TYPES OF CNC MACHINE CONTROL UNITS

• FANUC (Factory Automatic Numerical Control-

Japan)

• SIEMENS

• GSK- China

• MACH3 (USA)
 The Home of Mach3

Artsoft has been in the CNC business since 2001.

In this time, the Mach series of CNC software has evolved into the best available PC-
based CNC software on the market.

Not only is it extremely affordable to the hobbyist and industry alike, it is pioneering in its
features and continuing development.

There are over 10000 users of Mach who swear by its ease of use, great features, and
outstanding support.
Here are some of the basic features and functions
provided by Mach3:
-Converts a standard PC to a fully
featured, 6-axis CNC controller,

-Allows direct import of DXF, BMP, JPG

and HPGL files through LazyCam,

-Visual G-code display,

-Generates G-code via LazyCam

or Wizards,

-Fully customizable interface,

-Customizable M-Codes and Macros using VBscript

- Spindle Speed control

- Multiple relay control

-Manual pulse generation

-Video display of machine

-Touch screen ability

-Full screen eligibility

Mach3 has successfully been used to control the
following types of equipment:

• Lathes

• Mills

• Routers

• Lasers

• Plasma

• Engravers

• Gear cutting
 Wizards

Wizards are "mini-programs" that extend the capabilities of Mach3.

Wizards can be written by anybody and are designed to allow users to quickly perform
routine or convenient operations without the need to have a pre-written G-Code file.

Included with Mach3 are free Wizards for such things as:

o Gear cutting
o Digitizing
o Holes
o Slots and keyways
o Text engraving
o Many standard shapes
o Surfacing
o MANY MORE
There Are Many Dialects of G-Code

Now that you have some basics under your belt, it's time to talk about some of the
complications that arise from different dialects of G-Code.

Some wag once joked that the great thing about standards is there are so many
to choose from. So it is from G-Code.

While much of it remains the same from controller to controller (setting aside
alternatives to G-Code from things like Mazatrol, Heidenhain's CNC language,
and others), there are important details and defaults you need to be aware of to
understand the particular dialect of G-code your controller needs to be happy.

In terms of sheer numbers of users, the Fanuc dialects of G-Code are probably
the most common among professionals and Mach3 among hobbyists.

This is not to say they are better than other G-Code dialects, just that they are
more common and so if you're going to talk to other machinists or move around
from job to job and machine to machine, it may be helpful if you're familiar with
those dialects and how they differ if your machine doesn't use one of these two
controllers.
G-Code has an extremely long history.

The first attempts at standardizing it came out of the Electronics Industry

Association's RS-274 standard which has evolved to NIST's RS-274NGC
standard.

The original EIA standards work was begun in the 1960's but the first standard
wasn't released until 1980.

Even though there are now standards (ISO has one too), it isn't clear how
many controllers out there are purely standards based.

How Are the Dialects Different?

G-Code dialects differ in a variety of ways.

Most manufacturers have added their own little bells and whistles to make
their dialect better for competitive and marketing reasons.

For example, Haas has a series of special g-codes for pocket milling, as well
as some special parameters and capabilities on some standard G-Codes.
 It pays to understand the special capabilities of your machine because they were
probably put there to save time based on feedback the manufacturer got from its
customers.

In general, we see the following categories of differences between G-Code

dialects:

-Which G-Codes are Supported. Not all controllers support all G-Codes. For
example, many early lathe controls do not support the G71 and similar roughing
cycles.

-G-Code mappings. Sometimes the same function will be supported by different

g-code numbers on different controls.

-Parameters and Macro Programming. Parametric programming with macros is

something that emerged after the basic standards were in place. Fanuc Macro B
is probably the most common standard for it.

Many controls are very limited in their capabilities around Macro Programming
and there are a lot of detail differences around exactly how Macros work.
-Parameters. Many G-Codes need additional information to do their job, so they
use other words (letters) to collect that information. Exactly which words collect
which information can vary from one control to the next.

-Formatting. Some controls allow G0 or G00. Some insist on G00.

Some allow numbers with no decimal, others insist on a decimal or even a

trailing zero. "1", "1.", and "1.0" are all variations that may be accepted, rejected,
or required when specifying the number 1.

We'll talk more shortly about what all of this means, but for now, be aware that
these differences exist.

For simple programs and MDI use, obviously a lot of this won't matter. But, for
writing complex hand-written G-Code or trying to understand why the G-Code
your CAM program emits isn't quite right, you'll need to be aware of the dialect
issues.
 Standard Part programming language: RS 274-D (Gerber, GN-code)

The RS274-D is a word address format

Each line of program == 1 block

Each block is composed of several instructions, or (words)

Sequence and format of words:

N3 G2 X+1.4 Y+1.4 Z+1.4 I1.4 J1.4 K1.4 F3.2 S4 T4 M2

sequence no destination coordinates dist. to center of circle tool

feed rate spindle speed

preparatory function
miscellaneous function
Manual Part Programming Example

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”

Tool size = 0.25 inch,

5” Feed rate = 6 inch per minute,
Cutting speed = 300 rpm,
Tool start position: 2.0, 2.0
Programming in inches
45°

(4, 4)
p1
Motion of tool:
p0  p1  p2  p3  p4  p5  p1  p0
p0 (2, 2)
 1. Set up the programming parameters

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”

Programming in inches
5”
Use absolute coordinates

Feed in ipm
45°
N010 G70 G90 G94 G97 M04
(4, 4)
p1
Spindle speed in rpm
p0 (2, 2)
Spindle CCW
 2. Set up the machining conditions

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”
Machine moves in XY-plane

Use full-circle interpolation

5”
Feed rate

Spindle speed
45°
N020 G17 G75 F6.0 S300 T1001 M08
(4, 4)
p1
Tool no.
p0 (2, 2)
Flood coolant ON
 3. Move tool from p0 to p1 in straight line

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

Linear interpolation
1”
target coordinates

5” N030 G01 X3.875 Y3.698

45°

(4, 4)
p1

p0 (2, 2)
 4. Cut profile from p1 to p2

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”

Linear interpolation

5” target coordinates

N040 G01 X3.875 Y9.125

45°
or
(4, 4)
p1 N040 G01 Y9.125

p0 (2, 2)

X-coordinate does not change  no need to program it

 5. Cut profile from p2 to p3

5”
2.5”
p2 p3
p4
p5 Linear interpolation

target coordinates
1”

N050 G01 X5.634 Y9.125

5”

y = 9 + 0.125 = 9.125
(6.5 - x)2 + 0.1252 = (1 - 0.125)2
x = 5.634
45° p3
(x, y)
(4, 4)
p1 (6.5, 9)
.125

p0 (2, 2)

1”
 6. Cut along circle from p3 to p4

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”

circular interpolation, CCW motion

5”
target coordinates

45°
N060 G03 X7.366 Y9.125 I6.5 J9.0

(4, 4) coordinates of center of circle

p1

p0 (2, 2)
 7. Cut from p4 to p5

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”

5”

Linear interpolation

45° target coordinates (Y is unchanged)

(4, 4) N070 G01 X9.302

p1

p0 (2, 2)
 8. Cut from p5 to p1

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”

5”
Linear interpolation

target coordinates (see step 3)

45°
N080 G01 X3.875 Y3.698
(4, 4)
p1

p0 (2, 2)
 9. Return to home position, stop program

5”
2.5”
p4
p2 p3 p5

1”
Linear interpolation

5” target coordinates (see step 3)

N090 G01 X2.0 Y2.0 M30

45°
end of data
(4, 4)
N100 M00
p1

p0 (2, 2) program stop

Automatic Part Programming
Software programs can automatic generation of CNC data

Define Tool

CNC data

Make 3D model
Simulate
cutting
Automatic part programming and DNC

Very complex part shapes  very large NC program

NC controller memory may not handle HUGE part program

computer feeds few blocks of

NC program to controller

When almost all blocks executed,

controller requests more blocks
1.8 TOOL FIGURE AND TOOL MOTION BY PROGRAM
Machining using the end of cutter – Tool length compensation

Usually, several tools are used for machining one workpiece. The tools have
different tool length. It is very troublesome to change the program in accordance
with the tools.
Therefore, the length of each tool used should be measured in advance.
By setting the difference between the length of the standard tool and the
length of each tool in the CNC (data display and setting : see III–11), machining
can be performed without altering the program even when the tool is changed.
This function is called tool length compensation.
 •Machining using the side of cutter – Cutter compensation function (See
II–14.4,14.5,14.6)

Because a cutter has a radius, the center of the cutter path goes around the
workpiece with the cutter radius deviated.

If radius of cutters are stored in the CNC (Data Display and Setting : see III–11),
the tool can be moved by cutter radius apart from the machining part figure.
This function is called cutter compensation.
 1.9 TOOL MOVEMENT RANGE – STROKE

Limit switches are installed at the ends of each axis on the machine to prevent tools from
moving beyond the ends.
The range in which tools can move is called the stroke.

Besides strokes defined with limit

switches, the operator can define an
area which the tool cannot enter using a
program or data in memory.
This function is called stroke check (see
III–6.3).
Linear interpolation positioning
 5.4.2.1 Automatic Override for Inner Corners (G62)

When G62 is specified, and the tool path with cutter compensation applied forms an
inner corner, the feedrate is automatically overridden at both ends of the corner.

There are four types of inner corners (Fig. 5.4.2.1 (a)).2,θθp178, in Fig. 5.4.2.1 (a)
θp is a value set with parameter No. 1711. When θ is approximately
equal to θp, the inner corner is determined with an error of 0.001,or
less.
 14.5 DETAILS OF CUTTER COMPENSATION C

14.5.1 General

When an angle of intersection created by tool paths specified with move commands for
two blocks is over 180°, it is referred to as “inner side.”

When the angle is between 0° and 180°, it is referred to as “outer side.”

 14.5.2 Tool Movement in Start–up

Tool movement around an inner side of a corner 180 ° ≤α

 Tool movement around the outside of a corner at an obtuse angle 90 ≤°α<‘180°

Tool path in start–up has two types A and B, and they are selected by
parameter SUP (No. 5003#0).
 FREZIMI PLANAR

%PM
N9001
NI1 GI7
T1 M6
N2 GO X-35 Y130 Z-10 S500 M3
N3 G1 X200 F300

N4 Y90
N5 XO
N6 Y40
N7 X200
N8 Y10
N9 X-35
N10 G0 Z10 M30
 Shpimi i vrimës 1 dhe 2 në makinën shpuese horizontale

N9001
N1 G17 TI
M66
N2 G54
N3 (GO) X65 Y20 Z2 S1200
M3
N4 G1 Z-33 F200
M8
N5 GO Z2
N6 (GO) X27 Y53
N7 G1 Z-33
N8 GO ZlOO
N9 (GO) X0 Y0
M30
 G2 (G3) - INTERPOLIMI RRETHOR

Shembull: Programimi i harkut rrethor më të madh se 180˚ (fig.7.11.b).

Gjatë aplikimit të përmasave absolute, harku rrethor do të programohet kështu:
........
N20 G01 X45 Y155 F200
N21 G03 X20 Y30 I40 J30
.......
Shpjegim:
N20: pika A është pika fillestare e harkut rrethor .
N21: harku rrethor është më i madh se 1800 në kahjen e kundërt të akrepave të orës, me pikën e fundme E dhe pikën e qendrës
së rrethit M.
Programi i përpunimit gjatë aplikimit të përmasave relative (inkremente) do të jetë:
.......
N6 GO1 X45 Y15 F200 (A )
N7 G91
N8 G03 X-25 Y15 I-5 J15 (E)
......
Shpjegim:
N6: pika A, pika fillestare është e programuar me përmasa absolute, që të sqarohet përdorimi i përmasave relative në fjalinë N8.
N7: fillimi i programimit me përmasa relative
N8: një hark rrethor më i madh se 1800 në kahjen CCW, me pikë të fundme E[(x,y), të cilat janë inkremente në krahasim me pikën
A dhe pikë të qendrës së rrethit M( I dhe J janë inkremente në krahasim me pikën A) d.m.th.
I-5 = (40-45)
J15 = (30-15)
 276.3.1. RREZJA RRETHORE ME KËND 90°

Rrezja e një harku rrethor më të vogël se 1800 mundë të programohet pa parametra të interpolimit, me fjalë të adresës R
(fig.7.12).
Programi:

N1 G0 X50 Y20
N2 G1 Y30 F200
N3 G3 X40 Y40 R10
N4 G1 X25

Sqarim:

N1: pika B është pika fillestare.

N2: pika A është pika e fundit e drejtëzës dhe pika fillestare e lakores rrethore.
N3: lakorja rrethore në kahjen e kundërt të akrepit të orës (G03)me pikën e fundit E dhe rreze R10.
N4: pika e fundit e rrafshit D.
 7.6.3.2. RRETHI I PLOTË

Rrethi plotë realizohet duke programuar koordinatat e pikës së qendrës së rrethit. Pika fillestare (PF) d.m.th. pika në të cilën
ndodhet instrumenti, është në të njëjtën kohë edhe pika përfundimtare (PP).
Rrezja llogaritet automatikisht nga njësia dirigjuese prej pikës fillestare dhe pikës se qendrës së rrethit.

Fig.7.13. Programimi i rrethit.

Shembull: Programimi i rrethit sipas (fig. 7. 13).

Programi
N1 G0 G90 X30. Y45. S2000
M3
N2 G3 X30 Y45 I30 J25 Fl00
M8
N3 G0 X0 Y0
 7.6.4. G04-KOHA E VONESËS
Koha e vonesës programohet direkt në sekonda me adresën F ose X.
Fjalia e ardhshme kryhet pas kalimit të vonesës së programuar kohore.

Funksioni G04 është aktiv vetëm në një fjali dhe sipas nevojës mund të
programohet përsëri.

Në fjalinë me vonesë kohore përveç funksionit G04 shkruhet edhe koha e

programuar e vonesës d.m.th. stagnimi kohor i kufizuar i lëvizjes ndihmëse.

Për shembull 10 sekonda të vonesës kohore programohet në këtë

mënyrë:

N100 G04 X1000, ose

N100 G04 F1000
 7.7. FUNKSIONET E KORREKTURËS SË IMP
7.7.1. ZGJEDHJA E RRAFSHEVE

Tek makinat MAHO është e mundur që më përdorimin e një koke vertikale të

frezës të gjendet instrumentit në një aks tjetër të lëvizjes. Për programimin e
pjesëve mbetet konfiguracioni i akseve i pa ndryshuar, sepse shprehet për mes
funksioneve G17, G18, G19 në të cilin aks gjendet instrumenti.
Dirigjimi përdor këtë funksion për llogaritjen e korrekturës të gjatësisë dhe ciklit
të punës. Rrafshi i korrekturës të rrezes qëndron vertikalisht ndaj aksit të
instrumentit.

Funksionet G17, G18, G19 përbëjnë një grup gjatë të cilës në fjalinë
programuese mund të jetë i veprueshëm vetëm një funksion. Te aktivizimi i
dirigjimit automatikisht aktivizohet G17. Pas urdhrit të një G-funksioni tjetër
automatikisht anulohet korrektura e gjatësive në aksin paraprak, e realizohet në
aksin e definuar më vonë.
Në asnjërin nga të dy akset nuk pason asnjë lëvizje vepruese.
G-funksioni Boshti i instrumentit Rrafshi i korrekturës të rrezes

G17 Z-boshti XY-rrafshi

G18 Y-boshti XZ-rrafshi

G19 X-boshti YZ-rrafshi

 Që të bihet instrumenti në pozitën e nevojshme duhet të merren parasysh
dimensionet vertikale të kokës së frezës.
Kjo mund të rrjedh në këtë mënyrë:
- me ndihmën e zhvendosjes së pikës zero (G92 ose G93)
- me ndihmën e zhvendosjes së memoruar të pikës zero G54 deri në G57.

Shembull: Vrimat P1 në rrafshin XY dhe P2 në rrafshin XZ duhet të përpunohen

(pa përdorimin e cikleve punuese). Përdoret koka vertikale e frezës, instrumenti i
së cilës mund të lëviz ose në aksin X ose në aksin Y (fig.7.14).

Fig.7.14.
 Programimi i përpunimit mund të duket kështu:
%PM
N9001
N1 G17 T1 M6
N2 G0 X50 Y50 Z2
S1000 M3
N3 G1 Z-10 F200

N4 G0 Z100
N5 Y200
M6
N6 G18 T2 M6
N7 G55
M3
N8 G0 X50 Yl02 Z-50
N9 G1 Y90
N10 G0 Y200 M30
 Shpjegim:

N1: shtrëngohet instrumenti T1 i cili gjendet në aksin Z

N2: afrimi kah pika P1

N3: zhvendosja (lëvizja) me hap me thellësinë aksin Z

N4: kthimi i instrumentit nga vrima

N5: kthimi i instrumentit në aksin Y ashtu që të mund të vijë në veprim koka

vertikale, ndërsa programi ndalet.

N6: shtrëngohet instrumenti T2 i cili gjendet në aksin Y

N7: zhvendosja e memoruar e pikës zero që të mund të merret parasysh

përmasat e ndryshuara a1 dhe a2 të kokës frezuese vertikale. Vlerat gjegjëse
memorohen në dirigjim para fillimit të programit dhe mbesin të vendosura
gjithnjë deri sa mos të anulohen.

N8: pika P2 në rrafshin XZ aktivizohet.

N9: instrumenti zhvendoset me hap në thellësinë aksin Y

N10: instrumenti kthehet mbrapa prej vrimës.
 7.7.2. KORREKTURA E RREZES SË FREZËS (G40, G41, G42)

Gjatë konsumit, mprehjes ndryshon diametri i frezës.

Madhësinë e këtij ndryshimi programuesi nuk mundë t’i parasheh më herët, ashtu që
me ndihmën e funksionit për korrekturë G41 dhe G42 eliminohet dallimi në mes të
diametrit të programuar dhe atij real.

Trajektorja e korrekturës së frezës është paralele me atë të programuarën.

Nëse trajektorja e qendrës së frezës, shikuar në kahjen e lëvizjes gjendet majtas nga
sipërfaqja e përpunuar, atëherë përdoret funksioni G41 gjegjësisht G42 nëse freza është
djathtas nga sipërfaqja e përpunuar.

Gjatë thirrjes së parë të korrekturës së rrezes së frezës duhet të definohet numri

gjegjës i korrekturës me adresën (D…).

Vlera e ndryshimit ose madhësia absolute e diametrit, ose të gjatësisë së instrumentit

vihet në grupin e ndërprerësve dekad ose bartet përmes tastierës së sistemit dirigjues
në memorien e korrekturës se instrumentit.
CIKLI I SHPIMIT TË THELLË ME TORNO – L98

R25 – thellesia fillestare e shpimit

R22 – pika fillestare
R26 – thellesia perfundimtare
R24 – ndryshimi
R27 – vonesa ne piken fillestare
R28 – vonesa ne piken e shpimit
1.3 NUMERICAL CONTROL DEFINITION

NC has been used in industry for more than 40 years.

Simply put, NC is a method of automatically operating a

manufacturing machine based on a code of letters, numbers,
and special characters.

A complete set of coded instructions for executing an

operation is called a program.
1.3 NUMERICAL CONTROL DEFINITION
1.3 NUMERICAL CONTROL DEFINITION

The program is translated into corresponding electrical signals for input to motors
that run the machine.
 1.3 NUMERICAL CONTROL DEFINITION

NC machines can be programmed manually.

If a computer isused to create a program, the process is known as

computer-aided programming (CAP ose CNC).
1.3 NUMERICAL CONTROL DEFINITION
 NC SYSTEMS
Traditionally, NC systems have been composed of the following
components:

Tape punch: converts written instructions into a corresponding hole

pattern.

The hole pattern is punched into tape which is passed through the tape
punch.

Much older units used a typewriter device called a Flexowriter, and later
devices included a microcomputer coupled with a tape punch unit.

Tape reader: reads the hole pattern on the tape and converts the pattern
to a corresponding electrical signal code.
 NC SYSTEMS

Controller: receives the electrical signal code from the

tape reader and subsequently causes the NC machine to
respond.

NC machine: responds to programmed signals from the

controller.

Accordingly, the machine executes the required motions

to manufacture a part (spindle rotation on/off, table and
or spindle movement along programmed axis directions,
etc.). See Figure 1.1.
 ADVANTAGES OF NC SYSTEMS COMPARED
WITH MANUAL PRODUCTION METHODS

NC systems offer some advantages over manual production

methods:

1. Better control of tool motions under optimum cutting

conditions.
2. Improved part quality and repeatability.
3. Reduced tooling costs, tool wear, and job setup time.
4. Reduced time to manufacture parts.
5. Reduced scrap.
6. Better production planning and placement of machining
operations in the hands of engineering.
 1.4 DEFINITION OF COMPUTER NUMERICAL
CONTROL (CNC) AND ITS COMPONENTS

A CNC machine is an NC machine with the added feature of an onboard

computer.

The onboard computer is often referred to as the machine control unit or

MCU.

Control units for NC machines are usually hardwired, which means that
all machine functions are controlled by the physical electronic elements
that are built into the controller.

The onboard computer, on the other hand, is “soft” wired, which means
the machine functions are encoded into the computer at the time of
manufacture, and they will not be erased when the CNC machine is
turned off .

Computer memory that holds such information is known as ROM or read-only

memory.
 1.4 DEFINITION OF COMPUTER NUMERICAL
CONTROL (CNC) AND ITS COMPONENTS
The MCU usually has an alphanumeric keyboard for direct or manual data
input (MDI) of part programs.

Such programs are stored in RAM or the random-access memory portion

of the computer.

They can be played back, edited, and processed by the control.

All programs residing in RAM, however, are lost when the CNC
machine is turned off.

These programs can be saved on auxiliary storage devices such as

punched tape, magnetic tape, or magnetic disk.

Newer MCU units have graphics screens that can display not only the
CNC program but the cutter paths generated and any errors in the
program.
The components found in many CNC systems are shown in Figure 1.2.
1.4 DEFINITION OF COMPUTER NUMERICAL
CONTROL (CNC) AND ITS COMPONENTS
 5.3.3 Machine Control Unit –(MCU)

The machine control unit (MCU) is the backbone of CNC

systems .
Following six functions are being done by MCU:

1. Read coded instructions

2. Decode coded instructions
3.Implement interpolations to generate axis motion commands
4. Feed axis motion commands to amplifier circuits to drive
axis mechanisms
5. Receive the feed back signals of position and speed for
each drive axis
6. Implement auxiliary control functions such as coolant
ON/OFF, spindle ON/OFF, and tool change.
(See Figure 1.3.)
5.3.3 Machine Control Unit –(MCU)

FIGURE 1.3 A modern Machine Control Unit.-MCU

 1.5 ADVANTAGES OF CNC COMPARED WITH
NC
CNC opens up new possibilities and advantages not offered
by older NC machines.

1. Reduction in the hardware necessary to add a machine

function.New functions can be programmed into the MCU
as software.
2. The CNC program can be written, stored, and executed
directly at the CNC machine.

3. Any portion of an entered CNC program can be played

back and edited at will. Tool motions can be electronically
displayed upon playback.

4. Many different CNC programs can be stored in the MCU.

1.5 ADVANTAGES OF CNC COMPARED WITH
NC
5. Several CNC machines can be linked together to a
main computer.
Programs written via the main computer can be
downloaded to any CNC machine in the network.

This is known as direct numerical control or DNC. See

Figure 1.4.

6. Several DNC systems can also be networked to form

a large distributive numerical control system. Refer to
Figure 1.5.

7. The CNC program can be input from flash or floppy

disks or downloaded from local area networks.
DIRECT NUMERICAL CONTROL - DNC
DIRECT NUMERICAL CONTROL - DNC
5.5 CONTROL SYSTEMS OF A CNC

5.5.1 Point-to-Point System

CNC controls can be either a point-to-point or

continuous path system.
The point –to-point (PTP) control moves the tool to the
programmed point, normally in rapid traverse, without
engaging the workpiece.
The PTP system is also called the positioning system
because its exact tool path normally cannot be controlled.
PTP tool path follow one of the three modes:
-axial path,
-450 line and l
-linear path. Figure 5.7 represents these three
modes.
Fig. 5.7
 5.5.2 Continuous Path Control Systems

This is also known as contouring system. It is

capable ofsynchronizing two or more axial
drives to produce a desired path.

Contour systems are of five types, depending

upon type of control:
5.5.2 Continuous Path Control Systems

These are: 2-D contouring It synchronizes feed only in two

axes simultaneously

2 ½-D contouring Any two of three can be

controlled simultaneously

3-D contouring Capable of synchronizing three axes

simultaneously

4-axis machining Apart from 3 regular axis, 4th axis is

rotary axis

5-axis machining It incorporates 3 regular and 2

rotary axis
Fanuc
 CIKLI PËR TORNIM GJATËSOR (TËRTHOR) G84
Cikli tipik përbëhet nga zhvendosja e pikës fillestare për shkak të arritjes së thellësisë së prerjes, tornimit gjatësor
(tërthor), kthimit prapa për thellësi të prerjes dhe kthimi në pikën fillestare të ciklit.

Me aplikimin e funksionit G84 dukshëm shkurtohet programi dhe lehtësohet programimi, sidomos në rastet e
tornimit me më shumë kalime. Funksioni G84 mundëson edhe tornim ciklik të konicitetit

Figurat më poshtë i tregojnë parametrat e nevojshëm për përshkrimin e këtij funksioni, ku kemi:
• Cikli i tornimit me dalje vertikale
• Cikli i tornimi me lëvizje të pjerrët

1.Cikli i tornimit me dalje vertikale

G00 X80.000 Z3.000 – koordinatat e pikës fillestare (P)

G84 X50.000 Z–40.000 D3=4000 F250

X, Z – koordinatat e pikës vertikale të ciklit (D)

D3 – trashësia e prerjes në mm, F – hapi në mm/rr

 2.Cikli i tornimi me lëvizje të pjerrët

G84 X50.000 Z–40.000 P2=-25.000 D3=4000 F250

G00 X80.000 Z3.000
X,Z – koordinatat e pikës diagonale të ciklit
P2 – gjatësia e konicitetit në drejtimin Z
D3 – trashësia e prerjes në μm, F – hapi në mm/rr

Makina me të cilën po flasim “Emco Turn 55” - nuk e përmban këtë funksion por e shfrytëzon funksionin Stock
removal.

Ky funksion shfrytëzohet p.sh. te makina tornuese EMCOTRONIC T1 CNC.

 LËVIZJA RRETHORE E INSTRUMENTIT PRERËS
Makina tornuese CNC mundëson tornim të formësuar (rrezes) dhe rrezeve kalimtare duke shfrytëzuar dy
funksione:

G02 (G2) – lëvizje rrethore në kahje të akrepave të orës (djathtas)

G03 (G3) – lëvizje rrethore në kahje të kundërt të akrepave të orës (majtas).

Udhëzime të shkurtra të programimit të G02, G3

1. Sjellet thika në pozitën fillestare,
2. Caktohet kahja e rrotullimit për vendosjen e prapme – të përparme të thikës G02 ose G03
3. Definimi i pikës përfundimtare të rrezes (në diametër dhe gjatësi) – koordinatat e akseve X, Z,
4. caktimi i koordinatave të qendrës së rrezes I, K (distanca e qendrës në akset X dhe Z) – duhet
pasur kujdes në parashenjat I dhe K.
 Funksionet G2/G3 me vendosje të thikës lart/poshtë

Makina tornuese Emco mundëson disa mënyra të ndryshme të programimit të lëvizjeve rrethore:
- Programimi me pikën fillestare (S – start), pikën përfundimtare (E– end) dhe rrezen e rrethit (CR)
Komandat:

G2 ose G02 / G3 ose G03 lëvizja rrethore në hapin punues

Mund të jepet sistemin kënddrejtë koordinativ si:

G2 (ose G3) X... Z... CR=±...

X, Z – pika përfundimtare (E)

CR –- rrezja e rrethit

CR=+ për këndet deri 180o, CR= – për këndet mbi 180o.
2. programimi me pikën fillestare (A=P1), me pikën e fundit (N=P2) dhe me qendrën e rrethit (S=Po)

Komandat:

G2 ose G02 / G3 ose G03 lëvizja rrethore në hapin punues

Mund të jepet sistemin kënddrejtë koordinativ si:

G2 X... Z... I... K...

X, Z - pika e fundit (P2)

I, K – koordinatat e qendrës së rrethit (S) në sistemin inkremental ose

I = AC(...), K = AC(...) në sistemin absolut nga pika punuese zero (0).

3. Programimi me pikën fillestare (A=P1), pikën përfundimtare (B=P2),pikën e qendrës së rrethit (S=P0) dhe
këndin e harkut rrethor (AR)

Komandat:

G2 ose G02 / G3 ose G03 lëvizja rrethore në hapin punuese

Mund të jepen në sistemin kundrejt koordinativ si:

G3 X... Z... AR...

G3 I... K... AR..

X, Z – pika e fundit (B)

I, K – koordinatat e qendrës së rrethit në sistemin inkremental

AR – këndi i harkut rrethor

4. Programimi me pikën fillestare (A=P1), ndërmjet-pikës (M), pikës përfundimtare (B=P2)

Komandat:

CIP lëvizja rrethore në hapin rrethor (Circle through Points) – rrethi përmes pikës

Janë dhënë:

CIP X.. Z.. I1=.. K1=..

X, Z – pika përfundimtare (P2)

I1, K1 – koordinatat e ndërmjet-pikës së rrethit

 Punimi i programit për BOSHTIN 1 (funksionet G2, G3)

Te programimi i sipërfaqeve të rrumbullakuara me rreze, paraprakisht duhet patjetër ti afrohemi

konturës të copës punuese duke shfrytëzuar funksionet G0 dhe G01. Te prerja e fundit ose e ashtuquajturi
tornim kontural kur të arrimë te rrezja e aplikojmë funksionin G02 ose G03. Mund të shfrytëzohen edhe
funksionet e ciklit për afrim te kontura e copës punuese (Stock removal) për të cilin do të flitet më vonë.

Për tornim përfundimtar (kontural) të shfrytëzohet thika neutrale!

Nr. Rend. Numri i
Instrumenti Hapi
rrotullimeve
Përshkrimi i vendosjes - operacionit
prerës mm/min
rr/min
1 Shtrëngimi Koka shtr. 0.05 1500

2 Tornim I ashpër gjatësor ISO 6 0.05 1500

3 Përpunim I radiusit ISO 6 0.05 1500

Pjesa programore

Nr.
Funksionet e programit Vërejtje
Rend.

%MP
G X Z F S M T D CR AR I J
N9000
N1 18
N2 54
N3 23
N4 90 14 2 0.05 1500 3 1 1
N5 1 0
N6 3 20 -3 3
N7 1 -11
N8 2 24 -19.9 5
N9 1 -27
N10 2 30 30 3
N11 1 -70
N12 0 32
N13 100
N14 2
 KOMPENSIMI I RREZES SE INSTRUMENTIT PRERËS

Maja e pllakës prerëse punohet me rreze të rrumbullakimit të cilat janë të standardizuara, p.sh. R 0,2 ose R 0,4.
Në procesin e tornimit të sipërfaqeve paralele dhe vertikalisht në aksin e rrotullimit, udhëzimi i majës imagjinare
të instrumentit (K) sjell deri te tornimi i saktë i konturës së dhënë pa marrë parasysh rrumbullakimin e vërtetë të
majës së tehut prerës së instrumentit
Kjo do me thënë se mund të përvetësohet rregulli vijues:
Gjatë tornimit të sipërfaqeve paralele dhe vertikale në aksin e rrotullimit nuk është e nevojshme të kompensohet
rrezja e majës së tehut prerës së instrumentit pasi që udhëzimi i majës imagjinare i tehut prerës së instrumentit
jep dimensione përfundimtare të sakta të copës punuese.
Gjatë tornimit të sipërfaqeve konike paraqitet shmangia e konturës së vërtetë nga kontura e kërkuar.
 T - maja teorike e tehut prerës së instrumentit prerës

K - maja imagjinare e tehut prerës së instrumentit

S - qendra e rrumbullakimit të majës së tehut prerës së instrumentit

A-B-C-D rruga e lëvizjes së instrumentit prerës

Δx, Δz - kompensimi i rrezes së majës së instrumentit, e llogarit vetë njësia drejtuese e makinës

Gjatë tornimit të sipërfaqeve konike dhe kanaleve, për arsye të rrumbullakimit të tehut prerës dhe udhëzimit të
majës imagjinare vjen deri te shmangia ndërmjet profilit të dhënë dhe të vërtetë, prandaj për arsye të tornimit
korrekt të këtyre sipërfaqeve është e nevojshme të kompensohet rrezja e tehut prerës të instrumentit dhe të
ndryshohen koordinatat e pikave të lëvizjes fillestare dhe përfundimtare.
 Ekzistojnë dy funksione për korrigjimin e rrezes së instrumentit G41 dhe G42 me të cilat njësisë drejtuese të
makinës metalprerëse i jepen informata për lëvizjen e instrumentit dhe llogaritjen e korrigjimeve të nevojshme.

G42 – korrigjimi i rrezes së instrumentit djathtas nga kontura e dhënë

G41 – korrigjimi i rrezes së instrumentit majtas nga kontura e dhënë

G40 – shkyçja e korreksionit të rrezes së instrumentit.

G42 – instrumenti ndodhet, shikuar në drejtim të hapit,

djathtas nga kontura,

G41 – instrumenti ndodhet, shikuar në drejtim të hapit,

majtas nga kontura.
PUNIMI I PROGRAMIT PËR BOSHTIN 2 (KOMPENSIMI ME RREZEN E INSTRUMENTIT PRERËS)

Nr. Rend. Hapi

Përshkrimi i vendosjes - operacionit Instrumenti prerës Numri i rroullimeve
mm/min rr/min
1 Shtrëngimi Koka shtr. 0.05 1500
2 Tornim I ashpër gjatësor ISO 6 0.05 1500
3 Përpunim I radiusit ISO 6 0.05 1500
 Pjesa programore

Nr. Rend. Funksionet e programit Vërejtje

%MP
G X Z F S M T CR AR I J
N9000

N1 18

N2 54

N3 23

N4 90 0 2 0.05 1500 3 1

N5 1 0

N6 3 20 -10 10

N7 1 -30

N8 30 -40

N9 -100

N10 0 32

N11 100

N12 2
 TORNIMI I FILETËS (HAPJA E FILETËS SË JASHTME, TË BRENDSHME)
Në makinën tornuese CNC mund të tornohen filetat e jashtme dhe të brendshme, gjegjësisht fileta të djathta dhe
të majta.

Gjatë kësaj duhet të kemi parasysh pozitën e pikës fillestare për tornimin e filetës si dhe pozitën e pikës
përfundimtare të filetës, kahjen e rrotullimit të boshtit, llojit të thikës (e majtë, e majtë). Gjithashtu na nevojiten
edhe standardet – të dhënat tabelare të vetë filetës (hapi, thellësia e filetës...).

Fileta mund të prehet duke shfrytëzuar funksionin G33 në një bllok, ku njësia drejtuese është e sinkronizuar
(përshtatur) me lëvizjen gjatësore të suportit, me rrotullimin e boshtit kryesor, për tu arritur pjerrësia (hapi) i
filetës,por mund të shfrytëzohet funksioni i ciklit për tornimin e filetës (Cycle 97, 98)

PRERJA E FILETËS
Është i mundur prerja e filetave të rrafshët, konik dhe spiral. Prerja e
filetave realizohet me instrument prerës përkatës,

Hapi K ose I duhet të jetë i zgjedhur patjetër në varësi të drejtimit të

filetës (gjatësor ose tërthor).

Shpejtësia e rrotullimit S dhe hapi F nuk janë aktiv te G33 (100%).

G33 Z... K... (K – hapi i filetës, Z – thellësia e filetës).

G97 shkyçja e shpejtësisë së prerjes konstante

 G331 / G332 – PRERJA E FILETËS SE BRENDSHME PA KOMPENSIMIN E KOKËS
SHTRËNGUESE

G331 – prerja e filetës së brendshme definohet me thellësinë e shpimit Z dhe hapin K

G332 – lëvizja kthyese te prerja e filetës definohet

gjithashtu me thellësinë e shpimit Z dhe hapin K,
ndërsa kahja e rrotullimit të boshtit ndryshon
automatikisht.

Përpara fillimit të komandës G331 patjetër duhet të

hapet vrima paraprakisht me përmasa të pastra,
gjegjësisht të caktohet pozicioni i saktë prej ku fillon
komanda.
 KORNIZAT (FORMAT) – FRAMES
Kornizat e ndryshojnë sistemin aktual koordinativ:
TRANS – ATRANS – translacioni (zhvendosja) i sistemit koordinativ
ROT – AROT – rrotullimi i sistemit koordinativ
SCALE – ASCALE – matësi i programuar
MIRROR – AMIRROR – pasqyrimi i sistemit koordinativ
Kornizat (konturat) programohen në fjali të posaçme programuese edhe atë kryhen si:

TRANS – ATRANS – TRANSLACIONI I SISTEMIT KOORDINATIV

TRANS – e zhvendos pikën zero –W,
G54, G55, ... (nga baza e të dhënave)
në pozicion të ri.
ATRANS – e kalon pikën zero në raport
me pozicionin e fundit (G54, G55, ...
TRANS).
Formati: TRANS/ATRANS X...Z...
 ROT – AROT – RROTULLIMI I SISTEMIT KOORDINATIV

ROT / AROT i rrotullon koordinatat e copës punuese rreth çdo aksi të sistemit
koordinativ X dhe Z ose këndin RPL në sipërfaqen e zgjedhur punuese.

Me këtë është mundësuar programimi nëpër kontura në sistemin kryesor koordinativ

gjegjësisht rrotullimi përkatës.

X, Z – rrotullimi në shkallë rreth aksit të zgjedhur,

RPL – Rotation in the Plane – rrotullimi

nëpër sipërfaqe në shkallë.
Shembull:

ROT X40 Z30 Ose AROT RPL=45

 SCALE – ASCALE – MATËSI I PROGRAMUAR
SCALE – ASCALE – mundëson vendosjen e raportit përkatës për çdo aks X, Y, Z.

Me këtë rriten ose zvogëlohen dimensionet e copës punuese –

zgjatet ose shkurtohet rruga e instrumentit

SCALE i fshin të gjitha kornizat e programuara paraprakisht.

Shembull: SCALE/ASCALE X0.8 Z0.6

MIRROR – AMIRROR – PROGRAMIMI I PASQYRIMIT

MIRROR / AMIRROR mundëson pasqyrimin e copës punuese rreth

akset koordinatave X dhe Z.

Kur pasqyrohet kontura automatikisht ndryshon kahja e

rrotullimit G2/G3 dhe funksionet e kompensimit të
instrumentit G41/G42.

Shembull: MIRROR X
 FUNKSIONI I CIKLIT

Cikli është një varg i punimeve të përcaktuara paraprakisht të cilat makina do ti realizonte automatikisht.

Ciklet mund të jenë:

• standarde
• përdoruese

Ndodhen në Menu \ Programs \ Standard cyles ose Menu \ Programs \ User cycles
Thirrja e ciklit është me ndihmën e funksionit horizontal të tastit <F4> Support. Ciklet gjithashtu mund të thirren
edhe me komandën MCALL

Ciklet standarde janë:

Cikli për tornim <F2>

Cikli për shpim të thellë <F4>

Cikli për prerjen e filetës <F5>

Ndërsa për cikle shfrytëzuese tasti <F6>

Recompile <F7> është tasti i cili mundëson drejtimin e parametrave të shkruar të ndonjë cikli

përmes menysë së tij.

CIKLET PËR TORNIM

Me aktivizimin e ciklit për tornim <F2> hapet dritare e re e cila ofron lloje të tornimit.

Sinumerik 840D TURN ofron cikle për punimin e kanaleve (Groove

– cyle 93), nënprerje (Undercut – cycle 94, 96) dhe tornim kontural
(Stock removal – cyle 95).

GROVE – CYCLE 93 – Cikli për punimin e kanaleve

(gropëzimeve) te tornimi <F2>

Paraqitja grafike e të gjitha parametrave aktivizohet me tastin

Star Point SPD – pozicioni fillestar sipas aksit X (pa parashenjë)
Star Point SPL – pozicioni fillestar sipas aksit Z
Width WIDG – gjerësia e kanalit në fund
Groove depth DIAG – thellësia e kanalit relativisht nga pozicioni fillestar (pa parashenjë)
Angle STA1 – këndi i konicitetit të aksit të rrotullimit dhe koturës së copës punuese
Flank angle 1 ANG1 – këndi anësor në anën e pozicionit shartues (pa parashenjë)
Flank angle 2 ANG2 – këndi anësor në anën e kundërt (pa parashenjë)
+Rad./ -chamfer RCO1 – rrezja+ / pjerrësimi – i këndit të jashtëm në anën e pikës startuese
+Rad./ -chamfer RCO2 – rrezja+ / pjerrësimi – i këndit të jashtëm në anën e kundërt
+Rad./ -chamfer RCI1 – rrezja+ / pjerrësimi – i këndit të brendshëm në anën e pikës startuese
+Rad./ -chamfer RCI2 – rrezja+ / pjerrësimi – i këndit të jashtëm në anën e kundërt
Fin. Allow FAL1 – trashësia përfundimtare e prerjes te punimi i fundit të kanalit
Fin. Allow FAL2 – trashësia përfundimtare e prerjes te punimi i fundit të kanalit
Infeed depth IDEPL – trashësia maksimale e prerjes sipas hapit

Dwell time DTB – koha e pritjes

Operation VARI – varianta të punimit të kanaleve
 Ushtrimi 3. Punimi i programit për BOSHTIN 3 (Cikli i punimit të kanaleve – GROOVE)

• kanali punohet me thikë për prerje (parting tool) i

cili ka numër T6
• regjimet e prerjes për këtë thikë janë v = 80 m/min
dhe F 0.2 mm/rr
• duhet të definohen dy korrektime të
instrumentit D1 dhe D2, d.m.th. të dy skajet e
instrumentit duhet patjetër të maten dhe të
shkruhen në bazën e të dhënave (d.m.th. thika
mund të punojë kanal nga ana e përparme ose e
prapme)

• ana tjetër matëse duhet patjetër të shkruhet si D2

për instrumentin e njëjtë (New Tool edge)
• thika duhet të sjellet në pozitën fillestare në
koordinatën X25 Z-15
• pamja e ciklit të shkruar CYCLE 93 (20,-
15,5,5,0,27,27,0,0,0,0,0,2,0,1,3,1,05)
 Nr.
Funksionet e programit Vërejtje
Rend.
%MP
G X Z F S M T D CR AR I J
N9000
N1 18
N2 54
N3 23
N4 90 0 2 0.05 1500 3 1 1
N5 1 0
N6 3 20 -10 10
N7 1 -30
N8 30 -40
N9 -100
N10 0 32
N11 100
N12 90 22 -17.5 0.05 1500 3 2 1
N13 1 20
N14 10 -20
N15 0 22
N16 -22.5
N17 1 20
N19 10 -20
N20 0 22
N21 100
N22 2
Shembull i plotësimit të tabelës është treguar në figurë

Përshkrimi në NC programin duket kështu:

UNDERCUT – CIKLI PËR NËNPREREJE (THELLIM) TE TORNIMI <F3>
CYCLE 94 – prodhojnë thellime në përputhje me DIN 509 të formës E dhe F për prodhime të gatshme me
përmasa më të mëdha se 3 mm

Sipas DIN509 forma E shfrytëzohet vetëm te një sipërfaqe e përpunuar –

sipërfaqe periferike.

Forma F shfrytëzohet kur janë përpunuar dy sipërfaqe – sipërfaqja periferike

dhe mbështetësi.

Paraqitja grafike e të gjitha

parametrave aktivizohet me tastin

Star Point SPD – pozicioni fillestar sipas

aksit X (pa parashenjë)

Star Point SPL – pozicioni fillestar sipas

aksit Z

From FROM – forma e thellimit

Shkrimi në programin NC duket kështu:

Shembulli i figurës
 Cikli për prerje te punimi i filetave
Ky cikël – CYCLE 96 – prodhon thellime në përputhje me DIN 96 të
formës A, B, C dhe D për punimin e ISO filetave metrike me
dimensione M3 deri M68.

Forma:

A – fileta të jashtme

B – fileta të jashtme version i shkurtër

C – fileta të brendshme

D – fileta të brendshme versioni i shkurtër

Përshkrimi i ciklit fillon me tabelën kontrolluese e cila

përmban emërtimin e ciklit dhe parametrat e tij.
 Paraqitja grafike e të gjitha parametrave
aktivizohet me tastin

Start.Point SPL – pozicioni fillestar sipas aksit Z

From FROM – forma e thellimit

Tabela e përshkruar është treguar në figurë:

Shkrimi në programin NC duket kështu:

Shembulli I simulimit A dhe B

 Punimi i filetës së jashtme dhe të brendshme Cycle 97

Për punimin e boshtit me filetë të jashtme dhe të brendshme nevojitet të shfrytëzohen 5 instrumente
të ndryshme
- thika e djathtë për tornim të jashtëm për heqje të shtresave prej Ø20x30 dhe rrëzimin e teheve
gjegjësisht paraprerje
- thika për punimin e filetës së jashtme M20x25

- punto spirale Ø12 për hapjen e vrimës Ø12x30

- alezatori për zgjërimin e vrimës Ø12 në Ø17.29x18 dhe prerje të brendshme

- thika për prerjen e filetës së brendshme M20

Heqja e shtresave të materialit në kuotën Ø20x30 të bëhet me 4 prerje me trashësi 2x1.2 mm dhe 2x1 mm

Zgjërimi i vrimës në diametër nominal Ø17.29 (diametri standard për M20) të sjellet me 3 prerje me trashësi 2x1
mm dhe prerja e fundit deri te diametri nominal
Për operacionet 1, 2, 3, 6, 7 të shfrytëzohet funksioni për shpejtësi konstante të prerjes (G97)

Te thirrja e ciklit për filetim të shqyrtohen parametrat e nevojshëm dhe të shfrytëzohen tabelat për fileta
standarde në shtojcë.

Nr. rend Përshkrimi i kalimeve - operacioneve Instrumenti Hapi Numri i rrot. rr/min
mm/rr
1. Tornimi i jashtëm në Ø20x30 T2 0.08 v=150 m/min

2. Rrëzimi i tehut 1/45o T2 0.08 v=150 m/min

3. Paraprerja e jashtme, forma B T2 0.08 v=150 m/min

4. Punimi i filetës së jashtme M20x25 T4 500

5. Shpimi i vrimës Ø12x30 T1 0.08 1100

6. Zgjërimi i vrimës Ø17.29x22 T3 0.1 v=150 m/min

7. Prerja e brendshme, forma D T3 0.1 v=150 m/min

8. Punimi i filetës së brendshme M20 T5 500

 Pamja e simulimeve për filetë të jashtme

Pamja e simulimeve për filetë të brendshme

Pamja e simulimeve për filetë të brendshme
 1

4
5 7
6

1. Kapaku mbrojtës 5. DC- Motorët ndihmës

2. Koka për shtrëngim 6. Kaluçi
3. Motori kryesor 7. Siguresa
4. Bartësi i veglave-koka revolverike 8. Pjesa elektrike e pajisjes
Emco Turn 55
PICOMILL CNC

Makina frezuese CNC – x.mill 900

Detyrë:
1.Për detalin e dhënë, të hartohet lista programuese (programi burimor) për makinën tornuese

Nr. Numri
Instrumenti Hapi
rrotullimeve
Rend. Përshkrimi i vendosjes - operacionit
prerës mm/min rr/min
1 Shtrëngimi Koka shtr. 0.05 1500
2 Tornim I ashpër gjatësor ISO 6 0.05 1200
3 Përpunim I radiusit ISO 6 0.05 1500
%MP
G X Z F S M T D CR AR I J
N9000
N1 G55
N2 T1
N3 D1
N4 G0 G90 X0 Z2 F0.05 S1500 M3
N5 G1 X0 Z0
N6 G3 X14.5 Z-7.25 CR=7.25
N7 G1 X8 Z-25
N8 G2 X14 Z-28 CR=3
N9 G3 X18 Z-30 CR=2
N10 G1 X18 Z-40
N11 G2 X22 Z-42 CR=2
N12 G1 X22 Z-53
N13 G0 X24 Z-53
N14 X24 Z100
N15 T2
N16 D1
N17 G0 G90 X14 Z2 F0.05 S1200 M3
N19 G1 X14 Z0
N20 G1 X18 Z-2
N21 G1 X18 Z-24
N22 G1 X22 Z-26
N22 G1 X24 Z100
N24 M2
Përshkrimi i vendosjes - operacionit

Nr. Instrumenti Hapi

Përshkrimi i vendosjes - operacionit Numri i rrotullimeve
Rend. prerës mm/min rr/min
1 Shtrëngimi Koka shtr.
2 Hapja e kanalit të pykës Freza Ø5 F=80 [mm/min] S=1500 [min -1]

Programimi
%MP

G X Y Z F S M T D CR AR I J
N9000

N1 G54

N2 T1
N3 LM06
N4 G0 G90 X0 Y0 Z5 F80 1500 M3

N5 G1 X0 Y0 Z-2

N6 G1 X15 Y0 Z-2

N7 G0 X15 Y0 Z20
N8 M2
G90 G0 X0 Y50

G91 G3 X50 Y-50 P50

Nese: P60 ??

Nese: P70 ??
Linear Motion systems
Fig. 10.18 Use of recirculating ball screw and the LM device for axis movement in the bed
of a CNC machine tool (Courtesy Makino Milling Machines Co. Ltd., Tokyo, Japan)
 Open-loop Control Systems

Open-loop systems normally use stepping motors as the drive devices to move

the machine slide. Due to the advent of precision ball screw and stepping

motor control technology, open-loop control can be refined to 0.001 in.

resolution, which is accurate enough to be used in many precision positioning

and light-load contouring applications.

 Closed-loop Control Systems

A feedback loop is implemented to monitor the actual output and correct

any discrepancy from desired output. Both analog-type and digital-type

can be applied.

Most modern closed-loop NC systems are able to provide very fine

resolution of 0.0001 in.

Fig. 10.19 . The closed loop control system used for the control in a CNC machine tool
Fig. 10.20 . The encoder disc for rotary position measurement.
Fig. 10.21 . The absolute encoder disc for rotary position measurement.
Fig. 10.23 . The encoder disc for rotary position measurement.
 Linear scale

Fig. 10.24 . The linear scale fixed to the machine tool structure or direct position
measurement.
Aplikimi i vizoreve matese optike te makinat shpuese
Aplikimi i vizoreve matese optike tek makina tornuese
Figure 2-1 Typical arrangements of multiaxis CNC machines.
XYZ - are linear axes where Z is aligned with the spindle of the machine
.
ABC - are rotary axes rotating around XYZ respectively.

UVW - are parallel linear axes along XYZ respectively.

Figure 5-3 Sketch of simultaneous cutting on a 4-axis machine -XYZA.
Figure 5-4 A 4-axis machine set-up for cutting a variable-pitch thread on an
auger using motions on XYZ and A axes.
Figure 7-10 Vertical 5-axis laser machine, with a dual rotary head.
CIKLI I FREZIMIT – G87
CILKI I FREZIMIT – G88
SHEMBULL
SHEMBULL : Ciklet e frezimit te xhepave G87, G88 dhe xhepit rrethor G89
CIKLI I SHPIMIT G81
FORMA PARAMETRIKE- R -URDHERESAT
Puna ne diameter dhe rreze