“¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀðgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¹ì£À

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ”

-qÁ. ¦. £ÁUÀ¨sÀƵÀtUËqÀ

¨sÁgÀvÀ §ºÀÄ «±Á®ªÁzÀ ¨sÀÆRAqÀ. E°è ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ ¨ÉÃgÉ

¨ÉÃgÉ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼À d£À fêÀ£À £ÀqɸÄÀ wÛzÀÄÝ ««zsÀ gÁdªÀÄ£Év£ À ÀUÀ¼ÄÀ , D¼ÀgÀ¸ÀgÀÄ
D½ ºÉÆÃVzÀÄÝ, «zÉòAiÀÄgÀÄ PÀÆqÀ zÁ½ £Àqɹ C¢üPÁgÀªÀ£ÄÀ ß vÀªÀÄä PÉʪÀ±À
ªÀiÁrPÉÆAqÀzÀÆÝ EzÉ. MAzÀÄ gÁµÀÖçªÁV ºÀ®ªÀÅ ZÀPÀæªÀwðUÀ¼ÄÀ C¢üPÁgÀ
£ÀqɹzÀÝgÉ, ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÁæAvÀåUÀ¼°À è ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ, CgÀ¸ÀÄ ªÀÄ£Év£ À ÀUÀ¼ÄÀ D½éPÉ
£ÀqɹªÉ. ªÉÆUÀ®gÀ £ÀAvÀgÀ zÀQëtzÀ°è ºÉÊzÀgÁ¨Ázï gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÁßV
ªÀiÁrPÉÆAqÀ ¤eÁªÀÄgÀÄ D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ ©ÃzÀgï, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ,
PÀ®§ÄgÀVAiÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÆ DUÀ ¤eÁªÀÄ£À ªÁå¦ÛAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. PÉÆ£ÉAiÀÄ ¤eÁªÀÄ
«ÄÃgï G¸Áä£ï C°AiÀÄ D½éPÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÁévÀAvÀöæ å ºÉÆÃgÁl
vÀ£ßÀ CAwªÀÄ ºÀAvÀ vÀ®Ä¥ÀvÉÆqÀVvÀÄÛ. CT® ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¹ì£À
ªÀiÁUÀðzÀ±ð À £ÀzÀ°è d£ÀvÉ ¸ÁévÀAvÀöæ åPÁÌV ºÉÆÃgÁl £ÀqɹzÀÝgÀÄ. DzÀgÉ ¨sÁgÀvz À À°è
zÉòÃAiÀÄ CgÀ¸g À ÀÄ D½éPÉ £ÀqɸÄÀ wÛzÝÀ C£ÉÃPÀ ¥ÁæAvÀåUÀ¼° À è PÁAUÉæ¹ì£ÀAvÀºÀ
gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ ¸Áܦ¸À®Ä CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÄÀ EgÀ°®è. EAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï gÁdåzÀ°è ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¸ï ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ºÉÊzÀgÁ¨Ázï
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÆqÀ PÁAUÉæ¸ï vÀ£ßÀ zÉà DzÀ ¤nÖ£° À è ZÀlĪÀnPÉUÀ¼£ À ÀÄß £ÀqɹvÀÄÛ.
EzÀPÉÌ®è ªÀiÁUÀðzÀ±ð À PÀgÉAzÀgÉ ¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀðgÀÄ. wÃxÀðgÀ
ªÀiÁUÀðzÀ±ð À £ÀzÀ°è 1938 jAzÀ 1948gÀªÀgÉV£À CªÀ¢üAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ
ºÉÊzÁæ¨Ázï «ªÉÆÃZÀ£Á ºÉÆÃgÁlzÀ UÀwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ F
¥Àæ§AzsÀ ¹zÀÞ¥Àr¸À¯ÁVzÉ.

ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀÅ PÀ£ßÀ qÀ ¨sÁµÉ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï

PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÁzÀ PÀ®§ÄgÀV, ©ÃzÀgï ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ
(PÉÆ¥Àà¼,À AiÀiÁzÀVj ªÀÄvÀÄÛ §¼Áîj f¯ÉèUÀ¼Æ
À FUÀ ¸ÉÃjªÉ.) UÀ¼£ À ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ
vÉ®AUÁtzÀ JAlÄ f¯ÉèUÀ¼ÄÀ , ªÀÄgÁoÀªÁqÀzÀ LzÀÄ f¯ÉèUÀ¼£ À ÉÆß¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.
¨sÁgÀvzÀ À°è ©ænµÀgÀÄ £ÉÃgÀªÁV D½éPÉ £ÀqɸÄÀ wÛzÀÝ ©ænµï ¨sÁgÀvz À À°è ¸ÁévÀAvÀöæ å
ZÀ¼ªÀ À½ £ÀqÉzÀµÀÄÖ gÀ¨¸ sÀ ÀªÁV zÉòÃAiÀÄ gÁdgÀÄ D¼ÀÄwÛzÀÝ zÉòÃAiÀÄ
1
¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è £ÀqÉ¢gÀ°®èªÁzÀgÀÆ F ¥ÁæAvÀåUÀ¼À d£ÀgÀ°è ¸ÁévÀAvÀöæ å
¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÉA§ §AiÀÄPÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀåPÀÛªÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ©ænµÀgÀ ¥ÀgÀªÀiÁ¥ÀÛ
¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÁVzÀÝ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¤eÁªÀÄ£À ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝ PÉ®ªÀÅ C¢üPÁjUÀ¼ÄÀ
PÀÆqÀ 1857 gÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÁévÀAvÀöæ å ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ JA§
C©ü¥ÁæAiÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀÝgÄÀ . DzÀgÉ ¤eÁªÀÄgÀÄ ©ænµÀjUÉ ªÀåwjPÀÛªÁUÀĪÀAvÀºÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà WÀl£ÉUÀ¼ÄÀ £ÀqÉAiÀÄzÀAvÉ ªÀÄÄvÀĪÀfð ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. gÁµÁÖçzÀåAvÀ £ÀqÉzÀ
1907gÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA ZÀ¼ª À À½ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è £ÀqÉzÀzÀÄÝ
ªÀÄƪÀvÀÄÛ ªÀµÀð vÀqÀªÁV 1938-39gÀ°è. zÉòÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£z À À°è MAzÀÄ
gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ EgÀ¢zÀÝzÉÝà EzÀPÉÌ®è PÁgÀt, »ÃUÁV E°AiÀÄÆ PÁAUÉæ¸ï
¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ E°èAiÀÄ d£ÀvA É iÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÁÖç©üªÀiÁ¤UÀ¼À
¨ÉÃrPÉAiÀiÁVvÀÄÛ.1

¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀðgÀÄ: ¸Áé«ÄÃfAiÉÄAzÉà UÀÄgÀÄw¸À®àlÖ ¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ

wÃxÀðgÀ£ÄÀ ß ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀAWÀµÀðzÀ ªÀĺÁvÀä UÁA¢ü JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
gÁµÀÖç ªÀÄlÖzÀ°è UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ C£ÀĸÀj¹zÀ ªÀiÁUÀðzÀ°èAiÉÄà ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è
¸ÁévÀAvÀöæ å ZÀ¼ÄÀ ªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄ£ÀßqɹzÀ ±ÉæÃAiÀÄ ¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀðgÀzÀÄ.
¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀðgÀ ªÀÄÆ® ºÉ¸g À ÀÄ ªÉAPÀmÉñÀ. CªÀgÀÄ ¨sª À Á£ÀgÁªÀ
SÉÃqÀVÃPÀgï CªÀgÀ ¸ÀÄ¥ÀÄvÀæ£ÁV 1903gÀ CPÉÆÖçgï 3gÀAzÀÄ «dAiÀÄ¥ÀÄgÀ
f¯ÉèAiÀÄ ¹AzÀVAiÀÄ°è d¤¹zÀgÀÄ. ¯ÉÆÃPÀªÀiÁ£Àå w®PÀgÀÄ ºÉÆÃgÁl ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ©ænµï ¸ÀPÁðgÀ UÁA¢ü mÉÆæAiÀÄ£ÀÄß ±Á¯ÉUÀ¼° À è zsÀj¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
¤µÉâü¹vÀÄÛ. D ¸ÀAzÀ¨ð sÀ zÀ°è ¨Á®PÀ ªÉAPÀmÉñÀ CzÀ£ÀÄß zsÀj¸ÀĪÀ ºÀoÀ vÉÆlÄÖ
bÀrKlÄUÀ¼À ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¹zÀÝ. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÄÀ ªÀ½
£ÀqɸÄÀ wÛzÁÝUÀ ªÉÄnæPï NzÀÄwÛzÝÀ wÃxÀðgÀÄ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ CfðUÉ ¸À» ºÁPÀzÉ
C¸ÀºÁPÁgÀ ZÀ¼ÄÀ ªÀ½ £ÀqɸÄÀ ªÀ ¥ÀvÛÀPÌÉ ¸À» ºÁQ gÁµÀÖç¥ÉæêÀÄ ªÉÄgÉ¢zÀÝgÀÄ.
“¸ÁévÀAvÀöæ å ºÉÆÃgÁlzÀ°è £ÀªÀÄä°è C£ÉÃPÀgÀÄ £Á±ÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ G½zÀªÀgÀÄ
¸ÁévÀAvÀöæ åzÀ eÉÆåÃwAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼U À ÀÄvÀÛ¯Éà ¸ÁUÀÄvÁÛgÉ” JA§ÄzÀÄ ¸Áé«ÄÃfAiÀĪÀgÀ
C¤¹PÉAiÀiÁVvÀÄÛ. »ÃUÁV ¥ÀæwAiÉƧâgÀÆ ¸ÁévÀAvÀöæ å ZÀ¼ÄÀ ªÀ½AiÀÄ°è
¨sÁUÀªÀ»¸À¨ÃÉ PÉA§ÄzÀÄ CªÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀĪÁVvÀÄÛ. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ PÀgÉAiÀÄAvÉ
±Á¯É vÉÆgÉzÀ EªÀgÀÄ £ÀAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ°è N¢ ªÉÄnæPï ¥Á¸ÀÄ
ªÀiÁrzÀgÀÄ. SÁ£ïzÉñÀzÀ°èAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀĪÁzÀ w®PÀ

2
«zÁå¦ÃoÀ¢AzÀ ¸ÁßvÀPÀ£ÁzÀ£ÄÀ . £ÀAvÀgÀ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ G¸Áä£ï¨Ázï
f¯ÉèAiÀÄ »¥ÀàgÀV JA§ UÁæªÀÄzÀ°èzÀÝ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀgÁzÀ
C£ÀAvÀgÁªï PÀÄ®PÀtð  ªÀÄvÀÄÛ ªÉAPÀlgÁªï zÉñÀªÀÄÄR JA§ÄªÀgÀ C¥ÉÃPÉëAiÀÄAvÉ
C°è ²PÀëPÀgÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÀgÀÄ. C°è CªÀjUÉ ¸À£Áå¸ÀzÀ PÀqÉUÉ M®ªÀÅAmÁV
1930gÀ d£ÀªÀj 14gÀAzÀÄ ¸ÀAPÁæAwAiÀÄ ¢£À ¸Áé«Ä £ÁgÁAiÀÄtjAzÀ ¸À£Áå¸À
¢ÃPÉë ¥ÀqÉzÀgÀÄ. C°èAzÀ ªÉAPÀmÉñÀ SÉÃqÀVÃPÀgï FUÀ ¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ
wÃxÀðgÁV zÉñÀ¸ÉêÉAiÀÄ ¢ÃPÉëAiÀÄ£ÀÆß vÉÆlÖgÀÄ. £ÀAvÀgÀ CA¨Á
eÉÆÃUÁ¬ÄAiÀÄ°èzÀÝ (ªÉÆ«Ä£Á¨Ázï) ²æà AiÉÆÃUÉñÀégÀ £ÀÆvÀ£À «zÁå®AiÀĪÀ£ÄÀ ß
¨É¼¸
É ÀĪÀ dªÁ¨ÁÝj ºÉÆvÀÛgÄÀ . F ªÉÃ¼É ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À°è D½éPÉ £ÀqɸÄÀ wÛzÝÀ
K¼À£A É iÀÄ ¤eÁªÀÄ «ÄÃgï G¸Áä£ï C° SÁ£ï §ºÀzÀÆÝgï£À DqÀ½vÀªÀÅ
£ÁUÀjPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼£
À ÀÄß ºÉƸÀQºÁQvÀÄÛ. ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ d£ÀgÀ£ÄÀ ß PÉÆêÀÄÄ DzsÁgÀzÀ°è
2
«AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. ¥ÁæAwÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÆqÀ ºÀwÛPÀ̯ÁVvÀÄÛ.
ªÉÆ«Ä£Á¨Á¢£À°èzÀÄÝPÉÆAqÉ ¸Áé«ÄÃfAiÀĪÀgÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlzÀ°è
vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀgÀÄ.

¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¸ï: JL¹¹ C¢üªÉñÀ£ª À ÀÅ 1937gÀ°è dgÀÄVzÁUÀ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ

ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¸ï gÀa¹PÉƼÀî®Ä vÀªÀÄä PÀmÁÖ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÁVzÀÝ
¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀðjUÉ C£ÀĪÀÄw ¤ÃrzÀgÀÄ. GzÉÝòvÀ PÁAUÀæ¸ï£À ªÀÄÄRå
GzÉÝñÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è dªÁ¨ÁÝj ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÄÀ ß ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÁV¢ÝvÀÄ. ¤eÁªÀÄ£À
¸ÀªÁð¢üPÁgÀ QvÉÆÛUÉAiÀÄĪÀ°è eÁvÁåwÃvÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁV EzÀÄ PÉ®¸À
ªÀiÁqÀ¨ÃÉ PÉAzÀÄ ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À°è 27 d£ÀªÀj 1937 gÀAzÀÄ £ÀqÉzÀ
C¢üêÉñÀ£ÀzÀ°è wêÀiÁð¤¸À¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÁV ¸Áé«ÄÃfAiÀĪÀgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ
£ÁAiÀÄPÀgÀ §ºÀÄ¢£ÀUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀiÁVzÀÝ PÁAUÉæ¸ï ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸À®Ä
ªÀÄÄAzÁzÀgÀÄ. DzÀgÉ PÁAUÉæ¸ï MAzÀÄ PÉÆêÀÄĪÁ¢ ¸ÀA¸ÉÜ JAzÀÄ §tÂÚ¹zÀ
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ¥ÀæzsÁ¤ ¸Àgï CPÀâgï ºÉÊzÀj PÁAUÉæ¸ï ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß 8
¸É¥ÉÖA§gï 1938gÀAzÀÄ ¤µÉâü¹zÀ£ÄÀ . «¥ÀAiÀiÁð¸ÀªÉAzÀgÉ PÁAUÉæ¸ï E£ÀÆß
ºÀÄmÉÖà EgÀ°®è. DzÀgÉ ¸Áé«ÄÃfAiÀĪÀgÀÄ zsÉÊAiÀÄðUÀÄAzÀzÉ ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¹ì£À
¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀiÁV DAiÉÄÌAiÀiÁV CA¢¤AzÀ¯Éà PÁAiÀÄð
¤ªÀð»¸ÀvÆ É qÀVzÀgÀÄ. CPÉÆÖçgï 28, 1938 gÀAzÀÄ ¤eÁªÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ
¥Éưøï PÀ«ÄõÀ£g À ÀjUÉ »ÃUÉ ¥ÀvÀæ §gÉAiÀÄÄvÁÛgÉ: “¸Áé«Ä, ¥ÀÄvÀ° ZËr

3
oÁuÉAiÀÄ ºÀwÛgÀ £Á®ÄÌ d£À ¸ÀAWÀl£Á PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼À eÉÆvÉAiÀÄ°è EAzÀÄ
ªÀÄzsÁåºßÀ 3 UÀAmÉUÉ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¹ì£À PÉ®¸ÀªÀ£ÄÀ ß £Á£ÀÄ
¥ÁægÀA©ü¸ÀÄwÛzÉÝãÉ. F §UÉÎ vÁªÀÅ ¸ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÉAzÀÄ ªÀÄ£À«
ªÀiÁqÀÄvÉÛãɔ3

¸Áé«ÄÃfAiÀĪÀgÀÄ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀAvÉ ¸ÀvÁåUÀæºÀzÀ ªÀÄÆ®PÀªÉà dªÁ¨ÁÝj

¸ÀPÁðgÀPÉÌ MvÁÛAiÀÄ ºÉÃgÀĪÀ vÀAvÀª
æ À£ÀÄß CªÀgÀÄ C£ÀĸÀj¹zÀgÀÄ. CAvÉAiÉÄà 30
CPÉÆÖçgï 1938gÀAzÀÄ ¸ÀvÁåUÀæºÀ PÀĽvÀÄ §A¢üvÀgÁzÀgÀÄ.

ªÀAzÉêÀiÁvÀgÀA ZÀ¼ÀªÀ½:

G¸Áä¤AiÀiÁ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è J, © ªÀÄvÀÄÛ mÉA¥ÀgÀj JA§ ªÀÄÆgÀÄ

ºÁ¸ÉÖ¯ïUÀ½zÀݪÅÀ . ¥ÀæwAiÉÆAzÀgÀ°è MAzÀÄ ªÀÄĹèA «zÁåyðUÀ½UÉ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
»AzÀÆ «zÁåyðUÀ½UÉAzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ ¥ÁæxÀð£Á PÉÆÃuÉUÀ½zÀݪÅÀ . «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ
ºÁ¸ÉÖ¯ïUÀ¼À°è ªÀÄĹèA «zÁåyðUÀ¼ÄÀ ¥ÁæxÀð£É (£ÀªÀiÁd) ¸À°è¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
vÀgÀUÀwUÀ¼ÄÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀĪÀ ªÀÄÄ£Àß ‘vÀºÁÛ¤AiÀiÁ’ (¥ÁæxÀ«ÄPÀ), ‘ªÀ¸ÁÛ¤AiÀiÁ’
(ªÀiÁzsåÀ «ÄPÀ) ªÀÄvÀÄÛ ‘¥sÉÆSÁ¤AiÀiÁ’(¥ËæqsÀ)UÉ ¸ÉÃjzÀ «zÁåyðUÀ¼®
É ègÆÀ (»AzÀÆ
«zÁåyðUÀ¼ÄÀ ¸ÉÃjzÀAvÉ) “¤eÁªÀÄ agÁAiÀÄĪÁUÀ°, ¸ÀÆAiÀÄð ZÀAzÀægÀÄ
EgÀĪÀªÀgÉUÉ ¸ÀA¸ÁÜ£À C¹ÛvÀézÀ°ègÀ°. . . £ÀªÀÄä zÉÆgÉ ¨ÁzÀ±ÁºÀ G¸Áä£ï C°
D½éPÉ dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ ªÀÈ¢Þ¸À°” JAzÀÄ ¸ÀÄÛw¸À¨ÃÉ QvÀÄÛ. F ¸ÀÄÛwUÁ£À PÉêÀ® ±Á¯Á
PÁ¯ÉÃdÄUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæ ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀ°®è. ¸ÀgÀPÁj E¯ÁSÉUÀ¼° À è PÀÆqÁ
ºÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. J®è ±Á¯ÉUÀ¼° À è ‘¸À¯ÁªÀÄvï gÀºÉ ¨ÁzÀ±ÁºÀ J zÀR£ï’ CAzÀgÉ
‘zÀQëtzÀ zÉÆgÉ ¸ÀÄgÀQëvÀªÁVgÀ°’ JAzÀÄ vÀgÀUÀwUÀ½UÉ ºÉÆÃUÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä
ºÁqÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA VÃvÉAiÀÄ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ VÃvÉAiÀÄAzÉà §UÉ¢zÀÝ
«zÁåyðUÀ¼ÄÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA ºÁqÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ.4 EzÀjAzÀ gÉÆaÑUÉzÀÝ
«±Àé«zÁå®AiÀĪÀÅ «zÁåyðUÀ¼£ À ÀÄß ºÉÆgÀºÁQvÀÄÛ. F QZÀÄÑ gÁeÁåzÀåAvÀ ºÀgÀr
«zÁåyðUÀ¼ÄÀ ZÀ¼ª À À½ DgÀA©ü¹zÀgÀÄ.

ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀzÀ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ 1938gÀ £ÀªÉA§gï 30gÀAzÉÃ

¤eÁªÀÄ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ «gÀÄzÀÝ ZÀ¼ª À À½ ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. dUÀ£ÁßxÀgÁªï ZÀAqÀæQ,
²ªÀªÀÄÆwð ¸Áé«Ä C¼ÀªÀAr (ªÀÄÄAzÉ ¸ÀA¸ÀzÀgÁzÀgÀÄ), £ÁgÁAiÀÄt PÀ¤ºÁ¼À,
«.¦.zÉêÀżÀUÁAªÀPÀgÀ, ¸ÀzÁðgï ±ÀgÀtUËqÀ E£ÁAzÁgï, ZÀ£ßÀ §¸À¥Àà PÀļÀUÉÃj,
4
UÉÆÃ¥Á®gÁªï DzÉÆä, zÁ¸À¥Àà. Dgï JA.UÀAUÁªÀw, «gÀÆ¥ÁPÀë¥Àà,
dAiÀÄwÃxÀð gÁd ¥ÀÄgÉÆûvÀgÀAvÀºÀ C£ÉÃPÀ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ EzÀgÀ°è
¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ G¸Áä¤AiÀiÁ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, UÀÄ®âUÀðzÀ EAlgï
«ÄrAiÉÄÃmï PÁ¯ÉÃdÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzsåÀ «ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ¼° À è «zÁåyðUÀ¼ÁVzÀÝgÄÀ .
PÉÆ¥Àà¼z
À À ªÀiÁzsåÀ «ÄPÀ ±Á¯ÉAiÀÄ «zÁåyðUÀ¼ÁzÀ ElÖV «gÀÄ¥ÁPÀë¥Àà, PÀĪÀiÁgÀAiÀÄå,
CAzÁ£É¥Àà, «ÃgÀ¥Àà ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä ªÀÄvÀÄÛ §AUÁgÀ±n É Ö CªÀgÀÄ ¸ÀvÁåUÀæºÀ £Àqɹ
§AzsÀ£PÀ ÉÆ̼ÀUÁzÀgÀÄ.

PÁ¯ÉÃdÄUÀ½AzÀ ºÉÆgÀºÁPÀ®àlÖ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ §¸ï ¤¯ÁÝtUÀ¼° À è ¦PÉnAUï

¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. PÉ®ªÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À £ÀU À ÀgÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ
f¯ÉèUÀ¼À PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼ÄÀ eÁUÀÈvÀUÉÆAqÀªÀÅ. F ¥Àæw¨sÀl£ÉUÀ½UÉ J¯ÉèqÉ
¸ÀºÁ£ÀĨsÀÆwAiÀÄÆ ªÀåPÀÛªÁ¬ÄvÀ®èzÉ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ºÉÆgÀUÀqÉAiÀÄÆ ºÀgÀrvÀÄ. §ºÀ¼À
¢£ÀUÀ¼À PÁ® EzÀÄ PÉêÀ® »rAiÀĵÀÄÖ ¥Àæw¨sÀl£Á¤gÀvÀ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ
ºÁqÉÆAzÀ£ÄÀ ß ºÁqÀĪÀ ºÀQÌ£À ¥Àæ±ÉßAiÀiÁV G½AiÀÄ°®è. ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
¥ÀæwgÉÆÃzsÀzÀ ¥ÀæwÃPÀªÁAiÀÄÄÛ.

PÀ®§ÄgÀV vÁ®ÆèPÀÄ ªÀĺÁUÁAªÀ UÁæªÀÄzÀ ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ ¥ÁnîgÀÄ

zsÉÊAiÀÄð±Á° ªÀÄÄAzÁ¼ÀÄ. CªÀgÀÄ ªÀÄÄAzÁ¼ÀvÀé ªÀ»¹ ªÀÄÄA§¬Ä ¥ÁæAvÀåzÀ
ªÀÄÆ®PÀ OgÀAUÁ¨ÁzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ªÉÊeÁ¥ÀÄgÀ¢AzÀ ¸ÀvÁåUÀæ»UÀ¼À vÀAqÀªÉÇAzÀ£ÀÄß
ºÉÆgÀr¹zÀgÀÄ. D vÀAqÀªÀÅ CvÀåAvÀ GvÁ캢 À AzÀ “ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA” JAzÀÄ
dAiÀÄWÉÆõÀ ªÀiÁqÀÄvÀÛ ¤eÁªÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ M¼À ¥ÀæªÉò¹vÀÄ. ªÀÄÄAzÁ¼ÀÄ
ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ ¥ÁnîgÀÄ ‘ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA’ ºÁrzÀgÀÄ. CªÀgÀ ªÉÄïÉ
gÁdzÉÆæúÀzÀ DgÉÆÃ¥À ºÉÆj¹zÀ ¤eÁªÀÄ ¸ÀgÀPÁgÀ (1938gÀ £ÀªÉA§gï
PÉÆ£ÉUÉ) §A¢ü¹ ªÉÊeÁ¥ÀÄgÀ eÉÊ°£À°ènÖvÀÄ.

PÉêÀ® 1200 «zÁåyðUÀ½UÉ F ZÀ¼ª À À½ ¸ÀA§A¢ü¹zÀÝgÀÆ ErÃ

ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA ZÀ¼ª À À½ CvÀåAvÀ wêÀæªÁVvÀÄÛ.
1939gÀ°è d£À zsÉÊAiÀÄð¢AzÀ ¸ÀĸÀAWÀnvÀgÁV gÀeÁPÁgÀgÀ «gÀÄzÀÞ PÉÊAiÀÄ°è
¯Áp »rzÀÄ HgÀ°è ¥Àæ¨sÁvÀ¥sÉÃj £ÀqɸÄÀ ªÀÅzÀÄ, ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA WÉÆõÀuÉ
ºÁPÀĪÀÅzÀÄ ªÀiÁqÀvÆ
É qÀVzÀgÀÄ. MAzÉqÉ gÀeÁPÁgÀgÀ zËdð£Àå E£ÉÆßAzÉqÉ CzÀPÉÌ
¥ÀæwAiÀiÁV ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ WÉÆõÀuÉ PÀÆUÀĪÀÅzÀÄ ¢£À¤vÀåzÀ ªÀiÁvÁ¬ÄvÀÄ. MAzÀÄ

5
jÃwAiÀÄ°è ¸ÁévÀAvÀöæ å ¸ÀAUÁæªÀÄ ©Ã¢ PÁ¼ÀUÀªÁV ºÉÆìÄvÀÄ. DUÀ PÀÆ°PÁgÀgÀÄ,
£ÉÃPÁgÀgÀÄ, ºÀªÀiÁ®gÀÄ, UÁr ºÉÆqÉAiÀÄĪÀªÀgÀÄ, UÀAeï£À°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ
««zsÀ ªÀUÀðzÀ d£ÀgÀÄ »ÃUÉ WÉÆõÀuÉ PÀÆUÀÄvÀÛ MAzÀÄ ºÁqÀ£Éßà gÀa¹zÀgÀÄ.
EzÀ£ÄÀ ß AiÀiÁgÉƧâgÀÄ gÀa¸ÀzÉ ºÀ®ªÁgÀÄ d£ÀgÉà ºÁqÀÄvÀÛ ºÁqÀÄvÀÛ CzÀPÉÆÌAzÀÄ
gÀÆ¥À PÉÆlÖgÀÄ.

cãÀ ¸ÀQÛ ºÉÊ £À»Ã ¸ÀgÀPÁgÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA

ºÀªÀiï UÀjèÉÆÃAPÁ UÀ¯ÉÃPÁ ºÁgÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA

ºÁxÀ ªÉÄà ¨ÉÃrà UÀ¯Éà ªÉÄà ¨sÉÆÃAPïzÉà ¸ÀÆ° ZÀqsÁ

¥Àgï£À bÉÆÃqÉÃAUÉ PÀ©üà ºÀªÀiï ªÀÄAvÀæ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
ªÀÄAvÀæ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA ºÉÊ vÀAvÀæ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
ºÀªÀiï UÀjèÉÆÃAPÁ UÀ¯ÉÃPÁ ºÁgÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
cãÀ ¸ÀQÛ ºÉÊ £À»Ã ¸ÀgÀPÁgÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
ºÀªÀiï UÀjèÉÆÃAPÁ UÀ¯ÉÃPÁ ºÁgÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
§AQªÀÄ ZÀAzÀægÀ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA¤AzÀ DgÀA¨sÀªÁzÀ F ºÉÆÃgÁl ««zsÀ
gÀÆ¥À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛ PÀ£ßÀ qÀ £Ár£À d£ÀgÀÄ GzÀÄð ¨sÁµÉAiÀÄ°è E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀzÀ PÀnÖ
ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA ZÀ¼ª À À½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄ£ÀßqɹzÀgÀÄ. F ºÁr£À PÀ£ßÀ qÀ gÀÆ¥À
»ÃVzÉ:-

¸ÀgÀPÁgÀ PÀ¹AiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀÄ EzÉÆà ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA

§qÀªÀgÉ®g
è À PÉÆgÀ¼À ºÁgÀªÀÅ £ÀªÀÄä ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
PÉÊUÉ ¨ÉÃr ºÁQ ZÀÆjAiÀÄ PÀwÛUÉ, £ÉÃtÄUÀA§PÉ vÀÆUÀ°
DzÀgÀÆ £ÁªÉA¢UÀÆ ¤°è¸ª
É ÀÅ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
ªÀÄAvÀæ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA vÀAvÀæ ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
§qÀªÀgÉ®g
è À PÉÆgÀ¼À ºÁgÀªÀÅ £ÀªÀÄä ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
¸ÀgÀPÁgÀ PÀ¹AiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀÄ EzÉÆà ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
§qÀªÀgÉ®g
è À PÉÆgÀ¼À ºÁgÀªÀÅ £ÀªÀÄä ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgÀA
6
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ZÀ¯ÉÃeÁªï ZÀ¼ÀªÀ½: 1942 gÀ°è ZÀ¯ÉÃeÁªï
ZÀ¼ªÀ À½AiÀÄ£ÀÄß WÉÆö¹zÀ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀöæ å ºÉÆÃgÁlªÀ£ÄÀ ß
wêÀU æ Éƽ¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è PÁAUÉæ¹ì£À ªÉÄÃ¯É E£ÀÆß
¤§ðAzsÀ«vÀÄÛ. »ÃUÁV ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¹ì£À PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ ©ÃzÀgï ªÀÄvÀÄÛ
PÀ®§ÄgÀV f¯ÉèUÀ¼° À è ¨sÀÆUÀvg À ÁVAiÉÄà ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÄÀ wÛzÀÝgÀÄ.
gÁAiÀÄZÀÆj£À UÀr ¨sÁUÀUÀ¼À°è F ZÀ¼ª À À½ wêÀæªÁVAiÉÄà EvÀÄÛ.5 ¨sÀÆUÀvg À ÁzÀ
PÁAUÉæ¸ï PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ d£ÀgÀ£ÄÀ ß gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄvÀÛ ¥ÀæZÆÉ Ã¢¸À®Ä UÀuÉñÀ ºÀ§â
ªÀÄvÀÄÛ zÀ¸ÀgÁ ºÀ§âUÀ¼£ À ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀgÀÄ. PÁAUÉæ¸ï PÀmÁÖ¼ÀÄUÀ¼ÁzÀ ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ
¥ÁnÃ¯ï ªÀĺÀUÁAªï, ºÀĪÀÄ£Á¨Á¢£À J¸ï.©.CªÀzsÁ¤, dUÀ£ÁßxÀgÁªï
ZÀAqÀæQ, AiÀiÁzÀVjAiÀÄ «±Àé£ÁxÀgÉrØ ªÀÄÄzÁß¼À, PÉÆ¥Àà¼ÀzÀ ¥ÁæuÉñÁZÁgï ºÁUÀÄ
§AUÁgÀ±n É Ö, gÁAiÀÄZÀÆj£À CqÀ«gÁªï ¥sÀqÀ߫øïgÀAvÀºÀ C£ÉÃRgÀÄ
ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀAvÉ AiÀÄĪÀPÀgÀ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉæ¹zÀgÀÄ. PÀĵÀÖV vÁ®ÆQ£À
§¤ßUÉÆîzÀ zÁ¸À¥Àà JA§ªÀgÀÄ ¤eÁªÀÄ£À CgÀªÀÄ£É JzÀÄgÀÄUÀqÉAiÉÄà ¸ÀvÁåUÀæºÀ
ªÀiÁr zsÉÊAiÀÄð ¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ£ÄÀ ß §A¢ü¹ eÉÊ°£À°è »A¹¹
ºÀvÉåUÉÊAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

ºÉÊzÁæ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀzÀ PÁAUÉæ¸ï PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ F ZÀ¼ÄÀ ªÀ½AiÀÄ PÁ®PÉÌ

¤eÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ænµï ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÉgÀqÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¥ÉÆøÀÖgÀÄUÀ¼£ À ÀÄß ºÀa,Ñ
PÀgÀ¥ÀvæU
À À¼£
À ÀÄß ºÀAa vÀªÀÄä DPÉÆæñÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. C®èzÉ CAZÉ PÀZÃÉ j, gÉʯÉé
¤¯ÁÝt, ¸ÉÃA¢ CAUÀrUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁr ®Æn ªÀiÁr ZÀ¼ª À À½UÁV
§¼À¹PÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. FZÀ®Ä ªÀÄgÀUÀ¼£ À ÀÄß PÀrAiÀÄĪÀÅzÀ®èzÉ gÁwæªÉÃ¼É ²PÀët
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðj PÀlÖqÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É gÁµÀÖçzsÀéd, NA zsÀédUÀ¼£ À ÀÄß ºÁj¸ÀĪÀ
ªÀÄÆ®PÀ d£ÀgÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ©vÀÄÛªÀ ¥ÀA æ iÀÄvÀß ªÀiÁqÀÄwÛzÝÀ gÄÀ .

PÉÆ£ÉAiÀÄ ºÀAvÀ-UÀr ZÀ¼ÀĪÀ½: 1947 DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ ¨sÁgÀvÀ

¸ÀévÀAvÀU
æ ÉÆAqÀgÀÆ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¤eÁªÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ d£ÀjUÉ D ¸ÁévÀAvÀöæ å
¹UÀ°®è. ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è PÁ¹A gÀféAiÀÄ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è gÀeÁPÁgÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀöæ å
ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀ ªÉÄîµÉÖà C®èzÉ Erà ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÁzÀåAvÀ £ÁUÀjPÀgÀ ªÉÄÃ¯É ºÀ¯Éè,
CvÁåZÁgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ zËdð£ÀåUÀ¼£ À ÀÄß £ÀqɸÄÀ wÛzÀÝgÀÄ. vÁªÀÅ C¸À¥sï eÁ»
zsÀédªÀ£ÀÄß zɺÀ°AiÀÄ PÉA¥ÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÁj¸ÀÄvÉÛÃªÉ JA§
WÉÆõÀuÉAiÉÆA¢UÉ ªÀÄÄ£ÀÄßVÎzÀÝgÀÄ. EvÀÛ PÉêÀ® gÁµÀÖç ¨sÀQÛAiÉÆAzÀ£ÉßÃ
7
C¸ÀÛçªÁVlÄÖPÉÆAqÀÄ gÀeÁPÁgÀgÀ£ÄÀ ß §UÀÄÎ §rAiÀÄĪÀÅzÀÄ ¸ÁévÀAvÀöæ å¥ÉæëÄUÀ½UÉ
CµÀÄÖ ¸ÀÄ®¨sÀªÁVgÀ°®è. gÁdå QæAiÀiÁ ¸À«ÄwAiÀÄ ¤zÉÃð±À£ÀzÀAvÉ gÁdåzÀ
UÀrAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 100 UÀr ²©gÀUÀ¼£ À ÀÄß vÉgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. ºÉÊzÁæ¨Ázï
PÀ£ÁðlPÀ UÀrAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ EAvÀºÀ 30 UÀr ²©gÀUÀ¼ÄÀ EzÀݪÅÀ . EªÀÅUÀ¼À£ÄÀ ß DV£À
ªÀÄzÁæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁA¨É ¥ÁæAvÀUÀ¼À°è vÉgÉAiÀįÁVvÀÄÛ. ²©gÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀ
ªÀÄÄUÀÞ »AzÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É gÀeÁPÁgÀgÀÄ £ÀqɹzÀ zËdð£ÀåUÀ¼£ À ÀÄß J®è AiÀÄĪÀPÀjUÉ
w½¸ÀĪÀÅzÉà DVvÀÛ®èz,É gÀeÁPÁgÀgÀ PÀÈvÀåUÀ½UÉ vÀqÉAiÉÆqÀÄتÀÅzÀÆ DVvÀÄÛ.
ºÉÊ.PÀ.¥ÀæzÉñÀzÀ UÀr ²©gÀUÀ¼ÀÄ
EAvÀºÀ UÀr ²©gÀUÀ¼ÀÄ 1947gÀ CPÉÆÖçgï D¢AiÀįÉèà ¸ÁÜ¥À£É
UÉÆAqÀgÀÆ 1948gÀ d£ÀªÀj¬ÄAzÀ wêÀv æ ÀgÀªÁzÀ zÁ½UÀ¼£À ÀÄß £ÀqɹzÀªÀÅ.
gÀeÁPÁgÀgÀ ºÉÃAiÀÄ PÀÈvÀåUÀ¼£ À ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä wêÀæUÁ«Ä gÁ¶ÖçÃAiÀĪÁ¢UÀ¼ÀÄ
PÀgÉÆÃqÀVj £ÁPÁ (¸ÀÄAPÀzÀ PÀmÉÖ) UÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½, vÀºÀ²Ã¯ï PÀZÃÉ jUÀ¼£ À ÀÄß
ªÀÄÄwÛ C°èAiÀÄ PÁUÀzÀ¥ÀvæÀ ªÀ±À¥Àr¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ, ¥ÉÆð¸ï oÁuÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½
ªÀiÁr ±À¸ÁÛç¸ÀÛç PÉʪÀ±,À FZÀ®VqÀ PÀqÀzÀÄ gÉÊvÀjUÉ ¸ÁUÀĪÀ½UÉ C£ÀÄPÀÆ®
ªÀiÁrPÉÆqÀĪÀÅzÀÄ, gÀeÁPÁgÀgÀ CqÉØUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀæªÀÄUÀ½AzÀ,
gÀeÁPÀgÀjUÉ wgÀÄUÉÃlÄ É qÀVzÀgÀÄ.6
PÉÆqÀvÆ ¸ÀzÁðgï ±ÀgÀtUËqÀgÀÄ
²©gÁ¢üwAiÀiÁV ¹AzÀVAiÀÄ°è UÀr ²©gÀ vÉgÉzÀgÀÄ. F ªÀÄzsÉå ²©gÀzÀ DgÀA©üPÀ
ºÀAvÀzÀ°è ºÉÊzÀgÁ¨ÁzÀ gÁdå PÁAUÉæ¸ï CzsÀåPÀë ¸Áé«Ä gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀðgÀÄ
eÉÊ°¤AzÀ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁV UÀzÀUÀPÉÌ §A¢zÀÝgÀÄ. ¹AzÀV ²©gÀzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ w½zÀ qÁ.
f.J¸ï.ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ, ªÁUÀªÉÆÃgÉ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆëAzÀgÁªï ±Áæ¥sï CªÀgÀÄ ¹AzÀV
²§gÀPÉÌ §AzÀÄ E°èAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ §UÉÎ ZÀað¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ ¸Áé«ÄÃfAiÀĪÀjUÉ F
ªÀåªÀ¸ÉÜ w½zÁUÀ CªÀgÀ ¸ÀªÀÄäwAiÀÄÆ zÉÆgÀQvÀÄÛ. F §®ªÉà CªÀjUÉ ºÀĪÀÄä¸ÀÄì
vÀA¢zÀÄÝ.
ºÉÊzÁæ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ «gÀÄzÀÞ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ 1948gÀ ¸É¥ÉÖA§gï 13
jAzÀ DgÀA©ü¹zÀ ¥Éưøï PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ°è PÀÆqÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÀ®ªÉqÉ
ºÉÆÃgÁl £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. C£ÉÃPÀ ºÀvÁåPÁAqÀUÀ¼ÁV PÉÆ£ÉUÉ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£À 17 ¸É¥ÉÖA§gï 1948gÀAzÀÄ ±ÀgÀuÁUÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ
dªÁ¨ÁÝj ¸ÀPÁðgÀ §gÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. C¢üPÀÈvÀªÁV ¨sÁgÀvÀ zsÀéd ºÁgÁrzÀÄÝ

8
¢£ÁAPÀ 20gÀAzÀÄ. ºÉÊzÁæ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¸ï £ÀqɹzÀ
ºÉÆÃgÁlzÀ ¥s®
À ªÁV d£ÀgÀ «ªÉÆÃZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÉ£ßÀ §ºÀÄzÀÄ.
DzsÁgÀ ¸ÀÆa
1. ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¸ï JAzÀgÉ ¸ÁévÀAvÀöæ å ¥ÀƪÀðzÀ°èzÀÝ vÉ®AUÁt, ªÀÄgÁoÀªÁqÀ
ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ (§¼Áîj f¯Éè ºÉÆgÀvÄÀ ¥Àr¹)
ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÉÖÃmï PÁAUÉæ¸ï. ¸ÀÆAiÀÄð£ÁxÀ AiÀÄÄ.
PÁªÀÄvï., ¸ÁévÀAvÀöæ å ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ ¸ÀäøwUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¥ÀÄl-2 PÀ£ßÀ qÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀA¸ÀÌøw ¤zÉÃð±À£Á®AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ, 1998,
2. qÁ. ªÀĺÁ§¯ÉñÀégÀ¥Àà ©.¹., ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÁdQÃAiÀÄ
ZÀ¼ÄÀ ªÀ½UÀ¼ÀÄ (1946-2000) ¥Àæ¸ÁgÁAUÀ, UÀÄ®§UÁð «±Àé«zÁå®AiÀÄ,
PÀ®§ÄgÀV, 2008
3. ¥ÉÆæ. ªÀ¸ÀAvÀ PÀĵÀÖV., gÁµÀÖç«ÃgÀ ¸Áé«Ä gÁªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀð, ¸Áé«Ä
gÁªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀð ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀA¸ÉÜ, £ÀÆvÀ£À «zÁå®AiÀÄ DªÀgÀt,
PÀ®§ÄgÀV, 1995
4. £ÁUÀ¨sÀƵÀtUËqÀ ¦., ¦æ¤ì÷è ¸ÉÖÃmïì D¥sï ªÉÄʸÀÆgï DåAqï ºÉÊzÀgÁ¨Ázï,
C¥ÀæPÀnvÀ ¦ºÉZï.r ªÀĺÁ¥Àæ§AzsÀ, UÀÄ®§UÁð «±Àé«zÁå®AiÀÄ, PÀ®§ÄgÀV,
1999
5. Munshi K.M., End of an Era, Bharateeya Vidya Bhavan,
Mumbai, 1957
6. Dr Kavyashree G and Dr. P.Nagabhushanagoud., Border
Movement in Hyderabad Karnataka for Liberation and
Integration (1947-48), QJMS, Mythic Society, Bengaluru,
Vol. 105, Issue No.2, April-June 2014, pp. 56-66

-qÁ. ¦. £ÁUÀ¨sÀƵÀtUËqÀ