N~°ã¨∞Î â◊√Éè=

í ∞ã¨∞Î JqѶ∞¨ fl=∞ã¨∞Î

LѨ#Ü«∞# =∞Ǩϟ`«û=
PǨfi#â◊√ÉèíѨ„uHõ
â’¡II Hõ$ëê‚l#O ^Œ~°ƒù=∞~¸K« =∞øOr áêÖÏâ◊^ŒO_»ó Ѩi^è•#âß\© I
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«OK« kâ◊#∞Î x`«º"£∞ =\’tÛ~åÜ«Úó â◊√ÉèíH©iÎq^•ºó II
â’¡II J™ê^茺™ê^èŒHõ! ™êfiq∞<£! J™ê^茺O `«= H˜O =^Œ I
~å=∞^Œ∂`«! ^ŒÜ«∂ã≤O^èÀ! =∞`å¯~°ºO ™ê^èŒÜ«∞ „ѨÉè’ II
ã¨fiã≤Î. N KåO„^Œ=∂# N qHÍi<å=∞ ã¨O=`«û~° *˺+¨ª â◊√^Œú ^Œâ◊q∞
12–06–2019 |∞^èŒ"å~°O L^ŒÜ«∞O QÆO. 8–27 xIIʼnõΩ
ǨϙêÎ #Hõ`„∆ Ü
« Ú
« HõÎ Hõ~å¯@HõÅQÆfl ѨÙ+¨¯~åOâ◊Ü∞« O^Œ∞
=∂ ᜄ`«∞_»∞
zII "ÕOHõ@ <åQÆQÍÜ«∞„f ǨÏ#∞=∞¢`«Ê™ê^£, <åQÆÅH©; J#flѨÓ~°‚ŠѨل`«∞_»∞
zII z^ŒO|~° ^Œ∞~åæ=b¡ ã¨∞„|Ǩχ}º N "ÕOHõ@ Ѩ=<å#O^£‰õΩ
p~åÅ, "≥·‰õΩO~î°Ñ¨Ù~°O, N~å"£∞#QÆ~üÖ’x
NǨÏ#∞=∞¢`«Ê™ê^Œ xÅÜ«∞=Ú #O^Œ∞
LѨ#Ü«∞# ã¨O™ê¯~°=Ú Kå`«∞~åÇ≤ÏflHõ=ÚQÍ
[iÑ≤OK«∞@‰õΩ ^≥=· A˝Å∞ ã¨∞=ÚǨ˙~°=Î Ú xâ◊Û~ÚOz<å~°∞.
HÍ=Ù# `å"≥∞Å¡~°∞ 㨉õΩ@∞O|=ÚQÍ qKÕÛã≤ =@∞=Ù#∞
Pj~°fikOz =∂ Pu^二 =Ú#∞ ã‘fi HõiOz
=∞=∂‡#OkOѨ*Ü Ë ∞« á„ ê~°#
÷ .
=∞OQÆà"
◊ ∞£ =∞ǨÏ`ü Éèí=^•QÆ=∞<åaèÖÏ+¨µÅ∞
NNNNN J#fl^•#O z^ŒO|~°âߢãÎ≤
qO^Œ∞ : =∞II12 QÆO.ʼnõΩ ,, *Ï#H©^Õq
„|ǨχN J#fl^•#O PO[<ÕÜÚ« Å∞, „|ǨχN =ÚÅ∞‰õΩ@¡ ÅH©;#~°ãO≤ ǨÏ=¸iÎ – Åe`«†
N QÆO„_H» À@ QÍÜ«∞„f Nx"åãπ † N ѨÙ~å}O <åQÆN JxÖò‰Ωõ =∂~°â~◊ ‡° =∞iÜ«Ú
|O^è∞Œ q∞„`∞« Å Jaè#O^Œ#Å`À..
1
 N~°ã¨∞Î â◊√Éè=
í ∞ã¨∞Î JqѶ∞¨ fl=∞ã¨∞Î

LѨ#Ü«∞#O
L`«Î=∞ ã¨O™ê¯~°O

~°K«#
_®II Z.q.Ü«∞<£.l. ǨÏ#∞=∞`ü „Ѩ™ê^£
1–28–8, N~å=∞#QÆ~ü,
"≥·‰õΩO~î°Ñ¨Ù~°O, p~åÅ – 523 155
„ѨHÍâ◊O lÖÏ¡. PO„^茄Ѩ^Õâò.
ÃãÖò : 9440954934
„ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞ : N ǨÏ#∞=∞^•^蕺u‡Hõ ˆHO„^Œ=Ú
Pˆ~Ѩe¡ J„QÆǨ~°=Ú
QÆ=∞xHõ : ~°K«~Ú`« J#∞=∞u`À g∞ WO@ [iˆQ
LѨ#Ü«∞#=Ú#‰õΩ ‰õÄ_® nxx =Ú„kOz W=fiQÆÅ~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
2
 LѨ#Ü«∞#O
„|Ǩχ=Ú #∞O_ç q_ç=_ç# #∂`«# r=Ù_»∞ Hõ~°‡=âß# <å<å *Ï`«∞ÅO^Œ∂
ѨÙ\ì˜ U^À ã¨∞Hõ$`«O =Å# =∂#=[#‡ Z`«∞`Î å_»∞. J\˜ì =∞#∞+¨µº_»∞ uiy „|Ǩχ=Ú#∞
KÕ~°∞H˘#=Öˇ#O>Ë JO^Œ∞‰õΩ `«y#suQÍ ã¨O㨯iOѨ|_®e. PÖÏã¨O㨯iOK«∞H˘<Õ
Ü≥∂Qƺ`«, J^Œ$+¨Oì „áê}˜HÀ\˜Ö’ =∞#∞A#ˆH LOk. HÍ|>Ëì â◊OHõ~É° Qíè =Æ `åÊ^Œ∞Å"å~°∞
'[O`«∂<åO #~°[#‡ ^Œ∞~°¡ÉèíO— J<åfl_»∞. J\˜ì ^Œ∞~°¡Éèí=∞~Ú# =∞#∞+¨º [#‡ á⁄Ok
‰õÄ_® ™ê~°÷HõO KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ`Õ JO`«HõO>Ë ^Œ∞~°^Œ$+¨ì"Õ∞=ÚOk? HÍ|\˜ì JO^Œ∞‰õΩ
HÍ=Åã≤# Hõ~°Î"åºÅ#∞ `≥eã≤H˘x PK«iOKåe. JÖÏ =∞#Å#∞ kkÌf~°∞ÛH˘#@O
HÀã¨O ^èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞ =∞#‰õΩ 48 ã¨O™ê¯~åÅ∞ `≥ÖÏÊ~Ú.
"åxÖ’ Ñ≤`«$Hõ~°Î $HÍÅ∞ JO>Ë `«O„_ç =∞#HÀ#O PK«iOKÕq 8 PKå~°º
Hõ~°Î $HÍÅ∞ 4 -ã¨fiHõ~°Î $HÍÅ∞–7, ^≥·=ã¨O™ê¯~åÅ∞–21† P`«‡ ã¨O™ê¯~åÅ∞–8,
"≥Ú`«ÎO 48. gxÖ’ `«O„_ç x~°fiÇ≤ÏOKÕ Zxq∞kO\˜Ö’ z=ik, q∞ye# 40
ã¨O™ê¯~åʼnõÄ P^è•~°=∞~Ú#k LѨ#Ü«∞#O.
LѨh`Õó Ѷ¨ÅO `Õfi`«`ü - kfi[`å ã≤kÌ Ñ¨ÓifiHÍ
"Õ^•nè `«ºkèHÍ~°â◊Û - ã≤kúó |∞∞+≤aèsi`å II
Jx LѨ#Ü«∞<åxH˜ J~°O÷ K≥Ñʨ |_çOk. kfi[`åfixfl á⁄O^Œ\ÏxH˜ "Õ^•º^躌 Ü«∞#O
KÕ¿ã@O^Œ∞ HõkèHÍ~°O KÕ‰õÄ~°\ÏxH˜ D LѨ#Ü«∞#O |∞∞+¨µÅKÕ `≥Å∞Ѩ|_çOk.
LѨ#Ü«∞#ã¨O™ê¯~°O á⁄O^Õ"åix kfiAÅ∞ JO\Ï~°∞. JO>Ë Ô~O_»∞ [#‡Å∞
HõÅ"åÅx P~°÷O. LѨ#Ü«∞#O [iˆQ=~°‰õÄ XHõ[#‡. J#O`«~° rq`«=∞O`å
=∞~À[#‡. HÍ|\˜ì "≥Ú^Œ\ ˜[#‡ Zxq∞^ÕO_»¡k J~Ú`Õ D Ô~O_»= [#‡ Z#Éèˇ·
UO_»¡k. nxx|\˜ì D [#‡ ZO`« =ÚYº"≥∞ÿ#^À J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. =∞#
LѨ#Ü«∞#OÖ’ áês≈^Õâ◊ã¨∞÷Å '™œ*Ï`ü— JO>Ë „H˘`«Î[#‡ J<Õ ã¨O™ê¯~°O KÕ™êÎ~°∞.
x*ÏxH˜ LѨ#Ü«∞#O „H˘`«Î [#‡.
=∞= Ѩ Ù @∞ì H õ < å\˜ [##ÅQÆ fl O Zxq∞^Õ O _» ∞ ¡ „Ѩ É è Ï =O K« ∂ Ñ≤ ` Õ D
~Ô O_»=[#‡Ü≥ÚHõ¯ [##ÅQÆflO PO>Ë LѨ#Ü«∞# =ÚǨ˙~°OÎ Z#ÉèÜ ·ˇ ∞Õ O_»∞¡ „ѨÉÏè =O
K«∂ѨÙ`«∞Ok HÍ|>Ëì LѨ#Ü«∞# =ÚǨ˙~°ÎO q"åǨ^Œ∞ÅHõO>ËKåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ
3
=∞OzQÍ K«∂_®e. HÍx D<å_»∞ q"åǨÏO KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë =ÚO^Œ∞ LѨ#Ü«∞#O
HÍ"åÅx q"åǨx Hõhfl xâ◊ÛÜ«∞O JÜ«∂ºHõ ^•xH˜=ÚO^Õ^À XHõ ÅQÆflOÖ’
LѨ#Ü«∞#O KÕ¿ãã¨∞<Î åfl~°∞. PHÍ~°}O=Å¡<Õ P rq`åÅ∞ Ѩq„`«OQÍ QÆ_=» @OÖË^∞Œ .
D q+¨Ü«∞O QÆ∞iÎOz L`«Î=∞ rq`«OHÀã¨O =ÚO^Œ∞ LѨ#Ü«∞#O ã¨HÍÅOÖ’
=∞Oz =ÚǨ˙~°ÎOÖ’ [~°áêe.
LѨ#Ü«∞#OÖ’ QÆ∞~°∞™ê÷#O `«O„_ç^Õ. HÍ|\˜ì `˘e =∞O„`«QÆ∞~°∞=Ù `«O„_Õ.
‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ =∞O„`« g∞Ü«∂ÅO>Ë â◊HáΘ ê`«O KÕÜ∂« e. JO>Ë ‰õΩ=∂~°∞x „|Ǩχ~°O„^èOŒ
‰õΩ_çKÕu #∞Oz =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P ǨÏã¨Î=∞ã¨ÎHõ ã¨OÜ≥∂QÆO^•fi~å
`«O„_ç `«#Ö’ #∞#fl „ÉÏǑχâ◊H˜Îx ‰õΩ=∂~°∞xÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
Jã¨Å∞ `«O„_ç=^ŒÌ QÍÜ«∞„f â◊ˆHÎ ÖˉõΩO>Ë ‰õΩ=∂~°∞#ˆHq∞™êÎ_»∞? x[OQÍ ‰õΩ=∂~°∞#
H©Ü∞« =Åã≤# ã¨OѨ^Œ W^Õ. HÍ|\˜ì JO^Œ∞HÔ · ‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ LѨ#Ü«∞#O KÕÜ∞« ^ŒÅK«∞H˘#fl
„Ѩf`«O„_ô XHõ¯=∞O_»ÅO (40) ~ÀAÅ~Ú<å „Ñ¨`ºÕ Hõ „â◊^`úŒ À QÍÜ«∞„ux J#∞+≤Oª Kåe.
=∞#O =¸_»∞ |∞∞}ÏÅ`À ѨÙ_»`å=Ú. 1. ^Õ=|∞∞}O : "Õ^Œ, ^èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞
K≥Ñ≤Ê#@∞¡Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å∞ KÕã≤ D^Õ=|∞∞}O f~°∞ÛHÀ"åe. 2. Ñ≤`«$|∞∞}O:
ã¨O`å#O Hõx =Oâ◊=Ú#∞ xeÑ≤ D Ñ≤`$« |∞∞}O f~°∞ÛHÀ"åe. ã¨O`å#O Hõx#O`«
=∂„`å# Ñ≤`«$|∞∞}O #∞O_ç q=ÚH˜Îx á⁄O^ŒÖË_»x Ѩل`«∞_»∞ „Hõ=∞tHõ∆}`À ‰õÄ_ç
âß„ã¨ÎqÇ≤Ï`«Hõ~°‡ÅO^Œ∞ xÅ|_ç#ѨÙÊ_»∞ =∂„`«"Õ∞ Ñ≤`«$|∞∞}O #∞O_ç q=ÚH˜Î Ü«∞x
|$ǨÏ^•~°}ºHõO K≥áÈÎOk. 3. |∞∞+≤|∞∞}O - „|ǨχKåiÜ≥ÿ∞^èŒ~°‡HÍ~åºÅÖ’
„|Ǩχ=Ú#O^Œ∞ K«iOK«∞K«∞ f~°∞ÛHÀ"åe. P\˜ì „uq^èŒ |∞∞} q=ÚH˜HÎ ˜ =ÚYº=∞QÆ∞#k
LѨ#Ü«∞#O. LѨ´ ã¨g∞Ѩ=Ú#‰õΩ† #Ü«∞#=ڴѨOѨÙ@ÜÕ∞ LѨ#Ü«∞#=Ú. Z=i
ã¨g∞Ѩ=Ú#‰õΩ PO>Ë
QÆ∞~À„~°fi`å<åO "Õ^Œã¨º -Ü«∞=∞㨺 xÜ«∞=∞Ѩº K«
^Õ=`å<åO ã¨g∞ѨO "å - ÜÕ∞<å-áêhÜ«∞`Õ `«^•——
QÆ∞~°∞=Ù, „=`«=ÚÅ∞, "Õ^Œ=Ú, Ü«∞=∞xÜ«∞=∂Å∞, ^Õ=`«Å∞ J#∞ "åxÜ≥ÚHõ¯
ã¨g∞Ѩ=Ú#‰õΩ KÕ~°∞Û@ÜÕ∞ LѨ#Ü«∞# =∞x J~°÷O. PYO_»*Ï˝# ã¨=Úáê~°˚#‰õΩ
„Ѩ"Õâß~°ù`« LѨ#Ü«∞# =∞#fl=∂@. HÍ|\˜ì „|Ǩϟ‡áêã¨#HÀã¨O , QÆ∞~°∞‰õΩÅ=Ú#‰õΩ
ѨOѨ٠ã¨O™ê¯~°=Ú#‰õΩ LѨ#Ü«∞# =∞x ¿Ñ~°∞ :
4
 LѨ#Ü«∞#=Ú#‰õΩ LáêÜ«∞#=Ú, =∞øOr |O^èŒ#=Ú, =@∞Hõ~°}=Ú,
„=`« |O^èŒ=Ú J<Õ Ñ¨~åºÜ«∞Ѩ^•Å∞ HÍ# =™êÎ~Ú. D LѨ#Ü«∞#=Ú SÇ≤ÏHõ,
áê~°Ö∫H˜Hõ r=<åxfl Ѩq„`«O KÕã¨∞ÎO^Œx =∞#∞=Ù K≥áêÊ_»∞. *ˇ·ˇ=∞hÜ«∞ =∞`«OÖ’
D LѨ#Ü«∞#O 16 Uà◊√§ ^•\˜#KÀ =º~°÷=∞x, KÕÜ«∞~å^Œx K≥ѨÊ|_çOk HÍx
q∞„`«q∞„â◊√_»∞ „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ 24 UO_»¡ =~°‰õΩ, Hõ∆„uÜ«ÚʼnõΩ 33 UO_»¡ =~°‰õΩ,
"≥·â◊√ºÅ‰õΩ 36 UO_»¡ =~°‰õΩ ‰õÄ_» J=HÍâ◊q∞KåÛ_»∞. P Ô~O_ç\ ˜ U XHõ¯\˜h
J=HÍâ◊O KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞.
16 Uà◊√§ ^•\˜Ok HÍ# WHõ LѨ#Ü«∞#O J#=ã¨~=° ∞x =^Œe"ÕÜ∞« @=Ú,
`«QÆ^Œ∞. 24 UO_»¡ =~°‰õΩ J=HÍâ◊=Ú#flk Hõ^• Jx *ÏQÆ∞ KÕÜ«Ú@Ü«Ú `«QÆ^Œ∞.
gÅQÆ∞#O`« =ÚO^Œ∞QÍ LѨ#Ü«∞#O QÍqOK«∞>Ë Hõ~°Î=ºO. Z=iH˜ U HÍÅO
x~°‚~ÚOѨ|_çO^À P HÍÅO ֒ѨŠLѨ#Ü«∞# ã¨O™ê¯~°O á⁄O^Œx "åxx
„"å`«∞º_»∞QÍ K≥áêÎ~°∞. J`«_»∞ ™êq„f Ѩu`«∞_»∞. HÍ|\˜ì "åxx XHõѨC_»∞
ã¨=∂[=Ú #∞O_ç "≥e"Õ¿ã"å~°∞. ^èŒ~°‡ „Éèí+¨µìxQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. ÃÑ· „"å`«º â◊|ÌO
Ü«∞[˝=ÚÅ∞ KÕÜ«∞x "åiH˜ =iÎã¨∞ÎO^Œx Ѩ~åâ◊~°=∂^èŒgÜ«∞O K≥áÈÎOk.
LѨ#Ü«∞# q^èŒ∞Å∞ ÉÏQÍ áê\˜OѨ|_Õ ~ÀAÅÖ’ xÜ«∞=∂Å∞ ‰õÄ_®
Hõiî#OQÍ<Õ LO_Õq. "å~°O ~ÀAÅ áê@∞ ã¨q∞^èŒÅ∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ JyflѨ~°K«~°º
KÕÜ«∞HõáÈ~Ú, aèH∆Í@# ‰õÄ_» KÕÜ«∞xKÀ =∞~°Å LѨ#Ü«∞#O KÕã≤H˘<åÅx
QÀѨ^äŒ=Ú# K≥ѨÊ|_çOk. â◊Ü«∞ºÃÑ· Ѩ_»∞H˘#~å^Œx, #$`«º w`«=ÚÅO^Œ∞
áêÖÁæ#~å^Œx, u~°∞QÆ~å^Œx, â◊‡âß#=Ú#‰õΩ "≥à◊§~å^Œx W\˜ì xÜ«∞=∂Å∞ ‰õÄ_®
JO^Õ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. x~°O`«~°O QÍ<å |*Ï<åÅÖ’ ã≤x=∂ áê@Å „â◊=}
^Œ~°≈<åÅÖ’ HÍňH∆ѨO KÕã¨∞Î#fl <Õ\ ˜ Jq"åÇ≤Ï`«∞Å „|ǨχK«~°º"≥∞\˜ì^À
TÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
''PëÈ_»âß „^•ƒÇ¨Ï‡}㨺 ™êq„f<åu =~°Î`Õ
^•fiqOâß`ü Hõ∆„`« |O^èÀ ~åK«`«∞ifiOâ◊`åifiâ◊ó——
J<Õ P~°¬ "åHõºO „ѨHÍ~°=∞~Ú`Õ „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ Ѩ^∞Œ <åˆ~O_»∞,¡ Hõ„∆ uÜ«Ú#‰õΩ
W~°∞=k Ô~O_ÕO_»∞¡, "≥·â◊√º#‰õΩ W~°∞=k <åÅ∞æ ã¨O=`«û~°=ÚÅ =~°ˆH ™êq„ux
5
J#QÍ QÍÜ«∞„ux á⁄O^Õ J~°›`« LO@∞Ok. QÆ~åƒù+¨ì=∞=Ú# KÕÜ«∞@O =O\˜
xÜ«∞=∂Å∞ =∂„`«"Õ∞ "åi "åiH˜ =ÚYº HÍÅO. P Ñ≤^ŒÑ¨ JO`å Q“}HÍÅ"Õ∞.
D Q“}HÍÅO ‰õÄ_® Ju„Hõq∞¿ãÎ QÍÜ«∞„f „Éèí+¨µì Å=Ù`å~°∞. J@∞=O\˜ "åxH˜
Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å J~°›`« ÖË^Œx, HÍ|\˜ì "åxH˜ Hõ<åº^•#O KÕÜ«∞~å^Œx ‰õÄ_®
K≥ѨÊ|_çk. HÍx HÍeHõ ^èŒ~å‡Å∞ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú. ^èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞ ^Õâ◊HÍÅ
áê„`«`Å« #∞ |\˜ì =∂~°∞`«∂ =KåÛ~Ú. HÍ|>Ëì Wxfl ^è~Œ ‡° âß„™êÎÖ~Ë Ê° _®¤~Ú. P^è∞Œ xHõ
HÍÖÏxH˜ =∂~°æ ^Œ~≈° #O KÕ¿ã ^è~Œ ‡° âß„™êÎÅ∞ ~å"åe. <Õ\ ˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ
D Q“}HÍÅO =∞iO`« ÃÑOK«|_®e. L^ÀºQÆ=ÚÅO^Œ∞ =Ü«∞óѨiq∞ux
ÃÑOK«∞`«∂ LO_»@O K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú Hõ^•! J\˜ìk LѨ#Ü«∞<å^Œ∞ʼnõΩ#∞ [~°QÍe.
Jk |∞∞+≤HõÅ∞ÊÅ∞ Ñ‘~îåkèѨ`«∞Å∞ =O\˜"åˆ~~°Ê~°K«@O J=ã¨~°O.
U^Œ~Ú<å âßã¨#OQÍ KÕÜ«∞|_ç#ѨC_»∞ ^•x##∞ ã¨iOK«@OÖ’ ^À+¨O
ÖË^∞Œ . Q“}HÍÅO Ju„Hõq∞¿ãÎ `«O„_ç, ‰õΩ=∂~°∞Å∞ W~°∞fi~°‰Äõ áêѨO ã¨O„áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k.
<Õ_»∞ q"åǨÏO`À<Õ =ÚO^Œ∞ LѨ#Ü«∞#O KÕã¨∞H˘<Õ "å~°O^Œi Ѩiã≤÷f J^Õ.
^•xH˜ „áêÜ«∞tÛ`«ÎO ‰õÄ_® =∞ǨÏ~°∞¬Å∞ K≥ѨÊHõ áÈÖË^Œ∞. Q“}HÍÅO JO>Ë ÃÑ·#
K≥Ñ≤Ê# Ѩ^Œ∞<åˆ~O_»¡ „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ LѨ#Ü«∞#O XHõ ã¨O=`«û~°O ^•\˜`Õ `«Ñ¨Î
Hõ$„Kè=« Ú x~°fiÇ≤ÏOKåe. JO`«‰Ωõ q∞Oz HÍÖÏu„Hõ=∞} [iy`Õ `«O„_ç, ‰õΩ=∂~°∞_»∞
W~°∞fi~°∂ =¸_»∞ ™ê~°∞¡ KåO„^•Ü«∞} „=`«O PK«iOKåe. ¿ÇÏ=∂„k „áêÜ«∞tÛ`«Î
YO_»OÖ’ HÍ`åºÜ«∞# Ѩ~åâ◊~°∞Å Jaè„áêÜ«∞OQÍ D „áêÜ«∞tÛ`åÎÅ∞
`≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú. ‰õΩ=∂~°∞x âßs~°Hõ â◊√kú HÀã¨O ѨOK«Q=Æ º „áêâ◊#O KÕ~ÚOKåe.
P=ÙáêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞, <Õ~Ú, QÀ=¸„`«O, QÀ=∞Ü«∞O J<Õq ѨOK«QÆ"åºÅ∞. "åxx
=∞O„`« ã¨Ç≤Ï`«OQÍ HõÖÏÊe. JO`Õ `«Ñ¨Ê J~ÚkO\˜x HõeÊ T~°ˆH „áêâ◊#O
KÕÜ«∞@O HÍ^Œ∞. LѨ#Ü«∞#O KÕ¿ã =ÚO^Œ∞ ‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ QÀ=ÚY [##O
[iÑ≤OKåe. J#O`«~O° `«O„_ç, ‰õΩ=∂~°∞_»∞ W~°∞fi~°∂ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ P=ÙáêÅ∞
=∂„`«"∞Õ PǨ~°OQÍ fã¨∞‰õΩO@∂ LѨ"åã¨O KÕÜ∂« e. Ñ≤^∞Œ Ѩ „áê*ÏѨ`º« Hõ$„KèåÅ∞
PK«iOKåe. JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ LѨ#Ü«∞# J~°›`« =ã¨∞ÎOk. J_»∞ã¨∞„`˘Hõ¯<ÕÅ ?
HÍÅ∞ Hõ_»∞QÆ<ÕÅ ? Wxfl „Ѩܫ∂ã¨Å∞ Ѩ_»∞@, Ѩ_»HõáÈ=Ù@ Hõ#fl ã¨HÍÅOÖ’

6
LѨ#Ü«∞#=Ú KÕÜ«Ú>Ë "Õ∞Åx „QÆÇ≤ÏOKåe. =∞s Ѷ¨∞’~° "Õ∞=∞O>Ë XHõ =ºH˜Î
LѨܫ∞#O H͉õΩO_®<Õ „¿Ñq∞Oz# P"≥∞#∞ ÃÑO_®¡_ç ã¨O`«u á⁄O^•_»∞. U^À
„QÆO^äŒO K«kq =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O KÕÜ«Ú=∞x HÀ~å_»∞. QÍÜ«∞„ux KÕã¨∞Î<åfl"å?
JO>Ë LѨ#Ü«∞#O HÍÖË^ŒO_ç. WѨC_»∞ KÕã¨∞H˘<Õ =∂~°æO K≥ѨÊO_ç J<åfl_»∞. D
~°Hõ=∞~Ú# ^Œ∞ã≤÷`«∞Å∞ ~å‰õΩO_® `«O„_»∞Å∞ ã¨HÍÅOÖ’ LѨ#Ü«∞#O KÕÜ«∞@"Õ∞
"Õ∞Å∞.
LѨ#Ü«∞# =ÚǨ˙~°Î=Ú KåÖÏ „Ѩ^è•#=∞~Ú#k. ™ê^è•~°}OQÍ P
=ÚǨ˙~°Î=Ú =∂Ѷ¨∂kѨOK«HõO JO>Ë =∂Ѷ¨∞O, á¶êÅ∞æ}O, K≥·„`«O, "≥·âßYO,
*˺+¨ªO D S^Œ∞ =∂™êÅÖ’<Õ LO@∞Ok. ã¨q`«$^Õ=`åHõ=∞~Ú#k ™êq„u –
QÍÜ«∞„u. HÍ# Pã¨q`«$^Õ=`« J~Ú# ã¨∂~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞ „Ѩ|Å∞_≥· LO_Õ
L`«Î~åÜ«∞} ѨÙ}ºHÍÅ"Õ∞ JO^Œ∞‰õΩ J#∞‰õÄÅO. "≥·â◊√ºÅ‰õΩ =∂„`«=Ú
^ŒH˜∆}ÏÜ«∞#OÖ’ ‰õÄ_® KÕ¿ã J=HÍâ◊O |$ǨÏã¨Êu `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. HÍ|\˜ì
ѨOKåOQÍÅÖ’ "≥â· ’ºÑ¨#Ü«∞# =ÚǨ˙~åÎÅ∞ ^ŒH}∆˜ ÏÜ«∞#OÖ’ ‰õÄ_® HÍ#=™êÎ~Ú.
„¿Ñ=∞ q"åǨÅ∞, J`«º=ã¨~° q"åǨÅ∞ KÕã≤H˘<Õ „ÉÏǨχ} Hõ∆„uÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_»
H˘O^Œ~∞° ÃÑO_ç¡ HÀã¨O LѨ#Ü«∞#O KÕã∞¨ H˘O@∂ HÍÅxÜ«∞=∂Å#∞ Ju„Hõq∞ã¨∂Î
LO_»@O ^Œ∞~°^Œ$+¨ìHõ~°O.
PÜ«∂=~°‚=ÚÅ"åiH˜ PÜ«∂ |∞∞`«∞=ÙÅ∞ LѨ#Ü«∞# Ü≥∂QͺÅ∞QÍ
`≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú. „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ =ã¨O`«|∞∞`«∞=Ù, Hõ∆„uÜ«Ú#‰õΩ „w+¨‡|∞∞`«∞=Ù,
"≥·â◊√º#‰õΩ â◊~°^Œ$`«∞=Ù, ~°^äŒHÍ~°∞#‰õΩ – qâ◊fi„ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ =~°¬|∞∞`«∞=Ù
J~°›=ÚÅ∞QÍ É∫^è•Ü«∞# ^èŒ~°‡ã¨∂„`«O K≥áÈÎOk. JO^Œ~°‰õÄ =ã¨O`« |∞∞`«∞=Ù
J~°›=∞x ‰õÄ_® `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_çOk. Hõ∆„uÜ«Ú#‰õΩ ¿ÇÏ=∞O`«=Ú#‰õÄ_»
J=HÍâ◊g∞Ü«∞|_çOk. D |∞∞`«∞=ÙÅ x~°‚Ü«∞OÖ’ PÜ«∂ =~°‚=ÚÅ ã¨fiÉèÏ=
^èŒ~°‡=ÚÅ∞ „ѨfHõÅ∞QÍ xeKå~Ú. ã¨=∞ã‘`À+¨‚OHõÅ =ã¨O`«=Ú „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ,
L`åûÇ¨Ï g~°`«fi=ÚÅ |\˜ì L+¨‚`«fiO QÆÅ „w+¨‡=Ú Hõ∆„uÜ«ÚʼnõΩ, ã¨=∞$kú,
Sâ◊fi~°º=ÚÅ HÍ~°}=Ú |\˜ì â◊~^° $Œ `«∞=Ù "≥â· √◊ ºÅ‰õΩ qÇ≤Ï`«=∞~Ú#@∞¡ `≥Å∞ã¨∞OÎ k.

7
=∂ã¨=ÚÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∂ QÆ∞}=ÚʼnõΩ „ѨfHõÅ∞QÍ xÅ∞ã¨∂Î LѨ#Ü«∞# =ÚǨ˙~°Î
HÍÅOQÍ U~°Ê_®¤~Ú. =∂Ѷ¨∞=∂ã¨=Ú ã¨=∞$kúx, á¶êÅ∞æ}=Ú |∞kú=∞`«Î fi=Ú#∞,
K≥·„`«=∂ã¨=Ú "Õ^Œ xëê‚`«$`«fi=Ú#∞, "≥·âßY=Ú ã¨OѨ^Œ#∞, *˺+¨ª=Ú „áê[˝`«fi,
„âı+¨ª`«fi=ÚÅ#∞, Pëê_è»=Ú â◊„`«∞O[Ü«∞`«fi, áêO_ç`«º=ÚÅ#∞ ã≤kúOѨ*ËÜ«Ú#x
~å[=∂~åÎO_»O K≥Ñ≤ÊOk. â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆=Ú „ѨHÍâ◊=Ú#‰õΩ, *Ï˝#=Ú#‰õΩ, q^Œº‰õΩ
„ѨfHõ HÍ=Ù# Hõ$+¨‚ѨHõ∆=Ú# HõO>ˇ â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆=Ú# LѨ#Ü«∞#=Ú QÍqOK«∞@
"Õ∞Å∞. #Hõ∆„`«=ÚÅÖ’ ѨÙ~°∞+¨ #Hõ∆„`«=ÚÅO^Œ∞ QÍqOK«∞@ „âıÜ«∞㨯~°=∞x ‰õÄ_»
`≥Å∞Ѩ|_çOk. u^äŒ∞ÅO^Œ∞ qkÜ«∞, `«kÜ«∞, ѨOK«q∞, ã¨Ñ¨Îq∞, ^Œâ◊q∞, UHÍ^Œt
u^äŒ∞Å∞ J~°›=ÚÅ∞. =ÚǨ˙~°Î|Å=Ú#∞ |\˜ì W`«~°=ÚÅ #=q∞ =O\˜q
„QÆÇ≤ÏOK«∞@ ‰õÄ_® LOk. QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, ‰õΩ[, |∞^èŒ∞Å∞ <åÅ∞æ "Õ^Œ=ÚʼnõΩ
Jkèëêª#„QÆǨÅ∞. HÍ|\˜ì PÜ«∂ "Õ^Œ=ÚÅ∞ K«^Œ∞=Ù"å~°∞ PÜ«∂ „QÆǨÏ=ÚÅ∞
JkèÑ`¨ ∞« Å∞QÍQÆÅ "å~°=ÚÅ#∞ LѨ#Ü«∞#=Ú# ã‘fiHõiOK«∞@ L#flk. ã¨∂Å÷ =ÚQÆ
™È=∞, |∞^èŒ, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ"å~°=ÚÅ∞ „QÆÇ≤ÏOѨ^Œy L<åfl~Ú. |∞^èŒ, QÆ∞~°∞,
â◊√„Hõ"å~°=ÚÅ∞ „Ѩâ◊ã¨Î=ÚÅ∞HÍQÍ Pk"å~°=Ú ‰õÄ_» ã‘fiHõiOK«∞@ HõÅ^Œ∞.
=∞OQÆà◊"å~°=Ú "Õ^Œ∞ʼnõΩ `«Ñ¨Ê Z=fiiH˜x ã‘fiHÍ~°º=ÚHÍ^Œ∞.
#Hõ∆„`«=ÚÅO^Œ∞ Jtfix, ~ÀÇ≤Ï}˜, =∞$QÆt~°, ѨÙ#~°fiã¨∞, ѨÙ+¨ºq∞,
L`«Î~å„`«Ü«∞=Ú J#QÍ L`«Î~°, L`«Î~åëê_è», L`«Î~åÉèÏ„^Œ, ǨÏã¨Î, z`«Î, ™êfiu,
J#∂~å^èŒ, „â◊=}O, ^èŒx+¨ª, â◊`«aè+¨O, ˆ~=u #Hõ∆„`«=ÚÅ∞ Ü≥∂Qƺ=ÚÅ∞. `å~å
|Å=Ú K«∂K«∞H˘xÜÕ∞ D #Hõ„∆ `«=ÚÅ∞ ã‘fiHõiOѨ^yŒ #q. ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« =Ú #∞O_ç
<åÅ∞æ QÆO@Å֒ѨŠ=ÚǨ˙~°Î=Ú LO_»@O „Ѩâ◊ã¨Î=Ú. =∞^蕺ǨÏfl=Ú =~°‰õΩ#∞
[~°∞ѨÙ@ =∞^茺=∞=Ú. J+¨ì=∞ â◊√kúÜ«Ú#fl â◊√Éèí=ÚǨ˙~°Î=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOKåe.
LѨ#Ü«∞#=Ú [~°∞QÆ∞K«∞#fl ÉÏÅ∞_»∞ ѨÙ\˜ì# =∂ã¨=ÚÖ’ LѨ#Ü«∞#O [~°∞ѨÙ@
`«QÆ^Œx H˘O^Œ~°∞, P`«_»∞ ѨÙ\˜ì# ѨHõ∆=Ú# `«QÆ^Œx H˘O^Œ~°∞ K≥áêÎ~°∞.
Ü≥∂QÆ=ÚÅO^Œ∞ =ºfáê`«Ü≥∂QÆ=Ú, "≥·^èŒ$u Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ x+≤^Œú=ÚÅ∞.
–O–

8
 LѨ#Ü«∞#Hõ~°‡ – PK«~°}©Ü«∂Å∞
1. QÆ}ÏkèÑu¨ ѨÓ[ : 'P^Ò Ñ¨Ó*’º QÆ}ÏkèÑó¨ — Jx `«Å ÃÑ\˜#ì LѨ#Ü«∞#
HÍ~°ºO xifiѶ¨∞flOQÍ Ñ¨ÓiÎHÍ=@OHÀã¨O =ÚO^Œ∞QÍ q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó[ KÕÜ«∂e.
2. ѨÙ}ϺǨÏ"åK«#O : ã¨÷Å, [ÖÏ^Œ∞Å∞, â◊√^Œú=ÚÅ∞, â◊√Éèí„Ѩ^Œ=ÚÅ∞
JQÆ∞@‰õΩ, Hõ~ΰ Ѩq„`«∞_≥· PK«iOѨQÅÆ ∞æ@‰õΩ, ^Õ=`«Å <åǨfixOK«∞H˘x "åi^•fi~å
ѨÙ+≤,ì `«∞+≤,ì ã¨=∞$kú, JqѶ∞¨ fl=Ú, P~ÀQƺ=Ú KÕ‰Äõ ~°∞@‰õΩ, áêѨ=ÚÅ∞, Ѷ∞¨ ’~°=ÚÅ∞,
DuÉÏ^èŒÅ∞ âßOuOK«∞@‰õΩ, ã¨HõÅ ^Õ=`«Å∞ ã¨O`À+≤Oz Pjã¨∞ûÅOkOK«∞@‰õΩ,
ã¨HõÅâ◊√Éèí=ÚÅ∞ KÕ‰õÄ~°∞@‰õΩ ѨÙ}ϺǨÏ"åK«#O QÍqOz P Ѩq„`« [Å=ÚÅ
=∂~°˚#`À `å=Ú, `«=∞Ѩل`«∞_»∞ Ѩiâ◊√^Œ∞úÅ∞ HÍ"åe.
''ÉèÏ"Õ+¨µ q^Œº`Õ ^Õ"À - # áêëê}Ë #=∞$}‡ÜÕ∞
# Ѷ¨ÅO ÉèÏ=Ç‘Ï<å<åO - `«™ê‡`ü ÉèÏ"À Ç≤Ï HÍ~°}"£∞—— I ^≥·=, ѨÙ}º
Hõ~‡° ÅO^Œ∞ ÉèÏ=# =ÚYºO. ^Õ=Ù_»∞ ÉèÏ=#Ö’ L<åfl_»∞ HÍx ~åuÖ’HÍx, =∞\˜Öì ’
HÍx ÖË_»∞. ÉèÏ=<åÇ‘Ï#∞ʼnõΩ Ѷ¨Å=Ú ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì ÉèÏ="Õ∞ =ÚYºHÍ~°}=Ú.
'Ü«∂^Œ$j ÉèÏ=<å Ü«∞„`« ã≤kú~°ƒù=u `å^Œ$j— Jx ÉèÏ=##∞|>Ëì ã≤kú.
Ѩã∞¨ ѨÙ=Ú^ŒÜ Ì ∞« O^Œ∞ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°ÉÏè =#, h\˜Ü∞« O^Œ∞ QÆOQÍÜ«∞=Ú<å #n[ÖÏÅ#∞
ÉèÏ=# KÕã≤ =∞O„`«=ÚÅ^•fi~å "åxHÍâ◊H˜Îx „Ѩ™êkOz "åxKÕ ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞
Ѩq„`«=Ú, ѨÙ}º„Ѩ^Œ=Ú KÕã¨∞H˘<Õ JǨÏã¨∞û JO>Ë ~ÀA. HÍ=Ù# nxx
ѨÙ}ϺǨÏ=Ú JO\Ï=Ú. ^•xx QÆ∂iÛ =∞O„`«"åK«#=Ú KÕÜ«Ú@=Å#
ѨÙ}ϺǨÏ"åK«#OQÍ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.
3. „áêÜ«∞tÛ`«OÎ : WO^Œ∞ `«O„_ç `«#‰õΩ=∂~°∞_»∞ ѨÙ\˜#ì <å\˜#∞O_ç KÒÅ=Ú,
Ñ≤^ÑŒ ¨ WѨÙÊ_»∞ KÕÜÚ« LѨ#Ü«∞#O =~°‰Äõ KÕã#≤ `«ÑÙ¨ ÊÅ∞ J#QÍ J#º LѨ=∂`«Å
áêÅ∞„`åy# ^ÀëêÅ∞, ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å „H©_»Å=Å# ^ÀëêÅ∞, xÅ|_ç =∞Å=¸„`«
qã¨~°˚# KÕÜ«Ú@ =O\˜ xÜ«∞=∞~åÇ≤Ï`åºÅ∞, WÖÏ Ñ¨Ó~°fi^À+¨ Hõ~°‡Å áêáêÅ∞
áÈQ˘@∞ìH˘#∞@‰õΩ, L`«Î~À`«Î~°Hõ~°‡ ÖÏK«iOK«∞ Ü≥∂Qƺ`«‰õΩ, ã¨HõÅ áêѨq=ÚH˜ÎH˜
„áêi÷OK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nx=Å# JѨÊ\˜=~°‰õΩ `≥eã≤ `≥eÜ«∞Hõ KÕã≤#
áêáêʼnõΩ q=ÚH˜Î U~°Ê_»∞`«∞Ok. LѨ#Ü«∞<åxH˜ J~°›`« U~°Ê_»∞`«∞Ok.
9
 4. ~°H∆Í|O^èŒ#O : =@∞=Ù‰õΩ LѨ#Ü«∞#OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ~°H∆Í|O^èŒ#O
QÍq™êÎ~∞° . Wk nH∆Í ã‘fiHõ~}° ‰õΩ QÆ∞~°∞.Î ^Œ∞+¨âì ‰◊ Ωõ ÅÎ #∞O_ç ~°H.∆õ nx áêq„`«º`«=Å#
D~°H∆Í|O^èŒ#O L#flO`«=~°‰õΩ Z\˜ìJâ◊√K«∞Å∞ ã¨O„Hõq∞OѨ=Ù. J@¡x Jâ◊√zH˜
^ŒQÆæ~° HÍ~å^Œ∞.
5. Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}O : ‰õΩ=∂~°∞x PÜ«Ú~°fi$kúH˜, â∫`« ™ê‡~åÎk x`«º
<≥·q∞uÎHõ Hõ~°‡ÅÜ≥∂Qƺ`«‰õΩ, Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ^èŒiOѨ *ËÜ«∞@O, ÃÑ^ŒÌÅ Pj~°fiK«#O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü«∞*Ï˝~°÷O LѨg`«O HÍ=Ù# nxx Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O JO\Ï=Ú.
Ü«∞[ ^è•`«∞=Ù‰õΩ ^Õ=ѨÓ[#=∞x J~°÷O. JO>Ë ã¨=∞ã¨Î ^Õ=ѨÓ*Ïk ã¨`«¯~°‡Å‰õÄ
J~°›ù`« xKÕÛk J#fl=∂@. "åã¨OuHÍyfl „ѨuëêªÑ#¨ =∞Ü«∂Hõ kfi[`«fiã≤kHÔú · ÃÑ^ŒÅÌ ∞
ã¨Ê $tOz# Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl ^èŒiOѨ*Ë™êÎ~°∞. Ü«∞*’˝Ñ¨g`«=Ú, =∞OQÆà◊
ã¨∂„`«=ÚÅ#∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞, =Ú`«Î~Ú^Œ∞=ÙÅKÕ þ`åH˜OK«@OÖ’ L^ÕÌâ◊ºO "åi Ѩq„`«
ã¨O™ê¯~°O, P^蕺u‡Hõâ◊H˜Î "åxH˜ KÕ‰õÄ~åÅx. HÍ|\˜ì JÖÏ `åˆH"å~°∞ Ѩq„`«
ǨÏã¨ÎO`À Ѩq„`« ÉèÏ=O`À P ã¨∂„`åxfl `åHÍe. =∞#=Å# "Õ∞Å∞ [~°QÆ@O
J@∞Oz JѨq„`«`«=∂„`«O "åxH˜ ™ÈHõhÜ«∞~å^Œ∞. x*ÏxH˜ =∞O„`«Ñ¨Ù+¨Êq∞KÕÛ
=ÚO^Œ∞ ǨÏã¨Î„ѨH∆Íà◊#‰õΩ L^Œúi}ˇ_»∞ h~°∞ KÕuÖ’ "Õã≤#@∞¡ "Õã≤ `åH˜OK«∞@
"Õ∞Å~Ú# Ѩ^ŒúuHÍ=K«∞Û. JѨq„`«OQÍ =Ù#fl "å~°O^ŒiKÕ `åH˜OK«∞@ Hõ#fl
L`«Î=ÚÅ∞ H˘O^ŒiKÕ `åH˜OK«∞@ "Õ∞Å∞.
LѨ # Ü« ∞ #=Ú ^•fi~å ÉÏÅ∞_» ∞ Ü« ∞ *’˝ Ñ ¨ g `« = Ú#∞ ^è Œ i OK« @ O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. LѨg`«∞_»∞QÍ „|ǨχK«~庄â◊=∞OÖ’ „Ѩ"ÕtOz „|ǨχK«~庄â◊=∞
xÜ«∞=∂Å`À rqOKåe. J+¨ì=~°¬ J~Ú# Hõ#ºHõ‰õΩ =∞OQÆà◊ã¨∂„`«O ZO`«
Ѩq„`«=∞~Ú#^À QÆ~åƒù+=ì¨ ∞OÖ’ LѨg`«O ^èiŒ Oz# Hõ}∆ =Ú #∞O_ç Ü«∞*’˝Ñg¨ `«=Ú
#O`« Ѩq„`«=ÚQÍ K«∂K«∞H˘<åe. Ü«∞*’˝Ñg¨ `« ^è•~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ''Ü«∞*’˝Ñg¨ `«O
Ѩ~°=∞O Ѩq„`«O—— Jx K≥áêÎ=Ú. JÖÏ Ñ¨~°=∞ Ѩq„`«=∞~Ú#k Ü«∞*’˝Ñ¨g`«=Ú.
ѨÓ~°∞fiÅ∞ "Õ^Œ=∞O„`«Ñ¨~î°#=Ú QÍqã¨∂Î Hõ^Œ∞~°∞`À `å"Õ∞ „ѨuÎ #∞O_ç ^•~°Ñ¨Ù
áÈQÆ∞Å#∞ ã≤^Œú=Ú KÕã≤ Ѩq„`« „QÆOkä <Õ~°Ê~°KÕ"å~°∞. =¸_»∞áÈQÆ∞Å#∞ HõeÊ
„QÆOkä J#QÍ =Ú_ç <Õ~°Ê~°K«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
10
 =¸ÖÏ^è•~° ™êfikèëêª<åk +¨@Û„HÍÅÖ’ Ô~O_»∞ K«„Hõ=ÚÅ H˘Hõ „QÆOkäQÍ
„|Ǩχ„QÆOkä, q+¨µ‚„QÆOkä, t=„QÆO^äŒ∞ ÖË~°Ê_ç#@∞¡ D „QÆOkä ‰õÄ_® JO`«
qt+¨ì"≥∞ÿ#k. „|ǨχKåi XHõ¯ „QÆO^äÕ Hõeæ Ü«ÚO\Ï_»∞ HÍx QÆ$ǨÏã¨∞÷ =¸_»∞
„QÆO^äŒ∞Å Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°} KÕ™êÎ_»∞. Ü«∞*’˝Ñ¨g`« q+¨Ü«∞OÖ’ âß„ã¨ÎO J<ÕHõ
xÜ«∞=∂Å∞ K≥Ñ≤ÊOk. Z_»=∞ Éèí∞[=Ú# ^èŒiOKÕk ™ê^è•~°} q^è•#O. nxx
LѨguQÍ Ñ≤Å∞™êÎ~∞° . ^≥=· HÍ~°º=ÚÅ∞ `«`û« =∞=Ú J~Ú# "åx Ü«∞O^Œ∞ x`«ºr=#
q^è•#=∞O^Œ∞#∞ LѨgu QÍ<Õ LO_®e. J=hfl Ѩ=„`« HÍ~åºÖË. ÉèÏ~åº ã¨OQÆ=∞
ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞#∞ Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O =∂~°∞ÛH˘#=Åã≤# Ѩx ÖË^ŒO>Ë xÜ«∞=∞
ѨÓ~°fiHõ=∞~Ú# QÍ~°›ã¨÷º rq`«=∞O`å Ѩq„`«=∞~Ú#^Õ. HÍÅHõ$`«º=ÚÅ qã¨~°˚#
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ xguQÍ LO_®e. xgu JO>Ë "≥∞_»Ö’ ^ŒO_»QÍ ^èŒiOK«∞@. Jk
Éèí∂q∞x, áê^•kHõ=Ú#∞ `åHõ‰õΩO_® LO_»∞@ÔH· ‰õΩ_çK≥qH˜ K«∞@∞ìH˘<åe. JÖÏ
K«∞@∞ìH˘#∞@Ö’ KåÖÏ Ñ¨~°=∂~å÷Å∞<åfl~Ú. =∂#∞+¨ HÍ~°º=ÚÅO^Œxfl\Ï JÖÏ
HõO~î°=Ú# ^èŒiOz xguQÍ LO_®e. |∞∞+≤`«~°Ê} eKÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∞, 'UˆH
Kå㨇`ü ‰õΩÖË *Ï`åó— JO@∂ JѨل`«‰õΩÖˇ· =∞~°}˜Oz# "åiÔH· [O^≥=Ú =Ú_çx
h\˜`À `«_çÑ≤ Ñ≤O_»∞#ѨÙ_»∞ ‰õÄ_» xguQÆ<Õ LO_®e. Ñ≤`«$`«~°Ê}Å J#O`«~°O
P Hõ~°Î=ºO <≥~°"Õ~°∞™êÎ=Ú.
‰õΩ_çÉèí∞[=ÚÃÑ· Ü«∞*’˝Ñ¨g`«=Ú#∞ ^èŒiOK«∞@#∞ „áêp<ågu JO\Ï~°∞.
Ñ≤`«$HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D „áêp<ågu xÜ«∞=∞O áê\˜OKåe.
LѨ#Ü«∞#O ÖËx"å~°∞ ‰õÄ_» P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ '"åã¨ã¨∞û— zOz# QÆ∞_»¤#∞ ‰õΩ_ç
Éèí∞[=Ú #∞O_ç [O^≥=ÚÖÏ ^èŒi™êÎ~°∞. ™ê^è•~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O
Z_»=∞ Éè∞í [=ÚÃÑ· L#fl>Ë¡ L`«sÎ Ü«∞=Ú#∞ ‰õÄ_» Z_»=∞ Éè∞í [=ÚÃÑ#· <Õ ^èiŒ OKåe.
‰õΩ_çÉ∞íè [=ÚÃÑ· ^èiŒ OK«∞@ Ü«∞*’˝Ñg¨ `«O =Öˇ JѨq„`«OQÆ ÉèÏq™êÎ~∞° . D =¸_»∞
q^è•<åÅ∞ `«Ñ¨Ê #_»∞=Ú# ayOK«∞H˘#∞@ =O\˜q J„Ѩâ◊ã¨Î=ÚÅ∞.
xs‚`« ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ [O^≥O „H˘`«Îk ^èŒiOKåe. z#fl`«O`«∞ =~Ú#ѨÙ_»∞
JO>Ë [O^≥Ѩ٠áÈQÆ∞ `≥y#ѨÙ_»∞ `«Ñ¨ÊHõ „H˘`«Îk ^èŒiOKåe. „âß=}áœ~°‚q∞x
[O^ÕÅ áœ~°‚q∞ JO\Ï~°∞. P~ÀA# JO^Œ~°∂ #∂`«# Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}

11
KÕÜ«∂e. „QÆǨÏ}=Ú, ã¨O„HÍOu =O\˜ "åx Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_» „H˘`«Î [O^≥O
^èŒiOK«@O LOk. =ÚYºOQÍ Ñ≤`«$HÍ~°º=ÚÅO^Œ∞ [O^≥O =∂~°∞ÛH˘<åe.
ã¨OHõÅÊOÖ’ '„â∫`«™ê‡~°Î x`«º Hõ~å‡#∞ëêª# Ü≥∂Qƺ`å Ѷ¨Åã≤^Œúº~°÷O #∂`«#
Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}O Hõi¿+º— Jx K≥áêÊe.
LѨg`«O aè#fl`«O`«∞O r~°‚Hõâ◊‡Å ^Œ∂+≤`«O
qã¨$*Ïq∞ Ü«∞â’„|Ǩχ=~ÀÛ n~å…Ü«Ú ~°ã¨∞Î "Õ∞II
Jx [O^≥OÖ’x áÈQÆ∞Å∞ `≥Q∞Æ @=Å#, ÉÏQÍ áê`«|_ç, =ÚiH˜QÍ ^Œ∂+¨ºOQÍ
L#flO^Œ∞# ^•xx q_çz ÃÑ@∞ìK«∞<åfl=∞x, ^•x=Å# =∞#‰õΩ =∞Oz
„|Ǩχ=~°Ûã¨∞û, n~å…Ü«Ú+¨µ¬ HõÅ∞æ`«∞O^Œx K≥ѨÙÊ@=Å# J=ã¨~° ã¨=∞Ü«∞=Ú#
[O^≥=Ú =∂~°∞Û@ „âıÜ∞« 㨯~°=Ú `«Ñʨ `≥y#KÀ@ÖÏ¡ =Úà◊√§ "ÕãH≤ ˘O@∂ HÍňHÑ∆ }¨
KÕÜ«Ú@ =∞Ozk HÍ^Œ∞.
J<åºÜ«∂Å∞, J„Hõ=∂Å∞ JO`«\Ï "åºÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. U^À q^èŒOQÍ
Ѩk~°∂áêÜ«∞Å∞ ã¨OáêkOK«@"Õ∞ ÅHõ∆ ºOQÍ H˘O^Œ~∞° ^•~°ÑÙ¨ LO_»Ö’x ^•~å<Õfl
áÈQÆ∞Å∞ áÈã≤ U^À =Ú_ç"Õã≤ J=Ú‡K«∞<åfl~°∞. Jq Ѩq„`« Ü«∞*’˝Ñ¨g`åÅ∞
HÍ=Ù. =∞O„`«Ü«Ú`«OQÍ =_çH˜ =Ú_ç"Õã≤#"Õ ã‘fiHõiOKåe. „ÉÏǨχ} ã¨OѶ¨∂Å#∞
ã¨O„Ѩk¿ãÎ =∞Oz [O^≥=ÚÅ∞ ^˘iˆH =∂~°æO ÅaèOѨQÆÅ^Œ∞. Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}
H˘Hõ xs‚`« q^è•#O L#flk. =ÚO^Œ∞QÍ =∞Oz [O^≥=Ú#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤H˘x
^•xH˜ ‰õΩO‰õΩ=∞ #ÅOHõiOKåe. q_çQÍ fÜ«Ú#ѨÙÊ_»∞ z‰õΩ¯Ñ¨_‰» Ωõ O_® K«∂_»@O
=ÚYºO. PK«=∞#O KÕã≤ ^ÕâH◊ ÍÅ QÀ„`«<å=∂k ã¨OHõÅÊO K≥ÑÙ¨ ÊH˘x '„â∫`«™ê‡~åÎk
...— Jx ÃÑ· K≥Ñ≤Ê#suQÍ K≥áêÊe. J#O`«~°O
''Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O Ѩ~°=∞O Ѩq„`«O – „Ѩ*ÏѨ`Õ ~°º`«ûǨÏ[O ѨÙ~°™êÎ`ü
PÜ«Ú+¨º =∞„QƺO „Ѩu=ÚOK« â◊√„ÉèíO – Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O |Å=∞ã¨∞Î `Õ[ó II
Wk LѨh`«∞ÅO^Œ~‰° Ωõ Hõ~=ΰ ºO. „|ǨχKå~°∞Å∞ XHõ¯ =Ú_ç ^èiŒ Oz#KåÅ∞.
^•x<Õ fã≤H˘x Z_»=∞Éèí∞[=Ú ÃÑ·H˜, ‰õΩ_çKÕu „H˜O^Œ‰õΩ =K«∞Û#@∞¡ ^èŒiOKåe.
QÆ$ǨÏã¨∞÷Å~Ú`Õ =¸_»∞=Ú_»∞Å∞ ^èŒiOKåe.

12
 ''Ü«∞*’˝Ñ¨g`Õ ^Õfi ^蕈~º – „â∫`Õ ™ê‡ˆ~Î K« Hõ~°‡}˜ II
`«$fÜ«∞ =Ú`«ÎsÜ«∂~°÷O – =„™êÎÉèÏ"Õ `«k+¨º`Õ——
Jx „â∫`«H~õ ‡° Ü≥∂Qƺ`«‰Ωõ XHõ\,˜ ™ê‡~°HÎ ~õ ‡° Ü≥∂Qƺ`«‰Ωõ XHõ\,˜ L`«sÎ Ü«∂~°O÷
XHõ\ ˜ ^èŒiOKåe. =ÚO^Œ∞QÍ '„â∫`«Hõ~å‡#∞ëêª# Ü≥∂Qƺ`å Ѷ¨Åã≤^Œúº~°÷O „Ѩ^äŒ=∞
Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}O— Jx "≥Ú^Œ\ ˜k ^èŒiOz =Ú_çx KÕuÖ’ Ѩ@∞ìH˘x Ѩk
Ѩ~åºÜ«∂Å∞ QÍÜ«∞„f =∞O„`«O [Ñ≤OKåe. J#O`«~°O ''™ê‡~°ÎHõ~å‡#∞ëêª#
Ü≥∂Qƺ`å Ѷ¨Åã≤^Œúº~°÷O kfifÜ«∞ Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}O—— Jx Ô~O_»=k ^èŒiOz
ÃÑ·=Öˇ QÍÜ«∞„u [Ñ≤OKåe. Ñ≤^ŒÑ¨ 'L`«ÎsÜ«∂~°÷O `«$fÜ«∞ Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}O—
Jx =¸_»=k ‰õÄ_® ÃÑ· =Öˇ ^èŒiOKåe.
ZѨÙÊ_»∂ L`«ÎsÜ«∞O ^èŒiOK«@O Hõ~°Î=ºO. Jk ÖˉõΩO_® LO_»~å^Œ∞.
á⁄~°áê@∞# Jk `˘Åy##∞, ™êfl#â◊Ü«∞ <å^Œ∞ÅO^Œ∞ LO_»x HÍ~°}=Ú##∞
J\˜^ì À+¨O ÖˉΩõ O_»∞@ˆH `«Ñʨ L`«sÎ Ü«∂~°O÷ [O^≥O L#flk HÍ|\˜ì WHõ L`«sÎ Ü«∞O
J=ã¨~°O ÖË^Œx J#∞H˘#~å^Œ∞. L`«ÎsÜ«∞O ZѨÙÊ_»∂ LO_®e.
^•#, „Ѩu„QÆǨÏ, [Ѩ, Ǩϟ=∞, ѨÓ*Ï, |e, Éè’[<å^Œ∞Å∞ L`«ÎsÜ«∞O
ÖˉõΩO_® KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑà◊§~Ú |@ìÅ∞ ÃÑ>Ëì@ѨÙÊ_»∞ Z=i^À XHõi L`«ÎsÜ«∞O
"Õã≤H˘<À, *Ë|∞QÆ∞_»¤ÃÑ·# "Õã≤H˘<À ÃÑ_»`å~°∞ JO^Œ∞Hõ<Õ.
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«^è•~°}Ö’ WOHÍ qâı+¨ xÜ«∞=∂Å∞ áê\˜OK«@=¸ LOk.
QÆO^èŒ=Ú, ‰õΩO‰õΩ=∞Å∞, „|Ǩχ =Ú_»∞ÅO^Œ∞ JÅOHõiOK«∞@`À PѨHõ
Ü«∞*’˝Ñg¨ `«=Ú#O^Œ∞ QÍÜ«∞„u P"åǨÏ# [iÑ≤ QÆO^èÑŒ Ù¨ ëêÊ^Œ∞Å`À ëÈ_»â’ѨKå~°
ѨÓ[ KÕÜ«∞@O ‰õÄ_® LOk. JÖψQ ^è•~°} ã¨OHõÅÊ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^•xH˘Hõ
=∞Ǩ=∞O„`«OQÍ ''J㨺N Ü«∞*’˝Ñg¨ `« =∞Ǩ =∞O„`«ãº¨ Ѩ~„° |Ǩχ |∞∞+≤ó, „u+¨µÑì π
Kè«O^Œó, Ѩ~°=∂`å‡ ^Õ=`å, Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}Ë qxÜ≥∂QÆó—— Jx ^蕺#OQÍ
''Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O Ѩ~°=∞O Ѩq„`«O—— J<Õ â’¡HõO K≥áêÊe. tëêìKå~°∞Å∞ D
xÜ«∞=∂Åhfl áê\˜™êÎ~°∞.
'„â∫`«Hõ~å‡#∞ëêª# Ü≥∂Qƺ`å Ѷ¨Åã≤^Œúº~°÷O „Ѩ^äŒ=∞ Ü«∞*’˝Ñ¨g`« ^è•~°}O—
Jx "≥Ú^Œ@ [O^≥O "Õã≤H˘x „|Ǩχ„QÆOkäx KÕuÖ’ Ѩ@∞ìH˘x Hõhã¨O Ѩk
13
Ѩ~åºÜ«∂Å∞ QÍÜ«∞„f =∞O„`«O [Ñ≤OKåe. JÖψQ '™ê‡~°Î Hõ~å‡#∞ëêª# Ü≥∂Qƺ`å
Ѷ¨Å ã≤^Œúº~°÷O kfifÜ«∞ Ü«∞*’˝Ñ¨g`«^è•~°}O— Jx Ô~O_»=k ^èŒiOz QÍÜ«∞„u
KÕÜ∂« e. Ñ≤^ÑŒ ¨ L`«sÎ Ü«∂~°O÷ `«$fÜ«∞ Ü«∞*’˝Ñg¨ `« ^è•~°}O— Jx =∞~°Å QÍÜ«∞„u
[Ñ≤OKåe. J#O`«~°O
''Ѩq„`«=O`«O Ü«∞kr~°‚=O`«O – "Õ^•O`« "Õ^ŒºO Ѩ~°„|Ǩχ~°∂ѨO
PÜ«Ú+¨º =∞„QƺO „Ѩu=ÚOK« â◊√„ÉèíO – r~À‚Ѩg`«O qã¨$[ã¨∞Î `Õ[ó II
Jx 'qã¨$*Ïq∞ Éèí∂`≥·º— Jx áê~î°ÉèË^ŒO LOk. JÖψQ Ѩ~°„|Ǩχ ~°∂ѨOQÍ HÍHõ
„ѨHõ$uã¨fi~°∂ѨOQÍ áêî~îåO`«~°O LOk. JÖÏ =∞O„`«O K«kq áê`« [O^•xfl
„H˜O^Œ #∞O_ç fÜ«∂e. JO>Ë Z_»=∞ KÕux P [O^≥OÖ’ #∞O_ç ÃÑ·H˜ ÖÏy
áê^•Å‰õΩ `åHõ ‰õΩO_® „H˜Ok #∞O_ç fã≤"Õã≤ ^•xx ѨÓiÎQÍ `≥OK«∞`å~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë "åxx U Ѩ#∞ÅHõ~Ú<å ѨÓÅ∞Hõ@∞ì@HÀ, á⁄\Ï¡Å∞ Hõ@∞ì@HÀ "å_Õ
„Ѩ=∂^ŒO [~°∞QÆ=K«∞Û. Jk `«ÑÙ¨ Ê. HÍ|\˜ì `≥Oz ^•xx WO\˜ÃÑ#· ÖË^• K≥@∞ìÃÑ#·
`˘Hõ¯x KÀ@ =^ŒÖÏe. Ѩ~°=∞ Ѩq„`«OQÆ `«eKÕ Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl `åà◊O K≥=ÙÅ∞
`«yeOK«@O, Ñ≤hflã¨∞Å∞ `«yeO@O =O\˜ "åxH˜ "å_»‰õÄ_»^Œ∞. „ã‘ÎÅ∞
=∞OQÆà◊ã¨∂„`åʼnõÄ JÖÏ `«yeOK«~å^Œ∞.. z‰õΩ¯Ñ¨_»‰õΩO_®#∞, "Õˆ~ ^•~åÅ∞
nxH˜ K«∞@∞ìHÀ‰õΩO_®#∞ K«∂K«∞H˘<åe. WÖÏ LѨ#Ü«∞#OÖ’ H©ÅHõÉèÏQÆ=∞~Ú#
Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl Ѩq„`«OQÍ HÍáê_»∞HÀ"åe.
6. <åOn ã¨=∂~å^èŒ# : ‰õΩ=∂~°∞x PÜ«Ú~°fi$kúÔH· LѨ#Ü«∞#=Ú#
HõOQÆ=∞~Ú# <åOn ã¨=∂~å^è#Œ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. <åOnâ’Éè#í ^Õ=`«Å „Ñ‘uH˘~°‰Ωõ
=∞Ǩ  q+¨ µ ‚ ã ¨ fi ~° ∂ Ѩ Ù Å∞QÍ „ÉÏǨ Ï ‡}∞Å#∞ Ѩ Ó lOz Éè ’ [#O ÃÑ\Ïì e .
„|ǨχKå~°∞ʼnõΩ Éè’[#O ÃÑ\˜ì Ѩã¨∞Ѩ٠JOQÆ=„ã¨Î=ÚbÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`ÀOk.
=@∞=Ù PǨ~° xÜ«∞=∞O áê\˜ã¨∂Î `«e¡`À áê@∞ ‰õÄ~˘Ûx Éè’[#O KÕÜ«∂e.
J#∞~åQÆO ѨOz ÃÑ\˜#ì Hõ#fl`«e`¡ À JÖÏ ‰õÄ~˘Ûx u#@O =Ú#∞‡O^Œ∞ ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ .
Hõ#∞Hõ WѨÙÊ_»∞ P J=HÍâ◊O `«e¡`À UHõáê„`«Ö’ Éèí∞lOK«@O LOk. `«e¡H˜
|^Œ∞Å∞ JѨÊK≥Öˇ¡O¢_» ѨOH˜ÎÖ’ =@∞=Ù‰õΩ Éè’[#O ÃÑ@ì@O [~°∞QÆ∞`ÀOk.
LѨÙÊHÍ~åÅ∞ ÖËx Éè’[#O JÅ"å@∞ J=@O HÀã¨O D â◊√ÉèÏ~°OÉèOí =@∞=ÙÅ`À

14
[~°Ñ@¨ O. HÍx JO^Œ~‰° Ωõ +¨„_»™È¿Ñ`« Éè’[#"Õ∞ ÃÑ@∞ìK∞« <åfl~°∞. `«O„_ç ‰õΩ=∂~°∞xKÕ
`«fi~°QÍ ã¨fiÅÊOQÍ Éè’[#O KÕ~ÚOz ™êfl<åK«=∞<åÅ∞ KÕ~ÚOKåe.
=ÚǨ˙~°Î=Ú `«Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞ HÍ|\˜ì =∂`«$ã¨Ç¨ÏÉè’[#O `«fi~°QÍ KÕÜ«∂e.
Éè’[<å#O`«~°O ™êfl#O KÕÜ«∞‰õΩ#fl =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O á⁄O^Õ J~°›`« LO_»^Œ∞.
JO^Œ∞Hõ#∞‰õÄÅOQÍ Éè’[#O =ÚyOKåe. H˘O^Œ~°∞ Éè’[#O fiHõQÍ KÕã≤
ã¨=∞Ü«∞O KåÅ^Œx ™êfl#O KÕÜ«Ú@ =∂<Õ™êÎ~°∞. Jk KåÖÏ ^À+¨O.
Ü«∞[=∂#∞Å#∞ |\˜ì ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞Å∞ „Ѩ=iÎOѨHõ âß„ã¨Î=Ú |\˜ì "å~°∞ „Ѩ=iÎOz
„Ѩ=iÎOѨ *ËÜ«∂e.
7. ˆHâ◊=Ѩ#O : =@∞=Ù PÜ«Ú~°fi$kú H˘~°‰õΩ ˆHâ◊=Ѩ#O KÕÜ«∂e. =Ѩ#
Hõ~°‡‰õΩ PÜ«Ú+¨¯~°‡=Ú Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~°∞. JO^Œ∞ˆH H∆“~°=Ú#‰õΩ ‰õÄ_® ukä"å~°
ã¨=∞Ü«∞ xÜ«∞=∂Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. "Õ_ç h\˜`À ‰õΩ=∂~°∞x t~°ã¨∞û `«_»áêe.
`«∂~°∞Ê "≥Ú^ŒÅ∞H˘x ˆHâ◊=ÚÅ∞ =Ѩ#O KÕã≤ ˆHâ◊=ÚÅ#∞ =∞\˜ì „Ѩq∞^Œ
Ü«∞O^Œ∞OKåe. =Ѩ#O KÕã≤#O^Œ∞ÔH· ™êfl#O KÕ~ÚOKåe. =ÚǨ˙~°Î ã¨=∞Ü«∞O
=ÚYºO. HÍ# ^•xx ^Œ$+≤ìÜ«∞O^Œ∞OK«∞H˘x Jhfl `«fi~°QÍ [~°áêe.
LѨ#Ü«∞#OÖ’ ѨOK« tYÅ∞ ÃÑ\˜ìOK«∞H˘#@O âß„ã¨Îqkè. LѨ^Õâ◊
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ â◊H˜Îáê`«O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞‰õΩ ‰õ∆Ω~°Hõ~°‡ KÕã≤ Ü«ÚO_»@O
J=ã¨~O° . aè‰Ω∆õ =ÙÅ=Öˇ ѨÓiÎQÍ =ÚO_»#O KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ HÍ|\˜ì tY #∞OK«@O.
ÃÑ^ŒÌ J~Ú# Ñ≤^ŒÑ¨, ÃÑO_ç¡H˜ =ÚO^Œ∞ LѨ#Ü«∞#O KÕã≤H˘#∞"å~°∞ Jaè=∂#O`À
=Ѩ#=Ú#∞, tYÅ∞OK«∞@‰õΩ JOwHõiOѨ~∞° . áêѨ=ÚÅhfl Hˆ â◊=ÚÅ <å„â◊~ÚOz
LO\Ï~Ú. HÍ|\˜ì Ѩq„`« =∞O„`ÀѨ^Õâ◊=Ú#‰õΩ =ÚO^Œ∞ ˆHâ◊=Ѩ#=Ú ^•fi~å
áêѨ„ѨH∆Íà◊#=Ú KÕã≤H˘x LѨ^Õâß~°›`« á⁄O^•e.
LѨ#Ü«∞# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^èŒiOKÕk Ñ‘`«=„ã¨ÎO. JO>Ë Ñ¨ã¨∞ѨÙh@ `«_çÑ≤#
=„ã¨ÎO. Jk 㨄`«ÊÉèÏ"åxfl Hõeæã¨∞ÎOk. =∞OQÆà◊Hõ~°=∞~Ú#k ‰õÄ_®. Ѩã¨∞ѨÙ
„H˜q∞<åâ◊HõO, Ѩq„`«`«#∞ ‰õĈ~Ûk. HÍ|\ì̃ J\ì̃ ^•xx ^èŒiOK«@O nH∆ÍHÍÅOÖ’
J<ÕHõ q^è•Å "Õ∞Å∞ ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. Ѩã¨∞ѨÙ~°OQÆ∞ q^•º HÍ~°‰õΩ_»~Ú#
QÆ∞~°∞„QÆǨÏ=Ú#‰õΩ ã¨O|OkèOz#k. q^Œº‰õΩ LѨ„Hõq∞OKÕ =@∞=Ù |∞kúâ◊H˜Î Hõk
15
‰õÄ_» ^ÀǨÏ^Œ Ѩ_∞» `«∞Ok. =∞øOr^è•~°}=Ú, Hõ$ëê‚l#^è•~°}=Ú =O\˜ =xflÜ«Ú
„|ǨχK«~°º x+¨ª‰õΩ, ™êuÎ fiHõ QÆ∞}=$kúH˜ ^ÀǨÏ^ŒHÍ~°∞Å∞.
=@∞=Ù#‰õΩ PKå~°∞º_»∞ =„ã¨Î, ^ŒO_», Jl# "Õ∞YÅÅ#∞ KÕ‰õÄiÛ "≥∂^Œ∞QÆ
ã¨q∞^èŒÅ#∞ JyflH˜ ã¨=∞iÊOѨ KÕÜ«∂e.
8. Jâ߇~ÀǨÏ}O : Jâ◊‡ =∞O>Ë ~å~Ú. ^èŒ~°‡x~°fiǨÏ}Ö’#∞, „|ǨχK«~°º
nHõ∆Ö’#∞, xÜ«∞=∞ ѨÓ~°fiHõ r=#OÖ’#∞, HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å#∞ [~ÚOK«∞@Ö’#∞
ã≤÷~°∞_»<≥· ~å~Ú=Öˇ #∞O^Œ∞ ##∞@‰õΩ QÆ∞~°∞ÎQÍ Jâ߇~ÀǨÏ}O KÕÜ«∂e.
9. =∞øOl –Jl#^è•~°} : ã¨<fl≥ HõÅ∞¡ ÃÑ· #∞Oz# =„ã¨=Î Ú#∞ n~å…ÜÚ« ~åÌÜ∞«
„áêÑ≤HÎ ,˜ =∞#ã¨∞û x~°‡Å=∞QÆ∞@‰õΩ, „ѨâßO`«`« KÕ‰Äõ i nÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ#∞ =∞øOl,
Jl#=ÚÅ#∞ ^èŒiOKåe. =∞øOl J#QÍ =ÚO*ˇ QÆ_ç¤`À KÕã≤# „`å_»∞. "≥ÚʼnõΩ
Hõ@∞ì#k. Jl# =∞#QÍ `ÀÅ∞. lOHõ K«~°‡=Ú, XHõѨÙÊ_»∞ [O^≥=Ú =Öˇ ѨÓiÎQÍ
^èŒiOѨ *ËÃã_ç"å~°∞. WѨÙÊ_»∞ z#fl =ÚHõ¯#∞ [O^≥=Ú#ˆH `«yeOK«∞K«∞<åfl~°∞.
10. QÆ∞~°∞=Ù# HõѨÊyOK«∞@ : `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ `«=∞ ‰õΩ=∂~°∞x „|ǨχK«~°º
nHõ∆ÔH· QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ JѨÊyOѨQÍ QÆ∞~°∞=Ù ã‘fiHõi™êÎ~°∞. LѨ ´ QÆ∞~°∞ ã¨g∞Ѩ=Ú#∞,
#Ü«∞#=Ú ´ á⁄OkOK«∞@ J#QÍ QÆ∞~°∞ ã¨xflkèH˜ KÕ~°∞Û@‰õΩ LѨ#Ü«∞#O. '#
QÆ∞~À ~°kèHõO— Jx QÆ∞~°∞=Ù#∞ q∞Oz# ѨÓ[º™ê÷#O ÖË^Œ∞. J*Ï˝<åO^èŒHÍ~°O
`˘ÅyOz SÇ≤ÏHõ, P=Ú+≤‡Hõ r=#=ÚʼnõΩ HÍ=Åã≤# *Ï˝#=∞O`«#∞ „Ѩ™êkOK«∞
QÆ∞~°∞=Ù#∞ =@∞=Ù P„â◊~ÚOKåe. ѨiѨÓ~°`‚ « ™êkèOKåe. WѨÙÊ_»∞ QÆ∞~°∞‰õΩÖÏʼnõΩ
ѨO¿Ñ ѨxÖË^Œ∞. HÍx UK«^Œ∞=Ù K«^Œ∞=ÙK«∞<åfl XHõ¯ Ѩkxq∞ëêÅ∞ ã¨=∞Ü«∞O
WzÛ `«Ñ¨ÊHõ ã¨O^蕺=O^Œ#O KÕ¿ã@@∞¡ K«∂_®e. ÉèíQÆ=næ`«, LѨx+¨`«∞ÎÅ∞,
^èŒ~°‡„QÆO^ä•Å∞ K«k"Õ@@∞¡ K«∂_®e. W`«~° =∞`åÅ "å~°∞ z#fl<å\˜ #∞O_Õ "åi
„áê~°#÷ Å∞ KÕ~Úã¨∂Î =∞`« „ѨKå~°O KÕ~Úã¨∞<Î åfl~°∞. =∞#O =∞# ^è~Œ å‡Å#∞ Hõhã¨OQÍ
#~Ú<å <Õ~°∞ÛH˘<Õ@@∞¡ K«∂_»HõáÈ`Õ J#º=∞`« „ѨÉèÏ"åÅÖ’ Ѩ_ç ^èŒ~°‡^èŒfiO㨉õΩ_≥·
`«~°`«~åÅ J#~å÷ʼnõΩ HÍ~°‰õΩ_»=Ù`å_»∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ Hõ_»`Õˆ~Û QÆu ‰õÄ_®
LO_»^Œ∞. `«O„_ç QÆ∞~°∞"Õ HÍ# P ÉÏ^茺`« =Ç≤ÏOKåe. i>ˇÿ~°~Ú# "å~°∞ ‰õÄ_®
Ug∞`ÀK«^ŒO@∂ U"À KÕÜ«∞Eã¨∞Î<åfl~°∞ `«Ñ¨Ê x`«ºã¨O^蕺=O^Œ#O, 㨄^ŒæO^äŒ
16
Ѩ~î°#O KÕã¨∂Î ^èŒ~°‡l*Ï˝ã¨`À LO_»@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH „Hõ=∞OQÍ *Ïu Ѩ`«#O
K≥O^Œ∞`ÀOk. HÍ|\˜ì LѨ#Ü«∞#O KÕâßHõ `˘e QÆ∞~°∞=ÙÅ~Ú# `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
‰õΩ=∂~°∞x ã¨O™ê¯~°=O`«∞xQÍ rqOKÕ@@∞¡ K«∂_®e. QÆ∞~°∞=Ù# HõѨÊyOKåHõ
`«=∞ ‰õΩ=∂~°∞x ~°HO∆˜ K«∞@ÔH· Jyfl, ™È=∂k ^Õ=`«Å‰õΩ JiÊOK«∞@ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
<å\˜ #∞O_ç J`«_»∞ JyflH˜ ã¨O|OkèOz# =ºH˜Î J=Ù`å_»∞.
11. ã¨∞=ÚǨ˙~°OÎ : ''„^è∞Œ =O`Õ ~å*Ï....—— =∞O„`«O K≥ÑÙ¨ ÊK«∞O_» rÅHõé,]
ÉˇÅ¡=Ú HõeÊ# =∞OQÆà◊„^Œ=ºO =@∞=Ù „|Ǩχ~°O„^èŒO Hõ_» LOK«∞`å~°∞. WkÜÕ∞
ã¨∞=ÚǨ˙~°ÎO. '~å*ˇ·# =~°∞}∞_»∞ h‰õΩ „^èŒ∞=Ѩ^Œ=Ú xK«∞ÛQÍHõ! ^Õ=Ù_»~Ú#
|$ǨÏã¨Êu h‰õΩ „^èŒ∞=Ѩ^Œ=Ú xK«∞ÛQÍHõ! h ~å„+ì̈=Ú#∞ WO„^•QÆ∞flÅ∞ „^èŒ∞==ÚQÍ
^èiŒ O`«∞~°∞QÍHõ!— J<Õk =∞O„`«=Ú Ü≥ÚHõ¯ ™ê=∂<åº~°O÷ . qâıëê~°O÷ JO^Œ∞ ZO`À
LOk. HÍ# ^•x Ѩq„`«`« „QÆÇ≤ÏOz ã¨∞=ÚǨ˙~°Î =∂K«iOKåe. rÅHõé] –
ÉˇÅ¡=ÚÅ∞ HõeÑ≤#∂~°∞@ =Å# ^èŒ#ã¨O[˝Hõ"≥∞ÿ# q^Œ∞º`«∞Î #∞`åÊkOѨ *Ëã¨∞ÎO^Œx
Ѩ^•~°÷ q*Ï˝#âß„ã¨"Î `Õ ÅΫ ∞ K≥ÑÙ¨ <Î åfl~°∞. QÆ∞~°∞t+¨µºÅ~Ú# `«O„_ç, ‰õΩ=∂~°∞Å =∞^躌
Jk â◊H˜Îáê`«¿ÇÏ`«∞"≥· Ñ≤`«$â◊H˜Îx `«#Ü«Úx Ü«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOѨ*Ëã¨∞ÎOk.
=ÚǨ˙~°Î|ÅO KÕ‰õÄ~°∞@‰õΩ ã¨iQÍ =ÚǨ˙~åÎxH˜ [~°∞QÆ∞#@∞¡ K«∂_®e.
PKå~°∞º_»∞ =@∞=Ù`À #∂`«#=„ã¨ÎO HõѨÙÊH˘x ''ã¨∞„Ѩ*Ï ....—— W`åºk =∞O„`«O
Ѩiî™êÎ_»∞. JÖÏ „|Ǩϟ‡Ñ¨^Õâ◊O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
12. J#O`«~°O QÆ∞~°∞t+¨µºÅ ã¨O"å^ŒOÖ’ =@∞=Ù PKå~°∞ºx`À `å#∞
„|ǨχK«~°º=Ú`À rqO`«∞#x, nHõ∆ W=∞‡x HÀ~°∞`å_»∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ Pjã¨∞ûÅ∞
á⁄O^Œ∞`å_»∞.
13. =@∞=Ù "Õ∞^äŒ#∞ HÀ~°∞K«∞ Jyfl, WO„^Œ, =∞~°∞`ü, Pk`«º, =ã¨∞,
JOw~°ã¨, ã¨Ñ¨Îi¬, „Ѩ*ÏѨu, QÆO^èŒ~°fi, ^≥·=`åʼnõΩ ã¨q∞^èŒÅ`À Ǩϟ=∞O KÕ™êÎ_»∞.
=@∞=Ù `«# ‰õΩ_çKuÕ `À QÆ∞~°∞=Ù ‰õΩ_çHÍÅ∞ Ѩ@∞ìH˘x ™êq„u #∞Ѩ^tÕ OѨ QÀ~åe.
14. J#O`«~°O „áê}ÏÜ«∂=∞ ѨÓ~°fiHõOQÍ QÍÜ«∞„ux [Ñ≤OK«∞@
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«O„_Õ QÆ∞~°∞™ê÷#OÖ’ LO_ç LѨ^Õâ◊O KÕ™êÎ_»∞. JO^Œ∞ˆH `«O„_ç
‰õΩ=∂~°∞e^ŒÌiH˜, `å~å|ÅO K«∂z =ÚǨ˙~°ÎO xâ◊ÛÜ«∞O KÕ™êÎ~°∞.
17
 15. =@∞=Ù "≥∂^Œ∞QÆ (ѨÖÏâ◊) ^ŒO_»=Ú#∞ ^èŒiOKåe. ^Œ∞+¨ìâ◊‰õΩÎÅ #∞O_ç
~°Hõ∆} Hõk J=ã¨~°O. D ^ŒO_»O ^èŒiOK«∞@Ö’ Ö∫H˜HÍÖ∫H˜Hõ „ѨÜ≥∂[<åÖˇ<Àfl
L<åfl~Ú. ѨÖÏâ◊O ™ê^è•~°}OQÍ U~°Ê_Õ J<ÕHõ "åº^è∞Œ ʼnõΩ zH˜`åû „^Œ=ºO ‰õÄ_®.
nxx ^èŒiã¨∂Î =@∞=Ù, ^Õ=`«Å Ü«∞[˝x^èŒ∞Å#∞ HÍáê_»∞ áêÖÏâ◊O =Öˇ `å#∂
„|Ǩχxkè Ü≥ÿ∞# "Õ^•xfl HÍáê_»∞`å— JO\Ï_»∞.
„â◊^ŒúHõÅ"å~°∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ ^•xx ã≤^ŒúOQÍ LOK«∞HÀ"åe. HÍx
„Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞Hõ ~åqH˘=∞‡#∞ KÕuÖ’ ÃÑ@ì@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. HÍ~°º„Hõ=∞O
[iÑ≤OK«∞ =ã≤+¨µªÅ∞ Ü«∞[=∂xH˜ QÆ\ ˜ìQÍ K≥Ñ≤Ê `≥Ñ≤ÊOK«∞#@∞¡ K«∂_®e. ^ŒO_»O
^Œâ◊QÆ∞}O Éèí"Õ`ü J<Õk Ö∫H˜Hõ „ѨÜ≥∂[#O HÍQÍ Éèí∂`« „¿Ñ`åk ^Œ∞+¨ìâ◊‰õΩÎÅ
#∞O_ç ~°Hõ∆} xKÕÛk J=Ù`«∞Ok. Hõ∆„uÜ«ÚʼnõΩ =∞é˜], "≥·â◊√ºÅ‰õΩ "Õ∞_ç ^ŒO_®Å∞
K≥ѨÊ|_®¤~Ú. "åi Hõq Ö∫H˜HÍÖ∫H˜Hõ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ ™êkè™êÎ~Ú. JÖψQ P
^ŒO_»=Ú ^•fi~å J`«_»∞ "Õ^Œ~°Hõ∆} KÕÜ«∞=Öˇ##∞#k ‰õÄ_® Ѩ~°=∂~°÷O.
"≥∂^Œ∞QÆ^ŒO_»O z`≥ÎÂHÍ„QÆ`«#∞, ã¨`«Î fiã≤÷ux, âßOux ‰õÄ_® KÕ‰õÄ~°ÛQÆÅ^Œx
K≥ѨÊ|_çOk. PÜ«∂=~°‚=ÚÅ#∞ |\˜ì ^ŒO_» „Ѩ=∂}Ïxfl ‰õÄ_® âß„ã¨ÎO K≥Ñ≤ÊOk.
„ÉÏǨχ}∞#‰õΩ tYѨ~°ºO`«O, Hõ∆„uÜ«Ú#‰õΩ ÅÖÏ@Ѩ~°ºO`«=Ú, "≥·â◊√º#‰õΩ <åtHÍ
Ѩ~°ºO`«=Ú „Ѩ=∂}OQÍ ^ŒO_»O LO_®Åx K≥ѨÊ|_çOk. Jk ‰õÄ_® =OHõ~°Å∞,
ѨÙK«∞Û ÖËxk, `ÀÅ∞ T_»fi|_»xk, HÍÅÛ|_»xkQÍ LO_®e. U^À XHõ ѨÙÅ¡#∞
^ŒO_»=∞O@∂ KÕuÖ’ ÃÑ@ì@OHÍHõ xÜ«∞=∞ „ѨHÍ~°O ^ŒO_»O ^èŒiOKåe.
16. J#O`«~°O QÆ∞~°∞‰õΩÅ=Ú# QÆ∞~°∞=Ù# HõѨÊyã¨∂Î QÀ^•#O KÕÜ«∂e.
17. xO_»∞ #∂ˆ~à◊√§ â◊√Éèí„Ѩ^Œ=ÚQÆ #∞O_»∞@ÔH·, ã¨∂~°º^Œ~°≈#O KÕÜ«∂e.
=@∞=Ù ã¨∂~°∞ºx ^蕺xOKåe. QÍÜ«∞„f =∞O„`«=Ú`À Láêã≤OKÕ ^Õ=`«
ã¨∂~°ºÉèíQÆ"å#∞_Õ.
18. PÃÑ· JyflHÍ~°º=Ú KÕÜ∂« e. „â◊^#úŒ ∞, "Õ∞^è#Œ ∞, H©ixÎ , „Ѩ[#˝ ∞, q^Œº#∞,
|∞kúx, |Å=Ú#∞, PÜ«Ú=Ù#∞, `Õ[ã¨∞û#∞, P~ÀQƺ=Ú#∞ HÀ~°∞K«∞ JyflHÍ~°º=Ú
KÕÜ∂« e. "Õ^=Œ ÚÅÖ’ "≥Ú^Œ\ k˜ |∞∞ˆQfi^ŒO.P |∞∞ˆQfi^ŒO Ö’x "≥Ú^Œ\ ˜ =∞O„`«O
'Jyfl g∞àı ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«O— Jx Jyfl ã¨∞Îu`À<Õ P~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. JÖÏ "Õ^Œ
18
qÇ≤Ï`« „Ѩ^è•# HÍ~°ºO JyflHÍ~°ºO. rq`«=∞O`å „áê`«óHÍÅ ™êÜ«∞OHÍÖÏÅÖ’
JyflHÍ~°ºO KÕã¨∂Î qzÛù#flO H͉õΩO_® P Jyflx HÍáê_»∞H˘#@O qkè. JÖÏ
x`«ºO KÕÜ«∞Hõ qzÛù#flO KÕÜ«∞@O=Å¡ J#O`«~° Ñ≤`«$HÍ~åº^Œ∞ÅÖ’ qzÛù<åflyfl
HÍ~°ºO „áêÜ«∞tÛ`«OÎ `À KÕãH≤ ˘#=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. HÍ|\˜ì JyflHÍ~°ºO ZO`« =ÚYº"≥∂
"å`å=~°} HÍÅ∞ëêºxfl `˘ÅyOz WO\˜x, ã¨HÍÅ =~å¬xfl „Ѩ™êkOK«@O ^•fi~å
ã¨=∂*Ïxfl ~°H˜∆OK«@O ^•fi~å „QÆÇ≤ÏOѨQÆÅO.
19. Ñ≤^ŒÑ¨ aèH∆Í@# HÍ~°º„Hõ=∞=Ú.
QÆ∞~°∞‰õΩÅ q^Œº#Éèíºã≤OKÕ HÍÅOÖ’ D =@∞=Ù aèH∆Í@#O KÕÜ«∂e. JÖÏ
Jaè=∂#O ÖˉΩõ O_® ã¨OK«iOKÕ ™ê^è#Œ LѨ#Ü«∞#OÖ’<Õ P~°OÉè=í ∞=Ù`«∞Ok. QÆ∞~°∞‰õΩÅ
q^ŒºÖ’ KÕ~°‰õΩ<åfl ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl áê\˜OK«\ÏxH˜, Jaè=∂#`åºQÆO KÕã≤ Jaè=$kúx
™êkèOK«\ÏxH˜ D HÍ~°º„Hõ=∞O H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. aèHHÔ∆õ · J@#=∞O>Ë u~°Q@ Æ O. =@∞=Ù
aèHHÔ∆õ · ÃÑ>Ë"ì åi =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ Éè"í å<£ aèHÍ∆ O ^Œ^•`«∞ Jx ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞, 'Éè=í u aèHÍ∆ O^ÕÇÏ≤ —
Jx „ã‘ÎÅ#∞ HÀ~åe. =ÚO^Œ∞QÍ `«# QÀ„`« „Ѩ=~°Å#∞ K≥áêÊe. JÖÏ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ
K≥Ñʨ @O ^•fi~å QÀ„`« „Ѩ=~°Å∞ HõO~îã° ÷¨ =∞=Ù`å~Ú. Jk WO^Œ∞ Ѩ~=° ∂~°O÷ . HÍx <Õ_∞»
„Ѩ^•è <åOâßÅ∞ =∞~°∞QÆ∞# Ѩ_∞» `«∞<åfl~Ú. QÀ„`«„Ѩ=~°Å∞ K≥ÑÊ≤ OK«@O =∂x ã¨=∞Ü«∞O
ÖË^Œx aèHõ∆=∂„`«O ã‘fiHõiOK«@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. <Õ_»∞ q"åǨxH˜ "≥à◊§@=∞O>Ë U^À
„Ѩ*Oˇ >Ë+¨ xzÛ _ç#fl~°∞ KÕã~≤ å=@OQÍ, LѨ#Ü«∞<åxH˜ "≥à§◊ @=∞O>Ë aèHÃ∆õ Ñ\˜,ì ~Ô O_»∞
"≥∞`«∞‰õΩÅ∞ ux~å=@OQÍ Ñ¨i}q∞OKå~Ú. JO^Œ∞Hˆ aèHHÔ∆õ · `«# HÀã¨O =KÕÛ^•Hõ PQÆHõ
JǨÏ=∞Ç¨Ï q∞Hõ`À Z=iH˜ "åˆ~ =@∞=Ù ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ aèHõ∆ ÃÑ>ËìÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`ÀOk.
JÖÏ =@∞=Ù aèHõ∆<˘ã¨QÍ "åi=^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§‰õΩO_® KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
=∞~À =ÚMϺOâ◊O `«e^ŒO„_»∞Å∞ `«# ‰õΩ=∂~°∞x kkÌf~åÛÅ<Õ ^Œ$+≤`ì À LO_®e.
ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl xÅɡ>@ìË ∞¡ K«∂_®e. HÍx H˘O^Œ~∞° `«=∞ a_»¤ Hõ+Ñì¨ _¨ ‰» Äõ _»^xŒ ^ŒO_»O
`å"Õ∞ Ѩ@∞ìH˘x u~°QÆ@O, ‰õÄ_»^Œx PÖ’zOK«Hõ HÍ~°º„Hõ=∞O =∞^茺֒<Õ HÍѶ‘Å∞,
„_çO‰õΩÅ∞ `åyOK«@O WÖÏ ¿ã=Å∞ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ "åi =Å# ã¨O`«u
ã¨<å‡~°Oæ Ö’ #_»=\ÏxH˜ ã≤^ÑúŒ _¨ ^» ∞Œ . "å~°∞ ã¨HÍÅOÖ’ x„^ŒÖÑË ≤ ã¨O^蕺=O^Œ#O KÕ~ÚOK«
ÖË~°∞. JÖÏ Ñ≤Å¡Å#∞ =∞OzH˜ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞Hõ Hõ+¨ìѨ_ç ã¨<å‡~°æOÖ’ #_çKÕ@@∞¡,

19
=∞ǨÏhÜ«ÚxQÍ =∞#∞QÆ_» ™êyOKÕ@@∞¡ kkÌf~åÛe. JO^Œ∞HÔ · Hõi#î =ÚÖˇ#· xÜ«∞=∂Å#∞
‰õÄ_® Ѩ^ŒúuQÍ áê\˜OKÕ@@∞¡ K«∂_®e.
HÍ|\˜ì `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ „â◊^`úŒ À ‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ ã¨HÍÅOÖ’ LѨ#Ü«∞#O x~°fiÇ≤ÏOKåe.
JO`«\`˜ À `«=∞ ÉÏ^躌 `« fiáÈ~Ú#^Œx ÉèÏqOѨHõ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕãH≤ ˘#∞ ã≤u÷ =K«∞Û=~°‰Äõ
ã¨O^蕺=O^Œ#O <Õ~åÊe. Y~°∞Û, ÉèË+¨[=ÚÅ HõO>ˇ „â◊^Œú, ã¨=∞Ü«∞áêÅ# =ÚYºO.
=∞O„`«`åºQÆO KåÖÏ ^À+¨O. HÍ|\˜ì Z\˜ì J"åO`«~°=ÚÅO^Œ∞#∞ QÍÜ«∞„f=∞O„`«O
q_çzÃÑ@ì‰Ωõ O_»∞#@∞¡ „â◊^úŒ =Ç≤ÏOz K≥áêÊe. ã¨^∂Œ ~° „ѨÜ∂« }Ï^Œ∞ÅO^Œ∞ =∂#ã≤HOõ QÍ
#~Ú<å =∞O„`«O KÕã≤H˘x f~åe. QÍÜ«∞„f ™ê^èŒ#=Å¡ |∞kú „ѨKÀ^Œ#O [iy ã¨=∞ã¨Î
q^ŒºÅO^Œ∂ "Õ∞\˜HÍQÆÅ_»∞. WO„kÜ«∂ÅÃÑ· JkèHÍi =∞#Ãã· û`Õ P =∞#ã¨∞ûÃÑ· JkèHÍi
|∞kú. ^•xÃÑ· WHõ ÉèQí =Æ O`«∞_Õ. HÍ|\˜ì |∞kú „ѨKÀ^Œ#=ÚKÕ SÇ≤ÏHõ=Ú, áê~°=∂i÷H=õ Ú
J~Ú# „ѨÜ≥∂[#=Ú Åhfl ™êkèOѨ=K«∞Û. 㨄Hõ=∞OQÍ LѨ#Ü«∞#O [iy x`«ºO
QÍÜ«∞„ux [Ñ≤OKÕ "åiH˜ Q˘Ñ¨Ê=~°Ûã¨∞û LO@∞Ok. =∞Oz "Õ∞^è•qQÍ ~å}˜™êÎ~°∞.
J\˜ì"åxH˜ Ö’HõO t~°ã¨∞û =Oz QÆ∞~°∞™ê÷#O Wã¨∞ÎOk. P L`«Î=∞ ã≤÷ux HÀ~°∞`«∂
„â◊^ŒúQÍ, Ѩ^ŒúuQÍ LѨ#Ü«∞#O KÕÜ«∂e.

LѨ#Ü«∞#O <å\˜ J#fl^•#O "ÕOHõ@ <åQÆ QÍÜ«∞„f ǨÏ#∞=∞¢`«Ê™ê^£

20