ConcipiturergoipfiusDei cognitioab hominibus,autgradatim progrediendo&delccndendoacir-,
cumfercntiafeuperipheriacentruniverfus:auta(cendeudoacentroadcircumfcrcntiam.Priorautdemon-
ftrandi
 InApologiamadAnal.XII? 31-7
ftrandi ratio licet.vulgariter cenfeatur elTe a priorirquoniam
Deus dicitur efle in coelo coelorum,hoc eft,in
mundi penpheria, iuxta intentionera vulgarem cft tamen reuera Demonftratio a pofteriori: quoniam vt
:

omne cenrrum debet confiderariante fuum circulum,(ic etiam Deus erat in fuo centro Sc in fe,priusqemi-
cairet & reuelallet (e c tenebris ad mundi creationem.Hinc igitur ego ad intelledum vulgarem (qui omnia

con(iderat,proutoculisnunclehabent)Phy(icammeamatq;Harmoniameiu(demaDei(edeincircumfe-
rentiamundireueiusiummitatefitafeuimaginata gradatimproduxi,quamuis reucraSapientibusexplo-
larum atq; explicatum fit,Deum eile vbique,& in Scripturis Sacrisinuenimus,quod Deus impleat mundii
fuapras(entia&virtute,qusabc(IentiaeiushauddifFert. Etibideinuenimus,quodipiritus di(ciphna:fan-
dusimpieatorbemterrarum.AcqihincdKaumeft^^vtantea^Iobn.quodSapientiaDei fit altiffimis ccehs
alcior,profundiorfepulchroimo,longiorterrame(iiraeius,&Iatiormari. Indearguendo,eame(reinom-
iubus inter mundi peripheriam &
eius centrum interuallis,atq; iterum refpecflu fui extra omnia. Dicitut
ergoDeusinca'locoElorum,quatenusinlocodigni(Iimo,fiuefit intcrra ime in corporibus elementatis,
fiueinilliscosleftibus,acq-, etiamindigniori &
magislucidoipforum elementoruiTifpirttu,igneo feaem-
pyrcoob eiusexcellentiamdi6to,quivbiq;reperitur,quatenusDeusdiciturvbiqae,quiiIlud,videlic.Lu-
cem primitus creatam,proprimano (iio veftimento in hoc mundo eligit. Adiliudergo veftimentum pene-
trauerunt oculi intelleclualesipfius Apoftoli,quando dixit,(e in coelum tertium fuille raptum, vbi mirabi-
Nam,vti diximus,vt ccelum Empy reum fcu Angelicui^ (umitur pro ter-
lia dc incftabilia fe vidiife narrat.

tioccelo feuccelo ccelorum, fic fit hoc coelum Dei foliumjnecelTe eft,vbi Dcus fit,ibi etiam &; coelu
etiam fi
hoc:atDeus,vtididumeft,vbiquee(rentialkeradeft,Ergo&vbiqueeftccElumiIlud,vide[.inSole, quippe
Dei tabernaculo.in nube denfa, vtpote eius tigurio,in rerra,cui datum eft germinare Saluatorera in Ho-
,

mine, V tpote Dei teraplo, &

in qualibet Creatura, quacenus in Verbo eft vita. Coslum igitar fummum pro
fumma dignitate & puritate atque exaltatione lumitur. Sic Epifcopum dignitate cxaltatum dicimusjnon^
dimenfionequantitatiua.
Dei autem demonftrationem &
reuelationem,more myftico &
non vulgari loquendo, k priori puta-
muspotiusefle acentro quamcircumferenda. Nam nemo mentisfans dicet.circuraferentiameffefuo
centrojtempore&ordincpriorem. Hmcergodi(flumeft,Deumctenebris admundi creationem appa-
ruiire.JEt Mercurius Triimegiftus dixit quod Monas generauerit Monadem
, &
in feipfiim reflexerit ardo-
remluum. EtfacrxScripturBagno(cunt,Deumincrcationeapparui(reextenebris.&iterum,quod Te-
ncbrs fiierintlocus eius fecretus. AtquehincappellaturaCabaliftisDeuslatens,quatenus in fe fcu fuo
centroconfideratur.atqueetiam Alephtenebrolum. Sedafuopundtofcuafeemittcnsradiosfuoscircu-
hocqueinmfinitutn,reducit aquaspotcntialesin aftum: atquc fic munduseft creatus.&hinc k
lariter
CabaliftisdiciturAlephlucidura,&Deuspatens,quaeeftillafapientiadiuina,qu2cffluxitatquecmanauic
afinu Patrisante omnia(vtinEccleliaftico j.reperitur)creata,iuxta illud Mercurij Trifmegifti fuperius
allegatum Monas generat Monadem,&c. A terraergo leutenebraram raedituHio fquippe qua: Salua-
:

torem germinare dicitur) tanquam a nobis manifeftiori circuli mundani centro ad ciufHem peripheriamj
(imo vero &
extra omnia) monochordum noftrum mundanum extendimus: ita & Alcph illud minus Ca-
baliftarum vnitatemimportans incentro,hoceft,primoiTionochordi feu femidiametri extrcmo,pofui-
mus,quodinmonochordonotatur pcr C. Alephveromagnumnumcriraillenarijcharailerin eiulHem.*
circumferentiamultitudinem importante,iuxtaillamPlatonicorumenncadumdifpofitionem gfj^.velli-
terarum Ichous ordinationem,vbiIod.7.eftcentrum c.Hepriuseftinterualluma.ad c.vtVauexphca-
tur perc.naturamSohs internamarguens.&vltimumHepoftrcmumDci inmultitudinem progrefrum,
quo iterum redit ad (e videl. ad Iod,a quo eft prius effluxum. Atque hinc hae literx obferuantur a Cabaliftis
clle folummodo inter omnesalias literas Hebraicasfphxricae &rotunda:. Videmus ergo quod inter lod &
Vau,vtdcliccrperHe feulpiritumpurumconfonantiaDiapafbnfpiritualisreperitur,vtpote immediate a
lod c tcncbris ad mundi creationem emanans , vnde Lux & coelum Empyrcum primo die funt creata, &
cslum zthereum fecundo,mouente Spiritu Doraini Vau fiue Mettatron fuper aquas vice Sohs. Deinde in-
ter Vauadlod iterum, videl.perfpacium He feu fpiritum groirum fiue clementarem altera confonanti*
Diapafonvidel. illamaterialis conftituitur: &pcrhunc nexum harmonicum materialia a circumfcrentia
Deo t ranfeunt in fpiritualia,& illa tandem in ipfum Dcum,qui eft centrum, vnde Iod,He & Vau omnia
feu
monochordo mundaminteruallaimplcnt. Sed hzc omnia dices fortaffis myftica& Cabaliftica: proceda-
musergovia magisaperta&ocuhstuisperlpicua.Vidcs monochordi chordam asqualiter tenfamnoncf^
vmcam, & vnicum certum &immobiIemfbnumcderepul(atam: at fi direde in medietate prema-
fe nifi
tur,videlicet m.c.dabitvtraqueportioaequahsjVidelicct h.C.&c.C.fonoseofdem&xquales.hoc cft,
eiuldem toni,& tamenportio,chord c.C.comparata adrotara chordain Cn- dabit perculla primam^
confonantiamDiapafbn,atqueidcntidemportioc.ri.percu(Iacumtota,fecundam,prOportionemduplani
in omnibus priorifimile,praEterquam quod hsc fit in multitudine magis immerfa,vtpote a fonte c. raagis
dilatata. Hinc ergo in hoc experimento oculari habcmus vnum antc aliqua dimcnfionem,videl. chordara
pcr fe folam & in
totam confidcramus: a. c. ad f>.habemus etiam
fe &
i.videl.duas chordae portiones,dupli-
cem confonantiam Diapafbn cum toto fcu vnitate chsrda: fbnantes. Hic videmus notabilem Trini-
tatisabvnitate progreflionem in cadem proportione fcu coafonantiapcrfeftiilima, ad cuius exeraplar
.
Dd } mnis
fi8 Rcplicatio Robcrti Flud
omnisHarmonia numeri tam binarij quam temarij exprimicur in mundo: nam ex vna chorda d u (unt lc-
ftiones fa6be,fic Filius,qui eiTentiaa Patre non diuiditur,a Patre vno emanauit, & fic Monas gcnrat Mo-
nadem, & i.fit i.hinc prima produfta cft in mundo Diapaibn & i.iteru rediens in vnitatcm. Nam vt mo-
(

nas generauit mona<3em,itainfeipfum ref)exitardorm fuumj&hoc modo produda eft j.qu? eft ico ftu ex-
empla.' Trinitatis ofiicij in vnitatc elTenti.-Einam vnica habemus chordam,at tres habemiis in hoc vno Har-
moniac pcrfedliflima: proprietates,qu vniuerfam mundi harmoniam confummant: nam vbi Diapafonad-
eft & Diapente & Diateflaron itidem includuntur neceirario. Monas i.generat monadem i. & funt 1 1. in^

locofohsfeumttndimeditullio,vndelphera2qualitatisdicitur&ardorein(c I.reflcxitj&luntHI.qucEno
Monas vnica,videl.Iod in Vau per Hc,& Vau iterum in lod per He in nomine magno Tettagram-
fiint nifi

maton.leu Aleph paruum progreirus in Aleph magnumjindearguendojquod omnia fint in vno &
per vnii>
&per conlcquens,quodmultitudo non fit nifi vnitas. Atq; hoc modocirculus mundanus fuis (emidiamc-
tris harmonicis tam mediis quam extremis vndiq, impletur atq; perficitur,ab cius medituUio ad peripheria

numerando. AtfihuiusreiapprobationesadhuemagismanifcftasexpetiSjlcias, quodomnis pcrfeftiocft

kDco fontc lummo perfedlionis.qui refcrtur ad monochordum,quatenus fc cxtendit a ccntro ad circum-
fercnriam,3tqi hinc inde Deus dicitur centrum &circumferentiaac pundbum perfc(ftionis,qucm in mun-
do producit mcdiante fua prailcntiain medietate Diametri miidani,aquaad Deum tam quatenus,eft circu-
ferentia,quam vt eft cenrrum,refpondet videL ad vnitatcm in dupla proportione,qua producit confonan-
tiam perfe6biflimam,& proinde Deitatis luddae pleniffimam , quia omnis plusquamperfcdio eft in Deo.
Pergamus ergo,&ad Solem iam fermoncm noftrum applicemus,quippe qui eft omniu crcaturarum fplen-
didiJfima,lucidiflima &pcrfe<fliffima,ita{ehabcnsin mundo,vtaurum inter mcralla. Scquiturcrgo con-
(cquenter,quod vt in monochordi j medietatc intcr vtraque cxtrema,centra (cilicet & circumferentia coin-
cidat confonantixDiapa*^n{euperfedifIimsmenfura,ficetiamhaEcmedictas inmundoin ccntro folari
tanquamloco fummaeperfeaionis inrebuscrcatisexiftat,&percon(equens,quodfblispofuiofit dircdtC
in medituiliointcrDcum ccntrum, &Deum circumfcrcntiam,&quodiblisanima in terra harmonice &
fpiritum mundanum con/bnantias minores efFundcns fit a Dco,inDco,& pcr Deum,imo vero&ipfe
Deus nonrainus quamanima totam chordamibnans fiteademintoto, &in qualibet eius partc. Atque
hoc idemeft, quod Propheta agnofcere videturalTerens, Dcum pofuiflc Tabernaculum fiium in fblc.
Vcrumhincobitertibi innotefcerevelim,Iohannes,quod quamuisomnemfacultatcmaftellis quatenu
creaturis auferrc videarin Dcclaratione mea Analytica,omnem tamen virtutcmDci crcatori in iis ope-
ranti attribuo, quem Harmoniac fontem & originem hic facio, Solcm vero inftrumenmm & quafi
rcceptaculum radiorum fuae perfedionis, & per confcquens,generaliter loquendo, confbnantisDia-
pafon locum in hoc mundo. Sic videmus fpeculura ardens radios folis minimc ignitos in fe reci-
piens opetationcm magis euidentem & vehementem proferre , quam ipfe fbl fua virtutc. Dico igi-
tur, Spititum Sapientia: vbique in mundo perflifiim & viram tam homini &czteris creaturis, quam.
Soli dare, & tamen Sole tanquam inftrumento vtitur ad mutationes promptiorcs tam in gcneratione
quam corruptione producendas, in fpiritibus denfionbus at femper hxc omnia attnbuo crcatoriSa-
picntias vbiquc per mundum expanfi & fccreto modo opcrante , & non crcaturaejita vt Solcsnon.*
modogcminos dicam cflc in mundo, verum infinitos,& m qualibet rc mundi,hoc eft, Sapicntijc So-
&
lc vifibili clarioris luculentioris longe radij vitam ,motum & cfTe cuilibet rcivtcumque minimead-
hibentes. Vndc Democritus& Orpheus omnia Diis plena dixerunt, fcd hos omncs Dcos vnico loui
leu increatac Sapicnti^ attribueruntinec quando hoc dixerunt^Iohanncs) auc crapuladirigucrunt,auc
vino Gcrmanico erant diftenti , aut cereuifias Britannica: fumis intoxicati, vt tu humanicer pag. 46. de
me innuere videris. Namtefcirevelim,quodduplaproportiofcuconfbnantiaDiapafon,hoc eft, perfe-
Aionis fc habct tam in minimacreatura, quamin maxima,videliccr mundo. Hoc enim ex iftomonocher-
dodemonfttatur.Nam Harmoniamtamcompletam habetproporcioduplaCCCCCad cccccc.quae
denotat rcgnummincraleintcr compofirai quam dupia pcoporcio C.c. denotans harmonii ptoportio-
nemintcr Deum centrum & fphxram a:qualicatis (eu Solem: nam omnia inucnict opifcx in cteatura
compofita,quacinmundovifibili:imovero&vlteriusIubtiliationibusfiiisprogredi potcit. Ex quibusli-
quct,quod (apientiafcu Solincrcatafitinquahbetcreatura, vtpotc in qua plusquampertedkionis confb-
nantiareperitur: fed in vnamagis elucclcit illa,quamin alia,tamin Mundo (cilicet quam in homine,& tam
in homine quam caeteris. Luculenter, inquam , cxplicatur hoc cx gradibus diuifionum monochoidi ia
proportioncsduplas.
Hic crgo vides duo generalis Harmoniae cxtrema.qux non nifi ide funt,& in vno conucniunt:nam alitec
non cflet regrcffusa Deo inDcum. Hic etiam vides vniuerfalis Harmonix mundanx medietatcm.,qu5 pa-
ccm & concordiam facit inter vitam creaturae tam ccrlorura quam terrarum & ipfum creatorcm
, : videli-
cet animaincteata.qua: pofuit Tabernaculumfuuminfole,atque hxcanimaeftfummaillaSapicntiafeu
Me(Iias& Vcrbum.dequoficloquitur Apoftol.Paulus,indcargucnsplane, vt anreadiAumcftquodnon
modo homines vcrum ctiam res omncs ahasadHarmoniasfuasvcrascilecodudtaspetfanguinemChri-
fti. Verbaeius fuot haec: Pacificanspcr fanguinem fuaecrucis rcs omnes,qusftint in terta,& illasquae

funtinccelis.
Exhi

/
 ,

InApologiamadAnal.XII. 51^
Ex his igiturluculenter pater, quod chorda monochordi in fuo intcgro Patri referatur, qui vt eft vni-
tas.eft etiam omnc.quod clt,& omniafua harmoniaimplet,
atfe lecundum iuftitiam fiiam in partcs qua-
Ics diuidens arguit emanationem vnitatis in
duahtatem,videlicet, quae cft imago Perfonjcfccunda: mun- ,
dum &ciuspartcsproportionibusharmonicisfabncantis, & fccundavnitatis'portio a chordz centro c.
leu primaportionc tanquam Patrc & promanans, vidcl^acium c, n- ad Spiritum Saniaum rclatum,
Filio
eft ill3proprictas,quyiungit c.fphxricoprogreirucum C.in vnionc amoris &
harmonizjomnibufque
mundi creaturis vitam & virtutem dat, iuxtaillud Pfalmifta:rcgij: Verbo Dominifirmati funt cccU, & Spi-
ritu ab orc eius omms virtus corum :
^ac li diccrct, quod cmanatione conlbnantiaE pcrfcdae Diapa(bn,hoc
cft,verbi efFulgcntis,a C.centrali.hoc eftj Patre feciei fuae
lucem emittente ad c.mundanumjccelifirmati
funt, & cmanatione con fonantis Diapafon, hoc eft, c.r\. ab vtroque cmanans mundus completus eft,& e-
ius ereaturs informats. At quia Sol in hoc mundo diuinitatc ampliffima eft pr^ditusjfquatenus Lumine
repletiffimus, iuxta iiludD.Auguftini&aliorum Quantummagisaliquidlucisin lehabet, tantum ma-
:

gis Dei fibivcndicarevidctur, Etillud Platonis&Apulci: Neloquaris deDto fine Lumine

, vtpote qui

cftluminis pater.) Ideo deharmonicaDeipcrfedione

maximc participat, &per conicquenspiuspro-
portioadDcumeft,vtC.adc.videlicetdupla,qu2producitperfed:iffimamconfonantiamDipafon,&.pro-
ptcr alpe(5bumeiusperfed:iffimumadeumdicuurSapientia(quacelt fummaomnium rerum perfcdtio a.
fonte perfedionis exiliens) Tabernaculum in eopofuilfe. Hicergo habcmus Alphaprincipium,&0-
mega finem,in quorum mcdietatc ftatuiturcreatura omniumpulcherriraa,vtpote magis apta&digna
propter poiitiffimam &
putiffimam fui corporis fubftantiam, ad fufcipiendos {ummae perfedionis ra-
dios ab vtroque perfedionis circularis cxtremo per vnioncm amoris inexplicabilis ad inuiccm coniundto
atquc continuato.
: Videmus ergo ex diligenti huius Monochordi myfterio, quomodo Deus eft centrum , quomodo &
circumfercntia,videlicet centruanrecreationeminleJelitclcens,&circumferentiain &pftcreationcm
per radiorum fuorum rcuelacionem &cxpanlionem in circuirum, ac deniq; totum in toto feu omne quod
ft quatenuscirculus.namvtchorda,quam(emidiametrocircuJicomparant,implct omnia monochordi
interualla fic etiam &Deusin creatione lc circulariter patefaciens leu atcnebrarummedituUioperiphe-
:

ricc cxurgcns, Ipiritum mundanum feu aquas fplendore VcrbijCquod eft itidcm Deus)replerc dicitur , iu-
xta illud Diui Petri: Ex aqua, in aqua, &
per aquam coelum &
terra fimt fadta mcdiante Vcrbo. Videmu
ctiam quali pet fedioni s proportione migrauerit Deus poft crcationem in Solem, videlicet dupls propor-
tionis tiltu. Ex quibus liquet, Solem debere in meditullio eHe inter Deumcentrum &
cum circumferen-
tiam. AtquehicIocus,vbiSolambulat,dicituraPiatonicis,fphasraacquaJitatis,acfi dicerent,hocin loco
(emidiameter cfta:qualiter diuifa in duplicem &2qualcm proportioncm ab vtroque cxtremo vidcl. i Dco
ccntro & Deo circumferentia, Diapafbn dupliccm conftituente. At vbinam hic inuenit loannes errorcm
Harmoniae mundigcncralis terminos? aut vbi inproponionib. tam graue hicre-
inter principales hos trcs
pcritur peccatum,quale in text.i(>. pretendere videtur; Aut acnigmatibus &-myfteriis pcrplcxiffimis
obue-
lata eft haecmeademoftratioJnonne tamcumPlTilofophorumquamfacrarumiLiterarumfententiisvidc-
tur hoc conuenirc? Nonnehoc confirmat cuiushbet virimentis fana iudicium atqueratio?Imoverofi
Leftordebito refpeflu hec conllderareatquecontcmplarifc accinget,remfanealiterfehabercnonpofle
obfcruabit.
At petetlohanncs forrafle.quomodopoffiint ergo &reliqua mundi interualla implcri (I tcrmini hi
Refpondeo cgo, quod vbi confonantiamaior Diapafbn nempc inuenitur , ibi & confb-
tres admittantur?
nantiaeminoresfubintelliguncurncceirario-j&vbihzminoresinmundi monochordo imprimuntur, ibi
etiam & minima interualla includuntur, videLronus &lemitonia. Porro ctiam, minora huiufinodi mof
nochordi interualla hocmodopoffimusimplere:incipiendofciIiceta diflblutione compofiti retrogrado
via generationis hocmodo progrediendo, videhcetab Alpha ad Omcga ; numcrando coelorum ordines
morevulgariacccptos, hoccft,in diftantia&pofitionc quantitatiua locijquamuis reuera Dci in natura
progrcffio harmonica fiat fecundum depurationis&purificationisgradu$,per quos grefTum fit fubtile,
& corruptibilc incorruptibilc,iuxta illudApoftoU: C^odfcminaturcorporeum &
corruptibile , furgec
fpirituale&incorruptibile.Spacium ergointer C.&D.fehabet,vt illudinterTerram&Aerem,vidcIicec
Aquam,refpondens tono: Etrurfum inter D.&D.adilludinteruallum interAquam &Igncm,nempe
Aer,affignans aUumtonum. Et inter E.&F.ad illudinterAercm&Lunam,videlicet Ignem quod Sc- :

mitonio propter acuitatem &tenuitatcm fuam refpondet. Atque huiufmodi inrerualla in coelo fub-
lunariinterfeinproportionefefquialterareperiuntur,exquaconlbnantiaimperfe(StanempcDiatefraron
exurgit. cuius naturahuicmundiregioni optime conuenit,vtpotequa eftimperfcda,quarenus gencra-
lioni,corruprioni&mutationibusobnoxia. Procedimusauremiamad interualla mcdij mundi regionis
feucocli acrherei,dicimusque,quodfpacium intcr F.&G.fehabet^vtfphzraLuns interlgnem illam- &
Mercurijjtonoquc vnicore^ondct. Et illudinter G.&a.vtfphaeraMercurij interillam LunjE Vene- &
ris.alteritonorelata. Et illudinter a.&b.vt fphacra VcncrisinillamMercurij&SoIemcollocara,Tertio
tono comparaca. &
b.c. vt fphaera SoUs intet illa Vcneri j &
Martis,refpondens ad Semiconij conditionem
Dd <f
propter
310 Replicatio RobertiFIud ^
proptcrrolarisnaturaevirtutemfubtilem,fynceram,igneam&occulram:atqjitaprocreariirDiapente ma-
teriaiis,quxeftconfonantiaminorisperfeflionis;nam &tnliscftnaruraccEli,cui&Quintacircntia reftif-
iime ob hanc conlbnantiam conucnire vidr:tur.Et cx his duabus confonantiis minoribus conlbnantia Dia-
pafonmatcrialisorraeft. Atnunccrcdat Ioannesvelim,mem.igishoclocorumdignitatcsin purificationc
(5c lubciliatione quam in eorum dimcnfioncsrefpexiire.

DeindeprogrediemureodemmodoaDeoincircumferentialcuccetoccclorumadcomplendamcon-
fonantiam Dinpafon fpiritualem infole hoc modo: diuidendo lccudam chordx monochordi medietatcm
in timiles partescum prion hoc modo: dicoquod inretu.alium inrer C. c. &: h fc habeat, vt prima Angclo-
rum Hierarchiainrerledem Dei&Hierarchi.-c (ecundxregionem:&hoclpaciumpropter infinitam fuam
puntatem &lubtilit.iremrefpondet femironio;&illud incer b.a.lehabetvt interuallum Hier.irchi.-c me-
diaEjtono intcf^roiefpondens. Et illud a.g.adinteruallumHier.irchia:infimT,tonofecundo reiatum.at-
que itaconlonantiamDiateiraronfpiritualemhabemus. Deindciilud g.f.fehabetvt interuallumfphaTac
oiSl:aujESemitoniocompar.rtum,&: f.e.ad (phiramSaturnitonorclatum^&c.d.ad illamlouisalioTono
re/pondentem.ac deniqued.c.adilIamMartis,quxSoli cft conrigna, atque ita confonantiam Dinpcnte

Ipntualemhabcmus produdlum inca;loeciammedio,exquibusiun6liscon!bnanriamaxim,i&pe.'^f^fti(-

nma Diapalbneftprodudla. At (iinterua!laha:cmoremyfticoimplerevo!umu&&:nonvulg.in,tuncpro-
grediendum eft in omnibus via huic contraria, quia i centro in prima creacionc efFulgens Deus (piri^ia-
lem quidemDiapafonprimumimpleuit.incipiendocumfphsrarum &creaturarum digniorum creatio-
ne.vtinMonochordonoftrodcmonftratumeft. Atquehocmodocompletacftmonochordimundani in
duas conlonantias diuifio. Et quamuis hic lohannes hanc diuilionem proptcrdif^erenriam ccclorum in di-
menfione oppugnare renrauerit:ego ei hic reipondco ficut .alibi.quod vnum grollum non difterat pondere
philofophicoabvnodilatato.&confequentervnitaces nonmcnfuranturiiidemlineisfedpondcnb Qua-
rc Lectores hic notare moneo.vt fub(bncias measquemadmodum didtum eft non intelligant cire quanti-
tatisdimenlionibus,(cdqualitate formali difFerentes. vt (i eadem rcs in eadem fubftanti.i &quantitatis
gradu ohm cruda,iam formx lucidxin ea prxdomin.-itione magis maturn,pura,pcr(picua,(ubcilis & incor-
ruptibilisrcddicur,vndeilludideminterrapurificationenaturalianaturiterrnein coElum,&ac(iloin na-
turxSpiricusDcumipfumcircumambicnrisrcducipoteftjin mediograduadhuiufmodiperfedioncm (c
proditSolcuilibetextremoper confonantiamDiapafonre(pondens.Verbigraria:Terrainanis,tenehrx&
quafinihiIlucisapparitione,in aquammutatur,actumc6tinuaLucisdiuinxad\ioneillaaquainacrempu-
rifiC"tionereducitur,&pofteaperrertiumgradum illcaerin ignemelementalem operarione Vcrbi afliir-
cit,&illeinxthereinperquintumgradum,&tuncluxiftapurificans in fiibft.intia Solis le conglomcrar,
iuxta iliud Hippocr.itis Philolophi &Medici diuini:Illud immorrale,q? calidum vocatur.cn m omnia enent
conturbata,in (upremam difcedit pcripheriam.quam Vereres acthera dixerunr. Et Mercurius Trifmcg. in
fuofacrofermone:Eratvmbra(ait ille)infinitainabyiro,aquain(iiper,&(j3iiitustenuis intellc6lualisper
dminam potentiam in chaos incranr,cumque indiftinda fuillenr omnia,leuia poftea in excelfam rcgioncin
prouolarunt.grauiafubarenahumidarelederuntdiftindislibratisq; rebus,quaf igneo Ipiritu vehebantur,
emicuitcocluminieptemcirculos. Hocmodoatquehacrationediligentcrobferuaucrunt(npiente$Har-
moni2emundanegradus,perquosmediantefcalaverirarisalcendimusaterrainca;lum,adcorpusv(q;fb-
larc,perconfonantiamDiapa(bn materialem,&tumpoftea a Soleadipfius crearorisfedempergradusal-
teriusDiapafon,qn.xideo&(piritualisdicitur. Atq, harceftScalaillalacobca.perquam AngclosacoEload
terram dcfcendentcs, &
a terra iterum ad coclum afcendentes re vera &
non fide (bmniauit Patriarcha. I-
tcrum{ecundunirresPlatonisEnneades99y.Harmoniamhancmuiidanadi(pofuimus,monochordumiii
conlbnanrias Diapalbn tres diuidendo,vti in exemplopr^diifto (ar liquidoexplicarur,&cuiliber confonan-
tixmagnac nouem attribuuntur ftationes nouem vocibus,qua;ad Di.ipcntc & DiarelT.uon concurrunt ex ,

quibusconflaturDiapafon,re(pondentes:quemadmodum &
in Harmonia mea inHiftoriadcMacro-&

Microcofmo explicatum eft.

Porro qua;liber Mundi regio poteft etiam refcrri ad Harmoniam totius,vnde & in Mufica mea Macro-
cofmicadiuifiRcgionemmundiclemcnraremmore totiusinduplicem Diapa(bn,vbi feci Solem mundi
inferiorisipfumDcuminnubefiiper al.isvcnrorum ve(flum,vraP(almiftaregiohabetur,quippemedianvj
acris rcgionem pofuimus medietatem inter tetram &concauam Luna: fuperficiem. Nam hoc certum atq;
approbatumcft,quodillaresquscxinundiclcmentisconflatur&habetin (e(ecundumfuamproportio-
&
ncm ad tocum exadilfimos Harmonise mundan.i; gradu s,quod quidem in Homine Mundi filio,& in Ui-
toilloprcriofo,exquopriusAdamerarextradus,quodMicrocofmum verumappcllamusjcomprobarum
c(l,&aFiliisvcicEartisPhyfices(aEpi(Iimeexpertum.
Atnunc,vtprimadiuinaEmaieftarisemanatione totum monochordum mundanum in duoxqualia
cofbnantiam dupliccm Diapafon ad eius totum fonanria diuifimus quod erarproximu ad diuinam idcam
,

exemplar inmundo archerypo: itactiamillud iamin trespartes adexemplar idea: (ecundae quac eft in_.
,

mundocre3ro,diuidimus,ea(qucinKqualespropterregionuramundanarumindirpofirionemarerix fpif-
Ccvcl fiibriliscumformaincainajqualitate. NamvtmunduseftimagoDtirficeriam eft eiusTeinpluin_.
veldomus qu.x .id fui Domini iconcm &
fimilitudinem efforraatur vnde in tres regiones (ccundum re-
:

(pcdtum
 In Apologiam ad Annal. XII. 321
ipeiitum ad Tiinitatis in illum operantis proprietates diftinguuntur. Ad mundi igitur tam maioris qua mi-
nonsexemplar(quiciT:imagoSapicntia: m munditenebras anteomniacoruicantis) Deus tam mundum
qnamHomincincrcauitj^vndeAlcrciir.TrilinegiftusHominemMundifilmm.vtmundumDeihliumap-
pcilauit. ) Nani vc munSus in coelum Empyreum^pirirum aethereum & regionem elemcntarem verticur,

iicenamHomocxmencediuinajlpiricuviuentc&corpoieopacoconflatur codem plane modo Moyfes

arcr.m feucabernacuIumjL-xportioncdictaSanjilumSandorumjVbiCherubimeranr.regionemediaauro
&:repcemluccrnisornata,&parcecccioi<:aerismucai.onibusobnoxia,&madationib.&mortipecudum
deftinata eft diaiia, Sic eriam Sniomonis Templum ad Moyfis Tabernacuii exemplum.in cres parces digni-
t.iceaiccnprqceilentcselldiilin6i:um.EllergoSapienciaicuVerbumimagoPari-;s,Mundusi;nagoSap'ien-
HomoimagonuindijTabernaculum Moydsimago Hominis,& Templum denique Salomonis fimu-
tis,
lacrum tabcrnaculi. Per emanacioncm eigo Sapiencia; a Patre
tic primx Harmonis perfedio ptr confo- ,

nantiamDiapalonmhocmundo,qua;peraliamDiaparon in vnicacecirentix(qua Patte tanquam fonce

fjucentro^&SapientiatanquamFilio&lucidovit^-efiummeieudiametrocirculumimplentej&inloleta-
bernaculumftatucncejtertiaPerronaeiurdemelTenti.-Knexuinuiolabili duo exrrcma in vnum coniungic:
SicccuminmagnonomineTecr.igrammaron 'lodpcr rtHecranfitinl Vau acqueircrumperfecunduni..
n.Hereuerticuretjami Vauin"! lod,aquo progrefiiim eft. VbiHe fpiritus (enrcipirationis fignum eft
gluteniiludamacorium&fcmpicernu,aquo&perquodfecundaPerfonaaprimaegrcditiir,&in primam
SicenaminmundifabricaSapienciaegreiraeftexfinuParrisJiu Alephcenebrofo,feu Deob-
''eucrtitur.

Jencefcuvnitatefualeucentro,&inmundimultitudinemfeimmerfit,&inSolefpirituali,hoceft,inlucido
'piricuprimodiccreatopofuitperfe(51:ionisfuccabernacnlumperprimammundiDi.apafon,cr.arqihoclpa-
ciumpropcerfubtilitatem&puritatemfuamomniumcapaciffimum atque itaeciam interuallum huius
,

conlonancia:DiapafonimmediaLre.a ccncroC.exilicntisadc.eftomnium capacillimum &

refertur in i-
:

dca diuina leu nomine magno ad p rimum r\ He, in quo lod leu Lux le immergitjiH mundo ad cctlum Em-
"^

pyreumieumundumigneumjfuperiosleftem.intelled-ualem&angelicumjinnouem Angelorumgradus,
vniracibus (euradicibus propteripforum fimplicicatem comparacos diuilum,& reprilencanr hi gradus
primam enneadum (eriem,nouern vnitares imporcante: eftq; diei primi in crearione opus. In hbmine huic
regioni comparatur Mens cum nouem dimenfiombus: in Tabernaculo Moyfis Sandum Sandlo-
fiiis

rum in Templo Salomonis pars cius (ecretior Arcam Dei cuftodiens. Deinde per Diapafon med iam com-
:

pleca eftlecundaMundi regio feufirmamentum fitieccrlumftellatum,feu sEthcr,lcu regiocceleftis,adex-

emplarcoeli liipremi. Nam vtlodfonsLuminisinHefontemfpirituslimpidiftimipriuseftingreirus.ad
oceliEmpyreicreacionem,hoceft,radiilucisdiuinioliiTi]atencesiamperpurioremfpiricum mundanuno
funtpetfufi, acque hac ratione Lux pnmaereacura eftcreata: ficetiamradijipfius lod in fpirituEmpy-
reo, profundius immergentesin (piricumir.undanum &grofIioreminmundoproduxitlpiritum, Fi-
fe

lio ille AngdicusPatri,vndeillud Prophetasregiiantea alIegatuin;Ver-

inTrinitate relarum, vcfpiritus
bo Domini firmatilunc coeli, &c. arquehoc CcElumdenocacuriiiTecragrammatopcr liceram Vau,qua:
cft raediaintern Helpiritum &r,He.quafifirmamentum ieparansaquasabaquis. Atq;hic confbnantia
minus perfedta Diipente terminatur in Sole,vbi Verbum pofuit Tabernaculumfuum,& Diatellaron,
hoc efi, conlbnantia minus perfedahnitur in Luna, hinc dcnotans Lunas imperfedlionem ad Solenu*
comparatx. & Diapente &DiatelIaron conftituunt Diapafon vhx lcuintermediam. Hic ergo fpiritus
eft priori deuiior& fpiflior, &prior fjjiricus infnrmatusinferuic huic,vtanima corpori. In p.diuiditur
fpha;ias,qua: loco quadratorum le habenc ad illas Angelorumrefpeftutenuitatis ipfbrumad illas .Tthe-
riSjVtradicesadquadraca.InHominehuiccGEloSpiritura vicalem conf^aramus, in Tabernaculo Moyfis
parcem deauracam,vbi y.func lucerna:,P]anecarum y.icones: in Templo Salomonis cius cor lcu me-
dietatem &myfteria eiufclem. Deaique Deus profundius adhuc in multitudinem verfus peripheriamj
rerum defcendens Diapafon mundi materialem & elementarem produxit,eratque hocopus diei tertii,in
quo licera Tetragrammati Vau fe in vlcimumfpiricum He non alicer immerfit,hoceft,inaquas mundi
inferiores fcu fub firmamento fitas, quam litera lod in primum He. feu aquas fuperiores. & hoc coe-
lum Spiricui Sando attribuitur , quippe quod animam fuam a primo &fecundo coclo tanquam a Patre
&Filioderiuauic,&fpiritushic,vbi vult,fpiraredicitur: Et proprie anima huiusccelieft fubftantia cceli
medii,vtiIlamedheftporcioccElifuperioris:2thcrergocorpuseft,&eius anima coelum empyreum: aer
corpus eft,& eius anima acher,atquehorum omnium matrix feu vltimum receptacuium eft tcrra. Eft ergo
hxc regio infima ad fuperiores tanquam cubi ad radices,& per vltima Enneadem Piatonis fignificatur.qua-
tenusinregioncsetiam nouem diuiditur,vt alibi anobis tum inHiftoria noftra Macrocofmica,fed prac-
cipue in Microcofmica explicatum eft. In Homine huiccomparatur corpus,inTabernaculo pars mu-
tationibus & alterationib. externis obnoxia,in TemploSalomonis pars vulgarior & communior. Hic
autem imprimisobferuandumcenlemus.qUod in monochordoconfbnantijEcuiuslibetDiapafbn quan-
titacem lcmper defcendendo contradtiorem & breuiorem cire,inde arguendo,matcriam cuiuslibet regio-
nis ellefpifliorem &denfiorem, & per confequens minorem iocum requireread fuamin mundo exiften-
tiam:Sicpugillumterr2fubtiIiationedilacatuminaquamdeciestantumlocirequirereiaminaqueanatu-
ra videmus quam antea in terrea.
Quod
Ul Rcplicatio Roberti Flud
Qued nutcm ad infciiorcs illasConfbnanriasDiapafon fpeftat,quxvlcra hasgeneralesexiirgunt,af-
guuncqnidemcGrporaex pra;tiii5tiscompolIta,inqaibusquidenieadem Harmonia fonat, fcd priorafli-
^natur Homini,vidclicct intcr ccc.&cccc.vtporeinquo eftcompletamimui harmonia abvniratefeU
Di:o numcrando ad infimum Elemcncorum defcendendo,per quem omnia tam in cqlis qiiam in terrisfufit
fliluanda. Hi.;enimDeam Alphaifk: OmcgafeuAieph paruum&raagnumdcfignar.&rvnionemcumDeo
pcr Deum habcre dicitur: eftquc venlHmus mundifilius.quippe Mundus cft propago Dei. Secunda ab hac
Diapafondaturcompofitionic.Ttcrorumanimalium. Tertiavegetabiiibus,&:vltimamincrahbus,vtpotc
totius centrocontigiiis. Atquciraomniainmundocreataabvnitate numcrando ad numerum milfena-
riuminhocnoftromonochordoquamluciilentiflime iecundum Platonis intentionem explicantur: Ita
vt corpora compolita fint quafi cubi ex cubis compolita. Nam vt in fimphci mundiftrudura concurrebat
relpedtusradicisvelccchfiipremiad quadracumfeuaecherei &quadran ad cubumfeu ccelumelementa-
re: fic in compoliris Animalia fe habent ad vegetabilia vr Radix ad quadratu,& Vegetabilia ad Mineralia vt
quadratum ad cubum. Porro corpora Angelica f6u fupercoeleftia fc habent ad ftellaria ilia, vr linea ad fu-
perficiem,&ha:cadcorporafublunaria,vtfuperficicsadcorpus. Concludimusergo,quodDeuscxiftens
infevnusfittamenomnequodeft, &Harmoniamomnem potcntia fua diuinacomprehendatquiHar-
commeticus eftccelum fupremum,ad cuius exemplar coelum mcdium fecundo
i-noniaiua'perfe6l:ionis
dieformatumcft, &adhuiusdeniquedie tertio ccclum infimum. Ex rebus autem compofitis animalia
primumcQclumrefpiciunt.vtpote condicionismagisigneE,quorui-ncapur cft Homo, Angelis Seraphin
compararus, qui lcmper ftant coram fiicie Dei. Vcgerabiliaad ccelum medium referuntur,quatenus ma-
gisaerea: &
norum caput Triticum firilicet Soli ccelefti rite confertur. Et Mineralia coelo infimo
comparantur , quateHus magis participant de aqua grofra,& huius caput, Aurum nempe, de Sole centrali
participat.
Ingens quidem dc hac re Volumcn in luccm edere potui:led non eft mea intentio,vt tidiu Leftori hoc
inTradbatuloafferam.fed fohimmodoeumingenue&candideadmoneam, Harmoniam meammunda-
namaproporcionibusetiammathcmaticisnonitalonge diftare, vtlohannes in hocquidemdeceptusin
fua comparatione exiftimabat: ncc quidem Robertus in Harmonia Plaronica, Pythagorica acque Procle-
reanaadcoignarus.vcipfeillummundoebuccinaretentauic.
AciamquiaIohannesvidecuraiiquibusinIociterIeuiterdeRoberti,inHarmoniaeX5.corporibusre-
cularibus exurgente, cognicione auc fciencia iudicare, ac fi in huiufmodi area harmonica auc nunquam aut
nonbenefemencemfecilIec:oftendamLeftoripaucis,quidiniuucncucemea(concraIoannisfententiam)
cbferuauerim,deillis quantumproficuiexiiselicuifIem,Adcorporaergoregulariaquodattinet,quinque
ipforum fieuras mundi partibus,caslo videlicet atq; 4.elemetis,'(ex Mathcmaticorum optimorum lenten-
tia) correfpondentes animaduercimus quarum cres cx fupcrficiebus rriangularibus,quarcam vero ex qua-
dratis,acdeniquequintamexpentagonispIanisconftitutasagnouimus.nam prxter figuras quidem has
pIurcsaMathematicis inGeometrianon reperiunrur.quippequodnullusangulusfoladarumquatuorrc-
dos fuperficiales a:quiparareautvaIcrepoteft: quemadmodumex ti.hbri ii.ElementorumEuchdis la-
tius reperitur.
Trianguh igitur,quiad Angulircfte conftitutionem concurrunt,debent eflevel 3.vel4.vely.nam in
triantTulo aiquilateroangulusfane quilibet continetgrad. 6o.vnde fequitur,quod tresiftiusconditionis
an"uli conftituant i8 o.qui fiint minus quam ^.rcdi: & per confequcns,quatuor huius gencris anguli pro-
ducimt gradus24o.&quinque itidem efHciuntgradus 2co.atqucvltrahoc inangulisnoneft progredi-
endum, quia fex anguli tales produfiunt ^(Jo.qui xquiualent quatuor redis,quod fane fbhdi anguli natur^
minimeconucnit.
Ex angulorum ideo concurfu tres producuntur figuraj,quarum prior eft Tetrahedron , quod eft planc
quatuorbafiumtriangulariumpyramis.atquehocelemcntolgnis alfimilatur. Et huius angulus folidus,
conftat ex tribus angulis planis feu fupcrficicbus trianguli zqualium laterum,v t in fequentib. apparet.

Secunda
 :

In Apologiam ad Anal. XII.

Secunda cft Oaohedron.cuius angulus quilibet folidus ex angulis planis
quatuor iifque triangularibus
^"onltac.AtquefigurahKceftElementiAerisSymbolum.eftq;huiufiTiodi:

Tcrtia cft Icohafcdron,quar angulos habet folidos ex quinq; angulis planis triangularibuj conflatos.eft-
quehoc Elcmenti Aquasargumentum: cuius charadler eft huiufmodi:

Nonfimrergopluresquamhsfigurxrcgulares.quaeextriangulisfiintconflatac. ExQuadratis autcm

:

docemur, quod vnica tantummodo ehciatur figura, quz Cubus nuncupatur, qui ad clemcntumj
Terrxpropric&naturalitcrapplicatur. Huiusauremangulusfolidusex tribus quadrati angulis fupcrfi-
& Hexaedron nuncupatur. At fi plures angulos quadrato-
ciahbus exurgir,lateribus lcx eft przdita, vnde
r um coniungamus ad quatuor redlos deucniemus, quod in angulo fohdo figurs angularis minime tolcra-
tur. Cubi figura eft huiufinodi

Denique ex Pcntagonis exurgit etiam vnica figura,qua: appellatur Dodecahedron, cftq; coeh Symbolu:
atq; huius angulus folidus a tribus pentagoni angulis perficitur. At hic notadum eft,quod quilibet in pcn-
tagono angulus rcilo acquiualet,& defiiperparti quinte re6bi,ita vt tres aEquipollcaatgradibus ji^. quodfi
quatuor huiufinodi anguU furaantur,quatuor redlos excedant. Figurahic iequitur:

-mKk^.'

Hic denique cbleruare Hceat,quod fijpcrficics Hcxagoncaad anguh Iblidi compofitioncra concurre-
re nequeat, eo quod angulus Hcxagoni valcat rcclum & i re<fti,vt cx I1D.5 1. Euclid.coUigitur. & indc etiam
liquet,quod iex anguli intimi in Hcxagono aequiualeant S .angulis redlisjvndc vnus eius angulus ^quiualet
vni
.<
314 Rcplicatio Roberti Flud'
vni rc61:o,& teriise tcti parti : quare cum tresanguli hcxagonei figursc iquiualent quatuor retis,Jn angu-
lum fohdum admi tn non poirunt. Ex his igitur conftare videtur, quod quinq; tantummodo fint corporum
regularium figura- anobis ficdefcripra;6cnon plures.
Ad H.umonam vcro (eu proportioncm harum figuraruad partes mundi quod lpe6bt,fic ftatuerePla-
tonici,videl.q>Cubusvtpotcqua;interomnes figuraseftmagisftabihs&firma, terrxquippcquseeftfixa
atque immobiHs, corrcfpondeat. Porro Pyramidem feu Tetrahedron elemenro Ignis apphcuerunt, cum
ipfeintalifigur.ifurtumtcndereobferuatur. At veroquoniam 0<5tohcdron adpyramidiscompofitionem
& figuram proxime accedit,huic Elementum Aeris, vtpotc qui igni eft proximus.accommodarunt. Dein-
deIcofahedron(eoquodeftmultifariorum latcrumatqueangulorum.) Aquaradaptauerunt, qui ob flu-
diuum diuerfitatem in formas infinitas Prothciinftarpermutatur. Acdeniqi Dodecahedron (quippc qux
in(criptionemonmiumaU.arumfiguraruniiHfepatitur)coElocomparant atqiaflilniilant,quoniamc<Elum
naturali fiioconiplexuomniacontincat. Porrom hocetiampereptimecoEloadaptatur huiufmodifigura,
quoniamvtcoeluminpartesjiSo.feugraduscommodiffime diuiditur,ficetiamDodecahedronex totidem
angulis redis conftare obferuatur: nam ha^c figura conftat ex viginti anguhs fofidis, ad eorum conftitu- &
tioncmconcurrunttrespentagoni,inomnipcntagonotres anguliaEquilateri reperiuntur, ira vt^inomni
anguio folido hnt nouem trianguli a:quilateri,qui per 10 multiplicati faciunt 1 8 o. In triangulo vcro ornni
.

tresacquiualcntduobusrcftis,ita vtin Dodecahedrocontineantur potcftate }6o.anguhreAi.

Proportiones harumfigurarumjic depinguntur.

(-<

Figuracorporu lidorumm.

Figurae Anguti pUni foli- Angulifelidi Partes

1 AnguloruSo.

rtgularium. Simplicts dumiontintntts. quantitas Mundi

Tctrahe- TrianguHpUnij. Trts anguli pUni 180.

dron. 4 4 aquiUttrum. ftngulo Go.grad. grad. Ignis

Odohc- TriangulipUni 4. Quatuor anguli 140.

dron. 8 6 aquiUterum. pUnifingulo 60. grad. Aer
grad.

Ico(ahc- { TriangttHpUni^. Quin^angtdipU- 500.

dron. 10 II tquiUttrum. mfwgulHs\(>o.gr. grad. Aqua

Quadranguli Tres angttli pUni 170.

Cubus. 6 8 pUni. fingttl.fio.grad. grad. Terra

Dodccahe- Pentagoni Tres anguli pUni 314.

dron. 11 ic pUnu ftngul.ioS.grad. grad. Coelum

Pofthacc vt verba illa lohannis adhuc Naturae vacuo inaniora literatis demonftrare , quae fiquidem mo-
rccontemptupleno,atqictiamCvtplancpcrcepi}(ubitoviolentia:atq;indignationisafflatuacccn(b,huiu(^
modi cr.int pag.<j. 6 mifellos Philo fophos^qui de creationi s opcrc (peculariones fuas obtrudunt,cum crca-
uerintipfinihil. Scilicetctiaminocuhs,ctiaminexperientiaoperisalicni,habctfuumTheoriafubfidium.
Vt igiturIoannes&alijmcpcrcipiantincentralirerumcreararumcnuclcarionc,atq;percon(cquensipfb-
rumcreationismyfteriorumpraxiquodammodo,&noncontemplationeautimaginatione(bla vcrlatum:
velim cgo.vt imprimis (ciatis vos (ccundum D.N.Iefii Chrifti refpolum ad iplum Diabolum.quod duo fint
pratdpue.quibus viuit homo, videl. Pane & Verbo Dei,quQrum illc ad corporale nutrimcntura , vt & hoc
tam ad corporale quam fpiritualc conducit: prior crgo eft panis mortalium,alter vcro cft immortalium fcu
Angelorum,quem Mannaabfcondituni vocauerunt S.Scriptura:.Panis materiahs creatura eft.ille (piritua-
Usabafflatu duiinofcaturire dicitur.tftq, Vcrbura finc quo nulla crcatura,imo yerone c?lura aut tcrra,aut
aliquod
 InApologiam adAnal. XII. 325
aliquodelemcntommmomentoquidemcemporisperdurarepofleccumiuxtaDiuumloannemperVer-
bum omnia fadafint, & fine eo nihil; nam in eo erat vita,&c. Et D.Petrus agnofcit, quod mediante Ver-
bo ifto cqlii & terraex aquis &per aquasfuerint creata. Sed ingens huiusVcrbi ieu panis Angelici feu rupis
fpiricuahs; myftenum & inelFabilia eiufdem arcana illuminatiilimis ilhs & reuerentia fumma colendiffimis
viris Fratribus Rofes Crucis nonfinerationeficdiftis^explorandaatqueenudeandacommendojquippe
qui per fcripta iua circa huiufinodi panis diuini my fteria referui,& eiufflem fundtionem habere agnofcunt,
de quibus temoneo &obteftorIoannes,vtmaiorimodeftia impofterum loquaris, quifoL^^.fermone
non ita cafto fed contemptu potius cachinnolo pleno eo s tradare videris.nam reuera te fcire veiim,omnia
Natun arcana,aut loannis aut Roberti capacitati vtcunque acut^ nondum efle fiibiedta. At quam fit ahcui
ablLirdum,de rebusillis iudicare,in quibus {ementemnunquamfecerit,neminem^pientiaimbutum la-
terc icio. Igitur precor , ipibs dicacule probris afficere definas.qui tum loanni tum Roberto in Philofb-
ohijem yfteriis atque profunda & vera Harmonis mundans cognitione mille procul dubio gradibus func
jjr^ferendi.
Ergo igitur ambitione oiuni ablata, & ahs humihoribus vedtus,ne SoHs ardori appropinquando, Icari
inftar,deficientepennarum glucine ima me deglutiret abyfTus, circa panem illum materialem folummodo
veriari contentuseuadam.cum nihilpra^rer iolum Hominem agnouerim pani iUi (pirituaH eo materiali
propinquius. Necquidemfine ratione coniunxitChriftuspanemcumVerbo.cum &ip(epanem mate-
rialemhocdignaretur honore,vcipfumlocofuicorporisinCa:nafuavhima difcipuhs prsbere ehgeret.
Etdiiftumeft 24 Luc.quodperpanisfradtionemcognoicerentChriftum. Imoverovidemus totamfere
Chriftianitacem inccr (e de abdita huius Panis natura & difpofitionc contendentem. Quare ego ad eiuf^
demnaturam&myfteriainueftigandaprochuisjhuiuscreatura: medullam atque centrum gradatimana-
tomizatione fuauiperquifiui,&vltra imaginationem aut praeter ipem meam admirabilia nacure areana ad-
inueni. Ex huius ergo fubiedi medituUio mundi &Phyfices mex fabricam excraxi (faceor) camecfi
profundiori&magisfolidaadhucconrcmplacioneconcomitante,Verbo(eu Pani fpirituah feu fapicnticC
diuina: canquam ipeculo magis cercum adhuc & infallibilem mundi creacionis ordinem atque ratio-
nem inefic cum Salomone agnofcam. Imprimis ergo omnia in nubem vaftam conglomerata & percurbaca
vidi. Secundum Aqux luce cindt^ apparuerunr.in cuius bafi raafiam nigerrimam & omni forraa priuatam
obieruaui,quam deformi Chaos lubftanciaE comparaui,illud ergo ego tradtare aggrediens ad cencrum v(qi
eius oculis quidem curiofis gradatim penetrare non deftici,& in ip(o candem Elemencaquinq; nacura,fub-
ftancia&qualitate diftind:aanimaduerti,fingulafubalternatimexcraxi,abinuice(eparaui,depuraui,vnum
lliper ahud loco & dignicace dominium habuiife vidi. Quid autem de quolibec eorum fim expcrcus nunc
verbodicam.
In Elemenco Terr^e experimenrs primo vidi racionem,qua nacura vegetabihs tam infir in nacura minc-
rah quam animali. lecundo incerni caloris in Terra originem percepi: quod vidcLa (alequodam limpido &
fixo proccderec. cercio cauiam aulcuicaui, cur Terra elemencorum 4. caererorum videl. Quin rs efientia; &
reliquorum (Iiblunarium dicatur Matrix & receptaculum. quarto,quid fic Nacuras Archeus feu Sol centra-
lis. quid denique Terra inanis & vacua.

In Elemento Aqus primum paruulam vit^ portionem inefle-obieruaui.^ccundumjquod ad deftrudtio-

&
nem in (e pocius quam ad nutritionem c5ducat: vnde hxc cum Igne tam ad putrcfafbionem ruinam age-
re percepi, quam Aer cum Elemento quinto ad vicam & conleruacionem.acnihilominus hoc elemencum
pernacurrE vinculum inpaceligacumadcompofitionisrefrigeriumquodammodoconferrevidi.
InElemenco Aerisprimumob(eruaui,iUudnihilahude(Ie, quamialem puriflimum &
volacilem. Se-
cundovidi.quomodoAerin AquacxomniparceeiTetinclufuSjCuivimvits fuppcditarc videtur. Tertio,
quodAerficprxcipuacau(avegecacionis,&quomodoagacadvegecacionem,imoveroexperiecia eram do-
6lus, quo^^lpfum ferrum ad vegecacionem ptomoucrec. Quarto vidi cxperimencum,quo inftruebar, quo-
&
modo multiphcacio fa(Sa fic 111 corpore animafi, vegccabili minerah. Quinco, quod ex his fublunaribus
Aerficquafiipermafeumateriaaptediipofitaad fufcipiendaicminaria lucidaieuTindturaiblistamvifibi-
Usquaminuifibihs:quodhi(ceoculis,quibushscfcribo,breui(fimotemporis(paciocueni{rec6(pexi.Sextii
cxperimentum declarabacquod hic Aer fic excradtus eflec dc vniuerib fpiricu mUndano,quoniam deaqua,
igne,&quincaeirenciaparcicipauit. Septimoprobatumeft,quodomniaiuxtaEpicurcorumfententiam ex
atomis cirent faka. Acque vlcimo experimenco coUegi.quod (piricus hic (emper pei: purificacionem agat in
hocmundo.
In Elemenco Ignisprimumratione(atispracgnantcdu6tus6bferuaui,iIlu(Ae(Ie praicipuum in natura
fiiblunari corrupcionispucreiaftionis auchorem acq; produ<5lorem:
& &
prompcum ad nigredinem re^ &
ncbrastriftesacdiabolicasfibiactrahendas,&confequenter,ad morbos ieftuantes &melancholi2 mali-
&
gnos inducendos. nam hoc Elementum agie tara contra praeter natur'am,quam Ignis ille athereus ad vi-
ts &naturfuftentationem.
InElementoquinto feuzchcreohscconfideraui.vidcl.imprimisexperimento notabilidu6lus fum,
quod fit vitE author,acque illud quod ad animalis vica: fuftentationem prjecipue veriatur in nutritione. Se-
cund.cius excellentiam in Medicina tentaui. Tcrcio, quod tarr ^uftu quara fuauicace odoris, & compoli-
Ee tione
y7.6 Replicatio Roberti Flud
tione fubftantii fiiaj a caEtcris quatuor omnimododifferac&confequenter expIicatumeft,quodfit Elc-
mentum quintum.Quarto.quod eius compofitio optimc decbret diligen ti Philofopho arqualitatcm com-
pofitionis corporis Solaris in luce & fpiritu. Atque ab eo pyramidum xqualium Lucis &fpiritus,inuentio-
ncm meaccepifl'efateor,finxiq;ibiillumfphaErsmcdix&:a:qualitatis locum(inquoSolaPlatonicisdici-
turmouerc) vbiinterfedio d&a cft mrer duas pyramidcsfituoppofitointerfe dilpofitas quamafiirmaui
itafehabereadaxempyramidiscuiusliber, vt i.adi.hoceft,!n dupla proportione, ac fi monochordum^
vnicumpermcdiumdiuiferimaprincipioeiusadillammediaminteric(5lionem,eritproportio ad totum^
vt i.adi.quaE(bnatconfonantiamDiapafon:atq; abhuiufmodiproporrioneficdilpofitavidelicetvno in-
tegro (Sjduabus eius portionibus arqualibus, Harmoniam meam tam (piritualem quam materialemdif-
pollii, videlicet a termino a quo in monochordo tanquam ad eius medietatem, vbi Diapafon Ipi-
ritualis ieu Mundi fuperioris perfcdio (bnat in Sole, quippe ia quo Deus fcu fummaperfedkio pofiiit
Tabcrnaculum fuum &
deinde a medierate ad alteram extremitatem tanquam magis dcorfiim in-.
:

multitudinem defcendens, vbietiam altera confbnantia Diapafbnfbnat in rcbusmundimagisgrofns&

materialibus.
Cum igitur,vtantea didu eft,ad corporis folarisin paneexemplar demonftratione a pofteriori venimus
clcmentorus.fubftanriasfenfibilesobferuado.pcrgradusDiapafonmaterialisaterminoadquemfeumul-
titudinem reuertendo tanquam ad medietatcm: iam oculis intelledVus profpiciendum exiftimaui in gradus
Diapafbn fpiritualis,quo ad terminum a quo feu Monadem &
ipfiim Di:u& Lucis pr^fidem accedamus,qin
proculdubiolenfibilia&corporeaadcxemplariainfenfibilium&ipiritualiumfuntfadla:Atq-,itaaiolema-
Animsarq; Angelorummyfteriaenuclearegeftiebam,atqueadip(umLucisincreata:
gisfiirfumaffurgens
fontem tandem aliquando actingere hae via minime defperabam.
Ha:c,inquam,(Ioanncs)obferuauiinventrisnarur3Emeditullio, ex quibus {ecurctuto& finefallacia
mcx Philofophixfundamentapofui, qusB nonfuntenigmata,parabolx,autSymbola, vt tu dicis,fedve-
ra,&demonflratione certacomprobata,atqueco magis,quiaabipfiusAntiftirisMoyfisatquefacris Scri-
pturis vbique, &Philolbphorum veterum dodrina confirmara funt. Et quamuisin hoc nihil creare vidcar,
tamen pace tua,quid fitcreatura,quomodocrcetur, &
ex quibus mediismundanis conftituatur, huiuf^
modihac noftrainquifitionefacilimumerit Philofopho concipere. At heus, ru.annecredishomini efle
impoflibiIe(mcdiantevirtutediuina^nouumcrearcmundumMicrocofi-numdidum?Sihocopinaris,toto
erras ccelo&deciperisjCumSalomoni&ahjshuiufmodifueritdata poteftas,quemadmodumex S.Bibliis
cuidenterdcclaratur. Sedne (utorvltracrepidam. Nammcoquod fatcarmenihil fcire,contentusfuin
cumhocmeo naturarexpcrimento, quod quidem,Deo voIenre,in meo proximo Volumine, vbi de A-
natomia triplici verba facere mihi eft propofitwm, mudo particulatim cum omnib.ipfius vifionibus,hocq;
luculcnter, copiofeexplicandojVt cupidosindehteratos magis fedulo incitarcm ad interna Philofophiae
myfteria inquirenda: & vt imprimis refte intelligant , Philofophiam illam meam non elle vanam aut zni-
&
cmaticam, fed ab ca fru6lum debitum accipiant naturx fuauiratcm prxlibentjquo facilius per panis m.i-
terialisnarurxreuelationem &
contcmplarionem ()'nccram adillius panisdiuini,Chnftinempe veri,&
petrae (JMritualis,Summiboni&Perfe(ftionis fruitionem(qux eft vltimacuiulque appcritusmeta^dequa
fratres cluminatiifimi R.C. tam benignitermundocccinerunt)pertingant. Proindemundumliteratuin
icire vcHm,quod fi tflicaciter illam perlegerit, ip(am ab xnigmatibus tamlonge abelFc animaJiiertet,
quam illi, qui Scripta mea parabolica ik xnigmatica proclamare atque ebuccinare lolent, a charitate Chri-
fliana, aut religione vcra.
At iam ad huius Apologix tux particulas,mi Ioannes,reuertar,& fingula iam breuiter percurram.fem-
pcr ea,quxadtuamHarmoniampertinent,cumtaciturnitatc&refpe(Su,excipicndo&tranfeundo:&quij
contrameamPhilo(bphiamobietafunt,propoiredelendoatquc abltergendo.
Pergo igiturad fol.19. inquifirionem: &
primum dico,quod Planetx cceleftcs a Soleanimam :\ccipiant,
&S0I fuamaMundianima. Secundo,quo(i Animatcrrx cft,vtillabrachi) vel tibix inhomine, quoniain
Terraeftmundi pars,quxabintegraciufdcmanimagubernatur,cuiusmanfiofeuiedeseftinfpiritumun-
dano. Tertioconcedoaeremquoad nosfumptumefleinftrumentum,perquodinfluxus coeleftesfiunria
tcrram, ar vcro eft vitaquxdam in acre occuItata,mediantc qua omnia hxc infcriora fouentur & fpirant in
hoc mundo,hincaPhilofbphisnumeratur Aerinterclementaagcnria:atquevitahxcinaereficoccuitata
eftipfalapientia.omniamcdiantc iftofpiritumundanoimplens&viuificans. Vtergo Aereft inftrumen-
tum,itapatitur: vtverooiTinia(iiblunariaviuificat,itaquidem&eflentiaIiteragit.Vndecum Aercmomnia
fouere &viuificare dixerim,hoc intelligit u r de cius interno feu forma occulta,quc ideo proprie-dicitur acjr,
quia dat nomen eflc. porro criam acrem ignem (piifum vocamus. Hic fol.io.dicis contra meam aflertio-
&
ncm,qui affirmaui,Marmorum pluuiolb tempore fudoris cauiam cfle aeris humidi in marmora ingrefliim,
cuius contaftu madidofalia interna diiroluuntur. Primum hoc per pondera marmoris probare videns
falfiim,quia tunc lapidcm illum propter (alis emiflionem leuiorem fore dicis. Deindc impofirione eiufdem
inaquamfqlueretur etiamfal ille,porroquoque&vacuieuitarionisneceflitatemallegarevidcris. Adpn-
mum dico.quod quamuis fal intcrnus quodammodo hume(^atur, non ramen fequitur 9 per anguftos la- ,

pidis poros cftlueret,tamen omnibus cognuum c(t,quod aerc humido (al diifoluatur atcrahendo libi fimi-
lemcK
 In ApoIogiamadAnnal. XIII. 317
lemexaercmadido&denib,nectamen(equitiir,vtdeficcatoin aereficcoillo (alchumido proinde fit le-
iiiiisfaduiamquam fiiitantea. Adlecundumdicimus,aeremfiibtiliorem longej&perconfequens facilius
corporapenecrarepoircqaquaiTi,vtpotequ2eeftgroflioraere. Etquisdubitat,quodcorporaporolaaerem
propter vacui cuicationem pf-rpetuo imbibert lbieant,quiaer fi humidus fit fadlus vt in lalem marmoris a-
gathumcd:ando,lednondiffluendo,vttudicis.Adh0cteadmonercveiim,quodexperiennalimdodlus,i-
plummarmorialenaturali mat^isimpleri,quamaliquisalius,quemlcio,lapis.
Poft hsc dicis.plus e(le materiae in vnica aqu^ gutta, quam in aeris ampliflimo lpacio,quod lcil.implet
conciauetotum. Iamquidemloanncsextraelementumluumloquitur,quoniamchimicaexperientiacgo
Iuminlhutlus,q,aeringlobulovitreoperleinclulus,&ignelampadisfuauifuppofitoinmulcasaquEgut~
tulas roi is niftar concrelceret,& tamenaeris proportio loci quantitati necellaria eum implebat. Concedi-
mus quidem in Chymia experti,quod centum aerisportiones ad vnicamaqu^ concurram, non camenle-
quitur,qaod totius cubiculi aer iion nifi vnicam aqus guttam efficiat.

In Jpolog. adAnal. Xlll.

Ecce me hic illum Robertum,qiii le hucufq;, vti dicis,in Hermetis fui lucos abdidit; in palaiftram , in-
qiiam,matlicmaticam prodcinnem,ipfum hic vides,ad dida &
icriptafua aduerfus oes.fiucfit loannes iple
fiuealiquisAuditorumfuorum,indignamoperarnmeamautminimumeiufdemparticulamconclamates,
defendenda,& ad iniurias ipforum propullandas paratum.
ImprimisigiturmeconcludereaireriscontraVeterumafl!ertiones,confonantiaseire incommenlura-
biIes.Male,Ioannes,mehicc.-ipis,necquidem dogma Geometricum de proportionibus incommcnfura-
bilibus ideo tollo,ledhoclolummodo innuere videor,quodPhyfico imovero&Mathematicoquodam
refpeftu omneinteruallum,cuiufinodiefttonus,Diateiraron,Diapcnte,&Diapafon,fitinpartes fuasdi-
uifibile,cumomnis menfura motusfitpcrterminos, vtillanumeri pervnitates&linCcEperpunda. An-
nehicdogmaahquod Geometiiiretello,aut fifingitIoannes,hocnoneircverum,negat etiam ,qualibet
monochordiproportionemclfeinpartes, hoceft,intonos &
femitonia diuifibilem,cum Diatcllaronex
tribus interualU5,videl. exduobus tonis cum lemitonio, Diapente ex quatuor, &
Diapalbn ex Diateflaron
&Diapente componantur. Hanc equidemin longitudinem feuinterualla diuifioncm agnofcunt Vctc-
res,&fineiplbrumconienfu hocidem teftatur ocularis &infalHbilis monochordi obleruatio. Cape tu
ergoconlonantiarumincommenfarabilicatemtuomore,inihiquidemfufliciet,earum commenfurabili-
tatem meo modo,ei etiam adftipuhnte experientia.intellexiile.
Porroetiammaleconcludisimec6fonantiasdixifleanumerisdenominari,numcristamenproportio-
nalib.viacomparationisexplicari&abinuicemdiftingui,afHrmarenonerubefco. Vt Diapalbn fehabens
in diipla proportione vt i.ad z .Diapente in lelquialtera,&c. Similiter dicimus Diatellaron Vocum eflTc qua-
luor Diapente quinque: & Diapalbh confcquenter 8. Nondum ergo eft loannes in Palasftra mathematica
:

iatis validus,vtpocequi Robcrtum verbis inanibus fuperarepoteft,nec quidem in tantas adhuc anguftias

fum redacSus, vt Aducriarij cuiulpiam aiJiftcntiam implorem.

Prartereamagnam tufacisintercommenfurationein&connumerationemdilferenriam,minimccon-
fidcrando,quodomnismenlurapermoruiTifit facienda.iplumq, motumnihilaliudelIe,quam vnitatum^
multitudinem,quemadmoduomnisiTienfirafitinlinea,quEeftnihUaliudquampun6lorumfluxus.Talis
ergo eft difterentia inter Gommenfiirationem &connumcrationem,qualis inter vnitatem arithmeticam&
punftum geomctricum, qus in efFeftu lunt idem.,.
Poft hxc mecum de vnicacis natura lirigare placet, quam dicis mentis eile opus , fimplicem eflTe , & iru.
abftrado.^quiuocare nobifcum videris Ioannes;nam ego de vnitate hac vel illa intelligo,videl.de fubftan-
ftia vna reah& concreta,cuius proportione talis vel huiufmodi fonus editur.vcrbi grana,accipio lignunrvj
quoddam planum,illudq; circinis ad hoc opus adaptatis in partes nouem acquales diftinguo.pars crgo pri-
ma erit toni monochordi prioris dimenfio,cum huius ipacii feu interualli dimcnfio relj3odebit ad toni pro-
portionem, atq; huiufinodi commcnfurationein alias vnitates diuiditur mnochordum,vt in prxcedcnti-
bus dcclat atum eft. Atque iftiulinodi funt vnitates me3E,non in abftrafto^fed in concrcto,vti apud merca-
toreslibra i. velfcutavna,&c.
Sed procedamus vlterius. Tonum comparo Trianguli linea,dicoqj(vtaireris)quod, vt in figuris mul-
tiplicanturlatera.licetiaminconfonantiisconicoaceruentur. AnnehajcfunttenebrsRoberticimmeris,
quasintimare vidcturloanncs.&tameneiusatqueomniumaliarum conibnantiarum ortum ex fedione
chordxcirculi perfigurasfadcafcribit. Refpondeoego,quodquodam comparationis relpedu tonos ad
'

frianguli lineasapplicuerim,vt nonquieos abiifdem latenbusoriginaliterproucnifleexiftiinarem.Qua-

re Leaorem moneo, vt dfligenteriftius contextus Analyfim in[ueatur,quo vniuscontrouerfix veritatem
exinde hauriat.
Tum poftea conclamas ore apertob Geometra?, accuratc inquirite, fi quis e vcftro numtro fit,qui pr^-
:

ccdentem Roberti orationem intelligat. Patctminorainteruallaeflefimplicia. ImoveroaufuseftGeo-

mctra quilpiam cum loanne fuftinere,quodpartes non fint magis fimplices,quam ex iis compofitum?quod
Ee X vero
3i8 Replicatio RobertiFlud
veroronasfitnmpIiciorquamconronaiitiaDiateflaron.cumillaexduobus tonis cum femitonio conflet
& Diapente, neminem credoaut^philofophix
aut Diapcnte,quam Diapafonjqua; conflatur exDiatcflaron
aut Gcomcciix peritum latere.
In fequenticlaufubvidcrjloannemiraexcandcrcentem.quaredonecrefrigeriumpatiaturmihi filen-
tium imponam,dum ipfum intereaab e\pe(5lato vi(florix fua; crophxo tam rcmotum adhuc fentio, quam-.
cgo a verboruin ipfius timore inconcuirus fecure huc vfque perfiflo.

In Apolog. ad Anal. XI V.
DicisteoperaminerudiendismyfleriisNatursEexPoetarumfabulisnon dediire. Etfacile credo,fcri-
ptaqjtuanarrantjhAnctuamallertionemnonellefabulam.SedanMathematicxtuxdcmonflrationesfint
veritatcfubfabuhsPoecarumoccultata-certiorcSjnccne. Hiclaborhocopuseftdepingere.

AdAnal.XV.
Ad tuam Harmoniampertinet Analyfis hxc: quare filentium mihi hoc in loco imponam.
<iAd<^naLXVL
Hicloannem ira,nefi;io qua,ftimulatum perfentio.vaporc cuius flagrante me aileoconcoftiuu &reco-
ft um Cems enim verbis vti iiceacjinucnio,vt terreftn Chymicorum cuh na omnimodo ncglcda ipfum in il-
la fphacra: Martis combuftione &
indignatione plenifIima,coqui officium diu cxercuifTe credam. A^Jiuius
vero Analyfis mea fubiedlum Ledtorem lubens remitto.

AdAnal. XVll.
QiIsnamfintvnitatestuxGeomctrix.Tqualesautin2quales,mihiquidemmeispropriisvnitatib.con-
tcntononintereft.Porroetiamfitecumvlteriusdcnumerisformalibusdilpurarem, inanemihi foretne-
eotium,vtpotequivelnefcit,velfcirenon videbitur,aurproporcioncsinnacuraformalcs,autnumerorum
eirentialium rationem. Si nefcis,tunc contraignorantcm nuUa eft diiputatio, fi fcis ^ fcire non videberis,
cum peruerfo inanis forct contentio. At vc primum de rei eircntia,videl.de mcntis quantitatibus ^fi qua: e-
ius fint dimenfionesjtradare cxordiaris,procinus afflatu quodam maleuolcnti^ raptus in iniurias erga me
ft.atim prorumpi5:&: tuu Proclum falfo allegare videris,ac fi illc cum tc fuo difcipulo fimuliundus matura-
tiones, vtdicis,&perfect:ionesmeasin^.6;o:x.C;ui*/3a^i/;;Aoi'cr6(U(j ;^tvg5Ai;5-abiiccret. Cumillehominib.ellct
fuperftes,cgo quidem nuUibi eram,& iam exiftente me intcr homines,vbi ipilim inuenirem anne icis tu io-
annes?Et tamen oreeius vti no erubcfcis,quc de Roberto minime,dum efTetjexiftente fallo iudicallc fingis.
Sed tibi iam iam fortafle Procli genium adeHe fomniari videris , qui D.xmonis Socratici inftarde rcbus o-
ptatis te inftruat. Sed falleris,mi loannes.fallitur in meis maturationibus &
pt rfe(5tiombus tuus Da:mon,
Cacoda:montibiadeft,tedecipit,quarecaueasinterca,neille demonlbationes tuas imaginarias,circi;los
Geomecricos rcales &: eiufdc^m partes realiter in mcnteindiuifibili hngentes in jt^sy* zC,u IBx^vQKolffoi3

ytvi^Kys abiiciat. Agnofco violentiam tuam: video enim te propter veram meam de vnitace tormali opinio-
nemiracundiaincenfum. Imoveroomniaamedi(5laa'nigmacica&paraboliLa facis.qux reueradiiigcnti
intuenti funt tam clara<S: perfpicua,quam eft tuus Sol. Qu igitur in iiac mea Analyh lcquuntur,iudicis lu-
ftiarbitriolubenscommendo. narafiomniaaIoannepropofita(S<:oppofitaagitarcm,tammihi quam Lc-
(5lori txdium fortallis foret.
AdAnal.XVIllXlX. XX.
In hifce Apolog'xIoannis partibus ad mcam Harmoniam pertinentib.adco fum cgo in Difcurlu meo
Analyticofecurus,& monochordi mei dcfcriptionc prxdi(f1:a,&- per eiuldem ad mudi harmoniam applica-
tioncm munitus,vt Lc^ftori iufto fat liquido exphcacum ipcrcm,nihili mometi cire ea,qua: loannes in Apo-
logiafiiaaducrfusipfaminfcrrevidetur.
AdAnal.XXL
Hiccgotecum,Ioannes,loqui,hocq;certioriconatu&rationemagisapra, potui,quamtumccum ad
Anilyl.ii.dicendo.quod quamdiitteipfum in Trocli tui lucosahdidifti.tuitm es extftimdttonem vtcunq.. Nunc
poftquam
nrodisinp.UiftramChymicam,fl:atimomnibushuicprofciIioniaddi(itisadeomanifcftus es,vtindignam
huius Apolegia: tux partem clamaturi fint. Et fi errores,quos in brcui hac tua trium principiorumChymi-
cotum memorarione protulifti,hic cnuclearem , te magis magisq; in me ftomachabundum proculdubio
redderem,& afcopo meo deuiarem nimis.ergo tuam culpam ob meam quietudinem & commodum hoc
in loco de tcgere non placet.
AdAnal.XXlI.XXIU.XXlV.
Contra a^^ionis &paffionis Lucis cum Aquis proportiones a me allcgatas tendit hxc tua Di/putatio:
inquibusDemonftrationes meascertioresfatfcio cfTe, quam vt oppofitio aliqua tua lis in re quahbet
nocerc
 In ApoIogiamadAnnal.XXV. 315^
oocerequeat.InfpiciatergoLedlor Analyfesillasmeasj&pcripfasfenfum &:animi meiintentionempcr-
haud dillcntaneam.
cipiet a veriute

AdA?inaLXXV,
Quod Monochordum meum ciu{q", interualla (contratuam fententiam)mundifeu naturaj in mundo
gradibusriteapphcaucrimjinprxcedentibusjfpercfatisfuperq-ifipientiexplicatumeftjvbieticimdemon-
ftrauiiocumfcmitoni'jadiliummudigradiimpertinere,vbiLuxmagis abundatquippequ^propterfubti-
iemliiam dilpoficionemcontraftainlocumminimumreducipofeft,videl.Elementumignis,fpha;raSohs,
coelumftellatumaviui!ica&lucidafuavirtutc ^oaV,ideft,animaldictum,&fphsra deniq;Seraphin prx-
fentiaDeilucisfontis&ignispnfidisflagrans. lubetmenominareterminoscontrapunfti. Dico etgo i-
ifosefie Alpha&Omega,vel Aleph paruum &AIeph magnumquorummedietaseftilla crcaturaperfe-
iiffima,Soldid:a,qu;t:tonatDiapa(bnduphcem advnitaterafuicreatoris,hincindedenotas,quodipfafit
.reaturarumccEHperf-eftiffimacuiintercompofitainregnoanimalireipondetHomcin VcgetabihTri-
ticum.in minerali Aurum. DitFcrcntiam tumpofteaquasris generura cantus in ifto monochordo munda-
/io:Reipondeo(ccunduraPlatonicos&pra:cipueProclura"tuum,genusiftiuimodi meloseflemagisDia-
tonicum,atq; huius rei rationeni in prxcedentibus enucl.'aui. Porro etiam in virtute huiulce cantus iuxta
P(almift^rcgijopinionem,ccEli,ftell^,aquar,pluuis,ninibifonantes,niues,tonitrua,venti&ornnescreatu-
rarDeumcreatoremlaudare, &vocealti(TIraahonoreseire(bnaredicuntur. Imo vero,ipfis dico ftclhs&
huiufmodicantusforraulam,fednoaliterquidemquamin caeteris crca:urisvtcanq\ mini-
PlanetisinefTe
m.isjhcetnobispropterfubiecliexiguitatemnonitaclareclucelcathxcvirtusharmonica. Attu dicis, te
plcnum effe certitudine rei,videl.quod iemitonij fedes certis natura; metis diftimSta, difterentiagenerunu.
cantus,Terminicontrapunti,&c.inipfisPlanetarummotibuseiIeexpreira,atq;indeconcludis plusali^
diuinorum operum in tuis harmoniis te detexiile.quam ego in meis,qui(vti fingis)priuatis de mundo con-
ceptionibus nullo (enfu cofirmatis indulgeo. Profed:o,mi loannes, fi ex Mathematico in Prophetam mu-
tatusfuiires,tibiamplioremfortaffisprxberemhacinrefidem,acmeip(umfuipedum haberem,omniaqj
meafecreta & virtutem vtcunq; magnam velexiguam tibi reuelatam atq; detedtam fomniarem. Sed ex di-
<5tis fcio,te nudum Mathematicum permanere,& cum ipfo Endimionefeu Lunq amatore eain fomnio for-

fan vidi(Ie,qua:reueranonfunt.Atex7.PIanetarumlonge anobisdiftantiumotibus,cuream Harmonia

cxpeftaremus^qua: in minimo & vnico apud nos (ubiecto oculis apercis & iine hacfitatione vlla eft reuelata.
At tu clamas.vti pag.4^.habetur:Ecquando tandera finem impones,Roberte,NomenclaturE tu2 arbitra-
riar? Rclpondeo,quod omnia fint tibi denfis inlcitia: nebulis circumfepta,arbitraria,& proinde hominibus

incrcdulitate turbatis arcana vtcunq; vera explicarceiret margaritas porcis proiicere.Sed teipfum iam pro-
ducamcontrateteftem,quipag.i3.TychonemBrahe(cuiinparteoperiscuitefuccelliirefateris)fidumfilen-
in Hermeticis cuftodem agnoicis.at vero in rebus machemacicis ipfum vulgo apertum
tij &
perfpicuumfa-
cisnullaillum2;nigmatac5minifci,nihil in pid:uri5tradidiftcinnuis:non,inquis,eftpollicitusmotuseoE-
leftesdocere finequantitatibus, nondedignatus fubnenireingenhs infirmioribus. Atquid,autquoten-
dif hocatenarratum,Iohannes, ( vtt<=ip(iimiamnuncteftemhabcam)quodArs ifta Herractica fittam-.
hxc quidem vulgo profano iit tradenda atq; publicanda,illave-
nobilis relpedtuillius Mathefis vulgaris.vt
roinSacrario Deiatq;Naturxeius recondenda,nepanisfiliorumhominum (vtcumChriftoloquar)ca-
nibus proiiceretur,aut Margarirs poLcis.Iple myfterium natura: profanis minimecommendandum atquc
pubhcandum deneeans hoclecrcte libi & di<;nis referuauit,at vero Art em mathematicam communem (uo
moremundo&hominibuscuius!ibetconditionisproraulgarenonha;fitauit,vtpoteremnonadeooccul-
tatione dignam: vtrafq; taraen artes machemacicas appellamus. atilla Mathematicoium vulgarium eft ex-
terna,atq;,vttuip(cfateris,quantitacibus&dimenfionibusquantitatiuisdemonftranda.hxcHermefico-
&
rum eft interna demonftratione formali,& edenciarum in progreifu fuo ad perfeftionem obleruarione
dccIarata,&noHdimenfionibusquantitatiuis,quibusimpoffibileeft vtformailladiuinain&acreaturaru
meditulliomouenscorametiriquear,vtpotequa:elI:infinica, &a nulloprardicamcnto comprehendenda,
multorainusdiraenfionib.machematicisexplicandaautterminanda. Vtigitur Animaeft corpori praefe-
renda,ficquidem&MathefisoccuIfa&formaHsilIimanifeftc&exquantitatibus,videl.hnea,fupcrficieaut
corpore metienda. Ec hic Ledorem admonere velira,quod Artes ieptem hberales vulgariter acceptx fint
&
folummodo vmbra; externa: quafi icones illarum (eptem,quae a vera fapientia dcpendent.vndelcriptum
eft,(apientiaradomumfuam2difica(Iefuperfeptemcolumnas. EtalibiSpiritusdifciplinaESandtus dicicur
fcientiarumverarumprodu6tor.Sunrergo(cientia:omnesvulgaresnonnifiinternarum atqj occultarum
exemplaria,vrcorpuseftadimaginemanim.'EConflatum,&fubliterainterficiente(piricusdiciturdeliteK:e-
re. Vt ergo corpus dimenfionib us quantitatiuis.videl. luperficiebus.lineis & pundtis metiri fblet,hc etianii
Anima habet dimenfiones fuas,qux magis funt efTentiales & vere fub(tantiales,vtpote mere (pirituales & a
corporisnaturalongiffims,quamvt aquantitatc,qus circacorpora feu rrinamdimenfionem verfatur,
delineari autdemonftrari quear. Ecquamuis Deum& ip(am Mentcmnumerismercatorhsautdimen-
fionibus geometricis defcribere ten tcnt Philo(bphi,hoc quidcm more analogico & Symbolico faciunt.Sio
DeumdefcribimusperfigurasAlgorithmicas 1.2.3. Etalijdicunt,Ioueminfeptingencisnumeriscorapre-
Ee 3 hendi
350 Rcpiicatio RobcrtiFlud
hendiquamexadidiiTie. Alij MonademDeocreatori,Diadem matcriac&TriademforTnaeartignaifr: &
fubhisnumerisexrernisnumerGsintelliguntinternos.quinumcririintveri&formales.&hifuntvifiones
varia: Lucis & tencbrarum in progrcllii naturXjqua; qii idem cum admiratione.vt elicunt,a Ipedtatorib.per-
cipiendx(unt,quibus numerorunivulgiriumordiiienifundamcnraiem^arq^figurarumgeometricarumo
rationemoriginalem dilcernimus.qux quidem nihilaliud lunt,quam varisprogreffionisnaturxad pluP-
quamperfe^flionemgradusjadquorumobleruationemi^cexemplariafapientes Artesquidemexternasin-
ucnerunt,atqueaudacT:erhocdicam,nulIamfuiireinmundoinuentionemoriginalem,quaeabhuiuimodi
Iuftitia:fpeculononhabueritexordium,iuxtaillud:Sapientiaomniadocet. Sed pergamadreliqua,&adte
iam conuertam orarionis mcx filum.
Dicis, qiisd ntinc non deheasconmmre qmetiis,qutnpot'm indignatmem tum demcnjlrare.quaniam nie vides attiu-
lationeirritatum,iniHriiti^j{quammemet mihiiniigtnm aif,exeo quodtuDeofumtribiiiJ}t,mu>:ere tuo funitus dtf,in-
guendo inter tua & mea) huitis offciificuU vltiombus exagitatiim me tranfiierfum rapi: vt .iJp:rnatior,e & deformati one tui
Dti dtutumiortbHs ignorantutenebris, quantum tn mefituni,inuoluam.
operis operaipfa Hic certc pulcherrimum pro
teiplbpr2ludiumhnxifti,minasq',cumpietatisargumentofimulperoptimemifces. Sitibiplaceanthic,e-
&
go qaidem voluntari tux in ea voluptaci congratulor. Ar hoc iiiterea tc fcirc velim,Robertum ncc cura-
renecflocciquidempendere,anloannesconiueat,autoculisquidemapeftis,&iracundiaternbiliiisipfuni
intueaturnecne:nonenimIoannemmctuomagisquamvirtuti hixdiuinitatem ir.uideo,ad vurutis fux
felicitateminmachematicisnoninuideo,quippequa;inuidiarmear ftigmate autnon ludigna.aur eo eini-
nentiotlonG;e.non vidcoego,quxintuoopereluntadeoadmiranda,fufliciar,li,qux lcriplifti quorundam
laude fint digna. At quod tu Dco luum tribucris,quod Chriftianum hominem dccet , a te hctum puco &C ,

inco pergasmoneo AtquodDeofuumtribuerisineo,quodmunere tuofisfundfusdiftinguendo incet

tua & mea: Hic fingis quidem,cum formalia a Deo magis accipiantur.quam corporali.i,fi relpicias Harmo-
niarum noftrarum dignirarem & pacem ac concordiam philolbphicam, quam litigium & iurgia,u coii-
,

trouerliam a compacatione f adlam intelligas, quare nullo modo Deo, v t mihi videtut quod fuum eft,hoc ,

in opere tribuere videris^lacrificio enim magis formali quam mareriali propiciatur Deus. At quod ego id-
cointeiratusautftoinachabundusfumfiidfus,quiail!aomniafecifti,cgregiehacinrefal!eris,noninuidco,
&
non irafcor,imo vero video alacrior dcuenio. At deniq; Deus mih: melius,quam vt alpcrnacione de- &
formationetuioperisoperaiplaDeidiuturnioribusignorantiartenebris, quantumin me fitum^ideoin-
&
uoluam,quia Harmoni.lloannis Chimacris vanis in aere repr^lentatis afTuTiilo^nam vt interiora fcu for-
maliafuntDeoproxima,externavero&corporcaaDeoremora,itaetiam((ecundutrfScripturarulacr.aruin
(ententiam iam loquor) corpus vmbrae &
tenebrisallimilatur illud apparens quod non eft, vnde corruprt-
bile,animavero&mensveraDeiimago&limilitudo. Sicetiamcxternam loannis doi5trinam de mundi
Harmonia dixi ita fe habere,vt litera ad Ipiritu & anima ad corpus. Nec tamen negare polfum Harmoniam
fiiamlecundumMachefisexterioris&vulgarisrefpedumeirclaudabilem.necnoninucntiones lcu obler-
uarionesfuasminimclpernendas'. adM.ithcfim vecGformalem &origin.iIemitaeam lefe habcredico,vc
rcivmbraadciu$realitatem,vmbra(inquam)eftveritatis,(ednoniplaveriras. IgnolcarmihiIoannes,livc-
ritatisoreiamioquar,&abadulationeleurecantationeraeiaminueniatremotum. Arfiqualislitveritas
hajcocculta,autqu:Eliteiusde(criptio,inquiras:fihcrc!elcirem, & incabene verfuus cirem, tamenme
monere videris tute iple Ioanne?,ad Tychonis Brahe evemplum, ill ud minimc rei!e!are,quippc qiiem in-
myfterioHcrmccicofilente&taciturnudeclarafti. Sufticiensaurhoc vnicumputare,vrdcmonftration:b.
apti(Iimis(quamuis modo quodammodo metaphorico)iplam ad lucidum vfq; eius vellimetum denudem,
gradusq; ipfius ad plusquamperfedlionis metam tendentes mote quodam Synibolico, lcd ad iplam naru-
raevcritatemproximoindicareaggrediar.
Multaaliatuhicprofersnonmagnimomenti,qu.TomniaadamnfIimexaminare nimisfortairisLcdo-
tibus longum foret atq-, tiEdiofum,quare ip(bs ad mca: Analy fis examinationem remicto.

Ego te triumpho tuo & laudu tuarum monumentis hic deferam. Hoc (blum interea te admonere volcs,
quos me dicis laudafte & me egoadhuc laudareagno(co,maiores profedo elle C vci opi-
Fratres Ro(ea: C.
nor^quamquibusmaleuolorumopprobrianoeere poflinc.fileas ergovehm ( vr in prxcedcncibuseft di-
6lum).uqueosdurum occluderefuadeo:mouecurenim inuidi2Concraeosflacus,vc venci (piiicusaduerfus
fcopulos nullaviolentiaremouendos. Siccaniculiquidemclongelatrarelolent, mordere nelciunt. Oh
quam corpore robuftus elTet Ioannes,quam fpiritu potens & fortis,qui Fratres hos,Philofophia &Theo(b-
phiaeminentifllmosfolofiionutucogeretvtin hominum frequenciam prodirenr. Imo vcro nec cibi (mi
loannesjnec mihi Roberto tuo,obedientes, neminiq', nifi (oh Deo (ubiedi in publicum prodire & mundo
fcrcuelarefuotcraporcproculdubion6defiftent,dumintereatamIoannes^Robertus(uis contentim.a-
ncantconceptionibus,&contrahominesipfis( vti mihivideturmillies dodiores probra &conuiciafine
caulaauc ratione infcric defiftant,ne h^clinguae fua: intempcrantia iis tandcm aliquando damnum aftcrat.

AdAnal.
 InApologiamadAnal. XXVII. 331
AdAnnaLXXyih
Ifta Apologix loannis pars ab aliarum farinamultum non videtur diflentirciurgiis inquam, plcna eft,
& non magnicum ca::eris nonnullis momentimatcria,quare eambreuitatiscaufaomittendam fentio. At
nimc tandem ad vos.Lcdlores opcatiffimi,ad vos,(inquam)(crmonis huius breuiufculi iilum cxtedere mi-
hifasfitatqihoneftum. Quamuisferendanonficquorundaminuidorum&maleuoloruminfblcntia, vos
tamen,viricandidiflimi,percommuneiushumanitatisinofficiofan(5taebonitatisvcftr2maneatisrogo,o-
niniaq-,tam in Demonftratione mea^nalytica,quam loannis Keplcri Apologia trutinis iuftitis pondcre-
tisobteftor. Acq; vtRobertumnihilinAnalyfifuaexpIicatumadhucrecantaftcinuenictis.ficctiamiplum
(fpero)verbis loanniscachinnolis m mulcis Apologije fuac locis leuitcr &patjentcr fatis trafa(5lis, nc quic-
quamaut contraloannis honorem aut HarmonixfuaelegesinReplicationehacfuaintuIiflefcntietiSjfed
illud folummodo in hoc TradatiiIoperfeci(re,quod virum Philofbphum apprimc decet videlicet, quod
,

fuum eft aducrfus cuiufpiam contumelias aut calumnias pro pofle ftatuminarc, verbisq-, demonftrationis
fulcrofuftencatis,vaIidiMineruxmihtisinftardcfcndere:Iudiciisergoveftrisffquitate munitis me,cau-
lamquc mcam lubentcr commendo.

Epilogtts ad Virumclari^. i^ m Mathejiceleberrimumloannem

Keplerum.

Tametfi,VircIarifs.vtadiuftamegovariishuiusApoIogia:tua:Iocisindignationemarredusmihinon
mediocriterfuccenfcremimoveropromodo vehemcnns&feruoristuifkuirem, aptiffima fe pribuerit
occafioj en tamen &
ecce.quemadmodum mag^co lufurramincamnes agilcs reuerti,vcntos vnanimes ex-
fpirarcatq-, fulguris violenciam inhiberc dicuncur,fic etia mcmoderamine & patientia mcHori imbutum,
atq; biliofum in mco medituUio elemcncum vccunq; in fe mobilc &rapidum, a:quanimitatis tus atq; ami-
citi^ oblatas fpiritu propitiatum miteatq; fixum ^tis hucufq; te inuenille fpcro quo tibi comitcr mundique
literatis mc tuam in Mathefi gloriam aut ebuccinatam in Philofbphia, qualis qualis eft,virtutem smulatio-
neautinuidiaminimevnquamperfecutum,(edquodmcumcftpotiusAthlanticisquafihumerisfuftentarc
inpncedencibusaggreftumindicarem. Quam aucem adpacem&amicitiamliterariamdifpofituseft in_.
me animus,aperpIexisdifpucanciumconcencionibusquamrcmorus,adDei&NaturjefuarcontempIatio-
nemquamprocliuis,inEpiftolahuiusTra(5tatuliinicioanncxafacisfuperq; cibiexplicacumopinor.Sisigi-
tur, Vir ornaciflimcin ftudiis cuis mathematicis tam priuatis quam publicis felix atque fiuftus precor , A
,
RobertiPhilofbphiaabftineasfuadeo.ficfirmumincer nos impofterum amiciciphilofophic2Enexum&
nodumconfirmabimuscomicerqueexpediemus.ficvalidacontentionis &iurgijnoftri vincula perrum-
pemusatque abfoluemus.ac amicitiae dextrainccr nos vnanimicer ficporre(ila,fcEdus candcm pa(S:um fi &
pIaceac,ineamusperpccuum,quo(piricus iUedilcipIiniftn^Sbusconcordi^amacorverxquefciencia:
inftru(3:or,nosinviamvericacisaftlacu fuopropicioconducat, mediante quoad
cxoptacam llmimte (apiencix metam feliciter pertingaraus.
Vale.Die^.Decemb. Anni 1611.

F 1 N I S.
^.

/v.

... .--

^.