niffln
'
Lt
,1!
FIRIS;
MagmficU^ Nobilispmis^ ^m*
flisfimii Qsnfultispmis tMuho
, ,
Rerum Confiliorum^ ufu
PrMlarisfimis
REIPUBLIC^ HALLENSIS
ProceribLis Gravisfimis,
DNN.
CONSULIBllS;
SYNDICO,
ORATORIBUS,
CAMERARIIS,
CifiTERIS^j SENATO.
KIBUS a Spcaatisfltnis,
priidcntisfimis
Onn. meisPatronis &
FaiitoP
ribus futnma animi fubmis-
fione venerandis,
Salutm oiffervantkml
Magnifici fif Amplisfmi
Dni, Paironi,
W^M^^t mihi ante oculos
poncrcfoleo Salomonem
fapicntisfimu iftum & flo-
reridsfimu Populi Judaici Regem j,
cjusq, aitatem »$c opcra cum fecun-
do Romani Pop^Rcge Numa Pom-/
piLio tranqvuiilo, & facrorum gen-
tilium ftudiofisfimo conferre, utpo-
te in qvorumDocTRiNAjSACRORuM
QiRA", <Sc Regimine Seculari Pa*
CATo magnam deprehenderc Ucet
convcnicntiain-.. ]N[am de Numa
Rpmanarum reruip fcriptorc? tra-
dnnt^qvodobliterarum ftudium Si
Decus pcrcgri-
inligne cruditionis ,
nus ex gente Sabina ad Imperium j
Rom, fuerit eiatust InclytajuftitU ,
(inqvit
Dedkatwl
inqvit.Livius);'(?//V/i«^; ea tempejlaie
\lum<t Pomfilii erat. Curibm SM-
\ii hahiubat confuUisJimm vir^ ut in
U qvisqvAm Atate ejfe poterat , cmnt^
^ivim at^ huwani juris. Sic Salo-
Qonem m^ftudio pietatis fub dud;Li
d^iris ir Pairis, Pr6v. I V. I, in {kii-
iis literarum, qvibus £ctas ,puerilis
npertiri debet, (ub nianu NathA"
usfYophetA divinisfimi taDtu pro-
^it , \xX.y^i\imSpiritum, 5. prxcone
ixS/9piefti}t€ itivcnerit , qvi /. ^eg^
V. 2f,feq, ita dc eo inqvk Demi :
)sm Salomoni fapientia pruien- &
am multam nimis , latituiinem
wdisj qvajt arenam , qv^e eft in litto-
r marts , eS* fupera^at fapientia ejm
ipientiam omnium Orientalium ^
Epptiorum^ ^ erat fapientior cu»»
^is homimhm.fapientior Eihan ,
ihite,(^ Heman,&Chalcol^D$rda,
Dedicatlo,
filiis Ujihol^ (f crat cekiiratus w un,
vcrfisgentiifm undiqvai^ ^c, Hiin
fuo temporc populus Judaicus h:
hmtpcritisfimu Pectam Muficum&
qvoci inter alia tcftatur ^AlphahcU
riumcjus Carmen , qvod in Brovcrl
XXXh 10. legimus ,
agnovit DiaU
i^icum fuMu/imum,qvi rdi T^Q^Poi
r^p T^iyav 'kvQiiQ (Imyis.ataiv pci
^
fcde tcnuit Sap. f^Ui. 8.dcpra5dicJ!
yitanigmafifia , Qeuterotam , ^
rahliflamyC[Vod <t:L^cdsf,XLFllV,
^ frov. XXy* 1 1. conftat Htflon
,
cum cmincntispmunLjty Sap. Vllhi
\Aflronomum fummumsSap.VlLig
Geometram & ^rithmcticti prasftan
tisfimum , ?. Reg. Vl. 7. Cofmogra
pijum Geograpistti Hydrograpifum-»
,
^rchitcHonicum a^fitluttsflmu Sap .
VIL17. Fhyficum exceifum, Medi
(in^ princife ^ Magix Naturalisfci,
entf^
Dedicaiio,
i
cum.Politkum (f Oeconomkum^ ad-
tnirata t^SahMRegtneiyQ^i non tan-
tuni pLiblica Sapientiie acroaiertA &-
Gymnajia Academka in arccSion ju-
xta domum regiam erexit , qvod
cruditi fupputant cx ?rov, IX. fed
ctiam puhkl docutt Sap,FU. ts.&
'varks ItbcUes cofignavit liia manu.
^ofevh^u» enim, praeter iibros ^Mv»
cos,qvos habcixius , ctiairi mcminit
l.VUlc.z.twm compofiiifre//^m 0-
\iarum^(S Carmtnu quin^ miUe pa* &
raifolaru ac (imilitudinum lihros miSs,
Etcuilihttfpicietplantarum fuam ad-.
MbuifJeparahlaffLj». Etqvominus
dubitari ea de rc posfit, Canonica
qvoqvefcriptura id ait i.%egj^.
32. qvse tria miUia pArabolarunui (f
canttcorum qvinc^ miHia citat. Nun-
qvidautemprjEterea Lihrum Exor»
)( 4 cifmorum
Dedicatm
ttfhiorUm Incantationum , qvcrt
A Kimc&i Comm^ inj. Reg^ cap,
4^
infcripfit de Morborum Curationibw
qvo tiiajores iifi fint inftar Hippocra
tu ac Gakni, item CLAricVLJk
Sal$monis, qwAm Baptifia Segnim lib
de veroJludio Chriftidno c.^.valde in
fcdatur, &c NicoUui Sjmmcm in fui
dirtBwf p,2.f,2X. profcriptani aitJ
itccn ^NHrLVMAt^biQl fcriptuj
if cm C 9 NTRASJCTJO Ji SM Saiom\
apud GelsfifmcAp. SanBaRoma difi:.
if, notataiii, itcm Bj^romantiam
tjundem adfilium Roboam^y cu jus cj[-
cmpUi in£4>aruaBib/iot^ecd i.de /.
•
Jur.pro6ib, Mal Cr/o. fe vidiflc
Gretferm dicit , & aliiira iftum dd
Umbris /dearum-s yCujns Chicus
/eulanm mentionem fecit2.£^4. r^-i
pit.de Sphxra. alterum iftum dc
(5:
f^omeniisSahmt^. in qvo perpetuu:
qv.Sa.i
qv. Saccrdotibus Calendanum tra-
diderit , confeccrit, id omne ego in
dubio&mcdiorclinqvoi aiiDru ea
efto cura, qvoruin hsec eft profesfio,
falfos& fupp ofititios Jibios a genui-
nis difcernerc-'»
Deinde, fluma BompUim a Ro-
mulo primo Rege, animo diflidens,
non Armis, ut iile, fed Sacris & cu-
raReligionis tuitus eft Remp^RO'
manain* Idcoqycaifarwis adfacra
fuum animum appulit, & ^ militia
Ferocem populum adnligionm re-
\wyCit > facYos ritus edccuh^facerdotes
irdinavit ^ftipeKdia iis & vefiimef^ta ,
^urulem regiamfUam & ancilia con-
Hituii.perfetuum ignem inftituit.tem'
^lum & aram dicavitJDees confuluit
cum Dea Jfgeria
fhcrificiadedicavitj
longrefimmchrnos fibi e[je flmuk-
wV, exempio Grdcorumj Minou Cre-
DeJicatio.
tenfis (f Lycurgi Lacedttmonii , qvo
,
ram illc cucd ^ove Di^ao hic cuix ,
JpoHine Delphico fe de prsefcripto le
gum contuliflre praedicabant. Et n(
qvac ccremoniae aut ritus mcmoria
cxciderent, Numao^h lihts totidem
Sacrorum clafjes complexmeft^ qvoi
Dionjfius Haijcarnaff£as,a p,izo, per-
fcqviturusqveadfincm. /.2. dntiti^
Rom» Scd longe diviniori^us f^crh
Saiomon operattfs , longe fandiore
rcligione fuos fubditos continuit.
Neqve enim Deaftro cuipiam fiBitio
aras lapideas aut xdes fuis cogitatio-
nibus dimenfas fecit, fed Aterno (f
*vivo f^umini , conditori cceli terrx, ^
t,,Reg, yiJJ,2o. Proh hominumfi-
deml qvamftupcndi&immenfi o-
peris templum, in monte CMoria /S-
cratisfmo^ divinitus ad id loco defl-
gnato, ftatuit atqve confeczt I Neqj
opus
Dedkatlo,
opus habebat noBuYms q vospUm
congreffus ciini diabolico qvodam
fpedro comminifci , fed habebat
Deum in fomno ioqventem y divitioi
& pacem promittentem y conferentem
inenarrabilem Sapientiam , majeftati*
CA fua prstfentia dedicatum iemplum
opptentem , Regem^ coram toto popuh
glorificantem i.Reg.IU, &feqq,cap^
IX, 2, 2.^araLFH,i2,j.Reg,rilI^tf,
2!TaraLFyi3.e.Fl,i. c.Fll,2. &feqq.
Neqve gcntiles Sacerdotes cx ima
plebe aut patriciis Qivilihg Jegit,fed
ordinem Levitarum facerdotalem, aif
ipfo Deo, minifterio Mofts .tnftitutum
perfanUum Davidemin certoi icpfjfie-
^iaq relatum retinuit , & qvemt^ fuu
munerihttd defungendisprdfecit Exod,
XXFlll I. C&on. XXIV. 2, Qhron.
V. Ncqve incptis tnnicis U^ofiv^ra^
fiios induit; neqve Pompilianis An-
)( ^ ciiibus
DediC/itid,
cilibus oneravit, [cderfjat^JtMO pis*
BorditEphodh hyacinthwoyfuptr hur
merdigemntato, aliisqve facratis ve-
ftibus, Levitico ordiniprsefcriptis,
dzcomix.ExolXXFlll z ParalV,
Neqvelapideignem qvempiam ex
filice , fed preci^M e)c calo elicie&ap
divinamflammanL^^tjVA viHimas de^
pa/cereti ^ divini 'N^minis prdLfen^
tiam conteftareiur. z.ParaL VU^ i.
^ertiunu^ deniqve collationi^
niomentum tranqviSus Reipuiflicit
ftatm eft , qvem uterqve Regum ,
divino moderante Numine, vidic
De Numa^ Patavinus Hiftoricus
Ownium, inqvk ymaximum ejus ope^
rum fuitytutela per omne regni temfus
haud minor pacis qvam regni. l(a duo
5f</j^^/(Rom.ulus <5cNuma)<i//«j aliA
via , iSe Betlo^ hic pace civitatem auxe*
funt^ Hic ^anm 0d infimum z^rgi^
fetum
tniiniimw
D^dicatio.
IttuMmdUew pacM kUt^ fecH, Et ii£
qvisqvefuas polTesfiones in qviete
,1
tcncret ,
lege cavit de Urmimndis
pradiis , Urminalia facra JoJ>i Tfrmi"
nali dicans, Sitniiiter qvos David
variis ^xliis Sc viQ:onis cirGutn ciu-
ca doftjuerar. populos ,eos Sitlomm
inp4peregel;at ^ tendat ftib potefia-
II
te fu4 ; IdeoqvefpecialiternGcncn
pA c I F I c I in Jacra hiflorica gerit
h%eg, 24. Syr.XLVlI, 14, Et ut
qvisqve ipfius circum circa fubdi-
torum fuhijtte&ficufm (ut phrafi
Scripturaeloqvar ) fecure hahitaret^
peragravit omnes finej fui Kegni^ Sc
i
krminales urbes communivit , com^
i
Tteatu 6'neceffarikarmatura infiru-
tit^ .^f peromnesvita
fuA dies tran^
}viiim fuit^ Et qvanqvam longe
)Iura alia edidcrit Pa c i s Pu b ucm
Df£ra , xmUmk tamcn vd iaudum
i
n
Dedicatio]
gtorj^ coptojtusj vel fumpti&us ^ redi-
tihus Afinuis fplendidius , ycI Magntfi-
centik Pacifici Monarchdi. digntus
I fiii t,
qvatn ifta Gloriopsfima , Sphndidisfi-
tna Aternis temporum periodis cc m-
memoranda Navigatio in Ophir,
qvx tiinc rinc exemplo fine more, ,
fine lcgc, (Scqvod majus,citra ullam
felicis fuccefllis opinionem erat fuP
cepta, Sed fclicitas fcqvebatur di-
vinumRcgem,&profperitas Sapi-
cntia; ejus erat comes* Haec ifta Na*
vigatio , qvxHiramum in ficietatem
traxit,& omnesjudaos paritery Aeoy^\
ftios ac Tjirios , alioqvin non abjehjt
fortis nautaty in admirationeni^ : Qv^
I
priorum (f noftrorum feculorum eru^
eiitii fere omnibua Theologis juxta ac
Fhilologis immcnfas femper difficul-
tates peperit 5 Qyseq, noftrofeculo
iiitcr duas potentisfimas (f laudai^iH
tmperL
Deiicatw,
iwpemrum ac wventionum amuia^
tme incenfoi nationesy Hilpanos part'
tsrac Lujieanof jqy^Ciin apcrtam li-
tium arqj dirceptationum materia
propofita eft. Poftqvam enim
Jpant, aufpiciis C^rifiop6.Co/um^r,
npvas Amerieani orbis Infulas auri ar»
genti^ feracuJjwasrQpcniTcnt, vifift"
hifunt, Co/um^odiccntc , (tefte Pe-
troMartyrc Dec. i. Ocean.) Salo-
MoNis Ophiram detexifle: Lufitani
contra,qvihanc qvoq; deteiftionis
laudem fuam faccre potuiflent,fi ita
Dei nutus tuliflct,hanc Hifpanis ter-
ram concedentes Ducibus Fajco
,
Gama, Petro y1/angverio^Nico/,Cce/io,
aliisqve /^aritimafortitudinu ir <Ar-
perientU nauticA inc/ytu heroibua iii
Orientem converfi,lNDicAS InfU'
/as ^ Continentes 7erras omnes ag-
§resfi funt ^ traau tcmporis fub fua
pote-
DedtcatiO,
Bfngalam Pegusian";
poteftatem ,
Malacham,Sumatram Zeilan,
qvicqvid deniqve hfufarum pnu
^angetico continetur, redegerunt,
Lit verius & redius gloriari potuc
rint,fc Cherscnesum Auream Jo-
•fephi fe Chrysen <5c Argyren Pto-
,
-lomasi <Sc Strabonis,fe Ophiram SA-
iOMONis inveniflc & obtinuifle.Hic
jam non minores altercationcs E-
ruditoruj^qvam digladiationes po-
pularium de inventis terris audines.
Et fateor, anceps dubitationum bi-
lanx me diu qvaqvc ancipitem te-
nuit, cui contradicentium parti fub-
fcriberem» Aggreffiisfumimmenli
laboris opus; ingrelTuslum Oeeanu
ipflim, dc qvid qlfiie^ terraferat^qvas
Pierces mittat ,
^ytiH vefligia veterti
OphiR^ habeat, £V/j»6£Aa;? perqvi-
fivi . Nioiitum f^avkulh hvis ar^
mattira,
DedkAtm
WAturx^ 3t chartace^c mlu tot anfra-
^Lis & circLiitLis erant adeundi , fu-
perandi Primums itaqve Classe
.
SaLOMONEA cum omrti spparatu ^
comeatu t^autico inipfo navali^por-^
tu AsiongaBER , ad emporii Jra^ica"
Jadici j^ELAN^yConiinenfem conflru-
Bay (f Tyrits SAlomondis^ nautis In
conjm^ionem claspcam redu^as , na-
vigare decrevimiis . Ingrcsfi Mar^
SUPH/^U KuSRUMi d
Edomo/eu ^fa-
vo ita didLim,anteqvani Thar s i
fcu OcEANiiM ipfum attingcremus^
dclNSTRUMENTO NauTICO foUicith
*rmus , qvod cum igntrarent Tyriij^
veptrent Sa/omonainauU, littora Itm
ytre, (f diverfarum partiu ac opinio*
vum autores fecjvidecrevimm auri- ,
xram qvxfituri OPHiRAMjUbicunq;
;tiam terrarum h^erear* Cum am-
:)iisfimum Sinm B/mtici cmipnm
^menfi
Dedicatio]
emcnfi eflcmnsjfvarii Ni/ft/fihdMt
LiNDEN in ZANGiBAReminentisfi
mam regionem j inftinclu Voiat§
rafJt, StacAiiyLopezii j^croaJfli ^ Bar
rof, Joh. ^os Santos aliorumq; das
fianomm Africanomm, in Zopha
LAM V porro aherim cujusda ehfcur
trrmii in Ancclam pesbytmo
, 5!
Johannis incorporatam,appulimus
Sed cum horum audoritate nos dc
ceptos compcriremus , aliu dudlo-
i:cm fecuti prseter vchcbamurtotair
^hjsfmam Monomotapanu^ Atthi
oficam Lilyam & Bariaria , donec
ad ipfam Carthaginem devcnirc-
mus,ibiqve a vetcrano R.D.Kimchi
& tjirone Corneliano, qvafi in ipfijfimc
Ophirm portu qviefcere juberc-
mur. Sedinanieorumj AoVocTai^aA/^*
illu{i,CL;m,qvam qvaercbamus , non
invenircmus regioncm , ForsU'
T)edkatio\
HAMfacUhamm^ & cxfretoGaditano
inOcciDUUM orbe emigrabanuis*
»1 Hic Hifpam cadficeatores lefe nobis
comites jungebant. Coluntirm pri-
mum , Gmebrardm , F^atab Im ,tmi'
nus HisPANiOLAM monftrabant. AI-
teri Arias Montanus, Becanta, ( alio.
qvin difcordes fiaterculi ) PofteSm ,
iMarinmyPoljLlfinus, Bozimj aliiqj
PE Ru : Tertii Maivenda, Garzias
^qvi, cum primum fere omnz fi*
dc excidiflent denuofuam operam
,
defcrebant, Genehardus Fatahlm ^
inMEXico,feu Hispaniam Novam
& Peru con)un(^im fumtas, tanqvci
mnium rerttm copiaabundantufimas
monflrabant : Sed cum
terrasy iter
HuQa Navigationu SalomonaA rudera^
nuHas Merces Indicas ^frdter auru &
argentuvru ibidem deprehendeie-
,
Kius^ipfaeqvoqvc in Mari pacifico
^
Dedicatio*
Insul^ Salomonis cum Herm,F4'
honio nobis erant adcund^, vifuris,
nunqvid mmen aliqiid omints habe-
Kt : Sed nihii minus inveniiiius»
Kon habcbanius nifi inndos ^ ko-
/Ira Nationi ac t\lavigaUonip[3Lnc ad-
verfos Coiiiites» In In/u/as Sa/orxo-
naas Jharm Mefjdanius prxcurrcrat,
pra^tcrea nullus In HiJpanioUm Cs^
.
luml>m In Peru animi navigium
feccrant .multi auri aipidi B^ani^
qvos ante dixi , aliiqve , in theoria
navigantcs e6,qvo Salomonis clas-
(is nunqvam pervenerat , Cum ita-
qve his erronibus rcpuifam dcdilT?-
mus novum
, hodogetam nauticuf?La
a Genehardoj in%ni alioqvin Chro»
nohgo eSr Geographo porcebamus,fed
accipiebamus talem,qvi ancipitio-
res meatus prioribus monftrabat.
Hoc miflb Antvverpianum Mam^
com-
Bedic^tiov
ompellabamus.CLijus alioqvinfida
jperamulrotics ufieramus, hic ta*-
nen uti non poteramusjqvia viamJ
9nge pat€nti^ftmanL> ex Oceetno in 0-
eanufTLjf^ex Or6e in Orife, ex Mari
^^mericano in Motuccarunu & im-
nenfi ahysfi di^vor delineabat. O-
nnium ineptiflimus erat Pineda^,
'^ijpanic£ (^lJefuiticdSe^a prir/iipi^
'uj qvidam qvi ,
tutior primuTJia
vide^stur^ e^ in exitu & eventu de*
^fehendebatur inconfideratior, Tan-
tam difficilcs 6c adverfos exant-^
;os,
kvimus cafus,tot rcrum difcrimina
fubiimus , ex tot eiudati fyrtibus &
pcriculis tandcm PortuM Ophi-
,
RiTicuM cominus videre geflieba-
mus. Et vidimus ccrte cum ex A- ,
TLANTiCo in iNDicuM rcverli Ocea»
mmuzd Zeilan penetrare vellc-
cnus, Occurrebant fivi Jrabes ex
urphen^
Dedicatio.
Urphey Ferfipelles ?erfz ex Ormuzik
avari & tcnacisfimi inflitorts ex A
f hi^rk, qvi,qvantum potcrant,no-
ftram velificationem fufflaminare
omncm noftram negGtiationem ad
fetransferreconabantur. Qvid fa-
ciendum ? animus obdurandus , &
aures ad faliacium hominum voces
cera Herculea obturandx erant , ne
foaves Arahicarum & Ferficarum Si-
renum^ cantus perciperent. Viri c-
ramus. Pafils velis prajternavigavi-
mus. Appulimus Zeilan feu Ta-
PROBaNam veterum ibiqve jusfi
,
intmskBocharto qwitktxc* Com«
moratum pauiulum. Opinione
cft
citius misfis rcmis tranfitum eft in
Bencalanum 6c mox ex co in Pe-.
,
<3uANuM (5c SiANuM regnum,in qvo
^owferrusy religiofus ex GaUiis Vif
Murifodinas Momonm oftcntabat.
Dedicatio.
'.{MeUUi-foffons exjud^ca k Saio^
one ed relegatos e(fe, conteftabatur.
um qvo duni transadum cft , Joh.
'zetzaf irem Barradas e ripa Sumn-
A nos apud Malacenfes ftagnantcs
)nrpicicbant, &c ad le in Sumatra
^ocabant* Cujus divitiat ^ opes
m contulisfemm cum finitimoruPLs
rientatium regnoru honii , tunc dc-
lum Ophiram Salomon/Eam
•/ inveniffe intelligehamui . Haec
f/jers£ifta,&Q-^J?c?ri?£ vcteri-
is decantata ; hxc Ch brsons^
is ifta JuREJ : hxc Ophira
iLOMONSA, In cujuSportu,cum
puliflemus , hanc Tabulam Mnc-
oneuticam crigebamus
^uriferam Salomonis OphiranL*
in venimus i Ophir
Usmencuignstus Jeilanis hcce
dedif.
Nott
Dedicatw,
Ylonloctis incmus noftra cft Ojp^hi
ra vocanda
Nam ctrtum nautse conftitucrf
fiopuriLi,
Non SophffiUi aut Angeh fiiit , nc<
cuh^Me/indey
Nec C^g^-^-^^^o potens ««r^.* /w<
fuit»
Non CuSa,nonPerUjnon SJ^ann
Colutnbi^ luii
y\
tMexico non Ophit re^uttan*
fiiit.
fcd Afiae fatis inclyta..
tetlm,
UI tra qvac fpe^Ttat littora Gangt
ticaJ:
Qvam BengaU, Siatt^ qvam *Pr^«
qvamqi LJW^/^r^tj
Et nova qvam Ztiian^ prifca Su
matrattntu
In tus 7A?/»/*f ^ Qr^Maritima cuti
ali
Dedicatio.
aliqvantulutn tempons conrumfis-
fcmus , memineramus Trienna*
qvod i^acifico Hierofoly^
lisjffatii,
morum %ege huiv ExP&D IT lONl
OfH I RiTiC/B erat deftinatum, &
concj vifitis mmtbtiSy 4jvasfacra pagi"
fiahabet , Navigium noflrum^ayd
&^RGENTO,^EAdMIS (f Umo-^
niixa, BdtUio (f Ekno , Ehre &
^Upham^^Simiu ^avonihm ^ Pfitia-
r/i verficoloribus oneravimus, &:ita
domum reverii Navigationcmno-
Iram abfoivimus H^ec CMa^nifici
.
jr ^mpltsf BA TR O N/JummA at^
pitometotim huju^ opujeuli eft,qvod,
itnoviftis,cum adhuc in almaLeu-
:orea viverem dtiahm diffenationi'
,
\us Phi/ofphic^.im a de N4 vi Gi & in
^enere, aitcra Ophira tdiiis ,
nediatabar. Ex qvo iiluftri locOj
:iini vettra ^uth&ritate & confiitt^
XX ad
Dedicatio.
ad FunBionem veftratn ^ywna/iafti\
cam evocarer , iftas nauticas non dcj
pofui cogitatton€Sy{cd a lectionibu}
pubiicis&privatis qvicqvid remis
(lonis dabatur ,
we£ Sa
Navigaticnt
iomoned tribuendu qvan
eflc duxi^ut
tum alii ad mas rcs obeundas qvan ,
tum ad iudos ceiebrandos,qvantunf
iidaliasvoluptates, &ad ipram rc-
qviem animi & Gorporis, qvantuir
aliitribuunt tempeftivis conviviis
qvantum deniq^alex, qvantu pilx.
tantum egomctmihi ad iianc Navi-
gationem abfoivendam fumpfcrim^,
ELindemaute meum iaborcm ^fu^-
€iJiviihoris confectiim /Im^luf
,
Splend. veflroNomini in/crs^ere^&Pa-
trocinio dkare^ tatominus dubitav^
qvanto veftrdin me henevolentiA fura
certior. Recipite igitur Domini Pa*
tr$m & M(XC€nMe/fubmifie veneran.
di^
Dedkatio,
manu, &/€rem vuUu re*
henenjola
\
i^iclte} ^vodjam ante eji vejlrum,
Ac^
s ifUe qvod veflr@ in loco , vejiris au^i-
maximampartem ejl ah/oktum^i
Ucipite in perpetuum o^fervkntia
f'
de&itioi>feqvHtiKiJLff^6v , utqvam
lioqvin animi promptitudincnu,
Lim velim, declararenonposfim,
5?
ius hic certisfimum aiiqvod docu-,
lenrum habeatis. Falete Firi No(>ii
t dmpliji. Con/ulfif^ in honum Civim
4i5^EcdeJt<z,Sch9U,familiarumq^ ve-^
rarum incolumes diutufme ,feHcu(i'
€ vivitej
^favetcj, i
ab.Hallis Saxonum e raufeo inco
ipfoBarthol.dien.XXV.Augufti t
Ag,Ghr,M»DCLX.
OHagnif Noifil.^^ Jmp/ifP^rr^
Dignitatum obfervanc,
MARTINO LIPENIO,
Gymn* veftri Con-Rea.
Vr^fatio ad LeBorem.».
N Frontifpicio huji
'
opufculi de tr\(?usy te, Am
Qisfme hiUor ^ cointnonci
Volo. ^rmumc(\, dcprocrafli^
ttoneTraBatus , 6c Sp6a/matum 7
I pographicotum enormitate , qv
neutiqvam mihi, fed tarditati 5cm<
rofitatiTypothetaj nottri imputabi
^htrum c^di imagtnattonis, aut n
titatis alicujtu affe^atd /ufpicione a
clinanday qvam qvifpiam mihi fc
tasfis imputaret, Ci obferyaret , q\ c
tamerudjtos diverfaiui
iitem inter
nationumviros nondumdebeilat
mhi dijudicandam fumferim & , :
capiteRBi OPfflR/TlC^ano.
nuUij probatijjimprufioftratium Tht \
logorum & Phiiofophorum dt/ceferir
Utminqycpra/umtionu fufpicioi^
genus aiite omnia deprecor. Nihf
cmmmagis a meo ingenio abhof
rc
•et, qvatn diaatoriam in alios exer-
|:erc auaoritatem Et vicisfim nihil
;
|Linhimagisconvenit,qvampatien- [j
i (
4
:cm animiim 6c aurem ^qvo rerum '
j i t
|cftimatori pra;bero* Qvod autem '
\
nterdiverfasdeOPHIRASALO- ' f3
MONi^ A opiniones verofmtlmtm *
'
_
:^ docummis.ut cndo.firmiorlhmfiA*
^
"
5////^wdeINDICA OPHIRA i i\
3RIENTALI non OCCIDEN- V\ ^
rALlautMERIDlONALIelege. \
im, in eo fecutus liherUtemGeogra»
^hovum Philofophicam, non puto me
uiiqvam gravem aut moleftu fore.
^
"^cq^enimyCua/iqmTheo/ogijalfijui !
jeographiin clyqvlC^iumhp^Yivnns
n laude rcpertae a fe terrs, &
poft m
)lures Hifpani in henore fuA nationis
iirumferut,abeut fentetia,iVfo fiatim
mnes Theologi emnes Philofophi in
,
aivere.autiturifunt.Qwid enim fiet
le iis&Patrihp,& Theo/og^,qvi prio-
^
XX 3 tCS ^d^iih
res Colum^o , Arta Monta*2o Goroptx
^
Becano yimocfvi pofl eos OPHIRA^
pro ORIENTALI non OCCI
DENTALI /fA-r^ habiicro? 'Nun\
^vid iflorum omniii venerAnda cani
ties cum dedecorefepelienda , ^ owm
KovitAtil^m Goropianis dimetienda^ \
Nulli invideo fuafn laude , fed neq:
iftud cocedere poifuniAit antiqvita;
invita omni honorefpolietur.c?^/<i-
gnum fatcor, lumen ijia Theologorum
^hefis de 0?HlKA ^MERlC^NA
lucratur univerfaU omnium homint\
(td Ecctefiam vocationi : Sed nec mino\
re m ifli lucem h^ec noftra de OPH/R d
INDlCj conciiiat. Namqve Primo^
CatholicA ifiius vocationis veritas (^\
fnceritdJifibiconfiat^etfi Salomonii exA
peditio nauticafuifjetintermiffo-», E^
enim nititur expre^oDEiverbos Etj
tnbus feparatis temponbus in Aia»\
mofixi Noacho,^ pcr Apofiolos.Catho*
liCQS
cos totm or&is] ignottpmter ac mti
rAcones , vivos ommu omnino ho'
%inum Evangelifids , fa^Sh cft. Sive
litmSahmonis £tate perOphiriticos
los nautasprxdicatie publicain exti-
w Ophira faBafaerit.fiveminm, ni-
tiominm tamen umverfali ifti ommvt
*niium popuioru ad kegnum Chri-
i vocatimi nihil hinc dccederet , u£-
otc qv5e aliis , qvam Salonsonts ism-
mhm fada eft. Deindcnmc omnlno
'edimm ,
Tjrio.s (f Hierofolymitanm
^avarchosyO^visL nd tantoni ncgotia.i
)res ,fed & religiofi viri Qxznt fidem
udaic^ Ecclefidi puilicam ju^u SdQ-
\onuinQ?HlRAM tran^plantaffz^
',
i jam cvidenter conftaret, OPHI-.
AM, AMERICAM effe , Ameri-^
xmrum etiam vocatio Salommis tem'
7re fada fuifiet , pra^ter priora ifta.
ocationis intervalla_.. Sed cumid
crto non con(iet,imo de ORIEN-
)(X4 TALI
T ALT certwra ^prohlftriora pnt cc
ligsndtfundamentA , qvidni hic qv(
civc/edul,im ^ud&orum^^ prjepmii
Salomonii Curam in Evangdio in Or
entem mg^ extimum propagando , />r<!
dicanda , & iflis Oritntalibu» populis c
SvangcliiLuce, qvx iiiis noviter ill
mundi setate extra ordine affiiiiiircf
^ratulandttm efjet ? T<lon minus eflhe
mficium , qvod Deus per Salomonen
iNDiS OKieHTAUBllS pr&[litit\
snnunciado iufiium veri>u,quaprafli
ti£et{Ci OPHIR A eiTet OCCIDENi
TALlS)Amertcahif, Et fortasfis /A^-
D/S magis neceffaria erat, qvam Ame'
ricanis : Etfactlior qvo^ Judais prx-
dicatio Evangeiii inter eos^ qvam intet\
hos : Qvprum liii itinerepedeflri
navali littoraliy Hi non
nifi pericu-i
lofisiima pcr anfraauofisfimu Oce-J
anum velificatione adiri poterant;)
liii cx Gcnio Soiis 6c Soli manfveti- i
ores.
ores,hi effcratiorcs&Ionge afperio-
res erant . Tantum ha^^ ahfty ut mea
ajjertio dc OPHIRA ORIENTJLI oB-
^ufcet ,
utpotius eadem ratione iiiuftrei
Ortentales populoj ^ qt>i aiteraiHa {de
OCClDeNTJLl OPHIRA) j^me^
Hcanos iSuftrat, Si qvajfiveris : Nun-
jvid igitur /^mericanis Etfangeiiu noK
ftprx.dtcAtum^!^t{^^§luidni pr<tdi'
^atumftt) Cixm /ipoftoiipradicarint in
mundo.Et qvo non pervenit
mtverfo
loxumpesyCb izmmfonus verlipC''
letravir* Imo non obfcura funtprji-
licationts EvangeiicA ah Jpoftoio Tho^
yia faBae vefligiapaspm in j9mericants
obvia , aliaqve plura docii-
^ii iocis
aenta qv« Lerim,Bornius ^ Gutz-
iAnnm,VQsfius^hdalvenda, & ex no-
ratibus qvoqve Ampl. Dn^ D. Dan^
haverp.Hodom. Calv. PhantjX.
^S74^' ^tB^D.Rokrp Dijp.S&ienni
e Univerf Focat* adduxerunt. Sed
)()( ^
manum de Tabula f ertm qvod ! t
B.L. comovere volebam ,eft de acjv
, ne vel me praeconccpti
tuo judkio
opinionibus diidu efle tibi perfva
deas vel
, iis ipfemet ducaris. L(gc
judica, Ea qvae minuj eleganter did.
funt, mesE balbutiei, qvae minu
apert^,\nmcuis rerum controverfii
&; locorum difcrepantiis, qvae miKtt
fcholafticis meis occupa
^/ii^oy^at/e ,
tionibus imputa_.* Si qvid autea
frorfus a veritate alienum d^^tdvza
deris (qvod uti non fpero , ita nct
cjuro :
^« emm, etfi ^rgusfuerit
in gmniifus fatis circumfpetius erit )l
henevole commone ^ plurimam tib
fro ifto amicitia officio gramm a mt
polliure , cum fimiU amoris (f
favoris declarati^
on(L»,
ValefeiiciterinDEo^
QVid Salotnonis opes ? pulvis»
qvid gaudia? fbmnus.
' ^vid currus l ventus. nauta qvid^
-
umbrafuit.
O coecas hominum mentes I qyos
qvos ventus pulvis , fcmnusj 8c
,
umbra teneti :a
Haud ea,L^r«io,mens,duni tnare,
littora, nautas
iuftrat , & in dubiis qvserere ccita
docet.
SpernitopesjVerum fedatnr, negli-
git aurunij,
Hoc praeftat Firtus , hoc Bietati
amor l
de egregiolAbore gratulab«
Johannes Okarius,
)(X 6 Faa^ '
virum rcfcrunt, oftenditl;
'A(fla
;7 nea Apellem , >
CuItLim opus artificeni , nofcitc
ungveieo.
Qvod de navigio Salomonis, Clar
LIPENI,
prodit,idem an faciat non mcle
tema tuum >
De fapiente etenim,de dodis nemci
logvetur
Docfta , nifj &
fapiens doclus 6c
ipfefiet^
Sic dcnzvigiis qvx c/asUca turba.,
tophoruin^
icripta dedit , trutinat redius ipfc
fophus.
Imo Philologus, polyglottus, ut
polyhiftor,
TaIiaPhiiofoph9,PhiIotheusqve
parir.
Dctantoingeniifoetu&conaminc i
dofto \
Gratu*
Gratulor , utqve fcrat commoda
mille precor,
Mille tibi, noftraeq, SchoIac,turbacq;
piorunij,
Qvp capias ftudii digna brabea
tui 1
Gottfridtis Olearius^ D.
Eccl^ Hai, Sax. Sttpmnt,
)N. M. MARTiNO LIPENIO,
Gymnafii Halenf. Con-R.
^vigio Snlomomo feticiter menfo^
gratulah,
OHANNES DURRIUS,
Concionator Aulicus 6cSupefint.
Serveftanus»
rRansportafTe rates Regis Salo-
*- monis ab Indis
Extremis aumm , Pagina facra_.
docet.
Auro
Auro qvid melius? vencranda fcier
tia certe
Sint licet Ophirii, pon Jera mill
^oli, (mcnti
Ergo qv^ cJasfis ftudiosa indagini
Advehit ingenii funt pretiofa Tui
Appiaudunt omnes dodi, clatnant
qve: LIPENI,
Stnt ti^i Fortuttic floridtora opei,
"^Avitade ventis, denavigiisqvc
referro
Multafoleci verum parvulusiftc
liber (leau>
Multo plura refert nobis dignisflmal
Qv^indubieAudorisnomenadl
aflravehenr, 1
In homrem CUrUfimi Dn.Au^orii
AmictfHi honortmdi fcrib^ h^c
Sixtus ^mram/s.s.Th.D.
Paaor ad D. Ulrici & Scho-
iarcha.An.if(ro,d.i^.Aug*
Dum
^0 3^
DlTm TuLis Ingenii prodit hbot^
ccceLycasi
Hallenfis fama perpetuareftudes:
Perge bonis avibus tales producere
fetus, ( erit.
Sic Tua,fic Patriae fapia perenhis
Slavigium (^) tandem navi ventoqj
perundas
Feiici, faifas dirige : tempus ad^ft,
Navigare, h c matrimonium
contrahcrCjcao.non npvim^s«
Cauf.iy.Qvaeft.i.ibjqvcGl»
Joh^nn-AndreasOcfcft/
J. U. D. & Scabinatus Hai-
lenfis AsfeiTor.
laboras, (fert»
N4viginm p(tlm£ doda Minerva rc-
AffeUtt inclmato fcrib,
M. Andr. Chr, SchubartusJ
Paftor Hall. axlD.Maurir,
Cynjaauiq; Infpc^^r,
QUxfibituncpeperitSalomon et
comiafamac,
C5credcs magno nautica vela mar
H«cT]biZ//>f«/,nuncc6ciiiarevaJebii|
Qui Salomoneas fcis recitarc vias,
Quod fuit in tcnebris opus haacnui
eruisillud,
Et facis ut fiat pofteritaris amor.
\
Si mihi vera licetfari, pracconia laudt^
MajoraacquirisqoiSaiomoniscrat.
Navibus ille fuis potuic cognomen
habere,
Hifce quod in tcrris KcxopH/fntm
habet. (bebis.i
TutcViripofthac Saphntis nome ha-i
Quodmagis auguftum jugitcr efte
folet,
Dno.Confalino £f Amicofuo nunquam
reeociiiatogrAtuUhundus app :
M. Fridericus WjIh.Lyferus,
adB.Virg ap:HaIl:Archid:
C Criptis de Salomotte libris Pinaia ce-
*^ lebris:
Navigium Regis Liptnm rccolir.
Q2i«
Ivx manet xternx PinedAifL» gloria
£//>;»/0 clasfis Regia coociliar.
L. M. Q. f.
M.Joh.Chrift. LudecuSy
EcclefisB Francofnrt, ad
Viadmm Archi-Diac.
:nhiS2) Ti5^p:? nDipn nu.^h5
nsins "^i^si? n^ dd]?'»
: ny-i^^ nn Pipi*'^.
M. Martia Lubath,
Ecclef. Bcrol.Marian.
JAvigium ex Ophir Auru Argcn-
turaqiferebac:
Vcrum cadeLibcrhic,velnicliora,
^ ^ dabic*
Quan-
Quantum ctcnim Gcmmas Sapientiil
vincit & Aurum t
\
Tantumiftis przftacNavibushica
Liber. (dibant,
Illae poft cernos Annosfrestarda!) rc-
Hic quovisAuruMenfcDieve Jeges,
Invita MineYVd , non JnimoJ,
Chrift.VVerner,S,
orc ccerulei transirc per ae-
qvora ponti , '\
Vifere delicias miraq;,dulce dccus,
Duicius aft ponti transire pcr aeqvora
mente, i
Rimariq;pio pC(Slorc mira DcL
Id qv«d LipeniQ hcitiSahmonis troadd
Navi^inm libro qve decoraffc juvat,
Anno /l//?f«;z'non foliim pe<Slusamicu^
Sed qvoqvc nunc nomen pontus a-
pertus habet?
/fa Ctarisjtmo D^, ^u^oriy
ColUos atjj Amico fnavisjtMO^
deproper»
" •
yalentinus ^crgcr/ R.
Im.
Mpigct cxtf emos curr it mercatot ad
lados
"Psuperie fugiens,ditior inde redic,
ipenm nofter calamo ^uce navigat
Indos,
Dcfidia fuglens clarior inde redit.'
,
^vipraetervulgus fapit, is qvoq,- prae^
teritli^dos,
Jngeni© vegeto, qvaeqve remota pe-
tens.
aediinerope fchoiaj cofpergunt pul-
vere dodos,
Delinis opus cft, atqve refrigeriol-
rdqvatmajores illis, qvas porrigic
Hiftor,
Cofmograph* £apics,pagina qvaeij;
facra.
ratulor hos aufuSjfed necmea Mufa
tacebit,
D ukc rcfr igeriu, fi tibi Jova dabit*
GratuUbHndm fcrih&at
fuoAmico
M, Tilcmannus Olea-
niis.
Non
XjOn fccus ac auri foffor pcnctralil
QYiperfcrutatur.tandetanrjeninven!
aurum ^
Pr«ftans : fic magno qvo<jve Tu cona
minefcripta
Volvifti doaum , Vir elare, abftrufa vii
rorum,
Nec labor ifte fuit vanp^Namq; Ophi
iH iftis
Exeellensrcgio, qvat fert qvoq;pon|
dcra raagoa
Auri, n€cnon in vcrboqvac clara m
crato
Eft inventa Tibi, na? res dignisfti
laude.eft
Hic qvam trai^afti ! Tc penna prsepci
furfum
Fama vehat nomen qvoqj laudis vivl
,
dum habebis.
M.Johannes5t?crgcr/Lub,
Diaconiis inTemplo Arcis
Serveftanse»
M
id Prse-Clariff. Dominu Autoremj
Fautorem atqvc Amicumfuum
dulcisfimum.
^ '•n ^?^! "ini sinn
^'y nD yti nniio
.
^ pv nso -lyj nao
-ip mh^
M. Joachimus Oiho,
Prit^vvalco-March.
L Acra fame$ auri pimia duicedine
^ muItQS
Jsq/premit,prcsfit4> fere,tamen ex*
ciditalt^ (feracis
vIcnteLocitradtus(miru eftl) auriq;
-ittus humi qvam tunc Salomonc^
,
Vela tricnnis
^iderunt proraE^qvaeqj A|ma rcccpit,
anhelis (venuftae
H[aud tcnuem prctiofi auri gemmaeq» ,
^uppcditans dote , reliqva & jucunda
Dynaft» (re,csufae
ram cekbriiVerura
"
mimroi rentifce-
M^yi " -
' " ^ '
Quii<i
QWd fubfir,valeo,volitans qvodFani.
recondaC
Frugiferam Teriam ; num culpa rc
prcndat Apells
"
Degcner ingcniuin, laudcm qvod dc
le^t hujus;.: (dediflc;?
Spleadida reDivoTcroplotegumcntai
An po*pulis aliis rctices Ebrsa fodinai
.Gens facilem invideac ? num crebral
piacula Judac
.
(acerbamj
Juftitiam celebrent*5'«)!ww7/ infligcntis
Telkris Lethen, (vcro hoc fimile elXci
videcur), (gittas,!
Pravia qv6 Jup pharetrac delida faJ
•tlt conijtes fidas, noflet?-.nam Ttrra»
' • . : relata '
Interea multos fru&a , Gazaqj bcavit
\
Pcrcupidos auri , caliduni^ve rcfecic
amorcm,
Attame remancns diftprCt qvar-
hacc
_
ftioDodlos,,;
^^; / (t3?
C^vaena fit RcgiototiesOphicavoca^
Sed randem a dubio Tolidc doaeqve.
feqveftraJJ, CGemmaro
Z;/^»/^ CCftttflijc^vc
pcnu depromcre
m dubitas carans foboli /oclisqve
Mincrvaf, (benigna,
nc Sapiens fapiet , Tibi qva Natura
riqve iabor fucrit,(]vam fic Tib i lar-
i^. •
ga Supelicx^
:
Amtcd manii mtnte &
Servefta mtttsbat
M.OttoHelle,Lub€C.
S*^S. Tlieol. Smd . t
'Um Sahmone tatem lutcrarolvifti,
longa
Lefturus «qvorisRubri.
ifuscs Ophfra peregrinam qvsertre
NonxmpentusNavita* (^terra,
41
inc huc^nunc iiiuc ventis difcordi-
busadus, t
Ad patrias domus.
redis
imorcalerefsrs nomen, gvod faraa
pcromDe
Ma£labitaevum laudibus
ita faepc rate folvaslfacilesTibiNau-
Po^loprecorfavonios (tas
diworii ^ honoris eaHsaWitteb
W,Henr.Mokzan,Lub.
A4
*^^^^"^®sMercatorIndos advolill
Vaftumqjpinu Poniicafecetmarj
Etcopiam fibimct auri compareti
Tecum,£/>fw, navigem^fict licet
Hictotus orbis aeqvor. Eeccnaviun
Vicemfubibitillalonga annalium
Serics, 5f idqvoddo(^a liqvit dextc
Sefubfeqventibus per^vum pofteri
Modo CiSiUpcmf Tiphys,& navim r<
Virtute,viribusq; do<3:is Ingeni (ga
Acutroris,haudego popularium
Auras morervcl Africorum,vel Noti
Prastcrvchemu§nos O/^^^/r, qvicfcei
hic,
X</(7w«>»rftf cum navibus Roftram rat(
f as haud crir; tantiila non via fufficit
Feliciter qva nunc,iL7>f»/,emenfus «
Hinc navigabis porro per vaftisfimi
-Cternitatis a;qvor, cn remi loco
!
CalamumTibifcriptoriii, pendentij
Inflabit ultro fama velox fuppara;
IterTibimetopto felicisfimum.
M. Andreas C>^Wtt)\
Norrhufanus.
NDEX L GENE-
RALIS*
in DtfpoptionemTraBatuil
:ap.i. de navigatione et
NAVfGirS IN GENER1B p. I
cujusfuntfedioncs IV.
f. de NavtgattoMum Ortgine
&anti» 1
'
^vttate II
1. de Navigiorum dutorihtu Variem
tate,
j. de Ndvigiorum materia , & relt^uo
apparatuSalomonis nautico. 85
^Je dtjficuhate (SuttlitateNavigati-
onum, II
^p.II. DE PORTU ET NAVALl
ClassisSalomonae^. 15J
^ Cujus dujeluntScdiones.
i'de/4Jiongaber,Salom.Navali. i^j
t,deAilathfeuElana^€mporio^Fahi-
to^Ittdico,
214
Cap,
Cap.UI. TYRIORUM FT S4'
LOMONiSORUMNAVT ARUM NavIGI-
^
ORUMQUE CONJUNCTinpJrE'
Cap.IY, DE MARI, IN qUO SA
LOMON navigavit. zg:
'
cujus fcdioncs DlwSi'-
Cap.V.DE INSTRUKliSNf 6 NAV
TlCOjSEU PYXiDEMAGNC-
TICA. ,
^33,
'
^
cuiusle<5liones Trcs,
I. </(f T^afura 'Tyxidis 53:
}. i/tf chaljbocUjeos^ vtrtici-
tatU jj4(
,
s.deOriginc^ anti^m-tatePjxidis,
Cap. VI. DE OPriHRASALbMd
Ni£A. V 4?<. .
cuiusredion€§ V.
f. Tlpmine Ofhir, . *
i 0/?^/V incertm f^ R^motns
3. an
^ B,
— r-^
Index
—
-j
afiOphirfit ^Africanal
'
.
I.
,
—
491
^4.anOphirfitt^mertCAna? 4^^
5. an Ophtrfit ^fiatica dlnelicaf
y%
:ap.VII.DE TEMPORE NAVIGA-
TION rs Salomoneae. .
cujus fed^iones Tres.
1 de Tempore Navig. inchoar<e-^'^*> fj^
- 2. de Tempare Navig, 4hfolMt<t
577
deTempore Navig. continmt^, ;E8
fevp.VIil.DE MERCfBUS NAVIG.
-^«M- SALOM.
X
:
cujus fcdio
6q6 , -
t
/. de tAuro Ophir 6\6
Iz. de*Argento Ophir
l,de Gemms^ Opht f %
"
j^.de Ligm OphifAlgumim 690
5 .
de Elephantis a* Ehoye
•
727 %
6. de Simiis ' .;t •
7. deTavonihm i
777
8. de Vfittdcis ^
801
Epilogf^^\^^^\^<s'\\\.(,^\i:,i^'^^
i
i
I
Index rr.'
INDEX IL
dU^Or LOCORP^M BIRL
CORUM. QllJE INCIDENtER
ILLUSTRANJVR,
GttiJI,\hl^ii»^t^rum,Onjx^ Bdtl-
liftm. 6i8^6s8, 71
^ip ChanAan urmini
, 2
zp.Ophir 4(
XX 30 ruffumjw,
.
XLH i4rPaf»res^gjptt 2:
XLIX,\3» Zebulon adportumma*
rium 5<
Ex9dJI»3,t^oyfis arca
Xn,^i.BdeU$isolor y
XXI 11,^1. terminw e Mari»
XXnila^.^^S^Talentum. /$
Tlurn. XLj.^BdelUum 7^9* ^ 7'
XXXIU^. T)$vffio terraRubcn u
XXXllL^Elim. 1,
/f 36. Ez.eoHgtber li
XXXlV,\jermini ^udat, />
i
Index I r.'
Oeut. n» 8. Ehth - ^
cj^aa^.
XV. /. 2.f termini Jnd. ' %09
Xir. ^9. corona 'B^g.Ammoit 601
Rei. I Vi2 1. Salom, Domimitm io$
%o,Sal9m,Sdpientia -fj*
t- VI» 1. dt 4S0. Mnnit s6$
Vf>.%x6, fecit Hsvcm iif.ig^
tS.tnUntA $93
'Xf'^. domm Jtiiig SS^
ti.& ti. TkdrJts I9t
cUsfts Hir4m\ 18C
u.Ufiifrethfpu <r4
ij^.t4tentA 666. sn
i^.Solikm ebttrntum 7 J#
2i,femelini,annii $79
xi,merccs 60 f
zj.fofuitatiruml 6\$
XII)'^. omufatrit Co^
XXlhs 9. domHtebitrtttS yjt
7^^,XIV, 11. ^tlath tl6
XWl^.Id/tmai t^o
Imdex I r.
z.PMraiyiIf,tS. de 45o.taUntit S95
l.p4raUIl,6.AMrumP0rvaj,im /^So.ft(j;
lX,io,Merces 6o8.<j;4
11. Ttsarjls /17
17 Sjcomori 644
XXy^^S.Jofaphat ndves izp^
'Nehem.XI1,-^7. ^o.gradfti. Sf7\
Job, XX/t2^,ton-entesOphir
XLI..2i.fiernetfibi aHrttm
ffaimXXXlU agit de Chrtjto 211
\o.Tharfisnavet
Cri,7,mareSMph 285
^ccl.1.9. Nthtlfftb folenovftm ^t6.feif.
Trov.X^X,i%.xAranem 76,
Canticn,4: 7S3
Ef.H,i6.Naves7harfis
IX, 10. Uteres ceciderunt
64S
XrilLi.yafajunci. 90.SIS
XXIIlAo.filisTharfls
Jer.Xy 9. argentitm de Tharfis
'
Xnjl,i,tAdamat-- "v
' .
-
66^
Ez.ech.
r r> r V T T.
6 . 1I4
uy?f» ^ 248
imts VII^ 14, Sjc^mmi 64$
9itJl,4,fre€esJ§ns A ^-^x 1/0
W.Xm.xo de dnnu Jfrdel /f?,y7l
XXyih^.nMufrttgiuml^duU 150
^pcgl.Xnilm. Ugna Thjtna. Jte.^^o^
Jndex III.
JNDEX 111. SPSClALiS
^JESriONVM IN HOC Ll
3BLL0 PERTRACTATA- \
^cahfim Janm prii^fu navi^arifr
k/fn Arca N§a in m§nttbus Melanis a$ti]
Imao refidtrit} AJrf. }i
arca?{^9achi€^rehftua in Araratk\
fitpsffmtrint} ajfrm. st
%^n Adam quoqut navHuUs ft ttfud ?
affirm.^en^tUb» jtf
eAn li^nttm Goftr Gen,6.Jit pinifpeciejf
* ajjirm. f4i
tAn Salomtnis naves ex lign^Lihanifa^
5i<x} Neg» iij
tAn Hiram mtfirtt naves inAfiQngaber}
Negat, 191.176
^H itir in Tharfis & in Ophir fit idem ?
t/fnn4VtS Salom. in Afiongaber faciaf
affirm, 279»
an
fn martSuph ft nome appeHMtivHtomni
mari algofo commme}Negx. Becan.zSf
Anj9nJJ»6.perSuph debtat Mart M4-
diterr, intelUgPNegx.^Betan. 28S
/fnfonafprecattufueritinMariRuhrot
Negx.Pined. 288
htSuphabfolutepoJitHmtnotetyiartMf-
diterr^n. i{,€.Becan\ tS^
inEr^thras Rexfuerit Efavus Iduma^
prineeps} ajjirnt. $9^
Ut Tharjis in negotio Salom. Navig, jit
N»men proprium}ajfrm.c.Becan.3if
tff Tharfift aliijua regio [ndi<t? Neg,
contralof.a Co^.
tn TharJisfitCarthago > Neg*e. VatabK
(^Pofev, pf
tn Tharftsfit AngoUAfiicana f Neg.c^
Zman.dt Saa 319
tnTharJis ftAfiaMinor?Neg.c»Rib.^ia
inTl.arftsfitCiltctaTarfHstNc.Ljr. 510
tnTnarfis fit Maris Medtt. In»
ali^jua
fulai Negx.SanB. ^zc
tnTharfis Jftf. eregri^ja&l^smotjjfimA r^-
gio^Negc.IofJCjjh^
$ Aft
^yin Tharjit Htfpantcd Tartejjis> A'.«t
ISeCMrt.Forer.^^h. ' .
Mefllothfpterint in Hmfto fiierof^
•
Ne-Vtn. ^.^^.r- p,;:^^
^n aUqtta corruptio tnfontih. BihUcu>
'^' t^.c.Caiet.
^jiuomodr eim^PttfMt Chronologicd A^,
'il*.&l.Reff,6\i,toHtncid? ^^o
tyfn claffisSalomoni^fingulis annis redi-'
erit^i N.cAnafi-.Sjnait, jys
An Sdomon ejnotannii novam cUffem \
adornavertt , emiferit rictperit? '
N.c,maip.::~;:''\^^ ^*^**" ssri
'
tAn ali udfacrum, aUndprofloanHm ta- \
UntHmfnertt? Af.^F^v, jp<>'|
9yin Salom, dur4 exaciiones in nUima
'
vtt^temporafirtt reficiend<t} DtJ^.
'
, , -.60^. 640
An Vnlgatm refte verterif tutosvnpQf
per attrichalcum'*. N c. T/«. 6 j«
An omnugeneris gemmd ad Salom, fmt .
aHatat aff, .
^sy.&es^
An Ugna Algnmim Ophira aUafnerint^ '
qHa UgnaklgHmimUhamUJf, 6^^3,7 04.
,
An i
.^^ TN D E X T 11.
'SilignaAlgHmimfi^mJicentgctieraltter
onfnialtgna pretiofi} N, 'fi^
An Pfalmm LXXII Itttraltttr agat de
Salomone} N.c.Pin, ^ '^'^
An SaUni.XSl.an vero y^l.regni annii n4X
•
vigarii>PotttuXLc.Pin\ f6t
Quomodo nihil fuhfole navpim dicatur a
Salomone Eccl.!,y, 426
^MnSalomonisfapientia majorf.ierit qvta
iAdami ? N. \ 44.$
NUmSalomon omnia etiamminimama'
"
xima fciveritl N. 4/j.9
4n Parvajim fcnet qHdfi hintPerpidin<e
infuU\N'C»Malv,GarctaiBoz.,tTi.4'^g
"^jijohi^^shf mothfignifcetSlephan tum?
ajf.c.Biifiamaht. 7jo
^nSchei: h ibhim notent ipfosSlephantos?
N.c.Cajee. 75 i
A n Slejrhanti adSalomonem aHattUf. 73 5
Index III.
Qfiid dijfevAnt NdvigAtio d Navigi
An£trm,^^if/ a fcapha veniat,an a jfcj\
fho} ^ 4.^7|
An LenHtteulpts k Lemhoft> 'Neg, \
AngtrariaPlatttifit navis? affirm, 7jj
An ExiongeherfitSpina virt>Neg, itf^j
KnMareRuhrum nonfit amplig Ruhrum\
appellandum? af.c. ^Bro d, 5/1
Anvocah,Ehr.2t^ltantum aurumrude
ftgnifcet ? N,e. Avenar, 61$
kn aurudicaturex Shy^ti ? T)uh,p 6iz,
An lignaAlmugimdieantMr nomine ap»
ptiativol^JSl^ 6^1
AnMaTeRuhrumftt majufcuUs literts
fcribendum. laffirm, 310
knOphifeOpherfintideml Neg, 466
c.Becan,
kn Ophirjtgrtificet aHruiNcAven, 467
knOphird Tharfttfint ^fmpotlentfa}
chfhCoft,
An hurum ohryTLum five bWyx.atHmfit
fHaf O^hmtieum l X^.e,!fid9r, 4 7*
Index III.
L» Kuru/».okty?Lum fit tha tafi^ei^/
tHml
tn SimUdiiattir aScmimakeb.} Ne^,
'
cTi/t.
'n (loena aditialisfit atiipalif l N,c.?em
fott,
j%s
'niSaBi dieantnra Teut^ d«9r? Neg,
(^Bec, 80;
///. ^apionfsFhyJtc^.
n inftiU Magnetic4fmt caufa deelina»
tionis Magnetis a linta aquino6liaU ?
iV ^taurel.
c^ '
54/
Magn* caufafit dehiUtas vir*
f declin.
tutismagnetic^l annatura humi ? an
pofitui terrarumi N^g. c. Gilb' &
KitcheTi ihid,
tMagnetica Verticitdtis caufaftftm
^agnetts natalitim^N c-Qdrdm.,^ ^^'f
t wmtes Jideritici efu4 ^aufa l ^jg.
c^fraCafit 35*^-
Erjfhia infmU Qadttanajlt 4h£x
ythr^oMarnranfplantatalN^c-.Pltn,
A nJinp montesSider$tf€ifiH MaanetJi
Neg,c.Pnfcos, %^Jt
A n Montes Rifh^iftntfidnhictl Neg-
t nonnHllos,
^
LnM^es,fint R^^4i mitnteshNa^ c.Fc
Kn MfellanipdpttU Fliriif Jt/JfKMalp,
Campania? N.c, f^olaterr. j<
i^Afn^pj9^fiXti?chl^»(f^^
Ait,iitnmv,it^cju9j^qtm
nistotm OrhisfHerit circumnav
, ,
gattu,autpo$titritrircumnaviga»
\ N. confra^tyiekrard. ^.\Vf«
Navig. Sal^^enerint e
^iltcomnes mfK^f^
%.yOphtrfafcrtllalp,Mal.e^^
4» alifua mena exHtfpamapetiu ? l>
,yeufiadesgriphi\ N. 4--^^%
^;? ChryCe t^- Ar^fftfgf^ Taproba-Ji
dmb. f. Ortei- 6^
•Iflll
Il^DEX III.
i magr;ett^ in Id^ mventi^dtnominatio
fit ab inventore Indic ? I^eg- 687
i'EbentufiUmlndi<efitl Ne^, c. SfHtt^
710
i ^tdreotisfit ^alus India ?
Jfidory' . . .
711
0pki^/k:MM' Ritbrilnfith Jfrpher,
N.e.EupfiL: 517
lOphirfitinOrmtuPerfi^lN $, Botl»
t
t
Ophirfitin Kphar
hrabkd Oppid^:^.^
) s^.c^HbrA &grot. vfij^^ -
! in TotaCherfonefvAHreayStstttatra^^
SianyPi^^^Ben<i^iila> ajprm. sit
OphirfitfafiiUl N» J37
PeninfuU^ N /, ; , ib^
t
OphirfitadGuitteia^ik Iftft^sSaloT
mon<et: ? NA 'uaiT^tvi
fof
t
Ophtrfit OrbisAfUnticm hNeg. r.
t
OphtrfitinSfi.LCAt N ^pr
Index Tly.
rintt Ne^, f. Ppmp, MtUm & Fi\
€At,
f*'
Aw Cretenfesprimt c. Strah»
kn Nepi*fii»i primms na^igHverivf i
^X- c.Viod. Sic,
An Samothracesprioresnavigarint Ti
c.Enf,
Mn ^!^yry Trojani > N,
An Ufon k hrgo natsta ?iV. c.OvtH. i
An vel promethcHS vel MinervaJ, %
*
AnCcrinthijl N.c.Tnticydid* j
An Ktloi ? N
c^ Clem.klex, i
An kngU 1 N, i
hn&gyptil t^cgie.flin. s
A« !anftsfeu btfrons Soaprimus ? ajf. i
hn hdam qttotjttc rcliqui antcdiluvh
ni naviculisfntufl ScnjftLajf, \
An femper cadcm trircmium facics fm
rx>?N. . i
hn Saiimcnis navts fint rcmis atk^
•
/ a§rm.
^Xndex III*
i dHpUxfuerit daJfiSt ma m
Marti<^
MlterAjn t^editerr.} N«^-c-
hro.,
Malv.Rib. . ^is^fi^.6ii
nmacl.aps Jimulin Ophirtp^in Tar»
tejfm Hifpani* exierit ? N-c. Ptn» ^29
^Momod* Cjpmpajfns K^agneticHs con*
fictendHs} 554
n naHt4 Ophirani ex pcrnmtatione au»
rnm ^reiifit^ merces acceperintf
ajfrm, 6\9.^s^6,
nin Oriente Navesfmtpne flav§s fer*
,^ .retilN^c^Alojs. ^7/ -
^ 'fjrij & Sidontf hal^Herint Pyxidem
Haftticami Hc,Lemn,&FHll, 41J
Wljry pribres Sidoniis navigarmtf
Heg, 17
n Fhdnices Colonias emiferint in Mart
^jthrHml af, 1/1
n Phoenices ex M. in Phcenieiam de»
Jcendmnt l N<rg;. ^si
Index iri
^lhhEtythr^ AUqmsGrMM^nn Perfaf.
'a^ i;/ Inftilis hromaticismontes Mm,
^ciferrtimnavihuiexfrahAm>.\
c,Cadam.Strahoh,&c.
;
^
^hnfnventor Kcm 'namcxftivel Fhvti
^'"'veiGirayVelMelMl "BeU,
Kirch.Keck,
• '
^
A» Arabts tJMoiamhic^t/enfes Ktk,
^^'^g^fHCi{mihvtne^int'>. //^*
"""^^''Ofirifim •
\
.
5
'Ahty^^^ptiiTyxidem tJ^fagyief. eli
habutrtnt.1 Ne^ cHervart. 4,
'
-
^'i.fe
Jin S^lpmon rirjaf KurifiUinas in Opls
rkejfQdertt} 'DMh.c.homferr. 6
^Sal/mont iff rnuMagnettsPolaris ft,
*ritxo^ts,l aff. c.FHU.KhHhPit
^«7;»»/ tenfitnintarumpjxidisMaini
i. tic^V N,c,Ltrr/n,
Chtn tnfes primi A Cum xJ^^ignet.ha^
hftennt ? iV. e:Gitk ^
Salomon s attt xxi^ dm 1^*x«>ir*^i>
]
NavigatioJi$r€S temeraT^i^^^^eg.c^
Veter, j,.^.,.,^.,-^.
Jurisdt6iioSalomonisft extenderit in
ldtin9<sam(^ Apongaberlajf, 20t
SalomonffieritJR.exA^ab*arttw,j^^
gyptii iy£thiopiar^jmj Btfpaniartim \
^ [yidtarum l c.Pined, 20S 1 E
Salomon Faphfi R'egi ^Egypri Tnbt4^
tamperfonaleitftp^fitsfitlNeg.t.ri'
ned, ' - 2/3
MtricfueRegiSa^fsnoni^ Hiramofua 3? 1
^
unaclaffisfneritcoifimHmhiufH^-^ SjJ
'
pti^Hs exfiif^H^a^y^.uma SanUi'
1
Indet III.
MariA etidm A Domini^ & pojft
^ rikM denominertfi^rl aff, j
^MrRoboAm non continH^veritHavig
, . APAtrtfcliCiterinJtitfitMml «
666, Talenta aMrea ftterint excL
Salomonnl f^,e.Fillalp*
jfn Salom, ^tvttUJir,r injujio titnlo
j
TAt^ ? Nir^. c. Malv,
'
Ge ^
br^ard, ^
'
An Saiom^n Pa/cftariam artem exen
ortt l 'a^rm,
INDEX IV.
AVTORVM ADHIBITO.
,
: RVM.
tJfentJraintf.
A
j
hf.Acofia de N^/.N.O.pp./Tp./;^
*^U4nHeinHtfi^h»itn. '
^
'
%/^fi\3tlm
Chr
wifi.AdrichomiHS, Thtatr.Terr^^,
(do Vieftnetjjis
HbertMjAi.Hifi^Anim. 441,7^*
f^^tharditdis Hfft^^r^ 2^>!
f^dr.tyilciatm
rnh' Aldrete de Ori^^ Ltniv^
mfp.
%ex^^ Ahjemdrg yg^.
'nr^tAlfiediw.Encjclo^* ^o^
^mbfofim inl^roverh.
^mmoniue de^R^G. Francorum
^
jf^
'nafiafiHs Sindita /21,4^^^
Wr.An^t^e^rkaMmdi
^ 485
\rth,Ari£lm
felmtu
eBodori 'BihUotkf
SoniiSehohafiet^
panm AtexandH^tes
idejm Uy^Flmd.
dftuc^euHfA,
liuMomdmfidt ^hric,
' !
ltii)« IV.
Arifitas ?rs£cnnef -
^rianiTeriplMiMaruSuxini ii-.
JUUrid-Rftbri »;
Antmidtri Wft^r* ^pud Strnhon»
Athtn4mWflor,AttimAi,\f^ijZtV,
4\
ich.Avtndr^ DiRien. ffeh. 74#,tf
jf Mtfi^AvitntuinOriMafifimeL ^3
Attttr Oper. Ebr. qu»d dtcitur Sch.
Fortimm
'^/y^r. 'BdCtim dt Nnt.Oemmaru
Odcard.TSMrhofi defcript.kn^jaf.
SthfBdrradimConcordEv^ /.
Caff^^Bduhinm Med. 71
AUrfi^^Mmiarmitrt^riff^ %
Ikdex i
?. BAjfiH4jtl,de ReNav, ji,6oy^ 4
da in LikRetrA^i. ;6
t}\Bclloniw ip 4t*«igHh Obfirv, 6
484
dcNegUEl.CHlt.Stir^^6A,S
'cent.BelUvAccnfMtfi, j^/^i
BeroAldtes inSvctojf 471
Chron, ^if
'Serofui Btfior^ ^* »}/-
rtaBertiH4.Geogr\ ,
v.Blondi^^JtaljSuJfrat. 391
tXochmHfGeogr.Sacr.
'B-odintUfinMtth.^Jtfior, ^6
^oz^i^uEtiguhin^ deSign.^cL
UredemhAch in Pfalm
^okBrcntim Itb. Re^»
Breuning Itineu
BrodMHs Tttron,
'BHcholz.erm
^rm BMim de Mflnet
UnrXjiming. Itin, Sacr, iS/j^g^
Joh BuxHrff, Ltx Ebr^ yt^l
€.
J»l^€<efMrds BtUo civ. 48^5
Al»)fC^d4mHfim
Jth.Set^CMlviJtM Chron.
'PhilXAmtrarim Htr.Siiceif^
JsAch.Camerarifu ptCMr^Vroblem,
Lud,CApellm 472
Cdmhim inEz^,
inlib.Sdmuel
Jt&d.Cdmranm.Cffmo^r.ffifp,-
iiier* Carddnm de Artib, ^$6^
Ifaacm Cafaubonm in Sueton^
Catullm
Cixlim Chalcs^nin,' de SupeU.Nt
Ckrtnicon tlirfMnpenfe
Cicero
Clemens Alexdndr,
Ca
trolus Clft^ftf Ohfervatan GarciAm
y^8i 66^, 66%
AttSfarifim fjo
irir. CoUardi Tabh. 767
atalts (^omes Mjthol. 5^9
fr* (^omejior* in Uh» %s^. 6^0
tjias Cnidiuf dja
nonis T(elationiJ 260
rifioph.a Cofia Ith.ArofftHtJ^Ued^
.
Simp^
QtfaciHs Obferv^ 4^7%
^illui £»n$r^ fhUan^ ^9
p
c^VamaJhnfisHifitr^ t
^5
mk^DanitHsAntiqv,pp^ Miiifdi
'Phyf.ChrifiianMj.y 0^7X9
rtfDtlz.it ad Stnec» 'fj^if'^
mofihents g
m TtnetuSiB44rdigtt4 %oj
^^^'-'Richard
Umx IV.
^hard •Dinothfu Kdverf.Htfi*
DioHzfior, Syriorum
Diofcortdes 6^0,
Ceorr^ Draudim in Solin, Sf
CeKtovesA^femorMi»
MatfkDreferi^JMdtHAr,
tliho BTnmiusChro», fSf,
Geneal,
£nnim
Bnnodiusin Epi^r,
i
£prphar}itisde Gcmfttit $n VefeKa
dt T^aJLntrtii
Brafmtis Not.inEp Sttt,
^r^.tojfhefus
,
£ufey Chronicon
.
^64,^1^^
> / dtPr*par,Ev^
Htrm^Fahrojeitu Gfo^» ^ye^jii,
Ea^iusinExed,
E\
oh FerrMndts -
^^arf,Fic'fmC<m.in?lot.Erjnead;i6%
'AlertFlaeCHsdeArgonant,
^
t,^
lUndi FlaviiRomaTriumph^ 6»
i.An»'Fhrf*f
j
ih.Fbrfieri.LfX'^ 4^% \
^
re^han.ForcMtHfmdt lwper.& PhiU
^
r^ForerittsinEf, ^^i47^>S2Z V
yr^raMjfioriufdeSjmpath^d An^
*DeNatMrs jgj
yWolfg^FrMnciMs de Interf^Scripu
^
ud^Frott Uijhorf^afn, ^
17^ ^
uhfiusdeCtnverf.Medie, 74^ ^
licoUFuHerHsJpfCifi.Saer.iyhiSf»
: '
^
^gt'
incetus Chronm
y
5^1
€almm
/'1
Ihoex IY-
V^Gfig.GarciM ab Hortt^, Hifi*rJ\
diC;,_ A79*fs
, .
iTiflor.Arijn.Ex^t, iJ9»6i
tDf.Marfinas GcjerHJ CgmnHnt,
l>SermafiicHsCafdr: (f^rafi (pa^yof
V' - 4C
Qorir .Gefneri Hifi.Animal^ 7^64
yl.Gdlius JSToa. Axiic.
6&»tbrar4»sin ^f.
in Chronic.
fetr. Gietziffs G eTier, Htfi- hdic» j1
.Gilbertus de M.agnete 39$}?^
TetrtGiUtMS 75
G^raldtis Cambr,. de Mirab, H^ber-,
Fr^ G^mara Hifi. Indic,
9obelcfhverusin BacciHm 67
D.S*
0 Salom^ GlasjiuSiPhitsLSacr, 4^9
^h.Gorop.Ctcantts Hifp4n. 322,154
h.Frider. Grenovius 47^
feg. Gjraldfts de RcNdvaU 4Sh79
H
^aithon Arr»enuslih dt Tart^tr. ^4;
'erodotus [6l,i6^,6^%
^ermanni^s fontra^tts ^($4
h,Herold:de Protigiii loo
'elfitCHS Ttin- Terr^e prgmijf.
tjy
han^Frid.Hervartus Adrnir, Eihn*
Theol, 4^1
^efodus inTheognid^ jjy
'tginus inMjtholog, go^
'uroniQ^Elfr.
V tp,adFahiol, iCi
- deLoe.Ebr^ 'i^t>
\$eronjm.jEgypttHS Anti<^n^^Hmhi
f
il^Hilarion
Hoefnagel 22^.,
mmmsmimmammm
IsnExIV.
WomerHs
Horatius '
9^i6i
tJM^atthMofiHS de ret.ReNftm. 4;i
Ceor^^ Horntus de Orig. ktHtrt^.
^\
Fr. YiottomAnnus <{
. Indic. t\\
I 1
Fr. ^i^^^r. tepes Uifior. /fjn^c. Puffl
CvHCtf. jo
FUofephiKnti(^v.Iud. ^6%, 157,9,
TattU loviiMofcovtA 55,
Hifpan, lUufirat, cq,
loflfcaniHs de BelUTrojan. i.
IfidorusEtjmd. j^yuz6i^6i.
IfieKa in Gen, ^^9^
Fr.lHniHs 9ii6j',
fHfitnusyHtfior. <
272,3:
fiivenalfs, Satjr, 71*6^^
^ft^Jufttni-antu m Nef.OEiapU jo^
Indsx !V^^
K
phMn.Kirchcrtis dt krti MAgn. jjp,
Otiift^ Hiero^l. t/£^jpt- 408
LaciitndC^mm.irtDio/c. 74S
Dhg.L^ertJe Fit.Philof. ^^uj64
J.Lamhinusin Pla^t.
^r/. Lampridfus in Welioffah' 788
Thom,LanJitOratJePrin£if\liiJ^A7j
Corn. i //r. 475
La^wenhergius Cent, Hifi.
fr. 579
V^clfg. Laz,iHS (omnf^Reip^ Kfim^^g
Leander lO/
hHdov^Ltgionenfis 19
liev^ Lemnins ,^e Occult^ Ndt^ Mo-.
tttrif// 101
1j avtut
» - §21'
T o^. Lopctz, NAV.Ind, ^.j,
f'j^»^LucAnutdeBX.z,c,,y,,^6^^
F/tdLtimnnm
^^n.tM4rhmdcArc4 T^oc /, gt *
Marh r
iNftlX IV.
im. MajolHsVier, CamcHh ^6, 381,
'
-
67^
57^
'^b. Afdaurtu
mmoH AiarceUittm
Urtialis Spigraw*
4-77
'<fom,Malvenda de AntiChrifio.
^dr^MAthiolti^ in Di&fc, jz} •
ttrm de Medint^ deArte Nav^
'enander Chron.Tyrior.
to MsHanderJoccfer,
ij
gj3
! i:
*mp.Mi!laGeogr,
rh^ Mereatpr, Cofmogr.^
5 ^-^,
wlH4,_Merula, ^C^fmo^m<h ' i^f^^
\Mercerfis
loh.MUrdiHi Sjnt.Volit, 11,29.^^0
^rc.MtllionfPolHsItin Orient
'
y^MQntanm inChaleh
'
'Thubalkaim
9kMQlinm in.dtmtatMoner,
^77 i
I
A^fC.Monard»sMeatc.Stm^l.
lAHnfterus AppeHd, Cofnn^. a^I
Mart.Ujlins.Hort.Tkilof, €]
N
Grtg.NAZ.iAnz.fnm
Nebrtjfinfs QuinefuAgef. ;
Corn.Neck^Navig. Indtc^ ;
Corn.Nepos 6i,jo^.is
Nicephorg QonflMtin.Chron. 5 (j-^^f
!
Ntcetas. Qatena lob. j
Stephanus Ntgtr^Qtogr^ \
f
Barth.NthufiMSt Qh jrogr.G^ogr*
NiphdnittJ, Hfft. Animal. 7
0/4«/ Viagn.StrH^.^9rf4l\ ic
OleafterinGenef. 3*0,4^
>^ O/eariHSy Itintw. Perf.
M. TiUfn. OleariHSy^m \ \ <a|
Ohvaritts Ji N^rd, 5?
ihr. Orttlij Thtutrum y^^, jp^
Thefattrus Ge^r, ggt^
)fpianus dt Ftndtion, j
th. UprcpittesMtfi. ^26 ^
). OJiandri GIpjfa
Utr.Ofortt Lujitamd
^2g ^
^6,^01 \
\i
'otiz..Ftruand. Ovitdttsj^* HiJ^, '
<
\ ^
^^^'«^
ttraniitsHifi.tyfrak Rtr.
'127,46<}
2^4
't
*
^
3i
p ^ l' V
int.^Pagninus Ltx, ^^^,720 {, ^
Qmtinuator
drntrij
278 ^
v.?AnctroliiR(r.lniJtnt. p(^^,f^
^
444 3?
inr.VantaleonisChroH.
56$
fji.Phtl.Par^usinflaMt,
^ 4jj ^
tfp-PtuctrttsdeD^vtn. 3^g ^
ntd,FereriusinGentf, ^
Indix IV.
DionyfPerie^etes j
l^ic^Perottm ComkcX. L, ^%f,6.
Henr, Phti ippi Exam Chronol.
565,5
fhiUnderlomm.in Vitruv,
444,^
ThilofiratHs Hiftor^ j.rgi
PUUdeFitaMoJis
ThotiusBtbloth.
^^^,29^,7;
ioh, BApt. Ptus in Plaut.
^
ftttdarMs: .
"^^
Ht^or Pintus iui^ech,
fohdePineda ^fc^.pa
TUto
flinius ^ap,
PUutus'. ^j^^^.
Tlutarchus ^^jf,
/^/4r/p Pol^feu MiUion Choroar. Tar
.
tar,
e^jM
Tomartus
t.PatixdefiruElur, -
^ac. Pomerus Orat*de jinti<j^, j^A
foh.Taapt. PmadeMa^.Nat.^^^^^^l
Afitl
|T»T>fX IV.
UthPoffevtni ^dtB. %ihl. s^Sifey
FefiiKms^Camm,^ %^rptm At-
lanr, $oz
'}Avid, de fomisi Germen David^ joj
toUmMS, Ge»cr, 184.» f
tifcianus tmf, 2^$
npcopins de BeHo Perf^, 1}
Ka^dalid 271
inUh.%eg, jii
y$^ertiMf 711;
R
ififr. Raimerus i6y
\amufius Hifi, ^av, ^ 494
'etr, RdvaneUuSy 'Sikl. S, fiz
; l^bera in Un. 3^8» 5^2
Afocaijff yQ%
\euchlinus Expof. Vfc. Ebr, J2l
indr. Rivetus in Exod. ^(j
'oeL Rhodtg. kntiq. LeEi, 741:
^ud. Romanns^ Navi^^ ^j^
Fr.Ru'
mmmmmmmammm
Inoex I V.
SvetortiHj
S9> 477> (^c
4;
FrancJeT^amard
Taubmanntts in PlautJ
.4^
in FirffiL
Terentius
Tertttitanus deCtm, Uil.
Thetdt^etusin Reg,
Thpphrdjfus de Plantu
Thesphilus Antiteh.
Thuejdides
1(5$
Kug^ Thuanus Hifior,
TibuRHs
Atph. Tojlatus, in FaraUp.
^19,^^1
TornieHus, Knnal. ^ ^.^*
f.f
^9S>$2V
TremelliHS
Trithemius , Chron* -
^ _^
Adr.rurnebtts,Sdv,rf,
1^,79/00
loh,Tz.etz,a
Kloh,
IV.
foh,FacliitnH4 in MeUm '
^r.FAtabhui inUbk.Reg. ydt
Bernhard.P^artniniGeoffrdph^Gener,
574.^44 !
|i
I
^d/p. Varerim €4jpment. de Ophr \
j jr
Ttrent, Varro de ke Rftfi;^ 371
Varrode L.Lat. 74^
Idi^r^yallade Ele^^L.L. '
fr:Fegetim de Ke AdiUu J4 '
)'
Ludov.Vartomaf^nm,7^avi^* 44_j
j^r/y.i Fera^Mvi£,SepfltrJtr^ rjj
LHdov.yenetM)T{avtg,Ind, 4^^
ydatpandtu de Templo y^i. jSjp
VtVtHn Aug^
Ltid, -
0.
ytrgiUmMar» ^io.paf.
^oljd. Virgtlim de fnv,ker, 5*."7
yincent. Nat. Hifl, iSi.J^/
Vitruvif ty^rchit.
VeUferraHm, Cofm9gr, 494
H4V
l N. J.
Catx
)E NAVIGATIO^
NE ET NA VIGIIS IN
^ GENERE.
Summaria •Ei(ro%^
hgrejjus,
Navigatio ^ Navigium dijfe*
Yunt, (f conveniunt,
pka. (mip^ eft alvem , cun<t,
ffjcttipiot, Num£,
^dlif a Scypkui. Cdrchefttim,
Cymbia^ Scyphtis (untpiCuU ^
nsvigii*,
J /.AV.
s. /v ^vi^atio bMomonk- O^hiriU
6, Ejmpropriii Sede/,.
7; llliiftratioi.
ingrefiuin noflrra? Huj
SUb Commeirtatiuncular r m«
ro i. T^avijrarifins ^ Navig
cxordimur r non quod
mnia r qua? hic
<B^ccvPi.iu; ii ci poffenr , atti ngci
(cd aiiqu" faitini ex; ram copic
dicendoi um copiaprsmiitero
lin 'Us. iilis enim ranquam gcr
ralioribusprjccognitisjinfpecia
Cft ibus eo^minus^ tcmorz obji<
«car.
nAriGArroAmem
^lArf^IVMhiL val^o ab invicej
di/lm^vMntur ut///^fitc/^//i
^
^i^a^ia amj>lum>uafij finum cj
cu
£iUin£enere.
\CioHoe vcro fit iitud genus na-
im quo navieamus, idcoque c-
,
Lin Gtxcii 'SsKom' rocatui*. Brc- 55
:er: Navigatto efi curfi^mdf tnms
[ Cctfar. l.rde BelL Gall. Ventus,
quit s Navigationem impedic-
r, cxcurfionem in altQm. /V^«
i.c
Hfim autem Navcm ipfam , ac
ilfis m agara m n'a t i u m
m a nia m (i
ificat. Uti Cicero L i, de Naf,
:orumivtqmt'. Arborum Ct€t\o-
sgndsufus adfertad navigiafa- 1'
nida. rnterim diffitcndum non-
quod-aliquando etiam T^avi^-
:,
impro ipfa- Navtgafiom ddhtberi
lcat Lj22.Qm \R^maJ.uifJeT'^cr'^
y-.ohligat. In hac itaque dificrta*
mrula utVamqT %nificationi£m- %
>H)ungimus , & non folum
'ijiur/iExcurfiQnem ^^f^^' Hier ol©"*-" %
ly mitanrconfilio Sviu^^ffu f;r<5f am> t
dctiaoi integrfim nmiumsmrari^
i
!
4 De MaviffAtiofie N-ivi-
arHtn. fortemtArHm ac mercAton
.,
rii appArfttH indigitamus. LItrum|
cnim in Salomonis cxpcditioij
nautic* concurrebat. |
§. V Teutonicum noftru
©cJ^jff/ @c(2iffm/non incongn
Clariiljmo ac Dodiffimo Dn.e^
drea ^iXi^tUhminSjlvA var.Nav.
veter.e.if »?-2)derivatur aSilchac
dialedi nominc@c(jaf) & @c^(|
Iml i.c.vafc fcu vafculo , «^uc
Grafcis <ntiv(^ dicitur. itcui
La.uno Scapha convenirc videtu
Cum Cardinalei LingHa* harm<
nicc potias concordare, quam
inricem gencraflc certum fit.Nai
Seaphd vas concavnm eft,qucd d
CCQts Lxz,. BAjfio Jtlo 'PAnJtenfi, t
ApHdVenetos commtrAnte in fuo t
'F^Navalt Uhrop.m.tof. ctiamnud
apudYcnetos nomcn fuum tcnci
dum tScipho^ Qc 9«p4n§ appcllani
;Lati;
gtts in gencre. f
atiriisni aute Scapha e\' gr« crxa<pff
l:,quiim Plutarchus g(pcAK.ioy ap-
^llat ,quafi excAvatHnmliquocLvti''
hiiuhiHi flley in quo
:i!ffr/2,qu3Ais
omulus tmn Rcmo expofitus eR-.
aod cmm Ltvim ^lvspfm eam ,
Htarchns (ncsi<^'/iv iiot^^in (udi cie
omulovita. Etquiactiamlabra
ilneatoria.concava iunt , & ad
od\Xi\\ cunarum eftbrmati,ea de
(PiAflfJJjOy Eleph^ntt 'zs-euJlev
qucns. cunasab HkphanEO mo-
$ 0Tia(pi]V vocat- dV >j T^c^pog
T^v ZK Amn imm* 1>{titrtx
fAntem lAtte fAturatum sdElepkan-
pedes in vafe concdvo poneh at .Cum
ro plor/tretj probofctde cun^u tftAS
'jvehM. Ab eadem etiam Cava
A 3
iigura
6 De Navigatione'
h^ura aicet^pi» uta uidaluntfJ
,iha i^^ni conctp.iendo idonea ,
^VMA Pompli^ virgi-aib^FEST
.dedi,t, utiis,fiigni$ facer cxtind
clTct. eundcm rurfus accenderci;
Ita enim cxcavataerant , ut ra^i
.folaribus hinc iQde difperfis &
centrum conjedis, aridamatcj
appofita, confeftim ignisemic
.r.et. Quodc loc.us cxtat in fluti
^chd in Vita T(uma p. m, ui. Qn adl
fortjs extindus fuerit irn^.S criernil
(utiArtftonis.tyannide facra luci
na Athenis, & "JDelphis tempio a A
disaccenfo, bello^He Mfthrtdatii
afrfue T^omanorftm civtlt t4na cu,m
deUtiis fmt i) negarst eu
r.a.ig^ni^
fa; ejjlex alio accendt igne jfed rec^
fem parandHm,citctendamcjHepHr^
^ lt(^Hidam exfoleftammam.SHCC^^
dunt eam ex SCAPHHS fAFATi
in eecjHalta latera orthogynta.trigom
lia, qua ex ctrcHmfsrentia in »nm
cen.tr^k
r. ^
fgtfsiftffftfre. j I
'tJi radij :undt<^He fawiimes ..cogun^ 1 '
1
t,r-ii^ coritrahHntHr.Adctnt.rHm*ltM
\ \
"iA^TumMera div.idan.t &t.temiAtmnii. '
^
qmdqHe at^m.Mridif'
tf» lev-iJfimHm
nnm ^apffffitHm fom.emum injlArs^
mt extemph., cjHoJac.cipiam refie^
iofje.rady corpm 0 iBum igneum.
§.4. Secijs de inTohucro nomi-
is fentit Frider.ic.mTauhmAnnm ni,
llL^^nMdMrgtlv.i-j^). .^4^if^
imirum ex l^^iwxQScjfhm diduc&
^\fkmy inq-uit* Lthen fAtris^Bev^
ilt6 Cmn.tharmefli quem mnhiyi^ &
•imfmjfjs.&pocH.hmterdpim per.mM'>
a ve^inm doeet ^^S^^acrehtus /, V.. c
Certe ap.ud.P^enetos hodte^^ navi"
ioio nomen sFi Sc.iphoj & verhum
'chtfar^Nec abludit nofrrHm ©^l^lf
i ©C^^ifi^t^t Et vcrum eft . quojd
^^crobtm cj. d c. SAtumaUHm
occat/vctercsGrxcosmulta pO''
uloiuai g^nerai rcNavali deni®^
8 T^ e NAvigAtiQn c N^-
miaaviflc; utpotc Carchefium, ci'
jus Bhereejdes in libris Hiftoriarur'
mcminit,dicitqu€jovcm Alcum<'
n» pretium concubitusf^rr/jf/;»)!
doHO dedifle, Malc igitc^
Mursftm
TUtttm apud cundcm dicitur rcc
didiflc pateram : Cum fatera j\
planum pateni carcheJiHm ver'
;
proeerumi^j circAmsdiam partemcol
frslhm^anfttHmnfediocriter an fis^
fummo Ad tnfimHm ptrtingentibti,
Item C mhtA.cu) usjinaxandridesi
1 € moflhe ne s mtmincrMnt , proce'
luin fcil.& navibus fimilc pecii!
lurn. Ita & ^<r7/?/7A?«^ poculumeffl
ait ad flmilitudinem alicujus navi!
git fabrcfaaum. Ego cnim f fub!
dit. ad fincm cap.J Mrbttromon
tHhHerculem transvcElHm fed iidvt
mmen fmt ,itA
g-o^C!4iScjpho m /
CAntharnm QK7.cn-B.%m':r.
cjmhu derivata Cjmhta , omntH ';^(
Ajfermmm ejje riAVigtorwn vocAbHld,
vt^rju tn aensre. 9
Snca Scjpho ©cljif & ^cC^tjfm
§. 5. NoflrAm mtem Navigatio-
r^^SALOMONLSin fpccic quod
[tinet, ctmOPHlRITlCAM fe»
?HIKANAM vocamtT^a tenni-
o ad qucm, urp< te qua ^S"^ L O-
fONtS aufpiciisfxportu Apon-
^^^rin Ophir fcu Aureara Gher-
>nerum(quanquam aliis alitcr vi-
iatur)ef]nayigatum. Cumqui
;rtcnavigationenu]]a aIiavcl cs-
britat«,vel difficultatc. vclutili-
tcqua' in totumHicrofolyni.im-
a r ed u nd a vi r -c flco m p ar a n d a.
tr {
§.(5« E am profcdo ipfc Sp. S.
nto honorc dignatus ef1:,ut,cum
jlHus afius ex profvfib in facris
eraincrit, haiie ramen primam
iAnnAlihm fudmc<e GtntuRegiu
jfcriprcrit , & e)us non tintum
>mmodam (iationem & portum,
QQt^?:im.tcrmi»um , adqucmte-
tendit:
10 VeN/tvigatione&Na vi^ _ !
tenclit,w^rctfjqua$ attulit,x«^rt?rfj|
quiinftitucrunt,annotari jufler!
i.-Reg lX. z6. c.X.ii* d 22. Z.Varalh
VllL jS- C' iX. !o. & 21. Ex quibji
locis fcriptur* tanquam lenuit
fede tota hsEC re$ cft conficicndl
i
.dijudicanda.,
§.7. Gietera five geoffraphic
(iscChor»graphica,fiveChronologic\
(ivC Ph-pca & Htfiorica,quxzd ill
ftrationcm locorum & matcrii
rum aliarum faciunt,ex prophanl
adjiciendaerant autorib5;,& corl
mentatoribus Biblicis ,
quoru
tiic non fugillanda fed commc
dandaeftdiligcntia. ^oni em
virt efitfidelispr^deceforis & man
duEiorii agnofcere merttA,^non dij
teri, ffih cjuihHstAn^^uant hautfoei
Quc
iendis magifirti profecent^^
quidcm nos eo,quo potuim^? Scd
J»ttimu« candore ubique fecimi
^fisingfmfel n \
^
Utitaquehocnoftrumln-
§.8- ^i!
litutum bcne cedat, & profpero» i
I r
ucceflushabeatjDivinumfuppH-
lesinvocamjNomen^NUMEN,
'
\
^
/ X4
juofuanobisgratiaadcffcyerita- 32
emdocere,&ineju$dcm gloriofa ^3
joflesfione nos confervarc velit. '
1
< .
^\
Jtautem proceda-
jLfcgJsfi^^tficiTi^itff 5?^
nus,quiit,uor Sedionibus hoc ca
5Utexpedicmus , quarum prima
^NTlQUlTATEMi fccunda
/ARIETATEM,tertiaMATEE<I- '
\U, quartaDIFFICULTATEM. J
k UTiLITATBM naTigatioiium ^
5{
:ontinebit^ i\
t
SECTIO I.
NAVIGATIONUM ^
OKIGINE £^ Jmi^l* %
I
12 De N^a vi^Ationpim Oritrine
Summari2«
N^vigati» primaTyriorum*-
Tyrii nontnm autoreseptdm Ctii
tores N/tvigatioHum,
Minois inCretn^qwpatiusfib^
waruT>ominium Mjferuit. \
/j. Ncptuni: a quo neg$tiatio ma
ritima^
'
/.-^.Samothracum.
^
/ / Myftorum Trojanorum,
^.6. ArgoHM^ntarumr^ Jafonis,.
/.7. Promethei (^Minervdc.
^ .S Cormthiorum.
/.p AtUnnsinGAdibus,,
/.10, Anglorum,
/.//. /Egypntrum Cf ^anai,
/[ 2 Jani i, c^ Noachiy eujw Arxi
didtuvNa^vj. Noachusbuinl
tMiamnavigavit. \
r 13, Deiprovidfntta circaNoa chi-
cam Arcsm,
,51
\,I4* Arca No^e cenfedit naninl-
m^OynoH in Melanti montibuSy
Jfd in AmrMhi feuCoriddu Ar-
meni^mo ntihm.
).//. Arrnavigandi' etiam ante-
Noachum..
\j6, ^cms Jdamant*.
y.. 1 7. Prima r/fdimtnta Navigio-^ j!
r ^ exigua imti^ : nQva inm.
erem.enta,.
PRimam Navmm & Nd^viffAtio-
numOrmne^n multi cwm ^om-
^onio fiSM^eU Cofmoirr celehrAt:JJimo
ib.'.deSitu.Orl>if c TlLp.m.O^. P'^^-
ricihiu Syriar popali'^ vindkant^dc
luibus i« it^ inquit; ^h<nicen Ph*-
tA "T)e'^avicfdtknum 'Ori^ine
mces tllufirKVerefolers homtnum
mM,^Ad Belli,paciicjue munia eximi\
um, Literoi ^
literarum operas, a
j
liMqueetiamartes y marenavthHf4\
direiClaJfe confligere,imferttare gen-
StbtUyregnum prdiumque commenti
Quibus (uh{cnb\xnt^J¥:.P^rj n<tHi
Lucanm 1.1II. de "Bello Ctvtli p.m.6y.
Stephanus Forcatufus IBus ^ Philo^\
Gallw l. -Je Imper,dThilofoph.GdU
lertimp.m.4$, Sic Rfftu ex Di9*
njjio
Phmicfim regio efl-Jnruyro gurgu
te (^uondam
%SMuta.ve're domum,primi<^ue pef^
te^ucra veSli
Luflraverijalum y prtmi docuen
carinis
Ferre cavi^ orhi« &ommrciaiflderA
primi
Servavercptli - ^ - .
Nominatim lutem inter Phoeni-i
ccs Tyi^ hac Uude.niam yr«$ido-
oiii
lis condecorantur, utpote qm-
Lis inventio purpura? &navi*
&
andi. & Aftronomisvulgo accc-
to feruntar. Unde fic Tibuliusr
Ut^ marts vaflHm profpefta tur"
rthm oiqmr
frima rAtem ventis eredere dect4
sd hic omnino diftinguendur^'
itcr primam NAVigationu tnventi-^
nsmi & ffthfecHtam CHlturam, Uti
Um Pha?nicibus impertiri neqai-
ius,ica/>4«iriisdem facilesdams),
r2primis,quia antiquisfimusGc-
igraphus Strdhe l.Xl^I.^i^g VtU'
^«4)<fii?iftamlaHdem iisvindicer,
lii fere verbis : Tjtm has caUmit^*
es (a terrx motu & Alexandro M.
llatas ) emnes evieit, ^ eivihct^VI
f fetpfnm nAVtganda refiam-Mf^
NAm in €A rt l^hxnices femper omn\
prafj-itcre, Qu'h\i% paulo po|
Aibflit. ^\ fs&7U( fouugj)Xloi4
a -
popenttazi afypar^tHt fi^nm\
efl & multitudo & vytAamtndo colori\
ofHm&G Erccrt:- proptcr commoi
d i > ii m u m n a r ga n d
i
i & ii ego ti an d I
ufum imDcritarc finitmiis populuj
&inrulif carpcrunt Tyrii 5i Sido-|
nii. toqucluxuriarum propterin-i
c<5ias divitias devcnerant,wta
vi-i
cinis in Judara Prophctis fevcris-f
fimc corrigetcntur, qucmadmo.|
.du11 EfHt* &Ez,echislu
vattcifiia^i
eracfiUtidocQnt, Erccrte coloni»
in toto mari mediterraoco, imo e-
tiam cxtra Herculis columnai
plant:'tT, eorum navigandi periti.
am "^llaudant,quaio nncs
^
mi-lf^H Yidcrc cft ia SAm 'Bocharti
^ Afitiqmtjtte. ij
lGeograph,S/tcra^CT muitaCapp.
:d t*rncn T)riA Navi^^tts fnma
mfHtt^ Nam Tjrtu Stdonu cohm/t
•ngo temporcpoft fundationem
itantam accrerit potcntiaim, ut
iffiSidonedcprincipatucontsn-
:re, maribus imperitaro & colo-
ias diducerc poiiet. Prius igiiitr
doniis id conYeniet..*SiWw autem
SWONEfrtmQgenito CA.NAAN
H CANE ( ut Bcrofus vocatj or ta
nge po/lerior fuit Noarcho,aliis-
ueinoricntc nayigantibu$« Imo
)rii4 crcditur condita temporc
slIiTroianiin raillcnario a con-
itu mundi tcrtio, Ann9 circtterM.
'68 cum Ph^mees ah ^fc^Uait
ege nimioperc vcxarentur,in ma-
cgrcsfi funt, ut ibi abincurfioni-
'fidam fedem iiabcrent.Tandem
quid iis tribuendnm,eflet cencirt'
\tio trabtHm feu ratium in mari
cditerranco, utcxprefle Tibulli
Ycrba.
#8 •*T>e'Naviff4tionMmOrl£tni
vccba fonant Eleg 7, ,
Fnma ratevenns credere doElaTjn
<§ 2. Aliutn lavcntorem ^fr^il
fubfiitaere videtur , quem is M\
NOA yocdXi ]ovu! &Europ^fiUm\
,€undcmquc vcl Cra^ advenaiTi
.rel certe T^e^em, Ita cnim /. X
^1
m TT^c^T^ LiteKis traUiiumej}, .k£
.n»e?i%f>Lerjjp, Leg^Uforem s.yt.i t i
primnmq^ maris tmperiumfibt v.
cajfe, TVeruntamen ut apertio
.cit ex Verbis (jfTcis, Diliiiigv.ni,
ePi inter ^^httilQK^Tiu^ ^ j/avTtl
^icUf* ^mptrti m^^rm/ni pnman.
df.Ationem Strnho Aimoi ,ar'i
non autem prtma naviQAndt 4
Xmo (reta UU Minois jetate ,;aj
fura itaerathabitata.ijt Homcj
tefte, non.agmta de tntegrt cont
^ri^/ 6flent,qu«.ante Minoae:
bn
:eiadaf,navigationibus no© cg,^
leruiir, odyC T.
.- - h) l .asS^oowi
§.j. Hinculteruis progreditur
irigiaein primam accernc a Jy.€-
'//wf.m.ss?' edtt.Hmov Laurentij
hodomanni 0per4 ediU.T&Jf.l* ^^MP
fcienjes dicmit Nept^inHm tnter aU-
DEOS,ex Sdtmno & %ea rutos
'imumH-fHm ep op£ribi44 nauticis
claflesconftituifig. Ethxcqui-
^mexCretenriuni relatione
dorushabet,v€riusquc.«^^^^^^'^?/>
'auttcAi & claffiHm pmmen.tuumj^
,infir(!i9
20 NaviffAtionumOYigine
inftrHtiiQ hcliiCA , quam ipisLprtf
ttdVtgAndi inventto Ncptuno att!
buitur» St«A(^ tnnrxcl -Jficuntn
'Vium apparAtiim, & t^^a-itt
Actwrar negotiatttnem nmritimA
iraporcant, quam
diu Cretenf^
tcnucrant.i quibus idco provcrb|
ura fluxit: c Kfijg T>jv 5aA*<xr«t', Cr.
ter/fis nefcit pelagm m eum pronui,
ciari folirum, qui ca> quas noyit,
igaorare diffitnulAt.
§ 4, hxCreta in Samothr^teiA
pcdcm tr tnt fcrt Eufehm, itquc c!
hac primum Navium ortum pett!
rc amar, quando/ i.dtFrcepAr.£vMr
SamothrHcibm ifl:a>iT gloriarn pr:'
mar fcil.inventionis asfignar. At'
qui Trojani priorcs Samothraci'
bus,&: Trojanis prioref Mvfii, fi
Myfiis Grarci priorcs navigarunt
IdcoqucCrctcnfibusiftalausa.S*!
«EOthrAcibus minuendanon eft.
4
§.). Hinc alii in Heileff)ont'im-
ogrcsli ^JHfiii &' TROfANlS
buunr, quod primi Narigia cx-
gitarint , cumAdverfHS Thracas
tnfrent apud VUn.l V7I.c.^6. Sed
ngc antc Gr^ti inA^toUaSc pasfim
m/tri^a^o frctarunt» utfruftra
ada Trojanis rcpetas, Nam ho-
mregnii dcmum a
Dardano^on-
um eflA.M^i^ji.feqq.^^l cum ad-
rfusThracas pugnarentj longius
itiumintcrcesfit.confcr cam in
xiGenealoffiAm Reg. Trpjan. apud
kraLSyitt.PsUt.l. ufy.f, r io.coa-
Geogr. f. 288.
.Strabon.l.VII.
§.6. Hinc O^^idtM Lth.FII /^e^
MantLl.i. Afiron, hdArgo*
». £5"
tticam expeditionem tranifugi-
i, ztquc fafonem prinaum navi-
i
conditor«m fuiflc ajunt' Hinc
bni$ - — nobilifArgo
^nmlHmfuhlAta,mari quodfrimjt
(Mcurrit,
it t)V Navigationf4m Origine
Quoetiam inciinatyim^;;win/!
fivlo Mciris l c\im inquii
i.€. Hafur/t Cjaneceijt<e Infnl^z. qtt
f oet^ oltm jinxerHnt vagoi atque t\
fantesfni^Ce , ^er (^Ha^friman.n
Argo tranfierit qua ^afon in Colck
,
H)eUpufHit.Hincetiaan' OmdimW
bxvim P^I.Metam,AtA claudir.-
dlera cum Mtn-^is nitido rac
tiavilla^
Ter mare non nomfn P^RfMApet
ere ca^rina-
Eandcm laudcm quoqii
Argoi defcrt, qjjatido inquit : i
^llarndem CHYfx pri;na imbHtrA»
fhitTiten,..
Oiianquam etiam intcr prife
ilfeucores fiat, qui lASQJMSM nc
m conditoremd mventoremiC^\iiiw
{Jfu tfitmdtfCem ^ difeEiofem fuif--
malint; Nam^ firii-Sofem faci*-
xJi rgHm,«f# Valerius Flaccus l.r..
'gmAnt. ait
adcloarumTrif&nUdevoUf''
^olifi Ijufifp^ipfimjubi fl^ffdemitk
tere ferr'^'
Rohera' » ^
em quoque jofeplQH^ fscAnim /.'
"Bello Tfojam sfferif
- amijof rafisArgm, 6Arga'
Navkeraf.fedmerqHsfpidis =••
odorm yuto ^ficulks ijr^^Bthlioth^,
'B(,r,f.m. )jn zMm Arg^m unA-
m~'fafone &'^Mm NohUhm' Gf^e^s
venibHd defcendtjfe- in ?iavem',ufre^-
'•ayef,
f (^na c^rin^ d.ehifc?fenf..
mmm
24 DeNavigatimumOriirhe
Tu mvSyTu ^i^iClrii viooi» incidj
autem hxc cxp^ditio mz^yrnu)
tJ^Lmdt 27i7.i€dquis credattui,
dcmum marc transiri c^ptum c(f(
Profedoantc/^yowrw Phrjxpu i
HellejAthAmanttsThelfArjorntH Reg.
(j;- Nepheles Ubert Thcbis auffugi
rant navi.,quam aut ob infignc an,
etisaureijautobauri gazam ani^
tem aurei velleris nominarun*
Hinc Diodorus c 1. fatetur & ipfcj
ifta tesr.peflate (kiX.intc Argo rul,
F ^lto ?no;ne tortSLsCis in finu Pegafli^
inTheflalia, undt Argo ib Ovidi^
& Silio Italico ctiam Pegafea rati^
cognominatur , adurbem nimi:
rum Ptgafam adificAtam ) ratibu:
tantum & parris cimbis naviga;
tumcflc ; Aiti^l ^tJicqg 's^^vli
Xooi AKttriQtfj Tnnc rat^bm & far
%AcAnis ( parvts A^uAriis}
ff/lcahant homifies. Pol"*
ctiamfi concederciHut,Jafoi'
n ( fi mod6 non veriw fai»u
fHamhifieriaClUqvLod dc At§&^
iitis traditur , uti yidetur «y^rr^-
peripJo p9nn Eux^ni adlmpe'
.Trajannm kdrianum apnd Tur*
umRig. Lutetioe Profef, inT.^tf^
rf.fnA47') Primum in mariEu-
locirca Ann. muiTdi 2227. navi*
Te, Ifldc taaien non conficercs-
, aUbinavigati<5fie8nonfiiif%
qucntatas. Imo cum Apoliom
toUaffe rc^aitts ftatuitUf , qud^
f9
primafaltem UngarHmhavimk
;rit, non ?er6 ofmiiHm navinHk
i^hAfjdrea &t\$i^tm Jrp
rxplicat cap. 5. p. 34. idcinqtfe
tnffa exPhiUBephnno cdafii-mal
^
,c.56.
S. 7. Parcm ccrtitadincm li4*
ifi6 7)e T^vigatioftum Origine
ht.Zte^\x^dPromethepu apad ty£fc\
glorjiatur , a fe navemeflcp;
xnum iHYentam; aut qiiod ex ali
rum rcl.ationc. TertulUanm tnl
de Mtlttts C§rona. habetj ^JMtner
hunc honorcm efiedcfertndui
Poetica eni.Ti&: tabulis immix
haccfunt^parumquc firmitatis]];
Ibent»
I
§.8* Ideoquccx prioribus tj
Cesfib^Cm»? />»/»re confcr un t T^j
t^dsdes Lihavttu i(\\i<^xviixi hicl
quadam ex ifto Om
idtjfertatt&ne
primam navium concinna;i
thtty
onem attribuit: eo q«od & potci
maris eflcnt, j& quafi in mari
I5CS
laucibn» harrcrcyidcrcntur.
inodo vero ha?c cum r^tohrhn^
'piebAnorHm^CretenftHm pnort
rssmperio conciliari pos/i^t^cqn
^cmaugurarinonpoflbm. i
Hiacad, Gades decurrj
0emeil
mens Alexnndrmm, Atlmtt
Khonorem dcferr qui intet
,
tcam&cHifpamam vicinurn ma-
atibus coegiflc , & interjeaurrk
:um trajccifTe creditus eft.
iitah^c credcnda mAttantica
edmo non fuferet Tj rtos. Na iH
•um quide hsc laus efle vulg6
ditar.quodfretum iftud ape.
rintj & c6 colonias fuas tradir-
int.
Qiiod alii colfimttasHsrCfMs
i.ro.
Oeeano Bntannto pri-
esf-isin
m conditas&inventas eflc pio-
Mnaves corio circumfutas t^uat ,
tmodumin ligneas longa^ ef-
marint parem cumpriori for-
rlidcm. ^ienimitaeft. quod
lonftrare annititur Bochartt^,
>d ryriietiam in Angham fuas
^nias diduxerint, utiaufc nega-
eq«it,priorejAnglis navigafld
io«.
B 2 Ch^
»8 Ve NAvigMionumOri^ini
frmr > ex qua DanaHs cyna nave
Gr^Eciam venkafle commcmo
tur a.PlinioJ.riI.e,'^6. cum antt I
tibuf tantum navigat«m cfler,
vcnris in mari rubro« Nimin
/^^«/««j-afratrc fuo Sethofi , rcg
pulfus, t^Egjfto profeUus Argos
*'/g*<i'://>, ibiquepulfo geUnort
fieUncre, kv^woinm regnum-
mundi 1474. occupavit, qui Gi
COS docuit pute 9s fodere &
arid
regionemfecttahundart a^uis, ^
runtame&co prior Xanthus Crot
OAaviArgivoru Regis frAter,i
^it in LesbufHi^Phorbas, alter G
topifratcrin Rhodum delati i
dem fcdcs cepcrunt, Quomo
autemdcUtinifipcrnaves ? Ii
iis fupcrior Phoron^us Inach^ £il;
fccundusArgivorumRcx cdom
feloponnefo ztmziaRhodumtra.\
tuiit 9 ccr HQnjt^ms aut 4rmcm
Antiefmtate,
HAvigiis. Primus dcniquc Ar-
i Regni conditof i/w^f^^j^jideo
xw/ & Tioethjos fitirfiS erediturr
mare huc ad-
a.pcregrinufi per
tuseft. Seriem Reguna & Re-
tArgivarttrHcxBcrofi, Pau^-
,Siculi,aliorumqueAnna!ibU'&
rtextam videfis apud Uhbomnp
mium in Apfend. Genealog. adr
9ncL&afud B. D.t^icrdiftJi^
r.i Redius ifti mihi ndentsM
t.
:rc, A ^ftatuunt 'm^
qui f
torcm artis mniiix Janum in^
retantes de Niaeho^ qui gemina
rla prxditus , reae 'BIFROm
Lpoteftj quiA unt ocuiorum 4«-
ftti» in mmdum antedtluvi^
% , aitero retrorfum in po^dilu^
lum mundum verfipoteraf utri^
tefaeiem res af<j[^e tgtatem diffno»
B 3 feertr
fiere. Hinc Berofas Chaldaeus hif
quia ifta nihil ahud,quam
naviffiii ^ condendorii dtverfigem
ndVtgiorHm pnmHm ac uniCHm pOj
ru exemfUrf/ettt Aint yfirba ?ol^.
ri Virgtlii Vrbm.de InventoribtUi
rum /. ^ . c. is.p. 2S6. Nam NoaCi
perdiu aute T>Mnaum, Nepiunun..
mnefque altos vel ^ffypt» vel Gr^i
Keges 8c fopulos fuit, qui qui<M\
multisYetro annis lapfis fcil.OTi
primPtm in ItaUam creditur dcfcij
difie , ibiqucliripcrium pro fuoi
Japheto nepote, (jomero rcgmi
condtdifle j Et nonita multopoi
fecunda vice cum hacicnus rai
,
bus marc mcditerraneum lutr.:
fct,c6 ad\rolafle, & regnum Abo\
ginumy ^Chamefeno JeH Chamo c*
tu^tVimySATVE^O SABAT,
rcgnum conftituifle, ex quo^^^ii
(mdeSahim d Samnhes) Zabek
J
tfuretH^ aliiquc plures natu i^ik
ique Noaehm ficut irlMaris Mc*
terranei oecuparione&diftribu*
>nc filies «avigationes docuiti
i iftam n^titgiorum ^onjirutni^*
yn raftsnem ettam frimm juj[» ^
frfititmeDEleB^^grejfiis.Gen.ff*
14. Cutn enim vir Sand«» & in-**
cen« & DhO
dilf^-vtum Miptmw
;mgeneris hufyiani futurum eflc;
gnoyifTet^ur aquarum vim eva-*
xtx,aream {ibiiigneam diyinitus
lineatam fabricavit : i qua cjus
oque poii diluviump/^r^^lufa'
i alias orbij regiones ad habi^:
idum petcrcnt, navmmti^fHm^M,
rcruntv
§.15* Muc otimind fpedat,quo4
E/ MA tiVSrMtem Noachtcam»
quam fpesorbisc0nfugerat,dk
ur ^ahernafi i univerfaii ift©
ihdiCatacfyfmo durante Sap,
Kv. 6. Et YCitc^mdtmifthrnafr
[f •
quomodo cnim ,quantumlib
cx roboribuj & firmiifimis ccdi
compa^a fuiflet tantam vim ir
,
brium , &proccllas Ycntorum ,
ccmpcftatct fluauum pcr int
^rumanumfuftinerc, tantamqi
tot animalium molcm ferrc valu
fet , li eam altipotcnj Dei mani
Hon fuftcntaviffct &gub«rnafl'ct
§. 14. Siccato igitur orbe te
iranim,in montibifs ARARA
ccuircdit } docente Gen.
4. Ut mirari fubeat, quod Tht
^jlm A»ti9ck€nmtj^dAfttoljCM
^cfipferit, montcs^Arabtces
MELANOSvacAnt^frimumArcA
f)4cefijft: cujus harc funt vcrba:
UqmaarcsNoe durAre adhucperh
hcntur in mmtihm tArnbieii (^ik ,
dtm ofiendi, Qua in rc eum mctnf
ria lapfum eflc arbitror. Montim
tnimMelanorumdii^e quafl colligi
v^ones funt Stnm(^H$reb,q\iomt
cm
//r^contigcnmt.exquorumrc-
ijcanonita fuiflent obfcurata.
i
|
i
V
^
igis ridiculum eft , quod alii
'
jntem Imaum ex Scjthis p»rre- ^
^ T^p^ri^/, aliiqucin Armcm** J\
^mes, ncrvi vcl pedes funt', in(i-
ariarbitrcntur, coquod^i^jf^^
y
Atticif zdYCr£us jEgypifis dti^ti- A
runt generii fui antiquitatcm» ^
orumq; rclatione confirmant, { :
lod ^«•^^^«/^^^««^dicaturin i'^-
laSa^a renatftm.Bxpte^cmontes
R^I/^THinMofeexprimuntur,
dmontes funt in Armenia omnium
^
r*^/w« frigidijfimi :in quibu»
iam aliqua cjui rci documcnta^
ItacnimH^**-
y
periri traduntur. i
^
onw.Armenuiiffe ^tohpi^tt'
,
y^\
a crcttts» qui primum fub rcgc
militavit poftmodum
rnaem»
muW ^
g 5.
II liiMwminiiiiHi mnMi
34 'DeNavigAnimumt>rigim
i
multis ad vcrtitatibus fra^hisT
militia: pertarfus inTortcm clcri(
rum fe transfcribi curavit, & Ay
DominiM CCCK in Cypro
mofiafterio EpifcopgcPr^rwe?»/?;
tenfis ordinii regularem habitt
fufcepit, uti ipfe de fe tcftatur
UbJsTartaris e.XLri.fol.m.
autem ifte demonte Araratferii
X.IXJol. 4x4. EH in Arm^niA mc
kltior i cjukm ufpiam terrarHm in
<
cfHi ARATvMhdrtterappellatk
Xfr m cacumine tfiiiu montis ARC
NOMpo^idilHViMmprimo fedif.
licet propter abundantiam
nii
um ,
qu?B femperiniliomontcr
periuntur tam hycmc quam xft
-te, nemo cum afccndere
valca
fempertameninejm cacttmine app
ret nigrtim qmddam^cjmdah
homm
hmdicttHr effetARf:A. Ifti mor
tcs ,
apud Cartuahos feu Cardu^m
^ih^lmCorM, i;ena G0rdt<t&
tttappell»ri , ex quibus Tygrii
jminatisfimus in Oeente fluri*-
;promanatjncc procul abeft
^Affluvius. Quibus omnibusfa"
11 etiam cakulura addunt Bar*^
oU'Mf{ihufit4s in Tr,Cho>r§gr\f,t$^
trtholom. Anfflm l, Xir.c. Imo
BerofitiZUtor e^,partem N^achi-
navi^i afud m^ntem CoricUun^
perfpujfey unde bitumen abradifit
liium , qHopro amuleto homiftes fint
r. fcribenteMatth. Drefero
Mtl-
^^ihp^yi.Sc fofephoL u^ntic^. fud»
/r. qui hanc ih rem ctiam Hiero^
tmi j^gyptti^qm antiquiratesPhGB-*
icum dzkti^fit.^J^Cnafi^i Ntcoia»
yamafifjml. XCVL dgArcaNoae
;ftimonia adducit. Addatur Ar t
arai Olearii rclatio in Itirierari^'
erfico;
§.ij. Atqueita quidem mmedia
ivi & mortui mmdifaciie^Is^Af^lS i
i
fmm. HAvigandi prapmonftraYit
Scd praftcrca funtqui ex hoc mun
do pofteriori in Anteriortm navigA
umum originem transfcrre audoni
Cum cnim Simon ^^ajdM Eftfa
puVultHarienJisin Diebtu Cdrtieu.
!SolUcimoi3,p,m.7f&, DAnaM l.Ili
Antiquit, frimi mundi cap, i, Ht
ftsr. ii.Henrtew Salmuth.adPancit
/.II. TitiU.p.jfd. fcripfcrint.duci
bui iis quo« antca nominavi , pol
Kbachum dcraum ab hominibu
mare tcntariinc«piflc.- eXndres
^m^tUkn infignisifleUratulav.h
ttrarHmVr$mocondm\}n fua
iiscontrariatur, dum in pr^tf^nom
«</Lf(5?.^.Artcm nayigandiinquit
filimUei fapientifimi conpUo d fi
Noaehimann natam & §r
ierttffima
tjm fukfe cujm opera foUdtffima •
,
fmium 6 fplendidiffima tHa navi
^MmerataiejHacHmremii velisqm
^ftmtaforetfUniticmjHe provett
tn
feucarirJA hAheret , Ar€4ptim
km ndvii appeHari dehmti ex li^
ifmdam volunt levigatts dedolattty
adratis^fefi hitHminatis » feu de li-
9 Gofer i, t,Qedrino,feH ut aliiitertl
Innt, arHndinee furgere eepir. fiSP
feer4i iutamcn, nthsc pofits^nm
lenp ?RlOKlBVS\MV NT>t
ICVLIS tAlStTE '^O ACm
0STBKO S^certa fmffe quitdam
MARINA VEHICVLA qu^ .
dem eoeleftis fapenUa digitU homi»
hmnon minHs, acaliaartes de qui*
GenJV,v,ii videre efiidemonfira*
fnerint, qm nimirHm d iUi divini"
t-eencejfo impeno maris frHi potHC'*
u, Quo fundamento ctiam u^;
tur Jshann. LocctnimfCiHtSHeci^
sL r. c^ I* de Jare ^Maritimo ^
av. jT. t' p, 10. Sciliceticx indul^
{fttisfima Dd gritia, quar Domi-
um marit hominibus dederat*
iwqucartil €h4lf<vti(ast Muf*-
I I
immrnrr—'
^ De Navl^atlmum Oritrlne
caiyr Afiontias, jEdtficatortMi Pifct
toriai.FcnatorfPA y&c. excolcnda
conccflerat, ctiam Artemtranfeur.
dt martd &fluViosc6Ticc({'a.in fuifli;
probabile,inGene(i tamen no
efl:
cxprcfrum.
§.i(5- Scd ncc iftud tarituramc
domihiafleripoflevidetur , qui:
ulterius progrcdiendum cflTcarbi
tror. Quomodo Adamus
ex un(
fluvioin alium defccndere,^/^»?/
niHmcjtie fHHm^cimdtmmediate aDc
in omnes befliasypifces ^ aves, tmht
in terram a^nam acceperat uffsr
fare p0tui(fet,flne navium/ffu,nonvi
4eo : Aut quomodo poruerit/-(rr»SKi
rumfltiu & hca vel iffe occiipare, vt
flliis occupandos traderei d nullun
vcl pontonumi velnavifim/vel ac^ti»
rum.yel faitcm eimbarum,a^t ve£la
riorum, aur lemborum,\t\ quocunq
dcnique alio nomine veniant, u
fyx& habuifeCpiddemiiotuaimAd
trto. lanc per mare eum vadaflc,
,utper fluvios> quos toties traniii^
e oportcbat, aataffe, quii credi*
icrit? Ifl:udtameno«*;7f fafientio*-
tiinjiidicio cmmnittOj ^placid<e ad*
^omtionii cui nontAntnm lihens l&cH
'are d cedere > fedetiam fro ettdem
tifArefl , grtntidi refendere femf.er
ttm paratijflmw,
§.17. tStb MXiV miXm diGO,
'rimdAt-tis navigatorice, perinde ut
: pifcatori^initta ex VommiiAda-
titici exercitio, &pofi:modum ex
offidendarHmterrarHm,flHViorum&
iarium occHpatione, qtiamtAdamm
&fui^fitiisflne duhio ufurpavit,
ro fe
identHt dependerc. Cui pro ifta
nmanigsneris infantia rates&cim'
t,p0ntones atcjue -ve^oria fufficic-
ant. Uti enim inomnibut artibu»
:habiti bus fieri a m at, ut
ff rW/Vj^c^^quibus dciaceps effla-
v^im^Qim^ fsabjtmks exfmgjm
'4d De NAvi^dtioft^imOrJgirte ^
ferfe^iones y0 m mAgnHm c^cxc
fcuntrobur: Itactiam cum nay:
gxtionibus comparatum er»!
BxtgHAprinctpiai Ht rHdimentavt
rimnavigiorumdixirit , qtiom navi
^ia iffa. Iftis autem deinccpj tea
pore diluyir fucccsfit ftupcndur
ifiud & falutate hnman» faluti
moniimentu,^^C^ NOS,qwzfi
Deus ipfe dimcnfus erat> &: m fpa
ciaatqueconcamerationes diftn
fcucrat , ut cx ca tanquam EXEM
fLARl aliarum ratium & naviui
tondendarum rationem addifsereh
mortalcs. Iflii tandcm Homi
nuna curiofitas & ^')^^()m fcin
pcr majora addidit, & inyentii r<
mornm ordiniVHS, velornmS^ maU
YHmdire^iomhHtAxK yeiv7f]?iic£9- lo
cuplctayit,«/ nnffc non navesd rohc
ra>fedelajfes,^ cjuaftinte^osexerct
numercatorHm&nautdfi^Hmin mart
iuitdtfmrirt &fr(tH4rifJi4Uas, U
10 quafr j>urc quodarm aflererc
vidcar>«W/^ rem a tAm exiguu
»fl'c
%ncipis ^rove^lam in tmtAm vd
rfeBionem vtl dignitatem pcocef^
fe. Utienim urbcs Sc omaia ia
mdo, ita &artc$ 9X infifno na-
lintur, & cundo quotidie yirer
munt.
SECTIO IL
JAVIGIORUM
AUTORIBUS & VAHI-
ETATE.
Summarit»
7. KAV^A^r Antorest Noachm &
Noacht^ofteri,
I
X.Ratesah Srythra OJri nefcte in^
venta,k Gr4(ii/inf^thah}Rommif>
I 4t Pt NdviTioYum AHtorihus
iT, Ouadrans rantni a fignatH
Ratis,
f. 4. Naves RAtiari* & Ratiani^,
Jfj. Uwc^K'^ ErjthroeorHrn.Lu
tanor^mt ^ ermansrpt^ Cava tra
ytrgthi.
/. tf. Lenmculi. Lenmcularii pr
feBt. LenHncuUrtQrum Collegtui
i(t»7. Monocrota,
S.t^ Dicratce. LiburniCie ^ LibHr^,
/ . 9. Trtr^ms. T^i^eif^
f. o. QtiMdrtremes.Centurij>ina.
%v,Omn<jueremitNefichtoHis.Bio0'^
fu4 Portd^mQuin<jHcremi ejeg^n
tijfima transvexity
/. II. Hixeres^
/./5. Hepteres,
$, t4^0d:tf£s, Emeres, ^eeres Eti^
DeceresyDodeceres, Trtfc^dectre
lcoferest Trtacomeres. Earum a»
tores.
/.15. Onerari^i, (pcfi^, iAKclk
frti-
1
\
Ff umcntarU. Carb onAtU&c ,Ma*-
joresmdmventif aguntur.
.iS.n^ortemU.^TrofMmUj^orthmi^,
Porthmides^
.ty. Gerdria.Gefloria. Comment^-
tores Rti Nauticde,
jS. Sjlloge f^avigiorttm inClaJJk Sa^
lom.AdhibitArHm nim^ Pkceniees
Tyrm, ^gyfH4i mrt rjttes^ Sed
^kra^m rcmis4^<s.Longie»Omr^
tM/Pmmi^t. Germa^
§. I, Cum niq usprima vtXrudf^
tentA velrMdforaprim^rdia navigdf
onum dctcxerim , oper^e quoqu^
rctlum mc fa^^turum pLto, fi
Hosh^i yitM^kioi profecerjt &c incre*
venta ffimpferit, autoresicudhciMod
junt>p€nici!lo dclinea^ero.Nam
bfolutam zMqa^mleknographMmy
bi facula hif}orica noivpTa?luccf»'
romittcrc non poterimus Qupd
;aque ^xilci iiif^Pm^fiv^fiilijBrm
44 ^^N^vigi«r«mJufBrJ h9
fsjo fam quod alii ^eptMno
,
, iftio
fios 2\(<7^r^#
a^^/w /?*/?rmattribi
«ndam eflc ccnfemui, eum pcr h<
humanigcneris prop?.gatio& te
rarum inhabitatio fucrit faaa. A
iftis itaque VAri4 naviHmgenera es
cogitataeflc,pcr quam cft rcroi
mile.
^
§.2. '^numc9mpA^4rum mcn
tioncm facit /f#rrf»^ in Refp^nfion
dd LegatiQnemSaUmonis dti,tx t,F4
ralipJ/,V'!6,Es^iimiiiycntov com
f^^litsr ilatuitar Erjthr at^^^x f\yi
iEgyptiorum rivcInrHlarumin ma
ri rubrofitarum , prapvio Pltnioi
Vll.c.sd, Hunc Erytkram aut Erj
$hrum,qucm VoetmPtrfei&isyfndro'
med£,quzm illc faxo alligatam li
IpcraTCEat&duxcrat filium faci
9^1» 4U(jMemfuisfetx nepotilffu
ttchicif,nimtrum ex IdoUlatricoMi'
fraimfcHOfri.feukpin difto,YClca
d« caufa pcrfuadcor ut credam»
\\2^hrrianM l VIII* '^rnm geflar*
AUxan^oiit , cumimpcrafle
ii/ri Erjthneo f*rinill^ regiombusfi»
\ltt*mnomenifli mari dediffe^Hmc
)rro ufui ratium obtinuit apud
iosquoqucpopalos. SicutiP^W.
cuiuil.irMlMffl.f. ///.tcftatup
l Grxcanica^ Infulas oliiTi ^Meii^
fc navigatum. Plinifu quoquc
(Il.cs, dicit Tjberim navigatum
etrahibfu verimiqHamratihm, Es
djhiuifn terti* , ubi de knnihale a-
t, quodcum Elephantoi
m transportari curaret , ratibus
: ufus, his utitur verbis: fytn-n it
hMHSl^iSn TUf ^^UIf 'nieujTtj 7?V»
y.^«Tcai TiiTav ivo 'o^g uT^Xcu^
v^tMTif Pi^ug^^nmv ti{Ji>^9Tifi^i
} r^p xet«it l^y tf/bpcmv J "^"
6
I
11 II I II 111 IIHIII II I I II II liHitfill
'4-6 T>eN<^vi<ri9rtimku^orilus
Hff^ra Acimif i.c, ijhnimanimd
u tru]tciendorHm hujHfmoca con
Uumfmt : Com^turihusp/iratu rdi
hus dniU tnvicem copHLtat a tc rrA,
smnemporrigunt iatus efmncjMagtm
fedes. Hi^altas duas a parte rtpcea.
jictunt, efuas, ne fecunda tKjua def
rantur, complHrtbm retinacults v^a
hdi^ ad arbores parte npa fHperiori <
minenter aUtgant. Pof} duas ahas Yt
tesexeremts tllis le viter anne^unt
^Mthus extenderunt hgacuia , cjHiht.
in ultertorem rtpam pertraht pOj
fentdc. Siimliter Qitcs.EHhaamc
Locros ifto naviufu gcnere ut€
bantur tcflc, Siculo l XIX, jiu^ti
\m^m(m tjjV iCua^^ im^arAti
-j' navi
vigihsrAtihpisqHe ex BuyttA & Lo<^
'.de transmijit exercitum, ^ic "Th^r
lin FI, ait. <Siculos ex Italia tra-
:iii"c inSiciIiam.,ut ferturj ratibus
bs.Tale enim genus navignerau
lafi tumultuarii^ quod facilinet*
confuebatur ut|
>tioin militia :
edocct hbjll^c^zff
cer zliosFlerHs
eus de Sparraco ejusque bcllo
rvili. ] bi etrca BrmiHm angulurri
:lufi ^CHrnfngam,iffi Sictliam para-
?f, neqne namgiafHppeterenty ra'
<fue excratthHsSc dolia connexa
gultisin rapidisfimo freto firu-
aerperirentur ,eruptione tadf
ynam virisobi«re mprtem /.' &
'.c iy dc Btllo Caf.d fompei^ idem
•ert : ^yKtjfa quge^iHe a Baftlto m
xiliHm ejm KATES quales mopiit
i/iur/pfeceratp nev/t Pompejanorum
eCilicHm, jnBts fih marefunihtis,
>t(e quaft ptr indaginem. Qcero
oque/X^flfA^/.ASettur circum^
4f Pe NAVi^WHm KHtorihus
yallatam cfle Pompcjum, ratn
ttiAm fortm txitus teneri, Qu
ipfum convcnit tumcoquodpi
fcriptum eft a C<efare l. d. B* Ctv.
Qnorum opcrum harc crat rati
qua faucct crantauguflisfimf p(
tus,molem atquc aggerem ab
traquc partc littoris jacicba^qt
his locis marecratvadofum; lo
cum aggcr altic
gius progreflus,
aquacontineri 6on pofl'cr,iS/^
dupliees quoqm verf^ fednm triffin
I regione molis coUocabat > qnas qu
terms dnchoris ex fuAtuor anguUs i
fiinebat, nefiu^thtts iHoverentur.
EtlongcantcCtiamRom
nis in ufu im^t Rates ex Farront
IF,deL,L. colligercefl, quanc
inquit : \ntequam '^ma adifti
au^cfieretimBnsKveiitinfispalfidih.
a reliqmsmmtsbus,8ita urbis eti^
fartihusreliqms disctujkserat. Ltd
(9i qui ex nrh advMmur RJT^
BV,
L
& Farietate
JS,(jhadrdntem folvebunt.^Et pau-
po/1: : Hinc ve^ura, cfnas hifolve-
nt, qui ratibm tranfihant , ^^^-
ins'^ ah eo LMcilim fripfit QVA^
RANriS-R^rirL Secua-
m Varronem itaq; cjuadransRa"
?/tferat, quimercedis loco pro
ftura folvebarur. At aliain iftius
Urantis "F^titrtm o nem fub mi-
^lrat Sext. Pomp. Fefm
U XVL de
m.iz? ^.Ra-
rh.reter.fgntficat.f
um ^uadrantem di&um putant,
jd tn eo & trtente RAriS fuerit
^/V/^ut na?is'in afie. Quod etiam
fixnmnini^lXXXIIl. H Nc.s.
i verbis mta .aris^fmt
:
QJahid
ex dltera parte Janm gemmm»
akeraroflrum navis. In triente ve-
& quadrante.rates.
Quapropter
:undum has quidemr^rz>^^^4-
tnsdicitur afignatura], cflque ra'
%f idQm quo drate notatm , ih-
ntus, feu ratcm hahens^ Utait e-
C iiiiiien-
J0 De T^avJfftoTMm Autorihtis
minentillimus Cnticus Adr. 7
rtehta LXX. Adverfar. Cso.f.rH.)
§. 4. Hinc quoquc ortum t
xerunt TiAFES %ATIARIA
"Ratium fimilitudinem fadxjut
dorus l. XlX.deOri^.c.i.inquil :
tes primum anticjmjftmum gt
navigii , e rudihtu lignis, ajferihus
cenferfumiad cujtuJimtlitudtnem
hrtcattt naves, %A TlARlM di^
Nam 0* raites ahufive naves. N
propri^ ratcs fuat connexae ii
ceni trabes. Has ctiam A. Ge\
L X. c. zj. rccenfct inter varias
vium appcllationcsjqux funt.C?
ii, Cerhit<ty Caudicte , Long^d ffip\
gincs,Cer€uriyCelotes , vel ut Gr
dicunt Ceretes, Lemht, Orca, Leri
4uli, A^luaritti(^uas Gr<cci ifBTRt
vocant, vei EpicariddS y Projur^i
'vel Gefeoretoe, vel Orcat, Stlata, S
ph<^,?0ntones, yoetiti^t Moedia, Ph*
fi, P arones»M]opar§neSiLintrcs, C
f'
Ih CAmsr K, PUttd^y Cjdarumy Ra^
, CatAfcofium. Scaligcr ad fu-
a didum Feftt locum exiftimat
sdcm eflc RatiariasFefii cumi?<<-
Servii Danieli^ na-vibtu ,dc:
ibus is ita loquitiir : Rates.ubi
tres maltv^ltrabes fimt jund^ii a-
* dHCunturi Htnv navicuU cum
nuRatiamdt dicmtHr, Ratariarum
tcm invcntorcs crcduntur Ta»
tini ap. Nic, Perottum in Mart.
$cxtumf.y7j.
§^ 5. Rattbm .autem & R^tariis
ige iimplicius navigiorum gc-
s fuit quoc' y,m^K<si vocarunt
.
mofctl. Itgno cav^t9faEium,cvi)\is
is& ^\iudErjthraos ef l.ufitjtnas,
ipud Germanos^riCcos fuitj De
tQRuurArrta^m fn^eri»
fthrais
manserythr^.:t^Y S\ iif avlij 'SsAci'
« ^«5r7w/($$f*iKc|t;A«. eadem
^lula) navicpiU funt
pUcattles^
^oxjU, Quas Stutktm in Scholiis
C 2 fic
51 De JSTtiVigiorMm KutorthHS "
fic expomt>quod lint naves,^;^/!
arhore confeti^.qyxx \\od\Q Almd^
appellentur, tefte OdoardoBarbo
in defcrtpttone Angos.urhis JEthio
ea. De Lufitanis extat lociis in St
honis Geor. Lth. Ill.f. i4y\ wy) jt ,
9» fikovl^vXet, : Nnnc Autem eti>
Ltntres c.x mio ligno cavatos hahe
Ve Germants att Vltnius Ltb. Xi
C. ^o.Germanidi prttdonesfingnlii
borthm §Avati^ navigant cjum ,
C\t4<tdam ef triginta homtnes feru.
Nec dubitare dc ^manu mefii
locusVirgilianus in lI.Georg.
Tunc Alnos primMr» fltivti fenji
CAVatas..
Qiicmadmodmn ipfeinlir.i&
neid.c^t/rfTr^^^-meiitionem fac
Quo d-e & ipfeF. l^egetttu l. III,
Ke Mtlitari c. 7. agit : Commed\
repsrtum efl^ m monoxjlos h. e. pat
latiores fcaphulas exfingulis trahtt
£xcavatis progerfere] ligni & fubti
Varietate.
te hv/Jfi?na) carpentis fecumfortet
•ercitm , tahularis pariter ac clavts
yret^p\<paratu.ConitY,tX.lVPafHL
>lUix 1. c. 9. Onom.
1. Lat. 0" Bajfim
•
ReT^av pjo4.
§. 6. Qaod genus navigiorurn
,1. I.
)n nifi ufu diflare a Lentmculo
ediderimj cujus Gellius quoque t
pra meminerat Sc f.-
C(efar^ L lu.
B. CtvUi quando inquit: PaHCt
muncHli ad ojficium tmperiumcip^r
nveniehant. In quem Gsef. Locum
:Hottomannns 'mc[mV.Lenmculos
'ammatici etiam-L^mhHnctds: -.p -
l
llant y d eofdem ejfedicmt, am&
'.mhi AppellantHr-) hoc ej}, navtcnlas
Q^torias, QuodHottomannmex t
mmiano Marcellino de prompfiP
videtunquando 1. XIV, iU: So e W t
^omagnttHdme anguftt gurgitis £f
ifnndt a trmfitu arcehantnr : &
mpifcatorics qHierunt LennnCHlos
l tnnare tem§re contextis ratthm,
i
m C } Sed
I
f
H T> e Navi^ierum Amorihm
Sed iftnd non videntur diverf*
flxNavium appcllationes aGell!
§. 2.oitataeadmittcrc,qu« Lemh
aLenuncults diftinguunt & ex ifl :
Caefaris loco talc quid conficit>ffd
fns de R, N,fJ4. Quo certx loc
Cajfar Lenmculos pofuifie vidcti
non pro navt. pfcatona , fed pro fct
fhis na vtMmM,fmm Rujftt^ Qn^i
reliShu a C>trtdne ,
magiflrts nav
nmimperaratyHtfrimo vefpere omm
fcdphas:Ad Itttm appnlfas haberem
Quo circa tm.m$ LenmculHs aGra
co A??w quamlLembadenvattii
^vint autem non tantum ttr^uU
feu pralum, fcd ctiam coneavum t
%
ftum tn curru lo cum n ifi ca t i n q u<
?
ab aurigis /c^r/c< reponebanmr, qu
& alias y^uv*! dicitur, tejl-e t^li
Dionjfio. t imc Lenunculartt q uo
quc h\isnavigtfprafe^i funt did^i
quor um tnte^rumeratCollegium, ut
t^artet Afe, sf
KnttcfHo, Jfjfcriptione A^idrea^
fttffdckn citat in fua ^^yli
MU. aCILIO. GLAbixiONB.
M.VALERrO HOMULO'
COS.ORDO CORPORATO-
KUM^LENUNCaLARlO-
RUMTABULARIORHMAU-
KILIARES OSTIENSES,
item Romx:
I>ECURI0NI LAURENT^
tJM VICI A UG. E J US P A i ft O-^
N^OCORPORIS LlNUNCa-
LARIOROM AUXILIARIO-
mu OSTIBNMVM^
7. Deinde huc pertiftent Na*
ia, <^\xox.c^ot ah ordiniyHf remd'
^ cogn(Kninantur,quoruni una
[lalia Jnvcnto^es alios habu:-'
it.Nani f^^mocreta, quae unico;
itum remorum ordine aguntur
fch^e, fdvanisfilio tribuendafia
3 i?iS,^Hg'mGracia-S£ AeolesirrAfm
Lideoq; eArHmcxx^LVi^wsap.Gr^'
C4 'CQS
S^^__^ Navigiorfim AHtorihm
^os manfit. Quemadmodum Xe;
fhon tn II, Lik
inquit, quod fig
dato concmrgrint mtlites ad/tnxi
nm navtbmferendum, Quum auti
focitnavalesindiverf^ partes ad/
qui^c^He negotia
dtfcefiffent.tuixii ']
fiu^6 TJzamAug Kipctji quod t^incm
fjfilU auobm tantum remigibiu
fh
rint a5i(ei alieevero unico tantum i
dtne , ali<t autemfrorfm/t^acuii^ie^
fiiu. Exquibuspaterdr, quodJ
nophon dtcrotxs 2f monocrotas
«it cas naves, qu^ cum triremcst
ramen propter abfcntiam r
(ent,
morum &fociorum navalium,^
bf^tantumvel unicapertranstra i
migefuertnt incttAt<t^ cum tam
fotmjfent ternis agiifi-faltem copia r
migumftiiffet, Inpaulo alio&fo
fan aptiori ienfu monocrotos acc
^it Strah, qua$ ab uno remoru
iinpulfu dcfcribit. Vcrba ira h
ben
^ Vartetate. fy
cnt : vt&j^ict ? cn oJg oiH%Ki ;t«<-
iflriv ^iKmittv atc^e Jvviov ^ira ^d-
A)tn!jmbm Ceefar mdevtgintina-
'sdectmarum nomine dedicavit ah
w remorum erdine ufque addecire-'
§, %. Siiccediint dicrota ffn hire--
',s, qus duplicircmo agitantur,
lai intec funt Lihumic^, qux &
'burniSc Liburna appcllantur,-^^-
iit<e nimirum; & ceteres hiremesy
las Erjthrcef dicuntur- reperiffe,-
(^cT^ama/^ejJeu D'emafihene,a-pfid
in. l.Virx.56. Polluci & Suid^
iam'A/^^f zjrAoTwappeHatur/ed'
id Bajfixion probatur, quia:
lihius in VI, lihro Htfl. cnm dieere
mifet hvj^ut Htt dixerat'T^iipiis:
^K^om qua M^^is^
iluerit dicere
ismodi autem Oicrotis vehc-
ntur non t»ntum^rj/-^r(g/' &Mgr-
5# De Navigiorufn AutorihHi'
pii, tamquam inventores,fcde
iam o^fiatici InfuUtts, Gntei & Ri
m^ni, Dc %hodiis fcri \< Apfit
niUhAlexandrinm {niS^tthridati
his verbis : eAxal®^ h fictciXm
Utt* Tne^is^iiam ^i^ot, ^Kpar^
«33** tfwr^r eivtx%* Cptm aHtem%
gis oner^rianavii 'velts pr<eterirety h
remis Rhodiainetim impetum feci
'Dicro^s ^SM^itjleneeirum atting
Ctcero l. V. Spt(i. ad Att. Ep,I
Jilp^jcnt ^hodiorHm&DicrttaM.
tjlen<eorum habebam. (^k^i^w
erant naves njon te^ta?, nec aa prc
pugnandum munita;.) In %oman.
mtlittaBrutus quoquc adhibuil:
2,^VLd.Ctceroneml.XrL Ep.4, Para
ttorsm offendo BrutHm, quam audic
bam. Nam ^ ipfe Domitttu bon.
plane hahet Dtcrota. Snnt/jHe navi
giapraterea lucHlenta Seflit &c. Si
milit^r ^ipudt/^/??>«»^ alius pro
itlocus : K&^yriig 3cttTd(p^}crot
A^Trx^tntzvii rSTcav i.e. trecen'
m eonjrratts naves^centum Dicrotay
reliqum dpparatus earum, Csetc-
quin CtsfarnontxmvLm l.IIl.di
C. fcd ctiam Liviiu^ecad.tII.L.
".aiiiqae Biremi um M^amRomani^
idicatiL Imprimis notum eft|,
od Svetomw inJ^CtsfsXt, T^avali
dio in r/iodum cochlea defojfo lacpi
emes ac triremes (^nadriren%esque
'iast iy£gjptia4i^m magno pHgna-^
Hm metuconfitxtffe. lidem igitu
^ani Btremes Leves Liburnicas
pellaruntj uti cgregie ^^ppimy^
Hljrtco , i^vovTo , i nquit AtfBv^vti
@- irtfov l)is,vfAm ii tpv lcovitv k,
VYltniS tAfi<T^iVOV VOUDTif COKHOJig il I i
xsv(pa^(fo^f il{ vvv fa>^ttfoi ru,.
9ff»^^tvi(7fPl i. c. FHsrmt JLihHr- i
4
4(y> De I^fiivigatioftHmOriffine
ni^lterum llljriorumgentis^ ojmjonl
&
um mare , qude in eo funt , Inful\
pradabantur celenbtu ^levibm n,\
vigiis unde etiam nunc leves
; ^
cel
res biremes Romanis LilfHrnicce
felUntur,, Varias ^u^icypet^picef B
reniium & Liburnicarum videfis ;,
pud La^^^Bajflum Annot.ad Leg, l
de C<^pt.& pofilimio. Reverjis a j
/.9. TR(RBMis,quaf ternosn
morum ordines habent,Cm»/^;J
c^originisfunt. Nam c^jnodThuci^
dtdesVx. ha.bet,>(^,7^<jf^«ffcv V3^\
S-co Ti^utoy.^^s: i?iKet^(^ axivTZ-viyi
Jijva/^Trircmcs primum apudCc;
rinthum in Gr^ecia sedificatas efl''
Ex eodemque VliniHsUyiL c. 56, '
pfms Naupegi nomen annotavi'
dixitque <;^minoclem Exinde no
tantum Gr^cisy fed etiam Terfls c
Romanis in ufu f ucrunt. Demofihi
nes ccrte [nprim^ contrAFhilippm
6r
iSiKeiva you/ltmv 'mxmov r^.vi^^V'
.A£9«. Decemceleres triremescom'
trAbtmm. 7\[am cum ipfe haheat
'ajfem , celeres triremes- nohii ejfe «-
irter,(jm exercixus nofler tuto navi-
trefepti, DQPerfisj di imprimis
cexpeditione Xerxis in Gr<tciam
lerodotminVohjmn, tZf^% T^ijj^i-
^:Xf\ieLf* Erant autem mtlle
i. e.
Hcenta feptem numero triremes,
."^antum niimerum etiam C^meU^
Vepss, refedo feptenariojhabet iti
l^emi(}ocle,, Neclonge Ctcero Tih
odcm rc.ceciit (lAEiione Ul. in ver'-
mj.Quando> urne ferUquidemi
n.(]uit,i^uum hellum toti Graci^ Diis
^ominthusj^indixijfent, & millenH~
nere navium elaffem-adDelum appH'
ijfent) quicquam conarentur mt vie--
C 7/ larej
!! 11111111111 1 11 III IHHilJi lMi
(h; T>e JStavipdrnm A utorihus
Ure am attingere Co cinit PJutA ii
ehmin Themtfiocle |g^;^>j l\ :
Xerxi autciii ( probecaim novi
millenumeronavcserant. Rom^.
f2»rum cti2Lm clasfibus Trtremesin
fervifle dubium nulium eft. Ftrgi
lius namque agnofcit navcin, a qu,
terno confurgunt ordine remtX\.%dit\\
Cafar non tantuna mBelloi^lexan
drino, fed&alii Imperatores inCo-
rinthiaco.Masfilienfi &c. Tunt ufi..
te^cTanft inB,>>y4lex.&Fldro in Fp,
/y^.:^ NunquidautcmVeterHm
Triremium ea fuerit facics , quam
ex marmorc:>?/f)7$W^ deReNav.p.^o,
cxpresfit,merit6 dubitatur,impri-
rnis,cumfubindc miitatii tcmpo-
ribus &moribus militum,triremer
quoqjfintimmutata*, utinteralia
cx Blondt FUvtt l.rr.Rom^Trtumph.
f.m,i4sAicct conjicere ExitsnA^ :
^ihfifp qu^ AgHmur rmisp majores
mniHm.-
nium atatis nof^ra Ucet triremes di"-
tJint, duos tantummode srdines re*
^rfimfmgulis in Uteribiu halfent»
iAS ahihurnis originem habmjfe cre^-
derim,vel eh maxime , qma inhi'*
'.rnis ^-pT^pinqm Venetiarum loco
iremes omnium ttatis noflr^ impri"
is agiles& idone^ fahricari dicun-^
•r. ^yKutata ita^navigia^^muta"
funfvocahulai&cjuidfmtitatafunt
ajfmm.hca { loquiturautem dc
avenna & 9.^ifen».)
10* QUADlHRiMBS^UatUOr
rdinumfunt, quarum inventio»'
tm AriflotelesCarrhaginenfhm trir
uit apud
,m Liviml. IV ^
W
r.f^. Hinc et-
de 'Bello Punice ea?-
irnmemihit: PrrmifTa, inquit,
^uadriremis cum intraflet fauces,
oriusjcapitur. Cicero cfmq^VlIma
i Verrcm : frimepsCUomenesin
iadriremiCenturipina malum erigit
?laferfffr^cidf anchQraf itnperavity
64 DeNavi^atto^um Origine
d fimul ut fe cteteri fe^uertntH
fignptm dart j-^jfit. H^c Centu;
fina navis erat incredibili cci
ritate velis. Nam fcire ifto Pr
torenemo poterat, quid c/u«q
navisremisfacerepoffet. Erat
nim fola illa navis conftrata, & i
magnavut propugnaculo carter
qu« iiin prsedonum
cfle pofletj
fi
gaverfaretur .urbisinftar habei
intcr illos piraticos myoparom
videbatur. Sed easdcm Quadrir
mesetisLmGr^ci adhibuerunt,ut d
Regibus ACiXy Grxcix &
^gyp
! agens T>iod. Siculm l. XIX. Bibltotl
inquit : TkTo»»' '^auv 'nT^^af fi]
StKCif plp^iCTei T^eixsvTk
hoc cil: . HarHm cjmdemerant quA
driremes nonaginta , cjmncjHereme.
decemi enmres tres,dectremes decem
^aperti
>ertte
isHifl,.
autem tngtnta. Sic Potjhuu
Quddrtremis alicujus no-
I
'
ucxcurrenris.&inaggerem feu 1
meminitjqu^ in
revia rcfedentis
Dftium veneritpoteftatem, cuni
let J^i!t<p£^iicfit, 7ij Kctf^mtivYi \r¥ii:
WTnf^Uf, ci4m ejjet tnjirMttJfime
'ficata) &
pr^ ahis pr^ceikrjs. Im-
:im\i Corinthiorfim Triremes ^ 1 „
iAdriremes ab agiUtate eommen-
intHrapHd Liyium Lib.. VlLdeQ^.
§.n. CluiNQViRBMss inflituit:
{efichthon SaUminim tefte fltnir
Vll.e:^6. qux Grxcis 'fitn^nt
ppcllantur,qus i\xtimiX.Athenien^
im.tcdQ Hered&ro inBrgito :
y^f^
> lyj rot^i A%yetioiri Tttvri^eis c&l
ifia^. KhodtorHm telte Afpiane^
iMithridatico .*
TnvT^^&tslli (r(pm
\f!^2yfji ^jzavruv TnMpiiuy dyi/tyv"
t it ^6^01 Mi ^^riiTty eivrtjg e^ldjt: i
lJi,ci\tis§i
I
66 DeNavigiorumAntorihtu
Cumautem iplorani Quniqucrt
mis ab hollibus capta efier, cjus
gnari khodn ad conquireiidun
eamfex maxime celeribas navib
rcgresfi funt. ^AtexandrimrHm
tefie Htrtto tn^.t^Alexandr.f^.m.-^^
CapiturhocpriElio quinquercmi
nna & birf mis&G.<5/c«/«^;^»?.Nan
adnaodum notabileeft,quodI>/^fl
Skntus l. X/r. BM.Htfl. de Dtenfio
Siculorum tyranno referr, c|*Jod i;
in Si'^'^\\t rtf^eiTo pouJTnjyiiSscj 7i Tti»
r^vl^viTif T^i KeMcrx.iiuyif ruf veai
Ttfv, lairevh t^V "^mt^B^t^nn
\jzsr) iKetfuf TJtXif ew^mf t« ^t}i*
iS"®^Ti?f ruf fioJf Karetffxtvijf^ CZ'
pent Triremei^ & qumqucremes
cumfcaphis sedificarcprimusqHC
cj.twmodiilru^ur^im coxnoieQtus.
Ctif»
n emm audtvisfet CORINTHl
emenfmjfe exPtruBain,in deduEia
c urhefiH^Hramnavimyi amflifi^
damejfe cenfutt. Hincetiamno^
longef ofi eleganttffimam Quin-
remem vifajUTtTjytjfiiyfjvti^''
iO^fJttjfMVTif recentis artjficy opus^
mtcu aHVttsj^ infiruBam orna-
'.tts^Locrosmiflt^eaidcmquc^DO'
M Locrenfis Ciyis filiam iibi
ponratamSyracufas trans vcxitj
dern ibidem tradit foLm,. 271,
Mnorum.Nam co tcmpo. ©jquo
riumP*K.jfl:atuiteRep.cflc,cum
thagin.dc SiciliaE atque adco
ris intcrni imperio navalibus
•iis dimiczre yCefitm:i & vjgt.nti
ium clajfem adtficare jHjfttdn quA
umfuer.e Qutnqueremes d-vigtn-
'rtremes^ N^im antea quidcm eo
l tsmpoxs.} quo MijfanamcQ_r
II II III II iiiiTrTnTrr Mtfi
pias traducerecarperunr,
^-^^
inquitPolybius, ;cW(p^«x.7?? ,
i. e. nonJolam/jHllam navem teti
i'on(}ratamve habehant, fed nec pr
fusulialonga navis Itmbus u, am
illis erat. Quare a
Tarenttnis dcl
trenfibm, ab Ele^tis c< "lleapoUta
Triremes & TnvTj^HBVTo^se ^Him^t
ginta remorum ai}^ari..i^^oir]mOi
to acceperunt , quibus milii
transyexerunt. Quo quidem tci
pore cu. forte- Garrh^irrnenre* c
ca fretumin Romanos irruer«i
& navis quarda conftrata , propt
prompritudincm, reliquas omn
prafcurreret^cafuimpada, imp
ditaqueinRomanorummanu<?d
vcnit. Ttfjyr»} Tm^^dyfjMU
ytl TOTt VOS TUVTYii) tmiiyT» Tfl^
^Tog ij^a yeujTrjj^tip Ea itaqi
excr,
emplari ufi,adillius fimilitudi-
claffem fua univerfam xdifica-
it. tJMa^!7itm autem Qmnejue'
nium molem Cicero tangit /. de O-
or. Ipfe exifiimo, inquit, ^uadra-
'tafmffe fedUiaintdbeiUtQ alteri'
Uterts ejmncjjmremisjC^Ha ifuadrin-
itis rew-igihus agehatPir,
adum fpatioram ^portet
Ergd ad-
fuiifc
1
vem,quaf tot fedilia,tot remijes
pcre potefat.
§12. Hexk;rij fex ordinumtia-
s , Xenagoras Sjracufus inve-
't
: tefte H^linio LPJIc^S. quasquc
ivarchar potisfimu elegcrunt in
ttoria^. Nam ex Poljhio conftat,
i9d tJH.9^ttilius ^L.tJ^anlius
lisque unl hexere fint ud. Ita e-
Ti Polybius habet ; 7ug f*iv Sv t
'i
i
i
4.
l
i i I I I I II II iiiinT rmin Mrj
70 T>e Ndvij^Ationum Aunrihu}
A»jA»f tfwj^tfjf» i.e, duits tgtturh
xeresj qm&iisM.tAttiliHs&L.Mti
Uhs dHCes vehebAntHr,primAS in fre
te ce^Haltter ab invicem diHam
conflitHerunt'.%iim[iterLHcanHsBr
fipr^tertam- luycra dcfcribit h
yerllbus:
Celfar at cunUis ^rm f.r<itm
J>tippis
Verbertb^ SENIS agitHr.mDlem
profunde .
Invehity ^ fHmmislonge ^etiti
qusra remis, \
Hinc ^XAtm Ltvius l rx.Del
ni. Sctptoms vedoriam Hexere^
facit Sctpto,iaqii't,.poIfp^HCosdH
:
Locros HEXERIadveEhus ^c^&iAp
pianus Alexandr. tedenrem Pow
pejum in yEnaria cwm mi\\t\^ na
vibus il^as^etnA-jr^sShQiQntt^
Tf (auin ciic m i.l y .ucii.Ciy.
§.15. H pTE REs fepteiTi or di-
mremis ada: non minus Gelc-
mtur, Quo de foIusLm^j- pef-
tcftari. Nam is in /. r//. I>^^.
'<de Antiocho cum Rh&dtis confli-
iro ait: Regiam cUJfem VII. ^
T. majoris forma nAvium fuiffs^
mbp tresHEPTERESt&gjmtuor
IXEREShabeb/intHr , ^rat-^rque
decem Triremes. Et paulo poft:
^ugna Navaltcum AnnibAle» An^
:hena£Uftsj>rocuratore ingreflfa,
juit: Maxime terruit HE P TE"
Sregia a mHltomtnori Rhedianav^
> tftu demerfa, Et mox dc prarlio
Tali id ^ijl^jonefum commiiTo
it* AbRomanisLXXX.navesfu-'
ibant,ex(jmbus Rhodi« duae &
[.erant. Hofltum dajfis undenon^'
ta naviumfutty^ maxtmaftrmdi
Jes tres Hexeres habebant , duas
IPTSRES. Robore navium &
tutemiUtumR^mamlongeRhodio^
fr<i'^
&arte Q,ub^m2i.iomm&fits%tifi
migum^
i^- O^leres , Uri^HS ^^t
n^us, cvv^p^g Died.Siculus.
AiKh
foljbms^ ad pugnam navalem
Chiiim inter PhrlippumUdiCtd, F
%tmicAttalHm Rom.fadam coi
memorat,^E,^,;,^^e;? A^x^f^t
^v&fH^iig vicisfim Athenctus 1.
longalerie allegat, uhi T/s//^^
fhpimReffem idivm\%:^ appara
marino commcndaturus, inqu
eum copianavium ,& nuTiero '
mnes alios fuperafle. ^ ^aiya
fiif ^uo , hy^a-^yig ^aU^ TioretptS .
r^a-Kcu^iK^^? loohKYptig ^>!c,i
SiKfl^ug hKctnoratptg cvvyi^u
& VarietAtt. 7\
» 5c C. Navigia, quA apudfi hA'
it, maximd h^c erant. Dua tri»
aordinum: Una vigintiordinuml
duor 9rdinum tredecim duit duo"
:
m •rdinum : ejuatuordecim undt*
ordinum: triginta novem ordinu:
inta feftem HeptereSitjuinque he^
's,fiptendeeim ^uinijuertmes, &cl
itoresprimosi2\i\xm Naviutn re-
ktT^iiniw c.l. Ad Tyecemremem
\neJigeton^proeeJfit,9Alexand, M,
nt infittuijfe ad Xll.ordtnes.Pht-
phanm ^tolomttum Soterem ad
ndecim, TDemetrinm ^Antigoni
^XX.PtolommmPhiladelphum ad
PtoL Philopatorem , qui Triphon
lominatusefi, ad Quinquaginta.
'idThilofiephanm y & cumco^.
'4x, Ptolom49 Seteri asfignanr>id
:archHs?^*/. Philopat.m Demc-
vita idfcribit. sl^ftf oihveiv-
i
74 VeNavmorumAutorihm
neqm i^jmndcctm neqHe fedecim
^innm navem ejftui^uamhomwHn.
verat: Fofea tamen Quadrag,
ordinum <iedtjjeare curavit PtOi
Vhtlopatcr.
Atque ifla quidcm vi
navium gcnera erant , qus rem
but agebantur. Cum iftis aui
omnino conjungcndse funt 0\
a fercndo oncre, cui i
nea? erant , Grarcis ^e^Ti^^u dit
quas HjpptusTjriw invenit, t(
Tlinioc. h Quas non folum 7)r^
cciam 7{omani, Scomncs aliaf nat
nes fm fuis narigationibus pt
modum adhibucrunt. DeRoma
teftatur Ltvtus Decad. Ill^ L, V
^avesy ejuasLivius tutandis comt.
Attbu4 hakuerat , partim machmat
& Fdrietate. 7S
bus onerat , afiparAtuque mcenium
'pugnandorum,p3.nim tormentis^
\xisj omnique telorum miJfUiumge^
^re infirutt, Ctcero quoque a^ff»
^/>7 Verrem ?^. Poljb. l. i.DcGraeis
:
'huqdtdes m VI. ubi de fuga Alci-
iadis agit ,-aliiq; p.aff m.Has ipfas
"k.Hcydi.des dStcul^ i^icetiug appel-
,nt, quodnominis hodienum in
landr ia retinentj^ipx Holkes; Jultu4
isfar araves) Vollux Pu^elct^t Suidac
mKrpiX> & k^^jcr^hs, noftrates
'.ercatortas. enantiPU Honorius l.z.
erttaS. Martim (citante.0enffr»
;be« p.73.) yocat Emricam his pro-
em.odum yer.bis;:
tyKartinum mea proravehat^fan"
Baemtica nautd
Vulcis apex , fpesfida ratis , letie
pond^ amantis.
Cum aiitem vari^ rt^t ontraiquae
lavi b Hs tr anspotta n da>eprj5 m :rc-
D % fpeat»
- fpcductiam varis funt Onerar
rum fpccics. Nam UlpAntuVtt.
rias d\x\t,Cx£zvfrHmentarias
, {
tiiKyiq ad frumentum vchcndu
aptas.& BajfiHs teftatur , quod \
nctiis viderit(»^^«4^<W, quibus
qua portetur,«t vcndatur ciftern
non habentibus, quas 'Burchi ,
A^na vocent. Itcm quod vider
li^naria4,arenariasylfitartaSifarint
Burchtda LegnoJaSabit;
riai,cjuas
dafango, dafarina appellitant j nc
minat quoquc C^rbonarias , fter
paleares,quibus vchebatur vcndt
baturquc pal«a, quas cum Cicero:
defintb, citaret, ita fatur ; Vt cnin
gubernatorarquepeccat, fipalea
rum navem & fi auri &c. Iftud fal
icm difccptari folet, an veterum o-
neraria velis,an remisfint a^ce? La7.
"SayfiHsdeKiNav.p.St. cx Livto vult
clicere , onerarias non ejfe remis
agt
foUtas, Sc4 Hieroft, Maaiui 1. 1. Mt-
ficl
gf Varietdte,
7/
//. c. 6. cx Homert Odj^.p. contra-
imevincercftudet , Onerariaf
[licet maximoi ctiam nulla nifij
nt9rum vi impelli potuifTe , remif
i Bon poflc minores vero & remit
;
veltfyprout navigandi urfiflet ne«
sfitas,maria rulcaflTc. Iftaquc di-
adione intcr majores d minores
'rarias pmn^ dubium videtur
c fubUtum.
Ad harum cenfum etiam
§. 16.
^RTEMIjE fped-ant, a fortand§
tiominatscapud 'Pannones\i£it2.'^
t^fit Iftdorfl.XIX.c.i. Quas ThH^
ides & Pollm ^a^TtKig fcu Porta*
ias,Fcftus rero 6l Plautus TRO-
/W^xyappcllant.Ita cnimPUu^
in iAmfhitruonex
id portum fum frefeSlHs Portu»
mia,
tiquh^SLUtePortumia^Profumia
Profumia feu Portemia diceban-
.Quaaqwa fciam quoqjaliquos
D 3 *?r«-
7>e NavigiorHm Autorihui
Trofumtam a frofHmendo i. e. antc
lumendo dcrivarc, eo quod Fefih
dicat : Profumiamejfe genu^ navig
fiecuUtoriumpArvum. Chalcami
no etiam Porthmia ^Forthmides vc
cantMr, quodin perpctua ftation
ad viatorcs transvehcndoi iis ci
cuharent.,
%if, Ncc incongruc hic po
nuntuc GERARIjE&gESTORI/
qjuarum etiam mcmoria apu<
l^lautum in Milite. Gloriof zAh
f ampridem ejuia nihil ahftulerit\
fficeenfetgeraria,,
Quanquam non ignorcm, Turm
hum hic per GERARtAMfuerulo
rumGerulamintdligQrc , ScTaub
maiinm malttCerariam» muh"eren
fcil. qu£e Cereos adfolenmtatesfacri
ficiorum ritl peragendas foleat porri
^ere. Sed dc his &fimihbus.pluri
, hixs V eterum & rzccntiotum Navi
uir
Ik^
generibus conterri pofluncRei
valis CommcntatoresX^^^^;-
AfjnoLin Leg.IL de C^j>t. &pofiL
^rfis ; Cditis Chaleagmnm ad L<s-
>tGregermmGjraldumj&hic vur- 1
in eldem materia
nautica ad / (,
. X
RCVLEM II. Emenfcm Ferrar. V
\xd^QmyVP^olfg,LAZ.iHmmC0m' X
M ^
,
,^
n, %/7. Kom-.IVL c.ult...
&mi \
cinda aliqua epitome totam ,
,
| :^ j
vam Veterum Navium ex pro- ^ ^ , r
(
autoribus'^
isfimis quibusque
i
ri^\QxmCUnfimmJ>n^^ndreai^ S>
A^yJ< Aa lHiiolmm
nfftle&f »/
neUHmJCtum^^aratisUv.Sjn-
g
«»i,cujusprofea6fideliflimim>
^
^
eram&ftudiuminvctcrumma-
nas nauticas inquirendi
dex- i
:^
rimumnonpoflumnondebitis:. ^
jrrclaudibus & honoribus.^ ^
y
§.i8. Vtautcma tam prolixis
4vigi0rfim& nduttcarumexpedt"
commcntationibus in ftri-
^
D 4 aiorem: i
^
m
%0 De ^AVigiorumAHtoriht44
ftiorcm cftmpum dcfcendamui
propius ^dNoflramSALOMOA
NAvigationem dcvcniamus, defii
cnda heic erant Navigiorum Sal
monarorumgenera. Sed qualia
quanta illafuerint, nihilcertii
ex.Scriptura , velprofanahiftor
habcmus.Interimtamen.quiah;
eUJfisRe^orej Phafjices,& TyrtosA
(^ue jHd^eos loahHit, ef qHiain litto
Arabtco exflrHtla, fif in confinio ^
IJptiad mare rHbrum adtficata fm
vcrofimilcmihijamolim fuit v
fum in dirp.publicaWitteb.habil
deNav. Salona. §.4. &etiamnm
videtur, ^AFES PLERASQK
fnife TTRlASke, ad modnm earw
NAviHm.qnibM tnnc temforps Tjr
€5" Sidoniji aliij^ maris Cjprit&f SjrtA
ei acc$U HtebantHr.exflrHSlAi,
^ktbn
forta^e etiam aU<t nonnnU ad mo
dum t^gjptiacarum atcjue Arabtca
rHmix^rH^4intermtfla & ajfoctati
erani
^ Farietate. gi
tem-
wf,tales, fcil.qualcstunc
risinMariRubro&SinuPcrfico |
rtabantjquarum quaelil^ctcm^ \
<
w mappis infignitx » & difcre-
erant. AncthmratescompdBi*
;em NavigiorHm fupplcvcrint»
uarucopiam ibidem Erythrain
i I/
:iirefupcriuscxPlinio§»2.dixi- V \k if
is) incertum & fortalTc etiam ^
^
Quia tam
r4?fj
iprobabileeft ;
tiginquaf expcditioni noncon-
^
niebant. Iftud tamen evidenti- |
ialiqua probabilitate mihi a^ 5j
ucrepoflcyid«or> quodNavet
lomonarsB fi non orancs pleratqs
!nenrtf«?^4<$?<fuerint,nontan-
^
?^
m ideo, quia, ut § 7. dicebamus ^
V
iMmqdifJMvifemimpulJio perremof i"^
«f ufitaiisfima , fed etiam diu '
jj
fteatemporaduravit. Nam §e
?ri>;?W/«^0«^cognofcimus,eju|
5{
ihuctempore^<fw*>/«f?0»ffw ob- ;c
milfci fiquidem C^;?. /. /3. n^uta^ K
D 5 tcm?
i
DeNavtgiom mAutorihm
tenipeHatc conipulTos rcraigaf
narret. Imo nihilprohibet, hic»
tiam longas naves poncre*. Quon
am 'DiU.StculHs J.i.Bibl. Hifip.n
52.tcftatur,quod SESOSTRISRe
^gjptiprimiuiiifittmy£gjpto nfu
CuamVcritatem nontolIit£/r//4
q uandoT^r/»e W,autf/(f/^,^^4^
do Samjram, aut SaploajiHs, quand
Semtramidem,, aut Archimachm
quando <L/Egte9nem autores LongA
rHmNavinm hciavit i Vti nequ
noi eandem fublatam voluniu
quando §.^. caruminyentionen
JASONI tribuimuf. Ifta eninj
funt pro diverfis regionihus ©" locf
rf;a/7/V;7^^, in quibus primum au
ftru(9:«, aut adhibit« funt. Poll
quamcnimfcmel in mari Mcdi
terranco, coepcrunt currcre
mnisearum yi^^xohMt adGr^co.
J^ariter&Romanos dcBuxit, utia-
gud rr^lfg.lazium Comm.deKep,
TtA.ni.c.S. &Liyium pasfim vi-,
:e cft. Similiter quoque Onsra-».^
iSjPORTEMfAS, GeRARIAS,Ve-~
ORiAS,& GisTORiAS Navcs iti
tparatu Navigii Salomon<xi fuifle.
:dimus , utpote quibusintam
ris &variismercibus
apportan-
s,animalibus & ractallis adve-
;ndis catcre ^ncutiquam
pote-
nt.;
SECTIO III.
DE
vlATERIA NAVL
nORVM ET RELIoyO APPA-
RATV SALOMONIS NAV-
TICO.
Summam.
f .f. ^ateria %avip@rmnl ^
(r.i. Armdo feu
calamm Indtcm.
P 6 f-hP^'
ll i ll llM IIII I Hl l
HIMllM^f
/j. Papjrum Ntli.
f,4. LocHf Efat4 c Xnil.i, iUufirA
tm. Fafa Gome, <iArcA
JHof, ^
juncea.
/.fj7nfi)A«)C'/3A<ra/« NavesTabel
lartx. N05 non eft ISA
Gofermateriaarc^^T^achica
li£»a i%<t^dyum, hitHminata,
U
^ig^ta>cedrtna,cupreffina,pinea.
W
f^T.SuherfeuScirpus, tiviv
<ptM.
f^S.fuberhve6^Q^A9>f. (plMo-
f.9.rtmi»a. f(mt,
Caniflranauti-
ca.PaSlon.
^'^oMavi^Vtrg^SHtilis. fef^ci,
f^iuNavesexCorto,
/. Sx ^ttris & TeflHdinths,
f.n.Salomonis navtgta
erantLtanea
mftrusligneus,
^
i: \l ^^^'"^' ^biettbut,
^^X'
Ji Of^rcubusLibant adtficarunt.
l M' mmlt^na cxLtbano tradu^a tn
Afion
Afion gahr f P»rtus Japhp ^
Gaz.z.a.
6. tJM^nlta ligva firca Ailath,
r/, Nav. Salom, Qammeatus Tri*
mnis.
t.ReliqVfiiApfaratHS. Remi* VeU^
velorum antoresy ^ Tjriorum car?
\afa holoferica^
9. tJ^aii.
10 Anchorse.
/, GHbernacfiU,
QganquaiTi vim mitcnm
eptio apud Philofophos&Rhc-
es ia ufu fit ex ipfa tamcn cpi-
,
phcfacileconftat , quod nof
materiamNavigiorHmy qon ali-
inteUigaiHusqOam cam^tfAr^»^
Naves & Rates , quo
ificiuntur
nine potisfimum ligna, camentA
".rramenta CHjHscHnj^ generts in-
igendalunt, ^
E>7 §.i.;C|.
'1
wmrn
8^ J)eMateri4N4Vtgiorti ^reli^uo
§.z. Coeterum ex prifcis reruf
y^;7«<«//^/«accepimuSi inufuquoc
faifle T^yiGJA armdinaceA fe
srmdtneaytx armdinum internodi
fcifts confeBa. Iftiusraodi navc
Straho vocat fiTffiiS C4c KA\«lf^n 1 1
crates ex arundine fadlas j & /.
Geogr. ^i^ce^ KetKet^tvcCi i^Q.conf
tMex drmdtne naves. M. Geeri
Vraudms Eruditiflimus YiTMemi
rahtSolmie.LX, p. m ii4..inSupplefi
INDIS ejusmodi navigia asfigna
AUi,inquit ex HerodotiThaliai i
paluftribusfluminibus habitant<
crudis vefcunturpifcibus: egres
arundineis navigiis exceptant: Si)
oula atitem navigia efingulis arund
nis internodiis fiunr^ Idcm quoqi:
P//>7/«neftatur Lxn. N. Btfi.cs
Jul.S(>linusc,6^. Quapalufiria fun
inquit ? armdinemcreantitacra
fam,utfifis internodiis lembi vtce v
Tantas nimirum
et riAvigantes.
tHdinis^firmitatps calamilndtci
hibentur, ut earum. fingulis in-
nodiis navicula? excidi posfint,
[busnon unus- tant.um,redplu-
etiam vehanturhomines. Cui
fidem foeneramur ex VliniiNaf,
^:ejHil.FII. ci. mqmt.<iyi€axima
'ndiAgignHntur animalia. Indicio
t canesgrandiores c^eteris. ^yirho"
^uidem tanta fmeritatis tradun'
,Ht fagittis fHperarinec[ueant.H<ee
itfoliubertaSy temferiescdi. a-
trum ahHndantia(t\ libeat credc-
Ht fuhunaficuturm<z condanture*
Itum. AKUNDnssiSvero tant^pro'
itatis, utfingula Internodia
VEO NAviGABiLi temos in-
dumhominesferant. Idem repe-
LXn.c.sS. exquohaecfideliter,
folet.in ruumCornucopig trans-
it T^icol. Perottusfm.y^S' COQ-
niatcadem StrahoLXr, (jtogr.
fm»
88 DeMatma Navi^^ioru ^relicjui
/. m.Sjs. Huc fpccaat.quod ide
Strabo ex Fojidonio refert Bc^^f
i
T? yjfe^Ki dai(>jt. KetXdfias tbTjI
^Kolg 0ji4>6titS)UV £Ket^y XOiViKt
X^^^iif tKTM tiaarM^myyuf ifi^
^ , 'BogHm Matirorum Rt
gem, cum tnHeJpertosJEthiopes afce)
dijfety mijiffe dono HxoriCaUmosJni
cisfimiles , ijmrHm genn ^Hodltbet
Beno^Chcenicesc^perety^Jimtlem^
fparagorpfm m^gnitudinem, Plur
kge apud Sglinum c. 6s. ^ Theoph.
de Htjt Plantar.c n.Pomp. MeUr,
Ls.deSk.oxh.f.m.nst.&Joh.riidun
*hfin eund,
§.?. His affinia funt Papyra
CIA TAprobanorum Sf z^gypttorun
non ignota Nayigia, cx Pa
priscis
pyRO nimirum confcd:a: Papjrun
enim crat aliquod fruticis gc
nuf
^fparAtfiSalom$nisN4Utie$. 89
is,quod in paluftrib^iEgypti na-
:batur,aut quiefccntibus Nili a-
iis,ubi cvagate ftagnant,duo cu*
ra no cxcedentcaltitudine^*r^?V
ibrachiaU radtcis ohlt^uacrajfttii,
angHlts latert.yHs^deccm non dnfpU*
hitorn longitudme in graciUtatem
hgiatutthyrfi modo cacumen incltt»
w.Utiiftud^//« dcfcribitL.X///.
f.Et quonia \^\\x%?afjri fcu Ugn^^
\ radiceszA utefilia vaforu como-^
erant,ided etia cx eoNa vigia tc-
banturjquorii etiam L,ucanm Lu
nrfal. fficrr.init i
^Fenetmflagnante P^d^iffifoj^Bri^
tannm (Ntlui
ivigat oceano ,fic cum tenet omnia
nferttm hthHla Memphjtis Cjmb^
Pap)ro,
q; navigia co crcbriora crant/^i-
'fw,quiaperfuafio iis erat fuper-
tiofa,IsiDEMiis ufu efie.du corp*
kidis aTjphone laqia^um transve-
herer?
fo BeMaterlaNAvigiorumf^relif
hcrct, eadcmque dc caufa facn
tiora& religiofiora credebantu
quamutaCro<re«^/7^infej(lari , ai
iis vefti a Crocodilis attingi ai
IsedipoflcntjUti Plntarck, lib. dc-
fide^ Ojlride. Hi nc etia Oneficrttw
Vr<zfeUum clajfis Alex.M. Vafjrace
navthpu armamenti>6<^He J^tlt ufur
fuiffclegimusjcum Tafrohanenlv.
fulam oppugnaretj&curfumarin
eircumnavigaret. ap*, Plin. U V,
' 'g.-^;- Hiic plcriquc Commcn
tatorumBiblicorum rsferunrS^i!'
di Efaia Tocum cx e. Xnil.v.i, ubi
contraMarisRubri accolas Trogl^
djta4iMthiepaS:j£gyptios,reli(^Hos^tt
qui fnnt transflumina Kusfeu M
thiopia, vaticinatur : r^eterr^e, in
quit^^«-c mittis per mare legat9
^/P?^ in vafis junci it^
f apyriffiper f^ciem acjHarum.(Lut\i
«iSJO^rfcftifen) HicP^/^jrwjinquii
ippar4tttSalomonis Nantko. 91
nder fif Schnepffins,]und fpecies;
quibus ( addit Franc, Jmim in
185. ) ifti populi utebantun
f.
1 ^uia leviores eranty tum quia
erjis flH^ibus ^'fcopHlis cedehant^
0 diJJlUehantj acfrangebantur fa«:
, lignum folct. Et quan-
ficut
,m Thomas BoTiiHS de fignis Ec"
1. XX. fign. 84. c. }. cum Ludo'
1 Legionenfi^zAriaMontAno 3 Jof.
ofiaiFreder^ Ltimnio, Joh.Fernan*:
aliam gentem quam Troglodjti^^
i aHtL/Egjptiacam intelligat,Oc-
'4<t fc. <iAmeric(z incolas, tamen ini
>licandis vafs papjri idem in-
:cornu , dum eos populos e fu*
ibns^ corticibm arborptm cjmbat-
avajfe ait.',. (juibm Uttora legcrsni
'nhreviorihm navigationibns ute •
f^^rp m.ji^* Eft autem N03|
)prie fpecies jmci feu fcirpi hu*
di$ prognata locis , uti Job..
"I !! IIIIMII IIIP IIIPHItflMI
f2 T>eMateria mvigi6rum&reli,
\llhn. Ef. XXXV, r.vidS^di
bi Imofum & acjmfHm cjus yS/,
natale cflc dicitur. nomcnquc
um ex NQ^ lubct,quod fignifi,
^hfirpfit^zo quod jftnci aqnamijk
^bforbere ^ exhaurire vidcanti
Idcoquc hic v^jQ /2« inflrHmet.
/W/,funtnayigiaiunci,feujuna
f bitumine Unirt velpicefolcbit
ncingrcdercnturaquar. Qucma
modum tale fpccimen manus m
licbriscontra Pharaonis fxvitia
edidit in i£gypto. Nam^fcM
Leviti^ arcam ejufmodi*<P^ f(
jmceam pr^paravit biruminc &p
ccin quo tcnellum fuum pucllui
e^oy^», conclufit &injuncctoji
xta ripam fluminis po/uit, utic
ExodlU^. Ex quo ioco facil^ vafch
lorum feu navicularum fcirpearm
conditiopotcftdignofci. Nami
magmttidvne d forma externa oblon
ipfaratuSatomnnis NduHto. p\
Ufparttasy inrelii^uis parita^efi*
hehda enim ArcuU foli puero
>icndo rufficiebat,atreliquaLc*
orum -/Egyptiacorum & Tro-
dyticorum navigia long^ca-
iora fuerunt. FtfielU t^ofaicx
nq^faphiam dedit /iriatMonta'
in Exemplari fiu Uh, de fahrie*
rS6.
r.
^ iJHateria itaquc iftarum
icularum aut ciflellarum erat
:us fiu ScirpHS quidamfluviatilts.
ipropter LXT. Interpretes non
c attigerc fenfum hujusvoca-
,quando pro va fculis junci pO''
unt i7n?9Keii ^iBxivetSy epiflolai
race/u fiu chartaceas, QuOS fc-
:ur Sanchez. , pcr epiflolas 'ByhU"
'
reflius Biblinas ) acfipiens na-
'apyraceas,quia %m^}Jigrace ali-*
\ mtjfum S extenfiimjigntficeti
potiusjinquit, efiftolasvocant
Apparatti SalomonpsNAUttco,
ca,<& bitHminabis eam intrtnfecu
forinfecus. Veruntamen qualcl
ligni gcnusfucrit, ambiguum
LXX. Interpretes ligna TiTf cty
intclligunt,qu« ad forwam
^uadratam fucrint cxifciata. '
SanSim Hieron^mm Ub. deHebrA
QQJro (fuadratiSimqmt.inHel
habetur bttuminatisquod cund
quoad fenfum intelligiyoluifle
bitror AliicrcduntcMm^K.D-i'
in Itbro Radicum,Gofer effe leve U
fuferfaciem a^uarumy qua.\es eti
funt arundinofa&juncea denfitX
Interpres Latinus Levigata yo
Ugna efle; Sed potisfimi Intcr
Cf^/r^w maluHt. Siquidem &1
^xi^Ci^^^yf^Cedros 0111(5 feui^Tf^
(utalii legunt ) vcrtcrit,& reli
communiter Thalmudtfi^e quat
Ccdri genera conflituentes '^t
ffi^-X'J? Olll]5 \-\HErtz.Cec
i DeAfafertaNkvfg. relt^m %
aves ferferentes Legatos cum Efi^
lispermetonjmiam. Talcs cnim
Lves aSeneca vo(.2iVituxTabellari<£. '5!
(1 non hic^uid transmittatur, fed
'0 in(irument@ transmittatur hiic
cula indigitatiir.
)n
Parili pacSto
ncmo infignis & cruditus Phi-
H t
logus aliquidhumanihicpaflus
tdumita mc[\x\i:In6brd>o efi invar
Gefer. Gofer autem Arundinem
vocabulum etiam legi-
nificat, (j/uod
'^in GenefideArca No 'e,quodfabri'
tafueritde ligno Gofer^ Atquiin
>r«o non eft "^?,^ fcd ND,1 quo-
m iWvidiarhoris ^ Ugni hoc yero
fpccicm notat.
§. 6. Go/^r.autem"Cut &:de co
; aliquid atti ng3Lm\is)materia ar-
Noachica fuit, qucmadmodum
prcffe cxtat Gch. VI , 14. Fac ti-
arcam "^?.^ ^SfJJ exli^nisGo-
»7\(^/Wo/(reu caraer3it)/4f/W;»^-
^6 DeMateria Na-jig^ ^ nti^Ht
arhortm fin^Medints ^
Beros i.e.
bietem. In cam defcendunt fc
ttntiiC-jrill'LieontraIhltanftm,Ej
fhanje Naz,ar<zis, Hteren.cJJofef
4*j,arch.^FranC'Iun.a6 Trem. in h
Ncquc tamcn omnino improb
aliorum quorundam co
bilis eft
jcdura. qui cam pro ptnu^^zbti
non tantuni idco quod noniin
Germanici J?l?fcr vel^ufcr cogn
tio,hanc alluiioncm pariat f< ,
ctiam quia ftatim verbum ^?3ai
hibetur,exquo '^^p oritur,quc
nontantumf/fi?w, fcdctiam, C
priifeuCuprefum. item PtnumCigt
ficat Uti etiam nonnuUi noraii
;
hoc CT/iwM. 14. ufurpatum intelj
gunt Iftaitaquc rationcnontai
tum affinitas cfiet intcr duo if
noniina (?of^?- Cefer, fed etiam
legans paronomafa in nomine ^|
tcin s^i^o^^^^yitHmtnabts ca
i0parAtu SalomonisNautico»
rcam, quam ex Ugno Gofer feu
sbituminofa & picet arbo-
•rop. SannCttJ fabriearc
7.SedJive hHjtu fwe iftius arhoris
tamen cer-
'itnGofer fHerit,iftud
eft, non fuerit, ut
(\nodjuncus
rriusinnucbamus, unde Luth.
it Ximi\\\t>m Neutiquam
cn utuci aflcrtuo^ volum* quod
wacea, ifta i€gyptiorum Navi-
^/ihercafvicnnt , autfcirfea na"
ium adminicula. In quo fenfu
'tus in ^ulular. itAUJV.fcJ.
feam» ( aut ut Camcrarii liit S.
zt,) Strfeam ratim nominat his
verbis
fi ^ueris qui nare difcun t fcirfSA
induitur ratis,
lahorant minusfactlius ut nent^
mn^veant mAnm:
m mQdoftrvum ratem ejfe aman"
ti here aquum cenfea.
g m
II
I
II lllll l
HTTrMf
98 T)€ MateriaNa^igior^^relu^
Eftenim hsc RAxisSciRrEA
^ueri fiatatuinortdumAptipn fnbjt
fu<« exercitationis natat9rite fafcit
fitrperum in oblongfsm coltifratoi
abhtbebant,fericuluwin arte natA
f4cimes,pstindt ut hodic nof
tes vefi^afhuhulas brachiis (m%&
tcribus adaptant , ut eisvdut
quo fuIciixiinealleTent corpon
fluminarupernatenr. IdquodJ
ratius cume^rticefiaretiO^^Q^it
fme cortice natare dixit /, i.fet
SatjrA'
f r fimulac duraiferit 4tA
%y\€embraAnimumq^t.uumi nA
finec&rtice - -
Hincin prorcrbium xWiit,finiti
tice n4tare i. c. fua fe opc & op<
juvarc.IdGr^ei reddunr,|^yft'
i.c. fine fubere. (^i^^of cnimf
(pf^«®-propric cit com:ex fubei
adnaiaiculoufuj eli Co/m Pontt
C9fH
^irnu ifnpipcr juvenis ^eMiJff
*J«f \!pm^^pt(mfjbiv(^fiihem cor»
na:os ped,ori lubjiciensfecun-
Tyberi Romam defertur, ^C^-
9in CAfitoIium midus cum GalU
nam ccpiitent apud Lir. 1. V.
:.r. & Plutarch. in rita Camilli
.«27.
§.8. Id€o autenj poti^fimufn
modri tetainini natatorio fuber
ibitu,quia p^rofum eft & lcve,
cap.Strab.provcrbium Kit(po»
^^i^ lc,fuheretevior,nRde
um H»r4tiHi l. ///. Carm, Od,
61
luanquam fiderefulckrior 't
tu Uvior cortiee.&imprcb^
lle efi,
^aeundiortAdriA
%
5q;Yclprorfus non mergitur, %
idmodum difficulter ut re!Q:c ,
m Vindaru4 in Pythiis hy m no fe-
do dixerit 40J4i^4s «>i <$iA-
i
ii
k
iw DeMateria Navig, ^'reliqm
uSi fr immerfahtUs^«rfic loflju
Ht fHherJive cortex, Hinc arbit;
fadum quO(lL«r/<«»%f inVerisN
rationibus (pt^cm^otf inducit,
mineslatfs & cjtiafi fhelUtis pedf
praeditos, qui pcr mare decnrr
fciunt, ut no fubmcrgantur, gcr
vocant a3#rtre(er oOev ?IBaf
gangcr/ Qaosetiam C^LRhod^
KiLAntii^.Lea.c^Xni.zMt^U
Joh,Heroldt inProdigiis Conrad..
eoflhenis inling.Teutonicam vei
cffigicstalium hominuiti reprgft
tavitapud @enfft(cbm in Arg. p.
§.9. Cum iftis autcm jnm
fidvieidis magnam affinitatem \
bentViMiNi-a ftextiUs cX\
riis virgnhis e$ faUeibrts confed
quasGraeci fimei 'five app
larefolcnt. Il^ *^i7ni c^vimen'
ramm faUgnm tfu^ 5 ^iiffw Un \
ctiam antiqYornm proyerbit:
Aff4rAt-H SaUmcnisNmtico. roi
ofgvente vel vtmine naviges,Quo
•erendusixiihi ndttmPaBonii):^
aboniSj quoipfemct revcdum
efcribit UXVILGeogr. f
fsu^OKtvWi TrajecmiHS tnlnfulam
erPabtone delati. PaEion autem
^c-aphagenpu exvtrgis feu veB:ihiU
Cumita comfofitii > ut textile quid
'siitur. Et ns quis ifti textur^e fi-
n derogcL&fufpiceturjaqua fa-
(ubifcpofle &rubmcrgere ve-
s,addit e velligio Stantesitaj^
:
qna vel in a^ertbm fedentesfacile
ismijim^, nihii omnino metuentes,
t enimfineferictil&inififcitfha ni'*
impleatHr. Hinc Leonitu quidam
Tt i n Africa qmcjueflumina ejm-
'i Caniiiris tr anfiri. A b h p cPa-
tione
t®2 lyeMMteriANavii^.^relitfu
Si?;7^deincepsalia fimilia navi
A'\St2k(unx.*Ta^anes, Nam hkx
fignificiit coiijpingerc , cum qu(
, tiarngerman.noftrum ^^i^^cn/
II
'|| ut redeChalcagnmp dixcrit^f
'
wf^eflegenus Scaph^textiievtr^
ffej confertHm, in quo fedetttes om
^ ^
^'-y
luTharfaL
Vta^ hahmt ripof SicorisjCanfpe
reliqmt
frimum SArtnfklix madefa^&
I
mine parvam
j!
Texiturin pupptm, ccefoj^indi
juvenco
VeBoris patiens tHmidum fupe
minet omnem,
,
Qgibus aanumeran
S.ro.
ctiam eft futilis iftaVirgilii cym
I ^ cujusmeminit 6, JEn,
"* * gemmtfHhponderecyhdf.
Sutilis & multam accepitrim
paludmf y
Has Gr^ci \*mM vocaire foienc,
lariini ctiam Arrtmm in Vsrifo
''."tI^ T^uhri ment'otiem facir :
:t ctiam in ea [
inj-dla) nx^Oiculz
lapu (Teu plicatilcs feu coufan-
,) cjfiibHS
utHntur ad fifeandum &
m^ram tefhHdinum. Quo etia r>
.edubio Ennodit^ inBfigr. aLir
p^quandoita:
'mUtsad tumidad rapitur m cjm -
hapyocellAi
fijl;er?<iospaJjura Notos , qtiamNa-
vitapauper
t^m&fam tenpti fingens de Cortia
puppim
mpofmtynomenj^dtditfimUbe?ha'
fcli.
§.ii. C o R I a c i a tKi
Pariter
iRiNACEA ^4t';>/rfapud veteres
cbraiitur, qu^ erant ex coriofa*
U4 Bd
J04 DfAfatiria Naviporii^relic
Ba aut corio circuntfutaer2intiq\ii
©lim ia Oceano Britannko repcri
aliqui tradunt cx ?linii Lib. Vll
y6.&UKc, 16, QupideSfdoniiAp
Carm.7. fpcftaclocuj.
&
Quin AremoricuiViratarnSaxt
traBuiy
^perabati cuipelle falum fulcare^S.
tannum
Lud^, & ajfveto ^laucum marefindt
lembo.
Similitcr ipndLuJitan9s w^adBrt
tempora naves ex corio viguifTcpo
moduni autem ctiam txligno s
vato fuiflc jam fupra diximus (
Strabonis UlI^Georgfi^-;. A b ifl
ad Septentrionaliores etiampopm
devenerunt, Nam OlamM. l. 2. J
pmtr.Regton^c.f. teftatur, quo
Anno T)omini<jH:D.r.juxta IsU
diam viderit talem Cjmbam ex Cor
eonfutam quarfucritpyratarumli
tora infeftantium. Neque hod
enui
AffiiratnSalom»nisN4utic&. t(y%
um adeo xzxx &ignotaErunt e-
navicuU: nam ^
JiTiodi C^riacea
feegotalcm exvmMci Ugneisdii I5i
itam, d circumcirca corid dunjft'
ohduEiam cjmbulanti in qua unus
icre & remis in urramquc par-
n veriis celerrime eandcm in ob-
s po-
procellis moverc&fledcrc
liGorporeloricavindo apud,
cndam amicii vidi. iflud tamcn
randum cft,quod tam exiguara,-
I,
ulajtam procellofo pelago fe an-
Culi ifti Islandi committere au-
ant, utrede Avicnnus
* * - - rei admiraculum
f^aviffiajunEiis femper aptar:t peU t
Ubm]
Coriocjm vafimfi f<epe percurrunt t
falum.
somnibj pnorHerodJ.u fcribiT*
\bylonits quoque ^Armeniis in u-
fuifTe ^avigiaeorumfvAcs^x^,
:
c per fiumen permeant Babjlo- i
£5 nenit
\
4^
'
10*^ DeM/tteriaNdvi^ioru&rsliiji
nem, nmnuifmtGrbtcuUtA , ati
Co^iACSA s qudt ^ecHarii Arm(\
^mfufraA^)rtostnc@lunt,exc(sfu
l UcihHifitctHntyinflrHunt^felUbMi
[
1 tri.nfe cmyCjmbuste^Hmentt vu e uti
{ tur,cartna^ Uco> nej^ puppe aifcre
'
i
' n^qne prord acHmi-7ata,f din fpeci
cljpei maTts orhiculatafQuoad ha
i lj £orm3Lm ib idis Islandtcts Sc A
f ! ,
"wegtcisdifferuntBahylonica: nan
ftac & proram & puppim acHrnii
<im habenr,&Yix tanrum fpatii
inraediohabcnt, utunuscpib;
comniode & dnd^ confidi
i
qucar ) Tale navtffinm framer.
fiipntum fluvio deferendum pern.
^ tunt i cu n altis, rehtu tmn vero 4o,
,1 e palmularum vino onuflum dtrir ,
\ tihuf tUud dMohus h«minthtu ( hi c i
f
rum ab Islandtcis difFcrunt J r
'j 1
totidem palis,ejHerum alter introrj.
f^il^mtrahit.alterextertHspelUt,.
mnt afftem ha^ navigia ^ magna <
moi
9
ApparatuSalomonirNafittco^ toy
odHm& mtnora, quorHmmaximi*
'.4-juefsrHnt pandns ^mnpie mi'l a
Untorfim,Jingula ftngulifis Afinosvi--
s intiis hs^emiai majora ettamptfi'
t&c.
§..ti. Et nc cuipiam iftamira
abfurda apparcant, cogitari eti-
n poteft ex TESTUDfNiBU^ quoqu -
viTRis olini fadas cflcnaves.
la Leander QOVitt^zz\xx-,fey^enetti5
''dijfe parvas vitreas tnrem^s, Et
*rAho l Xnf.m,73i.pevhibQtj£ihi'
m quosdam khthjQphagos d Che-
nophagos nontantum integrasdo-
'os telfis ohtcgevQ fcdetiam.
im m^B-^sM teflaceos pontones fa-
ere. Verbaejusita fonant: ot
<dvi^g axrtjKeuet) (nciTFd^tnetf
motSf Chelonophagi tefludmum te-
Hscontegmt ( tugurin^ fpelmcM
fuCJ:
io8 DeMAteriaI^Avlg,^reUe]U9
f'4tis)cfHA adeo mdffna funtyHt vel in /
nnvigem. Quo dc ctiam Herodot
IJX.pUn.lJX. c, lo. &
Sol. r. 37. v
dentor.
§.15. Qnxn^minciwtmdter
frifcarum ifiarHm nAvium fuerin
exdiaisliquct QuodtaliaquO(
^avigia Salomonis fuerintanob
impetrarc non poflunaus utpe
fuadcamur. Quomodoenim v
nrHndtnea velj?apjrace4 veljHnet
velScirpeavel vimineaaHt fmiUt
quomodo vitrea aut teftudine
tam diuturna? & longtnqua? cxp(
ditioni conducibilia , quomod
tantar moli & mercium pondcri f<
rendoidoncaeflc potuiflent? Iii
primis cum tam periculofum sftc
ofumquc, apyratis& omnis genc
rismonftrisoceanicisinvium ma
re & tam diuturno tcmpore trajic
dcbuerit:ad quod fuftinendum in
gcnti profc^ao firmamento opu
cra
Apfdr/ttuSalomonisNautfCo, t^f
at & m^iro Itgneo, ficut Navim fir-
ifliniam intcrpretatus cft Themi'
'cles ex confulto Pythioap. Corn,
'ef. in Them.c.2, Lignea itaqucut
5dienumfunt * ita quoque Ktatcs
ilomonis fuiiTcdicimus^
§ 14* Ex quibus autem lignis &
mentii dondita fucrit hsc nobi-
iimaclaflis , aflequinonpofiii*
mus, QuodT^m ex crasfisUlmis^
uercuhus navium laterA & conti'
atione.f,ex robortb^ remoSiex cedris
ihani malos) ex ahittthm antennas
mfccerint,no obfcurc cx Ez.echi'
s capiteXXFH. colligi poteft. Qbi
s Dominus pcr Prophetam luxum
arinum cxorobru:Tjre,aMficatO'-
; tui impleverunt decorem tuum:
ihietihm de Sanir extruxerunt te
m omnihm tahulatis, Cedrum deLi-
no tuleruntad faciendum malunt
H. Exalnis fiupinis de Bafanfe" ^
runt rem^s tHos^ ajferem (fcu tabu-
latum
latum j tuumfecernnt ex denteE^ait,
neo. Cui profanahiftoria prorfi
V l.Il^.c.6. Syriam&ff&timCedri
•jii rfimzdnavaler/j mareriam gtffner
y\ tMcjm aAhihen aATrtremes* Simil
j taxiwDiod.Siculol.XIX.^BM.Hij
f.joe. iarcniorelatun:i;quody^«/
aonm Rex Syri^ novam clatTei
II! '^^
contraRegesi^gypti&Grsci^ac
1
ornaturuSjexL;^4wo mHlta Ugna <
Tjrii i^Si donem ded u xerit: tk nav(
(i cxiiscompingereannifus (It. Ve
baitafonant At^TsV ^€ !WV7a;^o5
:
f( 1
?^iuViiM>m7iSf^i(^ovT£,ov ^i^tvyuv X
[,
l| AtWy» TO h 'tp(^TiiT1 'WBtfr,K9t f/.
\
AppArAttiSalomomsT^autieo. nt
^fe Autem congregatts undtcj^-^om li^
74 cedant, ferraj^j dividant (^naves
m^ingantimateriam^ ^Ar Libano ad
are defortatyCm decidedafecanda^
hvirum mtSia dewhendaautem
,
ille fmnenta optralocabat.Mons ifte
hfolin, Bjblta fif Sidenia prtetercur-
f,Cedris& Cupresfis rnir^ pulchri
idinis & magnitudinis refertus.
§. X 5. Nunquid autem ex Lihan»
'itHierofoljmts In AfionGaher.Cedri
d Ahietes fif Cupreffi deportat£ fint,
dnaves Salomonis compingendas ?
mbigitur. lilud non folum exSa-
nsjfcdatia.mtx Annalifim Tjrioru
mditonbp Menan dro &Diofofepha^
nfl.ca^Ant.p.m.iop,^ Li.contr^ ^
tppionemp.m.^fi.COnH2it,qu6da.b '
hramo Salomon impetraritpote-
:2,tcm.mx\\tVimlignoruCedrinorfi (ir
)pariffmornm rccidendi inLibano,
quad
I I II 11 1 llii i iii i ip I I MHiilHMf i l
i i
MariMediterrancoadoramlittc
jisPhiliftinidcportatum iii fop,
I
portum, Japhofeu fapo , uti exprcil
I
cxtat t.ChronJI.v.i6, qui portt
jf' I
j
1 I '
n 6 ti folu m commodisfimiis fmt rat.
j
,
' Mm receptioni & d}plutioni,kd eti
\ I
^ ^icinior erat Hterofil^mis, q ua ni v
Gaz,<tornm{^tuKzi2i)\t\Az,oti([z
Asdod ) vei ^fcalonis vel Ltdd^
i ij Ifiosjoleost vcl Mtchmetat,\dCaf4
i
I,
re^ Stratonk , vcl alia quarcunqu
commoda appellcndi ftatio. Nan
CX hoCportuJdvan Hierofoljma con
fptcipojfe fiLm2Le{i>eoqucJudaiftsCj
I
:
'
adAiaredefcendentesmuntUY , ut
cxStrabonis hXVI.f.na.7io.Geogr
1
manifcftuni fit. hn^utemSalemo)
';
TempU,Solio,alii6qHe ornamentis ft
;j
giis confeciiiiidt^usdfHpererat ItffnoTh
I
l i Adclajfemcontulerit, iftud qu.dcir
'\ inter<tOT^j^j^72«reponifnu$. PofTei
tamen quis in eain, yenire opinio-
neir
tm quia ex Gaz.a in urbem Ailam
mfcenfpufmtid iter fnftr Camehs^
r arenoja&de/erta lecajUtiitcmm
IStrabo commemorat.LIndeCa-
elorum bajulatorura opcra noa
fficulrcr potuiffentaptata & cx-
citata ligna dcportari in Elanam
it EfionGaber.
§.i^).Quicquid tandcm hujus ra
ifive exCedrtLibaniiJive exCufres*^
AntiLibani.five ex quocunepie alio
no fuerit fabrefad^a claflis , ex li^
»i^am^neamfmJ^,3LrhiivAmvir. Et
longius pctenda fuifle ligna
aftendaturjconfidcrandum pro-
ino, quod circasy^iUthanam diti^
*.m in re moiifirms dtfertts €f arsno-'
vafiitatibH» multa ligna 0" roborA
tgrandia navigiis idonea nata fint^
ibus Salomonafi Naupcgi ud
tueruntirt concinnandis nauti-
operibus.
1.17. PrsetercaquoAFPARATUE*
COMMl-
f
MaterUNavig. ^reUijM
CotAMEATukoc Salomorits JVavio
fucritprovirum,pr£Erercundum'i
eft. CoMMEATUMfuifle
facris pagtrtfs coUigjmp. Cum cni
nauta: ?r#j-an»os contriyerint v
i%citvi(l2£i2idtres ejjpfocjpie annos ch
fcm omni apparatu ad vidum, p
tumjftuppam, antlam. vedes&al
inftrumentanautica neceflarioi
ftruxifleomninoputandi funt.
%,\%.Rem:gihiif0i^as fuifle vel omn
velflerasj^naves ante diximus.A
la quoq; CArhafaArtemaneSyActiti
DolonesdczVn i^mf ?(^ l^u¥ gcnei
tdhibuifle prorfus credimus. Ne<
cnim terifimile cft, eos tam diffic
lcm «quoris campum fineifto n;
vali admijiiculo dimctiri potuifl-
Nequeignotaiis fuerunt Namr<
lavclab Icaro^vch UtiTheodsro^',
cet & Dtod.Stcfilo /. rMl.HiJi. f n .
api. ab ^olo nata magnumjjrits ha
vtbns 9rnamentHm (jy adjumentm
ded<
AffiiratHSalomGnisNauti.ee. 7if
?derunt, itaiit labcntibus retr®
inis culpabileBi in iis iuxum fe-
irint, cum eadem non ex Itno, aftt
.nn^tAHtCannabi , aut alia 'vHiori
«/m^. uti aliarum gentiumcon-
etudo ferebatjfed ex hohfertcis^
unMfiffia ^gjf ti byffo eonficereflfe
: vextlU tion tantum pretiofiora
d etiam illuftriora eflent pr^ aliis
mtibus,quemadmodum virgula^
z,echtel*s Cenfiria c,XX(^lL,y. an-
^tavitj*
^ij^. Malfim Padalm fvinms do-
iit,& ^yfntennM ftriiigere induxit
crri,t&ftc Plinio 1 Vll- €.56' Cuju-f
itX.cs AfclepiadeSi vir tnter Gr^ee^
>prime doUm ac diligens, follicitc
:pofuit,utpotc qmatitinavalis ma-
paneminfertorem pternam voea-
tat circamediamfermepartem
ifA«K dp^i,fummam vero partemCar-
^efium nomtnaYi,(^ inde diffmdt in
fHm^ veU Utm ea^ qm
annua vq'
1S iDeMdteriA Navig.^ reli^m
tantHr.Qm de^then^^l.Xr.Dip;.
MacrobJ.s- Sdtarnal.c-i 'fm.lL
tSHalorum autcm ufum fjrios n
ex priori Ezccb. loco clari
'viflfe
ubi dicit, ejHodmAlos ex pulcherrin
proceris CedrormnLtbani confic
're,&ineaquoquere luxum ofte
-tare confvevcrint.Q^ocirca etia
tx Salomonis pAVihm malu4 tolk
dus noneft*
§.ao. Etquanquam/^.wW^rw
inventionem EupaUmoy bidentin
ty^nacharfi SLCceptovcfcvit Plin.
VII. c. 55. tamencommuniorfei
i|l [
{ tentia tradit, eas a Thyrreni^ effc ii
Tcntas, aut fi mavis zbiArgonaHtt
De quibus aArriantu teftatur In
pcratori in ruoPrr//?/<?,quod mPh*
fidt adhuc fuo tempore du<e Anchor
ferrex Arp 6 fafinis fuperfuerint
Altera recenttor, vetufiior altera , t
%. quafi vetuftatc collapfa & in fragi
iia fragmeata rcdada,quam inDo
cumcn
i
AfpAratHSalQmonis l^mtko. \\y
mentunn ArgonAutic* Expeditio^
r efl« opinatur. zAmhorarum
itur auxiliuninec Tjrits,nec Salo^
misnaHtii i^nozvim eflepotuit*
§.ii. Parilijurc GuhernaeHUna'
'm huc revocarc poflumus, Nam
VUms c.L&Foljd.rtrg'L^. d^ f.T^
2.conftat,quod TyphtsQa. invene-
, &innavalibusMachinationi-
scxercuerir. Is cnim fumto a
Htlvio exemplof cjmcaHdA flextbus
coelo monflrat,efmd opus ejfet inpro-
tdo, primus artem gubernandi
viculas introduxit. Quode Se^
:a in ^.^edea iA^. I.in Chore:
f^ondum cfHisqHamfidera norat
Stellasj^ ^c, - - ^
^Anfiu Ijphis pandere vafto
Garbafa ponto , legesque novas
Scribereventis - - -
i vento^ fccundo vela contra-
nda,& gubernacula aliorfum di-
;enda funt.
SECT.
rtg De Di^.cuttate '& Utilitaft^
SECTIOTV.
DE
DIFFICULTATl
ET UTILITATE NAVIGA-
TIONUM.
SummAria,
fj. Magna nMvigantium Perieula,
3. i'Fr0 temporHtn ^lofornm dtverj
tate variant,
f.\.T>{avigAneii diffieHltates orimH
ex defe^H infirHmenter^m,
f.4,ExSjrttyw.
f.^.Ex SAXis. Ar* fropiti,g»
$ 6. Charfbdes
. &
ScjiU.
/.7. Ex inconfiantiaventorum,
f.%.Ex Tempefiatihw,
/.9. Ex nahfragits.
f.ifi^ExPiraterio. Pontm
$M.Ex monfirtsmarinis.
^ji.ExfrtgortbtUi imhrihusy ttjhu.
Dtffcultoi n^i^andi in Ma\
Kt$br9.
f^Avigdtionum.
\4. ^I^mnaviffAtio res temerarta?
fj. 7{e£AtHr'. Difimtitone.
S.AmmofitM na,Ht<^rii yAW^^X^*
7, Utflitas navi^AtionHm
%.Philofoj>hicA.
9. OeconemieA,
o.Politiea.
tr, Ecclefafiic4.
i^Marit 6 navi^atioHH Enc»mi<t^
j. Commoda n^vigattoms Salomt^
r.
|. Magna navigantium diftri-,
ta&pericula qui vcl cxpertus eft,
faltem anitiao fuoperpcnditillja
\poteft aonintrcpidum eoruna
mum&raagnam in fludibc? ad-
Statu fuperandis c^nftantia adr- t.
ari.Ideoq; rclatu accepim^Gr^^
inufr^ecipHftCareltV.Imferatoris
t
Uiarift»cu exAfrica culmperatort %
iiffctiexclama vifleiO mM
k4^mar€ ^ai^ hic diver^ %
tcadi
t
i
i
|?p De Vijficultate & Utilitate
I
Jendi ut in terris , aut recum bcn
j
'
. ^mtquiefccndidaturcopiaobpt
I
imaris petuo^sfiu^luumorbes&turbida
inquietem, ^ntifnter %
fenfis cum ex hacemigrare ycll
yWZiDEOfingularesdecreVitgratu
<ju$d cum fie aliqHando mari conci
i| dtfet, optima usus effet navigatm
Naluit tamen^djffifus fluduum
I
ventorum inconllantiar, fccuni
I
[:
denuo navem co
vcltertia vicc
! fcendcrcaut vitam fuam turgic
pclagiminiscredcre.
[j
ji
§.2. l{\:2i2,\itGmperieulapro'tef
perum &f loeorumdiverfitate ma]o
fuHt aut minora. Namque oli
1 &difficiliu$& pcriculofius qua
hoc noftro tcmpore navigabati;
I
quoviwltAia qnafi ad fuan, «x^
pcrdudacft. ^J^aj ori quoq-y[cu
perieulo &labore in vadofis &
fitxe
freris qus^m in profunde, ubi libc
ibus curr^n4is viapat^^citjfff-
pRiMd igitur ifiaNavi^Miontinf^
cfilt^ orta t^,ex neciffkriorum
fHmentorHm deft^fi , eum fjxj^
tic4^chari<» Geoaraphictti Hjdro-
ihic4tTopo£raphic£>8cgi\i3L'm9:xU'
ita,quorara ope & adminiculo
lic per DEI Gratiam&cpmmo-
? multo & minus periculof^,
,m oliai,naVigatMr8 infantilem
ninum artatem fugerent: ^un»
rd le^e-^da^ e(^ent, 2LUt fi paulii-
altum afcen$fl'fnf,
ripis in
^r^Teqiien^l^ aw^ emPtend^e k*
quas fe<um m
riaYes fumfera^it
epiu« cmKcrant , nt e^rnm med^
terrad petentittm e^imitarmttir^
miePlin.lJ. NatMfi.c.u^
(.40 DiiMDi ortaeftw^-^^^/r-
tfjicaltai ex v^riis jjrtibf^ p"va.-'
'tofis ^^orum extremit%tes" ^
m iaip%ant navigia?ut erpef-
-
'
f ^
gcrc
—
r ^^^^ '
I II i
iiiii nnrmriini^n
i«t VeDiffieultm^ utilitate
r nuiiAtcnus posfint , cMn
* - - - - ^nrmaht
Inhrevia^fyrttsurget (mifer,
vifuj
JUfdifque '^adisatque *ggere a
arena,
Per Sj/rtes s.utsm hic noni
tam tftanotijpma ^^^ci, itttdl
fnus in extrematyifrsca^qUxm]
loc9 f>rofundiJfima , in altero 1
fatis vadofa funt» Sfiranteque ve
cumulmarena,(juifupra mare fm
in frofundtjfmas rsfidet valies, dr
deprimebatur , mox (uper aqua
gcrirur ; Scd etiam quMet alt,
reuofa loca in «»<«ri,quorum non
iior,quam iftorumAfricanoruir
fluscft,& navigaotibus cxitiof
dc quibus omnibus id pronun
andum cft, quod dc Africanis if
Lotophagiti^ CephAlisvsxf^XXStrt
r/. Geogr. h' %<tAg^'75^? ^\ Icujtj^s
tg ctfzweoTiis Wf 'zsKyifif^v^^u^
jeSf >c<a"^'^«y. 1Lws(,viCiV mctf Tvva"
'ifiivavn a7ccl<p(^, :AiG7n^ mpj)ca~
IV TdV %n!g^''3JA»»' mihiuj , (pyAflfrJc-
w^twwv 4<pvA»}tm Ai?4^5sm? .*
i. e.
Ajoris /ic mtnorii Syrtis dijjimltas
\,<^Hodcu?n multisin locis fundm fit
^nojks propter affluxHs& refltixm
Arig,contingit m mutti m brevia in-
dentes inh^refcant & rara naviffia,
iadant. Quapropter eminus navi^
mtycaventestne tncautiaventis de-
ehe/ijiinJinae iBidamur,
§.j. Tertio OTta GRcximmoiti-
(s faxi4&acuti( fcopuli!S,qm partint
ipcrcmincnt, partimin a^uaoc-
114 D eDifculf4te ^utiiitMte
tPtj quam cum,
t - ft^rit itfim arenl4
Mt nothHS ahreptas in fiixa laten
tor^Het.
'
Saxa Vdfantltali m^diis qH<z in
khhf^saras
J)orfHmim?nan9marifHmmo: -
Qusc hic yirgiliusX^A-4>ea Itali^»
VQcantj id clh mifirffines ^crppfdt:
farnm moUHm frominentes^ qnil
fnmina ( Phrafi Lucrctii ) pffth
f^.QupcJ erjim aliqui cwmiv^/c^
kimio ex iis f^gates infalM taciur
non placct. Tremineb^at eerte »
/^j- tfl^c n9vem interSArdiai^m&/if,
C4r»*dt^Uq^ fifntara prefitiaceleh
f5io ibi inter ^fi&s ^ IRemanosfeeit
redc quibius/.S. LucAn.
5* " * ^ngHflius aru
fiUoris LibjcofHlfamr' injqm
5^
I4J
dud quidem e loco coiiftiit fax4
^ m/igna religiene&venerAtisnefn'
'*cfilta : Sunt vcrba AdrXnrnebk h
XF.zy^dv€rfc*ii\
§ 5. Huc pertinent Charjhdes
ScjlU, non illrtantQin interiV«-
ej' intcrjacentcs ^ fed
m-a ali^in Orientali &Occiden-
U Oceano occurrentes.AMis infreti»
cffhjftxtfi Ittt^ TaHrommtanHr»
lutas terret,
aqH(iS),
Sicut in oppofitis Itali^ HitorihHi
jlla terrori & interitui eft. Vtra^
guffum & Mnttp^ fretfim altcrno
arrox, fs vtim &infam€ feciti
ifii
imma^verfns feptentrionem,Alter^
rftu r^eridiem , utra^ apfuljisno^
aefetidGqno eleganter, ut o-
tiia> rirgtl. jEnMquitt
M 6 De Difficultdte ^ Utilitste
Afi uhi dtgrefum StcuU te admoven
or<e
Ventw^, angufii rarefcent cUufir,
Peloriy
httva tihitellm longo Uvafetantu
JEquora circuitUy dextrum fuge Itttn
^ undat.
H^ec loca vi quondam &vafla convttl
fa ruina,
{ Tantum d vilongtnqua valet mut4
revetufiat
DijjllnifjeferHnt, cum frotinm utra^
tettfU:
Mnafcret, medio venit vipontHt Q
undfs
Hefperium Siculo Utus ahfcidit, ar-
vacfue ^ ttrbes
• Littore dtduclas angufio interluii
afi^.
DextrumScYXhK Utw Uvum impU
C4^-^Chajiybdis
0hjtdeti atque tmo harathrt tergurgi>
te vafios
S§rbct
Navigatioattm, ity
het in abrfiffumflHElMi rgrjksqftt
fnb auriu'
nt Altern0S,&fideraverherat unda.,
Scjllam ceectd eohibep SpelHncala-
tebrif
ttxenanUmy&nofves inS^xa tr^.'^
hentem,.
RcliquahuG fpcaafftia ex Ovi-
Uetam. /. 13 infin, /^. ab inic. ^
ujd.l. 4*6 Hom. OdjjffjL^&NataL
*t l. S. Mjthol. c. Ui peti pofTunt.
h7' QuARTO ortaL eft & kodie-
n quoquc ©ritur navigatimfi^-
CHltoi exhifrendis ventorpim fl^'^
«qut
— - - velut AgminefaElo^
hfft dataporta rHunt,^terrAS tur"
hineferflant.
^ncubutre mari , totum^ a fedtbm
imit
ynaEurHsj^No tfuyruHnt>crebtr^
proceUis'
ifrictts,6 vafl-os volvunt adlittera,
fluiim. Si
Si ehini tahta YCtitbrUm p
tcntia in tcrris cft, qutntam in m
» effe ^iafcas? Non folum te^id de
€tft,piuffih4itra^escVc\kte i h
fnixicsCatAphra&os,9fjerata plaufi
pcrcellcrc, fedetia Saxa iti fut>lir
elevarc & urbanas domes in agr<
,
eflferrejimo & moienidina cum wo^
ri' lapidestotoquete^o # inelajishsn.
nihfis pirociil transpoirtart valcr
fed etiam ita commovere^ViX.
ia^ari non liteaf.Qticmadmddii
fcE ibHfo^^Wfioria vidercpblTciT
£ huila alia in prdmptn cfTent.
§.8- Ex his mox faboriuntUr k
renda tempeflates &fragoresEleme,
&tonitrpia ntihiHmx^ntSi Ut
fr,tfintemnaHti4 intentem omn
mortem\ J|
Kamt f
Bripiftnt fHbitonHhes coefUjjdiehi
ii^Htarptmexoculii pontonoxi
>
cubafatrA
h
NavigationHm! u.0
httnHert poli^ crebrts mtcai igni"
hut <tther.
Siquc in
terris, in domibus.ia
nclavibpckufifaEpiusvehcmen-
;m fulminum & tonitruorum ita
rmidamus,ut animam expirare
kamur.' Quid^.nimiefleputan-
na iisjqui in mediis fluaib^pofiti
ccoeloadhafrercunt, nec terrac
.mina tangant ? Sed modo fur-
n in altum cvchunturj modo dc-
fum feruntur, utorcumipfum
terc videantur?
.9.Exinde ut plurimuiV^^z^/^ con^
fioneSiCh.Jfmfuppre(ftones,mercmm
ftfriones.navitariti^mercatoru
mittrjxoi requuntur. Qtappareat.
— .
rari nantes tngur^itc 'uaft*
Arma vir^m,tahuU^5L Troiagaz,a
^confradg nAvesJofaphatim
i
per undas»
funt
fonavali& portu i. ParaLXX.:^6.
:Jona4^XO]phQtzffiroreTepefiatis,
rabiem
i^o T>e Dif^cHltAte&utilitate
r^his-.i^ mArn iS tmmAnitatem mon
ftroYHm marinorr^m expcrtus rcd
potct-ar orare c j.v,^.. Domir.e proje
Cifit/me in pr<>f>iitdHm A-juarumi&jlti
msn eircHmdedit ^.c^omnes ^'hrjf.nt
tti't& omnes fli^tiiis fuper me tranjit
rHnt,&mGx v j. Circnmdederptnt m
usj^ ad anim»im,V9rago ctreum
aejf-t^e
dcdttme. alga aHtgata.efl capttt mec
AdextremA montium defcmdt, ttrr
claufa eratpropter me in feculum v.'/
Hac fpcdat nanf-fagtum S.^.Afofoi
TauU ordine defcriptiani Actoi
XXViJ. a verC$). ad fin. Neque fc
,
, .
mcltantuTri redtribusdiflinclisvi
1 1
cibusnaufragasfuit B. ApQ;'oIuj
quod inre defui' juv^vvois ^Sjua
.1 ^
<1 «- t l^S Oiietu<t}^m} vvx^^^i/^i^OY c
t£ (^vB-ca mTtBiijKct, ter Matifrap;//.,
fajjiu firii^n-ideo die in profundo
ris.fm X. CQr. Xl.z^.Plmes tftiM-noti
u^yiot^: iiit recenferc fupcrie-
), eum earum tanta fit cepia, ut
ispriorLquas poftcriori loco
iucam, nerciaiii..
§^.to. Tandcm Cimitim fit maret
laucis facilem tranfitum prxbe-
:x'<f»^/.,tunenih.ilominus(credo
ricca& diuturna effet navigan-
m fecuritas;) ftAliansvaferkfi-
tpiraterU fuboriuntur. Pirata-
enimtantaeftimpietas, ur,quos
tura om ni« v ult fatvos , & m ar
nittitiniiltos, ifti. infeilcnf, ra-.
mt, enecent. Nequc hommom
ffjfiequc navium mercibus par-
iit.sQno iftaP/?^;^ fpe^tant ver ba::
ec fevitia Tem^efiatum mare con-
idtt,firat<£frimum coegere mortis
-iculo in mortemrHere, hjberna
Pertn maria. Nmc idem h&c ava-
ia C9git l. 2. NatM.c.XXXVn.
tc inter alias ctiam eft caufa,
'2odi(iSLjafoms expedttioArgonai^-
fjt 1>eT>iJ]icultate^milhate
tica tantoper* fuit Veteribus cd.
brata, eo quod ArgsnaHtis cum tc
dccertandum efTc
^•.YAtu Colchicis
priusqnam auree vettere potirer
tur.^ Nonfolum ctlim T^fA:
holpitum csedibus litabat, fcd cjt
quoquc mores imitatifubditi ira
inanes crilrtt & farvi in naufragc
<}Uosquetindcq;infamC quondw
fonti Euxini nomtn fuit- Quiaqi
nunc £y|«y^ & ho^fitatfSiOWi
«|fer(^ eitvocatus, ut illud Ovid
iiabct
Trigida me eohihent EHxinilittor,
Vonti^
DiBcf ah antiquisAXlI^aSilUfm
Idem ex <lAooilodori L i del^av.Sct.
,
Sratofihene demon(\:ra.tStraho Ljy/i
Geogr,fm.i%u HVcq rm 79
tvtf/eifit^ov j^m.^^iirfim fuv 'Z3%i6i'
fp»v ii iy£«>ev Jti^A^s^ 1«V idvait
ifciJ fecffUs mare tftudnulHpatmjfe-
.•Otgationii&frdinde ^^mby i.e. in
fpitalem pontum appelLari folitumt
opter ttmpeftkofa ^3 pethiemes in^
'•cl»fa hca ^ accolaYum immanita-
<ff,maximk Scjtharum,hofpites int^
'ilare folitorum, ^ humanisvefcen'
9m eafnihH^^&propatiris cahafiis
entium.l^dtJifim^ auttm ctimjones
llittora urbes condidifintiSuxinH^
z.benignum hofpitalem^ue t)otari
'ptum. Neq-, ea priidontimmanfa
ntum Ponto EuxinozutBoJphoro
hracico conclufa eft > fcd eade per
$nia mwria vagatur,ex raptu viBtf'
C4de alioru hominu,TSi\cs igitur
. mari MediterraneOiinOceanoGer»
anico, inAtlantico, jSthiopice Indi-
1^ 4 'DeBifficulute ^ f^tilitate
«o^patriiridircurrunthomincsP^5
f orui,iflar vcloru facies mutanm
& nova Acatia inducntiu; quotic
ipforum iragcnio perplacct.
§.i,i. Nc autcm i/ta tantumfi
mare ^'navieia tnfeflantium turb;
qui fti.per man vehuntur Ipfi :
quoq; Pontus gignit & cducit foc
tum monflra mmirHm martna d
,
immaniaCeie^ quorum & tanta va
fiitas&velocitas cfl,ut
naagnuma
quarum cumulum in navigia cvo
mcre, n^pequoqj minora demcr
gercvaieant. Dequibus intcrali-
os OUm Magnui infua 'Boreai
kgi potcflr.
§;n.. Dcniqucnonparirmdiffi-
^
ciles&arduas quoque navigttio-
ncs fac i u n xfrigoraBorealia^Imhre.
mordaces, qui non tantum remi<
gum & nautarum; corpora debili-
tantjfed etiam carinas continuis i-
fii$ mordiicibusqut deflillationi.
Tpages iubeat,
^HmUxislaterum eempagihas &»-
mnes:
/iccifiunt inimicum imhrem,
rimiij^fathtfcHnt.
vMnmnives & glactdlid fri^§ra
:eant navigantibus, iftiqui^*-
\es Oceant pla^as pcrvagantur,.
lentteftari: Inpritnisqiie nava-
ifts cxpedmonesBatovorum tn*
famBorealemiin.novamZembUmt
Ir-oMandiam fimiles glacialis
ris regiones rufccpra? j quasG^-
d. ^ K^r^ aliique d^fcriprcrunt,
as ncmo fineftupore & ( fcrme
[crim ) fuie. lachrymis legerc
eat Sicut autem in ifti^ locis fep-
trtondi^ttS' maltuni, nocent/n'*-'
'4 : itfa fubLinea ^cjuinoEfiaU, & ad
ridtem', nimttif fcspe aHm & ardo^
folis tncommoda non una.navtgan'-"
uipariunt,.
I iiii III 111117111 1 11 m
ijS^DeViffetilme ^ Vtilimt
mnia commnnta funt fingulisnav
gantibus^SPECiALiA autciii quxJ!
Umonis nautts crant mctuenda,;ri
niinerM nec j>AHciord€r4?Tt^ Ne^i
enimComfA^HmMagnetictim, ncqt
tam exqnifitas map^as hjdrograph.
eas poflederunt^quales jam habc
mus, ut ilt pcr Sahmonem nonpj
rum informati fint deKegtoniAm
fera , de locis vicini^ , de fatis annii
negotiationum temporthns. Similite
inmultSLvadofa lota ^ faxa impc
gcrunt,qu« inMariRubro occui
Ttrum.Tempefiattht^- qnoqi fuM
mariniSj &
monfirorum marin-ofm
quorum ctiam Cicero mcminit/. '
d.Nat. Deor^f.m. J^S-infidtiS:, inimici
tmhrtbm-6 <ifltvts folis ardorthtis c'
rant obnoxii. Nam ahiis omnihu
nonfohmltttara IndiarHminfidist
Pemnf/ilts refertarum^fedetiam md.
Brjthr4f*mfmt infame, Ita Pomforl
refroceHpfiim, dff erftm, mare fro^
ium^mdjorMm mmdiumma^s
\m clxteromm Cftfi^K efi. S^m
^ infmdo frjiminen^tes infuUt fre»
'.ntiav^idky ahg^fii ohliqm^-incerti
tnmfrdttrea didjmcoYU
tales, &
nnoYHmfrtiticHm ingens copk i%
^firominensyAtqUe etiam kH<& drho^
i
rjii^t navigationis curfm}- imptdirie
funt. infupefpropter rApid^m a^
trtimfm-fim i^iTnf^ftrnfiptUuHn^^
qHentihm 'unvulfmihm littQr4>
trupta juhttex quihui DoYtites atj^
'ti^ines ium ingenti pericul» fieri
:efeffl.Et ne id tantu de uno cjus
abico Cmu ihtelligatiif , audire e-
mphcetFtmt.i-^.c.2r. iddcwo
iHOriemaii exteiidetcm; K^hru,
quit,£^?or^ Orientis Oceanm refer*
•
<r/?*ry/w QyanquamSd iftud tra-
t aliciibi Procvp^ U.J.B.PerfPrX'
auRubru muemtsMthrisminuSf
Imc
H8 T>eT>tfficuhate & VuyitAi^
luce vero mAgu procellofum cflc
fimfnm, Nam plcrumque
—— S]hj(sj^^fttva^mefcm.
^ z/EcjHora CHrn medto valvmth
fidera Upfn,
.f.i4. Hkc fertcula navigAntim.
emnia & dtffcHltatem naviganc
praryidens.qui nihiJominus rden
volensque mari fe comittit>annoi
magni confidentts antmt homincn
cfle oportet ? Annon primnm man
ij fuifle oportet ? ^Uri^ ex vetertypu
Neotericis Scrtftonhtts & primoi
i
& («qucntes omncs navitas in Au-
daculoram claflcni transtulerunt,
^
Ita Hor. olim cccinit
llli rahHr 6
<es tripleii
Circape&perat,<^Hifr4giletr»u
j
Commtjitpeldgoratem
11: ^
\ frtmus,
Non fatis pericMhrum crac in tcr-
V
ofitum j Dtfcrtmtna qaoque /'»
i crai>t tentanda.Quando ven-
im murmura , imhnum & toni^
vim audimus, timemus ctia«i>
I domilatitamus: Exhorrcfci'^
; cunsincamporum receffibus,
fylvis & folitudinibus mo-
ur. Quantum itaquepmV»/*-
infroceilojisaff.uanttum mArium
tbu* futurum erat? Attamen ea.
lia fupcrgrcflus cfthomoj ani-
n, fcrreo &adamantino pcdo*
rmans,^
Q^i fiecis oculfs manBrA nManij
tiA,
^ui vidif mare turgidum ^
Infames fiepulos AcrocerAHnia^
iccthonnnfscuriofras cum auda*
conjun^a fempcr ultra ten.dtt ^
Ifere reUnqutt tnaufun*. Hinc
f unus QxSeptemGraeia fapienti-
tanta maris pcricula coBfide*
S) 6 r^JTyffjinquit |4^t 6*» 7s^>^»tfl-
Scilicet navtgantes mcvtvoYHm
ffiorikorum cenjk nHmerandos
{
yo\\xit.Sedintermedid loco compttt
dos , Htpo fe (^HorHm vita m
mortt
morsmvitafit frkfentiffima : Qi
cnim?
• — ' cortcurrittirvk
Momenio am cita mors venit , t
vtU:oriaUta.
Ar(?;//;^rcguflirpe nati refponru;
quod iX\c\x\>utrftm pluresfmt mori
Anvjvt Hmtrvo^mtldQdit
9rkmy0.g ttS 'Mvii » navigames in
;
%
irenHmerdponis} Dubitabatniit
rum,an inter viVos habendbqui ^
tam undarum&ventoram arbitr
commififlent. tefle Ptog. Laei
l.K Idem
c. t. , c
dam pcrc<^tanti qmnam, ejft.
fic,
BeDtffjcultute & VtilitAte 141
/LWt^ inquit, /'^. ca tjHo, infoY'
n venermt, VUntg. certe omnium
)leftiarum comitem & fpmitem
^jem indigicar, quarido inquit»*
gmicjmvAet fihivim ^ompar^rf»
nm £5" mHlierem,hac dfio CQmparA'
Hinc fumus autoritate & pot&n-
C^fj? ^liquoties dicere confve-
Ejpts fe tn^rdia duci p^iten"
,^mdt<ju& terra per-ve^irepqtmffe^f
fiiveritJCii^m $IinimSee, iti \iutic
apf^ locjyrmCQoim.in proo^mio
IX.Nat.kift. Ubi delinelinij^ujh
hU confcienda adhibitp agit, ita
ratragoediatur ^udax vita^
:
UrHmplenayaliqmdferitm ventos
e'e^a4% recipiat(^'parum effefiuUi^
folis vehi^ Sed ejftamvis ampM^^"
i.antennarumfingtiU arh0re'sfuffi'
Hf , Jkper iHas t/imen velo*
342 BeDl^f.CfiltaterfrV tiUtkt
in ^Yort6»aUa, tn pupptbMpandh 4
wodus provocari mertcm,ti mox:
tt^non futt hominem tn terrA >
nifi periret 0 mfepHlttu, C«ni
qmsCammaeho niagnoperc fci
tatem Etcgoriationis m;aria«
prardicarer , ,& lartiffimum in
1
nuiii marc profcaum oftcndc
rGfpondit: &,V i^v p^iv^AaTlav
ep^v» i^^m jhCHndnm ejr m
ex terra mtmri.lndicm^ lartum 1
profpcdum marisjfcd difficilcn
prorfus audaccm maris ingreiTi
Quarc etiam Alexis dtxijfe fertHi
:^imarenavtgati4ut infamt,
^int mcndkfu efi 4Ht ntQri cu}
Exhistribus
JFieri non fotefl quin mum faltem
VSTHm fit.
t ccrtefi vcrum fatendum Cit,perf'
ila vittt 6 fortHnATHm^vf^xtxi nc-
uirausjita uthicr.cdeitcrum pro-
md^ykntAnMhaYfs, qui cum di-
ciiljst crafCtiidinem iiavis quatu-
' dig'torum efTc, w5to, , Isff
\nm dixit nawtgantes imorfe ahfe,
c.U Zrf^m^^habet. Et fxpc nc
lidcm uniuslateris aut afleris la-
:udinG a raortediftant , fi prarfer-
11tcmpeftates omiaia mifccant.
[quibus talc cmergicargumcn-
m QmCHnc^He feiens yo lensj^frte-
.
xtijfinsHm yiU ferieHlu, inffreditur»
'fiasidax. JSfaMtce fcientes yolentes
nfentisfimHm siufertmlHm ingre^
mtur^ E.fHnt dHdaces,
§.i;. Sed hifcc fc untuexNeoteri^
f|4' De EligtCM hate &/ttfVtaf€
mannwtnfmsProblem, Nautic.jfa
hGeneraij?.m^}2'Oppokit.&Ltg;a
rarium aNautii aufum ptoCcnp\
f ^Sidiftinguit inter pertchltift^ ten
titatis ef \ocati&nis,c^ot\xvs\ '\\\Vi^
dire aHdaci^tCk, hoc yero officiii
alicujus poflubr* Et r^deQUidci
Nam non cmnc feri(;^lHm ejifubii
fugiend^m. ^lt^sn^c helkrumai
fHhemdafm quihut non minora cer
ffint feriCulai<jHam in na^igHs ; «
p^etalhfodin<e in^rediendce, ip guai
cavernis quiriatitat,quantum qq
ip abefl; a morte? quanriim 4 Cii
rx tchx 6c fabuli pf?ciprtip & yi
lerita fai oppresfioiac ^ T^cadtfc
mt tmres erigendcei iquor^m ruii
imman^ quantum damnorum
pericarorum fijboritiir? l^ec pifc
fim captHra,nec j^eregrinationes, k
yenaiiones fine impropcrio ^ct
mcritatis nbta fufcipi poffent ,u
pot€ exquibui 0tia^^^
... ... .
^^^j
nt aut vicini funt morti. Ac pro-
ediftin(aioneillapr^mifra,y^/^r
;ft intclligcnda defericHlo teme^
tis & audaciie j eu m tam en Afi-
iraleat de periculo vecationis ^
ii. Etquidtandem diccndum?
tv)tgiationii &
navigtorum ufiui
Adamo defcendit quod fefi. I,
;bamus.autfi aiV^<?ff^<7 venit,vi-
^EIdnauna fcqusnti bus,&DEI
i naves fabricantib5>,numqvid
ucaHdaci€opm erit navigafie?
indecemis temeritatis poftulan-
\i yiri.quorum fada DEO prb-
tur? Cur itaque Chriflm Domi^
ytofter fe mari coneredtdifet? cur
fulos navtculis agendis ajfnetos
ahftraxtfer ab tfto \itagenere , /
ta eaejfetvitaratio , fiaudacits
a? Imo ex Domtmomarttim&
Umo ^ Noaho divimtHS con.cejfq
iftudeliciendum efTe judico,
dnavtgattonesfint taU ^EI be-,
G nefi^'
neficiur/!- quodipfv nominibus !i
tantuin inruiufumjfed etiam 1
niWiiuiTi maris vindicaadutn c|
cesrrt,naturaimplantavit& adj
ercendum inftimulavit. Proii
miUf cjnidem proN^tHtUjrronanc:.
dii^n Sjt]Md\QO, cosi^ nontAm audt^
^ol}^ilandos,q\iZm in fnaVit e & 1]
tierisfiatione commendandoSf&cut I
fideliter & cum debka pietatc ci
qaantur munia > commoncnrj
'
efle.
§.x5,Et uti negatum ire nolunl
mdtos ex remigum £5" navitarum I
Wffr^ cfTcficrique per \^X6i^<M\
toties telicitcr inftitutam navil
tiowtm audacnlos,"^ modHm fiet\
tichoneUatis excedere ; Ita vicifl'
contendiraus,#oM«? vou/7ij?iict9
ejfe eondemnandam,am vitit argni:
dam. Ne^ enim vitia artificis d
fant imputanda. Nequcunivcrfa!
reguU ca cft conftitu cnda Nid^ ;
naHti^
Naviffatimum. 147
aamejfebon^m: quinpotius ita
icludendum : uti veteranis tntli-
u proptcr vidoriam fa^piusre-
:t2Lt2Lm,meta!lifoJforihtts ex foflis
^uoties feliciter prodeuntibus,
atcnhm Sylveftrium beftiarum
?ctus f^gpius fufl;inentibus/i>m-
0 iiATffei^K^ experimentalts qxi%
:itAri(i:oteks hoLTivt^siret^ouVt
ribitur,itaetiain tandem namis
aufragiis £5* periculofis navigati'
mfdtpim eluBantihHSiita ut lis
Hscrefcat & ohfirmatio feEloris
ficallum ohducat i tribHendam
I.17. Quanto autem w^/V^fu-
navigationum pericula, tantoe-
n copiofiora funt commodA ea-
dcm Et quo majordifficultas
:
tas opprefferat in mari:E6 ma-
fos fpes alit & utilitas <juam ex
f»A/«5habent. lta,utCiha»ccum
I4g DeT>ifficHltAte&VtilttAte\
iUaconferM , illO' prahac mtrtor)\
quam ut dehe^t attendi. Eft enir|
breviter muItacoinpledar> Ui
tas Navigatiopum i. Ecclisia;!
CA, l.POLITICA, 3. QeCONOMI|
^.Philosophica. I
§.i8. Quantum tmmNaviffa
, olim promoverint, &ho('
num etian;! promoveant Philoi
PHiCAs SciBNTiAS, cogitarc po|i
quam efFari poflumus. Brevitc i
Phyfica &Gcographia demonfli
bunt, PHYIIpLOGIAM»0/?r/Oil
r^xisflantis &herbis, inauditis/l
& avtbm, inufitatis^^www ^ me\
/^,aliisq; ex novoOrbe nobis ccl
siunicatis adaugent. GiOGRAPi
AM HYDROGRApHIAMQUCmiruj
quantum pcrfeccrint Navigati
nes.ita ut hodiema globi terre/n
fcte.^^ttay 0 07»nitim hcorum cogm\
rum auaperti&jC^m prifca 6ratofi\
rii-;^, Pofdonii) BftdoxritHecateti A}\
rriandri , Mdefu , 'Ttolomiti} MeU
'^cnyiKeLT^c*, ^to^6L(pi}{^ notitia
e
Wz.lii UiC -m merididinam , illaau-
riillmunoBis obfeuritatcs prae
xrre videantur. QuhOrientem 1
extimoi ejm mfiilA4?<:^\xisAfi(h"um
lonffe cohterentsm terrd inceinit^
!^»3i?c|uis ocetdentem^ toramA-
ricam^quis Csftentriontm ^totum
cialem Ocemum cum infulis &
rislatiilimis cognovife , iiiii
viganres eo defcendiflent?
§. 19. UttlitM Oeconomica
ivigationum in eo cofiftit, quod
iltanontantum/r»»?m<?r^;w &
HminHm-i^cd etiam nromatHm ^
'dimentorum exoticornm am- &
&
fimorHm pretiofpmarnm gene"
tn noftris ojpeinii ef cnlinii hodie
beamus ,quibuf majores noftri
i
rcre,&folis inquilinis terras fua:
idibuscontcntieflc debuerunt.
1
nc tantum facchari 3c fiperis» 1
G $ tan
1 111111 1 1 1 I I i m i iii^j i
IJO T>e J>iffi€Hltate UtilitAtt
tantHm Cinnamomi ^ Zingth;
tantum nucnm myrtfltearHm al:
! I
rumquerfr(?wrfr»«/,qu£E&orien
occidens abunde ad nos cmit
habemus,ut nulli<? hodie adeo '<
jeda fit culina>qu9 non aliquid \
rum exhibere poflet.
§20. Vttlttatem P o L i T i c i
camvocamus, quzReges^Prtnct}
& libera Refp. nsftrorHmEuroftsor,
ctiam AfiaticorHm & zAfrtcanor.
non tantum Publica Commeik
navdia etiam cum remotiflir
gentibuf cxerccnt , quod certe I
neficium DEItantum cft , ut fa
«ftimari non posfit, ncc fat dig
'
^
gratiarumadioneexolvt: Sedi
I
,j; iamBELLAMARiTiMA. exufuRe
j
geri,&minoricumdamnoaut r
xavelprofligari&dcleri, velp!
lj
I
trahi&dilatarijlMPERiORUMcti^
/;/r/adremotisfimasterras &in
las, qvia.sD£mahfiteitt
^ » frudcnsoceana dijfoctahili,
o(Qvn,X.ox.feraeijJimagenteS)C^har'
ranationes jugo iandabiliu Prin-
pu&Regurubjici& admaDfvera
:f
rationcm traduci poflunr- Qua
xtt{felicitate dxcian fnmma fote-
te)Luftani>fjtfp^ni)G alUt^Angliy:
ata-Vf, Fen&tiy Genuenfes, Panir
leci, zViiquc EHTop^i populi gau-
intcummagna Efiropaa gentis,.
ide^honore & terroi e.
EccLESTASTiCAM deniquc
§.ii,
'
avio-atiGnHm atiUtAttfff in eo
do-
mus , quod per cas una cum re-
lorum amplificationc etiam £c-
f<s Umites froferantnr, verhum
jangeUt etiam remotiffimis & dijfi'
tmis Jafonihm^^JMaiahanhm, Si-
nfihHS,MoU4Ccani5i Veruanvs-, Brafi'
mis , Patagonthm , faUfornianis,
tttviranisy Virgmienfh$is, Islandts,
ujfis,Tartaris^ty\^ongulanis ^aUis^
! quatmr mundi cardines populis
G 4- hahi-
lf?t T)e Diff!.cultate^ militate
hahitantthuf ^raanactur. Cum i
tcaiiicoeca il^oTvh & gentilit
non Idolomaniis & fupcrftirio
bus tantum, fed fi quid ii« etian-
fpcrius aut tbominabilius nor
naripoteftjvcrfatifucrint. Qua
quam cnim idor umemiffitiorunt'
TmtificiorHm velCalvinianorftm i:
jp»r/zw fitj&prbpter varias fuperj
'tionum &falferHm degmatum adr,
niflaspaleasJnejHinatntmminifleriH
tzmcn/emen verbidivinikon erttj,
fiuBui ut & hic & illic & alibi loCj
rum puriones fiant auditorum auri^
^uam fuerint fradicantium tin£fi^
Sieui defcendit imher de coelo tf » !
revertitur illuc y fedgerminare fa^
terram^ eam inehriaf.fic erit verhn.
^eumejuodegreditHr de oremeo^n^
revertetur iilud vacuum, fed fact
e^H<tcunqu9 volui ^
profperahitur
his ad quit mifi tUud mquit PEt '
iprc£/rj/,io.
Navigatienum, ij^
§.2i. Hinc arbicror quod
eflc
m cgregi^E apiid Patres extent
^ans commendationes ; Eaf eniih
ctiequc znsimNavigaticnibui lau-
mconciliant: li3iAmbrofJnOf>^
Creat.Sex dierum, ^o;^«;»jinquit>
ire^tanqt4am hofpitiumfiaviorwn»
^jeEiie comeatuum, c^hofibi difiantes
')ftli copxlantnr t praliorum re-
^ventftrpertcula , fiabfidiHm in ne-
fitatibm,refugium in periculis^gra-
! in voluptatibmifeparntorMm con-
jclioi innerts compendium» trans-
ium laborantium,fubfidium ve£fi-
iumjfierilftatis alimentum. His
minahabet Hom.4.
S. Bafilius
xaem.Sc Gvtgonu$Nazian:?ienm
d,Theolopa &
Theol. Eleganter
oquejUt (o\tt,Plut.inlibrec^\xim~
ibitm Aqua ^lgnis Comparatio
f i.Oper»/ldforal.p.m.^^o, tJ^fare
mntis utilitate inferitts non efi, cU
u oh reSitnm ob hQminum commer-
(ia.
II III 111117111111
tr4 DeDifficultdte & VtilitAte-
eja. F.tam enim nojlram agreftem *
oqm^ commereioYum expertem \
elementum c^njunxit ^ perfecity n
tuis auxtlns dire^lam^&permHtat
nihHS communitatem ^ anuctti.
ConciliantemMeracHti efijifile ca
remm noclem nohisfuturam perpei
Am. Licetautem nehis eodem mt
dieere: ty^hsc^uemanfuijfethomo
nimal omnium animalmmferijfimi
f^jmpYudentiffimum. Pluraaliah
pertincntiaomitto. Cuin quib
i\stXvit\\.2.xn Scripturd!. Teflimo}
conjungerejquce^i^^^^o.r./o. PJ
lo^.v.ijf.zd Efzj. V. 1. 1. ^c exta.
cyf^uarum pariter &Mi uigatiom,
encomhs applaufum daturus cft fcj
nevolus Lcdor.
§.25» EascjHo^ caufas SAtOM
NiM C0mpultffe,utOmiKANAMi{isi
claffem adornaret, &tn auriferacij
masOrtentis regiones mitteret,nu8,ti
tji duhium^Neque eum ettam fua fp
fifi
a-viaafionmn.
feliit. Ex tfla enim clajfe Salomort
ffiostfue cives omnes auro&argentOy
<etioJiJftmis ffemmiSi omniq^ aUarnm
'.r»m copia ornavityUtmajor dtviti-
rHm^aromatHmiOnimalium^ lign^-
tfm(j[ue affiuxfts in JucUa nonfuerit,
uam Salomonis tempcftatc.
•^^«^^^^^^^^^^^^^^^
CAPVT IT.
PORTU ET
naVali classis salo-
MON^i£..
l^jAupcgf commodum navale-,
V\ Navitse fecurum portum fibi
mte omnia eligunr. Neque enim
iliter utrosq; facere opQrteLquam;
de titroq; in expedi-
bllicitos efie
ionealiqua maritima; de illo qui-
lem.in quo aptari&confici,deli0c
CUf Salom,
jjS Vefortfi^^ Navali
autcm^inquotutoquicfcere, &
quid labis& rimarum contrahan
reparari posfint navigia. Qua dc i
Ctiam SALOMON fapientiffimt
Navigationie Ophiran<e Virethr i
TrincepjyCommodisRtn^m nco^e
& oportunisfimum portum fit
dclcgki^srONGABER fcilicc
in m-ari ruhro fitum, in quo^recemi.
mavesfacile concinnari , in ojuofian
ex cjHo exire adGjuem appellere opoi
tune potermt , quotics^A;0/?W
JNDICA redibant onufi^ , & ii
illam ex ifio vacu<e tendebant.
Ut au
tcm & hic ordine proccdamus
duasquoquehic conftitucmui fe
dioncs,quarumPRiMA dcASlON
GABER,8cSECUifDA dc AILATh
erunt, quia utriusque loci in facrii
fit mcntio , atque de utroque non
levcs fuboriuntur dubitationes.
Eftoigitur
.SECT.
1^7
sECTio r,
VSIONX3ABER.
Summma,
.1, Navale SaUm. Afiongaber feu £-
z.eongeher.
.3, Notatio ntminis triplex. £i;A«-
.^.Sam.^ockarto efi Spina Virigib-
bofa.
.^.'Becani Chabfia Cajira, QuU
Chahrioi?
/. Chabri<e caflra fei*B<etogahra ubi'
nam ?
p. <fy4ftong. non potefi ejfe^ Chabria
cafira.
ESSIA, ASIA.
^rt Afiong.fitBerenic^}
/.
%'9\
15^ De tAftongAher.
/. g. Neg. FulUrm.
Jf.io.proh, ex Arriarj9.
$.11. \4fiong.Ad Mare Ruhrum.
/.u. Goropimtransfert adMedite
raneum.
tJMalK
/. r^. i>y4dMare Ruhr prob. i. exA
fcriptione Top&graphica.
(i-)^x fiatione Ifraehtica.
/.?($ (s.) Sxautoritate Geographica
P .'[y-RefeH.Goropiiargumenta . r.a
duBum afinibpuldum<e<e.
/. /8' '^fp.per Difina. inter Idui
fupenor.. £f itferiorem.
/.i^. Refp per Neg.Mtn. ^perinve\
fionem.
$.1», Argum. 2. ab etjmolog.K^fp.
\
$.1 -.Ar^um.^.ab mtercapedine teri
f^ii. Argum.^, a focietatt Tjrierm
^.zi.Salomonfe-cit navesin Afiong
ber, non ctrcumvexit maria.
r.
24. Arg s,a Tjarjica nAvigatione*
liS.
'^h
InfiAnttamvA dilmtur.
,16. Arg.6. A. Territorio Salom,
Rejf. pr retorfionem contra
Chabri^ Cafira..
;.i8; 'Kefi^ per neg. ^lin.Limites
regni Ifiaehmi^
li9*Occupatio terr<tEdom aDavidc
faaa,.
\.\o, An limesRegnilfraeL fit mare
mortuuml
\.\i.Triflex limitum terr4 fanUa di-^
I
fiinBio^.
..}Z An Salomfkerit Rex Tndiarumy
^rdhtarHmyThoentct^t Htf^a- ^
niartiml
\.SlLiter<eSalem.ad Vaphrem , ^ 1
Faphris adSaUm.Refponfio,.
•H •
naU^
^'^'i^ notanda. TnbutumVerfo^
t
1
1^0 De^Jion^Aher.
§. I. LocM
, in quo fuam claf.e
confecitj&exquoeandem cdux
SALOMONjinfacrisexprefievocati
AsiONGABERj^^r/r^/Vf li^iJ^lV^
{cx\bit\iti.Re^.^>i6.d i.ParaL S, i
SedinNumcris c.ii,v.i^,^6. pr(
ptcr accentus rcgios » prc
ducentcs f O W etiam
qu2
ipfa fcriptio n
fcribiti
•"^^J l^jfy
petitur i.VarM.zo,t6^^ i.Rej^.a, 4\
i( § t. Qu^? genuina hujus nom;
' nis fit ratio, parum con/lat» Aliqt
'|: ,
CX O^? robfifimfHit, & 133 vir dc
rivant>quodfit"^3? D^^
1 ri5 fed ncque literse radicalcs con
,, fonant,ncq;fignificatioloci. Alii
j
'
j videtur dcfccndere ex "^^^ /e-^/Vf
.
' cUudere, eo quod vidcatur leve ali
'
^uodclaufirum, feu oppidulufn tenm
ter feptnm, Optime ifti mih
cum B. Luthero facere videntur
^qu!
De Jfi&ngayer,
\xiEz.tongeber vertunt ©tardl^Oll?/
i themate nimirom quod
p7Mm j fynecdochiee arhorem ,
; in genere ^^avis arh-^fia &
^^f/cfjfignificatj & ad ea omnia
ansferturcju<c altiM excrefcmt
'
ramos prodHCUnt. Ita ut "'"'^y
f
aturam alicujus nominis in fine
tera ] auEii induatrcuialtera com-
ofitionis, pars accedit "^^l vel
55 eJc 'validm fuit rohu-d
m, Ac proinde Ez.ion geher yi
:im\nn ttii^Ligi^ffm valtdum fen
ignatoriumrohufium , c6 quod in,
to Maris Ruhri tradu ad Ez^eon*
her in vaftisfimis fcilicet foi
:udinibus & Arabicis defertis
ultum lignorum c^dcbatUr ad
ruduram domuum & navi-
n aptorum. Ita etiam S- Hi^
onjmusin Epifiola ad Fahiolam
pofuit t vocavitquc iignationes
viri
t6% De y^fion^aher.
virt Aut dolattonei hcfmnis , quc^
CinquitHicron. fjgnificantiustjr-,
ce diCttftr ^vXetKi!TfjLo<^op@^^
vox/ig nificat.iign oruwfcra . . ,ifuodi
folftudofitferax arborum;& ddi<rem
%jMagtflri (inquit HieronJ^zjl//:/
na monftratur cctdentis ligna tnfo
miAy^ dolantisfiacientiscjue vafa d
verfa :vide igitur portut Sjlvam i
eo deferto adjacentem,maxime oppoi
tnnam Adpnthendam materiamm
§. Non fatis aflfequi va!t!
c^^odSamml^Bochartttsiw Chanaa
fua /. /. c, XLIV, hanc in rem addi
cic. '*^'^}yinquit,eflvir,c^'^'2,}> [I^SC
eflSpina virt ; Nempe ] y*^^ idem cftk
nsty vel '^^l^ forma diminmiva.llU
Afiongaher efl fttx^f vel pctXia rn. t
in fpin<e feu dorfi modum tn mare ex
currens. Hefjchte \tt>Xict eti JWf m
fi^u^yiS ctA^\69 • omrie littHt faxo
fufl
*De <tA(iongahe r. 1 6-%
m . SuidM exponit t^v eticjiv, m
ttus &
iffHm loCHm, A,d ciuem allidi»
rflu^w. Et proverl^io dtci netat irt
\rrulos rfr ohfireperos '^^^ei; A«tA6-
:^(^ f^uia littti4 fcopuhs rupthtis
i^tium ah affldms flHBihm non fine
agore tnnditur, HHjmmod, ^cti?:
famis efi Iocpu^ in cfuefitti, efi Dyrr^*
lium': o}sv ^ot tijv *^(»,p^oL» iv f*
fjtov ivppd^cv uyiiA,«toKvlGv']sm*
ide ettam propter tmpetnofam fpi*
tm feu rnpem locum ilium appella^
mt Djrrachium, Snida tefie Scri-
'ore Etjmologici magni, Ita fintts ^
WahicM maxime cr -mq \iru,vu m fiim
riorifarte h.eJntima-,Hhi Afion Ga^
r. ItaArrianusinPcripIo: 2t©*
'i
\v ^(r(puv>}g>{^ctAipLiv@^r,xoo^,
ivffvppLcg Kgi d}i«l%pT@^, ?A*
lAlZ axriAtig dTt^mT^^i, Hcec i
dra^
l^e AJiongAhtr,
AYahtCK eontinentts praternaviga
priCHlofu eBjf^tmportf^ofi regiot
in hofpitalis df^tda rupibns &fcot
lis tnaccejfa, A vicinia talts alit
J^\<l^P^ot4 dt^a efiAJion gaher. P)
inde clajfis Jofaphat antequam in
folvereti in iffo portn confraiia efl
Reg, XXIJ. 49. EtAfion Gabere def
ta pofieriores Atlam magis treque
taruut. HaecBochartu«:« Quseqi
dem fuam haberent probabiiita
£modo dc eo conftarer, an
effct per apocopen quafi
didum. rn^y enim fpina eft
rljfy claufit,e6 quod claudat hon
nis tergum.
§.4. Prorfus ridiculum eft^quc
fdhan.Gorop.Becanut in Hifpan, l. ,
74.7^^. nefcio qua inflexioi
vocum motus habet, qui Ez.iong
hr VHlt diUnm quafi CASTR
CH,
I
De AJiongaher. i
HABRIM, ut fi effen^?
robur fif mmimentu CHABRIjE^
\VL
cilicet ifta CHJBRIM Castra ^
;£gypti
tolomteOiStrabone, adfines
:IdumcsE,prope finumNili Pelufi-
cum collocantur > ^
longisfimo
itcrvallomontium &dercrtoruni
Korum aRuhroMariync dicam ab
lanitico finu diftant. Quamquam
ihilccrtihabcam>quod dicam de
lisCHABRiAS cASTRis,tamcnno-
icn ifthinc yenirc puto,quodC^4-
ioi infignis Athenicnfium Impe-?
,tor, Regi^gjptt fachos didOi»
im hQWvLmArtaxerx^ftiii^ dccre-
auxilio profc<9:u$in iftolit-
(fct*
ristra^ucaftra formarit. Autfi
tchoi Regis Clafi AiaritimSi
ilrainterrts pofita non convcni-
it,cx eadem SichH Bibl.harc Ch a-
LiAE Castra poteruntad iftani
^abrij cxp^ditionem referri.qua
i66 De /^Jiongaher, i
Regem tAcorem tidjHtHm defgendil
^.gjptr^mj ut a quo vir Imperatot
folertta tnfignis,<^ praclaram vtrti
gloriamadepttti evoca.t\iS CV2Lt ,
bellum ct)ntra Perfam gcrendu
A qno tunc 5cIlo,inftiH(3u ?(!4r;
baz,t Satrapfs Regis publico Ath
,
nienfium decreto cO: domum i
vocatus, ut eft in eod./.XT/. 4.^1.
Corn, Nepffte.. in Vita Chabrid
z,&'S..
§.5, Ifta autem Castra Ch
BRiAi, quse VwXyoc^it^Batogal^ra
funt ad lacnm StrbonisphodieElgo]
de Damiete, in contincntc terra
excelfo aliquo promontorioinM|
rc Mediterrancum profpedanti
ubi & (^eyrnm ^Seregma Caji &
monSinobi\ita.tusPompe^ M.Sepk
chro, & Jovis Cafii temph in Cafio^
regione j ubi irruptio <|
fcilicet
Sirbonidis in Palaftinum marj
Qua dc rc ne dubite$,ifta cxStral
!jto(TrJ.XVl.adjicio: tijtijc nd-
vfjLct KitTeifiii^ A<o? h^ivKet'
Vi 'TTyjhim^v o^ofi cv ^ TSi ^ppct
•
fmns quidam accHmHlatm in Pro-
mtorii modum, aqunrum inops,, Iti
magni Pompei corpmjacet. &Jovis
tfiiTemplHm,&non procul indfma-
Hs jugulattiifuiti&a Mgjptiis dolo
ieremptpu. Peftea efl via , qua Pelu'
m defertjin ea funtGerraj^idajued
^abriteKnllumappellaturjCOnMin,
'.H.N.C.I2.
§.^, QuaromniaquatnMifcor*
nt zhEZIONGEB£R?Nanquid
iquim Chabrias eaftra pofuit dd
are l^brum,aut inSinuElanitico}
mquid Chabrioi txGmiti inMgj'
ftfm
l68 j4fion^Aher,
um navtffAns -prtm tn Adarts Ru^<
finum^ cajl-ellpt'/n devenit.utibicafi)^
metaretur ? Nunquid unquani
regteCafwtisSQ\xPro montortum mo\
tis Cafit in dittone Salomonts fuiti \
in eoPararet claJfemittHram inMali
cam £f Sumatram Indicam} Tantui
abcftait ASIONGABER ifia Ch
bria: cafira cflc pos/it, ut potius i »
verfioncmterra?,&littorumalittl'
ribus tcfTO^sff^ycrcdiderim^qua
iftam Goropianam vocum allufi«>
nem acceprcm j cui ncq.- Ahraha\
OrtcUns in cxhaufti laboris&fcicir
tia GeQgraphicsE Thefauro, neqij
Johannes de Pineda , (uos adjiciUJj
calculos. Quin Pineda de cj
fic pronunciat: mtrahtlts efi Gor^
pim ifle tn no-minitm nottonthtu inv^^
niendis,conctnnandts^ Componendis^^
velint noltnt.ad rem fuam al^t^icndit
Rei tlUde CHAB«.iiS CASTRis/j
agahra , tticertnde ejna Ubenter
:
rpoOrteln verba(nirn.inThefauro
grafhico in vocs teun^^) ubi
)M Becant eonje^iHra i Lb g ant it
>ICENT ERUDiTi; mtht b<gc indi"
}fafficieu SaneilU nominumcon»
ura 'Vixunquam folidK yfrce^Hen»
allaces , pofi efuam rerum atque
m vera afpellationes corrupt^^
ex alittin alias res translata.
r. 7. L XX4 /nterpp, Hcbrieam
em rctinctes, vocarunt yuiojfi*
iff J&in aliis Codd.^cjfi^(^i^,
^>pecrtca9ytcm,^fiup, &in cdic.
^ffidvt nomina locorum
pria iuo more inf3c^cnte$,non
cm totum nomen auferentcs,
us interpres Latinw ubiquc
SION GABER rctiniiit
indtnt^Jofephus Xa,af^0%.
NotumcftautemV;;r/>w^«,
tfiistfiiusliteramaliquando inG.
H muta^
mHtAtam pronunciari^alaiHAndo \
pter inftarjT- prol^aionis afpey
prorffi-s omitti. Teftatur/-/^''
(^cLocisHehraici^s,adfH^.7n ectaten^
f.^culapermdnfJfc^nominepatdH^
mntato ESSIAM vmI£o apf elUt\
EflCivitasEfau, inquit, cjy.emn\
ESSIAM nmcupari putant , jp\
Afare Ruhrum , AtUm. Qiil
autcm \^itxQ>xiym\\%ESSlAM,a
Eufthitts jiaicuf iiominavit , vc
conipofit» ultima parte negle*
& priore, Romano & Graeco m
iriAexa.
§.8. Flavim Josephus l.nif. Xf^
eAJaSf e.i- tcfl:atur,quodh«c
siONGABER fuasctate Beren^
fueritappellata,cx eodcmaue,^
arbitror, idhaufit S,7heoapreh
qui & ipfc 'Berontcen infigni^
vere , an fecus , hoc loco nbn cci
tvudam.Ita Jofephi Verba habei
De ^fiongaher. 171
UKu K9h7xrcd (nc9l(p9] T^g
•p£g ^KdasTjg ov -nTrcaXiyO'
ojt, 7s u^v 1^9e&tCi)y iiv. tabre-
'B^xm iy£ff^ptiaco Jirm multa
lidtn aliqmMariiErjthrai loco,
Afiongfihsros. Ipfd anter/i Be-
e vocatur , qudt non prsctd efi dh
a civitate , qucz regio quondam <?-
''id^ortmt.
Haecaii vere ,an per
ini& incuriofitateiii Geogra-
dicta (int , non aiTibigo.
. certiim eft ex Ftolomio,
[ "Berenice jEgjpti nrhsfMrit ad
^
Arabicum. Sed an idem iociis
igabero: Berenice fueric di-
tiegar Stephanm Isltger, qui i-
)ppidri circa Syria,quodaJias
.ppellatur,intelligit;pernegac
^mol.mkr^ Mifc.SacrL^.c 20.
H 2. QmA
QmZiAJiongAyerixt in littore
ris Rubri Oricntali ; Sed 'Berl
iii littorc cjusdcmMtridional
ita ut fibi quafi inviccm opp
portQS navalcs haberi dcbcan
ut in Afiongaber fucrit Salom
negotiatio Indica & Arabica;
Berenice tucrit Regum i£gy|!
corum mercatura , & quafi qr
damjusftapulaf , nonquiden'
dcm^fcddivcrfistcmporibuf.
Id ut eo meliui capiasj
pUcabo ipfius FuRtri vcrbis: A
Edoin^i in diti^ne Regum Jud^ti
fokbant merCAtores Indici ex url
Una (addc ctiam Etfio ne ) TeA
petere,at(fue indc Hierofiljmam^
rum^ue merces pervehere. At\
^'4am, creMojihi^^ge defecerunti
deis Edomai ( quod Joramo iffl
pii Jofaphatifiliorcgnanteac(j
2 Reg.gy20,)immHtat^ efi dliijum
m s .rntiqitH4, Si quidem deporta i
E
more f&lito Petram : Inde au*
'uAS
nequaquam Klteriuf prȣrejp, ffi-
\tcente videltcet eii Rege Iduma^o
torHm commercioynovijam itina"
hinocolHram divertere coeferm .
mos fane per quAtn dtn manfjfc
ttttr,Msq»e dffm PtoUm^ett^gyf-i''''
nRegesofihw & potentta forent: s
icam^ Arahicam qmque negutt-
nem ty^lexandriam pertrahere
meconatufiHduerftnt, idqtte ma-
^aexpartetjfeSlumefi immanh
ptu apertis ac mttnitis in litoreK'-
iOf cum alits % tumpracipue portU'
duo huff ifuorum propiorem Mjos
noni.e. ^yi/Curk portum, longin^
rem^BERENKENnominarunt,
\m hiadeo celebres^^mercatorihm
uentesfaSiiJuntt utfofiphfu Etf-
nGeheris/Ber^nicesportum inter"
ari non duhitarit , errore tamen
^hfurdOitamintervaUi ^uam fO'
H f CitHs
II 11 ll l llli w ill i l
U I II MH II iftl Mi l iil
174 BeAfiongdhcr. ^
ft<) ranone.ijjiippe procul dijlat/i
hormos^M-irti port^),ecj^ maeis aa
'Berenices ahEtfionii; atq^ SUnct^nt,
bidm aut tridyA etia navigatione,
centcyn oppofitis e regtone littcrtbi
adOrir/item flem tnNahatcca. tlh
Occidentc in j£gypto. Conventtm)
t^e alirjnatentis^quod Indicaru
hicarnm mercium portns fint utri\
Veruj^tamen recentes ilU.veteres if..
/.ro. Hsec omnia difcimus?
Arriano, qui in periplo Maris B
thraci ira : 0« rm cfavvpLuv iSg^i
XUtAYj , Y,g elciV «f 5TSTf iW, •23t!9?/|
ttXTn^H Itm ewTc Tzt^iVyTsif i
h 'h<.TS^?^\i7Xj, Adfimjtram Bi-
ncesbidm aut tridui aMurks portx
vicKtiorie adjacentem fmum ortunt
rfy^s transniittcnti o^ctirrit port:^<s
m iSf r afiditim .cjuod alhu^ pagus dj-
ur. Ex qm Petram itur adAialicha
ihAt^iortim Re^em-.Eft^ tUud iffum
iftdiuEr/iporii loeo minorthm navi >
f, ijfu^ A rahia tlluc appellun tr.r^
ex
to cirCit cantionis etiam S cufodi^
ifa eodem mittifoiet^tjui quartart^
'tem merciumjqucc tmportantur, e-
'at,^ centuriocura exercttu,
% II. Ex dictis iit ut non obfcure
lligi poirit.quod in littore Maris
;bri ^ovtmTSlavigationis Salomo-
iz^siONGABER {it collocandus,
nen argute adhucintcr eruditos
putatur.,*^;^ non aliorfuquo^trans-
fW.wfit? Ante Goropium td.mQX\
^ec/inum ncmoy qnodfciam, ,
cum iftum c ^y^Mrt Rubro dimo\
re, «8c ad Medtterranei oram trai,
pouerc eft adortui. Ita nirairtj
conclamata rcs erat apudomrj
Thcologof paritcr,Patrcs primi
vos,atquc prifcos Judst os & Gc
graphoi, ^ASIONGABEK
^ARE ERrTHRjEUM{\
aarc.
§. II, Scd jok G^ropim 'BecAh
homo drgHtior,& ininvenier,do\
VOVM via4 tentdndo diligentioris
r€ & indMginif, qHi?n injud;ca»dc\
tligendofelicks ( judice Pinedaftd
k quzdmcrwffiir hujas fcntcntia
Rcformatorcm totius canar&fa i
Antiquitatisprofeflus , aufupli
quam tcmerario, EZEONgEBl
Cx ^hro in Mediterr4neHm,&ne)^
tiatienem Salomonts indicamex
j
phirain Hi^aniam transfcrre j
aggreffusj cdicitquepubliccjfe/'
De ^Jion9a,her. 177
VI. fuerum Htfpanicorum totis
ntendere nervis , ut <iAJiongdber
Mari^Rubro transferat ad Med»-
raneHn^,&C9mmune errorer» tem'
um antiquitatei & multorumfcri^
rum inclita fed falfa perfvafrne
^atum frdpulfet,ac novam finteJt'*
m flittuat coaftituto tandem
,
tSlONGABER ad Kj^Ure Medi-
raneumy unde comraodior &ne-
ffaria navigatio fierer in Tharfis-
16 & fpeciofis iftius djpii*ci<n ad
:ile credcndum induftum eiic
nrultisfimun?! & ccleberrirouni
1. Thomam Lanfmm , & fub ej «S
fpiciis IlluJrrif,Dn. Geer^iumFri'
Hcum Limpurgi 'BARONEM in
aftri oratione contra Hi^aniam
ij.25. invenio : Quamquam vide-
1,cos id magis cxercitiiOratorii>
lam veritatis aftruendar ergo te-
Ic. Sccus Becanus qui ifto fu^
ligcati* & inventionis benefi cio
5 H mHlt^^m
I ll lll ll li i
HI I
HUI II BH i ai M IJ II^
multum dedtvtncc fcrtptura ftudic^
»2frmarbitratur. |
§.15, Simodo tam vere , quaii
argme. Tam vere.inquam. Nai
falfisfimam iftam ejfe GOROP/Ihyf,
* thefm , dnobus his fundamentis'
videntisfimis poteftaftrui .exip;
§ facrQcodicedefumptis, quonil:
* certiusefle poteft.
^ CLvapropt
falva magni iflius & Philologi
[J
Medici Regii autoritate prxv ,
I
^ Scripturc^, veterum ac Recenti'
j
,1
rumGcographorum dufr u,Asio.j
i
'
G A BE R Er yth'R a o, non Meditl
in
ranco mari poaimus»
§.r4. pR/MO.qniaz. Taral Vll
j
r t/.?7. hic locusitadtrcribitur : 1
,j
alnit Salomon in Ez.eo/i^eher, ejj- in }\
'
lcth fifer lahtum fu ad ornmMi r.\
^\ Tara fdom. Et quod
oucte(iin
Mare Rubr :m int.Iiijatur , iJluf
exprefTe cxtar Re^.^ji z6, ubi it'
Spirf
De Afiongaher. i/p
)intus Sand-Lis. Erfdcit navem in
LOi-jiTehcr , cju-s cum Eloth
fer lahinm ninrls Suph in terra
io-m, In qua Tsm^oL^pU notan-
im a)mareSfiphj quodquideni
^folLitemarc algofum&junccum,
f autem & rpecialiterRu-
uui Mare notat, quo.deinferiu!;
Lira dicemus. {h^AtUthfsuEloth
} in confinio Afion^ahcr , ita ut un
nere a Salomone adiri utraque
bs potucritS^fcj quodAfongaher
fta in tirra Edorn , ubi
^rit
mirum fpcdat in finmn Maris
thri , non ..SHedtterranei, Qrae
nnia ;c^7>/5/£4 gignunt talear-
;mentUiH .-
(J^Psrtm (t.) tn
ra Edom. ( 2. ) tn confinio
ancc (7.) in lahio feu npa
'a''is Suph fe/i "jR^bri h<.tret ,
i80 'Deiyffton£4her, I
ufortHsnonefi Medtterranei,fedR\
hriMark, ^teiui Afiongaher {\,
Uvret interra Edom(i.) irt confir.\
Elana (^,) in labio maris Sufh J,
Rubriy S.AfiongabernonMedttery
ueifedRubri Maris fortm e^. Qi!
hic forfan dc Edomea ampUatio
fit/i, ncc non dtiMariSuph ex(
pipoffent in fequcntibus &thc
bus & antithcfibus difpallefcent
§• ly. SicuNi>o idcm cvincit
Cxffraelitarum fiatione <iAfionffah
m/<:4,quar dcfcriptacft;^[«wj?,j
Cum cnim Ifraclitarpcrcgrinarcj
turcx i£gypto in tcrram Canaaj
manfionem in EzionGaber
mamfecundam^h cxitH fuopoful
runt, verbaitafonant; v.?5. Etfk
feUtfunt exAbrona, ef cafira nietJ
funt n33 fi"»^y3&Y.55. £^^^,^
Elifunt ex Sz.eongaber,(§'cafira met
ti funt in deferto Zin e^ua Kades e\
v.^y. EtfrofeUi e Kades cafira metl
f<
J)eJ/t0»^4her. xgi
it in monte HOR in cxtrcmo ter-
Edom, Qmlociis profcdd ita
mparatus eft,ut nullo planc mo-
izdMediterrAneum marcrcfcrri
^ffir. Ponitur enim inter Ahro-
im & interZin fett Ka.de s defertHm,
mn longe a monte HOR> in ^^uo fe*
Ittisefl-Aaron. ,qua?tria loca qui
lMareMeditcrraneum quzrcrct»
Londini Angtorum in adihHS Na-
triiifCtirte^yi/Cedicorum committen*
8f^j(/ffr,(utPhrafiLan(Iana infimili
ateria utar.) Infuper Statio XFL
raelitarumin Harmona v.ip, ad
M^e Mediterraneum proxima e-
& 3t. in Mz,€9nGaherah eodem in-
it
r /enjuentes remotijfma , remotior
ihuCiCjuammontes Sinai, Horeh, &
fertum Sin, Quomodo rgitur
z^ongaherentUrhs maritima ad
iMareMediterraneum. fita? Cum
aibus cofljungectiam locum ex
eut. 11,8. ubi S. Mofes irinerum
H 7 Ifra-..
t8i DeAf^onrr^hcr.
Ifraeliticorum ambages attigit
ita concionatiir populo : Et tr.
fiVimm a fratnbtis noflris filiis
h,thitmtLhm in Seir a via Plani.
ah Elath fif ah A/ion^aher.r^vertir,
Kos, ef trdnfivimm viam defertiMo
Ex quib? dirpallefcit.viam a mc
tanisSeir,ad derertumMoabitici
non efle ad tJMareMccUterraneiis
fed Ruhrum. Qui ctenim mon\
Setr, regnHm<jHe Idum^orHm-J dcfi
tum Aioah.MoahitarHmj^ terram\
littoraMarii Jonit qu^reret , isj
NolocomioLondinenfimaniiini
dicorum. fubmittendus cfiet a ,
anticyras navigarcdebcret. Sif;
enim in ifta ^rabta Tetre^t partd
qua? terra-J trihujuda per rndnti!.i\
jnga ^ vaf.ts folitHdines pertenditk
adMare "B^brHmi non a tribu Jud
ad mare mediterrancum. cl
hafcnondum funtcx ignotis \oc\
rum& ftationum no;rjnibus m;t
nif
tclta , isevolvattabulasGVo^r^*
icai & Chorographica^ ditioiiis
'oabitic<t,Edomait,imprimis 2LUtt\X\.
7}erariulfraelit:ex/E.gyptO>iTile'
mno *5'/£'///«,Sigenenfi elaboratum
tTabb '?2L\xiMn^Ari<gMo?7tani'm
oCalekjZtqiBi^ntif^gii inltinerario
cr<7,&patebitadoculujealocain
^dio quafiArabi£EPetres:,non ad
a MarisMediterranei, fed Rubri,
pone eade Elath atcj^ E^^eongahe-
poni.Ex quib^concludo.O^^T?''?-
fuit i .interAhronam^ defcrttiZin
imotiffima a terralsida&ejm mari
X cjua a Seir ad defcrtum Moah de-
nditHriea fiatio neuticjua adMare
cditerran e H,fe d adR uhru p o tt^fpe-
t At j.^flattoIfra?l.^z.inAfongaher
efl coparata. Na ifmt inter Ahro-
•jdeflrtiiZin, iremotifll na a terra
la 'J mart ifli^ rra, j. ex qna aSeir
iefc rt tin-i- MoahJtfcsndttur. £fatio
:
ffr.^z.non adMcdit.fed ad Ruhrii
Hat. jr.i(j.
1^4^
T>eAp n£Aher.
%.i6, Quibas duobus immot;
fundamentisfubjicimug (j.) co.
fitintemGeograph&rMm CQnfenfnh
quem quamquam parti fecei:
Goropius , utpotcquemarma.
manu adortus omni aurorita-
fpoliarc conatus Aliistame
eft:
quinon omnia novitatibusGor
pianis mctiuntur, fcdmulta quo;
ct falubria & vcra,, exfidclisfiir
anteccfTorum noflrorum lucubr •
tionibus habcri poffcperfuafu.
fibi habcnt,non difplicebunt Pt-
lomdiHm his nomino / 6, c. is. Geec,
Strahonem t.j6.Plin.l f. c. ii. feq.
fephum l.t. Antit^Jud. c^i.f. U4% i.
Theodoretftm in Ltbr. Re^ftm Mf .
Tofidtum in zfPar p. cf. zo, 'Bened.
riAm» Mont.in Chalsb. lib, unico\:
Terra fan^a Aj)^aratHifacro prami'
foyit. in lib Phaleg. de Gentium fedi
infrafat.Chrifi. Adrichomium i
Thcatr. Tcrra: fand. in Pharanf.n.
lofep^
J)c AJiongaher. rSf
}j>humaC&ffiAdeNat.N^O.Li.c. 4*
t. NiC.Ffillcr.Mffi.Sacr.l.4.e.20.
rolttm Stephani tn Di^ion. Htffio'
0'Gcograph in Afiongaber p.zoo.
nAilathp.y^^SamHcl Bochart^ in
anaan l.t%c.44-fnt.764-*iJ^€,Henr.
nting. Itiner,Sacr.faJfimy Noftra-
;q;Thcologi & Geographi quod
am» omnes in candem aoilrara
inioncni inclinant«
§.17. Gtropii argumcuca in u»
im quau raicicuium coiiegit
iJftmM T)n. Baro Limpnrgenfis cj.
lar ctiam videbimuj. PrimHmcGt
mibus Idumea fumptum. Afion*
her , ait, fita effi circa Eloth in Ida^
u ad oram Maris Suph^ conffiatqHC
Strabone^ PtoiomaOiGeographo-
^Principibw j Idum^am adMare
\€cditerraneHm pcrtincre^ argtt-
jntum cft tale Portw Idumea eft
:
'tHs Maris Mcditcrr nei Atqui \
hngabcr cfiportMs Idnmieee^ A-
fionga»
I I ii ii i ii i T miiTMnTr''
i i
1^6 Tfe*Ai7onea-'cr.
Jionffaberefi portpti Aians Mv '
/\4tn,efta nobis conccfia. .
prcbatur QxStrabone qui pcr .
kntiam aGr^^cisScriptoribu.
graphus appelIacur,/.>\T/.(7c
diccnte: /^isf^ij extrema occid:
Cafio froxirK(ildHm<et tenentyi:
^dmare autemStr bonidos, i^^coui
nm Regioni loca plnrim.i, occupan
Uiq^HterofoljmiZi^^HcefHnt mart vic
na\ Di^um enim eft ea ab loppe pon
con^ici, Atque htzc muidem S:ptei
trionalta fu'nt omnia a mixtis gentit
habitata JEgjpttis, Arahibtu & Phtn
T>lam tales funtiCffiie GaHUa.
cibtis,
habentt^Tbertcuntem^Fhiladelph^
am & Samartam. H<tc omniaMi
diterraneaftint,tantHm non cacis ^
rerptm Geographicarum prorfns impf
rttis.lmolktxlofepho probatur,qi
contra Appionem fcribit,Judsearl
rerminaricirca urbeGa^^am Gaz'
autem ad MareMedicerraneum ei
non ad Rubrum*
J)e JJionffaher. i§7
%.\%. Sed Rc]p7[i7fperdi/lindi-
lenijinrcr Idiimaeam fuferiorem,
Lise adhan-er;& fcrctGfa ceffit rri-
^\ Juda ; & iyifcriorera qu^ ad Ma-
: Rubrum portcnditurjper defer-
, Moab, & Efau atque pcr ) folitu-
:nem Kades. Ita ciim lofepho I.5.
B.lud.Gocenius^&Curii Adricho-
io in Tribu luda n- io6.1lla poflct
cidentalis vocari quia verfus oc-
,
dentem adMare Mcditerraneuni
:rgit h:tc "Jtro Oritntdis, q ad
Tientem,&ad HttoraMarisRubri
edat. Quaf adeo funt clara^ ut
k quoq Bccanus diftindionem
imittat, duphcemque IdumcTam
)nftituat,ctiam{i aliter ac nos di-
ctiatur,& fines ponatdifHndos.
ocacrgoi/la tx Strabone& lofepho
tata^ de Idmn^ta fi^periori occi- ^
ntali , qu^ ad irraelitarura
dem , hoc eft ad fines ere-
i Sur pertingit , loquuntur ,
uti
188 D( hftong^aher, ,
uti locoruin fpatia in mappis eyoll
ventierit manifeiHsfimum : Cur
vice vcrfa ldHm<ea infenor & Orten
talts , cujus in iftisautoribusne
vola nec vcftigium iftis in locis cfl
KrabU Petr<e(t tnhareat & ad Maf
,
Ruhrum pertingat. Quanquar
crisiroiiY^limusrerunr.fi^efi , i
quod verbis Strabonis incft, clicc
re , ifta quoque Iduntaa SHftrioryt
tiamfi ad t^WWr^ Mediterr.frotertj
ftt.iDrum tamen marenon actinm
propter regiones hmaUkttarttm , /j
maelttarfim, &mentesSt^)[\ci intc^
jaccntci.
§.r^. Hac diftindionc prarmiflf
K^ff (J.)per infitiathnemMin. Nan
FortM Idum^^t ( fnperioris ) efi portu
ty^aris Mediterranei. Kt^m hfm
gaher efi portus Idumaa (fuperioris.
probctur harc aflertio? Ex Strabo
nc cert^ & Jofepho fupra addudi
aihil horum liquet, Ideoq; etiar
g.Refi
;,)Rerp. fer inverfionem totiusar-
umenti : Fortpu Idttma<e Inferioris
^portHsMaris "I^hriy non Medtt.
.tijuiAfon^aber eflport^Idum^al nfe*-
orii^ On>»r^/#j,quodantca pro^
atum. E. Kfsongaier eft portJ4sMA^
is '^k^non ^Uditerranei,
klterum argumcntum cx
§.10.
^jmologia hfiongahtr ef Chahria Ca"
ra cft contextum. Sed praetcr-
uam quod argumenta a nomine«
nprimis ab etymologits a&Hf'Ofs,at>'
>tisdohtBrt0,quod ajunt,f <?5<> addfi»
f*/Cqualis & h«c cft intcr Afion &
\^V,itQm intcr &Chabria)du-
la admodum iufirma , imo fepe
ulla fiint, ctiana fiiperius hic af ics
Bit disiedus§.6.
§. 2 1. Tfrtifwf cft ah intercapedi-
cf^rr^efiiraptum. Namintcrldu-
izam & Marc Erythrazum intcrja-
et arenofiim mtrc , & raftisfima
alitudo, pcr quamnavee rcccntes
diduci
IIIHHMilgj
190 Dt? ^^Jiong^ber.
didiKi non potiierunt.Sed^fi/J.v;
>flisfima folitudo inur ^S^Urs Ri
brum 0* IdHm<tam fuperiorem nihi
obftat huic Salomonis navali.-quii
inhferion Idum^ea ad oram Mar\
Rahri h^ret Afsongaber. Adcujpu
torautfabrefatla funtrecentia navi:
giAjita ettam ex ejnsdem littonhiufx
etii nautArtnn & architeciorum epef.
tn altHrn deduct poterant/mdrumei]
tis fLirhrjicis & volvendisonerib
ahisidoneis machinis.
§.12. Qv ARTVM a focietate Hir\
mi , Tyriorfimj^ cum SALOMONi
eontratia pendet. Quoniam enid
BIRAM B^x T^ri , (qu^ adMar
Medit. fedet; per manm fmrHrn fer
vormn naves &' na^tas mari^ anars
mifitm ASIONGABER , cjuosno]
'verofimile efl cJ^/tars ^JMedftcrrane
Hmi^v^tlanticum, t^thiopicumj 6
Sinum ^ArahiCumpererrafe , aute:
Tjro ad Er^ thr^ytr.^iMare naves vola^^
tiU\
ies AHtfu^AtiUs perjiiga &practpt'
KmorftsuTn agrornm &
defertormn
loe patenttjfiwam planitiem , vehji^
nte iy£olo j Adduxtjfe , Htique ergo
eendumefl, ^d ASIONGABER,
; Tjro vemjfe inMAriMediterranso,
rgumentum eft talc:
,pertm naves Htrami Tjrias excef
T^ejlin (JHari Medtterranee.Atj^
fiongaher naves Hiramt Tjna^ ex-
o-it. E.Af&ngahr efi in Mari /Iff
xtrnneo.
Ke Aft>amabo,6^<?rff/?/,undepro-
nMmofeml Ubinam fcriptaeft
iramum jmfJfeSalomoni Jervos,mt^
eetiamnaves ( putain Joppen,
:
it alium portii Maris Meclit. Ga-
tn fortaflejad exponendas nau-
s, &
eorum apparatura nauti-
m clafficumque tam diutur-
cxpcditioni neceflarium ) lego
hhf^ Regnm & FArAliPo-menon,
Ted
I
19 1 Vc kfiengAher.
fediltani «reyfiS^^JMjF, quodwji/<
nafes tn K . i on Ga b 5 r , niril
lcgij nullibi invcni. Hoe itaq^
cratprobandum>nc vidcrctur c|
Xa^fMf ApAmftHtn,
Eccur,qu3tfo,tannsrui-
ptibu* tantam claflcm exftruxif 1
Salomon in AsiONCABERjfiTyij
navcs potuifTcnt in Afiongati
mitti? Nunquidifta vcrba, qi
i.Rcg.9'V.26.1cgimus : EtfecitKx
navera (feu elajfem) in AJiongah^
tandundem valcnt,intcrprctc
ropio, &
kccepitSalomon navei I
JiiramoTjro mtjfas in hfiongabu
quis faniorismcntis talem nuga
onem admittcrct ? Aut fodcs, cj
ihidem /ofaphat, cur Ahajia tn Afi>
gaher confiruxtffent novam clajfeml
€x littsre Indatc^ in Kftongaher na^\
deducere fctvtjfent ? Potuiffc didu
nullus dubito, cum via, qux hocj
l^a-tvt, olim quoque patucrit p|
'De Afionfftiher.
0de EJperance , itd iltoshomi-
tunc noviflc illac diducerc na-
nullus credo. Tunc enim tem-
iscurfus per Mare Atlanticum
Ltbiopicumfupcr/^rijw. B. Sp.
im cxGoropiana hypothefi) c-
gnotus Adcofutrcm brcviccr
) HirMmm firvos ad
iple(5(-ar
monem in Mari Medtterraneo,
mon antem HierofjljmisTjftos?^
riAHtm mifit in ^fiongaher , ut
'nves in ipfis cjudfi marisfMticihtu
XArer.tHrinecj^fe eptcsfmt circnm-
igatione ulla^ntcventtffi fer esn-'
r.tem transveElfone.
. i^.Quintum ex TksrfwaNavi'
wffdefumitur. Tb^rjisfinedu-
nfmu Marls ^iediterranei eB,
a'4tem in Tharfs in Ophir im
ii foni folcat pro eodem , uti tx
r^. Xn. collato cum verfz-^.drt,
U,49' collato cum j.Faralif.
}6, conil«t.|nde srgumentum^'
I £x
Ex quQ pertu dittenu SMom
navigahatftrin Tharjis, iUe elt p
^JiMt^rtsMediterranei. SxAJiongi
tanquam fortu ditionis S»lomo
rtdvigAJfatHr in Tharfis E AJiong
tfi
pmus Maris MediterrAn. j
prob, quia Tharfis cft fita ad k
Meditcrr. ^/>?.cxtat c.l. Sed R
^'^?
^iuJt^W^»* invocabulo
quod hic non ut nomen propr
ied uc appellativum accipiea(
cft j non qvLodQt n9menpecftli
regioniiy.^. Hifpaniaf, autLul
nis>aut Gaditans cujusdam Ii
\x y fcd mare fignificat. Et in
fcnfu dicitur t. Reg.2i,49-&
zo,^6. quod fo/kphat fccerit
Tarfis i.e. maris feu marinas, adi
d
dum in Ophir. t^Keg.io, si. Ni
Ttiarfis h,e. Maris feuMarina,
(Bcefdfiiff Oc^^ontg^/ aut ut
re<
{in^h'B.LHth. 5[Recrfc^iff
^Onifi^/ Rcgii/w mari^ (fcil. <
jy^ Kptngnher, f^j
ibat) cfimnaviHtrAm. StmtX
ihjts annis venitbatnavis Tarjisy
m fcil, marina navis fe» ponttcs
l^^Wfl porrans &c. Hinc ap-
st j quod hx phrafis non aqmfol»
t, in O FHI R tiAvigare , i»
rpsfiuin mari navigare, HU c-
iindicat 'terminum ad ^uem na-
mtes tcndunt; harc autem notat
fjinquo nafigatur.Hinc patct»
iorem Sjllogigmi non minus pro
IViMarpsRHhritquaMediterranei
tarc. Namparili jarcficinfc-
Ex quo fortu ditionis Salom. na^.
\hatur in Tharjis , tUepotefletiam
:>ortw tSM^aris 'j^uhri,tAtcjui
^fiongahcrtanquam pertupit^ Sa*
navigabaturin Tharfs^ E,Afion^
r etta poteft ejfe portus M. Rubri,
"aj. profa quia cx omni portu
Wy7jidc/!^,in mari poteftna-
irii non tantum cx Joppc, aut
T 0^ De Afwr.^mhef.
Gaza,aut Tyro Ia Mari Mctiitcr
nco, fcdctiftm cx Anosijaber,
Bcrenicc, cx Alana in MariRub
Omnis itaqucportusSalom.D
pnif TiamSalomuneis nautis mt
ftrafitin Marc fivc ad Rubr
fiYC adMcdit. maracflct.
§.i5.Qnidf fi ita inflaret ex C(
cesfii Ex (^ti* pirtu potefi n4Vig
:
inThMrJtjh.e, mMAn, tUeettam
*efi ejfe ptrtm tJH^ns Mediterra,
lUtio : «quia ut
> antea diccbariri
exomniportu porcrt navigari
mtri. Atqui cx AfiongAberpo
navtgdriin Tharfisfive tnmAn ,
Afitn^Ayerpotefiejfe part^MaruA
dtterr4Bei. ''^Cp. i. a pojfe adefe n
alct conff qucntia. t. Itacoll
^uantum sd natnrAm port
potcft,
fidn§9tf!4dntur^pddfiti4nt ^ tndoi
Uci, SiktUTiportui id poftulat
9M ei n^et in mttre didHciejueAnt.i
n idco ttatimponm M^ru Mthi-
portM Matu HiffAnici , Mut
ct efl
tsnntct, Ratio,quiaad 'nwf^et-
%9 AlicHjtufortHf plurcs tBndttt*
s indtvidunntts requiruntur.
\{o itaquc ab identitMte communi
^entricdysdidentttMtemindivi^Uh.
nnt feu fin^uUrem coticluditur.
rindeut aon fcquiturr/^f^o/^ffr-
wtifi navigan in msriyis pstefi §£e
Lufitauia, At^ui ix portm f^ent-
(tm , aut Sieulcrumpfftefi navt^ari
\iari, E.portmrenetsrimamt Si'
yrUm potefi ejfe in LiifitAnia.
Ae prdinde 5. Lim. efi%J\€djori
quo portu potcft dcfcendi in
,rc,ispotcft eflc inMariMcditcr-
ico^ icd C<eterispartbM: fi nimiru
*€i,&dittonis,&contintntis,^in»
xrum recfuifita conventantiEaidcm
~
isfidcanta potcft etiam cflc in
jMarir.g. Indico,Rubro,Gcr«
^
|{
aico &c; 1 3 §. a^.
I9S De kJiingAhtr,
§. z6, Iftis quoquc Quintum
aliquo modo
caufam Goropittt
juvemus ) poflct addi» a Territ
Sdlomtnis depromptum, SAlom
potefias fi MdtJ^fareAfediterrant
txtendebfitiddMare Rubrnm ne,
tjHAm Imprimis quantum a
:
llumtradum^qui inldumxa &
tArdbi4mefi. I«cnim inpccul
peculiaris Rcgiiditione&impc
crar» Argum» |
QuoMjjfetefias Sahmonisterr\
riatis fi nonextendit, ibtetiami.
wngaher fportus Salom.) nonfuitu
dd Mare Rubrum potefiat Salomi
territorialis fi nen extendttE^ad/^
re RubrumAfiongaber(portmSalo
non cfti
nonfuit. Maj.prob, quia
rofimilc, TclSalomonem voiui
vel alium Regcm Salomoni c^
cesfifTc^utin alieno regnojusf
ritoriale exercerct. Min. q
Maiemortuum feu Lacus Afpl
ces ftatuiturtermiDus Palacftins
§. 26. Scd Refp. I. per retorfio'
w. Nam ,QftGtffijfie fotefiasSalomo-
s territortalis fe non extendit > ibi
\Am Afongaher non ffiitfitus.Atqnt
lhacumStrhonis,adCafiraChAhria,
tefiM Salom.territerialis finon ex"
fdtt E, etiam ad LacHm SirhoniSt
adChahria caftra zAfi(fngaber no'a
tt. Maj. eadcm rationc pro mc
ilitabit* Min^froh. non cantaai
: Snahones l. XFLGecgr im-. jtu
\i fub qua ctiam Judaf-
fh<tnicia [
ncomplediturj terminos exten"
ad mare Sirhonis, &montem
t ufque
tfmmStd practtrea intQrfudaican*
ttHierofoIymitanam ditionem,Sc
tCT Sirhonis lacumffidem IdHmAO-»
m, NahataorHm^c. pooit* Sed
iamexipfisfacris literis. Nam
umer, XXXIf^» / 4. 5'. ita inquit
gmnusAd Mofin determinis tcr-
I 4 rs
100 DfJfJUMf/th^r.
rm poindendr. Trtmmm ertt vu
pU^a /imfirslu ii deftrt$Sin , feemt^
fcdes Edom^rmm , trit(jue vobi^ j
minu4 tyimfirMlis i extremttai m*^
fmljiad Orientem. Et divertens
termi^Ht ah Aufro ad adfcenj
Hakrabhtmormm fertranfibit Sm
ruittjjexitm ejm ah duflraUpUga
CadesBarnea^utidefroeedit adpa^
Adar, €5' tranfibif Haz.m0nem.P9j
divertet hi§ terminw Hdtz,mone
Ktvmm jEGTPTIi mhifunt ejKt ex\
nd Oicidentem, Hrc tfoy^Ci
fAtisofleiidit, pcridumrtvumi^
Ucum Civt vdllem t^^jpti eatnC*
^fcf partcmintdligbquf (nbtixm,
tiCaflojcii palfidemStrhanis,qu^ p;
ffltrti dkituv rivHs t^aypti ,
q
^gjptum i Judara diftcrminat.l
Quod id^
fienif^^ <-y£jTyptiacd cft.
m fortitionctcrr» Judz, aifpi^
lofu^ rcpcritum cft fofua c. Xf^
De AJiongdber. 2«i
§. 28. Refp. (z.) r^i^xNegat.Min.
^am contrarium docet & Scnptu-
a.^Jofephmidifiatm regtmtnis Sa-
omoniti politictu. CcrteDivinum
'^umen limitem regnt Ifraelttici po-
uit RUBRUMMAREExolXXiny
I. Et f&riam terminum tuum a mari
>Hphiii4^^ad marePhtlffiinum, dc-
srto taj^adfltimen. Id> ut co mcli-
ts pateret , A^efes, lirnitaneus Ifra-
litici populi Didator, explicat
^eHt.IX.14- Omnis loei^ , ^uem vsla
'eftrit)edts calcaventjVefier ertt , a
'eferto , & a Lrlfane, .& aflptmine
hrath tfsj^ ad mare novisflmnm ertt
'.rmmmvefier. Propius ifths^c de-
neat (quantum ad continfnteni
f^ongaberi ) Jofephtu L FIII.
fXcu^Kc.i. quando fcribit, Afi-
ngaber non pr@cul ab Elana Urbe
fe eam^ue rsgi^nem tunc in dt-
,
me Ehr^firum recenfltam fa-^^^e.
II III II ! !! iinm 11111 niMf II IIT
zn T^e AJiongAher,
%Xoo^i inquit, frSi^luScuuf ^
Hmc celebratisfimusGeographi,
52LCVZ rcftaurator &yfna( Montam,
m mappa Geograph. in Apparat,
Sacro Chdeb prafmifla, conftitu
unutn Terminum regni Ifraelis in
pfo feu Rubro mari>fecuna.
fropeTemnAmsArabU deferta,\\\hi
ad Libanum> & mare Magoum d(|
fcendir* j
§. 29, Er quTs amplius ambig(j
dc jHrifdtBione Sdom. TerritonAl
quodcamhabuerit, & excrcuer
\ Afiongaber, &
in AHath ? Nonn
/ 1 David Pater Sahmonis IdHmiA)
I totamjarebellicepit? nonneeai
armata & prirfidiari manu tuitu
cft? QuodexpFeflelegimus z.Sat,
VlUy 14. EtfofuittnEdom^^:'^
I omniEdom poffitprajide.^
frafides^in
I \, dr omnis Edom fnhjeEia erat Da vidn
'
Salomon igituc jure fucccsfioni^
iaomtiiapacernajurapatri fucceij
^
T)eAJto»^a.her] _
, & non minus ac David omncm
(tmaam fuh fua tenuit fotefiate,
10 dc impcrio non finit quem pi-
1 dubitarc clara litcra quar e/1:
leg. Salomon erat VominHi
IV» i\.
nium regnorum ab iffaflumine(ir\'»
ligeEuphratem ) uf^adterram
\Uflinorumy6uf<^ad tsrminum^"
ttorum.ld quodSpiritusDomini
tim adhuc copiofius dch'neat
•Ju 24, dominahatur in tota citeria".
larte fiuminis a Tiphfacho ustj^ ad
z.am, in omnes Reges, qui erant ci»
^
iffum f,Hmenf pax erat ei ah c»
ihusfuis laterihmcircum quncjue,
duo funt imperii Salomonsi
mini , Orientalis ^ occidentalis,
>ttSAH fciU & Ga2a. Tiphsah ad
phratem, qux deinccps appcl-
i eft Amphipolis ex PUn.lVNH^
f-.Gaza in faucib^Maris magni.
[uunturaliibini oppofiti » Se*
nr^onalis ^ AH(tr4lis vau Ade»
^ ut
«t c»ft(ideret fuda ffrdel fecu.
^uUifu» fuh vite fnAt fubficu fuaj 1
D^A^, us^ adBERSABA. DA
etcnim olim Lifihtm feuLajif dii
%A (tZl\Lx{^intmt»rdanis inSjrofk
Mnistfi: 'SERSABA iutec[[exi
matribm ludais^e Civttas ad defe
tuna PhjranMti colligerc cft exG<
JSrX/,iy. collatocum virfii^
f.^Oi Scdnihilominus inftatii
eaffmjScutgctfnesRegni ludaici vl
fus MarcRubrnm fcuArabiam ci
mare TmrtuHm feu falfmn , qun d cj
prcffeDomin' zitNum.XXXir. i
JofXK AcproindeSalomonisc
tio noeftcxtcndendaultra falfu
idud marcncutiquam adMarcR
brum. R. Trihus IpidntitfHntXxri
tes, non titiuspopultlfraeittict. Na
f] ultra Afphaltiten populus Ifra
nihil obtinuit , nihil pofiedit , ut
nam collocarcriifilios 'F^BEj
filtss GADrJdiKctdta^ trihum
NA
}^SSE ? Nunquid dc horam ter-
itorium ultraJordiiicni,& ultra
iarc Mortuum (itum eflt negabis?
§.5r. Quocirca TripUx in uni-
erfum UmttHfn T*rr4 fdnSia dijHn-
f(7,usqueadimpcrium ftuobitum
alomonii md
fent^ntia poteft
onftituii frims cfl ChMnAndtrHmt
]Xi\Sid»n habka.i:unttu^ue4dGa-
nm, doncc devenioi ad Gomtfram
hdomAnii^AdAmd,Z€hoim(ii eftlt-
iis Afphaltitcs ) & Usque dd La/s
'en, X, i^i Terr<e a DSO
SecHndd efl:
'omiftt & aufpiciis Joru*»Impera-
)ris Ifraelitici,a luddi^ oecHpau,
bi limites cujusque tribus funt tb
^foDEO dati in Numcrif Mofai-
iSj&JofusCodiccj ita,ut nec bin«
tar&dimidia trib" transjordanit^
> ifta fcu occupatione fcu pofleffi-
ntcxcludantur. Nam RuBiNrris
rnoAroense, ^regnu SthonisHesbo-
'U,(j;rregnu:3't Mdlacki Moahiticumx
Gadi
Gaditis Jae/er, er magnAm Amnn
nitarHm portioncm ; Mahassit]
ycrb^Bafan OggiuRegis, Iaira>A^t,
roth, Edrei efc. Sandus DEI Vi
Mofes, Divino indultu diftribuit
antequam Jordanem tranfircnt, t
dcvenirent inChananaroru terra
uti t(kNum,XXXL ^IofXIIL Qu
ccrte a reliquis fiUisIfrael cis lorda
«iwfegregandi non runnquemad
fnodtJm nccipfi fegregatos fc , fc(
curcHquis conjundos voluerunt
atque Legationi populi ludaicj'
benigniter audita rcfponderunt
lofXXIL Qucmadmodum& in / n-;
mis regni Ifraelitici comitiiSi quxla'
fua indixerut adfuerunt,uti no ob^
fcure es c.XXIIL 4. colligi potcft
ut i e t a
i fecundisQ, XXriE^dcm qi
de caufa non tantum Indtces fed t-!
tiam Regespop.I/raelitici hos trans-'
jordanitof in fuam priftinam libcr-i
tacemyindicaruac ^ cum eHisnt ai
regi-
gionum iftarum incolis vari^
esfi & afflidi. Tenia cft amflifi'
ti Kegni Ijraelittci y quod Saulis
quc ^otisCimnmDavidis aufpici-
faftum cfl,atque retentum a «T^-
mne Davidis fticcejforei
lefitimo
lilimitesdomiaii Davidici funt
otend usq; ad Enphratem. Quod
fcribitfandus DEI Amanuenfis
VIIL dcbellavit enim Phfhfii'
^a.
s vj.M&ahites va.ultvs. MareRu-
um Hadad £fer,Regem Zoba adSn-
ratemv»^^ 'SjrosDamafcenos v,^,
nmomtas^Amalekitas v.iijdum4'^
SJ^c.juxtahosliraites, Davi*
cx&SalomonsesB lurisdidiotiis
^rcitium eft dcfcribcndum,
Magnum profe(ao & po-
itiflimum DavidisjSalomonisq;
timpcrium , uti paulo ante^x
'amj. & fupra ex /. Reg.4: dcfcri-
mus^rantum tamcnnon fuit»
mtum ^i loh* dt ?incda tribuit^
lof TyetAJten^Ahtr. |
qni illuIWDtARUM,AllABIARUM,ilj
eYPTI,TYRI,SlDONIS, PHOEMCI.'
jETHlCPIARVM&HlSPANlARyW^^
faeit.l.rJe Reb^ Sdlom c,>.n j .hhk
ttrbilCu AuteSaiomonis impenu >
filif Mngufl-tsPsl^in^fintb^ ilander
tHr»fedpr<etere4 frotedtretur a Ma i
UIQUI adMaih i,e aMAriRnhro ui\
nd extrematMediterraneiMarts or,
eS^lFtUMINEUSQiADTlRMlNOSOE
BisTsRRAHUM i.z abEufhr ateyCjui
tnfinu,PerJicti<^uareInMcHexonerA
nsj^admare,^ OctaniiG\T>ii A^HUi
ad^ae terminp ac finis terraru conft'
tfnbatur.C»^SalomontpMrerent>ml
nera^ deferrent univerfa terra i. Re^
X24.25.0MWIsREGElARABrAE,Dl|
CBSQjiTSATR APAeTeRRARUM '.^^j
X 15. 1. Pkral.IX, 14. 0* omntaregt^
Phtltfiinorii,Ksj^adter»jinH?nA^oyp^
l.Reg. IV . 2i.Omntd regto, efua eratc
flumeThasph4,tis(^adGaz,a,(^-eHnEi<
reges illaru regionu iReg. IFiijf-.tH etx,
iUum dgnefctret ac fufci^eret Hlj^ax^
IAll$ICI,AUT TARTESf ACr HlSPA-
I
Pf,;ri,e^. Non efi cur k ^mpia dubit0-
rnomento ac dignitAte c&decoratMm
tjse ; qua ilU ultro nofolu conurminx
mnesjai; vi€intfritiGifes»fedfra$i'
$ provincice remottJfim<t re^esj^ uni-
rf\,4idquositU^ VirtutisfAma pervt-
(jtt) tantt fapienfia, tsnta^ magni'
dinis admtrAtores& i0lt9res dsttdf-
nt. £t qmd mdximi hahndufipfiM'-
^tiiin^veterdtis fttis $diis ergd He-^
dagente dipojitis^totosfe ddfeUcijft-
a regni Salomonis Aufpicia,fuhUcd
Htid celehrada coverterunt, ut ex li-
"isVdphrisRegisMgjptiiijuasStipole-
9 (^uida hahet,C9gnofci pote(I;in t^ui"
etiavidereUi;et , Salomom»m tri-
tf(,ifuodv0catlpEKSOitALMixi^ente,
Mgyptio,aUdru etia rerii veViigal d-
fprovinciis indtcente ,miverfos de-
^jdnimo Uhentijfimo atq^egregia d*
rfitateGhfec^uentts, Jf.f^,
III iniiii il ll IWFIimiMfHlI
i to J!>< JJtongdher.
§.} ?. Id autem.quod de rAj>l}r\
SdlomonisliteriS(fr titults ha.bi\
tx Eufeby l.X. PraparSv.c.fth. jux i
rdationem£»/?o/r/w/ ibidem citi
Pineda. Exemplar utrarumquc 1
terarum huc producam in confp
dum,
r;ex salomon vaphb
REGli£GYPTI AmicoPA-
TRIO Salutem.
SCito me aceepife regnum k Paty
DAvide,OE[ iMaximibenefici^
^ui etiam jujfit me templum adifict\
re DEOy e^ui ccelnm (jr terram cond:
dit acfimul
: ad te firiben, ut de tu^
fopulis ad me mitteresy qui mihipn
fiofint , donec omnia , ^uoad opw erit
Mbfilvam,ut imperatum efi, Quibl
rubjicienda Refp.
REX VAPHRES SALOMONli
REGI MAGNO Salutcm.
Stmk
DeJfidn^aher, itt
^ImuUtc^ tttam epfioUm legi , vah
^defMmg4VifHs,&fePum celehravi
iem,CHm ega , tffmcopice msteuniver"
'.tquod rtgnum a frQb» vira accepe"
s i S^frohMte)\atsntoDeo. Qftod
istemadmefcrtbis de fopuUs noflris
\ittendit, o&oginta millia tibi mitto :
f ex (juibpu nationihtuJint> indico ti»
:
jex gente Seurithide decem millia^
cBufirita Leonthofolitay &Bathri*
jadenamiUia, Curaporro,& res ne-^
'farias illis,&f alia ut reEie gerantur,
f^ueutperfgtioopere in fuamquis^
'gimem reflituantur:
Triz inhoc Pined^ diicuT*
Inotand* funt. Primo, quod male
: contramcntcin Spirituj S. Pfal-
XXII.(& hoc L Kc.t.e i.ri.c.xr.
ansferat ad Salomonsm, qui
jfctamen literalitcr cikdcCoelefii
tlomoneylESU CHRISTO ejusqj
lcnarioDominio in ccelo&in ter-
ftififflligcfidut. Setmitd4^Modi\
fertio de Ncgotiationc inOceA
GAdttano cum TArtejJiacis Htffar}
procedatex falfahvpothcfi quii ,
Tharfchtfch fa Tdrteffis Hifp4mc
Et etiamf! ita cf]ct,non limcn hir
con fequeretur, Sahme^tslmpert t
txtendendHm effe tn Htsfantam,o^
fbrtasfis c6 ejas maririK navci iyi
fent. Nam parili pafto Salomc
nit imperim» ttism in Tjrnm , ttin
in0pktr4mIndtcam,^MaUcam4i
rt^CherflHifh imo & in tffamAmir
sam (cx mentcPincdtr) eflet extcr
iendiim, quia in iftin rcgioaibi:
aut fuit^aut fuiflc crcditur SalohKi
ni« commcrcium. Scd apagciftiul
modi funiculos cx irena contej'
tos. T^egetiatio cttm Mltino^ feregY'
nsfefulo, riullatentu tnftrtBomintpi
hefpttiHm potius& feregrtndtionen
fijpaDominiHrft &lHrisdi^ienem ia".
por»t. Tmio quod ex iftii litc
fi
sr^/7l?mEupo]cmieis[n genuinat
no fappofititirfint] infrrt, Salo-
loncm tributuni aliquod Pirso-
iLi tb i£gyptio cxggifiejiHude»-
sm proccdit modo, quo hoc Sa- :
mtn literts ^ legAtieniyHS Hirs-
opopofctt UgnAteres ?3 •fer^rteis,
YVtsque nAutic9S , Ergj^ Salomon ex
&
;risdiEliems SuftrioritAtts exer-
ts9 rRlBrWM FERSONALE
^cgitabHiramo, Exfoedere ^A-
\icitiafetiit,n9n eximperte impera-
it. Exfcedere (fr /imictt*4 tbttnmt
r.on exferviti0,&debpto,obtin\i-
it inquam nauta», & alios
tr4 De AiUth fen EUnd BmporU
SECTIO II.
I
DE AILATH SEl
£LANa EMPORIO salo-
MONlS INDICO.
[Summarid,
/j, Emporium Arahieum & InJU
cum efi
f.l.Ehth(^EUth,
f-S' Signif. Oj^tereetHm.
/. 4,.AiUth, «rA«,«iAfiJF, fWw
StnHsElAntttcpu oppof.Her9ofoli\
ttco,non tflLeimtes Stnus^
f,6. Tranfcevfpu exEUna,
/7. EUnA izTny^^iet,
f.g.EUnaefl pQne ^ijiougaherum, ,
/.^ Dtflantta EUn<& ah Hitrof
$.10. EUn<e ditio regia,
jr. //. Hahitatoresijuat^orpopulorum
$.ii^ArommfHnt Sjn ^ Idumai. ^
SaUmtnisIndict, frj
TAlmetunt non efl Fhtenicum C9»
lonia.
14. ^nviKuvKUfjbrit non (poirKaf^
ij. An ElanaJit aihm vicm }
16, Affirmat FHllerustnegat^BochAr*
tia.
j^.EpifioffU Ailenfls in Sjnodo Ni-
C4na,
18. l^vitatesGorofianAflriEiim
nttantur,
f.i.Navale &portum Salomon»-
n, qiiem in Ophirtttca cxpcditio-
conftituerit, vidimus : Nunc
>rro ctiam Emporium Indieum ^
ahic»m,lc.L AtiAM, vidcbiinus,ut«
tccxquaomnisgeneris merces
•abide & Indic<e, non tantumH^r-
"oljmas, fed etiam AlexAndriam p
7inoceluram, Tjrum.Sidonem^ di-
adspfunt, & divendit*, morc
igai« emporiif ttfitato, Qucni»»
2^6 De AtUth feti ^UnaSmpen»
da&fwttn omni ncgoti^tione rHArii\
mk riecejfariA tiAVigtd Aptat/i
,
'VshAnt, & merces comportat^ifCjHct^'
hAntm-y fi prioris vicem Asiongi
implcfliecoiiftatjccrte poft
rioris urum Eloth prxbuiflc pai
ter conftabit. Alia nempe loc
pr.ttercjuam hac dnOifidRem IndiCA\
mivet^amcomparatAommne ?iu\Ia w
gtmw. Quocirca cum ttfiongeb^
ntvcs undiq.armamentis fais ja;
infi:ru<5^as ruppcditaffet, rf^/Qx vii\
num ELOTHARVM Emforiu
mercihpts & exportandis propedtt
foherjdoi onerarcy ^ import^.tis,pOj
qnAm reverf<t fnnt > exoner/tt-e co
{ucvir.
§ 2. Diciturautemin facris,
quide j.Ree.IX zy.i^ ifAral
f—^I TN fcd in Deutveonofnto M
faicoc.IIyi. nVNappcllarur.Qi!
Reg.Xir,zu
ijpfa fcriptio etia in t \
c XFlti,it6\tJu nc qui« putin
difi
ivcrfam vocum permutationcm,
ivcrfas norare urbcs>cx compofi-
> SdnBm Scrtftor iflnm n$ryitnum
modcratnr,uf qHatn
(7w^«t;^r i a
-imum dix er^t n^^^N eam evcfti*
0 quoque 1^''^ appcllct. Et Rf-
»
nreflttmt SjrU EUthy ^ cxfltrf^i^
de Eldtht&Sjri venermt,
t Jttditss
EUtb, hnhitdVcrHttt ibi, j^ ad w
wc dtem.
Dc quibus vocum diverfi^
tibus itaftatucndum,cx mcntc
teeUiFttKeriy^l^^ cflefing. fscro,
Regimir]epofitum,ex abfoluro
igulariHTN fed niS;N cfic pl,
min. cxcodcn»fingularif~nS^N
dudum» Quamvoccm aliqui in-
ct tcrprctantur ro^»r, quafi-
^J?^
1 7^^5 , eo quod magnumndHta'
, mercatorum, mcreiHm^miUtum^
V ibiquafi in prgfidio faerit,
iprimis tcmporc Afart^ Regt^'}
* & Rcgis Syriar^
" Alii
K autem
tutcm exponunt«rt/^,quafi ^^'i
ccrradidum, mtrJi.cervHt j\
/jlvejfri4!& feriudries , quiainft
ftlicujusindosnitz ccrvx io car;
pcftribus & fylreftribnf Arabic
rum dtfertoru locii «x multipli
gcntii vicina mercatura paftura
qu»fivent. Tcrtii propinquiort'
afferunt expofitioncm • ^ui p>
Qftercttum feu Lucum autrctu v«'
t«nt,itautfitexfing.nj*^reu "^J
^«^rf/fefiquod in plur. D v'^ cu»
'^rcripumlcgimus/'/^ '^» ^**'*
mutatatcrminationeO'' in n1 fi
niVw &infing.n7N.Nihilcni
yrobabiliuteftjquam in ifto EI^
tharum loco multum quertuumy |
f>alm4fum, 6t <\U3iCi lucos *fff<?^,
qutrctts fuiffcubi vaftitatcf Arat^
cat qua(ijugibutlignorum,palm
f um&qucrcetorum jugit c^ntinj
antur.
j
5.4, Hoc Hthr4i(Hm 'Prttt
ftn e^
Salomffnif frtdicd
Poftmodum iTynu firc
i/r/?.
mcib^ fadum c{i,nYt* AiUth
usfingularf abfolutu cft
j/rf plur. fTN. Siquidem Ktf-
^'^ def"
orum flurdiafoemtHea in
tid terminare folent in \ prateden-
Umets, andcetiamGr«corurn
^rt, quod h%hctStefhanm»9)cAila
id HieranjmHm. In Bibliis Ro-
nis aVA«i'; Apud TtdomaHm
imi itcmiArtW tnViodoroSi*
/AAa<y*]mendofe fcriptu pro
^«F^i^aring. A^ArtW quodlegi*
^'^uAStephanPini.. Indc Latinutn
Una, a Fltnto memoratum i.r/,
. Fl.fofephM exiliori fono prc
c,i.
iciavit ei^dvfif lyiil- Arittf
'.XXfapim*Ai?^etB- undc&Laci-
•um Ailatlfi &: Elath,
).5. Ab infigni & fplendido hoc
porio totusiftei»/» MarmRu^
tiomenacccpit . diausquc cfl
iiiiiiw 1111111111 mMtfini]!
110 VeAilath feutla-na EmPm» ^
SINTS ELANITICVSfeHJEL^
NlTlCVS. In finu entm Arabico ^ii
funturbesUttorales , perquam ce '
bres, HEROl^M oppidum verfm ...
gjftHm,& ELANA verfus Onen
Unde duoftmuHeroofoUticm & .
Untticpfi» Hinc & ipfi conterm ;
populi eA*>'/'W^ vel AiA*W7a/»v4\.
§nni dc linu Arabico ita canit:
£t tAmeu Eo9S pAHlum incUnat
adaxes
Usquc in teUifferi confinUfltxtu
Uni.
Sic etiam Trifciantis :
Et tangit vergens Orientem verj
EUnos
EUnos poncng pro EUnitk, Pcrp
ram autem ArtemidorHs hunc fir
€/^^w/>/V/»xw; perpcram Inba Lan
ticnm vocarunt, aut Plinius pcrp^
ram ha?c c^nfudtt LVI, c.zS. Ubi
X^\ncmt\ SintMiyjtimm ( Arabi
mariij in({\ioL(4nif€,^\Jix nome
T«i tiiii nri >Ti TM i^si m
I — lill
Salomonii Nautf€9. 121
iedcre. "^gia eomm AgrAt in &
iuLaanA, vel nt alii jfJana^ Aam
'ffumSinum noftrt uieUnitieum
tpfere, aUt ElAmticu, Additpor-
Artemtdorpu AleniticUi Juyahd»
iSHm. Aiteruter horumlapfui
[etur, ailt ^uba, au$ Vitniiu, SlL^-
i pro /£lana vitiosc fubftitutum*
,m apud Ptolom^Hf» ccrnitur
ltl7)}S xsA^Trt^ Leanitesftnm, ca-
II ferc latitudinc in latereArabi-
Ifientali adMare Perftcum , qua
Elanites in Occidentalt ad^Ara^
Jtalium ftnum Leaniten appel*
itjuba, alium alfumpfit Pli-
is.
^.6. Eftigitur Elana feu Atlath
hsripattca adStnum BlaniitCHm
MartRubro in tnteriorefnM part€
fedens non procul ab^jf«?»-
er, qusE frequentisfima & famo-
ima commercia egit # undc ali-
quis trAnscenfyfmtmerctHm dm,
fdtorum HnrcfoljmM^ Gaz.afn,Ji^
fen^ue, qaod tradit Strabo /. Xl
Geoffr f.y^^t. (^i^nTtKi(ia,ici)m ^\
fxuiimf, tuvtu , »(^ tu a)
Xixifajig, ifJ i' >? iMvm IIcAij , c*^
^ta* Tcji i^tt,viTi} KctXa^tvu, O
mjrrham, dr tum htte , fnm alia a
matd mtrcateribm frofonuntur ,
adeosex Elanis Men4sam vemunt
diehfu Septua^inta. Elana Urhseji
alteroreeejfuArabicifmmtquifee
dumGaz.am efl.nomine Slanittem
/.7. fiAd Tim^tt^ptttLf quoc
Elanacpertinctifta qii3cftio e :
Elana pone /ifiongaberum, an i
—•^
Sdlofnonisf^dHtiio. ii^
ifiingAberpone ElanamfHertt fita ?
At Mtra eArum proptmjmsr terr^fff*
Hierofoljmis ivLtxil^Heinr.Biin^
t£,6 ty^riMMontnnmElATiAm po*
\'Ci\.ultraAfiongaher vcrfus Arabi-s-
n,itaut Hicrofolymis autCaza
ifcendcnti primum ^fiongaber
:currerit, & deindc intervallQ
latuor miHiarium diftitcrit Ai*
:h,Scd iftud transfonit Ntcol. FhI'
MjHifc. Sacr. UK e. IX.
f. 557,
\\EUnam frofine^Hiorem AJionga^
ro ponif, ct co potisfimum fund^*
snto, quiaDf*^//,^.irraelit« fra^
Efau frim
•gresfifratres fHiS,filios
cuMutElothofj^Ham Stfionem fer^
>7;/tf.Liticalamiftam quidem cu-
)fi$ incuriof^ antiquitatii fcru-
toribuirclinqucndam eflc ccn-
>i nectcmcrcmcintcrponoar-
tru.ubi nihil habtri poteft certi.
:udtamenyidfO,quod inFnlUri
7Hmento p*rum roborii rcfidcat,
NuV
I
114 DeAilathfeu EUna^rKfmo \
iibi in Sacrn EUna aut Elatn trit\
Stationeslfraelttaru refertur quei
admodnm Afiongaber) fcd i/lo U
tum Deuteronomii loco dicitur,t,
am iftam , ^u^ ducit in fr^tterem
fiiios Efavt ab tts in defertumMoA
EUth
tjfeab AJiongabere : puti
quod ex duobtis tftts locis diverttcu\
vtarum in unam coincidertnt via
dHcentem in regtmes A/oabiticas. Si
quicquid iftius rci (it, p
f una intereft
, five antepon
poftponatur AJlongaber a
tur, five
/4Wrf,modo mr'ms<\\it^i\x^ ad M\
reRubrum infinu EUmtteo rctine
tur.
§.8. Ut tamen , quid mihi pl
«eat.fine ulliuf prf gravationc pr
feram^ AriamMontanum fiT Btint%\
^#«;whicprafero,cum quo faciui,
^ V^tnartenfmmcs^LunaburgenJium^'
Argentoratenfium Bibhorum mapf \
Idco quia i ParaL f^IIJ» 17, dicitu
I
Ssi
rai laii m >Ti Tmi'n i w—^Miii)
S4lom»nis N^uHif. ti$
lomon tvtt inAjioj3^aher,&inEUth
)er labtHm maris tn terra
EdoiH»
imum crgo is^fiongaher,^ demd$
Elothivtfe dicitur; quodquan-
am facili ncgotio posfit cverti,
quodaliacaufa maturandi iti-
'is in AfiouffAbtr cfle potuerit,
od eum ur critcura &follicitu-
. CUjJis Ofhiranay qiise ibi fabri-
batur, quam citisfimeiufpicien'
:,& diligenter luiffandse: tamcn
dem talo ftabit , quo Fullertana
ijeEiHrA, quanquam, ut puto, fir-
ori adhucquam Fulleriana ifta.
iia quod fupra ex Diomfio ftrie"
e adducebamus, ElanafmtJra-
i Felieis&Sjri^s ifUafiqmdAm Umi-
upu terminpt utpotc (jHa dtfiermi-
ntur^rahes^ Syi\ quod profc-
) nnhht legitnr de^y4fiongaberey ut
lex unico hoc fundatncnto Afl^
igaber fit quoad fitum inMari
%i6 DeAtUth feu£UnAEmp9rit\
Kubro prior,&longius adArabi
num diAetAilath.
§.9- Atquc velhinc facile;^,
\i A Hi^ue Hierof. dtflantiam conji
' ^ rcpo$rumB$. Nam «SVrx^tf/. JTi
Geo£r.f>,s54, docct. cxp»rtfiGdz.i
rnm dici mtlleSf ducentoTftm fexAg
ta Stadiortim tranfeenfum efi, qu
p.J49-rcpctit.F//»iw Ycro ita co
II
mcntatur /. rM, N. cXI. interv
lum intcr duo oppidaAelana&C:
zam cft CLM. pafTuum. M.He
,
Bunting itadimetitur: X)te@((
ii
\
e^ongckr tlf at<imrc(eti9[Heer/t)i
«nt) tJtcr^lgOncilcn t)on ^erufal
acgcnSD^tttag. deEioth itaaitrt
Sncttcn Don^jcongcBcr gcgcn ^\
ftcn^at^tc 6ra^(e(a(§ge(fgett/
]
5^e|in Cien^uOcnatgcnommen^
;
ticat2Ji<riji92«iircnt)on ^crMfali
,
acn JSRt((ag, divcrfitas hinc c
qu®4 S^^foniaber in aditu ^ijf
RWKtngBmyfff*'^'**'*"'^^'-" ^..»..««...-^.1.^
SaUminUlndic», %%7
tonfedcf,
/Jio* EtTcl
;</rf«
eade ciMfA 'Syrif^
dciftiuspoflcsfione digladi-
i
ti funt. Nam
(ut prophanao-
uttamufO ex Sacris ccrto coft-
1
at, quod a 'DavM oecHfstimt
tc^
nerit Sahmont Rob9am»tyfhia)^fih
^fdfhat, lcm^oxc d^iltmjoramh
mer4t filiMf»fafhati . impiusiC
mdc\i9, Idftmai defecertint, fnfri-
mque Jibi *^cm crearHnt, t. Re£*
lILv.io. Manfit^. Ochoz^ik^Atha"
ajoa (^Amaz,iA Regthns yitif 9tefia^
'IdumaorHm, Scd poft Oz,iatfefi
izarioi Rex luda ^maz.i^Jilit*ttyi
eeevity readificivit &
luda rejtituit.
.Re£Mr.v,ii. Tcnuitq; poftcui»
othamRextuda » Scdtcmpore 2i
Acha4 hjfocrita f^infelicis ififHtBa'
\Ut*6Idol»latra,Reun Rex\SjriA
I**'
Uath offuin4Vit,(efih&9jf^¥
diif
DeAiU th ftu SUttA Smpri» ;
d<ttsSyres & Idum^os fr^fidiArtos\
hahitAtoresfectt. i.keg^Xrj.v.S^ \
^ f iT.flahttatffresinquzm. Nai
€x ejfif!tHorgemibm o\\m habitatu
fuiflfe EUnam , facra teftatur ht(i
riAsIdfimtts nempe luaccts.Tynif
iSjris. IdumatqindemArdhthm
quidem Nalfat^u mixti primiti
incolcbant,utpote in quorum te
ritorio & rcgno hoc Emporium
rat.ris acceflerut deinccps /W<* i
Ifraeht t a Davide eo trad-Mt fu &
fcqq.Regib.ibidcm confervati.H]
{\i\iSalom9'ae\m\dii funtTyrif&Phc\
mces, quiut erant ncgotiationutl
maricimaru peritisfimi,iraquoc|
inhoc fve portu five Emporto lttt\
r^/i jfirmitcrfedcrunt , lud^iscort^
fra varie affliElis,faVe cjuocjne ejeEii^
Nam lud^ti inttto e;ti?#,deinde a Re\
ninSjrt^. Rege^non ita multo pofifun\
dttHsfubUttfHnt atcjue deletit conPii\
iHtatn eQratft fedtbm ( ut apparctj
Sahmofiit Indic§, ti^
rorum fuorum coloma. Miaime
;r6mirum>/? jf« ludaesab utriiijue
•
tdm Acerhe favttumi^uippe (jm{ut
ia pra?teream ) pro Domtnisfe gt»
rent, (j; re^tM ve^ligalibiu exigendii
tejfent. Ijrncontrafednlo confer»
(tt, ob egregtAm ^
pecultarem navi*
ndtperitiam, vartasj^^ ditijfimai
trCiitHraSi<jua4 non tamnegotidtori^
4 1 i^uamRegtbtu ipfts iHcrofiffimat
tfeopmet.
/.12. Quodde SjritfTjriis^dixi,
udficaccipiendum cft» quod ii
Qitsdem ( fub ultimis Rcgibus)
it habendi.Nam & TjriiSjropboe'
(es funt didi, & eadem utrisquc
iguacommunis. Quocircao^-
du EUnam duae /imul gentes usq;
tiuerunt, ld»m*i videlicet ^ Sjrit
m «f6i(^uA«i( ruissfive cognati^Sj»
quod fub-
yhoeniiihmi Tjrtisve.ld
icompcndio pukhrc indicat
MwnEhr^um Q^anN aMafi^
mii
I iw llll HIIHlM^flO]
t}o DeAilAthfehSUndSmpori^ \
retuctrceUo noxztwm. Iftiuscn
ixtrema eUmentA,jttAtce FuUero, '
ntTimxiue gentem cx arquo pcr
ncrc norunteruditi medtd vt :
diflinCle oflendunt Alteram dltt
difcretHmt ncmpe Refeh Syr
D^OIN, rAVchdeldumAOs^^Or
Nec quenquana turbarc dcbrt lii
ra migrini in cum id Ehr^iej
*1>
miltAreJitiHtiexemplit HadAr Gt
XXXri^ip. &Hadadi.P4ral.LsoJi
fhat Gen.X.^i.&Diphath i.ParaU,
Vadanim Gen.X.4.^Rodanim i.Pt
/.7.c^terisq;c)'demodi patet M
tilaigitur, &dccMrtatacenrcn«i
efl: cditio, qu« gcntcm altcrutrai
flve Idumaostfive Sjros folum noil»
nat; Plenaautem integra^, ifua\
tram^uefideliter xcponit utrCC t
fti^Tima illa & accuratisnma Ber\
ardini Godali Srixiani , auffic\
Cardin. Ptctolhomtnet claboratai
(divulgata» ldi$m4i ^Sjri^ inqui
4
SAlom§nis tttditG. %x%
'.ntrunttn Hailam S$ habttavtrHnt
i wqne in kanc ditm, Cui Ctiam
iftipuhtur vetns apttd meCodex
iArtftfinptw, eande planc fcntcn-
amrepr«rentans. Atquc co pa-
:o accipiendum effc nomen
^onNjresipfa quoq; confirmat.
iumaos enim ibi fermanfiffe omnino
mfentanen efiifrofter in violahilem
^tiMundiqueregieniifojfefiionem €f
minatum t Sjros antemJive Tjrios,
'.rinde confint4neum,fropter ajfidu*
quotidianam ex navigatione €f
(gottattone utilitatem.
§.15. Iftudtamen tolcrandum
on cft, quod aliqui Autores fecu^
arem Thoenitum & Tjriorum fivt
\egione,m,five urhtm hoc loco r epo-
unt> quando TtolomaiftmKum
afinvixl.fT.Geogr.c.yMucSiccom^
lodant. Nam ifta ptmn^v Ku/jin
noa Fhoenicum aot
ftFalmetunTi,
yriorum ricui. Isa cAim Diod«
Sicalu$
2^1 *DtAilAthfeuBUinA^mfori§ \
Siculv Hb in.Mi/^or.BiM. f:m.7|
J)[et(po^9¥, iy4d fnum dewceps loc
i^mAnnmm ; eiHtm frftfter utilit
ttm apfrime honorant tncoUtfalmt:
nomme tnfignem. Vlurimisenimfd
mtsconfitHsefl^, efua fummAuherta
fruBm tam Advoluptatem, cjUdm a
^viBum c§nducentes froferunt^ It
%}^oe^\xtt\Artenjidore.^trAhol^Xt\
Ceogr f.m.ys^^.^nov^r:'^^^^^;; ^\ j
KVKKea Kew/xa,7>i^v Tt tlvv^^t
^Alomonis Indieo. t))
/
TiidliUL^Tnoui Tuv (poiyiKcSif Svcu
.vf4,aq^v» Pojidio -vcro CQnttgnti ^jf^
\lmet}i(^Hodda\/!!t^ms imgft .my&tn
igno honere haheri , fropterea eiuod
f4 eircumjfa?7s regio aftmfa fit &
iAi & nml^rarum expers, Hic PtA^
mapalmarumcopia efi. Atqui ita
)men (peiviKuv hic appellative pro
.Imulis cft accipiendumjnoii fro"
fiproPhoenicibus feuTyriis ci-
bus. Nam e ^'nvi^ inter alia eti-
npalmam & palmcefruSihm figni-
;at,utiexDiorcoride, &Theo^
iraftopotcfl: confirmari. Quod
iam fidetur cum facra fcrtptura
mgruerc. In peregrinationc
m Ifraclitarum, poftquam in de»
rtum SVK vencrant,circa fextam
ttionem inELIM commemora-
ir "PALMETVM, ubt duodeCin*
ntes & LXX.palma. Et caflra mt*
ttfHnt tbtjHxta aquas , uti fcn-
ptum
»5 4 De^fUfh/eu Elan4Empiri9 i
ptum eft Exod. Nu\
Hanc (poiviKuvct quonda
incoluiffeSardceyjifsrckrtPretopi
SratofihtntJ populos vocat nctj\
rui» qui iide funt cu Saracenu in t;
guriishabitantes cam ruis> quc
fx duobuJ 'Diodori &/drtemU«
locisin (p9iviKu¥moptimequtdTi
Quod igitur aliqui apud ?flom»\
gunt ^cmKuv KUfAfiv >mx\t fic.-qac
iidem v«rtunt PhoenitHm opptdm^
c6 pejus : cum C\t cp^mKuy
fcu Fhosnianidsfl Pnlrrfrirtmt^aG,
(Palmctum>7? vicMy perinde ut
dcmPtolomgws a/Acm' TOcat ttoofx^
proptcrca fortalTIs, quod ab initi
munrHm fraftdto firmatum nori e
fct. Quodc plura legito apud CJ
Salmafium in Extrtitat, flinian
f.m.487- feq.
$.1;, Hic itaque humani qui
SaUmdnis tridico, t )5
Tu$ ti\ FuHerm UKtJHtfi-t.XX,
^p, quandoita ;
Hmcr£i\((dl
odTyriorumcoloniaroras M*-
Rubri occupirint; drgHmento
potefiCP^mi^uf Kufjtf} Thcenicum
)
^idum, n^n ttaprscfilah ElMndin
ore nyfrahteo condttum » Aftartc
ula&c. Rediusinccmeaqui-
m fententia ftttuit quando £-
,
4NJM noflram alio ctiam no-
incabexteris Ait'>63'y »»fi>}J'>
\\\\ I
m vifHm cffc vocata aflerit. Idq;
•n tantum cx Glauco , ftd ctiam
^lii Gaili $xfiditione confirHaat.
irbaipfa apponam. BammKif
raho^vocat propter magnitHdinem:
laHens Rernm Arahicarwn XXX.
Diodorp KutfAfiVi fagnm^qHod mnrts
reret. Deinde JrahicamAetiiGaUi
'feditionem ah initio, qHemadmodH
nfe^afHerit, exponens.tacito mmi"
MntiqH0,aliHd adhthet multo recett-
iim
iSf_ De^iUth fen EUrjgEmpori]
tim,& qmm Ktite ELANAM \
pelUratjam^,ivKrv JcJfitfv, ,]LBf\
FAGKMfeuvicu dicit,
cetn»r»tnibtu pUne enndem Ucnm I
n»tans. Qutatllud tndigents, hec
\
teris NattontbHSypr^ferttmMerc,^
rihHSinotttu & famtUariHs effe fctt\
Jd vero, htnomtnem ejfe urhtm vei^
gnm, htnc indtcto effe potertt,(ftiodr>
cnratijfimt Geographtt ejuihHt fefai^
tim,ac minhtattmfinffuU loca rcay
ferepropojitum erat,Hnoex duohmi
fitsexprep.alterum reticeant vcc|
gratiar : FtolOMAEus Eiiilx luj
minit: Album vero pagum omifl
Ar^ianus in Periplocontra hurj
nominatim reponit illam pr«ti
,
rit. CHjns ret hanc fUm ( ut <jHide\
•pinorjrationemafferre Ucet, <jHoi
qHum HtrHmqHe nomen idem vaU^
cogntfcerent^aUerHm duntaxat ctd
memorarefatis haherent, tyfUo^tS
trtdtbtUnonen, PtPlomaHmyAlhu^
pAgHm
Sdomonis Indico^. t^f
tim , locum adco tllHfirem fdentio
ytaltotransmtjffirHm, QuippcAl"
n pdgnm, mAximum Ndhataor/tm
tfortnm Straho appelUt. Et paulo
ik.klhopAgoin Petram, ex Fetr4
inocolHram , qn* in ipfa Phanicia
, apud
ty£gjptum , merces Indtca
abtcxqne folehant portari ,
'c in alta lo ca*. Nnnc pars maxi"
per NtlumAlexandriam vehitur,
qui pagum , urbemve mariti-
Lmclaram atque nobilcm pr^-
quam Elanam,nuUam in Naba-
3rum rcgionc reperimus. Hdc
ofitoportetpagm dtehlbfu. Atqu^
eoEmporium iftud nupero no-
nc AtvKfiy KcojJkn^ vocarunt po*
ri>vetufto5c iuoElanaeft,
§. \6. Rcs ipfa txMtrius^uelscf
criptton^ dijudicari poteft.Nam
i
utercfue locus efi martttmusin Itt'
e Arahtco (i.) eadem utriustj^ CU'»
ii^^m^htHm. (i^ Um rt^^utiatto^
iMWMrmfjuii i\ niLUEl
2^1 PekiUth feuEUna Emp$ri§ ^
niscHrfas. Itacnimde Ailath ,
quit Hieron. de L9cis Hehraicis'. jj
tath{t,)in extremis fintlfus PaUfti^
junaa meridian*. folitHdtni)^}AK\
RuBHO. Vnde (3.)exf^gypt9 In,
ami& inde ad ly^ijptum navigAt,\
Sedtt autemth» {t.) Legf ^oma,
etgnomento decima. Et oltm c^vddt^
Ailttaveterthusdicehatur, nunci,
ro hiU. ItaquoqueAm4w«/inF,
riplo fuo : Ad fimftram Bereniu
navigantiocfurrit alius(i,)pertus i
prafidium, ^uodAtBUSpAGUidii,
tur ; Ex cjuo Petram ituradNabatA
rum^Kegem. Stefl(i .) illudprsfidik,
Emporiiloco navigits minorthus , f ^
exkrahia iHuc apptllmntur.Quoari^
(S.)cautionts & cuflodia caufa eode^
mttttfo4et, ifut^uartam partemmt-^
cium imptrtatarumtxtgtty centn &
ritcum exercitu. Et qutnquam ij
pud Hieronymum mz]or railitttij
mtnuf nominecur » iHud t&me;
I I T«i fcnfii i¥i fmm ^jwwb—ifc^
SAlentonif Indicf, tt9
ipriBihilprafjudicat.Nam rebus
ditUieronjmi ^tate)firmifripra'
I tpus erat apudomnes^tntes,pr4'
nis Apud limtt^neast
tM ^ perfidat
t€infisntes,quod rcgnantc A^/r/-
,c\imkrrianuj fcribcrctjnon ita
it crat; fiquidcmiftatempefta-
npcrium Rom.florentisfifBuin
t. Idtamentotum refcUit, &
atFuUcro Sam. Bochanusin
inaan l.i.c.44.f.in.7<^3-<l«i
.17. Et talii quidcm AtU mU
modum celebre in Idumaa emp9*
n , utpotc in quo itt primitiva
lcfia aliquis cx faUfina Epifct-
rcfedit, cujus in ConcilioNtcen»
qucratio iuit habit». Nam ia-
alios quoquc cx Palaiitina
mNCiA PsTRUS Epiicopui Al'
sis, tb hac Aila dclcgatHs/»b-
pftffc legitur. Q«o<i
iftm#
I
i40 DeAiUth feu EUrrAE^pon^
iaius loci Ecclefiafru&^l^iivSp
magnieflc «ftimatum.
§.i8. Ex didisdifparet. qi
«am dc Novitatibu* iftii Gorc
aniscontra communcm Gcofl
phorum conknfmn cxcogit;!
fit ftatucndum. Nam hic fwjq i
ritur : EUna a ,U &f ktUth \
tMdem > Negat GoropHs tn Htfil
f.m.7i. Noscontra tK Strahn
LXn.& Jofe^h.l. VHI. Knticf. c, il
%Majfail.i.H/fl-fndtc^S9- affirr)
mus. (b) KnEUna jfttn KrahtJ
Ifct ? Quod Goropii autoritiM
fccurus autfimilitudinc vocuj
.
qu2e intcr EUnam^ Laaname^\
ceptu* CaroUsStephanns.atttn i\
(iton. Ge9gr.Hiftor.p,jo. Nos autd
candem inA-abiaPetr^a in caml
Ailath invenimus. (c) Kn ElJi
feu Elothfit EUfa TtoUmat} Qu<|
itcrunpi GQrop us affirmat, comn)
mkcnspro^/cr^iu facri* fcriptul
c
Sdtlomonis Indico. 24^
more Chaldaicf
£L'C/' jT, cieinde
yiac»tAttico(^ commucari Sit^
c pro Elfit dictElwt Jam autem
^Am,feH Sljfam Ptolom<£i,e{{e Idu^
turbem iEgypto proxiaia ; hinc
im Eloth efe prope zy^gjptum ad
reMediterr. Sed figmentaharc
tGoropiana. Nam divcrfjB ur-
(vinuEhthfeuAilatk&cl^fet, Lft-
\HElyfa. Utraqa® quidem /^«-
'.CHVitasefl^y fed longius ab inyi-
1diftiantes.Nam EUth ad mare:
fainmedia eremo Zin. In tlUus
xpofuit XXXIIfiatio IfraelitarUi
unc vero Xfuit. De ea itiHiero-
m in vita Htlanonis vadens in
:
\rtf4mKades,pervenitELUSAJ\4>
me die,qm anniverfaria folenni-
omnem opftdtpopulfim in templft
\eris congregaverat: ColHnt autem
LuciferHm j cujm cultui Sa^
ff^ob
morumnatio dedita efl. Exhi§
;6vides Blufam in deferto Cades
2^2 DeAilath feuBUnASmperioi
poni,di<9:aq;poftmodum efl:7<
TaUfiinK firbs, In facris voc;
AliUyfeuAlfifiha^uhtlfrai^
Num.XXXll
eafira funt metati
QuodcumPtolom^i Kvctc con|i
it.quam ille medio fere fpatio t
Mare Mortuum^ £rjthraum\iQ
Quod fi vero ejusmodi ^o^s
^gf«i^6ifi9tn vocum efTct milii
dum,parili facilitate QxShth^U
fei9Lefd/r,Gen.X.i^.Sid marc moil
um fitam, aut "Betheltn Ifiacly d
olim LFS di^a cft Gen. XXm
aut£//7^^,feuHelIada, &reliql
Archipelagi Infulas faccre poj
mus. Scd
I
Smtafindt» tricaejiue ^fiquidvi\
ifits.
CAT
CAPP^r IIL
ET
YRIORUM NAtl-
LOMON^ORUM
\RUM NAVIGIORUMQ^
CONJUNCTIONE.
Summaria.
Tjri&Bierofotjmorum eontenticf,
Tjrifttns, ApparatmMarinm,
Tjri beUatores,
,
Tjri bella-.viBoria & clades.
Tjri nmdin^,&negotiatores^
Tjri, CHmAicair Quinfai >Car^
hagfneiVenefiis>Athenii6 Sparta
fillatio.
. Tjria cotonid»
in Mari Rubro.
Tjru iviix^^^^*
inSmH Ferfco,
.inTaprobane,
Cjpro,
»44 T>e TjriorH^ Salomo>t4^rH%\
fA4* i» CiUci4, !
/. is.in Rho4o ^ CariA,
in Samo,
/./7. in ChiOfLesboi^ Tened^.
^AS^inBithpia.
^ApJn CjcladihM,
f.io, in Creta,
f.zht/^thenia,
f, 22. Laced^mone.
f,z3 in Jllyrio : SiciliA: Sardinis: j
^,i4.in Lihja. Carthagine iBjrj
zAfricay Ttngitanai Utic^i Aa
methi,Lefti, Hippone,
$ iS.in Infitlii CaJpteridthu4,negot
fio.
f. z6. tyfn etiam Colonia in tAngi
Thdee GaUta}
§.27. %egreJfH4 ad Metropolin, 7]
fm t peritt Maris.
'
^.is.hiram.hhram.irom\
foeder^tiM ^AmicmSalomonis^
9. ConjunEua Navmm qHomodo
KiAn circmn^veBiofaBa}
. transveUio f
izdificatto in^fiongahcrx
C/^f,;7;j
i navtwn ibidemfaEla conjunBio.
5. An titria^Regt fuafnertt clajfis?
^»Ah ana comnmmhm utriHtqns
^mftihus confi^iaf
§1.
"'Yrus, potentisfimum panter
, &opu]entisfimufuit£zw/'<?r^»i
t6to Qriente decantatisfimums
ienim Hierofiljma oh fplendorem
ligtonit: ita Tjrus eh mereaturam
Oriente potiflimum cclcbraba»
: , uti inter coetera cx Ez.€€h.
mi. & ex Strahone Lih. XTL dt
tfiOrhis.p^m.sio.patefcit.
5.2. EratautcmTYRUsP^<^»«f>*
nritima ctvitas, in faucibus maris
\€editerraneifitatms.numq; peri-
;fima. Quodteftatur S.TrophetA
L^ Ez.teh»
tj^6 BeTyriorumf^ SaUmen<toruh
Ez,ech, (juando c. XXriL ita inqui:
T^jre y (^H€ hahitas tn introittt W/<,r
negoti4trix ^epHlorpi ad infnlAs mt
^ V. Tjre dtxifti: ^erfeEli deco\
r 5 .
fnmi ^in corde maris fita, Dc app >
ratu marino ita Ftnttimi tm :
>f
te adificarfint, impleverHnt deeore>
tHnmv.^.Abietibm de Sanir extr
xerunt te tnm omnihui tabnUti^ m.\
ris; v.^^Cedrum deLibano tHUrHnt,\
facerent tibi malHf, Quercw de BAf
d^Uveruntin remostHos,v 6. gf tr^
fira tna fesermt ex eborelndico
^ratortoU dg infdis Chitim.Bjff^a^
pitta dei^gjptofntt velnm tHum »
gffsttibiin fignHm '^ hjacinthtu ^pn
pura de infulis EUfafalia fHntopei
mentHtHHm v.y^ HabitatoresStd»i
GrArvadfHermit remigcs tuiyfapie]
tes tm TjrHifatit fnnt gHhernator\
i
Senes Gehal, prndfntes ej.)
titi, V.8.
^
fHerunt inte reftaHrantes dirntA tH\
"P.g. Omnesnavesmaris&}iaHt(te\
rn
fmruntin te adnegotiandhtn nc*
mem fusm.
Erat prsetcrea belUcoJiJfima
orumnati&,qu^t2Lm mari,quam
icppias ruasalebat. HincS.
>heta ita pergit,v.io. Perf^ef Lj-
rLihjes erant in exercitHtHr.y.tU
hetatores tHiy djfeum ^ gdeam
endernnt in te pr» srnatn wo v.\u
iArvadcum sxercitH fHC erant
rmuros tms in circuitki&vigiles
irY}}fmtmfHeruntp fcuta fuafu'
'derunt fuper murostuos mdique,
prfecerunt pulchritudin^ tuam»
4. Hinc cnmpotenmfimtf fem^
,.
jHonarchis congredifontaufi.
mSALMANASSBris copiMregnan'
luxLtsLOpepulerunt^inde^n&n wf-
cremfiJoigbriam cpmpararuntiUtl
JMenandri ChrpnicisBcTjriorum
'naUymTdcnfofefhm-Am^.fud.
X,c.t4. Ex qua yiaoria cum ni-
a infolefcerent, Alexandro ^uo^
I iiiiiiiiiii iij^ii n[;^
148 T^eTjriorHf^SAlonion<t»rHm
M. yidion Orientis refiftcre fi
aufi ,uti ctia aiitc Naymhodonofi^
fcdcummagnofuodamno. N;
ab utroq; funt dcyi(fti,uti exf;t<'
& ex Ez. XXVll. difcimus, I
Inclytum EmportHm TYj?!
prsbuitjurpotcin quam mercts.
tim Orientis convchcbantur,a<'
InfHlas atq rcliquas regioacs^^
-
rtsMedit. diftrahcbantur. tlndi
^y^*^ cam 23}lAnnO Gentium n\
€4tHr4m, t>itS^tt)Un DjJarefr
j
pellavit c.XXIii g Sanaus£;^^J
quafifado /ieifjbii/r/jLu per par
reccnfct negottatores^ eorHm me\
m9mcu. [ta enim pergit v,u.fnt
riftiit neg6tiatio tua,Pr,t multitMi,
dtvitiaruyn cun5iarHm,argent93fe\
j}anno,flHmho£^ue repleverunt nun
nas tHAi V. >3. Gracia, Thubal&/
fechtpfiinfi-ttores tuiymancifta &'
fa area adduxerHnt popnlo tuo, v.
^AutArfiNaviumq^ ConjmB, 24
domo Thogarmd ecjuos eejmtes&
los addfixerfint adforutuftm
-vj^,
f Pedan negotiatores tui , infuU
manus tu<t: dentes e-
Itatnegotiatfo
neos, ^hebeninaQommutaverunt-
iretio tuo v.iS.Sjrtis negotiator tug
ptermultitudinem oprum tuorii,
imai.carbunculos^furfuram, 0"/«-
uEiM veftes &
bjjfum 0* unicornUf
riftallumfropofuerunt in mercatu
V.17. fuda & terralfrael inftttores
in tritico ; balfamum d meW oleii
efina in nundinis tuis fofuerunt^v,
Damafcenw negotiator tum^in
Ititudine operu tuoru» in multitu-^
'.e diverfarum opum.in vino fingut
aHiscandidtjfimi^: Dan dja*
^^Mehufal in nundinis tuis dede»
itferrum nitidumt Cafia^ Calamp
oro tuofuit^ V.20, Dedan inftitO'
tui in veftib^pretiofitatisadei^ui'
idumv.tu Arabia&univerftPrin'
esKedarffjeiomtommanffs fft^r
«50 VeTjridrH &f SalomOftaorU \
cum agnis eT ariettbus , c^-hedis ven
runt adte negotiAtmi. 1 2. Vendi\
Yss tuiSaha &Raema, cum unive.
frimis aromattbm, ^lapidepretic
daur9i<^uod propofueruntjn mtrsi
tuo Haram^ Channtb ^ Het
negotiatores: SehaiAjfur, Chilmad .
ffot. tua : Ipfmegotiatorcs tui m
cherrime faUts rebusyin veftibus h
einthinii , ^ acu pt^is,^ in thefah
veftium pretieffimarumfumbuiCi
flriBarum,& in cedrini^i&c, Qua
mercium&mercatorum indolc
Clar. nofter/I/.T//'. Olearius in 7
fua, ex hoc Ez.c. XXVII, exftru(|
nervofe deduxit c.4.
§»^.Quod itzc^i AlcairM^jptiol
prctiofitate mercium , quod Qf^,
fai Ch/narum aLmplitudmc incolj
rum^quod Carthage/ifrorum rob;
re quod Corinthta Peloponnefiork
,
navigiis, quod Athena vel Spar
Gr^ecorumjpQtctitiij quod Venei
/,
KautarumN^viumj^ConjunB, iji
4/ar«?»venurtate potuerunt olim,
jtadhuc poflunt, iftud omncin
naTyriorum civitate rcperias jta
inuUtearu luelo^ulentiAi veldigni"
ite,velfotentia,velrohereiVelvenH-
m(vLO tcmporcceflerit.
§ y.Hinctot ex eajuna hatjeO-
niei funtjquot ex nulla alia vcl mA-
tinm velmediterranea fatf funt ci-
itatc. Uti tniv[\feraces Aftnni6jtt'
lentorunaturd nsva fuhinde exclu-
mt & emittu-^it AgminA-JtA^Tjrio-
Hfoecundditerrfi tn Qmnesorbii par-
•si^infuliU fuinominiiheredes trans-
lantavttf incolarum zMisimperil
Hftdttate follkitatis.aliis novarum
trum avidis, aliis crehrts terr<t moti^
m fatigatisjaliis multitudinis d&mi
yinuend4£ratianoyZ&LCXtQrv\a. do-
nicilia ar mis fibimct qu^rcrc coa-
Hs.PoHquam cnim terra Chanaan
nniverfa occupatafuit a Judais,
*cene
iHcefofua , littoralts illatania, qu^
Jj 6 dm-
I
amfUJftmttgenttfoUrelt^A efi» ct\
tanta multttudini non fufficeretip\
fhoenicum multe mnxima e terrn y
exules mari fe commiferunt , siU\
^uajituri fedes, Hinc Tyrut.
§.S.Emint CoLONiAS inMariK
BRUM, uti no t2LntuFulll.ir.Mtfc
%X.ex Infula AftArte feuxqiirif}
dyei>X^f*fMt7triMr k Ptolom^o dii
Cquae ab antiquisfima Sidoniorui
Dea AftMrte nomen acccpiflc ci
ditur) & exfiellis Ufideis , cfu* lite\
incogmtis , vetuBu fcil.*PhoenicMi
infcript* erant : fcd etiam Plim\
r/. j 9. d o c e t& Herodot^inSuteri
/. <•
quigGDtcmTyriam ctiaad Sinn,
Rubrt M.nts ponunt. Unde &Hj
(ychiusSidoniosErjthrai maris aa\
as fuiflc teftatur. tiVomi (p»lm
h ^*if t^vS-^p oiKiifjts 9»A<*oj-^
Stdomtfunt(non folu)Phoentces({(
etiam qui) Srjth.mare accolitt.Eti
quis dubitct, Sal$m^EUnaS^/4tld
h
is Tjrtoru eoloniascovAxm2kZt po-
runt, ut fupcribri capite dixim^.
§.9, Hic fimul iftud difcutien-
jm , quod ex Terjis hiuferat He^
dotmidxvL inter Tyrios vcrfatus,fif
iHerodotoStrdh l.t.Geogr.^tx iftit
ionjfius PeriegeteSiFefiM , Trifci^
U)&Soli»*es,primos nimirum P^of-
'ces ex MariRubre in ditionemPhcE"
Itia defcendi]fe,tbi<^ue fedes pofuijfe
uod tamen cum facris litcris noi»
DnfonatjUt pote quf docetityCha-
HMH , primum Phcenicum patrem a
imaflaiim terrarjtm divijione fe in
hananaam contulifTeJdcoq; rt&h
hoenicesd Tjriifojfunt diciAviix^
ff»
IndQ ivitemerroremijlumtnole*
tjfe apudP erfasjlongQ hinc rcmo-
[)S,putOj quod famapublicacele-
iratum fuit, fudaos ex ^gjpto in
%anan<&am abeuntes,per mare Ru'
rum, &
ah e^dem defeenderint in
Itrramfan^amfVicinamPhoenictb^i
Tjriis
V J \
1^4- 7)eTyrfo rum &Salomon<eorurf.
Tjrns ^StdoiittsiinquQ coxcCpzd
pofletexcurari, inprimis cuctia'
Strabo faepe Ph^ntcta ra m late ext
d^l,ut8itpfam terra fanSainchidi
S'^o.Quin&:exStnu RuhiMar
pvogve^\ytnTerJicoStmTjruQfAr
^//i!»?Inrulas occuparunt. Uteni]
in Phaenicedux fueruntlnful^Em,
gn i n o m inis, Tjrp mm. ^Aradmih
etiam inmart Perfico T-^rH^Arac,
Geographidefcribunt,atqucinj
vetufta temfla inPhcenictoTum moa
€xtrucU',undc non immerito coll!
gitur,illa condidiflc Phccniccs Itl :
Straho I.XII, ^ilouvli
(^We!
Navtganti ultertp yalt4 occurruntt).
faUTjrus&Arad^yt^u^tempU haherl
Phoeniciisfimilta. Stephanus Byzarr
tinus; Tv^@. vYi(r@^ iv (poivUyi f/(
/^railft
NAHtaru Nav iHmi^CenjmEl. zsS
efi &AliaKw-
r4dp infula Phoenicts:
imAris{z\x\\x% parsfinus Pcrficus
;i) conf. ?toUmd.6,€.7. In quibus
abulis pro AradoJrach^jproTjrw
jhs fcribitur,ieguntq; ita Teophr,
ir.HiB.Plant.c^* Artemtdor.ap^d
'tephjn 7v^@->^ roljh.apudSmd. Ar^
ianm in Alex. l.j. Ncmpe Liqnidis
\&L. interfe permutatis. de cujus
tu&conditione plura yidebis
,ud Sam, Bochart.l.i.p.z. geograpk,
"acr.c.XLV.f.m.766,
§.ri. Eosdcra Tjrios cmnnautis
^Alomonis Coloniam plantafe in Ta*
robana pradi6iHS Bochartfis c.l.cap.
[uadragefimo fcxto evincerc co-
idLtm,tx VovtiLYaprohanesHtppHris
euH^ppuro, adquem appulitv^/?»»
HocamiUhertm.Vlin.l. VLc.gM. Car*
naniam xr. die HtfpurospGrtui in»
jeBHs.&SolinpM: Appulfm eft ad ho9
itttiSjp&rtsimt^invetimyifmHippfiros
iominafur. lll\ibns,CL.Salmafo
_ ^efte,
I
i$6 l^eTjriiru^SAlownddrH
\
Hipporui vel Ifperh
tcftc, \egk\JiT
quam ille voccm ex Opir vil Ophi
formatacflrciudicat,dialc<3:o grs
ca. Prattercaq; TaprolfAtAmHercp.
Um,DSiim phmicum, coluerunt.
§.i2.Scd €xOrie»uliMartaeiM
diterraneum reverfi, Colotiias Tjrto
r»wlongeplurcs, cyideiirioribi
tiadocumcntisjOfFcndim^^Etqu:
dcmCjiprtu domita aBelo,] ux ta i lu 1
Virg.r.i£;i.
- - genitordumBeltu opintAi<.
^afiabat Cyprnm , & vtSior dttton
tenebat.
KcctpkCitium&Lapethum.utiStt
phanus confirmatcx ifto Alexan
dri Ephefii:
B^^Atf^* flj KiTiim K^i^iplios-eLpU
TnjS'®^» J^Jgmalteni-s iuQCt^ox Pa
fhfn, in Cjpro Paphum condidir/jb,
inclytum iWud templum Fe»erisP4
de quo Tacitw zMtfl.HincE
fhitcy
luU^jPapho recentior,Citiiees, cum t
VhmiQtbw dcfcciiTent, ad obfequi
^
ucvocavit,tcftc Adenandro apud ] i r1
«A»AcM(^ (qui
f;;U/X<?./'f. ^§
lmanafariAPjriofmtovy;^6vi^
\ \
^
%^
[ha Ungefltirestbt c&ndtta. a Tyriis
rhes, Carpajia , Cerjnia, Scjlax,A'
Mthmt CHrm dMartHy a dmh^ Cy*
TrfRegisTyrii filiis extrudx&c.
§.15.Hincini£gy^»/wquoq;dc-
«tldcrunt. Itacnim Hercdctitiiti
[ufa fecundl- fa^itKWSiSi nTtfit^
^ rhv ^eUiKis rv(/»i^ KethiiTttj fe
%uif®^ hT@^ • maTms to^wv
vjn^tVmCtrcatfludtemflum(?XO^CL
hahtantPhoenfces
"jrii, vocatHrautemlocptseaftraTj'
^
2/i
iornm. Hlnc ptopc Memfhim ab
Lchillc Tatio pagtis defcribitur Sj^
«rfnomine, zd^nem Niliparvum
alveosi
^
A
orntt divtditHT in tres
forte
tSS DtTyrisru ^ Salomon^oru
forteideoficdidus, quod incol
cffent Syri. Huc ifta cx Manefhon
Djnafitts cxccrpta referenda.qu
dc Dynafiia Pafiorum dectma habc
Dectma ^Htnta PjnafitaPaftorii.fm
re AUtemVheenices advena JexRege:
cjHi Memphim caperunt , ^uorfimfn
mtts Sdites (feu Sais quod lingti,
f hcen. fignificat marnFior Pariu ie'
Cii.V{d.\d\xm)keffrjavitannos^,Secm
dtu Anonregnavit annos ^4., Tertm
Tachnan annts 6 i.QuArtu^ Staana-d
nis S^QuintuiArehles annis 4^. Sexi
Afhohis annti 6i. Summa efi anner.
^-f -'.Hi ^etTiK^s Tni^ms apudjofcph
Li. contta Appione leguntur urbi
_
'mtATumN^tviHmojfonjmB:. 7S9
jpttincendiJfcDeorumtempU dt'
fe,A^yptiorum Miosperemife»
ts opprejjijfe^ ItidQ nomcn
eorum
. '
|
'
-
j
I
I
3^
yptttseratexofHmi&exeerandum
bdetiaiaGcncriracralegimus, '
^
^
Hjfe fofepham fratrtbus fmscap,
§. 14, Ex Cypro & Sjria faciKrde-
ffp eft inCIUCIAM.HincApoU
'orus lib.lll. Bibliothec^SAndocum
rratOViryrrff RcgisTyriiJ f ^fr^w e i
'iAProfe^iuminCiticiaiT^iCtUnds*
i^urbem condidifle. Eftautcm
lenderis celehris portus Cetidis in
quoStrahoffoJephmjT^ci'
\iciA,dt
\,Lucanw,Ptolom<eui.HucTarf^,
ic Cetts.Qc^MsLzPhoenicih^ vel ftru-
i velhabitataoppida,pertinenr.
§.15. luRhodo&CariaM((tly' ^
)scolonos non me finitdubitare
>nicn. tyfth^nem tniml.4.c,z^,
\\.2iXuv,€admHm cum in Rhodo tem-
m Neftuno vovipt ^ condidtffety
ejm
l
ifio De Tyrio rum &Sa1o mon^orMm
ejtu cura demandajfe ejmbfudaPhin
Cibu4 tki reltEli^ , <^ut eum Jahfiis pe
mtjlhunum Retpuhl. corpus C9n(titu
runt^ S\c Lwdilebesib eodcm (jai
mo MtnerVitLtndidt confecratp cu
tnfcrtptione (peiymxsls ^eluua
Phoeniciis Ittens.qu^ prtmumexPhi
nicia in Gr^ciam dtcuntur allat<t, S
fhoenicum in Rhodum expeditien
mcminitConon hi$ vcrbis n.^rrat
oneXLr/l t^V i\ ftSeyynpKt a^px»
^'iKSL^S^T^X^ay iytpwyieiuy ^^x^
f^lnv Vijmi^tf, Rhodumaute ant
^uttrtspopult tndigena tenuere,ejui1f ,
imperabant Heliad€,<jHos Phoenices
jecernnt,^ infulamoeeupArunt» A<
ditur quoque,^rr-r,expulfisP/>fl?»
imperafle,qua temp
eibtiSyRhodiid
Aateetia alias maris Agzi inful:
tcnucrunt. ApudAthcnfu UtSrie
Rhodt^ nzrrat,quo ftratagematc /
f/p PhaUntH Phatntcitdfiee ex /icha
m
unintTimOA^o^ioppido ejec?nr.
§. ;<5. In Sdmo quoque vcftigia
ir/or««» deprchenduntur^ Nam
nc4HsPh(iemctstTiAfijpaU^ nepos»
19 ArgqriAHfammfSAmi rcgmyiti
ftc Afollonii Scholiafie l.u Pc qUO
a Orpheus cdniti
e«/> ^Anc^us coeliplcHroneus §rbes
(irorni^vias animo indagare ferit^,
Quod cxadc inAftrontmicaPhQS^
eumfiiefttiam qvLSidrSLt » dc qua
'opertj.t,
Qfurttis d ceelo Phmnicum inventa
fereno (mala,
0^4fitfieUa homini commedat^ua^jg
quoAncao ortu cft vulgatisfimu.
n?it,ei fA%ti,^ 7n\H kvKik^
^Hltacadunt intercalic§m fufref
lahra»
idt BeTjriorum^ Salomondorm
Q^\2iA»c*Hi jamjam pttAturm ai
fro imerfeHHs (•/ Ad Samum hxri
.
lcarni feu Icaria InfuU antea
<
•S-ycroTitlproptcrcopiam pifciu
& Padmus, fecejfus S, Johannis
§. 17. In Chi9,Lesho, 0* Tcnedo \
^cft clara. Nam in Tenedo Taler^
Cadminep&s e(\:c\\\tus : ChtosaHt.
Ungua Sjra dicitur MaJlyx,I/tdor
fides habenda/.Xr/.Or/^*« r.^).C
osinffila Sjralingua appellatur ,
^Hodtbi mafljx gignttur, Sjri em
tJHafljchen Chton vocant^Kut cet
iftaBocchardi conieduraobtin
bit*f »4 Chia velChtvja Syris ferpe
te fignificat,qucm incolf fub mtri
Telinnao occidcrunt. C^^w» quo
ThoenieiuminLeshohdihitiLCitxoWw
pofletexhisLycophronis: ...j
pVTCO
TautarHmNAviumj^ConjunSi. iSf
Itmam fHturum Cadmus hofiium
ducem
Tt nunquam in Iff* frocreajfst in*
fula,
t eft una ex urbibus Lesbi*.
§.iS. InBithjniamPhoenixQtdmi
itercohnos deduxinclegitur ap.
feb. in Chr^n. 1. 1. 'Bi.%vict Ofcn&vn
thjniaconditaefi a Phoentcet qn*
mum Mariandjnavotabatur . Vel
vicisfini 'Bochdrdus annotar,
miadiElaeFi aSjroBetin» quod fi-
ificat ventremiC^m^Bithjnta>quAfi
tinia, interior regi»fit^ C^^nfentit
'ela l.i. c.ip JnteriusBithjnifunt^
Kariandjnei et PUn, Ub. 6. cap. 31.
nent oramomnem Ihjnii interiora
thjni. Hinc sT^cWt^ wpA/f B«-
f ii (ptmKis inquit Stephanus.
'onetfus efi HrbsBithjniapropeDre-
fanm
i64 VeTyriarum&f Salomoff^erum
faneriit^HArHextruxerePhoenices.W
quoq,- (^t6t2ittr)fuU Phoentce,qui
comenaorat Hero do Ijr. quod>
gito Uttort
adh2creat,& circa, Qz.k
§.19. Ad(5'f/^^f/dcyenimus,
quaruqi Una,'^>/i,y^r*/?<rp C^^dmt^
i»rr,duda-^«/*wtff imperavit.
tenmtBacch^ ,£admt exSemele nep
AftjpaU^enomen efi ahAftjfaUaFl.
fiicts filta» matre ^y^ncai, cjm Sami
tenmt.OUarius efi ^iiuviuy '^mky
Sidoniorum colonia)X.t(ii& Herai
Pf»«//roapudStephanum./tf.f ant
rhoenice appellata fecundu PHni
i/l/fj/^/fecundum Fefium di(5ta el;
tJHslo^qm exPhosntce ad tandemj
eratprofecius, Resclarisfimacft
ThHcjdide^c^ux ita /.r. de infuUs ci)
Graciam, rjosroY^Tj^ ?W
•ntf 'ZsKn^s rco¥
rwv uKTjcfity^ Ne^^lnfuUres minus
trc
•mabantftt , Cares ntmirHm &
rnices\Hi emm InJldarHm pleras^
ilebant.
,.z<?. Ad Creticas Infiilas Thera ,
inaphen devenimus: In Tfoeramt
oniamFhoenicumdidHxitMembli'
,qui fubcognatoC^a^/^^oflipen-
meruit ^L^udHerodot.lJV.c.^y^
nt aHtemtnIn'fHlayCiH(znuncThera
aturi ^Hondam (^allifia 3 ^>ml^tvoi
il^^tu^iu 'STniKiXiai dv^^h
^ pofieri MembliartPactU, filii
t Phoenicis : (/fdmm enim^genorts
(sEuropam qnderens cum appulijfet
'ramyineareliijHit uTi^ygTi 7009
mKmr(^Syi tzv Ioujt^ Gvyyi^
vptiii^?\.tci^ovt':Hm aliosPhoentceSi
te confangHtneis fiifis Membl/arie^
quo etiam Paufanias in Laconi"
:ertatur. Ab hoc duce Anaphe
)que dida eft MembUarm &per
ha:refin^to^,utp. cuiifteetia
peravit.
M '
§2».
i66 DeT-^rterri^^Sahr/tontorii
§.2i. Atticas quoqj CoioTit^
dto d\di\d.2L%,c\m,HtpfArcho intt.
i}o,AthenasT)r>innideUhera.rHnt,
,
rant autcm^generc Gephyr^etiGe
\
rai autem, tefleHerodoto l.Kp.s^
&6i. iffuy <p&UiKiq *]uv ffvv «m
amnoMVOiy <pomKUV tfyKV vvf]
I
riiiv KaXapttftiyf £r4ntPhoentees ei
^fit cit [admo tn terray cfH^t num
tiAVQCAtHr^devenerHntXi^t^jh
'uttatif Atptcaccvtis conditioni,
adcpti. TcmpU Athcnis cxtnj
Tun^ ^uyiS\y{^itK wTui Ao/wiTwi
rciSot'(n,»Xb.4i'n)iiX"^ifi(yotT£y
i i I
A«y Ipccy f cum altvsA tttc<e ten
mhtl nahebant ctmn^unetkd ab
rant difiinBa:l:ihxsimAch**C
/ j ris templHm,^er£ia.Htnc(c.Ph^^
'
, >
tes, ut Cabirorum unam, pcculj
cultu venerati funt. Hxc eft Ge^
rrf/*^tfm,de quaEtymologus:;^
NAUtarHNavium^CmjHnB, 267
xyiTf]^ Gephjres popidpts Atncpu,
ie 6 Gephjraa Ceres. Gcphyrcs
e funt, qui Gcphyrari. Indidcm
cere eft, unde fint di^i Gephjres
Qephrai'^ ncmp %pn?ex^y
iv^ quia. pofitefTf habem , per que
'Hjinemmjftit defcendHnt, Ponsc-
: zdCephifufff amnem,a quo non
culAthenfs Eleufm eunribps oc-
:rcb^t templum Csreris & Vrofer-
it: Ita Strabol.IX. Geogr, mrttiMi
T^npLim
l fJLif Jt*j^tos-c$ OH,
'^X^h pim}\ 2^ ^TW^a,
iVii Aute'm ttica funty miu4 cjui-
n Cephifuii tjui Apud Trinsm^os
Hs per planitiem defluit , fihi efi
ts gephjrismi. Gbthy^ 7,;' '
II
[ s M I erant cavillationcs ,
as cariilatorcs ad pontera
M 1 fcden-
26S DeTyrhrHm&Salor/io»<toru
fedentes recitare, &vel Itridar!
rolutaoratioiieipfipontiinfcrii'
b a nt. H n c ^ ^v^^Hv in Vlut,
i fig
ficat cavtllari, & ^(pv^qng {ubfi
niator. Nam in iito ponte ftare
lebat velimpara meretrixy velper
natiisnebHlo^qui nobUiJfimos cives
Elififinia facra itHroSt caviilis exct
ebatfdconvitiis profcindebat.
§.2r.Nunqui(i autem&SPARn
JyrioYHmColonKt fuerePIta eft.Ni'
Vhoenices occuparunt Cythera, La^
ticiSintis infnlamj ibidemq; Fen^
Cjtherea templum extruxernii
quaGraeci A'^a^73yjf vocanr.
afftemTjriorumDSa fuitapud Cil
^Je Nat.DeorulQusLna, Venm S-^i
TjTOij^concepta, cjna Afiarte vocatl
cjuam iLAdonidi nupfjfe traditum t
Portus a Pha^nicum appulfu , Vh
ntcm fuit didus ap* XenophJ.4' H<;
lenicon. i
§.2y,C4i3^ff3^ab Argivis pulfi
Enel
cheleas f llyrici populos fe con-
kxunti\ntQrDnfonem& NRronem
ines, ubi Buthoen ^Bnttia urbe
ificarunt5tefte//ip^ot^. /, F. Et Stc-
lan'antor eft.Illyrio^ Wi;2vu^'i;
lU^lJLoy^^ 'zxrcu^lg ^hllljrioCadnn
0eile app~ellatos. Hinc defcea-
runtin Sici.LiAM,quod coaftat
Thucjdidi6 IJ.cozav (poiviKis
nmfjLivet vi^tn^oCf ifxm^ug miCiV
TffC^gl^g ajnt^as.Hahttahant erf"
iPhoenices ctrca omnem Sicihamy: 1
'u^atis txtremis admarefarnP^ I
'acentihc) infulis, ut ci$mSiculis ne- ^
wrw^^r. Quib^ deinceps aceef-
unt Tyrii Cartloaginenfesi uti do-
•.Vaufanias in Eliacis: ci li (^^em-
'
n^?^i,Qvig fsAw d^iv^VTB H3iv^f. !
\umiKonta^X*lSovlm ^(nVfPhoeni' ^
at^Ljhies communi clajfcin Sici' ,
fl
l-f» DeTjrioru ^ ^alomon<gorH '
IfAm vcnerunty ^ Cartha^menft.
colonifnntPorro venerunt etis
t
SARDINIAMatqUCHl$PANtAM,tC
ViodorolF.BihL oi 0otvtKU 245« |
'nicumjs ff^ws^oef cBn -TtpAvyAct^l
TwV trvviyynf^cujTif f^arng , 7ug h
Sx hac negottationePhcenices pern
tnm temporit of>uUnti»res fABi n ,
tAi /fiifernnt C0lonias,alias cjtiidet,
Siciliam,^ vicinas infHlaSyaliasA
inLybiamjO^Sardiniami^ IhertA
%,t4, Quod WxcDiod.dtLjhiA
cit.iflud cft intelligendu dtDic
e Tjro navigante, &Bjrfam feufa
IfimQarthaginenfecoyjdenteiUtQX'
gilio,If*fltno, Ltv}o,Diodoro conl
Hinc cufn Annihal Tyrum adiit
tondttortb,CArthAgin^,Htaltaj>A
exceptiu ef^idiccntcLtvio 1.3^.^
h
tHtAYHm Navium q, C^njanB, 171
X usque ad a: vum A>igujhnt u
fcre mille nsngentisyfoftfrtm^
iis
•nitum in Ljbiam nA-Jigatienem^
notitiaru^origkiis manfit; Si
•
ex Viilge rufticorum etrca Htppo-
( aHtCarthagmem interrogi^.rstnr^
(Cjfeta^t CHjas ejfet> reffonditfi
OyJO Chanani feH ChananKur/ii
w/^f-^/^^^.HippoaenfiuinEpiico-'
in Expof.Ep^ad R.om,
Quid? c^ModProcopii ^tQilc<.qni
!:ili-i:in:Cc^li>ui»circ4J.Chrfti
.'mtyffricA Ttngitana. , frabane
luc dH(t coiumnit,<^H^ ahiisChana''
sereEla^quifHgerant afacielofH<t»
:eftatur infcriptio. Vrscop.intn^V
&EufehiHsChronJ.i,P'ii ir$
1,1
rics TRIFOLIM Cohnia^ dedH<^
rejfcrthttiflUseha^an<s9S)ijHosfjr4'
^^fugaverant. Quod dtC^^t^^'
e diximus , idcm qiioqucdc
Wi intelkdHm volumus» m^^
na,poft CarthAginem^Urhe ,forttu
t^i DeTyriorum ^ Salom onaorMr
€ommodosd fpanofoshabente ,fe
ginta ftadiis a Carthagine difi-a}
quam ideo Stephanm rede to^
Tyriorum Coloniavoi
conf. & jHFi.
/. XFJIL de qua rc
Stitas Italkml.s. \
Froxtma Sidontis UticacHejj
maniplfs
Prifcaftu, veterts^ante artest
ditaByrf^. |
Itcm dcHippone Dtarrhjto , qui
Salufiitis reiiqtfif Phoentcum Ptrhi
accenfer,quando ita:Po/?^^,inqi;
Fhmices , Hipponem, AdrHmeti\
heptim,aliasq^ur.hes in ora r/jartt^
condidere. VoO: Ruhricatum amr\
in altero finu promontorij Apolli
eft alter Htppo Regiiu , de quo Vii
Uttcenfls ita inq uit: Htppone Rec
V.U ohfejfa efi ct.vitas, qua omni la;
dignus 3. ^ug^ lihrorum multor,
confeEtor Pont fex guhernahat. ;
§ 25, Atqui iilx quidem in M\
m
^'diterraneo ^^hmi£i<& Colonia fu nt:
i Cajfiterides infulas i.e. Angliam
iam ex (jW/^/^^ defcendifle, exq;
plfiwbum d fiannum petiifTe, di-
iin.us ex Strabonis L/If.G eogr, q ui
ide Cajfiteridihmv ^tt^ci; (jSlp
^olvniis f*ovet Tfjv^ Ifjm^.ou) i^T^oy
V7i}y CiCTaoyTeioeiffayyZ^b^^ovTiS
mTdv 'ZsXSv*- Hanc negotiandi viam
iante Phosnices e Gadibm mijfiag-
sdiebantur'i interim curfum ifiHn%
'antesomnes, Imo &.ne alii refci-
erent,prfcaverunt,Hinccum^<7-
wii qHenda NauclerJi eo navigan te
juerentur , ut ^ ifla emf- ria nofce'
viamjponte in limofos lo»
ntjifie per
s navi illifa.eandem in clademfe^a-
^esinduxit, &
ab naufragio evajit:
columis.Cui Qx^2LQ:o,amifiioneris
etiumpublice reftitutum eft ex
rioTjrio,
U6,Anautem7jr^ etiainANGLi-
'ijUti & in Thulenjh.^ Scandta, feu
t
'
£/4 ^eTyriorum^ SAlom0n^orm\
A^orw^^//iw,aut aliam aliquaml
timam infulam , prifcis incogn I
Q.zq','mGAlliam fuas colonias didu i
rint, ego quidem nolo dijudica
Iftam liticulam CAmhdeno AngU
{,1(1 j
Sam. BochArtOy ^/r/^»jlinquo, \
j,^
quid antiquitatis Tcftigia aut
cumentaferant,exponant. Ir
r im non m probabiks fuiit pro
i
eharto conjcduracquas in tfjl^f
Geogrjj.c 39 40.^ ^r. legereeft^
§^^7. AColonifs Cr(^uajijiliahu<;
Metr&foltn redimus, TrRUM , nc|
pCjCuj* omni ^vo fsmpermagnai\
fuittn navigationt^mjideoq; cti\
in focietatemaritimafo\\icita.ti fi
ASalomone noflro. Ndexfrefe ifi
dogium in facris ferunt nautx '.
rii,quodfucrint ''^IV»
Marisi ScgfihrnatoresTyriiin (ac
'pro peritifimisnavarthispon.unt\
S*>8.i^tf^autem 7)r*2tatoSa
monisfuit Hiram, quiin i»Par\
&
VIIL IX.cap. Muram^i^JjOCcpi
\JautayumNaviuntnj ConjunB. 17
i/y?wdicitur , cujus magnac»»»
cjusqucin bonis &RegnO'
^vide-,
.tcrno, her ede fuit amiciEia,qua
ridnChronicm, utpOtequi noii
lum Sdlomontdc folio Patris ad-
togratulatus e/l, fed etiam ma-
la&n3ulta honoris&amoris ofH-
ipr^flitit.Necminor utriusque
it cura)»V/^ff^«/iquam gratifican-
fludio certare. Nim^sntimata in-
cemproponebantji^ folvebant fub
uldamagnjepecunis. Etquod
ilomon propriASApientiajid Hiram
ealicujM AhdemonisJuveniiTjrii
x{\:iut>tc{ieDt&d.8cMenandro ap,
'av.Iofifh.l.nil.AntifJud, c.i.
f*
\.^l.i.contrAtAfp.p.m.4fS'
§.2p.Quomodo itaquei/«V^>w/c^
tlomonis Servi coiverint, aut qPiO'
odo fua nAvigiaconjunxerint? hic
vatdifquirere. Iftud autcm primh
:rtu,qUod Tynindut^navihg vetii
mariMfdimrmce Hici^ ad Upfenp
t7^ DeTjriorum &Salomofj^orum\
feuGaza venerint, indQc[habicr\
Hierofoljmoi adSolom.Hocenim (j
prefse extat t.RegJX,i7.Etmifti
ram '^JJi^ i^ JSlavi fervosfms vi:
ntarisSii^Paralip.FII1,1 8. non tan
fervosjfed etiainp^r manpts fervo
fuorHNaves miCiilQ fertur.Sedift
fecundo eft incertu;^;!/ tfianavesl
rami iverint inOphir,^exMariA.
diterr.in Ruhrum transve^afuerir
Quod ego incertum,fi non prorfj
abfurdum efleduco, j
§,?o» Duplex auteifki aflertioi
fide faciendse ratio. Aut enim terr\
aut mart eo de.venijfent. Si Mari,^\
Gades^ Promontorium Bona Jpei!\
OceanoAtlanticoy ^fiicanot Meli,
dano & Oriendaliyiz. fuiflet faciei
da : quamnulluscredere poflfuD
iftarudi setate faltem »o/^/w fuiff
ne dicam tantisimpenfis,fumptij
um^navium, virorum, difficultatv
apert^m aut tencatam fuifle^Naq
quo.
NautarHNaviumj^ConjmL}, 27^
lod quida de Eudoxo, ex Arabico
luinGades dt\2itOydQHannoneQZ
arthai^.portu inRub.mare velifi-
.ntejde ruderibiis nayiamHtfpa^
^nfiu inMariOrientali deprehen-
jiteni dQ.Indis.Q^etellod.^ytyO'
tn Rege donatis hic afferunt ea
,
.rtim nimis credulaantiquitatis
le redolentjpartitn incertis con-
fturis vel, fabulofis anilibusque
Lrrationi bp nituntun partim de-
q; <ctati Htrami d Salomonis noa
nyeniunt.-
§,31. Sin vero^^rri eo veniflent
rami naves, ex Ntlo aut Felufw d i
ri debuiflet. Pofletfortasfis quis
hanc venireopinionem.fi cum
prf fentia tempora coferat,
ifcis
ramu potuijfe exTjro,aut Sa.lomo-
^HierofoljmisNavesfuas terreftri
nereinAfwngaher mittere, qma. te-
imHiifricm iti fciticrlXdfe mis^.
l^/ ^M,Heberer in Ssrv.iy^gjpt,
M7 l.S,
57§ DeTyrioru f^SAiomor}^9rfim\
l.i.c.s.Cairiin M^jpto cjHotartms t\
c^HOt triremes inNavali ttd,ficari.e
ijfieinpartesfuas refelHtAs ab one.
riisCamelis indeyWct^adHeroum u\
SfteSy^adMare kubrum per vaflh
^renofumj^ Terr<e tra^um deport
yo//>.«^.Imo ficonfideretNaves if
jEthiopum&Alexandrino rum plt,
tileSidc quibus knbitPlin. /.
quod ea$implicare,& humeris tr
ferre potHerint^^iuoties adCatarai
*uentHM efiyiterum^ue expitcare,^i
a^Marum copia data ci^.EtMa
ties
Can. in Memorah, ref
lus in l)iehf
cxContinuatoreP^/;wm/,quod -
noDommiM.D IX.txlndta quoq
taMsportattlisCjmha afportata i
SidelataRothoma^umiquzm hon
una manueveherein hurnerospoti
rit. Et non tantu dc Ntnvigtis port
tilihttSifedetiam integris domthfts
Talatiis Regiis ex Hifioriis compc
tum eft, quod dc loco in locum c
pc
)f tatf fucrint; ut dc FrancifitGalL
^isPApilionibtu d Heinrici^ngli*
gi( ligneJi & am^Ujftma Repd rc-
nfcvt'' l.XX. Hifior.De RegisJapO'
ci domo Cubiculo portatorio in
^hOuA^a condoni LHdov.frees
lAn. isS6. & dtReffUt Sinarum Di'
rfirto puhltco Johannes Sedis A-
)ftolic2Legatusap.^««c Hffl.l.^r..
30. &
de domicilto Imperatorio a
iltano Ba^jlonico dono miflb ad
ider.Jmp. 'R^m. Anno Domini
jiCcvibitTrithem. in Chron.Htfi.
irfaugienfi. Quidni igitur ctiam
>tuerint ratei & Nk vtu tabfilatu-
!
Uierofoljmio aut Tyro tranfpor-
ri in IdumaEorum Afiongabcr?
/.52. Attani€n,quicquid horu i?t,
xoni2.mnscLiterisSacri^,necPro. ^
<anki traditu accepim^, tali pado
ilomonefuasNavestraduxifietimo ,
j, I'
.Afiongaberde N&vo extrucloi ejfe
mfiim^tCMXtaletranfportatione
^
iSo I>e7 rioru &Sa lonto;jaorum\
tammoleft-d ^ dij]iale,tam lonainc^
&rnmptHofamtnfiituijfeSalomon\
credsremitSiCn potinimum 6cQ.0u
peiidium fumptuum facere,&Io
j' \
ginquioris itineris molelHa av('
terc potucviznovaalafisfahrefai
I
one tn Navalildumao/ Quocirca
dicamusjquodfenttmus: Sahm
, i ,,
I
Naviacceptos7jrtosNaucleros,ftif
|Jll| '
dio annfiocondixit,&exHierofolyn
i\ V inEponaeher irijujfit, m
fy.is fHmpx
\ \ ^ h.)clajle conftrHerenti^inOphirve
1
,
facerent Hiram itaj^nonNavese m\
"i diterr, ad mare Er-jthrmm per lom
locoriijpatia transportavit,ted ferv\
mariafuetos &
reinautic<t appri^
\
\
pentosmiCit.efuiNaves a Salomone
\
Rubroy[arifabricatasmoderarentn\
§. 3?. Ex iis etia facile patecqiiii
I
refpondendum fit ad quf ftioneri
, , cAn mrij^ Regi, Salomoni ^Hirar){
fuAftiertt clajjis^ itamutrimq^ ftier,
jptn^ainkJion^aber^inOphir^^Qno^
\\mnn^roy.Becmm audaUer affir-
atHtfp.l.r.p.?S'Sed profcdopra:-
T Pythagoricum ccvtvs i^^*
im habet fundamentu. Quanqua
lim / Reg.X.ii.ClajfisHiram nomi-
etur, iftud tame non eft ita intel-
gendum,quafi velfolusHiramin-'
YHxertt vel inFiru^am fuo nomtne
,
nfertt,{ed<^maTjriorum ope regeba"
ab Htram erant mt[fi' Idquc
irit^tii
dhinc con0:2itiqma^urum quod
xNavigationeredibatj^o;/ adHi-
imumyfedad Salomonem pervenit:
lonTjriisAedHierofilymitano-^M^gi
ecunia efl; allata&annumeratajUt
icprefle extat i.Reg.lX.zS.
/.i4.Si zx%ouna faltem {mtSalo"
lonu clajfis:l^un^uid commumb^Sa'-
monti& Eirami fump)t.ihm extruBa,
«>?Ita vi detur Cafp. SanBto (jentH'
(tteclano, Co mflut. SS. Liter.Interpr,
uhLCom.in i.Reg.IX.fol,\i\o. Quod
tut non prffcaSe negaverim,non
tamea I
tameneriamfimplicitcrafleverai
polTum. NHYK^md enimHirc.m Sh\
ftm contHitjfet in C^fh ex cjh4 nui
5, ,
fffmptgrectpiebAt^nHUafrHEiiifintti
'
\ yat}AHrii,<juodOphiranire^eresA\
)
tHlerunt,adSalomonem dttulerHnt\
Taral. FIII. vj.non adHiramum. \
-^^f 'kiik -k^^ -k^-k k-kici:
'
CAPUT IV.
DE
ocEANo e:
MARL
tnquoSalomon navig4Vtti '
pOftquam clajfem Salomonii
fortuAfiongaherid^ Emporium^
rahico^Jndicttm inAiloth conftitu
mus, atque utrumq; locum vind
cavimus oportunum c/l vifum c
,
'
napttii Tjriis & Salomonai^ MAR
ipfum ingrcdi,&qu2 hic ambagcj
atq;pr£ecipitiafententiaruminv<j
iiianturexponcrc,ut itain ofFeni
pcc
Ds Oce/tno & Mart. iU
icadAURlFERAM OPHIRAMde- 1
:i\3.mu%tOceanu^yh\ qud naviga-
m cft, totus eft Orfe}7tali^,qni
;«7W,PERSXCUM.ARABlCUMyl/4r/4
implediturjfpecialiteFautcm in
inhacexpeditione nomina-
cris
TMareSuph, quod ad ef orana-
ac6fca« finr, a'7^4r/;/,quod ift
maves c6k6t£ iverint-ideo etia
ubus feElionthM hoc caput cxpe-
emus Prima agct deMARiSuPH.
:
f««^4deTKARSis. Inutraquecii
^canoTiohh erit cbnfligcndujtan-
iiapirataneoterico, &novitatis
;eographic« admodum avido
iro, &
quid folidi aut vcri fcrat^
idcndum.
SECTIO h
MARI^^SUPH,
Suns~
II
^84 rPeMariSttp h.
Siimmaria.
/.1. Mare Suph efl Ruhrum.
/.2. Suphautem.quia littorihiti li
tatur^.
/. ],Quia.efl algofum^earicofum.
^4.Sflnomen foliRuhroM.proprif\
I
/. ^.Non communeMediterraneo,\
f.O jon JL. 6\ Suph notat algam, I
f.7. Anpropter contiguttatem un\
CKm alto,MareMedit.pojfit voCi\
r rnareSuph >.
f.8,Kuhrum &Erjthr^um unde>
f.^.Reapfe non efl ruhrum.
S^io. Fruflra igitur ruhedinis
C4h
arcejfuntura radiisad littora a
montes repercujfis^aut aSole vcn
cali,
/. r i.Fruflra ex imhre,
f.uFruftra exfundo,ex alga.exfon
f*'3.Fruftra ahSrjthra Regefnfulan
f^iOf.FruHra ah ErythraTtrfa.
f.ij.Re^e ah Edomo feu Efavo,
$.i6.DaminoldHmceorumfeuDachA
*De Mari SftpF, 28J
I.Occm-ritur dubio per diflin€h.
8. Mare a Dominis nominari nihil
novi.
(),MareRHbr.poteft etiam dicildn^
mceHm.
0. Mare Rttbr.efl nomen proprium,
1. Qf^td dijferatJMare Er^thr^ ^
Erjthraum,
i.4n 6rjthrea,colonia Erjthr^oru}
jfj.
f Are Suph in facrispaffimno-
minatur, &inteUigiturMARE
BRUMjfeuBRYTHRAUM, Quod
allibiliter verumeft QxPf,cn.j,
^resnoBriin zy£gjpto non fmrmt
mores mifericordiarHm tHarumy
rebellarHntjnxtaMare Pj^lO^^a^Zl
^ari Suph & mox y.^.Et increpa^
(DominHs)^^^~^^J^ mare Suph |j
Tcc^^/^w^eftj^^c.quiiDUScitradu-
imS.Pfalmifta ad digreflum Ifr.
MareRHbrum rcCpicitSxod.Xlf^,
\i€ addePfCXXXri,ii,Pf.cn,i2. '
%
Jer,
Mar/ Suph,
pasfim.Interdu ^'P °:.interd
autcmetia^iTo W5)1D ponitur.l
addito nom.Maru^utpoteDem
i§.2.Dicitur2imeMareSuphEbn\
CX R deficere,finirc>Mndc cft !|
me '^S^^finu feu extremitM EccL ,|
;/.ite ^^'OaUa feujtincetH fef.XLl
Hinc Mare Suph.cH, vi verbi^M i
\t\finiens sz\finitH'.Ftniens feu cci
wtf»/ fimnia,quod inftar alicu|
voraginis abrorbet&confumit,!
Pineda opinatur cxSoph L i.Ein\
autem (quod malojut fit pra?t. l|
hul. /^tfit Itmitatu , termmiA
littoribg circu feptu. Na Dcus \\
mart terr;nnos pofuit, & Itmttes pi
fcrtpfit >quod ex currcre nefcit /
XXXiy/IU.&io. Syr,XJJn. z;. 2^
§ ?. Atqae vi hujus etymi,^^
Suph c{(ct <^uodvif mare quod , fi|
finibus conflat. Interim mclius i
quod dicatur,M/fr/4r«^/?dici ex v\
mij
Ve Mari Suph. tt?
rae^l i*^ alga , ica, ut iit mareqHafi
rQiHE^feHjH.cefil&itafpecidiJfima
'lioneMariRubromhnituXim^QlQ.
quo f»uhualgarii ac c aricu Cuc-
datjita ut cx iis fepc periculum
.vibpfubonatur teftc PUM.c.toi.
/^.f^t7.&comuniter fere inomni
Bdom2rin(7,prerertimadlittora>
ci&aigaccjufmodi plures inrcni-
itur. ItSiS. Hter.adFahtala, itaMa^
m9iyt^ori^iF6rfter^,PagHin9iA-
nan^i plurcfq; ^WiDa^oresEhrai,
loru non poflu no hac in parte &
udars cortantia&fcquirenrentia.
4.Atq,-(ic,n:atuendiieft,^-rfrf^^v3
frafiBMica cfTc viomc proprtii ,foU
(art Ruhro covcnies, no vel Medi-
T^^^^^t^^/Mflr/^^OjvelulIialii.Vcru
s fe opponituiJr^?^/> in fmsflijpa'
cis,8cnd tantu corrtgit VHlgatH In-
'•preteSQd& o/nnes anttqmoresPhi^^
'ogosd Theologosyqni ^crmareSupk
lc\X\Q^itR!ihru>cuJit nomen appella-
vum omni rnari ^/^o/tf convcnien*.
2W T)eMariSupf\
§.y. Eamq; in rem adducit loc
txJonaII,6. Ubihocnomen<5i
ufurpatur, qiiando ita orat on
J
Firago circumdedit mey Suph
^lligatum efifnper caput metim. L
per =]^0 Mare nonRubrum fed/li
<//f.eft intellig.In hoc enim, uon
lud,/^<?«^ ex Joppe folvens eft p;
jedus.
§.6.SedR.Fruftrane£prunt e»
Namvocab.PJ^O ibide n
gutiae.
mare,fedalgam feujuncu lignific
Ibidemque non ut propnumScd
dppellativumnomen uiurpatur.J-
enim fenfus Pro/eciftt me in
eft:
p
fundum,in cor marium,^flumen c
cumdedit me , ef omnesflu^Hs tui
j
fergreffifunt fupermeiVorago acjuA
me circumdediti& ^?)D Cared^um
dlia alli^ata eft capiti meo , Ul
iza.q; JonasQd precatuse/tm
•2^^r(?,uthicincptit i^ineda, fed!
De Mart Suph.
i bal^na por-
\iAris Medit,fHndo
ugjidindicarcvoleiisfquodpi-
i \'WtfB'fJi*%vi omnes^Ahjjfos, emnes
fmdttAtcs €um ipfi ferreptet[i ita
luncf ta quafi cjus caput obtexc-
Xt utut in ceto adhuc conclufui
irit.Quis autcm forctin ifta Go^
iand expefiione fcn(h$:Mare fj^O
^atum efi Cdpiti me@ ? quom odo
reMedit.capiti^rephet<ealli£Ahi-
,a»taHi^mfimpfitefi dici^ Si vero
roce ^"!9>quoties adhibetUTfi^c-
tHi yt\ilmAreMeditit^Qtit:,c\M
n &i:acir in locopf/ir././.ubi
\nhf9lat€ fme 'Additjtmente^Qhi-
,utinhocJon2Eloco, &:tamen
citra omnc dubisim Ruhrum,ni^
«f/>.indigitatur : ^i^utcur non e-
[H cxNilofacitM^dit.MaresquisL
lS[ili Alie^UB efiio adhihetur^^^^
quo Mdfcs fuit expofi-
in
. Notatautcm ifto in loco noti
^ ^lk\xMareruhrfimAtd.jun*
Citftm arundtnium in aliquo I*|
/.7. Ineptiori{}a(7#r*pV#aiit
^f^nfia ttntexcufiitt» eft,quod
I'ntcrp,vnlgatO/I/4rff,5»^^ potuc
r:ddi %W-^,cum tamcnfitini
ligctidum Medtt.qvLhli^brum gi
Mediterraneo conttnHu fitmaredt
pi^r immenfas amba^es ^ circuit
llti nomcn iPo»fj:, (^mdHniMmtk
notten ejl-»adMnivtrfiim deinceps n
re^(^HamcMnj^ejtupartem transf
tHrf^ mareMjrtOHm velCarpathii
pra sjuocuncj^mari per Poeta^pontti
Inspiw.Sipropijercontinuationen.
f^anon co^nigtiom fedinterrupttffn
UArcA^fedit. po{(i:tdiciMare Sft
feu Rubrum, ctiimarc Perficumc
f^^or^egtcumy^ AraktCHm entA
i
ella ncwn (^uia. continHa funt nn
? iaJicct pcr immenfos circuiti
Aliudaute eft quando apudP<»?r
J?f3jf,^, prQ <jH0Vis mart nctdo cl
pouiturj&aliad ca^ctSiFor^^^-
r continfiitMemfontrstHr fro m^-
\ujfi£o aut jAffamcotAdqi^iopn^.
Ammatica iR het^ricAfigmficAti.»"
rftdircerncnda,
5.8 Hocmarefuph Grxcl l^v&^v
t^vS-^euoti/ ^Xetps-cut & Latsni
iyrffmMarea.ppc\\2LyCTVint. It*
rJiyLy.N.c.!}Mare,(juodRuhrfi
:ere noftrij Gract Erjthr<tH. unde?
, eft admodu dubia>& tot fcrm^
[mnentisconrpcrra , quot viri
dideeoprarccpcrunt,.
§.9. Iflud aute antc omnra pra!-
ttendum,y^f »4w tftitaMaru rH-
mnefitiifHamejfe, (cd perinde Ht
}rum marium &fiHminHm Aquam
ahere, li2,NobthfDn.^xm\!a^
"^^^
itmetrtotV
DeMareSnph.
*
Ita Ludov. fartomannm i/|
^
totum ab intirao Fefe finus rccd
adipfas usquc freti fauces per
vigavit^in Ui.Nav.c,2i. ;Satiseft\
quit,i n corifef» ommypMteftfod dt[i\
) ^deqt*»rnon:fitRuyrH,fedtnftarrel,\
.«^«erx/.Jdhanncs 'JSrod^mTur^n
j
y?/ vircrudit^ quam diligentifli;
pcrcontatu$,&omnia penitus
dita opcra perrcrutatu$,rci ifi
vcritate ex oculatis teftibus cc
plurib^/cxploratisfime cognir
,his vcrbiscxplicat. S^penumer
.tnultiffcifcitAtPU fumyqui tempeft,
in hoc mare eje^i , -cjuiqHe ett
hucperegre in hM regicnes proft
V -multiis dtes contemplati effent , an
ritati confentirent, quxdeejmrH
^fjudi^arena partim vnlaojaElar
tur,partim etiara a claris homini
'
literia mand^renturt Ouoru nenn
\
,infantiam m»am mirart^ dlnfult
rtderCiqmmhifucH/ieri nonj
remMemtnemp»rro adhuc tamfto''
dsim nauta reperiri , qui mare iUud, .
4brnm nuncj4p4tfim,Ab Oceano no--
roqmccjuadiferrt fr^dicaret^ His
emina habct Curtim L Vlll. Htfi.
idrecerie, quo adlmtur necoUre'-
•iid.e ahhorret a cettrisX Ah rege Erj'
ro tndttum efinomen ifrof ter qfiod -
ftart rukere a^^uM credunt.^x his l--
patet.hoc Mare non reapfefedl
faltcm rubrum eflt,
§.[o. Tihroimagi» mlratidHcl^*
iiod viritam grives &eruditi foU-
:itifuerintdc Ruhedinis a^uarum^
ufa : /i/'n.inveftigaturi cum d^^;
5 «^'.nondum conftet Hinc apudi
atofihenenonhuWiiUtScArter/^ida''
^ aliiq;}' coUrem tantum^ affarente'
;fenduntjiftiasq;caufam darcal-
-
borantjdum adreflexionem radio"
'decurreruntiexi^ eorum referiujji^
e ad iittorafafta atj^inaqua alpds
tefta affarentem ifiim rnbedinem
'
I
DcMari Suph.
cffici \o\\xti\int,PhQtt9 tHBibl.h.y^
y.jfjxnAgstharchide recitat ali<
qui eAndem rtfiexione felariutn rai
&rfitTCtintntCiti{^osadmontesfer
.ToIunt,cosq;cunn fol 4crt & ijrr
TAdtoft riKt,carhnisCi^n€ rubcnt *
iniA^intm exhiberr.Arena-v^cumH:
fulfrfihcntespertitoracrtum verfp
mnltafladiA pajfufim exfldre.Relu.
itemg. atj^emicantem ex utris^jpU
^orem (amJ^O :Mm infretum intid
fmile conttnentia cslsre mare infk^^
'Vlderi, Adciunttam€n,aIioi pcrli
jjere ifolsibinont^utmadmsdti af\
noStCUris&fHlgentih. radiis mari^
<3[uas impetere , fedfanruinisfpecit
jDahenethM;^/9ilf^ effici,ut ipfum ejui\
mare fanguinei propeniodum code^
fmilitHdtnem refiTat.
f^iK Ab hif nor. procul recec
Ottrani^HifloricHinon ignohilifRt
jL/frdhtc.i.t^ montes iflosruhentesi
tiacASjaliquidqj noTi commcc'
adde:
anuacupata tradu ^otj ri^f Tm-'
^ m^^v^. tMA, iTmv. (ioi^ii djum,
m ttrxJ^Khvi^inoif rm cpiay Kstrc^
bi44m9nubn4,cjfn vaide r>ihrijhnt&
wfmti, Af4j HhifsUirs radhs iiu-
wlkr^n ?9rr& imhre frolfiti dmi^jkzs
ndicj^in mari defimntih^i.SiCi'if^r-'i
)iore illHdintin^unt. Ail hi amsrss^
rcm falfam pro re certs rwbfhtu
-
llt (i.)c0hrem r^dlem f um snte?^t'U-
ali confundunt. Namqi cx r^ile-
ioneradioTum fub rubida tinfia-
aaquafrubicunda ntmquam fiet,
§.12. [neptiorcs runt>q?ii colorem
M/V»»qu2runt j ubi nnULis eil:
tamq; vel arce^mt kfundo ruh^
qui rubcus apparct pcr aquas
p
Tpicuas quodfacitSchindlerujl
r ;
Lexicoin voce ^lO j vcl Ah dg^.
fundo hargntcquodClAHiltanfufi
t^rum more fccit , vel afontg nej
(^uo^quxaifMamrulficundam ac mt
flenam in marc emittat,quod fa
CteCiM Cnidtt^ Momo mirifice^i,
^egumTc-^farumMedic
.
Mirum ubi iftumfontem ponat C
fiai. Faufanioi certe in Meffen. i
f.
r^onit tz\cm.fonteAd/at>p6in ter
janda ? Itacnifn habcntvcrl
Z^TKj^^^s loWt) woAw. ^Actos
Hil^ict^, A qnd ruttlamt qtt* colore
hk i^.ii^.yi7<i>
Tie MariSHph'. 297^
rieum exhtbeat Hebrtorum terr^
hetAdurb^em Jopfen.^efroxime
deni mare epih<tc Aqua. Serm» in-
enarum AUttm fervnlgatiu eU de
fonteiPerfeum fojiqudmintmmit
um, cui exfsjita erat Cepheifilia»
'
uijfeeodem loco fmguinem , quo re
ft44 efat. Si i^iifontem
intellige-
-
Ciejias y qiitf ni htc pofiiit PaHfa»
rijrque fibulof^ eflet,& mcnda- -
iraecisiiccepto fereadus eft:Sed
>
I Ctefi4 ad mareiArnhicumt^^o*
idus.non prdcul iftHuferfico itP^
-mania hl c in Sa^diAna velSag-
tai quxfinKsPerJici infula eft,C4r-
-
adjaccns.lti enitn tf adit
^^Tltnl IJXXXin. c. 7. ^Ptoiom,
igr.Lrn.c.^ Xay^k9utvlfAi/Q9S ?
rdiana inqu0iMininm. Ex hujus
ulae Sagdianr minio foecundac ?
-
:arf ortus vidctur/o» j Hlefahulo'
» Sed cx eo Terras fitu pptius tria ^
iriaRubraconficiuaturJ Mcdi-
fqj) terra-'
t^S Mtiri Suph.
tcrran.cumi fontc Joppes rab:
Perficum &Rubrum a fontcSa^i
anzminiofo^
%.\\. Explofis iftis fabalis. Vtn
MeU Lib.IIl.de Sit Orhu ? j
Lf^I.c.if. Cf^tiwi. $. fanc audicm
quiitadidu yohint ab rjfthra^h
InfHUrittm inMAriRHbro , qui cil
c(^tX.Andr9mtd4S<.?erfii fili^^hii \
Culii imperitaverit, atq;in unai.
rundcm,0>*r4^4, fcpultus fit. 5.
& h«c fabulam fapiunt.Nec dc
yw/rfnomineconveaiwnt.Nam 1
niHt,MeU»StephMnti4 & Dieftjftiif
regietesyoc^nx ayv(/9X Erattf-he
MppelUtTj/rinam, NeArcisMDo ra l
Ptolonnpus iifix3-cuf vcl Gt^oxJ
Ncc de ccrto coofefloq; /«f poj i
quicqua ccrti habent.Nam(>^ri'
fveT^rinA n aliejHi intrafnHmPerJj l
tollocAntt alti eam inde dnobMftad i
rnm millibntin AltH OceAnHm 'Jtr^\
Aufirsim prwtov^nt e.xtra CArmeri
Prsn.i
''omotoriu.l^tc dc hmmneiffo fads
rjthr*m fucrit appellatus , an in
rr;54 7iatHdanGrsc*getterefi(tmp}
Vi^zjirgivHs, Dan*esfiUHs fuerit,
acim prodit, i^Tra ^$mii^Ky^i i^'
la^a F^eetica Uantia ciie fidluni.
/.14. Sedfortaflistutiuseftf^r-
ewpbnere, quod fhcttmif
facit
Uhl,f.\%it. cx l.i.Aiatharchtdii Hi-
c ».
er. qui ita edo^us cft a Bo%&
uodam PerfasErjthram e^mrJam,
tnere ?erfAm»fiUii Mjez.^ /^H^fivilTs
9Ves equssj^yUonfim snfmtH extcrri-
?/e' in infHiam quandam fugat^s ;
Hos CMm aU fer mare , tonfirutU iH$c
rimmf* rMteyfell^retf^r, armefiio tn-
'ento , commodamfihifitdem in %njtdA
Ugt^Syini, ea^ut 6 reUcjHA era mari-
ima ( e Perfia atcitos) cdonos mifife^
elagujjdeffionomirte^ffelUvife.Sed
-
Ux'' iixc niigator egrcgi*' fuit,&f^
W« <>r<€#«f a V iter smhHt^M t p o r c
JSId qai
'DeMariSuph:
j
qui purU reli^ajAthe»ts dinvix
tei^:e A^atarchtdr, IdiO quod Gr^
deSrjtkrAAchiVo.iike de SrjthraPt
fa incruftavit,figmcntis ucrinqi
/
Afperfis.Nam non pravidtt inept
fayuUtor , nomina i^u^-^eV ,fj(
iBvS^C^u^ ^Siut i^vS-petj^ i
ni aia nomma Gr^ca eJ]e,riec3Lbtdt
matd ?erfar.mn,necArahitm,necMg
ptiQrum MareRiibru accolcntiui
proficisci potuifle.
§.ijr.Qaorriim g.tandem?autut
de denoniinationepetem^ RuBf
2 u t E R Y T H R ^ 1 ni ar is?c u m NicoU
,
fuileropctemas i^D^mtno Edom^
^maru Edum^et:, q ui fuit Edomt i
q\xo6.RHhrHmfignificat. Placet ipf ,
FHhri audire verba cx /. IP^/ Mif
t^io,- Erjthr.tsj.inquit > kuErjthrti
pidnijfime U efl^cfuem nDmine qmder>
ficra liter^ Efavum appeHant, cogno
mme aute Sdomumjfaacifiliugran-
mpremjacohifratrem. Efi enim D "l^
DetJMAri Suph'.- i
U€e 7rvf}i{- fi^^e t^vB-poSi Lattne
ber. de quo ita Gen XXF^iio^ dixit
avpm lAeobo-.Sine ut forheAmderufe
d. Ndmfeffifs fum: Quamoh caufd
CAtam efi nome ejmSdom.Jtj^ade*
m primu in luce ederetur, quAmvig
^Aufktim oh omnihus diceretur (I
Cy id\\Qtl)\i.z.faclHS vel^.rfeEi^, .
\t:fdrat^i^uoniam f erfelie pilis or-
-
\t.myfuerorumtnflar,quitttate fitis
^turi funt.natm ef^tamen qma efl
IDnN TTV^Kyicaut Twp^Gftrufm •
k ruher,hoc efi,fiequenti vtio,eo<iHS
hro aut rufo denfifim^ye^ utero pro-
-
ret tinfitam jam tum in fuo corpore :
ufam nominisEdom ^eflahatiin(^ue
omptuetiapefitam: qux p^ffimodum
'
(i^t tlleeventu jufcuU ruhri expe-'
•t,&juris primogeniti',fimul venditi i
rfmren9vata&_,confifmata i ^ijue
tiBdrum fermonecelehratureddidit
men hde^DOMfatt^illud Sfar^Jtnijg
Cavo nrmen Edom , i^ e, Twjfos f"^^
\fv^^c$ Ruher,prtv^tH era,t (*rfee
are ftofoift naietrMli proprietate: i\
notam Zoiloctia Poetainusfitj:
/ fortuita infuper appeti^tone dme<
rahili exinde digmtatit primogeh
mndki^ne, VtrehHie qpfantii ad hoO
xulHtfumma aderant omma: rehHj\
anim^^frheMicof^yegreffiaffeneri^cU
tm eximiacorporisformapUneoi.
aitiHe) reiiopnncipatudtgna t \
d^tut Tv^mief i AjJinitM fplc^di e\
frna potenttj]lma^in matrtmortU a
ciaMahalathaNahdlofhi Nahat4ic\
aifthori^y d IJmaelisfiliiprimogenk
fororegermana-jCopiarHmHitariHl
mijftmaprafidiayttHftrii rern gtjij^^
g!oria,maxima dtvitiarH^ opit ap
tiayregionisampU imfertit antiijut^
mft jMXtafabtltJfimii(jjM<tc ijmdtn.
rttofunt ducenda re£alia,^ejMmo(
^ isno ntfitin virte^t pnncipe,^ /IeT\
icit convenire ejueant, Hand miram
t^^tturjSEDOyiuSih.e.Srjrhra^svelEt
thrw,vir:tantft4 pr^fertimircgtantt
acfotefiate fua, reda^i^c nomcn
litione
Wi^ut&illaQ^l^N Xy^Terraedom
've terraErythr^sat^adeaJtmpliCiter
mN (fdomjgenere fctlicetf(Bmirjeo,
\jriaceSd9Hy ArahiceAdohmai^ l^H'
Utjeit IdumaA velSrythraa afpeUetnr.
lens attte ipfaSdomitayVdldum^i^vel
\doHmai..Gra€e i JtffiaJo<,f VHlgati-
refiScripturaiveletta ilsfAoJfli, f^^e
ierior»^^aStephano annotatur. Vnhd
lteph^ni)<jHavi6medofafmt adfcrikap
'uandoqMidJedcorrigere fortajfe codu-
eti^explartare:ity^cij»i$ifegE(^^af
tf (lege fit^^c^^rnon mcfeiiSHntoHi-
\orico,ap'4d hnne ipftStephanH^iaf:»
hore]'^ rtlof*a*a Jfl/** la^tfMO*
^B-^Of aet^^om. 071 ^eu% fipea^
ftftf TW dh^pM iege ((jutS e dhP^,»
pUf ricristitcns cofirmantibp)
r(urM«\l^etJdfimaiOn^Hit)Genf
(tArahtcaabAdomo.AdomHm enim
Hd<ei rui/rii vocant,^mnia ciho rnfo ei
oncsjfofrater primatHmprarifmt^
PorroEDOMUMtsTUM,qu
tOti M^RegionisfeuProvincicedo min
ac princeps evdfitiimperio item mar
eandem reffionem fr<eterflue»ttsftrm
p3titf4mefeconkntAncum2ippzrc
Etttiim /dum^a nupera tioviti,
quam defcnhitfiolom^em, veteris(d
qua am agim ui^pars eft tantumm^
j
doyeaj^ exiguA terminis nimium ai\
>
guflis^ ejuafi in ohfcurum aliquem an
gulumohtrHfa.AnticfUAmautem fpA
tiofijfimafuijfe conflat;utiju£ univet
fam Nahatctorumgente fihivendtca
rit>maximam A rahi^ partem Petr^».
comprehenderitt&finesfuos adfmun
-Hs^ A rahicfi Idngo ord maritima tra
[lUiprotulerit. TeflatHmeft enimldti-
ntaes&Ndhauos in populiunim cor-
pHscovalui/e^ multo omniumArahi
firtiffimos ^ hellicofiffimos exflitiffe
id quod dc Edomo cjuiq; pofteri:
divinitus pr^dixerat Ifaaetsi^Mxtl
iMd.Gef3.:XXFII, ^o. Glddio tuo vi*
vts\
r: SacriE Scripturx volumina-
&
jribui locis demonftrant. Itaq^
^
I
f4Us ext9t& JrahH genere eximta
'
^eculiari cjHoddm cognsmento infi'
itos accepimm, ut Dachareni dice^
ttur. AciXMTivoiiS-f^^^Af^^icK
:gc i^'^c;sn>t^ff,cxauthoritateEu«
.thii,rciqj ipfius Teritate)I>^<r^4-
ii Cinqait St«phanusJ Gsns eflA'
Via aNahatt denominAtaNahataa,
'rnifitatdunfCecahulHmDachareni.
'Afiulos: a ntmint 'videUieiArahice
SjrOi "^31 mare^velmafculfi deno'
ite '. <^md nsn ut ceteri Arahes, dU -
)l^itn,moll!tia fitlicet infameSiani"
isgsrerent imhelks ac mutiehres,fed l
tresfiveviriles.adbsllafsrtiterfu'
penda& conficienda.
§.17. Et Hc quis excipiat, antea,^
bis negatum cflc. quod hoc mar§
men habeat a viro ^uofiamX Info- -,
lensquccflca -^/rAf /tf^ mcoIu
W4 marihus i^rfr/,utrtimquc rcdc
(cWitFuUeriu. Prius q\x\dQ,dtfi: n
Erjthram iflumfabuleJumyfivePe
I
five Gr4Cttm,eim illtcnunejuamfui\
Erytham verum,<^uiBdemH4 feuEfa-
qucm iiononiinare {civiflet ^*<rf j|
nihilrcpugnaflet. QulitarMAi
<ilJO ALLU TUR, NS ^OLORE
I
abherret a caterit.AbErjthre ^pr*
fubfiituendum efl Edom , (jui lin^
fanEia EfvS^^cf feu rubrHmfignific,
^eze inditum efi nomenipropter
ignariruberidjfUMcreduntAUqi
que expHcandus c(iSuida^:
1
^KetofetOK^i^chc^^l^priTtif xit>
) / iifth^eirSfifrifuS-^^^vzr&a-eij
j
£/c» GvSvfei^vauni^ n7( i
'nmig Mareruhr^nonex cchreur,
! nomen acceptt ( /icut opinantur qi
/ 4a) fedartre quoda Erythra i. e, R
fUSfeu EI)0M,appeUat9 <f^i in ,
prtnc tiy^tii tenutt.ln hoC qui^
n ccrte utcrq, nobis afleiititur,
Wf ^hettrea, Marerubrum
led ca legcut cegnsmen
tl-^
e dict.
MarU a ncmine Pojfejforif fitm^W
ftimetur, noii ex natura
reL
^,tll.k6.MterHm^zxittx\n prom-
ablnco^
1 cft reffonfio.Ntlnoviejfe
\R€gihp,&B9tttini4UAriiU&re de-
ninari, Sonne MareJchivum^
ire Mjrtotmt, Mnre Venetum.r^r'
mmiArAhicK indc sppillsistur?
tuitnc AtiM mons unm VA^isfim^^
eam nomen indere»HtAtUntit9 di-
ttur} Ampli[fimA Ver)^6 celeberri*
i rtgioEdom exiguo mari eotermint
men dare no fotuit,utSdom<eu voea-
>ur ? Certepopfa ^uiliht rei
quam
fidet.jure optimo nomefuB imponat.
Hvo igitur >qui eftEDOM us omni ra^
me Ucuit ti mari cjua regioni mari-
m^yfitripj^Domin^AcPrinceps n^mi \ 1),
r .^uafCharaBerem^i impri-
fui 1 i
msret»t
ido7n<tMm Htrnmq^ ^inttcjintus
p^
irccaretur. Si igitur Pdafiiyji.n
MiditcrraneHni, cujus neciu c
neq/magna ex parteDo.aiini er,
I nuncupare tamcn nomine fuo (
V€runt/'^/^7?;/;«,'», quidni
t<^r^^fV;^wquod diutiiTimetot
tcnueruntj nomincitide fuon
cupan'nt£<sj(!5^<«w?Atnuidqu.
Sdom^umAltndefi.tjHam i^v3-fi»t :
S^fcucp vel RHhrum ? nifi q uod,>i
Hebrmci irimncUtMr.h^fGr^fe L»
ne%,Ht^ Ophoi nf T/)(^ ^PctrM. 7
ff9MAtiv/x^ Geminta eateraj^
jHsmodK
fijf. Dicctaliquis.Siergoab
©OMO dicitur hoc marcnon dcl
RuBRUM non Erythraeum, fed
DOMAEUM appcllari; r. Nentrum
mde. Prius juxta idiotiimHmSbrai
poftcrius juxta fenfum idiodismi
hr^i dicitur.NamLXr. Interpp. f
mdtretnefcivt^e> [oUrehHjm ma
rnbrk
\rHrf* »on effe,ti tamen reddiderunt
e nHfmro ^vB-^r^Xdc^cu^, fs"
^ifctLindHhitAta facra Gio^raphia
hifleritfide, mnitaj^falfo Appil-
untfedappiUatiene more pojfeffivi
omineBuOM. {(jHodefl\^vB-^.g vcl
ibcr) denvatat Mare c^mq^
Ed)rn
.jpt/i-poy
velRHhrH&vere&^Vftlgo^
:i noverunt » qnsd ^k^vB'^^ Rabri
^tyflve adrs* tfvB-fiv adRuhrHm
^fpen:aret,lt2iqivocahuUi^vB-^»f
Ruber w hoe h&^Hcdi ^enere prepn^
nt, nort afpeliativai kti^thc^S non-
mKOdS adhihitaipojfsfllonis mn^Na*
ra refpeSlti mtelligenda.
§.to, Dccipiuntur igitar ii* qui
ARi RuBRUM iionnifi appellative
mi pofle putant, & vel cthre ma»
rnativumi veladfcititiHm neei^a-
> denotari fpmniant; quumhac
quendi formulapR.OPRiE diinta-
it accipidebeat illud epithcton,
[oMDominamfiSdjmi h, «, Rubri
vel
velRfifi amoncmpoiciu -mq;,
ttnfendum e^iiqH»ttescHrj^jntnui\
finiiturRubrum^uandti^Hidem >|
jMfculoturpote nominii proprii intt)\
tecupdns rfcrihi oportet, CmtFui\
verbap.jjo.
S 11 ^g^f^^rchidejyd oVimfabnl
nuit non'ide|cflre vocarc yAtfa!
fjpj^jwt^ i^v&fa¥M^re&jfthrie,(^hl
reLrjft r^^m, dpudPhetium inBth\
7i8- t9H^<yS Kv^mtviu anfxeuvH |
5aAa<xr>;f «y^^r n TevTtvpfiT
'^jjJftW (pvascot^IUuden
depgnMt VI yJi, jut t// id msre domint
tfiihoc diEio mari infitum Atq^ innt
ruborem, EB Autem loijuertdt t
fAtid^cjUd a eolorenomen fectt, fal
iN ecf^ enim Ruhrum efi mare fed ; ej
dh eo cjui in mart poteftatem hahu
i//r/r.Agatharchidif veftigia no |
vitcr pvzm\lProd<tw,(f^ Afare Ruh
f^alfoi taappelUrit^perttJpme pronm
cane vero? Quid crgo fict dc toc
nq; ^ravibus autoribpGrs-cis 8c
:inis,Qui & RubrumSf Erythned;
jcllarunt? Im primis fi ifiram de-
minationem non a colore/cd4
iTcirore derivcnt.
J.tJ.Qnum adhuc {upcrcfldcci-
idum,an/«/»//J ifiaGaMtanaj^H*
itttrSrjthia,ahSr}thra9MariM5is
^ab Srithrai^ incolis trat7Splantata
[taquidcmScriptum invcnio i«
vioUr.HNat.c.f^.VocUUTahE^
r» d Fhilifiide Erjthia,aTima»
7ileno,AphrodifaSiabindigenisJu'
'U.Erjthta diSia efiyCjHoniam Tjrii
mffine eorn orti abErjthr<eoMari
r&^r»r».Ex quoruatransrumpfifle
letur Solinw in Memorah^ c.i2. In^
nteB<ttica efllnfula^cjuaTjrii aRtt- V
profe6iimartErtthrieam,Panifua
TMaCjadtr fepenomtnaveriitMmz
^
an) eo inclinare videtur Sditu lr
W9 hh.Xn.yQidX\iltox2iEryr
^jtti
<a. ISlam.
r5
Namrefeto HercHleoi Erjthr^Ci
rUttorA^Galdts,
i
1 I
Vcruntame,1nos in Capite'ant€
I dcntc §« 9. cx facris declartvin:
i.
/ Tyrtis aMdrtRnbr* non devent^e
fotitu ewrly^n^ ftiijfe, ideo^if
Plintf docftmentftmperfe corrmt.l
I .rerbaejus fatisfana apparent i
I
\\\ modo conccptz: ErythealdiBA
^Honidm Tyrii db origtne eorum\':0.
tibri nihiladjuvantj.nifiquodl
bentaboriginecarum„ Ne dub
.
cmendare.-frj/^tfrf dtcha efly^mni
Sjrii aboripnes earJt ortt\ab Sijth
MartferebantHr. Tyriiatf^ore.
Conditores tam Gadiu^ c^HaEryth
;
IdeoErjtheam nomtnatam dictt,^t
earHmknfnlarHm Aborigines ab E
thrao Afariorti. Vocem Abori^ii
hic ufurpavit pro conditoribM^o
ginis auiioribttt,^UQ%T>ionyCm%^
i^^tdTtyim vcl ^yd^x^ rocat; co
,Cul.hiconininoStraboeft« Hi
VeTharJis.
^
ntde Erjthea & Gadi^fu vcvCus
•rtjs crvviyyvg vriS-l^ i^oirii
l^tfU Tv£/aV i^TTS^aV "^TTdtKlUVt
'siji OTra jxi-yi^ ytvi^ \iy(^
f • * * *
SECTIO II.l ^
THARSIS.
1
k
Summaria.
fA.Dc TharJisDifpHt4Goroj)iana\
f,z. Tharjifch efivel nome \ropru
$.$ . vd app^HativHm,
$.4; Tharfish. /. efimare.
infamofionbm locis Bthl.
jT.^.e^
f.6,Naves maris <juid>
jf .7. Fautores hujus acceptionis^
f.S.Tharfis non eft proprium pecu\
ris alicujm regtonis nomen^.
/.p, 'blHm Tharfisfit peregrina ^
mota regio\
S,\o.Mare dic, Tharfchifch a col
fAuAn Tharfisfit Hifpania B<zt\
S.ix.Neg. duplictratione.
Jf.i^.An duplex Navigatio^ clajji.
duplici portu in duplici mariive
f.j^-.Pifteda contradi6lio in termi
/^i;. Malvenda re&e unam defen,
f.l6.An una tfia inOphir &HifpA
am uno itinere excurrerit f
f.i^.Tharfis, Phorcunus quafi
ps Tharfis, 515
terRom.^ Poenos de nonfHftfmdo
^{(Stia &Maftia, ^
. %^hcfinda Difputatio , quje no-
Obis hic cu Goropio Becano in-
ccdit, eft denomine 7/74r/AfEbr.
^"^n quod comuniter ^ihlnter-
tibm tanq: nomen loci retinetiir
irfisfen Tharffchx^td fideliter o-
iibuslocis Biblicis excusfis, in
ibus ha?cvox occurrit, itapro-
itiandum effe putamus.
\,t, Nome ^^ttJ^^n accipi vel ut
9£npropr,\e\ ut ^ppellat.Utpro^
i, notat partim artificeinfigneex
sJavaniGen.X. ^.partim cuhicH-
'^AhasveriRegis de qwoSfth.I.t^
r.j. Ut appeliattvum notat , par-
i BerjlB thalasJiumXm pretiofum
Hnum lapide Exod.29, partim
iMarePf^ %,%.?f6i, lO.SfiaS c.
Jer.io,c),£z..zf.iiSz,»$8ii.j9n,h^.
n locis de Navig«Salom.agenti»
iomnibus.
^.Stin h9C ultmofinfHhot qno^
1
I
|l6 7%Ar/ts,
in negetio 0*Navigio SAUntBnis 1
men '^'^'^.C' accipiendu cfie ai
iratiiur cu B.Lutb. qui paffim r
didit Oie!JKcer*©cfetffe it: tie(5cl
aufftem^fleer» Etredeqaidem
§.5 Ita enim omni a i0-A lecnBi
f 4,in quib'hec vox adhibetiarjf
funtreddi. utpote Pf.xLyin. 8,2
ves Tharfis Sttro perfiinges, Na
Tharfit\,z.Oceani,f.OeeAnic^ 5U1
©(T^tffel&ieauf^eroffcnbarcOeel
ren/0teiukicr2f!u OurOi ^enQjltt?
aut ut B. Luth. %)\X pxM^l^
©c^tff im OTeer turcfe een
p[.LJXu>io.Re^esTtArfis,^lnf»l
ntnnHt reddent.Quiod B.Luth- iti
hoc modo.Sie^onige m^m
it\Oett^nfMtn ttJer5e gefcficncf brir
Pariter Ef.ll.i6. DiesDomim vei
fi^er emnes NavesTa akSIS, (^fft
cmnes fiSlurat concHpifciyiles,q\i
rede nofterMegelander; iKiCr^
©cf^iffe im 5D]csr unt^ u^er alle foj
DeTharfis. ^t?
WciiU E/XX III./. Ululate navss
ARsrsi. Oceanifef4Ma.ris, Jer.
\.ArgentHm extenfum deTviAV.i, t
iHrHmdeUi'nA.itj2^&Qrttmt^\U
ARSIS rr'^^ negotiator tuUJ'. j)U
{ Ocittcn \mH ituf C>cm 5[Hccf gc*
teffOtiatoresTnA-Siti^ J)tcJ?(tuff*
ic aujf^cm5!J?cer/ ^?v<f»/ Mi'; a^f*
. V,
r. EtfurrexitJsntis difHgi^
i^zTHASSis afAciebc)Do?Hinl.
na^j^o^c^irtcm J^o^cot un5
[e< auf^5!J?<n-/Et fic parTmi
B.n -
Luthcrus vcrtici fcnfu pcrquS
o&congrud*
5.6.Ineodcm quoq; fenfu alia
)\oca.i.Reg.X.i3/&2lParAiJT.
iint exponenda Navii Tharfi
:
in Mari euNAViChirdm^.Semel
'i
rihm annis veniehat navisTloarf^
tans AurffmSSar^entum c, ^
De Tharfis.
lminf>vtm 3a^reit tinmnfiL^
ParJXyii.EtKaves Re^qts euntes(j\
iham)in 7harjis cum fervis Hura:^
femel in trih* annis veniehant nav
'Tha--^i.Uportantes aurum^n^if^
i&m^ncc^(cn^ur«m. itarc;ut;j
'ves Tioarjis fi?it naves Maris fett 4<
rin^. Oce.ini feu Oceanica:
^Xt
^tt*Bik^^il^^^fitesin nr.rfsh.e.
/Vi.iri tanqn. medio navigationis,
§.7.Etne<:uipiam h£Ecverfio.2
acceptio iiirolea.tior appare«itj
lios allegamus qupqj autores, pr
terB. nollrum Lutherum.qui 41
npsita acceperunt. atq;.intellej
runt: Hteron.adMarcelltn. Forerit
*nSfH.Leo fud,tn T^g. X. Emanu
deSaa inPf.^7y8, Marinum m At
JSoe,Tr2om.AUlvendaLS'deAntic.
e^. 20. Riher^minfon. LFercr. in Gt
III liinfll
T)e Tharjk, #29
Genehrarck m Pf^?- 'SeroaU. in,
'on d ipfum Pinedam l IVAe Reb,
\c.i6fzy7. 'D. SdmHth in fanci'»
5.8. Hinc itaq; non re<9:e fentire
:Ojqui(r) vocabi Tharjis in hae
Hgatio-ae acciptunt pro peculiari
fuare^ione in India, quod facit
k Cofta deNat,N.OJ.j.c.y^.Pe-
win Daniel PinedaL IK deRel^
fecuti fidem Abulenfis, fofi^
./. 2.
atque Theodormq^. ini,Re^. X.
^atqui Cartha^intm autati*-
Afiic<tterr* traEium interpre-
itur, quodfaciunt f^^f ^^/m* adu
yX. 5. Montanm inPhaleg. Pojfevim.'
inAppar. Sacr.Li r. r.r. imitati
em ChaldKtParaphraft^, R. i>.
nchi ef Theodoreti in fon^
Kut qui (jj Afiicammeridionalem
lie Angolam didam» uti putati'-^
n,deSaaini.Paral.^,
^
aut
/10 J^eTtiATflS.
aut qui(4) NdtoUam feHAftau
norem S Cicili/im ponunt,autori
Pererio,^ RiherA injenami t^-B.i
in Chron.
j
Aut qui (^)CiliciAmtdnffeeit\
lici^ UryemiejmTarf^fcribitHr, i\
cx natalibusS.PauIi clara eft,qii
AnfelmtayNie LjrAnutJflelU^O,
fler» LifomAnm, aliiqj plures fei
tlnt.
A ut qui tnfdAS Marls Mt
terranei kCjpr» AdOrientem&A^^
hnsdiJfeminatastqiiodGa/p.Sdi
Com^n.in Uh^Reg.fii^^.
Hi omnes iftud prsefupponu
q uo d V ox Tharfchisfit proprium
(jPioda.\icHjnsregionis nomen, qu
time,etiamfi alibi proccderet>l
locutHnonhabereti cum null
talisrcgio.velapudracru Tel pi
fanum fcriptorcm itaadhibeat
%.<),Cauttores funt ii, qui appe\
tivi nominisfianificatiinem rettne
pe
Tharfis 311
redrinam tamcn aflumunt , & ^
cunu^ut fem^ttfimas^^feregrifiaf ^
.
j
^
.fofiaC0fialAJeN.JV.O.C,!4'l^3.
iimibideloquitur:0/?We5'7l74>'-
^
nen certnm
'
\l
in divtnis literpsfitpim
'qKemdefnitHmq^hcumfiiinarefiU' ||
^
corfiedgenerals poti^ ejfe vocahMlu ,
'.mj^ejficereapHdShr^.oSiCjmdafHd /
sVulgolndiArHmVoX' Nthtlenirrt
j
udl^tilgart trit^j^ ufiu Indiarum _
j _
nefirates accipimtt <jHant rc"
'(
)tamproCHlregionem,eamq^9pHlen-^
p
confiHetHdinenofirarum rerfitn j^'
^
\
rificedtferetem.Et moxa.dhnnc
incmodvLmiTharfisapHdEhraes /
c/^;//rmtht nan certum aliqnem lc» \
mdefignarefi-e^Henti^ fiedcommu-- ,
I
'er regiones emnes remotas
i€asde(j^
mione hominHmiraytles&opHlei" A
aut cum Cafp. SanSiie per naves
i4rJis,Taarfieai intelliguntM \ \i
mtas^ infigmterma^n^itiS^^
O j quales
^mm\
^ pe Tharftu
|
les in frno& Oceano durare valeri
§. lo. Sed omnium optime & tj
tisfimepriusfignificatum in nott\
neMartsfeuOcsamxQtmttux, Utpj
te quomultisfatisfieri poteft dii
biis, inhac prfprimis materia<
^avtgatione Salomonis, Ita nim.i
mare dicatur ^'•^in a colore c<n
leojquzmScHjiacinthtti feuThalaffi.
berjllHs mareexhibent. In quai
noftram fententiam,fiprior fiab
lis non foret, non invitus defcei
det Jofa Cofia , vtr cuiin hac i
multum tribuo /x^/^ A^^r. A/.O. c.r
§.ir Ifte aurem nodus Goroptai
i
potisfimum hicefi:incidendus,v4
• I
Ta rfisfitHifpanica ^aticayfeuMar
tima^ GaditanaUd enim ifte omn
busmodis evidum it, Goropius t
Ht^an. f. 7j. Invenioq; plures eji
opinionisbafiatores, zAnaHafim
Synattam Francifc. Fererium in E\
XX[H. Box^ium Sugub. de Sing.SccL
XKc.i%,SotomajQr^KthraminJon^
DeTharJir.
ecprocul hincabneunt B.mh.M-
\fminChorogr,f .%^,<k Iof,Scahg.
mmen.intAu^fon.^ SAm^Bochartm
pJ.Geogr.Sacr. l,ir.cq.
§.i2JEt fateor,fiqua fententia ex
ioribus mihi eflet fufcipienda,
inc ultimam prx uUa alia ehgere>
Ux^\xi2i,Tjriorunavigationes& nego-
ttionesin Htjhaniam admodtim cs-
frat4 funt,tm\it quia magna eft CO'
\atio VQcJiintsr Tharfis^Tdrteffony
j| efl: una exInfkltsGaditamSiUttQ'
hmBtticis proxima, tu deniq; qfua
Agn^e Hijp. Divitia pnfcis admodf*
lehrdntur, Sed quo minns hifce
,
tbfcribamhscduo me movent.
)
Qma, nunqua adducor ut creda^
tlom.exAfionGaber 'portii}AarisRH-
'ivolmjfenavigarei nednm naviga-
'^e inHifpani^jcUpotHtJfet fac.tUori
\
breviori via ex loppe aut Gdz.a eo
ittere,fociis Tjriis, ibi locnrnm em-
>r$a hahntibm. (7.). (\m2i Ci TharJis
^14 DeThArfis, \
effetTArfeJfuHtfpamc4, TarteJJistj
I
ioetied ejfetmdter, (fr Tjrm ejw fi>
er e«l»ma,c]uo6. aperte fairum cx
mnibui profanis hi/loricis&Gcj
\ k , graphis. TjriienimCohmaifuA
5} Ijl
Htff^nidm (ff praprimii in TArteJjl
(^Gadtra trdnsfUntArunti n^n co
traT/trtepdrHtfpdnifua^ in Tjrii;
'
tsrra, Confcquentia niticur Tefi
monio SfAiac.XXIII. lo* qui ita 2
Tyrum Tranfi terra tua Velut rivt
:
Ttf^^nn-na filsatharfis.no ctn^u.
©trom/Oiaocr^fer e>edD9]?cr^/inEij
tu;iOCl2<e?;X^arfI^.Si jam perTw^
fisiWttWiQ^JisTarteJfum^B^ticaiTjn
eritfiUa h. e. Colonia Tartejjj, quo
utdixioppidofalfum. Etyelexi
nico hoc loco fignificatio genuin
voci7'W/f./);/?^poflecreftitui: U
taceam,quodinifta TarteJftBatic
^X2ete.TSalin.tS'JThynnorHm pifc4ti\
mfflniihilfingularefit, utcx Geeri
7)eTh4rp.
J
^
HafnAgtlioAntvverf.BelgM,^\x\
ncInfulaperlulkaYit.&ex^^r.
^
|
\ ^
l I "l^
teUtTheatr$f.ic).ti\.mzi\i^Q^um, \
izcttttmvLVktnbvLiNavigationi*
'
'/tfw.ncutiq.fantannumerata,
/15, Exdiaisfacilepoteritdi-
iicari,quidftatuendu fitdeeo:
'
^
«c^
diiplexfueritSalom. Clajfis na- 6
tdtiCidterAtnMari RHhro ad O-
irtaltera inMediterraneo adlhar»
}Iftud affirmat Fr. Rihera Comm,
Unam,iX Afwngaher^fofpe ivtfe
ai diverfa^ cUfeSi& nefcio cjua ra*
ne ftki contradicensPineda l IKe,
J.pAii.l^im eveftigiop.izj.per
ftm pcrncgat,quia uniuifalte
rtHs fat ntentio, mii9 faltem clajfis.
em repctit/./r«c. if.p.iS^.m.r,
'fiinxifkpe &femper (jHtdemThdr'-
2f OphiRj^ «/«»f micameandej^
tjfemac navigattonemin Ophir &^
Tharjis Htramq^regionem obemts
7ilis,ae Iffkensadmitte,
m
§.14. Imo veroadmittis Tine.
facilis? Qui ergofit, quod non i\
mittas fed contrarfum ejusdefci
das l.IKc.un.-^, ubi ad argHm.M:.
,
f^w^^refpondes. Minime e§ci\\
iosdem omnino naves navtgafe l
Ophir, d intBarJis, cnm potue\
<juidemflcri,fitfimulfolventes^diviy
fis fofiea itinerihm fepararentftr i
0phir,&tn7harfis aliieatj^alt^. i
mox; CUIfiu una potuit ire in Opha
utfattsfiatlocoRegu,altera inThah
Htfatisfiat locoparalspomenon. QU\
fofi-(juam diverfis ittnertbus dtveri
litrora tenuiffent , neaotiatione p<
aEta & auro accepto , potuerunt^
undem iterum in locum vel terr\
rum vel maris convenire. Et rl
credas Pinedam hoc tantum d
posfibilitate intelligere , qua!
dux claffes
potuerint aliorfm:
ire : age fequentia h^c
pond(«
ra verba qua: habet ibid, n.
DeTljdrp. ^
, ut
'Jtter
qmd
exponam
dehacqusflione fentio
, prfmum affero y
^
erfofeferegionesOphir^Tharfis
mdot diverfdm per fe ejft: navl
^ |
^
ionem ^ clajfemadTharJis, £3* O- •
,
^
r ex diverjis portubks per diverfa
ria. Et mox num» fam
d fe<![uitur. Navigationem in O-
r 0" Tharfs perfe fMmptam,
'erfam ejfe , & adRegioneslonge
Itas , . ac per maria diverfa » «t,
efieretex dtverfis portubus , w<?«
/<?»^^ , tf/ etiam c^uafiex oppo»
dijfitis y altera tn mediterraneo
tniciK i,e. in loppe, autunde Ionat
vem confcendit \ altera in zyfra^
0 Idumxo i, e. ^fion^aheri undt
vehant clajfes Salomonis, Argu-
;ntumefttale.
QXlaJfes d navigationes funtper
iiverfie : fiuntad longe dijfitas regi-
^ffiunf fermma diverfa.fiuntex^
diverfis
319
diverps portubmfibimet invicem\
fofttis.tlU no fojffim pro unA eade.l
cUjfe acnavigatione haberi.
Clajfes Navigationes in Ophtri^^
IharfiSifecundHm hjpothefin c\
cejfa Pineda,ft4nt perfe dtverfe^tx \
verfisc^fbimet oppofitit portubiu
Clajfes&f Naviaationes tnTharft
Ophir, juxta^hypothcfin Pine<
non potuerf/nt pro una eadema^^cL
haheri. Quar funt ccrte <UUh^^
rwjoppofita. I
§.ij.rnconftans t^?ineda in/
aflerenda ^Malvendafententia i
icllenda. Malvenda /, ///. de An
chriflo c.XX.z.({ruxtr2it,una eandi
navigationemJive clajfemiijua exfi.
Arabtco fefunderet in MagnumOt
anu,ad Ophirfimul&ad Tharfis pr
fe^am. Qiiam dum refutarc con
tus eft Pineda,propria fafpc vine
caccidit Redc lutemUalvenda ft
tuit; Mnamfuife navigatiortem tn C
DiThArfis\ ^ ^
7r&in7harfis ^uta n Tharfis ftcce-
proMarifeuOceafJoAtZCfiimca
^
jvj
|
\
ijfis,qu£inOfhirregionemtendity
rritinThArfisfeuinMAriyfeitfer
^
'rff^
auti
r<r^>£>»^»jc1vlinus '
^
fte Pineda,qui Tharfisfro
Hifpa-
incclpiens unam cl^fem creiiiri
'
^
^
dua^Mverfijfmastameconccdiu
citsibamus ejus Yerba §J4.
fnCla]fsfnit*nnmeadem6Hnaifta .
^ulinOfhir&inTharfisfeHTartef '
3?
mffamaexiittxfertPfAfiongahc»
jf ltaftatuit TinedalJKc.rh
t^It.n.i.fc. candemcUfem^Xforts^
r frtntftf» ex Ofhir auri , //^«fcf
mihm,fmiiiehoreydeindeexThar'
'fuHiffaniaaHrum&Argentum„ ,
;^^.m]?w%^iP?»^petiiire.,S^^ S|J
imodumabfurdaefthascopimo.
blurdisfimaeffct&fapientisfimb
egcindignisfimanavigatioX/r-
ralegendoexOfhirOrtentalifete^ '
I
t±^ T)eTharJtr:
re UHrH & ali.% l^onaOphtranay
p
fiea inreditH littoraJEthiopicaUmh.^
doy in Hifpantaire ex Rub.ro MarijC^
Orietali Mari, ex^thiopicoMan\c\
eitijfima &felictjjima vta
ex foppe t\
mariMedtterraneot auxiliantthfa »
p
tijfimii Tjriis,inHifpania datafmfe \
Seddefino nugaru talium,quajci
innes expropria J Tharfs accef .
tione luboriuntur^
j
§ 17« Cjeterum dQTharJis primii
audore ridicu'a. refert Goropin.,
Tharfm.fcAi^vtm mzm
efle Phah
Qmtim, patremGorgonHm(^filiartifen
Jnfrdeirum Gor^onHm)c[)ia.[i
^|ar5
Mkmtt Min fHtit in Htjj.f
Eundem etiam Atla.ite facit totifl
/^fi-ca domitoremy & qua» reliqu;|
fiint ejusgeneris.Melius facitJ*W
BochartmyqvLi TharJSsfiliHm lavank
Gen. Xi^.facit autorem hujtu InCulA
ex tefltmonio Sufehu %^riii
S tQf, '
Tharfis ex quo UbernfeH H*fp^»
De Tharp IH
c Phcenwes nomen
Ebr<eum mti'
nt. in Tartejfum , vel
pjriai a per
\ 3
)nasraum getninata > vel ia
nri Tharfa<exo ^ inrimu-
>,ut cu A/«ri^diciturpraAj?}r/4
atanaapro.Bafan. Lncolae comu-
(nnt Tartefi^aut Tartef
l,item Tmrfita apud Poljhmm L
i88. qui rccitat <ieneam tahtilam^
ifo Hannibak defcriptam>qHam
'inii.afe U^amteftatHT^m^m pa^
u>qHPs ex Htfp/tn Afiicam traje^
Hannibal, etiam Tharfitas nomi^
o^etTKjil^ilftsjMiiiSj in
icam trajegerHnt,,erant Therfi^
JMaflianii itemtSHontaniqHi,"
nHifpani Olcades nomine» ex
ocolHgit, Therftta4 effe Xbarfe-
s y&lTiarfeitas, exTharfchifch,
;m Toljb, reatftt Ly p* i79-
quod
^^od cotivencrit f»ter R^m.ef F
ftiiov pradiU agerent antntgotiare
tftr aut urbes conderent.Vlms.
dt^:
hujus 6ctnJuU durhu 'Jn
erifjdole
tatione& differentia nomini^ qui v
MXy^^tzxVlindJKcaf.fsnult.SoU^
Mem. c.XXXIl.^ utriusque conci
liatore ^QOix:tdinxiCL.Sdmafm\
in Exercitat, Vlintanis a f.
Strahenem lih,IlI.Geogr.FeftHmA%\
z%^, ^
enfiminOTa. Maritima^itein DioKi
fiHmPeriegeteHtVsLU^^T^id^m in Eli;
ci$ «Scc; •
-'^ •; :
-
!
DE INSTRVMEN
TO NAVIGATIONIS SALC
MON-€^, SEU DE PYXIDE'
NAUTICA,
Paul'i
^elnflrum, NavigM, Salom^^S3
.lulo^teOcsTNU^^
hi\ quo navigatio
Salomoms
fadacft,diduxicnus,nunc ctia
humentHm ndHticHm videbimas
m fcilicetAut fjxUenMagmtiea,
laBut elcgantisfimacftmateria,
qua cruditi no pauci ingenium
srcuerunt: Ita etiam jucundisU-
jcontemplationes dc USU, an-
Econtroverri^ delNVENTlO-
E ORlGlNE&ANTIOaiTA-
i,vexatis{imf deniqjquaeOiiones
iCAUSISfunt. Quarum rerum
icilegium aliquod ut faciamus,
ibusSeaionibus omnem rem ic-
udcmus : quaruni
sECTio i;
)E NATVRA ET
Ustl PYXIDIS NAU-
Sum-
Summaria.
/.7. Vyxidis Namic<&FiaHra, ciird
defcriptio,
/.1. Ejwdem ufw ^ commoditas,
Veterihns denegat-aEogratior
nofiratihfunamis^
S^4-'LaHdesejHs,
§.i.Pyxis NAUTiCA*qmdfit>
mnesquide norunt.Si qui tamen
dedomniumrfr^??^^^,V^^^ ruc
funt,a nantis hodienu fere omnil
ommum regionu & nationu di)
Bione&fgHrac]us difcerepofiui
Noftrum noeft, ea hic xn chartai
conjicerejqug exMechanicorHm oj
cinis expedantur. Legi interea pi
teft Bernhardut FareniHs Med, D,
Geograj>h,GeneralJ.^s.38. propoft.
f.m.ys?» dcLtmenevretica, fecunt
nimirum artisdire<3orie piarte,ul
docet, quomodo talis Copajfm m:
gneticM conftrucnd'&adhibendi'
fitUyin^Lemnip L^.dfOccfshisNi
tm
de e6
\MtracHlis c.
^
)r2cipit: Sftbefi
Uqmdam
pjxidecuU huic
verfattlis, pap)racea,
l
«
|
^
|^
\
tayCircinatafotunditatis,tenuia€
^
\rtitoferramentofaffHltaiincujtis ,
^
ri>y^» wf^sf/<? tPirricula ^nea acu'
ataCnaferru rei effe^u eo loco im^
^
Iret) affiixa efi>ej[u<efith aut cufpi-
'
i
cutifima injifiiti eo % hinc inde in ,
ilibriovolvitur,at^ubi conquic'
,parsilla,fualiliiiraa£ineinfcri' fj
magnete
efi,& inijua ferramentu
' \
fricatudefinitfiabiliterfeptentri'
obvertitur, polu% Ar^icu refpe^
',quocu^ etid contorto clavonavit
)ellitur,Producuntur aute in hujut
|
iUcirculo adcireiiferentid^qHali i
'•antiadu^^ mgentaline<Siqu46
'
\to5ACCCslicardtnes deftgnantiter»
,JJ
\acmaris fpatia ponub^ difiin^a ^
f g
smonfirant,ac numeratis revolutjs )
j
\j
^fjdris^autiUtnHncuf^efitdeflueta
ma»d(fpfammis9q(*mtU ttinsrifC' ^ ^
menfiffifi»
33^ Tie^S^atura ^ ufu
& efuidenntiendum , quandoq^ini\
vallo a leco,<^uo properant,aifntte:
Eitfime dinumerant ac metiunt.
Quibusaddendi funr ingcnk
Arabum invenu in Mozambiqi
& Qnilo^, qHatextantin Hier\
Ofon Lufitania p ^%.%ii6.U h\Ve\
d'.Medina l.6.de Arte Navi^.zb ii
tio. Keckermann, Comm. Naii
parc.fpec.probl 7. j
f.i. Ufue^ €ommodttatesvv[\
hujuscompasflnautici m^linsai
dircinonpoffunt , quam exipj
praxi & crebris navigationum pl
ricalis,magnisq; commodig,fi
iftis eludcntur naucIeri.Rede B
dinui c. 7. Methodi Hi.fi, In tota ret
natura nihil efi admirahiltm ma(rn
ufm ifimpUne divinmJRei
te,atq^
Cardanus l. Xni.de Artihm 2f Art
ficiofiskehm. Intcrccjeterainvend
inquitjPrtmaadfniratio dehetur p\
xtdiNafitic43 qmppe qua totfdcai
.ef eui tet hominum falm tantd
,
rtktestnercium,ta»ta pecunia '.ii
tur, ifforumRegumij Principum
ctmmittiturvafculo tam parvo
tUj^imo ACHimodic<ttVi]\xs ccrte
:ficio navigationcs ignotiffi- .
& longisfimas inftituunt, infi-
rttaris fpacia> imcnfosqj Oce-
radusjlocorum dcniq; fitu ac
Lhtiam dimctiuntur,& quantii
)eradum fit,quidquc pcragen-
\ reftct, nodu diuq; exadisfi-
ixplorant.omniaque ad hanc
ideculam tanqua amusfim cxi-
t. §./.Quodolimquide prifcis
dcnegatum,ut vcl ex unico/^/r-
loco col!igcrce(l,qui eftin III.
Libro:
letdos
VcKtimur CKrfuy caeii errnmus
in undig
fe dism»9^em^ negat dijcernere
CBth
I MuuiU!
in unda. \
Tres adeo incfrttt cceca CMUf$ne\
SrrMm^peU^a.tetide/meJtderenoSi
Tantoicilctmajasbcneficium i
\ ; vijg;antcs hodicrnum hsbcat
^
p
l
'
antiq^uis, quantojucundior& i!
lior dici anodclucis a tcnebris
fcrctiocft. Univcrfus nauurL!
quantus quantus cft Populus.fi u
Yoccloqueretunhoc diccret;Oli
innavigaiionccynofurjam fped
bam,i.t.cfn q; alias ftcllas
^
.- • eUv/etHj^Ajfixiu^hsreni^
Ntu^Mam amtttetavt: \
obfcuro autem calo ignoraba U|
I
Terfarenjcramq; qyafj depcrditij
- erraH/peUgo,t»ttdemfnefUe
notiesl
I acpoftqulimmortalis illc leann
Gdja civis AmalphitanM anteann\
#rr/tf/*/#/ mirificam magnctis yirt,
tcm mihi monftrayit,?afculiq;ta|
par
TiftTfni^^fTnirtrwfcTffr^^'*'^'"'^- — '
^**^'»*'*^'^
Mim
vifguUqucimo acp modicc
jrc^lucurrum teneredocuit;
tcmporcquffcuiique iit ca^li
i>cr!ain profuudis^imis tene-
icutisfime cerTio> & intrepi-
iniimaria fulco, omncmqyc
ru vaftitate felicitcr crnctior,
I
linvcntorisrotiusqLie Itali^s
^cio, utfun(51x terraruir. gen-
iz frudus inde pcrcioiunt
'dicubcrrimosjiilud pro di-
te m ini m e «lli m arcquo n iam
s ma;ur nec^um
cvadit f? ipfo
irum rcferendarum modaiti
ircposfinr.
j.,-Hinc re(5^e Magnes dicitur
trs nAfurn monfirumy vcr.i cce"
mnctorumrednpr j div-?:d qu£-
'd ifjexhauJlAs erhi^ terr.^irum h
Mvir^U^ cUvi^yt-iU^s deni-^
AC^ntfendium: ^^hhan^Ki^ c^k
t^^d L:ciJeArtt M^rrntica.
1*1 "^'n-.no
^49 DeCat/J$sChaljhcUfeo/^
StCTlO IX. i
DE CAVSIS CH
LYmCLlSEOSSc VERTK
TATl<r.
i )
J^ummana.
^^\QMitlvertictt4i,^ttidChdl)h96\
^.z.Mdines (on/fdfitiat^pchrix
cttati ttnet»
^^j,Gonz,dlMStamtn in Meridui^
rtorice,m,jc\ineU7 C^bQtt(^ 67i^|
ysjfiUhmv ohfcrvdrunr,
^.^.R4t*0 Devtattanis,
f4^Ratio verticitatis ahflrufk^ ,
ftC.CardaniCaftfa infum natalit
feuritar,
jrj^Se^io magnttica ex Vorta.
§8» Fracaftorii montes Sidertttci
/• p.tJHontfum iflorum autores,
fi.\o,Corrigit Fabrontus^
^AuSocrates
^u^Merstlaff Mereator,
^j^.Fundam, fi^mtnti foiticu^
Tartart* \
m
VirtichMtif, 14«
..ConvenitntU ^dtfirefantiA
iMSfjCommtnti'
Vrifcorum TartATMS quomodo in-
Jli^endm?
Mainetici montes nofnntRiphai,
>nec^lpici,
Demonflratio Scaligeri.
Inflantia dualrataflorii dilunn*
tr,
. Ferrum non trahitMagnetem
ieontra.
VHlturina oderatio,
.QuormndaT» vsrtigo cctH,
, ^liorum KuurS^
.Virtmafirorum in h^c inftriora
\itti^7not4 flexio,
,
ixcuiitur vis ohj, Scaligeriann»
. ^fracafloriante,
fDuhium i.contra VirtutemfleU
rum commotricem in M^gnetek
terminato effeliu addetermina'
\m caufam,
,Du\fium 2.4 fropinquitate prin"
pi moventis,
T>eCAttfisChaljhochfeiS
l^.An na vtHm clAVtfcrret evtBt
amontthM StderttfCts fnb Pt
~ Calecuth> tn Shjroru!*t Inful
\^
Z^NcgatKirclnr^.rsticttOWM.
\
> \ ?^ Complexh diEi^rHin rAtionnt
^i. DeterfKtH>iticr caufa ef pr^
'I
Afa^rnetisforn/*^
^i.Ex ScAligeremritj^,
l4.jHtjgitHrc4f(fa remotaf^prox
^^.Farma 4Htem Utem (/?, ^^tt pt
cnltam qMalitatom,
Verticitatem Yocamusj
Magnes & Afa^nttica acicnla d\
I ftentrttne refptctt.Sccu q uafi vci
fim rcquitar.fHALYBOCLisiN a;
^^m^yqwiUneafeptentrionatemi
\ prarcile kvw2^t,fed ah eade ad ali
ti Pi latM pai^lulii decltnat. Sunt
«ie ali Jc
q viOC[\tK$ilt<t(^ma^naMg\
tts virtHtesttiuWz tame tam ccr
famor^,taq;ob/crvatu/ucundf
COgnitudifficiIes,qu9^i<fl^«»^,^«
Navi^atiotithuidc^VQhQndzvc li
Saita^dc caufa has duaspori^
&Verhcitdtis,
ruCtingcfe placeureiiq^uaru me^»
& opcrar.niagncticarum avi-
szdHtnriciHSdlmMrhaefFaticyreHit
UAiiaNatufiihsUbrisXXlSi^dA'
maJifiKirtherPit^Mos ^ dcl cgamp.
«r,2. Quemadmocfam autem nam
aiH ah isrehm fem per confiamijfi'
eil: itanec hrc alegefua difcc-
. ^imMa^fierperfetsieiiiitaJifHO»
necejfitatis vinculo confinCtwPet»
iicU,^nQx\ magnes tanfum/e<S
hgnlaferrea ttautic^ pjxielfslAd^
te leviter ta^a dfriaa. Quoci
a tantum omnes,(|uidc/t/4j;»^r
diderunt atteftantur,fcd & ipfa
rs^^i*, accurata rerum Phyfica-
n magiftra, coraprobac»
5. j. Atque ifta quidcm/#.v ttaturd
ffetma efijComipCTtutxmcn quo-
i cft in frcqucatib^navigationi-
s,in aditMfciUnfmlarit oecidenta'-
queda praeifa Meridi^nali linea
f 4
meem
(44 De CdHfis ChM ^eUfees
fAPtluium aeclt/ttrc^u^ui acciina
i Vltm yarenim tH Geographta G
~ rdltProp.4,f,7J%Ci3AljboclifinZ^
'
\2X. Gonz^alm\^\l\xx OvieJns M
\ mei»mz^nQnc2im\nMeridtano/.
I) ^ rieo: Sehaffianm aiitcna Caho
fw^e^^^AuSa >f A«77V fc u magnetis a
lari ltnta deviationem cum ma
'
quadam fui laudc obfervarunt
poftens tradideruiit.Ia/Aiyi/Af^
rtyusSiQMt & in littore Pelofonnej
KuSam patitHr variationem,eujm
ridutn m tranpt fer maximas d
fxs toti';i.s Enroprt^ /IftCiC fegionel
Achajaht Mdcedoniam t Podoll.
Iranfjl vanietn, LitHaniamiOreit
Lafptaf»yBoddiam,Biarmiam, i
itAfrtva per NitmidiamiLjhiam
yaJftamtC^magnaAfi-tca meriafor,
fartem.CircacapHt veroS^ '^^i^,
inlittoribm America variat^
^uinqHaginta miUiarib^ in terra ij
jftosEHrHm flm variat^ ^ go^miHiai
I^I^O^taHW^^gtWikV^tf^v^ .««..^r^^.
ut magUiampl^HS amem adhnc m
mUiartHm intervallo. At k diftan*
10». miUiartHm tradiores /unt di'
mttones deviationis vtrfut con tU
ttm navigantibtUiquam in difian"
^O.mtiltartHmtd in So^mtliiarium
ttntiat e^ftam in so. InBorsali cjm^i
ra majores /unt deviattones,^fMm'
•.aMqpiatorem,nunquam tamen uU
triginta iraduUiC^\X2X\X.\xm quide
Jcnus obfervatum legimu?.
ira iftiusrei obfcrvata&fiSelitcr
navigationibp modernis excer-
l lcgito 3,pudAthanaf.KtrcherHm
tthemat,RomanHmtlJI.de MagnU
^art.y.feB.i.c .i.p.^iS. aliosq;
§. 4. Canfam Hujus Chaljhoclife^s
qmxuMaHroljeo, InfHlu Magne'
Is&rHpibfis fHppolaribfu : alii debt-
tti virtHtu magnetiea: alii :>cum
IbertOitetnris natHra,&difpoftioai
rfiriixAthanaffuKirehertu poJitHi
rrfr«w adfignant,itaut(j/o^j ter^
re»
^ imimB
\Jf^ BeCaft/is ChalyhdcUfeos
rfjirii csrpQTt^ dt^tniU natnra \
coiifide; anda veniar,,cjuQ dc ipfi.
c O n fu c /. i Artis Ma^netlpart.z*?
1
fofttjn.din Geographia Magr
ticapasfiriT.Fif>iopr<7;K';W^decIir
tionis caufa> alia ncc fcio ncc
podujoua qus ex propria h^jm U
dts «4^peticur,de quainfrapluri'i
§.f. /Eque abflrufa cfi vfrttatA
ratio; quiscnim,quis, inquam,t!
turalis hu/us propriccatis raxio
pcnituspcrquifiverit^Ego fane(i
genuo faceGr);7fffcioi mcJi fcire .1
1
cere aitderem preptervAri^ erudi\
rnm cofr4di^ionef,YQ\ ad opiratio)\
eoeU,vs\ Sidwofjtefncicio quos ati\
BtV0S,vc\2id9d4ramtnta0mpafhii
vel ad aUas caufas conmgiential
%.^.Hier9njmtu CardanMdMcdi^
MathemAtictUi(j^?hilof9phmMed
/4«5f«/y/ Ad SlTlI.VlMAGNETrS KAl
X\TiXii\iCiHem in miner£(haBtt,rccv^
rit; VLtiqsiofaHma^nesitffitaMatri
fitmtitxtQ frahst vircs]&, p»,
tpuntrtonej fpt^lArit^tA ttiam t9
nm covertat,AB iHa avtrfatMdCk-
uUdcjjrttfi obCanapi viresyfidqutd'
tfnerit eontrariM. Sedprofe(5ia
.ratio milii non fatis facit. Qua:
ittOaantttatis ijftgjqu^externif"
foftm in terr^ minoris Vi4 efi}.
c^tta
quid ea potcft ^dvim ifta cot:^
it
(Iva^ fac erc? Oppu idqualitAttim
nQleci,nonft^,no^uantit_0tis..Vr3^
CZifma^rtttjca ifia vis tx maerict
r mintrarnm toditione c{ict,pot\(i>
terfus ifiosmontes vttmtneras , cx.
ib^niagncs effoditur,qua
um convertcret. Jam auremrflw-
imtu contrariutr^NuSHs enim ma*
\s verffu natalt fuMm filum, fed a.
9 verfus Polum ttndtt. Ide Scaliget
iccr Adluano&ldano magnetc iit
ereti>atiojje,Cardano in hac Ma-
riaoppofitaj&ipfa quaru.visacuii
uticarum «BTJif/A deihonftrat*
J*i quis{cxcipiat ex Johi Baft,
rta^oiffervatitnibHi maittiSi quo4
i
148 7>e CdMfis Chalyhocliftfis.
mt mdgnss priw flettrat in mtnerAA
ttiam fem^crftverf^feptentrione vt
tAt U-j.M.Nat ,4, Rd aliud^ff
Q^fH»ne, aliud in probntio)
PoRTA cniiiiibiagitde/e(^/tf»?A
^nttica,tirfe^afeMfiaSi* cuj^vii pf.
mtindoU, quod fcilicct ijaavu p*
jracia totiw nataram retineattEt ej
pars in toto rna^nete continuo pertit
bat adMeriiiem, eatametfh fue\
n»n ad Meridiemifedad t
dijfeEla»
ftentrionemreferatur. Et hi c,ai t Pc
ta,ut magnes pri^ ftcterat in mir
ra ita ctiam fefc comminuti m
gactis particulas vcrtere. Scd int
&
nos qu»ritur > an, <]uod h^t d ij\
MagnetU pootio fe vertat verfus A
BumAd vcniat ex Minera ? quc
nos ncgamus.
§,g, Hier»nymtuFraeaflorim»y\i
omniPhilofophiaflHdiisc^ humanioi
bu4 (judicio feculiScaligeriani)fac\
?rmeefSt?o'eta,fhilofoph^(!rMtdiC
Vt
r9ntnp( cui marmorea /latuami'
Ktx habitu referente, redimiru
mpora lauru Veronae ex Conftiio
fe ad mctitesSidsriticosfenMu^ne*
:fl/recipit,quos,ajunt,aiaffA;;/'4f?(7-
t fte^n^um Pclttm fit^s ejfe , aut re-
ipfiPab colloCiitos,\iiT}9agnes
ius fnb
mtrttm odernurferritm in montih^
ptentnonAlihftt, tx ^imh^ trtttus eftj
on (ecus quam vulfm-es natf^.r^fi"
icitatt cadivera mAxima locorum
Ijtkntiaibidito ttiAm^ut plerique opi"
intf*r,Mnteqmm c<tdesfaEiafit.V^A'
ASToaii verba ad Ccriba. cxLib,K
tSjmpath.^^ntipathiaRertt^cq.f,
».28. Nos diligefitius^em confiderari'
r/, dicimttt caftfam efi montesferri
'rmagntti4>qttifhh PoU funttutnego»
iatores aj]irmant,ejHerHm fpeciesper
tcredihils dtfiantta utjgad marta no-
^ra prtpagata ad perpendicultt tuj^*
hitfima^nes, cinfvttam 4ttraUioHt
ref'
35*^ ptCamfn Chaljhocifeoi
€fficit propNr dsJfAnti^ AHte^ CHm *
tfiliifi>non meveret c^uide mAffneta
n ifiefet in perpendtcnloi cjuem ctfin
srahit m^ad principiHfMade eff.MXi
at movet tHmen Adpropincjteioremft
Ci.t>cjH» potefi.^c,d dc montihw tfli^J
deriticii quid fblidi aiitcerti,vcl(
ndtMrai vel cx fcripturd, vct ex ull
SiMonAvigantiHaHtperecrinAntttia
iMmtntb habcm9?Quinaifti;?/Vi7//<
tores funt^quas HW^ztFracafioriu
Aut quis negHtatorHtfiosEwripos p
netravtttUtm*nrts mafneticos depri
htndtret^Widetitui: mihi cn moi
ifti
cu Orio
tthUs aHreid PhilofophorMm,
talihmGrjiphorHm^A(]HtlarHmmot
tihHiprifcorttm,8icmnSHripuTSoret
Ithm in eundcmTumuiH abircjid c;
\ntcr»os Bntta relagendi efe.
§,c).ffermannt^ Fahronim Geogr*
pb, partei. p.m.^o^ ita de ii$ inquit
gtliCfiCirolten / rcfpicit ad A^inor.
um qu^ndgm*^afhtmaficHm,Ce
reait
^ P^erHcitAtis, ^ft
dins Ntcromdntifnm, An^^m.y O- J*^
tnftm. hh. deAfirdhslthtci Byherm<e^
iem'mharcrcribunt.J)a^terflft ,
^
nb cincn ^o^cn |lctttfc(fca ^^dlc^ctta
rfclt^t^c fcj) fc^trar^ aniufc|cft/ liut^ ^
i^rcfffi tH feincm ilmbf rcifj ^hinm^
icrSJ^^^n^oftfcl^e 5!J]ct(cn|fcittJ). ftebt*
jcn^c^albfcutjcte^Etmox: SQIdti
^rctktauc^i / C)ag ^cmclie 4.*2(rmcit
trcficincfolcfic^cffttafctjt ttacT^ Ofm
nafenaJlccrfcyunO^ctrtJckiiitier''
n/tiag litctScf^t jtc/fo ctnmay C>a^in>«
II fotttmcn/5urc{2 fctncn !S3in£» tote^ I
!ri4mt^uri1ffegc6rac[^ttt3cr&efl,m6/ /
:n / e^ fet) auct^ DafclBji fo luel ^BinS '
t^^^ti^Tger tjur SBtnC^mtt^tett umO*
etbcn f6nne.Dcr@fetnfe(^ fet) ektt
IX Dw ttJO^in Cer SD^agnet.comjja^
igct jur(tndPen/tt?ieit)ir m^^tmt^
iOttfe^entJomPoio*
S.io.
»1
!M De €4H/!s ChfiiybecUfi^i
fuam addcnscls
S.io.J^cdftatim
K^ydignenugivcndulosifto c
cipir:2Bo6eri)?d^mana6er t)ont
©Oiffcn/ Oag ftc nic^^t f 6tincn ^urii
gekaciitvrcrDcn/unb ttrcr^atdtJcr]
ctict/Oaflcrtabonrc^cnfoniC/ foi
©cl^jffc fofcf^cj ^cffti^f tit sctnch'/n{(
irtf^frjnrucfc fomnicnfun^aac^ i
tcm^rtccr bcr(ci^(ua'cf n^ir^F^JrRli
UOt? tcr"^Ui^Irpf cit ^ix rctcn / fo f«
man aaff ttc 4.3^^!«^^" foinmcn/
Itmb Dcn^Jolum ^cr (levien. S)af?f(
abcrtrol gcfcl^c^cn ton benactbart
IXcujTen unO anOcrn/abcr ^ur gctt 1
ftctie<5onnecin^alb ^ab^rlabc
Sennoc(^ f an man m^i amllfcr b
(Suripcn fc^en un^ erf a|rcn/tt)ie e^ i
fcn ^ie^/fo ;e fein6i^iiff «jie^er
rtid gcbrac^t ttjor^cn tt?er^ Darna
fO fcJireibetGcrhardusMercator 0
fe ^em iXcifcBucfe Cnox<
^inge aug
Don JJer wn^wf^?.- S^rfclbige
\(xuim^ m Oen ®efcfeic^tten5(rtr
Tyxidis Nduiied' '
}f>
^
iKtWfgcngcUrnct/AnnoChrifti * 1^^
^4, tcrfdbjgciflcln
23cra^nter -
^
wcfcn Ocrcr / fo^^cmcttcr
Arturus
^
i^'acfrtnl)^,at/tifaJ?ittcrnac6danD<r
icrfuntt^cn. S^crfcll^igc ^pmfi^t
^
hfiiH 13^0, cin SSarfitlTcr m^n(^
(t
Mathematicus tJOn Onpxicn iil
:ncn ^nfutcn gcwcfcn/ un6 attc^ a6*
mcficn ^[a&c.SnHi(f2cnakr |o mlQ
[aniargctvigc/ tagOic -OcUcnDcr
I
Aimoif$>^.an tcncn ^nfulcnin
IbvaZeiiT bla gClVCfcn fciuO/ Oar»0t!
(tc(2maftt^/abcr ttc torgemctt^n Eu-
piun54 wietann
IX
3ttfutcn/
^agnctkrg/rocrl^ en m aucft
antcrit ,
rrncinct/unO ptr^cOicfet^e^altcm ^
)cnncgijlfcin5Df?enfct2t)on(5uropa eft
:may0fott)citfommen/a(^tte5(m*
:frOammifcfte@c^iiffart:Anno isp^^
i
immajTau^flUCfj FauIus Merula
fckvr Corniogfaphia afiivcri
%txum{J^iX) CerottJe^fn f ftcf
|?c/^a6 man fprmif/^i? i4necr/3r
I?n«n09T?fcruttfcr^cit PoioArai
fc^it tiocfi ^urif ft uttKiaiit/ nJlc ai
ticfowmcrti i oio Ardicodcgcn.
§•1^ PoiTet idcni iilis ^ro^M//
reponi.quodrecrrffr/ olim interr
'gmX\)<jt^U aynd $nrgrcs agirtfpsr}.
i
^ fpondifle fcrrur.ut hominis curi
fitatem dcridtret: Ege, inquit. n
unqmAmto ivi,ntccHm ^ut/jitdm ih
rtverft fum eeUtcutm.
MeruU emmcntiif
S,ij. T^amlfu
muj Cosmographus in tahuU ft
Hmvtrf^li ita inq uif//4^ infulAs, ii
tclligc ^uar p^r EuTifes d ftlm
fiunt t aA 4liorH,m imitafitnti
fub Polp, ArRict ftfui^j^tn qutd tat i
^i"^* *Jf« exifimdverimyfc
15
.f .y. p.m. titm a^everanter ifiidf
^isdtfei'Hnt,qJtdft Vil ihi?iati cdu(^-
itffteyVel' eo dsUtifstit o^Mlieamniap*
Ulittr 6 dilifjnter not^jfent^ rfpem
nim incnfi. S i o co ram
1 in i r an do na"
iiKon videei(jfithHs adminicftlki qtt^--
'umqMe AciH^ftit*^ heneficiir trtnerirff
xdnetttantam \:zss^i^vaix,\fnMnQiiM*
'Hri.QMUf»fiu6i^?x ^uafMor
thtfiiHt df<ffnt>eo fe
erbuf^
rapiente^ ta^-^gA
ll
nhemntiaehnitAntMr A ^ ventmthi
iunijHam tam vatidue , ut mtU ver»
lnnd*, quivero navihincindecmtra
fuStut relu^antespromovend^iel ff^'
riat, Sineo dtlatimagna certe pr^rff"
'ativa mmnitos fuiffe neeejfr fait*
jued adeuntes herrida f tetrd ^
i^agnetit in aeceffa locaynon fuxrini
h
:mmnaviht*s, ut omnihue eiienive vtm
unttahfiQrpti ,at plaeidtffime portstS
^ ru^i (gdh^Jerittt ^ ut tion j[d»sm
- -
\tfim
tjtu celorem cognafctreyVcrum
d" tm^
£yiifudi:ummstiripotfierint.Si(ithz
crcdo, terribilis $ie atjuarHm raptti^
dum tbi docendanosih d^fcehant : n
fcilicet
quidytimdiufiam in rerit n^
tHra»nefciremM. HucusqucMcruIa
Cum quibus coincidit,quod Geri
-Mcrcaterin Polo Ar^icofd^4-» ii
Opponit, quiailli prineipiHm attra
HionufcrtbiitferiadgradLXXnii
tnm tamen Ntfirates venerint mj^ ai
LXXX. altitgradum, nu\hi tamei
attractioncs rcnfcrint.
j
Primum hmjtu fgmenti ftim
damtntmm fi inquirimus i commentt
Pteta mihifunt rcafiumcnda, Ho*
merusIliad.^.T4r/xr*wdefcribcns,
inquit:'
ffilrifettta 71 vd^eu , »(57 %« Axs®'
Cum quo coincidit PUtoMiePhi-tJi»
fhtamPhotdontt ubi xtirpmpiiyiftt
Vyxidui T^^sie ^] ?f7
m tsrrAm CfrfumffffMmioamuvit.
nccn Homerilocum cum expoucii
M^ellet HefiodHS tn Tntorcma, ita
rofeao exprcj(//t,ut videatur r ihi
artarffm fulffifgtdtjfimo ai]*i^ff[irt.9»
ntbric9fijfim9 &ferr f Foh fsneKf,
ideatur.inqua, ifta fua defcriptio
C prdMBis ttojiris Geografkis
fabtf
tndioccajionem d^diffC' Ncq;eniiri
Yu ita ovofimilc, uti iftaHefiodi
[c{^cviptio,Oxo»ienfisM9nachtcom'
untati^ni f/?.NamqiO'.)hos €unfo»
if^montiu tra^w ca!igin»fos vocat;
itHefi^dtu apcrte vocat rd^Ta^
t^oifm,Dei»de re^ejpnHln exu.is
'iuripispatere nugatur idcm bula-
HefodusTtisiK. i^tmUtn. ^^''^*
lir
ongi late%p^tmes fecejfus ra^idtfi^
norHBurtporufmguntlVinglt&tHefi''
tdusiTerreos montes asfignat: Hos &
F/i7 wr/yj&H#/ci^/#jhabent.ita cni ni
Uomcrus, ii^Jic
Heji:'dtu 2niicm paulo proli xius*
, fsrret^mfcptum
j
j
, .
^tiBHcir.ciYcttmversipfutnnfA
:
Tr¥{f* ((idififfnfHm circa coUitm
fid fHftrm
,
Terr^radtces creve-Hnt, ^infrnA
^Hofi maris»
^^'^art^rfimtncirfub terraptnanf.P^^
eticizuttm \(MCcd^r^.p}nfepten:rt§^
n^Uatfla Chaf>iarafubPolo.Lt nifiirl
ialiquo di verfius fuiflet,prim o
r4/?A;M fuirret rejeda.Nuac aute,
icrccpbu(jbilior,locusomnib9
otus erat asfignandws, in quem
nini defcendcre, oemim rcvei tt
:oden\ dabatur, qui polfet con-
riumteftari.
i
irQuidaure dcprifcoifl:oP^£'*-'
HmTartars^BoreAliwtxh fit fcnti-
lum,i(i:ud meo quidemjudicio
teattigit Natdts CpmesinU Ilh
'tho!,c,Xl.p.m'ii6. NonKMUii in-
:t, anti^jmrftTsrtdrnm Iscum ejpt
it4er'-}nt,(Hh »tre^c4rdme,ut aje«
:CrareS}tmn objrigo ris ac£rhit.ite,
t etidr» oh dim^rnit^em tembra-
»,Verunni iiii meo jndicio fallun-
.(jntMnndtD majtrt^s Jlnfit teriehrd
'^/vi prcyi iArdtnis.N^tvmaJi co->
vifmt fex f'iefes una noxfith Arfti-
4rdtne,di^Sist kprincil^io Lihrawj^
adffie
.. I
fnfmfifciHmJijna ixnertclietfercur
rit,tamen non ejtade§ ohfcHrA nox,
litera legi non fdftnt.Omdre non vu
tiirkdocM ehfcHritatis caufapoJfeT,
ta^tu apfellarh Stmex', AtnOi»^;.
dicemui ejfe Tartaruyn tn eju4m dta
cantur mortf{i,iinde nonampli^ dat
rediVMttcrramipfam nimirum, fi
qna occultantHr cadaverd>aMa uhij
meldeciderintin perpetHum carce)
HHnq^am omnino refurgere pojfunf.i
ajlnantes tgne plurimi lacHd ejfe d$c
4ur, & altt rHrf(u coriglaciari,in Jj*
vicijfm anima fceUratortim i dimv
merguntttrtui litPiutarchu^ in Itht
de fera7^Hmini4vindtO-aMisfide f
eerunthci ignihw ffihterraneif f
mentesz^aJfHanteSfpreptervariofO
pores.^uifuh terra concipimitur^^
runt igitur iBa de 'inferis excogih
addeterrendis homines aflagitiu\f
fiita credita ejfent.pauci omnine Jce
ratt h^minesjpaHci ficarii pamcilat
r
« vuLiKi rmj^ rm^^
& Vcrticitdtis.
mjamnonfahHlity nonvanptin"
toribnst nonfigmentts Toetarunt
Hint.fedfoli veridtco,foltftptenti
bonorii omniu nutori Chrtfio cre»
tturiVelfaltem abiis (^fiifeChriBi
tatores g^eprsfitentur. Htiicaier'
mpplicia confceleratis hominibHi
\itantificrederetur,^uispejerarett
^fradareturl aui^velfratremvel
ftmbpnumpulfaret , aut falleretf
'
homo tneptisfimus & omniplebe*
\rudior ac impurior intrepido ali»
riuscontroverfiasjHdtcaretficri'
Jtfuoru judiciorif ranone ali-
ndo fibt efie reddendaUu nuHa fides
cjuorum dtB:ui velQnwrodeni^
mtDeifiliohaheatHrnnde aectdit!,
mniafiaHdibHi,Qmnta tn(idiis» o-
'd controverfitsplenafint , on^nis
h
ifriis, AtijHe pltis potefi j ^dicii* o-
'r?ti homtnts, cjuam U^jji h^dmana-^
'el divtn.iru dutoritAi. Ssdmi^l''^
II
I
g6i De Cdujis ChMjhocliftos
§. 16.Ex quibus trianifellBm
montes Sidiriticos nullos c
Qiiodcnimquiciarccentiorcs»
tes VIPH503, quos ob altitudin
& longitudincm aliiZow^»?, alii
teriAm zw«W#vocantjeosde efle c
montibu4 magneticu putarut,coi
partim incertnm fer ttafue tnceri
probant,partim prorfus falluni,
Namq; c^oiStrabo , Ptalom^t) al^
veteresGeo^rAphimontesktplhtos{\^
pfcrunt, iftoshac artate comfj
tu cft in mundo n§» efe. Na ex Me^
r/4,fiquocxmundi anguloejus
certitudo haberi poflet, eflet ac
fccnda Attamenex Demetni
jusdAmy AdCleme:itemSEPTIMa
legAtiRuJfici^ Alofcovitici r el ati(
dcidisita knbitPAHlusJovimyi
tocomenJiSj Sptfiop^ NHCcrintu in_
Mofcovid (adpetitionem JoIoa)
RMfi,Archi-SptfcopiCo}}fentantC(
fcr i pta) L m ,%^.Sunt e<t
(vaftx&r!
.-S»mLW^T«>^^lfcii»lffc.^>»., .^.^
0* VerticitatU,
,udcs,qui cafidtdi Uau appciiaii-
'))JiffraM»fcha)n tntir aejuilonem
uruma tmittunt^He cuniiesferme
nes\cim diverfa^ in regiones dtffun-
tHr,ut de Alfihm videmtu , e cjff
f jugts Aefontthui Rhentimy Padum
IhodanupK, innumerabtles^ mina -
fluvios manare compertHm ef, Si-
de ea faludespro montibmfertnni
urtffine humorem af^ttmprahentj
m nuUt emntne msntes ea tn regio -
yiHlta etiafn hominum pereartna-
t rtperiantur i ita ut Riphaios
fftfj Hjperhtreos toties &
a^ni^
t celebratos plerii^ Cofmoffraphi^
',ris fludiofi pentttu fah^ofos t(-
jrbitrentur. Confcr Scdtgeri
rcttatientm XXXril. m,
,.i7.rncptius,quoq; c/l,quam ut
iisfimo JCto reniret in mente,
xi habct Sttphanus Ftrcatulm dt
Q^i Impt'
MSflRi
Imperia Cf PhtUfophid GallorMm U
Riph^os montes ejfs Alpes in GdUii
m^46. Id cnioi totus Geographij
chorusunoorerefutat. Quocij
Rtph^imotttesSi quiefl'cnt,y?/>/#«i
»nales quidem efient.fed adOr/V
tAmen fpeBAntesyfHb NovaZembL
flHvium Obinm yadfitpremam Ri
aml At Ma^netici ifii fub ipfo P<'
efle creduntur. Ncc uspiam tai
cfthorumaut iftorum longituii
utcontincntibus jugis produi
utriquccoharreant. ExquaG
graphicarum Mapparum delin
tioncpotius ma^netiea verfovei
n9Vam Zemblam, asttflHViH Obit
q\it(n adPolmmficTCt. Ideo rc
meo quidcm Judicio judicatSa
gcr,^ montibpnan pojfe ifiam vimt
dfrtaffe(rcfte additj fnnt nhSiA
crcitAtioncCXXXL
§'r8.C«terum pojitie ifiism-nti
JubPolo, nunquid canu eorum
el
_ yicrticitstit. f ^5
l^vxMAgmttm^ferrum magnete
Hm femper adfe contraherent, ^
ftff atjmlibrio stj^ fuffenfff tene»
,etitim in remotiffimisOrientis (ff
identis imo dinopf&JitisfmisAu^
^erris}NoVi pmoJdenim, neeiH"
dUaiMec radiorH vis ohjtEifi terr^g
idttaferffiaderenohis pofmt^CU''
•ei demonfirationemMathemati»
apu d Illuflriffimam J.C^fSCA-
}ERUM de fMhtilitatt Excrc,
XI.§.Tjnvcme$. Ccrtein aditis
ferJicimevetHrad InfdaSTho»
indeMagnetici montisfafligiMm
ici fer linea <vifthile nems dixerit,-
im in mari jEthiepieo, qttam Ae-
ico obfcfvatum tfitlingula eom-
noftri aqne ad ArEiicHm poB re*
're(ut c4.Scaliger exLud0V,F<r-
%ni &
Ferdinandi Mage^ani U»
navigationmm exftcrpfic)atq; in
IGermanito , Norvveiice Aft$
ialia^ueretcCpicit. Eotamca
:66 DeCaufisehAlyboelifees \
vis Magncticamontiu,fiqui efl"e|
pertingcrenullomodo poflct. j
§.r9.Nihil juvantc/iwy^wir^f^ji
rtAnam duatftftAHtioU » f\\x2.tMm u\
cft deferpsndtculo , alt«ra de Sfe\
Spirttalt. 'De priori ita inquit P\ :
pter diftantiam Mutem^ c^uumdeh\\
fit,He» Tftoverete^uidem magnetem,i\
ejfst in perpendicuh. De fofieriori hl
\-^^ht\xAttratlio sutem kacdd aton\
& csrpuicula reducipoffe non videti\
^r^ia corpHs nullum in tanta dtfl-am\
(uri^ntrt pircfh ^uodunum conittiiti^
facere pojjir.ab ii</ monttbi44 adn
ffra rriAriA fpeciem aute%^\%\ik\.i
:
dtmitti nthtl prohihet,^uoddin Imn^
ne mantfeflum ef^, cuj^ fpeciem a fu\
mo cozlod flellts hucmL demitticl
f-ae. \
At(^a) Perpendiculi inArchitet\
^ mathematicu magnam ral
niris
onetn habcndam cflc, non ignor|
mus. At quodin aere diametraUi\
Pi
fjr-Vcrticitatis. 5h
t o^pff/stu:^ perpendic^him mihl
iere,quod figere posfis , non vi-
).Merum igftur hoc eit x^ijir^)^-
A>>'iipra \xttdit:i[hllu nuh
:
attr/iHio^ev'^fartfoJfe.,ntftfsr
va-
rscalefaa^s: Hic woxo fpiritaUtn
dlt4 attraEli^onem poiiit Fracalto-
s: Qua- ccrte eft ^p^rM contradf^
.Omnu m^tie d attrafho fieiUril
ter vapeires calefatlos feu quditate
le-jdiyicisiimiQu^daattraa-t&fioft
vapores caiefaSiosyfedperfpiri-
,er
"
fpeaem, Deinde aha «0. Sehs &
\Arat r2Lno^Artrfemp:r inScpt s-
me hctret,at Sol intraTroptcii Can-
Capricornit9tiiorhem cireuva'
«r,&ita ad omnei mundi partes
lios fuos dimitterc poteft»<:iiiod
51h4 fane faccre non potcft.
§.20. Et profedo, fi accaratius
:um hoc negotium cxaininctur»
tiu$ ferrnf», AUt ferrei ifii fu»
4& mffntesvz^CTQaz&c trahercnt.
iin-
lingMlam compaffl Mafntticam , qj
€iuod magnes trahatferrftm , qu;j
tzmtnScalf^eri hypatheJinrefHtst^
videjis inB.n9firiSperlingii Inftitk
^nibM Phjfic(/,iy lc^W.qy.lW.p,
149. feq-
§.ii. Tandem.fi tititiefihujtu]
esrtitttdffiqumtz eft ilUus vuhurt^
/k^acitatis, &
oderationu XiondM^
csefi cadaveris, cadaverofa ferfel}
imh nstUaerit. Quomodo etiiri
^iuodnondumc adaver efi,cadave\
edorem d^ibitt l^on EntisnuHafii
^fiWone* ,inquiunt Metaphyfi
§.22. Montibtts ifiis Sideriticif
Riph^eiidcmiiRstzMim ciim aliis i
gredicmur viam, ifiif «Ijf^i^eJ/t
r4»/2fwinquifituri,&:currum noft
« terra in ccelos dirigcmus > pr^eu
tibusnobisducibus folertisfimi
Cardano^ Sealigerot Marfilio Fici
Comm. l. 5, Ennead.i, Vlotimfm. 11
^afp.Pc»Qtro de Divin.p.m,^ 7 2
ber
VerticitAfis,
fo,aliirq;muitis.Sed&hiccuntiu
pfltfJ^ift occurrunt, & rententiaru
ortia.Na aliqui,nefciof men"
rmM«?mOti,CoEX.lVERTIGlNES
jui COELI DIRECTRICEM UrSAM
uuntur.Sunt,tcftcH/>r.Fr4C^/r.
t.j.de Sjm^atht&Antipath. m,
^ui no trahi uUo moda ^erpendiCH-
»(acusnautic«^ fMt^vHyfed coeU
niGis^omnia yertptrbante f$fi ita
^itnere, f*t cfuiefiAt magis, ^ko pofi
ddUneafiilicet, qua adfolos fpe-
NSed {{kisRejfondendii^DiJiing.efe
er verticitatem&vertiginemx iila
icmus.hanc repudiamus.Nuni-
id ex vertigine verticitM vcniret?
m ceeli vertigo omnia perturbant
iacuiMagnetica quictem darcr»
non potius pcrturbatam inqut-
:m? Pucros videmus ingjrum mo*
ita vertigine abripi, utflare certe
Unopojfintyfidcencidant interra,
,^Ho pojfmtjeco coni^uiefiant^Tm'-
Q^y dem
?7» DeC^s/JisChMljbocUfeos
dem quid ifta verttgo c^U fit,aut h
de venUt.AHtessjpunAtur^fit ,
quidcmingenuc Fatcor, quod n|
fciain. Neque»nim«//«» f/wr
doitimentum in ndturdt ne<^ in fAir^
nej^infrojfhanMAUtjMM htfioria mii
unquam occarrit . Ct^ciirotationi
Mflrorum coeU nOYimui, fed ceeU vt
ttgmem nefcimus.Et tarpe cflct v/
itgnem vocarcejuodconflantemndt
Td lefe/f» requitur.Ita fcilicct intci
;
quivotjnt fiiycc\»<p^m
minorum l«aocmiis deincnta:
ftiMpliciorcs, quosnecipfi intel
gunt,nec aliicapiunt, ut {ubign<
z\s vocalnilis ignorantijt fuat
^c|a6$7x^f fapicnti* afylu habcan;
^.i^.iecuriug iftifaciunt, quia
•mntHmfnfcorfim NaviganttttmO^
nofHram,adpelHvt fciUcet cxUAr^i
r«?»tendunt,quorumh^c quidcJj
mcnieft,quod ifta vis converfivMf
^161
drFerticitMtis, 3ji
bj.casidaVrfe mineris,
tvvOff-^^iX.
uoniaiii eaim circa tflam fteism
Iaremctrc^mvalvttptr,cireumr0t4'
r^^alf sa i^fiafipendet retus excreit*
6
,cum ommhf^ orkth fpharis,
leftis
tot^ ettam ifta vim tftam converfiva
ercerecreiitftr in hi$ infertoribust
prtmuin Magnete fjoftrOiUt 5c iftu
cum trahat»&,tanquim fidereac
iturac efict, ad rcfemper rcfledat*
ncq; fieri,iit/»tfw//« ifta acw fer-
4magnete tinBa etiaftmfer adftel-
miftAmpoUremrefpirfatftan^uam
am c^nofuram &direSiritemy k qua
mefuain virtutem Hnise pofftdeat.
uo fpcdat illud Sc2ili^crhTiht(*n^
7tt adCardanHm Bx.isu') ad mtnorts
rfa casidam refsrr» hujpumodi vtm
acuit ; nec mihi. diffltcef: convenit
im diftantia. Et k toelo matmerim,
tdm a terrarum ulla deduet parte^
5.24,Et fateor , non cft de nihila
quodi
quod dicitur. Eccui cnim
gjf fftflmxM pdtrmm calefiui n h «c
' feriora,inpriraisininincra]ibu5
mccallis/ Ecquelatctf«4J)w;ji
§hiaiHresin{ctiorciCMmf0peri»ri
\ I,
5
1 1
1
)
habcant,quam amice lacpms
4\abcant,quam facpius cc
cci
i| fpirent» &quimlatc BoredUs c\
^tfrr4///f
j
5 .
1/ ,
pars
fars , in quzJfeHa PoUres appare
quaJfeHa Polares sppAre i
\\
'
confpicipoffit, utitadefcp^rni
9<xUfpatin adterram quaUtate
t ddmintentionalefpargere,^^ Mag.i
1 9em adfeaUicere /7#^?Quemadiri
dunmilequidini|A»t^«7r7£i> obft
Tatur,quod httdmotumfoUs dim
foUtJieSiere,Mt mane ad ortfiSoUs /j
B«t,& ejrn iter itafequafurt adoct
fum,utfemper ad eumfpeEiet, utiji
fuo temporc MVarro {j.deReRuj
fa,c,XLn.p.m 1^4- obfcrvaWt,
§>Un,lXXIl. f4/^.2i»aliiquc, Sim
quid inTragopogo&Ornithoga|
©bfcrvarnntMcdici» ,
^.15, Ncq; qucmpiam ScaUA
dum
y VerticitAtifl i?S
bium movcar, quod bx.CXXXL
b€tyqmd,q\i\iLI>irpetftsJid9 ffltfd
)vetur, ideoetiam oportercp#r-
Ho moveri chaljhem
Mdgneticam*
terHmyliufderU iUi^ perpetua cir^
ma^io fecum ^HO^ferrum conver^
tti^f/emAdmodumafuoJiderecome^
t ^uo^ drripi at^dvehi di^um ejr,^
c^uoj^causi
ftarefix4effeaioni4,fixa
(ofortet.KvHQmmhlcferrummd"
ete taclum, aut no taBu
intelligif»
Hon taau, fruftranea cft difputa-
ojnon cnim jam qusritur , an ab
ver*
rfaUinore convertaturferrum
Ptf/^w,idenim nuspiam cft com*
;rtum. Si vcro ta^ium magnete
in-
lUgit, ajocgo, omnibus
modis
udundcummagnete Cjnofuramre^
icit.Numquid autem etiamdede9ai
rcumnotari,utfiettaP0Urie ? RC'
mot^ ^
)ondetur,»<?^ dehet»cum^m4
}ifufieUn»hi4vixeSi fenfibilii» nifi
g(ffratffme benefici9infirHmentorf$
\74 Ve C^rnT: ^h^hhcl-fiss
Opticarmn &
AfirtnomiceTtim ll
vetur: Idco quaqus ifi^ attra
Magnctic» Pyxidis, fiqa» efTei
circu adam iftim Cynofura ta .
\ 1
anobis non inimadvcrtcrctur
mari pra?primis,ubi/«ff/^«» tm
fia»tia«mnia tftry^,?jtHri tU quia
9CHS (t- refl»xfis M^ns *fiuantts r
muniterdverey meAejuidem fem
ttA, Lunceadfcrihttur^ cujui tMt
rdpidtjfimus m^tns nec imft
neifldtas flnxm & refluxHs htras x
mutat: Quo circa colligo,ncc ifti
vix fenfihtUm fiderU feftentriom
€*mmotione ohfiare, quo Hiinus v
fttipolu fefc rcrtatMagnctica ic
fi*t6Mvi\tevninxL$ Fracaflorii
JeBio mc moyebit,quandoiftcid
ftelUfoUri Uancvtrtute demit, qi
adferfendtCKlum in navtgatoria
xide nnUi vafores a Sole calefa^if
fintfertingere.Afiellii, inquit, nu
Mtram* ficrifotefi , nifi ^ua k caU
\
ysrticitAu^ m
Auidens ft , caltfaElts cfmhi^fdAmt
tptdx fer nat^a furfum tolluntur,
rfrrte eircH/na^Hntmr eum StleiVa-^^
ihptf^ii in HnapartefaSii,&/Hecef-'
sde una in aliamfiHnttrecifientihm
^etum fucceffiVHm^^ in orhmfaHt
Incifium a qupgenerantHr tinorhe
tur, Und« zcaAit,^H9fda tjntros
resdrfeliafrgfterhHmiditatecircH''
n cum folt^HKC autcm aci ferfsn-
^mlHm infjxide navigateria nullam
ihent attinentia. Hac cmm rarione
MCiifii adfolismotH circHmftrren^
rnonqualkatc aliqua«£-<r«//4 fed
tmfefta, pcr &proptcr humidita-
m vaporum in aerc h«r€ntium&
folc cakfa^orum. Atquid fiet dc
eliotropiisjin tabernis conclufis,
i qne tunc ii^i vaporcs no pofTunt
:rtingcrc?A.iat numquiditaf
riftt VMferes ommbHs diehmin aert^
tre^it , & omni dic cx hora in hora
r Ct»lefa5li9f?e radtorum filariu ita
mferantHr,\xhtiiiiv QxXM fintacrit
37^ *T>eC4mpcU}jhocUfi0s
inumferies^rubrHm €? vcnterum
hementtftms imfrejfioneji mn dei\
mttur abHeliotropii/ aMtOrnithog,
Autnon aliquando aherrentaUc
fiorumflorum natalttioMUlium pc
^uam hunc attingantflorem ? Mag
adharc credcnda fides requirituj
§.27.Scd tame non omni ifta r
caufam nimirum verticitads
tjnctica' inUrfa minori ponens,c
bio carct. Namq; (i; infiuxHifide
Seftentrionalis eftfaltem caufa ren
taS^ univerftif fyutomnium rerm
ita&magnetis &cius virtutis :;/id
reftrepticaf.Jam autcm efe^ns
tisularis &determina$M femperpA
ficularem &determinatam recfuir
taufam» juxtaprincipiaPhyfico:
cxipfanaturahaufta. Atqui #/
ma^netis dtreclio verP^folum^eft
eff,
ftw partieularis ^determinatm. E.
tiam determinatam requirit caufat
%al,Siifi4 vir$H4 Stderefireptii
b Hrfd Pdart , un^co critfertior
Ugnctica ACUt qfio ea Polo ArQtca
fietnior,^ co UngHidtor,<^HQ aPeh
ofi9r>&Ungfitdtjfima,imo nulUin
)ofitaplaga Mundi Antardicl.
tn t7cc eo penetrarcArSii virt^pro»
'
oppsfirHfn tirr* pm^hH poterit»
fi penctrarec , tamen proptcr
itate& imbcciBitater» radtorun*
poteritmovere acum.EsidQ enim
ligeri dcmonfiratio hic videtur
um habercquam ifte Sideriticit
itibm oppofuit.Ututenimrjfri;-
fts ijfc Phtlofsphm 2]2X, cit. libro-
apite: Qmdfinavesforte uUa iUis
ntibMprepinqmoresJintfsrrnm e*
&
momnc evellit propterea etiam
jlas utinavigiis sUvis lignetsaflri'»
,tamen contrarium evincit cx»
ientia, Numquid HoBandicarum
HHmomne ferrumfait cVHlfnmA
gneticistnontthwinNova ZembU
#»?Neutiquam,Ira6 fic nccfictf*
ret
'-13
37^ De CaHfis Chaljbocltfeos
resd bipennes retinere potuiflc
quibus ex prifcis & fractis navi^
novam conficerent fcapham? Ai
feanc coiifccerunt,& i/la inrtrun
taretinuerunt. Autnunquido^i,
Sveeisdy N9r^egic^,Gr'6nUndie* i
ves ligneiif^ nonferreu compa^^ fu
cUvui^Ecquz hzc cfl contra expt
entidm dcmonftratio > Eadem fici
habcnda 9yil»yfi9 CadAmufioinA
vtf4t.cxl4lj/sb^n/i usq/ ad Calechi
c.5y.^//<y»«f(naves)quzpdctrco ai
q'^:f:rr9 fant.^^Honiamach mAgne.
fAVent, f{Mm is Upis vifitnrfupra, <
liai hfHla4,(jMd iterillifMciitnt.Hu
quid {\i^TQiInfHl4tArtmAticad tan
Magnetis attra<9:io cft,ut totas n
vcf contineat?Cur non P»rtHiaUe
fes(^B4t4va4 continuitolim,& h'
dicnum continct?^«Pwr. Salmutht
olim fadura effe putat ex me
fllo,(jHodmetuantyne aMsgnete attr
h4nf/itr,[Qdfx defeilHferritquia. ifti
m
'79
tallutam copioiuni ibi non lir.
HdPa»ctr.m.XI.p.s^9' nec aliuiv
[nferiilicebatpropterea,quod
trcianus Imperator perhibucrat
>pcena capitali/i?rrf aelfdBtjam
adhHf infeEii cjHicijuam hofiibas
^«^^^rrl^P.Scdhodiciftaratio
iatjccffantciftodecrcto vi- &
ntc commcrcio iatcrOricntales
jmifcuo.F^rr»» tamenadmodu
rum ibi cft.uti cx S9lin0^^athar''
<//efP/*^«r#probaripotcft, ita
duplHmaurfprofcrr* revut^rit in-
^.Boehart. Geogr.Sacr.l.z.c.i?^^^'
imp hicD,GArcial.r,Htfl.Arom.c,
,Fabulofi cftjnquit, (^ftod nonnulli
tbunt.naves alavt^ ferreii no cofin^^
k
9h fioptihrM e mAgnettfie<iu$ntia,
fitUcetraperentur. Uzm^irjCd^
0
:ut,&in toto eo traBuplftres inveni^^
itur naves cUvii confixa:ferreis,qMS
'neii.Werxxiu quidem e^inMaldt^
^ hfuli^ naves lignei^ fUvis
efllc
cflccxarucTus . id autem ob/r»
^
penuria potipy cJHad minori conftti
fieri puto, <]uam tjuod * MAgntttj
Hi n c fu b I e ftf fidci no bif <
quit,«V«t7«A/;t>j flw vtwes Tn^Kif k,
^yivan 24&^u» m-c^uv jJLcLyy^TiKu.
in OrientaU mari hant injYequtm
navts ipft vt raptnce magnettcaru,
petrarum pericUtantmy.Dubi^q uo(
Jtdeiy quodauAoroperis Ebraii
Q^-YID^jn >zhm Schilte Hacg
horim SdttaFortimm, qui non tant
ait, tifiim Ugnearii naviu ideo in Or
tntaUmari retineri,qmz inquic,//r<
linft/ertnt iUvosftrretftferieulu <r
fetyne viUpi^te traa^ nKVts i%tf4,4H
txtraEiiscUvitfolutA rapta^Umtn
tahilt naufragium caufarentmr Et n^
trrortm hunc Geographicum novun
cfle fcircmus, antiquitatis quoj^cn
dMUaUsfua txtat veJ^igiainTtoloms
hVU,Gtogr^€.x, ubide Satyrorun
Jnfuli
K
bVlWlfW^*^^^^**^"^ .^.«r T^. imnTina rr ii i i m
Terttchdtls,
uUs locutus (^^tiit^hiSnc^mi)
\.Ui, FerHntHT&alia eonttrma In*
tdecem, inqmhiu dicmtinavcs,
t cUvosferreoshaben
tjettnert for
quiA LApis Hercukiu eirca iU/u
^e,
naturt Eofafttem ttnere dicuntur
ttntoU humana farne vefcentes.
lanquamiftum TtolommXotmxi
infenfu accipiat CL Sdmafiiu
erc.Tlinfnox. ^if?rm 1?? vi^"
Ai3-s w8< etjoms ^nfAim »
eiccg
HntjHtdqmodcircA t&as injsil'^ na*
tHrMagnes^JtiSalmafCmUbnl^
am iiilipnlAiUTLftdovf^ivesSchoL
Ubrum S.kinideCtv^ D.XXl
yicm^NatMrJj,c.i, Simon M^foL
dicb^
r%rr.
CamcanCoUuie Lapidth.p..
Mteb,
qu ii &
p fc ConftaminHm cjuem
Philofophum de^radiiw, & Gai
hbje Lapid.zXUgzi. Nicol.Fulltr
MtfiellSacr.ljr.cXIX, Atcgo,
qmuKirch.l i.p.tdem,<i^M.c.i. mi
rei vcritatem indagans, rem om%
fahulofadtprehendt. N»nvtde9^
m»ds vts tfla magnettca, cjtiantum
intenfa,naves medto curfuveltsj^
fdnfisvdttantesffierepofuy ^
ampltns d^dirmttli -^et auget, juomod
pfis clavos navthniextmere pojjtt,
non anchorasyaut reitcjuatnfirume^
nauticascum iddtjp.ctlttitfaciufit t
Hinc fadum efTe puto,quod Vp
lienfis,tyfrchiSptficpusyOUHsM.Ci
inStrufturisA^mhnaribitsmcidii-
in iftos MaTnetummentes, altum
tanta vi attracHva tcncat filenti
Saltcm id habet / XU.c.i/Demum
fuppolarthp InfulifMa^netum moni
reperiuntur,^uorum fia^menti^ lig,
ll^fTTIgBiTI"**^^^*^^^ -^.«r^. TTBn-nTiiiTni—
I
^VerticitAtis. ^3
na certo tempore appltcatA in ft"
duritte d vim nttratiivn co;ivcr'
r»^Qui rem tanti momenti non
ififiec » fiquidvcri fubcfie fd*
.jr. Ex iftis itaque duabus ratio-
iQS hzcinVrfa Minori affignata
ifa Yidctur poffe fi no
labefafta-
ame dubia rcddi.Nam utrumq;
tum cft,&quod majorfrofinqm'
adTolumnen plfu movtat, mt rt-
tior diflantia non minpuntoveatydc
influxtu fiitreus faltc fit rento^
r univerfalis caufa» cujus vis
Idem magna 0" mfilta , fed non o-
i#/eft.Admotumanimalium, &
cdionesaliorum corporumul-
n facit oper atio fiderum,fed n^n
ne^iijmdin AnimaUhtiSiquodin cor"
tbus vel mMtationis ef pafionis,vel
tBionis^ efeSlioniseft, iHtinflu.
ijidereo potcft ajfignari.
lUMI
7> e CaMfisChalypoclifeos
§.^2. Ideoq; Uldetermin^tm
proximiorem hujHsMMgnetic^P
ttCitatuz&Qvtmus caufam,nofi
riimcffcpartiumfcimus. Atf«
d -tcjiualem dabimus > Aliam n
pofrumus^quam Propriam&
CUII ARE mMaGNETICiLaPIE
Vof^MXM,perfuam>^^ propter efu
ferrHmtrahit, &fe verftupolHmi
tit,Perindc ur &in Heltotrapio
Tragope in Ormthogah propior
,
pro\i:nior cauia iftip veriionis
urnse darinon poteft, qua prop
cjus forfna» Omnis enim Virti
Omnis QVALITAS, OMNIS OPERAl
A PaopRt A FORMA cft. EtCanon<
Forma(niin.fpecifTC3jdatpropi
ESSE,DISTrNGVl & OPERARI.
§.^5. f. C^far Scalt^er Exerc
CXXXr. utramq;caufam conju
git. COEL» SrMli,rM HFFICACTAM,
PROPRIAM MaGNETIS FORMA
quando itainquit]/'».^'»"^?»*/!?^ xtr^
<frVerticif4tis^
______„__
ejntiam. Dieoi "TerrArnm ommum
f}antia4,facieiSvireSiafibi ^uam^
licaelipendere vsiltu,Sive mundtu
•pit(quodverHtn eft)faalePerfva-
itur cumprimif iliis m^msntis ixfe"
is natur^ rhdtmsta CQnfenfjfe-.fvve
t<rnc)(£jmdno profterea. dfC0,^m4
itemi fed ut isios ^ternitatis ajfsr-
sin prafeti matertapMatiOfes ha-
m) neseffeejl non fortmtAm hans
%m di^sfitionem fgd ordine ac legt
^^^SuP£RiORUM Ideak CredfTS,
>h^eTerrapars hujm rei, alfp alia
'.xefl.Ita thmare.ahi^t non: mon-
Hnviii campi,tefa CHmfm q^ic^
convemt Nsnergo k Montibuj
% S!D£RITiClS, S5D AB £A VI,QU^
^RUM Fa^ricatri]! ^Mlxi: .sveni-
Werfienis motu arhssrafidu efft 6
ima caufa rerumfmul oTnniuconw
icetcofsnfione certa.&cofsrvdrt^
««rrfr/.Etmox.Bfroigimr \rn na-
tpartii^^f^^arfaP OTEwciA ixiaS;-
^SS De Canfis Ch/iUhecUfets
DtRTC A : cateraru ornntuTr. Mat
gjUAficjiiddAmfit tlU ccrU fars , ^«4
ftentrienaU tEtpHytu:'. i^mtnet .6
§.;4 Ita crgo cx mcate Scali^
habcnduin: QiiodM^^gnetic^tA
Sefttntrionem re{pidu,C4uftre
tddfroxima poteil: dari. Rsmct.
rationc Stdw fe^tentnonaU Ar[i
cujus faciem tanq. fuuni ducc v
u itur: • a;/ W4 <r/? Fo R M A -^x^
q
ttspropriAiCviiui ifta visv ifta op»
'fbUs na
tio cii,C0»verfiff fcti tn
& propria.Si urgtzSyqffMlisdf-tc.
tiam ijUfsrmafit > rc fp o n d co
w<
vccctur^ v
r<f/.Si pergas,f
Si in{le3,^«#'!
fim dico;?»tf //«/-^^
fex^^^f rcgcro ; Utet. Harc e
communis hominnm mirsfia
Uteorum, qas putant fe fcirc
millefii^aiT^S"^^^"^ partem
;
qvutifint, inluce rernm tennt
gcntt in mediocric*CHttAntiin
m
C^VerticitAtis, ^f^
t fint-id i)! maxima tnjAmant , uc
egie ^^•^//^fr loquitur,
idd.ic.Am miftrHm me arrerc,& t^ua
di4cere vitdn.p
iifuietum a?iimh (5 ^H<zrcntsm in-
dHgine vana
turam fcmfgrfHgientem : ^^/«fe h-
tnditmiht,mexftncies in millc rg'
pente
'f rtteust cmvsrfAfcijHentemelU'
dit dr angit
\rentem» feniij^ hsrdscApimj^U'
borem?
fer tnim tenues ffecies y fimuU'
chraq^rerum
fflKcre ex tffis dtiuntur,fer^ mt-
Are
miajun» fSl^r meditdnstncitusi^
re^Htro
U fjivArHm y fecretafilentia yr-
Im
ffis:
Uf fen fHsferidntns firos .femperg^
cejfant,
Per^ foris catdas^ ar.im^ IndAn
meent^f
remeet, iffamf, nec intcrfom>
linqHAnt.
Itaingcniofiftinius VcroneafisP
ta ^ Phthfgphfts, Hter, frAC4fior
fstetur,
§.^5. Q^\A tn\m}Fermarerum§
r«/?ff« quotarquaeq; nobis nots fui
ExceptA hominis anima rationaliy
fim diccrc nu^am efe.Circicortic
hicverfamurt d nncUfcm inventrt
pofmsHS.ras vitrew^ infiar v^lpe^
U a cieonia eU*fa lamhimHS, pfdtef
haut attingtmns, Humi refit noj
fcientia.d formarum omnsm fcrm
moduxt nefcius efi animffryfepe^jC
forma inventfe glsrtatHr, vtx mi(
efi aceidens\inc]ViiX.^ SptrlJnfi.f^
(fryertscitath.
.$.NominA tsi Ufidts,<jm (juatidit
lis obvcrratur,fcr!9SAm fif
- * - phjIltdafolushahtOf
uit Scali^er^d CarddyiumBxers,
C FII.fj.1. Etmbxaddh. Nego
ulUm effefdrmAm nohis Hbta ple ne
Une. E&edus f€htiinH$;fofona
ualirates adeffcoporterc coili-
lUS, fcd que aat qualis fit aflcqui
ivalcmuf. renenumttitcSithO'
ici &dtiflimb mbtu totum pc£*
atur cbrpus, qua, quxfo, quali*
I? A^eiicAmentA in alvum defcc-
tia purgant fibras&partci cor-
is intima» &€xtimas, qua <5u«-
irtutc? alia venchjs rcfiilunt, a-
orpusroborar,qua qua^forir-
f Eajqujromnem fugitintclJc-
fi. Dicam crgobrcvitei* Inrc
parcfto judicium. K^dgnetis
HAformA h<t€ efiiVkX. verfus pclum
rtAt^utin Az.ortbus infults pau'
n dedinet» ut ferrum AttrAhdt :
Ve CMufisChahhsclifs9s
QHdht-as occhUa ej^, cujus bencfi<
h^ecmuaia exequitur forma. f.
^Hod n»n veniat a territ vtfier$lfus,i
a fficcif & ffintthud lapidtfiiii, k
quod non oriatfir, a efi^atuor elem
tts,aut prwci^ifs chy.*»ietf, itidQ nc
fcd 20 ex p> ofria cceh vi , tfioa^fifi.
Borealf , occulra (juadam rarione
ysrmentivA ivvttf*ti inamplexun.
occurfufnBarealem exeitetur, arti.
furj y cfHapinfiauretHri iftud mc
fagirintelledu. MaloitaqnnPi
?PjA MagnbTis Forma accfuitfe
Sed intcrim non negaverifnyT-f/f
tnHHxum tanqua univcrfaliorec
fam faciliusquedixcrimj^p^i*
.
Si dcr^fi-rept^ca vis nonfitt^na undi
aua noHfit,juam cfuataut tjualisfit
SECTIO IIL
De
INVENTIONEE
ANTIOyiTATE PYXIDEC
NAUTIC^.
Summaria,
ifokGs/i.
\[on fUvi», AUt Girs
Occafo inventionis
tmdlphian Malphitdtnum? anAt"
^ellamfitnMelfi}
"^Hsnds EHrsp^is inn^tuit}
'iiottUndid feftuflex dete^iff*
4n0ri£Q frtnsM ftnes Ardbes Afd^
z,Amht(fvenfes ?
rtnceditur u/uSy non primA orifo.
AnAfudEutofdos InfnUresX
An Af. AfiAticos \ iy^^yptios ?
iAE^jft. k nAvig. Abfitnentes.Pifcis
Hterogljfh. Odti.
fjtltAgora4 nihil de Pjxidf.
TAhtilABembinA.
Afud Chald.
tn origo ^ BAbjlonios,
^An Afud Tjrios ? nuRA ejpu notitin
in nAvigAt. TSlum excurfiones 'BAr*
hArorum Pjxidem deleverint}
Aholttio flumarite
f urpur^ no»
R4 inftrt
infcrt dboliti^ntm fjxidt4 Kondt
prehatie.
?S. Quid ifia ddres voluftAti^ fj>tE\
hAKt.
NalUTjxidi^mcmoridin fcrifi
i a,Ohj.FfiHeri prima refeUttttr.
^x.Ohj' fscund^,
ii.Solvitur a 'Bfichart4,
\^,Ohj. ttriid exEceLt.<^»R,
'
Nihtlfub Sfile n»vum
(r in ordinejpecierum mundu :~
(i)ingenerefecc4t9rum6c4Un
titHff^.
in variie vita, /^udiertem, in<
nierum genertbu/.
9i0. De rehm nAtufAlihm & merdlii
VAlet .
»7. Nen de Arttfmofis , Aut fjXi
ttAUt.
iS. OhJ.^ffArtA de PUutiverforiA
ip. QuA non eB inftrumentu vex
Idre.
\9. npn Acm nAUticAf fedvtlguherr,
cuh
7)^ Invenihns & y^ntif. 3P/
culfnn velfunu nAmicm.
fropme /sddjoca faraUeU,
Pineda fncceniHrtAUr Ltmniire*
.Senfiu loctPUutinh
Eufe hii Bcetylm ^ms?
4rift:de Lapid.lihr.
AnfrimaOrigoafMdChinenftt}
Ne^atur notitia ejtufrifcy^
An pencs Sahn^enem^
l^onviietur,
Katio frima.
Ratio fecmda.
Vrima PinedaOhfeSth
RefelUtfir^
Amyroflaudat Salomfafientiam-^^
niuftratftr loc^i.^^Ke^Jr^exWal^
hero^
Ex SanBio.
OhjJLexSaf,F7L
toilttur.
ncMndaPinedaOhjeBierefellitHr^
'De tnventioni &Jntiqmt4te
^i.DtffHtdtur tx hyfothe/tFullenCi
trAfineddm,
5^. Tertia ¥tn. •bje^io,
^4.QH4rt4,
55. refntAtHf.
5^. expUnMtio nefird fentnttid,
f.u
Ayir^aU MAgnetic4 commei
ne, & commotionisiftius
tionc ad Originem cjus prim;
devcnimus,in quainquirendan
rninor quam in r^AiA crit labor.
§. j. Comunis fcrc omnium f»
tt\\(\\^^iActiin hAnCn9(lrAm ter
abhinc feculo , anno fcilicct p
Cliriftum nUum,mtll(fimo
&tree
f^y??»jcircitcr,primitu$e(rc inyt
tam ab A^nalphitano quodam ci
homincltalo, quiJOrtANNES G
fueritdiaus , quiquecirca A.
1301. vixcrit, zdcHjHsaHres
eumf
movemfet msgneticA hHjusmodt
, ifff*r^ ^^^^ nauticd, cm
deditfU, pnmum tffe exfertum»
imHmqut magneticd m pjxidem cen*
rtjft , ejtt^^ dtrtBtme doemptquod
giinu^ apud Panlum fvvi» L XXV^
temfens f.m. 47« tUvi^
if^ofiar-fut
ndlendHm iHififricum ItaUa , &
wtms Pentifici a Secretis , virum
agnijudicii, & folliciti ingenii
UaliAlilHflrAta,%exi9TjeTerttAr>e^
ma h «»>. 410. Gtlhertum 1. 1, de
Magneitcaf.u fok 'Bapt. Par-
m 1. f^I. JA^agia Natnr. de ,jHi4
hilthtti tMa£netis t. XXXII. p.
7. ^etrumGtez.tMm
L ». Hifior,
dic.tap.9. GomaramJ, /. Htfl;
Gtrt. Vnde rtEie Pantfmita-
^rima dedit nobis ufum Magnttti
AMAIPHIS.
§.?.QHanquam ^etrH» 'BelUniui^
4//y«.,folcrtisfimus Peregrinatio-
nis«ihmator Uhre. ll.Stn^uUrim
MemorAhilium ehfervanonumc*
pite. XFI. aliud Inventotis no
mcn profcm diccns ; ctmferi
»
mud tum t i^ui^rimm hujM Upidiik
fum] invenit, FUvium fuijfe nuncu
patum: Jdem tjui^ue cum Bclloni»
Th§mM B0z.iui Ithrg XX, de fgm
EccUp* cAfite VL pag. m. ^29. fi
Sdmuth sd PdncirsU fa£. m.s^i. fta
tuant , tamcn Gojam poti»;
quam Flavium volumus. Nanr
boni ird viri inventOris dc fcri
ptoris nomina conl^undunt. FU
Vim tnimtiPn inventor erat fedfcri-
y
ptsr. ^than. KtrcherM alios al-
legat , qm eum vocant G IR -^^-
q!ii bus ipfc fubfcribit. ij^»-
TWf «TiWF eft, quod Barthol. Ke-
ek^r.nanntu in Ccrnmentario Naw
ficj, parte fpecialt ,prehlemate, VII.
vocat Flavium quendam MF-L-
?HU
lltqminCdntpnntA regat Neafolt'
u}>r»vinciA hdbitaverit. M uta t c-
H nomtloei in nomeviri\ (utut et-
n dc Hominc loci no rcde fcnti*
}
S-4' Ogicquid horum fic
d mcmorabilc eft, qubd circa
'cncionis iftius occafioncm
74 c. l.adfcrt. ^»(Italus A-
Iphitanus ) nauticAm rotam i-
r4ns, Acnm fdUtt , velUgno in-
h4t fer transverfum , & in Un-
tqna fleno mergebat achs , uf
4rtnt Ubere , dein magnetem cir'
tducendo , acnt eum fe^uehan'
ftto fHhtra^OyijuafiifModam nattt-
motticuffidts acunm fohdrEiic»
'ehantur , iocjue invtnto quiefce'
}.
.J.Iftud oppidum Malfhita^^
I
rocat VolattrranHs , & pu-
^^tVXvsm v^lftllaHU^. >
i
%d
VetnventitKe^ A nttefV.
Sed hacTn partTerrac. AlfeUAm
n\mPlmj ,fpiere Hirfworumfofu
id mare Hadnatieumjiti', idcoq;
mare Thufcum eoru urbitraniti
ri non ^otc^k.Ahrah.OrteltHdtnT'*
faursOeegraphtc» putat cflcL*f4;
tpptdum inltalia quod hodLCii/£
f / dicitur. Scd & hunc corrij
PaulM MeruU Cifmeg. fArt.n. Ij
r.Jj.^w. W'^"^^^^ iftud^iV/^
fHIinmAff^ non longe4 7\^#4f
f^*5V«/*rw»ponit,ita«f <f4 C4w^4)
ncnLueantxfilumJtt Adcoqucali
oppidum rrit Amalpht, & viciif
t\md Mclf: Iflud ad Camfaniam
Lavorno, quj
terra Laheratorts d»
Blon
PHnius Laherirtos camfos ,
riaUllufir.f.^n.Lehorinos yocih
liqui prifci
Phlegrorum cdmfum i
carunt -^«^A inflammatonum ,
d
terrafrdiornm concttatrixfutty
ihtgtgantum heilum exarfi.zpMt^
TyxidituU NAHtk4. ^99
TsttjnCornucof. L,L.f.S Moc ?ci6
Lucaniam fpedat: hoc inenmbit
tri Etrttfcti ikstdautem in meditul*
ItaU^h^rct. AMALPHfN auteiio-
am FUv.^Bhndtu /. Xf^. Rom<t tllff
At€ Leandtf acturratius de-
•iprerunt,& tcftatur in fupcr Mc-
la Amalfhitams ^jfiandftm magn»s
Ife
mercattris , Htpote ^ni in multis
uUthcis apGthecM.^des^ mercium
mptuariahaherint Cum quibuJ
nfonat ThiUnd, (femmentAn Vi-
ivium l.X. c;i4, Et poteft idem ex
rrhonis Ligortimappa 0e?graphic4
Oculumdemonftrari Quoded
igis miror, Ortelinm no animad*
rtiffc > quiverisrimamprardicat
gortiX^wM, bLfuamfecit in Thea-
\ fuoycum regnumNeApeUt^nptmdt*
'theret.
.6,AbrahaOrte/i9 inMariPacifica,
tDel-Snr/al.6 ctia de origine acj?
(iiraetradit, quod nimirum Mfus
Ma^
41DO T>e Invent.fjJm^jj.
JidAgnettct Euroy<tis de nun* tnnotH
rit eirca iJ^A tempora.ubiSSTO tila
dtaftiitdsteEla. Quod contigit ci
caanniiChriiH M. CCCCLXXV
CumJoh.ScolutuPolontuuV.xi N»
Gr§ 'enlandiam, Frtflana
-ssre^tamf
amq-, navigarct,& in hanc ttrra L
horattrit, ac in Ejlttilandiam dcfc
rctur.Aut fi adhuc reccntiorcm c;
luftrationem vclimus «flimarc, d
mum circa Annii Chnfii M.D.a GaJ
C§rtereali efi deteBat tunc fciHcc
cum int€V Lujitanum ^ Hiffattum t
M§l*tcci4 magna ejfet alttrcatio,
§ 7. Ad ubcriorcm hujiis ^(f/Tf»
trionali^ terr<t ejm deteSiionii d
^nittonem facit,variatcmporum ii
terralla annotarc* <5|uibu$ eora
gratum eft claffibus. Id igitur tcn-
atur, quod/f/^f/i/^/^Jcin ynivcrfui
fit Fftettlandica ora apertio, f. Ptfd
toria, cuna Friflandtci pifcatores p<
tempcftatcm c6 ejcfti CfTent tribi
abhin
i
TjxidecHU T^autica, 4di
[mcfcculis.U. Zentcat cum Ni^
tui /4ntoniufZeni,frAtreSiPdtri'
Veneti aufpiciis ZICHINI Keiis
r/4«<af/f/navigiis c6 cxcurrcrenc»
>crquircrent littora Ssftentri»"
i \)Mjui ^nneriejecxtimai circa
nkm MCC
C XC, uti dc iis tefta-
Hiennjmpu Rufcellfu in fuii dd
)le m.€9mmentdriitjl /.cft Scolvi'
^i\i%J»h.Sc0lvi, qaemantc no*
laYimus, LXXXP^Unnis pofi trM-
\9ntm Zenerum. IKeiiCfrtered'
fcilicct^^J^. CortereaWc^'
idium 71« a<i aromatum tcrraf
sreret,anno M.P.^QdM.D.lA-
tcr ingrclTus aquis haudus nus-
im aofiplius comparuit. Qucm
n qu^reret frater Michael\Carte'
'sa anne M.D.II. ineodem peri*
0 glaeiali periir. cd Gahtina^
n fcilicet dnno M.D.^H. Sebdfl,
fotf/s nomine RegttAnilieiferSt"
urionsles sn^HfiiM dd C^thdjam
401 Dtlnvent. ^ »Anticimt.
& StnAYum regionem itcr intend
fet.omnem quidcm hunc OceJ
traAum cnavigavitXed ob imrri
fafrigorainfedarcin Patriam i
diit. yi,Forbt(feriana, quat Mart.
Forbifere ^cccptb tcrcnda,fa(aai
;7#/W.X>.LTXi:cuju$ quoq,vcfti|
in anvHftiie Ferhipr/anit ini
6ro'enla4lia5LLefieruPr»m9nt§rii
pcrfunt»r//.eft 'Davica.c^Mi.mJi
Davii anno M.D.LXXXr,
LXXXn.fret9\i\o 'Davie, zhcoi
do>cxfuperatocxpedivit.uti dcl
©mnibus C»rn. f^f^jtfliet Ltvaniet
Oetidentu Notitta &AMim.
in fna
$9Ptolemaic» prolix^ agic>pm.i(
fcqq.
$./.Scd cxFftetilandia vcla rct:
hcnda,&in Mz,ambi^Ham
dl funt.Nam Hter.QfirtmLuJitai
Silvenjis in Algarhiittfifeofttt de i
btts Gefti4SmmanHelifi.\.p.m,2j.&
t\li\i%Ma^nitica nottrae eulftdie f
Pyxtde cul^ Nautie^. 4Q^
^
r</Mrepetit, &
ejusinrcntione
^
AbihmAfiisanUin M9X,Ambt^ue, \
tiloM>& ZofaU,lnfHli4& tonrinsn-^ \
w territ Afiic^vtrfns $riennm 4
ridieJfeElAnubMSthabitantibm^Ld.'
:ibit,ttftaturq;,quod /«w \
teadventHGsf^s, LufltanisiCUffi' ^
|j
fV,ufifintin navigado »»rw»nj»-
quas naut«4f9 appellat,
f«/;«r/i/,
^
larum forma prolixius cxplicat
l.HfcautcmgcftafuntaLufita-
iAnno flrtfiiM.CCCC.XXIX.cir^
fefium?afchatos.
Ma^fte-^
§.9. Utighur Arabibui
1
w no dcncgarc poffumus, ita ctia '
cile concedi poteft, quod Magne-
|
:aaeMVirtMtemh^\>\x^xinti antc f
*/?>4«*r/<wad?cntum cognitafn:
dmdeccgnttam habuerint,an a Sa^
monit ^tiite , an verh ab aliie vicinis
recentimbus aceelah^nd mcertum
\Brcviter dicam quod fentio: ir% ,
V
Mdri Mediterraneo exltalia inCa^
40-^ Delnventhtie &Ani^uit4te
dr» ^ Alexandriafiec^uenttr efi n4i
gAtu.ah eopotiJftmHteporet e^Hoinvi
titefihocnauticMm viaticn. ExCa%
efi in Mare Rnbr
tranfitHS pedef^ris
\ »f< mHltts foh. Petrm t_P4ajfaHi doi
fiatim alftnitiolth.i.Hifi.IndiC. Q:
fACtieitaci\fieriyotHiti hv iArahes
tJ^ariRHhrOiSinHArahic», £5" Oce
^oJEthiopiceadprom. Aromata^ret
one M4gdd47..9,adQHtUan* fif Moz.
hiijuen n4Vf£4nfes,eti4m hoc henefie.
navig^ndi recens inventHm,qHtdin
re omninm (utfieri^m^t) er4t,di^ic
rint,^ in ipfum finumB^rh^ricHml
%Aff)erumM4re 4d ipfum usej} C4pr
corni TrcpicHmdtl4t4VeriKt, &tai
^uamapttffimum d utiUJfimum uht
recepertnt. /'erindcutinvcntuiftu
inltalia non fubftitit.fcd fama cit
usinomnemEuropam diflcmin;
tum cft.
§.io.Iftudcx fupcrioribus clar
cft,quodintcr^#p*/«/ Suropaos, I>
fHl.
\rcs imprtmts,qui tamequafi iha-
sOceano viclcnturi#/«< acfu
tictts.nteJoh» Geam non obtinu-
:,
{cdqxiods.dpolos ^ foUresre-
KtrtPtt nauta, 0" littorafottjfimum
rint, ^Ht irtincerto fetago incsrti
iwrirtt,ut reile etia de alf^f^onaU'
SiM temforis illud Ftiu posli^
i:
N4W tejam feptima fortaf
nnihtu srrAutem terns a" flficfihus
<eflaf^
i£hs hic nomino, Hjfhrnos, *Ba*
os, Cimhros^ Hiff anos^ Lfi/Jtanos,
HUs,DAneSiGri'e^ladosJtalos,Li'
ts,Adri.itieoSf & quascunq; aliat
op^ai nationes, quarum quidem
itiam hoc inftrumcntum eaa-
am cfFugit; addo quoq; (jrtfir*/,
tfonneflacos, Cjifrios Infulares
^eosfquoruduces yi&rumHelicc
^poffirA fuerunt. Q^i duo aftc-
i idcopotisfimumaniutisquo
dim •
40*^ J)eTr.Vff7ti(9ffe&y4r/icffit4i
dam fuMt obrcrvati, quod Tub e
&:noftro Horizontc nodu fem
navigantibus fucrint conrpicui
€ mn\tis illudOviMil.i, Trtfi. c
cct:
£^ drBiSy aH^rum ejfio
n»t/itur
Sidi^niis, ElicenGrAjA cariut
i tAt.
Cum quo conronatft^r/?f«/m(j
Fo^. vcrf.^?.
i.cHelice quidem t/iriGraci
In mAriJignMHtftr, quo «porttAtn,
dirigere
j4tttrAver9 PhAntces fiffiilcat
CpofurA autem dicitur ab uni
Nymphisldaeis Joris nutncibu
Km iVTTI fn m 'fi*
^'"^
PyxideCHU Nautic^. 407
£ apud ^ygtnHmAgltafikeneSiN^"
ArAttuiterum:
- - -
fi'iTipflv'EXlK1i9
citur eade ctia ^eiviKti co,quod
UjmonftranteThalctcfap. Hc-
lotum) Thanices ^ Pam fcque-
itur, uti ex Arati Phsnomcois
rmanicwC^fdr vcrtit:
(Jd
vis altrieesEltce, Qmfira^ffil-
gent,
itGrajis Elice curfui majeribHSA-
j^risy
anices Qnofftra regit - - -
§.n.Sed jam deveaiendum quo-
ic cft z.A0rientdUs&Afmtic9snaU'
res, & videndumj nunquid horu
ajor fucrit felidtas prai noftris
irop«is,»/-« in literis ^ ^rtihi^^ itd
lam in rekM nauticis & fojfejfi^nt
ijM comfdjftf9nti€i? %i qui alii ar-
guti
4»S VslnveTttione CfAnicfuitAtt
guti& fcduli in pcrquircndisri
naturalium caufis & myftcriis fi
re,^gjptii ccrte fuerc. At cos»
gnetica pyxidecuU cognitivtic hlt
iflfcmihi non fit vcrofimxlcidco
quia alias httora non legijfent fms
CHrfionibw,quod tame eos f adit
fenou obfcurc coHigitur ex ii$,q
diximus fupra. jquia haud dul
ifly* pjxiMs inter Hfcrogljiphica fj
hUquzda.m vcftigia repcrircuti
Ccd intoto Hierogljphic*rum Mmb.
(uti OeAipfim meum examiniti pd
bitiincjjuit Athan. Kircher* in fuoA.
^netel t.f.t^c.j.p. m. i^.)nf*llapror
navis yprater fsUm Barin (quod
crumquoddam navigiigcnus,q
Ifiden Nilum trajccifle mcmora'
atque quod ea de caufa folum im
facra fymbola locuinvenit) nec^
aliud/jm^olttm, ^uod nautica pyxt,
Jive ventorum rhombos referre pojj
comparer: certiHS efi ^uam dici de
t^fTTitfBm^'*^'^^^ irMiTiniii
fyxidecuU Nautica, ^ag
qu£ tamcnfi cognita ipfis fuisfent,
ul dubio inter facra fimbola-, uti
ta alia minori^ momentif pofuiim
•
(l) '^gypfios
ne quidem na-
itioni magnopere intentos fuisfe^
fuadetur, quod terra abund^tisfi-
ontenti^Deorumg^Patriorum cul-
ffuetiy c£teras extra uEgytum tB'
esfere, ceu rudesi^ illiteratas
•ntiAfuA indigas dejpicerent^ unde
'gem, tefte Plutarcho^ qua omnis
« jEgyptum peregrinatio interdi-
tur, condebant. Imo JEgyptii
ri, reJigione qvadam dudi ab-
ebant,iiti puichre Plutarchus ii^
le Ifide Ofiride doctu Hinc
agoras ab /Egyptii^ doBus mare
ymam
'
^
Saturni vocat^ j pmant I
A
h tefie Xenophonte, ea, qua Sol
r,parte Mundifaciem esfej qua
/ !
^
tV^
\,
^f.4d
T>elnventione Cf Antiqult^
Jpirat boreast dextram-, qua Nilui j
Jiram imde non male dtcunt ^^gy^
deNih, eum eorum a Uva infimftra
rire \ Nilus enim ah Auftro profluens
vamundipartein boreali Marife
}
fcens abforbetur-, at^ ideo Sacerdi
mare averjantur^ qvcd Typbi
,
'
Spumam appellant-, uti Salem i
j ,|
fobolem-iqvem^ candem ob carfam ;
fe nonfolent adponere.^d? quod
)
decaufa homines nautas rnari^
veluti ex mari C£pis (quas Lun£
\ i^^ifuaecontrarias abominabant
'
viventes tanqvam inhumanos^ tn>
lentos^(^Typhoni5filios averfanturi
I
fiem quog^ ideo odio profequuntur
etiam-i tcfie Clem^ Alexan.l. V.
Str
abiispro odii hieroglyphico fit ufm
tus> fatis ergo ex didis
patet, J
ptios Navigationi, velreltgione qv
prohibitos nomagnopere addi^os j
fe,ut taceam^ in navigationibmfok
PyxiiecuU Nautic£. ^ig
ff. (^) Quodfiita folemnis erat
Dtiorum navigatio-^ (S' pyxis ifla.
> cur curiofisfimum Ma-
in honore,
aticum Pythagoram-, qui omnia
ptiorum arcana tanto ftudio
irebat, haec folaaded mirapyxk
:? curnuUam ejus in juis fcriptis
mcr,tionem?Cur Plato-, curArifto-
cur alii infiniti fcriptores Natu-
m Rerum^ quiin Atgyptum^ Philo^
'afluclii^ nAturalium rerum di-
arumamore du^i, profe6ii funt^
onmeminerunt ? Cnx Augiiflinus
^inius-, qvi multa de MagnetCy ^
rebus attraBivis habent ^ folius
mic£ verfionis Polaris obliti fu-
?
r^. Sed novus hjc nobis exfur-
Ldverfarius, qui primam hujus
leculae inventionem attribuit
niis-, Autor fcilicet Admirando-
Ethnic£ TheologiA myfleriorum
T 3 jpropG"
i
»fi2 T>e Inventione & Anttq^
propalatornmtJoh.Frid.HervartUi
Megnetem antiqvUfimis fdsfim »/,
nibus pro Deo cu/tum, artem.,
Magnetis ope navigationes per uni
su orbem inftituunttfr,a Veterum Sa
dotibus M^yptiisjub involucris Deo
Dearum^, aliarum fabularum
tice fummo fiudio vccultatam esj
omnibus modisallaborat probai
Ideoq; argumenta tonqvirit va
& €X omni antiqyitate,qvaecunqj
fcuriora^c anigrtittibus Sphyng
abftrufiora fmit, huc obtorto c
lo contorqvet-.- Imprimisillud:
tandum (nam reliqva ridicula ft
&nullius momenti) qvod de/^^
ifia HierographicaiBembina augu
tur, utpote qva Mgyptiinihil ai
pgnificare voluerint, qvamnavigati
fer univerfum orbem terrarum^ ope
yidisfideritic£ (S" hierographic£ tab
Mraham* Sed iftamnovam Td
B
w
FjxidecuU Nduuc£.. J
bin£ interpretationeni cnm ftu-
,1
•
? 1
^
j legitj &: improbavit Copicts. lin"
Sagiemi.z promGcondmRdmanm
Athdnafiiis Kircheriu ctim in lib.i.
de Magnete.- tum in Oedipo [uo*
tanqvam artificii in fua arte &
"esfione mcrito eft cred-cndum.
.
15 Neq; magneticam acum re-
tnus apud Chald^os-, aut Babylo-^
. penes qvos olim imperiuni
idi fi:etit;, &
magna regnoFuui
ftas fuisfe in ufu.
,i^. De Tyriis ^ Sidoniis non in-
ndum erit difqvirere, mmquid
mquam feritisftmi mant-m 'viri
0 hodogeta fint ufi? Leviiis Qvi->
LemnitujfMedicus^ Zirtz^gi IJIL de
tis Naturd Miracnlis c. IV, p. m..
ronfidenterait,;?<?3 esfe-tquod qvis
jat, Veteribuf-, irnfrimis Tyriis
^uisfe httjtis inftrurnenti ttsFiOfcGm-^
'ate-,qv£ nobis efl\ qv bus gemina
i
: Nic.FuUer. L^. Mifc. Sacr. c ig*
'
,§.14. T>eJnventione(^ Antiqmt,
Sed iftud mihi rerifimile non
paret, f«»z, quod ;z«/Z^ notitia. in
•vigationihtts tumy quod ejus
moria infcriptis Veterumfuperjit.'^
^uantum ad prirnum-, iftud fciei
mantics. qvdfi paUadium penes i[
lyrios i^ Stdonws loius fubfillerc
jiuilarenus potiiisfft, qvo nii
isriam infinitimorum Cypriorum,.
^i\>or!4mt aiiorum Afidi populoy
HoriLiam pervcnisfet_^. Ne^vel
^m/im tam ab omni hominum memt
iterum extingvi potuisfet-, quo mi
fecuturd pofteritati de eo aliquidf.
Jet communicatum, Quod hic
inftantiae loco urget^^" Barba
••yum excurfionibus, nihileH:: ^uom^
mim-, (fidem Lemnianam teftor!)y,
•^otukfet-i ut ob barbarorum vafia
nes-, c£des^ incendia(^populationest
falutare infirumentupenitpCS' txom,
omnino hominum memoria interci
rit^ Nnnqvid omms omninb artifit
m
PyxldecuU Nauttcd. ^iS
<quidomnes naut<e. in tota AJta-, aut
oto Mari jEg£o extin^i-, oppresfi^
Nunquam id
fent r perfvadeor,
mmb. cum ve/ ideo difperfi gen-
",0 tenactiis obfervasfent-, quod ejui
eficio licuisfet tutum iter mark in^
di-, ad
invdftones hoflium terrefires
•giendas. Mr gnae Turcarum irru-
mes in Germaniam (5" Hungariam
rmitf nunquid e£ ufum bombarda-'
1 recens inventarum aboie veru nt ?
itumabefiiMt aboleve.rint-,ut poti»
arum ufurn confirmaverinr.Dubtum
fe^oefi y anmajores in Afa motus
an in Italia ? ibiper Uabyloni'^
'int-,
f Asjyrios, hic per Hunnos-, Vdnda-
Nauritanos, Gothos, Longobar-
,alios4^ portentofos hofies? NuH'
iautemidcd velifii omne?n litera^
! navigatiomim, vel hi omnem
nonis aut fuperfiittonis memori-
'xfiinxerunt ?
.ly, Nicol. Fiilierus abolitionefti
T 4 ejiiS''
$
416 Delmentione Antiqvit,
«jusmodi fieri posfe demonftratui
tria aJia adducit exempla dcinte)
artisplumari£, acccntuum piirpu
qvibus unus omniumgentiumryi
cgregie&ditatos olim& celebra
fuisfe legimus, qvae & l.i.v.io.ef L
sp. inculcat. Verum haec qvod fpcdi
<ie iis ita habendum, nos neqvaqv
tie^^vtmultaap.Veteresin ufu fui
^U£ cum iis interciderunt : Integri
cnim Gvid. Pancirolli(f Comment,
tii in eum Henr. Salmuthi veluwen 1
ftatMemorabilium olim deperditor,
^vibus fine dubio adhuc pfura p<
lunt addi iis autoribus omisfa,
^vorum numcro etiam Plnmaria
'veraPoefeos accentuumHebraort.
ratio y ufis purpur£ £\int \id.hcnc
Kam ut rede Horat.
Debemur morti nos noftra^
&mox.- Mortalia fa^aperibunf f
Multa renafcentuYy qu£jam cecide
cadentq^t
SlJio^yittnc funt in honore • -
l^yxidecuUNauticd. ^iy
elicet non vocahula tantum. fed
IV i( etiamalia htmana ,* Modo etia
jis concedatuTi multa nohis iterum
mamfeflay qu£ prifco^ latuerunty
rfum etiam Acmnoftra ufus cji refe"
riui-.EtfzJde Plumaria ifta, PoESi
•uKPURA conflat nobispala,qvod,
apudEbr£OS^ hsec verd apudTyrios .
"intt qvod minime de acu magne"
rpotefl: demonftrari .-Tandem 3. i-
FuUerm folutioneni hujus inftan-
ruppeditat,qvodin/>te^W^ tflis
'Ibusfola voluptasfuerit Jpe^at^ qva
erentur & obledlarentur oculi, e-
ferica CsT' pre^.
\i loco rcliqva bysfina
a tenuisfima veftiumgeneraSncct^'
int, qvorum neutrum dcnoftroHO'
>eta nautico ^otc^ affirmari.
ig. Proinde difting. interres VO'
tatls ^nccesfitatis iUa ut minp funt
:
h
esfaridi luxuipotius quam ufus bo-^
nferviunt-, ita facile hominum me
ri i exciderc poterant, aliis im- '
\.
|'|^
Dus earum ufum fupplemibus! «
^
I
I
I
41S DeTnvent. ^ Anttqvu
^th£y ^uiifu^ carere nuUiis navicm
riusj epibates nuUusfoterat^
Qffmeqt
hus ne quidemflagnum^ ne dum Jpati
ftsfimu diquorfuperariaut adiri pote^
quomodo omnt frorfus^ufu^ (^rnem
ria hifioria excidisfent ? lUis fane c.
rereposfumus fine uUo infigni damm
Acu Magnetica non item,cujus admir.
culo nobis maria claufa catuere h.
Hentu, fif in remotisfimas terrarum lib
rafuit navfgatio.
§. 19. Deijidc, fi mirabilisfima ifi
utilisfima Magnetis ^vmfjLtc, sAki
nri Syriisfuisfetperfpcaay mirum cju<
que esfec,/ Marinus GeographusT;^
rius, qui multa pratclara edidit^ ^fq
alia rninuta minoris momenti, qua-t
hocipfim eft, attigit, quiq^ Ptolom^
cgregiepraeiuxit, mirum dalius qui.
fiam vcl Geographorum vel Phyficor
vel Nautarum pofteritatis notiti^ eai
mntradidisfer, neq^ commendasfit.
io. Ocwurrer e «juidem huic Ol
jedioa
I
PyxidecuU Nautica. 41^
tioni FiiUerus annititur, fed nihil
cit. Imo, inquit, quo magis excel-
r fwgulari ufm commoditate d" ne-
fitate, cofludiGfiiis Syri celabant, ^
dU omnii/us BvdTFoppjim^ ^uam caU"
7me continebanty ne/ernelpro vul-
0 iflo tam infigni navigationis ad-
yientOyipfi quifoli adhuc qs.dvvSK^d'
omnia maria tenebant,plures im^
hrum propter communem navigan_
leritiamconfortes reperirent. Ve^
n enim vero qui celari potuisfet, £3*
qu£ femel inven-
dTfoppnToig haberi,
omni ufu promifcuo? AuC
^fuisjent in
mquid Phanix navicularius clavo
Idensy^ expyxide curfdm dirigenSy
'erepotuit epibatas, qui fepe Gr£ci,
Afri,aut Romani erantFCQr^
gyptii,
hxcviri do^i fententiam neum-
am quidem habet veritatis, iuquit
chartus.
%iy. Potisfimum ro*
fuae fententiae
\tffiliem ponit in ^fomine Magne*
tk
i
420, Be lnventtone ^ntiq,
/A^,qvoisdicicur i^^KAela h
Herculeiu Upls, cjvam in rem add
cit teftimonium CUudii Ptolom^
Philofophi Mathematici ad^
dera notisfimi, qvod Iiabet/.
7. Geog
Cap.2. Qvem iocumcum vindica
fe t ita pergi t ^amohrem ^^kK^
:
M9@^ haut dubieeft magne
Ptol.
dedu5ium^j habet nomen non ab Hi
raclea ciuitate^ ut vult Erafra. Chil.
Cent.5. Adag.87. (tunc enim ana
logum foret, ^^-AKHiLn^ vel
yAsc^Tjjg vei ri^K\e(k)nKOi in Mafcu
lino j aut Wn^ vel ^^KAsijnx
in Fasminino) Sed vetuftisfimo nomin
J?^xA>7?5quod Hercules Utine appel
Utur. Porro Hcrculem fupra fJib.2
cap./.^ Yiy&VLCvct h.e. vix Ducem co-
gnominatum odcndimus. ^odfi igi
tur admirandum illum Upidem Hercu-
leum dicoiita initio nuncupatum augu-
remur a Syriis ipfis veterrimis Her-
culii
PyxidecuU Ndutk<e. ^21
ts maximis^ at^ adeo u-
cultorib.
f terrarum luflratoribui,qvod
orbvs
tanquam Herculis aut Solis cujus"
tyfideris^terreflrif: du^u in longis-'
f fubinde itineribus fuis terra ma-
conficienduf dirigerentur at^^ gU'
larentur. Adeo ut quemadmodum
cules ipfe riyifioov ^ vi£ duxyfic la-
nc quo^.. Herculeus ac perinde
toviKog h. e. ducendi viaq^ com^
(irand^ vi virtuteque pollens
:upetur. Id quod nos vetuflo 0*
mculo vocabulo ad ammfim^
imimus t^V ^<^mviKi^v ^.(Svv
dicand fermone jTHE Loadsto-
eandem ob caufam planisfime^
Uantes. Et poftqvam ali-
itiones denominandi remo-
\U fic poft pauca concIudit>-;
Kirca infignis communisque vis
YiyifjLOViKn-, qu4m Herculi qui-
'
'
Syrius afiinxit, lapidi verb
V us
^21 De Invent. ^ Antiq.
Deus infmxity longe omnium caufa /.
commodati^Jima efl ob quam magh
,
nomen ab tlerculis nomine con/ecut,
Gerculeiis primum A Veteribus Sy>
appellatusfuisfe exiflimetur. Undepi
pagatum eft pofleris Vocabulumy ac c
inceps Gr<£cis Lattnis^.
§. 22. Sed Fullcro hic oppoi
Sam. Bochartum 1. 1. Cap.jS- Part.
Geograph. Sacra de Coloniis fcilicet
Sermone Phocnicumf.~iy. Verisfimu
quidem eft Upidem illum A Grxi
,
t^^>i\mv appellari, nec opus erat-, Pt
lom<£um hic invocare tcfls, m
re omr,
notisfima. Nautut Heraclium lapidi
Theophraftuspro coticula ufurpet, c
jusin probando auro ufiis cH , tam
prater Ptolom^um , Platoni etiA
Luciano Helladio-, Bifantino
Galeno ^ Aetio (3"Pifldx ( apud Suic
Hefychio Suid<£ Favorino
icKHoL XiS^ efl Magnes. Et PHni
iib. 36,cap. i6* agnofcit quosdam appi
PyxldecuU Nautic£.
'.Hemclton. Sed non ideo fequitur^
uodcontenditvir doElus, hunc U-
mtraxisfe nomena Phdnicio Her-
^cujm numen nauta invocavertnt
'ter vim '^<y6iu,ovtK^si qua pollet. Neg/
% ignota virtiispotuit lapidi nomen
re-,ignota atitem fuisfe ex eo patet,
veteyum nec vola
dillius infcriptis
vefligium eft. Idem,ut Grammati-
idenominationeErafmi falvaret,
fubjictt Eratmus inAdag. deducit
:
'leraclea urbey in qua reperitur.
\eam originationemErasmus defuo
'lity^^in iUi aftipulanturGramma-
veterss. Hefychim: KSKhfjrai <5i
;. Sic vocatm ah Heraclea {.ydia
'ate. AutorElymologici: ri^Khn»
h.
nv k^dvm Heraclea autem vocatur
iropter vim^robur tra^tionis, aut
fQtiui
I
42^ DeinventioneCfAnt,
potim quia circa Heracleam primu
apparmt. Ita magnes lapis Herac
plane erunt Synonyma. Id enim in co
fesfo efly magnetem dici-, quia nafcit
in Magnefia. Lt cre ius :
G^am Magncta vocant patrio
nominc Graji,
Magnetum quia ftt patriis de finii
Crtus
Stymologg : M<t^?Tic ch (jjj (fidt
av$esg A<5o^o^s< fjtctyvriTsq svf^v d
riiv 'ttjv cvspyt»ctf. Magnes autem v
catur-, quia illiuf vim invenerunt M.
nempe
gnetes. quia lapides ferunt-,
doccnt feqventia. Por.
crepidis, ut
Heraclea civitas pars erat Magnefu
Suidas r^^KXaau» A/^ov Tfvi? tj?'v |L6
*tr,q aoLyvr.aicu, ^vcLf Herculeum lapidt
quidam Magncfiam reddiderunt, qu
Heraclea pars eft Magnefidi, Eode;
pertinet qvod Lydium vocat Sopk
cies-, quia Lydia ^ars eft Magnefia, i
qu
Pyx:decuUNautic£. ^ij ^
iHeraclea. Hejychim i^U iig^jm^Po^
KxiVioui Ai^tv dvT^v £t Ly--
Hm vetm,Poeta. Ati^iyJ, AiS@-a^»j-
]f}Ko}tv Tttocriyctyiv- it^g^ tam a pa^
t dicitur. Heraciw.s quam Lydius
Magnes:. Et in Theophrajio delapi-
Kth<^ii^'AK^$L H§^YiKiiil^ pro
'emfumuntur. Hac cum tam hene
areanty Analogia Grammaticafru-
'
quam derivata non fem^
objicitur,
fervant. ^^amvi^ non defint^ qui
Heracliafcribant^f^KK^Qom. Da-
amen,non concesf, Yi^KK^iGUi Ki%v
ab Hercule-, quorjum Hercules PhoS'
potim quam Gr£ci£ intelligatur ?
de fio nomine potuit appellare U'
mafe repertumy dum in Lydia de-
't apud Omphalem. Uteos taceam
HercuUum dicivoluere ob vimfer-
)oMiTRicEM^h3£c hadenus, Uno ^
k
3o ex nomine infirma ducuntur
:
menta.
BS.— .... . , -..^ w -
:_.^.-SSfS^,
426 Belnventione Antiquitate
23. Porro Lemnim Fulkrus
gumentum objiciunt ex SdUmot
qui Ecf/.f. v.g. inquit, Nihilpih J
novum <^icqtiidf'<it^!ffum ( efi) qf'
£rit-i ^ quiccjuiifaUiim efliid^ ffv.qi^
Etnon omne ( nil quicQpy.s«j )
fiet.
vumfub fok.\x:^t.igQ & pro ir,
quahabet acum magiieLic*m, qv»
cum vetuilatc esict colkpfa, dcn
nunc reftitutara csfeelargitur. S
Rcfp. Multa dicuntur abfolute^ q
funt iraelligenda comtarate Hctfg,
ut liabcc Reguia Logica. Nonvosfh
ifla Salarnonis verha aTrXui^ intelii;
/ilias nulla hodie individua nova <
fent-) qu£ nonpriusfuerint:NG~: 'v^t'
fub folc fuere Salomonis faptc
Diviti^e opes. Nov<efacies Eccitji£
Tejiamenti a facie ejmdem in V,
Nova partus virginei creatio Ji
XXXI)i2. Similiter nulla liodie f(
rent nova it^vrfLci inventa arti)
ciofa, nuUa Mathematicorum (^ Opt
corm
PyxidecT4U Nautkx. ^zy
•um nova opera compcndia-, quod
nenipfa experientia refutac: fed
0*fecundum quidmniL sus sole
'f
VUM fcil. in ordinc fpecier/;:-n. mundi.
enim omncs mundi Jpecies a pri'
rdiorerum condit^-, im n,Jiturd dura-
mnt durantj^jUt cwm mundo fimul
antur-iJtmul occiddnt. Co ritinent
!m heec vcrba caufam ^ exornatio'
nArgumenti hupi^ librif de vam-^.
? omnium
reru^ defmnpta i naturali
um corruptionei generatione, muta-
ne-> ortu ^ interitUj ut hunc rcfe-
it fenfum: Resyeventus fa^a eade
'dem funt^ Identitate SPECiFrcA?
non Identitate Individuifica.
m in dies individ.ua aut fingularia
tanturdfvariis corruptionibus obno-
funt: SpEciEs Rerum et Facto-
y[ manent. Quo fpedantilla Se-
evzi\32iEpift,24'T)icere cuig^ licet
ousg^eadp.nempe expergifcarydor-
fatiaborf efuriam-i algcbo^ ^fiuabo,
Nul'
De Tnvevtione(^ Antiquit.
NuUitfS reifinis efi:,fed in orbemni
funt omnia^ fugiunt (S" fequntur. ^
em nox premit^ dier no5iem: ^floi
mtumnum definit-, autumno hyems
fiat. Omnia tranfeunt-, ut revert^
tur-t nihil novi video, nihilnovifat
§. i^. Secundo nihil Sub Sole >
VUM in gcnerepeccatorum, (!f cala;
tatum humanarwm ita nihil novu
quod non etiam in vetuflioribpj fe,
lis fuerit: ubiq; eniai peccatori
& mireriarum vanita tes hominifc
obviam eunt, uthic praefcntia pr
teritisj, plus qvam cordati voJuj
refpondeant-», Namutj5. Ofc^
i inhuncL commentatcfr f Sicuthon
nes infitn^u diaboli abinitio pofi pt
fatum nullum non genusfceleris exc
gitarunt : Ita etiam num hodie vetci
busfemper inhiant fl:e!eribm mortah
§. 2J. Tcrtio NlHIL SUB SOLE N(
VUM in variis vita, fiudiorumhumi
norum-) ingeniorum^j ad voluptate
adhonores, adfapientiam c. aj^irat.
mgeneribm. Annisenim qvafiea-
mmundi jt*o^(pa>oiC videtur recuf-
re, qvaefuit primi mundi. Terunt
erivefligia juvenumijuvenes Jenum,
les dvorum tritavorum aut vir-
tes aut vitia in numerato habent.
Re£fe Horatius :
Sem^er in adjun^lis', levoj^ morabi-
mur aptis : (fertur,
Aut aut a5ia re^
igiturresinfcenis-,
26. Eleganter hic ampl. Dn. D.
'rtinus Gejerusinfu^ Coheleth. pag.
ii.Generalihoc effato compleSiitur
STUM Naturales quatcnus idem
iper coelimotus-, eaderafcmper fublu-
'iumgeneratio (S' corruptfOy eadem
teororum-i terra nafcentiu c. vicis-
do j Tum MoRALEs qvatenus eadcm
fer vitia virtutes repetuntur,
Eadem fem-
tatisfaltem individuls :
hominum luxurid-iambitiotavaritid
la (^c. Eademfemper luditurfabula^
'tatisfaltemperfonis, ficut habetil-
l UQmH Hb, (. Sirm . §4t, /.
'belnventioyje ^ Antui.
Suid rides ? mutato nomine de
Fabida narratttr,
Nihil dicitur, quod nofiftt diEium pr
Ter. ait.Breviter^ &:res Scfaaa 6cevi
tus femper eidem Jpecic recurrunt^S.
teni novafibfiituuntur individua^
§. 2/. Ex qvibus manifeflu eft,
p
ufu magneticA pyxidecuU apud vei
resufuat^ ex h.l. nihil exfculpi pos
Quia ejm inventio nec ad f>ecies mu
diy nec adgenera peccatorum df cal
mitatum^nec ad varia vitje ^
Jiudio.
genera, fedad ingeniofa ($' artificio
inventa^^ referenda, dcquibush
Saiomon nuliatenus agit. Qua: <
arte imprimendi^ (S' manualimn fclop
tarum ufu adfertingeniofisfimus/:
mnius^ ea nec ipfe quidem pro cert
habet, nec iil-a probant //r/^';^ 7).p,
graphicam aut bombardicam apu
prifcos valuisfe. Vid. Guido Panc
rollus ICtus Itaius in Nov.Reperti
i.z.Tit.XVn.&Tit.XII.
^k^^rm«nilMnfciL^>r. .
j^lJ^S^^
-^
PyxidecuU Nautic£, ^
2^. Tertium Argumeutum quod
:t, eft f^PlautOi qvi in Mtrcatore
V. Scen. 2. ita loquitur.,:
'ucfecundu4 vcntm nunceli-, capt
modo VoRsoRiAM
ic favonius ferenus eB iftic AU'
fter imbricm :
k facit tranqviliitatemifte omnes
ftuSius conciet.
?cipe te adterramfCharine huc c,
\ cf} loqvendi formula Metapho-
defimta a nauti^', indicans cele-
profeUionem. Omnis autem vis
s Argumenti confiftit in Verfo-
quicl illa fit, & qvomodo capi-
? Nam dc reiiqvo dicendi ge-
nih il dubii ilipereft,
29. Sed hic iterum vel mhiivei
mpr^fidii imemt caufa Lemni"
Namqve, uthic taccam, quod
ji fint Plautinorum commen-
rum, qui per Vorsoriam iftam,
Ialiudin?eiligunt> qvam inftru-
men-
438 De Inventione Antiqvtt.
mentum aliquod vcxilUre^ aut a
quodcun^^, exquocognofcifokat,
t
fletventus, quale forte
eft quodb
vocant.fCanjampeneL-i^vtmsidmoc
ex qvorundam mente fcribit
mannus in Plautum pag. m.
yyj. {
videtur refpexisfe ad Stuckium, Si
liis in Arriani Pcriplum^
^
Lamhii
Plautum. Huc qvoq^ fpedat,
Johannes Baptifta Pim, antiqvat
iftePlautinushdhtt. HuncPlautin
nodumnon disftmulanter omifit Ve
tusHermolamita fcribens : Pn Plai
Verforia inftrumcntum videtur t
nauticumycx qpofoluturi cognofceba
mdeflareHt ventt, ef an mare admit
ret . Cujusmodifere apudnos Mag)
tis ufus in eo vafe, qvod pyxidecula z
catur. Ex qvibus verbis hoc eli
tur, qvod ex mentePiialiudinftrumt
tum Plautifit, aliud Pyxis nautii
qvaeapudnoseft. Tamenhocmin
PyxtdkuUK^autkd. 1 i
^
nto convcmre^ in cujiis rotuU aut '
4 r il&j
[
culo triginta du£ line£ totidem in-
\ \ W.
avt%>entos-,td>nenneg^is videturpo'- ^
;
•
hujm Magnetici inftrumenti
tmus
Stneg^ tunc pr£cij>iie iUud tapiunt
^
ut&)Cum retrocurfm "Vcrtendm efl.
5"» 30. Iftu^ tftTneii pro retrodico,
)cl ifta T^lauti Verft)ria non Vitro-
da er' verfatilis noftrs acicula Ro'
f, gva infteB-a. rtaves a Jmiftro ven-
^ertuntur adfecundsm-, u ti fibi j^er-
det 2iriz£m Medicm-> (f Gyraldm
Navigationibm c.u Coelim Chaka^
f^in Supelka.Nautica, ^
Joh. de ^
j
?da l.IF.c.^i^.art.^. SqA velfu' '^,
'
vautiais^ qvo vertitur velum fe- 'jj'!
dumaiiram,iiti exiftimatL_. ^^r. a
?2f:'/'/^ LXX.Adverf c^.Qf
Joh.Phi-
Par£us Not» in Plaut.p. ^6S.
r. Sahnuth ad Pancir. Lib. II. tit^ !
>.7^J7. \t\gubernaculum nauticu}
navis ipfa recundum vento;
T vcr-
^^ji. helnvmtione Cf Antiq.
vertitur, uti Andr, Alciatiu Mediy
Poeta-i Orator fCtus Picinus vi
neq; omnino diffitetur J(?Z'. definci
§. p. Suam autem Turnehtts exp<
Ctionem confirmat ex Plauti Epia
€0 : utcund^ in alto venttis efl-, Epidic
ex irno velum vertitur Re^e ex im
Sic enim imapars veli h.e. imm angt
inteUigituri velfunis. qvo velum tei
ditur. ^vem fune etiam Navis pede
ctint^ q vide tam dcxtru q vamfnijlrl
Iftdorus 1. XIX. cap.^. Propedcm nom
navitj uti quoq^ Turpilius fcripft.
.^^J^aft cum ventusfort navem in
re ficundvj
Si qvis propedem mifit in velifmfln
qvoq; duorum navis
Cattdlus pedttr,
facitmentionem
- - - five utrumd^ Jupiter
Simulfecundus imidisfet in pedcnL.t
Similiter ea expofitio ex alio loc(
P.lautiparaUelo ilabiiiri potefl-, qvi ef
in Trinumw^ AEl.IVfc.lil. ubi flafim^
fervus ad Charmidem in-^vit; Cap^
\i^trWmt LW Ma >M M> 3Kr^. .
PyxUecuU Nautlcs
ridm:R€cipeteadheru.l^^ phrap
m metaphorica efi^ )nonpropria (f.
ica.mputM Joh.de Pineda.' Cape
riamfc. viam. ^.is enim unquam
ria viam ^\^\tprovia,qudiremeti'.
(frepetenda efi curfu ? Ejusmodi'
hva in ^rius, ufpote petitorius.
atorius^ cxercitorim^
depoftorius
f^, (igiiificant, adeoq; ex^^indole
s latinae, non pasfive fed amve
capienda qvod obfervat Laur.
l.i.Sleg.c.p. Falx mesforta '3
^on efi
emetituryfd qu<c metit, aut qua
netit. Ec .fiG juxta iianc anaio-
'-'a verfria esfet, non qtm re^
ycurfu.fed qudi vicisfim viaifiam
N Abfurda omnia. Hiceft
pla>
auti fenfus 'fito,
vnxKUl^ii(^^
h%X lim/ cjvodfiaccus reddit,
<iretrorfumm\^^.y Ri^ti^, da '4
yetro, Qvo fpedat & ex So^
ilie
cus. Nunc in Tbracia
pergere !o-
I
''^"-'alidpsfimas Europ£ gentes ve-'
jf^$
TieXnventtone Ant*
|
Iftam ergo vocem Ferfir
p.
teddo T^aTnjv i. e. verfuram^ feur
icionem neutrditcr fmptam Fe. :
f^dm tmmdngulorimin forticibtu
Xit Fitrumui qva uho Litere al?fc
to in aliuddefledinecesfe eft. E
tfdnslatio eft derumpta vcii
brimaliC^ hyberno^ utp. qvse & i
Cantur, eo qvod tunc fol retroeai
fe vertat verfa alterum
Tropici
vel a NdUticus temonibui fiml
qvos vertuntNautie ad oppofita v
torum& tempeftatum Jatera. Q
modocunq^feKabeat, melior tan
^ft ed Scalig. adl-S- Manilti fub fin(
%:^ih£c Turnebi expofitio^ qvam .
temnii Bc ejas feqvacium_». pl
Piteeda certe, qvi ex Ferforidhacv
facere compasfrn Nauticum-, pf(
fus abludit. Nam ipfius pk'- - o
nio eil, qvod vcrforiam cap.
\^ alittd aotct, ipm vi4nii ^p^'
^^*^^^**^^*^^^^-^ -^- - . . ....
^i iiBf
PyxidecuU Nautic£^ 4S7
anted wgresfusefly remeare.. Qvid
irhxc phrafisr q,vae nuUam aliam!
aphoramrrccundum ipfumr ad-
it, ^to Magnetuaacu faeit l Ni*
erce.
Dica ci tatem Pmed,£- miror,
^aemnio fuccenturiaturus excipi£
igitur per voforidm intelligitur
nauticus-, qvia eo •vdiiTf-Tort.itur^i,
nremos qvibtts navis vertUur, cLi'^
vo^ -(^ gubernaculum-, qvo in
ivii fartem intorqvetur, csfc vcr-^
L_9. 2. Potius verforita (fcil.fu-
qvam verfaria fuisfet dicen-
, qvcmadmodum dico anchora-
^ du^laritisfciLfurJstnon anchch-
[ aut duBaria. p qvia fune ili&
^ertitur retro contrario ctirfu na--
d velurn tantum obiiqvatnr.. Sed
i exceptionosnon ferit_.-.. Si-
lim funis five elavus gubermita"
Hauti dicatur verforio-ji pcrfta|
a, cadit Lemnii asfertio. Stji
4i8 T)e Inventione ^ Antiqy
Secunda peccat in Grammatic
qvia verfbria non Adjedivura
Subrtantivura t9c. TfoTirj non rfo',
Ergopercppoiitioncm redle di(
VQB.SORIA JJunus i.e.funisquivi
ritefi; l>«^ l!J?enDf "^aiUV. Tertia i
probat. Nam & obliqvationem
verjionem navigiiad vorfurarn
/equifepiuf qyisignorat} Perindi
ad gubcrnaculuni navis motus
»mar,
f. /^. Cxterum ut ad Acicu
'^Magneticam rcdeam, qvomodo
Vocab tmFORSORIA ? atlivo
Vtropasfivo infenfj ? Siillo, ergo i
erit vorforia-f qvod vertat navtg
fcil. Qf magnam velorum malo)
molem qvod (^.Knm: Sihoc,qvod\
tatur^ ergo injuriaiit voci^ qiM al,
vemfemper denotatjUt delufbria^ i
bulatoriay aleatoria, defenforia.Et
tius verja^ aut mota^ qvam verf
4i<CerC;tttC^. Qvid deniqi esfet, e
PyxidecuU Nautkdi'.
''foriam i.e. Pyxidem. Magneticam y
tempefl-atefri addifceret, cum eara
undus ventus, & fcrcnus favoni-
ipiani tranqviiiitatem oftendam ?
idens igiturliic iit fenfus Eutychi
iutini. Huc pfopria-, non iftuc^quo
eytdis, fhtc enim bonus vemm erga
e Utienim naut£ nave'
verforiam.
itis impulsa verforiam c^-ipix-u r. e.
^um at^ guhernaculam comr^hnnt
ex
ttorquentcjj-,^^' tta
yem fle^nnt ad ferenum favomum
tu qx>oq^ Chartne 'verforiam cape
'.
refletlegradum mefeqvere. Qvid
his lucrabitur Acicula ncftra nak-^
i ? aut q vod fuo Jofepko a Cafia f e-
renti alrqvod idaneuin ex anti-
tate huji^s' AcicuU cellimonium
detPineda?
r. Se^i duef zdhuc ex Antiqvita-
bftacuU nobis objiciuntur qvae
mature rcmovenda fuiit, nepoll-
loHramex obliqvo peterc qs^ &
4^0 De Inventione (f Antiq..
mnsverfam invaderc aciem ar^
mentorum ^o^^m.uPrimum exPbo
eft-, fectmdum ex Arifiotele. Photim
Bibliotheca lcribit de Eufebio
dam, qvod^nadus^ fit media noi
Batylum-, facrum lapidem^ cujus be>
eademno^e decem (^ ducenton
ficio
fiadiorum iter confecerit. Unde conj
petant nonnuUiy alio modo idfieri
qvivi^fcy qvamper magneticam acu,
qv£ curfum nauticum direxerit, cu
iter terrefire tanti intervaliiy tam «
]gu£ noEiis mora abfolvi nuUatenus
p
tuertt. Atconjediurajhae runt, afii
umbra leviores.
Incantatorem ai
'Magumgcntiiem hunc Eufbium fuisf
cx ipfo fado conftat, qvi benefici
varidici iftius BiEtyli certis ritibus i
ceremoniisfuperfiitiofis or^zculum de<
Jfortunitate navigandi confulttit^ e,
ea edoHus e porcu folvit^ ipfa noh
ddhtic in %fi.deratum locum perveni
Qvid vcro hoc d^^AcumMagnetican
Nur
PyxidecuU Nauttc£,
iinqvici Batyltw ftatim efl: magnes f
it fi esfetr nunqvidftatim librattu
ri6}u4feyre£ cujpidt-, tmpofitiisro»
'<£ eirctdart-, utin omnes partes4H0-
is esfet l.
§. i^. Ariftotelem ex lib. de Lapi'
m allcg^ntJIberttes Magntts in lib.z
tEi.^. cap. 6. Vincentitis BeUovacen"
fib. 8. Natural. Cap. ig. Et Sitaon
'jolusColloq.fS-pag. ^o^. qvod fic
[vatur : Angulus Magnetis cujusdam
cujus virtus apprehenditferrum £5*
Zoron^ h. e. Septentrionem, h&c
wurnaut£:: Angulusvero aliusiUi
ofttus trahit ad Afon h. e. Polum
'idionalem-j ^
fiapproximesferrum
fus angulum Zoron-, convertitfefer"
jadZoron,(S'fiadoppofitum angu-
'approximes convertit fedire5iead
n.Refp.Meminit qvidem Diogi"
Laertiusde vitis Philofovhor. lib.x»
ujus libri, qvem fcrip#rit Arifto*
s Thi Ki^H' Qvi ipfe tamea
11 III I iMUiiUi!!in
yf^2 De Inventione Antiquit,
ut articuli^fexus difFerentia indic
^otwxi^t gemmisi quam de Upidu
egit. Et qvanqvam fieri porue:
ut Ariflotelesm eo libro aliqva deiJ
gnete attigerit, hodie tamen non
perefi-, neq? ullus in ejus operibas
lapidibus cxflat liber. Imo ex p<
tentofis iftis nominibus Polorum/.
ron Afon-s q vae nec Gr^ca nec Ebti
nec Chaldxa-, nec Arabica funt, o
ligo 3c librum locum csfc fuppoj
tium.
§. 37. Prtcterea reperiutTtu'- eti;
aliqvi,qvi cum Gilbcrto(^ Fiilltro p
m^m Magnetic<e verticitatis ir.vent
;?^wingeniofis Sinensibus arroga
contenduntq; ex China per Pauh
Marcurn Venetum Anno 12^0. Eurt
prtmumesfc raanifeftatam, utpote i
eani artcm in China primum didicet
Sed cum fideiiter peregrinat-oni
& itinerarium Pauli percurrere
jiiiiiJiineoha<;dereiaYew. Huc
'
tia
— -
imrpe^flat,
•
PyxidecuU Nautica^
— — . — —^«-«..^-
^-«p -
- .
qvod Ludovtcus Vdrtd'
mnm lib. 6. Navigationum cap, 2j,
fl:atur,y?j, cum circiter Annum Chrt-
ijoo.navigio Indico ve£lus ad Javant
ntenderety obfervasfe gubernatorem
dum pyxide nautica charta^ mari-
varm lineis ventorumindicibus di-
y^a noflro more utentem. Aft ifta
npeftare£^^«?/><g/ noftri tumin
dia agebant, nautica pyxide uten-
i
. Hi n c Kircherus teftatur^fefingu-
ndiligentia exquiftvisfe ex iistquiin
nnafuerunt', qui^ annales Chinenfi'
toptime norant^fed nihil certt de r^i
ritate cognovisfe,
f. 38. Atqveita hacftenus evici-
isartem acicuU Magneiic£ dire»
?V^;»/ecentiorem prorfus esfe-*»
am ut prifca RomanorunL^ y
rmanorum , Gr£corum aut Phts*
um tempora^ attigerit_,i In-»
% qvoqve fententia .iunw
Delnventioee Antiqvtt.
Jofephtts a Cofla tib. i. de Natura Nt
Orb. Cap.XFL XFII. Joh. Maria
de Rebus Hi[^an* c. 22./. pz. Petrus B
lon 1.2. Sing. Obferv. c. XVL Maht
Ij Jl dal.lILdeAntichr.c.i^.Gomaral
^ \ '
H Indic. c. X. Adr. Turneb. l. XX. A
vtrf.c.20.Guido Pancirollusin Nov.h
jpertis l. 2. tit. XI. Philandcr Comn}.
i Vitruviumt.X.c.i^. Lilius Gyraldut
\ de Navig. c. i. Botius de Sign. Ecclej
XX. Jacobus PomeruSf Patritius Noi
bergenfis in IF Oratione de Antiqx
tate-, Cajp . Varreriiu de Ophyra^ Atha
j
Kircherus de Arte Magnetica l.i.p.i.c
Sam. Bochartus part z. Geogr. Sacr*^
Chanaan l.i.c^S^
^*. 39. Scduttandemad Salom(
-KEM noftrum deveniamu^, in eo fo
tasfir tanqvam PhyficoC^ Mathemi
^ico poft Adamum omnium cxperientt
fimo non tantum aliqva rudera_» ft
\ "ipfisfima experimenta Magnetic£ hk
jm mis repcrirc eft. Hujus reip^
trc
PyxidecuU NmticA^ ^4/
^
3cmiumfufcipiunt^^«/(?«/fjr, £7^^,-
havnes dePinedalib.^^Salom.Fr^v, 4 I
21. fe6l.^. num. n. Et lib. IV. cap' | if
'^.Num. IV. Nicol. FuUerus lib. tV, . ,
, ^
'fceUaneorum Sacrorura Cap.
%.^o, Sed lalva prioriifla
XIX,
noftm
i\
j
^
rertione,qvod/»P(?>2/»^ Magnetic<e,
%f reccns fit,hacc ftarenon potcft*
eoq, nos Q^o6^., \x\.Negativamfece^ '
liynus fententiam, qvod iliud py^
iis nauticA beneficium Salamonis
npore n^ndum fiierit cognitum,
§.4/ '^imQ^-ifinaue^Sahmonisifia
mpasfo i^nfiru^ifuisfenti curtrienni-
luni qr\en.t<lt navigationi infumfis-
ty qvk ttis/dief a'{m keneficio infra an-
^aciuni pv^^ dhfi^n? fi medium
re plenis ifelis fulca^-e potuisfent
t littora legisfent^ n^latenus trium
lorum decurfus req vilSuis- fuisfet.,
§. 4^2. Deinde i\ Salomon^a navigia
magnetifo du5iore fuisfent re£ia,
s Tyths ^ Sidonios ejm ufuyautfal-
tem
1
^^^^ --^^'^ " '^^JBmfMiix^ — iilllUi»iifl!
^'^S Belnvcntione Antiquitate
tem cognitione privare potuisfet Ci\
.
domum esfent reverfi^ ut non eod
quo^ inftrumento in mediterra)
Mariuterentur ? Aut quis omnem t
cognitionem ex Ifraelitarum prai ^
mis Hierofolimitanorum recordatii
eraderepotuisfet ? utpote adquos q,
libet anno tribm vicibus tantus j-adc
rum ^Profelitarum ex omni regio
natione erat confluxus, ut nihilj
pra. Nunquid faltem Salomon hu
Thefaurumfibi refirvasfei nulli ?
aulicorum-,velnautaru7ny($' ne quidi
ftlio fuo enarravi^fet ? O infigni ter
vidum fapientem! Aut nunqurdp
nes Salomonis fervos tantum natn,
myflcrium reconditum manftsfet?-
miram hominum. iftius feculi cont
nentiam & tacendi ftudiunvJ Ai
nunquid Salomon epis ufum fuis fiv
hus iavidisfety
adfo (os indos (a qv
bus, per Pinedam, ad nos fuit d(
rivj
.V^ ^^, ^ ,
Pyzidcculdir Nauticdt.
7
^atus) relegavUfet ? Oitultam Re-
m! aut numqtiid prius etiam
lUi
lam Salomon tenucrunt ? O miram
nnium rerum anticipationem /
mderet hccc, qvi ita promifcue fi-
m fcriptoribus adhibct, ut noftro
:uio,noftris ingeniis nihil ampli-
permittat_,. Me ab illoruiTL>
rtibus iion ftare, inge
or.
§. 45. Sed audiemus, qvibus nita-
r Pinedas conjedura, rariones..
imam faci t ha nc ; Nemo debet am-
\erei magnetii naturam &
virtutem^
£ polum rejpicere fiatus efl, perjpe-^
tm fuisfe Salomoni non minus, quam
orum lapidum, herbarum, arbo"
m-, rerumg^ minutkfimarum natu-
conflantium. Nam cum vulgatis*
7am aliamferri attra^ricem virtw
qu<g eflin magnete^ qva aliis
irmrnieirtt
Inventione (S^Antiqvit,
Philofophii explordta fuit^ oportet
florattifimam fimfe Salomoni cx
amplisfima^perfehisfima rerum ett
minutisfimarum fipientia fibi div.
tui communicata: qvorfiumiRiDeo
terius tantum partisjcientiam inda
atteriusdenegaret ? Argumentum
tale : Cujus fapientia tanta fuit, u
tiam minutkfimarum rerum natur.
virtutes habuerit exploratisfim
illi etiam notafuit vis magnetis conv
fiva adpolum. Sed Salomonis Sapien
tantafuit. Ergb.
§. 44. Sed R.i.Eademprobab
tas eft de fapientia Ad^mi, qvam G
gorius de Valent. Perer. Pined. Q
San^. Salomonis Sapientid prafcrm
cur non igitur ab ejus congenita ren
naturalium fcientia hujus myfteriio
ginem arceficunt ? Autcuv Demin^
ca Noacho non manifeftavit qvi
admodum opus habebat ?
2. Negatur Major. NuUa enim co
PyxidecuU Nautkx..
:lendi vis eft : Satomon novit emi-
'isfimas rcs, 8rgo cttam hanc magne-
virtutern fcivit. Ap-articulari ad
'ticulareinepte concluditur. }\hi\pt
lefiiiitacfl:. Ergo ziel unherjati <&-
'poUet vel' particulari. Si univerfa-
probanda efi Mmory qvod Salo-
>n omnes res, omnium rerum virtU'-
perjpcxerit. \iparticulari y vitio-
Majori CoUeEfto..
'^ in
Negatur etiam Minory q^vod Sald-
n qvarumcunqi; reruni notitiani
•ucrit.Non enini uv^rimg ifraSa-
atiacSalomonasas cxtcntenda eft
ladvrAteritarumr qvam adprafen-
n-&'futurarum rerum co^nitionem.^
ijvidenim Nunqvid Salomon o^
/'
ta novit etiam futura Aut faltem
?tiam perjpe^d babuit omnia^ qv^
ris demum feculis reperta,funt^aut
turps demumtemporibus (fi qva fu-
i fint) cognofceturl Nunqvid a-
Nov£ ZembUt. IsUndi^yGr&inlan-
~ " ""^ '^""^^tfSSS^^
4fo Jbe Ifiventione & Anttq^
dU (^ lSfimquid totus circumnavigt
lis Oceantis ? Nm:qMid ornr?espUntJ\
arbores atfj.animaiia, quasC^" qVA\
merica, Florida-, Chica (!f extima
|1
poniagignit',qvamunqvcimin tcrr
I <| Judaicam venerunti de quibus n
fando audivityrahil iegitinihildiu
1
refcivit , eifuere explorata ? No n pi;
1 Neq; enim ex homine (iipiente on
I
fcv-mfacere-t aut experfeSh Phyjtcl
Mathcmatico Deum cudere deber,
Major ejusfuit fapientia quam cmni
homimim, omnium regumfuiter^po
^ddo ctidmanti f/a Tcmpora: Er
ne etiam rcs nondum ab hor^j
fui orbts cognit.tSt de quihus ne Cjuu
fonftabati an exifterent in mun
cogncvit ? Cogtiitas habuit vires
naturas amnium rcrum naturalih
fedAUarum qua tum vel cognita era
vel quas divina fapientia humano ^
neri cognofcendas aut hominut,
curiofttas oculii manibus Regis
a i mi I
LWHmi IB. t^L Hj iff
PjxidecuU NautiC(£\r ^jrr
dicandas tuni dederat. Nam cette
vircs rerum, beneficia-i fH:z De-
quod ea
fccuturi^s fcculk refer-vavit,
nnia minima maxima Sa^
fingut.a
mon quog^ calluerit^ ego qvidem non
rfnadeor. Nonnc Deus alia aliis-
fervavit temporibus, aliis invea-
ribusJ:
§. 4S. S. Ambroftm commenidrio'
Cap.jo. Prov. locum Sapicnt. j.v\i-/
ftrans, admodum
lomonis Sapientiamy reftrinxit
ixidi^res faElas ^
amplifiGavitL.-.
cGgnitas-, ne§j
ta'-
ad
i
i jecutufis temporibiis adinvenien-
f extendere aafus efi. Tam locu-
fapienriae ^rcy^t^^Qi Salomon^ in-
Ity cum omnia cagnovisfet qU£ in
canis^ abditarum difiofitionum tene-
ntur^ abfconfa noverat, mundajidt
}ofit!6nis introitum^i qualiter es-
hoc coelum^y omne quod ferni"
'4 ardua fublimitate fujpenfum^!
^uem-
i
De Iment. (^Antiq..
^vemadmoduni fiaret aeris ifiiui c,
cumje6ii'A fii^/i^ <iiqvo moderami
libratm in mcdiOf qvibus modi^ pig
adinvia dilapfo pondcre terra fiubfij.
ret,qva rationc intra certat littort.
metas tiqvidi Elementi impaticns p
£im Upfiiis exdfiuetr qvod principii
rerum, qvis finis, df qv£ fint medial
£}^c7nitcrum divifio'nes (ff mntatioi
temporum non latebant-, qvi comp.
henderat-, qvaliterfiibi annorum^ut
vicisfiiudo redeunte orbefiuccederetjq.
caufia varios ftellarum ageret curj
fr^cedendo fienonnunqvam aut fiub,
fiubfiqvendoyunde earum esfit ortuSyA
obicui-, ^dlid multa-, qv£fiapientia d
centecognoverat.
§. 4<S. Sed videntur probatio
Minoris conduccre duo loca, qv^
rum unus ex i.Rtg.IF.v.jo, alter <
Sap.VlI. v.io. petiti funt. In prio
dicitur, qvod Salomon fuerit fiap
entiof cmitHi hominibus', Sed accon
modaj
jd^m fefponiionem pro nobis
'ipfit Exc. Dn. D. Michael VFdthe-
nnHarm^ BibLpag.jp'/. Verha) in-
it, fcriptur£i de cun^is hominibta
'ientia Salomonisfuperatis^ nonfunt
elligenda abfolute', alioi nec Chriftui
lii hominis deberet excipi^ nec Mo'
^nec Paulta: SedXjiMirktz partim
le^u omninm orientaiium £*f jEgy^
orum Japienti^ latide conjpicuorum
illorum) qvi v.p. fuis exprimun'
'
nominihus : partim rejpeSlu ante»
forum fticceiforum in ftatu regio,
Hmadmddum verba ejus 'videmus
iuBa Eccl.t.v,l6. qvod dixerit_ :
'e magnus fum cffeUus-, prsicesfl
ientia (il non Theologica faitc<6i
1 ofo p h i ca omnei qx>i fuerunt antd
j
injerufalern* ^vo ipfo fapiemiam
^ vehementer adftringit-, reipfd
ndit-, fj>pe in fcripturafacra propo*
'nes univerfaks cum aliqva e^ice"
ne esfe accipiendas.
$-47'
4Si- invemione & Ant.
§. ^j. Qyibus ifta ruiit ex SanU
addenda,qvod /. RegJV.v.so. Orie
talesnomindt popidos^(^ in illis qvi
quid eft in terrarum orbe hominumj
pientum, eft, acfi quis dicat Athenienj
Philofophorum omnium esfe fapicntis^
mum : ^icquid emmeftin terris H
lofGphi£,td Athenis esfeputahatur.
cu,
vero flatim additur. Sapientior i
than, Ezraita Heman Chalcc
& /^W^pcrindeeft^acfi qvis dia
XQi^fapientiorem csfe Platone, Socrai
Ariftotele. Hic enim d'c.Qveuinfip
entia cum illo neminem deberi conferr
quando ifti cenfentur Philofophorm
omniumfacilc principes. Hi enim Sa
lon?onis tempore obtinuerant
pnmat
fapienti£ iaudem. In Orientalibus Cha.
dei intelliguntur Syri, qui de aftr.
arcana multa cognovisfe narrantm
^u^ales vero fucrint ^gyptiorum d
re Aftronomica atg^^Geometrica
difci
pHn<& nerno neftit ex Juftino Martyr.
^4
^yxidecuU "Nauticd^
'(l:2j. ad Orthod, Clem. Alexand,
.ftromat, in fin.Philone de \Vita
{Ub, 1. Auguftino de C^DJib.S.cap,
^onfer Pererium in^xod.iqu<&ft.j.
4S. Safientid VII. i ta fc ri p tu m
\aturas animalitim (S' iras beftiarn
Terentias virgultorum^C^ virtutes
;. Et quacun^ (luh qvibi|s ver-
itisfimura magneticaE avoq^ co-
3 refidere putatur^//;?/^ abfcon-
omnium enim
^anifefta., didici :
x docuit me fipientia. Id q v o d
Pineda urget lih.^. cap.Z2..nttm.p
n^ntum eft taie.
iicit amnia quafunt o^culta-, is e^
n virtutem Magnetica didicit.
Salomon didicit omnia. Ergo.
^p. R. Negatur confeq. in Maj.
1. ex mente Pineda^ virtusMa-
i non erat aliquod
h^vtPicv, fed
i etiarn Philofophk coonitum^.
z.Ifte^
iiiimiggT!
f5<? T>elnver}t. Antiqvlt.
1. Ifte ^x^frhn^a-fjAxt HQJi cm
y.^itr^ reFerendus cft, non promt
ad nondum cogmtas wandi plagas
nondum u]ltat<is res-, Sedad f 4, qv
AnimaUhm ST fem-, in virgultis (S
ditibuSs dUis hominibus adhut abj
ditn erant-, (5' q-{>£ cognita-, ea omn
tia. Salomonifuisfe obma^ Qvi d )
Philo Jud£ushxc pcr av^rim in
fona Salomonis exaggeret & eie^
ter at\!rKdi^Qx inufitata7n Salom
pruder.tiam-i neq,- qvicqvam hi
mittat eorum, qvae ad ejus lauc
facere videbantur. DeJniq; 4» j
omni omnii.im rerum notitia lc
concedatur, tunc hunc /iipientiae
cum nofi de Salomone-i aut cjus S
sntia') fed de Sapientia divina
menfa, ipfofciL Tilio Dei agere pli
TheoJogi voluut.
i"-/<?. Secunda Pinci^ae conjeB
hjte cf Altera facultas efl cum ah
:
(orwcxdy Hinc ^^funt eonneXt
TyxidecHlaNautU, /f/y
um uno cogmto^ cogmfcitur^alte'
.J/^ui inmagmte vires attraEii^
iccnverfivja£rant,coyiriex£. Erg^
n iina carum c^gnlta.a Salomons
ita etiam eft altcra^.
ed R.Negatur Major. Non fequi-
Hacfidnt in lapde, herbayfrutice
m£la. Ergo etiam conjunEiim co-
[untur, utxognito unoialterum eti-
liatur. Num qui prinius obfer-
xSmaragdum rcficere oculos.ft^tim
n cognovit^ quod venena fellat?
\partu promoveat^fi cox<p.pr<egna*
ligetur ? Impediatffiventri impO'
r : Num qui manna habuerunt ve-
VirgiliiiSjGalcnusyPlinius ejus etia
^urgatricemi^medicinalemunaco'
^runt?Averroes certe eam incogni-
isje antefeapertefcribn. Ku Rha-
ari vis purgatrix ftatim cognita.
ognito rhabarbjtro ? aut loliivis
'tiTiTiYiCognito? aut opiivis CTCva'
ognito lolio ? non arbitror id di-
T>e Inventione JmtfiA
Vm^d^mpnonne dies diem^i^ hcrA
ram docet ? pUrcs fuperfmit in r\
fiaturatibm quaUtTites Sympathia
ant'ipathic£i qu£ nondum fmn cogn
Sola Chymia hoc doccrepotcf^ ciijm
neficio labora.tores uniiLsherbji lapu
mam virtutempoft aliam inquirul
Hue fpe^latqvod AthanL
Kircherm de yfjaonete l. partc i.
prolixe o^tnAit.,Magnetem^ejus0j
ferri attraUivam nuUo non tempore^
iife cQgnitam Feruntamen, inquitk
:
trum ejus verticttas at^ difpofitiua
dd axem mundi ceterceg^ cjus virtu\
noviter adinvent<&primis iis feculisy^
Ebr^is-i^gypttisyGr^cis^zMt etia ,'1
lomomjfuerint cognit£., merito qm
fiam dubitareposfe. Addit poft m
ta Plinius etfi de magnete varia
:
$ommentatuSy tamen ne verho ma
inam(S' nobilisfimamiUiusvim.,qua i
fa ferrOyiUud verfus boream Jpe^larel
£it.> attigit.Hinc non fequitur, cogi
.6a una Japidis virtute, altera etifj
TyxidecultKautU,
imeftmanifefta.
;. Difputabo faltem ex IJypo-
5J.
'iFuf/enaK^ qui ftatuitur, mdgne^
^im riy(.(jLoviySiv primitm Tyriis
no-
^fidffe, fed poflmodum occultatam
•'Orfunditus
intercidi^fe, doncc £gri
^^elongisfimofecutorumplurimorum
^uaUo in extrema hac mundi
fene-
funme fifpicienda ^ prMicanda.
honttate qvafi ah tnferi^
excitata^
xit. Hincid faitem ^nxTo:Annon
0 ifio tempore. quo vis Magneti^
jj- .
H-^ri fiu gubernatrix intercidtt
-aejus vls lXy.tiKri
feu attramva.
frenty nothfimal non puto id
vel
yum velPincda \n^n^tm^ra,z\xm.
esJibriplenifmt, plemx
fapien^
j^oces,plenaExemplorum vetu-
ftius ^ti.Curigituraltera
ifta vts
hva.qua inUagnete h^rebat ac
1 ^ttramva,z\xT,tnquam,ift4non
^tafuitlcMx lUafunditQintercidii^
'traUtva cognita, dirtatva
ettam
II wwBinin'
I
.^J^^o T>e Inventione Artttq,
TertU Pinedd conjeElnra
1
'habet. '^owlonge d Tnari Arahico
i
Jnfulas Calechiit efl magna magm
cofiai utfcribit Aloyfms Cadamuftm
fua navigdtione c.jj, aded ut mnltx
naves abs^jferrofiant, quod vim 3
'
gnctispaveantxat^ etiam nunc in'
miantur in Arabia boni ^
probati A
'gnetes rufficolorisy dum pr<eterea in
fulisMaris ErythrM nominatim
fudiUos Arabes Troglodytas JEgyp
{5" Judteis conterminos.,Ht EFAX l
^rabumteftatur :
Magnetes hapi^ eft inventus api
Trogloditas
^uem lapiuum genetrix nihilomi
Jndianutrit* \
|Ex cjuibus etiatn Magnetes allati j\
4id Salomonem. R. Allatos esfe cc'
cedamus, hinc tamen nondum fe^
turquodomnes Magnetis virtutesj
rint cognit£, 1
PyxldemU Namul ^Sr
letur ad divwamProvUentiamper"
uisfcf ne ea Magnetis virtus refpici-
{ipolumes/et diii mortalibm occul-
quippeqU£ datafui^fetpropter mor»
ium ufum atq^ navigaridi commodi"
emyqudjamindeaprimis feculis
rima orbis terrarum inhabitatione
'
quentata fuity quia nuUa videtui^
':regioy in qua non reperiatur &na'^'
tur is lap^.Krgumttttum efi: taldj'^
^od kominibus navigaturis era^
esfariumy divina
' providemia noW
'idiuesfe occultur/Ls;'
dtquimagnes in UfunAUtico homi^
us eratnecesfarius E.
\. 56. R. r. Eadem argumentatiV
;fctprd Europ^is Cf Germanif ad-^'^
eri,quibusinn^vigationibus ifle'
im necesfarius erat, & tamendivi-
providentia hunc magnetfs ufum
idiu Eurdpais fivit esfe occiiltum»'
lec divina mcdcrante gratla antc'
:entos annos primum in Italiar in-"
[iretur_i.' x.Re°-''
ih PyxidccuU Nautic^.
2» Relic(ua in argum. probant
|
tem, quod Magnes cffodiatur^ nl
quod olim Salonioni ha:c ^c^ya
'
r§S7FWiti fuerit perlpcda_,.
§. 57. Tandemut lianc rioftn
pyxide magnetica difputationi
concludamus, itaftatuimus, cum.'
hmonis naut£ exirent in Opbir 0
^fftalem tunc nondum infirumentt
'h<^€ nauticum adhibere potuertmt-, i
f6tc quodnondum inventum erat-, n\
"^ela Salom. velab aliquo alio unqm
demonftratum, Interea tittora le^
runt) exvicinis ripis in alias oras t\
panfts ve/it tranfretarunt-, ob/erv4
fiderihus^ emisfis ccrtis avibm-, ex
volatu litora cognoverunt-, md
tk'nc- temporis apud omnes tam Br
throei c^uam- Mediterranei Maris ineoi
r^f^pto.
tie bphir. 4^^
CAPUT VL
O P H I R.
lUuc ipfaiii Acropolin Navi^a''
^ tionis Salonioneaete ingredi-i
ir, in qiia & carda rei confiftit, &
ua omnia alia pendelit, seftiman-»-
que. Hac rede vd male conftis-
a,coetcf a qtioque ve! ben^ vel rha-*
fe habere necesfum' eft. "tertiii-
tn a quo ; Et Portum tt qiio- eOnv
jravifnus. Confider^ndus riun'€
>q; Termirrus ad qvem, qui
eft
OPHIR. Ophir inquaiH, de qniat- -
topere certant PrincipeS Viriin-"'
Eruditos. Efto autem & hic.
SECTIO I.
DENOMINE.
Summaria_,
. !• Etym- Ophir. regioms nomenaP
troy uti terfa ChaviUba Chavi-
4^4 DeNomme,^
lahdiElaeH,.
]
f' 2' Difirimen inter Opher Ophii
§-i- H
omon. Ophir non incoU,fi>dre^
nts nomen efl:Non auri,fedioci
no.
%4.Synon. -Zaf^i^ S6>(p«g^, non Th
fis \non Tartesfis Boetica^.
§.S' Op^ir non esl orbts Attantictu.
I
S^-^-Conjugata, obryzumfieM obry.
\ rum aurum, Obryzi incunabuUi
\
^f^fii^nt,GoropiiTeutonicajobryJ,
^uafi oberreiJum-3,
§' 7' Lattna: Gr£ca. Solidi obryzA
ObryzaCf balluca. obrusfa. auru
obrufum,adobrufam exigertj>. i
S'8'ArgentumpuftuUtum^pufitUatui
poftuUtum-, pnfuUtum^.
f.g. Svetonii iocus iUuftratus, auru
adobrufiam,nummusaft>cr,
§. 10. a^^ns non eft Ophir, ut n
tet duas Peruanasy vera notio ^ P
ru, velBiru.
\
§. u.Parvainino eft Parbatia Pliniak
%u^ Parvaimvideturesfie: ChaviUL
Kotatur Becanus cum fuo^p^^^W
t/f. Parvajm efi Asfir. dttionis locus.'
ip Aurum de Ophaz vel Muphas.
\Phir fignificat cinercm feu in-"
^cinerationcm, aut redius 'cinc-
jm, 5c pulverulentam tcFram, dtl
'^(n'imb ex Rad Ebrsea *1!3Nj
lis in Sacris literis Ebraice fcri-
ur TSllN' Eftq; ndmen regionis
:errae, ficdidumab Va"^?^ filiojc-
nis, nepote Eberi ex Geri.X, 29 ,
»otc qui cum fratrefuo Hevila *
ic terram occupavit, ibidemqvC'
^a. lingvarum confufione, &
varia'
pulorum migratione, fedem po-
t. Ut igiturlndia
f ea fcil. quaein-
GangemJ etiam di<?la eft Hevi»
l ab altcro ifto JECTANIS filio
vilah ita ab Ophiro quoque al-
:
a lndiacpars (^quatcft extra Gan-''
l^nomen eft fortita, & di<Sla
'4I.6S Tie Nommts.
OPHIR. Ita enim tunc moris er;
ut quas"^ quis terras primus occ
pasfet, eas pro fc, fuisque poftei
posfideret, atque nomina
iis dare
Idquodtotidcm verbis Aobis inci
%;AtHicron. de Loc, Ebr. Fuit un
de pofleris Heber, nomine Ophi
cx cujus ftirpe venientes-, a fluv
Copheneusque ad regionem. Indi;
quae vocatur Serie, habirasfcj refcj
Jofephus..
I
Nonitaqiie iegendum efl: (]
§.2.
f hey^YoO^hxY^ quemadmodum fuj
fibi ufitatomodo facir &
contendj
Joh. Gorop. Becanus l.VI.Hifp.p.nj
112. qui Opherfive over^ Jtve QB<<r fl(
^itatque refledit.AIiudenim opp
^am^mt Opher feu OFER-, quodet
^mGETEPHERfeu Gath-Chephi
^tem Gethacoper dlilani fuit, patri
fcil Prophetx Jonae, in tribu Sebu
Jon,utefl: Jof XIX- 13,&2. Reg. XIV
2;6. &vicisiinialia RegioOphir eflln
:a fcilicet & Oriehtalis muudi
$".3. X>e Ophir autem certum eil
adiftud vocabulum liicnon tam:
\ncoUregioKMO^\ur,(iuznx de ipfa
Ophird ufurpemus^utpote cu-
[itum,natura&ubertatem hic per--
dimus. Praeterea iilud (juoq; in
ecesfum riotandum eft, quod O-»
[R. hic VLtpropriumy non ut appella'
>« velim^confiderata ut propriumi
Liain,ut fitnomen terras; nonut
^Uativuj9t,nt fit norhert auri :Neq;
n posfumuj h. 1. aut disfimulare
pr^terire hanc qusEftionem. An
ir etiam aurum-jignificet : Seuayi:
^men ^/^WMnvenimus enimS.Hie-'
^mumEp.ro4.4.ita fcripfisfeO//&ir
\enuiauri^ vela bcoIndi£,veI aco-
nomifte indito.
Idem repetic Ep,
dd Principi^m. Artamen fi cura-
vim vocis confideramus, nobfs
videtur, eam fignificationcoi
liabere. Locumnomre in quo aun
cfFoditur, aut reperitur advertim
aft ipfam auri natura exprimere, n
invenimus.Indubitata res cfl: quan
fimul 0/^/> cum alio nomine cc
jungi tur ut aurum deOphtr i.Reg.X
2.ParaI.IX,io.Job;XXVlILi6. In
quoq; Jocis, ubi potisfimum aurtj
fignific^re debebat, fcmpcr in regm
w^quod vocant Dodores & Graii
matici Ebrasi) ponitur, utpote ]|
XIII, 12. *^^aiNf Dnsp /r^ auro ^
fhir, Certura enim eft quod DnS pl
fignificet infigne aurum, feu not!
ieni auri m^sfam Ideoqi conjuoj
:
turcum Ophir, ut fignificetur praeft
tisfimum auru ex Ophir. Hinc quo
Job.XX,24. nominantur torrentet (
/)&/>,quod Vulg.reddit aureos font
fiu torrentesynon ided, quia (
phiraurum fignicat, fed qmain (
jhira regionefuntfluvih qui auruni /
fUn^ vehHntf qui^ ideo fosfent aur
rtv,
DeNomtnt^.' 4fy
lifeutorrentes appellarh ^zv nieto-"
miam fcil. Subjedi. Abundantia
tur auri tdta phrafi innuitur &
itaphoirice magna felicitas. Ita
)hir explicant R.Salomo & Aben
ra,uti& R. Levi, BenGerfon, qui
rafln integram fic explicat: vultdi-'
», v^lutiproducit petra finvios ah^
lanter^ftcjehova benedi^Us abun-^
iter tsbi dabit aurum Opbir-, apud
om.Glasf.Rhet.Sacr. 1. 1. c. 3. p. 39.
5.4. 0/>&/>'» aliasetiam appellatur
^hir apud pofephum 2i?]3)^ item
^apj^ fecundum LXX, Interpr.
^^S>«D legisfe credantur. Prxte-'
Ophir ^
r-^^;// aequipollentia'
nina esfe plures ftatuunt, Ideo^i
de Ophir dicitur, iili etiam dd
irjts dicunt,& vicisfim c:m Tharjts
ninerunt, Ophir omittunt, procul
3io ca de catifa, quia utrumq,' pro
3 & eodem reputant, C<7-
/. z. c* i-f i df NaturA orbii Novir
47 telslofnint^.
Procop.in Ls'.Reg. Vitialpand.T.
2
tzech. Thom.Malvenda Lm.c.rp.
Antichriftoy Bozius LXX. de Sign. Ei
c^- Theodor. /1/. Reg.^.^i.
At pfo.
ctohis caJcufum noftrum dare
n.
posfumus : Ophir eriime/1»^;;?^'» ,
gionis. TharreJiifch eft
ndmen mari
Ophir eft Terminm navigationis
S.
lowone^yTh-irCirch vero eil marci
quo riavesibant. Multo mimis iftu
verum efi:, qudd Tharfchifih
ftt Ta-.
fesftsHi/panica,mAtham{:.SynaitaL.
Hexaem. Franc. Forerius ad £^2
iiozius L XV. de fign.
Ecci. c. ig. RiL
ra in Jori.i. Soto major in
Cant.V.Jok
Gor.Bccamts X.^. Hifpari.-p/;.,^
1.4.de Reb. SaJom. c.14.
p.244. vo
knt, quod in eam veJ propria aJiqa
GJasfis Salonionis ex loppe in ma
mediterraneo roJverit, veJ
quoc
eadem,qua£ in Ophir,etiaminBoetican
ilifpantam t^ttnA^nx^,
Utrumqut
^Aimanobis rejicituj:^,'
s-i
l^^ova prorfias&plane infolcri»
§. 5.
: Goropir nomenGiatura, quando
>^/>etiam Orbem AxLNticuM vo--
t.- ^//.fjinquitihiG Ocedni Oceidm
tjeBm maximmfutti dptimdjureAt-
iticui orbiiOpher didim efl iri HifpV
^ll. p . rii. ri2 . Na m mare Attdnticuni
7prie efipars maris AfriGani iri Me^-
:erraneoa MuluGlia fluvio, Mau--
; a Nurriidis iepararite, iriGipieris^
id occiduu vcrgens,ASyrarii rtion-"
1 alluit & aSAmpelufitf^ prorrion-
io tcrmiriafur. fi accepcris^
tem maris i)WAr<?r/!/,imprimisMa-
^^thyopici ita quoq; nominare-
jbit prop ter Infulas Adanticas ex
/erfu Africae haerentes. Tandem
aqjdemus ^ilatisfime capi^i$ totum:
'mum Occidentale^ci b Afri ca& Po r--
;allia:vusq; ad ndvum drbem Ame-
i nu m, vd z^txMareAttanticum .Ip fa^
len f erra Ophir, Orb is Atl anticu&
iriulio raodd pdteft.-quia tarifunf.
H^hir difiat Orbi^ /itt^ticus, c^mm''
472 De Nomwt^:
fumAfia ab America &una pars tei
ab altcra;i.e.per alicjuot centam
q
fiaria.Quod addit Gorop.Platone})^
*Tym£o ] amtiim voc^s^tAtUnt.Pe^
iilud tantum abeft ut creda,ut potj
arbitrer, Platonis OceanumAtlant\
alium n5 t^^z c^^ipclagum circa Ki
cas;occidentalia littora. Quiden|
Plato novit de Ophir^Qm^ dcnovo (!
^^-^;?^mV^;7(7, qui aliquot millenaii
ahnorum poftdemum inventus eftl
Sunt qui nhOphir diducunt
§.6. i
hryzum ObrizAtumsMVVim ut fit ii
quod 0/Z>/>//V//«? dicaturcji quafi
j
fhirofum, recundum Hier. injerejl
& Ep.r04.ad Principia.Perer. in Ge
l.XV.D.XI. p.m.-j^i5.Ifidor J.XVI.
tym.c.i/. J. venar. ie Dicfl. Ebr. p.
Lamb. Dan. p^ 2. Phyl^ c. 46. For
Mercer. Mar. Del-Riov CapelJ. V.
laJp.Malv. Beroald. in Svet. Mi
Hofi:. I.V.veter.rei Nummar.p.70,
alios^» quoddiqugtics Vulgatus Ii
tc;
De Nomine
pres retinuitr & ubi. prsflantisfi-
im auru nominaf e&exprimere vo-
•atjO^T^^z^»? reddidit Ef.13,12 Job^-
f5.Cap.3i,24.D>n.io,5.2.Par.3,5.Cac-
umnon adeo congrua haec litera-
cognitio eft.Na Obrizum^vd Ob-
11
Han exgrdtcoyan verovxUtmo The-
veniat, - - adhuc fub judicelis
/<?
Erafmus certe in Annot. in Ep.15.
lecas, amhigi rcribiti cujus iingvd'
fit obrijium.^o\i.Goxo^. Becanus,
? hic iterum adduceda ell novitas
IIHirp.p.m.ii3.0bry2um ex Teu-
icenut Cymbrica DiaIe<^o, mo-'
[io,derivat,qtia{ifit aurum Ober*'
'^m^UX't€x\t (Boht/ quia ex pro-"
ione nalto- nau ticasq usecommu-
i
:f dicitur dne 0^crrc()V/ affereba-
in &
Hirpania Tartesfijrh: Op^tv/
^it Omtl Sc Okx/^ne difcrimine
'
?odem in variis dialetfls ufurpan-'
unde 0&<rr(ig adverbumfgmficat-
'luo trajicitiiry qUo per^ €^cetttnti<sr
474 hcNomine
figur/improfecfio in orbeAtlaticZ de\
mttiy.Hlnc inter mcrc^torcsTartefta\
^alios cjnsdenavigdtionis peritosai
Oberrcifum dicebatur, qr{odillQ itin\
esfi't allatu^^indemox (mmomoi^ObA
fum invulgus trdfiit pro anro purisftn
quale videHcctAltantic6 dabattrajet
^amobreauruOphcr-,auruPervein.
aurff Obreistipro eode dicUntttrpro ii
j
ro nimiru puro puto,cui nihil eftdtt er\
' metaliiadmifttim.h.i\:h-o-atbms^(\\
hxc efr notatio Nominis? Qiiare nt
poti;?obryzum dicefctur quafi o»«
^iXibtl ex Idioniate inf. Sax riljen/ pi
rci^en/ quia aHicit Sc ftimulat hoiri
nes ad le c|usrendu?Sed profedo J5i
ClaniS^ nic poti^ lufum ingenii cxercii
isfe,quaveritatis a^vido jfedori fati!
facere voluisfe arbitror,faIte ut ofti
deret quod nihil finguhopin. intacH!
^elinquere foJeat hominu curiofitas
,
§. y. Ifidor l.ip. EtymoJ.c.17. ^^«i
diando deducit, quod Cti obrasu fuer)
auru*
t>eNomim,
(i rpIenclidi^fiat,6cobradiet clari^.
i ihzuObyiifo dGrivant,idco,(|uod-
; color rufpjfulv^feu f u'tuj_^? appa-
UermoUm qmdam ex' Phocione:
^Corn.aLap. Com.inJer,
lin. 1-33 'C^,
origiricm graecam alleganr,
.m:.6g.
8^w^v dicatur a0^v^(iv( quod vo-
ulu quale fit,nullibi mvenio, idc-
H[ermoIaf' peritiit eft remi ttendu)
^nceri{mydelicatu.tquodf£peignec'd-
'Ilu^exuflu efifdonec nibit aiteriiis
lUi admixtu habe4t,(fpt{rgdtisfimi€
^^^v^vafoy quod etperimen'---
jms f ubet igneo eolof e,af loqrn-
^liri.].3|.c.|. Irt quo fenlu etiam a-
JCtos ^llegantur /c»//:;// dbryzdti:
auro expurgato &excodo con-
tur. L. ult. c.de vet. Mumifin. po-
Hic nofler Conf Dn.D CdJ§.Zi£i in
Jan. legend^ efl.Et apfld Qosd tob^
diffingvitur a ballucd L.^.de Me-
r. Quara ea,notat, exco^u auri5,
iminorisP^nderis eftihxcveroeit
modo exaurifodinis extrahitur
47 6 T^e Nomint^.
^\intc[mObryzumahObr:favelobr
deHdmin^t, qva^ fignificat cxan
probationemAc excoff-ione auri. Qu
auraobryzumfeu obrusfatumfen oL
aurumexpurgata, quod r
y^»i!erir
laamplius exploratione opushal
UndePoIitianusad Beroalduml.
I
Ep.ad obrusfamexigere dixit.i.c.
I
^
•
exarnen&cxpurgationcrEtquod.
neca 1. IV. Na t.c.5. dixit, fi omnia
I
gumentaad lancem coeperimus e
gere &:c. id Joh.Opfopaus Icgendi
esfe vul r, a rgu men ta ad Gbrnfa exi
I, ?*^.EtAndr.Schottusex7.Zz//''6r'ji
Fr^^. Gronovii emendationibus
1(1
.
cdit. Elzeviriana Annoid^o. •Lu|
Batav. etiamad<?^wjr/2r;5f2 Iegit_...
j
§.8.Ejusdem cenfp esfe videtur^
runi ad obrufamj o^O'^ Nero Claudi
Impcrator ingenti faftidio accrl&
tateexcgitaRomanis,cum expedii
'
oncinGaIliasfufcipcret;A^i^;??w^«7.
Jphrum, argentum PoJlulatum,aurui
^rusa^nondnzt C Suetoniuf Trah
DeNomine. 4yy
Codd. &
Nleron.c.44. Pro quoalii.
)rimisMemmianus,lcgunt argen'
t^pufluUtum, afujlulis fcil. quae in
ento Goelato in afpredinem quan-
n excifae vifunrur, (icutpufluisein
pore, d^yu^<i)i(p^vKici^\S)hj, que-
nodum Mnrtialis in Sextums,
1 ab eo adconvivium invitatuji
i esfet, jocatur l.VII. Epigr.86.
'^ed caupimfcio-, nuUa vemt a me^
Ttjpani Tibi librdpuftulati:
ic apud eundem alibi/^/^/z/^jdici-
ipfa puri argenti masfa_.. Carolm
f/«.Ga!l &
Germ. ICtus celeberr.
% deTnutat.monet. qu. Cn./d.
endit,legedu esfe/^/?//^//^»2, quod
^Vdjedivurn ex diminuto pufillo )
mpufiUas partes divifum-, quam &
ione cohftantem &antiquisfima,
dNebrisfenfem usque in Lcx.&
laeum de Asfe inconcufs| &omni-
rctinendamcefet,ofteditq; quan-
[ornaccpurgttwnj? & jtm cintra-
47S
•ccura cfl, &in aqvam ab igne de
^lum 5c i.n piur.es pnrticUlas &: tcn
fbrmatum eft, quorr
rarias figar<is
do tunc ab aurificibus folci) t comD
disfime tracffari. Interea Alciatmlt
ffoftiiUtu. Jac. Cujacius 1. Vll.Obfe
CxXXlX- pufulatu7n-f c^i^od foJeat.
gentum nierum in coqucndo in fu
Us feu poilulas asfurgerc, quia inqi
poftula ef puftula idem eft^ PuJ.
quoij, dicitttr : itt Tibulliu.
L.ederct aut tcncras puftula rup
manus,
Et apud Plinium i.XXI. c. 25. quatu
locis.quibmft:riptum cftpoftula velcr
ftula veicres libri habent pu/uUs. Pi
ma tamen leciio melior ci]: & probat
^uoqiTurncbo \.XXIV.c.i%. &Ifa
co Cafaub.Comm. in Svet.p.m. 506
i'.^. Similiter pro ./^0^r///2r
inViterbienf. Corrupteaurum adc
obrofumjinPetr. Pith^i &Hicr.Gn
llotii Lis iaei QoM.auruobryfum icr
ptum extat.Clan^^ tame fonat atirm
479
'
obri:fzm:^\\i\\ itaqjaliud notatur %
'eto,nio,qua novus cenfus & .crude-
:ejusdem exa-ftio^qve imp.erator iii
imaniter &contiimcriose nitriis ad-
tis carceris;, vekortursE autalterius
peritatis poenis .ex!ge.bat. IHurn
imvumum aj^erum vocat, ut efta"
id RcnerimBudclium Jdum, &Mo^
t3e Colon.Eled.pra^feduirijde Mo-
ta&reNumm. p. m.554.
§. 10. Sed ad Ophir rev.e^rtimur^
'or/ids Malvenda i. III. de Antichri-
>c.20. & Grcgor Garci^^z indor..
:cident. origine, Arias Montanus
£f lib. Phaleg. it. in defcriptione
bitatorum,& tercarum, in fedibus
orum SemNum^ip. Th. Bozius Eu-
binj? congregationisOratoriiPres-
ter.I.XX. de fignis Ecclef p. m. 115.
tant ab OFhir qvoqve defcendert^
nS3, ScaPeruPeruaim^QUod cum
rvaim idem esfe debet? Daalis fc.
t pluraiis Numeri, 6c ut ait Arias
Mont»
_ _ _ >.
Mont.;cJ' TJ-lv piSTu^mvOPirc cflPet
ftc di£ia quo tcmforcPdralipomcnon \
JiiriAconfcripta cB.Attamen ifla,
pink) npbis non Probatur. Novin
equi.de4ii,nomen Parvair^j^ de cu
km ni s tejx t/Sa I o
i i m
o n) d om u m S;
di fandoruni, fed pluralem nur
rum ex fmgulari I^SIN esfe, &: ii
rarum, 8c poindorum &: termins
oriis diverfitates non permittui-n
Vatabliis tamen Pcn^ Mextco d;
fcil. Americae terras intcliigit, Fi
tasfis, incjuit, locusille^ qninoflro te
poreLegrandPeron^ Lepetit Pel
dicuntur, apud Ehr£os Parvairn nm,
ro dualidicitur, Cumfiis quoq;fa|
Dn.D.Glasfuts in^Bibliis Vinar. in K
faltem a Vatablo disfidens, qu!
Joco MexicA Hijpaniam fubftituat
Dudsg^ ijlas five InfulasSviZ contim'
t^SjPeru Ilijpaniafnnovam indi,'
tari dicat,ut/^*/rf^/wfint, qvafi d
reru^ng:. Intcrpres Latinus exii;
m
DeNltptifte
if, nomen efle 4«r<? a djgmtatt deT
w,ide6quereddidjtaurum;jrfl^4-
mttmXXK^ retincntes Origincm
;antAurudePharvaim; Pagnin^
rigurini legunt
Paruam. Veram
cemnominishujus rationcm au-
sx Garcia Laflblgna,qui ex Igna-
n Pcruanorum ftirpc ortus erat;
jaPinedaComm/nJob.c.XXVill
J^. p. ^i8. iic cxponit. Pe-
mi nunquam audiverunt ante
rpanorum adventum cam
r rcgionis appellationem, fcu
iquamrecenterabipfis Hifpanis
'Cda aut in vcnta ^cccpim us. Me-
ni me aliquando hac dc rc
fami-
cum nobili GarciaLaf-
ritcr cgiflTc
rgna,qui maternamorigine du-
mexlgnarum Pcruanor4i.m fan*
inc, regio viro fane omi laudc di-
iflimo, ncque foIummoribusho«
[liflimis,fcdetiampolitioris litc»
uracftudioprarclaro & qui nunc
X ctiam
'•"^'^nrniTrria'it>iT'Tri
DeN«ntine
ctiamlndiarum occid^liiftoriatn
cundisfimam fvavisfimamq; pa
propedicm dacurus, Is audita
conjedura nominis Ebraici tam
^e pctita, tanquc curipfe cxcogi
taioncPeuslquantum rifit. Aud
me flatim jusfit veram iilius nor
nis rationcm & occafionem. Ci
primi Hifpani poft longam navi|
tioncmillatenuiflent littora at(
indigcnam quendam pifcationi
tentum ex improvifo comprchi
difTencgeftu aciignis rogarc car
runt,quf na illa tcrra cfreti^illcfqu
naturalej lufpicatur rogari,qui
pellarctur.frcquetcrrcpctebatBi
Eftautcm hoc npmen frcqucnt
&familiari(fimu maritimis homi
PeruaniiJndeHifpani vel rcfj
fione decepti) vel occafione fum]
rcgionem iftam Peru appcllaru
Quid hoc adOphir?Id^e (cgcrc eft
Jofcph. *Coftal,l,c»w Jonft»deN
Cor
nft.p.S.Pineda deSalom.I.IV.x-.r*
. Laur.Anan. inFabr. }A\inditv.4.
rn. a La p.in jcr.X. Horn,deQr igi-
)UsAmerkani$ J.t.c.5.p.m.97/
.11. Longius petita mihiTidctur
Lex.p.m.5r4. 8c
Joh. Tmxtoyffitin
iiTremellii^ivi
z.ehrpn.lIL Con-
iira,quodi^^f4/>»J^tParhmisfiu
r^rf/M,:OppijduAd Baphcaie A- &
iam in CharaccnorijTegno,cor-
to nominc didum ipvoParv4im»
nin.l.ri.N.H.czZ tx quo David
»nam auri moJcm reportavit ; 8c
ifp facros confccravit. In eamq;
itantloGu cxi.^<r^«F/,io. In quo
icn loco nihil horum extat Ob-
ithuic fcntentishsec potisfimu,
n[ienta-(r. Hiflotid&viaoria. Da-
'
s. 2.Sam.8,^/eqq.i&i,ChrQ.it;ij.
T^.ntcBarhAtidmyntcEArvajim,fed
^hathi^Chm, aliasq/dua^Jofc-
s in antiq. ^udXVlhc.f.^Bott^am
iaehonem nomitiant, quf nullam
iie cum Parvajimrcognationco^
7)i Nomini
habcnt,fa) Neqjtam ex jis civita
bus HadadEferisfeu Adracari4«
^H/imHlta frtti^fi^rU rcportafl*c
citur.i.Paral.r<?.8. Ncq; (i.) ita di^
auri pcrhibctur ifta J?arbatia»a I
nio.NcqC4j'*«^^'-*^ ^^'•V4<>wia c
ufus.in quos dmrum 0
mhAdrniL,
Arachi filio fuit collatu. Nam aun
Parvaimcrattegumcn templi, at
Ztbd feu Sophenor» rt^no fiebAt n
teria mdrii ^nei • ctJ/tm^drum & Vd
rnm aneorumj aurex vcro pclt* i
bant apA^fHfntf quarDayid Dod
no confecravit,ut cftini. Paral. 19
& ir.quar orhina deincepsSufacp R
^gjrptijtanquaopimafpolia, jii
Roboamo, reportavit Jof l^c
§.i2»Melior mihi vidcturclfe eo
fcntentia quiPArvaim putat effeCi!
vtia fcH India intraGangcm,ubi pi
ftantiffimuaurufuifledeftatur U
fcsGen.i,ri.Ira utfit nomcn propi
ioci ubi prxflanti$nmi .auri co(
iit* Conf'Gla(r.Gramm.Xl,44 trad»
Obfcrv.ii^p.m.fgg.
5i;.Antcquam hincabcamu$,non;
aflumus coticcre, qua ridiculus fir>
ii voccm Ebfaram O^^^n? diducit
c diaredo&IinguaTcutonica fcu
trantica>quamvocat5 quafi ^^cr*^
l'|«ttl/.quod nos trajraum &ftati'-
le navaTc vocamp «n5a|r'i5<«W&i'
•rba cjus adTcEiEajne vidcar in:^!^*'
viroj&MedrcoRegib injuriam fe-'
ffe j)^Ct 6« 'in(^mt,ideefFy quodcuffo"
0trdtje^Hs,J}Vi ftttela fiAVfH {tationigf
i ^^ervr^'^, /vr />Vr digamma mt vo-
mm,ttnde JJcr. inZtldndia
r», S^^iJ^y; ^cim Compo[iuvoci
"ig^fftrlf^txilVi^imhayetif^^uid de^
^Atur domus AdnAviufatione ^ trA'
iu CHfodiet9dMmcof4rMt4 jrtc[e eftHt
rUTherHheim in Fdrafipomenon li"
t diatifno atiHdptyquam aurii ofhtr
eaHrum afportatUexarce orbisAt»
fli[tfa£ld4d ndvi^ationit &mcrf4.'
HHK^AkJm^ ----- " - u w uumjL j iuiu.i lUn
i
Ap^i T>eN«mtne^
tm feeuritatemtexhts tpturPert$&
tHcim Tefe^HidfpirAtiombiu hahen
Spedlatum admisfi rifum tene;
«mici/
KumquidorigiiutioOphir& P
cxTcutonicalingua, matcrexi
dcrivada?Nullaomnino vocaliL
nulla aliarum litcrarum cofonar
in Fdrvaim &
|)^crtl5^ittt velperm
animadvcrti poteft.Non piget a(
Geref^Mc^^^V^r/iiudicium, quod
hocGoropianoinftituto fert:A/w
hicinqmtin^enicfm, ac/ettu, dr^m
nnUfimfutedoBrina filtdHfrmu(j^f,
damentH,prster fHMfufptcienes uttt
Oj^re in hufusmodi reh^ fom
f^ftiit,
arefed ueSapienteyirHm,slliifempet
tf^imavi,at(j^€H verefimilitudinit <j.
di volmptate & veritatis fpecic» cuj
midtefeplertit^Jolentfaptetum femti
Comm.infoit^tg,l6.p^pt,^i%^Kc&eS
ligcriNunquamlcgimajorcs nug
nuiiq^va iniigniore tcmcritate vi
nc^
T)r Nomint 4%f
cquudivi ut qui omncs lingv.a fu^
arbara dcduccre vcHt, adeo utipr*
bra?a paftcriore Cym brica aflcrat*
I9 crgo ibt vaaitatrs qua veritatis»
l^ftolidi qua folidi.Ncq;cnim mo
io aut ttimodiojfcd pcnc horrco !•
fo maxunas nobis incptias adme*'
cur,diceteBccmanno deOrigg^L.r»>
§.r4.StTcro conjcfi:uris agendur»
iccft & ex nominu cognatione ali--
jid colligendum, ego fcntirem cit
irrada& Pinedaj FsrvdimeffeAJf)"^
€Aliquam fvvinctam, atttvicinam^
iiiuareligioine^ah Affjriis tamende—
Uam)<\yxx. farpius inScriptura dici-
ir Sepharvaim .Intcr cas enim vo»
ispropinqua Analogia eft, utpote
if fola additionc & demptionc Xv^
rarOdifferunt^cxtatquez. Rcg.17,
..& i f. Hi qmi erant de Sepharvaim
mhurehantplios Jkes. Adramelech (f
rtamelech diis Sefharvaim ^ e. t.
. Fbi ejt DEus Sefharvaim ? Ubi
oculdubio gcns Aflyriis fubjc^ta
intelHgitur : cu iis cnim gentibj c
\n\\lt\xVyC^\X2iSSalm4nAjftrjHbegerAt
Schachcrib tunc temporis tencb
§.14. Sdnchetz^ ex Chald. in Jer.
|)UtatabO/;^»retiam dcfcenderc
fhaz,vel0ph4f, ac Mophas autce:
idem cflc Ophir e/0/>/j4^,quod pei
pharre(inctia/*^,mutata lit, rin t
vocali aini» quoruhocapud Ebi
osi, priiis apud Gallosfitin ufu , c
pra Perc dicunt Pcfc. At Ophaz
nomen loci,utidicitur Jcr.X,9»au
dsQ^^hatv, Locumautealium op<
titcde qiuiOphir, vid. Corn. a U
inler.X.Pinedade Reb J^alom- 1.
c.!8,n.8. prolixcMercerus & Forli.
Muphatz»
SECriO IL
AN OPHIR
XNCERTUS ET
Sr
REMOTUJ
LOCUi-.
^Tummaria.
t.l.Ophir ftjJia remetd Ucafecun^
pj:kOji4,G0r0piump r4rrtrim
AnOphirJ^t {neert.&rtm.Ue$4i>
f, EjtufinuntUfcofHi ^bonitat.
2.
^3. Miiatffr,
^
^4« Q**idproprielnM4: AmericAetia
Orelidna&Afndz,oHia pojfet diei.
r»f. Americdcredhaefi cok^rtre ctem
China.^
§.rJofepfius a Cof?a f.r. de Nat.R
Xc.XlV.arbitratirr,qaod,quctiud--
lodu noffrihomines Indiamvocantm
HacHn^longiHtdijfitaregi9ne,[Hh ea^
fmerfca,Mexico» China, Matacam &
'raflia eomprehetrdunr, rded fartemi.
uu lottgius I nobfs remotar fiint»
tut alias inter fefc diy erfs fit? tcrrf >
ccomncs adlndiam refcrendxjlta
uoque in Scripturanomine Ophir.
:homincTharfijf liotari tcrram aut
jcu quemUbct remotii arbitratur,
ronvidcturlongcrcccdcrc ab hac
pinione JokGorop. 'Becanfuitt Hifp»
Vir.p,m.ii2. Optimo jure, iaquit .^r*.
mtie^^orbuOpherdiSi^efi^tt^mnoaliHd-
J^peti tttjw Atlas nepos fm » Un--
^90 AnOphirJitintert.^irtmot.Ui
gH4 denotatMr,fM4m Idttjuod Ulti
/4r*f.5t vicisfim p.ii^qui Ophcr h
ttUra marinu orbe nobis aperucr
Hos fequitur C rarrcr. C«m. de Oj
e. fn. ubi de Tharjir ita pronunci
ScriftMraAfiicaHomimTharJij exp
Jit , ficmi tcrrifnofris nojira memo
repcrtis ufi venijfe videmtu: Qu^ ia
^mda noBis proculverfcf occidnM or
partesreceJJerint,^aHroplMrimii al)
darintvul^oJalndittHomeinvenerM
§^2.Etfateof multis dtfficuftati
fatis fieri pofie, fih«c tcncatur o^
nio. Sivc eiiim^in America fivc in
fricam .Sianam Indicam t
,fivc in
curriflet Salomonis clasfis, fem{
. tamen inOphiri.e.in rcmoiampi
vinciam ivifle dici potcft.
§./. Artamecxfeqq.manifcflufi
quodOphic (deTharfishicnihili
ci)propriehicaccipiatur, notei
certliftalndif Orientalis parte, q
OphirEbcri ncpos incoluit^eiqjn
ms dedit.Quis enini Salom» cUflc
AnO}>h*rJ!t ineert. ^remttJec^
4
incertu evagata eflc . & ccrtu fibi
11
erminu prffixu no habuiffe credet/
^eq; ullus vel in facra vclprophana
liiloria Ioc'e/},in quoOphirinccr-
um ahq ucm tcrrar tradu fignificer..
.§. .Neq; eade ratio denominarir
rnis inlndiA^ Ophtr £j!.KWiJpani&
trTimorenes Germdni qcoqj Indiatn
ocamp utraqjOrienta!e& Occide»
ale.5Be|l^un5>Ofr3n5ien/ fcd falfo
fimproprie:CuveraIn$Jja, Afisrc-
io fit ab infigniori' fluvio Jndo no-
veroAmcrica; ab ejusfiu«r
linata. Si
rineprimario nome rnderclibuif-
itiAntazonia^otms vtXOreliana in
igiraflet,utCar. Stepfiani loq uitur.
m
§ 5«Q»o cir ca ctia fi nos q uoq; cii:
algo inrerdulndla voccmus pro-
,
rie tn. Orienc falte Tndiacft.Occi-
er. vcro v: vuljgi crrore, v.ideo fic ap
cllatur,quiaprimiej:'invetorcs ex
itiquisGeogr.putarunCtf^/ArffW
df4rte cu regno Chin, cah<ererc & itat
ide cuIndiaOriet*.cdfiituere terr^
49^ ^n Ophir fit kfricand
SECTIO UL
AN OPHIR
AFRICANA.
Sr
Sumtnaria*
§. i.Qu4tHor claJftJ Ofhir in /ijricd [
nentium.
^.t.Primi in MELrNOF^
^^l^Secundi inAngoU,
Jf,4,Tertiiin ZophdUy durifoJiniei
vite, negotidnte cftm Moz^atui
^ue, netatur^Dinothiet juodZeph*
nonJitlfoULunat &Ftrtrius,qk
non ftSumatriu
^^<i,Q^rtiCarthaginet(tmuURom£,
f.S^^^R^feKuntur. Qerthaffo no eftOph
§,y»9yfnioU nonefiOphtr*
^Xt^elinde^ SophaU non efl Oph
§. Fundamentunipofr umc
quod Ophir ccrtucn {cilicetloci
dcnotct Quisautcm,&ubitcrrart
Ct,porro ell difpicicndu. Primus 1
Autorum cenfus qui OphirSai
xnonsamin/^iVif ponunt. Bciiq
leiterum inqiiatuor dircinduntur
nafleSjquarum aliqui in CitJ<jide]A('
idiondi, aliqui in umklicc medittr"
v<«»,aliqaiin medid littorali adM»
rjrptum, aliqui in tronteAfricK mino"
u dd confinia Nnmidtdt roliicite
)hiram indagant.
§. 2. Vrimi igitur opinantur,0/7^<V
MSUNDEN, feu regnum MS^
:flc
UNDANUM, quoddicit^4r/W-
{m NfhuJiMin YraifXhorc^r, p.m.g/r
juodinpotentiffima& littorali rc-
»ionc Z4n^ihar,-prx aliis rcgnis prar-
& avorum noftrorum mcmo-
:cUit,
iahumanisfimos & erga extcros
5enevolos Reges habuit , hodiequc
Lufitanorum mcrcatorum frcqucn-
tia admodum cclebratur. In eo mc-
& fcdcs regia Melinda fita
tropolis
(ub circulo arquinodiali^q^iat
[ere eft
cum fuavicinaQuiLOA ditisfimorum
Mrif9dindrum ip\QViz.^iiy uti fohanni
Heii Lufitanoru tiunciavit/^^/rw C<7-
vi^s^
— '
ydSannu primus Abys(inorum &]
dicorucmporiorum luftrator ap:
j
ph.Pctr.MaftuH.lndkXj' p^m.Ji
§.3. SccundiyQittintcCorH' a Lap
ftff.X p.m.^^.a.OpHf R e/TcANGOLi
#>7>£r^#a/7i>arbitranrur,quiaJorep
dicat claflcmSalomonis pr^tcr au
, Ctia.m^thUptcamancipia3.dv€xi(\
I
,
-^{\iutQ idiArjarfflainPrcs^^tcr/oS/j
^>'<«»<^>quodvO(;ant,i.c.in Abysfin'
j
' ruimpcrio.quoruAciGUB &rNEGi
ita cnim fuum imperatore Abysfii
^
>
falutant exea titurum ducitjdum
I
KcgeAngoU &Fafigarzppc]\2Lt, Su
'1 iprocirculofquinodiariadfluviui
"
0»chM,m Nilu fc exonerante, fita e
\. I ;
§«^.7fA^^^Lon|i'progrediunrur,<
i adZoPHALAM cofluunt.ibiq;0/?^<>
Salomon^^c{^cdi6titit.VolatcrarjM
'
ii'Coff.'^egr.StHckt^ ad KrrianiPcripl
AfarisRHhri.OlcafieradGen X.HetU
rtnt^infz„z.^Da.X.M)r OrteljnTi
'
GeogrJflcUasnGen.XRamfiJi^inHtJ)
Ndval, Th<im,Lopez,,inNavi9jnd,Bi
%y4H OffhirfitAJrican*, 4 9^
tanijap.// f^epfem tn defiript, Na-
ig.Indic.Eft cSLZophalajali/u CefaU,
'tphalAyiteCefaU fub iaiaAfrica ad
>ccanuy^gyptiacu fita nonprocul a
'rop.CapriGorni, qu2B dirob^ qaafi
otiiliraisilaminibusiiicftjditurZu*
na&Rio deSp;S.Cloquendu ita bar-
are cii barbaris) autifodinis prar-
0 bilisterra,ex q uaLu fitanism agn a
uri copia transportatunuc CovfHa-
* in iiteris Mcmphi, datis
adhkFor»
Hiatlti docct,apud/^4^«« l.i.p.^o^
faccmagna comerciacu vicinisMo
abiquc,Fartana,Quiloa,Mamba2a
liisq^cxcrcct.ExOyor^r/.^. tamRich.
yinot hm inA dv. Hifi.QuinqHagef.pri-'
M de^^ionibtu orkii p. m.^j.. vocat
ZefHla,tiq^^2iQ\t\Vk{b\tMadagafcart
\\ixcomunitQvS. La^.keLunalfoU
ocatur.Sed meo quide judrcio falli-
urDinoth.5.Na alia cftlnfulaLaure-
ii,&viciffim alia cotincns Zcphale,-
LtpotcqujPrcsbyteriuATiCLABAssR
4P8 AHOfhirptAfricMM,
adharrct,&interMonomotapa, \l.
2ambiqucn,arq; montes LunatAI
canos qs.interjacet media.cTimili
quoquehumaniquid patitur^r;?
ftreri^ /. XV,in Gen, A7.
ly^.q ua
opinahigihanc ZefFalacfle«5*«w4fi
(iii*S*umaira Afiaticainfula^Zcff.
aurem Africacontinens ef>.
$.<,Q£4- f»mpra OPHIRA locu
liqui ex R.D.;0/»f i&/ aliorumqucc^
Latinumlntcrpretem avidius qus
dccet,fequuntur;Opinioncasfigna
in Afiic4 C A RTHAGINEM , co p
tisfimii fundamento du(5Ji,quia7Tj
// & Ojfhtrhic conjungi videntur,!
^HMm nomina ejusie regionis aurifn
ThArfisafttemin muUit Scripturit Iv
vertitur a Vnlg. ^ intt\tigit)ir ^o j^
JJitrcnjmoCarthago^ Queadmodu
etia Corn.a Lftf. in ler.Xait, Afiica
(^hartago , ^jh^ diu [mari doininat.t t
armula Rom^ late quidcm in Afric
&ia ah'quoc£uropxpambuSpHifp
h {'npvinns *5*ici!iaq; dominata eft.
lagnu •T! q; divitia r ii ?im erciu appa-'
itura coiiegcrat , utde principatii
imn.omanis conccrtarc auderer.
§ 6. Sid ca fen tetia de0phir4/ifit'I
irta planerepudiamys .utpotcquai
on adeo magnoshabetpatronosi
Liafq; cu fuis aflertoribus exolcvifle
tdicatur. Nami, ut v^itf ^dnjtti
ciam.quo minus credaCARTHA-
l^m^^xO?HIR4MMlThtixCi$i
rcimota runtfandamenta. * quia
mfou SaUmmU CnrihAgo nondmm
\tin fernm nAturMi utpste quademuT^
tnis pofi Salomonem Centum &
uhrd
^ddtficata. Quomodo igitur Silo^
ionistempeftatc tot maflas aurc-
i & argenteas
, tot fpecics animali-
ii*ralomoni mittcrc& corhunicai
ipOtuit ? C Portiu nMVigii Salomndi
mJoppefuit,cx quo verfus ifigyptu
Numidiaiil facilisfuiflctinmirt
icditerraneo ia rcgnum Carthagi*
49f ^nOphir/ft AfritAnn.
ncndum cxpcdido, fed^^Jion^Alfet
\
4ift9ri^i^arsfRHhri,cxqiioinmzn\
J dico,^thiopico & Atlantico.fuf
satoCapitcbonxfpei.incrcdibili:
I
planedirpcndioiaraihi vidcturr
vigatiorCu potuiflct fieri pcr pam
cur fada efle crcditur pcr multa
infinitadifdriminarcrum'.& nur
I
^
'
diverticula?
j
, § <5.Quantum adv^«^ff/^«»e.^//>i
ficam Cpc&2Lt» illa OpHincflcnc
potcft,quia non raaritima fcd mcc
terranca. ora cft,ncqjita diycs aur
j
quam ahis mctallis,iraprimis autc
«rc. Imo in fofiphi nihiNt manfip
ujEthi0picu in vcnioiquod ea claj
Salomonafa fint ad vcfia,ut alias dj
'
fitcrinohinus,quodSalomoni tai
f topereobdinitias& magniiicenti
cclebrato undiquaqjdonaallata, i
Ck fortcctiaex/£thiopiatalcs vcrr
dono mitti potuerint,icdiftac nav
gat.afportatos efl« nullibilcgitur.
S-8*Dcindc quodZoPHALA 4«/Mi
An0phirftfKfiiC4ftd ^ 49^
NDfc Oph/r^ ti culo non vcniant^ cx
yconficiturrationibus. Namf^)
[gltWe&Zoph^ita vicini«r&sfmt for»
iArahte», cfttam Mt triennalem navi»
fti»neTcqakcrcnKCaviSanfu cert*
cploratorlocorum horuLufitani»
1$ inMEtJicDBS &Zophale loca ex-
irrit, &
ifthac revcrfus cft Cairu i'n
mcftri anni rpatioyquum hujp pc-
ginon admodiimgnarus eflct. {h\
^,rtgi» nttUtsfav§nesgignitt nuHttm
mmarff preti»/arftmgenpt^ nttUu^ar»
ntnm haketjea nopotefieJfeOphirSa'^
ftonis, Kt% C^fale aeMelinde nuBas
mmaf,nf»Bu argtntH h4het,quod ha«
:t Fkrer, inCom.fttoTope^rjit^c^t^E
sEcr/o ir,
ophir sit
MERICANA^ET NOMINATIM
vii HispaniolajveiPbru.vei.
Peru etMexico simul Z
uFartitio toti*fe^ionit in tresfeEiat,
2. PrimaponitOphir inHtfpanipla,
^ltti invetor,nomina prifia^ recetia^
/.3. SccundainPerit,
f.4*TertiA inPerHa-Mexic^.Tter ca
flreexfana^mAinNemhredt diot
%,UQHArtA(ddditHT) inUfHli^S^
mingis,
S.C.ModeJta difenfonis 'cxtuftti»,
/.7. /n^enere ntgatHr , Ofhir efft %
MERICANAM.
$.%>ObfortHmftricHU,difptndiit fi
Oh vidm iinuAmy & th tttam t,
mericAm incoinitam^
J,io\Cf^rfMenavalk(GenehrardiexAi
riRfibro per Afik^ promont.in *Tt,
/,li.A/*w AriaMont.per Orientem,
3. 12. TtrtimPineda inPernf^ Htfpant
•/.i^ T^tlAturinfpecicHifpanitUi
Tertty&Mexico ejfeOphir,
S^i^.^JH^trccj SMlomoni^ ex Ophirft
tabantHr* herha extterica.
S t$,Sterilitas infuUrum JEtUtpieai
in comitiii imftriiLnfitanici
afert
^.16. InfHlaSalomoniinonfMKtOphi)
§.i.Novusnuncadeundus orbis
,cum iis, <\niOPHlRAM nollram
orbe vcterib^cognito verfus Oc"
ientcmm AMERICAMixz.m^OT',
it. Interim & hicin trcsabcuntfc*
LS, hujus fententia: Patroni» Frimi
imnt in HISPANIOLA SeeHfidi itt
'^yTertij inP$rHanA ^ Mexiatns
co n u ndi m fum p r a.
'ione j
\.i.lMisPAmoLAChri/opLColum^
yRob.StephAnitGenehrArd^adannfi
ji^o.Sc 'uxiprimisFrdnc.ratabl^ ad
lcg.9-ponunt.C«/«w^«if enim fehV
ifimus iftcOceaniOccidcntalis ve-
>r,vidor&:Ap£rtorcu A.Ci^ 92.
nc novainnovo orbc prima in»
la,quam ipfe poftea Hiipaniolam.
iafiminoreHifpania,vocavit, in#
niflecfsepe, diVere folitus cft.fc O-
ir SALOMONIS invcniile, ut
ribit Petr^ Marty r Anglerienfis dc
Ki.Pec.Occanicarquod aliquoti-
cx c)9 oreaudiverit.Cui Fr. ratdm
^,coftanter afTcntitur, Dum caoi
fei An Ophir f^t A ^crk/fns^
1 iijus ieg'onisotcidc:nwlis parte
nomineOphir lignih^cata eflc aut
inar.ncmpeinrtilaante ingrefiu P
ru,noftratib5>.^/7:)e«?/Wr*, LaEfpa
fioU, cxtcris Hifpaniola dicitur» S
cnim i\\txOphir;mqmt,efi rcmmfm
infHldiafinu BUnitico^^ NH ttrticdtm
4nn9 revenebAntttrindcyjocatMr hed
Spagntola;fc nominata aQhr^ C^iumb
in occidente efi, in terrA nnferinventi
Efl enim ihi aurH laHdatiJfmHm^ Ear
infulamtotam dcfcriptam habcm
in Tctr^ 'y^^rtjr^Decad^Occznlcis.l
Franc^ Gomar* Gener^ Hift^ tnd^ c« k
yjf.A pri/nis coadttorihus di&a e
(^qH<tja,^o^ciX{ait\3aiiAcmAc<:.
p^wj^jabHifp^autc «5*, 'Vominici^d
quod dieDominica invetaefict,a<
primaria urbc,cjusdem nominis.
% 3 InPeru^onuniBen.^riaiMon
Uifpalenfin l.phalegMeGentium prin
fedth.in prafat.& eap.g.de tertia terr
far$ep*m»iiJoh,Gerof, Betanf Uy.Hi
fpan^fAo^s^ I». GttiiPofteBM in Ctn
t/fnOphir /tt ^mmeani,
ir^AtUnt-ttem in (^ompend' Cofntogr,
farcpMarin pBrixmnp de A rcaNoe
VOCcOphir.Geaekrar4*tn Chron. A,
i%io.^iSO.dc^^7i.Ant,Pefevin9hl»
bl.reledf c.S-Xh^^fd.Zvineer. Theai
tyo\.2^X.t:p.^^6p:Th.B0ziHsSu£M'
»9 Uh.io.deSign.£ccl, Franc. Roder,
9es in Hift.-Pucri Innoc Crucifixij
ividde Pomis in <jcrniineDavid,iti
ph4(7r<r^,(/4rc,Dominic.dcIndor.
ccid-Orig. \.4^'C.2,^.[cq Mart.Dei
0 ddMedeaScti.Z&.i» Dn.Joh, Aven*
Iib.Rad.Ebr.fubR."^ai< p. .m 48.
tl^Schindl.inPjcn taglott/ icol. 1477
is acccdunt guoqjplurjesalii tece-
)res tfir ex npftratibusitum ex aliis
loq; B.D/i»FrAnz,i9 jdclntcrp. Scr.
m'iyp.B»Dn.£raJm.SchmidjnOr4t,
AmericM adjeHAPindAro p.m*i6f. It.
t.}AArt'0m\xii.Kcg.9.p.m'$,Henr.
Ified.inMafhem.plf/res^ alii Joh.de
n^€tfiCom'infoh»hmc fetcnt.no fa-
at»tn./.4.<^f'^^.<$'4/.c.i5.n«5.abea
1 videtur multu dircederc#dtt Hq*
^U^J^9f^^Z^^ hmerlettni,
deprn>ic>^ ^ mmime indi^Ka.ciu^A
f ten^th^&vertt^tt» a^tntthtu he
ine aHdiatHr.fenteKtiam pronunc
§•4. CenjmBim in 'Teru 6" Mtx
feHHtfpsniAnov4 coWocSLin Ihen
Mdlvend4, GreieuGarciasyysubi
quemruprac.^^:.TO, citavimus, <
quc cum Gcnehardoad Ann.^-fjo
viaadCubam dcS.DomJnruIam <
touuntrquiapnoribusnon mul
,difcrepant,ciumcanciem aut faltc
Hmilem transportationis rationc
fuiflcvolunttempore Saiom.qua
hodicnumeildum Hifpani aui
aslaminascx Peruanis fosfis crui
navibusdefcruntin PanamAm, &
.Panamapcrincegram iiUm Ifthr
XVIII. pratcr propter milliaria ci
ribus deferuniinurbeoppofitair
titima. Nomhre dedies^cx quainfl»
^^utHifpAnieUmzxLl aliorfum trar
vc
\
^y^nOphirfit AmericAnM t^e,
^./.Quious quoqne Quarta podct
[.cnlcri Non ncminis fcntentia,
i ml/ifielitSalomonis MeLntfVAmGvi*
wiitis (quas eam ob caufa fic ap-
IIatase(rciudicat>auriferano/lra
>hiram eflefitam autumat, quia
•tasfis facilius.au t certc jrque fa-
sfuifiet
per frctum Magellanicu
sasexirc quamper mare AtIan-#
um fuperata Brafili^, Ttndd^, Ca^
'^, ^ vicinarum longe patentiJJimA'
*regionHm continente adHifpania:
vsyautPeruana» ripam appelkrc;
\,6» Carrerum quia
"^iverfHmfentireduos de rehfes iisde
incoiHmiUcMitfemptramicitii,
rram^istios quoque, vitio nobis
fum nonici». ilab hac tot tanto-
nq; viroru auaoritate corrobG-
a fententia!i:ecedamus, oiJcnda-
|sq5ejus reicertas iliquas cau:fas.
ahas ta violentu eft,qua in ali^
bil
implacitacogi, &
vicisiimiiu!!'^
I
jnajor libertascft > quamubi li
quar fentcntias &
corde prcmas>
calamoque proferre.
5:7. Agitc igitur,&pcrpcndite,q
prapviis,&quafi dudQribus/ii/r^C
l, j. de Orig^ Lirtg, HtfpAn, c, lyTioi
Mdlvd.-^^aeAntichr-c.^t.BArradio
I 1
^
'
C9nc.c,iuC*fp.SMn6i.in^.Reg,^,n»
CorntaLap.infer,X>f,ni.6^.Ben.Per
j
in GeftJ.^.D.^*i0p.p.mAo6.ef Ij^.
Opk
fi^iSi.fecj.C^Jp.Varrer.pecML de
\ Comm.B4rth.*T^hufi9 in traB. Geo^
'
,
AJiac^^.jf.^i.p.m.f j^. foh.de Pftt.Con
\li infoif.M^.aMisq; fump m caafar no;
I ncgatpatrociniuvocaturiratioc
I §.8.Primu igitur mGenere cotrj
tuOj?HiR^Amef.iftndunicui^xc
f cru «ftimatori cogitandu rciinc
i,
mus.Nunquidconfcntaneunt.X
1 nt9neexMariBMyr0(ibiti\imviivi\
I ci9 Co\vit)reliStMlHdia 9rienf,vieim
K^ttoritmultoj^iriipretiofarii ferh
fXi,at^mi(t^peristilof<t/tditft9 imm
1
An\0phirjity4mirkana,&e» jtx
rcMitu navtgationem ^njtttmjfe Adm»
4fn6 nota fcd dctegendaprimu &
iccrta,min^divitc,rcmotiffime di.f*
tajr<r^/*wtfAmer.&Pcruenfem,praf-
Ttim cu ad ca regione exjoppc
io portuMarisMcdit.per fretuGA-
tanummulto breviori,rai:iIiori,&:
agis ufitata navigatioe
pervenirc
)tui(rct?Mihi raneiftud no videtur.
:qua enim pericula in Arabico
, in
thi©p,inMagellan.inAtUntico,i8
afihano,autpacifico Oceanomc-
cnda fuifrent,copr?fcrtim tepore;^
maria adhucincognita&quafiii^^
i vidcbatur, ipfaq^ na vigadi ars
ia
3 latitabatprimordio?Ecqui fum-
?&impef«?quantu teporis fpatni
juircbatur?quantiar% &fudore^
rfcrcndi ? du in cxcurfu &
recurfu
atuof diftina.yicib5> drcul.«qvi«
aialis (c cotrain cxpeditionelpi-
:a^ne iemcl quide) fupciandp
. to^-
*^Trop.fapncorni,duplo^mi»p
t tAnOfhir fit AmericsnA ^e.
Tropicus ctiam Cancn tangent
eflct. Quot flcxurae , quet indin
curfpjquot rctrograciationcs in
toruin periplo&aditionemeticu
fa fuiflent ncccflario fufcipicnc
Aliasnatura quoq; animaliarat
nis expettia docuit > ut lincam rc
omniu brevillimam fcquatur.Ce
(i bovi pabulum, lepori malva, c;
pulmcntu eminus monflxes, no |
circnluautobliquaviam fed pcr
disfima, quapotefl, ad prandcn
accurrit.i^-«<^#>*r(malu} in /spt,
tiJJtmoSalemcne fuiJfet irtfipientiM,
fi$$ltitid,af*timf>rudentiai per inext
€AbilesflextisJE^jpti4Cos,ArAbtcoSi
thiopicos, MsgekdnicoSi Amerieam
adigere naves,<jtto nuSA ante, eii ittn
fervid d?" netaerant ? cur non in
riMeditcrraneo,cujus nautarPh»
ces pcritifl[imi ^rant linea fropei
die re^la tediflct in Latiu iftud An
ricanfi? In queigitur flne novus ]
ia MariRubro portp iailitutus fi
Ophirftf Amm eanal fop
^'9'?orro,QM€Vf£&terr^nmne»oi*^
ttr inventa vtteriktuijue aHt frorfm
e§^nita,aMtfMhemfabtdtfafamae9'
itaerat,ea terrantnefiOfhtr.ea vim
^qttenoiteFfinOfhir^/itiyuta exAfi*
laher verftu fromont,Africa extimM
Ameriea PatrH nofiroru temferibttt
mttm efiinventa,vtterilf^^aHt fror»
^ineognita erat^ aut faltemfabHlofa
ma cognita. E, TerraAmericana non
OfhirMajor efi ccrta. Minor prok
liaviaiflaa Portugailis, A.i^fjS,.
:aperta,utin pccaliari difTertati-
ledediicemus. America autem i
>lumbo aufpiciis Regis Caftilia-
cftdeteda, uteft apud Aug.Thu^
ttmli.H.TaulJovium lib./^^Hift.
T'i.Htffan.Illufirat.zpudGonz.alfi^
rnandum Ovieduttt in i. part; Gen.,
ft.Indic.& Aug.ftefiinianttm inNo^-
Odapli ad Pf.rg,/.
Sio.Eomagismirandu, delinea-
awfos clTe autorcs Navigationis
j7fi tyfnOphirfttyfmericMns
Salom. curfu, que in America pe
ccrit. GsneiardiadAnn.^iso, hanc
mo'?i1^tyiLSolvetes,inc\uit»exRu.
& AtidjMM !ndi<f. Orienulis parfe pe)
firAt4iAftA^is MalacAtSamafrdt n
deinde cotenderun^ adlnfulHS.Lak
tifiex cjua adCAput B^Speiiinde AdB
fdfiiinde inCfthii^ InfufaS.Domin.
Via certe ta c6pendiora,uccomp
(diofiore excogitare non pofret, <
pcr glacialem Septcatrionis ocea
if^Oriefite.&eTfOrieneepcrmare.
thiopicu in rcgionemPfittacorul
der ct navium curfu,cu pofTet cx(
dittfto frcto propc littora Africar
fio ferme tramice adirc. Curen
i^uafo Apparavifel Sahmon elajfem
pnuArabico^ut ciica tatAmAfiiea. n*
^arett sjuum commodtmin MariMe.
terraneo per fietHe IlerculeuvelafACt
potuiJfet^^AMt cur exRubroMAri proi
torisiB, Sp.pet/tHrm,primum adnetS
mA$r4m,MalAci{i,ejnfHla4orientAl
fim
AnO^hirJit AmeYiCAtiA , j|l
nAit 0" Hbi ofnnia hAbehdt, ac haher*
>terat,!?f^s Ophir ffifpedit/ibat ) ite*
tmj^fiixogra^u exoritnte verfmafi*
rH» & vieijfim ex aujlre verftufeftin»
-itnem in BrafiUaprogrtdertturl Ni(i
pniamefallunt,. hatcfuiflfet erra-
mda&puerilis navigadi ratio, qu«
irmalmatiDisnon obrolvcrctwr*
f.ihAliam cxpedTc£0r€m,fi fortu*
i favct &NcptURUS , fiammon^ -
aircSalomoncm luisna&ri^pinjg»
t AriAsMnnt. Virfw 9ritnUm%,
litifrattrndvigAtitMtlHCcis^ftri^
iftUffum ad rt£iontm nttxiimM "WB ^
tuntt deinctpi Umbsj^dse trofFtntta»
rt^ni Chittnfaferfretffm Magtt»
num &Caput B.Sp, ittrum reditrunt
mdrtArahicmn.k d hscc rcfpondcr
nedaUlVAt^S.t,i6. p.m. iSj-Hzc
iieptj]ib.funt,fedan rtipfaitaptrfs^
tjint, resincerta efijjiserta verolm^
trpitinepta. Cur cnim Salom&a
rcmotis adeo onspctcret>quocl
uniores a£farim;Tuppedit9bbanti
m
0 iiis gcticnsin erces, q uas cx oj:
rc fibi dclitiorus,aut cxpetere pc
ratjinTCnicbat in Oricntc Ophit
co; Cutigicuramphus in inccrt
cy&^^TCX.\ivfAcfuifitofncaEiio cej
dieuntPhilQfophi^
§.r2.Hcrculis errores. iisq; ma
f'j5^audiOjquandounacadeq;cl;
' /urpYtnia Anoertca ex RubroM
cxii ras efie conjetft urat
JehJePim
«Hup(?ratoProm.Afric,&fretaX
g^Uan ico jnPeru. ex Peru vicif
i-cr s^ vEuA^agelianicu/wSr/j/Ai,!
• d: i-il-UfpanwU.itUnc m Hifpjiat'
- ^.A^^'^iit/^rr;:/itvd cLi exHifpa;'.iiisi
'^^a^.e^Sr- re.^-;ic-in5aph.an
* iwdp o r t u;ta-'2i c ^fp^ varr-^^m
arffeyjtct^avib:; m.-dtis compar.zt-m^
tnt egrJi mareAtlanttciid/EthtoptX,
rey.erfLfint tnfixiuElanitiCH ex cjHo^,
e/-^;7/.BoncDeu.> /.ju^ hac difpent
itincrisjteporis&navigioru fuiflt
Perindeac CxRQxHffpa;i$ariicUftH
Let infii novAHffpamk emtttcr.^ff
Ofhirfif Amerieans, jrjr
iberes tre frimttm inNorvvegiMmJsm
mdiam,Bfiotilandiam>terramCorte>'
dUmiNormbegam, Floridam, Firgi-*
\am,^ficmPeruanas ac Cuhajanas
ovinciasMincaute perBrafdiieiterr^
AfiicayMoHrita»
(agellanicte , tttius
*» NumidiaJTHnetane, Cjren*yJEg-j'
hSjiri<e,AfiaMinorU, Grieciay Itali^,
ifpani*, Litfitani<e orasdomU rever^
ite exfpeSiaret, (^a,qumn hasc cir-
navigatio littoraJis. ta difpcndio-
& pcriculofanon videatunquam
iSalomonis fuiflet, quam Pinedar
iconminifcitur, q uar tantii abefl,
tnm tcmporisj ubi infantia nav^i*
tionum erat , tribus potuifletab»
ivi annis j ut ne hoc quide tempo-
ubi ars nautica ad uKpLy^y perdu-
icft , fexautfupraannis^ abfolvi
sfit, fi prafertim omnia litoraeC'
it,ut oIim,cmcticnda, mercesqi $
ibp oncrentur navcs,coparand«.
§.13. Sedpotiusad Htfpaniolamy
fl4 ^yfnOphirftt tyimtritMH
in quiCfflufHh^Gencbrard. &f^4fai
propius AdPerH,m quiGoropfw, P
ylFr#«/,coriimq;fodenni, propius
ctnjHniiM PerH»f^NovdmHifp4niA
mqvLlUahi»da^g4rciM(}rn.'^
flier,A»^m. Ttcifis.f^, Salmitth
P^/;r/W.2.77fA./7.jr.OPHIR,ponu;
accedimns. &contra fic ftatuimi
fn quA regicnepr^ettr anrum & faeol
runfyprater aHrttm& drientnm \ pr4\
AHrHm&mar^aritaSynihil merciHm^
UmonaarHm reperitnr.ea n9n eflOph
In HifpanioU prateraHrnm fntch 6
trHmilnPerHpr^teraHrHm&argentH
inPerH&Mexieo prater aHrnm&mA
garit^ exce^eniijfimigtnerid nihil mt
ciHmSalomon^arumrepertttir 5
gna oftima,non ehHr»no iemm4,M»n
p
'vi,aHtJimi4.RScque Hifpaniola, nt
Teru nej^ mva Hijpaniafuit OPHt.
S.14. Audieshicexceptioncse<
rum varias (et)Si non inTERr^inM
xicB t4me»inBrnfilia,aHt aliittotim #1
fi^nt^Amcrif^rt^iQmhminveniinn
^nOfhirptAmtricAnA. jjj
%) Imo in trAnscurfu ex mIHs infulisf-
mdf ddobltSiattdMm Salomone accepc
'uft('KR in promtu eft rcfponfio. (
juod bin? hx cxceptiones mutuo fc
jcftruant. Si enim ex occiduo mun-
io^E^non cxinfulis meridionalibus
nrecurfu animaliaifta accepcrunr»
ijpraccife defcribatur illa,cx qua na
>rovinciaruAmcr.rcliq.iftas mercef
ranstulcrintjut videamus, nunquid^
ales rcs fcrat.Ccrte multf iftf ^xotc
iS4 fc«r^rf,quas Rod. CAm»ran.Cofm,
legim^PrsfM^ fpalcnfis in ViTidario
uoHilpalenfihabuit, hancrem nont
xpcdmnt.uti opinaturPincda, cum
cripturainterSalom.mcrccs cas no
onnnmerct.Nulla aute dubium cft>
lura nova,nobisqjantea inaudita
1 novo brbe occurrcrcfedeain co-
icrcio nautaruPhoenicum no vene-
[int. (\) Hjpothejis falfa eft, quod in-^
•r cundu & redeundu ex occurrea*
ibus infulis animalia, aHaq iie plura
icrcati faeriaLca ^txci^MQm^tm^t
^ ty^iOph ir fttAmgrican^.
aflcrat> qnod ea omnia fint tr^
portitiiV£3lNOexOphir.2,Par.5
gjs-.Hac ra.tionc uaaquoq;ex
rat novuPinedar effugiuirj ,qnii
tsmporis/xiic^ u. atj^ ittncru ''D.pjen
copenfatM cfi oportHnitMe Ugendi t
. portm AliAru Iridtcarn regionu a
dargmtipra di vitli in eodetrascm
cjHOS CH UmberentT^rtir:^ Ebr^i, ///
. qm^robur d Toejanros cxfitgebA
QS^oitaj^navigatiplogincjmor^^eo cj,
\
finfior erat,dzReb,SalXlW.c. 1 6.
p, z
Aft quina tunc portus ciant in
oc
duo pclago.cuomnjs negotiatic
navigatio iti Orienie fubfiucr<
Certc proceres Regnt Portugal ci 1
i
I expcditione Indicam d
1 vaderent,de fterihrate,
& inopc
tunitate locorum multa Unit
regmco5nitiisc6quefh',uteflapi
1
foh.Pctr.Maftmm Kr.H. fnd.p. m.4
OEiogefimHja annH pcr Afidna
naufi
gia immancsa^fiimft^ tot clajfes $n ai
Pi*n4vig4re,^indtmhil,nifiythpim
tAnOp hirfttAmericAna. pyr
^thiopMtLufitAnia onera vsrius, oiha
nin ifleriAi ^^eburinutilc, ^frtvola paL
nafolia reportari.Na qmdde Aurifo^
itnif increbuerityVerbareffHlos dare^^c
%.\6. Qu^in fpccie diMicultates
[Uavis opinioncm premanr,eas hic
>raf terimp,. cu cxtra con ver/iam (it,
alomonis a?tatetantamoportuni-
atem inveniendi,cffodiendi, cxco»
uendi metaIla,comportandi &de-
:rendi per pedeftria aut nautica
ortatoriain tam disfitis prffertim
;gionib. non fuiffejnec efle potuif-
;,quantahodiein iftis provinciis
fl.tantacura tantaque fumptuum
;viriumprofufionefada. ^
§.i7.Supereft3Ut dQlnfdi^Salomo^
's noviteritidem rcpertis, aliquid
ijiciamus.Ea$ y^/f^rw Mendantw^
rjefeas;claiHsHifpan.cx portuL«-
ano folvens&per immenfum Oceanu
cidtntem verfm delatut fiudio nova
Hndiploffa huic At»eric<t occidm op^
pof:
ji g AnOfhir fttAmmc/in A'
pofita pervefligadhf^9j}tnmej}re tA
tep^ invenit»<]uaidrSALOMON.
vocare LIBUIT, easj^ aut mit9n<t t
C vinea,aHtaUcui in^enti continett
harfre conflantfama efl, ut rcribit
ikCofia IjJ.N. A^»0.r.i^.Ratione
tur dcftominitionis nulla dat a
qua quodMendaniofta libuentyc
rCMConfcr.pcculmappaMarisDel
iaTheat. Ortel. f. 5. Iftud falte hic
notam^ qu^d fi in has infulasSalc
\
claflSs cxiiflctiCopendio/i^^^rOn
»r, per occidente ch penctralTci
tjfita
Marilndico.rednihil horu fadu
secrio y.
AN OPHIR SI
&
ASIATICA, NOMINATIM i
INDIA ORIENTALX.
Summaria.
$.\*Tranfitio»
OphiraAJIaticaFaHtoret,
probatio i. ab incolatu Ophir. Ch
jr.j.
vtlah no eflNabat^a» necPerfis.fedl
4ia mtra^Ophklndtaextna Gan^^
'
,
j^.prok,!. ah IndieArum divitidr^m
ig navigAtionit ceUbritate, SemirA-
midis expeditie,mercatfirce Indic^,
'.j.^rey. 3. amerciumomniHf» SAlem,
in India uhertate.
OFHIR^propria fidet,
.7. tten efiin IJrphen.
,%,non in OrmMtz.iVelimaPerJtdl
.^.nen inApkar. vel Sapphara
. lOtfidvelin Zeilan»
rr. velin fEQUy adTrjiUpton^
M.velinMaUca»
i^»velin Sumatra.
,14. vel in Cherfinefiam-ea, mults
Chryfiit Chrjfipelie, tArgjrunthum,
Chryfsi,Ar^jrihi,SolumCP)rjfis HU-
reum , montiumaureoTum.cufiedei
ieones &irjphes.Arima[pi
vyuelin iis omnihm conjun^imi^in
aliqud stmpliatione fitmptis i, #. in
SumMtram iJ¥^Mlachal TegUiSias,
TenaU, aliis^ conterminis,
16, In transcurfii quoj^ dias Infiftm
deJUravijfe ptttmtur nnftt^
fny, Ophirpropne nec InfuUinec
nmfHU ejt, fedcontinens , inji
tamen etiam csmpleBens.
§.i. Satis diu /«AMERiCA comr
rati rumus,tepiiseft,repetcre
po^
cx quo iolvimus. Transfretind
cft /w ASIAM, videndumq; quia
PHIRA nofirA ,necin ty^ffica, nei
ty^merica tnvenirt potefiynm-iqnk
Tertia or bis parte, ASI A fcil iicfi
%.iJnAfia igitur quxfiverunt &
vencriit omnes fcre poftSalomoi
qui hujus rcgionis&navigationis
,
ea mcminerunt. Poflcm cx antiqi
,.Rabbinis aliquosallegarc, fed al
iftam relinquo operara. (Zontcnt
cro ex antiquitate Judaica foii^Fi
vifofepht teiliraonio.que R. Dav
partcLfuiZ^mach f^g.b.etiam fci
ptoribpThalmudicis prafcrt. Is a
,
tem 1. VIII. Ant.J.c.i.p.m. 114,
2\^4;
#<,inqmtiinregionemlNDIjE, nm
dMream terra nomtnatam na-ci^arun
l
iyfftOphirJttylJtaticjt.
xAntiq.Ecclef.adducimus Glofam
^rd(qu^crediturefle^^l^/ii^iMau»
.Ep,Moguntini) ^.m.i^C.Alfh.Tifi,
\bfilenfe d
Nic»l^ Lyrantfi^ in S-^^i*
X.f-mj^S.b.TheodoretHCjrenf.Epifu
\i.Oper.QJnl.§. Re&.ef.si.p.m. y6j^
Itcetam ixiCatena]ok c.zS.Precopiftm
fi Reff, X.i^ prapnmiiS.Hier.de Loe.
Waic.u&£p. i^Qtadfrincipiam, Hos
jquunturplures noftri feculi viri,
heologi paritcr atq;PiiiIologi.
\anHil dc Saa in3.R€g,lX.Foferim &
\d.SaasboutrinEf.XIII.Franc:Rtbera
\Jon, Honcala in GcnJ. HLdeFarad.d.
,i.lo6 Re;a:hlsnii4 in Fxpoft.voc.Sbr.
hnieUmAn}7iil,T.i.ad^*M^ sOA-^. n,
.iChrtft.A dricho.mitu in Theatr. Terr,
tnPharan p.m.u% ^Georg. Horm*
t.i^l.
iSHlp.Sev. /.i.H-Sacr.p.m.i^d. Cafp,
An5i.tn^,Reg.IX.n.z^.f.ut\.]oh.Tz,et'
*,BMrra4as, FdrJierm^MercerwJo h,
'^uxtorjf.\ nEpherp.m 44i.>Sr*</f
("Ff-f^.D.Ioh.Brenti^Com.muRcg.
^.m,%%iD,Sal,GlafRhet.S.p.m,i^..
I
5
22 tAnOphirfitAftAtica,
M.HenSKnting.ltin.T.S.l i.
1 Berm Fabron.Mofeman, in Gcog-
i
f.m,j3i.Petr*La»renb. Cent.^. Htjl
pkPit.MaPw Ij.H.J.p.^y^ n.A
.vendaL^.di Antickc.ij^fofkCofta
dtN.N.O.c.i^.Pet,RAVan^BthL S,
p.m.is9*C»^n.FT$etfa€t, tn Augm. l
lomaici f.is aliiq; quos hic adduc^
ncclubctnec licer,
S.?.HiscunoIlru quo^fubrfri!
\
m9 ctlculura, juvatancc omnia,h
triaargumetagencraliaprcponc
utOphixaf nodtxSedeOrientaleyi
dicemus,I.itaq;certum c{k»Chavil
&Ophsr cjfe rigie.nesOrientales(fI»i
f /«.quibp ifta nominadcderuntdi
Jeaanisfilii.e/usdenominis Gcn
ag.quod adeo certu e/l, ut Ben.Art
Mfint.qm noftrxtamcndfavet Ca
tcntir, diffitcri non audeatjfcd co
fiteatur in l;PhaIcg.de gcnt.Rcgio
c^p.pag.m.ii.confcrri potcft Gen.
ubi dicitur, quod Phiffin i, e. Gangt
totatcrraChavilah pcrfluat- Frufti
itur funt Perentum Gen. ij^d.^^p.
\)CttcrraHAvdath intcUi-
,.io^,qui
lterraNabaUorpi\ /un,^Trem' qui
rr/rfw; cu claru CizAAm duos JaStA^
$ filios partitos iatcr fe effc Mia^
u^(Ophir) Indiaextfa G^tege; hunc
ro (Chavilah) hMamtra Gan^e oC'
pavijfe, QuiiftoptcriCujusregionis
soU ftent Orientales* illa ipfam qmjg
Honem oportet efeOrientalem*At rem
misOphirincoUfum Orientdcs, 5.
^hir ipfi opmet tfc Onentdle^
»d hic ug afTm^pa ttotetttr» cjuod
iofmrintdiSlt H Ttn altcr filipCh^
en. X,7.nepas Cham, qui confinis
itMirraim feu iEgypto,forfaintcf
[Tyria. &Canaa;i,forta(rehinc Na-
itf fcuArabes inArabiaPctrf a.Al-
rfiliusje^tanis ncposEberi(7en.X,
\i Indiam occupavitJntra Gangc-
:am,fratricxtra(jangetica relidl.
.j^JlNbtiefeperfmrmtdivitialndo»
iCtleb^exdr^ih^jinHinlndianavigati»
j i4 ^nOphirft AJiatica
CcneSemirsmu cxi£gypto,Bad
qucin indiam expcditione bcl
fufcepit advcrfusindum Stabrob
mota diviris & copiis Indicis, a{
Diod.Siculum l.i.Bibl p. m.ioj.f
deviiriisnavigationibus,& coir
ciis/EgyptioruaciEthiopu culn
plurahabetfhiloftratus in Vita
pollonii(quiexrarinEibl. Photi
m-PP8jHis(imiliahabetX/r/i^<7/.
lJf.p %i. Alcxandrinorit mtrcator
tlafts ftrArahtCHfinum tnlndtam t
naviffansymHlro tjlA loca., c|iiam o!
fu c r Li n t. n o r i o r a r id i d i t Ouo tt
fore Gtilliu /Egjpto prafmt.adipfpt t
'j^'nna tucj^ad Sienen,&fifjesiy£thto
MfcendijhKjtte cempeyt, CXX. nav
Martt fortH Indiam vcrfm navig^
C0ti(,Plin.l.rj.c.2S. ty^rrtantu quc
in PeriphMaru Rubri Navigatic
cx i^gjpto in Indiam a multu ')ixc\
temporibus ad fuam usq; actate f
qucntat^, late &accurateexpoi
du.«$q; ejus navigationis curliis (
AnOphirJit AfrUand. 515
cat;c6ferti etiam poflunt Stuckii
lolia in tu.FUvyoj>ifiM AtViTTno
r4ff ««ildcm inquit. cumSarACcnii
,
vesaimoj^adlnde s negatiatoriai far pc
fit.Cum quiby convcnitPlin.l.VI.
i.&Solinu$ c.;(5« lmo7^.^4/f fff-
l.lV:Je:Antichrifo c. 20. p.m.iy^»
tat,hux:;Efaiam reCpicereyc.XVIII
i mictit legatos in ^afis papyri»
per aquas,qui ipfe lcgatur. Hinc
argumcnt. Q^e^ioob dtvitiasfuas
imniitm rerumco^iam notatimo pri*
t$s ficulu ^Moj^ frecjHenter navtgiit
itMff^itjat^ oportunisfime ex fortU'
tAraiicis0 Mgyftiii aditifotmt^ irt
m cfm^navigtitm Salomonis excur»
^ prohahilituefli ^Ha in aliam ^uan'
ignotam & nuncfua antea adita ter"
,At^[ndiaOrieealif oh diitfitiof fmas
InindiamOrientS^X. naTig»
?. S*
rriflc omnino probabilc cft. ;
§.4. Adhocargum.excipit Gettt^
«r^M/:Ni(i ahquod finguUrei navi-
giu fui/retT{cdTluJdantiqu7i^
gare exRubro inlndiuni mare.u
S>. S. pcciilianner
nonianotari
Imfler p. ni.K. ExCi non aiiis
, Juc
tamcn navigationcs crant infol
autphnenuIIar,autadmodupau
quarum prima ccicbrisSalom.fu
§ S,7erffo, In quac. provincia
mncsmerces ad Salomoncni all;
inyeniuntur, ea quoq; c^teris b<
habentibu$,eftOPHlR.Atqui in
diaORIENTAU omncsomninc
ft»mercesinreniuutur, c^urum
*rgentHm Plin.l. VI.G r & lo. Sol
i?,
c.LV. Pomp. Mcla I. Iir. c. 7. Curt
Viri(7#ww4Plin. l.XXXIII. c. I.
XXXVII.c.ij.1-6. c. ip. ?AVones Cu
l. VIII. Plin.
VII. czi. Ligna Pretj
J.
fislima Plin.l.Xn. c,4».y. e.Ehcnm a
Diorcoridem& Plinium,Elcphani
ipudDiod Siculum l.z Bibl. Hift.
m.ip^. Simi&Aromata quacunqi
apud Philoilraium in vita ApolL
]
,t4rt Ophir fit AftaticA* 52/
,P9. feq. Btin compcndioliidorus
/nd/a Taproba»am haht
mmis&clcphantisrefertamyCkryfen
Argjrtn Am& argentoqut fcsfund^ig^
gnit ettAT» tinlU coloris hominesy g"
fhantos in^entes, ntonoctronjaeftAm,
ttdCHfn avem , ebemm ^uo(j^ lignum
tinamotnHt» t^ftftr.&f\cal4mum
,
imaticum. Mittit &
ehnr , Ufidss
o^prttiofi^j, btrjUos , ehrjfipajios,
nmantems carbHnculos, tjchniteft
trgaritas ^ uni^nes, E» India Ori»
\alis efl Ophir,
§• Ex his& finnlibus aliis ratib-
bus motipra!di(5ti autores omncs
co eonveniunt.quod Ophirano-
aAfiacaliqua,&Orientalis plaga .
indifit , in profrio tamen^iwfittt
'^nandom varias fcinduntur par-
i.Noseasincertas claffcs ,utin
ioribus fecimus » digercmus &
id vero fimilius videatur, in Sh'^
'M addcmu^.
§ 7.Prim6 ^VLizvaEHpoUmm qMid
OPHIR ponit in aliquainrula
tica in»tar$Rftbrtf/ita&Urphen
di(
additq; Sam.Bachartw /. 2.
turefrei;^(p^y?^7r;,^,^rX^, %
ttfimam 4tcasvtraditque,
jam ta
Salom^nufarente.DAVtdtm tiaves
mtJijfepet$tH aftrH ^pud EHfeb.lJX.
Frap. Sv, r.4. putatq; ex
cognarioi
nominis U R PHENV/^ir/^ OPHIJ
Aft pr^terquam quod cognatio
n(
tninalis gcnuination fit, ncq;
ta di
ficilis.neq; tam 16ga,ncqj tam fun
ptuofa ea f uiflct navigaticfi ad vic
naminfulam in Rubro Marifuiflfi
itum. Quid?quod ca URPHEN v(
nihil vel parum rci mcrcatoria: cor
tineat,atque producat.
§,8.ir<?<rW#aliiquipiamcum5<
xJoEugHhtno ad iftud Pf:^-^. in vefiit
deauratQ , 2Ldim3^mT£AS/^M,i
rein
O R M us trHnsferHnt Ophir^ijii
•^n»
vicinu&auripragnans^fl. r.C«-
Tumhocquoq;rcgnum ORMusat
[iaPcrf}apropiorarunrloca,quaai
cxpeclitione tricnnale requirant.
:quanquam ibi nialtu auri afmar-*
iritarum , ttnta tamen ubcrtas&
^tiofitasearum rerum non
efl,
lanta in, reliquis Indix proWnl
Sjjudiccaliq uo fcriptore
Jndicb
ut igitur Jiuc venifle dicatur
clafl
aurifera, Hlteric; tamcn
progreSa
niic^atar.
;.^Tertio, non procul ab hoc re-
iitGcorg.HoRNfus ob/^ailSuIp-
'er.li. H.Sacr. p.m. r^^j.
qaiex H
otioopinatnrefle^/^W. C^^nc^
>mqmt.mforte n,n m Indtam.ml
rtntnavcsph^mjf^ ^ Juda,,^,ffd
•pftdnm adfitum fmm ^rahice,
'i^adOce^umfpca^t , ^^.dyl^,
^•»^'^^pphAr^,Stepha,imSapph^t.
f Op hir fit AmericdnA
na,t4t Indtnimpt fuAs rcshitc tHltt
indt antepetierinplonpm ineLu
/ff.Vsruntame. (icuti hic Horni-.
ncgat amplius cxcurriflc naves
daicas,hicautequafiintuto ali
portu & ccleberrimacniporic
inerccs coparandas &comutan
aptisfimo, ^i^Xim^XilixU^t bo
ttn& j5an&e^(la^(gcttJ(fcn/ pauiu
ita.vclipfo Hornioa
(iibftitifle;
tro, AGHAit,quod oppidi nomc
BD potell eficOphir, qus toia C(
plctStiturrcgionc. Imoli tot«r<
Ormmfsu Armuz,i* Ophtr non 1
Sapphar quoq; Pcrficum iflud-
BOpoHon eflbnon potcft.
§.>o.Quarto<Sk«!> Bochartcf 1 1.
9^^ SAcr- c. i6. 7»^ t^o.&I. '^c.4.6
fcrt ddZEitAMifcfi Tafrohdni, in
forttu Hiffor^, ^uePhcenicts G
ikyfef^arMntOphir, Quibus calcul
aidditIoh.Liadfchotcn inNavig
4i«0dcnr,c.i^» Bockarcumh
plenius intelligas, ita habe. Dm-
(ce tcrra Ophir facit,i tlnam ibA-
i>ia propeSab3rc«,alicra m India-
a fuifret^bflanifin Ptolorrif i &Ste-
,ani,quosDio€iorpGarandes&:A-
tharchides Cafandos ex Jedane
iundos vGcat. Hanc vocac Davi-
;0 p h ra, ex q U2 Da V d tor p o n do=
i i
ri acceperir Chron 2p. 4. fed &
i.
icftlocuf Aflyriap nonArabif in
muHiElephatiipfo fatete^Altcra
iia»Zci]anTaprobara p.i<5o.Por-
biHippsirira CHippor^quePhcs
ts gr^ee reddiderintOphir.Ha^G
a cftSumatra^utScaligcrRhamu-
;,Mcrcator,Oro(ius,Stuckius vo-
tiSedZcilan^Boch.inChanaan 1.
4v^»p*770.& Salm.adSolin.Ciio..
.ri»QuintOiJoh.PetrusMaf&9 L
LJ.p.tp.502._&],XVI,p.--55,cenret
hirej[]cIndiacxcraGange,adur-
i,qu^ PtoIomsEO dicatur Trtglj-
>hodic &ute ?oceturp£GU , ciTm
Z. 0 quia.
^\ t/fttOfhir fitAmerican»
quiaibicopiaauri^argccimaxi
ti\qm%txB»tnferri exfamitf4F
citcandS^cerdetis nAttoneGalltiWx
conftcC'quodP/^A</w origine fua
dau exHhbM ducant>qui ii'**/;?/^
dAmndtiAd Olirtnas .afirtfodtnoi
loca primftmtenHertrif,
/. \2.Sexro LAftr.AnAra^ in F^h
Mf4ndftrMt,4&ci\n quida apud(
doncmVzbniiamyPererip ttem 1.
Gen.d.4.&l.r5 d.H.p. m. 415. ad 1
LACAM SyncapurAno ifffpefttar» fi
Re^tonislndtitGangeticamartttm
qur potentisfima & opulcntisf
fcrcomnium eft,omnium^rcru
Salomone aliatarumapprimc di
referunt Ophiriticam terram»
^;ir^^Septim9j9h.Tz,etz.a6 Ba
dasO^lrivx dtxx 3.sfigniz InfuU%\i
TRAEjqHxfubipraLincaarquine
ali iita eft^apud Ptolom. ZhU, &
rrindi, tpud ArabcS/^z,ri'4m ifl;
AFricanos/^trfe^w^^YOcatur.Pro
aai-u>3:argefuu?c marmor tei1u(
fi
ty4n Ofhirfit- American^, s^j^
ilcgcmnTias pr^terea&irsargari-
pr«cipu* bonitaris. Tzntz 111 a-
tudints.efij Ut in aliquodre^na
idatur.Hanc nailris rcculisD/«?U
iualtoGanget.ved:*! ngref-
,fepi<)
eit a pi Majfej ^ L 4 . H .
p . m . i go
1. 14. OUavo audiendus guo£, eft
ply.l ^.y4«^.f.<r.^.i^atvocatCHHR-
%t\Amk\xii^hM,feu AHrefimTerram
m {cqaunturPr*Ci»^.<^ Theoderef,
wjimf»tttInfitUj( inq uiun tjextra
f 4(i$ii,cjiHarHAltera exaur^Chryfit.
rdex 4rgtHt«Argjrem?nmamr>Et 11
mq.aliaetiam loca^hse aomiria
oppidu ApoUi-
i|ierint,ut CAry/f
3ropeLemnu>&aItcrHminHellc-
atoad Abydu&tertiumin iLo-
;Item Chrifopsli^Bithy nix propc
Jccdonem^in quaThefauruscx I f,
igalibus^ civitatu pro/crfacol-
is coafervabicur.-Itaquo^y^r'-
ntlsM opp. Illyrii,cx argcnto no^.
itcnttit: Qndequo^C/;ry;/f^Vpo-
IndijTj SiAr£j/rini ,gcntesEpin,
ZJ €X
5;?4 tAnOfhirfit K.merit4nM
ex aLiro&argetonomiiHa duxerun
ut 2ip,Georg,Aerit9ladt^tt. & No
Metallis legimu$,Spccialitcr tamc
an oricnt.Iiidiar ^zne^Mrta&Jrgi
^h* hcelie FtgMAn
itcartffio falHtdtur,
f!)MaUcAnA ditieneeotinetttr f abul
icftjfoiun^Chryfcsaureum efTcapu
Mclam 1
3 C.7. Plin. 1. 4. c.4 Fabul
^(k>ntontes aure-es ejfe ejm k Leonib^) ic
^olantur.id quos nulli acccderc ac
i^s;^nt,^ifi qui in navi ftantcs juxt
i ttp^t«rra, quara onguibus lcoBac
riefiaiH mrenerinti in naverecipi
i\ bciliar eas vidcrint,facilc (
i!«m»rc rccipcrcposfint » utc/lii
"-iof^OrdinaadKB.Rfi^^.R^yar.ti
JidGrfIl.i^>Etjm,cJ,AlpkTef-AtMmi\
i^Re^.c;, 2z. /nr.fedfabula
cfl. Id quod ipfeagn:>rcit PUmnsi
IO.C.4C?. dcArrtantes i.j.Geftor.Al.M
& fcb. de Fin.mjob. ig. 7. p.m. ^06
Jraprimisidco, quia regione iftam
114 i^ii&ffryphes /eujrr^pht c^ifiedes aur
mzLaoviimi\u.Scjthia collocat^owp
McU
\
ila Solift^ Plim.l.j.c.i^
[Jnmafpt uno oculo in frontc
!gneS;Cuafi gcyphis bei!aT.e dicui;-
.fabul^ rune.idintcreaa vero no
Lyra addict
udit, qiiod Ntcel. de
r^i*a Chryfesin fornace projc-
m igtje abimpuritatibus purga-
tficremanereaurunr» puriuii. ta
mad c^-iSionem auri inAlembi^
,& defoEcatione cjusdcpertiniu
lyNono dem^^quid«f'^;/ mMximii
^e4tjinc ulUmprdjMdicto» fi n e u 1 i
ogaiiitiafubjiciemp.Qucmadra»
ii^is probatum eft, O
ph ir a
:ia IndiiOrient.ita putaiup e/uf
iQticate&ntum no ita eife in una
altera infula ftuc regionecoar-
tidHm,ut ?cl fola$umatra>vel fo*
cgu Ycl aiia aliqua InfulaOrient*
^ed extendeda fni^^httcAnreACker"
^fmefi)0' 4onJl»tMe7jda eum amplt-'
we ejuadam in Sfimatra-> MAlacat
s,Pegu,BR N G A L hMiisj^conters^i'-
'^fi.immu y/jfulu, M sontinentihm
tefftSp
5i» ^nOphirflt9^(^AtiC4^
terrK.ifHAS omnes Ophirt le^amei n
f9tes longA ferie natt oppleveru^t &(
colfierunt. Itaftatueiucs nobiscu
iiivcnimus Car.Steph.in dtil.Geogr,
m.^^^.Cern AL^Xofr/, n ler.io. p.n
06 h.71oam. MalvendAm SetAhitanH
L 4. dsAntich.c.z .p. m.26g. ^Joh. Pe
4
MAff^Mm 1. 1 B.^j.p. m. 37. Salmutk a
f4netrM9v.Ref.tit1. deNOrbe n.3>
§,if Qucmadmodu iflad quoc
clargimur, naatas Salomonseof i
cxcurfu recucfn^non in uno faltcn
emporio hsfifie, aucexuao faltcn
territorio mcrces emcrcatos cflic
(edutliodienum fieri con{vcvit,/?<y
muta^ttonemsrcmm fa<fta exfuxerun
divirias&prctiofaqu^cunqiqnoru
vis locorii, quoru, littorafinesq,- at
cigerunt.C«r enimno tmpofmjfent nd-
vihp tnPtgUi ^H<t.eA terra fuppedttal>Ai
4fit carfprevifft,(}u<ein vtetntQrtCam
hajfi, Decan, ZeiU}^a,0rtxa,Beng4Ui
s.Mtrfmoti9r^CamhojajafitCampaynli'
A
Jn Ofhirfit AmericA na, ^x f
'j^rtbiu fihvin- mjfii^alferip sre-
f^Pita tameti,ut exOphfra i.e.Indi^
ngetiCA feu Cherfifiefo , ea prspri-
s,qu5 PegUjSian, Malaca, &:S atna*-
.continetfeurjomniu-m&fingularu
jicittm gcnera acciperent & acci*
•epoiTcnc.quaiSalomoni afFeren-
crant.In retrogradationc autem
ifru(5tus&bGna-Indif intraGan-
(ut fic loquar)de£l^ra.Yiflc credu-
,quib'rcil.Qpus adhuc habebant*
srumq; copiaejus fieri potcrat.
\.\y> Ex did:isfacilcjudicari po-
r,an recSe flatuatunquo dO/?^*r<
'afy^//i,utaitHicr.&.PereE.l.aj.d4i.
S\ in Gen..atttquod7;/^fi'>*?i>/^/^»
:madm.Theodorct.iicit; Redii?
m ftatuitur, quod?«/^^r^/?r<?%'*^-
,qH*f^'£ontineti,^infnlis ccnclt^di"
.appciUnda fit. Perinde ac fi quif
;rcret>4f« regnie D4ni<6jit InfHln At^
tnfaU} idrefp*njieaferet, <jmd re-
'
kfic ti^ffilui£' cerjtinente terraeonti-
r^r.Ycrii j*in hicquia Ox^^hiram
Z 5 Salq^
Ophir flt AmericAn A.
Salomonis delineamp&ubilocoT
fit,inypnimu$,acquiefdmui.
c^T>Fr VII,
DE TEMPORE IN
STlTUTi£ ABSOLUTit, E
CONTINUATAE NA-VIGATI-
ONIS IALOI^o;N AEAI.
^Ovum contrpvcrfiaru caputag
* gredimuriniVii-y/Vfonoftroi^/fl
m)nA9 occurrentiu,quod cftdcTs m
poRE,non minus intricatu & dubiu
qua priora tucrpnt.Nosaute melio
risdo(5rinz crgo itaproccdempjU
primiiTsMPus Institutae, deind<
A3SOLUTAK,& tertio Continuatai
Navigationite cvcntilemus. Videm$
enimutrinqjquofdahallucinari au-
tores,eos^,.graYisfimj?s viros,quorii
quide non tam corrigerc (ententias
cfr aninip, qtia veriore , & fontibus
facris cofonantiore eligerc & tacri.
PtTempore Navig.Tttfiit/tt*.
sJctTo I.
~
Jjp
>ETEMPORENA.
YIGATlONiS INSTITUTi£,
. Tempm Fnfiit^ Nsvig»non exfref
ffimunde pesends4m}
0h de Tin$da p&nit fithiMitiu reffm,
cjHoftindKmento}
Alpk^TofiatiuinMunmATn regni^
4iioexeofiufetitA,
Nennemo trthmt infelici ^Apofid-'
U Salomoni snno regm i% .feq^
(orreciie hyfierolooica^
7uja divitidfmt efe^l^ divinapm^
mtjfionif^
&SAl»mJiviti4 ex Navig.fHhort^*
Opera ex lignis OphprMntsfa^s.
deeUratM Ucus i.Rheg.lIIa^.
fraparatiofieripotuit amnis aftteei"
daneis.
* imvBO^^avtioi C^roftilogicd in r.
Reg.^yi^^ tollitur*
Obje^io ftnedadfhignis Algnmin^
^,,
f 49 T^eT^mpireNAViffMjnfiittttte.
l6,Refp.4dMaj. Dt/f.wter neteJfAriu
Mppdratttm f^ fHperfiuHm crnAtWi
ij,Refp,Ad Min,
U. QutdMifMd? ^HidMefill$thf
tf. nenfi^ntf^,e9lumn/u,
zo.n^npofieStntnfiAlds^
zijedf&rnicem tefiudmedtnm
lifunddmentum,
4 23.C9nfenfi44 'Sthl. 'Bdtdvcrum.
§.i.CircaTEAiPus IwstitutaiNa
viGATiONisexpcndcndum e/},^«(
mundiyquo twperijdnne Salokon pri
mitm HAVigdre inccpcri t? Qua dc n
itcru cxpreflein librisi?^^»' apitPArd^
fcriptum iion cA ; Excir-
(/jp#wr»tf«
cumftantiis itaqj &ftatu.fmp«riiSa-
lomonjeiomniadijudicandafunt.
^A.J^Io.dePineddyHiJpAlenfi^Jefmtd
inSAhm.PrdVi» /.4. f .^.admodfi mdr
turi cldfiis SdUm.excurfiotie fuifTco-
pinatur,quod rii mirum ftatim poft
acceptafapicntia^du resdtmefttcas
©'r^^w/ CQiupOttCiCt,de adornandi
claflt
DeTemp^rtT^dV [n/fif. f4 t
,tfecogitaverit,&fortc (fHArto dn-
Ktgni,CHmjt€ttfmdAimtA ttmpUt
tmo AHt alter»Mtn9 foflfuniidmen'
4^4.Quam ruamfcntcntiam cla-
inChrmolo^US^lomontgcxponitf
m annosTegni &:actati$ numcrat.
ad annHm atatu XXll, ^ tegni lU
i \i%\itx\ Salom9n agit qh HiramM
fnHdMtUJfe inOphtr ThMrflsy^u* ^
cu, Tirffis, ^ Stdoniis Murw» d
r« adTempli expenfasd MltaRegMli^
rmfieentia opera a^unde fuppedna*
f. Sta t i i ti
q ; fu b di V.AbnSalemon iii
wgahr advfdedd^ urgenda elafe,
parahaiur tnOpkir.ln eade Chr$».
^gia a d an nu artatis XXXIII. regni
iXI/lMtu eunte&redeunte clafe
gat. Quanqua ita.q;Pffieda nihil.
detcrmiaet,fed>»Wi adannum
:i
eri): fe€Hn4.H 9_ modo 9i^.ifHartMm ^^
FiUM Nat^msationis,©^ reverfione
'RiDiciMUM & fc<jjuea€c-sanhos
occt: Iftud tamen ex eo cci tum.
^%_t>eTempere KdVh.Infl it.
aci fincm regni, ut alji autores fac
unt>Navigationcm aufpicetur.
/.^.Potiitimucj9 fundamcntue
hocquod lign*AigHmtmiC^\x% claff
dpperumexOphirAn ufum Tempi
dora^r^U,Cith<*rarujhyrMrH^MHjit
rn faerint adhibita,uti legimp i.Re{
io,ir.Et^.Prfr4/.to,?*.Tepli aute fur
dametapofita funt ftaiim^««# Imj
S4lcm9nKi <jUarttt tju&d^fii.Reg.Jttf.
f .4.Alph9Hfk4Tefi/itm in z.TmtaI
^u.u con] icit fripHdmSAUmonit expt
kitieneOphtritica fnii.4utit.2LWl fcq
Regni 4nn9s poti AlffelHtHm (^tondtt
templifi&iottcetia d$m»sfHa4.Tll p«
tiffimu caufamotas.quia7rr.m/4^
%fitia4 citi^aecepijfet ex rtdeunte cUfit
verfura tfiaTyrta ch Hiramofacert n
habnijfet opu^yiquotimQCXXjalert
proque iftis jur
taaurizcccpiffei
commutationis terram jf^Wtradi
di(fc legitnr» i.Reg. 15,
§. 5. Thom.Cajet. int.Reg,^. lengiu
extendit temp^ iaftitutac Navigati
ovdi
SjUtpoteqiiodrejicitin ii.^Ji^q,
rnt A.ines ,
quia longoteperey ad tMft»
( vpessijmntits pofoMt, con^uirendaf
ve^tg4iihK4)mmeriyHt,trtJfhtj4ine'
ttdtienibf}&claffibg opf f rrf/-,ut tan-
in flofc aftla SaUmon^es ci^cnon
>t ue r itj nifi mediam regni €tattm^ &
lod excurrit, Mntgifet.
§.6.Eft quoq;qui non/*//r/,fcd in»
iuSalomoni hzncftltcitem naHticA
cribuit>opinans,tum demu navcs
iijfe, ^ reditfe ex Ophir pr im u, put»
mtim exoticis mulierg/tlit &faedii li-^
iinthi*^ fefe implicmfet,vitamq^eor»
ptijfimam dateret, poftquam Tem^
tmi^ Palatiit regi»mpcr(c&z crant*
^ tatJ q u a oraeuiaHierofolymitanf*,
uhtrrimu fapientiafonte Sabsa rc-
la jadu vifitavcrat, & incredibili^
) luxuries cundo crcfccbat, quod
ulo poft trigefmufeeudkauttertiii
THidnn^U accidiflfe perfuadcmur,
r,7.Scd ( ut tfs^eAoj^aWj faciamus J
it dttakf pftmmb^,}xV3X plaufibi-
Ubtts
f4^4 I>iTemf$rtNMVi^sti»ms Fnfi,
iibus cojed^urii aflentirineHtiquii
poflumus«
h€itA4,ii\^q- dtvttt^erartt eifeSiHiAU
^ut4 dtvtn*
promifionu Adcoq; cre
;
non ef^,DiUM,utiomnia ali,
ilibile
bona in Salomone juvenecoplevc
XZUSifdptettA Acfpledere nomtnu pac,
quoq fecurtfiwot eum donAverat,ViX\i
hoc bonu diviciaruproaulluin lon
g€ fecuturos atios, at^; decrerccnt<
propcmodfiRegis fplcndore dife-
re,& feni detnum dare vorurlTc..
§.9;Im6 1- xxdtvitti tfltm nAVigA-
ttonit WAturHttone ^ ftfltnfitione ^m"
flijfimii regntjHddtcideccjS^ ornHmtn-
tumfperahatur. Et ipfiiScrtpt.Sacrdj
fipenitiuscvolvatur, indicat; quod
demit tempore NdVtgattonu exjittentt
f^exndvigdtione tlidprofiHxent tan-
ta dHi^tdrgentt(^<i^dltdrii rerum copid,
OmmsL vafd, e i^miiM Rex fotahdf,
tr^nt duredi&Mniverfa fuppelltx dom*
faltfu Ltbanide auro pHrifilmt.NAdr*
gtnttm
ntMm nfdltm eratfretij tn dtehm S4~
monif. CUjfis einm regitfer mare ch
iJfe.H' ra feTfiel fer tres aNnestkatin
»ris diferens j,nde aurum, ArgentHm,
mes£lefh&ntern,StmiM 0" Pdvenes,
iagntfcatiuigitur efi Salomen fnfer
wesReges terra dmitiis faftentia,
^eg.X.v.ziai.zf^Et vicisfim /^PAr^'
'9m c!^v,zotffrii' Argentnmin diehm
§ fr» nthtle refmf^h/ttnr.Stcinid^ »4-
iregisthsntfermare&c, Ergo tam
t]uam opuknda salomo-
3i^:ntia5
taniu apud fuos cx teros fplcn-
trem condliarunt.Opukntia au-
n quam maxime criam exKcditi^
sOphirinis crat..
'O. Oportuit qiioq; III. claflem
rclla&revcrrani tljiilc nonlongc
ft ahfolnrMm temflUit^ ^onfirnB-Am
quiaex lignuOfhtnttCit add»»
m dimintgradpu transverfi fulert»
fU&tnftrumenta muftca funt frafd»
a,ut'\ exprefle fcriptii e^yi.Parah
./(7.quodctiacodide mbis extat.
/4^ T>cTemporeN4vi(T, hfiits^u,
i.A:?^.ioA'er*lim.aaten^ elt,iualr
fabfiUtafiye£radpdemu m
dccreCc
teimperii tempGrcfuiflc confe6
§.ti^Neq;obverti huic {entenri
|)Ot«ft, quodr.Rcg.5,15. cxtat;
#/^/ divttias, Dedi tnqmt, enm D,
mintu tnfommAffjcrens jJitu dediHi
fapientiMtK.Utiu alius articul^ teir
poris.quo fapicntiam, & viciifim s
iiusfit,quodmtiasacccpit. Nahi
Jocus in a ,f ^rrf/.i,«.ita rcdditur.-J^i
fientiM&fiientiA dAta funtttbf.Utln
tiM ^Hte6PibJ}:antia(Sgli>ri:i.day9 tti
itM »t nftHM inre^bm ntc Mnte
nee fo^
fmrttfimilk ttbi, Ek q^ibus talis c6
cihatio mftitucnd?^ : in ea noBe
,
dAta dieifurfeientia,etiadttHnt»r dd
td dtviti£ A fatrt rcUae, iwmenj
trant exjofe^hi lihy.caf. i y Qu anqu;
.
tutius ^nallagen ttmforis coflfugi
aturHcbraris u6tatam,qua)pm.'?7fj
fro futuro nMjofii certitudmis ergo fa
n^xer, Quarc ideni cil; Dedt dt%iUx
At^dab/j ttbi pS0ifideliter^ certey^
qu3
DeTempereNavi^. lnflitMta
xprofnifla: func pro conceslis
n fcre exiftimari posfint.
§.ii,CI.U3c porro ex dHab-Mfrierihg
ritati fit viciniorfententiajpaucis
fpiciena^.Probabilior mihi eflTi-
f/,q uarm^<^<e opinatiOjeK hoc po-
Smufundatrcnto.Qnia i.^<r^. s,u
i. Paraffp.i,i, ita fcriptu eft :^»7i9
4rt» (menfe Ztj>k,fHi efi menjis fccit-
h)re9niSAUmonis fufer IJrael ^difi/m
'€ cceptt donfHDcminol Et vicisfimi
mo undecimoi mtnfe ^;»/, (qui cft
;nfis 0(5avaj) ferfeUa efi domtu in
ntbm Htendlikm fnis : Mdtficnvitj^^
w, Annis feftem. Septenniptn igicus
m mer^b^ flrudurf tcmpH im»
tifu eft* Jam aute ftatim i confu-
irionc templi in AfisngdkermatH»
'Jtt ad conficiendam & cmittenda
.{le,uri lcgimus t.Pardl. u r 7. Tf*ne
im fcilicet prf paravifietomneo-
$,addomumdomini. t/.i^. THnejt
SaUmontn Afiangaherp
la^iUiayjtf
nAtlath ad OramMarisKnhriy^fU^i
n terraEdo m. Mifit^Hiram fijrvoi
3eTempcreN4Vtf, fnf^$'r,
ftios,(5 ^hierumcH fervts SM$m»nit.
Ophtr.tuUrtintj^tndtdc, Quaprc
^lCTiQuo dKmSaiomen cenfiztHerat
mne ofc^ tevU, ea arins etta ermfit: cImJ
€xJfiengAher.\t tHucicofittHerAt
ttndectmo.Ergo Anno Hnitumo etiken
fit cUjSe. Majorts conncrio fundat
cli in conntxiont tef ortsnotMtt,
ralif. t\r$,i2.MtN:ef-anrtM enticle4H
Potuitintercafisri,utanni<
praecedcntibus unoaut duob? cun
Hiramo foeig ieeret , It^n^ nsvtU eom
fardret, rates^^pfu combinAri eur^n
mt parata ejftt adftmm adventiin Ai
lath^:Afiongay.cUffisOphiran4iC\\xO(,
utiq;a tanto appararu*ii«nu no cft,
/.14 Niiiilhuicaflertioaiobftat
f\\xodi,Rtg^^^6.l^^navtHm adtfica-
tif&f veltfitMtto rectt4tttr,pofi abfiUti'
•mKtgiaiV loatcmquc poft traditi-
•nemlerraCahHlv^ix, Quorum par«
viginti annos poft
prima templi fta-
mina contigit.Na if}o in loco no cft
noattexttCHRONOLOGlCAftdRS'
CL.
afATlO HIS70RICA, qm^Mop
oerpArtes opera Salomonis dcfcri-
buntur, non fecundum tfttervaUa
ttmpgris.Ncqytnim dickur^tuncSa-
^em^Hfecit cUffem^Std finc tcmporii
VLOl^iinonf.FecttejHoqj SMlomon eUfe
8CC.& mi.ParAl:S,i7, particula^^;
titit,<\\i^certam^emporJstohaJtoftem
lotat ; Baq; refcrenda eft non ad
%yf9ltttionemeperis,fedadfund4ti9ne,
cu/pibifitmenrio.
i<. ScdqaiiddeiUonodoPincdi-
anoiic^queilleutGordiucoftrinxic
in n»ftram hypothcfinPEx quo for-
mari potcft argumetum talc- Cujm
^lajfts ItgHainfim^e^ra tepU adhthita
Cunt^tHa clajfem epertuit ejfe reverfam
tnte ptndectmH regni SaUmenai annu^,
4tqm clajftsOphirana Itgna infiruEtH-
ra tepliadhihita funt. 6, clafeOphtra'
naaportuit ejfe reverfam anteXLannu
Mai.preh^ quiaXI.regnianno tcm-
plum cu omni fuo opcrefuitabfo-
!utu,qu®d paulo antc S.io.dcdimut
pro
Sfo 1>iTemp$re mvhdti0»ifT./i
prabarum cxt.Re^.^.ir
/.r^.Ad disjicicndum hunc no
ghdio Alexandriopus non ef^.. i
(i.) adyJ/-</;poccft
obrcrvari,qu
^dcoplementMm^Arttficfi fArtes
efft
tUlfs(^nei:eJi4ri^ CumcUnt^ ReUej
nonneeej^aria veiernameNtaiVel
fct
ftUtA, vel ptgmenta,velftilcimetay x
ff*yfellia,velN^lia, velgrad*
afcifi
nccponunt ncc impcdiuntabfol
tione tanti opcris Quod fi itaq; ft
tuatur,jy?rf lignaAlgHmimixxiCfx
noi
neceff^riamfiru^uram, fcd in fupe
flHum & no neceffarium srnatum adh
hitaj tunc nuUa vis cocludedi
in fy
logismo eft fupcrjz^ cnim fi limitc
tar rn Zj.Ojjpu cUfis ligna tn neulfari
&cjHafi effentialem tsn-^pU flruElHray.
adhibttaf^nt, illamclaffem aportettjj
reyerfam anteXI.regnt anttum: ncga
bit /l/*>f,cx didis ; NamUgnainiu^
cUffisadhihita cjuidefuiffent in ufm
UmpUyfedfuperfluHm: Adeoq:cirri
corumuruia abrolutum & pcrfc-
;um FuifVet tempii opus.
zdMtnore Cch n d um*
§, 17» Deijj de
uod adhuc fub Judice lis fit, in^q^ue
fum ligna illa ceflcrint. Eaq; in re
otisfimBinfacer nabis confulend^
fttcxtus^ Duoautefunt ioca, fed
ivcrfadc utrisq^/tidicia, Na /.P^r^
,io/cribiturquodSaiomoex lignis
Igumim/cccrit "^^
^^'^S niVoc^
iVAtisnes inDoms DomtmiEt i.Reg^.
),r2. dicit S^Uman. fetilfe tx iisdem
gnis orientalibus ~H9'^ ftdcr»m
hntiu Domim ©* domfuReris.Ex qli!-
iis patct,qdod hicdicitur^?^?,
l illic dicinnOD. Qtiid autem Vcl
l:ud vel hoc futrir, dubitationis a-
3£ lub/acet.
S.i8.Namn3^0D. quodefter R.
yOfffUivif fHjietAVtt fignificat/«/-
'Hfni ant fuliimentftmt fccundum
uxtorftium> qua decaufa ctia Lu-
icrus reddidit ^fdler «tt fpmfi
l& Jpemn/C#/»w»4.'^/ccundumR,
kKinii^i, ^Avmentum, fccundum
R.Salom.J, fccundiini Jliosrept
lum notar.Qiiod quia unico ho
loco tantum occurrit,ide6divOi
opinionum fuftincr. vcruni if;
ni'^?© quod eft cxR.SSo
t§ntumHUvit, pop rie fig n ifi ca t^^
p
fiMfiratas ^tritoi Viot «x foe mi n;
^i«g- '"'J??» <}U^vox fjCii.y.i.
f-B^-V.^» vtdmjlrMtAmFHkonis figo
cat, emc Cgd^n. Similitcr ^S/^/t
redditur in cafU.feu ptrA^prefHk
Jeelis2.v.$. tn erdfnefko tnfidttone
i//>yi4,quaexercitushoftilisirc
via in corde eerHm» i.e.fUn»m S^re^
$fl €tr eorHmiifui AmlfuUnt invtis th
jHd.z9,ii,tAdfirAtaifemita4. i.Sa
tejii, Ex quibuilocis fignificatic
inefillath manifeftisfimacft, qH<
fignificcte^usmodi vtai
^uatanijHam in pUna, h minns molej
femitafeu CHrricnlo inoffenfo pede fr
gredi Itcet. LnthertM reddtt, ijr eppi
§ 19 Caetmim an Hebr^um
iSoffl propriey^^/^, ^rcppen oter
fel8en/& lyOD propriey»/^*'^ feu
'misoi, ©fiii^en oDetr §)fet{cr/iiik-
:, de co mallcm aliorum erudi-
riim potius judicia audir«,
am meum dare. iftud tamcn mi-
videof pronunciaie polTe
) Quod nec Meplioth , nec Mtfad
erint eo^mna in ade UierofoL ciafn,
;ia coiumnis aliud nome apudHehr<ii^
brtiuntur,nimiru D^^n^Dy \,Re^^
l.ij^&feq^, Et JtrMl v.i-y, tiim,
[ia materia columnarHm in tempfa
NEjfuit^vd lignea,mi exprefium
Jer L} 1,7.17, ilohtfir.naium :utem tn
moRegkmateriafmt CEDRINJ,
^ALGUMINJ, uti eft f Reg, vn,
t'.Qjaein morem cdlumnarum
irahiHm<eneArum ctiam aiiae gctes
c Kaxo^y]7Ja credo) imitatae funt.
> m an i,
p o ft prsdit «ji TarpejJi, Ca^
fjiiim dscrmmfeceruntttit cardines
4a por-
/f4 '^e TempQYe
portArum ex are fierem, ut^cum
ap
rentiir^Yiderent^ Imo & plures
hes Arc fii^di ponebanturS^Q vid«
aliudere Virgil.quando de Grr/
ginevfiDiienU templo u/Eneid feri
Htc tenpiiijHnom ingens Sidonia L
Condebat
JZrea cuigradib^ftrgehant iimifjat
{ht
My£re trabes: foribtu cardo flrideba
Sic \nPantheo,]znot 6cc : facellun,
trabesi vaha & coUmna £ne<e fu er:
§^o{\\.)Q^oiMefiUoth8iA
fad i>on fucrint pofles (cufuflem
itt/a <(dtHmtp4rtim indc conftat,qi
pofteshcbraiceap.pel]atur ^ln
t. Reg VL v.n Cf Sxodi XXL v
Ez.uh.XLV.vA*),partim etiam ide
^\x\\pofiestemplifnere ex Itgnis ole
gmtii^nonexebeno, uti fcriptumt
I. Reg VI. v.s^ an quod m
)
WOD n«c-i>r00fuerint/^:4/.ifc
gyrtt* CQchlearisy 5tBettbclf?eft
non folu ca de caufa^quia talisy?*
apui
Ndvigationls Salomontil
^luralijqucmadmodii/./e^^ ri.
extst, fed etiam ideo j quia//?i
/>wo admtdmm
'/«
&fttpremum
um feu fegmentHm tefli attigerunt%
6q; pertinuiflent ad imerisra,
exteriora templu (IV,) quod
JD '^i^Tiiwtnx.gTadusStxxafenfio
^projfe fltt iicr etefg€4dfer/
?t,quiaiftidicunfnr r^^li^p
^ z^.Jp ex TnXfcanditfeu
endit, 11 ti
/.^. Ez.ech,XLULv 17. Efdr,Vlh
defcribuntur. Quibus addi
untloca 2 Reg.^XX^v p.^io.
fex ^wil'» foUrio Achabi
yemoramur^ 2 Paral iX 1 8«
II» Quidergo? Dicambre-
,quid fentiam,non utaliorufn
rata &
limata judicia prasoc-
!m , fed ut qujE excoiistione
rumhauferim,in medium pro.
& ducatn
ffS 'Tie Tempdrt
ducam. IVOD quod eft fingi
,
totum
noX.iil adificiuTyjy ^uodfid-
tebaiur five^1110 five D"''
habebatq? ad lacera rnSoD h(
aggefias vta^,feit afcefonoi fca^as,
$£>ane,(fi4t Regem c§mita(>4ntur,C
Uters claudebar, quotiescm^e
regia in templum i6at,aut h teplo i
giam revertebatHr, Iftud itaq,- a
cium intcgrum imufornix aliqi
fiudine4ttu{tVL cryptoPorticm fe,
vadium ali^Hod artificioftffimHex
jilgumim elegamiffme confe^un
rijs^ fculptiitb9 drpiauri^ exornA
ti^ne CQminna cam re^ia <^ teplo <
res, ita ut eodemformce quaj^
abf
MiquU in continuos muros ducen
§ Z2. Qiiod omnecolJigo pt.
cx Reg.X. j-, u^i taffuUtm ifle
[
diciturtanti artificii fuifTe , ut
ginana ex Saba ctiam rapuer
awpofcrat ^tv\ditReginAdomi
NavtgAtionls SAkmone^,
ffy
mfirnxerati & ctbum ejta menps^
'itationemfiyvernm ejm , &fi.telii-
nminifirorHm ejm ^ &veflfmem<t
inty (^pincernas ejus 'S^l)^^ ^
nfiim ejmfen fonncem fcapformfii^
'>ulatorsHmyT[yV_ nu H^yj
afiendeht in domnmDomimiPar-
3tiam tx YuderikmHterofolyinita^
\\xx Neheraias citat c.p, Xil^.
Levitici Sacerdotcs encjEiii;^
orum cclebrantes » dscuntur J
t fontis afcendifje nlhyohj? fi^
radus civitatis David, nhj^/S3-
cenfitadwHrHm defnper domutrLs^
id v.jjm Alter ihorws exadverfo
sper murum portaSphraim &Cr
wernnt^ dao chori adporta cuflo^-
'ffteterunt i» domo Domim v. 40*
oq; ^;;dom& DavidinmHro^,&'
Hrls in domHm D&mini sontigKi^
rmcis fuit^
Tocum itacji \iQ^pvt taht^^
Xf8 I>e Tewpsfe
latfim,(\vQ Uqtteary five portkus e
gno Ophirittco , quod dicitur A
w/>»,fuitcon£eaum,& artificic
fimiscaelaturis &fculpturisint
diftindlum. Ira cr^o totumaft
cium vocatur TJfpp i.Reg.X,
Qaado autem i.Paral /Xy lo, m
tiofit Jni^bp ,id per fynecdocl
partisprototo imclligcndura
Etitainrenio etiam hoc omne
tzWcxiffcTh eoUgos Batavos,quzri
in Bi^J, ad t.ChrenJX, u.
t0t ^ct ^nye t^e^ >5ceren /
^
bm^eacn beyt^e ^yt>en ^4nt>
mn enbem^ev^teenfelen/xt
v0mbfyoe^ Btcenfelen gciKK
u R(g X 1 2. ^Door befe gan^
tt^sn »0» 6efJ5in;^t>e0€Gn(n
fotjcf ^ui;0k£5^eercm <^UtiRi
Xr^ 6cadi.;?.^.X/2. itaadduf
ad Breenfe«l€j>,X)erp.^{er mel
Navtgattonu Salomaned jr^
^
eltert0rt^er ftttin^m ofte
nblerten m
t>e galerve«/t?0<a;
tt)el<f e mert gicitg^ Vi^ir ^et
i>e0 Cortirtg^s tot m Oen
Wpel, ^uod aei^uc chriastX'-
miitinLReg X,j. quandoiftuni
nsitum regium tjett ^^nfllif
»(B^alereve« intelligunt.jyjtefl
Jj4n<f« ^it v<^tt t>m
i({i0^e<S4lereven/w4(ir t>ooc
Conma^ van fyn ^u^e op#
ng/Of 00cP5;)«n^etp4telic?
>0lSl^et/ welcf e ^em ^fer in
;gefelf*4ptc«
). 24. His itafefe habentibus»
ncii£ i^sLregfa Cic conftituta, ap-
et: Ufum lignorum Algumiai
in ufum ipfius templi, fcdalius
usdam f^micis ad domum Do-
»i , 8c ad domum rcgis extrutai,
oq; non in intcrioribus tem-
,ied ad cxceriora e.jusdem latc-
tamftru^uram fuiffe, Tantum
Aa 4 igi^
igUur abcft, utabfentiaiftius 1/
Oricntalis potucrit Mamin
abfolutionetempli^utpotiu6t<
plumfucritabfoiutum, abfoli
quo^.rcgiaeflepotuerit.cuml
jus forcicis conrignatio utria;
i
poncrecur.
§.2f. Quod fi Joh:.dcPine
«rgear quod dicantur
,
^^^?? (^omty domini, non>A
cam aut/V/f<>/z/i^«i?ejus,repomm
ci,quodparticula 4 non praeci
irgnificet/«,fedracpequoqi^^,/
>A;r4,Utpotcgtf»4p. i^, Zebulc
pin^ ^^portHmmariHm habitabi
^ipfs plnS portum navinm
Mu nq ui d in tpfapQrm h a bi ta vit tr
hns Sekulon, an-potim ad portiis fc
,
\\xy^x.dkport.ptimarino^l Et taJiapIur
palTinifunt obvia. vid. 67^^ phi
Sacr:l IV. tr i- obi;
p m ^2;
Senui* igitui^cft, ^uodiajg nf^or
;rint ad domum feu juxea domU Do^
vf. Qua dceausacnami,i?^^«X,
,
itarcdditur, ist non minus <f^i
mm Dor?jh3 i)C\u3im /tddomHWgegii
r/»f,quia per contiguam conti-
afionem cum ucraq/ aeds coa-
igebantur*
§. 2^. Podor ergo noHs cft Alpfy,
Uti, «juam Tined£ fcntetia,quod
iicet poft exjhuBtim Tempium^Y
'O^j velipfo anno XI^ veljlatim fnb'
Henlidajfis ijia exierit,^ inttyvaU<y
imantjorum redierit. Quod etiatn
irumthefiumoblitus nondifB-
ur Tineday quando ia Chronoh ad.
n yEt, XXXlll ^RegniXUl. ita
ibit: ^Kknx^redmfit fehciter elnjfest
mdat non [olum domm regia fid ,
&
verfi Je> rifalem argemo & anroy
^eliberdijfime iCju^ fua erant^dfper'»
necivihm l.Reg,X.r;. z.ParalJ 1$,.
:l XLVn. 20, &c:ubi felicitatem
riii^fuiDjC^uaE potifTimuex claffe
5^2, T)e Tempare
rcgianumcrabantur,acl^»»«w/
fiecimumMgitt &tamenfupra
annum qnArtum urferat.
§ 27 Sjmilitcrnefcio,quidi
cidcrit P/W^ , cum Toftatum al
garet & CajetamimiUthunc iUopr
remfaceretjSc illum{Abulen[em)hk
( Cajetam) opinionem prohavijle d\(
ret : Cutn hacc non levitcr in aetat
horumautorumimpingant. /»
gitantiam eg9 hanc interpretor.non
fcitiAm Finedinamy cum melius f
verit Toftati & Cajctani aftafcs (
ftinguere.dir/dTa^^cnim dnbto prm
pofleriorAbulen/ieflyWt^otc qui vi:
circa^,Cl500 &mortutuannQiy^
Cii cont X2i.Ahulen/is intfgros odiogin
annos ad minimum ante decefTcr
utpote qui mortHus eji in miUena}
decimo q uarto , &
fub Pontificai
Eugenii If^, floruit.
§.18. tyinnum MUNDl , qu
^avigmmSalmomHm^nmxx folri
facj
ciliusjuxca priorem hypothefiti
hronologica delinea bim us.Nam
' Exordio mundim^ ad IV anmnu
SlifHndamentiyfint bii milkmngenti
'
triglnta tres, j uxta rece p ti (Ti mum
enr^ Pantale&nis computnm^c^ntm i$
ibetinChronel, Qui & ipfefacile
Dteft^tobsituNam a CreatoMHndo
'>^adNoeintercejJerHnt^ lo$&
wd exa6le exGeneatogiis Patrum fri-
ntorHmconflat Gen ly,
he genaitScfrS ann at,{Gen, n.JSOO
€ tepore dilHV„erat an^Cjen,FIlc)ioo
A dilHvis ad Abrah^ nativita^
tem (Gen. Xh) 292
ibrahaperegrinabaturinHaraiCur»
ejjet an,{GenJlU& J'jJ.h,c. 15)7?
ibrah^ 1/aac & Jacob pcregrinati i»
Canaan &
in ^gypto cnm pojte-
rii{ex,XiLA6i Fli) 43®
ib ingr.ejfu Ifrael ad annum IV, Sa-
lom. {i^Reg. VI, I.)
2 9 -i,
Aa ^ His
f ^4 Jye Terupore
bis mille nongMtis ^ tribpufup
mginta. .fiaddantur illt anm, qms co
firuOioni TempU, Salomon tmpend
mergmt - ^ ^
Qui annus Muadi Q^mdecimm ai
rjui
IffiperuSalomonsti, Sivc igiti
hocXL fiveCequend XII, Inip«r
znno,exi}JJet clafflsOphirana , facil
tamcn ex hac dclineationc unu
sdhacadEpoehammundiaddi, au
dctrahi poteft,ut hic nulia ampliu
difScultas fupcrfit.
§* 2p. Qaanqulnon nefeiamus
alios^liter iftos annos numerarc
priortamen certiornobis vidcba-
tur calcuiuj, cx fana hiftoria dc.
ftjmptus A. M,
Seranm ponit ini .Reg. VII. ^ 1 30
cx Eufebu Chron. colligutur ^i^^
Nicephor. ConfiAntinop,
4 j
FafiiSicuU ^j-q^
JuUm Hilarion 4^^^
HirmAnnHi Cof/fra^us 2U4
i^artanm Scotm 5164.
Vincentitu 'Belovacenfis- 2,935
^do Fienfi€f}fu ^^^9
TormeHpuySaltan^ Philippi,
Tetavins l^jn
Bucholz.erm ^91^-
tapelim ^^Sj;
Uhifo Smmiiei 2:95 2i
bis tanicn,ut dixijiJf/^/ Calvifii^.
^miiy Pafitale&n^jiiiotu m q,-cer*
:iar 6c tutior apparet Gompu-
:us 2:953 annorumj
30, charaHeres Chronelogh
(i ad Ptriodum fu/ia'aam,ta.qu^m^
nmunem omnium Epocharum
eptaculum,redux:cre \^cliemu^y
cnicmus, eos (mHos fcii.fandati
pii)optme qnadr^re inAnrmmP.f^
7, &
mtnfim Mftjnm circiter} ^Ha-
HereatemplifHndamenta jaBa ejfd
f«2^jinquit Excell,. Dn. ty£gid,.
tuch-Jn BreviarioCkYenokg, l.lFt,
Nara i^33 Cunt dnm MHndi
iniiiHm & Epocham mv
dieondtti intercepti
^
S^^^Anni. ^.mcnf.
Etvicifrimadditis annis conftru
templifeptem:
anni mcnf,
2940 —
7^3 —- 9
37©4 Anni» 3 mefcs.c5ftru
Templi & cmiffi Navig
Quibus omnino conferendus
Henr.Philippi, Sxamc Cbron» T,
libb,Reg.FJ,^u.j.n,ii*
§ it.IftudtameninhoccalcL
dubio non csLteii^uomado falicet,
480. ANNI,quia6exitu Ifraeiitm
us% adfmdationem Templi imercei
rum^fm tnteratates Principum^Ju^
cwj^& Regur^ dividendi: Imprin
quia iongQ majf^ annormf^fem
Ndvtgathnii Salom6m<e, f ^7
Apofiolieo caUuIo Gonfici poflc vi-
tur,qui eft-^^.X//I,20 [eejq. ubi
)rfim numeratis Mafwnis tn
^moS^ox{\m coputatis annisSau»
^egit^zixz.feorfm allegatHrattmJU"
'«» ^ixi.ji/j 'iuvTU) oog s-nai tst^-
.f&8n^Tilm^(pnrii. Huicdifcre-
Xitix utreconciljationem con-]
funt vias^
iirerec,alii alias ingrcfTi
»m funt, qui cu Cajetano Codtces
'ruptionis incufaruntjita, ut vel in
^poflolfca^vel in ^nnaks Regnm
mdHniiincunl librarioru aut lcri-
irum irrepferir, Hinc ideoq^ pro
r^Kocioig legunt r^<x.Kocrioi?*
n Ci loc^ j^psflolicHS re3e[ehalfeati
mm anthmeticu effs in Itbh. Regum
tant NicoURamermi CanuSiUman^
Saa^Joh.WolteYm y <i/?V^ijuipro
imero;48o, fubflitHendum ejfe uqj»
' '^
De Tempore
§.52, Hinc Serariiu diverfitate
CHciilinimiiLmapud Teteres
tericos Jcrifytores obfervanS,colIej
fivc opiniones, fivc letSliones dea
&feptenji quisfaei/itatis causa, a n
mribtu numerie pr&eedendit ho^c ordt
digerit,
Fahtca ttm^
j, tn Glyeaptii.ponitHr
upta dmio ab Exodo 3
i« LXX proHt Romani ^ Germani <
edtdermtiCitatSulpitita &Oecm
fitHS AB. 7. 4i
5. inLat EBraOi^plerli^Gracis 4\
4 iyimmenim deReb» G fiis Frand
c.sA-' 4
Beda Retratlat, h A^. ij, 41
y^f S' Ant^c, f . ex verf, Rufini y
7 Sigoniw in SHlpitiufn 5
8. Tyrli apud TheophilHm /l^, 5
^.Canm LLJ,iuadli^ 5'
lo.Snlpitim 5,
1 1. Jofeph.in textu ^ Ceimi verf, j
luXheophtlm cj^ 6
NAvigMionis Salomont£.
Jofsphm /»20« cmU. {ApHd Ahiknf
& PmedAtji) 6lz
i^icephorm C^i,
CedrenHS 672
Vhtlaftyms^pArt^HcerefJj. Jl^
^idam apud Nicephor, J^j
HenriCM Philipp.iadhna
/maiiasaddic
Serarius «S^SO
,
Tetavim jzo
j^dda Ubhonem Emmmm 47 9
ex JS. Micrdii Syntag, H.EccL f 07
^,5}, YmmtHtidatoHnoabfurdof^
Hunturplurai luquoqj concefTo
9re in unofiriptura loco y nuUm am^
u erit, qni non errsris aut corruptia-^
uojfitpoftulari^ Neutiquam igitur
c dicettdum , aut concedendunij
, quod vel in ABis Apoftolicis^ veL
Zegum lilfris , vel in Hllo fMquo alio^
ipturaCanonica /ocovitium aut cor'
m Ufitm fit^ Quapropter alia
57° Tempore
quacreiida eft ratio,hanc difficul
tem coliendi , quje cx ipfis text
Gr«ci vifceribus fluicNam ifta^
noruvn qHadringentorum tjninqt.
ginta compHtatio in AEiis no eft eac
cumcompHtatione annotum ejuadti
gentorum (S" oilnagmta in lihh. Regu.
fed prorfusalia &rf'/V^;y^, partin
fatione terminia^uo) parcim ratio
nrminiadqmmMsLm hac{in Lib\
Regus) mcipit ibExodoIfrae/itica,
definit in qHartum Imperti Salomoh
amnm: E contrario tftainA5l{4.
poftoltcisincipienda c ft a natolfaai
& terminatur in tempora jHdickm:
ita calcuUis erit legitimus, Nat
An
nato Ifaaco ad Jacobum funt
[GeH.XXr, 27.) ^
t/^Jacobo ad imroitum in JEgypt
{genXLL&cXLV.-y i
^bintroitH h6^ ad Exitum {GenX
\
\
Nm^ig^tionis SalomoneS, 571
; ExitH ad hgrejfn nt in Canaan in^
deferto {paffifn.) 40
i fQYtitionemTerr£)deletionem Ca-
nameorH & occupation eTerra 5
45<^
'
quamvis hlultirni t^ni^^j Anni
>n toti fortitioni,occupationi,5c
;lctioni inrumpti fuifTenf:, Ted iis
Ifaucioresjvelplures^t^mtnfotcik
ci,P &u\u\iCnmc(![e nttmerorotHdo
Cardinali, at^ majort , quo d a4io»»
lin in facrisfre^uenseft A^.Fll, 61
?». Xf^, ij^ Exod. XU, 40, 2 Sam^
^^»
If* €um verf ^2*
.^^.Proinde ifto cakulo prafup-
^fitOjiraS^Pauli verba accipienda
fcTctJ^s K^Tug» Etpof^-
\am h^ec ita transa^laeffsnt^quadrin^
tttii circiter quin<^uaginta annis,
nceii DSmdeditjudices, Qjialitcc
fimi-
57* f^e Tempore
fimilifcremodorupplcodaeftil
loquendi formuk ixiTsi rum
ApocJV,u c.rii f
cxvM.Lfic xnii s,cx,uc r,z'
item ^xsTUTuv Tuq^^g ri/j.s^&c, Lm
24 c.n,46, Eh niL 10. Exqui
busidfahemcoijjgitur, quodif]
mr^KOdici iigj^ TnviriKovm Annipt
iwegrumifitim curfum anHorum fio
computandiab co temporc, qu(
Bominm Taires noftros elegit verf \
7
(imprimis aiitem i^^«?<r«w,inqui
facfta cft Abrahdt promi/Jt :, queadin
Gencfis & Epiftola ad Galatas plu,
ribus exponuat) Sc exii^fjathmpa
pHium,injEgjptnjy afiduciam , ex
gyptoper defertum reduau in Canadn
v*i^.&tfi. m^quo dedit JudicesyS<i^
wuetemo^SaHtemverf^lo.feq, At^j
ita fenfus eft planiflimus , & calcu-
lusapprimec6gfuit,doc€ntib^ita
Navi^Athm Sahmoffe<e, 57/
m\Vhil'tppi Soc^J, rh^ol. & Fienn.
mnaf SS Liter. /nterp, /» accurato
tamine Chronolo^ VX /ibMs^^^i*
§ 35 Caeterutn,«t! fupra moDuf,
;i ^^o.anniiniihris RegHaltudprm^
mHm^aliitmfiisembahent. Nam
ab egreffa ex ^gypto ^&
itm ducitur
rtninatuYtn qtiarto^fegm SalomonAi
mOifcH prifnoffiftdati i ewpit.Qn^n'
ua e nimPetavim i IX. de D. T.
fiem queodam terminum a qno hu-
is periodi aBHoru ponar, ingrejfnm
iitcet in Canaan, &
trajeUtonem lor*
«»/^,tamen nulia hic fubeft necef-
tas, quaenosaclarSliteraavocet,
sfteturq,- computum horum an^
orum ab Exodo non effe erdicn-;
,um*
§. ita^ Augtiflinits h XIIXl
eC,D. it.^\EHfehtm inChronico
c
annos iftos dt^ribmnti
574 T>e TenipGYe
lofitie
lndiciHm (f Umverfnm :
Samueii(f SauU
Davidi
Salomohi
Ec {k emergit Summa ^
i'.:)7.CIari/IIm*' Dn. Z.Strmid
prtceliens Cloromlogm & Hifioric
Fautort^Amktumewi honorau/ftn.
in Brevtario Cbroao/, part,
Speci
c. FHl, eiH, uU, ita Qrdinat
Ann
Mofes prafiitt per
^
Jofua
Seniores
Otheniel
^
€hu
j
Dehora ^ Barae ^
Gideon
^
<^l> meiee&
no/4 •
.
NavigMiomSalomonei'^. 57 f
kphthe 6
\Abe[<!t 7
Um 10
4lfdon
40
Umuel d' Sanl 40
David 40
^alomon 4
fiunt anni 4^0
Impdumfubjicit. Deficiumita^
XX, ami, at0j hos inter fervitu-
'fti-
Ifraelitarum divide»dos , vel IofH<e,
ludieihts aIHsqHosdam de iuderru
ribendos
efft
futamns SufficiatnH*
,
•HmintegrHm no£e parum refert
irate fcire annos DucumfingHlQ'^
^jg. Siquistamenadcorigo-
us (it achronifmerum cenfor , ei
iliquo modQtsciamus fatis , ta-
i ne<ftemu§ ex iHddJibb^ ealculii,
ut
57^ TieTeffiporeNattJ^hmonii
ut tJ^oJes hAbeat 4tnnoj
Jofaa & Semores (JudJf, 17.)
Othomel (Jud.III, 11.)
£W (clll.go.)
Sangar(paucoYHmefm)X
Bebora &JBarac /'^^V.SI
Gjdeon (c.HX^28.)
Ahimelecb (cJX,ia.)
rhoU (c, X» z. )
Idir -
{ 30
lephtht ^
(Jud.XII,7.)
Edfan ( - 10.)
Blon ( » if)
Abaon (
14.) -
^/»;>«(Jud Xni.i.i.Sam.i.2.
(iSamlV.ig.)
Sammi&S4Hl (Aa.XIII,^^,)
Vavii (l.Reg.II.ii.)
Saiomon ((.Rcg.VU i.)
Et fic praecife provcniut 480 Ai
atc|; iAi & iibrofua Ci
ioco
mlogica veritas & firmitoifiat, i
nctq/interfuptumiftud annor
Mundi Syftcma ^^jj» ,
SeCTJO ll
EMPORENAVIGA-
TIONIS ABSOLU-
Summaria,
Tempus trium anmfum I
lyitt
U AnfmgulU AfinU Tharficaexpes
Httofitfa^ia?
,Navis Tbarjicafeu marma exteri^
'k> i» tertium Annum rediit,
i» Excepti» Pitte<i£HitlUefi,
. Ohje^io Genebrardt.
Dilutturexprilcorum difficiUnd^
Agationeo
rfriennaiis itineris cauf*,
.Alias Tofiatm babet non adeo pra^
^
^abiles.
. Circum^nAvigatores Tmfts orbis
'errarm%
47§ Tempm
QUcmadmodum qui ampli
ma arquora navibus fuis i
ni ctiuntur, j ufto & ftato Tcmp(
in psrtum rcmigrant , cx quo anl
crant cgrefllilta confultum videt
c6 nos recipercjundc digrefTi fut
4tdTemp9 fctiNavigAmnUSalomM^
Cujus fg^ionem prtmam cxpedi
inus: fequitur^^fW4,quaccon
nct TempHi Ahfolnu Expeditio
Nanticx : .Nmt^uid ea fciL fuovisl
tnnio fnerit alffoluta &expedita^(in i
rd aliqHo heuidri temporU traBH ?
tAnafiapm Synaita l,X. HeXi
fneron &foh. dePineda c»^.
/ XVL n. 5. audcnt affercrc , qu
claffis Salo.moni$ finguUs anm
7'barfisreiierity£td\xa.\ fcilicct h
jnonymia 72/ ^^^"jn, quod 1
non peiuliarem regionemt utOph.
£ignificar,fed magnumOceannr/i Oj
C»/^/f jn «juo ib4t navcsSalomori:
cumunaeademq; cla/ns
«in Tbarfn, (x e mari)
'M. c. /«^/4«; Orienulem
O- Um
tende-
:»hanc femcntiam protfus falfarn
soportct.
\^-}^^^c{uov{s rRlENNO.feii
(yiELin ternU annu
tcvtrCimeC'
ipertc extat fcriptii
r*%..r. 22,'
Senjr/m tfihm annis veme^^
ifThar/ihifd i. navis marina*
;cIar^of^endunt, q;u©d fcmel
res Amos\ feuex teniointertiHm
fwcxc urrerit,^ f ccurrerit,(jlfe
l jf4^r / ober umbs ^nttc
/ queadmodu loquitur P^/?-,'
-enherg Cent\ 3« ^/y?.,^^^ ftatu-
jvnobi^fcum loC^cojial i. H.j;
MalvtdafTofiatm, N ftratcsq;
leologi &
Philofopiii omncs.
^Frivolameft, quodP/W^
gb a in-
5§o DeTempoye
iliquit,4««<? aut fefqmanno redib
^uorfnm certkm &pr*fimtH7n tew}
triennii exjpeflaretur , ut iterum ad
naretur? lftaconditionalis,^«i?
redibat anna fef^uiAnnOt^^ una cx
concefTis, Quirf»»o rediiffet?-<
fif^uisnnot i\ux triennium infuc
bat excurfu & rcgreffu fuo?
Neciftud) quodaliqu:
Genebrarda aifcrunt , nobis po
obeffc,ta/ojf^«w tempw^trtennale
nonrc^Hiri adabfi/venilftm iter /j
Ophiritiru, idco, quia CX Aponia
Mdaea Peguana terra alit
Jieydomadnmintervalh poteftat
Hodic en:m ^uaternis aut (jutni
ptimaniseKitHreo, & reditur illi
Mercatorib^^Arabibas ^gy p&
Imo tritfm annorum jpattnm totiu
hU circHm navigAtiomfujfcit*
§ Rcfp. Non eadem faci
transfretZdi veteribm fHtt,qux nt
MsEf^ropaff m9derni44[iAtici
NdvtgdtionU AhjolnU, 5gt
is littora
eraht lcgenda , ferotwA &
fertina lnmirmria ohfernadaiH&lice
Cynofura tenendayrtmorUm impuifi&
littorum anfraBtu forrigeda, variz
montoriorum,finttum & intervalio-
» pemnfnUrm ambtiges dtmetlmd^i
X Gtnnia noftri rec^o curfu in
)dio pelagi luperant>&ve[mVf/?*
lahris ac t^d^ iittoraii^pnrte vek^>
tte velornm , ^
m^tgnetki co?npasfi
litate recomp?fifaye pofiriint*Quod
Jne Pinedaefociennus
u Cemumpute^Unm ^.Kei^Xtn gi
\\)u tuiiU Ham ita^inquit %
lom, tempore non prdcul cUffisfn^
tbatfe a terra , fedperpeiuo ifgebat
ientaie ifttui i ohibat^j tas rtgtones»
r hpminttm conventu/s , ^ua tnetaflis
t (ir9mme,aut alio pretiofa navtgati-
'igenere ahmtiare credebatm i n c H
n fequitUf : Hedie fex autqntn^
timanisifla terra navigandopetipO'
} ^^&aprifcit eodem temporis inter»
hpmpotHitt Bb 5 I7*
5Sft l>eTempm
$ 7. Ncqi diflfimulan^u eft,qu
icum Lufitani fub impcrijs V(
Gemmti, Petri AUntfuerij , Nico
CAlij ex patria in Melinden navij
tcnt,X,fere zw^»;/?/ impcnderint
Itinefif&totidcm fcr« vi£ Caf/ect
ianafUti cft apud MaffaumL i. R
P 4^« ^/f» Qui tamcn >ff tfwwr.
pHTAtu belUco namico inJirH^iJ],
«rant. Quantum tcmporis naia
iSalomants, tanto apparatu nav
mntx quam poUcntcSiConfumpf
^Mentur? Jam duduraid advei
^h. nfiattis in 2. ParaUX,^,Xf
^^sf taffis ex co Hermamm Fabron
Isfiia iyidia liuic difficultat
^liM B-ied.ctur: ^Jdgftc trev3<J
t>4^cr gefc^e^cjt/^re^eil
4m Ufcr port gcfi;
rert/um2(r<i;bi4mun^perri4J
«mbCalecut/umbBcitgeiau
Hli^ 4if^ywn^ ^4b0 4mp<vrt ei
1
ite^eit liegcit mft(pfi/e^c(Ic
rel^^iiftge«3ttpimett hta^t
\}>m. J)4Wfi KKtm 4up m4ftgef
(fet 4i>}}^^0^eJneer begrben/
tt^ent<m^eff tlf^nt / fo ff#e
<^rtget<>itt/gefA^rert' lmprmi$
i^jimtilJtntum mrmi^ regtonis .P^Aa
maddatur: ^4ttrt Irt^er g4ttQeif
*iff4^rt^4bettfte jwey t4U#
%h t>ier^uttbert J^lcilett ^hm
nfft/ Wttb 41(0 4ne34^r 4^ti8
mt>crtJ11esIert fa^rett milfrett/
ifM Cdcktnm Buntingjn Jtimf. 140»
§,8. Alias triennalk
)r£ nec dare , nec, «juas alij dant,
nplicitcr 4pprebare poflumus*
'f>h,Tofliitf{i iMcgH.Prtm^
CiLtrts
^ia^uit.^maiiftiahdo S&lomm mttt"
t in rharfis (fcu O phir t?am hacx
^becpro duabtis regiotiibus Ori*
itis conterminis) namaSaUmonai
ni4gmri4 m€ms in tomutationtt»
^^4 mm
584 BeTemparg
€Mmopihm Ophmticisafferekant.q
«0 mhori, ^uam tfium annorHm (j>t
fottrantiolhgtye AiterAqma Mer
tores[iidici i» Ophir non.offinitem^
somportaveram onera ,jtdlaltem
q
trtenntQ. lU xguur onerA venalia
ferentiikantde Triennia intriennik
Tertiaconcernit ipfos nautasy ,
^omi uxores & iiheros habebant ,
^
ita delinqHm , ^
femper d&mo a&ejj
non peterant, Ideo^ iu erat vacA
dandafHty ft^odpotuffentanno emei
iteryfkoiiket trifnnio emetirenthr,K
ditationes iftas ToJ^ati foilicitam
«ricant dili-gcntiam , fcdipfam n
EonvidenturfufHcicntercxpedi
Naraqj, quantu^m 3Ldprimfi w,no
fie Salomon potuifTet toc mer(
ad adventum chCTis colligere
p
intcgram fuam ditioncm,at cla/
^edux in excarfu nuMam paterct
moTam > Secttndftm vpCaiiQrulim
fppia OS'**^"*/^^**"^» iiiipriir
ai
Navfiationls AhfiUti, ^^f
ttm auri &argenti,qaainOphir
.prehenditur, rcfellit. TertiunL»
lod fpe^at,n6 vidco, cur navitis
tnda {\tin triemium VAcatio a cla^i'
expediti9nihtUiC\xm ipforCi ca fue-
:opera,eaq,' ^toU^iOjnon domifem
rejed apud exteros negonari , ^ cum
^ifuerint reduces, novHmmeditari
r^utiijlud in noftrisquo4; vidc
us & animadverttmus navigats-
)us, Unica& principalis diutur-
commorationis caufa
oris iftius
l,(juam dedimus , magna lecorum
Uneia , &
in navigandofuperAnda-M
fcultas^ qut primis ijlja feeulis ta
ijcrfmt , ^HO minor t ei nautic<efHi%
par^tm.
§.9 MecdifEteftdumcft^qttojl
at in dvnS^Q-^ » arinorumn^flrorHm
moria tYthifi annU toPum orbem ejfs
^r«w«<»t^/^d?«w,Naro itafcriptum
teftificatum acecpimus,F^?i/fi?^-
M^gellAni m^iVerrj-.cjm Vl Q TORid»
5^^ TieTsmpore
dtB<e exAdolnccisper Promontar.Bc
Spei mfJiJpaniam re4iife,pofijuaml
annos & 4. hebdomadas infumpfil^
Hxcprima omnium navinm fme cot
verfia^ circHmnavigAto orhe univer
de ipfo oceano celeberrimH triumph,
quod ait Corn, ITytfliet
reportavitj
A»gm Ctim enim Ft
Pt9lem,f,^l^
IdageUann^Mcttmm quamorte,
infti/aM4tatt,8c poft eumcreatusD
Ii>a» SerranHi in Suifuth pcrijflei
,
3foh,BaJiianm CdnoMolHccas ingrei
«(i>perH£mifph4riiiOrientis,Sevilt,
annoi<yzt, d,Z*Septtmh,cum[epti
decimfuperfiitihuinAutk^ mmexii
'Anno Augufli lo.dte. Iftius
C
infigne fuit Glohus Terrefiris
cum h
cpigraphc : PRIMIISMECIRCH
BEDISTI,a Carob F.donat\l!\ti
fccutus eRFranc,Draeo,^rchipyrA
erhU univerfty^ul anno
IfjjJjS.D
exAngliafohens ^etfietHMageUam
adMokccmendens d, lll, UQVtmi
wijgo^rcdijt, infumptis mbui
mniiidepiu quin^feptimAnU s^rquim^
//r^;«*Poft cum ide teRtavit ThomM
:anudifih AnglHS, quianno l^S^^d i,
4ug,/blvit,& anno l^Z%'9>Sept.rediitt
'pfumpto trienniOi^^ hebdom.&^. dteh^
?oftcos etiiO/ivari9aNordiBat4v9t
juian,i^^S d.i»Ju/ijexeurrit,& anns
:6o I . d i6tAu£, eo/itmptis trii^M anntt
feptimanu,rcverC\is eft in patria.
nd Corn.JFytfliet ^,4.0. feq.&Fahotf^
9 Geogr.f%. fcqq^Pos hos primos
2.
totius orbis circumnavigabiiis/*«-
Hratores, & quafi Noachos autjBEK'
CULES Enropaostplutcs alij per ea*
dcm frcta , ^ maria paffim divagati
funt, utnuUum dubjum fuperfir,'
quin hodie quoq;trienais^atioifiud
Antipodum iter expediri polTit, Scdl
quod vei olim cxpeditu,aut faltcni
tcntatum fit, nulli crcdimusjTantoi
minus,quod claflemSalomonis ta-
tnm tcmporis tradii fua cxpediti-
^ni pphiaucac ttibuerc oportuitf
581 TieTitTtpsrt
SECflO UL
{TEMPORENAVrCAT
ONiSCONTm-UATif.
Summaria^
§,t4 Contif7uatfo novies & deeiesfaS
§, li Ckr Roboam non reaffnmpferit V
i^l.An^ttotanis mvd clajfisin ttu &r
^,4:. txi^nixxx. ViUklpancU^ <AitH fuerii
§i f £^argutum,mn/o/iei(tm.
Trti>HtM66 6, tniecQrn efi ordinarii
ReduSio ^Mnoftram monetam^
5 ^id Kikar
9. Maxima rei nummtirUmtnfkn
10. Kikar curtortafanU ?
*2j,.u, Expofitio plana^
lz*Talentorumdiflintlm
§, 19, Tal, facrum (^uot fiehrumf
1 4. frophanumfm minm^
TotaSumma,
$ r<. Undetami reditus?
1. 17; SaimQm m^/acfftfreftdii
Umautew etram Tempt^yaSfi'^
-^/hu Ndvigathitis eifcumfcri-
crimus, irltimiis fentpovii traBm
ftat,qui eft d€ CONTINU A TI^
NE Navtgatiom, qui vici/Tim m
:ris expreflus non cff: Credibile
11 co eft, ExpeiiinofjefniJlAm Marh^
metimprim0 trtemio feliciter ces-
et) polVea nunquam efFe intcr-
{Tamifed ad^wfw? «.r^ regni vitts ^
^omoni4 contmmtam , unde tantus
iarge^ti^cmulffs i uteo Hicrofof^
ifi inundarentur.Quocifi irag/ s
rmino ii>o , que ftiperius anno-
imus,^r /ct^ anno fuifltt repeti'-
usq; ad Salom morte, noviesymt
es,praier propter^rcYerra fuifiTct.
?. Iftod faltem mirarr fubir,
2.
rrcRoboamhereiregni bonorHm ^
tmrun^i marinnm tftum Reip. Ju^
<e nervHm , NAFlGATlO:^
\M di«<> Qf HlRlTlQdM^
ftOlt
tion continuaverit , cum optir
fciretjtanros cx ca rcditus, tair
fplcndida munera in fuam cxln^
refundi regione. Scd qui paululi
penitius rccolucrit , & introfpcj
rit ftatum regni Rehsami tHrhulenti
i»«w,ille minus mirabitur, Nam
non folu intejlinao' internecina bc
inter domumjuday&inter domHlfn
fcd etiiTerritorioru ^ifiin^a autp,
tio,aut interturbatio,cofociationi4^ '.
ria di/ruptio,RoboamuSc alios C)'fi
ccflbrcs impcdiveruntabinftitu
PortM enim Ailath &A/i9nga(?er,fa
dijiraaione TribuH,tt.C\ adhuc elTi
{ubtriifuto fudako,Dsminium tan
^fper coniventiam adTrans-Jorda
tas Ifraelita^ dilapfum cft^ita ut qi
vis Ic^umai ui^ adjoram manferint
l>utarii Regum juda , tamen ut
( fi
folet intcr hoftes publicos)</i/w
iftasdefaElooccHparunt Ifraelita n
quiifixtiti ijim tenaportisnem cft
NavilAtknU Contlnuau.
yris ^
Tyriis.ut cinTAiFath
exfacrts
ftendebaraus. Qua decaufa>ro-
eam lyrios queq^a HeMeamicivi.
1>U4 heUis ^ifiraaifederedifiraxit,
^fuam compHlit foctetatem, donecfuc
&
'fju temparis tot4 negotiatio
IndicaSy-
numfieret. Unde nec commodm ex-
irrendt.nec oppellendi eportuna
fiatio
ihturRohamot ut vcl fic totum
\\xdcommfrcium nauticum HierefoL
itcfcidcrit, impriniis cum Domi^
fs hane felicitatem
SALOMOm
opriamvoiuijfett
§, ^ Vilialpandi ingenIofa$
eSvV^, quAS ilic detriennaiiin?"
hujmnavf^ationis repetitione di^
rfa redituum co/iatione hahtt^
Clctio'
'«terire non poffum. Itaautem
l.p^ II .
lib. r. fcribit: Saiomo^
.CHfmgHlisannis^ magnU fumpuhtu
teplum, regiam, aulam.fupelleailem
res regni confervandas opm
haberet,
^jjmi4 mya adQrmffedaJfem, & i»
^ffz DeTetnpore
fingHlU tribtu annu terit4m,4f^ itd-fi
gulis mbm annis tres etta exifjje claj
Mt c(tm una^H£^ trtum annorumJpii
indtgeretiin itu reditu^pB^qu^mp,
fnamcl-ffempofl tres annoselapfosr
teptty fingults fe^(jv annis nun^UA
deeffetuna alia clajfis-,qH£ iret, nuhq,
non *lta, qu<t auro & argento & reb
aliis pretiofs onttjiaredtret^ Excmp
id dccUrat fJtff?anien/ttim , Lufitan<
rum df Batavicarum ciajjium , qc
(ingolis annis cmittuntiir,& fingi
lisannis redcunzt non t^Hidemfemp"
ex iisdemnavibM aut itsdem yeUonby
conftantes ; ut,fi una diutttu emanCAi
reliqU(Z interea fingultsannisremtaf
€^ opes Indieas apportare pojfnt^ i
4, Cof urs qaldcm fui ev^np-oili
fZtioncm Fi//a/pandHi cx diverfadj
Jatorii taleotorfiCiimmz dcfumit, Cj
enim ,RegJX,2% invenirctfcnptt
/kmmam nuri qHadringemoru vtgin^
ttentorum} i^FardipVllh
8 ^^*' 1
rittgejttorum (f <^itin^uagint4 tdert'
^rn } Bc iMeg.XA^.
fexcemorHmfexA-
mtafextalenterum ; Inde c5je£lari
JCpit, PRlMJMfumma CCCCXX^
Mtnt.expnmacUjfey SECUNDAM
CCCL taUnt, ex fecmda elap^ ^
ERTlAMDCLXFItaUnt^xTertia
quat Sc ipfa anno tertio 3 fuq
irccfTu , tertio ctiam a rcditu pri-
afclaflisrcdiit.venifre,.
§.5. Sedxnventum hoc Villatpan-
nnm Argutumfotim, qmm folidim
.Namq/dedivcrfaiftaTalento-'
rumma,res incerta e(k,anex dajfe^
extrihutis.donarijsve Sakmoni oh-
jerit.Etfipauloaccuratiasiocus
ralipomepa^j/ infpiciatur,
hn-Koiy
\odnanexciaJJe Ophirana^hdsAl'
ac >nempe cx Tri^utis Regni vc-
rit» i^imq; cfivitia Ophira»ano/t
m fe^ trmnes cf anc, At^ui/x^».
5^4 t)eTempori
do 666^talemorum erant annhi
,
^ittu mn triennes E» Psndot
6t6. talenterum von erantDi\
ti<e Ophirante» l
X. & z.Paral.lA, 13.
§. Dcinde et/am iftud adven
mufcVquodiftud 7ril>Htum JexcenA
rum [exaginta fex Talemorum fnt
Ordlnaria,^ fiatum,<iuod ab omr
bus Salomonis fubditis > Ifaeliti
fCil. & aliis a DavidefulfjugAtis vici)
popuits in recognitionem DGmii
fupcrioris folYcbatur,& iThefaur
riis Salomonis in ttrarium regium d
fercbatur. Namq; omnino ccrtu
cft,quodomncs/^rfi^;»/^j, ^«^2)
viditrihutariA fuerant,/«^ onereSai
nton/smanferintf & trihutapndern
Chanan<ei nimixum ^ Moalitt ^ Ar,
wonitatldumaitSyri, quod fluribi
^ diducitTofiatwin z. PdrailX, q.l
£x guibus collcdVa tributoru fun,
Ndvigationis Continuiu. ff^
a 8c addita ordinariis tributis pc-i
li Salomonaei excrevit ad 466. ca>
«ta.
§' 7' Qaa <^itantafuent/untma, fi
noflram reducdtur monetam , n o n
iucundum eft noflc* Simpliciffi-
E autcm reducitur cx rcfolutione
iSp, qu o d, qua n do «^tf 3/^/<i/?/jp
hibctur T4/f»/5Latinis 5c Grac-
,
1 fignificat,uti Exod XXXVJlh
^am,r,B.i.Parai XXII, 14.. i.Regi
\l i.ParalXX.i. uRe^,XXUl^j^^
lcrc cft.
§ 8. Fuit^utem^^SpjUtcxcty-
> colligitur, sjm^odi pUnapoderis
cies^ ^ ext enfa inflar f>lacem<si quia
rcbus naturaiibus plaftitiem
nificat,qualis in agro Sodomorum
er mcnt(s crat. Nam morls erat O-
auYum & argentum rude^^
ntalthuiy
ert-eform^ ac magmtudinu in f^}rt£
e plaantapam formm <:i>nflatHm^
ad
f De Temp6re
^doperA di indefaciandatvelaci cii(i\,
da.i monetM in thefaurii affcrvai
quod habet /irta^ Montantu in f
ThubalcAinf, ip, & conjicit ex J\
XXXFlh 20. I. Sam, II. 36 c. X\
Ffiral, XVI 3. addirqi
, Exejmi\ •
hcu etiam magnitHae Cich^r (ogni.\
foteft, Erat enim tantnm pa»is , ^Uf\
tum fatii efjet viro mt ipHlteri ad
hnmdiHrnHm^pr^tet QhfontA &p\
ntemH^
§ 9. Alil niagnitudinit cenfidei
tionea^^^S Q^diaum v.luntpl
geminationc7;^3 Ul^ds Ctfm,qtf
,
cum maximafucritmcnfurainal
diSjita ia re mmmaria etia maxtmi
Fuiffe KiciAT, Non cft Talenthm U.
Idarca akri , ut quidam putac
ionge ntajor quantitas e(i ,
patet ex candeiahi ingenti appara
Ex XXr.^XXXFIl Ideoneceffeer
Talentum majoris cfTc quantitati
jForte plusquaro viginti Hiarcarqif
«I
NAVtg^tknts Comlntiat/.
•i,inquitToftatus fub fic. q.7»
uParal.IX.
I o. Marcui MarwM in Arca Nee
orundam fentcntiam refert 8t
)bat,exiftimantium voccm^??
y qHodhatini
*allipondpu/ianificare
entum vocant; dtindtper metapho*
'^ajjumiad indicandam tortampa'
&terr£planitietn,Qnx fentcntia,'
cra eft , inde ortum habuilTc
ifen da eft , q uo d certum ac definf-
t Mctalli pondtu , ut nunc fit , in mo^^
n torta effbrmalfatHr , qnod in infi*
parte planum , forrfta rotundaala*
\bm in m%dHm ffmi-cylindri in^
em duUi tota plane figura panis
tam reprafentabat y <\woimm^n-^
n , aut alia hujusmodi appcn'*
rcntur,
j. QHxi^.Andr.Rivetm Cmnt^
II.
Ixod.XXF, f.iizi ifta omoia con-
iaturus & comprehenfurus, ita
Cjiic,hancf ^p/^r/»?^ fignifica re
f
pUmtiemfeHpUnH &cieprejjum hc.
convcnircdiim "ID C^z-pratum,
quo vidcaturgeminatu : Pofietfip
centamfeH tmam quafipanem prejj
(f pUnHnji&tandemmetafiumtnp,
fioriipanit formam coaflatum ,{i
fit auxum fi vc argentum &c
S 12. Iniftaautcm Monet«i
duaionc,difquircndu effet^an^/f
SacrHmMiud prophAnit? aliud maj^
^Vniddimidio minni^vtii^are minM,j
crUdHpio majji^ritem an aliud £<^r.
CH.iliudSyrf JCHm fucrit/fedea cfi
aliorum opera,qui inrc Monetar
fuot excrcitati. Lcgiintcreapor
runt Ftlialpandtu de Tempio, Riv &
inExod, XXr.quorum tHe nega
hic d$fendit i^Am Taicntorum di^;
flonera,
n rftud tantum dico , Sa
trum '\'y^
fnperiivtt fepttngenros fi
clos [acros, Ratio, qnia txprefs.
NAVfg4ti(i/jls Ccmmuat4i
i;<//«lfraeliticus contulcric in do^
•iis fponcaneis vigimi novemj
)?? fcuralentat & (pr«terca|
ingtmos & nigintaficlos admen^ti"
autem Septitigentl
ffanBnarii. %i
unum Talemnm nu-^
conjittnijjent ,
rui Talentorum unitate crevif-
reliquis fupermanentibus ficlis
fummae additis* Porro Sacritm:
har etiam fidperavit mt!ie(^feptin.
os (iclos. Caufa hajc cft, quia ia
em Exodi loco verf i'^. dicun^
data CentMm /<f/^/^,c^(praetereaJ
ifftingemi &
feptnagima qiiinc^,
idmenfnramfan5lHarit. Hincfa^
adducor , ut crcdam cum Aria
r4»o,Tif KiKhar pondus fuiife/^-.
iJle. oBingmtoYum ficlorum h oc
QngentarHm ttncmrum^coponfTi-'
n fun damcnto, (\\xodC4mhius
i.?ch ^ LevtGerfonidesmkk il
^
fil kvi^kvunt.Tertjam par»
"^^f^W^fiy^fi^loifemm^ifivi
tfe Temfore
idferrum eJJet.fiveaHrum./ive^is,^
n^odcurj^aitudmetallHm.ldcm
p
tttQ^Camhinj in iH.t.Sam. r. ,
Cic{arauri€£e [excentos aureos
h
ot exponcre placet,
tanum a
Oiaflam ,quantam [excentificliu
ficiunt Namqjharcinpondercf
tripU viment jtxcentos
argentific
q^iJaiiuntterliampariemKtkar.W
p o ndere fu it aureum caudeiabrun^
^''firto^Mofe procunntc , faaii
£x XXK2% &XXXm.
24. Et/«;^
hdncponderisratiQnem ctiam r<i/«|
tfww>f,quorum in libb, Regum<
Prophetarum fitmentio,definiej|
da cfle, Jrias Montanui arbitratur 1
§ Scdprophanum tamcn rari
14-
ponderis no fuifTe videtur,uti ne]
5;»'Wf^;Nam uReg,XX^9in fpenr
one militis proponitur133
^/^^ /^23. ^r^4/?ElifxIfamuIi,
f
in duabus crumcDis
deportavit^.|
t^ima ^rgtnti pcr fatcUitcs SyrtY
qaibas colligim*', umm ukntHm
Hnoviro citra moiefftdm deportari
& 1, Sam. Xlh 50. dicitur,
uijfe,
odCoronAregiahmmomtx Pria^
is penderit auri talentum.,;
odq; eadcm capiti Davidis fue-
impofita» Nemo autem velhrevi
^forefuptr capm admittet voronamt
'temum vigtntiqttin^ tibrM pedat,
dtu utip quod viK rohuftiJJimmMi^
mat a terra fuhlevare, Vidctur
\j ibi Taientum prophanum, quod
tginta iihrarumfaut Syrtaeum.^uod
quia^ tantum iibrarum fuit^
(ttti
intcUigendum»
15. Qjaicquid hujus rei fit,in eo
nmunitcr omnes convcniunt,
5d Talenfum uitrapradtaamfum^
nfitextendedum, Hin c re^e q ui-
AhenEfra
ri
&
R.Salomoneievarut
imTalenti, &
aftimarunt/^Ar^-
amini^facrirS iid. eRvuigaribm cen-
if vigintiMxnzm autem viginti
Cc 4uin«
#
^^•i Temp&re
guinq; ficlis ; Adeoqi.rccund
cosdem, Tattntum crit T^rw/
SICLORU M. Siclas autcm fant
arij «ftimaturaltera pars argci
thaleri,cotincns ^u^tuorDrachr.
Cumigirur Talentum auri*/?«
Ter mtlle ftclisfacrU^dm dectes n
anreu UrtgArkU acquiValebit , 1
tetum vigintiaurilikris. Cum aut<
^ondo auri ffftimatur Centum au\
eorBnatU , tale talcntum fucrit l
deciesmiHeaureorunt^Bt fada fupp
tatiene Taientorum Sexcentortm '
xagiHtafex,tt\x.fiimma(Lureorufepl
mngenties nonagies centenorum mi!
»m,&' i>ismi/ii»m,{eii 7^^2000^ A
§. itf. TngensprfifeEloreditttumi
tribHtorumfHmma, N«q,- id miru.
clTcdebct, cum ampIilTImutiilf
rcgnum multum c5tribuerc potif
crit»&utconiribucrct, Salomo
ordi
Navigattom CetJtinuatd. ^o^
dinavcrit. Quo de onereToft
ismortemconqucrunturcoram
iboamo Patertuus aggra^avie
:
\rHmjugHm At tu alleva defervi-
:
ipatrii ttti dura.f^ dejugo ejm gra»
^ttodtmpofmtnebis uReg XII. 4^
;Od quamvis Joh JePtnedaiFIl^
n 12. rejiciat in ultima Salomo-.
iwpora^qmbtti muliebti avartti<e
txuri^ , immenfs fumpttbta in cu/»
idolorum converfis, deditus eraf,
en nullus dubito cum Tefiato,
itn quoq^ ad media regni tempO'
jducere, cum dQmum Dpmini,
imfHa^Cf Melloyi^ muros jerufa-*
Hefer & MegiMo ^ Gazer tow
URegJX, if, Cum utrumq/
t efle 6ad u m ,ita ta m e n u t pria^,
'ira libcntius ferret populus,
in facrum ^
publichm u(Hm ver-
ntur Sed pofiertord duritatis
i
eritatistyrannicayeum accu-
r,quia& ipla, crefcenteim-
Cc 2 pie-
i^04 -^* Tempore
pietate &
profufionc tantarunt
pumindies crefccbant. PcrditS
mi CaliguU exa^iones «i ifta Salo
nUinjujlitia facilc conjicerepot
qui in Svetonii C. 40* &c 41 fi
ptucn legit , quod exhattfiw & e^i
ad rdpinod animum C9nverterit , Vi\
tSr exquifitiffimo calumniarum & |
Bionnm & veBigaliam genere: Fei
galia nova & inaHdita exerci4erie,tt\
rerum ac homtnum gcnere omijjof
fton trilfuu aliqutd impQneret^ \
§.17. Sed pf acter ingentem iftl
WRlBUTORUM colieaionemii
os adhuc ac^tiirendi modos hab|l
Salom9n,<{\xi tamen nihil turpituti
nis primis temporibus coHtiif
bant» Itaenim fcriptnmefti«Ai
IX, quod,cxceptaifta fummali
lentorum, ctiam mercatores p.*
mfSafrapf exterimuntra attulerii|
i^AvtgdttonU ConHnuaU, 'iaj
lus crgo acquifitionis modus
^ttnfuimtrcAturis, qucm
merci-
Jimportatis^ exportandisim-
Uic / alia donaria Legmonumt
:ex longe di/Htis reg-onibp ve-'
Jant,ad audiendam ejui! fapicn-
1
; a]ius viciffim ex inmtis redi-
•venicbat, v,g,ex
/^«^y^
juorumiEgyptiacortim cam-
'CX -mJ.^T^-Kia^
quia&fcii^
|ndentibus erat ve€lig3i red^*
lam,ex/?Wffl2rf cemica^ gu«
:is & Indicis opibus 1ogu4
batur, uti cx \,Reg,X,
& 2;
luculentam eft* Pfxtcr-'
f>*quae dyKoL^x^a^ i Regikm
^ Sstram fgrr^ oiercJ
ilt
io€ De Jldercihus
MERCIBU
NAVIGATIONIS
3 A L O M O-
Summaria.
|, 2, An omnesex Ophir^ an4li»i
apport^u?
§. 5. Omnes ex Ophir:mUfi exBi^
piii, I
Pineda cum trilfm
4. Urgetur
ceptiomhM. \
5 f Merces iftas Hijpania n$nferti
.
§ 6.Conje5Iuracerti9r eJiproOpb
IndicA^ I
NavigAtionis Sa/omona^. 6o*f
§. I.
L^SSlS,q\i6 rariores
Sc cario-
apporfar menes , eo
'^res cclc*
oreft, &prctiofior afftimatur,
ndtx^odzSahmonis noftri ^UJfe
hirica dictmws , cui ntcmukltU'
fffiec caritMte , nec pretiofiiate mer-
/ndicdrnm aUx Siliet funt aequi
andap,fed infinitis modis cideni
lp o n e ndae, A 1 ia navlgia Pentizs
folum portant aurum^ wiiargen^
wajfa4,vz\ pretiofa /igna^sii vtrfi*^
resAveSi & rara novi mundiaBi-
lia ; Sed Sa/omonls ciaffis ea omnis
h/ att/ilit excpu/entifflmis Oritntis
lonibKs^ Quemadmodum Ann^*
ft Regiorum Conditotes c©mme-
rant ltl>ro I. c,x. v n, Ciaffis Regis
Jphir venies deferebAt tnde aurum^
rgentfim,c^dentes elephantorum &
ia^f (-r pavos, v. IJ« ligna /iirmgin%
(tavaidej (f lapidempretiofum , &
Cc 4 ChrQ*
^o8 t)eMercihM
Chromcorum hh^ 2. caff^ IXy /o, St\
Biram cum fervu SalomonU afferei>\
aurumy &ligna Algumimy & gem\
pretiofiTtmoA Dc quibus lignisft
Kcx ^M^^^^I^elevaUones in domo .
rnini, ^ Regis
cithara^^ (fpfaitt
,
eaiitorilfHsMumjHam vifafunt in te
-^udatignataliAy quod mox verf
rccurrit,
2. Vcrunramen circa hanc w
ttim Indicarum expofitioncm ai
omnia debemus cfTe certi, am
tnercesoynnesvenerint exOPHIR)
'veroexahit etiam regionibm iilat
T^am muftos hk rirfemus nol
^advcrfari magnae audloritatis
ros , quorum in facris fiter/s inf(
pretandisnoit cxiguas honof c
VttlalpandHi T^x.p //. / y, d,^ c,\
Malvenda 1. 11/, c 21, Jeh, de Pint
Salom^ pr<tviot iP^. c. XFIl i. 0
fervant, aUoiex Ophiry ahas ex Tht,
ifl eiTc illatas merges, Bx Opi\
a
'Ndvtgatidnts ^4icm»££.
"unfi ligna Thyina (feuEbtnos)
mas pretiofas: Ex Tharfis ver 6
w, argentum, dentes ElephamotHrtf^
ias B' pavos, Idq; ex Scriptura
iififTc videri volut. Nam priorumi
leg. Xyil, & z.faral /Xi. fit mcn-
, ubi folum modo Ophir nomi-'
XktypofleriorHm autcmi.^^^ Xiitl
^aral. JX,ubi Thar/7s non antemt
2I.
hir exprefse p onito u Quarc (fub-
IHneka) corrigendi [Hm OmmnOi^ttf
^uttam^confnndunt., at^utriusi^
ionis merces permifcmt : Licet etiin$
'um commune fuerit Tharfis &
r^at argentumpecuHariter tribuituf
irfiS) & pratereafimia, &pavi^ &
ms Elephamorum jpeculfarfterve"
Ophirgemma & iigna.
§ 3. Sed 'TT^oorov ij/E^tJf^®^ hujus
ntroverfiae in co hsret^quodyo*
cn T^-sir/J/r^accipiant, utndmcii
rprium, ciim tatacn fit appeliau-»
i
figmficAns (m^m vel
6io ^eMersUui
provinciAWvelcontineniemhpaticA
fed ipfHm mare, at^ Oceannt u ti fu
f j
rius Gap: IVXz.adduxim'. Ex h j
itaq/ praefidio At\t&.\s,4iiterumh\
munimentum eft opponcodu
quod inepciffimum Salomonisl
pientiffimi fuifTct inftitutum
,
r-6rfr/<:^i/^^(h.e.fecundum iftosj
tores) ex TartefiB^tica fett regno I
Ipanico petcre aurnm & argentum ,
Suoparumaurinafcatur,//f»/w
lephantorum, inqua nulii yd Elj
phanti yidcantur,vcl ebora effodiAy
turjftmioi faziostquotum ibi nt
lavola eft aut vcftigium, pcter
Petere autem , navigatione ex M*
HuhoCoUcatc, cuminMariAfft
terraneo,noii duplo,mpIo,aut qt
drupJo , fcd millccuplo facili
propius,&citiuspotui{fetexpec
ri. Facilius ij fe
cxpcdircnt, q ui <^
pltcemnavigationem, aliammOphi\
0" vicijfm altam Ophimica prorj^
' "
difi.^
Navigationu Salomom^e. 6ii
hnHm in Tarfifch vela dirigen-
n excogitant^ (i tnodo cacte-
bcne fefe habcrent» At prae-
:quam , q\xod.nAvigationem iftam
Mari Mediterraneo.quam Tarte^--
tm vocare liceat fiWiWo documen*
probarc poffunt, hoc i^uoq; ad-
rtim>,quodillaipfa,qu»i«0/'^/r
adcrir,claffis, iverit in Tharfis h. e*
mari quia per medtHm aerem tri-
:
nes CH avibus transvolaret aut inflar
thitacdumbit deferri non pctuc-
nt.Adcoq; nec dnplexfuit inThar-
nfch (tr Ophir n^vigatio , nec divif^
Ophir kTharfchifch ad Salomo^
m defcenderune merces: Nifi hanc
•opofitionem ita vciis exponcre,
iod atiqu^ merces ex Auyen Cherfe'
fopetitat aliae cx Tharfish,e»wari
H hauft^i ^Haliter margaritas &
ali'
wt grumod aureas argentea4^ exO-
lano vel Per/tcoyel Malabarico,v^\
eilano f vel cx ipfis Indiafiumintbm
Qq6 ca-
^12 BeMerciktu
captar poffcnt dici. Iftud tamer \
ipfoxum nor> quadrat inftkutn
qui aliam rcgioncm ponunt ad
gnum PortugaIli«,quainTartef
cam vocitant.
§.4. Mec dememinf, qaid \\
exci pi a t Pmeda, Cc\[\ ctty^HxdmX
fremtnddmmiumiUt ejnefatiscognk
nobU neqHeanu At zxtftis condttio\
hiMpriori argHmente adduHis totani
vigationit hnjfu eonditio & qualt\
«Jiimanda.Qmb^ itaq? vd locis \{
maribuscaenoiiconvcnium, inij
vel ad ca quoq/ Salomon non
diccHdusnaviga{rcEt,contra,qus
Orientdti Ophir^ omncs iftarcondi
tioncs infunr,e6 fortius prcmenc
& urgcndaeftcontrariafcntcmi;
Aft,air, in Africa ad^thiopiam, ut^
mlnfHU AtiaHtUa,qu£adHenHlis ci\
iHmHOs erae, affatim ElephantorHh*
fivepalu(triHm,/ive montanorHm
,fiv\
^tkm cmpefiriHmfHn^ ^iaim
're^^
NavigAtionu S4tmetuid.
^tomlfHt lictnU Tatt€f[ipotmriintin
mcam tranjpmare, At , teftor tu-
n fidcmj/^/wri^^jnonncfeliciusex
'thtopidAm^nmh t% extremisAfii-
itinere Salomani potuifjent
, fedefiri
JEg^ptn in Jndiamy q u a
'erriper m
Mthiopia per Nigruarumregionei
ir Lihj<e deJeYta,NHbUmregnum&
diaffi Bar^ariam in Htjpamdi & ex
'(pama detnkm mari in j^ndaam f
regio ccrte famptuum & itineris
'pendio.Gotra vcro mlndia cepia
orii maJor,& e/wde diver/itatii eie'»
mi rcperi untur, teflc jpfo Philo*
ito.i,z, c.jo. Curigitur iilinc noti
tijffetSalomon? Inftat; Quod/
'eoi adhnt^bur fHmptnmfMiJJe exl^^
adSai&manem:<^Horf(im noetiam ex
hir^ exlndiacormaMamcerotii^
ttaci, &a/ta,i^u<e frtlndia^ ^ut rara
ftiampretiofa in Pakftin», ad Sa-
aoncnEi alIata?Ex hac r»tiomfi^
^14 Z>eMerces
<Iubito,<]uin&hatc&ifta fuennt ci
riofo Regi ex Indiamiffa, fed
qu(f
in facris no r ccefeantur, quis datt
ratioQc, qua quod Spiritui S. plu!
connumerarc non placuerit?t.Ni
minatounocactcrafimilia poflu
fubinteiligi.&incIudi.ParijureeJ
quaercrem,curnon rccenfeantur |
Tartefi feuHilpAttia (tddu^a adSat^
njonent vina, uv<tpag£,faichArA^alu\
in HtjpaniU fna fpente nafcemia ? \
5. Tandem excutiat fuam coi
fcicniiam Pineda, annon,fi omnesiji
merces h
India paratifTimac fint,
Hifpaniisver6,autalijsOff/Vf«/4
oribu4 Infulisaut rcgionibus non ij
veniant ur , tutius cx India eiuam A
Jpania ivccffintut [mprirais cuj
anrumexutm^ (loquor deTharj
hypothetice) regioftealiatii dicatt^
Excipit quidem iterum Pincda, rj
proptercacx co idoneum fieri ai-
g u m en t u m nen pr9venire in Oph
,
A^^gmum^mesElephxntiiHffii^m
NAVigattonis Salomm£^ .
€jf
'mia^jaut e cgntrario »c« provtnire
harfisgem ff.as 41^3 lignadtA id ta-
n cfBcicertaconjcdura,4»r/z»»
imum utrin^ aferri^&pecHluriter
lori copiagemmas at^ ligna pretiofa
Ophir, e^Ham ex Iharfis rur/um s
y
vrfis referri magna argeii vimjeiur^
ias&pavos^ Atquomodo certa
ijedura hoc cfficictur , cum met^
.quaeTharfchifchse afifignantur,
'paniaBmca non habcat,& coira
omnes/4urea CherfonefH6 cotineat?
^ Nos potius hinc certaconjc-
ira efficimus, omn€s5cfingulas
ircesex nominatiffimaM<eO/?^i-
ircniflfe, nullaten' vel ex HifpanicA
rtefi^ vel alia quapia marU Medi'
ram^aut Oceani Atlatici InfHlaMt
tehasmerccs ordine videamus.
\iIISfERAUA,^URn,ARGElsnii
GEMMAS. t,.LlGNA,EBENA^
4NIMALIA, ELEPHANTOS^
MIAS^ PAFONES^PSlTTA"
)S> difcucicmus^
M l>t Auti
SECTlO l
AURO OPHIR.
§ I. jan? aurinomengeneraie,
5. 2. Auro rudi daborato tribuitm
^.J. Acolortfulvo nomsn haht»
Faria auri nominaEl>r»ab4C
dentihmpetita»
§. 5. Auri Lat^ etymon^aura^
§ 6. Aurarii Fautoret.
^.'j.Aurarijfalfri, Auraria oficiaa.Ci
ceti voraces.Negotiu aurariiiPlau ^
$ 8. Aurum Ophir eB optimum. .
$ 9. AurumfluviatiU) canalienfe^efo
[um^Cf exco^um. (ceperun
S. 10* Aurunaut£ Sal.expermutatioi
\U Bomferri fidesfuHe/la de aurifi^
dinii Salomont^ Feiuenfihus,
%.n. Magna auri Ccpia tn Ophir,
J il.Aureum Ophira folum. Aureimoi^
tes \ gryphi ^ DmotKf vigiles ,• /I'
Ophtf,' €ij
Ntcr Minemlia fc u MetaSa mJpg-
diBaf primolocopcnendum
:ie
/lURUMi quod & prctio & ufif
Iftudautem in facrotextu
acftat,
!iappc}htur,quod unde dicatue
qualefuerit, opcrac prcciumcfl
ducere. Nomen hoc radixipfa
& promifcue dcf «fff««^ mjmvis
ionis Auro ufurpatur i utpoce
:n. JI» f2,. de anro terr^ Cha viUtb
S^XXXLi^ de auro ULano Eflh^fr^
de aur$ Urfic9 , Pf,LXXll,i$, de
'0 Sah<eOi Exod^X/It^f. de auro
auro Chald<eo:
wro RudtjZach, XIII, percanji*
n duUtii^ Pr9v, XF/1, 3 defigmtis
w nHmmis, 2. Reg. XX/,j^. EC
,Vl,6.Pf:GXVIII,7i 2,Reg.V,
Ex quibus ego locis id coUigere
Ifum, nomen 2nT generalimyOmni
•oconvemms eJjfe^extjuocHn^ etiam
loco
loco, aut cujusq;
djgnitatis&va
mlit,fiveco(5lum, fivcinccdu
live rudc five
pracparatum
,
, rivei
inacuni,fivetalenonfir.
§2 Namquod>/6.y^z;^»:ir//«,
lyiUiOHartc Hehr aic, eo nominc
:
(
gnihcari tatnmaiirHtnfeElum CSru\
quodnondumclaboratum eft/ 1
non cft pcrpctuum. Nam farpKTicl
etiam dQrehusjam elaheratis.(^4H)\
f^J^rorHmcuraper/e^itfdickur, qu«
ties de uccnfilibus tcmpli
aurei
& «lijs vafis 5c inftrumcncis ufurp
tur. Gen. XII r, t, Cap : XXil, z .3
5?. Exod XXV»ii,i4,2<j,i j,37, &
a. Paral.lX,i8,zo.QXII,^. i.ParJ
S' 3. Idcm Avenaritu citato loci
Ebrafamvocem3nr dcrivare vidci
turcxlJlTfluxic, qmzaurumconp
/««fluercrolcat, «afortaflfiscognal
tione iftam in ParticipioDT Sc
qusric ScdnechocmihiprobatJii
Ncq!
rq; ftatim quaelibet p.eia^<jig
srarumgenuinum fenfum erue^
^alet* Rcdius ij mihi videntur
tuere, quicognata vocabulafa-
intSriT &3niC,utpotequoruni
srac T & K funt litcra; ejusdem
ganijadccq» facile '.nter fener-
itabiles, utfitin &
;nifieat autein3lna idem,quod
Zr.Fil/, 27. dicitur^' tam def4-
ofltvo^ (^uam de^erefnlgenti. Ad
od etiam proxime accedit no-
in*^nSC (cu "^n^ ^umenijplendor^
i&ipfeauro/«f/?, exGe«.VI,r^.
;n.XlI,5. Ez.VlII, ItautanS
ctit nome auri a colore iUud defcri*
de eaufa cadem
nsflavefief7te,'qua.
X etiam de poculo &
vim quafim-
eenre adhibetur, Jerem. LI, 7,
JT"D13 caltx 4urii ideft, calix
\pter vinum 4urefiens quafifdgens
raAiansiConte^XXFi ij, Item
^15 _^Am
^per<^t4amftrena ]oh'. XXXVlI.i
§ 4.D!ximus Zinr efre<«m»m<
^ nmvo e]nt coiort fic diaum /ic ;
aha omnia ab alijs
accidcntib
defumuntur.. Natn
obfcrvan
Buxtorffio ^ l)rufio /.4.
O^/Tf ,
Thalmudiftay^;,/£rgcnera aurini
ftieranc iiv Jomsfoi,
44. ^/'^«^me
gencr^lc ^jj-iT, Secundum c
^uod difiinaum'ab auro vuJ^ar
Tw/«/« n^flN ant ^urHmOphh
Qiiartum ^5^0 ant
aJoco rcil, dian, quod fupra
ttUn
«ttJgimus, S^imHm ^T?^ ani
Parai, JX.i^, aurumfitl. dumie^
ma&eatfi.quod prae bonitate
diduci
poteft ctia in fiJa. Sextu '^'IJO 3nT
1./?^^ r/, 20. wclufim
fc>4uru^quod:
pfabonitate& prctiofttatcfideli-,
aurMm i
rumParvnjm 2. ?araUII,6* tQ fic
i£uwfj(ivencorum.Qnibus adhuc
a quoq^ getvera addi pofiunt,
%vum mmirum C3r? EfxiH,
Xant quodinfigne&pur-
tiffiraam mallamaurinotatjqui-
is facile & eleganter alia inauraii
flunt. Nonum Prov:Fin,i6^
rum kil, €xci/i4m„ (tMexfoJfis ex*
«/?«w,exRadice XIP pr^cidit»
lodquafitribulaei^oditur & eX"
nditur. Dectmum^^p^ aurumkm
fimm, qn^Ci Sib Jgnc munitunr
cquod fit homlnis munimentS.
k XXII ^ 24. quod quanquam l
icdaminimedeinceps numcra*
relit in aurca fupellcdilejUtpotej
od al1S£ coardavit feu tribula-
:,derGendcre vult; potior tamen
ex Radice^^aZJ derivatio. Que-
tno4a crgo nomina auruni
ab alijs 6c alijs accidentibusdc
f|ninant,itanomrnanr icdk
iiJuddclcnbit.
S f Qucmadmodum quoq/
'dem racio «-a^a^t^/a^ in
Jat
vocabulo AURUM
Jatitare vi
tufjucpotc, ^uod non exigua;
aoritaris viri ex Eb. ^IN dedue
ed quod ^djiantmamem ignistoUj
proxiroe accedat. Sicuci ncrve
Jeach^ CamerartM in Dceuria
probJ. 4. illud tcxigizi^uri <^H<t
0
go , ejuod ad nomen attinet ?
An ne^ \
AlJRJ^qu<tJj)leHd6rem qnafipnrpu a\
w*/f/,nomeniJIudduaum? Ne^
q^o inventore AHYio?{Q^\xoA Hu
nefiio
pocratesdocuit lilf: de Rom,vocih\
'^^^fC.ir^duais)Ne^averhGrii\
rns ^ptg, Ht^ecicstxintiafgnipcii
tttr. (aGr ^ cuftodicndo,iF<»
fiM6&Pliniusdtnvznt, quodaba|i
varo fideliter cuftodiatur
,qui coni
gcftil
l
\is undiqj faccis indormit in hi-
!5ctanguarn parcerc facrisco-
ur) ne^ ab Avertenda^c^uodperver-
hujus cupidiras animos : feddbex^
w verh cjuo confttit igrienu
slUrt ? Un de Heri potefi ^ut^O^
dt faHnsJgettmaittem mtorem
effe
f
, joli tliud velHtt confecrari
con-
Aba,urovero(ine dnbxo Aurora de»
tur. Martinius autcm ab avett
auri i^Hod hominss admodufH^
^/(Tnt,illud»nftarNuminisarn-
«antes, ut redlc Poeta t
Itum eflm vifcera terne
\uas^ recondideraty fygiii^ admfm
verAtundi^
fodiuntur opesirritameta malorte,
rm tamen /. XVU Orig^ cap lyl
>fit Aurum potim ah aura ejje^
:
^ajplendore t^uodrepercnffo aere
futgeat, qoo dc Virgilius
^iicoior undeauriper ramos aura
ref/4/fif,
Qijor-
Qi^orrum ctia Mrpcxifle arbiil
Horatinm,Qum in iXarm.Od
gj
ii(^\mwmjHli£ Barines oris nitoi
auram, ^men gldn^enticn Jg)«i
©ptegel/dixit:
3>y«Ar wams mttuum juvmt
Te fines partii mifirttj^ nhper
Virginesnu^UytuAnemardet
\
tAURA mariti\
Quanquah, I. Jac\ CrH^uim etil
dcmcufiopopulariifitvoris cxpor|
§. Hinc AurayiorumF4utor\
nomen quoq; ortum cruditis vij
tur utpote quorom aura&faz
;
JpJendidos & honoralfiUs reddtt h oi
ncs,qua dc t€ Nic.Perott, inf
Cormcop.f m. ^yuagn.^Serviu.
Virgil, VL uEn, Scal, IIF. Peit c H
§ Quanquamctiamnondi;
7.
tcndum fit, nomen jturarii
^vcvxoa,^ feu aHrifahorumofich
fpeaare Hinc aHrifahi ip/fAUR.
& (Corora offiiciH<t t^llRARl\
dicU'
;antun Quorruin fpcaat,quod
leophrafto mcmoYSLtdc MunhM
^enfihtu^ qnhd inmttaUii^tHrariis
rQm,i»i>fficinit/err4riiiferritm^r^
\rinti ed^ metalla in corum ahi^
ifiiinvemafMerint»,
Qi|enilocum
cgrum hic dcfcribere nuUus
bito, ob fimilem aftate noftrl
(Tantcm murium majoram
a-
ftiiim ferociam ^z,mpYmeiit9
'9ya CHRlSTOnm miltefimoftX'
'ejtmo ^utHiiuagefimo mm tantam
miCRUM.Un agreftium jfto.
nniaioru(quosSaxonesnDftri
mbfferappeliant, Anftoteles
ig u^aes^hiy Gcfnerus autem
op.va^ qmCi
dicas nrfinos ^mresa
attrfi, quamin facic hsbent^in
nianoftra.in M-*gdebBrgefium
nitimorum agris ruricol« de-
lendcrunt voracitatetn & ia-
iwtam vaftitate.«/»^cjrr»«m^,
4)i
^iS De Aura
nec paieUinec corrigiis ephippiornn
ullis dapiym inclufis pepereerint ,
^Hod horrenduM efidtBujdorrnpen,
^Mo^ foleM arrodere vivoram
, &
fioratetitajrefint a«fi. Ita autc
habet eitatoloco: Eo /«^^««'•^C
ferniferoriim) multi ^
hos in.
domuumpofneYe murts y hdudfper,
dum in oj^entis etiam ptthltcis ami
Atrofis Lavimj clypein9rgenteisyA
ficumportendere bellHm: CarlKmi
peratorl apud Clufium fafiiti ^ <ju
in caiceatn utelfatur,cxiu\im*Piui
eorumgenera in Cyrettaica re^tone,
lata /rotef4/iJ acu^a, aUj herinaceo.
generepangentibfti pilis, TheophrA
autor efi , in Gy aro tnfut^tt cum tnc
fHgaffentiferrUM fuo^ rofip , td
natura (^uadam ad chalyboi fa
iriferrariis offcinis\ AUR4RIISi
dem tn metMlity ohhoCalvos eorum
cidi , femper^ fartum id deprehe>\
Tmtmejfe Mitdfn.mff^ndt.'ve^
rem CC. mmmis Cajfilmum Anni^
toi>(idemt,cum^ ^Mt vendideratfa^
^rtiffet emptoremvixijje, annales
imt. Carumhuncmurcmfuiffc
»rcet,& tamen utilefuo empto-
led AUkARllS PliniimctalHs
mfn ^huti aurariiim eft fubji-
id u cj ao d ili e in Bacchide
2* habet,artificiumq;iftudia-
git , aut machinam , ^ua heriU
wrumeffiMatttr^q u o d PJau tu$
in (ommeatum Argentariumpro-
I & Ttrcntiu^ £«;r<««? argentari*
lixerat ^iX^mmX jur \m
Sed ut ex divertlculo nomi*
idAurtim Ophiriticu redca uSi m
a / f^, in t^uo cfFoflfum h. ex
ad Salomonem translatuni^
nomirtishabet, quempaiilo
atius inquifivimus declara- &
5 fupra tibi
. eum in Indta. ex ra
5^
Fuic antem iftud aurnm optimi^i
r^/cujus pFecioncasnon folun
lomonem alUdavityred etiam
titHi S. in faeris 6ibliis,(|uando
pr^yAtiffimHm Orientit aurum lai
rc, aurum Ophir^cciiat , uti e;
J>arM/ip.IX,lO. J9baxnn,i6
XIir>i2* i.Reg X.ii. Imprimi:
tem hucfpe6^atlocusGen:IIi]
X U Phifen circumfluit drcaCh^v
^ihfftdurum. Et aurum ttrra
ffi 3ll9 hnum ioptimum, In
.
loeo Terrd Chavilah, quae eftJ
intraGangem^ aequeacea,
4xtr4 Gsngem auri feraciljima p<
Betutiidq; ideo,4^uia GangesU
^thii grumas aureai,qu<eah utroi
Urt Gangisin India utra^ coUtgu
uci darum fit telUmoiuo Plii
XXXII 4. Aurum fnvenii
fiuminumramefttUffttin Tagoh
ftiatPai»itaita,tithroThrACi4^P
U^fi*t iidnftltt4i€^ iiqvij[fit9^\
l
»h9 1, XF Gcogr* olTrATa^o* xoc-
yt^isv tj/^y^a;^ftwrS, (c flt^r' (ujx£
9, Cacterum formam^uri Ophi^>
iktsdteytUtwd^Vinzzrz majoris o—
cffleb q.uod ivShiliftius rci ei^g
is aut pro^ms IraBesmuS fcnf*
ri bus, Plihius Iii>ra & ca^ : civ
tficktria^ehef-aauri: i» ^Wdirsi
intim ramentis invet^itHr. t.qnoM
'iteorum fcYohihus effoditur 3.
£^i»(7;^
rw4 motitiUm\ Primu^?(ifliii}faftik^
ndum cafia/itium Ceu canalienjft,
srtium^ efifum Vbcatucc Scdl
tcriftos modos ctiami fofct/Jlyr
; fiji' i^nes^^c&tfuk Sc 'Av ccrta s maffm
ilateasi (quas vocat) diipon!»,
madmodumhodictiumcx Cir-
HiftximoU, Peru^ Caftiiia Aure^^
cifcanturHifpani, & cx Indid^
tam Batavi, Aa autcm vcl flu^-
\U 4;irAfcon^gcrint,an csnalittHm
I
'De Au r4
^«/f^ij^waapportafint^autan p
]
ab incolis pcrmutati
fiiidttitiSc
i
jicceptum dctukrint,an vcrb p
i k in India dcpurgarint, 6c a fcc
; r| ^ecoxerinttnobisaonconftat,
lo.Omnium probabiliflini
I
cft,quod4«r«w,cujusmagnairf
dia ubcrtas ,4^ r^ce?//^ expfrmuti
(ubprinijum fuum adventumc
faUchutdniSiPeguefibM:^c fecc
Quorfum fped^t ille ex Diod'
Jocus: 7878 /u.svTi/'y€vii5 SmTro'
(fxTTophg. Cnm hccgeniM (aurum]
pndipfos(M'it\xosfmdi Gabanit
fit copio/um, iiru nutem &ferri ma^
rariras.ex a^uo merces cum mtr\
tor^fu permntantt \
§•1
.lu Iftud enim non perfuadebf,'
3cf Sdlompnu aufpicijs novttfo-»
e-fint apertae ,cx q «ibus vel jiau-
vci alij ad officinas damflatt
irirent aurum , uti Bomferrm
^Hi litcris fcriptis ex VegHtnfiHnt
iot^uihHi /Innahkuf fi^em facere^
rat, Nan)^; t^m £aci1es aur
m inceics tndiarHm non fu (Tent,
i
ilij^s peregi-inis cum mandar^
io eo miiTis tantam I-ibcrtatem
int effodietidi fuos agroj,
,
ites,&min€ras, 5edcpGrtandi
iofafasB r^rrs muniarNe^; quae
'tft opera metallifofforiiin,
bnctidaeft nautis; Imprimis
i minorc fo^Iicitudine cx com-
cio commutatorio liabere
erictantura , quatitum adonc-
la fuanavigiaeratfatis*
ri2« fnterim tam«n hoc cer.*
efl;, quod/»«j5f> utrti^ U impri-
*
J^^ 4 mis
l^eAuM>
mis Pe£Ha»a,M4lacdi5iaMa & Bn
/4t»4 multitudijjcquafitf«r/labo
fintfua..Vidi/W*yi IXIF.Orig..
Diodor. SieU 3* ci o, <^ y . Ett
Cni^tu Mib^ Indicor.npudPhoti
inBiU.nM,^7,69 fe^q, Mian.
/^. Hiff, Attim, cfj PhtloftaU Ih
Vitd ApoUoniii MtU , PUn. Stlit
Cnrtitu, ot»nes^ Indicarnm Reru
(criptorts^ Gonfcrri quoq;poffu
c[^uK fupra dc Of>hir dixirous»,
S-i^ Hincanfamfabulaadi
cepiffcGeographos prifcos &:i
werfccos cjiio&dain pfifeorum 'i
tig is inhatrentcs rcor, SOLU
^rfi*»duhujmttrr€.AUREaM f ui j
Povjp ^eU lII.C T.P/W/^/.c.
l
Iftdor, XIK c & 8; Imo &
l:
5, \
progf e(?i tunt nugarum^ utint*
gros montts AHreos, hic poi!ercr<
Suibnc Tne ftafim cum montibi
^meis fcholafticc rum & Mctaph^
orum in Non >Ens abireat) cu*
»dcs 3ip^o(\xtr\imgryphosyurfos
nts, ftrmicas^, draconis, guorum
iguibus eruatur aurunt, fedtni-
cibus^oculis cuftbdiatur, ne 4,
erere.untibus;uilatenus,attingf9.
iin.trafitu,.cum cuftbdcs obdor-
verint , aut ncfcio quo fato avo-:
'tcifit,poffic;ut;maxjmeilluftrcs
r§d9tfu (^: ArilieaSi Proconneftta
iunti PLirtii.Xl c ji, qu« mirunii
n:eft in fabulofo feculb) eciatxi^
;epi{re GUffatortm. Ojrdinarium^^,
orum, ^tpih, Tofliatkm in li RtgJX^.
,
2, /.121. aUosq; infinitos., Cunii
ePlin.l X^€«49.pro fabulofis ha--
»t:Arrian*quoqjliV Gcft;Alcxi.
gni! 6c ex iis Jph» de Pineda ia
K £ 50^» refutcDt : Iftiqj Gryphii
j: m lndiafed ':n Scyfhia leptenirio»-
! quapri fomniati olim fuerint;
[apropteri>4»^ji/^« de Tamara^cm
Bi 4c fcfpco^ibus pcrvigilibus^
^"AtjM^ f <f
„, ,
Z)^ /^^-^^«/5
qui Jdamatis tHeaf/tnr Indicos
aufcrri inde noii poffint , nifi pr
©bje<SVis carnibus certa quadam
tione praf paratis, quibus vorani
dum ferpcntes occupentur, tt
Adamantcs^calia pretiofaaufei
adhibct Gj
fcripfi/Tet, parii fidei
ciasin lib l Arom Exotic c.^yj
pro inepto commcnto habct,
SECTlo 11.
^IARGENTO OPHIR,
Summaria,
Argentum Eh. RjDD e(l dtfideraii
&
qfXernnAmeiUhAt^
^.z,NotatfIgnatnm &
nondHm fign,
tum urgent, Multum Ar^enti tn l
phir Argyre.
3. Ex ea magn^e Sa/am, divitia.
$,^.S/tiom opu/entiaantnjftffitia, 4
litxmaimerprttandat
5. Eft ex DEl dofio, & iihritlitn dU
l.SHper^ntes aliorimRegum optra
anrea &argentea.
], Comparatte eornm cum
SycomorU
eX 2,ParaUX, ^HidSycomortu ?
h CmopponmtkrCedri. Cedrorhm
noceritMfiraffiUes &
natde fokm,
;o. Cedre/ate^Cedrides, Cedria.^
r Compar, opnm Salcm. cum plum^
ho(^llannoSyr,^-7, ^n-Kacsriiv^v
auri chaicamP retknditHr vulga^
'tts,(^ Pinedft,
i, Raiio Comparationis in Syract
%TERA mercium Sal&mondarum
fuic ARGENTllM quod &
im ex cenfu MetaHorum eft, &
fa autum prafl;anti{7imuni,
In
u fa^ro appellatur P)02 quGd
0^6; l>e^r£fMt$,
«x,R ?)03, a ppctirit, cft,quafi m{
tfillnm aU(juod dtfierMe. &exfeni \
dicasjcoquod non minus argenni
I
\
^uam aurum (i ti re. homi nu tn gc n 1
£olcat & appete rc; Rcdlc Phtiem
npudSteif^um Strm^ JUXXXlX»,
Chov y^a.(p8<nv o\ y^a.<pHg )is^i |3o<
ii^yj^ov Sh, TiT ip-v sx^^ ?
U£^V,7«r' «^i/Xw ^vjuovi^wvG
i^6fiS;o)yp.dflv^tg,ffVvl)i}i\(U. {i
t^ cornuAmaith^afuiffe exiflma
IJt pmgiturpiUjfiribHi cornu hvis? \
jtrgentu erat : ^iuodpoffidere (i ijuea>.
Jl4ox cu6iapr<efio nutufuerint ad tk
Xeftest^ /tmn i, ficij, ttem^ p radta :
§. 2..Hcbrapa; autcm vox
nptat qnodcunqf Argentnm five
^ndtumfttjipefignatummnfit^i^ysoi
^nq; inthelauro.rcponii.olcc. I
de/i^natoicttitttmmkdr^nteiS' cap
tm Gcn,XVU,i3.«i23 J.cy,y,)
Mnfign4t0M. II. ? ! .Reg.X, 2ii
}dm thefauro.recoditttr Deut VII f,,
ProT U, j & pr^ q^avisf>KHnid^,
n, XXIIJ,,?. XLlil, 2 alibi
QuaeauteTuperius defigurd,
fnftii
HrmHtatmitAurt diximusvea cti-
i dc JRGENTO' hoc Iqco. funt:
jintelligenda», Eopum cnim me»
iofum; ikhac: neg tiatijDne paf
•
t ratio^ CcrtiflGmuro enim cfl:,,
od Ophird nofira: tam argeto ^HAtn'
'ofiieritop,Hle.nti£ima9,(ic\itlczdc:
ifa.pccuiiaritcr hic diGom m cn?
^ribus^facris reponi afrolcr^r-.
* fiu Argentareainfula > cju« c unii
^AT^e opulentiaiquafi ahunda-
£ane fueri t Taprokun* metropo-^
.ut Tult Ottchus an vcro aliai
\x.di\^diOflfHm G^ngis fita iiifula,,
o&piacet Plimo & Solinoy n i hil hic;
/at decidcrc: Sufficitvfr^t!»fi;>/f-.
mfniffe Ophir4m,cxq u ai n H iero-
i)rmicana auia urbem tit a m\
t>eAf£eHto
cfFuditcopiam Salomon , uttan
argeticoftd qnanta erat Upidm
ejfet
i^Reg^X^ 27. qHanratratflumbi^Su
XLVll, 2,0,
§. ^ Ifta in libris Regum & Parati
verba quoticb pcrlcgo, folcocui
fluporc Salomonu dtvtttas (jr ahu\
dantiamommnni rcrum rcrolver
|
Prabnitfm pofutt Rex argtntum (^ai '
rum in Jerufalem quafiUpdes, & tMi !
tam ccpiam Cedrorum <jU4nta eji S]
,
'
Comororum^ ^uagignuntur tn campi
, quod i,ParaUX,z^. rcpct:
firtbus
tur, Quanquamfacilc Interprcti
bus largiar,his in verbis vTnp^o-Xf
c/Te ad amplificandam Salomon:
raagnificentiam adhibita,difflter
dum camennoncft,maximam ^
•u^ipsK^dTiKiicnv atiri ,
"
afgentlq
copiam indigitari , ita ut aurun» ii
aliquo prctio, argcntum in null.
cffet, quod exprefse extati^<r^
Xfitlt
§4
§ 4- (jembrArdtu in Chronel,
ihenda /« p. ^/tf AmiChrifio iniqui
itSalomonis cenfores, cum//?e
» i n t er prete t u r /«^«^-M»? , ^/c vc*
injuftitiAtn. Qu6iiSaiomon,cum
bt magnifieus 5c futnptuofus, .
lili fecerit anrum & argeniHfTu^
odrcliquiscjus rubditis fuifTet
iri^imu> ut quQs io tanto omni-
ircrum aifluxu & largitionibus
)ilabat i 5c tributis acerbis onc^
•at, utfuacprofufioni fatisfacc»
, Imo cx eodem pun^o Aialv,
avcretur, eum cum AntiChrtft^
\krrCiqw,cum immen/Fs opr^i^ /fi
mdaturHSt aiios tamen, Chrtftianof
rimis i emun^urtis eft crudeliffi*»
;,idcQ ,
c\\x\zutNero neclargiendi.
ai^fumendi modum tenebit ( SveeJni^
'.C.3QO
^,5*Vcruntamert haec Sakmom
ietia ex DEIDONO no ex inlquk
\lAtigmk(u fulfdttorum t edudabat^
If
£tqDanqua in tancoaffluxu mu |
pcr abufum aulicorum; dcpcrii
p
potuerintiUtncn Tplendorem rcji
um & bencdidionc Dbl oftcndt)
in tanto. tanti regoi flore & ma
ftatc quid proh>bucr.it,non.vid<
hlec{; intfU£ fX4Sifinesprimis impt
idolomMniam^ vergente Salomene i i
/ vaIuerc;tancuniabeil;util!aeSal|
monisiuxum adjbverint>.uc poti
ex abundaotia auliea cives quc
Hierorolymitaniditcrcerent.N^
ifi tantasdivitias pofoi
dicitur y noti. in^ rcgia fua*.
ijfJk^cdiKoTE^af adhibitum cft V(
bum ]Pl^I'& pr<^ititfiu dedtt 6i(pt
dvitliberalilTitncfcill inter fubi
t5Dsfuos H'ierof6lymitanos> qu.
nos. vocamus Da6 ©cl6 «nier (
l^Utc br<n5<n> Hinccft qviodPetf
Comeftorm i Reg, i^i* vtUcty qui
Umporc SalomoBis plHrim^fedn
ferufilem inforihm ndium ar^eme^f
ttiefortun< Ampliffintdt fuerint , at^
(0 tn commtrciis{ nimir. privato»
m hfxxiimita%nuUumii Argento futt^
^retiumk,
6, Hinc^titttTdureum, ArgenZ.
\m & tereum appMratum, ommitmj
fprHm (fr inffritmentorum in temph
, fplcmiidifllaia &
auro, ar-
ntoq; ihttrtexta domui e
pafllr»;
tu Likani ^ro Regins fprmatn hin
,
Ui pre aititciffpaiatia & /afftearia
nfe^a,, hiac. tanta; auri i» cfypeoi
tU inpeltoi, tanta infolittm regiumf
ita in txibuttal, tanta /» eenopotetia
o m r ia vafa regid
tyathosyXZTii^x n
»wcollata aufi fumma, vilipen*
jm argcntt fccerunt Nc quid
'Avndcdpp^rAtUArmorUiCHrruum^
(orum, ephippiorum ^ureo 0 argenm
iquorumomnium non obfcura
bj^i^ iafacrif cxtatir. £x quibus
omm-
^4* l^eArgenlo
omnibus facifc coliigituf, immen
prorfm ftupemia^ fttijje S4hmc,
divitioiyvtx. queDEUSfupraomfi
mortales & Rcge* bptilcntifTimi
cffecit, uti ipfedivino oraciilo
dodus fuerat Divitiat ^ [Hbftu
:
am &gl9riant dah tibi, ita^nt nuUfii
Regibtu nec ante te nec pofl te tibifut
fimilis, Parai: 1^2%.
§,7, Eantnuncaliarum/?^^/Wi
thnccinAtores , &
g/oriam divitinrt
invideanc Hieroftlymitano Princi^
£at StrahoSc dec^ntetTuditAnorifi
ticorH Argented prd^fepidf fc u lacunat
aChartAginefibm reperta^^UirtptsJ
Eat Stntim & /i»rea fui feculi att
^ccantctl. Thebaidos
I.
Et nondnm cr^ffo laqHeariafHl
metallo {tebA
MontibHSy aut alte Grajis effnlta 1
Atria.
Eat M^Anftatu Luean' /,^,deB.Civ.
4jtrmtr4bespaiatiiCleopatr€^Sct2
H
Ophif. ^41
Ipfe locM templu^uod vix corrHptior
^ttas (^aferebane.
Sxf{rm,infiar erai : k^teata^ tt^
Divitiniy craffHW^ trahs ahfconiem
rataurHmy&e»
\t PliniuJ, Sc U 55. c.i» inaurata IA"
taria) CAmerof^ &parietes auroar-
uo^ imhutos civium Momaaorum^
uccinet,' aureamNeronis domum^
rea Pompe/i theatra pracdicet,
,t AthgnaHi 3c //^. 12. arma Argemea
eqHorum attreos fi<enos mtlituifu
fxandri Magm commetuorcc*
t Juvenalit , deeantct fuerum
\Ua4 aureas, Satyr. 3. II,
Si trulla inverfo crepitum dedit au*
reafundot
tGaivus Ormr 5c4ueratur vafnL
mnaria exargento fieri. Eant, qui
\Qjfnulierum^& ffdlaea , qui Unces^
\ ptltati qui ftatuoi efc argfto fa^ilas
tpmcmorant. Eorum enim o-
li«flaIqn|e majorem copiam iii
fplcndidi/TIma Salomonis ornsii
ia ve n i en t, In ^hk un^HAmgente t \
urbe (cui ifta mctallA non (por^
•tiafcuntur) uniAiir^mi eopiA fk\
yUMnta eflSyc9mor9runi,<iuammgei^
Stlomonis ?, S,"*^ unfuam precerw \
tantoi ex aumif Mrgento o^es c^Ueg '\
^uanmffanniCfplumy^^ttoi dt Sai ,
monedepradicat Sjtacides t
Antequam hinc difcedamij
§, 8.
uxroq-yloco vi/iffimaifta rr/.cu
quibus confertur Sa/omonu dtviti
rum multitudOf, funt, cxcutiend
Namq/ in Parahpom^ Sycomoraru
Eccle/ta(iico plumbt & /iurichaici 1
inentio, STCOMORl in textu I
br«o vocantur Q^PfJ?^ in Gra\
Lue X/X^^,^ Qjku^iv\
trvKofxopouai
Luc. Xr//, 6. aUas.5evget|#tn4U<
l>eer^23aum: ab U/piano Mor^
JEgypttaca, Lut/f. ?fnaul6ccr'Q3aiti»
abiqj vertit. Erat arf^or ufttata (|
%u/garitin Juiaa & paffim enafcen\
ijs
nprimis in pafcuU ThtCMn/ihmi
tiex^wwf^ii,J4v& ut apud nos
li£ aut pUidm itdmm ifita pr9
fthrafolhrunt CApttn4n plam a ntuft
ci€xL«f<t; A^/X^-coliigerc eft Jmo
i^to^dificm piehjornm tanquam
lateria vilis ^i^Wihth^xmyparHmnd
mnatem ^ fpeciem idoMeat ufaata^
men y <juia extgito parahatnr impe»"
0* Sane Sycomorortim vilem cflc
lateriam , udrorum vero jpeciofam
•
nohiemex Ef: IX, lo. habcnius»
ui roateriie deformi & futili iir*
lam & fpeciofflmt)pponit»L4/^r«
Ciderunt yfed tjuadru iapictibus xdijfim
^bimtMi Sycomorosfnciidefuntt fed
edrosimmutabimus. Quan di^
int liomines fuperbi 6c procace$»
iateridHm cpM ex Utere nempe
udo,4«/ inundatio dtluatyaut befiiiit
\tapidta difutiat , pr$ Utere crudo
da at^ ifuadratafaxareponefKm,^
domMf^fi^^ii viii^^^mvtsMdiif^
€at4
4 ^ ^
ht Argent9
> 't4tA ciciderit, h cedrindreficiemui
\\
^feria. Conf, prolixecommenr
tem MMartMylinminHQrt&Ph
. § 9> SrcOMORISopponm
€•£2)^/ tahquam prctiefiflitrii
ftrborls genus
, quod non folt
ttianifeftum fir ex Ef /J^, ro. Sed
tizm cxi Paraijx, zj, Hincn<
folum utili/Tima , fcd eriam ejfa
kmifTima inter Arborcs praedic
tur, Cant, ij, Pf XCil. Ea de Cau
Saiemondeiia <jt4o^ dictturphtlofph,
ttiSi quemadmodum rcrjpfum el
l.Reg. IP^jjj Etlc cntus eflfupera)
lioriius a Cedro, ^ua e{l in Ltbano^ ws,
ad Uiflopum^ ejH<e egreditur } partet\
1 e, afumma 6c prctrofi/Tima iisq
minimam 8i vili/Timara Ebr, dij
citur C^n^l a fing.m. T^IS quo«j
vidctur magnsm habefc c-ogn^tia
[era ^ntf ayfetes <edium /, Reg. Fl^
^
, niy ifS* C 1X,\6,
if,l4, it: C,
%
m ^lymaciiemm tenuisfuiti
%
com m en dan d um QdrQTHm prof^
'itatent ^ gra^itatem JucctnEiam^
.Hinceft quodrcferf Him^LxHlg
'.
Cedros in Cypro na/ci maxttnM^
IttHdinem centum trigtnta pedHm,^
fitndine AHtem ad qmntH komiHum
iplexum,^ iasdcm cariem mn fitk^
!-i
idfiQC[;Jj>lendidi^ <edijlcii4 extrtr^
adhibjtas fuiflfe» eolligitujr
i ta^nxuni e TempU Hierofoiymtta^
Re^iK Saiamon££ta^HlatHrii Cem
'f
lisjfed etianr ex cedrmis Ninevi-^
im operiifm^ Sopii. //^14 Uex f^-
rii&pa^mentisJojakimiCedrini^^
XXXILiff ti, Editam magna
n tiiiRjJricaySc Syria, fed nuU
tam cn m a Jo r q u km a Lii?an0^
, i
inac Phnm I. xn c^^^cfr Diofi,
if.io^ aliiqj. ^tttmMellottimiu
Negibila Cultnra Sfirp^ c, XP^L tc
tur, quod Taurut m»ns ^fUmi^
0<^ftfabunder,fiajilibusii$., c
in Lilfan» proveftiunt^ ^uarum
tam cuperenr Europtifeminum
titatem haherepoU^nt^ Viitfrnopre
& ita Cedros pafjim plantari pojj
Quod fuumcofiliuraibidem
p
ribus dcclarat, Cedridecegciii
pcrrequuntur Thalmudtfi* in ttt
Hafchana Plinius quoq>-«;4;e>.|;
minorismttciin\i,l,XllL c,V, '
I o,Hioc Hii^p^xlrti cft part
ttomeft ma^na Cedn. Plin.lXXiy.i
pmiaajemitif^eeirim. itb, XUL *l
Cedri^ctipri\
fyuraexMeateiipud iJjieuum »
^braflum ^
Dt^/coridem, KeS^l
^ii^cm cft i/fuork\ire/tnaiCuiw ufttl
tt4rnm tinerarUm tttropombm
wcr limea prxfervat^medm^ deu»
w dohrdm fcribitur ab ante»
datJS aotonbus.Quodan idctn
:um «siS^^gAflt/a», autcu5nar£A«/fi>
dicof um judicio rclm^uo.
f,r eadem quamieate
'«l^e
tate mri argemi^ Nierofolymiea»
o^ucns £cctefia{iicm ita inquit
LP'!!. 10, 'C^vtlyatyig &>V xocoo-/-
.V^i/oLS tdi^yj^dv Tu CQHgregafii
m tjuaft ftannum &
utftnm^Hm
tiplicavifli arg&ntum. Qu^id
TiTs^v CcvLKaojin^f^^^ i^equid
.tv/3<roV&jxs/iiMog fiu vulga-
l€ft»*ilionotatury?4«»«w5hoc
> phmiinmy ut adeo demifaduro
[uidvulgato laterprctiin mcn-
vcHerintjCUm xaarm^i; red-
^lamifhalcitmiU raagis nairaa-
£e dum.
^f» De^rgefito
dutti, quod haiic vcrnonem de
dac joh. de Pmedn Ith, de
e»XX. tatiquainirigeni9fAm(jr re^
Utpotcin ^ua. nthd leve^ mhil
ttmnendnmfit^ Ejus tamen dcti
enis rattonem nullam aliam <
poteft, quam comparationis
critudinem, ut rem colorc 1
lcm cum auro pretiofi(nmo Syi
dcscontenderet:(uti enim/?4«
tolare argmtam , ita.
anrtchakum i
rt aurum re^rafentat) Sc ^stx.(
oportunitatem ad explicanv
auri copiam vulgarem Sc omni
obviam» Licct cnim tcmporc i
m9nis<es& aitrichalcH ne^ viltfftn]^
ne^ frecfuemiffimum fnertt * ta^
inierpres rem pf ftto tempore t\
ma ^ cUrilfma ac notifftma ratio^
tmerpretandamcenfitit, Itanc
nus veftcr Interpretem egit^ ut w»j
mm vitiaret ? I ta n c rem tempote
iomoieU i addo U Syractiis (n
Ophir.
odlex Arjftotclis mentc Hefychi^
lit-: dpCiXcC^Mov 1WV ei-jiyj Q^h"
xsvov Jbvo/xdi 01 'j wT^&fng vi^sra'^-
V avlo, Conf, Scaltg.in Feflum)
9tam pottiit comparare cum Salo-'
lis auro? Redle autem facfr,
>d ab pro Latino interpretc^
aliis
metiora exjpeBet^ inxctVmverO'
lia fua ^H*e piotHlit^pro veris hahim
u. Habeat Hbi hanc excufa-
lem*
, T2. Ego iftud ttiihi habeo*
idh l.vitiofafit verfio vulgara»
nde ut etiam ni, a-S*
ntunj quod ns poUtum (jgni^
: male vertit /Jffr aHnchalcunu^
,
amen aliam quandam ccnren-
:s & compArationii rationcm ha-
:Pineda in ifto Syracidus loco^
fibi capiat , qudd Syracides
e ac fuperius Itber Paralipome-
Uaiiomm antirbetKamponat inttr
'n^t Ds Arpm Oplif.
^ 4iHrHmrempremftJJtmam Sc (ut
intcr lapideiB,itahic) mter llan
tanqHam rem viliorem &
emt.
^
gOMparahlem, Qucmadirjoc
I
cnim flannHm (S' plftmimmnecrd
fuerunt Hterofolymisj ntc fara:
Ctiam tempore Salomonk nec auf
necAYgerjtttmrarumaut carumi
fidmaxime vUe & ommhu4 $ivii
netflh aurum ^uafi iutum , atquc
eftcoUatiofWi»rftf/«/w in auro (
Juto .Ced comparatio viUtAtii fjrt.
^ionu^ Nam LtviathAn qui j
4uri ramma^ & immenfas marit
x.as natando ^uafi porrigitHt , eoii
tamen nihil cursa , aHfHI» qudj^
smfibtfuhJi^mK
t>g Gimmid Qphirl
SECTia lli.
JEMMIS OPMIE^:
Summarm.
Hmc prohahile eft , SAktx&nem
fdk acetpiffff OnjQha & S^rdk^
OMnt at A^mmtU «tmti^
Ruhwam,
OirbuncHlUmk
Smar^gdumi.
T&pafmm^
»BiryUumfiu Tttre$Ul
ifajpidem^
,
Sapphirum feu Syrtittm^
Lyneurium^
.Aehatm^.
^f4. De GewmU
ij Jntethy(ium^
§.17. Opalos,
18* Hya€inthos & Cbryfi/itbuM
§. 20< CoralltHm^ Andramaeien, ^
^.21. Magnetem, eiiter de inveute
^ inventione, \
J. 2z, ConclHfio
prohahili4 ajjer:im\
^ I. )
£/1^/1^^ & ipfat funt cx .«^i
C^^
J r 4//« .'ft l de .•
cu tn ij
expcndcrirnus: age GE\
AiAS qnoj^y qu3S c/«//Zf S^lomi\
afportai^ic. confidcrabimus» l|
rumfitmentio 2. C;&ri>«.i^, 10
j
1
^«".f. vl', II. ac utroq; in lcj
^I)p'l RIS cxtat Significat^; h\
dempreiiofnm^ in fcem. gen. cx
prettojw fmt , prettose ajismatta (\
N>4
Ophir
men">p^ prftiofnm^honoraiiilt^
irw er carHm C«terum ca taa-
m communi denom.natioBe
•Iligtwirur <hm»is generis frettofi
dis, etiam taies^ ^ui tn Ma^natHm
ii^ aut Templorum F^briiis funr
du & expoltend!4 a d h i b cn tur, u ti
•aret , eriampreti^/jigemm^e quA'
eft UniaSardonyx feu Onyx.
'd XXr,
17. Cryfia/!ie4,vafculHfn
^yCora^ia,^ umoneSf ntaygaritif ^
*ragdiJoUXXmi,^^.jet^q Did-
iata regia quibtesjcii ornari So-
cRegumcoronac, ^^'^»! X//,jo«
aral XX f 2, & donaria Regalta in
orem Regtbtu data 1 Reg X 2, ,
araUXti,^^,^ ux intcr thtfauros
wrcp3«i folcnt.t Paral XXX //f,
itc on &onaria facra idolis ohlata^
DatuXl^l%t de Anti hrifto
UM ixiXXTuMaiifirrt auro ^ argen-
'Tomni /apide pretiofohonotsinte,
Ee 4 adhi-
1 < - ~
adhibctur, HiArmord^ lapi
^'PP*^ MvMriegdtionis bunfe^
»C/ icem impletipmm
exquibus
arndtftitr^z.P^raL 111, 6. om
*Mfsgemma,fU4i in negfitiat:one
g
tr^rjf habent, ^te lit^^nhxUtixx
Ifl fuin»a comprchcnduntur
XX^Uhil. ubi Proplwra 4c Rtie
d9Hi<e'mf{mt\ In Eden herteDEl
Omni4 lapis pretiofiu opmmeMt
i0i>
tMum, Iiu^in.HSy S4r^imyTcp4/fHSt
4amM,HyaUmhHt,Chryf9lithtu,Ot.
^J^JpiifiiiBeryllm„ Saphjrtu,.C
I
hmculHsi^ Smaragdiu Aurum}
exprobandiim ci iuxum, quo in pi
.tjolirfimis gcmrais rupcrbivcrai
§ 2, Ejcqua ha^rum Biblicerh
(oUatitne.^ id, /nihi videturxonfi
pofrc, quod Aibgcncrali ifta/>/
mfi. h^dit apptUflttont Spirim
1^9
l
IUmgenmm,^(tx inOpMraupOti'^
^
imlufam potm » & iBdigitari
od n i h i 1 pretiofi auri ^ nihtlfremji
'enti , nihilpretiofarumgemmarum
i rit «egl e <au m ,(ju od no n f j
Salomonemfit deportatum: Ex;
^fHndamentoticQsx\m6^tm, cam m
rvenimus opinioncm , qaoj
tesift^gemm^yfuatx Indicits fri^^
nuta Canti^dSaltmonem venerinti.
ebratur cnim India^ e^U9dpoti$res
tfintgemmarunt diviti^i^ quam vUl
'frica^ vel in Anwita vel in uUfi
>p*j6!4r/#funt.rtaPrm / XXXFm
Gemmifert fint amnes Acefi^
1^4
^ Ganges : terrarumautemornni*
naxtme India, Marcm Potus SqHU>
nut in fna ChorQgr, Tarto tih^^
. inZeylm. SMefe^nfuI^j^t^t^'
De Gemmii I
§ U ExeUtaqi Sa'omoiadlla\
if^?,vcrorimilceft (I) 0»jchA,ci\
Mofcsmcniini.c Gen:ll v .2 €|i|
in &
Ga -^e ad terram Hevtla feu C\
Vilaih.j e[i Indtam Intta^GingettCA
invcniaturi de ^uo nuUumeft i
bium,quinctiami«0/>^/r».^,£*l
Gdvgetka Indta intfematur. Diofi
des ccrte l.z, c.io, E51, inq:
CPv^g €V^(7Koix€vov iv loAg vcc^
CPo^igT^I/xvcug. ^ie ctpoficLt
Onyx conehttij tegHmentHm efi eifin
ijuopurpura tntegttur^ tjUod in h
natdiferis UcuBm inventtur , fuavi
ideo jpirans odorem , quodconchili.
Mardipabulovefcttmur, Alioquii
pud Graecos owi^ dicitur,c6^
unguis hHmani candorem pr<e fe
$ntervenientilftt6 ventf cfuihuidam S,
d<i & J^jpidii colorcm tmitamiifm »
Ophir,
Zenothemisdixit, Indicatn Ony.
^emplnres bahn vnrtetareSyignfantf
\iramt corneamtcmgenti(fH4 candtdU
misocuU niodo^tntervementihus ejua-
xndam oculvi , obiiquU venis apud
IK^ ^XXtnu C F/.quimoxad-
j
t; Setacua &
Arabtcam Qnychent
\adit, Sed eam a caetcns diftarc,
|aod ludica Hngiticulos h^ibeat^ albU
\igemi(:>tti ZontsftngHlis plnrtbu4ve^t
irer, quam
in Sirdonythe Indtca.
liccnim momcntom ciTe, biccir-
ilum Arabicas Ony has nigrastn-
fhiri candidis Zonis, Satyrm earno-
s e£e Indtcas.parte Carbuncutt parte
hryfohtht& Amethyfii^ td.
ntts abdicat. Vcram autc 0-iychem
iurimasvariasq;cum ladcis Zo-
i$h«bcrc venas, omnium in tran-
ru colorc inenarrabiii,&in unum
deunte conccntum fuav tate
•ata. HaSenus ibide
onfer LXXXFll c d. Fxq i<»cjC
Ee 6 coni*
Compo^icunanomenhabet Sarij
«yx Eb, Df^'^, i LXX. Inter!
0 Titctaiyl^ qC lapis porl
CLCUS, cHTf/^ciQ^, i porro , l|
Iporri colorefic didus , quodfi
viridis videatur, ficcx^ilvoac
i
gro commiftioncm habcat. Ifl
a.utem gemm« gcnus n on ita igql
tum fuit prifci$.Nana i^o^c^-fl/^/J
0fhrum Tyy4nftm indgnem habi
Siirdonychem^ qucm , uc fortunae i
mium blaadtentis inndias alic
jus rei carc ja^ura rcdimerec,
marcabj«cit, quitameninvent
paulo poflinventus , ad cu
pifcis
rclatas cft« Phil, Camer. Cent.
/?^^. C.57. vocatSm^ragdum, CU
dim Cafar Sm4ragdoi induei>at (^St^
donychiu^ i n q uit al ic u bi Plinitu (1 i
XXXVII, c«^.) Primus dHtem Rom
nprum Sardonycheuftu efi prior Afi
e(tnt4s,uttr^dltDemeJfratus, &inc
^qmfminic^emmA fuif (f/eierriml
Siiui
imilitcr quoq; ex.v€gypto attuU*
Lteinquci obtukrunc ai con'fe-
.ontxr^peBoralvs&LEphedAaronicii
\:od»XXr.^u C. XXn//,9r c XXXfi",.
0** pe6i«rAle eo cireum deU^rum, E"x:
WX.t^, D4Vidx\uoc^- coliegit in-
'diia pretioraietiam iCSntl? fgu,
rjf(7/&r«, I» Baral XXtX^i. StdQmtu^^
oretio&poffjejjio-aefmt, eti colli-
de cau5iraagisconfirmor,quod
im<tS'Al&mon£i hnnc Onyshm^m^
hgerinty& irLmajori copiAin Jud<ei
u/erivt. L cgim^ q u o q>- 1 n Vmseni,
HiHi&^^^uodHitgo Frmcoru-
?4.
xad focerum EdHdrdim /ingkrsim .
^em dono mtferit vas ex Onychm»
ndsita c^lfttHm. ut in eo fin^^are^.
etes ^gemnfare vites i & homwum-
agtnes aftantium redderehinafitms?
ipWiofifMj^^
^^2, Z>r Gemmit \
S. 4» Allatum cjuoq/eflTcIith
jusprovcntus oon exiguus crai
ca, doccnte id ipfnm
So/tao m \
Men>oyah,l Afi^ C LXL ]nci,co>^
Uptdum in Ad^mamibHi prima,Htp\
IHt lymph^itonef abtgam ^ vtmnw
fifiMt^pavitatittnrn vanos mett^^i
Unt,^C CuicofonatPIin /.XJri^
c S pcr totum & B. Augit[i.l,b
X\
deCtv D,c,^ ^5 D.GarnaiabHos
l-i^ Aromatumc.^^n. annotatcei
Indi* loca
q u b us cfto d i u n r u r pi,
,
i
nantifl[jmi,rcil an provimia
BUnMy
duabmyeitribM rupthtf^.tn D(cnn,\
pror Hl a dttione Ima dixa , infodma ,1
fusdam Regali , tjui ADAMANt\
de rupe veteri vulgo
appellantur,j
potiores funt, a natura ipfa prarpj
rati, quos ideo pfatferunt
Indi
yoanzN.tfes. Nam ^uemadmodHi
Jnqmant, f^irgo praferenda eji e»>
rupt^ mHtieri , tta Adamat
a HAtur^
;
5Wail'yiM: MUW.«ms»^^
i
Ophir»
Uhoratm pr^fertndu* efl el , quem ho*
uttummdufiru expolivit , fccus fen-
[icntibus Lufitanis. Neq^ lantum
Jdamames
tlurcs [edSc pragrandes
1 /' diaiantyUty cum Plwim fenfmtt
[lauiinvcniri Adamaf^em AveUan^
Hcieomajorem, D.Garaoi c.l. ali»
U3>s citzx (jHatuoraveUanii mojortst
tiam exigm ovtgaHinacei magmttidi'
em ex*ifuames Majorcro vero Ada-'
\tantem tn Beigio cojpedum haut putOf
j
uam ijfuem PhtitppM Htifaniarumj
\ex dudurus Eltfabetham Henrici //,
mll Regis majorem natufiliam emit i
'aroio -fffetati AmWerptA anno 1559*
^logies mtUenis coronatis, inq uit C4"»
ol. Ciu/tus adiftum Garci<e locum,
§.5. DuohicnGminagericinfa-
ris Nam Ez^.XXXnil^ £t Ex.
:xmh\8.soczmt D7n: cx o^n
eo qu od ob dnrtttem fuam^j
\tnti-idit,
\on folnm onmes alios lapides frangat^
\d ipfos mnlltos €onfi-i»gat
con.
't§ntund4t^}xt\ dc Indicn ptrhthtt^l
Ht^SQlinus cX Scd Ez.. ///. j^.
yil & fer-efn XnUt. voca
.retinuiti
efuafi Upi4 diuftrvMis , yfimetJ i
^Jtns contrai^mfairrorumtht, Efj
incitacislocis nomcfi fmgtH^ris
Undcfiontem
ritiei<S^firmitAtis»
j
zechielis4d4m4ntinam uc^ Mhfirn.
tam feiie Dominwi ut miaaccs ij
bcllium Judaporum rultus ni,
mctueret/ Unde flylus ferreHs\
fiAlprum ddAmaatmum Jeremi<gy qil
peccata Judac funr confiignata. M
^;?*ica4; Scpertittdeis firmitatis Ad
manten^ imprimis Ivdicum
( qi
optimuseft)effeoportct, urpoi
qui hinc non tantum apudfiei>ra$
Ud ctiam ipud Gracof flomen foij
titus eft , iit KfS^ajxctt
f'' '^^^ ^»4
«(^ct^ocg-^, ^uafi tndomUuSt feHinl
domihlis> An vcro ca tanra
^qiiaauixi c«{n commmitQifhyfii
i
0phtr\
plcribut, IK nec ignt molliri^nec mA^
11 ac incHde ulio mfdo domari pojfi^
lerito dubitatur, curt>^fWOT4>-//d*
\r^Ahriin fttisoffcinkindief centra'*
\m probmh Gonfcr Sc^iL Exera
XXLir.fiB, 8 B^Sperhng in Infii$,
.
)yfjiif, Vh fualh I» Et ipfe Solin^
MeniOYabAfiit. cJCXlII. 4^tCypri9t
<:on Gcdit ipo^efi^angimat*'
I. litm D.Garcias ab Horto inl^ i^
^omAtHtn. f» 47*
% i. Ix/«flf^ (ill) etram allatKm
xto RUBlNV.M-, qui^Uis eug!»:
/^fefWf fcu Carhfmeulks dici foIeCi
ibtzicidicitHr Q*^ Ex XXVlIIv
E2,XXVlII.i3;cxQlH r^^w-r
I
rufum ejJefC^xii a Rubinm rubii coIq"
Sc inpar flammca fcimlla gjf, Alias
rdi9<iTtdi%\xt^^tTremellio&Ari^
manoxidtQ quodaiifua rubfdinis
nifieatlom co fit, Dan^tuihcitM'-
4^6 Dt Gemmii \
fed Rtibino tenerier^ minfu foli<U I
wvtdaeji^ Gemmarij hodic C^ir;;!
lum appcliarc folent, c6 <ju
colorUcarnM^W^Apoc JCX/.zo, H
fpeaarc vidctur ifte Pnnij locD
XXXFUl-tC 7. ipla gemm^ vklgA
(ioquitiir dc Sard.^) primHm Sar.
hus reperta ,fia taudat ffimA tirca l
kyioniam^ cnm Upicidw<e ^nada
dperirentur^ h^re .stn ftxi corde :
inventHntnr in complHrihH* alns loi
ficut it Paro & A(fo, In India
nerum, RUBRUMj 6^ quod Deml\
vocantyapinguedtne , tenium ^uod,
genteit kraneis [ublimtur, /NDIC
ferlucertt^craffiores fnnt ArabtcajC^
tncdiffime Rubinum expenunt j
CHRYSQL/THUM cm in Italis
pud vulgum RHbtni nomcn c
i\\ioAohcolorem flammeum mirei
ad profpc(5tum juciindus. Noli
KiTimus DQmmusMarcus Poluil .\
t\ t i, refcrcy quod Rexinfal^Zet
. riiBBi
Opbir, €4^
bcMt ChryjoHthHm , feu RHhinum ad
^ni lofigitudinemt& ad trium dtgitO'
m crafitudinem , qui cum umctu in
9 orbc tantui cenfeatur,in*ftimAhiH$
ttij cenfendtu efl,
§. 7. (IV) CARnuNCULUM.,(\\x\
ebraicefonat rijn3 cx Radicc
13 fvlguraviti id noipen gcrit,
tia inftar corufcantis igni^feuflam'
lumm pr^bet. Hinc
tetiamnollu
mmachu» hoc nomen intcrprcta-
xit^ iis^v^iov Ez. XXfXy ij, c6
uod \f\{kit faigHyu fulgeat Hunc
XX 6t. CQmmumtct Iwerpretes fa-
•i vertunt
<rp.ct^yS'oVy quaqaatn
lebraeialiqui etiam Topazjum ve-
nt Scd fcae fubmonuit Dan<cM:
t(\SmaragdH4 <fuaftMaragdw,\xt ait
Uhen<em^afi>ler}ddrevocatni eftjca-
teSmaragdrjplewdcr corufcatiomfuU
wis mtnimefimtlis efl tjjHod tpfe afpe-
,
\u4tndtc»t,Meli*ii ignur Carifuncftiia
l>e Gemmslt
nommatftr, Eft emm
CarbHnculm l\
bimlpeoies <]naomniurHpHlctrrii\
pra;(}ami(ftmMefl^t^lkcemtan^w\
fMgetrii nobU etim protHl intutntti\
iacHiatHr,ade9, ut in media noBe & 1
netrU ttiam luceat^fSvelHt Soicjkid}^
illnflret fihi vicina lcca. C ar b u n c i
j
gcnitiifccm INDlAM ejje tx ni)\
€Qnf^Atl.XXXyn, c.Vll. Prinap,
tixm habcnt CarhuntHli, affmilitu&^
we tgnium appellatr^ ch ipftnon [enti^
ignes ; ida tjuii>ttsda apyroti voca,^
Horutr» gtnin/ndici & G4r4maiii
quos Carehedonicosvoeavere proft
fipuientiam Cartha^in^ magna Opt
mos faciutit AMETHYSTIZOl
TAS h„ t. qHorfiextremmtgnicHlm
'jimethyfli vioiam exeiit:froxmosiiii\
fHos vocant STRTIIAS, pinnatoft\
m
gure radiantes^ Et o x: Cogiwta cl
hviic (Anthraciti) Sandraflos qucii
alij Garamantitin voc^nti nafcitii
Iqua (pecUs Cf Lychmtes a lncernttrM
ctnfarumffrtcipuagraiU NafGitBT
rcaO^/^^<»^'»totaq; C^^w>ac vi-
oislocis, icAprdatlfmainlN^
ISy quam quidatnr#f»#(7rww Car^
ncHkm efle dixcrunt. Vidc Andr^
ucium de Gtmmarttm rtdiitra FI*
ithnitemfert Indid.cujw Ificit vjgort
\grar^ard»r exeUatur iHcernat «,qU4|
caufa Lichmte pxci vocaverunc.
:
upisx cifacies. kminfurpunam
mat (ji^ffatenf,aut meratimJiifftiH^
turcocei rMbmftr &mne intmufui:
fuidem pura {it^imfenfam ^dmittit
rg>icmtat^m, ^AutfiiexeandMtradiit
lig tUayVeladcalorem digitorU
attrim
vit4ta e/i,AUtpaiearu cafja^ autchar'
rumfoUa ai fe rapit: Cmtwmaciter
Hlpturis r^fijiem^acfi fuandomfigna*
leflydum fignaimprimit, quafi^ui'
imanimalfmorfupart^m cer4 ntifi-
€76 DeGemmu
§ 8. (y)SMAR^GDUM,
Ebn dicitur ^flj quem qui<
ChryfQprafHm.^Vn CmrhuneHlum,
^um tamcnOokclos Smaragkt
reddiint. Nam fub ntgricantelm
coUre anri a virieiieoUre tenuuur
<
tnefl Chryfoprafut : CArbunculH*
tfmfcinttliamu gmfulguruntis Jp
dori^ : SmAragdw auiem totui vtr
tfi toloris , cr it4 iHcet^ &jpten
rem fuufn egregie rttmet, Dc c
Vjdendu^ Dan^iutralf.^.c XXXI
degemmr^ p.g^Q^, iLGobelthovt
commenrari mBacctum Itb 2 t
^RH<en4l 2. c 4. Qucm & ipfi
generat/Ww, perinde m^thtop
yEgyptM , CyprM, S ythia, (fr Bailrl
,ut annot&yit Eptphantw op!
fculo de XUgemmis in vefle AarQf\
\y\Phifone h e. Indo fiumine,
&]
Gangenafctnon atum Carb ncMiHl
^Smaragdnm Perfts U Jndu Pacbt
Arabibtit Zamarkih dicitur.
Ophif, ^71
9. {Vi)TOPASWM,'gh.^l}^^
deTV-
Hiojijftmam gemmamM[j\X3i
7iprima inventionc &dcnomi*
tione habcc FlwU^ l. XXXflU
«memoratqj deCai{f<?/, eam nafci
\QiaverfaIndi^z^nA incolas ta«-
Jwo»/iif,item de PrafioyChryfopra-
, alttii^ Topafit JpecietfHi (ctibiz^
'DiAM & hMgenerare (jr Ntlion
^ore he^f.ti^ l>rev'ti& cumintueare
laei, colore ahte fHmidoj&aliejitando
//ptf.Qi|odautem PliniHiZViTopa^
m in drahi^e i»/«/a, ^ttte Chttis vo'
Hr, & a Ttoghdytit pr<tdonib(U OC"
>aea ferir, cUm herbas radices^
)dere »/,e ru t u m tffc^td Epiphanittt
XII gemfhifc ecum Indi^ tri^
irTopazjumy i n q u e n s m TopazJa.
, i ,
itctHrbe mvcncum a iapicidis in
rdc akerius lapidis. Vertitur
m m uniter Toara^ ov/tu]o7t<x.^ov^
lod quafi rofretS^Qv dicitur, in»
rfisfcii, Utra^ofitisEbr<eiihterii^
Glof.
'€7l DeGemmti
talofTaintcrlincaris T0pdz.mm^
Topfdiofj i e. omniumcoJofun
•citun Qu«etymologianona
Rotacft.Dlcunt cnim TeW^«^
j
JahaRexMauritMnU ia dfBaMl
RHyriiftfuU AraH«felici vivina
, t|
invcncrit» Gonitt Baccium 4e
l\
femm^c^, ^\xvX(\mT0pazjuvi(\
ChryfoUmpum Plimj, in^thiepia i
firememfpailtdtcoieria^e&m^ie ig !
Aiij Chryfop/erimnppzlisint tbh;
baFilice, c6 quodaurei coioris
transfufai infupcr blanda quad
vihditate ad glaucum acccdct
Q^ytiij^rattC.Ru^M de f^emmis 1 1 i
ThaUfiumfeu marinum Ex.XXn
ChryfoUthfiw vocat AbeoEfi
tHtherm a ute Cur cf16. E j u s m(
BeryUoslnaiamxmt, tefte Plini
XXXll,c, f . Berylit in India ongtne
^kmesy raroaltbi repertitfulgor^
Ophtf. ^74
\4anlJiinHhahnt^ PrQbatijJmifHnt
ijs, qui viriditatcm puri maris
jitantur. Proximi, quivocantur
77yff>tfr;'///*&fuDtpaulo pailidio*
>,fe4in aureum coiorcm cxeunte
[igorc^Gonf. Soiin^ C LX, Hinc
jhntdHS de TaprQi>am fcribit , w#-
\la htryllHm ^ hyacinthHmhA^ert^^
}rm addit, gemma^ incredtifiU
iltitndineJtngHiart cobre at%fulgO'
ArabsijuoqjGcographus,fupcr
ifftem(Ai{f Pico d^AdamJSecirca
fum rcperiiatur ©mnes hyamthi
ecics* Item in fluminibusrepe-
;UT optimtu BeryUm ^
maKimm,
iera etiam f^artomannm & Haitho
'mentu habcnt,Hucfpc^at,quod
.Garciasaif Horto U r- Arom Exot,
47. habec flunmus Beryltmejl
:
XambajA, MartAram^& Pegu^^
filan»
\%.liJ(VUl) y^SPIDEAf, qui
pndicitur naty^ Ex.xxfiii,4c:
Ff qucm
^74 Gemmii
qucm Jonathan vocavit Panth
num Uptete a mttcu/u Panther^ fi
kni.dc quo ita PitniM L XXxni,
Viret, ffrfipe trAttslucet Jajpttt ett
viHd a multis , antteiuitfttis ttimen
rikretinens Piurimiftrum eamge
Smara^ /• fimilem INDU Et v. !
Jafpide formatumt cujm dmhitu
jfialmos decem patehdt , miracuii
hahitum Oe»^ dtcatUiVetut e^Mtppi
inafltmabitefuijje in Sittcin tn Mi
RegAlU tepto ad hapttfmates aquM
vandai,ex Leandro rcfcrt Stm,M\
Coli Xnil. Hancq; gemmam l
ait,ex quo vafa Murri>ina fiatit>(|
PoHeHanoi v#canr»ade6 virential
cx Smaragdo confiaca videantj
cujusmodi vas venalc datum il
cffcaitG^rf/^ de Gemm.c^i^ducel
pardamsfive aureis ffi/panicietCuj\
(i ex Stnaragdo conBacum fuiAi
fnillefimam partem co prctio i
Baacifci po(uiflec« i
Opbtn
.12. (IX ) SAPFHIRUM, qui
j?rcribitur,cft4» cxi^. "^SO»«.
|iw>, reeenfmty ^uod prsB cattcrif
IjUam pretieftQr ^ nohilitr nume»
\',&e ii^atur, Cs^nt.V,!
f .D^.>BO,
I
lao 4 '/«w^r© dicitur,pfopcer
|«f ^uac in ca micant»
flekuias^
ron. ^^SO ex
vcrtit puichntm
,
<^uodper Metuphora ftgnipcAt
tr fuit, quii^Ma rotunda fitnt^ele'
iettdwfoYMA habent, cognatis
& O inter fc permutatis.
!Ff SMcifcus Ruetu iib.i de Gemit
Jta defcribit: Sapphiri c^elefli
Earum) tju4 Apud
conjpicfii funt,
s reperiuntur fuprewd (ibi mar
,
tn vendicarunt , fereniffimt
yc<tlt coloremefferentes, urule^
iuntHry(f ceuttansfufas nuhcu^
omixfa etiamnum levi ^uadam^
ra) repr^efemam^ut videlicetfut»
primum accenfi tolore reft'
uurets infuper punSlii eo&uceant
Ff 1 fiin^
7^ 'T>e Gimmif
fcintillent^y ita tament ut vtfm a
miterieitrfijjitiereiundant , (tt{
tnotaru rerum iw/ngtnem (pecuU
fninme teddant. Sant ita^h<i
Sapphiri.Gt £ctsr<f)«^^ dc
colorc vzriiRttaiifrHhfi, a/ii
ia.ciantii^ud Rn^um / z deGe
Marbod<£M in Britannil ^ri
EpifcoptiSj lib, de Gemmi^ tdj
Sapphirum tK\2imSyrtttem apj
tumcfle hisvcrfibus: j
Sapphirijpecies digitif aptij[t\
gnm^
1
EgregiH fnlges^ p^*^o^ /imiUii
Hic qu9^Syrtites lapif d pler
catur
^U9d circaSyrtesLybicUper
Fluiilbus expulfts ferventt fi
peritur,
Oonf. GohelchiverHmin Bacc.
StapphiridH9 gencrn exhibet l\
Hnum ebfcHrim, alterumJplenS
micantm, Ucrumq; aucem
nkur ffiCalechHt , Catiafjor, (f
\s regm BiffjagHA locis ; ^rxfian'
Uudatijfimi ex /'^'^«,in(juic Gar^
ieGemmis, C.50.
,13. (X) LYNCURIUM D^T
attu & Jofephpts apptllant Li^
m, PliniM l^ XXXriL c, 4 . Lifi^
m , dicitq; cffe gewma ex Lyncis
Aconcretnm^ejje^ colorU i/IitUt ^«^
\ig7teis fuccirji». Vctercs aliqiai
im vocabant, a fimilitudine elc-
, Non tamen ipfum facctnufru
leSirH efi, {t^gemmeifnagnipreciii
rU fHCcineK f^giw Mxodhm^
communitM cxpo-^
t, Judaf os
tTurcois, qux gcmma apud nos
a eft, Jremellint & Jumiu Cyanum
terunt, gf. WJava gemma ex
fhiroritmgenere,(fc^rHlt'tcohris^
Succino &LynCHrio c.l. Plinius
[uit i in INDIA iwveniri itrtnnu
Ff3 §'4.
9
Di Gemmis
§ 14. (XI') ^CH^TEM,q\
Ebi«i 13^ & Tdrg. HierofoL Bt
liti^ & Plinius Stderiten appell
Hzcqaidem pnmum reperra
citurini^/W/r^juxtaflumc Aih
fed poftea plurimislocis.A^am
WDIA inventa coutrA tade (mo
fcorpionum 6c araneoruin) f9i\
fSrAliis magnis miratulii, Reddanti
Jpecies jittminHmtnemorHm^(^jumi\
&
rum^etiAm ejfeda ftaticHia epi &
arnamenta, ?\xn, l. XXX^IL r
quibusgemiiia Sohntu habec ^
n»»r,eap.XlI Dat INDIA redden
nunc nemorum^nune animaltumfai
i^Hem vidijfe ochiiafavet, quomodoi
intra os reteftVH fiiatfitim, Sunt &
u^iredolentmyrrhit odorem» Ach,
fanguineis macnlis ruhejctt, Sed
maximeprohanturvttrea haientp
fpkmtatem^ ut Cyprtm. Nam <jHiJ
facie Cerea ahundaotes ^irivialtter
|
£ii£HntHr,Conf.RuafuJ 2. c,i6 j
V V
5f
O/fbir, €yg
iri^, r.i o. Tradit SolinuS, annu*
Kegu Pyrrhi^^ui contraRomHHos
I
\
nMi/ftmd fsm^ ejje^t
otfih idfo
d gcm ma tjw fktrit Achates , in
ttvtmMufe (U -n juis infignihmfin'
Apollottmns Ciiharam vide^
[
, non im0reps flgitrii , fed -
L Similes aLas ingenitas Achati
nascxLcandfo M. U Fulgofo
tat MajtltH co&oq, XFIiL w»
(XII) AMEmrsruMtbf^
yfy^ dicunt, Principaium Amt'-
HlNDIjEttnent ^ inquit?/wrW
&; mox itcrum ait
XXni, c, 9.
D/C/ ahfoUtHm pHrpurafcliciicO'
mhd^ent, Obfctvat Fagitu dici ,
jSnn fomniHm^to quod «r,^»/
kgemmamgeflat, [emperfomma^
M^Targ. Onkclos & Jonachaa
|f EnEghtlit ixo%o<p^\-
i)-feutf«:«/*«w«//,quenircpr«-
ltareYidc£ur,j5iimM4. 1.2. f. ii-
rfSo Gemmk
& RuAus eodtm cap, plura
bcnt»
§ \^.(Xm)CRYS1!l^4LL0SA
gfgnit lNDlA3ipud P/m,l,XXXi
C Indi mire gaudent tongitudtm
Tu Ccryftalloram) fitef^gemmaf
eJJeprtciicAMti qmcarere nurtmal
cb idperforgtos elephdvterMmfetii t
gatjt Sce. 9, Trdnslkcida cryftalli
UudAtiffima efi in Indts^ apud^uos
lenon vocatur, Quibus acGcnf
dactiameft^fifW^ mslnfam tuce
pHpitld md$ cfuoddm cgntinetis
transfHnderts cum incltnathne» h
dm^utantem 9x 4th at^ atit toco r
densi eadem^ contraria SoH reger
eandicantes radhs , unie nofn
invenic , difScilis ad cxhndu
2ND1CJE prafertar ia ArmeniA 1
ta. Simiiitcr candida efir ql
,
vocatur ^lirios, cryftallo propil
Ophir*
bi dcmirQr D, Gdniam ab Horto
I. Arom^lrjdic,c.^7, feribcatcmj
\Mo(x pr^dt^is {UzUcsi, Becan,
inumfur,neG
|ifnager)/(?<ro Cryftallus
r miverfsm INDIAM^ liivcniri
jtmen Bcryllum Gryftallo fimi.»
|m ftacim fequenci litneola coa-
!:dit.
S 17. (XIV) OPALOS.qmtMTd
ifuaamacaritas & fuavitas eft,ubi
literum dc fuo nobis largiator
liniusLXXXVIL IndiafoU^^
'horum eft Mattr, Atqj idco eis
rctiofiffimam gloriam compofitO''
sgemmarum maximc incnarra-
iiem difficultatem d«derunt,'
ft cnim in ttmicr cArhunchli
iis
m, & Amethylii fnlgens pnrpu^
\\i €(i Smaragdi virens mArt^»,
'
CHHSa pariter ificredilrjii mixtu^
yiHcentiai Hinc Nonius Senator
cttiii profcriptus 4^4»/<?»ia
6^1 De GemmU
ob OpHlnm fugerctjcx omnibus H
bonis unum annulum abftulir,<j
ccrtum cft fefierriis vtgiml miHii
•eftimatum Plin, c.i AdOpait
ti\2im Cardatii PfeHdoop4lut i qu<
l 7» clc>^///ff.ric vocac>rcfcrend
eft, quem INDl oculum cittt vocaij
iiivcnitur/« ZeUan,PegH^& region\
SrAm44,Qu} us ea virtos cft» ut l'm
pAttMM itd compre^nt , ut ipftmgemi\
moditutltHfiveoctilur» tdngAtynHllo i^
uripoffit^ ut cx luo experirocni
Xti^iz GarciMc. 1^^^ j
§. 18, {XW^HrAClNTHUAdC]
iaKivSov, 6c (XVI) CHRYSOi
THaM, quos & ipfos iHdis hab(
Hyacimhos»\nc[\x\tV\in IXXXIU
& ChryfoUthos Mthiopta mittitt
colort trunslutentes, Pr^fernmHr
INDICM^ & fivttrU non fw, Ba^i
Cujus fpecics ibidcm perC
quitar. Fiunt &t leHeochryfi intc
rcQientecandidi vena, Suntin h('
gcn
i:nerc cjpnU, Sunt vitreis fimi-& "
!svclHCicroco rcfulgcntcs, vitrcae
:r6, utvifudifccrni non poflint.
coile gcnere {aatMe/fc/sryfi^vela'
\9er aurumfincero meSe iramlHcente^
^MlNDlA mittit siuan^uaad mjuri-
ifrdgUes.Esidem 6c Xy/iiofj parit,
ebejam ibigcmma. Conf ^«^w
t. c. 7. Hyactnthu4 pariter & Gra-
\tm nafcutur tn Caiecut, £f Canattor:
^anati etiatft toto regm Cambaya
tldgmte, {n(\mt D.Gat cioi dkHort^
: Gcmtnis.G.yi»
§. 19. (XVI) UNIONES&MAR'
/iRlTAS, Dclnfula TaprohatteS»'
ftts inquit : Margaritis fcatet & \
'mmis^ de cadem Plini* Megaflht-
:
fj /crihit , aitri & margaritarugratf
ium e£eferti/torem, ^mm Itidos Ar-
Mtu pfllucidos po*
Upidts in
it. ldemfcribunty^^eycaw,0^i-
H FartomAntm y Hmho Atminus^
Ff^ Rc-
I
^84 Ds Gemnm
Refte Ev4X Rex Jrabum^mcr,
vis Marhod^tu, c. 6 1. Infignes h
tas prndjnm marislndia giintt* P lin
/. IX, e*JS* PrincipfHm culmt
cmmum rerttm pretii margant£ i
fient, JNDICUS maxime hos mi
Oceantts. idcm /«j^* pro*. r«ri>
gemmsrum potamutt & Smarag
textmm caltces , ac temuientije cattj
tenere Indiam juvatf & jurtm j
aeceffioefi, Et de ineoMs Taproh,
hcrum Solinm e. LXI. Adiran,\
tturHf» ad gratiam p9euhrn\
emntHm gemmaritm adhihent apj\
rathm, Secani marmora teftudine,\
varietatti margaritat legunt plH\
mas maximoi^, Concha funt in
kus hoc Upidmgentu reperitur > qi{
plura dc ufa margaritarum apil
KomaRosrecepto, & aliqua
cooceptione coocharum c^
Bpa aquatiii ibld<rm poiTunc H
V v
i
j
Ophir, 6$^
jic A^iaHtu Potm f^en.l^.ftiiltiner,,
z^. dtRegna MaUb^r, 3m9td(^>
)(sx ftnt» mm9>crkn mtt J^aufeti
I
m«n leid&t^
einem !0?eerbufeii ba
@ruR&6ar/ fifc^f man btc5>er*
n &c» & 5^0^. i^ugerte \>0ft
M^i^^tttn Nav^ Ittdfca» a»»»
5:79. f.m. 51. Gmiof a^ OrtB Hifi*
§. 20. XVII. Etiam iftas^fw-
, in tranfuH tx obviis tnter"
iedtif infHlis htthre foterant , collc-
j'i{ft nautas Ophir4n»St omnin6
pcrfuadcor. Qualcs fuot CeraUi"
\m , Andromdde Jra£>i<e f Iris in^
\liqua Maris Ruhi infuU effoffa^t
falaBite & M^ptiHa efi ttigrd
\idice Sc capruiea facie,Zf m in Pcr-,
Idc nataj AjpiUtes in Arabia inven-
a, AUzjses in India &
Perfidevtgtti*
^S^ DeGtmmis
qii« alio
nominc apcIJatur Chry^
coIU in indi« partc, ubi formii
aurum eruerc perhibecur,invcnil
aurofimiIis,quadratafigura, qij
a<ferrum (Scaurum trahcre dieitLl
ilerallUmimo fimilis Jndijc &Syl
Ifies (xtus^Chehnid
ocalus ett Indui
ttik\i^ims,Gafid4ne Pcrfica,Xr«//5^
c fulTO candicans, Henni ab Ind
^ocztajovis^emma in attr itu fud(
rem purpurcum cmittcs,7o« apL|
Indos yioJacca, LesAm Indica, Ail
/MAriPcrfis ficRubri Maris motili
acccpta,Mm#« IndicaaIias/»M>w«|
0» di<aa , nigerrrmo colorc translii
tzs,Nympharen49ttC\ct, OifidiAm\
Indica,.S'f/(Pfli/f/Arabica,7>//wr<//,|
VctCic9,iZor§nifi9s in fluvio Indo nw
fecns. qu« dieitVif MagorH^emma
Caliatcd Indica, ^flrion
chryfidk
propinquo, incujus centrofteJIi
,
lucct lunap plcnac fuJg»rci& fortalj
.iislongc plurcs, quarum nomini
0^1
Ofhir 6%7
j
ircuriora, pretia autctncaricri
lit.
§. 21 ha, ut xniL ne Magnetem^
I
\\dem lndicnm hic cxcliirum vcli-
ius,utporc,f l*idiA qtto^ tnittitf
MtMdrM^Hi f43.eanit:
Magnetes Upidis eft tnventut aptrd
Treglodytas
Quem iapidum genitrix mhilomi"
ntu iNDlAmmit,
ijod uti parili probabilitate de
"^gnett afieri potcft, atq/dealijs
feritur firc gcmmis firc lapidi-
magnuni
is;ltA7oh.de Pineda mihi
•rorcro Gcographicom crravijfe
detur ) quod Magnetis nomcn ab
tdieo ArmentariOy tjw in Indiainvenm
rt in Ida monteclavU crepidarnnt*
,
r baculi cujpide harentiffm in are^
<agnetica,du armenta pafcertt^ dedu-
It ,& illud ex Nicandro 0* Ptini^
robarc fatagit. Nam Ida noefl mons
^dia/id mtttxk ad TroAda^^
4f*
V I
^88 DeGemmii
comrcofu Strahnps, MMcrohiTi
t4rchi, Ptolom*i, Dioti^ri
8c oir
um vctcfum 5creccntiormn G
graphorum» Quomodo igi
M^gnetcs ijle in Idamonte in
Udi
wagnetem Upidem iavenijje
fQtn
Ita ctiam aliquando
bonus d.
eiitatHomerus. Forfitan non
injucundum, aut ab hac rc al
nunicft,audirc, &Iegerequjc
Sf erling, inln/i. Phyf. /.^.
fortuita MagmtU invemione fc
bct: Fofforts ^Hii^m, poffquAi
Uhre definito fnire perfunai CHn
& malieos in cuniculi
fdo depoft
runt , fij* abierum, Vofiero die ad
horem redenntes^ inflrumenta illa il
CHniiulifolo noninvtnermtjed
p&iore alteriui lateris parte
ea pt\
debant, Operarii rerum harun
ignariidine^earumDiminis, ^uipc
in^f*ifitiQnes vtnm ibi invenete w.|
etis. P9fif0j[ores novitatt rti alieEhi
\nH4ita inftrumenta de Magnciefa'
\nderuntt
[§.2,2. Tantns fcil, Gmmaruftu
i' UmoriHm thefAurm in communi
!;a appellaEiofic freti^fi Lapldts
ir^4 refidcrc videcur, tantusq;
\Huxui ex Indii Hiero/tlymas deUtm
9» improbabilicer crcdicur*Cum
iirbus fi conferantur donaria Rc'
'»« Saifiek ^
aUerht» SatrapdrtUTLjw
irrse, mifum non sfldscantatiiTi-
las Salomonis divitias Sc
efTc
kajorcsomnium aUQrum ;[^eguin
ppiis.
LIGNIS ALMUGIM.
/ /. LigKA /il^umim ^
Almugin
/.2. duatur nowine appeffativi
^.S- eadecum /^/gumtnu Li^an,
A4.Judaicum w
IndicH n$men <r/
§.S. /igaa Brafi/iana f
§.4.j4u /uncilftdici/
dnCerallina f.Cura/ial
§./. /itt /igna T6jinaf
Pineda turpitervu/g. defendii
§. p.
§Ao. An Cedrina^
§. 1 1 . An Sanda/a f
$.12. Angenera/iteromne/ignuwL
pretiofum ?
§.ii.An EBENaSi
i). 14, 6 henw infola India E-
?
1
itenut MeroHica^corrigitur Plin,
tijM^enifirmitfu &uffi archite^.
ll.i^. Colortsjucunditiu naturaiis.
ilj.Breti^fttas^
ji, //. Odoru fuavkas^
!) ip. In ^uosufm B&tnta adhihitA
aSaiom»
\, 20. Bdeiiium arhoY i
\, 21. BdeiiiJ cohr an alhu» ? odor
adufttAuifriBi anj^vma^ns^
Cefagiio,^Cefiiio,
1.
rridimBS Mneralii : Videbimus
V porcoZJCA^/f vjua no minori
ollicitudsne a Sp configwara
tercibm Salomomek anmmerantur^
^iilignatn Ebraro duplcx nomen
erunr. Na Rea f io. 6c u» Vacan-
ir D-^aiD^^S ^SCy icdz.Paraax.io.
T>eVtgnu
& Ii. appeilaturD^Pt^SN tranfpc
fuis fcil. fyllabis D!)4 & aiO. E
qu i a p ro rf u s igmta Jui£u nmpo}
p
dcm eorum natura vclRabbinis v«i
^ noftris Phyfieis parcfcit, ideovi|
ria varii dc iftis fcriprerunc.
§. 2 Jo^,. ^ veKJtrtM i n Pa o Z)/^w«
putat eiTc nomcn appelUtivnm com
pofirum cx parriculanegativ
litx^i. Msjfoluiusefl, quiain
digitentur //^«^, qujc non/afi
le diJJolvHnturaiiteomputreAnt^ cum
humiditatesreJpHanty exqnibm diJTo
lutiosut corruptio oriatur, Sedhaoi
cxpeStioncm non vidctur pat
ftatus conftrufius
nominis
cuo» potius cffe dcbcrct abfofu
tum D1SCJJ quana conftruaum
Auturno jgitur Ca^31D7X S
^''pUlN nomina cflc proprUdrh
rumIiidicArHtC[}izv\xm&prttiofitast\
ttMitmgaot^ hodicn
J eft Jnterin|
DOI
\
k
Almugtmt
3on ncgavcrim , Ligna h«c
facile
Alwugtm & Algnmim effc imputri-
bilia, eoq.' denominatione iftac
refpici. Namnonratumideoquod
rara, fed etiam quia durabilia e«
rantj eommendantur,
§ Cum autem haec h*gna
^T^^ ita r0ra \n libris ReguSc
Chronicoru depraedicetur^ui corSi
JimU'i<i Hierejolymis nec nntt nec pofit^
f//4//«/,oportctutiq; aliafuifTeab
C3tDU7N \xiLibAnoatC\%t quoru
fitmcntio a.P^r^/ yjjS* Namifti
4lgumim Ltbani prim tx Libano iru
&
portum Jsppenftmt ex eo Bftrfifoly^
mas dtptrtattfuerunt & poftmodum
quoq/faqilincgotio & minoribus
iutaptibusin Libano fuccidi&eo
dcporcaripotuerunt.^/;<i,inquam»
INDICA cx Ophir
fuiftc «^ortet &
7YRIA ifta, cx Libaito allata. Xn-
terimintcr tatraq; aliquam in tolQ"
rt> foUdftatfffirmffattp (^durMitate
I
A autumo&cum
I
^
^ffimtatefH Pmihuih^m imerctsi
C py;,^^^
l dicendum,cujus hic vcrba fubjic
r ^'lf^''^f^e»fio,Htalterum nowtn Mn\
^ iw/w figmficet tlUUgna cer\
generu^eiut eram in LtUno
; 4/ 4//rr
) "'"'^'''C^^gfimimmiib.FarAUutyli.
^**Ztntin(ib.liegmnpofitH)formatHnL
fHtrttdemo ex tr.mpoftttone literam
earHnaentMfi^ut IttertSyita &
fono (^,
pronunciattonefimtlitmHeffet poflerim
frtori^Htftgmficaret appofite^ congru^
fnttr,taltgHay(juaperegre
afferehatnr^
exOpbtr, ^uanquatffentperegrtna(^
ftitgtneris, tamen ftmtUima
ejfent tliis^ \
^fta in Libano reperiehantur
^ fednon i
f>mnino tiwdemgtneris.
^aproftBo I
fr*ftatia(!rprarogativaitngH€ fanffa \
tn mftitit altie vociifus rtptrttur
^HtCH I
tantHdifferant transpofittone iiteratu,
1
*ffimiie$omKinofignificationesbal>eatt
Almugm 69$
\rfre & DKl <ioitrf td qudintmtui
\'0ximii, anK maerorcmiprumfi-
liificat. Ergo (fubdit) cH oportuijjee
\rjii Uanis novHm nomen imponere^ex
'9pinqiio, & ex re ftmiltfafienitr w«-
•atifunt, Quo vidcntur verba '^ofe*
uLFIIl. Anttqutt.ejje referendo-»:
fere^atur Regi lignapinea , (ed nemo
bet cogitare, qnsdfnerint talia , 9««
wepinea lignaveceturyfed trant iftn-
itora ^fuigentiord,
§. 4. Et cum mihi cxtra dubita-
onis alcam pofitum fit , iftam
jfxoL^aia.» horum lignofum noa
'e lndicam,fed yudaicAm,f»riaffis a
Htis aut reBins ah ipfo Salomom In^
:is /(gnispropter ftmilitudinent cum
\gumtnis LHtani inditam» ideoq^
iludnomen ligniaifta in IndiahZ'
libunt, quodexnominati$& ce-
|)ratis Indiarum arbohbus crit
rumendum*
J^e Ligfiu
§, f. Nam quod quidam culi
T>AV,Ktmchi Coplute^f^ operis r
auiorihptiut.ia^ Itgna eJJeBra/ilia
m eo maximccrrar.Qyamvis er
in Bra/iliA ligna pretiofa
fint,;
tame Jndica non funt. Namo} h
prOrfMeflaUenuf, BrafUiatHncnm
ii9Vtnta:Nec navigntum in
BmfiU
ftdtnlndtamefi,
§.6. Similitcrifti,quicum;t4
vendaUj, de Antichrtjla e
is. )
•^ili*wimmagnos Indornm juncos
&rtindities
candidiores inulIigHj
cxcrrant. Pr«tcrqu*mcnim,qu|
nomcn de juniorHm petiolii i
rantufiulis arundineis vix iRvcn
iBus ufurpatum, ctiam eiusm<|
juneofa materta ad contignationes
j
ambulatoriorum^aut actinfirument\
Muftca c» iis exfculpcnda,pror)i
ineptac funt.
§.7. Paritcr iftihaflucinantl
<jui cu Chaldito Paraphrafie Pagnl
k
t
^97
l,XX defignii Ecckfi^ c p.m,
.ia
ligna CHraiia fea Corallma in-
^
igunti CoraUina, inquamjquae
\llOyqmad esiore & duritiemfimilli-
(um^ideo^propter finrMitHdin^ it4
m
ntjir. U t,u t e n i i n BrafiUa h sec
lagna copia nafcantur^nec^; mi-
in India in magm pretto fint , ta-
\ cx HmijL XXXLL f. z. coll igo,
d ifta Curalta Indis non fint in^uu
fedaiiundeimportenturAls^ efiifn
lios loquitur: ^l^amuapudnos
^is MAygariti^pretmm efl.tantufM
iindostncuraiio, Nam^ ijfaper-
me gemiam conflantt, irnover®
alliatam ignota Et)raeis,aut rc- •
:a aSalomonis aula efle non po-
nt, ut nunquam ante eis vifSs
poftmodum ai]arafuerint,cmn
icinoMariRHhro uberthn proger"
^ntjn mediterraneo <^tioj^ mari c2r
?c?jj««;Uti idtPiinini c»i inquic.
(7| dgni'
LeLignls
Gtgmtur ^ttidem^in Rnhro Utin
nigrini^ite.m w Perficcvocattir Jai
laudatiffunum in GuIlt€ofinu circa l
fhadMlfjfulas^&in Sicu/ocircaHel
ae DrepanHm, Nafcitttr &
A^nd C
vifias^^ ante tJeapolm Campa»i<e^i
Xime^ rubesyfei molle^ & tdeo vilijji
Erythris^ Forma eji tifi-uttcisy (^n
viriiis» Baccx ejas candidxfnlf
4^^
AC moUes: exempta canfefiim durant\
^ rnbefiHnt quaficQrnAyfativa fj>ec\\
At^ magmtHdiiic, Et pofl: pav)
Maecarum ejm autoritas non mintu
J
d£9rum viris tf uo^pretiafa eft, <^ua\
fosminii noflris Uniones Indict» Ad|
q u od /ignd cora//tna prorfm ineptaj\
adificaado ^ prafertim tfficiendis eji^
modi /aquearihM ad domum Domi\
Pro rfu s dubi u s fu m, an h uc r e fer|
poffimaut debcam Caroii C/ufij.^
trebatis Cara/lotdem zrhufcviliLm M,
nnaro,quam apud ChrifiianiiPon
/Afndcrattaiu cam,quam ^bHeri
H
ijero Berge/t Medico e NorlFegiazc^
pcrat Fetr9 PaJf^iui Med Profan &
ad,Lngei»Bat4va:E)9 icona videfis
Clufii Exoticoru LVl. cj. f, n^,
8. Vulgatus Interpres, Hier»»
fere omniumlnterpreturaPd»
ciorum curbajquibus ?ulgata eft
t^entica, Tremelltus^iio^tf; Jumpu
:Voeabuium Hebr«u verterunt
'WgtxdTljiaafen Thyina^dQ q u i b -js
gloffatur Abutenfis In Infnia :
nrfumligna T^/W(debebatrcri-
Thyina vel Ihyia» Gr. JJ^tVavei
0 &funt preiiofiljima & al^a^^im
1 tant<efint fiiiditatittpofiqHam fue'
levigata^ perfeBeimagines reddut^
aci-4nt in fe apparere o&jeBarum^
im effigieff/icHtit} /pechiis, Et ob hoc
i(ia iigna prenofilJJma inter omm<t
<t, Certe negandum no« eft
iofifpma ligna Thyina effe^^ ardifi-^
iiteplis acdomii>iu maximeidone/f}
Gg z id
70® DeLigntf I
id cjnim non folum ex Theophri
l. Hifl. Platft, £, I 5, j
ctiam cx Apecaiypfi JohanmtkA
Xmi.iu c6ftat,Sed & Theophraj
Lucs SKPlm.I.XlILc U. nai
ei rolum Cyrenatcainon Inciiam^
goat. Vcrba Theophrafti ha;c fu
^ evop
j
; ol $voiv accT^Qmj o-j
frivfxev f^o^(pyiv pfjLoidv xvTrpL^^^ai
'nT^K^d^oig, HSMl^^iS CPvMotg
^T^sxHit^ TUi xa^-zr^. fxctl^di
(vassp KVTr^^psov d^ioj». wo At/
^ki^fxvij/xovtvmv , c^(p4g tiva^ 1
^X^^v dauwU y6 to ^v:
o^odg. ^T^oTz&lov 5' 7'?»' fiicuf c& , t
Tz&VTfjg m ca-a^afdTccTjz 'sroim
TWf s^^v. Qjio Plinius refpicie
c.l fic inquit: TheophrafiHs, tfuiph
mm 4 MA^ni Akt^Min ^tmfcrik
r
€ etrca Hrbk Romte qaadringenteji-^
m<juadrage/tmH gefta fint anmmi
\gnumjam hmc ari>ciri honorem tri.
it i rHemoratoi ex ea^eferens iefnpld*
m centignatioties (fkadamf^ imrhor-
5
itatem materise in teUis contra vitia
rfia incorrHpta, RaSce mhil crijpiiUy
'aUundt pre. hfi^ra opera, Pr^cipim
neffeathoremcirca Ammonvs deln^
tm, nafci in intenore Cjrenai€€
'te , addit, De mofis tanu» tacml^
le-ephraftus) & fiUh^nHtlnu a>m
eromanam vetnftior memoria$fi^e$&
^novitisApparent» TheopEl*aftus^
oq; li //. f , 15. «fgi
Tnv 'rmiloviK^v ^doM^ ampUtU'.
)g
em Thy,e archite^l&nicAm declara f,
!,ut dixi,ligna Almugim tio inPen^
olitana Afiica regione fed in IN'-
,
quaercndafunr,
Non poffuTn fatis admirati
§. 5>.
epofteru Jcfuitae Pined^e ftudium
Jefendldo & excufando Vulgato'
i
Ggj Intes-^
joi De tignis
Interpretc,/»y«o,inqiiit L IF.
R.Sal.CtXir.f.m, iip.quanta vhI^
interpretis ^na non vulgaris Ini
pretandifapientia &facttlta4, ^uam
EctlefiAutilitatem eruditionem ,
i^mfita ? <jHa C£terii altorum five int
pretationtbii6 five corrHptionibm lo,
€ordatior^utihor,/kcculentior \ Atq
Pineda,ea verc vulgaris interprc
di Cipientiisik ^arbore/lfiicienot,
pro ignota Indi* ponere* Nunqu
Hiajorem Ecclefia utilitatc capi
flUod vulgatus vcrtit Vgna Jhyi\
i^u.^m/i pniperHm aut CedrumSyr
^uf :cHm lndicapojMtp<'!' Pra?ter ff
f u tatum laudis vulgatae defcrti
Quodemm aflert, Interpreie nomi
/tgtjoru Tkyinorurn (quo in rcm pr
fcn tem nihil oportunius)y^r-v?frf
volHtffe non certa aliquam fpecie Th)
arboYit.fedindefinith materiam odot
tam^pr etiofamytmpHtrihil€m,adre ti
ficmonam oporiumjjimam ^ atj^aa
Aimugtm, 703
rentfacrAm iepUrum religio[*m&
'uifitam/ nihileum juvat, Nam
;enerali notionc voluiflct arbd-
aodoratam& imputribilenota-
cur non dlxn^pretioja Iigm}a\iud
rcm ^tj-^ov ^'iov, Sc afiud |'J>.5^
tCN hui^\certamarhotts jpe iein^
c\3€
^reffam nolmtyCur expreffilJ^SiUt
oiperum, cur Cuprcffum, cur E-
num,curBuxum,carTaxum,cur
trum non pcfuit ? inprimis cum
licc Piinio L X/lh c, //. RHf/Uo
dt
turaStirpmmLi.e 6% Sdmaf^
cercit, Plinianis f. 550-
ThyU aut
^yionabaliifuibuipro Citro, fpecie
iqua Ccdri habeatur > Nec video,
irtatoperc Pineda pro Vindicijs
ilgatae pugnct» cum
ey^maracHs,
\tguiirinM , Joh Jfaacns , Cajetanw^
.
tc, Fahr Stapulenfis Laur.FaHd^^
,
ignims , Bruno AmerhAchitUt Arioi
i,lfid,CUriWfErafiH'',LHcasBritgefts^
704 D€ Lignu
m e nd G fit atem & in variis
a/ii^^
,
cisa fontibus difcrepanrcm c
ruptionc jamdodum agnovcrin
lo, JofephHS l niU Antiq
f.>t/^./:zi8.E>.putantrub
11 ui Cedriva ligna , in qua ^ uoq
mnia priora ifta rcquifita cidu
Nam & diirafunty& minimepuma
obnoxia , idcoq; <(dijiciU apta
&tot
prmofa in India. Vid. Plm, /. AT/
£ XL,ScdQAinSyna, Cre/a, Afr,
felicifime nafcuntur & laudatiflir
efi Ltbanr, Plin\ hh,Xn, Pra:t<
alia Ugna ^lgumim ejfe 'a iignis i
drinls^aperte colligitur ex 2. Parat II^
ubi Saionion fibi caedi voluic abi
t^Sy cedros & praterea etiam Alg
^im^ quaprapreraliamrpecie h
rum, &a]iam illarum effeoporte
§. u. Cum priorihus facict
Pmtu Comeflor, Hgna hcec Algnmi
Clim pretisfljlma Cedrorum ipecit
appeIlaDtur,€oramifcerr
ditAbulenfis Ex, XXV. q.
him c{{t\ignajptmfa va/de (f alca
Mrijftma ^ pene imputril/ilta^,
'ontra tamcn Law^» DditaHi m
lyrChfiftiana & M. MmMyltU^
H^rt. Phitof hane arborcm no»
Cedro^fedpro Larieehzb^nt. Sed
! Larices nec SchittimSirU& ^U"
s itaignot>} erant, uti de his Indtci^
(^dicitur, qucmadmodum ttp
nJJ^VLc s9 Ex,XXV,io.c,XXFlf
Dem^XiS. viderc eft. Imo &
'ez.ra cum R. Chofkufaicirca motem
4iSchittim crefcere definiverunt,.
§.i2. Thomai Bozjm L XX. deSigit»
i p ^1$ edlcitSi Navigatioiff
T hy ina>
hir fitAfiattra, q uod li gfsa
d loco SadaliidgmrHhvi maxime
ratifeiii ioge Atrico finu diftan-
,fed Bozi^ pfaeter \huds(pa nuM
i-da^iTientum habet,im6 in dubio»
Gg^ i?«iiR'-
70^ DeLignjs
relinquit.Qyocirca nos cidc qu»
diffidimus. FortafTis SandalHm Bi
c^SandjlU t{l(iPlmii^c\i\\\s mcmi
I xnUc.At.. hisvcrbis: ^udrtaau
ruM (inter Palmas (ciU) efiSand
dHmia/imiluHdwe appeilatarii. Qu
fiitacft,apcrteimpingit. Nam
Sandalides tamuntjEthiopi^^no» In
provetui fnnt, Ita enim fubdit ftat
JPlmim, Jam in jEthiopia flne ejtti
eHrumnecpUresarkores tradunt,p.
raritate magis , ^uamfuavitate mi,
hiles. Interim,utpaululum^#z./i
\}xyQmns,Sandaium Indicum fine ci
biointelligit. In fatcmi
india iocis proventtino tamen in omn
Nam quod AniomHt Mufa cenf(
etiaminagro Caiecutano provenirt
in co rcdarguitur a Cbrifioph.a Co^
lib. drom. c. p. Lltut entm foittufit pei
Caiecutceleberrimo oltm emporio,tat
potiuie Maiacaeo aiiatum dicit, Hii
ctiam in Maiaca ?ocatur C&andam
Ati
AlmHgtm. 707
abib'corrupco nomifieS^W^Aiu
nAY^y Decan &
Guzarate diciiVit
ianda. Hinc cft i^uodCG^mWf
Orto Medicui Pr9-Regis Indici Itb^
'om^ Simpltc» Mtdicam. / c. i /
•ibat, TriaeffeSandali genera» r,
ibrttm, (^uodinlndiaintraGsn-
Tanafarim,& ma*
nijvidelicet in
tmis quibusdam Charamandel
Jcatur, quo Indiadvcrfusfebresr
intcrdum cx eo fua idola,
atur,8fi
trumq; delubra fabricet in coq; :
fferrc a Brajilio ligno , quod San-
tu hoc neq» dulce fit,ncq; inficiat;
la notac in Brafilio fint. a ^/^ltum^
5. PalHdu qu©d utrumqi
in India
tra G4»^?,piurimu vcro inlnfula
»OT<?r,invcniatur,ad portum-^tf»<«
•
Matomea ^it^m in Verhali, porta
ivar, & in Malavar aliisq/indi»
>cis. Scd intcr eas fpecies RHhrHm
fiiiiSyCandid(i cofwfiwSy fed PalHdum
^emfiHs f/. Nam inter innumeros
Gg 6 Sa»'
7©^ DeLigvU
Sandali truncos vix quinquagi
mus quisq^ pallidus cft , ut id(
ibidcmdocct. Verutia, quantt
ex codcmGarcia coiligitur^to^
Kfit4 in medicamtntis y ^ fuffmer,
fUdm in arehitiUomcii potior e
Tiinto minus per Algtimm ift
S4nddA\viX.€iy\%\ puto.
§. 13' Qua! omnia cum fcropul
fius percurrcrcnt;, certum lignorw
gtnw noktrHnt determinare, fcd
genere quodvu 9doratum& pretiojn
lignHm eo nominc intellcxcrui
NebriJlenfis cj, Quin^uagen<e, Rthe\
inApoc, XmU Malvendd l dt
Jtntichr, t,ti &SanUiu4in 3. Reg..
idq; ex Gratco 3J«i; quod od&ren
fiirare fignificar, wndizThyina difi
i\inx,lignsji, Sedhiscx § g refpoi
fum^ cft , quod Thyina ligna fint fpc
cialia, odorificam Cyrenaica dttiont,
nata, Qyac utut pcr Synecdochei
ieciei poffint ^ilicubi
edi
7^9
orifero Itgno capi, tamfrnhic non
lignU thyinis fed AlgHtninis agi-
us , qua in tcxcu facro nooiinan-
[t. Imoalfonomine ^oAoi' SuiVbi^
dionomine ^uAoi' TtiJ.«a7a]ov no*
iDzmut. ^pec.XFl//,iz quotuttt
lud fpeciale , hoc generak no^
en cfttf
§ «4' Quo<JJfca rtialumus cir-
malii^uant ariforis IndicaJpecienu
it jilgumtm indicari, cui omnia
a requifita c6nveniant,j5V-»?/V^
'edorabilitaf, & pYgtioJttM^ durei-
fitas, (f Eumq?
coioris fnavita^s^
dkanaus EBENilM cflc. Non,
aod eam folam exportatam crc-
imus, fed quod ea aliis etiam al-
tis potiffima & aeftimatiffima fue-
t. ideo enim putamus Algumim
plHrali poni, rion tantum t^Hod
Hres Ebeniyfed ejuod alia <jH<edarru
bores eum Ebeniifnt ad Sakmonem
710 De Lrgnis
§. if. EBENl autcm magni
inlHdia^ta<j^SoU,e{i proventwSx ihi
du eR.jiiiiffio Sotim,Mu»fieny quor
e ^ewoy c.LX u t/»/^fr,in ^ ui
ill
t,/e,
lndUyitA& HEBENUM foU mttii\
hic vero ide rcpctit \iiApped.p i^^j
ut reae rirgtlitu.i. Georgx tcmtti^\
2>/ w/^ arborihtu pAtrnt
j
^JoU Indt
mgr^m (^h^u
,
PertEhenii;filiseflthHr(4vtrgaSA
HerodotM quidcm eam etta ^thiopi
,
affignavit, tcfte Plmi» L Xll. C 4
profcfTus /» /r/^»// viceRegthtnPer/i
dis e materie e]m centenas phaUngas
tercio quoq/anno penfitaflTc >Ethi
opas,cu auro & eborc.Ad id foJcn
comunitcr viri doai.prxvio^r^-z^i^?
rcponere , Vtrgiiiumttomen htdt^ tt,
extendere, ut&yEthioptAcop/t6farur
Sed cx alio Joco manifcAiuj.
/>//«/;
eft, in JEthiopia quo^ nafci EbenHm^,\
Itaenim/. f.yo. inquirjndc-
fcriptionc jEthtopid fpccialitcr fiCi
dv
\
Alwugim^ 71
(flae. Mertdtano cardim fylvitHebcno
axime virent, &c Ith. XII. 4, com-
icmorat, Ekenum Neroni Principi
ieroen us^ k Syene pne imperijper
mgenta XCFl^M.p =JJuHm effe fillatn,
iiae loca non ad Indtam fed/Egypti^
:<2»»-r£/^/o/>wi»fpeftant. HincLu- -
/
in u s cam MeroSttcam i. e. /Ethiopi- (
I»» vocat.
• - Ebenus quamvis Meroetica vaflos
Nbn opertt poftes, — |'
crperam a quibusdam legitur I
WareoticA, t^tctnxmm Mareotide .
a ludeMgjptii Alexdaria vicinaynafci' !
dr Ehenm , {ed in Meroe Mthiopi*, j
iincidem paulo poft, ^
— nigrU Meroefoe Hdacolonis
L^tacomistheni, —
Juod miror, no obfcrvatum effc a
1erviOy(\\xi Mareotida palHdejEgyptij
utab I/tdorOyS^mMareofidapalndent
»/«<ilw,nefcio^ua,poDit,A/^w//c^,
in-
i
^IZ ThLigriPs
inqmt, palfu efl in India, HndeEbem
vemt. Imo Merotdca efi ixi^my
f^iv@^, NsimafAipofi cft ^eati/t
ita q,- dubijs Cohcndis e^ifii»guer?dii)
cft inter Ehrtttm fretiojhrem qu;
,
,
ln^<ejGtim cft , &
ntterem acfaciem
I
Gagatis kf idU rcfcrt,utc. ! docel
SoIinHS, Gagates enim nigrtcantis c»h •
ris, &gravis odoris e(l,ut efi apud Plu
XXXFI. c 19. <^ viIiorem,qux etian
in .£thiopiainvtmt\ir, cftqy
fubfiavefctntis, Jndica autem ebeni dm\
fmtgsnera^ Rarumyid quod mcliusj
arboreum, truneocnodi, matcrie|
nigri fplendoris, ac vcl (i«e artc
protinus jucundi. Alceriifi^uticofund
\
cytifimodo, Sc tota India dirperfura J
inquit /. Xll c. 4. Quem lo-
cumintegrum ut multaaliatraa-
fcripfit ex Thcophrafto, quj
'
.
'
r l
^Wfifr- ii
l
Almugim] fi^
vrdvitv i« 7o )lethop,$drepOv ^&T^Vp
^.Quem locwmiitiCimtSalmafiiu
xere.Ptin»/, to^.P/imtu perturbate
orfm cotramentem autorps reddidttt
amTheophraftus in univerfuni
ronuciavit de omni Ehenoj^fjbvd^n
borem t^z.PHnius drahera tantum
icie fe^aiori id di^n interpretatm eft^
Itettigenm Ehnipretftatiit^ ^v^vT^dv^
'e dicii Jhiopbrafim & m\ov^ Piinis»
^vXov acctpttpro eo^qH6deffetArh&.t
Hm & enodi truTieo. Si hac foU difcre^
me genera iHa dijiinxit Antor : Er^o
tidfequimgtnmiminime arhoreu cets^
^diiffedin frutich cenfn tepomdHm m
%p.vmhsqMHntfinfumfpernit acrefu-
ordo verhorU Theophrafli , fij* vocU
\t
£t/ Aoi' notiojn arh^rB nat/tra&faci^
defiri^
7^4 DeLt£*jtf
delcril^eda Jo |t/Ao c fAe femper pro
p
ittate matettA & Itgntfolet ponere
h ,
pro crajSitHdine ant procerttate arl
rii, Arhorem tpfam kv<i.vlri , ev/xt^i
vel ixiK^y ^
fimilia. De LtgnQ velmaterte^HA
llt,fubjungit,^JAo;^ i^V^l/y ci^^u
TiUKvop , /xaAaxoV, KbCpoit 6cca!tcij
quac materi<e ^uaittatem de/tgna>
Quumi^itur TheophraAus*/'/!»
iUm Eyem[p&cie h^v\ov appcllavi
non arhrii pioceritatem attt trun
craffittem fignificarc voloit , fed lig
domtatem & prafi^ntiam, Utrumt
Ebenigentu ^^vaSsgt ftdalterii lom
frafiatfoliditate materiei (j- bonitate.
acpulcritudtne, rd fih h^vxof
KaTvov , jo (pctvT^ov, So/a igitnr ptt
critudine ac praflantia Itgnifpecies i&
difcrevity non magnitudine arborea m
fruttceaAn Infa/aMjHritij C Do Cen
ei\ Ehntiiii^x Qic pici refpodcns,^
AlmHgim, ^15
m laevc atq; os dedolatiflimum,
Navig4tione Corn.Neck^AmbfielQdt
19^. Dzprtttofloriifla Ehnocnatn
:ud TbeophrafliQQt accipiendum:
,01'
3 s^svriTrigx^^eS^^ Wtjjc»
ropria efl Ehenus ifliregioni (^de In-
la loquitur.)
l^. Solida firma & dHrAhiliafitnt
BENJiigHA^in ufum Architenoni'
m commoda Nam Cariem •vetufla»
non fentiunt cuprejjm , cedrM^
'enmilotuiiifUxtimitaxm,Juniper(iSt
leafler & OleaMmam fffiircLmj^ non
ipit Ipome Cedrtu , cttprejfm , olea^^
dxam maxime <eternam ptttantiEBE*
M cuprejjum , tedrn n- ^ cUro de
nnihtu materiis judtcio in templo £-
hefi^ DIANM , utpote eum tota Afia
ttruente qHadringentis amii peraUti
tf Con ve ti i t teBH ejtu efe ex Cedrinis
abibm. De ipfo fimulachro De<e am-
•gitur^ C^tera ex EBENO ejje tradut,
jquit/^^»,/.XrA f,40« FatfJaniM
inArcadicis matcrias enamcrat,
quibus volgo foicrenc D<
ficri
rum fpmulachra ab antiquis,
BBENUM primo loco rccenf
cT^ , ^^'^^^
ra S^pvivcL, (TM/AaJ, o autc
SmiUx PAufanU Taxm cft. Said;
docet, ita folidam cflTe , utinv?^.
[uperflnitei,
§ .17. De ^^/^^-^ fH4vit4U idei
tocus Plinianus teftatur, ^«^«^ ^
Terehinthos Syri^ nigricantes videm
4ccedere.^ Spifififlima cx omni maH
riaj ideo & graviirnna judicatt
eBENUS&BHxtM graciles iiatun
£^ reliquUficciffma hpos.deinde robk
txaihurnatHm y huicnigricans coU
magis^ etiam Cytife , qna proxime aa
cgdereSBENaMndziux.Qu^uzni
aoft de/int , qui Syriacas Tcreifmthc
mgri
Almuim, fif
rriores affrmem. Huc fpeftar#
iodTheophraffus l (^l t IV. inq uiu
^vG-ei. Nitor igitur color^ iUe in
JENO nstivus non ^etiijlaie fiutatia
te dd/citu^', PJi nius locunj ill,u fic
ddidit : Maiene nigrtJplenibrU ae
IfmeArte protinm jmurjdi^ Multar $1
borum materics «ratc colorenu
^orm^adquiritjque recenscaefa
Shabuit.Dc m©ro id narrat 'Theo'
irAfttis, ^ evip^v']}
KfU \%v^Qy aiJLA
l^Kpv, X, 'oroLT^.ouiifAmv yAjKcnv wtTTrt^
vjoc Idem porro ^auv^^op.sve)i
^0LXcx4bixivQv. Innuit Ebcnum
ryandam non atatemgrum
cffe,ur
(endtrem contrahac fed eu proti'
,
asi natura habcre recens caffara.
§* 15. Pretiofitatem EBENl aon
intum cx eo eonjicimus, quod
^mpeji^ M^nJmphQ Mithndaticf
/^TTSdir»
4
7 18 DeLigHU '
ft0m<eEBENUM tanquam cai
I
& inacftimabile,poinpamq; trii
t
phalem fplendidiorcm reddent
oftendit> fcd etiam a PtrfidUh
^y£thiopibHs in tributum [olvendun
r
impofitaiXiui cum auro & ebort ap
Plin, /. XII. 4. Hinc 5o/f«w qu<
I
commemorat, <\\x6d Indi Reges
£BENOfceptrafnmanty &^uaicu
Beorum imagines non nifi ex HEB
NOhabeant,
§.19 Odarii dcnlqifuavttatemc
1
mcndar,qa6d jucundiffirhHfpc
gat odorem, tcfte Plin c. l, h\t
I
quoq; & attritu f^agrantiffima k
spud Diofcor. l.i c. T|0.
§ 20» Ex his itaq, o<p5aA/xo<p.
ff/J&Jf parcfcir, quodperiftos//^
mm EBENIintef/fgenda Gnt, Tam
minusmirarifubit, quod in ift<
ufusadhibitaEfintaSalomonc. N
& r^lvpD i,e. /a^uearia torcu/att
fiugradnedssCf cytharas, ^ Pfalim
... -
fr
Almttgtm, 71^
oCa»tmhu cK iis formarc jufifit,
iiorum it}flrtimemorum u/iu infacrit
ivutcis crat mulcus^De eorU autcm
CcrimineifigHra & modutamine^ alibi
cendi locus erit. Vidcri infcrc*
jflTuot Tofiattu ad 2 Varai IXf.it^^
knEfra atL Jef, B^Xtorff, in Lex^
'ercerus inPagnin. f,\j^()j. aliiq;»
\,21. Ut itaq; tandem hanc Tcdi-
lem concIudamus,dc Lignis iftis
ftatuimus» <ju6d iit
tgttminid tra
etcipueEEENA indigUetur, Interiin
men non negatumtfeUaJJertum potivf^
quod ^W^quo^ Ligno-*
'ifludimtii,
: Oriente fnertnt tranfveRat utpotc
cm Indic<£y Pal<t Gymnofophiflarumi
4»ipt:riyCariophlli,GoJawpinifCGfiip
'ardi, (^ptdtprimis BDELtl4i na*
inatiffim<s Indt<e aritoresi qoarum 3*
facris Gen Nam.Xlfj- & in
II, 12,
rofanis no infrequcns fit mentio.
lellium vocatur Ebraicc
rabice Bdolch»n Sc BQ^enf^r^ia^
72.0 DeLtgHu
nm in Peripio Bdellia
dixil, & M,
ccllus Empiricus BedelU
— droconAt^Bedelian
Sunt quidcm, qui cum Rabbii
Bdelltotjem yo\\xnt gemm^m eflc,
quorum ccnfu ctiam funt Xan
PagniniM^ Merctrnt in Lex^ ArrtAi
in Periplo MarisErythrai, CT in enm
Stuckim, Lamb.BAnnui p,i. Ph
Chr. cXXXK Scd iis fatisfit Gen.
Nam ihxpr^ier BdtlliHm n o m i nat
lapU pretioftu (fcu gemma) Ony
AHrnm illiHt t€rr<z efl honujhi Bdellii.
& Lapi^Onyx, adcoq; aliam C,x
fpectem ci^e oporm Bdeli/onem,<^UM
gemmat{k, Hinc tutior eftiftaop
fiio, quat Bdeliion pro ArUre hal
cum Vlinio h XII, c.p, DiojeorM e.6
Ifidoro Etymol. Junto ^ Tnmel
<Sen* n. & Numer, Buxtorff\ SMier
nymo,Andr,Riveto in Exod, XVI ^ S4
mafimin Exercit, Plinianisf ii^o fa
/«f fi?, in<|uit^ vir Hk trudtt^
i BJe/Iitif!ff apud PnfciaKu geniu effe
fdis notavit. Parnm atteme Pnfcta"
m legerat , i» q ho hodie legitnr lih, i,
elliitmt Abdir.genm laptdts . Noru
ellttiw gent^ laptdis^fed Ai^dir^ cjmd
Aifaddtr dixernot , ita vocantes
iw?.oi> iapidem^ ^uem pro Jovc^
HrnM deveravit^
§. 22. Caeterum toUrem iflius
ELL//,cu\\is facraElitcr* memi*
t\int,a/hica»tem fui(re,ex collatione
9d. XVl^^y Num.X/, 7. eolli-
ur. Na priori loco dicitor, qiiod
tn /fraelittcum fnerit nibum^^
fl^
in poderiori extat, (^md ocuim
u color) Manniefuef it ficm ocultUr
ilor) Bdellij, h nc c6 fi c it u r,q u 6 d
i
'r BdtUifettafuerit
]7? fubalhidtu^
quo fundamento viderur noftra
tentia dcftrui poflc. Na BdeUion^
us Pliniui &Diofcoridesmcm'mQ'
\t,efi ari^ormgraJiZQnlm Plini»*
fcll» €<^. Fictna efl Bailriana j in
L /^^ ^tiA
7il T)e Lignls
^uaBdelhumnominatiJfimum. A\
nigra ejl^ magnitudine cle<e , folior
riSyfru^ucaprtficiinatura^, Gun
alij Broch»nappc\\iti^hiwa/ac^.
alij maldacon Ntgrum vero &ini
-
c9tivolutum hadrobolon. Verum b
resfefe habct. Nam in pofteri
Nnmerortim loco notiX.hn\ipfaari
quam ariorisfruEitu fen Gtitnmi ex
bore deftiilavs incligiratur,c«/'«* co^
Manna dicttur repr<tfemajfe, d u m
citur fuifTc P J. Quar vox hic fitl
iicaniis coloris venas^frquafiinter/j.
gines fubinnuit bae mi^ c^ngcf)>r
^itif/ qucmadmodura ea vox
Gen.XXX,jy, Zacb.VI, -^. etij
adhibctur. Quodcjtade convei
cum defcriptione Mdelli} Cum
jBaiiriani P/iniana,Niim Bahriano
torficcttf y muiti^ candidi unguesfn.
c.I. Plinita &C Diofiorides 1. 1. c. LXi
JEfifiiffim odommn ^ ungm/imile.
Qi
iiiiiiiiiiil
7zi
ix quamvis verba Ser.ipioni Ma-
dm Hi[paL Med in libro Simpl,
rmoUws Marce//ifjm lUintcWi'
it, quod BdelltHm cum adHrttur^
«iodoratofimilefiat^ tame ex ipfis
ifcortdu verbis patcfcit , illaita
tinda efle , ut dua^ Bdelltj optimi
isfaciant^cjuarHm una tft^ m odorn^
\
Hngmfmiie. Na tn
fit, altera ttt fit
lliHm, dXcityC^e ohoratum cum
iitury sv^^^g sv Jii^^ixucrefi cuin
)en uflrtna ungaium ^vmJSfig fit«
cerea propter odo"
ineuticjuamre.de dicetur.Ac^;-
igitur Ur?guis , Ungui fimile dici
mttm Bdeiiium arhitror, cr nihii ve*
, i nqu i t j Ciarifftmtu Saimafifid in
ianis Exercit. f.jz i fGil. Bdellium
s macHiis HngHt humano fimiiibm
'tum eratt uo d Pet.And^Matthi"
in D ojc^o bfervat/.92 Tal i s i t£ q»
jtis cum fit Bde/iium optimH.aibe-
r dicitur, Eft^J fic dejata (aeryr^a
Bhz cx
f
7^4 DeLtgnls
exarboretjmdem nenjtnis cortice
^ \ rafoJimthveftitA ,emmhns at^i
rAmulos in ntetgnos gmmos loncreji
i, ^tfitamimegncjuamiontra^tex^
^ I
htAi India & vicinis Ucis adferttn
^ ,
J.ti\mms\sGfllenti4iyifi/riplA
^ duplcxtantum faciar,unum .SV}'
CHm^ mgrim & magis refinofum j
terum vero Arahcumf traslucid
& ficcius,tamen & INDICI taqt
j
frafiantiffimi mcminit Plinias.
Ca§j, BAHhintu hck Bde/ltjfexgen
dc^/»/*inquit»quod fit extm co
&faporey gummi cerafi fimile.fedi
faUidisAccanctieantibMmacttltsdtj
Rum. Dey^A-rtfitainfit,pallidu
Mccandtditm, grHmis oklongis me^
erihtismultis longisgHttis denfatisc
cretHm Huc onanino fpedat,qt
Ci Salmafius in Plininnis Exercil
.
9mifHiinCajHyuliHSolinHFdlyhS,l\
obfervat,iBrf^?r/Wiftud, quodl
nius vocat, BdeUium cflTc Orimai
^:MiaBB&ili
Mmugtm*
Hcum I qiiod ex Indd-Scytbia affs-
)atur. Ea cnim Scyhia Adlndt fiit*
m Gfltafita efl, & Scy that nieridi-
i di c c b a n t MXiDtonyfiM
— — — TiT^og cLvyoig
kvvodiicn.
lod etiam Arrianm mPeriplo
n^, conteftatur , de Bim4gir\
f^(^ U.CU y.eCf)t\a'iuQg \i3-@o, EC
ft pauca fubjicit JDuo gtnera^
elitj /ndicifai/fe videntnr , e^Udt in
nAmferebantur^ ait^rum SUBAL^
DciMiejuod erat pr^fiamt/JimUyScem
*.eram fuandamJpeciem aUegatMM'»,
elm cx Serapioney quar planlJf^^/-
fi-n quamipfcNca-
iliifruU^u^fity
li quamq; Itali voccnt
vidir ,
'FAGLiON/ quani^/ in fecundis
fis pro ipeikriis cumpipere &foienm*'
ajjitmaty ckm (fnodgufluiadmodum
'ideati iftm quodvenerem conciiiee,
Hh 3 Por-
*j De IJgnU Alnnugim,
Porro, inquit, WX^vulgdrisCefi
oni appellatio (quantum conju
pofTumus ) 4 Mamitanis accep\
eji t fiqHtdem Serapio //t in quit J
filio efi cor ifitmpaitns
, natnra
efiificut aaturapaimarij, Gaienm i
per lih.FlILfimpl, Med,depain
dijftrens ejus medHRam encephalos
jpeffari ex <juo addncor
tradidif^
fujpicer^ inde Arabts Gr£ca vo
(orrupta fuum Ctfiltonis nomen d
/# Q^od Bj^sT^iov GrxcuBa
Hm fimliiter Latini vocant/ k
rifani MohchU , Moicchal^ Mol
aut Mochei: hgli Bdefiio , Hifjp
Bideito^
2)r Ekphantis Ehgre, 727
SECtlO F,
ELEPHANTIS ET
EBORE
I^Elcphan'} dentes
i. ^uid D^2n:iy/ An Hohnim (tt
Eiephas?
U dn Behemoth fii El(pha4 ?
4» An Senhahhim ipfi Elephaniif
Elephanti etmw SAhmoni allata^
f . IndiaElephixnti,
Sdomon pecHarimMiorum Regi"
tmflHdium ^^oXoyiKo^*
7. Magna doa/itattsdocitmefJtaifs
Elephanto,
8. Regibus in delitiis^
^ EbHr. Dens pro Ebore\
lo yin Ebnr Dens ,an corm? anjfe
^uotannis decidmmF qnii dens fiUa
grejjmm?
7Jg Le Etephantis
§,n.Ehurfo(J]/e.
j
i, '\ ^.n^Anulldi EhhrhabeatHr?
^ EborUu/MmlHHHi SimHiait
^ menfis ,
14, /7 «yjftf privAtos ^ publicfis^ *
1 5. Ehurnea domw jiehabi^
%\6.Ehurneiie^i,
f> 17, Turris E^Hrteea»
18 . ^<?//«/w i"*! /ow. Elfurneuml
% I C*/- EhHriiQn adhik, in tempiil
'
$. I.
Llgna cxcipiunt ANlMAHA]
Onentali Ophir ad Saiomone.i
partim pretiofttatis pariim jiuundtr\
caufa adve^a.Quorum in cer!
tis
primum comracmorat SpiritBsl
ELEPHANTOSy fcu rcaius e\
phantinos dentes. Ica enim ]egirai,
i^Reg X.^X, &
1 Parai. IX. ti.
§»2tlntextu Ori^inalicftO''?!!'')
V
& Ehre, 72^
tocl& LXX. ^vHlg. rcac vertc-
nt dcntes elephantwos. fi*t ebur»
lemadmodum etiam Chaldaeo
31 dens elephanti dicirur*
kenim ea voxcon pofita ex |^
w,& nomine CZS''^?! quodjUC
teruiinatione conftat-^*V<?/f cft;
lidautcm propricftgnificct; &
tde veniat, nonduni eft a Gram-
aticis decifuro, Utut cnim Com'
itefes inLexicoy ^xc^Vit.Hobnim efte
'g4nn([imt eboris geniu^ tamcn &:
ud adhue inccrtum eft. Ncq.*
libi in facf is hanc vocen» ita ufur-
ijamlcgimus, neq;alio fpeciali
iminc eltphamnm defcribi invc-
mus, fed quoties e jus fit mentio,
mmuni voce ^0^ 3 aut ^"^»!???
primitur, Q^MXifHamCHn^btfitam
le domeflicam &
citutem, flveferam
ftlveftrem notat. Unde ifta mihi
furgit opinie,iftam vocc mD^?L?
rr tAijd^ffiv Ebracis ufitaiunx-^
Hh5
7/0 De EleplsjtntU
exinu(itatioDn3 dcrccndcrc,
fimilccxemplumrupra mAlgum
& Almngim occurric , ideo pracp
mis, quiaearadice ^uodvis brutH
reUa^edibiu gradiens infinuatur,
vc jumemum fit , five fera a^refiis
Qaanquani eruditioru hic mai
audirc judicia,quam mcam int»
ponere fcntcntiam. Nam.quid \
cxGrammat. analogic^ formati
nc obvcrti poffit, bencvidco,
§. 3« CogHAtiovocum mc,quam'
invitum,incamdiripit fcntetia
ut cum plerisq; luterpp.Behemt
J$h, XLj lo^ elephantum declarci
Qaamris enim /?, Levi & alij Eb)
Ipecialem aliquam nefcio quabeflu
cfTefic appcJlatam vclint, deq:
illi multa nugantur; Job. quo
BuJUntatinws malit ipfum DiabQk
guam aliud quoddam aniroal i
tclligi IF» de Animatibus ScriptH
t.i^&feq.tamcn ncgari no potc
Dt
&Ebore» 751
Diah/i fi^Hram in Mto ^uodam pr<S'
^rarxdi ^ mon(irofo bruto delineari,
cujm ille trnm^YobuT & opera habtat
Atq ; ita primo ttrrefire poxiKs tiliqHod
«ww^/hicinfinuatur. Rc(5teB.Lu-
therus Be^cmotb ^eijjeii alle
:
grofle «iige^eure C^iere / xcxt
teDi4t^4n Alle gro||e ungc^eu^
re S^r^Je. 2lber X>&tmux \>ti
fcforeibet ^ob t>it (^ttc^Xt «nb
tnact)tbe6Ceuffel6 unb (eincs
©efin^es feea gottlofen ^a«f<'
fene^ertOelt, Eadecaufa.^uo^;
phralitert^atm^xiBehmoth exifti-
niant , ad ingenttm hHuam fignifii an-
dam^propter tngentem corporis moiem^
qu^ catera ifU4drupedia omnia {upe-
rat,Tradit enim yE//4»«^ Indicorum
Elephantofum altitndintm ejje ncvem
cubitorumylatitudinem vno quin^ /»
XIII f.8. iied ijs majores habct Ta-
probani.Solinns, cLlF.Petrut GiUtiu
0d Cardin.Armagnacum memorat/e
Hh ^ CoH'
I>eEkph4ntis
CoKj^antinopeit menjum tjje altitut
ne qumdeetm pseiH femipediiiab oci
ddextremum tereH undeom pedes ,
ecuio ad extremam promufctdem 0<|
pedeSiCO^j tn ioco cujuiiibet partit me
furm expontt, Sicuc & ^JJaph Pji
LXXni,zt HicitjfefuiffeapudD!
iiirir^^Onp non lreJiiamtantMn(
fed tnfiar piurtum {fejlurum vel inge
tem bejiiam » wnegrand hefie , ut d
c u nt , flupidijfirii um lioiidijfitami
homlnem deHgnaDtes.
§4 Quamquam autem Cajetan
1o Senhablfim \encrhEiephatos ipfc
quanquam etiam Poeta /oieantfa^
Eiephantkm pro ehore poncre, i
iWM^Firg j,C7fflr^. oftcndit:
Inforibtu pugnam ex anr» folid&
Eiephanto»
tamencommunis Interprttum m
fenfus , & copcfitio vocis Ebraa id no
yidcnturpatijhj, intelligcrc, Uti
d-Ehore. 7SS
;a ratione EUphamos
e^m% clstjje ifia
Iphmifcafmjje tramveB^s ajjerere^^
\QUmM , aliis tAmen ratitmbm dn^i
lefcendimui fn cam &pinion€,H9n tatum
'.hurjed6 Elephaiosvivos vempad
UlomenhCmxi ifta anim4lia{a)hdt€
mofijfima fumntiquorH natitta Sah-
mnemfugerenon faierat, (um (J^) ip^
mnium ammaiiumnaturas dedarave-
it, & non tantkm de herl^is minimUfei
tiam em^lii fert4 terr£ axg/lSSff
{ijjeruerit &
docuerit I. Reg<, l^*
:um (v) ejmmodihHuisaddekSld^
ionem regiam uti magnatesfoteant , &
'S) aliasad ultos Occidentates Reges
itUtt perhihantur , n.hil dubito
iffQrcvc,S;ii&monis curiofitatem&ma'
rmficentiam Eiephantos que^ Indtcos
ierideraffe & obiinuilfe.
H
§. 5. Ujttatifmos autcm & paf-
fiin ohios tn lN£>ld Elephant&s
fu-
7^4 JDg Elephamls
fuiflc, ex prifcofum &
recentic
fcriptorum teftimoniis ^av^jo^U
viatorumconftat: hdtcos comm
tnorznsPltmusyingentem eorn magi \
tudinem efle ait /. FIU c
^c,
Strahol. PhtioftrJ i, c 7, Uvi
decal^., /.7, Curt.l.%,
PhotituinEi,
f 1331. Elephantosjm(\\i\u lndorut.\
terra nutrit.bc jEthiopum,<iU€
Thei
nofHmpartes attifiait^uecno» Lyl>ian\
jlgatharchidei i.Hiftor c6. tnA.
gola& Bdfigo in^eteselephami Drau
p.ZOoMiodorHi Siculiu 1,2 BthlM,
paulo ante de Gandandis dixefal
quo d ij ol> »umeru & roi>ur belluarml
omnihtis altenigenis (int terroriy i ta, t
0feAlex.M. etiam expcditioncm ij
illos omittendam duxertt
, fimul
animadverttt eos qum r mitie Eleph'^^
tesadhellumeiregie inftruUos hahrl
Ideii
— f"
dcm habet Marc*{Mtliiofjf>erjocHm
Ulm,tnter Nobiles Fenetmt propter
&
reham J\4illionU divttiarum Tar»^
mcarnm metjtionetundc hodienutn
ula ejusa;dibus vicinatniUione^
^Offnomen habec, teftcjs^ Bape»
IhamafttifioEetp.f^eneta aJecreiis Int»
n ejus vita.) Itiner.Orient.Reg, hllh
,^9 de ^adagafear^Sc €.4/* de Zan^
>^^rinquic, quod««Mf tnmajori
opiaelephami^ ebora inveniantitri
mam in his duQbiti locis In Taprobana
)mnc8veteres & rccentiores ma-
»nos & plurimos pofuerunt ele^
phantos, MUanya de animaU XFi,
M§ j4lexanderLychnm 2i^xxdStC'
phanum, Plinitts^Ptolomatis^ Solinu^,
juibus accinunt Orofim ^ Miram
Slephantoram copiam nutrit;
VartomannusyVert^\riQ^\x\x.t impriwis
'.lephAntos complures / Maffejns, Ete-
"yhantisgignit egregie belltcofos doci'
^esiStuckiuSiElephamos nutrit optimes^
maxi^
I>e Elefhtintis
fnaxim9s,wgemoft(fimos,<^Hihtu reh \
Indi* elephantesferuntur oheiirej^u
etiam ex teflimonio Hugonis Linfcoa
Mereator tOi.firmat^liVuciiAnSianf
gtt^ Vcguanus R.cx in una venati
ne quatuor millia ccpiffe traditi
B.t qix^mquam E/ep^antes in Bam
I
frovimta regni Cengiam Africana pl j
rimi horrend* tn agmtudinis y ita
I vefttgia ipforum cjuandoj^ reperia
tur in arenis , tjUerum diameter fe <
^HAtHor Jpithamas extendaty ferantu
in Centonibtu Georgij Draudij f.
t.
20I. Rerum memorah. tamen Dio^
Steulm l^i f, m. 85. afferere audc
quodid genus helH£ Indic^ Af ican
«//>/^ww«//tf praeftct»quiaibi abui
dc pafcuorum habeat.
%.^.^\m\\\x.^xSalomonem quo<
de omnis gencris animalibns, i
non tantum minimo , fcd ctiai
jE/«/>^<«if/^Iocutum effc, non inept
colligitnr I, ^«-^, /^, 53. ul
(^EUre, 7V7
rcneralc quidem nomen '^?'!!?
Idhibetur, quoding€nere^«etrfW .
d jumentam , vel feram five cicnra-
nm [ive feYATKfignificaty in fpecie ta-
Ticn,utiuperjusdicebamus,etiam
icElephame cx roente E^rtsorfttn^
Oo^lorftm adhibetur. }deoq; S^p*
VIU natur^e a»tf»Miium & ir£ hfiid'
rum per§>eEl<e fwffe Salomoni dichn^
tur, ut ita nott tamum de ciiuribuSf
aliis diffcrueric.
fed ettam uaiverfs
Et cans Cicerp Dejetar9 Teirarehs
n»hilt idudi tribuerit, non icluni
4griQ*lim fed etiam p&cuarinm eft^i
cumq; plurcs etiam alij Rcges,
Hisron, Attaim, Phtiometory ^rehe-
latiSyde AnimaliumNaturisdili-
gentcr fcripfifle perhibcantur ab
Juguflino Ntph. in (uodeHiftoria^
'^nim. libro^ Petrm hcm Giliim
Aibienfis vir tr^dittu, Mliani trami^
tor, 6c Nufnraitrim Rerum iongis
^eregrinaitonibfif extmttu fcrutatorf
7^8 2)f Elephantis
ad S.Uam Hifior, Anim,celcbriti{
mos Reoes pe<:itarios fuiflcdiligc
tiflimosadvertat, cihil vel^^o^f
Rfgis vel a Prudnntia Salomonls
ali
num dixericqui^Wtf ^«d?^ PaJchS
riam^artepArandipafcendi^ pecon
\
waximorum caufa frHautim.exercmJ'^
affirmariL Jmprimis, quia circl
montana Hierof.egregta &flHviU omn\
biM irrigatap^Jiu<ih2ibchsit,^/eAadi\
terteM. ftudio cognofccnJi fcra'
itaioflammitus cft
Ftlbus pircensJrifiote/i commental
tionem de yinimalilftis delcgarit,
<
aliquot millibus hominu in totiu
Afi«,Graeciaf, Africarq; traa» parc
rcjuffis,omniiim,qHos venattu,au
r«/Jw,^//?4/«/^alebant, quibusq
vivaria, armenta, alvearia,
pifcinA
aviaria in cura eram , ne ^ttid fuqieafti
gentiHm ignoraretttr ib eo dicentt)
,
Plm, l.yni. f. 1 6, Arifloteli auten:
Btfioria Animalittm offerentioBingetA
repen-
& Ehore» 7^9
ependttt^lentai e ^uadfWgemaoSlo*
coronatorum wiHia apud Athc'
linta
jAumL 9. Quo iioluit cireiofcriof
Antomnm Jmperatort utpote>qui
Oppianide Animalibvi/s fingHlos verfus
\e.fexies feremille, tottdem numnM
compenfavit»
ihreis
§.7. V oxxo Magnntiitu & frinci'
htUtViX, alios , ita & Ineiicos Elephantos
effe ixidelitiis & deleBationibns quo-
ddiana comprobat cxpcricntia»
Bfpote,quibus ii!i non folu ufi funt
\npr£iiii^\llidt Pjriho Epivi KtgL^
hellumcum Romdnis movente, fcd eti-
am dc Antiocho Syro Judam Macca-
hitum oppugnantejitem P»Scipionc
Romano(Liv. Dec.^.. /7 /130.) cx
hiftoriis habcmus , fed ctia4cf/»<^tf/
^ certamina voiuptuaria habend^: (/11
Ideo potifTimiim, quia& W4^»<e<^tf'
ciiitatiSfCf fingularis reverentia funt i»
Reges. Nam Regem adorant , gsnut
fubmittunt 9 monas porriguntt aic
I
740 T>e Eiephantis
t,2,Horfum Tpeaat ManUluepigi
*(iDomitianum:
Q^odpiut er frpptex E/ephas te, C^fa}
adoraty
Hicm&doqtii tanro tAmmetuendh
erat, (gtflr
Nff^factt boejuJfHs,mllo^ docemeMA
Crede mtht^ Nomenfentit tUt tuh &
vifiltai^^C-excn^ias per vicesagttnt
tradcncc yEliam LXIII Hiji, An,c^ 2
Dc Ludk eornm leiePlin. I.P^IU, ^(,
Similiter ctiam adnnmerum faltare
tibiafonornm dtfferentias incclligrrc
CHrJttm tard^re ad fini tardttatemje^
remittere adremiffionem»t\xx(ui, curr
acutef&natfefttnareyWt cft apud cun
dem I.II. Et quod admirabiliu<
cfl", cum Tt^erij C<efaris pronep§s Ger-
manicus gladtatorum (pe5i:ieuinmu
edidtjfet Rom<e apparatt^ ejjent iL
^
Theairi arenaie^itornatijjimty pecnla^
&ar'
& FJ re. 741
fr argemei crateres , at menfc rK^igni^
c<epaiieac carnihua cx [irnBa mtro*
ntfji funt feK mares etephantt virili
lefie indutiy totidtn:^ fxmtnte (lold^
r uliehri ornata , e^tu decore (phlis 4f-
uhuerunt^ ac in menf^m promufci-
i€s tancfuam manm porrexerHnt^jHm*
ud^ cum modejfia epuiaii fufjt , ne^
xtpfs^uietfuamvffH^ efi vorax, ne^
ftajori^ p^rti^ rapax» Cum efet biben"
hm, unieutg^ (rater exhh^aturi £5*
»;^uidem promufcidihtu potiotierrtj
laurientesmoderate bihbant, deinde
•ircumfiantes leviter ^fine contumeli4
fjpergei>ant, Majus docititatis doCM'
nentum in Eleph^nto rccitat cita-
mjEliantts, quod fc ipfum vidifTc
lit his verbis :Ego rcde 6c ordine^
n tabula qHadam iatina^ iiteras vidi
lephdntos fcrihere} verunt^ffff» do-
entis manus fubjictebatur ad iitera'-^
umfigtiram & Itneamentum inflituens
mima^^ Cnm^ EiephantUf fertkeretp
ejta
74*
tjtu oculos immotos
& tieje&os efpe
JpexijUtGrammatiiHi^nefidamdixiJli
Hatc ille. Auget iftam fcription
d e m q u oiMuctutius ter Con/uUz\
fi
,
ptura rcliquit, Elephamniitirarm
Cracarnm daElHi didicijje, Jolitum
perfcri^ere Jinguae cjus verbis
dvjk £}^, tu^i iyic^-^cL.T.aC^v^i
>i£ a7 dp6%>t(x,
/pfe ego hdc fcrtpfi, c
fjolia Celtica dicavi^ cui fubfcribi
P//». LVIU
c 3. C<tLRhQdtg,ty4ntitj
/. ///. c. ), Omnem fere fidcm fupc
rac, quod ex pHblieo Inflrumento Co
chinenftum rcfert D. Garcioi ab Horu
/. I. Hifl, drom, r 14. p, I & c>
viva aliquorum hominum relatio
ne, quod ^/«'/'^^aiiquando Cochtn.
(eft aurcm Cochin chitzs
nobiiisini
regnoMaJabar}f(ieritlocutus,/>^r/-|
ent^ a ftto ReHorej(quem in Malabar^
Naire^in Decan vero Piluane vocant^)^
cibum, Eandcm liiftoriam ex publi-!
co ccftimonio rccitat CofU Bargef^s,
\
ift
&Ebcre. 745
fHi[p4ma Medicm U Aront^(^ SimpU
UdicAndicc 7. Eiephanmmmtrum
ilttoremaris Hrhivtcino Uhoriarefof
tum ,jam^ UhriinM fejfum domnntj
'dtre properajpi ut ^uiefctret : Pnefe,
itm vero idim urbis oraffe^ utin Ubore
\rgerety atj^ Libmmc<imi^uam]am-B
overeimeperat , in mare traduceret;
nuentem Eltpbantum pynefeBHdenvio
'mpeOafJe^bUn^itivsg^ dimulfjje^ idin
amgrattam faceret^ Ita tnim decere,
tando^uidem in firvitu te ejjet Chri"
anifmi Regls LH/itawa. lunc EU'
mntum hae Domino verbaprotultjje,
w^hoo (IqusB lingua Malabarica
jlgari & ufitata in ea Provincia, e
la Elcphas oriundus erar, fonent
v9lo) ad LibHrnicam redijjfe
min mare impuliJle.Eundemferunt
7 Domino operam fervilem pr^ftitijf^
lebeterefarciendo,
8 Hinc in hifloriis rclatu accc-
\*
mus,ad alios OceidmalioresReges
ett.
4
744 DeElephantis
ctiam iftiiismodi prargrandcs el
phantorumolcs demigraflc, Na
& /» Adauritamay 4fttiocho
Sictltam yinnibali in Hijpaniam fuj
,
transmi/fi, uti ex citatisautoribi
fatis conftat. Itali certc cu primiii
Bpirotico viderent h*c InA.
hello
monfirayhoves Lucas yocitarunt , i||
Lficanis quiz primum videbantui
4»»o Urbis ejHadringtntefimofeptuagd
Uttantominus dubn
fimofecundo.
tem ejusmodi prargrandia corpor^
cnpivijje Salomotrem videre^ & idcil
cocitiusallata, quo facilius maij
afterri potcrant. t
§. 9. Scd ab Eiepbanto ad EBlh>
dcfccndcndum. Quemadmodunt
autem fupcrius diccbamus, £/fj
phantH ipfum in facris fpcciali noi|
defignarinominc, ita etiam cunj
EBORE comparatum eft. Nanr
neciftud feorfum fpcciali aliqwt
nomioe gaudcc , fed ejus locq
con)'
)mmune[?f femper oecurrie,ud
lPfXLF,g„ Cant i, 4. i Jie^^XJClI,
». Ez,. XXFIJ, 6. Amos III, ij, c,
h4* videreeft, per congniam
lcvo(/,(xaiaVii^iiU nt<iii9 ammaik
Uens
hrcf^iCtnnclk rebmprettofis apttor
ortmmr efv ejudm Eleph ^nti
&
,
\p U
itcm vox cft ex radice
uer eo q uod dentes , ^Hafiacmers
pulzs acHereJoleanty $i ua qHafifpu
^s pilis ehertkrare oi^vta, qiMvk
^fTmr. Ab ArMm EiephaniosF/7,
:ns vero CenalfHm Giiz^irat((^De-
» ^T/,inMaUbar Ane, In Canara
jo. An autem EBURper CORNLl
vcrbperDENTEM Etephm de-
ibedum fit, 'y'p,<p;<r[^.ffj^Tai. JuU
ud fhilofiratiiX, 2, c. 6. CORNUA
sit,utpotc exteporibm nafcan-
%net^ tu^Hawdectdantt 9^prminA
taittnr ab tpfis elephantis,
Q^» o-
lia non in Bmttsc^wi i n Corma
videa-
74^ EUph^ntis
vidcnturcovenircCui fufFragaij
ntHlndleHnttCornuafnnt, Extepon
^ tiafimtur^^ exfuptriorimandthHi
per os re/upmata Je/e afferum^St dea
c ^noijfio anno ta elephanti abjiaHt^^
fediuntiftcut cervi ^ustafinitt&^tto
dmiferintireponum^Q^ybmiW] t€
adduQtexperientiam, qiiodet
igae dometur &
emoUiatur
^uaslibet recipicdasforixiaSjqu
ienti animalii non convenity ap
Schindler, inLewcolj^oL Gonf. 6i
Rhet, Sacr. rrA, 4, ^3, Coni
ApoUoniHt msduitDENTES, uti
waxlUisfint infixi & fitiUis tinekve
Sorno impre//if in fingulos tumos circ,
radices obdHtantur^ ut c^rnua alion
animalifi,fed Uves p^Uti^ oriatHr, n
babeant ungulam 6ifidaio ficut catt
dnimaltacornuta. Huicfubrcribn
HerodatHS^ Pknm. lyiU. c.g» Gto\
D(4udA9 miitm9n^WmQr^Ktru,f*v. \
uam liticulamcompofitura, a-
ri4;conjiiRgitScnptura,quando
..xxr/f,!^, nominat
rm^ pen(u,ciUiCi dicerec, Ehrejjs
rnu dmtdtHm , fen Denu tornHtuw^
;> ^t9\\^\x\di^tnAtHracornuHm,tjr
^uiddenatura dcntiu, parciciper»
tOm^w^quod adtemperanafia^
Vd e DentibHi^ q u o d mAxiliif fit infi*
v&qH^d noVA internidia mn ad-^
^at^ Dedduos Dentes gra-
ejfeift^s
imi iunt autores, qui dieunt,re«I
rigatur experientia,&a^4/-«iaf
^oru L u Ar^m. e.i^i Cum autcia
queater nominc I*! in facfis
liar,tutius, ac divinis litcris
ifonantius, Z)£i\rrAy, quam
«w nome gerit.Quorfum ctiam
ex codem capitc Ez.echitlii
^ rcfercndus cft
cft tranftra tua) faciehant
[••^N^-^S J^»
rAT dente filia grefi
»(arjCificcs)f Qhimeruml
748 Ek^hdKtU ,
Nam detjsfiliagrejjHHt^i eburgfefj
ihtn , 111 ud eni m dcmnmgernjanu t
efi &pralidiilJirnHf(fUodahElephan
interrar/t dtfoditUri& in ea per /«/
tepm tritum efi,Qv^odc Sal, GlaJJ,
'Sdc /.^,fr,heaK,p.p.a,o.c6fu]€d$
'§.11 ^S^//? ifludjdequoagin-
Hinc mi
'eientiu e/eph^ntinor!/ q{^.
fubit , quod j^ndr. Lacnna. l z c
ComfKet. in DiofcortCcripfimiFc
& mtner^h\n\^n\&, Iftud enim
pideum e/ii Sc winera/e, non E/epk
tinH, Te fi a t n r q u d c m Carelm C/u
i
phjerv» in Gnrci^» Hifl, Arom„ i
KaJ^io qjuodam, omniu naturapi
faculorum diligcnti/Timo obfci
torc, fuffle donatu /aminHii* cjuii
f/a.m Ehoriifelji/is fedcasderan
\
dicit nativum Ebur ama/Arii cr
ijnadd candidifiima mdu^ias ejJejUi,
thur in ltalt0 effodi , Atj^ tftts tn ma
liji* adverjHi vtrHlentorurn atjima/i
morjm ejje, Vcru itaqi ebur»Q f»'
ieifunile^utin Hercyniae rp^cu-
unicornufoffile.dccjuo Fr. foel,
ch. Ncander ) Huc quoq-, lOe ex
mo ocus fpedar,qui eft Nat>
1
PIlyCA^.nbi QxTheophraflo etiam
r/&fnicminit,fedaddit, ejjecolore
dldo «/^/-<9,eflre4i potius i^ipifiem^
umi{\\x\rc\ehur ekphantinHm,
li,Inierim cu pHchfio eo non eft
^cniendum, ut nullibi vern e^ur
eriri dicamusjquodillefummo
CompofMedtc- fc ri p /i r.'
3r e liK de
EUpha»fi peruniveil&tn
X.Qtfinf
'im ^^ihiopia^Kex Pegu dicituf
wenatione quAtnor milha cepiffe,
juibus bis mille libcros dimiflr>
ideautem capcosrctinuit 5cdo-
it»Pra?terea in ZeiUn.Sian^^ ma-
ieor u cpp ia efi- , imo &
J^/^^^/c;'^^
u carne vefcntur»Quidni igitur
•
el ephantin^pBjfithabcri?Anautc
(intjqui comunitcr in noftrisof-
nispfoftat?hsceftaiiaqugeftio*
Ii3 §15.
7/0 Elephantit
§.13. Uius EBORlS^^M^h
modernes magnus cft,n6iam/»
dicwa^,€[M2inx io optra domefitca, \
nilidg^fabrtcandA.lwCaml^aya fuf
ftitionisgcnus elTc accepim^aj
WHlieres e\m regionls, ut ali<jH9yt
gnatfi aut con/anguineis mertao , ;
tnnni^momliat quorii viginti exti
ConfeUa finguU mnlieres m bracbiu.
rnntjConfiitigant^drfofitolH^iut %
inducant, Hinc vcteru qvLO^sfm}
i>/i(^i^m lcoKM DeQrH fimuUcro\
$h»rneas^ Nam tt fmuUcrum J(
Oiympfj ex ehrg sonfedufn a Pbid,
cc[cbraturantiquitus« Ecnont
tum Numinum era , codcni c^o
fpedabantur,redcciamiw«»/4r<
pedefzpudP/in» l XII, c,i. utrc
dlxctit Martiaiis i. p, Epigr.t^,
litmattri Libycis centHM[ient 1
tibw orbes,
indigUans mepfatf eburrteu fuUrk
mm* '
I
f.
&Ehore, jft
S- 14. fn Mthi&piafimbHS AfiicAnk
ultas adiumpQfits fx EBOKE
faci-
it, & nitorcm palatijs conciliant
isdentibus. Polybiusqaoq,-tra-
pro palU ex elephantorum demiifUi
Btu iatedth privatisjedeiiapublicii
>/^ornatuscburneusc6rpiciturf
liina prttiofa ebort non tntum diflin*
f, fedftiamo/^mr/confueverunr
>m«,eode Piiniojuxuriac Roma-
t rcprchcnfore,tefte/.xr/,r,4 j.Ee
ntimxxmeboris&lignorh^ fed&
TAf & auri coagwentationesyornatiti
ilegantiaopernm augend^ gratixJ
bant. Cujusrei teftcm fiftirnus
ahneml,i6» de Arabibus, qui
juit ; Port£i& parieies^& teEla ex
re^auro^argents^S" laptdibHi orna"
cetufa diftiniia, Que mAdmodum
^AtiM (|uoq,- utrumqiconjungic
Carm,oci,iB*
li 4 i^<?*
75t DeBlephantis
T^on (buY nej^ aurtum
Mf.x rendet mdQM^o lactwar.
§,I<*. Wmc (^ti^dit Achahi ebHrn
damm t c\j]\xs\\btt Regum prior
meminit, eujusquvdc
magniFxcentiam Sc luxuriem fat
affequi nequeo ; Item alioro'
Mdgnatuw r^gia ebHrneapdma.
^ uor um Amos c. ///, 15. rccordati
ijsq; defubtionem comminatur
§ I '»Prarterea facerquoq5 codi
Eboris ufum in leBaAs lcSitt,&
tranfcribit AmosVU 4« quorii pr
tiofitas 5c jucunda occupatio f
mentu impietatis & luxp fuic.Qi
etiam ifte exPiauto locus collimii
qui eft ia Stichoa£t.2.fc»5. LeR\
tbHratosaHratos (advexit.) ^9sipj
^pulejui ehore nitemes vocat iedc
Exeborecnim no tzv\l\icHbici4lari\
fedeiUm triclinares fiebant Varro\ ,
id coprobantCjdu dicit:C«wz»^^
rato le^lo acpHrpnrti operis toro cubA\
vifk
idsa-s<egrotum, Qucniadmociun)
a Propertius 1.2. Eleg, lo. inquic
X<lec mihi tnncfukro flernatuyietJm
thitrno (toro,
NecJit in AttAliiO mors mea nixA
'AtullHs quoq;> quado nimis cmdi'
m le^iilipedem nominar,carmine ^
uyfxivni' ixsCpccvlozsro^ov infinuarc
detur, qiiam vocat Athensus.
§17» Metaphorice etiam Spoaft
hnfti coHHm.peEiorAleyreEliH* mnniA*
EbHrneum atcribuit Salomon.
int,n.4.. Quando dc Eeclefia io-
jit, CoUum tHum ficatturrlSyV^^
orki e^ficHi lurrii ebttrnea.QuQm'
Iniodum enim turrita eUphanti
achina magnnm & foriitudinu
tkritudinis eft indicium: itactiam
SponfiS collo turrttm eborU nitor &
bor finguUrem ^ venuftatema
'
rohur fignificAnt, SciU Meta-
[lora eft duda ^^b apparatu de*
^mtorum militari 9 quo Tunt
li 5 afraa-
7J4 EUphantU I
•rmari»Nam, utlzz/, Desad,^. Uh,'
dtSlephantii Antiochi aic: AddehA»
jpecte {ElephanfU Atmatis) fromaliat
cnfl^ , &tergo \mpoftt<t turres turr ,
hHi^ftperftanteSipr<eterve^0re^ ejut
ferniarmatiMi c{uoq; coUu fponf
Chrifti miiis fidei & charitatisfrc
talibusiSi: turribus fpiritualis foi
titudinisiniignitum hpftibus fuj
terrori eft,&abincurfionibus ho
(lilibus pcrquam tutum.
§. i8 Tandecciamhi«1^jl[)^K&:
Shori$SAlQmo\j£H ef} perpentlfdi
cuj u s m cm or j a cft /, Keg, 1 9. 2
ParaL IX, 17, Utpotc, quod SahnWi
Auro oi^e(uxit, quo<^ faneirt
fHrijfirt79
?ftit3intelligendum,quafif^«y«/^
adeo vile &indecoYu rfjet, ut, ficutalijl
fe^uioriiforfm lign4, Uddiin & pre.\
fioftoriaUijuamaterta (auri nempe ii
mrtt/fari deherit, (ed qukel^ori/oUM
imrraforaritates &
fintis Anro iwpltk
ffi variaf rsr^fnrmoi vermiculmi
^ert conformtirifuerintfoliti, Quam
jcruftandi & vcrmiculancfirano*
emex facris & profanis hiftorijs
robare facile cft,utpotc ex i.
7/,iy. l^.fe^q.uChronMl j.l Reg,
Syrac,XXXFUI.2S, Sap.Xir.
Ex.XXXUs.c\XXXf^Ur.f€cjq, &
linio l.XXXK ci. &
r.rgti. 6 jErg^
— — lucentgenialibmaltie
AureMfnlcrA toris , epuU^ ante ors
pnratic
Rrgificoluxu,
1
19. Antcquam hiacdifccdao?!tis7
)h. PiGedaerariones, quasaffert»
int fubjiciendae,quare fc.cu Bhra
profanos ufgfucrint adhibita a Salo*
one ycn^m in ufui facres & fahieain
mpli non fmt colUta?h n ideo^vi^ uir»
naD£m fHpremt*i templiarchite^tu
m wateria non defignavttBavidiaut
\lomQni? An ideo ttoH defignavk iquiA
tam ad re <(di^catoria,quam ad a/ies
ivatos domef^icos ufm ea materi^i
U6 opor-*
ep0rtfimor creditur^videltcet confiatA
pyxidihut, Cant ^^. 1 4. ftdUibg i. R eg :
Ig, theci& aromatum ^vefttmentorH.
foru Deornm fimulacrA fiehant?h c 1
profecHiofundamera omniaita fur
c5parara,utnihilin reccfTu habea
Na4.*prirRUfn& recundu perlcin
cifis cruribus claudicac.Neq; enin
omniiopetis<gnx mAteria Saloynon
fmt oflenfa, ne^ a templorHmfiruSlur
Atiemoraeram Sbora.DEi vcroZcl u
ta/nuni ab5ft,ut ebora in tcploHle
rof olymitano ptobibucrir, m po
ti^ adhiberi volniffet propt?r myfiicr>n
JMeJfi£ inh'%hitattonem,c)ui ex ehoy.nu
egredi tempiis dtcitur Pf, XL
f^, 9 e.^ G
uuina hacc eratcaufa quiaUlcmo ,Hn\
nUitm habuit Ebnr OphiriticHm, cunil
-^cpderet/f/^/aw, utpotec^Vtod f»av'gia)
Indicapoji abfolutum lempUm demum\
In Jttdieam transtulerHnt^ \\ t fu pr^j iij. ,
^icmmus de tcmpore.c. VII,§. II,
Le Simiis* 7)7
SECTlO
SIMIIS,
Summaria,
.j\ladic(tKi/tt Simios,
i. Kopbim quidy & unde ?
'..^.Shuif, 7ii%iiQu
4 Quid Semsmith Prov^XXX^
5. Cephus : KyjTT^^,
, 6. Siwius hofninis <smuUtor^
']^Simioruwilf'\gensitat
.
8 Cynocephali.
9. §4tyri .
. 10. Sphinges,
.ll.Caliitrtches,
, 1 2, Cfphi.
Ceriopitheci^
,14. Choerepithecl»
. 15. Leontopithsci,
, 16^ Solam patrium non 'Bif^^md,
758 TieSimM,
1". 17« 9y4ttamcn Lykiat
$18. ^tbtopi^^
§* iQ.Ineiia,
$, lo, Idolomania IndorH in chUu det,
%.il,CoU(UiofroSalQm,
§1.
INdiA , 4mmalium hrutorum
uti
e.
/^r4^#W>4etiaadSaIomoner
'
^imifitnonnulla,<jiiorumpermL
tatio no t^ntumpretio ,f(d^ihtnjk
GunditAtt afftimabatur. Na Elephatc
& ehfir pretiofis.SlMlOSi
PAVO NE.
&PS/Tr^COSiucundismcrcibu
anaumcramus, Ita autemlcgimu
UReg,X,iz, ^
2* Para/ip, IX.ii. Na^
vUOeeani ventehdty&portabat MHrnn
&argemum, dtntes eUvhantorunu.
s/Musor p^ros,
§. z.^-Z^/^in Fbratoappellatut
D^fipiccmC=^a!p.aer,47f,riptio
cum&finc fulcro 1 invcnitur.jDr.
fe^tve fcribitur u Para/, /x. ji,
Gom-'
7/>
^mplete aotcm extat i.^eg. X, lu
<. communiter rcdduntur at>uni-
crfis Ebrais Magiftris Ifta
vGx ^ip vcl B'^?'^? eft cx S]"lp
,ut«fn
d cx circumire , eo quod Simii
un^uamHnohco confifiAnhfedaffidHi
ircnmeanr, cjusfi in eundem eriema
evertantftr, Hinc eadetn radice
IS^pr^ Circulm (en Circmtm Cf Re*
>oimo defcendit , quod Ex,XXJC/rt
2. dc Revolntione anniy & PfiXIXtj»
^ecfrcuituSoiiiinttSL dvLQsTvopicos,
'<dcR.e»ol u tio nc<alf tfr « d coceptione&
<ir^«5'^w»r/«i.S'4w.|.20.ufurpatUf»
§. 3, Latinis Simiji SimU dicuntur,
[Uia funtpmis e. depreffts naribm
SraecisautcmMf/J^-o^ srmuland©,
Ut ol jn-^aj^ifjfivc o\ Tii^^oi afafif^^
r decipiendo dcnpminantur.quta &
^ores imitanturt (f pHeralis rtfnm mo'
fent^ Uii iftud Pindari : KfitAcs]^/
'ss^ 'is-ciuaiv
rlS-oJv /ipudpueros
'mfer£ima palcra efij
7^0 LsSimlid
[ Ptavio/J/y.c 11 hocnomenRa
t i>»"icuffiriiDCD fiut, utin faci
diduGit,mihi no piacet. Neq; cnl
^
f , mith cft Ne4;,fi e{ret,ftacim Latk
!
*5'M//.^abilioduau8lfet.Nondi
meminijaliquoscijmR.^^r.iW,
C^mm.i» Prov.ir ch /r*<f«4«/^f/ifta£
extat^cxplicarc per Simianu, quii
quod ii (uc dc SemAmith ifta
dici
t u r , e t a m mmibM prehendit
i
in/i^.
hemini^i &
in dMbm Regu wanet , ut
potejquibpfoleteflTcindelitijsinei
nie fugit quod R^Jena velir hirHndi
' fie efte, u a; &:
4 i p fa /« <t<iibm Prmciph
mdifictire fo 1 e t« M e.l i u s ta m e c u m R^
t>.KimchiR.Levi iis noft ra tib Ui
.
quoq; TWt?^^ inte 11 igitur ibidem
^ranea, uti & B»nofter Lnthe, ^ ^ic
fpinnc tvix^^p mit ii^x^^ant>en/
nt> ifl irt bcr^^«%e BSlJfleJ^
mmmisDct&natur^e operihannu*
Smuu iluatuQr [ant
7tra veris,Q^yiim
nmma torai(^f'^pieiiorafapientibu4,
formtca popnlm ne fortisy&praparant
inaliatefnumviEium^;
^mciiii popul" non rthMftm.&ponunt
in petra domum faam',
locfili£r,<]uibus no efl HeXy^
egrediun-
tur euagminibi^; {R^gt^ ^dibf^
4RANE A manib^ prehedtt, & ipfa in
Jcilicer natura majore fapiedafn in
minofibs» corpufcuUs coficie-
iftis
clis,qiiaia majoribus konu S^tau-
rorucollisautcefgis oftediffe vult
innuerc Salomon. Sati^ igicur erit,
^r^^f^illicintelligere^quamS'*»?/^»
qniaillaminusanimaieulum eft &
majoris fapientiac opera condit,
quam Simia, Hinc cumferecelli-
gerct Pinedi opinioni dimifTio-
, ifti
nemfccithisverbis.- SedAmmatd&
7^^ tie Simiii.
qHoinPreverhm noneffeidimtum.
de ^UG m noftroRegum loco, ex ipfaO
gimhum mminum dtverfuate aeUx
potcft/ tumcxco,quodin/>r»vf
biu nonfignificeturpecHiiArealiamd^
peregvtnum mimsntU
gentu, auaU,
ithro RegumfedconfuetHm
^
mlvMr
& mtnimtinfolens in PaU^tn^,
Quodaucem idcm Pinedaz,
Graecum iftudxjw^^quod
hortm.
Cr^«/W ^ variU coUrtbm horti
G
di(ami,^grii/icat,fitBilitudiBcqua
dam ab Ebraro Ki?ph velKophimfQt.
niatumcfroautumat,:m co ci no»
«pugno. Imprimis cum iingH^irum
CapttaltriAffinitas ^
mira conf^nanti^
fatisconftct. Infupcrq}
dcfcriptio
fft^m C^/^/congfuat. quam^//^^
nabct.qmita.. Terrenuw qHoddanu
^f^i^i^lPythagorAifcriiiitfecundtiMA'
^^R^yrnpr9creari&CepHijMrtHm
^Ppofite idcirconominaru
^uodtanauZ
HQTtni vmi4\c9loribm
dtfiinguAtur
ejue
VeSmiif.
r/w antua pofiiu parfes ad caitidm
wgjprorftuvaUitigneQ eflore funt dt-
fiintld; Aurei qtitdampiii dtffeminm
fpeSlAMtur» tum album roftrum, inde ai
iillHaurea vittapertineTn.Colli inferiH'
res pArtes AdpeSim. &
entefions ^edes
omnino albi } mamma dua mannm iw^
pkntes ((tn^ieo cciore-, venttr caridfdpns
ptdss pcfiersores fiigri fune. Rojirtfor,
ma reUe Bucephato ccmpararipotefit
Cuiconfonat, quod PjmM tQicttt
fompeju M.R<sm4: in trmpho ejtumedi
QpUs ex MthiopU adhibuiffc, tan-
quam raraE&5ig.notaform«,rpelta«
cul^, i^uorufnpedespajieriores ptdihfU
\
hetmanis efHriifmi priores matii^tu
I
fimilesfuermt, L.FIU. N.Ji.c^l9*
EtquU admodum lafcivH^veneri
hunc Cepum elTc
gmmodic<e deditum
fciamus»iUiD€profcdum eflcarbi*
tror, q\xoii PoetaimpudicPHh%viQ
I
yocem ticsidprapofi^rd & hekinam
venerem fignificawdatn tranftolcrit;
^
J
' Qaodmey^ hortm haht , ySi^^
[ piwlltctbiti
I
^^^«(^s^i^nubis,<^HodtHiithQrU.
habet^
Qiii«5£inZ)//?^f»^L<?tf>//'i? invenio
f
l lcriprum QUodUeodGriuCyrenmHi
i^^cyocemodefit^^eaemwetua,\p{a
piidenda multebru indicare
I
voliierit.
Cum enirn ^y/z^ij» Megaren/is
Vhi-
lofophtu
nQg2La^€t,Mmervam DE^M
^^^^u^uufcevanafit, eumitairrific
TheodormWUy^ddQns^^sro^v J^i]sT
p.I ande ergo hoc novit Uilpont
mm^HtdfiMtafiola hortnrn ejm in-
!
g^exit? Quapudicitiac -sr^oCpda-Gt
tthm Ovidius mi^oWit, qnandoj^'
^uod yn^iViasiemtalearvH, hsrtum
vocitavit, in^uiens
Ft^mifieos hertos in olenlesverttre
menthas
Pfrfep hon4 licm, —
I \ " ^ Sed
f
[Sd verborum lenocinijs mif-
iiVis
is , NatHram & nMAlefilumSimiA'
videbifrius,
§. 6. Sunt autem Simij fenSmia
inimalta brutafacie homtnth^ ftmilia,
nambm^patpamia, adhominHm vo-
!iiptatf>m & rifum «^/rf.Natura enim^
ut inquit Gal nt44 in Aaatom. Admi-^
m^n Simidi ridicHio ammaii-, ^ anima.
ndictilam habemiy cQrporU <^ho% eon^
fiitutioneriAicHlcimdedit.WxnC quoq;
protcau imitatorcm aherius
eftjut
%ix^\2im^^Q\cttoBtirfamSimioUmi
^DemojihenesMfhiK^eTragtcafiYmm
djccret. Ea etiimy?^?4r«»> indoles,
ut homtriH mores irmtentur, & eorttge"
(iicuiatioHesCammo/iudtoexprimarjf,
( nobts.
Nam ut Enaius dixit :
Stmia e^uam ftmilis tuYpifflma befi ta^
Neq; tatum a ftmili a^tonti mtmtcartt.
expreffione.fei etta me&r0rHavp.fXil^icc
bomtmofimHlatHrM^Simiarugenera
{funt vepba pimJaiM.H^cJLlv:}
7^^ De SMis
perfeBa hominU imttAthne continn
facie, mrti>i4s,palpchU, <juas
J<^U qu
drHpe^H dr tn hfenore Lnbsm g€»4, '
m^mma^inpeUore, & h^chiay&crii
in contrariHftmtliterfiexa,
inmariii
ungnes, iiigttos bniiorew^^medium.
MthmpAulHdtfferum. Sunt emm,4.
^^nHufrKlogi,(f vtfiiginpMm^^fimtL
fACtHm, PoUtx ijue^ his &
articult u
bomini: ac prtter gemtdte
(f hoei
rnaribm tantHm^vtfcerA etiam
interi§-
raommaadexemplar^
§. 7. C£terumyC[\itnt\im cx Pfifcii
coliigerc eft , ^uatuor fimiirrum^
confiituufuntfiecies, Ita cnim Plintm
/,r///. f 4,
Efferatiar CynocephAHf
natur4,ficutmiti]fimMSAtyris &sphiMr
gi^ui, Callttriches toto pene
ajptiiif
dtfferunt: if^rhuefiin facn.eaudilati
fufaprimori partc/ quibus ad<U
pote{[^ri/lot, Hiflor.AnsmJ.ll.
e
Conr Cefn, Bift^tAnim,
dt^adrn»
De Simiis» *j6*f
§ 8. Hinc Jpcctes i {ormn
apitiscanini Cynocepha/orHi qui «5e
vvoKi(p<xkoi dicuncur, olim culti
timt apud ^gyptits , teftt Mlmno &
lerodoto, Qijos Diodsrm ci\& Siculta
111. Bi^lMhgit ' o\(^s ovof/-a^9p.iv6l
lA^'? dvTiS^o^evja 'AGiS^^rci^lrjv ^iro
m oCpvpoov 7ttiiro^]v dvpj^ors^v f-
j«.QT|i CynocephAUScHtur>corporis
ipe^H hominu inftar haient , ^uorHm
ncem mulfitntione ta.ntum exfrimunti
/^pprimeferox efthoc animal, nec uSq
icurationem pa^o admitttt CT v^ltunt
'
fuperctlijsaufiirionm prafert, Ejus
cona Adrianus CoilardM in tabeilii in
s incifis^ quoA de fuadrHdcdibof
mmaUni pMcAvit^ videtur cx«
7^S DeSimits
f 9 ^'('^^dafpeciesZ^SatyrorH
qui mfni^folanii IndorHmomtbfa
p
gfe,pedt^pu^ capHnii, uto corb»r^
vtUofo, qui nihii liabcnt
nioris h
n)am,gaudet fylvarum latcbris,
fugmnthomina coinmercia. H,
monihaVetcrcs ^tofyiveJirtlt^sD.
colucru;u,quemadn)odum eri^^
msySylvAnof^, Nam
Syhanos fyivinorH , ^^^/-e^/ ^ /?^^^
Hmcin^»/^«;;virarcfertur, quo
Jl]e/« fr^/wo obcrrans,?//^w/ homn;
ctilii aduncu nurihtu, & fionie caprim
tm eti»m extrema corporis in capraru\
pedes definebant, Adcu]tii tlle adfpem
c^^^figmKrHciffectJfet.&tnterrogaJJo
quu nam Mortalis ego Jum
eJfei.P rejp.-
u>m ex accoli^ eremi^^uos vmo error
delufagentilitM Fannos Satyros^^
In
CHhosappellat Si
modonorpe^irun
noc podusDiabolicu,quam aliqui;i
fylyeftnsfimiusfucrit, §,io
§ lo. TertUjpecies cK^hi^nZ^
uas fufco pilo,niamoiis in peao-
egeminisiEchi pia generat,ut ide
'Im Lb> e. -i. ait,quod ctiam
Meni
iagni teftimoaio corroborafuf,
miSphmgem infigne gcnus fimia-
um defcribit, dttAhm inmaxtHa nl"
fiortb9 MacHlis mgrieaniihmycanda^^
Uoris ^abnigrt oy/oga^ au ^e o-Cpiyyeg,
|i q ui t Suu/^ l, ilh Bi hl,f m.i^
JCj ryjy At^om<xy , "Joug ^)fio^(p(ug
^svcug , p.oyov Ss ']ouq Soi,(rvTyi(n
\)Ciicra4 iij Tr.oT.v^pyag St^i wxP.ov
^
J^aoTfaAia^ /x.}o<f^iKiiv 3^Sixovlaji,
'(
'pbwges circa Trcgloduicam (^/Ethi-
Piam extfimt^forma his nouhfmiles%
H<t artepi^lorHm exhfhe^tur,n//t^Hpd
sr/kiie tatitttmmecto differant, PUcidi
p/ufjt0ftmi & verfnti, Arti6(jy^H<t
770 DeSintils, !
compendi9 tradi potejl^i ndmodkn^
cap^ces. k
§,iuSj*ArtafieciescikC4/Jittic/3u\
^
feu }iol7$^I]^x^^ quositaa^^r^//(
i, di^as clTc HermoUus ait, utpot
E quodGraeciT/}/;^/avocanc, Eadci
\ quide vox Callitrtx ut & Callitricht i
an-go/4«/V^proherbisufurpan6U|
I
^
&a/^»»^/«^crinita{ic dcnominat|
I tur,fcdhoc loco KoiT^^tT^i^afjima/e^
txgenereflmiarumt a liarb<e pilofepu
|
fr/f^^jf/^fitadidumjquodiithiGpill
gignit.Hujus imagincm elegantcj
delineavit Nic. CUfiM itjrAuBuar,
Exotiiorum f.sjh de ifto, quem e?
fculpfitjinquit: E mento propendek
dodrantali^ UngitHdinis barba inmk
cronem definenSyalbA five incana. Calh
triehes q u q; m ultas Cairi n ;Egy
i
o
pto ad caprarum &afinorumin€
quitationes adfvctas fe vidifl
commemorat Petrw Bellonim li
Obfervat.csu
§. i2.Qc}ibus fi aAdiderid Cepnm^
lCephi4tii)\xt\ eund.em Diodor^s Si-
w»/4»?habcbis»Itaautem Sicul^
^uit r 0 cTf Ai^^J^iv^ v!^7F^)
SfjtCigt f^h ^>iTO Ttjg m^i oKoy Tov
>rtm c^Hem vocant , a totiin corporis
,
65' ffatHrd vemfiatenomsnac^
§.13. His non imnierico/e^/^?j!3L>
a annumcramus fpecieni Ctfr£r<y*
hecorumi s\[XQS^Sc ipfecognofcit:
nim /. FJH. Hifi. N, c. 2 1 .facitq; .
ris capiiibuiipilo aftmno^& ^i(fmil(S
Kos noftrates tlieer*
icris voce.
^en appclianr quos & ipfos irt ,
cuitos cxifto Jnvenalii ver-
qui eft in SatyraXV^ colligimus:
'fgiesfAcrimtetaureaCercopitheci„
'ah\t ti\2i. LHdjvicpu RowAnHiinfHa
wigAtiQne l.U. c.ij adArahia nrbef»
enejjs mmtem , Cercvpitbeci^ abHn-
nm. Kk^%
""5.14. jiriftoteksin II. Hifl. /im,
u Xf m e m n rc crfa tvi
i
pc tr^^?
qium Gaza percartnm ftmmm ip»;
/^.'ir^iappelht, cviiMS rofirfimCk
'mdleonts r oflro fmiltmum tac.ir. Ta
videtur effe, quem lll. fi' ^rim
Cdrolm Dux Croyui & ^reftbota
dono.ncceperai,cujus/V<j»4j^co^
PlaieautmkYAt Carolo Clitfio qut
Sc '\^(^e:ipre[fitin
An^narto ad /.
JBxot. c. XF.f. m sno. quaroqui
ipfedubitet, an ^^oi/JOTnJjr^co/c
Kt/i-oHs $aAc/f acccnieri debcat
§,15. Q^ibus adjici
etiam poflfi
novs ift* Simiarum fpecics ex B
/7//4adve6arum,quas >W»tJ
rtm HifL Americ. c. cuat cuj X :
snodi admodum dclicatumUl}
ponera altuiic Rodertctu Ltnj
quas ob i^oninam faciem po
jveoi']o7r.'&??Wf nominar^ cum l ,
jjliani CenopKhmm Savogin ,
lios fylveftres Cay vocent, teftc
'arele Otff^tm AnEiuario Exot^
. iji. & foh Lerio tn Navi^, BrafiU'
§- i6,Exdid:scollig€reinpro-
livi c^iqiio fizm folopatrio nafcan-
uri'&: an mlndta quoq-, inveniatur?
aHifpansis non reperiri mukomtnui
'HlarteJJiaut Gadibm., confitetur Pi^
eda p.2i4^ m raeritacum tsdere
: e b c r c 1 1 { {H mon ii -^» afiafijSyfjatt^
mh Hexaem, dicat In tertioliha
;
legi4m invenimtn navem Sahnsonis
ngulis annU venife ex Tharfis^qus eji
fefperia regionis Ouidtntalis , &
\titjje ad ettm anrum, & ejmtKoM ani'
Itaiiat
§. 17. Interim prognarcuntor ia
ifiiya. Nam Stephanm qui de Urbi-.
us fcripfit, Ptthecon i e, Simia-
vm finum portnmve Ltbyajttxta. Car-
haginem conftituit. Idem quoq; cx
)ofidomj reUtione patefcit. Is eni jn
Kk 3 cum
774 Simiis,
cwvciiGadibiis in Italiam rtdvigdf
a irjfe wLii^yx oraw detarHtn ac fylvi
(^Handam mari contigHam vidiQe.fm
plefiam, ^uarmm alu fitper arborib
i ^lUinterraftderenttnbw\x\\xcatu
'
\ habeYenti(!r nhrapr^tberent^necfn
rifii vrdijje ali^u ttberibmgravesy m
I
^Hxdam id.
nullas herriiofas , CT alia
rtis vitta oflindemes^ $trah l, XyU
jfidy ucifapracx Dtodni SicHU
^•/o//&f^4 docebamus Solinm c\\ic
oiTsne lattfHndiiit quodtnter JEgyptk
/Ethiopiam &
Ltbyim dtffunditi
vano tnjpleri (imiarHm genere ait»
fierodotm teftis eft>apud Zygaf,
Afrtcams affatim lirmaruoo reper;
quibusilli vcfcantur. Conf.P/'<
umin BibtiQth, ex /igathanhid
c. if. & i^. allegantcm» Strak
Oeogr.fjU,
1«
i §. 19* Tandcm India quoc^; eerum
^actjjima tf}, Sicuti Plimtn 4 gmera
\9rumlt FllL allegat , Arrianus
|uo q; fcribi? ? &
In indiaptilchrai
fAgna^fubnAfcifirmASs ^ Adeo mHlti»
liex ydrium^ ilUrum genm in IndU
ffomibm frovsnire in tanM eopia ,
\XCe(fo at^ ert^o corpore ittcedentes
kiaft ifofiiam exereittt vi/o ali^aAnda
Alexandyum in mon-m
lerterreficerint
i^HS Emodfs, in q«ib us , Alexmder
Magnm Porum Regem Indorum tfi?-
mavit, ecfle Mlim9 LFll, c.iz. $s
wrahffeL Xy. Geogr.f. mM^^ Hinc
ftquodad S(*^f*rbiH Lat4g£<e urbis
"rcquelcrproficifcanturiy/w^jqui-
msco^ameryz.a Rcx comededata
pjiciacj&quocidie ijs cibaria pro-
|ici,cxpictas aute in domcfticas fc-
lesfylveftrcscumagnamoderatia..
|ic redirc, neqj quempiam obvium
laedere fcributur ab vEiiano L XFU
L/o» ^oni, ManuPdlnm Ittn. Orteptt
?7^ T)e Smiit
§ 20. Hinc magna non tantum^
^^/)f/03//,quod antc clicebamus,f<
etiam/»<^uy^fidolomaniafuitjquc
iftixt;i/oxe($aAi/?, hi veroctiamij
wUrHtn dentexvittt facra rctulcrir
Kam4» qood ex RtbusSinanim cj»
f 20. adducit, in info
Zetlany indigcnas dentempithecid
ihippr» Z>£0,qui cum in Portug;
ienfium marnus ex pracdaveniffe
RegtmPegu redemfftioni^ nomtne oht
ItJJe centtes miUe aurecs O Abfurda
& incptam impictatem,qua: ipfu
d«monem habuitautorem I
21» [n tanta itaq; copia,in tai
ta varietate iimiarum Indicarui
citra dubium delcdum feccrui
aautap Saiomonaci,ut praftantior<
&bafhatiorcs fecum transferrcn
& opulenti/Timum Regem his m
rabilibus novi Orbis operibus c
lciSVatiooc paritcr admiratioc
implcrent^
DE FAVONIBUS.
% /« Pavones injigma RegAliagsrmt,
5". j» Tuk^im unh ?
§, 5. ATtfa .yiiMW/ adHlteri ?
1^,4 Sed&Pavoms&pfittaci.
§.5 Pdvonii principat9&chrom(tafm9,
§,6* AHlarHW ohle5latio,
% 'j^PavoHHmedfiiia*
5 8 . Hortfnfi C^na AdjiciAlis: Adi-
tialis Adjicere epulum^ Dapatti
adpali^, Porcm Trojanm,
i 9 Hofttce CdltguU.Ciypeus Minervxi,
Heligobali dapssjuxuria Rom^
§. 1 o» Pivonnm cura ^ altnra^
§. U Natalefolnmnon eft Hijpaniu
§, 12. SedSamm,
J« i^. BabyloniA»
§.
Exc^naadSakmDn.rAri& carie*
^
^,i6»AnTnkk:fimftmGaliO'Pavtlnr
(dtcif
^.17, <ud^Meteagrtdes?
778 De Pavombu/i.
§. I.
at^ magmpcum
REg^^U femper
h^himmjPavQnes alereyiit<
fuit
obleElari, Hinc icgimus mSvetm
Tratiquillo , q uo d Rom<e in vindari,
fuciinc Sc in magno prctio i
hoaore babitijita mJacracilJJmaet
am Im^eratoris manus vindi(f\ar
violatoribuseorundem fucrit mj
mta,Tihnm namq^ ImperatdrmiU
(em pratoriaKum ob Jurreptum e vir
d^rio pavone capfte pmityqu od Sve^
hdb^tin ejws Fita c^^o» Co ngunKnm
ijuoci, in Africayafti/Time &: latiff
ine gubernantem Regem Icgimu
in,^ fyjva quadam AngoU confir
wuru circMdata,Pavonef muhoxui
gcnerum magna cura &: fumtibu
.mutrire, reliquis omnib* ca jucun
vacare ju(riSic6quodx«//^ffi
liitate
h<c avis gerat Regal/a, apud IV
ijecr^^ Firmdinmm CentonjbpurcrHr
Mi
]feff3oy»p.m» 209, l4co<|; magnifi-
pcntia: ftudiofifTimus S^WMON
fAFONUS 0" Pfttam ex Ophira
wy^rifibicomparavit, ut nsQM^
|n partc ab aliquo fui fcculi princi*
pe fupcrarccur , quemadmodun»
§.z. Inrm«£^r<€PVocatur C^^Sln
I
5< ^^X alternathmm vpcaliii P''^^
Pfior fcriptio eft /« ParaUpomenn^
Pofterior m Anmlikm RegH^ Utraq;
4Hif vox e[i peregrin^^Stymon ignotur»
e(l, Buxtorffpiicyi^Lt [Dn fcu |in
<iiducit, eo quod in €oiore cAmarum
4lie]ui4qnafi cQlornm dolm fubfic .;
pagnintti SLUtcmds^venaritii exnjPl
fojHnxiti^mbHhvit in tnedio &^xi'V%'.y
CO quod c@n\unBf9nes ^
gregariM
pbami^uiationesstm^nuVidnm trg^
cci/a\o'^Cnom«n fiog. efle debere
'»?invei^Sn sxConjug.PiUl
aAjun^m efijeamdo ip plur* CD^-
Scd ut dixi, igmtHm^fi efletymon,pi-
regmaavkf Kk^6 §#3*
780 DePavemifns,
$.5. Hincdiverla etiam dc ca fai
jndicia. Nam quibusdam eft^c«J
^ admodii petulcHm ^ U[civH^^ 1
ilLo ^miorum ge»ere, ^uos aduUeros vi
ca,nt,c\m2Lincredtbiliinfenii)ias lihiA
f «Af/^roj^f feriitur,quodvuJgodic;
F tur/^<««;#«,vel A/<2/;»o«,ntiR..Z)4f)
I
Kimchi Sc Mardochai fcri b unl. Sc
alicnum eft ab hoc }oco Nac
iftud
aliudgenus animaliu D^Slp <Scvi
aliudO^^^StPVsfle/atis apcrt
ciflTira
hic locus biblicus evincitc lUfsSifh
euiuicun^^generi^i hUvel PavonesVi
P/iftaci.veJutri^ indignsLtur.Quo
c\vcsiJum^(^Tremelliiu infuiiObjerv
"BibLperTHkj^ijm pomPfiuacoSyC^ivL
Aliud volneriHgenm malunty quorun
alij cjuidam ex «centioribus am-
pieduntuF fcnfum , Scd vetcrunr
potior pars prtv\isThargHmiR,SaU'
mo, R, Levi, David. R, Mardocha,
iPrfz/aff^/ intcrpretantur. Cii guibus
ctiam vulgatHt B, noflerLHiherui
feccrunt, / §,4,
§,4, tt quanqu^ aliae quoq^ Piivo-
nHmnomeciatHr<e in facris proftent.
Nam JohaXXlX. REN4NlMa
Pavof2(svmutUT,$c Neii»
lafah i b d.Kim c hio
i
Vavui^^e vi dc-
ant Tavaz
tur,& rhalmHdiCHin TavM
cande fignifieatione habct,& infa-
pereognationem cum Grxca rctdi^t
gf avi
taroe no puto tf nierecffe l ta
graviu viroru opinione rcfiiiedum,
qui hoc Tukkijm ^trPavones expo-
nuncnec illos prorfus effc afpernc-
dos , qui hac voce etia Pfittacosaui
ftgnificarham falte cofigmficari
voluj,
In quam bpinionejamdududefcc*
dilTe Alph.Tofidtuin deprclicndo in
2. pAral /I. ^ qui Pavsnes ch Pftt*
5.
tacis mmerat inter ea 9«« adferebam
,
tur ad Salomone, Ne% entm minorjiu
if»
\cHditas efl inPfitt4ciSi<fuapiilcritt;d&
\pavis Ne^ creMhtle efl in tanta utn^^
\^aviCMUabmdantia altermr^ delatam
adSalom one^altsrumm i^cCHltatm ei-
\
78 DePavom^ff44
§.5. Sutitautcm PAFONESdi
CAntahjfma imtr aves d^rprtefiantt^
%
pulcritndifiii ^ ita I4t meritoprincipA
tum teneantMmc enim nathraforma
VolHcribm dedit palmam , uti Merui
apudM. F^rronem loejuitHr deReRHji
Ulhc.VL Sicut enim Aqmlajovii
ita P^vojnnonii^^ Primatuinterf
^ in avium gcncre contendunr,
^tppeftrU tantopraftatforma in
clyta ItgriSi
S^amopracedttPavo genu6 omn
volantunu,
^pud Opplannml.jde renat.Tsintu
tmmpennarumfuigQr, tam^fuavi
colorii virtdttas & jucunditas in tjH
potijfimum caudata corolla , m mturi
pmnem cohrum litfum in ifia orbtCHLaty
Chromatifmoexeruiffe vtdeatur, Hin<
reaeOvidius:
Lmdatas ofledit ayU Jnnonia pennaa
Si taeitofjpe^es tlia recondit opes,
QemmAmei autem colores mmme ex.
p/indit.
0e Pavonihus^ 78I
iV fHlientim radiaut. SimHl umhr^
\uosdiirepercuJfHi cmri^ ^ui inopaco
iariiu niicam, cmchata. ^narit cauda,
mnesg^ macervum contrahit penn4-^
-umiquosJfeBarigaudeti ocuhs^
§ Eadecaufaapudaotiquos
n tanto itm^tf bipretio fuere^^ ho*
loretUt regia ifta fatis ornata non fit
iabita,quam Pavi non ornatcnt, &
3bledarent,Idquod^//<i««* l.XIIl,
ie Anim. c 18. &
Akxand, ab Alexan'
fireiz.cai. €^0, c.i2»conteftari
poiTunt.
§7. Neq/tantura adeUeBAndum^
fcd etiamfl^ vefeendum iis funt ufij
ut non minm pnlcritudme pemarumy
qHam voluptate carnium prodeffcnr,
Nam ^kortenfim primm Pavos m'
\gHralt adjiciali coena pofulffe dicitur
apud M.VarronemL HL de ReRufl,
f.FU qnod protinmfa^Hm tam luxu-
jfofiauam fevtri hni viri lafsdahant.
^jiem Cffo ftcuti mititi exiuhrunt t
rumpretid , ita , m ova sorum demv
veneam tfnirj^^ipfi faciie quinc^uAgen
grex centenarim faciie qHAdragenai
^iHta fxtaria , ut rtddat.
facerdotii,in c\\i2L tnultdk e.\tt2L 9ri,\
\ I
ft9»ffUltra£confvetafer(ula^d\\cu
\i ' bancur, Quam i^{^m Pii^imi,
\ c lo./iDlTl^LEMvocatt€oqiio
in aditu (penoris facerdoitj darifint
/f/<t,uti argute fatis. J. Ltpfitu l
Magn, Rom^ c.f, coojicit. Nihilo fc
cius in priori ledionc perftat, j
Scaliger ConjtU, in Farron. 8c ratio
nem denominationiscx TatuoUi
Annal. 2fferredcfudat,ubifielegi
tur; RefuperU fancierido, mdiBita
. bantifedericonvivium adjicit^traSia^
in multam noUem Imtta per epulas a
vinoientiam, &cc, Adjicere Conviviyn.
fcu C^nam xd dicebatur, qnoties m
^ mau^uradi^lichjwgratia^AUtproptet
DePMvmihfii' 7S5
liHdejiuid,pittapHhhcam Utitiam, in-
\jcebatur epuhm. Idq; dicebatlir
ptitnm feu Cmam adiuere» Mirot
juid incident Tcrotto.quod tflam
mmum Codd. approkatam leBtonem^
norfm r€jecUyj& dapale juam rfftitni
roiuit,//<v'c/fl;^>(Piimj&:Varronis)
inquit, lorrupta pajfim apHd hos
au^
wres erantt k pro DapaliMiciaU^^vd
tiiltiij efarfcnptHm, Quod emtndd'
reKHper voiens infulfiffmm (^mdam^
\f£dagogulm adipali [cripfit , nimio
jgmrantt^adtpe mente opprefsd, -Ndm
(^uis Hmquum adipale c<snam , ant
adi-
falem cihumlegit? Adtpatnm cerieak
adtpe dicimus;?r(? pingut (^JucatletOt
non adipalem, Quidquid iftius ie-
dionis fit , qua Adtpali^ pro Adjuiali
AHt AditiAli ponitur , iftud ccrtu eft
qaode^Msili^ Sdcetdotij fuerint Ca^
\n£Pontifictalesj<jHarum iHxnriei & li-
htdinl varsa, opipara tantacih-
rum gtnera aditMantur, Sicuti ex
uno
78^ Be PavoHiina,
Uno jfto Murohij ioQo yi^^iQ
^
quiin iMl.SAturmlium c,XlIUtxti
i Ubicum iBttlta dc moUitU
inxH Q, Hmtfjftj, Mtee/iiPijPont.
Ma^imi dixiflTet, ita pergit ; Mcipt
ifttergravifim^uperJonMnowdefHigi
luxuriam. Reftro enim ^gnn^cis Vi
tk/itffimam Coenam , ^H<e fcripta eHi
Indtceir, MinHi ifiiUtPontifMAxim
in h^c verba Antt diem IJC, Sep
^HQ die Lentului fiamen MArtialis it^
4^uratm e(l, domm ornatafuit^ Tn
dwia kiiiu ehurntu firatafuerut, Dut
ifUStytcHniis Pomifices cubuerunt ^
g
Cathl9jM.^miiiusLeptd9ti).SylianHi
C»C<efar rex facrorU P^ScavolaSextw
CorneliiUyP, Foimmm, P,Aibtno<
vanm ,ar L, Jtiltiu Ctjar augur cju^
,
tum tnaugHravk, In tertio Trieiinit
Poptiia.Perpenia, Licini^, Aruncia^
Ftrgines Fefiaiei :& ipfitu uxorPui^ii'
(iaFiamtnica,&Sempronittfocrus tftes^
C^NA PUir H^Ct ty^ntecanam^
HhrtdMjphodylos^titrdum.^lparagos^
fithtutgMnamaUilem, pattnam ojfre.
§rH Bstoridnm.hAtmos nigros^ ^di^nof
§ibosAttrHmSphonayles.gly^Qm4yidos^
^rttcoifficeotHlM ttimbos > ,
capraginest
\4prugn0s , alttha exfarina invointA.p»
(fduia4,mHrices ^ pnr^Hraf.ln Una^
[fiimina, fyncipat aprHgnimr fatinam-^
\pifcium,patt»ani fummid^ an.t.tesy(jiier^.
^nedutM ttixas, tspores, ^ititia^ajja, a*
fnyi^im^anes Ptantes Llbi jam iaxnria
\(iccnJdretnr,^.H^nd<f tet rebi^i fartafuif.
ganapQniificumf Ipfa vtro ednlmm^e-
nera.^uamdta^ turpialNam Cincim
(naftone legi^ Fanni<e objtat fecHl$
\fm,quod PQRCUM TR0JANU14
\ ^mesifu mfsrant. Qttem tdeofic vow
i(ii
\^anty cfuafi aliis inciufts ammaitbm
IgravtdHmyUtitieTrojana^ equusgravi.^
armatu fuU
:4hs
excogi-
. 9. Huc fpeaant hofii^i/f^
%
Utijfmce,-qm LATJ^llStiie J^ptttv
788 lie PavonUu4,
arrogantiflim*C.-//^a/^ fibi inftjtu
qiis erant T^hienkopteri.PAVonts^ 7
traofies, Numidic^.Meleagrides Phoj
ani, cju<cgetn rattm per fhgulos dies c
dtrr, immoUbatHritefteSvetOfto in
Ca
Ftt.c 2 2 Hucquoqyfpeaat/^iwoj
iiia Vitellij pmna^ guism oh immenfki
m igmtudinem cu^J^a TroT^.J;^^
nerva clypeum vocabat, in qua yra
M
rorn ^eiworAjphn/ianorHm (^pavonui
ierebe/Uy & tingHOiphantcopteriii rau
r^enarHm iaUesa Carpathio tug^ fittec
Bifpani^ per Nnvarchos ac trtremt
petttaru commt{cHtf,it{{c eode Sveto
nio in Fti, c Xlll Huc Heliogai^aitda'
pfs expayonunr, iingui^ co nh df « fp c*
iSVant^quas attigu tamprtditu in ejut
vita,&: Caiim RhodtgtnMX^XFlll c
7,
S^pitu, i n q uit. comedit ex <iemuiAitont
yl^icij,ut Sp rtiantuptodtt, Cameiork
taicatiea.cnllas gajiinaieis dtnptas vi-
ventibpu^t AVONUM iinguasw- infci^
niarHy<^Hod qui his vefcentm.epiiepfia
non
vpemes dapes extts mn^oru refertM
&
\trMtiPh'Onc9pterH.&perdiCHovss,
f ceyehliU rurdorHy& (aptttbmpft'
\act.rum,(^f.fianorHm,&p^vonHmM
oftenderet,
mfoiU homwHm ubU
fie
ouam dapatich sivzttuMta htonesM
^ltaammalta Pflttacu(^ fafanu poviti
UtifthaEComniaconfiderans^^^**»
P^dagog.c.U
\elemem Alexadrtnm ii
Ireae luxum & gnbfitate Romanorum
perftr.ngens,P/?^M^ avesy^ypti^
littaattia^.MedtCHPavonem.&fin^tUa
illis txpn bret.^^t quid mitxim.jarilfi^
9EI vim Zekm efjc metum
in Bcciefia
tytantamomntHm rerum luxurtem^,
cum ideaf^edus tn^^wmoderattores
acntilcsaffecerit. Icaenim inveni-
%x,sHor^ttHmfHbOfeMipeYfora,\yx^y\-
eivanasdeii-
riofuin depingcre,&
tiasciboruvana & ftulra
quadarei
opinione deleaas quafi crirBSft
^^'^Jc^tti.^tpottruperegrinajHva
Lagois
Vtx tamen eripUm, p&fitc
P.AVONi
'
ve/is ^nin
B<>cpotimcjua 'plknA tergere
p^iau
Corruptm v^im retfi^^utsi vcneat
am
JlaraaVtS y & pifi.a p^ndatfpeUaiHi
cmda^.
t,tSeneca^dUcilmr»: A~««;,inquit
^iuriemf^fliciisomma prxter
PAFQ
N£M RHOUBIIM^? cAmhmt^fa^
r*^>^^ftf^^es,conter,tadefmmefi, auo
aefinat > nonnimis turat,
§ 'o. ^t^; t2im\xmventride(is,
mnturPavmesy fed etiam adcHra
Sc
fiuaHeduca^amur. Namut iterutn
MerHhapud Farro.„evi /JH,c 6, Dt^
pavonibm, nofira fnet»oriay inquir»
gr(geshaber\ccpti, & venire mAono,
hx ttsM,Aufid,^ Lnrcoftprafexagena
^UianummttminannoiltatHrcapere^
Sa^i-
J Pe Pavomhus. fpt
aginare prtwus wftmit ctrca novijji'
fHpirattcH bellHm Ai Aufidius Lundx
e eo qutfiu reditmfcfttrtthmlexa^ena
k habnit.Ad Q&xsxitif^turn &aLtH-
%m fcquentia etiarn fpe(f^ant;Jr/«//-
^^arjto pauctores ejjc dsbem marn%
\iumf4£mn<tifi adfi-uciH JfeBes ,ftai
\ele6iatlQneyCoira,F0rmofisr enim mM,
}afcmtiir omne genuj ohji^O frameto^
mxxme hordeo. Ita^ Sejtii tKdatin
\'^enfesfit2gHlos hordet fiy.gulos modiou
\q,Ht inf^ttura det nhertHS', & anteqm
^lirs inctpiantjs 4 Procuratore tern&s
\ulios exigtt.eos^cum creverHnt^^nin'
magenis dsnarits vendit , nt nuUa ovii
\unc affequatnr fYuUttm.Prditerea ova
'^mity ac [Hppomtgalitni^i ix quibus ex
exchfis pafios, refe-ytjfi igliabilem^
'am, in qua Pavones hatet , ^tiodteHu
\>ro muiitttudine pavonu feri dehet , &
'{fabere cnbtlla dtfcret^^teSlorto kvata^
fuo neg^ ferpes^ ne^ befiiAaccedereulia
'wjfit^ Pr<sterea locHm habers anteftjy
79^ ' I>e Pdvouihui.
guoj^afiii exemt ditb^ fiprieii^ Utru)
locHpurum e§s voUnt h<t volueresj
paftertm earhm cum bacMo circum
Cportet,ac0ercui toHete.AC conjerva
^nod &
ad agricHlturam idmeum ,
O' ad (uhfiramen putloruml
§. II. Iftaquidem deufHpavom
Terram eorum natalem eiiam add
m u s A/o a u t e
.
m
g g n u n t u r / » ///^
j
mu^mtJartejJo,<^WQ^ iterura mgen
fateturPtmda. Ncq; uHuro conf
qucns,CfimHiJf?4ma hodterne temf.o
piurimosferat.olim <juo^ tultjje /^»^,
avem fiifipro^rtam: qi)ia noftra ter
peftate ex Indijs iHati, 6cexSaz
quoq/olim importarj pocueru»
unde poftmodum multiplicati
iftiiisgeneris acccflit.
Pcnnde i
hodicnum in Jtalia
Gcrman &
fieri,&cum PaTonibus&cum ali
inimalibus novimus.
§.I2. Priofcsnobis docucrci
Pavm effc infuUSamiAveproprian
d
equo eft illud ^^wd^ AthtmHm^
XlFv tf^^. Meni^m Samitefiimo-
um^: ^
iH HeJlopoliprocreari ajunt
*JPh<e»icfSj Athenii nn^luac Ciprni
hahet
Bximiafcolum^as i Sdmia vero
Juho aureu^ utdi^litanti aviugentu
Formofos& ^t^ahtles Pavones.
i quod etiam fuo approbac cal-
mXo M.Farro de ReRuft. /»3,
[avonum greges etgreftes tranimarini
(}e dicumur m InfUlii Sami in luco Ju-
onis*
$.iS, Tavonum qu6^ Bakyhmco*
«zwmcminit Caliui KhoeiiginmUu
Antiq.leB. c.X, quando; Divinit
iK^uit, coloris poteflate rerum eva-
'ient colores fappres^ , confiipat fi^ui^
iem calor^comprimtt/lecitas , fplendor
Uuminaf^ Hinc pavonum in Babylo'
ma difiinUior piifuratis pennis gratA
tliverfiai^
§.14. Ma}oricopia inlndtan
tradmt vettres pariter recentu
fcriptores.^tUnfu UXni, Mg,
bit inlnUt* horiU ma\uetoi ait (olt
ati^ tbipnrHHm ab Mexandro vifos.
/.XI, indicie paUonibM centum i
knit l/it^ annos , <juod quoHiodoci
JPUnio coneiiiari ^neat i^Vl,c>^\n u
vcrfum tantum vtginti quin^ an
affignantcjamnondifcutia.Ap
SifisiS puicherrimoi
hodie PaVenes \
pcriri conftat, Itcm in Calechntt.
maxime verficolores & jucundio
^mnium nafci Fabromm habei tn h
1 6% Go nf. etiam Boz.tum defigf.
BccL /. 20. t, 5»
§ Hincrt^J^^/owflw^wqUoq,'
if,
Ophiranofira Indtca Pavones atful
runt ejus nautar,ut ctiam iftius r
gionis opes &
Aves fuo Princi
oftcndercnt. An autcmad SaJom
licm^tf^*«c«//tantum & deiiciarm
aa vcro efus^ & ufw cattfa alla
fu»
t)&Pavonihtu 79$
fucnnMncercumJlludverofimiie,
propter utruinqi: quamqua brce
potilTimri, utregUiHrBs, regi4 delm<s
mmpUficarentur) atj^ aves pulcrimdmf
& peregrimtate ixqitifiti(Jim< pMcl
IpeEland* Hterefolymis propofierentm
a;que,uc quondam/^f^^««.Eo enim
La»
uc fcribic j^thaneus I 9* Multiex
ted^mom^e Ihejjatiaeas avts^elUdi
de/iderio iommoti adire foltti erant , &
illarum ovamagnofbipntio copararit
& ad pavonii JpsBacnlHm fuiffe^ opptd9
txpetitum^ mvikniii ^utsun^videre
^uperet.admttti, reii<^His dieh^ ntinimef
^mcun^ is effets qui advmretpBatu^^
aHodfMitatuper annos plus quam m-
tfinta.Ne^mnumJi^Simohrarttdtem
^PJFOtn admirationt ^r*?r.Poftea ve-
ut
ro (funt conjeaura: Piftediaoa:)
crevifenumere&im^ii^^
ddmtratione Hterofolymis conjicien-
dum e(V ex eo, quod idem ^/^^??««?«
i XIV* ex Antiphane
Comice MHff itt
»79< DePavonihHSt \
de Roma t^naji ptr vaticmium dixi^i
videtur,
PaVonH thitmrrodo par umm adduxii
tjjHtJpfitm rarant tum (nices
^vey nTic vcropUres (mt^ (juam cotur
Bonum (i qim vWh ^u^eraCt^ cojpiciat
Fideht fx eo fatos improbos q^mj^ it
bcros,
lo» Faciii autem ncgotio ex hij
dijudicare poterir,anifli CZa^^^Oir
fu e r i n c Gallopavilndtci^xx tvocantur;
fcu Callin^ Indica^ quae nonniliii vi.
denturad formam pavonum accedere
0^ nobiliHmenlis aahibetHr) uti Petrut
jMartyr Comm, tn i» Reg, X pm 85, a
lo(|uitur,net]-, prorfus abnuitP/wf//^
/^4, r4/7t/» u^.Nam fi vcru ell:,quod
ait Pineda, ^uodifit Gailopavtnes ftm
Indiarum occidentalium h.e regiomm
^miricanaru proprij , utiq^ per hos
D^^^SIn neuriguamiftiintcUigcndi
erunt,utpote,qui no ex ^mericafea
fx Ophir^ IndtcA jmtpttiti, Et cred
797
ifti 7media?iaaf€rnomeo
qiiod Jo^*
Lfrhu in Htfl. Navig. m BrafiL c X/»
Galimas laduas , zAri^f^aH- cufbn
ifiiU
appdiatod in dmericmvi terris enu-
triri fcnbiU^.?^ li6*
§.17. Iftud autem probabilka-
tem aht nuUam > aut certe perqua^n^
iXtgUitni hakt, quodjohani^es dt
Pi-
neda citato Xoco & capite per Q^^^S?^
intelligt etiam pofic arbitratur^v?/-
limts ilUiNHmidi:a4 & Afiicana^ qti ss
Grseci (asAfa^/aV vocaixt.a /t^^/^-
agri credo tumiiloiadque^n ffxIVamidtd
in B<eotiam avclare credit<sfi^2t,ihide£
pugnare [tatis anrAieperl^^, Pttam
Mtmmnidts ex iEthiopia ad MemrtO'
nii tunnilum congregari $c
ibidcm
confligereavetuftatecredicae func
apud/Vi«./.Xf«2^* Ineamq^ fenten-
tiam pertrahit ^ allegat THrnehn &
BeHomu, In quoru neutro id obfer-
var c licuit Sed in eof^/iisur Pinedd-t*
Li 3 Nam
1
»798 VePavonihw,
Nam ifl<t Gallin^ funt NnmtdU ($
Jfrica proprU* ^frtC4 hocgaUiffarutn.
genm efi.giUerum.varii^ jparfuf»piu
mis , qH< novtjfims peregrtnarum.
avinm in menfas funt recept^ pre^tei
ingrAtumvirta^ imjuit Plif^itu dt£li
loco. 14 uE co r^aiuscapia$,evol-
\Qn^\xst{kFarr6de Re Ru{l:i nUc,^
Ubiinquic, GaUtna^ trium ejje gent-
rum, VILIATIC^S^ RUmC4S 0
^FRIC^NdS. Ue ytlUticu prolix<
fads agit : De Ruflicits dst Africanis it?
jnquit.- Ru(lic<efuntinuri>e rara, nei
fere manfiteta videntur fine cavea Rq-
fimilesfacie nen his vHlaticii galli I
ttis mftrv!,fdAfrt€AniS,afYi^,n acfacu
incontaminata.In omcitthiispubltcis
lent ponicum pftttacisy icmerulii alhis
item aliis idgenpts rehi^ inuftte^tis.he^^
fere in villuova ac pullosfaciunt ^fed tt,
filvU . his gadtnis dicitur infula^
GALLINARIA. appelkta qu^ eH tn
pjanTufco fecundf^m It^iiami comrA
\
T>9 Pavoni^M^ 7P9
\mtes Ligufikof, intemlmm^/ilhium^
igfiunumt ^liu hU vi/iatim mve* _
fit 4 nmtist ihi fem fA^if pmreat&^
;«///»^« ^FRICANJSfunt ir^ndes^
f4ri<etgthker£, ^uof fx^T^sa^i^cLg ap*
jellant Gr^ci. HxmviJJfm^tnTridi^
Uttmganearium introierHnt e culina^
fropter fajitdtum h ominu m. Tanto
ninus crgb ifti CS"'??^ erunt
Meleagrtdes , quo magiscertum eft
^Hmtdt4 aut AfricA ditiones a SalQ«
[»
cx finu Arabico na-
flionis nau^is
Hgatum non e^V.
Nihilmc<Jcterrec ab ifta
Slffcrtione, c[uod iftae Meieagrides
Ctiam INDICJE dicantur. Nam
MriAnm Tnmebm 1>XX/, Mverf
€i 1X\ ex veterm & rtcmtierum idw*
^ifmo decUrat , [NDICUM pro
Transmarino capi^ Ut cum FirgjK*
Georg.dixit:
Imbdlum avtrtk RomMts arcilfU4
Indum^,
U4
itaglofraturTurncbus: Tarthtm
^uod Parthts Indta tt
figmficat.credf)
amparerit , tn eorumfneftdtu In,
wtUtarent, HiginM
275. Mythoh
ThebMy Thehadosn,
J<yvi4 in InSia
mine nutrick fnx ^ua Heeatontpyi
Appellantur , ideo <fHod centum port*
bAhnt. Hic Higinm Indiametiam
adpedavit fuperiortm jEgyptum Jt
thtdpi^finitimam^ in ^ua erant Theb*
Kurfus. Lil,er in India Ammonem.
tca mediterranea Africa loca Indi
Komine a§ut: quod quidem f^rno
fifdtes faciumly qui (^uicijuid propem»
dttm trammarinum huc adftrtur ej
iNDlA adve^um diiunt, Sic faha^
Jniicoi nominant:, Tritieum /Hdicum
CALLINAS INDICAS: ne multet
^Hice^uid domi noftra non
nafeftur,fem
indtiiferimtu acceptum^^
DE PSITTACIS.
Summatia*
§,h TitkitmvtdmHrconfigmficart^
Pfittaeos»
$.1. Nomma Eh Gr<eea, Lat^ ^
§ ^ na/ GalI,Gaj9 ^Gaja quidprtfctsr
^.4. Pftttaciingenifffi & pciofitcart^'
§.5. Trudentta in nidorumfiriiSinr^*
&
§ 6 Garruhtas di/ciplina
.
^.y.T/ifjimdilucidatur.
non eftfola ineiial
§,8 Caufa docilitatis
Symhli^pofi*recitatfir,
$ 9 Tfittactii
cafiigarer,
i.i 0* ImpHdentia
§. 1. Leottis /ihrator,
1
Diitatis conciliator*
§,v^^ty4ugitliifalHtator,
Pfittacorum afHd Indoh
i. 14, Ufm
Br^filtanoSiEHropdOS^
ij XI/. Pfitt.Jpecies.
§.i6.Qui(?us ali<e adhuc ex Brafiltafttk'
4
go i De PfittacU.
§ iS./ifiica,
f §19 Syrta,
lo^ L^mericat
I
'
% luTfittacorHm regio Aufiralis,
:
§. 2^. £a? (jHa ad Salomonerru,
I
^.24. An plures merccs ati Salom, y^'
nerint^tuto ignoratnr*
Epilogiu^
A Tq/ quidcm fucrunt a^^^S?!
Pavones» Quia autem fupra
§,4.c6memoravimus>aUquosvcllc
p c r //?<?j Tnkj^ijtm atit/tgnifieari aut cor
jfignar^ etiarrj ?////«m,corumq; pla-
citu m rdationibviA Iniicu per quam fti
^peHydc P/tttacorH ^ho£ natnra f^folo
»-ii;«/iulcimoloco comcntabimur,
,§. 2«Ptfr«/wff aliquod in£^r^« htem
rtf nomen,quQ/yJ//4w infigni^ntur,
pr«-
I
Ipractcr idiid Tftkku^mtcpcnvi oq«
rccordor.ApudGr^mctiam geritr
fiotninTi "i^iTicliiH i^ZiTjdit^ , £f ATra-
fuxra Tigrim Psrfa celebris nrh eft
^ totiregtottiTfufaeenie nomen dedit^
denominatusvidcri poffet, quod
illiclocorHm copiaharfim4viH fiierit.
Arrtanm in fua Pcriplo (j-^^^olov zd-
pellat a Stita.^xt credo, quae eft atm
eKpicorHmgenere, Imh Hefychim (S
Sittaincm Pfittaco ^toxi\xs
intu
rcciprocat Jta enim 2]ntiV,Sitta &vi4
qH^dam.dliqHiPftttacu interpretdnrnr,
§. Hodie Gr<i£is ctVa><^c vpca-
twx.ltalich Papagell0iHtJpattiee?\^^''
gajo, GailicePapag3j,Germarjki
P^penaev. Pe qiubus nominibus*
malo Chr, Braudij quam meaad-
hibcrcv€rba»4«cii,inquit,W5'<j/i-
num 1^9* PnpagaUas Italis dicitnri
^onftderandH moribmrelin^uo^nHm*
T>e?PttAcis.
quiditA VHlgo diUm
fuerit i.e. Gall
P^p^. An ^otitu tanquAm Papa i,
^rinccpsfc. prtmm gallm inter
ret
^'^^^'^t^mhonefram^^mntineaSt^
ttoluxvt,lticrHniy ntincplag<e
regnato
£o^,^tanqnam Orientu alitum i?«
demq;,
- t^eria ce/ehryimaglBHawentii
^-talm attterftdhonefitJTtmi
vocatut
^luodrt^tii^ Hifp^nos^, G.t/iosy
Germa
nos ab hac appelUtione
d^fiedere QT
PAPAGALLO/.^ PAi^AGAY^^^:
faredtcaty
hHic^tto^fatUfacerecona^
^«frefpondebo.Gayltalis, G^Hii.utit^
eermant4 inferieribm htlar^ac
venuflH
de Hotare, ^u^ epitbeta
Pfittaco nomale
tongTHHnt, ^uodarpHleritudine
t^f diajrata^garrulir^.g
& /a-
Domtnifui
^ntmuexhitaret.Ead^m ettaeratapud
prtfcosLattnos
GaJtftgntficatio.cuSpon^
fwnov<enupt<^ cajungend^^fdemd,
da-
VtrM,dicirefoter(tj THfismth^Gaja.
ego
ggoerotUi Gajm^ cjuibus verbis in»
viccmrepetitisjacundamlactam4l
{ibimutuofociccatem rponfl pro-
mittebant. y^i> eAdem vocc Gaji CirH"
bricoeiymo Galii mminisfni originenLjk
ifdhut^Gallt enim,fiGoropio credimtu,
tan^nam GayU e. hominesfen viH
iiUcres.agiles ac fdkhriprimim [fia^
i.e.Cimbrtca Itngna numupatifHerHnr^
Ita ille. Reae facit.quod fiiem pe-
nes Goropium iti GaPornm nominc^
diduccndo a TeHionuo (Ba^^l ponir.
Becanus enim nihil non coacervar,
& confarcinat reru & hiftoriarum»
modofuam vi:sro'5s«ni'4)t;AaT?«j' de
Cymbricflingm primo fonte priw^^ ,
/inttijuitate.pofit, Difceptet tantuii-
/ dem Gorepm cism Slia Dineto in ejm
\
BHrdigala^ Sc Steph^Forcatuto de Im'
:
perio &
PhiUGallorum, degentis GaUi*
c<e nomine &
antiquitaiey no$ intcrea
Pfittacorum naturam , pAtriam &
VArias perqmrmiu ^ectesj
S»4»
§9^ 1^9 P/ittmis,
§ 4*Suntautcni PJittaci avest^
Ipeci9(<6& inggmofA, Nullum «nin
aviumgenus efltdm VAriii&verficoioi
acpfiitaci.e^ni aut feptem aut oSlo non
mnqt^am colQrUm divnfitiite pitr na
turdpingmtnr, Super omma , in ui
q
Blimm LXMMc.^z, humanas voct
reddnnt^fittaciyeiHidam etiam fermo
cinantes» Indta hancave mfttittSittac
vocant, viridem toto corpore tor^ue^
,
tantum mini^to , tn cervice diftmUam
ImperatoresfAlHtatfQ^ ^u<e acciptt ver-
hapronHnciat.in vinoprcecipHe iafciva.
Ingenio amem &
mQrti^m velhQminevh
tpfumiCjHhm proxime ntmHlatHr nee noh
orationegarrula, I2t qmj m
genere^
hriitQrum tflfimimyidingenere avium
fitpfittacm: ille mimus aaipnum
humanariim, hic vcro afmuius fcr-
inonis» Undc mirum non cft^fi jim
eUmquoq,apudfaniorescsiam,&
ex devi^Sti orbis fpolijs nondum
corruptosRomanos etiain delitij$
I
,aberctur , ut non roedipcriimd
liquato majori etiam, quam
man>
ipia, pretio veniret. ^^iresM^
civtn
^ortioCmni reprchedendi molles
nores can/am pr<ebHtt, Eacdemcum
•orporis,tvim ingenii dotesfaciut,
at & hodie a npftris
Principibus U
Vlsgnacibusomnibusmircexpeta'
afferatur locis,
cur & e longinquls
Pfittaci atitprHde»-
§. f MatHrdlem
tiam^atverfutiafn cx nidiftrHElHr^
potiirimumcommendant Phyrici.
huid mm mtingemojiusexcogitm^^
^ho4
SHt ab 4ve exfeaaripoffet.^^km
mdumfuum non in btvifs ramorHm
attf
vepribus arhsrii cellQcet.fedinpendHlis
ramorum ^bris.ubi aferpentHm&alpt"
emm
ium infidiisfHnt tuti? Invejfigant
admsdHmprQceraarborm nmfcjiltf
ne^ntt-
adeo tenuibHSy utpra
exilitate
nimumpondHsferant,tantHmabef},Ht
cravealiqHodfujltneant, adqHornnu
%mmapen(ilmfHrcttlm,& mdum
8o8 t>eP/tttaeU\ \
ex eo mn tam tallido confi/io, ^uam at
tificmefaRumfHfpenditnti piU moa
rotundnm , ^ane percjUAm exiguo ford
nttfie.tefie Aloy/io Caiamufio io Nigri
tarum regnG,quamquam etiam rc
cordcr, ipfam ventatem nidorun
pendulorum in diibium vocarij
Joh. Lertotr}Sraf.Navig.p,\^i, ut-
pote,9uiteftatur,quodetiam nidoi
in arb«rum cavatarum amrU
con-
flrudosinvenerit in^^rf///^,
5". 6. G^^rr^/i/^^jrf amantesfunt:
Ante^uam cicures Riim,wconduam
^uidevocem emit/kt ,SL\i»r\xm tamen
avium,(f anim^liufonum imitart, ant
humana4 e trivlo acceptM»^ qudesfa.
pi reiterari audiut,reddcrcfuoquo-
dammodoannituntur: quaquam
ctiara aliquijimprimis ifti maj<rcs
nul!a opera ad pronunciandura
edoccri poflrunc. Imo 8c inicr
av3-^a}7roy><aT}}ic aliquod nativae
jrpcis difcrime cft , cum alij fon
um
ongc molliorem&gratiore edant,
arpcriore,
e cotrario duriore&
ilij
memeri^e^
[deo tii2L2X\)furitt€mcwrU
j ne^
tnintu
tlijtardioru Apprehefienis
ic pueri nofiri difcipUnam
ma^firerum
rubeunt. Caftigatifr in tp/isteftePlwio
?,X difcendltdrdimiUtmpnS'
ver-
rk: dHm smm io^ui difcunt^ferr^o
berantHr radio , fenferrea claviitiio-»,
Non fentit atiter ifius / nam eapitt ea-
dem daritieSi ^ua rffiro : UcferuU
difcentiefl,
§, 7, C. yuiifis Soiinui
Mmor» Af^
LX, & L, ApMlejia l, 2. FioridorHm^
Pfttaci dociittatem ex vi^u glart*
dium & diferetione digiteritm didu-
eunt. Ita enim JpnlejtM : Verum ad
difctp/inam l^umanifermonis fmiior efi
pfittacmyglande ^ni vefcitur cujHiin &
fedikm , ut homtnis , quini digltnli nU"
merantur, No entm Qmnibwpfittacis \i
infigneyfedillud omnibm proprium e0»
Sed utfitts4iQfciMmiaminlcao&
per-
8io X>e?fittact^;
pcrperam intcllcdlo Plmio coargu
Unt ^Mmafiuiiu Exer^it.PltmaniSi Q
M.DraHtlttM Arinot, Solm, to quoc
pUmu* lXc,^z,i{k^ duQ rcquifita d<
^tcarHvn icrto gen^re, cfii exprefioretk
tnbmt, intcllcda vclit. 1
l&t^Hacitatem
non de cenl de Vicii
'Pftttacii
;
Pltninm loqui ncmo nqn vidct, qui
(^^^«(^^«iwtext^corideratPlinjani,
CaHjam docihtatii
^4 g.
0 garrulitatk
00 vidctur attigiffc/^^r/^w^qui adcq
artificiofae Jiujas avis loquelac c«u-
famindagaos(utcxcmplofcil.ani.
malium &pr4mi9
brutorum,4?(?»ortf
artes alioflenderet)
nonaliam qua«l
mctlfuatem ab imdia inducSam ad-
fcrt, qiio fimiil (S^fefelucrigratiaai
'Pce^n cowpHlffim tjje innuerct, 8«
perditis cantum |l©manorum mo.
ribus illuderct ^ftf CA:/?tf(/m>/VJ^-
:
taco fuitm x^pz ? Uti hacc c^ufa
aliquid prafht : ita,ptarter ventre,
fromptitudinem qHandm (finnatamt
^uam
a^amvocant, ^ptMml?
adipf*^
adeilcnc^
.dtmmvoces prQfersnd^
eft«Cuculu enim quantum-
'PTum
anqrm^diadonKS, $iaHiduoin-
ruas, ut hu»ana fQrmet vcrba,
ihil unquam pr^ftabis* Etemni
uutmtiinmpfittam. HocinuiC
4artiaUs,cum fe tanquam dt[€rmm
Pftftaco, adverj^rmm vero utppte
lUberalis ingenij homine
Cotumm
Cre^i4hoc Prtf?e,voce Ht
:omparat»
'QauatHr (>fitfactts esturptcis, 0^»^
ikcrctpraternatur^ ordmm jorefi
^oturnix hHWAna voce Htmr,jno4
conveniret, Dcftituu
ofittaco PotiHs
turenim ci^tHrmx eodifien^itngemo,
tXiyt^oorgano-,umnmero&(lrH,
t?ia funtj
anra confirmata.Hxc enJna
iftiusdocilitatismpmcta. Trtwum
taputorandim fecundH ImgHa
>'
h^ma^
de
mjmtli^ , tertium ajpera arterta ,
ad Solinum Dr^udis p. i49.
quibus
^ui cciam haec & multa
alia habct.
§.9. Miraculnm in figne fci tepo
refe rt Ctf////if Rhodiginus L^, Antiqi
ru!» Lefl. c^^z.Sc ex ijs Otio Meiam
i» Jocoferiu,At^ Stm, MajolmX^olL
/
P/tttacus, ino^mXyfMit ^fcani] Can
ria/u Rom^centum aureis comparai
nummisyqHi artiiulatijjime contimitii
perpgtuo VerbU Chrifltan^ verita.
Symifolum integre pronunaabat Lai
Koidiomate.perinde ac vir ^eritmpr
mnciaretnuliopemtpuerrore in eon
citando cQmmiffo^
§ 10 Neq; tantiim recitatore Syn
holi?(ittaCum dixero,rcd etiatn
caft.
^Atorem impudctia, &
ir/tportun(S avA
rititt^ Nam Conr, Cjefzerm refen d
qu o dam , qm Lodmt ta Angiia ex drc
4naqHade(iderat; (^^fubinde damaba
a bott a h»tt fortWentij ponund /. e
cymbam, cymhapro viginti liht
quoc
promittebat totide libras fcmtor.'
I u o. Nauta cymba adveBus liberavii
Avm^ &pretiiim prmifjum fetijtMex
daturuntift
"^iii^wFr^nelityfe tantu
tUud confirmaret.
m iidhHc femd
pifca-
unc igitur avis impottunw
rAQrott\\.Q.danebulonifolidiim.
§ lu LiherAtorem etiam Leont^
clcri b it Zovnras in vita Bafiltj Ma-
fdoni^. Nam cum In^ptrater Leonm
^uod mor^
lium in carcenm cojeciffet,
erHturm et ocu-
emfiht machmretury
os,pfttacw$ ^HifervHm quendam de-^
,
doramemvicemLtoni4y & perpetue
audifletjiplc
lUmamemyO Leo o Leo !
;qnoq;fpontevoceirpitatusciatiia-
bt,o Leo SLeoJdum
Imperator fcna-
!ioribusin covivio adeffet.Convivae
jaiturex^tf a^z^is voce occafioncar*
COViviO
^Kpta ptoLeonedeprecatmi
|furrexerunt,acoppletilacrymisdi'
avts nos accufat^
xerunt: dnnon ifia
Depone
i cnm 9sminum fmm ^ppellet ?
\ Imperator iram ^ltumpaterno vultu
&
rectpe. Ita mitigata
Patris Jra, relh-.
tutuseftfilius; ll*'
^t4 t)eP/ictatts,
§. I i.Majus quoddam opus
C[uod hominibus quibusdamyJi
Dettatis fecerjnc PHctaci. ^^.^fep
qucm Si\\fTftphdvocmttRexLii>
cum effct perditiflifflus 6c on
fceJefum obfcaenitate concamii
lifljmus j viam excogitavitj qui
Bon modo cxpurgaret infamil, 1
etiadivinos lionores poftmort*
confequeretur. Tjlttatos icacj^
fedudum pcnetraleinclufit,
cicutatos nemiiie confcio doci
Cancrc, ^sycf,^ Biog A^piCpag U
magrius DEllS "Tfaphon / madavit
moriturus, ut nulla interpofi
mora iftud penetrale disjcdis 1
neftris patefieref, Eo ita^* peradt
& avibus provolatibus ur be tota
& agrum omne hac voccimplei
tibuSjwl^a?0£oVa^}/i(^«? fa<flu el
Ut DEUSi;redttH4 facra tllt tcnfi
tiitafnertm,Simi\e quidlegimus c
Hannone Carthaiinen/imbHse^
eti
t>ePfittaiS, %IS
I
ttiamaves (credidcrim Tpittac&i
autPicoi) alebat,atq/ h*c verba do-
debat: H^NNODEUS^Ji,
Huc fpcaat integer
§. 15.
I
^^acroi^ioiocMqinc^l t.tAMpcUt
Bortanvme^aturiAHgufipO^ccnrrff^
tenevi, c^u^
fiimer grati^iantesyCervHtn
infittuerathocdicerete^f^MGjESARi
riCTORlMPERATOR. Miratm
C^AYogictofam AVtm ^ vi%intimiihhtu
mmmHm tmu. Soeim opifkis.ad qum
mhtlex tlla iiherdite^ervenerAt, affir^
mavttCafart, habere illum almm^&
torvu^^ne ut afferre csgereiUr.r^iavit,
^ilatus verha.tjU* didicerat,expre(Jitt
tyiVEyiC70R IMPERaTOR AN.
TONh NihtLexafpeyatmJaiisduxit
juhertillitmdividere donativum cnnt»
comnberna/i, Sdutaim ftmihier a
I^SITTACO, emi iuffit eum idem mU
redemtt. Exe-
fatus in picaM»t: ^^o^
pimfutQnmpatipermfoliicitavtt^ ut
corvnm wflitueret adparem {a/HtAtit
nh qui impedio exhaujitu fepe adavn \
non rejpondeme dicere fole(>at, OPSR^
ETIMPENSA PERUT. Miquana
,
Umenctrvtisdicerecapit di^atam [
lutationem^ Hat audtta dum
tranfi \
AugH{im,rejj>o»dit: Satis domifalutc^
,
torum talturn habeo, Stiperfuit corv
& iUay^mitm dominu
!,
inemortayut ejHt,
,
rente folebat cu^ire^fuhtexeret:
OPE
RASriMPENSAPERlLT.Adquo,
J
Cafar riftt.emi^ ^'Vf]ujfit,qHantinuli
adhucemerat.HucScputo fpcain
quod Martialij uhimo Dift.habct
Pfittacu4 a vobis altoru nomina
dtfcam
^ Hocdidleipromedicere:Cafarat^e
SiRomani i/liti^corvia quoomnibu,
matutinis horis nominatim ad
roftri
fatutabantur yfunm innumeru exequti
celsbrarut.eum^ a quo ejjet interfeBH^
morte multarunt,quidfa£iuros cre
effe
dtderisyfitanta doctlitatis
^ venufiati.
Pftttacum habuijfent ? Ita cx Piin.
(X
f<^Ueriuiar^uitp,^o, ^14
De Pavomhui,
),£4 lifHmP/iitacomm divet^x g^fi"
ssfemp.er aijum afq; aliu fecerac,
"idiprijfii fuperflitionihm adbuc dsditi
'fittacsrHtfu &HfH\dco abflinebat,
uiadivinum quoddam ijsincfle
sbacur. Hodicautemnec EuropnU
fc ylwericaai^ incodQCor^ndii fuis
sriz.omatis ctdm,Braftitani pennas
oru tfr ac qt^ater in anno vellHi.^Qrum
lamis ptkos.ve^es^ArtmiAi copipgum^
iavaru capubs exornat t srpm^fmm
ohone(}4ntttc\kt Joh, Lertn N^ivig in
^rafiL p, 1 2p« NofVri E'4rQpm iii?
ceAtionem & jHcunditatem adhiber,
luminftargiaculorUjaot picoriim,
;arruloram voceshominum repe*'
|unc redduncq;, imo &reonfortso
1 u m ano ga is det, Q>j^c m ad m o du na
\^arolus Clufim tef>atur de ele^an-
'iifllmo aliqoo Domin^ Mari'<e Dact^
troy€nfis^c\m Annamab Hiila Comite
^^egejem adco dilexit, utquoeunqj
pereonclaveexfpatiaretui:, illam
Mni fub-
3- pe P/ittactf,
fubfequeretur ncc quemquans
,
veftem ejus^ctingeic confpicerer»
quiticum morfu appeceret: U%j[
Zelo^.ypi^ iaborarc ell vifus.
§. ij.Quamquam exvarijs««//^«i
t^;n&viOrbUplagud\'ii femper at(^;
jilij cotnmoi ilrencHr Tfittacti Omii-
thologt tamcn in certsti difttnxerc^
claff^, SuiTtenmi
i. pfntaii Adaximt CTAlSlOCROCeU
yj
qm nnUam nmqtiam verbum ant
*irttculatam proferuHt vocem,prx-
tcrqua hanciqua: ei apud Galios
nomen fecic? nempe ^crroquer,
II. Pfittaci albi crtfiatt n/agmtndini
pares pullo gaUtnaceQ iz\x coinmh
domefticQ majori.
mi'
III, Ffittaci 'Pirides crijiatis nihile
no^es^aLrmn ccfta fupernd rnbenies^
y
I V". I ftttad Poscilorinchi inter medir
ocres magnitudmc principa*
tum habcntes.
j
V, PjftttHCf Melanorinchi i mcdiocrl^
De Pfittais,
niagnicuclinis,ali0i.]uinviri<ies>
a roHfi autc njgfcdine ita didi.
ob mukiplicem colorum diver-
fitatem tto^kAo; h. c. verficelores
adpellari pofTcni.Sunt enim co-
loribusnominus.quamreptem
dirtinais, quorum tamcnprx-
cipuus eft viridis.
/U, Pfittopi Erythrocyanh cujus co-
lores itjdem non minus quam
feptcm ita toro corpore funt
permixti,ut nulli fint elegantio"
rcs his ipfis. Talis fortaflis eft
illcqucra 'fartj^firty hdU urbe.
pikerfimHm ac Jeptemplici cohre
difihi^Hm reperirt Lfidovicf^ts Pa^
trttius fcripfir»
VIII. Plittacijkbc^ruleicol^ren^ cine-
•
renm pr^ y^/^?-^»/fj, magnitudinc
columbs domefticae.
lyi.PfitiaciEryihrokHCigrandiujcuh
•
gallo magnicudine pares,
S20 hePfittacU,
X, VfMdCt ToninAti:, Macrouri^ qu
\
pnTcisfoutcre funr cogniti at a
i^IexandriM. temporc ufq; ax
«
Neronis atatem, tefte Plinio.
,!
^l^Pfliiaci tfsmores Macronri^ tot
c;
viritles.
jj
XlKPfitact Eryihi ochlori Macrouri
\
mediocrisniagnitudiriis.
{,
P/ittaci Erythrochlort criflat^
ab clcgantia crifiac admodua»
fplendidi.
Quibus addendi omnincrf,
fun t noviifimi ex Amertca in noflrnm.
0;^^m delati P/tttfict, quorum me-
f,
minit in fua Erafilia Joh.Leri^ pAi%
f,
feq Nominat enim «««w^^rW^
p
//;fjf«/» Arat,plumii cmddat^
aUrum \
fejqniptdeporre^u f partim purpur*
^
tnfiar rul ei4 ^^partim caruleo co/orcj
j
"i^ehemeter Ipiendentih^, cm & rcliqua ^
partes corponsrefp6dent,cu inSa
j
lc agir, irt quo piurimum vcrfatur,
^
neq; iiiius aUfpedu laciarx potcft,
Aiterum adpellac Canidenpiumu ih-
cnnmguntmyi
feri9rihHSyC^Piag^ collnm
ceiere micac!biis,qua: vero dorfum,
alas, caudam^, veftiunr, exccllenti
carruleoGumtexiiii aureo infcrne
i>i dutacfle videturjfnpcrn^ autem
holofericopallio eos qui intuen-
tur/umma perfundit admiraiia-
ne. Pofteosetiam allegat /^jouro^us
Witximosfcii & paicerrim os, ^ u i funt
luteoirubeo, acvioiaceo ceiore in capUe
tlipn^i,cai4d4 ^ax eftpr^longa, l(tte4;
Teiicj uocorpore virides» Hisfubjunglf
fequiores&viliorcs/^^^-^^^^^.-Iftis
{ubditTovis^ahEHrdpdisMtJfons ad-
pellati.His deniq; omnibus Ci adji-
ciatur ca,qna CaroF Clnftpu infuo aA
Bxoticorii Ithros Au^mrio f
S^^Sc<l*
dc Drmdim adSolinnm^ Conruiui
GefnAn m^\.AnimAl,U Ulyjjes Aidro'-
va(bBQnonX^i.L.XUOxmxkio\^i^^^
habenc, paululu prolijcior erit na^
turae&rpecierile|usf|gTaOTf.Nobis
hascxtrcmasguari hneasfaltcmin
8i2 De Pflttacis^
tanta rerum copia atcexifTc fufB t
eicquiOrnithoiogis &alijsPhy4 '
cis cxpcricntioribus anraro cotii <
nienti.di objcciffe vidcri volunius i
p^YignafiHtitr&tx qnihui Acinos trasjj
rHtiir, viO opus cffe arbicror,proli»
attingcrc, autfoliicice inquirere
Uiut enini veteribusnon nifi quo;
Jfa mifii aut Afrtca^cQ^x^ i ci fu c ri n
hodie tamenita runcplures obvij
uc nullam regionefaltcra/f^/^Ww^i
in /ifiatAfitca(^ America ejfei^H<ePf$.
taces fionpreducat , cosqi varia a]a<
gnitudinc, 6£ colorum varietacj
differcntcs Caroltu CUfm
in AiiUmriQ ExoticorHm
f.j^j,
^.«8' Afrtcam prifcis ^^mo6\i(\in\
nori, Ita ut Phmm fcribat cx Diarn
SxpioratQrHfnlmperatorioru <i Neront
C(£f,emiffnrH ex Infula GagaHdeprimu
'Vifa^ effe Aves ffttacosM Draudmin
Ce!9i9'i>iis Rtr Mem.p 209 teftacurin
'ali(ju4 Coigiani tegniprovincia i n ve.
niri
mmam!
te P/tttacii . . S*^
airi vartTpfttt^Hgenera ^\\]^cob'
rii cuiern , & magni6 &c lo^HacfimUf
no
uirtdih^^Mn^i^^
alijs mtrionl>Hi,6L
adeo prompti^ cxifteDubus. Gont.
& Mart Baugart. in Peregr.i.i. c.I^*
§.19. Syrtos quo4''
Pfmacos com-
clegantiffimis .& piauratis
iqaod
penuis formofiores reliquis fiat.
§,10. In Amenca<>.oru& Bro^fihA'
Or^nofinita eoi um copi^S4
m^aituao eU.Uaenim L^r/i^i /3'//?.
Nav.tnBrafiUM.p w.uS.Quodad
tntoto
;?/«w4r^ Adttnet^vtx crtdidmm
exceiienti
terraruvrh ^ves invemri ta
contsr^^pUndis
fidcrhudine, tncjMhm
crea^
ahunde non natitra.ut prefanh(ed
tore Uudandifippstu
materta Jofph,
Cdila 1,1. de Nat .novt
Ot bu. c iO.de-
a
tnfdts CnbaMlpciKncaJ^maka & re^
/i^hU coh^rsntthm 3^\UC\\ioAh^.beant^
Pfttacos rndtos^qM
voUt9pnnm(fimt
onf etiam
finty& gregattm voltreatyC
de;cript, Novt OrbU.
p.8c y.
Bmini tn
§.2r, Terra AHfiralis \nzQ^r\\t
^
mtcgram quafi mefrem oftcntavi 1
Franctfco i\Uoe/Uno,5\i\^i^;
ejusden
repenoribusjita^ucindcnomefGr i
tita fit & diaa PfiiUcoTHm
Regio, tt i
qua non tancum magnonumero,
fcd ctiam grandiori procericatc
P/itCaci inv€niuntur,ut qui
brachl
uni & diniidium longitudine cx-
ceiliffercribuncur.
§. 22. Tandem ad INDIy4Af^uc£
devolvinHir,in qm& io^Hacieres^
itt^tmofiores, m n i b us
pinmefiores o
alijsgignuntur &cfFerunrur.Supra
eos txPlmijl X. f. 42. cirabamus,
Soltnm vero eam A vtw Indtcam
ita
repurat,ut ob venu^atem (^detortm
McAi : SolaIndiA mittit Pfittacpiavem
cobre viridi,tor^uePuniceo,$ecldetn
ex rcccntioribusZfc/Mwr^ Gama^
PtZATti &BatavBrHm LtndJchotizWo,
rumcj/ navigationibus evidcnter
pdtccutallcgandis eorum verbis
4«pcrfedcre poffim, ia rc cnim
DePfttucU,
iperta quid opus eft probationi-
buo? quid tcftimonijs?
§. z^. Hiric admodum probabili$
iftaproccdit opinatio , 4"®^
Ophtra noflra Indtca , Tcrra nirairuj
ut aHrhargf ntiygemmaYumM ecia m
^m^nijfimarum fer^ictjjma SalQmon
^uoj^ T-avones Vfntdcos
praftantiffimos na5lus juerit, ut
ommufn rerum Indicarum bonorum
Mrea Chetfonsf naterum abmdabat,
fch hac feticitatis p^neno defrAuddre'
tur^ Neq; enim Regum & Dynafta-
riim animi potcntiaz tantum & co-
pijs,fed etiam ludis Sc jucundiori-
bus ftadijs atqi recreacionibusdc-
diti eflc folcnt.Uti igirur ^riores
Navigationis hmtu Ophiritfde merces
ad spes&Jpiendorem regtiiyita hapofte'
rioresy ^uales fmt Simj Pavones ,
, &
PfittH(i,A6. rccreatione'5r deieBatis-
neS(il9m9ftis^xoi\\\ aul« fpe^labar»
l>e?Jindcls.
viffij Sah % on£i Ophiritkis^ fe n t enc a i
«Jff m ^d\i<;u sixot, dccJaratam ic-
d)) & riidiori Minerva elaboratara,
Nullus dubitarcm affererejplut^Sf
merciHm & aromatum ammnlium^
metallQrnntgensrd ex Indtus in iti-^
iamHierofolymttdnam reportr ta fuij^e»
(Quis cnim alitcr fihi pcrfuade-
ret?) attamen quia de ijs nihil
memiHit Scriptnra^ cui ah exordio
operls me adhdfurttm compromi/t.ideo
quoq;ca malo filentij nubc invoU
vere, quam iucertis teftimonijs,
aut mcris cot?.je(n;uris, nubilofo-
rum & vagabudorum ingeniorun>
more,deccrtarei Satius efife ratus
non omniaad vivum rcfecarc, nec
inrefatis aperta & evidenti nimi-
opercanxium &fcrupuIofum cffcf
Plurima enin> funir, qu« ignorar
mus / quaf cognofcimus,minima,
autfere nuUa reputamus«,. ^ .
'
; EPi-
EPILOGUS. /
Ql2ocl(HpereftrerH,Ad knevoltim
i (rHdftmaiorem^^modsratum
^ona mt£ tntemionu arbttrumfe exhi- \
he*t, nimiopere rogatum volo.
officij
humanitatUgenpu uti omntbm
hnis & tordatk vlris candth jemper
pe5iore exaperut, tta nulU me dnbitatio
anxiH temt^<^uin idem fadtdt & eruditi
uirimthi^tio£jtfit coteflatitrt. Errar©
quide no decet,ubi crror precaveri
poteft* Naf4i/t,errarejabhdecipi tam
dedecet^qHam delirare^ mente c^ptum
f/(?,judice Cicerone. Atquidmagis
liofKinu eOiy^ua errare & Ubi ? Hamo^
O' ipfe fum, (^nihil humAni 4 me aiien^^
Bcncvolu Lecfto*
/?//f<?.Qu,apropter
rem adoninia humanitatis gcnera
mihiconcilio,&rogOjUtiegac,cen-
feat,moneat,corrigat,quaeadjub^t
vericatis cofiflcreno valec, ijs quali
inducijs cueo padig, ^«tia^//V<?r;;<-
€0 & candido peHorefaciae^,tantkm a^'
futHrnmiUt mare^e re/a^hr, aut indign}
jcra.Ht potipgrdtp agnefcam&hneficjy
Iqco reponamf^Hod al>j deifcori vertHt^
Qaod fi apiid tDagncs&decumana
fapientiacviros Oihil pro fcccfo,ju-
v^bit tatpen eoru votis fatisfecifle,
<{Vi\huKCprivatfi (i^ qH^/ifHCCtnclHld'
r hQrem tu /hh , fi»o Hfam. l^/tem cojpeflii
cxrpeasrutjderideraiuc^urfcfunc*
I
Si qiiid boni vel ufilitatis , pr«tcr
cmne raea fpe in ali.que ef ia erudi-
:
tionc&rrerum hunianarum fcienril
I
abundantevirum redundavericea
quoq; in par*re mihi gratulahor,
quod exigua mea facula maximo
alioru virof.uiumin>divina quada
bonitate&eL/^V/aaceeroafFulgcar»
nebulaq;invid:x aucrancorii noa
orane mcum nomen obfiifcet De
C3s.iQXQD6HmterOpt,Max,C(ii6mt}t4
T nofirA minima\f3^4Xima accepfofey eda
'
fu n ^ »(^o|o rt c6p e i I ar e j u b ct p c-
i
tag,rec]Uirit benignit^s.ls enim cft,
excujp grariaomnia habera^hona,
& cumulatiora cund\a, quam fpe-
rare poteramus>accjpimus jugiter»
Qyapropter
giormfit Patrt.ftt Gnato Gloria.fanBo
<^hm Spirmu TrtAdifit glorinJan^A
%/iMS.N,