Predavanje 3:

Umetnost starog Bliskog Istoka

1
Sumer
3500 BCE-2340 BCE

Tehnoloski razvitak:
• Cuvanje i dovodjenje vode
•Tocak
•Plug

Pismo:
Pocetak pisane istorije

Nezavisni gradovi-drzave sa
svojim:
• Bozanstvima / zastitnicima
gradova
• Institucionalizvanom upravom:
Vladar,
Svestenstvo,
Administracija,
Vojska

4
Hram posvecen Anu, boginji Neba
Zigurat visok oko 12m

Beli hram i zigurat,

Uruk (Warka), Irak
ca. 3200–3000 BC

7
Cela Oltar HRAM – prilaz po izlomljenoj osi
Cella Altar

Beli hram, Uruk (Warka), Irak ca. 3200–3000 BCE

rekonstrukcija (S. E. Piggott)

8
Votivne figure
Votivne skulpture, Kvadratni Hram, Esnana (modern Tell Asmar), Irak
ca. 2700 BCE
2’ 6” high. Iraq Museum, Baghdad. 9
 cuneus (Latin) - klin

3,400-3,200 BCE Piktogrami

3,000-2,800 BCE Klinasti znakovi
2,700 BCE Kompleksne gramaticke
konstrukcije

10
3 horizontalna registra
Hijerarhijske proporcije
Kombinovani izgled: Profil + ¾

Standard (zastava) iz Ura, „Ratna‟ strana, Kraljevsko groblje, Ur (Tell Muqayyar), Irak
ca. 2600 BCE
Wood inlaid with shell, lapis lazuli, and red limestone, approx. 8” x 1’ 7”. British Museum, London.

14
3 horizontalna registra
Hijerarhijske proporcije
Kombinovani izgled:

Standard iz Ura, „Mirna‟ syrana, Kraljevsko groblje, Ur (Tell Muqayyar), Irak

ca. 2600 BCE
Wood inlaid with shell, lapis lazuli, and red limestone, approx. 8” x 1’ 7”. British Museum, London.

16
AKAD
ca. 2340 PNE-2180
PNE

ca. 2340 PNE:

Sumer potpadaju pod vlast
akadskog vodje Sargona I

Gradovi-drzave gube
autonomiju

Pocetak centralizovane
vlasti

ca. 2180 PNE:

Invazija Guta

20
 Suplje liveni bakar

Namerno ostecenje

Glava akadskog vodje

Niniva (moderni Kuyunjik), Irak
ca. 2250–2200 BCE
Copper, 1’ 2 3/8” high. Iraq Museum,
Baghdad.
21
 Hierarhijske proporcije
Kombinovani pogled
Tekst
Naznaka pejzaza
Pobednicka vojska vs. pobedjeni neprijatelj
Naram-Sin kao kralj-Bog

Stela – Uspravna kamena ploca

Stela, stelae (pl.) – Latin: potporac

Pobednicka stela Naram-Sina, Susa, Iran

2254–2218 BCE
Pink sandstone, approx. 6’ 7” high. Louvre, Paris.

22
ca. 2150 BCE:
Obnova Sumera

Neo-Sumerska drzava
Vladari – kraljevi iz Ura

26
Posveceno boginji Meseca Nani (Nana- Inana, Sin, Ištar)

Zigurat (sveroistocna fasada sa rekonstruisanim stepenistem), Ur (Tell Muqayyar), Irak

ca. 2100 BCE
Osnova 62.5x43m (205‟x141‟)
27
28
Gudea sa planom hrama
Girsu (Telloh), Irak
ca. 2100 BCE
Diorit, 2‟ 5”
Louvre, Paris.

29
 Uloga kralja/
Reka nosilac zivota sa ribom
Natpisi

Votivna skulptura Gudee

Girsu, Iraq
C. 2090
Diorit, 29”,
Louvre, Paris 31
ca. 2000 BCE:
Neo-Sumersko carstvo
pada pod vlast Elamita

Nestabilan period u cel;oj

Mesopotamiji
Vavilonski kralj
Hamurabi
(1792-1750 BCE)
ponovo ujedinjuje region i
obnavlja centralizovanu
drzavu

Zakon

ca. 1595 BCE:

Vavilon pada pod vlast
Hetita.

32
 300 zakonskih odredniva

Stela sa Hamurabijevim zakonon, Susa, Iran

ca. 1780 BCE.
Bazalt, approx. 7’ 4” high. Louvre, Paris. 33
Šamaš –Bog Sunca I Bog Pravde
Atributi:
Suncevi zraci
Kupasta kapa sa rogovima
Raboš / Lenjir
Klupko konopca…

…tron, planina. Hierarhijske proporcije

Stela sa hamurabijevim zakonom, Susa, Iran

ca. 1780 BCE.
Bazalt, approx. 7’ 4” high. Louvre, Paris. 34
 Hetiti
ca. 1600-1200 BCE
35
 Heraldicka kompozicija
Lavlja kapija, Hatuša (Hatussha , sada Boghazköy), Turkey, ca. 1400 BCE.
Limestone, lions approx. 7’ high.
The Ancient Near East

Neo-Asirsko carstvo
934 BCE - 612 BCE

37
Citadela Sargona II, Dur Šarukin (Dur Sharrukin, Khorsabad), Irak
ca. 720–705 BCE
Reconstrukcija (Charles Altman). 38
 Lamasu (krilati bik sa covecijom glavom
Citadela of Sargona II, Dur Dur Šarukin
(Khorsabad), Irak
ca. 720–705 BCE
Krecnjak, approx. 13’ 10” high. Louvre, Paris.
40
Neo-Vavilonsko Carstvo

(612 BCE – 538 BCE)

612 Neo-Vavilonci
zauzimaju Ninivu
605-562 Navukadonosor II

42
Kapija boginje Ištar
(restaurisana),
Vavilon, Irak
ca. 575 BCE.
Glazirana opeka.
Staatliche Museum,
Berlin. 45
 Ahemenidsko Persijsko carstvo
(538 BCE – 330 BCE)
Ja sam Darije, velicanstveni Kralj, Kralj kraljeva, Kralj zemalja, Kralj ove Zemlje
53
232m2 Drvena tavanica oslonjena na 18 stubova, visokih 12m
Kraljevska dvorana za audijencije (Apadana), Persepolis, Iran
ca. 521–465 BCE
 Kapitel

Baza 58
Persepolis, Palace of Darius I, Detail of the South Façade
c. 500 59
•…, predstavnici 23 nacije

Procesioni friz (detalj) na terasi kraljevske dvorane za prijem (Apadana), Persepolis, Iran
ca. 521–465 BCE 61
 Darije i Kserks primaju pocasti
Darius and Xerxes Receiving Tribute, Apadana, Persepolis Iran
491-486 BCE. Limestone, height 8‟ 4” (2.54m)

62