f r

H A R V A R D C O L L E G E

L I B R A R Y

F B O H T H B BEQUEST OF

J A M E S W A L K E R

(Claas of 1814)

President of Harvard College

"Preferenoe being girco U> work» i n the Intellectual

u d M o n l Science*"
 PATROLOGLE C U R S U S C O M P L E T U S
81TB
BIBLIOTHECA DNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

QUl

AB fcVO A P O S T O L I C O A D I N N O C E N T I I m T E M P O R A
FLORUBRUNT;

RECUSIO C H R O N O L O G I C A
OMSWH (i(Ji€ E X S T I T E R E M O N U M E N T O R U M CATHOLIC2E T R A D I T I O N L S PER DUODECIM PRIORA
ECCLESIifc SifiCDLA,
JUITA EDITIONES ACCl RATIS8IHA8, INTER 8E CUMQUB NONNULLI8 CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAB;
PRRQUAM DILI6ENTER CASTI6ATA;
BISSRR1AT10NRUS, COMMENTABIIS LECTIONIBUSQUE TABIANTIDUS GONTiNBNTBB ILI.USTRATA \
OHNIftU* OPERIDUS PO.T AMPUSSIHAS EDITIONES QU.E TBIBUS MOTI881M18 8ACULIS DEBKNTUR AB80LUTAS
DBTECT18, AUCTA;
INblCIBOS PARTICULARJBUS ANALTTICiS, 8IN6UL08 81TE TOMOS, SITE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI
8UBSEQUENTIBUS, DONATA ;
CAPITUUS !NTBA IP8LM TEITUM BITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SIN6ULARUM PA61NARUM MAB6INBM 8UFEBTOJBM
DISTINCUENTIRUS SUBJECTAHQUR MATEEIAM S16NIFICANTIBU8, ADORNATA ;
OPEBIUDS CUM DUBIIS TUM APCCRYFBIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINB AD TRADITIONEH
ECCLESIASTICAM POLLENT1BU8, AMPLIFICATA!
HUOItl'8 INDICIBUS CENERALIBU8 LOCUPLBTATA I ALTERO SCILICET R E R D M , QUO CON.«ULTO, QUIDQUID
t N l 8QUISQDR PATRUM IN QDODLIBET TBEMA 8CR1P8ERIT UNO INTUITU CONSPICUTUR \ AI.TEHO
S C R I P T D R i f i S A C R i f i , E I QUO LECTORI COHPBRIRB SIT OBTIDM QUIMAM PATRES
ET IN QUIBUS OPERUM SDORIJM L0C18 SINCDLOS 8IN6UL0BUM LIBRORUM
SCRIPTUBA TEITDS COMMFNTATI 8INT.
E»ITI0 ACCUBATIBSIHA, C/F.TEBISQUB OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, 81 PERPENDANTUR : CRARACTERDM NITIDITAS,
C I U I l T . E Ql ALITAS, INTEGRITAS T E I T U S , PEKFECTIO CORBECTIONI8, OPKBUM RECDSnRlM TUM TARIETA8
T I M NUHERDS, FORMA TOLDMINDM PERQUAM COMMODA S1R1QUR IN TOTO OPKRiS DKCDRSU CONBTANrKR
KIMII.IS, PRRTII E\IGDITAS, PR/ESERTlMQtlR ISTA COLLECTO, DNA, METRODlCA KT CHR0N0L06ICA,
SElf.ENTORUM FRAGHRNTORUH OPLSCDLORDMQUE BACTKNUS HIC ILLIC 8PABSORUM ,
PRIMUH AUTEH 191 NOSTRA BinLIOTBECA, E I OPERIRUS AD OMNES iSTATtS ,
.IOCOS, LINGDAS FOBHASQUB PERTINENTIBUS , COADUNATCRUM.

SERIES SECUNDA,
I H CUA PRODKUNT PATRES, DOCTOBKS Si.RIPTORESljUK RCCLESL/B L A T I N i t
A GREGOKIO MAGNO AD INNOGEKTIUM I I I .

A C C U R A N T E J . - P . M I G N E ,
BIBLIOTHBCJE GLXBI OMIVBBMJB,
«?•
CURSOUM COMPLRTOR1}M I N 8INGULOS 8 C I E N T I B KCCLKSIASTIC* RAMOS BDITORR.

V4TROIOGIA RINA BDITIONB TYPIS MANDATA BST, A L I A NRMPB LATINA, ALIA GRASCO-LATINA. —-
YKNEUNT MIM.B FRANCIS DUCBNTA VOLUMINA KDITIONIS L A T I N M ; OCTINGBNTIS B T
MILLK T R t C K N T A GR J S C O - L A T I N JS. — M B R B L A T I N A UNIVERSOS AUCTORKS T U M O C C I D E N T A L B S , T I U
ORIENTALBS KQUIDBM AMPLECTITUR ; B I AUTBM, IN EA, SOLA V E R S I O N B L A T I N A DONANTUR.

P A T R O L O G I J E T O M U S C L X X I I I .

i EO MARSICANUS E T P E T R U S DIACONUS. R O D U L F U S A B R A S S. T R U D O N I S . F A L C O B E N E -
V E N T A N U S . L A N R U L P H U S J U N I O R . S. O T T O B A M B E R G . EPISC., M A T T H J E U S C A R D . , GII.O
T L S C U L . , GAUFIUDUS C A T A L . S T E P H A N U S PARIS., EPISC. G U A L T E R U S CLUNIAC. MON,

EXCDDEBATUR ET V E N I T APDD J.-P. MIGNE EDITOREM,

t f l VIA W C T A VAMBQISE, PROPE P O R T A M L U T E T L E P A R I S I O R U M V U L G O DENFEH NOMINATAll,
SBU PBTIT—M O NTRO UGB*
•
 PATROLOGLE C U R S U S C O M P L E T U S
SITB
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

)MNIUM SS. PATRUM, DOCTOBUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

QUI

A B MVO A P O S T O L I C O A D I N N O C E N T I I I I I T E M P O R A
FLORUERUNT;

RECUSIO C H R O N O L O G I C A
OMNIVM QVJE E X S T I T E R E MONUMENTORUM CATHOIJCJE T R A D I T I O N I S P E R DUODECIM PRIOBA
ECCLESIJE SiECULA,
JUXTA EDITIONES ACCI RATI. SIMAS, INTER 8E CUMQOB NONNUI.L18 CODIC1BU8 MANUSCRIPTI8 COLLATASj
PERQUAM DILI6ENTER CASTI6ATA;
RIS8ERTAT10N:BU8, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQVE TARIANTIBUS CONTJNENTEB ILLUSTRATA ;
OMNIBUS OPERIRU8 POaT AMPLISSIMAS EDITIONES QVM TRIBUS NOTI8SIMIS SJECULIS DEBENTUR AB80LUTAS
DETECTTS, AICTAJ
I.XMCI6US PARTICUI.ARIBUS ANALtTICiS, 8IN6UL08 8ITE TOMOS, 8ITE AUCTORE8 ALICCJUS MOMENTI
8UBSEQUENTIBUS, DONATA ;
CAPITULIS INTRA IP8UM T E I T U M RITE DI8POBIT1S, HECNON ET TITULIS SINGULARUM PA61NARUM MAR6INBM SUPRRIOIEH
DI8TIN6UENTIBUS SUBJECTAHQUE HATERIAH SI6NIFICANTIBU8, ADORNATA;
OPERIBUS CUH DUBII8 TUH APOCBTPBIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM
ECCI.E5IA8TICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBU8 INDIC1BU8 GENEBALIDUS I.OCUPLETATA : ALTEBO SCILICET R E R U M , QUO CONSULTO, QCIDQUID
i UNU8QUI80UE PATRUM IN QUODLIBET TBEMA 8CRIP8ERIT UNO INTUITU CON8PICIATUR ; AI.TBBO
" S C R I P T U R J E S A C R i f i , E I QUO LECTORI COHPERIRE SIT ORTIUH QUINAH PATRFJ
ET I N QU1BU8 OPEBUH SUORUM LOCI8 8IN6ULOS 8IN6ULOBUM LIBBORUM
8CBIPTUBJE T E I T U 8 COMMENTATI SINT.
R X T I O ACCURATI8SIMA, C£TERISQUE OHNIBUS FACILE ANTEPONENDA, 81 PERPENDANTUR ! CnARACTERUH NIT1DITA8,
C H A R T B QUALITAS, INTEGRITAS T E I T U S , PERFECTIO CORRECTIONI8, OPERUM RECUSORUM TUM TARIBTA8
TUM NCHERUS, FORHA TOLUHINUH PERQUAM COHHODA 81BIQUE 1N TOTO OPERIS DECURSU CON8TANTER
SIHIUS, PRETIl EtlCUlTAS, PRyCSERTlUQUE ISTA COLLECTIO, UNA, HETHODICA ET CHR0N0LQ6ICA,
SEICENTORUM FBAGMENTORUH OPC8CULORUUQUE HACTENC8 HIC ILLIC SPARSORUM ,
PRIHUH AUTEM IN NOSTRA BIRLIOTHECA, E I OPEBIBUS AD OHNES JSTATE8,
LOC08, LINCUAS FOKMAfQUE PERTINENTIBUS , COADUNATCBOM.

SERIES SECUNDA,
fN 1}UA PRODKUNT PATRES, DOCTORKS SCRIPTORESOUK ECCLESUE LATINiB
A GREGORIO MAGNO A D INNOCENTIUM Ul.

A C C U R A N T E J . - P . M I G N E ,
B I B U O T H 8 C J B GX.BBI OHXVBBtJB,
SIVB
CUR8UUM COMPLRTORUM I N 8INGULOS S C I R M T I A BCCLK8IASTICJS RAMOf RDITORR.

I PATUOI.OGIA BINA BDITIONB TYPIS MANDATA K S T , A L I A NEMPE LATINA, ALIA GR J 5 C O - L A T I N A . —

VENEUNT M I L I . B F R A N C I S DUCBNTA Y O L U M I N A E D I T I O N I S LATINJ5; OCTINGENTIS E T
MILLE T R E C E N T A G R J S C O - L A T I N J B . — M B R E L A T I N A UNIVERSOS AUCTORBS T U M OCCIDRNTALES, T L U
ORIENTAI.E.H E Q U I D B M A M P L E C T I T U R ; H l A U T E M , I N E A , SOLA V E R S I O N E L A T I N A DONANTUR.

PATROLOGIiE TOMUS CLXXIIL

L E O M A R S l C A N U S f E T P E T R U S D I A C O N U S . R O D U L P H U S ARRAS S. T R U D O N I S . F A L C O B E N E -
V E N T A N U S , L A N D U L P H U S J U N I O R . S. O T T O RAMRERG. EPISC., M A T T H J E U S C A R D . , G I L O
T U S C U L . , GAUFRIDUS CATAL. S T E P I I A N U S P A R P S . , EPISC. G U A L T E R U S C L U N I A C . M O N .

O E X C U D E B A T U R E T V E N I T APUD J.-P. M I G N E E D I T O R E M ,
m i A DrCTA FAMBOISE, PROPE P O R T A M L U T E T L E P A R I S I O R U M V U L G O DENFER NOMINATAM,
SBU PETIT—MONTROUGE•

185i
/ ' '' ' . v - '
v
' :
• '

\0 ^
 S^GULUM X I I

LEONIS MARSICANI
ET / Y y r
' {

PETRI DIACONI
MONACHORUM CASINENSIUM

MONICON MOMSTERIICASIllIS
E T O P U S C U L A

ACCEDUNT

R O D U L F I A B B A T I S S . T R U D O N I S

G E S T A A B B A T U M T R U D O N E N S I U M

NECNON

f a l c o n i s b e n e v e n t a n i , l a n d u l p h i j u n i o r i s

c i i r o n i c a

INTERMISCENTUR

S A N C T I OTTONIS BAMBERGENSIS E P I S C O P i , M A T T H J E I C A R D I N A L I S , GILONIS

TUSCULANI, GAUFRIDI CATALAONENSIS, STEPHANI PARISIENSIS, E P I -
S C O P O R U M , G O A L T E B I C L U N I A C E N S I S MONACHI

OPU80ULA, DIPLOMATA, E P I 8 T O L S

ACCURANTE J . - P . MIGNE
818LIOTHBOB CLBBI ONITEB8B

81TB

CUKtUUM COMTLSTOBOM Ilf SlltGCLO» S C I E I I T I . E C C L E S U S T I C . RAMOS BDITORB

TOMUS UNICUS

VENIT 8 FIUNCIS GALLICIS

EXCDDERATDR ET VENIT APUD J.-P. M I G N E E D I T O R E M

my\kb\CTkVAMB01SE,PROPEPORTAMLUTETIiEPARISIORUM VULGOVENFER NOMINATAN

SEU PETIT-MONTHOUGK

185'l
 E L E N C H U S

AUCTORUM E T OPfiRlfat QUI ift HOC TOMO CLSBtlH COMTIHIU.CUH.

R O D U L P H U S A B B A S S. TRUDONIfi.

Gesta ahbatura T r u d o n e n s i m n . col. l l

Rodulphi epistoke. 195
Vita L i e t b e r t i episcopi Cameracensis. 455
Acla traiislationis S. Gereonis. 435
L E O M A R S I G A W J S E T P E T R U S DIACONUS.

ClrTonteon C&smense auctoribus Leona Varticam, et Petro diacono. *W

tftaf S. Bflchrtatis auctore Leone. R^
Acla translationis S. Mennalis auctore eodem. 992
N a r r a t i e de consecratione ct dcdicatione eccIasfaB 8asin«nsW auctorc Leone. 997
De v i r i s i l l u s l r i b u s Casincnsibus auctore P c t r o diacono. 1905
L i b e r de o r l u et obitu j u s t o r u m coenobii Casincnsis auctorc eodcm. 1065
Ejusdem l i b c r de locis sanclis. 1115
EJoitfem prolbgns i n Regestum Casincnsc. *155
P e t r i diaconi disciplina Casinensis. 1154
Ejusdem epistoke tres. 1157
Ejusdcra R h y t h m u s de novissimis diebus. 1145

FALCO BENEVENTANUS.

C h r o n i c o n Mediolanense. 1149

M A f T H J E U S CARDINAEIS.

Epistolae et diplomata. 1261

S. O T T O B A M B E R G E N S I B fcflSCOPUS.

Epislola? et d i p l o m a t a . 3* 5

GUALTERUS CLUNIACENSIS MONACHUS.

De m i r a c a l i 6 B . V i r g i n i s Mariie.
G I L O T U S C U L A N U S EPISCOPUS
Epistola de vita Hugonis Cluniaccnsis abbatis. *387
Historia dc via Hierosolyuiitana. *389
Epistola adversus A n l i o c h e n u m p a t r i a r c h a m . * 3 9
0

GAUFRIDUS CATALAUNENSIS EHSCOPUS.

1594
Epistola? et diplomafa.
S T E P H A N U S P A R I S I E N S I S EPISCOPUS.
Ull
Epistofcc.
1421
Diplomata.

L A N D U L P H U S JUNIOR
1249
Historia Mediolanensis.

Ex typis MIGNE, au Petit-Montrougc.

 ANNO D O M I N I MCWXVItl

R O D U L F U S

A B B A S S. T R U D O N I S

N O T I T I A H I S T O R I C A E T L I T T E R A R I A

TABRIC. Biblioth. med. et inf. Lat. } c. V I , p . 115)

Rodulfus, abbas monasterii S. T r u d o n i s (Saint-Tron), dioecesis Leodiensis, ipse vitae suae notitiann
%xhibet a l i b r o v m C h r o n i c i Trudonensis usque ad l i b . X I I I , unde pauca excgrpcnda sunt. Nalus esl i n
toV/a qtiae sita e s i super Sambriam fluvium, nomine Monasterium, u b i habetur dbbatia m o n i a l i u m nigras
Vestes f e r e n t i u m . Leodii studia t r a c t a v i t usque ad annum x v n i , deinde monachus factus Porceli juxta
A q u i s g r a n u m , ad custodis, m a g i s t r i p u e r o r u m , c e l l e r a r i i , m i n o r i s c t majoris p r e p o s i t t d i g n i t a i e m a s p i r a -
viu Postea ad monasterium S. Trudonis p e r r e x i t , u b i r u r s u m pueros docuit, postea decanus sive p r i o r ,
tandem a n n . 1108 abbas f u i t . Electus quoquc a . 1121 abbas S. Pantaleonis i n dicecesi Coloniensi munus
u f u m q u e a d m i n i s l r a v i r , disciplinae monaslicac studiosissimus. V i d e Chronica regia S. Pantoleonis, t o m . f 9

E c c a r d i , p . 9 2 7 ; V a l . Andrese B i b l . Belgicam, p . 8 0 1 ; S w e r t i i Aihenas Belgicas,p. 6 6 5 ; O a d i n u m , t o m o l l ,

I». 1 0 1 0 ; Galttam C h r i s t i a n a m , t . I I I , p. 759, 958.
E j u s opera sunl sequenlia :
1. Gestaabbatum Trudonentium, o r d . S. Benedicli, edita a Dacherio, S p i c i l . tom.VII» e d i i . novae t o m . I I ,
p . 659.
2 . Epistola ad W a l e r a m n u m ducein L i m b u r g e n s e m , advocatum monasterii Trudonensis, De ejus moiut»
uetii statu : exstal i n A u b . M i r e i C o d i c c p i a f u m d o n a l i o n u m , t o m . 1, p . 6 1 , edit. novae: alia p . 520.
5. Epistola ad Stephanum, cpiscopum Metensttn, de statu monasterii sui: est l i b e r i x Historiae T r u d o ~
nensis, pag. 6 9 1 .
4 . Retcriptum ad ccenobium S. Pantaleonis, a quo quaesUus fuerat, an liceat atiquid pro receplione pue-
rorum accipere? Exslat in Analcctis M a b i l l o n i i , t o m . I I , p . 495, et 466 edit. novse.
5. Viia Lietberti episcopi Cameracensis. 'Avavj/Ao*; edita erat a Dacherio t . I X (edit. novae t o i n . I I ,
p a g . 158); n o s t r o autem vindicat Mabillonius ex m s . codicc A q u i c i n c t i e n s i , u h i subscriptio hsec e r a l :
Explieit Vita domini Lietberti episcopi, edita a quodam monacho nomine Rodulpho
6. Inedita sunt Carmina varia, q u o r u m ipse meminiiHistoriae Trudonensis l i b . v n i , p . 6 9 0 ; et T r i t h e m i u s
quoque : Volumen septem librorum contra Simoniacos ipse loco c i t a l o m e m o r a l , Mabillonius i n monasterio
Gemblacensi invenit, et conlenta n a r r a t ; sed i l l i postea i n generali monasterii conflagratione perierunt,
p r o u t lestantur Martene et Durand p n c f a l . ad l o m u m I V Collectionis ampliss., pag. 17. M e m i n i t q s o q u e ,
p . 6 8 7 , Compilationum, quae m u l l i s senlentiis divinis e l decr^lis c o n c i l i o r u m pleaae fuerunt, i t e m Gradualis
a se c o n s c r i p t i .
7 . Acta translationis Sancti Gereonis uniusmilitis legionis Thcbaorum. Edita est a S u r i o d . 24 N o v e m b . ,
nec n o n a Marlene et Durand Collecl. ainpliss. t o m . V I , pag. 1015.
8. VitaPetri Venerabilis, i b i d . pag. 1187 (a).

(•) E s t R o d u l p h i alterius Cluniacensis m o n a c h i . E D I T .

PATTVOL. CLXXIll. 1
 41 R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 12

G E S T A A B B A T U M T R . U D O N E N S I U M .

E D I D I T D. R. K C E P K E P H . D.

{Georgius Heinricus PERT*, Monumenta Germanice Itittorica, S c r i p l . (. X , p . 2 1 3 . ,

P R O L E G O M E N A .

N u l l u m f a t i l e m o n a s t e r i u m ex omnibus qnae o r i - potuerit, haud male ad effcctum p e r d a x e r i t . Summa

•gtnis suarumque r e r u m laudatorera i n v e n e r u n t , vel vero gralia habendacsl i l l i v i r o , q u i p r i m u s a<!
benigniorem praebuil scribencli m a t e f i e m , vel accu- scribcndas res Trudonensium manus admovit, alque
raliores b a b u i t auclorcs, qui per longius temporis ut eamdeiu v i a m , qua ipse praeierat, ingredi cona-
spalium fortunae secundac vel adversac vicissitudines r e n t u r suo excmplo i n v i l a v i t reliquos. Est hic v i r
proseculi sunl, quain quod i n Hasbania fundalum Rodulfus abbas T r u d o n e n s i s , cujus nomen apud
esl Sancli T r u d o n i s n i o n a s l e r i u m . Per seplingenlos suorum temporum homines praeciaro honorc cele-
f r i g i n l a octo annos a quatuor r e r u m scriptoribus b r a b a l u r , q u i p r i m u s h o r u m geslorom fundamenta
gcsla a l i b a l u m monasterii S a n c l i T r u d o n i s deducta saluberrimo posuit consilio. De quo, cum unius ex
sunt, quae integra plenaque rn hoc Monumentorum Omnibus Sancli T r u d o n i s scriptoribus nomen s c r -
Germanise volumine p r i m u m dare l u c i publieae haud Tatum s i t , paulo alljus est rcpetenduin. Cura v e r o
i m m e r i l o nobis g r a t u l a r i posse v i d e m u r . A n n i e n i m et ipse, et qiti p r i m u s post eum scribendi parles
628 usque ad 1366, grande hisloriae Germaniae spa- excepit, uberriine scripserit de j u v e n i l i c j u s aetate.
t i u m omnique memoria d i g n u m , i n his quos propo- et vita monachica, deqne i t i n e r i b u s e l ratione qua
n i m u s v i g i n t i uno geslorum l i b r i s comprchensi s u n l . abbatis munus a d m i n i s t r a v e r i t , hoc loco levitcr
Non omnia quidem qualuor i l l i Trudonenses, qui ct t a n t a m adumbrasse sufficial, quae apud rosum a u *
p r i o r u m et s u o r u m temporum m c m o r i a m posteritati ctorem majore c u m u l i l i t a t e unusquisque potest
coinmendarunt,eadem auclorita.tescribcre poterant, lcgere.
eum neque a n l i q u i o r a ex i p s o r u m recordalione t r a - Rodulfus (1) pareniibus plebeiis Monasterii ad
dcrcni, neque omnes eodem felici ad scribcndum S a b i m , i n comitatu Namurcensi, ubi lingua u t e b a n -
ingenio essent o r n a t i . Sed baec est eorum Taus, u t Tur Waionica, a n l e a n n u m 1070 ut v i d e l u r (2) n a t u s ,
quod unusquisque suo loco suisque v i r i b u s proferre i n ceiebcrrima Leodiensium schola omnibus illorui»

NOTiC

(1) P r i m u s quod sciam ex recentioribus q u i Ro- melodia composuU. Claruit tub flenrico V, anna»
dulli fccerunt lnenlionem est T r i t h e i n i u s in C h r o n . Dom. 1125. Dein r e i liiierariaescriplores accuraiiu»
Hirsaugiensi ad a. 1120, ubi haec leguntur : Claruit modo, niodo levius Rodulfi Y i l a m l i t l e r i s m a n d a -
Itis ferme temporibus Rodutfus abbas ntonasterii r m i l ; ita Possevinus i n Apparatu sacro I I , 5 5 0 .
Sancli Trudonis in Brabantite finibus nostri % ordinis, V. Andreas i n Bibliotheca Bclgica, p. 707. S w e r i u s ,
in dioscesi Leodiensi, ttomo in Scripturis sua tempe- Alhenae Belgicae p.005. Vossius, De historicis L a l i n i s
state doctissimus, nec minus regularis vitas sanclimo- p . 398. G t i e n i i i s , De inaguiludiue Coloniae p. 31)5.
hia quam litterarum eruditione venerabilis, qui scri- - Fisen, Ftores Leodienscs, p. 1 5 1 . M a b i l l o n . , A n n .
psit inter ccetera ingenii &ui opuscula insigne volumen orclin. sancli Benedicti V, 4 9 3 ; V I , 66, 1 2 1 , 2 8 5 .
contra Simoniacos in libros septem divisum, Chroni- C Oudinus i n Comment. de nntiquis s c r i p l . eccles. I I ,
con quoque transacti temporis librum composttit 1010. D u p i n , Souvetle bibliotlt. des\auteurs ecctis.W,
unum et qua?dr.m alia nvbis incognita. Eadein fere 185. Cavc, B i b l i o i h . s c r i p t . ecclcs. 1,571. F a b r i c i u s
l e g u n l u r apud eumdeni T r i t h e m i u m i n l i b r o De e l Mansi, B i b i i o t h . s c r i p t . m e d . e l infimae L a t . V I ,
s c r i p t o r i b u s ecclesiasiicis ed. F a b r i c i u s , p . 93 : Ro- 115. Foppens, B i b l i o t h . Belgica I I , 1082. C e i l l i e r ,
dulfus abbas Sancti Trudonis in dioecesi Leodietni, llist. gin. des auteurs sacr. aXII, 6 8 . Histoire lit-
ordimsdivi Palris Benedicti, natione Teutonicus t vir tiraire de la France X I , 675. Marlene el D u r a m i ,
in divinis Scripturis jugi exercitatione peritus et in Coll. ampliss. I V , p. 17. Gallia Christiana I I I ,
eatcularibus litteris non inftme doctus, carmine valens 958. Paquol, Mfmoiret pour servir a Chi&loire litt.
etprosa et musicus excellens, nec minus opere quam des Pays Bas\\ 9 569. De W i n d t , Bibliotheek der ne-
sctentxa clarus. Scripiit ulroque styto non spernenda derlandschen Geschidschryvers I , 26. SuppUmenx a
oputcula, de qutbus ferunlur contra Simoniacos libri Vart de verifier les dates, i n collcctionc Nouveaux
• i i , Chronica quoque liber i , carmina multa. Cantus mimoires de CAcadimie de Bruxetles, VIII» 9 1 .
etiam in laudtm sanctorum plures dulci et reaulari (2) Quod p r o b a r i v i d e l u r iis quae sequumur.

J
13 G E S T A A B B . T R U D O N — PROLEGOMENA. 14

tcmporura boiNS a r l i b u s instruclus est. T u m Porceti A adcpli essent H e i n r i c u m q u i n h i m regcm, ab hujus

apud Aquensem urbem uoinen ad vitam monachi- legalis et Gislcberto comi:e Durachiensi advocalo
c a m Azeliui abbaiis leinporc profcssus est auno in monasterium ille inlroductus est abbas (8). Qtia
a*atis decirao octavo, cum legemlis sanclorum Vitis de causa Rodulfus ad Adalberonem episcopum M e -
animus ejus ad coelestia petenda esset ereclus (3). tensem missus legalus, ad cujus d o m i n i u m specta •
Cura vero i b i p a u l a t i m ad praeposiii munus prove- bat Sancti Trudonis abbatia, se a d j u n x i t c o m i l e : n
ctus s.ne u l l o f r u c t u pro rcgula accuralius scrvanda
f excrcitui F r i d e r i c i archiepiscopi Coloniensis et Go-
contendUset, i n aliis monasleriis, e. g. i n Hersfel- defridi ducis Lovaniensis, q u i eodem temporc V i r -
«lensi post a n n u m 1088 (4), et p r x c i p u e apud Glad- d u n u m ad regem proGciscebanlur. Qua i n expedi-
bacenses, q u i severiorem Cluniacensium norinam l i o n e , quam prredones polius quam milites facerc
sibi vilae ducem sumpseranl, hospilari ccepil, et videbaniur (9), cum decem per dies stimmo c u m
posl A z e l i n i m o r l e m , quae a. 1091 accidit (5), Por- \itae pcriculo haesisset c l i n i m i c o r u m insidiis v i x
c e l o r e l i c l o i n a i i u m religiosae vila? p o r t u i n confti- ovasisscl, tanla i n eu:n e r u p e r u n l adve/sariornm
gere s t a t u i t . 1n F l a n d r i a m itaque profcclus ad odia, u l Rodulfus i n l u t i o r e m loctim Sancli L a u r e n -
S a n c l i Trudonis monaslerium v e n i l hospcs annis l i i nionastcrium se rccipercl (10). Tandem vero ad
{099-liOl (6), et a t h e o d e r i e o abbate, qui felicem B concordiam hae lurbac r c d i c r u n t ; i n concilio e u i m
cjus i n d o l e m perspexerat, ad refrenandam T r u d o - H e i n r i c i regis L e o d i i eodem anno habito U e r i m a n -
D c n s i u m feritatein, quae i n t e r i u t c s t i n a abbatum bella nus ab tisurpato munere se a b d i c a v i i , ct Rodulfus
t n g r u e r a l , socius et adjuior relenlus est. Duos per dic 50 J a n . 1108 abbas electus, die 23 Febr. c o n -
annos scholarum magister pueros p r i m i s l i l t e r a r u m sccratus est (11). Gravioribus lamlem periculis
nuJimcntis i m b u i t , e l monachorum canlum salis eroplus esl m o r l e H e r i m a n n i , q u i anno 1114 n o n
b a r b a r u m secundum Guidonem A r e t i u u m fclicissime sii;e magno monasteriicommodo e vila e x c c s s i t ( l 2 ) .
e m e n d a v i t . Dein anno c i r c i t e r 1103 p r i o r electus, Sed mox i u novas calarnitales iucidit abbas. E x a r s i t
a c e r r i m o studio monachorum disciplinam in melio- enim belium i n l e r Godefridum Lovaniensem ducem
rem s t a t u m reformare coepit. Cumque i n s a l u b e r r i - et Gislebcrtum c o m i t c m Durachiensem, quo eodem
m o hoc consilio abbas Theodericus liberam ei de- anno 1 1 U i n oppidi Sancli Trudonis iucendio m o -
d/ssel potesiatera, conslanler pitgnans conlra efferos nasterium e t i a m v i x d u m restauralum igne adustum
t i i o n a c h o s , morcs eorura emendavit et semiruta esl (13). Quibus ex beUorum fluclibus cum vix
m o n a s t c r i i aedificia rcsarcinavit. A n n o vero 1106 emersisset, denuo i n a l t u m mare rejeclus est. N a m
pcne desperans de monacLis in exsilium i v i t , sed Q i n turbis de episcopatn Leodiensi exorlis c o n l r a
eodetn anno rcvocatus, landem a. ' 1 0 7 hoc e v i c i t , A l e x a n d r u m , quem c o n l i r m a v e r a l i m p e r a t o r , R o -
ut Cluniacensiui» usus aptid Trtidoncnses i n l r o d u - dulfus faulor erat F r i d e r i c i episcopi canouice electi,
c e r e n l u r . Quantum vero odii quantijmque invidiae maluilque i n exsilium ire auno 1121 quam c t i m
h i s otnnibus i n se susceperil, ipsc, suppresso q u i - excommunicalo illo ejusquc amicis communica-
d c m s u o nomine, saiis tamen aperlc i n d i c a v i l (7). re ( U ) . P r i m u m Gandae apud Sanclum P e l r u m c o m -
Sed in aliis eiiam periculis Rodulfus abbati suo m o r a l u s , d e i n Caloniam profectus est, ut synodo
tldeJissimus f u i i adjutor conlra H e i n r i c u m ducem F r i d e r i c i archiepiscopi Colonicnsis interessel, qua
L i m b u r g e r . s e i n , qui monasterii advocatus major Alexander se ab cpiscopatu Leodiensi reccdcre vella
Uerimannum monachum Trudonensibus abbatem promisit. Paulo posl d. 6 Sept. 1121 a monachis
obirudere conabatur. Sed longe majores tempes- Sancti Pantaleonis abbas cleclus est Rodulfus, m a -
taies concusserunt monaslerium, cum post T h e o - gnaque c u m laude suoriim usquc ad annum 1123
d c r i c i o b i t u m mense A p r i l i a. 1107 de eiigendo monasicrio praefuit (15).. Quo tempore leslis i n t e r -
n o v o abbate d i f l k i l l i m a quaestio exorta esscl. Cum fuit eQbdiendis reliquiis sanclorunt Thchacorum, ex
e n i i n qui Herinianno favebant suae narlis l u t o r e m quibus nonuullas ad Sanctum Trudonem t r a n s n i i -

NOT<E.

(3) V I I , 2 . D rico rcgnante vidisse intra qtitnque vel sex annos

(4) Tempore F r i d e r i c i abbalis, u l ipse l c s l a l u r I , monasterium a septemdecim inonachisesscrclictuni,
5 , cujus nienlio r e c u r r i l i n labulis annis 1095 el unde palet eum j a m auuo 1101 apud Sanctum T r u -
1099 dalis apud W e n k Hessische Landesgesch. U r - doneni c o m m o r a l u m essc. Anno 1102 inattgurationi
kundeiibiich l o m . I I , 5 1 . novre cryplae se iuterfuisse probat V I , 2.
(5) Azelinura hoc anno m o r t u u m esse Quix, v i r i n (7) V I , 2 2 .
r e b u s Porcetensibus perilissimtis, coiUendii in A d - (8) V I I , 2.
versariis suis, qua» servanlur i u biblioiheca regia (9) V I I , 3, 4 .
B e r o l i n e n s i ; i n l i b r o quem de abbaiia Porrclcnsi (10) V I I , 12.
conscripsit nenomen quidem A z e l i n i o c c u r r i l , ucque ( i n V I I , 15, 1 6 ; V I I I , 1.
q u o d sctani alias ejus tnentio facta c s l . (12) X , 12.
(6) Tempus quo ad Sancluui Trudonem v e n c r i l (15) X , 14, 15.
Rodulfus arclioribus Anibus cirCumseribl uequit. (14) X I , 1 1 , 13, 14.
Tbeoderico abbate regiiaute, qui o b i i l mcnsc A p r i l i (15) X I , 1 6 — 1 8 . Cf. epistola 50 dc inventione
1107, i n monaslerium receplus est, tit probatur V, sanciorum Thebaeorum e l C h r o n . S a n c t i PantaleoaU
7 , alioque loco V I , 8, testalur sc eodem Thcode-
#
ap. Eccard Gorpus SS. tued. aevi J 927
15 R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 1«
s i t . Auno demum 1123 mense Junio r c d i i t ad suos A pestales, locorum redituumque probat catalogus,
Trudonenses, c u m tandem Adalberonis episcopi qtios Sancto Trudoni partim recuperavit, p a r t i m
electione Lcodiensium rcs pacalae e l in prislinum novos acquisivit (23). Quantas vires quodque l e m -
slatum essenl redactae. Sed h o r r i b i l e m sane praebc- pus consumpseril i n reparando meliusque aedili-
bantaspectum res domeslicae. Rodulfo exsulc Gisle- cando coenobio, quomodo dirulum illud vastum
berius advocatus monaslerium denuo l a n q u a m prae- m o n a s t e r i u m ad fn.em p e r d u x e r i i , RoduIII c o n l i -
d i u m suum expiJavcrat (16). Quibus m i s c r i i s o m n i - ntiator nobis lestis esl (24). Summaque opera,
bus circtimvenlus, aliud c o n s i l i u m auimo volvcre quam i n cmendanda nionachorum disciplina po-
ccepit abbas Romam proftciscendi, u l indc sibi sola- suerat, i l a apud omnes bonam mon.islcrii famam
t i u m peteret. Itaquc comes factus Alexandri olim e x l u l i t , u t m o n a c h o r u m numerus, q u i ante Rodul-
i n i m i c i s u i , q u i pcccatornm absolulionem p e t i l n r u s fum v i x 17 vel 1S f u c r a l , i l l i u s temporibtis a l l c r u m
e r a t , n o r sinc novis et i l i n e r i s e l praedonum p e r i - l a n l u m excederel (25). Quibus omnibus ad t a n t u m
culis per Fusciam R o m a m anno 1126 profeclus cst. et gloriae et bonae condiironis fastigium monaste-
Cum vero res Romanas longe alias q u a m exspecta- r i u m evectum esl, u t postero temporc ad m i n o r a
verat esse vidisset, anno sequcuti corporis m o r b i s tantum descenderc posse v i d e r e l u r . Scd ut suo
fractus d o m u m r e d i i t (47). N i h i l o m i n u s anno 1128 ^ t c m p o r i r c b u s gcslis, ita p o s i e r i l a l i s c r i p l i s consu
aposlolorum l i m i n a i l e r u m adiit cum eodem A l e x a n - l u i t Rodulfus.
d r o , q u i ob expiandam S i m o n i a m , qua post A d a l b c - P r i m u m i u l e r cos qtios composnit libros obtinent
ronis m o r t e m ipso anno episcopatuin adepius esse locum Gcsta prsedecessorum suoruin ahbalum T r u -
accusabatur, Romam erat vocatus (18). Sed ob hoc donensium, quac eo consilio Htteris m a n d a v i t ut ea
solum anno 1129 i n p a t r i a m salvus videbatur re- conservaret, quae p r i o r t i m negligcnlia pcue esscnt
diisse, u l novis tcmpeslatibus a b r i p e r e t u r . Anne o b l i t t e r a t a , c t hoc potissimum tnoncret poslcros, u t
1129 Trudonenses crudelissimo bcllo pressi sunt a p r i o r u m socordia vitata stlarum r e r u m geslarum
Godefrido duce L o v a n i e n s i , cujus ducalus ab i m p c - roonumcnla scripta condercnt. Quod eo inagis erat
r a t o r c datus erat W a l e r a m n o L i m b u r g e n s i , et a m o n c n d u m , cum pracler illos, qui Vitam sanctc
Gisiebcrto c o m i t e , cui advocatia abjudicata e r a l ob T r t i d o n i s sibi tradendam sumpserant ( 2 6 ) , hisloriae
innumerabiles i n j u r i a s , quibus Sanclum T r u d o n e m Trudonensium scribendae m a n u m adniovere i n m c n -
vexare non cessabat (19). Cumque i n t e r ipsos illos tem venerat sanc n e m i n i . Fontes i g i t u r unde p r i o r u m
socios anno 1155 belltim e x o r t u m esset, Rodulfus temporum memoria hauriri potcrat, cxaruerant
c u m suis non minora mala passus csl (20). Sed post pene o m n e s . N a m de iisquae Adelardi p r i m i t c m p o r a
decursum l o n g u m m a l o r u m spatium ab omnibus prrocesserant, i . e. annum 999, memoria servata
his miseriis m o r t e liberatus esl. Cum annojam erat pene n t i l l a ; neque ante Adelardi I I tempora,
i i 3 2 paralysi ita pcrcussus esset, u t sine magno qui monasterio ab anno 1055 praccral, largiu»
labore ambulare n e q u i r e l (21), post t r i g i n t a annos, hisloriac flumcn p r o m a n a v i t . Si j a m tredecim i l l o *
quibus iri abbalis munere o m n i cum studio o m n i - Geslonim l i b r o s , quos primus cdilor Dacberius
busqne a n i m i sui v i r i b t i s i d u n u m cgissel, n l Sancti uni R o i u l f o a s c r i p s i l , pauto accuratius inspexc-
T r u d o n i s m o n a s l e r i u m i n m e l i o r c m s l a l u m redige- r i s , vix te f u g i c i ab uno codemque auctore haec
r e t , die 6 M a r l i i 1138 d i e m s u p r c m u m o b i i t (22). o m u i a m i n i m e scribi polttisse. A l i u s potius atictor
Quod qtiam f e l k i t e r cesserit i n t c r gravissimas lem- Rodulfl vcstigia presso pcde seculus est. Nam
NOTJE.
(16) X I I , 1 . Post hunc Guicardus quidam monachus T r u d o n e n -
(17) X I I , 2 , 3. sis patront v i t a m sibi sumpsit scribendam saeculo
(18) X I I , 5, 6. undecimo, cnjus l i b c r tencbris nescio quibus l e g i t
(19) X I I , 7, 8. t u r ; sed menlionem cjus fecit t e r l i u s scriptor Vitac
(20) X I I , 14. sancli T r u d o n i s Theodcricus abbas i n l i b r o suo b i s
(21) X I I , 9 , 1 0 . y e r b i s : quem (saiictiim T r u d o n e m ) longeanle Dona
(22) I n nonnullis eliam labulis Rodulfl i n v e n i l u r D iw diaconus el postea Guikardus, utriusque Jinguar
m e n t i o : anno 1119 i n charta qua c o u t i n e t u r divisio usque ad inlerpretem uterque periii, Latinitati tradi-
J u r i u m i n l e r monachos Trudonenses habilantes i n derunt. Cf. S u r i i A c l . saucl. V I , 5 4 4 . D e T h e o d e r i c i
D u n k et parochum, quse facia est per ipsitm Ro- V i l a sancti Trudonis vide Sigeberlum De v i r i s i l -
d u l f u m , apudMirseum I , 5 2 0 ; dein 1151 in Andreae l u s t r . cap. 1 7 1 . Idein Theodericus conscripsil e l i a i n
episcopi Ullrajeclensis conflrmalione ectiesiac A l h u r - sermonein de iranslaliouc sanclorum T r u d o n i s e t
gensis data Trudonensibus, i b i d . I V , 3 6 4 ; denique E t i c h e r i i i b i d . nag. 566, q u i vero nullius faciendus
anno 1136 i n Siephani Meiensis episcopi c o n l i r i n a - c s l m o m e n l i . l l i s deiiique a r c e d u n l Slepelini M i r a -
tione monaslerii Averbodiensis, qua3 facta est c o n - cula sancti T r u d o n i s l i b . I I , q u i c o n s c r i p l i s u n l
sensu R o d u l l i , i b i d . 1, 102. anle a. 1 0 5 5 ; dedicati c n i m s u n t G u n t r a m n o a b b a i i ,
(25)Cf.RoduIfi epislola ad Stephanum episcopum cujus lemporibus u l l i m i s m i r a c u l i s celehrari coepit
Metensem i n l i b r o I X et X , 2 . sancti Trudonis s e p u l c m m . L e g u n l u r apud Mabiilon
, (24) I X , 2 9 , 3 0 ; X , 15. 1 6 — 1 8 . X I I , 1 0 . A c l . sanctorum o r d . Ben. saec. V I , 2 . Receutiori
(25) I X , 5 0 . temporc Gerardus Moringus L o v a n i i 1540 et Mola-
(26) P r i m u s q u i cenlum c i r c i t e r annos posl sancli niis in Nalalibus sanctorum Belgii vilac s a u c t i . T r u -
T r u d o n i s i n o r l e i u vitain ejus postcris tradere apud donis operam n a v a r u n l , q u i praeler illos alitun l i b e l -
a n i m u m c o n s l i l u i t , Donams erat presbyler, cujus l u i n iuter praesidia h a b u e r t i n l , q t i e m n o m i n a n l I n f o r -
libeilos I c g i l u r apud Mabillon A c t . o r d . S a n c t i Bene- matio domniTrudonis priorishci. l u n i e a m uolUiam»
d i c t i saec. I I , 1069, c t Ghcsquier i n A c t . SS. Belg. V . hujus a r g u m c n l i U b c r n o n v c n i t .
 yi\ GESTA A B B . T R U D O N , — PUOLEGOMENA. 18
ftodulfum a Grimone abbate usque ad ipsitis clectio- A allerove loco quodammodo ex ipsius Rodulfi persona
n e m anno 4103 res Trudonensium prosecutum esse scribere conatus est, quod fecit e. g. V I I I , 15 u b i
ex illis apparet verbis, qu;e sub fincm l i b r i seplimi haeclegunlur: De quibus(\. e. turbis i n t e r Theode-
s u b j u n x i t : Neque enim adhuc pax fuit de Uerimanno, r i c u m et H e r i m a n n u m ) superius partem atiquam teii-
adhuc restat inde dicenda gravis inquietalio, quam illi gimus; a l non ipse sed Rodulfus esl q u i has turbas
scribendam servamus 9 qui gesta hujus abbatis post d e s c r i p s i l ; alioque loco dc iisdem abbatum c o n t e n -
domnum Theodericum assumet sibi scribenda 9 qui si tionibus, quas non t e l i g i t , d i c i l i d c i n , quas superius
fidelisdiligensque relalor exstiterit inseret
9 geslis hujus diximus (50).
abbatis, quid Uerimannus ei feceril el qualem no- Uuic conscribendo operi quod septem continctur
vissime finem habuerit. Neque postea consilium l i b r i s , post m u l t a s gravesque exantlatas miserias
i n u t a v i t , sed alius calamum a Rodulfo dcposiliim mantim admovit Rodulfus abbas (51). E t si q u i d
r e c e p i l , et sequcniibus scx usquc ad decimum ler- video uno tenore composuil l i b r u m suum exeunto
t i u m l i b r i s historiam Trudouensiuni usque ad annum anno 1114 velauno 1115. Qttod luec n i i h i persuadere
1136 c i r c i l e r deduxil ( 2 7 ) . N a m , etsi cadein lerc videutur argumenla, u h i i u i s stiis, quae supra a t t u l i -
s c r i b e n d i ratione usus est Rodulfi h i s t o r i a r u m con- intis, verbis p r o h a l Rodulfus, novissime obiisse
t i n u a t o r priinus, suamque i i a r r a t i o u c m ctim allera ^ l l c r i m a n u u m u s u i p a t o r e m , quod anno U 1 4 f a c l u m
i l i a conjunxitarclissiuie, lainentieiuo unus d u b i t a b i l , esse legiinus (32). Alio loco p r i i n u m monasterii i n -
q u i n minime Rodulfus, sed c o n l i n u a l o r s i l q u i haec cendium a. 1086 n a r r a t u r u s , a d a l i u d , et n i fallor ad
conscripserit. Quod quo magis i n aperto s i l , n o n - i l l u d incendium, quod factum e s t d i e 19 J u l . 1114
nullos apponam locos, q u i seuteniiam i l l a m cerlo Sancli Trudonis oppidi, respexit bis v e r b i s : Unde
cerlius c o n f i r m a b u n l . V I I I , 17 continualor haec habet ipsi aliquando meminimus et post prcesentes vidimus,
v e r b a : Quce autem postea secuta sunt9 usque dum non sotum oppidum nostrum incendio prorsus confla-
abbatiam iniraret (Rodulfus) et quomodo introierit 9
grasse, verum 9 elc. (55). Uno ioco monasterii suo
puto 9 quod satis inde scriptor prwcedenlis hislorias tempore denuo restaurati fecit menlionem ( 5 4 ) , at,
pratloeuius sit; ad itlum recurrat quisquis hwc dili- c u m ccclesiam anno 1115 sommis viribus r e p a r a r i
genter scire desiderat. X , 10 ad Kodulfi epistolam ad coeplam (55) silentio praeterierit, auctorein hunc
Stephanum episcopum Metensem suppleinenta quac- annum scribendo transgressum non esse conjicimus.
d a m se addere vclle s c r i b i l : Necesse est9 a i t , nos M i n i m e vero eodem tempore i n Iucem publicam
etmodo ad priorem narrationis ordinem redire, ut emisit l i b r u m ; m a l u i t enim eum tanquam testamen-
si quid forie omhit (Rodulfus), aut obscurins, quia q tum posteris traderc, u t probani verba ejus i n prae-
brevius 9 posnit, nostra narratio restiluat et etucidet. fatione (56). Fonles ex quibus n a r r a t i o h a u r i r i
X I , 2 R o d u l f u s tsidomnus abbas; X I I , 9 i n d c s c r i - potcrat, haud ita benignepromanabant; erant potlus
betidoejusmorboRodulfus n o m i n a l u r caput nostrum 9
ob intestinas turbas v i x unquam sedandas i n t e r r t i p l i
denique XU 9 iO eum his verbis suae n a r r a t i o n i s te- et parcissimi, e l m e r i l o Rodulfus modo negligenliam
stem fecit auclor, ut ipse Ireferre sotebat. Quibus antiqtiorum h o m i n u m modo condilionem eorum
a r g u m e n l i s minime convellendis v i x estquod addam, litleris minime favenlcm vchementer dolet (57).
q u o d Rodulfus ipse de se abbate suppresso t a n l u m L i b r i et labnlae quas i n auxiliura sibi adsciscere pote-

n o m i n e l o q u i t u r ( 2 8 ) ; idera non fecit c o n l i n u a t o r , r a l , suntpaucissimae.Mentionem quidem fecil tabula-

q u i eum formosuin] pulchreque l i l l e c a l u m j u v e n e m , r i i monaslerii,sed scnunquam quod i b i quaesierit i n -

e t alio loco pulchre pcrsonatum fuisse dicit (29), venire poluisse p r o f i l e t u r ; neque bibliolheca meliora

q u o d a v i r o tam modesto scribi potuisse nemo sane praesidia videlur praebuissc (58). Ex l i b r i s Jaudavit v e l
Donati vel Theoderici V i l a m sancli T r u d o n i s , V i t a m
facile credat. Continuator demtim secundus i n sua
sancti Remacli et codiccui quemdam, i n quo praeler
p r x f a l i o n e satis aperte indicavit p r i o r a tempora nou
alia l e g e b a n l u r n o m i n a a n l i q u o r u m abbatum usquead
a b uno auctore esse dcscripta his v e r b i s : Quoniam
Adelardum I I , quoruin posleriorihus appositi erant
iribulationes ecclesioe nostrce — stylo quorumdam sa- D
n u u i e r i anuoruin et regni et C h r i s t i n a t i . Quas n o t u -
pienlium illustrari meruerunt, elc. Neque ideo haec
las lenuissimas, p r o u t i u libello invenerat, i n praefa-
c o m u i o v e r i posse v i d e n l u r , quod continualor uno

NOTiE.
(27) Quod viderunt etiam auctores l i b r i Bistoire aedificio sed de toto monasicrio usum esse ap-
litt. de Id Fraace X I , 675. paret.
(28) I n l i b r o seplimo. (55) Quod probatur X , 16, u b i monaslerium idem
(29) V l l l , 4 ; I X , 17. est quod nostris munster. Accedit quod Rodulfus
(30) X , 5. ipse i n epistola ad Stephanum Melensem, quam
(51) I , 8. Nos autem qui adhuc supersumus, sicut Gestorum quasi supplementum anno 1156 s c n p s i t ,
ftageila irce Dei et indignationis super locum nostrum ecclesiae anno 1117 denno consecratae ab Obberto
ston vidimus incepisse, ita quoque gravissima anxie- Leodiensi episcopo f c c i l inentionem I X , 29.
tate ingemiscimus adhuc quotidie necdum desiisse. (56) Dum adhuc in canie, qua nunc agonixatis^
C u i o bis cf. I I I , 1, et prsefaiionem. positus essem.
(52) X , 12. (37) 1 , 2 . 4 ; I I I , 10.
(33) Quod copiosissunc n a r r a l u r X , 14. (58) Proefalio-
~ " 111,11.
(31) I I I , 12; quo loco voce ecclesia eum n o n de
19 AODDLFI "ABBATlS S. WUDONIS 20
tione exsciipsit. Ex ano l i b r o lliesauri Sancli T r u - A nec odio nec limorc a veritalis tramite decttnare;
donis calalogam a d d i d i l , quem anno 870 A d v e n l i i scribam igilur, Deo tesle, sicnt a muitis didici, et ui
Melensis episcopi legali c o n s c r p s e r u n l (39). Reliqua veracius exquirere a (ralribns quoque potui, qui erani
vero omnia ex iis sibi petivit quae a n l i q u o r u m f r a - apttd nos tunc temporis, el qui mecum postea indeore
trum el testium o c u l a l o r u m vcridica narratione ad os ista sunt locnti. Ncqtie artis crilicae, qua m i n i -
didiccrat, vel longo lcmporis spalio p r i o r ct abbas mc carere potcst q u i res p n r t e r i t a s vult memoria?
Trudonensium suis oculis ipse viderat. Quas a u c l o r i - commendare, obfilus est, scd in singulorum tcstiuni
lales i n praefalione bis apertis indicavit verbis: narrationibus examinandis accuratum se prachel a.l-
Cattera vero /idelium virorum, qui hxc viderunt, aut que provrdum v i r u m , q u i quae fide miuus d?gn:i
eos qui hcec viderant, reialu drdici; qua> me prccsenle v i d e r c n t u r non uno toco aperte indicavit (15). A t
aut me jam juvene existente acta sunt aliquantula verum est, nonnutta silcnlio praelereunda esse salitis
fidelissimce quidetn memorio3 mandabo. Et paulo d u x i l , quac se pudorc ordinis sui fecisse proftte-
post: A secundo aulem Adelardo usque ad me quid- t u r (40). AUiores etiam sensus i n narrandis rcbus
quid referam, aut ipse vidi aut videre poltti, et quat ipsis non desidcrantur, quibus vcltit fundamcuto
non vidi, eorum relatione qui hccc viderunt didici.
totain n a r r a l i o n c m s u p c r s l r u x i t . Ex liis banc p o l i s -
A n l i q u o r u m narrationes praccipue i n Irbro p r i m o B s i m u m scntenlrrs haud paucis r e p e l i v i l Iocis (47),
seculus c s t , q u i historiam t r i u m abbalum A d e l a r d i r , omnes calamrtales Trudoncnsibus illatas pocnas esse
G u n t r a m n i , Adelardi H, annis 999-1082 continet a jtisto Deo exactas, ob Iiixum supcrbiamque qua
(40). Longe vcro majorem n a r r a n d i messem in de- rcbtis secundis ad captandatn vanain gforiolam sc
scribendis p o t u i l faccre iliis tempoi ibus, quac Ade- abripi passi essent. l n dijudieandis rebus p o l i l i c i s
l a r d i I I mortem ct T h e o d e r k i o b i l u m inlercessere, et eccresiasticis ex parle Romani ponlrficis aiictoreni
q t i o m u i viginti quinque annorum h i s l o r i a m in reliquis slarc vix csl quod m i r e r i s , si cogitaveris eum rllo
sex librisex iisqiue vela t e s l i b u s o c u K i l i s a u d i e r a t ( 4 l ) tempore fuisse educatum, quo Gregorius V I I p o n t i -
v c l ipse viderat (42) posterilati t r a d i d i l . Quibus pra> ficatui liberlatem ab imperio vindrcare coeperil.
sldiis adjtitu*, r e r u m scriploris munus, ut rcs gcslas Ilaque i n rebus ecclesiaslicis Romano ponlifici i n a -
vere sincercqne scriberet, ila profecto a d m i n i s l r a * gis obcdiendum esse qnam i m p c r a t o r i apcrlc i n -
v i t , u t hanc laudein, qttod partcs suas bcnc egcrit, dical ( t 8 ) . Si j a m quaeris quomorio tantam el r e r u n i
ei negare non possis. Rarissime c u i m quod sciam gcstarum et sentcnliaruni molem digesserir, eum
e r r a v i t (45), c l clarissimam quam sibi finxil mnneris unam illam viam rngressum esse haud ncgabis, qua
i m a g i u e m a rertim scriptore suscepti his vcrbisbene in scribcndis rchns lam perplexis tamque turbalia
descripstt ( 4 4 ) : Nemo me mordcai,nemo mkhi delra- l j
incedi polerat, quam ipse descripsil viam his verbis
hal, si veritatem loqui ipsa me conipellal verilas; — ab i n i t i o l i b r i sexli : (Jtmi r a r i a * abbatum commuta-
historiografi debitum est nec assentatione nec amore tiones posl obitum abbatis Adelardi secundi relulimu$ K

NOT.C
(59) I , 3 . 2, de Uerimauno j u n i o r c unum habel (cstem q u i
(40) Exempla qtiomodo ex scnioribus fralribus cum illo e r a l , cum denuo i n monasterium i r -
a u i i q u i o r c i n niouaslerii h i s l o r i a m quacsicril ipse af- rupissel.
l e r l in praefalione: Sed neque quisqttam erat antiquis (42) Quac sequunlur inde ab ineunle libro scxtO)
de (ratribus, qui se usquam hoc legendo reperisse, Rodulfus ex sua ipsius cognitione n a r r a v i t , u l ac-
tel unquam audiendo didicisse diceret, ut ego scire curata probal ' r e r u m descriplio et ipsa ejus verba
qnajrebam. Quibuscum est conjungendum quod de t e s l a n l i i r ; V I , MJpsc ocu'is vidit summam l.elitiam
Slepeiino n a r r a t u r V I H , 8, qui ei a n l i q u a r u m r e r u i u qua receptuscst Thcodeiicus abbas anno 1106, c u m
auctor erat. ex cxsilip r e d i r e l ; V I , 19, omnibus viribus laboravit
41) l l i s u n t l o c i quihus ad a l i o r u m teslium n a r - u l inter Hcim iciim ducem Limburgensem ct Tbeo-
ralionem respexit: Praef., Quod fidelium narratione oVricum abbatem pax consiiiiieretttr. Rcliqua o m -
didici, breviter referam. I , 1, de Adelardo I , qui o b i i t nia ipse lestis oculalus l i l t e r i s mandavit ; cf.
mino 403.4 legiiuus: Unde et usque in hodiernum V I I , 5, 15.
dtem de eo a pterisque solet tate quid memoriale re- D (45) 1,6. Giselam imperatricem cum sancta C u n i -
ferrt. l b i d . de eodem, aiunt et referri audivi; I , 3 , gunda v i d e l u r confinliise, i.liisque quibusdam locis,
accidisse cognovimus ; i b l d . de G u n t r a m n o , audivimus; n i fallor, in compulaudis annis lapsus est; e. g. U ,
I I I , 3 , andivimus, de Lanzone abbate a. 1085 a L i t i - 13; VI, 25.
ponis fauloribus i n t u r r i obsesso; 111,8, dicitur, de (44) IV, I I .
I l e i n r i c o eptscopo Leodiensi cum Trudonis urbem (45) Praif. : Nam de supradictis cceleris niclttt
videret concremalam; infelicissimam urbis cladem accepi quod fide certa proferre audeatn. 1,1 : At unde
postea a u d i v i t a monachis quibusdam, qui diu postea hoc potissimum accidisset, fide plena retatione non
ttobiscum fuerunt, e. g. cum Slepclino supramemo- didici.\,h Nonplura didicimus;), 5 : Quoordine non
rato d i u yivebat i n monasterio, q u i aeque teslis his didicimus; I b . : Quotnodo vero inde transieril llersfel-
rcbus i n t o r f u e r a l ; I V , 4 , audivimus, dc fraude quam diam nescimus, sed quud ex eo transierit didicimus.
monasterittm a. 1088 esl perpessum; I V , i i , de 1, 12 : Quod verhne an (aisis hominum fteret snggrs?
L i u p o n i s itinere a. 1091 ad imperalorein i n Lango- tionibnsJiocDomino Deo nemonovit melius, e l c . ; I V ,
Vardiam faclo, sicut a muttis didici; V, 2 , de inopia 2 : de l l c r i m a n n o seniore nihil didicimus quod digmm
monaslerii post Linponis m o r t c m , nonnullos ore w.emoria videatur.
proprio audivi referre; V, 6, aiunt fratres; V I , 5, (46) P r x f . I V , I I .
miseriam, quae p r i m o Thcoderici lempore c i r c i l e r (47) 11, 1 , 4 , 8, 19 1 1 1 , 2 , 7 , 9 .
a. 4101 pressit monasterium, descripsil secundum (48) I I I , 2.
quoijtudivimusmaximaque exparte ipse vidi; V D t
fl GESTA ABB», T R U D O N . — PROLEGOMENA.

rertam ffNitortfHt lertem propter vioientias eorum et A Rodulfo consilium p e l i e r a n l de viro quodam d i v i U V
fxequenke* ejectiones tt regresswnes singulornm we- q u i filium its dederat monacbum educandum, haere-
quaquam tenere potuimu*. Nam, ubi nullut legitimus ditate ejus retenta suh vitanda Simoniae specie.
ordosuccedentium tibi abbatum servabatur—obtervari Scripla esl epistola posl a n m i m 1123 (51). Q u i n t a m ,
faeile certus annorum numerus non potuit de singulis, brevem v e r o , d e d i l i n t e r annos 1119 c t 1138 ad-
maxime, etiam si posset, cum famiiiari semper nostris WalerainuumducemdeTrudonensis advocati j u r i b u s .
negligentia nemo erat qui operam hnpenderet. Recle Nonnulla alia quae composuit opuscula aut p e r i c r u n t
e l bene; n a m si annalibus haec omnia auctor i n c l u - aut felicem fortasse exspectant i n v e n l o r e i n . Tcslo-
sisset, non sine magno perspicuitatis damno l a r g i s - continuatore p r i m o Rodulfus ipse o m n i u m suorunv
simum n a r r a t i o m s fluvuim interrupisset. operum confecil catalogum, quem ab illo descriplum*
Sed v i r omnibus eruditionis praeskliis ornalus i n non esse dolemus (52).. Ex quibus v i d e t u r fuisse
componcndo boc uno Geslorum l i b r o sibi vix satis- gravissimom opus septem l i b r i s conscriptum c o n l r a
facere p o l u i t . Exstant haud pauca doctrinae et Simoniaccs, de quo hacc legunlur (55) : Exstat et
diligentiae ejus specimina boc loco enumeranda, ex aliud volumen septem librorum ejus, quos contra
quibus nonnulla nis Geslis dabimus subjuncla. P r i m o Simoniacos scripsil, quatuor ratione, tribus agens
k>co h i c censendae s u n t Rodulfi epistohr, quibus ex B auctoritatibus. Cujus parvum ipse servavit f r a g m e n -
parte Gestorum supplementa haud coiiieninenda tum i n libello ad monachos Sancli Pantaleonis, u t
contineutur. E x his prae caeleris mentione sunt his p a l e l v e r b i s , quae hoc loco repetere liccat : Ad
dtgnissimae lillerae ad Stepbanum episcopum Meteu- quae probanda (argumenta c o n t r u Stmoniacos) cum
aem, a. 1156 dalae, quas servalas debemus c o n t i - per campos sanclarum Scripturarum aliquando iudem

nuatori p r i m o , qui eas l i b r u m tanquam n o n i i m remus, hae pila muitis et variis auctoritatum floribus
Ceslis ipsis p r u d e n l i consilio inseruit. Iloc p o l i s s i - respersimus nostra vetligia. Exttant votumiua pet
mttm ante oculos habebal Rodulfus, u t e n u m e r a r e l qum scribeudo moda recurrere piget, vestro tameu
ea pracdia m o n a 6 t e i i i , quae ipsesivenova acquisieral amore pauca recolligere iibet. Nemo facile d u b i l a b i t
siveinjuste possidentibus cxtorserat. Quem b o n o r u m quin ad opus stipra laudatum respexerit a t t c t o r quod f

i m l i c e m , si nova acccsserinl, suo tempore complere a b e o ante anniim 1123 luci datnm esse appareu
apud a n i m u m constitueral, ideoqtie Melcnsi episcopo Anno p r i m o quo apud Trudonenses morabatur,
commendaveral u t sua a u c l o r i l a l e hunc b o n o r u m j u b e n l e Thcodorico abbale coilectionem canonttm
T r u d o n e n s i u m statum i n l e g r u m servaret. Quae o m - conscripsit, quatn conlinuator p r i m u s utilistimas
nia ex labulario Trudonensi hausit (49). A d e u i n - v vocal compitaliones, plenas plurimarum divinarum •
<!en? S l e p h a n u m aliam scripsit epislolam, quae i l e m 4
senlentiarum et multorum decreta conciliorum (54).
^ i b c r i polest Gestorum supplemenlum, de i n j u r i i s A d Alexandruin Leodiensem anno u t v i d e l u r 1119
e t v e x a t i o n i b u s quibus O l l o comes Durachiensis, de injusta ejus episcopalus invasione e t d e electione
filius Gisleberti advocali, S a n c t i T r u d o n i s mona- canonica misit epislolam, quod sciam, non serva-
s t e r i u i n p e r l o n g u m temptts presserat. De invenlione l a m (55). Praelerea duo composuit carmina de i n -
porro r e l i q u i a r u m sanctorum Tbebaeorum deque cendio, quod Sancli Trudonis oppidum anno 1114
t e m p o r e quo apud monacbos Sancti Paiitalconis consttmpsii, quibns acerrime perstringens Godefri-
\ i v c b a t , u b e r r i m a m conscripsit n a r r a l i o n c m anno dum ducem Lovaniensem, in manus ejus i n c u r r i t
1122 i n epistola ad Trudoneuses (50). Accedit q u a r - odium (56), e l aliud carmen de E u c h a r i s t i a (57).
ta epistola, copiosior i l l a , q u a c o n t i n e t u r dissertatio Denique cantus ecclesiasticos byninosque p a u x i t , et
ad eosjem monachos Sancti Panlaleonis, qui a graduale conscripsit ad moderandum cantum mona-
NOTJS.
(49) I X , 2 2 , 2 4 . et. maximam hceresim esse Simoniam ostendit. In
(50) Acta translationis p r i m u s edidit S u r i u s i n secundo deplorat quod nihil maximum aut minimum
A c l i s sanclorum e l posl euin ex codice Trudonensi tunc esset in domo Dei quod qualicumqne
% modo
Martene c t Dtirand i n Colleql. ampliss. V I , 1014. non esset venale. In tertio ab agris incipiens, id est a
(51) Una c u m S i b c r l i epistola. ad Rodulfum edidit ry presbyteris villarum, progreditur usque adrectores et
eam M a b i l l o n i n Analecl. v c l e r i b . , p. 465. magistratus ecclesiarum, ostendens quomodo soleant
(52) V I I I , 15. Exslat volumen opuscnlorum ejus. cterici fieri et ecclesias suscipere. In quarlo ab agris
in cujus pra*(atione invenitur quid scripseril, quift transit ad urbes agens de venditionibus prcebendarum
modulatus fueril et cur et quando.
9 et omnium officiorum quce sunl in ecctesia. In quinlo
( 5 5 ) I . 1. Mabiltonii leinpore servabatur codex sibi objicit quod de monachis loqueus Simonias eorum
b u j u s l i b r i i u monaslcrio Gemblacensi, sed poslea dissimulet. In duobus poslerioribus purgat se de ejus-
i r r e p a r a b i l i ut videtur damno consumplus est. Qua- dem objectis. Eumdem codicem postea incendio
lis f u e r i l a r g u m e n t i , ex Mabillonii annolalione, q u i periisse aduolat Mabiilon A n n . V I , 125. Alius codex
codicem inspexeral, i n Analect. velerib. p. 465 con- seryabatur i n monaslerio Villariensi teste Sandero
j i c i uotest, quam hoc loco repetere liceat : Volumen i u Biblioth. Belg. I . 1 7 1 .
illud uti et duas pramissas epistolas inveni in biblio- (54) V I I , 4. Cf. Lebeuf Dissertations sur Thistoire
thecafiembiacensi sub hocexordio: i Rudolfus gratia de Paris, 11,150.
De\ sauc:i. ueTrudonisidquodett
t % Liebertosuo, salu- (55) X I , 6.
tem. Scio me ante librum morosiut hac iilacque de- (56) X , 14.
ferri, i ele. Tum incipit prafatio : i Nuper tibi, frater (57) Ex quo qualuor tanltun versus servati sunf,
Lieberte, scripseram Ubelium quem laberiw.hum prinm qut l c g u n i u r cx Groppero, q u i eos primus d c d i l ,
Simonis intitutaveram, i ete. In primo Ubro primam hist. Utt. de la Fr. X I , 686. Rodulfo falso ascri^tanw
«5 RGDULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S

c h o r u m satis lncultura (58). Y i r u m l i b r i s scribendis ipse non v i d i t Rodulfum habebat lestem (70) et u n a
t a m deditum m a g n u m e r u d i t i o n i s apparatum legen- loco q u i d senserit, q u i d cogitaverit i l l e quanlaquo
dis aliis s c r i p t o r i b u s sibi comparasse facile conjicias. fuerit a n i m i ejus p e r t u r b a t i o copiosius descripsit;
§ed velcrum sententiis libros suos m i n u s quam a l i i quae omnia unius Rodolft t a n t u m auctoritate poste-
d i s t i n x i t ; u n u m t a n t u m U o r a t i i locuui i n v c n i ( 5 0 ) . r i t a t i t r a d i potuerunt (71). Ex limpidisstmis igtteir
Saepius laudavit Ecclesko Patres I l i e r o n y m u m , A u - fontibus ubique suam hausit historiam,quam(Gesle-
g u s l i n u m , G r e g o r i u m , Benedictum (60) c t canones, rum l i b r i s sex posterioribus composuit. I n ipsa
quibus scribendis et legendis summam operam scribendi r a l i o n e j a m supra m o n u i m u s c u m i n R o -
v i d e l u r navasse (61), Vilasque sanclorum M a u r i , dulfum quasi i n excmplar clarissimum intuitum
Luciae, L a u r e n t i i , Caeciliae (62). Haec de Rodulfo. esse, eumque i d praecipue egisse, u t suos libros i l i i s
De Gestorum abbatttra T r u d o n e n s i u m c o n t i n u a - adaptaret q u a m arctissime, unumque ex utraque
tore p r i m o pauca t a n t u m possunt a f f e r r i . N a m m o - parle volumen conficeret; quod q u a m feliciter ad
nachi hujus Trudonensis (65) ne nomen quidem effeclum p e r d u x e r i t nemo non videt.
posteritati t r a d i t u m est, sed o p t i m u m sui m o n u - Post p r i m u m hunc continuatorem praeterlapsi
m e n l u m i n continuatione p o s u i l , i n qua eum r e r u i sunt anni quadraginla d u o , anlequam unus ex poslo-
scriplorem invcnies Rodulfo vix inferiorem. De- f j r i s , quos Rodulfus ad scrihendam h i s t o r i a m e x c i -
d u x i t Gcsta abbatum usque ad a n n u m 1156(64), tare voluerat, ad exsequendam hanc e x h o r t a l i o n e m
neqne b a u l ita d i u posl v i d e t u r ea conscripsisse i n - se accingeret, c u m j a m haud paucae res, quae p r i o r i
t r a aunos 1156 et 1138. Quod ni fallor ante R o d u l l tempore accuratius s c r i b i p o t u c r a n t , obiivioue es-
o b i l u m 6 M a r t . 1138 faclum e s l ; nam u l l i m a fala sent obfuscatae. Continuator secundus q u a t u o r l i b r i s
v i r i a se omnibus laudibus o r n a t i m i n i m e sane s i - sibi scribendam sumpsit h i s t o r i a m abbatum F o l c a r -
lentio praeterjisset auctor, si i l l o terapore j a m acci- d i , G e r a r d i , W i r i c i , i . e. a n n o r u m 1138-1183, q u o -
dissent,quo i i b r o suo finem e r a l i m p o s i t u r u s . A p e r l e rom illos duobus p r i o r i b u s , hunc duobus posterio-
I n d i c a l se quae t r a d i l u r u s erat exhausisse, n u i l a m - ribus paulo uberius absolvit. Nam hoc preccipue
que scribendi materiem superesse, seque p r i o r a s.bi proposuit u l W i r i c u m abbatem, cujus tempore
quae s c r i p s e r i l reJegisse (65). Quibuscum conscnlit v i v c b a l ipse, i t a celebraret, u t m e r i t a ejus v i d e r c n -
Geslorura codex a n t i q u i o r , i n quo desideratur b r e - t u r postulare. Quod consiiium u l t i m i s suis his i n d i -
vis illa de m o r t e Rodulfi n a r r a t i o , l e g i l u r vero ia cavit verbis (72) : Dignum est igitur ut tanti patris
altero codice B r u x e l l e n s i . Postero itaque tempore operum et multiplicium beneficiorum grata memoria
videturesse a d j e c t a , e t s i q u i d video, a c o n l i n u a t o r e in benedictione apud posteros habeatur, quorum uai-
secundo, q u i a d e a m p r i m i s his v i d e t u r respexisse C o u i e t
commodis tam egregie tamque paterne desu-
verbis : Anno igitur Jnc. Dom. 1138 — defuncto, ut dasse luce clarius comprobalur. Ei ergo commune
prcediximus, pridie Non. Mart. abbate Rodulfo, precum conferamus juvamen, orantes, ut spiritut
etc. (66). Itaque vivenle Rodulfo abbale prima ejus t f i pace requiescat. Quibus verbis hoc e t i a n i
Gestorum c o n l i n u a l i o s c r i p l a est (67). Quin i m o elucere v i d e t u r , quod auctor haud ita d i u post W i -
j a m Rodulfi p r i o r a i u s lempore i n t e r monachos vide- r i c i m o r t c m a. H 8 5 o p u s s u u m aggressus est.Neque
tur fuisse auctor, nam quoinodo f u e r i t tunc v i t a a r c t i o r i b u s finibus c i r c u m s c r i b i v i d e t u r posse t e m -
monacbica, v i x ab alio q u a m ab oculato tcsle t a m pus quo l i b r u m suum composuit, n a m clariora de-
accurate s c r i b i poterat (68). E t n i fallor uuus erat siderantur i n d i c i a ; W i r i c i vero eum fuissc sequa-
ex fidelissimis Rodulfi amicis, n a m accurate enar- l e m , q u i anno 1155 ad abbatis munus eveclus est,
r a t , q u i polissimura fuerint v i r i q u i abbatis f a m i - apparet. Rebus enim anno 1167 i n Italia gcstis se
l i a r i t a t e usi essent (69), procuique dubio i n iis quie fuisse aequalem iudicat (75), anno 1169 r e i i q u i i s
NOTJE.
esse V i l a m L i e t b e r t i episcopi Cameracensis, q u i D (67) Non ohstare videtur locus unus V I I I , 10, unde
o b i i t anno 1076, a Mabillonio A n a l . vet. p . 465 et i n fortasse conjicias
r
- *
conlinuationem s
scriptam esse post •
A n n a i i b u s V , 102. quod posl hunc r e p e l i e r u n t a l i i , m o r t e m R o d u l f i ; legunlur enim i b i verha totoque
observavit Bethmanuus i n Gestis episc. Cameracen- vitce UUus lempoie malas qiiasdani monachorutii
sium M o n . G e r m . S c r i p t . V I I , 598, n . 4 7 . Neque aiius cousiietudincs esse repressas. Nam m i n i m e hoc uuo
R o d u l l i V i l a P e t r i venerabilis abbatis Cluuiacensis m o d o , opinor, interprelanda sunt illa verba, ut v i -
nostro d a r i potest, quod mera v i d e t u r esse conje- latn Rodulli j a m praetcrisse credamus.
ctura F a b r i c i i i u B i b i i o l h . script. med. L a l i n . (68) V I I I , 9, 1 0 ; X , 4. T u r b i s posl Obberti Leo-
(58) V l l i , 5. Vide etiam n a r r a t i o n e m de Rodulfi diensis m o r t c i n exortis 1119 testis i n t e r e r a t o c u l a -
mone. lus : sic vidimus, sk audivimus, sic scribimus, d i c i t
(59) I X , 5 0 . Q u i sit physicus cuius affert v e r b a d e i l l i s . X I I I , $,vidimus de Rodulfi d i c i l l e m p o r i b u s .
i n praefatione nescio. (69) V I I I , 18. Atque in tantum — rem quam cer-
(60) Omnes i u epistola ad monachos Sancti Pan- tissime scio fidetissime referam eccel coram Deo %

taieonis. auia non mentior — quod nullus fratrum lam cama-

(61) I I , 10, 1 1 . liter tamquc spiritualiter poterat ei esse fanuliuris, clc.
(62) Epistoia ad m p n . Sancti Pant. (70) V I I I , 2 sqq. in uarranda Rodulti j u v e n l u t e ,
(63) U o c e u m fuisse et per se patet et ipse i o d i - e.g. X I I I , 8, seniores fratres babet lestes.
cavit, e. g. V I I I , 5, 7, 1 L aliisque iocis. (71) X , 12.
W 6 4 ) X I I , 15, (72) I V , 3 2 .
(65) X I I I , 2 , 3. (73) I I I , 1 1 . Quod ne cui in dubium veniat nosque,
(66) 1 , 1 . quia reijton interfuimus, utpole longo terrarum ab :
25 C E S T A A B B . T R U D O N . - PROLEGOMENA.
sancU L i e t b c r l i effodiendis lestis oculatus i n l c r - A doctornm v i r o r u m m o r e . u t i t a d l c a m , perscrutanda
fuit (74), itemque miraculo quo sanctorum r e l i q u i i s sibi sumpsit. Duoe i g i t u r tertise continuationls parles
niililis cojusdain brachium videbatur sanaluin sunl discernendae ; p r i o r , i n qua l i b r i s tribus m o -
esso (75), Reliqua scribendi praesidia polissimuin e naslerii origines ab aniio 628 usque 999 conscripsil,
Sancti T r u d o n i s l a b u i a r i o sibi p e l i i t . Sunt litteroe et pohlerior altera, i n qua eorum abbatum, q u i
tabulaeque p u b l i c a , quas p a r t i m l a u d a v i l p a r l i m i n monastcrio annis 4185 usquc 1566 praeeraiit, !,;sto-
ipsum t e x t u m integras iuseruit (76). Ex l i b r i s duos riam libris duobus posteritati mandavit. Quam
tantum quod sciam i n i e r subsidia admisit : Sigc- conlinuationem dtiplicem eo consilio a u c i o r com-
berti conlinuationem Gemblacenscm (77), ct t r i u m - posuit, ut ctim vettistioribus Gesloruin l i b r i s stios
phum s a n c l i Lainberti (78), quae in universum acctirate coiijuugerct, el ita qtiidcm u l partent
magis excerpsit quain ad verbum descripsil. Itaque p r i m a m praemitteret eperi Rodulfi, a l l e r a m tanquam
u t m i n o r a e r a n l ejus praesidia, ita i n scribeudis c o i i l i n u a l i o n e m l e r t i a m anlecedcnlihus subnecteiet.
rebus mlniroe ad eaindcin u l Rodulfus et c o n t i n u a - Sed non i n boc uno a c q u i e v i t ; totam T r u d o i i e n s i u i u
t o r p r i m i i s potuit pervenire l a u d e i u . Minus enim bisloriain adornare omniaque, quae vel ab aliis
henigne. profiuere v i d e t u r reriiin i i a r r a u d a r u m c o - scripta i n v e n e r a l vel scripscrat ipse, in u n u m Ge-
p i a , m i n o r est ipsius narrationis perspicuitas, m i n o r B storum abbatum Trudoncnsium volumen redigere
simpiex illa venustas; sunt potius omnia arida et compingere conaltis est, ita ut ex anliquissimis
roagis et jejuna mintisque apta ad a i i i m u m c o m m o - temporibus usqtiead ea quae novissime eratit gesta
v e n d u m . Neque ejusdcm suiit i n o m e n l i quas poste- leclor desccndere posset. Quod consilium i n prae*
ritati t r a d i d i t res geslae. Priores r e r u i n scriplores falione primae p a r l i s uberius c x p o s u i l auctor, el
non u n u m stitim i r o n a s t e r i u m respexerant, neque quomodo absolverit, probatur aperte illo in qua
suae provinciao aut i m p e r i i b i s l o r i a m a suo iminere servalae sunthae conlinuationes codice Bruxellensi.
amandaverant, quod saepissiine fecit continuator Scripla enim i n v e n i t i n codice sacculi x u Gesta
secundus. I n siinplicioribus cniin bis rebus p o l i s s i - Rodulfi p r i m i q u e continuatoris, c u m quibus sectin-
nram a c q u i e v i l , i n enumerandis monasterii j u r i b u s dam conjunxit conlinuationem , quae i n codice
61 reddiUbus, i n fidelium donalionibus, i n descri- saeculi x m erat contenta (81). Huic duplici volu-
bendis aedificiis noviter constructis, i n cnarrandts m i n i tanquam p r i m a m (82) et q u a r t a m (85) addidit
sanctorum inveulionibus aiiisque liujttsceinodi r e - partem quae ipse s x c u l o deciino q u a r l o couscripse-
bus; i o secunda demum parle l i b r i q u a r l i ad alia r a t . Sed neque boc ei satis erat. U b i plura aut
scribenda a n i m u m v e r t i t (79). E r u d i t i o n i s etiam meliora posteris se tradcre posse quam Roduifus
speciinina sunt r a r i s s i m a ; uno t a n i u m ioco, si q u i d opinabatur, haud pauca ex illitis l i h r o rasuris de-
v i d e o , H o r a t i i laudavil versum (80). levit, suaqite i n ipsuro t e x l u m i n t r u s i l aut i n m a r -
L o n g e deuique latiorcm campiiui sibi p c r c u r r c n - gine annotavit, ex parte tanquam ab ipso Rodulfo
d u i n s t a l u i t , q u i i l l u m exceptl coiilimiator tertius. essent scripta ; quas interpolationes lncidcntia ap-
) i enim Trudonensium abbatum Gesta d c d u x i l ab pellavit. Ut i n u n u m denique o r d i n e m onuiia retti-
a n n o 4185 usque ad aiiuum 1366, iongeqtie d i l l i c i - geret, i n capita etiam Rodulfi l i b r u i n d i v i s i l , qtiod
l i u s c r a l quod sibi proposuerat cxsequeudum con- i l l i ipsi m i n i m e i n mentem veneral. Hoc modo
s i l i u m . Nam non modo Geslorum conlinualiohem Trudonensium s c r i p t o r u m corpus c o n d i d i l coutiuua-
Sed e t i a m supplenienla dare conalus esl, et quod t o r q u a r l u s . Quis fuerit accuralus hic atque diligcns.
Rodulfus anle annos dttcentos quinquaginla perft- auctor, i i t r u m monachus an fortasse abbas T r u d o -
cere n o u p o t u e r a t , u t de p r i m o r d i i s monasterii ncnsis, h o c e x tenebris i n lucem produci non po-
S a n c t i T r u d o n i s scriberet, boc sibi difficilius non t e s l ; hoc u n u m apparet, eum fuisse Trudoneusem.
esse continualor tertius opinabatur. Priores, r e r u m Ne rebus uovissime gestis tnanuni adinoveret beno
inagna ex parte testes o c u l a t i , sua praecipue tempora sibi cavit, ue, tit ipse i n praefaiioue profitetur, ti
descripserunt, hic anliruigsiina etiam lcuipora f j gestarum rerum veritatem persequerer 9 quorumdam

NOTiE.
eis semoli spatio, falsa referre credat etc.
% sis epistolam de rebus i n Italia gestis a. 1167 ex
(74) I V , 1 . Nobisque Deum et ejus martyrem ( L i - parte descripsit.
b e r i u i n ) — collaudantibus, etc. I b i d . Robertum du- (77) I , 3.
cem Basbanice — ibidem cum uxore sua sepultum (78) 1,4.
seniorum nostrorum attestatione didicimus, elc. I V , (79) Sed cfr. eliam I I I , 7 ; I V , 26.
2, Aperto — foramine invenimus sarcofagum, etCu (80) I I I , 6.
(75) I V , 9. Nobisque subito inchoantibus lujm- (81) Praef. p a r t . 1. Deinde consequenter trium
nnm, elc. abbatum gesta, qui Rodulfo immediate successerunt
(76) 1 , 3 , labulas laudat Stephani Mctensis epi- in antiquo Ubello scripta inveniens annexi.
scopi Trudonensibus d a l a s ; 1, 5, aliam de i i t e qua- (82) Ibjd. Pauca que collegi ad continuandum re-'
dam i n t e r Forcardum abbalem c t A r n o l d u m d e rum gestarum ordinem,
t libris per venerabilem do-
Diest; I , l i , chartam douationis Teguonis c u j u s d a n i ; mnum Rodulfum de geslis novem abbaliim nobiliter
I I I , 1 0 , A l e x a u d r i archidiacoui, Ueinrici episcopi digestis anteponerecuravi.
Lrodiensis et Vicloris papx» confirmaiioiiis t a b u l a s ; (83) I b i d . Poslremo autem posui dnodecim ab-
111, 7, i n narratioue secutus est litteras quas a 1179 batum gctta, qui prafuerum ab anno Domini 1180
F r i d e r i c u s I et Adriauus papa miserunt aller contra (errat : 1185) usque ad obitum Roberti abbatis, qui
^ i l e r u n j ; 111, 1 1 , Rayuuldi archiepiscopi Colouien- obiit anno Dom. 1366. E t sub fiuem ejusdem pracfa-
17 R O D U L F I A D B A T I S S. TRUDONIS 23
forsan, qui adhuc superstltes tunt, o/fentam incurre» A diensis. I l i s addidit M a r t i n u m Polonum (104), et
rem, aut si a veritate discederem , adutationis seu forlasse M a r t i n u m M i n o r i t a m (105), quem i n t e r
tnendalii nota fuscarer. E t ob eamdem sine dubio auctoris foutes fuisse haud ita certo conlendam.
causam salis d i u post a n u u m 1566 opus ad fincra Majorem adhuc duhitationem movent nonnulla a l i a ,
p e r d u x i t ; uno c n i m loco menlionem fecit anni qua3 i n l e r ejus praesldia fuisse fortasse conjicial
1572 (84)alioque peslem quarodam usque ad annum a l i q u i s . Unus allerve enim locus i n memoriam m i h i
1583 (85) durasse l e s l a l u r , et Zacheus abbas, R o - Fevocarunl Frcdegarium (106), Gosta Trevirorum
iterti successor, cujus sub finein l i b r i fecit mentio- (107) et Ghronicon comitum FJandriae (108), sed
n e m , anno 1394 o b i i t (86). E s l hic scribendi l e r - libros ipsos ab eo esse inspeclos v i x credam. Regi-
minus q u i excedi nequit, nam equidcin posterioris nonem (109) videtur lcgisse, sed i n t e r fonles euni
lemporis indicia non i n v e n i . Diversi generis sunl non b a b u i l . Seijuqntur dcqique labube c s c r i n i i s
subsidia qtiae i n conOcienda parle prima conlinua- Sancti Trudonis, quas vel.laudavit (410) solum veJ
tionis a d h i b u i t , qnae descripsit i l a i n praefatione : leclorum ulililaii exscripsit (III) , ct rpilaphia
Evotutis tandem bibliothece nostre tibris et cartharum (112). His tabulis el a n t i q u o r u m h o i n i n u m narrn-
copiis pauca que 9 etc. Quibus accedit anliquarum tionibus (113) debcntur ea qtuc niajoris momeuli
r e r u m memoria, quae monachorttm. ore c i r c u m f e - B poslerilali t r a d i d i l auctor. E x iisdem fere fontibus
r c h a t u r . Yerum esl, reseclis omnihus quac descrip&it conlinuationis parlcm sccundam haiisil. In qua
auctor , nonnulla resta.it quae e l post Rodulfum componenda his usus csl chronicis : Vince/Hii B o l -
memoria s u n l liaud indigna. Ordincm chronologicum lovacensis spoculo h i s l o r i a l i (11'») ejusquc quadaiii
toliusque i i b r i fundainenla ex Sigebeclo desumpsit, conlimialione (115), V i i a sanctae L i u i g a r d i s Aqtii.-
u l apparel ubiyis usque ad finem parlis primae, riensis (116), Uocscniii Gestis episcoporum Lco-
inque iis quae incidenlia appcllavil ; unoqne Loqo diensium (117), ct annalibus itiihi q<iidctn igtio-
Sigeberti a u c t a r i u m AJJligcmensc exscripsit (87). Us (118). Sequttntur tabulac parliitt iaudalae (119)
Neque minorem messem fccil ex sanctorum Y i t i s ; p a r t i i n in t e x t u m rcccptac (120), epilaphia (121),
stuit vero quas i n a u x i l i u i u vocavit hae : Theoderiqi martyrologia (12%). Aliu neque paucississitna
Y i l a sancti Trudonis (88), Yila sanctocum Thco- ex a n t i q u o r u m h o i u i n u m momoria et fama vulr
d a n l i (89 , Amandi (90), Cblodulfi (91), Sigeljerti gari sibi p e l i v i l (123). Ipse vero de foutibus stiis
r e g i s ( 9 2 ) , Uemacli (93), sancti Beregisi ( 9 i ) , Reneci hoc i n praefatione leslimajiium f e c i l : llorum duoi
Yita sancli L a m b e r t i (9o), I l u b e r l i (96), Euchcrii decim abbutum actus ex dicersis hinc inte libris
(97), Yisio sancli Eucherii (98), Rigobcrli (9p), et ex anliquorum retatibus collegi, ac ea qum meis
Slepelini Mjracula sancli Trudonis (100), Vita B r u - 1
temporibus videre et audire potui inserui. Cum v e r o
nouis (101) , Sigeberti Vita Theoderici episcopi r o n i i u u a l o r scriplioni operam dare coepisset, i l c r u r n
Mctcnsis (^02), Vita Balderici (103) episcopi L.CQ- haud pauca oblivionc hominum. memoriae v i d e n t u r
WTJE.
liouis haec l e g u n t u r : Dis inguitur
f
autem hec gcslorum (109) I I , 2 2 , Omncshas auctoritates scriplas u n o
r.bbatum compilatio in quatnor vartes, qnarum prima alterove loco. in"universuiii laudavit I , 16, ut vete-
pars continei Ubros tres, secunda tibros tredecim, rum historia referl ; legunlur; I I , 2, excepta gesto?
tertia quatuor Ubros, qnatfa vero in duobus libris rum antiquitalum ; I I I , 4 , solemnium virorum hy-
complelur. storie testantur.
($1) Gcsla R o b e r t i , c 1 1 . (110) I I , 2 , 14, 1 5 ; I I I . I I , 14.
(S5) Gesta A m e l i i , c. 5. (111) I I , 7 ; 111,5, 10, 1 1 .
(86) Gallia Chrisiiana, 111, 965. ( t l i ) I I I , 14, 16.
(87) A. 1085. 115) I I , 7, ut aiunl; 11,25, ut ferunt; III, 2;
( « 8 ) C n i i i . quarlae pajct. p r i m . I , i , 2 , 4 , 6, 3, 10 secundum amiquorum relntionem.
— 13, 1 6 , 1 8 , 2 1 — 2 6 ; I I , 8 , 9. (114) H S 7 , 1188, 1190, 1191, 1197, 1198, u b i
(8<J) I , 2, 5, 7, 12, 18. lautlalttr Vincenlius, 1211-1214, 1226,1245.
(90) I , 2, 5. (115) 1275,1292, 1289, 1309, i n vetust ssimis le-
( « I ) t . 3, g i l u r cdiiionibus.
(92) I , 5. (116) 1200.
(93) I , 5 , 1 2 . (117) 1257, 1274, 1 2 8 1 , 1282, 1292, 1296-98,
(94) I , 16. 1500, 1301, 1507. 1509, 1512, 1516, 1318, 1324,
(95) I , 4 9 , 2 0 , 2 2 . 1326 1528, 1351-1535, 1337, 1542, 1545, 1546.
(96) I , 2 8 , 2 9 . (118) 1315.
(97) I , 31 ; I I , 5, 4, 6. (119) 1181 proulin charlis nostris — contineiur.
(98) I I , 5. 1227 ubi chartae ipsae suul foiitcs. 1258 proul t u
(99) I I , 5. Utieris iude confectis plenius continelur. Cf. eliant
(100) I I I , 4 , 7, a. 1021. 1288, 1516, 1327, 1338.
(101) I I I , 45. (120) 1250 W i l l e l m i abbatis l i l i e n e , epislola
(102) I I I , 45. Conradi cardinalis Sanclae Rufiuae, 1548 Cleiueulis
(105) A . 1015. papae epistolae tres. 504.
(104) 11, 1 0 , 1 4 , u b i M a r l i m nomen laudat. 15, (1$1) 1221 C b r i s l i a n i a b b a i i s , 1248 Thomae abba-
2 0 , 2 2 , a. 1 0 0 3 , 1 0 2 5 . Us.
(105) 11,14. (122) 1255.
(106) I I , 4 . ((125)
r ~ 1189 ferunt, 1227,1269,1271 credfur, 1248.
(107) I I , 1 5 , 2 0 . 1500 dicunt, 1256 secundum retata, ut (crebalut,
(108) I I , 15. 1271 proul retata audivi, 1508 dicebatur.
 W CESTA A B B . T R U D O N - PROLEGOMENA. 30

fuisse abslers?. Nam minoris sunl m o m e n l i q u x A Ex iis qui in n o l i i i a m nosfram pcrvenerunt c o d i -

i p p r i m o l i b r o dc prioribus novcm abbalibus, cx- cibiis duos tantmn in editione adornanda a d h i b u i -
cepto uno W i l l i l m o p r i m o , l i l l e r i s m a n d a v j t ; quod mus; scd s u n l , ni fallor, codicum qui hodie exstant
est longius quam cenlum anuorum spalium 1180- antiquissimi, ut faciJe sttpersedcrc possimus reli-
1297. Hic de rebus monastcrii polius internis scripsit qnis. Ambo vero codices arctissiine i n t e r se
quam externis, de p r a d i i s acqtiisilis vel atiii*sis, de hxTcnt.
villicalionibus et dcbilis, quibus supra m o d u m pne-
1) Codex saeculi x n , med., m e m b r . , i n o c l a v e ,
rutum erat monasterium. U b e r i o r scribendi inateria
quem bcneficio v i r i reverendissimi de R a m , dc rebus
parata erat auctori inde ab anno 1297 usque ad
Bclgicis m e r i i i s s i i n i , ex sua bibliotheca nobis trans,-
4366,potissimum i n Robcrlo et Amclio a l b a t i b u s ,
ntisit v i r reverciidissimus Corlens, vicarius gcne-
i . e. ab anno 1530, Quae hic l c g u i i l u r tolam magis
ralis Mechliniensis; quibus d u u m v i r i s sumraas p u -
p r o v i n c i a m opptdumque Saucti T r u d o n i s spectant
blice refcrre gralias officium cstrcligiose coleu,ilum.
quam monaslerium; sunt practcr ducum et c o m i t u m
Codex eleganter undecim et dimidio q u a l e r n i o n e
belh urbiuin potissimutn co.nmunitates , q u a r u m
scriptus est. Scribendi compendia neque m u l t a suut
saepissime metitio facla est, ut non monaslerii scd
0 nequc i n u s i l a l a ; e saepius o c c u r r i t i n casibus o b l i -
urbis potiifscujusdam h i s l o r i a m legere libi vidcaris.
quis primae dcclinalionis e l i n aliis quibtisdam v o c i -
Satisque dilucide e l perspictie scripta s t i n l , quae de-
bus, e. g. i n ecclesia, penilentia, accepit, fecit, etc
d i l auclor i n secundo hoc l i b r o , u t sine ullo dubio
Sed c l i a m e pro oj l e g i t t i r , e. g. quod constauter
hunc p r i o r i i l l i pr.eferas. U i r u m quarto hoc c o n t i -
s c r i b i l u r pre; lincoia lilterae i superposita i n l i t t e r a
m a t o r c posteriorem scriplorein Trtidonen&ium res
invenerinl, uon salis i n aperlo cst. Unns exslal duplicata tanttim a d m i t t i t u r . Ca)>iia lexttis non

Bruxellensis co lcx ( I 2 i ) in quo supplementum quidem i i i i m c r i s scd l i l t e r i s initialibus colore pictis

quoddam l c g i l u r , quod incipit nominc Zachaus de distincla s n n l , q u x in nttinerandis nostris lextus

Vrankhoren, e l c , qui esl Zazeus R o b e r l i abbalis capitibus secuti siimus. I l i c est codex i u q u o q u a s i

successor. Quod vero nuin jusla s i l Gestorum c o n l i - in fundamenlo noslra n i t i t u r e d i t i o ; integrum c n i i n

nuatio a n abbalum catalogus uescio. Grammaye l a u - Rodulfi et conlinuatoris p r i i n i sinc interpolationibus
dal c h r o n i c o n Trudonopolilanum 600-1560 auclore praebet textum , praelerque unain ad monachos
Roberlo (sine dubio Rodulfo) abbaleel quatuor mona- Sancti Panlaleonis epislolam litterac et c o n t i n u a t i o -
chis p o s t e u m (125). Neque dc oppidi Sancli T i u d o - nes desunt reliquae omnes.
uis C h r o n i c o , quod servalur i u Giessensi bibliolbeca, q T ) Cod. 18181, m e m b r . , saec. x n ex. e l x i v , f o h ,
accuratius aliquid afferre possum (126). A posterio- e Burguudica bibiiothcca Brttxellis, quem prins
r i b t i s s c r i p l o r i b u s i n Bruxellcnsi noslro codice p a t i - possidcbat Lammctis (131), arclissime cohaeret cum
c i s s i m a s u n i adnotata de Arnoldo de Beringh et de codice 1, ex quo sinc ullo dubio pars ejus p r i n r
Qeorgio Sarens a. 4469 ct 1495 abbalibus, quae ne descripta est, quod hatid paucis probari polesi
q u i d o i n i l l a t u r aa calcem dabimus, elsi per se m i - e x e m p l i s ; repcttintur c n i m errores nonnulli (152)
nimi s u n l m o m e n l i . Saeculo demuni decimo sexto in quos l i b r a r i u s codicis 1 incurrit, el pneterea
duo quod sciam crant q u i res Sancli Trudonis rarissime duo i l l i i n t c r se differunt codices. Constat
conscripserunt, q u o r u m erat p r i m u s Moringus jatn codex foliis 2 0 3 ; f. 51-118 leguntur Gesta R o d u i l i
supra laudatus, q u i Chrouicon Sancli Trudonis priinique c o n i i n u a l o r i s , qttae undecim q u a t e r i i i o n i -
edidit inde ab a n n o l i l O , quod postea alius quidam bus saec x n conscripta pectiliare sine dtibio p r i o r e
monachusTrudonensiscontinuavit,etaliumejusmodi tempore coufeceruut volumen, quod a tribtis u t
a r g u m e n t i l i b r u i n composuit Joanncs L a t o m u s , q u i videtur conscriptum e r a l l i b r a r i i s . l l e i n singularis
o b i i t a n u o 1578; codex p r i o r i tempore Leodii serva- e r a l codex saeculi x m qui sequitur f. 125-144, qtio
b a l u r ( 1 2 7 ) . Qui denique cx posteris Gesla abbaltim trihus qtialernionibtts hisloria abbaliim annis 1158-
Trudonensiura lanquam fonlem adierunt stiaque D
1185 l e g i l u r . Scribcndi compendia, quibus l i b r a r i i
inde p e t i e r u n t , quod sciam, pauci sunt : iEgidius in priore parte modeslius usi erant, j a m frequen-
Aureaevaliis (126), interpoiator Chronici Sancli liora et graviora o c c u r r u n l , e. g. pr pro pn/er, p n a
L a u r e n t i i Leodieusis (129) et Brusthemitts, cujtts p r o p a t r i a , m l a misericordia,ca causa, e t c . F o l . 144-
f r a g m c n t a dedi^ Cbapeavillc (130), q u i omnes si qttid 495 seplem sequunlur qualerniones, q u i saec. x i v
video, u n i u s Rodulfi et conlinuatoris p r i m i iibros cxarati contiuent Gesta annorum 1185 1366. Et h i c
exscripserunL graviores suut b r c v i a l i o n e s ; qts pro communis,
NOT^E.
( l i 4 ) Ct>d. 7647 sa?c. x v n , A r c h i v . V I I I , 504. (I5P, A c h . V I I I , 546.
(125) Cataloque des Hisloriens du Brabant; cf. L e (152) E. g. 1,12, i n ulroque codice legitnr lalso
L o i g B . b l i o i h . 1, 790. canis pro canus; V, 1 , falso abbaliam pro abbatia ;
(126) A r c h i v . I X , 578. V I , 5, sibi falso r e p e t i t t i r ; V I , 19, ceque pro neque;
(1^7) Satideri B i h l i o t h . Belg. I I , 160. V I , 24, lene proleve; V I I , 10 in falso l e g i l u r i n n l r o -
(148) C. I I , 2 0 , ap. Chapeaville G e s u epp. Leod. que c o d i c e ; X , 2 1 , propulsius falso pro propensius;
X I I , 4 , terra falso pro terram; X I I , 9 , solum falso
(129) M o n . C e r t n . , S S . V l l l , 2 6 2 , pro totum; i b i d . paralicam pro paralitlcam.
(130) I I , 56, 57, 64, 65.
 JIODULFIABBATIS S. T R U D O N I S 52
m'tti* §
promuititudine, etc. Eademdenique m a u u G c - A Dacherium i n Spicilegio (136), sed vltioslssima i l l a
s t o r u m p a r s p r i m a f. 1-20 scripta est, qtiae annos 628- el negligentissime confecta. Codicem seculus est
9 9 9 c o n l i n e t ; f. 20-30 deniqueeadem manuconfeclus editor nescio q u e m , nam ne verbo quidem ejns fe-
estindex c a p i t u m Geslorum Rodulfi. Jam supra m o - cit m e n l i o n e m ; sed neque inlerpolaliones neqtie
n u i Iiaec capita non a Rodulfo sed a conliuuatore continuationes v i d e l u r habuisse codex, i n variis
tertio esse i n s l i t u l a , itaquc nullius sunl prelii, itaque lectionibus magis consenlit c u m codice 1
neque i n nostra editione index ille esl repetendus. quam c u m 1*. Ita vero pcrversae s u n l haud r a r o
ldem deniqueest interpolator, q u i t c x t u m g e n u i n u m variae lectiones, t i t facile conjicias codicem ftiisse
undecim locis 1n Rodulfi Gestis erasit, suaque m a n u recens apographum, cujus lilteras negligenlius exa-
alia i n t e x l u m i n l r u s i t vel i n margine apposuil. A t ralas legerc non poterat Dacherius. Saepius e t i a m
m i n i m i faciendae sunt hae inlerpolationes, nam sae- modo m i n o r e m ntodo majorem narrationis partem
pissime Rodulfi senlenliae a m p l i o r i h u s verbis r e p e - m i r a negligenlia omisit, quas lacunas stiis locis sub
t u n t u r e o consilio, u l c a p i l a sua, quibus haud r a r o l i l l e r a D. adnolabimus. Sectiudum Dacberii t e x t u m
contra sensum l i h r u m d i v i s i t , co facilius afferre excerpta qtiaedam cx Rodulfi Chronico suo more
possct. Qua de causa interpolationes, quac nihii dedit Bouquet (157). Minime vero Dacberius erat
genuini continent, i n t e r varias lectioncs recepimus. B p r i m u s i n cujus n o l i t i a m vcnerant Gesla a b b a l u m
T o t u m deniqtte hoc Gestorum volumen in unum T r u d o n e n s i u m , sed anle eum a l i i singtila fragmenta
qoasi corpus redigere conalus c s l auctor ordine luci dederanl, q u o r u m nomina hic v i d c n l u r appo-
chronologico, e l i u siugularum paginarum margine nenda. Molanus, quod sciam, p r i m u s esl q n i Gesia
superiore apposuil litleris minio scriplis hanc . abbalutn Trudonensiuin laudavit et l i b r o suo a d -
inscriptionem : prima — secunda — tertia — quarta scivit pracsidium (158). Anno 1615 Sattsseye (159)
pflrs.Nos vero, c u m l i b r o r u m s i n g u l o r u m restiiueuda itlas Gestoruin partcs lypis mandavit quae s a n c t u m
s i l f o r m a g e n u i n a , eumdem o r d i n e m secuti non s u - Eucheriutn spectanl; haecapud ipsos Trudonenses
iutts,sed antiquissiraoexhisatictoribusRodulfo dedi- cx nostro ut v i d c l u r codice 1* s i b i pelierat. A n n o
DIUS l o c u m p r i m u m ; deinseqttetur continuatio p r i m a 1624 C h r o n i c i Trudonensis hinc iude inentionem
c l secttnda, et ne ea quae ab auclore qtiarto scripla f c c i l Miraetts, q u i codicem etiam cum c o n i i n u a l i o -
sunt d i s c e r p a m u i , p r i o r c m p a r i e m ultimae c o n l i n u a - nibus videlur possedisse (140). A n u o 1654 scctilus
tionis dabiiuus tanquam A u c l a r i u n i Trudonense, est Meurisse, q n i ex excerptis a Cbesnio sibi t r a n s -
t ui iucidenlia i n o r d i u e m chronologicuin rcdacla, et tnissis haud paucos p u b l i c i j u r i s fecit locos ex
loco u l t i m o continualioiiem q u a r l a m addemus. Rodulfi e l c o n l i n u a t o r u m chronicis (141). Saepissi-
ili pr.eter illos sunt codices q u i ex codice 1* C meGcsla T r u d o n e n s i u m i n consilium v o c a v i t M a n l e -
descripli onines, hoc loco s u n l enumerandi : iius (142), q u i H i s l o r i a m suam c o m i t u m Losscu-
l*a) Codex Parisicnsis hiblioth. Arscn. bist. sium pene i n hoc uno fundamenlo posttit. llenschc-
L a t . 35, q u i est exaralus anno 1479 (133). nius denique i n Aclis sanctorum (145) ex Chronico
i*b) Cod. Brtixelleusis b i b l i o t h . B u r g u n d . 16607, Trudouensi manuscriplo ex singulis c o n l i i i u a l i o n i -
saec x v i (134). btis dedit fragmenta de sanclo Eucherio, Liet-
l ' c ) Cod. Briixellensis b i b l i o l h . B u r g u n d . 14965, berlo, e t c , quae repetita sunt a Ghesqnierio (11$).
saec. x v u i (135). Scribebam B e r o i i n i meusc Maio 1848.
Una exstat Qestorum T r u d o n e n s i u m e d i l i o apud R . KOEPSE.

NOT<P.
(155) A r c h i v . V I I I , 557. (140) Opera diplomalica ed. Foppens I , 6 1 , u b i
(154) i b i d . V I I I , 544. Iccc habel : Rodutfus abbas Trudonensis scripsit
(135) I b i d . V I I I , 5 * 1 . De monasterii Sancti T m - monasterii sui chronicon, quod manuscriplum apud
donis codicibus i n iiniversmn v i d . i b i d . VUI 4 8 , 49, me exstat. Cf. i b i d . I , 495, 520.
e t de c h a r t n i a r i i s V I I . 844. (141) Histoire des evetques de Metz. p. 154, c *
(136) 11,659. quo singulos locos collegit v . d. Hirsch De v i i a e l
(157) X I , 204. X I I I , 5 9 1 . D scriptis Sigeherti, p. 2 5 1 , q u i recte conjecit Gesto-
(158) Natales SS. Belgii u b i verbis prout tt- r u m partetn p r i m a m a Rodulfo non esse c o i i i u o s i -
slantur Gesta abbatum Trudonensium ad l o c u m a. tam.
1227 i n t e r t i a contmuatione respexit. (142) Historia c o m i t u m Lossensium 1671 p . 19,
(159) Annales Ecclesiae Aurelianensis.Paris. 1615. 3 8 , 55» 57, 8 5 , e l c Sed m i n i m e ubique accurate
4 , p. 271 haec l e g u n l u r : Visum est hoc toco cAro- consenlit n a r r a l i o cum nostri l e x t u s verbis, i t a u t
nologiam ex annattbus Sancti Trudonis, quam misit facile conjiciam eum nonGcstis gcnujnis sed t e x t u
ad nos dictus Remigius Watzonius abbas anno Dom. quodam postea amplificato usum csse.
1607, (/.24. Sept. quamque f nos ipsi apud ipsum
(143) A c t . SS. F e b r . 111, 2 2 2 , i n c o m m e D i a l i o n e
monasterium diligenter legimus anno 1600, hoe loco
deverbo ad verbum inserere. Vide etiam p. 2 5 6 , 2 5 8 , de translalione sancti E u c h e r i i .
$09. (144) Aet. SS. Belgii V , 1 1 , sqq.
55 GESTA ABR. TRUD0N. 54

R O D M F I GESTA ABBATCM TRDDONENSHJM.

Rudulfus 1
N. Salulem. N o l t i m e s l * omnibtis, A m i l t o l i b i h t s l o r i a m nova incode formatam de his
quibus gralifica n i a n t i s l i b c r a l i s * fortunac expcricndi quae accidertiiil antiquo e l rooderno temporc erga
copiam d e d i l quod vetera vina gclidis p r o m p t u a r i i s recclesiam n o s t r a m , ut q u i v e l c r u m c l novarum
loto a n n i circulo liquata a t i l u n u i i leinpore ad t e m - r e r u m iisu deleclaris, vetcra noslra et nova per
pus seponaiilur, ct nova niusta u a l u r a l i m o l u adliuc cam sapias, pcr quam cupidum a n i m u m ad c o n d i -
calenlia ct necduni prorsus defeecata aviditis siiman- gnam passioncm alDcias. l u q u a l i c c l ad e r u d i t i o n c n i
ttir. U l qutd hoc? U l i q u c non ut nova ct t u r b i d a p a r o m proffcias, scirc tamen poteris, q u i nova scirer
v e t c r i b u s eldefxcatisquasi meliora p r c p o n a n l u r , scd cttm vcteribus queris, qualis quondain aecclesi.?
q u o d novae res delicatos b o m i n u m animos, i r r t t c n l e nostra f u e r i t , de quam s u b i i m i 6
ad quas ahyssi
passione desideriorum, obleclahilius aflicere solcaut, voragines f r c q u e n l c r c o r r u c r i t , et quantum labori»
donec, saciata passione desideriorum, c u m a i a c r i o r e snpcr v i x extantem adhuc vetcris ruinac favilfam,
aviditate ad veterum usum r e v e r t a n i u r . Unde coulra n i a l i g n o r u m fiatuum* i m p o r l u n i t a l e m collf-
q u i d a m physicae non ignarus a i l : Allernis uti de- die i r r u e n l e m , nc prorstis avoiel, egerrime sust*-
lectabiie etl; iptaque alternilas sapores, licet intpa- ncam *. Qtiod te scire i n eo m i c h i p r o d e r i t , q n i *
res, eeqne tamen interdum Secundmn ^ solcnt plerumque m i s c r i homines referendo suo»
gratificat.
bujus dicfae* r e i s i m i l i t u d i n e m , dilccle m i et acquanimius suslinere dolores, cum invencrint q u i
s e m p e r diligcnde preposite Sancti Dyonisii N . ,
8
eos audiant f a m i l i a r i t c r ct c o m p a t i e u l e r . 8

I N C I P I U N T G E S T A A B B A T U M S A N C T I T R U D O N I S

Rodnlfus gralia Dei sanclorumque T r u d o n i s et Rcmacli T u n g r o r u m cpiscopi, o b i e l a l i q u i l e g u n l n r

Eucherii ahbas eorum coenobii, omnibus postcris de principibus regnorum et r c c t o r i b u s aecclesiarum,
meis t a m abbalibus qnam monachis, q u i i n hoc q u o n i m t c m p o r i b u s hoc nostrum sanctissiinae p u r i -
fodem coenoliio 1 9
Deo sunt mililaturi, i d fore tatis l i l i u i n effloruit. Sed hoc manifeste neque i b i
fjuod p r o f i l e m i n i , e l peccalricis animae m e x i n t e r - ncque alias usquam d a t u r i n t e l l i g i , u l r u r n per e u m
duni r e m i n i s c i . Sepenecnon et sepissime, fralrcs 1 1
ip.stim rcgerelur p r i m o e d i f i c a t u m c o e n o b i u m n o s t n i m
l a r i s s i m i , tolam a r m a r i i n o s l r i revolvens suppeile- sivc per a l i u m , clerici quoque sive monachi f u e r i n t
c t i l e m , dum adfaucin carne,qtia nuncagouizatis,posi- quos i n eo c o n s t i i u e r i t , et quando monnchi i n eo
tus e s s e m , ardebam vehementer mc posse r e p c r i r e , csse inceperuut. Talia quae quidem dignissima»
qut et q t i o t e l cujus professionis, u t r u m n e 1 1
omnes essenl sincera annotatione, dum lectione aut
monachicse an canonicac a l i q u i fuissenl predccesso- vcra relatione sepe et, ut d i x i , saepissime vehe-
res m e i , et cujus quisquc vocabuli et quot annis menler arderein cognoscere, inveni libellum q t i e m -
prefuerit. Quod ad desidcrium metim fateor me dam ttbi v i t a sancti Silvcslri habebaltir aiqne
aunquam potuisse r c p e r i r e ; sed neque qtiisquam translalio sanctl Benedicli nec non et sermo de
erat a n t i q u i s de f r a t r i b u s , qui sc usquam hoc le- C assumplione sancue Maria^ seinper V i r g i n i s ; i n eo
gendo reperisse, vel unqttam audiendo didicisse qiiantuin reppererim h i c annotare c t i r a v i . Unde ex-
diceret, n t ego scire qucrebam. IIoc u t r u m n e c o n - cusatum rogo " Itabere me lectores bujus mei opus-
t i g e r i t f a m i l i a r i semper noslris negligenlia noia- c u l i , si minus quam veiielis c e r t o s v o s reddidero ex
riontm, a n i n t e r frequciitissimas loci desolationes bis de quibus ipse c e r t i o r esse non p o l u i . liatc mea
amissione forsitan l i h r o r t i m , cerliitti s i m i l i t e r h a - in hoc opusculo cst i n t e n l i o , u l quod ahorum
bere n u l l o modo p o t u i . D o m i i t i m aulem nostrum negligenlia ferme o b l i t e r a t u m repperi, nostra sal-
et piissimae roemoriae sanclum Trtidonem clericum vum diligenlia puriusque e l i q u a l u n i futurae con-
fuisse ei sacerdotem et ccenobii n o s l r i p r i m u m servein p o s t e r i l a i i . Abbates et monachos posl me
ediflcalorem, V i t a ipsius docet ( 1 4 5 ) necnon et beati futuros i n hoc coenobio voio sollicitos iude reddere,
VARIiE LECTIONES.
R. I . V. R. — salutem desunt D. ita 1 . D . facimus i \ 1
deest D. * r . d . i\ *dee$tD. 1
•
ita t . 1 " quauam sublimitate D sustineant D . c o n i p a t i a n l u r D. V:»le addil V
7 8
• ita \. vox
f S.
Trodonis era$a et noinina pra3fatio l i b r i p r i m i addit V, in quo adscripsil interpolator probcmiuin
Robk) V. m e i addit i\ dcest 1 . D .
1 1
deest D. m . h . r . 1*.
1 8 1 8

NOTJE.

( 1 4 5 ) NUBI sit i i l a auotore Donalo, quara vide apud Ghesquier, V . 2 5 , an T b e o d e r k o , dcfiniri n e q u i u

55 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 36
quaicnus i n a n t e r i o n i m suorttm ncgligcnliam u l t c - A ahbas prefuit a. 5 (147). Theudefridus abbas p r e -
rUis non incidant, sed suis quoque posteris de pre- fuit a. 30 (148). Ereufridus abbas p r c f u i t a. 4 (449).
decessoribus suis plenttm Rtlci niontimenlum scriplo Iltic usque repperi q u o l annis p r c f u e r i n t , sed ta-
r c l i n q u a n t . I n quo duin probilas scu improbilas ir.cn sine annis D o m i n i . Adelardus abbas m c m o r i a
singulorum Irequenter legi p o l c r i l , probi priorum dignissimus p r c f u i l a. 35, i d esl " usque ad a.
exetvplo accensi, i n mclius et melius scmper p r o f i - 1054 1 0
incarnalionis D o m . G u n l r a m n u s abbas prc-
c i a n l , improbi imaginata sibi vita stia confusi, a f u i l a. 21 , i d est " a. 1054
, l 1 0
incarnalionis Dc~
malis operibus suis vel sic saltem resipiscant. A e c i - m i n i tisquc ad 1055. Adelardus abbas prefuit a. 2 7 ,
p i l e crgo, posieri mei, nomina quaedam abbaltim id e s t 1 1
a. 1055 usque a d 1082 8 8
incarnationis Po
sine annis quibus prefuerunl et absque annis Do- m i n i . I l u c usque e l ita in supradicto libello r c p -
m i n i , q t i x d a m cum ipsorum t a n l u m annis, quaedam p c r i . Posl htinc autcin A d e l a r d u m i l l o r u m t a n i u m
et c u m ipsorum annis et cum annis D o m i u i . Cae* noinina ponam, q u i vel abbales fuerunt vcl ahbales
tera vcro lidelium v i r o r u t n , q u i I i x c v i d e r t i n t aut se esse v o l u e r u n l , usque ad n o s l r u i n i n l r o i t u m ,
eos qui haec v i d e r a n l , reialti d i d i c i ; ipse quoque quoniam t a n t a m confusioncm annorum i n l e r s c c o i i -
de quibttsdum didici . Quac me u
presenle atit me tendentes feceruut, quod de singulis n u l l u m c c r t u m
j a m juvenc quoque existente acta sunt, aliquantula tcmpus habere poluimus pretcr u n u m , sicut i n se-
fidelissimas quidcm meinorias mandabo, p l u r i m a p u - q u e n l i " opcre explanabimus. Nomina autem eo-
dore nostri o r d i n i s ct n i m i o tedio longac r c l a l i o n i s r u m f u e r u n t : Lanzo, L t i y p o , Herimannus, et a l l c r
preteribo u
. Herimannus, e l predecessor noster domnus ahbas
I g i l u r ncmina abbatum 1 8
coenobium quondam Theodericus. De t r i b u s vero supradictis abbatibus,
S a n c l i Trudotiis regenlium stiul hicc : G r i m o " ab- sciliccl Adclardo, G u n l r a m n o e l sccuudo Adelanlo,
lias (146), Reyramnus " abbas, llardebenus abbas, qtiod fidelitim narralione didici» breviler 1 8
rcfe-
Columbantis abhas, Angelramntis abbas, Ambrosius r a m ; nam de supradiclis caeleris n i c h i l acccpi, q u o d
abbas, Gislebertus abbas, Adelboldus abbas, Hil- fide certa proferre audeam. A secttndo aulcm A d e -
dradus abbas, Sabbalinus abbas, E r m e i n m a r u s ab- l a r d o usqtie ad me quicqtiid referani, aut ipse v i d i
bas, Radulfus abbas, Luodowicus abbas, Ratber- a u l videre p o t u i ; c l quoe nou v i d i , eorum relalione
tus abbas, Rodegangus abbas. l l u c usque rcppcri q u i haec v i d c r u n l d i d i c i .
SJIC utimero antiorum quibus prefuerunt. Reynerus

IXPLICIT PRJEFATIO. ISCIPIT T E I T D S OPEBIS.

L I B E R P R I M U S " .

1 . I g i l u r p r i m u s Adclardus I T
- * nativam linguam C temporc
1 8
accidisset (150), concurrebat ad elimosi-
non babtiit T b c u t o n i c a m , sed quam c o r r u p l c n o m i - nam f r a t r u n i omnis sexus e l aclas iinportune et m i *
nanl Romanam, Thcutonice Walonicam; fami- serabilitcr. Quorum aliquibtts i n l e r d t i n i ad sc v o c a -
liain t 9
aecclesiae nostrae viscerabiliter dicilur d i - tis, quercre diccbatur j o c u l a r i t c r : Cuju$ servut, tu
lexisse, unde e l usque i n hodiernam diem de eo a We ? tuve illa t cujut nncilla etf Respondentibus i l l i s
plerisqtte solet tale quid memoriale r e f e r r i . Cum ex verbi gratia tancti Lamberti aut tancti Petri f sive
stcrililale lerrae, aiunl 1 9
, fames aliquando ejtts tancti Servatii, sive sancti Remacli t postrcmo ctijtis-

Y A R I i E LECTIONES

u
deett D. tcxtus addit 1*. quati inscripiionem
1 1
teqnentts. »• deest i\ abbatum eatalogi in 1 m t - 11

»iio scripti sunt. Reimannus D. " sciliccl D.

1 4
1039. D. viginti D. desunt D.
8 0
ccntesimuin 1 1 8 1 8 8

m-tog. sec. D. consequcnti D. " deest D.

t k
ha?c desunt 1*. e x p l i c i l prefalio desunt D . " - factus , 8

abbas hujus loci auno Dom. 999 addit D . q u i faiuili in rasura interpolator1 8
i \ a i u n l u l D. 8 0

NOTiE.
(146) Secundttm Roberti comitis tabulam, qnam 957 e l 959 scriplas, i n qnibns m e n l i o facta esl A d a l -
p r o t u l i t continualor l e r l i t t s I I , 7, G r i m o abbas nraee- beronis episcopi Metensis et ejusdein abbatis T r u -
r a t ir.onasterio lcnenle iuterregno i l l o , ad quod tem- JJ doueusis. O b i i l auno 964 eique successit tcste c o n -
porc Caroli M a r l e l l i res post I h e o d e r i c i IV m o r t c m tinuatorc Theudefridus abbas, q u i munere suo u s -
rcdieranL que ad annum 994 funclus esl. Adalbero vero mona-
(147) Si sequeris tabulam Rticchlindne m a l r i s steiio prxfuisse d i c i t u r per anuos v i g i n l i , i . e. 944
Reyucri ahbalis apud c o i u i i i u a l o r e m I I I , 5, pra*erat —964.
inonasterio anno t i r l i o Otlonis p r i m i . A t h u n c a n - (148) Ohiit die 13 Januar.
nuin cum sequcnlium a n n o r u m numeris m i n i m e (149) Obiit 5 Novemb. De his diehus e m o r t u a l i -
qttadrare salis p a t e t ; itaque atil in apponendis n u - bus vide continuatorem t e r l i u m l l l , 16, 17.
meris e r r a v i l auclor, a u l , quod ad veritatem p r o - (150) Anno 1006 magna fame illam l e r r a m p r c s -
pius accedit, desideralur i n hoc abbalum catalogo sam csse testanlur Anuales Lcodienses Mon. G e r m .
nonien quoddam. Duas alias servavit conlintiator SS. I V , 18. Cfr. c t i a m A l p e r t . I , 6, i b i d .
tabulas I I I , 1 0 , 1 1 , anuis 21 et 23 Ollonis I , i . e.
57 GESTA A B B . T R U D O N 58
l i b e l s a n c t i , aiobai Quid igilur tibi et familice san- A usurpans palrem n u e r i bello ceprl, et i n episco-
cti Trudonisf Pascat te tuus dominus 9 cnjus tu es patu permausit. Post aiiquot vero tempus quo-
servus. Qui sancli T r u d o n i s se esse profilebalur, rundam fralrum instigatioue couira abbatem
Adelardum adeo, etc.
p a t e r n j ab co audiebat : Pascet ergo te hodie san-
5. Anno ab incarnalione domini nostri Jesu Chrisli
ctus Trudo dominus nosler. conservus enim noster es.
870 , indiclione
n
5 el a. 15 sedit domni Adveniii,
P r i m i s ejus anuis aecclesia nostra ncccssariis illi
gloriosi presuiis. sub die 18 Kal. Sept. facta est de*
dcficientibtts anxie n i m i s , u l referri a u d i v i , labora-
sciiptio per jussionem ipsius ex abbatia Sancti Trudo-
vit. A t unde boc polissimum accidissel, fide plcna
nis persuos legatos, videlicet Fredetonem et Herigau-
rclatione non d i d i c i . dum. — l l i n c e t i a m , sicttt ex aliis m u l i i s , noslro-
* A n n o " D o m i n i 999 , i m p c r i i Oltonis tercii rum negiigentia debct merito reprebcndi, qtii bic
anno . . . . , pracsulalus vcro Nolgcri Lcodien- neglexerunl anuolare nonicn abbatis s u i , q u i tunc
sis cpiscopi a. 2 7 , d c f u i u i o Erenfrido abbale
t c m p o r s precrat, c u m n o n l a n l u m Metlcnsis c p i -
bujus l o c i , successit Adelardus priinus biijus
n o m i u i s , nativam linguam non babens T h c u t o - scopi " nomen hic inveniatur annotatum, scd etiam
n i c a m , sed, etc. nomina legatorum ejus, q u i hanc dcscriplioiiem fc-
2 . Quorundam fralrnm suorum inquictalione c c r u n l . — Repperimus " de thesauro crcctesice San-
Theodcricus (151) Meltecsis episcopus i u e u m ' adeo cti Trudoms rebam (155) ipsius corporis auro argen-
c o m m o t u s e x s t i l i t , quo cum aliquamdiu quasi ex- toque fabricatam Item rebam sancti Eucherii argento
sulem a b d u c l u m Mettis teneret, et per prepositos . nobiiitatam. Ilem in dextera parte sancti Trudonis si-
mlerim res noslras curaret; sed episcopo Lco- mitiler. ltem altare in honore sanctos Marix et *•
tlie.nse (152), cujus diocesis e r a l , jus suum i n eo sancti Petri auro argenloque imaginutum cum cy-
tlefendcnte, tandcm bonorifice revocatus est. Quem borio (154) desnper; in medio cyborio pendentem co-
reversuin tattta comitata esl gratia, u l aecclesiam ronam wream deauratam. Item altare in honore *an-
suam non mo,!o ncccssariis faceret abundare, ve- ctiStejhani argento paratum. Cap*am 1 gemmi* nu-
ruin e l i a m i n l c r i u s et extcrius vario cultu diversis- roque imignitam. Item capsa* argento teclus 21.

que utensiiii.ns gloriose clioruscare. Quoruin per- Cruces inter majores et miuore* argento paratas, 10.

pauca, prcciosissinia t a n l u m , v i d i i n u s , nam rae- Capsas evangelica* argento paratas 5. Mala granaia

t e r a , sicut et alia p e r p l u r i m a , l u r o r debacchanlium argentea 2. Calices argenteos cum patenis inter ma-

S y m o n i a c o r u m , et de nostra abbatia iuter se decer- jorcs et minores 19. Item patenas 6. Item calicem 1

l a n l i u m , variis modis diversisque vicibus dampnose aureum cum patena " argentea. unde debentur de ar-

n i m i s dislraxerat perdilioniqite perpetuae sepelive- r gento libraj S et dimidia. Itcm cruciculas aureas 5.
rat. E t ne qtiis videns hodie paupertatem aecclesiae argenteas 6, ex cupro 2 . Attaria parva argento pa-
noslrae e l i n subslantia et i n Ihesauro, existiinet rata 5. Thuribula argentea 5 et unum ex cupro. Can-
eam semper tam tenttem tamque nudam fuisse, v i - delabra argenlea 7. Buxlas argenteas 2 ad ferendum
d e t u r m k h i non ingratum i l l i debcre fieri ncmie no- incensum. Offertoria (155) argntea 16 , T
. Scy hos
t

s l r i s vcrecunduni, si bic ei retulero quod i u qtto- ergenleos 4 , et 2 ex cupro. Buxtilem " argenteum.
dain a l i o Jibro inveni de thesauro quondam noslro Viium sancli Trudonis argenleam cum imaginlbus
et de substantia prebcndac f r a t r u m i l a annotalum : decoratam. Lampades argenteas 5, et 7 ex stuqno.
* IIa?e verba erasis duabus tineis ita amptiavit inter- Coronas argenleas 2, et 8 " ex cupro partim deaura-
potator I * : Anuo sectindo prelalionis Adelardi las. Claves argenteas 2 . ltem ctaviceltam ex auro.
p r i m i Adelberonc Metetisi episcopo hujus n o m i - Cambutas (156) 2 argento tectas. Vexitla 4 . Coppaj
nis rercio m o r l u o , Theodcricus secundus hiijus
n o m i n i s , consanguincus ipsius, cpiscopatum 55 precioste de pallio (157). Casula (158) 12 precio-
sibi usurpat. Dtix enim Moseliauorum, qui et sce de patiio. Dalmaticas 9 cum tunicis subdiaconali-
L o t h a r i n g i e , Theodericus, defuncli Adelbero- bus. Cussinos sericos 5. Patlia inter majora et mi-
nts frater, episcopatu p n falo Adelberoni hujus
nominis q u a r t o , filio stio adhtic puero, collato, nora 4 4 . Item pallium 1 ctwi friso (159) et margari-
ipsnm Thcodericum eidem tulorein c o n s l i t u i t , tis. Item pallas (160) lineas serico coopertas 10. Item
qui, puero ab urbe excluso, episcopalum sibi D pallas lineas sine serico 9 8 . Facistergios" 4. Fano-
YARIifi LECTiONES.
R M
A n n o — Theutonicam interpolator V. scripsit erasis qnee antea fuerant tribus lineis. Numerum Ottonis
abscidit bibtiopega. " 770 D. " n . M . ep. 1*. •» hic catatogus in 1 ita conscriptns est, nt una linea atra-
mento, altera vero minio exarata sit. •• deest 1*. sanciiune D. " e t i a m addit i\ 17 I). *• ita videtur 11

tegendum; s u x t i l e t n . i . 1*. " e l 8 — argenleas 2 desunt D. " f a c i s l e r g i o s — c u l t c l l u m desuni D.

NOTJE.
J 1 5 I ) Est secundus, q u i sedcbat indc ab anno (156) Virga pastoralis episcoporum.
1006—1047. (157) I . e. de materia p a i l i i , hoc sensu p a l l i u m
(152) Quis ille fuerU non salis p a l e l ; nam i n t r a est quoddam geuus panni serici.
a n n o r u i n 1006—1054 spatiiiin Leodieusem Eccle- (158) Idem quod p l a n e l a ; est vestis sacerdolalis,
siam r e x e r u n l episcopi 5, Notkerus, Baldcricus, quae, tcste Rhahano, supremum omnium indumen-
W o l p o d o , Durandiis, Regiiibardus. torum est et ccetera omnia interius per suum muni-
(153) I . q . repa, esl f e r e l r i o p e r c u l u m . men tegit et servat.
(154) Idein quod paulo stipra reba. (159) F i m b r i a .
(155) C a l k i s vcl paleiue gotiiis. (160) Aulaeum qno allare o p e i i t u r ,
59 B O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 40

nes ( i 0 1 ) ad olferendum 8. Cortinas tineas 6, la- A nostro diversis exulabant coenobiis, amissi p a s t o r i t
ntas 2. Buxtas eburneas 5. Afia/?;>um (162) 1 r u m gravissimo doiorc exacerbali. Inter quos precipui et
a f t i a . Manite (165) i x rwpro. Faldones (164) 2 cum rcligiosissime magniflci v i r i Gonzelinus ct G o d e z o ,
m i i n m s . Cultellum 1 auro pnr<iltmi. Ftuctnti/as n u - servi D c i , carne qtiidem g e r m a i t i , sed s p i i i t u u n o
r«a« parvas de auro pensas denariorum 5. Fiatam " i n Deo c o a n i m a t i , q u i reverso tandem pastore ad
1 argenteami Item de argtnto fracto tibras 4 et dimi- ovile sunt reversi et apud nos conscpulti. Interea
diam. Mueronem 1. Situtas (165) 2 ex cupro. Circu- c u m pro ordinanda re u l r i q u e h o m i n i nostro neces-
los '* 2 argenteos, cuprinos 5. Restant adduc inqui- s a r i a , p r i m u s Poppo Stabulcnsis abbas (169) ul-
tendm inaures aureee dppendentes 2 1 , cum gemmis pote q u i exulanlis abbatis vices agebal — ad coeno-
decentissime ornatce. Item atias inaures aureai appen- b i u m n o s l r u m descendisset, capitulum f r a t r u m , u t
dentes denarios 15. Item [mancosos (166) 5, pensantes audivimus, ingressus cst, et de culpis ccepit
denariosG. Habent ipsi fratres ad proprium usum de- agere p a s t o r a l i t e r ; cumque usque ad i s l u m G u n -
putatam speltam ad panem faciendum corbos 120, t r a m n u i n devenisset, elcgantissitnae formae juvenis
quod coltigitur ad modios 1 6 0 0 ; ad cervisam facien- qualiialeperspecla,coepXl de eo sagaci mente piutti
dam ordei corbos 192 , quod cottigitur ad mo- a l i q t t i l bumilequc p r c s a g i r c , alque i n lucem velle
dios 1920. Sunt simul inter spetlam et ordeum corbi ^ producere, s i , ut sibi de co videbatur, Ita e x p e r i r i
3 1 2 , quod colligitur ad modios 3520 . Porcosu
sagi- posset i n re. Oblalam i g i t t i r s i b i o r d i n i s negligen^
natos 15, leguminis modios 60, salis modios 24* tiam coepit i n eum ex i n d u s l r i a vehementius a g g r a -
4» Talem quondam fuisse thcsaurum n o s t r u m c t v a r e , e l pie carilatis s t i m u l i s pectus h u m i i i t a t i s i c -
fratrum prcbendam ccrta annotalionc lcgntorum r c b r a r e ; tandem qtiasi i n contumeliam p e r c c p l u m
Mettensrs cpiscopi repperiinus, d i u tamcn aute istum dat ci per o b e d i e n t i a m , u t ad agendam ibi negli-
A d e l a r d u m , majoremque partem permansisse fcrmc genliae suae poeiiiteniiam, pedes eum seqtiereuir
nsque ad i p s u m , ipsumque n i c h i l o m i n u s nonnulla usque ad Stabulensem aecclesiam. Erat ille p r i m e v a
perdita reparasse, quaedamque i l l i u s sludio acquisita pube v e r n a u s , forma clcgantissima, statura u l t r a
tisque ad nostra l e m p o r a , non tamen usquc ad noslrae aetalis homines p r o c e r a , grossitudine p r o c e -
noslram prelationem perdurasse. Nam» u t superius r i t a t i congrua; vocalitas i n eo instar lubae altissona,
diximus ct i n stibsequentibus (167) stto aple loco predulcis tameu et mole corporis non indigna. Ciaris
ponemtts, furor perlinacissimus debacchantium Sy- eum natalibus o r t u m superius d i x i m u s , et a p p r i m e
m c n i a c o r u m , et de noslr abbalia inter se c o l l i - e r u d i t u m olficiis aecclesiasticis e l regularibus d i s c i -
dentium variis modis diversisque v i c i b u s , miscra- piinis. Ilacc quae plerisque vagis juvenibus supcr^
b i l i i e r n i m i s preciosissimtim accclesiae noslrae t h e - biendi solent esse multa raaleries, pulcherrimus
saurum d i s l r a x i t ; sepultoque i r r e v o c a b i l i t c r inesti- juvenis tanto i n se existimabat venustiora forc *
m a b i l i i i i o decore, scdere eam usque hodic facit i u - quanto h u m i l i o r i exercerentur obedientia. Vicino
gubrem et miserabilcm cxtrema plenaque confusione i g i t u r j u b e u l i s pede obedienliae i t e r Stabulaus a l a -
suse m i d i t a l i s . De Adclardopreter o b i t u m ejus non c r i i e r pedesque aggressus e s t , nec pudore i u s u e t i '
ptura d i d i c i m u s ; nunc ad successorcm cjus convcr* ' pedilis motus nec difiicullate i t i n e r i s e x t e r r i t u s . U b i
tamttr. c u m lassus quassusque tenerum corpus delicalus
5. Post p r i m u m Adelardum successil G u n t r a m - juvenis pervenisset, ex precepto abbatis, cut p o f -
nus nattis de llasbania ( 1 6 8 ) , l i b e r o r u m prosapia , larius eum j a m adesse nuntiaverat, ad p o r t a m a t r i i ,
i n n u t r i t u s ccenobio nostro ab adolescentia*, i b i d e m - a d q u a m suscipiuntur h o s p i l c s , scilicel extra con-
qtie aecciesiaslicis adprime i n s t i t u l u s oflieiis et re- ventum f r a t r u m , nocte ea manere jussus cst. Agebat
gularibus disciplinis. Temporc autem quo predcces- pius pater ex i n d u s l r i a , q u a l i l e r ejus comprobata
sor e j u s * \ abbas scilicet A d e l a r d u s , a Mettense e x a i t a r c l u r h u m i i i l a s . P o r t a r i u s i g i l u r , pia h u m i l i -
episcopo Theoderico exul tencbatur, accidisse co- tate et h i l a r i s v u l i u s obedientia i n t a m specioso u o -
g n o v i m u s , scd quo ordiue non d i d i c i m u s , ccenobii JJ b i l i q u c juvene sagaciter considerata, atque t a m
noslri curatn agere p r i m u i n Poponem Stabuleusem f r a l r i b u s quam p r i o r i accclesiae nec non et ipsi t a n *
abbatem. Inlerea uontiulli de fratribus noslris loco* dem abbati i n a m m i r a l i o n e i n celebri f a c t a , facile

VABIiE LECTIONES.

k i
fialam — mucronem desunt D. " c i r c t t l o s — dcnarios 6 oVstini D. ki
ita recle D. 5700 1 , 1 * .

NOTiE.

(161) Esl m a p p u l a , quae manibus tenetur, quando (166) M u l i e r u m o r n a m e n t t i m ; a r m i l l a .

inissae oflicium a g i l u r . (167) I n tertio l i b r o et sequenlibus.
(162) I . q . anaphns, i d est vas. (168) E s l pagus in Mosae sinistra r i p a situs i n t e r
(163) Urcetts quo aaua manibus i n | p n d i t u r . fluvios Mehaigne, q u i iu Mosam e x u n d a t , Demeram
(164) Iiidumcnttiui laneum. et i n quem hic se p r a c c i p i l a l , D y l a m .
(105) Est liqtiidoruni m e n s u r a ; 30 silulac erant (169) O b i i t anuo 1048; cf. Vita Popponis apnd
uua carrada. Mabillon Act.^SS. o r d . S. Ben. saec. V I , 1 , p. 569.
41 GESTA A B B . TRUDON. 42
per ipsos o b l i n u i i , u l a convenlu f r a l r u m non dif- A Jnterpolalor quatuor lineis erasis hoec : Posl t v i -
ferretur l a m boneslus l a m q u e preclare obediens bulationem vero que domno Adelardo p r i m o
i n c r e h u e r a t . dum hujus loci commonachi e x u -
j u v e n i s . l i a q u e c o n v e n t u i admissus c s l , at ioco u l -
lantes per divcrsa hincinde cenobia hospitaban-
l i m o p o s i t u s ; t o l i s scapulis celsior quoque majoribus t u r , G u n l r a m n u s supradictus i n coenobio H e r -
kabebatur. Nocte iila conversio s a n c t i P a o l i annualis s f c l d i e , quod situni est i n T u r i n g i a , hospilali-
taiis gratia m u l t o tempore m o r a t u s , faclus est
de more solempniter celebrabatur (Jan. 9 5 ) , qua
camcrarius loci ipsius abbatis. Est e u i m l o -
i l i e a d i n v i t a t o r i u m y m n o s , psalmos, anlyphonas, cus, etc.
responsoria dulciter jugiterque instar amplissimae
6. Interea p r i m u s Adelardus abbas loco nostro et
tubae r e b o a u s , aitonitas aures flxosque i n eum o m -
honori suo j a m dudum r e s t i t u t u s , defungitur (an.
n i u m f r a t r u m animos absque j n v i d i a dcleclabat.
1054) 55 annis aecclesiae p r e l a t u s , famaque volante
Cumque ad i l l u d responsorium v c n t u m f u i s s e t " ,
Hersfeldiae ipsique irnperatrici nttntiatuc. Nec m o r a ,
quod cantandum abbati ab a r m a r i o (170) dcferlur,
apnd utrosque fit d e l i b e r a t i o , q u a l i l e r G u n l r a m n o
significavit abbas a r m a r i o , nt memoralo j u v e n i pro
daretur n a t i v i soii sui honor et p r o p r i i loci p r e l a t i o ;
se cantandum deferrel, eo loco quo stabat i n u l t i m o .
sed p a r v t n n q u i d esse hoc tanto v i r o " reputaba-
Guntramnus suscepta cum h u m i l i l a t e cantandi
U t u r * , nisi quod i n t e r suos eum s u b l i m a n d u m , m a -
T

responsorii o b c d i e n t i a , tam mirabili tubeae suae

jus m u l t u i u i l i i peregrino bonore gratiusque posse
vocis noviiate atque organica fistulati g u t t u r i s d u l -
fore asserebant. De provehendo eo Hersfeldia i m -
cedine t o t u m c h o r u m ipsumque maxiine abbatem
peratrixque g r a t u l a b a n t u r , sed quod lanto v i r p t a l i -
p e r m u i s i t , u t finito versu et Gloria Patri, eadem
que carerent niestiflcabantur. Magnis i g i t u r m u n e -
b o r a abbas significaret ei ad sc y e n i r e , et de eo quo
ribus ab abbate Hersfeldense (172), maxime vero ab
o l t i m u s stabat loco eum a se sccundum stare. Itaque
i p $ a " imperatrice h o n o r a l u s , c u m litteris i m p e r i a -
aliquanlo i b i mansit t e m p o r e , m a j o r i semper c u n -
iibus et commendaticiis honestoque comitatu M e l t i s
ciis babitus a m r o i r a l i o n i et revcrenliae. Quoroodo
t r a n s r a i t t i l u r , u t episcopo annuente abbas loci n o -
vcro indc t r a n s i e r i t Hersfeldiam nescimus, sedquod
s t r i , q u i n i m m o sui sine contradiclione constitiie-
ex eo t r a n s i e r i l d i d i c i m u s , quia factum eum i b i
r e t u r . T b e o d e r i c u s , q u i tunc e r a t Mettensis episco-
camerarium abbatis cognovimus **\ Locus regius,
pus, frater inroeratricis (175)* secundum c a r n e m
atndiis a r t i u m Hberalium mundanarumque r e r u m
habebatur; alque i t a Deo ordinante c o n t i g i t , u t s i -
gloria egregie precipuus. Mansimus quoque et nos
m u l una die venirent ante episcopum et iir.perairjcis
aliquamdiu apud l o c i i l l i u s a b b a t e m Fredericum(171),
n u n t i i c u m G u n l r a m n o e l f r a t r u m loci nostri missa
et exuberanlHim d i v i t i a r u m ejusjugem inundantiam „
e t l i b e r a l i u m a r l i u m apud fratres studiosam effica- legatio.Utroruroque audila episcopus legatione, dh>
C

i u l i t rem usque i n c r a s t i n u m ; sed seorsum utrisque

t i a m cotidie tanquam de novo expavimus. Camera-
recedentibus, c u m j a m profundior esset vespera,
r i u s a u l c m abbatis non idem q u i et f r a l r u m ; est
j u b e l episcopus duos de obsequio suo famulos i r e
b o n o r m a g n u s , nam et p l u r i b u s a b u n d a t , c t dome-
ante G u n t r a m n u m cum aureis suis candelabris necr
• t i c i s i m p e r a n s , ets quae debenlur abbati quasi ter-
non e l flammantibus super ea cereis usque ad illius
t i u s participat. l l b i dum m o r a r e l u r , corporis p u i -
h o s p i l H i m , simulipie candelabra illa dono jubet c i
c r i t u d i n e l u o r u m q u e " i.obilitale i n brevi facius est
r e l i n q u i servitioque ejus et h o n o r i ; quaeque i l l i s u i u
celei)ris auJoe regiae, ipsique religiosx i m p e r a t r i c i
suisqtie secum necessaria t r a n s m i t t u n t u r large de
maxjmc.
episcopali c u r i a . Quo v i s o , fratres rem ut e r a t f u -
* Ab intarpalutore V erasis septem lineis ha?c inserta
tura i n t e i l i g u n t , et facto mane unanimiter h i l a r i q u e
sunt: Descriptis i g i l u r monasterii hujus the-
sauris et f r a t r u m prebenda, et scripto commen- vultu c o i i s e u t i u n i episcopo de preferendo sibi c o n -
d a t i s , priusquam a Normannis monasterium fratre s u o , v i r o venerabili G u n t r a m n o .
ipwni destrueretur, ad proscquendum h i s t o r i a m 7. Factus igitur abbas G u n t r a m n u s Meltis et
est redeundum. Tempore autcm hujus domni
Adelardi quidam lattdabilisjuvenis noinine G u n - consecratus L c o d i i \ m u l t a m paupertatem i n loco
t r a m n t t s , nalus ex Hasbanta l i b e r o r n m prosa- ^ nostro i n v e n i l parumque i n ordine nostro religionis
noVuuS h 0 C
^ a d 0 , e s c e n l i a
' Matttrius u t r u m q u e c o r r e x i l ; paupertatem ex eis,
** Processu vero tcmporis quo venerabilis scripsit H " » *h i m p e r a l r i c e dono acceperat et a regio loco
idem interpolator V f una linea erasa. secum d e t u l e r a t , ordinem ex disciplina niaxima,

VARIJ: LECTIONES.
" v . f. desuut D. iB
p r o b i t a t e e l addit D . " t a n l o v i r o desunt D. " r e p u l a b a l 1. k
*deest 1"

NOTJE.

(170) Cuslos bibliothecae monasterii et idem prae- (175) Confundit Giselam, Conradi 11 u x o r e i o ,
centor eliam. cum S. Cunigunda ; haec j a m obierat die 5 M a r t .
(171) De quo vide supra praefationem. 1055, cfr. A n n . Hildesb. M o n . G e r m . SS. I I I ; ejus-
(172) B a r d o n e , qtti iude ab anno 1051 Hersfeldiae que frater erat Theodericus I I episcoptts Metensis.
a b b a s , eodem anuo Mogunlinus archiepiscopus fa- v i d c etiam M a b i l l o n , A n n . o r d . S. Benedied I V ,
cttis cst. Hersfeldia^ anno 1035 successit c i Megin- 596.
herus.

PiTBOL. CLXXIII
45 RODULFIJABBATIS S. T R U D O N I S 4i
quam Hersfeldiae didicerat. M o i q u i dispersi fuerant A annona caeteraque suppelleclili famulanlibtts sibi
monachis rcdeunlibus, nonnullisque ex seculo apud famiiiaribusque r c l i q u i l , et v i c t u m atque vestitum
nos habitum vitamque m u l a n t i b u s , florebat locus abundanlissime usque i n a l l e r u m annnm u l l e r i u s -
edoriflcentissime religiosorum senum canilie obe- que " fralribus s u i s ; sepullusque i n aecclesia nostra
dienliutnque j u v e n u m ofliciosa mullitudine. Per jacet nunc j u x l a exteriorem partem templi versus
21 a n n u m , quibus eum prefuisse comperimus, aec- aquiionem, mcdio parietis q u i jttngilur fratrtnn
clesia nostra et teinporalibus et famosissime cresce- conventui.
bat s p i r i l u a l i b u s .
10. Huic successit n
Adclardus secundus, liberis
' A n n o D o m i n i l 0 5 5 , i m p e r i i Conrardi ratione n o - o r l u s parenlibus de Brabanlia, de vieo q u i d i c i t u r
m i n i s secundi, sed ralione impcrialis benedi-
L o v i n i u m j u x t a L o v a n i u m , atque inde d i m i n u t i v a l o .
clionis p r i m i anno 9, et Reginardi Leodiensis
episcopi anno 11 (174), annotavit interpolator Hic a puero i n n u l r i t u s est coenobio noslro sub
1* in margine, Adeiardo p r i m o et G u n l r a m n o abbalihus, houestc
8. Hujus vitae u l t i m i s annis d o m i n i n o s t r i sancti l i l l e r a l u s , neque ignarus de sculpendis pengendis-
Trudonis sepulchrum frequenlissimis ccepit chorus- qtte i m a g i n i b u s ; post alios nonnullos aecclcsia-
care m i r a c u l i s , quae ille *• studiosissime satagebal rj slicos honores de majore prcposilo electus est
o c c u l l a r c ; sagaci c n i m peclore concipieus quod f u - abbas e l consecratus. Magnae gloriae apud m u n -
t u r u m erat, signa dala esse infldelibus non fideli- dales i n abbatia h a b i t u s e s t , multis affluens d i v i t i i s
btts (/ Cor. x i v , 22) d i c e b a l , quod non longe post et expensis utens sumptuosis, utpote cjni do-
i l l u m nonnulli de nostris c x p e r t i sunt, qui i n l e r ipsa minum habebat fortem et religiosum, Albero-
quoque roiracula Deum offendere non t i m u e r u n t . nem , ,
(176) videlieet Metlensem episcopum, fra-
Nos atitein qtii adhuc supersumus, sicut flagella irae trem ducis Frederici (177), cui i n omnibus quae
Dei et indignalionis super locum nostrum non v i d i - erant ipsius episcopii, nullus p r i n c i p u m sive advo-
mtis incepisse, ita quoque gravissima anxietate i n - c a l o r u m audebal quicquam dampoi i n f e r r e , sed p r o
gemiscimus adhuc colidie necdtim desiisse. ejus sanclitaiis reverentia etejtis l i m o r e — q t t i a l o t a
9. Tempore htijus donini abbalisGuntramni usque pendebat ab eo imperialis c u r i a , necnon quia tota
a d meditnn producta est maxima pars t u r r i s nostrae utriusque Franciae regno dilfusa erat per nobijiorea
cum utrisquc tcsludinibus sttis. Quia vero, u t s t t p e - ejus parcntela — uhique pacata exercebantur et
r i u s in j u v e n l u l e cjus lesliflcati sumus, forma etat m u l i i p l i c a b a n l u r exleriora bona noslra. Sed e l Ve-
elegantissimtis, corporis proceritate convenienliquc nerabiiis abbas Guntramnus pingue dilatam abba-
grossitudine deleclabilis hominum aspeclibus, ex C t«ara bonisque omnibns refertam i l l i r e i i q u e r a l .
coque sonora valde modulatione dulce canorus,
8 0 paceque vigenlem et rebus affluentem securuseam
hunceiconluIerathonoremaecclesiaLeodiensis(175), glorioseque possidebat. Accedebat quoqtie ad
u i summis ejus sollempnilalibus i n d u l u s , h o n o r i f i - augendain illi d i v i t a r i u m magnitudinem sepul-
cenlissiine c h o r u m mcdius 8 1
cantorum regeret, chrum beali Trudonis frequentissimis cotidie
pulcbritudiue magni corporis pascens visus astan- mirabilibusque chortiscans m i r a c u l i s , quac tanta
t i u m , et dulcedine vocis lubeae atires delectans l o l o orbe l e r r a r u m fama resperserat, u t m t i l t i l u -
eum a m m i r a n l i u m . Quid plura? Talis ante eum i n dinem peregrinoruhi non solum templi a n i b i t u s ,
loco noslro non s u r r c x i l . o c s c i o u t r u m n e post i l l u m sed c l ipse quoque totus oppidi n o s l r i loctis ferre
futurus sil 8 1
. Obiit tandem a. 1035. incarnalionis m i n i m e posset. Namqtte ab oppido nostro paene
D o m i n i confessus e l unctus, adhucque vigenle i n eo usque ad d i m i d i u m m i l i a r e per omncs i n c i r c u i t t i
t o t o sensu a n i m i disposita sapienter super stratum populares vias ad nos se dirigentes, necnon et per
doloris sui re f a m i l i a r i , et consolala mullimodis campos atque per prala lantus peregrinorum coelus,
tiomo sua s p i r i l u a l i . Mulla dona i n argento, equis, n o b i l i u m videlicet Uberorumque atque p o p u l a r i u m

VARI.E LECTIONES.

k%
deest 1*. ex eo quoqnc 1*.
5 0
mcdium 1*. 8 1 5 1
deestV. Qni poslquam praefuit a. 2 1 , inseruit inter-
volator {\litera 0 era*<i. r e l i a u i l repetil 1*
8 8
* Eodcm anno wperscripsit interpolator i\
k
in 8 8
rasura
addidit manus recenlior 11 in 1
NOT,E

174) I L e c n o n accuratc quadrant i n Rudolfi c l i r o D Fnensium

r i d e r i c u Geslis egalur. Adalberonis
m cx beneficio Ex eadem labulafratrisapparctadvo-
catiam monaslerii Sancti Trudonis lenuisse, et
(175) Gui tempore G u n t r a m n i praeerant Reginhar-
dus, Nilhardus e t W a z o cpiscopi.
(176) Adalbero I I I q u i sedit annis 1046-1072,
filius Theoderici ducis Lolharinciae. Vide slemma
S
ost m o r l e m ejus eamdcm esse datam ah episcopo
letensi Cdoui successori ejusdem F r i d e r i c i . I l u i i c
vero IJdonem, q u i in pra?cepto quodam anni 1061
hujtts familiae Mon. G e r m . SS. I V , 548. appellalur Udo egregius comes de Lcmborch apttd
(177) Esl Fridericus Luciburgensis dux L o l h a r i n - Eniestuin in Histoire de Limbourg. V I , 106 fuissc
giae inferioris per annos 1048-1065. Vide Sige- gcnerum F r i d e r i c i ducis et palrem t l c i n r i c i comitis
b e r l i C h r o n . et Slenzcl F r a n k . Kaiser I I , 119. de L i m b u r g , de quo infra plura Icguntur, eiimdem
Adalberonem episcopuin Metenscm el htinc F r i - qui alio noiniue appellabatur W a l m a r u s comes
dericttm fuisse fratres, ipse testalur Adalbero i n Arlonensis, cerlo certius probasse v i d c l u r idcm
tabula qttadam data anno 1065, quam ab aliis j a m Ernest. 1.1. Cfr. etiam infra V, 5.
editam suo loco dabimus, cum i n his ipsis T r u d o -
45 CESTA A B B . T R C D O N . 4H

scxos n l r i u s q u e pene colidie, maxime vero diebus A agens, nc tantus elemosinarum fructus ocio t o l u *
solenpnibus c o n f l u e b a t , u t i n papilionibus laber- cedcret et l u x u i , monasterium, quod neque veluslate
•aculisque frondeis cortinatisque (178) habitanlcs, nequc r i m i s aliquain rtrjnatn videbalur m i n a r i , n o n
j l o l u m ipsum oppidum circumsedisse obsidionis sane passus cst presumpluosorttm hominttm t a m
specie v i d e r e n t u r , quos prae m u l l i l u d i n e ipsae o p p i - monachorom quam laicorUm temeritaie d i r u i , sed
d a n o r u m domus aiiis rcferlae, capere non poterant; a m p l i l u d i n e latitndineque majus satis o r d i n a t u m
t u m m e r c a t o r u m copia, qui v i x i n equis et c u r r i b u s , muro firmissimo columitisque spectabilibus, p u l -
plaustris et animalibus tanta poleiant advehere, c h e r r i m o tandem opere, sed cxpensis i n e s t i m a b i l i -
quae sufflcerent m u l t i t n d i n i peregrinae. 1 e o b l a l i o - bus r e p a r a r i . Videre erat mirabile c t relatu e r i t 6 1

nibus altaris q u i d dicaro? Taceam a n i n i a , pale- incredibile, de quam longe quanta horoinum m t i l t i -
fridos, boves e l vaccas, verres, arietes, oves, qua3 tudo quantoque studio c t laeticia lapides, ealcem,
i n c r e d t b i l i m u l l i t u d i n e offerebanlur; sed e l linttm sabulum, ligna ac quoecunque operierant neces-
et caera, panes et casei nullo pondere,nu!lo numero, saria, nocte ac d i e , plaustris et c u r r i b u s gratis
i t u l l o existimabanlur p r e c i o , flla argenlea c t v i x propriisque expensis non cessarenl adveherc. Ipsi
j a m clauso vespere Olympo (179) exhaustus dena qtioque lapides " maceriales atque i n fundamenlo
r i o r a m acervus q u a m p i u r i m o s i n recipiendo e l ^ grandes atque gravissimi posili fideliter hoc possunt
recondendo cuslodcs fatigabant, et p r c l e r i d n i c h i l a t t e s t a r i , q u i i n tola Hasbania c u m non possint
penitns cotidie agere " sinebant. E r a t i g i t u r non r e p e r i r i , de alienis partibus c o m p r o b a n t u r a p p o r l a t i .
lam incomputabilis quam revera inestimabilis Columnas autem de G u o r m a t i a per Renum Colo-
p e r e g r i n o r u m semper venienlium ad altare oblatio, niam usque navigio deductas, atque aliunde alias
et nomen beati T r u d o n i s frequentissimis m i r a b i l i - plaustrisque invectas, tanquam a Colonia usque ad
busque m i r a c u l i s coenobiumque n o s t r u m exuberans nos per l e r r a m vehendas populus v i c a t i m , ftinibus
d i v i l i i s , diffamatum plus quaro toto Roroani orbis plattstris injectis, ardcnlissimo slndio rapiebat, et
i m p e r i o . N a m si licet vera referre eliam credere sine o m n i b o n u m j u i n e n i o r u m q u e a m m i n i c u l o , p e r
nolentibus, major longe altius, si reclo c x i s t i m a r e - ipsum quoqtie fundum Mosae sine ponte trajectas
t u r , e r a t per t o l u m annum i n l e g r u m altaris fructtis catervatim ad nos ymnisonis vocibns perducebau*.
quam omnes, v e l modo vel tunc, abbalise r e d i t u s ; Quid plura? M u r o v i d i t consummatum et lecto
atquc h o c non uno a u l 1 7
duobus annis, sed p e r l o t u m pene o b u m b r a t u m , exccpla parle aliqua,
t o t u i n vilae tempus hcjos abbatis A d e l a r d i . Pace quceinter majorem lurrim et arcum grandem
igitur et abundantia securus gloriose vivebat, r anlepositura c o n t i n e t t i r .
cunctis M
de regno nobis et nostris reverenliam 1 2 . Necmintts interea i n ediflcandis per abbatiam
e x h i b e n t i b u s ; hinc gloriosis sancli p a l r o n i m i r a - secclesiiset emendis aecclesiae nostrae n o b i l i u m v i l l i s
c u l i s , b i n c domni nostri episcopi Mettensis v i r t u t e et prediis de oblationibus ad altare fldelitcr operam
e t n o b i l i t a t e ejus utriusqtte b o m i n i s . Quantacunque dabat. N a m d i m i d i u m q u o d babemus i n V i l l a r i o (180).
esset w e r r a 1 9
i n patria " , quantacunque discordia et l o t u m quod habemus i n Moscha (181) a comite
i n r e g n o , securus ambulabat, securus t e r r a m suam Brunone de Hengebac aecclesiae noslrae acquisivit
infaabitabat quicunque sancti Trudonis sive servum e m p l u m 700 marcis, s i m i l i t e r e l l o l a m v i l i a m do
s i v e a n c i l l a m se esse dicebat. Miliies vero, q u i de Stades (182), emptam 100 marcis a duce Frederico,
c i r c u m adjacenlibus villis ob infestationem inimi- c t q u i d q u i d habemus i n Harches (185) a comite de
c o r u m suorum oppidttm nostrum incolebant, c u m Musal Alberlo, necnon et partem illius quod pcssi-
adbuc csset sine o m n i vatlo et munitione, tanla demus i n Sarchinio. P r o his lamen p l u r i m a de t h c -
t a m e n pacis securitate i n eo manebanl, u t s i forte
sauro eccJesiao d i s l r a x i t ; i u l e r caelera quidem c a l i -
conttgtssel aliquando eos super hostes suos longius
cem a u r e u m magni ponderis et frontcin auream de
processisse, et fugientes, u t plerumque assolet,
ferelro sancti T r u d o n i s ; aliqua eliam molendina i n
r e d i r e , hanc prestanlis beneficii graliam ex m e r i l i s j ) vadio posita morte preventus redimere non p o t u i t .
et reverentia beati Trudonis haberent, quatenus ex iEccIesiae quas per abbatiam novas cdificavit, seu
eo loco cessarent eos i n i m i c i eorum insequi, quo quas reedificari ex parte j u v i t , sunt hae tam numero
p r i m o m poterat a l l i o r pars t u r r i s monasterii nostri quam nomine : prima major nostra aecclesia ;
videri. secunda sanctae Mariae seinper virginis i n oppido
I I . Inlerea abbas Adclardus secundus sollicile n o s t r o ; l e r t i a sancti Gengulfi m a r t y r i s i n eodem;

V A R I i E LECTIONES.
facerel .
M
" vel 1 \ "
#
que addit D . 9 9
esset w e r r a detunt D . •• in rasura 1 . propria D . •' erat
V. " deest D .
NOTdB.
(J78) Tabernacttlae de cortina , panni quadam (181) N u m Moxbe an Moha i n terra Leodiensi i n
specie factae. sinislra ripa Mosae ?
(179) V i r g . i E n . I , 574. (182) Staye hand procul a S. Trudone.
(180) N u m V i i l e - e n - W a r c l i n comitatu Namurcensi (185) Herk ad fluvium H e r k i n l e r Dicstet Hasselt.
b a u d p r o c u l ab Huy ?
47 R O D U L F l A B D A T I S S. T R U D O N I S 48
4 . i n A l b u r g (184); 5. i n Guimala ; 6 . i u P i r e ; 7. £ censum suis beneficiari majorisdampni dampiiatione
i n Scafe (485) ; 8. i n Guebechem ( 1 8 6 ) ; 9. i n cogebat. Quem usque Mettis semel ex vioientia
D u n c h ( l 8 7 ) ; 10. i n Stades; 1 1 . i n M c r e ; 42. i n preceptisui p e r t r a c t u m tanto memore gravatum
Bevinges ( 4 8 8 ) ; 15. i n H o r e l ; 44. i n Jemapia (189); r e m i s i t , u l i n i b i beatum p r o t h o m a r t y r e m supplicker
domum etiam nostram quse est Leodii a fundamenlo exoraret, quatenus p r k i s sommo m o r l i s d o m i q u i e -
fecit renovari. Cumque " lot et tantis operibus, sceret, quam Mettis ampiius reversus recideret
quae ipsum quoque imperaloris aerarium possent i t e r u m i n violenlas j u d i c i i ejus manus. Sed et H e y n -
allenuare, libens sollicitarelur, sollicilus occnpare- ricus Leodiensis episcopus (192), bujtts H e r i m a n n i
l u r , tamen a dominis noslrae accclesiae et a •* l y - contemporaneus, frequenlissime ad audientiam sibi
rannis principibus terrae non minus vexabalur v o c a l u m anxie nimis terrebat e u m , et i n pace esse
frequentibusohsoniis (190) et gravissimis precariis. sine gravissimo dampno m i n i m e tandem p e r m i l l e b a t .
£t l i c e l oblationum allaris fructus i n t e r d u m per Nam licet canus 6 8
toto albicaret capite, et i n senium
eptomadam c e n l u m posset estimari l i b r i s , preler vergens omnem emulis viderelur lollere suspitionem
quod hac illacque distraxerat audax cuslodum fraus familiaris vitae suae, tamen apud eum n o n penilus
e l dampnosa manuum niquarttm rapacilas , tamen habebalur acceplus; quod verisne an falsis homi-
i n l e r h a s illasque sollicitudines e l expensas frequen- B n u m fierel suggeslionibus, hoc domino Deo nemo
ter egerc videbatur, ct egebat intolerabilius, quia novit melius. Hic de abbatia m u i l a suis beneficio
a nemine sibi inde credebalur. Jam enim sanclae dedit, et fiducia oblalionis altaris n i c h i l Vel r e l i q u i t
meinoriac Adelbero M e t t e n s i s 18
episcopus, frater, u t vel coustituit quod l u m i n a r i b u s vel caeteris neces-
d i x i , ducis F r e d e r i c i , murus c t arma paxque post sariis serviret m o n a s l e r i i . Jamque eum tedebat vi-
Dcum et sanctos et laeta abundantia n o s l r i coenobii, vere, c u m neque oblatio altaris neque multus
obicrat. Cui succedens Herimannus (191) pro dis- ffuctus pinguissimae tunc abbatiae valerent gravi
sensione, quam coitlra Heynricum 8 8
imperatorem solliciludini ejus satisfacere, cessissetque loco Sige-
moverat, eum videlicet q u i sub filii sui perseculione berge (195) i n t c n l u s animo, si eum non retinuisset
ionge post, islis pene oinnibus j a m defunctis, Leodii prepositi ejus Gerardi [nomine cura ct devotio.
profugus o b i i l , gravissimis cxaclionibus abbatem Quievit landem i n pace 6 9
anno 1082. i n c . dom.,
colidie, u l ila dicam cxossab.il, aecclcsiasque et prelalus aecclesiae nostrae 27 a n n i s .

E X P L I C I T L I B E R P R I M U S " , I N C I P I T S E C U N D U S .

I . P o s t o b i t u m abbatis Adelardi secundi mala gra- C c o n t u m e l i a m , vitam suam magis magisque dislen-
vissima et dolorcssuper dolorcm m u l i e r i s p a r l u r i c n l i s denles i n l u x u m ct desidiam; itaque caecilate sua
apprehenderunt aecclesiam n o s l r a m , qualia non sunt et conlemplu miserationis Dei v i m tandem fecerunt
audita i n l o l o unquam mundo ab i l l o famoso sub palienliae ejus et l o n g a n i m i l a l i . Nam quod periculo-
filoet Vcspasiano Jhcrosolimorum e x c i d i o ; quae sissimum esl, alque irae Dei m a x i m u m i n c i t a m e n -
in hoc sectindo l i b r o a l l i o r i repelenda d i g n u m d u x i t u m , nolebant intclligere suis peccalis accidere Dei
principio, u t direcla per ordinem v e r i l a l i s setnila super se flagellum, sed e o r u m tanttim hominum,
vianlem -gravalum longo plano relevet vestigio. per quos Deus puuiebal i n eos suis contemptum.
Siquidcm pius m u l l u m e l patienlissimae longanimi- Unde factum esl u l agilati landem i n l o l e r a b i l i j u d i -
talis dominus Dcus non p r c c i p i t i i r a , neque subilo c i o r u m Dei l u r b i n e , dispergerenlur diversis parlibus
furoris sui lurbine stalum e v e r t i l aecclesiae noslrae; orbis terrae, longiusque multo ipsis corporibus
scd T 1
niulta diulissime suslinuit miseralione ler- exiliarentur quam i n f a m i nomine prius vcnlila-
r u i l q u e signorum et m i r a c u l o r u m incessanti per renlur.
annos plurimos formidandaque formidine. Sed qui 2. lgitur, u l superius d i x i , miracula ad sepul-
iunc e r a n l lcmporis , palientia Dci abutebatitur i n c h r u m beali T r u d o n i s , q u a n l u m l i c u i t quanlumque

V A R L E LECTIONES.
ila 1. D. dum 1*. deest 1 \
6 i
•• secundus addtl D. et recentiori manu 1 \ i . m. H. i \ IIIL 6 8
addit
receniior mnnus in i. ut i . d . desunt i \ addunt 1. D. " c a n i s 1. 1 \
eT
8 . I d . Dec. superscripsit M
inter.
i\ desunt D.
T 0
s e d — formidine desunl D .
T l

NOTiE.
r184) Teste Stepelino q u i miracula S. Trudonis (190) Est coiivivium quod vasallus certis tempo-
sonscripsit, in pagoMasualensi ; v i d . G h e s q u i e r l , 5 5 . ribus domino parare debet.
(185) Schaffen. (191) Sedit annis 1072-1090; vide L a m b e r t u m
(186) Webecom haud procul a Diest. et Bernoldum.
(187) Donck. (192) 1075-1091 ; cfr. A n n . L e o d .
(188) Reringen i n provincia Limburgensi haud (195) Monaslerium rigidioris disciplinae ab A u i t o r e
procul a Diest. constructum ad Sieg fluvium.
1189) Genappe i n Brabanlia.
49 GESTA ABB. T R U D O N . 50
humana industria facerc p o l u i t , occulla fueruni A forle decepii digne plecterentur regularis disciplinae
usque ante paucos annos obitus d o m n i G u n t r a m n i sententia.
abbatis. Inielligebat e n i m tanquam v i r prudens non 5. Ad boc ruinosum periturae aocclesiae p r e c i p i t i u m
evenire ea suis neque suorum m e r i t i s , sed a m m o n i - accedcbat grande, u t ila dicam , iubricamenlutn ,
tionem ea esse de vilac ct i n o r u m sui suorumque " videlicelquod dc bac v i l a sublraliebaulur colidie
correctione, quoniam signa data esse infideiibus sancli et rcltgiosi v i r i , q u i nutrili fuerantsub d i -
npn fidelibus legerat. Satagebatergoquam plurimuin sciplina abbatis G u n t r a m n i ; quaiiloque corum i m -
f r a l r u m n u m e r u m augere et m e r i t u m , quaproplcr a minuebatur numerus, laulo presumplio ct indisci-
liberalissima manu omnipolenlis largiloris banc plinalio invalesccbat atnplius. Qui vero de illis
o b l i n u i t b e n e d i c l i o n e m , u t omnibus dicbus viue ejus supcrerant, admodum pauci sibi soli cum doiore
p.ix e i abundanlia comilarenlur ejus studiosain vivere, ct dc j u v c n u m iiisoleulia nec audere mulire
religionem. Defuncto aulem eo (aw. 1055) etsucce- Quid pudore ct rcvcrcntia n o s t r i ordiuis tencor ?
denle abbale Adeianto secundo, coeperunt baberi Quanto longius ferebatur relalione peregrinorum
miracula et v i r l u l c s sepulcliri bcali Trudonis non gloriosa celebrilas m i r a c u l o r u m sancti Trudonis,
laui timori et r e v e r e n t i x , quam oslenlui el populari l a n l o e l noslrorum rcprchcndebalur secuiaritas ex
gloritf. Frequenlabal e n i m sepulchrum ejus infinitus ^ lcvilate m o r u i n et abusione indisciplinalioois. E r a l
peregrinorutn n u m e r u s ; nequediebus lantutn s i n - c n i m summa oporlunilas quibusque noslri o r d i n i s
g n J i s , scd singulorum d i c r u i n boris et scripulis perire volcnlibus ex peregrina, ut d i x i , vcnienle ct
iuperveniebat niultiludiui , atque noctis mcdio abeunlemultiiudine, l u m cx confracli monasterii
grandisona ficbai veniemium el a b c u n l i i i m inquieta-» vasla reparandaque amplitudine.
l i o . Vellcnt nolleni fralres , per omnes clauslri 4. E l quoiiiam quicquid a discipulis d e l i n q u i t u r
i r r u m p e b a n l parles, maximc quia aqua n o s t r i q u i ajl abbalem rcspicerc bealusBenedictuslestificalur,
adhuc superesl pulei dicebalur potala i n nomine exleudit pius c i caulus salutis nostrae monitor
saitcli T r u d o n i s fieri medela, aique fiebal acceden- manuin suam ad perculicndum abbatcm A d c l a r d u m ,
libus ad eam l a n g u i d i s ; sed ct leprosi ibidem de ea quia remissius m u l l o agens quam necesse esl a n i -
loti r e f e r u n l u r nonnunquam fuisse curali. Quid mabus, non opponebat s e a d t a n t u m a n i m a i u m pe-
i n u l t a ? O r a l o r i u i u , chorus, templum, c l a u s l r u m , r i c u l u m et ad averlendum imminentis furoris Dei
p r a t u m noclc dieque non inveniebalur a m u l t i l u d i n e c x t c r m i n i u m . Pcrcussil i g i l u r eum Dominus sen-
v a c t i u m , quarumperstrepenlium conlinua inquietalio suque a l i c n a v i l , u t etiam i n l e r signa e l m i r a c u l a ,
magnae fiebat ntolesliac et ordluis impcdimento Q q >bus per bealuin Triidonem v i l a m n o s l r o r i i m
u

_____*.-_ _! _«_. ? I.._.__ __ ___. _^ 1 ! • ? ___ _. m

senioribus.solitis ________.___«! _L
el volentibus _T\ . .
Deo . *
servire i n• q_ u i e•t_e* _ emendandain
______ _r_»__rl<_ • «
cotidie ammoncbat, ex hoc ammonilos
_r\ _r_ I • . I • tfv *v_ • _r» _rv •% f\\\ <_> I

e l s i l e u t i o . Juniorcs vero, quibus tedio erat reiigio fralres l e r r e r e t , territos animadverlere facerel,
et disciptina odio, gralulabantur prius occulle hac quod eortim peccalis facienlibus ilie scnsu csset
quasi neces^tlale se magistrce reguljc mandala alicnalus, cujtts ducalu regi debcrent nutantcs eo-
praeterire. Acccssu vero lcmporis et frequenlissitno r u m gressus. Duclus itaque esi Leodium ad mona-
vsu peregrinae m u l l i l u d i n i s , landem inverectinda slerium beali L a u r e u t i i , ibique f r e n c l i c o r u m more
f r o n l e copperunt ad l i b i l u m cuncla agere; locorum factis m u l l i s diehus i n c r i p l a bealae Mariae semper
indi-ferenterabutebanturqualilatibuselhorarun. lam V i r g i n i s , c u r a r i landcm m e r t i i t ejus inlerccssionc
i n c o m p e i e i i l i u n i quam competenlium vicissitudinibus, ad scpulchrum bcali Wulbodonis episcopi (194). Sed
senorium increpaliones indignanli supcrcilio resptte- ncque sic sentire v o l u i t n o s t r o r u i n mala caecitas,
TGt i n ipsutn qttoque abhalem inlerdum indeceuler quam pie, quam caule manum misericordiae p o r r i -
p r o t c r v i r e , quodque p r i m t i m in anima monachi totius gerct cis divina misericordia, i n flagcllo sui capitis
p e r d i l i o n i s radicabile esl s e m i n a r i u m , et supremum p c r i c u l u m ammonens lotius corporis. Quin magis
e x t c r m i n a u d i o r d i n i s v i x q u e unquam evadendum ex- i m p e l u i r r e v o c a b i l i ferebanlur ad omne quod erat
c i d i u m , interca i U i c i l i s p r o p r i e l a l i b u s a r d c n l e r s l u d e - D desiderio et v o l u p t a l i , capta , u t superius d i x i ,
re, c l a secularium personarum acccssibus vel medio- oportunitate ex c i r c u i n s l r e p c n t i peregrinorum m u l -
c r i t e i n o n abstinere, audere quod non expediebat. titudine alque ex vasta f r a c l i monasterii a m p l i t u -
I l u i c quosdam superbi sanguiniseffrenabat tumida re- dine. T u m quia si q u i d forte concupiscenliae * c u - 7

c o r d a l i o , hinc quibusdam lenocinanlibus modo sttb- jusquam deerai, suppiebal singulis ad p i a c i l u m sua>
m u r m u r a t a roodo palam objecta accendebat ejusdem prurigiuiseflusissima oblatio sepulchri beali T r u d o -
fastus suggestio. Quorum iupunilas alios animo el san- nis*; non enim noxias manus a lanlo sacrilegia
g u i n e degeneres audaciores reddebat ad similia aut conlinere c u r a b a n l . L a l e r e isla omnino non potue-
ona ora commiltcnda, c l impalienliores elficiebat, si r t i n t dominos nostros, scilicet Metlenscm et Lco-

VABIiE LECTIONES.
7
* que deett i\ u
concupenscienlie 1*
NOTiE.

(194) Leodiensis qui obieral anuo 1021.

 RODLLFI A B B A T I S S. T R U D O M S
dicnscm episcopos, q u i n i m m o i n v i d o r u i n delatione x dimus monachis, ut regulae prevaricalio ipsiui auclo-
majora satis veritate cceperunt inde c r e d e r e , abba- ritate tt sententia emendetur, ila lamen secundum
temque gravissimis exaclionibus et frequentibus eandem regulam, ul rubigo vasis sic abradatur. ne
audienliis supra posse gravare. Nam c l e r i c i , quos testa humanaz fragilitatis penitus comminualur.
i n exiciale m a l u m suum parvulos educarat inter Peccatis quidem noslris exigentibut, licet sero lamen
scolares pueros nostros s m l l a abbatis seniorumque recognoscimus factos nos esse obprobrium omnibus
indulgentia, r e m sibi cx p r i m a f a m i i i a r i t a t e n i m i s per circuitum nostrum, non tamen cuncta vera esse
notam cum augmento deteriore per m u l t o r u m ora quce [loquuntur adversum nos malignce iinguce odio
spargebant, ipsosque episcopos modo litlerarum nos habentium. Quapropter si canonicum hoc ett,
t r a n s m i s s i o n e , modo p r c s e n l i suggestione i n no- si regulce nostrce consentaneum, si vestras religioni
s t r o r u m o m n i u m ejectionem et a l i o r u m monacbo- debitum, si usibus oecclesiasticis usilatissimum, date,
rum i n l r o d u c l i o n e m vebementissime acccndebant. oramus pronisque tam mentibus quam corporibus
Quorum impudentes linguae atque impudentiores imphramus,date, supplicamus,date, piissimi domini,
Hlterae plus caeteris omnibus delatoribus, plusque nobis abbatem, quoniam noster defunctus est. Cum
ipsa fama rem semper augmentante, noslris q u i eos datus ille nobis fuerit, de omnibus quibus infamati
educaverant exiciaies, u t d i x i , fuere. Unde faclum B sumus,quibusque hodieaccusamurtamfalsisquamveris
<st u t duo supradicti episcopi, Metlensis scilicel vocibus, magistra regulaipso (497) ordinante, vobis
Herimaunus et Leodiensis H c y n r i c u s , p a r i i n u n u m etiam si placet presenlibus, satisfacere et emendare
conspirarent consilio, q u a t e n u s , si superstes adhuc parati sumus. Qui si prius cuiquam inde respondere
defungerelur abbas Adelardus secundus, nunquam debemus, sanctus iste vesterdecernat conventus. Ele-
n o s l r i s ex nostris abbas daretur, sed ad evacuandam ctus noster, cum non tantum careat crimine sed omni
irreligiositatem eorum , alius aiiquis religiosus eis quoque mala suspilione, isque nulla possit auctorilate
i n t r o d u c e r e t u r . B o n u m siquidem et utile c o n s i l i u m , respui, si nostris lantum, licet faisis, reprobatur cri-
si magistra discretione et non i r a vindice esset minibus, detur nobis quicumque vobis placueritalius.
consummalum. Q u i d p l u r a ? Non contradicimus, quin libenter annuimus, dum-
5. 8 ldus Decembris abbas Adelardus secundus modo kabentes caput purgari et ememlari sub oculis
defungitur, f r a l r u m electio Mettis r e s p u i l u r , 3 . " ejus ex his possimus, quibus vel presentes vel absenles
ldus Augusti i n capilulo n o s t r o a b ulrisque episcopis arguimur.
c u m rcligiosis tam clericis q u a m monachis conve- 7. Et quidem erat eleclus i l l e v i r peroptimus, p r u -
n i t u r . A f i u i t et abbas Sancti L a u r e n t i i Berengarius dens et religiostts monachus, humana divinaque
(195), et magnae vilae et nominis F r a n c o , magister G pagina adprime eruditus, diuque ioci nostri prepo-
scoiarum Sancli L a m b e r t i religiosus (196). Recitan- silus, nomine Gerardus , ex discipulis G u n t r a t n n i
t u r sub o m n i u m audientia delatrices lilterae ab i n i - abbalis superstilum adhuc unus. Sed lanla f u e r a l ,
quis illis clericis maleque nobis familiaribus dalae, proh pudor " ! infamia eligentium, u t prejudicans
asscribunlur illis et i l l i s de nostris aliae atque aliac prevaleret adversus elecli merilum; quoniamque
c r i m i n a l i o n u m infamissimae nolae, deinde omnibus Dei benignilate et palienlia abulcnles, aurem cordis
p r o hac infamia f r a l r i b u s i n commune p r e c i p i l u r , ut a clamore ejus d i u a v e r l e r a n l , eflcctum petitionis
e x i l i o longe lateque per diversa coenobia f e r a n t u r . suae,Iicet jusue, licet reguiaris, j u s l o tamen Dei
T o t u m pondus capituli die illa i n nostros conver- j u d i c i o asseqtii non p o l e r a n t . Quid plura? S o l v i l u r
t i t u r ; non enim e r a t . q u i misereretur quibus j a m tandem die illa c a p i l u l u m c u m i r a magna et i n d i -
d u d u m caecilale sua obduratis longanimus Domintis gnalione episcoporum.
tandem invehebalur i r a l u s . Tamen petila vixque 8 . Ratione e l r e g u l a r i auctoritate se p r e m i d i s s i -
impetrata a u d i e n t i a , unus ita rcspondct pro o m - muluntes, tatnen occulle ingemiscebant, sed tam-
nibus : quam m i n i s t r i iraeet v i r g a f u r o r i s D o m i n i i n noslros,
6. Licet peccata nostra, o domini nostri et episcopi, eliam volentes assentiri non polerant. Satagebant
vosque sancius tam ctericorum quam religiosus abba- 1
ergo tota d i e i i l a s i m u l , u t q u i ferri i n e x i l i u m r e l u c t a -
tum et monachorum conventus, alienent pia corda r e n t u r , viribus c l ignominiose sequenti die dc mo-
vestra a nostri miseratione , tamen debila juslicice naslerio et oppidoejicerenlur, utqueejecti miseratio-
piique judicii regula nunquam debet vacare ab uni- ne, bumana a nullo reciperenlur vcl i n b o s p i l i o . P r o -
versali matre virtutum, sancta discretione. Sia regula gressus i n p u p i i c u m episcopus Leodieusis H^ynricus
sancti Benedicti quam professi sumus hactenus ui- slolalus auctoritate episcopali per b a n n u m o m n i b u s
cunque deviavimus, iccirco regulam dalam esse cre- in episcopio suo precaepit, u t et hospilio eis non i n -

VARl/£ LECTIONES.
T
* 15- D. " dolor D .

mTJE.
(195) Qui prccerat stio monaslerio inde ab anno (196) Dc quo vide Mon. G e r m . SS. I X , 2.
1 0 7 6 : c l . R u p e r t i C h r o n . Sancti L a u r e n t i i Leodiens. (197) Scil abbale.
c. 4 i .
53 CESTA A B B . T R U D O N . 54
dulgerent, et quicquid habcre i n v e n i r e n l u r p r i m o A enim illi requirendi 7t
sunt t quam* 9
aliqni de alienis
illis ohvianles impune distraherent. Res miserabi- eeccletiis preferantur. Habeal unusquisque fructum
liter miseranda, e l nisi judicio Dei accidissct, nullo suw miiitice in a?cclesia sua. in qna suam super omnia
Dei e l h o m i n u m judicio suscipienda. Sed ne forle officia transegit ajtatem ; in aliena slipendia minime
in j u d i c i o d u o r u m i s t o r u m episcoporum occultuin alter** obrepat, nec alii debitam aiter sibi audeat uei*-
I t e i j u d i c i u m videamur reprehendere, sinamus cum dicare mercedem. flce sunt auctorilales sedis apo->
reverentia j u s t u m j u d i c e m Deum peccata nostrorum stolicae.
per i s l o s p u n i r e ; hoc t a n t u m ad miseriam c o r u m II. Quod si quis dominum i s l u m e l religiosum
veraciter referamus, quod eliam non inteliigenles 7 8
quidem v i r u m , Lanzoncm abbalem, cx eo conatur
ministros irae Dei e l virgam furoris Domitii se esse, defcndere, quia faciente ipsius famosa religione c o n -
esse tamen meruerunt et pro peccatis suis peccala senserinl in eum duo episcopi isti de violenla ejus
aiiorum p u n i r e , alque i l a , u t nou modo hoc fierel in nostros prelatione, audiat se inde redargui hac
sine reverenlia monachici o r d i n i s , sed c l i a m sine ejusdem Nicholai papae ad eundem Egilonem aucto-
compassione in homines peccalores sallem extrcmae rilale: Quid autem. i n q u i l , suffragatur consensut
bumanilatis . Quae enim r e g u l a , quis canon, quis
77
episcoporum. ubi non pro regulis paternis. sed contra
ordo, quae leges hoc auctorizant', u t dcfunclo suo ^ regulas adunatur ? E t paulo p o s l : Cujuscunque ila
abbaie monachi abbalem regularitcr pelcnlcs, et que sit sanctitalis dono quilibet preditus. alienos non
quicquid de cis vel fama m c n l i t u r vei veritas per- debet labores preripere. quippe cum jubetur nichil eo-
bibet secundum rcgulam stiam v e l purgare vel rum quce proximi sunt aliquo modo concupiscere. Eo
emendare volentes, i r e ante d a l u m abbalcm ah c p i - ipse enim quo quisque alteri pertinentia jura surripit %

scopo i n e x i l i u m compellantur , et nisi assentiant, sanclitas graliam perdit; nam qum sanctitas vendicat
stola et banno omnes i n episcopio c h r i s t i a n i ab mercedem alleri debilam ? Qua? sanctitas alterius sibi*
eorum bospilalitalc i u l e r d i c a n t u r ? Sed c u m reve- met fructus usurpat ? Conlra has aecclesiaslicas a u *
rentia, u t d i x i m u s , j u s t u m Dei j i i d i c i t i m in i s l o r u m ctorila.es et scdis apostolicae interdicliones, licet
injusto j u d i c i o suscipiamus , p r o x i m i o r c m q u e Dei sanctus, licel j u s l u s , l i c e l rcligiosus, licet suffragaule
clementiam indubitanter credamus esse erga illos, i l l i duorum episcoporum conscnsu, peccalis nostro-
quos d i g n a l u r corripiendo flagellare, quain quos VQ- r u m ita merentibus, domnus Lanzo abbas est super
l u i l m i n i s t r o s irae suae et virgam furoris sui esse, si noslros introduclus. Donuin tamen r e r u m tcmpo-
tamen i n h u m i l i t a l e conscienliae suae sciunt corre- r a l i u m et cura c o m m i l l e n d a r u m ei animarum dila-
ptionem Dei suscipere. tum est ab episcopis usque 9. K a l . Sept. Die vero
I U H C I 1 I L / C I QUaCipCI V;. »uu_ V«?» HM v|iiaw)iia * _ _ t - | _i>_ v. MUI. _^-|#».

9. Episcopi i g i l u r nec justae p e l i t i o n i n o s l r o r u m capituli convenerunt i n chorum ad vesperos omnes

acquiesceules, nec Deum i n se noslros persequi pro confratres n o s t r i , vestientes chorum formosis v i r i s
peccatis l a m suis quam nostris intelligeules, sprela magnarum personarum et e r u d i l i s , apprime i n o m -
n o s l r o r u m digna electione et quie r e p r o b a r i non nibus ofliciis aecclesiasticaruin i n s l i t u t i o n u m . Felix
p o l e r a t afiqua rcgulaii objeclione, sicut j a m dudum quidem aecclesia l o l et lalibus et lanlis v i r i s , si n o n
deiiberaveranl, sequenti dic, slupentibus oculis mo- i r a t u m habuissent sibi Deum palrem pro peccatia
n a c h o r u m , i n t r o d u x e r u n t i u monaslerium noslrum 6uis, vel i r a m ejus scissent porlare in h u m i l i t a t e
Lanzonem quendam de coenohio sancti Vincentii cordis et c o n l r i l i o n e carnis. Sed quid m o r o r ?
Metlis abbalem, v i r u m quidem rcligiosuni ct i n t e r 12. Eadem noclc inlelligentes ab amicis quod se-
religiosos nominatissimum, at n i c h i l religioni ejus quenli die violenter e l contumelioso truderentur i n
detraxissent, si l a m d i u a regimine coenobii n o s l r i e x i l i u m , s i i n clauslro csscut inventt, pavore disso-
abstinuissent, donec canonica aucloritas eliam rer l u l i — u l csl humana nalura c l maximc formidolosa
pognanlem e u m a d id pertraxisset. simpiicitas moiiachornm — fuga sibi constiluerunl.
10. N a m nisi me fallunt auclorilales sedis aposto- Unus t a u l u m cortiin Luipo nomiue, exilio sibi magis
licae, scilicel Coelestino papa precipienie, necnon ^ q u a m fuga clecto, transmissus cst Leodium sub
et i l l u d i d c m Nichoiao papa ad K a r o l u m F r a n c o r u m Berengario abbale apud Sanctum L a u r c n l i u i u ; 8 1

regem ( 1 9 8 ) c t Egilonem episcopum Sennensem paucissiini vero cum abbate Lanzone r e m a n s c r u n l ,

m u l l i p l i e i t e r iteranle ( 1 9 9 ) : Illicitum eslin aliena Gcrardus scilicet prcpositus ille noslrorum clcctns,
stipendia quenquam obrepere. et ex transverso vcnien- nccnon el Bligerus, Heiimannus quoqtie senior ciiui
iem in castra inter quoj non militavit ducatum arri- alio Ilerimanno nepolc suo, atque fihgo, q u i paulo
pere. Tunc tandem alier de altera eligendus esl wccte- post missus est Metlis i u c x i l i u m , ceterorum vero
#ia, si de civitatis ipsius ctericis vel monachis nullus p l u r i m i s per Flandriam e l Angliaiu, Datiam el Sa-»
dignus inveniri potuerit, qni ordinandus sit. Primum x a u i a m . regnum quoque Theutonicorum dispcrsis.
VARIiE LECTIOISES.
« iridulgeiitcs D.
f 7 7
ncccssitatis D. 7 8
prohibeti*. 7 9
rcprobandi Mansi. 8 8
ul Mansi. 8
» deest \\
•> ad i * .
NOT.E.
( 1 9 8 ) Nicolai 1 ep. 20 Mansi X V , 5 9 1 . . .
^ 190) Nicolai 1 ep. 21 in Appcndice apud Mansi X V , 503. Tunc — mcrcedem sunl verba tcelcs.tni i t
55 R O D U L F l A B B A T I S S. T R U D O M S 56
Pars minitna, habilu sibi retenlo, per diversa cce- A tumqtie f u i i , nou dicam i u f o r t u n i u m , scd u t d i x i 8 8

uohia hospitabatur, pars m a x i m a , nichil sibi de occultum Dei j u d i c i u m , u l d e u n a doinuiicula, longe

moiiacho retenlo, presbiterorum more per diversas quidem posila, i n lolo oppido noslro sohun n o s l r u m
parrochias vagando ferebatur. Sed c l Leodii ct comburerelur mouasteriutn. Globus namque arden-
Coloniae, post irae Dei super locum nostrum pceni- tis slramiuis allissime se altollens ah incendio flam-
tentiam et reddilam nostris miserationis sua? g r a - niivomanlis domunculae, d i c i t u r v i s i b i l i t c r landem
1iam, vidiinus nonnullos eorutn inter clericos sub corruisse super niduin cyconiae i n una d u a r u m t u r -
ciericorum habitu conscnuisse i n ordine canoni- r i u m , quse esl j u x t a orienlales absides i n auslrali
c o r u m ; Leodii in monaslerio sanclae Crucis necnon l a t e r e * ; e l oppidanis ad clausum ostium monaslerii
et sancti Johannis, Coloniae i n monaslerio sancti concurrentibus, sed fratribus causam ncscieutibus,
Georgii. tamdiu p r o l e l a l u m iilis essc i n l r o i t u m , donec vis
1 5 . Interea Lanzo abbas d u o r u m fultus a u c t o r i - ignea inexpugnabiie sibi preoccupassel lolius domus
tate episcoporum, ccepit strennue de temporalibus imperiuin. Cecidit i g i l u r tandem, cecidit i l l u d m o -
et spiritualibus apud nos agere, advocata sibi de nasterium, cujus simile amplius n o s l r u m non habe-
Mettensium 8 8
partibus religiosoruni monachorum bit cceuobiuin, ilheque mirabiles columnae, super
m u l l i t u d i n e ; sed nescimus quo occulto Dei j u d i c i o , B quibus labor, expensae, s t u d i u m , opus, p u l c h r i t u d o ,
gravissima c o n l r i l u s est d i v i n i l n s * * adversitate, d u m tnaguitudo referi i digne vix polest, i l a fuuditus igne
liumana n i m i u m forsitan elevaretur prosperitare. resolulrc c o r r u e r u n t , ut dc duodecim reformari n o n
N a m tercio prelalionis ejus anno ( 2 0 0 ) super n o - possel una similis p r e t e r i l a r u n i . Sed a lam lucluosa
slros 7 Idus M a r t i i (an. 1085) combustum corruiC descriptione pauluium hic j a m respirare oporlet,
m i r i f i c u m i l l u d et p u l c h e r r i m u m operis monasterium et secundi l i b r i fine lerminato, ad t c r t i u i n i n c h o a n -
n o s t r u m , quod incomparabiiibus i n bac terra noslra, d u m molesluin a n i m u m recreare clementiori otio.
colutnnis, et tectura irrecuperabili pcne consumma-> * Sila ad dexleram capelle S a n c l i Trudonis in * t i -
verat pia solliciludo abbatis Adelardi s e c u n d i ; t a n - periore margine addidit interpolalor 1 .
4

E X P L I C I T L I B E R S E C U N D U S , I N C I P I T T E R T I U S .

1. Dum 8 i
gravi s o l l i c i t u d i n u m m e a r u m pressura C bustum est monasterium n o s t r u m , scilicet 7. Idus
urgeor, tenue n i m i s v i l i t e r q u e scissum ipserepre- M a r t i i anno videlicet d o m . inc. ! 0 8 5 * \ Hildebran- 8 i

l i e n d o , quicquid i n hac o r d i l a tela tcxuisse videor. dus papa, qui et G r e g o r i u s 98

est appellatus, e t l l e i n -
Sed q u i d ? S i talis non fuerit res peracta, u t digna ricus 9 8
Roinanorum imperalor, qui Leodii obiit u i i '
s i l i t a permanere, t a n t u m saltem conferet ex sua persecutionem fugiens, gravissimis discidiis r e g n u m
v i l i l a t e , quod quandoque coget erubesccntem se i n et sacerdotium hac illacque miserabiliter distrahe-
meliu8 s t i l u m commulare. I n t e r i m , lector, ani- b a n l * . Quare i m p e r a l o r faventium sibi episcoporum
9

madverte quod s c r i b i l u r , non quam bene s c r i b i t u r . Mogontiae 88

concilio habito, suique papae Clementis
A n n o i g i t u r dominicae incarnationis 1082 o b i i t ab- appeliati, R a v e n n a t i u m * scilicet archiepiscopi, a u -
9

bas Adelardus secundus 8. ldus Decembris ; 5. vero c i o r i l a l e , u t sibi videhatur, roborato, Herimaunura
ldus A u g u s t i c a p i t u i u m actum est super confralres Mettensem episcopum hoslem i m p e r i i puplicum a d j u -
nostros a duobus episcopis, Hcrimanfto scilicetMet- dicatum, quoniam 8 7
sequi contra imperalorem v i -
tense et Heinrico Leodiense ; qua nocle dispersi d e b a l u r G r e g o r i u m , abjudicari f e c i t 98
i n eodem c o n -
sunt omnes confratres n o s l r i preter paucos, qtios c i i i o totoque alienari Metlensium dominio(202), ab-
s u p e r i u s n o m i n a v i . 9. aulem K a l . S e p t e m b . ( 2 0 1 )
8T 88
bate 89
quodam Sancli Arnulfi Mettis Gualone dicto
Lanxo, abbas Sancti Y i n c e n t i i Mettis, o r d i n e q u o D e p i s c o p o 8 9 100
p r o eo s u p p o s i l b 101
.
secundo l i b r o d i s s e r u i , abbatiam nostram rcgen-
90
• A n l c hos vcro annos cum interpolator una Unea
dam s u s c e p i l ; tertio vero anno i n t r o i l u s ejus c o m - erasa 1 \

VARIyE L E C T I O N E S .

Mellensibus 1*. '* Anno Domini 1085 abbas Lanzo gravi a l l r i l u s est ecripsit
8 8 8
interpolator 1*. duabus
tineis erasis. u l d . desunl I * .
8 8
quaiii 1* 8 8
nomiuavimus D. Anno sequenti addit interpolator in
8 7 8 8

rasnra 1*. memoralo addit D.

8 9
qno — disserui desunt D.
9 0
ita D. V I I addunt D. et inlerpo- 9 1 9 8

latorV. I I I I . rec. man. i/i 1.

9 3
d i s l r a x i s sent interpolat.
%%
in rusura V. rasurai*. Raveiinen- 98 9 8

siuin D. quouiam — Gregorium desunt D .

9 7
interpolaior I * . fecisset.
p 8
abbatem quendam interp. 9 9

y. Gualonem dicluin episcopum interp. V.

1 0 0
supposuil interp. I * . 1 0 1

NOTiE.
( 2 0 0 ) 1. e. anno 1086. Si revcra ut cx scquenli- exhibent codices el Dachery, ex antecedentibus I I ,
bus p.uel combustum est monasterium anno 1085, 11 patet.
erravit auclor in coinpulando abbatis ; e r a i aiinus ( 2 0 2 ) Vide Sigebertum ad hunc annum et Mansi
secundus. Cf. etiam infra I X , 2 9 ; X , 15. X X , 615. De Walone vide ilugonis Flav. C h r o n .
(201) Ita legendum csse, non Decembris, quod
 57 G E S T A A B B . TRfJDON. 58
Iolerea L u i p o , unus de fratribus nostris, iiie A sibi vitae presidium feciu Quae res perniciosissimum
inqnam q u i Leodii apud Sancluin L a u r e n l i u m e x i l i i postea exemplum nostris e x t i t i t , fiducia tanti presidii
sententiam susceperat, fuga e x i l i u m evadit, necessi- factis rebeilibus i n excidium totius loci n o s t r i ; non
t a t e q u i d e m ea, quia Leodensium episcopuro longius tamen v i r religiosus ita 1 0 6
i n t e l l e x i t , cum eam
eum veile i o e x i l i u m mittere sensit. Qui cum per ascenderet, q u i n i c b i l ex ea nisi v i l a m sibi servan-
omnes quos utiles sibi fore existimabat, per ipsum dam cogitabat, donec episcopi auxilio salvus evadere
quoque imperalorem apud abbatem Lanzonem o m n i posset. Sed seditiosus populus noster et ad omne
bumilitate ageret, u t receptus i n claustro suo, quo quod est turbaeet discidii levissinius; hujus v i r i ne-
noiritus fuerat, ordine quo e l a l i i vivere posset, cessitatis leviter i n malo potuit meminisse, oblala
nuilo modo impetrare valuit. A t ille cum parentibus sibi rebellandi et calumniam faciendi occasione.
s u i s L o v a n i i , i n t e r d u m vero Salechem a l i a s q u e n o n - Unde ipsi aliquando meminimus, ct posl presentes
nunquam — nobiliter enim natus fuerat — de p a t r i m o - vidimus, non solum oppidum noslrum incendio
nio suo tristis e t m e r e n s i 0 >
vivebal. Sed auditis i n i m i - prorsus conflagrasse, verum l u r r i s hujus occasione
c i t i i s , quaeinterimperatorem e t H e r i m a n n u m M e t t e n - plurima miserabilia i n eo accidisse cum h u m a n i san-
sem obortae fuerant, et quia abjudicaturo i l l i episcopa- guinis iarga effusione (205).
t u m iroperator cum omnibus appendiliis ejus, s i m u l B 3. I g i l u r quidain de fratribus nostris, qui prela-
e t i a m et abbatiam noslram eadem lege habebat i n tionem Lanzonis abbatis ferebanl i n v i l i , ad L u i p o -
manu s u a l o c u l u s fralribus noslris q u i Gande nem s l a t i m se c o n v e r t u n t ; beneficiati aecclesiae preter
iu monasterio sancti Bavonis exulabant, necnon et paucissimos, necnon et oppidani fidelitatem ei fa-
quibusdam qui abbatem Lanzonem aliquantum cum c i u n t . Lanzo interea lelanias rogationum (204) i n l r a
eo m o r a i i tandero effugerant, simul etiam aliquibus parietes templi agebat c u m paucis monacbis; L u i p o
qui cum eoadhuc erant, u t m u l t a inlerea bacillacque per campos, u t mos est, cum multis de fratribug
preteream, ab imperatore tandem o b t i n u i l , u t susce- nostris et turba laicali. Homines nostros ad hujus-
pto dono abbatiae noslrae de m a n u imperatoris, per m o d i seditiones facillimos, et modo bac modo illac
duos comites ejus i n eam introduceretur, Gerardum levissime devios usque ad nostra quoque tempora
scilicet de castello quod d i c i t u r de Guassenbergc l 0
\ i n v e n i m u s ; quod et i n t e r d u m gravissime experti
et G o z w i n u m , avuncuium ejus, de castello quod sumus, quam d i u de monachis nostris superfuit v e l
dicitur Heinesberge. Haec aulem ea geri videbanlur unus, q u i contendere de abbatia nostra roolirelur.
raiione, qoia absque electione domnus Lanzo i n - Quid m o r o r ? F r a n g u n t u r tandem ab hominilms
troierat, f r a t r u m e l e d i o n i superposilus, episcopatus- Luiponis forcs monasterii versusclaustrum, et abba-
qne M e t t e n s i u m , q u i Herimanno abjudicatus videba- C tem Lanzonem i n t r a t u r r i m ceaclum ostium exire
l u r , i n . r o a n u imperaloris habebatur, cujus capiti non p e r m i t l u n t . Tantam eum i n ea necessitatem
inberet l t f
nostra abbatia. Quare imperator L a n z o - audivimus sustinuisse, u t aliquot diebus a paupcrio-
B t m l a n q o a m invasorem removere posse sibi v i d c - ribus mulierculis per feneslras aleretur grosso et
b a t u r , e t f r a t r i b u s nostris suum electum dare. No- arido pane, vasculoque parvissiroae refocillaretur l i f

i t r o t a i n e n j u d i c i o non videtur coherere baec r a t i o ; aquae. Sic et sic, et haec e l illa per 15 dies sunt inter
c u m s i q u i d contra canoues acturo esset ab episcopis eos acta. Quinto deciroo demum die, i n qua f u i t i M

i n nostros, de Lanzone apostolica p r i u s cohercendum secunda feria penlecosten, 5 scilicet Idus J u n i i ,

essei a u c t o r i t a t e , quam illicita iiuperatoris potestate. m i s i t cpiscopus Leodiecsis abbatem Berengarium de
Sed a p u d m o r u l e s per mortales n i c h i l j u s t e r a l i o - coenobio saocli L a u r e n t i i L c o d i i , et aslu simpliei
nabiiiterque i g i l u r , curo r a l i o n i s justiciaeque reguia ereptum abbatem Lanzonem de noslra t u r r i , cum
Deus j u d e x justus victa patientia i n s u r r e x e r i t i r a l u s . eodero abbate roanere fecil Leodii i n inonasterio
Hac tamen ratione e t o r d i n e L u i p o abbatiam nostram saucxi L a u r e n t i i . Fecit eliam ibidem servire ei q u i c -
p r h n u r a visus est intrasse; q u i si t u m ct poslmodum quid babere videmur i n Sesniu 1 0 9
(205) et i n Jema-
g r a t i s e t p e r oslium i n l r a v e r i t , testabuntur scquentia pia et i n V i l l a r i o et i n Orele (206), deliberans inlerea
ipsius operis. l n t r a v i t i g i l u r 7 Kalendas J u n i i (an. D q u i d de Luipone agercL Post haec n i c h i l rooralus
1085) i n poropa magna roilituro, qua die secunda L n i p o Mettis proficiscilur, et r e d d i t u m Gualoni ba-
feria f u i t rogationum. Cujus tirannidem L a n i o v e r i - c u l u t u , q u i super Herimannum episcopus i b i diceba-
tas i n t r a parietes se c o n l i n u i t , t u r r i m q u e preoccu- t u r , ab eodem recipit, presentibus i b i de fratribus
pans c u m paucis monacbis vitae sibi eam s o l a t i u m nostris m u l t i s et de oppidanis melioribus. Episcopus
fcciL P r i m u s quidein ipse f u i l , q u i t u r r i m noslram Leodiensis hanc presumptionero 1 1 9
Luiponis con-
VARiiE LECTiONES.
v i x i t q u i sequenti anno scilicct 1086 interp. 1 \ 1 9 8
suis D. Giiasleuberge i \
i n
inberebat 1 9 8

1 deest 1*. a. r . i \
I 9 T
fuit — Junii desunt
1 9 8
D. Soni 1 \ Sesuin D.
1 8 9
de hac praesum- 1 1 8

ptione D.
NOTiE.

(205) Cf. X , 14, 15. (205) Seny haud procul a Huy.

(204) Qtue celebrantur ante Asccnsionem Chri- (206) Oreye j n t e r Sanclum Trudonem et Lco
*ti. dturo.
 R O D U L F l A D B A T I S S. TRUDONIS GO

teniplumqne aecclesiae sancli L a m b e r l i suis lam abba- A occupatce euin a reilrlu a r c e r e t , donec dominus
tibus quam archidiaconibus totique s i m u l aecclesiae eorum Luipo ub imperatore pace habita r e d i r e t .
conquestus, eorum judicio Luiponem cxcommuuicat Tantaquc erat caecilas j u d i c i o Dei e o r u m , q u i v i d e -
1 7 K a l . J u l i i , oclavis scilicet Penlecosten, oinncsque baulur in oppido noslro s a p i e n t i o r e s e l n a l u majores,
adberentes ei. ut non altendere vellent, quam pessimum finem
4 . Ileu ! heu ! Nunc, nunc invalescit matoria de haberet, quod domus Dei, illis cooperantibus aut
miseriarum nostrarum miserrima relatione, sub consentienlibus sive non resistenlibus, fiebat m i l i -
cujus pondere mens collisa hebitudine sua stiium lum prcsidium, quin iinmo spelunca lalronuin ct
quoque hebetem facit, horroreque informis monstri sacrilegoruin r e f u g i u m . Goeperunt interea novi i l l i
et enormis materiae l i m e l i n lucem prodire. Dicen- castellani edificalam sibi munilionem possidcre,
d u m c n i m hic e r i l post p r i m a m et miserabilem illam m u i l o Dei conlemplu et r e r u m aecclesrastrcaruin
inirabilis quondam ilamma facienle tempii nostri abusioue. Nam c o r l i n i s et tapelibus, quibus t u n c
r u i n a m secundo v i x anno, et quasi calidis adhuc multis et preciosis abundabat nostra aecclesia, vela-
templi cineribus, quomodo t o t u m oppidum nostrum bant undique exlerius novae edificationis suae c i r c a
in una quasi favilla c o r r u e r i t , e l humanus sanguis l u r r i m ambulatoria, sub illis e l circa ea protegentes
non modo perustos semirutosque templi parietes B se ab aestivalis solis ardorc, et bibenles e l t n a n d u -
ftedaveril, verum allius largeque supra ipsas altario- cantes dormientesque i n eis i u x u r i o s e . N a m spacium
r u m crepidines r o r a v e r i l . i g i t u r Luipo q u i d faceret? monasterii, quod est a t u r r e usque ad arcum p r i -
Episcopum Heinricum inexorabiiem prorsus sibi mum ante ipsam ( u r r i m , m u n i l i o n i suae quasi a n l e -
videl; rem i g i l u r suam ad imperalorem i t e r u m murale conjunxerant, et per fenestras triura s i m u l
atque i l e r u m refert. lmperalor i n t u r b a l o sibi re- posilarum l u r r i u m trabibus ingenlibus longe p o r r e -
gno et sacerdotio egre occupalus, rem cjus usque i n ctis, i n giro extra turres placidum aspeclu compo-
curia Aquisgrani diflerl. F i l curia i n nalale Domini suerant a m b u l a l o r i u m . I b i , u l d i x i , corlinis e l tape-
(an. 1 0 8 7 ) ; assunt cpiscopus et L u i p o . Longus i n t e r tibus caeterisque aecclesiasticis utcnsilibus luxuriose
utrosque p o s t e t a n t e imperalorem verborum confli- n i m i s abutebantur. Censum qnoque et annonam quac
c t u s ; cedil tandem episcopus, victus terrore impe- perlinebant ad prebendam f r a l r u m gulae suae e t
r a t o r i s magis quam legibus. S o l v i l u r cutn suis l i b i d i n i prodige nimis scrvire faciebant. Nam inler
omuibus ab excommunicatione L u i p o ; sed i u l e r i m roagnos et parvos v i x octo fratres tunc babebantur
fratribus noslris omnibus divino i u t c r d i c l o officio, apud nos. Qui enim Deum timcbant, Leodiensis
donec dato sibi conduclu venwns ad audientiam episcdpi disposilione per alia coenobia hospitabantur;
pacifice Leodii discuteretnr L u i p o , si quomodo possel * et q u i d a m , vestibus abjeclis monacbicis, c l e r i c a l i
de eo peticio imperatoris fieri. Luipo instanle die habitu exules abutebantur; quidam vero i l l o r u m q u t
licet conduclum sibi videret deesse, Cunradum sci- cum Luipone remanseraul, h o r u m o m n i u m mah>
licet Ulterioris Trajecli episcopum, qui sibi p r o m i s - rum non tam incenlores quam eliatn cooperatores
sus fuerat coram imperatore, tamen ad diem tendit. existebant, et simul cum seditiosorum furore q u a s i
Quem m i n i s t r i Leodiensis episcopi excipientes i n s i - oleum i n igne rebeHionuui insania effervcbant.
diis j u x t a v i l l a m Jupiliam (207) Leodio p r o x i m a m , 5. Quorum scilicel t u r r c n s i u m insolcntiam c u m
graviter verberalum spoliant, neque tamen slc a p r o - roajores oppidanorum, larde quidem n i m i u m , c o l i i -
posito ilinere prorsus deterrenl. Sedit c o n c i l i u m ; bere vellent, nullo modo j a m polerant, quia e t 1 1 1

j u b e l u r Luipo i n l r a r e . l l l e non a b n u i t , dummodo parentela et armis insuperque f o r l i bcneque s t i p e n -

spolialo sibi res suae reslituerenlur, et qui eum diata munilione confidentes, ad modum quem exccs-
inlrodticerel promissusei adesset conduclus. I t e r u m serant redire, j a m nisi i n v i t i volebanl. Unde frc-
alque i l e r u m et usque lertio vocatus cum superius quenler inter eos est r i x a exorla, inque fori medio
dicta ratione venire noilet, tandem excommunica- et i n l r a ipsum a l r i u m cruenter pugnatum. Tunc
tur; sicqtte 1 1 1
tristis ad clauslrum reversus res D demum peregrinorum multiludo coepil cessare, quae,
domesticas disponil el slatim ad imperalorem redit. ut superlus d e s c r i p s i 118
, colidiana concertatione ad
Ncc m o r a ; fautorcs ejus consilio s i m u l habilo de sepulchrum beali Trudonis solebal oblalionem alTerre.
munienda l u r r i noslra deliberanl, et quicquid m u - Mam hinc illos dehortabalur h o r r o r bellicae immo
n i t i o n i obsidionique videbatur esse necessarium pa- diabolicaefaciei, quam ex armata t u r r e impresserant
r a n l . E i i g u n t u r ad tale ncgotium juvenes audacis- latrones i l l i l l %
domui D e i ; hinc cpiscopalis l e r r e b a t
s i m i , m u l l a r u m i n corpore et parentela v i r i m n , sed i n t e r d i c l i o , quae sacrilegos illos preconabalur ox
parvissimi consilii, u t , si episcopus Leodiensis L a u - oblatione fideiium non debcre stipendiari. Quid l o n r
zonem abbateiu reducere veilet, t i m o r t u r r i s ab i l i i s gius m o r o r ?

VAHIiE LECTIONES.
1 1 1
Tunc Liupo mercns et inierpolat. in rasura 1*. 1 1 1
deest l \ 1 1 8
dixi i \ l u
dcest i \

NOTiE,
$ 0 7 ) Jupille ad Mosatn in ripa dcxtra.
61 CESTA ABB. TRUDON. 62
6. His et aliis innumerabUibus n o s t r o r u m pre- A nostros susceperat, eadem bora qua ante eum vene-
sumptionibus provocatus, Leodiensis episcopus m o - r a n t , per quosdam recessus uitra v a l l u m i n oppidunt
v i t landem e x e r c i t u m ad expugnandaro, non j a m n o s l r u m t r a n s i l i u n t , nostris n i c h i l ininus quam i d
l u r r i m aecclesiar, sed speluncam i a t r o n u m . I g i t u r u
* suspicanlibus pro pace Iaudala et datis j a m obsidi-
Nonas J u l i i , feria secunda, obsessum est a b c o o p - bus, et ideo remisse posilisque armis se continen-
p i d u m n o s t r u m , ipseque resedit anie p o r l a m i l l a r o , tibus. Prius ergo silenter igne injeclo, deinde pe-
quae exit S a r c h i n i u m . E r a t lunc temporis t o t u m destri populo clamoribus i n i d ipsum concitato, de-
oppiduiu nostruni vallo forlissiino m u n i t u m , alquc m u m igne et ferro totum invadit exercitus o p p i d u m
desuper poslibus forlissimis roagnisque tabulis m
nostrum spe predae captivandorumque cupidilate,
c o r o n a l u m ; supra singulas portas turres ligneae non respicientes ad reclamantero fermeque solune
eminentius edificatae strataeque per medium et vesti • r e l i c t u m cpiscopum, cfui nichil Brustemiensium i n s i -
UB per c i r c u i t u m cratibus firmissimis e l nullis sa- d i a r u m sibi conscius, egre n i m i s ferebat pro acceplis
g i t i a r u m acuminibus perviis. Preterea l u r r i s m o n a - obsidibus, lacrimasque et grave suspirium d i c i t u /
s t e r i i finnissima quasi a r x excelsa i n medio o p p i d i , fudisse, cum viclricero flammam videret aecclesiai*
i n s t a r roontis, eminebat, qualcm non deceret tunc beatae Mariae semper virginis corripuisse. Nostris
lemporis habere monasterium, sed civilatem b e l l i - B Hcet sero ad arma tamen audenler convolanlibus,
eosissimam aut casteilum r e g i u m . T u m fortissimus perplateas, per compita, per notos sibi melius quam
m o n a s l e r i i m u r u s , q u i i n anleriore anno concrema- illis v i a r u m recessus, muilus hostium sanguis effun-
tis tectis adhuc totus stabat nudus, iongo suo exte- d i t u r ; hinc tamen cos igne, hinc armis j u g i t e r c i r -
r i u s gyro et amplo interius spacio, aplissimos et cumvallanlibus, inque fori medio gravissimo com-
plenos securitatis prebens illis q u i i n t u r r e m o r a - missum est p r c l i o . A r m o r u m coliisione et gemituosa
bantur recessus. His ilaqtie f r e t i m u n i l i o n i b u s , t u m bumani sanguinis effusione telra et miserabilis facta
m u l t i t u d i n e maxima bellicosorum magnaeque auda- est diei illius facies, h o r r i b i l i s quoque et cruenta
ciae v i r o r u m , quibus semper abundasse oppidtMt tota fori planicies. Prevaluit tandem roullitudo, et
nostrum scitur, p r i m a die obsidionis frequeates nostros i n atriuro retrogrado cogunt vestigio. H e u !
temerariosque nimis faciebant i n exercitnm e x c u r - quanlum sanguinis i b i effusum f u i t , priusquam pos-
sus, ita ut episcopum loco moveri facerent, et majo- sent n o s l r i coinpelli intra portas m o n a s t e r i i ! N a m
r e m suorum convocare m u l t i t u d i n e m ; potuissentque qui supra l u r r i m erant o m n i defensionis genere
non multttm timere i l l a m obsidionem, nisi propter bostes miserrime procul etprope conterebant, etiam
itijustam eorum causam et domus Dei prophanalio- r quibusdam ex monacbis, q u i d i u poslea nobiscum
• •
». . . . . . . -
nern Deum vindicem habuissent expugnalorem. f#>u e r u n. ti , acerrime accinctis adJ hujus
i .i r »: AM
defensionem
i i S
A A M A N

7 . O r l a i g i t u r sequenli statim t l T
die i n t e r eos est necessilalis.
s e d i t i o , aiiis de deditione m u r m u r a n t i b u s , aliis de 9. Miserabile erat videre a fenestris l u r r i s san-
r e p u g n a t i o n e conclamantibus. Ilaque i n v i t i s qui t u r - ctaro imaginem D o m i n i , sanctum scilicet c r u c i f i x u i n
r e m occupaveranl, a l i i , quos j a m poenitebat incepti, pendere, e l i n expositum sancli Eucberii f e r e l r u m
obsides episcopo tradunt, u l sanis rebus suis et cor- congredientem m u l t i t u d i n e m sagittas jacere. C u m -
p o r n m concessa sibi iucolumilate, episcopus ccderet que recepti i n t r a templi parieles, qtti fugae aut neci
ab obsidione, oppidaui a rebellatione. Sed quae p r u - superfuerant de noslris, portas clausissent, m u H i -
d e n i i a , quod consilium effugere tandem potest j u d i - tudo hostium dolore gravissimo suorum mota o r x i -
cis irae Dei j u d i c i u m ? Nam etiam ipsa poenitenlia sorum, speque illecta majoris predae, ccepit diligeit-
i t t t e r d u m esse polesl infructuosa, cum f a c l i i n a l i lissime expiorare per gyrum tnonaslerii p a r i e l u m ,
pcenitel nos magis, ne de rebus temporalibus aliquid si quera ad nostros possent habere accessum; et
perdantus, quam ut Deum qtiem offendimus satisfu- fraclo tandem m u r o ad austrum conlra criploe i n -
ctione placare studeamtts. Erat lunc temporis adhuc t r o i l u m , necnon et per feneslras cceperttnt irrum-
i u l e r Bruslemietises (208) et nostros Trudonienses p pere i n monasterium. interea nostri l i i n o r e m et
g r a v i s s i m u m et a n t i q u u m belli j u r e d i s c i d i u t n , q u o - solitudinem intus silenlio simulantes, quantos volunt
r u m a h e r u t r o s nunc lancea, nunc sagilta, p l e r u m - de hoslibus i n l r a r e p e r m i t t u n t , subitaque in eos facta
que et gladius usque ad quam plurimos el de melio- irruptione non t a n t u m t r u c i d a n t , qttantum supra
r i b u s semper v i r i s voraveral. Ilaque Brustemienses ipsa quoqueallaria insilientes h o r r i b i l i t e r i m m o l a n t .
tnteiligentes de pacc facienda i n t e r nostros et epi- F i t , proh d o l o r l i n domo Domini cedes c r u e n t i s -
x o p u i n , gravissime ferunt, et, q u i c q u i d i l l u d s i l , sima, huinani sanguiuis libatio profluentissima 1 1 9
,
attdent m o l i r i ad nostrorum e x c i d i u m . ita u l incuibratiiii concisorum hostium hac illacque
8. Postposila, i g i t u r fide, qua episcopus obsides p l u r i m a facta congeric, visceribiisque effusis, insa-

VARIiE LECTIONES.
* Eodem anno D o m i n i . s c i l i c e t 1086, qui fuit quartus annus Lanzonis in hac ahbatia,
, J
annotavU
inlerpotator in margine
Jne inferiore V trabulis D.
1 1 6
8. I d . Jutii inierpolator 1 ' in ra*ura.
1 1 7 1 1 1
vixe-
ruut D bumani — profluentissima desunt D.
1 ) 9

NOTJ5.
(?08j fiiusthem villa Sanclo T r u d o n i vicina.
65 R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 64
e t a b i l i furentis gladii mucrooe, non solum parieles, A r i a . Pauci de monacliis, q u i i n ipsa obsidione gravi r

p v r i m e n t a buroano aspergerenlur sanguine, sed ipsa senecla corporis locum relinquere non poterant,
quoque a l l a r i a sanclorumque T r u d o n i s et Eucherii miserabilem loci faciam intus et exterius aspicien-
isepulchra avulsarum i n t e s t i n a r u m , h e u ! h e u ! p o l - tes, et n i c h i l aliud preter r u i n a m , n i s i h o r r i b i l e m ,
luercntur stercore. Mec salis hoc erat huic tam solitudinem, utcutnque c x i r e inde conantur, viamqtie
misere viclae n o s l r o r u m vicloriae, nam artus e x a n i - Mergueles a r r i p i e n l c s , a nostris quoque perftdissi-
mes i g n i c i r c u m f u r e n t i injectos hic vigcns 1 , 0
adhuc rois et nullo unquam Dei j u d i c i o castigatis c o r r i -
flamma horride circumlambebat. i b i p r u u a r u m ex p i u n t u r , p e r c u t i u n l u r , spoiianlur, episcopoque Leo-
incendio fervenlissimus faclus acervus, p e s i i f e r l n i - diensi plcclendi t r a n s m i t l u n t u r . E r a n t i n bis duo
doris profluente sanie, miserabililer urebat. Hoccine viri magnarum et p u l c h e r r i m a r u m personarum,
p o r t e n d e b a n l , b c a t e T r u d o , lua m i r a c u l a , quae lantis viri m
l i t l e r a r u i n a r l i b u s et usu aecclesiae nostrae
p r i u s lemporibus fiebanl ad sepulchrum t u u m , l o l , apprime e r u d i t i . A l t e r , p r i o r scilicet 'Liebertus, c u -
tam crebra, lam stupenda, l a m gloriosa ? Portende- jus sludio m u l t i et optimi adhuc bodie habentur in
dcbaut q u i d c m , quia d u m b l a n d a comraonitione m i - bibiioleca noslra i i b r i , ct q u i m u l t a thesauro x c c l e -
raculoruin l u o r u m non c o r r i g c r c l u r negligentia vilae siae nostrae addiderat, quae illo exterminio c u m coeie-
n o s l r o r u m , q u i n magis inconsiderale elali i n l u x u B r i s aliis quam p l u r i m i s bonis, non tam p r c d o n u m
et desidia abuterenlur fructu inestiroabili ad altare quam n o s l r o r u m quoque manus sacrilegae d i r i p u e -
oblaiionurn, m e r u e r u u t landem e x p e r i r i tam t e r r i f i - runt; aller vero Stepelinus (210), cujus nos diu
c a m , tam gemituosam sententiam in se irae Dei i u - post sepulturae interfuimus. Cccteri utcumqtte miser-
d i c i o r u m . Intellexerat hoc longe ante prudentia sa- r i m e quidem evaserunt. A t episcopus ilios preter
gacis menlis religiosi abbalis G u n l r a m n i , q u i , q u a n d o n o s l r o r u m perfidissimorum spem impunitos a b i r e
a u o p r i i n u m tempore inciperent fieri haec signa, d i - perinisit, episcopium tamen suis eis i n t e r d i x i t .
cebai ex auctorilate di vinae Scripturac, infidelibus, non l i . Acla s u n l haec 8 . ldus J u l i i . Inlerea comes
fideMbus signa dala p r i m u m fuisse; et quasi ad d i - A r u u l f u s de Los t u r r i r a n o s t r i nionasterii pro pre-
Tinam commonitionem per ea signa h u m i l i o r factus sidio habebat. Cumque i n monasterio nosiro nec
e l t i m i d t i s , jsalagebat prius m u l t u m de occullandis puer, nec j u v e n i s , ncc senex, nec quisquam m o n a -
quae fiebant suo tempore m i r a c u l i s , deinde de viiae c h o r u m tandera remansisset, nudosque et semirutos
atup, f r a l r u m suornm correctione, q u a m predicabat monasterii et claustri parietes soliludo cum n i m i o
cotidie ea miracula commonere. Quod qnoniain n o - h o r r o r c noclc et die i u h a b i t a r e t , erat nimis m i s e -
s t r i noluerant animadvertere, i u v o l u t i sunt tandem ( rabile et gcmituosttm eliam i n i m i c i s d e l a m gloriosa
bac, quam descripsimus miserrima vultus sui con- quondam domo faciem tam t r i s t e m , t a m l u g u b r e m
fusione. Quid tandem? Tola die pugualum est. tamque h o r r i b i l e m aspicere, vesperlinisque horis
Noctis intervenientis beneficio cessaverunt u i r i m q u e necnon nocturnis et matutinalibus pro dulci q u o n -
hostes; i n l o l o oppido nostro nec m i n i m a d o m n n - dam psallentium monachoruro c h o r o , stridores t a n -
cula die illa superfuit incendio. Nocie illa q u i q u i turo i n ea audire v e s p e r l i l i o n u m , et male ominatos
supererant de nostris fuga d i l a b u n t u r , quippe q u i canlus u l u l a r u m . Tunc de ea d i c i i l l u d apte n i m i s
n i c b i i congregaverant s i h i , unde in monasterio quidem poterat, quod Dominus per Isaiam prophe-
sustentarentur; pauci q u i erant i n l u r r e , et q u i t a n - l a m m i n a t u r de Babylonia. Et erit 9 inquit, Babylon
t e r u m malorum maxima pars fuerant, licct ambigui, illa gloriosa in regnis 9 inclita in superbia Caldeorum,
necdum lamen nocte illa recesserunt, sed missis sicut subvertit Deus Sodomam et Comorram (Isai
nuntiis ad comitem A r n u l f u m de Los (209), t u r r i m x i n , 19). Atque i l l u d Jheremiae: Precipitavit Dominus
ei tradiderunt. nec pepercit omnia speciosa Jacob 9 destruxit in furore
4 0 . Heu, h e u ! qnibus gemilibus quibusve l a c r i - suo munitiones (Thren. n , 2 ) . E l infra : Et succendit
niis referam gloriosam adhuc tuuc ihesauri accclesiae in Jacob quasi ignem ftammm devorantis in gyro
nostrae supellectilem, quas i n ea t t i r r e comporlata |) (ibid. 5 ) . E t paulo post : Factus est Dominus vetut
f u c r a l a reddentibus, a rccipienlibus t u r r i m quibus inimicus precipitavit Israel precipitavit9omnia 9 mas-
quantisque modis distracta f u e r i t , quo l u d i b r i o ha- nia ejus 9 dissipavit munitiones ejus. et replevitin fitia
bita, non t a m v i r i s aut m a t r o n i s , quam ipsis quoque Juda humiliatum et humUialam. Ei dissipavit quasi
« e c h i s et m u l i e r c u l i s ! Nudata est die i l l a , die ilia " f t ortum tentorium suum 9 demolilus est tabernaculum
aecclesia nostra o m n i interiore sua et exteriore glo- suum. Oblivioni iradidit Dominus in Syon festivitateny

V A R L E LECTIONES.
" • vigens — circumlambebal desunt D. 1 , 1
d . i . desunl D. 1 1 1
deest 1 \
NOTiE.
_ (209) Esl Arnulfus I V , quem filium fuisse dicunt (210) is est ille q u i , teste c o n l i n u a t o r e tertro. a d
Emoais comilis Lossensis, ex illa familia oriundus, annum 1050 ad G u n t r a m n u m abbatem scripserai
quae nomen a caslro Looz vel Borgloou i n vicinitale i i b r t i m Dc miraculis sancli Trudonis, qucin c d i d i t
Sancti Trudoiiis ducens, originem ad saeculum de- Mabillon. A c l . SS. o r d i n . S. Bened. S;cc. V I , 2 ,
ciinum nsque r e d u x i t . Cf. Mantelii Historia Lossen- rtijusque IVagmcnta nonnuila ex alio codice d e d i i
sis c d . Robyns, Leodii 1717, p. 50, 84. Ghcsquicr V, 49.
66 GESTA A B B . T R U D O N . 69
el sabbalum; obprobrio in indignatione furoris sui \ uostri o r d i n i s . Sed e r a l odibilis supra m o d u m pene
regem et saeerdotem. Reppulit Dominus altare $uum f omnibus oppidanis, dicentibus eum causam fuisse
matedixit sanctificationi sua* tradidit
f in manu inir m a l o r u m , quae acciderant eis. T u n c tandem m i l i t e s
wui muros turrium ejus {ibid. f 5-7). Et pauio s u - comitis A r n u l f l recesserunt de presidio l u r r i s , el
perius : Manum suam misit hoslis ad omnia deside- oppidum n o s l r u m coepil iicentius i n h a b i t a r i . l n t e r e a
rabilia ejus (Thren. i , 10). dum haec aliaque perplurima mala g c r u n l u r apud
42. Possem c u r r e r e pene per omnem l a m e n t a t i o - nos, ct non tara v o l u b i l i fortunae r o t a , quara j u s t a
nem Jberemiae super Jhcrusalem, et etiam ad l i t t e r a m i n nostros vindicis Dei i r a , n i c h i l firmum, nichil
invenire p o s s e m , aptissime convenire eain ad aec- c e r l u m , n i c h i l prosperum noslris esse p e r m i l t i l u r ,
clcsiae nostrae 'araentabilem m i s e r i a m . Q u i e u i m Meltensis qttoque aecclesia, cujus nos membrum
etiam nunc bodie eam aspicit i n l u s et foris, cum sumus, tanto a i t i o r u m fluctuum gravissima qualie-
tamcn m u l t o et i n c r e d i b i l i iahore et sumptibus pars batur coliisione, quanlo caput caetera quaelibet
aliqua m u r o r u m , i m m o multa s i l resarcita et e d i f i - mcmbra solet supereminere.
ciomm reslrucla, subslantiae reacquisita, f r a t r u m 15. ltaque Gualo, quem superius d i x i m u s episcopo
n u m e r u s major, ordo et vita e o r u m melior, el p r i u s , Mettensium H e r i m a n n o s u p e r p o s i t u m " ^ ! ! ) , videns
1

cum adbuc florens staret aecclesia, videre eam p o t u i t & quod n i c h i l proficeret, q u i n i m m o veraciter cogno-
in p u l c b r i t u d i n e sua et d i v i t i a r u m gloria, parvissi- scens, quod se graviter apud homincs infamasset,
roum q u i d e m est, unde consolelur suam m e s l i c i a m , apud Deum coudcmpnasset, quia scilicel illicita
cum v i x unibra sit haec ad p r i o r e m cjus g l o r i a m . ascensione viveulis adhuc p a t r i s sui cubilc maculas-
Sed de his satis hic d i c t u m s i t ; a d " narrationis l
set, poenilenlia ductus ad I i u m i l l i m a m satisfaclioncm
ordinem recurramus. l l e r i m a n n o venit coram omnibus majoribus el r e l i -
45. I g i t u r hac iniseria, e l majorc q u a m sciamus giosioribusepiscopii, proque emendatione tam i l i i c i t i
dicere, hocque i n monasterio solitudinis h o r r o r e facinoris positus i u coenobio Gorzieusi sub d i s c i -
j u g i l e r permanenle, preter quod milites comitis p i i n a , factus est custos p u e r o r u i n , q u i anlca dice-
A r n u l f i de presidio l u r r i s prophanatica praesum- balur episcopus Mettensium. Postea tamen v i d i m n s
ptione frequentabant ingressum et egrcssum mona- eum abbatiam suam recepisse, scilicet sancti Ar-
s t e r i i , tandem episcopus Leodiensis misertus miseriae nulfi Mettis, compulso ad miseratienem ejtw Heri-
loci, t a m quondam gloriosi quam tunc ignominiosi , mauno episcopo super p a i t e n i i a " * h u i n i l l i m e poeni-
eodem anno, p a r u m scilicet ante A u g u s l t t m , r c m i s i t teniis. V e r u m t a m e n i m p e r a t o r H e r k n a n n u m nec s i t
ad l o c u m n o s l r u m , preposilum Gerardum, illum esscquietum s i n e b a t ; statim e n i m cootra eum et
scilicet, quem superius d i x i m u s fuisse ad abbatem ' supra eum Mettensibus a l i u m figuravit episcopum,
electmn. I l i s enim maiis super locum u o s t n i m Brunonem scilicet filium comitis de Galueh { 2 1 2 ) ,
i r r u e t i t i b u s , c l abbate Lanzone apud Sanctum L a u - hominem quidem n o b i l c m sed Ievis6imum, inque
r e n t t u m L e o d i i morai.ie — posuerat cum cpiscopus solo mendacio g r a v i s s i m u m , cujus frater Godefridus
a p u d S a t i c l n m Jacobuin in eadem civitatc, diligens postea e x t i t i l comes paiatinus.
et b o n o r a n s euro lamquam v i r u m p r u d c n l c m et 46. B r u n o i g i t u r per missaticos suos ea, quoe
religiosuni — rcmisit igitur cum, m dixi, antc apud nos habere v i d e t u r beatus p r e t & o r a a r l y i Ste-
A u g u s t u m , ut horrca c o i i s i r u c r e l , fruges coiligcret, phanus, s i b i usurpans, frequentibus e l h u m i l l i m i s
ct c i r c a cxttslos monasterii paricles aliquas u l c u m - l i t t e r i s Lanzonem abbalem ad se venire rogabat,
que doinunculas rcpararet, scpulchrumquc sancto- suamque invasionem hujus v i r i a u c t o r k a l e palliarc
rutn Trudonis ct E u c h e r i i qnalicunqiic capellula volebat. Sed v i r i religiosi constamia n u l l o modo
circumdans, prepararel, u!>i aliqui de fralribus acquicscebat, habens eum solum pro s«o et M c t t e n -
redeuntes possenl incipere Deo servire e l h a b i t a c u - sium episcopo(215), quo viventc videbat adhuc v; care
lura aliquod manendi i n v e n i r e . Qua re pro tempore sedem i i l a m absque canonico j u d t c i o . Quid tamen
ct loci factiltaie pcracta, cceperunt fralres bini et ^ facerel? Permanente ita invasore i l l o , aut abbniia
bioi r e d i r e , sed i l l i l a n l u m q u i Luiponem execrantcs sancli V i n c e n t i i M e t l i s , quam cnm nostra tenebat,
L a n z o n c m i t o l t t e r u n l dcserere. erat i l l i carendutn, aut ad i l l u m qtioquomodo respi-
14. L a n z o a u l e m " abbas
1
novissimus suomm cieitdum. Dc nostra qtioque non bona m u l l u m spo
omniuui r e d i i t 40 scilicel Kalendas Martii, die d i u t i u s presumcbat, cum ct i l l u m super se i r r u e r e
nalatis s a n c t i " E u c h e r i i , e t , ut d i x i , pro tem|H)re
1
cotidie m e l u c r e l , c t p l u r i m i s oppidanorum nostro-
ct loci facullale agerc slrenue coepit, n i c h i l tamen r u m propter templi i n c c n d i u m et loci excidium se
uuquam remissius agere p e r m i t l e n s de his quae s u n l i n t o l e r a b i l i t e r exosum videret. Nam c u m nocte ad
V A U I i E LECTIONES.
1 , 1
ad — r c c u r r a m u s desnnl D. codem anno, scilicei 1086 inlerpolaiot in rasura 4* 4 M
scilicel
1*. supposituiu I *
i a f
poeniteiitiain D.
l i T

NOTJL.
(211) I I I , 2 t r a m u m I I , 50. q u i eum mouacbum Sancti T r u d o u i f
(212) I . e. Calw i u S t t c v i a ; e r a l filius Adalberti fuisse falso d i c i l .
eomilis Calvensis, cujus m c n t i o sa*pius o c c t i i r i t (245) s c i l . l l c r i t n a i i n t i i n .
apud B c r n o l d u m ; de hoc Bnnioue vide etiam W a i -
67 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 68
m a t u t l n o r u m bymnos surgeret, procedere nunquam A quornndam manibus labor preoccessons noslci
ad cborum audebal, nisi stipatus a r m a t o r u m m a n u , domni abbaus T h e o d e r i c i ei E k a r d i 1 8 1
tunc prepo-
neque inde aliter r c g r e d i . s i t i , ndstro tandem tempore, preposilo Folkardo
47. Pertcsus i g i l u r landem tantorum m a l o r u m et maxime alloborante, nosira quoque sollicitudo m a -
]am quasi desperans o l l r a de pace, versus Jheroso- x i m i s dispendiis ad dominicalia nostra retraxit,
i i m a m coepit ordinare pcrcgrinationem suam, toto totumque ex novo rcedificatum vix contra renitentes
tamen i l l o anno e l usque d u m Leodium v c n i r e l i t a p l u r i m o dampno r e l i n e r e " 8
poluit. Simililer quic-
occulte, quod nullus n o s t r o m m o m n i u i n Hlud u n - quid i n villa Hallei (215) habere v i d e m u r , eodem
quam p o t u i l subinlelligere. Itaquc conlra vitac suae tempore cuidam f o r l i l y r a n n o , scilicet Evcrardo de
proposilum et n o m i n a t a e " 8
i n eo religionis h a b i l u i n N o d c w e l , c u l p a l u r beneficiasse, sumpto ab eo m u l o
coepit i n argentum aequeel inique confiare, q u i c q u i d ipsa profectionis suae die. Sic et sic m u l t o collecto
per l o l a m abbatiam de sua " • et f r a t r u m prebenda argcnlo, aeque, u t d i x i , et i n i q u e " , e x i v i t de oppido
8

potuil corradere" . 8
I n t c r quae constat eum lunc nostro, nemine quo proficisceretur, pretcr unuro
gravi dampno aecclesiae nostrae dedisse quaeqtie nunc suorum I U
hoc sciente, veniensque L c o d i u m in
de Renhrode videntur e x l r a dominicalia(244) nostra cripta sancli L a u r e n t i i , stupenlibusoinnibus n o s l H t
esse. Qui etiam silvas quao Mere et B u r l o pertine- p q " i aderani, r e d d i d i t episcopo Leodicnsi curam
b a n l fecit e x t i r p a r i , sumptum inde p r e c i u m servans abbatiaenoslrae e l b a c u l u m ; cappas lamen et casula%
suac p e r e g r i n a t i o n i . Gensum vero m o l e n d i u i de c t quicquid de reliqttiis thesauri n o s t r i t u l e r a t , p e r
Moyse j u x t a V i l a r i u m ad quinque t a n l u m solidos manus p r e p o s i t i " Gerardi ad nos r e m i s i t , sed u u o
8

redegit, quod m u l l i s l o u g i s q u e r e c l a m a t i o n i b u s longe tantttm die se reliquisse f r a l r i b t i s , unde viverent,

post prorsus d i r u t u m et destructum de f o r t i o r u i n preposito confessus discessit (246).

E X P L I C I T L I B E R T E R T I U S , I N C I P I T " Q U A R T U S .

I . H e u ! b e u t h e u i domine Deus! Qui Lanzone cur non permisisti tunc i n l r a r e , c u m prius possel
rccedente pulabamus naufragi perditis mercibus canonice, scilicet cum Herimannus pacifice adhue
n u d i saltem p o r l u m tenere, ecce, videmus nos i i e - maneret in sua s c d e ? 0 quanta tnala dehaberct h o d i e
r u m i n altissimum sevieulis roaris profundum gravi nostra ecclesia, quae t i b i i m p u l a n l u r o m n i a , d u r a
revolvi t u r b i n e . Perpauci i g i l u r fralres de nostris i l l u m prohibes nobis p r o m o v e r i , qno possenl bnec ct
qui jam r c d i e r a n t — n a m premiserat stios Lanzo C alia f u l i i r a nobis mala ulcumque arceri. Ilaque
abbas q u i secum vencrant — Mettis m i l t u n l relatio- B r u n o , paucis i n l e r i m diehus inlerlapsis, ad n o s
nem de abbate Lanzonc, qwomodo discesserat pc- descendil, n n l l u m habens sccum de h o n o r a b i l i o r i b u s
tuntque h u m i l i l e r p r i i n a m adhuc sibi concedi elc- M e i l e n s i u m ; audicnsqiie Gerardum p r c p o s i l u m i i o H e
c t i o n e i n , s a l t e m p o s l t a n t a m l o c i n o s l r i desoiationein. accipere de inanu sua baculum, nullo modo e i t m
A n n t i i t eis Brttno, q u i Herimanno supcrposilus post coegit, q u i n magis gavisus, cuidam f r a i r t i m n o s t r o -
Gualonem Meltis invaserat episcopalum, mandat m m , Heritnanno scilicel, qui calvus et seuiorcogno-
tamen se prius ad uos v e n t u r u m . Inlerea 1 , T
prepo- m i n a b a l u r , pecunia gravissima abhatiam v e n d i d i t .
sitits Gerardus constilit episcopum H e i n r i c u m de Habebat i s i e l l e r i m a n n u s germanum quendam v i r u m ,
secunda sua electione e t f r a t r u m de eo u n a n i i n i t a t e . v i r u m quidein l a m gcucre nobiletn quatn prediis a
A l t e r namqtie a l t e r i famiiiarissime sibi credebal, palribus suis predivilem, nomine Engeraninum,
et quis a l t e r u m polius diiigcret, non facile polerat cujus i n t e r caetera d i c i t u r fuisse villa dc Horfale, et
i n t e l l i g i . Dissuadet episcoptts prelenta ei sicut et f u i l ; hic de suo proprio l o l u m d e d i l , quod de ven-
superius indotnabili inqttieludine f r a t r t t m , l u m quia dita abbatia nostra B r u n o accepit.
videbat Brunonem illum, a quo accepturus crat 2 . Quod audiens facttim episcopus Heiuricus,
b a c u l u m , super canonicum adhucque viveulem e p i - ^ indignattts de presumptione, voluit Heriiuannom
scopum invasisse episcopalum, per quem si i n t r a r e l , statiin e x c o m m u n i c a r e ; sed o b s l i t i t i n s t a n t i s s i m a
«anonicam ei benedicliouem dare non posset. 0 supplicatio f a m i l i a r i s s u i et a m i c i , preposili G e r a r d i ,
Heiarice, l l e i n r i c e I v e r u m quidein et pitim est, per proponenlis ei et commonenlis s i m i l i re p r i m a r a
inanus invasoris religiosus v i r i n l r a r e non debct; sed desolationem aecclesiae noslrae sub Lanzone et L u i -

V A R L E LECTIONES.
I
invio lalae D. " • suo 4*. " • corrodere 4. 4*.
M
Gerardi D . redimere D.
1 8 1
Anno 7. i n - 1 8 1 1 8 8

trusionis stte, qui f u i l annus D o m i n i 4089, a claustro nostro clam diffugiens, nutiquam r e d i l u r u s . Anna-
mtio interpoiatoris in margine inferiore 4*. " * p r . u . s. desunt D . " • sui addit D. " • liber addit
4*. Anno eodem interpolator
ft8T
in margine V.
NOTJE.
( 2 U ) Dominium proprietas. episcopi, 1096 Urbauus I I dedil ei p r i v i l e g i u m q n o i l -
(215) Halle Occidenlem versus a Sancto T r u - d a m , et anuo 4099 suhscripsil tabulam R i c h e r i
done. episcopi Virdunensis, anno 4098 de sua abbatia p u l -
(216) Minime v i d e l u r i n t e r r a m sanctam profectus sus. Calmet Hist. de Lorraine I , p r . p . 395, 5 0 7 ,
cssc; a. 1090 M c t l i s subscripsil labulam H e r i m a n n i 512.
69 GESTA A B B . T R U D O N . 70

pone accidisse, timenlisque adliuc inde gravius quo- A g e m m a r u m operisque m i r i f i c i inestimatione. I n quo
rjoe m u l t u m posse acciderc, cum j a m populus non negotio m u l t a m fraudem audivimus fecisse nobis —
baberel, q u i d sicut p r i m o perderei, et i n vindictam sicut et sepius fecerunt — hujus r e i vendilores et
p r e t e r i l o n i m d o l o r u m facillime commoveri posset. argenti portitores, maxime vero presbiteros nostros,
Episcopus, audita ralione considerataque lcmpestuo- sempcr et usque hodie aecclesiae fralrumque n o s l r o -
s o r u m temporum necessitate, a c q u i e v i l , et Ileri- r u m dampnosos insidialores. Q u i d a m p l i u s ? Undique
m a n n o neque m a l e d i x i t neque benedixit. Verttm concluserat nos Dei i n d i g u a t i o , n u l l o r u m q u c h o m i -
quidem ille scilicet Herimannus non satis e r a l ad num maximeque domcsticorum compassio applica-
hunc bonorem idoneus, ttlpote in quo de aliqttibus bat se n o s l r a miseriae, q u i n ipsa nostra familia
v i r l u l i b u s n i c h i l d i d i c i m u s , quod d i g n u m aircujus erubescebat se f a t c r i noslrae esse accciesiae. Cum his
memoriae v i d e a t u r , neqne de saeculari neque de tantis malis aliisque m u l t i s quae p r e t e r m i t l i m u s non
scientia l i t t e r a l i . lam quateremur quam fundilus erueremur, l e l i g i t
3. Interea B r u n o sevissinuis quidem l u r b o i n s u - dominus Deus c o r H e i n r i c i episcopi non noslris
perexlantes cinerum n o s t r o r u m favillas, quaecumque m e r i t i s , sed i p s i u s ; et reminiscens, quanta mala
n o s t r a et ejus apud nos e r a n l vcntilala d i l i g c n l i s - nobis ac noslris accidissent i n b r e v i suo tetnpc-e,
s i m e , ccepil i n omnem v e n l u m dispergere; utque hic B ipsumque m a x i m a m partem inde fuisse, tactus i n -
taceam de p l u r i m i s tamquam de m i n i m i s , i n t e r trinsecus cordis dolore — erat enim homo p i i cer-
caetera villas nostras v e n d i d i l v i r o cuidam f o r l i et dis — atque graviter se peccasse inclamans i n no-
n o b i l i , Ottoni vidclicet de Diste, p a l r i A r n u l f i , s c i l i - stram aecclesiam, accinxit se ad succurrendum i l i i
cel Guebechctn, Palle, Halelre (217), Guimale; i n quibus l a b o r a b a l , et ad parcendum i u quibus
acccptisque ab co 100 m a r c i s , I r a d i l i o u e quali p o t u i t u l l e r i u s peccarel bumanitus. P r i m u i n igilur 10
ei firmavit. Inde A q u i s g r a n i ad c u r i a m profectus, marcas de p r o p r i o m i s i t ad reparandam aecclesiam
u l t r a ad nos nou est reversus; nam 1 8 8
Mctlenscs sanctae Marinc semper v i r g i u i s , quae combusta fuerat
etim msolentiam Tejus ferre non possent, s i u l l a q u e tempore noslrae obsidionis. Deinde O t l o n i , v i r o i i l i
ejus suorumque superbia, Dco i t a volente, provo- f o r t i et n o b i l i , qtii viilas nostras a Brunone emerat,
c a r e n l u r , a r m i s tandem i n eum i r r u e r u n t , e l i n l r a minaciter i n t e r d i x i l , ut de bonis accclesiae noslrac
m o n a s t e r i u m beati p r o l h o m a r t y r i s conclusum obse- nullo modo se i n l r o m i l t e r e t , alioquin eum excom-
derunt. Sed foribus landem super cum fraclis, m u n i c a r e t . Noii enim poterat esse r a t u m , quod
m i l i t e s ejus* hac illacque per monastcrium gladiis contra Dei et h o m i n u m leges inde fuerat f a c t u m . A t
lanceisqtie confoderunl, qnosdam super ipsa altaria ille non acquievit.
i m m o l a n t c s , quosdam ipsis altariis conlortrs spiculis i j
5. Mandanle i g i l u r episcopo nobis, fratres n o s t r i
affigentes. Itaque Bruno vix elapsus, l a m honore et m u l i a f a m i l i a aecclesiae tam m i l i t u m quam pedi-
q u a m nomine episcopi ea ipsa die penilus est p r i - tum cum fcrelro et reliquiis sancti Trudonis Ilales
v a l u s a Mettenstbus (218). Quid i g i l u r misera aeccle- ad eum v e n i u n t . Qui vero ad Guebechem ct ad alias
aia nostra poterat facere? Post ignem et gladium villas nostras perlinehant, quas Olto sibi usurpave-
g r a v i u s ferebat bocdampnumsibicontigisse, maxirae rat, nudati pedes ianeisque i n d u t i , miserahili c u i t u
c o m nemo esset, eliam si posset, qui noslris misereri roaximoque ejulatu ex altera parle fliimiuis (220)
vellet. M e l t i s t u r b a t i o , Leodii supcr nos et nostra sanctis noslris o c c u r r e r u n t , ita ut ipstun etiam e p i -
D e i et h o m i n u m i n d i g n a t i o , abbas quasi n u l l u s , scopum compungerent ad l a m e n t u m . Itaque cuin
quippe cui neque p u l c h r u m responsum pro aliqua g r a n d i suorum nostrorumque proccssione i n t r o d u x i t
nostra neccssitate d a r c t u r . episcopus sanctos nostros i n Gtiebcchem, celebra-
4 . A c c i d i t quoque eodem tcmporc ad c u m u l u m toque i b i i n aecclesia U l
divino sacranieiito, i n l e r -
m a l o r u m n o s l r o r t t m , dum in his aliisque p e r l u r b a - d i x i t anle allarc O t t o n i episcopali atictoritate villas
t i o n i b u s noslris negligeretur a?cclcsia noslra de A I - noslras, salisfacicns omnibus qui aslahnnt ralione,
b o r g " • , ttt clatisa diutissimecaderet landem j u d i c i o ^ quod non posset stare legitime illa venditio, quam
i n manibusepiscopi Trajeclensis C u n r a d i , g r a v i s s i m i fecisset non episcopus, sed fur et l a t r o ; habuitque
e l potenlissimi hominis (219), nequeprius imle posset de presenli inde sermonem ad populum, i n i t i a n s i b i :
e x i m i , donec amplitis qtiam 60 1 4 0
libras constarcl V7% homini illi per qucm scandalum venit (Mallh.
n o b i s ; p r o q u a l i tunc necessiiate vendiliisest calix x v i u , 7). Sicque noslris i n pace et leticia magna
magnus aureus, m u l l o preciosiof hac q u a i i l i l a l c dimissis " , l
ipse i b i prope ad sua pcrnoctaturtts
pecuniae, a u r i valenlissimi pondcrc el mirabilium perlransiil.

VARliE LECTIONES.

1 8 8
jaml*. 1 8 8
A l h u r g r . Alboro D. 1 4 0
40 D. m
s. i n cec. V. " • episcopus addit D.

NOTJE

(217) N t i m Haliet i n l e r n Leodicnsi ? (219) Qui H e i n r i c i IV partcs seqtiebatur.

*Q|| ^* ^
10
^ 6 1
" 1 1 0
^ 0 t c 8 l e
J a m f i , c U , m C 8 1 a n n o
Mosae.
71 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 74

6« A t Otto nec sic q u i e v i t ; n a m recedente epU A p u m nepoti suo scilicet U T

Leodiensi episoopo d e b e -
scopo u t p r i u s o m n i a i l l a sacramento sibi m a n c i p a - r e i occurrere, H o i u m ( 2 2 4 ) s l a i i m ciiissime t e t e a -
vit. Contigit a u t e m , Deo i t a o r d i n a n t e , pacis die d i t , neque u l t r a ad nos aut nostra est reversus.
(221) boc iiluro presumpsisse. Quod audiens episco- Excepto autem d a m p n o , quod de magnifice sibi
ptts, u t erat v i r valde potens nec minus n o b i l i s , paraio servitio afllictae nostrae fecerat, duos ei H e -
indigne admodum t u l i t ; veniensque L e o d i u m paribus r i m a n n u s equos t r a n s m i s i t , p r o quibus m o l e n d i n u m
illius majoribusque sui episcopii conquestus est de Stades i n vadio positum fuit. Sic et sic inter
a c r i l e r contcinptum stium et pacis viotaroentum. episcopos et abbates cotidie i b a t i n deterius acccie-
Q u o r u m j t i d i c i o tamdiu prosccutus est Otlonem, u t sia nostra ; Herimannus vero i t a remansit i n abba-
reus adjudicatus ad satisfactionem tandem venire tia. D u m haec et illa aguntur per annos aliquot,
compelleretur, et non solum villas nostras sine ulla L u i p o j a m dudum sine spe a u x i l i i ab imperatore
nostra U 1
redemptione exfeslucaret, v e r u m episcopo redierat, adhucque excommunicatus c u m parenlibus
p r o gralia ipsius 100 marcas persolveret. Sicque Deo suis L o v a n i i hac illacque manebat, u b i g r a v i s s i m a ,
miserante sanctoquc Trudone intercedente, episcopo ut visum esl, i n f i r m i t a l e c o r r e p t u s — f u e r u n t c n i m ,
vero m i r o s t n d i o allaborante, recepit aecclesia nostra qui eam s i m u l a t a m fuisse dicerent, u t taliter a b -
boua sna et tenet usque hodie. ' solvi ab cpiscopo posset, et ad claustrum a u u m
7 . lnterea auctore hujus m a l i Brunone ab urbe redire, cum quasi desperare de v i t a videretur — p e r
Mettensi etepiscopio i r r e m e a b i l i t e r , u t superius d i x i , parentes suos , n o b i l i t e r e n i m natus fuerat, hoc
expoiso, H e r i m a i i n u s episcopus ad suam r e d i i t se- effecil, u t absolulus ad c l a u s t r u m s u u m , si f o r t e
d e m , non tamen satis adhuc securus propter impe- vivere posset, r e f e r r e t u r ; sed cito convaluit, e t c u m
r a t o r e m . Qui (222) mandans s e c i t o v e n t u r u m a d n o s , reversis rcdeuntibusque f r a t r i b u s noslris privatua
precepit non Herimanno a Brunone abbati posito, manere coepiu
sed Gerardo preposito, u t pararet ei s e r v i t i t t m s u u m , 9 . Reversi autem majori parte fratres, cum d i u -
H e r i m a n n u m q u c n u m q u a m adducerent anle conspe- tina longaque n i m i s i n se Dei animadversiooe ex-
c t u m s u u m . Cumque Leodium venisset, volebat ei t e r r i t i et emendati esse possent, o b l i t i sunt c i t i u s
j u r a r e super sancta 1 4 4
c u m undecim adductis securo et p r e t e r i l a r u m culparun) suarum et pcenarum p r o
i i b e r i s Engeramnus, germanus Herimanni (225), his subsecularum, de v i l a s u a , de religione magis,
quod de bouis accclesiae n i c h i l o m n i n o d a t u m fuisset ut ita d i c a m , cotidie deteriorantes quam emen-
p r o f r a l r e suo posito abbate, scd de suo totum, dantes. E t cum e x p e r t i fuissent quanta per aiienos
nichilque amplius inde vellet exigere. Quem episco- ^ passi esseul, haberentque ex se ipsis modo p r e -
p u s b e n i g n e a u d i e n s r e m distulit usqtte i n loco noslro. l a l u m , per quem nuUo modo gravarentur si vivere
Ubi cum venisset, nulla nos v o l u i t communione veilent quiete, ita agerc n o l u e m n t , sed verbis et
suscipere, donec absolveret nos a banno, quo dicebat factis stiis miserriroe i l l u m cotidie affligentes ut
nos tencri pro excommunicato i l l o Brunone. Cumque ranac b a c i l l u m conculcabant. De substantia aecclesiae
altero die sedcns i n cella abbatis de negociis suis pcne a n n u l l a l a , de comboslo reedificando monasle-
strenue agerct, prandiumque i l l i ingens ex dampno r i o , de rcparandis a fundamento officints ct claustro
noslro p a r a t u m interea expectaret, inter plures nulla cis a u l tninima cura erat, sed v c n t r i tantum
oppidanorum n o s t r o r u m , q u i ante eum ad placitum c t e i s qtiae s u n l ventris servire, porlionesque grandes
vocati fuerant, unus eorum i l a prolervo ore indi- piscis et mensuras v i n i exigere. H i n c lites horis c t
g n a n l i supercilio profatus est: Hiccine est t viriopli- locis incompetenlibus compelenlibusque cotidte ,
mt, episcopus, qui facta in cecclesia ista et oppido hinc maledicta, hinc convicia i n miserum i i l u m
nostro tanta seditione de suis abbatibus, nostra omnia Herii&auuum sine ulla miseratione U 9
. Contigit
incendio fecit cremari, tt parentes nostros, nobis vix ergo quadam die pro una mensura v i n i ncscio v c l
elapsis, gladio cruenlo jugulari t Et ecce t nunc in roedonis uni f r a t r u m deficiente, u t ad ccllam ejus
conspectu filiorum cum miseris excidii nostri reliquiis D r u e r e n i , c t nisi declinasset procacibus affecttim
contendit judicw, cui non deberet rependi nisi mors c o n v i c i i s , male quoque eum ntttliasseni. Hujus m a l i
pro tanto nostro nostrorumque excidio? incentor fomcsque quidam fucrat frater noster
8 . Subintelligens haec verba episcopus u s
rcm Stepelinus, sollicilans cotidie Luiponem de r e a d i -
diligenlius i n t e r r o g a l a m allo silcntio dissimulal, piscendo prerepto i l l i abbatis honore, ammonens
secreleque p a r a r i sibi equum suis U 6
secretariis e u m de non vilipendenda ejus nobilitatc, Heriroan-
m a n d a l , habensquc in verbo, quod foris super caro- num ante subsannans relroque condempnans, g r a -
V A R L E LECTIONES.
1 4 8
Herimantius, inseruit interpolator i*. U 8
que addit 1 . U
" inter-
deest V.
148
sacramenta D.
1 4 4

polator in rasnra scripsit Henrico 1' u

* altercationes D. 1 4 9
sequentia omnia usque ad necessilalibus
cxpvMidcns desiderantur apud D.

NOTJE.
(221) Pacem Dei anno 1085 Heinricus IV Mogun- (222) Scil. Herimannus episcopus Metensts.
l . t * publice c o n s l i t u c r a t ; cf. tabulam M o n . G e n n a n . (225) Abbalis Trudonensis.
Legg. I I , 5 5 . (224) Huy ad Mosam.
 GESTA A B B . T R U D O N . — L I B . I V . 74
vissima i u q u i e t u d i n e , Jinguae suas faculiaie, diccns, A 10. Parvo inlerea preierlabenie tcmpore .
non debere iiomen a n t b o n o i e m abbatis habere m o r i n n l i i r ambo episcopi Herimantius Metlensis ex
hoininetn i t l i o l a m vilemquc personaiu, i u d i g i i t i m l l r y n r i c i i s Lcodiensis, i m p e r a l o r aulein 1 B 1
in Lon-
beuediclionc. Sed c u m d i u t i u s ista et alia quam golardia morabatur (227). Sicqne factum estot
m u ! : a Ht*riiiiaiinus, i i i i m o Deus pati non possct, res quisque lcrioe noslrse p o i c n t i u i n q i i a n t u i n vellet
isia digna g r a v i i a i e episcopo Leodieusi per H e r i - u s u r p a r e i sihi quas suis adjacebant vel i i i i e r j a r e -
n i a u i i i amicos relata c s l , promissaque ei et suis bant p a n i b u s . I g i t u r conics l l c y n r i m s Lovaniensis,
usqtic a d 14 inarcas argeuti pecuuia, u t liberarct cnjus defuncii frater Godefridtis c o i t i i i a l u m l e n t i i t ,
a c r l c b i a i n ile l a l i i u n v i r o m m i n t o l e r a b i l i nialicia. qtti eiiain prinius L n v a n i f i i M t i u i postca dux c x t i l i t
Qu.c c u i i i niagiio dampiio ascclcshe tota f u i l pcrso- (228), isle quideiii I l e y n r i c u s l u i i c poteinior habe-
I u l a . aique i l a eveniebat, u t dum i i i v i c c m mortle- baiur i n nostris p a r l i b u s . E l qttoniam , m o r l u o
r c u t . ab iiiviccin coiisuniereulur. 0 dura precordia, cpiscopo Heyurico nulloque alin ei stilislituto, non
o inscusata auinialia ! 0 ca»ca peciora , quae Deo c r a l q u i arci lesiasiice ei r c s i s i e r e l , viribus autom
recalcilrabaut i n l e r ipsa flagella , iiiauifesiissiitie sa?cil.»riluis ncqtie ip*c eliam ilux (229) eum oJJcn-
n d l i u c stqier se ntanti Domini exleuta. Vocaniur derc a u l e r e l , Luipoueui 1 B t
iu abbalia nostra r e s t i -
igiiur Lui|io et Slepcliiius Leodii ad aiidientiam. R t t t i i , f r a l r i b t i s i i a voleulibiis, laicisque p a r t i n i asscn-
Qttos excipiens episcoptis iuclainosa voce c l gravi l i e u i i b u s , p a r i i m coulra licere non audeitlibus. S i c
i i i d i g i i a t i o i i c a i t ad L i i i p o u e i i t : Tune es, i t i q u i t , ilaque I B B
lleriitiauiius dc abl alis bouore c t nomiuc
Luipo iiie, cujns malitia fecil me ad Sanctum Trw- i r r e c u p e n i b i l i l e r e j e i i u s , itt claitsiro nosiro i i i a n s i l ,
donem ire et pro peccatis
% meis totum tllud tantum quiettis quidem et n u l l i i i u iimqtiain inde scand.duiu
oppidum. necnon et afcclesiam sanctissimce semper* nioveus. Qui uobiscuiii tandciu gravissimo Iaiigt<orf
que ViiginisMariw incendere ? A d Stcpeliiium auiem ct longo tuiiltiiiii cousumpltis, atquc p r i u s i n pau-
couversus : Tuque. i n q u i t , inveterate dierum ma/o- pcrlatc proptcr loci tlesol.ttioucm iiiaguam c t nitilta
r i f w canus can s quidt debacharis in reliquias pa- aiigustia c r u c i a l u s , preter ossa c t ncrvos tcnsanique
temis adhuc ruinar et miseranda desolationis ? Re- desuper cutein pallidam n i r b i l babeus vigoris, pumo
spon lereque voleutes dediguntus audire, astauli sibi liomiueiii viveus exutits, taiidcm confcssus, unctus
advoraio nostro Ottoui (225), p a t r i Gislcbcrti, u t i - et coiiiiiiunicalus, prcsciitibiia nobis, o b i i l , alqtie i n
naciler ait : Preeipiendo precipio tibi9 ut facias f r a l r u m e y m i t e i i o sepultus est. Dies vcro qua b o c
wcem wcclesia sancti Trudonis de istis duobus Dei Herinianuo ejecio L u i p o i n l r a v i t , fuit translatio
iuimicis. Qttos i n n i i i l l a oculoruin suoruin coufu- saiiclorttui T r u d o n i s c t E t i c b e r i i , 5 . Scilicet Idua
s i o a e a d d o i n u n i n o s l r a u i L e o d i i rcversosGiidebertus, C A u g u s l i , defuucto codcm anno m
i n diebus penle-
filius O l t o n i s advocati, tyrunculus tuuc, s l a t i m e costcn (250) episcopo H e y n r i c o . Qua c t i a m dic sub
v e s i i g i o prosecutus esl, et cxsos g r a v i t e r fcedeque Jlcrinianiio episcopo et H e y i u i c o supradiclo, c a p i -
l a c e r o s domo ejecil, lollens eis parefiidos c l q u i c - t i i l u u i i l l u d ante actum c s l , quo f r a l r i b u s noslris
quirf preler siu pficciu vesleui babere videbautur. expulsis, L a n z o abbas Sancti V i u c e n t i i Metlis apud
l l a q n e Stcpelinus Mosiim (22G) se c o n t u l i l , L u i p o nos quoque abbas c o n s t i t u t i i s c s t .
L o v a n i i mansit. Heriuiaiinus i u abbatia c i i m parvo 1 1 . T u u c v e r o quidam c a i i o n i c t i s S a n c t i L a m b e r t i ,
quideni lionore prctcr soluni nomeii fuit ; iiam Obbcrtus nouiine, prepositus i n cadem civitaie i n
facientibiisinalissuperioribiis,colidie(|uenovissuper- nionaslcrio sauctae C r u c i s , j a m d u d i i m (251) a d
veiiieiitihiis, vix coi r o d c r c p o l e r a l iiiidcpauci qtioque iiiiperatorem i u Longobardiam profcclus fucrat,
q u i redieraut fralres v i c t i t a r e n t , i n t e r d u i i i e t i a m v c s t i - spe adipisceudi Leodiensein cpiscopatuin, sicttt c t
m e u t a sua douieslicis neccssitatibus expendeiis. adepius e s l . Videns igitur Luipo oportunilalein
V A R L E LECTIONES.

imperatorc I l e n n c o permiltentc cpiscopus l l e r i m : i n n i i s a Metensibtis i n urbe r e c i p i t u r , c t ipso d i e

i B B

posl p r a i i d i t i m i n lecio uiorliitis i i i v e i i i l u r . a. D o m i n i 1090. Post ctijus nhitiiiu l l e u r i c u s p r i u i u s , Lcoilicnsis

ej iscopits, i i t p o s ejns. sequciili anno obiit ; cui eo.leni amio Olibertus i n episciqiatti successil. Ita ex Sige-
perto iuttrpolator i\ duubus lineiserasis in textu et in margme iuferiore. imerpolalor I V in rasuru ad-
> f l

didtt tiinc. sede vacanie Leodieusi superscripsii imer otutor

1 1 8
i\ H t c r c i o a i i i i o suo auperseripsit
1 8 8
intet-
polaiar i\ . m
D o m i u i 1 0 9 1 . adscripsit imerpolutor l \

NOTiE.
\225) Est Otto comes dc Duras stibadvocatus Belqique p . 9 9 .
njotiasterii Sancti T r u d i u i i s , quo niunere cuiii j a i n (220) Muysen haud p r o c t i l a Sancto T r n d o n e .
a m i o 1060 e t lt.-05 futu tuui esse patet ex tabulis (217) Per annos 1090 1097.
TbeiNlehci et Ailalberciuis I I I episcuporiiiii Meteu- (218) Quod Sigeberto teste factum c s t anno
t i u n i , uiias j a m abas editasex uoslro codice dabiintis 1106.
m f r a . Jaui l u i l i o s;cciili uiidecitui ( o i i i i t e s D u r a c l i i e u - (229) Godefridus de B u l l o n i o , q n i lenebal d u c a -
*es liabuissc hanc advocaliaiu probat lahula qttae- t u m inde ab amio 1089.
O J I I I CX labulario Sancti T r u d o i i i s Itici d.ita a Man- (250) Secunduin M a r t y r o l o g i u m Sancti L a u r e n t i i
l e l i o p. 55. Depreheudiiiiiis hic a i n i i 1021 Gislelter- L e o d . o b i i t d i e 5 i M a i . , v i d . C h r o t i . Sancli L a i i m n t .
t u i u advocatuiii Saucti Triidonis , l i l i m i i Gode.ridi L e o d . c. 4 4 , I I . 61 et i E g i d i u i u Aureaeval. Dies P e n -
c o i u i l i s , quein hitjus O l l o n i s patrem fuisse i n i n i i n e tecostes i u c i d i t i n 1 i u n .
n i m i s a u d a x v i d e t u r esse conjectur.i. De hac advo- (251) Qttod ante annum 1090 f a c t u m esse neqojt»
catia c/. e t i a m S t . Geuois Histoire des avoueries en Cf. e l i a m C b r o n . S. L a u r . Leod., c 4 5 .
PSTHOL CLXXlll.
* KMULFft A B I A T I S t . TfttlftONIS >B

jemperts ad es^fbiaindom se i n abbatia nostra, A rentlbus vero suis et cura domestiaa prefhros nimis
e j r a * autumimni « t ipse ad imperatorem i n Loiigo- et g l o r i o s u s , ptora vicius
I W
et vestilus effundebat
Jtsrdiam proleetus e s i . Nemo me mordeat, nemo anK- quatu i u fnairibus, et quae i n l e r d u m tolerare non
c h i d e t r a l i a t , si veritatem lo(|iii ipsa nie e o n i p e l b t poterant abhattne redittis, tinde et rtiricolas i n p r e -
W r i t a s , ipse a n t m a m e » l i m o r t!e menducio, ipsa cariis frei|iienter niitiis t M
aggravahat. C u l i o r tamen
fiei pep saiielam k k r i p t u r a m c o i n i n i n >tio; nani omne a g r o r t t m e l i t u l r i l o r pccorum habehalur strenuus.
mendacium a diaMo e$l (Joan. i i , 2 t ) , et o$ quod Q u i d ! Teutporalia q t i i J e m i u maiiibtis ejtts prospe-
meutitur. aecidit animam (Sup. i , I I ) . Historiografi r a b a n t u r , sed de tciieuda aut " v
emetidanda reii-
d e b i t u m est, nee asaenlalione, n e r a m o r e , nec odio, gione pristinaque i n o r u u i f r a l m m qttalilate, neque
nec l i m o r e i l e t l i n a r e * scribam i g i l u r , Dce tesie, l i i n o r , neque rcspeettis aliquis apud eos hahehatur.
« i c m a i u u l t i s d i d l c i , c l u t vcraeius e x q u i r e r e a f r a - De reparando tuouasterio et clauslro qurednm i n c i -
I r i b u s q u o q i i e p o i u i , q t i i e r a n l apud uos tuiic l e i n - p i e u t i i l l i parutii succedebat; nam quod memorio
p o r i s , et q t i i nieeuui posiea Inde orc ad os ista sunt d i g n i i m s i l , n i e h i l inde egit. Quariam tamen i l l a m
f o c u i i . Seil q u i d rem profanam vcrbis j u v a t i n i i l l i - partem c l a i i s l r i , hoc est doniuni l a i i t u m quae est a d
p l i c a r e ? Gravissima necuuia L t t i p o hoc i b i effecit occidentem, i u c & p t a i t t per L a i i i o n e n t abbatein, ipse
apnd i t n p e r a t o r e m , u l Onbcrttis factus cpiscopus & consniniiialain l c x i i , e l i t i t e r i u * stirsum et deorsutn
Leoditimque revcrstis ct consecraius % secuutliim slne o i i i u i cullit r e l i q u i t , i n qua po&iea taittas fieri
jussiouem i u i p c r a t o i i s ciitn consecrarcl i u abhatcm coiiiiuutationes o f l i c i n a r u i i i viditntis, u l nesciuinut
S a n c t i T i m l o n i s . De qua persnlvciida i l l i s , quibus q u o magis nomiiie eam appcllennis.
constitucrat l i n p c r a l o r , et aliis , quibus ipsemet 15. Quudaut vero lempoie tiiebus inf&sis vable
p r o m i s e r a t , n m l l a fcp.da ct i l l i t i t a placila visa suiit, a * t u a n s lasstisqiie de agrn reversus, ciint vcspcfu
ipsa c l i a m dte qtiu i i i d u l i i s fucrat u l consecrarctur i n u l t i i i u bibissei c i i m doinestieis snis, m u L u i i i Leta-
( 2 3 2 ) ; de qiiihns honeslius cst silere qtiaui l o q u i . tus stratoque saiius rcposittis, utedia n o t i e i n v e n l n s
HHC l a i i i u i i i sulllciat, t i i i i i n i u m s l l dixisst», quia est n i r i h b r i s paene omuibus i u etini emorttiis, ita u t
focque p r i u s uc que l u n c i u l e l l i g c r e p o i u i u i i i s eum nequc luqui ueque movere se poss>t*t, detertosque
secundiiui Deinn itttrasse. semper t t delcritis a g e r c t ; vixque utcuitiqiio u s q i i e
12. Q u i paulo posl gravlssime Ingcniisccns dc 1 8 8
ad p r i i n t i m vivcus d i l i i c u l u u t , laiidetn e x s p i r a v i t ,
m a l i s , q t i x per cuui apud nos a c c i d i r a u l , c l c o n - neque coufesstis, ncque uticiiis, uequc c o i i i n t u n i t M -
s c i e u i i a i i i stiaiu i i i f i r i u a i n c r e h r i s prodens suspiriis, t u s . O b i i t auieui 4 8 9
Kalendas A t i g t M i , vix pcist
'acciiigerc sc videbatur ad dilucnda peccala MI:I per coiisecralionein siiam v i v e n s i u a b b a l i a d u o b a s u n t i i s ,
*inullas eleiuosiuas c i per suscipieudns paupcres ct sepultusipie esi in iiiouasterio n o s t i o . Quo etiatii
peregriuos ct eiiuitt i i i t e r d m u leprosos lavaudos, anno picposttus Gerardus m o r t u u s est, p r i t i s con-
tergeiiiios niaiiibusquu p r o p r h s iiugendos. Acer fessus, uucius et comiiiuiiicatus, sicque tauduin r n
quii.ciii e r a i COIISUIIIMJIICet i n l r c p i d u s ud r e s s t e n - bona incuioria ad palres suos i n mouaslerio n o s t r o
dtim violenii.e advocatoruui, lainquam gencrose e s l apposilus.
natus de libertate e l familia Lovanieusiuin. I I I pa-

F I N I T L I B E R Q U A R T U S , 1 N C I P I T Q U I N T U S .

\t bMwtertft luguhtift luisera^bilisque opcris C o d e f r i d u f , q u i pos(ea, , n

|lierospIiw^m profeclus
i n s l a n l i poudere, q u i supcriiis h e u l t c r extkiuiave^ rex i b i deftmctus 1 6 8
< s t , totam abbaliani u o s t r a i n
r a m , nunc septies atque iiiulto c r e b r i u s i l l u d i lem suo iiiaucipat servitio. Necdum reparala crant
exclatuare i n assuiiienda i i i i r h i uiateria opus |iabe- l c m p l j t l a i i s t r i q u e nosirj c d i f i t i a , sed fratres qnasi
r e i u ; nam qu<| a l t i t l ^ IMiivehur, tvri'ibiUure| lluctus \\) l i i g i i r i j s q r v a e ^ i s l u s pa|ic|es bac illacquc l i u b i -
i n faciaiu m i c b i cnnsurgera vidco. lgi|ur W ite* D t a b a n l ; p a t i i t u apnd eos religioiiis ntiuusque ciiusi-
functo L t i i p o u e , per qtietti anie abba.ia 1 M
et i n l i i . I i i i c r quos e r a l qiiidam |ieiiniaui|us, ncpos s t i -
abbatia navis eccleshe u o s t r x oucrosa peccalis pcrius J i c l i i l e t i m a i u i i , uobiliter natus c l a puero
nostris i n gravissimas Sirtes deflttxeral, et inex- t l a u s t r o noslro i n i u i l r i t u s , simplexque sine p r u d e n -
pleta Cui ibiiis ypraxerai q u i c q n i d fructus ct decoris t i a , lacilus et paticns ad sujferendas i n j u r i a s , sed
i n doino Dei i n t u s et f q t i l a p i ^ l *m (M^Ut, d|i3( 1 1 3 pbslinatus ^ occy(te u k i a c o u d a s , faciUiiuus ad

V A R 1 4 5 J-ECTIQJSES.

« • g u t o s u s D . Wdee$t !\ e H . dee$t V.
w #
A. D o m i n i 1093. ndscriptH
I 8 i
Interpofator |\
* explicit t \
M
Anuo eoilem $uper$erip$it inlerpolator
M 1
|\ abbaijaui 1. i \ 1 M I M
L o l b a r i i i g i q et
B u l l o n i i interpqlator |\ A n i m 3 . ad$crip$it interpolutor
I M
1\ r c ^ \\>\ jjef. 1 M
p.
NOTiE,
(232) Quod demutn factum esse potest posi tliem Leo^I., c. 4 0 , i n quo e t i a m hujus L u i p e n i s m e n t i * .
^ v e b r . i i i u i , quo ipse Obertus Luodicnsi» episco* e c c u r r i t c. 47
p u s consecratus cst, l c s t e C h r o n . Saucti L a u r .
 6 E 9 T A AftB. tftfJDON. — I J B . V.
qnfchris presrnnendnm, sed periliiacissimus ad non A necnon et Leodicnsis eplscopo Meilcnsi '•T rnnonf-
d i m i t t e n d u i n , dc liberali scieutia insutsus, usti a?c- cam ofTerebaiit, siinulqtie e l Trcverensis (236) l i t t e -
eleshe stiae t a n l u m oxercitnttis. Hic laicorum sug- ras, qttibus l l e r i n i a n n u m , Inter miuas quidein c t
ge&liene c o r r u p t u s et p a r t i m e o r u m , q u i p r o p i t r verbera direptionemqoeeaballoruin siiorum et v e s t l -
Leipenem t n r r i i n o l i m occupaveratil, ex dono ducis incntorum, ad ahhatcm sibi non dehere d a r i con-
snperins d k t i O o d e f r i d i provideutiam invadit lotius stantisshiic rationabiliierqiie rcfiitabaut. Sed quid?
abbathe n o s t r m , sperans sic taudein ipsuni e l uomen Prevaluit pecuuia, prevahiit adversiiiu fratrcs l u i -
:
e t f r u r t u m obtinere posse. Huic dono fratrcs ve- corum i i i a l i i i a . Data est l l e r i i n a n n o hac auctori|ate
benicnlissime reelamabaut, lum quia ad lalem abbatia.
enram enm i n u t i l e m esse o m n i o o s c i e b a n t , t u m quia 5. F r a l r e s Inde reversi, l a c e r i , spoliati et pediles
meluebatit, u t eveult, de promissa ab eo duci pecu- pcr l a m louguin pcrque l a m dilliciie i l e r , rem per
nia p r o eo dono t o t a i n vastandam abbatiam. V i c i t ordiiicin ;occlesiie sancti L a m b e r t i eniscopoque l a -
t a m c n dncis violeitlia, corrasaqite est i l l i uiodo biuc crimnhiliter conqnesli suut et d.inipna secclesinc,
' n m d o illinc cum maxiino danipnO accrleshc gravis quai " * passa per l l e r i m a i i i i i t i n fucrat, ct m ^ o r a ,
n i n i r s pecuttia. Nam soli nostri bomiiies de Teslre- qu;e i i u n c e a m passurani inclueh:>itt, suisqne viclus
b a n l (233) usque ad 60 marcas iude pcrsolventes, B
p l vestilus c x t r e m a i i i inopiaiu. Vieti tandeni sui
m o n licare tandem compulsi stiut, qtii prius fuerant conteinptu e l nostroruiu niiscria c l i a n i i l l i , quos
trivitcs. Quid singula enumerein? Uiidecumque fue- transvcrsos aliquando a^ehal Jlerinianni pccunia,
r i t corrasa 100 marcas nescio q u a n t u m stiperexces- acceiiduul cpiscopum u t ad audicutiain faciat venire
sit stimma. inoiiachus c l H c r i n i a u i i u n i . Vocatur seuiel et i t e r u m
2 . Sie et sic, et sic et stc paucl etiam, qui apud ac tercio Heriinannus, taiideiuque venire nolens ea-
ros tutic erant, fratrcs sunitna vivebanl inopia, i i o n i t a prosccutiono excomuiuiiicatur e l d a m p n a i u r .
r.ndi t u r p i t e r et famelici i i i l o l c r a b i l i l e r . Quidani Neque sie tameti c e s s i t . , M
At verilns l 7 t
episco-
vcro ab introeitiitibtis mouasteriiini, u t ipsos ore p u i u , nc, sicut dispoucbat, manu m i l i t a r i ejiceret
p r o p r i o andivi referre, slipem i n t e r d u i n petehant; Ctim, oppidum nostrum e x i v i t , c t apud viliatu no*
n l i q u i c o r u i n , qut a parcnlibus surs, cognatis et slrain llalcs aliquamdiu m u l l o dampuo a>cclesia»
amicis aliquid accipiebanl, inde aliquamdiu tcnuitcr commoialus, trausivit ad coiuileni de Lewburg
n i m i s v i c i i t a b a n t ; a h q u i , si q u i d i n l i b r i s n u l vesli* l l e y i i r i c t i i u nomiue (237), inajorem t i i u c lemporis
iiteuiis haberent, quo patientius carere possent, advorattuu noslnc aecclosia?. Spcrahat euim per c u m
vendeutes, pauem iude emebant. Heriniaiiiitis autcm ^ se posse recuperare qttaiidoqtie a h b a l j a u i , aii( se
l a i c o m n i consiliis serviliter addicltis, eoritm eliam a i t l i c i u r u m eain, sicut f e c i l , frcqueiilibus dajupnjs
q n i habehauttir dc stultioribiis, nunc aptid episcopiim et m u l i i s i r r u p t i o n i h i i s .
O h b e r t n m , q u i l l c y n r t c o Leodii sticcesscrat, nunc 4 . Inierea 171
itecdttm cessantc discidio, quqd erat
a p u d archydiarenos cxterosque aulicos promitiendo, i p l c r Mettciisiuui episcopiun et imperatorem lleyq-
d a n d o , incnliendo, voces fratruiu pro necessitatibus r i c t i u i , i i n p c r a l o r parleui i l l a m doiitiiiicalem, quam
sttis c l a i n a n t i u u i ad cnVctiim aliquem pervenire uon Mclieusis episcopus apud nos habere videbatur,
stuebat. Attdiens attteiu quod prevalente adversus lradidjt iubcncficio coniiti A r u u l f o de ^os. Quod i q -
imperatorem (234) x c c l c s i a , II31 iraanuo Poppo suc- digjnc fcieus CQiues l l c y n r i c u s d e L e i u h u i ^ q u n i i i a j u9

cc>seral (235), ntagno l a i t o r i i i u stipalus agmine, niajor apttd uqs erat advocalits, i u l r o i v i t oppidmp
t e d nullo oiiiiiino sibi de fratribus noslris c o i u i i c , p o s i r u m c-um aliquaiitis e q u i l i b u s , usurpaus sibi
Mettis ad eum teiendit, et quibuscumque ptavis quml copies A r n u l l u s i n cp habere vidcbalur. A d -
moJis solet i l l u d l i e r i , doiittm ab co ubb.ui.c ;»m- d u x e i a t ctiutn lunc &ccum i ^ c i i m a u n u i u , 111 in a b l ^ -
b i r e cu pii. A t k r a u l i u i a l i q u i oji nostris f r a l r i b u s , |ia vi r e s t i t u e r e t e u m , a l f r a l i c s laula uuanjmiliittt ot
mtai a «elsfis, legatkutemque sxclesia uoslrai constantia sprcverunt e u m , u l neque sigttMUi PM(-

YARI^ LECTIONES.

I I « damne D. W duu B . Popponi $up$uctipmU inter. V. qua» — majora detttnt D. I M m

neque
r cess^ 0 4 i ^ | p . L c | i d i e | u a u i iuperwiptit
17l
iitterp. i\ » A . D o u i i n i 1004. inteip. i\ 17

mjM.
(23o) Pagus i n l e r fluvios Leck, W a a l ci Mosam. L i m h u r g , nnde postea tota illa provincia sibi tledtixit
E r n s t . HUt.de Limbourg I I , 1 7 0 , 25£ conjioit |iqg pomeiu Accuraie cle hac f a m i l i a , quas originein
kyjo cogilyndtiin esse dc i l l i s n a r l i b u s , pagt X $ M t i a r
d u x i t i n d e a fhcodericQ | duce Mosellanoiiiiu, dis-
9

d r r e t u i ; v erant vietmc pago T e s l e r b a n l . seruit Albcriciis i n t l u o u . ad a. i O O i . Maler hujus

(254) Qui apud Mettenses Adalberonem ppiscopuRi ^ e i n r i c i e r a l J u d i t h , lil«a F r e d c r i c i ducis L o i h a r i n -
eoiistilttere volcbal auuo 1093; v i d . Deriiolduiu ad gi;e i n l f r i o r i s , q u i morluus aiiuo i u 6 5 . testeeodem
*l a. A l b c i i c o , (ib;c tixori<|iie W a l r a m i reliquerat domi*
- (t!3S) Qoed factum erat lempere pasekali a n u i ninm ultra Mosam vrope Lcoainm. Primus qui post
10*5. D u c h c s u i t i i i i , Bei tholeluiti aliosque dilucida cOin-
^ « 5 « ) Eigilberli. inenlatione hanc o r i g i i i e i i i c o i i i i t u m L i m b i i r g e n s i u i n
(257) klciiiricus dc L i m b u r g c r a t Glitis W a l r a m i p r o p o s u i l , est E r n s l 111 Uistoire de Litnbourg^ tyuu
c o m i t i s A i l o u c n s i s , q u i p r i m u s c o n s l r u x i t caslrum I I ab i u i l i o .
 R O D U L F I A B B A T I S S. TRtJDONlS
sare neque d i v i i i u m oflitium facere vellcnl, A t o » n m q u e a l ? Ha>c ab interpolatore inttrta $unt*
q u a m d i u c u m M i c b a n t essc i n i r a sepia nionasterii una linea erata 1*.
n o s t r i a t i l a i r i i ; t c r r o r i b u s , m i u i s , l . l a n d i c i i s pro- 5. N u l l i i g i l t i r i n i r i t i n s i t si i n gloria et d i v i l i i s f

misMonibus p«»r liotiiiues l l e i u r i c i coinilis pttlsali a t l c n i i a t i bodie l i t t m i l i l e r v i v i m u s , cuiii magis m i r a n -

frequenler, utillo modo n o v e h a i i t t i r . Ille v c r o i n - dum d i l i g e u l c r alleudentibus possii v i d e r i , qiiouiodo
l e r i m lalebal in angulo tinius u o s t r i s p i c a r i i , ad i n t e r l o t loci uo&lri desolalioues vel l a i u u i n adbuc
quem accedentes faiuoi es t j t i s , Iiou.iiirs levissimi r e l i c t i i n i esl, quod congregaiio apud uos csse et
c t utillius boni i n t c r uostros lestimoiiii sivc cottsilii, abbalia appcllari poiest. Ilaque paucissiini lune
aniinabaut etim ad pcrscveraudiim i n proposito, c l lemporis apiid nos fratrcs remanseraiil, iiiillus apu>\
comiteiii l l e y n r i c t i i u c t i a m c o u v i l i i s inflaiuinabaut cos o r d o , nulla r e l i g i o , ulpote q u i victtis el v e * t i t u s
ad viiidicaiiduni tei r i b i l i i e r in nos c n m e u i p l t i t i i Mtum neccssilate a f l l i t i i , fame c t frigorc peue i i n e r i b a i i t ,
de abbate suo. lulerea comes A r i i u l f u s , collecla c l q u i ueque tiaiislrales oili» inas liabcbanl, q i t i b u s
sitoruitt i i i g e n l i i i t i i i t i t t i d i u e , comitem llcynritiim suas necessilates o< c u l i a r c n t ; taiilaque fucral ntise-
aut itt oppido no.-lro ciccidissel aut dedecorose eje- r i a , t i i u l a dcfeolaiio, tanla r e r u m d i s l r a c t i o , u t d e -
cissei, uibi orauteiu iia suppliciter pcr nur.iius snos speranics plerique vel ipsum iionien abhalke loeo
comes Codefridus t!e Lovai.io, q u i posiea dux e x t i - B a n e r e , » a i » g e r e v i d e r c i t l i i r u t «iericorum
| m s s e r e m

t i l , iiileipoueudo sc i l l u m t i i p u i s s c l ; cujits coudiictu prepositura fierei, et sex aut octo sub se clericos
*aniiscvadeiis,abdu\it qtioquc secum sutitn abbateni, b a b e i c l l u t e r b;ec e l c a i e r a i m i u m e r a b i l i a i n a l a ,
. s l a l i m q u e a p u d n o s c l sigiium liora» lcrli;e s o u u i l , c l cuin paeue 1 7 1
j a m auiiullala essel nobilissiiua illa et
d i v i n u m oflicium, quod p m p i e r eum d i u i i t i c b a t u r , faniosa quontlam abluitia noslra, luiideni m i s c r a l i o
i i c r i t c r p i l . Uiraque i g i i u r repu!sa comes I l e y n r i c i i s diviiia t e i i g i t corda L e o d i c n s i u m , liabiioqite s i m u l
gra\issimc cfleralus, I l e r i m a i i u o apud >c collocalo, freqiieuli colloquio, cueperuiit v i s c e r a b i l i l c r tra-
qu;i!cun tie dtf nosiris p o l c r a t ,
v iuvadit, dissipat, c i a r e , quoinodo desolaite et pcnc adnicbilataj a b b a -
a i f l i ^ i l , huisque u l s i m i l i t c r i\\ih:it prccipien o p r e - li;e subvenire posseut. Sed qiiouiaiii t t i n p o r a l e bo-
cipit * Quis referre lutum q u e a i , quibus quaiitisque i i i i m n t s l r u m ad Metcnses, t u r a q u e a u i m a r u i n t a n -
inalis distracta luuc tempoi s bona a:< ci sitt iiosirae t i i i n pei l i u e l nd Leodieuses, c i a n l a l i q u i inter eos,
a u l prorsus i u perpettiuui suut nobis sublata, aut iit p l c r u m q u e i i t , q u i ad subvcniendiim uobis n o n
n i u i i a locgaque afllictioiic nobis aniplius pene iiiu- i n u l i i i m c r a n t a t l c n l i , dicentes boc taniuni ad c u m
tilia reddita? Nam dux Cudefiidus, q u i postca p c r l nero , cui dcbcbalur anualis reditus iiosira*
rex l l i e r o s o l i m o r u m ibidem o b i i t , nostra sibi qua> ^ , ^ . L e o d i c i l s e s q u e l l 0 l l i l e b e r e I l o b i s a h l w l e m

qtte c r a n t i n llasbania c l i n Testerbant - ad l i b i - C ^ ^ , . ^ £ ^ s a p J e | | l i o r e g

t u m servirc faciebal ; comes l l e y u r i c u s quae e r a n l

et rcligiosi asscicbant canonice lioc possc facere
circa ct ultra Mosam c t i n l l i p u a r i a c l circa K e n u r a ;
Lcodicnscm atcclesiam, u l , qtiia cura a i i i m a r u i n e t
comcs I l e y n r i e u s palatiiius (238) quse hahere vide-
consecralio abbalis ad cam pcrlinebaf, et Meteusis
n i u r stipra Mosellam. Ab illa die invasam nobis
sccclesia nobis subvenire nou p o t c r a l propter t r i * ) u -
aecclesiam de Fonce (239), non longe a Mcitensi
lalioiieui stiam, Lcodicusis axelebia abhatem leccle-
urbe, niiniquain posica rchabcre potiiimus, qux
si;e curae su;e providcret alque o r d i n a r c l , ila u t
adhuc Lauzonis ahbatis lempore et lougc post aJhuc
n i c b i l c\ bis qua? debebat M d e i t s i d e t r a b e r e l ; n o n
ut nostra possidebatur. Preterea villici n o s l r i et
e i i i m essct Icve ferendum tantuin l o c t i i n , l a n l u m
qtildatn de hcneficiatis hoiiiiuibus ecclesiie u o s l r e
UOIIICII, taiituni qiiondam bonorem ncKligetuia M c -
q u i c q u i d cis p l a c u i t , quicqtiid eis melius lunc visum
tcnsiuni aiiiiulianduui esse ab accdc*ia Leodien-
f u i t , stiis a l t r a x e r u i i l villicationihus suisque feudis,
siiim.
nobis ittodo voleiiiibus ea reciperc oflerentes j i i r a t e ,
G. Querebatur i g i i u r diligentissitne si qtiis super-
sua ftiissc anliqua legaliqtte beuelicii aut villicalionis
esset de filiis nostnc aeccleshc, c u i idonee r o m i i l i i i i
possessiouc.
D posscl cura subvenicndi m a t r i suae. A i i m * fratres
* p r c c e p i l . A . D o m i u i 1005, H e n r i c i i n rcgno
. q u a i i i , iu imperio l e r c i i auiio 4 0 , ct 0 b e r i i i i o s t i i nccuon c l c r i c i e l l a i c i , <|iii cum cognoveranl,
''• Leotliensis episiojii a u n o 5 , l l e r i m a i i t i o s y m o - quod Cande in monaslerio sancti P e l r i moraretur
niaco invasore j u s l e ah hac ahhalia aiuio p r c -
(240) uniis clc noslris f r a t r i b u s nomiue Tbeodcricus,
ccdcnti repudialo, hec prius famosa ahbaiia pcr
aiinos c i r c i t c r 4 paslote c a r u i t , cujus violeiuas q u i a loco noslro recesserat sub contentione abba-
. i r r u p l i o i i e s pcr lyraiiuos ingeslas, q u i r e l e r i e tum Lauzoois ct L u i p o n i s . l i i c s i posset inde ex-

VARIiE LECTIONES.
1 1 1
faccre D. 1 7 4
Lotharingie ct B u l l o n i i $uper$crip$it intetp. i\ i n
Testebrant 1. 1 7 1
i . p. i #
.

MTJE.
(238) Ohiit i 2 A p r i l . 1093. Cf. Crollius E i i a i i l e r t c sancli T r u d o n i s h o r t a t u C e r a r d i , quod o p u s c u h m
Reihe dcr Pf.ilzgrafcu, p. 1 3 t , et adtiotationein ipse i n p i u f a l i t u i e piynue ab cxtilii nngnttia d&ttt-
Lavalleyi i n E r n s i l l i s l . de L i m b . I I , 175. nutinn , e l exmulutnt tibellum a p p i i l a l , vide e u m
(239) Ponci i n siuisira rip.t Mosclke m c r i d i c i u liiid S u i i t i m V I , 543, et qnaj d e d i l Ghcsquier
apiul
veratis a Mettis. V , 7.
( 2 4 0 ) I n hoc exsilio composuil l i b r u u i De vita
81 GESTA A B B . T R U D O N . — LID. VI. ft*
i r a h i , idoncus i l l i s videretur ad regendum a b b a i i a m , A antiquo possidebat, u t absque dono ejus nullus I n
quoniani Theulouica e i Gualonica lingua expcditus, eo cotistituereiur episcopus. Nnnc autem, q u o n i a i n ,
liberalibus a r i i h u s egregie erttditiis, i n prosa el ut d i x i , Poppoabsque dono et voluutate i m p e r a t o r i *
versu n u l l i essel suo tempore secundtis, dulci et episcopaiuin Metcusem iuiravcral, el hacdeeausa
aliissona sonorus voealilaie, brevis sed pulcbra per- imper l o r qu:e sunt apiid nos beali p r o l h o n i a r t y r i s
sona mediaque rctate; q u i etiain f r a l r i i m siiorum suo j u r i utancipavcral, neccssitas Itoc fecil, u t de
i u f i r m i l a l i b u s meliiis s c i r e l c o n i p a t i , lamquam a m a n u iniperatoris bacultim de abbatia nostra r e c i -
puero i l l i s c o n n u l r i t u s , c t q u i viderat et audierat peret, ne longa i n t e r imperalorem ct cpiscopum d e -
inala q u x passi crant h suis Irihulatiotiibtis. Q u i d cerlatioiic locus nostcr miserabiliter desolattts i n l e r -
p l u r a ? Gavisus est iude cpiscopus Obbertus et i r e t . Quamdiu ergo Aquisgrani e r a l , e u n l i illuc e t
accclesia LeoJiensis. moranti i b i episcopus obsonium i l l i d a h a i ; iuqne
7. Electuni i g i t u r a f r a t r i b u s eum necnon clcricis suis expensis reduccns eum L e o d i u m , tamdiu 17
*
et lai**is vix landem de coenohio sancti Petri Gande secum t e n u i t , doncc o r d i n a t i t m ad ahbatem per
l i t f e r i s et missalicis suis a b s i r a h i l , e l d u r l u m sccuin semeiipsum ad uos adducerct, et loco abbalis posilo
A q u i s g r a n i facii eum accipere doniini abbatiae noslno fratribiisque e l populo commcndaio, omitihiis diebus
de m a n u iiuperatoris, sicut mos erat l u n c temporis. B viise suae consilitim et a u x i l i u i a suum c i i n auribtis
l f o c i c c i r c o pcr utantim i l l i u s faclum est, quia i m - o i n n i u m presto fore p r o m i i t e r c t , dtimmodo strcuuo
p e r a t o r , quicqtiid beatus p r o l h o m a r l y r i n partibus agens dc loci rectiperaiionc propier n i i n i a m ejus
n o s t r i s habcre videttir, suo j n r i maucipavcrat, p r o - desolaliouem non desperarct. Datus csl ci baculua
pter Popponetn episcopiim Mciensein, q u i cpiscopa- S Kalend. F e b r u a i i i Aquisgrani, conserraltis est i n
t u m absque dono et conseiisu i m p c r a t o r i s o b t i u c b a t ; abbatem et saccrdotcm Nouas M a r t i i Leodii, anne
adhuc enim i m p e r a l o r hoc i n tolo regno suo j u r e ab incarnatione dominica 1U90.

E X P L I C I T L I B E R Q U I N T U S , I N C I P I T S E X T U S .

I.Cum varias ahbalum cominutaliones p o s l C domno ahbaln Adelardo seciinnVusquc a l ea t e m -

m

Obitum abbaiis A d c l a r d i s c c i m l i r c l u l i u i u s , c e r i a u i pora de a?cclesia sancti T r u d o n i s oiuufc viciuJa

aniioruni seriem p m p t e r violeulias r o r i i u i ct fre- desperaveral, quidam Theodericus. cjusdcni loci
quentes fjectioues e l regressioues s i n g u l o r i i m u e - antea n i i t r i t u s , ad eandeni a*cch^tai*i regeiidam a
quaquam lencre poiiiiinits. Nam u b i iiullus 1 ' g i i i n t u s douino Ohberto episc»po vl prituis Lcoliensiuin,
Ordo sticcedentiiiin sibi ahhatum servahalur, sed tcrtiis j a u i niis<ds l i i i e r i s , a Flaiidrh» iiiouasierio
q u a m cititts quisque poterat ciuuhiir. siiiiin e j i c i c b a l , sancli Pelri Gande lan !em est revoeattis, nescio
i s t e q u e quain niiiius polerat i l l t i m preessc s i n c h . i l , mag s an coacius,
;
et Nonas M a r t i i preshiter et
observari f.ici/e certus anuortim iiiinteriis non iHtitiit ahbas l o c i u o s i r i consccrattis. Quaiitaui de&ohilionetti
de sitigitlis, maxiiue, e l i a m si possel, cuin fatni- intus c l foris i u v e u e r i l , crede m i c h i , o tpii hTC l e -
l i a r i seuiper noslris uegligentia nemo c r a t q u i ope- gis, qttia ntilla vi itigeuii possuiu e x p i i m c i e iiullaqiio
r a m impeuderet. Superius i g i t u r repeieus ah o h i t u f j c u l l a t c c x p o m r e , sicut v c r i t a s se b a b u i t . Nam de
scilicet ahhalis Adelardi secuudi usqtie ad i t i i r o i l u i n toto inoiitisterio pretcr t u r r i m u i c b i l leciuui habe-
abhafis Theoderici i n ahbatiam aunos coutiniiaho, b a l u r , qttin intei ioribus parietibus collapsis, extc-
et quod a l i o r i i t n interpositorttin scisma d n i p i t , per riores vaslissiine patehanl, continenies i u medio
duos islOH rcnodare siudeho, notatis e\ o b i l u ahe- ^ vilissimam capella:n supra saiicioriiiu T r u !«>nis et
r i u s el a l l e r i n s i u l r o i t i i aunis iiicaruatioiiis D o m i u i . E u c h e r i i sepulchriini. N o s l r i auiem posl couihiibtio*
Abbas Adelardtis sccundiis o b i i t a. 1082 i n c a n i a l i o - nein i c i n p l i , cuui saiictiiaritiui, slauie adhuc firmis-
n i s d o m i i i i c e , abhas Theodcricus i u l r o i v i t ahhaliam siine m i i r o foriissimo, facili siinip u possenl coope-
a. 1099 1 7 8
ejusilcm i u c a r n a l i o u i s ; fucnint i g i l u r ah ruisse, t o l u m 1 7 9
potius fundittis d i r u e r a n l , et nu«jus
obittt ahbatis Adclar.li sccuudi m q u c ad i n l r o i l u i n stulla temcritale o r l i l i i n i , v o l t i t a j a t i i c r i p t a , usqiio
i n abbaliam Tbeo lerici ahhalis 17 a n u i , quos inter ad feuestras caucclli Hlud p r o d u x e r a t i l . Ad qttod
se c o i n p l e v e r u i i t , isle p l u s , iste mitiiis, Lauzo, opus ferveiitissinte accineius d o i u i i i i i ahbas T b e o -
L u i p o , H f riitianuus et a h c r Heriitianiius de ahbatia dericus, brevi tempore quiequi.l est stt|ierius a fe-
eoiitendenies, et n u l l u m c e r t i i m teinptis i u v i c e m neslris cancelli p u l c h c r r i m o opere coiisiiiumavit t

habere perinitienles. duobusque p i l a r i i s cuin superstantibus illis p a r i e l i -

2- Anuo i g i t u r ab incarnatione sempiierni p r i n c i - bus j u x t a choruui cdilicalis, totam illani partem
p i i 1099; post longas e l d i u l u r n a s m o r l e s , quihus a m o n a s t e r i i , q u a s e s t a b a r c u stipra s e p u i c h r u m s a n c l i

VARLfi LECTIONES.
m
i b i addit D . dum t \ post D .
1 7 7
Eodem aiiuo Godefridus de B u l l i o , dux Loiharingie et princeps
1 7 1

A t ^ r o s o t i n i o n i m , o h i i l , jtosl quem l l e n r i c i i s i m p e r a l o r amio seqiicnli ducatum L o i h a i i i i g c l l e u r i c o countf

L e m h u r g h e n s i c o n l u l i i . Hccc ex Sigeberto ab atia (tertia) mann in margine adjceta sunt. Quidam ex 1 7 9

l o t r u s i s abbatibtts superscripsit interpolalor I*. ;

 S5 BODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 84

T r u d o n i s * d partem o r i c n t i s , caemenio p l a s m a v i t , A subtus srolaiu p u e r o r u m , c c l l a r i u n i , dotiiunt infir

calce dealbuvit* fencsliis v i l r e i s decoravit, c a i a t u r a t n o r u m . Sed, t t l stipetius d i x i , siue atiquo ctiltu
c o n t i i i u a v i t , teeiumqtie supcrius pavimeuto l i u i v i t c r a n l o m i i i a ; tectura i i u l l u uuie ofticiuarttm ista-
infcrius; s i t n i l i t e r et criptaiti* quutn volutain l a n - r t i u i ostiui jugeqtic l u l u i i i hyeine ct itiotestia g r a u -
t u m i i i v e n i t , caeteris oinnibus qute deeraitt cousuin- d i s itttuS p l u v i » , n i v i s , g r a n d i u i s et b u r e « , rii-
n t a v l l , atque iri horiore beati p r o t h o m a r t y r i s Ste- chih|iie obstacuii que p r u h i b e r e t u r quodvia aiitmul
pltani principale i n ea altafe tleiiieari f e c i t l M
. Aiino aceedere»
ab iiicarnatione Doinini i i O i 1 8 1
de vilissimn capella 4 « DOIIIUS tiiflruiorttm neque die habehal igueut
sttpra sepulclira healortim T r t i d o n i s et E m i i c r i i i t i - neqtie nocte l u u i e i t , nisi frntres i n ea jrtcentes iimle-
t r o d u x i l nos i n eaui c r i p i a m canlare. Q t i « dies visa ctiiuque s i b i , iitterduni e t i a m ex v i e m et vestltu
est nohis et f u i l inimensae hetiche, c u m itt ea j . t n i suo, ea 1 8 1
p r o c u r a r e u t . Sed iieque iu dortniturio
ihciperemus secuttdtitii o r Jinent et oratiuues facere liiinen erat» f r a l i ibus lota nocte i n tenebtis j a c e n t i -
e t i n cboro stare et nd altare procedere* quod iittllo bus et per letiebras ad ntatutinos etiritihtis. Q »od
modo poteratit p r i u s fratres per tnitlios aitnos in qiiidem erat gravissiniuin e K y quia de llla prtrte do-
migtislia capclla?. Nam ab ea d i e t qua v c i t i s mo- miis i n qua d o r m i e h a n i , oportebat e >s per leriebras
nasterium d i r u t u m fucrat et novum combustrim ^ t r a n s i r e p a r i c m aliam i n qua reflcieoant. aiqtte inde
attpie discissum, inter caeleras etiam desolationes et exeuntes snb tecmra p a r i i m ligtiea p a r l l h i s t r a i r i i -
calamitates, qute f r n i r i b u s accidisse superius r e i u - nea, n i r a q t i e vero s m u i r u t n , j t t x t a inufurii ittonastfe-
i i m i t s , ordo et disciplina prorsus abolita futrarit, r i i palpando (requeiiterqtie ruendo ant oflentleri .ta
tnttxime loci positura deflcientei i n qua t e n e r i |)06- i r e o n t i t i nocie ad m a t t i t i r i d s , ct de matrititils s i m i
• fcent. fiter pef teitehrns redire. Irifra m a i u i i n o s st qtiis
5. Positus i g i t u r est rinus de f r a t r i b t t s a n t i q u i o r i - f r a t n h n sttii p u e f t n t m foiebat nliqnaridd e x l t c rid
bus, vix pre senectute se ipsuin valens rcgcre, custos necessaria nnliirce, tltun t i m e r c t lenehrartiin h o r r o -
pueroruni* q n l s t a n i 6 n d l m c veteri inonastcrio vlde^ fteht loligifple* 1 8 1
i i i n a r i s luterttri UlffleHttatftiii, ltiaj
rat tlisciplinauY ftdfuui et ofditieni i r a t r u r i i . ttaqufe gnaui i n l e i i m suslinebat rialuralis iiccessitalis i n j u -
• p a u l a i i m cceperunt reviviscere qnrc erant r e l i g i o n i s , r i a m . Hyemali lempore lecla f r a t r u m aspergebatitur
et freqiientl i n capitrilo coltalioiie ahtiitdantitis prO* hiVedeltsissiirin, Sttrgcntesqtie ad i i i a l u i i u o s s i c t i l se
flcere. Pbstquairi t e r r i e d u x i t nds d6 crlpta l l i chdrUm albicanles nive super* vestimenta sua inveiiiehant,
p n l c h e r r i m u n i et i n p a r l e m illatri iitoiittsletii, qtiani ita et reverientes totii lcciisit-riii^ siia. ^ropter
p a r t i i n e d i f i c a v e r a t i p a r i i t n reformavefat fl sepulchfo q comtnitiriitn q u o r u m l i b e t aceedere vbteiiiftim i m p b r
beatorum Trudonis et Eucherii usipie i i i lineni t t i n i t a i e m nichit tute servah» t)oteraiit de tectister-
bperis versusorte!»lem,c»ttn angttieiito laahhe to>pit niis s u i s i n d o r i r i i l o r t r i , riicttiiqde de" lils q u i b u s ser-
et religio a n g m e n i a r i et f m t r u i n uumgruS altqnah- Viebatur mcrisae eorurii i n refcctdrio; qtia riecessitate
t u l m n crescere. Iloc autem vehementissime impe- habcbant q u i habere poteraut pro leclis tigttcis
d i e b a l , quia ofllcinas (241) ciaustri fratres pattcissi- a r t h a s seratas, i n q i i i b n s surgentes tectisternia stia
mas atqne illas VilisSimas habehanl partihus illis, ribflririabant; q t i l verd habere noti p o t c r ^ n l , f r e -
quac snnt ad orientein et aqriiloiieiii, tion h a b e n t i - quentes molesiias tte vestimentis stiis a furibris
bus nisi lantrim sepeni ntldnni et v i l i s s i m a u i , rJUae sustinebant. I n refeclorid adtem poSt se iri h i u r o
non modo h o m i t i i h t i s , setl c i canibits Bt porcis i u - fenestnilas dilige.ntcf seratas hahebarit, rigcohdeutes
differenter pervia e r a n t . Pat-s illa c l a r i s t i i , iri qna i n cis mapptilas stias, ctiiteitos, ciphos etqride s u p e r -
sedeutes f r a l i e s ad lcctionetii r o n v e n t t i m stiurii s i - c r a n t eis de ineitsa, quia iion habebant q u i b i i s t i e -
lerido vel loqnendo modo l e n e n t , medio i n i e r t e x t a cessitatibuS suis s u c c i i r r e r e n l , nist ex ea s t i h s t a t i t i a ,
pariete t a u t m n coopertune habebat, sub qua f i a l r e s qu.ii aut stipereral, aUl quain o H su6 s r i b i r a b e b a i i t ;
capitrihtm suum facicbanl, dimhliumque stipe- ad elemosinam nichit inde aut peririodicuui d & -
rextautis d i m i b i uecdrini coopertutn ex varhi neris D b a t u r .
fntetnpeiie frairibtts ibt sedere Voleniibns inultatn S. Transtltis trilns setus u l r i u s q u e e r a t , p t u f i -
hiolesiiam tain n:state qilam hyeme faciehni. Re- n u i m vero ad missas mane per eturi t o c u m , q t t e i n
fectorinm f r a t v u m ac d o r i i i i t o t iuni domtts illa rina tnnc appellabatiius et niiuc habenltis c o n v e n l u n i , et
* e m t , qtiae ad occidcttient pars quarta c l a o s i r i t^sse ficquens i n eo c u m f i a t H b u s fabulosuinqne l a i c o -
tfebebat, iutertexta incbilominus p a r i e t e , habens r t i i i i et c t e i i c o r u m lisque i u iioctem c o l l o q u i u n i . Si

V A K L € LECTIONES.

^ A n n o c o d c i n 1106. 5. K d . O c l . annotavh interool. {'. dedicata est cripta n o s t r a a d o m i n e O b b e i t o

1 8 1

e^tsropri Leodieiisi. a l iiisianiiant «iomui Tbco<ieiic<, q u i hmc vebn detunt in utro jue codice 1 et 1 * ; at t u
ilto manut $a?c. XI V ea in murgine udscrip$itj leguntur etmiu avud D. sibi tepetunt i . i \ longitiue 1 , 4 I M

— diflicuitalcin detunl I ) .

mrs.
* <24l) C u h i c u i a i n quibus servab:tniur qu^e ad
f s i n g u l u n n t i mOnacborum viclum reliquosque usos
peniuebiuu.
 i H & T A Afctt. t f t t i t t O M . - L l t t . VI. w

e>a jiotefis peftoria, nt fre^ieh^sMme assdfet, A nmtom unde aftigebatur ex auro et m a r g a i i t i s ptu - 1

b o s p i t a r i apud nos voluisset, f r a t r i h u s hac illaeqiic? chre hftheiiiein c o i n p a c t i t m , l i i eis acqttUivit. S i n i l -

- tifefere pariefn sririril m a o d n r a n i i h t i s . i p s a itt fefecto- frter et eiiigtitos duus, uniiiii de uigfo borioquc patlto
f f o ad riiensairi fratruiri dlscritribebat a u l si phfiof Isllrini s;»lis, a n r i f r i g i o l a l i l i u t i t i i s i t i u n i di»iiortiio i r i
eslet cteniehtiofqtre a e r i n inedto j t r a t i . Milhes hsquc fiiie d e c o r a l u n i , atitiut dc putiio v a i i i coloris vahte
i6 dstiuiu refettorVi Bive ad ihedtutri r o h v e n i u s e q h i - bonliiit, a nodo diitc Ventrent citigchlis c t i m , uTis
tafites Ibt desceiidebani, nuttamqne reveieiitiattt, arircta iisqiie ad sutuinilaleui o p e n b e raiillutii cias-
fton dieant hiohachts\ sed ipsis qiioque s a n t t i s locis seqiie uiidique r o i t i e x r u i u . Scd et balteum et calicem
exhiuere usqtid ad nociis niediiiiti c u r a b a n t . f estor ciirii patckia a r g e i i l e u m , iultis et t i r c a oras c x t e i i u s
fteilm, quia digne* non posstnri os metim s l i h i m - d e a n r a i u i i i , pixidem afgeiiie^Airi, siinititer et atgeti*
cjiie miseriae ippticare, quo tanlam majoremque tfctlu acefratu Vasqtte argeriietiiii ad v i i u i t i i , . t i i u i i i
fldsertam fraifum, secunditni quot) aitdivimus rtrtonum ( $ i l ) p o n d u $ baheus; i h i i r i b t i l u h i njioque de
ihaxlinaque ex parte ipse v i d i , fideliter valeam r e - ciipro d e a u i a t u m , caleiiulas afgeuteas haheus; pel-
ferre. viitilam hiiuttlacro besiiola* caiidutaui de cupro
0. V i f autem hrinus, scilicet ihimhtis a b b a s t h e o d c - faciam ad siiscipieuJaitt aqitam inanuilui lavuuda-
r i c t i s , nriviter h i u c therosoliuiiticam itesciu a u ma-
1
r t i i r i , i i i i u s habcuieiii l i u a g i i i i o l a * argeutvas fttsili
gis B bvmnicani desotatiouem iugressu.H,cum o m n i u dpeic c a i u l a s ; Ifesqiie i u e l l a s , uuaiii sterncndani
siinut inveni&sct coi ruisse,omrtia situul et dcrcpeuie super allare , aliaui SVib fibro , l e r i i . t i i i ad lcrgeitdals
rion potc ral e t i g e r c . Y e r i i m , u l superius r e t u l i , ad
l iuaiius. C r u . e u i quoqtic ctnri crucitixo e l pede q u a -
inoiiasteriuiu repnrandiiui et auimo i n l e n d e b a t , ct tuor c v a u g i i i s t a r t i u i iuiagiuihtis operoso, i i l r u i u q u e
studio lufatigabili acringe a i u r . Qui dtiui facuii ! i de c u p i o sed (Icauraliini. Columbain eliam cupreaiu,

oris gratia c o n l i o i i a r c i u r diehtts pascae sive penle-- atno latiicu siiperius argeutmpie v a i t a l i i n , contiuen*

co?len i n accclesia bcat;e Maiiae ad p o p u l u m , fre- teui aqti.tiit ad opus iiiauniini. Casulani de uigre

queuter ei&cliciehat decem aut diiodecim plusve pallio circa t oltiun et a colto usque ad pedes aute
veulreui a u r i l r i g i o lalo o i i i a l a u i ; cappam s i m i l i t c r
minusve marcaruui ad nionaslerii feparandi tntxi-
de uigrri pall.o p a u e c o d e m , circa colluin ct super
l i u i n . l ) b l occupaius ritiutH iniendebal a d t i a i i s t r i i i i i ,
crist i i i r a p i t i i a u r i i r i g i o o r u a t a m , aule pectus b a -
lameti quain cicius potuit i n doino i i i l i r i n o r u m , i u
beutcui plus quaui patmae i i n i i i s longilud n i s , auqua
u o r m i t o r i o , i n cella abbatis, i n c r i p l a » aute allare
loiigitudttie et l a i i t u d i n e , attrifr g i u u i , neque taututa
beatt p r o t h o i u a r t y r i s ltiiueii c u t i s l i t u i t de sccciesia
de Corbecce ( 2 i S ) , ilisponeudiim per manus ctislo- ^ aui i f r i g i i i m quam reni l i l i s aureis deaupfr soli i s -
dis a?cctesiaede niarca ei d i m i d i a census ejits , c011- sime c o n l «•••••» c x l a m , i n medio haheiitem — geiuniuiam
1..—
s i i t u e u s custodi niarcam ad l u m i i i a r e , preposito btillula circumclti%aiu. Ilivc 0111111:1 ad officium uiissaa
v e r o d i m i d i a i u ad prebenduitt frati t i u i , qiuc prius su;c c l ad o i n a m e i i l u m aeccle^ia» p r o p r i o stuilio d f
moii perso/vebal ui>i 5 l a n l t i m solidos. S i m i l i t e r de uovo acquis.vit. Ketleiiiit qumpue cappaui unain a l b i
censu «cclesia; dc Stades c o n s i i l u i t custoilio' solidos pallii vable l-oiwun, Ihtirtbuluui quoque argenteusa
ad l i t i i i i n a r e , quae ainplius tiou pcrsolvit. Llcuiosi* appendeiH sepiem uiarcas, quod postea cum p r e s t i *
na pauperttut prorsus aboliUe i> colidie c o i i s l i l t t i t tissct archidiacouo cttiilaui nomine Aiexandro cum
iiiigineos panes dalidos de deciina tle Brustemia, pallio 11110 o p i i m o , i^uod ipse quoqiic e m e r a t , et
q u a m retleiiiit positain iu vadio pro 10 m a r c i s . M o - calice a r g e n l e o , laiiuquaiti rehabere poiuit qiue i t a
lendiiiutii de Moyse cuui auferre prorsus non pusset usqtie hodie uooira seeclc*ia p c r d i d i i . Palliuni quoque
viro |Mjtenli, q u i dicehal se i l l t i d acqtii isse p r o i i t i t i m , quod s u l l i t i t w\ ttisijus altare coopcrieiilttm t

censu 5 solidortiui sttiguli» attnis, et qttod phis vale- eiuit totmu n o v u m , et de tqusso pallio p u r p u r e i co-
bal.accepisse itt beneliciuilc uianii ahbalis Lanzoiiis, l o r i s , pallenlis t a i i i e i i i i u graitdiHscuiih n r i U i m a g i -
M u l t i s suuiptibiis, multis lahoribus eo p r o d u x t t , u l uihus besttat uin v a r i t t l t i m . Hoc hod.e quoqtie peoe*
ferro inde sublato paulalim decidendo a u n u l l a r e l t i r , |) uos habetur.
et pretcr atjuam et rip.iui nec vestigium turiletiditii $$ r*r.dres quos i n v c u i l henigue f o v i t , et quot et
i b i r e l i n q t i e r e t u r ; q t i o d usque ad nos ita pertitasisit. quos potu<t a d d i i l i l , m t i l l a perpessus ab l i i s , q u o s
A l i a plura niotendiua r e d e i u i i , qua? gravissiuia pe* necessilHle m i i i o r i s sibi i i u n u f i de aliis ciatislris
c u u i a iitvsHltata aut heneficiata dieebat s i b l fmoa ex> utttes stiscipete Cogebattif« irivekentibtts in tiktnx
inaiigna n o s t m r u i n f«jeiieTritorttirt. frei|ttt tilef lnallgric seiti^cr hiquatibris iri fnH ftnstrH
l

7. A d inissse suue o f u a m e n l u i i i rcpoiientlum s c r i - oppidanis, quod lanla* f r u c l u n i sbbatise oclo ani tle»
itiola duo tali operi couvenieniia fecit, stiot|ite stttdio ceni l a n i u m fratres coitsutnereui, 11011 atieiideiitibus
a m i c t t i u i niuguo a t t r i f i i g i o (243) e l longo o r o a t u m , net|ue ^ eterl nmlicta c i c t i t a t i s suas cousiderare
albauique laqtieuiti a collo a u r i f r i g i u fastum^ «t leiitiluSt ad quaiiiaiu pauperiaUm eevolvisseM es>"

KOT^.
(24$) Corltcck ad Dylam in Bi ahantia. ( i U ) L q. ferto, Gallis o l i m fcriin, Germauis H#r*
(2t5)Gsiilis orfroi. broderit, liinbus aca pietl^S, Un$ est ^ u a r u pars t u a r i * .
f

c o l o r i b u s , auro argentove distiuctus.

fl RObtlLFI ABBAtlS S. S. T R U b O M S 6i
IntoVncta psYlibuto feus (msse* adjndlcafi, freqrienler A ontnino n c g t e x i t ; qua caitsa, quo a n i m o , ipse vide-
od edrii eohclrisunl i n rella I n t r o i h a n t , l e t h a f g i c t i m - f i t . A l diix non inimemor iujtiiinc contetiiplosque
(ptc t C r c u i i n r i e]us foetido adulationis SIME olco i m * sui i n H e i i m a i i i i i i i n * * , arma copiasque suas t n f u -
1

p l i t # t a r i t e $ , i u i e r i m letcatriu* (250) siue sic ciiin eo r o r e et iudiguatioue magna adversum nos c o t l i g i t ,

satisf u i c h a n t . Tota auiem abbalia et m a x i m e m o - i i t die d a t a , qiioscunque dc noslris ad dedicationcm
nacltt ad t l o m m f n i al.baiem Theodcrieiim hiiniili sui Belis compellere non posset, cortiiti carncs i u
rtdeillatiS obsequio e l pia» obedieiiliae oculo respi- ejus sacrillcio victimas propuktbitcs faceret. S e J
c l e h a h t , tjtisrjne anxietuterii atnaro sais animo comes Gislebertus, qtti rcconciliali sihi lidelis tunc
(toueltunt. S e q i c n t i i g i i u f die r i i u i tlomuiis abbas adjiilor exislehat domui abhalis Ttieodei i c i , COir»
t l i e e d e r i c u s voeante eiim episcopo Ohherto Leodium dticlo sihi comile Lovanieiisc GodiTrido, qiii nori
venl&sct, iitjitriuih siiam , p c r s e c u l i o n c m , r c d i v i v i n u i l l o posl dux e x l i l i t (254), virililer ci f c s l l l i t ,
&yihrittts Vupefbiain, iiivasiuiicm i n auribus episcopi omuemqtic conattim l l e y m i c i , licCt i l o i i l i u t Stll,
etcteshcqhe* besill L u m h e i i i expusuisset, non eos dutii accedere tion a i i d e i e t , t f r i t n i i i fecit. Nec ntulio
Uritluih iriesta coitipassione s a i i t i a v i i , sed e l ipsaui post domniis ahhas Theodcrictts feversns cst dQ
httatit civitatetri merote' qutdetn hiaxtme obitubila- Leodio ad ccciiobium i i o s t r u m , Afandi frreitspatien-
v i i . E r a l eniiii l a m clero qiiain p o i i l o e l tnouactiis ^ tia coiiclustini i n cctla sua euiuluiii sutiiri
r

g t e l i s s i l l i r t s , iriulla t i i t e f a f u u i sciencia c t egreghe 17. Jamqtic dies i m m i u e h a l , <\Ua cotncs (tSS)

Vocis j h b i l o accepiissimtis , !ii:ri placidissimis i n o r i - ftaudrciisiiiiii iiuperaioi i dccurrerC Andeguerp debe-
bus et vhllus h i l a r i t a l c serenissiiuus. h a l . Quo dtiin i u i p e r a t o f proH«iscereltir, c o n t i g i t
18. N b r i t a m e i t pfout de/eret dignitalem disciptin» CIIIII habere p c r loctiiu liOstruni I f a t i s i t i i i i t , atque
et itriitiiiiiA L^odteiisiliVti, cito v i n d i c a l i i u i f u i l laui iu cclla abbatis, qua uoii saui consilii fraler ille"
grave f.icilihs i i i p f t s u m p i o r e i i i i m p i i i m . Sed ncc hahitahat, nocie nna h o s p i t i i i m . Q u i diiht reltatii
n i i r u t t i . b o i i a eis Verila i i i d u t g c i n u s , duui necessita- ouiiiiuo noii aiideret iinperalori c o i i t r a d i c e r e , st
teiri l e n i p o r s e l e d r i i m aiigustiam r r s p i c i i i i u s . E r a t vcro ab ea egrederctur, i i u l l u u i siht u l l e r i u ^ p a t c f e
t n i i r i lutic hon pafvsi Vurbatio, n o n i u ea t a i i l u n i regressum f o r m i d a r c l , i n c e l l a i i u i i i sub t a t i i i i t a t s
aecclcsia, sed et i n totd epi^copio, e l iinumqucniqiic ttesceudit, ihique tota itla nocte u i a t i s i t , u t facto
hoit niodd relpuplicsts sed fainiKaiis qtioque s o l l i t i l i t i n a n c , ctint i m p e r a l o r visiiii siiaiu pfofh i s c c r c t u r ,
uiftebut bcctipaiio. dicut superius l c t i g i m u s p r d ipse ex i u f e r i o i i b u s ahditis pfodieus ad obtiiiendairi
fecuperahdo e x t d i i t sibi fegiii slaiti imperaior Ctilani regredcrclur. S e d q i i i d a i r i d e p u e r i s i i o s l r i s , q u i
t l c y n r i t i i i i b i aiixie i i i s u d a b a l ; e l quia crudeti odio Q nocie illa i m p c r a l o i i initt stravet u n l , f r n l n i t n u o s l r o -
et gravissitriis dissittebaril i i i l m i c i t i i s episcopus et JUIII cousilio prcstrueules e i a d i i u m , i n cclla r e -
lleynridiis d u x , shriul quoqtie Naiuuceiisis comes g r c d i iion p e r m i s e r u u t , n i c h i l tanien contuiiicliaa
Oodcfridus (251) et ideui dux , eos priris sid pacem aut v i r i u i n ei cjiisque sutellilibus i n l u l e r u i i l . C u m q u d
et eoncofdiain feVocare i m p e r a l o r inaxime labora- s i b i i n l e r c c p t u m i i t i r o e u u d i faculluteiu i n t e i l i g e r e t ,
bal, u t postea fribiir pacis eorum c t toncordia? ct se quasi i n s e p t i l c h r o , ccllurio ilio s c i l i c e t , a
esset c i spes et cahsa v i c l o r i i e . Quatiebantur e t i a m pueris nostris stiflotundum o m n i i i o r o r m i d u r e t , de
h i u r i lotius c i v i i a l i s et axclesia; undosa i i n m i i i e i i t i s l a c u , i n q u o sc ipsutti male d u i u p n a v e r a l , novus
belti f o r m i d i n e , quia ferebalur, verumque e r a t , G- quasi terrigciia ad i n v i s a m sibi iucetu p e r a l i u d
lium liripefatoris I t c y m icum iioiuine i n mauu r o - ostiolum tandem e r u p i t , et inagiitim spectaculum
bdsta et indlguaiiotie ritaxiiua ad c i v i t a t e m o b t i n c n - populo factus plaleartiniqiic p u e r i s , ad tiuam l o r e n -
darii pfoperure ( ^ 2 ) . sium donium hoiuo siue h o u o r e , monacbus sind
16. B i s itialis i n t e r c u r r e n t i b u s , q u o pnplicac f a - pudore p r o r i p u i t , aliquotque dies i b i faciens, sab-
i r i i l i a f i q u e f e i sua3 uuusquisquc, p r o u l nccesse sibi bato sancto doitiiiiicue resurrectionis i t e r u m ad d u -
t t d e b a t , consulit a t t e n l i u s , co de uostra dispottilur cem t r a n s i v i l . Qua peste cliiniuala seitiiiiaque ejecta
aaUs q u a m expediret nobis uegligentius. Seniei t a - D de navi noslraj x c c l c s i u i , m o x , quia e r a l horu t e r -
men l i l
alque i t e r u m vdcatuin eiiin (2oS) episcopus l i a , s o u u i l , e l post tot luctuosos tties, quibus c h o r u s
taudem excommunicat oinnesquc ejus complices, noster s i h i c r a t , uos j a m posse iiceuter d i v i n i s o r a
prcctpiens archydhicono suo A l e x a n d r o , t i t euiu de aperire laudtbus graudis I x i i c i a fuit. N a m n o s t r u i u
( a m i u a t a abbatis a l r i o q u e suo c l i m i u c t . Sed iiie m o u a s t c r i u m et p a r r o c h i a foris l a m d i u ab episcopo

YARIiK LECTWKES.
» dee$t
l
i \ >M
Herimamio I * .
NOTifi.

(250) Eatineontinentia;lecateresthomOga1oSvs^ Uranglensis ad b . a.

incou i t u i n s ; Belgis texker, Gallis licknrd. (255) H e r i m a i m u m ,
(251) De hoc vide e l i u n C h r d t i . Sancti Panlaleo- (254) Qui ipso anno 1106 Lolharingia? i n f e r l o r i s
nis apcd Eccardum 1, 923. d i i c a i u m Hciurico de L i m b u r g ereptum accepit teste
( 2 5 i ) Ilenricus V , anle pascha i i 0 6 j a m CCfliof Bigeberto.
f a t t u s de l l c i u r i c o duce L o l h a r i n g i i e et Obberto (255) Robertus I I quem vocant Hierosolytuita-
episcop» Leodiensi imperatoris partcs luenlibus, i n uuiu; refttaviia. 4 W a * l i t 2 . u V

ipsain L o l h a r i n g i a i u profeclurus crat^ cf. Ekkehard.

 *6 CESTA ABB. TRUDON. — U B . VI.

•III ftanne p e t i t a e f a n t , d t i n ets nemo c a n i a r c t , A et uietu afficicbalur, metuens etiam et nimitim

donec de c e l b n b b a t t t et de tota c u r i a ct a u i o l l e - s o l l i c i t u s ue iu luula turlut qiiisquam p r o p l e r ehm
tfiuininis exireL o c c i d c r e i u r , c a r c e r a r c l u r , spoliaretur. Sed c u m s u r
f§4 Q u o d c u m n t i n c i a i u m fuisset tluci Ueynrico boc ctirartnti s o l l i c i l u linuuiqoe onerc i m p o r i a b i l i l e i
fnrte enim ipee eadcnt hora per forum itoslruui pieiuerelur, fueruitl quidaut cx ainicis ejtis ctup
t r a n s i b a t ^ Ira iitrredihili cxars t»dolore inlolerabiii :
duce, q u i vidcnlcs a i i g u s t i a i i i , oppidanontnt p e r i
rAfretmtU, e t n t e i baue stiain i u e x w u p l u m ontnibus c u l t i t n , accricsia? i u t o l e r a b i l e et i r r e t upaiahile d u u t -
i n j u r i a m VindieaVerU» r u m o h t e s l u l i o i i e e t b o r r i b i l i p n u m , ineiliaule pecunia couabantiir adlitic eunt ab
fHadamanarliematixaiNiiieaesiintiiieoutitiadiiieinorti bis i n a l i s quae cogiiabat i n nos l e v o r a r c . Yix tan*
e x t e r i n n l o q n e c m d e l i devovii* Ira igitur vebcnieuti dem a r g e i i t e o m a l l e o e i i i o l l i t a esl n i g r i silicis d u r i l h ) ,
f>irorrqee i n f p n i i u e c t t r m e t iMdigtiaiione n o n miuiina exceptoque coutiie Gislebetiu, aniiuil ut pa«cm
t n NO* e t t t o s t r a e x a r d e s c e u s , c o i i t e n i p u i n i s t t i a b - b a b e a l abl.as noslcr et tota ejns a-cclcsia, Sed te
feaib c e r d i g r a v i t t s a p p o s u i t t t e i u m q u c se 6 t a t i i u i n pcrlala taudcm ad d o m i i u i n abbalem T l i e o d e r i c i i n i
t u f s t r u m t i e f t t r o r u m q u e vitas p e r i c u l u i n , t | u a m s u b - — nani n o v i t Doiuinus. sc iiescicnte boc pritts ab
• Clantue n u n m e i n h r o n i m queque d e t r i t n e n t u n i dis auiicis agilabalur — nulla ra: otie, nullo
;
cousilio.
. sotate ftftmfs a c c u t x i t . J a m q u e i i u i l i n o s t r u u i par- ^ o u i i a perauasioue, uullo t i i n o r e adduci potutt u t
eere * finter •nenarbum et c l e r k u i n , tiericuiu et uequiceceret, u i s i res ascclesiaqua&iuipedieral prius
laicuin n e q u e 1 1 1
qtitcqttain diacernere, crudeiiter e b o m u i • i i i p c d i i n e « t o dux c i i o d a r e l , el comiteiii
persequi» l e s u a l i furore i u iteetroael nostra «evire, Gisiebertuiu oppitlanosque o m u c * « qutbas propter
u t nuliiiis u o s t m u i luiaereauttir eues o i u u e t s u p p l i - e u n t M t o J e s t u t fuerat, i n u Y i H t u u p a r e u i g r a t i a u t q u e
cilcr orare, obaecrare % terribiliter prccipiendo suam r e v e c a r e t . Qued m i r e inedicibilique l u b o i x ! a b
p r e r i p e r t s T u m si i l l u e ta* u o i t r i s p o s a e n t u r r i p e r e , «treque p a r t e tandein etmcessum est. lpae prcsens
qtioedani sine eompaasieite decemebat suspeiidere, i f t i s t u t e r f u i , e t p r o expleudis feria a e x u parusce*e
quilars<Unn ectiies e f f o d e r e , iette narea liuncare, D o m i u i f die una L e o d i u m e q u i l a v i , et uiulluui iW
iftis matrea a m f U t a r e * aiiis pedes abscidere» i i o n - u i o r a t u s p r o hoc negotio, ipsa r e d i i , et s t a l u n r e e s -
miHis c r n r a eoniintiiiiere. Quibus vere luiaericerdein eeedeuscuuidoiuneabbm iteruci Leodiuiuabh J*er-
atqee humaniorem se e x h i b e r e volebat v t d c r i , eos aeratu est i u i p a c t a p i i u s p e c u n i u , c o m i i t Gfcriebeqto
die f a t c e r i t o s tandein preiipieuat gravissiiito ar- r e d d i l a e s l dueis g r a l i u , oppiduoi i i b e r a t i . aiutt-. a
t e u t l p e n d e r e di4»ere r r d i m i K t rerte illi hittge se t i m e r e * i e s tecclesiaj e o j u b e i i t c p r e r s u s suut expe-
b e s t i o r e s eseteris r e p u i a b a u l , qui mthil a i t u d se ^ d i t a ^ D e l l e r i i u a u u o v e r o i u t e r t l u c a t n et d o u i n u i n
p e n l e r e t|twim p e c e n i a i u metuebanL Krat igiiiif abiiateiu hoc t a n u e m d i f l i n t t u t n esf, ut s i cnguoscens
emettms ftuudis formido, pavor et tribuhHirj, reatnni euum «d satisiaeiiouem et pieuitenti?ni
nienVts bebHude, meuibronnn disaidtitie» g e n u u m venire vellet, niiserieorditer reeipereiur, prabata-
coHisio, tum nulli nostrum extra eppidtim pa- que ejus b u i u i i i t a t a et ebedieutia t secuudutu ejus
teret aliqua Via Sine viue pericule, uiembrnmm antmi infirmilutem cemlescemlere ei doumus abbas
aut substantite detriinente. Sed e l comitem Gisle- non dediguaretur. Sed inveierata iniseraiidi h o m uis
b e r t u n i , quia p r b n o b i s se fiili epposuerat, t nt a n - malicia h u m i l i a r i uuUo m o d o a d satisfuctionem et
l u m odio habehat, qnod etlin de HdiuVlitaie patam p m u i t e t t t i a i H p o t u i t , s e d i d e / i o d f u i t periiMMuul» e t
nrgnete, e t beredftnHo propter nee p r i v a r e berteficio ueod n o u eratasaumpait.
thfrnter laborabttt. Creiit etiam tonc neitis adbue iO. E x nec ducis eppressione e t l l e r i m a n n i i n v a -
TJofouiac p t n r e s c a r f a t a e v i n i , tqnas s t a t t m f e e i t e u i s aiene graviasime afflicfa eiaugttii d i u acaiesia « o -
nsibus obHrtnari. stra, Galixaureusncscioqtiniiiipouderiscuni putena,
1A. r k e c a l i a q n e p i a r i m a qna» n e b i s e o t i d f e i n g e - q u e u i ipse d e u i n u s abbas Theodericna acqttisieral 9

tebat niala n a met viilitis m

omnitews i n t e r m i n a - hac neeesaUate i r r e c u p e r a b i l i t e r v c u d t t u s « s t , a^lva
los t c r r i b i l i t e r f u e r a t , ne i n quovfe nobis responth> D i n K t r c b e y m excisa et veudiu , aubsiatitia a l i a
rem doinai abbatis Theoderiei atiinrum graviter m u i t u n i a t t e n u a t a , qu«dque magis deJendiuu erat
anlciebatit, e t IHud multo amariea» q u i a audiebat tnagisqee deftendum, t o t u m npua n i o u a s t e r i i t w e r -
e u m v e l l e benefi» i a r e suiS s a t e l l i t i b u s q e » nebis Jnxta misaum usque ad e b i t n m ejus deperibat. Dei autem
tlosetlatn nec u o n ct m T e s t r e l K t t i t 1 9 9
obandietKtnt. faeiente j u d t e i o eedem anno aujudioatus f u i t H e y i i -
Quod si semel i n tain tempestttesa tempestata c o n - rioe d u c a t u s 1 9 1
( i & j ) et Uatus c m u i t i GodefriUo de
t i n g e r e t , a u t v i x a u t i i u m q e a m ea a m p t i u e (oeclesia L « v a u t e , causa existente, quia eadeui eptoutada
nostra r e c i p e r e t , e t v i n u m e t pisces «tterins abba- aeilieet feria q u i n t a * qua? f u i t ccena D o i u i n i , pugna-
tia nostra tion possieeret. Immenee i g H e r doiore verat eontra fiiium ubdieati i m p e r u t o r i s l i e y u r i c i

?Attli£ LEGtlOMES.

e q u e t . i\
I f
nostris adiit
, t V
D. Teslcbhant t . Eodent ahno Don). HOC
l r t t M
mmttrb K c u r i c o
iinperaioie l e r c i o ducaius L o l h a r i n g i e abjudicattrs est l l e n r i c o L e i i i h u r g c u s i advocato uostro inUrfoia-
f«r i * . duabu$ linm erati$.
NOTJE.
(356) i n placito Wormalix habito die Peni^co6ies. testibus Aun. llildesh.
W H U U I L F I A B B A T I S S. S. T R U D O N I S to

batium furor m o h i t i l a t i s eorum et conlcntio i n l e r A c t dampnum 9 qtiod per bos duos suslintiit ecclesUi
se abbalum factione e o r u m , e l qrtanta consumenda nosira I M
?
essent i n reparando m o n a s i e r i o , claustro et appen- 10. Accidit interea turbato vebementissime regno
diciis e o r u i n . l l a c , i u q i i a t i t , inale loqtiaciutn et m a - et sacerdoiio, ut Ileyttrictis t e r t i u s Rotiianorom
l i g u e ( i e i r a l i e i i l i u m necessitate compulsiis, c n m p l u - impersttor atigitstus, t r a d i i i s l i l i o equc voralo l l e y n -
res de suis fratres nou haheret, c t aliunde venientes r i c o iinperialibtis itisignibus ( 2 4 t i ) , abj clnsqtie a
iiionacbos ignolos susciperet, mtilta e l dampna et regno i l c r t i m regnare m o l i r e t u r . Cujtts maxitua spes
i n j u i i a s stistiutiit f r e q i i e n i c r , lalibus n u l l i i i n o r d i - tunc temporis esse videbaiur iste l l e y u r i e u s cuntes
nciit servare v o l e n t i b u s , e l cttm de n t i d i l a l e sua de Lenibttrg ( 2 i 7 ) , d t t x l M
modico jant aute crea-
r e v c s t i t i c i de fatnelicitate sua refoeillaii essent, lus (218). Qu.i! rcs prope e x t e r m i u i u i i i deliuit esse
aut uiolestissime nobiscum commaneuibus, aut eccicsia? tin>trae, q u i a , c u i n tttiic leinporis non l a m
c t i m damptio e l m
iiijuria e t l , v
detracliotte nostri dtix quani rex esse v i t l e r e l u r , tilpote i|tii regis erat
tandcm a nobis efltigientibtts. Y i d i ipse ititra q u i n - patronus f a c t u s , non erat rex, IIOII erat episcoptn,
qtte atit sex annosde lalihus 17 a nobis recessisse, non a m i r o r u i n q u i s q i i a m , qtti aiulerel nos r o u l r a
revestitos aptid nos a plauta pedis usque ad v e r l i - t a n t u m l y r a i i n t i n i j t i v a r e ; maxinte pravissiints q u i -
cem inlegra vesle. S t u d i i i m et lahorem ejus circa ^ biisdani dc oppidanis noslris et hoiuinibus de fa
emendandatn aecclestam nosiram inttts e l f o r i s , et ctione Luiponis et I l e r i m a n i i o r i i i n facliosissmis ad
q i i a n t i n n sub co profecerii, longissimtim esset enar- hoc cotidie i l l i i m i n s l i g a i n i b u s , e l i n foruacctii arden-
r a r e , ctim tameu utimqiiam defuissent i n l e r i m ei tissimain illitts mahe suggestionis su;e oleutn, picem,
trilnilutiohes et pcrsec utiones ab e i s , de qtiibus a d i p e m , resiuam et oniuia iiistigaiioniim fomeuta
aliquid h c modo volo referre.
;
congerentibus, u l siiuin l l c i i n i a n i i u m itt abbaliam
k
9. Priitto tempore i n t r o i l u s ejns i n ahbatiam g r a - nostratii r e s t i l u e r e t , Theodericum ejieeret, moilo
vissimtis perseciilor fuit c i coiues Gislebertus de veuisse 1 , 7
teiiipus I M
, i n quo hoc l i h e r r i m e f.icere
Thtraz (245).advoc.itt>s nosler, qnem iiumquain potuit p o s s e l ; faceretque eiiin b e u e d i c i , cum uon attderct
placure, nisi dutnpuosa arclesiie p e t i i n l a pro eo i n - uniqtiain episcopus comradicere e i , q u c i u et i n l r o -
terettrrenie. Prelerea l l e y u r i c i t s d e L e m b t i r g , inajor d u x i l , sed fralres non aiuplins qiiam anlea infleciera
nosler advocaltts, s i i p r a d i c l u m i i l u m llet i m a n n u m , ad suuin v o l i i n t a t e i i i p o l u i t . Reliclo tamen eo c u i n
qui per violenliaiti non poleus ahhatiam nostram ctistodihtts sibi f a n i i l i a r i b i i s i n cellu a b b a t i s , a b i i t ,
quam invaserat tenere, :id eiim p t r o c i n i i causa c o n - m u l l a vastatioue facla i n curia uostra ct i u claubtro
ftigcrat, freque n t c r super tlomituin ahhatem Theode- _ de rebus victui vestiluique itostro p r e p a r u l i s .
r i c u m i n oppidtitu et tisque i n cellam ahhutis i n t r o - 1 1 . luteri-n domntts ahbas Theodericus seceisserat
ducebat, voleus Hliciilis>inie iu abbalia eiim conflr- ad caslelhmi c o i u i l i s Gisleherti D t i r a z , t i t i f M i s s i h i ,
mare.si et f r u t i u m conseusum inde p r i u s huhere si l y r a n i u i m i i l i i m expcctassel, de v i l a . Qtio una
potuisset, et fidelihus sectie*ias (idelitutent extor- parte oppiduni nostruiti egrediente , ipse (249) alia
quere stto l l e r i i t i a n u o . Se I f r a l r i b u s coiislaulissiitic ingressus esl. Teslor Deiim o i i i i i i p o t e i i l e m , quia u h J
ilK pro douiiio ahbute Tlicodcrico itt faeiem resi- ipse oculis v i d i s s e i u , et pr.e i i i u g u i t u d i i i e lelictae
stetttihus, atqtte adeo cx aueiorilate Leodiensis g e m i l u m e o r i i m qttcrclosa et suspiria aiiribtts h a u -
episeopi, i t t qtiaitidiit l l c r i n t a n n t i s aut i u cella sisseiu, tioit facilc m i h i , s e d neqtie ipsi c u i fiebat,
abbalis atit quoquain i u loto oppido noslro esset, possel persuaderi taiilus affeclus , tunia erga eum
d i v i i m m oflicium i n a»cclesia nostra noti fierel el populi devotio sexus t t t r i u s q u c , diversas e t a l i s . Ipse
nulla campana sonaref, citnt ttntltu lattdeiii cotifu- e couverso quaiii acciiui v t t l t i i , q u a i i i tnodesto o r c
aioite e l itt nos ct uostra indignatiotie recedehat, b t i m i l i a r i , quam proftisis l u c r i m i s , q i i a m hiimectis
Suuiiiqiie i l e r u m H e r i m a n i n i i n i u inaluin nostrum gen s lota futie i r r o r a r i ; flebant i l l i prcc niuiia qua
fccipiens custodiebat. Jesu b o u e ! qiitindo tottiin eiitn ardebaiil caritaie, llebal ipse pne maxiiiia
d i c e r e i n , aut quoinodo t o t u m dicere possem inaluni qua se ipsuni metiebatur h u m i l i t a t e . T a m t r i u m p b a l i

. \ARIiE LECTIONES.

*** aut I * . sequitur hoc loeo

I M
in 1 folium vacuum, desiderantur igilur omnia usqne ad verba in c. 15
m a l o r i i m recordalioiie poptilus etc. Recmiior manus quas in margine superiore foliorum nnmeros apposuit,
reiicto folio vacuo a X X V ud X X V l l transiil; itaqnemiuime a librario hcec omissa sunt, sed foiium postea
casu quodam exctdit, uut potius.ut videlur, excisum est, quod inde quoque conjici potest, quod vacuum
folium non cum quatentionecoharet, sedpostea inserlum est. Lothariugiesuperscripsit interpolator
1 M
V.
" uttlissiitiuin D .
t r
adesse udditU t
D.
NOTJE.
(£45) Duras hand procul a Sanclo Trndone. De ( 2 4 7 ) A d quem imperator tempore pascha.i a o n i
Cisieberlo contiie vide supra I V , 9 ; puler ejus O n o 1100 Leodiuut veuerat.
i n i e r aimos 1090 et 1009 obiisse videlur. Si lides esl (218) A n i m 1101 N.ilalitiis D o m i n i Mogunliae f a -
\ i l ; e A r i i t t l f i episcopi Sucssioiiensis, O l i o ille fuit cttiui esl leslibus A u n . I l i l d e s h . Eodeiu aiiuo patJo
f r u t e r ArnulJi comilis Lossensis, cf. M a u t e l i u u i , nnie coiniiem ub imperutore i u custro L i i u b u r g o b -
p. 50. sesstim esse constal.
(216) Qtiod factum esl d . 31 Dec. 1105 I n g e l b e i t u ; (249} Theodericus abbas.
t f . A i i t i . Ilildesb.
W fcESTA ABB. TRUDON. — L I B . YL 90
a p p l a u s n , t a m favorali populi devotione cxceptus, A ad i n e r i d i c m , j u x t a m u r u m , s l a l i m u t e x i i u r de
usque ante cclhc siuc j a i i u a m csl perdiictits. A l i l l i ostio ad dexieruni inaittim. Hoc lali v i r o i t a , t i t s u *
r n l c r i i i s eam ohfiritirtvcrani, et strepilu i i i d i g i i a l i o - peritis d i x i , perorante ad popuhitti, s l a t i i n vcrsus i n
fieqtie populi p e r r u l s i , n i l sihi r e r i i i i s quam corutu furorem p i e l e r i t o r i i i u utalortiiii rceorjialioite poptilus,
e o u f o i i pla liiscxpcciah.-ttil Q»t t o b l i r m t i i o n e populo et lainqiiain ursus c r u c n i i s preguslalis cartiihus i n
tnagis magisque i u i r a m ittdigiiutioiiemquc c o u c i l a l o , eos efferaius, s t r i c t o niticrotie i u eos coiiclamal
c t t m lamen qtiidam dtthiiare v i d c r e n l i i r , i i l r u m t i e osliu c o n f r i i i g e r e , posles cvellere p r e l e i n p l a i , u t
v i i n eam !rrii«*rent, qttidaut vero a i i r r u p t i o n e m omnes, l u m inoiiuclios q i i a m n i i l i l e s , niinores q n a m
cinti r l a m o r * j a n i se uccingereitt, iiiius eortiiti, n ; j u s t i i u > r c s iit ore gladii i u l e r l i e i u l . Sed s t u l i m pieluS
aapietitt.r et r o u s i l i o loltint i t i t i i i videhaiur o p p i - et lieuignitas douitii abbuiis Tlieotlerici pcr t u r i f
dum, v i i l l n flainiueo et ore grandisouo p r o m p i t i n -scelcsii* tutissiiiiiim setitinit se opposttit, vehemen-
fltedttini: Eyta, i n q * * i t , tiri f euia rH % si tamtn viri! terque incluiuuns Gi>lel»erlo c o m i t i , neciiou singuloa
Quid hic tam ignatittr txcnbatis ? Quidad posteshujus suoru i i p r o p r i o ex noiniiie revocans, v i x laoueta
domidlii obstrvatis ? Ilur statim fraco repugnlo , tel ne i u ftuiestos illos i r r t i e r e n t n i u h i s precibus o b l i -
ipsis pcstibus radkitus evulsis, aperto ostio, micante ntiit Quihtis sedalis, hoc tnodo fratres suos ante
fladio uon irrnmpitis? Quasi non voluntale neqne B popiiluiu ulloqui c c p i t :
judicio Dei. sed fortuitu hic eonclusi teneantur rei illi 1 5 . Absit a me, frutres kari$$imi % absit, inquam 9

$H gtadiis nostns hodie decapitandi, qnorum ttntnata dulcissimi fltii, Uoc peccatum in Domino , hoc scan*
dtlationt. ptsiiltnti consitio domns ttstra? damjmoso dalum in po nlo, ut regressus
t meus ad ws et pia
olim flagrarunl incendto. m«trt$ legitimo destitutw tii me testra populique decotio macult ur % obfuste-
$nnt conjnqio, ntpoits restri sine parentibns. ros ip$i % tur sanguine cnjusvis aut homicidio. Non his armis
heu! heulsine liberis estis et ntpotibns Kt tcet % nunc decertandum nobis, non hoc gladto truncandus est
iterum ad nortram contumelium et nominis gentrisque impius hostis. Cujus nos sumus milite$ % i :se
t arma*
testri igiwminiam in cculos nosros importuni % contn- tura nostra Christus est; hujus signifer beatus Pauius
maces^ignobUes lenones se i*,gtrunt $ ut quorum p a - suis ita coitclamat commllitonibns : i State, inquit 9

tres.filios, fratret, nepotes, affines, amico$ % setros precincti lumbos vestros in teritate, et induite loricam
peremerunt. qnotqne igne et rapina de diviiiis in justiciar, tt calciate ptdes in preparationtm tvangtlit
inopinm. de gtoria in ignominiam detruternnt, eorum paci$ % suptr omnia accipientes scntum /Sdei, iu quo
nunc dominnm inermes. ignavi, panci scelerati ejiciant, possitis unicersa ttla maliqni ignita extingutre % et
*/, qua* ferro ftammarqut earnm cum periculo capitum galeam satutis accipite et gladium spiritus, qnod est
nostrorum eripnimus. libidinosi dtglniiant; teditio- C vtrbum Dei (Kphts. v i , 1 4 ) . i IIis armis ad simili*
ntm, tnteslinum btllum in oppido nos'ro pltcttndi tudintm boni rtgis David muniti, hanc \nptrbis$imum 9

parricidtv, ul o f i m , vt sepius, nunc ttiam commo* spurinm tt incircnmcisum fiducialittr pottrimus ag~
reant per% quat stirpis nostra? monimtnta tt txtrtmm yredi, ut, cum tantns blasphtmus pcrcussus in fronte %

reiiqniarum nostrarum rtliqnia* prorsus inttrtant. Si el tit ea corporis parte vnlneratus , in qua presumptor
tiri tsstmus, filii ttrorum, uumqnid ha*c in capita sacerdolii Ozias Itpra incanduit, lepra corrutrit,
aorum tunc de pretenti non redundarent ? Tuiiu G u n - capitt ti proprio mncrone trnncuto armisqne omnibus
traniims. expofiato % t confiteamur Domino % quoniam bonu$ f

' 1 2 . Erat hic G u n t r a m i i u s j c r v t t s e c c l e s i * iiostra?, quouiam in secutnm misericordia tju$ , qui facit mf>
hotuo g t a i i s s i n i * gramlisque fdcundue, staltira rabilia maguasolns (Psal. x x x v , I ) . i Atque iltrnnt
prorems, grossitudiiie corporis ejus deeentissitne cum noslro Duvid dicamus : « Benedictus Donvnut
respondcnte p r o c e r i t a t i , a c e r r i i i u u i t i hello , attdax Deu$ meus % qni docet nvinns meas ad prelium et d i -
attinto, prudens c o n s i l i o , coitslans iu negotio * , 1 9
gitos meos ad bellum; misericordia mea et refngium
fonnosns tani venusio corpore quaiii pleno v u l t i i et meum, susceptor meus tt liberator mtus (Psal. XLIII,
elegantissiina fucie. I l i i u c l a l e m , qualis aptid nos de 1).,
nostris netiio surget a m p l i u s , oppidani n o s t r i fla- D 1 4 . Ihec c u m d i x i s s e l , populus ad p r o p r i a r e d i i t ,
grantes i n ctnii odio maligno et nequissima i n v i d i a ipse vero iiobiscuiii i u c l u u s l r o h u b i t a v i i . Qui autera
p r o probitale e j n s , casti volanlis i u f r o i i i e i u ejus conclusi eraitt i u cellu u b b a t i s , ne a uostris q t i i
sagitUe incerlo auclore o c c i d e m t t t , dttm qtiadain t u r i i t n eis p r e r i p u e r a n t , deherciil i i i t e r f l c i , noctc
die p i o i l i i i o i i e ejus sic tauJctii patefacta . adversus iila pcne omnes e f l i i g e r u n t , et p r c i e r u n n m , q u i
eum sic ncc o p i i i a n l c m cotistirrexisseut armati. cum lleriniauno veuerat de M u l m u n d u i i u m o i i a -
Queiu si castis coininiiiiis se gladio defendcre non c h i t i t t , quasi n u l l i cuin illo retnatiseruiil. Qtiidain
vetui&rct, o 1 9 9
qiiantatn dedisset stragem, auletpiain tatueii ex oppido noslro imptirissitiii nebulones,
cjccumbcre posset! Sepulttis jacet iuier turriiu e l vcnlricolae, apud qtios dala cru»ltila hispidi pauis
o s i i u m , quod a p e r i l u r vcrstis c y m i i e r i u i n f r a t r u i u cujtisvis d i g n i t a t i s nomeii facile m e r c u r i , eadcmqua

VAItliE LECTIONES.

• • c . I A BCg. desunt D. 1 9 9
qoot quantajnque D.
H R O b t l L F I A B B A T I S 5. S. T R l b O N I S $4

I n M r e c f a p a t i b u l d reus Jjosses arijmjlcafi, freqhenter A otnhino n e g l c x i l ; qtia causa, qno aniino, tpse v l d c -
fld enhi e o h i i u s u m i n «ella i h l r n i h a n t , l e i h a r g i c u m - i i t . A l dtix nou immenior liijtirhc coniempliisquC
fjcfi c c r c b i i i i n cjus foetido adulationis SIKE oleo i i n - sui tn H e i i m a u t i u u i * ' , arma copinsque suas l h f u -
1

pfn.^tantes, iuteritn l e t c a t r i i H (250) sufc sic cuiii eo r o r e c t indignatioue magna adversum uos c o t t i g i t ,
i a t i s f icicljaiit. Tota aiiteni abbatia et maxinte nio- u l die d a l a , qiioscuuque de nostris ad dedicatiouein
nacbi ad d o i i i n u m abbaieui Tlieodcricum bumili sui Belis compcllerc non posset, c o r i i m carues iu
fidelitatis nnseqnio el piae o b e d i e i i t i * oculo respi- ejus sacrillcio viclimas propuiabiles faceret. SeJ
tftehaht, ejusque unxietateih amaro sais auimo couics C i s l e h e r l u s , q u i rcconciliati sihi l i d t i i s l u n c
AcuVltaiil. Seq-ienli I g i i u r die cuni domiuis abbas adjiitor c x i s l c h . i l domui abhalis f l i e o d e r i c i , c o n -
t h e d d e f i c t i s vocante etim e p i s e o p o Obherlo Leodium dttcto sihi comile Lnvaniensc Godefrido, qiii uoti
ventsset, iitjliriaih suaui , p c r s e c u t i u i i c m , redivivi ihtillo posl dux extitit (254), v h i t i t e r ei f c s l h t t ,
S^ihtvhts superbiaiii, inVasionem i n atiribus episcopi omuemi|iic conatum l l c y n r i c i , licc*t d o n l i u l Siii,
etclestoque be;\ll L a i n b e r t i exposnisset, nou eos duiii accedere non a t i d e r e l , I r r i i n i u f e c i i . Nec niulto
l i M u i h ntesia coiupasSlonC s a i i t i a v i t , sed e l ipsaui posl domiiiis ahtias f heodciicmk revcrsus est dd
totaiit civitareirt ihei dfe" qtiltietti t n a l t u i e obtiubila- Leodio ad cccnobiuni n o s t h i i n , tffandi frreits itaiteo*
v i i . E r a l euiiii taui ciero q u a i h po,.ulo el mouachis ^ tia coiichisum i n cella sua eniuluiii suum
gfatisshltrts, tuulla l i i l c f a i u m sciencia ct egregi;e 17. Jamqtic dics i m m i n e b a l , qt.a comcs (tSS)
fcocis j l i b i l o ueceptissitnus , :tt!it ptacidissimis m o r i - Plaiidrensium imperatori occm rerC Andeguerp debe-
bus et vhlltis h i l u r i t a f c sereuissimtis. bal. 0 , ( O
duiti iuiperator profMscereltir, coutigit
18. Nbn tameii pfotit dtVercl dignitalcni disciptinae c u m habere pcr locum iiostruui t h i i i s i t u u l , alqtie
ei tvdhtiiiifi LeodlcnsiVmt, cito v i i i d i c u t u i n fttil tain iu cclla abhatis, qua nou Saiti consilii ftater tllg
grave f.icihiis i i i p r t s u i n p i o r e u i i i u p i u m . Sed ncc h a b i t a b a t , nocle iina h o s p i l i i u u . Qui diiiu ccllani
i n i r u m . bottd cis Vehiu iridulgeitius, diini necessita- omiiiuo non auderel i m p c r u l o r i coiitradicere, st
tem l e m p o r s e l c o r u m aiigustiatii respicimus. E r a t vero ab ea egrcderetur, n u l l u n i sibt Utteriii^ pittefC
ehliri tuiic non pafva Vurbatio, non i n ea t a u l i i i i i regressum f o r m i d a r e l , i u c e l l u i i u m sub t a h i i n a t d
aecclcsia, sed et i n tbtd episcopid, e l unumquemquc desccndit, ihique lola itla imitii m a t i s i t . i i t facto
hdil niddd retyuptitte, sed f a m i l i a i i s quoque sollicitit i n a n e , citnt intperaior viam stiaiu pVoflcisccretur,
tiijtebut occtipaiid. &icul superius letigimus prd ipse ex inferioribiis ahdilis prodiens ad obtiiieudain
rechperalido exldht sibi rcgiii slaiu imperator cellam regredcrclur. Sed quidaiii d e p u c r i s u o s l i i s , q u i
h e y n r i c t i s t b i aiixie i n s n d a b a l ; c l quia crudeti odio ^ uocie ilia i m p c r a l o r i i n i n i s t r a v e r u i i l , f r a t r u u i u o s t r d -
et gravissitnis dissidebatil i n i n n e i l i i s episcopus et r u m cousilio prcstrneules ei a d i t u m , in cclla re-
tieynriciis dux, siiiiul quoque Naniiiceusis comes g r c i l i uon p e r m i s e r t t u t , nicbit tameii conhimclije
Oodcfrhlus (251) et iJetii d u x , eos prius ud pacein a u l v i r i u u i ei cjusqiie s a t d l i t i b u s i u l u l e r u i i t . CumqutS
c t COiicordiam revocare i m p c r a t o r inaxinie labora- sibi interccptani i n l r o e u u d i facultaleiu intelligeret,
bal, h t poslea r b b u r pacis eoruin et concordia? ct se quasi itt s e p i i l c h r o , ccllario iilo scilicet, a
csset ei spes et cahsa v i c l o r i i e . Q u a t i c b a u t u r e t i a m pueris uostris stidocaiiduiu o m n i i i o r o n n i d a r e t , de
h i t i r i tbtius c i v i l a t i s et ;ecclcsia; undosa i n i m i n e i i l i s l a c u , i n quo sc ipsum male d a u i p n a v e r a t , novua
belti i o r m i d i n e , quia ferebatur, veruinque e r a t , ( i - quasi lerrigcna ad invisam sihi luceiu per aliud
lium I m p e r a t o r i s I l e y u i i c u i n uomine i n manu r o - ostioluni tandem e r u p i i , et magiitim spectaculum
nUsla et iiidignaiiotie maxiuia ad c i v i t a t e m o b t i n c n - populo factus plaieartinique p u e r i s , ad tiuaiii l o r e u -
daoi prop^rare (252). siuui domtim hoiuo sine h o u o r e , monacbus siuel
\6. Ris malis i n l e r c u f r e n t i b u s , quo pupticac fa- pudore p r o r i p u i t , aliquotque dies i b i faciens, sab-
n l i l i a r i q u e rei stias uniisquisquc, prout nccesse sibt balo saucio douiiuica? resurrectionis i t e r u u i ad d u -
t t d e b a l , consulit a t t c u t i u s , co de nostra disponitur cent i r a n s i v i l . Qua pesle eliiniiiata seutiuaque ejectax
aatis q u a m cxpediret nobis uegligeiilius. Setnei t a - D de navi nostro! a cclcsiai, m o x , quia erat horu t c r -
i

fnen 1 1 1
atqtie i t e r u i n vdcatum etiin (2o&) episcopus l i a , souuit, et post tot iuctuosos tties, qtiibus c h o r u s
taudem excommunicat omnesquc ejus complices, noster s i l u c r a t , tios j a i n posse licenler divinis prai
precipiens archydiacouo suo A l e x a n d r o , u l euiu de aperire laudibus graudis hcticia f u i t . Nam n o s t r u i u
( a i n i n a t a abbalis a l r i o q u e suo c l i m i n e t . Sed ille m o u a s l c r i u m et p a r r o c b i a foris l a m d i u ab episcopo

YARIifi LECTtONES.
» dee$t
l
i\ , M
Herimanne V.
NOTi&
1250) Eatinconiinentia;tecatotesthomogaloSus^ Uraegieosis ad h . a.
u i c n u J n e n s ; Beigis tetker, Gallis licuard. (255) H e r i m a i i u u t n ,
(251) De hoc vide etiuni C b r o i i . Sancti Pantaleo- (254) Qui ipso anuo 1106 L o l h a r i n g i x I n f e r l o r i s
nis apcd Eccardum I , 923. ducaiuiit Hcinrico de L i u t b u r g ereptum acccpit teste
(252) l l e n r i c u s V, utite pascha 1106 j a m ceriid? Bigeberio.
f u t t u s de l l c i u r i c o duce Lolhariugi;e e l Obberlo (255) Robertus I I quem vocant H i e r o s o l y m i t a -
episcop» Leodiensi i m p c r u t o r i s purlcs tueitlibus, i n UHiu; r e f t i a v U « . 4 W « V l i t 2 * , . :*
ipsuiu L o l h a r i n g i a i u profeclurus c r a t , cf. E k k e h a r d .
 4B GESTA ABfl. T R I D O N . ~ J J I L VI. |J
•fn 6an»e pesiia erani dt in ei* nemo c a u i a r c t , A c l tueiu afRcicbalur, inetnens etiam e( nimium
tionee tte c e l b n b b a t i s e t cte t o t a c u r i a c i a u i o lle- s o l l i c i l u s ue iu lanla lurlia qiiisq*iam p r o p t e r ehw
•iniinnus exireL o t c i d c r e i u r , carcerareliir, s p o l i a r e i u r . Sed c u i n s u i
tftt Q u m l c u m n u n e i a t u m fuissel iluci Heynrico b o c c u r a m n i s o l l i c i t u d i n u u i q u e unere i t u p o r t a b i l i t e i
^-t> f n r i e c n i m i p e e e a t l e m h o r a p e r fortint itosiruui pieuierelur, fucruttl (juidom cx ainicis c j u s ctup
' t r e n f t i b a t ^ i r a iitrredthili cxars i»dolore inlolerabiii
; duce, qui vidcnles a i i g u s l i a m , oppidanonini p e r i
mffetmtit* etatei bnne auain i n e x w n p l u m omnihus c u i i i m , acctiesia? i u t o l e r a b i l e et i r r c c t t p a r a h i l e d a u t -
i t i j t t r k i m Vindieaverit» t u m o h t e s t a l i o t i e e t borribili p u i i m , i n e d i a t i t e p e c u n i a c o t i a b a n t u r a d b u c euni ab
qMaiftmawathemntiialMiiie§esiin<pieouutiadi.ieinorii b i s n i a l i s qu;e cogiiabat in nos t e v o r a r c . Yix tau-
exterin nloqtte crodeli devovit, Ira igitur vehcnieuti d e t u a r g e i i t e o i n a l l e o e i t i o l l i l a est n i g r i silicis d u r i t i a ,
fitrorrqec ingenu necnotiet iudiguaiioue non miiiitna exceptuque coutite Gislebciiu, aiiutiil ut pa«cm
t n tto< e t ttostra eiardesceus» coiiteniptum sui ab- b a b e a t abl.as n o s l c r et t o t a c j u s a*cctesia. S e d te
feati* c e r d i g r a v i t i s t i p p o s u i t t t c t t i m q u e se 6 t a t i i u i n perlala taudem ad doiiniuin abbalem Theoderieiini
n e s t m t n n e s t r o r u m q t i e vilas p e r i c u l u m , q u a m sub- — nani uovit D o i t i i n u s . sc i i r s e i e n t e h o c prius ab
• atantuc m m inetebrerum queqee detriuteiituiu dis- aniicis agiiabalur — tnilla raSHHie, n u l l o consilio,
. soktte ftitms acdnxiu JaniquC nuJh n o s t r u u i par- M o u i i a pentuasiooe, uullo iimore adduci potuit ut
cere* iuter menaebum et clerfcum, t i e r i c u i u et uequiceceret, u i s i res ascclceiaqtiasiuipedierat pnus
laicuiu nCque 1 1 1
quicqtiatu dieceruere, ciudeiiter ab o m u i inipcdimeato dtu ciiodarel, et comiietii
p e r s e q u i , hestiali furere i n iieeiroaet itostra aevire, Gisieberttiw oppitlauosqiie oiinic** quihus propter
u t u u l l h i s nosirttitt tuiacrcautur eues oinnes s u p p l i - e u m moJeatut fuerat, i u ( i r m a m pacem gratiauique
cilcr orare, obftccrarCi terribililer prccipiciido auem r c v u c a r c t . Q u e d n i k e ineilicibiliquc Juborc ab
p r e c i p e r e . T u m s i i l l o s mi n o a i r i s p o s a e n t a i r i p e r e , etreque parte tandein couccssum est. lpae preseiis
q t i o M a i n atne companstone deccruebat aespeiidcre, ittia tnterfui, et u r o expicndis feria a c x U parasceye
quihUftdam octdes effodere,. iatia nares tiuucare, Ik)iiiitti« d i c u n a L e o i l i u t u c q u i u v i , e t u i u l l t u t i |b€
MHa m a i r u a a m p u t a r e * a l i i s p e d c s a b s c i d e r e , ttoti- u i o r a t t i s p r o hoc negotio, ipsa r e d i i , et s t a t i t n r e e s -
nnHis e r o r a c o t u m i n n e r e . Qttibus vcremiaericerdein ceedeuscumdoiuneabbace itcruci Leodiumahit.^er-
a t q e e h u m a n i o r e m se e x h i b e r e votebat v r d c r i , eos aeratti est ibt pacta pritts p e c u n i a , c o m i t i G M c b c i i t o
«Jie r a r c e r a t o s tandem pieiipiebei gravisshuo ar- r c d d i t a Csl d u c i s g r a t i a , oppid.ini iiberati sunt a
t c n t l pendcre dcfecre r e d i m i . K i certe i l l i bmge se t i m e r e , t e s tecciesiae. c o j u b e i i t c p r e r s u s s u n t e x p e -

beatiorCs cietciis reputabaitt, qui mthil a l t u d se dita^ Dc llcriiuauuo vero i u t e r d u c e t n et d o m n u t n

perttere t p w t m pecertfain metucbanu Krat igiliir a b b a t e i t t hoc t a u d e u i d i f l i u i t u t n e * J , tU s i cngitosccns
eittnitms fruttdis formido, pavor et inbukHMrj, reatmn auum ed satttdaeitouem ct pieuitcntifni
nicuVts h e b U u d o , meutlMrunim d t ? * o i i i t i o t getmum v e n i r o v c l l e t , n t i s e r i c o r d i t c r reciperelur, prabata-
coHhtio, Cum nalli nostrum extra eppidum pa- q u e e j u s b u i u i i i t a t c e t ebeditiiiliaf sccuudutu ejus
teret aiiqua Via aiac viue pcricule, inemhrnmm a n i m i i i f i r m i u i e m c e m i e s c e n d e r e c i doumus abbas
aut substanthe f t e t r i m e n t e . Scd cl comitem Gisle- n o n d e d i g t i a r c t u r . S e d mvcterata luiscrandi hom n i s
b e r t u m , quia p r o n o b i s sc i l l i e p p o s u c r a t , t n t a n - m a l i c i a h u m i l i a r i u u U o modo a d saiistuciionciu et
tum odio h a b e h a t , q n o d e u t n de ntfiuVlitate patain p m u i t e t t t i a i u p o t u i t , s e d i d <|uod l u i t pertiMMuul» e t
n r g n e i C , e t b c r c d r t a f i o proptcV bec p r i v a r e berteficio qeod n o t t e r a t a s a u m p s i t .
fhtehter laborabat. Crent cttam tonc neitis adbuc iO. E x h a c ducis e p p r e s s i o n e c t llcrimanni i n v a -
Cofoni.-c p t a r e s c a r f a i a e v t n i , tauas s t a t i m f e c i t e u i s s i e n e graviasimc aCDicta ciaitguii d i u a c a i e s i a no«
uslb** obHrtnari, a t r a . G a l i x aureusnchCioqtKtiiiipoudcriscuiii patena,
!A. t k e c a l i a q u C p i n r i m a qnne n e b i s e o t k i i e i n g e - q u e m i p s e deninus a b b a s Thcodericus acqitisieral,
tebat niala nant et Villitis m
omnitms intcrmiiia- h a c n c c e s a i t a t e irrecuperabiliter vcudtlus esi, silva
los t e r r i b i h l e r Itierat, n e i n quovts nobis respontk> D i n K i r c b e y m excisa ei veudita , substaotia alia
rent d o m a i ahbatis Theodcrici atttmum graviter meitum atienuata, quedque magis deieudiuu erat
aulciebattt, et iltud malto amariea, quia audiebat tnagisque dcfiendum, t o t u m opua niouasteiii twer-
e u m vcllebeiieflt iore suis satellitibusqe» a o b i s j u x t a m i s a u m usque a d e b i t u m cfus d c p e r i b a t . Dei a u i e m
ttosetlam uec u o n c t i h T e s l r e b i t t t t 1 9 9
obaudidmut. facientc j m l i c i o e e d c m amio aujudioauis fttit f i e y n -
Quod si semel i n tain teiiipestuosa tempestatc con- r k e ducatua 1 9 1
(i$t>) et uatus cmttiti Codefrido de
tingeret, aut vix iiut n u m q u a m ea ampiiue Mclesia Levaute, causa exktientc, quia cadeiu eptomada
nostra r e c i p c r e t , et v i n u u i e t pisces « k e r i n a abba- a e i l i e e t f e r i a q u i n t a * q u « f u i t coena D o i i i i n i , pugna-
tia nostra non pdssidcrct. imnienee igittr doiore verat eontra fiiium ubdicati intpcratoris lieyurici

VAttliE LEGTIONES.
M
equet. i \ noslris adctit D .
, f V
' Teslcbfant t . i n
Eodem aiino Dom. HtOC m n V t t r o H e n r i c o
i m p e r a i o i e tercio ducattis L o l h a r i n g i e abjudicattrs CSt l l e n r i c o Leiiiburgeusi advocalo itostro intcrpola-
f e r 1*. duabus lituis erasis.
NOTiE.
(356) ln placito W o r w a l l x hubito die Pen^co6tes. Ustibua A u n . llildesh.
 ftODl'Lr'1 ABBATIS S. TRUDONIS ftff
regem ereatam, Heynricum domwim stium, supra A Lanrcniii Bereiigariiifi de eadem civhate duos.
flurium MOKC oppitlo Guisez (257) ante peiilem, Cwpitqtie doceri or.lo Gluniaceusiiim ferveutitsimo
regeiiique c o n t r i l o exerciiti ejns ftigavcral. Ad eu- apud nos studio ct exerceri tcnacissiim», non ex
m t litnt auteui t i i n l o r i i n i n o s i t o i u n i ac» idit nobis et partesed ox iulegro, itiaxiine juveiiibiis nostris i n
aFdd l u a l u i u , quati.n de f a n i i l i a i i o r i et amiciori co latidabililer stiie ituiiti iiienibieio tiostro f e r v e n . i -
p i i u s i m b i » p o i e u l e p c r s n t t a t a n t o e l g r a v i u s , lattto bus, seiiibus ciini ^ileitlic» meiiie pacilira arquie-
et iutolrrahihu*. Cupertini lumqiie in iiivicem scentibus, seolarum pueris sine g r a v i jugoeoiidiana
d.ssidcie comcs Gislebtrtus advjcalus nosler et exerciiaiioiie diseipliiiam exliibenlibus. Qui alituide
dOMtutis abbas Tbeo.lericits. Couies e i i g e b a t ab eo aptid nos collccli fueratit iiiutariqtie velerent l e v i t a -
24 inarcas a r g e u l i , qtias duei G xlcfrido tlederat de leui stiam nolebanl, reeesseriini; M i u i l i t c r ct de
Lovamo, quia duceiu Heyiirieutii propter siiiiui noslris a l i q u i ejttsdem lcvitatis. Yolo atttcm bic
;bjeeitim a nobis lleriuiaiiiiuiii super nos *rrttere amiotare i i o u i i i i a eortiin qtii tuuc tle presenii vive-
licu peiuiiseial, el qtticquid super eas ex tisuris b a n t . quando usus i * l i apttd nos i n l r o d t i c l i s t i n l , u t
cctidic cresccbat; abbas respoudebat sc ei nou et gloria e o r t i m inde i u bac qiiot|ite vita crescat, e t
proiuisisse nisi 5 l a n t u j i i , e i e a s se j a i u pcrsolvisse. posleri i n l e l l i g a n t qnanta apud uos f r a l r u u i paucitas
Sic c t sic colidie mala nostra m u l l i p l i c a b a n l u r . & e x l i t e r a t : Abbas Tbeo lerictts, p r i o r ego Itodulftis,
Cotttes q u i d f ceret? R a l i o i t i omnino acqtiiescere tecretariiisSylterlus.pre|K)situsMorungiiscellerarius
uolcns iicque v c r i t a l i , c u m d t i p l i c i dampuo q u a i n cantorqtie F o l k a r d u s , Ettgo j a m senex, Gtslebertus
argcnti biijns sttuiiiia fuisset, t o t u n i pcr abbatiatn j t i v c n i s m a t i i r u s . P r i i n a autetn die qua ordiuem
qnod exigebat d i r i p u i t , n t i l l i t i s q i i e u i i i q u a m petitioue iiicepiinus, exieriutt de scolis qtiiuqtie pueri : T b i -
abbati r c c o u c i l i a r i v o l u i t , sed conversus ad doitii- d r l t u u s , Baltluiuus, l l e y n r i c u s , Cbristiantis, F r a n c o ,
u u u i stiuiu coni tem l l c y i i r i c i i m (25.s) ct ad e i n u ! u n i qtti postea abjeclo b a b i i u f u g i l . I I i omues j a m a d u l t i
abbatis H e r i i i i a i i n u m , coepil o u i i i i consilio et v i r l u t e fuer.ini et de scolis jatit dtidiiiu exisse poterant, scd
agcre, ut dc a b b i l i a ejieeictur c l H e i i u t u i i i i u * r e i n - p r i o r i s diligeutia eos i n t r a scolas usque ad eain
trodiiccrciur. diem teitueral, t i m c i i s , si antc iucepttim o r d i i i e n t ,
2 1 . llabcbatiir tunc 1 1 7
Metlis cpiscopus Adel- secundinii vcterem abusioneni, extra scolas levitatia
bcro I M
(259) poat Popponeut (260), q u i licel l i t t c r a s et o c i i " * placilam jtiveuibtis veneiiatainqiie d u l c e -
snas c t niissa.icos prodomuo abbate Theoderico ditteiii gusta>seiit, quotl amplius r i g i d j j j u v e n u n i
ad comitca l l e y u r i c u m c t Gisleberlum freqticnler j u g i q u e instieuc cerviccs applicari ad o r d i n c m n o n
m i t t e r e t , n i c h i l t a i i i c u aut niodicum j u v a r e eum posseut. Pueri q u i i u scolis r e i i i a i i s e r u n l , f t i e r u n t
p o t c r a t c o n l r a cos, uisi i n hoc l a i t t u m , quod inagis l i i : Giiazelinus, Adulfus, G u u l b c r l u s , Fredericus,
iude confoitahat auiiuos f r a t r u m nostroruiti e t c o r d a lluuibcrltis. Iittcr majores et miuores eraums 1 7 .
ambigua lcvium oppidanorutu. Sub hujus fuuo Qtio parvo iitiuiero CIIUI adjutorio c o r t i m q u i de
contcntioiiis aliquauidiu ancipites agitatae stitit Leodioprestili nobis fticraut, ceepit, u t d i x i , fer-
utneque partes d i s s i d e n t i u m . Cuin i g i t u r huinano vetitissime ordo t e u e r i , iiiaxitue studio j t i v e n u m
undique destitueretur a u x i l i o , et ab i l l i s vehenien- laudahiliier ad bunc se a c c i i i g c i i t i i i i n .
tissimc a f f l i g e r e t u r , q u i cttm m a x i m c dcbuerant 2 2 . S i quis tamen n o s l r u m pnecipue e x s t i l i t cujus
j t t v a r e , r a t u m sibi d t i x i l ad d i v i n u m co modo c o n - importuniiasetoportunitas.ctijusmilleformisvariata
fugcre, si disSolulionem n o s t r i ordinie», qtiie d i u n i - aagacilas aiiintuiu abbaiis adliosusus tciiendos p r i o r
m i s casibus diversis accideutibtis apud uos non i u d u x e r i t , c t c u n i i n u l u sua t r i h u l a i i o u e et augustia,
absqtte iiifaiuia iuulevcrat, religiosonim utoitacho- o t l i o c t i n v i d i a apud ipsiiin n t teiierctitiir landem
r u m usibus possct einendare. A d quod peragendum o b t i i t u e r i t , ct ciijus sltidio eo viveitte vigueriut,
quidam de f r a t r l h n s , paiici tamcii iiistaiilissiine niorltioque i c f r i x e r i n t , IIOII d u b i t a t , quisquis ille s i t ,
euin p c r u r g e b a n l , plures aulem gravissime invetera cum itiitltttiu eiiicndationis viuc f r a l r t i m el profectus
tasabusloiiessuasimiiiiilaiidassibi ferebaitt, uiaxiine p accelesise |icr hos usus siibsccututii s i t , quod de eo
v e r o q u i apud IIOS de aliis t i a u s t r i s profugt conflti- nobis laceiitibus, i l l e taccre debeal, pro cujtis a m o r e
x c r a i i l . Sed ctttii Dci a d j u l o r i o prevalettte m e l i o r i uichil adversi, n k i i i l o d i i , n i c h i l itividia?, n i c h i l
parte f r a t r u m , iieet m i n o i i , i n t r o d u c i i sttiit ustts pericu i sustiuere formidabat, diiinniodo religio
Gluniacciisiiiui i n niotiastcrium c l c l a t i s l r u m n o - introducciciur et locus a preleritae irreligiouia
a t n i m , scilicct Kalendas M a r i i i , quaefttii e o a n n o s c x i a iufamia l i b c r a r e t u r .
feria i n capile j e j t i n i i l f f
, ad quos dcinoustraiidtis 2 5 . Iitjecta i g i t u r nobis ab Ucynrico gravissiml
t n i s i t uobis doniuus ahhas Saneti Jacobi de Leodio meroris n u b i l a , iiiagua j a m ex partc deterseranl
Stcpbauus duos de suis f r a t r i b t i s , abbas Sancti nova i n l r o d t t c t i o r d i u i s gaudia, e l sub t u a v i j u g o
VAliLE LECTIONES.
4 M
A . 1107. i n f t r p . V addit i \ 1 9 9
A . Dom . 1107. interp. in margine in(. odii 1'.
NOTiE.
(257) Vhi iitter Leodium c l T r a j e c t u m ; de die banle Sigebeno.
eonsciititiut Sigebcrtus c t Ekkehardus. (259) Q u a r l u s .
^^158) Qtit cx carccrc, c u i Heiuriciis rex etim (260) Qui j a m o b i e r a l annp 4105.
o m f l u a v c r a l , i n t a r i m effugerat anuo ipso 1 1 0 6 , pror
n CESTA ABB. TftUDON. - LIB. VI. fe"
Domini l e v e M f t
saiis liabehalur nobis onus nosirae A siia nullos graviores invenimns perscfjitores,quaro
aJGiclionis. V i d i t i n i m i c u s et i n v i d t l pmsperis de preshiteros noslros tres poteiuitainie, Itcyneruin
ordiite nostris successibiis, altpie m i i l t u i i i doluit hcdicet t l c l l a l c s , llezcloiieni tle Merguelea necuoft
g y j a i t i e i s , ut ita dicant, nos in eo protttoveri passi- ct Laiizoueni qitcii.tam de oppitlo nostro. Istis d i s -
b u s . Implevit i g i t u r s p i r i l u suo nequissimo , eu scitsioiicsntagnas faciciitibns,et l a i c o m i i i n t n c n i i a m
nescio quota vice, ctiiidein l l c y n r i c t i i i i ad siCQigeu- c o n t r a IIOS aulc ct t e l i o r o u t Iianlibus, vix o b i i n u i -
das aniuias uosiras j a m dudiiin usilaiissiiinini sibi m i i s u t i n t e g r o die defuucli a b b n l i s c o r p u s iusepulliim
n t i u i s l n i n t et faiiiiliari*siuiuiii. Qui o b l i l u s preteriue c i i s l o d i r e i i i u s , doitec uiandati coiupares e j u s dehitas
pactiunia cuui doiiiuo nhbate Tbeoderico dainpno- ci solvcrcnt cxequias. A l i i p N s b i t r r o r u m c t laico-
sacque u i u l t u i n nohis pecunhe, qiiam c i extoiserat r u t n adveitlaiiti H e r i m a i i i i o acclamabaiit, a l i i b u n c
p r o sibi u l l c r i t i s eo placalo, nieutiltis fldein ct non et i l l u m , prottt stmt qualiiaies b u j u s n i o . I i p a r t i m n ,
Dei r e v e r i l u s j i t d i c i t i u i , i i e r i i u i aggressus est sine n u l l i lauieu eoruin s c c u . d u i u a s * e n s t i A i nosiMiit;
on»ni dilatione suuin nobis i n t r t t d c r e l l e r i i n a i i i i u i n . unde, u l d i x i , vix se c o n t i t i u e r t i i i l q u i i i sepilissent
Hcgtium atiteiu t*l saccrdoliuni, ut superius d i x i , ita cuui absquc excqtiiis I r a i r u u i . Q U I I M U I f i i m r i , cutn
adversus inviceiii e r a u l conliit bala et coininola, u t csseni p r i o r , cotistauti aucioritaie m e oppostii, i n
advcrstis vioteiiliaiu t i r a t i i i o r u m n h i i i l aut parum B m u l t o laiiien pericttlo vise iiie;e, flo« cifuems prius
j u v a r e pooset nos lunc .ecclesiasiicr ceusura. lleri- ab i l l i s , m u l i i s convitiis ct p l u r i b i t t coitttisus i u j t i r i i * .
manuus c i i a m pcr quosdani complices ct in «uria Eviei taiidem, et t c r t i a dic expcctala, s«*|>^l;%'iitiits
regis aliqitantum familiarcs couciliavit s i b i aiiititutn abbalcm Theodeneutu, cihibeiite illi cxequias
caiii-fllarii regis Adelberti noinine, qni postea domno nbbate Bereiigario de Sauct» Laurentio
arcbiep-scopus fuit Magtiniia., et |>er ipsiim rcgem L e o d i i . proteqtieiiie fnnus ejtia c o m i i u u i e t nobilium
babetis eos Gdos adjutiircs dc stia reslitutioiic. Ites c t p o p u l o n i u i grandi tnrlia interque sibi v i v e n i l
vero non ftterat ita itolilicaia regi et cancellario, fidele* c t amicos, faeicntibos i l l i frairibits plaucttim
sicut sc veritas hahebat de Heriiiiaiiiio. Laquu i n c i i - aiagniiin c l mi»erabileiii, plorattiui et cjtita"**n i n *
d a c i i * faventiuin l l e r i i i i a i i u o decepii, re&liliii cuin repressibileiu. F i i e r a t e i i i n i erga eo» leiiitstini afleclus
i n abbalia r o s t r a pcr litteras et missaticos suos ct graitilis paliencue, vnlius b i l a r i s e l j o c t n d x allo-
Mclettsi c t Lcodicnsi cpiscopo preceperanl, cujus cttl.oiiis, utulos jeqiianiniiler scieus tolerare, lm;K>S
advculus cotidie nobis i i u i i l i a b a t i i r . Coiues autein amare el bonorant. O b i i t a i i t e m 7. KalemUs M a i i ,
C i - l c b c r i u s p a r a t u s e r a l suscipere, el qtiia advocatus die h t t u k c major.s amio ab iuc. tlom 1107, exactis
noster fuerat, i n abbaliam etiin iiilrodut c r c . i n abba*ia aunis 9 t o t
(261), iiteusihus i r i h u s , scx
c dichus m i n i i s . N.chil de pos_essione sua tempore
2 4 . l u t e r q i u e minantia fau>ae v t d i t a u l i s coiidic
l o t i i l r u a , niauus lonantis Dei cxcclsa, j a i n dudura ejus p e r d i d i l aecclesia m s t r a , exrepto allodio, qtm I
al> autiqtiogra\'itsiitte super i i o s e x l e n l a , lenibiht- jacet versus Aiidcguerp j u x l a M a I l i i i e s t 2 6 * ) i V o q u i
s i m o ftilgnre subiio nos p c i f o r a v . i , inllens uobis de dicittir... l l o c p« r>olvebalsjiigulis;«iinib25solidos
m c d i o domiiiiiii abhatem Tlteodcricuiu i u l i r i u i l a t c , uioneta? ct ponderis de Andcguei p dic < onvers onis
v i x qitiuqiic dieriun ex sanguiuis iiiiiitnione viam saneii P a i i l i , quod ea ueceshitate v e i i d h h l , qttia
uitiversa* carnib i i i i r o d t i c i u i i i . I l e u ! quo ore habcij u i c h i l iudc lialtc.e |totcrat xt elesia itostra propter
relei re, quo ^tilo scribcrc, quas luitc sostitiucriiiiiia raplores e l violenlospredatores, ea atil m i n t c i i l i o i i e
pressuras, i r i l u l a t i o u e s c l ai guslias? I l i qtii vivcule ut dc precio ejtis alittd apud tius.illodiuiii redimeret,
abbate T b e o d e r k o palam uos persequebanlur pro- feciqtie itiud nou stii ttuitis t o i i s i l i o KCI iiiajoriitti
p t c r i l c r i u i a n n u i t t , vix jaut nianus l u n l i n c b a i t l , s u o r i i i u , IJeiensis s c i l u e l opiscepi el adMieaiortnu
q u i n nua vtvos di >cei perenl atit i u fru*ia gladiis n o h l n u i i m e l p a r i u u i neecies»i;c. Sed uiorte i l h i m
c o u c i d e r c u t ; et q u i o c u i l l e w d i t i e r a n l itotiis pouere prexenienic, romea Gislehertus ub b o m i n i i us illis
in»h;ias,iuucapcrta froiite prodibanl, taiito i n nos j a m comiuisHiiii a i g e n l u m a b s i u l i l , q u i scrvahaiit i l l u d
p^lam acriores quanio prius ftieraul m c t i l l i o r e s ; f j ad redimeudum a«rlesije aliml a l l o d u u i ; sictpic
paucihSitiii, q u i tiobifccum seiilientcs q i i i c q u a m p r o secclesia l a n e i i i et allo iiim pi-rditlit c t p r e r i i u n .
nobis agere vcln n l , qi.od effcclum ahquein vit litoai T t i i i h i i l u u i e i i a i n aigeiiteum poinieris 7 i u a n a r u i n ,
alicujus operis babcret. Ilcti.i.ai.nus cotidie pro et uiiuin preciostim prorsttsipie noviiiu palliuiii n e o
i o r i h t i s i t u i t t i a b a l u r , c t ab aliis invitaltis ab aliis iion et cal.ceiu atgcnieuni, ap|»endenteiu m
uiarcam
expcctabatur. Ouitiiiiiii lameii f r a i r u m aiiiiui eraiit ct d i i i i i d i a m , preblitit archydiaeouo ciiitlaui » co-
COtitra c u i n o b l i r i u a t i . nou luiuus abbate dcfuitcto dicnsi nomiiic Alexandro, <pia'iisque luxlie rehabere
q u a m priua viveme i l l o . non p o l u i m u t . A b s l t t l i l etiam comes Gi»lclM*rtus ee
2 5 . I u bac noslra prcssura, tribulatione ct angu- dcfunrto aecclesiac noalnc pbylaCleritini (265) p r e -

V A H l i E LECTIONES.
m
lcne t. i \ M t
il«l. V. t 9 t
i n 1 . ei V locus xocubulo rellclut; loco qui dicitur detunl D.
8 4 4
rtvetil i.
NOTiE.
(261) Imo octo, ex iis quas Jpse stipra V , 6 pro- (262) Mecbcln.
tnht. (26o) Arca iu qua servantur sancloruin reliquije.
ftfe j t a P U L F I A B B A T I S ft, T R U D O N B tt|

oiesiqiimiia*, #3104 e i abbas prestUerat, tabulam £ cselaiam, i n i n t e r i o r i a u r o p u n s s i n ^ muUi&que e^

aciiietti miiu%patlis l o n s U u d i u e n H ^ i b e n t e m l a p l u n - eleclissjmis lapidjbus i n i r o operc o r u a i a m et o n e -
dautqua prope U i t u d i u i a , i n e x j e r i o r i pario aigentQ f a U m , pleuam preciosisbimajum r c l i t j u i q r i i m > A S
« '

F J M i T t J B E R S E X T U S , I J N C I P I T S E P T I M U S .

t \. g e p q l l o ijjplur dpmno abbatc Tbeoderico, cttm s t r u m , disponenlfs n u n t i n m suuni m i t t e r e p r o i n -

V|iiereiu cnmlprum, meorun^ invidiam me siistincre s t a n l i neccssitaie ad Meltensem episcopnm.
non possc, m a i i i u c eqruui jamjan* se manifeslan- 2 . Ncc m o r a ; adest H c r i m a n n u s , et iiuntiis impe-
t i u u t odia f quibu$ prpptpr novi o r d i n i s i n t r o d i i - r a l o r i s euin addiicentlbus, p c r comitem Gislehertum
Clionem non |iceba^ abuij t l a u s t r o r.oslro et boris in abbatiam i n l r o d u c i t u r ; faciunt c i fldclitatem et
ioc sfjue inconvcpieutibus frairunt r o l l o q u i o , eadem b o m i t i i i i i n qtiibus placebal ipse, et q u l propier c o -
die bqii«i(lnn:t §alisfa lione p c i i y i me absolvi a iniicin 11011 n;;dcbanl conira.ib cre. Prin>i lamen
p r i o r a l u : c t ajtsplutus suiu, fratribus tanter; i t l egre a b b a t i x et boucsiiores v i r i mantis suas c o n t i n u e r u n t
fcteutibus. Preterea quicum{|ue llcrimautiicrn desi- a (idclitatc ejus ct b o m i u i o ; f r a l r c s omiies u t t a n i -
deranler cxpeclabait^, comitem et ^ m i i c r 11011 solum utoitastcrioct clattsiro, scd e l n u l l p
Gislcbcrtuin
U^qrem ejiis, et qtiotrpiol alios p o l c r a n t , maliguis de cuin d i g u a u l u r uisi per i n t e r n i i n l i o s colloquio, ct c o
me deMi)Ciioi|ibt|S e i (tc|is a u i yeris tucis scelei ibu$ d u r o , ct quod asseutiri ei n o l l e n l 1 1 I I 0 uiodo, nisj ad
jn nie, culidje ||iflatititi»l|aiit, eertuuj habenles r
audientiam e l canonicam discussioucm prius veniret,
^ttaiv^JU COUt fra,trjbus. esseiu, qtiod adversus cos quam illc lamquain infirnuc sibi conscientioR, 111
ralione a u l cousilia d£ sua l l c r i m a u n o prevalcre scinper, ita ct nunc renigiebat. Collatcrales cjns e t
iipu posseut. F a c l ^ i n i g i t u r fralres eleciiocem suaiti c o u s i l i a r i i crant lioniincs levissimi, inendaces, se
ctitn L c o i l i i episcopo ;ecclesia'que represenlassetil, et ipsus i n e l i r i ncseientcs, iuauis spei, omnis presinn-
iitde Jletlis Iraiisire vellent, iuvcncruwt i b i ntintios p i i o n i s , utillitis lani v i r l u t i s qpam c o n s i j i i , pars
i i u p c i a t o r i s l l c r i u i a n i m u i prcveuissc l i . l e r i s impe- inaxiir.a de illa Ltiiponis conjurala faclione, adlttic
rialiltits^ c l \jya \oce episcopo precipieules, 111 l l e - tunc triincas maiitis portaiites i n signuni dampns^-
riiq.tnuq utyr^ imdestus dc abbaiia i.ostra 11011 e x i - tiouis c t exlegalitatis su.e. ( l i s miseris et mi^er-
stcrel t i t t y ) . Epj>cnpus M t
Itiuc noviter i i n p e r a l o r i iime iniserrimis boieinibus circuinveniiis c t , u l a b
teconct|f »i«is fticrat t|cfuuclo Leodii palre uno c o r u m didi< i i u u s , j u r a t u s i n sanclos illis. a d
HHpeiM(oi j s t l u j u s partes c o u i r a ftliuui a d j u v c r a t ; ^ insaniani eorqm liac illacipie nolens Vvi!eiisque fere-
tpip. linipre. pqjj saiis audehat, non lanien ciini dc- batttr iusanus, nicbilomiuus i n t e r d t t m illis t a n t t i n i
cuissej, viujeutuc j m p c r a l o i i s c t i i i l r a d i c e r c . frjequp d i r i p i e i . t i b u s , u t uon baberct saltem panem c l c c f -
Uiueu asscnsil, *ed quaiiluip, salva gruti;t i m p e r a l o - y i s a m , tinde a l c r e t u r , a u t p r e l c r simpliceiit t t i n i c u -
r i s pplujl n u i i i i i s ralioiiem r e d d i d i l , quo ino.lo aptid l a i n , u m l c m e d i a quoque gravissima Iiicnie c o o p e r i -
Sahctunt T r i i d o n c u i u o n possci amplitis abbas c a - r e t u r . Qui sibi lalis c r a t , qualeni n o b i s f u t u r u i n c x i -
noiiice i i e r i , atqtie s t i h j i i i t x i l : Ao/t est vieum dare stimalis?
donnm ubbaiioj sancti Trudouit % ted apbatem ejus 3. Quesiius iulcrea nutitius qui debis malis r e l a l i o -
benedwere; Hetensis illud eti eviscopi; quem michi nem f c i r e t M c i t i s , electus ad boc e U o m p u L u s m u l l i s
miUul benedicendum ipse viderit. I b i , sicul et uliqs f r a l r u n i sutn " 9
p c c i b u s , timens u t i c l i i , s i c u l e t
r

frcqueuler, rcljgiosus v i r a b b a s Saucli Jacobi Leodii poslea graviter sensi accidisse, qtiantuni c^ r e l i c t o
Stepiiaiius. miilta liducia et rationc n u n l i i s i m p c r a - prioratu i n v i d i x e l odii tleriinannilaruin credideram
toris ostcudit, quod ft ustra l a b o r a r c l iinperator de m i c b i m i n u i posse, quod tantuin c o i i t r a h e r c m . s i n o n
I l e r i m a n n o , tpictn SUQ suorumqiie c o m p a i i t u n ncc- amplius, ex bac suscipienda legatioiic; parui t a m e n ,
clesiaslico j u d i c i o coiistabal j a m dtidtiui daiitpuatunt preciqsiorem niicbi nou faciens aiiimaui uieam quans
csse proinvasimie btijtis abbati«e, c l p r o obstiuatioue D secclcsia; u l i l i t a t c m . Sctl p r o p l c r l l e r i m a n u i t a r u n i
i u c o r r i g i b i l i l a t i s s u a j c i i a i n exconimuuicatum fuissc, insidias nou au^us puplicam viam Meilis l r a n s i r c #

nec 1 0 8
poluisse laitdciu i n e r c r i absolutionem, i i i s i j u n x i m e e x e r c i l u i cpiscopi Coloniensis Frederici e i
propiiss) atnplius, eincpdatioue invasioi^is sttac e t ducis L o v n n i i Godefridi, s i i n u l 1 1 0
c l Namticeusis co>-
y i o l e n t j e . Ilap turbalioue iptermissa est fralriim m i l i s G o d e f r i d i e l Lonensis comitis A r n u l f l , d n o r u i p ,
profcctio ^lettis, e t rcversi sunt ad c h u s t r u m n o - u l p u t a b a m . s i non amplius, m i l l i u m milii.itm, l e n d e n -

LECT^Q^ES,
gemmarnm D. m
expiicit i * . Obbertus \nlerp.
1 0 7
superscripsit. t N
amplius hoc loco addit D.
sumptibus D. , l #
s i m u l — Godcfridf desuni D .

«OT^.

f t W ) S c i l . episcopus Leodiensis. regem Aquitgrani venerat, ut lcgitur i n

fUSj 4am ahno i 106 post R e i n r M i ¥ m o r l c m ad Hiidcsb.
 pfcST.AABB. TRI3B0N. — LlB. V I I . m
l i n m ad impcra|orem ad urbeni Y i r d u m i m ( i 6 b ) . A confugeruni, porcrllps ^allinnsqne suas ei gallpa et
ff.thuinuis i g i l u r i t c r dc Leodin Hoittm, dc l l o i o per caitera parva animal.a sua seftim tta|iriiles, e j i n l r a
ll.iSflangiain ct Villautiam (ib*7). inde per r a s i c l l u m doiuiiin ct borreuni bospilic nica» coiichnlentcs. Ca-
^ v u y s ii6&).s$cque per aliud casielluiii Dim t n
(i09] scos aulein e l lac el pauent, qualem habchaut avq*
pcrvenimus laiidem V l r d u u u m . Jesti hone!Quanla n a c h i m , et n.ichi ct faimilo meo gtalis ingcrebaul
iti iflo itiuere sustinticrim qtimnodo refencmf ad conietlcnduiu, nec nou et fcenum ei annouain^
Dum puiarem nos norle debere pcr villas hospitari, gratis nichilominus oinnia b a c , ad pabtilum equq-
ttibilo vix oclava adhtic hora diei laxahaut equoS r t i m . Sed gratias Deq! n i c h i l graiis a|» ill.s, accepi^
«ttos scutiferi e l m i l i l u m n o i i u u l l i , et lota slntul d u a - Ct Deo ittc tnertiis saucti T i u d o n i s protcgcple, noi*
mnt vcl t r i u n i v i l l u l a r u m ediflcia rapientes grhn- solum niehil ea uocle p c r d i d i , veriim quicquid pa-
dcuique ct parvam inaicriemcaiiilis equorum siiorum vidne inulierculaj ad bospiiinm meuni r o n l r ^ x e r a u l ,
Kgantes, per v i r i d a r i a sccu^ flncuta aliqua quasi do- hinne cxcreiltt discedente, sine aliipio datnptto r c -
m.cdia inde sttb tina hornl.i si! i et cqtiis suis cdifl- cepei tiut. Mansi pnpne lota illa no.te insonuiie, tna-i
cabaitl, secum hypeuucs aiiaque fcrramenla ad talc x i m e , ut esl 'pav^hi palura n i i i l i e n u l a r u u i , nee j b i
opus portautcs nccnon et ralccs, quibus interea pars trepidare facieutiiiui ubi n o n e i a t tiu-or.
alia lierbain ad opus oqtiorum metcbanl. Domiui au- P 4. Setpieiiti dic suinmodiluculQ movenle. se e x c r -
teai i n papdionibus snis inagitis el operosis s l a l i m c i l u , salutatis meis intilicrcnlis s u r r c x i ai!jitugeu|
r r e r i i s quasi in donio propria hahitahatil,dcdticcntc$ inc noslro comiia|ui. Sed pro y r . T i e r i x diei fatiga-
se spat ose tisquc ad vesperiim, atil per v i r u l a r i a sc- liope et purle insonini, tota die illa suh gr.aJNsimq
c u * flueuta, aut secps salliium v i i g u t l a \arie volu- solTs a i d n r e erapi esiuaus c l auhclar.s, et stiper
r i t i i i i inodulis vohiptuoseque resiihantia. A : cgo quid cquiim loto iliuere diei illjus soinnolcnlo capiie e^
facereiu muiiachiis, ct uuum iautiim habeus fuinulum ? (piasi fraelo enllo iiiilahiiudiis eqtiilans. t)a taiueq
Si sid vilhts lcnderciti, aul cxcrc.itii eas d i r piente, die CIIICDS niihi el f.tiuulo meo bipeuuiilani nc« noq
Jani vilhe nou eraitt, hoiuiuibus omiiihus de eis per et falceut, cumimtis a m o l o de casulis el hospiiiol §
silvas t a l i i a u l i b i i s ; a u l s i qua j u x l * r e m a i i s c r a l , n c l i i l n o s t i i s , tuclaiile e x e r ^ i u , sicut et abi facere. tiia-
t o t i i u i n e p o s s c i u e.t setvarc uocte illa cerluiii ba- gisira nobis iieccssitaie, p f e l c r qupd rapiua c t do r

bebam, hiuc a rusiicis spul.alis e l imcle explorarp hiorum roiifraclioiic absliucbaiuiis ; coicsisqtic
Vctiienlibus excrcitiiui de i l v a r m n latibulis, hinc a vimiuibiis e l liguis graiiditisculis, casulas nobjs, e|
Coniilibiis qnoque iioslrissua sibi i n v u e n i d i t i p i c u l i - cipiis t.ostris conliciebaums pvcsepia et a)iqua obunt-
b s . h i auicui pcr spaiiosa p r a i o i t i i u v i r i d atia
a i i a iut«r
iut'f b r a t t i r i a . Fceior enint flmi c q i i p r i i i u el hutpipiiin^
e x e r c i l i t m remaiiereiii, u t taceaui de domiciliis ct Q non innge a nobis ad secessiiui d e c l i i i a i j i i u i t ^ p.eqe,
castilis, qur.s etsi scirem uon habcbaui lamcn undc h i e c o t i i i e euccahai, crchtp, pcrurgeus. . I u
ad VPUit^
e d i i i c a r c i t i , attl tuichi atil etpiis meis v j c l u u i , q u e a t u m . T u i t i g r a i i d i i i i u dic i t H i s c a r u m yYn issjma
s
in*
n t e c t i n t uou porlabam, ncsciebatu uhi eincic, ncque festatloet uocle dorniire yoleuii leime sthilaptium^
p a t i u l u i i i ad opus cqiioruni. Famutuin aulcm meuii) e\ usquc ad eflTusioqeui squguinU f)iuurc crcbrQqnj
a m e separarc nou audebaut, quia solus rcmaiienSj iiiordeiniuitt i i i a l ^ i u m culicum iipportuua p i m j s c x y ^
c u i tne de excrcltu conjuugrreu», x q t i c omiiibus i n - latio m
.
c o g i i i t u s , tiesciebaui. T.tiideih me et mca Dco c l 5. Tandcm ciueqsp U>n?re-'per ^eccm, fqrme t!|c^
b e a t o T r u i l o n i coinmittens, exieus excrciltiui ibi quod tamep pcr qtiiqque potcr^miis stiftvilef fej isse t

j u x t a ad uiiam villulam scitiirutani a coiniiihus nicis V i r d u n t i i u vciiinius, i i n p c r q l o r c t u i b i qpia n p c ^ n j

t r a n M V i , iiullitut v : r u m in ea inveniens, nisi taiitum vcnpiat expeelauies. Au lipns ^iitetq quqd cpisqtpuf
feiniuas p r o p l c r timoreiu excrcitus. Quai vidcnlcs Meleusis lmspiiare|ur ad ttnaqi Yiltajn j n x l a Y^fiHtr
m e tpouachiim, i r r u c b a n i in occursiiiiimeum certau- niuu liQiniuc Dougei ( i 7 0 ) , illuc nd ppm fransifi,
|cs invicem ? (jtiu3 i l l a r u m prima me possel habcrc daus ei j b i blteras f r a j r u i q p o s t r o r u u t , c| VJVH
l i o e t e illa ad hospitiuin s i i i i u i , u l iiica prcscntiu de- ^ o c q supplens ci quciimppi.in) pt petiliQiicm
V m\Wi
f e i i t t e r e i u r de rapiua jqiiuicissimoriiin seuiiferoi iiiu Ipsti vcro respoiideie q i t y i cpitsiiif
C u r n q u e ad tinan; de< liiiasscm, cujus domus nur»iiior majorttm siiorum aclurus de hac rc i b i . Spil puu|
i n i c h i panelihqs videhatur, s i a l i m oniires iiuiliercube aliquaiudiu m>ud cum ipauefmn, p qp^ut^f f u s t m u i
c u i i i pueris suis ct infaiitibus de tota villa i l l a ? re« i b i cmitnivcrsimt ft cpniradtcr»op^ ^ flijihiMW
i i c l i s doiuibus suis ad hospilium meuin ululantcs
? l l c p i n a n n i l i ^ ^ r a t qijut i b i cpmes tipjfnmu^ p>

VAItlifi LEGTIONES.
, l i i d*4M B. l i t >ustinueffimus D . l t a
pungcns i\ t l k
iufestatio D.

(i6G) Cum Heinricus Pascha die 14 A p r i l i s U 0 7 (iG7) Yillance

- f i o g U n l i * ceUhrassot, p.tp;e Paschali I I , q u i coui i - , ^
1Ct | v. Mftiwnn
m

I I I I M I h a b i i u r u s i n Francimn venerat, ol»\iam ire (203) h o i a piope Mouaon.

v o l t i i t i n coiiliuio L o l l r j r i i i g i u i e t Francix», u i haheut (^) ^ d Mosam.
j U n i a t . H i l d e s b j Peuiccosien Mcttis celebravit i ( i " 0 ) Dugny.
105 K 3 D U L F I A B B A T I S S. T f t U D O N I S 164

Lembnrg cnm episcopo, et ad eum niiserant l l « r i - A p e r c a s i e l l i i m Briei (272), noclc illa habens hospitiumj
n > a n n i i * p r e s L i t e r u n i qiicndain i i o s t m m verbosissime apud r c l giosissimos canoiiitos i n silva j n M a i b i * * *

eonieiiliosissimtim , nominc llezelouem de villa mouasierio Saitcti P e l r i , n o v i l c r iucepto ab illis edw

Nergtieles, u t i l l i n u n l i a r e t i n o r i n i i u i cssc d o i n i i u m flcari. Qui maue faclo, die scilicct ascensionis D o -
abhalcm T h e n d e r i c i i m , e l a i n i i i o n c r e l eum j n v a r e m i u i ( J f f l i , 2 3 , I l u 7 ) , biniil ter acccplo ab illis c o n -
a p n d e p i g r n p u i i i de ahhatia Heriinaniium. Quahiii d u c t u , veni ad caslellum Cuus, ubi c r a l cellula f r a -
i b i freqiienler s i u i i i l eonflictiim anle et r e l r o I t a b u i - t r u i i i de inoiiaslerio saucti l l u b e r t i , ct apud eoa
m u s , q u i i n v i x e v a s i insidias ejus tensas m i h t i u i e r nocte illa m a n s i . T c r l i a vero die perveni ad S a n -
Dongei et V i r d i i i i u m , duiii pro hac nccessitate panic c t t i i u l l u b c r i t i i i i pcr viam loiigi>siiiiaiii e l vasta s o l i -
cotitlie c q u i t a r c i n ad episcopiim! t u d i n c h o r r i h i l i s s i m a i i t , pene solis ardore c e i c b i u m

(». Villa aiitem luee, scilicet Dongei, qnae versus conerematus, c t iiiuscis qiiihiisdaiu atilc qmtt»i d e u -

aiisiruiti V i n l u n o m i l i a r i o parvo adjacel, sicut a l a t i s , aliis v c r o sine dubio amare u i m i s r e t r o >tcu-

Meiensibus el iu<iig'iiis l u n c i b i di l i c i , tina fnit c x leaiis, c i j u o i i i m ineoruiii cariitbus gravissimc c o n .

i l l i s tpias dnmiiitis nosier sanctus T r t t i l o ctuit caelero cisis, ct sangiiineeorum pene e x h a t i s i o , u u i a m a r i s -

alloJio suo beato p r o i b o t u a r i y r i Stepliano i n p u e r i - sitiiaruiii p t i n c t i o i t u i n s i i a r i i m aut sevissiitiorum
t i a s t n Meltis i r a d i d i l . Quafi ad iiieusam e p i s c o p o - B itiorsiiiiui agitaiione taiitum bac illacque pre a n g u -
r t i m Meieiisiuin ttsquc ad teitipiis episcopi Theodei i c i slia stihtus nie l o l a die ida d i s s i h c i a u t , u i v i x ine
perinaiisil. qui coiiobiuin inoiiachoriim suh l i l u l o j a m possei.l p o r l a r c ct ainpiitis qiiam l c n u i m passtnu
beaii V i u c c n t i i n i a r t y r i s Meltis utdifleatis (271), f r a - 'incederc. V;e l e i r . e i l l i , t u i Dcus l a m pcssiu.oi u t u
t r i h u s D e o e t beato V i n c c u l i o i u i b i faiiiiilaniibiis ad liioiiblroriim nialediclioue m a l e d i x i t ! Quaria d.e,
Stipcndium p r o p r i u m eant i n perpeltiiiin t r a d i d i t . ducenle me qtioduin clefico q u i IIOII mh.us c a p t i v i -
Sed ctini Dco me protegente n i c h i l ntali itiichi ibi l a i c u i meiuebat qtiam cgo, nescio per quae tievia,
facci e potuissent, tractabant qttoiiiodo i n r e d i l u mco p c r a l i i s s i m o r i i i n uiontiuiii juga saxosa,pcr deusium
insidiis me e x c i p c r e n l , et atit t u r p i i e r d e h o n c s t a r e i i t v a l i i o m concava p a l u s t r i a , iniserabililer l o i a die
aut c r u d c l i l c r i u t c i Acerent. Sed lontmissus ah epi- illa euervati nos ct equi n o s i i i fuimus. > e c 1 1 1
va*
sropo p r i o r i de Sancto C l c m c n l e Azeluto n o m i n e , letties tota die iila de silva e v i r e , lamlem i n itiedio
qui posiea c x t i t i t abbas Gorzcs — habebal c i i i m ejus i u viliula una lurpissima p e r i i o t t a v i i u u s ; scuw
scciiin liiuc eum taiuqiiam v i r u i i t sapieiitem e l rcli- p c r aurcs altoniias ad oniiiem itijtislibct rei s l r e p i -
giosum m o n a c b i i m — Metlis c u m eo i r a m i v i , e x p c - t u m aiiolleiiies, ne furie capcremur, a u t f a m i l i a r i
Clans i b i apud i l l i i i u a l i q u a i i i d i i i cpiscopum, Qui ctini loco i l l i l a l r o n u i u cxcur&u doriiticiitibtis nobis e q u i
veuissel,coii^ultussignatas m i c h i dedit d u a s l i t l e r a s , noj»tii l o l l e r c i i l i i r . Quiiita die iliucesceiite lucuin
unas f l ,
a d f r a t r c s , a | i a s ' " a d Herimannunt fercudas, cxecrantes effugimus, clerico viant siiam teiiente^
mandavitqite f r a l i ibus c i t o se velle veuire ad eos, itic a h a i u . l l a b c n l Cluuiacciises cellulaui i n s i l v a
nt prcseus prcseiitibus consilio eorum tcrn inaret i n t c r I l o i u i u et L e o d i u m , ubi d i c i t u r A d s a u c t u m
toiigum c o n l e n i i o n i s fmieiii «nler cos et l l c r i i u a n - S y t i i p h o i i a n u t n ; ad eaiu c m n veuis>eiii, h i i i i i a n i a ^
n u i t i . L i t t e r . c aiilem ad fratrcs h t b e b a n i , ut n u l l i u s sime ab illis siuceplus siim nocle i l l a . Sexla d i c
tiroorc frangerciitur a j i i s t b i a et v e r i l a i e , quia v i u i perveuimus L e o d i u i i i , apud piissiunim e l religiosis-
n u l l a m de l l e r i i u a n n o vellet cis f a c e r e ; ad l l c r i - siuitiiu abbatem de Sancto Jacobo,doiiiiiitm S i e p h a -
i n a i i n t i m vero ita eraht mo l i t i c a l x , u t d u p l i c i seusu IIUIII. I h i i u sccuio jaut posilu?, ctcpi laiidciu g r a -
posstut i n l e l l i g i , :»b HerimauiMi i!e asscutiente sibi vissiiue s c i i t i r e , q u i d d o l o i i s conlraxisbcm de l o n g i
episcopo, a f r a t r i b u s de c o n t i a d i c e n i e i l l i . Il;cc i t i t i c r i s diftictiltaie. Jesu boue! reddc a i i i m x c j r s
ambigiiitas i c c i r c o facta erat u l , (luin vatia hpe coinpassitfiiis huiiianitatein, qiuiii ibi iiiflr.iitaU
illud-retur l l c r i i i t a i i n u s , a u i c a d v n t i u u i cpiscnpi, iue;u e x h i h u i t , quain hcnigno vultu, qiiam larga
q u i cotidie c s p c c t a h a t u r , i i u l b i m per satellilcs suos i n a i i u , quaiii consolalorlo a l l o q t i i o ! Jatit dudiim i b i
i n q t i i e t a r e t de f r a l r i h u s sihi asseiitirc i m l e u l i b o s . c l ry p C b t o b b a i i l u r q t i i d a m dc I r a i r i b u s n o s l i i s r e d i t u r a
f r a l r c s uon frangerentur t c r r i t i dc d u b i o sihi a i i i m o i n e u m , pio t i m o r c volcnles s t A
ine a v e r l e r c , u t ad
episcopi. claustum tiiuc lemporis non rediiem, quoniam
7* llis acccplis l i t t e r i s , et in pacis osculo tola obslinalioiie ciuijurasseia i u m e H i rnnannita?, e i
ab cpiscopo Oiiui>siis, viam qua vencram ne- jussit d o m i n i sui bomines comitis Gisicberli s u u i m o *
que atidebam iteqtie sciebani revorti. pupli- pere tpiererent me debouestarc. Faleor, l e r r i i u s
camqtie i i i c h i l o i n i i i i i s viaiu ineiueits , r
insi iaslle- a l i i p i a i i t i i i u u i , iiiodieum ai.ceps h c s i ; scd resumpia
r i i a i i n i l a r i i m , qttas inichi densissinias leienderaiil. m i c b i coiistautia, etsi ad ciau^triiiii non t r a t i s i r e f i i 9

I g i t u r duccntu iuc m i i i t i o boui v i r i A z c h h i , l i a n s i v i gra^issimo cotisidcralo aicclcsiaj dainpno, l u i r a a n e ^

V A l t l i E LECTIONES.
t l f
unam f . 1 1 1
aliam i \ t l T
ob addit D. nomeu loci D l l f
nec — pernoctavimoa detunt Ow
t w
n i . v. r
NOTiE.

(271) A n n o 0 7 0 ; cf. V i l a Theodenci auctore Sigeberlo Mon. G e r n i . SS. I V , 470 (Patrotog. CLX).
(212) Briey inter V i r d u u u m c t M e t t i i n .
 105 CESTA ABD. TRUDON. - LIB. VII. 106

bona tamen, effeci, u l placarein m i c h i uxorem(275) A h u m i i i t a t e , nt non audiret conlra eos faufures H e -
comilis G i s l e b c r l i , quae maxime incitabat dominuui riuianni; dcinde conslanter affirmabant i l l i , q u i a ,
suum e l stios i n a u x i l i u m H e r i m a n n i . A q u a faciliime si contra aecclcsiaslicas regulas v i m eis inferre m o -
o b t i n u i , u l de Leodio ad c l a u s l r u m nostrum p a c i f l - liretur, eiiam usque Romam nou v e r e r e n l u r e u m
cum conduclum m i c b i d a r e l , et Herimanno suisque appellare. Episcopus auleiii p r o m i l t e b a t illis sc
preciperel, u t i n nullo m i c h i molesti essenl.Snspeit- n i c h i l dc Herimanno f a c l u r u m , quod non esset c a -
dcram e n i m a n i m u m ejus, quod forsitan Herimanno n o n i c u m ; sed faulores H e r i m a n n i circumvenientes
concordarer, si secundum misericordes litteras consiliarios et collateralcs episcopi, incredibilibus
episcopi, quas illi afferebam, consilio meo acquie- proinissis, tnodo fidem spondendo, modo j u r e j u -
secre v e l l e l . Quod illa libentissime dc ore mco susce- rando i n l a n t u m sibi eos i n c l i u a v e n u i t , ut de L e o d i o ,
pil, et q u i c q t i i d volui de pace mea ab illa tunc i m - ubi v e n c r a l , bona spe redire ad locum n o s t r u m
petravi. Revera autem non mentiebar e i , q u i a , si facerent H e r i m a n n u m . Precessit cpiscopus, lente
flerimannus vellel consilio meo acquiescere, secun- subsccuttis est Heriroannus. Episcopum veiiienteut
dutn l i l t e r a s episcopi quas apportabam i l l i , q u x , u l cum obvia processione suscepissemus, precanlaba-
d i x i , duplici sensu p o l e r a u l i n t e l l i g i , i n hoc concor- mus ei cum m u l l i s l a c r i m i s e l singultihus i l l u d
darer e i , u l ab accclesia nostra recederct el abbatem B responsorium : Aspice % Domine, quia facta est deso-
canonice nos babere p e r m i l t e r e t . Ego aiitem d u m - lala civilas plena divitiis; e l a l i u d : Recordare, Do-
raodo sanus possein i n t r a r e claustrutn, non mullura mine % teslamenli tui% et die angeto percuticnli : Ces-
postea ttmebam U e r i m a n n t t m . Sic simpiicitate mo- set jam manus tua (II Reg. x x i v , 16). Deindo
nacbica delusa est m u i i e r i s a s l u l i a . Tendens itaque iutroducto capituluin n o s i r u m , lecta esl c i et suis
aodaci fronie et nudo capite ad claustruin, stupori clericis illa l a m c n i a b i l i s Jhcremiae leclio : Recor-
eram o m n i b u s occurrentibus m i c b i p e r v i a m , m a x i m e dare, Domine, quid acciderit nobis % intuere et respice
qui m e transeunte i n medio oppidi n o s l r i slabani. obprobrium nostrum f
, M
(Thren. v , i ) ct caetera. U b i
Rarus e n i m erat incola n o s l r i t e r r i t o r i i , q u i i g n o r a - cum v e n t u m fuissel ad i l l u m versiculum : Pupilli
r e t d e coanimala eorum o b s l i n a l i o n e i n p e r i c u l u m facti sumus absque patre % matres nostraf quasi viduce 9

mei c a p i i i s , sed comilissaj neroo i l l o r u m c o n l r a d i - cervicibus minabamur "\ lassis non dabatur requies
eere audebat. (ibid. % 3), leclor priiutim lanlis iucrepuit singulti-
8. F r a t r e s vero viso roe i n roedio c l a u s t r i preler bus et profusus esl l a c r i t n i s , u t vox decssel legere
spem, c u m magno slupore atque ingenti ketitia me inantea volenti, et visus pre i n u n d a n l i a l a c r i m a r u m
circumsedebant, t a m q u a m r e d i v i v n m dc sepulchro , obtenebraretur ante se aspicienti. Deindc lolus
aut depensum a p a l i b u l o , et r e d d i t u m v i v u m con- ' convenltts i n i d ipsum flebiliter incitatus, omnes
ventui suo. Labores i l i n e r i s mei c u m eis refcrrem, episcopales ea hora ad pictatem et miseratiouesi
pcctora sua percutiebanl, e l quod saltem v i v u m super nos i n f l e x i t ; sed cilo ab cordibus e o r u m mise-
recepissenl Deo gralias agebant. Inlerea episcopus r a t i o illa et pietas e v a n u i t .
Leodiensis monasterium n o s t r u m e l foris cccclesias 4 0 . Inde tamen surgeus episcopus, humanis nos
i n b a n n o posuerat, quamdiu Herimannus i n abbatia consolalus verbis, bona spe evenluin rei inodicum
m o r a r e t u r . Paulo post f r a t r i b u s t r a d i d i l i l l e r a s le- suslinere precepil. S i l u i m u s , sed fautores, immo
gendas Metensis episcopi, et quomodo dcberent venatores H e r i i n a n n i iterttm atque i l e r u i n nocte et
intelligi aliae missac H e r i m a n n o exposui illis secua- die collaterales et consiliarios episcopi, q u i n certe
dum sensum Metensis episcopi, unde fortissime i n eliam vilissimos quosqtte de ctiria ejus, maximis
suam sentcntiam c o n l r a i l i u m sunt a n i m a t i . S u s c i - promissis et quae v i x aliquis sperare poterat s o l l i c i -
picns a u l e m Herimanuus de n i a n u m e a missas i l l i tantes, satagebanl summopcre , u t sibi a n i i n u m
ab episcopo l i l t e r a s , nullumque a l i u m i n eis sensuin episcopi i n c l i n a r e n t , quod e l factuin est. llabebat
ii.veniens nisi q u i ei placebat, familiaribus suis eas cnim Herimannus nepotem quendam Gualteruni
o s t e n d i l , addens etiam i l l i s , quia episcopusei m a n - r> iiomiue de Harche, l i b e r u m quidem hominem e t p l u -
daret, c u m veniret quod de me pacem ei faceret, si r i m a i n feodis m
e l prediis possidentein. Huic non
nos concordare non posset. Qua> spes, l i c e l inatiis, erat c u r x quid p r o m i t t e r e t , q u i d persolverct, q t i t d
tamen eos i n l e r i m mitigabat, ne f u r o r c m , quem ma- j u r a r e t , q u i d pejuraret, sua inulta bona i n vadio
lignameute in m e * 1 1
conceperant, m a l i g n i o r i opcre ponens p r o a r g e n t o dando, pro equis c t palefridis,
exercerent. Acta sunt haec i n mense Maio. pelliciis et pellibus grisiis et variis (274) cxtcrisque
9. Mense autem J u l i o , quarta eptomada, venil veslibus, dummodo Herimannus abbas stalueretur.
episcopus Metensis Leodium, tendens ad locum Caeleri n i c h i l o m i n u s ejus complices nullo modo a t -
n o s t r u m . Cui occurrentes fratrcs n o s t r i , depreca- tendebant, q u a u l u i n inde fldem m e n l i r e n l u r , q u a n -
b a n t o r eum p r i m u m oiuni precum h u m i l l i m a r u m lum pejurarent, dummodo i l l u m nobis nolentibus

VARliE LECTIONES
M 1
nos D. *" desttnt I). , n
m i i a b a i n u s c l ca2lera V " v
feu lis I *

NOTiE.
(273) Gertrudim. (274) Pciles nittriiia?; Gatlis vair gris.
PATBOL. C L X X I I I . k
407 R O D C L F I A B B A T I S S TRUDONIS 105
i n l r u d e r e n l . Summa tandem persoluli argenti sup- A que de spirituali, neque de temporati dono abbatUe
pulata est nobis fuisse usquc ad 7 0 " * marcas et nostra?, prelationem svper nos accipere presumpsii,
aliquid amplius, e l equorum alque palcfridorum ei homines a*cclesiaj nostrm per sacramenium et ho-
usque ad 4 2 . Sic erat tunc fama, q u i n i m m o i n f a - minium sibi mancipare. Tertio, quia bona cecclesics
m i a , sibi i i n p u l e l u r , non m i c h i , si s i l m e n t i t a . Scd distraxit, familiam afflixit, ncs tictus et veslitus
nos ca quac v i d i m u s e l presenles audiviinus v e r a c i - egesta'e cruciavit. Quarto, quia sine omnium ron-
ter referre possumus, quia antc cellam abbatis, i n sensu [ratrum el elcctionc Mettis profectus est % et
qua episcopus hospilabatur, et per l e l a m curiaui donum illud quod accepit a Poppone % presentibus
niagnus cotidie venicnllum c t aheuntium cquorum ibi fratribus nostris et viva voce ei contradicenlibus
disctirsus e t c l a m o r h o m i n u m vcndentiutn a u l emen- diemque el audientiam petentibus, tamen accipere
t i u m eos babebatur, q u i dabanlur a fauloribus ct presumpserit; insuper cum ibi fratres in presentiarum
amicis H c r i m a n n i consiliariis et collaleralibus c p i - habuissent tilteras Leodiensis episcopi et alias %

scopi. i l c r i m a n u u s vcro i n spicario noslro m o r a b a - scilicel ejusdcm ojcctesiaj necnon et Treterensis archi-
t u r , parvo salis spatio distanle a 1 , 6
celia, i n qua episcopi, magistri Metensis % qna* donum illi con-
cpiscopus hospilabalur, ita u t i n l c r c u r r c n t e s n u n i i i tradicebant cum fratribus nostris. Quinto, quod
nianifestissime ad eum ingrederentur, et de q u a n l i - B eliam illud donum per ptcuniam obtinueril, et qucd
tatc e l qtialilate sui lurpissimi mercimonii aule contradicentes ei fratres spoliari ct flagellari gra-
cum traciarcnt. tissime fecerit. Sexto % quod cum 1 , 8
necdum mo-
11. Ilaec dum a g e r e n t u r , nos inlerca gravissima nachus eit scilicct
% cum ad nullius umquam arcclesice
v i c t u s e l vcslilus necessitatc afliciebamnr in l a n - litntum adhuc professioneni fecerit neque benedi-
tum, u t presenle episcopo et l i r a n n i z a n t e Hcri- ctiuncm monachi susceperit % quod abbas vn!t esse et
manno die solcinpnilatis sancli Petri apostoli, benedici i n abbatem % qui necdum est benedictus iii
Kalendas A u g u s t i , et i u invcniione beali p r o t h o - monachum? et quomodo monachir bet.ediaioneni
m a r t y r i s S l c p h a n i , p a t r o n i et d o m i n i n o s l r i , n i c h i l monachilem dabil, qui eam necdum accepit? Aul ***
omnino quod cotuedercmus aut hibcremus inve- quomodo proflleri faciet f qui necdum professus esl ?
nissemus ad mensam n o s t r a m , e l caeteras p e r p l u r i - Seplimo % quia pro his cnlpis cum semel atque itcrum
mas neccssilates p a t e r e m u r , quas hic enumcrare necnon et tertio canonice ud audientiam vocatus
longum es?cl. Quid m o r o r ? C o r r u p l i g r a v i l c r et fuerit, et venire noluerit, quod inde excommunicatus
iacti l u r p i t e r abhominabiles iu sludiis pessimae usque ad cam diem adhuc exliterit. Qucv si ita c~*e
hujus symoniae, omncs q u i tunc aderant episcopales, ^ , noitenl credere, dies daretur el audienlia nobiset ilti;
maxiine vero e l ardcntius c l e r i c i , subtilissima si se pcsssl excusare ab his t non contradiceretur ei.
cxaminatione et aslulissima pertractationc que- T a l i a cum a nobis Metenses audissent, ncsciebant
rebant, quotnodo nobis dcceptis llerimanuum quid c e r l i nobis rcspondcre posscnl; attaiiicii
inlruderent, ut sic promissa sibi accipercnt, aut avidilas ardcnlissima gravissimoe eis promissoe a u t
acccpta dcservirent, aut, si nos neque asiu deci- j a m dalac pecuniae urgcbat eos in omiics anfracttis
pere neque v i aut rationc possenl frangere, quo- i r c . Quid landem? Ipsemel episcopus 8 , 0
in capiiu-
oaodo lanta eis promissa aut j a m dala illuso l l c r i - lum n o s l r u m v c n i t , si f o r l c vel ejus prcsenlia
manno retiuerent. Qui frcqucntissime nobiscum frangi possct f r a l r u m c o t i s t a n t i a ; sed cum uon
inde agebant, el ctitn ncquc ratione supcrare possel, sallem loco abbatis suadcbat nobis t a u u l i i i
neque aslu possenl decipere, maliguis verbis et illtun nobiscum pati, doucc disculeretor nobis
m i n i s quam p l u r i m i s afliciebant. Ne l a m c n ouincs preseiilibus Metlis de his suis culpis. F r a l r e s V.TO
h i c l a t e a l , q u i d nobis proponebant, et q u i d nos eis de discussiouis illius dic omnimodo acclamabaui,
respondebamus, paucis hic annolare curavimus. scd quod antc discttssioncm in loco abbalis aul
Aiebanl: Cum Poppo, qui Herimanno Mettis in eliam f r a t r i s i n l e r eos slare debcrct, nullo n i o d o
episcopatu canonice successit, Herimanno huic ab- D p a l i volebaul, m a x i m c cum accclcsia Leodiensis in
batxam Mettis dedertl % quotnodo audetis dono ejus tanlum pro excoinmunicalo cum haberet, ut <Ii-
conlradicere, qui canonicus fuit cpiscopus? Quibus vimim sccclesiae nostne officium inlerdixissel,
f r a t r e s : Poppouem Metensem post Herimannum quamdiu i n l r a a l r i u i n e l c u r i a m noslram esset;
canonicum episcopum fuisseuon negamus, sed Heri- communicareqiie non audebant, cui Leodiensis n o n
mannum canonicum donum ab eo non accepisse % his c o m m u i t i c a r e l arcclesia, quoniam de ejus cura et
raiionibus usque ad majorem audientium approbare communionc e r a n t . Sub hac dissensione die illa
parali sumus: Primo 9 quia scientia tam divina quam capitulum noslrum solultim e s t , muneralis ab
humana " 7
honore et nomine abbalis sit indignus. Herimanno i d egre ferentibus munerandisque m u l t o
Secundo, quia defuncto abbate suo fratribus ei recla- egrius. Consolalum tamen cum c t suos, sicut i n -
manlibus, per vim et per pecuniam et per laicatem venerant, r e i i q u e r u n t , lollentesque secum grandem
manum ducisGodefridi, ad quem nil perlinebat, ne- quam ab eo acceperanl pecuniam, cl magnuin
YARI.E LECTIONES.
6 0 D. "« i n l . i \ »" deestD. dum i \ 1 1 9
aut—professus est desunt D. 1 8 0
Adelbero super-
109 GESTA A B B . TUL DON. — L I B . V I I . II»
c q u o r u m numeruin pcllesque e l pellilias l a m varias A Gralias illis, quia o m n i liumanilate et majori qunm
q u a m grisias, Metiis rccesserunl. Episcopo aittcm dignus esscm honore consolari salagcbant f r a l r c s
recedeiite, factus est apud nos e r r o r novissimus, niullo studio reccntis doloris mci cgritudincui.
pcjor pejore, efferatis crudelissime omuibus Ilcri- Inlcrea nec Herimannus ab ohstiiiatioue m e n l i s ,
mannilis in nosiram t r i b u l a t i o n e m , fame, siti , nec fralresqiiamvisejus infcstationc atit sua p c n u r i a
nuditalc; lanicn dc o r d i n e , quanluni unquain removeri poterant a sua c o u s t a n l i a ; tam diuqiie
suslinere poterat biimana fragilitas, secundiim mala inter uirosqttc prolractus cst miserabilis con-
quae accidebanl, nichil v o l u n l a r i e p r e t e r m i l l e b a i i l . teuiionis biijus funis, donec imperator Leodium r e -
1 2 . V c r s u m esi autem i n me solum majus pondus v c r i e r c t u r de sua in F l a n d r i a m profcctione, scilicct
i s t o r u m m a l o r u m , et in me succcusi furcbant ar- c o d e m a u n o ( l i 0 7 ) , mcdianlc mcusc Deccmbrc(276).
denlissime a n i m i o m n i u i n H e r i m a i m i U i r u m . Putabant 14. Ibi igitiirproclamarilibus fralribus impcralori
c n i m sc poluissc prevaicrc, si solus ccssissem, cum coram episcopis et p r i n c i p i b u s , qui c.um co c r a n l ,
licet per nie 1 , 1
p l u r i m u m , non lamen per me solum quod contra sanctorum p a t r u m instilula et canonum
t o t u m ficrei, quod prevalere non p o l c r a n l . Comitissa dccrela l l e r i m a n n u m eis violcnlcr vellcl faccre
vero G e t i r u d i s landem senliens qua ei arle illu- precsse, cuiu olim culpa cxigcnle ejecttts cxcom-
sissem , i r a l u m in me m a r i t u m suum comilem B municatusquefitisscl a b e o r u m sccclcsia etprelalione
Gislcberium vehementius indignalione femiiue coepit j u d i c i o majortim Leodiensis secclcsia?, imperalor
a c c e n d e r e , i t a u t etiam i n t r a parieles dissipali jussit H e r i m a n n u m et fralres sequcnii die adcssc,
clanslri n o s l r i non audcrem me credcre, infraque til coram Lcodiensi socclesia i n t e l l i g e r e l , si ila
ipsum monasterium l i m e r e m capi plerumqtie. Quod essel de co sicut fralres ei c o n q i e r e r c u t u r . Natu
meae vitac pericttlum c u m diulius sustiuere non fautorcs H e r i m a n n i n o t u m fcccraut ei quodpreju-
possem, lacite egi pcr comitem A r n u l f u m L o u c n - d i c i i i m passus fuissel, c l quod non canonicc scd
sem, u l me suo coiiduclu sanum de claustro nostro obstinate fralrcs cuni a b j i c c r e n l . Dic i g i t u r dala
edticeret, animamque meam de mcdio catulorum bujus indagandac v c r i t a t i s , scdit imperalor in c a #

lconum eriperet. Eduxit i g i l n r me 4 Kaleudas pilolio sancli Latuhcrti cum cpiscopis suis c t
Septcmbris t r i s l e m vchcmcntissime, quod lociun p r i n c i p i h u s ; scdil ct cpiscopus Lcodiensis Oiibertus
assuetum m i c h i relinquerem, et ad juvcncs in quos cum archidiaconibus, pivposiiis, decanis, c a u t o r i -
erudicndos mullum desudavcram, ad omncmque bus, scolasticis c l multo alio c l e r o ; scdcruul ct
congregaiionem pro qua p l u r i m u m laboraveram, abbatcs de civitalc, abbas Sancli L a u r c n l i i Bcren-
uoii u l t r a redcundi spcm hahercm. {
, garius, c l abbas Sancti Jacobi Stcphanus. I n t r a v i t
13. E r a t c n i m i n u l l o major quam hodie quis- ' autcm c a p i t o l i u m ct llerimannus, ir.ulta vi ct
q u a m exislimarc possil loci de>olalio, fratrum t r i - ingenio ad hoc u l anlc v c u i r e l compulsus. Atlerant
b u i a t i o , cum Herimannususurpata sibi to!a abbalia, et fralrcs. Ibi si adcsscs, posscs vidissc, quam p a r v i
Itomo sine consilioet absqiicprudenlia,pcr pessimos homo crat c o n s i t i i , quam iuverecuudi a n i m i , quam
ncbulones el mcndacissimos et levissiinos homines hebclis i n g e n i i . Nam inter cscicra co usque pcr-
omnia ageret, palrocinantibus ejus violcnliam parne d u x c r a u l cum sui c o u s i l i a r i i , qui liinc procul valde
o m n i b u s , qtii dcfendere dcbcrenl xcclesioe nostne ab eo c r a n l , quod i n ipsa hicme v i x habcbat, unde
j u s l i c i a m . L n d c lahorisinei pro co loco et m i i l l a r u m vci frigus a se grosso aliquo leguincnto propcllerei,
angiistiarum, quas frcqucnlissiine subdomno abbate in medio l a n l i convcntus, neccssitate urenlis eum
Theoderico sustinueram, m i i l l u m me modo pigehal, f r i g o r i s , tuper luniccllam suam indulus viiissimani
in tencrrimo flore rclinquens pede superboriim cappulam, cum qua equitabat.
conlercndum ct lulo miserrimae conversalionis 15. Tunc surgens i n conspeclu o i n n i u m episcoput
eorum i m p r i m c u d t t m , ipiod pulaveram mo p c r d u - Obbertus n a r r a v i t per o r d i u e t n , quomodo judicio
cere posse ad m a t u r u m pioe operalionis f r u c l u m . sua3 xcclesirc actum esset olint de Herimaiino, c t
Flebam i g i t t i r , amarissiine discedens , nullamque D quae ratio essel, quod non licerel eum cssc ampUtts
longo subsequentis temporis spalio consolalionein abbatem Sancli T r u d o n i s , ct quod ejusdeui culpa^
recipiens. Nec m u l l u m moratus, c o n l u l i me ad obstinatione et frcquentissima iteratione usquc ad
Sanctum Laurentium Leodii, sub magistcrio sa- eam ipsam diein lcnerelur sub sua excommunica-
pientis v i r i abbatis Berengarii (275); ibi infra t e r l i a a tione. Qui cum perorasscl, abbates et arcbidiaconos
ebdomadam Scptembris flrmavi stabiliiaiem roeam. c l o m n e m suuiu q u i i b i adcral c l c r u m p c r o b e d i e n -

V A H I ^ : LECTIONLS.
me deest 1 . 1 * . 1 , 1
peractus I V
NOTA

(275) Qui ipse pauc!* anuis ante exstil f u e r a l ; pncccptum die 23 Dcc. L c o d i i datum ap. Chapea-
v i d . C b r o n . Sancti L a u r e i t l i i Leod. sub finem. vilie U, 54, ubi pro Ktilend. Jan. lcgcndum est x Ka-
(276) De H e i n r i c i expeditione coutra Robertum temt. Jan. ut ex ipsis lilteris eiuendavil E r n s t Hist.
f

Flandrias c o m i l c m mense Octohri anni 1107 facla de Limbourg I I , 256.

c f . Ekkchardus Uraug. c l A n n . Hildesh. e l regis
III R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S H *
l i a m a m m o n u i t , si iia res esset acta de H c r i m a n n o A r e v e r t e r e l u r . Tandem vero sentiens non bonam
o l i i n . Quam eodem t r a m i t e repetentes, eodem fine famam ubique v o l i t a r i de se, p r o eo quod nobis do
concluserunt. Tunc i m p e r a l o r d i x i t ad H e r i m a n n u m : Herimanno fecerat, Leodienses vero necnon et
Frater, si habes aliquid adversura htec dicere, exi, Melensium meliores non sine nola symonica? affli-
consute, revertere, et responde. Sedebat j u x t a i m - ctionem aecclesia? uoslra* ei manifeslitts iinputare,
peralorein fautor Herimanni polentissiine tunc secretum c u m suis iniit consiliuut, u t pro liac
temporis famosus et famosissime polens i n curia extinguenda infauiia ipsemet iret L e o d i u m , f r a -
imperatoris Adelbertus , postea , u l d i i i , factus iresque uoslros meliores secum ducerei, e l ibi
Maguntinus arcbiepiscopus (277), confusus n i m i u m , abbaluin et p r i m o r u m accclesiae consilio de prefl-
qnia cum v e l l e t , contra veritatem non poterat ciendo f r a t r i b u s nostris abbate agerel. Quod et i t a
juvare e u m . Rogabat autem Herimannus aliquos de fecit.
arcbidiaconibns et de clero ut e x i r e n l ad consilium 16. Quarla i g i t u r ebdomada Januarii (an. 1108)
ejtis; sed nullus c u m excommuuicato homine exire venit L e o d i t i m , et ad eleclionem f r e i r u m n o s t r o r u i n
volebat. T u n c unus " • de principibus nomine G u i - qui i b i aderant, p r i o r i s scilicet Guederici ct p r e -
bertus de m
j u x t a A l b i n fluvium (278) et Rabodo- posili Morungi sacrisueque Siberti et cantoris c e l -
nensis episcopus (279) dixerunt ad arcbidiaconos ^ lerariique F o l k a r d i , t o n s i l i o abbalum e l monacho-
c t clerum Sancli L a i n b e r l i : Bene decel vos exire r u m nec non et majorum clericorum Leodiensiu:n,
eum exeommunicato homine ad consilium f ut consu- p r i m i s Melensium q u i aderant tam clericis q u a m
latis ei, quatenus cesset ab ea re pro qua tenetur laicis i n i d ipsum acclamautibus, nccnon et m e l i o r i -
excommunicalus. Quod audientes quidam c x i c r u n l , bus de f a m i l i a nostrae aecciesiae, prefecit eis abba-
et aliquamdiu habito foris cum hebete et obslinalo tem — cujus nomen non esl meum hic ponere — ,
bomine c o n f l i c l u , ad hoc tandem perdtixerunt, u t contradicente huic electioui multa auimadversione
reingressus in ttiedio o m n i u m se peccasse,se errasse advocato noslro comilc Gisleberlo. Scd fratreset m a -
f a t e r c t u r , et tolo corpore prostratus absolulionem x i m e homines nostrae aecclesiae maxima constanlia
deprecaretur, p r o m i l l e n s se amplius talia nolle et libertate coram Mctensibus et Leodiensibus p r o -
c o m m i t t e r c ; ubi et absolutuscst e l jussus abire. n u n l i a b a n l , n i c h i l omnino ad advocatum pertinere
Quem statim omnes satelliles ejus non modo solum de tali r c ; quod si episcopus hanc iibertatem aec-
reliquerunt, verum precurrenles ad hospitium.ejus, clesiae vellct infringere, iiullus eorum omnino i n -
nec equum nec quicqiiam preter sicut stabat e l teresset novaeet inauditsc i l l i s hactenus presumptioni
ambulabat ei r e l i q u e r u n l . Quidam aulem canonico- Q et violentiae. Y i c i t f r a t r u m hominutnque aecclesiac
r u n . Sancli P e l r i L e o d i i s o i u m e u m j a m vespcrascente conslantissima acclamatio, et i n novum abbatem
invenit stantem ante capcllam Sancti Trudonis et ei familiarius adherentes succensa est quasi
ibidcm L e o d i i , merenlem et quo declinarel prorsus fornax vchcmentissima advocati i r a e l indignatio.
nescieulem. Quem nocle illa ducens ad bospilium A c l a sunt haec Leodii i n doino sancti T r u d o n i s , sci-
suum , niaue j u v i t Iransire Mosam i n silvant ad Iicel quod abbas isle positus fuit 3. Kalend. Fe-
Sancitnn S y m p h o r i a n u m , cellam celhe Cluniacen- b r u a r i i . 4. vero Nonas F e b r u a r i i , hoc esl die puri»
sium. Fralres autem n o s l r i cum laelicia magna ficalionis sanclx Mariae oppidum et inonasterium
reversi sunt ad claustrum suum. Sic agunl laici erga sancti T r u d o n i s i n t r a v i l , susceptus ctim processione
stullos et n i m i u m eis credulos monachos, ad talem f r a t r u m et mulla m u l t i l u d i n e ulriusque sexus et
honorem perducunt honoris cupidos, sed bonoris diversae etalis oppidanorum ; statimque i n d u t u s
i n d i g n o s ! Imperator inde abiens habuit c t i r i a m candelas bencdixit, processionem c u m aliis egit
suam Aquisgrani i n natale Domini (280) (an. 1107, missamque canlavit. 7. auiem K a l . M a r l i i consecra-
Dee. 25); ad quam cum audissent fralres n o s t r i tus est i n abbalem, qua f u i t eo anno p r i m a d i e t
quod episcopus Metensis adesset, venerunt i b i ad scihcet dominica quadragesima?, quando cantatur :
c u m , sua mala quae passi fuerant, omnia ei i m p u - \ylnvocavit me, anno ab incarnalione D o m i n i 1108,
tantes, quoniam t y r a n n i illius violenliam opprimere regnante Romae imperalore q u a r i o * " H e i n r i c o ,
cos passus fuissel. Qui sttspcnsos eos de die i n diem cujus pater Leodii defunctus esl, presidenle Romae
rcddens de dando illis abbate, tamdiu distulit, nullo iu papalu Paschali posl U r b a n u m , Meltis Adelbe-
f r a t r u m nostroruin quicquam ei pro abbatia pro- rone quarto " • post Popponem, Coloniae Frederico
initlcnte, donec c u m eis ad claustrum n o s l r u m post H e r i m a n n u i n , Leodii Obbcrto post H e i n r i c u i n .

VARliE LECTIONES.

" * imus 1* m
d e f l u v i u m desunt D . « " q u i n l o 1. man. ree. in rasura et D. " i 7 a 1 . m rasura
f l
et
D. qumto t \
NOTiE.

(277) A n n o l i i l ; anno 1112 contra H e i n r i c u m (279) R a r l w i c u s episcopus Ratisbonensis.

i n i m i e o r u m partes tueri coepit, teste Ekkbehardo. (280) Recte nosler conlra Ekkehardum q u i H e i n -
(278) Wicberlus marchio. r i c u m Moguoliae fuisse v t t l l . Cf. Bohmer Reg. 1983.
113 CESTA A B D . T R U D O N . - L I B . VIII. — CONTIMJATIO I. 114
Quod auJem consecratio abbalis l a m d i u dilala f u i l , A quara a t i e m p t a r e t . Neque e n i m adhuc pax f u i l de
fccit boc advocatus lunc noster comes Gislebertus, i l e r i m a n n o ; adbuc reslat inde dicenda gravis i n -
ijui quocumque modo per se et per amicos suos quielatio , quam i l l i scribendam s e r v a m u s , qui
adversabatur e i , t u m causa H e r i m a n n i , quem sicut gesla hujus abbatis post domnum Theoderictim
prius j u v e r a i , ita et tunc 1 3 7
quoque j u v a r e adhuc assuroet sibi scribenda, q u i si fidelis diligensque
de abbatia volebat, t u m quia a c e r r i m u m sibi eum relalor e x t i t e r i t , inserel gcsiis hujus abhatis, q u i d
fore metuebat, si lil>erlatem aecclesiae nostrae i n - Herimannus ei l e c c r i l , c i qualem novissitnc fiaexn
firingere propter advocatiam suam ullo modo u n - babuerit

F I N I T " ' LIBER SEPTIMUS, I N C I P I T OCTAVUS.

C O N T I N U A T I O PRIMA.

1 . O b i i t domnus abbas Theodericus 7 Kalendas B A t c u m nocle de more m o n a c h o r u m vilae p a t r u m

Mait a n n i ab incaruaiione D o m i n i 1 1 0 7 ; fuit aulem legerentur ad collationes f r a t r u m , abscondebat se
abbatia sinc abbate usque 3 K a l . F e b r u a r i i p r o p l e r i n apto i b i j u x t a posito locello, unde audire t o t u m
siipradictas dissensioues, voleulibus H e r i m a n n i t i s et intelligere poterat quod legebatur. Neque boe
suum i n t r u d e r e U e r i n i a n n u m , f r a t r i b u s vcro volen- facicbat adhuc studio t a n t u m **• edificandi, q u a n t u m
t i b u s l i a b e r e canonice e l e c l u m . Tandem i g i t u r p o s t atidicndi m i r a c u l a vilae siropiicium v i r o r u m , de
inedicibiles labores suos e l miras angtistias preva- quibus i b i legebatur, et novo a u d i l o r i o stili siropli-
Ittit f r a t r u m canonica unanimitas unanimisque con- cioris. Cumque frequentius ardentiusque non l a m
stantia, e t B H
3 K a l . F e h r u a r i i substituttts esi abbas stili r u s l i c i l a l i quam m i r a b i l i b u s diclis et factis
Rodulfus o r d i n e quo superiorc l i b r o tacilo nomine simplicium sanclissiinorumque p a l r u m , de quibus
descriptum est de i i l o . 4 autem Nonas F e b r u a r i i ibi l e g e b a l u r , attenderet, coepit ei vehementer
t n t r a v i t , i d est die purificationis sanclae Mariae, 7 vilesccre presentis viue m i s e r i a , et n i c h i l o m i n u s
vero K a l . M a r t i i consecralus f u i t . acccndi ad coutemptum saeculi, atque i l l u d i n corde
2 . F u i t iste Rodtilfus natus de v i l l a , qtwe sita est suo hac illacque versare continua npclis i n slraUi
supra Sambram (281) fluvium, nomine Monasteriura suo mediiatioue. Quid plura? I n t r a paucos dies i n
(282), u b i habetur abbalia sacrarum m o n i a l i u m , C tanimn l u i l lactea potalio i l l a r u m c o l l a l i o n u m
c o a

uigras vestcs f e r e n t i u m , locusque est i n honore i n corde ejus, u t non solum t i t u b a n l e m a l i q u a n t u -

sancli P e t r i apostoii conslructus a sancto Amando i u m sodalem suutn de mulando habitu exhortatione
episcopo, u b i requiescit sanclus Fredegaudus glo- sua firmaret, verutn ipse una eademque die routaret
riosus et virtutibus probatissimus confessor. Pa- decimo octavo anno etatis suas ( a u . 1088?). Die
rentcs quidcm ejus plebcii sed c h r i s i i a n i s s i m i de igitur cooversionis sancli Pauli (Jan. 25) ulerque
rjusdem aecclesiae f a m i l i a , bospitaiitati pauperum et h a b i t u m m u l a v i t , monachumque professi sunt i n
refectioni eerum i n f a t i g a b i l i studio servientes, et loco q u i d i c i l u r Porcelum j u x t a p a l a t i u m A q u i s -
conjttgaiem vitam sine c r i m i n e e l absque nola g r a n i , i n monasterio sancti Joannis Baptislae sub
aliqua c h r i s t i a n i t a t i s suae ducentes. Sub scoiari Axelino abbate. Sed cuio audila regula v i d e r e l f r a -
disciplina e l studio l i t t e r a r u m Leodii positus usque tres eam i n perpaucis observare, coepit religiosa
ad 18 annos aetatis suae i b i roansit ; u b i q u a n t u m Coloniensis episcopii coenobia frequentcr c i r c u i r c ,
m e t r o et prosa profeceril ex scriptis ejus et o p u - interdumque i b i et menses et d i m i d i u m a n n u m
sculis ejus quae poslea fecil plane intelligi poterit. facere, maxime apud religiosum ct p i u m abbatem
Jamque factus subdiaconus libcrtatemque eundi quo p Adalberonem Gladebaccnsem, q u i p r i m u s et noviter
Vellet adeptus, amore cujusdam clerici sodalis sui tunc tenebal i b i ordinem Sigebcrgensium n o m i n a -
n o m i n e L a m b e r l i , q u i confessus ei f u e r a t , quia tissimorum tunc temporis monacborum i n ordine,
Porceti (283) vellet monachus fieri, quod etiam r e l i g i o n e , hospilalilale. Quorum disctpiinam quo
dudum Deo et sauclis l o c i illius voveral, tum ardentiori aniroo ebibebat, eo fastidiosior loci
g r a t i a videndi loca calidis aquis de terra emanan- s u i dissolutionem et sccularitalem n i m i a m abbor-
tibus famosa, cum illo P o r c e t u m , quod est juxta rebat
p a l a t i u m Aquisgrani, t r a n s i v i t ; n i c h i l tamen minus 3 . Mortuo interca abbate Axelino (an. 1091), c « -
fuerat e i tunc i n voluntate quam fieri monacbum. j u s n i m i a simplicitas et gravis senectus et ordinem

VARLE LECTIONES.
nunc 1*. M B
explicit i\ 1 W
seqtienli anno tuperscripsi interpol. i\ , M
iia i.D. d$e*ti\
NOTiE.

(281) Sambre. (2S3) Burtscbeid.

(282) Moutiers occidenlem versus a Namur
«5 R O D L L F l A R B A l IS S. TRUDONIS I !G
c i temporalc bonum n i m i s tlcflucre nescicnlis melius A lonice possent cum i n t c l i i g c r e . V i c i l tamen labor
diiniseral, succcssit Johannes cuslos el decanus improbus otnnia v i n r e n s , ct eodem anno fecil eos
ejnsdem coenobii, seuex m u l l u m e t i n nullo prorsus li terale facillime i n l c l l i g c r c quidquid volebat eis
valens ad tale m i n i s t e r i u m ; nam fratres secundum legere. I n s t r u x i t etiam eos a r l c mtisica secuudtim
quod erant personam sibi idoneam clegcrant. Tunc Guidonem, et p r i m u s i l l a m in c l a u s t r u m nostruui
videns Rodolfus, quia m u l l i p l i c a t a essent mala ct introduxit, stupeultbusque scnioribus facicbat illos
dissolulio roborata, secundtitn quod rem veracissime s o b v i s u stibito cantarc lacila arte magistra, qtiod
iutelligebat f o l u r a m , desperans de loci aut ordinia numquam a u d i l u d i d i c c r a n l . Miserrima lunc adhuc,
emendalione, acccpla licenlia recessil lendcns iter u l superioribus l i h r i s r e l a l u m esl, c l lamentanda
in Flandriam, tibi audieral dtici religiosam mona- habebalur loci facics, fratribus prorsus non haben*
chorum v i t a m . Gladebac auiem, ubi sepe moralus libus ncque claustrum ncque monasterinm, sc.l
fuerat, idcirco ire n o l u i l , quia sentiebal, u t postea nudam et discissam alque h o r r i h i l c m templi v a s i i -
evenit, si abbas loci illius Adelbero m o r e r e l u r , quod t a l c m , ct de claustro d o m u m unam t a n l u m i m p e r -
cum eo c o r r u c r e t et ordo Sigebergensis noviter i b i f. c l a m , e t i n c u l t a m , i n cujus dimidictate rcflciebant,
i n l r o d u c t u s . Multas atitem et gravissimas frcqtieuler el i n allera d o r m i e b a n l . F r a l r c s autem qtti tutic
injurias prius i n P o r c c l o snstinueral, cum p r i m u m ^ habebantur i s l i s u n l : Primus domntis abbas Theo-
positus custos et scolaris magister p u e r o r u m , inde dericus, sccundus Doso decanus, quia * sic lunc u

cellerarius, deinde m i n o r atque major preposilus, in ilto veleri ordine appellabatur, q u i modo in istc
de cmendanda rcligionc contendcrct pene colidie p r i o r vocalur, lercius Stcpclinus, quarlus I l e r i m a n -
ipse e l sodalis suus, cum qtio monachiis factus fue- nus cognomeiito calvus, de quihtts superius a l i q u i d
rat, f r a l r i h u s eis convitiose m u l l u m alque injtiriose d i c t u m cst, quiiittis S y b c r l u s , sextusEngo, scptiiuiif
resistenlibus, cum p a r v u m a u l nullurn haberent ab Mornugtis, octavtts Folkardus, nonus Bovo, deciinii*
nbbate inde a u x i l i u m . R u z e l i n u s ; pucri de scolis : Gisleberlus, Gerardus,
4 . Defetignlus M i
i g i l u r m t i l l u m , u l d i x i , dcspe- Tiiidolmus, Balduinus, quatuor h i t a n l i i m . I n t e r
ransquc de loci emcndalionc, recessit landcui leu-» fratres e l pueros 14 e r a n l , preter duos bospilcs, qu*
dens i n F l a n d r i a m . Conligit a u l c m etitn habcre paulo post reccsscrtint (284).
transiltim per Sanctum T r u d o n e m , et noctc illa 5. Itaquc posl duos ferme annos Boso, q u i t u n r
hospilio eum recepisse d o m n u m noslruro abbalem eral decanus (an. i 103), t n o r i l i i r , ct Rodulfus ad
Theodericum. Qui interrogans eum quis e l uude i l l u d m i n i s t e r i u i i i ab omnibus f r a l r i b u s cleclus, i n
esset, qtioque qualique menle proflcisccrcltir, cum t* i ejtts s u b s l i t u i t u r . Qui s i a i i u i accingens se ad
o c o

honum ejus propositum inlellexissel, formosumqtte emetid.itioucm o r d i u i s colidic i n capilulo e l extra

c l p u l r h r c l i t t e r a l u m juvcnem i l l u m attenderet, cocpit ca< i l i i l u i u conferebat cum senioribus, qualis et quo-
sagacissime satagerc, quomodo cum sibi relineret, tnodo a n t i q u i l u s o r d o i n m o n a s t c i i o p r i o r i et claustro
i i t i l e m sibi cum fore credens, p r i m u i n ad i n s l r u e n - adhuc slaute leneretur. Quibus consueludincs plenas
Jos sibi disciplina et doclrina pticros suos, deinde honeblissitnx g r a v i l a l i s ct religionis a n t i q u i mona-
ad promovendum i n aliquod, si i l a forte accideret, slerii ilii demonslrantibus, suadebat illis benigna
ut a c c i d i l , xcclesiaslicum intus aut foris miuiste- arle, inolliqtie et p a u l a l i m p r o c e d c n l a informabat
lium. Cui cum pcrsuasisset demorandi sectim vo- vcsiigio, u l a t t c m p l a r e n l eas posse rccipcrc, el a n l i -
l.inlatem graliosi oris facundia, pritnum ei scolarcs qtiam inustaj illis inlainiue rubiginem sic aliquando
pueros scolaribus disciplinis instrucndos c o m m i s i t , vel l a n d c m abradcre. Ipse aiite^n noctc ct dic assi-
quasdamque utilissimas compilationes, plcnas p h i - duns e r a l omuibus horis iu choro, et de psaimis
limarum d i v i n a r u m senlenliartim scribendas et Iracliin cantandis ct canlu dulce xcpicque i n o d u -
inullorum decrcta conciliorum (an. 1099-1101). laiiilo iudefessa i l l i solliciludo. Sed cum ncscirct
S c i i p s i l i g i t u r ei codem p r i m o anno volumeu illud seciinduiu usuin claustri canlare — ustisenim noster
u t i l i s s i m u m m u l l u m conlinens scripturae, e l pueros & c a n l a i i d i , nescimus undc hoc a c c i d c r i l , ntilli c o i n -
v i x musam declinarc sciolos non tam diclaincn quam p r o v i u t i a l i u m nostrorum c o n v c n i l — crubesceretquc
i n e t r u m quoque componcre docuit. Gravissimum velicinentissime qttasi stipem i n u t i l e m se i n t e r c a n -
aulem s u s l i n u i t iaborein ad inlroducendos eos, cum tandunt i n choro slare, m i r o quidem n 4
e l inedicihili
ipse loqui eis T h c u l o n i c a m nesciret, e l quidam pue- laborc, et gravissiina capilis sui i u f l r m i t a t e , gra-
r o r t i i n p a r v i t a t t r adbuc s c i e n t i x e l n a t i v a illis lingua duulc n o
(285) untiin p r o p r i a manu f o r m a v i t , p u r -
^heulonica neque Laline nequc, u t i l a d i c a m , Gna- g;^it (i8C), ptinxit (287), sulcavit (288), s c r i p ^ i l ,

VARIiE LECTIONES.
ilel.
m
V. u
* ita 1. D. qui 1*. * V8
inter — hospites fosnnt. D. iin i . qtiidam
dale I

NOT^:.

im\ Cf. supra V I , 17. (287) Subulas aflixil in singulis eodicis fuliis,
(285) L i b e r in quo rcsj onsoti? e r a n l coiibcriplo. quibtis l i n c * exarand;u pr.xscribebanlur.
(286) Primicc perganicuum. ^288) Lincas scripsit.
 GESTA A B B . T R U D O N . — L I B . V I I I . — C O N T I N U A T i O I . 118

i l i m n i n a v i t , niusiceque n o t a v i t , syllabatim, u l i l a A 7. Tenebatur tunc quoque abusio qu&dam vesti-

i l i c a m , toJum usum p r i u s a scnioribus secuudum mentorum apud nos, non antiqua sanctione sed
antiqua i l l o r u m gradualia disculiens. Sed cuin usutn novella presumptione, scilicet quod tunicae fratrunt
c o r t i m per quam p l u r i m a loca, proptcr viliosam non erant sine capitiis, sicut modo sunt, sed i i a
abusioncm et c o r r u p l i o n e i n cautus, nullo inodo ad habebanl a se capitia, s i c u l a cucullis, pendentia,
r c c t a m regulam possct t r a h c r e , e l secundum a r t e m quod si quando tunicas inducrcnt, sine cucullis i h a u l ,
non possct notare, nisi qnod regulari et vcrisona e l qiiando cucutlas p o r t a b a n l , luiiicas uunquam i n -
constaret r a l i o n c , ipsc atilem ab ustt xcclesia? non d u c b a n l , p r o p l c r singula, u l d i x i , capitia a singulis
frcile vellet dissonarc, n i i r o , ut d i x i , inedicibilique veslibus lixe dependenlia. E l quia lalis abusio ab
labore in hoc l a n t u m se frustra a f f l i x i l , quod ex i l l i s l a n l n m l c n e b a l i i r , q u i i r r c l i g i o s i l a l e notabiles
l o t o usum tnendacem rcgula vera tcnere non p o t u i t , babiti secularcs quoque nionachi appellabanlur, do-
sed i n hoc profccit quod q u i d q u i d alicubi i n mono- lebal m u l t u m Rodtilfus hac nota se e l fratrcs suos
cordo (289) cautari p o l u i t , de usu aecclcsiie uon t e n e r i , quod absque aliqtia corporis affliclione pote-
p i T i c r m i s i l sc p r e l c r i r e . Mulla l a m e n , propter negli- ral emendari. Contra qtiam abusionem i m m u l a n -
gcniiorcin suam pcrGcicndi opcris velocitalem, dam tnaxime repttgnabanl superius d i c l i hospiles
qtwe p e r graviores l i i l e r a s notar» d e b i i e r u n i , pcr B WK>iiachi, et alios h o r l a b a u l t i r arlificiosa adulnlione,
acmas sive per supcraeulas n o t a v i l , et q u x per acu- ut nou acquiescerenl jttveidfi Rodtilfl insolenliae,
las sive per superactitas per graviores; quod i n c o r - m a x i m c cum nuuquam debttisscnl cuni a l i u n d e a c c i -
r c c l u t n r e l i q u i t alia soHicitudine i n l e r c u r r c n l e . Con- l u m sibi prcfecisse.
s u n i m a v i t atitem uno auno optts i l l u d p r o p r i a , t i l 8. Sed Rodulfus p r u d c i i l i aslu bouoque ingenio
d i x i , m a n u , de omnibos parvis e l magnis q u & p e r l i - malain eorum fruslratus est suggestionem; nam ve-
nere v i d e n t u r ad graduaie cum anlyphonis rogatio- niens ad unuin de seuioribus f r a t r u i n , iiomine Slepc-
iiuin et benediclione cerci i n pascha. Stalimque linuin (291), i n t c r r o g a v i t e t i i n , quol anni h a b e r e n l u r ,
p u c r i et juvenes m a g i s l e r i u m ejus et l i b r i exemplar cx quo puer claustrum n o s l r u m prius inlrassct. Q u i
sequentes, uon solum a r l e m i l l a m cceperunt addi- cttin respondisset: Pwne 8 0 , q u c r e n t i i l l i i l a ab eo
scere, v e r u i n emendacius et accuratius libros suos subjtinxit quoque se i n pueritia sua senioies i n
post illtun tiotare. Quod postquam v i d i l , petebat u t clatislro nostro vidisse , q u i non m i n o r i s , quin iir.o
siitts l o l l e r e t u r de medio, ne propler ejus iuemenda- inajoris x t a l i s e x t i l e r u n l quam csset ipse. Sed c u m
iioueni et festitiantis tiianus i n c u r a t a m s c r i p t u r a m senior i l l u m i u l e r r o g a r e l , cur lani diligenter hoc
ei notaut, esset ei i n poslerum confusio. Sed pueri q u c r e r e t , a d j u u x i l : Quoniam, i n q u i l , pater, vellem
c l juvencs q u i ex i l l o i u t r o d t i c l i fuerant, m a g i s t r i C icire si de tam longo tempore, centum scilicet sexa-
ntuorc moniinentum illius l e v i l e r dcpcrire IIOII sine- ginta annorwn , de quibut tu potes meminisse , sive
h a n t . Scripsit igitur in p o s l e r i o r i parte voluminis retatu eorum 9 quos vidisli octogenarios, sive visu tuo 9

inter duas ascellas (290) i l a : Graduale non tum cum sis ipse octogenarius in clauslro isto hodie , si
regutare qnam usuate 9 postremo neque usuale neque umquam ullo modo potes meministe, hane consuetu-
regulare f ut oslcnderet, quia licet i l a notasset, non dinem abantiquo in wcctesia ista fuisse , ut fratres
tainen i g n o r a r e l q u i d e r r o r i s haberel, cum regtilam non huberent capitia a tunicis suis pendentia , sicut
propler ttsum e l usum propter regulam lenere i b i non habent hodie alia ccenobia religiose circa nos ct-
noit posset, et cum propter fesliitaiionein i n t e r d u m venlia. Ctii s e u i o r : Certissimus, i n q i t i l , snm et
f relatu
de regula preterisset, ubi eam lenere allentuspo- scniorum meorum et visu proprio , quod a cucullis
tuissel. tantum penderent eorum capitia , sed invalescente sub
6. Abbas autem Thcodcricus videns studium ejus abbate Adelardo secundo juvenum indisciplinalione e$
ct fervorein i n religione, vcltcmentissime super co iusoteutia, presumpsisse eos hoc novissimo tempore
gloriabutidus hetabalur, e l ad voluntaletn ejus omnia hanc abusioncm, ut ad utrasque vestes capitia fixa
qtue erant c l a u s l r i sinebat libeuter disponi. Sed ille fcrrent, seniores tamen semper tenuisse primam et
affligebatur qtiam maxime e l pame coutintie a q u i - ^ anliquam consuetudinem. Cui R o d u l p h u s : Igilurcum
busdam inquietis monachis, quos propter paucilatem ita sit, pater, ut asseris , quare transgredimur illum
f r a l r u m n o s t r o n u n abbas Thcoderictis pcrmiltebat qui sanctorum el antiquorum patrttm in hoc quoque
imhiscont hospilari t!e aliis clauslris, cuiii eos com- nostro ccenobio usus fuit olim communis omnibus,
pellcret nobiscum sub rcgula el disciplina vivere, nunc quoque circa no* religiosis monachis f Pudor
qtiain i l l i aut i n coenobiis suis non didiceranl, a u l est reticto retigiosorum
9 usu et antiqua comobii nostri
exosam babcntesefliigerant; ille autem aiebai, mallc consuetudine , imilari novam stultorum et indiscipli-
6e cum paucis religiosc vivere quam ctim m u l l i s nalorum juvenum presumptionem , hacque tantilla
t i rcligiose. cuilus corporis immutatione notabiles haberi cireum»

VARIiE LECTIONES.
proftcieitdi I *
MTJE.

(289) Mtisicuin i n s i r u m e n l u n i . (291) De quo vide supra I I I , 13.

(2290) Signum qttoddam, u t videtur, b r a c h i o . s i i n i l e .
119 R O D U L F I A B B A T I S S. TRUDONIS t20
quaque ayud religiosos dc irreligiositate. l l i s aliisque A unius senioris a f l e r r e l ; e l ille qttidem necdum c a p i -
facuudi oris persuasionibus concitialis firmatisque t i u m de tunica sua deposuerat, forsilan ad boc re>
sibi seniorum animis , abbati tandem rem eandem servatum divina providentia. Surgens i g i l u r quod
suggessit, facileque deindc o b t i n i t i t , u t unusquisque faclurus erat f e c i l , contumeliamqiie sibi faclam p c r
f r a t r u m nostrorum capitium a tunica sua deponerel, seuiores ad abbatem r e t u l i t . Abbas e l seniores g r a -
abbate p r i m u m deponenle s u u m . vissima animadversione i n presumptorem illum
9. Scd unus , qtiem de Sigcbergensium coenobio e x a c e r b a t i , publice eum in foro virgis cedendura
abjcctum domnus abbas Tbeodericus, firmala sibi d e l i b c r a n t , et sic landem de clauslro ignominiose
s t a b i l i t a l e , p r o p l c r n o s l r o r u m , u l superius dixi, ejciendum. Sed p r i o r omnino vetabat boc fieri, di-
paucitatcm susceperat, buic decrelo obstinatissime ccns parcendum csse, si non lanlo presumptori, n o -
c o n t r a d i c e b a l , p r i o r e Rodulfo sepc cum nmmonente stro sallem propler sieculares o r d i n i . Yeniens i g i t u r
atque tandem p*»r obedietitiam precipiente , ut capi- abbas Tbeodericus ad capilulum,gravissimo v e r b e r e
t i u m sibi a tunica deponi sineret, eum a puero iuter cc lentium eum duahus scopis diu m u l t u m m a c e r a -
Sigebergenses illud ila scmper porlasset, et nos se- v i i , c l p r i m u m f r a t r u m quiuem inlercessione in l e -
cundutn antiqtinm consuetudinem idem modo facere v i o r e m t a n t u m culpam esse vix r e l i q u i t . Sed i l l e
videret.Sed * ille neque ammonitionem recipiebat» B sententiam nullo modo observans, sed culpis culpas
M

neque obedienliae parebat. P r i o r aulem videns durae colidie superaccumulans, cnm essel incorrigihilis ,
mentis iilius o b s t i n a t i a m , pendentem a Ieclo ejus ct compedibus tandem astrictus , cultello v e l l e t
t s l

tunicam die quadam accepit, et milteris eam consu- p r i o r e m perforare , ejeclus est tandem a clattslro ,
toribus fecit iudc capitiuin honeste d e p o n i , et ad permissus quo vellel irrevocabililer abire. Caeteri
modum a l i o r u m fralrum apteformari. A l illecum vero fratrcs proficiebant colidie * " melius et melius
die quadaui dominica, extracta de more cucuila ad in ordinc , priorc l o l u m ad hoc studium suum i m -
p r i m a m vellet i r e , indulus tunica capitium non i n - pcndente , neque deficiente umquam hac sive alia
veuit, torvoque v u l l u se ipsum circumspectum i r r i - aliqua conlunielia a u l cujusvis provocalione.
dens, sine cuculla i n sola decapitiata tunica chorum 10. Sed et aliam quandam pravam consuetudi-
t n t r a v i t , tola illa p r i m a spectacuium **• se prcbens netn , quce male aptid nos insolentia n i c h i l o m i n u s
fratribus fronte i m p u d e n l i . Sed q u i d ? Yentum est dissoluloruin j u v e n u m diu inoleveral, prorsus cessa-
ad capUulum, vindicatumquc esl ; n i l l u m regulariter re f e c i l , neque l a n l u m i n t c r n o s , sed etiam ferme
iinpudeutis hominis tale spectaculumjussumque sta- prorsus inter laicos nostros. Nam diebus r o g a l i o -
t i i n capitulum e x i r e , et pendentem a Jecloejus c u - n u m , C J i n aiuiquo more prima die Sepleiitburias
cullam sub tunica induere ; veliet, nollet, fecit eum C (29?) proccssio noslra venissel , perplurima p a r s
domnus abhas Theodericus secundum alios i n d u t u m f r a l r u i n precc v c l mercede equis sihi c o n d u c t i s , i b i
iucedere. A l ille ,
alto malignae mentis profundo
M
s l a l i m ascendebant, e l Bruslemiam ante processio-
rem factam sibi reponens (292), sed ad tempus dissi- uem equilanles , indeque ad c!austrum cum levibus
inuians, altero m a n e , dormiente post matutinas oppidauorum juvenibus per campos ante faciem t o -
p r i o r e , ad lecttun ejus clanculo accessit, et sublala lius p o p u l i , modo quanta agilitate p o l e r a n l cquos
inde ejus cuculla, c a p i t i u m secum t u l i l , t r u n c a l a m - suos l a x a b a n t , modo subila retentione bac illacque
que itlam ad lectum ejus reponens,ad Iectum s u u m , g i r a b a n l , perlicis inlentis nunc hos aut illos ftigan-
qttasi n i l mali fecissct, r e d i i l . Cumque j a m orto die tes seu fugientes ; quod lolis trihus illis rogationum
teuiptis esset, u t p r i o r signum faceret, quo fratres ad diebus non cessabant facere, secunda die F a l m i a m
oralionem s u r g e r e n t , p r i o r cuculiam suam i n d u l u s (291), lertia Mergueles pergente processione. Unde
absque capilio eam r e s p e x i t , miralusque p r i m u m hoc stnguiis i l l i s diebus e v e n i e b a t , u t quicquid a d
vchcmenter, v i x tandem rem u t erat ex crepitanti meusam fralres habcre debueranl piscium aut p l a -
f a r t i v i aucloris suhrisione i n l e l l e x i t . Quid faceret ? cenlarum iilis d a r e n t , q u i equos sibi p r e s l i l e r a n t ,
Tunica sua capitium non h a b e b a t , et malignus ille ^ prcier paucissimos , qui prece sive mercede nolue
arlifcx de cticulla ejus aliud delraxerat. Si surgens raut sibi conducere aut non p o t e r a n t ; q u i n e t i a m
decapitiata veste i n c e d e r e t , ridiculosum fratribus scolares pueri hac pravissima consucludine tene-
spectaculum de sc p r e b e r e t , maxime factae sibi b u - bantur I l l e c t i . Fratres autem quos aut voluntas a u t
j u s a u c l o r i injuria?; si autem diulius expectaret et nccessitas pediles ire et redire faciebat, populo c i t o
h o r a m surgendi p r c t e r i r e l , lamen n i l amplius babe- vestigio equitantes sequente domum , gravissima
r e l , quid i n d u e r e i . Tandem vocato ad se uno ex f r a - affligebat dcfatigatio , t u m ex longo i l i n e r e t u m cx
tribtis j a m vigilante,*significavit e i , ut sibi cucullam inassuela et c i l a ambulalione. ltaque dies r o g a l i o -
Y A R L E LECTIONES.
U7 j _
s eparebat desunt D. M
ali erasum 1 . **• speciaculo 1 ' reliqua omnia usque ad
iiullo modo observanda desunt D. * M
c l compcdihus — perforare desnnt D. , M
m . et m . c. t*

NOTiE
(292) Y i r g i l i i jEn. I , 209. (294) Yallem, una lcuga nieridiem versus a & : > •
293) Zepperen , uua leuga a villa Saucii Trudo clo Trudonc.
B I S distans.
f2l GESTA ABD. T H U D O N . — L I B . V I I I . — C O N T I N U A T I O I . 122
i i u m c l laelaniuruin sttpplicationcs crant apud nos A t i , paucissimi saltem nigris cappis c l absque a l b i s c t
quasi m i l i t a n l i u m excursiones, et m o l l i u m j i i v e n u m superpelliciis (296). T u m , qttod c o n l r a i i t i t n est u o i i .
lascivae circumventilatioiies.Quam delestabilem a b u - tam noslro o r d i n i quam ipsis quoquc religiosis l a i -
sionem p r i o r exborrens Rodulpbiis, cum aliis ascen- cis , q u i n i m m o oinnibus recte c h r i s t i a n i s , inter
denlibus oflerretur ei ad equitandum e q u u s , aicbat agenda m i s t e r i o r u m C h r i s l i secrcla, duo aut tres de
non decere neque laicoruin nedum monachorum re- ipsis clericis circuiusedchant in ipso c h o r o , u n u m
g u l a m , nulliusque prorstis c h r i s l i a n i esse, u t i n equo aut duos de f r a t r i b u s noslris a u l singuli singulos
poenilentiam ageret, dies * " rogationitm dies ducens circumvenifbant, e l verbis ociosis risuque et jocis
penitentiae et s u p p l i c a t i o n u m ; et hoc pretendere r c l i q u u m missae sic p a r i l c r peragebaut. Ubi autem
e x p o l i a t o r u m sibi pedum nuditatem atque j e j u n i u m , posl plurimas intoleraudasque indiscipliualioncs ad
el quod cooperto capile suppIica:iones sanctorum refeclorium venttim fuissct,tautus inte. reficiendum
recitatis eorum nominibus frcquenlarent. Qua et fiebat i b i slrepiius diversorum et etiam ignotoritm
aliis quae ad hoc perlinere vidcntur rationibus, p r i - presbiterorum et clericoruin clamor et fahulatio, u t
mtim persuasit domno abbati m
, deinde coeleris f r a - v i x a u d i r i posset vox, licet allisona, legeuiis i u e m i -
tribtis , u t tandem cessaret illa equitalio , et quae nentiori loco ; quoque productior erat refcclio , eo
fiebat p r o equitatione indecens monachorum disso- B major accrescebat vino iucitante i n q u i c t a l i o , t a n -
l u t i o , et prebend» eorum dampnosa elemosinaeqne tusque erat eorum nuincrus — pa&sun iiainque q n i -
d i s t r a c t i o , cui suppelerent de f i a t r i b u s v i r e s , i r e l , cuiuque volebal iiigredicbalur — u l conslilutis ad
cui non , i n clauslro m a n e r e t , sicque abhreviaretur servicndum iliis fratribus v i x de uobis quinque aut
via , u t eunles niniiae defaligalionis nulla afficcret sex remanerent, qui ad mciiscin reficerent. Quanta
molestia. Itaque cessare coepit sub p r i o r a l u ejus illa die illa expenderet prepositus, q u i n i m m o quanta i l i i
ad rogationes e q u i l a t i o , cessavilqne loto vilae illius distrahercntur nec ratione nec numero poteral c o m -
iempore, lantttmque poptilo coepit p l a c e r e , u t p a u - preliendere. Quain n i c b i l ordinis ct disciplinationis,
Litim inducerentur pasnc omnes s i m i l i t e r e l l o q u i et qtiin polius quantutit dissolutionis et periculi a n i -
facere. m a r t i m diebtis i l i i s apud nos haberetur, honestius
1 1 . Qttid dicam de diebtts solempnibtts feslivila- existimo hic reticere quam l o q u i . Surgemibus a u l e u i
I t i i t i sanctorum T r t i d o n i s et Eucherii atque sancti a mensa f r a l r i b u s , et nonnullis ineplorum i n v e r c -
R e m i g i i ? (iVor. 2 3 , Jan. 13.) Quidam clericorum cuntlorumqtte clericorutn quaecumque occiirrercnt
n o s l r o r u m ex familiaritate qua scolaribtts aliis i n manibus suis inde diripienlibti3 , s l a l i m uon m i n o r
claustro nostro c u m pucris nostris pueri quoqtie ad minislros consedcbat p o p u l u s , sciliccl q u i c u m -
ipsi n u t r i t i fuerant, alii quoqtie nonnulli ex reiigio- ^ que i n c u r t i noslra de aliqttp oflicio i n l r o t u i t l e r e se
siiate sua , apud antiquiorcs nohis olitn j a m diuque per t o l u m annutn v i d e b a t u r ; s l r e p i t u u m , sumptuum
i n u l t t i m o b t i n u e r a n t , u l supradictis solempnitatibus nec modus nec ratio ibi lenebalur.
c i i o r u m noslrum annualim ad majorem missam c u m 12. Talia p r i i n o et secundo p r i o r a t u s sui anno
reverentia i n t r a r e n t , i n d u t i albis sicul e l fratres no- videns, atque tude gravissimc ingemiscens, Rodul-
s t r i , et si qtii forle eorum vocales e s s e n l , tropos fus m u l t i s et cxquisitis modis e l frequeulibtis i n
(295), q u i tunc temporis apud nos c a n l a b a i i l u r , aut tantam iiidiscipliualioiiem exaggeratiouihus satage-
graduale sive Alleluia c a n l a r c n l , atque cuin oiitni b a l , qtiaui p l u r i m t t m vero aptid abbatem Thcoderi-
liouestate diebus ipsis ad mcnsain f r a t r u m i u refe- c u m , i i l pravus iste usus el dampr.osus accclesiae a u t
c t o r i o c u m eis reflcerent, indeque surgentes cantan- ad p r i o r u m temporum modum reduceretur aut pe-
do altis vocibtis quod ad feslum p e r t i n e r e t , fralres nilus deslruerelur. Abbas, licet absque magna com-
Miserere mei Deus
f canlanles,ad aecclesiam precede- utotione hoc fieri non posse videret, tamcn bonae
r c n t . Sed usus qtii ex carilale et religione p i u m v i - p r i o r i s i n t e n l i o n i non satislacere i n u t i l e o r d i n i fore
d e t u r babuisse i n i c i u m , procedenie tempore paula- et aecclesiae stise videbat. Annua i g i t u r revolulione
l i m coepil transverti i n superstilionem et v i c i t t m . 0 festis redeunlibus, d i c t u i n est clericis, u l absque r e -
N a m cttm illis t a n t u m pritts permitleretttr, de quibus ligiosa veste choruin n o s l r n m nulltts eorum i n t r a r e t ,
e t sicut d i x i m u s , in hanc tandem evaserat superstitio sed q u i missae majori iuteressc vcllent, i n caucello,
p r e s n m p t i v a m abusioncm, u l quicunque presbilero- c u m esset spatiosum, circa abbatem starent, c u m
n i m ex agris ad nuiidinas magis quam ad soliem- reverenlia tamcn et silentio, ut bcne conveniebat
p n i t a t c m diebus illis c o u v e n i r e n t , indiflerentcr i n festo et tanlo m i s t e r i o ; quod, si qitis eorum aut
c b o r u m nostruni inter fratres i n t r a r e n t , ad majorem alba vellet i n d u i atit siiperpellicitim habcret, post
m i s s a m sine o m n i reverenlia r u c r e n t , n o n n u l l i ve- fratres ultimus i n cboro nostro staret sub reverentia
s t i b u s l a i c o r u m fissisque ante et retro l u r p i t e r i n d u - n i c h i l o m i n u s et silentio. Post missam domus eis es»

Y A R l i E LECTIONES.
t M
dies — pcnitenline desunt D. m
Theoderico addil D.
NOTJE.
(295) Versus q u i praecipuis fcslivitatibus anle m i s s $ i n t r o i l u m canebatur.
' 2 9 6 ) Pcculiaris canonicomm vestis
123 RODULFl AKIRATIS S. T R U D O M S 121
set extra refectoritim pnrata, in qua m i n i s l r a r e l u r A antc p a r i c l c m haberol, qtiod fialres ad i j u s oflicinas
cis non m i n o r i qtiam ciim f r a t r i l m s abujMlanlia. Non inlrautcs a pluvia c l lulo defendcrel, sed pateutibus
enim fratres ferre poiernut, neque decchal e o m m uiidique adilihus uichil a u l parum fuerat, quod l a t -
ordinetn, n t tanlnm baberenl et in clioro et i n r c f c - cos, i n l e r d i i m etiam e l inuliercs transil.iut babere
c t o r i o suo indiscipliualionem el i u q u i f ludiiiem. At_ per lociim conveiitus f r a l r u m p r o b i b c r e t , satagebat
i l l i oinncs graviler commoti ct iiidiguntiouis incquc multa anxietate bcuignaque el prudenli artc, toto
p'onitudine rationem nou admiltenlcs, pcnilus r c - siudio multoque labore apud oflicialos, maxime a p m l
cesserunl, ct nisi p r i o r eis abusio p c r n . i l l e r e l u r , Fo!kardum fratrem i i o s l r u m , qui sccundiis t t i u c
n i c b i l aiiud facere v o l u e r u n t ; sicqtie, forsilau ita post abbatctn i n omnibtis n o s t r i s " 7
temporalibus
Deo voleute, faclum esl, u l inorbus illc diu apud rebus babebalur, ut ediflcarcntttr aliqusc domus,
nos iuvelcratiis tnndcm deliceret. Sed e l l a i c i , qui quas t i a u s t r u m f o r m a r e n l e t I r a i i s i l u m ptiplicum p e r
in rcfeclorio ad miuislros solebaul diebus illis come- m c d i i i m f r a l r u m probiberenl. Ncc frttslrata esl curti
i l c r e , i n domum aliam compulsi sunt, l i c c l m u l t u i n pia i n l e n i i o , inque brevi teinpore ediflcio ligueo
i n v i i i , rcficcrc, providentibus ci preposilo et cclle- clausa est pars o r i c n l a l i s . Qtuc doinus ctim perfecla
r a r i o qiucque b a b i l u r i crant i n r e f t c t o r i o . Hes vcro fuisscl, anle composilo *ub leclura deambtilatorio,
talis m u l i u n i odium et persectitioiicin Iongo lcmpore D parlem sui capilolium nobis satis nptum p r c s t i t i t ,
tasi de laicis qtiam de clericis p r i o r i conspiravit, parlein d o r m i t o r i u m . S i m i l i l e r a media fere p a r l e
scmper feslis istis tlicbus apud convciiienlcs ad conveutus usque ad duas partcs domus illitis quae o c -
nuudiuas prcsbitcros m o r b u m istum recommovcn- cidcnlalis erat coopertum dcambulaloritim f a c i u m
libus. c s l , ut per tres parles c l a u s t i i , oricnlal.s scilicel,
15. Nequc istud tacere h a b c o ; si dcfunclo alictii auslralis, occidcnlalis, coopcrlura facta, honcsic
nptid nos missa gcneraliier celebraretur, frater possel i n c e d i ; sola pars aquilonaris sepe adhtic l e -
nostcr, ille videlicet q u i missam cantahal, lolam nebalur et poslilio claudebalur. Cumque hac con-
ohlalioncm habebat, e l lainquam p r o p r i a m sibi rera clusionc c l fratrcs arcerct ab egrcssu c l a u s t r i , p r c -
cain vendicans, nichil inde ad communitatem a l i o - tcr cos quibtis hoc soluin licebal, ct u l r u m q t i c s e x t i m
r u m respoiidebal " . Et quoniam secundum Apcslo-
8 ab ingressu, iinamqtie ipse inde f e r r c t c l a v i i n , c c l -
Innt avarilia cst idoloriun scrvitus (Ephes. v , 5), et lcrarius a l i a m , comitissx advocatricis nosliae Ger-
secundum beati Bcnedicli ltegulam (cap. xxxm), trudis (297), qu:c apud nos i n clauslro nostro re-
nichit proprium debel habere monachus, p r i o r Ro- qniescii, gravissimam inde i r a m et indignationem
dulfus huic occurrens vicio, de medio nostrum i u c u n i l , ctiiu solilo more nequirct t r a n s i l u m haberc
siinuno illud laborc t u l i t , slaluens presidenle abhale 1 ' per medium claiistn&m n o s l r u m el conventtim fra-
commune esse omnibus f r a l r i b u s , tam parvis quam irum. lncilabant autem eam vchcinemissime in
magnis, qtiicqtiitl eis qtiandoctimque vel ubicumque eum m u l t i c i c r i c o r u m iiostrorum c l l a i c o r u i n , m a x i -
offerretur, intcrposilo quod, si fraler, cui oblatio me famttli de c u r t i noslra, q u i so conquerebantur
«jjret, aliqua recula sibi necessaria indigeret, p r o - odiosc a solito transilu clauslri et f a m i l i a r i l a t e f r a -
v i d e r e l u r ei a priore ex eadem oblatione; verbi trtiiit a r c e r i . Yerum i l l e , i i c e l terribiles i n eum d e -
gratia sivc corrigia, sivc culicllus, sive Iinetis sttb tonarenl miusc, penelranliaquc eliam durissima h o -
capile e l scapulis ejus pannus, aut tale a l i q u i d m e - niinum corda undique verboruin manifesia volarent
dioeris p r e c i i . Quicquid aliier inde agatur, sciant jacttla, taitteit i n i p e r t e r r i l u s irreflexusque manebat
posteri noslri ita fuisse s l a t u t u m , fralremquc qui solum hoc nielueiis, nc de einetidando ordiue e t
die illa inissam c a n l a v e r i t , libere posse sibi exigerc c i a u s l i o miiius ei ad v o t u m succurreret. Ut i g i l t t r
— per nianum latnen i l l u d tottim prioris — si q u i d secuudum ordiuein fratres habereitl, unde i n claitstro
ei defuerit de minoribus rebus sibi necessariis. Nos ad setlendum e l legendtun atque cautandum leneit-
c n i m htiic slattito presentes i n l c r f u i m u s , et exigi et duiuque sileutiuin iacilius rctinercitttir, a r n u r i t t m
d a r i freqticmer vidimus, sicut hic scrihimus. Quod ^ i n claustro primus ipse fccil ex obcdiciitia stia l i c r i ,
autem postca i m m u t a t u m cst, e l pars ad coopcrlu- librosque in eo ad iiunieruui f r a l r u m reponi.
r a i n p l u m b i , pars ad utcnsilia circa a l l a r i a cuslodi 15. Interea raro umquam ipsc ccssabal, quin
data e s l ; non ideo faclum esl, t i l sic amplius p c r m a - scmper aut scribcret aut uolaret, i u t e r d u u i quoquc
neret, sed quam d i u abbali e l fralribiisplaceret. n o d u l a l i s deicctabatur c a n n i n i b u s , et de sollempiii-
14. E i quoiiiain cltiae partes loci i l l i u s , qui clau- talihus sauctortim composilis cantibus. E x l a t v o l u -
s l r u m apud nos debcbat fleri, scpe h u m i l l i i n a et nien opusculorutn cjus, i n cujus prefatione i n v c n i l u r
arida seinirulaque cingebalur, et sine aliqua tcclura quid scripseril, q u i d modulalus ftterit, e l c t i r et
erat ad oricntem scilicet et ad aquilonein, parsque quando; c x l a t et aliud volumen septem l i b r o c u m
occidentalis, licet domusessel lapidea, n i c h i i tamen ejus, quos conlra syiuoniacos s c r i p s i l , quatuor r a -

V A R L E LECTIONES
e H
illis 1 \ , M
rcdundabat D. w
ita 1. et D. deest i \

NOTiE.
(297) Secundiim Mantelium, p. 65, o b i i l anno 1114.
 GESTA A B B . T B U D O N . — LIB.VU5. CONTiNU\;iO I . 126
lionc, tribtis agens n u c t o i i i a l i b u s . Paucis rcferre A Joltannis -discesseral, i n advculu Dou.ini slatiitt pnst
non possem quantum laboraveril causa abbalis fcslivilalem saucti Andreae apostoli r c d i i l .
Tlieoderici, quatn Udeliler, quam conslanter, iu quot 47. P r i o r a t u g i t u r s u o ei reddilo caplaloque
:
loco
et in quibtis locis et coram quibus pro eo a s l i t e r i t , c t t e m p o r c oporluno,alqtic donmi abbatis et f r a t r u n i
cnm magnae et primae regnorttm personac vellent b i l a r i l a t e , fidem p r o n m s i modo serio motlo jocose.
eura de abbalia ejicere et supradiclum l l e r i m a n n u m reposccbal, remque bonam non ditt qtiin flcrelesse
inlrudere. De quibus superius partem aliquam t e t i - diuerendamuiebat.Miris i g i i i i r l a b o r i b u s et freqncii-
gimns. libus Leodium i t i u e r i b u s , c o n c i l a l o sibi m i t l l o r u i n
16. Poslquam ista et alia iionnulla bona ct mnla, inde clericorum et laicorum aliqtiortimque f r a l r u n i
prospera paucn e l advcrsa m u l l a per aliquot annos n o s l r o r u m m n x i m o o d i o , l a n d c i n e f f e c i l u t c o d e n i anuo
prioralus sui apud nos sunt gesla,. a t i d i v i l Rodulfus , M
(299) Kalcntlns Martii 1 8 9
( H M I , qnae fuit sexla
usus Chtniacensium apud Sanctuin Jacobum Leodii feria (500) in cnpiie j e j u n i i , introducerenlur tisus
lenori introdtictos pcr abbatem Stephanuin, d i c l t i m Citininccnsitun i n claustrum n o s t r u m t e n c n d i . Q u i -
etiam Stepelinum, quos patito post abbas Sancli bus i n i r o d u c l i s ctitn vebemcntissime fcrverent i n
Lturcntii Berengarius susccpcrat. Unde eos o i n n i i i m
cis, e l itllra quaiit quisqunm spernrcl, fralres n o -
niigiosorum ora magnificabant, e l freqnetiti hospi- B \ i ! | „ i Domiius abbnsTheode-
s X r t p a u 0 p o s t f u c u i e

lio anl colloquio reverentius quam prioribtts annis ricus o b i i l , 7 sciiicet Knlendas M a i i . Quae aulem
(iignabatilur, preterca de saeculo tam c l c r i c i quam poslca secuta sttnl usqtic d u m abbatiam i n l r a r e t , et
laici plures ad eos cooverlebantur, et invalescenle quomodo i n t r o i e r i l , ptilo quod satis inde scriptor
religione augebatur et f r a l r u m numerus et fructus prccedenlis hisloria? praelocuttts s i l ; ad i l l u m rccttr-
rccclcsiac. Jamque Rodulftis videns lempus adessc, rat quisquis hacc diligentius scire desideral.
qtto desiderium sutim possel adimplcre de melio- 18. Postquam a u l c m abbas conslitutus cst (an.
raudis usibus et tencn la apttd nos reiigione, quo- 4108, Jan. 30), dc ordine tenendo omnimodis sala-
cttmque ntodo polerat ad boc nocle dieque aptid gehat amator illius c l amalorum ejtis. Alqitc i n t n n - .
abbalem Theodericum laborabal, qttalenus cuin ad t u m — r e m qunm certissime scio fldelissime referatn,
lioc acrcuderet u t posl islos duos abbates tertius eccc coratn Deo, qtiia non mentior — qttod nullus ,
cosdcm ustis tn clattstrum n o s l r u m inlroduceret. f r a t r u m tatn carualiler tamqtic s p i r i t u a l i l e r potcrat
Oecere c n i t n c u m aiebat, cum nou m i n o r i s csset ei esse f a m i h a r i s , quera perfecto u m q u a m corde
scientiae et gloriae i n saeculo quain i l l i , et locus noster d i l i g e r e l , nisi diligentem nostrum ordinem coguo-
nnliquioris et fatnosioris essel nomiuis, ut i n reli scerct, e l lidelem de rehus aecclesiae sibi commissis
gione et spirittialihtis non obscurior apud homines ^ probasset. E convcrso ntillus f r a l r u m poteral esse
ncque i n d i g n i o r nptid Deuin i n v e n i r e l u r . Sed c u i n , lam rarus accessu ad ctun , q u i etiam palam aut
perturbantibtts hnnc tnoliliouem ejus qtiibusdant occulle de d i c l i s , faclis vitaqne ejus si eum m o r d a -
f r a l r i b t t s , rem ad eflcctum perducere non posset, c i i e r , u t plerutnque s o l c l , reprebenderel, duinmodo
accepta licentia a loco uostro ad stium (298) siue spe uliquando cessarctet diligenlem eum orditiem aspi-
r e d i t i o n i s t r a n s i i l , u l disposito i b i i l i n e r e suo, iudc ccrct el fldelcm in rebus xcclcsiai illi commissis,
Iransiret quo d i s l r i c l i u s ordinetn leneri audissel. quin facillime hos aliosque ei lapsus etiain graves
tlox a l i q u i f r a t r u m necnon et famulorum nostrormn iudtilgerel. Qttid l i b i vis nmplins dicam ? Brevius et
occitlte aperlequc exultantes, ex voloque sibi acci- verius quani p o l c r o hoc l i b i sub te^liinoiiio C h r i s t i
disse gaudenles, quia ad v o l u n l a l e m sttam modo l i - dicam, quod ntilla res eum f r a l r e m s i b i commendare
berius possent facere, non m n l t o post intellexerunt polcrat, quem diiecti ordinis e l fldelilas r e r u m a^e-
cx c o n i p a r a l i o n c positi allerius p t i o r i s , qtianluin clesiae sibi commissarum non coinmcudahat, nou
istc p r c s t a r e l eis c o n s i i i i , a u x i l i i et honoris. Peni- aelas, non f a m i l i a r i t u s , non t i m o r , uon consangoi-
lenlcs i g i t u r quam p l u r i m u m post paucos menses, n i l n s , non scientin, iton p u i c b r i l u d o , non gencrosi-
simulata a l i a re qiiidam eum revocarunt sub p r e - ^ tas, non ahqua ctiaui magiia u i i l i i a s . Propler quos
senlia e t assensu abbatis Thcoderici, finnantes ei duo(501)apud cuni poterant (302) i n quoscumqtie
si r e d i r e t e t p r i o r a t u m suuin reciperet, quod iufra i i i v c n i r e n t u r , ct apud cum n i c h i l aut m j n i m u t n p o -
annuui i l l u t n (1106) usus Ciuniacenses i n clausirum l e r a t i l apud quoscumque non b a b e r c n t u r ; frustra
nostrnm introducerent. Yix tandem o b l i n u e r u n l . quivis aliter laborarel, aut isla hnbendo gratus i l l i
Qui i g i i V T p a r u m ante festivilalcm n a l i v i t a t i s sancti aut non habendo ingratus existcrct.

VARIiE LECTIONES.
» M
D o m i n i 1107 inlerp. " 9
Maii D.
NOT.€.
(498) N u m P o r c e t u m ? auctor v i d c t i i r errassc; legendum csset vi Non.
(299) Sciiicet quo Leodium itinerafccerat, non quo Marl. Sed cf. sttpra V I , 2 1 .
ad S a n c t u i n Trtidouem r c d i e r a l , ut ex anlecedeuti» (301) I . e. propter duas illas v t r l u l e s , amorcni
hus s n t i s apparet. er^a ordincm ct fldem.
( 3 t ; 0 ) Feria scxta i n c i d i l non iu p r i m u t n sed iu (502) I . e. auctorilatc vaichaiit- i l i i , qni v i r t u l i -
s e c u n d u m dieni incnsis M a r l i i , j c j u i i i u m vcro incce- bus iliis cxccllebanl.
pit d i e 3 mensis M a r t i i ; itaquc iu computando die
 427 RODULFI ABBAT &S.TRUDONIS 428
40 Prccipue delcstabatur hoc v i c i u m , et ad cx- laicque diflundi dulce IVagrans unguentum boui dc
teriiiinanduin i l l u d quacumque v i r t u t e poterat per loco nostro nominis, foedaquc cicatrix v u i t u s n o s t r i
se et per i i l u d sibi rcferenles l a h o r a h a t , u t niillus de o b p r o b r i o praeteritae i n d i s c i p l i n a t i o n i s , p a u l a t i m
f r a t r u i n de subslantia in refectorio sibi slatuta a l i - curata delergi mann piae moderationis. Ilospitalitas
q u i d quoquam d i s t r a h e r e i , sed per manus elemosi- Inctc supervenientibus e x h i b e r i maximeque obsecu-
u a r i i quod o r i cjussuperesset paupcribiis erogari s i - loribus n o s t r i o r d i n i s , refectio pauperum post m e n -
ueret. Quoscumque aiitem f r a l r u i n taicoriim videbat sam f r a t r u m non negligenler p r o v i d e r i . Sed quia
a m i c i l i a s et confabulaliones et has illasque vanas c x l c r i o r a saeculi bona ad baec aliaque n o s t r o o r d i n i
gloriolas proclivius appelerc, a u l nuiiqiiam aut i n - l i i u l t i i m sunt ncccssaria, p r i m u m q u e reguum Dei
vitus illos volebat ad ali(|iiam obedienliam p r o m o - querentibus necessario, deinde secundum Dei
vere, neque eos quos intelligebat quocumque modo promissioiiem, s u n l eis ista adicienda, ccepit se tota
i i l a m vel i l l a m obedienliam (503) a m b i r e , et quos v i g i l a n l i a et labore accingere, ut non modo quae
noverat i n b i a r e , ut possent a l i q u i d clanculo dare salva invenerat de bonis aecclesiae conservaret, ve-
c t acciperc. Quibus non erat grata ante obedien- r u m quae dispersa fuerant congregarel , f i
.
tiain b o m i n u m g r a i i a , et q u i acquo animo s i m p i i c i - 21 . P r i m a i g i l u r die, qua hominesa?cclesiae debebant
que t a n t u m c o n l e i i l i c r a n t claustri subslantia, illis ei fidelitatem et h o m i n i u m facere, prcpositum sc-
dicebat danda c l a u s t r i m i n i s t e r i a . Quos sibi lauda- clesiae et cellerarium quosdamqne de senioribus
b a n t saeculi homines de obtenta apud eos f a m i l i a r i - j u x l a se in cella sua fecit scdere, u t nullius m a n u s
tale e l frequenli colloculione, et si q u i d uniquam neque fldelitatem reeiperet,* quem fratres de pro-
habere possent de benivola c o r u m dapsilitate ( 3 0 i ) , beuda sua injuste a l i q u i d teiicrc q u e r e r e n t u r . QuaB
eos judicabat iudignos claustrum vel quoquam exire; res niullas ei peperit i n i m i c i t i a s , quas l a m e n sine
q u o r u i n barbariem et s i l e i i l i u u i , e l quia n i c h i l eis g r a v i dampno evasit, usus poslremo consilio neces-
dareut a u l ah eis acciperenl, rcprehendebant, qua- sariae i n o m n i re discretionis. U l autem sciant p o -
qua vellent i r e securus eos sinehat. S i l e n t i u m i n t e r steri ejus, et sclcnles magis s o l i i c i t i inde reddantur,
iiiouachos l a n l o exlollebat p r c r o n i o , u t diceret n u m - quanta sollicitudine et t i m o r e , quanloque s l u d i o et
q u a m l a m perfectos et electos inonachos s i m u l esse iabore servavit professionem p r o posse et nosse,
posse q u i o r d i n e m et disciplinam valerent absque q u a m teste aecclesia ante a l t a r e , coram stolato epi-
silentii v i r t u t e lenere. Superba subjectorum r i g i d i - scopo, stolati et ipsi i n consecrationibus suis facere
tate n u m q u a m frangi p o l e r a t ; liuinililale quamvis solent t a m abbates quam episcopi, i i n e m bujus
l n u l t u m lesus, citius eliam vincebalur quam ei ipsi octavi l i b r i facere h i c decrevi, e l n o n u m ab ea epi-
interdum expedirel. stola incipere, q u a m scripsit ad lletensem episco-
2 0 . His aliisque bonarum v i r l u t u m s l u d i i s , hinc puin Stephanum (305), loci nostri tuuc l e m p o r i s do-
ipsius soliicito curaute magislcrio, h i n c discipulo- ininum.
r i i m pio obedientiae obsequio, ccepit i n b r c v i longc

E X P L I C I T L I B E R O C T A V U S , I N C I P I T N O N U S ~

4. Vencrando atque reverendo sancue M i

Metensis notatione excessu memorice exciderit, ant spes pari
arcclesia: episcopo Stephano Rodulfus gratia Dei san- tura adhuc ,M
necdum protulerit, cum illud meminere
clique Trudonis id quod est, salutem animai et cor- et istud evenerit, hnic aliquando subnectam operi.
poris. Diebus prelationis meas , M
, hoc est a 4108 Testem interini conscienlias mem habeam Deum quia
anno m
inc. dom.usque a d i i 3 6 , 7111 tunc agebalur ^ »1011 hoc facio, ut inaniter videar gloriari secundum
juando ha>c scribebam, quae nostras ascclesitc videlicet hominem et non secundum Deum de rebus, quarum
(vcctesiaj beati Trudonis in Hasbania accreverint, slve lenuitas, etsi gtoriari vellem, magis afferre p&test
per meum laborem de perditis recuperala , sive de michi confusionem quam gloriam, sed ut posteri mei
hon habilis acquisita, sive per meum nostrorum- desidiam meam et prelationis mece inulile spatium
que studium de nnllis aut parvis reditibus ad aliquos erubescentes, accingant se fortiuset utilius non sotum
et majores fruclus instauraia, et quie pro animabus ad servandas has et alias res ajcclesiai quas invent-
tdelium panci pauca in possessionibus tradiderunt, rint sed ad multipticandas suis taboribus et meritis;
fideliter hic annotare curavi. Quod si quid in hac an- quamquam qui tempeslates maris, quo jaclalus sum

V A R L E LECTIONES.
,
ret erasum 4.
M M
Epislola Rodulfl adepiscopum Slephanum addit
l
t\ , M
deest 4 \ , M
vigetimo
oclavo auuo additD. %%%
deesti\ deest 4 \ , M

NOTiE.
(303) Cella vcl pncpositura a monasterio depen- monasticum.
dens, ad quam curandain singuli m i t t e b a n t u r mona- (304) L i b e r a i i t a t e .
c h i jussu abbatis; dein obcdieutia est omne munus (305) Q u i sedit a m i . f 1120 — 1163.
129 C E S T A A B B . T R U D O N . — L l \. I X . — C O N T I N U A T I O l . 150
et adhnc jactor, cognoverit, magis ammirari possit quce absolvi, sed pxa permaneant ut institui. Quod
aliquid interim ette tervatum quam acquistlum, quas si presumptnm fuerit, irritum pat, et banno vestro
quoniam atiat pleniut descripsi (506), iterare hic omniumque successorum veslrorum subjaceat. Non
supersedi. El hcec etiam nichilominus idcirco frcio 9
enim parvo rerum familiarium dispendio ea obtinui,
ut tub impetranda negligcntice mecc venia hoc cum interdum cum vitce quoque mece pericuto vix eva-
quoque 2 clementia vestra obtineam, quatenus vestra serim, et in perpetuum odium corum usque hodie
auctoritale el sigillo fitmetur, ut nullus pott decesso- tum, qui ea se amisisse dotent, quamvis injuste te-
rum meorum prioribus erroribus amplius ea involvat nuerint.

E X P L I C I T E P I S T O L A , I N C I P I T T E X T U S .

2 . I g i t u r p o s l o b i l u m a b b a l i s A d e I a r d i secundi,lanta R odali et j n d i c i o canouico. Propter quam l i b e r a n d a m ,

mala apprehendcrunt aecclesiam noslram et m u l t i s sed nec sic l i h e r a l a m , distraclus f u i t calix aureus
annis t e n u e r u n l , quanta non sunt audita i n quovis sccclesia? nostrae, cujus p r e l i i pars, scilicet 60 m a r -
loco a b i l l o famosissimo Jherosolitnoruni excidio can, data esl cpiscopo Conrado, ut restitueretur aec-
(507). E v e n e r u n l ea propter dissensiones de abbatia cicsia j u r i nosiro; quod superfuii p r e l i i perlide
nostra i n t e r monachos et episcopos, Metensem vidc- d i s t r a x e r u n l i n hoc negotio p e r i i d i quidam p r c s b i -
licet l l e r i i n a n n n u m ct Leodiensem l l e y n r i c u m , dum teri n o s t r i . Episcopus accepta pccunia nudo l a n l u m
m o n a e b i extrudere u i l e r e i i t u r i i i l r i i s u u i cpiscoporiim verbo. uon auctorilate canonica, mandavit nostris,
abbatem per v i o l e n t i a m , e l slabilire suum superpo- ut rccipcreiit sua, non quidem roaliciosc, sed m i n u s
s i i u m per s y m o n i a m . Sic p r i m u m secundus et se- caute. E l factum est i t a . Subsecutus est C o i i r a d i i i n
cundum extrudit primus, tertius i n t e r utrosque episcopum (515) Burchardus episcoptts (514), q u i
i r r e p i t , quartus t r i u m labores invadere e l loc.um occasionem accipiens, eo quod legihus synodalibus
occupare p r e s u m i t . Q u o r u m nomina sunt haec : non esset libere nobis restituta aecclesia, maucipavit
L a n x o , L u y p o , Herimannus et i l e m Heriroannus, cam suis usibus synodali j u d i c i o ; sicquc eam t e n u i t
inter quos scptemdecim annis m i s e r r i m e decerla- iisque ad adventum meum i n abbatiam. A d qtiam
tum e s t ( 5 0 8 ) , atque sic, u l i n f r a duodecim annos C liberandam profectus sum eodem anno ( U 0 8 ) , q u o
tredecim fierent commutationes (309) alio m o r i e n l e , i n l r a v i tn abbaliatn, Ulterius T r a j c c t u m i u sancti
alio a l i u m ejciente. Sub istis t o t u m oppidum n o - Jobannis festivitate, et per auxiliutn Dei et advocati
s i n i m una die redactuin est i n f a v i i l a m , effuso i u eo n o s t r i , c o m i t i s de l l o l l a n t F l o r e n t i i (315), j u d i t i o
c r u c n t i s s t m e m u l i o r t i m b o m i n u m sanguine (310). accclesiastico liberam nobis r e s t i t u i a m aecclesiam
V i x q u e duo aiitti preterierant, ex quo roonasterium r e l u l i m u s d o m u m , cartha de boc facla e l episcopi
q u o q u e nostrum novum et m i r i f i c i opcris et c i a u - B u r c h a r d i signo sygillala. Eodem anno accclesia et
s l r u n i cttm omnibus appeudiciis suis fundiltis igne alia qua? A l b u r c h babemus bona v a l u e r u n l nobis
c r e m a l a i i i l e r i e r a n t (311). T u r r i s , quae sola supcr- domi absoltile 2 i marcas argenti. Quanlo labore,
erat d e incendio, facla est t a t r o c i n a n l i u m h o m i n u m quauta sollicitudine, quanlis expensis per tres i n t e -
munitio, thesaurus, qualem noslrae s i m i l i s nulla gras ebdomadas fiuein hujus rei effccerim, l o n g u m
habebai aecclesia, i r r e c u p e r a b i l i t e r distractus p e r i i l ; esset referre, c u m p r e d i v i i e m comitem et gravissi-
m o n a c b i omnes — prorsus, inquam omnes — d i s - nium pinguediue o p o r t u e r i t me funibus argentcis
persi per diversas regiones, solum i n loco vastalio de Hollant Trajectum trahere, ipsiusque cpiscopi
ct b o r r i b i l i s soliltido (312). rigidam cervicem ejqsdera m e t a l l i malleo m i c h i i n -
3 . I l a c tempestuosa tempesiate contigit aeccle- ^ clinare, nec non e l arcbidiaconum reacquisitae aec-
siam nostram de A l b u r c h decidisse i n potestatc clesiae.
Trajeclcnsis episcopi C o n r a d i , c t longa loci nostri 4. In ejusdem villae villicatione homo q u i d a m
miseria i n j u s aecclesiae ipsius transisse lege s y n - Cualdo noiniue erat, q u i 5 solidos denariorum de

VARIJE LECTIONES.
« • • i t a t . D. X X X I V . i\
NOT;E.
(306) I n Geslorum l i b r o s c x i o e t seplimo. o h i i t et Herimannus j u n i o r abbas introdiictus est,
(307) Eadem iisdem verbis vide I I . 1 . 1094 monasterium r e l i q u i t , et i t e r u m reductus, i t e -
(308) Cf. V , I . r u m rejectus e s t
(309) A n n i s enim 1082-1094 hae factac sunt c o n - (310) I I I , 7 sqq.
versiones i n monaslerio Sancti T r u d o n i s : 1082 o b i l t (311) 11, 13.
Adelardus U abbas, 1083 i n l r o d u c l u s est Lanzo ab- (312) C f . U I , l i .
bas, l U 8 5 c o m b u s l u m est monasterium, eodein anno
(315) Q u i anno 1099 occisus e s t ; cf. A n n a l . H i l -
ab i m p c r a t o r e introductus est L u i p o abbas, 1087
r e d i i t Lanzo, 1089 Lanzo sponle se inunere abdica- desh. ad h . a.
v i t , eodcm anuo Hcrimannus senior e m i i abbaliam, (314) O b i i t a n n o 1112.
1091 L u i p o abbas i t e r u m mtrodnctus est, 1093 L u i p o i515) Secundi, q u i r e g n a v i l annis 1091-1122.
135 R O D U L F I A R B A T I S S. T R U D O N I S 136
ooster Heynricus de cadem villa ad suos usus per- A habere, quod solvit singulis annis 5 soiidos. C o n t r a
t i u e r e ; quos ad nostros r e t r a x i m u s , cum veritate e l quetn viventem usque i n finem vitae ejus c o n l e n d i ,
juslicia retinere non possel. S i i n i l i t e r i n eadcm defuncto prebendae fralrum reslitui; filius tamen
villa moleiidiiium unum quod s o l v i l 2 solidos. adhuc impcdit. Anlecessor meus 4 libras d e n a r i o r u i n
4 i . Molendinum de Mergtteles, q u o d s o l v i t modo duobus polenlibus v i r i s beneficiavcrat, duas v i l t i c o
duas marcas et d i m i d i a m , quidam de factione L u y - cpiscopi Metensis i u oppido nostro, duas alias a l i i .
ponis H r y n r i c u s cognomine S u a l c l i , et Godezo cujus et nomen et personam non est u t i l e nobis
cleticus, f r a t e r e j u s , auxilio advocatorum nosirorum memorare. Unam de duabus, quas villicus i n bene-
sibi m
p r o bencficio mancipaverunl, et molendina- ficio babuerat, redemi contra eum et camerae abba-
rium in sua fidelitate et sacramento oposuerant. tis r e s t i l u i , a l i a m , c u m possem,nolui,quoniain u t i l e
Contra quos et c o n l r a advocalos c u m d i u dccer- vidi 9 7 8
esseaccclcsiae,tit villicusepiscopi beneficiatus
tassem, landem cum magno labore et d a m p n o e v i c i , csset abbatis. Duas alias quas stibpressi nomints
c t usibus f r a t r u m molendinum cuin omnibus quae persona aniecessoris mei tempore e l meo violenter
solvit r e s l i l u i . Ea quac videmur habere i n villa lameit magis quam juste tcnuerat, n i c h i l o m i n u s
Alost (326) cxcepla accclesia 5 libras solvunt ad conlra eum redemi et exfestucare feci, et usque
vestiarium f r a l r t i m . De quibus v i r i iniqui e l aeccle- R hodie abbatis camerae r e s l i l u i .
siac nostrac crudeiissimi 40 solidos suum feodum esse 44. Yillicus de S:ades dicebat suos esse 42 d e -
m e n l i c b a n t u r ; cumqtie eos ut invasores e l raendaces narios e l 8 caponcs de molendino quod d i c i l u r m o -
iiunquatn investirc voluissem, per ampiius quam per lendinum Remigii ; contra eum l a n t u m egi per p r e -
q u i u d e c i m annos mullis tribulationibus et conlumeliis posittim meum F o l k a r d u t n , quod n o b i s e t denarios
ine a f l c c e r u n t ; sed auxiliaute Deoin presenlia ducis e l capones r c l i q t i i t . Jaceut anle portam c u r t i s u o -
Gualeramni, majoris advocati n o s l r i , et domni epi- slrae, i n v i c o q u i d i c i t u r Scurehove(328),duo curtilia
scopiMclensisSlephani, j u d i c i o et jusiicia e l veritate quaj solvunt 7 denarios, unum 4 , a l i c r u m 3 ; baec a
cvicimus ct vesliario f r a t r u m r e s l i i u i m u s . duobus q u i injuste possederant e r i p u i et prebcnd;e
42. Oppidaitus quidam noster Arnulfus uomine frafcrum r e d d i d i . Siivam quae d i c i t u r silva de Gode-
9 7 8
p a l r i s sui Raidrici i m i l a l u s v i o l c i i l i a m , t e r r a m ledalctb iniquus honio e t 1 7 9
infeslissimus aeccleshe
tenere voiebat siue servitio, quae debet servire fra- noslrae miuisterialis episcopi Melensis invascrat,
tribus ad omuem m i n u l i o n e m sanguinis e o r u m . De dicens eam essesuum feodttm. Quam cum ei multa
ea t e r r a s u n l 48 b o n u a r i a , et d i c i l u r inansus de mei i n j u r i a cxlorsisscm, dedi ad censum a l i i s , q u i
Nissen; debel et alia minttla servitia ad utensilia 7 9 8 0
solidos inde solvunt singulis aunis ad bracenam
camerae abbatis, s c i l i c c l q u i c q u i d d e f e r r o ad sellam C f r a t r t n n . C u r l i l e I 8 l
e l i a m jacet i n palude j u x t a v i a m .
e q u i t a r i a m cjus et ad calcaria et ad saumas conipo- quae de o r i c n t a l i p o r l a c u r l i s nostrac ducit verstts
n i t u r , dato sibi ab abbale f c r r o . Fractas vitreas sancti Gcngulfi aecclesiani. Hoc se cum domuncula
feneslras monasterii, claustri, cellae abbatis, acceplo dicebat hahere i n feodo Franco quidam camera-
a custode v i t r o , plumbo et stagno et caera et sumplu r i u s , quod obtinere non vatens r e d d i d i t ; hoc cetlc-
emendat. Claves outnes monasterii et s c r i n i o r u m , rario 8 denarios solvit.
dato sihi ferro 9 7
\ noval e l renovat, s i m i l i i c r e l de 45. Cunradus quidam Leodiensis cambam u n a m
omnibus oflicinis claustri et c u r t i s . i n solempnilate in oppido nostro dicebal se habere in feodo. Cujus
sancli Trudonis (Nov. 23) et sancli Hemigii (Jati. 43) longa inter me et ipsum contentio ad hoc p e r v e n i t ,
adjutor esl cellerarii ad serviendura honeslis hospi- ut eam fratribus recognosceret, quoniam ad f r a l r u m
tibus secundum a n l i q u a m consuetudinem. Quando prebendam p e r t i n e r e t , et ex ea 8 solidos persolve-
minuebant fratres (327), chorus lolus unus siinul ret i n anno ; cumque ipsc c l uxor ejus defungeren-
mintiebat, c u m sileutio et psalmodia sedenles o r d i - t u r , 4 i n die anniversarii ejus solidi solverentur, 4
nate i n cella u n a ; ea die dabatur domino hujus in anniversario uxoris ; si autem camba esse desi-
mausi quaotum u n i f r a l r u m ad mensam. Ilaec c u m ncrel, locus q u i remanerel ad qttoscumque usus
ille tamdiu lcnuisset, tit pro libero m i l i l a r i feodo D verteretur, 5 solidos solverel, 50 denarios i n a n n i -
habere se dicerel, conviclus tandem recognovit versario unius, 50 i n anniversario allerius, et cos
coram episcopo Metense Slephano e l majore advo- mensae f r a l r u m . Engeramnus homo nobilis c u m
cato nostro duce Gualeramno et paribus aecclesiae et obisset, r e i i q u i t nobis legilima traditioue p r o e o
servitoribus c u r t i s nostrae. facta t a n l u m aiiodii i n villa Herebach, quod s i n g u l i s
45. Quidam , n
Rerengerus ministerialis epi- annis dehel solvere 45 solidos. Qui lunc v i d e b a t u r
scopi Leodiensis p r a t u m noslrum : n villa Gemapia apttd nos abbas esse, t r a d i d i l illud cuidam s e r v o
invaserat, s i u i i l i l e r et ipse p r o fcodo volens i l l u d •aecclesiae nostrae feodo nomine Machelmo, de q u i b t i s
V A R I i E LECTIONES.
m
deesi. I * . **• iiominc — violcntiain desunl D. d a t o — ferro desunt D. m
quar sequnnlur usque
f r a t r u m reddidi desunt omniu avud D. inde 1*. Meteusis desnnt D.
1 7 8 8 7 9 9 8 0
deccm D. M l
re-
liqua usque ad verba quiele hodie decimain desunt omnia apud D.
NOTiE.
(526) Aalst ad Denderam i u F l a n d r i a . (528) N u m Luttecovcn v i c i n u m Looz ?
(327) Scil. sanguinem veua incisa.
 137 GESTA ABB. TRUDON - L I B . I X . — CONTINUATIO I . 458

postea 40 cnin beneplacilo possidenlis reacquisivi- A pecunia tandem inter me et t y r a n n u m mediante,

Aquisgraui i n curia imperatoris decimam o b t i n u i .
inus. 5 i n anniversario v i r i n o b i l i s , 5 d o m u i i n l i r -
I n eodcm t e r r i t o r i o palus quaedam o l i m inarabilis
n t o r t i m deputaiis.
modo frugifera est, cnjus decimae terminus pertinet
46. V i l l a m nostram deProvin(529)Adelbertusquidam
ad aecclesiam nostram de A l b u r c h ; hanc decimam
iirvaserat, ipseque fuerat de factione unus q u a i u o r
quasi novam patrocinio Trajeclensis episcopi sibi
i l l o r u m a b b a t u m , p r o q u o r u m ambitiosa contenlione
usurpaverat Gerardus, F l a m i n i u s q u i dicehattir e t
abbalia nostra peue usque ad e x l r e m u m e x l e r m i -
erat patriae comes. Contra tanlos dominos lam
f i i u m declinaverat. Qui e l c u m suis complicibus,
poientes, m a x i m e c o n l r a episcopum Trajeclensem
d u m abbas contra abbatem rebellaret, armata manu
q u i enm juvabat quantam l i t e m s u s l i n u e r i m . e d i c e r e
4 u r r i m aecclesiae nostrae occupaverat, et captus,aiiis
longissiinum esl. Maxima igitur necessilate ad cn»
«uspensh? , aliis manibus ampulatis, ipse quoque
m i t e m de H o l l a n t F l o r e n i i u m , advocattim nostrutu
m a n u m d e x t e r a m perdiderat, exlexque factus, tamen
i n ilia t e r r a , compulsus sum mc convcrtere, et divisa
ab invasione viilae nostrae non recedebat, i n qua ad
c i decima si eam totam j u v a r e t nos retinere, sic
s u u m feodum isla pertinere d i c e b a t : Stramen t o l u m
p a t r o c i n i o ejus e v i c i , quia nec episcopus n e q u e , M

annonae nostrac, quod i n i l l i s partibus propter pe-

R comes Gerardus audebant eum offendere. Teneruos
n u r i a m i i g n o r u m valde c a r u m e s l ; ad n a l i v i t a l e m
i g i t u r quiete hodie decimam.
D o m i n i 60 capones et 60 panes, ad sancli Johant.is
f e s t i v i t a t e m 3 0 p a n e s e t omnem terrae reqiiisitioneiu, 48. De paucis quae pro animabus snis fidclestam
p r e t e r e a quotiens illuc i r e t et r e d i r e t , de denariis viventes qttam morientes ad secclcsiam nostram
f r a t r u m v i v e r e t , et n u l l u m monachorum m a g i s t r u m n o s l r o tempore t r a d i d e r u n t , i i a evenit. Adelgerus
aut comitem haberet. E t c u m esset homo inanissi- roiles quidam de v i i l a P u m i r s supra Mosellam, ad
m o s e t infideiis, co aliquando p e r d u x i l sobstantiam nos v e n i t , et societate nosira i m p e l r a t a , vineam
villae, u t i n anno m i c b i non solvisset nisi 5 firtones nobis t r a d i d i t , quae afferre polest 3 carratas vini.
c t 1 5 d c n a r i o s ; et si t o t u m solvisset quod debebat, De eadem villa Gerardus q u i d a m r e l i c t a seculari
parum ampiius esset quam 6 marcae Coloniensis v i t a ad nos s e c o n v e r t i t , tradens nobis 4 vineas, 5
ponderis e l puritatis. Contra hunc v i x , aliquando minores, q u a r t a m majorem ; bae possunt afferrc
comprehensibiiem invasorem.quid laboris, quid i n o - duas carratas v i n i . l s t o r u m anniversaria agimus, i n
lestiae, q u i d d a m p n i s n s t i n u e r i m , quomodo mc ag- qtiibus c a r i t a s vini debetur f r a t r i b u s de eorum
gressus f u e r i t permajorem tunc advocaliim n o s t r u m , collationibus. I n v i l l a , M
Runcbirs (332) degebat homo
c o m i t e m Heyriricum de L e m b u r c h , et suhadvocatum nobiiis Hardechunut nomine ; p r o boc defuncto
c j u s , c o m i t e m Gislebertum de D u r a t , landem vero C B e r t h a conjunx ejus, nobilis et ipsa, t r a d i d i t nobis
p e r c o m i t e m Flandriae R o b e r l u m , e l quomodo e u m duos mansos terrae, q u i solvunt i n anno 42 solidos.
e v i c e r i m , non sine grandi hystoria enarrare pos- Advocatus noster comcs Gisleberlus t r a d i d i t nobis
s e t n . E v i c i tandem, e l v i l l a m n o s t r a m absolute f r a - p r o anima sui et u x o r i s suae Gertrudis t e r r a m , qtue
t r u m vestiario reslitui per manus f r a t r i s q u i vestia- solvit i n anno 20 solidos et 3 denarios. I n l e r San-
r i o precst sinealicujus l a i c i i n q u i e t a l i o n e regendam; c t u m T r u d o n e m et S a r c h i n i u m quidam L i b e r t u s
quae nostris postea diebus solvit i n anno 8 marcas nomine p u ^ " » a l l o d i i babebat, quod moriens r e l i -
a r g e n t i Coloniensis p u r i l a t i s e l ponderis. q u i t f r a t r i b u s p r o aniroa s u a ; solvit autem 42 d e -
17. De non possessis et acquisitis decima est de narios Jn festivitate sancti R e m i g i i , q u i c u m aliis
B a r d u w i c h i n Testerbrant , M
, quae modo s o l v i l i n 42 p o n u n t u r , quos vivens Hardecbunut p r o a n i m a
a n n o m a r c a m et d i r o i d i a m , quam statui ad a.nnale sua dederat f r a t r i b u s , et i n capite j e j u n i i ad c a r i -
s e r v i t i u m episcopi Metensis, et de supercrescente l a t e m f r a l r u m i n refeclorio d a n t u r .
h o m o debet esse abbatis, q u i eam tenet. l u hanc 49. , M
Deciroa de S u d e s i n tres partcs est divisa,
introierat bomo npbilis sed t y r a n n u s crttdelis , u n a m babet presbiter, duas reliquas duo o p e r a r u
A r n u l f u s de caslel!oRode(350), c o n t r a q u e m d i u c o n - D lignorum et l a p i d u m . Unam i s t a r u m d u a r u m ab u n o
t e n d i t predecessor meus domnus abbasTheodericus, o p e r a r i o r u m et heredibus ejus redemi c u m o m n i u m
scd n o n p r e v a i u i t . l l l e e n i m ex episcopo Trajectensi benivolentia, quoniam paupereserant,etdevadk> u b i
d i c c b a t se cam l e n e r e , i n q u a m ego gravissimam
, M jacebat redimere non poterant, tantumque eis sino
• i i t e m ingrcssus, m u l t i s profectionibus ad c u r i a m i m - o m n i violentia et i n j u r i a superaddidi, quod ex toto
p e r a l o r i s H e y n r i c i (331) fatigatus sed nondefetigatus, exfestucaverunt m i c h i . Hanc custodi ascclcsiae i n

VARIiE LECTIONES.

»M
ila4.4*. M
» habcre 4*. m
nec 4*. I n villa utque
, § i
5 denarios detunt D. M i
reliqua utquc
J o h a n n e m B r u n o n i dedi detiieranlur omnia apud D.

NOTiB.

(529) Proven i n F l a n d r l a . (331) Q u i n l i .

(530; iCrschot vicinum. (352) Kunckelcn haud procul a S. Trudonc

PITROL. CLXXIII.
439 R 0 D U L F 4 A6BAT1S S. T R U D 0 N I 3 itO
pcrpctutim trad&ili habendam, u i ex ca knnen i n A natale D o i n i o i . q u a r l a m mense Martfo ad camhiataiu
turricula quae est versus c l a u s l r u m o m n i nocle m i - abbalis, i l a ut silva iila a b eis nuuqiiain exslirpa-
n i s l r e t , cujus feneslra ita esl aplala, u t ex ea lumen r e t u r , sed diligeuler ctislodiretur et i i u i r i r e t u r , e i
i n claustro et monasterio aeque fundatur. Ex eadem totum aliud silvae commodum ab abbate lenerent i n
quoqne decima d c b e t i d e m cuslos providerc omnibus feodo et boinines ejus ex eo essent. ltaque nisi ba?c
personis, quibus nocturnalis candela anleponilur, fecissem, non silvam s o l u m sed et ipsum fuudum
iu nocle dormienlibus ltimen et m i n u t a m candelam pcrdidissem.
ad s e r v i l i u m . 2 2 . G r u t a r i t i s viilac noslne Reynerus c u m defun-
2 0 . De nuliis aut parvis redilibus ad majores cta m a l r e i n i l i o oflicio vcllet beres fore, et hoc non
c t meliores usus inslaurata isla s u n t : M o l e n d i n u m posset l i e r i nisi noslro m u l t o labore, 5 soliuos et
superius, quod est ante p o r l a m c u r t i s noslrac occi- l i b r a m piperis aeccleshe noslrae recognovit solvendos
denlaiem , noslro icmpore edificalum e s l , quod singulis a u n i s . IIos 5 solidos conslitui refecliom
singulis diebus valere potesl 3 denarios, caro t e m - f r a l r u m i n die a n n i v e r s a r i i Adelberonis Melcnsis
pore m u l l o plures. Molendinum superius de G u r - episcopi, q u i fuit posl episcopum Theodericum, ut*
semdrul (335) nunqnam e x l i t e r a t , sed noslro te.n- qmtniam Theodericus p r i m o et Adelbero secundo
pore edificatum solvit modo singulis aunis24 modios N g r u t a m (554) f i a i r i b u s noslris pro animabus suis
p u r i f r u m e n t i . Silva de Meceres adjacebat caslclio dederaiil, et die annivcrsarii Thcoderici fralres 5
D u r a c h i o , vicina quoque noslro oppido ct villulis solidos i n icfeciione pro aninia cjus babebaul, die
nostris ; quae i n l e r ista et illa ad hoe perducebalur, quoque auniversarii Adciberonis hos 5 sohdos ad
u t nichil nobis conferret preler scandala et sangui- refectioneiu haherent. Quod c n i m ille p r i m u s dedit,
iiuin effusiones, dum cotidie d e l r i m c a r e l i i r a c i r - isle secundus conflrmavit. Solvunlur 5 solidi et iibra
cummaneolibus, m a x i m c a Durachiahis. Qua neces- piperis p r i d i e anniversarii Adelberonis episcopi,
sitaie compuisus, prius tainen inullas passus i n j u - sicul e l pro aniina Tbcoderici episcopi 5 solidi et
rias a castellanis et domino casteili, ne forte quod lihra piperis. Jus omne b r a c c n a r u m quod propter
supererat adbuc l i g n o r u m ad nullam utilitatem grtitam solvitur in cervisia f r a t r n m est, sicut testa-
aecclesiae redigeretur, vendendum tradidi fldelibus tttr carlha quaiu habcuiiis dc illa j u s t i c i a ; nullam
v i r i s , et quicquid ex eo acciperclnr, conslitni ad oinniuo bracenant e x c i p i l . Hoc plures oppidanortiitt
reparandum monasleriuni, quod aute annos mullos nostrorum ita invaserani, p a r t i i n diccntes sttutii
combustum miserrimae ruinae h i a t u m prebehat. De esse feodum, p a r l i m se habere i n vadio, tit p a r v i s -
t e r r a vero arabili facta 50 solidi solviinlur in anno simi inde reditus ad fratres venircnt. Louga inier
ct 20 denarii ; quos dividens 40 eorum bracenae me c l illos f u i l decertatio, quacex parle ctiaui usqiio
fratrum c o n s t i t u i , 40 clauslro cooperiendo , et hodie manet, tamen usque ad paucos oniues evici«
10 qui supersunt cum 20 dcnariis caminatae ab- spe victoriae de caeleris nccdiim amissa. l l i y u s j u i i s
batis. f r a l r u m reacquisilio queiit f r u c t u m babeal suppulare
2 1 . Silvula quoque j u x l a v i l l a m Siades erat,quae nescio, quia q u i bracenam habel apud nos quainio
tam a colouis noslr s quam a villico et alienis ex- v u l t eam destruit e l ad alios tisus suos v e r l i t , et ideo
stirpabatur cotidie siue aliqua u l i l i t a t e . Ilanc lali quae hodie n o n e s l cras aliquando e s t ; ediflcari a u -
necessilale ad fruges ferendas t r a d i d i , ut de l e r r a tem sine ahbalis l i c e n l i a non debci, destrui v e r o
solverenlur singulis annis 5 s o l i d i , quos ad brace- potesl. R e d e m i autem 8 quae jacebanl i n vadio ex
nam f r a t r u m c o n s l i t u i . A l i a siiva j u x t a oppidum his quae Deus dedit nobis et frater unus nostcr. n o -
nostrum adhuc superest, qnae vocalur B r u d e r h o l i ; m i u e Gerardus, qui de longa peregrinalione ad uos
banc miles quidam A r n u l f u s nomine, subadvocatus inuniflcus reversus esl. Quarttiii reditus ad p l u m -
nosler, dicebat se i n feodo habere M T
. Cui cuni m i r o b m n emendum c o n s l i l u i , u l inde cooperirelur t n o -
e t m a g n o labore extorsissem, jttdicio lamen pariutn n n s t e r i i i m , quod cuiu operlum foret, reditus e a r i i m
accclesiae, et tamen nec sic retinerc cum pace vale- D ad cellarium f r a t r u m s i c u l antea r e d i r e n t ; ad m i u u s
r e r a , t r a d i d i e a m i n bereditatem duobus quibusdam autem 4 marcas solvuul i n anno.
v i r i s de Drustemio, L a m b e r t o scilicet et Gerardo 25. Ecclesia de Dunch duas l a n l u m libras s o l v c -
f r a t r i b u s , q u i possenl resistere invasori v i r i b u s et b a l i n anno ; locus i n quo slat solitarius cst et
j u s t i c i a , ut siogulis annis tantum l i g n o r u m afferrent amenus, utpole circuiiiflueute eum aqua n a v i g i f c r a ,
i n c u r i a n o s l r a , quantum suflicerelad 4 c e n i s i a s c t arcentibus ab eo latis paludibus omnein v i a i n ,
coqucndas, unam ad feslivilalem sancli R e m i g i i , excepta u u a , sludio potitts quam nalttra facla. l u
aliam ad fcslivilatem sancti T r u d o n i s , tertiam in boc videlicet l o c o p r e l e r accclesiaut ab o m n i c t b f i c i u

VARliE LECTIONES.

hoc loco inmargine $uperiore adscripsit in 4 manue sar. XI11 : Klanc d i c i l esse l e r r a n i quam n u n c t c n e t
M T

fteuboldus de Thosen et Herimamius miies de Brtisieio e i Goduiitus tilius caslellani de Brtisteio.

NOTiE.
(555) Gorssum i n vicinitale S. T r u d o n i s . De hoc j u r e vide Metensiutn episcoporum tabuias
(334} T r i b u t u m quod coclores cerevisiae solvunt. q u x Gestis adjectae sunt.
141 GESTA A B B . T R U D O N . ~ - L I B . I X . — C O N T I N U A T I O I . 142

vacuo, quia alias non habebam, domum c o n i r a x i A negiigenlia, quod i n j u s abbalis Sancli M a r t i n i Co-
dominicalem et b o r r e u m claustrulumque satis aptum loniae i r r e c u p e r a b i l i t e r transissent, nisi ex i m p r o -
composui j u x t a aecclesiam, intusque et foris oiTici- viso nuntiata m i c h i extrema illius j u d i c i i die, sub
nas ccenobitis necessarias. C o n s l i t u t i i b i duo f r a - v i x d i m i d i a hyemali die et nocte pervolassem potius
tres, q u i Deo et bealae Mariae serviant, ex aecciesia quam equitassem ad diem r l l u m . O b t i n u i tamen do-
c u i n famulis suis v i v u n t , et lamen i n anno sicut mos et censum recepi j u d i c i o et justicia ; cum
• n l e a duas nobis libras solvunt. Inier Iralres autem quanto vero per v i r t u l c s beati Trudonis m i r a c u k
i b i morantes e l presbiteruin parrocbianuin sciant alias enarrabo. T e r l i a vero domus, quoniam una
posteri mei ita fuisse d i v i s u m , s i c u l bic invenient est de capilaiibus t u r r i b u s u r b i s Coloniae, si forte
s c r i p t u m ; u t , si placet et u l i l e cst et inelius non obsessa fuerit u r b s , hoc ei per nos debel, u t custo-
possunt, obtineant sic i n aelernum : dibus nostris et stipendio m u n i a l u r et defendalur,
2 4 . Ego Rodulfus, gralia Dei ccenobii sancli Tru- cavendumque nobi? est, sicut eam d i l i g i m u s , ut p r o
donis abbas, do fralri Johanni cecclesiam de Dunch^ maceria et tectura r u i n a m nnllam p a t i a l u r . Quod
t#i omnibus tertiam partem tam magnce decimo? qunm l o t u m anle c u r a r e debebat abbas et preposilus Mo-
minutte, dotem totam, tria bonuaria terrce in Ro- seilae ; quare ad hoc aliquando pervenerat, u t per
theem (355), toiidem pratorum juxta Duneh, eapitecen- 9 negligenliam nostris, ut d i x i , semper familiarera 17
sum familiarum quicquid est in parrochianis suis tam marcae super eam deberentur. Ego vero ad hoc
tivis quam defunctis totum per omnia, ex elemosina postea hospitem nostrum i n ea Bernerurn p c r d u x i ,
<puje ponitur super altare tam in festis quam in pra- u l tam ipse quam omnes q u i p o s t e u m i n ea velient
festis diebus nutlo excepto teriiam partem. Si quid manere, si forle urbs obsiderelur, aut domus a l i -
-deinceps ailodn a i 119. anno incarnationis Domini quam r u i n a m m i n a r c l u r aut defcclus reparandos
ab aliquo nobili vel extraneo parrochiano dalum paleretur, omnem t e r t i a m partem c o n s t i t u l a r u m
fuerit wccUsite, in mea potestale retineo cui voluero solverent, et t e r t i u m hominem p r o defendenda urbe
stabUire, nisi presbiteto sua pars denominata fueril i n e a p o n e r e n t e t stipendiarent, d i m i d i a m vero raar*
a dante. Si aliquis nobilis ibidem vel extraneus par- c a m non minussolverent.
rochianus sepelitur, primam missam persona eeccle- 2 7 . Est quoque beato T r u d o n i ejusque vicariis
siee cantet, quicquid sibi o/fertur y habeat majorem domus honesta et dominicalis L e o d i i , a qua per-
abbas vel monachus, in oblatione persona nichil que- versissimum invasorem i n hereditate habere volen-
raL Pro kac suprascripta prebenda frater Johannes tem ejeci m u l l a i i l e usque ante episcopum, de e p i -
toncilium, synodum, obsonium el cwtera, qucc alii ^ scopo ad advocalum, de advocato ad i m p e r a l o r e m
eompares sui, debet procurare. Sub hoc eodem diviso H e y n r i c u m , non sine dampno meo et multo laoore.
posl Johannem B r u n o n i dedi. Annaliter i g i t u r posui et pono i n ea quem volo et
2 5 . Dc campanis autem quae a u l novae aut i n n o - v o l u i . Ejectus violenlus et iniquus heres t o t a m
vatae sunt meo labore, scribere aliquid ad gloriam pame discooperlam, p u l r i d a m . maceriis discissam
D e i h i c voiui, cujus adjutork) eas feci fieri, quae vastatamque domum m i c h i r e i i q u i t , ad ctijus r e p a -
etsi ventrem non pascunt, aures tamen et corda ralionem i n una t a n l u m aestate 9 marcas p o s u i ,
h o m i n u m ad laudes Dei sonus sui dulcedine pro- cxceplis meis obsoniis, quae i l l u c vadens e t a l i q u a m -
vocant e l attenta reddunt. Snnt i g i t u r omnes 16 ; d i u manens h a b u i . Reparavi i g i t u r ex integra e l
scilicei c i i n b a l u m 1 , i n refectorio 2 , ad parrochiam nova tectura s i m u l et nova caelatura, resarcitis l a -
sanclae Mariae 1 , ad Sanctum Gengtilfum i , ea quam pide et caemenlo m u r o r u m scissuris, et parielibus
misi M c t l i s beato p r o t h o m a r t y r i Stcphano 1, super caemento l i n i t i s et calce dealbatis, fecique in ea
c b o r o m n o s t r u m 1 , i n t u r r i nostra 9. Quae quantum capellam n o v a m , cum p r i u s nulla haberetur, satis
dulcedine valeant, atque una quaeque i n suo modo pulcbram et aptain hospitantibus. Feci et novam
atque m a g n i t u d i n i s pondere, et videre mirabile et coquinam i n c u r t i et nova stabula, obluravique o m -
a u d i r e est delectabile. U n u m quidem a l f i r m o , quia D nia ostia i n platea patentia p r e l e r unam p o r l a m ,
tot et lales et tantae pro 100 marcis fieri non pos- qua commode e x i t u r et i n l r a t u r . Retraxi etiain ad
sent nodie. me cameram j u r t a portam positam, quam quidam
2 6 . *** Beatus T r u d o et ab eo abbas vicarius ejus n o s l r o r u m i n feodo se habere dicebanl, ponentes
domus tres babet Coloniae ; duae solvunt 18 dena- i n ea annaliter pro censu dando quem volcbant;
rios i l l i u s moneuc, tertia d i m i d i a m marcam quae census vero 2 solidi e r a n t . Gratis i g i t u r i n ea ho-
tamcn doroinicalis domus abbatis est, debcns ei ac m i n e m c o n s t i t u i , q u i p o r t a m claudat et aperiat, et
suis o m n i b u s p a r a l u m h o s p i t i u m . Duaa illae domus lotam d o m u m i n t e r i u s custodiat.
qune 18 denarios debent, eo iegihus forensibus p e r - 2 8 . Ronum vero quod habemiis in villa B c r e d o r f ,
ductae fuerant nostrorum nostris semper f a m i l i a r i via Coloniae, miles quidam palatinus de villa Cher-

VARLE LECTIONES.

**• reiiqua usque ad s e r v i l i u m preposilo solveret dtsunl D.

NOT^:.
(335) R o l h e m ad Mosam.
145 RODCLFI A B B A T I S S. TRTJDONIS
ptm invaseral, quod per a u x i l i u m episcopi Colo- A ad quadragenarium n o n p e r v e n i l ; aliqnando U m e n
uiensis F r i d e r i c i c u m maguo nosiro labore reacqui- unus t a n t u m defuit, tricesitiium lanieit q u i n H n n
s i v i . Solvit aulem ad minus d i m i d i a m marcam p r e - necdum descendit, et nisi mors immatura aut l e -
posito de Mosella i n anno. Sed e l i l l u d quod l i a - vium quorundam fuga tulisset, quadragenariutn
bemus j u x t a v i l l a m B r u c b e s , quae est i n latere m u l l o superexcessisset.
A q u i s g r a n i , quod servit preposito Mosellae i l l u c 3 1 . His ita 1 , 9
descriptis non i n u t i l e a r b i t r o r ,
e u n l i , sive i n domo velit possidcniis g«ve in bospitio i m m o vaide necessarium, de preoiis aecclesiae, quae
suo Aquisgrani, i l l i cui ahjudicalum fuerat — et impedila inveni e t e x p e d i r e necdiim prorsus p o t u i ,
sine o m n i respectu i n eo violeuter manebat — cum si posteros ineos certos reddidero, quoinodo i n v a s o -
n i u l l a sollicitudiiie el labore extorsi, ponens i n eo res eorum ct quo j t t d i c i c ante judices a g i t a v e r i n i ,
jure bereditario, cui conlradicere non auderet et uhi rem p e r d u x e r i m , u l i b i incipiant posl mede
vioienttis, et q u i d e b i l u m s e r v i i i u m preposilo soi- reliquo, ubi ego finem fecero. N o l u m i g i l u r sit eis,
veret. quia comes Otto e l filius cjus Gisleberttis tle D u r a -
2 9 . De inccnso aulem et d i r u t o monasterio, qm> chio, ille pro a n i m a u x o r i s suaeOdae, iste pro a n i n i a
n i a m alias plenius scripsi (350), breviter his t a n - m a l r i s t a n t u m allodii nohis dederunl i n villa qu:o
gam, quoniam gratia Dei et sanctorum palrocinia i n B d i c i t u r Metdreges (559), non longe a villa L e n c h o l t ,
restruendo affuerint m i c h i . Onines qui videbani quod singulis annis valcre polest inter ccnsiim o r -
tautae ruiuae expavescendum b a r a i r u m , desperabant deum, l i n u m , pullos si non amplius 20 solidos, u t
aliquando esse reparanduni. I g i l u r a pylariis e l inemoriam cjus i n annivorsario ageremus, et die iila
a r c u , q u i s n n l ad pedes domini n o s l r i heati T r u - caritas fratribus de viuo e l piscibus i n refectorio
douis, ubi predecessor metis abbas Theodericus m i n i s t r a r e t u r ; diem anuivcrsarii agimus et caritas
fiiiem operis sui f e c i i , usque ad lnajorem lurriin debita nobis non impenditur. Nam i l l o tempore qno
omne quod esl operis iufra exteriores m i i r i parieles conteiidebaiit superius dicti qitatuor dc a b b a l i a ,
meo tempore assurrexil, exceplis pylariis cnm arcu j u n i o r eorum et novissimus I i e r i m a n n u s , ejectus de
quae sunt i n medio navis monasterii. E t quod anle clauslro et villa sub quodam viliico nostro Johaniie
me et sub me factum fuerat, feci consecrari 5. Ka- llales se Iranstuleral (540), qui r e d i l u u m v i l l a e i l l i u s
lcndas Oclobris ab episcopo Leodiensi Obberlo anno supra quam dici polest vorago erat et calamiias.
iticarnalionis Domini 1117, ordinationis meae 9, ab Taslata i g i t u r peramplius quamper a n n u m i b i s i l v a ,
eo qno crematum fuit monastcrium 52 , M
(557). et consumpla ab ulrisque lota vilhe substantia, ad
30. De clatistro et omnibus ejus appendiciis n i c h i l comitem Heynricum de L e m b u r c h , majorem advo-
inveni quod sic possel remanere, ueque quivis catum nosirtiin, lleriinamitis se p r o r i p u i l , sperau»
bospilum pernoclare. Domus t a n t u m uua prorstis se de recuperatioue ahbaliae per eum j u v . i r i . Vaca-
i n c u l t a , e l tamaeslate quam hyeme pro suis m u l l i s b a t i n t e r i m abbatia e l a inultis i i i u l i i f o r m i t e r d i r i -
defeclibus f r a t r u m usibus molesta, tamen et re- piebatur. T u n c quoqne bonum de M e l d r e g c s J o h j i i -
fectorium preslabat eis et d o r m i l o r i u m , cellarium nes sibi r a p u i t , et usque ad meum tempus suuui
quoque c t m i s e r r i m u m carcerem potius quam i n - leodum esse d i x i t ; quein propter hanc et p r o p t c r
firmorum c e l l a m ; caeterae partes sepe v e t e r r i m a ct alias inenarrabiles culpas et inttdelttates suas l o n -
seiniritla signabanttir potius quam clauderentur. gissima et dampnosissitna inichi decertalione co per-
Quicquid i g i l u r monachis opus est i n ofticinarum d u x i , u t non t a n t u m villicati? c t omne feodum ci
usibus, oportuit me feslinanter construere de liguis a b j u d i c a r e t u r , v e r u m et bureditas et corpus cjus i n
ad lcmpus, postea patilalim i l l u d diruere et a fun- poteslate nostra redigeretur. Post annum et dimi-
damento per gyrum de m u r o edificare. De quo d i u m filius ejus nomine Macharius quaesiu g r a t i a
opere illud adhtic H o r a t i i possuin cantare : Dimi- nostra ad villicatiouem et paternam h e r e d i u t e m
dium qni ccepil habei (558). Propter miiltas et v i x venit, sed feodtiin recipere n o l u i t , qtiia bontim da
enarrabiles tribulaliones lente, pulchre taiuen sur- ^ Meldreges, quod pater invaserat ct j u d i c i o i n inanus
g i t , maxime cutn a duohus iniliariis empti adducan nostras redierat, nolebam tradere c i ; i n brevique
t u r lapides et calx, a septem el quinqne denariis hoc e g i l , u l multo perniciosior patre et infideiior a
intcrdum e m i l u r modius. Numerus f r a t r u m c u m villicalione deponeretur, e l quicquid sperabat sc
inter parvos et majoresante me frequentissime vice- babiturum d e n o s t r a m a n u aulhabere j a m videbalur,
n a r i m n duobus aut tribus dcscenderet, usque bodie ei abjudicaretur. Advocatus autem, cujus t r a d i i . o
VARIiE LECTIONES.

E t a consccratione cripte 16 (541). Interp.in

, M
superiori margtne. extrema hujus libri desidetaittut
avud D.
NOTJC.
(356) I I , 15. dio r o n s u m p l u m s i l d i e 9 Mart. 1085.
(557) l l i n u m e r i justis uno minores sunt. Conse- (558) Epist. I , 2, 4 0 .
ci.aus est Rodulfus abbas 25 Febr. 1108, ut ipse (559) Meldert haud procul a Diesl. Cf. snpra I V , 9
p t o b a t V i l , 1 5 ; currebat i g i i u r aiiiius e j u s i O , et (340) Cf. V, 3.
uiiutts ooncremali monasterii annus 33, cura inceu- (541) Cf. V I . 3
 6ESTA ABB. T R I D O N . — L I B . IX. — CONTINUATIO I . 14G
Unjus altoclH pro anima m a l r i s suae fuerat, ad opus A per longitudinem enatans sine molestia e x i v i t ;
f r a t r u m quibus dederal bonuin i l l u d i n l r a n s resa- deiude quod supererat divisiouis tam i n terra quam
e i a v i t (542). Sic veritale, j u d i c i o , legibus de boc i n aqua c u m noslris perfecit. Adversarius quoque
bono actum est. Hoc solum adbuc impadiebat, quod suam fecit p a r l e m , de nostra sua attrahens, partera
boiuo de fortibus Lovaniensiura p r o vadio i l l u d se nobis liberam r e l i n q u e n s . F i n i r i d i e iUa non p o t u i t .
babere d i c e b a t ; q u a m i i t e m necdum flnitam i n l r o i - AJia dies posita e s t , u t l i b e r i veritatem dicerent
viinus. c i r c u m m a n c u t e s ; c o r r u p t i m u n e r i b u s , u t fama fe-
5 2 . Gnaltenis homo liber de castello Baccunguet, r c b a t , veritatem se nescire m e n l i t i s u n t . Nec sic
s t i m u l a l u s mala cupiditate et illeclus p r e d i i n o s t r i defaligatus q u i e v i ; adversariutn iterttm ad c u r i a m
adjacentis suo casiello comuioda anieuitate, cum Aquisgrani ante iinperatorem feci vocari. Ubi c u m
p r o p t e r aecclesiae nosine supradictam desoiationem uiuitutn sibi l i m e r e t , fecit me i n l e r p e l l a r i per ho-
n o n babereuir q u i ei obsisteret, coepit nostra s i b i neslos v i r o s , l a m liberos q u a m servos, p r o i n i l l e n s ,
adjaccnlia attrahere suis usibus quasi p r o p r i a . Di- quia t o t u m allodium s i c u l perainbulaveramiis aec-
c u n t nostri r u s t i c i , quod inter silvam et t e r r a m a r a - clesiae recognosceret, si d i m i d i u n t dareltir ei i n
r i a m siut ex eis quasi 40 m a n s i ; d i c i m t etiam,quod feodum,ex quo hotno abbatis et sui heredes ficie.it,
d o m i n i dc Disthe cum aliqnando ea iuvadere voluis- B et d i m i d i u m accclesia absolulum reciperet. Placuit
sent, paler hujiis Gualteri j t i r e j u r a n d o coratn l e g i - i n i c h i , i i n m o valde p l a c u i t . Sed contra hoc n o s l r i s
Umo advocato tioslro c o m i l e Ottoue oblinuissel, lam clericis quam laicis pertinaciter reclamantibus,
q u o d nostra esscnt, cumque super haec suae p r o - etqnaedam indigna i n adversarium et i n mequoqtie
p r i e t a t i attraxisset, major advocatus nosterHeynri- p r o f e r e n i i b u s , t r i s t i s et raerens coactus sum ab ei?
cus d e L e m b u r g , mandatus a meis predecessoribus, non facere, quod amplius, sicut prediccbam, nott
i l l u c i v i l et legibus j u r i aecclesiae nostne r e s i i t u i t . potui rccuperare. Venimus ergo ante iniperatoreiu.
Sed ncqiie sic avarus iuvasor qurevit. V c n l u i i i est Advocatus meus suum statuit prolocutorem, adver
a d tempus n o s t r u m et possidenlem nostra inveni sarius s u u m . A b utraqtie parte cst d i c t u m et sub
e u m . Clamavi advocalis nostris, duci quoqtie, et j u d i c i o p o s i t u m , judiciuroque usque ad proximam
nulhift exaudivit, pecunia aures o b t u r a t i . Quid face- c u r i a m d i l a l u m . I n t e r i m regnum t n r b a r i et impe-
rcm?Ad imperatorem H e y n r i c u m , fiiiiim Heynrici rator i m p e d i r i , donec i n Italiam t r a n s i v i t (544),
q u i Leodii o b i i t , me c o n t u l i ; causa mea atidita, resque nostra usque bodie sic remansit indiflS-
r e i n v e s t i r i me prediisaecclesiaeper ducem Lovanien- niut.
sem G o d c f r i d u m et advocatum nostrum Gislcbertttm g 55. Peue preterieram quod hic ante dixisso
fecit. Avarus invasor c l a m i t a b a l v i o l e n l i a m s i b i debtieram. Media occidentalium t u r r i s noslra ab
f i e r i . Dux i t e r u m Lovaniensis secundum m a n d a t u m ulroque lalere habel u n a m , eodem m u r o s i b i
U l

i m p e r a t o r i s diera posuit, u t preseute advcrsario compactam, pcrque singularum cocleas (545) ad

p r e i r e n l boiniiies nostri et divisionem rectain face- p r i r a u m et secuudum et l e r t i i i m statum asccnditur
r e n l nostri et ilUus p r e d i i . Ventum esl ad diein ; usque ad cainpauas; deinde inedia relicta h u m i l i u s
affuit d u x , affuimus, affuit et G u a l t e r u s et cuiii a l l i o r i b u s se p r o r i p i u n t cacuminibus, habetque p r o -
m u l l i s liberis grandis u t r i m q u e populus. Peraiitbu- p r i u m uuaqiiaequc suum lectum.Istae propter supra-
laverttnt n o s t r i divisionem facientes a l l o d i i , cumque dictas varias aecclesiae uostras desolationes longo
ad aquam v i v a r i i (543) sub castello jacentis venis- tempore discoopertae prope erant putridaeque l e c i u -
scnt, qtiam i l l e stagnaverat, e l per q u a m partem rae, et t r a b i u m c o r r u p l a r u m periculo dampnosissi-
alludii noslrf o c c u l u e r a l , d i x e r u n l n o s l r i se rectam mam ruinatn maxime catnpanarum minabantur.
perambulationem non posse facerc, nisi prius aqua Pars enint plumliearuin l a b u l a r u m ab his q u i t u r r i m
e m i t t e r e t u r , sub qua recla divisio occuitabalur. cuslodieraiit a l i q u a n d o e l eatn habuerant pro presi-
Adversarius boc ue fieret oinnimodis renilebatur. d i o , f u n i m sublata erat, pars ventorum flanle t u r -
Tunc unus r u s l i c o r u m n o s t r o r u m , c u i m e l i u s d i v i s i o D binc i n perpetuam perdilionem avulsa fuerat. Tolas
uota l u e r a t , se oiunibus veslimenlis suis e x u i t , et i g i t u r ex i u t e g r o e t ex novo feci r e c o o p e r i r i , et sub
ligata s i b i cruce aurea super dorsum i m e r scapulas, t r a b i b u s , quae campanas s u s l i n e n t , transversam
quaj aute presens i b i f e r e t r u m sancti T r u d o n i s fe- aliam trabein poni capitibus paribus m u r o u t r i m q u e
r e b a i u r , iiivocato nomine Doraini et v e r i l a t e ipsius infixis; et sub eadcm trabe posui 1 , 8
columnam
rectae divisiouis, sanclumque alto clamoreohtestatus forlissimain ligneam, sustinentem eam et appo-
T r u d o i i c m , i n ipsum v i v a r i u m saltu se i n j e c i l , e l diaittem se super subjaceutein ilU a l i a m irabem,

V A R I . f : LECTIONES.
1
t u r r i m addil 1*. M i
posuit 1 . 1 ' .

(542) Gallice retaisir, i n possessionem r e s t i • i n Italiam anno 1 H 0 , factam itaque currente u t

ttiere. videhur anno 1115, quod probalur eliaiu regnu l u r -
(345) Gallice vivier, Weiher. balo de quo l o q u i l u r auctor.
(544) Cum Heiurtcuin imperatofem appellct, sine (545) Cochlea est alta et rotunda t u r r i s i n qua.
dubio I I J J C gesta suut ante ^ecundaui expeditionein per c i r c u i l u i u asccnditur
147 RODULFIJARBATIS S. T R U D 0 N I 3 W
transverse jacenlein super infcriores trabes a parte A dianam manicbam (346) aequaKs m u r o m o n a s t e r i i
una turris usque ad aliam. Sicque factum e s i , u t d i u anle me facta f u e r a t , meis diebus perfecla
poudus campanarum et l i g n o r u m susttnenlium eas plumboque cooperta, i n s i g n i t a desupercruce deau-
p r i u s 6 tantum trabes sustinerent, modo quindeeim rata splendide emicat \
i l l u d aeque sustineant. T u r r i s vero quae j u x t a m e r i -
* I n bujus l u r r i s opposilo versus aquilonem alia est t u r r i e , que ettam ante me facta f u i t , atiittidine e i
structura equalis i s t i inter apsidam, que est versus conventum j u x l a d o r i n i i o r i u m situata. Hee due
turres dtias habuerunt slationes, quaruin a l l e r u t r a inferior lapidea erat lestudine v o h i l a i a ; ainhe vero
superiores grossis trabibus ligneis asseribus superposilis conserte, firmum ascendenlibtis labuiattim
m

prebebant. Quia vero nomine manica hic p o n i l u r , sciendum quod sub l a l i nomine quatuor e x l r e i n i t a t e s
seu ale tam anterioris crucis fabrice roonasterii ad c h o r i majoris dexteram et s i n i s t r a m , qttam
inferioris capeltam, que nunc d i c i t u r sancti E u c h e r i i , annexam a d dexteram, et sattcti L a m b e r t i ad
s i n i s t r a m , designantur. lnterpolator in margine inferiore.

EXPLICIT LIBER NONUS, I N C I P I T DECIMUS.

1. F i n i t a epistola abbatis Rodulfi, quam ad episco- B versario defuncti ad refectionem f r a t r u m , 6 ad ea

p u m Metensem Stepbanum scripsil, de bis quae ejus quac necessaria erant ad domum i n l i r m o r u m ; n i c b i l
teinpore accreverunl i n abbatia, sive per suum enim omnino e r a l ad eam erdinatuin aut c o n s t i t u -
auorumque laborem de perdilis recuperala, sive de t u m , preter quod negligenter m u l l t i m a preposilo
n e n babitis acquLsita, sive m
de nonnuliis aut parvis inlerdum dahatur. Paulo post defuncla est uxor
xeditibus ad aliquos et majores fructus promota, et ejusdem Hardechenut nomine Berlha, p r o q u a t a n t u m
quae p r o animabus fidelium pauca i n possessionibus d a i u m esl nobis quanlum et pro marito ejus, l e r r a
sunt data, et de bis quae impedita i n v e n i t , ad quem scilicet j u x l a i l l a m e a i i d e m l e r r a i n solvens 1 2 s o l i d o s ,
M a t u m p e r d u x e r i t ; necesse est nos amodo ad p r i o - i n die sancti Jobannis 6 solidos el in die epyphauhe-
r e m narrationis ordinem r e d i r e , u t , si q u i d forte 6 sotidos. De qtiibus ab abbate Rodulfo eodem inodo
o m i s i t aut obscurius quia brevius posuit, noslra n a r - solempniter c o n s t i t u t u m est, 6 scilicet soiidi i n a n -
xatio restituat et elucidet. nivcrsario ejus et 6 ad d o m u m i n f i n n o r u m . Q u a i a
2. Eo itaque, secundum episcoporum et abbatum videlicet t e r r a m c u m legitima donatione tr.tdidissent
i n sacratione sua professionem, servante inventa, ad aecclesiam nostram advocatus noster Gislebertus
recuperante p e r d i t a , recolligente disper>a, emcn- et filius ejus Otto, q u i siipradiclorum l i h e r o r m n .
dante neglecta, m o r l u u s est j u x t a nos homo q t i i - C hciedes e x t i i c r u n t , tamen postea invadi passi sunt a
dam 1 , 5
nobilis Hardechenut nomine de loccllo t t u u - nepote suo comite A r n u l f o de Los et nuuquaiu resi-
c h i r s (347). Hic tantum de ejusdem loci ailodio nobis stere voluerunt (548).
x c l i q u i t , quod 12 solidos debet nobis singuUs annis 3. Pro comitissa aulem Gerlrude, qme j a c e l irv
solvere, p r i m a dominica posl epyphaniam 6 solidos, claustro noslro, tantunt allodii dalum est nobis quod
et prima dominica posl festivilaiem sauclt Johauuis solvit singulis annis 20 s<didos et 5 dcuarios. Ja-
6 s o l i d o s , et nullam aiiam j t i s l i c i a m amplius; sunt
m
cel 1 0 7
inde A l o s l , q u o l solvil 3 solidos el 3 denarios,
i n d e duo m a n s i , et si m e i i a r i s plus invenies. E t et ad Assebruc (319) 5 soiidos c t ad Stcinvert 8
qttoniam predecessores abbalis Roduifi m u l l a , qttae soUdos; h i omnes faciunl l b ' solidos e l 3 d e n a r i o s , et
i l a Lradiia fuerant aecclesiae, o l i m suis famulis. i n o s o l i d i solvunlur Kalendis Maii.Superesl adhuc t a n -
.feudtim dederant, i l a u t de lota hujusmodi elemosina t u m j u x t a Sleinvert de eodem allodio, quod solvit 4
n o n rcmaasisset f r a l r i b u s vel una i n anniversariis soiidos i n die sancli R e m i g i i , et quando a p p o r l a t u r
r c f e c l i o , timens ne iUud ident de islo posl se tieret, isie ceusus, n i c b i l oinuino debetur inde 1 9 8
appor-
coram majoribus aecclesiae et t r a d i t o r i b u s e t recepto- tantibus. De his nichilominus coiisliltiiunt est so-
r i b u s hujus a l l o d i i fralres omnes convocavit, et lempniter presenle m a r i l o e j u s , advocato nostro
p r i o r i aecclesiae nostrae hos solidos singulis annis ^ Gisleberto, el filiis ejus Oltone ct Gisleberlo, el
recipieodos per manus preposili s t a l u i t , 6 in a i m i - comite A r n u l f o e l Theoderico fratre ejus (350), pe-
YARI^£ L E C T I O N E S .
travivus 1*.
m m
sive — p e r d u x e r i l desuut D. m
deest 1 ' . m
qtiinque D. m
jacet — deaarios
desunt D . ••• deest V.
NOTJE.
(346) I . e. p a r t e m , latus i . q . nos diciinus Flu- a. 1101, itaqtie A r n u l f u m l V anle hoc tempus obiisso
gd. coiijicil.
(547) Cf. I X , 18. (549) Num Assebruck i n F l a n d r i a ?
(348) Est Arnulfus V, comes de Los, fundaior (550) Idem Theodericus, fraler ArnuIQ V Losscn-
a e n o b i i Averbodiensis, nam Ariiulfus I V fraler pa- sis occurrit in eadem tahula H e i n r i c i I V de Andaita
truelis erat Gislebcrli I I , comitis Durachiensis; cf. villa Godefrido c o m i l i Namucensi restituta a. i i O I ,
supra I V , 9. Hunc Arnulfuin enmdeni esse v u l t M a u - ap. Miraeum I , 568. Cf. eiiam Wolters Cod. diplom.
teiius, p. 92, cuius meutio fil i u H e i m i c i I V tabula Losscnsis. Gand 1819, p. 55 sqq.
tW GESTA A B B . T f t U D O N . - LIB> X . — C O N T I N U A T I O I . 150
tenle ek allaboranle abbale Rodulfo propter supra- A duas indc partes prepositns haberet, qui hac lilacque
d i c t u m t i m o r e m , u t per manus prepositi singulte suis sumptibus pro acquirenda justicia equitaret,
annis totus census iste p r i o r i d a r e t u r , dareulurque t e r l i a m p r i o r ; p r i o r vero c u s l o d i , # i
domus i n f i r m o ^
i n anniversario ejus 6 inde solidi f r a t r u m refectioni, r u m de istis 25 t a n t u m solidis singulis annis r e -
et quando m a r i t u s ejus Gislebertus deruitgeretur, 6 sponderet, si autem nullus custos i n ea esset, ipse
a i m i t i t e r i h anniversario ejus, et 8 r e i i q u i et 3 dena- per se eadem disponeret, sicut et de anniversariis et
r i i ad domum i n f i r m o r u m habentur. de aliis elemosinis. Mortuo vero q u i aliquid de
4. Eugeramnus v i r nobilis de Horpale **' o l i m censu isto j n r e bereditario teneret, successor ejus ad
ante istos (351) defunctus fuerat, q u i pro anima sua cfatistrum veniret, e l donum bereditaiis de manti
i n v i l l a quae d i c i t u r Herebae l a n t u m a l l o d i i nobis preposili et p r i o r i s reciperet, alioquin l e g i t i m u m non
r e l i q u e r a t , quod p r e l e r alias jusiicias 15 solidos esset. L u m e n a u l e m , quod custos prius dabat ad
soivere debebat, sed ab abbatibus i n feodum datum d o m u m i n f i r m o n i m , constituit abbas RodutTus, u t
o l i m t o t n m fuerat. De quibus studio prepositi s u i divrderet hyemaii lempore per quatuor angelos
F o l c a r d i abbas Rodulfus 10 *•• sofidos reacquisivit, claustri ante collatrones (552) nsque posl completo-
sed quia c u m labore acquirebantur et vix retineri riura (355). Ista pauca domui nostrae infirinortim ex
poterant, volebat illud alias libenter cambire si B elcmosinis quae suo tempore veneruut c o n s l i m i t ,
posset. De his 10 solidis s i m i l i t e r abbas Rodulfus q u h \ a d e a m nec p a r v u m nec magnum consiitutum
m a j o r u m s u o r n m consilio s t a l u i t , ut 5 i n anniversa- i n v e n i t , preter quod i n f i r m i s et languentibus carues
r i o ejus ae refectioncm f r a t r u m haberentur, 5 ad ministrare debebal et adhuc- dehet prepositus, quod
d o m u m i n f i r m o r u m , et si quis Hlos cambiret, q u i si i n l a r d a r i o (354) ahbatis aut in c u r t i i n v e n i r e n i u r ,
r u n c temporis esscnt solliciie o r d h i a r e i i l , u t de inde acciperet quod ipsis infirmis convenire videre-
c a m b i i s anniversarium ejus o r d i n a r e l u r , et quod l u r . Novit e n i m Dorainus, quia ad eam miseriara et
fiiperesset ad domum i n l i r m o r u m daretur. Jam i g i - tenuitatem disceptatione abhalura res aecclcsia> d e -
l4ir 25 soKdi sunt et 5 d e n a r i i , q u i c o n s t i l u t i simt ad fluxerant, quod domus i n f i r m o r u m neque hnnen i n
d o m u m i n f i r m o r u r a . Dicendimi modo e r i t , q u t d ex nocte, neque focutii i n die, neqtte quicquam infirmas
his agendnm abbos Itodulfus c o n s l i t u e r i t . A d ligna amphus habebat languens i n leclo, quam sauus i n
eoquinae domus i n f i r m o r u m , quando per se coquinam refectorio. Ex eo si q u i d appetirur ejus non- eoirve-
feabuerint i n f i r m i , et ad focum faciendum hyeme n i e b a t , commulalioiieni fori* fuciebat, pro eo qiiod
ante eos 8 solidos, et ad coutinuuin i n ea nocte intus desiderabat, i n t e r d u m etiam o r i et appetitni
h i m e n incendendum 6 solidos, et ad m i n u t u m l u m e n , subtrahebat, unde necessilatem l u m i n i s et foci sihi
quo coenantibus et missam i n ea cantantibus ser- C supplebat. Qua? constilutio non ob boc facia est ab
v i e t u r , 3 solidos et 5 denarios, 3 solidos ad utensiKa co, u t sic tenuiter amplius permaneret, sed u t p r e -
c m c n d a , sciKeet vascula, quibus i n ea opus b a b e t u r , sentem tunc necessitatem utcumque alleviaret. Nam
et mappas et mensulas e l manulergia et m i n u l a voluntas ei erat summa et desiderium plura addere,
nujosroodj. Quinque autem sobdos qui adbuc restant si ei acciderent, aut ab eis addenda reiinquerc qui
ita r e l i q n i t , u t , si forte conlingerel, quo rainus 20 post eum venirent.
alii solidi et 3 denarii solvercntur, ex istis quod o. A d vestiarium f r a t r u m p a r u m c e r t i e r a l s l a t u -
deesset suppleretur, e t s i plene persotverentor,quan- t u m ; nara caetera abbates prout eis veniebant p r o -
tumque 20 solidis illis superesset, necessitatihus curabant. Quorura negligentia magnam frequentis-
infirraorum disponerenlur, ad quascunque custos sime fratres penuriam veslimentorum sustinebant,
domus i n f i r m o r u m consilio prioris videret necesse maxime inter illas quas sttperhis diximus abbaluin
forC; sive ad carnes sive ad alias res, licet carnes conlenlioncs. Tamen dicendum bic ociosum prorsus
de p r c p o s i t u r a debeant venire. Censum aulem istum essenoii credidi, qnae ad eam tunc pertinebanl, et
de oroni elemosina iccirco coustiitiii recipiendum a post quae et quomodo sraluerat. Ronum de Proviu
preposito a debitoribus, et a preposUo presentibus totum ad illam periinebal, et census de Alosl 3
Hlis dandum p r i o r i , u t absque roajori sollicitudine et l i b n c , el aeeclesia de Pirges 4 librae, et aecclesia de
absque ullis expensisprepositoprocurante solverelur Dunc 2 librae, el aecclesia de Guebecbem 2 l i b n c .
c i . Si anlem rederoplio aliqua de lerra moriente Bonum autem de Provin ad i d modicum defiuxerat,
herede e x i r e t , aut culpa aliqua existeute, vadium u t vix solvercl7 niarcas, ciim aliauando 19 soivisset,
vcl tale a l i q u i d preter censum vivens persolveret, unde i n t c r basc omnia vix ad 17 1 0 1
libras tandem

VAR1>€ LECTIONES.

*^ Norpale L ao
° quiudeciui D. 8 0 1
de islis 25 t . s. cusl. d o m . inf. I * . v i g i u t i duas I>*

NOTiE.

(351) Manlelitis p . 72. arguraetilis duclus nescio quae post coenam fteri solebat.
qnibus, conjicit Gislebertuut V superfuisse ad a n - (355) Oflicium ecciesiaslicum u l l i m u m , quod. siu>
ntim usqtie 1158» noctis iuitiura habelur.
VJJ2) Sacrorum libroru.r. leelto apud monachos, ( 3 5 t ) Locus ubi carnes asservabantur.
151 R O D U L F l A B B A T I S S. T R U D O N I S 1 »
perveniebat. Ligna ad vesiimenla f r a t r u m lavanda A l i b r o de vita beali T r u d o n i s (358), quia vivens
veniebaot de terra quae d i c i t u r Manedac (355), ad adbuc monasterium suum p r i m u m i n bonore s a n -
balneas de Lare (356), prebendae l a u t o r u m et consu- c t o r u m Q u i n t i n i et Remigii fecisset Deo consecrari,
t o r u m de molendino de Grosmec. e l antc a r a m ipsorum se sepeliri, viderelque usquc
6 . I g i t u r abbas Rodulfus audiens ca quae abbates bodie et a populo exterius et a f r a t r i b u s i n l e r i u s
de sno dabanl ad vestimenia f r a t r u r a , quia cum l a - festivitatem sancti Remigii celebrari, ct de sancto
bore et dolore et longa p r i u s afflictione eis i n l e r d u m Quintino u n u m t a n l u m collectam fieri, m i r a t u s q u a
dedissent, timensque quia i d idem post se posset ncgligentia lioc de tanto m a r t y r e cotrtigisset, g r a -
accidere, utile d u x i t t a m anknae suae q u a m frairi- t u m existimavit fore beato T r u d o n i , q u i se et sua
bus, ut plcne ordinaret e l denominaret bona ad ve- sub nomine ejus Deo dedicaverat, si solempnilas
stimenta f r a t r u m j a m amplius pertinentia, maxime ejus cetebrarelur i n loco q u i esset, ut d i x i , Deo e x
quia f r a t r u m numerus creverat sub eo, q u i supra- nomiiie ejus dedicatus. Composito ergo ex passione
dicto penso v e s t i r i non p o i e r a L V o l u i t etiain ita ejus p u l c h e r r i m o c a n t u , cum anlypbonis et r e s p o n -
o r d i n a r e , u t illa vel illa curia non demembraretur soHis bymnisque dulcisonis solcnip.niter celebrari
de censu sive de annona sua, sed quo servire debe- ejus festivilatem apud no& i n s t i t u i t , slatuto f r a l r i -
r e i , tota integra serviret, u t s i quando c a r u m t e m - N bus die illa r e d i t u in refectorio u l t r a commune ro-
pus acciderel, officiatus de annona se plenius j u v a - fectiouis, sicut m
supra i n epistola ejus s c r i *
r e t , et si annona vile venderetur, census esset q u i p t u m est.
c i succurrere posset. Dicebat enim i i u l l i i m ouicia- 8. Molendinum de Gursemdrul m
ratione d i -
t u m de aliqua curia posse proficere, c u i aut census clante duos modios fecit solvere a m p l i u s q u a m a n -
de ea aut annona deesset. Itaque P r o v i n sicut e r a t tea solveret, a l t e r u m siltginis, a i t e r u m f r u m e n t i . I n
ad veslimenta f r a t r u m d i m i s i t , et censum de Aiost die sancti Q u i n t i n i d i i n i d i u m siliginis c o n s t i l u i t p a u -
c l aecclesiam de Pirges et ligna et prebendas ser- peribus ad d o m u m elemosinariam, a l l e r u m d i m i -
v i e n t i u m , sicut i n v e n i t . Censum autem de aecclesia d i u m s i m i i i l e r pauperibus ad eandem d o m u m i n d t e
dc Guebechem et de aecclesia de Dunch, quoniam sacrationis sttae, sic u t post suum decessum traits-
viiiae istae majori parte ad abbatem pertinent, i n l e r r e t u r ad a n n i v e r s a r i u m . De altero modio f r u -
m a n u m r e t i n u i t superius dicta inlentione. V i i l a m inenti c o n s l i i u i i , i n die festo ejusdem sancti u t s i -
v e r o de Sesninc c u m aecclesia, quoniam studio suo mUa e x c u l e r e t u r , et panis ponderis d u a r u i n m a r -
c i labore eam magno e l gravibus expensis r e a c q u i - carum et dimidiae d a r e l u r inde singulis f r a l r i b u s
aierat, ad vestimenta f r a t r u m s t a t u i t , et v i l i a m de ^ super panem suum c o t i d i a n u m , de reiiquo f a r i n a ;
Stadcs absque aecclesia et molendino Remigii i n panis fieret comiuunis, et singulis c a m e r a r i o r u m e t
censu et annona. Si i g i l u r diiigenter computave- s e r v i e n t i u m i n c u r t i unus daretur ejusdem poude-
r i s , invenies quod ad v e s t i a r i u m a l i q u i d plus p e r l i - r i s . S i m i l i t e r de alio modio i n die suae s a c r a t i o n i s ,
neat quam valens 30 l i b r a r u m , de quibus 10 s u - et c u m defungerelur ad diera a n n i v e r s a r i i .
peradditae sunt quae prius n o u e r a n t . 9. B o n a r i u m m
u n u m terrae j u x t a c u l t u r a m n o -
7. In v i l l a m
Ham (357) quae est i n Texandria s t r a m versus Mergueles Gueinrico cuidara, s u b v i l -
mansum u n u m babcbat aecclesia, solventem 50 de- lico n o s t r o , c o n q u e r e n t i , quod injuste essel s i b i
n a r i o s . Quem quoniam m u l t i querebant i u feoduin, s u b l a t u i n , r e s t i t u i t ea conditione, u l 12 denarios
e l nos i b i n i c h i l amplius habebamus, tiniens abbas singulis annis inde persolveret v i l l i c o de c u r t i no^
Roduifus, ne post se aliquis veniret, q u i i l l u m i n stra ad opus s e r v i e n t i u m , scilicet c o c o r u m , p i s t o -
feodum a l i c u i daret, sicut sibi quoque prope c o n t i - r u m , l a u t o r u m c t a l i o r u m de c u r i a u o s l r a , u t d i o
gerat, convocavit majores aecclcsiae tam de laic.is et (estivitalis sancti Q u i n t i n i 6 inde dcnarios ad b i -
clericis qtiam monacbis, et 50 illos denarios i n fe- bendum s i m u l baberent, 6 i n die ordinationis ejus,
s i i v i t a t e s a n c t i Johannis solvendos p r i o r i coustituit q u i 6, cum defungeretur, t r a n s f e r r e n l u r ad d i e m
f r a t r i b u s ad s e r v i t i u m eorum i n festivitate sanctae J J anniversarii ejus. A n t e occidentalem c u r l i s nostrae
Mariae Magdalenae, u t facerent festivitatem i l l a m i n p o r t a m i n t e r superius molendinum et v i a m p u b l i -
albis, quani p r i u s vix i n t r i b u s iectionibus facie- c a m , quae a ponte d i r i g i l u r ad sancti Gengulfi aec«
b a n l . A d d i d i t eliam ad eandein feslivitalem solem- clesiam, tabernula est facta ejus tempore super r i -
pitius eelebrandam 30 alios denarios, q u i veniunt vum juxta pontem, cellerarii iabore, suinptibiis
de Guebecbera, de loco u b i olira camba extiterat aecclesiae stiper n o s t r u m dorainicale, decujtis ccitbii
c t modo status c u r t i l i c i u s est. Cumque legisset i n sive r e d i l i b u s — potest e n i m i n l e r d u m c o m m u t a i t

V A R L E LECTIONES. •

*qtue
u
sequuntur usque ad curtilicius est desunt D . m
s i c u l — est desunt D. m
m r o < t t r o 1. H
*qua?
sequuntur usque ad ciphos fratribus desunt D.
NOT£I.

(355) N u m Montenaken haud p r o c u l a Landen? (557) I l a m m e Lovanio v i c i n u m .

(556) L a e r i u vicinitatc Lundeu. (558) Donali Vita S. T r u d o n i s c. 15.
t33 CESTA ABB. T R U D 0 N . — LIB. X . — CONTINUATIO I . 454

sic vel sic, u t solvat plus v c i m i n u s — c o n s t i t u i t A r u n t ab utraque parte ingressus cancelli ante altare
c e l l e r a r i o , u t eroat i n refectorio cociearia et cop- beati Reraacli. U b i abbas Rodulfus d u m i n f r a J f a -
pas (559) et cipbos f r a t r i b u s . gnifieat et sequentem antyphonam baculo pastorali
1 0 . I g i t u r i n t e r ista rccolligenda et illa acqui- i n n i x u s caput, q u e m ambabus j u n c t i s tenebat m a
renda et singula ordinanda d u m m i r o ardore desu- nibus, ad altare staret versus, amarissimum et p r o -
d a r e t , n o n deerant i l l i m a x i m » t r i b u l a t i o n e s . Per- fusum p r o f u d i l fontem l a c r i m a r u m p r o sua necessi-
sequebatur enira eum inbumane advocatus nosier tate qua peregrinabatur, revocabatque sepe beato
coroes Gislebertus, et p l u r i m u m advocatrix comi- coufessori Remaclo ad merooriam eam ••• q u a m ipse
tissa G e r t r u d i s , conjunx ipsius, i t a u t n i c b i l aut senex et beatus T r u d o adolescens viventes adbuc
p e r m o d i c u m ei relinqueret de omnibus reditibus ad in carne habuerant siinul a r n i c i l i a m . Pia etiain ex-
c u m p e r t i n e n t i b u s , preter communem v i c t u m et p r o b r a l i o n e objiciebat ei c o n s i l i u m , p r o qt*o t r a d i -
v e s t i t u m q u i debctur f r a l r i b u s . Yetus autem boc derat bealo p r o l h o m a r t y r i Slephano Mettis precla-
o d i u m e x o r d i u m b a b u i t a tempore abbatis Theode- rje heredilatis suae atque familiae magnum et i l l u s t r e
r i c i , propter quem frequenter et constanter eis m o n i m e n t u m , c u m non esset modo presul i n u r b e ,
r e s t i l e r a t tempore prioratus s u i , et c u m modo fa- q u i succurreret angusliis nostris et miseriae. Quid
ctus easet abbas, fortius et flducialius p r o posse et ^ plura? A u d i v i t pius confessor lacitos gemitus nie
u h r a posse resistebat, ubicuroque j u r a aecclesiae eos renlis cordis i l l i u s , v i d i t profusos per baculum us-
i i i f r i u g e r e videbat. Propter quod l a n t n m i n eum que i n p a v i m e n l u m l a c r i m a r u m fluxus. Non solum
processii faeminea procacitas, u t misso ad eam a l i - i g i t u r ab insidiantibus abbati dispositis l a t r o n i b u s
q o a n d o p r i o r i nostro Guederico a r d e n t i i r a c u m j n - e r i p u i l eum i n i t i n e r e , v e r u m precedens eum v e r e ,
r a m e n l o m i n a r e t u r , nisi etiaro c o m m u n i s victus et vere precedens euni p o l e n t i v i r t u t e , causam ejus
vestitus abbati t o l l e r e l u r , quod eis suus n o n r e l i u - ehlcacilcr Mettis e g i l , non ctim episcopo Alberone
queretur. sectindo (361), sed cum beato p r o t h o m a r l y r e Ste-
ii. Intarea abbas claustro clausus tenebatur, r e - phano alqtte ctim beatissima Dei genitrice M a r i a ,
levans sibi o c i u m c l tedium lectione, prosa, metro et cujus oractiltim i n ejusdera p r o t h o m a r l y r i s necclesia
c a n t u , quasi q u i non habebat nec audebat quo p r o - gloriosa frequenter i l l t i s l r a n t m i r a c u l a . Nam anu»*
f r c d e r e t u r . Dcsperans tandem de a u x i l i o h o m i n u m , quam abbas reverteretur a Mctlis Stabulaus ad
c o n v e r t i t se ad d i v i n u m disposuitque i t e r suum beatum i t e r u m v i s i l a n d u m et o r a n d u m Remaclum,
Mettis infra dies pascbales (an. 1114, J f a r f . 2 9 ) , non i n i t i u e r e n u n l i a t u m est e i , quod m o r l u a csset illa
ad aliquem d o m i n u m suum i n carne adhuc positum q superius dicta a d v o c a t r i x , et ipsitis et aecclesiae pc.
c p i s c o p u m , sed ad beatum p r o t o m a r t y r e m Stepha maxiroa p e r s c c u t r i x [an. 1114). Advocatns autem
n u m , spccialem post Deum aecclesiae nostrae dotni- Gyslebertus, q u i i n i m i c i s s i m u s ei prius fuerat, r e -
n u m et p a t r o n u i n . U b i c u m ante pares Metensis verso a Mettis s l a t i i n obvius i v i t amico vultu et
aecclesiae, monachos, clericos, laicos, causam i t i n e - supplici, et q u i c q u i d i n eum deliquissel amodo se
r i s s u i et angustiam perorasset, i i u l l u m q u e posse ab libentissime velle emendare p r o m i s i L Sed neque hic
i l l i s fieri a u x i l i u m videret, c o n v e r t i t se l a c r i m a b i l i - adhuc c o n t i n u i t se beatus Remaclus. Nam I l e r i m a i t -
ter per octo dies quos i b i fecit ad beati p r o t b o m a r - n i l a r u m et l i e r i m a n n i multos ct malignos et septus
t y r i s suflfragium, frequenlans reverenler p a r v u l u m redivivos i n ahbatem coiialns poienier c o u l r i v i t et
quoddam beatae Mariae semper v i r g i n i s i n eo mona- ab o m n i spe decidere fecit. Qui videlicet l l e r i m a n -
sterio o r a t o r i u m , tantoque profusiori corde catisam nus ad Sanctum S y m p b o r i a n u i n i n silva supra Leo-
suam i l l i s agendam c o m m i l t e b a t , quanto se p r o - d i u m j u x l a C l a r u m montein (302), sicut aote. so
puisius huiuano destitutum auxilio considerabat. contulit, et ab inguine inferius gravi infirmitale
1 2 . Sed d u m illuc t r a n s i r e t , i n monaslcrio beali correptus,Tprivatiis est o i n u i gressu. Longo itaquo
Remacii m
Stabulaus nocte una habuit h o s p i l i u n i . c r u c i a t u ibidem inortuus est e l sepultus (an. 1114),
Celeberrima erat nox illa solempuilatis insliitilae j ) p r i u s t a m e n , quantum fieri p o t u i t , per i n t e r n u n t i o s
pro eo quod bcalus Remaclus reacquisierat sibi M a l - abbati et aecclesiae r e c o n c i l i a t u s ; sex quippe annis
m i i i i d a r i u m (360),'quod A n n o arcbyepiscopus Colo- postea v i x i l quam abbas Rodulfus i n abbatiam i n -
niensis susceperat de m a n u H e y n r i c i imperatoris t r a v i t , quo vivente alter nunquam absquc p e r t u r -
qui L c o d i i o b i i t . Poppo secundus tunc temporis a b - batione fuit. Hic et talis finis e x t i t i t H e r i m a n n i ,
bas i b i babebatur, siuiulque et Prumienscm tenebat q u i unus e l ttltimus fuit qtiatuor i l l o r u m v e n t o r u m ,
abbaliam, quas quam i r r e v o c a b i l i t e r d i l a p i d a v e r i t quorura t u r b i n i b u s a g i t a t i frequenler usque ad ccc-
dicerc, b i c m e i non est propositi. Nocie illa atl p r i - los fuimus, et depressi ttsque ad abyssos desccn-
mos solempnes vesperos ambo abbates albis et cap- dimus.
pis prcciosis i n d u t i , positis sedibus festivis sede- 1 3 . Defunclis I l e r i m a n n o et comitissa aliquantula

VARL4S L E C T I O N E S .
T r u d o n i s D. deest 1*
NOT^:.
(359) Vas p o t o n u m (561) l i n o q u a r l o .
(560) Malmedy. (562) CleruiouL
|5J R O D L L F I A B B B A T I S S. T R C D O M S *5G
pax abball et arcclesiae est redtlila, et quoniam de A noruine Ruiela», quae suis sumplibos unutn p y i a r i u m
reparandn monasterio propler vaslilalem ejus despe- p r i m a coepil edificare. Coepit, erexit, consumroavit;
r a b a i , e l manus apponere propter pauperlalein non Deus 809
retribuat ei sancti Trudonis m e r i l i s . H a n c i m i -
audebal, c o n v e r t i t se ad edilicaudain q u a r t a m par- tatus q u i d a m L i b e r t u s , de hac majori curte-nostra
tetn clattstri versus aquilonem ex l i g n o r u m m a t e r i a , villicus, aliud j u x l a eam incepit et consummavit.
sicut erat pars illa quae ad o r i e n t e m respiciebat, Post istos oppidani n o s t r i d o suis t r a t e r n i t a t i b u s
c u m prius arobac vix clauderenlur sepe h u m i l i et qiialuor inceperunt p y l a r i a , et duo rcliqua siinl
vetuslate discissa. I l l a m versus o r i e n t e m babebat imperfecta. Perpendens e r g o abbas Rodulfus, quia
p r o f r a l r u m d o r m i t o r i o , versus aquilouetn pro i n - voiuntas Dci erat et s a n c t o r n m , s p i r i l u roceplo,
f i r n t o r u m domo, suhque uno ipsius teclo d o m u s c r a t aliis iuteruiissis, ad iHud t a n t u m opus non segniter
l a v a l o r i a , domus elemosinaria et curlieula (505) anle se a c c i n x i l . Itaque p y l a r i i s tanto labore et c o n s t i l u r a
cum posticio. E x i l u s de claustro et introitus puiclter, erectis, quaiem nenio n o v i l q u i non i n t e r f u e r i l , i n
e t a m p l u s , i n quo mandalum (5G4) pauperuin agebatur brevi tcnipore de choro usque ad t u r r i m uirosque
et c i i r l i c u l a anle porta c l a u d e b a l u r ; superiiLs g r a n a - parietes navis aecclesiae paene usque ad consumma-
r i m n , inferius duae caiuerac, tina i n qua vestiinenta lionem p e r d u x i t .
f r a l r u m caiuerarius reponeret, aiia iti qua consue- I 14. Sed diabolus crescenti invidens o p e r i , cum
r e u t u r . Deinde domus i n i i r m o r u i n habens fumariam turhatis regni principibtis adverstis imperatorem>
sive focariaui, capellulam, lohiam (305), cameiuni I l c y n i icum q t i a r l u m videret locum impedicudi opus
dispeusaloriam, cameram p r i v a i a i u aliamque p i i v a - n o s l r u t n , parlcs f e c i t ; et propter comiiein Gysleber-
l i o r e m , o r l u m (560) anle eam poslibus, l a b u l i s , ttim, advocalum noslrttin, unperalorem descrero
spinis m u n i t u m , u l e s s e t e x aere et v i r i d i t a t e i n l l r - n o i e i t t e m , et ducem Godefridum Lovanieiisetii i m -
m o r i i m aspectibus refrigeriurn. De tlomo i l l a , quae peratori adversaittem (507), i r r u p t i o facta est ab eo
prius e r a l quasi carcer i u f i r m o r u i n , fecil cervisjc et i n oppidum n o s l r u m . Mam stolidtis populus preter
v i n i c e l l a r i u m , atque a dextera i i t t r o c u u t i u m a p l u m corporuui c o m n i u n i a arma et peclora-sluile audacia,
hospitibus prcpositi h a b i l a c u l u m . Quae prius cella- nulla preparaverat adversus eum repugtiationis m a -
r i u m fuerat, fecit p u l c h r a m et amplam sibi et ma- c b i i i a m e n l a ; fossatum oppidi d e t r i l u m e t d i r u t t t m et
j o r i b u s bospilibus c a m i n a t a m , habeulem ab ulroque phis qnain ceittutn locis p e r v i u m , p o r l a u u l l a , te.rra.
latere duas alias usihus hospitantitiin necessarias, loco p o i i t i i i m c o n t i n u a , ligria per s l r a u nulla t r a n s -
ex quibus aptus et secretus i n m o n a s t e r i u m est versa. Stulte tamen audax et roale anle securus
i n t r o i t u s , interclusa manica a monasterio, factoque r popubis r u i t ei obviara obduratis pectoribus, c o m r a -
i n ea ad
iti nA
tl ii tt un lf ui imm saticti Lamberti martyris oralorio,
caimli l . i m l i o r l i m n r l v p i a AfQlAfi/i /VHA
que Aoranititn
n m i i u n l i n n i i m i m
horainum spem finam / l i i i wta i n l m i < a l v i r i l i tti
d i u ne i n t r a r e l v i r i l i ei.
bospitibus voleutibus missam audire vei dicere c o n - inantt o b s l i i e r u n t , et bis et semel violenter ingrcs-
g r u o . I n pariete hujus manichae versus monasterium sum bis et semel, iacta magna strage corporura,
est fencstra ab titraqtie p a r l c v i t r e a , quae l u m e n e o r u m , crtiento vesligio ejecerunl. Sed l e r t i o p r e -
fundit e l i n monasterio et i n boc b o s p i l u m o r a l o r i o ; valeiues hostes m u l l i l u d i n e et securiores nostrU
liimen hoc procurat cuslos de 5 solidis qtii v e n i u n t /crreo tegmine, c o m p u l e r u n l noslros i u t r a a l r i u t n , .
ei de aecclesia de A l o s t . De hoc qnoque o r a l o r i o est quod tantuin iiitiuierant contra e u m . S t a l i m o m n e
i n t r o i t u s i u a l i a m caroinatam, qtiam ipsc abbas latam oppidum usqtie ad 15 domos igne fuit coucreroatum,
e l altam s i m i l i t e r hospitibus ediftcavit cum necessa- quae 3 1 4
paludis beueficio reinanserunt. Interea t n i l i - *
r i i s ejus appendiciis, u l non baberenl fratres i n q u i e - les circumquaque discurretiles omnia noslra d i r i -
tudinem de hospitibus i n clauslro, neque nccessila- p i u n t , uoo ampiiusaecclesiisquain d o m i c i i i i s p a r c u n t ,
tem exire propter eos, s i c u l ante solebanl, de suo niaueqtieabcuntes, quicqtiid supererat depopulaiioni
refeclorio. Sunt et a l r i a e l porticus anle has u l r a s - igni ( r a d u u l , oinues noslras v i l l a s , qu;e i l l i stiper-
que caminalas, et v i r i d i a r i u i n spaciosum c t delecta- f u e r u n l iucendio suos mancipare fecit dux suo stio-
bile hospilibus, cuin pluribus liguis diversos fructus ry rumque servitio. Quam nostram caiamilalem» quain.
fercntibus. De quibus paeue omnibus n i c h i l i u v c n i t , t r i s t i m e l r o bis descripsit abbas Rudolfus, prosa b i c
i isi s i t u m h o r r i b i l e m et dirutas macerias, quando i l e r a r e ociosum duxiraus. H o c , n
l a n t u m bic de coi
abbatiam est iugressus. E t cum de reedilicatione a t t i u g i i n u s , quod raultara peperit ei indignaliouem
monasterii p r o p l e r borribilera vastitalem ejus, u t et fomitem o d i i apud eos q u i erant ducis, quoniam.
d i x i , desperaret, e i propter tenueni aecclesiae sub- i n eum iovcclive veritalera expressit.
s t a n l i a m accingere se ad t a n i u n i opus f o r m i d a r e i , 15. T I I I I C i i i i e r i n i s s i i m est opus mouasterii, c u m
iuspiravit Deus cuidara malrou.e de oppido noslro ea ipsa dic, cadcm hora, qua creuiahatur oppidittu,.

VARIiE L E C T I O N E S .
D e u s — m e r i t i s desuni D. a i f
quae- - rcmanscrtint desuni D. a i
* lioc — cxprcssit desunt D.
N0T.€.
(363) A i r i m n . (5G7) E parle c o n j n r a t o r u m p r i n c i p u m stetit cum
(364) A b h i l i o pedum. Frcdcrico archicpiscnpo Coloniensi et Heinrico duce
(365) Poriicus. L i m b u r g e n > i , tesiante Ekkehardo Draug. ad a.
(306) I . e. h o r t u m . 1114.
157 GESTA A B B . T R U D O N . — L I B . X . — C O N T I N U A T I O I . 153
operariistarentadhuc snperassurgentem" 1
m u r u m , A r i i s mane ante solis o r t u m , vespere usque poat
j a m j a m q u e p o s i l u r i supremooperi e x l r e m a m m a n u m . occasum, ad instantiam operis urgens eos, hine
Yideoies enim gravissiini ignis magnum periculura lapidi hinc ligno occupatos. Totos i g i m r parietes
snper c h o r u m , super absides, super cancellum, monasterii anno i i l o usqtie ad t u r r i m peraeqiiavil,
celeriter se transfuderunt, et c u m magno vitae suse et trabibus sttpra coinposilis fere percooperuit,
periculo et intolerabili aeslu atque ardore partes modico superexslantc, quamvis illud idetn non
illas ab incendio e r i p u e r u n i . Nam m u i l i s i n locis de cessaret cotidie slrcnue consummarc. Tunc tandem
t«clura sub pedihus eorum flaratna erumpebat, et fracta est ab ipso capelhila, quae supra septilchra
dorso atque capitibus minaciler desuper allambebat. sancloruin Trudouis e l Eucherii fere l i iginta auuis
Gratias Deo, pars illa evasit ab inceudio, non tamen c o m p u t r u e r a t , e l c i r c u m d a t a siiul s c p u k h r a eortini
sine aiiquo i n diruplione t e c l o r u m dampno. A n n u s iuferius m u r o , superiii* quadralis labulis quadra-
quo baec mala nobis acciderunt annus erat i n c a r - ginta p r e l e r a d i t u m 3 1 3
versus altare iusllis, ligno
nationis Doiuini 1114, ordinationis abbatis 7, 14 operoso, d u p l i c i ordiue. Circuibat hoe opus sauclo-
Kalendas A u g u s t i , feria 2 , inesse m a t u r a , anno a rura corporibus reverenduin m i i i o r cliorus* vaide
concrematioiie monasterii et claustri sub Lanzone et decorus, et invalidis f r a t r i b u s ad sedendum aptus.
L u i p o n e de abbatia contendentibus 2 9 . (568), a B et ad venerandamet orandam presenliain saitcloruiu
coitcreinatione o p p i d i , quae facta est sub Heynrico corporura. Per duo u t r i u t q u e ostiola i n t r o i l u s erat
Leodiense cpiscopo e i per eum 50 et plus modico per minoreni chorunt a d a l t a r e et sepulchra sancto-
(5C9). r u m , valvis duabus ferreis aitlealiare intercludeniibus
16. Dtix Lovanicnsis, licet mala ista omnia nobis populum et fratres, si quando cantalum aut o r a l u m
p r o p l e r advocatum nostrum Gyslebertum fecisset, procedere vellent manifeste aut occulte ad altare et
majora tamen adhnc i n i n a b a t u r , neque bona aeccle-
m
corpora sanctorum. Muro itaque monasterii et
siue solvenda ab invasione, nisi prius fossattim a t r i i , lecto gravissimis suraplibus consumraalis, fecit i l l u d
quud contra euin elevaveranl, reimpleretur. Quid solempniter dedicari ab ObberioLeodiensiuinepisco-
m u l t a ? Q u o d stulla facluin erat leraeriiate, u l i l a po i n gaudio et gloria magna anno ordinationis suae
dicara, defecluiu est t r i s t i necessitite; fossatum a t r i i abbatis videlicet 9, ab incarnatione Doraini 1 1 1 7 , 3
repletttm est. T u n c a b b a s Rodulfus a l u r r e mona- Kalend. Octobris, ab eo quo creraalum fuit 52 (570).
sterii per e i r c u i t u m versus aquilonem usque ad por- * cujus latus u n u m ad levam, invalidis f r a t r i b u s
t a m c u r t i s , quae rcspicit a d o r i c n t e i n , c u m u l u m ad sedenduiti et ad iuissas audienduiu est c o n -
g r t t u m , r e l i q i i u m , quod est versus dexteraui,
graitdissimae fossae nou exterius sed i i i i e r i u s sparsit, ^ ad cotifessiones audieitduin et solilarias o r a -
propter magnttm p r e c i p i t i u m , quod ea parte c u r t i s liones exsolvendum coustat esse o p p o r t u n u i u .
iutus deformiler habebat. Portam quoque, quae Hatc interpolutor, tribus lineis erasis.
resptciebat ad aquilonem, t r a n s t u l i i j u x l a molendina 17. Reliquiae vero quae i n altaribus et i n quibus
a d occidentem, in qua comraoda p l a n i t i e , videlicet altaribus positae s u n l , ita babenhu* ; Priucipale
i n t e r p o r t a m orientaletn et occidctitaiein, pulcbro a l l a r e , post beatam et gloiiosam semperque v i r g i -
modo ordine sunt positae necessariae c u r t i officiuae : nem Dei genitricem M a r i a m , est consecratum i n
Orrea d u o , domus dominicalis, vasta babens per bonore sanctorum Q t i i n l i n i et R e m i g i i , quibus bealua
c i r c i i i t u m stii siabula equis supervenientium hospi- T r u d o p r i m u r a a s e facluin mouasierium deJicavit,
linti uecessaria, duae domus p a u p c r u m , allera aesti- i n quo continentur reliquiae istae: De corpore s a u c l i
vsilis ad habiiandura, altera byeinale calefactorium A d r i a n i m a r l y r i s , de sepulchro D o m i u i , de columua
ad r e f l c i e n d u m ; per c i r c u i l u m ortus ainenus, p o n i o - D o m i n i , de spinea corona D o m i n i , de oliva D o m i n i ,
r u m herbarumqtie commodus usibus, deinde p i s t r i - de sanclo Theodoro i n a r l y r e , de 8 1 1
sanclo A p o l l i -
n i i m , post bracena, p o s t e a m d i v i l i b u s bospitibus nare m a r l y r e et episcopo, de sancto Nazario, de
coqtiina, quae c u n i expedit fratribtts est doinus sancio Georgio, de sancto Maxelende, de sancto
l a v a t o r i a ; i n medio et anle istas oflicinas puteus, D Christoforo, de veslimeutis sancli Stcphani p r o t h o -
u i i l i s c u r t i ad omnes aquae usus. I g i t u r replela a t r i i m a r l y r i s et a l i o r u m m u l t o r u m . A l l a r e quod est r e t r o
fossa et pacala ducis i r a , recepit aecelesia noHtra sua majus altare est eonsecratum i n honore sanctorum
hona vacua et post muitos annos i n u t i h a . Deinde Martini episcopi e l Christofori m a r l y r i s , i n quo
sequenli anno tam ardenti animo ad reparandum c o n t i n e n l u r reliquiae istae: De vesiimenlis sanctorum
m o n a s i e r i u m abhas Rodulfus se csepit accingere, T r u d o n i s e l E u c h e r i i , de 1 1 8
leclo sancii O t h a l r i c i
quod, u t i l a d i c a m , vix meditullio noctis polerat r e - episcopi, de reliquiis sanclortiin Christofori, Pan-
quiescere, q u i n ipse sempcr adesset presens opera- c r a t i i , V i c l o r i s , R u m o k l i i n a r i y r u m , Bavonis con-

VARIiE L E C T I O N E S .
assttrgentem—super desunt D
, l 8 M
preter aditum desunt D. , l
* aul i \ 1 1 1
d e — m u l t o r u m dcsuid D.
« • ae — Chrislofori desunt D.
NOTiE.
(368) I m o 3 0 .
(3*>9) l m o 2 9 . Confudit auctor numeros; cfr. supra I I , i o , I I I , 6,
(370) Et hi uuraeii justo uno m i u o i c s sunt.
139 RODULFI A B B A T I S S. TRUDOMS 130
fessoris ct aliorum multorum, Altare m dextera A 18. D i c t u m * M
est superius (371) dc numero c a i n -
parleest cousecrahim i n honore sanctorum Johannis p a n a r u m et dulcedine sonoritatjs e a r u m , sed o m i s -
baptistae et Johanuis evangelistae, i n quo c o n i i n e n u r smn est de vocabulis et ponderibus earum quas fecit
reliquiae isiae: De lecto sancti Johannis baptistae et m
novas fundi aut vetcres r e n o v a r i . Prima facla est
de spelunca ipsius et de a l i o r u m n i u l t o r u m . Altare d e i c e n t e n a r i i s et a l i q u a n t o p l u s , scilla dulce s o n o r a .
i n sinistra parte est consecratum i n honore sancto- Secunda de 21 i n honore sancti Euoherii, et eani
r u m aposlolorum P c t r i e i Pauli et a l i o r u m o m n i u m ; appellavit A u r e l i a m , quam et benedixit. T e r l i a de
i n eo c o n i i n e n t u r reliquiae istae: De corpore sancti duobus centenariis quam appellavit F i l i o l a m ; hacc
A m a n d i coufessoris et sancti Valentiui u i a r t y r i s 1 1 7
saucue Mariaj data est ad parrochiam. Quarla d e 5 3
et sancti Laudoaldi confessoris, sancti F i r m i n i m a r - cenlenariis i n honore sancli Q u i n t i n i m a r l y r i s a p -
t y r i s et a l i o r u m m u l t o r u m . Altare ad sepulchrum peUata csl Q u i n t i a n a . Quinta Remigia in honore
beatorum T r u d o n i s et E u c h e r i i i u m i u o r i choro est sancli Remigii de 7 centenariis. Sexta de 6 cente-
consecralum i n eorum h o n o r e ; i n eo c o n t i n e n t u r n a r i i s dicta est Benedicla ad bonorem sancti Bene-
reliquhe islae: De capillis sauctae Mariae, de vesti- d i c t i . Septimam de 8 et amplius centenariis vocavit
m e n l i s sancti Jacobi aposloli D o i n i n i , de reliqniis A n g u s t i a u i , quia i n tempore illius angusliae facta
sanctarum undecim m i i l i u m v i r g i n u m , de , i a
vesti- B f u i t , quo tota v i l l a nostra et abbatia per ducem
ineutis sancli R u m o l d i m a r t y r i s , de reliquiis sancto- Lovaniensem Godefridum combusta aut invasa f u i t .
r u m aposlolorum P e i r i et Pauli e l Thomae et a l i o - Octavam factam de 6 et amplius centenariis vocavit
r u m m u l i o r u m . A l t a r e i n dextera parte ad i n t r o i t u m Drudam i n honore sancti T r u d o n i s , quae bis fusa i n
inonasieriiestcoiisecratum i n honore s a n c t i L e o n a r d i dulcedinc sonus n u l l i a l i a r u m compar fuit. Nona
ctsaiictaeGerlrudis v i r g i n i s ; i n e o c o n t i n e n t u r reliquiae vocaia est Nicholaia, quae 20 centenarios ad i g n e m
isiae: De corpore sanclae Gertrudis e l a l i o r u m m u l l o r u m . h a b u i l , sed nescio q u a n l u m superexcrevil. Decima,
A l i u d contra i s l u d altare i n sinistra parle est conse- qu.-c propter preciositalem suam missa est Metlis,
c r a t u m i n h o n o r e sancti L a m b e r t i m a r t y r i s ; i n e o c o n - 4 centenarios habuit, quam Stephaniam vocalam
t i n e n l u r reliquiae islae: De capillis sancti L a m b e r t i beato p r o l h o m a r t y r i Stcphano d i c a v i t . Undeciina,
episcopi et m a r t y r i s , de sancto Georgio i n a r t y r e , de qua» translata fuit ad arcclesiam sancti Gengulfi, 4
" * corpore sancti Germani episcopi et confessoris, nichilominus centenarios h a b u i t , sed non fuit s i m i l i s
de corpore sauctae Gertrudis v i r g i n i s , de sanclo preciositatis. Duae scillae i n refeclorio et c y n i b a h i i n
V i n c e n t i o episcopo et m a r t y r e , de sancto M a u r i t i o i n clau^lro bis fusum p o l t i c r u u t habere ad igttetn
i n a r l y r c , de capile saucti Y p o l i l i m a r t y r i s , desanclo _ d i i n i d i u m c e n t c n a r i u m . Illa quae pendet super c h o -
lunocentio m a r t y r e , de sanctis Marceliino e l P e l r o , rum habuit pltis quam centenariiim. Iste s i m u i
de sanctis innocentibus. po3)tus numcrus facit ccntenarios 115 et d i t n i d i u a i .

E X P L I C I T DECIMUS, I N C I P I T UNDECIMUS.
1 . Ante hos consecrationis monasterii tindeciim n a l i b u s , episcopis ct presbiteris, diaconibus ct*
annos excommunicalus obierat Leodii Heynricus omnibus clericis Romanorumque nobiUorihus et po-
i m p e r a t o r , tilius H e y n r i c i filii Cunradi imperatoris, pulo i i i i i u m e r a b i l i , fidem subito r u p i l , sacrattienta
regnoque et a t r i o privatus erat propter dissensionem itilerposita postposuil, dalos obsides vilipendit,
i n l e r ipsiim c t apostolicos Romanos de inveslituris nianusque sacrilegas tatn ipse quam sui i n d o m n u n i
cpiscopaiuum per amilos et baculos de manu i m p e - papam, c h r i s l u m D o m i n i , i n j e c i t , e l i n omnes q u i
r a l o r i s i et p r o p l e r symoniam quain de eis faciebat. capita videbanlttr esse aecclesiastici o r d i n i s alqtte
Regnabal autem p r o eo iilius ejus aeque Heynricus Romani populi cuslodiaque conclusit (an. 1111,
vocalus, qui cum Romana aecclesia patrem persecu- ^ Febr. 12). I b i quod quisque suoruin pottiit de insi^
tus, regnoeum privaverat. H i c c u m regnarecospisset, gnibus aecclesiaslicis, sibi r a p u i t , t a m i n a u r o a l q u e
et poienlissime atque robuslissime i n regno c o n l i r - argento quam i n cappis et casulis, sicut unaq»neqno
tnattis essel, i n i l l u d ipsttm i n c i d i t , i n quo pater a?cclesia a l t u l e r a t adornatum processiouis (372).
.Tcclesiam offenderat, et p r o quo sentenliain p r i v a - Quid longius prolrabo? Tandetn gravi nccessilate et
tionis acccperat, majoraqne salis atqtie nefanda lamentabili r e compulsus, domntis papa non propte. v

committere non p e r l i m i i i l . Nam cum Rouiain venis- se t a n t i i u i , qiiantiitn propter Romauortiin nobiles et
set, et ad gradus beali P e l r i apostoli processione cardinales suos, episcopos, presbileros, diaconos,
suscipiendus esset a domno papa Paschali et c a r d i - q u i seciiin c r u d e l i clausura tenebanlur, c x t o r q u c n t i

V A R L E LECTIONES.
»iv e t — m n l t o r u m desunt D. ' d e — i n u l l o r u m desunt D.
t 8
' reltqua I f
desunt D. Sed dicamiK
de campanarttm vocabulis D. Apud D. htcc leynntur supra I X , 25 post fleri IIOII posscut hodic. st i f j e c

D. et sic deinceps prima persona usus est. NOTJE

(371) I X , 25.
(572) De hac re n i h i l Icgitur i n Anualibus Romanis aut apud E k k c h a r d u m Uiaugiensem.
f 61 GESTA A D B . T R U D O N . — L I B . X I . — CONTLNUATIO I . iZl
inagts quam pclcnti iniperalori consecralioiiciu A telaia f u i l , donee i r a h e r e l u r Coloniam conventus
fmperialem se d a i u r u m concessit (April. 11), e l p r a - Leodiensis (578) (Mai. 2 5 ) , cogeule aucloritaie me-
vilegium polius quam privilegium (373) de inve- t r o p o l i t a n i , scilicet F r i d e r i c i archyepiscopi (579).
stiendis abbatibus e l episcopis. Neque i b i quoque ausjis est defuisse domnus abbas
2 . Hoc t r i s i i n u n l i o e l pollula fama pervolante ad Rodulfus, cavens sibi setnper sollicitissime, ue
Gallicanam aecclesiaui, sine o m n i mora faclo con- inobedientia f e r i r e t u r , sicut ne excommunicatorum
venlu (374) (aru 1112, Sept. 15), iinperatorem communione macularetur. Electus est igitttr i b i m

excommunicavit, et quod sub tanlo sacrilegio et domnus Fredericus (580), majoris aecdesiae Leodien-
Tiolenlia factum fuerat dampnavit. Domnus vero sis inajor preposiltis c l nrchydiaconus, i t q u e Remis
papa quod i n reconciliatione i i n p e r a l o r i proiniser.it a domiio papa Calixto sacratus (Oct. 2 6 ) , et Alexan-
nou v i o l a v i t , sed accclesiam Gallicanam oninesqite der cum omnihus suis complicibus excommtinicatus.
filios Romanae aecclesiae pro injuria summo ponlifici Siudens b r e v i t a l i pretermisi hic, quanta difficuhate,
facta clavibus beati P e l r i aposloli u t i non p r o h i b u i u quanto periculo clectns et q u i elegerunt redieriut a
Suspendebatur adhuc baec i n imperatorem sententia Colonia L e o d i t t m , cum a Trajecto usqtie ad tirbetn
apud Gerinanorum aecclesiam, lum propler l i m o - ab iilraque parte Mosne ncerriinas insidias per
r e m , t u m a quibusdam propter g r a l i a m . Nec m u l t o B
disposilas aptis locis m i l i i o m copias Alexander cis
post tempore vocatus est ab ea et missus ad cam posnisset, quibtis ipse qtioque i n t e r e r a l . Tamen p r o -
Cono Preneslinus episcopus, Romanae aecclesiae lega- tegente eos Deo siue aliqua lesione itrhetn i n t r o i e -
tus (375), congregalumque est concilium magnum r u n l , et cxclusum A l e x a n d r u m , et llojo caslello
i n loco q u i vocatur Friselart (576), tam de abbatibus obsidione e j e c l u i t i , cotidie p a l i c h a n l u r hoslein gra-
ct episcopis quam de m u l t i t u d i n e clericorum et vissimum. Vix tatidem aliquando tlomhus ahbas
m o n a c h o r u i n (an. 1118, Jul. 26). Cui p r o p l e r obe- Rodtilfus ab boc reditu posl a i a
mullas fruslratas
d i e n t i a m qua vocabantur non ausus fuit deesse insidias coenobio nostro incolumis est receplus.
domnus abbas hujus nostri coenobii videlicel sancti Quod non m i n i n t i i m dolcbat advocatus noster Gy-
T r u d o n i s Rodulfus, ne ab oflicio et cominunione sleberlus comes e l omiies A l e x a n d r i sateiiiles.
acclesiae suspenderetur. Excommunicatus i n eodem 4 . I g i t u r excommuiiicato iinperatore a a a
Friselart
concilio i m p e r a t o r Heynricus, sicut et i n Gallicana et Alexandro Remis, i n l e r hoc et i l l u I facta esl
aecclesia, c u m * " propter predictam cuipam, t u m magtia p e r t u r b a t i o et i n monachos ct clericos c r u -
propter t y r a n n i d e m quam exercebat in aecclcsiam. delis persectilio i n loto Leodiensi epyscopio, qualis
Pr»pter fldeles i m p e r a t o r i s cum multa sollicitiidiiie a lcmpore A r r i a u o r u m non fuit audita. A l e x a n d r i
ei (iinore aclum et peractum c o n c i l i u m fuit. Sed ct partes juvahat cum suis omuibus Lovaniensis Gode-
doifiuus abbas Rodulfus non sine m i n o r i sollicitu- f r i d u s l u u c temporis d t i x , Durachiensis comes Gy
diue atque timore d o m u m reditt, utpote per me- slebertus, Leodiensis militine signifer R e y n e r u s , de
d t t i m et ad medium fldelitim imperatoris. Sicque i n Monte aculo (581) comes L a m b e r t t t s , et paene tota
t u r b a t o p r i u s regno facta est satis major c o n t u r b a t i o . familia aecclesiae cum sttis viribtts. Frederici partes
3. Defungitur paulo posl Lcodiensis episcopus tuebatur fratres ejus Namuceiisis comes Godefridtis
Obbcrlus a i I
(377) (an. i 119, Jan. 31). F i t allercalio cum suis sed non o m n i b u s , de Lembtirg comes
grandis de cpiscopatu, eleclionis tanten dies i n c o m - Gualeramnus (382), qui postea e x t i t i t d u x , de F a l -
muni p r e f i g i t u r , iufra qucm Alexander ejusdem comonte (583) Gozgtiinus, civitas t o t a , exceplis
aeccleiix sacrista ct archydiaconus baculum ct a l i q u i b t t s , abbates omnes epyscopii, de archydiaco-
anttluin a r r i p i t , i m p e r a l o r i representat e l ab eodem nibus et prepositis meliores et p l u r i m i , clerus quam
r e c i p i t , investitus sic a inanu escoimnunicata de p l u r i t n u s . Pars illa dicebatur A l e x a n d r i u a , pars ista
cpiscopalti Leodiensi. Pro qua lemeritate et conten- F r e d c r i n a . A l e x a u d r i n i Frederinos dicebant esse
tionis erroneo fune prefixa canonica electio d i u p r o - rcos regiae majestatis c t ob boc cos perscquebantur,

VARIiE LECTIONES.
a M
tum r . a t a
anno D o m . 1119 superscriptit interp. . a n
eodcm anno inlerpolutor. "•excidit I. i \
11
Henricc D.
NOTiE.
(573) S u n t baec vcrba G e m r d i episcopi Engolis- (379) Sedebat annis 1100-1131 testibus Ekkchardo
mcnsis i n concilio Lateranensi a. 1112. Cf. E k k e - et annalisla Saxone.
bardus Uraugiensis ad h . a. (380) F r a l e r Godefridi comitis Namuceusis. Cf.
(574) Viennae auctore Guidone archiepiscopo V i t a F r i d e r i c i apud Martene Coll. a m p l . I V , 1024 ct
Viennensi. Couf. Mausi X X I , 73. i n A c t . SS. M a i . V I , 725.
(375) Q u i j a m i u conciiio Bellovacensi Dec. 1114 (381) Montaigu i n t e r Arscbot et Diesi.
imperatorein excomitiunicavit. (382J Est filius H e i n r i c i 1 comilis L i m h n r g e n s i s ,
(376) Cf. S l e n z e l l l , 330. Mansi X X I , 173. quem E r n s t I I , 2 5 0 , hoc ipso anno 1119 obiisse
(377) Vide diem iu commemoralione lidelittm apud m e r i i o conjecisse videtur. Idcm est cujus noineu alias
Chapeaville 11,56. De a i n i o , quein fuisse 1119 pro- exstat Paganus vel Paginus, quod o c c u r r i t i n A u n .
bant Annales Rodenscs, alii vcro 1118 falso v o l u n t , Erphefford. 1129 et aptid amialistam Sax. 1036.
cf. Lavalleyi adnotationeiu i n Ernst ilistoire de L t m - Vide de hoc uomine Ernst I I I , 3.
tourg I I I , 4 . (385) F a u q u c m o n t , V a l k e n b u r g , orientcra versus
(378) De dic cf. ^Egidium Aureaevall. c. 2 1 . a Mastricht.
163 R O D t l L F I A B R A T I S S. T R C D O N I S 464
F r e d e r i n i Alcxandrinos cum imperatore el Alexan- A Hoc ei l o t n m conflaverat advocati Gysleberti vetus
d r o excoinniunicatos et ob boc i n aecclesiaslica com- i n eum c l novum odiom e l detractio continua apud
inunione eos v i t a b a n t . Ilaqne q u i Romanae obedicn- ipsum t y r a n n u m , sed teslis erat q u i novit corda ho*
lige sub episcopo Frederico o b l e m p e r a b a n l , predas m i n u m , quia preter Romanam obedientiam non
e l direpliones et c a p l i v i t a i c s , ignem e l gladium per peccaverit i n i l l u i n .
Alexandrinos cotidic suslinebanl. N u l l i a»tali, nulli 7. 0 quotiens fideliores e l meliores aecclesiae dom-
s e x u i , nulli ordini parcere, tolum persecutionis n u m ahbatem c o n v e n e r u n r h u t n i l l i m i s precibus e l
aestum supcr aecclesias tam i n monacbos quam cle- piis obsecralionibus, pretendcntes ei lempestuosi
ricos effnuderc, vagi et p r o f u g i , laceri et seminudi temporis t e m p e s U l c i n , u l promissa sibi p r i u s secti-
m i i l i i tam monacbi quam c l e r i c i hac illacque m c n - r i l a t e , oflerrt se palerelur a fldelibus v i r i s impera-
dicare. Sic v i d i m u s , sic audivimus, s i c s c r i b i i n u s . t o r i , et osculo t a n l u m e l coiioquio ei coinniuuicaret,
5. Alexander civitate et castellis ejcctus sub pre- et sic deinceps pacem et gratiam ejus t a m ipse
dictis t u l o r i b u s nostro oppido frequenlcr se recipie- quam bona nostra baberent. Cumque evincere non
b a t , et t a n l o r u m m a l o r u m incendium acriter se possent, quia ille conslanter dicebat servandaui s i b i
agebat. Oppidani n o s l r i omnes i l l i favoraies e r a n t , obedienliam Romanam et communionein c a l h o l i -
ulpole semper levissimus ad talia populus. I n tola B c a m , conviciis affectum aspernabautur, e l sinistris
Rrabatuia et lola Hasbania non erat princeps aut auspiciis devoventes . i r a t u m solum relinqttebant.
tlomiuus, q u i Alexandro non faveret a u l emn luere- Nam si qttando Trajectttm (384) sive Leodtum i m p e -
t u r , sohis Lonensis comes A r n u l f u s i n t c r utrosque r a l o r venisset, vix eum t u l u m posse fore i n l r a t c i n -
tnedium se agebat, Frederico tamen magis obtempe- p l i quoque n o s t r i parietes a m i c i cjus credeb&nt;
rans cx domni papae obedieutia quam Alexandro ex quod et A l e x a n d r i n i p l i i r i m u t n c o n c i t a b s i ^ , Ipse t a -
imperatoris violentia. I n medio nalionis t a m pravae men nichilominus q u a n l u m valebat ab aecclesia no-
aique perversae, i n m u l t a spiritus n o s t r i augustia et stra eos arcebat, et si quando ad unura a l l a r i o r u m
carnis nostrae amara p e u u r i a , licet depredata, licet n o s t r o r u m ab iiuo suortun Alexandro missa canta-
afllicla, servabal tamen aecclcsia nostra cuin domno r e t u r , n u l l u m n o s l r o r u m inissaro i b i cantare p e r m i t -
abbate obedienliam Romanae aecclesiae, et inconta- tebat a m p l i u s , douec bencdictione data ab episcopo
m i n a t a m se cuslodiebai ab excommunicalorum c o m - Frederico reconciiiaretnr. P r e t c r i b a n t dies sanctss
munione. Quapropter i r a gravissima et odio i n t o - quadragesimae necnon s i m u l passionis dominicae
lerabili atque rapina i n d o m n u m abbatem Rodulfum (1129), et tota aecclesia nostra c u m domno abbate
et i n noslros et nostra omnes ferebantur, q u i c u m - agonizabat vehementer i n bac passione. Nil nos
que imperalorem et suum Alexaudrum seque- j u v a r e p o t e r a t , quod consilio et m u l t i s precihiis
banlur., fidelium aecclesiae pacein et securitatem tam n o s t r i
6. I n tempore i l l o et i n diebus i l l i s scripsit d o m - quam bonorum n o s t r o r u m credebamus [nos redi-
.nus abbas Roduifus epyslolam ad ipstun A l e x a n - misse 24 marcis a Lovaniense, 20 a Duracbieuse,
d r u m , e l aliaiu ad quendam de s u i s , redarguens impeditis quae supererant nobis sub fcenore p r o hac
cos cuin magua liberlate a n i i n i et conslantia et gravissiiua nobis exaclione. l n i m i c i Dei et sanct.-e
aucloritate de illicila ejus invasione ei de tyrannide aecclesiae m e u t i t i n l u r p r o m i s s u m , r u m p n n t l i d e m .
qnam i n aecclesiam exercebant c o t i d i e , e l iustrucns V e n t u m jamjamesse m i n a n t t i r a d clausulam, scilicet
cos quae esset canonica electio et ad episcopatum aut abbaietfi eis c o m m u u i c a l u r u m , aut loco et a b -
accclesiasiica promolio et de imperatoris dono. baliae cessurum sive fame cum omnibus nobis i n ea
Hae " T
si q u e r u n t u r , i n volumine opusculorum ejus n t o r i l u r u m . A l q u e ad complenda eorum longa desi-
i u v e n i e n l u r . Sed q u i d ? Non m u t a v i t iEthiops pellem deria htijusmodi est eis occasio suborta.
suam neque " B
pardus varietatem. Interea Lova- 8. Infirmala matrona de majoribus oppidanortun
niensis dominus villas nostras et aecclesias et quae- propinquabat ad m o r t e m ; spes vivendi nulla erai.
cumque de nostris dominlo suo adjacebant m i l i t i b u s Cotivetiiunt abbatem filii et parentes, roganl u t , c u m
suis d i s t r i b u e r a t , comes vero Gyslebertus advocatus 0
defungeretur, missam et exequialia dc more ei facc-
noster de nostris, quae ei subjacebanl siiniiiter fece- r e t . Quid faceret? Annuere eis quod non faclurus
r a t . Heynricus castellanus de Cohme, ministerialis e r a t , eum non decebat; negare causamque q u e r e n -
i m p e r a t o r i s , quae supra Moseilam videbamur babere tibus d i c e r e , seditio f u l u r a erat. Quid tandem? Re-
possidebat, quisque d o m i n o r u m , imnto r a p t o r u m , spondit se non audere. Querentibus quare : Pro *er-
p r o u t eis nostra contingebant. Solum deerat votis vanda mtVtt, i n q u i l , tancta eontmunione; sed si v ; r i
A l e x a n d r i n o r u m et a u l i c o r u m domnus abbas R o d u l - t a n t u m vellent abesse, presenlibus muheribtis mis-
fus, desiderantium eum quandoque rapere et i m p e - sam et exequialia non t i m e r c t peragere. Suggessc-
r a t o r i dehonestandum pro maguo munere offerre. r u u t crebrius e a d e m , et eadem nicbilominus ab t o

YARIiE LECTIONES.
t l f
Hae — invenientur desunt D. " 8
ncque p. v . desunt D.
NOTJE.
(384) Mastricbt.
165 GESTA A B B . T R U D O N . — L I B . X I . — CONTINUATIOI. 166

auJierttnt. Epyscopum vcro Fredericum " • non e p i - A n u n c vero magis i n i r a m et f u r o r c m propter s u p m -

scopum r e p u t a b a n l , sed invasorem et t y r a n n u m . dictam exprobrationem contra eum succcnsus, d u c i
Ergone, tandem i n q u i u u t , viri excommunicati tunt ? q u i d e s faciendum sit de abbate communicat, c o n -
Iraiique recedenles cominoverunt sedilioucm ma- sulliique accepto secundo die pasclur ( A p r . 11.) i n
gnaui i u populo, populusqiie cum filiis egrotantis ma- a l r i u m aecclesiae vcniens, pulsata campuna populum
ironae c u m clainoso furore queriiuoniam apucl a d v o - convocat. U b i de illo p a r i l c r ccepcrunt liitnuhuari et
catum faciunt de ipso. Ecce, i n q u i u n t , advocate. patet c o n q u e r i , et vicissim favere ejus derogalioni. M a n -
quadpro ezpommunicnlis tam te quam nos habet. quia dalus ad eos e x i r e " r e c u s a t ; advocatus homines
3

te duce ivimut ttojum in ducis (585) expeditione. Ob ejus pro precepto 3 3 3

suo nolentes eum exfestucare
koc neque nos ia communione neque mortnot noslros exfesfucat. Die illa tola satis turbae actum est i n
pnpter nos vult recipere. Salis nlique iguominiosum t u r b a . Scqucnti dic {Apr. 12) coines Arnulfus de
tam tibi quam duci, qui in medio noslrum securum L o s se i n l e r p o s u i l nichilque profecit, c u m neque
pateris esse iuimicum imperatoris, qui lam ipsum i n t i l a r i possel abbalis constanlia ncquc dissidenlium
quam te et nos non negat se habere pro excommuni- a b eo p e r t i u a l i a . Ilaque defetigala horum ralione
catis. Monebanl abbatem secreto a m i c i et homines e l i l l o r u m dissono f r c m i t u , eo res demum relicta e s l ,
sui v u t saltem c i t m 3 3 0
duobus vel t r i b u s fratribus in B t aut loco cedcndnm aut excommiinicalis c o m m u -
u

cella residens convenlum f r a l r u m ad exequias m i t l e - iiicandum s i b i esset. Nec diu hesilavit q u i d potissi-
r e t , et temptaittcs eum proposito avertere diccbant m u m eligeret. Y i r enim prudens citius a d v e r l i l , etsi
e i u t t l i u s esse ad b o r a m necessilali lemporis cedere. t c m p o r i s iiecessitas prcsenliam suam aecclcsiae s i b i
q u a m aecclesiam sibi commissam desolalam relin- cominissae omnino deposceret, p r i o r i tamen h o n o r i
quere. Sciebat e n i m a l t e r u t r u m i m m i n e r e , quod et consUntiae suae nullatenus debere notam subsan-
a u t v o l o n u t i eorum aut ioco cederet. F l e c t i non nationis i n f e r r e , nec egregia p r i n c i p i a probroso c x i l u
potuit. c o r r u m p e r e . Tedebat eum bona aecclesiae cotidie v i -
9. Nunc q u o n i a m sermo de expediiione ducis itere d i r i p i , e t a b bis q u i debcbant ntilltim a u x i l i u m
versus Hojtim i n c i d i t , breviter langam qtiid f u e r i t . f e r r i . Concerlabat vero egcrrime i n menie ejus h i n c
Alexander H o j u m casteilum occupaverat, quem i n eo f r a l r u m affectus, quos i n t i m e diligens sine gravi d o -
Fredericus episcopus cum f r a t r e suo Namucense co- lore i t a desolatos relinquere nequibat, i l l i n c con-
mite Godefrido obseesum lenebat; nam suburbana servandae calholicae cominunionis superius l i b c r r i -
Hoyi 3 3 1
Frederico magis favehant quam Alexan- me acta constantia. Scd quid? Zelus aecclesiae c t
dro (386). A d quem l i b e r a n d u m dux applicuit exer- niagiianiniilas honesli fortisqtie propositi demtim
citum Koyo ex una parlc Mosae, in qtio oppidani palmam htijusmodi confliclus penes eum o b t i n u i t
nostri f u e r u n l — e l hoc esl quod advocalo et d u c i 1 1 . Cerlus ilaque de inconlaminanda f r a t r u m per-
intproperahant, u t eos amplius i u abbalis c o i i l u i n e - severanlia, cessit tandein non sine magno ejulalti
l i a m sic accenderent, — ex altera parle Mosae de eorum ct ineliorum de abhalia dolore, parvipendens
v e r l i c i b u s m o n t i u m comes Lambertus in obsidentes presenlia meiioris spei conlemplalionc. A n n o i n c a r -
c a s t e i l u m cum ingenii n i u l t i l u d i n e i r r u i t . Pugnaluin iialiouis Domini 1121 exivit , ordinaiiouis cjus
u i r i m q u e a c r i i e r est, i l l i n e a duce istinc a L a m h e r t o 13 (387), quarla fcria paschae (Apr. 13), qmc fuit
c o m i t e , conlra ulrosque ab his q u i erant cum c p i - eo anno Idtts A p r i i i s , alquc a comile A r u u l f o de Los
scopo Frederico et f r a l r e ejns Namticense comitc. bonorifice conductus, humanissime quoque ab eo esl
Dux i n a n i spe f r u s t r a l u s rccessii, comes L a m b e r t u s bospitio susceplns liberaiiierque stipendiatits. Paucis
i n bello prostralus de equo et vulueralus, captivus itaque c u m eo faclis diebus, licet morbo per plures
ductus Namuciini fuit. Alexauder obsidionem d i u sus- tuuc diffuso capitis et oculorum lunc gravaretur,
t i n e r c non valens c t valde expavefactus ex verbis v i a m tamen versus F l a n d r i a m est aggressus, atque
papae C a l i x l i , q u i ei m a i i d a v c r a l , quia claudcrel ei per L o v a n i u m , ubi dominus Lovaiiiensium folia t a n -
januaro vilae aeternae, nisi cessaret, episcopo Fredc- , ^ t u m dedit ei v e r b o r t i m , inde per Afflingiam (388),
rico caslellum reddidit, et promissa emendatione et per ccenobium sancti Bavonis landem pervenit Gande
perpclua cessatione, i n puplico convenlu L e o d i i ab- ad aecclesiam. sancti P e l r i . I n illis diebus preerat
sohiius est ab episcopo Frederico cum paucis adhe- Hafllingiae primusabbas loci i I l i u s F u I g e n t i u s ( 3 8 9 ) , m

renlibus ei clcricis, et domi sedens ad tempns i t i v i - v i r cum o m n i suo convenlti vita religiosns atque
tus s i l t i i l . Nunc ad n a r r a l i o n i s ordinem revertamur. h o s p i l a h t a l i d e d i l u s ; apud Sanctum Bavonem G u u l -
40. Advocatus j a m dudum graviter abbati infensus, chrictts i n providemia r e r u m temporalium vigiianter

YARIiC LECTIONES.
m
A l e x a n d r u m D . " ° cum — residens desunt D. Hoy V. 3 3 1 u t
venire 1* 3 3 3
mandato D. m
cnno
scilicet 34* o r d i n a l i o n i s sue in abbateui illius monastcrii interpol. in margine.
NOTJE.
(385) Godefridi Lovaniensis (588) ACQingbem i n t e r Gent et Bnisscl.
(5H6) Cf. de his rebus Auuales Rodenses ad 1121. (389) Quem anno 1120 j a m obiisse vtilt Sigeberli
(587) Quarto decimo. Cf. iufra quue ipse Rodulftis auctarium Aflligemense. Praeeral monasterio inde ab
de his a t t u l i t i n libelio Dc elevatione m a r t y r u m le- anno 1087; cf. Sigeberti auctarium Gemblacense.
gionis Thebacae.
 167 R O D U L F l A D B A T I S S. T R U D O N I S 169
strenuus, npinl Sanctum P e t r u m Gande A n i n l f u s , A R c d i i t , sed ex consilio A l e x a n d r i , l i c e l hoc negaret.
qui postea vivens abbaliam r e d d i d i t inquietatus a abbatiam i n l r a r e ab advocaloGysleherto non p e r m i t -
f r a l r i b u s . Exuberabat lamen ejus tempore locus ille t i t u r , donec inleiligeret atque probaret, quo a i i i u i o ,
v i c t u u m c t v e s t i l u u m t a m sanis f r a t r i b u s quam i n - qtio studio causam suam t u e r e t u r . Cumque Leodi*
firmis supcrabundanli copia, vigebanlque sub eo i n - m o r a r e t u r , annitebantur valde communes a m i c i eo-
trodttcta per eum reiigiosa Cluniacensis ordinis s t u - r u m , u t pacificarenlur. Abbas Rodulfus non r e n m i e -
dia (390). A b his supradictis omnibus pia bumanitale b a t , sed secundum Deum et animae suae s a l u l e m ;
c l compassione susceptus, postremo remansil Gande Alexauder neque hanc neque illatn volebat i n t e r p o -
sttb hoc eodcin A m u l f o abbate donec de l a m so- nere 1 3 6
condiiionem. Manebat i u t c r i m Leodii apud
l i d o l i l t o r e possct speculari, quando Deus imperaret Sanctum L a i i r e n l i t i m ; Heribrandus tunc temporis
ventis ejtis e l m a r i . I n t e r i m dum i b i m o r a r e l u r , m a - i b i presidehat posl Berengaritim (392). Sed c u m i u -
nii8 D o m i n i palernae super eum visitationis corre- l e l l i g e r e l i n his qtiae Alexander querebat, q u i a a n -
ptionem super correptionem ei apposuit, qtiia frater guis i n berha laleret, alqtie cognosceret, quia ille
ejus u t e r i n u s , q u i c u m eo exierat vice famuli sed excommunicalis c o m m u n i c a r e i , et faclus convenlus
affectu g e r m a n i , longo languore v i l a decessit. Jacet excommunicalorumcommunionecontaminatusesset,
sepultus i u medio p r a t i anle occidentalem p o r t a m ^ dolebat vehementer se venisse, et libentissime v o -
m o n a s t e r i i , qttod c i r c u m d a l undique m u r u s vasti et lebat se absentare, ne caetera sua slrenue acta fusca-
bene compositi p a r a d y s i ; signalur sepulchrum ejus ret vel falsa opinione. Sed non parum habehat
lapide polilo alque stibnigro. Qtianla conslanlia a u i - anxietatis e l solliciludinis, quia neque i n F l a n d r i a m
m i , quanla vultus serenitale visilationem illam Do- redeundi facile copia erat ei, cum viderent eum sihi
inini i b i susceperit, cum tamen carnis affeclu t i t dissenlire q u o r u m coiiductu eo redire haberet, et t i -
bomo intus u r e r e l u r , m i r a b a n t u r omnes qui euin rocret deesse sibi ad v i c t u m pertinens, si Leodii
intuebantiir, maxime ipse Arnulfus abbas, q u i omne diutitts r e m o r a r i necessilas compulisset. l n p r o x i m o
genus consolationis affeclu et effeclu m a x i m o erga autem archyepiscopus et dux Trajecti debebant
c u m exercebat. F u i t i g i t u r cum eo usque post ob- convenirc, ut i n pace omnia solidarent, sub qua spe
i t u m F r e d e r i c i Leodiensis episcopi, propter cujus Armandae 3 3 T
pacis paciiice Trajectum v e u i l . N i c h ' l
cbedientiam et Romanae aecclesiae communionem su« e o r u m quae p r o m i t l e b a u l u r i b i a c l u m esl, arcbyepi*
p r a d i c l a m paliebalur i n c o m m o d i t a l e m . scopus non venieus venientein 3 3 8
ducem f r u s t r a v i t .
12. Eodcm anno defungitur episcopus Fredericus 13. Vidcns i g i l u r facullalem i n F l a n d r i a m rever-
6 K a l . J u n i i (391), ei Alexander reducitur i n urbem tendi minus sibi suppetere, Coloniam i n l e n d i t a u i -
- . . .
a suis et c u m suis. Preter eum vero solum, quem ^ m u m ad archyepiscopum F r e d e r i c u m . A Trnjecto
cpiscopus Fredericusabsolverat, u t et Hoyum exiret aulem descendens Eyselo caslellum (593), i n v e n i t i b i
et ab episcopatu cessaret, nullus suortim l a i c o r u m majorem prepositum aecclesiae sancti L a m b e r t i A n -
absolutus fueral, neque lamen ipse eorum c o m m u - d r e a m , q u i postea Trajectensis e x t i i i t (394) eplsco-
n i o n e m i n aliquibus devitabat. Videbatur e n i m t a m pus, et cum eo de aecclesia majores, q u i A l e x a n d r i
sibi quam suis, quod omnis c o n t r a d i c l i o , quae hacte- coinmunionem v i t a b a n t . U b i invicem consolalis et
niis eos impugnaveral, defuncto episcopo Frederico i n pcrseveraulia corroboratis, t r a n s i v i t ad v i r u m no-
suhlata et remota esset. Yocatus ergo ab co, licet bilem Gozguinum de castello Falcomonle, q u i et ipse
cxcommunicatus adhuc, Lovaniensis dux Leodium faulor e r a l et cooperalor 3 3 3
Frederinae p a r t i faven-
v e n i l , clerum et populum c i paciflcare salagit, et i n tium. Qui bonorifice habcns eum secum aliquot
pleno convenlu capituli reforniat ei assensum ele- dicbus, deduxit eum i n Arduennam ad archyepisco-
ctiouis. Qui de Frederiuis intererant silcntio magis p u m , u b i tunc forte per nemorosa oblectabatur.
qttam corde aut ore assentiebaut. Placuit tunc qtio- Archyepiscopus de adventu illius gavisus, hospicto
quc i n communi eos abbatem Rodulfum revocare, u t et consilio est eum consolatus. Mane autem facto,
illo ei cooperanle, q u i i n parte domni F r e d e r i c i n o n - ^ adveniunl n u n l i i A l e x a n d r i , Heynricus archydiaco-
nullse opinionis f u e r a t . ct archyepiscopo v i r t u l e con- nus aecclesiae sancti L a m b e r t i , fllius Cononis c o m i i i s ,
stanliae i n perseculione satis i n n o l u e r a t , ad ea quac et Godescalcus canonicus aecclesiae sancli S e r v a t i i
reslabant promptius do Alcxandro prevalerent. T r a j e c t i , q u i erant de communione A l e x a n d r i . Spre-
Scienies a u t e m , quia p r o ipsis minus redirel, l i l t e r i s v i t eos archyepiscopus nolens eos audire p r o p t e r
et «ygiilo Leodiensis aecclesiae eum remaiidaverunt. cemmunionis contaminationem; tamen cis et AJe-

VARM5 LECTIONES.
183
4 mensilus inlirpokuor. SM C # V < \ |*B W j e e 8 [ |- # tst v e n > ^ f detunl
t D. 3 3 3
cooptator T .

NOTiE.

(390) Quod facturo est anno 1117; cf. A n n . B l a n - veneno necatum esse auclorc Alexandro.
dinienses M o n . G e r m . SS. V. ^592) Annis 1115-1130.
(391) Consentit scriptor Yitae ejus, sed i E g i d i u s (393) Eysden i n dextra r i p a Mosae i n t c r Maslricbt
pre;cvaliis habet n Kal. Jun. E p i t a p h i u m quod ser- et Vise.
vit idem et Annales Rodenses 1121 v o l u n t c u m (594) Sedit annis 1127-1139; cf. anualista Saxo,
169 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. X I . — CONTINUATIO L 170

x a n d r o omnlque clero ei favenli inde apud S a n c l u m \ venerabilis• Reymboldus preposilus Sancti lo-
C o r n e l i u m (395) diem s l a t u i t , u t audiret eos i b i . h a n n i s , et alii n o n n u l l i boni i n aecclesia t e s t i m o n i i
I n t e r i m abbatem Rodulfum secum Coloniam ducit, cum abbatihus. Quid m u l u ? Tandem p r o c i d u n t o m -
et commendat eum Roberto abbati Sanctae Mariae nes c o r a * archyepiscopo et p e t i U m i m p e t r a n t a b -
Sanctique H e r i b e r t i ultra Renum T u i t i i (396). Iste solutionem. Alexander interrogatus abarchyepiscopo
Robertus L e o d i i n u t r i t u s fuit i n coenobio sancti L a u - o b e d i e n t i a m p r o m i i t i t , m a n u sua i n manu ejussacrata
r e n t i i , quem propter preclaram nominis ejus famain posita. Archyepiscopus per sanctam ei precipit obe-
i n sanctarum s c r i p t u r a r u m scientia arcbyepiscopus dientiam, u t a m p l i u s s e n o n i n l r o m i t u t dcepiscopatu;
s i b i assumpseral (397), et abbatem loci predicti con- i l l e a n n u i t , e l q u i vidimus et audivimus hoctestifica-
s t i t u e r a t . Hujus v i r i multa et magna et preclara m u r . Sic die illa solutus est ille conventus. A r c b y e p i -
e x U n t l i b r o r u m volumina (398), quae de d i v i n a pa- scopus expertus i n i l l o conventu quam necessarius
g i n a exarala r e l i q u i t i n aecclesia; cujus corpus v i - esset apcclesiae abbas Rodulfus, gratissime secum
ventis (399) nec somno poterat requiescere, quin i l l u m Coloniam r e d u x i t , donec deliberaret quid de
p a l p i t a r e t iingua et inoverentur ejus labia i n divinae illo esset a c t u r u s , commendatuin supradiclo R o -
legismediutione. berto abbati.
1 4 . Neque d i u i n t e r f u i t , venit dies positus Alexan- 15. N e c m u l t a m o r a intercedente causa e x t t t i t , -
d r i n i s (400). Arcbyepiscopus convocatis majoribus qua majores aecclesiae Coloniensis archyepiscopum
aecclesiae Coloniensis aflfuil, abbatemque Rodulfum a d i e r a n t , p r e p o s i t i , d e c a n i , cantores et s c o l a s l i c i ,
c u m T u i i i c n s e Indam p e r d u x i t . Duobus diebus longa necnon et abbatum a l i q u i , q u o r u m unus erat T u i -
i b i a l t e r c a t i o , longa de canonibus d i s p u t a t i o ; a r - tiensis abbas R o b c r t u s , q u i ad i i l u m conventum
cbyepiscopus A l e x a n d r i et suorum communionem secum d u x i t abbatem Rodulfum. A d e r a t et Syge-
v i u b a t , et omnes cum eo qui de obedientia episcopi burgensis abbas Cono p r i m u s , q u i postea Radisbonas
F r e d e r i c i fuerant. Alexander se absolutum ab e p i - e x t i t i t episcopus (401). A p u d i l l u m decreverat ab-
seopo Frederico et suos clericos a i e b a t , arcbyepi- bas Rodulfus se m a n s u r u m , quoniam locus erat
scopus non solum A l e x a n d m m et suos, sed et o m - famosae religionis,et propter excelsum montem p r e -
nes q u i erant c a p i u aScclesiae sancti L a m b e r t i p r o ter monacbos amandae solitudinis. Sed d i v i n a p r o -
excommnnicatis se habere diccbat, e i c e p t i s his q u i videniia a l i t e r de eo fieri proposuerat. Ecce e n i m
de obedientia et c o m m u n i o n e episcopi Frederici fratres Sancti P a n u l e o n i s a d v e n i u n t , et a r c b y e p i -
adbcc e x t r a c i v i t a t e m e r a n u Tandem qnerentibus scopi pedibus p r o v o l u t i , coram toto conventu se
q n a r e , archyepiscopus respondit : Quia dejuncto et post defunctum abbatem suum H e r i m a n n u m (402)
sepulto episcopo Frederho. ducem Lovaniensem in C j a m novem mensibus pastore caruisse (405) conquc
capitulum vestrum H0
el in (rccletiam introduxtstis, r u n l u r , religionem d e p e r i r e , bona aecciesiae i m m i -
et cum co, immo per eum et propter cum electionem ntiere. Archyepiscopus sine mora optionem dat eis
feeistis. cum ab apostolico et me ipso et ab ipso vestro e l i g e n d i ; pars i l l u r a , alia elegerat a l i u m , foeda
episcopo Frederico fuisset excommunicatus el necdum coram archyepiscopo i n t e r eos erat dissentio; longo
absolutus, et omnes cum eo qui persecuti fuerant cec- enim novem mensium spacio magis creverant par-
cteshim sub episcopo Frederico. Hoc autem loltra les, quam t i n a n i m i u s convenisset. Ipse quoque
arcbyepiscopus faciebat, u t , c u m ex hoc convicti ahbas Rodulfus pro n o s t r i ordinis r e v e r e n t i a , ttt
satisfacereut, cassa essel e o r u m electio quam c u m cos u n i r e t aut saliem disciplinate loqui coram tanlo
cxcommunicatis e l per excommunicatos et p r o p i e r conveniu faceret, se interposuit et frustra l a b o r a v i t .
cxcommunicatos fecerant de Alexandro. E r a n t autem Archyepiscopus semel etsecuiido deconcordia mo-
de i l l a contaminatione honeslae personae aecclesiae, nuit eos, et locuin dedit consulendi deterioresque
archydiaconus A i m a n n u s , archydiacontis H e y n r i - reccpit. Quapropter consilio cdm majoribus aecclesiae
cus, Scyfridus decanns, Steppo archydiaconus, accepto, placuit i n auribus o m n i u m , u t providen-
ct multi alii majores atque minores. Cum ar- l i a m i l l a m abhati Roduifo committerent. llle Ule
cbyepiscopo erant de aecclesia Ldbdiensi Aa- q u i d n i c h i l unquam suspicatus, de benivolentia d o -
dreas roajoris domus prepositus, E m m o archy- m i n o r u m p r i m u m gratias pronus i n t e r r a m e g i t ,
diaconus, magtster scoiarum Steohanns, v i r vitae dcinde renisus est q u a n l u m ratione et a u c l o r i t a l i b u s
VARM3 LECTIONES.
" • n o s l r u r a 1*.
NOTiE.
(595) Cornelimunster sive l n d e n . Deitr&ge zur Gulichund Bergischen Geschichte, I I ,
(596) Deutz. 215.
(397) De bis cf. locnm ex l i b r o ejus De Trinitate (401) Sedebat annis 1126-1132.
Mon. G e r m . SS. V I I I , 2 6 1 , ubi et Chronicon ejus (402) Cf. C h r o n . Sancti PanUleonis apud E c c a r d .
Sancti L a u r e n l i i Leodiensis. 1,927.
(398) Quae p a r t i m dogmatica p a r t i m exegetica (403) Vacua erat abbatia inde a 29 Dec. 1 1 2 0 ,
edita sunt Moguntiae 1631 f. ut ipse probat Rudolfus i n episiola de elevatione ie-

P O b i i t 4 M a r t . 1135.
De lioc concilio vide Kremor Academische

PATaou CLXXIIL
gionis Thebaeae.

6
171 R0D1ILF1 ABDATIS S. TitUDCNIS 172
p o l u i l e l l i c u i t . Sed dceanus et ntagislcr scolarum A e l Theutonicortim disciplinalo more. Cum Juders
majoris aecclesiae Egeherlus, qui postea regularis frequetiter lene habehat c o l l o q u i u m , non disce-
facws canonicus alque Monasteriensis est episco- plando neque e x p r o b r a n d o , sed dttritiam cordis
pus (404), cito c i o c c u r r i t ex sentenliis c a u o n u m , eorum palpalu e l fricatione qua opus erat e m o l -
cum p r o Romana communione pulsus esset a sedc l i e n d o ; quam ob r e m ita amabatur ah eis, u l etiani
sua et sancii Pantaleonis vacaret ahhalia. Cessit iutilieres eoruui irent videre eum et a l l o q u i .
t a n d e m , nichil lamen a l i l e r nisi f r a t r u m loci iilius 17. Fluctuabat adhucgraviterLeodiensis aecclesia ,
consensu e l electione hoc f i e r e l ; et u n a n i m i i e r hoc nec certain spcni desiguaii recloris habebat. F r a t e r
f a c t u m est. Itaque mense Septembrio (die 6 ) , m o - ducis Godefridi L o v a n i i , Adclbero p r i m i c e r i u s Met-
dicum ante n a i i v i t a t e m sanctae Mariae, sancti Pan- l i s , j a m luuc multis erat i n ore et i n dies r u m o r e t
laleonis abbaliam ingressus est ( 4 0 5 ) , introdnctus opinio dc ipso magis accrescehat. P o r r o s u b eo spatio
a inajoribus aecclesiae Colonicnsis, ct cmn festiva lemporiscausa i m p c r a t o r i s a d e o c u m apostolico (406)
f r a t r u m e l familiac processione susceptus. in pacem et concordiam r e d i i t , v t
(407), u t c u m suis
16. j E c d e s i a aulem sancti Pantaleonis ex privi- i m p e r a l o r a predicla excotnmunicaiione absolvere-
legio Romano a n l i q u i l i i s hoc habuisse dicebatur, ut tttr. Alcxander inolila sibi p r u r i g i n e necdum dispo-
abbas loci illius sandaliis et dalmalica u t e r e t u r , v i - D sila , sed L e r u i n i s ydrae capitibus circa p r e c o r d i a
cesque ageret archyepiscopi per civitalein i n suis ejus a u h e i a n l i b u s , limas aureas aiquc argcuteas
stationibus; sed Anno archyepiseoptis sandalia et p r e p a r a t , quibus avarorum manus et animos ad sa-
d c l m a l i c a m p r o h i b u i t , viccs vero suas agere per tisfaciendum a m b i t i o n i suae acuat. L c i i i t u s esset ei
slaiiones concessiL Sic usque ad lcmpus abbalis talibus i n s i r u m e n l i s asper ei pritts aniinus episcopi
Rodulfi permansit, e l quia erat bomo p u l c b r e , u t Coloniensis F r e d e r i c i , scd Rodulfus abhas tttnc
ila diC3in personalus, et divino assistens officio de- Sancti Pautaleonis, cum auxrlio decaui majoris
center sonorus, frequenlabal staliones quas agebat domus Egeherii ct eorum q u i erant dc parte d e f u n -
celeberrime Coloniensis populus, malronarumque c l i , spem vauani ambiliosi hominis prorsns c x i n a -
p l u r i m u m devolus Deo sexus. Clerus vero sine o m n i n i v i t . Itaque Alexander u b i sepius c x p e r i l u r conatus
i n v i d i a solempne exhibebat ef o b s e q u i u m , tanquam suos f r u s l r a r i , coepta vel dissimulat vel o m i l i i t . F i t
si haberct pro oculis ipsuin archyepiscopum. In tandem de Adclherone Leodii assensus , UJ
impera-
b r c v i et siue graudi labore dilapsum ordinem et t o r i presenlatur, dono episcopali a manu ejus i n -
violatara fraternain concordiam pulchre r e f o r m a v i l , v e s l i t u r , Coloniam consccrandus d u c i t u r . E x h i b e n t
peropiimamque v i r t u l e m purae confessionis i n fra- se i b i fralres nostri coenobii videlicet sancti T r u d o -
t r i b u s illis i n v e n i l , f u r l i v a r u m q u e et puplicarum C n i s , abbatcniqne suiim repelunt auxilio aecclcsiai
v i g i l i a r u m e i oratiomun indefaligatam assiduitalem. Leodiensis, adveneral quoque pro eo repelcndo Sle-
Clattsam i m m o sertam j a n u a m hospilalitati a p e r u i t , phanus, domnus noster Melensis episcopus. Grandis
tlomos dirtttas atque deformes dignas i p s i u s m
ar- e r a l i n l e r eos pro eo deeeriaiio, alH u t utrasque ab-
chyepiscopi hospitibus alque loci abbali r e p a r a v i t , balias haberct, a l i i ut illam sancli Pantaleonis re-
n i c h i l umquam passus mensae f r a l r u m de statulo i m - tiueret. Neutrum i l i i p l a c e b a l , animus ejus a d p r i -
i n i n u i . I n t e r vctus c t n o v u m 120 carratae v i n i aec- main sponsam redire intendebat. Res eo processit
clesiae illo anno j ) r o v e n e r u n t . I n hospitibus e l p i u - ttt adhuc investitus sancti Pantalconis abbalia ad
r i i n u m monachis e l regularibus canonicis multa nostram hoooriOce r e d i r e t , et libere reinvestitus ea
expendebat, quippe quibus e l janua et mensa ejus de qua injuste exturbatus l u e r a l atque secure pos-
semper patebat. Magui et etiam majores de aecclesia sideus deliberaret secum, q u i d sibi melius ageitdum
sancti L a m b e r l i , q u i propler A l e x a n d r u m adhuc esset. Quod et ita factmn est. Sacralo episcopo
erant exlra L e o d i u m , magnum apud eum frequenter Adeiberone (An. 1125) (408), c u m eo reditt L e o d i u m ,
habebant r e f u g i u m ; nunquam tamen egebat, q u i u refocillatus([ue i b i p a u x i i l u m , r e i n t r o d u c t u s est i n
inagis semper abundabat. Diligebatur a familia abbatiam e l coenobium n o s l r u m per H c y n r i c u m a r -
aecclesiae valde, eo quod traclabat eam honorifice chydiaconum (Jun.).

EXPLICIT LIBER UNDECIMUS, I N C I P I T DUODECIMUS.

1. Dies quibusexlra abbatiain f u i l abbas Rodulfus e l filiusejus Otlo rcddilibus abbaliae ad l i b i l u m s u u m
f u e r u n l 2 anni e l menses 5 (409) (an. 1121 Apr.—- abulebantur, neque solum eis sed quae apud nos
1123 J u n . ) , infra quos advocatusuoster Gyslebertus episcopo quoque Metensi debenlur. Nec sacris etiam
V A R L E LECTIONES.
U l
i p s i 1. T . U 8
A n n o 1122 inlerpotator in marginc. u
* A n n o 1123 interpotator in margine.

NOT^E
(t04) Sedit annis 1 1 2 7 - 1 1 3 1 , testante annalisla ( i 0 7 ) Wormaliae.
Sax. (408) Cf. Annaies Leodienses ad h . a. M o n . G e i m .
(405) v m Idus Scpt. Rudolfus i n epistola supra- SS. IV. ;

laudata. (409) Imo 3, u l ex sequenlibus patet.

(406) Calixlo I I .
173 G E 5 T A A B B . TKUDO.N. — L I B . X I I . — CONTINUATIO I . 174
l o d s dignam exhibebant reverentiam, cum i u cella A Domini ad Ahraham posset obedire : Egredere de
abbatis quasi i n propria domo manens, novae nuplae terra et de cognatione tua (Gen. x u , 1 ) ; atque illud
suae (410) c o m m i x l i o n e j u x l a sacratse l u r r i s parietes psalmistae vcraciter psallcre : Elongavi fugiens ei
i i l i u s non abslineret. Reverso autem ahbale post rnanti in solitudine (Psal. u v , 8). Intendebal ergo
dies aliquot pentecostes, alque cum occursu longe animum Romam i r e , atque i n ilinere religiosorur,.
a v i l l a m u l l o r u m h o m i n u m e l majori g i o r i a cum v i r o r u m consilio quod intendebat, siagendum esset,
processione susceplo quam contumelia exivissel, peragerc, deinde t i t peragcret aposlolica firmari
advocatus et filius ejits cella abbalis a h s l i n u e r u n l , benediclione.
et d i r e p t i s sibi quaecunque lunc p o t e r a u l , fuluris 3. Inlerea Alexander privatus et quieius sub
r e d i t i b u s renuntiaverunt. I r a tamen eorum e l i n d i - Adalbcrone episcopo vivebat, honorihus contentus
gnaiio et oditim adversum abhatem uon eraut pro quos prius possiderat. I n c i d i l et i l l i i n mente, ut
hoc i m m i n o r a t a , sed i n Occullo, u i ila dicam, am- Romam pergeret, et de perturbationibus, quas i n
p i i o r a t a ; nam propter episcopum Leodicnsem A d a l - aecclesia fecerat, ultra communem absolulionem
beronem q u i e u m diligehat et reverehatiir et de quam acceperat, singularein sibi a summi pontificis
Colonia secum reduxerat et ad locum nostrum re- gratia impetraret. Honorius (111) post C a l i x t u m
miserat, non e r a l qnisquam eorum atisus qui i n ^ Romae tunc presidebat. Prius vero reconci(iati ipse
manifeslo ei adversaretur. e l abhas Rodulfus, peregriuationem suam per S a n -
2 . Itaque reversus m u h i s modis dilapidatam inve- c t u m E g i d i u m aggressi sunt (412) s i m u l cum o i n n i
n i t aecclesiae subslantiam, et d e b i l i s e t u s u r i s g r a v i l e r dilectione et hono affectu. Ctimque emensis Alpibus
oppressam. De eis ergo quae Deus ei foris dederat et inlrassent Ilaliam (an. 1126-1127), pervencrunt
securaattulerat e t c o l i d i e a m m i n i s t r a b a t , communem Hose, quae Senis v i l l a d i c i l u r alio nomine (413), tina
aecclesiae anxietatem maxime de debilis et usuris de nobilioribus civitatibus Tusciae. Ubi cum perno-
relevabat. Nec mullutn moralus, cellam, quae j u x t a classenl, maneegressi inciderunt i n predones circa
majorem t t i r r i m posita erat, quasi leprosam babens m e r i d i e m , et captiviabducti per devia, p e r d i d e r u n i
exosam p t o p t e r supradictorum cobabitalionem, el omnia suae peregrinalioni itecessaria. Vix landem
quia vetustate c o r r u p t i s atque fraclis trabibus facili post magnum i a b o r e m , post m u l l u m l i m o r e m cum
sumplu non poteral reparari, fregit et fundilus de- parvissimis sumptibus equos r e c e p e r u u t , neque
s t r u x i t , j u x l a a l i a m , quain ipse o l i m construxerat, tamen a peregrinatione destiterunt. Itaque R o m a m
novam pro veteri conslruens, congruam hospilibus pervenientes c u m minus consolationis et compassio-
necessariis appendiciis, capella quoque et v i r i d i a r i i s . Q nis quam spcrarent tam secundum Deum q u a m
Cujus lapides ad opus domus d o r m i l o r i i e x t r a x i t , secundum hominem i n v e n i r e n t , ad sancta apostolo-
et fundameuto unius parietis versus orientem j a c t o , r u m l i m i n a et a l i o r u m m u l t o r u m sanclorum suffra-
e x t r a t e r r a m aliquanttilum anno illo eduxit. Habe- gia devote se c o n t u l e r u n l , satisfacientes volis suis
b a t e t i a m et ob aliud exosam, quia apta fuerat o l i m lacrimis et precibus, p r o u t erat unusquisque s i b i
recessibus p r o p h a n o r u m , qui dc j u n c l a illa sacra conscius.
t u r r e struxerant sihi bellicosum p r e s i d i u m , quod et 4 . Ubi cum per a l i q u o l dies m o r a r e n t u r , ct de
adbnc posse fieri sibi posterisqne suis timebat. aposlolico et de bis quae circa eum erant viderent et
Pulsatus c n i m usquead graves injurias e l i n i m i c i t i a s intelligerent, quae dicta sibi domi credere non v e l -
p c r advocatum Gyslel>erlum aliquando fueral, n t l e n t , i n diversas a n i m i partes fcrebanlur, p l u r i m u m
s i m u l i n ea inilites suos ponerenl propter ulriusque Rodulfus abbas, qui sibi bene conscitis erat pro quo
de villa securitatem, sicul cum co fecerat abbas t e r r a m egressus fuerat. Cumqiie vigilans nocte a l i -
Tneodericus, et ante eum cum eodem advocato quando jacerct, e l die i n aecclesiis solus Romae r e -
o p p i d a n i suis vicibtts. Qua de re mttlta de ea t u r r e sideret, d i l i g e u l i cura et sollicilo relractabat a n i m o .
erenerant mala, et i n adjuncta ei caminata perpe- quae peregrinationis suae fnissel intentio, et de ea
t r a t a fuerant p l u r i m a flagitia. Oh boc igitur eam D revelata religiosis v i r i s q u i d i n itinere didicisset ab
f r e g i t , u t t u r r i s amodo minus apta esset seditio- cis. SoIIicitabat etiam e u m h o c non p a r u m , quia ad
s o r u m m u n i l I o n i , e t domus Dei non prophanarelttr ea quae cogitaverat, si essent explenda, cuncta ei
amplius ab eis. Cumque aliquando solus sibi sederet jam surrcpta fuerant necessaria. Praeterea t e r r a m
e t c r u m n a s preteritosque labores suos recogitaret, m
, ad quam u l l e r i u s disposuerat peregrinari, a&-
a i q n e i n inqtiietttdine qua manebal iocum deflendi diebat pollutam esse inveterata heresi de corpore et
peccata sua se babere non v i d e r c t , coepit valde t r i - sanguine D o m i n i . Sed et de consilio animae suae et
s t a r i et mestus esse et de fuga ct iinquenda sibi eoritm q u i sibi fuerant commissi n i c h i l aliud audie-
p a t r i a cogitare. 0 quoliens cupido licet merenli rat a religiosis v i r i s , nisi quod d o m i d i d i c e r a l ex
revolvebat anirao, si forle umquam libere voci illi ecclesiastica disciplina et l i b r i s communibus tam
VARIiE LECTIONES.
terra 4. t \
NOTiE.
(410) Berthae, fihae Godfridi de B u c b a i n , d o m i n i (412) De tempore vide pauto i n f r a .
d e R u b e m o n t ; cf. Mantelius p. 78. (413) Sena.
a i l ) Secundus. annis 1124-1130.
 175 RODULFI A B R A T I S S. TRUDONIS 176
nobis quam i l l i s . Super hoc accrevcrat e i p a s s i o j a m A poslea reveretur e l honorat. I n r e d i l u autem s u o
dudum i n clune, quam physici solent chyam M
nativitatetn Domini Placenline celebraverunt, et i n -
appellare; ea cum gressum ei pcrslringeret, equilarc crescentibus hyemalibus periculis Auguslam c i v i t a -
etiam sine continuo cruciatu uon sinehal. Talibus tem (417) transcuntes, ad v i l l u l a m quae est i n p e d e
a proposilo revocalus necessilatibus saiutalis san- moutis Jovis, quae vocatur rtestopolis (418), cum
ctorum patrociniisetaposiolorum osculalis l i m i n i b u s difficultale m o r t i proxima p e r v e n e r u n t . U b i nee
acceplaque aposlolica benedi lione, intendebat c u m anle ire valentes nec r e l r o p r o p l e r altissimos ni-
pracdiao socio repatriare. Cumque ad supradictam v i u m aggeres, octavas Domiui egerunt (an. 1129
urbem Ilose redissenl, omnia quse sublata eis fue- Jan. 1), et post aliquot dies premonstrata eis a p r e -
r a n t a predonihus prelcr spem invenerunl sibi r e - ducibus maronibus didicillima via — m a r o n e s ( 4 1 9 )
collecta a suisbospilibus et a cunclis urbis c i v i b u s . enim appellanl v i a r u m premonstratores — subaciis
Magnuin Dei e l occultum j u d i c i u m , u t Romam per- ducbus m i l i a r i i s Tbeutouicis, ad Sancti Remigii
v e n i r e n l pauperes e l domum redirent divites. Quid viilulam (420) i n ipso Jovis rnonte p e r v e n e r u n i . I n
m o r o r ? Per multas a n i m i tribulationes, pcr multas quo loco tamquam i u mortis faucibus coagulali,
corporis passiones, per exilialia moniis Jovis (414) manebant nocle el die sub periculo m o r t i s . A n g u s t i a
pcricula recepit eos tandem civilas Rasilea. Alexan- B villulaetota completa e r a l peregrinorum m u l t i t u d i n e .
der inde remeavit eques per Burgundiam, abbas Ex altissimis el scopulosisrupibtis ruebant f r e q u e n -
Rodulfus naufragoso Reni navigio usque prope Co- ter M
intolerabiles omni opposilo i i i v i u m aggeres.
l o n i a m , quoniam propler supradictatn passionem ita ut aliis jara collocatis,aliis adhucsupersedentibiis
fcrre non poterat jugem equilalionem. * mensis domos j u x t a , cos prorsus obruerent, et i u -
5. Paulo posl m
Adelbero Leodiensis episcopus venlos i n eis quosdam suffocarent, qtiosdam c o n -
i n pace requievit (415) (an. 1128 Jan. I ) , v i r simplex t r i l o s inuliles reddereul. Subhac j u g i morle a l i q u o i
et reclus,Ienis,pudicus, sine avarilia,bonis moribus, dies i n infausla villula illa fecerunt. Tunc sponte
uohilior nobilibus. Statim maie sanata c i c a t r i x ve- applicantes se peregrinis montis marones, gravetn
teris m o r b i A l e x a n d r i bis prius effracla, t e r l i o j a m indicunt eis mercedein, u t templatam viain aperi-
e r u p i t , et adepiscopalum anhelans u l iupus ad d i - r e n t , pedites peregriui eis sequerenlur, equi post
lapsam s i b i p r e d a m , omnem pudorem Deique l i m o r e m illos, sicqne t r i l a via planarelur dominh» qtii delica-
poslponere coepit. Sod quid mclius tacenda quam tiores retro venireut. Itaque marones capitibus p r o -
maledicenda i n auribus h o m i n u m proferre volumus? p l e r nimiunt frigus l i l l r o piileatis, inanibus villose
Assecutus est quod v o l u i t . Quomodo? Sicut Deus cyrotbecalis, pedibus colurnis m u n i t i s atque subtus
n o v i t l Gladebach coenobio sancti Viliconsecrationis ^ a planta ferreis aculeis propler iubricam glaciem
ejus dies f u i l (416), res m i r a ! ab archyepiscopo Co- a r n i a t i s , baslas longas ad palpandam gub alla nive
loniensi Frederico, q u i tanla in eum egerat antea. v i a m m manibus fercntes, solilam audenler ingressi
A l ille imbules a n l i q u i t u s viciisavariliae, sublrabere sunl v i a m . S u m m u m mane e r a l , alque.cum summo
se non poterat a servitule idolatriae per e x e r c i l i u m sy- tiinore et tremore sancla mysteria peregrini cele-
moniae, quapropler a suis clericis agilaltis, anle branies atque sumentes, ad insiantis m o r l i s ingrcs-
aposiolicum Honorium Romam est i n v i l a l u s . suin se preparabanl. Cerlabant, si quis eorum p r i o r
6. Tunc i l l i visum fuit u t i l e , si abbatem R o d u l - sacerdoti confessionem suam dare posset, e t c u m
fum secum posset ducere. Ahhas non recusat, neque uuus non sufliceret, passim per aecciesiam invicem
tanlum propter curo quanttim propler insitum ei sihi sua peccata confilebanlur. Cutn haec in aecclesia
adhuc prioris peregrinationis suae desideriuin i m - cuin summa devolione agerenlur, percrepuit pcr
perfectum. Hyemalis tota f u i l haec profectio, aiqtie plateam lticiuosissimtis l u c l u s ; nam marones per
iccirco vix tolerahilis corpori h u m a n o ; i l u m tainen ordinem de villa egressos subito lapsus r u p i b u s
est. Romae posilis, soporato nocte abbati a fitribus inslar monlis densissimus nivis globus decem i o -
et, u t dicebant v i c i n i , a proprio hospite a b l a t u m ^ v o l v i t , e l usquc ad inferni locum visus est extulissc
~..~A
esl ei quod paraverat
-».,.-..-.» A/I n » A < , . i n 4 n ( l i i m c i i n a < , n i i _
ad peregrinandum suae a n l i -
U A n i lhmui ji ui cs ii n
Qui n ff -ani ci s
l il i m
mvycsl lPer ri ii i an ll ii mq tunai inr ldf to conscii IWmnt
r n n t t P t i fuerant,

quaeetnovae v o l t t n t a l i . Decidil i g i t u r i b i prorsus ab p r e c i p i l i c u r s u ad buncbomicidam locumvelocissime

i l e r a t a inlentione, q u i a , secundum quod poterat rueranl, e t effossos marones, alios exanimes i n
conjicere, putabat voIuntatemDei non esse. A l e x a n - contis referebani, alios semivivos, alios c o n t r i t i s
der, infuso sibi ab aposlolico l l o n o r i o vino salubris ossibus i n manibiis irahebaul, ilia m a r i t u m , illa
increpalionisel oleo palernae commonilionis, domum f r a t r e m , ille e t i l l c i l l u m et i l l u m se amisisse c l a m i -
cum abbate Rodulfo repalriat, quem i n omnibus tahant. Tam h o r r i h i l i occursu **• peregrini exeuntcs
VARIiE LECTIONES.
sciaticam D. Anno D o m i n i 1128. interpolqlor
m
in murgine " deest V. citrsu V. 8 , V 8

NOTiE.
(414) S. B e r n h a r d . vide de bac re adnotationem Lavalleyi apud E r n s i
(415) Cf. Annales Leodienses et j E g i d i u s Aureai- I I I , 18.
vallis 25. (417) . Aosta.
(416) i E g i d i u s c . 24 d i c i l xv K a l . A p r i l . A l e x a n - (418) V. C i . C. L . Grolefend monenle est Estrou-
d r u m dono regali episcopalum obtinuisse, e t p r o b a t ble, E t r o u b l e , in pede montis Jovis, infra S. R e m y .
Ansehnus Gemblacensis Mon. G e r m . SS. V I (Pa (419) Vel hodie murronniers vocantur. P E R T X .
trolog. i. C L X ) . Auctor innuere videtur consecra- (420) Sainl-Remy.
«iiint css A l e x a u d r u m die sancti V i t i , i . e. 15 J u n . ;
*77 GESTA A B B . T R L D O N . - L I B . X I I . — CONTINUATIO L 178
de aecclesia, e x l e r r i l i paululum h e s i l a v e r u n t , ct A Godefridum, regni c( impcratoris i n i m i c u m propler
idem timentes sibi f u t u r u m , quantocius Restopolim d u c a t u i n , q u i a b j u d k a t u s f u e r a l illi e l d a l u s Gualc-
m

r e f u g e r u n t . De difficultale viae n u l l a u t p r i u s questio, ramno Lembiirgcnsi c o m i l i , advocalo nostro rnajori

plana videbatttr eis pro effugiendo m o r t i s periculo. (422). Calamilas hujus dissensiouis ex majori
Ibi acta epypbania D o m i n i , el expeclato sereno parte aecclesiac noslrae i n c u b u i l ; qunecumque ex
aere, conduclis maronibus m o r l i f e r a m v i l l u l a m r e - noslris subjacebanl advocalo et exduci aut cremata
p e t u n t , et timore m o r l i s pedibus velocitalem pre- aut vaslata a u i servientia erant i l l i et suis. Quanto
b e n l e , die illa usque ad medium montis modo re- erant nohis viciniores, tanto et infestiores. Soluin
ptando, modo m e n d o , v i x tandem perveniunt. Se- reslabat nobis oppidum et coenobiuin, i n quibus non
q u e n l i die (Jan. 7), receplo a l i q u a n t u l i i m s p i r i t u , audebanl adhuc prophanas ponerc maiius. E r a t
prophana Jovis sacra effugiunt, e t a d p a l r i u m solum autem a d v o c a t i 1 9 1
permaxima i n t e n l i o , u l , quia sine
tendcnles sine gravi difficultate p e r v e n i u m . Sed o m n i munitione e r a l oppidum n o s t r u m , vires suas e l
abbas n o n i t a . Nam cum propler asperitatem hye- Lovaniensium i n ipsum introduceret, e l oppidanos
m i s et dilficullalem i l i n e r i s , l u m propter incommo- hospilii dissipalione g r a v a l o s , poslremo caplivos
d i t a t e m corporis conlractis d i c l i s , leuto vesiigio esl abducerel. Sed providenlia abbatis malignitatem
w.. ^w,. y. w . .v.v,....... . e ..
eos subsecutus, sed usque i n patriam non a$seculus. 0
e j u s prudenli consilio a v e r l i t . E g i l c n i m apud d o i n i -
Q u a p r o p t e r cum parvo comitatu transisset B i s u n - num suum, Metcnsem episcoptim Slephanum, quod
tiura (421), civitatem metropolitanam Burgundiae, Aiexander episcopus Leodicnsis ahbaliam nostraui
a m a l i g n o t y r a n n o exceptus cst insidiis a l t e r a d i e , e t o p p i d u m sub patrocinio suo suscepil, j u r a v e r u n t -
a l q u e per jugosa et sallnosa devia fatigabililer d i - que sibi iuvicem fidem, cousilitini el a u x i l i u m epi-
d u c t u s et distraclus tribus diebus, demum spoliatus scopales e l oppidani. Qna liducia renovare cceperunt
necessariis, i n i l i n e r e pcrmissus estabire. fossati vetuslatem, firmaverunlque qualem i n plauo
7. Jam i g i t u r Roma secundo reversus, m o d i c u m - terra noslra nunquam habuit m u n i l i o n e i n . Quam
q u e ab i t i n e r i s vexatione recreatus, necdum lamen ob rent crescebat vehemeiitissime i n majus et niajus
requiescehat a p r i o r i desiderio, si forlc requiem, m a l u m , dissensio, hiuc fiirente Lovaniense exducc,
q u a m extra p a l r i a m quesieral nec invenerat, i n hinc comite Gysleberto. Monachorum, clericorunt
propria invenire valerel. Sed manus Domini diti subslanliis tam in villis qttam aecclesiis nunquam
antea super nos extenla, et necdum ahbreviata, parcebant, omnem sexum, omnem aetatem, omnem
adjecit adhuc per solitum angelum irae suae t n i n i - ordinem c a p l i v a n l c s , d i r i s cruciatibus usque ad
s t r u m percutcre locum n o s t r u m , et commonefacere ^ mortem pro rcdeinplione examinabant. l i i s aliisquc
prevaricatores redire ad cor s u u m . Advocalutn enim
prevancatores culpis exigenlihus excommtinicaultir Lovanicnsls
n a s t r u m cOmitem Gyslebertum et filium ejus O t t o - exdux c t coines Gyslebertus c u m suis omnibus.
n e m spiriiu suo malo repleri p e r m i s i t , et i n omne Obsidetur posl haec Durachium ah episcopo Lco-
q u o d erat ccnlra j u s , contra fas, ad deprimendam diensi Alexandro et duce Lemburgense Guale-
^ccclesiae familiam irrevocabililer suscitavit. Com- ramno > M
, ad quod iiberandum niovit exercitura*
monilus h u m i l i t e r ab abbate Roduifo, increpatus Lovaniensis domnus Godefridus e l cum co F l a n -
frequenter a Lemburgense duce, domino suo, Gua- drensis comes Theodericus. D u r u m commissum cst
l e r a m n o , proclamantc etiam supcr eum domino pruelium ante ipstim, puguattim est a c r i l c r (an. 1129,
nostro Meltense episcopo Slephano, pro p e r l i n a c i a , Aug. 7). V i c t i fugerunt Lovaniensis et Flandrcnsis
p r o conlumacia abjudicatus est landem legitimo comites, ceciderunt i n ipso prelio ex hoslibus plu?
j u d i c i o ab advocatia m
. E t quia erat homo p e r t i n a - quam 400 honiines (423). Rediit circa casleiluiu
c i s a n i m i et non m u l t i c o n s i i i i , contigit ei sub eis- obsidio, sed diu teneri non p o t u i t propler instanlein
d e m diebus ctilpis suis cxigentibus, u t comitatus et inessem i n Auguslo. Solula est ergo, sed tyranno-
bcneficium, quae babebat de Leodiensi episcopatu, r u m p e r m a n s i l dissolulio i n igue e l gladio. Sub lali
proclaroante episcopo Alexandro a paribus ei a b j u - J) calamitate e l angustia l i c e l de victu et vestitu m u l -
d i c a r e n t u r . Q u i d faceret ? Vires quibus supradictis tum atlenuata esset f r a l r u m substanlia, tttpote qui
d o m i n i s resisteret non habebat, animositas eum t r i b u s annis subjacuerunl hujtis passioni, lamen ob
quiescere non sinebat; seditionem oiovit i n regno boc nec disciplina eorum tcptiit nec numerus de-
scandalum i n populo. crevit. Cum aulcm compiactiit ei, in cujus manu
8. C o n t u l i t ergo se ad exducem Lovaniensem sunt o m n i u m potestates et omnia j u r a regnorum, ei
V A R L E LECTIONES.
^ • E o d e m anno Domini 1128 interpolator in marg. **• Lotharingie interp. in marg. M l
GiselberU
interv. anno Domini 1129
M t
interpolator.
NOTJE.
(421) Bcsancon. les Erfurtenses ad 1129. Vide E r n s t I I I , 1 8 . Gode-
(422) Quod factum esse anno 1128 testanlur A n - fridus Staufensium parti favisse v i d e t u r .
nales Rodenses, et apud M i n r u m I V , 197 i n tabula (425) Cf. de hoc praelio qurc lcgttntur apud Ansei-
quadam o c c u r r i l die 15 J u n . 1128 dux Paganus, i . muin Gemblacensetn ad a. 1129 e l . i n A n n . Rodcn-
c. Gualeramnus. Sed tantum terram inter Rhenum sibus.
ct Getam fluvios potuit obtinere, ut probant A n n a -
179 RODULFl ABBATIS S. TRUDONIS «80
qoi conturbat profundum maris et mitigat ciun vo- A peragens, ad oceidentalem cellam sine aliquo d o -
l u e r i t , d i x i t angelo p e r c u l i e n l i : Cesset jam manus i o r e , sed cum m u l t o timore declinavit, p r o eo qnod
tua ut non desolelur lerra (11 Reg. x x i v , 16), et sta-
9
acciderat e i . l b i cum suis familiarihus conferens de
t i m facta est tranquillitas magna. Nam Lovaniensis eo quod contigerat ei i n refectorio, gratias Deo age-
e l Duracbiensis domini e l qui cum eis erant excom- hat, quia se evasisse, cum non evasissel, p u l a b a t .
m u n i c a t i Leodium venerunt, e i aecclesiasticam fa- Non posl collationes f r a t r u m sensit p a u l a l i m o b s t u -
cientcs salisfaclionem (an. 1131), absolulionem ac- pescere sihi crus s i n i s t r u m , ita u t sine a m m i n i c u l o
ceperunt et eraendalionem p r o m i s c r u n t (424). ltaque uon fuisset ausus i r e ad leclura. Circa roediam v e r o
cessavit t e r r a a bellis. Jamque tercia 8 8 3
facta creina- noctcm cum evigilasset, o m n i oflicio c r u r i s et s i n i -
tione et vastalione m
abbatiae nostrae a Lovaniense s l r i h r a c h i i privalits inventtis est. Cumqne de officio
principe, p r i m a propler advocatum nostrum c o m i - linguae et sensus inlegrilHte vehemenler p a v i t a r e t ,
tem G y s l e b e r t u m , lunc ei adversanlem propter f r a l r u m orationibus devotissime se commendabat,
imperatorem Heynricum q u a r t u m , secunda vero 8 8 8 u t e i e l linguam ad confitendum, et sensum ad r e -
nichilomiuus propler ipsum nobis adverranlem ct ei cognoscendum Deus ei conservaret. Qtiod et pia D e i
confoederatum (425), permaxima sollicitudo i n c u m - clementia ei concessit.
bebat nohis de reparandis aecclesiis nostris c o m b u - B lO.Eodcm etiam anno circa a u t u m n u m dolori h u i c
stis, inolendinis, v i l l i s domiuicalibus, sicut vulnera- paterna manus corripientis eum D o m i n i l a n t u m
tis i n bello de curandis domi eorum vtilneribus. languorem adjecit, ut a medicis desperarelur, et v i x
9 . I n t e r quae maxima et continua mala i n t o l e r a b i - figmentum homiuis pretendere videretur. Et ut
l i t e r afficiebalur abbas Rodttlftis cum aniini vexa- ipse referrc solebat, nocte festivitatis sancti M i -
tione tuiii eliam corporis per cyatica passione, quae cbaelis tanta passione a l t r i t u s f t i i t , quasi qui ange-
i t a et t o l u m 8 8 8
clunem occtipaveral, u t equo aut l o r u m aspeclum peccando offenderal, si angelicis
pede modictun valeret. Ilaque i n f i r m i i a l i suae cora- verberibus p u n i r e t u r . Poslquam autem de illa i n -
modam e l religiose volenti viverc coogruain edifica- lirraitate vix evasit et de paralysi tantum m e l i o r a r i
v i t sibi cellulant versus aquilonariam p a r l e m j u x t a coepit, u t bacillo innixus ambulare utcumque vale-
occidenlalcm m
monaslerii absidem, aperienlcm ret, et convenlum f r a t r u m , c h o r u m c a p i l u l u i n q t i e
oslium i n o r a t o r i u m , c r i p u c choroque vicinum, i n t e r d u m i n l r a r e , sludiosissime ammonebat fratres
votoque ei fueral altare consecrare in honore sanctae de servanda rcligione et de avertenda ab eis ine
Blariae, m a l r i s Dontiiti nostri Jesu C h r i s t i , e l saucli Dei indignatione. Fecit etiam sibi baslernam fieri.
Basilii episcopi, qtiia beata Dei g c n i l r i x setuperquc Q q U a ad usus aecclesiie longe etiam quo vellet c o m -
v i r g o domina noslra Maria uiillum sjieciale o r a l o r i u m mode valeret pervehi. Apposnit eliam et a n i m t i m
babebat i n noslra aecclesia. Sed medicinalis manus et studium ad i n f o r m a n d u m de m u r o c l a u s t r u m .
D o m i n i , quae ab antiquo non consuevitcorpus aeccle- E t scquenti anno (1155) aperieus t u r r i m ante c o n -
siae noslrae absque expiatione diu relinquere, adjecit v e n t u m , de parvo prius fecit a r c m n , u t nunc appa-
quoque ad caput noslrum se misericorditer appo- r e l , m a g n u m , mutans templi i n l r o i t u m ad d e x t e r a m
oere, et pasaionem cyalicam transfudit abbali i n manura, e l i n o b l u r a t o p r i o r i i n t r o i t u faciens de-
paralyticam 8 8 8
. Mense M a r l i o ordinalionis suae anno pingi sanclae Dei genilricis imaginera, u t baberet
2 5 (an. 1152), 15 Kaiendas A p r i l i s , feria 6, diebus ab i n l r o e u n l i b u s et exeuntihus dignam v e n e r a t i o -
sanclae 8 0 9
quadragcsimae sedebal abbas Rodulfus ad n e m . P e r d u x i t e l i a m m u r u t n d o r m i t o r i i tisqtie a d
mensam c u m fratribus i n rcfectorio. Ea ipsa die trabes ex utraque parte, e l m u r u i n refectorii ex
dederat fratribus generale de pisce, solvens a b s t i - una cum coquinae m u r o el signalo exitu de claustro.
nenliam pro humana compassione, u b i i n t e r p r a n - C a p i t u l u m quoque o r d i u a v i t Iribus parietibtis, j u x t a
d i u m allalae sunt ei pulustres anguilla? veru assalae, q u a r t u m templi habens arcum ad introeunduin et
atque subinde minorcs aliae herbis priinogenitis i n duas feneslras ad i l l u m i i i a n d u m cum arcuatis c o -
pulmento confectae. De quibus cum comedisset el D i u m p n i s . M u r u m c l a u s l r i , super quein stare debent
aviditalem sentiens abjecisset, apposuii manum ad columpnac ab uno capile convenlus usque ad aliud
poma quae erant i n cipho anle eum vino infusa. in c i r c u i t t i , ab allo m u l l u t n fundamenlo usque ad
Quibus ad modicuui gustalis, s t a l i m sinistra manus ponendas columpnas e v e x i l , pilariisque per c i r c u i -
coepit ei qtiasi p l u m b u m aggravari et momentaneis tum erectis Ioeum d i s l a n t i u m coluinpnaruin signa-
vicibus i n t e r d u m i e v a r i , angulus quoque labiorum v i l , aiqne siinul locum quem ad lavandas manus
i n eadem parle quasi e m o r i , et iingua minus solila debet habere couventus f r a l r u m . Jamque ex p a r l e
facilitate u t i . T e r r i t u s valde lamen Iccliouis finem trabes excisae jacebant , i n silva, quibus d o r m i t o r i i
non fecit, sed peracto prandio cum fratribus gratias desuper ct oflicinarum deorsum 8 6 0
compaginarelur
VARIiE LECTIONES.
* " tra 1* secunda 1 . D. 8 8 4
e l v. desunt 1 ' . 8 8 8
deest I * . 88,1
solum 1 . 1 \ 8 8 7
orientalem 1*. 8 8 8
para-
licam l . i . deest
#
V%z% 868
deest r .
NOTJE.
(424) Consenlil de lemporc Alexander episcopus i n (425) Vide supra X , 14. Revera est tertia v a s t a t i o ,
tabula apud Miraeum I , 92; cf. Ernst 111, 52. u l ipse probat paulo infra X I I , 14.
181 CESTA ABB. T R U D O N . — L I B . X U . — C O N T I N U A T I O I . 182

s l r u c t u r a . Cumque ad banc abbas e l sollicilaret A n o r u m et aposlolicorum v i r o r u m manuum suarum

officiatos et gollicitaretur a f r a t r i b u s , stiscitavit laboribus viverent, nocle ac die operantes unde
Deus, en nescio quota v i c e ! super nos angelum sa- alerentur et v e s l i r e n l u r liberisque suis i d ipsum
tanae, u t et operis impedimenlo nos c o n l r i s l a r e t , ct providercnt. Querebant etiam et conquerebantur
substantiae detrimento peccata noslra p n n i r e t . A d - ad invicem l a c r i m a b i l i t e r , unde illis magis quam
buc e n i m mantis ejus exleusa super uos, et ira aiiis merccnnariis haec ignominia et vis contume-
non e r a l aversa. Provenil autem sub hac occasione. liosa, cum i n l c r christianos plura alia ess*nl officia
1 1 . Est genus hominum mercennariortim, qtiorum suo m u l l u m aspernabiliora, cum tamen nullum
officitim est ex lino et lana texere teias, hoc procax ducerenl aspernabile, de quo chrislianus posset
e l superbum superalios mercennarios vulgo reputa- sc sine peccato conduccre, illudque soluin csset
t u r . A d q u o r i i i n p r o c i c i t a l e m et supcrhiam b u m i - vitabile et ignobile quod i m m u n d i c i a m peccati c o n -
l i a n d a m e l p r o p r i a m injuriam de eis ulciscemtam t r a h e r e l nnimre, mcliorque s i l rusticus l c x l o r et
pauper quidam rusticus ex villa nomine luda (426) pauper, quam cxactor orphanorum et spoliator
h a n c diabolicam excogitavit tegnam (427). Accepla v i d u a r u m urbanus et nobilis j t i d e x . Cttmque haec
a j u t l i c i b u s fiducia et a levibus hominibus a u x i l i o , et h o r t i m s i m i i i a secum, u l dixi, lacrimahililcr
qui gaudent jocis e l n o v i l a l i b u s , i n proxitua silva conquerercntur, concrepabant anle iittid, nescio
n a v i m composuit, et cam rotis supposilis affigens cujus potius d i c a m , Bacchi an Veneris, Neptuni
v e b i b i l e m super terram effecit. O b t i n u i t quoque a sive M a r t i s , sed ut veritis dicam, anle o m n i u n i
potcstatibus, u t injeclis funibus t e x t o r u m humeris l n a l i g n o r u m s p i r i t u u m execrabile d o m i c i l i u m gcnera
de Inda Aqtiisgrani traheretur. Aquis suscepla c u m d i v e r s o r u m m u s i c o r u m , t u r p i a canlica et religioni
g r a n d i b o m i n u m utriusque sexus processione, tiic- christianae indigna c o n c i n e n l i u m . S a n c c i t u m quoque
h i l o m i n u s a texloribus Trajecluiu esl pervecta, i b i c r a l a j u d i c i b u s , u l p r e t e r lexlores quicunque usque
eiticndaia et mak) veloque insignita, Tungris est ad l a c l u m navi a*ppropinquarcnt, pignus dc collo
i n d u c l a , de T u n g r i s Los. Audicns abbas Rodulfus eorum e r e p t u m t c x t o r i b t i s relinqucrent, nisi se ad
n a v i m i l l a m infauslo compactam omine, maloque l i b i t u m r e d i m e r c n t . Sed*quid faciam? Loquarne
solutam a l i i e cuin bujusmodi g c n t i l i l a t i s studio an sileam ? U l i n a m spiritus mendacii stiliaret de
nostro oppido adventare, presago s p i r i l u hominibus labiis meis ! Sub fugitiva adbuc luce d i e i , i m m i -
predicabat, u t ejus susceplione abslinerent, quia nente j a m luna (428), m a l r o n a r u m cateroe, abjeclo
m a i i g n i s p i r i l u s snh hac ludilicalione i n ea trabe- femineo pudore, audienlcs strepitum bujus v a n i t a -
r e n t u r , i n proxintoque sedilio per eam m o v c r e l u r , ^ t iS tp i capiilis de stratis suis e x i l i c b a n t , aliae
a s s s

unde cedes, incendia rapinaeque fterenl, et humanus seminudae, aliae siinplici t a n l u m clamide c i r c u m -
sanguis roultus funderetur. Qucm isla declamanlem datae, cborosqtie dticcntibus circa n a v i m impudenter
o m n i b u s diebus, quibus malignorum s p i r i t u u m i i i u d i r r u i n p e n d o sc ammiscebant. Videres i b i aliquando
s i m u l a c b r u m Los m o r a b a l u r , oppidani n o s l r i audire m i l l e h o i n i n t i m animas sexus u l r i u s q u e p r o d i g i o -
n o l u e r u n t , sed eo studio et gaudio excipientes, quo sum et infauslum celeuma (429) usque ad n o d i s
p e r i l u r i Trojani fatalem equum i u mcdio f o r i sui mediutn celebrare. Quando vero execrabilis illa
dedicaverunt. Slatim proscriplionis sententiam chorea r u m p e b a t u r , einisso ingenti ciamore vocum
a c c i p i u n t villae textores, qui ad profanas hujus incondilarum sexus uterque hac illacque bachando
s i m u l a c h r i excubias venirent lardiores. PapC*! Quis ferebatur. Quac tuuc i l l i c agebanlur 3 6 1
, illoruin , 8 t

hominum vidit unqtiam tantant — u t ita liceat sit diccrc, quibus l i b u i t viderc et agcrc, ncstrtitu
l a t i n i z a r e — i n ralionabilibus animalihus b r u t u i l a - est tacere et deflcre quibus modo contingit graviter
t e m ? q u i s tantam i n r c n a t i s i n Christo g e n l i l i l a t c m ? luere.
Cogebant senlenlia proscriptionis lextores nocte 13. Islis tam nefandis sacris plus qtiam duodecim
e t die navim slipare o m n i armaturae gcnere, solli- diebus supradicto r i t u celebralis, conferebant s i m u l
citasqtte ei excubias noclc et die continuare. D oppidani, qnid agercnt amodo de deducenda a se
M i r u m q u e fuit, quod non cogebant eos anle navitn n a v i . Qui sanioris erant consilii et qui cam suscc-
Nepluno hostias i m m o l a r e , de cujus naves essc ptam fuisse dolcbanl, limenles Deum pro his quae
solent regione; sed Neptuutis eas M a r t i reservabat, facta v i d e r a n l e l audieraitl et sibi pro his quac
c u i de bumanis c^rnibus fieri volebat. Quod postea fulura conjitiebant, hortabantur, u l comburerelur,
m u l t i p l i c i t e r factuin est. aut isto v c l i l l o ntodo de medio t o l l e r c l u r . Sed
12. Textores intcrim occulto sed precordiali stulla quorundam cecilas huic salubri consilio
g e m i t u Detitn jtistuni j u d i c e m super eos \indiceiu contumeliose r e n i t e b a i u r , nam m a l i g n i s p i r i l u s qtii
i n v o c a b a n t , q u i ad hanc igiiominiam eos detrude- in ca ferebanlur disseminaverant i n populo, q u o d
b a n t , c u m j t i x t a rectam v i t a m a n t i q u o r u m c b r i s t i a - Jocus ilie et inhabitantes probroso noiniue ampiius

V A R L E LECTIONES.
M l
vidercs agere. D. , € l
i l l o r u m — videre detunt D.
NOTiE.
(426) Corncli-Munster. (428) Horat Od. 1 , 4 , 5 .
( 4 2 7 ) Doium. (429)
~ Nautarum
" cantus.
1*3 RODULFI ABBATIS S.TBUDONIS 184
iOlareniur, apud quos remansisse i n v e n i r e l u r . Dedu- A Duracbiuin erat castellum saucti L a m b e r t i L o v a -
cendam i g i t u r e a m ad villain quae j u x l a nos esl L e u - niensis dominus ab impugnatione cessavit et ab
obsidione se a m o v i t , promisso ei quod Durachienses
gues (430) decreverunt.
paulo post ei ad j u s t i c i a m suam producerentur. E t
14. lnterea Lovaniensis dominus audiens de de-
c u m ista et alia de dominis et i n l e r dominos t r a c t a -
inonioso navis itlius r i d i c u l o , instruciusque a r e l i -
r e n t u r , pedites et milites j i e r omnia nostra c i r c u -
giosis v i r i s terrae suae de i l l o vitando et terrae suae
adjacentia se difiuderttnt, viilas nostras, x c c l c s i a s ,
arcendo m o n s i r o , gratiam suam et amicitiam m a n -
molendina et quaecunque occurrebanl combustioni
d a t oppidanis nostris, commonefaciens eos h u n i i l i t e r ,
et p e r d i t i o n i t r a d e n l e s ; recedentes vero quae l o n g e
n t pacem i l l a m , quae i n t e r ipsos et se eratreforinala
a nobis l u e r a n t , p r o u l cuique adjacebant, i n t e r s e
et sacramentis firmata, non infringerent et inde
precipue, si iliud diaboti l u d i b r i u i n viciniae suae i u - d i v i s e r u n l . Yaslata est gravissime tempore i l l o a b -

ferrent. Quod si l u d u m esse dicerent, querereut batia e l direpta omnia f r a l r i b u s necessaria. Vasta-

alium cum quo inde luderent, quia si u h r a hoc t i o i s l a fuit quarta, quas tufra 26 (431) annos f e c i t

inandatum coraraitterenl, pacem predictam i n euin Lovaniensis dominus in nostra abbatia m

: prima

effringerent, et ipse vindictam i n eos ferro e l igne propter comiiem Gyslehertttm dissidentem ab eo
exequeretur. I d ipsum mandaverat Durachiensibus B propter imperalorent H e i n r i c u i n q u a r l u m ( 4 3 2 ) ; se>
dominis, q u i et homines ejus fuerant manuatim et cunda cum eo propler A l e x a n d r u m , postea L e o -
interpositis sacramentis e l datis obsidibus sibi c o n - diensem episcopum ( 4 3 3 ) ; l e r t i a , quaudo p u g u a t u m
itedferati. Hoc cum j a m tercio fecisset, spretus esl est ante Durachium (434), nichilominus p r o p t c r
taro ab oppidanis nostris quam a Duracbiensibus i p s u m ; quarla, quando inter eos esl fcedus r u p l u u i
dominis. Nam propter peccata i i i h a b i t a n l i u m vole- p r o p t e r terrestris navis m a l i g n u m a d v e n t u m . O r a -
bat Dominus i m m i t t e r e super locum noslrum ignem nes ista? grandes vastationes factae sunt p r o p t e r
et arma liovaniensium. Ad hanc i g i t u r plebeiam comilem Gyslebertum, a u t per e u m , aut ctim e o ,
latuilalein a d j u n x i t se comes Gyslebertus contra exceptis innumeris m i n u l i s quas facere n u n q u a i n
generis sui n o b i l i t a t e m , trahendamque decrevit cessavit.
navim i l l a m terream usque Leugues u l t r a D u r a - 15. Islo fere anno (1156) q u i d nobis per abbatem
c b i u m v i l i a m . Quod el fecit malo noslro omine Rodulfuni acciderit, uecessarium sciens fore poste-
cuin o m n i oppidanorum nostrorum m u l l i t u d i n e et ris nostris, tenaci memoriae s c r i p t o m a n d a r e c u r a v i .
ingenli debacbantium vociferatione. Leuguenses Homo q u i d a m Hezelo nomine defunclus fuerat, d a -
oppidani, nostris prudentiores e t L o v a n i e n s i s d o m i n i ^ pifer abbatum sub quihus consenuerat. Hic d u m
mandalis obsequentes, portas suas clauserunt, e l adhuc viveret et dominis suis piacere f a m i i i a r i ser-
infausti ominis monstrum villam suam i n t r a r e non v i t i o sciret, famUiaritate et cailidilate sua eiTecil,
permiserunt. Lovaniensis vero dominus precum quod de tnensa f r a t r u u i partem culturae j u x t a o p p i -
suarum et mandatorurn contemptum nolens esse d u m n o s t r u m , e l partes duas culturae de Stades,
i n u l t u m , diem constiluit comitibus tanquam suis nccnon et molendinum de Cotleym, quod solvit
hominibus, qui neque ad p r i m u m neque ad secun- o m n i anno 24 modios, suo fiodo a t t r a x i t . M o r t u u s
d u m sed nec eliam ad t e r l i u m venire voluerunt. est tandem sine l i b e r i s , relicto usu fructuario suae
Eduxil ergo 8 6 3
contra cos et contra nos multae m u l - u x o r i , sicut ei firmaveral ante abbates et c o r a i n
t i t u d i n i s exercitum a r m a l o r u m tam peditum quam paribus suis. S u r r e x i t autem filius f r a l r i s ejus p o s l
m i i i t u m . Nostro i g i t u r oppido seposito, tanquam eum Arnulfus noiniue, volens quod avunculus t e -
i i r m i u s m u n i t o et beiiicosorum h o m i n u m pleno, n u e r a l juste et injuste fiodali et h e r e d i l a r i o j u r e
p r i m u m impetum i n Durachienses fecit. Quibus v i - possidere; patrontim habehat inde advocatum no-
r i l i t e r resistentibus, castellum nescio quare, cum
slrura comitem Gyslebertum et potentiores q u i de
posset, non obsedit, sed i u t e r Leugues et Dura-
paribus habebantur. Longa iuter hunc A r n u l f u m e t
c h i u m pernoctavit. Cuinque sequenti die appiicare D
abbatem Rodulfum fuit decertatio. Ille abbalem
e x e r c i t u m disponeretet ex quatuor p a r t i b u s assul-
urgebat falsis sed verisirailibus conditionibus et
t u m facere — habebat euim ingentem m u l t i t u d i n e m
advocati violentia, decujus erat farailia, a b b a s q u i a
— supervenit Adelbero Metensium pritnicerius, filio-
erat satis legisperitus, excludebat eum legibus et
r u m Lovaniensis d o m i n i avunculus, cujtis i n t e r v e n -
veris asscrtionihus non solum ab bis quae aviincuios
t u , quia comilissa Durachiensis erat soror ejus, ct
occupaverat de mensa f r a l r u m , sed etiam a fiodo

V A R L E LECTIONES.

M a
A n n o D o m i n i 1135. inlerpol. m
i n n ab desuni D.

NOTiE.

(420) Leeuw i n t e r T i r l e m o n t et Sanctum T r u d o - anno 1136, qito t a n l u m a n n i efficiuntur.

Hen (452) Vide supra X , 14.
(431) I n numero e r r a v i t ; p r i t n a vastatio facta est (455) X I , 6.
aniie 1114, quarta haec, u t ex sequentibus patet, (45-*> X I L 9.
135 GESTA A B B . T R L D O N . - L I B . X ! I L — CONTINUATIO 1. 186
q u o d possederat l e g i l i m u m . Quid mulla? Res t a n - A j u d i c e , G o n i r a m n o d e Alost,Gualtero d e K i r c h e y m ,
dem eo processit, quod molendinum et c u l t u r a m Guederico de l l a l n i a l a , R u t h a r d o cognomento Gimo,
A r n u l f u s exfestucavit et abjudicatum ei coram p a r i - e l alio Rulhardo c u r l i s nostrae v i l l i c o , Aruulfo tunc
bns f n i t , et quod ad dapiferi m i n i s t e r i u m pertinebat scabino et abbatis pincerna, Raduifo marescalco,
o b t i n u i i ; molendinum vero et cultura post m o r t e m U l r i c o et L i e i b e r t o camerariis, e i alio U l r i c o , R i -
supradictae uxoris nomine Engelbergse judicata cholfo, Adelardo, Reynero de Miles, Reynero g r u -
sunt ad meusain f r a t r u m r e d i r e . Molendiuum eo tario, etoppidanis parvis et magnis plus quam cen*
tempore solvebat 24 modios annonae rommixtae tum hominibus, anno ab incarnatione Domini 1156,
Lcodiensis mensurae et modium f r u m e n t i e t 2 solidos ab ordinatione abbatis R o d u l f i 2 8 , regnanle L o t b a r i o
et 4 capones , e i
. Huic altercationi et diffinitioni imperatore de terra et genere Saxonum, Pctroleoue
mullae b o m i n u m inlerfuerunt animae sepissime, de et Gregorio diacone, q u i post sacrationem vocatus
quibus quorundam necessariorum nomiua voluimus est Inuocentius (455), de papatu contendenlibus,
hic reprensenlare, u t defuucta matrona nulla sit Meltis Slephano episcopante, Coloniae Brunone se-
ambiguilas de inensae f r a t r u m restituto molendino cundo (456), T r c v i r i s AdalDerone (437)Meltis q u o n -
et c u l t u r a . Acta sunl isla solempniter et pnplice, dam p r i m i c e r i o , Leodii ejusdem nominis (438), et
presente Gysleberto advocato et comite, e t R o d u l f o loci post i s l u m primtcerio i n episcopum eleclo e t
abbale, teslibus paribus aecclcsiae, A r n u l f o episcopi investilo, sed necdum sacrato.
Meteusis quondam judice, et Everardo abbatis

E X P L I C I T L I B E R DUODECIMUS, I N C I P I T DECIMUS T E R T I U S
i . Quia i n t e r gesta hujus abbatis Kodulfi occasio B sententiam i n c u r r i t i n concilio Pisae domno paP*
se o b t u l i t , u t mentionem faceremus quomodo A l e - Innocentio presidenle, anno ab incarnatione D o m i n i
x a n d e r i n episcopatum Leodiensem i n t r o i e r i t , non 1135. Quo d i r o sibi ntinlio acceplo, i n l a n t a m ama-
i n g r a t u m quoque esse a r b i t r a m u r , si de e x i t u ejus r i l u d i n e m a n i m i incidit, ut eam quoque sequerelur
ab episcopatu c l de fine vitae ipsius posteritati sine ulla dilatione egrotatio c o r p o r i s , atque adeo u t
certiiudinein reliquerimus. Leodii i n aecciesia beati appelitu cibi e l usu sibi prestructo ad extrema per
M a r t i n i magister scelarum decesserat, post cujus ductus s i t . V i x tamen confessione data e l c o i u m u -
dccessum episcopus Alexander juvenem quendam nione accepta, et r e g u l a r i u m canonicorum vita i n
n o m i n e Theodericum per pecuniam i n eodem offlcio monic Puplico j u x t a Leodium promissa, e x t r e m u m
substituerat, sciolum quidein satis de scolari e r u d i - tandem sic spiritutn efflavit (440), et i n eodem loco
t i o u e , sed necdum vel signatum babitu v e l tousura sepulluram sine episcopalibus exequiis accepit
c i c r i c a l i s discipiinae, et quod prius nunquam babue- (Jul. 6). Talis e x t i l i t finis Alexandri Leodiensis
r a l v e l illa vel alia i n civitate, aecclesia posuit eum quoudam episcopi.
s i n e canouia, hoc esl prebenda. De qua re c u m 2 . Digeslis de quibus proposueramus, j a m nulla
reprebenderetur et emendare debuisset, deterius taliuin superest scribendi maleria, sed de vastatio-
egit, quia cauonicum euin s i m i i i t e r pro pecunia C i s nostrae malis, quae cotidie p a t i m u r , m u l t a e t
n

f e c i t . Quam causam dum obstinale defenderet, e l amara n i m i s lugendi copia. Quae ne forte m a g u i t u d i -
e a m ipsam aecclesiam graviter inde scandalizasset, nis suae mole torpentem ocio a n i m u m o b r u a t , et
i n t e r repreltensores suos i n ejusdem aecclesiae cano- amaritudiuis stiae aculeis usque ad desperationis-
n i c u n t nominc Nicholaum vebementius invectus est, b a r a t r u m detrudat, occupandus est solita exercita-
a^co ut d o m i n i iunocentii papae audientiain appellare tione aniinus, u t roinorem babeant locum i n dolore-
e u m compelleret. Ad quam per eum ipsum de corporales sensus; solent e n i m minuere frurtuosaer
symoniaaccusatus,eta domno papa semel et secundo animi occupationes etiam amaras corportiro pas-
canonicis interv JIUS vocatus, viain a r r i p u i t quasi siones. Quapropter ad superiora lrbet recurrere e t
i t u r u s . Sed remorante eum i n Francia culpae suae scribendi materiam de pretermissis reassumere.
conscientia, cum premissis a<* domnum papam ve- 5. Ubi cum illa aiiquando relegeremus, quod t e m -
n e r a b i l i b u s n u n l i i s , abbate videlicet Slabulense atque pore domni A d v e n t i i , gloriosi Metensium prcsulis,
L o b i e n s e (459) cum aliquibus a r c b y d i a c o n i s , et facta sit descriptio ex abbatia sancti Trudonis (441),
r e l a x a r i de advenlu suo ad audienliam nullo modo et i b i d i c l u m sit quantum speltae fraires babcrent
possct, t e r t i a m vocationem canonicam accepit, et ad faciendum panem, quantum ordei ad cervisiam,
e a m ipsam sicut aiias postponeus, depositionis sua? q u o l porcos ad sagimen, quantum salis, q u a u l u m
VARIiE LECTIONES.
1 4 3
4 capones — cultura desunt D. extrema hujus UOri deiunt D.
NOTiE.
(435) Secundus. (450) L e o n i o ; cf. Mabillon A n n a l . o r d . s a n c t i
(456) Sedebat annis 1152-1157. Bened V I , 184. Idem probanl Anttales Rodenses.
(437) 1131-1152. (440) Pridie Non. J u l . , teste i E g i o i o .
(438) Adalberone 11.. 1136-1145. (441) Supra 1,5.
187 R O D U L F I A B B A T I S S. TRUDONIS 188

leguminis, m i r a l i valdc sumus, qnare non d i x e r u n l , A scd el scutellas tam leguminum quam olerum m a -
unde ista v e n i r e n l , ct quare prelerniisertint quid gnae et bene referlae habebanlur. A festivilate sancti
haberent fralres ad c o m p a u i t i m , sciiicet ^d piscem, R c m i g i i usque ad oclavas pentecoslcn prepositus de
ad ova, ad cascos, cum absque istis nulla vivant Tcslebanl inter duo leguminum vidclicet et ole-
ctieuohia moiiacborum, et si qttid habebant fratrcs r u m fcrcula piscem coiidie dabat,scilicet aut magnos
statutum ad v i u u m . M i r a l i ctiam valdc sumus et lucios aut anchoraum sive salmouem vcl allec r e -
adhuc m i r a m n r , cur dc mensa abbalis r c t i c u e r i n t , centia. De allec recenlihus unicuiqtie f r a l r u m q u i n -
curo secundum mandatum bcati Benedicti illa sit, que d a b a n t u r ; de anchorao taula portio quanta
quae semper debel esse cum hospitibusel percgrinis, palmae bominis l a t i l u d o , pollice j u x l a eam c o m p l t -
et si aliquando, quod rarissimum esl, defuerint, cato, portiones vero l u c i i et salmonis minores e r a n t ,
vocandi s i n l de f r a l r i b u s quot el quos abbas volue- quia carior est piscis et spissior. Qtiod si alii pisces
rit. Nec illud quoque pretermitlciidum fuissct, interveitiebant, recta compensatio iude ftebal. Quia
quantum ad vestiariuin f r a t r u m p e r t i u e r e l , quantum vero jugis et auiiqua qtierela semper erat de p i s c i -
:id stiscipiendos hospiies, qui nuuquam niouaslcriis bus inter nos, qui de Testebant * " ndducebantur,
dcsunt, qtiantum ad elemosinam pauperum, quan eo quod aut nimis essent salsi aut i n l e r d u m p u t i d i
tum ad retiuenda templi sartatecta, et ad invenienda et p u t r i d i , aliquando eliam quia nec qualescunque
i n eo l u m i n a r i a , et unde i n i n i s t r a r i deberet infirmis poterant propter hiemem i n v e n i r i , et uriius r e i c o t i -
f r a t r i b u s , de quihus reguia p r e c i p i t , ut t r a c t e n l u r diano usu fralres faslidio g r a v i i c r afticiebanlur, o r d i -
htimauius et reparentur carnibus. Quae ista omnia et naverunt abbas Theodericus et p r i o r lunc temporis
alia p e r p l u t i m a c u m debcant hahere monachorum Roduifus, ut lierent vicissitudines, scilicet ut d a r e l u r
cOHiiobia, u l d i x i m u s , valde m i r a l i suinus, cur de- piscis, cum posset i n v c n i r i ct sanus haberi, et c u m
scriptores abbaliae isla r e l i c u e r i n l , quia de sola non possel hoc fieri, coinmutarelur sive de f r i x i s
annona quam posucrunt ista omnia provenire non sagimine ovis, sive de arlocrcis, aliquando dc caseo
possunt a , T
. et ovis.
4. Diligenlius i g i l u r exarare volenles statulam 5. Preposilus dc Hasbania, quamdiu alitis servie-
a n t i q u i l u s prebendam f r a i r u m usque a d desolalio- bat, ccenam omni nocte dabal, scilicct q u a l u o r ova
nem loci proptcr abbattini conlentiones el propler unieuiquc f r a l r t i m aut d i m i d i u m caseuin seu poma
multimodas bellorutn varielales, sic incipiamus : vel aiitiin f r i i c l u m . E t illud non esl obliviscendtim,
Meiisae f r a t r t i i n panis colidianus 5 marcis Colonien- qtiia si infra islos dies sive infra t o l u m annum dies
sis ponderis appcnditur, pulcher et albus, de spella ^ j e j u n i i cvenirent, debitum ccen3? prepositus de H a -
maxime et de excusso primse faiinae flore cflectus; sbania non sublrahebal, sed prandcntibtis f r a t r i b u s
puerorum panis 4 marcis, sed ejusdem p u l c h r i l u d i - dabat quod comedi die illa poterat. Sed e l a festi-
n i s ; porlio > M
cervisae unicuique f r a l r u m , cervisae vilate sancti Remigii usque ad octavas pentecosles
inquam qualcm nulla alia c e n o b i a habent usquam, omuibus festivilalibus, quibus fralres i n albis e r a n t ,
i n l e r prandium et ccenam sexlaritis v i n a r i u s ; die prepositus Hasbaniae pro fereulo leguminis jussei-
dominica et feria l e r l i a alqtie quinta inter tres f r a - l u m (443) commulahat confeelum vino, ovis et sagi-
t r e s sextarius v i n i , sabbato ad mandatum inter itiine, dabalque unicuique f r a t r u m recentis piscis
quatuor. Sed cum venissent ad nos usus Cluniacen- p o r l i o n c m bonani atque simul tres arlocreas, quae
s i u m , qui m u l l a sobrielate mandatum suum faciunl, j u r e antiquo continere debcnl quinque ova el caseum
sextam partem sexlarii de vino in prandio accepi- (444), iiunquam propier hoc sublracla portione de
m u s , et de caetero more Chiniacensiuni mandatmn Teslebanl m
. In nocle fcslivitatis sancti R e m i g i i et
explevimus. Juvcnibus vero f r a l r i b u s hunqu un da- sancti Trudonis idem ipse preposilus dabat f r a i r i b u s
batur v i m i m , nisi ab abbate a u l priore eis d a r i ad coenam recentem m
piscem de Mosa, habebanl-
preciperelur, et lunc quoque parcius. Feria secun- que ipsi fratres ad ipsam eandem ccenam i n t e r qua-
da, feria q u a r i a , feria sexta, si talis eveuiebat f e s l i - j ) tuor v i n i s e x t a r i u m , eliam si coiitingerel eis ea ipsa
vilas, nicbilominus inter tres fralres sextaritis v i n i die inter tres habere ad prandiutn. Dic festivitatis
dabalur. Habcbanl eliam fralres cotidie legtunen, sancli Remigii et dic feslivitatis sancli T r u d o n i s c u m
diebus quibtis comcdebatur confecitim sagiinine cotidiauo f r a l r u n i panc dabatur inter duos simila
(442). S i m i i i l c r ct olus t r i b u s i n epdomada diebus, appendens quatuor marcas. E l p r i m u m ferculum i n
ab assumptione vero sanclue Maria) colidie usque inensa cralquae vocari polcsl carpeia (445), de sicco
Circumdederuni me. Quando vaccina caro comedeba- piscc de Teslebanl, eo quod m i n u l a l i m c a r p e r e t u r ,
t u r , pinguedine carnis olera abunde condiebantttr; et m i n u t a t i m cum ovis concisis cuin pipere super-

VARIiE L E C T I O N E S .
16T
hucusque omnia desideranlur apud D. > M
p o r l i o — f r a l r u m desunt D. Teslerbant !*• a T 0
Tester
b a n t 1*. recentem—eandem desunt D.
m

NOTiE.
(442) 1. e. adipe. sittis
443) Jusculum. (445) I . q . carpla, Gallis charpie; apud Italos cst
! 4 4 4 ) Alias est cibus cx pane et carnc compo- carpionare pipcre, acelo aiiisque speciebus c o n d i r e .
 i89 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. XIII. — CONTINUATIOI. 190
. aspergereiur. Secundum ferculum idem Hasbanien- A fectam, ab octavis penlecosten inanlea eo loco m

sis preposilus de sabnone recenti, aqua cocto et artocreas. Panis q u i dabatur ad cellam abbatis i n ea
p i p e r a t o ; t e r t i u m ferculum de eodem genere assatum famulantibus et i n c u r l i servientibus et omnibus
et n i c h i l o m i n u s p i p e r a l u m ; i n t e r ea et alios assalos supervenientibus hospitibus dc 5 7 1
communi a c c i -
pisces q u i affercbanlur de Mosa,quos poetica licentia piebalur i h cellario f r a l r u m ; s i m i l i t e r cervisa et
vocare possumus roceas (446) et bardos (447); pre- v i n u m per manus v i l l i c i qtii erat super c u r l i r a . Pa-
lerea i n t e r duos et duos fratres pictantias 8 7 1
(448), bulum et c i b a r i u m equorum d i s t r i b u e b a l ntariscal-
p a r t i m de luciis farcitis, p a r t h n de dorsis salmonum cus de horreo et granario, tam domesticis quam
et ovis e o r u m p i p e r a t i s ; postremo artocreas. Q u i d bospitibus, nam cellerarius f r a t r u m ea lantutn a c c i -
m u l t a ? M u ) t o r u m piscium multa erat copia. Cumque piebat et dispensabat quae f r a l r u m e r a n l . Deannona
sic per intervalia festivitatum c u m preposito de vero, de cervisa et de vino n i c h i l habebal abbas s i n -
Testebanl prepositus Hasbaniensis serviret, tamen gulare preler censum quarundam v i i l a r u i n etaeccle-
omni teropore minutis f r a l r i b u s qualuor ova ad s i a n i m e i m o l e n d i n o r u m . De eo procurabat mensae
genlaculum (449) procurabal et qualuor ad ccenani suae i n cella et obsequentibus sibi et hospitibus,
e t carnes i n i n l i r m a r i a (450), si lamen i n c u r t i eraut tam p a r v s quam magnis, et t r i a servilia i n anno
aut i n l a r d a r i o , inde sumebal q u a n t u m expediebat. B episcopo Metensi, quorum redemptio sex marcae, et
A b oclavis pentecosten usque ad festivilatem sancti ea quae perlinent ad retinenda clauslri edilicia.
R e m i g i i prepositus de Testebant cessabat, e l Hasba- 7. Habebant fratres ad vestimenta sua singuli i n
uiensis o m n i die serviebat. anno singulas pelliceas novas, duas stamineas novas,
6. Die dominica et secunda feria e l quarta et (455) colurnos novos, 4 calceos novos (456) n o c l u r -
sexta feria dabantur scutellae refertae bonis piscibus nales et diurnales, et portionem magnam unde u n -
unicuique f r a t r u m , quantum alias inter tres a u l d u o s g e b a n t u r , e t i u l e r dtias v i c e s 8 pedules (457), c u c u l -
d i v i d e r e t u r . Frequentissime raagnae portiones s t u - l a m et t u n i c a m , bracas et caligas et caelera quo-
r i o n u m (454), tempore quoque lainpredae (452) i n tiens et quando indigebant. Haec et aiia quae supra-
"9Su s u n t , i n t e r tres u n a ; sed et crassus piscis q u i diximus unde venirent villae erant et aecclesiae quas
balena d i c i t u r frequenler abunde m i n i s l r a b a t u r . h i c noininabimus : I t i Testrebant i n villa A l b u r c h
T e r t i a feria et quinta m
et sabbato s u p r a d i c l i t e m - ea quae bahere videmur c u m aecciesia e l omnibus
p o r i s i n l e r v a l l o i n t e r legumen e l olus ad p r a n d i u m appendiciis villicationis i l l i u s . l n villa m
Guimala
unicuique f r a t r u m quinque ova et dimidius caseus c u m ecclesia de Pirges ea quae i b i habere videmur
dabatur, ad coenam qualuor ova autditnidius caseus, ad j u s pertinent v i l l i c i i i l i u s . S i m i l i l e r i n vilia de
et propter boc m i n u l i s tribus diebus de s u p r a d i - ^ Pelle, villa dc Guebechem, villa de Hales cum suis
c t i s ovis n i c h i l subtrahebatur. Ipsi quoque m i n u t i aecclesiis et appeudiciis v i l l i c a t i o n u m s u a r u m . Y i i l a
q u a r t a m partem sextarii v i n i tribus diebus pro m i - de Mergueles cum aecclesia sua et cum aecclesia qme
n u l i o n e sua accipiebant, quamvis aiiqua dierum est i n villa sanc.ti T r u d o n i s , et cum omnibus quae
i l i o r u m d e c o i n m u n i jtisticia t e r l i a m p a r l e m babereat i n l u s et foris i b i habere videmur c u m suis appen-
a d p r a n d i u m . Diebus rogationum habebant fratres ad diciis. Villa de Siades cum aecclesia et eis quae i n
meusam unusquisque placentam cum porlione sui Halmala habere v i d e m u r . iEcclesia de Halles et
piscis. Die p a l m a r u i n commulabatur legumen pro villa de Meres cum appendiciis suae villicalionis.
faba t r i t a , e l i n coena Domini s i m i l i l e r e l i n sabbato jEccIcsia de Lare cum villa et m u l l i s sparse j a c e n -
sancto. Qualuor diebus n a t i v i l a l i s D o m i n i , paschae tibus partibus quae pertinent ad villicalionem ejus.
et penlecostes ad prandiuin duas porliones piscis, I n Masesele (458) villula e l aecclesia, de quibus v i x
u n a m d e T e s t e b a n l , aliam de Hasbania.et ad ccenam aliquid boni unquam habuiiuus. In villa P r o v i n quae
p r i m a die placentam cum brachiolo (455), minorem ibi habere videmur, s i m i l i l e r i n viila H a l l e i . In K i r -
l a m c n quain in diebus roga&iouum; a pascha usque cheym d i m i d i u m aecclesiaiet quae in villa habemus.
a d octavas penlecosles omnibus diehus, quibus f r a - ^ iEcdesia de Bovinges (459) et villa de Burlos cum
t r e s sunt iu albis, dabat prepositus llasbanicusis appendenlibus ad vibicationem ejus. In A l o s l e l B r u -
j u s s e l l u m el porliouem piscis cum illa de Testebant, stemia quae iu eis haberc videmur. In Orel et G e m -
e t tanacetuiu quo.I 5 ovis conficiebalur, aut pro t a - mapia quae ibi habemus. i u Sesninc aecclesia e l quae
n a c e l o porralam (454) bene ovis et sagimiue con- in viila habetnus. ^Ecclesia de Corbeche e l aecclesia
VARIiE LECTIONES.
pietancias I I * .
, 7 i 8 7 8
sexta D. m
e o l . desuni 1". 8 7 8
i n 1*. 8 7 8
reliqua usque ad verba ejusdem mone •
tae desunt apud D.
NOTJE.
(446) R n t i l u s , Gallis rose. (455) I . q . bracellus, Germanis brelzel.
(447) idem videtur quod harbus, Gailis barbeau. (454) Poirata, porrecta, jusculum ex porris c o n -
(448) Portio cibi latttioris ad valoretn uuius pictue, feciuin.
i . e. Inonetje Pictaviensis. (455) Lanea interula, camisia.
(44ity 1. q . j a n U c u i u m , cibus q u o s o l v i l u r jejunium (456) C r u r u m iudumetitum.
ante p r a n d i u m . (457) Pedum i n d u m e n l u m .
(450) {-onclave i n f i r i n o r u m . (458) Mazenzele hatid procul ab A.osL
(451) S i o r . (459) Num Bouvines?
'452) Muraena, lamproie, lamprele.
191 R O D U L F l A B B A T I S S. TRUDONIS 193

de Eugelmuntbove (460). Supra Mosellaui aecclesia A m u l t o autem plura i n Hales v i l l a . Nam i n i e r eaquae
de P u m i r s et aecclesia de Bredal e l vineae et allodia pertinent ad Guebechcym et H a l e s , i n l e r campos e l
quae i n ipsis v i l l i s habemus, et quae serviunt i n i l i - silvas e l u t i l i a palustria sunt p l u r a quae alienantur
nere preposito e u n t i i)Iuc unde veniebat v i n u m
9
ab aecclesia quain niansi 70. In Rrustemia censum
quod dabatur f r a t r i b u s . I n l e r r i t o r i o Andeguerpensi totum q u i pertinebat ad praebendam f r a l r u m . De
j u x l a Mechele villain p r e d i u m , quod solvebat m Stades multa pars beneficiala et in K i r c h e y m de
singuiis annis 25 solidos Andeguerpensis monelae. I n cullura.
pago qui vocatur R i n , non ionge ab Andeguerp, 9 . Quid loquar de decimis, cum paene omnes
aliud predium solvens 15 solidos ejusdem monetae. s i n i a u l ad daiupnosum pactum dalae, aut ad inutile
8. Didicimusquoque a nostris a n t i q u i o r i b u s , c u m bcneficium famulis quibusdam pro f a b r i l i opera-
pace et opulentia et religione aecciesia nostra flore- tione? M u i t o r u m p r a l o r u t n vaslissima possessio a d -
r e t , quod Eltae (461) villa magna et aecclesia ejus breviata est nobis modico reiicto. Predium j u x t a
nostra fuisset, quae non longe a Trajeclo supra Macliele, quod solvebat 25 solidos Andeguerpensis
Mosam posila est. F r u c l u s vero altaris ad sepul- moneiae, vendilum fuit sine aliqua recuperatione et
chrum beaii Trudonis per inulia tempdra lan- absque uila commulatioue. Illud de Masesele lene-
tus erat et cotidiauus, quod si n i c h i l esset aliud, B t u r a quodam t y r a n n o , sed sub recuperandi bona
solus suflicere posset tolius aecclesiae necessitalibus. spe. S i l v a r u m e x l i r p a t a r u m lugenda dampna non
Qua fiducia presumpluosa ahbatuni temeritas et superabil amplius aecclesia noslra. Nani u t taceam
temeraria presumptio inuita d e t r a x i t de subslantia de Pellae et Guimala ct de Guehechcym et Halla,
f r a t r u m beneficiando, et de custodia quicquid p e r t i - ubi rarissime et humiles adhuc superesse v i d e n t u r ,
nebat ad monasterii lunien et c d i l i c i u m . S i m i l i t e r Meruguelges et Mecerin et Stades densissimae et
censum et p r e d i u m , quod pro de/nnctis dabatur vel magnarum arborum sifvae habebantur. S i m i l i t e r
d a l u m erat ad clemosynam f r a t r u m , beneficiebanl Mere e l Lare, K i r c h e y m , B u r l o , V i l l e y r (463), ex
suis ad l i b i t u m . Quo tempore elemosina pauperum quibus supradictis siivisad curtes earum veniebant
ita annichilata f u i t , q u i d ad eam pertinuisset quod clausurae (464) suflicienler, et ad fabricam edificio-
nec i n memoria r e l i c t u m s i t . Sed et i n praepositura rum tam monasterii quam c l a u s t r i , et i n viliis
de Testebrant octo capelias per negligentiam abba- dominicaliuin materies et ad eorum reparatio-
t n m aecclesia nostra p e r d i d i t , quae serviebant fra- nes. E x eis nichilominus veniebat porcina caro,
trum stipendiis. Accrescentibus vero malis per quae i n aesca et sagimine cellae abbatis et bospi-
conlenliones abbatum et inquietudines monaeborum ^ tibus et domui i n f i r m o r u m et cellerario abunde
m u l t a de prebenda f r a t r u m per negligentiam depe- sufficiebat i n anno. Quae ista omnia cum gratis
r i e r u n t , m u l t a i n beneficiis data sunt, m u i l a a v i l - aliquando haberentur, denario modo acquiruntur
l i c i s usurpala per mendacium. Diiobus m
miliariis aut caremus. V i d i m u s aliquando t a n t n m i n anno
non longe a Metds villa est quae d i c i t u r Foncey, supercrevisse, quod plaustrum scalatum onusiom
cnjtis aecclesia nostra e r a t ; ea videlicel aecclesia siccis carnibus Aquisgrani ad c u r i a m imperatoris
invasa fuit e l retenta a domino, cujus erat v i l l a misit episcopo Metensi Adalberoni abbas Rodulfos
tempore dissensionis de nostra abbatia. S i m i l i t e r i n pentecoslen diebus. Veniebant etiam l i g n a com-
•eodem tempore pars m u l t u m fructuosa de Sesninc burenda gratis et suilicienter ad abbatis c e l l a m , ad
-villa uostra adhuc tenetur invasa, Halley de f r a - i r a t r u m coquinam, ad bospites, ad p i s t r i n u m , ad
t r u m quondam prebenda i n beneficio fuit data. I n braceuam, ad lautores fratrum, quae graviter
o p p i d o nostro plura tenenlur i n beneficio, domus et modo comparare oportet ex his quae manducare
-curtilia, census et alia servilia, q u a m habeat bodie aut bibere debemus. N u t r i m e n t a etiam pecorum
prcposilus i n manu sua; quae omnia f r a t r u m fue- eraut per dominicalia i n v i i l i s , quae i n carnibus
r u n t prehenda. Sed et per alias curlcs et i n ista c t caseis m u l l a m commoditatem conferebant pre-
^quoque nicbilominus culturae f r a t r u m sunt decur- positis e l abba i , quae modo habere non l i c e t pro-
4aue (462) e l beneficiatae, et molendina data i n be- pter v i l l i c o r u i n fraudulentas distractiones e t advo-
« e f i c i o a u t dampnosa hereditate. De ailodio quod catorum violentas pernoclationes predonumque fre-
^ e r t i n e b a t ad curtem Guebecbeym quaedam pars i n quentes i r r u p l i o n e s .
bcneficio esl data, quaedam ampla valde et longa a 10. Preterea dampnum grande et irrecuperabile
^circtimmanentibus liberis invasa et adhuc tenetur, m
i n c r e v i t istis diebus aecciesiae. Nam familia ejus
Jta pro advocatorum' negligentia atque perfidia; quae m u l t u m i m m i n u l a est hodie propter oppressio-

VARiiE LECTIONES.
, T T
serviebat V. 1 7 8
quos sequuntur usque ad frequenles i r r u p t i o n e s desunt D . m
irreparanile i\

NOTiE.

(460) Engelshoven i n vicinitate Sancti Trudo- (463) V i l l e r s , cujus nominis plures exstant viike
«116. Leodio vicinae.
/461) Elsen vel Elsloo i n ripa dextra Mosae. (464) Sepes.
(462) Irominutae.
 193 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. XIH. — CONTINUATIOI.— RODULFI JEPISTOLJE. 194
nes a d v o c a t o r n m e l l u r b i n e s b e l l o r u m , a m p l a q n o n - A e x h o r t a n l i b u s propter uxorea» qjuas de hujus legis
d a m e r a t valde et diffusa longe laieque. Cujus p l u - c o n d i l i o n c d u x e r a n t , ad boc paidatim q u i d a m p r o -
r i m a pars vivebat snb bac lege : Masculus 12dena- r u p e r u n t , ct innumerabiles i n boc ipsum p r o t r a x e -
r i o s solvebal singulis annis de censu sui capitis, r u n t , quod ceusuni 12 denarioriun ad u n u m p r o t r a -
f e m i n a sex, quidam alius legis duos denarios, q u i - here volunt e l caetera debita e o r u i n ad 12 deiiarios
d a m q u a t u o r . Masculus i s t a r u m c o n d i t i o n u m quo- p o s l m o r t e m i p s o r u m ; sed et ubicumque i n aliena
c u m q u e m o r e r e t u r , sive sub nostro j u r e sive sub m o r i a n t u r j u s t i c i a , preter 12 denarios omnia nobis
a l i e n o , si nccdum conjugatus erat, debebat aeccle- negantiir debila. Qui autem c o n f i t e i i l u r et solvere
siae, q u a s i suae h e r e d i , q u i c q u i d i n o m n i substantia se velie* d i c u n l debita, communicato cuin villicis
supererat e i ; si fuerat conjugatus et non cum sua fraudis suae et dolosiiatis commento, post m o r t e m
compare, boc est quae non esset ancilia nostrae alicujus vestem a l i q u a m pretendunt vilissimam et
aecciesiae, debebatdimidium suaesuhstantiae. S i m i l i t e r discissam, aut ovem claudain vel scropham l a n g u i -
et f e m i n a , excepto quia de quocumque conjuge esseut d a m , et accepto s a c r a m e u t o , quod mortui aliquid
e i l i b e r i , n o n dabat aecclesiae nisi qnod melius vide- melius non b a b u e r i n t , si p e r m i t t i t u r , sine o m n i
b a t u r habere i n o m n i sua m o h i l i re. M a s c u l u s , si t i m o r e Dci j u r a n t , i m m o pejurant, aut a v i i l i c i s eis
esset c u m sua compare conjugatus, dahat de suis B cor.donalur, u t i n j u r a t i discedant. Sic et sic et m u i -
veslimenlis quod erat melius. Qui si haberet cen- tis modis aliis sublalus est fructus anliquae c o m m o -
sualem t e r r a m et s e r v i l e m , de t e r r a dabat preposi- d i t a t i s . F r u c t u s etiam a l l a r i s ad sepiilcbrum b e a t i
tis ad c u r t i m bovem, et de capite suo vcl alium vel T r u d o n i s , q u i ineslimabilis o l i m fuerat, et de quo
r e m quam habebat meliorem. l l a quoque fiebat, si aecclesia oinues incommoditates suas anliquitus
p a r e f r i d i superessent. F r u c t u s iste copiosus et valde emendabal, vix modo confert undeaecclesiadcbitum
commodus fuerat o l i m prepositis et abhati noslrae l u m i n a r e habeat. Quapropter tanlis i n c o m m o d i t a l i -
aecclesiae, antequam propler bellorum inundationes bus, l a n l i s defcciibus simul concurrentibus, nemo
et a d v o c a l o n i m infcstationes et v i l l i c o m m i n f l d e l i - m i r e t u r si i n t u s sit prebenda a t t e n u a u , c u m e x t e -
tales et nogira exnlando i m m i n u e r e t u r familia et rius sit substantia sic et m u l t o amplius q u a m d i x e -
rcmanentium attenuaretur substanlia. Magistris rim extenuata.
v e r o census c a p i t u m p a r t i m consentientibus p a r t i m

RODULFl ABBATIS TRBDONENSIS E P I S T O L i QFATLOR.

I. C inquielant acerrime, conlra quas clgpeum vestrx de-
EPIST0L4 w
MISSA DE COENOBIO SANCTl PANTALEONIS fensionis obnixe efflagitat humililas totius congrega-
RODULFO ABBATI SANCTl TRUDONIS. tionis. Sunt autem hecv : Oblatus est altquando qui-
Heverentissimo patri domno BODULFO 8 8 1
Dei gralia dam puerulus nobis a parentibus suis, et dcvoiione*
abbati, SIBERTUS U T
, pace frui supera post vitce^hujus sua cum puero de facullalc sua obiulerunt quantunv
incommoda. voluerunt. Vidil hoc quidam ditior facultale. sed
Si \oret mea> possibilitatis adire presenliam veslrce pauperior et avarior votuntate el invidit, statimqne
patcrnitatis, nulla itineris obstaret asperilas, nulla etiam suum filium suscipi rogavit. Multum temporis
familiaris rei revocaret adversitas. Sic enim verus est in petendo et contradicendo consumptum, quoniam
amor, nullum qui novit habere modum, mentem eundem puerum parentes vi intrudere voluerunt its-
vestri desiderio venetral, dum compellit meminisse, dum. Tandem pater ejus familiariler conventus, ut de
quam liberalem vos atiquando erga se expertus sit rebus quas sibi concesseral Deus aliquid conferre*
extitisse (465), et pro hac vicissitudine non solum cecclesias, ccepitfurere, dicens se nolle tymoniam m-
adquo modo non respondisse, verum nunc usque et a currere. Hac arreptus furia, multa nos pulsavit in-
resalutaiione obmutuissc. Hoc quantum ad humanum juria, replevit fora et ptateas, cives et cecctesiasticas
speclat obsequium; cccterum ille novit melius qui D movit personas, contestans apud not precia consUne
scrulatur omnia soius, quali vel quanta devotione vos quce jubemur gratisdare. c Si enim, inqnit, piebeiut
assumam in mea peculiari oratione. Sunt quorundam nummatut facile admittitur, generosior timplldter
obtoquentium prepositiones, vel ut verius dicam de- venient muttum excutationum repagulis repellitur;
trahentium oblocutiones, pater karissime, quce nos patet profecto, quia non persona ted pecunia requiri-

VARIiE LECTIONES.

™*h*ccx reliqua omnia desiderantur apud D . M I

R . l . 1*. 8 8 8
S. 1 . 1*.

NOTiE.

(465) Cum Rudolfus abbas esset Sancti Pantaleonis; banc i g i t u r epistolam post annum 1125 s c r i p t a m
esse patet. Gf. X I I , 1 .
 !i>5 R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S m
tur. Dumqueis qui primum repudiatus fuerat, snccu- A tninus qunm nobis s i n l noia inde sacrac scriptuta»
lum pecunice attulerit et denegatum introilum mc et apostolica precepta. Procax t a n t u m curiosorum
ruerit, quis non videat quantum hic symonia opereiur boiuinum loquacitas teneras aures veslras inqnietat,
et valeat? > Et quia nota et urbana fuit persona, satis et eorum quidem h o m i n u m q u i solent videre festu-
wos inquietavil hac infamia. Tandem ilerum conventi cam i n alieno octilo ct trahem non considerare in
a clericis et taicis, respondimus id quod prius, quia suo, et culicem liquare et camelutn g l u l i r e . Tales
esset competens et juslum. nec canonico rigori contra- silenli irrisione magis sunt pretereundi, q u a m ama-
rium, ut qui se vel quempiam suorum cecclesice vellet b i l i illis contentionis fune d i u l i u s t r a h e n d i . Sed ne
tociare, dum haberet unde posset, in ususejusdem v i d e r e m i n i gravari noslro prorsus silenlio, e l quasi
crcclesice deberet conferre. Illi autem : < Ad hoc, i n - inaniter usque ad nos cucurrisse, b r e v i o r i forsitan
qumnt, sunt inslituta ctenobia, ut quicunque seculo qttam vclletis nos absolvemus scrmone propter eot
voluerit renuntiare, licenter debeat intrare, nec pau- qui indigni sunt hac rcsponsione, nedum responsio-
pertatis aut alicujus rei occasio huic erit obstacuto, nis atictoritate. Eia, pecuniosus homo sed parcus
quia quos Deus coadunal et sociat, bonis omnibu* et avarus v u l t vobis filium suum i n t r u d e r e sine o i n n i
reptet et saclat. > Ha'c et plura opponuntui nobis oblalionum genere, pallians idolum suae p a r t i l a l i s
alia, qua omnia a?quo libramine appendite, et quali- R et avariciae falsa v i r t u l i s specie, scilicet ne i n sua
ter calumpniatoribus ordinis nostri ralionabititer et oblatione videatur symoniam facere. E r i p i a t vos
canonice obviemus, plane et luculenler rescribite, et Deus ab homine i n i q u o et doloso ! Miser et a v a r i -
quomodo in hac reclamatione nos oporteat inoffenso cia excaecatus non videt, qttia, dum m e n t i t u r se
pede stare, enucleate. Qnicquid super hac re a vobis velle vitare s y m o n i a m , quam graviter i n c i d a t per
fuerit difliniium,$ic apud no$perpetuabit inconvul$um, cultttm suae parcilalis ct avariciac in i d o l a t r i a m , nain
acsi ab apostolica sede fuerit confirmatum. avaricia idoloruro est c u l l u r a ; neque hoc v u l t v i d e -
Prefatinncula in rescripto. re quantum prejudicium et caltimpniam v e l i t Deo
Sequentis opusculi i n l c n t i o illuc maxime respicit, facere et aecclesiae, ad quam filittm suum v u l t t r a -
u t dives iste, de quo sermo babebittir, i n medio re- dere. Nam porlio i l l a , quae dehebat filio conlingere
cedat a parcitale sua ct avaricia propler i d o l a t r i a m . i n saectilo, j u r e Dei et h o m i n u m deberet eum sequi
Si filium sutitn v u l t r e c i p i , d i m i i t a t etim ad aeccle- ad aecclcsiam, ad quam eum v u l t tradere Deo. E x i -
siam sequi qtiae de sua stibstantia debentur e i ; gere autem et velle hahere quod jtistum est, symo-
aecclesia vero caveat sibi de o m n i r e r u m ejus mala nia nulla est, magis vero rapina est et a v a r i c i a reti*
concupiscentia propter symoniam, quae vendentes nere quod juste debeat dare.
c l ementes e j i c i i extra aecclesiam. Sive veniat va- C Dicit beatus ^ugustinus in l i b r o de decem cordis
cuus sive plenus d i v i i i s filitis, si v u l t e u i n suspicere, ( 4 6 6 ) : c N o l i s u h imagine pietatis augere p e c u n i a i r . i
suscipiat, si non v u l l , d i m i t t a l , i n stio a r b i l r i o stat. Et non muito p o s l : < M e n t i u n t u r quidem homincs,
P r o b a b i l u r vero d i v i t i et rationibus e l a u c t o r i t a t i - mala est avaricia ; palliare sc volunt nomine p i e t a -
bus v e r i d i c i s , quod pars substanliae suae, quae debe- tis et dealbare, t i t quasi propier filios videantur
ret filio suo i n seculo provenire, debeat eum ad aec- servare homines, quod proptcr avariciam servant.
ciesiam c u i oflertur sequi juste e l pie Nam t i t noverilis, qttia sic plerumque c o n t i n g i t , d i c i -
II. tur de quodam : Quare non facit elemosinam ?
RESCRIPTUM RODCLFI ABBATIS AD EPISTOLAM MISSAM E l Quia servat filiis suis. Contigit u t a m i t l a t n n u m ;
DE COENOBIO SANCTl P A N T A L E O M S * . 88 si propler filios servabat, m i l l a l posl i l i u m partem
RODULFUS, gratia Dei sanctique Trudonis id quod suam. Quare illam lenet i n sacculo et i l l u m relin-
est, dilectissimo m i c h i quondam l i l i o , modo vero q u i t ab animo ? Redde i l l i quod suum esl, redile
f r a t r i karissimo SIBERTO, p r i o r i i n sancti Pantaleo- quod i l l i servabas. Mortuus est, i n q u i t . Sed p r e c e s -
. n i s coenobio, c u m omnibus secum moranlibus, tam sit ad Deum, pars ipsius pauperihus d e t u r * . M
tlli
dominis nostris quam f r a t r i b u s , i u o m n i devotione debeiur ad quem p e r r e x i l , C h r i s l o debelur, a d e u m
et oratione salutem a n i m a r u m et corporis. enim p c r r e x i t . Et ipse d i x i t : Qui u n i ex m i n i m i s
Nuntiutn vestrum tanquam angelum Domini v i d i - istis fecil, rnichi fecit, c l q u i uni ex m i n i m i s i s t i s
,mus, l i l t e r a s veslras quasi sacram pagiuam rcve- non fecit, m i c h i non fecit (Matth. xxv, 40). > Con-
renter legimus, dolentes qtiod i n l i t l e r i s et nuntiis sideremus si ista sententia beati Augustini c o n v e -
vestris vos raro audimus et videmus. De re ergo, nienter possit nostro pecunioso avaro a p t a r i . P a l l i a -
p r o qua humilitas veslra p a r v i t a t c m nostram dignata re se vult nomiue pietalis et dealbare, u t qnasi p r o -
est consulere, prope a scribendo manum sublraxe- p l e r symoniam sive, u t i b i habetur, p r o p t e r filios
rainus, cuui nemo sit qui inde vos provocel ad a u - videatur servare quod propter avariciam s e r v a L Si
dientiam vel q u i trahat ad j u d i c i u m , et vohis non vult vitare symoniam et exuere avariciam, faciat
V A R I ^ : LECTIONES.
m
explicit addit V. m
de c. s. P. desunt 1 \ 8 8 8
debelur Aug.
NOTiE.
f466) Sermo 9 , de decem c h o r d i s , c. 20. Opp. ed. Venet. V , 62.
«97 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. XIII. — CONTINUATIO 1. — RODULFI EPISTOLiE. 193
j u s t i c l a r a , n a m symonia et avaricia non possunt fieri A petitionem f a r i a n t , e l c u m oblatione olTeranl filium
c u m j u s t i c i a . Sed quam eum rogainus facere j u s i i - suum coram tcsiibus. i
c i a m , u l fugiat symoniam et avariciam ? I n l e r filios Scd nunc quouiam semel loqui coepimus cum do-
& q 5 e d i v i d a l quod propter fiiios sive proptcr v i l a n - miuis e l karissimis fralribus noslris, j a m dWalato
d a m symoniam, u t ipse m e n l i l u r , r c t i n e i e t s e r v a t . corde ex afleclu erga vos magiue dileclionis c o m -
Sed a se unum vult emillere et Dco dare et sanclac pellimur iransire terminos noslrae propositionis.
aecciesiae. Bonum hoc esl utique ; sed e l n i c h i l o m i - Proposiieramusenim serntonem rcdilere breviorem,
n o s b o n u m et justuin e s l , ut m i l t a t post illum sive sed violentia c a r i l a l i s elicit loiigiorcm. Dicamus
cum i l l o parlem suam. Sed credo ad hoc v u l l c m i l - crgo a l i q u i d , quod libenter velil audire nosler pecu-
lere e seculo, u l partem illius retineal i n sacculo. niosus avarus, itt sequanimius f e r a i , cuin audierit
U l i q u e hoc neque bonum neque j u s t u m est, sed r a - quod non v u l t . Susceptioucs i g i l u r de aecclesiis et in
pina mala et avaricia atque sacrilegiiim. Sacrile- aecclesiis m a l u r a r u i n el i i i i m a l i i r a r u m personarum
g i u m eniin esi, cum eum Deo obtuIerH, si parlem iilique omncs debent g r a t i s f i c r i , propter illtid m a n -
quae i l l i debelur sibi r e t i n u e r i l . Nam cujtis j a m efie- datum : Gratis accepislis, gratis date (Matth. x, 8),
ctus est, ejus et pars quae i l l i debelur est. Deum et quia Dominus Jesus omnes vciidcnies ct cmcnlcs
i g i t u r e t sanclamjecclesiam spolial saoriicgus, ubi e i , B e j i c i t d e l e r o p l o . Q u i baec scimus et iibenter a u d i m u s ,
q u i Dei est e l sanclae aecclesiae, l o l l i t ea quae j u r e i l l u d qtioque ignorare non debcmus, qtiia lales
d e b e n t u r . Reddat ergo illi quod suum esl, reddat susceptiones duosprecipue respecltisdebent babere,
quod i l l i servabat. Sed : Mortuus est, i n q u i t . Uli- sciliccl ut i m m i n u l i i s numerus Dco i n accclesiis f a -
q u e m o r i u u s seculo, sed v i v i t Deo. Pauperibus C h r i - m u l a n t i u m per eos qui suscipiunttir accrescat, et
s t i et aecclesiae pars ipsius detur. l l l i s dcbeliir, ad labor servitii Dei tolcrabilior fial. Quod si pecuuiosi
quos p e r r e x i t , Christo debelur, ad eum enim per- avari filius ad islos respecius non est neccssarius,
rexil. Repleal nunc fora el plaleas, cives et acccle- p r o e o q u o d sufilcicns vobis sit numerus ct de De»
aiasticas moveal personas nosler clamiiosus el pecu- servilio nulliis defeclus, non vidcmus quae s i l r a l i o ,
niosus avarus, quoquo se v e r t a l , si post oblationein ut gravelur aecclesia de sttpcrfluo et non nccessario,
filii r e l i u u e r i t quae i l l i dehentur, idolatra c r i i et Supcrfltitim a m p u l a r i debet, non necessarium a « -
sacrilegus, idolatra propler avariciam, sacrilegus sumi non dcbel. Recedilc ergo, fratres, recedite ab
propter Dei et sanciae aecciesiae r a p i n a m . Concordat hujusmodi homine e l i m i n u n d u m ejusnolile tangere,
sentenliae beali A i i g u s t i n i sanclus Benediclus i n ne videamini et pcrejus avariciam idolairiae c o m m u -
senteulia de disciplina suscipiendorum f r a t r u m et nicare, e l per eandem notam symouiae i n c u r r e r e .
de filiis n o b i i i u m vel pauperum (467). « Rcs, inquil, Sicnt veslrttm est n i c h i l ab eovel ab alio aliquo p r o
• i quas babet — procul dubio qui s u s c i p i t u r — aut hujusmodi re exigcre, ita ei e j t i s e r a i , si bomo Dei
eroget p r i u s pauperibus aut facta solempniter dona- esset et non mammonne, de porlionc h e r e d i t a t i s ,
t i o n e conferat monasterio, n i c h i l sibi reservans ex qitae liiio deherel contingere, nblationem cuin e o a d
o m n i b u s . * Crudelis paler, res quae debenl c o n t i n - aecclesiam facere, qtiae cinn ainplius deberel et n t i -
gere i i l i o , neque ipse v u l t erogare pauperibus i n t r i r e et vcstire. Scd sicut ipse non v u l t hoc facere,
pbitea, neque pauperibus C h r i s l i i n aecclesia, sed et vos non potestis nec dchetis eum compellere,
s i b i reservare o m n i a ; i m m o conventus f a m i l i a r i t e r sed pie lantuin commonere, ila et, si filiuni ejus
a fratribus e l pie c o m m o n i t u s , u t de rebus quas non vultis susciperc, nou potest nec dcbcl ad hoc
s i b i coucesserat Deus aiiquid conferrel aecclesiae; vos cogere.
eoepit furere, dicens se noile symoniam i n c u r r e r e . Nunc ad tc m i c h i conversio, pectiniose, avare,
N o n occultam sed solempnem rogat fieri heatus B e - nunc ad le m i c h i conversio. Convenio le, responde.
nedictus ad monasterium donalionem, quod isie D i c , quis t e d u c i l spirittis, honusne an malus, qtiia
m i s e r arreptus a furiis appellal symoniam. I i c m i n filiiim tuum domi ontistum in ccenohio vis i n l r u d e r e
aententiam de filiis n o b i i i u m vel pauperum (468) : D vacuum et nuduin? Hoc iccirco quero, quia p r o b a r i
c S i a l i q u i d oflerre v o l u e r i n l in eiemosina monaslerio dcbent t a l i u m spiritus si sint ex Dco. Sed non d u -
p r o mercede sua, faciant ex rebus quas dare volunt b i t o q u i n debeas respondere : < Bontis; » neque t u
monasterio donalionem. >Audit forsiian e l laetatur, dubites q u i n ego asseram : « Malus. > Et unde hoc
q u o d i n voluntate ejus hoc ponat beatus Benedictus. probem, audi. Spirilus D o m i n i bonus nunquam
E t certe v i r sanciusin nuilius voluntate hocponeret, cuiqttam bona sibi debita lollit, nulli avariciam
n i s i scirel.quod debere hoc fieri sanctum et j u s t u m suadet, n u l l u m patrem ab afleclu filii propter a l i -
e t p i u m esset. Nunc, quia quod sanctum et j u s t u m quam subslanliam a b r u m p i t , sed liberaiilale manus
e t p i o m est, non polest i n l r a r e istius v o l u n t a t e m , et a n i m i c o n g l u l i n a t ct c o n n c c t i l . T u aulem per
babeat sibi res suas i n perditionem. V u l t ut vacuus maium s p i r i l u m idoialriae, quae esl avaricia, l o l l i s
suscipiatur ejus filius, faciat u t de eorum s i l n u - filio luo ei debila, quae offerre secuiii deberet i n
m e r o , de quibus scribit bcatus Benedictus (469). coenobio pauperibus C h r i s t i , famulanlihus i b i Deo.
c Qui vero, i n q u i t , ex toto n i l habent, simpliciter Ecce malus q u i le ducit spiritus, ct propter rnaltitu

(467) Regula S. Renedicti, c. 59. (469) l b i d .

(468) l b i d .
 AODDLFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 200
109
qoo probaris dnci s p i r i l u m , juste es reprobrandus. A « Quos Deus coadunatet sociat, b o n i s o m n i h t i s r e -
Nescio si recte offeras, boc scio, quod inique dividas, plel e l saciat. i V e r u m quidem cst, quog Dci s
quia ea quae t u i s u n l filii et per eum deberent esse coadunal e l s o c i a t , non vana sccuritas ei stulia l e -
secclesiae et Dei, filio luo e l accclesiae e l Deo avara meritas. E t qttid dicis : « I n q u o r u m manibus replct
manu subtrahis. Iccirco propter i n i q u a m n i c h i l o - e l saciat ? i In manibus ociosorum exspeclantiiim
m i n u s hane divisionem, reprobam fecisli tuam de de coelis v i c l u m sibi et vestilum? Nequaquam certe;
filio tuo oblalioncm. D i c i t beatus Augustinus i n sed i n manibus p r o c u r a l o r u m suorum sollicite pro
supradicto l i b r o de decemcordis : « Quidquid dicas, numero sibi commisso nocle et die i n v i g i l a n t i u m et
m o r t u o debes, quod vivo servabas. i Ergo secun- l a b o r a n l i u m . De ociosis l e g i t u r : Quia in desideriis
dum bujus beati v i r i d o c l r i n a m si m o r t u o debes, lemper etl omnit ociosut (Prov. x x i , 2 5 ) . N u n q u a m
quod v i v o servahas, m i i l l o j u s l i i i s debes i l l i m o r t u o i g i t u r saciatur istis tuis bonis omnibus. De bis q u i
sttculo e l viventi Deo c u m pauperibus Ghristi i n prcsunt : Qui preesi in solliciludine (Rom. x u , $).
coenobio, quae i l l i viventi m o r t a l i t e r servab&3 in De non laboranlibus : Qui non laboral nec manducU
hoc m o r i n l i saeculp; sed avara non sinit manus. (II Thets. m , i 0 ) . De qualibus ct hoc est s c r i n t u m :
Hoc estquod dico, malus avariciae te d u c i l spirilus. Non temptabis Dominum Deum tuum (Matth. i v , 7).
Clamat i l e r u m eonlra te i n eodem l i b r o bealus A u - ^ Non enim stulla lemerilate et vana ociosilate D o m i -
gustinus, clamat el dicit ( 4 7 0 ) : « Cerle ca quae bic num Deum suum temptare «lebei bomo, quandiu
teneset non vis m i l l e r e post filium l u u m , c u i c o m - babet quod sollicite faciat pro suis necessitatibusex
mendas ? Actoribus luis commendas illius parlem r a t i o n a l i consilio. Quod Abrabam legitur fecisse,
qui preccssit, e l Chrisio non commcndas ad quero quando uxorem suam Saram sororein suam d i x i t
precessit? i Et paulo superius : « Tenebitur hic ubi esse, ne occideretur a rege imflammuto i n cam n i
potesl p e r i r c , et non i n i t l e l u r illuc ubi Christus est mia ejus p u l c h r i l u d i n e . Sanctus quoque Jacob pa-
cuslos. A n idoneus est t i b i procurator tuus, minus triarcba cum per multa Dei benificia expertus fre-
idoneusChristus? Yidele, fratres, quia mendacium quenler fuisset erga se cjus dilectionem atque p r o -
est qupd d i c u n l homines : Fiiiis meis servo; men- teclionem, e l f a m e p r e m i videret terram Cbanaan,
dacium est, fralres m e i , mendacium e s l ; avari sunt e l nisi s i b i * prospicerei, ad se usque p e r v e n t u r a ,
M

bomines. > Quid contra haec obloqui poles, dives ne viderelur templare Deum non ociose torptiit,
avare? Licet dives, mendax e s ; licet pecuniosus, neque temere expectavit, u t dilector et p r o t e c t o r
avarus es.Quid calumpniaris servos Dei desymonia, ejus Deus annonam ei pluerel de coelo, sicut postea
pro eo quod famiUariler le convenientes exuere fecil filiis Israel manua i n deserto, sed tanquam v i r
voluerunt avaricia el posl avariciam idolatria, n i - prudens et bene domui suae preesse sciens, filios
c b i l a te r c q u i r e n l c * nisi quae dictat j u s l i l i a , e x i g i t suos c u m pecunia m i s i l i n i E g y p t u m , u b i audierat
misericordia,sicut audire noluisti ex beati A u g u s t i n i vendi f r u m e n t t t m , et semel et bis inde afferri s i b i
sentenlia et sancti Benedicti Regula?Qui est ex Deo qtianlum domui suae sciebat esse necessarium.
verba Dei a u d i t ; propterea t u non audis, quia ex Pbylippus apostolus videns ingentein m u l t i t u d i n e m
Deo non es. Juslissime ergo duobus istis forlissimis quinque m i l i u m bominum et ad refocillandum eam
repagulis ohscraiur tibi janua coenobii. lnique cen- non baberi 8 8 8
nisi quinque panes ordeaceos et duos
s o r , etiam de instiltitis coenobiis iniqua audcs dare pisces, egens super hoc rationis et c o n s i l i i , o b s t u -
j u d i c i a . Profane papa, indiscreta promulgas decrela. p u i t , et qtiasi desperans tton de divina sed de h u -
« A d h o c , inquis, sunt instituta coenobia, u t q u i c u n - mana potenlia ait : Ducentorum denariorum panes
que seculo v o l u e r i t r e n u n t i a r e , licenter debeat i n - non sufficerent hit, ut unusquisque eorum modicum
t r a r e . > Falleris. Quare ergo eos qtti q u e r u n l suscipi quid accipial (Joan. v i , 7). Quapropter necessario
mandarel 8 8 8
beatus Benediclus cum tanta diflficul- apposuit se manus D o m i n i , benediclio, u l , q u o d non
tate r e c i p i , cum tanla tnora p r o b a r i , cum tanta d i - potuit facere purus homo ratione a u l consilio, omn?-
ligentia e r u d i r i , si omnes q u i veniunt licenter de- potens Deus homo faceret potenti v i r t u t i s suae m i r a -
bent iiigrcdi?Cerlc non tit omnes quisuscipi q u e r u n t culo ob incrementum fidei i n i l l o populo. Paulus,
licenler ingrediantur, sed q u o r u m p r o b a l i s p i r i l u s vas electionis, q u i se sciebat ad boc electum esse,
fuerint, quod ex Deo siut, u l regulariter suscipian- u t p o r t a r e t nomen Doinini coram gentibuset regibus
t u r . Si starel isla tua scnlentia, j a m esset impleta et filiis l s r a h e l , e t q n i sciebat Dettm non posse m e n -
p e l i l i o tua, qtiia non essel p r o b a t u m , quod s p i r i l u s U r i , quis nesciat quantis modis, quantis actibus,
avariciae s i l agilala, sed p u t a r e t u r , quod s p i r i l u Dei quantis amfraclibus egerit, u t non traderetur o c c i -
essct actitata. Utque caetera taceam, intolerabilem dendus Judeis. e l quam subtili consilio et r a l i o n e
m t i l t i t u d i o e m , qu;c pro suis diversis nccessitatibus Caesarem appellaverit? Tunc eiiim r a t i o n a b i l i t e r et
ct promiscuis aflectibus se i n g e r c r e l cotidie, ipsa sine temptatione Dei d c b e i h o m o fideliter confugere
rcgia horrea non possent stipendiare. Sed dicis ; ad d i v i n u m a u x i l i u m , quando res quaepre manibus

VARLE LECTIONES.
" • • i n a n d . rccipi 1*. 8 8 7
sc t \ 8 8 8
habens t \
NOTiE.
(470) I b i d , Opp. V , 65.
201 GESTA ABB. T R L D O N . - LIB. XIII. - CONTiNUATIO I . - RODULFI EPISTOLiE. 201

h a b e t n r agenda huraanam excedit ralionem et c o n - A juste dehes. Quod juste delteas satis stiperius p r o b a -
s i l i u m . k l a iccirco c a r p t i m p e r c u r r i t m i s , u i non t u m e s l . Sancta v e r o e l gloriosa virgo L u c i a m u t a -
secundum nostri censoris sententiam quot et quales tura saeculum ct i t u r a ad Deum per m a r l y r u i m , da
v o l u n t coenobia licenter i n g r e d i a n t u r , et i n e r t i ocio re quam habemus pre manibus Odele nobis r e l i q u i t
vacantesexpectent de ccelis a D e o , u t bonis orniiibus m o n i m e n t u m . Dives erat valde, et pro lenera aetale
pascantur, sed q u o t e t q u a l e s viderint sibi necessarios substantia ejus servabatur ei a matre. Quae licet
q u i preesse coenobiis videntur, ita se commiilenles gloria et bonore martyrii corouata, oflerri Deo
Dei providenliae, u t tamen pro se et pro suis n u n - posset satis grala, noiebal tamen hoc fleri, nisi aut
q u a m sint absque s o l l i c i t u d i n e . Ralionali i g i l u r con- preeunte aut secum comitante sua substantia. Dice-
silio observatum est ab antiquis q u i coenobia i u - b a l ergo m a t r i stiae: « Oinnia qunc m i h i datura eras
s t r u x e r u n t , u t non majorem ponerent in eis n u m e - eunti ad c o r r u p t i o n i s mcoe aucioretn, raortalem ho*
r u m , nisi q u a n l u m viderent posse sufficere eis v i c l u m n i i n e m , da m i c h i e u n l i ad itrtegritalis ineae faciorem,
e t v e s l i t u m c o n s t i t u t u m — unde multa exemplaria Dominum Jesum C b r i s t u m ( 4 7 2 ) . »Quod sanctafilia a
p r e oculis cotidic habemus, et beatum M a u r u m , m a i r e non exigeret, nisi hoc j u s t u m et piuin esse
sancti Benedicli discipulum, fecisse legimus ( 4 7 0 - 7 1 ) s c i r e t ; j u s t u m e n i m et p i u m est, ut q u i ad Deuut
— s e d e t s i aliqua s u p c r a b u u d a r e n t n e c e s s a r i a , e s -
M9
B yadit i l l u m precedant aut comiteiitur opes suae i u
sent pattpcribus et q u i nunquam dcsunt coenobiis pauperibus C h r t s t i . Sed quid de feminis isla profe-
hospitibus atqtie diversis inius ac foris accidentibus. r i m u s , quasi de v i r i s sintilia exempla non habea-
Quod si adbuc egemus testibus, tintim producimus mus, et quasi parentes lanttitn debeanl hoc suis
qui sufliciel pro m i l i b u s . Dominus nosler Jesus filiis et non ftlii parenlibus? Utique quod 8 , 1
hac in
C b r i s l u s , via veritatis et speculum et enigma tolius re pareules suis l i l i i s , hoc et suis parentibus debeut
b o u i t a t i s , licet i u etim non cadal aliqua indigeutia filii. Bcalus Laurentius p i u m patrem suum sancluui
sed s i l omnipotens suflicientia, tamen diflinittim S i x t u m ad Deum premiseral pcr m a r t y r i u m , qiictn
u u m e r u m voltiit habere discipttlorum, h i n c de loto ipse subseculurus fuerat per non minus m a r t y r i u m
m u n d o 7 2 , i l l i u c 1 2 apostolos, non ab aliquo s i b i post t r i d u u m , et c u m salis utrisqile posset suiliccre
intrusos sed a se ipso eiectos. E t c u m posselfacere, i n oblatione sua coram Deo dure mactala eorum
quod n u n q u a m e s u r i r e u t neque s i t i r e n t , sed semper c o r p o r u m bostia, tamen subslantiain, quaiu ei pius
oinnibus bonis abundarent, n o l u i t , sed ex eis quae paler reliquerat, tanquam bonus ulius voluit euui
m i t t e b a n t u r ei a religiosis v i r i s e l feminis, et quae subsequi et se precedere, u t gloriosiores i u cou-
sequentcs eum m i n i s t r a h a n t e i , per dispensatorem ^ spectu Domini possent apparere. Non eain ergo reli
suum s t a l u i t eos stipendiare, et quae superesse po- q u i t suis consanguineis aut divisit f a m i l i a r i b u s , scJ
terant pauperibus et cgenis erogare. In quo evidens dispergens dedit pauperibus, ct ideo in seculum se-
ei fidele posleris suis d i s c i p u l i s 1 9 9
docuinentum r e - c u l i manet j u s l i c i a ejus ( 4 7 3 ) . Quodsi sancti m a r i y -
l i q u i t , quod benedictiones et ohlaliones accipere a res hoc faciunt, q u i i n suo sanguine sua j a m cuncta
r e l i g i o s i s v i r i s e l feminis de saeculo uon esset symo- peccata laverunt, quid l u , bomo peccator, cogilas,
a i a , s e d j u s l i c i a , pieias et misericordia, et qui eas q u i sic filium t u u m vis offerce Deo, ut ei sacrilegus
offerrent non solum non facerent symoniam, sed sublrahas, quod i n filio tuo ei debebas? Noli e r r a r e ,
j u s l i c t a m , pietatem et misericordiam. Nuuquid t u Deus non i r r i d e t u r .
sauctior csse vis parentibtis D o m i n i Jesu ? Q u i , cum E t i a m nunc faciamus ad eum coufugium, cujus
neque i u coeio neqtte in terra neque stib lerra inve- verba et facta summa institutio sunt ad perfecie v i -
n i r i posset, q u i d saitctius offerrent ad templum Deo vendtim. Querenli cuidam : Quid faciam9 ut vitam
quaiu suutn Dei filium, tamen sine hostiis et m u n e - celernam percipiam? Dominus Jesus respondit: Pr«t-
ribusofferre n o l u e r u n t . Qtiod et Anna s i m i i i t e r fecit, cepta no$ti % ne adultere$ 9 ne occidas, ne fureri$ 9 ne
m a l e r sancti Samuelis, quae eundem filium suum falsum te$timonium dixerit, ne fraudem feceri$ t ho-
p c r sacerdoieui Ueli i n hostiis e l muneribus Dco j ) nora palrem tuum et matrem. At ille re$ponden$ 9 ail
o b t u l i l . Quare ergo similia l u uon facis, lalibus i n - illi: Magi$ter t omnia hccc obtervavi a juventute mea.
s t r u c t u s exemplis? Precepia sunt ista d o m i u i c a , et Jetut autem intuitut eum dilexit eum et dixit illi:
iiiud : JNon apparebis in contpectu meo vacuu$ Unum tibi deett; vade quatcunque
9 habet vende et da
(Exod. i x v , 1 5 ) . Sed forsilan dicis roichi : « N i b i l pauperibut, et habebit thesaurum in ccelo, et veni 9 $e-
dcbes exigere. > E t ego dico t i b i : N i c h i l debes sub- quere me (Marc. x , 1 7 - 2 1 ) . I n bis verbis Domini i u -
t r a h e r e ; non pecco si reqttiro a te quod m i c b i juste telligimus, quia q u i perfecte eum sequi v u l t , res
debcs, scd l u niagis peccas si m i c b i negas quod quas habet erogare prius debel pauperihus. A i dtcis

VARIJE LECTIONES.

qua 1 . # W
dee$t V. M 1
dee$t 1'.
NOTiE

( 4 7 0 - 7 1 ) Cf. Fausli V i l a sancli M a u r i , c. 9 , i n ( 4 7 5 ) Acta s a n c t i L a u r e n t i i i n A c t . SS. A u g . I I ,

A c t . SS. J a n . I , 1 0 4 9 . 518
( 4 7 2 ) Y i u S. Luciae ap. S u r i u m A c t . SS. V I , 8 9 2

PATHOL. CLXXIII.
 **63 I I O D U L F I A B B A T I S S. TIIUDONIS 204
m i c h i : « Res quas habco pauperibus erogo et m a n - A ruitlit me, in carcere, el venittis ad me (Matth. xxv.
datum impleo, u l vel sic tandem excusatum me h a - 34). T i b i aulem tuique similibus, quod Deus per
beam, q u a n i c h i l ad monasteriuin couferain. > Et emendationem vilae avertat, t e r r i h i l i l e r d i c e l u r : Jte %

ege : Beuc dicis : « Bes quas haheo pauperibus maledicli, in ignem ceternum qui paratus est diabolo
confero. > Bes i g i t u r quas habes quibusvis p a u p e r i - et angetis ejus. Esurivi enim, et non dedistit michi
bus confer, sed res qua3 sunl filii t u i d i m i l t e eum ad manducare; silivi, et non dedislis michi bibere; ww-
monaslerium sequi, ubi inter pauperes C h r i s t i ad dus fui, et non cooperuistis me; in carcere, el non
sequendum Dominum eum tradis. En i t e r u m dicis : venisiis ad me (Jbid. 4 1 , 4 4 ) . Taliutn pauperum ab
« Non s u n l paupercs sed necessariis omnibus a b u n - aliis diflerenliam sanctae mttlieres benc noverani,
dantes. > E t ego : Hoc est, quod Dominus d i c i l : quae a Galihea cuni domino Jesu ascenderant, et d i -
Servi mei comedent et vot eturielit (Jsa. L X V , 13). Et missis i n medio niultis miiibus pauperum, ei et d i -
tamcn revera sunt pauperes, et m u l l o pauperiores scipulis ejus de substantia sua pie minislrabant. Pau-
q u a m i l l i qui vagantur per villas et discurrunt per lus aposiolus barutn sanclarum m u l i e r t i m i m i t a t u s
plaleas, quibus i n meam commolionem tu m e n l i r i s exempla, mulla milia pauperum preleribat, quando
te erogalurum res luas. Nam quomodo possunt a l i - sanctis qui erant Jherosolimis speciali cura m i u i s t r a -
qui esse pauperiores, quam sunl iu ceenobiis ino- B D a l # Q i<l? putasne, quod i u magna urbe Boma p a u -
u

rantes, qui pro nomine Domini se p r i v a v e r u n t et peres non inveniret saucta Ceciiia, qttae ab u r b e mi«
tolius corporis sui potestate et tolius animi sui vo- l i a r i o t e r l i o transferebat se omni diligentia a d 'eos
luutaie et r e r u m suarum o m n i u m proprielate, q u a - pauperes qui erant in via Appia, i n t e r quos l a t i t a b a t
les exlra islos nusquam invenies? l l l i in seculo pau- sanctus Urbanus papa (474;? T o t et tanlis exeroplis
peres sunl non voluntarie, isli in coenobiis volunlarie. iccirco te circumcludimus, ut ad te reversus nou
I I I i vei i n hoc ditiores istis s u n l , quia i i n g u a m , dicas facere symoniani, si de rehus quas t i b i c o n l u -
aures, oculos variis ad l i b i l u m quolies et q u a n l u m l i t Deus c u m filio tuo ofleras ad aecclesiam, u t s * n -
v o l u n l pascunt, isti illis i n hoc pattperiores, quia clis pauperihus C b r i s l i , q u i pro nomine D o m i n i se
ista eis non licent, q u i nec ipsum ccelum commune in ea quasi dampnaveruut, preslare valeas necessx-
o m n i creaturae neque ipsum aerem haurire oculis r i u m corporis r e f r i g e r i n m , et ab audilione mala
liberitis audent. Proplerea recle faciunt et manda- liberet Deus animam e l corpus t u u m .
tum Domini i m p l e n l abundanlius q u i ressuas confe- Nunc i g i t u r islis omissis ad confutanda tua indi-
r t i n t lalibus pauperibus, q u i non solum pauperiores screta decrela revertamur. Monachorum ccenobia
sunt pauperibus, sed etiam cotidie m i n i s l r a n t aliis ^ non sunt ad hoc i n s l i l u t a , u l a v a r o r u i n d i v i t t i m fiiios
pauperibus, peregrinis et hospitibus. Pauperum e l inconsulle suscipiant, vestiant et n u l r i a n t aecciesia!
pauperum multa esl distantia, s i c u l nos docent quo- slipendiis, e l palres eorum de debita filiortim por-
rundam sanctorum exempla, q u i neglectis aliquibus tione majori studentes avaricia? et questui satisfa-
erga quosdam majori se expenderunt diligenlia. Ut ciant suis m a r s u p i i s ; sed ad boc sunt i n s t i t u l a , u t ,
e n i m paulo superius d i x i m u s , sunt pattperes non vo- suis lahoribus et fidelium oblationihus viveutes, eos
i u n t a r i i , suut eliam v o l u n t a r i i . Non v o l u n t a r i i ea secundum regulae preceptum suscipiant, q u i aul
quae habent pauca gaudcnt se habere p r o p r i a , e l de otnnino pauperes s u u l , aut de diyitibus pauperes se
rebus e t d i v i t i s quas non habent cotidie d i l a n t se et propler Deum fecerunt, sive qui sua non sua facien-
o n u s t a n t assidua concupiscentia; v o l u n t a r i i vero ad les, se taudem et sua ad pauperes C b r i s l i in cosnobiis
imilatiouem discipulorum C h r i s t i sua r e l i n q u u n t conferunt. I n quibus hoc omni diligenlia o b s e r v a r i
omnia, habendi quoque voluntate relicla, et C h r i s t i anliquoruin p a t r u m statuit rationabilis p r o v i d e n t i a ,
sequentes vestigia conferunt se ad sanclorum coeno- ut non plures susciperenlur quam slipendiare pos-
bia, i n quibus tanquam i n carceribus dampnanl se senl ipsa ccenobia, quatenus et q u i i n v e n i u n t u r et
p r o nomine Domini sub diiigenti cuslodia. N i c h i l qui suscipiuntur essent absque edaci m u r i i i u r a t i o n i s
habent propria neqite volunt habere, quippe quibus D lepra, quae solet nasci gravissime ex egestate pro
placet etiam non licere, quod d i c a n t « meum est > intolerabili et licenlcr admissa m u l t i t u d i u e . Quod si
de aliqua re, sed « nostrum > propler comtnune. H i sibi caverent quidam modernoriim, hodie non
tales v i v u n t de oblationibus fidelitim, q u i aliquando tain impudenti rapacilate a n l i q u a r u m aecclesiaruiti
se sive sua vel suos ccenobiis conlulerunt, nocteque invadercnt lerminos et decimas, nec circuireui
ac die vigilanli studio Deo inserviuut pro salule v i - civilalcs et plateas, nec d i v i l u m dontos f r e q u e n t a u -
v o r u n i et defunctorum o m n i u m . Propter tales p a u - tes m a l r o n a r u m sibi alfectarent gralias, u t i n o p i a m ,
peres eorum slipeudiatoribus i n u l t i m o j u d i c i o Do- quam p a l i t i n i u r propter superellhienlem m u l l i t t i d i -
minus dicturus e s t : Venite, benedicli patris mei, n e m , eiTugare valeanl per i m p o r t u n a n i et o p o r t u -
possidele regnum quod vobis paratum est ab origine nam mendicitatein. Sed sacri ordinis et reltgiosi
mundi. Esurivi enim et dedistis michi manducare; habilus reverenlia non esi modo dicendum de bis
sitivi, et dedislis michi bibere; nudus fui et coope- per singula. Veruin dic m i c h i , i l l i q u i erant c o a d u -

NOTJE.

'474) Cf. Vita sanctae Cxciliae apud Surium i n A c i . sancl. V I , 525.

195 GESTA A B B . T R U D O N . — L I B . X I I I . CONTINUATIO I. - RODULFI EPISTOLJE. 10«

n a t i et sociali i n Jherusalem et aliis aliquibus i n A p i i e r n a m , si hic iton egerint poenitentiam c l d i m i -

lotis, p r o quibus Paulus colleclas (ieri sollicite s e r i n l quod tenenl per s y m o n i a m , et quanlo majores
monebat, et factas studiose m i l t e b a l aut ipse porta- et potentiores s u n t , lanio majora ei polentiora pa
b a t , sanctine erant et servi Dei? Utique e r a n l , et tientur l o r m e n l a . Qnia vero de tam longinquo d i -
p e r Deum et pro Deo coadunati et sociati. Quare gnati estis q u e r e r e , accipite consilium parvitatis
ergo Paulus de eorum numero e l refrigerio tanto- noslrae, ita tamen, ut si habetis melius, non r e l i n *
pere erat sollicilus et non magis e x p e c t a b a l , u l a qualis propler i s l u d . Si quis vel se vel i i i i u m suum
Deo de coelis per angelum ejus tuis bonis omnibus o b t u l e r i t vobis i n coenohio stiscipiendum, simplici
replerentur et saciarenlur? Quia hoc Deo pla- mentis oculo e l tola cordis p u r i t a i e , sine omni
cere n o n videbat. Sicut enim superius dictum mala cupiditate, audiat per vos sancti A u g u s l i n i
est, q u a m d i u hahet homo q n i d pro suis necessilati- consilinm e l regulae sancli Benedicti precaeptum,
bus facial ex r a l i o n a l i consilio, non debet templare sicut superitis de hujusmodi esl relatttm. Si audie-
D o m i n u m Deum s u u m . Fidc solidata j a m dudum r i t et obaudierit, bene, salvastis animam ejus a
preterierunt lempora miraculoruiu. Et q u i d , si morte; si nou o b a u d i e r i l , neqtie iniqtiilas vestra
r e c t e perpendimus, nonne erat Paulus angelus Do- neque peccatum si eum non recaeperilis. Nolnit
roini, per quem solacium et refrigerium preslahat B eniut inlelligere, u l bene ageret, sed astitit o m n i * "
sanctis q u i i n nomine ejus erant congregati? E l U i viae non bonae, avariciam autem non o d i v i l . F r a t r e s
q u i d e m potes fieri angelus D o m i n i , si de tuis bonis k a r i s s i m i , magntim opus est i n l a l i re magnam ha-
quae sublrabis velis prestare solacium et r e f r i g e r i u m bere mentis p u r i t a l e m e l nttllam avariciae c u p i d i l a -
s a n c t i s q u i pro nomine D o m i n i tenentur clausi i n t e m , q u i a , sicul oinnis q u i v i d e r i l mulierem ad
coenobiis. Quid vero dicemus de illa sancla e l glo- concupiscendum eam, j a m mechatus est eam i n
riosa credenlium m u k i t u d i n e , quorum cor erat eorde suo, ita omnis q u i de aecclesiasticis donis
u n u m e t a n i m a una i n p r i m o r d i o aecclesise? Facie- mala cupiditate aliquid exigit vel concupiscit, plus
bant s y m o n i a m , q u i i u l r a r e ad eam volenlcs, bona d i c a m , vel i n spe agit r e t r i h u l i o n i s , symoniacus fit,
quae babebant anle pedes aposlolorum aflerebant et et si non hic coram populo, certe coram divino
propria communia faciebanl? Gerte nequaquam; octilo. A d qttae probanda ctitn per campos sancta-
sed pielalem, misericordiam et j u s l i l i a m . De q u o - r u m S c r i p l u r a r u m aliquando luderemus, bac pila
r n m nnmero severissima sentenlia i n duos v i n d i - m u l l i s et variis a u c t o r i t a t u m floribus respersimus
c a t u m est, qui lamen non tolas res suas, sed r e r u m noslra vesligia. E x l a n t volumina, per quae scribendo
suamm partem subduxeranl. T u , q u i sic vis per ^ modo recurrere piget, vestro tamen amore pauca
filium tuum i n t r a r e , quod nec lotum nec partein recolligere l i b e t .
v i s dare, quod fiet de te? I l l i irrevocabili mortis Scimus i g i t u r et pro constanti babemus, quod
sententia de parle per hominein m u l t a t i sunt, l u non omnes aecclesiastica vendentes e l ' e m e n t e s symo-
t i m e s de tolo tremendum a Deo super te j u d i c i u m . niaci s u n t , et omues symoniaci b e r e t i c i , e l n u l l i
Deus det libi melius c o n s i l i u m . beretici i n aecclesia. I g i t u r omnes vendenles et
Hactenus ad eos sermo noster habilus p e r o r a v i t , cmentes e x t r a aecclesiam s u n t , quod verissima as-
q a i s p i r i i u avariliae suae et parcilalis g r a v a t i , deor- serlione afilrmat beatus Jherouiinus super Ma-
s u m f e r u n t u r per vacua obloquii sui campestria; theum ( 4 7 5 ) : « Cotidie, i n q u i t , Jesus i n g r e d i t u r
nunc ad eos c o n v e r t i l u r , q u i s p i r i l u sapienliae et templum P a t r i s e t e j i c i t omnes tam episcopos et " *
intellectus l e v a l i sursum i n monte, a Domino Jesu presbileros et diaconos quam laicos et universam
audiunt mandata sublimia. E r g o , dilectissimi fra- t u r b a m de aecclesia sua, et unius c r i m i n i s habet
tres, fugite omne genus symoniae,excutientes inanus vendentes p a r i l e r e l emenles. S c r i p t u m est enim :
vcstras ab o m n i munerc. Ars est diaboli sublilissima «Gratis accaepislis, gratis date. i Ecce, quod vel
symonia. T r i p l e x est, e l nescimus an melius de- una l a n t u m die Dominus Jesus non p a t i t u r venden-
beamus dicere t r i l e x ; nam quibus connectitur t r i a D tes et ementes i n aecclesia sua esse. Quomodocuti-
sunt fila, obseqitium, manus, lingua. His plerumque que, qttaniumcunque cessent q u i p r o co deberent
t r i b u s s i m u l , aliquando bortim quovis uno q u o r u n - boc facere, ipse non cessat quod suum est facere.
d a m inondat pedes, q u i videbantur gradi s i m p l i - Omnes ergo ejicit cotidie, cujuscunqtie s i n t o r d i n i s ,
c i t e r , quorundam prestingit oculos, q u i se putabant cujuscunque gradus et officii, n u i l i p a r c i l , non ne-
babere linceos. Nemo vos mitlat exempliflcandi g l i g i t , omnes cotidie ejicit. > Ubi crgo sunt ven-
g r a t i a ad majores sive potenliores, si q u i s u n l , i n dentes et ementes? E x t r a aecclesiam. Q u i d dicit
aecclesia, qtii capiunt et c a p i u n l u r s y m o n i a ; de beatus Gregorius de extra aecclesiain? « E x i r a aec-
bonis, non de malis sumenda sunt exempla. Amen clesiam, i n q u i l , non est locus v e r i sacrificii. > Sunt
d i c o vobis, recipient mercedem suam, m o r t e m sem- i g i t u r vendentes e l einentes, u b i non est locus veri

V A R L E LECTIONES.
*•* deett i . quam 1*.
NOTiE.

(475) Opcra ed. Vallarsi t o m . V I I I .

«07 RODJLFI ABBATIS S.TRUD0NI5 *0*
saeriflcii. Beatus Augustintis dicit de hereticis, A Unam pauperibus det, et una domi teneatur,
quod p r o c u l dubio sunt symoniaci : « Ex nobis T e r t i a debetur sanclis ad quos g r a d i e t u r ;
c x i e r u n t , sed non erant ex nobis, > et de vendenti- Iloc ego j u s t i c i a m magis assero quain symooiam.
bus et ementibus super Johannem : « Vendunt, i n - Si quis suam prolem fieri vult coenobialem,
q u i t , oves, vendunl boves , id est miseras plebes. > De toto quod habel partem seponcre debet
Ei c u i v e n d u n l , nisi diabolo? 0 lacrimabile m a l u m ! Prolis, ut aecclesiae secum ferat introeundae.
Quos F i l i u s Dei redemit de manu i n i m i c i precioso Haec cst aecclesiae lex optima, non symoniae.
sanguine suo, i s l i filii diaholi vendunt patri suo Hoc etiam leges decernunt imperiales.
diabolo. 0 quam malus v c n d i t o r , ubi tam pessimus Pellit ab aecclesia ctinctos heresis symonia.
est e m p t o r ! Omnipoteniis Dei bonilas e l miseratio Qui sunt vehdentes i n ea quicquam vel ementes,
prestel nobis et vobis ut longe semper s i l a nobis Peilit i n infernum regnum tollendo supernum.
hsec herelica negociatio, per quam miscrac piebes Gratis prebenda, gratis sunt accipienda
venduntur diabolo, e l propter quam tam episcopi Quae sunt aecclesiae, pulso t r i v i o syinoniae.
et p r e s b i l e r i et diaconi quam laici et universa t u r b a Quisquis in hac beresi defungens invenielur,
ejiciuntur de Dei P a l r i s templo. A m e n . Inferni nuuquam de pcenis e r i p i e l u r ,
Quando vult aliquis, ut fiat coenobialis, Non etiam d u r u m si m a r t y r i u m p a l e r e l u r m
(475*).
E x o m n i quod habet partes aequas faciat tres.

V A R L E LECTIONES.
m
hoe loco desinit codex 1 ; quce sequunlur in solo V leguntur

NOTJ2.
(475 *) Solemnis quondam f u i i i n ordine S. Bene- egenis monacbds pauperes, qui non solum pauperiores
d i c l i puerorum oblalio, qua parenles filios suos Deo sunt pauperibus, sed etiam quotidie ministrant aiiis
perpetuo et irrevocabili volo consecrahant, u l i prae- paupertbus peregrinis et hospilibus.
scribtt S. Benedictus i n Regulae cap. 59. Ea res I r i - l n allera epislolae parte Rodulfus S i b e r t u m et
plici r i l u peragebatur, scilicet oblalione p u e r o r u m , monachos ejus m o n e t , u l ne q u i d a d i v i l e i l l o .
q u o r u m m a n u i n parentes cum obiatioue e l petiiione vel alio aliquo pro p u e r o r u m susceptione e x i g a n t ;
sua involvebaul i n palia a l t a r i s ; donalione, et l i t l e - cominoneri posse, ut de porlione haerediialis, quas
ris pubiicis u l r u m q u e c o n f i r m a u t i b u s : q u a r u m l i t t e - fiiio contingere deberet, offerat Ecclesia3 : ad hoc
r a r u i n exempla t u m i n Chronico Novaliciensi, t u m i n v e r o n o n debcre c o m p e l l i . l n utriusquepotestaleesse,
notis ad Guiberlum legere licet. Hinc copiosi m o n a - monachorum q u i d e i n , u t filium ejtts s u s c i p i a n t ;
steriis proventus accessereex parentuin l i b e r a l i t a t e , patris vero, ut partem haereditatis monasierio c o n -
qni multasopes et ampla praedia in l i i i o r u m suorum ferat : netitros ad hoc cogi debere. i n suintna,
quos oflerebant, g r a l i a m , ccenobiis c o n l u l e r u n t . C non posse quidquam exigi per nionachos i n oiisce-
Hunc r i t u m efferendorum p u e r o r u m , ab Ecclesia ptione puerorum seu nionachorum circa sitnoniae
jamdudum p r o b a t u m , improbare, iino et abrogare c r i t n e u , quia omnis qui de ecclesiasiicis donis mula
nisi sunt uonnulli p r i n c i p a t u L u d o v i c i A u g t i s t i , co- cupiditate atiquid exxgit el concupiscit, ptus dicam,
gnomento Pii : ad quem Rabanus, t u m Fuldensis • i n q i i i l , velin spe agil reiributionis, Simoniacus esl;
monachus scripsit l i b r u i n unum contra eos qui obla- el si non hic coram poputo cerie % coram divino oculo.
tionem secundum Regulam S. Benedicti aestruere Rodulfo praeiverat ab anno 794 c o n c i l i u u i F r a n -
volebant, testante Rodulfo Monacho i n V i t a Rabani. colurlense, cujus insigne ea de re decretum e s i in
L i b r u m bunc, hactenus i n e d i l u m , non seinel ego cap. 16 : Audtvimus. i u q u i u n t Patres, quod quidam
postuiavi ex coenobio Mellicensi, u b i i n ms. codice abbates cupiditate ducli, pramia pro introeuntibus in
ejus bibiiothecae asservalur, u t lego i n veleri ejus- monasterium requiranl. ideo ptacuit nobis et sanctce
dem bibliothecae calalogo, quem modo penes nos synodo, ut pro suscipiendis in sanclo ordine fratribus
commodatunt habemus. nequaquam pecunia requiratur; sed secundum Regu-
Perseveravil mos iste, offerendi scilicel pueros, lam sancti Benedicti suscipiantur. Id vero s t a l u i t S.
usquead saecuium x t i , quoletnpore floruitRodtilfus, Benediclus i u Regulae cap. 5 8 , ut suscipiendus f r a -
h a Siberlo priore coenobii Sancti Pantaleonis, ler res si quas habet.aut eroget prius pauperibus 9 aut
quod Coloniae s i l u m est, litteris pulsalus, quid re- facta soltemniter donatione conferat monasterio, non
spondeiidum censeret avaro cuidain pecunioso q u i qtiasi pro conduclae susceptioiiis p r e t i o , sed i *
t i l i u i n suum huic monaslerio indotatum Iradere eteemosynam, u t i explicat i n capite sequenli : u b i
v o l e b a l , repugnantibiis p r i o r e et m o i i a c h i s , q u i D hlios pauperum qui ex toto nihil habent. gratis atl-
partein haereditaiis iilio competenlis ab illo divile m i t l i praecipit. Eam porro legein reiigiose servabai
exigebant; sic responsionem suam temperavit, u i Goflridus ahbas Viitdociuensis, ctijus haec verba bunt
noit solum quid avaro i i l i , sed e t i a m quid consilii iu l i b . i v , epistola 49 : Nihil pro faciendis monachts
monacbis bac i n re expedire j u d i c a r e t , sincere qucerimus : sed, si quid oblatum fuerit, quia iltud Re-
e x p o n e r e t , qua i n re certe boui v i r i et i u t e g r i guia recipi jubel, suscipimus. Ordo siquidetn ttoster
doctoris officio funclus e s l . exigit, ut tutes simus, qui non lucris letnporatibus,
Roduifi itaque responsio dtias habet partes. I n sed lucrandis animabus operam demns. E t certe cutti
p r i m a graviter praeslringil ejusmodi avarum h o m i - ad boc dolata s i n l ordinis nostri mouasteria, tit
n e m , qui filium suum monaslerio oblalum debita quibusvis a sapculi corruptela sincere et ex aniiuo
heredilatefraudare volebat. Praecipua ejusargumenta converti y o l e n t i b u s , lanquaiu asyla et perfugia,
s u n l , avarithe et sachlegii c r i m e n esse, si p a r l e m p a l e a n t ; intolerabilis iiihuraaiiitaiis est, pauperea
l i l i i , quem Deo o b t u l e r a t , sibi r e i i n u e r i t . JSam lerreuo censu, sed gralia et bona voluutaie l o c t i -
cujus, i n q u i l , jam effeclus est, ejus et pars quce itti pletes biiic excludere; et quos Deus ad religicsam
debetur, est, Ad hoc non esse m s l i l u t a coenobia, ut professionem vocaverit, quasi iudiguos rejicere. V I -
d i v i t u m familiae exouerenlur : sed ut pauperesre ac derint qui coeuobtorum inopiant in f j d i sui excusa-
censu, qui Deo servire v o l u e r i n l , ac diviles pauper- tionem a f f e r u n l : eaiu cerle non adinisit Jacobus a
tatis studiosi alautur. Praeferendos esse saecuiaribus V i t r i a c o , cardinalis, de moniulibus sui temporU
«09 GESTA A B B . T R U D O N . — L I B . X I I I . - CONTINUATIO I . — RODULFI EPISTOLJE. « 1 0

III. A exortam in advocatione ejusdem loci, quam eidem

fratri meo dederam in beneficio (481) consilio fidelium
EPISTOLA RODULFl A B B A T I S A D W A L E R A M N U M DCCEM M I
.
nostrorum u$u$, quid nostri et advocati juris esse
Glorioso ••• (476) p r i n c i p i et advocato suo niajori in ipsa villa vel in reliqua abbatia ad nos attinente,
W A L E R A M N O m
abbas R O D U L F U S " 8
et congregalio presentia ejusdem advocati majores natu comuluisse,
sancti T r u d o n i s fldeles orationes e l s c r v i c i u m . ut super lioc negotio quicquid a majoribus suis didice-
Quia quesivistis a nobis, n o t u m vobis facimus rnnt, vel ipsi usquead illudtempus lenuerunt, fideliter
breviter dominura nostrum sanctttm Trudonem proferrent, etnec timoris necamoris graliain quamlibet
progenitum fuisse de n o b i l i o r i stirpe F r a n c o r u m partem plus minusve dicendo declinarent. Qni sacra-
regum e l ducum Austrasiorum(477) propter amorem t mento astricti nominatim protulerunl quasdam curtes
Dei reliquisse t n i l i i i a m secuiareui, et angelica re- esse in ipsa abbatia, id est Burlou, Lare, Mere, Wilre
velatione e t beati Remacli ammonilione Mellis 4 8 2 ) , Kyrcheim, Staden, Halmale, in quibus n«n-
transisse, et omne patrimoniuin sutim beato p r o t h o - quam a meis prioribus aliquid juris concessum est
m a r l y r i Slephano tradidisse, litteras i b i didicisse, advocato, quia ecedem stipendiis ascriptcc fratrum,
m u l l i s rairacuiis ibidem ciaruisse et usque ad sa- num i a t e r t obaudire debent quam preposito et ejusdem
.A.ilAlta V!*IIIIAIU nl / > n i n . . t l A n . nim/liim nii.iiAiii.OA . . . . . . *fI . _ .» f-P J •
eerdotis v i r t u l e m et scicntiam et gradum pervenisse, monasterii cellerario. In villa autem sancti Jrudonis
deinde ad terram nostram reversum coenobium vel in reliquis abbatice villis professi sunl ipsi duci —
n o s t r u m fundasse. Tanta autem et tot fuerunt prae- qui, ut dictum est, advocatiam in beneficio lenebat —
dia sua quae beato p r o l h o m a r l y r i Slephano t r a d i d i l , sive advocato ab eo constituto tx tribus generalibus
u t excaeptis his quae dominus Metcnsis episcopus atl pldcitiset magno banno, si quis forte infra villam
dominicalia sua tenet et milites ejus m u l t i i n bene- occisus vel vulneratus fuerit, tercium denarium debere
ficiis babent, et exceplis his quae ecclesia nostra atsignari, reliquos aulem duos vel michi vel abbati.
adbuc possidet, e t exceptis m u l t i s e l magnis Ceterum testati sunt abbatis vel villici mei esse arbu
quae j a m o l i m ecclesia noslra perdidit — nam i n t e r trii, ut legitimi et libere quicquid libueril sineadvocato
eetera firuges i n Flandria allodium sancti Trudonis possent placilare, scilicet de terris, de domibus, de
f u i t , u b i et congregalionem 80 monacborum habuit alienis uxoribus ducendis, de familiis, nisi grande
— exceptis his inquam e l aliis m u l t i s , tot et tanta forte exigente negocio abbate vel ministro meo ad rem
fuerunt, u l vos haheatis inde i n feodo pro advoca- discutiendam invitatus fuerit. Bis ergo ita in predicta
lia 1100 m a n s o s , de qtiibus comes Gisleberlus vitla inquisitis et absque alicujus contradictione
lenet de vobis 300, exceptis ecclesiis et servis ad Q collaudatis, aliquanlo tempore transaclo, post dece$~
eas pertinentibus e l piaciiis suis e l j u s l i c i i s i n a b - sum feiicis memorice jam dicti fratris mei, iterum
b a l i a . E t quia tantis allodiis d i l a v i l sanclus T r u d o idem qui prius, in presentiam nostri in eastro nostro
Metlensem ecclesiatn, sancti et religiosi pontifices Salembrucca (483) venire jussi , presente domno
et duces majori liberlate donaverutit ecclesiam no- IJdone, fratris mei successore, eadem advocatiam in
s t r a m de advocatis quam aliam a i i q u a m . Misimus bene/icio a nobis habente, et Olhone subadvocato,
igitur vobis quia pelislis exemplar cartae nostrae eodem modo quo prius ammoniii, eadem etiam quce
de l i b e r l a t e eeelesia* noslrae et de j u r e vestro i n ea, antea pretulerant tunc utique sunt professi. Quo-
q u i noster major advocatus estis. propter quibusiam fidelibus no$tri$, qui lunc lemporis
(Anno 1#65.) In (478) nomine sanctce et individuas nobiscum aderant, consilium prebentibus w o
, quorum
Trinitas. Ego Adelbero (479) Dei gratia Metensis etiam nomina infra notari jus$imu$, ne qui$ hoc p o i t -
epitcoput, notum essevolumus ommbut no$ in villam modum valeat vel audeat infringere, sub cartarum
sancti Trudonis quce Sarchinia dicitur venisse, et ob dcscriptione placuit lam presentium quam futurorum
contentionem inter germanum meum , ducem m memorim commendare. Et ut hoc firmum et incon-
Fredericum, et abbales Sancti Trudoms (480) nuper vulsum habeatur, manu propria illud roboravimus,

V A R L E LECTIONES.

*»de$untV. De j u r e advocati in margine superiore scripsil interpolator 1*

* Lothariitgie seu Mosellanorum (484) interpolator in margine 1 ' . " • Praesentibus
Praesentib 1*.

N0TJ2.
scribens, in Historiae Occidentalis cap. 15, quce pa$- (477) Haec et sequentia leguntur apud Theoderi-
srm et publice pro miserabili coenobiorum ingressu cutn i u Vita sancli T r u d o n i s , apud S u r i u m
pecuniam exigebant, allegantes suam paupertatem; et (478) Haec quoque tabula apud Duchesne) Maison
de Simoniae crimine pessimo non curantes, domum de Luxembourg, p r . , p. 19. Miraeum 1 , 6 « . Cahnet
vralionis in forum negotiationis converlebant. F i l vero Uist. de Lorraine, I , p r . , p a | . 4 5 2 , e l Bertholet Hist.
plerumque justo Dei j u d i c i o , u l nulla magis coenobia de Luxembourg, 1U, p r . , p. x 9 .
egestatetn patiantur, quam quae ab suscipiendis v i r - (479) T e n i u s .
ginibus sacris ejusmodi dolem exiguut contra sacro- (480) Ahbas tunc erat Adelarfus U .
r u t n Canonum praescripta. M A B I L L O N . (481) Cf. supra 1, 10, et.Y. 5.
(476) Hanc epislolam ad a. 1158 j a m luci dedit i482) Maslricht v i c i n u m .
Miraeus Opp. d i p l . . ed. Foppeus I , 6 1 ; scripta est (483) S a a r b r i K k .
i n t e r annos 1119 et 1158. (484) E r r a t ; Lotharingiae iuferioris.
211 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 112

et fidelittn noslrorum testimonio roborari fecimus. \ animce suce. Actum est hoc tn ccenobio predicti sanct*
Actum pubtice in supradicto castetlo Salembrucca. Anno Trudonis anno ab incarnatione Domini 1060, indl
ab incarnatione Domini 4065, indictione 3, regnante ctioue 15, regnante rege Heynrico tertio, anno regn
Ueynrico lertio. Adetbero tertius sanclce Metensis eccle- ejus 4, anno episcopalus ejusdem domni Adetberonit
sia3 humilisepiscopussubscripsit. Domnus Adetberopri- 4 3 , coram idoneis testibus quorum nomina substernO'
micerius Domnus Tlieodoricusneposejus.DomnusGer- tata sunt. Nomina nobilium : Signum advocati ducis
voldus archidiaconus. Domnus Odelricus,frater ducis Frederici (495). Signum subadvocati comitis Ottonis
Gerardi (485). Fredericus. Herimannus, Riquinus, (41)4). Signum Folmari comilis. Signum Hermanni
Otto,Bernardus, Stephanus, Gunlramnus, Wigericus, comitis. Signum Richuini. Signum Bardonis. Signum
Uerimannus. H ugo,Gervoldus,Leudoldus, Theodericus. Herimanni. Signum Wntbcrti. Signum Ansfridi.
Arnulfus, Berengerus, Lyedeco, Gislebertus, Lyezeco, Signum Theoderici. Siguum Cralh. Signum Wazonis.
Adetstein, Wacelinus, Guncelinus, ilem Wacelinus. Signum Ottonis. Signum Gunzelini. Nomina ptebeio-
Ego Gislebertus ad vicem domni Tyetfridi Metensis rum de familia: Signum Ramundi. Signum Lamberti.
ecclesice cancellarii. Lambertus homuntio. Signum Wichmanni. Signum Everardi. Signum
(Anno 1060.) In (486) nomine sanctce et individuce Ascolfi. Signnm Lyzeconis. Signum Stephani. Signum
Trinitatis. Notum sit omnibus tam presentibus quam ^ Lydeconis. Signnm Ruthardi. Ego Ramundus ad
fuluris, quatiter domnus Theodericus Mediomatricce vicem domni Azonis cancellarii scripsiet subscripsi.
sedis episcopus in ccenobio sancli Trudonis per aliquot IV.
tempus commoratuf, et ibi in egritudinem incidens et EPISTOLA RODOLFI A6BAT1S AD STEPHANUM EPISCOPUM
adextremum perveniens (487), cum consitio amicorum METTENSEM W l
(495).
suorum donavit eidem ecclesice et fratribus inibi Deo Olto filius advocaii nostri Gysleherti villam no-
servienlibus scrutum (488) ejusdem oppidi, hoc est strain V i l l a r i u m i n v a s i l , absque ulla deplanctioue
polestatem ponere et deponere iltum qui maleriam villicum meuin Anduardum innocentem contra
faceret, unde levarentur cervisice, et de singulis cervisiis ipsum cepil, abductum ad v i l l a m suam W o r m i a m
qua* brasciarentur (489) in oppido nostro sex picarios in cippo(496) p o s u i l , t o r t u i n graviter duabus t a n d e m
(490) ad opus fratrum suspicere, quod ad servitium l i b r i s r e d i m i coegit. In eadem villa scabinum no-
suum el anlecessorum suorum perlinebat. Hoc autem strum Fraiiconem caepit, sub uua uocte sex modios
ad remedium animce suce et aliorum antecessorum annonae ei vastavit e l 200 garbas (4*)7) annona»,
suorum fecit, quatinus memoria illorum non sicut tandem captum et abduclum r e d i m i c o e g i l 4 8 solidis.
ante, sed perfectius etstabilius permaneret. Hoc ego p Eidem alia vice duos boves a b s l u l i l et redimere
4 J « / L . . / 1 i\ 1 \
Adetbero u ......
(491), successor _ •
ejus _, *
et cognatione _ _ _.
et _ __._•_ _
ordine _—. • #
fecit. i mm^%.
S C£ i l i l !el r! i A«eidein
.».1.1 _*%•_•_-. A I ! M «•! .fh _/v _ I • • sv
alia vice duos boves I» A *•_*.*«
a b s l« _uKlriiii f t l _ _ i
quamvis immeritus, in loco supradicto constitulus et redimere fecit. In eadem v i l l a Stepbanum scabi-
advertens, simulque causam et necessitatem, pro qua n u m nostrum et fratrem Jejus Menardum caepitet 18
predicti fratres hoc ab eodem domino meo (492) solidis r e d i m i coegit. Eosdem alia vice i n eadem v i l l a
episcopoexpostulabant, considerans, scilicet ut eorum invadensvulncravil, cepit, ct 45 solidis r e d i m i c o e g i t .
potus,qui eatenusvilior habebatur, posteaquodammodo W a l l e r o scabino nostroduos hoves abstulit. Quadam
meliorarelur, decrevi manuscripti auctoritale notare vice minis i n direptionem pecorum suorum ejusdem
meoque sigillo signare, domno abbate Adelardo se- villae ruslicos eo coegit, ut plus quam 50 solidos ei
cunde loci illius celerisque fratribus hoc idem postu- p e r s o l v e r e n l . A l i a vice eodem modo plus quam t r e s
lantibus, quutinus hoc nullus successorum meorum libras fecit persolvere. Alia vice i n eadem v i l l a
infringere audeat; et quod ipse ad remedium animce solidarios suos per quatuor dies el nocies fecit
suce predicto sancto sibique famulantibus contulit, bospilari cum m u l t i t u d i n e equorum e l p a l e f r i d o r u m ,
ego quoque cauta animce et successorum meorum et nimia devaslatione t o l a m v i l l a m alflixit. Pro pro-
firmavi. Hoc, quicunque ille est, detrimento faciat pria w e r r a quam habebat et nulla ecclesice n o s t n e

V A R L E LECTIONES.

*•* i n superiore magine leguntur verba manu interpolatoris ut videtnr scripta : Stephanum episcopum
Metensem, reliquis a btbliopega abscisis. Ex quibus patet hanc eamdem esse epistolam Rodulfi abbatis,
quam interpolator in indice suo his verbis siynijicavil. Epistola Rodulli abbalis ad Stephanum cpiscopuiu
de diversis injuriis ecclesie nostre itlalis.
NOTiE.

485) Loiharingice superioris. (491) Tertius.

!486) M i r x u s I , 65. Meurisse p, 364. (492) Excidisse v i d e l u r verbum antecessore.
(487) Adalbero I . Metensis episcopus apud San- (493) Lotharingiae inferioris.
c t u m Trudouem mortuus est. Cf. contin. tertiae p a r t . (494) Dc Duras.
l , J i b . I I I , 12. (495) Est haec epistola supplementum alterius qune
(488) I . q . g r u t u m , hordeum siccalum ex quo supr.i in l i h r o nouo ad etumlem scripta legittir.
cerevisia coquitur, dein vectigal quod de cerevisia (496) T o r m e n l i i n s l r u m e m u m , quo c a p t i v o r u u i
sobviiur. Cf. I X , 2 2 . pedes c o i i s l r i n g u n l u r , dein carcer i n u n i v e r s u m .
(489) Cercvisiam coniiccre; Gallis brasser. (497) Gallis gerbe, nobis garbe.
(490) Gallis vichier, mensura poloria.
215 GESTA ABB. TRUDON. - LIB. X I » . - CONTINUATIO I . — RODULFI EPISTOLJE. *I4
caiisa, i n i m i c i cjus i n eandeni v i l h m i r r u e r u n l , e i A iliius ablata W o r e m i a m m i n a r i fecit, donec marca
depredanles eam ferc 2000 a n i m a l i u m i n l e r parva argenli compulsus est ea redimere Eidem tres fir-
e t m a g n a a b d u x e r u n t , exccplis r u s t i c o r u m suppel- lones postea abstulit. I l c m ejusdem viltee homiues
lectilibus. Sic e l sic bona villa per euiu est n n n i c h i - anle se precepil assistere, cxigens ab eis quantum
iaia.{Patri planximus, nicbil profecimus. Ilaec sunt sibi p l a c u i t , quam ob rem compulsus ei d a r e p r e p o -
pauca de m u l t i s qua* propler advocatuin noslrum situs duas marcas , ne legem c u r t i s i n f r i n g e r e l . l n
perdirnus. eadem villa hominem n o s t r u m Petrum aggressus
De brasccnis q u i b i i s d a m , quas per violenliara e s t , et i l l o recusante dare quantum exigebal, q u a -
quorundam i n oppido noslro perdimus, p o s t p l u r i m a s t u o r noctibus apud i l l u m suos armigeros cum equis
ante episcopum Meleusem, anie advocalum procla- suis pernoctari j u s s i t , donec necessitale compulsus
mationes et j u d i c i a r i a s discussiones eo pervenimus, dimidiam marcam solveret. Item ihidem erga qttem-
ut i n v i t a l i s nobis M e l l i s , coram p r i m i s Melensium dain Raldricuin commotus esl, qui quoniam g r a t i a m
fratribus noslris rejudicarentur. Mandalurn est hoc ejus ad l i b i t u m suum recuperare non p o t u i t , p l a t i -
advocato nostro per n u n l i u m et sigiilum episcopi, u l stris suis totam segetem i l l i i t s v i a b v e x i l , quam ille
secundum j u d i c u m sanclionem cambas usui f r a - coactus est qttatuor l i b r i s redimere. l l e m cuidant
t r u m manciparet et de invasoribus j u s l i c i a m nobis B Ramundo quinque firlones abslulit. Itetn in eadem
faceret. N o l u i t ; sicque p e r d i m u s , Gerardus de villa apud A n n e l i n u m decanum frequenter pernocla-
Durmale, miles ejus, decimam unam e l qitinque v i l ; quadam vero nocte d u m ille ex more pernoc-
solidos singulis annis nobis aufert, et neque diem t a n t i optimo servisset, mane discedens octo solidos
ueque j u s t i c i a m de eo per advocatum nostrum h a - sibi dari c o m p n l i t . Pernoclationes qnas i n ca fecit,
bere possumus, c u m frequentissime ei planxerimus. et sumptus quos ab hominibus nostris violenter
Geldulfus de Hacchedor (498) terram nobis tollit auferl, itemo numerare qtieat. Pater quoque in
quae 5 0 d«warios solvit. I n villa Lewes (499) c u r t i l e eadem viila 50 modios Leodienses siliginis sibi solvi
u n u m negligentia advocati perdimus. I n Webecbeym coegit.
Otlo de Bevere i n loco qui d i c i l u r Langerodech I n villa Hales plus quam 50 mansos novo modo
d i m i d i u m molendinum nobis aufert, aversa aqua tempore perdimus inter d o m i n u m Reynerum advo-
noslra a reclo cursu suo. Godefridus de Diesleh catum et illos de Curienaken (505). Ubi vilhcus meus
super allodium n o s t r u m ibidem e d i f i c a v i t , quod Johannes,non justificante m i c h i d e e o advocato c u m
alienavit a nobis trahens i l l u d Diesteh. Gualterus
levissime posset, tanla m i h i t o l K t , lanta vastat i n
de Bechenweiz villam u n a m nostram de
Assent £ s i l v i s , i n p a l r i s , i n c u l t u r i s , i n piscationihus, i n
combussit cuin tota ecclesia. De qua re sicut et de a g r i c o l i s , i n omnibus qttaead v i l l a m p e r l i n e n t , q u »
aliis frequenter advocatum n o s l r u u i convenimus, fidem excedere possunt, et abjudicalam i l l i j a m d u -
cujus b o m o est, ut dicm ponerel et j u s t i c i a m nobis dum villicationem tenens v i i b i t y r a n n i z a l , advo-
de eo faceret, nec perfecimus. Sic tola viila illa cato non prohibente. Dampnum, quod per decem
reroanet vaslata. Seleche (500) t a n l u m lerrae per- modo annos m i c h i fecit in multis modis certe majus
d i m u s quod 12 denarios solvit. Udelrico v i l l i c o possum supputare quam 400 l i b r i s . Insuper i n ean-
nostro de Burlo Reynerus, advocattis Sancti L a m - dem v i l l a m nocle sancli M a r t i n i i n t r a v i l filius ejus
b e r t i , u n u m mansum allodii aulert, et boc suoallodio O l t o c u m 100 pene e q u i s , feceruntque i n ea octo
a d j u n g i t ; neque ad hoc eruendum advocatus sepe dies, modo i p s e , modo frater ejus, de 16 libris cen-
rogatus subvenit. Quidem Egebertus t o l i i t h o m i n i sus mei non retinquentes m i b i nisi 20 solidos et 5 0
n o s l r o Gysleberto unum mansum i n villa Hers (501) denarios abjecue monetae, omnia quae e r a n l i n b o r -
et a t t r a h i t ad allodium comitis Arnulfi. i n villa reo nostro tollentes, e l quaecunque debebant nobis
Hepene (502) servienies comitis A r n u l f i tollunt e i - r u s l i c i per l o t u m a n n u m . Harcbes v i l l a m nostram
d e m h o m i n i nostro Gysleberlo unum mansum de pernoctaiionibus e l precariis suis ad c x t e r i n i i i i u i n
feodo suo, et per advocatum nostrum n u l l a m ex bis r j d u x e r u n t . I n villa nostra Orel quanta mala nobis
j u s t i c i a m babere posstimus. fecerunt tilii ejus c l ipse non facile possutn dicere.
In villa noslra B u r l o a festivilale sancti Johannis l n l e r pluritna pauca, pauca haec s u i i l . O t l o , fiiius
usque ad adventum Domini modo p a t e r , modo filii, ejus, villico postro Roberlo parefridum unum 50 so-
m o d o s u i , 32 pcrnoctationes fecerunt uno anno, l i d o r u m a b s t u l i t ; paterejuscappam (504) q u a t u o r s o -
p e r quas singulas nunquam minus babuerunt quam l i d o r n m , cum nocte eadem dormisset i n dotno ejus
3 0 0 e q u o s , aliquando 4 0 0 . I n eamdem v i l l a m d o m i - c u m 12 hominibus. (Pater tuas fecitprecariascontra
i i u s O i t o cum m i l i t i b u s suis ingressus, precariis j u s ecclesiae nostrae, filius Otto duos, frater ejus Gys-
suis agressus est quendam Gozelinum, bominem lebertus u n a m , quae graviorcs simul fuere qttam 10
n o s t r u m , et quia non dedit quanlum p e t i i t , pecora libra?. Quoliens i b i domiuicalem domum nostram et

NOTiE
(498) N u m H a c c o u r l in v i c i n i l a l e Leodii? <502) lleppenber ad Mosam.
(499) l l a t i d procul a Namur. (505) Cortena.ken Diest v i c i n u m .
(500) Ntiin Seilles l l t i y vicinum? ( 5 0 i ) PaUiiuu.
(501) Hertcn Looz viciuuiu.
115 RODCLFI A B B A T I S S. T R U D O M S «16

ctiriam i n t r a v e r u n t , quotiens ea quae i n v e n e r u n l A l l l e e t ego niissis simul i n Augusto n u n l i l s , deciina-

intus voranlo vaslaverunt, sepes euriae et parietes tionero illius ecclesiae in communi borreo recondidi-
domus combusserint, h o r r e u m nostrum et spicarium m u s , d i u i i d i a m ei pro a u x i l i o spopouderam; qui a
f r e g e r i n t , hoc mauifcstum est omiiibus j u d i c i u m , presbitero precio accepto, passus est euni h o r r e u t n
quia v e t i m u s , n o l i i n u s , oportet nos eam vastam ac nostrum effringere et aunonam totam t o l l e r e , atque
s o l i t a r i u m et absque a g r i c u l l u r a reliuquere. l u t e r ecclesiam tenere. Pro animabus patris advocati
precarias vero et pernoclationes, inodo patre Gysleberli nostri et malris tantum babebamus
exeunle, inodo filio i n l r a n t e , lunc alio superve- b o n i , quod singulis annis valere poteral 45 solidos;
n i e n t e , mcndici effugiunt agricolue n o s l r i . I n nocte boc nobis t o l l i l homo ecclesiae nostrae nec v u l t no9
sancti L a n l b c r l i (Sept. 47) domuin nostraro i r r u p i t , inde j u v a r e . Adebertus serviens ejus t o l l i t nohis
avulsis seris cum 20 e q u i t i b u s , i n ea vivens de singulis annis octo solidos. Heynricus s i m i l i t e r ser-
nostro pernoctavit; in nocte sancii Trudonis viens ejus octo de possessione nostra. T r i b u s aitnis
(2\ot>. 25) c u m 90 equis, p r i m a dominica adventus spoliavit nos de ntolendino u n o , quod amplius q i i a m
D o m i n i c u m 50. Culturam ibidem nostram subad- treccntos annos i n pacc tenueratecclesia n o s l r a . q u o d
vocatus ejus quinque diebus v a s t a v i t , laxatis i n ea singulis anuis annonabat nobis, quatuor bttbulcos
sine custodia oclo e q u i s ; ruslicis 15 soiidos prccaria & nostros et f a m t i l u m marescalci n o s t r i , et i n bene-
abslulit. A mense Atiguslo usque ad adventuin Do- ficii ioco fecit teuerc quosdam Flandrigenas , Gode-
m i n i , sive per se sive per suos 15 i b i pernoctationes zoncm scilicet clericiim u n u m et i l e y n r i c u m f r a t r e m
f e c i t , postea innuineras per singulos anuos. In hor- ejus. Diem inde e l audientiam et j u d i c i u m o b t u l i -
retim presbiteri de vitia nostra Alesta (505) filius ejus m u s , n i c h i l profecimus, donec i l l i s defunctis r e d i -
O l t o suos bomines m i s i t , et t r i t i c u m illius v i excuti mere contra advocatum t r i b u s marcis coacti s u -
f e c i l . De qua re patris atixiiium presbiter i m p l o r a - mus.
tus qtiinque solidos ei d e d i t , sed uec sic cessanti A d e l h e r l u m mancum (506) unam integram v i l l a m
filiooctoLeodienses modios hordei et d i m i d i a m m a r - nostrain Provin vi fecit tenere, quaejacet i n F l a n d r i a ,
cam dare compiiisus est. l u eadem villa ab homine melior singulis aunis quam 10 librae, c u m d i e m ,
nostro Francoue quatuor marcas a b s l u l i l , et illitts a u d i e n t i a m , j u d i c i u m nunquam (507) refugissemos.
germano ditnidiam m a r c a m . Pernoctationes innu- Quam c u m aule comilem Roherlutn i n F l a n d r i a a d
meras tam per se qtiam per suos de nostro viveus Sanctum O t h m a r u m j u d i c i o n o b i i i u m , qui i b i i n c u r i a
i b i s t a l t i i t . K y r c b e y m in horreum decani B a l d r i c i , ejuserant, extorsissemus, h o r r e u m nostrum i n v i l l a
nostram eccicsiam i n eadem villa tenentis, suos h o - Q Mere advocatus i n v a s i t , et Adelberto t o t a m anno
mines Otlo ad exciilienduin i n ejus t r i t i c u m m i s i t , nam noslram fecil t r i t u t a r i et d a r i , donec ad d a m p -
q u i non recesserunt, donec marcam ei decanus nosam conveniionem ecciesiae nos et i l l u m r e c o n c i -
persolverel. i n eadcm villa tres precarias fecil l i a v i t . Suppulaiio dampni quae inde nobis c o n l i g i t
coutra j u s ecclesiae nostra?. In villa noslra Mere p r e - ccrte g r a v i o r f u i t quam 15 librae. Quidam de o p p i d o
t n r i a m unam f e c i t , propter quatn ejusdem villae ho- nostro i n fide susceperant de manu predecessoris
i n i n e s , v e l l e n t , n o l l e n l , duas libras s o l v e r u n t ; alio nostri abbalis Theoderici seplem m a r c a s , qtias de
aniio similiter u n a m . Ibidein cuidam h o m i n i nostro vendilo allodio ecclesiae eis servandas commendave-
Godefrido 12 solidos abstuiit et filio Godescalci de r a t , teste ccclesia elejtis fainilia. Has, cum defnncto
Halla 15 solidos. Pernoclaliones quautas et quam abbate c u m i n i u r i a ab i l l i s e x l o r q t i e r e t , i l l i s u p e r
iiibuinane et immisericorditer habitalores ejus t r a c - allare posuerttnt, u b i ille temeraria manu a c c e p i t
t a v e r i t , non facile possem diccre. et ecclesiam inde spoliavit. Idem ahbas p r e s t i t e r a t
l n v i l l a Wimales m i s i l miiites multocicns penioc- ei phylacterium u n u m de thesauro ecclesiae auro a r -
t a r e , una nocte ampliore numero quam 100 e q u i s , gento gemmisque preliosissime ornatttm, melius
q u i aliquando a feria quinta usque ad feriatn se- valens quam 10 niarcas, plenum preciosissimis r e l i -
cundam pernoctaverunl. V i l l i c u m meum Theoderi- D q u i i s . Hoc ccclcsiae uostrae ahstulit. V i l l a i n S a r c b i n ,
cum i u eadem viila cepit ipsemel p a t e r , captum quam gravibus dampnis j u d i c i o p r i n c i p u m c o r a n t
sectim a b d u x i t , tamdiu secum leuuit donec20 soli- imperatore invasoribus extorseramus, eisdem r e s t i -
d o s , quos m i h i de censu meo dehebal, ei extorsit. u i i t , donec cttm eis dampnosum pactuin i n i v i m u s .
Humberttis presbiter nosler de Burlo ecclesiam nos- Mense Atiguslo quoniam prohihuimus filium ejus
train j u d i c i o canonico p e r d i d e r a l , excommunicatus Q O l t o n e m , u l c o n t r a leges, conlra j u s l i c i a m duo bo-
. edere nolebat. Episcopus, archydiaconus, ego ad nuaria c u l l u n e noslrae annotalae cuidam i n i i t s t e ea
advocaium Gyslebertuui inde nos c o n t u l i m u s . q u e r e n t i non d a r e t , altera die equites suos ante o p -

V A R L E LECTIONES.
M l
G. 1 ' .
NOTJJ.

(505) Alst apud Sanctum T r u d o n e m . I X , 16.

(o0b) Ita nominatus quia mauum a m i s e r a l , cf. (507) Secundum.
*I7 GESTA A B B . T R U D O N . — L I B . X I I I . — CONTINUATIO I . — RODULFI EPlSTOLiE. «18
piduiD n o s i r u m l a x a v i t , hominibus meis n i c h i l m i - A babere quam m i n i i n u m f r a l r e m non p e r m i t l e r e l .
nus suspicantibus f u g a l i s , predam a b d u x i t , scilicet Tacerem, sed auguslia non sinit. l u medio sanetae
4 boves et 24 indomitas equas. Molendinum u n u m quadragesimae c l a u s l r u m nostrum cum suis i r r u p i t ;
v i l l i c o meo c o n f r e g i t , quod poslquahi reparaverat y pisces f r a l r u m , quinque dieruin prebendam ad
quicquid ei persolvere debebat abstulit. Iturus coquinam a b s t u l i l ; novit Domiiius, nec illas partcs
in Longobardiam de singulis capitibus familia- quae j a m incisae erant i n cacabo, ad opus f r a t r u m
rum ecclesiae, ubicunque audire poluit nomi- r e l i q u i t . V i l i i c o nostro clavcs de granario nostro,
nare , gravissimam pecuniam et supcr tot me presente, extorsit. Monachum noslrum ceilera-
hominibus incredibilem sibi corrasit , coulra r i u m claves de cellario dare reluclanlem, duohus
cartas nostras, contra leges, conlra usum. Qui m i l i t i b u s per utraque brachia euni in modum crucis
superfueiunt e l adhuc r e s l i l e r a n l injustae exactioni, exlendentihiis, aslarc sihi fecil, ut sic circumquaque
u x o r i suae et filio capiendosatque gravius spoliandos claves quesitas cxtorquerel. Alia multa lacere modo
sub grandiobleslalione r e l i q u i t . Unde p r i m u s c a p l i i s voio, donec Deus dederit, quod vos ad j u d i c a n d u m
et vinculatus f u i l bomo noster Aleramnus, miles inter me et ipsum scdealis.
q u i d c m e l ex liberioribus ccclesiae, et per O u o n n n Sed hoc mando, boc conqueror, hoc declamo,
fiiium ejus i n castello suo Durachio reposilus usque quia amicitiam suam coram meis et suis m i c h i c o n -
ad gravem redemptionem. A r n u l f u s , tercius sub t r a d i x i t , insidias s l r u i t , i n i m i c i t i a s cxercel, suis
ipso advocatus serviens ejus, Gozuinum n i c b i l o m i - precepit, ut de mcpacem sibi faciant morle taudem
n u s cx liherioribus ecclesiae n a t u m , hominem meum aul qualicunqtic dehoneslaliorie. Meis hominibiis
atque m i l i t e m , cepit, parefridum ei a b s t u l i l , ad precepit, s i c u l diiigunt salutem suam et v i t a m , u l si
d o m u m suam abduxit, d i u v i n c u l a t u m et m i r i s m o - vocatus ad colloquium vel ad c a p i l u l u m i r e voluero
d i s e x c r u c i a t u m tandem redimi coegit. Idem A n i u l f u s L e o d i u m , sive ad vos, sive Coloniam ad arehyepi-
d o m u m bominis mei Theoderici de Miles vi i r r u p i t , scopum, me nullo modo sequanlur. I l i s et aliis
e u m alque uxorem ejus graviler vulneravit, equum malis quae m i c h i facit, i l a captivus leneor, ut exire
100 solidorum abstulit. Eundem Tbeodericum postea elauslrum nullo inodo audeam, hoc mando vobis,
cepit filius ejus O l l o , et spoliatum etiam redimi boc deplango. Cerle, si non amendaveritis, ad o m -
coegit, R o b e r t u m , q u i cognominabatur Lnthescal, nipotentein Deum j u d i c e m convertam ine de vobis.
servum ecclesiae, pater de planclu nostro cepit, sed Si ausus fueritis m i c h i j u s l i c i a m facere, certe ego
alias quam deberel abduclum r e d i m i coegit et sibi ero atisus baec quae hic. scripta sunt, et alia m u l t a
r e t i n u i t . A n e i i n u m de Niel, servum ecclesiaeet meum Q quae adbuc reservavi, i n conspectu vestro et p a r i u m
I t o m i n e m , post multas tribulationcs tandem fuga- suorurn p r o p r i o ore i n ipsum declamare. Quod sf
t u m i n una ecclesia cepit, valde bonum parefridum non fccero, hujus scripli testimouio me confutate, et
e i abstulit, anciilamque i u conjngem acciperecoegit. inimicus factus amplius non vivelis. Valele.
H o c anno i n die sancti Trudonis Otlo scrvuni eccle- Wedericum de B u r l o , clericum e l inaiisionanuni
sia? cepit, qui capilis sui censum ad allare apporla- et censionarium n o s t r u m , cepit, et 31 marcis inve-
verat, quein diu m u l l u m q u e tormenlis c r u c i a t u m ad recundissimo lormento auTictum i n caslello suo re-
gravem coegii redempiionem. Planximus palri, d i m i coegit Lanzoncm, clericum nostrum et censio-
planxiinus vobis, misislis semcl, iterum, lertio, narium, singnlis pene aunis libra a u l duahus attt
n i c h i l profecislis. Ipse idem Otto a l i u m cepiLservum p l u r i b u s dampnavit. Heymezonem de Wesheym
ecciesiae nomine Rodulfutn de Halmala, e l quiuque (508) cepit, captuin i n castello suo t e n u i t , t e n t u m et
niarcis r e d i m i coegit. Duiu essel paler ejus i n L a n - tormentis addictum de vaiente 55 m a r c a r u m r e d i m i
gobardia, ipse per omnos villas nostras r u s t i c o r u m coegit; Rodnlfutn de Hosduies acceplis ab eo quinque .
pecora in unum coegit, e l quantum sihi p l a c u i l m a r c i s ; Franco et Ramundus ab eo capti quatuor
redimere eos fecit. Quicunque abeunli patri siinplum niarcas solverunl. In Alost duo bonuaria terrae t u l i t
a l i q u i d , verbi g r a l i a quinque solidos aut 10, dederat, D e l Guntramno et Rulardo dedit. Ftilcrico l u l i t q u a -
idem reroanentibus filio et m a l r i d u p l u m , 10 vide- tuor marcas. De ecciesia de Kyrcheim i n quatuor
l i c e t e t 20, dare compuisus est. Preterea prepositum annis oclo Iibras accepit, quicquid nobis de ecclesia
rueum coegit dominicales curtes noslras contra se illa solvebalur. Heynricuin de Mosmale (509) nescio
r e d i m e r e ; Burlo 50 solidos, Orel 2 0 , V i l a r i u m 24, q u o t marcis r e d i m i c o e g i l ; Everardum de Gengle-
M e r e 20 et alias eodem modo. Reversus patcr de beym septem marcis, Benzonem de Hesbines q u i n
Langobardia me meosque d u r i o r i sevitia insectalus que marcis, Imezonem de Assebrucb (510) 50 soli
t-st quam p r i u s . Tandem ita conclusit, u t exire d i s , Theodericum tribus marcis.
c i a u s t r u m non sinerel, ita p r i v a v i t , ut amplius

NOTJE.

(508) Wessem i n ripa sinistra Mosae. /510) Assebrouck apud Brugge.

(509) Moumal Leodio v i c i n u m .
2i9 R O D U L F l A B B A T i S S. T R U D O M S m

ACTA T R A N S L A T I O M S U N I U S M I L I T I S L E G I O N I S TliEBiEORUM,

1 (Seorsim edimus infra.)

Anno domiuirac incarnationis 1138, regni Conradi \ sepullus est in sinislra ala anle i n l r o i t t t m criplae et
t c r t i i anno 1. (511), cum ei placuit qui hominem ab c b o r i ad aquilonem. Postcujus decessuin, priusquam
uiero m a l r i s earnalis novit producereet p r o d u c l u m electio fieret, [fratres fecerilnl effringi cellam ejus
i t e r u m in m a t r i s p r i m o r d i a l i s terrae scilicel sinum q u a m paraverat sibi, quando cepil i n f i r m a r e , apta-
revocarc, venerabilis pater Rodulfus abbas, appro- tam intra unam de qualuor t u r r i b u s qune adhaerent
piuquanle vitae s u x l e r m i n o , in sinistro suo pede c l utrisque alis c h o r i , quae t u r r i s , tunc cjus lapidea
c r u r e , u b i j a m per annos septeui (512) paralilicase deposita celaiura, postea facta esl sacristia. Causa
passio infuderat, gravi infirmitate laborabal. Qui vero destructionis cellae hujus e r a l , ne per succe-
cum spe recuperandae sospitalis usque Leodium i n denlem i l l i ahbatem exinde requies f r a t r u m sicut
baslerna vulgariler appellata rosbare devectus esset, anlea t u r b a r e t u r . Isle abhas ftiit v i r maguae I i t l e r a -
quidam medicus peritus noinine Moyses ipsum c u - turae suo predecessori Theoderico non impar, protit
r a n d u m suscepit. U b i , dum post duos menses morbo ejus epistolae diversae, dictamina, prosae et metra
ingravescente n i l profecisset, ad monaslerium suum apud nos conscriptajtestanlur. Qui intercaetcra fecil
\ i x Sfjraus reduchur, et convocatis f r a l r i b u s post auliphonas et responsoria el c a n l u m de sanclo Q u i n -
piae exhortationis verha, sumptodevole vialico, post lino et de sancto Trudone ad laudes, y m n u m ad
completum exlremae tinctionis sacramentum, s p i r i - TJ iaudcm re. glo. cum antiphona de sanclo Stephano
tum exhalavit pridie Nonas Marcii (Mart. 6), post- 0 caritatis », 40

quam prefuit 30 annis, mense 1, diebus 7. Qui

GESTORUM ABBATUM TRUDONENSIUM

CONTINUATIO SECUNDA

CAPITULA LIBRI PRIML—DE GESTIS DOMNI F O L C A R D I A B B A T I S .

1. De eleclionc et consecratione Folcaldi abbatis.
2. De litigatione ejus contra domnum de Dyest occasione obolorum bannalium.
3. De jure cambarum et de gruta et grutario et mala gruta* Jncidentia. Jtem et de thrlonei libertate
Jtem et de discordia inter ducem Brabancicv et eomitem Lemburgice, et quomodo dux ad obsidendum opiduns
Sancti Trudonis venil.
A. De caxtro Boliocyn, quomodo sil ecclesia? Leodiensi per Atberonem secundum recuperatum.
5. De concordia annui redditus facla cum domno de Dye$t inlercedentibus pro eo principibus multis, unde
%

habemus tilteras.
6. De prius per atium incepto dormitorio monasterii, sed per ipsum compteto, el ofjicinis pluribus suo
tempore constructis et reslauratis.
7. Defcedere pacis et anliquce concordice inter Leodiensem episcopum et Trudonenses renovato, a quo epi-
scopus propter rebellionem advocati Ottonis comitis et suomm coactus resitivit.
8. De obsidione opidi Sancti Trudonis facta pcr ducem Lovaniensem, comitem Namurcensem et comitem
Durachii, et de obsidionis solutione ex concordia opidanorum cum comite Durachii, elaborante Lovaniensi
duce, facta.
9. De reassumpla claustratium et aliarum officinarum constructione, proptcr dampna monasterio illata ex
occasione obsidionis prefatce ad tempus interpolala, et de etemosina rranconi$ et ejus adjutorto 9 prestito
domno Folcardo ad Fabricam.
10. Delumine in cajtitulo, quod nunc dependet in angulo ambitus, qno inlratur ad ecclesiam ab eodem t

Francone consiitulo inter alia magnalia ab ilio nobis collata. Require inde titteras in libro carlurum 88.
VARliE LECTIONES.
4 0 3
Expliciunt gesta Rodulfi ahbatis, q u i conscripsit secundam parlem compilalionis hujtis, de gcsiis
abbalum paucis superadditis. Eadem manu[$ci-ipta sequuntur hcec: Sequilur de j u r e cambali p r i m o , et
tle j u r e uiale grute i n (ide. I n c i p i u n l capilula tercise partis super geslis t r i u m abbatuiii quondain
m

hanc abbatiam monastcrii sancti Trudonis regeutium ab a. D. 1158 usque ad a. D. 1180, quorum h;ec
s u i i l nomina : Folcardus, Gerardus e l W i r i c t i s , q u o r u m gesla per quattior lihros partiales d i s f i n g u t i n t u r .
Capilula l i h r i p r i m i hujiis lerciae partis de geslis domni F o l c a r d i . JJcvc in rasura auinque linearum;
amnia rubro exarata sunt 1"
NOTJE,
(511) Electus erat Conradus I I I d. 22 Febr., coronaltis d . 15 M a r t . 1158.
(512) S e x j c f . X I I , 9.
 *81 GESTA A B B . T R U D O N . — CONTINUATIO I I . M2
1 1 . De etemosinis aliorum opidanorum, Tegnonis, Reyneri et Udetrici, qui constituil cuilibet pauperi
distribui nigrum Turonensem *•• in ccena Domini.
1 2 . De jure cambarum, alias braxinarum, scilicetde pecario cervisia* per singulas braxinas nostro monn-
sterio solvendo, quod quidam de majoribus opidi ecclesice nostrce auferre laborabanl; super quo primo moniti,
ut desisterent, acquiescere notebant; scd tandem excommunicati, licet invili, injuste retenta restituebant,
sieque absolutionem obtinebant.
1 5 . De presagio Folcardi contra quemdam oppidanum pertinaciter sub juramento protestantem, jus camba-
rum se nunquam solulurum.
1 4 . De tribus lampadibus accendendis ab eodem dotalis, una scilicet ad altare sancti Trudonis, alia ad
allare sancli Petri, tercia ad altare sancti Leonardi. Jn eodem capitulo sub paragrafo finali de atiis opidanis
monastrrio nostro dejure cambarum suarum retento satisfacientibus et absotulionis beneficium promerentibus,
et quomodo quidam resipiscere dedignantes excommnnicati defuncti sunt.
15. De elemosina Reneri grutarii et ejus uxoris. Jste fuil grutarius hereditarius, qui de gruta sibi retinuit
vnam partem, el duas reliquas solvil monasterio.
16. De tite domus noslrw apud Coloniam sopita.
17. De obitu domni Folcardi, et de elemosina per eundem acquisita in die anniversarii sui (ratribus
conferenda,
18. De festis sanclorum Laurentii, Jjamberti, Nycholaiel Marice Magdalence, ut sottempniler agerrntur ipse
fralribus pytanciam conslituil.

C A P I T U L A L I B R I SECUNDI. — DE GESTIS DOMNl G E R A R D l A B B A T I S .

1 . De electione domni Gerardi in abbatem.

2. De domo quadam apud JJaien per villicum nostrum nobis ablata, per Gerardum et suos funditus
destructa.
5. De synodo celebrata lAodii, ad quam venire contempsit.
4 . De villa nostra Alym, quam comes Durachii Otto, frater domni abbatis Gerardi, mensa* fralrum contu-
tit, unde habemus cartas.
5. De invasione viltce et bonorum nostrorum de Alym a nepote ipsius facta, sed ipso elaborantc ablala fuit
restitula, unde habemus cartas.
6 Quomodo domnus Gerardus abbatiam resiqnare voluil, sed Leodiensis episcopus non acquievit.
7. De eo quod ad instantiam parentum et amicorum ipsius episcopus evictus cesswni ejus ab abbatia
eonsensit.
8. Qualiter idem cum unanimi conventus consensn abbatem Wiricum sui successorem ttigens, tandem «i
privatus sibi viveret, loca oplata adeplus, ad ctauslrum proprium poslea rediit el obiil.

C A P I T U L A L I B R I T E R T I I . — DE G E S T I S DOMNl W I R I C I A B B A T I S .

1 . De eleclione domni Wirici, quomodo donum etectionis suce apud Metensem civilatem abtinuit.
2 . De ejtts consecralione anno sequenti Leodii facta, et de impetiiione canonicorum Sancti Johannis ob
delentionem cujusdam insulcc, a suo predecessore occupaiie , contra ipstttn per eosdem facta.
kU

5 . De ejus introitu ad monasterium et de provisione lapidum, columpnarum et ceterorum ad reparanda

edificia necessariorum ab ipso facta.
4 . De discussione litis supradicta* per nobilium sentenliam Leodii facta.
5 . De combuslione opidi Sancti 1 rudonis et magna parle monasterii, et duabus turribus cum motendinis et
aliis officinis.
6. De reparatione monasterii et restructione domus noslrcein Colonia. Jtem ibidem de proprio ususectorum
tapidum pro tectibus domorum 40T
.
7. De dissentione inier papam Adriannm et Fridricum imperatorem, et de duobus ad papatum electis
408

tnutuo sibi decertanlibus.

8 De profectione Wirici abbatis cum Leodiensi episcopo Henrico ad Ytaliam, et quomodo ab apostolico
benigne assumptus, privilegia numaslerii renovata et usum pontificaiium obtinuit; quomodo illuc iterata p r o -
(ectione veniens filialiter ab ipso acceptus fuerit.
9 . De lesione domni Wirici per amicos abbaiis Fioreffiensis per ignorantiam sibi illala.
10. De incorporatione ecclesice beatce Maria in Sancto Trudone ad prebendam fratrum.
11. De eodem ab Alexandro secundo vocato ad secum proficiscendiim inYlaliam propter tnrbati regni et
sacerdotii subsidium, remoranti domi tamen, donec prepararet quce erant sibi ob iter necessaria.
12. De intermissione profectionis domniWirici abbalis cum Leodiensi episcopo Alexandro secundo inYta-
liam propter mortalilatis illuc sevienlis pericutum.
C A P I T U L A L I B R I Q U A R T I . — ADHUC DE GESTIS DOMNI W I R I C l A B B A T I S .
1 . De inventione corporum et reliquiarum sancti Liberti marliris et aliorum.
2 . De inventione corporum sanctoruin Trudonis et Eucherii.
3 . De translatione sanctorum Trudonis et Eucherii.
A. De miraculo jaclo infra celebrationem missce ipso die translationis hujus.
5. De perfectione structurcc capetlce suncti Trudonis.
(5. De feretro sanctorum Trudonis et Eucherii nobiiiter reparato, et in ipso reliquiis sanctorum pignorum
diligenter et distinctim composilis, processione soltempni circa opidum deportato ac sub vota quce post altare
est collocato.
7 . De cancello sanctuarii majori, cum duobm minoribus a dextris et sinistris ruinam minanti, reparato,
arcualione fjus vrius cum magnis sumptibus sublata.
8. De cancellis, sedibus vel slaltis chori faciis et de navi ecctesice, a superioribus cancellis 'usque ad tnfe-
riorem arcum parietibus cemenlo plasmalis et trabibus tabulali lignea celatura ornatis, et de pavimento
stralo.
Y A R L C LECTIONES.
nig 4 turon 1*. k U
occu pata 1 \ U 1
I t e n i — d o m o r u m addit atia manus cottva in 1* K U
Henricum 1*.
8S3 R O D U L F l A B B A T I S S. T R U D O N I S 234

9. De eonstructa domo lavatoria et balneatoria cum cameris ibidem necessariis, et de variis ornamentis
r.uslodia? hujus monasterii.
10. De dormiiorio consummato.
1 1 . De refectorio construclo, et de coquincr ad alium locum alteralione.
12. De caminala abbalis et attis necessarha officinis.
13. De duodecim festis sanctorum expressis et ul solempnius agerentur, tribus libris pro fratrum refectione
ad easdem ab ipso cottatis.
14. De parte fori, ubi modo pisces vendnntur. nobis ablata, sed auxilio domni Theoderici, defuncti jam
domni Stephani episcopi Metensis successoris, monasterio reslituta. ac signo timitalionis inter terminos dominii
nosri monasterii et episcopi notabili discreta ; de hiis habemns cartas.
15. Deeo quod idem episcopus a nostralibus injuriatus, ea quce apud nos habebat, in manus imperatoris
saisivil.
16. De gwerra quam comes Lonensis Ludowicu* incepit contra comitem Durachii Egidium, advocatum
nostrum, et noStrates, et de turri apud Brustemium conslrncta et vallata.
17. De bello inter Crustenuum et opidum nostrum, et de dampno per Ludowicum comitem in villa nostra
Borto nostris ibidem illtito.
18. De prohibitione ab imperatore Frederico nostratibus demandata, ne se intromilterent de gwerra inter
ambos comiies, et quomodo Lonensis comes derisit nostrates lanquam vecordes et sibi ad conftictum exire non
audentes; et de predis cotidie a suis opido illatis, abtatis.
19. De belto comitis contra opidanos noslros, et quomodo vastatis vittis ejus Brustemium comttuiitur 5 Ka-
lendis Augusti, el casteilum ejus a nostratibus obsidetur, et quomodo eodem comiie nwrtuo, Codcfridus dux
Lotarinqia? induciato bello obsidentes ad sua redire fecit.
2 0 . De pace nosiratibus reddita ei collectione segelum, quce vastationi supererant; el quomodu industria
Wirici abbalis imperatoris ira contra nostrates conceptaob querimoniam defuncli comilis filii quievit, et mona-
sterlo dampna illata a patre, reslituta sunt a fitio Gerardo.
2 1 . De invasione castri de Berle et de vastatione et combustione villarum circumjacentium,
% et dampnis w o -
nasterio noslro illatis tunc apud Hoerle per filios comilisde Musal.
22. Quomodo comes Lonensis cum auxilio comitis Durachii suos adversarios devicit, et per matrlmonium
conjederati sunt, paxque firma inier nostrates et comitem Lonensem stabilitur.
2 3 . De vatlo fossati circa Brustemium erecli, quod fuit omnis mali seminarium.
2 4 . De novo ambitu ex politis lapidibus per abbalem Wiricum infra unum annum perfecto.
2 5 . De vitla Brustemiensi et castro ibidem per comitem Lonensem inmanus imperatoris deditis, ob metum
Durachiensis comitis et nostralium, et de intermissione operis ereai valti.
26. De reconciliatione Alexandri papas et imperatoris Friderici primi, turbatione ecclesice et regni discor-
dnntium per 17 annos.
2 7 . De hosiiii invasione comilatus Lonensis per Rodulfum Leodiensem episcopum et nostrates apud Cat-
mnnt, et auomodo primo comes Gerardus prevatuit, sed die sequenti cesis suis fuga tapsus, cum paucis de
tuis opidum Tunaris cum monasterio beaice Marice combussit.
28. De spoliatwne et eombuslione viilce Lonensis, monasterii et castri ibidem factis, per Bodutfum Leodien-
sem episcopum et nostrates Trudonenses.
2 9 . De combuslione monasterii in Bilisia et lotius villce, et eversione et combuslione castri Mutenakem et
aliarum muuitionum et villarum cum suis ecclesiis ad numerum 16 et amplius per mililiam episcopi perpetra-
tis, et de pace landem facta.
3 0 . De indignalione ducis Lovaniensis contra opidanos noslros pro eo quod anxilium in hujusmodi epi-
scopo prestabunt, et de prohibiiione forentium mercimoniorum, ne de terra sua ad noslrules advehe-
rentur.
3 1 . Quomodo comilis Lonensis querimonia conira nostrates ad imperatorem delata, per patrocinium
episcopi Leodiensis Bodulfi frusirata, pacisque concordia per imperatorem indicta, comes tandem compui-
sus vatlum fossati anle Brustemium erecti, ne perficereiur, in perpeluum inlcrmisit.
32. De obitu domni Wirici . W9

PROHEMIUM
Quoniam tribulaliones ecclesiac noslra?, quae ei A exemp.o suo nos b o r l a t u r dompnus abbas R o d u l f u s ,
p r e l e r i l i s j a m lemporibus acciderunt ob metum et v i r adprime divina et humana sapientia egregie
corrupiioneni sequentium, stilo quorundam sapien- eruditus et n u i l i stio teinpore secundus. Is e n i m
t i u m i l l u s t r a r i m e r u e r u n l , non ab re visum est uobis, ministerii hujus culmen adeplus, inulla digna r e l a -
ea quae diebtis nostris eidem accidei i n t adversa seu tione et memoria, alioruin negligentia ferme o b l i l t e -
accreverint bona, suinmatim descripta posterorum r a l a , studiostis indagator repperil, et in libellos
memoriae transmiltere. Qnemadmoduiu e n i m j u n i o - digesla fultirae posteritati legenda r e l i q u i l . Cujtis
res emulalione superioruin ad meliora i n f o r m a i i t u r , vitam et m o r u m continenliain, quae vel quanla p r o
ita n i m i r u i n insipieutium i i l i o r u m corda, p a t r u m ecclesiae et ordinis melioralione odiis e i n u l o r u n i
precedentium calamitatibus t e r r i t a , a desidiae suae actus s u s t i n u e r i l , i n libello quem de gestis a b b a l u t n
errore levocanlur. A d boc ergo opus incboandum edidil qui volet reperire poterit U i
.

VARLf) LECTIONES.

4 M
Explicittnt capitula lerciae partis addit V. tertiae partis addit l \ 4 1 1
I n c i p i t tercia pars i n ge-
slis cbbalum huius loci addit 1*.
 225 CESTA ABB. T R L D O N . — CONTINUATlO I I . 2*6

INCIPIT LIBER PRIMUS

D E G E S T I S DOMINI FOLCARDI.

I . Anno i g i t u r incarnationis dominicae 1158, i m - A

De cujus electionis veritate j a m dudnm teslimoniis
perit Conrardi tercii ratione nominis 1, episcopatus f r a l r u m e l fidelium Sancti Trudonis plene approbata,
vero Alberonis Leodiensis episcopi anno 2, defunclo, per indagalionem predicli Symonis episcopus donum
u i p r c d i x i m u s , pridie Nonas Marcii (Mart. 6) abbate eleclionis, quod petebat, ipsi Folcardo preslilit,
Rodulfo, babita fralres electione Folcardum majo- eumque consecrandum ad Leodiensem episcopum
rem ecclesiae prepositum, v i r u m elate venerabiiem Alberonem secundum, avunculum Godefridi Lova-
probisque moribus insignem , c o m m u n i elegerunl niensis comilis (514), dalis sibi epislolis inillil.
.ousilio. Qui a primevae elalis indole sacris m o n a - Albero autem, reverendae v i r memoriae, eodem l e m -
i l e r i i institutionibus decenter i m b u l u s , et per multas pore presidens Leodiensi ccclcsiae, i n diebus penthe-
officionim adininistrationes sapiens ab omnibus ap~ costes Fossis (515) suam c u r i a m cclebraturus, eo
probalus, lanquam miles emeritus laboris p r e m i o , u l veniret predicto venerabili v i r o mandavit, quem
qno pro ecclesiae negotiis egregie desudaverat, re- venienlem honcste suscipiens, 4 Kalendas Junii,
munerandus, ad bujus bonoris culmen non i m m e r i t o quarta (516) videlicet ejusdem feslivitalis feria,
cst proveclus. I n quo qualis fuit vei q u a n l u m d i l i - abbatem consecravit. A quo domum reversus, a
gentiae ad melioranda ecclesiastica et f r a l r u m p r e - R fratribus et populo c u m magno t r i p u d i o e l vocis j u -
. . .... • ... __ • ** . • . _
beiidam b a b u e r i l , subjectus hujus operis texlus bilo receplus esl et i n l r o n i z a l u s . T u m v e r o , u t d u -
edocebit. Regulariler i g i l u r , ut predixirous, electus, dum sagaci mente conceperat, ea quae ad pacem et
ad Metensem episcopum Slephanum, donum eleclio- u t i l i t a l e m ecclesiae spectant, suscepti nominis e x i -
nis ab eo accepturus, cum suis est profectus. Otto gente oflicio providere curabat, et possestiones et
vero comes Durachieusis, j a m pridem i l l i infeslus, j u r a ecclesiae, antecessorum suorum bonesto parta
cjiis electionem cassare volens, scripsit episcopo, labore, conservareet ampliare temptabat.
quasi non canonice electus fuisset, sed noroen et 2 . Qui licel provectae videretur esse elatis, animo
i.ignitalein abbalis i l l i c i l a presumptione usurpassel. tamen constans, accinxerat se zelo consiiii et f o r t i -
\euiens i g i t u r M e t t i m predictus dompnus Foicardus ludinis , e l anlecessorum suorum non segnis exeeu-
episcopum presenlem non invenit, quem ibidem, u l tor, f o n n a m se prebebat sequacibus suis, ne ineriiae
fama vuIgabat,cito rediturum diesaliquot expectavit. dedili j u r a ecclesiarum quoquo modo d i m i n u i aut
Quo reverso, ejus se presentiae e x h i b u i t , et fideiium deperire s i n a n t , sed conlra oronia adversariorum
suorum q u i aderant teslimonio electionem suam temptamenta m u r u m v a i i d u m se incunctanter oppo-
v c r a m approbans, donum eleclionis sibi concedi nant. i n biis enim quae fere perdita raagno laboris
posiulavit. Magno autem ei ibidem iropeditnento Q suisudore ccclesiae acquisivil, fidelesuae iudustriae e l
•fuerat, quod commendaticias ecclesiae suae l i t t e r a s , f o r t i t u d i n i s monimentum nobis r e l i q u i l . P r i m a s i -
t i t moris est, secuin ferre neglexerat; quod, u t reor, quidem consecralionis suae die pro ecclesia de Dyest
i d c i r c o dimiserat, quia caniciei suae altestationibus diem et audientiam ab episcopo e x p e l i i t . Haec e n i m
episcopum beue c r e d i t u r u m sperabat, aul certe, antecessoris sui quereia pro retentis ecclesiae nostrat
quod veritts credi polesl, suorum i d negligentia eve- bannalibus (517) iinbannila f u e r a t ; sed eo deceden-
i.erat. Yerura episcoptis legatione predicti comitis t e , Albero secundus episcopus eam non quideni ca-
suspensus, re autem vera pecutiiam ab eo se acce- nonice a b s o l v e r a t , ipse quippe u l l r a quam tam sa-
p t t i r u m r a t u s , leslimonium quideiu f r a l r u m et fide- pienlem v i r u m deceret ecclesiae nostrae adversus
l i u n t ejus admisit, sed dono euin electionis usque i n e r a t , pro eo quod abbatem Rodulfum eieclioni suae
c n r i a m C o n r a r d i , ralioue nominis tercii sed ralione non plene favisse d i d i c e r a t . Acceptis ergo d u a r u m
benedictionis secundi, quae post paultilum Colonia. ebdomadarum i n d u t i i s , reversus eam i m b a n n i r i ca-
f u t u r a erat (513), insignire distulit. I n t e r h n tamen nonico j u d i c i o o b l i n u i t , e l A r n o l d u m , ejusdem i n j u -
q u e n d a m suorum nomine Symonem, qui postea de- sliciae auclorein, synodali j u d i c i o c o n v i c t u m , ad sa-
c a n u s ejusdem ecclcsiae e x t i t i t , ad nos d i r e x i t , q u i tisfaciendum sibi et ecclesiae tandem coegit. Qui v i -
rei v e r i t a l e m et eleclionis o r d i n c m subtili indaga- D delicet A r n o l d u s , frequenlibus obsequiis e l magnis
l i o n e p e r q u i r e r e l e l sibi fideiiler renunliaret. A d i n expedilione belii episcopo conductis a u x i l i i s , q u o d
curiain i g i l u r evocatus episcopus v e n i l , ibique ei habuerat i n expugnatione castri Buiioiin (518), ejus
p r e d i c l u s f r a t r u m eleclus, ut jussus fuerat, o c c u r r i t . n i m i r u m amiciciam c m e r u e r a t ; et ue eadein eccle-

NOTJE.

(513) Pascha celebravit Coloniae die 3 mensis (516) E r r a t ; Pentecosle enim a. 1138 cclebraba-
A p r i l i s , et usque ad d . 11 ejusdein meiisis eum l a - t u r d . 22 M a i i .
b n l a s notiiiullas scribi jussisse scimiis. Cf. Bocbmcr (517) De bis vide infra 1, 5.
2 1 7 7 - 2 1 8 1 et Jaffe Courad 111, p. 8, u . 2 3 . (518) Quod a Bainaldo comite Barensi occtipalum
anno deinum l l i l expiignatuin e s t ; cf. A n n . L a i i -
(514) Cf. supra X I I , 14. hienscs et T r i u m p b . sancti L a m b e r t i de castro Btifc
(515) Fosse baud procul a Natnur. ionio.
227 R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 228
sia respectum debitum ecclesiae nostne solverel, d i u A captus , a suis deditionem castri offerentibus foras
i n u l l u m q u e incassum laboraverat * . t r a b i t u r , e l anle feretum beali Lamberli semivivus
* Anuo suo 2. Folcardus abbas confirmavit R e i - e x p o n i l u r , subiloque e x s p i r a n s , omnium qui ade-
uero g r u t a r i o j u s , quod babct i n mala gruta , r a n t mentes i n veneralionein beali inartiris excita
vulgariter appellala kaedgruyl (519) in m a r - v i t , sibique similibus , ne q u i d tale facere audeant,
gine addit eadem ut videlur manus, sed alio atra»
exemplo esse p o l u i t .
mento.
3 . Anno ipsius Folcardi 5 ( I U 0 ) domnus Stepba- 5. l g i t u r u t ad narrationis nostrac seriem redea-

iius Melensis episeopus c o n f i r m a v i t neslro m o n a - mus , anno prelationis ipsius 5 (1142) diutina suae

sterio j u s cambarum id esl b r a x i m a r u m , quod ban- altercationis materia i n t e r abhatem Folcardum el

no Leodicnsis episcopi fecit c o u l i n n a r i . Require de A r n o l d u m de Dyesl * in synodo Leodii coram epi-

u

boc et gruta et de j u r c g r u l a r i i copias supra (520). scopo venlilata , favenle abbali j u s i i l i a , Arnoldus

Eodem anno prefalus Stephanus recognovit opida- convictus c e s s i t , et a n n i l c n l i b u s Godefrido Lova-

nos Sancli Trudonis liberos esse a tbeloneo in c i v i - niensi duce , nepote e p i s c o p i , e l Henrico Lembur-

lale Melensi. Require de boc copiam supra (521). gense nec non et Ottonc Durachiensi comile, u l de-

Anno eodeni, scilicei anuo Domini 1140, Godefrimus cem solidos aunuatim ei solvere coucederetur, vix

p r i m u s cum barba ex comitibus Lovaniensibus o b l i n u i t . Quos et solvendos annis singulis 4. feria

m u t a t o nomine c o m i i i s primus U 1
dux Lolharingiue pcntecostes teslamenli scripto posleris tradidit, ita

et Brabantiae deinceps cum suis successoribus sui- tamen, u l , si ea die non soivercniur, denuo ecclesia

met m e r i t i s et v i r t u t i b u s esse et appellari dignus eadem absque retractatione j u d i c i i a divino officio

fuil aucloriiaie i m p e r i a l i (522) — (SIGEB. cont. v a c a r e t , quoadusqce idem j u r i s debilum ecclesia.

Gembl.] niaguam palri;c decus o b i i t , et i n ecclesia noslrae ex inlegro recousignaret. Qnod testamenti

liaflligensi bumatus esl. Cui successit filius ejus Go- exemplar, ne qua oblivionis o b i i m a r e l u r inercia,epi-

defridus secundus. Eodem anno Henricus (525) co- scopalis a u c l o r i l a t i s sigillo c o n l i r m a t u m el in eccle-

mes Lemburgiae et advocalus opidi Sancli T r u d o n i s , sia reconditum scire volentibus presto est. Hocergo

dolens s c p r i v a l i i m bonorc ducatus Lolaringia?,quem modo conteiilio diutina , quam ccclesia noslra pro

pater e l avus o b t i n u e r a n t , Godefrido secundo duci j u r e suo conlra A r n o l d u m b a b u i t , indusrria abbatis

rebellis c r a t , ejusque couligiios redditus possessio- Folcardi tandem lerminata q u i e v i l . A d evidentiam

n u m invaser.it. Cujus insoicnliam Godefridus egre prcmissoruin sciendum , quod oboli bannales sunt

ferens, i n ilius d e t r i m e n t u m opidum Sancti T r u d o - census nostro monaslerio a diversis ecclesiis solven-

n i s obsidere cuin n i u l i o equiltim et pediluin exercitn Q P r o

redemplione visitalionis annuae, qua dej_re
venil,sed opidanis obsidionem h u m i l i t a l e prevenien- tenebantur singulis annis cum 'suis reliquiis limina
l i b u s , piacato eo i n gratiam accepti snnt. Iste dux monaslerii sancti T r u d o n i s v i s i l a r e , ibique adaltarc
anno ducatus sui q u a r l o o b i i t , cui succedit filius ipsius sancti ab unoqtioque loco per singulos incolas
ejus j o d e f r i d u s , hujus n o m i n i s tercius, p r i m u m a n - obolum offerre. Hiijusmodi ergo causa talisconven-
n u m elalis suae agens. tio intervenit cum domno de Dyest.
4 . Quia i g i t u r hujus caslri mentionein i i i l u l i m u s , 0. Qui cum indefesse pro ecclesia laborans, bo-
qualiler invasum seu r e d d i t u m fuerit breviter libet nuin suae opinionis odorem longe lateque spergerei,
n t describamus. A n n o ergo sequeiiti [Triumphus S. et l r a l r e s sihi coinmissos sub monachicae religionis
Lamberti.] Hugo , filius comilis de Bare , poieuliae disciplina paterne f o v e r e t , placuit e i , ut clausira-
suae f o r l i l u d i u e n i elalus, invasum fraude caslrum t e - l i u m edificia ofliciuarum alia situ e l vclustaie ei vi-
nebat, quod copioso m i l i l e muniens, reddere episco- lissima destruens, a fundamentis e r i g c r e t , alia an-
po nolebat. Episcopus autem Albero conlraclis u n - leccssoris sui sludio inchoaia ipse ampliando con-
dique auxitiis, copiosain exercitus m u l t i l u d i n e m una s u m m a r e l . Boua. ergo inteiiliouis opus , quod Deo
c u m ossibus beaii L a m b e r l i eo a d d u x i t , e l predi- inspiranle sagaci menle concepil, ipso niminim opi-
c t u m invasorem se i n l r a caslri m u i i i m i n a audacter D t u l a n t e , ad eflecluin usque p e r d u x i t . Murum nam-
continentem obsidionc clausit. I n l e r i m u i r o r u i u q i i e que d o r m i l o r i i , ab abbate Rodulfo iuchoatuni nec
exercitus agmine totis iuter se viribus decerlantc, c o u s u m m a l u m , qui morte prevenlus id perficere
repenle occulto Dei j u d i c i o predictus iuvasor mente non p o t u i t , ipse ah iuferioribus trabibus exallatuin

YARIiE LECTIONES.

aiio atramento supcrscriptum. U l

de D. alio atramento superscriptum.

NOT/E.
(519) Quae tabtila sequitur ad calcem tolius ope- Conrado. De tempore quo obierit differunt inter se
ris. testes, a. 1138 legittir in coiitintiaiione Sigeberti
(520) H a r u m labiiiaruut copias post R o d t i i n l i - Gciiiblacensi, 1139 iu A i i n . Bosoviensibtis et ia Ami.
b r u m inserlas nos cum reliquis p r x c e p l i s Geslis Laitbiens.; at vivus o c c u r r i t | i n labula quadam anni
subjiciemus. 1140, de qua cf. E r u s l 1. 1. Cf. etiaui Jalle Courad
(521) Desideralitr. 111, p. 58.
(522) Yide supra X I I , 8. Ilanc spnlentiam l u e r i (523) Secundtis filius W a l e r a m i Pagani qui
v i d e l u r auctor, quam rejccil E r n s l I I I , 15, j a u i Go- obierat anno 11*39, u t v i d e t u r , 16 J u l . ; cf. Erusllil,
dcfrido I Loiharingue ducaium r c s t i l u i n m esse a 45, 49.
 SS9 GESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O 11. 230
coiisummavit. Super eam namque partem t n r r i con- A slente libere d i r i p i e b a n l u r . Qune res abbalem F o l -
l i g u a m , sub qua c a p i l u l u m situm e r a l , abbas Ro- t a r d u m niagno a n i m i dolore afliciebat, quia et bona
dulphus ntidam tantummodo lignorum materiam ecclesiae colidie d i r i p i et Iratres suos viclus et vesti-
erexerat qnne male compacta sibi firmiter nou he- tus inopia aflligi videbat, et qtii se predotiibtts oppo*
rens , flatihus ventortim mota, non modicum f r a t r i - neret nulliis erat. Igitur cum , ohsidente eos c o m i l i j
bas tanquam stibito casura metum i n c i i l i e h a l . F o l - e x e r c i l u , ipsi i n l r a muros fossMi se tilcunque conti
cardus autem nott solutn euiidem m i i r u m altitudine n e r e n t , et pauci m u l t o r i i m v i r i h u s se resistere difli-
a m p l i a v i t , verum etiam tolius domtis fahricam con- derent, consilio tandem i n i t o , visum est eis u t i l c d f
summatam prout potuit s t r a m i n e , paqpere videlicet pacis conditione a n i m u m ducis (525) attemplare.
teclo, cooperiri fecil. Deslructaqueveteri i n f i r m a r i a , Quem et mediatorem inler se et comitem esse volue-
opere et vetnstale nimis horrida , t e r r a m eo effbdit r u n t , ita videlicet u t , si quid juslje querelae adver-
et c c l l a r i i fundamenla j e c i t , super quod etiam do- suin eos comes o b l e n d e r e t , ipse mediando eos i l l i
m u m , quae nunc est refectorinm, c o n s l i t u i t , eamque r e c o n c i l i a r e l , rurstun si ipsi injusliciae et d a m p n i
straraine cooperlam successoris sui sludio m e l i o r a n - sibi Illati comiietn reiim j u s l a incusalione culpare
dam reliquit. possenl, ipse i t i d c m u l r i m q u c eque judicando u l r o s -
7 . Contigit aulem h i i s diebus dompnum Stepha- B qtte sibi invicem pacificaret. Quod et factum esl.
num Metensem episcopum huc adventasse, ctim Dux enim pactione pecuuiae et mediantibus q u i b u s -
q u o et Albero Leodiensis episcopus affuit, et fcedns dam siiorum flexus obsidionem s o l v i t , et opidanis
pacis et concordiae, quo noslrales ex anliquo anle- c o m i t i reconsilialis et j u r a t a pace recessit. Sicque
cessorum suorum lemporc Leodiensibus adstricti villa nostra a 5. Ydus A u g u s l i pene usque ad festum
t e n e b a n l u r , presenleetconsenliente eodem episcopo, sancli M a r t i u i obsessa, post multam sui affliclionem
r e n o v a v i t . Idem vero episcopus t r a d i l i o n e m grulae, ab obsidionis periculo tandein est liberata.
n o b i s ab antecessoribus suis concessae , a u c t o r i t a t s :

9. Sopitis ergo undique bellorum tumultibiis c t

qnoque suae traditione innovatam confirmavit, quam-
pace reddita ecclesiae, Folcardus inchoata c l a u s t r a - *
qne predictus Leodiensis episcopus nominis sui snb-
l i u m officinarum edificia studiose laborabal perficere.
s c r i p t i o n e el bitnni interminatione ecclesiae nostrae
Cujus fervemis zeli s l u d i u m iniuens Franco de
perpetuo l i b e r a m delegavit. Hiis i l a transactis, com-
F u i c h , civis nostrae villac, i n d u x i l animo ahbati i u
p e r l o comes Durachiensis Otto, quod nostrates c u m
expensis operum anxic laboranli de facullate sua,
episcopo fedus concordiae j u r a m e n t o confirmassent,
qtia salis pollebat, s u c c u r r e r e ; et i u societatem
g r a v i adversum eos ira commolus esl, i n j u r i a m sihi c f i c r n i l a i i s adinissus , quaedam de suis dando,
r a

f x c t a m aflirmans.quod sine eo,utpoie q u i advocalus plurima auieni accredendo cepit ei i n edificando

e o r u m essel, ullam pacis c l concordiae convenlionem studiosus cooperalor exislere. Considerans itaque
c u m episcopo ant cnm aliquo h o m i n u m confirmare abbas largifluam v i r i benevolentiam, eandem socie-
presumpsissent. E l commotis i n uliionem injurine,
talis participationem, qttam ei indulseral, uxori
t i t v i d e b a t u r , sibi factae Lovaniensi duce et N a m u r -
quoque ejus communicavit, et singularem f r a l r u m
c c i t s i coniile , die stamta ad episcopum v e n i l , el t i l
prebendatn quoad viverent eis concessit, filium
se a b eis alienaret, et fedus quod cum eis pepigerat
quoque eorum sub inouachicae religionis disciplina
i n i r r i t u m revocaret, frequenti stiasione per se et
fovendum i n clauslrum rccepit.
per alios sihi faventes commonuit. Sentiens itaque
episcopus a n i m n m comitis et nepotum suorum, ducis 40. Idem auiein Franco allodiuin quoddam ec-
Oodefridi videlicet et comitis Namurcensis (524), ciesiae, quod in villa nostra Burlo j a c c b a l , et terra
a d v e r s u m eos ita commotos gravi et ipse a n i m i do- v i u e a r u m e l canibarum vocatur, pro redemplione
l o r e angebatttr, qttod eos quos sihi fideles et amicos decein marcarum ab abbate in vadiura acceperat,
fecerat auxilii sui solatio destiluere cogebatur. quod ecclesiae liberum r e m i s i t , et ut memoria sui
8 . Comes ergo Otto v o i i sui c o m p o s , videns eos D e l u
suae a n i i u a l i m inde ageretur c o n s t i t u i t .
x o r i s

o m n i a u x i l i o destitutos, prefalos principes el poten- Alias itidem sex marcas infondando c e l l a r i u m , et

les tjnosque quot poterat quasi eversurus opidum tolidem ad deducendum v i n u m f r a l r u m dedit, eo
c o n t r a eos a d d u x i t , et fossali m u n i m i n e circumse- scilicet tenore, ut reconditovino f r a t r u m i n cellario,
ptos obsidione diulina graviter a f f l i x i l ; magnamque preposilus vini tanlumdem pecuniae inde rursus
h a b u n d a n t i a m panis et v i n i ct ceterarum r e r u m eis acciperet, qttod scquenli lempore et sic annis
D o m i n u s indulserat, cum principes ipsi e l c i r c u m j a - singulis, a c s i eo vivente, semper paratum baberet.
c e n t e s q u i on>ni pene r e r u m gravi penuria afliceren- Ad i n f i r m o r u m qtioquc capellam construendam
t u r , e t ab obsessis colidie nccessaria v i c l u i compa- q u i n q i i e marcas condonavit, quas abbas accipiens,
r a r e cogerenltir. I n l e r i m crgo ecclesia noslra gravi quia multa edificando niullis indigebal, i n opus
possessionum suarum dispendio aflligebatur, e l c i r - edificii sui expcndit. Similique modo in capclo
cumjacentes villae noslrae a predonibus nullo resi- lutnen c o n s l i t u i u r u s , ad id emendum quinque

NOTJE.
(524) H e i n r i c i .
(525) Godefridi, u u i ipso auno 1142 obiit lcste Cont. Sigeb Gembiac. et A n n . Rodensibus.
531 RODULFl ABBATIS S. T R U D O N i S f£*
marcas ecclesiae c o n t n l i t , et ob boc lociitn scpulturae A j a c e n l c m , quae ei duos solidos solvebat, et aiiam in
i n eodem loco sibi et u x o r i suae obtinuit. Ejusdem palude positam, sex eque denarios solventem, nobis
vero leeporis cusios predictae pecttniae pondus dedit, et eosdem nummos i n cena D o m i n i paupe-
assumens, i n usus ecclesiae expendit, ct singulis ribus ad mandatum p a r t i r i postulavit. Idem poslea
noctibus se lumen i b i daturtim spopondil, et suc- apud no* couversus o b i i t , e l duos p r e d i c l i frumenti
cessoribus suis, ut i d facere deberent, hercdilario niodios i n refeclionem fratrum expendendos in
quasi j u r e r e l i q u i t . Post aliquot atitem annos uxor anniversario suo constituit.
ejus i n seculo defuncta, ante c a p i l u l u m , u t actenus 12. Ciim igilur albas Folcardus, honestorum
c e r n i t u r , sicut eis concesbiim fucrat, est scpulta. v i r o r u m crehro fultiis a u x i i i o , opus edificii i n ma-
Post cujus o b i l t i m ipse aliam nichilhominus d u x i t nus stias prosperari viderel, et ecclesia firma undi-
u x o r e m ; e l ea post a l i q u a n t u m lemporis defuncla, que pace gauderet, ecce, paucis annis elapsis pos»
terciae quoque u x o r i s connubia requisivit 4 U
, ex factam confirmationem per dompnum Stephanum
qua duas filias et filium suscepit. Quam relinquens Metensem episcopum de j u r e pecarii (528) cervisiae,
et seculo abrenuntiansmonaslerium e x p e t i i t , et sub quam hoc tnonasterium de singtilis cambi3, i d est
regularis vitae t r a m i l e nobiscum per aliquot annos braxiuis, infra l i b e r l a l e m opidi n o s l r i Sancli T r u -
honeste conversatus, i n f r a t r u m c i m i t e r i o pausat B donis habet u a
, i n s u r r e x e r u n t in ettm v i r i tales,
sepultus. qui eum a quielis portu abstraherent, et t e m p t -
1 1 . Hujusitaque v i r i et a l i i honestatae vitae secu- stuosis t u m u l i i b u s i n g r a v i u m afllictioneni l a b o r u m
lares ccperunt imilatores existere, et cnebris l a r g i - permoverent. Primates namque viilae nostrae omnes
tionum suarum beneficiisgraliam abbalis et f r a t i u m fere polentiores j u r a cambarutn in viila noslra
socielatem expetere. l n t e r quos qtiidam Tegno no- construclaruni ecclesiae auferre molili s u u t , as-
m i n e sex marcas i n a d j u t o r i u m edificiorum c o n t u l i t , serentes eas n u i l i ecclesiae j u r i subjacere, putantes,
e t singularem f r a t r u m societalem sibi et u x o r i suae si i n hac violenlia contra abbatem prevaluissent,
o b t i n u i t . Inter reliqua etiam egregiae liberalitatis eas pcrpeluo llberas se posse retinere. Quibus cum
beneficia mansionis su^cdomum ecclesiae d e d i t , q u % abbas auctorilalibus episcoporum nuper aliqttos
nobis singulis annis quinque solidos solvit, quos i n monitos ostenderetv jus cambarum solvere reni-
suo et uxoris suae anniversario f r a t r u m refectioni lenles, et ob id per sentcnuam eos excommunicaios
constituit. Cujus donationis exemplar huic nostrae asserens q u i contradicere templassent, et nichil
n a r r a l i o n i inserere non incongruum videtur (526), proficeret, super iilala sibi eorum violentia episcopo
quemadmodnm scriplo el lestibus coiifirmatum {
Metensi Stephano, qui idem cambarum jus ecclesiae
c o n l i n e t u r . Domus i g i l u r predictae mansionis si vel auloritalis suae scripio confirmaverat, conqucri
senio collapsa fuerit vel iiifortunio aliquo ^incensa statui. Quibus ipse rescribens m o n u i t , n e a l i q u a m
arserit, heredes eam suis sumplibus reedificabunl, abbati violentiam inferre auderenl, et quod prece-
nec tamen annuum censmn denegabunt. I l u i c aulem denti tempore de camhis suis actum s c i r e l , i d
v i r o propler suse devolionis iiberalitalem ab abbate lenendo ecclesiae j u r a non infringerent. A t iiii,
et f r a t r i b u s concessum est, ut si aliquando i n s p i - dutn nec sic quiescerent, sed i n p r i o r i s obstinaliae
r a n t e Deo converli vellet, susciperelur congrega- d u r i t i a perseverarent, ad satisfaciendum ecclesiae
t i o n i sociandus. P a r i modo Reinerus, v i r honestae sepius c o m m o n i t i ab abbate tandem e x c o m m u n i c a r i
vitae cum uxore sua, Walswinde nomine, f r e q u e n l i - s u n t j u s s i . Qua de re adversus ahbatem g r a v i t e r
bus liberalitatis suae beneficiis spiritualem f r a i r u m commoti , advocaluin suum Ottoncm comiient
societatem emertterat; quibus etiam abbas ob a d e u n l , et eutn super excoinmunicationis sententia
rccompeusationem gratiae singulareni f r a l r u m pre- quid sibi faciendutn sit consulunl. Ciim quibtts ipse
bendam usque ad iinem vilae concesserat. H i i ergo Leodium profectus ad cpiscopum v e n i l , c u l p a t u r u s
sex solidos annuatim ecclesiae c o n t u l e r u n t , quos i n ahbalem quod injuste i n eos excommunicationis
nnniversarii sui die f r a t r u m caritali deputaverunl. D senlentiani protulisset. Episcopus crgo audita
Udelricus autem quidam duodecim modios f r u m e n l i ulriusque p a r l i s allegatione, requisivit, si e r c l r s i a -
de molendino Gorsine (527) i n pactuin habebat, slicae prosecutionis modo excommunicali essent.
unde singulis Sabbalis i n usus f r a l r u m cxpendcn- A f f i r m a n l e pres^itero ecclesia? se eos ecclesiastica
d u m s e x t a r i u m salis preposito solvebat. Haec ergo sanclione e i j u d i c i a l i proseculione excommunicasse,
p r o auima sua ecclesiae iibera relinquere voiens, episcopus quoque eaudem excommunicalionis s e u -
s t a t u i t , u t preposiius ejusdem annonae uiensuram tentiam i n eos prolatam aucloritate sua c o n f i r m a v i t ,
reciperel el f r a l r i b u s saiis copiain provideret. nec p r i u s absoivendos csse censuit, donec quae m a l e
Mansionem etiam qtiandain aute portain alrii auferre temptaverant, ecclesiae j u r a sua r e c o n s i -

VARliE LECTIONES.
* u
connubiare quesivit T . u a
deetl codxcu
NOTiE.
(526) Desideratur. (528) I . q . b i c a r i u m .
<527> Horssum i u vicinitatc Sancti Trudonis.
S33 G E S T A A B B . T R O D O N . — CONTINUATIO I I . 234
gnarenl.Sicque atl satisfaciendura abbali necessitate A improbo adversus violenios v i r i l i t e r o b t i n u i t , et
c o m p u l s i , emendationera et debitae subjectionis ecclesiae suae post se perpetuo possidenda r e l i q u i t .
obedientiam licet i n v i t i pollicentes, ab e x c o m m u - Adam autem, episcopi Metensis scultetus,' cujus
nicationis v i n c u l o sunt absoluti. prius A r n u l f u s , eque et ipse scultetus apud nos
15. F u i t i g i t u r interhujusceconspirationisbomines conversus, v i r i n t e r suos preciptius, ratione ductua
Rutbardus q u i d a m , cognomento G u n , acerrimus i n ad abbatem v e n i l , satisfactionem ei quod adversus
hac oppidanorum adversus ecclestam conspiratione ecclesiam senserat o b l u l i t , et abbati reconsiliatus,
abbatis adversarius, cujus superbam conlraabbatem j u r a eccleshe suae eidem cx integro recognovit. Idem
contentionem, quam r a t i o finire non p o t u i l , cita v e r o p r o catnba sua et f r a l r i s sui G u n t r a m n i nomine
mors finivit. E t e n i m utrisque causa predicti j u r i s 10 solidos abbati solvebat. Considerans itaque abbaa
adversum se graviter commotis, cum ille m u l l i s sibi uecessariam talis v i r i a m i c i t i a m , qui homo ejus n o n
assidentibus diceret nunquam abbatem htijus j u r i s erat, u t b o m i n e m suum eum faceret, et de fidele
p o t i t u r u m , seque j u r a r e t ob bocecclesiae dampna fidelior et de amico a m i c i o r redderetur, consilio
plurima illaturum, abbas respondit: Quid me et a m i c o r u m suorum ei 10 solidos i n benefitium dedit,
ecelesiam meam te affticturum minaris, qui te a me mansuin Herzonis de Baltershoven et 4 solidos, quos
upeliendum non attendis t Cujus senteiiliain c u m B A r n u l f t i s qtiidam de Halmale habebat, et 12 eque
ille subsannando despiceret, seque diutius eo v i - denarios, quos Lainbertus de Palude, cognomento
c t u r u t n , quia j u n i o r e r a t , vana j u v e n t u l i s fidutia Dtitne, solvebat. Quae quia de f r a t r u m prebenda
j a c t a r e t , post gravem u t r o r u m q u e i n t e r se alterca- m u t u a v i t , deminuta c i v i t a l i s decima, lotidem p r e -
u o n e m tandcm discessum e s l . E t tumens furore posito solidos ad se pertinentes recompensaviL
domum reversus, post t r i d u u m i n lectum decidit Teinpore autem antiquo cainba qunedam i n v i l l a
graviquc languore v e x a r i cepit. Convocatis itaque Meceres erat, quae oflitio sculteti subserviebat, unda
a m i c i s suis et majoribus c i v i t a t i s , ad abbatem m i s i t , ille prepostto annis singulis 9 modios cervisiae s o l -
et u t se i n f i r m u m visitare d i g n a r e t u r h u m i l i s j a m et vehat. Quae cum i n diebus Folcardi abbalis p r o p t e r
emendatus rogavit. O r a n t i abbas a n n u i t , veniensque i n o p i a m i n c o l a r u m deperisset, aliam i n platea quai
i n f i r m u m oieo i n u n x i t e i petenti veniam de b i i s , Lapidea vocatur penes ecclesiam saucti GenguiA
qttae in eum c o m m i s e r a t , clemenler indulsit. Et constructam, Everardo, q u i l u n c temporis scultetua
q u i a semine carebat, r e r u m s u a r u m , q u a r u m ei erat, donavit, eique q u a u t u m cervisiae inde solvere
copia suppetebat, ecclesias Dei heredes r e i i q u i t , et deberet supcrordiitavit : duos modios i n cena D o m i -
bona sua, quae ad j t i d i t i u m abbatis gpectabant, u t ^ n i ad mandatum pauperum, et partem 7 m o d i o r u m
p r o anima stta ei dare liceret ab abbate o b t i n n i t . operariis p r c p o s i l i , quando fenum p r a t i Meceres
Ecclesiae ergo noslrae 15 solidos apttd v i l l a m E n - secarent, a l i a m . n i c h i l h o m i n u s partem messoribus,
gbelmunshoven (529) dedit, quos ad l u m i n a r i a c o m - qtiando seges c u r t i s nostrae quae c i v i t a l i adjacet
p a r a n d a , unum ad a l i a r e sancti T r u d o n i g , aliud succideretur. Idem vero Everardus, boneste m i i i l a r i s
a n i e n l t a r e sancti P e t r i , t e r t i u m ante altare sancti et v i r magnae erga Deum devotionis, mansione q u a -
L e o n a r d i , c o i i s t i t u i t ; ad hospitale autem decem dam inter a t r i u m nostrum e l ecclesiam beatae Marias
soiidos c o n t u l i t , q u i de bono suo apud Hesbiii (530) empta, hospitale construxerat, c u i p r a t u m u n u m et
s o l v u n t u r . A d ecclesiam quoque beatae Mariae aliodium terrae jaccns secus fontem, q u i sanctt
quinque solidos condonavit. Non m u l t o post de- Gengulfi vocatur, cotttulerat. Quae tuna quidem
f u n c l u s , ab abbate, sicut ei contra se snperbienti modicum questus eidem d o m u i conferebant, modo
c o m m i n a t u s fuerat, i n a t r i o est sepullus (551). autem, domibus u n d i q u e constructis e l c o m m a n e n -
1 4 . F u e r u n t preterea quamplures a l i i ejusdem tibus ibidem p l u r i m i s , locus idem annis singulis 30
c o n t r a ! abbatem conspirationis r e i , q u i satisfacien- solidos bospitali soivit.
tes ecclesiae, u t p r e d i x i i n u s , ab excoinmunicatione 15. Reynertis etiam g r t i t a n u s , v i r admodam p r o -
m e r u e r u n t absolvi, aiii autem obstinatiae suae t i m o r e D bus et abbati natione p r o x i m u s , i n suburbio villae
i n f l a t i , nec resipiscere volentes, excommunicati de- nostrae, i n loco q u i Nova domus vocatur, 5 solidos
f u n c t i sunt. Q u o r u m Elyas de K y r k e m unus fuit, q u i ecclesiae c o n t u l i t , c t u t suus et u x o r i s suae Enghel-
c a m b a m i n foro babens, u t a l i q u i d j u r i s ecclesiae trudis nomine anniversarittsinde ageretur c o n s t i t u i t .
inde solveret, iicet excommunicatus nulio modo Sunt adbuc nonnulla abbatis F o l c a r d i egregia p i i
cogi p o t u i t . Quam postea cttidam o p t i m a t u m c i v i l a t i s iaboris studia narralione digna, quae huic operi n o n
A r n u l f o nomine, filio Otlonis d i v i t i s , v e n d i d i t ; cttjus incongrue judicavimus inserenda.
beredes n i c h i i nobis inde solventes, eam usque i n 16. Ctim i g i l u r violentiam oppidanorum sevicisso
presens i i b e r a m tenent. Sic ergo abbas Folcardus gauderet, et post tanti laboris fatigationem requiem
justiliae e t fortitudinis zeio accinctus, cum m u l t i s sperarct, ecce, ei ex insperalo res, quam non p u l a -
unus decertavit et v i c i t , et j u r a stta, quod q u i l i b e t bat, accidit, qu;c eum non m i n o r e precedentis t e m -
eo j u n i o r v i x elaborasset, ipse j a m evo fessus labore poris labore a f l l i x i t . Cum enim terminata c u m o p i -

NOTuE.
(529) Engeishoven Sancto T r u d o n i v i c i u u m . (531) I n capilnm tabula hacc minus apte e u m capt*
(550» Hespeii. te scqueme conjuuguiitur.
PlTHOLo CLXXIH. 8
255 R O D U L F l A B B A T I S S. T R U D O N I S 13*
daitis sua cuusa i n monaslerio sancti L a m b e r i i A possidenda r e i i q u i t . Qui c u m , u t eral grandevui
sedcrel, et de repedatione domum c u m suis lelus ctate et m u l t o ab ipsa juventute defetigatus hbore,
t r a c l a r e i repenle n u n l i u s Gerardi cardinalis (552) ad extrema tenderet, j a m die vocationis suae appro-
advenil, mandanlis ei u l censum d o m o r u m Coloniae pinquante, i n lectum egritudinis decidil, et asianic
j a m d i u r e l e n t u m abbali Sancti M a r l i n i redderet, religioso fratrum ct filiorum suorum conventu,
a u l si nollet, pro boc ei responsurus Coloniam confessus, communicalus et inunclus, 5. ldus Maii
v e n i r e l . Heversus domum quanlocius viae necessaria die (an. 1145) o b i i l , et i n medio monastcrio antc
p r e p a r a t , et sequcnti post epiphanipm die Coloniam capeilam sanclorum T r u d o n i s et Eucherii locuin
advectus, accepiis usque i n pasclia ad generale sepullurae m e r u i t . Prefttit aulem monasterio annis7,
p l a c i l u m induciis r e d i i t , transaclisque sacrae resur- mensibus 2 , diebus 7. Idem vero ipse reveremto
reclionis dicbus, die staluta Coloniam venit. Sed memoriaevir allodium quoddam i n villa Hakendover,
consideranles majoris ecclesiae prcposilus etdecanus 7 solidos solvens, ab heredibus emptum ecclesis
ct sapientiores quique clericorum d i g n i l a t c m ordinis c o n l u l e r a t , unde 6 solidos f r a t r u m refectioni et 12
n o s t r i vilescere, si tantos viros con/igisset sub l a y - denarios servicntihus i n die depositionis su» dari
cali persona j u d i c i o invicem contendere, s t a l u e r u n t censuerat. Qui f u l u r i providus, metuens, ne ali-
eorum altorcalionem boc composilionis modo t e r - quando idein a i l o d i u m incolarum violentia ecclesle
m i n a r e . Decreverunt namque ut ea domus quae m u r o sublraheretiir, s l a t u i t , u t de c u r t i h u s nostris villa
adbcrebat uoslra esset, eamque eeclesia nostra per- adjacentibus, quas ipse invadiatas redemeral, pre-
petuo l i b e r t a t i s j u r e possideret, aliae aulem duae, ex d i c t o r u m solidorum quanlitas f r a l r i b u s e l servienli-
allera parte platcae constructae, quia noslrae non bus conferretur.
e r a n l , i n j u s abbalis Sancli M a r t i n i cederent. Nec 18. Diem prelerea transfigurationis Domini et
injuste. Sanctus enim Cucrgisilus, fundalor ecclc- memoriam beali L a u r e n t i i m a r t i r i s 'ct saucli Lam-
siie sancli M a r t i n i , eo i n ioco ubi i n t r a n s i l u ejus- b e r t i , nec non et sancti N y c h o l a i , Mariae quoque
dem beati pontilicis celeslem audierat a r m o n i a m , Magdalenae soilempnem agi i n s t i t u i t , et in honorc
quicqtiid a porta f r u m e n l i usque ad portam Reni eorumdem sauclorum singulis i p s a r u m sollempni-
c o n i i n c b a l u r , cum macello cidem loco libera t r a d r - tatumdiebus duosfratribus solidos dare precepil. Ad-
tione c o n l u l e r a l . Duae ergo d o m u s i n spatio ejusdem auctaque piae devotionis reverentia, lumen anle alla-
t c r m i n i comprehensse non injusle cesserunt i n j u s re sancti Nycbolai c o n s t i t u i t , q u o d s i c u l et cetcra nt
praediclae ecclesiae. U a r u m aulem t r i u m d o m o r u m de predictis c u r t i b u s exsolveretur o r d i n a v i l . Conra-
mansiones 18 denarios solverunt, q u o r u m l e r c i a Q dus vero, hiisdem diebus major ecrlcsiae preposilus,
noslris, reliquae predicti abbatis usibus cedunt. magnis debitorum anxietatibus i i n p l i c a t n s , ut eas
Sicque mulua abbalum pro s u o j u r e altercatio i n - sibi invadiare iiceret, m u l t i s ab abbate precibus vix
duslria clericorum t e r m i n a l a , et sua cuique juste extorsit, quos tamen eodem a n n o se rcdemplunim
r c s l i l u i t , el j t i d i t i u m l a y c a l i u m personaruin, quod fideiiter spopondit; sed cum no>n post multos dies
eos subire non decebat, deciinavit. idem venerabilis pater e seculo niigrasset, prepo-
17. llaec ergo et plura a i i a , quae prioribus anle- situs sponsionis suae oblilus invaidiatas curtes rcdi-
cessores sui tcmporibus, m u l l o licet studio tempias- niere neglexil. Sicque fralres m u l l o tempore cari-
s c n t , acquirere ecclesiae non poteranl, ipse m c i i o r a , tate sibi ab abbate conslituta c a r u e r u n t , nec taoieu
u i sic d i c t u m s i t , servatus i n tempora et f e l i c i o r i predictas sanctorum memorias soliempnes agere
usus fortuna, non solum acquisivit, sed et ab o m n i omiserunt.
coniradiclioue libera b o m i n u m , filiis suis perpctuo

I N C I P I T LIBER SECUNDUS
DE GESTIS DOMNIIGERARDI ABBATIS.
t. Anno Domini 1145, i m p e r i t vero C o n r a r d i r a - D presidenle eis fratre suo n i c h i l e i s u l t r a violentht
t i o n e nomiuis t e r c i i anno 8, episcopalus Alberonis inferret, sed contra a l i o r u m p r e d o n u m rapacitatem
secundi anno 9, defuncto 6. Idus M a i i (555) abbate bona eorum sua defensionc t u t a r e t . Missis posteuiu
Folcardo, Gerardus, Gisleberli comitis et advocati claustri senioribus, a Cluniaco, q u o se ante aliqnol
nostri filius, c o m m u n i f r a t r u m elcctione abbas est dies contulerat, revocatus esl, e t 8 . Kalendas Au-
substiltttus. Quem videlicet sauiori usi cousiiio ob i d gusti a f r a l r i b u s et populo cum n i a g n a utriusqut
niaxiine elegisse videbantur, u t , quoniam Otlo co- sexus m u l t i t u d i n e receptus est. I n m a g n a quidem
mes, frater ejnsdein G e r a r d i , ecclesiaj infestus e r a t , pacc ct quiete eccleshe p r e f u i t , n u l l a q u e , «cot

YARIiE LECTIONES.
* u
tercie partls addit V.
NflTLE.
(532) E r a t diaconus cardinalis 'Sanctae Marine iit (555) Supra l e g i l u r 5. I d . M a i i .
DoininiCJ.
 t» GCSTA A B B . T R U D O N. — C O N T I N U A T I O I I . 258

antecessores qui passi fuerant , afflictionum A ingravescente languore comes O t l o , frater ejusdem
domni Gerardi abbatis, ad extrema venissei et de
seu laborum incommoda p e r t u i i t . Hocque v i r t u i i s
vita desperatus esset, i n redemplionem animae suae
et probitatis suae monimentum posteris rcli-
ct hcredum suorum c o n l u l i t ecclesiae viliam q u a n -
quit.
dam Aleym (556) nomine, et non m u l l o post de-
2 . Domum Macbarii villici sui de Ilales, cujus
funclus, i n clauslro j u x t a m a l r e m secus i n l r o i l w n
pater Johannes abbatem Bodulfum crebra suae a r r o -
roonasterii ad aquilonarem partem jacet sepultus.
gantiae infeslatione lacessiverat, quam idcm Ma-
Expletis aulem exequialibus ejus, presentihtis l l e n -
cbarius i n modum caslelli fossalis el aquarum
rico secundo Leodiensi episcopo e l Arnulfo Lonensi
neatibus undique m u n i e r a l , hoc modo cepit et
comite, f r a l e r ejus Theodericus canonicus Sancti
fundilus d i r u i t . Cum idem Macharius vana clatione
L a m b e r l i el Rruno, q u i post archidiaconalum ejtis-
tumidus abbali se opponeret, et quicquid animo
dem ecclesiae meriu», et A r n u l f u s de Curlerse (557)
libuisset, i d quasi sibi l i c i t u m opere compleret,
et alii plures cjus nepoles tradicionem comitis sua
accidit, u t quemdam abbatis servientem, despecto
auctorilate firmaverunt, c t banno episcopi stabiliri
abbate et ejus n u n l i o , q u i eum conduxerat, g r a v i l e r
ccclesia» imperpeluum fecerunl.
injuriatum equo etiam spoliarel. Quo comperlo
abbas g r a v i adversus Macbarium i r a exarsit, et ^ 5. Arnulfus lamen prediclus promissum violans,
f r a t r i suo c o m i l i rem referens, ejus contra predo- anno posl o b i t u m Ottonis 5 (1150) d a l u m monaslcrit
nem a u x i l i u m expetiit, atque ad vindicandam i n sibi usurpans v i m i n l u l i t ; sed abhas ipsum conve-
Machario injuriam suam eum secum usqne Hales niens ad r e s l i t u l i o n e m coegit (558). Anno p r e l a l i o -
p e r d u x i t . lnlromissus comes i n c u r i a Macharium nis d o m n i Reneri (559) 9, q u i fuit anno D o m i n l
advocat, equuin quem abslulerat adduci sibi i m p e - 1155, o b i i t Albero Leodiensis episcopus secundus;
r a t , eumque de illaia abhati i n j u r i a se excusare cui successit I l e n r i c u s sccundus c l prefuit annis 13.
non valentem j u d i l i o h o m i n u m suorum c u m uxore Eodem anno (540) defunclo imperatore Conrardo
et flliis domo expellit, eamque et omnia i l l i u s i n tercio ratione n o m i n i s , successit Frcdericus p r i m u s
manus abbatis t r a d i t . I n qua cum per aliquot dies et imperat annis 57 (541).
m o r a r e t u r , et i l l e , ut erat ferus animo, nichil 6. Postea ipse dompnus Gerardus perlcsus m a -
dignum salisfactione offerre dignaretur ei, inilo l o r u m et t u r b i u u m secularium causarum, privatus
abbas cum suis consilio, fossatis t c r n e adequatis, vivere v o l e n s , donum abbatiae Hcnrico secundo
l o r r e s dejecit et domum totam destruxit. Postea Leodiensi episcopo reconsignare v o i u i t , sed q u i b u s -
t a m e n mediante Ludovico Lonensi comite (534), Q dam hoc egre fcrentibus, Leodiensi episcopo sup-
g r a t i a m suam ei i n d u i s i t , et mansionem suam cuui p l i c a l u m e s t , u t m i n i m e consential. Lcodiensis
ceteris quae ei abstulerat r e d d i d i t . aulcm episcopus petenti annuere n o l u i t ; y m m o u t
3 . Eodem tempore Gerardus cardinalis a Roma domui Dei, quam regendam susceperat, palcrna
i n Q a i i i a s transvectus, et per multas civitales c o n - sollicitudine preesset, distincte precepit.
cilia celebrans, Leodium venit, ibique synodum 7. Postea autem i m p o r t u n i t a l e ipsitis evicttts
s u a m ceiebraiurus, abbati Gerardo u t adesset m a n - cessit, et annitentibus quibusdam pareniibus et
d a v i t . Abbas autem intentionem propositi sui ejus amicis ejus nobilibus i n depositionem volentis con-
preceptioni preposuit, et i u F l a n d r i a m profectus, sensit.
L e o d i u m venire contempsit. Indignatos cardlnalis 8. Decesstirus ergo abbatia anno D o m i n i 1155
e t i n persona sua papae i n j u r i a m factam proteslatus, o b t i n u i t a f r a t r i b u s , u t c o r u m eleclioni interesset,
eeclesiam noslrain a d i v i n o r u m celebratione cessare quatenus elecli pcrsonam et mores ipscsua a u c t o -
j o s s i t , et abbati ex auctoritate beati P e t r i et ipsius r i l a t e approbaret, qttod i t a quoque, frairibus i n
papm i o t r o i t u m domus Dei i n t e r d i x i t . Reversus omnibus ci libenter obedienlibus, a c c i d i l . H a h i l a -
abbas de F l a n d r i a , p r e d i c t u m Gerardum Romam que elecliouis die c u m fratribus affnit, et W i r i c u m ,
r e d e u n t e m necessitate cogente T r e v e r i m usque se- D majorem ecclesiae e l prepositum e l a r m a r i u m , o m -
c u t o s est, ibique mediante pecunia ejus g r a t i a m n i u m i n commune vocibus acclamanlium sibi i n
adeptus. successorem eisque i n patrem elcgerunt. Trans-
4. Won post multos deinde dies, anno scilicet aclisque paucis diebus, j a m p r i v a t u s , ut duduin
D o m i n i 1146, domnus Gerardus o b l i n u i t a coinite animo intenderat, F l a n d r i a m adit, monasierium
F l a n d r i a e Tbeoderico (535) confirmationem de v i l l a sancti Petri siluin i n Gandavo expetit, et ab abbate
n o a t r a et bonis nostris P r o v i i n . Eodem anno cum Sygero bonorifice susceplus, sub communis vttae

NOTiE.

( 5 3 4 ) F i l i o A r n u l f i V , comiiis Lossensis. (559) I m o Gerardi. Quae sequuntur falsa s u n t ;

( 5 5 5 ) Theodericus tie Alsatia 1128 1168. o b i c r a t Albero I I j a m anno 1145, de quo vide Jaffd
( 5 3 6 ) A d Mosam i n i e r i o r e m . p . 2 8 1 ; ei successit usque ad annum 1164 Heinricus
( 5 3 7 ) Juxta Diesu secundus.
( 5 3 8 ) Tabula Gerardi abbatis de hac re anno (540) 1152.
1 1 5 0 conscripla legitur apud M a n t e l i u i n , p. 75. (541) 59.
239 RODULFI ABBATIS S. TBUDONIS
regula attquantis i b i annis ouro fratribus v i x i t . Inde A curamqiie domus sibi commissae dcserens, ad nos
nb abb:»le Cloniaccnsi evocalus, cellam quandam se c o n v e r l i t . E l regulariter aliquaindiu apud nos
j p s o r u m , Irtbus m i l i b n s a nobis disparalam, B c r - boneste conversatus, i n seneclute bona obiit, et in
ireys (542) nomine, ab eo regendam suscepit. C u i monaslerio penes i n t r o i i u m cbori parlis dexiera
cuin aliquanto lcmpore prefuisset, camque mcliorem ad meridianam plagam locum sepullurae oblinuil.
quam invenerat i n d u s t i i a sua reddidissel, consilio Prefuit autem monasterio annis I I , v i \ i i veropoit-
sibi fnventium pcrsuasus, u t ad nos d i v e r l c r e l , quam abhatiain dimiserat auiiis 19, eodcin auno
h a b i l a l i o i i c m l o c i , quac m u l l u m antc ei placucrat, o h i i l (1174).

INCIPIT LIBER TERTIUS Mf

.
LIBELLUS GESTOBUM DOMINI A B B A T I S IIUJUS LOCI WIRICI.

1 . A u n o ab iucarnalionc Domini U 5 5 W i r i c u s , B personarum tandem decretum est, u l insula eadera

major ecclesiae preposilus et a r m a r i u s , eo qito p r e - i u j u s et possessionem eorundem canonicorum
d i x i m u s ordine a fratribus electus abbasque disce- libera cederel. Interrogatus abbas W i r i c u s , si super
d e n i i p a t r i substitulus, W o r m a c h i i ad c u r i a m i m - hac c o r u m q u e r i m o n i a eis respondere vellet, non
peraioris Frederici (545), episcopum Metensem se abnuit, acceptisque usque i n festo sancti Lamberti
illic i n v e n t u n i m credeos, esl profectus. Quo n o n (Sept. 17) induciis d o m u m cum suis r c d i i t .
i n v e n l o , ad requirendum eum M e t t i i n properavit. 3 . Receptus i g i t u r a f r a t r i b u s et populo solempni-
Forie tum Hillinus, Treverorum archiepiscopus t e r , ut decebat, i l i c o ad reparationem claustri ani-
sedisque apostolieae legatus, aderat. Cui cuin pre- mum i n t e n d i t , et conductis o p e r a r i i s lapides et
scnlattis fuisset, causamque viae suae aperuissel, columpnas et cetera ad i d operis necessaria precio
auctoritatis ejns approbatione f u l l u s , e l ab ipso non modico comparavit. Consideransque, quia pre*
prescnciae episcopi Stephani e x h i b i l u s , doiium ele- positi operis edificium non sine magnis sumptibus
c t i o u i s , quod pelebat, absque difficullate aliqua cst c x p l e r i possct, allatam sihi l a p i d u m partem seor-
assccutus. Cum enim ante electionem ei notus ct sum i n t c r i m rcponens, exspectavit donec congruen-
l . i m i l i a r i s fuisset, n i m i r t i m facile quicquid petisset, l i o r i temporis aura aiios c o m m o d i u s afferri faceret,f
' . . . » p r
obtinere p o l e r a t , etiam si prefatus archiantistes u
et aspirante sibi Dei et s a n c t o r u m adjutorio, claa-
suffragator uon affuissel. P l u r i t n u m naknqne h o m i strum i n meliorem quain ttinc e r a t pulchritudinis
nibus prodesse solet i n suis necessitatibus f a m i l i a r i s speciem mutaret. Coopertum e n i m ligneis tegulis,
d i v i t u m noticia. et eisdem vetustate pene c o u s u m p t i s , per diversa
2 . Adeptus crgo electionis donum c u m redire loca r i m i s patentibus p l u e b a t ; unde grave incom-
d o m u m disponerct, predictus T r e v e r o m m archi- modum temporc y m b r i u m seu n i v i u m , ad muram
episcoptis n i m i a ei dilectione aslrictus, i n c o m i t a l u m plerumque defliientium, conventtts omnis habenat
suum eum esse precepit et T r c v e r i m usqtie p e r d u x i t . Ligneis e t i a m s t i p i l i b u s totus c l a u s t r i ambitus ful-
I b i eum Henrico Leodiensi episcopo, de c u r i a i m - ciebatur propler conventum, q u i m u r o velere cum
peraloris r e d e u n l i , f a m i i i a r i t e r commisit, utque ei columpnis et basibus alque c a p i t e l l i s , opere rustico,
i n suis negotiis causa suae dilectionis assisterel, usque ad m u r u m capellae s a n c t i L a m b e r t i claode-
o b n i x e rogavit. Quem idem episcopus c u m omnibus b a t u r . De h i i s i n sequenlibus, c u m a d i d aostra
suis secum assumens L e o d i u m deduxit, et sequenti pervenerit n a r r a t i o , plenius d i c e m u s .
suae reversionis die missam celebrans, 18 videlicet 4. Quum i g i t o r , u t supra p r e l i b a v i m u s , dominica
Kalendas F c b r u a r i i (1156), abbalem consecraviu die, i n v i g i l i a videlicet sancti L a m b e r t i (Sept. 16),
Quo c o m p e r l o , canonici ecclesiae sancli Johannis ^ u l promiserat, responsurus c a n o n i c i s Sancti Joban-
ewangelislae ad episcopum venerunt, nec prius se nis Leodium venisset, et u t r a q u e p a r s altercatioois
cjus consecrationi assensum prebiluros d i x e r u n t , suae l i t e m ab hora diei priraa u s q u e in vesperam
nisi locoantecessoris sui p r o injuslitia s i b i , u t assere- p r o t r a c t a m n u l l o modo finire p o t u i s s c t , tandem
b a n t , facta ab co eis se responsurum. Abbas quippe iinitis vesperis, j u d i c i o n o b i l i u m q u i a d c r a n t sancci-
Gerardus insulam q u a n d a m , Edecus nomine, i n t u m est, u t j u d i c i i p r i o r i s s e n l e n t i a super ident
t e r m i n o a l l o d i i n o s t r i et allodii eorundem c a n o n i - allodium pridem prolala rala esset, eandemque
corum positam, ut s i b i videbatur j u s t e , u t vero ipsi insulaui ecclesia sancii Johannis absque contraJi-
afijrmabant injuste, i n partem suam attrahens eis c l o r i s alicujus reclamatione perpetuo l i b e r a m pos-
abstulerat, c t quarto ab cis ad audientiam episcopi stderet i l B
. Quae tamen m i r o q u o d a m fortunae even-
mandalus venire neglcxerat, unde j u d i t i o n o b i i i u m t u , v a r i a r u m occasionum i m p e d i m e n t i s inlercurreu-
VARIiE L E C T I O N E S
W T
tertie partis addit 1*. 4 1 8
possidercnt 1 * .
NOT^E.
(542) Juxla Montensekcn v i c i n u m W a r e m m e . (515) Qui mense Septembri 1155 e x I t a l i a redierst
 141 GESTA A B B . T R U D O N . — CONTINUATIO I I . 24*
libus, ad nostra usque tempora nulios u t i l i t a t i eo- A suam nos e x p e r i r i voluit et g r a l i a m . Nisi e n i m e *
r u m p r o l u l i t fruclus. quae i g n i superfuerunt pietatis suae v i r t u t e ipse c u -
5. C u m i g i t u r i n reparatione c l a u s l r i a n i m u m stodisset, nequaquam bumanis v i r i b u s , scinlhTTs
ihlenderet, et i n bujusmodi intentionis sollicitudine patratae concremalionis super arentes, u t ita d i c a m ,
die noctuque totus estuaret, et sub tam ydoneo, paleas late cadentibus, salvari potuissent. Molendina
iicet recenti , reclore ecclesia commode ageret, duo superius e l inferius cum adjacenlibus sibi o m -
ecce, m i r a omnipotentis Dei dispensatione, q u i n u n - nibus exuslasunl. Congeries l i g n o r u m m a x i m a
quam injusto delinquentium colpas p u n i t j u d i c i o , secus m u r u m refectorii posita, illesa permanente
magnam ejus erga nos et iram experii sumus et ejusdem domus straminea t e c t u r a , a r s i t . Cambam
gratiam. P r i m o namque anno consecralionis sua?, quoque, p i s t r i n u m , d o m u m qua pauperes reficie-
10 Kalendas Oclobris, cum subito surgentibus b a n t u r cum v i r i d a r i o et domunculis hac illacque per
flammarum globis civitas succensa arderet, et m a - c u r i a m construclis ignis a b s u r o p s i t , solum vero
gna j a m s u i parle absumpta, quod residuum erat b t r r e u r a c u m s p i c a r i o collucente in c i r c u i t u i n c e n -
victrix flamma lamberet, fratribus matutinaiis sy- dio i n e x u s t u m reroansit. Eodem anuo corobuslum
n a x i s o d a s Deo solventibus, scintilla tenuis vento est monasterium Gemblacense.
prelata secos t u r r i m ad occidentalcm plagam super B
6 . A b b a s i n t e r i m Ultrajectnm ante aliquot dies
a r e n t i a ligna cecidit. i b i p a u l a t i m fomentis crescen- profeclus aberat, jaroque explelo suae profectionis
t i b u s , i n imroensum ignis exestuans, arentem totius negotio, q u i d suis accidissel ignarus, domuro r e d i -
manicae materiam a p p r e b e n d i t ; ipsum etiam s u - bat. A d quem l a m dirae vastationis nuntius i n v i l l a
pereminens proximae t u r r i s tectum flammae subito noslra A l b u r c h consistenti v e n i t , ejusque a n i m u m
i n a l t u m e r u c t u a n t i s vapor c o r r i p u i t . Quo duo q u i - et o m n i u m q u i aderant gravis nuncii merore per-
dam precio sibi promisso velociter ascendentes, c u l i r . Cumque post gravia i m i pectoris suspiria,
eum magno vitae suae periculo igne vix extincto, quae d o l o r t r i s l i s ac subiti nuncii elicuerat, clau-
t u r r i m ab i m m i n e n l i e r u e r u n t iucendio. I g n i s vcro s t r u m et celera, u t d i c t u m est, inusta remansisse
reliqua quae p r o x i m a erant libere pervagatus audisset, spem t o t a m i n Deum et sanctum ejus
t e c t u m m o n a s t e r i i , p a r t i m ligneis tegulis, p a r l i m T r u d o n e m ponens, aniinumque v i r i fortis, q u i nec
p l u m b o c o o p e r l u m , a b o r i e n t a l i ejus parte invasit, adversis d e p r i m i nec prosperis potest elevari, i n -
t o t u m q u e , f r a t r i b u s quae i n t r a roonasterium erant duens, suos u t de h i i s quae audierant clementius
auferre c e r t a u t i b u s , nullo j a m o b n i t i valente, no- doierent amroonuit, domumque sub o m n i celeriiale
s t r i s i d peccatis exigentibus, feroci flamma absum- ^ repedavit. A t u h i monaslerio appropinquans vasta-
p s i t . T u r r i s v e r o occidentalis ad aquilonarem pla- tionem recentis incendii oculis p r o p r i i s aspexii, acri
g a m c u m alia s i b i coberente l u r r e , i n qua campanae stimulante dolore vehementer i n g e i n u i t . Nec lameu
p e n d e b a n t , licet j a m lercia incensa arderet, i n d u - de adjutorio Dei et p a l r o n i sancti sui dilOJeus,quiu
s t r i a et labore fidelium i a i c o r u m ignem a campanis potiora exuslis eonstruere posset, ilico ad r e j a a -
p r o p c l l e n i i u m illesa remansit. Quarta n i c h i i o m i n u s l i t n e m monasterii se v i r i l i l e r a c c i n x i t . l n t r a pau-
o r i e n t a l i s l u r r i s ad meridianam p l a g a m . c u m flamma cos itaque dies ligneam fabricam, parvam quidem.
v o r a x p r o x i m a quaeque depasceret, iucensa a r s i t ; sed teinpori congruentem, super corpora bcatoruui
s n p e r banc c r u x deaurata cum pomo g r a n d i eque T r u d o n i s et E u c h e r i i erexit, fratresque i h i die no-
deaurato stabat, quae n i t o r i s sui splendore oculos ctuque solitas Deo laudes psallere fecit. Necessitate
longe iuluentium reverberabat. A r m a r i u m e t i a m , ergo reparationis inonasterii compulsus, opus c l a u -
u b i calices reponi solebant, et formae (544) i n cboro s l r i , ad quod tolo uientis iervore j a m d u d u m i n t e n -
o p e r i s s u i p u l c l u i l u d i n e decentes, sedes eliam ad derat, i n l e r m i s i t . Paucis post diebus elapsis quidam
s t a n d u m seu sedendum f r a t r i b u s salis commodae p r i m a t u m viilae nostrae R u l a r d u s n o m i n e , languore
a r s e r n n t , aliaque quamplura u t i l i l a l e sui satis p r e - ingravescenle ad exlrema veniens, fO ad deducen-
eiosa, sevieute iucendio ad n i c b i l u m redacta disper- D dum v i n u m f r a l r u m niarcas dedit, quas videlicet
i c n i n L ltem. Monasterio itaque c u m utrisque a b - ita i n usus ecclesiae expendendas o r d i n a v i t , ut
% , t

s i J i b o s e t duabus, u t p r e d i c t u m est, t u r r i b u s qua- recondito vino f r a t r u m i n c e l l a r i o , eaedem indo

tuorque manicis exuslo , cancellum cum duabus assumerentur quae sequenli anno et sic i n postcruin
a d b e r e n t i b u s absidibus, sibi voia (545) protegeute semper paratae baberentur. Preterea anniversaria
l a p i d e a , i n u s t u m r e m a n s i l . Totus pretcrea c l a u s l r i q u a t u o r , suum ct uxoris suae, p a t r i s quoque ac
a m b i t u s , d o r m i t o r i u m , caminata abbalis, refecto- m a t r i s , inde agi i n s t i t u i t , i t a scilicet ut si predictae
r i u i n quoque p a r t i m tegulis p a r t i u i stramine coopcr- marcae i n alios forte usus ecclesiae cxpenderentur,
ta, m i r o modo ab igne remanseruul intacta. I l i c 1 0 solidi q u i de bono suo i n Sarchinio preposlio
animadvertere quilibet potest, quod omnipotens solvuntur, f r a l r i b u s i n eisdem amiiversariis ad
Deus m i r a dispensaitonis suae miseralionc et i r a m refectionem d a r e n t u r . C u m i g i t u r abbas Wiricus

V A R I J E LECTIONES
m
provagalus 1". w o
cxpendendos t*.
NOT/E.
(544) Canentium sedes p l k a t i l c s . (545) I q. v o l l a , voiulie.
 245 R O D U L F I A B B A T i S S. TRUDONIS 244
o m n i sollicitudine satageret, si quoquo modo nudam A tente v i r i l i t e r Everardo judice ceterisque quibus ld
teropli faciem tegere posset, quae magnitudine sua curae i n j u n c t u m erat f r a t r i b u s , domi certatim fer-
oculis i n t u e n t i u m horrida et miserabilis apparebat, vebat opus. Per quos etiam eodem anno manicani
subito ei alterius et non dissimiiis sollicitudinis cancello et t u r r i aquilonapis plagae contigttam grandi
oceasio accrevit. Domus namque nostra Goloniae, et f o r l i materia reparavit, atque i n meliorem quam
quae una de capilalibus t u r r i b u s urbis esl, anleriore ante combustionem fuerat statum opere citato re-
muro i n preceps pendente , ruinam minabalur; f o r m a v i t , novoque cooperiendi geoere et usque ad
p r o x i m a enim Reno est, et i n l e r ipsam et r i p a m i d temporis i n nostris partibus inusitato muitumqut
fluminis brevis t a n t u m e l publicus transitus erat. conlra iqnem valcnte, de lapidibus videlicel tenuiter
I n diebus ergo n a t i v i l a l i s Dotnini misso Colonienses seclis, eam cooperuit. Processum deinde temporis
nuncio abbali mandaverunt, u t einendattirus domum inouasterium ipsum a canccllo usque ad sepulcbrum
suam Coloniam veniret, aut si nollet, ipsi ea quae sanctoruin T r u d o n i s et E u c b e r i i forti et mirifico
emendanda erant suis sumptibus explerent. Mira opere consumtnavit, eaque qua manicam cooperue-
" ' e r g o abbas W i r i c u s a n x i e t a t i s vallalus estuatione, rat tectura decorabile r e d d i d i l . I n t r a 16 ergo annos
metuensque, ne si quod Colonienses mandaverant abbatis et f r a t n i r a , q u i cooperatores ejusdem operis
o m i l l e r e t , aliquo modo pro reparatione ejusdem B r a n t , industria melior et
6 decentior priore a can-
domus postmodum ab eis i m p e d i r i posset, d i l i g e n - cello usque ad t u r r e s oceidentales cum absidibus
t l a m consummandorum edificiorum Everardo s c u l - ct inanicis totius monasterii egregie eonsummata
teto suo, v i r o admoduin probo et strenuo, et q u i - est fabricatura. Anno D o m i n i 1158 Nonas Septem-
busdam de fratribus sollicitioribus i n j u n x i t , et i m - bris tres soles v i s i s u n t i n p a r l e occidentali; sed
m i n c n t e m domus r u i n a m c o r r e c l u r u s , Coloniam duobus paulatim deflcientibus, sol diei qui medius
c o n t e n d i l . Considerans absque magnis sumptibus e r a l remansit usque ad occasum.
eam r c p a r a r i non posse, accommodatis a quodam 7. Anno D o m i n i 1159, quinto» anno (548) Wirici
sibi fidele 15 marcis, quasi j a m omnia reparationi abbalis defuncto 5 Kalendas Septembris (549) papa
i;scessaria haberet, j u x l a i l l u d c o m i c i : A d r i a n o , gravis i n t e r Rolandum et Octovianum de
Dimidium qui bene cepii habet (546), papatu Roinae orta est conienlio (550), elecli quippe
(

inchoanleslatim menseMarcio (1157), eam fundilus ad papatus bonorem p a r t i b u s i n l e r se discordautibus

s t a t u i l diruere. In cujus dcstruclionis labore maximo utrique fuerant. Q u o r u m a l t e r i , scilicet Octovwno,
quauta expendcrit, b r e v i t a l i consultum volens p r e - Fredericus imperator et sui favebant, allerum au-
terco. Jacloque novi operis fundamento, cum nec p t e m , i d est Rolandum, contra parles imperalons
i : i*» ..... ._. -.,•/» IMIH
lapides ipsi nec cemcnlum pre velustale uovae edifi- p_vil u r i: a. i«o r u.m ns %o b
A M M n i.:i:...*iA ,
i i i u m et niAwS.^A W . I K & l m i
m a x i m e W i l h e l i n i CSiculi
calioni esseul habilia, i n l r a feslum sanclae Gertrudis potentia fovebat. Causam a u t e m hujus inter eos
sanctiquc M a r l i n i magno Iabore magnisque s u m p t l - contenlionis et discordiae non i n c o n g r u u m videlur
bus preler hiis, quae i n eundo ac redeundo expen- hic paucis disserere. Obortis q u i b u s d a m dUcordue
d i t , tolius domus fabricam mirifice consummavit. simultalibus i n l e r A d r i a n u m papam e l imperatorem
I n qua iocato habitalore, 5 marcas et d i m i d i a m sibi F r e d c r i c u m (551), cum iinperator ab episcopis suis
solvi fecit, cutn a temporibus Theoderici abbatis, hominagium et sacramenta regalia exigeret, el iu
per 48 fenne annos (547), usque ad id temporis scribendo papa?noinen suttin n o u i i n i e j t i s preponerct,
d i m i d i a m l a n t u m et v i x eandem solvissct. Preposi- cardinalibusque ejus ecclesias e t c i v i t a l e s regni sui
tus enim MoseNse Coloniam veniens, cum eam e x i - iuterdiceret, quia non videbal eos, quales requirit
gerel, habilalor ejus se i n nieiioraiione u l e n s i i i u m ccclesia, pacis predicatores sed cCclesiarum preda-
clomus eam expendisse aiebat, nichilque preposiio lores : hiis aliis molesliis exasperalus domnus papn,
fiisi hlanda subdolae argumenlaliouis verba redde- cum eum sepc m o n i l u m resipisccre nolle viderct,
bat. Per 22 autem annos, quibus eam ecclesiara excoininuuicaitirum se euin m i n a l u s est. Proinde
liberam l e n u i t , prediclae conslilulionis summain ab D procedenle lempore cuin j a m fama ferret eum
inbabilante i u ca abbas W i r i c u s anntiatim recepit, Ytaiiam cum exercitu inlrasse ( 5 5 2 ) , et plurima
quameliam p r i d c m , cum prepositus esset, coutra ejus parle suae potestati subjugata, quasdam beati
voluntalcm prcdccessoris sui eam vendere volentis, P e l r i possessiones sine j u d i c i o et r a t i o n e occtipassc,
8 marcis rcdemerat. i g i t u r " cura, u l d i c l u m esl, i n
4
assumpta tunc demum occasione apostolicus tuaxi-
reparationc domus Coioniae esset occupalus, a n n i - mae querelae verbum i n c o m m u n i proposuit, eum

VARI^E L E C T I O N E S .
4
" mura 1 \ 4 , 8
anuo 1157. in marginc addit manus coceva.
NOTJE.
(546) Horat., Epp. I , 2 , 40. i n A u c t a r i o A q u i c i n c l i n o anle oculos b a b u c r i l .
(547) Imo quinqiiaginla ; cf. supra V I , 2 6 . (551) Quac seqtiunlur argumenla destiiupla sunt
(548) Si amiuin 1155 W i r i c i fui.sbe p r i m u m sla- ex A d r i a u i et F r i d e r i c i l i t t e r i s qtiue i n S i ^ l i e i t i
tuis, inde a consecratione ejus currebat annus cont. Aquicinctina l e g u n l u r .
qnartus. (552) Jaui anno 1158 medio F i i d e r i c u s i u Itaiiam
(549) Imo 1 Sept. vcucrat.
(550) l l a n d scio an auctor pauca illa verba 1160
145 CESTA A B B . T R U D O N . — CONTINUATIO I I . 34*
R o m a n a m ecclesiam conculcare disposnisse, e l o m - A P e i r i collocaverunl. Proiude ad p a l a l i u m ejusdem,
n i a ejus j u r a t a m imperialia q u a m spiritualia sibi acclamante universo populo, y m n u m Deo decantante
violenrer velle auferre. A d haec c u m orones i n c o n - clero, et omnibus r i t e sollempniler adimpielis, e u m
v e n i u t u r b a l i q u i d faclo opus esset cogitarent, t a n - d e d u x e r u n t ; advcrsae v c r o cardinales partis r e t r o -
dem eo senlentia prolata est, u t omnes q u i aderant cedentes i n castrum quoddam beati P e t r i se c o n t u -
data Bde i n manus papae j u r a r e n t , quod u n a n i m i l e r l e r u n t , ibique per dies 8 et amplius conclusi p e r m a n -
amnes p r o honore et libertate Romanae ccclesiae serttnt. Inde postmodum per senatores educli e x t r a
cantra i m p e r a t o r e m et omnes principes indeficienti U r b e m secesserunl, et duodecima d i e , q u o d a seculo
a n i m o usque ad sanguiniseffusionem stare deberent. non est a u d i t u m , i n castro quodam Ccslcrna nomine
Cuisenlentiae, neeflectum baberet, fautores p a r t i t i m eleclum suum inmantaverunt, et continuo miltcnles
Imperatoris prudenter et sagaciter obviaverunt d i - nuntios per universam Y t a l i a m , episcopis ne ad
centes * Multi quidem reges ecelesiam Romanam consecrationem elecli eorum venirent dissuaserunt»
ttserunt, et iu presenciarum Siculus — nam forte minantes eis excoinmunicationem et depositionem
t u m isdem aderat, q u i earo 4
" g r a v i t c r afllixir — itnperpeluum.
uunquam tamen hujusmodi securitatibus ei juramenlis 8. Anno D o m i n i i l G O ad hanc discordiam sedan-
ecclesia ipsa contra quemquam se armavit. Verum si ^ dam et ydoneum ecclesiac paslorem substittiendum
morbo noviter exorienii hoc noxium adhibendum est c u m omnes i m p e r i i procercs ab imperatore m a u d a i i
remedkum, fiat specialius contra Siculum, qui plus fuissent (553), Henricus quoquc Leodiensis cpisco-
omnibus nocuit, et tunc demum generaliter contra pus inter primos non u l t i m u s adesse jussus est. Q u i
omnes, qui hanc ecctesiam deprimere et humiliare c u m abbatetn W i r i c u m secum proficisci vellel, ille
votuerunt, ne, si forte contra istum qui advocatus et autem propler viae periculum recusaret, et t a m c n ,
defensor est ecctesite nos in kunc modum armaverimus, si non c u m eo proficiscerctur, inobedienCae apud
eum ad destructionem ecclesice nostrce modis omnibus eum nota accusari t i m e r e t , oblata c i suae profectio-
t n r i i e m i u t . H a c e o r u m prtidenti responsione conclusi, nis competenli pecunia c u m non proficeret, neces-
adveroe p a r t i s fautores siluerunt, cocjilieque ea die sitatem i n v o l u m l a m e m vertens i n Ytaliant profo-
l a i i t e r cassaio, c u m r u h o r e a ^ e r u n t . Fostmodum t a - ctus est. Cumqne emenso grandi et difOcill i i i n e i a
men babitaadversusimperatorem manifestaconspira- Cremonam venisset, u b i tunc Octovianus papa, q u i
tiane, domno papae sacramento firmaverunt, quod et V i c l o r , e r a t , f a m i l i a r i t a t e q u o r u m d a m c l e r i c o n i m
si imperatorem e x c o m m u n i c a r e t , ejus h o n o r i et papae adherenlium frctus et ab eis ejus penitentiae
v o l u n l a t i usque ad raorlem c o n t r a i r e n t ipsumque Q e x b i b i l u s , i n roajori quam quisquatn sperare p o t e r a t
c o n t r a eum modis omnibus adjuvarent. A d j e c e n m t honoris e; graliae locoest habilus. Eisdcmque cSericis
preterea hsec, sacramenlo promissa conftrmantes, strennue et f a m i l i a r i l e r causam ejus agentibus, p r i -
q n o d si contingeret d o m n u m papam vita decedere, vilegia ecclesiae noslrae innovata pro voto e i aposto-
n u l l u m se nisi de illis q t i i j u r a v e r a n t i n f u t u r u m licu& sua auctoritate confirmavit, et impetrandi
p o n t i f i c e m eligere debere. Circumpositos insuper q u i c q u i d animo libuisset fiduciam magnam d e d i i .
episcopos j u r a m e n t o c o n s t r i x e r u n t , ne ahcui electo, Cumque ad eum i n v i g i l i a penlhecosles mandaius
n i s i io quem Siculi secla consentiret, i n consecra- venisset, post dulcia amicae locutionis verba usutn
tiono manus imponerent. A n n o ipso predicto Adriano annttli et mitrae ob memoriam sui ei non q u e r e n i i
papa 5 Kalendas Septembris defunclo, ad eligen- u l t r o concessit, et u t se ad vesperas ejus ministerio*
d u m ei successorem omnes ex more conveniunt. prepararet j u s s i t . Videns aulem abbas W i r i c u s i n -
Sed cum propler conspirationem adversae partis et sperala sibi u l l r o offerri,et quae a l i i a u l v i x aut c u m
i m p e r a t o r i non faventium electio lenle procedcret, l a b j r e solent adipisci, quod sibi oflerehalur accepit,
tercia fere die transacta ad boc deventum est, quod g r a i i a j egit, et ad vesperas, u t jussus erat, ad roi-
cardinales qualuordecim q u i sacramento constricti n i s l e r i u m apostolici se r e v e s t i l u m e x h i b u i t . Sequenli
tenebantur Rolandum cancellarium nominavertint, D dic c u m Transalpini c i e r i c i , Germani videlicct,
a l i i autem novem numero q u i exsortes j u r a m e n l i Francigenae et A u g l i c i ac diversarum q u i aderant
e r a n l Octovianum presbilerum cardinalem, ad r e g i - p r o v i n c i a r u m , a papa obtinuissenl, t i t eis roore suo
m e n ecclesiae et ad pacis et concordiae unitatem inissam celebrare licerel, jussu aposlolici c b o r u m
j u t e r ecclesiam Dci et imperium reformandam r e x i t , quia leni et canora predulcis v o c a l i u t i s m o -
d i g n u m et utiiem cognoscentes, elegerunt. Cum dulatione oronium aures mulcebat. Inde post aliquot
a u t e m i l l i electum stium manlo induere feslinarent, dies reversurus ad p a t r i a m , aposlolico q u i eum p a -
n n n d u m lamen eo i n d u t o , a l i i eos prevenienles, ad terne admodum et benigne t r a c l a v e r a t , valedixrt.et
p e t i l i o n e m t o t i u s p o p u l i R o m a n i , eleclione universi i n feslivilate sancli Jacobi apostoli prospero i t i u e r o
cleri, assensu fere tolius senalus, eiectum suum sanisque omnibus quos secum abduxerat i n sua
m a n t o iudnerunt e l inlronizalum in sede beali r e d i i l . l n t e r i m Henricus Leodiensis episcopus, q u i
VARIif) LECTIONES.
ea I \
NOTiE.
( 5 5 3 ) P a v i a m , u b i mense Febr. ItCO confirmalus est papa V i c t o r l V * cf. Boebmer 2 4 3 0 - 2 4 3 1 .
247 RODULFI ABBATIS S. T R U D O N I S 248
eum i n v i l u m secumproficisci coegcrat,variarum i n i - A t a n l i ordinis ac reverentiae non sine cansa h a n c e i
peditus occasionnm l u m u i t i b u s i n Ytalia.remansit. violentiam voluisse inferre. Recessrl i i l e ; annonam
A n n o aniem reversiunis necdum expleto, In penthe- quam jussus erat accepit, eamque n u n l i i s predicti
cosle videlicet (an. 1161 J u n . 4 ) , n u n l i u m suum ex abbatis auferre volentibus aucloritale d o m n i sui
Ytalia ad eum d i r e x i t , mandans, ut o m n i occasione i n l e r d i x i t . Quo comperto, abbas FIorefTiensis epi-
poslhabita ei ad c u r i a m i m p e r a t o r i s , * quae B y s u n t i i scopum iratus a d i i t , e t de injuria sibi, u t dicebat, ab
futura e r a i f occurrere festinaret. Animadvertens abbate W i r i c o illala conqueslus, eum ad audientiam
i g i t u r abbas W i r i c u s a n i m u m post se m i t t e n t i s e p i - evocari fecit. Mandatus ergo v e n i t , et ab episcopo
scopi, quod non ob aliud nisi ad gravandum se eum super predicta abbatis querimonia i n t e r r o g a t u s , se
curiae juberet interesse, licet necessariorum hujus excusans i l a respondit : Nullam quidem injuriam
viae indigeret, j u b e n t i s tamen obediens imperio ad $eu injustitiam abbalihuic fecisse me recolo, sed bona
c u r i a m v e n i t . Quae c u m B y s n n t i i decrela essel, i n ecclesicenoslrte, ubicunque locorum $unt ea
t quadebeo
decollatione sancti Johannis Baptislae Latonae (554) aucloritate tueri volo. Cum ad baec abbatis Gelrardus
l i a b i t a e s t , ibique V i c l o r p a p a c u m Frederico i m p e - responderet, predichc vrllae decimam consciis et
ratore aderat. Bencvolentia i g i t u r apostolici et spi testibus filiis ecclesiae ab abbate Gerardo se i n pa-
rituali quadam f a m i l i a r i t a t i s ejus prerogativa, sicut B clumsuscepisse, scriplumqueepjscopi indese habere.
et i n p r i o r i sua profectione, buniane admodum et abbas W i r i c t i s post p l u r i m a negationis verba liaec
filialiter usus, c u m gratia quoque ejus et benedi- s u b i n t u l i t : Si mei$, i n q u i t , asserlionibus fidee nou
ctione prospera ei imprecantis c u m suis omnibus attribuitur, misso quolibet fideli nuniio ad fretres
rncolumis est reversus. mece ecclesice, res quomodo acta $it $ubtiliter indage-
9 . Eodem anno cum post tantt et t a m laboriosi tur, et $i quemquam eorum hujus $uw attestationie
i l i n e r i s fatigationem, rcquie s i b i ab o m n i b u s c i r - conscium repererit, ea qum injusle affectat, juste
cumquaque i n d u l t a , reparalioni monasterii o m a i - demum et libere imperpetuum possideat. Hiis aoditis
modis i n t e n d e r e t ; ecce, non mtilto post, eodem episcopus obstupuit, seu quod p r o bnjusmodi causa,
scilicet anno, pia misericordis Dei v i r t u t e , q u i quos c u m se res longe aliter haberet, eum ad a u d i e n t i a m
d i l i g i t c o r r i p i t , flagellat autem omnem filium qttem evocari fecisset, seu quod non vera, c u m n o n essent
r e c i p i t , ab ipsa qtiam pene calcare i n t r a v e r a t m o r t i s confirmanda, sigillo syo confirmari consensisset.
porta retractus est. Quod u b i vei quando aut Abbas autem W i r i c u s , ne majorem p r e d i c t o a b b a l i
quomodo acciderit, quia i d v i r i s m
virtutem imitari g r a v i rubore suffuso verecondiam faceret, eattdeat
volentibus p r o f u t u r u m non ignoro, paucis explicabo. ^ decimam a predicto Francone, q u i responsalis suus
T r a n s a c t i s p r i d e m aliquot consecrationis ejus diebus inde
~ e r a*t , °8 marcis
: 1
" rederoil, adjectisque
"» ad —
: prioris ! l n A

(555), c u m adhuc novellus ecclesiae presideret, pacti summam 4 solidis, eam predicto a b b a t i i n
Franco m i i d a m de Dumella, q u i decimam m i n o r i s pactum 10 solidorum dedit. Hinc ohortis inter
Exele ( 5 5 6 ) ab eo tenebat, unde ei post b i e n n i u m eundem abbatem FlorefBensem c t prediettim F r a a -
obsonium debebat, ad eum venit conqoerens, quod conem gravium inimicitiarum simultatibus, cum
abbas Florefliensis Gerardus contra ordinis sui i l l e , u t erat fems animo e t plenus dolo, i n bona
reverentiam i n bona sua, quae ad ecclesiam specta- abbatis r a p i n a m faccre eumque si posset m o i i r e t u r
b a n t , violenter ei injustitiam fecisseu Abbas quippe occidere, abbas sibi suisqne timens, d o m p n u m W i -
Gerardus predictae villae (557) d e c i m a m , rcclamante r i c u m frequenti et h t i m i l i prece deprecatus e s t , u t
eodem Franconenulloque f r a t r u m s u o r u m conscio, i u sni t i m o r i s reverentia eum sibiquoquomodo a m i c u m
pacttim sex solidorum e i d e d e r a l ; quamque predictus faceret. C u i p e t e n l i W i r i c u s a b b a s annuens a n n o r u m
abbas Florefliensis, quia s p i r i l u a l i quadam f a m i l i a - fere quinque inducias ab i l l o e x t o r s i t , diemque sibi
ritate apud Heynrrcum episcopum potens eral, u l r u m q u e reconsiliandi eis prefixit. Quaejcum, u t
a u c l o r i l a t e scripti ejus confirmari sibi fecerat. A u - superius d i c t u m est, ipso reversionis suae de c u r i a
dita ergo abbas W i r i c u s c o n t r a p r e d i c t i abbalis D imperaloris anno i n die conversionis sancli P a u i i
v i o l e n i i a m querela fidelis s u i , percunctatus est ab futura esset (an. 1 1 6 2 , J a n . 2 4 ) , illucque c u m
eo si usquam de hiis, quae sibi sublata querebatur, paucis suorum profccttis fuisset, i n domo c j u s d c m
i n j u d i l i o et poleslaie s u i j u r i s a l i q u i d reliquissel? Franconis nocle bospitium b a b t i i t . Intempestae e r g o
Cumque tres adhuc siliginis modios attestatione noclis silentio soporatis omnibus, mililes q u i d a m , q u i
iltius remansisse audisset, precepit e i , u t acceplos Gallorum comites appellabantur, F r a n c o n e m capere
eosdem modios auctoritate ejus apud se habcret, aut occidere p a r a t i , cum armaiis undique c o p i i s
donec iiiter ettm e l abbatem Floreffiensem res j u d i t i o i r r u u n t . E o q u e c u m suisceieri fuga elapso,quibusdam
d i s c u l c r c l u r . Considerabat enim apud se virum abbatis clienlibus c a p t i v a t i s , ipsum nescii quis esset
V A R l i E LECTIONES.
4 n
viros a.

NOTiE.
(554) I . e. L a u d u n i ; cf. Boehmer 2445 s q q . ; de (556) E\el.
noc concilio vid. Otionem Morenam. (557i Sancti Trudonis»
( 5 5 5 ) A . 1156.
**9 GESTA A B B . T R U R O N . — C O N T I N U A T I O I I . 250
I n dextro a r m o , et qaendamm i l i i e m mariscaicum A effeciu Aflirmahat c n i m se d u d u m jnrejurando eam
cjtis i n dorso graviter vulneraverunt. M i r o autem f r a l r u m prebendae deputasse, sibique non liccre quod
modo Deus, q u i eum pene ad m o r t e m usquc vulne- m u h o r u m astiptilatione sanxierat i n i r r i l u m revo-
rari p e r m i s i t , providens ecclesiam suam, u t post care. Quorum vulltis licet hac suae pelilionis repulsa
c l a r u i t , edificiis et possessionibus per eum nobiiiter gravi rubore suffudisset, frequentibus tamen obse-
a m p l i a n d a m , ejus v i t a m inter impiorum gladios quiis et p l u r i m o munere gratiam eorum mercatus,
servavit. N a m cum aliis suorum captis, aliis fuga tandem o b t i n t i i t , u l eandem ecclesiam sua titique
sibi consulenlibus, ipse solus remansissei, ct pene auctoritate l i b e r t a r e n t , et f r a t r u m prebendte, ut de-
semivivus capud ad postcm qui proximus stabat finitum e r a t , Hberam perpetuo delegarent. Quod ne
reclinasset, unus a r m a l o r u m per domum i n tenebris cui successorum suorum infringere l i c e r c t , s:gillo
d i s c u r r e n t i u m eum ibi offendit j a c e n l e m . Quem a u c l o r i t a t i s suae et testibuseonfirmaverunt, ct qua-
cervice apprehendens, ratus eum aliquem i n i m i c o - l i t e r episcopalia obsonia seu archidyaconalia jura
r u m s u o r u m esse, quasi amputalurus ei caput, g l a - exequi deberet, superordinavertint eidem. A n n o sc-
d i u m v i b r a v i t , p o s t e m q u e frustrato vulnere, Dco sic q t i e n l i , scilicet 1 1 6 1 , W i r i c u s abbas hanc o b t i n u i t
eom defendente* percussit. Guroqiie m e l u mortis confirmationem ecclesiae heatae Mariae i n oppido et
p e r t e r r i t u s , u l t i m u m peue vitae s p i r i t u m sub nianu B ccclesiae de Mylen ab Alexandro archidyacono, et
p e r c u t i e n l i s t r a b e r e l , nichilque pre anxietate s p i r i - post duos annos ab episcopo Leodiensi Heynrico se-

tus i n t e r r o g a n t i quis esset respondere valeret, ille cundo a successore Rodulfo, i t e m et a Victore

e u m j a m obisse estimans recessit. E t receplo pau- stunmo pontiflce per temporis processum, de quibus

l u l u m s p i r i t u , iilis domum incendcre molientibus, sunt cartae.

ipse reptans mauibus et pedibus, qua sibi tutius 4 i . Eodem tempore Fredericus imperator e x e r -
v i s u m est, beneficio noctis adjutus aufugit et i m m i - c i l u m i n V t a l i a m ducturus ( 5 5 9 ) , totas i m p e r i i Ro-
nens vitae discrimen evasit. l l l i autem incensa domo mani vires c o n t r a x i t , et predictum H e n r i c u m Leo-
o m t s l i preda victores abierunt. Mane reddito, c o n - diensem episcopum n t se sequnrelur jussit cum cete-
scii reatus s u i , abbaij equos suos c l famulos cuin ris regni proccribus. Quem secutus, non m u l l o post
preda fere o m n i r e m i s c r u n t , et se inscienter in languore delenlus, i n Langhobardia est defun-
e u m deliquisse, sero licet, graviter penituerunt. ctus (560). Cujus corpus inteslinis ejcclis excoctum
I n d e ergoa fideiibus suis ad oppidum F u i c h evectus, et L e o d i i d e l a l u m , i n ecclesia beati L a m b e r t i c u m
et n o n m u l t o post ad monasterium exinde relatus, condigno cst honore ttitnulatum. Qui quidem o b i i t
plerisque medicinae expertis de salute ejusdespe- ~ anno D o m l n i 1164, prelationis dompni W i r i c i anno
r a n t i b u s , labore medicorum p l u r i i n o integre tandem 9 . Uuic Alexander secnndus, ejnsdcin ccclesiae a r -
est sospilati r e s l i t u t u s . A t i l l i q u i hoc i n eum c o m - cbidyaconus et major prepositus, consensu clcrico-
m i s e r a n t , sicut i n bujusmodi delictorum satisfa- mm electus succedit, vixque t r i b u s annis eidem
c t i o n i b u s fieri soiet, adgenua poslmodum ejus mise- ecclesiae prefuit. T u r b a l o c n i m hiis diebus i n t r a
ricordiae venerunt, et se boc i n eum inscios d e l i - Vtaliam regno et s a c e r d o t i o , graves et cotidiani
quisse ptibiicae confessionis penitentia et satisfa- pene tumultus rei publicae Fredericum imperatorem,
cientes, ejus indulgentiae g r a l i a m m e r u e r u n t . E o d e m u t episcopos regnique proceres frequenlius mang*a-
a n n o Brustemiura vasialur et c o m b u r i l u r cum aliis ret, cogebant, q u o r u m consilio quae agenda e r a n t
adjacentibusvillis per comilem Durachiensem (558). disponebat (561). Mediolanenses quippe coujuratione
10. Evolutis dchinc aliquot diebus Henricus de- facta adversus e u m , c i v i t a l c m suam p r i d e m ab eo
canus, q u i ecclesiam beatae Mariae lenuerat a l e m - d i r u t a m recdificabant, omnesqtie pene Ytaliae c i v l -
p o r i b u s fere abbatis Rodulfi, ingravescente corporis tates armis se opibusque munienles ejus se poiestati
molestia ad extrema pervenit. Qui ab abhate W i r i c o opponebant. Reynaldus i g i t u r Coloniensis a r c h i e p i - F

i n u n c t u s , donoque ecclesiae quod habebxtt ei reddito, scoptis et Alexander 'quem prediximtts Leodiensis
i u m e d i o mensis Juuii die o b i i t , et i n roedio c h o r i p anlisles c u m celeris i m p e r i i proceribus m a n d a l i , i n
a n t e cancelluro prediclae ecclesiae locum s e p u l i u r x Y t a l i a m ad iroperatorem 6unt profecti (an. 1166,
ineruit. Cujus decessu Aiexandcr archidyaconus Nov. 2 7 ) . Abbas autem W i r i c u s ab episcopo Alexan-
c o m p e r t o pro eadem ecclesia supplicalurus ad abba- dro simul proficisci jussus, quia nccessaria profe-
t e m W i r i c u m venit, et H e y n r i c u m Leodiensem e p i - c l i o n i d e e r a n l , i n t e r : m u t seprepararet domi r e m a n -
s c o p u m secnm quoqiic venire fecit, u t quod per se sit, eumqtte i n pascha (an. 1167, Apr. 9.) — n a m
mious poteral eo suffragante facilius i m p e t r a r c t . ipse i n advenlu Domini precesserat — sequi delibe-

Sed eorum petitionem abbas W i r i c u s p r u d e n t i res- ravit. Hyeme transacta, c u m a r r i d e n t i s i b i aeris

p o n s i o n e f r u s l r a t u s , cauta s a t i s e t c a l l i d a e x c u s a t i o - temperie paratis viae necessariis discessttrus esset,

n i s occasione, ne i d quod petebant effectui d a r e t u r , qui p r i u s petitione a m i c o r u m banc perfectioncm

NOTiE.

(55S) i E g i d i u m ; cf. Mantel. p. 80. dio Aureaevall.

(559) Mense Novemhri 1165 Fridericus tertia vice (561) Mense Novembri 1166 iinpcrator i t e r u m
i n I t a l i a m profectus e r a t . Italiani pelierat.
(560) 6 Oct. U O i Paviae defunctus est, testc i E g i -
251 R O D U L F I A B B A T I S S. T B U D O M S M i
dfisuadenltum remanere notuerat, occasione alia a A volavit undique, tantaque fortitudine rupti et vieti
proposito retraclusest. Fama e n i m vulgante audierat sunt in campo Romani per divinum auxilium et fu* 9

imperatorem et suos adversis casibus laborare inter gati a Tusculano usque ad Bomam 9 ut occisorum
b o s t i u m gladios dubie et suspensos v i t a m ducere, numerus super novem miiia9 captivorum autem nu-
v i a m preterea volentibus illuc proficisci latronibus merus circa quinque milia estimatus sit. Quot tente-
incursantibus fore p e r i c u l o s a m , Y t a l i a m exercitu riat loricce9 arma alia 9 equos, mulos 9 asinos % pecu-
populante v a s l a t a m , t e r r a m circumquaque bello, i n - niamet vestimenta ibi perdiderinl 9 nultus enumerare
cendio, fame et ceteris m i s e r i a r u m o m n i u m gene- sufficeret. Nunc igitur cum inestimabili exercitu ri-
ribus n i m i s afllictam. Quod ne c u i i n d u b i u m veniat, etorice in Dei nomine ante portas Urbis hospitamur 9

nosque, quia r e i non i n j e r f u i m u s , ulpote longo t e r - totam Romanorum terram igni ferroquevastan:es (563).
r a r u m ab eis semoti spatio, falsa referre credat, ex Ha?c de scriplis eorum q u i geslis i n t e r f n e r u n i huic
s c r i p t i s e o r u m q u i i n l e r f u e r u n t vera nos dicere co- noslrae n a r r a t i o n i inserere d i g n u m d u x i m u s , u t ad
gnoscat. Beynaldus siquidera Coloniensis episcopus, creduiitalem eorum quae superius reiata s u u t lecto-
egregius i n t e r suos et quasi dux totius T b c u t o n i c i r i s aniroum facilius impelleremus.
exercilus, hanc Ylaliae vastationem et m i l i t u m i m -
12. A n n o i g i t u r D o m i n i 1167 Alexandro Leodiensl
peratoris contra Bomanos pugnain atque v i c t o r i a m
episcopo defunclo, succedit ei Rodulfus i n episcopa-
Coloniensibus et Leodiensibus scripto i n t i m a n s , sic
t u , anno prelationis domni W i r i c i abbatis 1 2 . Certis
a i l : Inestimabilem imperii sacratissimi victoriam vo-
itaque gestarum r e r u m nuntiis ab Ytalia a d nos
bis. utpote spiritualibus nostris communicare dignum
9
usque reversis, abbas W i r i c u s assertioni e o r u m non
duximus. Egressi siquidem longe ab Urbe Romani in
incredulus, t u m i t i n e r i s d i u l c u k a t e t u m m o r t a l i i a t i s
maxima superbia ante Tusculanum ubi nos cum tota
9
quae circumquaque i n exercitu seviebat t i m o r e per-
nostra et cancellarii imperatoris militia eramus con-
l e r r i t u s , a profectionis proposito est revocatus. Noa
stiluti, caslra metati sunt ipso sancto die penthecostes
m u l t o post e n i m post p a l r a t a m v i c t o r i a m Reynaldus
(Mai. 28). Sequenti die (Mai. 29) hoc est 2 . feria,
Coloniensisarchiepiscopus, pirincepset signifer totius
domnus Maguntinus et cancellarius impcratoris (561)
nostrae p a r t i s exercilus, ab cadem m o r t a l i t a t e pre-
cum sua militia adventabant et Brabantinis. Jamque
venlus i n Langobardia o b i i t . Alexander quoque L e -
ipsis prope Bomanorum exercitum tentoria pgere
odiensis episcopus, q u i cum eo aderat, 4 Idus A u -
temptantibusy illi subito suis agminibus ordinalis su-
t
gusti (564) ibidem v i t a m fiuivit. E x l i n c t i s q u e p r i n c i -
per eos bene cum 40 milibus electorum ex Urbe pu-
pibus et p r i m o r i b u s p o p u l i , vulgares reliquos absque
gnatorum irruerunt. Jnterim tota militia nostra ad-
numero et differeniia lues i m p i a seviens e x t k i x i L

I N C I P I T LIBER QUARTUS

1. Anno D o m i n i 1169, anno prelalionis W i r i c i 14. C m a r l y r i b i humatus jacet. Aperto ergo sarcophago,
qualemcumqtie pecuniam, quam honeslo parcitatis ossa m a r l y r i s inventa sunt. Ne autem de ejus m a r -
modo ad Y t a l i c i itineris profectionem expendendam t y r i o stut loco sepulturoe dubitaremus, e s l i m a l i o n e m
collegerat, i n meiioris ac nobilioris expensae m o n i - n o s l r a m rei eventus aflirmavit, quod sanguis cjus
m e n t u m , Deo sic et sancto Trudone palrono suo a n - conglobatus ibidem i n sarcophago inYentus est. Caro
nuente, expendere intendit. Destructa " A
ergo ca- prorstis tota c u m ossibus fere omnibus, exceptis
pella, quam exusto ante aliquot annos monasterio paucis de majoribus, i n cinercs absttmpla e r a t . de
super scpulchra sanclorum Trudonis et E u c h e r i i capite vero n i c h i l preler cerebrum inventum esu
construxerat, novi operis fundamenta posilurus ter- Collecto i g i t u r sancto pulvere et i n palla munda c u m
r a m allius fodi precepit. Cumque ad levam chori ossibus reverenter recondito, signis pulsantibus n o -
p a r t e m , ad meridianam videlicet plagam, jocundo bisque Deum et ejus m a r l i r e m i n voce j u b i l a t i o n i s
o m n i u m q u i aderant lahore terra modice effossa collaudanlibus, populus admiralione subila e x c i l u s
fuisset, repente sarcophagum secus ipsum o s l i i i n - o c c u r r i t , et i n laudem Dei ejusque sancli dcvolus et
t r o i t u m fodientes invenerunt, quem ex adverso ve- ipse subilo ertipit. Sumptis ergo de ossihus ejus et
niens m u r u s capellae adherens cooperiebat. Fama sacro cinere necessariis r e l i q u i i s , reiiqua omnia i n
autem vetus apud nos erat, quod sanctus L i b e r t u s D scriniolo ad boc opus preparato c u m reverentia s u n l

V A R L E LECTIONES.

i M
terlie partis addit 1*. 4 , i
deslructa — jacet ex cod. Uenschen.

NOTiE.
(562) Chrislianus. ad a. 1167.
(563) Quam m u l t u m differant i n descrihcnda hac (564) Sccundum JCgidium v. Iilus Aug.
y i c l o r i a auctores vide apud M u r a l o r i u m i n A n n a l i b .
*53 CESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I . 254
reposita. Fodientes autem i n dexteram partem, quia A p u m , q u i tunc posi A l e x a n d r u m secundum Leodien-
ita f u l u r i operis ordo poscebat, i u anguto cujusdam sibus presidebat, a d i i t , eumque et sapientiores e t
m u r e l l i invenerunt ossa d u o r u m , unius quidem ma- p r i m o s ecclesia? ejusdem, q u i d sibi super boc nego-
j o r a , allerius vero roinora. Sed ne forte de biis q u i - tio agendum esset, consuluit. Qui audita t a m j o c u n -
n a m f u e r i n t ambigererous, Roberlum ducem Hasba- da insperatae r e i reiatione , immenso omnes gestie-
n h e , q u i b e a l u m Eucberium a Karolo relegalum be- runt gaudio, laudautes Deum , quod temporibus
nigne admodum et bumane suscepit et fovit, ibidem eorum talium et tantorum p a t r u m fieri ab eo pre-
c u m uxore suasepullum seniorum nostrorum attesta- destinala esset translatio.
t i o n e didicimus (565). Inde ergo translata, i n scrinio 3. Anno 4 M
ergo inc. D o m . 1169, i m p e r i i F r i d e -
quodam reverenter sunt recondila. Ante capellae r i c i p r i m i anno 16 (566), ordinationis autem d o m n i
a u t e m i n t r o i t u m fodientes cum venissent, invenerunt W i r i c i abbatis anno 1 4 , episcopalus vero Rodulfl
i b i sarcopbagum cujusdam nobis quidem i g n o t i , se- Leodiensis episcopi 3 , ipso die translationis e o r u m
c u u d u m eslimatioiiero vcro nostram magni apud facta esl sollempniter c o r p o r u m eorumdem sancto-
Deum m e r i t i ct i n vita etiam g l o r i o s i , ntpote ut q u i r u m elevaiio , et translata s u n l secundo. Affuerunt
i n l a m solempni loco tam reverenli traditus fuerit ea die cum episcopo major eccle&i» prepositus i d c m -
sepulturae, F u e r u n t tamen q u i eum beali L i b e r l i ^ que archidyaconus H e y n r i c u s , Bruno et Rodulfus
n i a r t i r i s socium a f l i r m a r e n t , et c u m eo palmam a r c h i d i a c o n i , abbates et comites et secularium d i -
m a r l i r i i adeptum, hoc autumantes i n d i t i o sanguinis gnitatum potentes q u a m p l u r i m i , populi preterea
p t u r i m i , quem i n sarcophago conglobatum invene- ulriusque sexus m u l t i l u d o innumerabiiis. Episcoptis
r u n t . Cujus ossa, sicut et ceterorum quos p r e d i x i - ipse sacerdotalibus indutus ornamentis , clericisque
m u s , rcverenter translata, i n locello alio sunt t r a n s ^ q u i letaniam psallebant eum preeuntibus, cum s a n -
posila. c t o r u m m i n i s t r o r u m ordine ad locum reverenter
2. Retro 4 t T
vero altare ipsius capellae spissa ad- accessit, et c u m magna cordis contritione et a n i m i
m o d u m e l firmi operis cemento compacta vola e r a t , spirituali exultatione eorum corpora elevavit, qua
i n qua sanctos Trudonem et E u c h e r i u m contineri ad spectandum populo i n medio monasierii prolata,
vulgaris opinio ferebat. Hanc eorum opinionem et i n scrinio auro argenloque insigniler fabricato sunt
seniorum preterea nostrorum assertionem rei even- recondita. Quo facto, abbate ipso chorum regenle,
t u s f e f e l l i t , q u i diccbant et i n scriptis etiam reli- sollempniter de eisdem sanctis inchoata est missa,
q u e r a n l , eos i n cripta dupiicT vola cooperta h a b e r i . et ab episcopo decenter decantata. Post canonem
Sed vola quidem inventa est et i n ea sanclorum ^ autem sollempni decrelo i n s t i t u i t , u t dies t r a u s l a -
corpora , criplae vero nulla i n v e n i r i vestigia potue- lionis e o r u m denuo fesliva cxultatione ab omnibus
r u n t . Aperlo ergo a posteriori parte ipsius volae m o - bune locum incolentibus celebris agereltir. Proces-
d i c o f o r a m i n e , invenimus sarcofagum , et i n eo i n s i o , qune ea die proptcr m u l t i t u d i n e m p o p u l i , q t i i
s i n g u l i s scriniolls corpora singulorum , adhibilisque confluxcrat u t moris e s t , agi non p o t u i t , i n die K a l .
l u m i n a r i b u s ct inspectis diligenter locellis — nox Septemb. sollempni precedente jejunio acta est, to-
e n i m erat — pre magnitudine leiiciae ; abbate a u - tusque c i v i l a i i s ambitus hac sanctorum corporum
c t o r e , i n vocem confessionis et laudis omnes subilo c i r c u i l i o n e conclusus e s t , propler imminentem p l a -
e r u p i m u s , concinentes vocibus altisonis Te Deum gam i g n i s , q u i eo anno extistis circumquaqtie d o m i -
laudamus. Proinde i n bonorera ipsius gloriosi patro- bus, civitates et vicos gravi incendio p l u r i m u m vas-
n i n o s t r i de eo ipso m a t u t i n i sollempniter sunt de- taverat. Sutnplis ergo aliquihtts de sacro eorum
c a n t a t i . Mane facto signis concrepantibus , cognilo corpore reliquiis ad * M
salutera et*perpetuain n o s t r i
q u i d accidisset, populusomnis a c c u r r i l , e t e x u l l a n l i - m u n i t i o n e m , novo pallio i n v o l u l i , i n singulis s c r i n i o -
b u s animis possibilitalis suae quisque munusculum lis fcrro diligenler obfirtnalis recondili sunt. HJa
o f f e r e n s , quem erga patronum suum affectum habe- vero i n quibus p r i m o j a c u e r a n t , quia pre vetustate
r e t devotus oslendit. Inde cum de transferendis san- ry et terrae humore omnimodis computrtrerant, i n sar-
c t o r u m corporihus sermo i n popuio agitari cepisset, cofago quo anle reposita , debita sacro eorum c i n e r i
q u i d faceret, quo se v e r t e r e t , abbas W i r i c u s , a l i - revercnlia honorantur.
q u a m d i u hesit anceps. Non enim i n t e n i i o ei fuerat, 4. Cumque * " adbuc necdum consumamto opere
u t eos sub terra quereret aut inventos forte t r a n s - i n q u o locandi e r a n t i 3 l
, i n scrinio, u t p r e l i b a l u m est,
f e r r e t , sed u t locum sepulchri e o r u m , u t tantos p a - posili i n medio monasterii s t a r e n i , et m u l t i louge
t r e s decebat, veousti operis novitate decorabilem lateque ad adorandttm cos v e n i r e n t , miles quidara
redderet. I l i n c u n a n i m i o m n i u m suorum voluntate penitens d e p a r t i b u s Normanniae, ferro b r a c h i u m l i -
b o c decreto, ut transferrentur, Rodulfum episco- gattts, audita eorum fama ad nos d i v e r t i t , et eorum

V A R L E LECTIONES.
4 , f
r e t r o — translatio ex cod. Henschen. 4 M eodem addit corrector; et hoc caput dedil Hensciar$
•*• ad — m u n i t i o n e m di«un/ H. *'° hoc ctiam caput apud H loc. c r a n l desunt
k U
H.

NOTiE.
(565) C L continuationis tertioe partis 1,2, 7. (566) Imo 10.
«35 R O D U L F I A B B A T I S S. TRUCONIS 256
jnierccssioncm 4 , 1
lacrimosis suspiriis sedulus ora- A niuluis vuiiibtis se invicem iiitiieuiibns. Verum a n -
tor ildeliter e x p e l i v i t . Nec fidci suae petitione f r u - terioretn cappellae partem a cetero operc emineii-
slratus est. Sanctorum enim apud Omnipoientein tiorem faciens, i n l e r i u s eain i n d t r c c l u m ex polilis
eflicax potentia fidcliter petentis, ea qiiibus aslricttis tabulis e l columpnis, v i v a r i i s aiqtie capitellis u i i r i -
erat boc modo dissolvil f e r r i ligamina. 5 K a l . Octo- ficc sculptis o r n a v i l , exterius vero ttndecim magni3
b r i s domiuicus dies , quo otnnibus ezoccupalis po- imaginibus ex albo lapide tnirabill ordinatione
pultis ad ecclesiam venire s o l e t , ex more festivtis dispositis eain decoravit. In medio 4 , 4
attlem operis
i l l u x e r a t , et ob m e m o r i a m dedicationis ecclesiae no- majestalis efligiem collocans , ad dexteram ejus
strae, quae sequenti die futura erat, major solito sanclis T r u d o n i s , ad levam vero beali Eucherii
plebis ttirba confiuxerat. Sacerdote i n l e r i m infra ymaginem s t a t u i l , quasi genua ipsi curvantes, eam-
canoncm a l t a r i assistenle, et populo tacita reveren- qtie capilibus eorum singuias coronas inponeniem,
tia circumstanle , ille ante sanclorum corpora s t r a - mauibus eorum sttppliciter protensis adoranlcs.
tus, solus clamosis singullibus, u l mox p a t u i t , aures Supra quos, i d est c i t r a ipsam majestatis yroagi-
majestatis inquietabat, eamque, ut sanctortim m e r i - nem, gemellos angclos obliqtte jacentes collocavit,
tis sui misererelur, intentis precibus exorabat, cum singula thuribula i n manibus tenentes et intenta
subito velut i n cxtasi raptus videret quasi venustae oculorum acie ipsam ymaginetn inspicicnles. A
formae c l e r i c u m , c a n i l i e splendidutn, m u l t o fulgidum dextris autem beali p r o t h o m a r t i r i s Stephani, spe-
l u m i n e , e cancello progredieniem et ad locum usque cialis hujus doimis post Dctim provisoris, et beati
ubi s c r i n i u m stabat tendentem. A t u b i appropin- Qtiintini m a r t i r i s ymagines s t a l u i t , a sinistris vero
qtiare ei c e p i t , virga quam manu gestabat ferrum beati R e m i g i i Remorum arcbiepiscopi el ipsitts
qtiod b r a c b i u m illius ambiebat p e r c u s s i t ; statimque abbalis, brevicuium i n ntanu tenentis : Domine, di~
in duas partes divisum i n t e r r a ante pedes ejus ceci- lexi decorem domus lu<v. Qualuor nichilominus alias
d i t , sic aulem ferientis ictus insonuit, u t o m u i u t n ymagines l o n g i o r i de lapide sculptas operi ipsi insc-
q u i i n choro sedebaut aures sonus idem perculertt. r u i t , a dexteris videlicct David et Moyscm, a s i -
Liberatus bomo et i n hoc miraculo veniamfpeccati nistris Salomonera et Ysayam, singula brevia
sui se adeptum r a t u s , Deum et sanctos ejus leto cla- sanctorum m e r i l i s testimonium perhibentia i n roa-
more h e n e d i x i t , et congregatae m u l t i l u d i n i i n eo nihus habentes, et extenso ad eos indice i n l e u t e in
quod sibi acciderat festivam diem egregic leliorem eos respKicnles.
r e d d i d i t , nobisqtie subilo inchoantibus y m n u m Te 6. Consummalo ilaJjue hoc opere, fronlem s c r i n i i
Deum laudamus, clangor p a r i t e r concrepuit campa- £ auro argenloque splendidi, i n quo sancti, t i t d i c t u m
r a r u m , et i n iaudem Dei et sanclorum ejus insonuit cst, erant r e c o n d i t i , insigni opere r e p a r a v i l , sculpta
una vox o m n i u m . i n ea majcstalis ymagine c u m geminis sanctorura
5. I g i t u r c u m abbas W i r i c u s opus 4 , 1
ceptum ymaginibus mirifice deauratis. Hauc autem a>
festinato consummari vellet, et ad i d peragendum abbale Guntranno auro n o b i l i t e r insignitam abbas
operarios j t i g i t e r urgeret, tandem expleto t r i e n n i o Adelardus secundus ejus successor j a m dudura
et amplius Deo auspice t o t u m p r o voto consumma- distraxerat i n redemptionem p r e d i o r u m , quae eccle-
v i t . Quod iicet magno iabore magnisque sumptibus siaeplurima [acquisieral. Indicto 4 , 1
ilaqtte l a m f r a -
perfectum fuisse comprobetur, attestatione tamen tribus q u a m populo celebri j e j u n i o , eos circa c i v i t a -
incolarum et ab exteris etiam l e r r i s venientium de tem sollempni processione f e r r i fecit, et post missa-
p a r i lapidum s l r u c t u r a n u l l u m usquam simile re- r u m sollempnia de eis r i t e celebrata, post altare
p e r i t u r . T a n t u m ei decoris contulit studium industrii capellae vola inclusos ad perpetuum nostri m u n i m e n
a r l i f i c i s , u t omnibus i n t c r r a nostra, licct opcrosa eos recondidit.
varietate splendidissimis, emineatpalatiis. Dislinclts * 7. Aute aliquot dies quam hoc optts capellae
e n i m lapidum decenter o r d i n i b u s , nunc aibos nunc inchoaretur, cancello 4 , i
, quod ardente monaslerio
nigros vicissim operi couvenienter i n s e r u i t , t o t a i n - D i g u i superfuerai, vetustate et incendii conflagratione
que capellae fabricam labulato opere dislinclara c o r r u p t o , per mediam bac illacque volam pluebat,
columpnis nigris et v i v a r i i s cum basibus benepolilis fissurisque crescentibus, ne eadem vola repcntino
e t capitellis m i r a varielatc sculplis i n l u s et foris casu subtus stantes interiineret, non parvus apud
egregie venuslavit, perpetuamque apud mortales omnes metus e r a l . Sed industria A r n n l f i custodis,
m e m o r i a m auctori fabricac operis p u c h r i i u d i n e de- c u i i d oflicii ab abbate i n j u n c l u m erat, eoquc v i r i l i -
dit. Voiam preterea quae altarc tegeret quatuor ler i n id ipsum se accingente, volae r u i n a m m i n a i i l i
sustentatam columpuis arcuato opere e x s t r u x i t , i n accelcrato opere, sed non sine magnis s u m p l i b t i s
qua quantum i i c u i t abbas Wiricus v i t a i n sancli facile subvenit. Nam eomparala grandi ct firma
p a t r o n i sui depingi fecit. F r o n l i vero ipsius volac m a t c r i a , tcctum p a r t i m lapidibus p a r l i m p l u i i t b o
majeslalis effigiem ex albo lapide sculptam i n d i d i l , tegens volam deposttit, et cancellum non lapideo,
cura gemiuis angelorum singulorum iraaginihtis, u t ante, sed ligneo opere dccenler celavit

VARIiE LECTIONES.
itttercessione t \
4 1 1 4 8 3
capellc addit corr. medio — respicientes apud
m
llensch 4 , 1
lndicto —
rccondidit apud Hensch. 4 3 4
scilicctsuperiori choro in margine addit corr.
257 GESTA A B B . TBUDON. — CONTlNUATIO I I . 258

8 . Procetleote debinc lempore i d c m cuslos sc- A pondus prorsus i n t i t i i i a . Qttae o m n i a , cjnia n i c h i l cx

dibus et f o r m i s congruenlibus chorum nobiliter o r - hiis novo operi pre viliCale sui polerant inseri, de-
n a v i l , monasterium cemento plasmavit, tolamque posuit, ct nova? fabricae m a t e r i a m c c l c r l i n d u s t r i i
ipsius n a v i m a cancello usque ad arcum i u f c r i o r e m arlificis studio erectam, propter fratres, q u i bae
c e l a v i t , pavimentum preterea ante capellnm sancto- illacque per anguios claustri qttasi dispersi d o r m i o -
r u m T r u d o n i s et Eucherii pene usquc ad sepulchrum batit, feslinato cooperiri fecit. E x t e r i o r e m vero dor-
abbatis F o l c a r d i poiito lapide, opere decemi, s t r a v i t . mitorii m u r u m novo lapidum opere e x a l l a t u m i n -
Yemm necabbas W i r i c u s lunc quidem a lahore teriori adequans, tres i n co fcnestras deccntes
cessabat, sed velera qttae r c p a r a r i p o i e r a n i , ut sic slaliiil. Totum ergo d o r m i l o r i i edifictttm Deo a t i -
d i c t u m s i l , aut resarciebat aut nova pro veteribiis nuente m i r a spectahilis operis cclerilate perfecil,
firmiori e l n o b i l i o r i opere conslruebat. quod ctiam propter lapidum nativam i n l e m p e r a i i -
9. De trabibus i g i t u r quae in cancello j a c u e r a n t , l i a m , quia in hyeme pre frigore,in estale pre calore
quaeque pre vetuslale et p a r v i t a l e sui i n idein opus f r a t r i b u s incommodo e r a l , auuo poslero industria
repoiii non potuerant, doinum i n qua fratres lava- ejus celattim est, u t leni tcmpcrainento frigus i n
r e n t u r , baluearentur, secus pomerium n o s t r u u i edi- h y e m e e t calorein i n estale m u n i r c l quiescentibus i n
ficavit, solario c l i a m et neccssariis caroeris o r n a v i t , ^ eadem domo.
lapidea insupcr leclura cooperuit. Hiisdem teinpo- 1 1 . IIoc modo ergo d o r m i t o r i o perfecto, domum
ribus, t a m ejus studio qttaro industria ctistodis quoque proxime slanlein reparare i n t e n d i t . Haec
A r n o i f i , solliciie e l fideliter pro decorc ornalus e n i i n , tecto suo i n preceps pendeute, nisi sibi c i l i u s
ecciesiae desudantis, i n vario ornatu ampliata est stibveniretur, r u i n a m dampnosaro m i n a b a l u r . Cujus
ecclesia nostra, lapetibus videlicet et p a l l i i s , cappis parietes m u r o d o r m i t o r i i altitudine adequans, t r a -
sericis et p h i l a c t e r i i s , crticibus et alio ornatus besque alias dejiciens, alias a u t e m , q t i i a curtae n i m i s
v a r i i genere, u t merilo illud psalmograpbi ulris- erant, operi concinenler adaptans, novaiu sttpra
que possit c a p l a r i : Domini, dilexi decorem domus materiam c r c x i t lotamqup ddmuin sicut et d o r m i t o -
tuce. r i u m insigui et eminenti ex lapidibus lectura n o b i l i -
10. I n t e r i m dormitoriuni f r a l r u m , camminala ter cooperuit. Pavimentum pretcrea rccenti ex
abbatis et media i n t r a ulramque domus, quac nitnc argilla decenier s t r a v i t , et parietibus cemento bene
refectorium d i c i t u r , stramine omnia cooperla, a n i - plasmatis, pulcherrimas vitreas feneslras et sedes
m u m ejus vehementer angebant, et u t se io n o b i - comedentibus habiies i n eo locavit. Yenusti quoque
liorem decoris m u t a r e n t , die C operis celatura domtim egregie consummatam ador-
statuin innovando
noctuqtte pia sollicitudine perurgebant. Yolehat n a v i t , e l r e f e c t o r i u m , sicut cttm fundaretur disposi-
q u i d e t n omnia corrigere, sed pre angtistia et te- t u m erat, u t esset, ammodo i n s t i l u i t . Coquinam
n u i t a l e census diffidebat cepta posse confirmare, vero, quia ab eadem domo nimis aberat, ubi o s t i u m
sciens p r o c u l dubio insipientiae asscribendttm, si c l a u s l r i ttinc erat, ubi coquina esset, o r d i n a v i l , et
q t i i d u l t r a vires visus fuisset velle cooari. Frequenti competenti alternatione, u l i b i coquina steterat, i b i
v e r o suorum bortatu animabatur, ne diflideret, neve c l a u s l r i i n t r o i l u m fieri designaviu
quod necessitas et patema sollicittido eiigebat, 12. Duabus i g i t u r domibus, d o r m i t o r i o scilicei et
metu aliquorum sumptuum o m i t t e r e t . Dicebant refeclorio, mirifico opere et magno stimptu perfe-
e t i a m eum non debere diffidere de Dei et p a t r o u i clis, reslahat n i c h i l o m i u u s tcrcia domus, tanlo ad
s u i a d j u t o r i o , vero p r i v a t u m esse aliquando a n i m i edificandum difficilior quanto insignis decoris sui
s u i desiderio, quisquis i n equilate ambulans c u m prcrogativa ceteris fulura erat n o b i l i o r . Eo qtiippe
bonae operationis sludio fideliter confisus fuisset i n i n loco, u b i refeclorium pridem f u e r a l , et u b i h o -
D o n i i n o . Yolens ergo v i n c i t u r , et passibilitatis suae spites rcfici consttcverant, cauterain p u l c h e r r i i n a m
conscius intendit totus ad q u o d animabatur, deje-
e x s t m x i t , i n qtia preposilus ecclesiae cum suis pla-
c t a q n e non m u l t o post arundinea d o r m i t o r i i lectura, D c i t a r e l , et qtiw i n usus f r a t r u m expendenda eraut
ad reparaiionem ejus ardenti animo sc a c c i n x i t . recouderct. Superius autem eminentioris domus, i n
Nec diffidens p a t r o n u m suum s i b i cooperationis qua ipse m o r a r e t u r et quiesceret, fundamenta je-
beneficium p r e s l i i u r u m fore, lotam spei suae i n eo c i t , c l i n i d operis tola a u i m u m defigcns intentionc,
figens anchoram, admirandam ingentis s l r u c t u r a m domum ipsam m i r i f i c i operis i n s i g n i v i t decore. E x -
fabricae v i r i l i t e r aggressus est consummare. Bogatus structis cniin i n ea feuestris magnis et aurae capaci-
s a n c t u s T r u d o , u t semper, indefesso laboralori suo bus, quae slantis i n domo prospectum longe d i r i g e -
\%e e x i b u i t , et quod ille p i i affeclus studio inchoavit, r e n t , et totam mediae fere civitatis planiciem OCH-
/ipse usque i n perfecti operis consummationem felici lis i n t u e n t i u m offerrenl, totamque ingcniosa indu-
sticcessti p e r d u x i t . Trabes i g i t u r predictae domus, s t r i i operarii a r l e mirifice consommalam, fumaria
g r a n d e s quidem sed b r e v e s , e t v i x medium utriusque atque aqueductu per mediam cameram fluente egre-
mnri spacium attingentes, ligneis columpnis in gie n o b i l i t a v i L Ante cujus i n t r o i t u m , dimisso qunsi
m e r i i o d o r m i l o r i i posilis sustentabantur, laquearia deambulatorii vice modico loci spatio, aliam n i c h i l -
v e r o , utpole de f r a g i l i l i g n o , valde e r a n t debilia c t boroinus cameram ei contiguam construxit, in
veluslate j a m p u t r i d a , et ad l a m ingenli» cdificii quam mensae suae supellecliiem recondereot, utque
259 R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 260
i n ea post p r a n d i u m suum ad~vescendum sederent. A autem ejus 9, defunclo 4 . K a l . A u g u s l i (567) Ste-
Secus q u a m c d i f i c a v i l aliam d o m u m vacantem, et pbano Metensi episcopo , Tbeodericus k n
ejusdem
debinc penes m u r u m manicas aliam cameram p r i - ecclesiae p r i m i c e r i u s ejus sedi subrogalur episco-
v a l i o r e m , abbalibus et religiosis hospilibus ad c o m - pus. Qui Nonas ejusdem mensis ad nos veniens, ut
inanendum satis b a b i l e m . Sublus autem exallalis more p r i n c i p u m lerrae noviler electus doroinus bona
p r i m u m i n m u r o trabibus, cxcellenliori quam ante sua, quae apud nos sunt, p r o l i b i t u suo disponeret,
fuerat opere caminatam suam reparavit, ct mirifice et sciret quae et quanta hic sanctus p r o t o m a r t i r b a -
celalam, cemeuto quoque dealbatam, fenestris vi- beret, q u o r u m d a m opidanorum n o s t r o r u m animos
treis et sedibus tanlac doraui congruis, necessariis in j u r a sua plus equo c o n l r a se offendit crectos. Is
insuper cameris decenter adornavit. Murura q u o - i g i l u r abbatis W i r i c i querimonia p u l s a l u s , parte
que domus ejusdem, ulroque ex latere novo opere f o r i a l r i o ccclesiae bcalae Maria3 c o n t i g u i , qualem
e x a l t a l u m , parielibus p r e d i c t a r u i n d o m o r u m adc- scultetus injuste et violenler possidcbat, ecclesiae
qcavit. M i r a b i l i aulem ordine paris bcne sibi con- r e s l i t u i l , e l ne q u i d injusticiae nobis deinceps fie-
venientis equalitalis tres domos, ac si una csset, rcl, tcrminos suos a n o s l r i s , posilo i n medio fori
unius p a r i ct non dissimilis teclurne genere coope evidcnli signo, recla linea discrevit. Cumque p l u -
r u i t . Cum i g i l u r lalia e l l a m preclara et o m n i u m ^ r i c s a d nostrales missis n u n t i i s n i c h i l proficeret, ad
a m i x i r a l i o n e merito dignissima facerel, non ex h a - oppidum profectus, apud nos aliquot dies commo-
bundanlia aliqua, quae sibi afiluerel, tanla faciebat, ratus est, e l cum minus quam suspicatus erat se
sed u i v i r prudens e l providus, decentis parsimouiae apud nos habere didicisset, indignaus recessit.
modo, nc nccessariarum r e r u m egeret, defectus suos 15. Anno i g i l u r Domini 1171 domnus Theoderi-
supplebal. Majus autcm a d j u l o r i u m quod habebat cus veniens M e t t i m , quod nostrales bona ejus pro
erant oblationes fidelium, quae de ccclesia beatae l i b i l u suo sibi quisque vendicarel, suis conquerendo
Mariae veniebant, quam ipse summo studio, allabo- i n l i m a v i t . E l cum frequenler r e r u m suarum p r o c u -
r a u l i b u s i n i d ipsum quibusdam sibi f a m i i i a r i b u s , ralores ad eos m i t l e n s , minus et m i n u s ab eis reci-
j a m dudum acquisierat. peret, et diversas insuper paterelur molestias, more
15. De ipsis vero elemosinis tres libras delegavit aliorum p r i n c i p u m , auclorilate doroinii s u i eis
f r a t r i b u s , dislribuendas rcfeclioni eorum i n duode- mandavit, u l de i n j u s t i l i a quam ipsi faciebant ei
c i m lantorumdem sanclorum feslivilatibus, quas hte responsuri Mettim venirent. Qui cum sepe inandati
subternotare non i n c o n g r u u m j u d i c a v i m u s , quae p i i - obedire negligerent, necessitate coaclus, ea quae
dem a priscis anlecessorum suorum temporibus Q apud nos habebat, p r o 200 m a r c i s i m p e r a l o r i F r e -
more dominicoruro d i e r u m i n duodecim agebantur derico i m p i g n e r a v i t , ut ipse j u s l o polestatis suae do-
lectionibus. Ipse vero ob reverentiam devotionis, ruinio eos ad obcdiendum sibi subigeret, quorura
quain erga sanctos habebat, eas celebrius agi v o - ipse t o r t i t u d i n e m (568) ad sui reverentiam et sub-
lens, i n g r a t i a m eorumdcm s a n c l o r u m i n singulis jeclionem debitam ncc legibus n e c j u s t i l i a flectere
eorum festivitalibus singulas refectiones depulavit poluisset. 8 . i g i t u r Idus M a r c i i nuntius imperato-
f r a t r i b u s . I n mense Januario festum sancli Vincen- ris ad nos v e n i t , e l bona episcopi diligenter i n q u i -
t i i m a r l i r i s et conversionem sancli Pauli apostoli sita doroinii sui usibus deinceps s e r v i l u r a saisiviL
sollempnem i n albis agi c o n s t i l u i t , i n Februario Nec d i u inlercessit, e l imperatore Coloniam ve-
sancti Matbiae et cathedrae sancti P e t r i apostoli, i n niente (569), mandalus ab eo abbas W i r i c u s affuit.
Marcio sancli Benedicli abbatis, i n K a l . M a i i apo- Quem imperator honeste susceptum r o g a v i l , ut
sloiorum P h i l i p p i e l Jacobi, i n Julio sancli Jacobi sicut episcopo ad omnia j u r a sua fidelis fuisset, ean-
aposloli, i n Auguslo A d vincula sancti P e t r i , i n me- dem quoque fidelilatem s i b i exhibens, n u n t i i s ejus
dio ejusdem Bartholoroei apostoli, i n Septembri apud opidanos nostros i n suis negotiis non deesset.
Matbei evangelislae, i n Octobri apostolorum Syroo- 16. Eodem anuo, clapsis dehinc paucis diebus.
nis et Judae, i n Decembri eque Thomae aposloli. D Ludowicus comes Lonensis, d u m quicquid a i i i m o
llaec filiis suis i n omnem r e l r o progeniem sic te- libet i d sibi licere ptitat, 4 . Idus J u l i i , c u m j a i n
nenda hereditario quasi j u r e r e l i q u i l , ut d u m eo- messis appropinqiiaret et matura pene seges falccm
r u m memoria apud nos devolius r c c o l i l u r , eorum expectaret, pace turbata hujusmodi ex occasioue
m e r i l i s Omnipotentis gratia ab omuibus ubique a d - i n p o r t u n e omues c o m i u o v i l i n a r m a . Is quippe e x -
versis tueri dignetur. tructa finna l u r r e i n villa sua B r u s t e m i o , eam i o r t i
14. A n n o i g i t u r ab inc. D o m . 1169, ordinationis presidio vallaverat, m u n i t o g r a n d i vallo ecclesiae

VARIJE LECTIONES.
tercius addit corrector. Idem in margine scripslt:
M T
Nola, quod hoc U c a p i l u l u m secundum
a m
datam
habet locuin i n 11« capitulo t e r c i i l i b r i , sed p r o p l c r r c i gestae conlinuationein bic |>onitur.i

NOTJE.
(567) Neque anno 1169 neque iv K a l . Aug. m o r - (568) I . e. i n j u s t i t i a m , v i o l e n l i a m .
tuus est Stephanus, sed tcstibus Geslis epp. Meten- (j*69) 24 J u n . 1171 i m p e r a l o r Coloniae commora-
sium i v K a l . J a u . 1165, n u e i n a n n u m auctor c t i a m batur. B d h m c r 2546.
anno 9 W i r i c i indicari v o i u i t .
 S6I GESTA A B B . T B U D O N . — CONTINUATIO I I . 162
a t r i o . Hoc Duracbiensis comes Egidius j u v e n i l i elale A gebaniur, unde ipse concepta v i c t o r f e fiducia g r a n -
iloridus et animo alque manu ad aliquid agendutn dia quaeqtie et t e r r i b i l i a eis se f a c l u r u m m i n a b a t u r .
p r o m p t i s s i m u s , graviter l u l i t , quod scilicet conlra Accitis ergo e suts aliquibus fidelioribus, qui lah-
sancita p r i n c i p u m et justiciac n o r m a m absque ejus tum negotium strennuc exequerentttr, i m p e r a l o r i ,
consensu i n comitatu suo i d facere prcsumpsisset. speciali post Deum et sanctum T r u d o n c m lunc co-
Siquidem hoc habent lcges mundanae, ne cui p r i n - rtim domino propter sibi ab episcopo Meleusi fa-
cipum liceat i n comitatu a l l e r i u s , eo non annuentc, ctam saisionem, quae circa se agerenlur i n l i m a v c -
eujuslibet p r e s i d i i m u n i l i o n e m exstruere. ilac ergq r u n t . Quihus ipsc misso ad cos fideli nuntio n i a n -
de causa gravis i n t e r ulrosquc inimicitiac et guer- davit, u l si qtiaccunque perdideraut restilui sihi
rae s i m u l l a s est e i o r t a . Conquercbalur prcterea vellent, p o r l n m c i v i l a l i s non e x i r e n t , nec c a u s i s c o -
unus contra a l t e r u m et alia quam p l u r a emenda- milunt inter se dissidenlium sc inlromilierent,
lione m u t u a satis digna. V e r u m comcs Lonensis, quidqttid etiant comes pro redemptionc villarum
quasi i n j u r i b u s suis et d i v i t i a r u m apparaiu coufi- nostrarum acceperat, sc r e d d i l u r u m promisit. No-
dens, i p s u m , utpote rcbus c t a r m a l u r a miliiutn slris ergo sectindum imperaloris mandatum a bcllo
pauperem, v i l i p e n d e b a l ; i l l u m econtra, ne ei cede- ferianlibus, m i l i l e s comitis frequeulibus iiijuriarutn
r e t , animosilas j u v e n i l i s audaliac ad resistendutn B incitamentis non ccssabanl eos lacescere. Suhsan-
impellebat. Acciderat et hoc ad augmentum hiijus nabant autem eos, quasi timore perculsi non au le-
discordiae, quod idem comes Lonensis, memor in • rent i n occursum eorum civitatis suae porlas egredi
juriae a patre illius sibi illatae, q u i superiorihus a n - Comes autem ipse, quasi victoriac securus, niuic
n i s vastatis igni et ferro circumquaque v i l i i s ejus, armatam suarum acicm veludspaciatum i t u r a m , q»u>
B r u s t e n . i u m quoque combusserat, hanc in lilio ejus magis noslros i n furorem accendcret, pene usqtic
forsitan ulcisci volens, licet se injuste conlra eum ante ipsas c i v i t a l i s portas m i l t e b a t ; nunc precia
agere non i g n o r a r c l , a proposilo tamen o h s l i n a i i r e r u m v c n a l i u m , quae c i v i t a t i inferenda ab exteris
a n i m i refiectere menlem nolebat. Quae simultas i n i - advehebantur, procul preveniens, violenter aufcrc-
miciliae ad hoc usque i n t e r utrosque protracta est, b a l ; nunc eliaro nec opinanlibus eis de pecoribus
q u o d i u j u r i a m suam u l r i m q u e i n a l l e r u t r u m decre- eorum predam 4 M
agens, eotidianis cos dampnis
v e r u n l ferro e l cedibus vindicandam. c u m irrisione graviter allerebal. Quod cum i m p e r a -
4 7 . Quodam ergo d i e r u m c u m i n t e r civitatem tor eis nuntiantihus rescissct, j u s s i t , u t dampna sua
n o s l r a m et B r u s l e m i u m u l r o r u m q u e exercitus c o n - i n comitem v i n d i c a t t t r i , auctoritate sua se c o n l r a
venisset, et armatae ferro acies pugiiatn atrocibus eum defendentes, toto i n eum v i r i u m suarum i m -
a n i m i s conseruissent, licet i l l i longe m u l t i t u d i n e m i - ^ petu insurgerent.
l i l u m preslarent, nostris tamen v i r i i i t e r resistenti-
b u s , v i c l o r i a pautioribus cessit. i n nostrates aiitem 19. 4 , 9
Inter haec cttm n u n l i i a nostris ad i m p e -
t u t u m novissitnc pondiis p r e l i i versum e s l , quia l i - ratorem m i t t u n t u r et ab eo ad eos r e m i l t u n t u r ,
d e l i a n i m o partes advocali sui Durachicnsis c o m i - comes Egidius v o t i iiiefficax de Fiandria reversus,
t i s defendebant, et coroitis Lonensis exerciluro n u - favorahili suorum gaudio e x c i p i t u r . E t conserta i n
mero copiosiorem freqtienter sua audaci virlute c r a s l i n u m gravi pugna, cxercilus comitis Lonensis
p r o l e r e b a n t . Qui cum n i c h i l eis faccre posset, quasi v i c l u s a noslris f u g a l u r ; vastatisque p r o x i m i s q u i -
i n u l t i o n e m i n eos injuriae suae, ad diripiendum et busque v i l l i s , exusto 5 K a l . Augusti Brustemio,
devaslandum bona nostra se a r m a v i t . Ac p r i m u m duodecimo videlicet ex quo p r i u s combustum fuerat
de i n h a b i l a n l i b u s v i i l a m nostram Bttrlo 30 marcas anno, castellum coroitis a nostris obsidione c i n g i t u r .
i n redemptionem villae accepit, quas si ulique de- Quibus i r r u p t i o n e m cjus meditantibus, repente idem
dissent, v i l l a m curo o i n n i eorum possessione c r u - comes Ludovicus, qut c i v i t a l e m nostram et mona-
d e l i exterminio pessumdedisset. steritnn se d i r u t t i r n m minatus fuerat, languore c o r -
1 8 . I n l e r i m Durachiensi c o m i l e p r o adjttmento roi- P reptus, 3 Idus ejusdein mensis ex insperalo defun-
l i l u m i n Flandriara profecto, exercitus tamen ejus g i t u r . Qui apud v i i l a m suam Los ante hospilale, u t
c o n t r a roililes c o m i l i s cotidianis occursibus congre- vivus preceperat, sepelitur. Qtio m o r t u o dux L o t h a -
d i e b a t u r . Abbas autem W i r i c u s et nostrales, habito ringiac Godefridus (570), cujus filiam idem comes
c o w n u n i consilio, v i s u m est eis u t i l e , super i n - filio suo desponderat u x o r e m , ad nostros vcniens
s t a n t i tribulationis stwe angustia a u x i i i u m i m p e r a - qtti c a s t r u m comitis obsidebant, eis ipsum obisse
t o r i s expetere. Hiisdem enira diebus cum magna n u n t i a v i t , induciatoque bello comiiem et etos ab
principum lerrae frequentia c u r i a m suam Neomagi obsidioue castri discedcre coegit. Hiisdem etiam
babebat. Vires aotem cotnitis Lonensis i n dies a u - diebus e t u >
Theodericus Metensis eleclus o b i i t (571),

VABIiE LECTIONES.
Predia 1*. Si teqneris capilum
4 , 9
tabulam, his verbis incipit capul 19. Librarius falso perduiit
capttt 18 usque ad verba graiidevus successit. a nno eodeiu superscripsU
4 4 9
corr.
NOTiE.
(570) T e r t i u s .
(571) 27 Sept. 1172, t i l tcstantur Gesia epp. Mctensium.
«63 R O D U L F I A B B A T I S S. T B U D O N I S . £G4
8 anno episcopalus s u i , cique Fredcricus ejusdem A curce ut veltementes, sic et mobiles paulo remissius ei
ec jlesiae canonicus evo grandevus.successit. negligeuiitis contra eos agere cepit, et alia quae i b i
«0. IIoc modo i g i l u r bello quod comes contra vemifabanlur severilale j u d i c i a r i a discutiens, caa-
nostros inceperat finito, Deo annuente pax terrae saro eorum e l c o m i l i s quasi dissimulando indiscus-
r e d d i t a est. Pauperes a u l e m , q u i miserabiliter hac sam o m i s i t . M u l t u m ergo eis p r e d i c t a r u m exemplar
illacque l a t i l a b a n t , quasi vivendi accepta l i c e n t i a , l i t e r a r u m p r o f u i l ; quod utique si non i b i habuisset,
versa vice nova subito i n d u u n t u r l e t i t i a , et residuum nequaquam absque gravi r e r u m s u a r u m dispendio
annonae, quod vastationi impiae superfueral, sua d i s l r i c t t i m animadversionis ejus judiciuroevasissent.
c e r l a t i m quiquc, u l polerant, securi rccondunt i n Comes vero Lonensis, insisteute abbate Wirico,
h o r r e a ; n u l u enim Omnipotenlis defecerat q u i eos argcnluro quod pater ejus i n redemplionem B u r l o a
misericorditer oppresserat, ct jugo dampnationis noslris extorserat, ah imperalore restituere *** j u s -
lyrannicae absque compassione aliqua substraverat. sus, insignia s u i ornatus pallia nobis in vadium
V c r u m imperalore h i i s diebtis c u r i a m suam Aquis- dedit, quae tamen paucis post diebus elapsis dato
g r a n i celebrante, Gerardus, defuncli comitis filius, redemptionis pretio mater ejus r e d e m i t .
c u m matre sua (572) eo advenit, et m u l l a adversus 2 1 . A n n o sequenli (1172) Hugo et Albertus c o m i -
comitem Durachiensem e l nostros pro vastatione tis de Musal filii, uon ferentes se ab eodero Gerardo
terrae suae conquestus, i m p e r a l o r i s a n i m t i m adversus comite exheredari, collecto exercilu se per t e r r a m
eos gravi indignalione accendit. Q u i videlicel D u r a - ejus inopinale diffundunl. B i l i s i u m (574) n a m q u e et
cbiensis comes j a m p r i d e m ab imperatore frequen- Cabuunt d i m i d i u m legitimo j u r e cum appendiciis
l i b u s nuntiis mandatus, prefixae s i b i d i e i terminos, eorum suum esse dicebant, quod tamen a p a t r e ejus
venire non audens, excesserat, unde j u d i c i o p r i n c i - nec a r m i s nec jusiiciae legibus o b l i n e r e unquam
pum iinperii lanquam majestatis imperialis*reus potuerant. A r m a t U itaque occulte suorum f o r t i s s i -
c u m omnibus suis potestati imperaloris adjudicalus rais, die dominico c a s l r u m Berle (575) repentino
e r a t . V e n i l l a n d e m , e l ab imperatore discussus, impetu i n v a d u n t , ettocius i n c i r c u i t u provinciae vicos
quod mandatus totiens venire neglexisset, quodque devastant atque c o m b u r u n t . Sed nec t u n c q u i d e m
terram c o m i l i s iHicila sibi temeritate populatus ecclesia nostra a vastatione possessionum suarum
fuisset, ulriusque causae reus, mediantibus amicis p o l u i t esse aliena, nam Horle villa nostra semitisla
severilalcm sententiae i n se prolatae evasit. A d c r a t tota vastatur, fractisque r o t i s molendinum nosUrum
i b i Philippus comes Flandrensis cum aliis p r i n c i p i - a predonibus incensum feroci igne e x u r i l u r .
bus quam p l u r i m i s ei consanguinitale proximis, _ 2 2 . Videns ergo Gerardus comes Lonensis neces-
q u o r u m petilione delinilus imperator ea quae d e l i - sariam sibi c o m i l i s Durachii E g i d i i m i l i l a r e m v i r t u -
querat clementer i n d u l s i t . Quia vcro ipsi quoque tero et audaciam, e u m contra adversarios suos sibi
i m p e r a t o r i propinquitate jungebatur, exigere q u i d - adjutorem et socium asscivit, et allero eorura, i d est
q u a m a n i c h i i habente i m p e r a t o r i indecorum esse Hugone, apud H o y u m defuncto, alteruro fugato ejus
videbatur. i l a b i t o aulem c u m suis consilio q u i d de exercitu de terrae suae iinibus elirainavit. Dehinc
nostratibus ageret, q u i i b i c u m eodem advocato suo consultu familiae utriusque sororem suam (576) ei
a d e r a n l , grave animadversionis suae j u d i c i u m i n eos uxorem despondit, eique reconsiliatus, firmum c u m
agitare cepiL Qui cum ab eo i n q u i r e r e n t u r , quo ausu nostratibus amicitiae et pacis pactum s l a b i l i v i t .
quave fiducia terrara comitis i g n i ferroque pessum- 2 5 . Non iiiulto post i d e m Gerardus languore c o r -
dedissent, et ipsi auctoritatis ejus licentia hoc se reptuscum desperarelur, tandem contra o m n i u m
fecisse assererent, ipse vero ncgaret, fclici quodam spem convaluit, et sicut i n infirroitate voverat, I h e -
fortunae eventu c o n t i g i t , u t abbas W i r i c u s eas apud rosolimam profieisci statuit. Cujns frater Hugo, etate
se i b i litteras baberet, quas ipse pridem eis miserat, quidero inferior sed petulantia a n i m i ad omnc f a c i -
i n qttibus eis mandabat, u t se defendentes i n c o i n i - nus eo p r o c l i v i o r , putans sibi o m n i a licere quae
tem totis animis insurgerent. Quas ctim Magunlino D libuissent, usus consilio quorumdam c i v i t a l i nostrae
et Coloniensi (575) archiepiscopis et ceteris qui adversantium, vallum ingens circa Brusiemium
aderant p r i n c i p i b u s ostendisset, et latorem q u i eas erexit, roagnamque i n t e r sttos et nostrates, i t t post
ab imperatore acceperat quasi i n testimonium a d h i - p a t u i t , ittteslini belli e l o d i i materiam ex boc facto
btiissel, ipsi boni ominis spe nostros ne limerent conflavit. Cujus quidem conatus i n inicio nascentis
adhortantes, quae audierant i m p e r a l o r i i n t i m a v e r u n t . hujus m a l i facile r e p r i m i potuisset, sed p r i m a t u m
Ipse autem, sicut ille ciijus animus cotidie i n diversa villae nostrae et precipue comitis Durachiensis m a l e
distiahebaltir, eoruro relatione veridica reductus i n i n hoc negligenlis desidia tetnerariain fodientis i n
memoriam preteritorum, juxta illud coinici: Regum alieno alodio aluit audatiam. Juslitia e n i m legum

VARIJE LECTIONES.
4 v l
ita supplendum videlur; deest codicu
NOTiE.
(572) Ermelinda- cf. Mautel. p. 112. (575) Berlo j u x t a Warerome.
(575) Philippo. (576) Adclheidam.
'574* Bilscn.
 265 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO I I . *66
tnr.ndanarum cepta hujus iuhibere licenlcr poluis- A tuiranlibus omnibus prospere pro voto cousum-
senl, si v e i o tes cadem, u l sepe i n l e r principes cve- mavit.
trit, f e r r o d e r c r n i dcbuissel, ipsi utiquc nuiuero ct 25. Hiisdem diebus Gerardus comes Lonensis
forlitudiue faeiie co superiorcs fuissent. Nccdu ; i v a l l u m B r u s t e m i i a f r a t r e suo Uugone, u t preliba-
tamcn eodein vallo pcr g i n u n villae consummato, v i m u s , i n c h o a t u m , summo sltidio perlicere n i t c b a -
Gerardus comesde Jhcrosolimis rcversus, favorabiii t u r , scd Cunone Durachiensi comile obsisleute,
suorum o m n i t i m leiicia e x c i p i t u r , a uobis quoque opus cepturo omnimodis impcdiebatur. Is c n i m f r a -
sotlcmpni proeessionc rcceptus, magna quae ctiam t r i suo Egidio admodum puer iu p r i n c i p : i l u succes~
eo gloriosioreni deceret reverenlia h o u o r a i u r . Qui serat, quem omnipolens P a i e r , u l dilecttiin lorsitau
predicli valli opus considerans, el plura pro hoc adopliotiis filium i n examine j t t d i c i i sui futiirum,
U c i t a m c n l e apud se volvens, uon tamcn de iuccpto lepra m u l c l a t u m severitalis suae flagello interim
fralrem redarguens, eo quideiii anno, quasi sibi casligabat. Comes aulem Lonensis j a m p r i d c m e\-
dispiicerel qtiod faclum e r a l , q u i e v i l . Dehinc fre- pcrtus animosas noslroruni v i r c s , cl proptcr eos
quenti s u o r u m i m p u L t i s consilio, ad id pcragcndum Durachiensibus se posse resistere diflidcus, ad i m -
inlendit s t u d i o ; videbalur euim sibi dedecori fore, peralorem se c o n l u i i t , allodiumque stium i n B r u -
si quod i l l e inchoaverat, ipse quasi eo in aliquo ^ slemio et c a s l r u m p a r i t c r ei d c d i d i l , u l a u c t o r i l a l i s
inferior sluduissci o m i t l e r e . Nec qiicmquam suo cjus patrocinio i d ad eflectum perduccret, quod
conaltii c o n l r a d i c t u r u m putabat, quia f r a l r i nemo suis sc viribus faccrc dillidchat. Beversus de i m p e -
o b s l i l e r a t . Scd sancto T r u d o n c c i v i t a t e m suam, quam r a t o r i s c u r i a , et elalus ca quam i n eum concepcrat
ipsi omnimodis deprimere ac h t i m i l i a r e per boc iidticia, in a u x i l i u m sui conlra c o m i l c m Duracbien-
n i t e b a n l t i r , protegenle, conaUis eorum dispositiouc sem ct noslrales c i r c u m manciilcs qiiosquc i n v i t a i ,
m f r i n g i t u r Omnipotentis, q u i fnlura velul prescnlia e l apcrlus coriint j a m i u i m i c u s , i n i n i i c i t i a m suam
videns, novit occulta cordis. Ilugo siquidein f r a t c r ct i r a m cum iiidignationc cis d c n u n l i a t . l u l c r i n i
ejusdetn G e r a r d i , s c m i n a r i u m omnis mali, quod comes Duracbicnsis n u l l u m p r e l c r nostrales adjulo-
occasione hujus valli iuter uoslrales c t Lonenscs r i t u n habens, ad comilem F J j i i d i i : c a u x i i i u m postu-
postca emersit, adbuc ferc i n t r a pubertalis aunos lalurus proficiscilur, i n l i m a n s ei quas a comite
agens vita decessit.Quiqualis f u c r i l q u a l i s v e ftitsset, Lonensi injurias p a l e r c i u r . Compuuctus illc tam
vcl ex hoc conici et aguosci l i q u c t . Unici enim f r a - t r i s t i nepolis sui r c l a t i o n e , e l coudcscendens ejus
tris s u i sponsam conira j u s fasque a b r i p u i l , q u x nngustiis benigna m c n l i s compassioiic, missis Ii!e-
t a i u c n i n t r a breve spacium hujus c o p u l x dcfuncta r i s , nc q u i d c i f a c c r c l , coniilem n i o n u i : , utuue sibi
est. E u m e l i a u i , u l phires couviciabantur, si cum £ ad colloquiunt Lovanii occurrere non t l c d i g n a r e l u r .
e a d e m uxore supervixissel, auxilio generi conpres- mandavit. Considcrabal euim uepotem suum,
s u m j u r e comitatus ct caslellorum omnimodis spo- quamvis comitem, omnibus tamen pene rcbusegere,
Jiasset. i l i u i n auteni habundare, ideoque laborabat i n t e r cos
24. Inleriin abbas W i r i c u s , exstructis opere aliquid pacis aut a m i c i l i x fcdus componere. Item si
mirifico ciauslri oflicinis, frequeniibus f r a l r u i a armata manu v c n i r e l , v i d c b a t u r c i comitem quide.fi
s o l l i c i t a b a t u r precibtis , u l , sicut dudutn v o v e r a t , se debeliare posse, scd dolehal pro causa hujusmodi
e l a u s t r u m i n quamdam nuvae p u l c b r i l u d i n i s spcciem t o l a m i n c i r c u i t u p r o v i n c i a i n vaslalione exercilus
innovando r e f o r m a r e l . Qui o p l i m u i n factum a r b i - sui pene ad n i c h i l u i n r e d i g i . S l a l u t i i g i l u r colloquii
tratus mcmoriam sui posleris in benedictione re- famosa i l i u x i t dies, et apud L o v a n i i i m , u t dispo-
i i n q u c r c , statuil libens eoruin suggesliouibus obe- stierant, c u m g r a n d i s u o r u m frequentia predicii
d i r e . l l u l t i s nainque j a m pridem experimcutis doclus convenerunt priucipes. Rogalus conies Lonensis a
e r a t , non diffidere dc Dci et beatissiuii patroni comite Flandriae, denegat belli i n d u c i a s , conqueri-
sui a«Ijutorio, n i m i r u m considcrans eo sihi coo- t u r omnibus , graves a comile Duracbiensi sibi i r r o -
p e r a n t e oinne ad quod inteitdisset opus i n m a - ^ g a r i i n j u r i a s , consiiioque l a l i t e r ea die s o l u l o , q u i -
nus suas d i r i g i . M u r u m i g i t u r claustralis a m b i l u s que discedunl i n s u a , infecto p r o quo venersuit nc-
per g y r r . m u b u l i s politis s t r u e n s , bases conve- gotio.Nec m u l l o post sera p e n i t u d i u e j a c t u s , indutias
n i e o l i dispositione supcrposuit. Dehinc cohimpnas tanto p r i n c i p i negatas, annitenle strennuc Godefrido
nnnc q u a l u o r v i v a r i a s " ' s t a l u i l , ct nuuc geininas Lovanensi duce, sororio suo (577), noslraiibus u l l r o
nigras aique congruenti compaginalione coapians, concessit, e l opus valli sui usque i n aiia lempora ,
c a p i t e l l a desuper egregie sculpla c o l l o c a v i t ; spa- licel i n v i l u s , inlerim iutermisit.
tium vero distantium i n l e r se columpnarum la- 2 6 . Anno D o m i u i 1177, i m p e r i i F r e u e r i c i anno
pidibus ad inslar arcuum sectis e l eximie polilis 25 ( 5 7 8 ) , episcopatus Rodulfl 10, prelationis W i r i c i
superius d i s c r e v i l , totumquc opus infra annum abbalis anno 2 2 , antc paucos quam haec accidcraut

V A R L E LECTIONES.
vinarias t \
NOTiE.
(H77) Imainar.i .s u x o r c m .tabcbat, fiiiam L u d o - (578) l m p e n i 2 3 , regni 26.
• i c i con:it's Losscnsis.
PATROL. CLXXIII.
367 RODULH ABUATIb b. TKUDOMS 2G8

d i e s , Alexandcr papa Frederico i m p e r a t o r i recon- A dic K a i . Atignsti milites episcopi aggressns, a Cat-
c i l i a t u s , eum e l omnes i m p e r i i sui principes ab iiiunt (581) usquc T u n g r i s i n cruentam fttgam com-
excommtinicalionc absolverat, alleroque eorum i n pellit , oppidumquc vi cum suis i r r u n i p e n s , p l u r i i n i s
patrem allero i n ftlium adoplalo, c u m e o i n unitale captis copiosrm predam viclor abducit. Postera
concordiae redierat. Is quippe A d r i a n o papa defun- d i e , id esl K a l . A u g u s l i , episcoptts collecia suorum
c l o , cum O c t o v i a n o , vcncrabilis vitiC arcbiprcsbi- n u l l i i u d i n e , ante eandem v i l l a m eum c u m e x e r c i t u
t e r o , ad papatus apicem eleclus f u i t , sed parlibus p r o l o r e n s , i n fugam v e r l i l . Omnibnsque q u i pote-
i n l e r se dissidenlibus ab iinperatorc reprobatus, rant in caslritm c o n f u g i e n l i b u s , t o l a m v i l l a m re-
eutidem lamen Octovianum et duos ejus successo- pentina invasione e x u r i t . I n t e r i m comes per s i l v a m
res (579) longevitate vitae supcravii.Reforniata i g i l u r proximc stantem cum paticis snorttm cvadcns, T u n -
u n i l a t e ecelesiac, qtim scptem el deccm annis turbala gris mopinatus i n v a d i t , et incenso oppido, mona-
fuerat propter dissensioncm scdis apostolicae, missis s t e r i u m beatac Mariae gravi incendio a b s u m i l . Se-
epistolis j u s s i l omnes circumquaque episcopos i n quenti dic (Aug. 2) episcopo C a l n i u u l obsidcrrte,
media quadragesima ad s c R o m a m venire. Mandaltis nostralcs ab eo rogati B r u s i c m i t i m invadcnles, nono
i n l e r celeros Rodulfus Leodiensis episcopus omnes anno ex qno illtid sub Egiclio comilc c o m b u s s e r m l ,
episcopii sui abbates c o n v o c a v i i , ulque se ad s i m u l H Herum c o m b u r u n l , c l superalo p r i m o ejus v a l l o .
proficiscenduni p r e p a r a r e n t , j u s s i t ; qui vcro viae resistentes in areiiora c o g u n t , c t ad capiendunt
t i m o r c rcmauere m a l l c t , ei profecturo ad supple- castrum macbinas instruere i n t c u d u n t .
m e u l u m expcnsarum aliqtia dare non n c g l i g c r c t , 28. Dchinc 5 videlicel Nonas Augusti cpiscopas
alioquin ipse una cum eo Romam pergeret. Abbas cum suis ct noslralcs cum cpiscopo Los caput co-
autcm W i r i c u s , j a m p r i d c m propler egregiam l i - mitatus i n v a d u n t , et babitatoribus cjus metu m o r t i s
beralitatis sux mtiniOcentiam ei acceptus,
1
amplio- et caplivitalis fugienlibus, inccnsa villa c u m mona-
ribus largilatis suae bencficiis o b l i n u i t , u t , quia pre sterio parilerquc caslro ingentia spolia d i r i p i u n t .
debililate corporis Romam per se ire non p o l c r a t , 29. l u crasliuum (Aug. <i) cenobium sancli A m o -
ipse privilegia ecclesiac noslric secum ferret, ct pre- ris iu Bilisia a milicia cpiscopi ctim villa e x u r i l u r ,
scntis papac sigiilo ea confirmarifacerct. Quod et fe- Monteiiaken quoque caslrum a defensoribus v a c u u m
c i t . Vcnicnsquc R o m a m , licel s i n i s t r o a c l u u m suorum incendio e v c r t i t u r , ot vastatis circumquaque v i l l i s ,
ruinorc aurcs papac p l u r i m u i n oflendissel, lamen fugieulibus i n c o l i s , omnia c a n c l l a el mnniliones
propier suum genus nobiie in magna apud eum r e - comitis inimicis non parccnlibus d e s l r u u i i l u r . C u m -
vercntioc prerogaliva pre ceteris est babitus. A c l u m r q u e e x s t r u c l i s macliinis cpiscopus Calmunt deslruere
est .vcro
. I : i !
boc consilium !•
inedia I •
qtiadragesima, die V5, . ^ l l ^ . ^ l . . . i.
n i t e r c t u r , annilente comile
i _ %1 •
Namurccnsi avunculo
.1

Idiium Marciarum (1179), i n qtio compulali sunt suo et comite de Berghe (582), Gerardus comes i n
alTuisse 700 episcopi el abbates mille c l clericorum gratiam ejus r e d i i c i t u r . Quod l a l i conditione a c l u m
prclerea diversortira o r d i n u m iunumerabiles t u r - e s l , ut q u i d q t i i d episcopus ei fccerat, i r r i t u m esset,
nue (580). Aposlolicus autem i n t e r celcra decrela nicliilquc ci i u j i i r i a r u m pro boc deinceps irrogare
s u a , quac ab omnibus r i i e lencnda soilempni i n s t i - deberel. l n bac ergo mutua eorum adverstts a l t e r n -
l u l i o n c s a n x i l , iu O c l o u a n u m sancue viiai v i r t i m et t r u m coi.lentionc cum lotius i n circuinitu provintiac
in duos ejus successorcs sentenciam excommunica- gravi vastatione concremalaj feruntur c u m villis
lionis promulgavit, et quidqtiid vivenles statuerunt, suis plus quam sedecim ecciesiac.
id auctorilate sua i r r i t u n i csse censuit. 50. Beduclis ergo in concordiam pacis episcopo
27. Anno sequcnti (1180) cpiscopus consutnmato et c o m i t e , Godefridus Lovanicnsis dux gravi a d v e r -
ad v o i u m suae profectionis negoiio, pros|>ero i l i n e r e sus noslros accensus cst iudignationis f u r o r e , q u o d
sanisque o m n i b u s , q u i i n comilatu cjtis f u e r a n l , scilicet et i n juvando episcopum contra comitem
tandem Lcodiuin esi reversus. Qtii ct ante banc pacem sibi j u r a t a m prcsumsissent i n f r i n g c r e . E t
profectionem el posl redilura crebris Gerardi L o - D advecliones forensis m e r c i m o n i i , quae de t e r r a sua
nensis comilis iufeslatus i n j u r i i s , quas ci in decimis advebebanlur, interim intcrdicens, jurabat raalo
c t precariis v i l l a r u m et ecclesiarum ad se p e r l i n e n - eorum boc eos fecisse, sperans eos m i n i s suis t c r
l i u i n a r r o g a n l c r et superbe ingercbal, qtiia minas et r i t o s , ^ i a t i a m suam pecunia redempluros fore.
excommunicaliotiem intenlando uicbil proficiebat, 5 1 . Comes quoque Lonensis omnia q u x perpes-
superbiae et arroganliai ejus viribus e l armis ob- sus fucral in cos r c t o r q u c n s , ad impcralorern pro-
viare parat. Veniensquc apud n o s , neccssitate u r - ficiscitur, ciquc trislem fortunac suae d e p r o m i l Uy-
genle renovavit cum noslratibus fedus amiciciac e l sloriaiu. Qucin ad subveniendum sibi c a l a m i l a t i b i i s
lidelilalis p e r s e v e r a n i i a u i , adborlans c o s , una se- suis i n c l i n a n s , insligat adversum nostrales bomines
cuin uicisci i n comilein suam et sancli Lamberli i n sui v i n d i c t a i n . Qui frequenlcr ab co mandati,
i n j u r i a m . Quo comperto comes, nec ipse ad resi- laudem necessitate urgcnie cpiscopum super boc
stendum seguior, collccta valida raililum manu, 2 consulunt, et u l eos supcr qucrela c o m i l i s excusa
NOTiE.
(579) Pascbalem I I I el Calixlum I I I . die 5 , 7 et 49 mensis M a r l i i .
0) Cf. Acla concilii apud Mansi X X V I , 2 1 5 ;
(580) (581) Cbaumont. •
convcnerujpl episcopi, quoruin numerus erat 5 0 2 , (582) Engclbcrto.
 269 GESTA ABB. T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . - P A R S I . 270
turus ad imperatorem v a d a t , ex j u r e cogunt. Rona A dehililati in dies ingravescenti, r.uxiliiim medicinae
ergo fide se eos ab omnibus impediinentis l i b e r a t u - adhibuit. Cujus fomentis modice ad/ulus cum l e n i u i
r u m p o l l i c i l u s , ad c u r i a m i m p e r a i o r i s , quae Seynse membra d o l e r e t , et se j a m convaluisse speraret.
f u l u r a e r a t , una cum e i s c s l profeclus. Comile a u - repente contra spein i n m o r l i f e r a m i n c i d i t e g r i t u d i -
lem p l u r a adversus eos i m p e r a t o r i q u e r e n t e , epi- uem. Inunctus ergo et c o m m u n i c a t u s , fratribus de
scopus causam e o r u m , y m o s u a m , slrennue e g i t , volas excubiarum vigilias ei c x h i b c n t i b u s , post ma*
eos ab objectis p a l r o c i u i o suo defensans, c t quce tutinalem synaxim diem clausit extremum annc
cis i n p i n g e b a n t u r , sibi rectius i m p u l a r i dcbere libera Domini 1183 Idus Decembris. Sepultusque est penes
voce protestans. Cujus constantia comes percuisus, abbatem Folcardum anlc capellam sanctorum T r u
aiiHitente i m p e r a t o r e episcopoque in id ipsum alla- douis et E u c h e r i i , quam ipse operosa lapidum va-
b o r a n l c , s t a l u i t cum eis i n pacis concordiam redire. r i c l a t e , u l supra p r e l i b a v i m u s , insigni opere jaro
Q u » p a x ibidem confirmata cst conditione i n t c r p o - dudum c x s l r u x c r a t . Piefuit autern ecclesiae ab anno
s i t a , u t n e c i n allodioecclesiae,utccperat, foderet, nec suae eleclionis annis 25 (584), 10 dies m i n u s , v i r
j u r i advocali eorum in fodiendo se violeuler oppo- prudens e l in m u l l i s sepe secunda usus fortu-
nerct. ValJum e r g o , quod circa B r u s t e m i u m erexe- na, et
r a t , totius bujus discordhe ab inicio scminariund, B Scmpcr in adversis doctus sperare meliora.
boc modo nostris ei reconciliatis remansit in.per- Qui intercctera prohitatis et largitatis suae beneiicia,
fectum. qtiae utpote pins paler opliinis heredibus perpeluo
32. Mor.<bantur hiis diebus Coloniae quidam |K>I- reliqueral possidenda, duas parles decimae de Aiost
lenies opibus, q u i e r a n l de familia nostrae ecclcsi;e; in atiniiain cis refeclionem c o n s t i t u i t , et quod s u -
bos H e n i i c u s (583) Lemburgcnsis dux a j u r e c c e l e - perfuissel ulilitaii inlirmoruin delegavit. Digntim
6iae nolentes abstrahere violeuter v o l e h a i , quia i n est i g i t u r , u t tanli patris operum et m u l l i p l i c i u m
bona eorum j a m dudum j u r a v e r a t . Qua necessitate beneficiorum grata memoria i n benedictione apud
abbas W i r i c u s Coloniam profectus, nativatn sibi posteros babeatur, q u o r u m usibus et commodis tam
t y b i a r u m el pcdum i n f i r m i l a t e m adeo solito gravio- cgregie tamque paternc desudasse luce clarius cora-
r e m c o n t r a x i t , u t omnibus q u i secum i c r a n t de sa- probatur. E i ergo commune precum conferamus
l u t e ejus pene de&peratis , vix r e v c r l i poluerit. l l i n c j u v a m e n , orantes, ut spiritus ejus in pace requie-
f a m i l i a r i suorum dileclione c v i c l u s , q u i cum sibi scat, amen.
scniper adessc desidcrabant, languori et corporis

Finiunt Cesta Domini abbatis hujus /oci, monasterii videlicel Sancti Trudonis.

GESTORUM ABBATUM TRUDONENSIUM

C O N T I N U A T I O T E R T I A .

PARS PRIOR.
INCIPIT P R i E F A T I O S U B S E Q U E N T I S O P E R I S

Q n o n i a m scire gesta r e r u m , que priscis t c m p o r i - C 60 pervagantes (585), plurimas civitates cum opidis
b u s c o n t i g e r u n t , v i r i s religiosis et ecclesiaslicis pre et castellis, utriusque sexus incolis immaniter o c c i -
c e t e r i s quam p l u r i m i t m expedit, sciendttm est, quod s i s , d e s l r u x c r u n t consimilique clade loca sancta,
p o s t m u l t a s persecutiones, quas calholici a paganis ccclesias et monasteria depopulando. Inter que hoc
e t i n f i d e l i b u s , Ghotis s c i l i c e t , W a n d a l i s , Hunis c t sancti Trudonis cenobium adeo suis thesauris, cle-
L o n g o b a r d i s reliquisque barbaris nationibus d e s e d i - uodiis p r c t i o s i s , l i b r o r u m q u e copiis est s p o l i a l u m ,
bus e t l e r r i s s u e inbabilationis egressis, divino per- precellentique structura coiicreinalunt et eversum,
missti s u n l perpessi, novissime manus Omnipotenlis, ut de tam fainosa prius abbatia ab ipso sue funda
p r o p t e r c h r i s l i a n o r u m flagilia Gallias i i i h a b i l a n t i u m lionis lempore usque ad p r i m i Ottonis i m p e r i u m ,
a d p u n i e n d u m e x t e i t t a , m i s i l i n eos iratn indigna- perpatica metnorie commendatareperirentur. Idcirco
i t o n i s sue per Nortnannos, alio nomiue appellalos u l prefati cenobii futuris fiiiis et successoribus sal-
N o r v e n o s , paganos. Qui adjunclis sibi Danis Gallias tein ex aliqua p a r t c , quanla prosperitate anle ipso-
c u i n s i b i adjacenlibus provintiis per annos circiter r u m Normannorum persecutionem locus iste flo-
NOTiE.
(583) T e r t i u s ; Henricus I I obierat 1167. lur 28.
(584) E r r o r videtur l i b r a r i i ; eum supra I I , 3, dicat (585) Cfr. lufra I I , 2 1 , ad annum 896.
W t r t c u m a. 1155 electum esse, tegendum vide-
871 R O D U L F I A B 6 A T I S S. T R U D O N I S 27fc

racrit , qualesve posl sui cversionem miserias A s u i . Cum auiem ad prcsentia l iinpora dcventum est,
Bustinuerit, innotescat, evolutis tandcm bibliolliece notare cessavi, latius bec postcris cxequenda m
rc-
nostre l i b r i s et c a r t b a r u m c o p i i s , pauca que eollcgi l i n q u e n s ; q u i a , si gestarum r e r u m veritatem perse-
nd coiitinuandum r e r u m gestarum ordiuein , libris q u c r e r , quorundam forsan qui adbuc snpcrstites
per venerabilem domnum Rodulfum de geslis 9 ab- sunt ofiensam i n c u r r c r c m , aut si a v c r i l a t e disce-
b a l u m nobiliter digestis anleponere c u r a v i . Deindc derem , adulationis scu mcndatii nola fuscarcr.
consequenter triuui abbatum gesta, q u i Roduifo Prcicrca b u m i l i t c r supplico ct insianler posteros
immediate successerunt, i n anliquo libeiio con- meos exborlor, u l postposila ncgiigenlia ainodo s i n t
scripla invcniens a n n e x i . Postremo autem posui 12 solliciti notabiles r c r u m eventus e l gesla aunalibus
abbalum gesta, q u i prcfucrunt ab a i i H o Domini 1180 scripliscomincndare,quibusinspectis eorum succcs-
usque ad o b i l u m Roberli abbatis, qui obiit anno sorcs caulius pericula poteriut evitare futnra. D i -
Domiui 150b\ I l o r u m 12 abbattun aclus cx divcrsis s l i n g u i t u r aulem bcc gestorum abbalum c o m p i l a t i o
binc inde libris * ct ex antiquorum rclatibus c o l -
kk
i n q u a l u o r p a r t c s , qtiarum prima pars c o n l i n c l l i -
l e g i , a c ea que uieis icmpoiibus vidcre et attdire bros t r e s , sccunda libros tredecim U l
, teriia q u a -
potui i n s e r u i . Incidenlia quoque prout oporluna v i - tuor l i b r o s , q u a r l a vero i n duobus u s
libris com
dcbanlur, pltiribttssparsim l i b r o r u m capilulis intcrpo- B pletur.

INCIPIT T A B U L A PRIME P A R T I S DE GESTIS A B B A T U M 1IUJUS M O N A S T E R U SANCTI T R U D O N I S ,

ET PIUMO ( A P I T U L A P R I M I L I B I U E J U S D E M .

1. capitulum. De beati Trudonis nativitate.

2. De volo ipsius pro edificanda ecclesia.
5. De parentum ejus obilu.
4. De angetica sibi facta ammonitione et sancti Remacti instruclionc.
5. De ejus ad Melensem urbem profectione. Incidentia . De sanclts Amando et Remaclo.
k k l
Incidentia.
De obitu regis Dagoberthi et fitiorum ejus successione. Incidenlia. Dc 6 Pipinis et de sancta Certrude.
6. De profectu beati Trudonis in studiis sacre scripture.
7. De beati Theodardi in abbatem Stabulensis cenobii institulione.
8 . De beati Trudonisin sacerdotem ordinalione, et de ejus ad Sarcimum repalrialione.
9. De vilta nostra Seni quomodo beato Trudoni fuil coilata.
10. Quomodo bealum Rentaclum sanclus Trudo repatrians visitavit.
1 1 . Qualiter populus Sarciniensis ei repatrianli obviam venil.
12. De prima fundatione cenobii huius sancti Trudonis. lncidenlia. Quomodo sanclus Remaclus cessit ab
epyscopatu Trajeclensi. Incidentia de lheodardi successione.
15. De prima hujus monasterii dedicatione.
14. De dolalione hujns tnonaslerii a sancio Trudone facta ct fundatione % cenobii 80 monachorum in
allodio ejusdem sancli juxta opidum Brugis in Flandria situati. lncidcntia. De lerra Flandrie qnomodo primo
'acla -esl comitatus.
15. De larga possessione quam beatus Trudo habuit in Taxnndria, que nuttc appeilatur Campmia.
16. De prtmaria cenobitarum in hoc loco instilutione et divini cultus inibi inchoatione.
17. De officio predicalionis quod a sancto Remaclo etiam beatus Trudo susceperat.
18. De ecclesiis apud Zepperem et apud Falmiam quas atlernis noctHms visitavit. Incidentia. De sancti
Theodardi martyrio. Ilctn. De eodem.
19. De elcciione sancti Lamberli in episcopum.
20. De beati Lamberti ab episcopatu ejeclioue.
2 1 . De beati Trudonis jejuniis et etemosinis.
22. De beali Lamberti in suo epyscopatu relocatione.
25. De beali Trudonis obdormiiione.
24. De miraculis in die exequiarum ejus faclis.
25. De Lothario preposito posl bealutn Trudonem hoc cenobium regenti
26. De donatione ei elimosina a Pipino tecundo ct uxore sua Pliclrude monasterio nostro coltatis. Incidentia.
De Beda presbitero.
27. De sancli Lamberii marlyrio.
28. De mtracuto inexequiis sancli Lamberti. De successore suo sancto Iluberto palam audtto.
29. De consecratione sancti Huberii Rome miraculose facta.
5 0 . De translatAone epyscopalis sedis et beati Lamberti corporis a Trajecto ad Legiam et obitu stmcii
Huberli. Incidentia. De Pipino. Incidentta. De cenobio Monlis Cassini.
5 1 . De beati Eucherii in epyscopum crealione.
52. De obitu Lothatii hujus loci preposito.

INCIPIUNT C A P I T U L A L I B R I SECUNDI.
1 . De primo Itujus monasterii abbate
2 . De annis Domini sub quibus prefuit, et deG abbatibus ct succedenlibus.
5. De beati Eucherii ab epyscopatu expultione.
4. De beali Eucherii in exilium ad Hasbaniam missione. Incid. De obitu Karoli Martelli.
5. De revetaiione sancto Eucherio oslenta, quomodo Karolui apud inferos torquebatur et dc serpenle tr»
ejus sepulcro invento. *
V A R L E LECTIONES.

"•liberisl*. excquendam i \ " 8

undecim V. falso. "«vacu mhunc .ocum auctor numero libromm
avponendo reliauit. k%1
incedenlia 1*.
 273 G E S T A A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . — PARS I . 274
C. De obitu sancti Eucherii. Incidentia. De fundalione cenobii Foldensis.
7 . De dono bonorum nostrorum apud Donch, et de villis ibidcm a duce Roberto hutc monasterio collatts,
et de ejus seputcro. Incidentia. De Pipini teriii in regem Frantie creatione.
8 . De fure huius cenobii auferenie thesaurum , judicante Pipino suspenso.
9 . De miraculo per bealum Trudonem in puero sancli Rodcgandi epyscopi facto. Incidenlia. Dc obitu regis
Pipiui. Incidentia. De Hunis sen Avaribns per Karolum Magnum devictis.
10. De Donato monacho vltam beati Trudonis scribente. Incidentia. Quomodo Karolus factus imperaior
persecutioni Hunorum finem Imposuii. Incidentia. De imperio Ludowici Pii. Incidcntia. De regis Danorum ad
fid**m conversione.
1 1 . De Normannorum persequutionis initio.
1 2 . De domno Drogone Metensi episcopo et hujus loci abbate.
1 3 . De dono Ilotbenhi ttobilis virt huic monasterio tempore Drogonis abbatis facto.
1 4 . De 8 abbatum nominibus abbati Drogoni succedenlinm. Incidentia. De ymno Gloria, taus et honor,
quomodo poslremo inolevil, nt die patmarum canlaretnr. Incidenlia.
u s
De continentiit rcgni Lotharingie que
prius vocabatur Austrasia. Incidentia. De Lotharii imperatoris monachatu. Incidentia. De Danis Normnnnorum
complicibus. Incidcntia. De epyscopis Metcnsibus sibi succedenlibus et quare eorum aliqui
t intitulantur
archiepyscopi.
1 3 . De prebenda monachorum hujus loci antiqnilus dari consueta. Incidenlia. De terra Flandrie quomodo
facta fuil comitatns. Incidenlia. De victoria Francorum conlra Normannos.
1G. De prima corporum sanctorum Trndonis et Eucherii transialione.
17. De corporum beatorum Trudonis el Eucherii occuilatione sub volta sublerranea proptermelum Nornian-
nornm facta
1 8 . De Lolltarhtgie depoputatione per Normannos facta.
1 9 . De sancti Liberli passione. De monasterii ct opidi Sancti Trudonis aliorumque monasteriorum et civitn
tutn depopuiatione a Normannis facta. Incidenlia. De civilatum Treveris el Metis devastatione.Hncidentia. Dt
Ungaris paganis.
20. De redilu Normannorttm a Frantia ad Lotharingiam.
2 1 . De Normannorum exitio el exlerminalione et ad fidem conversione. Incidenlia. De primo Adelberone
Metensi epyscopo. Incidenlia. De abbale Prumiensi. Incidentia. De Iranslalione imperii a Francis ad
Tenionicos. Incideniia. De impetu Vngarornm. Incidenlia. Quatiter regnum Lolharingie fuit devglutum aa
nntum imperii.
22. De Ymizone hujus loci abbate.

INCiPIUNT C A P I T U L A L l B f t l TERTII.
1 . De imperio primi Otlonis hoc monasterium a Normanuis destruclum restaurare incipientts. Incidentia.
De Lotharingie duce. Incidenlia. Dellaude Ollonis.
2. De adveniu Ottonis regis ad opidum nostrum, et de ejus compassione erga hoc monaslcrium.
5. De abbatis lleineri consecratione.
4. De ftagetlatione per beaium Trudonem Adelberoni secundo Metensi epyscopo illala.
5. De elemosina matris domini Reineri abbalis. Incidcniia.
M
De controversia Oilonis et Francie
regis Ludovici. Incidenlia. Dc vicloria Otlonis cottlra ducem Lolharintjie. Incidentia. De Gerberga sorore
Ottonis.
6 . De immersione aranee labcntis in calice Reineri abbalis sub hora consecralionis eucharistie.
7. Quomodo Reinero abbate defunclo domnus Adelbero secundus Metensis epyscopus fit abbas hujus
'oci.
8 . De diligenlia domni Adelberonis in recuperatione reddituum, et dotatione paterne hereditatis monasterio
collata, et reformaiione edificiorum.
9. De monasterii post primam dedicalioncm iteraia consecratione. Incidentia. De resistentia domni
Adelberonis contra Ottonem regem. Incidcntia. El de Leodiensibus epyscopis. Incidentia. De collatione ducatus
Lotharingie.
10. De servitute Guodrade femiue, nbi ostendilur domnum Adelberonem fuissc hujus loci abbalem
11. De etemosina Zcitolfi, ubi eliatn claret domnum Adelberonem hnjus loci abbatem fuisse.
12. De obilu domni Adelberotm abbalis hujus loci.
1 3 . De bonis nostris apud Provin et silva Bruderhott quc comiiissa Flandrie monasterio contulil. Inctdentia f

De successione Leadicnsis epyscopi et imperaloris.

14. De fundationc cenobii sancli Vincentii et vitla sancti Trudonis.
15. De obitu domni Thiclfridi abbalis hujus toci.
1 6 . De creatione domni Erenfridi in abbatem hujus loci et ejus obilu.

F i n i i labula p r i m c pariis gesiorum abbatum hujus roonasterii sancli T r u d o n i s .

I N C I P I T LIBER PRIMUS
CONTINENS O R T U M , A C T U S E T OBITUM B E A T I T R U D O N I S .

1 . [SIGEB. TDEODEIUCI Viia S. Trud.] Anno Do- A F r a n c o r u m regis, H y l p e r i c i filii ex Frcdegunde c o n -

i n i u i 6 2 8 , i m p c r i i vcro Heraclii cum sua coujuge sorte sua, anno 4 0 , Johaune dico Agnus Trajeclensi
M a r t i u a anno 1 6 et L o t h a r i i secundi hujus nominis ecdcsie presidenie " , electus Domini sanctus T r u d t
4

VARLf) LECTIONES.
4 V t
pl\ rocritis 1\ M i
presidenti
275 R O D U L F I A 6 6 A T 1 S S. T R U D O N I S S7G
ex nobilibus e l Deo dignis pareniibus ipso anno plus A assignalum, Metemis factus est episcopus. lncid.
mtnusve i n liasbaniensi l e r r i t o r i o , S a r c i n i u m no- [SIGEB.J Anno Doinini 6 4 5 , i m p e r i i Constantis seu
m i n e , nascitur. Cujus pater W i c b o i d u s nomine cx Constanlini anno 5 , ilhtstris v i r W i c b o l d u s , pater
F r a n c o r u m regum o r l u s p r o p a g i n e , prefatique H y l - ipsius bcali T r u d o n i s , i n seneclulc bona i n Domino
p e r i c i regis contemporancus e l ex recta linea con- o b d o r m i v i t , e l i u ecclesia viile sue a l l o d i a l i s , ex
sanguineus, temporale d o m i n i u m seu c o m i i a t u m la- nomiue suo W i h e k e m (5S9) d e n o m i n a t e , sepultus,
t u m , quod proprio j u r e in p a r l i b u s Hasbanie, Cam- elevari t n c r u i l . Jncid. Eodcm anno sanclus Remaclus
p i n i e (58C) et Flandrie possederat, j u s t i s legibus a Dagoberto ( 5 9 0 ) rege F r a n c o r u m [V. S. Theod. 5 ] ,
gubernabal. Mater autem Adala nomine ex A u s t r a - a solilaria et monastica vita e x t r a c l u s , i n v i t u s e i
siorum ducum prosapia p r o g e n i l a , p r i m i P i p i n i du- prccibus v i c t u s , Trajcclensis epyscopus o r d i n a t u r
cis Auslrasie dilecla cousauguinea, hunc unice na- [circa an. 6 5 0 . ]
tum filium ad multorum educavil saiulem fide- 4 . A n n o ipso beatissimus adolesccns T r u d o , u i r o -
lium (587). que o r h a l u s parente, iinllo egens t u t o r e , quippc
2 . [SIGED. Vita S. Trud. c. 3 . ) Anno Domini 0 5 3 , cum j a m coinplessel elatis suae annum 1 7 , cepit
i m p e r i i H e r a c l i i 2 1 , e l Dagoberti regis, m o n a r c h i mente fluctuari, qualiler dominium paternum cum
t r i u m r e g n o r u m , scilicet F r a n l i e et N e u s t r i e , que adherenlibus huic largissimis patrimoniis possessio-
nunc Normannia vocalur, ac A u s t r i e , qtie modo nuui tam sagaciler disponere auxiliante Dei g r a t i a
Lolharingia nuncupatur, anno 2 , sanctus T r u d o prevalcret, ut t c m p o r a i i u m r c r u m aflluenlia i n g r c s -
ineunlis elatis sue anno 6, vel q u a s i , p n e r i l i opcrc sum perpetue heredilalis sibi nullalenus obstrueret.
i n agri p l a n * i e colleciis lapidihus ecclesiolam con- [ V. S. Trud. i , 7, 8 , 1 2 . ] Hcc secum d i l i g e n l e r r u -
3 l r u x i l , in qua ad oralionem provolulus, de ecclesia minans ad m e m o r i a m reducil v o l u m , qnod dc c o n -
i n suo allodio ediftcanda se voto s l r i n x i t . Quam pro- slruenda ecclesia i n propria hereditale p r i d e m pue-
cax quedani m u l i e r indignanter intuens, pede dissi- rulus vovcrat. Qui cum in hujusmodi mcntis c a p l u
p a v i l , que continuo ullione divina cecatur, sed ad fluctuaret, sompnus ei continuo obrepsit. Angelunt
c o n c u r r e n l i u m v i c i n o r u m i n s i a n t i a m puer pro ca Domini sibi assistere v i d i l , suadentem s i b i , u t s a n -
tnisericordiam Dei invocans, eidem visum r e s l i l u i t . c l u m Rcmaclum epyscopum adiret, c u i i n o m n i b u s
Incideniia. [SIGEB.J Circa idem tempus sanclus A r - que juberet obtemperaret. Expergefactus a u l e m ad
nulphus Metensis episcopus conslituilur. Jncid. villam Septemburias secundum angeli m a i i d a t u m
[V. S. Tlieodardi, c. 4 . ] Eodem tenipore prefato rcge festinat, ibique residenli epyscopo c o n s i l i u m a n g e l i
Dagoberiho tilius nasciair, ad cujus preces humiies Q manifeslat. Cui ille : Perge 9 fiH9 ad Metentem epy-
sanclus Amandus infantem baptizat et nomen S y g i - tcopum , el beato Stephano quidquid in Hasbania
berlus eidcm i m p o n i t ; u b i cum p a l r i n i baplizanli trade. Hoc enim, angelo revelante t Chrislo acceptum
venerabili prcsbitero f i n i l i s o r a t i o n i b u s continuo non fore didici.
responderent, infans 4 0 d i e r u m piena distinctione 5. Die i g i t u r s e q u e n t i mane d i l u c u l o , venerabilts
r

audientihus circumslanlibtis respondit: Amen. [c. 8.] adolescens T r u d o ad c i v i t a l e m Mctensenr i l e r a r r i -

Circa idetn tempns (circa an. 6 4 6 ) defuucto Jobannc p i t , ibique sancti pontificis Giodulfi oblatus p r e s e n -
d i c t o Agnus Trajcctensi episcopo, idem rcx sanctum tie, m o n i l o r i s sui beali Remacli obtemperans c o n s i -
A m a n d u m Trajectensem episcopum quamvis reni- l i o , omne p a l r i i n o o i u m quod i u Hasbania possidet,
tentcm constituit. Jncid. Qui postquam 3 annis pre- sanclo Slephano t r a d i l . Tunc sanclus Glodulfus bea-
f u i i episcopalu posthabilo sancto Landoaldo archi- t u m T r u d o n e m i n i i i i u m assumens, diligenter i l l u m
presbitero cathedrc cpyscopalis c u r a m c o m m i s i t , e t ad l i t l e r a r u m scientiam, sicul p e t i v i t , instrueuduro
s o l i l a r i a m v i l a m p e t i i t , [V. S. Amandi.] et in fideli v i r o c o m m i s i l , q u i cooperante gratia s a n c t i
Einonensi monasteno usque ad finem vite per- S p i r i t u s , iufra annuni t o i u m p s a l l e r i u m decatilare
mansit. scivit, e l u l t r a estinialionem b o m i n u m in brevi t a m
5. Anno D o m i n i 6 4 4 vel quasi sancta A d a l a , ma- D egregie i n scienliis s c r i p t u r a r u m sic profecerat, u t
t e r beati T r u d o n i s , i n pace q n i e v i t ; cujus corpus coequos suos m i r a b i l i l e r superarel. Incid. [V. S.
apttd Zeelem v i l l a m ( 5 8 8 ) , que allodium est sancli Amandi; Vita S. Rem.] A n n o eodem c u m D a g o b e r -
T r u d o n i s , i n ecclesia sepultum, i n i r a c u l i s c l a r u i t , e l tus rcx sancto Amando contemplationi et p r e d i c a -
i n decenti loculo composituro, a lerra elevatum est. liohibus i n s u d a n t i , quippe q u i incolas Gandavi,
Jncip. [ V. S. Glodulfi. ] Circa idem tempus sanctus famosi o p i d i i n F l a n d r i a s i l i , ad fidem c a t h o l i c a m
Glodulphus sanctilatem genitoris sui sancti A r n u l f i c o n v e r l e r a l , ab onere epyscopaiis cure cedenti, l i c e t
i m i l a t u s , post G e o r i c u m , quero prius A r n u l p h u s i u i n v i t u s , condescendisset, ne tamcn tam fainosa sedes
spiritu successorem sibi i n epyscopatu agnoverat presidenlia p r o p r i i epyscopi c a r c r e l , h a b i l o c o n s i l i o ,

NOTiE.
(586) Hodie Kempenlaud i n sinislra ripa fiuvii ( 5 8 8 ) vicus prope Diesthemium.
Dommel et aquilonem versus a fluvio N e t h e , eadem (589^ Vicus in eadem regione haud orocul D i c s l h e -
regio quse antiquioribus appellabalur Texandria. Vide mio
infra 1 , 1 5 . ( 5 9 0 ) I m o a Sigeberlo I I teste V i t a antiqua S.
(587) Hoc stemma p r i m u s si quid video noster Remacli.
dedit.
 277 GESTA A B B . T t t U D O X . — CONTIMJATIO I I I . - P A K S f.

sanctum Rcmacltim monachuin ex monnsterio Sol- A ipsc Pipinus o b i i l , sanclus Amandtts more solto
lempniaco (501) sub patre Eligio a solitaria vita causa seminandi Dei verbttm j u x l a opidum Nivehense
e x t r a c t u m , qnamvis renitentem, Trajectensem epy- i l e r d i r e x i t , quem Ituherga viduala ad p r a n d i u m
scopum inslituit. Circa idem tempus (an. 638) i n v i l a v i l . Qui ad instantiam prccum Iluberge m a t r i s
prefalus rex, fluxus ventris i u f i r m i i a l c deficiens, et Gertrudis filie u t r i q u c sacrum vehim imposuit et
cutn magna devolionc cmisit s p i r i t u m . Cui p r i m o - domum earuni ecclesiam consccravit, [ V. S. Amandi t

genitus ejus filius Clodoveus i n regno F r a n l i e et SIGEB.], qui posl paucos dies ad nioiiastcrium Elno-
Neustrie successit; alter autem filitis Sygibertus ncuse quod elegerat r e d i i t , et i b i devotissimeChristo
dicebatur, quem paler aule aliquot aunos adbttc scrviens, post hos annos, 18 anno i m p e r i i hnjus
puerum i n regno A u s t r i e , que nunc Lotharingia Conslantis seu Constaniiiti i n Domino obdormi*
vocatur, constiluerat, dans eidcm tutores Gumber- vit.
t u m Coloniensem arcbyepiscopum et P i p i n m n d u - 6. [V. S. Trud. t c. 9.] Anno Domini 650, i:nperii
cem inferioris A u s t r i e , qui laudabilium suortiin Conslantis sive Constaiitini 8 , epyscopalus sancti
l u l o r u m seculus vesligia, i n universis moribus et Betnacli anno 6, sanclus T r u d o postpositis l i b e r a -
v i r t u t i b u s c o a l u i l , p r o u l cx proccssu dccursus rc- lium scicnliis ad intelligendum indaginem sacre
gnationis ejus e n i l u i l [cf. FHEDEG., V. S. Sigeb.]. scriplure studium c o n v e r t i t , i n qtta quantum profen
Incid. A n n o sequenti (639) Pipinus prefatus dux c t cerit, per reparalos ab ipso lapsos a p p a r u i u
m a j o r domus regie, qttcm Dagobertus rex lolius 7. Eodem anno rcx A u s l r i c Sigiberlus de libero-
A u s t r i e archiduccin fecit, in Domino o b i i l . Cujus r u m desperalus propagine, [V. S. Theod. y c. 4 , 7]
corpus npud Landen sepelitur et posl plures annos cooperanle $ibi majore doinus e l duce Grimoaldo,
inde ad opidum Nyvellense t r a n s l a t u m , lniraculis p r i m i P i p i n i filio, et sancto Bemaclo, 12 monasteria
c o r u s c a t ; cujus obitus tinivcrsum Auslrie regnum conslruxit, i n l e r que duo edificanda quo in loco
merore p e r c t i l i l [cf. V. S. Sigiberti]. Isle Pipinus, sancto ttemaclo placeret consensit. Ex hujus con-
p r i m u s hujns nominis, fuit magnifici principis K a r - cessionis g r a i i a v i r Domini f u n d a v i l i n diocesi Co-
lomanni filius, q u i ex sua conjuge sancta Yluberga loniensi monaslerium u n u m , quod appcllavit M a l -
filium nomine Grimoaldum gcnuit, qui pntri in du- m u n d a r i u m , r e l i q u u i n vero i n diocesi Trajcctensi,
catu succedens, per a u x i l i u m saucti Cuniberti loco quod n o m i n a v i l Stabulaus. Quorum striictura cum
patris stii major domus c o n s l i t u i t u r , obiilque s i n t sumptuose ex aerario p i i regis csset c o n s u i n m a l a ,
l i b c r i s . H a b u i l etiam idem Pipiitus filiam nomine de consilio sancli Bemacli rex Stabulensi monasterio
Beggam, quam Ansigiso d u c i , sui sodalis sancti A r - £ sanctum T h c o d a r d u m , v i r u m scientiis et v i r l u t i b u s
nulfi filio, conjugavit, que P i p i n u m secundiitn, q u i o r n a l u m p r i m u m prcfecit abbaletn, q u i quam d i l i -
Grossus diccbatur, pepcril , cujus filius Karolus genler sancte rcligionis disciplinam ad perfectionis
Tttdetes sive Marlellus fuit. Qui Karolus ex Alpayde unguem verbis et opere i n subditos transfuderat,
c o n c u b i u a procreatus, geuuil Pipinum hujiis nominis ex discipttlis quos i n n o r m a v i i c l a r u i t , q u i l a m devote
t e r c i u m , qui favenle Z:ikaria papa p r o p t c r victoria- v i t a m duxerunt, ut plures famosi v i r i , sanclus sciii-
r u m suarum strenuitalcm F r a n c o r u m rex constitui- cet ttemaclus et sanctus Lamberlus Trajectenses
tur. Quartum v c r o Pipinutn rcx Karolus Magnus epyscopi, preter alios ibidem monastice conversatio*
g e n u i l , ettmque Ytalie regem prefecit. Quiiittis a u - nis p u r i l a l e deleclali, Deo m i l i t a t u r i successu l e i n -
l e m Pipinus, L u d o w i c i P i i filius, a palre rex A q u i - poris degtterunt. Incid. Circa hec tempora Gri-
lanie c o n s t i l u i t u r . Sextus hujus nominis Pipinus moaldo ducc inferioris A u s l r i e c t majore regalis
patri i n regno Aquitanie succedit, quo morluo domus Sigiberti regis defuncto, Pipinus sectindus,
uomen Pipini abolevit. F u i t autem iste Pipinus ex sorore Begga illius nepos, i n ducatu et majoratu
prirous uous ex ducibus polenlissimis infra regnum domus succedil(n"rca an. 656).
Attslrasie, ducalttum suornm dominatum distinclis 8. [SIGEB. V. S. Trud. i , 1 5 , 1 6 , 1 7 . ] Anno Domini
t e r r a r u m l i m i t i b u s hereditario j u r e possidenlibus. Q 655, i m p e r i i Conslantis seu C o n s l a n l i n i a n n o 12, epy-
H t i j u s v e r o P i p i n i ducatus dicchalur ducatus A u s t r i e scopaltis sancli Beinacii anno 10, sancttts T r u d o , a d -
n i f e r i o r i s , i n quo preter alia multa oppida et castella, moduin sacrc sci iplure scientiis sufficienler intbulus,
Brabantia c o u l i n e b a l u r , que a Brabone Trojano a sanclo Glodulfo saccrdos o r d i n a t u r . Itcm. Anno
n u l i l e , scilicel nepole llectoris m a g n i , nomen acce- eodcm venerabilis pater sanctus Glodulfus Metensis
p i l . Pars insuper magna Hasbanie et Campinie ad epyscopus, d i v i n i t u s inspiratus,ad se vocato benigne
ipsum respiciebat, q u i i n nostris conliniis h a b u i l sancto Trudone d i x i t : Oportet tet fili karmime*
doo palacia, tinum m i n u s i n loco q u i adhuc vocatur patrioi fines visitare ob profectum ecclesice sancti
L a n d e n , et a i i u d majus i n opido nuncupato Nivella. Siephani, immo potius ob salutem Hasbaniam hnbi-
[V. S. Gertrnd.] Post attlem memoratos liberos tantium; nam populum non parvum Deo et sancta
l l u b e r g a peperit ilH filiam nominc G e r t r u d e m , v i r - Stephano acquires, perfectamque plebem Domino ser*
g i r e m a Deo clectam, que 14 anno elalis sue m a l r i vituram in tua hereditale parabis. Nec libi molestum,
v i d u e fideliter adhesil. Incid. Anno quasi eodcm quo queso, sit quod hinc te proficisci
9 jubeo, necesse enim
NOTiE.
(591) Solignac i n A q u i l a n i a .
 279 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 280
esf, 11« tuis exigcntibus merilis, plurimi religiosi tiri A ctum D o m i n i heredcm sibi c o n s l i t u i l . Quam dona-
in hereditate qnam sancto Stephano tradidisti Deo tionem c u m frater donatoris perccpisset, ipsam
serviant. Cousentil sanctus T r u d o p i i p a l r i s monifis, v i i l a m sibi vendicat et violenler eam apprehendere
et.lacrimis m u l u o perfnsi, post sancta oscula p o n t i - non f o r m i d a l ; sed Omnipolens i n j u r i a m servo suo
ficis c u m benedictione i l e r a r r i p u i t . Item. Profici- illatam ulcisccns, invasorem hujus ville mox gravi
scenle autem venerahili Trudone a Metensi urbe, corporis languore perculsit, et m c m b r i s contracluro
gens urbaua comilantes eum voce I n c r i m a b i l i dixc- quasi i n trunco r e l i q u i t . Tunc iile ad cor rediens,
r u n t : Cur, pater sancle, sic nos deseris, qui tuis penilenlia ductus beatum T r u d o n e m h u m i l i l e r r e -
semper obtemperavimus jussis? Felix, a i n n t , Hasba- dtici ad sc visilandrtm nuntios destinat veniamqne
nia 9 que tuis aspeclibus fruitura, de nostro dampno poslulat. Ctijus sancti precihus i n prcsentia egroti
ditabilur, et ex nostro merore letabitnr. Quihus ille ad Deum f u s i s , omnis iila nodositas membrorum
respondit : CViri concivcs et domeslici Dei, nolite dissolvitur, et prislina sanitas i l l i r e s t i t u i l t i r . Q u i
contristari, licct enim corpori videar presentie vestre continuo pedibus ipsius provolutus, ablata r e s l i t t i i t ,
ad momenlum sublrahi 9 votis tamen semper presens et proprir.m v i l l a m , p r o u l frater p r i u s suam, sancto
ero. Sicque commendans eos divine majestaii ad v i r o o b l u l i t . Cui ipse r e s p o n d i t : Ablatum mihi tunc
patrios iines i t e r d i r i g i t . ^ et modo restilutnm accipio 9 sed tuam villam voio
9. Venerabilis i g i l u r pater T r u d o prospero trans- Metensi ccclesie perpetuo fore incorporalam. Iicc
itu cuidam ville nomine Scni, que fuit propritun viila ntincupaliir M l
et esl vicina v i l l c
allodium unius nobiiis m i i i t i s , appropiavit. Qui dum nostre prefate Scni, cujus iucole adhttc i n h o d i e r -
nimia passionc leprc infcclus, lumine oculorum csset ntim fidelissimi sunt bcato T r u d o n i , et r c p u l a u t
prtvatus, apparuit ei angelus Domini diccns : Festi- scse potius ad monaslerium i p s u m , tanquam ad
nans snrge, proxima esl tibi salus et sanitas corpons. proprios patronos spectare.
Mitte igitur servienles tuos ad exitns viarum, et 40. Prelerea ex prclibala causa venerabilis T r u d o
obviam habebunl virum abjecti habilus, de cnjus * M
aliquantulum a sua profeclione retardalus, i n l e l -
manuum ablntionis aqua, si lotus fueris, continuo ligcns sanctum cpyscopum Remaclum j u x t a Tun-
curaberis. Qui evigilans revelationem cum gaudio grense opidunt moram faccre, i t e r s u u m illuc d i r i g i t .
suis oslendit, ct sicut ab angelo d i d i c i t , nuntios Ad cnjus presontiam adductus ipsiusque ohvolutits
c m i s i t . Cumque panlulum ad campeslria extra v i l - p e d i h u s , uterqtie s u r r e x e r u n t , et post amplexus
lam proeessissenl, v i r Dei obvius venit, et h u m i l i t e r muluos miscentes sancta colloquia, T r u d o p a l r i suo
q u e r i t transittim qui ad ipsam ecclcsiam perducit. p karissimo omnem processum i t i n e r i s e l eventuum
T".... ~ . . 1*. T*.. n AnUK/IAmlO I .1 tt f •
Tunc
I l ' l
i l i i ex liabitu eum cognoscentcs, pre gaudio
.
suorum nnanM
r rnanv..i?l!. Tunc cpyscopus O />a PIIAI
l a n l i sacerdotis i n1 *%
stttpefacli d i x e r u n l : Ad ecclesiam, si cupis, lecum scientiis profeclum et i n moribus disciplinam lucra
comitabimur 9 insuper ad prandium le libenter rcci- sua reputans, i l l u m sibi i n collegam ad predicandum
piemus. Tunc v i r sanclus inlciiigcns gratiam Dei sibi evangelium Christij assumit, p a r l i l o q u e oncre cttre
id providisse, orationc i n ecclesia cum habundantia pasloralis ccclesias ordinare et penilentie sacramen-
laerimarum peracta, gratanter cum i l l i s ad p r a n - tum conferre sua a u c l o r i l a l e i n j u n x i t . Cepit igiiur
d i u m c o m i l n t u r , et ad domtim illius m i l i t i s cum epyscopus liberius contcmplationi cum M a r i a va-
bcnedictionc ingreditur. Cumque posl dulcia collo- care, et Trudo instanter c u m Martha laborando
quia mcnsa parata ad consedendtnn esset, nohilis provisioni ecclcsiarum et predicationi per dyocesin
precepil ad ablucndiim aquam manibus dulcis ho- invigilare.
spilis sui m i n i s t r a r i . Cum aulem ad tergendum H. [Vila S. Trud. n , 1.] Posl hec v i r D o m i n i
tuclla (592) extenderettir, prcfalus nobilis, p r o u t ab T r u d o beali Glodulfi Melensis epyscopi m o n i t a a d -
nngelo d i d i c i t , scoisum declinans oculos, m e m b r a implcre cnrans, palrios fines v i s i l a r c festinat, et a d
leprosa ex hac ablitilione perungit, et continuo lolius S a r c i n i u m , locum sue n a t i v i t a l i s , i t e r d i r i g i t . Q u o d
corporis sanitatcm conseqnitur. Ad podes igitur Q cum fama precnrrcnie Sarcinienses percepissenl ,
celestis sui medici p r o r u i t , e l cum tola familia g r a - domino suo diii desiderato calervatim tolus pagus
t i a r u m acliones Deo ct sanclo T r u d o n i imbre l a c r i - agmine v i r o r u m , m u l i e r u t n et puerorum c o n g r e g a l o
m a r u m pcrfusi in excclsum proclamant, scd v i r Dei in ejus occursum feslive procedit. Quem u b i s a n u m
liiijus curalionis donum non sibi, immo potius v i r l u t i et incolumem aspcxerant, perfusi pre gaudio l a c r i -
gratie hospilalitatis sui hospilis ascribit, sicquecum mis, amplexalum deosculantur cjusque dulci allo-
h u m i l i l a t i s altercatione curatus cum curalore ad quio delectali, benedictionem postulant et o b t i n e n t .
mensam accedunl, facloque prandio nobilis ille T a l i autcin amice plcbis lumuituoso aflectu i n s u a m
sobole careus sanclo T r u d o n i villam suam cum o m n i Sarcinium comilalus, factus o m n i a o m n i b u s , alios
j u r c et hereditate, p r o u l sibi a progenitorihus suis consolando emcndans, alios casligando reformans,
allodialiter snccesserat, efficaeiter conlttlit. e l san- ipsuroque pagum verbo predicalionis c i r c u m i c n s ,
V A R I J E LECTIONES.
1 , 1
lacuna V 4 M
Trudo — i n v i g i l a r c apud Ihnschen.
NOTiE.
(592) Touaille Francis, dwele Germanis in speculo Saxonico, i . q . mappa
281 GESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . — PARS I . 282
pagaiiismi feccm, quc i n i b i adbuc plene non fuit ex- A 13. [SIGEB. Vita S. T m d . n 2.J A n n o D u m i n i 657,
f

i n a n i l a , funditus cxpurgavit, ct rcligione fidei cre- i m p e r i i Conslanlis seu C o n s i a n t i n i anno 15 et epy-

sccntc, cccicsiam fidelium cotidie per novos populos scopatus Tbeodardi Trajectensis epyscopi anno 5,
augmentavit. sanctus T r u d o c e n o b i u m , quod p r o p r i i s expensis
12. [Ibid. u , 2 . ] I g i t u r beatus T r u d o d i v i n u m a u x i - in sua hercditate fundaverat et ad i n h a b i t a n d u m
l i u m ex fidelium m u l l i l u d i n c concurrcnte sibi adesse a p t a l u m decenter i n a l t u m p r o d u x e r a t , dedicari fe-
considerans, votum quo se Deo i n pueritia a s l r i x e - c e r a l a sancto Theodardo Trajectensi epyscopo i n
r a t de construcnda i n sua hereditate ecclesia, ad honore sauctorum Q u i n l i n t ct R e m i g i i , 3 Idus Octo-
m e m o r i a m r e d u x i l , ut e x e r c i l u i cbristiano sibi c o n - bris.
flueuii ccnobiale v a i l u m erigeret M I
, uhi contra teia 14. Qui voto dudutn i n pueritia sihi d i v i n i t u s i n -
ncqiissimi rontiuua devolione ct oratiotie cum spirato plene salisfaccre ctipiens, ex suo reddituoso
suis commilitonibus i n t e n t u s , i u Christo trium- ct largo p a l r i m o n i o prefatum ccnohium copiosc do-
p h a r c t . Invocato tandem sumnii conditoris a u x i - tavil. Prcter c n i m d o m i n i u m et possessiones quas
l i o , arlifices perilos c o m p a r a t , ct fundandi ceno- iu Hashania ex p a r e n t u m successione posscdcrat,
bii i n loco c m i n c n t i versus aquilonem, ad ievam undc, ul prenarralur, mnximas heredilates in
fluvium Cisindriam (595) per convallein defiucntem ' A u s t r i a , q u c p o s t e a L o l h a r i n g i a vocala est, t e n u i t , q u e
m
h a h e n l i , gratam planiciem iilis consignat. C o m - nuncusquc Metensium epyscoporum mense i n c o r p o -
paratis vero materiis ad hoc opus nccessariis, cemen- rate s e r v i u n t — i u l c r quas Dongei (595) v i l l a , quc
t a r i i ahsque mora fundamenta j a c i u n t , e l sub brevi m i l i a r i o viciua V i r d u n o c o n s t a t , una f u i l , quam
Xempork discursu lapidee parictes i n altiludinem post plures annos Theodericus, p r i m i Ottonis con-
cievsle intiientium mentcs letificaverunt. I n s o l l i c i - sobrinus , sibi a t t r a x i l — habuit insuper ex partc
ludiuc lamcu lani sumpluosi opcris scrvus Dei T r u d o p a t r i s d o m i n i u m ville Brugis nuncupale cum suis
inardcsceus, i u j u n c l u m sibi a sancto Rcmaclo pre- a t i i n e n t i i s , que modo e s l o p p i d t i m fainosum i n l e r r a
dicaiionis ofiicium nichiloniimis fideliter implevit. qui nuuc vocalur Flandria. Juxta qttod opidtun
Incid. [ V. S. Theod. c. 8. Vila S. Trud. n , 17. tnonastcritim n i g r o r u m m o n i a l i u m quasi ad d i m i d i t i m
V. S. Theod. c. 5. Vita S. Rcm. V. S. Theod. c. 5, m i l i a r e s i l u m e s t , habens ex nomine beali T r u d o n i s
7 . ] Circa idem lempus (an. 661) sanctus Remaclus s o r t i l u m vocabulum scilicet Sancli T r u d o n i s . Islud
malc ferens, quod bona suc ecclesie violenlcr per monaslerium (596) ipse bcatus T r u d o i u proprfo suo
potcntcs et nohiles pcr annos c i r c i l e r 50 injusle ibidem allodio fundavit el d o l a v i t , ct ineoSOmona-
reteula pnssidereuiur, ncc valcrel coutra l o r r c n l e m cbos i n s i i l u i i , sed qua causa poslea intmutatio sexus
• i • . «... i • li . i . i r v ~ -
hrachia exlcndere, pettcstis l i i i n i i l l u u m s c c u l a r i u m , Deo i: n
..:i.: . :....:
i b i servieutium c o n .l:i_g: •i l , nescilur. Incid.
J - / 17.
Ei
volvchat iu animo ad porlunt soliiarie vile redirc, quia dc lcrra F l a n d r i c recilatio i n s i l i l , annotati
p r o p l e r quod rcgfm Sygil.crtnm adiil f>94), ct ab congruit, cujus c«>ii<!iiio.us ab anl quo cx>liti1.
eo t a n d c m cmn magnn diiKeullale ab oncre cure S t i e i t d u m i g i t u r , q»io I a i tv^n-tin F i a c t i e quidam
pasioralis ab-olulus fuil Oui s:inina prosulari jvinits l e i t e l e t l i l i > vahie tesp c i c b a l , qui uiinc Flan-
cx°mDinin . " l dc t sutVapio niumii se exutum letatus, dria u u n t u p a t u r . liluc balivi c l foreslarii solebant
d i u dcsideratiim quietis portuin Stnhtilensis cenobii per rcges c o n s l i l u i ex proceribus aulici ad popultim
c x p c i i i , el vite contemplative ibidettt vacans, secuin g u b c r n a n d u m , et rediiilus annuos in colligendum
l i a b i i a v i t , professionem monacbalem fecit, et l a n - deslinari, nec vocabantur comilalus usuue ad p r i -
iletn posl plurcs annos a<l Dominum vocatus, i n eo- mnnt nnnum i m p e r i i K a r o l i C a l v i .
clem loco sepeliri meruit (circa un. 607). Incid. Anuo i 5 . Prcterea vencrabilis T r u d o d o m i u i n m e l l a r -
Ci>tlcin proceres et aulici ctim plehe urbana de sub- gas possesfioucs hcrcdilarins habuit in Taxandria»
s i i l n e n d o presule regem Sygibcrtum adettnl, q u i in que l e r r a nunc vocatur Campinia , que plures liher-
commune cum eisdem deliberatione facla de o m n i u m lates ct villas cominet. l n t e r quas posl d o r m i t i o n e m
conseusti, ncccdente etiam s u m m i pontilicis auclo- D sancli patris p l u r i m e ecclesie in honore ipsius s a n c l l
r i t a l e , Theodardttm, Slabulensem abhatem, Trajcc- Trttdotiis cledicale n o s c u n l t i r , qtiarunt j u s patrona-
tenscm epyscopum constituit, a sancto Cuniberto lus cum aliarum v i c i n n r t i m ecclesiarum patronatu>
Coloniensi archiepyscopo post paucos dies consecra- ad collaiioncm abbalis et conventus hiijus monasle-
t t i n t . Qui a sarcto Materno Tongrcnsi post epyscopo r i i sancti Trttdonis pleno j u r e perlinerc anliqua pos-
presedit 28 . Eodem anno sanctus L a m b e r l u s bone
0 8
sessio manifeslat.
i n d o i i s adolescens a patre Apro nomine, i l l u s t r i v i r o 16. [Vita S. Trud. n , 2.] Eodem anno vel quasi
c l c o m i t e , magisterio sancti Theodardi traditur M f
. vencrabilis T r u d o dcdicatum hoc suum c e n o b i u n t .
V A R L E LECTIONES.
M S
exigercl 1*. M V
defluenii ! \ M l
excidit 1 liberali doctrina imbulus cst legitur tn vila S. Theo
aardi.
NOTiE.
(595) Cisinder rivulus i n c i d i t in fitiviuin Gcete. I l e r i g e r u m i n Mon. G e r m . SS. V I I , 185.
(594) Sigeberlus j a m anno 656 o b i e r a t ; crnt rex (595) D u g n y ; cf. Rudolfi Gesta V I I , 6.
Auslrasiae Childericus I I . Dc saucto Rcmaclo vidc (596) Est monasteriiim BruRense-EIckboutanum

A
283 RODULFI A B B A T I S S. T R U B O N I S

quomarfmorittm bealus Glodulfus epyseopus Mciensis A c t a q i i i b u s j c o n s l r u e b a n l u r , i g n o r a l u r . Deloco prefali

sptritu rcvclanle sibi predixerat, ex laigo e l r c d d i - c l veleris sanctuarii esl sciendum, quod i l l u d exten-
tuoso suo p a t r i m o n i o hahundc d o t a v e r a t , adunata- d i l u r ab a r c u , qui est s u r s u n f r e l r o capellam, sancti
que fidelium m u l t i l i i d i n e d i v i n i cultus officium fccit Trtidouis usque ad p l a n i t i c m , quneest ante ipsam ca-
i n i b i sotempniler i n i c i a r i , cresccnleque devolione pellam ad longiludinem humanequasi s l a l u r c , i n c l u -
coliliie profecit i n aiigmentum laudnbilis famc locus sive. Ncc esl ibidem alicujus preterquam p r o h a b i l i l c r
iste. Divulgala enim undique fama tam devole ceno- Deo digtii corpus l i u m n n d u m , propter sanctorum r e -
bialis congregalionis, p l u r i m i h u c n o b i l i u m v i r o r u m liquias, que sicut iu c i r c u i l t i a d e x t r i s et a sinistris
fiiii, tam cx palatinorum dignitale quam e l p i o c e - sancti T r u d o n i s cnpclle b a b e n l u r , illuc c o n t i n e n t u r .
r u i n l i b c r t a l e , una cum popularibus el ex servitio t 7 . Preterea vir he;ilus, non obslante devoti
conversis, ad p o r t a n d u m j u g u m C h r i s t i , onere d i - gregis donicstica s o l l i c i t t i d i n c , opportuuis vicibus
v i t i a r u m c o n l e m p l o , comaque capitis detonsa, i n - famitiarium stipaltis ngminc pagum Ilasbanicum
g r e d i u n t u r celesti regi perpeluo n i i l i t a t u r i , m u l l i q i i e circumieiis, i n n u m c r a b i l c s sue doctrine verbis et
nobiiiuin proprios filios et nepotes suos buic saucle cxemplis i n fide C h r i s l i c o n f o r l a v i t , ex q u i b u s p l u -
c o m m u n i o n i mansipandos c u m amplis patrimoniis rimos vivcns ad Denin p r e m i s i t .
dcvoverunt, quos sub l a n l i doctoris magislerio i n - * 18. | Vita S. TrutL n , 6.] I i a b u i t aulem in consue-
normandos slatuerunt. [ V . S. Bereg.] Circa u a
hec ludine alternis noctibtis, ceteris quiescenlibus, nunc
tempora sancius Reregisus ex pago Condrosio or- ecclcsiam M a r t i t i i silam i n villaquae Fahnia nuiiciipa-
t u s , ct a parenlibus i n l r a luonaslerium sancli T n i - t u r , tune eccieslam sancti Servalii et bealeGenovefe
donis stib h a b i l u religionis l i l t e r a r u m sludiis et lege silam i n v i l l a quc vocalur Septemburias, solus et
divina imbuendus nuper t r a d i l u s , nuuc largienle absque a r h i t r i s v i s i t a r e , et post peculiares oraliones
Pipino principe eidem lalam p r o v i n t i a m 4 8 7
, mona- priusquam illuccsccret ad monastcrium clam r e d i r e .
sterium Andanienscin honore sancti P e l r i c o n s l r u x i t , Distabat aulem ulerqtie v i c u s n loco S a r c i n i i p r o p l e r
i n quo clericis ordinc canonico m i l i t a n l i b u ? , ipse i n l e r p o s i l u m ab antiquo lempore ncmus spaciosuni
paler in eodem hahitu est s o c i a l t i s " * . De situ autem 5 ferme m i l i a r i b u s , sed ntinc grala campeslris p l a -
p r i m n r i e fundationis hujus m o n a s t e r i i , ne r e r u m uicies d i m i d i o t a n t u m m i l i a r i o iliuc usqtic perducit.
processtis i n ambiguum cadat, sciendum, quod Incid. [V. S.Theod., c. 9 , 1 0 , IG sqq.] Eodcm i n -
beatus T r u d o non incepil bauc ecclesiam edificare super temporc healus Theodardtis, dolens Traje-
a cancello sancluarii (597), sub quo nunc continetur ctenscm ccclesiam magnn possessionttm sitarum
c r i p l a , quam Obbertus Leodiensis episcopus anno Q qtianlitate fore m u t i l a t a m " , defuncto jatn p r i d e m
1

Domini I I O I consecravit, sed tantummodo nb illo pio rege A n s l r a s i o r u m Sygiberto, deliberavil adire
loco, u b i nunc inter c h o r u m stnllatum (598) et regem I l i l d e r i c u r n , et de i n j u r i i s sue ccclcsie i l l a l i s
benti T r u d o n i s nllnre arcus s u p e r e m i n e l , partcm coram i l l o contra sacrilegos deponcre q u e r i m o i i i a m .
monasterii a n t e r i o r c n i lanquam caput e r e x i t , quam Qui cum illuc i t e r a r r i p e r e l , ejus n d v c r s n r i i , v e r i t i
ecclesiastico more cancellum et sancluaritim appel- ne suarum i n i q u a r u m usurpaliontim cnusa coram
l a v i t . I b i ipse p r i m u m allare in honore sanctorum paiatii proceribus t r a c l a r e t u r , mala inatis adderiles,
Q u i n l i n i et Remigii consecratum [ f u n d a v i i , post insidiis p o s i l i s , sanctum Domini nrmis i m p e t u n t ,
quod processu temporis psallenlium choro conslruclo, capul ejus secanl e l ad t e r r a m p r o s t r a l u m mem-*
reliqua pars s t r u c l u r c ordinala fuit, quc navis b r a t i m gladiis d i v i d u n t . Incid. Anno ipso cmn c o r p u s
ecclesie cum sibi coherentihus absidis dici p o t u i l . beali Theodardi aptid ttrbem Gwangtouum, que n u n c
R e t r o vero prefatum canceilum, ut vetcrum hysloria W o r m a c i a appellattir, honorifice detineretur, sanclus
refert, infra locum, q u i nunc esl chorus psallenlium, Lamberlus m a g i s t r i s u i corpus a W o r m a c i a c u m o m n i
cripta constructa f u i l que p c r s e e r a t , p r o u t adhuc diligentia ad v i i l a m , que Legia vocabatur d e t u l i t ,
i n quibusdam n n l i q u i s monasleriis simile c c r n i t u r . quod et ibidem c u m revcrcntia sepelivit.
F u i t insuper processti lemporis i n t e r altare heati D 19. [RESERI VITA S. Lambertic. 7.] Post paucos
Trudonis e l p r i m a r i u m c h o r u m p s a l l e n t i u m , i n l r a vcro dies cum de substituendo pontifice nohiles c u m
ipsuin cancelhim s a n c t u a r i i , altarc in honore sanc- clero et populo mutuo t r a c t a r e n t , congregati s i i n u l
torum aposlolorum conslruclum, et fuil allare palatium regis H i t d r i c i , qtii p a t r u i sui Sygiherti j a m
majus a p p e l l a t u m , distans ab ipsa beati Trudonis deftiucti regnum Ausirasie a suo patre Clodoveo
ara spacio quasi 9 p e d u m ; est enim ibidem locus acceperat, adeunl, slalutoque die de consensu r e g i s ,
scpulchri prefali sancli p a t r i s . Hec i g i l u r cripta c l p r o c e r u m , cleri ct populi universi sanctus L a m b e r -
allare majus ab a u l i q u o fuisse l e g u n t u r , sed quando ttts Trajectensis epyscopus e l i g i t u r , et licet r c n u e r e t

V A R L E LECTIONES.
m
Circn t o n l i n e n l u r alia manu coceva scripta $unl in scida quaterni insuta in quatemionem. lata p r o - 4 ( 7

vincii*. Qttod inodo sancli U u b e r l i in A r d u e n n a , ubi Waso Leodiensis episcopus, delato ibidem et . . .
4 ( 8

(vox legi nequit) a T r a j e c l " corpore d i c t i sancti H u b e r t i , pro canonicis reguiaribus monachos i n s t i t u i i .
adscripsit alia.manus. mululalam i .
M t ¥

NOTiE.
(597) A l i a r i s locus q t i i cancellis m u n i l u s esl. quc monachoruin suam hahehat sedem , itaque
(598) Stailus is est locus i n c h o r o , ubi unust|uis- choms stallalus cst c h o r u s i n quo monachi sedeut.
585 G E S I A ABB. IKUDON. — CONTINUATIO U l . — PABS I . 285
asancto Cuniberto Colonicnsi archiepyscopo i n - A verba sancte e x h o r l a t i o n i s , i n prcsenlia omnium
ihroniiatur et consecralur anno etatissue 21. devolissime participatus sacramcntis v i v i f i c i s , facto
Incid. fStCEB.] Anno D o m i n i 66*5, i m p e r i i Constan- signocrucis, contintio s p i r i l u m effiavit 9 K a l . Dc-
tis vc) Constantini 2 1 , o b i i t sancta Gerlrudis Nivel- cembris, anno elatis stie 6 5 , cujus corpus ante
lensis. ahare quod ipse f u n d a v e r a t , i n sup monaslerio
2 0 . A n n o Domini 685 [ 6 7 5 ] , i m p e r i i Conslautiui sepullum, pltirimis m t r a c u l i s , u t geslorum ejus
junioris 1 6 , epyscopalus autem sancli Lamberli libri teslantur, clnruit.
a n n o 2 8 , I l i l d e r i c o rcge F r a n c o r n m propter suam 2 4 . [Vita S. Trud. n , 8.] Paucis i g i l u r interpola-
sevcritatem occiso, frater ejus Theodericus ante lis dichtis, dcsolatus pius grex ex l a n t i pasloris sui
a l i q u o l annos [670] a Francis de regno r e p u d i a t u s , suhlatione, c u m g e m i i u et perfttsione l a c r i t n a r u m
dc cousilio p r i m o r u i n i n rcgoo r e s t i l u i l u r , [SIGEB. funus dc more compositum, choris psallentium c i r -
HRNERI VITA S. Lamberti c. 1 0 , H.] q u i consilio c t i i n s l i p a l u m , l u r b a t o l i u s p r o v i n t i c confluentc, voce
E b r o i n i majoris domus ad synottuin epyscopos coegit, lacrimabili concinendo bajttlat ad monaslerium.
ex quibus plures injustc d e s l i l u i t . E t quia L a m b e r - Quod i n niedio eccicsie ante altare solempniter s i -
l n s olim H i l d c r i c o i n l i m u s f u i t , Theodericus rex t u a l u m , cum post missarnm cxpletionem i n scpulcro
omne expulsionis sue c r i i n c n pcr Ebroinum illi ^ s u p p i n a r c t u r , antcquam injecta l c r r a pavimento
i m p o n i t eumque ab epyscopotu eicit; Lambcrlus c o e q u a r e t u r , subilo tanta m i r i odoris respcrsa est
• e r o cuncta clemenler fcrens, presulatum r c l i n q u i l , f r a g r a n t i a , u t omnibus c i r c u i n s t a n l i b u s q u a s i i n e x -
e t i n m o n a s t e r i o Siabulensi monastice quielis p o r l u m tasi versis, cxteriores senstis r e l u n d c r e n t u r . F u i l et
e l i g i t , ibique secum habitans pcr 7 annos cum spi- tanla cnligo comitaia per unitis horc spacium, u t
r i t t i a l i suo patre Bemaclo tnonaslicis sc disciplinis inillus j u x t a sc posilum p r o x i m u m ngnoscerct. Nec
subdidit. dcfuit dies iufra hujus dcposilionis t r i c e n n a r i i i m ,
2 1 . \ Vita S. Trud. n , 6.] Dum autem v i r beatus q u i n n i i r a c u l o r u m illustralione iuceret.
(599) vix imbecillia mcmbra suslinere sufilccrct, 2 5 . [lbid. i i , 15, 14.] P o s t t a n i i p a s t o r i s d o n n i l i o -
t u m pre cotidiano labore l u m prc etalis m a l u r i t a t e , nein L o l h a r i n s preposilus curam pii gregis slrennue
sepe tamen biduana jejunia ct triduana complens , g u h c r n a v i t , sub quo et cobabilantinm devolio c t p o s -
r a r o sompnum i n s t r a t u m o l l i o r i a d m i s i l . Q u i curo sessionum t c m p o r a i i u m et largiiione fidelium r e d d i -
de bujusraoui a sibi specialibus c o r r i p e r c t u r , sub- tus augmentahalur. Item. Eo tempore quo idem
r i s i t vcl respondit i l l u d Job : JJomo natus ad labo- pater Lotharius huic mouaslcrio preerat, lalro
randum et avis ad volandum. F u i t miscricors patipc- Q quidam bovem f r a l r u m f u r l i m abstulit, ct manci-
r i b u s circumquaqtie c o m m o r a n l i b u s , i n clcmosina- p i u m , sub cujus cuslodia bos e x s t i t i t , eo quod sibi
r u m largitione l a m f a m i i i a r i s , u t ab eo sicut c a r - a b l a l i i m insequerelur, servus i u r i s o c c i d i l . Iltijus
nales f i l i i a parentibus v i t c necessaria importuue flagitii actores, quia l a t u c r a n t , pnefalus p i t e r , i n -
e x i g e r e n t et accipercnt. d i c l o f r a t r i b u s c u m assidua oralione j e j u n i o , e v i -
2 2 . [SIGEB. BE.XERI VITA S . Lamb. 1 2 , 1 5 . ] Anno denti signo a Deo cognoscere p r o m c r u i l . Nam fur
D o m i n i 6 9 1 , i m p e r i i J u s l i n i a n i secundi 7 , epysco- amens faclus, vociferans i n preceps ccno i n v o l u t u s ,
patU3 sancti L a m b e n i anno 5 5 , E b r o i n o lyranno suflbcatur, alter de latrocinio reus ad l i m i n a mona-
o c c i s o , F a r a m u n d i i s , quem Coloniensis arciepysco- sterii sancli patris a tnatre deductus, duris flammis
pos Adewinus ex clerico suo pridcm medianle se i n t r o r s u m consumi ejulans, m e r i t i s beatissimi
peconia Trajectenscm epyscopum ordinaverat, justa T r u d o n i s c u r a m adeptus, s a n i l a l i r e s t i l u i l u r .
c l e r i et populi abjudicatus i n s t a n l i a , a tola pro- 2 6 . [Ibid. n , i 0 . ] Circa idem letnptis cutn ad se-
v i n c i a e x p c i l i t u r , et per P i p i n u m filium Ansegisi, pulcrum sancti T r u d o n i s crcbra ficrenl miracula,
F r a n c i e p r i n c i p e m , ducem inferioris A u s l r i e , sanc- Pipiuus sccundus F r a n c o r u m princeps e l dux i n f e -
t u s Lambertus i n cathedra Trajcctensi relocatur. r i o r i s A u s l r i e cutn pioceribus et o b t i m a t i h u s r e g n i
Jncid. [Vita S. Trud. n , 17.] A n n o eodem sanclus D peregre illuc profectus, post completam orationem
Itemaclus cpyscopus Trajecteusis npud Stabulaus n signuin devotionis c o n l u l i t monasterio solempni
o b d o r m i v i t et scpultus f u i l . donalione omne j u s quod i n villa Okinsala (600) ha-
2 3 . [SIOEB. Vita S. Trud. n , 7 , 8 , u , 8.] Anno b c h a l * , que
6 9
l u n c fiscus publicus erat, ad alfare
Di>»uini 6 9 5 , i m p e r i i Justiniani secttndi anno 7, ipsius S'4ncti, s i m i l i t e r c l aliam v i l l a m nomine Ham
epyscopatus sancti L a m b e r t i anno 37 plus minusve, (601), i n Campinia s i l a m , i n usum servorum Dei
servos Det venerabilis T r u d o vocante Domino ad i n i b i m i l i l a n l i u m . Venerabilis quoque ejus conjunx
e x t r e m a v e n i t , convocatisque f r a t r i b u s , post dulcia Plictrudis in recoinpensatione cternc inercedis

V A R I J E LECTIONES.
excidii 1*.
NOTyE.

(599) Sanctus T r u d o . l o c o r u m nominibus seculi sumus.

(600) Okiusala apud Teodericum Ekiusala. Hanc (601) Uainme una lcuga a dyuaslia Mcerhoutnua
v i l l a m hodie r e p e r i r i non posse tcslaitir Ghesquier distaus.
i n A c t . SS. Beigti V , 4 8 , q u e m i n c o n s t i t u c n d i s h o r u m
2S7 R O D U L F I A B B A T I S S. TRUDONIS 28*

mngnam summairt a u r i c u i n lapidibus prcliosis ad A p o p u l o e l clero Trsjectcnsibus suscipitur.

altarc bcati Trudonis o b l u l i l , conduclisque a u r i f a - 3 0 . [SIGEB.] A n n o D o m i n i 7 1 1 , i m p e r i i Just.niani
bris ipsum opere sumptuoso m i r e decoravit, lncid. t e r c i i anno 3, sanctus Hubertus pontificalem sedem
SICEB. | Anno Domini 697, i m p e r i i Lconis secundi a Trajecto ad Legiam transtulit qtii ct d i v i n i l u s
nnno 1, venerabilis Beda presbilcr et monacbus ammonilus corpus sancti L a m b e r l i i n t e g r u m adliuc
c l a r u i t i n Anglia 30, elalis annum ageus, q u i reli- i n loculo reperiens, ad Legiam, u b i passus cst, a t -
q u u m tcmpiis vile sue insudaudo laboribus sancta- t u l i t c l sepelivit. F u i t auletn inepyscopalu annis 32,
r u m scripltirarum utililcr iinplcvit. et o b i i t post annos bos anno Domini 735, 3. K a l .
27. Anuo scquenlc c u m sanclus Lamberlus P i p i - Julii, i m p e r i i Lcouis t e r c i i auno 18]; cui successit
imm primipem c a r i t a t i v c corripuisscl de peliatu F l o r i b e r t u s , q u i p r c f u i l annis 18. Incid. Anno Do-
Alpaidis a Dodone duce Ardennc fratre liiijus m i n i 7 1 3 , i m p e r i i P h i l i p p i c i anno 2 , Pipinus filius
Alpaidis, m a r t i r i z a t u r , et Trajecti l u m t i l a l u r anno o b i i l , e t K a r o l m n M a r t e l l u m , filium Alpaidis, p r i n c i -
cpyscopatus sui 4 0 , clatis vero 61 [circa an. 709]. patus sui beredem fecit. lncid. A n n o eodem ccno-
Cujus occisores infra annum miserabili morte pe- bium montis Cassini Pelronax rca?difical M i
, de-
r i e r u n l ; qtiorum i n t e r i t u m Alpaidis divine a n i m a d - votus civis B r i c x i a n u s , cxplelis 110 annis cx quo a
versionis mucrone m u l c l a t u m videns, adplacaudam B Langobardis p r i i l e m dcsclatum fuerat
Dei oflensam largam elcmosinam m i n i s t r i s ecclc- 3 1 . [VitaS. Eucherii c. 4.] Anno Domini 717
sie beredilarie c o n t u l i t . i m p e r i i Pbilippici 5 , Karolns Marlelltts mnjor domns
28. [ V . S. Hu6er(f.]Ciim(602)autcmadcxcquias e l princeps Francie nd i u s i n n t i a m civiurn A u r e l i . v
circa corpus beali m n r t y r i s divina officia cclebrn- nensium bcaltim E u c l i c r i u m Gemetici monaslerii
r c n l t i r , vox desuper i n t o n u i t dicens : Deus novo monacbum a profcssionis suc loco r e n i l c n t e m cx-
martyri Lamberli dignum successorem IIuberlum 9
t r a x i l , ctimque pro p a l r u o s u o A t i r e l i a n o r u m epy-
kodie per suum vicarium Romanum presulem in epy- scopum i n s t i l u i l .
scopum ordinatum et consecralun\ % vobis transmittit. 52. [SIGEB.] Anno Domiui 727, impcrii Leonis
2 9 . Endem bora snnclo Htiberlo B o m e rcsidente, t c r l i i anno 10, L o t h a r i t i s prepositus, q u i post d o r -
tU m u n d i c o n t e m p l u m , qucm per exborlalioneni m i l i o n c m beali Trudonis boc cenobium per annos
beali L n m b c r t i meiilcconccpernt, ad cfiecltim p e r d u - c i r c i l c r 5 5 , u t o p i n n l u r , laudabilitcr g u b e r n a r i l ,
c e r e i , in ipsa hora passionis sancli ipsius angclus o b i i l . Nota, l e c l m , qtiod qunmvis ab nnno primo
Dci Sergio papc bnciilum pastornlem s a n c l i L a i u b e r t i quo sanctus T r u d o boc cenobium fundavit ttsqtte ad
cum potifificalihus a loco mnrtyrii illius allulit. prcscntcm annum non i n v e n i a l u r scriplo d e c l a r a -
qiiihus ah angelo indiilus, n pnpa i n epyscopum C u i m , cujus rcgtilaris prnfessionis hujtis loci cenobia-
ronsecf ntur H u h c r l u s . Ctii ihidem missnm cclebrnnli lisconirregaiio f u e r i t ; concludilur lamcn ex co, q u o d
sanctiis Pelrus a p p a r u i i , iiadcns ei clavem quasi v i r Domini T r u d o j u x l a Brugis opidum congregatio-
a u r c n m , in signum lunaticis et ftiriosis sanitntcm ncm 80 monacbortim i n s l i l t i i t , qttod s i c u t i b i d c m
confiTeiidi. Qui a Boma rediens cum d i v t u i t u s sibi sic c l i n boc loco a principio monachalis conversa*
coliatis baculo, ponlificalibus ct clave, bonoriiice a l i o e x s t i l e r i t (605).

Finit liber primus prime partis.

I N C I P I T SECUNDUS EJUSDEM.
1. Antio D o m i n i codem plus minusve v i r venera- probata fama fervenlis i n hoc loco religionis p l u r i -
b i l i s G r i m o p r i m u s habcre nomen abbatis in hoc mos allicerct.
monaslerio post «r»num dcpositionis bcati Trudonis, 2 . Istc abbas G r i m o cst unus et p r i m u * dc 15
littjtisce congrcgntionis p r i m i pasloris, 3 5 u m
meruit; hujus loci abbatibus, de q u o r u m geslis n i c b i l m e m o -
sub quo crescente profitentium affluentia, proficie- r i c posteris cst cominendalum, prout domus R o d u i -
b a l adeo regularis disciplina, u l non soluin fiuilimos fus abhas in primo l i h r o secunde partis h o r u m
sed et fideles rcmolos , seculum desererc cupientcs gesioruni hujus loci ahbalum senlit, ubi etiam s i n -
YARliE LECTIONES,
W l
cxcidit i\ 4 6 8
A. D. 7 1 7 — i n s l i l u i l dedit Sausseye.
NOTJE.

(602) Ihcc non cx illa snncli ITnbcrii Vita desum- cpiscopatum, aplerisque apud nos et haberiet tegi non
pla sunt, quaui luci dedil Stirius l o m . V I ; scd cx dubium. Eadem videtur esse V i l a qitam et S t i r i i i s
recculiore (piadam sibi dediixit auctor, quam i E g i - vidit e l i n n u i l in aduotatione ad caicem YiUc s a n -
dius A i n c x v a l l i s i n l e r suos loiilcs h a b u i l , e i his cti Htiherti V I , 56
verbis paulo accuratius indicavit iu Gesi. c p p . T u n - (605) De hac q u x s t i o n e , quac recentiores c t i a m
grens. apud Chnpeavillc 1, 150 : Libetlum itlum r e r u i n scriptores satis v e x a v k , vide o e m m e n i a t i o -
relegal, quem a viris fidelibus editum de Vita et netn, quam dedit Ghesquier aiue Donati V i t a m s a n -
convcrsatione ipsins praclari comitis lluberti anlc c i Trudonis in A c t . S S . Belgii V , 1 .
289 GESTA A B B . T I U 3 D 0 N . - C O N T I N U A T K ) 111. - PARS I . 290
g u l o r u m nomina cxprimit. Vcriimlamcn per quo- A i i u i t , lauta dcvotione i u coiHiuuo Dei s e r v i i i o se
r u n d a m d i l i g e n t i a m , tam excerplis gestonim anli- mancipavit, u l noti solum illa hujus monasterii m o -
q i r i t a t u m quani ex copiis veterum c a r t a r u m , m c m o - naslica congregatio ex sollcrtia sui abbalis G r i m o -
r i a hujus ahbatis Grimonis siiflicienler rcperta cst, nis p r o f l c e r c t , sed ct ex tanli ponlificis dulci
qttibus et annis D o m i n i et sub quo imperalorc huic doclrina et v i r t u t u m sanclarura pcrfectionc provc-
tnonaslerio 4
" p r e f u c r i l , p r o u t i u processu palebit. cta, spretis l e r i e u i s indesinenler ad celestia suspi-
I s t i i g i t u r G r i m o u i abbali successil Reyramnus a b - r a r c t * . Incid.
4 3
[SIGEB. Cfr. FREDEG.] A n n o Domini
bas secundus, et llardebenus abbas t c r c i u s , post 7 4 1 , i m p e r i i L e o n i s i c r c i i a n n o 2 3 , Karolus princeps
quem p r e f u i t Columbanus abbas q u a r t u s , deinde victoriosissimus, pacato c i d i l a t a l o r e g u o F r a i i c o r u i u ,
logeiramnus abbas q u i n t u s , et Ambrosius abbas consilio o p l i m a t u m suorum filiis suis Karioniaiiiio
sextus. Ilorutn vcro quiuque abbalum noinina c t Pipiuo p a r t i t o regni p r i n c i p a t u , valida (ebre
solummodo i n v c u i u n t u r . Post hos Gbiselbertus a h - correptus, apud Parisiis in pace o b i i t 11 Kalcudas
bas seplimus f u i l . De isio u i c b i l aliud scriptum r c - Novcmbris, principalus sui auno 2 5 . Circa idem
p e r i t u r , quam quod quedam nohilis inatrona r c n o - lcmpnsobiit Theodericus secundos (004) F r a u c o r u m
v a r i o b t i n u i t ab abhate Reyncro c a i t u l a m unam, rex, quem i d c m Karolus m o r i u o Chilperico (005)
q u a m ante plures annos i d c m Gliisclbcrtus p r i m o - B pridcm rcgein fcccrat* ; 6 9
cui succcbsit II IJeri-
g e u i t o r i b u s iliitis matrone super libcrtatc dc capiiis ctis (000).
ccnsu condaih sigillaverat. Iste Ghiselberlus fuii, 5. | Visio S. E N r / f m i . ] A i i n o 470
s c q u e n l i bcalus E u -
nt creditur, predecessor domni Drugonis Melensis cbcrius cepit viribus d c s l i l u i , scd quod minus cor-
epyscopi ct hujus loci abbatis, de quo infra amio porali exercitio Deo exsolverc p o t u i l , ferventiori
D o m i n i 8 5 8 , intperii L u d o w i c i anno 24. narra- spiritus ardore indcsinentcr cstuans, explevil. Q u i ,
bitur. duin qtiadam die instaniius oraret, raplus in s p i r i l u
3 . [SIGEB. Vita S. Eucherii 7, 8.] Anno Demini v i d i l K a r o l u t n p r i i i c i p e m iufernaiibus |>enis l o r q u e r i ,
753 * \ i m p e r i i Leonis t e r c i i anno 46, Karolus Mor •
4 et cum ab augelo ductoresuo r e t p i i r c r e t , qua causa
t e l l u s , priuceps F r a n c o r u m , suggcstione suorum i u f e r i i i claustra l a n l i i n i p r i u c i p c n i rcguique p^opu-
sanctum E u c h e r i u m Aurelianeusium cpyscopuio 16 gnalorcm excludcreul, angelus respondit : Quin
rpyscopatus sui anno destiluit c t i n c x s i l i u m m i s i t , ecclesiarum et Deo xervicntium decimas abstulit ct
duphci cx causa, p r i m o pro eo quod consentire no- stipendiariis inde donativa dntribuit, judicio funnni
l u i l , quia Karolus bona occlcsiarum sibi u s u r p a v i l , regis etema dampuaiione punieiur. Qua visione di-
ex qutbus slipcudia mililibus dislribuil, secundo spareulc, ad sc revci sus v i r Dei„ nuncio ccleriler ad
•quia Karolo c u n l i ad rebcllaiidum K 6 t
conlra Bagin- Bonefacium sibi i u t i m u n t auiictiin, arcbiepyscoptim
fredum, c i v i t a l c m Aurcliancnsem aperire, verilus M a g u u l i n e n s e n i , q u i pro tuuc Parisius* residebal,
p e r i c u l u t n c i v i u m , deucgavil. [ V'ita S. Higoberli.] Ex trausmisso, hoc quod v i d c r a l signilicai. Qui cx h u -
cadent causa Rigobcrlus Rcincnstum arcicpyscopus, j n s m o d i visionc slttpcfaclus, visioncm sancti Euchc-
q t i i K a r o l u m baplizaveral, suain aperire civilatero r i i abbali Sancli D y o n i s i i , i n cujus monaslerio pre-
r c n u e n s , ab eodem d e s t i l i i i i t i r . f a l i principis K a r o l i corpus h u m a l u m c x l i l i t , n a r r a t .
4 . [ Vita S. Euch. c. 8.] Eodem fere mense 4 4 9 Post p a u c o s i g i l u r diescausa quadani exigente cou-
K a j u i u s ad civitatera Parisiensem tcndcns, jussit l i g i t , u t scpulcbrum ipsius Karoli a p e r i r e l u r , quod
sanetuin E u c b e r i u m pedestrem se subsequi, quem omniiio vacuum l o i u m q u e d e n i g r a i u m i n v e n i l u r , c t
babito consilio ad Coloniam Agrippinam cxuiare iiigens scrpcns cx iilo cxire videtur. Cujus rei
m i s i t . U b i c u m honorifice tractarelur, Karolus t i - eventus circumquaquc divulgalus, m u l t o r u m p r i n -
flttus Eucherium forsan debere Alpinos inontes cipum t y r a n n i d e i u , ne s i n i i l i pena piecterentur, ab
p e t t r e , e l corain apostolico de illatis sibi injuriis iiivasioiicccclesiasticarum possessioiiuincoinpescuit.
q u e r t m o n i a m deponcre, revocaltim a Colonia m i t t i t Pipinus e n i m l e r c i u s , prefati K a r o i i filitts \
47
legitur
ad t u l i o r a loca, cointnendans eum Roberto duci multas fecisse reslitutiones ecclesiis et domibus
D
Uasbanie. Qui inspitiens beati v i r i beniguilatein et religiosis. F r a t c r quoque Karolomannus poslhabiio
sanciain conversationem , dedit ei liberam potesta- p r i n c i p a t u monacbum i n monasterip Montis Cassini
l e n i 4c suis sumptibus p r o p r i i s et largis bonis p a u - iuduit.
peribus eiemosinas dandi et lnonaslerialibus 4 4 7 6. [Vila S. Euch.c. 9.] Anno\ero scquenti beatus
subsidias p a r a n d i . Cujus gratia cpyscopus benedi- Eucberius sacramentis salutaribtts m u n i t u s , e x t r c -
cens d o m u m et duccmde lanta m i s e r i c o r d i a , p e l i v i t , m u m s p i r i l u m e x a l a v i t , c u j u s corpus honorificejuxla
u t s i b i d a r e t u r faculias orandi e l missas celebrandi t u m u l u m beali T r u d o u i s sepiilltnn esl, mensis Fe-
i n ecclesia beati T r u d o n i s , quod u b i g r a l u i t o o b l i - hrunrii die . . . M
\ anno e x i l i i ipsius 9, o r d i n a -
V A R l i E LECTIONES.
excidil V. A . D . 735 — sttspiraret dedil ex cod. Sansseye.
M 4 4 M
bellnm S. anno Snus-4 6 6

seue.
fe. monasteriis S.
mona
4 4 7
adspiraret S. 4 M
excidit vox 1 \ Anno 4 6 9 4 7 0
— ostendtt ex codtcc Sauss.
exciditvox
1
V ^lacuna i \ vigesima addit Sauss.
NOTJE.
(604) l m o quarlus. (606)Tertius Merovingorom u l t i m u s .
(605) Secundo,
*9i RODULFl A B B A T I S S. TRUDONIS 19*

tionis v e r o anno 24, cujus sepulcrum m u l t i s m i r a - A reliquas villasveltoca ad supradictum locum de ttea
culis i l l u s l r a l u m legenda v i t e et geslorum ipsius pos$e$$ione pretitulata , scilicet Haton , Scaffnis ,
ostcndit. Incid. [SIOEB.] A n n o D o m i n i 745, i m p e r i i Fetepa et Marhott. Ista toca supradicta sunt t'n pago
4

C o n s t a n t i n i filii Leonis l e r c i i 2 . Bonefacius arcie- Hasbaniensi et Masuarinsi (613), que omnia tradidi
pyscopus Maguntinensis , natione Anglicantis, ceno- cum casis el curtibus ibidem jacentihu$ t cum pratis9

b i u m quod Folda v o c M n r i n Bocania silva, que esL campis 9 $ilvis t e l c , prout i n l i b r i s c a r t a r u m c o p i a l u m

i u T u r i n g i a , f u n d a v i l — q u o d pre ceteris in p a r l i b u s c o n t i n e t u r . Hujus c o m i l i s seu ducis corpus et ejus
Gcrmanie nobilius d i c i t u r , cujus abbas precipuus uxoris i n s a n c t u a r i u m non longe a sepulchro sancti
est i n curia i m p e r a l o r i s , e t scrvit ipsi i m p e r a t o r i T r u d o n i s ad ievam sepultum f u i t , ante l o c u m ca-
c u m m i l l e a r m a t i s m i l i t i h u s — ; cujus p r i m u s ab- pelle sancli ejusdem, quod post plures hos annos,
bas sanctus S t u r m u s f u i t . q u i posl bos annos anno tempore scilicet W i r i c i (614) abbatis, c u m f u n d a -
D o m i n i 780 o b i i t . Cirea i d c m tempusfloruit S i g i b a l - mcnta capelie pref.ttc ub ipso j a c e r e n t u r , i n l e g r u m ,
dus Meiensis epyscopus. ut a i u n l , i n v e n t u m c s l , i n sarchofago deposilum
7. Anuo Domini 745, i m n e r i i Conslantini iilii lapideo. Incid. Anno Domini 750, i m p e r i i Constan-
Leonis t e r t i i anno 4, H i l d r i c i successoris Theoderi- t i n i f i l i i Leonis l e r c i i a n n o 9 . P i p i n u s t e r c i u s d u x i n f e -
ciqtie F r a n c o r u m regis anno 4 , e l G r i m o n i s ahbaiis B r i o r i s L o t b a r i n g i e , major domus et p r i n c e p s F r a u c i e ,
h u j u s l o c i anno c i r c i l c r 15. Rohertus comcs vcl dtix ad m a n d a l u m Zacharie pape a sanclo Bonefacio
Hasbanie, qtii bealum E u c h e r i u i n epyscoptitn prcfa- M a g u n t i n e i u i arciepyscopo i n regem F r a n c i c inun-
t n m ex contuiisso K a r o l i M a r t e l l i p r i n c i p i s sttpradi- g i l u r , e l H i l d r i c u s rex d e s l i l t t i l u r et i n i n o n a c h i t n i
c t i de suo p r o p r i o c a r i t a l i v e usque o h i t u m illius n t i - lonsuratur. Prcfatus vero Bonefaciusanno posl h u n c
t r i e r a t . devotionem affcclaus circa d i v i n u m c u l l u m , l c r l i o ab i n i m i c i s fidei in F r i s i a m a r l i r i z a l u r . Cujus
ad inonasieriiim hoc v e n i i , ct sancto T r u d o n i allo- corpus ad Fuidense cenobium, quod '\pse in T h u -
d i u m suum Dung (607) cum aliis adjncenlibus villis, r i n g i a intra siivam B:\chouiaui fundaverat, csl d c l a -
Halen (608), Scalfen (609), Vclpetn (010), M c r - t u i n et honorifice i n h u m a l u m .
h o u t * ( 6 M ) , ac universis h c r e d i l a l i b t i s , campis, s i l - 8. [Vita S. Trud. n , 8.] Post aliquot vero annos,
vis, pralis, piscariis, aqitedttctibus c i war.sca- tempore prefati regis Pipini , thesaurus cenobii
piis (612), cum reliqttis j u r i b u s , curlibtts c l casis, sancti T r u d o n i s a quodam p c r e g r i n i spcliem defe-
l i b c r a i i t e r c o n l i i l i t , super quibus plurcs c n r t c s n : : t , r e n t i f t i r t i m r a p i t u r . Cujtis sacrilegii acior post a l i -
q u a r u m unius lcnor talis c s l : llte bene possidel res q u o l tempora a quodatn altcro peregrino commissi
inseculo, qui sibi de caducis comparal prcmia sem- fiagicii conscio p r o p a i a l u r , e l de mandato p r e f a t i
piterna. Qnod ego Robertus comes t filius condum * rcgis suspendilur, et thesaurus i n diversis iocis
Lnmbe.rtt, scdulo animo pertractans, statui atiquid de recondilus r e p c r i l u r e t ad altare sancti T r u d o n i s
po$$essione mea hereditaria conferre ad corpora san~ restitttitur. Post paticos vero dies hujus t h e s a u r i
ctorum, ut eorum meritis veniam merear de peccatts magna p a r s , qnain idem fur sub terra o c c u l t a v e r a t ,
meis ante conspectum Dei. Jgitur in Dei nomine w o - m e r i l i s beati Trudonis a pasloribus terrameffodiendo
tum facio presentibus et futuris t quod ego Robcrtus ludcnlibtis, inopinate inVenilur abbalique r e s t i l u i -
anno 5 post obitum Theoderici regis, die 7 post tur. Incid. [SIGEB ] Anno D o m i n i 755, i m p e r i i
Knlendas Apritis (712), tegitima traditione dcdi ac Conslantiui fiiii Leonis l e r c i i anno 1 2 , m o r l u o F l o r i -
deputavi quiddam de altodio meo ad basilicam zancti bcrlo, sancli H u h e r t i fiiio, Leodiensi epyscopo,
Trudonis t que est construcla in vitla nomine Sarri- Fulcbarius succedit, e l 15 annis preest.
mo, Ubi ipse sanctus Dei secundum fidem omnium in 9. [Vita S. Trttd. n , 16.] A n n o Domini 758,
corpore requiescil; cui etiam ccclesie venerabilis abba i m p e r i i Constaniini filii Leonis t e r c i i a. 17, Sanctus
Crimo nomine regulariter preesse videtnr. Tradidi Rodegangus Mclensis epyscopus post Sigebaldum
ergo supradicto inpago Hasbaniensi loquum quendam p o u l i f i c a v i t , qtii Gorziam cenobium sub sua dyocesi
qui dicitur Dungo cum basilica inibi constructa, ^ fundavit. Isle fuit nepos ^Pipini t e r c i i F r a n c o r u m
quam ego proprio labore edificavi in honore beate regis sorore sua Landrada Qui lempore p r e l a -
Marie et sancli Petri t sancti Johannis et sancti Ser~ tionis s u e q u a d a m vice ad opidum Sarciniura v e n i t .
vatii et sancli Lamberti, tam ipsum locum quam Ex ctijus servienlibus puer unus p r o excessu q u o -
VARIiE LECTIONES.
W I
verol . -

NOT^E.
(007) Donck haud procul a Diest. apud Rrttgenses sc vidisse d i c i L
(608) Halcn haud procul disiat a Diest est B r a - (612) i . q . w a t e r s c a p u m , aquaeduclus.
banlhv oppiduluin ad Getam. (613) Pagus Mosariorum , Masegau, Mosau e>i
(609) Scbaffen i n dioecesi Machliniensi. pagus q u i a Vise usque ad Bois-Ie-Duc ex u t r a q i t e
(610) Velpen hodie haud p r o c u l ab urbe S. T r u - fluiniuis ripa silus est. C o m i l a l u m Masuareiisem
donis. M i r x u s , apud quein i n Opp. d i p l o m . I , 493 vero ab hoc difierre v o l u n l , situmque eum esse u!>
ha?c ipsa tabula l e g i l u r , d u b i l a t n u m s i l Op-Velpe locos i n hac tabtiia nominatos i n T o x a n d r i a . C l r .
an Neder-Velpe. Ghesquier A c t . SS. Belgii V, 355. W a s l e l a i n 0<«-
(611) Ita et h o d i e ; ad lacum quemdam Meer cription de la Gaule Belgiqne p. 2 0 2 , 215*
t

n o m i n a t t i m i n t e r r i l o r t o Sichenensi. Sectmdum (614) Scdebal 1155-1185.

m i r x u n i Lalouius i n historia monasterii S. Trudonis
193 L L S l A ABB. TKUDON. — ( LTHNLATIO III. — PAR3 I . tf4
dam peoam correctloitis d e m e r u e m , qui veriius post plures annos s o r t i t i nomen regis s u i , q u i Ava-
a c r i o r i b u s verberibus d i s e i p l i n a r i , ad m o n a s l c r i u m rus vocabatur, appellati sunt Avares. IIos Longo-
sancti n o s l r i T r u d o u i s confugit, quem familiares b a r d i , alias d i c t i Y i n i d i , i n a m i c i l i a m receperunt, et
epyscopi temerario ausu insequenles, vi exlrabere p r o v i n c i a m P a n n o n i a m , quam auuis p i u r i i u i s efifu-
cttpientes, fores ecclesie i r r t t t n p e b a n l . Quibus c o u - gatis iucolis o b l i n u e r a u t , ad Italiam profecturi,
l i n u o dextra Excelsi obsislcns, dclapso cclitus igtico prefalis l l u n i s seu A v a r i b u s ad i n h a b i t a n d u m c o n -
f u l m i n c cereos sacris altaribus astantcs accendil, cesserunl. Qui i n i b i non paucis annis residenles, a
presumptoresque tante violentie, m c l u conslernalos, stipervenieiilibus Ungaris paganis Pannoiiiam bello
manus i n delinquentem extendere nequaquam su- v i c l i perpeltio amiserunt. Egressi i g i l u r ad Ilalos,
s t i n u i t . Evocalus erg > sanclus epyscopus in t e s l i - l t a l i a m e l Gallias pcrvagantes, cedihtis, rapinis et
m o n i u m t a n l i m i r a c u l i , pucro i i l i culpam r e m i i l e n s , incendiis diversa loca devaslanlcs, usquc ad K a r o l i
satellites suos dc i r r u p t i o i i e lam celebris ceuobii Magui lempora lyrannizarunl. Qui congregala
i n f l i c l a satisfacl onc castigavit, seque sub t a m de- n o b i l i u m c t popularium m u l t i t u d i n e , conserto cum
fensibili tutela i n oralionibus suis sanclo patrono iilis bello, prefatos Iluitos sic p r o l r i v i t , u t sola
Trudoni comnieiidans vcniamque implorans, ad i l l o r u m historia faclorum posteris remanserit, ces-
u r b c m Metciiscm repedavil. [SIGEB.J Qui anno Do- savitque l u u c persecutio H u n o r u m . Incid. Anno
i n i i t i 703 l l a l i a m vcniens, corpus sancti Gorgonii ad K a r o l i 9, m o r t u o Gerbaldo Leodieusi epyscopo, W a -
Galliam t r a n s m i s i l , c l t a u t u m thesauruin inona- schandus succedit, q u i i n A r d e n n a A n d a g i u m c c -
s t e r i o Gorzicnsi donavit, annoque sequenli i n Do- nobiutn f e m i n a r u m c o n s t r u x i l . Eodem 4 7 6
tempore
m i n o o l d o r m i v i t , cui in epyscopalu Angelramnus idem Wascbandus apud cenobium Audaineuse, quod
successil. Incid. Anno D o m i n i 708, i m p e r i i Coustan- poslca vocalunt csl cenohium sancli l l u b e r i i , i m -
t i n i filii Lconis l c r c i i antto 27 Pipinus tcrcius, fiiius niulalo ibidcin stalu rcguiariutn canonicorum, i n -
K a r o l i M a r l e l t i rex F r a n c o r u m o b i i l , cui i u rcguo slituit coiigregatioucm nigroruin monachorum.,
ejus filius K a r o l u s Mag.ms eodem anno successit. traiisferens illuc a Lcodio corpus heati l l u b c r t i , re-
A n n o eodera n i o i i u o Fulchario, A g i l f r i d u s , e x palalio p e r i e n s i l l u d a l t i o r i loco j u x l a tumbain sancti Bere-
K a r o l i regis assumplus, Leodicusis cpyscopus c o n - gisi fundaloris illius ccnobii *.lncid. kl
Anno Domini
s t i t u i l u r , q u i p r c f u i l a n n i s 10. Incid. Anno D o m i n i S I 4 m o r l u o Karolo Maguo anno etatis sue 72, filius
797, i m p e r i i Conslantini filii Leonis q u a r l i malre ejus Lndowicus Pius iinperitim o b l i n u i t , et annis 27
ejus IlereRC ab i m p c r i o pcr K a r o l u m F r a u c o r u m i m p e r a v i l , qui anno p r i m o sui i m p e r i i B e r n a r d u m ,
regem repudiala * , anno 0, post v i c i o r i a m de l l t t -
7 i filit.m f t a l r i s sui P i p i u i q u a r l i hujus n o m i n i s , quia
n i s , q u i c i A v a r i dieebauittr, babilain Ilenrictis dux contra r u m conspiravcrat, exoculavit, regnoque
F o r o j u l i o r u m , e x s p o l i a t o A v a r o r n m principe Yrungo llalie c l vita p r i v a v i i . Anno i m p e r i i ejiis 10, niortuo
i n P a n n o n i a , q u c nunc Ilungaria d i c i l u r , inestiinabi- Wascbando Leodiensi epyscopo succedil Pirardus,
l e m tbesaurumKarolo rcgi misil.Eodem anno T b a d i m et aunis 9 preest./ur/d. A u n o codeni Drogo frater h u -
p r i n c e p s A v a r o r u m vei A v a r t i m se c t p a i r i a m suam jus L u d o v i c i (il Melensis epyscopus. Anno sequenti
Karolo regi dedit et g r a l i a m baptismi percepit. [MART.POL.] A r i o l d u s r e x D a i i o r u m c u m u x o r e e t f i i i o
Incid. A n n o D o m i n i 784 m o r t u o Agilfrido Leodieusi ac suaparte Danorum perpltires i r r u m p l i o n e s deva-
episcopo succedit Ogerbaldus, et precst aunis 2 5 . stalionum Francis illatas, tandcm v i r i h u s hujus L u -
dovici Pii devictus, a p u d M a g u n l i a m h a p t i z a t u r , e t a b
10. Anno D o m i n i 802, iinperalrice llerene per
iinperalore Ludovico muneribus e l parte Frisie i n
Roinanos exsiliata, Karolus Magntis l u m j a m super
beneficium sibi dala honoratur. /ncid.Anno D o m i n i
F r a c c o s annos 35 regnassel, a Romanis iu impera-
830 defuucto 1'irardo Leodiensi cpyscopo succedit
torem sublimalur, ct 4 7 8
diviso a Coiislantinopoli
Hyrcanus, e l preest 25 annis.
i m p e r i o Romauo evolutis c i r c i t e r 408 aunis, i m p e -
ratl3 annis, qui filium Pipinum, liujtis nouiiuis 1 1 . [SIGEB.] Anno Domiui 830, i m p e r i i L u d o v i c t
q u a r l u m , l l a l i e rcgcm a Romanis o b t i n u i l o r d i u a r i . Pii a. 2 3 , N o r m a n n i pagaui asois scdibus et n a t i o -
Eodem anno Angelramntis, qui Meleusem ecclcsiam nibusegressi, Gallias graviler impeltint et Frisones
j a m 4 5 a n n i s r e x i t , adliuc floruii, ad cujtts instan- tributarios faciunt. Isli Normatini origine fueruot
t i a m Donatus, btijus l o c i , u l c r e d i l u r , monaclius et D a n i sed lingtta barbara. Norntanni quasi seplen-
e x u l , v i t a m et actus beati Trudonis plano stilo de- trionales homiucs s u n i d i c t i , co quod ab i l l a m u n d i
s c r i p s i t . Incid. Anno Domini 805, i m p e r i i K a r o l i p a r l e venerunt. l s l i pcccatis c h r i s l i a n o r i i m prome-
l l a g n i auno 4 , H u n i pagani —qui a p r i m o anno renlibus sub diversis successive eornm ducibus et
i i n p e r i i G r a t i a n i , a n n o D o m i n i s c i l i c e t 3 8 1 , ex regroue regibus, Gundo scilicet, G r i m u n d o , Alslngno, R o l -
Scitica, qtieest citra palttdes Meotides emergentes, lone et aliis p l u r i b u s , per annos 40 Gallias et regna
J b o l o s paganos a suis sedibus depulerunl — isli Francorum, Anglorum, Lolharingiaiii cum diver-

VARIiE LECTIONES.

4 7 4
hcec vox alio airamenlo tn ratura $cripta est. 4 7 8
et diviso — descripsit alia manu in margine
urivta. « Eodem — cenobii alia mttnu in marqine
%7
scripta.
195 B O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 296

tts W T
m u n d i p r o v i n c i i s c l l e r r a r u m principalibus A quam arcicpyscopos sub certis diebus pailiatos
pervagantes iteraloque redeuntcs, iniserabiliter missas celebrare j u s s c r u n l .
devaslaverunt. Q u i t u m muitoliens p l u r f r u s m i i i b u s 14.1sle Drogo, sicut v c r i s i i n i l i t e r c r e d i t u r , f u i l a
de suis per clirislianos occisis, licet cuin suis p r i n - p r i m o Grimone abbale oclavus bujus monaslerii
cipibus baptizari m e r e n t u r . v e r u m t a m e n residui sancti T r u d o n i s abbas, qtti per suam i n d u s l r i a m
fuga lapsi, recuperala suorttm m t i l t i t u d i n e , a depo- ipsum monaslcrium monaslicis disciplinis devotitis
pulatione u r b i u m , c i v i t a l u i n et o p i d o r u m noti ces- inornavit, el pretiosis clenodiis et r e d d i t i b u s l a r -
saverunt tisque ad tempora i i n p e r i i A r n u l f l , anno gioribus c u m u l a v i t . Ipsius c l i a m lcmpore nullus
scilicet Domini 8 9 1 . p r i i i c i p u m boc n i o n a s l c r i u i n ausus fuit perturbare,
12. Anno D o m i n i 838, i m p e r i i L u d o v i c i Pii anno t u m propter suarum v i r t u l u m auclorilatcm, tum
23. Drogo Mctcnsis epyscopus huic monaslerio san- propter imperaloris L u d o w i c i P i i , f r a l r i s ejusdera,
c t i T r u d o n i s abbas p r e f t i i l , q u i , ut c r e d i t u r , G b i - formidubilein majcslatem. Post bttnc Drogoncm
selberlo in ntimero abbatum liujus loci seplimus abbalem successil a b b a s Adelholdtis, u l c r e d i t u r ,
successit; scd quo anno abbas csse ceperit aut quo 9 ,deinde Ilildradus abb.s i 0 , p o * l e a
UB u S
Sabbalinus
o b i e r i t , ineinoric cominendattim non i n v c n i . a b b a s i l " , posl bunc E r m c n m a r u s abbas 1 2 , c u i
u u s

i o . l p s o anno qiiidam v i r nobilis Hotbertus nomine sticccssil Radulfus abbas 1 3 % et Ludowictis abbas 1

bona sua i u l o c o d i c t o llasnolb (615) iu pago l l a s b a - 14 U B

, posl bnnc Rotberl^s a b b a s 1 5 " * , dcinde R -
niensi sita ad ecclesiam l>eali T r u iouis donavit, ct degangus 1 6 , cui u s
sticccs J i Imizo abbas 1 7 » , u
de
inde c a r l a m conflci inandavit, ctijus tenor lalis quo pauca, quc suo lemporc contigerunt, iufra
est (616) : Cum lux ista festinanter discurril, et dies conscquenter a n n o i a n i u r . Nol;» bic, lcctor, quod
nostri sicut umbra transeuni, ideoquc oportet, u/, inter 15 abbalcs liujtis l o c i , quos conlintie po.it
dumin seculo consistimus, de futuro judicio tractare Rodttlfus abbas n o m i n a l i m , cx quibus supra c a p i l n l o
debeamus, u t , quando venerit dics subitanea, non t u - p r i i n o sccundi l i b r i i l l o r u m scptem nomiua e x p r i -
veniat ullum qnemcnnqne imparalum, idcirco in Dei m u n l u r , c t ocio r e l i q t i o r u m , q u o r u m bic s e r i a t i m
nomine.ego Hotbertus, cogitans Dei de misericordia nomina n o t a n t u r , i s l i duo Drogo scilicet ct I m i z o
pro anime mee remedio et eternorum rctribulione abbales non p e r l i n e n l , scd cx anliquis a n n o t a t i o n i -
bonorum t ut piissimus Deus me de peccatis meis bus e l c a r l i s postea compertum est ipsos eiiam
relaxare dignetur, et elernam beatitudinem possi- abbates btijus loci ftiisse. Incid. [SIGEB.] A u n o Do-
deam, donalor dono per hanc epistolam donationis, i n i n i 8 4 1 , i m p c r i i L u d o w i c i a n n o 2 0 , idem L u d o w l -
donatumque in perpetuum esse volo ad basilicam cus i n o r i l u r e l Mclis s c p c l i l u r , q u i r c l i q u i t posl sc
sancti Trudonis, ubi preciosus in corpore requiescit, ' 4 filios : L o l l i a r i u m , K a r o l u m d i c l u m C a l v u m , L u -
et domnus Drogo arcicpyscopus preesse videlur. Hoc dowicum ct P i p i n u m ; islc fuit ultimus Pipinus
est quod dono rem proprietutis mee in loco nuncu- liujus n o m i n i s q t i i n l u s . L o t b a r i u s i g i i u r p r i m o g e n i -
pante Hasnoch, super flnvio Merbate in pago Hasba- tus ejus usurpans i m p c r i u m cum. regno Fraucie
niensi sive Dyostiensi, curtem cum casa indominicata i m p e r a i 15 annis. Anno cjus 2 , fioruii Tlicodulfus
m
et ceiera edificia in ipsa curte constructa, et abbas Floriacensis [Cfr. MAHTIN. MLN.], postmodtim
mansas vestitus 6 ad ipsam curlem conspicientes vel faclus Aurclianensis epyscopus, qtti i n c a p t i v i t a l e
pertinenteSy cum perviis legitimis, warescapiis pralis t t
posilus i n die p a l m a r u m , cum L u d o w i c u s solcmpni
pascuisj egressum vel ingressum, mobile et immobile, i i l i u s d i e i proccssioni iuteressel, ad feneslram cmi-
el de silva scara ad porcos, qnanlum inveniri polest nentis t u r r i s ubi d e l i n e b a l u r accessit, e l elevala v o c e
el propria voluntas intus decrcverit miltere, et quid- y m n u i n Cloria 9 taus et honor c u m celcris v e r s i b u s
quidibidem mea possessio vel dominatio esse videtur 9
ab eodeiu compositis per o r d i n c m devolc c a n t a v i t ;
lOlum et ad inlegrum cum devoiissimo mentis affeclu quod audieus rex illius exsilii m i s e r t u s , j u s s i l e u i n
ad ipsum sanctum locum snpradictum tradidi, et absolvi, et ab illo lcmpore i n G a l i i a r u m ecclesiis
coram teslibus confirmavi perpeluatiter possidendum Q ymnus prefalus i l i o die decautatur. Incid. Anno
inter confines Sancti Trudoms et casaleti et manci- sequenti defuncto L u d o w i c o Pio L o t h a r i u s p r i m u s ,
fria 2 4 . Actum in Sarcinii monasterio sancti Trudonis ejus filius, succedit, et imperat annis 1 5 . Incid.
pubiice, sub die 15 Kalendas Augusti , anno 24, [SIGEB.] A n n o D o m i n i 8 4 4 , i m p e r i i L o t h a r i i 4 a n u o ,
regnante domino nostro Ludowico serenissimo et fratribus de parlicione regui contra L o l b a r i u n i
ortodoxo imperatore. Jncid. Nota, ieclor, quod isle g r a v i bello decerlanlibus, descripto regno i u ires
Drogo 3 9 * fttit Metensis epyscopus, qtti de 5 Melcn-
u
partes, fratrcs cuin ipso paciscunlur. Karolus a c c i p i l
sibus epyscopis fuit q u a r l u s , quos Roinani pontifices occidentalia regna a B r i t a n i c o occeano ttsque a d
cx speciali privilegio transmisso ipsis p a l i i o l a m - Mosam fluviunt, i n qua p a r l e ex lunc ct modo n o i n c n

VARIiE LECTIONES.
4 7 7
diversarum 1 ' . 4 7 8
i u dominicalo 1 * .
NOTiE.
(615) Conjiciunt cumdem csse locum atque Halen de quo supra I I , 7.Cf. Gbesquicr Acl. SS.
B c l g . I , 308.
(016) Jam a Miraco 4 9 9 edita tabula.
297 GESTA A B B . T R U D O N . - CONTINUATIO I I I . - PARS I . m
F r a n c i e r e m a n s i t ; L o d o w i c o v e r o orientaiia regna A fralrura prebenda largissima e t r e g n l a r i t e r o r d i n a t a ,
cesserunt, omuis e n i m Germania usque ad Reni certa annotalionc c u m expressa reddituum assigna-
fluenta, et alique super Renum civitates cum tiene ad eandem speclantium per eosdem scripto
adjacentibus pagis propter v i n i copiam; Martini commendala est anno epyscopatus ipsius 13, 18
cronice addunt quartum borum fratrum Pipini Kalendas Seplembris. Incid. \Gcsia Trevir. 27.]
noroine, c u i eessil A q u i t a n i a pro sua portione(617). A n n o D o m i n i b 7 2 , i m p e r i i L u d o w i c i secundi a n n o l 7 .
[SICEB.] L o t h a r i u s , quia major n a l u erat, i m p e r a l o r Advenlius Melensis epyscopus, q u i consanguineum
appeilabatur, omniaque Italie regna t e n u i t c u m ipsa suum Rertulfum apud K a r o i u i n regem L o l h a r i n g i e
Roina, n e c n o n p r o v i n c i a i n et mediam parlem F r a n - et Provincie i n Treverensem arciepyscopumjpromo-
cie i n t e r Scaldum e l R e n u m , que mttlalo n o m i n e , v e r i o b t i n u i t , post paucos dies o b i i t , c u i W a l o suc-
cuni ipsa vocata esset A u s t r i a , a noniine istius cedit. Huic W a l o n i anno ordiuationis suc 2. ob
L o i h a r i i , hujus nominis i n t e r imperatores primi, reverentiam dignilatis regni L o l h a r i n g i e , cujus Metis
L o t h a r i n g i a est denominala. Continet autem Lo- civilas caput fuit, Johannes papa 1 0 5 u i
pallium
tbaringia bas nobiies c i v i t a t e s , Coloniam A g r i p p i - t r a n s m i s i t , et quibtts feslis hoc usurus f u e r i t , pa-
u a m , T r e v e r i m , M e t t i m , V i r d u n u m , Cameracum et tenlibus l i l t e r i s i n d u l s i t . Super quo usu ab a r c i e -
L e o d i u m c u m universis opidis, castellis et l i b e r t a - JJ pyscopo T r c v e r e n s i R e r t u l f o , u t p a l l i u m deponeret.
t i b u s ac v i l l i s sub suis dyocesibus constitutis. I t e m a i n m o n e t u r . Cui idem W a l o respondit, se non p r i -
Gandavum (618), Lovanium (619), Bruxellam , m u m sed q u i n l u m fuisse epyscopum, quem scdcs
Magbliniani (620), A n t w e r p i u m , H o y u m , N a m u r c u m , aposlolica sublimare paliii honore dignata fuit;
T o n g r i s (621), Dyonantum (622), T r u d o n i s , insuper primo scilicet U r b i c i u m , secundo Bodegangum,
et Aquisgrani, que a K a r o l o Maguo facla est sedes P i p i n i l e r c i i F r a n c o r u m rcgis ei sorore nepotem,
regni ipsius L o t h a r i n g i e , sicut Metensis c i v i l a s ab lercio E n g i l r a m n u m , quarto vero Drogonem, K a r o l i
a n t i q u o e x s t i l i l . F u e r u n t quoque sub boc regno Magni filium ac cenobii sancli T r u d o n i s abbatem :
plures ducatus e l comilatus principumque d o m i n i a , qnibut ego inlerpolalis successoribus quintus exstiti.
p r o u l i l i i s liquido constat, q u i terras i n l e r Scaldum Sed prefalo Berlulfo hiis asserlionibus non c o n t e n -
et Renum silas lustrahant. Incid. [SIGEB.] Anno tato, Hicinarus R e m o r u m arcipresul ad sedandam
D o m i n i 856, i m p e r i i L o l h a r i i p r i m i 16. L o l b a r i u s t a i U controvcrsie litem Melcnsem W a l o n e m , u l s u o
p r i m u s , p a r t i t o i n t e r filios i m p e r i o et regno, i m p e - m e l r o p o i i l a n o obediret, i u f o r m a v i t ; sicque preter-
r i u m filio suo L u d o w i c o , et Lotbaringie regnum misso paiiio discordia q u i c v i t . E x cujus rei e n a r r a -
j u n i o r i filio L o t h a r i o t r a d i d i t , susceptoque habilu l i o n e liquet, ex qua causa p r c f a l i Metenses cpiscopi
inonachali apud P r u m i a m inonasterio mundo r e n u n - C nomine arciepyscoporum i n t y t u l a l i legunlur, p r o u t
t i a t , et uon longe post i n Christo o b i i t . De ctijus i n cartis aut copiis de archivis nostri monasterii
a n i m a altercatio facta f u i t ; angeli enira petebant sancli T r u d o n i s annotaltim i n v e n i l u r . I n quibusdam
a u i i n a m monachi,demones animam imperatoris, sed etiam a n l i q u i s cariis hujus m o n a s t c r i i s c r i b i t u r
per orationes f r a l r u m demones abscesserunt [Cf. Theodericus vei Stephanus, Mediomatrice sedis
MART. P O L . J . Incid. Anno D o m i n i 8 5 7 . Adventlus epyscopus, quod idem sonat acsi diceretur epyscopus
Metensem epyscopatum suscepit,et p r e f u i t a n n i s l 5 . Metensis. Quod quidem ex co p r o v e n i t , quia urbs
Uujus autem immediatus predecessor quis fuerit Melensis caput e l sedcs regni A u s t r i e , que postea
nescitur. Incid. Anno eodem defuncto Hyrcano Lolharingia dicta est, e x l i t i i . I n v e n i l u r etiain in
Leodiensi epyscopo successit Franco, et prefuit quihusdam cronicis p r o h o c nomine Metim Medioma-
annis 2 6 . Circa idem tempus Dani p i r a l i c a m exer- t r i c u m c o n s c r i p t u m . lncid. [SIGEB. MXRT. POL.]
centes, duce Alstagno per p o r t u m Flandrensium A u n o D o m i n i 877 m o r t u o Ludowico secundo, K a r o -
emergentes, v i magna F r a n c i a m invadunt. lus Caivus duobus aunis imperat, cujus anno 1 c o -
15. [SIGEB.] A n n o D o m i n i 8 7 0 , i m p e r i i L u d o w i c i milatus Flandrie e x o r d i u m sumpsil.Non e n i m t u n c ,
secur.di anno 15. Adventius Melensis epyscopus pcr , p r o u t nunc, l a n t i nominis et o p i i e n c i e , sicut modo
vicarlos suos a Metis Jad nostrum rnonasterium c e r n i l u r , e x s l i t i t , sed a rcgum Francorum balivis
missos fecit descriptionem fieri o t n n i u m suppcllecli- seu foresliariis ilio transmissis r e g e b a l u r ; ex q u i -
l i u m et j o c a l i u m (625) hujus l o c i . Quibus a nostris bus (624) nobiles v i r i Lidericus sciiicel sub P i p i n o
ostensa esl magna copia pretiosorum clenodiorum tercio, lngerlaussub Karolo Magno, et Andacer sub
e t u t e n s i l i u m , tam p r o d i v i n o cultu congrua quam Ludowico Pio, rectores Flandrie f u e r u n l . Processu
p r o b u m a n i s usibus decens et boncsta. I n s u D e r c t vero lemporis Balduwinus fiiius A n d a c r i , v i r elegan-

(611) Revera Martinus M i n o r i t a t r i b u s f r a l r i b u s (625) Joyaux G a . . o r u m ; ornamenta pretiosa.

boc ioco addit P i p i n u m q u a r t u m (624) Minime ad verbum sequentia desumpta"sunt
(618) Gent. ex illo c o i n i l u m Flandrensiuin C b r o n i c o q u o d F l a n -
(619) L o w e n . dria generosa a p p e l l a t u r ; at eaedem fere res ibidem
(620) Mecheln. leguntur, et sine dubio nosler ex siraiii quftdam
(t21) Tongern. F i a n d r i x Chronico sua hausit.
(622) D i n a n t .

PATROL. CLXXIII. 10
 R O D U L F I A B D A T I S S. T R U D O N I S 500
t i s forme, loco p a l r i s succedens, i n aula regis ac- A ac omnem l e r r a m c i t r a Schaldem fluvium c u m m o -
ceptus fuil [Cfr. Chron. com. Fland.]. Is cum ad naslerio s a n c l o r u m W a l a r i c i c t R i c h a r i i ferro et igne
Flandriam deslinandus essel, f i l i a m K a r o l i regis crudeliter v a s t a v e r u n t ; indeque procedentes W a e i
J u d i l h , que hunc adamavit, r a p u i t et ad F l a n d r i a m fluvium i n g r e d i u n t u r , q u i fluvius a latere alvei Reni
secum devexit, p r o p l e r quod ex regis precepto ah fluminis erumpens , i n t e r ipsum R e n u m et Mosam
o m n i ecclcsia consensu epyscoporum excommuni- p r e l e r f l u i l . Applicantesvero aggeri Batuam i n s u l a m ,
c a t u r . Dehinc iniercedenlibus epyscopis e l o p t i m a l i - inter prefalos fluvios Renum et W a e l s i t u a t a m , que
b u s ad id consulenlibus, Balduwinus et J u d i l h regis est umbilicus ducatus seu comitatus Gheirie , i n t r a -
i l l i a abdpso Karolo ad veuiam a d m i l l u n l u r , quibus v e r u n t . Qua devastata per transversum prefati flu-
rex F i a n d r i a m in c o m i l a t u m perpetuo possidendum m i n i s W a e l navigantes Novimagium opidum et pala-
benigne donavit. Incid. [SIGEB.] A n n o D o m i n i 879 t i u m ibidem i m p e r a l o r i s d e x l r u x e r u n l e l i n c e n d e r u n L
m o r t u o Karolo Calvo, fratruelis ejus K a r o l u s j u n i o r 19. Eodem anno prefati N o r m a n n i repedantes per
annis 12 i m p e r a t . Incid. Anno i m p e r i i ipsius 5 , c u m fluvium Scaldem , famosuin opidum Machliniam de-
N o r m a n n o r u i n m u l t a m i l i a per Francos occisa f u i s - vaslaverunt, a quorum impetu sanclus L i b e r t u s ,
scnt pluresqne cum navibus i n m a r i demersi, major filius c o m i l i s M a c h l i n i e n s i s , fugiens i n Ilasbauiam
securilas Gailias, F r a n c i a m et L o l h a r i n g i a m i n h a b i - B d e v c n i l ; et c u m ab i l l i s infidclibus inscqucretur,
tantihus accrevit. Q u i l a m e n , ne effera gens ad p r e - causa presidii hoc nionasterium sancti Trudouis
dictas provincias et regna rcpedaret, per diversas i n i r a v i t , quem anle a r a m prefati patroni gcns ef-
urbes et loca criplas et iatebras subterraneas ad res fera ad o r a t i o n e m p r o v o l u l u m c r u d e l i i e r i n a c t a v i l .
ecclesiaslicas et sanclorum pignora occullanda con- 20. Eodem anno Godefridus et S i g e f r i d u s , rcges
struxerunt. N o r m a n n o r u m , cum inestimabili m u i t i t u d i n e s u o r u m
16. A n n o i g i l u r sequenli plus minusve (Circa j u x l a Mosam in loco diclo Haslou considentes, Leo-
S80) abbas hujus monasterii q u i ttinc prcfuit, d i u m , T r a j e c l u m , T u n g r i s , Coloniain Agrippinam,
«t convenlus ejusdem, tam ex obscrvantia monastice Rtinnam cum adjacenlibus opidis ct Casteliis d e v a -
discipline quam temporaliitin possessionuin locu- stant e l c o m b u r u n t , et i n palatio Aquisgrani equos
pletatione undique famosi.ob cedem,qua Normanni stabulanlcs , ipsum opidum et p a l a t i u m i n c e n d u n t ;
pagani h u m i l i n l i erant, animcquiores effecti, tit suo insuper hoc monasleria Slahulaus, M a J m u n d a r i u m ,
palrono majorem solito reverenlie honestatem i i n - l n d a m , P r u m i a m c o m b u r u n l et d c s t r u u n t . Hoc i o s u -
penderent, consilio h a b i t o , u n a n i m i consensu
m per monaslerium sancti T r u d o n i s non minus a l i i s
Leodiensem epyscopum Franconem i n v i t a n t . Q u i , religione splendidum, c l rebus t e m p o r a l i u m posses-
prius aperto loco sepulcrali i n presentia p l u r i m o - ^ sionum r e f e r l u m , s u b b a c c l a d e sic funditus est e v e r
m

r u m ecclesiasticorum et religiosorum v i r o r u m ac sum (627), et usque ad tempora p r i m i Ottonis i m p e -

secularium, sanctum pignus p r e l i o s o r u m c o r p o r u m r a l o r i s r a r o incoleretur habitalore.Quapropter s a c r i
T r u d o n i s et E u c h e r i i ab i m o elevat, et i n loco e m i - o r d i n i s et professionis utriusquc sexus bomines f u g a
iienti cum psallenliom devota modnlatione reveren- i a p s i , u b i oporlunius poterant l a t i t a b a u l , et ihe-
t e r collocat. saurum ecclesiarum et sanctorum corpora locis ,
17. Anno * 8 1
sequenli ( 8 8 1 ) , quia fama laborahat p r o u l v a l e b a u l , t u l i o r i b u s o c c u l t a b a n l . Incid. Eo-
Normannos iufeslaturos fore L o t h a r i n g i a m , corpora dem anno m o r t u o Francone Leodiensi epyscopo S l e -
sanclorum T r u d o n i s e l E u c b e r i i diligenter a loco p h a n u s , q u i c a n l u m inventionis Sancti . S l e p h a n i
c i n i n e n t i o r i , i n quo pridem translalione c o r u m so- c o m p o s u i l , successil. Incid. Anno sequcnti Nor-
leinpuiter celebrata reposita fuerant, per s o l l i c i t u d i - manni Trevcrcnsem dyoccsim i m p e l e n l e s , omnia
nem f r a t r u m monachorum hujus roonasterii intra castella et opida uuiversa c u m viilis e v e r l e r u n t , et
subterraneam c r i p l a i u seu v o l t a m (625), que infra tandem ipsain c i v i l a t e m exptignalam d e s l r u x c r u n t ,
cappeilam M 8
ipsius beatiTrudonis ad hoc nuper con- epyscopo per fugam reservalo [Cfr. Gc$la T w i r . 2 8 ] .
structa f u i l , suppinata c l occullata s u n t . U b i m u l t i s ^ Post hoc urbem Metensem ttsque p e r v e n i u n t , i b i q u e
annis lattieruittusque ad t e m p o r a W i r i c i ahbalis,sub conserto prelio christianos v i n c u n t omniaque c u m
quo per Roduifum Leodiensem epyscopum soiempni- urbe destruunt et c o m b u r u n t . I n hoc prelio T r e v e -
t e r tterato translata fuerunt, ut infra palebit (626). rensi archiepyscopoRerlulfo prcfato per fugam s a l v o ,
18. [SIGEB.] A n n o Domini 8 8 5 , i m p e r i i K a r o l i W a l o epyscopus Metensis cesus o c c u b u i t ; ctii in
funioris anno 4 . N o r m a u n i pagani adjunctis sibi Da- epyscopatu Rubcrtus successit. Iste esl 47 aunus
n i s , a Francia declinautes L o t b a r i n g i a i n q u e perva- sub quibus Normanni c h r i s l i a n o r u t n regna cura d i -
ganles , A m b i a n i s , A l r e b a t t i m , Corbeyam cum m o - versis provinciis pervagando cedibus , r a p i n i s et
naslerio Sancti P e t r i , Cameracum , Taruennam fi- flammis vastaverunl. Incid. [MARTIN. POL.] Anno
nesque M o r i n o r u m , Menapiorum , Bracbaniensiuin i m p e r i i K a r o l i j u n i o r i s 11 eus U n g a r o r u m b a r b a r a
VARlifi LECTIONES.
* » consilio — collocavit ex codice dedit I!en$clien.
7
loculo sepulcbri M 0
H. Anno — patebil ex
cod. dedit Henschen. r e t r o altare H.
NOTiE.
(625) I . q . vo.utio, Gallis voute, concameratio. quo pagtim Hasbanicum a Nortbmannis d e v a s t a t u m
(626) Cfr. supra Cont. S J C C , I V , 2 . esse l c s l a n l u r Anuaics Fuldenses.
(627) Qtiod j a m anno 881 sine dubio factum e s t ,
 SOl CESTA ABB. T R U D O N . - CONTINUATIO I I I . — PARS I . 50*
aScitiaiiiPannoniamprovinciamprimoaggressa, eje- A Saxonie, succedit, et anuis 18 i m p e r a t . / n c i d . A n n o
c t i s i n d e A w a r i b u s q u i e l l l u n i , i b i d e m usquein hodier- ejus 3. Ungaris Franciam , A l s a l i a m , Alemanuiam
n u m r e m a n s e r u n t . I s l i a n l e baptismum c r u d i s c a m i - Saxoniamqne depopulantibus Henricus rex o c c u r r i t ,
bus p r o c i b o et humano sanguine pro potu utebantur. et omnes usque ad i n l e r n i t i o n e m d i l e v i t . Incid. Eo-
2 1 . [SIGEB.] Anno Doinini 891 Karolo j u n i o r e dem anno m o r t u o Slepbano Leodieusi epyscopo suc-
m o r l u o , Arnulfus fraluelis ejus imperat 12 annis. cedit R i c h a r i o s ahbas Prnmiensis. Hic reparavit
Hnjus i m p e r i i anno 1 N o r m a n n i Parisius expungna- ecclesiam sancli P e t r i in Leodio a Normannis de-
re nequeunles, diversas civitates Francie impugnant s t r u c t a m . Incid. Circa idem tempus H e n r i c i i s , r e x
et expngnatas devastant. Qui anno i m p e r i i ArnulO 5 A l i m a n n i e , et Karolus Simplex , rex F r a n c i e , apud
i t c r a t o L o t h a r i n g i a m repetentes, Hasbaniam i n con- Bonnam confederantur. Karolus reddit H c n r i c o r e -
finiis opidorum Sancti T r u d o n i s Tungrisque depo- gnuin L o t h a r i n g i c , epyscopis et comitibus j u r e j u -
p u l a n t u r , Brabanliaque cum F l a n d r i a annullata , rando r e m confirmantibus. Anno hujus Henrici 16.
circa L e o d i u m c i v i t a l e m cum christianis pugnanl e l adhuc flornit Adclbero p r i m u s Metensis epyscopus.
prevalent. Contra quos Arnulfus rex codem anno 23. Hiis t e m p o r i b u s , quibus n o s t r u m monastc-
c u m e x e r c i l u valido super fluvium q u i T y l i a d i c i l u r r i u m fuit a Normannis destructum , f u i t , u l f e r u n i .
c o n g r e d i l u r , tanlamque m u l t i t u d i n e m p i i g n a i o r u m B
Quidam nomine I m i z o h u j u s l o c i abbas, qui o m n i u m
p r o s t r a v i t , ut vix e.v eis superessct q u i ad classem predecessoruin suortim a b b a t u m , ossa de d i -
m e r o r i s n u n t i u m adversum ferre posset. Residui versis locis monasterii i n quibus humata j a c e b a n t ,
v e r o Nonnanni Mosa transvadata R i b u a r i a m t e r r a m elevavit i n loco s a n c t u a r i i , parvo choro s c i l i c e t ,
e t Arduennam vastando pervagantes, trans mare sub qualuor marmoreis lapidibus i n u n u m p o s u i l , et
recedunt. Est aulem R i b u a r i a terra victualihus ba- post hoc iufra spatium u n i u s a n n i o b i i t . Incid. Post
bundans , sub qua coiuitaltis Juliacensis (628) alio- lapsum temporis Karolo rege F r a n c i e m o r t u o , L u -
r u m q u e p r i n c i p u m fortalicia c o n t i n e n t n r . Arduenna tharingi Henrico regi Aicmannie suhesse n o l e n l e s ,
v e r o vel Ardenna est l e r r a montuosa e l ferarum ad i n s l i n c t u m Chisclberli comitis Hannonie , c u i
habundans, sub qua plura famosa monasleria sunt pridem rex Karolus ducatum cominiserat L o t h a r i n -
snia.quea L e o d i o civitate ab uuo latere usque gie, ab ejusdem H c n r i c i (idelitate recesserant, quod
M e t i m , et ab alia usque cilra Coloniam p r o t e n d i l u r Henrictis sagaciler dissimulans, inspecta C h i s e f r c r t i
e t dilatatur w
\ potentia, fiiiam suam Girbergam i l l i i n u x o r e m d e d i t
22. Anno D o m i n i 896 , hujus A r n u l f i regis anno et ducatum L o t h a r i n g i e ei c o m m i s i t . E t ne ducalus
i m p e r i i 6. [MARTI:*. POL ] N o r m a n n i et Dani q u i ^ L o t h a r i n g i e quaittum comprehendat legeutibus l a *
F r a n c o r u m regnum et L o t h a r i n g i a m c u m aliis pro- teat, s c i e n d u m , quod i p s a , u t supra t a n g i t u r , p r i u s
v i n c i i s adjaccnlihus per annos ferme 60 pene ad dicla fuit A u s t r i a , et fttit reguum per se e l c o n j u n -
f t i c h i l t i m redegerant, hoc anno per A r n u l f u m predi- c t u m quandoque regno F r a n c i e , vocabaturque l u n e
c t u t n , Ricardum Burgundie ducem c t Roberlum Pa- Francie pars media. E x t e n d i l u r ergo hec L o t h a r i n *
rysiensera comitem adeo sunt d e v i c t i , ut et ipsi Dei gia in longitudine a finibus Burgitndie usque ad ma*
m i s e r i c o r d i a m itnplorarcnt et B a p l i s m u m reciperent re F r i s o n u m , et i n l a t i t u d i n e a Scalda usque ad
(an. 896). Tunc p r i m u m i r a Dci versn esl i n mise- Reni fluenta, et complectitur i n ea Hannouia c u m
r i c o r d i a m , u t habetur 2 . Machabeorum capitulo 7. adjacentibtis sibi t e r r i s lotaque B r a b a n t i a , que o l i m
Incid. [SIGEB.] Anno 903. A r n u l f o imperalore mor» ab urbe Tornaco (629) usque ad r i p a m Velpe flumi-
t u o filius ejus Ludowicus tercius s u c c e d i t , e l annis nis (630), cujus hodie pars una a coutitibus I l a i i u o -
10 regnal. Incid. Circa idem terapus Buberto Me- n i e , pars allera a c o m i t i b u s F l a n d r i e , tercia vero
tensi epyscopo m o r t u o Adelbero p r i m u s hujits no- a principibtts et ducibus B r a b a n l i e possidetttr. C o m -
m i n i s , f r a t e r Frederici Mosellanorum ducis, vir p l e c t i l u r etiam ipsa L o l b a r i n g i a i n t r a se lotam H a -
precellentis philosophie, succedit. Incid. Anno hiijus s b a n i a m , C a m p i n i a m , Batuam ctun aliis p r i n c i p a l i -
Ludowici 8. Regino Pruraiensis abbas cronicam ^ bus et c o m i t a t i b u s , ac Mose fluminis transfluenta
suara , quam a n a l i v i t a t e D o m i u i inchoalam usque cura Ardenna. Hec predicla pertinebant ad P i p i n u m ,
ad hunc annum p r o d u x i t , corrigendam ad p r e d i c l u m a quo duces Brabantie descenderunt, et vocabatur
Adelberonem t r a n s m i s i l . Incid. A n n o Domini 9 1 2 . Austrasia seu Lotharingia i n f e r i o r . Preterea i n t e -
L u d o w i c o tercio m o r t u o , Conradus , lilius comitis grilas ipsitts Austrasie seu L o t h a r i n g i e adbnc duca-
Hessie, annis 7 regnal. A b hoc lemporc i m p e r i u m a tura Mosellanorum, quem modo v o c a n l d u c a t u i n L o -
Francigenis transiit et ad Aletnannos perpetuo de- t h a r i n g i e , continebat c u m t r i b u s m e t r o p o l i b u s , s c i -
v o l u l u r a est. Jncid. Anno Dotnini 920. Conradosine licet Golonie , Treveris et Maguncie , c u m ducatu
beiicdiclione i m p e r i a l i raortuo Hcuricus p r i m u s , d t i x Lemburgie e l t e r r i s iuterjaccnlibus.

Explicit secundus liber hujus prime partis.

V A R I £ LECTIONES.
•w d i l a t u r 1 » .
NOTiE.
(628) luiich. (630) I l a et h o d i e ; i n Dvlam ex sinistra ripa se
' 6 2 9 ) T o u r n a v , i n Hannonia s i l u m . onecioitat.
305 R O D U L F l A B B A T I S S. T R U D O N I S
m
INCIPIT TERCIUS EJUSDEM.
i . [SIGEB.] A n n o D o m i n i 938. Henrico rege non- A r u i t , eumque verbis l e r r i b i i i b u s increpans et a c r i -
dum i m p e r i a l i benedictione adepla mortno , filius bus verberibus flagelians, continuo disparuit. E v i g i -
ejus O t t o , p r i m u s bujus nominis, i n regem A i e m a n - lans ergo epyscopus, concilata ad se familia, quid
nie s u c c e d i t , et annis 24 ante benediclionem suam sibi i n visione acciderit, e n a r r a v i t , suique testes
i n imperatorem feliciler regnat (an. 938). Iste O t l o , sermonis nudalo corpore ostendit plagarum livores
meiiorato regni et ecclesie pcr suam industriam cum tumore carnis. Misso vero celeriter n u n t i o , ab-
statu, duas ecclesias i n Leodio a Normannis d e s l r u - bas ad epyscopum rogatus repedal, et injurias iliatas
ctas monasteriaque reedificat et restaurat. benigne r e m i t l i t . Cui epyscopus a u x i l i u m i n u n i v e r -
2. Anno ejusdem secundo vel quasi (939), q u i sis negotiis se p r e s l i t u r u m quamdiu superviveret
fuit annus a monasterii hujus devastatione per Nor- firma promissione p r o f i t e t u r , sicque gratie epyscopi
mannos facta 45 ( 6 3 1 ) , prefalus rex , secnndum r e s l i t u l u s , i n Domino gaudens ad propria r e d i t .
3 n t i q u o r u m r e l a t i o n e m , p r o exsequendis regni ue- 5. Anno sequenti (938) venerabilis m a l r o n a R u -
gotiis opidum Sancli T r u d o n i s , u t p r a n d e r e l , i n l r a - echlinda, m a t c r d o m n i Reyneri abbatis, q u i d d a m de
v i t . Cum autem facto prandio recessurus i n h o s p i t i i sua heredilate huic monasterio sub forma lestamenbt
sollario cum suis p r i m a t i b u s s t a r e t , respexit a l o n - conscripli c o n l u l i t , unde carte v c i copie i n n o s l r i s
ge prominere hujus monasterii devastati muros v i ^ archivis habentur, q u o r u m lenor talis e s t : Notum
ignis miserabililer ruptos, virentiaque r a m o r u m per $it omnibus sancte Dei ecclesie fidelibu$ t quia t si alU
ampliludines fenestrarum se i n a l l u m cxlollere ; r e - quid de rebus propriis ad loca sanctorum conferimu$ t

q u i s i v i t ergo quid hec ruinosa p a r i e t u m proceritas ob hoc procul dubio bravium immarcessibiie a Domino
indicarel. Cui c u m responsum esset, hoc desolatum retributore recipere post melam hujus vite nos confi-
spectaculum condam cenobium fuisse famosum, sed dimus. Quapropter ego in nomine Dei Ruechlinda do-
per N o r m a n n o r u m rabiem , p r o u t a s p i c c r e t , ad n i - natrix donalum imperpetuum esse volo ad monaste-
c b i l u m esse r e d a c l u m , paucosque i n i b i monacbos ex rlum sancti Trudonis, quod est construclum in loco
\ i c t u t e n u i Deo servientes, abbate j a i u de medio s u - nuncupante Sarcinio super fluvium Cysindriam t iit
b l a t o , desolatos exsistere; lunc rex pius i n g e m i - pago Hasbaniensiy ubi ipse pretiosus Christi confessor
scens, convocatis fratribus, sibi i n hoc consentienli- corpore tenus requietcit t et domnus Reynerus t filius
h u s , v i r u m devotum ex ipsis noinine R e y n e r u m ab- meu$ t cum multitudine monachorum sub norma regu-
batem c o n s t i l u i t . Qui auxiliante rege officinas neces- lari degentium abba preesse videlur. Et hoc est quod
sarias r e s t a u r a v i t , victumque ct vestitum f r a t r i b u s dono pro remedio anime mee, ut post cursum presen-
sufljcienler ex lunc m i n i s t r a v i l . ( , tis vite munera perpelue lucis mrhi impendere digne-
3. Post defunctionem i g i l u r supradicti Imizonis ' turt mancipia hiis nominibu$ f Everardum et uxorem
abbatis Reynerus, ex pago Hasbaniensi o r t u s , hujus suam cum infantibus suis et multis, etc. Sequilur i n
•oci abbas consecratur, e l preest annis 5. Qui infra fine : Actum in Sarchiensi monasterio t sub die 9.Ka-
toreve tempus congregata multitudine monachorum, lendas Decembris anno regnante domno Ottonc primo
laudabiliter subditos i n disciplina monastica diclis in Alemannia (an. 9 3 8 ) . Incid. [SICEB.] Anno r e g n i
et factis i n n o r m a v i t . O t l o n i s 4. Ludowicus rex Francie ad regnum L o l h a -
4. [STEPELINI Mir. S. Trud.] Isle tamen q u o r u n - ringie, quod Karolus pater suus nuper Henrico n - g i
dam adulantium delatione accusatus apud Adalbero- Alemanme dederat, ipsam L o l h a r i n g i a m ductu G h i -
n e m , secundum hujus nominis Mettensem epysco- selberli ducis L o t h a r i n g i e , cujus uxor Gerherga s>o-
pum, ad quem respiciebat medietas opidi istius, ror Ollonis regis erat, invasit et usque Alsatiam v c -
nullaieuus poterat a n i m u m ipsius epyscopi contra se n i t . Quod ubi Otlo rex perceperat, Lotharingiara
quamvis injuste c o m m o t u m per intercessionem i l l u - i u i r a v i t , et tisque ad Caprimontem pervenit, sed
s t r i u m v i r o r u m placare. Protestabatur enim idem postea concordia inlcrvenienle Ludowicus ad s u a
epyscopus ipsum abbatcm g r a t i a m suam nunquam rediit. Incid. Anno regni sui 6. Otlo Brisagam
fore h a b i t t i r u m . Cum autem ahbas Metis ncccssario D opidum Alsatie obsederat ad expugnandura roilitis
compulstts devcnissct, et ad presentiam epyscopi E v e r a r d i e l Ghiselberti, adversariorum s u o r u m , q t t i
oblatus fuisset, pro h u m i l i salulalione graves c o n - ipstira occupaveranl. A quo proceribus regni a n i m o
tumelias perpesstts, cum rubore faciei confusus, a recedentibus, Everardus comes palacii et G h i s e l -
presenlia epyscopi se s u b t r a x i t . Sed v i r D o m i n i bertus comes Hannonie et dux Lolharingie, qui
beatus T r u d o non sustinens injustas servi sui con- pridem Henricum ducem B a w a r i e , fratrera O t t o n t s
tumeiias, per v i s u m nocte quadam epyscopo appa- regis, peilacia sua a fratre averterant, c o n g r e g a t o
NOTiE.
(651) Si revera anno regni secundo Olto ad S a n - eum i n L o l h a r i n g i a m venisse tabulae ejus p r o b a n t .
etum T r u d o n e m v e n i t , i . e. anno 957 aut 938 , inde Facilius fieri p o t e r a l anno 939 , quem ipse i n n u i t
ab everso a N o r l h m a n n i s monasterio non 45 sed auctor. A l j a m anno 938 Reynerus p r a e r a l m o n a -
anni 56 preierlapsi sunt. A t v i x c e r l i a l i q u i d s l a l u i sterio , ut cx scquentibus palet. Yide supra IVudolU
potest de lempore quando O t l o apud Sanclum T r u - cbrouologiam.
donem commoralus s i l ; neque anno 957 nequc 958
505 C E S T A A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O 111. — PARS 1. 505«

magno e x e r c i t u , u m t r a ipsum Oilonein bello c o n - A tensis epyscopus ei hujus mouaslerii sancii T r u d o -

grediuntur, sed v i c t i ab exercilu ipsius Otlonis, nis abbas, boc monasterrum consecravii, qui f u i i ,
p l u r i b u s suorum occisis, Everardus occubuit gladio, 8. annus i i n p e r i i Ollonis p r i m i i n regno A l i m a n n i c ,
e t Ghiselberlus m
submergitur i n Reni fluvio. lncid. prefalus O l t o subjugavit sibi totam L o l h a r i n g i a i n ,
Circa idem tempus mortuo Ghiselberto, Otto rex resistente sibi solo Adelberone epyscopo et abbate
Gerbergam sororem suam, reiictam ipsius Ghisel- prefato, f r a t r e F r e d e r i c i ducisMossellanorum [SIGEB.].
b e r t i , t r a d i d i t i n uxorem Ludov/ici regis F r a n c o r u m . lncid. A n n o ipso dcfuncto Richario Leodiensi epy-
Cui L u d o w i c u s post paucos dies parlem L o t h a r i n g i e , scopo succedit Hugo p r i m u s , et preesl aunis 2. Incid.
proot obtinuil, contuliL Anno D o m i n i 9 4 7 , regni Oltonis anno 10, defunclo
6. Circa idem tempus abbate Reynero die q u a - Hugone Leodiensi epyscopo succedit Farrabertus
dam missam celebrante, facta fractione forme sacra- abbas Pruiniensis, q u i prefuit annis 0. Incid. Anuo
m e n t a l i s , c u m i n calicis fundo araueam h o r r i b i l i s regni Ollonis 15, Conrardus, gener hujus Ottonis et
q u a n t i u t i s et coloris respexisset, abhorrens anima- d u x L o t h a r i n g i e , quia contra Oltonem conspiraverat,
l i s spetiem q u i d faceret a n x i a l u r , sed tandem v i m a Brunone Coioniensi arciepyscopo, tutore i m p e r i i ,
d i v i n e v i r t u t i s ad mentem reducens, conflsus i n Do- capitur, redeunteque Ottone ducatus Lotbaringie
aiino, calicis sacramentum g l u t i v i t , nec quidquam B ipsi B r u n o n i a f r a l r e Ottone d a t u r . Anno regni
postea molestie sensit. Q u i codem anno, postquam Oltonis 16, m o r l u o Farreberlo Leodiensi epyscopo
b u i c loco quinquennio prefuisset, Kalcndis M a r c i i succedit Ratberius monachus Lobiensis.
i n Domino o b d o r m i v i t . 10. A n n o D o m i n i 959, regni Ottonis p r i m i anno
7« [SICEB.], A n n o Domini 944, i m p e r i i Ottonis 2!, quedam nobilis m a l r o n a nomiue Guodrada ad
regis Alemannie anno 7 venerabilis pater Adelbero famulandum Deo et sancto T r u d o n i sese t r u d i d i l ,
secundus, Mediomalrice sedis epyscopus, [STEPELINI lempore d o m n i Adelberonis secundi, Metensis epy-
ilir. S. Trud.] q u i , ob favorem quem monachis ex- scopi et abbatis Sancti T r u d o n i s , p r o u l continetur
h i t e b a t , m o n a c h o r u m pater est appellatus, gravi i n quadam carla v e l e r i , cujus tenoris principiuui
compatiens desolati gregis necessitati, u t habundan- et finis lalis e s t ; In nomine sancte et individue Tri-
t i u s proficienti i l l i i n monasticis i n s l i t u l i s prodesset, nitatis. Nolum sil omnibus sancte Dei ecclesie fideli-
• t temporalia b o n a , que per iilos ferme 4 5 annos bus t quod quedam femina nomine Guodrada, veniens
desolati bujus loci per lyrannidem n o b i l i u m ct m a - ad monasterium sancti Trudonis, ubi ipse sanctns m
g n a i u m injuste possidebantur, recuperare posset, corpore requiescit, et domnus Adetbero epyscopus et
d i v i n i l u s i n s p i r a l u s , onus prclature hujus monastcrii preessc videlur t ibi sue genuitatis libertalem amitlens,
assumens, abbas eflicitur. et sese sub jugo servitutis Deo et sancto Trudoni lra~
8. E l quia dudum Reynero suo predecessori s i n i - didit famulaturam, etc. (655) S e q u i l u r : Aclum in
s t r e informatus alienus exstiterat, pro qua causa monasterio Sarciniensi sub die 6. Idus Januarias
s a n c t u s T r u d o etiam, p r o u t supra n a r r a l u r , i p s u m anno 2 1 , regnanledomno Ottone gtorioso M
* rege Ger-
c o r r i p u e r a t , ideo ferventius ad oinnem istius mona- manorum(an. 957). Ego Eynardus cancellariusscripsi.
s t e r i i promofionein intentus, bereditates deperdilas 1 1 . I t e m anno regni ejusdem 25 (<m. 959 j , q u i -
p r o p a r l e restitutas accepit, e l non habilas ex p r o - dam d e v o l u s j v i r c o n t u l i t ad mensam f r a t r u m l a r -
b o r u m largitione quos informaveral augmentavtt. gas elemosinas possessionum apud Bredal super
E x sua insuper p r o p r i a beredilale hauc ecclc/iam fluvium Masellam, de quibus carta conscripta sic
6 vineis j u x l a locum d i c l u m Manwen cura 6 c u r t i i i - incipil: In nomine Dei omnipotenlis ego Zeizolfnt
bus suis ac mansione una, silis supra fluvium Mo- quasdam res mee proprietatis tradidi ad mensam fra-
seiiain i u villa quc vocatur Pomcriuui(G32), d o l a v i t , trum in monasterio sancti Trudonis degentium, etc.
c t ad siiniiia facienda aiios devolos homiucs, apud Sequilur : Per consensum Adetberonis epyscopi Me-
v i t l a n i R r * t a l supra eundem fluvium Moseliam h a - tensis, qui videtur esse abbas ipsius loci t elc. Sequi-
b i i a n t e s , effective i n d u x i l . S t r u c l u r a m monasterii l u r : Acta sunt hcc anno regni Otionis primi 2 3 . No-
quoque m u l t i p i i c a l i s operariis c u m gravihus expen- la, lector, quod hic de duabus c a r l i s , q u a r u m co-
sis i n a l t u m p r o d u x i t , et firnio teclo cx sectis Iapi- pie i n l i b r o c a r t a r u m nostri monaslerii a n t i q u a r u i n
dibus n o b i l i l e r coopertam consuiuniavit. p l e n a r i e c o n t i n e n l u r , pauca r e c i t a v i , u t n e m o d u b i t e t
9. Completo ergo pro magna parte operc mona- prefatum domnum Adelberonem hujus monasterii
s t e r i i , aunuente Leodiensi epyscopo R i c h a r i o , ipsc f u i s s e a b b a t e m . / n c f d . A n n o D o r a i u i 962, a n n o r e g n i
A d e l b e r o in propria persona, congregala popuiorum ejus i n Germania scu A l i m a n n i a 2 4 . 0 t t o p r i m u s a c a r d i -
i n u l i i t u d i n e , hoc inoiiasleriuin solempniler consccra- nalibusRome demandalus, i n i m p e r a l o r e m c o r o n a t u r .
v i i anno prclationis sue i n luic abbalia 2 (945). e l a 12. A n n o Domini 9 0 4 , regni Otlonis 20 (034), i m -
p r i . n a dcdicatione hujus monaslerii anno 288. Incid. perii ejusdem anno 3, domnus Adelbero hnjus nominis
A u n o eodein quo domnus Adelbero secundiis, Mc secundus, Melcusis epyscopus et abbas hujus I o c i K

VARI/E L E C T I O N E S .
4 4 4
Gbiselberlo V. M i
"loriose i \
NOTiE.
(632) P o m e n c u x , tribus leugis a Melensi urbe d i - (633) Neque Miiscus I , 503, reliqtta dedit.
slans. (634) Imo 28. v
,307 RODULFl A D B A T I S S. TRUDONIS
m
poslquam 20 annis huic abbatie p r e f u i l , quadam A ecclesia p a r o c h i a l i ilnus ville e l omnibus appeitdiciis
die ad hoc monasteritiin dcvenicns, i n lecto e g r i t u - ejusdetn. C o n t u l i t insupcr bealo T r u d o u i silvam
dinis cecidit, convocatisque f r a l r i b u s , post sacra- unara sitam non longe a v i l l a M e r w e l , et uuam
m e n t o r u m s u m p t i o n c m , 7 Kalendas Maii i n Domino decimara apud v i l l a m qtte vocalur Brustemium(635)
o b d o r i n i v i t . Cujus corpus post solempues exequias bac de causa, ut p r e d i c t i p a t r o n i m e r i t i s d c l i c t o r u m
i n latere c x l e r i o r i s parielis ipsius monasterii ad l e - suorum veniam adipisci mereretur, presentihus
v a m versus claustri a m b i l u i n e t s c p u l l u m . C u i Theo- ibidcin p l u r i b u s comitibus ac aiiis v i r i s , p r o u t i n
dericus bujus nominis p r i m u s , Otlonis i m p e r a t o r i s p r i v i l c g i o r u m n o s t r i monasterii archivis clare c o n -
consobrinus, i n epyscopatu Mclensi, et T b i e l f r i d u s scriplum r e p e r i t u r . Quo peracto, ingravescenle
i n abbacia hujus loci succe<.'if. i n f i r i n i l a l e , prefata comitissa, sumptis ecclesiasticis
13. Annogratie eodcmdomnusThietfridus buic loco sacramentis, extremum s p i r i t u m efflavit anno
abbas preficitur, q u i annis 30 p r e f u i l , sub quo religio Domini 967, 17. Kalendas A u g u s t i . Cujus c o r p u s
floruit et posscssionum summa accrevit. Incid. sepultum esl i n cripta anliqua , quod postea tempore
[SIGEB. ] Anno scquenli vcl c i r c i t c r Conrardus, Adelardi secundi est translatum e t p o s i t u m a d n o v u m
Ottonis impcratoris gcner, a ducatu Lolharin- sanctuarium, sub volta in mtiro sinislri lateris
gie pridem destitutus, conlra Otlonem rebellans,
B superioris c h o r i j t i x t a majus altare. l n cujus p r e -
ad Ungaros Germaniamdepopulantes transfugit, eos- c o n i u m hujusmodi versus conscripti i n v e n i u n l u r :
que i n regnum i m p e r i i Otlonis adduxit. Qtii ab ipso Bertha sacrata Deo, celesti digna tropheo,
imperatore i n boc bello i l a sunt p r o s t r a t i , u l conlra Hic translata jacel, que memoranda ptacet.
i m p e r i i regnum amodo se erigere non auderent, i n Stcma prefutsit ei regalis progeniei,
quo conflictu idem Conrardus occubuil. Incid. Circa Nec fastu tumuit clara quod emicuit.
eadem tempora Ottone imperalore pro lucnda r e p u - ln virtute sludens comitissa per omnia prudens,
blica longe proficiscente, B r u n o ejus f r a l c r , Colonien- Dans sua seque Deo t digna potitur eo.
sis arciepyscopus, secunda vice Germanie et Gailie Ipsaque forma boni sancto devola Trudoni,
t o t o r et defensor c o n s t i l u i l u r . Incid. [Vita Brun.] Villam quo tenuil jure Proviin tribuit,
Post hcc venerabilis Bruno febre correptus o b i i t ; Dans partem decime dc vitla Brustewiense,
cujus corpus p e r T b e o d e r i c u m Melensem epyscopum, Addidit et sitvam que decet ecciesiam.
6 u u m consobrinum, est delatum Colonie, el i n ceno- Suscipe, Trudopater, quod contutit inclita mater 9

b i o sancti Panlhaleonis, quod ipse fundavcrat, sepui- Gaudeat ut tecum t munera redde precum.
t u m honorifice. Cui i n arciepyscopalu Folmarius, ct £ Restabat biduum cancro solis peragendum,
i n ducatu L o l h a r i n g i e ejus ncpos Karolus succedit. Cum feiix obiit. Vita Deus sibi sit.
Anno i m p e r i i sui 7. Otto p r i m u s ducalum L o t h a r i n - Incid. Anno i m p e r i i Oltonis 10. m o r t t i o Eraclo
gie K a r o l o , f r a t r i L o t h a r i i regis Francie, filio soro- Nothgerns subcedit, et i n epyscopalu Leodiensi
r i s sue, t a l i conditione c o i i l u l i l , u t ipsea p r o p r i i s i n - annis 42 residet. Incid. [SIGEB.] Anno D o m i n i 9 7 3 .
solenliis resipiscerel, et sui f r a t r i s L o t h a r i i insultibus, O l l o p r i m u s , q u i f u i l p r i m u s imperator de g e n e r e
quos c o n t r a L o t h a r i n g i a m conceperat, obsisterel. Alemannorum seu G e r m a n o r u m , ad quos i m p c r i u r o
14. Circa hec tempora plus minusve, tempore p e r p c t u o a Francis exemplum est d e v o l u t u m , p o s t -
bujus abbatis T h i e t f r i d i , illustris femina domna quain annis 24 regnavit et 12 imperavit, cuni
B e r t h a , vidua et Deo sacrala, comilissa Flandrie, devotione magna exspiravit. Qui i n p r i n c i p i o r e g n i
cum peregre visitasset l i m i n a beate Marie Aquis- sui hoc deslructum monasterium per suaui dili-
g r a n i , contigit eam i-u r e d i l u o p i d u m Sancli T r u d o n i s gentiam recdificari p r o c u r a v i t . Cui cjus filius Otto
devolionis causa visitare et ad sepulchrum prefati secundus, q u i sccum per aliquot annos c o i m p e r a v i t ,
sancti preces buiniles fuudere. Que cum pcr aliquot succcssit, et annis 10 i m p e r a v i t . Incid. Quia vero
dics causa repausationis ibidem nioram facerct, i n de Germania meutio i n c i d i t , sciendum, q u o d due
l e c l u m cgritudinis i u c i d i t . Quod ut A r n u l f o i l l u s t r i D s t i n t G e r m a n i c , superior scilicet e l i n f e r i o r . S u p e r i o r
viro, filio s u o , Flandrcnsi c o m i t i , innotuil, ad anlem est maxima rcgio in i u i t i o Ettrope, sttb c t i j u s
prefatttm locum quanlotius p r o p e r a l , ibiqtie pre- nomine vocabulo Schilia e l Alania cum aliis t c r r i s
senlibus Metensi epyscopo Theoderico primo ac c o m m u n i t c r optinent t y l u l u m Germania. Que s i m t ; l
T h i e t f r i d o abbate, ad preces sue malris domne protensa j u x t a occeanum seplentrionale, paludes
Berlhe ob remediuiit sue et suorum a n i m a r u m Deo Meolhidis a supcrioribus habel propinquas, quam
et bealo T r u d o n i in usus servorum Dci i u i b i Deo eliam maximus fluvius Danuhius, cui 60 fluiuina
famulantium villam P r o v i i n , i n caslellania Ylensi navifera successive i n f l u u n l , qui i n suo progrcssu
silara j u x l a fluvium D o u l a m , cum mancipiLs, t e r r i s , p r o p l e r s i t u u m mulationes t l y s l c r appellatur, per-
decimis, silvis, p r a t i s , pischariis aquarumque de- transiens habundanter i r r i g a t (656). Est e u i m t c r r a
cursibus i i b e r a l i l e r heredilarieque donavit, cum b e c n i m i u m ferax v i c l u a b u n i et barbaris h o m i i i i b u s

NOTJE.
635) Brusthem haud procui a S. Trudone Beroiincnsis 1845, ubi inter alia hxc h a b c n l i t i

!
636) Eadem fere leguntur i n cosmographia Saec. Scithia Vocaturprima Europce provincia,
, quam e d i d i l Pertz i n Coinmentanis academiae Meothidas patudes juncta sistitque Alantari
 509 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO I I I . — PARS I . 31*

popolosa , que propter gignendorum p o p u l o r u m A sancti Slephani e r a n t , ad Galliam translalas i n

fecunditatem dicta est Germania. Ex hiis partibus prefalo cenobio locasset, et i n l e r cetera d e l a l i t i a .
condam egressi sunt G o t i , H u n i , W a n d a i i , L o n g o - quibus i l l u d cenobium ditaverat , v i l l a m Dongci
bardi ceterarumque nationum pagani, postreinoque c i v i t a l i Virdunensi v i c i n a m , que eondam sancti
barbari N o r m a n n i c h r i s t i a n o r u m flnes zelo debel- Trudonis m a t r i m o n i u m fuit, contuiisset, i n Domino
landi (637).Quorum egressionis causa f u i l hujusmodi. o b i i t . Cui Adelbero bujus nominis tercius, ducis M o -
I n t r a banc e n i m regionis plagam c o n s t i t u l i p o p u l i p sellanorum Frederici filiu3, suceessit. Incid, [SICEB.]
cum i n l a n t a m m u l l i l u d i n e m pullulassent, u t j a m Anno Ottonis t e r c i i 4 . L u d o w i c o F r a n c o r u m rege
siaral babitare nequissent, s i c u t f e r u n t q u i iilam 37, q u i post patrem L o l h a r i u m uno regnaverat anno,
l u s l r a v e r u n t , i n tres omnem calervam partes d i v i r m o r l u o , F r a n c i s r e g n u m , transferre volentibus ad
dentes, quc ex iiiis pars p a t r i a m relinquere novas- K a r o l u m ducem L o t b a r i n g i e , bujus L u d o w i c i pa.-
que sedes deberet requirere, sortem roiserunt. Ea truum; sed c u m ille rem ad consilium diflerrew,
i g i t u r pars, c u i sors dederat genilale solum exce- HugoCapet, filius magni Hugonis Parisiensiscomitis
dere exteraque arva sectari, suis et patrie vale- ex Hawide sorore p r i m i Oltonis procreatus, regmnu
dicentes, com coujugibus et prolibus ad requircndas usurpat, et annis 9 regnum t e n e t 4 , 7
. Quem Karolus
quas posseot terras incolere i t e r a r r i p u e r u n t . Qui B
prefatus ejus nepos, cui regnum ex paterna et avita
q u a m i n h u m a n i t e r * " l l a l i a m , Galliam et alia phira successione debebatur, m u l i i s b e l l i s e t v i c t o r i i s q n h >
c h r i s t i a n o r u m regna illis temporihus dcpopulabanlur, quennio lacescens, mentis conceptu infecto diem
m u l t o r u m soiemnium v i r o r u m hystorie teslantur. conclusit e x t r e m u m . Sicque defecerunt reges F r a n -
InferiorveroGermaniaest eadem que et Alemannia, c o r u m d e stirpe K a r o l i Magni ab antio e l deinceps.
t e r r a f r u c t i f e r a et habundans i n victualibus, re- Post m o r l e m bujus K a r o l i ducis, anno i m p e r i i O t -
pietaque cobabitalione h o m i n u m sapientium ct tonis tereii 8, fiiius ejus O l l o i n ducatu L o t h a r i n g i e
fortissimorum, innumerabili m u l l i l u d i n e et sacre ei succedit, q u i processu temporis coqtra j u s boc
fidei catholice professorum, quam Renus* fluvius cenobium sancti T r u d o n i s graviter i m p e t i i t .
dulciset amenuscircumquaque i r r i g a t . / n c i d [SIGEB.] 16. Anno Dotnini 994, i m p e r i i Ollonis tercii
Anno Ottonis secundi 5. Lolharius rcx Francie anno 1 1 , 19 Kaleudas J a n u a r i i (638) obiit Tbeit-
L o t b a r i n g i a m p e r t u r b a t et devastat sicque r e p a l r i a l . frtdus abbas bttjus l o c i , q u i sepultusest immediate
Q o e m imperator c u m m u l t i t u d i n c a r m a t o r u m inse- post locumscpulcri a b b a l i s G o n t r a m n i , j u x l a m u r u i u
quens, F r a n c i a m pervagando Retnensium, Lau- laleris s i n i s t r i versus a m b i t u i n c l a u s l r i . Supra cujtis
duuensium, Suessionum et Parisientium fines locum sepulcri tales verstts sunt cooscripli. Versus-:
dtversa clade devastat, ecclesiis cl monasteriis
Abbas Thehfridus divino munere fidus
t a m e n p a r c e u s ; q u i tandem reconsiliali i n loco s u -
Sub norma pdei vexit ovile />ei,
per K a r u m fluvium rex Francie L o t b a r i n g i a m a d j u -
Fralribus et rebus augmentandis studiosus,
r a t . Incid. Anno Domini 984 mortuo Ottonc secun-
Commodus ecclesie, carus erat patrie.
d o o t t o tertius ejus fliius, adhuc adolescens succe-
Annis ter denis monachorum pasior hcrUis,
d i t ; c u i Leodiensis epyscopus Nothgerus propter sui
Regnaturus abit % non morilurus obit.
Ludtislriam a primoribus imperii tulor constiluilur.
Hac in humo corpus post Jani ponitur ldus t

1 5 . [SIGEB.] VUa Theod. ep. Anno Domitti 984

Spirilus in coelo vivat ovans Domino.
Ybeodericus primus Melensis epyscopus fundator
Anno milleno sex demptis transit ab evo.
• e n o b i i sancti V i n c e n t i i o r d i n i s sancti Benedicti,
siti in insulaqtte est intra extremos muros c i v i t a l i s 17. Anno eodem defuncto T h e i t f r i d o abbate, suc-
M e t e n s i s , postquam annis t r i b u s c u m Ottonc p r i m o cedit Herenfridus q u i prefuit 4 annis. A n n o D o m i n i
io Iialia nuper mililasset, et anno i i , ante boc 999 defuncto Herenfrido hujus l o c i abbatc, Nonis
m u l i a s r e l i q u i a s , i n t e r quas pignera sancti V i n c e n t i i Noverobribus, Adekrdus bujus n o m i n i s prjmus e i
l e v i t l i e et martyris c u m sunguine p r o t h o m a r t y r i s succedit.

Explicil liber tercius primepartis De gestis abbatum hujus monasterii S. Trudonit

CONTINUATORIS T E R T U AUCTARIUM.

Incid, A n n o D o m i n i 1003 % t i
O i l o n e lercio defu- clo, q u i p a l r i avo p r i u s defunclo per generis sueces-
VARIiE LECTIONES.
bumauiter f . i n codke excidit.
M T
* Ha>c ex capitum tahula desumsimus el hic suo loco
M
posuimus.
Capituas vero tabula ita ab inttrpolatore est intcripta : l n c i p i l tabula super 13 libros secunde parlis de gestis
a b b a t u m hujus monaslerii sancti T r u d o n i s ; i n t r a quam aiiqua capitiiht que i n l i b r i s subsequentibus de-
ficiunt, apponuntur, et incidenlia q u e d a m , capituUs biiiciode congruenter interserenda, c o u i p i l a n t u r ,
u b i p r i r n o ponitur prohemium.
NOTJB.
Verlitur extndejocus aui nuncupatur Dacia. Danubius currlt per longum tnter genles maximas
Fluvios largos ministrat el Sctavis pabulat elc. t

Gemsania nuncupatur juncta Reno /tumine. (637) Excidisse v i d e t u r voi causa; aut debellandi
Vbt smnt gentes barbara? et arandarvo corpore hoc loco id quod t
debellaturi.
Obdurato cordc tuu cceli partes inscii. (638) Codex Marcii e x b i b e t ; sed ita corrigendum
cx seqtiente inscriptione sepulcrali natet.
 3il RODULFI A B B A T I S S. T B U D O N I S 31«
sionem immediate ad i m p e r i u m successit, generali A cujus civitatis honorcm catliedram episcopalem ibt-
consiiio p r i n c i p u m et p r i m o r u m i m p e r i i ad iioc c o n - dema civitate Narniensi de consensu pape i r a n s t u i i t
vocato, concorditer est i n s l i t u l u m , quod tilius p a l r i [SIGEB.] Conlra quod Meteusis episcopus Theoderi-
. aut propinquus suo propinquo de cetero j u r e here- cus secundus, doleus dotem et p a t r i m o n i u m sue
d i t a r i o nequaquam i n imperatorem succedere de- sororis Cunegundis imperatricis ab imperatore ad
beat, sed q u i per officiales i m p e r i i eligeretur [cf., prefatam ecclesiam delegari, anno episcopatus sui
MARTIN. POL.J, imperio p o t i r e t u r , quod adhuc ob- 6 rebellat. Cujus resislentic itnperator offensus,
servatur, ut babetur Exlra 489
de electione Venerabi- Oltoni duci L o t h a r i n g i c , suo consanguineo, omne
lem § 1 (639). Sunt crgo 7 electores, 3 scilicet jus quod prefatus episcopus i n oppido boc possedit,
c a n c e l l a r i i , q u o r n m p r i m u s archiepiscopus M a g u n l i - in prejudiciuin ejusdem episcopi illicile tradidit.
nensrs est cancellarius Germanie, secundus T r e v e - Predictus i g i t u r dux 4 9 0
avaricie suc consulens, com
rensis Gallie, et tercius Goloniensis Ytalie. Hii 3 usurpatione possessionum. Metensis ecclesie c o n t r a
sunt ecclesiastici principes, r e l i q u i v e r o l 4 sunt fas nimis i m m i s e r i c o r d i l e r bona moiiasterii hujus
scculares, q u o r u m primus marchio Brandeburgensis non solum d i r i p e r c , sed eliam nostram f a m i l i a m
est camerarius, secundus, palatinus scilicet coroes presumpsil inhumaniter t r a c l a r e [ C f . STEPBLIHI
™ . , r _ r r-
R e n i , est dapifer, tercius vero dux Saxonie esj " Mir. S. Trud.\. Qui noclc quadam c u m se sopori
ensem portans, et quartus Bobemie rcx est pincerna. dedissel, v i d i t per somnium quasi ipse staret ad
Unde v e r s u s : monasierii portam, et qoendam sencm i n c l e r i c a l i
sccmate sibi obvianlem et quo tenderet p e r c u u c t a n -
Maguntinensis f Treverensis t C Aoniensis.
tem. Cui cum ille respondisset se monasterium i p s u m
Quilibel bnperii fit cancellarius horum.
velle adire, senior iile adilus hujus i n d i g n u m aflfir-
Est palatinus dapifer, dux portitor ensis
mabat, cum t o l sacriiegiis d i v i n u m hoc oracuiunt
t

Marchio preposilus cameret pincerna Bohemvs; toliens lemerasset. i l l e vcro d u m n i l i l u r r e l u c l a n l i

Hii statuuni dominu i cunctis per secula summum. resistere e l prohibila l i m i n a i n t r o i r e , c o n t i n u o , ut
Nota, quod secundum quosdam rex Bohemie non sibi visuin est, i c l u m gravcm 4 9 1
. sensit . • ige
est necessarius, nisi quando sex prefali electores alior Hsque
discordarent, nec habet j u s ab antiquo, scd tenet sepe nstrala
bodie de faclo, ut n o t a l u r per Hostiensem supcr . . a ergo perseverans . . monasterium l u c r a sua
canone Venerabilem. Iste Olto lercius et ejus paler c . fratribus dolorem augme . e . cupiens accessit.
O t t o secundus l a m atroces et mirabiles fuere, u l r% Explctis i g i t u r b i i s , q u o r u m causa i l l u c venerat,
II! I Ct _ __ . *~ • • P> ... . ._._•• - Q « . J_
unus pallida mors Saracenoruin semper sanguina cum inde profccturus monasterii 4 9 1
portam egrede-
r i u s , alter m i r a b i l i a m u n d i diceretur. Avus vero r e t u r , subilo i n scapulis quasi sagilta m o r t i f e r a v i
liujus tercii Ottonis, p r i i n u s O l l o , ultra omnes fuit febrium p u n g i l u r , cjulaiidoque vociferans pre n i m i a
c h r i s t i a n i s s i m u s ; cujus anima per generalem tolius angustia nientis, vicinam sibi m o r t c m affatur, l e n -
i m p e r i i orationem e c c l e s i a r u m , claborante sorore toque conamine somarios suos usqtte Trajectum
sua abbatissa, cui ipse defunclus a p p a r u i l , diligenler subsecutus, quis eum per visum sompuii a m o n a s t e -
expletam, a purgatorio est liberata et per angelos r i o pepulerit, et qtiem increpantem contempserit,
ad celestia deducta. Incid. [SIGEB.] Anno i g i l u r Do- exitiali morle roulctalus, omnibus stuporis exem-
m i n i eodem 1003 isto tercio Ottone absque iiberis plum faclus, miserabililer i n l e r i i l . [SIGEB.J Quo sic
m o r t u o , Henricus dux B a w a r i e , nepos I l e n r i c i f r a - m o r l u o , Heuricus imperator eodcm anno ducatum
t r i s p r i m i Oltonis, fit imperator, et imperat 2 $ a n - Lotbaringie Godefrido c o m i t i Ardenne c o n t u l i t . Q u i
n i s . Nota b i c , quod plures eraut H e n r i c i reges quam Olto absque filio r e l i q u i t post se filiam H e r m e g a r d a m
imperatores. [MART. POL.] Unde cum legitur H e n - N a m u r s i cometissam; de quo e l i a m processit G o d e -
ricus p r i m u s i m p e r a t o r , ratione i m p e r i i d i c i l u r p r i - fridus comes de Bolyon et dux L o t b a r i n g i e , qui el
m u s , sed ratione regni d i c i t u r sccundus. F u i t enim D poslea rex Jberusalem.
ante ipsum Henricus rex p r i m u s , q u i tantummodo Incid. Anno Domini 1007 obiit Nothgerus Leo~
i n Alemannia et noit i n Y l a l i a imperavit, et ideo diensis episcopus, plurimas ecclesias et beneficia
benediclionem imperialem non est assccutus. Idem Leodii consliluens, q u i fuit nalione Suevus. Huic
esl intetligetidum de Conradis e t a l i i s succedenlibus successit Baldricus secundus, q u i prefuit annis 1 1 .
Anno Dotnini 1005 Henricus imperalor r e g u i sui Isle f u i l fiiius Ottonis comitis de Los, ex Lutgarde,
anno 3 post plures viclorias inlendens soli Deo va- filia Hermegardis Namurceusis comilisse, Qitouis
care, episcopalum Babenbergensem fundavit. A p r e f a l i ducis filie, progenitus. Hujus B a l d r i c i f r a t e r

Y A R I i E LECTIONES.

ex 1*.
W 9
d u x — tractare dedit Ghesquier.
M O
* pagince pars supenor in qua decem linew scripta*
91
erant t 9

destderalur;igne absumta est tn incendio btbtiotheca? Lammensis, ut in ipso codiceannotatum est. S.Trudonetn
auctorem hujus miraculi fuisse e summario patel : De morte Ouonis ducis Lotharingie pcr sanclum T r u
donem ejus l y r a n n i d i d i v i n i t u s iirflicta. monasterii — i n t e r i i t ap.
4 9 9
Ghesquier.

NOTJE.
(659) G, 5 4 , X , dc eieaione 1,6.
 513 C E S T A ABD. T R U D O N . — C O N T i N U A T l O I I I . — PAHS I . 514

i u i t Gbiselberlus, q u i p a t r i Ottoni post aiiquol annos A p r e l a l i o i m domui Adelardi a n n o S I domna lierlendis

i n comitatu successit. comitissa, mater Godcfridi comilis D u r a l i i , de con
Incid Aono Domini iOIO rex Ungarie, que prius sensu fllii c o n t u l i t beato T r u d o n i medietatem viife
Tocata f u i l Pannonia, cum genle sua per d i l i g c n i i a m sue, que vulgariter v i l l a r i u m Popliir nuncupatur,
u x o r i s ejus regine Gille, sororis Henrici imperaloris, c u m o m n i sua j u s l i c i a et p r a l i s , t e r r i s , aquis cete-
ad catbolicain fidem c o n v c r l i l u r . Eodem anno idem risque universis, pro aruiiversario suo e l fliii sui
H e n r i c u s a Benediclo octavo Rome i n imperatorem p r i m o g e n i i i Adelberonis, Metensis ecclcsie p r i m i c e r i i
coronatur. Ipso etiam anno Henricus impei ator p r i d c m defuncti. Qui ambo i n uua tumba consepulti
Metensem urbem obsedit propter Tbcodericum Me- sunl infra absidam monasterii j u x t a parietem; q u i
tensem episcopum sibi rebellantem; urbe vero per est versus m e r i d i e m , ubi et aitare stat i u b o n o r e m

obsidionem pene desolata, tandem pax i n l e r v c n i l . beata. virginis (640)

Incid. [Vila Balderici.] Anno Domini 1015, impe [STEPELIM m t r . S. Trnd.] Gbiselberto q
r i i H e n r i c i bujus 10, Baldricus secundus Leodiensis conf . . uisse l i g i l u r k . . uescitur. Quod quidam
episcopus ad arceudum malelicos cepit ediflcare e . . e Omekinus c o g u o s c c n s . . dilatandum lerminos
castruin apud Hugardis v i l l a m , que est allodium • . extirpare palos fln . . • renalium e x t r e m i t a l u m
ecciesie sancti L a m b e r t i , i n l r a Brabanliam, m o d i - ^ beati Trudonis i n silva quadam. Ciiraque utriusqtte
c u m ad confinia s i l a m . Cui obsistenle Lamberto parlis defensores causa discernende l i m i i a i i o n i s c o n -
cum barba, Lovaniensi comile, confliclu belli con- venissent, ille arborem quandam calce concutiens :
gressi episcopus, cesis suorum 300, v i n c i t u r . Qui Hunc 9 i n q u i t , locum jurejurando assero eue domini
JLeodii rediensde suorum strage, lesam conscientiara mei 9 sicut istum hinc sanum possim retrahere pedem.
babens, consilio discreti v i r i Jobannis episcopi, ex Mox i g i t u r , s i c u i falsum lestimoniuiii. p r o t u l i t , i l a
Y t a i i a venientis, ad placandum Omnipotenlcm pro v e r u m j n d i c i u m Dens oslendit, ila ut uon solum
redemplione animarunt occisorum cenobium fundare ejus pedem computrescere faceret, sed et t o l u m ejus
se devoveral. Sequenti i g i t u r anno v o l i compos intra corptis gravi tabe consumeret. Circa bec tempora
m u r o s civitatis i n insula cenobium i n bonorc sancti plus minusve Adelardus abbas indesiuenter estuans,
Jacobi minoris edificavit, ad quod idem comcs L a m - quomodo de reliquiis prothomartyris Slephani, pa-
bertus de p r o p r i o allodio p r o satisfaclione larga t r o n i fundationis c r i p t e hujus m o n a s t e r i i , aliquam
dotalicia c o n t u i i t . U b i et primus abbas Albertus particuiam consequi posset, consilio convcntus sibi
noniine prefuit. commuui % M
e
Jncid. [SIGEB.] Anno D o m i u i 1015 Godefrido duce si
l . o t h a r i n g i e e l coinite Ardenne, Montensem c o i u i t a - s
t u m depopulante, L a m b e r l u s cum barba, filiusRey audivit
n e r i c o m i t i s Montensis, palruo suo Rcynero c o h i i t i . . . ^ m i n u t a particula
i n a u x t l i u i n adveuiens, beilo apud Florinas conserlo, . . . . sancti r e l i q u i i s ibidem haberetur. De
occisis suorum 400 v i r i s , ipse cuin eis occubuil. quo n i l cuiquam posset i m p e r t i r i , nec propter oflen-
Qui Lambertus in uxorem duxerat Gerbergam, sam a l i o r u m i d presumere auderct. T u n c i l l e : Num
filtam K a r o i i ducis L o l h a r i n g i e , e l c u m ea i n dotem meritis ejus atiquid de ipto osse divina mihi digna-
acccpit unam parlem ducalus L o l h a r i n g i e , scilicet bitur indutgere clementia? Spero, i n q u i t , in Deo t

t e r r a m que nunc vocatur Brahanlia, conlinens hcc dummodo mihi acquiescatis 9 quod dcsiderii mei p t -
o p i d a , Lovaniutn et Bruxellam cum suis appendiciis. gneribus minime (rustrabor. Os 9 queso 9 jubete pre-
Occasione cujus primo et primus comes Lova- sentari et reverendo et sancto martgri committite.
nie % M
posl Q u i d pltira? T a n d e m , l i c e l d i l f i c u l t e r , persuasum
prim et post tamen est episcopo, et os allatum est. Quo fleotimo
' tu',i iia p r i m o leniler percusso, continuo rcccns sangttis proflttxit,
l e r c i o capituio tercie p a r t i s . . . hoc Lamberto fllius D qtiem uianu abbatis i u vase ad hoc parato devote
eque successit. acceptum, Adelardtis abbas dc conseusu totius M e -
Aimo D o m i n i 1017, i m p e r i i H e n r i c i hujus 14. tensis ecclesie ad p r o p r i a gaudenler defercndum
B a i d r i c u s sccundus o b i i t , e l in c r i p l a monasterii suscepit. Foslea referebant q u i d a i n , q u o d , c u m do
s a n c t i Jacobi quod ipse fundaverat sepclilur. Cui prefalo osse i n dubium venissel, n l r u m veraciter de
W u i b o d u s succedens, anno eodem cenobium prefa- beati Slephani coipore esset, ad explorandam rei
t n m nuper inceptum ex mandato impcraloris H e n - v e r i l a l e m de c o m m u n i inajorum ecclesie Melcnsis
rici p e r f e c i t ; q u i i n episcopatu 5 annis prefuit. consilio rem predictam sic gestam fuisse, e l cx i m v
A n n o D o m i n i 1 0 2 1 , itnperii Henrici secundi 20 c l rilis ipsius saucli ambiguilale omnium delcrsa,
VARliE LECTIONES.
*•» versa pagina igne adrosa. *•* desiderantur 7 linecc; pars superior fotii iane absumta est. » deside- M

rantur in attera coiumna reliqua ejusdem paginar.

. NOT/E.
640) Verha beatai virginis desttmpla snnt ex repeliit. Alia Herlindis et Godefridi l i l i i donatio
Mantelii Historia L o s s e n s f p . 55, q u i totum hiinc Sanclo T r u d o n i facta ibidcin legitur dala iv Non.
locum usque ad haec verba ex Chronico Trudoniano Nov. 1024.
315 R O D I L F I A B D A T I S S. TRUDONIS 3i6
coutiiiiio post i c t u m Aeotomi, ut j a m d i c t u m est, A incidit. (Qui cum a d extrema p e r v e n i t , ad preces
sanguiuem i l l u m profluzisse. f r a t r u m hujus l o c i , communicato sibi eonsilio stio-
1 . . m
r u m , c o n l u l i l nobis s c r u t u m hujus o p i d i , sciiicet
A oinne Jus g r u t e , quod solum ad ipsum pertinehat,
le et libertatem g r u t a r i u m c o n s l i t u e n d i , ac donrum etini
et tribtis appendiciis suis, intra quam m a l c r i a grute conflcie-
Aitno D o m i n i 1025 b a t u r , s i l a m i n opposilo aule abbatis n o s l r i , plat<»a
do Reginaldus sttccedit, et preest anttis 15. publica intermedia. Post cujus o b i l u m AdeLbero ejus
A n n o D o m i u i 1025 Henricus secunihis i n rcgno, consanguineus, nepos Adelberonis tercii bujtis no-
i u imperio p r i m u s , anno regni sui 7, ct i m p c r i i 10, m i n i s ex fratre Theoderico duce L o t b a r i n g i e scu
cum consorte sua Cunigtinde v i r g i n e i n v i r g i n i t a t e Mosellorum successit, v i r d e v o t i s s i m u s , et post Deum
permanens, tandem i n lectum egritudinis i n c i d i t . et sanctum D o m i n i T r u d o n e m , hujus cenobii c o u t r a
Qui se consulenlihus i m p e r i i p r i m o r i b u s Cotiradum, omiies principes et tyrannos defensator usque i n
v i r u m rcgii generis et egregie l i h e r t a t i s , desiguaus, ftnem vite sue fldelissimits. Incid. Eodem anno de-
m o r i t u r [Cf. MJLBT. POL. SIGEB.], et i n ecclesia Ba- ftinclo Wasone Leodiensi episcopo [sticcessil T b e o -
benbergensi quam ipse fundaverat sepelitur. Post ^ duinus, q u i prefuit 28 annis
quem i m p e r a t r i x C inigundis, ctijus s a n c t i l a l i G o n - A n n o Dotnini 1050 prelalionis domni G u n -
t r a m n u s , postca bujus i o c i abbas, familiarissimus t r a m n i 16 anno Stepelinus, hujus l o c i inonacbus,
f u i t , que post decennium defuncta, imperatori con- scripsil ad p r e l a t u m d o m n u m G u n l r a m n u m l i b r t i m
sepelitur. Eodcm anno Conradus e l i g i t u r , et i m p c r a t de miraculis beati T r u j o n i s , que temporibus h u j u s
15 annis. d o m n i G u n t r a m n i apud nos percrebuerunt sub n u -
Atuio Domiui 1045 plus minusvc pius p a t e r 4 0 7
mero centenario et amplius,qnibus anteposnit aiiqtia
Guntramnus pro etevandis sanctorum Trtidonis ct miracttia ante hec tempora facla. Iste Stepelintis
E u c h e r i i corporihus, que 4 0 8
tcmpore persecutionis adhuc puer ad o r d i n e m receptus f u i l in hoc m o n a -
Normannoruin paganorum et translata et i t e r u m s t e r i o , circa 21 annum d o m n i abbatis A d e i a r d i
sub terra occultala e r a n l , indesinenter soliicitus, p r i m i , q u i puericie sue tcmpore v i d i t laudabiiis v i t e
fecit prius fieri ex auro, argento et preliosis l a p i d i - seniores, q u i 80 et ampliorihus annis sub b a b i t u
bus f e r e l r u m a u r i f a b r i l i opere s u m p l u o s u m , i u quo monachaii D e o e l sanclo T r u J o n i devole s e r v i e r u n t ;
honorifice exhumanda ccelestium tliesaurorum m a r - q u i etiam ad tot annorum n u m e r u m pervenit, s i c u t
garita o r d i n a v i t i n c l u d e u d a , quatinus co majori Q i n secunde partis oclavo l i b r o clarcbit (643). Post
iiducia i l l o r u m a fratribus o p t i n c r e n l u r p a t r o c i n i a , hos annos plus minusve v i r quidam nobilis casleila-
quo o r a n t i u m i n l u i t u s continue p a t r o n o r u m zoma- nus incaute deambulans, cuin de aito cadens c r u -
la (641) haberet 4 9 0
i n presentia. Quapropter , 0
° r i u m debilitalem i n c u r r i s s e t , compuncto corde a d
complelo boc opere, fossoribus i n t r a sanctuarium conversionem inlendens, suscepto babitti r e l i g i o n i s
p o s l altare beati T r u d o n i s , u b i reposita erant, i n - c o n t u l i t monasterio h u i c a i l o d i u m suum, quod el
stanler de profundis l e r r a m efiodienlibus, ad voltatn adhuc optinere d i c i m u r . Q u i i n monachalu tanto
lapideatn, sub qua conlinebantur, tandem est per- ferventius se i n bonis operibus e x c e r c u i t , q u a n l o
v e n t u m , cum subilo immense caliginis nebula i b i - gravius i n seculo deliquissese cognovit. I s , c u m n i o r e
dem exorla, fossores tanto terrore sunt perculsi, ut solito ante matutinos alios ad peculiares orationes
de vita desperali, cum i n summa festinatione ad agendas preveuiret, sanctuarium i n t r a v i t , et r e t r o
superos redissent, i i i m i o slupore et sensibus a l i e - majus a l t a r e , quod tunc ibidem f u i t , ad oralionera
n a t i , post diuturna suspiria coiilinua i n t e r r u p t i o n e prostralus ante altare beali Trudonis, paululum
8 0 1
resumpta, vix loqtii palpitanle , 0
* hanelo corde soporatus v i d i t m i r e p u l c r i t u d i n i s infanttdos p e r
valerent. Quod abbas ubi v i d i l , t e r r i t u s i n eo quod crepidinem altaris d i s c u r r e r e , fleules, gcmentes,'
accideral, rejecta humo et fossa r e p l e t a , ceplum D capillos trahentes atque complosis manibus ita c o n -
intermisit. quirenles: Heu, heu! Hec illis rcciprocantibus ,
A n n o D o m i n i 1048. iinperii Henrici l e r c i i i n regno, f r a l c r ille innocue elati compatiens : Filii, iuquil,
i n imperio secundi anno 9, et episcopatus Wasonis qui esiis, et que est causa tanti meroris? lunocentes
Leodiensis episcopi anno 8, domntis Theodericus a i u n l : Pueri sumus cn9 domini noslrisancti Stephani
secundus hujus nouiinis, Metensis episcopus, auno sanguis jam versabitur. Posl quam vocem d i s p a r n e -
episcopatus sui 49 (642), i n cenobio noslro pcr r u n t . A t ilic evigilans negligenliam non negligcndi
aliqttot tempus conmoratus, i n lectum c g r i t u d i n i s tam pretiosi pigneris veritus, p r i o r i loci n o s t r i petita

VABLE LECTIONES.
^••Anuo D o m . — i n l c r m i s i t apud Henschen. Trtidonensis abbas H. que — % , t k w
erant dc-
sunt H. exhiberet H. anuo Domini 1045 plus minusve addit H.
8 0 0
eruptioue H. 9 9 1
palpi-
0 0 0

tantcs 11. * A n n o D o m i n i 1050 — pervenit dedit Ghesquier V , 50.

, 0

NOTiE. #

(641) I . e. corpora. (643) I . e. supra i n p r i m i Rtidoln c o n l i n u a t o r i s

(642) Imo 40, anno 1046 o b i i t . l i b r o V I I I , 8.
317 G E S T A A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . — PARS I . 318

i o q u e n d i l i c c n t i a visionenj i u d i c a t . E i c i t a l i s ergo A i u honore sanctorum Johannis oaplisteet Johannis

fratribus, roalutini c u m celeritate c a n t a n i u r , i n c u m - evangelisie, q u a r i u i n , quod est sub absida ad levam
bentibusque domno abbate G u n t r a m n o e l convcntu sanctuarii, in honore sanclorum apostolorum Petri
in orationibus, acceplis disciplinis et confessione et Pauli ct alioruin o m n i i i m . A i l a r i a v e r o , que i u
o i n i i i u m facia, capsa pretiosi thesauri a p e r i l u r , e l c r i p l a s u n t , sic c o n s t i t u i t : priucipale, qttod stal i n
roscus ac fluidus sanguis iile usque ad supremam medio, fundavit i n honore sancte T r i u i l a t i s et beate
i t i c l i n a l i v i t r i i vascuii o r a m fluxisse i u v e n i l u r . A c c i - V i r g i n i s ac sancti S t e p h a n i , sccundum ad d e x i r a m
toque i n d u s t r i o aurifabro, circa vasculum prctiosi ibident i n honore sancti Benedicti, e l t e r c i u m ad le-
sanguinis sperica clausura c o m p o n i t u r , et sic i n vam s i t u m itt honorem sancli G r e g o r i i . Hiis o m n i -
loculo undique m u n i t o r e c o n d i t u r . Iste celestis l l i o - bus r i t e perfectis, corptis domne Berthe comitisse
saurus, qucm nemo d u b i l e t , q u i n s i l veraciler in F l a n d r i e , quod i n veleri cripla tcmpore T b i e t f r i d i
boc m o n a s t e r i o , ex providentia laudabiliuin tunc abbatis b u m a t u m f u i l , eievavit, el ad ievam majoris
s e n i o r u m i n t a m secreto loco tutatus est, ut nec altaris i n sauctuario t r a n s l i i l i t , et i n lumba e m i -
i n c e n d i o poterit c o r r u m p i neque predouum violentia n e n t i , Pariis iapidibus p o l i l a , i n f r a voliaiu honeste
auferri. conclusit. Et quia post vetus sanctuarium, de quo
A n u o D o m i n i post hunc 1132, i m p c r i i L o l h a r i i & habelur supra i n p r i m o l i b r o p r i m e p a r t i s c a p i -
a n n o 8 , qutdain noster serviens nomine Gozelinus i n t u l o 13, predicta vetus c r i p t a e r a t , repievit i l l a m
c o c t e festivitatis beali M a r t i n i (Nov. tO), sero iacto h u m o , et ibidem c h o r u m psallentium c o n s t r t i x i t .
l e c t u m suum, ut d o r m i r e t , super locum sepulchri Inter quem et illud novum sanctuarium g r a l u m as-
d o m n i abbalis G u n t r a m n i s t r a v i l . l s , cum pulsalis censum c r e x i t , quem septein gradibus p r o l r a x i t .
signis et inceptis m a l u t i n i s a t u r r i majori exicns Prosequenti vero tempore, cutn quedam monasterii
c u b i t u m i r e t , apparuerunt ei tres spectabilis forme edificia per suos antecessores erccta sed minus com-
viri, sacris veslibus ainicti et ciara nube c i r c u m - pleta cerneret, ad perflcienduin ea animtim ac-
d a t i , stanles i n medio monasterii ante c r u c i f l x u m . c i n x i t . I n t e r que majorem t t i r r i i n n o s t r a m , quam
Quorum unus e m i n e n l i o r aiiis vistts est gcstare v i r - devotus abbas Guntramnus stto tempore usque ad
gam pastoralem, dominice crucis signo i n s i g u i t a m . i n e d i u m c u m dttabus testudinibus iapideis p r o d t t x i t ,
M a t r i c u l a r i o (644) i l l o i u l e r i m anle l c c l u m scpttlcro iste superaddito tercio ascendendi s t a l u , eam paulo
abbalis suppositum tremulo et stupido residenli, ille h u m i l i t i s , duabus collateralibus e r e c l a m , magtiis
a i n m i r a i i o n i s persone quasi indignantes e l minas itnpeusis c o n s u m m a v i l . Prelerea navim m o n a s t e r i i ,
intentantes vise sunt ei a p p r o p i a r i , sed i l l o m e l i c u - quamvis nequaquam ruinosam, eversis forlissimis
loso super latus suum i n t e r r a m ruente, et Iranspo- * p i l a r i i s erectisque pro i l l i s spectabilibus columpnis,
sitionem lecti ex voto meditante, disparuerunl. Mox m u r o ad s u m m u m coequato reparatam constimma-
i l l e r e v e r e n t i a m exhibens sepuichro et scpullo, le- v i t . E r a t ergo suo lempore in l a n l u m de novo a u -
e t u m e x i n d e l o U i l , et devotior. factus Iherosolimam gmentata bujus veleris ecclesie fabrica, u t de ipsa
postea proficiscitur. Hanc apparilionem h i c ponimus sicut de bene consummatis ccclesiis congrue se-
p r o p t e r materiei convenientiam. cunduro doctores d i c e r e t u r , qtiod ad stattiratn b u -
— Descripta (645) monasterii ampliatione et repa- m a n i corporis esset f o r m a t a . N a m habebat, ct adhne
r a t i o n e , ac provUionecopiosaroaleriaruroadstrtictu- babere c e r n i t t t r , caucellura, q u i et saiicttiariuiii,
r a m neccssariarum i n g e n e r a l i , memorie commcn- pro capite e l coilo, c h o r u m stallalum p r o pectorali-
danduiu est per singttia, quatn animose pia sollicitudo bus, c r u c c m , ad ulraque latcra ipsius cbori duabtis
bujus d o m u i Adelardi (646) fabricam hujus m o n a - manicis scu aliis protensam, p r o b r a c h i i s et m a n i -
stcrii cepit d i l a l a r e . P r i m o eitim i n loco a l r i i , quod bus, navim vero monasterii pro u l e r o , et cruceiu
fuit post tttnc vcterem c r i p t a m , novum canccllum, i u f e r i o r e m ' , eque dtiabus alis versus m c r i d i c i u et
qui et sanctuarium d i c i l u r , cum duabus absidis fir- septemlrionem expansam, pro coxis et c r u r i b u s .
m i s s i m e fundatuin, iit a l t u m p r o d u x i t , tesludinibus- p F u e r u n t insuper ab anliquo ante tempora hujus
que lapideis formose volulatum consummavit Adelardi due spcciose cum firinissitnis pariclibus
(an. 1 0 5 7 ) . l n f r a quod opus novam c r i p t a m et spa- i n a l t u m producle abside, navi ipsius ecclesie ad
t i o s a m , undique lapidea celatura testudinatam, ad d e x t r a m et levant cohercnles, que, ttbi manicis anle-
perfectum complevit, i n t r a quam s t r u c t u r a m seplem rioris crucis jungebanltir, habebant duas turres
e r e x i l a l t a r i a , q u o r u m p r i m u m et majus, i n medio e m i i i e n l e s , unain versus ineridiem c l aliaiu versus
sanctnarii, i n honore beate Marie et sanctorum seplemtrionero respiticntes, altitudine m u r o mona-
Q u i n t i n i c t Bemigii c o n s t r u x i t . Post quod a l i u d est sterii pares; ubi vero dicle abside posterioris c r u -
m b o n o r e sanctorum M a r t i n i et C r i s t o f o r i , t e r c i u m cis alis seu mauicis contiiiuabantur, hahebant.dttas
vero s u b absida sanciuario cohcrenti ad d c x t r a m , capellas, unam ad dextcraut in bonore sauctorum

NOTJF

(644) Est socius sacrisloe. quis ejus interpolationibus conjtiiiximus.

(645) l l x c respiciunt ad Rudoifl gesU I , 12, tihi (646) Sccundi.
i u t e r p o i a t o r hazc i u s e r u i t , qu;e hoc loco cum r e l i -
319 R O R U L F l A B B A T I S S. T R U D O M S 3*0
Eucneril, Leonardi et G e r l r u d i s , reliqua versus \ i g i i u r n i i n a m Lanzo abbas sanctorum T r u d o n i s et
a m b i t u m i n bonore sancti L a m b e r l i . E t quia dc E u c l i e r i i corpora, i n sancluario iilo occullata, voloit
cancello seu sanctuario et absida i r a c i a i u r , scien- requirere, el ob boc incipiens longius inde c i r t a
d u m , q u o d cancellus est caput e l b u m i l i o r pars ec- e o r u m sepulcbriim fodi j u s s i l . Sed locus ipse in
ciesie versus orientem respitiens, et d i c i t u r alio l a n t u m plcnus invenlus cst sarchofagis, ut inter
nomine sanctuarium, eo quod i b i sancta condunlur sarcbofagum et sarcbofagum vix interdum pedis
vel t r a c l a r . t u r , et p o r r i g i l u r usque ad c b o r u m , unde unius distaret spacium. Beferebant de hoc a l i q u i ,
tempore quadragesimali v e l u m solet i n l e r c h o r u m quod quidam loci n o s l r i abbas Imizo o m n i u m s u o -
et cancellum seu sanctuarium i n ecclesia suspendi. r u m predecessorum abbatum ossa de diversis n i o -
Abside vero sunt exedre seu appendilie, que aula- nasterii locis, i n quibus bumala jacebant, elevari
r u m seu ecclesiarum lateribus adberent pro deam- fecerit, et i u predicto sanctuarii loco s i m u l p o s u e r i t ,
bulatione ampiiauda. circumposilis qualuor lapidibus m a r m o r e i s . Qui
Incid. [SIGEB.] A . Domini 1057. Henrico secundo posl boc a n n u m non s u p e r v i x i t . Preterea cum sub
i n imperio m o r t u o , Glius ejus Henricus lercius i m - anteriori parte majoris ibidem allaris defossum
perator s u c c e d i l , et 5 0 annis i m p e r a t . Anno ejus esset, inventus est, sarchofagus ita positus, u t , d u m
3, Stephanus nonus, frater Godefridi ducis L o l h a - B sacerdos huic a l l a r i assislerel, pectus ibidem q u i e -
r i n g i e et comilis Ardenne, fit papa, et m o r i t u r anno scentis sub pedibus haberel. Quo diligenter a p e r t o ,
sequenti. inventus est q u i d a m i n eo pretioso coopertus p a l l i o ,
Anno D o m i n i 1060, hujus H e n r i c i i n regno a n - sed occipicium non babebat. Duo etiam lateres
no 4 , Theoduini Leodicnsis et Adelberonis Metensis ibidem i n v e n l i s u n t , unus ad caput, alius ad pedes,
episcoporum anno 1 5 idem Adelhero ad postulatio- sed u i c h i l erat i n s c r i p t u m . De quo presentes m a -
nem abbatis Adelardi et f r a t r u m bujus loci omne gnum a l i q u i d r a t i , ad corpus accesserunt, et ar-
j u s s c r u t i i n g r u l a , quod predecessor ejus Tbeode- gucnda temeritate disjecto per sarchofagum bac
ricus sccundus nuper ecclesie et f r a t r i b u s donave- illacque m e m b r a t i m corpore, si qua indicia r e p e r i r e
r a t , c o n f i r m a v i t , presentibus ibidem i n eodem ce- possent quis f u e r i t , a d h i b i l i s etiam iuminaribus
nobio Theoderico duce L o l h a r i n g i e seu Mosellano- inquisierunt, sed n i c h i l invenerunt. P a r i modo ad
r u m , ejusdem f r a t r e , advocalo hujus o p i d i , et O l - ingressuin p a r v i c h o r i aperto sarchofago, quidam
tone comile D u r a c h i i , subadvocato, de qua gruta invenlus est i n d u l u s cappa purpurea, aurifrigio
et j u r e ipsius infra n o l a b i t u r . Ante hunc a n n u m optinte parata, sed nulla quis fuerit i n d i c i a s u n t
Theodericus p r e f a t u s , dux L o l h a r i e , constituitur r e- p e r t a ,» a- plerisque tamen sanclus L i b e r t u s fuisse
' r r 1 —
advocatus hujus o p i d i , q u i Ottouem comitera Dura- estimalum est. A d quod spectaculura tolus c o n v e -
c h i i , f r a l r e m Einmonis comilis de Los sibi substi- niens populus m i r a b a t u r , quod raox u b i a t l r e c l a i a
tuit. fuisseut ornaraenta quibus operiebantur, in cine-
A n n o Domini 1 0 6 5 plus minusve i n t e r doranum r e m solvebantur. Tandem vero fossum est usque
Adelarduin abbaicm et Fredericum docem, advoca- ad l o c u m , i n quo sancti erant reconditi, i i i v e n t u i n -
t u m n o s t r u m , controversia exorta est de j u r e a d - que est forameu i n m u r o voite seu c r i p t e i l l i u s ,
vocatus, sed per scabiuorum declaralionem deter- ad grossitudineiu nianus h o m i n i s . Cumque u n u s de
minatum est, quod ab antiquo advocatus babet popularibus, humana tactus curiositate, q u i d i u ea
tercium denarium ex t r i b u s generalibus placitis continerelur scire vellet, acccnsam candelain virgc
et magiio banno, de ceteris n i c h i l , nisi per sculte- s u m m i t a t i affixit, et per forameu i n c r i p u m nii.il.
t u m episcopi vel abbatis J n magnis causis ad hoc Cui q u i d a m astans hunc presumptionis a r g u i t , e t
fucrit invilalus. turbulemo clamore, u t cepto desisteret, m o n u i l .
Postea anno 1 0 6 5 defuncto duce Frederico, in- Quod populus audiens tumulluoso s t r e p i l u i n f r e -
stante domuo Udone successore ejus i n presenlia m u i t , a l i i s , ad quos rei n o t i l i a pervenerat, pro-
liujus d o i n n i A d e l b c r o n i s , idem scabini adjurati J J gressum p r o h i b c n t i b u s , aliis, q u i rem i g u o r a b a i i t .
eadem que anlea p r o l u l e r u n t declaraverunl ut ceplo scrutaretur, conclamanlibus. Quorum
Anno m
Domini m
, quando combuslum fuit mo- s t r e p i t u ille t e r r i t u s , ceptum i n l c r m i s i l . Abbas * 8 0

n a s t e r i u m , solulis i n eo columpnis que pro p i l a r i i s etiam L a n z o progredi v e r i t u s , p r i o r e m c i a u s t i i a d

e r a n t , duo inleriores navis ecclesie parietes rue- episcopum Leodiensem Henricum 8 0 7
d i r e x i t , que>
r u n t , et eorum ruina sancluarii veterisambo a l t a r i a , rens q u i d vel super inventis corporibus vei i n r e l i -
minus scilicet sanctorum T r u d o n i s et E u c h e r i i , ac q u u m s i b i esset agendum. Q u i hujusmodi fac.lum i n
majus, anterius stans, i n bonore duodecim aposto- mandatis p r i m o a r g u i t , inde progressum v e U t , e t
l o r u m c o n t r i v i t . Q u o r u m unura, quod esl sanctorum ad u l l i m u m , u t celebratis missaruin solempniis p r o
T r u d o n i s et E u c h e r i i , poslea est reparatum, aherius fidelibus defunctis ct commendalione animarutn
vero e t i a m vcsligia s u n l abolita. Post premissam facta, claudercntur sarcuofagi, aspcrsis p r i u s a q u a

VARLf) LECTIONES.
m
htrc cavi t i 5 tilulo signala libro secundo Rudolfi interpolator subnexuit. A. D. 1085 — spaciuin
apud Uensilnn. 9 0 0
Abbas — factum fuit avvrf II. 0 9 7
l l e r i i n a u n u i n H.
521 GESTA ABB. T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . — PARS I I . 522
benedicta corporibtts e l incensatis , et sic .terra A c b r i s l i a n i s capla e s l , ipso luuc tacto rege Jheroso-
o p e r i r e n t u r , mandavit. Quod i l a factum f u i t . liina anno precedenti, boc miiio m o r i t u r . E t eodeiu
[ S I G E B . Auct. Afflig.] Anno B 4 i
i g i l u r quo supra anno Henricus i m p e r a l o r Henricum Lemburgensein
1085 Romani Henricum iinperalorem q u a r t u m regni sibi rebellantem ad dedilionem coegit, receploque
n o m i n c r c c i p i u n t , ac c o r u m j u d i c i o prefalus papa i n gratia m u l t a mediante pecunia ducalum L o t b a -
Gregorius a papalu abjudicalur, et Cleinens ille ringie varantem c o n f e r l . H i c sciendum diligenter,
i n t b r o u i z a t u r . Anno bunc precedenti monasterium quod duo sunt et f u e r u n t duces L o l h a r i n g i e , quo-
Haffligense sumpsit e x o r d i u i n . r u m unius ducatus i n c i p i l prope Melensem u r o e m ,

[SIGEB.] A n n o 5 0 0
D o m i n i papa Gregorius V I I exul et p o r r i g i l u r inde j u x t a ducalum ducis A t i s l r i e , et

moritur, cui Y i c l o r successit. Quo m o r l u o U r b a - vocatur alio noinine M o s e l l a i i o r u m ; reliquus duca-

nus H conlra imperalorcm et ejus amipapam antio tus L o t h a r i n g i e est ab hac parle, et esl longo t e m -

t e r i i o post bunc successit, et 11 aunis precst. pore incorporalus ducalui Brabantie.

Anno 8 1 0
eodem, anno sciiicel Domini 1086, se- Iste i I B
dominus Thcodericus (647) inter p l u r i m a
c t i n d u m seniorum luirc leinporis relata c l in a m i - g r a l i a r u m d o n a divina e l humana prediclus scienlia,
q u i s l i b n s n o s l r i monasterii diligcnler conscripla, D precipuus crat m p r o s a r u m , n l m o r u m et u i e l r o r u m
m i l e s q u i d a m , cui Arnulfus comes de L o s , nepos dictamine, q u i «•••«•»
"••*• v i l a m sancti palris ct patroni n o s t r i
G h i s e l b e r l i coinitis de Duracbio, excubias majoris T r u d o n i s , quam dudum Donalus dyaconus et, ut
l u r r i s n o s t r i commiserat, intempeste noclis silentio credilur, loci hujtis professus, mandanle Metensi
prospiciens dcorsum ad exuslam monaslcrii navem, episcopo plano stilo descripserat, ad prepositi Ge-
c c l e r i s consortibus suis d o r m i e n l i b t i s , v i d i t quos- r a r d i superius sepe n o i n i n a l i i n s t a u l i a m , apud Gan-
dam specie monachali h a b i l u vestitos a c i m i t e r i i davum i t i cenohio sancti P e t r i , uhi post o b i l u m
n o s l r i ioco nudis pedibus procedere usque ad se- A d e l a r d i secundi, abbatis hujus l o c i , diu e x u l a v i t ,
pulchrum sanclorum Trudonis et E u c h e r i i , quod, ex u r b a n i o r i dictamiue, cujus p r i n c i p i u m e s t : In exal-
recenti adhuc incendio sine tecto redactum sub divo, tando [igitur, elc, e l i q u a v i t . Sermonem insuper,
c u m salisfaclionibus et h u m i l l i m i s supplicationibus qui l c g i l i t r i n translatione sanclorum T r u d o n i s et
reverenler ambiebant. Ilujus ille visionis conscium E u c h e r i i , cujus i n i l i u m e s t : Gtoriosum esl hodier-
e i testem volens adhibere, c u m conaretur sopora- na f elc. (648), cnm quibusdam ibidem responsoriis,
t u m excilare proximum socium, ipsc immobilis scilicet hec duo el 0 viri misericordie, ct antipho*
mulusque t a m diu p c r m a n s i l , usque dum visio dispa- uam , 1 V
urbis eterne et Trudo virtulum cum a n t i -
r e r e l , reversis i l l i s , quos v i d e r a t , ad p r i s l i n u m C phonis, responsoriis e l vcrsibus, q u i i u dcposilionc
c i m i t e r i i locum. Moxque lanle visionis v i r l u l e m non sancti T r u d o u i s dccantantur, d i c t a v i l ; quos tunc
ferens, tam valido languore correplus c s l , u t tercia prior Rodulphtis, vir litleratissimus, in musica
die exanimatus sepulturc traderetur. Guidonis A r c t i n i e x p c r l u s , ipso j u b e n t e , modulanter
A n n o Doraini 1 0 9 6 5 , 1
Godcfridus dux L o t h a r i n g i e centonavit.
et comes B u l l i i , vendilo prius caslro de B u i l i o c u m Anno D o m i n i 1126 Henricus quartus i m p e r a l o r ,
v i l l i s suis Leodiensi episcopo Obberto pro 1300 q u i palrem contra j u s nature captivaverat, sine l i -
marcis argenti, ad terrain sanclam c u m Hugonc beris m o r i t u r . Cui Lolharius quarlus in regem
f r a t r e r e g i s Francie e t c o m i t i b u s F l a n d r i e , Provincie, electus succedil, q u i anno regni sui 3. Godefriduni
Normannie ac m u l l i s principibus et populo i n n u m e - Lovaniensem c o m i l e m de ducalu L o t h a r i n g i e abju-
r a b i l i , ctijus numerus esl eslimatus 600000, signo dicat, e l W a l e r a m n u m c o m i l e m L e m b u r g i e insli-
c r u c i s prius ad exortationem U r b a n i I I , ab omnibus tuil < M B
.
assumpto, Judeis i n C b r i s l u m credere nolenlibus A u n o D o m i n i 1127 Slephanus Metensis episcopus
occisis, proficiscitur. c o n l u l i t nobis u n u m c u r l i l e ad usus f r a t r u m , situm
Anno D o m i n i l l O O Godefridus d e B u i l i o ct d u x ante o r i e n l a l c m porlam curie noslre noslri ce-
Lotbaringie, per cujus i n d u s l r i a m Iherosolima a nobii

CONTINUATIONIS T E R T I i E PARS SECUNDA.

PREFATIO.

Explelis B I B
p r i d c m tribus partibus compilationis D quia p l u r i m a memoria digna preccdenlium p a l r u m
i n geslis abbatum hujus n i o n a s i e r i i , convenit sal- p r e t e r m i s i l annolare negligentia. Cum i g i t u r secun-
l e m i n h a c q u a r l a parte colligcre quae resiant pauca, dum Gregorium i n omeliis qui ad aream non valel

VARIiE LECTIONES.
** ha?c ad III, 2 in margine inferiori adscripsil interpolator. * hxc ab interpolatore in indice quem ,0

con \fecit adjecta sunt. hoc caput in indice adjecit inlerpolalor. hwc ab interpolalore in indice addita
, t 0 , ! l

sunlU. * hcec inlerpolator indtce subiunxit.

tterpolator in indice subj ab interootatore in indice adjecta. a t\ inter-
xt 1 1 1
, u B , B

poi. V t n margine. prima verba ex cod. dedit II.

1 1 6

NOTiE
(647) Abbas Trtuloncnsis. (048) Yidc apud S u r i u m Act. SS. \T
 R O D U L F I A R R A T I S S. T R U D O N I S 324
a f f e r r e m a n i p i i l u m , p r o d e s t i l l i , n e v a c u u s T e n i a t q u o d A n u n t u r , quorum nomina h e c s u n l : Nycholaus, Cn-
t

spicas p o r t e t : i d c i r c o , licet m u l t i t u d o scribendorum, stianus, Johannes, L i b e r l u s , Johannes, Thomns,

velotarena grandis, aquis oblivionis sit obvoluta, ut W i i l e l m u s , H e n r i c u s , W i l l e l m u s . I n secundo l i -
tamen reliquie h o r u m a n n a l i u m .salve fiant, et, ut bro p o n u n l u r gesla t r i u m abbatum, scilicet Ade,
paucula rragmenta, ne pereant, c o l l i g a n l u r , placuit A m e l i i et R o b e r l i ; i n t e r "que gesta p l u r i m a hi-
hanc u l t i m a m partem i n binos libros parliales d i - t e r s e r u n t u r incidcntia annalibus congrua
videre. I n q u o r u m p r i m o novem abbalum gesla po-

INCIPIUNT CAPITULA L I B B I PBIMI QUARTE PARTIS CONPILATIONIS IN JESTIS ABBATUM.

E T PRIMO DE GESTIS N Y C H O L A l A B B A T I S .

1. De Nycholai abbaiis electione.

2 . De incorporatione decime ecclesie de Alburg. lneidenlia diversa.
3. De officii scultetici seu villicationis noslre controversia.
D E GESTIS C B I S T I A N I ABBATIS.
L De Cristiani abbatis electione.
2. De offitio sculteti seu vUlicalionislet ejus redempttone. Incidentia de imperio Frederici secunii et
aliis.
3. De supersliliosa adinventione Angdcani monachi
4. De sancta Luthgarde vriorissa Sancte Katerine.
5. De eivitath Leodiensis depoputatione.
6. De bello apud Step$ et qualiter episcopus incendiis invasit
9 Brabantiam
7. De bello juxta pontem Bovinum, ubi conspirantes \in episcopatum princioes succubuerunt
8. De obilu Cristiani abbatis.
DE G E S T I S JOHANNIS H U J U S NOMINIS P B I M I ABBATIS.
1. De postulnione Jvnannis in abbatem et ejus creatione.
2 . Quomodo visitatio monasteriorum Stabutensis et Malmundanensis per C. cardinatem iegatum sibi
est commissa
3. Quomodo cum abbatia tsta abbaliam in Tuilio de mandato C. cardinalis suscepi
4 Quonwdo medielas opidi Sancti Trudonis Leodiensi Ecclesie acquisila esU
5. De abbate Sancti Pauli Trajectensis.
DE GESTIS L l B E R T l A B B A T I S .
1. De eleclione Liberti abbatis.
2. De officio vitlicationis nostre.
3. De festo sancti Liberti de novo instituto.
4. De translatione monasterii sororum nostrarum monialium a suburbio Sancli Trudonis.
5. De cessione hujus abbalis ab abbacia.
D E G E S T I S JOHANNIS SECUNDl HUJUS NOMINIS ABBATIS.
1. De Johannis abbatis ad hanc abbatiam inslitutione et de mutua ad usuras ejusdem lempore contracto,
et de dampnis occasione hujus mutui emergentibus. Incidentia plura.
2. De cessione hujus abbatis Johannis ab abbacia ista.
3. De mutuo occusione damonorum per priorem ct conventnm ad usuras contracto.

GESTA THOME ABBATIS.

1. De creatione Thome in abbatem, et de debitorum obligatione, qua monasterium invenit ad usuras
obligatum.
2 . De offitio villicalionis nostre, et quomodo magnates hujus opidi ad fidelitatem suam donis mancipavit.
Incidentia plura , et de obilu regis Romanorum lanlgravii, et quomodo successil Willelmus comes
Ilollandie electus.
3 . De hospitali sancti Irudoms, et de recuperatione pontificalium ornamentorum.
4. De numero monialium de Milen et de obitu Thome abbatis.

DE G E S T I S W I L L E L M l PBIMl H U J U S NOMINIS ABBATIS.

1. De Willelmi abbatis postutatione in abbatem et ejusdem eleclione.
2. De lite quam contra Lumbardos usurarios in curia Romana sex annis peregit
9 et ejus concordia. Item
9

de gravibus aliis expositis.

3. De acquisitione advocalie in Alburah et redemptionediversorum
9 bonorum monasterii et 16 prebendarj.*,
quas ministeriates ei officiali seculares hereditarie habebant.
4. De numero monachorum hujus loci causa exigente restricto ad tempus.
3. De empiione 1 i mansionum et ampliatione nostre curie claustralis versus patudem sardonum et tapi-
9

deam plateam.
6. De discordia eoiscopi et patrie mutua, et proscriptione facta apud Votthem.
7. De tatrocinio nospiiis et origine octo
% dominorum.
8. De violentiis et injurii$ quas octo domini nostro monasterio fecerunt, et electo Leodiensi episcovo
% oc-
casione percussure monete, et de obsidione opidi per Henricum ducem Brabanlie.
9. Quomodo oclo domini duci Brabantie dominium opidi tradiderunt et monasterium violaverunt, abbatem
fugaverunt, ecctesiam beaie Marie violaverunt, sacerdotes et scabinos captivaverunt.
1 0 . De proscriptionc octo dominorum et de castro episcopi,
1 1 . De augmentatione prebende, de monachatibus in vino in refectorii ferculis et in vesliario, et de vrima
9
325 GESTA A B B . T R U D O N . - C O N T I N U A T I O I I I . — P A R S 11. 326

fundatwne curie Beghinarum in Saneta Agnete elaboranie ad hoe Willelmo9 abbate. Item de censu fratrum
Minorum.
1 2 . Quomodosunt vendita bona nostra super Mosellam et de violentia quam comesde
9 Los etdux Bra-
bantie nobis fecerunt usurpando juredictiones vitlarum monasterii nostri; et de molendino in Mechcren.
1 3 . Deprebendis beate Marie et de prebendis minoribus
9 et de etemosina adportam 9 et pottagio quod in 9

caldaria super fornacem solidata condiebatur.

1 4 . De non recipiendis ad noslram congregationem de illegitimo thoro procreatis. Item de m\ra apparitione
Witlelmo abbati ostensa de anima defuncti conmonachi. Item de ejusdem obitu.
DE GESTIS HENRICl ABBATIS.
1 . Decreatione Henrici %n abbatem hujus toci. Incidenlia olura.
2 . De cessione ejus ab abbatia.
DE GESTfS W l L L E L M l A B B A T I S H U J U S NOMINIS SECUNDI.
1. De insiitutioneWitlelmi secundi in nostram abbaciam et ejus laudabiti vita.
2 . Incidentia de episcopi Leodiensis oecisione et alia plura. De communitate in oppido erecta de consensu
episcopi et abbatis ad tempus piaciti ipsorum, et de betto apud Wuronc.
3. De edificatione mansionis nostre in Donc et de alveo ftuvii Herke et obitu hujus Wiltelmi
9 abbatis. 9

I N C I P I T OUARTA PARS
I n gestis abbalura m o n a s t e r i i aancti T r u d o n i s , d i v i s a i n b i n o s p a r t i a l e s l i b r o s . Cujus
p r i m u s l i b e r c o n t i n e t n o r e m a b b a t u m gesta; et p r i m o

DE G E S T I S N T C H O L A l ABBATIS.

1. A n n o Domini 1180, i m p e r i i Frederici p r i m i A XXIX/J A nno sequen ti Saiadinus soluanus tcrras cristia-
anno 2 8 . ac anno Rodulpbi Leodiensis episcopi 13, n o r u m i n v a d i t , c r i s t i a n i v i n c u n t u r (1187), Jerusalem
defuncto W i r i c o pie memorie abbale 3 Idus De- obsidetur et c a p i l u r , crucis s i g n a t i o p r e d i c a t u r . P h i -
c e m b r i s , Nycholaus eodem d i e e l i g i l u r , et 12 K a l . lipptis rex F r a n c i e , Henricus rex Anglie c u m p r i n c i -
mensis Januarii consecraiur. pibus fidei c a i h o l i c e p r o l i b e r a t i o n c t e r r e s a n c t e c r u c e
2. Anno prelalionissne 2(1181) ecclesiade A l b u r g signanlur. Incid. Anno Domini (1188) Henricus
cuin o m n i decima ejus provenlibus slipendiis fra- cardinalis episcopus Alhanensis apud nos biduo
t r u m est incorporata, p r o u t i n cartis n o s l r i s , per missas celebrat, populo predicat, c t mullos crismaie
L n c i u m papain t e r c i u i n et Balduinutn Trajeclensem confirmat, 4 K a l . M a i i . Incid. Eodem anno Pari-
e p i s c o p u m d a t i s , liquide c o n t i n e t u r . Incid. A n n o 3. sius i n geuerali consilio mulla milia n o b i l i u m et
p r e l a l i o n i s ejusdem (1182), 1 1 . K a l . A p r i l i s , fulmen plebeiorum cruce signantur. Eadem nocte luna visa
cum horrtdo tonitrtto dilapsum ecclesiam bcati est desceudere ad t e r r a s , et postea pauluiuin ad
L a u r e n l i i Leodii i n l r a v i t , neiuinem lesit, intactisqtie locum suum redire. Circa idem tempus imperalor
c o r i i n t s , paliium majoris altaris scidit nec ussit; Fredericus c u m principibus i m p e r i i crucem a c c i p i t ;
c t s u d a r i o allaris iileso, sigillum ipsius altaris i n et Rodulphus Leodiensis episcopus cuin i l l o p r o f i -
septem partes d i v i s i t . Incid. Eodem anno, 3. Nonas
B c i s c i t u r . Incid. Anno D o m i u i 1189 Heuricus d u x
N o v e m b r i s , ecdesia eadem per Bodtilphum Leo- Lovaniensis nonas J u u i i ex condiclo inite pacis
dienscni eplscopum reconsiliatur. Incid. Anno pre- castrum D u r a c b i i , quod a n l e a l i q u o t a n n o s d e s l r u x i i ,
l a t i o n i s ipsius 4 , scilicet anno Douiini 1185, Gode- rcedificat. Incid. Circa idem lempus idem dux opi-
f r i d u s tercitts dux Brabanlie Jerusalem proOciscitur, d u m Sancti T r u d o n i s occasione advocalie obsidct
c l filius cjus Ilenricus ipso recedente casirum Jacie et oppungual (652), sed non expungnat. Ferum,
(649) d e s t r u i t . A n n o ipso plures apud F l a n d r i a m quod i n bac a u l consimili ducis obsidione i n opido
combusli sunt herctici. Anno sequenli morttto fuerunt honesli et prudenles scabini et burgeiises,

Godefrido ducc Brabancie (650) Henricus (651) cjus q u i consilio i u i t o , u l ad benivolenciam a n i m u m tanti

filius succedit e l castrum D u r a c h i i d c s l m i l . lneid principis excilarent, feceruntignatiasfieri delicatas,

Anno suo sequenii, 4 K a l . M a i i , coiiibustiim et p r o u t ab o l i m iVopido consuele sunt confici, quas

m o n a s l e r i u m sancli L a m b c r l i Leodii et sancti P e l r i alio nomine vocant placeutas; has per speclabiles

i b i d e m c u m claustris suis et omnibus officinis ac v i r o s , datis dexteris l i b c r i accessus, prandenti duci

sub papilionibus propinaverunt, protestantes, quod
episcopi palalium. lncid. Anno Domiiii 1186
opidi incole n i l s i n i s t r i adversus suam d i g n i l a t c n i
coiiibustutii est toluni oppidutn n o s t r u m Sancti Q
m o l i r c n l t i r , supplicantes, quatinus pielatem stte u o -
Trudonis c u m ecclcsia bcate Marie, monasterio
b i l i t a l i s super eos distillaret. Tunc ipse dux iuspecta
i l l e s o r c m a n e n t e , sttb quo incendio plures ulriusque
liumilitate p r u d e n l i u m o p i d a n o r u m , m u n u s c u i u i u
s e x u s c u m p u e r i s s u f l b c a t i sunt. Incid. [VI.NC. BILLOV.

NOTif).
( 6 4 9 ) N u m Jauche? (652) De his vide Gisleberti Chronioon Hannonise
( 6 5 0 ) O b i i t Godefridus I I I anno .190. ed. Chasleler p. 2 0 1 .
( 0 5 1 ) P r i m u s iuter duces Brabautiu:.
327 R 0 D U L F I ABBATIS S. T R U D O M S 528
gratanter accipiens , post paucos dies obsidione A dicari debuisset, tandeni i n u l t o r u m precibus abbas
remissa c u m tolo exercilu benigne ad sua repeda- i n d u c l u s , consensit quod Everardus villicationem eo
\\i.Incid. [VINC. BELL.] Anno sequenli (1190) Fre- modo lenere deberel, u t nulli preterquam monasterio
dericus imperalor cuin maximo exercilu juxla vendere posset nec alienareab ecclesia, s i abbas
A n t b i o c i a m vcniens, de equo lapsus i n parvo r i v u l o vcl quilibet successor ejus ad scabinorum excom-
e x t i n c t u s e s l . Et prophclia implela est de ipso i n m u n i c a l i o n e m et suorum fidelium cmere consenti-
cunis jacente facla : Intrnbii ut vulpes, regnabit ut r e t ; sicque dissenlio esl sopila. Incid. [VLNC. BELL.]
leo,morielur ut canis. Cui filiusejus Henricus q u i n l u s Anno D o m i n i 1191 christiani postlongara obsidioncm
ratione norainis succedil, et imperat annis 7 . civitalem Acon cxpugnalam ceperunt conditioraa
3. Tempore hujus abbalis, licct aliqui suorum l a l i , quod pagani saivis corporibus discederenl, et
predecessorum m u l i a beneficiala et a villicis u s u r - crucem Domini r e d d e r e n t , et captivos christianos
pala minus juste hona monasterii redemerunt, t a - l i b e r l a l i r e s l i t u e r e n l . Incid. Eodem anno vise s u n t
men plus q n a m 27 officia seu rainisteria sive i n acies pugnantium ex aere in t c r r a m dcscendere, et
feodum aut i n aliud j u s h e r e d i l a r i u m diverse persone facta i n t c r se pugna m i r a b i l i subilo evanescere.
i n gravamen magnarum inpensarum nostre ecclesie Anno ipso Rodulphus Leodiensis episcopus de
possederunl. I n t e r que officium v i l l i c a t i o n i s seu B transmarinis partibus rediens, cum 23 annis p r e -
sculteticum fuit causa gravis dissenlionis. Cum fuisset, veneni poculo interisse d i c i l u r . Post q u e m
cnimsepe abbas i s t e c n m Everardo villico iitigassct, anno sequeuli (1192) Albertis frater H e n r i c i ducis
ct propter quosdam excessus eidem v i l i i c a l i o a b j u - L o t h a r i n g i e i n episcopum e l i g i l u r .

DE G E S T I S C R I S T I A N I ABBATIS.
1. A n n o D o m i m 1193, i m p e r n Henrici ratione p r o m i s i l cum uxore sua coram paribus ecclesie, si
L n p e r i i q u i n t i anno 4 (053), Nycholaus, postquam quando domnus abbas v i l l i c a l i o n e m redimere vellet
strenue 12 annis prefuit, n i a l o r u m perlesus ah abba- a u l conventus ipsc, paralus semper essct ad r e n u n -
cia decedit, 5 K a l . A p r i i i s . Cui codcm die Crislia- ciandum reslitutis sibi 88 marcis monete prefatc.
nuselectus succedit, et 9. K a l . M a i i (654) con3e- Incid. Eodcm auno Albertus eieclus per s e n l e n t i a m
c r a t u r . Hujus palruus f u i l W i r i c u s abbas, et quidam pape (656). B c m i s i n Leodiensem episcopum conse-
scabinus dictus Johannes K i n t ejus nepos, cogna- c r a l u r , e l jussu imperatoris occidilur anno c r e a t i o -
tionls de Slaplen capitaneus. Ipse precipue fuit nis suc 5. Eodem anno A l b c r l u s de K u i c et Symon
devotus et religionis zelator. filius ducis Ardenne pro episcopatu l i l i g a n t . S y m o n
2 . Abbatis hujus lempore Everardus, de quo supra fit cardinalis , et Alberlus episcopatum pacifice
mensio facta est, rebus temporalibus atienuatus, obtinet. lncid. ( VINC. BELL. XXIX, 59.] Anno D o m i n i
contra proniissum alienare v o l u i t ab ecclesia o f f i - C 1197 Henricus imperator m o r i t u r . Incid. Afcno
cium v i l l i c a l i o n i s , quod abbas non consensit, sed seqtienli (1194) disseutio raagna o r i l u r de eligendo
inspecta u t i l i t a i e ecclesie suc, data certa pecunie imperatore, iuter P h i l i p p u m ducem Suavi et Otto-
summa ipsum redemit. Q u i , cum poslea ex neces- nem ducem Saxonie. Otto i n imperatorem conse-
sariis ulilitalibus pecunia indigeret , prefalum c r a t u r et contra ccclesiam l y r a n n i z a t , u l patet i n
officium Otloni theloneario , potenti e l p r e d i v i l i spectilo h y s t o r i a l i . Incid. Anno D o m i n i 1199 c o m -
opidano, snh condicla pecttnie summa impignorare bustum est clauslruin nostrum i n Dunc c u m eccle-
c u r a v i t . Sed fideles ecclesie, precaventes, ne per sia, p r i d i e Kalendas A p r i i i s . Incid. Eodein anno o b i i t
enmdetn Ottonem tam ipse abbas quam comraunes A l b e r t u s Lcodiensis episcopus. Cui successit Httgo
opidani i n fulurura n i r a i r u m possenl o p p r i m i , p r o - de Pelrapontc , q u i ecclesie Leodiensi acquisivit
c u r a b a u t , quod talis conventio clfeclu caruit, p r o - castrum Musal cum suo c o m i t a l u .
nuncianles, quod domnus abbas tradere deberet 3. Tempore hujus abbalis Cristiani contigit m i r a -
cidem Oltoni, 10 marcas Colonienses pro pena, que bilc q o i d d a m . Monachus cnim quidara A n g l i c a n u s
indicta fuit p a r l i ab i l l o c o n t r a c l u r e s i i i e n l i , sicque ry gratia hospitalilatis ad uos v e n i l . Qui ex relatu f r a -
abbas c o n s l i l u i t ad tempus qttcndam amicum spe- t r u m inlelligcns quam maxima. oblatio
. . . ob. mcriia
cialera i n v i l i i c u m . Quapropler i n t e r i m fidelium ec- beati Trudonis hanc ecclesiam d u d u m d i t a v i t , c u -
clesie consilio Clemens quidam honesltis opidanus piens gralus esse a h b a l i , excogitavit failaciam,
ct n x o r ejus Sigardis, c u m forenl de familia beati medianlc qua claustrum a debilis quibtis detineba-
T r u d o n i s , pro ipso offitio 80 marcas Colonienses l u r exonerarel. F e c i l enim per qnosdam meatus
d e i i b e r a v e r u n l , e l prcfato Ottoni 10 predictas marcas subterraneos usque ad ima t u r r i s majoris p r o l r a -
reraittere nolenti de eisdeni satisfecerunt. Qui Cle- c t o s ' sursum a q u a m
8 1 1 1 8
ad m o d u m fontis e b u l l i r e .
nicns domno suo dans d c x t r a r i u m bonuin (655), Quod u b i populus v i d i t , bealum T r u d o n e m iilud

VARLE LECTIONES.
• l 7
protractus 1 ' . 8 1 8
hwc vox dce&t 1"

NOTJE.

(055) T e r l i o . (655) Equus beliis appjs.

(654) l t a legendum videtur * codex Marcii. (656) Coelestini I I I .
m CESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO I I I . — P A R S I I .
miraeulose fecis*e indubitanler crediderunt, d i v u l - A Cicilie, Oltone ab i m p e r i o nnper destiluto, i n f n i -
gatumque est i n t a n t u m , u t confluenttbus fidelibus peratorcm c l i g i l u r , et Rome bonorifice susceptus
altare bcati T r u d o n i s magnis obiationibus c u m u l a - consecralur, et imperat annis 5 4 . Incid. Eodem
r e t u r . Sed quia talis ipocrisis d i u latere non p o t u i t , anno cepit guwerra inter Hugonem Leodiensem
paucis emensis diebus, restructo meatu, fons emar- episcoptim et H e n r i c u m ducem Brabancie, occasionc
c u i t , et quo astu factum sit i n n o t u i t . Que res tandem comitatus de Musal.
ad aures s u m m i pontificis delata est, citjtis i n d i g n a - f 5 . A n n o D o m i n i 1 2 1 2 (638) ac anno prelationis
tio contra ipsum abbatem i n l a n t u m efferbuit, quod ejusdem 2 0 , i u die ascensionis D o m i n i , que ftiit i n
p o n t i f i c a l i b u s c t m i t r a eum p r i v a v i t . die inventionis sancte crucis, I l e n r i c u s dux B r a b a n -
4. [Vita S. Liutgardit 2 1 , 1 7 , 1 8 , 2 2 . ] Anno Do- cie, dolens c o m i t a t u m de Musal devolutum esse ad
mtni 1200 ant c i r c i t e r , L u t g a r d i s , dcvolissima mo- episcopalum Leodicnsem, vastatis p l u r i m i s v i l l i s
niaiis monasterii saucle Kalerine, s i l i i n stiburbio per episcopalttm, i n g r a v i m u l l i l u d i n c a r m a l o r u m
opidi Sancti Trudonis, cum ibidcm in manus Leodiensem c i v i l a t e m i n v a d i t et expugnal, et i n f i n i -
Cristiani abbatis, u t moris est, profcssionem so- l u m tbcsaurum i n a u r o , argenlo ac aliis preciosis
lemnem facerct, i n fine, cnm secundttm rcgulara substantiis omnino a u f c r l . Clerici et sacerdoles spo-
a b b a t i sicuti sue priorisse et sororibus ceteris pacis B
l i a n t u r , omniaque ecclesiastica supellectilia e l j o c a -
osculttm offerre deberet, i n t a n t u m expavit sancti lia a u f e r u n i u r , allare saneii L a m b e r t i httmano s a n -
viri a t t a c l u m , ut v i x a sororibus ad i d sit tracta. guine c o n t a m i n a t u r , i n ecclesia sancli P e l r i trcs
I n q u o , prout d i x i t postca, n u l l u m sentit corporalem v i r i o c c i d u n t u r , mulieres et v i r g i n c s Deo sacralas
c o n t a c t u m . De eadem. Hec Deo digna Luthgardis o p p r i m u n t u r et s l u p r a n t u r , et p l u r i b u s i n diversis
duin anelare c e p i t , u t ntinistcrio consecrationis per locis interfectis, m u l t i submcrgttntur, aliique captis
roanus episcopi Cbristo u n i v i r o pcrfcclius j t i n g e r e - v a n l u r q u a m p l u r i m i . Quibus p a t r a t i s , dux c u m s u i -
t u r , dala est occasio, quod plures ibidem monialcs ad propria r e d i i t . Posl cujus recessum Hugo episcc-
Leodiensis episcopus statuerct consecrare Deo. A d - pus Leodiensis s l a t i m celebralo consilio apud o p i d u m
ducta est ergo L u i h g a r d i s ad celum vrrginum con- H o y u m ducem excomraunicat, et lala senlentia ex-
secranda. Quarum capilibus dum presul per s i n g u - comraunicatum denunciat, et congregato magno
tas i n signum corone auroole s e r l u m * cx zotiis 1 1 e x c r c i t u t r i t i m m i l i u m e q t i i l u m ac maxima m u l t i t u -
complexum innecteret, manifesle visum est t r i b u s dine pedestrium, cum a t i x i l i o et polencia comitum
devotis personis i b i d e m aslantibus, banc L u l b g a r - F e r r a n d i F l a n d r i e , P h i l i p p i Namurcensis, Ludovicf
dem p r e celeris presulem bonorare, et pretiosam Q Lossensis, c u m aiiis m u l i i s c o m i i i b u s et nobilibus
c o r o n a m auream i i l i u s capiti imponere. De eadem. Francie
- ad deslruendam Brabanciam festinat. D u x
Post a l i q u o l autem discursus temporum defuncta vero bec audiens, magno terrore a n x i a t u r . Prefatum
p r i o r i s s a , Luthgardis o m n i u m consensu e l i g i t u r , et comitem F l a n d r i e a d i i t , ac per ipsum interpositis
ex t t i n c iocum et prcposilum mutare proposuit. Que conditionibus pacem c u m episcopo fecit, p r o m i t t e n s
c u m a magistro Johanne de L i r o , i n o m n i sanclitate Leodiensibus omnia dampna illis per suos i l l a t a
p r e c i p u o , e l a Christiana Mirabih' adrftoncretur •••, restituere, insuper et i n ecclesia sancti L a m b e r t i
ut ad A q u i r i a m (657) monasterium Cysterciensis flexis genibus de suis excessibus veniam postularc*
o r d i n i s , loco e l prelatione reliclis transiret, et hesi- Sicque prefali principcs cura suis ad p r o p r i a redie*
tasset, Chrislus ei apparens a n i m o n u i t , u t finaliler r u n t . Eodem anno idem dux facto cum Philippo
ad p r e f a t u m A q t t i r i e locum lenderet. Parens i g i t u r F r a n c o r u m rege federe, fiham ( 6 5 9 ) ipsius regis ac-
biis m o n i t i s , ad monasterium illud i n Brabancia cepil i n u x o r e m , et idcirco elalus, animo l u m i d o
silum, posiquam in monaslerio sancie Kalcrine quicquid episcopo promiserat facere rccusavit.
armis ferme 1 2 monialis e x s l i l i i , felicilcr pelila lncid. [VINC. B E L L . J Hiis temporibus floruil Maria
Mcencia t r a n s i v i t . Quod tibi moniales Sancte Katc- de Ognies, quc cognovit i n s p i r i t u , quod debacanle
r i n e v i t l e r u n t , hiconsolabilitcr doluerunt. Qtiarum D hostium i r r u m p l i o n e per episcopattim Leodiensem,
dolori compaticns, consolationcm a beata Maria univcrsc sue congregationis sacrc puclle i u p u r i l a l e
m a l r e C h r i s t i accepit, u l i i l u d c l a u s l r u m , a quo sue v i r g i n i t a t i s forcnt prescrvande.
r e t - c d e r c l , s p i r i t u a l i l c r ct tcmporaliler ejus precibus 6. Anno D o m i n i 1215 (660) ac anno prelalionis
p r o i u o v c t i d u m essel. Facla est ltec L u l h g a r d i s t r a n s - cjusdcm 2 1 , cotnes F l a n d r i c Ferrandus mandavit
l a t i o a n n o D o m i u i 1206 aut c i r c i t e r . Incid. [YINC. episcopo Lcodiensi et c o m i t i Lossensi, u l congrega»
BELX.. x x x , 1.] Auno Domini 1211 Fredericus rex tis exercitibiis terras ducis invaderenl ex parle u n a .

VARIiE LECTIONES.
certum t \ ••• hoc vel timile verbum in codice detideralur.

NOTJE.
1*657) A v i r s baua p r o c u l a Leodio, (659) Mariam liliam spurlam P h i l i p p i regis.
( 6 5 8 ; De his et sequenlibus u b e r r i m e disseruit (060) N a r r a i i o n c m h a r u m r c r t i m accuralissimarrt
a u c t o r T r i u m p h i sancti L a m b e r t i i n Steppcs apud d c d i l Reinerus Sancli Jac^bi, quem fortasse i t i l c r
C h a p e a v i l l c I I , 6 0 5 (Patrotog. t . C X L I X , c o l . 2 8 7 s c q . nostri auctores fuisse conjtcere possis.

PATROL. C L X X H L H
1 M RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S * 532

fpse easdem invaderel ex altera. E t curo circa hiijns- A avunculi sui regis Anglie (668) contra regem F r a n c i e
m o d i intenderet, rex Francie P h i l i p p u s , gencr (661) v e n i r c t . A d quem Henricus dux Brabancie acces-
ducis, l e r r a m ipsius comilis h o s t i l i l e r i n v a d i t , et s i t , facloque federe cum ipso, filiam suam O l t o n i i n
opida quedani i n F l a n d r i a v i ad deditionem c o m p u - u x o r e m dare p r o m i s i l (669), sub bac spe, u t se per
* i l , e l quedam cepit aliaque subvertit, e l de F l a n - illius potenciam adhuc vindicare contra Leodiensem
drensibus circa duo m i l i a h o m i n u m i n bello pere- episcopatum valeret. Quo federe facto (670), Otto
n i i l . Quo audito comes expeditionem, quam contra imperator c u m lolo suo e x e r c i l u Niveile venit. A d
ducem disposuerat, p r e t e r m i s i t , et insccutus regem, qttem cum duces Brabancie e l L i m b u r g i e , comites
qui j a m ad p r o p r i a r c d i e r a t , civilatem T u r n a c u m Flandrie et Bolonie (671) aliiqtte principes devenis-
cepit. Inlerea dux congregato cuncto suo e x e r c i t u , sent i n m u l t i t u d i n e copiosa, conspirationem c o n t r a
i l e r a t o t e r r a m episcopi i n t r a v i t et opidum Tongris episcopatttm Leodiensetn u n a n i m i t e r secrete fece-
devastavit, Waremiam (662), Waleviam (663) ct r u n t , ut quam cito v i c l o r i a m quam sperabant c o n l r a
alias villas episcopii combussit, ct c i v i t a t e m Leo- P h i l i p p u m regem F r a n c i e obtinerent, continuo p r e -
diensem r e p e t i i t . Cui cum appropiasset et eam fir- f a l u m episcopattnn invaderent, polilaque v i c l o r i a ,
missimis m u r i s vallalam invenisset, a m m i r a t u s de inter se c i v i t a l e m , opida, caslra, munitiones et v i l l a s
t a m fesliva m u n i l i o n e perfecta, r e t r o c c s s i t , ilerque B
Leodienses, p r o u t ordinaverant, condividerenL Sed
ad Brabanciam d i r e x i t . Congrcgalis ergo i n t e r i m auxiliantc Deo ac m e r i t i s sancli L a m b e r l i f a v e n l i -
exercitibus suis, Uugo episcopus e l Ludowicus L o s - bus, illis spe sua f r u s l r a t i s , p r e l e r v o t u m accidit
sensis comes ipsum dttcem fesiinato sunt insecuti, quod consequenler patebit. Incid. Anno sequenli
quem i n cuslodia de Steps (664), que j u x l a v i l l a m Olto eximperator ct Ferrandus comes F l a n d i i e ae
Montenaken sila cst, c u m lolo suo exercilu invcne- eorum complices, duces scilicet Brabancie et L i m -
r u n t . Ordinatis igitur aciebus ex parlihus a l l e r u l r i s , b u r g i e , comes Bolouie, ac alii plures comites, p r i n -
d u r i s s i m u m commissum est p r e l i u m , cessitque v i - cipes et barones, c o n l r a Philipputn rcgent Fraucie
ctoria Lcodiensi episcopo, e l ceciderunl interfecti de processerunl. Quihus idem rex j u x l a ponlem B o v i -
e x e r c i l u Brabancie amplius qtiam duo milia v i r o - n u m (672) eum suis o c c u r r i t (an. 1214, J u L 27),
r u u t . Ipsc quoqtte d u x fuge cousulere coinpulsus est, commissoque p r c l i o , c u m ex ulraque p a r t e n t u l t i
et venit cum pattcis i n opidum L o v a n i u m . Episcopus nobiles occubuissent, v i c t o r i a landem cessit regi
v e r o procedcns inde i n t r a v i t t e r r a m ducis, et opida F r a n c o r u m . I b i comites F l a n d r i e , Bolonie, Saleshe-
L c w i s (665)f|Landen, I l a n u e t (666) ct alias plures r i e , scilicet frater rcgis Anglie (675), c u i n n i u l t i s
villas Brabanlie devastavit. lncid. Post paucos a u - aliis c a p i u n t u r , ac plures occidunitir, Oltoque i i n p e -
t e m dies Ferrandus comes Flandrensis, sua expedi- ^ r a t o r et duces Brabanlie et L i m b u r g i e p o s t maxiuos
t i o n c quam c o n l r a rcgcin Francie disposuerat post- labores e l pericula cum aliis m u l l i s n o b i i i h u s per
posita, c u m copioso exercitu B r a b a n t i a m i n t r a r c ac- ftigam i i b e r a n l u r . lncid. Eodem anno reges F r a n c i e
cclerat. Quod ut dux audivit, n i m i o l e r r o r e constcr- e l Anglie pacificanlur. J n c i d . Eodem anno post
natus, data m a x i m a pectinie summa pacem cum fugam Oltonis eximperatoris in bello pontis B o v i n i i
comite fecit, ac roediante i n t e r v e n t u ipsius c o m i l i s , omnes princrpes Alemanie, qtii adhuc O t l o n i i m p c -
concordia pacis facta esl i n t e r episcopum ct duccm. r a t o r i adlieseranl, i l l u m pro dcsperalo reputanles,
Sicque ipse dux i d quod precedenti anno promiserat, F r e d c r i c o a Romana ecciesia consecrato sunt c o n -
sed adimplere renuebat, compulsus explevit, et apud j u n c t i . Fredericus vcro cum quinque m i i i b u s m i l i -
L e o d i u m veniens, ecciesiam sancli L a m b e r t i h u m i - t u m Aqtiisgraui t e n d i t , Renum transiit, et porre
l i t e r i n t r a v i l , et nudatis pedibus flexisque genibus ducem Brabancie et l e r r a m cjus lanquam f a u t o r e m
bealo m a r l i r i veniam de suis demeritis postulavit i n (Utonis adhuc invadere disponit. Quod audiens d u x
presencia Ilugonrs episcopi, locius c l e r i et populi. territus c s l , ct mediante Hitgone Leodii episcopo
Quibus solenipniler pcractis, absolulionem ab epi- pacem e l illius g r a t i a m o b l i n u i l . Incid. Anno D o m i -
scopo accepit e l ad propria r e d i i l (667). JJ ni 1215 ac anno prelationis ejusdem 2 3 , I n n o c e n t l t i s
7. [ V I N C B E L L . x x x , 1.] Anno eodem Fredericus, papa lercius Lateranense consilium c e l i b r a t , u b i
qtii c o n t r a O t t o n e m imperatorem fueral consecraliis, i n l e r celeros ecclcsiarum prelatos Crislianus b t i j u s
A l i m a n i a m i n t r a v i t , c u i principes regni pro m a j o i i loci abbas vocatus inlerfuit. J n c i d . Anno D o m i i t i
parle adheserunt. Otlo vero eximperalor cum magno 1216 ac anno preiationis ejusdem 2 4 , ordo f r a i r u r o
cxercitu Aquisgrani venit, u t exhinc i n adjuloriuin Predicatorum c o n f i r m a t u r per l l o n o r i u m l e r c i u m

NOT^;.

(661) Socer. (66S) Joannis.

(66^) W a r e m m e Sancto T r u d o n i v i c i n u m . (669) Mariam quam roense Maio 1214 i n m a l r i m o -
(663) Walefle prope l l u y . nium duxit Oiio,
(664) Sleppcs; reportata csl h x c vicloria 15 Oct. (67u) 12 J u l . 1214, t t l p r o b a l a u c t o r T r i u i n p h i
1215. Cf. Reinerum Sancti Jacobi apud Chapeaviile sancli L a m h e r t i i n Steppes.
I I , 227. (<?7I) Rainaldus.
(665) Leeuw liaud procul a Sancio Trudone. (675) l u t e r L i i l e e l T o u r n a i j u x l a Cyssing.
(666) l i a n n u t prope H r l e m o i i t . (673) Guillehnus. fiiius spurius R i c h a r d i I r e g t s .
(667) Quod factuin cst 28 Febr. 1214.
535 C E S T A A B B . T R U D O N . — CONTLNUATIO I I I . - PARS n . 534
p n p a m , q u i Innocenlio ordinem ipsom proinoverc A Sancli Trudonis e l ecctesia sancti sepulcri. I n hoc
p r o p o n e n l i hoc anno sticcessit; unde vcrsus : incendio t a n t u m unus v i r c o n c r e m a t u r .

M C bis X sexto cepit qui predical ordo. 8 . Isle abbas postquam prcfuit anuis 30, tandem
t t

in lectum e g r i l u d i n i s decidit, et sumptis eccleste

Incid. A n n o D o m i n i 1219 ac anno prelalionis ejus- sacramentis devole i n Domino o b d o r m i v i t , sepul^
d e m 2 7 . Honorius papa confirmavil Tegulam fra- tusque est in choro psallcntium ante gradus. Cujus
t r u m Vallis s c o i a r i u m . Item idem coiifirmavit regu- epytafium hiis versibus i n l i l u l a t u r :
lam f r a t r t t m h a b i l a n l i u m i n monle Carmeli,qui Hic soriUus erat nomen de nomine Chri$ti\
postea p r o p t c r paganorum insullus compulsi suut a Ergo christianum se vita*u
prebuii isti;
loco ilio pcr v a r i a s m u n d i partesdispergi. Incid. Anno Et quia mente pia coluit pater is te t Maria 9

D o m i n i 1221 ac auno prelalionis ejusdem 29. K a l . Porrige t virgo9 manum salvaque tuum Chri-
Seplembris, combuslum est fere d i m i d i u n i opidum [stianum.]

D E G E S T I S JOIIANNIS A B B A T I S P R I M I H U J U S NOMINIS.

1. A n n o D o m i n i 1222, i m p e r i i Frederici secundi B 4 . Anno D o m i n i 1227 capituium Leedii per so-

a n n o 2 2 (674), defuncto Chrisliano abbate, 15 K a i . lempnem commutationem pro curia beati L a m b e r t i
O c t o b r i s , magister Johannes de Sanctis, decanus dicta Maidieres, que sita est i n episcopalu Metensi,
ccelesie sancte Marie i n A q u i s g r a n i , i n abbatem acquisivit sibi j u s , quod Melensis ecclesia i n I^eo-
b u j u s loci postulatur. Super quo Leodiensis et Me* diensi episcopatu o p t i n u i t , medietatem scilicetopidi
tensis episcopi (675) u i m i u m gavisi, patrocinaturos Sancti Trudonis cum o m n i dominio e l j u s t i t i a ac
sese i i l i i n cunctis affecluose sposponderunt. Qui ceteris villis u l t r a Mosam sitis, et hoininibus t a m
h u m i l i l e r obaudiens, per legatum Romane c u r i e 5 nobilihus, clericis quam laicis, e l quidquid j u r i s i n
Nonas novembris i n abbatcm c r e a t u r . abbatiis inLeodiensi episcopatusilis o b t i n u e r i t ( 6 7 7 ) .
2 . Eodcra auno episcopus Portuensis e l Sancte Quam conmutationera Treverensis (678) et Colo-
Rufine cardiualis, apostolice sedis legatus, 11 KaL niensis (679) archicpiscopi, Gregorius (680) papa et
Decembris, auctoritale sue legationis eidem manda* Henricus comes Hollandie, rex Alemanie, t t Meten-
v i t et commisit visitationem i n monaslerii Stabulaus sis et Leodiensis episcopi c u m suis capitulis confir-
et M a l i n u n d a r i i tain i n capite quam i n membris m a v e r u n t . Incid. Eodem anno Hugo Leodiensis e p i -
exsequeiidam scopus c o n f i n n a v i t opido Sancli T r u d o n i s , quod j u -
* p — « r
» -»— *
3 . Prefalus legatus sequenti anno m a n d a l u m i l l i ditio 14 scabinorum, q u o r u m sunt 7 episcopi et 7
• l i r i g i t i n hac forma : C. (676) miseratione divina abbates, o m n i a i n opido agerentur (681). Hoc anno,
Poriuensis et Sancte Rufine episcopus, apostolice sc- ut creditur, statutus ab antiquo 14 scabinorum Sancli
dis legatus t dileclo in Christo Johanni abbati Sancti T r u d o n i s numerus ad numerura senarium cst r e -
Trudonis salulem in Christo Jesu. Licei salubriter in daclus. Quapropter u t amodo p r e a l u s numerus i n r

sanctis canonibus sit statutum t ut singulis personis sua perfectione pcrsevcraret, per d o m n u m episco-
singula ofjicia commiiianiur, frequenter tamen perso- pum Leodiensem et abbatem hujus loci e l scabinos
uarum consideralis et locorum quatitatibus ac cir« cura opidanis sic concordatum est, u t quilibet c x
constanciis, plures ecclesie conceduntur uni persone istis sex scabinis protunc u n u m opidanum quem
de gratia speeiali. Binc est quod cum abbaliam
t Tui- vellct eligeret i n oflicium scabinatus, ac domni p r e -
ciensem sancti Heriberli tibi commiserimus, ne mona- fati de duobus reliquis quilibet c o r u m unum c o n s i i *
slerium sancti Trudonis ex nostra commissione jactu- t u e r e t ; tali conditione subuixa, quod deinceps c u m
ram in temporatibus vel [in spiritualibus palialur, tibi contingerel scabinatum vacare, superstites sca-
legaiionis qua [ungimur auctoritatc indulgemus t ut bini eligere possent infra 40 dies u n u m idoneum i n
abbas Tuiciensis existens , abbas Sancti Trudonis Q scabinum. Q u i si subprefalo d i e r u m numero eligere
remaueas, ut ulrorumque monastertum et eorum per- pretermiserint, tunc cpiscopus seu abbas, cujus illo
sonas auctoritate presentis indulgcntie tanquam pro- scabinus fuerat, u n u m idoneum quem vellet loco
prius abbas rega$ el ptenam curam
t eorum habeas in illius c o n s l i l u e r e t ; quod usque i n h o d i e r n u m .con-
temporalibus et spiritualibus minislrandis. Da um scrvatur.
Sgbergis, 16 Kal. Marcii. lncid. Anno Domini 5. A n n o eodcm (1228), 6 Nonas* M a r c i i , W a l t e -
1226, beatus Franciscus incepit ordinem fralrum rus prepositus hujus monasterii i n abbatem m o n a -
Mioorum. s l e r i i sancti P a u l i U l t c r i o r i s Trajecti assuuutur 9

VARIiE LECTIONES.
M l
v i t e 1* , M
conlingerit t \
NOTiE.
(674) I m p e r i i ^ , S i c i i i a 2 4 . Maio et Junio 1227.
675S Joannes, (678) Theodcricus I I .
! 6 7 6 ) Conradus. (679) l l e i n r i c u s l .
( 6 7 7 ) I L e c e x parle desumpta sunt ex ipsa Meten- ( 6 8 0 ) Nonus.
sis episcopi tabula, quae cum aliis episcopi Leodien- (681) Prseceplo dato 26 Jun. 1227. Chapea-
sts, C o l o n i c n s i s , capiluli Melensis et H e i n r i c i regis ville 1.1.
e x s t a t a p . Cbapeavillc I I , 246. Scriptae sunt nicnso
 555 R O D U L F l A B B A T I S S. THUDONIS S43

quod pene desolalum, suis laboribus cmendavii. I n A Brabancie m o r i l u r , c u i filius ejus Henricus succe-
cujos anniversario babemus ad pylanciam u n u m dit(682).
m o d i u m siliginis. Incid. Eodem auno Henricus dux

D E GESTIS L I B E B T l ABBATIS.

1 . Anno D o m i n i 1238, i m p e r i i F r e d c r i c i a n n o i 7 . L i b e r t i sub festo d u p l i c i , et 50 solidos Lovanienses

acHtfgonis Leodicnsis episcopi 2 8 . defuncto Jolianne heredilarie a c q u i s i v i l , quos abbas, qui pro tempore
abbate 7. anuo sue prelationis, 10. K a l . Octob., f u e r i l , singulis annis pylancic f r a t r u m p c r s o h i t
L i b e r t u s ei succedit, e l 1 2 . K a l . F c b r u a r i i (1229) i n 4 . Anno D o m i n i 1251 omne edificium monaslerii
ecclesia noslra a domno Hugone episcopo Leodiensi sancte Kalertne, s i t u m i n suburbio opidi Sancti
bonorifice consecratur. Eodem anno visi sunt i n T r u d o n i s , quod A d sanctam Katerinam vocalur,
opido nostro pulii q u i d a m semipedes, a l i i q u a d r u - translatum cst ad l o c u m magis c o n g r u u m et con-
pcdcs et a l i i tripedes. A u n o D o m i n i 1250 Iltigo fluentium aquarum i r r i g u u m , quem l o c u m nobiiis
Leodiensis episcopus 6« Idus A p r i l i s o b i i t (683); q u i domina de Parweis c u m oinni j u r i s d i c t i o n e sua
ecclesie noslre 80 libras a l b o r u m dedit. Cui Johan- temporali diclo monaslerio c o n l u i i t . Sub eadeni
nes de Appia bujus n o m i n i s secundus, major prepo- ^ translatione corpus sanctum Christiane M i r a b i l i s ,
situs succedit. quod 7 annis ante m
i n loco p r i o r i s nionasterii
2. Tempore bujus abbatis Clemens v i i l i c u s , de h u m a t u m fuit, e x b u m a l u r , e l ad iocuni nove h a b i -
qno supra n a r r a l u r , v i l l i c a t i o n e m vel oflicium sc.uU talionis t r a n s f c r t u r . Anno eodem, i n die beate Marie
t e t i , quod p r i u s 1 1 1
sub pignore obtinebat, quaiuor Magdalene (Jul. 2 2 ) , Henricus d u x Brabancie o p i -
filiis f r a l r i s sui S e r i s i i , de coiiscnsu doinui abbalis, dum n o s l r u m Sancti T r u d o n i s obsedit.
c o r a m ministerialibus et scabinis c o n t u l i t , pro co 5. A n n o D o m i n i 1252, p r i d i e Nonas M a i i , L i b e r -
quod ipse Clemens ecclesie noslre quandam dcci- tus abbas i n presencia doinni Johanuis Leodiensis
m a m , que ad officium sculteli pertineba», dedit. episcopi Apud I l o y u m resigr.avit, ct cessit de abacia
Hec [fuit m i n u t a decima de tota v i i l a Sancti T r u - c u m prefuisset laudabiliter et devote annis 4 , l a e n -
donis. sibus 6, diebus 15.
3 Iste domnus L i b e r l u s i n s l i t u i t feslum sancli

D E G E S T I S JOHANNIS I I U J U S NOMINIS SECUNDI.

1 . Anno D o m i n i 1232, i m p c r i i . . . . anno, epi- C sia cum scripsisset datum annorum D o m i n i a pascati
scopalus Jobannis secundi anno 3 , L i b e r l o ab ab- terapore incipieus, nunc conforinans se Romaae et
bacia cedenle, Johannes abbas Sancti L a o r e n t i i i n Coloniensi ecclesiis, incepit annos Doinini a dic
Leodio 8. K a i . J u n i i hujus loci abbas cflicilur, r e g i - nalalis D o i n i n i . Incid. Anno D o m i n i 1238 (Mai 2)
m i n e abbacie sancli L a u r e n c i i sibi permauente. Qui Johanues episcopus Leodiensis secundus htijus n o -
i n f r a tres annos (an. 1236) ad usurarios apud T r e - niiitis t n o r i t u r (684), ctii W i l h e l m u s Talentinus ele-
cas accepit m u i u u m ad s u m m a m 2005 librarum ctus ct a Gregorio papa confirmalus succedit.
Turonensium. A n u o vero 4 , solutione illius roultii 2 . Anno D o m i n i 1239, K a l . F e b r u a r i i , Johannes
neclecta, facta est coroputatio per ipsum abbatem abbas hujus loci abbatiam hujus ecclesix ac S a n c t i
cum Lumbardis, el sorle ac usuris c u m cxpcnsis L a u r c n l i i i n Leodio resignavit, e l i n claustro v a l l i s
compensatis, abbacia' nostra est ipsis u s u r a r i i s i n saucli L a m b e r t i j u x t a Leodium Cysterciensem h a b i -
6200 l i b r i s T u r o n c n s i u m obligala, solvendis iufra t u m i n d u i t , ubi infra a n n u m i n pace q u i e v i t . Q u i
4 annos; de qua suinma idera abbas persolvit iisdem prefuit huic monasterio 7 annis et 6 mensibus.
Lumbardis u s u r a r i i s medio tempore 2007 libras 3. Anno eodem p r i o r c l convenlus receperunt
T u r o n c n s i u m n i g r o r u m . E t sic posl hnjus abbatis mutuo a prefalis Luinbardis per E g i d i u m de Lavor
o b i t u m monaslerium n o s l r u m perinansil ipsis L u m - civem Leodiensem 800 libras P a r i s i e n s i u m , quo
b a r d i s o b l i g a l u m i n 5540 l i b r i s Turoncnsium preler faciunt 1200 libras T u r o n c n s i u m .
usuras. Incid. Anno Domini 1255 Leodiensis cccle-

VARIiE L E C T I O N E S

, M
p r o l\ ^excidit in I V »" lacuna trium fere lilterarum in 1*.

NOTiE.

(682) E r r a l ; o h i i t 5 Sepl. 1235. Cf. Butkens T r o - l i b r o Leodiensi, Cbapcaville I I , 2 5 1 .

Vteej de$ duc$ de Brabant 1, 198. ((,84; vi Non. Mai., leste^Egidio,
(^3) l u I d . A p r i l . l c g i t u r commemoratio ejtis i n
 537 GESTA ABB. TBUDON. — CONTl.NUATIO 111. — P A R S I I .

DE GESTIS T l l O M E ABBATIS.

1. Anno D o m i n i 1239, q u i fuit p r i m u s annus A usum p o n l i f i c a l i u m o r n a m c n l o r u m , q u i cx cansa

W i l l e l m i Leodiensis episcopi, poslquam Johanncs abbalis Cristiano a papa relractus f u i t , de novo ab
secundus de hac abbacia cessil, Tbomas, q u i ante Innocentio q u a r t o papa, ut eo solempniler u t e r e i u r ,
ingressum religionis plebanus ecclesiae beate Marie i m p e t r a v i t . Q u i eciam plura p r i v i l e g i a pro u t i l i t a t e
f u i t , o r t u s de roediocribus opidanis, u t i l i s p r o po- ccclcsie nostre ab eodem papa oblinuit. Incid.
pulo, postea prepositus hujus l o c i , v i r circumspc- Eodcm anno (Oct.) W i l l e l m u s Lcodicnsis cpiscopis
ctus et sedulus, abbas creatus e s t B t 6
. Qui per negli- in T r a n s a l p i n i s p a r t i b u s m o r i l u r e l Sn Florencia
genciam sui predecessoris invenerat abbaciam ex i n l i u m a t u r , ct vacavit sedes 2 annis (685). Incid.
contractu mutui ad usuram c u m L u m b a r d i s apud Anno Domiui 1 2 i l Bobertus p r i m u s , Lingoncnsts
Trecas f a c l o , u t s u p r a n a r r a l u r , i n 3540 i i b r i s T u - cpiscopus, per translalionem Leodiensis episcopus
r o n e n s i u m eisdem L u m b a r d i s obligatam, item ex eflicilur. Incid. Temporc hujus cpiscopi incepit
m u t u o per p r i o r e m et convenlum c u m prefatis L u m - slalus Beginarum. Incid. Anno Doroini 1245, m o r -
b a r d i s , u t j a m p r c f e r l u r , ex neccssilate conlracto tuo lantgravo Tburingie, q u i a papa Innocentio
i u 1200 libras T u r o n e n s i u m siroiliter o n e r a l a m i n - q u a r t o stipcr d e s l i l u l u m ab i m p e i i o F r c d e r i c u m m
v e n i l , quarum summa ascendil usque 4740 lihras regem Alemanie crealus f u i l [VINC. BELL. XXXI],
Turonensium n i g r o r u m . Anno prelationis sue se- B vacavit i m p e i i u m anno 1 . A n n o sequenti, 6. Kal.
c u n d o (1240) Thomas abbas s o l v i l ipsis L u m h a r d i s Novemhris (686), Bobertus p r i m u s Leodiensis epi-
prefatis dc debitis anle creationem sui factls 720 scopus m o r i l u r . Eodero anno Henricus dux B r a b a n -
l i b r a s P a r i s i e n s i u m ; postea facla e s t c o n p u l a t i o cum cic rooritur, cui ejus filius Henricus tercius succe-
i i t i m b a r d i s , et ipse persolvit 1766 libras P a r i s i c n - dil. Incid. Anno D o m i n i 1247 W i l l e l m u s comes
s i u m . Sumroa i g i t u r totalis, quam abbates Thomas H o l l a n d i c , nepos ex sorore H c n r i c i secundi ducis
et suus predecessor Johannes diversis teroporibus Brabaucie, superslile adhuc Frederico sccundo ab
solverunt, 4647 l i b r e Parisiensium. Bemansit i g i t u r i m p e r i o destituto. B o m a n a m ecclesiam persequen-
bec ecclesia adboc dictis usurariis LOmbardis t e , claborante papa I n n o c e n t i o , e l i g i l u r i n regcm
obligata ratione s u p r a d i c t i m u l u i i n 2747 l i b r a s Alemanie. A n n o codem Henricus (687), consob inus
Parisiensium. W i l l c l m i e l c c l i i n regem A l e m a n i e , f r a l e r Oltonis
comitis Gclrie, Leodiensi ecclesie p r e i i c i t u r (688).
2 . Iste abbas per suam diligenciam a c q u i s i v i l duas
Circa idem tempus Innoceutius papa q u a r l u s i n s t i -
p.irtcs scultetici o f l i c i i ; i n quo statuit fidelem vi-
tuit fesium sacramenti sancte eucbaristie cclebrari
r u i n , q u i singulis annis 8 mcnsibus v i l l i c a v i t , aliis
per omncs eccJesias fidelium.
vero 4 mensibus W a l l e r u s de Domo lapidea pro
4. A u u o Domini 1248, anno 1 . W i l l e l t n i regis
t c r c i a parte villicationis ad se ex dote suc uxoris ^
A l e m a n i e , B . priorissa tolusque conventus mona-
pertinente viliicavit.
s l c r i i sancte Katerine i n Milen (689) conpromiserunt
3. A n n o D o m i n i 1240 per diligenciam s o l l i c i l u - per j u r a m c n t u m sub pena excommonicaliouis i n
d i u i s hujus abbalis hospilale, quod siium fuil in inanus T h o m e abbatis, quod amodo non debeant
c i m i t e r i o noslro, deconsensu Jacobi cpiscopi Pre- n u m e r u m s a n c l i m o n i a i i u n i et fratrum et sororuni
n e s t i u i , apostolicc sedis legati, translatuin esl ad augmendare u l t r a 40 personas. Super quo conpro^
l o c u m u b i ^ l a t i n plalca dc Slapel, condilione t a l i , misso ciaboranle Thoma abbate o b t i n u e r u n t cou»
quod domus hospitalis dicta in a t r i o nostro sita et firmalioiiem a papa Innocencio q u a r t o . Iste abbrvS
quicquid habere dinoscilur i n platea de Plankcm fuit v i r a c l i v u s e l sollers. Q u i c u m non haherel t o n -
i n c e n s u et redditibus n o s l r o monasterio perpetue sanguineos valcntcs resislcre inonaslerio ii.jurian-
cedet, e t i n reconpcnsationem Kiujus assignavimus tihus , c o n t r a x i t f a m i l i a r i t a t c m cum Johannc de
prefato bospitali scx bonuaria terre de cullura F o l l o n i a , potenti opidano, emptisque quinque bo-
nostra i n Schurovem et molendinum n o s l r u i n i n nuariis terre arabilis et eidem i n fcodum coHaiis,
Stadem j u r e perpetuo , nosque hospitalis, sicut fecit i l l u m vasallum s u u m . Q u i fidelilcr eidem pro
h a c t e n u s f u i m u s , v e r i patroni e r i m u s . Circa idem ^ m u r o contra adversarios f u i l . Eodem anuo abbas
t e m p u s prefatus abbas Bomanam c u r i a m a d i i i , ct Thomas o b i i i 4..KaI. Novcmb. Cujss corpus se-

TABIiE LECTIONES.
e x c i d i l 1*.

NOT/E.

6 8 5 ) i E g i d i o leste, o b i i t roense O c t o b r i 1239, (686) O h i i l x v i K a l . Nov., u t dedit ex Necrologio

n e q u e vacabat sedes duos annos, sed j a m 14 J u n . Foullon I , 340.
1 2 4 0 s c r i b i jnssit Boberlus tabulam de l i l e i n l e r (687) Tertius.
a b b a t e m T r u d o n e n s e m e t Gemblacenscin, Cbapeavilie (688) v i K a l . Oct. 1247, tesle JEgidio.
II, 266. (089) Mclin bacil procul a Tuugris.
$53 nODULFl A B B A T I S S. T R U D O X I S 510

p u l l u m est ante altarc sancte Ehzabctb, hahens tale A Patrator gessit, hoc confessore recessit.
epitaphium : Ecclesie decori quod reddita mitra labon
Cessil digna legi Thomas abbas quia legi
t Ejus inesl, memori jure nequitque meri,
Aslrixitmultos ipsius dogmate fultos. Vt viva fama sculplum facit huic epigrama
Divinum verbum bene prompserat, et quod acerbum Eorum lectores, este sui memores.
DE GESTIS W I L L E L M I ABBATIS MUJUS NOMINIS P B I M L

i A A n n o D o m i n i 1218, W i l i e l m i regis R o m a n o - Parisiensium , que d i c u n t u r lunc valuisse 60GO

r u m anno 1 . et H e n r i c i Leodiensis electi anno 2 . l i b r a r u m Turonensium n i g r o r u m . E t sic plenarie
Willeimus, investilus Sancte Marie A q u i s g r a n i , i n omnia persoltita s t i n l a n n o D o m i n i subsequente 1265«
abbatem S a n c i i T r u d o n i s postulatur, quia erat v i r 3. Anno D o m i n i 1250 W i l l e l m u s R o m a n o r u t n r e x
devolus et l i t e r a l u s valde ; quem rex Aleinanie pre- e l comes I l o l l a n d i e ex speciali favore, quem ad a b -
cipue diligcbat et pro suo secretario tenebal. Pro batem Willelmum gercbat, advocatiam, qttam i n
cujus coniinnatione ad Romanam c u r i a m missum bonis ecclesie noslre et i n homnibus adjacenlibus
f u i t et o p l e n t u m . A l i i d i c u n t quod una die h a b i t u m v i i i i s noslris i n A l b u r g h existcntibus ratione c o m i -
monasticiim i n d u i t , die sequenti prolessionem feeil, talus Hollandie plcno j u r e possedif, eidem abbati e t
et tercia die abbas efficilur meusis F e b r u a r i i die 5. B sttis successoribus i n perpetuum j u r e feodali l i b e r e
Incid. Eodcm anno W i l l e l m u s Ilollandie comes, i n possidcndam c o n l u l i t , propler quod bona ecciesie
regem Alemanie elcctus, Aquisgrani opidum etscdcm nostre ibidem valebant a i n i u a l i m 25 marcas a m p i i u s
r e g n i p e r 6 menses obsedit, et per violentiam aqua- quam solebanl. Idem abhas acquisivit, r e d e m i t e t
r u m , m c d i a n l i b u s elevalis ahis aggeiibus i n l r a m n i a exoccupavit diversa bona ecclcsie injusle a p l u r i b u s
profluencium, Aqucnses ad deditionem non c o n p u - usurpata, tam i n episcopalu Trajectensi qiiam L e o -
l i t , sed iuedia tandem fatigalos aperirc portas a r l a - diensi. I l c m idem abbas, aut fortc aliquis s u o r u m
v i l . S i c q u e p e r legalum curie Romaue i u regem predecessorum, titulo emplionis a c q u i s i v i l monaste-
Alemanie consecratur. r i o t c r c i a i u p a r l e m emolumentorum, q u a m q u i d a m
2. A n n o eodem c u m i d c m abbas ccclesiam istam opidanus v i r possedit heredilarie ad m o l e n d i i i u m i n
prefatis \ mercatoribus L u m b a r d i s i n 2748 libras curia n o s l r i monaslerii s i t u a t u m . I l e m m o l c n d i n u m
Parislcnsium obligatam iuveniret, scpedicli Lum« n o s l r u m i n Gorsembruel ab h c r e d i l a r i o j u r e , q u o d
b a r d i , quia per t r i e n n i u m ante sui crealioncm ces- Cristianus advocatus nosler ctun uxore stta i n i l l o
satum f u i t a p a r l i c u l a r i b u s solulionibus c o n t r a c l i Q h a b u i t , r e d c m i l . Item oflicium villicalionis i n v i l l a
m u t u i , que divcrsis temporibus ficri deberent, gra- nostra Borlo rccuperavit. l t e m de prebendis m i n i -
vjssimas et inlolerabiles usuras pelebant. Proptcr slerialium et officiatorum hujiis ecclesie, q u a r u m
quod idem abbas, l i c e l i n v i l u s , necessilatc c o m p u l - numerus f u i l 29, redemil suo tempore usque ad n u -
sus cum eisdem plus quam 6 annis placitavit i n m e r u m 16 prebendarum, scilicel braxenie seu c a m -
curia Romana, e l tandem f e c i t c u m ipsis conputa- b a r i e , quod i d e m e s l , l o l a r i e (691), ortolanie ( 6 9 2 ) ,
tiouem anno D o m i n i 1255 dc 2480 l i b r i s Parisien- ccllerarie, camerarie, coquinarie, niariscalcie, c u u t
s i u m infra 10 annos p a r l i c u l a r i l e r persolvcndis. ceteris. Item redemil tcrciam partein s c u l t e i i c i
Quam summam idem abbas lotam sub tali staluto ofljcii i n opido n o s l r o e r g a W a l t e r u n i de Domo l a p i -
termino persolvit. Sed quia quandoque s l a l u l o t e r - dea, ciijus pridem predecessor suus T h o m a s d u a s
m i n o p a r l i c u l a m non solvit, idco sub diversis l e m - parles redemit, et sic ofliciuni ipsum libere ad m o •
poribus pro usuris 74 libras Parisiensium solvit. nasterium r e d i i t . Itein bona uostra apud B o r l o , q u e
Item iilem abbas pro tractatibus, quos cum merca- ante sua lempora ascendebanl ad n u m e r u m 60 b o -
toribus istis in diversis parlibus L u g d u n o , Lauduno, nariorum c l 15 v i r g a r u m t c r r e a r a b i l i s , a m p l i a v i l
Camoraco e t a l i b i h a b u i l , p r o lcslibus e l advocatis i n 18 bonuariis cum 5 virgis magnis et 14 p a r v i s ;
exposuit 5 marcas Leodietises. Sunima omnium summa ergo totius lerre arabilis apud B o r l o suo l e m -
p r e d i c t a r u m , qtic abbas W i l l e l m u s solvit et expcn- pore ascendebat ad 100 bonuaria cum 12 virgis i n a -
dit pro debilis suorum predecessorum infra 22 D 6 > et 8 parvis.
N S
Item c u m i n decima nostra a p u d
annos, 2185 marce Leodienses. Itein summa o m - Borlo plurcs haberent porliones p a r t i c u l a r e s , i p s e
n i u m que exposuil ad mandatum pape A l e x a n d r i ex iliis data pecunia qualuor partes e m i t ; primo
(690) pro vigesima, p r o cardinalibus e l pro legalis, erga abbalctn de lleylesem (695) octavam p a r l e m , et
infra a n n u m 61 e l 7 1 , 2860 marcas Leodienscs ; erga abbatissam de Boneef (694) aliam octavaiu
i t e m pro dampnis diversarum guerrarura et lem- p a r l e m , et erga fralrcs Theutonicos duodecimam
pestaiura 2000 marcarum Leodiensium. Sumraa p a r l e m , et s i m i l i t e r duodecimam p a r t e m erga I i e r -
l g U u r pecunie, quam ecclesia ista diversis partibus n i a n n u m dc B r u s l i n o . Quc qualuor partes v a l c n t 50
s o l v t l pro contraqtu ad usuras c u m L u n t b a r d i s , modios siiigiuis, de quibus assignavil ad p y l a u c i a u x
u l t r a et preter sortem ascendit ad 4000 l i b r a r u r a rcfectorii p r o sexlis feriis 26 modios s i l i g i n i s .
NOT^.
(690) Q u a r l i . (692) Cura h o r l i .
(891) L o t a , Gallis/ot.est piscium q u o d d a m g n u s , (693J Heylissem p r o p D T i r l e m o n t .
estne i g i l u r muuus pisciuro praestandorum ? ( 0 9 i ) Boueste p r o p e Jv>doig*.ie.
 GESTA ADD. T R U D O N . GONTINUATIO IIL - PARSII. St*

4. T e m p o r e hujus abbatis W i l l e l m i fuit numerus A ptis. Etpostea alia v i s i t a i i o facta est per commissa*
o i o n a c h o r u m uno converso annumerato 35 prcter rios i l l i u s , 5. dic posl Lucie (Dec. 15), sicul i n a n t t -
nbbalem. Postea vero idem domnus W i t l e l m u s abbas quo m a r t i r i l o g i o i n fine conpilala i n v e n i u n t u r . Item.
e l conventus j u r a m e n t o sese obligaverunt, p r o u l i n Anno Domini 1252 Reynerus de Rolinghem miles
transcripto hoc quod sequilur continetur : Vniversis d e d i l decimam suam de Derlinghein (696) perpeluo
presentes literat vituris Wittelmus Dei gratia abbas, ad elemosinam pauperibus ante porlam d i s t r i b u e n -
G. prior lotutque conventus monasierii sancti Trudo- d a m , que s o l v i i 5 modios siliginis et 5 modios ordei.
nis talutem et oraliones in Domino. Notum facimus De quibus c o n s t i l u i t conventui nostro subtrahendos
universis, quod not pensaiis et diligenter considerafs modios siliginis e l o r d e i .
univer$i$ bonis, proventibu$ $ive facuttatibus nostris,
5. Anno Domini 1254 idem ahhas, videns offici-
ac etiam pensionibus et diversis bonorum nostrorum
nas, s c i l i c e t p i s t r i n u m , braxenam et alins neccssarias
distractionibus , I T
, necnon et muttitudine debitorum t

domus, i n curia monastcrii nostri vcrsus pahidem

quibus ad presens et etiam a muttis temporibus eccletia
sitas, in a r l o posilas, et s l r e p i l u m ac l u m t i l l u i i i
nostra graviter est oppre$$a; considerata etiam diver-
c o m m o r a n l i u m oppidanoruin v i c i n o r u m faslidiens,
silate ac multitudine expen$arum t quas circa nostras
rj qui p c r 14 mansiones — qtias heredilarie posside-
et offkiatorum nostrorum personas, nec non circa
bant, prolensas a loco posterioris porle c u r i e mona-
hospiles et paupere$ % ac circa diversa alia t que ex
s l e r i i , q u e slat versus o r i e n l e m , usque ad m o l c n d i -
inoplnato et tine proposito frequenter emergunt f secun-
r.um u o s t r u m , et s i m i l i t e r a molendiuo usque ad
dum exigentiam profcssionis nostre et diversitatem
portam clauslralem dilatalas — plura incommoda c t
tetnporum nos oportet inevitabiliter sustincre: de com-
iiiquieludines nobis et familiaribus noslris inferc-
muni consensu duximus $tatueudum 9 el quod jam diu
haut, coliecla summa pecunie prefalas inansiones ab
inter no$ statutum fuerit renovandum, videlicet quod
heredibus cuin fundo i i i t e g r a l i l e r e m i l , et conlinuo
nullum de cetero in monachum recipiemus, nec aticui
cversis omnibus liiis mansionibus, c u r i a m ampliavit
prebendam dabimus monachatem, donec ad triginta
et m u r o conclusil.
monachorum noslrornm numerus sit redacLus, et ec-
6. Eodem anno Leodienscs levaverunt c o m m u n i -
clesia nostra sit a debitorum onere liberata. Si vero
t a l e m , et facla est gravis discordia i n l e r I l c n r i c u m
super aoc nobis moveret aiiquis quesiionem t pro jure
episcopum electum ex una parle et Leodiensein po-
nostro stabimus et nos, in quantum secundum Deum
p u l u m ac villas patric cx allera. Electus c o n v o c a l s
e justieiam poterimus, defendemus. Nos vero Willel-
. . . . . . . . . scabmis Leodicnsihus apud Volhem (697) el pro t r i -
mus abba$ ei no$ convenlusde tpstus abbatis noslri , ,. , . .. ' . ,
. . C bunah sedens,pIuresLeodiensiumproscnbit,proptcr
9 r f n n n t n m
v

toluntate et licentia $peclali propter ecclesie nostre

t
quod Leodieuses, nequaquam paris amatorcs, a u -
utilitatem et nece$sitatem imo ad vilandam
t ipsius
dire n o l u c r u n t , nisi scabiiiorttm senlcnlia dc p r o -
omnimodam desiructionem, promisimus et taclis evan-
scriptis rcvocaretur. Sed landcm ad a r b i t r i u m q u i -
geliis juravimus hoc firmiter et inviolabiliter couser-
tuor p r o b o r u m v i r o r u m dissolula confederalione,
vare. ln cujns rei leslimonium presentes literas sigillis
quam p r i d e m Leodienses c u m v i l l i s palrie e l T r u -
noslris fecimus roborari. Datum anno Domini 1250.
donensibus fecerunt, conclusum est, quod scabini
Isie p r i o r Gunlrsmnus fuit consecralos, q u i q u a n -
Leodienses, ctim fuerit necessarium, j u d i l i o t r i b u -
doque abbatem W i l l e l i n u s dc nccleclibus, quainvis
nali consedere polerunt apud Yothem, contra t r a u s -
non magnis, c o r r i p i e n s , disciplinam v i r g a r u m i n
gressores processuri. Jncid. Post modicum vero
c a p i t u l o ei dari fecit. Isle p r i o r habuit sororem
lemporis dissoluta est concordia. Nam electus advcr-
moiiacbialem i n Herkenrode, que scripsit ei brevia-
sus p a t r i a m et patria c o n t r a clccttim h o r r i b i l i l e r
r i u m , quod adhuc apud nos est. Jncid. Anno Domini
vicibus m u l t i p l i c i b u s i n invicem incendiis, violentiis
1251 magna discordia o r l a est apud L e o d i u m , p r i t u o
et cedibus debacantur. Sub hac controversia c a s t r u m
i u t e r c l e r u m et laycos, deimle i n l e r majores e l po-
pulares, et d c i i i u m inter popuiares ex una p a r l e , D
W
^ r e
^ ^ ^ ^ ^
m i e
^TTl
c o i i l r a c l e r u m , canonicos et majores civitatis ex 7.
" A n n o D o m i n i 1254 quidam alienigena locuplex
a l t e r a , i n t a n l u m u t clcrus a civitate Leodiensi ab- vcnit i n opidum n o s t r u m ad commorandum. Q u i

cedcret. Sed anno sequenti concordia pacis i n t e r v c - acquisita mansione solcmpnis hospitalitalis, s i u ad

n l e n t e , populus clero redeunli nudis pedibus et cerois dexteram ecclesie beate Marie i n medio plalee i l l i u s ,

axensis obviam venit (695). Item. Anno Domini accepit in u x o r c m consanguineam Gotscalci de
1255 Uugo l i t u l o Saucte Sabine presbiter cardiualis, Repe, m i l i l i s e t s c a b i n i opidi n o s l r i Sancti Trudonis.
apostolice sedis legalus, per commissarios fccit Posl aliquot vero annos quidam mercator de Hoyo
o f l i c i u m visitalionis apud nos. Qui e l i a m staluta de oriundus, ibidem soiilus h o s p i t a r i , de uundinis pe-
p l u r i b u s observanciis nobis inflictis r e l i q u i t i n ccri- cuniam afferens, abipso hospitii domino adcameram
Y A R l i E LECTIONES.
" T
distractoribus 1 \
N3TiE.
(695) Ilacc facta suut annis 1252 et 1253, u l probat (?06) Berlingen v i c i n u m L o o i ,
ltoc«eniius aptid Chapeaville I I , 280, quem boc loco (697) Volciii prope L c o d i u i u .
aute oculos h a b u i l auctor.
513 R O D L L F l A B B A T I S S. TRCDONIS 3 U
ei depntatam, u t pausaret, p r i m u s i n l r a r c j u b e l u r . A emissa aqua, capi fecit pisccs noslros ab ommbufl
IHe jussis ootemperans curn pauiulutn procederet, piscari volentihus, non formidans, quod precedenti
valva volubilis equilibris i n planicie tnaliciose parata anno 7 fuissenl puplice et n o r a i n a l i m certe persone
calcanlcra i n se, deorsura inclinata, i n prisionem moniie suh pena excommunicalioiiis per I l c n r i c u r u
p r c c i p i l a v i t . Ancilla i n l c r i m , que pridera a prefalo elcctum Leodiensera, ut saiisfacereni monasterio t t e
mercalorc iupregnala c r a l , casu in stabuhim equo- excessu hujusraodi. Idera Jordanus sequenti JIUMO
r u m i n t r a n t e , d u m aspiceret amici sui equura spu- mense Julio per v i o i c n i i a m coinntuuiiatis fecit c o n -
mantem et brumosum (698) ad prescpe positum, et friugi navem noslrara i n aqua p r a l i W i i l o n i s et in
ipsum circumquaque queritans non invenissct, e j u - frusla c o m m i n u i . Incid. Eodcm anno l i e u r i c u s l e r -
lando totam v i c i n i a m concitans, suum impregnato- cius Brabaucie dux c u m magno c x c r c i t u ad i n v a -
r e m suffocalura lacrimose propalavit. A d cujus ejula- dendum Leodienscm p a t r i a m tcndens, prope S t r a l e n
l u m concurrenle populo, dominus h o s p i t i i , flagicii v i l l a m , iufra opidi nostri l i b c r l a l e m s i l a m , t e n t o r i a
bujus conscius, clara fuge consulil nunqttam r e d i - figit c l at| 8 3 0
instanliam I l c n r i c i Leodicnsis clecli
l u r u s . Quaproptcr scullelus el scabini consilio hahito opidum n o s t r u m obsedit; sed Trudonensibus sub
ad hospitium p r c f a l u m accedunt, c i faclo scrutiuio ccrtis paclionibus (702) clecto sc dcdeutibus, ab o b -
, r » |» • '
talis flagilii vesligia nullalenus r e p e r i u n t . Qui se- sidione rccedit. Incid. Eoderaanno l i c n r i c u s e l e c l u s ,
D

crete ancillam illam adortanles, libcre eam abire non i m m e m o r p r i s l i u c rebeliionis opidanorttni, i p s o s
p r o r a i s e r u n i , si suspccta loca de tali flagilio ipsis armis i m p e l i l , sed opidanis rem ad dticeni d c f c r e n -
designarel. Tunc illa : Scrutetur t a i l , quid lalere libus, ntedianlc ducc eleclo r c c o n s i l i a u l u r (cf. H o c -
possit sub valva penoris (099) in introilu talis cami- SEM. i , 5).
uatc s i t a . Ad quam illico p r o c c d i t u r , el introspicien- 9. Anno Doraiui 1250 Jordanus de Puel et c o n -
tes i n profundum, jacenlcm mercalorcm scmivivum sortes sui ctini coiisenstt opidanorunt, secttiidnin
respiciunt. A d quem quibusdam ad e x l r a h c n d u m rclala veleranorura, llenricttra prefatum ducent B r a -
dcscendentibus inlrorsum qucdam cavca p a l u i t , baucic ad opidum n o s t r u m accersientes, circa m e -
euniulata ossibus e l humauis corporibus. ldcirco d i u m f o r u m sedili grandi sedere iecerunt, et claves
conplelis quindcnarum (700) per bannilein campa- p o r t a r u n i ipsius opidi ci t r a d i d e r u u t . Qui acceplas
uara c i t a l i o n i b u s , hospitii dominus ille non compa- claves i n a n u 8 3 1
stringens fiiio suo ei c o m i l a n t i d i x i s -
r e n s p r o s c r i b i l u r , e l quia sccundum j u s t i c i a m liujus se f e r l u r : Ecce 9 nunc sum dominus oppidi hujns !
opidi bona lemporalia perpelranciuin lalrocinia i n - Gtu filius : Sic pater carissime; si tamen per episeo-
(iscantur, qucslio orta est inter rcclores hujus l o c i , pum et abbatem, veros ejus dominos9 processtsset
6cilicet scabinos ct cousulcs, si 8 H
tixor lalrouis donalio. De eodem. A n n o eodcm ctim opidani Sau*
iJlius, nescia flagicii sui m a r i l i , bonorum suorum c l i T r u d o n i s pcrcussuram monete, quam qtiedam
fieri dcberet exsors. Super quo facla inonilionc pcr opidana i u feodum ab episcopo ab olitti h a b u i t , i n
s trlleluin, Godescalcus predictus scnlenciaiiter pro- gravamen sui doraiui U e n r i c i episcopi electi pro-
nunciavit per sequclam a l i o r u t n s c a b i n o r u m , innoxie curassenl t r a n s f c r r i ad ducera Brabaucie H e n r i c t i m ,
u x o r i sua bona ilcbere r e s l i t u i . Ob quam scabiuorum ct qucdam etiara servicia balistariortim eidem d t t c i
senlcntiam maxima t u m u l l u a l i o inter opidanos prestarc se obligassettt, idera elcctus a s u r a m o p o n -
stirrexit, in tanluin u l Jordanus de Pulc comcs mer- tifice Alexandro q u a r t o obiinuit mandatum, quo
calorum et sui c o n s i i i a r i i , contra dorainos suos, compelicrentur a ntale templatis desistere. l l t i j i t s
episcopum et abbalera, grassali, juridictiones eorura vero mandati cxcculio injur.cla cst abbati W i l t e t i n o .
violentcr conlcropncntcs infregerunt. Incid. Anno Qui dtira sccundtira ordincra j u r i s m o n i t i essent c t
eodem W i l l c i m u s rcx Ronianorutn Frisoncs subju- non rcsipisccrcnt, tandcm cxcomraunicaiitur. P r o p t e r
g .vit. Qui scqiienli anno i n conversione sancli Pauli
n

quod Jordanus dc Puel cum suis complicibus, L a m -

(701) eosdem impcleus cum m u l l i l u d i n c suorum
b c r t o de Porta, W a l l e r o Rufi, Johannc iilio T h a r i s i i ,
Miper glacies, prevalenlibus Frisonibus, anno rcgni D C l aliis dccanis g u l d a r u m , commuuiiate c o n c i t a u i n
sui 9. occiditur. a r m i s , assumlis secum v i l l i c o dc L e w i s ct D o r i u a l e
8 . A n n o D o m i n i 1255, i m p e r i i W i l l e l m i regis 9 . (705), c u m v c x i i l i s explosis egressi, dc molendiuts
pridera o c c i s i 819
, p r i d i c Kalendas Mai, Jordanos dc noslris apud Gorsembruel et Merwiie ferra mola-
Pule coracs mercatorura cuin suis complicihiis c t r i u m iapidum abslulerunt. Qni inde rcdeuntes, c u m
coinmunitate effregit scram de aquaduclu nostro n u i i t i l u d i n e pedestriuin ct v i g i n l i equestribus vio-
super p r a t u m W i i l o n i s , alias dicti W i l b a n i d , ubi i e n l c r moiiasterium i n t r a v e r u n t , et cffractis o s l i i s

VABIiE LKCTIONES,
tu
deestV. 8 M
occiso i\ M t
figiiur ad 1*. 8 3 1
m a n u m I*.
NOTiE.
698) I . q . bromosus, felidiis, i m m u n d i B . Reg. i m p . , ed. 2 , p. 3 6 .
|«99) Celhe. (702) Cf. ilocsemius 1» 5»
,700) Spatiura qnindecim d i e r u m . (703) Dormael.
( 7 0 i \ I u j o 2 8 J a n . 1225, anno regni 8. Cf. Boehiiier.
513 CESTA A B B . T R U D O N . - C O N T I N U A T I O 111. — P A K S H. 5*8

cum p a r i e t i b u s ante altare beati T r u d o n i s , i l l i c A 10. Eodcin anno Uenricus elcclus Leedieusis,
i r r u e n l e s , pervenerunt usque ad graduiu cbori SH- s i m u l a t a e u m Trudonensibus pacc, opidum ipsum
p e r i o r i s , ex quo n i n i i r u m t e r r i t i domnus abbas et i n l r a v i t , comitante sibi post lergtim a r m a t o r u m
d o m n i commonacbi ad latebras h i n c inde f u g e r u n t . muliiludine [cf. Hocs. 5 ] . Quapropter cougregalis
F u e r u n t q n e i l i i sacrilegi i n l a n l a i n rabiem versi, scabinis pro t r i b u n a l i , Jordanus dc Puel, a l i a s dicltis
qtiod qtiidam c x ets cum i m p e i u in f e r e l r u m sancti de L a c u , cum suis complicibus tanquam rei c r i m i u o
T r u d o n i s c u m haslis suis i m p c g c r u n t , ex quibus lcsc majeslalis senlenlialiler p r o s c r i b u n t u r a p a l r i a , >
pltires de magnatibus et melioribus opidauis et honorc e l possessionibus suis. Iiem. Post hcc jussu
plures ex mansionariis fuisse d i c u n t u r . Qui usqtie elccti i n l r o i l u s p o r l c de Slaplen, qua teiidilur usquc
ad capellam sancti L a m h c r l i accedenlcs, sccuribus B r a b a n c i a m , a g g e r e l i r i n o o b s l r u i t u r . Propter quod
e t f u s l i b u s a d j a i i u a m perculienles, nitebantur i r r t i m - dux ipse indiguaius contra elecii armalorum
p e r e e t d o m n u m abbalem molcstare. Post hec idcm n i u l t i l u d i i i e m , copiam m i l i l u m c o n g r c g a t , sed pace
J o r d a n u s e l magna pars comilaltts , M
cmn officinio- intervenieiile eleclus et d u x pacati s u n t t a l i paclo,
r u m dccanis ad p o r t a m c l a u s l r i congressi, super quod a b j u d i c a l i o facta Orina maneat; ex gratia
j a n u a s obseratas 1 9 3
ictibus i m p u l e r u n t , sed non tauien, si ipse Jordanus et c o n s i l i a r H ejus r e v e r t i
eflregerunt. Posl a l i q u o l vcro dies idem sacrilegi B ad opidum elegerint, ipsos in pace rcsidere i n eo
r e q u i s i t i , cur lam ncfanda monasterio sancti T i u - licebil tanquam proscriptos. Insuper c o n d i t i o n a t u m
d o n i s infcrre picsumpsissent, responderunt ex jussu esl, quod t t i r r i m scu c a s l r u m , dudum per ipsum
d u c i s Brabancie hec facla fuisse, c u i paulo aulea electum i n l r a [muros opidi n o s l r i reslauratum et
cfavcs p o r l a r u m ipsius opidi tanquam domino suo fossalis c i r c u m d a t u m , versus T r a j e c l u i n respicienet
t r a d i d e r u n t . F u i t aulein m a x i m a causa presumpte — quod per prcfatos Jordanem et suos p r c p e d i l u m
i l l o r u n i violencie, quod domnus abbas exequens c x s l i t i l — ipsc clectus, ad precavcndiim, nc o p i d a n i
niandatum aposlolictim, cxcommuuicationis i u eos amoJo rebellare presiimpseriut, flrmare libere pole-
senientiam proseqitcbalur. Proptcr quod ipse d o i n i - r i t . ' D e quo castro, secundum relalioncm antiquo-
nus abbas v c r i l u s adhuc insutlum e o r u m , ad c u r i a m rum, pons, fper transveisuin fossaiorum desuper
nostram Donc p r o x i m a die sancti Johannis bapliste couslructus, i n t r o i l u i n l i b c r u m familiaribus eplscopi
sequenlc confugij^; u b i cciam plures senioruni, vel dedit.
u t fercbatur totus convenlus, subsectitus f u i l , usque 1 1 . A n n o Doinini 1257 dissentio o r l a csl per
d u m opidanorum scvicia q u i c v i t . Itein feria sexla, p r i o r e m G t i n i r a m i n u m et t o l u m conventum c o n t r a
s c i l i c e l die scxlo post diein beati Johanuis, iidcm domtium W i l l e l m u m a b b a l c m , co quod pelebant
q u i p r i u s explosis vexillis cum cquestrihns et m u l - augmentari sibi prebendam monachalcm i n v i c l u et
t i l u d i n c a r i n a t o r u i n c u m impetu ad clcricos clanta- v c s t i i u . Sttpcr quibus landcm compromissum est
v e r t t n t , quos desttper f o r i i m insequentes, tisque i n ex u l r a q u e parle itt domnuin G. archidiaconem
e c c l e s i a m bcatc Maric f u g a v c r u n l . Quos m u n i t i o n i Leodicnscin, tanquam i n a r b i t r u m . Qui d i l i g e n t e r
t u r r i s se coinmillenles i n s e c u l i , duabus firmis j a n u i s considcratis q i i e r c i a r u m causis, sunm a r b i l r i u m sic
do l u r r i clfraclis, ceperunt i b i d c m domnuin Cle- p r o n u n c i a v i l : p r i m o quod ad 5 denarios Lovanien- #

n:entem plebanum Sanclc Marie c u m aliis cx sacer- scs, q u i singulis diebus pro coquina c u i l i b c l f r a t r u m
dotibus a u l c l e r i c i s , pro eo quod aposlolicis manda- d a n l u r , pcr singulas sextas ferias & vasa siliginis de
tis p a r c r e v o i u e r i i n l . Quos cum iiiferiusdcduxissent, r c d d i l i b u s nionaslerii pro fcrculo piscium emcndo
tandem habho i n l c r sc consilio, liberos abire d i m i - assignarenlur. Ilem quia feriatis diebus sexta u n a ,
s e r u n t . Uuus vcro de sacerdotibus Adatn itomiiic ad i d est sexla pars unius s c x l a r i i , c u i l i h e t f r a t r u i n
t i i r r i n i nou confugil, sed r e t r o majus allare ecclesie a m m i n i s l r a b a l u r pro vino tiuius d i e i , prefatus a r b i -
bcate Marie in confessionis camera se t u l a v i i . i n ter unam q u a r i a m mcnsurc opidi h u j u s , id est
q u e i n c u m vellent i r r n e r c , s u r r e x i t , el p i x i d c m sacro- q t r t r t a m partem unins s e x t a h i , singulis diebus per
s a n c l i corporis C b r i s l i i u tnanibus accepit, sicque, D Singulos damlam pronunciavit, l l e m de vcsliario.
l i c e t ccclesia plena armalis fuisset v i r i s , cessavc- cuiu vix inarcha cuin d i m i d i a c u i l i h e l d a r c l u r , t r e s
r u n t i n eur.i i r r u c r c . Eodcui vero die iidetn Jorda- marchas Leodicnses, que faciunt dcccm solidos
nus et sui cum toto o p i d a n o r u m t t i m u l t u ad f o r u m grossorum v e i e r u m , amodo libcrandos pronuncia^
accedeiiies, caplivos deduxerunt scabinos o p i d i , s c i - v i l . Incid. Eodem annoocciso apud Frisones Willefc*.
l i c e t AVallerum f i l i u m Ermegardis, W a l l c r u m dc m o rege A l c m a n o r u m , dissentienlibus clectoribas*
D o m o lapidea, B o b e r l u m Probum, Jordanum Scofeel, Bychardus comes Cornubic mcdianto pccuuia ele^
Aikint et Nycholaum inilitem ac alios plnres o p i - ctionem sibi paraverat, c l pcr Conradum C o l o n i e n -
d a o o s , nefandis eorum insultibus consentire nolen- scni archicpiscopum i n regem Alemanic Aquisgraiit
les. Quos tanquam viles trajisgressores i n anulis consecralur contra regem CastcIIe [cf. HOCSEM. 5.^
f e r r e i s m a n s i p a v e r u n l , apponentes eisdem custodes Item. Anno D o m i u i 1258 W i l l c h n n s abbas Bcginas,
d u c i s Brabancic suh expensis gravibus. que sub divcrsis parrociis n o s l r i o p i d i , p a r l i m sciii*

VARIiE LECTIONES.
i M
comitaiis i #
. , M
obscrvatas 1*
547 R O D U L F l A B B A T I S S. T B U D O M S

cct apud Ghovelinghen, Rokendale, Sanclum sepul- A risdiclionem noslram sihi u s u r p a v i t . Eantlem v i o -
o r u m , et p a r t i m apud Sanctum Genghulfuin Dco lenciam nobis i n t u l i t dux Brabancie i n v i l l i s n o s l r i s
servicbant, i n u n u m locum collegil, et i n suburbto sub dominio suo situalis. De qtia g r a v i violencia i s t e
de Scburovem i n allodio et d i s t r i c l u monaslerii devolus abhas Willelmus viscerabililer fiens et
nostri ecclesiam in.honorem sancte Agnetis c o n s t r u - ingemiscens, c u m a suis secretariis amicis de n i m i a
x i t , ad quam c o n t u l i l reliquias de corporibus san- impaliencia redarguerelur, hoc solum solatii s i u i
c l o r u m 132, ubi edilicalis per g i r u m mansionibus, remansisse dixit, quod contra voluntalem suain
n i u r u m firmum i n munitionem circuinponi p r o c u r a - talem violenciam passus fuit. Itcm. Eodein anno, 6
v i t . Oh ciijus perpeluam tnemoriam raagislra Begi- Idus Julii (707), die dominica i n l e r nonam et vcspe-
uarum in die deposilionis beali Trudonis offerl ad ras, cecidil media et major t u r r i s roonaslerii n o s t r i ,
allare unum atireum denarium valentem 3 grossos cum esset aura penilus t r a n q u i l l a . Hujtis r u i u e f o r e
veteres. T c n e n t u r etiant eedem bcgine blada sua causam d i x e r u n t , quia arcus voltc q u i subtus e r a t ,
molere ad molendiuuin n o s l r u m i n Mervilc, p r o u t sub quo capella sancti Nycholai e x s t i l i t , u b i c o l i d i e
i n literis inde confeciis plenius c o n l i n c l t i r . liem. per unum ex conventu f r a t r u m n o s t r o r u m missa
Eodem anno discordia i n l e r n o s t r u m monasteritim c e I e b r a l u r , p r i m o dissohilus f t t i l . E l quamvis t u n c i n
e l convenlum f r a t r u m M i n o r t n n i n opido nostro B ipso i u s l a n l i m u l l i honesti v i r i ante allare sancti
commoranliuro per a r b i l r a l e m c o m p o s i l i o n e m s i c so- Leonardi ad tractandum de arduis causis simttl
p i l a e s t , q u o d idem conventus p r o l o c o , in quom££cot convenisscnt, omnes illesi cvaserunt; sed dtte
et eorum ecclesia sita est solvet 8 3 8
nobis perpeluo roinores nole peroptime consonancie c u m campana
i n d i e deposilionissancti Trudonis i i n u m a u r e u m dc- s e i t e lapse s u n l conTracle, due vero majores, s c i l i -
n a r i u m , valentem 12 dcnarios Lovanicnses, et quod cet A u r e l i a et K a l e r i n a , licet r u e r u n t , inlcgre p e r -
haheant liberam sepulturam, salvo j u r e parochialis rnanserunt. Quinlina vero i n casu super dtias trabes
ecclesie. Incid. Anno Domiui 1260 W i l l c l m u s abbas cecidil absque lesione, quam cuin campana none e t
a l l u l i l de Colonia plures reliquias, tain de sanctis bannili campana deposuerunt, e l duas alias que n o n
undecim milibus v i r g i n i b u s quam sanctorum The- ceciderant otliciati n o s l r i , u t cis u t e r e m u r , t u c i u s
beerum et Gcreonis. suspendcrunt. Post hujus t u r r i s r u i n a m q u i i i d e c i t n
1 2 . Anno Domini 1263 vendila sunt bona mo- gradus, qui solebanl tnfra campattas anle i n a i u t i n a s
nasterii hujus supcr Moseilam sila sub dyocesi legi, ceperunl in choro d i c i . Item. Anno Domini
Trevcrensi, que condam Adelbero secundus, Me- 1269 molcndinum nostrum apud Meelseren t r a n s l a l u i t i
tensis cpiscopus e t h u j u s loci abbas, nobis c o n t u l i t . est ad monasterium sororum n o s l r a r u m i n M i l c n
Quc l i l u l o e m p l i o n i s religiosi v i r i a b b a s e l convcnlus ^ raiione commutalionis pro aliis heredilatibiis
de Hemmenrode acquisicrunl pro 1150 marcis bo- 15. Tempore biijiis d o m n i W i l l c l m i , c u m a b a n l i -
n o r u c i ct iegalium s t e r l i n g o r u m , 12 sterliugorum quo tcmporc ad prebendas sancle Marie, que devolfs
solidis pro qualibet marcha computatis. Cui sumroe pauperibus beginabus ct paucis quibusdam viris
addite fuerunl 60 carate v i n i de Mosella infra trcs c o n l e r u n l u r , per singulas singulis scptimants u n u s
annos succedenlcs roonasterio dcliberande. Que denarius Lcodiensis ad duos albos panes d i s t r i b u e -
pecunie summa conversa cst i n u i i l i i a l e m monaste- r c u t u r , ipse idem abbas pro illo tino denario L e o -
r i i , tam pro solvcudis gravibus debilis ad usuras diensi c o n s l i t u i l e t dedil duos Lovanienses. N u m e r u s
conlractis per suos predecessorcs, quam pro r e d i - harum prebend.irum est 2 0 , et hahet qtielibet
mendis et cmeudis bonis h c r e d i l a i H S monaslcrio h a r u m prcbendarum duos panes albos de eadem
ipsi bene silualis. Ilem. Tcmporc hujtis abbatis t r i l i c i m a t c r i a e l pondere, qualcs sunt panes p r e -
comes Arnoldus de Los (704) nulhini j u s ltabuit i n bende d o m i n o r u m , quc singtilis sabbatis diebus
villa noslra B o r l o , nec redditus aliquos secundum prcfatis pauperibus m i u i s t r a n l t i r . Insuper ad p r c f a -
relalionem v e r i d i c o r u m 1,38
vcteranoruro, nisi so- tas prebendas dalur singulis seplimanis d i m i d i a pars
lutninodo ad molam Sandicis i b i d e m , que solvebal p quarlc p a r l i s uttius vasis de pura e l purgala f a r i u a
eidem velerem roitam (705) curo d i m i d i a ; simililer quc equaliter d i v i d i t t i r i u t e r habentes piefatas p r c -
i n ceteria v i l l i s roonastcrii hujus Engclmanshoven, b c n d a s ; preterea alia mcdietas quarle partis f . i r i n e
H a m , Halen, L i n k o u t (706) cum ceteris n i c h i l j u r i s o m n i sabbalo d i s l r i b u i t u r paupcribus aitte p o r t a m
habuit p r c t c r advocaliam, que suis predeccssoribus roonasterii. Item ullra has 20 prebendas idem W i l -
collala f u i l pro defendendis juribtis monaslerii. Sed lelmus abbas suo tempore constituit consimilem
comes iste proprie salulis iromcmor, v i o l c n l e r j u - prebcndani i n honorc sauctorum T r u d o n i s e l E o -

VABIiE LECTIONES.
, ! 8
& o I v e n l 1*. 8 3 8
j u r i d i c o r u m i\
NOTiE.

(704) Octavus filius Joannis comitis Lossensis. (705) Moneta oerea Flandrensis.
Parlem advoraliae Arnoldus vendiderat W i l l e l m o (700) L i n c h o i i t propc Diest.
abnaii anno 1282, u l probaut t a b u l x apud Manteiium (707) l l a , non c u m codicc v m Id. Jul. le|en-
p.217. dum cst, nam dies Dominica incidebat i u 8 J u l . txGS.
349 GESTA ABB. TRUDON. - CONTINUATIO U I . — PARS I I . 550
cberB, Q u l n t f n i , I t e m i g i i et LibertT, que e t w n ap- k p o r l a m , m de serviciis et pcmnonUms, qulbas tffcte
pellatur prebenda sancti T r u d o n i s . De eodem. Anno molendina ecclesie nostre sancti T r n d o m s
eodem aut c i r c i l e r , Jacobus cognomine Juvenis, tenebantur, aliquid supercreverit. De eodem. De
prepositus hujus l o c i , v i r discretus et fide dignus, cotidiana missa in altari sancli Nycholai cele-
cum fuisset diversis vicibus a pluribus honestis et branda, de qua j a m n a r r a l u r , sciendunt est, quod
d i v i t i b u s personis executor teslaroenlorum consli- post tunc 1 8 7
anno D o m i n i 1265 prefala t u r r i s cor-
tutus, i n remedium a n i m a r u m eorumdem acquisivit r u i t , p r o u t supra patet, et ita ihidem mtssa celehrari
certos reditus h e r e d i l a r i o s , de teslalorum bonis non p o t u i t . Propter quod forsan aliquis hesitare
emptos, q u i sufficerent perpetuis temporibus ad 18 posset, si illa cotidiana missa in prefalo altari fieri
minores prebendas, ex quibus quilibet pauper p r e - debila esset et fuisset omnino pretcrmissa ; sed
bendarius habet u n u m panem, vulgariter dicttim v i s i b i l i l e r credendum est, quod isle ahbas e l sttus
hnesgbenoetbroet, de quibtts fiunt ex uno vase 14 convenlus, viri magne devotionis et reverencie,
panes subalbi coloris. A d islas preheudas pecunia prefatam colidianam missam traiisluleriiit ad et
n o n d a t u r neque f a r i n a . I t e m c r e d i t u r , quod idcm supra allare bealissimi sancti T r u d o n i s , u b i singulis
Jacobus de lestatorum bonis c o n s t i t u i t seu attgmen- diebus celebralur missa m a l u t i n a l i s aliquibus san-
l a v i t prebendas, que i n cena D o m i n i pauperibus clorum diebus, ad quoru m altaria p r o l u n c bec
intra ambitum c l a u s l r i d i s t r i b u u n t u r , per singulos missa c e l e b r a l u r .
u n u s panis v u l g a r i l e r hucsgenolbroet, tit supra 14. Teinpore hujiis domni W iIIeImi fuerunt p l u -T

tlescribilur, et duo alleca cum uno nigro Turonensi. res hujus loci monachi n o b i l i u m v i r o r u m filii i l l e g i -
H a r u m prcbendarum numerus esl 250. In hujusmo- t i m i , q u o r u m uuus diclus fuit L u d o w i c u s , filius vel
d i elemosinarum redditibus idem Jacobus procuravit nepos A r n o l d i comilis dc Los, qui diu s u p c r v i x i t
solenniter i n b e r e d i l a r i abhalem hunc W i l l e l m u m p o s t o b i t u m hiijus d o m u i W i l l c l n i i abbatis; fuit eciam
a u l a i i u m notnine monastcrii hujus. De eodem. Ilcm unus nomine Godefridus, I l e n r i c i Lcodicnsis e p i -
sont adhuc 11 panes ex farina non colata, sed scopi filius. T a l i u m i g i l u r reccpliones scu i n l r u s i o -
p r o u l multa defertur, q u i e x d i m i d i o vase conficiun- nes convenlus cgrc f e r c n s , coiisenciente domuo
t u r , e t d a n l u r s u p e r c u r i a m bftgiiiarum. A Kalendis ahbate W i i l e l m o a u t tino suorum successorc, c o u -
Decembris 4 vasa pisarum coquehantur in seplimana corditer s t a l u l u m f u i l , quod nullus ex tunc in autca
p r o potlagio (708) pauperum, ad q u o r u m condi- i n monachum hujus loci rcciperctur, nisi ipse r o c i -
m e n t u m 5 solidi Lovanicnsiuin dabantur. F u i t e n i m picndus et ainbo parenlcs ac amboruin parentum
g r a n d i s caldaria i n domo p o r l a r i i snpra fornaculam ^ parentcs de thoro legilimo l u e r i n t . Quodam tcinpore
H r m a t a , ad modum caldarie c e r v i s i a r i i , ex qua c o n t i g i l mirabile faclum i n c y m i l e r i o hujus mona-
c o c t u m pottagium in vasis haustum ad portaro de- slerii sancii Trudouis, p r o u l relaium a u d i v i , quod
f e r c b a t u r et patiperibus d i s t r i b u e b a t u r . liem. Anno tempore prelationis hujiis abbatis W i l l e l m i accidisso
Domini 1271 , i n craslino epyphanie, domnus " • o p i n a t i s u n l . F u i l cnint quidam prcdivesdivicias
prefatus Jacobus preposilus obiil, qui reliquit quovis levi modo cuuiulans. I l i c cuin fuissct de
monaslerio 660 libras Lovanieusitim et amplius. f r a l e r i i i l a l e gulde sancii E u c h e r i i , defunctus. sepeli-
Que pecunia couversa est in finalem solulionem t u r j u x l a gulde prefatc fratres iufra d i s l r i c t u m n o -
o m n i u m d e b i l o r u m hujus ecclesie, ita quod hoc s t r i c y m e t e r i i . Cujus exequiis de more peractis, c u m
anno abbacia ista, que a 40 annis prccedentibus sero factum csset, quidam juvenes commonaclii
gravibus debitis fuit obtigata, nunc nulli in aliquo hujus l o c i , forte flcolhoroali, in infirmilorio ccnali,
teneatur Iiem. Tempore hujus abbatis, q u i c r c - ceperunt j o c u n d a r i et dicere : Si qui$ no$trum
d i t u r luisse anno Doniini 1252, Crislianus advocatus tanle audncie est 9 quod accedat ad $epulcrum de-
S a n c t i T r u d o n i s el Ida ejus uxor conlulerunt tno- funcli livjus diviiis, deferens ad aspectum nostrum
n a s t e r i o noslro superius molcndinum e l medietalem de lerra scpuUhrali, nichil solvet de poiu hujus cene.
i n f e r i o r i s moiendiiii Gorsembruel, u l inde d a r e l u r ^ T u n c ex ipsis unus, corpore et meute clcgans, con-
i n die auniversarii ulriusque ad pylauciam f r a t r u m tinuo surgens, accessit ad locum scpulturc, ct c i i m
u n u s modius, e l s i m i l i l c r tinus modius ad clcmosi- manuro extenderct ad capieudum de terra m o d i -
nam patiperunt perpetue. l l e m p r o m i s i t abbas et cum, accessit quidam i l l u m a c r i l e r brachiis s t r i u -
convcnlus pro ipsorum aniiuabus i n altari sancli gens. Quod juvenis ille scncicns, forliter renisus
Kycholay, sub m a j o r i t u r r i nostra sito, colidie per est. Ubi dum d i u luclattiro est, impuguator dispa-
u n u m dc noslris f r a l r i b u s debere roissam c c l e h r a r i . r u i t , sicque ille iteralo inclinatus, in manu terrant
t i e m pro.nisit idem abhas cum convenlu dare f r a - accepit, et ad suos consodales a l i t i l l t . Quein illt
t r i b t i s e l domiuis i n i u f i r m i t o r i o discumbentibus 8 t a m d i u retardatum i n t u i l i , videnles eum sine ha-
modios siligiuis perpetue, et tolidem pauperibus ad b i t u . m q u i r u i t t u b i dimi&erit cucullam. Tunc ille.

* VARliE LECTIONES.
posih&c dimidia columna vacua relicta e$t; niltamen dees$e videtur. hunc 1* acced's?e

NOTiE.
(708) O m n e l e g u m i n u m genus; G i l l i s he bes potageres.
551 RODULFl A B B A T I 5 S . TRUDONIS

uarrans q u i d e i acciderat, subinlulit - Redibo ct A taberna domuneulam nostram intrat, filunlem me

cucullam michi ab illo extractam reportabo. Slatim invenit, et cum me paventem respicil 9 maledictionibut
cum ad locum i i l u c venisset, cucuilam supra se- cum gravibus verberibus neque 9 1 9
demeritis indesi-
pHlcbruin i n v c n i t , sed i l i u m invasorem non reppe- nenter afficit. Tunc abbas : Quid agis9 filia, post
r i t . Qni reversus ad consocios, tam amens affeclus tanta gravamina ? Respondit : Proslerno me ad
esl, ut infra paucos dies sepulture t r a d e r e l u r . M I - oralionem 9 et tunc recolo pastionem Christi 9 et conti-
RACULUM. Teinpore hujus abbalis contigit u n u m nuo tam dulcem contolationem in mente sencio, quod
d c v o l u m hujus ioci monachum ab hoc scculo t r a n s - omnium miseriarum pondus pro nichilo reputo. 0
ire, q u i in ipsa nocte abhali comparcns, ad penas karissima 9 rogo te 9 i n q u i t abbas, ut velis nuper de-
purgatorii addictum se i n g e m u i t . Cui coinpaiiens [unctum nostrum confratrem penitentie el orationum
abbas ipse que^ivit per quein modum efticacius libe- tuarum facere participem.Cui illa i i h e r a l i l e r a i t : Pro-
r a r i posset. In suburbio, quod Nove domus dicitur, til ei totaliter, ti quid Christo gratum aliquid offerre
i r . q u i t , matrona paupercula moratur sub domuncuta merui, e l sic ad sua reccssit. Nocle i g i l u r sequenti
illius platee, cujus penitencia michi precipue auxitiubi- ahbati i n s l r a l u suoquiesccnli anima illa i n c l a r i t a l e
tur 9 sicque aniina iila e v a n u i l . I g i l u r mane faclo magna apparens, gratias i l l i o p t u l i t , quia a p e n i s
misso festinanter, n u n c i o , i n v e n i l u r illa i n t a l i do- B se liberatam et ad clerna gaudia sc ascendentem 1

ntuncula et nomine eodem nunciipata, p r o u t anima dulci voce resonans continuo e v a n u i t . Item. Anuo
iila p r e d i x i l . Que cuin presentie ipsius abbalis c o n - Doinini 1272, 4 . Kalendas M a r l h i i , domnus W i l l e l -
sedisset, inlerrogata de statu et modo suo v i v c n d i , mus de Rikle, poslquain 23 annis h u i c roonaslerio
r c s p o n d i l : Karissime domine, ego peccatrix maritata streuue p r e f u i t , i n Domino obdorroivit. C u j u s c o r p u s
sum t nultius meriti comcia, que habeo maritum inso- sepultuiii est ante capeliain beati T r u d o n i s . i n l o c o
tcntem 9 ebrietatem frcquentantem. Qui dum sero de veteris s a n c t u a r i i .

DE CESTIS UENRICI DE W A E L B E K E ABBATIS.

4. Anno D o m i n i 1272 pcndenle scismale i n t e r C n a n t , et episcopum de suis insolenciis accusant.

R i c h a r d u m c o m i t c m Cornubie et regem Castelle dc Qui presenlie landem pape Gr«gorii acccrcilus,
imperio regni Alemanie, et L e o d i i prcsidente l l c n - prcsentibtts ibidem precipuis thcologis, T h o m a de
r i c o , f r a l r e coiuilis Gehie, domnns l l e u r i c t i s dc A q u i n o o r d i n i s P r e d i c a l o r u m , et Bonaventura o r d i -
Vaelbeke abbas e l i g i l u r , v i r magne nalionis scd nis fralrum M i n o r u m , cxclusa c o m i t i v a s u o r t t m
simp-ex. lncid. Eodein anno Placentiuiis de generc n o b i l i u m , episcoptis solus a s s t i t i t . Appositus e r g o
V i c e c o m i l u m , archidiaconus Lcodiensis, quem H e n - i l l i l i b c r e s t ad c x a n i i n a n d u m , sed i l l i t e r a t u s r e p e r -
ricus filius c o m i i i s Gelrie, concanonicus suus, cou- tus ab episcopalu d e s l i l u i t u r , et reddito anttio
dain iuhoiiesiavit palmo suo iilum ad m a x i l l a m rcccdere j u b e t u r . Acta sunt bcc anno episcopalus
pcrculiendo, in papam e l i g i l u r , et Gregorius decimus hujus d e s l i t u t i * u
I l e n i i c i 2 7 , q u i c u m confcsione
vocatusest. Qui prefalo l l e n r i c o , anle plures annos ad propria rediens, pcr l o t u m episcopatum castra epis-
Leodiensi ecclesie p r c s i d e n l i , nunc i u papam c o n - copalia occupavil.Eodem anuo [I1OCSEM.,10] Johannes
secralns palerne cpistolam c x b o r t a l o r i a m s c r i b i t , d e A n g h i e n s , Tornacensis eplscopus, t r a n s f e r l u r a d
u t e v i t a t i s viciis pro exscrjuendis v i r t u t i b u s insudes- Leodicnsein episcopatum i n codein consilio L u g d u -
cal. Incid. A n n o s c q u c n l i Rodulphus p r i m u s , comcs ncnsi pcr prcfatum G r e g o r i u m , c u i etiam a b b a t i a
ije llavensborch, pcr consensum electorum i m p e r i i monaslerii Slabulensis, prcfalo I l e n r i c o a b ! a ( a , c o n -
in regcm Roinanoruin e l i g i t u r [VINC. BELL. XXXIJ, i e r t u r . Incid. Anno s c q u e u t i , i n die bcate Maric
ct A q u i s g r a n i c o r o n a t u r . Qui regnum Alemauie Magdiileue.solcmpnis processio facla est, congregato
penitus d e s l i t i i l u i n ad stalum p r i s t i n u m strennue universo populo c t p l u r i b u s ex circonjacenlibus
r e f o r m a v i t . incid. Eodem anno Johannes dux Bra- v i l l i s , ubi curn m a x i m a dcvotione et reverentia
bancie c u m rouliiludinc a r m a l o r u i n ad invadcuduin d e p o r l a t u m est f e r e l r u m s a n c l o r u m T r u d o n i s ct
Lcodienscm episcopatum usque opidum L e w i s p r o - Eucherii. Incid. Eodem anno c u m processio fieret
grcssus, supervaduin v u l g a r i t c r Tvennc n u u c u p a i u m apud Trajectum c u m feretro sancti S e r v a t i i , u b i
tentoria fixit. n u i i l i t u d o p o p u l i ad m e d i u m pontis p e r v e n i l , disso-
2. [IIOCSEM. 8 . ] A n n o D o m i n i 1274 Gregorius l u l o ponte subroersi sunt i n Mosa fiumine 300 b o -
l c r c i o anno ponlificatus sui proiectus ah urbe Roma, inincs. Incid. JAnno D c m i n i 1276 Wido conics
v c n i l L u g d u u u m u b i pro passagio terresancte s l a l u i t F l a n d r i c c t Johanncs dux Brabancie c u m suis p l u r e s
c o n s i l i u m , ad quod i n t c r cclcros episcopos I l e n r i c u s vilias i n episcopatu Leodiensi combusserunt. E o -
d3Gelria f Lrodieusis cpiscopus, personaiiler citatus dem anno Uoyenscs et i l l i de Dyouanto t e r r a m
c o m p a r u i l . Quod ubi Lcodiensibus et ceteraruui comitis N:\murcensis i n l r a v e r u n t e l multas viilas
v i l i u r u i n majoribtis i n n o l u i t , nuncios illuc d c s i i - combusscrunt [cf. 4Iocs. 10.|.

VARL£ LECTIONES.

absquc T l 4
* exciditu verba qu&dam apparel : gauderet vel lale quid. 9 k l
deslilui 1".
555 GKSTA ABI5. T R U D O N . - CONTINUATIO I I I . - PARS I I . 854

5. A n n o D o m i n i 4277, p r e l a l i o n i s hnjus abbalis A nequirct, c l ideo colidic a convenlu i n s t a n t c r v e i a -

l l e n r i c i sexto, c u m f r a l r e s s u i et consanguinei bona r e l u r , resignavit ahhaliam i n manus sui o r d i n a r i i ,
n i o n a s t e r i i hujus ad eornm p l a c i l u m disponere v c l - Johannis episcopi Lcodiensis;
l e n t , et ipse q u i a pusilianimis erat, illos compescere

DE GESTIS W I L L E L M I SECUNDl ABBATIS.

1 . Post prefatam resignalionem habito consilio, et niultis nohilibus e l validis homimbus nurocro 350
tolus conventus vota sue electionis i n ipsum episco- o c c i d i t u r . Jncid. Anno sequenti (1277) Johanne papa
pum t r a n s t u l i t u n a n i m i t c r , confidens sue fidei de rooituo, Nycholaus t e r t i u s succcdil, q n i f r a l r i h u s
providendo idoneo pastore. F u i l vcro i l l o tempore Cystercii " ordinis p r i v i l c g i u m d e d i l , quod tempore
8

monachus apnd roonasterium Haflligcnscm , vir i n l e r d i c l i uiiiversalis ubique inleresse possunt d i -

m a g n e l i l e r a t u r e et vite veuerabilis, nomine W i l - v i n i s , ecclesiis f r a l r u m M i n o r u m duntaxat exccptis.
l e l m u s , quem idem episcopus i n studio Parisiensi Jncid. Anno Domiui 1281 Uenricus de Gbelre ,
o p l i m e u o v i t et d i i e x i t , q u i de progcnie M a g l i n i c n - deslilutus nuper ab episcopatu, inagnam pccunie
s i u m originem i l l e g i l l i m u s d u x i t . Uunc u l idoneum summam i n u t i l i l a l e m Leodieusis episcopatus expo-
promovere cupiens, i n d i l a l e ad Romanam c u r i a m s i t a m , ut asseruit, ab episcopo Jobannc insiaiiter
p r o dispensalione nuncios roisit et o b t i n u i t . Qua- B repetivit [cf. IIOCSEM. 10]. Tandem vero coiiventum
propter anno eodero episcopus denunciavil per cst, u t slaluto die apud viliam l l u g h n r d i s (709) ad
bonestos viros c o n v e n l u i , quod providissel ipsis de raclandum c o n v e n i r e u l . Quo dum episcoptis secun-
l a u d a b i i i v i r o preficiendo, preligens statutum diem dutn condictuin venisset i n e r m i s , ex insperato a
quo i l l u m solempniter, ut m o r i s est, i u abbalem satellilibus d e s t i l u l i H e n r i c i c a p i l u r et violcnler
reciperent. interim cum conventus inteliexisset a h d u c i l u r . Qui quia corpnlenlus impctuosuro e q u i ,
i l l u m fore de thoro i i l e g i l i i n o , omuimodis resisle- cui imposiius f u i l , trauscursuin susliiicre nequibat,
bant. Episcopus compcscere iilos cupieus, asscrebat prcciusis vitabbus s p i r i l i b u s , de equo i n t e r manus
i p s u m fore l e g i t t i m u m , quem capud ccclcsie, sum- rapicntiutit pene suflbcatiis corruit, derelictoque
muspontifex, s a n x i l preferendum. Statulo igitur iilo in campcslribiis prope claiisirum lleyleci-
die episcopus c u m honesta comitiva abbatem r e c i - mense (710), tiialefaclorcs confusi fugeruut. Eadem
p i c n d u m ad o p i d u m n o s l r u m p e r d u x i t , e l ut p r o - vero hora f o r t u i t o muliercula superveuil, que c u m
cessionaliter obviam ilii procederent , instauler veucrandi noiitificis capud resideus in siuu suo
r e q u i s i v i t , sed convenlus asserens, l a l i monaslerio collocasset; post lenuis flalus suspiria s p i r i l u m
b u n c m e r i t o non debere p r e f i c i , adhuc r c n i l e b a t u r . exalavit e x l r e m u t n . Iwm. Eadem die opidani Sancti
Quo v i s o episcopus, acceplo i n manu pcrcussivo C Trudonis compcrto scelere rcdimere intendenles
bacillo, compulit omncs, ut albis se induereut, dominuin sunm, rcos illos tisque trans Tcmerant
s i c q u e ordinata processione, feslive ad monasterium fluvium insectiiilur. C o n l r a quos Lossensis c o m i l i s
i u d u c i t u r et consecratur. De eodem. Iste abbas fuit v i r i i n tinum cougressi, pontcs undique e v c r l u n l ,
v i r p r e c i p u e devotionis, zelator religionis, h u m i l i s , ct Trudonenses alinjnos separatiin disccrnenles a
prudens, ecclesiaslicis e l secularibus personis ac- Losscnsibus, quos amicos suos r e p u t a b a u l , c a p i u n -
ceptus, i n l e r confralres et domesticos temperate tur, spoliantur, e l a l i q u i o c c i d u n l t i r . Quod ubi
solatiosus, sludiosissimus i n sacra s c r i p t u r a , et c o m i t i i n n o t u i t , c o n l i n u o captivi d i m i i t u n l i i r l i b e r i .
canonibus sacris eruditus et bontis n i e l r i c u s . De Jncid. Eodem aiuio gravissima bella i n l e r c b r i s l i a -
eodem. Tempore liujus ahbatis lemporaie d o m i n i u m norum regna commissa siinl. Gens Siculoium ,
m o u a s t e r i i i n nttllo d e t r i m e n t u m B V I
susliiiuit. Qui violcnliaiu F r a i i c o r t t u i non fcrcns, in coiileinplum
bonestum hospicii seu c u r i e magislrum secum K a r o l i rcgis F i a n c i e Galhcos in suis j a r l i b u s c o m -
h a b u i t , qtti congrtiis lemporibus i n foro o p i d i de- roorautes, ciijuscunque sexus ct ctalis essent, o c c i -
ambuiavit, ct si quando v i r i honestatis aliunde d e r u n t , e t m u l i e r u i n aGaliicis iupregiiatarum laltsra
venicntes in hospiciis opidanoruin se rcciperent, ad f) aperientes, n u n d u m natos parlus 'cxtraheutes o c c i -
t^s accessit, et invitatos ad mcnsam domni sui derunt. Ipso anno i n l e r paganos mtiiua hclla i n n u -
a b b a l i s prcsentie a d d u x i t , a quo graliose recepti, merabiiibus occisis boniinibus facla s u n t . Incidm
sepc majora inpendia rependerunt. Jncid. Anno Eodein a n n o ( 7 1 i ) Florencius comcs I l o l l a n d i e c u m
eodem W i i l e l m u s comcs Juliacensis curo m u l t i l u d i u e n i u l i i l u d i n e suorum F r i s i a m i n t i l l i o n e m p a l r i s sui
s u o r u m Aquisgrani c i v i t a t e m sue d i l i o n i subicere Willelmi Romanoruro regis, a F r i s o u i h u s occisi,
n i : e n s h o s l i l i t e r i i n p c l i i t , sed Aquensihus v i r i l i t e r i n t r a v i t , q u i Frisoncs devicit et plures i i l o r u m sue
rebellantibus, comes c u m filiis W i l l e l r o o et Bolando ditioni subegit. I n t e r quos Friso unus, ut roortis

VARIJE LECTIONES.
detrimento 1 \ i M
lercii T .
NOTiE.

(709) Hottgarde ad Getam j u x l a Jodognc. Pracmonstratensium.

(710) Heylissera prope T i r l e m o n t , i n o n a s t c r i u m (711) QHod facturo est a. 1282.
355 HODULFIABBATIS S. T R U D O N I S 536
periculum evaderel, comill p a l r i s s u i corpus i n A Montensi a c q u i s i e r a t ( 7 1 8 ) t i n q u o ipsi j u s se habere
t r u n c o (712) reposilum et r e t r o focum domus sue dicebanl—preler hos etiam mulliludo principum
suhterratum effodit et t r a d i d i t , quod ille cum acccdens i n a u x i l i u m archiepiscopi, i n f i n i l u m e x e r -
m a x i m o honore secum ad propria afferens, reve- cilum conlra parvum ducis Brabancie cuncum
r e n t e r sepelivit. Jncid.Anno ipso (1285) Johannes conglobabat. Prcfalus i g i l u r dux confidens de D<*
p r i m u s Brahancie dux cum m a x i m o c x e r c i l u t r a n s - adjulorio, q u i causis favet juslis, ordinata s u o r u * .
i v i t Mosam, c u i Reinaldus comes Ghelriecum m u l l i s acie, conslanter ab obsidione c a s t r i nolens cedcrc
nobilihus j u x t a villam Ghulpen (715) occurrit. ante plauicicm dicti c a s t r i acccssus adversarum
Quorum acies cum ex utraque parte ordinate forent acierum animose expectabat. Congressum ergo est
ad congrediendum, treugis interpositis ab invicera d u r i s s i m u m b c l l u m , c t post maximam sanguinis
pacifice discesserunt. lncid. [IIOCSEM. 1 4 ] . Eodcm eifusionem cessil v i c t o r i a B r a b a n l i n i s ; sed advcrsa
anno (1282) stfde Leodiensi post m o r t e m Johannis parte adhuc cum secunda acie v i r i l i t e r i r r u e n l e ,
dc A n g h i e n episcopi per a n n u m vacanle, Johannes tercia superaggreditur. I h i tamdiu*pugnatum est,
Metensis episcopus, (ilius Gwidonis F l a n d r i e c o m i - ut cougressusbelli hujus mane inceptus, ad v c s p e r u m
t i s , per M a r t i n u m q u a r t u m papam ad Leodiensem usque extenderetur. Sed landcm ceso coinite L u t h -
episcopatum ( r a n s f e r l u r . B senburgensi ( 7 l 9 ) c u m f r a l r e suo W a l t e r o deRtipeet
2. Anno Domini 1288, regni Rudolphi Roma- aliis suis duobus f r a t r i b u s n a l u r a l i b u s , cum p l u r i b u s
n o r u m regis auno 18, mensis A p r i l i s die 25, cum armatorum, quorum numcrus est v i r o r u m 9 0 0 ,
opidani Sancli Trudonis crebris queiimouiis celeris tcrga d a n t i b u s , dux certaminis c a m p u n i
insinuassenl, quod graves excessuum enoritii- v i c t o r o h l i n u i t , et captivavit prefalum a r c h i e p i s c o -
tates assidue i n ipso opido inpune perpeiraren- p u m , Rcinalduin c o m i l e m Ghelrie, A d u l p h u m co-
tur, domnus Jobannes episcopus Leodicnsis et m i t e m Nassouve, q u i post non d i u R o m a n o r u m rex
Willehnus abhas ad refrcuandum eflicatius »na- eflicitur, cl multos aiios nobiles et famosos. Ibi
liciatn perversorum , concitato consilio plurium W a l t r a n d u s domnus de Falcomonte c u m aliis m u l l i s
sapienlium et p r o v i d o r u m , s t a l u e r u n t et concessc- nohilibus, aliis ccsis, per fugam vix cvasit. P r e f a t u m
r u u t , ut i n ipso opido debeat ecse communitas, ad i g i t u r caslruin dtix ipse, i n obsidione persistcns,
dictorum dominorum dunlaxal volunlalcm duralura, dedilum rccipicns d d s t r u x i l , e l l i b e r u m s c c u r u m q u e
p r o t i t i n l i l e r i s supcr hoc confectis, q u i i n nostris ihidem slrate regie I r a i i s i t u m eflecit. Incid. Anno
archivis r e s e r v a n l i i r , contitietur. Que communilas sequenli Jobannes primtis, prefatus d u x , obsedit
paticis aiiuis d u r a v i t . Iieni. Eodem auno m:>gnuni c a 4 r u m de Falcoinonle, sed amicahiii i n l e r v c u i e n l e
borreum nostrum juxta pomerium mouasterii C conpositione, ab obsidioue recessil, quia dotunus
situm, plenum sogelibus f r u m e n l i , siliginis ac ipse de Falcomonte ad oplinendum iliius g r a t i a m
aliorum frucluum, l a t r o c i u a l i i e r est combtisttmi. hotnagio duci faclo, l i b e r u m t r a n s i t u m m e r c a l o r u u s
Incid. A n n o eodem, mensis J u n i i die 5, Johannes preslaudum p r o m i s i t i u v i o l a b i l i l c r observare. jncid.
prinius Brabancie dnx volens stratam puldicain Eodem anno Rudolphus Romanorum rex moritur.
ratione ducatus L o i b a r i n g i e , l a n q i i a m marcbio sacri Ipso anno T r i p o ' i s r h r i s t i a n o r u m civitas iterato a
i m p e i i l , inter fluvios Mosam ct Renum tuiain et Saraccnis c a p i t u r . [Cont. Vinc. Betl.]
l i b e r a m ad deambulandum conservare, cum copioso 5. A n n o Domini 1291 idem abbas Willclmus
exercitu ulira Mosam transiens, Wuronc (714) c o n s l r u x i t de n o v o i n allodio nostro de Dungh a u l a m
c a s t r u m obsedit, pro eo qtiod archiepiscopus Colo- pulcram c u m suis a p p e n d i c i i s , et fluvii Herke
niensis Siverdus (715) i b i raptores servarel, q u i •** (720), qtie l a n l u m post mansionem prelerfluxit,
niercatores m
spoliarent el caplivarcnt. Quo cflbsso novoalveo, lolatn illam c u r i a m i n t r a p r e f a t a m
a u d i l o archicpiscopus cum mttlliliidiiie suorum, H e r k a m conclusit, que nuncusque per d i k u m , q u o
convocatis secum coinitihus Ghelrie (716) et L u - de campestribus ad ccclesiam t r a n s i t u r , non cessat
thscuburgie (717) q u i catisam injurie Jobanni duci ^ prclerfiuere. Tcmporihus hujus abbatis f u e r u n l i n t e r
inponebant, eo quod ducatura Lemburgie a comite conmonachos et dominos n o s l r i m o n a s l e r i i p i u r e s

VARIiE LECTIONES.

m
Raplores 1 ' i W
fluvium Herkam V.
NOTiE.
(712) A r c e l l a . (718) Adolpbo. Cum c n i m E r m c n g a r d a , filia
(713) Gulpen i n t e r Mastricht et Aacben. A n n o W a l e r a m i l V dticis L i m b u r g i u 3 , ahno 1285 obiisset,
1283eli284hoc iocoprincipesmantisconserUirieranl. qu£ Reinalda c o m i l i Gelrensi nupseral, Adolphus
(714) Wocringen i n l e r Colcniam e l Nussiam. comes Bergcnsis, comites Luxeinburgenses et a l i i
Celebcrrimum prcelium hoc loco cominissum r e l i - ob propinquilatem cum Limburgensibtis d t i c a t u m
quasque res gestas hnc speclanles anle alios.de- sibi reposcebaut; ex quihus postca Adolphus j u s
scripsit Jan de Heelu i u Chronico quod edidit W i i - suum ha?reditarium cessit Johanni duci Brabanliae,
lems. contra quem r e l i q u i principes c u m archiepiscopo
(715) Sigfridus. Coioniensi societatem i u i e t u n i .
(716) Rcinaldo filio Ottonis I I . (719) Ueinrico.
(713) Heiurico et W a l e i ! i m o . (720) Herk qui cxundatln Dcmeram,
 81 GESTA ABB. TRUDON — CONTLNUATK) I I I . - P A R S 11. 358

nonesie personeet l i l e r a t i v i r i , facundi i n Teuthonico, A Bonefacius oclavus anno codcm i u v i g i l i a nntalis

Galiico e t L a l i n o sermone. Incid. [HOCSEM 1 7 . ] A n n o D o m i n i electus s u c c e d i t , q u i s e x l u m librum do-
sequenti Rodulpho R o m a n o r u m rege m o r t t i o . A d o l - c r e t a l i u m fecit. lncid. Circa idem lempus Johani.es
phuscomesNassouwe i n regem e l i g i t u r . Incid. Eodem dux Brabancie apud B a r r a m in h a s l i l m l i o a qiiodam
anno Johanncs tercius Leodicnsis episcopus o b i i l , et m i l i t e i n h r a c h i o lanceatus, g r a v i t e r i n leclo epi i t t t -
G w i d o f r a t e r c a i t i i l i s Hannonie ( 7 2 1 ) ab tuia p a n e d i i i i s p o s i i t i s , m i l i l e i n q m cuiii lanceavii, stbi adduci
capituli Leodiensis e l i g i l u r , conlra W i l l e l m t i m B c r - j u s s i t , e l cansam sue lesionis i n i e g r a l i i e r indul*it,
t o l d i de Maghlinia theologiim ab alia p a r l e electum. accvplisqne ecclesiaslicis sacramenlis dcvolus.obiit,
Incid.Cont. Vinc. Bell. Eodem anno A c h o n , o p u - Ctii filius situs Johannessecuiidus successit. Ineid.
lenta c i v i t a s a c h r i s t i a n i s d i u possessa, per soi- [IIOCSEM. 2 1 . ] Anno Domini 1 2 9 3 l l u g o d e Caballone
danum Babilonie d i u obsessa c a p i l u r , p r o u l circa p e r Bonefaciuin octavum papam l i l Leodiensis epi-
fitieiti sectmde p a r l i s V i u c e n t i i i n speculo h y s l o r i a l i scopus, ct elecliones pridem de W i l l e h n o et Gwidoue
pleuius n a r r a t u r . Incid. Anno D o m i n i 1 2 9 3 , mensis examinale i n Roinana c u r i a , cassate s u n l . Anno
Julii d i e 5 . Celeslinus q u i n l u s i n papam c l i g i t u r et D o m i n i 1 2 9 7 , p i e l a l i o n i s sue anno 2 0 , ?bbas W i l -
c o n s e c r a t u r , q u i p r i u s heremelicam v i t a i n , paue c t lehntis i n t e r dcvolos devotior o b i i t , 18 Kalendas
aqua p r o v i c l u c o n l e n l u s , 4 0 annis d u x i i . Iste callide B
M a i i , et sepultus esl i n medio navis ecclesie.
c i r c u i n v e n t u s resignavit p a p a l u m . [UOCSEX. 2 0 . ] C u i

Expljfit primus tiber quarte et ullime partis de Cestit abbatum hujus monasterii Sancti Trudonis.

I N C I P I U N T C A P I T U L A SECUNDI L I B R I PARTIS EJUSDEM. — D E GESTIS ADE.ABBATIS."

1. Quoniam Adam electus est in abbalem.

2 . Deeversione mensarum cambialorum, et de rcedificatione turris monasterii notlri. Incidentia plura, ei
de bello Curtraei.»
3. De erectione commnnilatis per Wotlermannnm el tuos compliccs et de sculleti
t vntneratione.
4. De nocnrnis incendiis et xiolenciis in nova curia factis, et deinierdiclo in opido posito.
5 . De proscriptione Woltermanni suorumque compticium. et de emenda quam opidani domnis episcopo et
abbali fecerunt, et de gralia pape nuncns Ade abbatis exhibila.
6. De priore
m
nostri monasterii in Milen et t qualem prebendam amminislrabit illi conventus ibidem. Inci-
dentia plura et de destruciione
t templariorum et de crucesignatis
t el occubitu
t Theobaldi Leodiensis episcopi
iu expedilione Henriei imprratoris contra Romanos.
7 . De occisis intra ecclesiam beate Marie etde occideniium
t proscripiione.
8 . De creatione Henrici de Rikle prioris
t hujus loci; in abbatcm Saucti Panli inferiorit Trajecti, et recon-
sitiatione ecclesie beate Marie. Incidentia de betlo intcslino civilalis Leodiensis, et de bello inter progeniosos
Hasbanie apud Waremiam.
9 . Ue communitale Ercam in opido nottro, de contentu Adutfi episcopi et capiluli Leodiensis, cujus oc-
casione inlerdietum posilnm est in opido.
10. De oppetlatione facta per abbaiem Adam et conventum ad Romanam curiam contra nbsolniionem, qua
episcopus Adulfns ubsovit * opidanos, et dc combuslione cippi nostri, et subtraciione centus cambarum vul- t

gariter panthius, el de hospitali nostro.

1 1 . De viviatione primo el secundo facta in capite et membris hujut monasterii per Adnlfum epitcopum,
in debitis expentit contra jut ecclesiam isiam gravantem. Incideniia de caristia bladorum et hominum
mortalitate, et de elemosina tunc ante porlam largius pauperibus facta.
1 2 . De scabinis annalibus. Demansiotte nostra apud Lewis.
13. Quatiter opidani tempore interdicti feceruul celebrari divina per extraneum presbiterum, et quatiter
eonvenius apud Dunc moralus est, el quomodo rediit ad clanstrum, ct de sutpensione litis contrn episcopum
et opidum in curia Romana ad triennium. Incidentia de discordia Leodiensi contra episcopum Adulfum, et
de bello apud Dommurtiin, et de bello super montem prope Hoyum et de ruina Trudonensium
t apud Waremiam
facta et ipsorum fuga et t de bello apud Huselt, el alia plura. Item de concordia pacis inter episcopum et
patriam, et de antipapa.
1 4 . De pace apud novam curiam inter domnos'episcopum et abbaiem eum opido facta. Item de etemostna
dontni Johannis de Foltonia, el incorporatione bonorum cellerarie ad abbaciam. Item de 2 0 modits siligittis
ad refeclorium pertinentibus.
15. De obitu abbatit Ade et ejus seputtura.

DE GESTIS A M E L I l ABBATIS.

1. De electione Amelii abbatis. Incidentia ptura de gtverris inler episcopttm et ducem Brabancie.
2 . De caplivo a curia monasierii abducto et iterum reduclo. Incidentia de printa destructioue clautlri
Hufftigensis, et de pace inler progeniosos Leodiensis patrie facla ad senienciam duodecim discretorum, et
atiu plura.
5 . De mansione nostra apud novam curiam per abbatem Amelium de novo edificata. Iiem de majoris tttrris
perfectione, el de molendino collocato super orlum noslri cymetcrii, vulgariter vryihof.
4 . De sublevulione op-di a gruvibus oneribus pensionum , i u cujns preter alta subsidium de contensu
amborum dominurum, pascua communia ad terminum 18 annorum accensutiiur.
5 . De aniiquis scubtnis qualiler captivantur el taxanlur et drsiituuntur. Incidentia de epidimia el aliis.
0 . De exputswne episcopi a patria, et de ereciione commumtulis hujns opidi. Incidentia. liem de betlu apud
Vothem t et de bello apud Crissi et de bello
t apnd Tourins, et de belto Trudonensi anle opidum Lewis, et
quomodo Trudonenses obtuterunt sc voluntati ducis Brabancie.

NOTiE.
(721) Joannis.
559 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 5bO

7. Qnomodo Johannes dux Brabancie usnrpavit sibi dominium in opido Sancti Trudonis, et privitegta
opidt sibi obtata in rcutis omnium abscisis sigillis cassavit, el plurium opidanorum mansiones funditus fccit
everti. Incidentia de imperatore K. et de secta ftageltalorum
% et de combustione Judeorum.
8. Dc obitu Atnelii abbatis et cjus sepultura.

DE GESTIS ROBERTI ABBATIS.

4. De elcclione Roberti ahbalis.
2 . De modo recipiendi abbatem vet episcopum.
3. De modo consecrandi abbatem.
4. De relevaiione feodi, de ovocntia in AZtburgh, el de dampnis que comes nobis intulit.
5. De redemplione ville noslre llalchlte, et boms ibidem dc Dola et violenta usurpatione domnt Reyneri
de Schoenvorst. ,
6 . De homicidio vel pocius latrocinio super curiam beijhinnrum perpetrato, et de homicidio super
cumiierium ecclesie beale Marie facto. Incidentia de discordia et betlo inter ducem Brabancie Wincelanm et
Ludowicum comitem Ftandrie , et de secunda eversione claustri llaffiigensis , el de conflictu episcopalium et
Brabantinorunt apud opidum Landem, et de rege Francie in Angliam caplim abducto.
7. De modificatione obligalionis scabinorum antiquorum, el quomodo ex scabinis modernis aliqui, de
pluribus excessibus sibi objectis in prcscncia amborum dotuinorum et oppidanorum se excusantes, evaserunt,
et de sentencia appeltattonis ad scabinos sedis Aquensis facta, et de amicabili composiliutte ipsorum
Mcabinorum Sancti Trudonis cum dominis suis facta.
8. De prerogativa spccinli^ quam ab anliquo qnitibet abbas Sancti Trudonis habet in abbacia Sanci
Broniensis, quam abbas et conventns ibidem Roberto abbati nostro graluite et effeclive exhibuerunt. Incidentia
de obitu comitis de Los , ad cujus comitulus dominium incole opidorum de Los et Hassetl el Ilerke conpulsi,
receperunt Engelberlum episcopum , presiando ei fidelitaiem. 9

9 . De etevanda communitute in opido uostro Sancti Trndonis, quam cpiscopus contradicente Roberto
abbnte, contra fas mediante pecunia, opidanis concessil, cum essenl secum in obsidione castri de Stockim.
10. De injusta defidatione in nos et noslralium bona per llenricum de llalbeke armigerum facta, tt
combustione mansionis noslre in Dola, et quomodo invesliium de vitta noslra occidit el ecclesiam ipsam
concremavit.
1 1 . De viotentia magisfrorum communitalis, competlenlium scabinos ad etigendum scuttetum episcopi in
scnbinum, contra quem Roberius abbas appeltavit ad sedem Aquettsem, ubi suutn obtinuil intenium. Incidcniia
de comiiaiu.
1 2 . De imprisionatione illorum qui talrocinium apud curiam beghinarum fecisse dicebantur, et eornm
variis nd mortem talionibus. lncidemia ptura de iranslatione episcopi Leodiensis et cetera. De Arnoldo de
Rumiens pro comiie de Lats* gtrente, el quomodo Leodienses coinbutserunl villam Rumienset castrumdeHamele.
15. Dc expulsione Roberti abbatis a civitate Leodieusi, et de retnissione cause litis ad curiam Romanam.
Jneidentia de obsidione castri Rnmmiens.
14. De primo iutroitu Johannis Leodiensit episcopi sine solennitale, cl de traclalu pacit inter dominos et
opidunot abtque effectu.
15. De obitu Itoberti abbatit, et de ejus scputlura, et de advertariit suis qualiter antc ejut morlcm muUs
tribulationibus tunt afflicti.

DE GESTIS ADE ABBATIS.

i. Anno D o m i n i codem 1 2 9 7 , 1 2 > M

K a l . M a i i , & nibus I l a s b a n i e , sngacis i n g e n i i sed modice l i t e r a -
scilicct sexto die posl o b i l u m p r e f a l i et reverendi l u r e , aslutus in temporalibus et i i i j u r i b u s sue ec-
abbatis W i l l c l m i , anno regni Adulpbi Romanorum clesie defcndendis seriosissimus. Hic bienuio post
r e g i s 7 et I l u g o u i s Lcodicnsis episcopi a n n o 2 , A d a m suum i n l r o i l i i m cxpensis p a r c e n s , non c x t r a partes
cuslos bujiis m o n a s l e r i i i n abbatem c l i g i l t i r . Hiijus scd i n t r a c l a u s i r u m suum cum pauca familia sibi
elcctio f u i t l u m t i l t u o s a . P r i o r e n i m , quem ad m i n u s p r o v i d i t et v i x i t . Incid. [IIOCSEM. 2 5 . ] Gircabec lem-
saltem tunc seniores c l laudabiles persone plures pora n i m i s seva guerra o r i t u r i u l e r d o m i i u m (722)
simul p r i v a t i m dccrevertuit p r e aliis c l i g e m l u m , de Awaus (725) c u i n sua progcuie et p r o g e n i c m de
volis l i o r u m clam cedens, i n loco e l lempore c a p i - W a r o i s ex a l l c r a p a r t c . Eodem anno domnus de
tulari, absque l i a b i l a delibcratione c u m i l l i s , p r o - Awaus campcstri b c l l o a b advcrsariissuis de Warois
i i u n c i a v i t , Imnc Adaro ciislodeni prccipue forc e l i - o c c i d i t u r . Incid, Eodem anno sanclus L u d o w i c u s r c x
gendnm. P r o p l e r quod i l ! i i d non estimautes sunt F r a n c i c a Bonefacio oclavo papa c a n o n i z a l u r . Incid.
stupefacli, sed coiiciamantibus a l i i s ' : Placet! ptacel! Eodcm anno Pbilippus r c x F r a n c i c p o l e n t e r F l a n -
posiposila m a t t t r i t a t e s u r g i l u r , c l ad c b o r u m in- driam invadit, cl Brugis o p i l e n t u m o p i d u m c u m
ceplo y m n o Te Deum laudamus eleclus d e d t i c i l u r . a l i i s o p i d i s c e p i l , G w i d o n c m c o m i l c m et f i l i u m cjus
Qui L e o d i i , u t n i o r i s c s t , prcsentatur, c t c o n f i r - p r i m o g e n i l u m R o b c r l u m , imponens eis, quod c o n t r a
maltis apud Sanclum Jacobutn consccralur. Isle eum c u m rege Angiie E d w a r d o (724) conspirassenl,
o r i u n d u s f u i t de A r d i n g h e n ex p o l e n l i o r i b u s h o m i - caplivos i n F r a n c i a m d u x i t el carceri mancipavit.

VARLE LECTIONES.

• M
exctdit in 1*, tea rettttuendum etse apparet.
NOTiE.
(722) I l u m b e r t u m . et de Waroux i n l i b r o Le miroir des nobles de Hes
(725) Ita codex c o n s l a n t e r ; has familias A w a n s baye, ed. Salbray. Brnxelles 1 6 7 5 , p. 5 5 0 . Avans
et W a r o u x appellalas esse constat. De c r u c u l i s s i m o et W a r o u x vilke sunt i n v i e i n i t a t e L e o d i i .
hoc hello c i v i i i coufer copiosissimam n a r r a l i o n e m (724) P r i m o .
Jacobi de i l e m r i c o u r t , Abrigl des guerres d'Awan*
 361 GESTA A B B . T R U D O N . — CONTINUATIO I I I . — PARS I I . 30*

Jncid. [HOCSEM. 2 2 . ] A n n o Domini 1298 Adulphus A Incid. [HOCSEM. X X V . ] Eodem anno Adultus de W a l -
rex Romanorum ab exercittt A l b e r l i ducis A u s t r i e , degben in Leodicnsem episcopum a Leodiensibus
filii Rodulfl condam regis A l e i n a n i e , cum suorum honoriflce suscipitur, qtii eodem aund m o r i t u r . Cui
iiiultiiudine o c c i d i l t i r . Sequenli anno idem dux a succedil Theobaldus, frater comitis de B a r r o . Incid.
principibus i m p e r i i i n regem R o m a n o r u m e l i g i l u r Apno sequenli filii Gwidonis c o m i t i s F l a n d r i e , egre
el coronalur. ferentcs, quod eorum pater et p r i m o g e n i l u s fraier
2. Anno Domini 1299 quidam caiubiatores ,4T a r e g e F r a n c i e sic c a p l i v i lcnerentur,,accitis secum
mensas cambii sui sub d i s l r i e t u d o m i n i Leodiensis nepole eoriim comite Namurcensi (726) et aliis s i b i
statuerunt, ofBcium suum extra d i s l r i c l u i n ecclesie p r o x i m i s , nec non P e l r o predicto cum ipsis F l a n -
uostre exercenles contra j u s . Quod abbas ut iutel- drensium c o m m u n i l a l i b u s , c a s l r n m C n r t r a c i , i n quo
l e x i t , mensas i l l o r u m ad m e d i u m f o r i deferri f e c i l , regis thesaurus reconditus f u i t , obsederunl. Quo
et p r o p r i i s pedibus conculcans, i n frusta jussit rex a u d i l o , m i s i t R o b c r t u m suum nepotem, fliiuni
concidi. Per sententiam e n i m scabinorum cambii f r a t r i s sui sancti L u d o w i c i condam regis ( 7 2 7 ) , c u n i
usus pertinet ad abbatiam, s i c u l monete percussura m u l t i t u d i n e p r i n c i p u m ex regno Francie et a l i a r u m
spectat ad episcopum, sic vero condivisum fuit ab p r o v i n c i a r t i m undiquc, ad repellendum ab obsidione
a n t i q u o i n t e r Metensem ei noslram eeclesiam. Qua- B Flandrenses. Sed i l l i non cedentes, l i c e l pauci c o n -
propter destruclis cambiis in districtu cpiscopi, tra innumeros, cuncti se ad pcdestre bellum sla-
quidam honcstus opidanus nomine P e t r u s , qui t u e r u n t , modico fossati vallo se munientes, F r a n c i s
postea scabinus f u i t , ex parte domni abbalis, infra i n equis suis animose permanentibus. Congressum
disirictum j u r i s d i c l i o n i s nostre ecclesie, oflicium i g i t u r e s l ; et F r a n e i p r i m o adversarios impctentes,
c a m b i a r u m i n domo vicina capelle clericorum solus iu valluin illius fossati c o r r u e r u n t . Nam qui i n
tenebat. Incid. [HOCSEM. X X I V . ] Anno Domini 1300 fronte bclli e r a n t , a stibsequentibus successive p r e -
Hugo deCaballone pcr c a p i l u l u m et civcs Leodien- cipitio lapsi, et subsequentes a supervenientibus
«es c r i m i n a l u r apud Romanam c u r i a m propler m i s e r a b i l i t e r p r c c i p i t a t i , sine gladiis partis adverse
plura enormia facla, que ejus frater domnus J o b a n - i n t e r i e r u n t . Cuin autem p r i m a acies et secunda,
nes de Caballone dicebatur perpelrasse de consensu paucis gladio cesis, sic deperisset, F l a n d r i n i , q u i
episcopi. P r o p l e r quod personaliler cilatns, coram ad dandum terga s e p a r a v e r u n l , a n i m o s i o r e s effecti,
papa Bonefacio conparens, ab episcopatu d e s t i l i i i l u r , Francos q u i a periculo evadere p o t u i s s e n t , omues
et A d u l f o de Waldeghe ihidem presenli•*• conferlur. absque misericordia occiderunt. Sicque acies t e r c i u
D i c u n t a l i q u i quod papa eidem Hugoni de alio m i - adveniens, n i l laudis consecuta, fuge constilil.Qiios
n o r i episeopalu p r o v i d i t . Incid. Anno eodem c q m - ^ m t i h i Flandrensium inseculi s u n t ; et cum v a d u m
munitas Bnigentium conlra magnates opidi sui quoddam evadere credentes intrassent, paucis eva-
p r o p t e r assisiam tmpositain contendenles, inullos denlibus, c u m equis suis sunt submersi, et q u i eva-
o c c t d e r u n t . ltcnt. Circa idem tempus A d a m ahbas serant, ab altera vadi parte o c c i d u n l u r , uno m i l i t e
c u p i e n s majorem l u r r i t n , que c o r r u i t d u d i i m t c m - de Brabancia ad v i l a m preservato, q u i c a p t i v u s a
pore WJIIelmi p r i m i abbatis, reedificare, ascivit sibi itotis ahduclus evasit. Cecideruut ergo i n i l l o
qttendam famosum Iapicidam. Qui cum a m p l i t u d i - bello comites Atrehalensis cum m u l t i s c o i n i l i b u s ,
nem e d i f i c i i , prout c o n g r u e b a l , ordiuassel, hec ab- item de Brabancia domnus Godefridus, frater J o h a n -
b a t i , q u i expensispepercit, hoc placuisset, d i x i t i l l e : nis ducis, cum tribus baronihus, scilicet Johanne
Si non placet vobis id quod bene concepi, malo ut de Virson cjus filio, domno de Wesemale, et domno
atium opificem quam me acceptetis, qui vestre volun- de B u t e r s i i i n cum tnultis de melioribus Brabaucie
tati potius quam edificii profectui insiitat. Sicque Iteni priinogenilus (728) c o m i l i s Hanonie cum p m r i -
r c c e d e n t e i l l o alius supervenit, qtii l u r r i m usque ad bus de L o l h a r i i i g i a , Provincia et Gasconia, q i i o r u i n
campanas i n alttitn p r o d u x i t . Incid. Anno D o m i n i numerus eslimalus fuit octo milia lam nobilium
1301 r e x Francie comilatum F l a u d r i e sibi usurpans, Q quam m i l i l a r i u m . Incid. Eodem tempore gravis
m i s i t plures nobiles Brugis ad puniendum i d quod gtterra o r i t u r conlra episcopum Leodiensem, cano-
p r e c e d e n l i anno communitas Brugensis perpelravit. n i c o s , c I e r u m e l scabinos, a Leodiensibus e l cetera-
Que consurgens coutra regis nuncios, omnes o c c i - r t i m v i l l a r u m incolis.
d i t , e t electe uno capitaneo ex oflicio pannificum 3. Anno D o m i n i 1302 Cristiantis diclus W e i l n e r e
n o i n i n e Pelrus, per i l l u i n omnes communes populi cttm duxisset i n u x o r c m domnam de Busco, r e -
c o t i t r a regem conspiranl, et de loco ad locum m i t - lictam ciijusdam m i l i t i s , impedieutibus amicis p r i m i
t e n i e s , fautores regis cunctos i u t e r f i c i u n t , i n t a n - ejus m a r i l i , nequibat libere u t i bonis et possessioni-
tum t i t i n opido Erdenbtirgh (725) quatuor m i l i a bus, quc ad u x o r c m quam duxerat pertinebant.
b o m i n u m occiderent et bona ipsorutn invaderenl. Super quo pluries instanter scabinos requirens, u t
VARIiE LECTIONES.
* * cambitores 1 \
f , w
c r i m m a t u s 1". M
presente i\
NOTiE.
( 7 2 5 ) Erembodeghem ad Dendram. Rohertus erat fraler P h i h p p i regis et ambo erant
( 7 2 6 ) Joanne. Lndovici Sancti filii.
il») h*aunes
' 7 2 7 ) A u c t o r e m vehemenlererrare neminctn l u g i t ;
13
PATBOL. CLXXHl.
m R O D U L F I A B B A T I S S. T B U D O M S 304
f a c e r e n t e i justicie complementum, eo quod posses- A pulsanles, instabant, ut scultelus m manus eorum
«iones ipse infra d i s t r i c l u m opidi nostri consiste- I r a d e r e t u r . Quibus p r i o r Henricus de B i k l e et a l i i
bant, n i c h i i profecit, q u i a , u t dicebatur, ad i n s l a n - ex senioribus, q u i supra portam sursnm e r a n t , se-
c i a m p r e c u m adverse p a r l i s dicti scabini causam riose responderunl, supplicantes, ut sic intempesta
discuciendi de die i n diem differebant. Propter quod nocte v i m nobis i n f c r r e parcerent. Qui b u m i l i b u s
idem Crislianus cum tribus fratribus suis 12 Kalen- precibus m i l i g a t i , tandem suadente id Wouter-
das Januarii causam i n j u r i a r u m sibi factam ofli- manno ad sua reccsserunt.
ciatis de opido p l u r i b u s p r i v a l i m convocatis r c f e r t , 4. Anno eodem,in vigilia sancte Barbare (Dee.o),
et a u x i l i u m ab biis r e q u i r i t . E x cujus occasione cum domnus abbas fuisset apud Alken (729) v i l l a m
opidani conlra scabinos c o n c i t a l i , quendam opida- episcopi ad traclandum cum episcopo de arduis
I I I I I I I nomine W a l l e r u r o de Dyst, d i c t u m W o u t e r m a n , causis, superveuit nuncius secrelo suggerens, ne ad
c x t u l e r u n i et capilaneum fecerunt. Auno sequenti novam c u r i a m ad pernoctandum r e d i r e t . Quo a u -
(1303) congregatis opidanis, idem Woutermannus dito, secrete i t e r versus K e r k i m (730) parat ad do-
cum suis consortibus 7 die lnensis Julii scabinos m u m sui f r a l r i s Godefridi, ibi pernoctans.Capilanei
c a p t i v a l , et i n penore domus L u m b a r d o r u m sub vero c o m m u n i t a l i s , babilo secrelo c o n s i l i o , circa
cuslodia mancipat. A d q u o r u m liberationem cum noctis medium ad novam curiani festinanles, ut
domuo abbate A r n o l d u s comes dc Los advocatus ipsum caplivum secum abducerent, a r m a l a mami
cum ante prandium l a b o r a s s e t " , e l ad prandendum
8
ad auiam acccdentes e l undique perscrutantes,
i n aulam consedissent, communilas, compertoquod viderunt se ab effectu sceleris sui frustratos, quia
Arnoldus Probus scabinus e x l r a opidum fugisset, absentem esse abbalem conspexerunt.Propter quod
furore accensi ad arma convolanf, et u t coinitem furore accensi, d o m u m superiorem i n c e n d u n l , equos
secum babeant, conclamant. Quapropter p o r t a m quinqtie occidunt, et leclos plures gladiis d i l a n i a n t
rlauslralem c u m i m p e t u i n t r a n t , j a n u a m aule effrin- et t r a n s f i g u n l ; utensilibus ablatis recesserunU l n -
g u n t ; sed i n t e r i m domno abbale de mensa resiliente terea mane facto conversus noster provisor colouie
tt i n secreto loco se occultante, comes conpulsus noslre i n ipsa nova c u r i a inlerfectas eqttas cum
cum illis ad domum prefati A r n o l d i P r o b i acceden?, lectis gladiis dilaniatis super c u r r u s i m p o s i t a s supra
requisitus ab illis tanquam advocatus, primum medium f o r i fecit 1 8 8
p r o j i c i , et circa b o r a m p r i m e ,
i c t u m cuin virga percussit, et conlinuo plurimi i n concurrentibus opidanis ad speclaculum, p l u m i s ex
ipsam domum i m p e g e r u n t , et sololenus confrege- r u p t u r i s leclorum profluentibus circonquaque v o l i -
r u n t et spoliaverunt. Deinde procedentes e x t r a p o r - Q tantibus, idem frater Nycholaus tubali voce dixit:
t a m Stapulensem, vineam ejusdem Arnoldi Probi Videte, opidani omnes. has violentias nostri opidani
destruxerunl. Item. Posl hec cum ad f o r u m proce- apud novam curiam cum incendiis et spoliationibus
tlerent, A m o l d u m filium d o m n i B o b e r l i de Giiuden domino meo abbati intulerunt. Quod quidem factura
sine causa occiderunt. Item. Debinc redeuntes ad opidanis i d aminirantibus valde d i s p l i c u i t . Q u a p r o -
p o r t a m claustraJem,aIiqui evaginatis gladiis discur- plerabhas ipsccum scabinis suis velociler A q u i s g r a u i
r e b a n l . Ex quo plures ex nostris commouachis ct perveniens, omnia nefanda sibi illata scabiuis
dominis valde t i m u e r u n t , ex quibus tres murum Aqueusibus recitans, ct de eodem, u l congruo t e m -
curie nostre transscendentes, fugain ceperunt, pore eis denunciando ad c u r i a m nostram i n Dung
quorum unus fracto aut l o r t o bracio c o r r u i t ; sed accederent, supplicavit. De eodem. Inlerea p o s l r e d -
opidani ilios ad monasterium deduxerunt nec, abire i l u m doroni abbalis ab Aquensi sede i n t e r d i c t u i n
sustinuerunt. l n l e r i m t u m u l l u cedato, 12 die m e n - positum est in t o t u m o p i d u m , quinta s c i l i c e l die post
ms J u i i i scabini de caplivitate liberi abire perrait- violenciam i n nova curia perpetralam (Dec. 8 ) . Post
t m t t u t , et circa h o r a m cene domnus abbas cura bec paucis inlerpolatis diehus c u r a t i ecclesiarum ae
c o m i t e , adductis secum scabinis, latenter recessit alii sacerdoxes, l u l i o r a loca petentes, ad euriaut
ad loca t u l i o r a , scultetis utrisque cum subadvocalo D nostrain Dungh se prosidio receperunt.
subsequentibuspre limore capitaneorum c o m m u n i - 5. A n n o Domini 1304, p r i d i e Nonas F e b r u a r i i ,
t a t i s , q u i expuisis ipsis j u r i s d i c t i o n e m sibi usurpa- episcopus Leodiensis TheohaIdus,Adam abbas b u j u s
verunt. De eodem. A n n o eodem curo scultetus nosler ioci ct Arnoldus comes de Los cutn m u l t i t u d i n e
Johannes de W i n d e nocte quadaro f l t
a loco, ubi copiosa a r m a t o r u m eieclorum v i r o r u m , i n loco c a m -
Adam abbas residebat, r e v e r t e r e t u r , e t clam opiduin pestri, sito i n l e r o p i d u m et B r u s t e m i u m , supcr
per p o r t a m dictam Yisseghat i n t r a r e t , ab insidiato- s l r a l a m que tendit versus Bautershoven a ialere, e t
ribus atrociter vulneratus, a d claustrum feslinavit. ab aiio latere versus locttm d i c t u m Heirslake —
Quo comperto communitas i n armis concitata, ante adductis secum scabinis Aquensis sedis, propter h o c
portam nostram congregata, h o r r i b i l i b u s ictibus specialiier demandatis, ac scabinis opidi S a n c t i
V A B I i E LECTIONES.

laborasscnt V. 1 , 1
auedam 1 \ , M
feci 1\

NOTiE.
(729) Prope Ilasselt. (730) Kerckem prope T i r i e m o n l
 385 CESTA ABB, TRUDON. - CONTINUATIO I I I . — PARS I I . 850
Trudonis universis — habito consilio m a l u r o , que- A cibus famtilantes, a dominis ad gratiam non recepti
r i m o n i a m deposuerunt c o n l r a opidanosde violenciis ahjtidicanttir et p r o s c r i b u n t u r . Incid. [HOCSEM. 2 9 . ]
giipra n a r r a l i s , et specialiter contra singutares per- Anno eodem Benediclus X I . papa, q u i Bonefatio a
sonas d o m i n i u m o p i d i s i b i usurpantes. Hiis prefali suis inimicis occiso successit, de ordine Predicato-
scabini a u d i t i s , diligenter jusserunt poni sedilia i n r n m f u i t . Hic vel magister o r d i n i s aut provincialis
prefala s t r a t a , sic ut p a r t i m i n d i s t r i c l u episcopi et facttts, ad opidtim nostrum veniens, ad p r a n d i u m
partim i n d i s t r i c t u j u r i s d i c l i o n i s abbatis, eo quod d o m n i abhatis est i n v i t a t u s . Cui ad aulam accedenti
iimites a m b o r u m d o m i n o r u m ibidein se continge- a quodam honesto v i r o suggeslum est, quod Gallica
rent, sislerentur. Congregatis ergo scabinis, n i c h i l l i n g u a , non L a t i n a , cttm abbate baberet colloquia.
actutn est, quia campana bannilis non pulsabatur. Quod ille gratanter inteliigens, dulcia f a m i l i a r i t a t i s
Cotnparalo vero pro i O O l i b r i s Turonettsiiim quodam ohsequia promiitens, jocunde deiectati sunt, status
satellite, ad monasteritim clam m i t l i t u r q u i ascenso sui qualitatem alter a l t e r i mutua collalione verbo-
t u r r i ipsam campanam d i u ptilsat. Quapropter sca- rura depromenles, sicque ctim g r a t i a r u m actione
b i n i , quia i n t r a o p i d u m ipsum j u s t i c i e conplemen- v i r ille laudabilis ab aula recessit. Post aiiquot vero
tum explere neqttibant, facta pcr utrosque scultetos temporis spacium idem iste pater sanctus cardinalis,
m o n i t i o n e , campane sontt audito, sententiallter t a n - B hoc anno i n papam consecratus est. Eodem anno
quam reos crimine lese majestatis abjudicaitt ab missi sunt n u n t i i ex parte roonasterii hujus ad Ro-
l i o n o r e et proprio j u r e ac possessionibus et rebus manam c u r i a m p r o causis arduis. Que cum ad no-
W o l t e r r o a n n u r a de Diest, qoatuor fratres dictos ticiam pape relate essent, vocatis ad se nunciis
W e e l n e r e , H e n r i c u m , W a l t e r u m , G u n l e r u m et C r i - i l l i s , papa quesivit, si causa esset abbatis sine L a -
s t i a n u m , Johannem filium Johannis et Hermannum t i n o , q u i nuper ei i n ciaustro sancti T r u d o n i s tam
Wisselere. Ptilsante vero tamdiu campana, opidani j o c u n d u m p r a n d i u m e x h i b u i t . Illis i d affirmantibtis,
in a r m i s ad f o r u m convenientes, cum audirenl ar- papa indilate jussit i n omnibus petitioitem i l l o r u m
matos congregatos esse i n campestribus, exeuntes adeflectum p r o d u c i . Iste p a p a c u m 9 mensibus pre*
i n a r m i s , o r d i n a n t aciem i n campo r e t r o o r t o s s u b - sedisset, o b i i t ( 7 3 t ) . Cui Clemens V . q u i primo
urbii, sed ad informationem comitis ad opidura R o m a n a m c u r i a m a R o m a ad Provinciam t r a n s t u i i t ,
redeunt. Quihus omnibus sic patratis, d o m i n i cum successit. Incid. Eodem anno ad inslanciam fabro-
suis ad p r o p r i a t e n d u n t . Facta vero t a l i u m p r o s c r i - r u m o p i d i Sancti T r u d o n i s , stib expensis ipsorura,
p i i o n e , opidani m u l t i ceperunt ilios capitaneos devi- de consensu Ade abbatis et H e n r i c i plebani Saucte
tare, dicentes : Nolimus vro istis in manus incidere M a r i e , capella sancti E l i g i i c o n s t r u i t u r , et allare
dominorum. Quod i l l i intelligentes, e t d e die i n d i e m C d o t a t u m i n ea consecratur, et gulda f r a t e r n i t a t i s
^e q u a s i aiienos h a b e r i , de a l i o r u m adjulorio despe- dictorum fabroruum oritttr. Incid. Eodem anno
r a t i , i n f r a quindenam uxoribus et l i b e r i s suis cttm communitas quasi per totam L o t b a r i n g i a m i m r a a n i -
fletu e t merore relictis, ad pauperlatem ex maximis l e r , et postea undique per Brabanciam s u r r e x i t . S e d
diviciis p e r v e n t u r i , opidum r e l i q u e r u n t . De eo- resistentibus majoribus de B r u x e l l a , quos coramu-
dem. Eodem anno post mullos traclatus opidani nitas expulsostenuit, auxilianleduce, per conflictum
ad c c r redeuntes, tandem dominis suis concor- pungne c o m m u n i t a s i n fugam v e r l i l u r , m u l t i s o c c i s s
dia pacis interveniente reconsiliantur, deliberan- et 45 rotatis et aliis de patria expuisis. Incid.
tes domir.is prefatis p r o emenda 3000 l i b r a r u m Sequenti anno (1505) pax reformata est inter
T u r o n e n s i u m , hoc adjecto, quod secundum o r d i n a - P b i l i p p u m regem Francie e l Fiandrenses, et W i d o
t i o n e m p r o b o r u m obviam dominis suis usque novam eomes c u m filio suo Roberto, addicla regi una parte
c u r i a m procedere debeant, u b i p r i J e m rapinas et Flandrie, a vincuiis emaucipatur et comitatui
nocturna incendia committebant. I n cena igitur r e s t i l u i t u r . Incid. [HOCSEM. 2 9 , 3 0 . ] Anno D o m i n i
D o m i n i , que tunc f u i t 7 Kalendas Apriiis,congregato 1307, T e m p l a r i i per totam F r a n c i a m c a p l i v a n t u r ,
i i n i v e r s o populo, singulares persone, que illis sep- et anno seqnenti ad instanciam regis i n consilio
tem capitaneis supradictis i n excessibus suis a u x i - Lugdunensi a Clemente papa ordo ipsorum p r o p t e r
l i u m e t favorem prestabant, nudis pedibus et capi • quedam nefanda f a c t a , que illis imponebantor ,
tibus i n lineis vestibus incesserunt. E t c u m ad locum funditus aboIelur.Unde, u t dicebatur,pape cupiditas
p r e f a t e c u r i e p e r v e n i s s e n l , flexis genibus et m a n i - e l regis inordinata volunlas erant occasio, quod
bus complosis a domno abbale et conventu h u m i l i - m u i t i saltera innocentes p e r i e r u n t , omnes enim ad
t e r v e n i a m postulantes, ad g r a t i a m r e c i p i u n t u r . E t condiclum diem igne combusti sunt. Quorum p o s -
sic i n m o d u m processionis bini el bini, domno sessiones c o n t i n u o a d fralres o r d i n i s s a n c t i Johannis,
abbatesubsequentecum conventu,' usque i n niedium dala pape s
nfieita pecunie sumroa, applicantur,
monaslerii processerunt. I b i facta statione usque illorumque privilegiis annullaiis, nova summa p e c u -
d i i n i y m n u s Te Deum laudamus finiretuf, perslitc- nie accepta, papa dedit eisdem Johaunilis nova p r i -
r u n L De eodem. Pascalibus diebus transaclis, plures viiegia. Incid.Eodemannointerpopuluresetinsignes
ex o p i d a n i s prefato W o u i e r m a n n o et suis c o m p l i - Lcodienses discordia inagna orta est, unde per

NOTiE.
(7*1) 0 Jul. i o O i .
 3S7 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 068

episcopum Theohaldum, scabinis a c i v i i a i e e x e u n - A p r i n c i p u m e l n o b i l i n m , ailjuncto sibi Theobaldo L e o -

t i b u s , a r m a t o r u i n exercilus c o l l i g i t u r , u t ex popula- diensi episcopo, ad l l a l i a m l e n d i t , u b i m u l t i s c i v i t a -
ribus m u l l i apud Voethitn p r o s c r i h a n t u r . Sed ob- tibus expungnatis, eciam Mediolanum, Gbelfinis
slanle in arnais populi universilate, concordia i n l e r - sibi resisteulibus, bello vicloriosus o b l i n u i t , i b i d e m -
venit queferream coronam suscepit(1310). DeindeBrexiam
6. Anno Domini 1308 determinatum est per nobilem c i v i t a t e m d i u o b s i d e n s expugnavit, u l m u r o s
sentenciam a r b i t r a i e m i n l e r inonasleria sancti T r u - ejus solotenus deslruxit (1311). I n cujus obsidione
4

donis et sancle Kalerine de Milen , quod priorissa W a l e r a m n u s ejus f r a t e r , dominus de Rupe, s a g i l t a -

c l coiivenlusibidem m i n i s t r a h u n l e o r u m p r i o r i apud lus op|»etiit. Eodera anno devictis Ghelfiuis et rege
eas conliuue vei per inlerpolationes residenli lalein Cecilie (733), totam fere L o m b a r d i a m e l magnatn
prebendam i n v i c t u et vestitti, qualem habet unus ex Ttiscie p a r t e m sibi subegit. Eodem anno multi
commonachis monasterii Sancli T r u d o n i s , et ejus valentes viri ejns exercitus c u m consorte , , k
sua
famulo v i c t u m d a b u n l . Incid. [HOCSEM. 3 i . ] A n n o regia , M
(734), . W i l l e l m o coniite Juliacensi, Gerardo
D o m i n i 1309 [1308], p r i m a die mensis M a i i , Albertus de Cassel, Johanne de Agemont, f r a t r e c o m i t i s de
rex R o m a n o r u m , predecessoris sui A d u l f i i n l e r e m - Los, ex inconsueto aere de medio sunt s u b l a t i .
p l o r , anno regni sui 1 2 a suo nepole, cujus p a t r i - B Incid. [HOCSEU. 5 2 . ] Anno sequenti idem rex tirltem
n i o n i u m occupabat, o c c i d i t u r . Eodein anno nobilis Romanam c u m suo exercitu i n t r a v i t , et d u m ad
Henricus de Lulsenburgh in Romanorum regem beati P e t r i ecclesiam tenderet, r e n i t e n l i b u s ei rege
e l i g i t u r , el in cpiphania D o m i n i Aquisgraui coroua- Cecilie, Ghelfinis et U r s i o i s , auxilianlihus illis
t u r . Eodem anno eleclio ejns a papa Clemente tnaxima c u m m u l t i t u d i n e Romanis, grave b e l l u m i n
conlirmalur. Incid. A n n o eodent (1509, Jan. vi) transitu platearum c o m i n i t l i l u r , u b i plures famosi
m u l t i l u d o communis plebis, tam virorum quam ceciderunt; i n t e r quos ex parte regis Alimanie
i n u l i e r u m , de partibus Lotharingie et trans Renuro Theobaldus Leodiensis episcopus, licet captivatus,
ex c i v i l a t i b u s , castellis [et villis progrediens, nullo o c c i d i t u r . Dehinc ipse rex ^majore u r b i s p a r t e o b -
predicanle, sed sua sponte cruce signantur. Q u i tenta, a duobus cardinalibus a papa Clementi ad hoc
occasione unius m u i i e r i s a Judeis necate apud T h e - inissis apud Sanctutn Jobannem Lateranensem ju
nismontem (752), de qua n u l l u m justicie comple- i m p e r a t o r e m consecralur. Postea positis ad m u n i -
ineiitum processit, eoquod Judei data magna pecunie tionero ihidem sibi l i d e l i b u s , urbem egressus, omnes
summa sese redemerunt, d u m poslea martirizate fere civitates, opida et castella Tuscie, Campanie et
i l l i u s mulieris m o r t u u m corpus i n v e n t u m fuisset, L o m b a r d i e vel bello atit deditione subegit sue po-
Judeos ipsos ubique persequentes, C h r i s t u m c o n - C l e s t a l i (1312). Deinde resistentibus sibi diversis
fileri nolentes indifferenter o c c i d u n l , et p r i n c i p u m m o r t i s penis m u l c t a t i s , F l o r e n c i a m c i v i l a t e m obsedit
castra et fortalicia, ad que prefati causa p r e s i d i i sicque Pisam 1 8 6
se recepit.
confugiunt, destruunt, et tan/lem Geuapium,castrum 7. A n n o D o m i n i 1 3 1 1 , mensis Maii d i e 4 , stantibus
ducis Brabancie, cum 12 m i l i b u s h o m i n u m o p p u - adhuc treugis i n t e r progeniem de Stapelen e t Otto-
gnant. Sed idem dux Johannes c u m m u l l i t u d i n e n e m M i l i t i s c u m suaprogenie, idem Olto circa b o r a m
s u o r u m ad resistendum illis ordinata acie i n f r o n l e m p r i m e convocalis ad se suis consauguineis, armata
se statuit, et continuo t e r r i l o s et fuga lapsos multos mantt i n l r a v i t inansionem unaro super f o r u m versos
o c c i d i l et de terra sua e x t e r m i n a v i t . Q u i p o s t a l i q u o t m e r i d i e m , (que vocatur vulgariter d e r Moer. Et
inenses c u m 40 m i l i b u s h o m i n t i m ad Rontanam accessil quidaro, dicens fiiiis e l nepotibus bujus Ot-
curiam accedenles, instauter p e t u n t , sibi a papa tonis: Ecce, nostri inimici jam inlrant eccletiam
Clemente generale passagium m
concedi. Sed beate Marie. Qni conttnuo inconstiltis patre et a m i -
pontifex ipse advertens eos presumpluose et sine cis, Damianus scilicet e l Nycbolaus fralres sui fiiii,
iliscretione i d opus acceptasse, orones a v o t o , quod et nepos ejus Nycholaus, cum septem aliis furiose
absque ordinatione sedis apostolice eroiserant, i n t r a n t e s , ipsam ecciesiam infra celehratioiietn
absolvit, et sic ad p r o p r i a cum magna confusioue misse, W a i t e r u m Burgelken a r m i g e r u m e t suoscon-
r e d i e r u n t . Incid. [Cont. Vinc. Bell.] Eodem anno sanguineos, A r n o i d u n i dicltun Heere et a i i u m A r -
exercilus christianorutn cum Hospitalariis insulam nolduin nepotem ejus, de i l l o r u u t iusidiis n i i suspi-
Rodes c u m quinque adjacenlibus sihi iusulis, prius cautes, eo quod tretige essent edicte, i m p e t u n l , et
anle quinque annos per ipsos llospitaiarios oppun- eos d e l o c o a l l a r i s , u b i j a m roissa celebrabalur, ad
gnatam, nunc e x p u n g n a u m o h l i n e u t , T u r c i s et i n - presidium majoris c h o r i confugere conpeliunt. Qttos
fidclibus ibi habilanlibus occisis et expulsis. Incid. v i r i l i t e r repugnanies tandem o c c i d u i i t , procedeiites-
[HOCSEM. 3 2 . ] Eodem anno Henricus rex Romano- que inde i n porticu i r r u e r u n t i n doranum A l b e r t i n u m
r t i m , raiione n o m i n i s regni sextus, c u m m u l t i t u d i n e m i l i t e m et scabinum, r u e m eci^m l e l a i i t e r v u i n e r a -

VARI/E L E C T I O N E S .
• " p a s s i g i u m V. " v
sorle t \ 1 8 8
regina 1 \ m
Pisanis 1*.
NOT.€).

(732) T i r l e m o n l , Ho^ Margaretha.

(733) Roberto.
 339 GESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O U I . — P A B S I I . 570

v e r u n t , qut post dics paucos o b i i t . Processu vero A natorum a l i q u o r u m corrigere, et ad observantiaut

oVtenninati temporis scelus tam nefandi sacrilegii regularis v i t e verbis et factis suhdilos inslruere. ( i h i
per sententiam scabinorum sic puniluro est. Prefa- dum seriose per ••• artnos ferme ad monastice disci-
t u s e n i m Otto Militis cum per sculteium roonitus pline unguem i l l o r u m transgressiones reducere ela-
essei, per sequelam conscabinorum suorum a b j u d i - boraret et miniroe proficeret, pre roestitudine cepit
cavit et proscriptos p r o n u n c i a v i t duos filios suos ad l o c u m , unde vcnerat, hauelare, et sirrtplici
prefatos D a m i a n u m et Nycbolaum, et nepotem monachali prebenda, si adipisci possel, contentari
suum Nycbolaum c u m aliis suiscomplicibus septem. velle et illuc redire. Quod, quamvis affecluose
Insuper p r o n u n t i a v i t d o m u m ipsaro, ex qua i l l i rei requisivit, non o b t i n u i t . Qtii ante finem vile stie
arroata m a n u procedebant, debere deslrui et c o m - quasi per d i m i d i i anni spacium vix aut n i c h i l loque-
b u r i , e t q u i a domus prefata ittfra d o m n i Leodiensis batur, deambulans tamen et sic dolens filiorum
episcopi d i s t r i c l u m sita f u i t , s i m i l i i e r sententiatum indisciplinationem obdormivit in Domino. Anno
est, quod ligna et lapides destructe i l l i u s domus prefato 1312, i n octavis pasche, i n die sciiicet sancti
i n t r a terminos j u r i s d i c t i o n i s m o n a s t e r i i h u j u s d e p o r - Georgii (735), ecc.lesia bealc Marie, que pfecedenti
t a r e n l u r et i g n i c o m b u r e r e n t u r Quod e l ita fac- anno violata fuit, per prefalum suffraganeum
t u m est circa quasi roedium f o r i . B vacantis sedis Leodiensis reconsiiiatur. Unde
8. A n n o Domini 1312, regni H e n r i c i sexti 4, versus:
i t n p e r i i vero ejus 2, c u m esset defunctus abbas San- Sote Geor. grato nnmero dulei geminau
cri Pauli apud Inferitis T r a j e c t u m , conventus i n Templo sacrato, Trudonica plebs jubilato.
elfciaone discordans, tandem i n hoc consensit, u t Jncid. Eodem anno, i n vigilia Bartholomei (Aug. 23),
iUum i u abbatem recipere vellet, quem Gwido e p i - W i l l e l m u s caslellanus de W a r u m (736) cum suis i n -
scopus Trajectensis sibi provideret. Propter quod petens apud V e r t (737) domnum Henricum de H e r -
episcopus sollicite i n v i g i l a n s , U n d e m r c c o l i t , quod male i m p r o v i s u m , vulneravit ilhtm graviter, e l ejus
in studio parisiensi constudentem de monasterio nepotem Johannem de Phason occidit. Ex quo ident
sancfi T r u d o n i s socium b a b u i t , q u i i n drversis scien- Willelmus, cutn esscr.de progenie illomm do
ciis nabilis fuit, eloquentia et personaii formositate A w a u s , phires ex stiis amicis offendit, ita u t a d i p -
alios precellens. Ad quem continuo per nunciuin sius inimicos de W a r o i s sese converterent. Incid.
i n t r a n t , u t deliberet, si abbaliam acceplare v e l i t . A n n o eodein adhuc Leodicnsi sede vacanle, orta est
Qui h a b i t o cum abbate suo domno A d a m et amicis dissentio inter c a p i l u l u m Leodiensem et A r n o l d o m
suis c o u s i l i o , oblatis graciis consensit. M i s i l i g i t u r comitem de Los p r o p l e r i n a m b i r n i a m patrie (738).
p r e f a l u s Adaro abbas p r o suffraganeo Leodieusi, ^ Dicebant eniin comes et majores eivitatis et ipsius
q n i e u n d e m Henricum de B i k l e , p r i o r e m bujus m o - p a t r i e , quod vacante sede roanburnia episcopii ad
n a s t e r i i , i n diesancto pasche (Mart. 26) presentibus d i c l t i m comilero pertineret, sed contra id capituluin
et coassistentibus ipsodorono Adam abbale a d e x t r i s , Leodicnse, cui populus omnis favebal relinens, e l i -
et i n v e s t i i o Brustemieitsi, condam abbate Averbo- g u n l preposilum Leodii A r n o l d u m tle BlankettDergh
d i e t t s i , a sinistris, solUmpniter i n hoc roonasterio riobilem v i r u m . Propler quod 4 I d u s A u g u s l i comes
sancti Trudonis i n abbatem Sancti Pauli consecravil, ctim pluribus m i l i t a r i b u s posl solis occasum c i v l t a -
et d i e eodcm ibidem aliquos i n acolitos o r d i n a v i t . t e m i n l r a v i t . Superveniente vero tioclis silentio,
Qui s i c consecratus, p r o x i m a quinta die apud nos scabipi et majore* dc civilate o d i u m , quod d i u gere-
sollempniter congregaia mtiltitndine p r e s b i t e r o r u m , t a f i l , u t dicebatur, adversus capitulum Leodiense
s u m m a m missam celebravil- Quibus i n cunctis h o - e l comniuuem p o p u l u m , volenlcs ad effectum p r o d u -
neste p c r a d i s , i J c m abbas domnus Adam ipsum cere, congregati s i m u l in a r m i s , comtnunes populos
u o m o u m H e n r i c u m abbatero, l a m i n vcstibus quam clamoribtts domorumque incendiis e x c i t a n t , quos
aliis o p o r t u n i s " b o n o r i f i c e o r n a l u m ••• c u m d e c e n t i
8
discurrentes per plateas et i u foro congressos occi-
f a m i l i a a d claustrum sancti Pauli prefalum deduci r j dtinL Inter quos W a l t e r t i m de Bruenshorue, Leo-
c u r a v i t . De eodem. Qui cum magna revereucia per diensem canonicum, catisani clamoris ignorantem,
doranum Gwidonem episcopum Trajectensem r e c i p i - occiderunt. Tandera vero convolanle i n armis c o m -
t u r , e t i n ipsam abbaciam c u m ingenti gaudio illius m u n i u t e , acriter bellatum est. Quo comperto, p r e -
m o n a s t e r i i conventus i n t r o n i z a t u r . Obedienlia i g i t u r positus prefatus conlinuo c u m suis i n a u x i l i u m
ioco c a p i l u l a r i per singulos conmonachos sibi facta, comrounis popuii venit, et sic majores cum scabinis
u t m o r i s est, cepit diligenter insolentias i n d i s c i p l i - usque ad Sanclum Marlinttra r e t r o cedere sunt c o n -
V A R L E LECTIONES.
m
comburentur r , M
oportinis r . ••• ita videtur tuppiendum; excidit vox. , M
cxciditte videlur
numerus.
NOTiE
(735) A n n o 1312 Pascha celebratum e s t 2 6 A p r . ralis adminislratio episcopii Leodiensis temporesedis
Dies S. Georgii est 23 A p r . vacantis. De celebri hac ptigna la Mal de Saint-
(736) Waremroe. Martin vocata, cf. Polain, Etquittet hitioriques de
(737) W e e r , haud procul a S. T r u d o n e . Vancien pays de Liige. B n r x . 1857, p. I sqq,
(738) M a m b u r n i a , la mj.mbournerie, est tcnipo- IkTUMA^rt.
* *
T
R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 572
piilsi;YleTnmTjueilli reanimali,adversarios i n fuganVA ecclesie oblinentes, omnes i l l e s i ad B r a b a n c i a m
convertunt ipsuraque prepositum ante beati H u b e r l ^ redierunt. Plures eciam ad castri de W a r u m m u n i -
ecciesiam occidunt. Maue autera facto, prefati tionem feslinantes evaserunt, celeris hinc inde fuga
communes populi iteratoscaWnos e t m a g n a t e s j u x t a ^ •«* lapsis. Ineid. Eodem anno imperator H e n r i c u s
claustrum beati M a r t i n i i m p e l u n t . Qui p r i m o v i r i l i ^ sextus regni sui anno 5, et i m p e r i i ejus 3 , pest
ter rebellantes, tandem tantis non resistere valenics, sumptum eucharistie sacramentum i n die assum-
, l s

terga dare sunt conpulsi, quos e x l r a p o r l a m per plionis beate Marie (740), i n civitate Pysana i n t o x i -
plateas et i n t r a domos claustri insequentes, sine catus, conlinuo i n c g r i l u d i u i s lecto positus, p o s t
misericordia o c c i d c r u n l . Q u o r u m aliqui i n t r a eccle- exlremain unctionem devotissiine spiritum emisit.
siam sancti Marlini presidium querenles, turris Incid. [Hocs. n , 4 . ] Circa idem tempus L u d o w i c u s
m u u i t i o n e m ascendunt; sed parle adversa ignem dux Bawarie et Fridericus dux A u s t r i e p e r e l e c t o r u m
supponente, aliquibus se desuper i n l e r gladios adver- discordiam e i i g u n t u r alter adversus a l t e r u m . lncid.
sariorura precipitantibns, ceteri suDTocantur, et cum Anno D o m i n i eodem 1313, anno regni H e n r i c i i i n -
ipsa inflararaala t u r r e concremantur. Cecideruntque peratoris sexti 5, i m p e r i i ejus 3 , post o b i t u m T h e o -
i b i de magnatibus tam gladiis quam incendio Johaunes baldi Leodiensis episcopi transJAIpes, Adulfus de
e t L u d o v i c u s Surlet, Johannes de Rosa, Jacobus de B M a r c L a a a e m e m y apud A v i n i o n e m Leodiensis
C o r n u , B a l d u i n u s et H e n r i c u s d e Sancto Scrvatio et conslituitur episcopus,] q u i 11 K a l . Augusti in
omnes scabim, quatuor exceptis, i n d u s l r i i v i r i et episcopum receptus, invenit maximas i n patria
honesti, ac plures eorum consanguinei, quorum discordias et plura enormia sede vacanle perpetrat»
numerus f u i t 120 v i r o r u m a r m i g e r o r u m , q u o r u m [HOCSEM. i i , 2.] Ad captandam tameu omnium
bona a c o m m u n i populo d i r i p i u n l u r , et mansiones benivolentiam Leodiensibus omnia p r i u s forefacta
d e j i c i u n l u r . De communitate ceciderunt i b i c i r c i t e r indulsit.
60 v i r i . Incid. A n n o Domini 1313, circa p r i n c i p i u m
9. A n n o D o m i n i 1314,anno2 vacantissubdiscordia
mensis J u n i i , castellanus de W a r u m cum suis v i l l a m
i n t p e r i i , Adulphusepiscopuset t o t u m capituluiit L e o -
Berie armala manu i n t r a v i t , et anle c a s l r u m 8 viros
dieuse, mediante pecunie surama, postposito Dei t i -
de progenie domini de Berle inlerfecit. Incid. Eodem
i n o r e , reciamante et contradicenle abbate nostro,
mense, 6 Idus J u n i i (739), domnus Henricus de
concesseruut communitatem iieri i n opido Sancti
I l e r m a l e cum omnibus i l l o r u m de Warois p a r l i 8 6 1

Trudonis d u r a l u r a m perpetue. Qua sic erecta, o p i -

faveniibus ex una parte, et W i l l e l m u s castellanus de
danorum reclores j u r a inonasterii nostri ubique
W a r u m ex alia parle c u m universis fautoribus i l l o -
Q violare ceperunt, propter quam l e m e r i t a t e t n per
r u m de Awaus, convenerunt i n loco campeslri inter
.ofliciaiem Leodiensem curie couvicti, singulares
viilas Ferrae et W a r u m aliter dictam Warenniam.
persone excommunicautur, ecclesiastico interdicto
U b i ex utraque parte omnes progeniosi ex Hasbania
i n t o t u m w i i ^ n n posito. Sed illis ab i n j u r i i s nobis
et comilatu de Los, e l m u i t i de t e r r a Namurcensi
illalis adhflc ad cor minirae redeuntibus, doiunos
et Brabancie, in duas ex opposito acies animose con-
abbas adductis secum scabinis ac opido recedit.
s t i t u t i , ad flebiles comitis de Los preces et instantias
humillimas dare treugas recusabant. Recedente 10. A n n o D o m i n i 1 3 I 6 o p i d a n o s nostros, q u i jain
i g i t u r comite dolenter ab u t r i s q u e , congressum est per annos ferme duos sub sentenciis i n t e r d i c l i et
bellum d u r i s s i m u m , et cessit tandem v i c t o r m p a r t i excoinmunicationis i n d u r a t i j a c u e r u n t , accepta ab
d o m n i H e n r i c i de Hermale pro illis de W a r o i s c a s t e l - eis magna sumroa pecunie ilerala vice, idem A d u l -
lano de W a r u m cum aliis ex suis per lugam salvalo, phus episcopus, menlis oculus p r c c i i u u b i l o rever-
et castellano de Monlenakem cum pluribus vel beralis, s i c u l prius contra fas concessit illiciliim,
duobus m i l i t i b u s interfecto, ac Johanne de Lobosgh, sic nunc i u l e r d i c l i et excommunicationis sentencia
f r a t r e nalurali d o m i n i de Wesemale, ejus signifero, ligatos de j u r e absolvit de facio. Contra quant abso-
c u m pluribus aliis armigeris occiso, quoriun n u m e - Iulionem cum ex parle nostra esset ad Romanam
rus 15 et amplius f u i l . Dominus vero de Wesemale D c u r i a m apellatum, episcopus ipse addens m a l a ma-
et de Lidekerken cum suis i n ecclesia prefate v i l l e l i s , poslposilo Dei t i m o r e , m i s i l m a r i s c a l c u m suum
se receperunt. Quos cum plurcs pariis adverse inse- cuin duobus canonicis Leodiensis ecciesiead opiduni
q u e r e n l u r , domnus W i l l e i m u s de Berle c u m aliis istud Sancli Trudonis, q u i ad informacionem per-
eque prudentibus m i l i l i b u s posuerunt se raurum ex vcrsorum et fallacissimorum horoinum, p r o u l postea
adverso pro domo D e i , et dorsa sua ante januas compcrtum f u i t , omnem j u r i s d i c l i o n e m ecclesie
ecclesie v i r i l i l e r opponentes, animos suoruin ab usurpaverunt, dicenles nos n i c h i l j u r i s ltabcre i o
i r r u p l i o n e conpesctierunt, et sic prefati presidium opido, et sic iudiguanler nostro sculteto gladium et

VARIiE LECTIONES.

1 , 1
parlem 1*. ••• lugam 1*. ••• eucharie 1*.

NOT.f!-

(739) Vide de his Hocseinium I , 33. (740) Obiit 27 Aug Bonionventi.

 373 C E S T A A B B . T B U D O N . — CONTINUATIO I I I . - PARS I I 574
foreslario virgam abstulerunt. E t p o s t haec ad locum \ non accessisset, tandcm quievit. Post bec episcopus
t i p p i , q u i ab o l i m i n l r a limites d i s t r i c t i abbalis, insligatus a domno Engheiberto suoavunculo. cano-
sicut p a t i b u l u m intra d i s l r i c t u m episcopi cousistit, nico Leodiensi, nitebatur seminare scismata i n l e r
accesserunt, et appositis i b i combustibilibus ipsum conmonachos et dominos n o s l r i conventus adversus
concreniaverunt, et novum cippum fieri fecerunt, ipsum abbatem, sed non prevaluit. Sicque secmida-
queni supra f o r u m infra limites j u r i s d i c t i o n i s e p i - r i o i n t r a v i t c u m 60 equis et fecit visitationem, i n -
sropi s i a t u e r u n t . Propter quod ilerato a nobis ad quietans laudabiles viros hujus monasterii, et g r a -
prefatam sedem aposlolicam appellatur. De eodem, vibus expensis monaslerium dcpascens. Sub hac
lnierea opidani b r a i a l o r e s probibenlur a magistris visitationum frequenlia abbas ipse conpulsus, plura
et rectoribus communitatis, ne solvant nostro m o - emendavit pritis n i m i u m neclecta, tam i n cultu o r -
nasterio censum cervisie, scilicet pecarium c e r v i - natus i c h o r i quam o f l k i n a r u m . De eodem. Sub hac
sie, propter quod famulis nostris bis i n ebdomade tttrbatione iste abbas per episcopum et suuin secrr-
more solito braxenas i n l r a n t i b u s census cervisie t a r i u m Enghelbertum, abbalem secuiarein, Sancti
m i n i m e persolvitur. Quo viso, convenlus o r d i n a v i t L a i u b e r t i canonicum, avunculum ipsius episcopi,
duos ex nostris commonachis, qui per singulas eb- graviter persequebatur, sed per p r i o r e m Geimarum
domades i n t r a v e r u n l braxenas, et censum dare r e - B Hugonis et alios honestos seniores, quos ipse abbas
cusantes plures i n v e n e r u n l , et multos alios invene- i u p r i n c i p i o sue creatiouis propter ipsorum constan-
r u n t , q u i , cum non audereut tradere, gratiose a n - ciam i n causis virtuosis aversabalur, annuente iilis
n u e n t e s p e r m i s e r u n t illos ex vasis suis i n i d r i i s (741) toto c o n v e n l u , adjutus efficaciter, de gravissimis
a d boc per garsiones (742) allatis h a u r i r e et secum sibi objectis articulis erepttis est. Item. lste p r i o r
auferre. Mensuram insupcr salis, quod equo modo Geimarus, si quando v i n u m aut cervisia vel panis
n o s l r a est bereditas, nobis persolvi p r o h i b u e r u n t . prebende monachalis fuit insufficiens, noluit percut-
hem. H i i s temporibus episcopo Leodiensi Adulfo ad tere simholum nec tenere refectorium, nisi esset
tnstigationem perverse conversancium procedenti cmendalum. Ilem. Iste abbas quadam vice, c u m de
adversus hoc monasterium zelo amaro, quidam ex vino, quod fuit iusufficiens, conventui m i n i s l r a r e t ,
clericis et sacerdolibus opidauis se ipsos ad i d offe- uniis devotus ex convenlu monachus cessavit a
r e n l i b u s , de mandalo ipsius accedentes ad bospitale choro. Quem c u m abbas ob i d n i l e r e t u r subjicere
S a n c t i Trudonis, cujus ordinatio e l gubernalio l a m penitencie, p r i o r cum senioribus non suslinuerunt,
i n temporalibus quain spiritualibus per patentes cum p r o universilate laborasset. Incid. [Hocs. u , 6.]
l i l e r a s ad nostrum monasierium sancti Trudonis ab Eodem anno fuit generaliter per diversa t e r r a r u m
o l i m dinoscilur pertinere, Dei abjeclo timore cojn- ^ rcgna mazima sterilitas, mortalitas et bladorum
p u l e r u n t seu fecerunl magistrum de fratribus ipsius c a r i s l i a , i t a u t i n partibus llasbanirc nostre habita-
l i o s p i l a l i s ad ipsorum presenliam afferre privilegia lionis modius siliginis mensure Sancti T r u d o u i s p r o
i p s i u s hospitalis, continentes i n t e r cetera per quem 11 florenis einerelur. Nain circa nativitatem saucti
roodura a loco nostro c y m i t e r i o viciuo t r a n s l a t u m Johannis usque ad messem fuit aura conliuue p l u -
f u i t . Quibus astu suo inspectis, i n p r e j u d i c i u m n o - vialis, ita quod grana inlerius e r a n l quasi a farina
B l r i , precisis sigillis^ea cassaverunt, p r o u t u y i o s t r i s vacua. E t ideo homines a mensa surgentes, eum
a r c h i v i s reposila c o n l i n e n l u r . n u t r i t i v u s m i n i m e fuisset panis, statim esuriebant,
11. Anno quasi eodem Leodiensis episcopus, n o n - ct m u l l o plus edebant quam actenus consueveranL
obstante quod propter accepta munera a Trudo- Propler quod communes e l pauperes populos fames
nensibus contra fas se fecit partetn c u m loto opido tanta premebat, u t famelici per vicos deambuiande
S a n c l i Trudonis ad l i l i g a n d u m i n curia Romana 6upini i n t e r r a m cadentes, e x s p i r a r e n l . Viclualia
c o n t r a monaslerium n o s t r u m , sed postposito j u r i s tamen a l i o r u m conmestibilium fuerunt eompetentis
generalis s t a l u t o , venit ad nostrum monaslerium f o r i . De eodem. Anno vero sequenti medius siliginis
causa visitandi i n c a p i i e e t m e m b r i s c n m 150 e q u s - ] ) nostre mensure Sancti T r u d o n i s einebatur quas ;

stribus, ibique tamdiu r e m a n s i t , quod expense pro floreno, Item. I n anno hujus caristie larga ele-
asscenderunt usque 1500 libras Turonensium n i g r o - niosina pauperibus distribuebatur ad porlam.. F u i t
r u m . Prcpter quam visitationem cura ipse abb&s enim i n domo elemosinarH v e l a tempore W i i l e i n n
Adam ad inslanciam conventus computationera p r i m i abbatis (745) aut a presentis abbatis Ade f o r -
eiplesset. de redditibus bonorum raonaslerii a 15 nax constructus cura caldaria g r a n d i , i n qua statutis
annis, idem episcopus per unum v i c a r i u m suum a r - diebus poltagtum ex pisis et condimentis coqueba-
cbidiaconuravisusesl hanc compulationem f r u s t r a r i ; t u r , quod mendicantibus et pauperibus d i s t r i b u e b a -
asaerens, quod ipso non presenle computatio non t u r . lncid. A n n o ante hunc p r o x i m o sevissime d i s -
sortiretur eflectum. Sed couventu sibi obicienle, c u r cordie inter episcopum et p a t r i a m increverunt, e t

NOTiE.

(741) l . q . h f d r i a , n,ensura I i q u i a o r q m . (743) Cf. suprs t d mtuum 1270.

(74^) Gerftns.
175 H O D U L F I ABBATJS S. T R U D O N I S 376
•nter progemes de Awaus e l W a r o i s m u l t i a h o m i - A dem o b i i t , q u i eodem anno effractis a c h o r o psaL
cidia. lentium v i l i b u s statlalis sedibus, fecil novas e l f o r -
42. Anno Doniini 1517 cp.scopus de consensu ca- uiosas fieri de redditibus coslodie n o s l r i monaste-
p i t u l i coneessil m a g i s l r i j e l j u r a t i s i n opido Sancli r i i , ex mandato prefati Ade abbatis. Anno sequenti
Trudonis, u t deposilis scahinis perpcluatis, elige- inlervenit tractatus de facienda litis suspensione
r e n t u r annales scabini, q u i ex parle sni 7 i u m e - inter uostrum monasterium e l o p i d u m . M i s i l ergo
dietatem hujus opidi c o n s l i l u e r e n l u r . Qui cum per prefatus abbas et fecil t o t u m convenlum venire ad
sententiam malignitalis scabinos anliquos pronttn- mansionem noslram apud L e w i s , quam de novo con-
ciassent bonis et honoribus privando», i l l i contra s t r u x e r a t . U b i d u m i d e m c o i i v e n i u s per4menses r e s i -
tamen sentcnciam ad regalem sedem appellavernnt. disset, tractatu de lilissuspensione ad effeclum p e r d u -
I b i ad instanciam Ade abhatis per sententiam sca- cto, convcntus ad ciauslrum n o s l r u m r e d i i t . / l « n .
hinorum Aquensium j u d i c a t u m est annales esse A i i n o D o n i i n i l 2 3 4 c u m essct litigatuin j a m 6 a n i i i s e x
deslituendos; sicut factum est. Ineid. Eodein anno more, reclainanlecausaappellalionis per n o s t r u m m o -
defuncto Cleinente papa V , q u i compilavit Clemen- nasterium facte contra doinnum A d u l p b u m episco-
tiuas constitutiones, sed morte preventus non c o m - p u m , Eugelbertum Fransoes archidiacooum vice ge-
plevit, succedil Johannes X X I I , q u i prefalas comple- ^ rentem i n spiritualibus, dominum Johannem de
v i t Clementinas, quas statuit i n scolis legendas et Balodio commissarium i n temporalibus, scabinos ex
communiter observandas. Incid. [Hocs. u , 8.] Anno parte episcopi, et magistros communitalis et totura
Domini 1518 castrum Haren (744) forlissimum, opidumex alia p a r t e : ad 'nslanciambonorum v i r o r u m ,
quod erat d o m i u i de Falcomonle, propter \ioIentias, deconsensu adverse p a r l i s e l n o s t r o r u m ad t r i e n n i u m
qtias idem dominus de ipso castro pluries Traje- Jis s u s p c n d i t u r , de consensu et gratia Johannis
clensibus i n t u l i t , per episcopuin Leodiensetn et papc X X I I per sentenlie bublalionein et i n t e r d i c t i
ducem Brabancie (745) obsessum expungnalur, et suspensionem, si forle medio tempore pacis c o n -
cuslodibus decapitatis funditus d e s l r u i t u r . Incid. cordia inlerveniret, sin aiitera, uhi lis pausaret, ibi
Sequenti anno per F r a n c i a m et Hanoniam muhi r e s u i n e r e l u r , et excomniunicationis senlenciam et
leprosi coiicremanltir, q u i , u t dicebatur, precio a i n t e r d i c l u m u l prius renasceretur. Item. I n f r a hujus
Judeis c o r r u p t i , fonles e l rivos veneno inficiebant. t r i e n n i i factam l i l i s suspensionem n i c h i l a c t u m est
A n n o D o m i n i 1522 Adam abbas acquisivit tittilo de pacis concordia, sed post aliquot lemporis i t e r a t o
einptionis mansionem cuin suis appendiciis, quain Jitis causa ad t r i e n n i u i n suspensa, medio t e m p o r e
habemus apud L e w i s sitam prope fossata, ad levam g benesta pace intervcniente, sopita est, p r o u t conse-
j u x t a p o r t a m . Ubi post aliquot tcmporis aulam l a - quenter patet. Incid. Anno eodem D o m i n i 1524
t a m c u m necessariis ofiicinis c o n s t r u x i t , e l anti- Leodienses cotidie contra episcopum sevienles, bona
quaro mansionero, quam i b i d e m habuimus, que v o - ad mensaro episcopalcro perlinenles sibi u s u r p a n t ,
cabatur vulgariter Tenscheverstene, d i s i r a x i t , q u i a benivolos episcopo faventes captivant, occidunt,
extra opidi illius muniliones sita f u i l . coroburuut, et treugas de concordia i n t e r episco-
15. A n n o D o m i n i 1323 aut c i r c i t e r , cum d i u esset puro et patriaro firmatas violant. [Hocs. n , 11.}
l i t i g a l u m , c i f c i l e r 8 annis, i n t e r n o s t r u m monaste- Propter que episcopus i n v i g i l i a beati T h o m e (Dec.
r i u m et opidanos nostros, ita u t i n t e r d i c t u m i n t o - 20), transtulit c u r i a m officialitatis cum c u r i i s a r c h i -
tura opidura diu perditrasset, roagistri c o m m u n i t a l i s diaconorum I U
ad opidum lioyense, e l postea, circa
cum suis complicibus inducentes quemdam presbi- festum sancti Mathie (Febr. 24) civitas el populus
t e r u m insolentem et Dei t i m o r e i n postponentcm, ecclesiaslico supponilur i n t c r d i c t o . Propter quod
fecerunt divina i n ecclesia beale Marie per i i l u m i l l i in pejus prolapsi, aposlatos et presbiteros Deum
publice celebrari, protendentes, quod contra sen- non tiroentes, precio conductos m i s s a s 8<B
celebrare,
tenciam i n t e r d i c l i et excommunicaiionis appellas- morluos i n c y m i l e r i i s et ecclesiis sepelire faciunt,
sent. Propler quod, quia plebani ccclesiarum opidi D et populos ad sacramenla ecclesiastica ab illis
hujus requisiti recusabant t a l i frivole appellalioni prophanis accipere compeilunt, canonicos Leodieu-
adherere, a magistris c o m t n u n i l a l i s e t opidanis p l u r a ses lerroribus gravant, e l se iliis contradicere uon
gravamina suut perpessi. Sub hac et a l i o r u m per i u d i e n l i b u s procaciter immiscent, propter quod i l ! i
tiirhationum i n g r u e n t i a convenlus totus e x i v i t de oecessitate compulsi,| pro majori parle ad o p i d u m
claustro relinquens o p i d u m , et venit ad n o s l r a m lloyum c a p i t u l u m suum et domicilia t r a n s f e r u n t .
mansiouem apud Dungh j u x t a abbalem Adam i b i - Sed lerciam pariem canomcorura Sancli L a m b e r l i ,
d e m morain facientem. U b i cum continue raoraretur propler eorura commmoda adhuc Leodii residentem,
p e r menses ferme 14, plures ex nostris dominis c t )apa ••• Johannes, u t iufra duos menses aposlolico
confratribus propter aeris inconvenientiam egrota- iispectui se presenteut, mandat, quoo execulum fuit
bant. Inter quos p r i o r Geimarus v i r laudabilis i b i anno post hoc tercio. Incid. r
I I o c s . t i , 1 2 . ] Anno
YARIiE L E C T I O N E S
archiepiscoporum 1 ' . ••• deest i \ ••• papain i \
tiOTJFs.
(744) Haud procul a T n n g r i i . (745) Joannem l e r t l u m
 577 CESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO I I I . — PABS I I . 573
D o m i n i 4326 ( 7 4 6 ) , i u crastino Barlholomei (Aug. A et episcopum ibidein .overent. Proptsr quo 1 l i t e r i s
25) progenies de W a r o i s c u m natione |de Werfen- prefatis r u p t i s , Leodienses opidum Hoiense defi-
geies e l a l i a r u m nationum m u l t i l u d i n e ex una p a r l e , d a n t . Incid. Eodem anno, lercia dierum pentnc-
et progenies de Awaus cum casiellano de Warum costen, sciiicei 11 K a l e n d . J u u i i , Leodieuses, T o n -
et n a l i o a e de Hauef cum ceteris suis fautoribus ex grenses et Trudonenses cum aliis confedcrati, siintil
parte a l t e r a , convenerunt apud D o m m a r l i i u . I b i i u armis congressi, castrum E g i d i i de Ccrvo, Hoien-
congresso pedeslri bello atrociter p r e l i a t u m est, sis opidani, e v e r l u n t . E l sequenli inane diiucuio
sed cessit tandem v i c i o r i a iilis de A w a u s cum suis, progrcssi, suhurbana l l p i i i m p c l u n t , sed i n c o l i s d i u
et ceciderunt ex parte adversa I l e n r i c u s de H e r - rebelianlihtis, opidtun Iloicnse in m u l l i t u d i n e a r i n a -
m a l e , Johannes de L a n d r i i s , Johannes de Cervo, torutti iliis in atixilium confluens, m o n l e m veteris
L a m b e r t u s de H a r d w e m o n t , Johannes Polens de c a s l r i occupat, u t ab allo adversarios impetuosiu.?
Warois, Helinus de Laliens i n i l i l e s , et alii pmrcs o p p r i m a t . I b i c u m Raso de Cantumerula, q u i i n t e r -
probi de Werfengeies, ex , < T
ceteris progeniosis f u i t ubi nuper amhassiatores Leodiensium ad c u -
pltis q u a m 4 0 , reliquis fuga lapsis. Ex p a r l e vero r i a m Romanam destinali erant c a p t i v a t i , ipse c u m
i i l o r u m de Awaus duo fratres castellani de W a r u m , 15 elcclis a r m i g e r i s passagium excedens, Leodien-
A r n o l d u s miles de novo factus, et B u l o r u s ariniger ^ ses obvios i n asscensu montis u t v i d i t , eievata
c u i n 1 2 armigeris, gladiis ceciderunt. E t quia, u t basta i n eos i r r u e n s , cum suis cesus occubuit. Quod
ferebatur, iste confliclus treugis adhuc exstantibus slrennuus Leodiensis episcopus intelligens, adver-
est commjssus, partis devicle deliclum pactionibus sarios suos i n montis descensu esse congregatos,
m e d i a n t i b u s per episcopum cundonatur, pariis vero i n 0 fcria infra oclavara penlhecoslen, que fuil 6
prevaleniis delicltim cum Leodienses defendere Kalendas J u n i i , cum paucis m i l i i i b u s e l a n n i ^ e r i s ,
n i t e r e n t u r , episcopus coilecto magno e x e r c i t u , a u x i - scilicel Jobanne dc Hardwemont, jobanne de L a n -
liante s i b i rege Bohemie (747) cum 1 1 comitibus, d r i i s et aliis ex progeuie de W a r o i s el Werfengeies
conlraLeodieiises procedit apud Creslengueies ( 7 4 8 ) , v i r i s 60 ab opido lioiensi exiens, ascendii montem
u b i caslcllanus medianlibus convenlionibus episcopo A r b o n e , v u l g a r i t e r appellalum de kaie te Hoie, nbi
reconsiliatur [cf. HOCSEM. I I , 1 4 . ] . Incid. Anno Do- videns adversarios suos Leodienses, Tongrenses et
m i n i | 1 3 2 7 episcopus sentiens se non posse v i o - Trudonenses, q u o r u m numerus f u i l tria i n i l i a , a c -
l e n t i i s c i v i t a l i s et p a l r i e Leodiensis annis suorum cedentibus c u m i l l i s p l u r i h u s ex progenie de Awaus
obsistere, q u e r i t a u x i l i u m ponlificis RomanL Quo et Hosemont, ipse processil e t a d d i s l r i c l u m asscen-
c o m p e r t o , Leodienses miserunt nuncios solenipnes sus iiiius montis aditum se cuin paucis suis v i r i l i l e r
ad prsefatam c u r i a m c u m accusaloriis delationibus. s t a l u '"
i l . A d quem adversa
4 1
" " " " "pars auimose
""" — ^ asscemleus,
: , C i

Quibus sic proflciscentibus, cum j u x t a neinus V i r o - cominissum est durissimum p r e l i u m circa h o r a m

m a n d e n s e venissent, a quibusdam amicis episcopi p r i m a t n . U b i d u m cpiscopus valdc conlra multos
i n s i d i a i i , capiuntur et d i u c a p t i v i d e l i n e u t u r , super cum paucis fatigalus, plures nianu sua p r o s t r a v i t ,
q u o m u l l u s Leodii excrevit t u m u l t u s . Incid. [Hocs. stipervenit f r a t e r ejus Conradus, Razo <lc P r i n t h a -
u , 1 3 . ] A n n o eodem Karolus (749) rex Fraucie et ghem, castellanus de Musal, et alii numero novem
N a v a r r e regina (750) iinpregnata o b i i t (751). Post a latere u n o , et Reynerus de A r k e n l e i l cum q u i n -
q u e m Philippus ftlius K a r o l i coraitis de Valois, f r a - decim recentibus ab allera montis p a r l e , qui scse
t r i s P b i l i p p i regis Forinosi, tanquam proximus ad latera episcopi intrudentes, i n fronte conflictus
heres, ad regni regiiniua u t f u l u r u s rex a s s u m i l u r , prorumpenles, multos adversariorum p r o s l r a v e r u n t .
n i s i ab impregnata prefata regina, reiicla K a r o i i , Quo viso Leodiensium p l u r i m i pcr monlis declivia
filius nascatur. Sed cum post aliquot menses regiua ascendere m o l i l i , u l episcopalcs a tergo p r o i e r e r e n t ,
f i l i a m est enixa, Philipptts i n reguo s t a b i l i l u r . Incid. per Hoienses i n monlis cacumine positos lapidttm
A n n o sequenti (1528) Johannes lercius Brabancie jactibus, quos mulieres afferebant, coercenlur.
d u x c a s l r u m de Falcoinonte obsedit, sed i n l e r v e - [ ) C e r l a l t i t n ergo cuin foret ab hora p r i n i e usque ad
nieute concordia ab obsidione recedit. Se<|uenti nonain, v i c t o r i a cessil episcopo, e l ceciderunl i b i
v e r o anno (1529) castrum i l e r u m obsidet et expu- ex progenie de A w a u s et Hosemonl cum ahis s u o .
g n a t u m d e s l r u i t . Incid. [Hocs. n , 14.] A n n o D o m i n i r u m Johannes dominus de Hanef, Balduinus de Ce-
1 5 2 8 Leodienses per'nuncios Hoiensibus imprope- nef, Anielius de B o v e n g i s t i e r , ductor exercitus
r a n t , quod lileras confederationis inter civitalera opidi Sancti T r u d o n i s , quem episcopus exprobran-
et v i l l a s bonas apud Fehe factas mule tenuissent, eo tem ei c u m macbina quain manu lenebat p r o s l r a v i l .
q u o d iUos q u i suos ambassiatores captivaverant, Ceciderunt eciam i h i m u l l i famosi a r m i g e r i , inter
i i b e r o s i n t r a opidum Hoieuse deamblare sinerent quos Stephanus de Z i l t e r t , magister c o m i n u n i t a i i s
VARIiE LECTIONES.
, f t
et V.
NQIiE
(746) A n n o 1325 si auois Hocsemium et Jacobum 49) Q u a r i u s .
de H e m r i c o u r t . (750) Joanna.
(747) J o i i t t t e . (751) Mortuus est 1 Febr. 1328.
(7^8) Crichegne Lcodio viciuuin
379 R O D U L F I A B B A T I S S. T B U D O N I S 380
S a n c l i T r u d o n i s , q u i i n suo r e d i t u proposuit mo- A magnalibus hujus opidi a l l i n e b a t , ad l o c u m darapna-
nasterio nostro plura imponcrc gravamina, quem l o r u m non t r a h i l u r , sed ligatus abducitur. I n t e r quos
cquus eflrenis, cui i n s e d i l , i n medio adversariorum unius u x o r , q u i dicebatur Merquard i n t e r f u i t j u g u -
devectum, occisum i n l e r r a dejectum r e l i q u i t . P l u - lalionibus l a l i b u s . Mense eodem Lcodienses, T o n -
r i b u s i g i t u r de p a r t e Leodiensium c a p t i v i l a t i s , et grenses et eorum complices de progenie Awaus et
interfectis 300 v i r i s , ceteri tam insignes quam po- Hosemont, ilerum cum m u l l i t u d i n e a r m a t o r u m
pulares fugientes terga dederunt. Quos Hoienses p a t r i a m Hasbanie et comitatura de Los pervagantes,
supra monlem stantes, prestolantes e x i l u m b e l l i , oranes episcopo adherentes cura ipso episcopo de-
perseculi s p o l i a v e r u n t ; sed prohibenle episcopo a struere et de p a l r i a expellere conantur. U n d e de-
cede temperaverunt. De parte aulem episcopi q u i n - structis hinc inde castellis i n die translationis sancti
que t a n t u m v i r i ceciderunt. I n ipso belli conflictu, Benedicti (Jul. 11) t u r r i m de L a n d r i i s cum omnibus
ut quidam asserehant, bealus Georgius armatus i n ibidem edificiis c o n b u r u n t e l destruunt. Postea i n
equo visus est per aera supra episcopi exercitum die sancte Margarete (Jul. 12) castrum Here (754)
d e f e r r i , propter quod poslea feslum beati Georgii destruuut, et v i l l a m totam comburunt. Incid.
episcopus s l a t u i t c c l e b r a r i , quod p r i u s non fuit Eodem anno mense Augusli iidem caslrum H a r d w e -
celebre. Incid. Eodem mense, 3 Kalend. J u n i i , i n B m o n l (755) o b s i d e n l , q u o d cis landem deditum c i r c a
crastino T r i n i t a t i s , Leodienses, Tongrenses et T r u - festum sancli E g i d i i d e s l r u u n t , et simililer turres
donenses cum progenie de Awaus et Hosemont ile- apud Velrois (756) et Oborn (757) everlunt ( S e p t . i ,
r a l o i n armis e x e u n l , et deslruunt grangias (752) 1528). I n t a n t u m enim circumquaque villas e l for-
et mansiones bonorum v i r o r u m , q u i p r i d e m fue- talicia d e s t n i x e r u n t , quod ipsi episcopo et suis v i x
r u n l i n a u x i l i u m episcopi. Incid. I n mense sequenli aliquis locus esset p r e s i d i i , preier solnm o p i d u m
3 Kalendas J u l i i , que erat dies sacramenti, Leo- Hoiense, i n quo ipse et capitulum Leodiense curo
dienses ctitn Tongrensibus i l e r a t o exeunt, et e p i - secundartis ecciesiis et curiis Leodiensibus, ac p r o -
scopo e l suis fauloribus assignanl campum c e r l a - genies de W a r o i s et de Werfengeies l i b e r u m p r e s i -
m i n i s , quos c u m sentirent paralos esse ad rebel- d i u m obtinebant. Incid. Eodem anno, 7 Kalendas
l a n d u m , ad propria r e d i e r u n t . I n ipso die c u m t o l a mensis O c t o b r i s , i n die sancti Firminl, comes
communitas Sancti T r u d o n i s armala m a n u usque Ghelrie (758) cum m u l t i t u d i n e a r m a t o r u m v e n i t i n
supra Jechoram fluvium (755) juxta Waremiam adjutorium Leodiensi episcopo apud v i l l a m Huselt,
processisset i n a u x i l i u m Leodiensium et T o n g r e n - ad vindicandum injurias tpsi episcopo per Leodienses
sium conlra episcopum, circa h o r a m p r a n d i i quieti illalas. Ubi d u m figerenl t e n t o r i a , bora vesperarum
et epulationi i n t e n t i , ab invicem a l i q u a n t u l u m se- supervenerunt ipsis ignorantibus Leodienses et T o n -
q u e s t r a l i , amena residendi v i r e n t i a loca delegeruat. grenses, cupienles ex improviso illos conterere.
U b i cum clamatum e s s e t : Ad arma! ad arma! om- Quibus dum Ghelrenses, antequam episcopus et s u i
nes i n aciem convenerunt et animose sleterunt, et ad arma essent p a r a l i , v i r i l i t e r obsisterent, sed i l l i
dum duclor exercitus e o r u m , Eustatius de Halmale viribus prevalerenl, ceciderunl ex Ghelrensibus a l i -
senior, confisus de conslanlia Trudonensium, cum qui. E t cum quasi terga dare eompellerentur, i r r u -
eorum paucis procederet ad speculandum insidias enle episcopo cum valida manu i n Leodienses,
adversantium, ipsi Trudonenses suspicantes illum Ghelrenses resumptis v i r i b u s a u x i l i u m i i l i tanquam
prp l i m o r e ab ipsis i n fugam conversum, ceperunt recenler ptignaluri conferebant. U b i d u m fortissime
sese disjungere. Super quos domnus Johannes de longo conflictu bellattim est, cessit tandem v i c l o r i a
H a r d w e m o n t cum paucis suorum de W a r o i s et W e r - episcopo et c o m i l i G h e l r e n s i , et ceciderunt i b i de
fengeies, anlequam i n aciera r e d i r e n t , i r r u i l , qtti Leodiensibus et Tongrensibus 1200 v i r i , captique
slatiin terga dederunt. I b i paucis rebellanlibus, s u n l ex ipsis 400 per Ghelrenses, ceteris i n fugam
100 v i r i ceciderunt, et c i r c i t e r 50 c a p t i v a l i f u e r u n t ; versis. Incid. Eodem mense episcopus c u m H o i e n -
plures etiam a d c a s t r i i n t r o i t u m , aliqui transvadando p sibus et progenie de W a r o i s et Werfengeies, a d -
ad l i l u s evaserunt. Novissime vero p l u r e s , 6 8
ex o p i - j u n c l i s sibi paucis aliis vaiidis v i r i s et Ghcirensi
danis nostris, q u i v u l n e r a t i e l hanelo s p i r i t u interce- coraite, obsedit opidum Tongrense [cf. HOCSEM. I I ,
pti fugere nequibaut, a predonibus, q u i ab opido ipso 15]. Sed comite noienli i n obsidione ad inslanciam
lanquam araici c u m opidanis c o m i t a b a n t u r , v i v i episcopi perseverare, sed cum 80 de d i t i o r i b u s
j u g u l a n t u r et n u d a n l u r , q u o r u m m u l t i non ad mor- • caplivalis ad propria repedare contra j u s b e l l i c u m ,
tcm lesi ab i n i m i c i s , predonum roanibus p e r i e r u n t . ut dicebatur, episcopus cernens Tongrenses contra
Post paucos autem dies quinque ex illis predonibus macinas erectas portas ct sua propugnacula t e r r a e t
i n l r a opidutn c a p i u n t u r , e l quatuor ad equos t r a c t i lapidihus ab i n i r a animose ad resislendum m u n i r e ,
v i v i i n rotis p o n u u t u r , et q u i n t u s , quia honestis et Hoienses contra illos nolle i n s u l t a r e , ad i n s i a n -
VARIiE LECTIONES.
••• pluribus 1*
NOTiE.
(752) Grange horreura.
7 (750) Velroux prope Leodium
(753) Jere q u i e x u n d a l i n Mosam. (757) Num Obourg?
(754) Heron prope I l o i u m . (758* Reinaldus I I .
(755) liargiiuonl.
381 CESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . — PARS I I . 381
ciara p r i n c i p u m , m v i t u s tamen, cum Leodiensibus A summa apapa Johanne, ad A v i m o n e m m presencia
et Tougrensibus de pace traclanda 'consenlit. T a n v e r i pontificis ipsius Johannis, funem i n collo defe-
demque ipsi Leodienses et Tongrenses domino suo rens l i g a t u m , d e d u c i l u r , et h u m i l i t e r reatum suum
mediante, summa 50,000 l i b r a r u m T i i r o n c n s i u m confitens, et puplice suam presumptionein hereticam
r e c o n s i l i a n t u r , el cessante ipso ab opidi impugna- abjurans, absolvitur. Q u i sub custodia honesla de-
t i o n e , spondentse amodo suo domino episcopo nullas tenlus, non m u l l o post diem clausit exlremum.
inferre roolestias, nec infringere debere laudabiles Jncid. A m i o eodem (1528), i n v i g i l i a jsancti B a r l h o -
et a u l i q u a s palrie consuetudines, et quod scabino- l o m e i (Aug. 2 5 ) , comile Flandrie (765) c u m m u l t i -
r u m sentencias i n quocumque loco prolatas t e m e r a r t tudine suorum nobilium per insolenciam communi-
ab hac hora roinime presuinerent, missis ex Leo- tatis erecte a comitatu Flandrie expulso, P h i l i p -
diensibus et Tongrensibus ad opidum Hoiense obsi- pus (766) de Valois rex Francie F l a n d r i a m i n l r a v i t ,
d i b u s , ibidem remansuris, usque d u m confeclis inde et faclo contra Flainingos acerrimo prelio p r e v a l u i t .
c a r t i s sigilla appensa fuerunt. Circa hec tempora l b i de Flamingis 14,000 v i r o r u m occubuerunt, sicque
pauci opidani Sancti T r u d o n i s , q u i videbanlur suo ipsi c o m i t i t e r r a m p r o p r i a m undlque subjugatam
d o m i n o episcopo favorabiles, inpetum inagistrorum libere r e s l i l u i t . ttoc factum esl anuo 2 regni s u i .
c o m i n u n i t a l i s Sancti Trudonis forinidantes, plures B 14. Auno Domini 1529 Adulpbus Leodiensis
i p s o r u m ex scultelis, scabinis et ofificiatis ad v i l l a m episcopus ad cor rediens, de i n j u r i i s que monasterio
episcopalem Alken causa presidii se transtulerunt. nostro i n t u l i t p e n i l u i l , animadvertens qualiter T r u -
Occasione cujus prefati comtnunilatis m a g i s t r i ex donenses, cum quibus ipse nuper ante 14 annos
l i i i s quosdam uocturno tempore i n propriis mansio- contra monasteriura hoc l i t e m inceplam i n curia
n i b u s quiescentes armala inaiiu q u e r e b a n t , sed i l l i Romana continuavit, Leodiensibus et ceteris viliis
p r o u t poterant perposticia evadebant. A l i o r u m e c i a m anno precedenti ad concordiam pacis secum redeun-
bona, q u i opidum cffugerant, violenler rapiebanl. t i b u s , ipsi adhuc i n duricia perseverarent. Qua-
Unde episcopus et sui videnles, quod, Leodiensibus propter cum abbas Sancti Trudonis ex causa apud
ct Tongrensibus cum suis conplicibus inedianlibus curiatn ejus i n A l k e m quadam die venissel, episco-
conditionibus ad concordiam pacis se b u m i l i t e r pus de i n j u r i i s , quas 1 4 9
ipsi Trudonenses sihi i n -
confereulibus, soli Trudonenses, quamvis nuper apud tulerunt, et abbas de suspensione litis ad t r i e n u i u m
W a r u m ab a u x i l i a l o r i b u s episcopi devicli fuissent, facta non exspirata m u t u o contulissent, inspiranle
reconsiliationem non quererenl, t r a c l a v i t episcopus Deo u t r i q u e amici facli unauiiniter consenserunt
oum secretariis suis ex improviso opidum ipsum non separatiui sed coujuncti cum Trudonensibus
i n p e t e n d u m , et diluculo p e r fossata de novis d o m i - C j a m bello b u m i l i a t i s de pace traclare. Post aliquot
b u s a r m a l a manu per fundum fossati usque ad aulem dies Trudonenses, intelligentes dominos suos
p o n t e m porte de Cloppem procedenduni, et sic o p i - speciales amicos esse effectos, miserunt honestos et
dum occupandum, c u m ibidem m u n i t i o foret debi- discretos viros ad t r a c t a n d u m de pacis concordia.
l i o r . Quod tamen ad effectum non pervenit, quia E t post longos c u m opidanis tractatus, cum d o m i -
p a u l o p o s t tractatusde pace i n t e r v e n i t , ut j a m infra nus abbas a u d i t u m averteret quamdiu c o m m u n i l a -
p a l e b i t . Occasione hujusmodi oblinendi ex iinproviso tem non deponerent, tunc i l l i habito consilio niise-
c l a m opidum Sancti T r u d o n i s , post paucos annos r u n t duos bonestos opidanos ad novam c u r i a m , et
foriissima t u r r i s inter portain de Cloppem et pon- lileras coromunitatis sigillis episcopi et c a p i l u l i
lam pecudum c o n s t r u i t u r , u t hostilis accessus ab Leodiensis sigillatas ipsi Ade abbati optulerunt.
i l l a propulsetur. lncid. de anlipapa. Eodem anno vel Quas cum ipse cassasset, s u b i n t u l i t : Eccel eccel
precedenli (759) quidain fraler Minor (760) sub harum Uterarum occatione expendi ultra 10,000 /fo-
u n i b r a c u l o fallacis privilegii cieri Romani passus est renorum. A n n o eodein, mensis Dccembris die 2 9 ,
i n papara se coronari et Nycholaus (701) a p p e l l a r i , episcopo Leodiensi cum consiliariis suis et Adam
factisqne cardinalibus , Ludovico duci B a u w a r i e , ~ abbale curo suis amicis apud novam c u r i a m congre
•
_ • • _ l _ 1
t e r c i o aule hunc aimo, eodem falsitalis privilegio
r !.••-«• • •I
g a l. •i s , tractatus
. . _ . 17
, 7 #
_ I > I I P O . . I I n««
ingens longe d i s s e r i t u r , iinn t a lim.
u-
diademate iinperiali coroualo (762), lanquara impc- tum u l tres honesti medialores a crepusculo noctis
r a t o r i adhesit [cf. HOCSEM. 1 1 , 1 5 ] . Qui ubicunque usque ad crepusculum sequentis diei quinque vicibus
Ludowicus urbes expugnavit, illic tanquam papa a nova curia ad opidanos, et e converso ad novam
resedit e l beneficia c o n t u l i t . Sub quo slalu cum j a m curiain in equis d i v e r t e r e n l , tandemque i n hunc
q u i n q u e m i i o perseverassel (765), a quodam prin- inodum pax c o n f i r m a t u r : P r o m i l t u n t siquidem n u n -
c i p e (764) c u i confidebat, accepta magna pecunie quam coiumuiiilatein levandam, nec datam sine

VARI/€ LECTIONES,
••• que 1'. , t f
tractus 1*.
NOTiE
(759) Hoc ipso m n o . (765) Usque ad sequentem tantum anuum 1329«
(760) Petrus dc 4 ; o ^ y . (764) Comite dc Donoratico.
(761) Qiiinlus. (765) Ludovico I .
(762) 17 Jan. 1328 Ludovicus i t o m x impcrator (766* Sextus.
corouatus cst.
 383 RODULFI ABE T I S S. T R C D O N I S 134
consensu a m o o r u m d o m i n o r u m acceptandam , et k nalionibus domntis Adam abbas, pluribus vasallis
cetcra, p r o u t i n l i t e r i s seriatim c o n t i n e n l u r , quc presentibus. i n omnihtisconsentit, i n vigilia o m n i u m
i n noslris archivis reservantur. Preterea de consensu sanctorum. Jtem. Idem ahbas A d a m suo tempore
o i n n i u m l a l i s processio solempniter facta e s t : Sta- dedit bona nostra apud K e r k i m v i d e l i c e l f r a t r i suo
tuto e n i m ad hoc die, dominis Adulpho Leodiensi et Codcfrido de K e r k i m armigero ad c u l t u r a m , n o n
A d a m abbate litijus loci existenlibus i n nova ctiria perpetue sed ad tempus. Posl cujiis abbalis deces-
c u m p l u r i b u s solempnibus v i r i s , totus populus c o n - sum liberi prefati Godefridi dicebant se obtinere
gregatus i n loco fori hoc ordine dominis suis obviam prefata bona ad perpetuam c u l t u r a m , sed non f u i t
procedit usqtie ad campi l o c u m , qui est in opposito verura. Caveantergo abbates suis propinquis m o n a -
inolendini monasterii nostr: i n Merwile : Primo s l e r i i bona eciam ad tempus dare colenda. Jtem.
capilanei assumpte c o m m u n i l a t i s ctim honestioribus Ante litijus abbalis lempora fuerunt ab a n l i q u o a
opidanis numero 200, e x u t i veslibus, i n camiseis et redditibus abhatis distincli redditus ad oflicium c e l -
femoralibus, nudis capitibus et pedibus i n c e d u n l , lclarie pertinentes, de quibus cellerarius i n v i c t u a -
giadios evagiuatos cum acumine sttper pecloralia iibus convcnlum i n refectorio m i n i s t r a b a t , et de
stia posilos deferentes, celeris opidahis c u m v e s l i - vino cuilibet suam portionem ubivis dispensabat.
mentis suis subsequenlibus. Cum vero ad prefali Sed isto faclo abbale, prefati redditus i n c o r p o r a l i
campeslris locum deveniunt, p r o v o l u l i genibus flexis sunt redditibus abbatis, qtii de pane, v i n o , c e r v i s i a ,
ttna voce a dbminis suis h u m i l i t e r veniam depre- coinbuslibilibus, sale, mensalibus, tuellis, f a m u l i s
c a n t u r . Quibus benigne a dominis ad graciam re- e l ccieris necessariis e l fieri consuelis conventui
ceptis, et excessuum o m n i u m e n o r m i t a l i b u s l i b e r a - providet. Teropore hujus abhatis erant optiraa v i n a
l i t e r i n d u i l i s , episcoptts ipse graliose gladium unitis ruhea i u stto cellario, que a seniorihus pre celeris
ex illis cum capulo i n manu capiens et vibrans i n - vinis desiderabanlur. Quod u h i i n t e l l e x i t abbas,
q u i l : Ecce f l i placeret, nunc vos interficerem. Quibus proposuit ipsis, si de tali desiderabili v i n o preele-
peraclis, in o i n n i u m presenlia l i t e r a de pacis con- gerenl bibere, optime sibi placeret. Sed c i t m quesi-
cordia publice i n laica lingua secundum teiiorem IHIII esset inter conventiim, cujus situs t e r r e noc
omnem l e g i t u r , quam universi una voce approbant, vinum prolulisset, et iulellexissent uon esse de
et i n f u l i i r u m pro se et suis successoribus de nou Reno, nullo modo volebant bibere, quia prebendam
contravenieiido ievatis dextris j u r a m e n l o , sub peua suam t a n l u i n m o d o v i n t i m Renense fore asserebant.
excominunicationis lale sentencie, sese o b l i g a n t , et Jtem. iste abbas a c q u i s i v i t c o n v e n t u i ad refectorium
sic subsequenlibus dominis episcopo et abbate c u m p r o sexta feria ad pytanciam 26 modios (siliginis
s u i s , a d opidum procedilur. L b i d u m i n l r a p o r l a m bereditarie ad et supra deciroam nostram h t - B o r l o ,
o p i d i , que Nova porta a p p e l l a l u r , p r o v e n t u m est, p r o u t suus predecessor W i l l e l m u s p r i m u s pridetn
prefati doiuini, visa processionc sacerdolum et alios 26 modios acquisitos c o n t u l e r a t ; et sic babet
clericorum i n obviam procedenti, de equis h u m i l i l e r cenvenlus de prefata decima 52 modios siligenia
desceiidunt, et precedentibus eis predictis opidanis heredilarie ibidcra. Ipse eciam fecil aulatn mansio*
i n nudis, ttsque i n l r a monaslerium procedunt, c a n - nis tiostre apud Dungh prolongari versus o r i e n l e u i ,
tatoque y m n o Te Deum cum antbiphonis omnes cmn q u a n l u m ad unius arcus c o l l i g a t u r a m . Q u i etiatti
gaudio ad stta redeunt. Jtem. Eodem anno cum domura f o r t a l i c i i ibidem s i m i l i t e r et f o r l a l i c i i do-
domnus Johannes de FoIIonia presbiter * , cujus 71 n i u m apud novain c u r i a m a ftindis e r e x i t , q u a r u m
p a t r i Tbomas abbas 5 bonuaria l e r r e de pecunia erectionis cattsa x a l u m n i a l u s fuit terapore visita-
n o s t r i de monasterii einpta contulisset i n feodum, u t tionis supradicle. Jncid. Anno D o m i t i i 1330 E n g h e l -
i l l o , quia e r a t de majoribus et p r i m o r i b u s hujus berlus canonicus Leodiensis, patruus A d u l p h i L e o -
o p i d i , eidem abbati a u x i l i u m et favorein fldeliler diensis episcopi, q u i dicebalur plura dampna m o n a -
tempore oportuno, p r o u l eliam efficaciter i n p l c v i t , s l c r i o nostro procurasse, ad nos v e n i l e l p e r n o c t a -
exhiberct, i n leclo e g r i l u d i n i s d e t i n e r e t u r : c o n t u l i t ] v i l . Qui i u gutttirc aposleinatus cuin ad e x l r e t n a
quin«|iie bonuaria terre feodalis prenarrata i n manus tenderet, vocato domino abhate ad se, hutniliter
d o m n i Johannis de D i i s t , conventualis p r i o r i s hujus supplicavit sibi i n d u l g e r i de adversilalihus monaste-
m o u a s l e r i i sancti T r u d o n i s , ad liunc finem u t de r i o scse annilenie i l l a t i s , spondens constanter, si
proventibus prefale lerre primo solverenlur scx convalere de i n l i r m i t a l e illa posset, amodo fideiis
m o d i i siliginis perpetui ad pytanciam refectorii pro p r o m o t o r hujus ecclesise lotis v i r i b u s esse v e l l e u
comedentibus ibidein duntaxat ferits q n a r l i s ; r e l i - P o s l paucos dies sumptis sacramentis ecclesiasticis
quos vero provcnlus q u i stipercrescunt, v o l u i t et devole, i n f i r m i l a t e iiigravescente v i x e l o q u i , T 1
va-
o r d i n a v i t , quod pytanciarius nostri p r c d i c l i inona- lcns, sepulluram hic petivit et o b i i t ; septiUusque
sterii, qui pro lempore fuerit, facial per elemo- est honorifice aute altare beate Marie, i n absida
s i n a r i u m circa feslum bcati Nycholai pauperibus ad m o n a s t e r i i , ad dexterara capelle sancti Tmdonis.
p o r t a m i n panibus fideliter distribui Quibus o r d i - Incid. Eodera anno cum de concordia pacis intrr

VARIiE LECTIONES
i f l
L d . F. p. in rassura. , 7 S
eliqui t \
385 CESTA ABB. T R U D O N . — CONTINUATIO I I I . — PABS I I . m
episcopum, n o a m et cives Leodienses essel t r a c t a - A uno sepulcro coadhumalur. Iste abbas r e l i q u i t s u f l i -
t i i m , canonici Leodienses et secundarum ecclesia- cientes provisiones monasterio suo, i n victualibus et
r u m ad residendum i n collegiis suis singuli L e o d i i i n aliis necessariis nulli quidquam c r e d i t o r i d e b u i l ,
r e d i e r t i n t , et concepta pacis concordia carlis con- i n cujus archivis magna pecunie summa c o n t i n e r i
flrmatur. p u l a h a t u r . Quibus per p r i o r e m et seniores resera-
15. A n n o D o m i n i 1330 A d a m de A r d i n g h e m , ab- tis, c o r r i g i i s sacculortira exlra clausuras dependeu-
bas hujus l o c i , cum slrenue prefuisset, anno p r e l a - t i b u s , vacui sacculi plures sunt i n v e n t i , i b i t a n l u m -
tionis suse 35, 8 Idus A u g u s l i , circa noctis medium modo 50 l i b r i s veteruin grossorum r e p e r l i s , super
devote communicatus et inunclus o b i i t , ctijus cor- quo gravis suspicio erga familiares suos consangui-
pus c t i m solempnibus exseqoiis sequenli tercia d i t neos babebatur.
i n medio navis monaslerii hnjus suo predecessori in

DE G E S T I S AMEL1I ABBATIS.

1. A n n o D o m i n i eodem 1550, anno A d u l p b i L e o - B oiam i n t r a n t . H a n t i t u m cura v i l l i s adjacentihus c o n -

diensis episcopi 18, i m p e r i o propter excommunica- b u r u n t . lncid. Eodem mense, 6 K a l . M a i i , d o m i -
t u m Ludovicom Bauwarunt > T t
vacanle, electus est nica Quasimodo, Adulphus episcopus post concor-
i n abbalem bujus loci A m e l i u s d e Sconouwen, aliter diam cum patria nuper f a c l a m , comitalus prefalis
d i c t u s Masscereil, 19 K a l . Decembris, et paucis i n - principibus, i n obviam sibi processionaliler clero et
t e r p o l a t i s diebus, presenlibiis ibidem abbatibtis San- poptilo procedentibus, c i v i l a l e m , a qua septennio
c t i Jacobi i n Leodio et Sancti E g i d i i , cousecratur. absens > T >
e r a t , per p o r t a m sancte W a l b u r g i s i n -
Incid. [HOCSEU. n , l O . j Anno sequenli Petrus A n - troiens, ab equo descendit, et ingressus capellam
dricas, q u i communitatem Leodiensem lanquam ca- prcfate v i r g i n i s , pontiflcalibus i n d u i l u r . U b i prece-
pitaneus d i u r e x i t , c u m suis fautoribus numero 59 dente processione sollempni a civitate honorifice r e -
per sentenciam scabinorum apud Volhem p r o s c r i - ceptus, mouaslerium sancli L a m b e r l i ingreditur.
b i t u r . lncid. [Eodem anno villicus Teneosis (767) Incid. Mensis ejusdera die 4 prefati principes cuin
ad j u s s u m Johannis ducis Brabancie pannos merca- comite Barensi Leodii convenitint, et 6 die sequeuti
t o r u m opidi Sancti T r u d o n i s ad nundinas devectos cum episcopo et Leodiensi exercitu, precedentt
i n s e q u i t u r . Qui d u m a quadrigariis i u proximara i l - ( standario, Brabanciam octo diebus incendiis et spo-
lie ecclesiam intra lerminos Brabancie silam causa 1
liis devastantes, usque ad m o n l e m W i b e r t i (775) et
p r e s i d i i essent deposili, ab eodein violenler r a p i u n - Geldoniam, suburbiis Geldonie p r o parte exustis,
t o r et a u f e m n l t t r . U b i d u m quidam ex m e r c a l o r i - pervagantur, duce Jobanne cum m u l t i t u d i n e a r i n a -
bus p r e f a t i opidi spolianiibus resistunt, atrociter t o r u m i n t r a c l a u s t r u m Heilchinense sese t u t a n t e ,
v u l n e r a n l u r . Propler quod ab ecclesia Leodiensi et et ibidem ballheo m i l i c i e insignito (776), i n n u l l o
st c i v i t a t e dox per ambassiatores (768) r e q u i r i t u r , sua defendente. I b i elaborantecomile tlannonie (777),
ut ablata r e s t i i u a n t u r , ne similia contra B r a b a n - licet ipso r e n i t e n l e , treuge usque post Johannis b a -
c i a m commiltere compellanlur m
. Respondit dux : ptiste stabilite sunt, sicque i u die Servacii (778) ad
Ad tractandum cum episcopo presto i t r n i , sed Trudo- sua q u i l i b e t redierunt. Incid. Que discordia per a r -
nensibus michi injuriantibus nuiias inducias dabo. b i t r i u r a regis Francie P h i l i p p i , quantum ad inju-
lncid. | H o c s m . u , 17.] Anno D o m i n i 1552, 9 Kal. r i a r u m causas, quas idem dux episcopo et opido
M a i i , Adulphus episcopus, Johannes rex Boheraic, Sancti T r u d o n i s i n t u l i t , sic d i s c u t i t u r : P r i n t o , u t
archiepiscopus Coloniensis (709), comites Ghelren- Leodiensi episcopo dux ipse salisfaciat de injuriis
sis, Juliacensis (770), Barrensis (771), N a m u r c e n - i l l a t i s , et l u n c i n t e r d i c t u m r e v o c c l u r ; secundo, u t
sis ( 7 7 2 ) , Loscensis ( 7 7 3 ) , et domnus de Falke- D opidanis Sancli T r u d o n i s dampna de pannis s i b i
m o n t (774) cum sttis ducem Brabancie defidant. Qui ablatis r e s l i l u a n t u r . Que omnia u t r a q u e , p r o u t a r -
o m n e s , archiepiscopo Coloniensi et comite Barrensi b i l r a l u s cst rex, conpleta s u n t ; sed de injuriis p r e -
e x c c p t i s , consilio habito c u m majoribus Leodiensis falis coinitibus i l l a t i s per ducem, quia congrua rc-
p a t r i e ob i n j u r i a s per ducem sibi illatas, B r a b a n - conpansa (779) m i n i m e est cousecuta, iterato d u x

VARI/E L E C T I O N E S .
, T 1
Baurum l \ m
conpallanlur 1*. > 7 >
obsens 1*.

NOTiE
(767) I . e. Tiriemoatensis. (774) Reinaldus.
(768) Vide Hocsemium I I , 17, qu unns erat ex (775) Mout-Sainl-Guibert.
h i s legalis. Cfr. eliam de his Joannis presbyleri l o - (776) Lapsus c s l a u c l o r ; u t ex Hocsemio patei,
c t t n i apud Chapeaville I I , 4 1 1 . plures v i r i balleo i n s i g n i l i stint.
(769) Walerantus. (777) Joanne.
(770) Guillelmus. (778) 11 M a i , 1552 litterae de bac pace c o n s c r i -
-(771) Eduardus. ptae s u i i l ; vide Ernst V 40.
(772) Joannes i (779» Rtcomoense
(773) Ludovicus.
387 R O D U L F I A B B A T I S S. T B D D O N I S 388

ipse Brabancie per Ipsos defldatur. Incid. Anno Do- A bellicum presidium muniverat, de quo ex ejus e m i -
n i i n i 1333 Johannes dux Brabancie misit ambassia- nentis t u r r i s fastigio quidquid stiper f o r u m opidi de
tores cum deprecatoriis l i l e r i s regine Francie (780). Aiost agebatur clare inspiciebatur. Propter quod
fultos maximis pecunie suramis, ad Johannem X X I I Johannis ducis custodibus a presidio clauslri rece-
papam, pro conslituendo i n lerra Brabantina opido dentibus, W i l l e l m i (782) Flandrie coraitis exercitus
kovaniensi novam djocesem ct episcopalem cathe- indignalus claustrum cura ecclesia combusserunt et
d r a m , sed n i l conseculus est. Incid* [IIocs. n , i 8 . ] deslruxerunt. Tunc abbas et convenlus babito c o n -
Eodem anno Adulphus episcopus et capilulura Leo- silio, plures ex conmonachis in suis p t i o r a l i b u s l o -
dicns** vendiderunt c o m i l i Flandrie (781) opidum cautes, apud B r u x e l l u m opidum deguerunt. Incid.
Magliniam cum appendiciis allingentibus illud pro [ I D . n , 2 l . ] Eodem anno castrum Rode trans Mosam
100,000 regalium sutnraa, abecclesia Leodiensi sera- comes Juliacensis deditum susccpit, si dux B r a b a n -
per renovandum, j u r e feodali. cie iufra 15 dies c o m i l c m ab obsidione non e x p n -
2. Anno eodem iterata discordia i n t e r A d u l p h u m gnaret. Quoil cura non contigcrat, castrum c o m i t i
episcopum et Johanuem ducem Brabancie, prcfatus t r a d i l t i r . Incid. Anno Domini 1535, mensis M a i i
episcopus c u m Johanne rege Bohemie, auxiliaute die 5, conflrmata esl pax inter progenies de A w a u s
sibi cum 14 comitibus, ad opidum nostrum Sancti B ct W a r o i s , cum omnibus p a r l i u m earum consan-
T r u d o n i s cum m u l l i l u d i n e a r m a t o r u m venit. Et guineis et progeniosis. Que cum i n invicem c r u e n t i s
inde mane c u m prefalis principibus 2 feria post cedibus amplius quam 58 annis sevissent, tandem
ascensura D o m i n i (Mai. 14) Brabanciam i m p e t i t , et elaborantibus capilulo Leodiensi et tota p a t r i a ,
villas plures usque citra Jaceam spoliat ct d e s l r u i t , s l a l u t u m est solempniter sub pena taiionis pcrpettio
ipso duce i n l r a c l a u s l r u m Heilecinense, i n confiniis dtiratura et ex patria proscriplione, ne quis amodo
Brabancie s i l o , ctim aliquibus > T < ex prefatis progeniosis i n a l t e r u t r u m sublalo quovis
fossali per g i r u m elevali. Circa horam vcsperarum g w e r r a n d i abusu insurgat. Quo statuti tiinore i l l t
episcopo cum ceteris principibus ad opidum r e d - compulsi, ex una parte adversariorum sex et t o t i -
eunte,quidam ex m i l i l i b u s regis Bobemie, deducens dera ex altera honestiores viros elegerunt, q u i de
secum v i l l i c u m de Jacea captivum, posuit i l l u m i n occisis ex utraque parle satisfactiones compensa-
vincttlis i u t r a stahttlum hujiis monasterii j u x t a equos r u n t , e l mulua oblrgatione sanxerunt, u t potestas
suos, qttem mane facto exlra c u r i a m claustri nostri duodecim h o r u m electorum ad puniendum pacis v i o -
abduclum, t r a d i d i t sculteto episcopi sibi custodien- latores perpeluo tempore permaneal, q u o r u m q u o -
d
—
u m ." Quod
»*.
cuin
—
p r i o r i et conventui i n n o t u i t ,. conti
I
, tiens aliquis o b i c r i t , «alius ex sua progenie ——
...-IW ~— — —
continuo
nuo ad episcopum accedunt, e l abduclum de loco ^ s u b r o g e l u r . / n c i d . Eodem anno Johannes papa XXII
nostre emunitatis cura inslancia r e q u i r u n t . Qui o b i i t , et Benediclus ipso anno e l i g i t u r . Qui sequenti
statira accilo suo sculleto, prefatum caplivura ad anno consecralur. lncid. Anno D o m i n i 1336 L u d o -
locura c l a u s l r i hujus liberalura r e s t i t u i l et s a i s i v i l ; wico de Los absque prole defuncto, capitulum L e o -
et sic i l l e nostro conventui gratias agens, die se- diense per a n l i q u i l a t i s cartas oslendit, ipsum c o m i -
q u e n t i ad sua iiber repedavit. Incid. Eodem anno t a t u m ad ecclesiam sancli L a m b e r l i esse d e v o l u t u m
circa finem mensis Januarii repelila discordia inter [IIocs. i i , 2 2 ] . Contra quos Theodericus dominus de
Brabanlinos et Leodienses, Conrardus de Marca, Heinsbergh, nepos ex prima sorore hujus L u d o w i c i
germanus A d u i p h i episcopi, cum Trudonensibus, (783), asseruit comitatum ad se p e r l i n e r c , c u m foret
q u o r u m ductor exercitus Raso de Printaghe miles nepos primogenitus, super quo longa dissenlio e x o r -
f t i i t , arinala manu v i i l a m f o r t a l i c i i Landen, qtiam ta est. Incid. Eodera anno papa Benedictus s c r i p s i t
dux muniverat, impugnat. U b i babito duro confliclu Adulpho episcopo Leodicnsi literas acerrimas r c p r e -
Trudonenses munitiones transscendentes, rebellan- hensiones continentes, quod propter suum ex sorore
tes i b i i n fugam v e r l u n t , et occiso ante repagulum nepotem, ipsum Theodericum (784), ecclesie sue
animoso m i l i t e , domno Hcnrico diclo probo de D j u r a necligere diceretur. Superquo comilatu i n c u n a
W i n d e ctim aliis, abduclis captivis quasi 25 v i r i s , Bomana diu l i l i g a t u m est, sed tandem per legatum
v i l l a m spoliant et comburunt. lncid. Circa idem ad partes destinalum Theodericus in c o i n i t a l u s l a -
tetupus postquam coraes Flandrensis Johannem d u - b i l i l u r anno Domini 1 5 4 0 , T T
. Incid. [ l a . n , 2 5 . ] Anno
ccm Brabancie, pro eo quod conlra se cum Maghi- sequenli Johaunes d u x Brabancie propter plures ex-
ulensibus confederatus fuit, merito defldavit, p r e - cessus, quos contra eccles am conimiserat, e x c o m -
;

falus dux famosum claustrum Haflligeiise tanquam niunicalus Lcodii maledicilur, et i n ipsum Media vita

\ A R L E LECTIONES.
v i
exciderunl nonnuila in codice. >7T
scriplum erat MCCCXLIII, ted jam 111 eratum.
NOTiE.
(780) Joannse s b e r g ; vide Mantcl. p. 248. Cf. etiam locum Joannis
(781) Ludovico. presbyteri a Chapeavillio datum I I , 457.
(782) Imo Ludovici dc Nevers, qui eo lempore (784) Theoderici paler Tlieodericus Cunigundant,
erat comes Flandriae. sororem episcopi Leodiensis, i n m a l r i i i . o t i i u i i i d u w -
(783) Malbtlda nupsil Godcfrido dvnasiie dc Hein- rat. Cf. Manl. p. 205.
 189 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO I I I . — PABS I I . 390
i n ecclesia sancli L a m b e r t i c a n i a t u r . Incid. Eodem A t u m , i n tantum u t scabini dicerent, se non posse
auno rex Anglie (785) venit in Brabanciam. Postea onera ipsius opidi Ameiio suslenlare, nisi d o m i n i
v e n i t j n x t a L u d o v i c u m dticem Bawarie, q u i se pro sui lemporales adhiberent consilium o p o r t u n u m ,
i m p e r a t o r e t e n u i t , quem papa Johannes pridem ex- idcirco d o m i n i Adulphus episcopus et Amelius ahbas
e o m m u n i c a v i t . Circa idem tempus prefalus rex, tan- cum opidanis h a b i l o consilio, de consensu tolius
q u a m vicarius imperatoris, sedit pro tribunali apud opidi elegerunt vel elegi consenserunt 12 honestos
v i l l a m Herke i n t r a domttm bladoruin, ubi dux B r a - opidanos, qtii redditus et tallias (787) de tolo opido
bancie i n l e r ceteros principes gladium evagiuaium levarent, ct ad u l i l i t a l e m ipsitis opidi exclusis sca-
desuper vcrticem regis t e n u i l , tanquam marcio (786} binis quoad i d disponerent. Et quia ad tatn gravia
imperii. pensionum onera persolvenda firmiteta » (788) non , 7

3 . A n n o D o m i n i 1340 Amelius abbas veterem a u - sufficereiit, concordiler o r d i n a l u m cst, quod per s i n -

lam et r u i n o s a m cum suis appendiciis apud novam gulos annos singuli opidani secundum qualitatem
curiam d e s t r u x i t , et novam cum stiis appendiciis bonoruin suorum t a l l i a r u m imposiliones solverent,
e m i n e n t i o r e m per quadrum super lapideum m u r u m scilicet diliores 7 florenos etsic descemlendo, usque-
a fundo v i v a r i i productum r e s t r u x i t . Cui capellam dum pensiones d i m i n u e r e n l u r . E t u l predicla majo-
lapideam, lapideo opere v o l u l a l a m , altare quoque B rein efficaciam o b l i n e r e n t , ad opidanorum i n s t a n -
consecratnm in honore 1 7 1
continentem, et t i a m prefali d o m n i consenserunt, quod pascua cotn-
i n superiori fastidio caminatam habenlem a s t r u x i t . munia ad spalium 18 annorum accensarentur (789).
Q u i postea valde d o l u i t , quod pretennissa necessa- Propter quam gratiara opidani dederunt Leodiensi
r i o r i structura intra clattstrum, prefalam mansionem episcopo in prompta pecunia 1600 florenos, et ipsi
tam sumptuose foris edificavit. A n n o eodem idem abbali per patenles suas lileras ad ejus m o n i l i o n e m
abbas cepit majorem et mediam l u r r i m monasterii, proraiserunt deliberare liOO florenos. lncid.[\\o-
qoam suus predecessor abbas Adam oliin lapsam a CSEM. n , 2 7 ] . A n n o Doraini 1342, mensis A p r i l i s die
fantiamenlis usque ultra medium altitudinis p r o d u - 25, Bcnediclus X I I papa ordinis Cislariensium o b i i l ,
x e r a t , elevalis quadratis m u r i s usque ad supremum cui Clemens V I , ••• ordinis sancli Benedicli, natioue
perficere. Quam desupererecta i u altum cappa lignea, L i m o v i c e n s i s , mensis Maii die 7 consecratus, suc-
exsectis lapidibus conlecla, speciabilem de longe c e d i l . Eodem anno, mensis J u n i i die 7, hora diei
r e d d i d i t ; quam quasi infra biennium complevit. A n n o 1 , 1
Maglinia opidum famosum fere totum
sequenti exorlis gravibus i n t e r episcopatum Leodien- favillatur. Incid. Eodem anno Godefridus, unigenilus
sem et Johannem ducem Brabancie discordiis, o p i - filiusTheoderici d o m n i de Heinsbergh, f u t u r i c o m i i i s
dani nostri presumentes opidum hoc per duccra C de Los, i n bellico conflictu contra paganos o c c u b u i l .
p r e f a t u m obsideri, ne fame p e r i c l i t a r e n l u r , excogi- Qtti ex matre A d u l p b i episcopi Leodiensis nepos
t a b a n t , quomodo molendinum, quod appositis equo- fuit.
r u r n j u g i s v o l v i solet, obtinere valerent, quod jactibus 5. A n n o D o m i n i 1544 c u m per scabinorum et
l a p i d u m machinalium destrui non posset. Habitoque c o n s i l i a r i o r u m bujus opidi ineptum regimen ipsum
c o n s i l i o considerahant, quod aplius tale opus n u s - opidum t a m i n u u n i e r i s debitorum onerihus esset
q u a m collocari c e r n e r e n l , n i s i in a t r i o et loco noslre g r a v a t u m , quod nisi fldignorum (790) prccavisset
e m u n i t a t i s , vulgariter appellalo V r y l h o f , cum ibidem sollertia, i n desolalionem penitus fuisset r u i t u r m u ,
m e d i u m et c e n l r u m i n t r a m u r o r u m a m b i l u m fore convocato per campanam bannalem populo, episco-
ymaginati fuissent. Propter quod accedentes ad pus, abbate propter i n f l r m i t a t e m absentc, i n t r a v i t
p r e f a t u m abbalem, o p t i n u e r u n t quod optaverunt, o r t u m n o s l r u m d i c t u m V r y t b o f , et de consensu o p i -
obligantes se hoc modo, quod guerra transacta, si danorum fecit scabinos ibidem presentes abduci
post m o n i t i o n e m ipsius abbatis aut alius post suc- caplivos, p a r l i m ad sculleti sui mansionetn m a n c i -
cessoris i n f r a duos menses molendinum c u m domo pandos, et p a r t i m ad d o m u m sculleti abbatis, u t
snis expeirsis non deponerent, quod extunc t o t u m id D habita matura dcliberatione de excessibus suis cor
opus libere ad possessionem monasterii esset devo- r i g e r e n t u r . Sed posl aliquot menses [ I o . u , 30] eodem
l u t u m . E t sic construxerunt cum g r a t i a , super quo anno, mensis N o v e m b r i s d i e 3 , ipse Adulphus episco-
haberous literas. pus, c u m prefuissetLeodiensi ecclesie slrennueanno
4 . Anno D o m i n i 1540 cum opidum nostrum Sancti prelationis sue 3 4 , apud Cleermont castrum, quod
Trudonis gravibus pensionum debilis esset onera ipse acquisierat, o b i i t . Post cujus o b i t u m Engelber-

VARLE LECTIONES.

pott hrnc tpatium trium teu quatuor littcrarum reliquit tcriba. p . f. tcriptit qlia manut coorva,
w t

erato quod priut (uerat vocabulo uno. Eadcm paullo post vocet talliaruin imposiliones in margine sup-
pievii. ••• quartus 1*. tcriba soatium septem (ere litterarum vacuum
M 1
reliquit.

NOTJE.

(785) Eduardus I I I »(788) Reddittis de rebus venalibus,

(786) I . e. marchio (789) A d censnm darentur.
(787) La tailie (790) Fidejussorum, sponsorum.
591 R O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S
tus preposilus Leodiensis, ejus ex fratre nepos, i n A Eodera anno prefatus comes conira consilium p a t r u i
episcopum e l i g i i u r . De eodem. Anno vero sequenti sui, domni Johannis de Beamont, F r i s i a m i n l r a t
1545 idem electus et A m c l i u s abbas i d quod prece- mcnsis Septembris die 2 6 . Qui n i m i u m f e s t i n u s * " ,
denti anno per Adulphura episcopum de consciencia v i x cum tercia parte suorum, duabus aciebus n u n -
stti capituli inchoatttra fuil de correctione scabino- d u m adhuc aggressis > s s
i n ejus a d j u t o r i u m , i n c a m -
r u m et consiliariorum cupientes perducere ad effe- pestri loco aggeribus vallato ad pedestre b e l l u m
cturn, cum consensu tolius universilatis opidi hujus procedit. Ubi Frisonibus paullatim occurrentibus e t
prefatos scabinos et consiiiarios propler c o r u m ex- aggeres effodientibus, comcs cura sua c o m i l i v a , p r o -
cessus i n regimine opidi ab officio scabinalus et fluencia aquarum invalescenie, luto limoso i n f i i u s ,
consulatus d e s l i t u u i i l , c o r r i g u n t et pena pecunie absque o m n i rebeliatione o c c i d i l u r , e t s i q u i terga
p u n i u n t . Qui scabini et consiliarii p r o m i t t u n t , nun- dantes gladios F r i s o n u m evilare- temptarent, d e -
q u a m se i n t r o m i t t e r e de regimine hujus o p i d i , nisi scenderunt i n profundum aquarum quasi lapis. Unde
deconsensu amborum d o m n o r u m e t o p i d a n o r u m ; et versus:
sic a captivitale l i b e r a n t u r . Eodem anno Engelherlus M C ter quater, X quinque semel, Cosme quoque
y % noeiu,
electus per consensum Cleinentis pape V I fit Leo- Hoiia. Zelantque gemit, comitem quoque Frisia demU.
diensis episcopus et consecratur. Jncid. Eodem anno B Itera solus versus :
plaga epydimie, aliasdicla lues inguinaria, postquam Nox Cosmc iuxit Hollos quos Frisia flixit.
diversa g e n l i l i u m regna transmarina pervolasset, Jncid. [Hocsem. n , 52.] Anno eodem (793) abbaa
inndein c h r i s i i a n o r u m regna per Gallias, Alema- Sancti Nychasii Gandensis ex mandato s u m m i p o n -
n i a m , Germaniara el per Angliam cum aliis diversis tificis cum l i t e r i s apostolicis venit ad L e o d i u m , e t
provinciis p e r i u s l r a u s , innumerabilem b o m i n u m Theodericum dominum de lieinsbergh, q u i p r o c o -
n i u l t i t u d i n e m s t r a v i t , hoc modo accedens. Cresce- m i t a t u de Los contra capitulum Leodii annis fere 1 0
bant enim hominibus e l maxime juvenibus i n emun- l i l i g a v i t , ab excommunicatione absoivit, et interdi-
ctuosis corporum locis u t p l u r i m u m glandule i n c t u m per tolam terrara Lossensera d i u positum r e -
modum nucis seu d a c l i l i , quas m o x sequebalur laxavit.
febriura ineslimabilis estus, sic u t infra triduum 6. Eodem anno Leodienses cum bonis villis t o t i u s
frequenter homiues extinguerenlur. Si vero aliquis patrie Leodiensis contra episcopum Engeibertum
triduura superegisset, habuit spem vite (791), et fuit conspiraverant, et cum Flandrensibus muluas c o i i i -
bec plaga conlagiosa, i n tantum quod non solum gationes et confederationes c o n f r a t e r n i u t i s i n i e r u n t ,
taclus languidorum seu anelilus, q u i n eliam o p e r i - ( preslandi a l t e r i ab altero a u x i l i u m o p o r l u n u m . Q u a -
menta et vestimenla i l l o r u m sanos inficiebant. Que 4
proptcr episcopus videns se undique c x p u l s u m ,
a presenti anno interpolatim nunc i n hac provincia inandat Trudonensibus, quod cum eis benigne a g e r e
nunc i n illa d u r a v i t usque ad subsequenlera annum omnino v u l t de c o r u m comraissis contra se i p s u m
Domini 1383. De hac plaga legitur i n annaiibus excessibus, si sibi t r a n q u i l l u m accessura et r e c e s -
anuo D o m i n i 546, i m p e r i i Jusliniani p r i m i anno 18, sum i n opido suo habere a n n u e r i n t ; sed i l l i n u i l a t e -
quod sevit post o b i t u m sancti Remigii Retnensis ab nus acquiescere v o l u n t . Cura autem dominus a b b a s
A l i m a n i a usque i n F r a n c i a r a ; item poslea i n p a r l i - A m t l i u s videret opidanos induratos contra e p i s c o -
bus p r o v i n c i a r u m Romanie anno Domini 565, i m - p u m , dispositis omnibus e x i v i t ab opido, et ad
p c r i i Justiniani prefati anno 5 6 ; item anno D o m i n i curiam nostram in Dola procedens, a b d u x i t s e c u m m

5 9 2 , i m p e r i i Mauricii anno 9, i n p r i m o auno p o n t i - plures scabinos, q u i ibidem cum i p s o d i u s t e t e r u n t ;

iicatus sancti Gregorii pape, cui revelata fuit Dei quos ipse boneste pavit. Post aliquot dies episcopus
cleraenlia super pesle i n g u i n a r i a , quia v i d i t i n c a - babito cousilio deliberat capitaneos adversancium
c u m i n e castri eminentis angelum stantem, q u i ere- sibi Leodiensium apud Vothem proscribere, q u o d
ctum nudum gladium d e m i s i l e t in vaginam reclusit. Leodienses ntinime i a l u i t . De eodem. Anno D o m i i t t
Jncid. Anno eodem W i l l e l m u s (792) comes IloIIandie jy 1346, i u mense Julio, Karolus rex R o m a n o r u m c u m
et Hanonie [ I D . I I , 31.] sub specie invadendi l e r r a n i electoribus sacri iraperii et m u l l i l u d i n e p r i n c i p u m
F r i s o u u m , e m i l erga cives tJllrajectenses m u l l i l u d i - e l armalorura manu valida ad regalem sedem A q u i s -
nem v i c t u a l i u m et s a g i t l a r u m . Quibus adeptis, col- g r a n i , u l ibidein coronarelur (794) i n regem A l e r o a -
lecta a r m a t o r u m manu valida, eosdera cives i m p r o - nie, iter direxil. Cujus progressum Engelbertua
visos defidavit et civilalem eorum obsedit, sed illis Leodiensis episcopus proveniens, humilibus p r e c i -
v i r i l i i e r repungnantibus, cum perciperel comes illos bus o p l i n u i l , quod ipse rex c u m celcris sibi c o m i -
adhuc pro biennio babere victualia, post longam lantibus ad locum appellatum Volhera processit, u b i
obsidionem pacis concordiam cum illis i n i i t . Jncid. scabini Leodiensium p r o tribunalibus considentes.

V A R t i E LECTIONES
1 , 1
festivus 1*. w
* aggressuris 1*. m
adduxil 1\
NOTiE.
(791) Crescebant — spem vtte ao verbum fere (793) Secundum Hocsemium anno 1346.
leguntur apud Paulum diaconum I I , 4. (794^ Bonnaj coronalus est.
(792) Quartus.
59$ GESTA A B B . T B t l D O N . - C O N T I N U A T I O 111. — P A R S I I . 594
p r o s c r t p t t i r t e r a n t adversarios e i injurias facienlcs A pus nostri opidani non fot itudantes infringere p r o -
prefato episcopo. Juxta quem locum cum tota civitas missum, quo se obligavcranl dc pace fat ta i n nova
Leodiensis c u m Hoyensi m l r a fossalura ad sui m u - curia observanda, erexcrunt propria auctoribite
n i t k m e m e r e c t u m congiobati ad rcsislendum scabi- co.nrouuilatem i n opido, jurisdicliooes doininoruin
n o r u t n sententie forliler armati slarent, prefatus suorum pluriura violantes. Quorura consiliarius c t
rex Karohts et ejits pater rex Bohemie c u m cetero- faulor fuit quidara sacerdos nomine Johannes, diclus
r u m m u l i i l u d i u e non dubitabant de oplinendo t r i u m - de M e r w i l e , v i r l i t e r a l u s ct ad m u l l a habilis, sed ad
p b u m , c u m , ccce, ex i r r u p t o dominus dc Falkomont malunt s i b i , quia omnetn g r a t i a m c i a Deo collalam
cum impclu i n Leodienses i r r u i t ; c u i in fronte nou ad Deum, sed ad usitata flagicia convertebat.
stantes adversarii cmr. cederent, sponle conclusus Qui eciam i n t e r cetera que congossit cum toto opido
in hostes occubuit. Posl cujtis ruinara Lcodienses, i n arinis concitato armatus ad conflagrandum m a n -
qtti p r i u s e r a n t quasi tlesperali, anintosiores effecli, sioncs p h i r i m o m m b o i u i i i u m de terra Lossensi pro-
c o n l r a strenuos viros de exercilu c o m i l u m M o n t e n - grediebatur. Item. Circa ideui tempus Mathias do
sis (795) et Ghelrensis (796), ex alia p a r t e acici Bernyra, coramuuitatis magister, cum quadam die
ipsos impungnantes, rebellant, et ceciderunt i b i de slusa de prato W i l l o n i s , alias w i l b a n t , ex causa
Ghelrensibus et Montensibus famosi c t nc2>:fes v i r i ^ clave n o s t r i m o n a s t e i i i claudi constieta declaudcre-
i i u m e r o 4 0 . Qtto facto, tota ilia nobilissimorttra do- t u r , idem tnagister, continuo extracta sera ciavis
m i n o r u m congregalio neminc insequenle terga ver- n o s l r i , i n t r u s i l aliam pro parte o p i d i . Circa idem
tens reccssit, et Leodicnsibus victoria potitts c a m - teuipus B r u s l e n i i u m a uostralibus c o n b u r i t u r , et
p u m certaminis l i b c r u m r e l i q u i t . Huic bello T r u d o - vitla Bautershoven a i u i l i t a r i h u s armigerisque ex
nenses n o n i n l e r f u e r u n t . Incid. [Hocs. u , 5 3 , 3 i ] . Hasbania episcopo Leodieitsi faventibus couflagratur,
Eodem a n n o , mensis Augusti die 2 6 , Philippus rex et 15 v i r i ex opidanis nostris, pro dcfensione i u c e u -
Francie infauste conlra regcm Anglie Eduardum d i i p r o g i c s f i longius, c i t r a prcfalam v i i l a m i n c a m -
o p n d Crissi congredittir. Nam c u m ille i n l e r r i l o r i o peslribus o c c i d u n l u r , q u o r u i n p l u r e s , iicet f r u s l r a ,
b a u l *** procttl ab Ambianis processil, habens sccum aniraose rebellabanl. A n n o prenotato, mcnsis Oclo-
tantummodo 3000 armalorum, hivenil prefalum b r i s die 2 , Trudoiienses ad v i l l a m i f i l s t progressi,
F r a n c o n i t n regem c u m 150000 * arroatorum eque-
w
c o m b u r i i n t 7 honestorura v i r o r u r a mansioues, pro
strium ad bella p a r a l o r u m , commissoquc prclio eo quod c o n t r a Leodienses c t Hoyenses i n a u x i l i u m
F r a n c i i n i r a b i l i t e r noti a r m i s , sed de longinquo sa- episcopi apud Vothem convcneranl. Redeuntibus
giilis perfossi, p r o s t e r n u n t u r ; cessitque vicioria autem ad opidum c u m ante a t r i u m iter divcrterent,
Anglorum regi. Ubi rege F r a n c o r u m a suis custo- C q u i d a m intra a t r i u m coosisicns i u t p o r t u n i s vocibus
d i e n t i b u s post tergtim r e t r a c t o , occubucrunt Joban- ipsos lacessrvit; sitper quo i n d i g n a l i , post t e r g u m
iies r e x Bohemie, comites Alenconensis (797), F l a n - ad a t r i u m accedentes, occiso uno de iila v i i i a ante
d r e n s i s et Blescnsis cum m u l t i t u d i n e nobttium e i i n t r o i t u m a t r i i , i n ecclesiani i r r u p e r u n t , et c u m spo-
m i l i t u m . Ineid. Eodem anno Leodienses c u m aliis l i i s phires honeslos v i r o s , q u i causa presidii i i l u c
« i l l i s p a t r i c dominos progenio30S p a t r i e , q u i i n a u x i - confugcrant, captivos ad o p i d u m secum deduxerunt
l i u m episcopi Leodiensis apud Yothem convenerant, et inprisionaverunt. Incid: Anno eodein, i n meuse
p e r s e c u n t u r et bona e o r u m destruunt. Qui roensis O c t o b r i c i r c a festum Symonis et Jude [HOCSEM, U ,
Septembris die 3 , castrum Clermont (798) obsidenf, 3 4 . ] , facte sunt i n t r a episcopum Eitgelbertum ct
e t Dionantensibuseis auxHiaiitibus,obsidionisdie 15, suos ex una p a n e , ct Leodicnses et suos ex parte
c u s t o d u m corporibus salvis, castrum ipsum sibi de- altera, treuge durature a feslo o m n i u m sanctorum
d i t u m solo lemis destruunt. Incid. An:io ipso, m e n - presentis anni usque consimile festum anni sequcn-
sis Seplembris die 4, i n t e r d i c t o i n favorcm Leodien- t i s , sub c o n d i t i o n e u a i i , quod scabini Leodienscs
sis cpiscopi auctoritate apostolica publicato apud tribunale j u d i c i u m , quod se protulisse dixerunt
Leodiunv, ecclesie, major et secundarie, c u m q u i Q contra majores conunuuitalis Leodiensium in die
b u s d a m religiosis non absqtte tiraore suspendunt belli apud Vothem h a b i l i , o m n i u o revocarent. Igi-
organa. Quo c o n l r a Leodienses a p p e l l a n l ; quibus t u r die prefala Symonis et Jude (Oct. 28) scabini
abbas Belii reddilus, fratres Vallis s c o l a r i u m , Predi- omnes uno cxccplo conveniunt, et procedunt ad
c a t o r c s , Carmelite et Crucesignali, ac plures secula- loctira campeslrem j u x l a novas tal^ernas, ibique t r i -
r e s presbiteri taiiter qualiter adberent. Incid. Eodcm bunaiiter considentes, j u d i c i u m abjudicaiiouU et
ntcnse castrum Hamale obsidetur. Qitod cum aliquam- proscriptionis, quod assercbanl se protulisse, revo-
d i u magonalibtis (799) inpetisscnt, tandcm custedi- c a v c r t i n t , dicenles, quia i b i d e m aliqtta e r a n l preter-
l>us v i t a salvis castrum d c s t r u i t u r . Circa idem t e m - missa, que efleclum cause respicicbaiit. Incid. Anno

VARI^E L E C T I O N E S
hanc T . , M
cum CL» milibus l *
NOTiE
(795) Adolphi V . (798) 1n Aosx n p a oextra.
(796) Reinaldi H l . (799) Manganum, inachina Jaculaloria.
(797) Carolus, frater P h i l i p p i regis.

PATROL. C L X X l l L 13
St* R O D U L F l A B B A T I S S. T R U D O N I S 596*
D o m i n i 1546 Lmlovico dttce B a w a r i c , q u i se d i x i t A Theoderici comitis de Los, antc lucis crepitseulura
Imperatorem, a papa Johanne excommunicalo mor- cum suis ad arma concitalis, aggregato agmine #tam-
tuo, Karolus primogeniius Johannis Bohemie regis pestrem bellandi s l a l u t u m locum occupant ( J u l . 2 1 ) ,
I n r e g e m Romanorum e l i g i l u r , q u a r l u s hujus n o m i - Quo congnilo, Leodienscs cum toia patria successive
nis, quam eleclionem papa Clemens quarlus ( 8 0 0 ) procedenlcs, quia dispersi pcr villas pernoctaverant,
approbavit. Incid, Anno D o m i n i 1 5 4 7 , circa medium ad locum cerlaminis condictuin festinant. Episcopus
mensis J u l i i , Leodienses i n d i g n a l i adversus domi- ergo cum aspiceret adversarios pcr turmas suc-
n u m Reinerum de Argenleal, impingentes i n c u m , cessivc accedere, nutu comitis ipse c u m paucis de
quod precedenti mense quidam de lerra Daelhem ( 8 0 1 ) tlasbania et comes cum toto suo comitatu c o n c r e -
e t F a l k e b u r g h combusso M i r e m o r t ( 8 0 2 ) ibidem oc- pantibus ttrbis i n hostes irruunt. Commissumqne
cidepunt improvisos 1 2 0 viros Leodiensibus amicos, cst a c e r r i m u m b e l l u m , rebcllanlihus Leodiensibus
p r o p t e r quod armata manu castrum Argenleal <803) cum suis animosissime, sed quia i n ipso con-
prefatum obsident. Yidens i g i l u r Engelbcrlus epi- gressu belli v i x quarta pars exercitus Leodicnsium
scopus Leodienses treugas indiclas anno precedenli a d e r a l , victoria tandem cessil episcopo et c o m i t i
violasse, nunc i n m i l i t e m sue partis accessit duceni non absque ruina p l u r i u m s u o r u m . Dantibns v e r o
Brabancie Johannem, q t i i prestare illi a t i x i l i u m B tcrga Leodicnsibus, circa boram primam diei
oportunum conlra Leodienses spospondit, promissa supervenertint comiles G b e l r i c , Juliacensis et alii
ei p r i u s magna pecunie summa, hoc adjecto, quod comites et barones p r e f a t i , q u i post inicittm b e l l i
fortalicia seu liberlates, quas sui infra episcopaium advenientes, Leodienses i m p e t u n t , et nunc millenos
Leodiensem expttngnarenl vcl i n dedicalionein capc- 12, ct sub c t supra absque n u m e r o , fortissime
r e n t , non sibi reservare, sed episcopo tradere libe- rebeilantes non impune prosternunt. Novissime v e r o
re deberel. Quod cum Leodicnses non latuissel, i n - supervenil dux Brabancie cum filio suo Henrico,
slanlius castrum d i u impungnatum expungnant c t domino facto M a g l i u i e n s i u i n , ac universis m i l i t i b u s
evertunt. Incid. A n n o eodem 1 5 4 7 [cf. UOCSEM. H , opidanis et v i l l a r u m incolis tocius Brabancie. Qtii
3 4 ] , regni K a r o l i q u a r t i 2 , Leodienses, Hoyenses, pcr campestria pcracto bello advcntanles, m i s e r i -
Dyonantenses cum ceteris p a l r i e v i l l i s , scienles cordia m o l i letaliter lesos r e f o c i l l a r u n t . De eodem.
qtiod episcopus ipse mullos t e r r a r u m principes i n Cuut aulcm Leodienses fuge constilenles, per t t i r m a s
a u x i l i u m sttum concilasset, movenles c x c r c i t u m , hinc inde ad sua rcdire m o l i t i , rehellando e v a d e r e
cougregatis cunclis p a l r i c v i r i s l a m poptilaribus templasscnt et per divcrsa compita prostrati c s s e n t ,
quam militaribus, inler Tourins ! ( 8 0 4 ) ct Wale- tandem tria m i n i s l e r i a officiatorum cum p a t e n t i b u s
v i a m (805) villas caslra m e l a t i s u n t ; Leodicnsis C v c x i l l i s procedeutes, cum aspicerent cpiscopales
vero episcopus non segnis ( 8 0 0 ) , stipatus m u l i i m d i - cos i n s c q i i i , ordiuata acie quasi murus p c r s t i t e r u n t
nenobilium v i r o r u m , c o m i l u i n Gelrie, Juliacen- in u n u m conpacli. Quos cpiscopalcs c u m G b e l r e n s i -
sis ( 8 0 7 ) , de Los, de Marca ( 8 0 8 ) , dc Monle, cum bus i n g i r u i n vallantes, p r o u l de prcrupta petra p e r
suis germanis et nobilibus ac m i l i t i b u s melioribus celtcs minucic p r e c i d u n l u r , sic nunc hos nunc i l l o s
ex suis comilatibus adductis, insuper presenlibus lanceis c l spatis ab acie illa eripientes, usque ad
Redulpho et Ludowico germanis cotnitis N a m u r c i ac c x t r e m u m sese dcfendenles omnes p r o s l r a v c r u t i t .
m u l t i s baronibus, cum suis subditis et m i l i l i b u s pro tn quo conflictu pltircs Gbclrcnses, scilicet d o m i n i
episcopo de patria expulsis, q u o r u m o m n i u m n t i m c - de K u l e n b o r g h , de.Balcnborgh, Ro. d e E r k l e , Ber-
rus estimatus esl ad 1 0 0 0 0 0 e q u i l u m et 6 0 0 0 0 0 »* T
toldus de Oyen cum pluribus suortim o c c u b u e r u n t .
p e d i t u m , annumerato ducis Brabancie e x e r c i l u , q u i De eodem. Eodem die Hoyensibus post ruinam
nondum adbuc accessil. Quapropter i n vigilia v i g i - suorum a bello rcpedantibus ad p r o p r i a , dum c a s t r o
l i e Marie Magdaiene (Jul. 2 0 ) Leodienses et patrie Musal appropiarent, balivus castrensis c u m s u i s a d
v t l l e , ordinata acie numero quasi 2 5 0 0 0 0 , tam a n i - hoc clectis faligatos per fugam oppungnavit, o c c i d i l
mose In unuin conglobati steterunt, quod episcopus ct c a p l i v a v i t . Tandem vero quandam t u r m a m H o y e n -
cum sibi a u x i l i a n t i b u s deliberaverunt i l l o die non r j s i u m , i n t e r q u o 3 Walterus et A r n o l d u s d e H a u l e p e n
congrediendum, missisque ntinciis preflgitur Leo- milites cum 80 armigeris sue progeniei erant, e p U
diensibus crastina dies ad bellandum. Quare sole scopus insequilur post l e r g u m , contra qtios i n f r o n -
occidente Leodienses et cetere ville pro requie no- tem idem balivus cum suis obstitit. Sed i l l i s s e s e
cturoa habenda per diversas vilias vicinas dispcr- defendendo usque ad p o r t a r u m i n l r o i t u m p c r v e n t i s ,
g u n t u r . Sed Leodiensis episcopus pervigii consilio pluribtts ex suis prostralis episcopales ad sua r e c c s -
VARIiE LECTIONES.
i W
ita V.
NOT.«.
(800) Sexms. (801) Tourincs.
( 8 0 1 ) Dalheut prope Vis^. (805) Walefle prope Hoium.
(802) Mirmoit. (806) Scilicet castra metatus e$t.
(805) Argeitieau haud procttl a Leodio i n Mosac (807) Guillehni V I I .
r i p a dextra, (808) Adolphi I I .
 GESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . — P A R S I I . 398
s e r u n t . FtrJt e t parle Leodiensium et ceierarum A videret, quia non valerent pauci repungnare m u l u g ,
bonarum v i l l a r o m iajerfectorum numerus 21000 fecit omnes i n t r a munitiones repedare, et c n m ipse
virorum. Die vero r r q n a a l i (Jut. 22) episcopo et postremo sequerelur supervenieniibus bosiibus,
universis p r i n c i p i b u s , q u i i n ejus a u x i l i u m advene- equus ejuspetulandoprocedens s e c u m i n i r a fossatum
r a n t , i n locum campestrem ex condicto coogregaiis, fortalicii c o r r u i t . Quod videntes ipsi Trudonenses,
concorditer deiiberatum est tam a duce Brabaucie q u i d a m eum captivum salvare laborant, sed alii s u -
q u a m ceteris prefatis p r i n c i p i b u s , quod quascunque pervenientcs intra fossatum occidunt i l l u m . Post
liberlates vel opida i n t r a episcopalum ad deditionem hoc u l t c r i u s non processerunt, quia Lewenses fuge
conpelierent, episcopo reslituere omnino deberent. consulentes, post l e r g u m pontes suos abjacerunt,
De eodem. Eodem die dux Brabancie, reclamante sicque Trudonenscs ad sua bora none r e d i e r u i u *
cpiscopo et totis v i r i b u s cum iacrimis r e n i t c n l e , gaudenles supra modum de suo t r i u m p h o . Et cum
fecit c o n b u r i t u r r i m de Walevia et omnes Hasbanie opidum cssent ingressi, campanis fesiive i n t u r r i b t i s
viilas c i t r a L c o d i u m de Hoyum usque a d c o m i t a i u m ecclesie concrepatis, monasterium noslrum p l u r i i n i s
Losseusem, i n uhionera s u i , contra j u s b e l l i , quia eorum ingressis, sancto T r u d o n i , cujus f e r e t r u m i n
pretio conductus i n adjulorium accessit episcopi medio monasterii preiati per t r i d u u m ante capellam
De eodem. Cum autem Trudonenses essent p a r a l l ad B
cjus collocatum erat, magnas laudes r e f e r u n l , m a n i -
proficiscendum iu a u x i l i u m Leodiensium versus bus eorum sanguine adhuc humano fedatis. Ubi
T o u r i n s ad sialutum beili diem, Leodienses manda- etiam quedam procax femina a t l u l i i lelum a Lewer.-
v e r u n t eis, ut pro conservatione opidi sui ad locum sibus i n nostros opidanos j a c u l a l u m , et l i x t t ad
c c r t a i m n i s non v c i i i r c n t , eo quod i n confiniis B r a - sancti Dei f e r e t r u m , putans de fermentato oflerrc
b a n c i e s f t i , ducis insullus repelierc efllcacius vale- laudem. Item. Et quia secundum Salomonem ettrema
r e n t . Quapropter i n ipsa vigilia beale Marie Magda- gaudii tepe luctut occupat (Prov. x i v , 13), et Psal-
lene Trudoncnses, nc forte inertie arguercntur, cum mista : Ad vetperem demorabitur ftetut et ad matu-
ea die sui confratres contra d o m i n u m Leodiensem linum teiicia (Ptal. x x i x , 6), eadem die, hora vespc-
bello con^igerent, magistri cura communitate l o l i u s r a r u m v c n c r u n t honesti v i r i ad Saiietum T r u d o n c m ,
bujus o p i d i , dissuadentibus i d opidatiis p e r i l i o r i b u s , asserentes Leodienses devictos et episcopum Leo-
a r m a t a manu opidum Lewense ifnpugnarc festinant. diensem belli v i c l o r i a m obtinuisse. T u n c pcr t o t u m
Provenientibusque cis tisque ad munitiones illius opidum factus est pavor et dolor vehemens, ct pote-
o p i d i , improvisis Lcwcnsibus rcpugnacula cum o b i - r a n t merito vociferari, dicentes illttd Ysaic (810) :
ctbus c v c r t e r u n t , q u o r u i n a l i q u i vix ullam resislen- ^ , Vertut etl in lucium chorut notter. De eodem. Eadem
t i a m Lewensium ccrnentes, usque i n l r a exteriorem 9
die denunciatum est duci Brabancie, c u m suo excr-
p o r t a m i n t r a v e r u n l ; quidam vero ascetidentcs e m i - c i t u adhuc i n campcstribus r e m o r a n t i , de violencia
n e n l i s doraus, stanlis i n suburbio ante p o r t a m , Trudonensium i n Lcwenses. Qui inardcscenli a n i m o
a l m m fastigium, sagittis lacesseruntLeweusesipsos, recolens quanta inconmoda suis homintbus cx
n e posscnt deambuiare i n t e r i l l u d hospitale et p r e - opido illo pluries essent i l l a t a , deiiberavit c u m suU
f a l a m p o r l a m . Et nisi i n i l l o suburbio inagna copia secrctariis i n craslino opidtim ipsum cum suo excr-
r e r u m per convicines v i l l a r u m ibidem allata causa citu vallare et ad solum destrucre. Quod intelligens
p r c s i d i i fuisset, Trudonenses, si institissent fugien- dominus Reinerus de Scoenvorst, baro faclus in bello
tibus incolis, oppidnm obtinuissenl, sed m u l t i t u d i n e i l l o , f r a l e r d o m n i abbalis nostri A m e l i i , tunc e x t r a
s p o l i o r u m i l l e c t i , suburbio p a r l i m incendialo ad sua monasterium residcntis in curia nostra Dolensi p r o -
repedarunt, ex utraque tamen parte aliquibus sagit- p l e r insolcncias opidanorum, significavit nostris
t i s sauciatis, e t e x Lewensibus circiter 18 viris i n t e r - commonachis, u t sibi providerent. Propter quod
fectis. Progressis i g i l u r Trudonensibus usque villara maxiinus l i m o r tolura conventura p e r c u i i t p l u r i b u s
q n e appellatttr Bodenhoven, quidam comes ex par- ciauslrum exetintibus, aliis renianentibus sanctum
t t b u s Alemanie Tbeodericus noroine, dominu6 de D Trudonem lacriraose inclaraantibus m
, ut suam a
Dune, tendens ad Caleisium (809) opidum pro s t i - dilapidatione ecclesiam prcscrvare dignaretur. Item.
pendio m i l i t a t u r u s , i n t r a v i t L e w i s o p i d u m . Qui cum Altera vero die (Jul. 22), que f t i i l solemnitas Marie
videret quod i b i actum e r a t , suadet opidanis ipsis, Magdalene, episcopus c u m p r i n i ipibus sibi a u x i l i a n -
t i i suos inimicos insequantur. Qui j a m r e a n i m a t i , tibus obsedit opidum Tongrense, comburens totutn
precedente comite i l l o cum 50 s u o r u m a r m i g e r o r u m , suburbium, repungnantibus tainen v i r i l i t e r opidanis
procedunt extra fossata usque ad caropestria. Quo i l i i s et e x l r a porlas suas contra incursantes se p r o -
conperto Trudonenses, exercitu suo post tergum cedendo. Sub qua obsidione Leodienses cum aliis
r e d u c l o , i n u n u m conpacti contra insectatores suos opidis patrie reconsiliantur domino suo episcopo
p r o c e d u n t . Quorum m u l t i t u d i n e m d u m comes ille Engelberto, spondentes sub certis terminisdeliberare

VARIiE LECTIONES.
inclamentibus 1*.
NOTiE.

(809) Calais, quod tunc obsidebatur ab Eduardo (810) E r r a t sunt verba Jereroix, T h r e n . v, 15.
m , rege Angihe
399 RODULtT A B B A T I S S. T U U D O M S 400
cidcni obsidibus datis ISOmilia setiialorum v e i e r u u i ; A litati et sponsioni prefalus dux benigne coiidescen-
duei vero Brabancie promisernnt serviiuros se 40 dens,eosdem quasi m o r t i destinatos,ilicsos ad Ipsum
diebus sub suis expcnsiscum 000 pedcsiribus r c q t i i - opidum rcdire p e r m i s i l , c l cum o m n i suorura c o m i -
s i t i s _ . De eodcm. Cunt bec agercntur, Trudonenses
8 M
tiva ab hujus opidi d i s l r i c t u sinislrorsnm declinans
angttstiati M 0
, ab adjutorio o m n i civitatis c l opida- versus Brabanciam, paucos ex suis intra ipsum o p i -
n o r u m Leodiensium ac p r o p r i o r u m d o m i n o r u m suo- d i i m Sancli Trudonis in p r o p r i i s expensis t a n t u m
r u m omuino destituti ae desperali, adventum ducis pernoctaltiros transraisil. Qui signa et vexilla ipsius
B r a b a i x i e cum suo maximo exercilu trcpidantes, dticis Brahancie per bospicia famosa, circa forum
suos secrelarios miserttnt ad ducem, et u t secura sita, cunclis spectanda explicala palam usque ad
misericorditcr agcre dignaretur, ipsum recipcre in a l l e r i u s diei mane cxposucrunl. O quot boni opidani
suum superiorem advocatum, ac i n processu belli sub alis volanlis aquile ab i r r u e n t i b u s ferarum den-
cum l o l a m B r a b a n l i a m educturus foret, eo modo tibus totieus obutnbrati et erepti, tunc ungulatum
quo opidum Dystense sibi i n armis fuerit, sese ser- leonera in propatulo expositum c u m quanlo cordis
vimros exbibuertiut, et ad p r o m i l l e n d u m eadem dolore, averso v u l l u obliquatisque oculis inspexe-
opidanos Trudoneiises paralos fore asserueruiit. r u n t ! Considera, leclor, p r c s l i l u m beati T r u d o n i s ,
Quapropler dux auditis i l l o r u m asscrlionihus M l
, B i n c l a m a l i per lacrimosa suspiria bujus loci m o n a -
habito consilio a n i m u m effcraium panluhim m i l i g a - c h o r u m , defensionis subsidium ; q u i non soltim mo-
vil. Tongrensibusque pacem a civitale et opidis nastcrium servorum suorum, quod i n suo p r o p r i o
Leodiensibus faclam cum domno Lcodiensi episcopo allodioedificaveral, i n tanto periculo a h o m n i j a c t u r a
pro summa predicla ratificantibus, episcopus cuin e r i p u i t , sed eliam opidanos hos, sub donvinio sue
slbi auxiliantibus ab ipsa obsidione post t r i d u u m , i n palerne j u r i s d i c l i o n i s constitutos, ab i r a i i u l i g n a i i o -
vigilia scilicet sancli Jacobi (Jut. 2 i ) , cessavil, e l nis magui principis ducis Brabancie et h o m i n u m
g r a t i a r u m acliones univcrsis, qui sibi in lani v i c t o - sue p a t r i e , quos isli gravitcr muliociens o f f e n d e r a i i l t

rioso t r i u m p h o anxiliuin o p o r l i i n u m p r e s l i t e r a n l , m i r a b i l i l e r et inestiraabiliter sarvavit. De eodem.

exhibebal, sicque moto cxercitti singuli ad sua rc- Credendum insuper v e r i s i m i l i t e r eslimo, p r e f a t u m
d i e r u n l . Dux vero Brabancie, inlcndens T r u d o n e n - duccm Brabancie propter favorem et s u b s i d i u m ,
ses propler prefatas spoiisioncs ohliuendas a d a m - qtios erga hanc abbaliam sepe cxercuit, per i p s u m
pnis preservare, prccepil per totum exercilum B r a - sanclum D o m i n i Trudonem a depopulatione loci
hancie, u t nullus per opidum Sancti Trudonis iter httjns salubriter preservalum fore. Nam c u m l e m -
arriperet. Quare conligit ut ille copiosus exercitus, ^ pore i m p e r i i H e n r i c i p r i m i Ollo dux L o t h a r i n g i e , de
a lolo d i s l r i c t u ipsius opidi a dcxlris et a sinistris cujus propagine isle Johannes dux Brabancie p r o -
declinans, nec i n fructibus a g r o r u m , que lunc ma- cessil, opidum hoc inlrasset, et per suos ipso p r e -
turabant ad messera, neqtte i n aliquo qtiocunque sente bona monaslerii hujus manu sacrilega depre-
cuiquam nocumentum i n f e i e b . n l . De eodem. Se- d a r i fecisset, s l a l i m u l p o r l a m clauslri e x i i t , sanclus
quenti autcra dic (Jul 25), scilicel die beali Jacobi, T r u d o , sicut dux ille ex probabili signo fassus fuit,
prefatus dux cutn suo excrcitu ville appeliale Hcere cundem i n l e r scapulos gravi ictu percussit. Qui pre
(811) appropians, missis mniciis advenlum suum n i m i o langore vix usque Trajeclum profeclus, lercia
Trudonensibus desiguavil. Qui conlinuo babilo c o n - die s p i r i l u m cxaldvit et filiam unicam r e l i q u i l (81S).
silio, prescrvationi sui opidi c o r p o r u m et r e r u m Preterea post a l i q u o l temporis quidam v i r magne
Kuarum sollicile provideutcs, cum suoruin m u l l i l u - dcvotionis et l i t e r a l u r e venit in hoc opido. Qui c u m
uine h u m i l i l e r e t i n e r m e s exieruut obviam ipsi d o m - audissel quod dux Brahancie et tota sua p a t r i a ,
!io d u c i , eventum facli ex propriis demeritis f o r m i - quaravis perraaxime Trudonenses tunc et d i u exosos
dantes. Quibus sic i n planicie campestri, que sila habereul, tamcn, d u m de bello ubi Leodienses s u c -
esi inter ipsum opidum et appendiciura ville B r u s l e - cubuerunt redierant, ad pacem illos sine devasla-
n;iensis,quod vocatur B r u x k e m , congregatis, super- p tione susceperant: s l a l i m quesivit, an alicujtis s a n -
v e n i l pref.uusdux cum sua tnullitu Jine a r m a t o r u m , c t i Dei corpus in hoc loco o b l i n e r e l u r . C u i c u m
ipsos circoncingens i n modum corone. Cui i l l i sic responderetur quia fundatoris hujus monastertt
a u g a r i a l i , exstraclis capuciis el gcnibus p r o s l r a t i , corpus cum d u o r u m a l i o r u m sanclorum c o r p o i i b u s
hutniliter sese v o l u n l a t i et pielati ipsius ducis o b t u - inlegraliler hic requiescit : Indubiianter, inquit,
l e r u n l , recongnoscenlcs eumdem suum superiorem pre8umite t quod illorum patrocinio salvaius est tocus
ndvocaium, insuper ad B M
campanc totius opidi ule. ls f u i l frater Johannes de Liemcule ordiuis s a n -
i c t u m , tit supradiclum c s l , sccundum omnem mo- c l i Francisci, q u i post aliquot teraporis c o n s l a n t e r
duin opidi Dyslensis sposponderunl. Q u o r u m h u m i - contra flagellatoruin herelicam pravilatem p u b l t c e

VARIiE LECTIONES.
requisili I * . M 0
augustiali 1*. M 1
in rasura corr. , M
-et i .

NOTiE.
(811) Heers, Sancto T r u d o n i v i c i n u m . (812) Cfr. supra a. 1005.
401 CESTA ABR. T R U D O N . — C O N T I N U A T I O . I I I — P A R S I I : 402

p r e d i c a n s , tanqtiam exttl ad convcntum f r a t r u m A tibus, ccssavit a ccplis. De codem. luterea anno

Sancti Trudonis secreto languidus venil, et feliciter ipso circa mensis Decembris Nonas episcopus Leo-
in C l i r i s t o obdorraivit. diensis, videns quia dtix ipsc cotidic i n usurpando
7. Anno eodem, mensis Seplembris die 9 , i n d o m i u i u m j u r i s d i c t i o o i s opidi Snncti Trudonis p r o -
crastino scilicet n a t i v i t a l i s beale Marie, que fuit die cederet, fecil villicos dc Thcnismonle raajorem et
d o m i n i c a , d u x Brabancie venit ad opiduni Sancti inferiorem, et ex opidanis nostri opidi Sancti Trtt.
T r u d o n i s , non u t Trudonenses fonnidabant, ad donis 35 personas ad d u c l l u m a p p c l l a r i . Quo eom-
m u r o r u m eversionem, sed ad oblinendum sibi ipsius p e r l o , prefalus dux niandavit illis seriose nc for-
opidi d o m i n i u m i n presidiura contra Lcodiensem midareut de bac appellalione, quia vellel omues
p a l r i a m . Quapropter ipse dux contra proiuissum de bujusmodi preservare iudcmncs. Ex qua adbor-
quod episcopo spondebat injusto modo procedens, tatione prefali 55 ntl formidanles, necleclis dietis
c u m c o m i t i v a magoa m i l i t u i n et opidaitorum mo- quindenarum et aliis i n talibus fieri consttetis, per
n a s l e r i u m n o s t r u m i n t r a v i t , et i n signum d o m i u i i seutenciam majorum proscriplione plectendi p r o -
campanam bannalem pulsavit. Et procedeus inde nnnciantur. Uem. Post aliquot autem dies episcopus
usque ad m e d i u m f o r i , c o m p u l i t opidanos fidelila- videns quod Trudonenses dominio ducis nuper
t e m s i b i prestare, et advocans scabinos dominorum & sumiiiissi, malediclionem proscriplionis imperialis
episcopi et abbatis, q u i lunc pro parle erant p r e - pacis non forinidantes, dorainis suis reconsiJiari
sentes , contra illorum fidelitatem, qua prefalis m i n i m e curarent, i n Iribttnalibus solemnitcr, ut
d o m i u i s erani a s t r i c t i , c o n s t i l u i t eos de m a n u sua moris est presenlibus septem arcbydyaconibus, c o l -
scabinos bis septenos, et ex aliis opidanis consules iocalus p r o s c r i p s i l , e l exconiniuiiicalos pronu.iciavil
duodenos. Die vero sequenli publice ad prestandum ex prefatis 35 opidauis Sancti Trudonis qualuor
j u d i c i u m cura scabinis quos c o n s t i t u i t e t sub advocato pcrsonas, secuudum j u s pacis duelli ab i t u p e r a l o -
positis i n foro tribtilanlibus prescdit, privilegia ribtts Lcodieiisibtis cpiscopis conccssum. Qtiibus
eciam et carlas btijus opidi prectqut sibi a f f e r i i , quatuor sic g r a v i l c r m u l c l a t i s , ceteri tara ex s<*a-
quas u b i s i b i conlrarias i n t e l l c x i l , forfice qttem biuis el cottsulibus quam alteritts status opidanis
m a n u t e n u i t cassavit. Senescalcus Brabancie spe- ceperunt formidarc, ne pari peua pleclerenlur.
c i a l i t e r secretarius ducis, cum pro ttinc apud nos Quapropler congressi in Iobio ( 8 l 3 ) s u o i n presencia
foret salis f a m i l i a r i s , proposuil nobis secrete, si v i l l i c i Monlislenensis e( a l i o r u m opidanorum duci
d o m i u i u m j u r i s d i c t i o n i s quain i u ipso opido o b t i n c - favenliuin, qtiod houoribus p r i v a r i nollcnt, palaui
m u s , vendere aut i n alias possessiones commulare , d i x c r u n t . De eodem. Episcopus vero, qui ex i n d t i -
eligeremus, dominus suus dux omniiio ad noslrura 1
slria proscriplis qiialuor opidanis Trudonensibus,
optatum esset salisfacluius. Cui cum responsum n o l u i l conlra reliquos per rigorem j u r i s duellandi
fuisset quod p a t r i m o n i u m sancli Trudonis mona- procedcre, 8 , 1
scripsit plures sccretas lileras ad
s t c r i o nostro divino instinctu collalum uullo modo singulares persouas , si veilenl resipiscere , ipsc
a l i e n a r e vcllemus, cessavit ab bac inslancia. Incid. assecuraret eos de proseculionc p r o s c n p l i o n i s . Qui
E o d e m mense dux prefalus m i s i l ad opidum Sancli eciam ad singula iniuisleria m i s i l lileras publicas,
T r u d o n i s v i l l i c u m de Theiiisniontc, ad cujus m a n - u t a male ccptis r e s i l i r c n l , quia universos ad pacem
datura opidani mansionem dotnni Franconis d i c t i r e c i p c r e l . Quapreplcr in dominica Letarc Iheru-
P r o b i , m i b t i s , solo tenus destruxeriint, quia c o u t r a saleni, que f u i l tnetisis M a r c i i die 50 m
(1548),
fideiitalem dominorum suoruui episcopi et abbatis congregalo toto populo iutra convenlum f r a l r u m
scabinus ex parte ducis fieri recusavit. Posl aliquot M i n o r u i u , dissensio i n t e r fautores ducis cx una
inenses quidam predives opidanus, Herbordus dictus parle et alios, q u i reconsiliari veris dominis suis
S c a t , coropttlsus p r i d c m ad scabinatum tunc cum c u p i e b a i i l , o r i l u r . Q u o r u m unus cum d i c c r e t : Lo-
d u x ipse scabinos s t a t u i l , cupiens suis veris do- cus hujus refeclorii nobis nimis arlus cst! conlinuo
m i n i s q u o r u m vassallus f u i l rcconsiliari, e x i v i t ab p ad forum proceditur. U b i diun capitanci, faulores
o p i d o , et d u m sepe requisilus redire n o l l e l , mansio ducis, displosis vexillis p r i m o ad forum congressi
o j u s i n platea Brustemiensi presenle villico prefalo stetissent, parlem ducis dcfensuri, supervenerunt,
s o l o tenus d e s t r u i t u r . Eodem f e r c d i c doniuspiebani qui erant partis adverse, q u o r t t m a u x i l i u m i n l a n -
d c novis domibus, ad quam hahet couventiis ncster tum accrevit, quod ducis fauiores, metu roorlis
S a n c t i Trudonis ad pytanciam 0 florenos a n n u a i i r a , conptilsi, cum illis reconsiliari propriis dominis se
d e b u i t , ut elaboravit villicus ille, Theiiismonlein o b l u l e r u n t . I n t e r i m cum b-'c agercnlur, quidam
a t l j u d i c a r i ad fiscttm ducis, pro eo quod ilic saccrdos opidani disploso pannificum vcxillo acccsserunt ad
o p i d u m relinquens episcopo adhesit. Sed per i u - niansionem illius presbiteri s u p r a m c i i i o r a t i , malo-
s t a n c i a m precum per priorem ex parte couveutus, r u m horuin o m n i u i n capilanei. Qui cum audirct
v i l l i c u s , inforniatus ab opidauis i n boc nobis favcn- i l l o r u m strepittim el ad fores inpetuosum inpulsum.

VARIiE LECTIONES. #

sed addit 1*. M i

trium litterarum spatium reliquit scriba
NOT;E.
(813) Poriicus ante c u r i a i n , ubt legcs p r o n u n l i a b a n l u r , j u r a m c i u a pr;vstabantur, talia»
403 R O D U L F l A B B A T I S S. TRUDONIS 404

mamis eorum effugere nitens, transscenso posteriori A Perduxii nuper ad nostri apostolatus auditum relatio
o r t i sui m u r o c u c u r r i t intjra domum cujusdam t i n fidigna, quod, lieet opidum Sancti Trudonis, Leo-
c t o r i s , occultans se r e t r o grandem c u p p a m . Quem dientit dyocesis, ad eccletiam Leodientem — quibus-
q u i d a m i l l o r u m insequenles, scrutando sub lectis et dam juribut ad dilectum filium abbatem Sancii Tru-
lectos perfodientes tandem invenerunt, perfossumque donit 9 ordinit tancti Benedicti, ejutdem duocetit, et
gladiis et punctivis c u l l r i s occiderunt. Qucm, u t ad advocatum opidi prefali tpectantibut duntaxat
dicebatur, quedam matrona adhuc respirantem jin exceptit — pertineat pleno jure 9 idque cum notorium
sinu suo colligens, u t ad Christi passionein se con- tit in illit partibus, minime lateat 8,1
te 9 tu tamen
verteret et de Dei misericordia conOdenter presu- iptumopidum occupatti et detinct occupatum 9 non
meret, a d o r l a t , q u i continuo signa conpunctionis curant iliud eccletie prefate restituere, quamquam
n u t u ostendens exspiravit. H i i s i g i t u r sic patratis, pro parte illiut fuerit tuper hoc requisitus. Cum au-
et universis o p i d i hujus incolis suis veris dominis tem % fili9 honorem tuum deceat ul kec, ti vera sint,
reconsiliari affeclantibus, episcopus a n i m a r u m i p - prudenter et provide ttudeat revocare, ne jurium
sorum cupiens providere saluti, m i s i t ad curatos iptiut ecclesie, que pro reterentia Dei defentare de~
lotfus o p i d i , conferens i i l i s auctoritatem absolvcndl beres t notari valeat t quod absit! impungnator, nobi*
opidanos de vincuio excommunicationiset cxcessibus litatem tuam attente rogamus, quatenut quid in hae
suis, interdictumque quod diu duraverat revocavit. parte equitati conveniat, quidve jutticie debeatur t

Tunc facta est i n hoc opido m a x i m a g r a t i a r u m attendens, predictum opidum pro nottra et apottolice
pctio , acccdente populo per penitentiam i n ipso tedit reverentia t et tui eciamr
honorit obtentu, tic
pascali p r o x i m o lempore (Apr. 20) ad eucharistie prompte ac tiberaliter eceletie memorate rettituas,
perccplioncm. De eodem. Non multis vero post et in premissit aliit sic te geras, quod de te ipsa
diebus, cum prefalus cpiscopus Lcodiensis Enghel- merito contenietur ecclesia , et nos devotionem
berlus ntiper misisset amhassiatores suos ad s u m - tuam dignis gratiarum actibus prosequamur. Da-
mum pontiOcem Clementem q u a r t u m (814), de- tum Avinione 4 . Non. Aprilis, pontificatus nostri
ponens contra Johannem ducem Brabancic q u e r i - anno 0*
m o n i a m , qttod medietalem opidi Sancti Trudonis Epislola Clemenlis sexti pape ad opidanos S a n c t i
qd ecclesiam sancli L a m b e r t i p e r l i n e n t i s usurpas- Trudonis roissa : Clemens servus scrvorum Dei di-
set , prefatus pontifex continuo scripsit literas leclis fitiis consitio et opidanis opidi Sancti Trudonis*
plumbo ciausas ad [prelalos et principes ac opida, Leodiensis dyocesis, salulem et apostoticam benedi-
p r o u l sequitur i n hec verba : Clcment episcoput ser- ctionem. Miranter audivimus quod vos, qua (817)
vut tervorum Dei dilecto filio abbali de Grandi ecclesie Leodiensi tanquam domine et magistre *"
Prato (815) Cittercientit ordinis, Leodiensit diocesis t tenemini, devotionis obliti, ab obedientia et fidelitato
talutem. Vt dilectum fitium, nobilem virum Johunnem ipsius ecctesie rccessistis, ditecti filii nobilis viri Jo-
ducem Brabancie , sollicites pro retiitutione opidi hannis ducis Brabancie vos dominio voluntarie sub-
Sancti Trudonis, quod idem dux dicitur occupasse mittentes. Cum autem hec 9 si vera sint, gravis cutpe
in Leodienti dyocesi t ad quam pertinet t facienda, per vos arguant 9 et nota macute gravioris aspergant, uni-
alias nostrat titeras, quarum tibi formam mittimut versitatem vestram rogamus, requirimus et hortamur
interclutam presentibus, mandamut. Dileclttm quoque attenle, paterno volis consitio snadentet, quatinus
filium, nobilem virum Henricum (810) ducem Lim- premissa in examen considerationis debite adducen-
burgie, natum dicti ducis Brabancie, ac vniversos ac test ad ipsius ecclesie devolionem redeatis ct fidem 9

singulos nobiles et mililes, nec non et BrnxeUensem sicque per debite satisfactionis opera vos reconsitiare
et Lovaniensem, Camerescensem ct Leodientem dyo- studeatis eidcm, quod ipsa erga vos vetut devotos filios
cesim, ac aliarum bonarum viUarum Brabancie con- et subditos favoribus grntie consuetis exuheret, et nos
tilia ut
9 apud ejutdem ducem tuper hoc dent operam devotionem veslram debiiis gratiarum actibus proae-
efficacem, per diversas alias nostras literas exhorla- ^ quamur. Dalum Avinione 4 . Nonas Apritis t pontifi-
mur. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta calus nostri anno 0. Item. Quapropter anno e o d e m
mandamus, quatinus literas ipsas eisdem ducibus, transmissis bullis ad partes celcri n u n l i o , prefatus
nobilibus, mititibus et consitiis ex parle nostra pre- abhas Crandis P r a l i roandattim apostolicum e x s e -
sentans t des operam erga illos, quod nostris anmtanl cuturus M T
, v e n i l ad nos pernoclandi causa, et d i e
tiberaliter precibus in hac parte. Dalttm Avinione 4« scquenti p o r r e x i t rectoribus et scabinis opidi h u j t t s
Nonas Aprilis 9 pontificalus nostri anno 0. Sancli Trudonis epislolas ad eos per Clementein
Epistole Johanni duci Brabancie misse lenor talis paparo directas, p r o u t pridem ipsi duci e l ejus f i l i o
est. Ilem. Ctemens etc. Johanni duci Brabancie etc. Heinrico cum opidis Brabancie t r a d i d i t , et sic

V A B L E LECTIONES.
m
leiere t \ , M
roagistri 1*. , , T
exsecurus 1*.
NOTiE.
(814) Sextum. (816) Q u i n t u m .
(815) Grandpre prope Naraurcum. (817) Sc. devotiooe.
m CESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O . l i l . — P A R S I L 406
absque Uidignatione ad sua r e d i i t . PaschaHbus v e r o A peregerunt et freqnencius i n ecclesiis, u b i si divina
diebus p e r a c t i s , ipsoanno (818) mensis A p r i l i s dte officia h o r a r u i n c a n o n i c a r u m aut sermocinatione
16. daia sunt opido nova p r i v i l e g i a , et ad i n s t a n - slationum persolverentur, i l l i dicebant suos actus
ciam o p i d a n o r u m 12 consules, q u i secnndum p r i - prefercndos. A d istius i g i t u r bereticam penitentiam.
vilegia antiqua perpetui A i e r u n t , de dominorum m u l t i t u d o b o m i n u m n o b i l i u m , m i l i l a r i u m et ple-
episcopi et abbatis consensu de anno ad a n n u m b e i o r u m , p r i m o ex devolione magna in tantum
amodo c o n s t i t u u n t u r ***, quatinus gubernatio re~ confluxit, quod non solum i n episcopatu nostre
g i m i n i s totius opidi pluribus de cetero innotescat. dyoccsis Leodiensis, sed eciam i n diversis dyocesi-
Jncid. A n n o D o m i n i 1349, I u mense J u l i o , Karolus bus c u m laicis religiosi v i r i tam monachorum q u a m
in R o m a n o r u m regem electus vice altera cum m u l - ut p l u r i m u m mendicantium et secularium sacer-
t i t u d i n e valida p r i n c i p u m et a r m a t o r u m ad sedem d o l u m de suis sedibus e x i r e n t , et sacramenla eccle-
regalem Aquisgrani feslinat, quod Leodiensis epi- siastica m i n i s t r a r e n t eisdem. Processu vero tempo-
scopus Engelbertus iulelligens , c u m electorum ris c u m ipsorum presumpta religio, quam excogi-
a r m a t o r u m copia secum comitatur ; cui Aquenses, tabant quidam aposlate reiigionis bospitati occullo
ex mandato pape Clementis q u a r t i u l c r e d i l u r , 24 i u domo unius mulieris trans R e n u m , a l i t t e r a t i s
die prefeli meiisis portas a p e r i u n t , u b i accepta B v i r i s plena superslitionibus et heresibus diligenter
corona..... cum sua regia consortc (819) paci-
9 , 9
considerata csset inventa, ct i n deslructionem s a n -
fice ad sua repedat. lncid. Eodem anno Alpinos cte ecclesie ct tocius cleri progressiva, p r o u t poslea
montes (ransiens, apud Mediolanum coronam ••• conparuit,per censuram ecclesiasticam hec supersti-
recipit, et uiterius procedens, absque elfusione tiocessavit. Jncid. Anno eodem Judei per t o t a m
sanguinis Rome per cardinalem ad boc deslinaium Alemaniam c o m b u r u n t u r , eo quod fama laboravit
i m p e r i a l e m recepit (820). Ilem unde supra. Eodem ipsos inloxicare puteos et aquarum fluenta i n de-
r n n o , mensis J u l i i die 2 4 , Karolus hujus nominis struclioncm lotius christianitatis, et quod m u n c -
quartus anno 4 . s u o r u m regni R o m a u i , ac 3. Bo- ribtis pauperes chrislianos corrumperent ad similia
bemie r e g n i , confirmavit privilegia pacis de nova p e r p e l r a n d u m . Quorum bona v i l l i c i circuraquaque
c u r i a et privilegia nuper opidanis noslris reconsi- c o l l c g c r u n l ad opus suorum d o m i n o r u m . I n t e r quos
iiatis cum dominis suis concessa. Jncid. Eodem v i l l i c u s c i v i l a l i s Coloniensis o c c i d i l u r a Judeis, q u i
a n n o , circa n a t i v i t a t e m sancti Johannis, intrave- ibidem s t r a l a m cum m u l l i s domibus hereditarie
r o n t Hasbanie terminos ex partibus inferioris A l i - possidenlcs, nolenlesque ad baptismum convolare,
m a n i e egressi v i r i flagellalores, q u i corpore usque ^ jgne iramisso sese cum uxoribtis et liberis i n t r a
ad umbilicuro n u d a t o , capite capuliis e l pilleis domos p r o p r i a s c o m b u r u n t . Dc qua Judeorum per-
o p e r t o , pedibus nudis, vestes lineas rugatas ab u m - seculione aliqui opinanlur quod illi mendacitnr
b i l i c o deorsum usque ad talos portensas deferebant, c r i m i n a l i sunt.
e t flageliis corrigiatis, i n extremitatibus nodos acu- 8. Anno Domini 1330 domnus Amelius de Sco-
l e a t o s babentibus, p r o p r i a dorsa percuticntes, san- n o u w e n , abbas hujus i o c i , p c r annos ferc 15 i n
goinera eliciebant, asserentes quod per talcm cor- lccto paraliticus decubans, j u r a tamen hujus mona-
p o r i s afflictionem m o r b u m epydimie forent evasuri. s t c r i i strennue preservans, e m i t 12 modios siliginis
Q u i b i n i et b i n i processionaliler incedeules, canli- hereditarie, de quibus c o n t u l i t pro suo anniversario
lcnas lamentabiles proferebant. Quibus p a r t i m fi- 0 inodios ad pylanciam niensis, ct 0 rcliqcos ad
nitis gcniia flectcntes, i n t e r r a m projeclis impe- pylanciam refcclorii pro comedenlibus sccundis
tuose c o r p o r i l us , bracia i n rooduro crucis ex- feriis iu rcfeclorio, c l acqnisivit plures libros Iinic
lcndenles supini jacebant. Post boc ereclis cor- monasterio, el a m p l i a v i l bona noslra npud novam
poribus geniculantes, sacerdolibus eis comitan- c u r i a m . Qui anno prelalionis cjus 2 1 . mensis Fe-
t i b u s et prcconanlibus confcssionem generalero d i - b r u a r i i dic 2 0 . o b i i t ; cujus corpns honorifice se-
x e r u n l , et continuo surgentes cantando lelicie flcU D p U u m e s t i n medio U slallati c h o r i n o s t r i , posl se-
c e r e m o n i a , sindone penilenciali u t iia dicam exuta, pulcrum Christiani abbatis, e l grandi lapide sctilpto
consneta indumenia resumebant. Hujusmodi flagel- coopertum.
l a t i o n i s operam bis i n die per 30 continuos dies

INCIPIUNT GESTA ROBERTI A B B A T I S HUJUS LOCI.

1. A n n o Domlni eodem 1350, Clemenlis pape* i m p e r i o v e r o a n n o 3, mensis F e b r u a r i i die 2 i , que
a e x t i anno 10. (821) et K a r o l i q u a r l i i n reguo 6 , i n f u i t 5 . feria, et i n die beati Malhie apostoli, Ro-

V A R l i E LECTIONES.

M t
constiiueiiiur 1* ,%f
lacunamoclo littsrarum rehquil scriba.

NOTiE.
818) 1349 quo anuo Pascha celcbralum csl d. 12 (820) Quod demum facluui c s l anno 1355.
A p r i l . ; anno 1348, d. 20. A p r i l . (821J Octavo.
(819) Anna.
 407 ROBULFI A B R A T I S S. T R U D O N I S 108
' n c r l u s dc Cra*newic pcr viam s c r u l i n i i m i x l i i n ab- A desen dagh algader, sat tch houd ende ghetrvwe sin
batcm htijus loci e l i g i t u r , v i r laudabihs vite et r e l i - s'nte Marien, senie Lambrecht, den bysschop van
gionis xelator. Cujus consecratio rclardata est hoc Ludike, der capittelen van Sente Lambrechs, den
modo. Clemens aposiolieus reservavil sihi omncs geede Sentrude, den convente van Sentruden, den
prelatitras et dignitates, quod inauditum f u i l re- o
troaclis temporibus. P r o p l c r q t i o d nunciis ad cttriam greve van Lwn als vcecht, der stat van Sentruden;
Romanam destinalis p r o eiectionis confirmalione, letteren, brieve ende privilegien % die dieheren verleent
scu potius pro provisjonis o b t e n l u , causa hec ad hebben % houden der stat van Sentruden % vriheyl
consistorium dcducta est et d i u examinata, quia helpen houden von missen dcen en doen dcen als een
%

ambassiatores archiepiscopi Coloniensis Willelmi 9

ad obtinendum lianc abbaciam ad opus fratri3 ar- abt van Senlrudcn, dcn armen gheliic den riken ende
%

cbiepiscopi p r e f a t i , alterius cenobii m o n a c h i , i n - den riken getiic den armen. Dat ensal ich laten om
vrinschap nocht om ma>sschap noch om engheenre
stanter insudabant. Sed tandem de consensti car- % %

hande zaken die mer mich dcen mach. Zo mich God

dinalimn papa eidem eiecto de ipsa p r o v i d i t abbaiia y

hetpe ende die heyteghen. Quo paclo d e d u c i l u r ad

b u l l i s porreclis, mensis J u n i i die 3 (1551). Nunciis
majus allare, et facla oralione a scabinis deducitur
i g i l u r nostris, canctis ' p a t r a t i s , prospere revcrsis,
R adcainpanam bannaiem, qtiam ipse pulsat i n signum
prefatns etectus a nova c u r i a , ubi a temporc elc-
temporalis d o m i n i i .
ctionis residebat, ad inonaslerium cttm honcsta co-
3. De modo consecrandi abbatem. Cxpleto ntodo
im.iva circa horam diei scptimam dedttcitur. E t
recipiendi solemniler eleclum hujiis monaslerii
quia omnibus modus recipiendi abbatem non con-
abhatem novum v c l episcopum Leodiensem n o v u m ,
s t a t , ideo c o n g r u i t nnnc hunc dcscribere.
videndum est de ahbatis novi consecrationis offiiio.
2 . De modo rccipiendi abbatem vet episcopum.
U b i p r i m o sciendum, si ipse elecltis e l ab ecclesia
P r i m o i g t l u r c u m elecli advcntus appropiarc m
de-
Leodiensi confirmatus post presenlationem forai,
n u n c i a t u r p r i o r i et c o n v e n t u i , s t a l i m omnes albis
ante suum i n t r o i t u m ad m o n a s t e r i u m , consecraius
i n d u t i , precedenlibus scolaribus ct sacerdotibtis ac
sit, complelo modo recipiendi s u p r a d i c t o , si placet,
fratribus minoribus,processionaliicr veniunt obviam
potest missam sollemniler celehrarevel ad p r a n d i u t n
e i , et dum fuerit processum usqtie c i i r a c b o r u m
accedere; si vero nondum sit consecratus, ttinc
capelle c l e r i c o r u m , u b i fruges solcnt vendi, stalio-
episcopo consecralionem hauc peracluro ad missale
nem f a c i u n l , advenlum ipsius prcstolanles. Qui ad oflicitim paralo , elcctus cousecrandus i n medio
prefatam capellam pcrveniens,
viso conveniu ab C superioris
duos consecratos abbates
c h o r i , ex opposilo i n sediii medius
majoris a l t a r ips ,o niiiluuerr,
equo desceudit. A d qticm p r i o r et unus dc s c n i o r i - et diclo offertorio, episcopus oflicio consecraiionis
bus c u m m a t u r i t a t e accedentes, unus ad dexteram complelo, a n u l u m i l l i t r a d i t . Quera ad c h o r u m psal-
et alter ad sinistram reverenter ipsum ad inanus l e n l i u m deducens, i n stallo abbalis m i i r a l u m c u m
recipiunt,etprecedente processione ad monasterium baculo s i s l i l , et canlalo ymno Te Deum laudamps,
deducilur, cantore incipienle r e s p o n s o r i u m 101
Honor iterato anle majus allare inter prefatos ambos
virtus cum suo v e r s u , interira priorissa Sanete abbales ipsum collocat. Qui continuo j u r a m e n t i i m
Katerine d e M i l e n et ejus convenlu slationera cura abhatibus ordinis n o s l r i prestari consuelum facit i n
m a l u r i t a t e facientibus i n loco emunilatis noslre, s i l o hunc modum 60
*. Prestilo autcm j u r a m e n t o ,
i n t e r p o r l i c u m monasterii et conum (822) platee. episcopus, sumplo sacramento calicis, a m m i n i s l r a t
C u m aulem processum f u e r i t usque ad capeliara ipsi consecralo sanctam e u c h a r i s l i a m , expleloque
sancti T r u d o n i s , inceplo yrano Te Deum laudamus, missarura oflicio, abbas abbacie doraum i n t r a t **\
elcclus, si episcopus presens non est, supcr tapele ei p r o u l v e l i t < 0 >
, prausores i n v i t a t . Prefatus i g i l u r
scampno superstralo ^ * solus ad 0
oralioncm p r o - Rohertus die prefalo consecratus est a Thcoderico
c u m b i t , ymnoque expleto s u r g i l . T u n c sequilur suffraganeo Leodiensis episcopi Engellierti, assisten
• n c - n n m / i r i i i t n D / i . i m il.tt*
responsorium Deum time /cum vcrsu A|
>iim V A P C I l AnAlllinnA • "
e l rrepetitionc .'I . I I. . I O .! T -. C ~ •! t 1. '.
tibus abbatibus Sancti L a u r e n c i i e l Sancli Jacobi.
sequilnr versiculus Satvum fac servum tunm. Mitte De eodem. Sequenli vero sexta feria p r o x i m a idem
ei auxitium desuper, collecta Pretende Domine f. t. abbas Roberlus hora c a p i t u l a i i v e n i l ad c a p i l u l u m ,
Quibus expletis, statim deducilur ad altare sancli c l presentihus p r i o r c et l o l o c o n v e i i l u , hec t r i a morc
T r o d o n l s , et facta i b i oratione, congregatis ad hoc solilo se proraisit s e r v a l u r u m : p r i m o , q u o d distracta
scabinis et o p i d a n i s , continuo pretfat fidelitalis et alienata revocare debcrct, et j u r a monasicrii
j u r a m e n t u r a , ponens manum dexleram super crucem conservare; secundo, quod bonas et antiquas r a -
tabule altaris insculptam et verba unius ex c i r c o n - tionabiles el approbatas monastcrii hujus c o n s u e l u -
stantibus scabinis eloquentis per singula replicat i n dines observaret; lercio, quod bona pylancie nostre
bunc m o d u m j u r a n d o : Van desen daghe voert ende ad usus alios non converlerct. Post hec posita e i
VARIiE LECTIONES.
appripiare 1*. M l
responsum 1*. ••• super-slraltim 1 . ¥
post hcec cotumna vacua retkta in
eodice ptus quam dimidia. Mfc
instt 1*. * M
ultV.

(822) Cot», angu.us.

409 bfcSTA A D B . T R U D O N . — CONTINUATIO111. — P A R S 11. 410
regttla beali B e n e d i c l i i n sinu stio per p r i o r e m , p r i o r A cum duxisscl i n uxorem r e l i c l i m predivilis m i l i i i s
et tolus convcnlus per singulos ad domnumabbatem cujusdam, m a x i m i u s u r a r i i , comiiis Flandrie L u d o -
priusgenibusflexis accesserunt, et utrisque manibus w i c i lnaterieram, cepit fundare caslrum in villa p r o -
super ipsam regulatn, qtiam supra sinum suum t c - p r i a Rumiens (824). Qtti licet alias non parceret
n u i t , positis, eidem per singulos obedienliam p r o m i - expensis, cutn proltinc foret t t T
. Brabancie, g r a -
sertint stib l a l i forma : Domine, promitto vobis obe- vissime angariavit una c u m subdilis sibi p o p u l a r i -
dientiam secundum regutam beoti Benedicti, pacis bus populos rurales per B r a b a n c i a m , compellens
osculo ipsiore ad os continuo preslito. Quo coinpleto illos u t longo teinpore lapides, calcem et quelibet
obedieuciarii seu officiati per singttlos claves ofli- alia pro s l r u c l u r a ip«ius castri necessaria,gratis sub
ciorum suorum super mattam c a p i t u l i deposuerunt ipsorum laboribus et cxpensis adveclarenl. Sicque
ad ipsius abbatls dispositiouem, q u i sinffults c o n l i - post annos ferme 9 completo eleganter castro, et
nno sua officia recommisit exsequenda. Incid. Anno poslea positis i n ipso omnibus ad rebellandum
Domiui 1552 Clemens papa sexlus o b i i t . Cui I n u o - o p p o r l u n i s , referebatur a m u l t i s quod noclurno
cenlius sextus successil. tempore, dormienlibus cuslodibus, fencstre bujus
4 . A n n o Domini 1355 Robertus abbns,, accedens
_ — ~
castri audiebnntur h o r r i b i l i sono c o n c u t i , et t u r r c s
ad W i l l e l m u m (825) comitem Hollandie i n opido et cum sua ingenli aula videbantur r e p l e r i 6 0 8
coru-
monasterio de Middelborgh, gralanter ab eodem ad scanlibus flammis per fenestras sese s p a r g e n l i b u s
p r a n d i u m susceplus est, et relevato feudo ab ipso que poteranl pronoslicare congrue hujus c a s t i i
persolataqoe pro reievatione una marcha argenii, subversionem, p r o u l infra p a l e b i t , secttturam.
qua lenelur n o s t r u m monaslerium de advocatia 5. Anno Domini 1555 cum domnus Reinerus de
sttper bonis et bominibus nostris i n A l b u r g h et i n Sccenvorst baro, frater A m e l i i pie memorie, predc-
adjacentibus v i l l i s , ad suum monasterium r e d i i t . De cessoris Roberti hujus loci abbatis , bona nostra dc
eodem. Eodem anno prefatus comes mendaciter Halcblre et Dola, que a creatione Roberti prefati i n
informalus per qitendam Godcfridum de Dumella, abbatem injuste d c l i n u i t , reslituere libere voluissel,
surreptorem possessionum v i r o r u m honeslorum sue post mullos tractatus idem baro allegalionibus suis
fidei commissarnm per eosdem, prenosticationibus veritati contrariis 4 0 9
tandem ipsum abbatem com-
et superstilionibus tam principes quain honeslos p u l i l , quod dominium prefate vilie ct c u r i a m c u m
bomines pellicienlcm , elaboravit effective omnia reddilibus 4 annis oblinere deheret tanlummodo,
bona noslra tam i n Hcesden quam i n HoIIandia sita quibus peractis, abbas eidem 1000 florenos soivere
sibi usurpata tenere, pro eo quod eidem Godefrido Q deberel. Sed anno sequenti (1550) guerra crescente
decima de Bardewyc per sententiam vassallorum inter eundem et domnum W a l e r a m n u m de Borne,
noslroruro amplius quam 50 sibi adjudicata, et occasione terre de Valkenburgh, timens prefalus
domno Jobanni de Boschout adjudicala i n aula Reinerus baro boua de Halchtre predicta ah adver-
a b b a l i s , ad ipsum comitem appellassel. Sed quia sario suo f a v i l l a r i , p r i o r i b u s condilionibus a n n u l l a -
sevissima est injnsticia ferens urma secundunfi p h i l o - t i s , exactis 1000 florcnis et 120 sculatis ab ipso
s o p h u m , ct durum est contra slimntum catcitrare, a b b a t e , v i l l a m et c t i r i a m cum redditibus eidem
u l d i c i t Lucas i n A c i i s apostolorum (cap. I X , 5), libere r e s l i t u i t . Nosce bic, lector, quod prcfatus
prefalus ahbascoinparato favore doinni delselsteine, domnus Reinerus, vivente fratre suo A m c l i o abbate
comitis consiliarii el ejus sigilti custodis,pacem c u m prefalo, seriose inslabat ut sepedicla villa de
f o m i l e i n i v i t , et r e d e m i l bona nostra injusle a b j u - Halchtre cum curia e l bonis i b i d e m , quam ad p l a c i -
dicata p r o 1700 t o t
sculalis Brugensibus, solvendis tum fratris sui A m e l i i abbatis cum dominio l c m p o -
comili i n f r a m e n s e m . e l 500 pro medialoribus sol- r a l i super populum i l l u m occupaveral, a conventu
vendis ad diem post spacium tcmporis condicti. noslro sibi quoad viveret snb annuo paclu accensa-
Quibus sic peraclis, Robertus ahbas o b t i n u i t liieras r e l u r . Super quo dcliberalione habita, p r i o r cum
q u i t a n t i a r i a s , nomine ipsius comitis scriplas e l s i g i l - f j senioribus consideranles hujus v i r i e l suorum a n i -
latas, e t sic ad possessionem bonorum u o s l r o r u m mositatem et poientiam, congregalo tolo convenlu
per coroitis vassallos nohis adjudicatorum restilutus rem proposilam r e t u t e r u n t , finaliterque de o m n i u m
esl. O m n i b u s ergo romputalis tam pro l i t e r i s r c s l i - consensu responsutn est i l i i quod uulii monastcrii
tutionis quam aliis pluribus incidenlalibus, cum 500 bona vellenl ad v i l a m tradere. Super quo respouso
florenis domno Florcntio de Yerselc t r a d i l i s , idem ille i n t a n t u m indignatus esl, ut proliteretur ainoJo
abbas occasione dicte appellalionis sustinuit i n f r a conventui se in nullo suhsidiari. Sed revera quod
4 annos dampna usque ad 4000 florenorum. Incid. optime consulti c r a n l claret, quia, iicet n i l j u r i s i n
Circa bec tcmpora domnus Arnoldus de Rummiens, prediclis bonis h a b u i l , f u i l lamen abbatia nostra
nepos L u d o v i c i comitis de Los ex Icgiltima sorore, lam i n rcdeuiplione vilie prenotate quam i n aliis

V A R I . E LECTIONES
w t
XVII T . t 0 T
lacuna decem titterarum. repleti 1*. t # t
v. c. postea erasa.
NOTiE.
(823) Q u i u t u m . (B24) Rummen prope S. Trudonem.
411 H O D U L F I A B B A T I S S. T R U D O N I S 412

expensls ex hujusmodi causa emergeniibus 2 1 5 0 A quadam ante lempus campane per cymieeriuin san-
floreaos et amplius dampnificata. Preterea scien- cte Marie transiens, a quibusdam a d v e r s a r i u m do-
dum quod idem domnus de S c h c e n v o r s t — q u i de miui sui insidianlibus, innoeens et bone indoiis
permissione f r a t r i s sui abbatis Amelii pridem reputatus, p r o insidtato adversario clam o c c i d i l u r .
maxima emolumenta tam de bonis monasterii Et c u m r u m o r iile * " scro de tali c r i m i n e i n popnlo
quam 6 1 0
de opidanorum et scabinorum pecuniarum cresceret, unus r e o m m stans super c y i n i l e r i i ingres-
penis illis inflictis perceperat, et q u i homines nostros sum, u n u m servorum n o s l r o r u m c u m aliis opidanis
apud Halchtcr graviter angariabal et cruciabat i n ad spectaculum accurrentem i n faciem c u m ferrea
t a n l u m , q u o d i n mediis carapestribus locis i n s u d a n - chyrotbeca percussit, quein percussus optirae n o v k .
tes, voce l a c r i m a b i l i c l a m a b a n t : Vindica, Domine, Propter quod c u m v i o l a t u m essel c y m i t e r i u m , per
tanguinem precii nostri laboris, quod ebibit violenta b i e n n i u m defunctorum corpora i n nostro o r t o ap-
exactio Reineri de Schamvortt — i m m e m o r tamen pellato V r i i l b o f sunt de consensu conventus sepulta.
b o r u m o m n i u m , i n Iccto egritudinis positus, d i v i _ Itenu Talia et plura alia b o m i c i d i a , f u r t a , r a p i n e et
ciarum plenus nullam restitutionem nobis fccit. violentie i n opido sunt diu perpelrata, ex quibus
Caveant ergo omnes liujus roonasterii salvationem gravis t u m u l t u a t i o i n t c r opidanos s u r r c x i t coulra
diligentes, ut grangias aut alias possessiones n u n - B aliquos ex p r i m o r i b u s et scabinis prefatis, quibus
qnam ad v i t a m cuiquam potenti seculari accensent, impulabant quod quisque eorum m u l u a vicissiludine
plus tamen precavealur, ne fratribus aut propinquis defenderet suum et dissimularel-delictum, ne crimi-
abbalum talia concedanlur,quia de talium manibus nosi p u n i r e n t u r . Incid. A n n o supradicto1355 (Dec.5)
dampnosius quam ab alienis hujusroodi rccuperan- Johannes dux Brabancie o h i i l , e l d u c a l u m Brabancie
t u r , p r o u t superius i n geslis Ade ahbatis coroproba- filiesue Johanne r e l i q u i l , quam p r i d e m m a l r i m o n i o
tur. De eodem. Eodero anno (1555) Roberlus abbas copulavit cum Wincelao duce L u l s e s b u r g i e (825).
occasione Gerardi de Sleinvorde ipsura defidanlis, Incid. A n n o Domini 1556 Ludowicus comesFIandrie,
et poslea condignam emendara eidera Roberto cx qui ex filia (826) prefali ducis Brahancie secunda
compuIsioncexsoiveiilis,sustinuil daitfpna usquc ad natu adbuc superslile prolem legitimam habuit,
300 florenos. ccrnens nullam portionem sibi ad presens assignataiu
6. Anno prenotato (1355) quidam mercalores fe- cssc ad et i n ducalu prefato, collecla m u l t i t u d i n e
cerunt arestari et vinculis mancipari quendam ex armalorutn opidum Andwerpie obseditet i n dedilio-
eorum famulis, qui mercimonia ipsorura sue fidei nem accepil. Incid. Eodemanno postfestura Joiiannis
comraendata ad opidum nostrum Sancti Trudonis Enghelbertus episcopus (827) per marisscalcum (828)
detulit, ct ad se ea pertinere asseruit. Sed illis p l u - C e l balivum (829) Hasbanie expugnavit o p i d u m L a n -
ribus ralionibus c o n l r a r i u m oslendentibus, is ad den. Die vero sequenti m u l l i t u d o B r a b a n t i n o r u m
suspendiura veritus condempnari, aliquorura, u t supervenit, e l paucis Leodicnsibus illis prevalens,
dicebatur, scahinorum oculos rauueribus excecavit, pluribus caplivatis, cetcros terga dare c o n p u l i t . Sed
q u o r u m astu senter.tialiter definilura est non fore cura paucis redeunte balivo prefalo, q u i ad conbu-
f u r l u r a , l i c e l bona suorum d o m i n o r u m illc ad loca rendura vicinas villas operara dabat, Leodienses
sibi non jussa altulisset, sicque a vinculis csl d e l i - per ipsum r e a n i m a l i , i t e r a l o opidum i m p e t u n t ,
bcratus. Qui cura 6 1 1
posl aliquot lcmporis ad contra quos Brabantinorum excrcitus e x t r a portas
pauperlatem, u l lalihus evenire assolel, devenisset, aggressus est. Sed comroisso prelio victoria cessit
apud Leodium coram episcopo Enghelberlo queri- Loodiensibus, ex Brabanlinis p l u r i m s occisis, et
inoniam contra scabinos deposuit, quod minus jusle Leodieusibus q u i captivi erant a v i n c u l i s e r c p t i * .
ab eo mnnera accepissent. Quo percepto, u l dice- Incid. Eodem anno Wincelaus novus dux Brabancie,
b a u i r , scabini i l l i fcccrunt prefalum famulum sub u l eflicalius c o m i l i predicto ohsisteret, famosum
spc paeis ad opidum prefaium redire. Cujus adven- claustrum saricli Petri Haflligensisintravit, elexpulso
t i m i plures assisini scahinorum, u l poslea patebit, abbate et toto conventu oCDcinisque eversis, ruona-
„~ . 1..^
cognoscentes, :ipsum. apud
«-....i curiara Begiuarum,
!*.>„:..„...,.» ubi
..K: D . . , . . _.
s t e r i u m cura dormilorio refectonoque et ambitu
j u x t a avam sue uxoris clam ad cenandura v e n i l , i n clevato fossato circumvallans, sacrilegium perpelrare
noctis crepusculo l a t r o c i n a l i t e r occiderunl. De quo non formidans, fortaliciurn castri ad i m p e t c n d u m
faclo r e i i l l i tunc evaserunt, quia balivus episcopi et F l a n d r i a m exinde positis ibidem a r m a t o r u m custo-
b o r u m assisinorum a m i c i et consanguinei quidam diis eflecil. Coutra quem comes ipse campesiri belio
scahini impcdiverunl n o s t r u m scultetum, quod n _ - congressus v i c t o r i a m o b t i n u i l , e l i l l u m terga dare
quibat tesles producere contra diffamatos iilos. c o n p u l i l . Proptcr quod cuslodibus castri l a c r i m a u d i
Itenu Anno Pomini 1356 quidam j u v e n i s nocte f.iga lapsis, Flandrenses continuo i d ipsum o c c u p a n *

VABIiE LECTIONES
™ L d . b . m . q . erata. •» deest V. nio r .
NOT/E.
(825) F l l i o Joannis regis Boheniia>. (827) Socius e r a l comitis Flandrkc.
(826) Margaretha. Cf. Radulfus de Rivo in Cest. (828) Larabertum de Elpey, leste Radulfo.
epp. Leodicns., c. 3, ap. Cbapeaville I I I . (829) Jttcobum dc Chaboz, lcste codcm.
 413 GESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . - PARS I I . 414
tes, cum armatis custodibus m u n i e r u n t . Post paucos A M a r c i i per campane bannalis ptilsum convocavit
dies comes prefatus i n t r a v i i opida Rrabancie B r u x e l - populum, et post plures tractattts, scabrnis de obje-
lam, L o v a n i u m c u m aliis l i b e r t a l i b u s , i b i accepla ab clis sibi sese excusantibus ibidem i n presentia o m -
illis fidelitate, suos ibidem balivos c o n s l i t u i l . Post n i u m , prefatus episcopus, qtii ad i l l o r n m c o r p o r u m
cujus recessum Brabantini postposita fidelilale deteiitionem bnc accesserat, e r u b t t i l et eos liberos
quara c o m i t i p r o b a b a n t , mittentes pro duce et abire p r o m i s i l . Item. Post hec quidam perpetravit
duxissa sese illis oblulerunt. Sed post duos menses homicidium j u x t a molendinum monasterii de M i l e n .
concordia pacis intervenit, conditione l a l i , qttod Contra quem reum scabini Sancti Trudonis post
Wincelaus, quousque duxissa v i x e r i t , ducalum ob- lestium dcposiiiones per j u r i s ordiuem sententiam
tineat, duntaxat exceptis opidis Maglinia et A n d w c r - p r o t u l c r u n t , a qua senlenlia priorissa'consilio et
pia c o m i t i a d d i c t i s , secundum a r b i t r i u m W i l l e l m i auxilio episcopi suffulla, ad scabinos Aquensis sedis
comitis Hoilandie (830). Post aliquot temporis facta apellavit. Processu vcro temporis, quia homicidium
concordia pacis secundum a r b i t r i u m W i l l e l m i comi- illud infra libertatem nostre j u r i s d i c t i o n i s c o n l i g i i ,
tis, prefati milites Flandrenses occupantes forlalicium scabini prefali sunt sub expensis monasterii n o s t r i
proh d o l o r ! ex Haffligensi monasterio i m m u t a t u m , p r i m o e l secundo ducti et reducti p r o recipienda
precaveiiles ne dux Brabancie i n posterum i n i b i ^ doctrina et sentenlia a scabinis Aquensis sedis, ad
posilis mililaribus F l a n d r i a m infestarel, conlinuo quorum j u d i c i u m senter.lia principalis, quam tuie-
stippodiantes ima fundamenta lignis, apposito igne rant scabini Sancti Trudonis, mansit i n suo robore
abscesserunl. Cumque vi ardoris suppodia deficerent non revocata; sed qucstio ejus coraposilione i n l e r -
monasterii, ctim fortissima l u r r i refeclorii ambilus veniente sopila est. Ex hujus lilis occasione mona-
et pulcerrime capelle beate Marie parietibus eversis, sterium nostrum sustinuit dampnn expensarunt ultra
omnis illa s t r u c t u r a c o r r u i t e x c e p l o d o r m i t o r i o . Quod 1600 florcnos, et de quodam facto 400 florenos. Item.
cum cuidara sagaci illiusmonasteriimonacho i n n o l u i t , Eadem ebdomada qtta scabiui Sancti Trudonis ad
ccleriler suppodiari j u s s i l , et postea novis funda- Aquensem sedem sunt adducli/episcopus Leodicnsis
menlis p o s i l i s , sumptnosum hoc d o r m i l o r i u m est posl plures tractalus, cum viderct se prefatos sca-
preservatum. Incid. A n n o eodem Johannes rcx binos in presentia scabinorum Aquensium non
Francie cum maximo suorum cxercitu insequens posse/prout p u l a v i l , corrigere ct deslitucre, com-
regis Anglie i i l i u m (831) principem Gualie, q u i ciira positione pacilica inlervenienle, mediantibus 000
parvo electorttra Anglicorum cunco ntiper intra florenis per ipsos scabinos deliberandos, et i n t e r
Franciam pervenit, i n medio rcgni sui j u x t a Picta- ^ episcopum c l abbatem atqtte advocatum pnrtiendos
vis(852)in prelio v i n c i l u r ; el dare dexlras dedignans, ab impetilione illorura ccssatur.
sed fortissirne repugnnns, tandem a m i l i t i b u s p r i n - 8. A n n o eodem, i n niense A p r i l i , Robertus abbas
cipis compressus et in lerram prostratus, elevatur, ex certis causis transiens per comilatum N a m u r -
et c u m Philippo filio et multis Francic principvbus censem, d i v e r t i i i t e r ad raonasteriuni sancli Gerardi
dextras daniibns in Angliam navigio deducitur, et Bronicnsis. Quod c u m perciperel abbas ejusdem
ibidem p o s l plures menses m o r i t u r (833). i o c i , misit celerilcr equestres nuncios honeslos, i n -
7. A n n o Domini 1357 a n l i q u i scabini et consiiles vitantes euin ad prandiura doniini s u i , e l eidem
nuperdestituti l e m p o r e A m e l i i abhalis ab obligatione, inliraantes quod lotus convcntus processionaliler
qna se obligaven»nt de non altemptando amodo officia obviam sihi venire paralus e s s c t , si sue p a t e r n i l a t i
fidelitatis i n regimine hujus o p i d i , nisi de consensu g r a l u m forel. Quo id fieri recusanie e t a d hospilium
dominorum et opidanorura, nunc ab illa obligatione ipsi nionastcrio v i c i n u i n d e c l i l a n l e , p a u l u l u i n r e p a u -
quitantur medianle obiigalione fidelitatis nostro m o - satione facta, nd missant signa pulsantur. Qui cum
naslerio prestanda, sub juramento suo lactis evange- ad ipsum claustrum ad audiendum oflicium missale
liis. Item. Anno sequenli (1558) Engelbertus episco- i n t r a r e l , prefali monaslerii abbas clco_>ventus siinul
pos Lcodiensis tnodernos scabinos htijus o p i d i , c o r a m D congregaii,'cnm o m n i humanitatis salutationc r e -
eo diffaraatos de m u l l i s excessibus et de latrocinio verenlcr ipsuin ad c b o r u m psallenlium dediicenles,
apud c t i r i a m sancte Agnetis faclo, tanquam conscios ad stallum sedis abbalis s t a l u e r u u i . Qui cura ad
intendens corrigere et destituere, venit ad monaste- bospicium suum extra monaslcriuin misse oflicio
riom n o s t r u m , requirens consensum abbatis R o b e r l i . peracto iter capcret, nequaquam exirc de claustro
Qoi animadvertens quanla gravamhia occasione de- p c r m i u i t u r , sed a d d o m u i n abbatis d c d u c i t u r , et
stitutionis scabinorum a n l i q u o r u m monasterio suo convocato conventu ibidem ad prandendum, cidem
obvenerant, sic consensit, quod non per violenciam, c u m o m n i sua comitiva j o c u n d u m et Iautum convi-
sed per sentenliam et legem hujus opidi procedcretur. v i u m ab abbate illius ioci honestissime exhibetur.
Propter q u o d ipse Leodiensis episcopus p r i m a die lbi ioter cetera dulcia colloquia abbas asseruit,

NOTJE.

(830) Q u * pax demum anno 1357 constiiuia est; (832) Poitiers.

cf. E r n s t V, 114. (833) Anno 1564 L o n d i u i quidem, sed non c a p t l i
(831) Eduardum, vus mortuus csl«
.15 R O D U L F l A B B A T I S S. TRUDONIS 116
quotl cuilibet abbati Sancti Trudonis ibidem noviter A devolvi, si coiuilem quemlibel coiitingerct ahsque
advenienti t c n e l u r abbas pre/aii roonasterii cuui prole decedere. Propter quod placuit majoribus
toto suo conventu obviam " ' e x t r a claustrum mona- ecclesie et c i v i t a t i s Leodiensis, exceptis n o b i l i b u s
sterii ipsius solcnniler c u m reliquiis e l crucibus milicie palrie, quod ipse episcopus comitalum,
procedere, e l ad ipsum monasierium boneste i n d u - quia ad ecclesiam forel d e v o l u l u m , a l t c m p i a r e l . E t
cere, c t oralione i b i facla , devote ad aulam abbatis sic non obslante quod dotnuus de Dalenbruech, n e -
deducere, et prandio peracto, ad ejus prcscnciam pos ex f r a l r e (S56) c o m i t i , c u i etiam comes ipse
omnes ofliciali l a m abbatis quani conventus oflici- comitaluro legaveral, e l domnus A r n o l d u s de R u m -
narum m
suarum claves teneantur deponere et m e i n s , c o m i t i s consobrinus, per majorcs patrie s e n -
eidem tradere; et si forte quisquam ex domnis tentialiter petebanl deflnire c u i ipsorum a l t e r i c o -
comnionacbis fuerit ibidem carceri mancipalus, vel mitatus cedere deberel, prefatus episcopus c o n p u l i t
i n aliqua penitentia regulari delenius aut positus, incolas dc L o s , de l l e i l a , de Hassell e l a l i a r u m
ipse abbas Sancti T r u d o n i s poterit i l l u m a u l illos v i l l a r u m , q u o d i p s u m i n comitem recipcrcnl et e i d e m
libere absolulos facere. Quibus per ordinem sic fidelitniem preslarent.
e n a r r a t i s , valefaclo mutue ad peragendum ccplurp 9 . Auno Domini 1 5 6 1 , i m p e r i i Garoli q u a r l i a n u o
iter processit. Item. Anno Domini i 5 5 9 , Nonas H 15. et episcopatus Engelberli episcopi Leodhnisis
M a i i . c i r c a b o r a m diei 11* cecidil l u r r i s bujus mona- auno 18. c u m Godefridus de Dalenhrocch custodes
s l e r i i t e r c i a , que versus meridiero respiciebat, ubi arroatos i u caslro de Stockem (857) ad ipsum o b t i -
v i x dimidia bora precedenli plures scabini e l m a n - nendum posuisset, episcopus et toia p a i r i a L e o d i e n -
s i o n a r i i , c u m d i u de i u l i e r e d a l i o n i b u s i n t r a p o r l i c u m sis cttm m a x i m o exercilu caslrtiui obsedit mcnse
ipsius monaslerii traclasscnl, discesseranl illesi. E l Junio. De eodem. Meuse eodcm opidani Saucti T r u -
puer quidam triennis cum j u x l a t u r r i s bujus parie- donis ceperunt laborare p r o oblincnda sibi c o m m u -
tem ludens sederet, a f r a l r e suo v i x scxenni voca- n i l a l e , maxime insligantibus eos hiis q u i duduut de
tus abducitur, post cujus discessum continuo ruina scahinatti et consulatu destiluti e r a n l , cuiu sibi
t u r r i s subsequilur, Item. Anno revolulo abbas R o - favemibus, ponderanles, quod perassisinos scabino-
bertus limens de majoris l u r r i s r u i n a , accito famnso r u i n uovorum m u l t i excessus c l violencic gravcs
kipicidarum magistro, fecit m u r u m parietis majoris fiercul. Quod c u m Roberlus abbas i n l e l l e x i l , c o n *
t u r r i s versus monasterium slantem conspissari, et gregnto i n o r l o koslro V r y t h o f l o l o opido, acces.it
a r c u m q u i subtererat amplius a r l i o r e m c o n s t r u i . U b i ad eos c u m l o i o suo c o n v c u i u , et faclo silentio, a c -
dumopificcsullramediumaltiludinisparielisslruciii- r cito u o l a r i o , fecit publice i n Tbeiilonica i i n g u a p r i v
r a m produxissent, quadem die bora tnissc dum pon legia de non clevauda c o m m u n i l a l e e t de pena i i n p e -
dcrososlapides, quos d c l u r r i s p a r i e t e e x c u s s e r a n t , ad ratoris conlra transgressores p r i v i l e g i o f u m iiiflicUt
coiilinuandum novum opus veteri i n n i m i a q u a n l i t a t e per ordinem exponi subjungens se paratum seroper
super apodialas craiescumulassenl,conlinuoapodia- csse ad corrigendum, si q u i d oslendcre possent i u -
mina cum cratibusconcussa r u e r u n l , c t duosoperarios fra j u r i s d i c l i o n e m suam i n c o r r e c t u i n . Illis vero r e -
in s u m m o c o n s l i l u l o s d e o r s u m p r e c i p i l a v e r u n l . Quo- spondenlibus qnod ipsi suo domiuo u i l i m p u t a r e n t ,
r u m unus r u p t u s ab intra quarla die u b i i t , a l i e r vero sed insoleuciis scabinorum, tunc prefatus abbas c e r -
licet. Jestis, convaluit./wcft/. Eodem lempore quidam nens qnod singula oflicia m i n i s t e r i a l i u m c o n s c n t i -
mercenariusadoperandumsupertahulaiuminecclesia rent de comniiinitale elevanda, m o n u i t uuiversos
heateMarie conscendit. Qui duin incaulc supcr cela- sub lestimoiiio a s l a n t i u m , u l a ceplis desislerent,
l i i r a m , que de tcnuissimis asserribus f u i l , c a l c a r e i , alio(|tiiu conira eos ad penas expressas procedereL
desuper cecidit super ptilpitum i n choro i n f e r i o r i , Die ergo eadem priucipales c o m m u n i t a l i s p r o m o t o -
qttod f r a c l u m d i s s i l i i t , e l i l l c i n paviincnto proruens, res feslinanter venientes ad coopidanos suos, q u i i n
creptiil et cxspiravit. Incid. Anno D o m i n i 1560
obsidione castri p r e d i c l i r e m a u s e r a n t , assumptis
Theodoricus comes de Los ct dominus de Heins- 0 secum magistris c o m i n u u i l a l i s Leodiensis, Hoyeitiis
berg 12. Kalendas februarii o b i i l (851). Cujus corpus et a l i a r u m v i l l a r u m , mediantibus 4000 florenorum
cum delatum esset ad claustrum de Herkenrode, e l amplius obcecant oculos domini Leodicnsis, quod
non r e c i p i t u r ad sepeliendum (855); c t sicdevectum conlra debilum proroissum coitcedil cis ereciionem
adconvenlum Augustiniensium i n l l a s s e l t i n h u m a t u r . contmunitatis, i n quautttm i n ipso e s l , mcusis J u n i i
Incid. Posl hujus o b i t u m episcopus Leodiensis p r o - d i e 2 7 . Qui acceptis sigillalis literis ad o p i d u m r e -
ducens lileras referentes quod condam comes q u i - d c u u l , e l constilutis duobus magislris e l 12 c o n s u l i -
dam sponle fecit ipsum c o m i t a l u m feodum Sanclo bus, paucis diehus transaclis, opidi regiroen ad
L a m b e r t o , e l ad ejusdem sancti ccclesiam dehere placiluin suuiti u s u r p a n l , coutra amhorum d o m i n o -

V A R L E LECTIOxNES
ei addit i \ , l v
ofliciaium f .

NOTiE.
/854) O b i i l 1 3 6 1 ; v i d . Mantclium p. 279. (836) Joannepra.mortiio
(835) Quia excommuuicatus c r a t . cf. Radulfus de (857) I n Mos# ripa sinistra propc Maseyclu
R i v o 5.
417 GESTA ABB. T B U D O N . - CONTINUATJO III. — P A B S I I . 418
rum Jurisdictionem et oppidi libertatem. Persislente A incendiarii apud Hecre capti tres r o l a n l u r . Item.
autem episcopo cum tola patria i n obsidione, c u - Eodem anno cum superior inansio nostra apud
stodes compulsi sunt salvis corporibus tradere ca- Dolam ciim fortalitio bene vallato adbuc ab incendio
strummensis. . . . die. . . (838). Cum a u t c m salva pcrmansisset, abbas cx suorum consilio fecit
roagistri p r e f a t i proponerent requirere domni abba- straminea ipsius mansionis tecta deponi, ne nb
tis consensum de crecta commtinitale, ipse convo- adversariis possenl c o m b u r i . Ecce nliud i n f o r t u n i u m ,
cato prius toto conventu i n loco c a p i l u l a r i , o m u i u m quia cuin farouli abbalis s t r a m i n i b u s fccture igr.em
requirens c o n s i l i u m et finalem consensum, invenit supponerent, u t lalronibus combustionum roaleria
omnes i n boc concordes, qnod c o m m u n i t a t i nullo a u f e r r e t u r , continuo venti impetus v i m flamme r e -
modo a s s e n t i r e n t , sed in resistendo sibi totius v i r i - flexil ad edificia nonduin delecta, e l omuia cum ipso
bos assisterenl. Posl paucos dies ctim domiuus ab- fortalicio i n c i n e r a v i l . Item. Eodem anno i u die
bas ad novam c u r i a m divertisset, magistri c o m m u - fiartbolomei apostoli ( Auy. 24) idem Henriciis
nitalis c u m suis fautoribus venertint ad e u t n , i n - mansionem de Dola tunc straminibus deteclam
slantes u t elcvate c o m m u n i l a l i consentiret. Quibus combussil per suos i n crepusculo. Item. Postea i n
respondil : Communitati nutlatenut contentio, ted ad medio noctis vigilie conceplionis sancte Maric
eorrigendum excettut, ti quot propotueritit, inquun- B (Dec. 7) ab eodem o r r e u m treccnsuarii (839) n o s t r i
tum teneor paratum me offero. E x h i n c ipse abbas apud Engelbamcl, segctibtis el feni p l e n n m , c o m b u -
metueus ne violenler n i t e r e n t u r eum ibidem r e s i - r i l u r , et eadem nocte roolendinum n o s t r u m apnd
dentera compeilere ad consentienduro cororounitati Merwile i n c e n d i a l u r , scd ignis sine magno dampno
e t e o r u m v o l u n t a t i , prout condam tempore abbatis e x t i n g u i t u r . Item. A n n o post hunc q u a r l o (1302) i n
Ade, u t supra n a r r a l u r , temptatum fuerat licet M a r c i o i d e m m a l e d i c t u s c n m s t i o r u m ! 8 cnmplicibus
fruslra, de consilio amicorurn L e o d i u m p e l i i t , et i b i o c c i d i l p r c s b i t e r u m de Halchtcre ante c y i t i i i c r i t i i n ,
veuieus crrca fesluro Dyonisii snbsequens, 5 anr.is, et scptem viros a l r o c i t e r v i i l n e r a v i t , e l captivos
mensihus 3 m i n u s , i b i d e m cotnmorattts esl. Qui ubi quinqiie a h d u x i t . Item. Prcnotalo auno , mensis
diligenler episcopum, c a p i i u l u m Leodiense et c i v i - A p r i l i s die 8, in crepusctilo diei eaptus csl unus ex
u t e m et villas p a l r i e sepe requisisset, u t T r u d o n e n - incendiariis nefandi H e n r i c i per f o n s t a r i u m nove
_es,qui c o n l r a p r e s l i l u m j u r a r o e n t u n i c o m m u n i t a l e m c u r i e j u x t a pontem d e M e r w i l e , progrediensad com-
acceperaiit i o p r e j u d i c i u m sui monasterii, ab i l l i c i t o b u r e n d u m o r r c u m unius coloni n o s t r i . Qui c u m
usurpatisresilire p r o c u r a r e n t , ottllum finalc respon- traderetur foreslario opidi n o s t r i , sponte fassus
sum o b l i n u i t , c a p i t u l u m taroen Leodiense sem|»cr esl se iucendiasse •*• nuper i l l t i d o r r e u m p r e f a i u m
pro sua p a r l e f u i t . C apud Engclbamd, et j a m , si cnplus non fuissct, i n
10. E o d e m anno (1361) post feslum penlbccoslen ipsa nocte plura commisisset incendia. I t i ctijus
(Mai. 16) cum Robertus abbas ad iustanciam pera invenerunt lignos ex sulfure et stuppa compo-
b o n e s t o r n m v t r o r u m teslamentum domni Jobannis sitos, quibus i n d o m o r u m leclis aut segelibus o r -
de Halbeke militis de bonis feodalibus, sicut r e o r u m i i i t r u s i s , vel eadem hora aut die sequenti
comes de Los et domnus de Lummene pridem aut subscquenli flanima eflerbuil, secundum a d i n -
fecerunt, ratificaret et conflrmaret, secundum sen- v e n l i o u c m ncquilie laliuro. Qui c u m plures consor-
lenciaxn vassalloruni suoruro ad opus filiorum na- tes sui flagicii accusassct, sexio die sequenti (Apr.
turaiium prefati d o m n i Jobannis, quibus cerlam 14) ante molendinutn de Mervile, quod n i i p e r r i m a
pecunie s u m m a m assignavitad prefata b o n a : H e n r i - nocle incctidiaverat, post equos ligatus, ad locmn
cus de Halbeke, nepos ex f r a t r e htijus domni condempnatoruro t r a h i t u r et r o t a l u r . Item. Eodem
Johannis, cum sibi adherentibus ex Ghelria et Julia anno, mense Junii dic 3 , l l e n r i c u s de llalbeke ctun
a r m i g e r i s , i n j u s l e ex occasione htijusmodi legati suis complicibus ccclesiam c l 8 mansiones i n villa
defidavit R o b e r l u m abbatem, suosetroonasterii bona, de Halchtre comhussit. Proptcr quod ad s o i i i t u m
per l i t t e r a s ante solis occasum ad n o s l r u m roona- p campane v i r i s dc Houthalen (840) et de aliis v i l l i s ad
sterium transmissas. E l i n cra3tino proxiroc se- v i l l a m Halchtrc c o n c u r r e n t i b u s , ercptis predis p r e -
qenli i n solis creptiscuio v i l l a m nostram Halchtre dones lerga dare compuleruut. I b i ex parle I f c n r i c i
et c u r i a m i b i d e m de Dola spoliavit et combussit, tres a r m i g c r i c u m 2 0 equis occisi s u n l ct plures
bomines nostros captivos abducens. Qui cum v u l n e r a l i , ex parte altera unus de Halchtrc ct duo
per suos satellites nocturnos incendiarios s i r o i l i l e r de l l o u t h a l e n occubuerunt. Postca Roberlus abbas
domno de Uecre, cxsectttori d i c t i d o m n i Johannis, constituit duos m a m b i t r n o s , per quos m u l t i compliccs
daropna intulissct, elahorante i l l o per 12 pacis H a - prefali..... 4 1 7
domiuo de Rumeins, p r o certa suiniua
slianie conservalores p r o s c r i b i t u r , et sui satellites pectinie t r a d i l i s i l l i c a r l i s et l i t c r i s de c o i n i u t u ipso

VARI_E LECTI0NE6.
tta i\
811
incendiassie i\ * hic desinit1T
quaternio ; tequent pergit tn voce do.nino, eadem manu;
nilabteistum; ted tcriboe incuria quasdam omitsa este apparet.
NOTJE.
(858) Mense Jttnio ineunte, u t apparet ex Raduifo (839) Qui terrae censum dat.
de J i i v o , q u i obsidionem die 7 m . M a i i cceptam esse (840) Haud procul ab.Hasselt.
e. 5 p r o b a t .
419 R O D U L F l A B B B A T I S S* T R U D O N I S 120

m e n i i o n e m facientibus. E t c u m K a r o l u s i m p e r a i o r A suis p r o cmenda fecit homagium dorano a b b a t i , et

pauVo p o s t A q u i s g r a n l c i r c a feslum o m n i u m sancto- landem Henricus ille dyabolicus obligavit se s t a r e
r u m adveuisset, ipse dornnus de Rummiens ad ejus o r d i n a t i o n i d u o r u m bonestorum m t l i t u m .
presentiam compareus, prefatum c o m i t a t u m d i c i t u r 12. Anno e o d e m , i u vigilia puriGcationis (Fckr.i),
ab eodem relevasse e l investitus fuisse, et anno c u m Jobannes de T r u d o n i c a , nepos R o b e r l i a b b a l i s ,
sequenti senlentiam p r o eodem et suis heredibus oflicium sui scabinatus resignasset, scabini q u a d r a -
apud P r a g a m ^ t t u r a fuisse, antequara episcopus et gesimo die ad eligendum convenerunl. E t c u m a i i q u i
idem doinnus de Rurainiens processu leraporis ad m e t u aut precio, u l d i x e r u n t , i n d u c l i scultetum e p i -
presenliain iinperatoris c i l a t i coraparuissent. scopi eligerent c t a l i i dissenlirent, m a g i s t r i c o m -
1 1 . Anno Doinini 1363 duo assisini diflamati de m u n i l a l i s concitantes populum ad arma, accensis
nefando lalrocinio super c u r i a m sancte Agnetis pa- laternis et facibus i n medio f o r i , quia tenebre in-
trato c a p i u n t u r et d i u intprisionanlur, q u o r u m unus cumbebanl, accesserunl ad lobiura , e l in mctus
per sentenciam scabinorum Sancli Trudonis deea- compulerunt scabinos ad eligenuum s c u l t c t u m p r e -
pitatur , I B
, a l t e r per scultelum de Montenaken de- f a l u m . Propter quod Robertus ahbas, contra h a n c -
tentus, et per scabinos de Veerte abjudicatus, apad electioncm appellavit scabinos ad caput sedis
B r u i s t e m i u m r o t a t u r . Itenu
Eodem anno ex qualuor B Aquensis. Qui per scabinos prefate sedis de ferenda
scabinis diffamatis de prefato flagilio lanquam consciis senlentia anno seqttenti edocti, staluto die i n o m -
tres apud Leodiuin causa presidii coramorantes et n i u m presenlia pronunciaverunl eiectioncra illara u u l -
ibidem egrotanles, rooriuntur, de q u o r u m decessu lius esse m o m e n t i , tanquam per m e t u i n (et aiias
repentino, licet m u l t i n u l u d i v i n i examiuis ipsos nou r i t e celebratam, eundemque a scabinatu, g r a v i -
mulctatos fuisse dixisseut, quis scit? Q u o r u m q u a r - bus a r t i c u l i s contra eum productis, a m o v e r u n t ,
tus post aiiquot lemporis, scilicet anno D o m i n i 1372 conderopnantes eum ad refusionem expensarum p r o
circa festuro omniuro s a n c l o r u m , per idoneos testes duclu et reductu factarum ascendentium ad s u m -
i n presentia scabinorum Sancti T r u d o n i s , i n loco maro 347 florenorum. F u i t eciam abbas Robertus
j u d i c i a l i c r i m i n a t u r de eodem faclo. Qui per c a m - prosequendo hujusmodi negocium expendens 300
pauam bannaiem appellatus et per consuetas florenos. Itenu Post aliquot temporis prefatus c o n -
quindenas c i l a t u s , c u m non compareret, ab bonore dam scultetus de gravibus excessibus c r i m i n a t u s
et p r o p r i o j u r e p r o s c r i b i t u r . Itenu Auno preno- apud d o m n u m Johannem episcopum, i n p r i s o n a t u s
tato (1363; inchoatus estlapideus rourus, qui c i r c u i t apud Musal, exactis ab ipso 2400 florenis, a p r i s o n e
c u r i a m m o n a s l e r i i , et completa est pars iiia que a l i b e r a t u r . Qui s i , postquam ad fidelitatem scabinauis
porla nostra extenditur usque ad m o l e n d i u u m no- fuit admissus, domno abbati veniam de taii u s u r -
s t r u m . Incid. Ipso anno Enghelbertus episcopus patione scabinatus postulasset, et de cetero c o o t r a
relevavit tanquam comes Lossensis a duce B r a b a n - monasterium se adversari non debere promisisset,
cie Wincelao feudum de advocalia Sancli T r u d o n i s , t o t u m d e l i c t u m abbas ad hoc inforroalus i l l i i n d u l -
et feuda de castro D u r a c h i i et de Kselroont. Item. sisset, et scabinus permansisset, et de gravibus
Eodero anno duo ex quinque assisinis, reis de c r i - prefatis dampnis inderopnis exstitisset. Sed ipse
roiue super c u r i a m sancte Agnetis prefatam pa- usus consilio q u o r u m d a m scabinorum, h u m i l i a r e se
trato , naturalis i n o r l i s exicio preventi , talio- dedignans , omnia hec perpessus "est. Incid. Anno
nem p r o suis dcnteritis evaserunt. Item. Anno se-
Domini 1362 Innocentius papa V I o b i i t , c u i , c a r -
quenli (1364) flagicii prefali particeps q u i n t u s ,
dinalibus ex suo gremio eligere d i s c o r d a n l i b u s ,
asserens se interfuisse h u i c flagilio et a d d u c l u m
succedit Urbanus 4 1 9
V , q u i fuit abbas Massiliensis,
sed manus non apposuisse, Maii mensis die 2 1 , sero
ordinis B e n e d i c l i n i . Eodem anuo m a g i s l r i comrouni
vivus sepelitur. Incid. A n n o Domini 1364, i n mense
tatis e r e x e r u n l peronem lapideum super forum,
Maio, Enghelberlus Leodiensis episcopus per Gle-
superposita cruce et aquila deaurata. Incid. Eodem
meniem q u i n t u m (841) papam ad sedero Golonien-
D anno domuusGodefridus de Dalenbruch, videns so
sem (842), et Johannes de E r k l e episcopus Trajecten-
non posse resistere episcopo Leodiensi, q u i per l o -
sisad scdem Leodiensem sunt translati. 1 ncid.Eodem
t u m c o m i t a l o m tanquam comes receplus e r a t , v e t i -
anno A r u o l d u s de Rummiens mensis Maji die 8,
didit omne Jus (843) quod habuit ad c o m i u t u m de
coltecto magno exercitu per H e n r i c u m , ad duellum
L o s , s u o consanguineo (844).... auxilium p r i n c i -
L e o d i i sunt appellati et contumaces eflecli. Ex q u i -
pum sibi f a v e n t i u m , aggressus est ante opidum
bus Jobannes de Puteo miles c u m duobus f r a l r i b u s
Herke c u m explosis v e x i i l i s a r m a t u r e c o m i u t u s de

VARI_€ LECTIONES

• decapiiur 1 '
IB i l B
correclum ex Clemens •" apparet iterum aliquid dreue; in codice nuAum
iacunce vetiigium.
NOT_€.
( 8 i l ) Urbanum quinlum. est anno 1363;
(842) Successor arcbiepiscopi Adolphi de M a r c a . (844) A r n o l d o de Rummiens.
(843) Q"od probante i d d u l f o de Rivo c. 6 f a c t u m
421 GESTA A B B . T R U D O N . — C O N T I N U A T I O I I I . — PARS I I . 422
L o s . Quera incole fttge consulenles pre l i m o r e posl A rebus et bonis suis a Leodto ad opidum L e w i s p r e -
p a u l u l u m receperunt et Adelitatem ei f e c e r u n l , die fatum deductis, vettit ante cenam ad novara c u -
v e r o sequcnti posl recessum exercitus incole illi riara. Qui die scquetiti que f u i l dominica a secrc-
i t e r a l o sese Leodiensibus o b t u l c r u n t . I n crastiua larii» atnicis accepta premonilione ut precaverei,
v e r o die, que f u i t vigilia penthecostes (Mai. 11), ue a capitaneis communitatis violenlia opprime-
fama r e i pervoianle, Leodienses e l Hoienses cum r e l u r , c o n l i n u e L e w i s se transtulit et ibidera nioralus
tota p a t r i a indignatione p e r m o i i , usquc super Jeco- est. Post hoc mensis Junii die 9. qttidam garrulus
ram fluvium armata m o n u procedenles, propter et precipuus adversarius mouasierii dc iiiiuisu-rio
Engbelbct l i episcopi absenliam, Johannem domnmn serdonura (845) concitavit cum coinpli. ibus siiis
de R u p e f o r l i i n raamhurnum sibi clegerunt. I n die. apud convenlum f r a t r u t n M i n o r u m communir.uein
penthecosles,que fuit inensis Maji die 1 2 , T r u d o n e n - contra sciiheluin i i o s l i u i n el uuum cx seabinis,
ses circa h o r a m vesperarum armata manu obviam impiitgeus i l i i s quod ipsorttm instinctu ip»c Ro-
patrie Leodiensi exeuntes, intraveruiil grangiani berttis abbas a curia nova discessisset. Iterumque
T h c u t o n i c o r u m d o m i n o r u i n apud Ohhere. I b i per- facto p r a n d i o , procax ille cuin suis ct parva coui-
noctantes, effregcrunt violenter clausuras divcrsas, munilale p r o c u r a v i l i u v i i i s magislris scullelum
bona e o r u m dissipando et rapla ad opidum I r a n s - > ipsum ad dccennium d e b a n n i r i ; qui diu exira
m i t t e n d o et segetes agrorum immaluras sponte opidura dcleulus est. lieni. Anno eodem in c r a s t i u o
conculcando. Sequenli autem die q n a i l o (Mai. 16) sancli Jacobi Minoris (Jun. 22.) Juliannes de E r k l e ,
t o l i u s patrie equesires accedentes ad castrum R u m - prcfalus p r i d e m episcopus Tr..jeclensis, auctorilale
raiens. villam c u m appendiciis combusseruut, et apostolica Lcodiensisepiscopus c o n s l i t u i u s , reccptis
seqnenti die (Mai. 17) ad v i l l a m Hamale declinan- ab imperatore Karolo regalibus cum exprcssione
tes, castrum ipsum combusscrunt. comitatus de Los, v e u i l ad episcopale fortalicium
1 3 . Eodem anno i n octava penthecostes, que f u i t Francemonl (816), e l post aliquot dies i n t r a v i t c i -
raensis M a i i die 19, opidani u o s t r i Trudoncnses, v i l a l e m Leodiensem, u h i pacitice est receplus, et
vidcntes quod Robertus abbas ab anno precedenti dictus esl hujtts nominis Jobaunes quinlus. Iiem.
traxisset eos coram ofliciaii Leodiensi, i n causam Circa idein tcmpus opidani Sancli T r u d o n i s mul-
lilis, occasione c o m m u n i t a l i s conlra voluutatem tociens cum pecunarum promissione requircbant
ipsius p e r eosdem elevate, super quo quaravis c o r a m nunc de novo Johannem creatum episcopum, qttod,
tota p a t r i a nuper querimoniatn deposuissent, sed non prout predecessor ejus Eughelberlus, c o m m u i i i l a t e m
profecissent: nunc adhorlantes sese m a g i s t r i c o m - ^ eis concederct ct sigillaret. Qui n o l u i t , sed eis pro
m u n i t a t i s , addticlis sectimex sitigulisofficiis duobus posuit, * i vellent i n ipsum conscntire, lotis viribus
opidanis, accedunt ad civitatem Leodiensem, ad laborarel i u l c r abbatem e l ipsosoinniraodam pacem
p r o v o c a n d u m cominunilatem Leodinensem contra procurare. Propter quod prefali opidani i n v i g i l i a
ipsunt abbatem. Uhi l e r t i a feria sequente (Mai 22) sancli Egidii (Aug. 31) apud Leodiuin i n presentia
in c a p i t u l o Leodiensi prefato abbate cum amicis magisfroruuj lolius patrie gravein querimoniam
suis comparente, Trudonenses datis mttneribus conlra ipsum episcopum deposuerunt, quibus omnes
majorein partem cx ministerialibus officiatorum i l l i magislri prosigillanda c o m m u n i l a l e adheserunt.
Leodiensium sibi adherenlium o h l i n u e r u n t , propo- Sed assignata iterato die aiia, que erat i n c r a s t i n o
nentesdomno abbati optionem, quod vei sigillaret nativitatis beate Marie (Sept. 8 ) , prefatus Leodieusis
c o m m u n i t a t e m . v e l a civitate aut patria e x p e l l e r e l u r , episcopus cousentire noluit. Quocirca cum i n p r o -
tribus diebus ad deliberandum eidem oblatis. Die cessu litis p r o c u r a l o r opidi ab i n t e r l o c u l o r i o ad de-
vero sequenli ( J f a i 2 3 ) , que f u i t vigilia sacraraenti, legatura scilicel abbatem Sancti Jacobi appellasset,
cum rnagistri Leodienses sibi iutimasseot quod e t i p s i opidaniSancli Trudoiiispcodente appellatione
sigillaret commuoitatem vei recederet, maoe facto domnum abbatem ad procedcndum i n causa coram
i n die sacramenli (Mai 24) a civitate recessit c u m D eodem delegato c i l a r i fecissent: ipse abbas Robertus
rebus e t familia. Quod d u m nostro conventui ante causam ad sedcm apostolicatn r e m i t t i postulavit,
processionem denunciatum est, i n anxietate p o s i t i , pretendens quod apud L e o d i u m secure neqtiiret
fecimos clenodia monasterii et abbalieinfra pro- l i l i g a r e . Quare ipse delegatus partibus coram eo
cessionis iUius soiemnitatis egressom et regressum comparentibus, causam ad sedem apostolicam r e -
festine ad mansionem nostram apud L e w i s qua- raisii, assignans post l e r m i n u m d u o r u m mensium se
drigari. Necessaria eciam corporum indumeota presentandos sedi apostolice. Infra quod tempus de
reservantes, oiisimus per singulos nostra jocalia et coosensu ambarum p a r t i u m prorogatum e_t tempus
oteusiiia extra conventum secrele i n t r a et extra ad compareudum i n curia Romana usquead p r i m a m
opidum apud anticos secretos tutanda. E l a p s i s i g i t u r diem mensis Marcii subspepacis.Annoscquenii (1365)
diebus paucis, ilie c x u i devotus Robertus abbas, ad instanciam Trudoncnsium communitas cap.tuium

NOTiE.

(845) Ccrdonura, i . e. s u t o r u m . 846) F r a n c h i i n o n l .

423 O D U L F I A R B A T I S S. T R U D O N I S 424
LeodienseeiRobertumahbatcm vocaverunt ad c o n - A sex i n o r l u i s cxceplis. Quibus deductisad prisonem
sentiendum c o m n i u n i l a i i , sed tion prevalueruut. ltem. castri de Musal, abjeclis l u r r i h u s et parictibus
Anno eodem Robcrtus abbas nh opido Lcvris exiens, ceterisque combustis, locus caslrensis illc proscriptus
m e n s i s M a i i dic 3 . iter d i r i g i t ad Romanam c u r i a m , cl abjudicatus esl a sui restruclioue ad cenlum
cumqije catisa litis coulra crcctioneni commtinitatis aiinos. Sub hac obsidione l i c e l plures ecclesiasiici
opidanorum nostrorum relata csset in cousistorio, v i r i e t feinine gravia dampna snarutn r e r u m perpessi
comtnissa est a u d i l o r i sacri palacii. Postea ipse sunt, et maxime d o m i n i ei fralres T h e i i t o n i c i , n o s t r i
abbas circa feslum Dyonisii nd pnrtes r e d i i t , d i - tamen monasterii bona t a m i n nova curia quam
misso ibidetn uno fideli sollicitatore. Qui cutn i n alibi remanserunl inlacta , prcshlianie nobis in
reditti Trajecti venisset, Leodienses magisiri re- p r o p r i a persona domno Godefrido dc l l a r d u e t n o n t .
quirebattt novuni episcopum Johannem, u t ipsum 14. Anno Domini 1566 inensis F e b r u a r i i die
abbatem ab appellatiouc duelli, qua sex opidanos 22 Johannes V. Leodiensis cpiscopus v e n i l cum
Trudonensci per m a m b u r n u i n impetebat, et a l i t e paucis s o o r u i n , iusciisnobisel opidanis, circa h o r a m
contra opidum Sancti Trudonis cessare faceret. sutnme misse, ct i u t r a v i t per portam curie uostre
Qui i n nullo illis cousensit, quare prefalus abbas a ad monasierium lanquam episcopus i n suo jocondo
Trajecto ad urbem Coloniam se t r a n s l t i l i t . Item. B introilu ( 8 4 8 ) , sed absque o m u i solemnilate. Q u i
Circa idem tecnpus opidani Sancti T r u d o n i s egressi congregalis scabinis cum opidanis lideiitaiis jura-
ad castrum dc Rummiens i n v a d e n d u i n , progressi m c n t u m , p r o u t solent episcopi Leodieuscs , supcr
ad ipsius anlccastralc vestibulunr; ubi sumptuosa altare beati T r u d o n i s p r e s t i l i t , ad pulsandiim b a n -
edificia propugnaculorum et m u r o r u m cum c i r c o n - nalem campanain accessil, qua d i u pulsata c o n g r e -
fluenciis aquarum forlaliciis vallala miuaceni aspec- galuin poptilum a d h o r t a l i i r u t resipiscant a r e g i -
t u m protendebaul, animoso impetu iransvadendo mine communitalis, quam a l t e m p l a v e r a n l . Quo a n -
usque ad porlam et muros, non formidantes audilo capilanei communitalis quasi semimorlui
balistarum el tonitrualium bustarum jacula , omnino o b s l u p u c r u i i t . Qui si animose d i x i s s e l : A c -
accesserunt, irrumpentcsque vioienter omnem cedant ad me opidi salutem et amicitiam meam
s t r u c t u r a m , ipsam usque ad castri crepidinem c o m - optanles ! Ego dubo vobis regimen quo merito gaudere
busscrunt. E t , u t ferebatur, si iuslitissent castrum debeatis, major pars accessisscl ad c u m ; sed q u i a
expungnantes, oblinuissenl, quia custodcs c a s t r i , d i x i t : Accedant singuli ad sua ministeria responsum
v i x octo exceplis, ibant j o c a t u m omnes ad sponsalia mihi daturil s l a t i m a n i m e q u i o r e s eflecti, m u t u o
quedam i n vicina v i l l a celebranda. Combustis i g i t o r se adhortautes, responderunt : Atlemptatam de
hiis omnibus, Trudoncnses ad stia r e d i e r u n t . Post C consensu episcopi Enghelbcm communitatem noinmus
pauculum cuslodes, d u m ad c a s l r u m redirent, i n - postponere 9 sed palrie Leodiensis ordinationi volumus
venertint quinque jttvenes Trudonenses i n cerasis acquiescere. Quapropter tcrtia feria seqtienti, qtiar
cerasa legentes, quos iropetentes occiderunt. Item. f u i t dies sancli Mathie (Febr. 2 4 ) , ad i n f o r m a l i o n e m
Anno Domini 1 3 6 5 , inensis Augusli dieil,obses- roagistrorum Leodiensium, Hojensium, 1 3 persone
sura cst castrum de Rummiens per Johannem epis- ex noslris opidanis sunt electi, q u i pacem cum
copura cum tota patria et m i l i c i a . U b i inter ceteras domnis flrmare possent. Sed i n roense M a r l i o , c u m
inagonales seu machinas projecit machina opida- t r a c t a r e l u r L e o d i i de pace, magistri p a l r i e L e o d i c n -
n o r u m Sancli T r u d o u i s tam ponderosos lapides, u l sis roinati n u n t nuntios domni ahbalis c o n s i l i u m
obsessi ad illius machine jactura prccipue fotmi- prebentes eidem et oranes ipsi adherentes a palria
darent, quia caslri siructura exinde concutiebatur. et l e r r a c o m i l i s de Los eosdem expcllerc, nisi c o n -
Preterea c u m i n vigilia Dionisii episcopus fecisset sentiret ipse c o m r o u n i t a t i . Sed d i e sequenti illis
inachinam quahdam quam vocant apriini aplare ad magistris. c t juratis 1 3 oflerentibus i n scriptis
unam t u r r i u m c a s t r i , staliin ex continuatisimpulsibus puhcta regiminis pro se o r d i n a t a , responsum est
b o r r i b i l i b u s parielibus r u p l i s , tttrris illa c o r r u i t . I n ^ abbatem nequaquam h i i s velle assenlire. Quaro
crastino vero p r c f a t i Dionisii ad a l i a m t u r r i t n im- — circa
post hecL
~ " 1
i n i c i u—m- meusis M a i i , -'^ »
elaborautibus
: : 1

pulsuin cst cum secttndo apro tam impetttose, quod decano Sancti L a m b e r l i theologo e l juris periiis
s t r u c l u r a p a r i e t u m c a s t r i r u m p e b a l u r . T u n c custodes pluribus super novo regiroine opidi hujus cou-
ad planiciem i n s u m m i t a l e caslri ordinatam acce- cepto € U
, moderatius a n n o l a n t u r , e l prcfato a b b a t i
dentes, acerrime rebellabant,suIfureos globossuper Colonic residenli, quia de pacis concordia tracla-
a p r i inachinam projicienles cum a r d c n t i b u s t i n g n i s e t retur, significalur. Qui cum crederet per surre-
cum l o n i l r u a l i b u s globis plumbeis, pltires ex op- plionem informalus m
, ipsam pacis formaro po-
pungnanlibus mutilantes et occidcnltes. Qui tandem tiorero f o r e i n s u i favorero, q u a m p o s l e a c o m p a r u i t , a
v i m passi, ad c a s l r i dedilionem sunt compulsi, salvis Colonia continuo ad saocli Servacii T r a j e c t u m r e d i i u
corporibus l a n l u m . c u o r u m numerus fuit 1 2 4 ( 8 4 7 ) , Leodiensium nitebatur compeliere episcopum caoi-
VARLE LECTIONES.
N T
1 5 6 7 falso i\ stauti i\ « " coucepte t * . ifotus i\ m

NOTJE.
( 8 4 7 ) T a n t u m habel Raduifus de R i v o c. 8 , q u i i u rcliquis consentit.
( 8 4 8 ) Joyeuse entree.
 GESTA A B B . T R U D O N . — ADDITAMENTA.

45. Aono ipso 1366 com sic Roberlus abbas fuis- o b l i g a l u m , r e l i q u i t tam i n d . b i l i s quam promptis
setTrajecti, mensis Maii die i l , cepil febricitare, c l m i l l e roodios siliginis et amplius. In cnjus anniver-
jam ingravesceole languore mensis ejusdem die 1 8 , sario babei convenlus pro pylancia in refectorio de
circa boram vesperarum coraraunicatus et i n u n c t u s , paternis ejus bonis quatuor modios spelle annuatim.
cum magoa devotiooe et lacrimarum profusiooe E t scias, lector, quod duo ex pricipibus et duo alii
eraisit s p i r i t o m . Gujus corpus post ooctis crepuscu- ez p l e b e i i s , ex q u o r u m tirannide e l injuriosa i m p u -
larn io falcato c u r r u d e p o s i t u m , c u m deferretur ad gnatione prefalus Robertus abbas tanla dampna
nostrooi m o o a s t e r i u m , aoriga deviaote c u r r u s c o r - s u s t i n u i t , diu p r i u s quam ipse o b i i t t a m per gravia
ruit io loco campestri aote ooctis m e d i u m ; et c o n - sumini principis et vesanie flagella, quam per t e r r e *
fraclo c u r r u I i b i t i n a exsilivit dissolula. Per omnia n«>ruro p r i n c i p u m inflicta gravamina, et quaotum ad
benedictus D e u s , q u i vivenlem pridem multiplicibus uouro i p s o r u m , per miseriarum extrema palenter
tribulalionibus, l a m i n dampnis r e r u m t e m p o r a l i u m perculsi s u n l , u t m e r i t o beato T r u d o n i impulanda
a liranois p r i n c i p i b u s illatis et aliis i n f o r l u n i i s acce- sit prefalorum i n j u r i a n t i u m aflDictio i n bac v i i a , q u i
deotibos, qnam corporeis laoguoribus tuoc io aoima priscis temporibus erant totiens invasores rerum
cum corpore flagellavit, et nunc corporis t r u n c u m bujus m o n a s t e r i i ; i n corporibus et rebus m u l c i a v i t
emortuum, s p i r i l u ad etemitatem salvalo, tali coo- m i s e r i c o r d i l e r , u t salvarentur i n anima. Item. Anno
cussiooe elidi permisit. Comparato ergo alio c u r r u i g i t u r Doroini eodeni 1 3 6 6 , regni K a r o l i q u a r t i anno
in villa que vocatur Heerderen (849), fuons devectum 2 1 , i m p e r i i vero anno 1 8 , Urbani M
» pape q u i n t i
esl usque ad opidi i n t r o i l u m , et observante i b i c o n - anno 5 , et episcopalus l o h a n n i s V Leodiensis e p i -
ventu cum sacerdotibus et clericis, circumstante scopi anno 3 , sepulto Roberto abbate bujus l o c i ,
moltitudine popuii, funus ipsum de c u r r u depositum eodem die circa boraro diei 1 1 , i n d i c l o capitulo de-
processionaliler ad roonasterium deporlalnr, et ante canus Sancti L a m b e r l i brevem collationem fecit de
capellam s a n c l i T r u d o n i s collocatum honcste, c a n - modo r i t e eligendi abbatem. Qua flnita episcopus et
tata oiissa, corpus defunclum ante i n t r o i l u m c r i p l c , dccanus c u m aliis exiverunt c a p i t u i u m . I b i i n se-
prout vivens o r d i n a v e r a l , sepelitur, prescntibus creto capituli invocata S p i r i t u s sancti g r a l i a , Zazeus
ibidem episcopo Leodiensi cum decano Sancti L a m - sacrisia u n a n i m i t e r ab omnibus est electus i n abba-
berti el aliis suis concanonicis, q u i , u l elcctioni t e m . T u n c accitus episcopus, electo inter p r i o r e m et
celebrande i n t e r e s s e n t , convenerunt. Item. Iste a b - uuum ex senioribus ad c h o r u m c u m y m n o Te Deum
basRoberlus i n f r a annos 16 quibus p r e f u i t , s u s l i - iaudamus deducto, c o m i t a t u r , cujus electionem po-
nuit diversimode gravissima dampna, que ultra pulo io monasterio congresso tanqoam ordinariu.-j
summam 20,000 florenorum ascenderunl. Qui tamen p r o n o o c i a v i t , quem quinta feria seqoenti Leodii
acquisivit monasterio nostro mansionem de Borchgat presentatum confirroavit. Hiis peractis, exequie
cum fortalicio suo ac t e r r i s adjacentibus; i l e m bona defuncti abbalis facle sunt solemniter et honeste,
de M y r h o p e , i n quantuoi erant censualia. A t i a m e n mensis J u n i i die 1 6 , abbate Helino Saocti Jacobi
ultra solutionem debitorum, quibus monasterium fuit missam celebraote.

Explicil secundus liber quarte ei utlime partis 1

geslis abbalum hujus monasterii S. Trudonis.

Ne * ea q u c flunt tempore labaotur tempore, d u m

H
gionis rege, Alfonso (851) Porlttgalie rege, Jacobo
temposedax est, res cooscrihere pro f u t u r i s memo- sui n o i n i n i s t e r t i o Scotorum r e g e , Johanne (852)
ria digoas o p o i l e t . A o o o muodi 6668 secuodum Aragonum e l Navarre rege, Fernando (855) n a t u r a l i
eommuoem c b r o n o g r a p h o r u i o u s u m , et secuodum Sicilie r e g e , Renato Andegavensi duce Sicilie e t i a m
Hebreos et transiatiooem beati J h e r o n i m i a n n o 5 4 2 1 , Aragonum titulo utenle, Ludovico de Sabaudia cum
anno siqnidem a nativate C b r i s l i 1469, 7 die M a r l . : , D Jacobo n a l u r a l i C i p r i regnum t e n e u l e , Cbristiano
feria 5 post O c u l i , bora quidem 9 , Paulo papa se- (854) Danorum, N o r l w e g i e et Suedie rege, Casimiro
cundo p o n l i f i c a n t e , imperatore Romanoruin Frede- (855) Polonie r e g e , M a t h i a , bellicoso m i l i t e , Hunga-
rico sui n o m i n i s t e r l i o i m p e r a n t e , primate o i n n i u m r i e , D a h n a t i e , Croatie regnum o p t i n e n l e , Georgio
rcgtim, L u d o v i c o sui nomini» undecimo 1 , 7
Ffjnco- alienigena non regni herede, Rohemie regnum o c c u -
rum rege, E d w a r d o stti nominis q u a r l o A u g l o r u m p a n t e , regnautibus, K a r o l o Dei g r a l i a B u r g u n d i e ,
rege cum H e n r i c o sui nominis s e x t o , rege nunc Lolharingie, B r a b a n t i e , L i m b u r g i e , Luthzenburgi
lemporis i n c a r c e r a t o , Henrico (850) Casielle e l L e - d u c e , Flandrie ctc. comite p r i n c i o a n t e , presentibus

VARIiE LECTIONES.
ahus correxit U r b a n i ; in textu Clementis. hcec in ultimis
< t c
paginis vost quartam partem Gestorum
Trudonensium manu coorca scripta leguntur. M T
decimo 1*.
NOTiE.
(849) Herderen. (853) P r i i n o .
(850) Quarto. (854) P r i m o , a Suecis erat expulsus Jam anno
(851 Quinto. 1464
(852) Secundo. '855) Quarto.

PATBOL* C L X X l l l ifc
 427 RODULFI A B B A T I S S. T R U D O N I S 428
i l l u s t r i s p r o g e n i c i , reverendo patre i n Christo dom- A Ilec ducis i n v i c l i cecini cronographus I l u g o .
puo Ludovico de B o r b o n i o , Dei gratia episcopo In p r o p r i i s j a c r o , meus est Chrislus Deus heres,
Leodiensi, duce B u l l o n e u s i , comite Lossensi, ac Cur caveat templum quis violare meuro.
Guidone de B r i m c u , domno de Humbercourt, preside Villa tneum que nomen habet Trtidotiea ferlur
ac l u t o r e d i c l i domni ducis Burgundie auctoritale i n Annectens comitis et ducis arva s i m u l . -
patria Leodiensi et comitalu Lossensi, Arnoldus de
Gaudet messe mea non juste falx aliena,
B e r i n g h e n , resignalione doroni H e n r i c i de Coninx-
Cenohii p r i m u s attamen humus e r a m .
hem quondam abbatis et .«mfirmalione aposloliea,
Non mea L a m b e r t i sancti bona sunt nec Huberti
divtna providentia abbas, v i l l a m Sancli Trudonis de
M e l l i s e t i m p e r i i , sed hona parta Deo.
Sanclo T r u d o n e solemniter i n t r a v i l , ab o m n i clero
Non omnes possunt o m n i esse i n tempore p r i m i ,
et senatu poputoquecum jocundilate roagna recepius,
Res stabiiis nnlla est, nec violenta d i u .
a vencraudo dorono Johanne Liberiensi episcopo,
Dure cervicis mea gens me nosce p a t r o n u m ,
doroni Lcodiensis suflraganeo, presentibus venera-
Dic genibus flexis : Trudo patrone, roga!
bilibus domnis Gerardo Floreffiensi e l Sigero H i i i -
Qui m i c h i conjuncti sunt intercedere n o r u n t
sihemensi abbalibus, sacerdolaiibus vestibus i n d u l i s ,
Cum prece dulci yrono j u g i t e r ante D e u m .
consecratur a decessu sancti Trudonis gloriosissimi B
Si precepta t u i studeas servare p a t r o n i ,
confessoris anno 780. Cujus d o m i n i A r n o l d i abbatis
Deficient hostes aere, aqua, igne, solo'.
consecralioni i n t e r f u e r u n l reverendus i n Christo
Hoslibus ergo tuis iniroicus ero, sed a m i c i
Lcodiensis episcopns et domnus preses et tutor s u -
Leticie fructus cum pietate dabo.
p r a d i c t i , necnon et m u l t i a l i i m i l i t e s , nobiles, s i m i -
Parcite sic cupidi sanctorum langere f r u c t u s ,
l i t c r doctores, l i c e n c i a l i , magistri alque alii virt
Ut sint pro vobis j u d i c i s ante d i e m .
docti et e x p e r l i . n u n c ergo novuin abbatem i n t r a n -
Res esl magna Dei sanctos oflendere sununi,
quilla pace et salute longevum sancti T r u d o n i s san-
E x improviso nam v e n i l i r a itiaiis.
clorumque et sanctarum meritis Deus conservare
digneiur, qui esl benedicttis i n secula. A m c n .
Dum juga monlis a p c r ; fluvios d u m piscis a m a b i t , Georgius " ° cognomento Sarens, n a t i o n e Mecb-
Dumque t h i m o pascentur apes et rore cicade, liniensis, v i r pius i m p r i m i s et mansueins, ex abbale
In irela dum fluvii c u r r e n l , dum montibus u m b r e Boneflicnsi postea celeberrimi hujus monaslerii divi
L u s l r a b u n l , convcxa polus dum sidera pascet, Trudonis declaratus abbas, ipso natali V i r g i n i s ma-
Semper honos nomennue suum laudesque mane- p tris in Septembri a. sal. 1493 a m i c t u m monasticum

lbunl(856); apud Bonefliam i n d u i t aetatis sue anno 1 6 . Natus est

AruoLdVs 6 1 t
de Ber/ngb Con VentVs paler abbas ipso die sancto V i t o sacro 15 J u n i i , die d o m i n i c o i
I I V / V s , n V n C s/t e/ p a J , ieX g r e J et deCTs feriis sacramenti, i n t r a p r i m a m et secundam pome-

[oifne. | r i d i a n a m a. 1477

H i i versus C h r i s l i dant annos (857), insuper hujus

O r t u i n c e n o b i i , m u t a t o nomine quaudo Ego * " Adelardus secundus (an. 1055-1082), sola
S a r c h i n i u m cepit nomen T r u d o n i s habere, Dei gratia hujus loci abbas, post me f u t u r i s abia-
M simul L d e m p t i s , reliquis numeris duplicatis (858), tibus et fratribus parlem et sotictatem c u m sanctis
Presule Lamberto passo, c u i sanctus Hubcrtus omnibus. Audiens i n quibusdam locis diligentiorem
B l t i m u s et primus Trajectensis Leodinus curam esse pro pauperibus q u a m fuisset hactenui
Successil p r e s u l , cui successit Floribertus apud nos, slatuiinus pro c o m m u n i nostra salute se*
Translata catbedra, m e r u i t quam Legia sacra cundum consuetudinem i l l o r u m i l i a m meliorare, et,
Marlello Karolo F r a n c o r u m sceplra r e g e n t e , u t inviolabililer conservaretur, l i t t e r i s manus nostrae
Omties vocales D conjuucte Leodini conflrmare < S 1
. Dabatur t r i b u s pauporibus polidie ad
Prestilis e x i i n i i donant annos L u d o v i c i ( 8 5 9 ) , Q mandatum panis unus et offae de r e l i q u i i s fratruin
VoX dat episcopios Ludovici presulis annos. cum stopo (860) uno cervisiae, ad p o r l a m autem
Annos abbatisper coma columque n o t a m u s , tres siliginei panes, preter haec d i m i d i u s modius de
I n verbis cuncte siguanlur cathcgorie. cambagfo (861) supcrvenientibus paopenbus. Adjeti-

VABLE LECTIONES.

418
liueraroe inctinatce rubro colore scriptce tunt. ita legendum, M
non lcA", ut exhibet 1*; detideratnr
enim innumero annorum Chrisii 1469 L . h&c tub finem codicts leguntur\recenti manu scripla. luvc 111

tubula tegiturin utiimo foiio codicis 1 eadem manu qua retiqua scripta, in codxce 1* deest. •" dccst 1 .

NOTiE.

(856) V i r g i l , eclog. V, 7 6 — 7 8 . i E n . I , 607—609. versibtis 2 9 — 4 5 ; s u n l i g i l u r a n n i L u d o v i c i episcopi

GKOTEFEND. 15. Eumdem iiumeruut indicat VoX in versu 4 1
(857) 1469. Hanc compu lalionem debemus Grotefendio v . d.
(858) I . e. 5 6 9 , q u i numerus duplicatus indicat (860) I . q . staiipus, poculum, l i q u i d o r u m mensura
annum fundationis monasterii S. Trudonis 758. nostrum ttof tttubchen.
" (859) 15 D sequente littera vocali o c c u r r u n t i u ( (861) Idem quod camba.
 429 GESTA A B B . T R C D O N . — A D D I T A M E N T A . 430
mus posiea 7 panes, trcs quidem puerorum ad m a n - A cognalione et ordine in loco supradicto 'constitutut
d a t u m , quatuor vero siligineos aliis pauperilnis, et advertensy simulque causam et necessitatem, pro qna
d i m i d i u m modiuin cervisiae de g r u t a . V i s u m est predicti fratres hoc ab eodem domino suo episcopo
e t i a m dominis predecessoribus nostris abbatibus expostulabant, considerans, scilicet ut eorum polus 9

n i i b i e t i a m aliquid commcmoralionis iinpendere, et qui eatenns vitior habcbatur, postea quodammodo

fecimus biia dunlaxat quos vel videre vel nosse melioraretur, decrevit manuscripti auctoritate notare
pottiitnus. In anniversario domni abbatis Adelardi suoque sigitto signare, domno abbate secundo Ade-
primi d a b u n l u r 4 solidi f r a l r i b u s , 12 vero d c n a r i i iardo toci itlius ceterisque fratribus hoc idem postu-
in cervisiam pauperibus. Item i n anniversario abba- lanlibus 9 quatinus hoc nultus succestorum suorum
lis d o m n i G u n t r a m n i habebunt fralres 4 solidos, infringere auderet, et quod ipse ad remedium anima?
patiperes vero i h cervisiam 12 denarios et dimiriitim suo3 prediclo saneto sibiqne famulantibus contuUt 9

panis m o d i t i m , i n meo autem 8 solidi dahuntur i n ilte quoque causa anima» surn et successorum suorum
s c r v i t i u m f r a t r u m , duo autem i n cervisiam ad usus firmavit. Hoc ego quoque Stephanus ejusdem sanctae
pauperum c u m tino modio panis. Hoc ita c o n s l i i u i - Metensis ecclesice episcopus pro remedio animcrj suas
m u s , u t quoad vtxero i n anniversario benedictionis et proedecessorum meorum in id ipsum renovavi et
nostrae d e t u r , post discessum vero nostrum i n B confirmavi 9 quatinus ratum et inconvulsum permaneat
a n n t v e r s a r i o defunctionis noslrae. L i b r a haec dena- nec ulti amplius hoc infringere liceat. Et quia hoc de
f i o r u m solvetur de allodio H e r k e n , quod emimus a antecessorum nostrorum et nottro fuit servitio, statui-
comite G. de Musai, panis vero de V i l l a r i o . Quo- mus et manu propria firmamus, ut centum 9 qui de
i i i a m veroanntversaria f r a t r u m nostrorum defuncto- prefato tcruto ecclesice sancti Trudonis jure debeiur
rom n i m i s desktiote a g i m u s , jtidicavimus bonum de omnibus tabernis quas vel infra villam Sancti Tru-
esse, s i negligentias totius anni semel i n anno r e d i - donis vel extra villam sitce sunt quae ad ipsam 9 villam
meremus, p r i m o scilicet die posl raissam o m n i u m pertinent, nutli contradicere aut retinere iiceat. Harc
s a n c t o r u m , i n quo illis vigilia et missa ei cotnmcn- renovatio et confirmatio facta est puplice 9 pelente
datio animae propulsanlibus signis celebraretur, eo domno Fotcardo abbate et fratribus ejus anno incar-
stiara die fratribus caritas triura solidorum detur m
. uati verbi 1140, ind. 3 , Romae papa Innocentio, rege
Conrado, sttb testibus ydoneis qui subnotati sunt.
Mee *** sunt copie c a r t a r u m de j u r e grttte scu Theoderieus primicerius, Atbero et Watnerus capellani,
scruti tolius opidi ad nostrutn monasleriutii p e r t i - Henricus comes de Salmis, Gerardus de Rottei,
nenlis, ratione cujus babemus o m n i septimana de ^ Walterus 9 Olto mariscatcus, Gerardus, Ricardus.
singulis cambis seu b r a x i n i s , quotiens braxant, Ego Albero secundus nomine, Dei gratia Leodiensis
unutn p e c a r i u m cervisie. Q u a r u m hec est pritna, dc episcopus, petente domno Stephano Metenti episcopo,
qua n a r r a t u r i n prima parle hujus compilalionis de auctoritatis nostrm banno hcec confirmavi et subscri-
gestis abbatum, libro 1, capilulo 2 2 , cujns lenor bendo roboravi, et quia fratrum prebenda est 9 quam
talis e s l : Jn nomine sanclce et individuce Trinilalit 9
nulli distrahere vel quoquo modo imminuere licet.
notum sit omnibus tam presenlibus quam fuluris, Si quis contra niti voluerit, vel aliquid ex hiis sibi
qualiter domnus Theodericus Mediomatrice sedis relinuerit aut vendicaveril 9 juxta sanctorum patrum
episcopus % elc. (862). decreta sit danti et accipienti et possidenti anathema,
Item de eodem. Sequitur secunda, de qua n a r r a t u r donec satisfecerit et ecclesiaz bona restituerit.
in l e r c i a parle compilationis l i b r o 1, capitulo 3, Item de eodem. Sequitur t e r c h , cujtts tenor est
cujuslenor lalis est: (1140) In nomine sanclce et indivi- talis : Stephanus Dci gralia Metensis episeopus fideli-
dua? Trinitatis, Stepltanus Dei gralia sanctce Metensis bus suis in vilta Sancti Trudonis manentibus gratiam
ecclesice episcopus, nolum sit omnibus tam presentibus Dei et suam si obedierint. Res ecctesia? volaj sunt 9

quam fulurit, qualiter domnus Thedericus Medioma- fidelium sustentationes pie vivenlium , quas si quis
trica? sedis episcopus in ccenobio sancli Trudonis per ^ lulerit vel detraxeril, jitxta patrum veridicam senien-
aliquod tempus comtnoralus 9 et ibi in egriludinem tiam cum Juda prodilore eternaj dampnationi subjace-
incidena et ad extrema perveniens 9 cum consitio ami- bit. Monemus ut ab hujusmodi caveatis 9 ne sinulcm
corum suorum donavit eidem ecclesix et fralribus dampnationis pocnam incurratis. Notificamus aulem
inibi Deo servienlibus scrutum ejusdem opidi 9 quod vobiSy quod causa fratrum ecciesia? sancti Trudonis 9

ad servitium suum et anlecessorum suorum perlinebat. ad consilium fidclium nostrorum rtlata et ditigeilius
Hoc aulem ad remedium animoe succ et aliorum ante- \nvestigata 9 veritati manus dedimus el justitias salis-
cessorum suorum fecit9 qualinus memoria iltorum fecimus. Elemosinam ilaque quam eis priorum nostro-
ibidem 9 non sicut ante, sed perfectius et stabilius rum contulit munificenlia, censum scilicet grulae
permanerel. Quod domnus Adelbero successor ejus et juxta manutcripti (863), quoi eis de ea nostra reno-

V A R L E LECTIONES.
•** nobis 1 t u
reliqua desunt. "* hic tabutce scripta: sunt in V eadem manu qua Gestorum pars ultima
asarata est.
NOTiE.
(862) Repetitur eadem tabula quam ex p r i o r i codicis parle ssrculo x u scripta dedimus supra
(865) Excidisse videtur auctoritatem.
 431 R O D U L F I A B B A T I S S. TRUDONIS *3S

vavit veritas et pelilione nostra venerabilis fralris \ quod in ea videbantur habere, omnes effestucaterunt.
nostri Leodiensis episcopi Alberonis reverenda firmavit et Renerus et uxor ejus Engeltrudis ad usus suos et
auctorilas, firmum et insolubile judkamus % contra filiorum suorum de manu Roduifi abbaiis eoram
iilud vententet anathemati et eternce dampnationi, nisi fratribus, scabinis et paribus ecclesioz hereditario jure
resipueriut, subjacere decrevimus. Hominibus no«lris eam suscepit. HOJC ul rata et inconvulsa permaneant,
precipimus per fidem nobis debitam, ut ecclesia? jus sicut ab antecessore meo facla sunt, sic et a nobis t i t
suum recognoscant, quod si neglexerint, nos ecclesice id ipsumcoram capituto et scabinis et paribus ecclesim
non deerimus, sed causam ijus proofficii nostri debito tegittime ct hereditario jure ipsi Renero et uxori ejus
fideliter manutenebimus. Engellrudi et heredibus ipsorum renovata sunt. Anno
Sequitur quarla i n qua determinatur de jure dominicc incarnationis\\?>9. ind. 2. epacla 18. Romee
malaegruta>,quanium ex ipsa ad g r u t a r i u m pertineat, papa innocentio, rege Conrado, Metis presidenle
et de 6 cambis sive braxinis dominicalibus, que Stephano, Leodii Alberone sccundo, prelationit nostrar
libere sunt et non solvunt censum cambarum, i d anno 1 .
est pecarium cervisie, unde etiam fit mensio i n Debet autem g r u t a r i u s ecclesiae i n anno 5 l i b r a s
tercia parte prefate compilationis libro 1. capituIo3, piperis, i n n a t a l c D o m i u i , in pascha.in penlecosten,
cnjus t e n o r talis e s t : (1139) In nomine sanctat et & i n festo sancli Remigii et sancti T r u d o n i s ; i n h i i s
individuce Trinitatis, nolum sit tam presenlibus quam quinque solempnitatibus cum solvit piper, a c c i p i t a
(uturis, qualiler ego Folcardus, gralia Dei abbas ceilerario duos panes seniorum d u o r t i m p u e r o r u m et
Sancti Trudonis, pro dirimenda lite ct contenlione, duas porliones piscis, quales habenl fratres, et
quce tempore antecessoris mei, domni Rodulfi abbatis, sextarium v i n i . D a t e t i a m i n anniversario T h e o d e r i c i
persepe graviter mota fuit de gruta hujus villoc, Melensis episcopi, scilicet 2 . K a l . M a i i , qui g r u t a m
Renero et uxori ejus Engeltrudi et heredibus ipsorum ipsam f r a l r i b u s dedit, 5 soiidos, e l item Idus N o -
pro veritate et justicia eorum, quce omnibus hodie vembris i n anniversario Adelberonis Melensis e p i -
nota est, bannum et confirmalionem impressione scopi, qui grutam ipsam f r a t r i b u s c o n f i r m a v i t ,
sigilli mei de eadem gruta facio, quam primum idem solidos 5, el hiis diebus habet prebendam sicul q a i -
Renerus et uxor ejus Engettrudis ab hiis qui ipsam libet fratrum. Dominicalibus cambis dat g r u t a m
grutam hereditatem suam esse perhibebant, scilicel gratis, et de cambis ville hujus^censum grute d u a s
Rcnero et Roberto et Hugone et filiis eorum in pre» partes habet ecclesia, lerciam g r u t a r i u s . Huic c o n -
sentia domni Rodulphi abbatis in vadio pro 100 firmalioni interfuerunt fralres, prior Egebertus,
marcis acceperaA, quibus et postca de suo tantum Balduinus, Henricus, F u l b e r t u s , Elioldus, C o n r a -
addidit quod ipsam grulam et omne jus hereditalis, dus

DE J U R E SOLVENDl CENSUM M A L E GRUTE.

Sciendum quod census male grute, quem cum > Greve et pueri de Palude habent unam p a r t e m ; t e r -
cambalo pie memorie domnus Theodericus bujus ciam autein partem obtinent heredes domni A l b e r -
nomiuis secundus Mentensium episcopus nostre t i n i condam m i l i t i s et ejus fralruelis Ade de S a n c l a
ecclesie perpetuo j u r e ad suain prius ecclesiam per- K a l h a r i n a , scabini hujus o p i d i . Redditus vero h u j u s
tinenle solemniler conlulerat, sequeslratus fuit ante grute qui certi sunt capiuntur ad et supra d o m o s ,
piures annos a censu c a m b a t i , q u i v u l g a r i t e r appel- scilicel braxenam, que sita esl i n angulo cx opposito
l a t u r panlhgiis et ad hereditariam possessionem aule d o m i n i nostri abbalis, que appellatur dorous
quorundam opidanorum devolutus. V e r u m per quem g r u t e , et ad reliquas contiguas mansiones usque
m o d u m aut quali aliarum h e r e d i l a t u m coromuutione ad c o n u m super r i v u m , et consequenter a cono
immutala fuerit prefate carte de roala gruta t r a d i t i o , ipso ad reliquas mansiones c i t r a r i v u m c o n s t n i c l a s ,
f

ita quod bujusroodi heredes nostre ecclesie preposito usque ad vicum p e r v i u m ibidem p o s i t u m ; que m a n -
tanlummodo solvaut 15 solidos Lovanienses, in ar~ siones n u l l u m alium ceusum fundi solvunt n o s t r o
chivis cartarum n o s t r i roonasterii declaratum uon proposilo preterquam censum s u p r a d i c l u m . I n s u p e r
reperitur. habenl prefali hercdes de j u r e ipsius grute de q u a -
Preterea sciendum quod heredilas de j u r e prefale libet cervisia, que b r a x a t u r i n f r a d i s t r i c t u m o p i d i ,
male g r u t e , per successum temporis ad quosdam de denarium Leodienscm cum d i m i d i o , q u i faciunt
magnatibus opidi devoluta, i n tres parles divisa esl. quartam p a i t e m unius grossi veteris, quociens
Cujus una pars ab o l i m devoluta ad domnam Ger- h r a x a n l , exceptis 5 cambis i d est b r a x c n i s , q n e
-trudem dictam Poudernuel militissaro, pereandem d i c u n t u r dominicales et libere s u n l ab bac s o l u l i o n e
collata est c.irca annum D o m i u i 1552 ad i n s t i t u e n - de una c e r v i s i a ; si vero pluries b r a x a n t i n h e b d o -
d u m duo beneficia, q u o m m u n u m situm est i n mada u n a , tunc de reliqua solvunt u l alie. H u j n s -
noslro monastetio ad altare bcatc Marie e l sancte m o d i vero braxene sunt tres, q u a r u m una sita e s i
A n n e , et aliud ad allare omniuro sanctorum i n ec- i n platea Plancslrate ex opposito cymiterii noslri
ciesia sancli s e p u l c r i . Relique vero due partes sic majoris d i c t i Vrielhof, secunda sita est i n l e r eccle-
divise sunt, quod heredes Eustachii condam dicti siam beale Marie et mansioneni Theutooicorum
453 A C T A T R A N S L A T I O N I S S. GEREONIS. 454
d o m i n o r u m , allrinsecus p l u r i b u s domibus i n t e r p o s i - A bodio, i n qua quoliens b r a x a t u r , d a l u r b r a x a t o r i a
lis; lercia vero sita est i n novis domibus supra grule heredibus pecunia i i l a gratis. A d hanc braxe-
c o n u m v i c i versus ecclesiam. Item sunt adbuc due nam habent p r e f a t i beredes, quotiens braxant, 18
a l i e , q u a r u m una vocatur braxena sancli S p i r i t u s , quartas cervisie i n t e r se dividendas. Insuper scien-
e t a l i a que sila i n platea salis u l t r a r i v u m mansioni dum quod hee 6 braxene dominicales, quotiens
s u p r a conum s t a n l i contigua, i n quibus quotiens b r a x a n t , libere sunt a censu pecarii cervisie, q u c m
b r a x a t u r n u l l a m pecuniam solvunt. I t e m esl adbuc babemus ad reliquas braxenas infra libertatem
una que est sexta, srta i n opposito domus de E v e r - opidi.

R O D U L F I E P I S T O L i E .

(Vide supra col. 9 4 . )

VITA L I E T B E R T I EPISCOPI CAMERACENSIS.

(Vide Patrologiae t o m . C X L V i , col. 1450.)

ACTA TRANSLATIONIS S. GEREONIS

U N I U S M I L I T I S LEGIONIS T H E B i E O R U M .

(PERTZ, Monum. Cerm. / i u l . , S c r i p L t . X , p. 350.J

Rodulfus, Dei gratia i d quod est, omnibus san- apertum est umus eorum scpulchrum i n eodem mo~
clorum martyrom memoriam pte amplectentibus nasterio, j u x t a m e d i u m p y l a r i u m ad m e r i d i a n a m
m a r t y r u m consortiuin. A n n o ab incarnatione Do- plagani, presenlibus lota nocte ad vigilias et ad fo-
m i n i 1121, lurbalis jam anle per aliquod aunos dienduro religiosis clericis et monachis atque abba-
ecclesia et regno, sub imperatore Heynrico, cujus tibus cum o m n i obsequio et reverentia alque devo-
p a t e r Heinricus L e o d i i o b i i t , m u l t i episcoporum et tione ; iuter quos et ego peccator mandatus aflui.
a b b a t u m et de oroni ordine e l gradu c l e r i c i et roo- Elevato i g i t u r superiore lapide de sarcophago post
nacbi expulsi a suis sedibus hac illacque ferebantur 800 et aliquot plures annos m a r t y r i i T h e b e o r u m ,
p r o p t e r commnnionem i m p e r a t o r i s , quam vitabant, i n v e n t u m est i n eo corpus m a g n u m , per scapulas
q u i a excomrounicaverat eum domnus papa Calixtus ampluro, per pectus et bracbia thorosum, i n d u t u m
secundus, secutus i n eum senlenlias predecesso- clamide m i l i l a r i coloris p u r p u r e i , quae ampla u t r i m -
rum s u o r u m Gelasii et Paschalis. Hac tempestatc, que vestis dependebat usque subter genua ejus quasi
eadeinque de causa, eoque maxinie quia F r c d c r i c i tribus d i g i l i s , genus pallae non ignobilis. Super eam
Leodiensis episcopi electioui et consecratioui fuve- aliara habebat vestem non breviorera, ignotam q u i -
ram, expulsus sum et ego de ccenobio heati Trudo- dein nobis nonr.ine, sed cognitam filo serico et colo-
nis ldus A p r i l i s , quarla feria dominicse resurreclio- re nobilioris p u r p u r a ; sublus ad carnem n i c h i l o -
i!is, cum i u eo indignus presedissem 12 j a u i a u n o s ininus vestis scrica albi raaxiuie coloris, sed tamen
cl 2 menses et, u t puto, 14 dies. Susceplusquc subrubea. Corpus t o l u m inlactura adhuc videbalur.
sum eodem anno misericorditer a domno a r c h i e p i - a mento, quod t a n t u i n de capile supererat, usque
scopo Coloniense Frederico, ejusdem ccelesiae s t u - ad pcdcs, indissoluta adhuc superficie vestium, c a -
d i o e l f r a t r u m electione posilus sum abbas i n coe- l i g a r u m atque calceorum. Nara ut conicere verius
n o b i o beati Pantaleonis e x l r a muros c i v i t a t i s , 8. poluiraus, sic ca*u pertransierat i n t e r caput et
I d u s Seplerobris, cum j a m vacasset a 4 . Kalendas m e n l u i n persecutoris gladius. Pars t a n l u m illa u b i
J a n u a r i i . Nec roultis post subsequentibus diebus, v e n t i i s moliitics fuerat, aliquanlulura raodeste l a -
petente quodam Dei servo et predicalore roagno nien subsederat, quara vestis subsecuU indissoluuv
Korberto n u u m de corporibus m a r t y r u m Tbebeo- p e r m a n s e r a u T a l i suppressione pectus et ossa femo-

rum, q u i jacent in raonasterio sancti Gereonis, rum videbantur roagis turgere. Supra pcctus iUius>
435 RODULPIIl A B B A T I S S. T B U D O N I S *36
signum dominica* crucis inventum est de aurifrigio A diligcnter inlegritate corporis a fidelihus, ne q t i i d
f-icluro, sicul considerari p o t u i l , suhmicanlibus ad furio de eo lollerelur. Haec acia sunl 3. Ydus Octo-
buc i n eo auri mclalli scinlillulis. A u r i f r i g i i longi- b r i s , anno sopradiclo dominicae incarnationis. I n l e -
ludo pone tinius pedis extiterat, latilttdo vix unius rea nocte et die usque ad 8. Kalendas Decembris
digilL A genu ejus usque ad pedes ejus tibiae ex c u m magna dcvotione e l i n u l l o lumine s e p u l c h n i m
directo et integro decenter compositae, babenles custodiebalur, die circumsedenlibus cum psalmodia
adltuc caligas inlegras de palla, rotundis floribus ad eleclis ad hoc ejtisdcm ecclesiae aliquibus clericis,
modum octilorum caude pavohis circumquaque d i - nocle vigiluntibus nichilominus c u m psalmodia q u i -
slinclas. l n ipsis subtularibus j u n c t i sicut p r i m a busdam aliis, interduinque juvantibus eos f r a l r i b u s
die et a talo sursum erecti pedes adbuc ronlineban^ deSanclis Aposlolis^ I g i l u r post aliquot ita i u t e r -
t u r , e t , q u a n t u m ad superficiem vestis, n i c b i l de toto lapsos dies, 8, ut d i x i m u s , Kalendas Decembris
corpore videri poterat, quod adhttc c o r r u p t u m sive vocalus affuit domnus archyepiscopus, abbates,
commotum adhuc fuisset. Sub vestihus tainen, sicut prepositi e l omnes congregationes civitatis, populus
postea exitus p r o b a v i l , ipsa caro j a m prorsus i n c i - vero innumerabilis. Magna reverentia magnisque
nerem resoluta fuerat ctim ossibtis, exceptis paucis laudibus secundo apertum est sepulchrum, et i n l e -
de majoribus, sed favillae superexlantis incommola B g r u m representatum corpus s a n c t u m ; tamen ex
inlegrilas carnis quoque intcgritatem oculis a d m i - magni lapidis concussione caro quae sub vestibus ln
raulium figurabat. 0 , quam gloriosum erat videre favillam versa erat, per p l u r i m a loca subsederal,
inagnanimi militis Ghristi venustam formam m a g n i - sicut etiam i n talibus solet eontingere, infuso post
ficeque vestitam et quasi vivenlis adhuc viribus ple- tot tempora occulliscorporibus novo aere. P o n u n t u r
n a m , cujus caput, si sub s i m i l i incorruplione c o r - duo abbales Induli vestibus albis et slolis, untis ad
poris adesset, d o r m i r e eum potius quam m o r t u u m caput, alter ad pedes. Quorum unus ego peccator ad
crederes ! A d caput ejus cespis erat gramineus toca- caput ejus sedi, quamvis, m superios d i x i , de capile
t u s , a capile usque ad cingulum ah ulraque parte n i c h i l preter mentum haberetur, sicut percussoris
Iiitcrum iuter corptis ejus et sarcophagum. Qui ces- illud absentaverat gladnis. A p p l i c u e r u n t se etiam
pis, i m m o q u i cespites, nam plures fuerant, sangui- alii duo presbiteri clerici sancto levando c o r p o r i ,
nei toti adhuc erant, sicut perfusi i n terra luerant nicbilominuset ipsi induti vestibus albis e* slolis. Qui
Quente sanguine m a r t y r i s , quando percussus i n sacras inanus pie apponeutes p r i m u m vestes college-
l e r r a m cecidit. r u n t , no.i integras, quia veluslas non p a l i e b a t u r ,
Sed et i n a i i o r u m t r i t i m m a r t y r u m sarcophagis sedpergrandes e t m i n o r e s partes, sicul p o l e r a n t d i -
hac occasione apertis eadem magnalia Dei vidimus. ligentius. Circa scapuias vero et supra l o t u m pectus
P i l i berbarum i n ipsis adhuc cespilibus, rigebanttir, et usque ad ciugulum multus inveuiebatur sangois
sicci tamen, sed concreto sanguine integri teneban- superglobatus, sicut absciso capite ex collo et
t u r . Testes m i b i sunt ipsi m a r t y r e s , quia propria venarum^roeatibus sparsim potttit emanare. Col-
sed indigna roanu l e n u i , oculis p r o p r i i s aspexi, et lectae i g i t u r sunt diligenier omnes ejus vestes, sed
a l i i s v i d e r e p o r r e x i , ipsiquoque domno episcopo assi- isiae diligentius crasso sanguine sed sicco g r a v e s ,
denli mulluroque pre g a u d i o e l devotione l a c r i m a n t i . e l per se in scrinioio uno decenter ad hoc parato
0 quantum sludiuro, quantus aroor C h r i s l i , quanta de- positae revercnter. Cum quibus et baiteus ejus m i l t -
votio fideiium lunc temporibus christianoruro, qui in l a r i s de nigro corio inventus et repositus est, pene
tanta persecutione nec ipsos sanguineos cespiles tollcre unius ulusc l o n g i l u d i n i s , adhuc integras babetis
n e g l e x e r u n l ! Q u i d m o r o r ? ista noclurnis b o r i s a c t a parles. A sinislro latere j u x t a latusejus e l b a l i e u m ,
suut, subinagno quidem rcligiosorum v i r o r u m fletti et iuvenlum est nodus ferreus ad modum o v i , r u b i g i n e
cantu. Mane faclo, cum res lant gloriosa el de- prope consumptus, quem capuium gladii ejus fuisse
siderabilis audita fuisset a civibus et oslensa p l u r i - credidimus, sed de gladio frustum nullum i n v e n i m u s .
bus i l l o r u m , nam apertum sarcophagum palla t a n - ^ Diligentius taroen poslea quidam allendenles, i n
tuut tegebat, lota statim civitas i n f r e m t i i t , se roalle ipsis p a r l i b u s r e l i q u i a r u m , quas iude e x o r a v e r a n l ,
n i o r i quaro lanto thesauru, lanto palrono p r i v a r i . parliculas f e r r i m i c h i prolestati suut se invenisse.
E r a n l etiam i n l e r eos q u i corpus i u v e n t u n i ipsuut Sublulares, magnis parlibus iutegris, eodem s c r i -
esse sanclum Gereonem dicebaut, propter ,habitus niolo recondili sunt, caliga3 prorsus i t i c i n e r e m
venuslatem *>t corporis formositaiem. Unde major resolutas. A t ubi susceptis vestibus ad carnem et
et major fiebat t u m u l l u s in populo, contradiccbalur- ossa coiligenda ventum est, vix de ipsis ossibus, et
que ab omnibus domno Norberta. V i x landem seda- hoc de magnis , aliqtiid solidnm apparuit q u o d
tus est l u m u l l t i s , preposito Sanctae Mariae de G r a d i - prorsus i n cincrem aut in parvas particulas vetustas
bus Theoderico p u l p i t u m ascendente e l populum nou redegit. Mira re^ et valde gloriosa. Teslor ipsos
m i l i g a n l e , et quod rei hujus consilium essel difle- sjncios roartyres, testor el ipsaro raultitudinem r e i i •
renduui p r o i i i i t t e n l e , usque ad presentiam d o m n i giosorura, qui diutius hoc v i d e r u n t , totus ciuis c a r •
archyepiscopi. Tunc nichiiominus ad salisfacienduiu nis el ossuum quasi calx noviter fusa candebat per
uopulo decretum est a majoribus, u l sepulchrum t o l u m sarcophagum. 0 quotieus i b i c a n l a l u m c u m
iapide supcrpostlo c l a u d c r c l u r , considerata prius m u l l i s lacrirais fuit i ct njrni l a v c r u o t
 437 ACTA TRANSLATIONiS S. G E R 2 0 N I S . 438
siolas suas! i o quoiiens i b i [ r e p e t i t u m c l a v e r u n t A integre colligi potuerunt, et ossa quse penitus reso-
stolas suas, et candidas eas fecerunt i n sanguine luta non f u e r u n t , celera oinnia i n uuo pulvere col-
a g n i ! > Tandem collectus est cinis et cespis s i m u l lecta s i i n l , boc est, pulvis sanguinci cespitis, pulvis
sanguineus, et ipse i n pulvere, scd terrei atque sub- ossuum, pulvis carnis, pulvis v e s t i u m ; quae omnia
r u b r i colqris propler sanguinem, resolutus, susce- simulcoufosa albuin quoqne prius illuin confudertint.
ptusque i n m u n d a palla et preciosa, i n alio scrinio Haec ideo tam diligentcr exprimintiist quia pulverem
majore recouditus est. Tunc elevatis utrisque s c r i - c a r n i s e t ossuum coloretn calcis novitcr fus;e habe-
n i i s , m u l t a oblala sunt ad fabricandum feretrtiiu re d i x i i n u s , u t , cum alius color i u islo pulvere i n -
. sancto m a r t y r i . Domnus arcbyepiscopus o b t u l i t scu- venlus fiierit, nemo lamen d u h i t e l quiii de vera
tellara argenteam, deinde singuli quique p r o u t devo- carue et ossibus ejits s i l , iuuno simul quoque de
tionem babebant. Acta est etiara processio magua sanguineis ccspilibus alque de ejus siratil veslibus.
die i l l a c i r c a clauslrura et circa m o n a s l e r i u n i , p n l - Has scilicet reliquias cura m i c h i fraler Echebertus
santibus signis et cantanlibus clericis et monacbis allatas representasset, recognovi cas sicut i n sepul-
laicisque theutonice i n coucrepationibus suis. Qua c h r o viderain, et ex earum presenlium occasione
processione finita et sanclis reliquiis i n loculis suis ordinem iuventionis, sicut bic legitur, aggressus
supcr altare i n inedio monasterii collocatis, missa ® sum fideliter describere secundum quod v i d i et m a -
de ejusdein sanctae lcgionis m a r t y r i b u s incepta est, nibus p r o p r i i s licet indignus t r a c t a v i . Itaque p r i u s
et jubente domno arcbyepiscopo a me peccatore eas vobis per eundem fratrem roisi transferendas
cantata. A n l e canonem vero, finito evangelio, dom- i n ecclesiam beatae Mariae i n Dtinc, quatenus ex boc
nus archyepiscoptts sermonem fecit ad populura de nostro scripto et ex earum presenti contcmplatione
bis quae tunc pre oculis habebautur e l manibus, et nulli modo vel i n posterum dubium sit quod ex
quae ad salutem a n i m a r u m pertinebanl, de sanctis corpore m a r i y r i s de sancta legione Thebeorum
Tbebeis m a r t y r i b u s . F i n i l a missa, dimissus est m a r t y r u m sumplae s i n l . H o r t a m u r ergo et rogamus
populus cum leticia magna. E x bujus sancti raarlyris alquc precipimus ut fralres n o s t r i q u i m o r a n t u r i n
r e l i q u i i s cura et devotio f r a t r i s n o s l r i Echcberti Dunc diem festum m a r t y r i i eorum i n die sancti
postea partes aliquas nostro interventu i m p e t r a v i t Gereonis cum duodecim lectionibus amodo aqant et
a preposito ejusdem monasterii H e r i m a n n o , cujus diem adventus i s t a r u m ad eos r e l i q u i a r u m .
studio et devotione revelatum corpus i r a n s l a t u m Haec ego peccator Rodulfus, fratres mei et filii
fuit. Reliquiae autem hae s u n t : De veste illa s u b t i - karissimi q u i eslis i n coenobio sancti Trudonis i n
l i o r i q u a m ad carnem suaro indutam habuit, de b a l - Q Hasbania, scripsi vobis de coeuobio beati Pantaleo-
teo ejus m i l i t a r i q u i circa lumbos ejus inventus est nis j u x t a C o l o n i a m . Ceteras reliquias quae subnota-
n i g r i c o r i i , de ferro, u l videbatur, ejus g l a d i i , con- tae sunt supradiclus frater suo studio c o l l e g i t ; ea-
fuso c u m sanguine et cineribus vestium et corporis rura aliam ego c e r l i t u d i n e m non habeo nisi quod a
i l l i u s , u b i quasi i n media vagina ferruro adhuc pa- Dei ancilla apud nos inclusa et a fidelibus C h r i s l i
t e n t e r sublucere v i d e t u r ; de sanguine ejus cum eas a c c e p i t : de sanclis v i r g i n i b u s , de sanctis M a u -
pulvere carnis et ossuum et vestium ejus. Nam purus r i s , de pilleo saucti Thomae apostoli et cjus cingulo,
cinis c a r n i s ossuumque ejus c u m adhuc per se jace- Me cera ab igne dominica liquefacta, de sancto Pan-
ret, s i m i l i i m u s erat calcis novse aut farinss candida?, c r a t i o , de sepulcbro D o m i n i . D a t u m 18 K a l e u d u
poslquam vero collectie sunt partes vestium quae Octobri
 ANNO DOMINf M e X I I V I i l

LEO MARSICANUS
CASINENSIS MONACHUS
POSTMODUM

C A R D I N A L I S E P I S C O P U S O S T I E N S I S
ET

PETRUS DIACONUS
MONACHUS CASINENSIS.

MQNIS MARSICANIET PETRIDIACONI

CHRONICA

MONASTERII CASINENSIS
( E d i d i t W . WATTEUBXCH i n Monumentis Germanias clarissimi P e r l z i i , S c r i p L t . V I I , p . 5 5 1 )

P R O L E G O M E N A .

I.

LEONIS G E S T A , N A T A L E S , S C R I P T A . — SURSIDIA EDITIONIS.

Caslnensis cosnobii, quod nostri imperatores prae caeteris pia cum veneratione coluerunt, cujus labantibus
rebus plus semel strenue s u c u r r e r u n t , inonumenta l i t t e r i s consignata, quae i n tertio hujus collectionis
volumine p i u r i m i s mendis purgata p r o d i e r u n t ( I ) , longo j a m inlervaHo sequilur Chronicon a Leone e*
Pelro c o n s c r i p t u m . Jacentia c n i m post Saracenorum i r r u p t i o n e m l i t l e r a r u m sludia n o n ante m e d i u m
s x c u l u m x i i n beati Renedicti plantatione ad n o v u m vigorem sunt resuscitata: quod ne p l u r i b u s m i h i sit
persequendum, doctaet ingeniosa De iitterarum studiis apud Itatos primis medii ozvi seeculis dissertatione (2)
cavit V . c l . W i l h . Giesebrecht. Multa i b i invcnies de e x i m i o illo v i r o r u m cceiu, q u i florentissimis sub
Desiderio abbate ccenobii rebus l i l t e r a r u m quoque artiumque l i b e r a l i u m studiis Casinum r c d d i d e r u n t cele-
berrirauro, priraamque i n t e r eos, quac hucusque iatuerat, Leonis nostri mentionem. M u l l a semper cum
Marsorura comiiibus Casiiiensibus fuerat conjunctio, q u o r u m slirpe progenili tunc inter eos converfabanlur
NOTiE.
( I ) Vide appendicem a d C h r o n i c b o n Casin. i n f r a . f (.) Berolini 1 8 1 5 , 4% p , 2 5 > q q
EDIT.
41! L E O N I S MARSICANI E T P E T R I DIACONI CHRON. C A S I N . — frlOLEG. 442
Oderisius, Tbeodinus, Transmundus. Leonem atttem, cognomine u t ipse a i t (2*) Marsicanum, ctim eis vel
coosanguiniiate vel affinitate fuisse coiijunctura, idmodum probabilis est Giesebrechtii coHjectura (3).
A l f a n u m audiamus, Salernitanorum archiepiscopum. q u i , Theodinum (4) exhortatus u t socios i n paradisum,
postquam ipse praemia v i r t u t u m aceeperit, adducal, postremo a d d i t :
Ut tit in hoc horto ted et ipte Leunculus opto.
E t ad Pandulfum Marsorura episcopura, p a t r u u m Theodini, postquam a l i o r u m ejus propinquorum rae-
minit;
Integra tit puert bonitat tibi grata Leoms,
\«?c tibi ditpliceat : hunc, ut amerit, ama ;
Dilige (5) quo temper te diligat atque tibenter
9

Obsequium pottit totvere tape tibi.

Mente tatit mili devotus in ordine vivit,
in quo perficitur Cunctipolentit oput.
Quibus locis tiostrura designari Leonera, c e r t u m quidem non esl, at quam maxime v e r i s i m i l e . Certe
c u m snperius carmen scriheretur ad Theodinum j a m cardinalem diaconum, f r a l r i b u s Casinensibus e u m
ascriptuin fuisse constat. Ipse autera quam araanter de Tbeodino, quam leniter de Trausmundo loquatur
videsis i n Chr. Cas. I I I , 17, 24, 25. F r a t r e m babuit ioannera raonachtira Casiaensem, cujus Pelrus dia~
conus merainit in sermone de Octava sancli Rcnedicti, c. 3. Avunculum suum ipse commeraoravit Joannem
S o r a n u m episcopum (6), mouachuin Casinenscm ( 7 ) : fortassc non diversum a praeposito i l l o Casinensi
cujus inter Tbeodini amicos I . 1. raeaiinit /.Ifanus (8). Episcopus est consecratus a Gregorio V I I , prirao
ponlificatus ejus anuo (9).
Leo i g i l u r Marsicanus v i x d u m 14 annos egressus i n Casinenti monasterio a Desiderio abbate (10) est
susceptus, instructus, enutritus ac provectus ( I I ) , Magistro i n conversione usus est Aldemario, quem o l i m
fuisse d i c i t (12) c Capuanae civitalis priidentissiinum ac nohilem clericuro et R i c h a r d i principis n o l a r i u m . i
Eosiquidem rouoere fungcns 23 A u g . 4059 subscripsit l i t t c r i s priucipis ( 1 3 j ; anno 1063 vel 1064abbas i n
S a r d i n i a m missus, post reditum ab Alexandro I I S. L a u r e n t i i abbas cardinalis est constitulus. Unde effi-
c i t u r , Leonem n o v i t i u m fuisse i n t r a aunos D. I . 1060 et 1064 (14). Quod si I I , 1 6 , legimus, eum c u m
puerulus esset, vidisse presbyterura quemdara plus centura annos n a t u m , q u i excaecationem Mansonis
abbatis Joanni Sorano episcopo confiteri solitus fuerit, non possuraus q u i n Joannem tunc nonduro episco-
p u m fuisse slatuamus (15). U t ut hoc f u i t , bonae indolis puer a Desiderio inter familiares mox receptus est
e l a r c t a c u m eo necessitudine conjunclus, nniversis fere ejus usque ad o b i t u m negotiis i n t e r f u i t ( 1 6 ) ; cujus
e r g a se merita grato semper animo recolens, i n summa ejus m e m o r i a m h a b u i t veneratione. Quo f a c t u m
c s t u t Oderisius, q u i i l l i successit, Vitae Desiderii scribendae officium e i injungeret, quod Alfanum (17)
o l i m u t susciperet frustra rogaverat (18). Sed Leo per t o t u m i l l u m a n n u m o u u m ad s c r i b e n d u m m i n i m u
n a c t u s est, cum p l u r i m i s semper distineretur negotiis. Nam c u m Petro teste (19) c sanctitate et raonasli-
cis disciplinis ad plenum esset imbutus, et i n d i v i n i s S c r i p t u r i s apprime e r u d i t u s , > mature u t videtur se
c o n v e r t i t ad r e r u m gestarum h i s t o r i a m atque vetera monumenta cognoscenda, e t bibliothecarius mona-
s t e r i i (20) factus, non solum i n causis bujus loci gerendis, v e r u m etiam i n apostolicae sedis negotijs saepo
f u i t adhibitus. Continuas autem Casinensibus pro possessionibus monasterii lites fuisse orandas, ex ipso
hoc C h r o n i c o discimus, quae per quantum temporis singulae d u r a v e r i u t , quanta iis facessiverint negotia, ex
uno estimare licet exemplo. Leo e n i m ipse scripsit relationem de catisa Sanctae Sophiae i n Denevento (21) f

q u a m e x P e l r i regesto edidit Gatluia Hist. Cas. p . 5 4 . Ejus i g i t u r iuci d o m i n i u m ccenobiosuo v i n d i c a t u r u s ,

NOTiE.
(V) P r o l . 1.1. (15) Gattula, Acc. ad H U t . Casin., p . ( 6 1 .
(3) L . L, p. 5 0 . (14) Certe verba I . I . aliam interpretationem
( 4 ) C a r d . d i a c o n u m : carmen i g i t u r post annum adraittere v i x videntur, eam scilicet, u t reducem e
1 0 6 1 s c r i p t u m esse oportet. V. C b r . Casin I I I , 2 4 . Sardinia A i d e m a r i u m Leonis m a g i s t r u m fuisse sta-
( 5 ) Ita Giet. Ut t i b i Ughellut. tuamus.
(6) 11,16. (15) Eodem modo quod addit tanctat memoriee i n -
(7) I I I , 34. telligendum est.
( 8 ) Sed distinguendus ab eo est alter Joannes, (16) V . p r o l . I . I I I . Dedicationem ecclesiae 1071 se
c o g n o m i n e Marsicanus, quem, cunt in Capuano m o - praeseutem vidisse ait I I I , 2 5 .
n a s t e r i o praeposilus esset, fuerunt qui mortuo 1055 (17) Ob. a. 1087.
R i c b e r i o abbatem eligere vellent. H i c , u t v i d e l u r , e & (481 P r o l . 1.1.
praeposito Casinensi 1058 factus est abbas S. Vicen- » (19) De v i r i s i l l . c. 30.
t i i a d V u l t u r u t i m , seditque annos 2 2 , menses 4 , (20) Cbr. Cas. 111, 4 2 . E i i a m presbvterom fuisse
d i e s 1 5 ; v. C h r . Cas. I I , 89, 9 7 . Dcsid. D i a l . 1,6. apparet e P e t r i Diac. Deorlu et obitu Juttornm
C b r o u . V u l t . p. 514. Casin. c. 5 1 . Decanum dicit J . D. Marus i n notis ad
( 9 ) Reg. Greg. V I I , apud M a o s i , Conc. X X Petr. D. De virit iit. 3 0 , nescio q u o j u r e .
p . 125. (21) Frater Leo bibliothecariut S. Catinentit cas
(10) 19 A p r . 1058-1087. nobii, qui hoc iptum memoratorium scriptit, quae nV.
(11) P r o l . 1. I I I . sunt verba ejus.
(12) 111,24.
413 E O M S M A R S I C A N I E T P E T R l DlACONI
r u m c p r i m o apitd Romnm i n synodo vencrabilis papae Gregorii (22), et postmodum apud Melpbim ( 1 6 8 9 *
s( pt. 18) ct T r o i a m (23) (1093, Mart. 11), et i t e r u m Romam i i i synodo rev. papae U r b a n i cum super diversis
ac pluriinis aiiis (24) tum super hoc p r & c i p u o uegotio solemnem proclamacionem fecisset, et n i c b i l ex b i s
usque ad hanc diem jusliciie recipere potuisset, conligit ut quadam die ex i m p e r i o d o m n i abbatis O d e r i s i i
ad ipsius apostolici c u r i a m pergeret qtii lunc temporis (apud) Reneveutum morabatur. > I b i exorta a l l e r c a -
tione cum Madehno abbate Sanctx Sophiae, papa < ad p r o x i m u m syttodum apud Darum habendam eos
cum muniminibus > adesse j u s s i t , ibi tattdem ad Cnem causam perducturus. < Veuitque tempus c o n c i l i i
ferme post mensem > (1098, Oct. 1 ) ; sed ne tun quidem sententia p r o l a t a , papa Renevenlum post d i e s
aliquol reversus, i t e r u m partes a u d i v i t , nec tamen sententiaui p r o t u l i t . < Post dies aliquot, pergit Leo,
siiuul cum illo nobis i n s e r v i l i u m ejus pergenlibus, et super hoc eodem negotio rursus iterumque a p o s t o l i -
cam senteutiam repetentibus, scripsit Anzoni (Reneventanortim domino) a Ceperano epistolam, > qua e u m
vice sna Casinensibus jttstitiam facere juberet.|Ea data est i u N o n . Novembris. < Scquenti anno papa d e -
functus est; Anso post bienuium perdidit Reneventum; ncgotium eapropter remansit infectum ( 2 5 ) . »
Similibus eum causis gerendis occupatum fuisse e x i s t i m e s , cum abbatem Captia redeunteiu p r o ofiicio
suo > comitaretur ( 2 6 ) : cui de mandato sibi Desidcrii V i t a m scribendi munere sciscitanti, se iiondum o p u s
flgressum esse respondit. i Et quando, i n q u i t , huic tuo parere imperio potui? quando tanlo fcre hoc a n u o
ttim i n servitio domni apostolici ex jussionne tua per M a r i l i m a m alque Campaniam, ttnn quoque i n t u i m e t
psius ncgoliis occupatus, v i x per octo dies conlinuos i u roonastcrio constiti. > Accepla excusatione O d e r i -
• i u s j a n t u n i v e r s a m e i ccenohii historiam scribendam demandavit et summa c u m diligentia L c o m o x t o t u m
t e ad magnuro et roulto gravius hoc opus c o n v e r t i t : otio ut apparet sibi concesso, u t post aunuin i l l u m 1098
Acribendi iniliuro fecisse v i d c a t u r . Sed cceptum opus non absolvil, nequc ultra aiintim 1075 p r o d u x i t :
quaoquam ne t u m quidem caiamum deposuisse videtur, c u m ad dignitatem episcopi Ostiensis (27) et
S. R. E. c a r d i n a l i s a Paschali I I esset evectus (28). Quod quo leropore factum sit ignoramus. A n n o 1 1 0 1 ,
Mart. 3 1 , Odo decessor ejus i n t e r vivos fuit ( 2 9 ) ; Leo aulem nomen suuin praeceplis p a p x s u b s c r i p s i t post
Crcscentiuiu Sabinensem, P e t r u m Portueusem episcopum: Cononcm P r x n e s t i n u m praecedit; unde nescio
an concludere liceat, eum post illos, scd anle Cononem fuisse o r d i n a l u m . Quorum Petrus quidem M a u r i c i o s
qui a. 1100 Hierosolyma peticrat, a. 1102 j a m successerat (30), Couo aulem mense Maio 1107 i n c o n c i l i o
Treceusi familiaris papaj effeclus, mox Romaro p e t i i t : u b i cpiscopus ordinatus et Hierosolyroa est d i r e c t u s
Nam a. 1107 (31) Praneslinus episcopus i b i fuisse t r a d i t u r , Cono a. 1111.
A n n o Doroini 1 1 1 1 , Febr. 12, Leo Romae f u i t , cum Heinricus V rex Urbem i n t r a r e t , et caplo e u m caetcris
cardinalibus papa, ipse cum Joannc Tusculano episcopo hahitu pleheio indutus evasit (32), ct Joannem q t i i u
in animandoad resisiendum populo adjuverit, non esl quod dubitemus. Sed c u m neque captus fuissct, n e -
que conventioni isti a papa e x l o r t x suhscripsisset, tamen coronationi regis, ne oronia denuo l u r b a r e n t u r ,
deesse non potuit, et cura vice Albanensis episcopi p r i m a m orationem dixisset, deinde p r o p r i o fungens
oOicio Heinricum ad confessionem apostolorum p e r d u c i u m , u n x i t i n t e r scapulas et i n b r a c h i o d e x t r o ( 3 3 ) ,
Quod quam roalo aniroo fecerit, aestimare licet ex eo qttod i u Non. J u l . Paschalis a T a r r a c i n a < J o u n n i
Tusculauensi et Leoni Vclletrensi (34) cpiscopis et cardiualibus i n u n u m congregatis > scribendum d u x i L
Ubi quod Velielrensem appeliat Leonem, ideo factum esse a r b i t r o r , ue vel j u u i o r i cpiscopo s e n i o r e i n , vet
Ostiensi, priroae post Roiuauani Ecclesiae, Tuscttlanensem viderctur postponere. S c r i b i t a u t e m : < I d q u o d
i i personaiit nostram, imo i n Palrcio vestrtiro praeter ipsitisEcclesiae j u d i c i u m atque praesentiam vos c g i s l i s ,
ctsi vobis ex zelo Dei vistim esl, uon tamen u t m i b i videtur canonico traraite incepistis. Non enira c h a r i t a s
sed aemulalio i d dictasse perspicitur. > Quos deinde i t a a d h o r l a t u r : < Vos autem pro Ecclesia i n Ecclesia

NOTiE
(52) 1078, u t v i d e t u r : v. infra I I I , 4 2 , et R i n i u m (29) Gatt. Hist. Casin., p. 5 4 .
• p . Mansi, Conc, X X , p. 5 1 ! (30) Falco Renev. i n i t i o .
(23) ;1V,7. t (31) Acta SS. Jan. 1, P. 833, E k k e h . U r a u g . a d
(24) E. g. de eccl. Cinglensi, v. infra I V , 18. a. 1116. Raronii A n n . a. 1107, c. 18. Caeterum h i c
(25) Cf. C h r . Cas. I V , 48, 60. adnotare libet, qtiae apud antiquiores scriptores de
(26) V . p r o l . 1. 1. horuin temporiini cardinalibus d i s p u t a n t u r , d u o b u s
(27) E t Velletreusis. Nam titrumque episcopiiim erroribus omuia esse i n f e c t a : ' p r i t n o quod p o r t i o
post Mincii illius lempora i t a fuisse conjuiictuui, u t quaedam acloruin concilii L a t e r . a. 1112 a M a r t e n i o
cpiscopus ab uua alterave dioccsi nullo discriiniue prirao edilore (Thes. I V , p. 127), quem caeteri s e -
faclo appeliaretur, evicisse m i h i videlur A l . Rorgia, c u t i s u n t , ncgligentia qtiadam cum actis c o n c i l i t
Isloria di Vellctri p. 214 sqq., qttidqtiid c o u l r a pro-
9 Guaslallensis sit coiijttiicla, allero quod s u b s c r i -
ferat F. A . M a r o n i , De cccl. etep. Osl. et Velit. et t ptiones falsissimae praecepti Paschalis I I a. 1105,
Romae 1766, 4°, p. 7 1 . Dcc. 27, pro genuinis sinl acrepLv. — De e p i t a p h i o
(28) Cerle cum i n cataiogo abbatum cod. t Ode- Rernardi ep. Pracneslini, qtiod Raronius iion benc a .
r i s i o , cui opus suuut inscripsit (ob. 1105), aititi 1107 agsignavit, v . Giesebrccht. De l i t t . s t u d i i s
regiminis nou ascripti s i n t , codd. 3 e l 4 Girardo p. 57. ^ i
(1111-1123) amios non assignant. Tamen non nego (32) C h r . C a s i n . I V , 38.
hosabbatesab eodein addipotuisse,qui Oderisiuiii II (33) G u i l . Mahnesbur. V , 4 2 3 ; cf. infra I V , 37, n .
ascripsit. Petro teste, prologo 1. I V , opus merte ( 3 i ) Ita cod. V a t . , teste A i . Rorgia, p . 214. U i s U
praventut explere nequivit. Vei
145 CHRONICON CASINENSE. - PROLEGOMENA. ' Ijfi

agite, ut i l l u m Ecclcsiae Dei zelum, i|tiem habetis et bahere oslenditis, ipsa e x p e r i a l u r Ecclesia. i Hac
flgitur summi poulificis admoitilione Leo nosler ab amicorum consortio v i d e t u r esse revocatus ( 3 5 ) : q u
potius operam p a p x p r e s l a n d a m esse pulavit contra socios bostibus acerbiores, lillerisque a Pascbali
acceplis Casinum venit et Rrunum Signiensem episcopum u t abbatke renuntiaret coegit (36). Quo negotio
mense Augusto vel Seplembri ejusdem a n n i peracto, Romam r e d i i t , ubi i n Pallariae mouasterio Casincnsibus
subjecto hospttaualur (37). 4 1 1 . , J a n . 2 4 , i n ecclesiae Sancti L a u r e n t i i i n Lucina a l t a r i craticuiam hujus
m a r t y r i s solemniter deposuit, Kalendis Febr. altare principale dedicavit (38). Deinde x v K a l . Apriles i u
eoncilio Lateranensi primarias partes egit, et quod per v i m et i i i o r d i n a t e geri papa noluerat, j a i n conseu-
tiente eo f e c i l . Nam c b a n a m illara qua e x l o r t u m a papa p r i v i l e g i u m de invesiituris eccle-iarum condeni-
uatum est, a Gerardo Engolismensi, Leone Ostieusi, Gregorio T e r r a c i u e u s i , Galone Legionensi episcopis,
Roberto t i t . S. Eusebii et Gregorio t i l . Apostolorum presb. cardinalibtis < c o m m u n i a i i o r u m consiiio
d i c t a m (39) > fuisse legimus ( 4 0 ) ; i d est, ut opinor, verbis couceplaui. Vides Leonera sociutti strenuoruut
Ecclesiae p r o p u g n a t o r u m , separatum tamen a Joanne et R r u n o , q u i ea die ne adfuerunt quidem conci -
l i o (41). — Post haec Leo anno 1113, F e b r . 11 et 1 5 , Reneveuti pracsens fuit, cum lis q u x d a m Casinensium
c u m Terrae majoris abbate dijudicaretur, sed a senteiitia dicenda, ulpote mouachiis Casinensis, a b s t i n u i t ( 4 2 ) .
1 1 1 4 , Febr. 25, Lateranis privilegio E c c l e s i * Marsicanae subscripsit ( 4 3 ) ; J u l . 5, i b i d e i n , a l t e r i , quod ca-
n o n i c i Sanctae Mariae i n Portu Ravenrae aceeperunt (44). O b i i t ante a m i u m 1118, qtio L a m h e r t u i n episco-
p u m Ostiensera fuisse constat (45), die x i K a l . Junias (46).

S c r i p t a Leonis opera enumerantur a Petro diaeono l i b r o De v i r U illuslrihits Casinctmbus, c. 3 0 , his v e r -

bis : Fecit termonet de Patcha. De nativitale. Hittoriam petegrinorum. Hittoriam Cutinentit architterii divi-
tam in librot 4. Vitam tancti Mennatit, et aiia quamplurima, quee in \nottram non venere nolitiam. Ex his
alia pcriisse videntur, V i l a autem sancti Mennatis inedita remansit, cum prologura et epilogttm cum i n i t i o
translationis G a l l u l a e cod. 413 ediderit, H i s t . Cas. p . 1 8 8 , 9 1 1 . [Scripserat eara jubente Oderisio I abbate,
rogatu R o b e r l i coraitis filii R a i n u l f i , q u i < nuper » sancti ossa Caialiam t r a n s t u l e r a l , a. D. 1094. Sermo-
i i e m q u o q u e festu uausiauonis die n K a l . A p r . habendiim Joan. Mabillon e cod. Cas. e r u i t e t L e o n i a s c r i -
psit, e d i t u m in M a r t e n i i et Durandi CoII. a m p l . V I , 879-984, cui inserta est accurata translalioiiis h i s l o r i a f

simplici sed nitido stylo scripta, et q u i L e o n i nostro optime conveniat. — Chronico autetn Casinensi p r o l t i -
sisse v i d e t u r narratione q u a i i i De consecratione ecclesiarum a Desiderio et Oderisio in Monte Casino aedifi-
c a t a r u m scripsit. Eam Leoni tribuendam esse j a m Cam. Peregrinitis probavit (47), neque, u t m i b i q u i d e m
v i d e t u r , cuiquam d u b i u m esse potest. A u c t o r e n i m , q u i post a. 1094 sub Oderisio abbate scripsit (48), sed
j a m m a j o r i s ecclesiae consecralionem a. 1071 praesens v i d i t (49), aperte profitetur se Gesta Desiderii s c r i -
benda sibi proposuisse, cum post brevera ecclesiae descriptionem d i c a t : < Qttantitatem autem ipsius eccle-
siae, et qtialitatem, seu ornamenta, quoniam non f u i l mei propositi ex integro i n boc sermone describere,.
et alio ioco cum reliquis operibus prsedicli domni abbatis latius Deo volenle, coraile vita pandenlur, i d
t a n t u m quanta gloria quantaque freqnentia sit consecrata, p r o posse n a r r a b o . > E t u i t i m a v e r b a : < Q u o r u m
omniufn nomina c u m reliquaramecclesiarura pignoribus periter suis i n locis Dorainojuvante scribemus;»—
ea, i n q u a m , faciunt u t credara eum j a i u tura de Chronico scribendo cogitavissc. Quo ad ea teinpora
usque perducto, multa |ex boc opusoulo eisdem pierumque v e r b i s , — nam scribendi genus i n utroquo
plane idem est, — inseruit : sequentibus Petrus diacontts usits est. Exstat i n cod. Casinensi 4 7 , unde
descriptum edidit A n l . Caracciolus i n Chronologis anliquis q u a l u o r , Neap. 1626 , 4°, c u m
r
qtiibus.
iterum p r o d i i t i n L . A. M u r a t o r i i SS. Rerura I t a i . v o l . V, p. 76. Nospartem posteriorem Leonis C h r o n k a
adjunximus.

NOTifi.

(35) Nisi epistolam i l l a m i n a l i u m anmim reponere (45) M a r t . 2 1 . electioni Gelasii interfuit. Pandulf:
t n a v i s , qtiod m i h i ininus placet. Pis. i n M u r a t , SS. R. I t . 1U, p. 3 8 1 .
(36) C b r . Casin. I V , 4 2 . (46) NecroL cod. 4 7 , ap. Gattulam, Acc. H i s u
(37) I V , 8 1 . Casin., p . 855.
t 3 8 ) Raronii A n n . ad b . a. (47) Series abb. Casin. i n Oderisio L
( 3 9 ) A n dictata ? (48) Ante a. 1103, u t videtur, ctim dedicationis
(40) M a r t . Thes. I V , p. 128. Mansi X X , 1212. ecclesiae S. Stepbani (Cbr. Casin. I V , 23) n o n d u i n
(41) Nam i t a conjungenda esse verba Mon. merainerit.
Legg. I I . R, p. 1182, equideui persuasum habeo; cf. (49) Nam ipse i b i a i t : Ha*c omnia ita fuitte nema
GuU. Malmesb. V , 426. iegentium ambigat, qua: utique non ab aliit tramta^
42) G a t L Acc. Hist. Casin. p. 714. ted revera propriit oculit vitn detcriptimut* CL
43) Dghell. I , p, 892. C h r o n . Cas. U I , 2 5 .
(44) B u l l . L a t e r a n . p. 5.
447 L E O M S MARSI.CAM E T P E T R l DIACO Ctt

Cod. autegraphut Monocenti*.

ccfctt^aSfatffip f t t ^ / t W f c ^ f ^ f ^
^«w^^olocnorf/ooowi^cacftoce^atawiii . ^ t 4 ^ n O * f

cottfb; f u a c A j ^ e / f n u t i r f . . ^ t f jsej«ac«fei^/|JJM

ccetnxoi/ & c e t m c r a x r ^ ( W i 6 - - ^ r i ^ C A r l A .

pfrncfcff f u J r t H ^ c i ^ 6 « f

Uf

iquni moftf xH?f aS^ccf Cf ^TuLofrono

cu); «wmuL- p t u W : crVcpf {vjn-oc fl*-fl*4 ^ J ^ c t m o L

ttomcto wumo nt«<W crpc^fo^gj^Wm<ftrt^Cbc~? '

449 CHRONICON CASLNENSE. - PKOLEGOMENA. A 5 0

R e s u t u t de Chronico Casinensis ccenobii accuralius d i c a m u s ; quod quo melius fieri possit, p r i m o loce
, p r o p o n e n d a esse videtur codicum manuscriptorum descriptio. Exslant i g i i u r praeler codicesedilionis A r o -
ibrosianae, de quibus mox dicendum e r i t (50).

4 ) C o d . r e g . Monacensis, i n t e r Benedicloburanos 423, m b r . , io 4. Conlinet Canlica c a n t i c o r u m , L i b r u m

Sapientiae, Ecclesiasticum, sermones diversos, postremo foiiis, u t nunc n u m e r a n t u r , 85-189, Cbronicon
L e o n i s , qtiod cum iltis recentiore tempore colligatutn est per bominem i m p e r i u t m , qtti non pauca m a r g i -
n i b u s folioruin inscripta resecuit. P r i o r a llla i n Germania exarata sunt, Chronicon aute m manu Benevenlana
admodum pulchra et constanti (51) cujtis specimina dedimus. Qualernioites 14, q u o r u m tatnen 5 ct 44
d t i e r n i o n e s s u n l , secttndus folio inserto auclnsest, manu non valde antiqua i n u l t i m i s fuliis signati s u n t .
M e m b r a n a f o r t i s . s a l i s a l b a ; decem p r i o r u m qualernionum rescripta, ita utlineaB cttm Leonis verbis non
c o n v e n i a n t , et antiquioris scriplurae vestigia i n l e r versus appareant. Ea ssec. x i esse v i d e t u r , charactere
R o m a n o . U l t i m a 4 folia ejusdem membrana? sunt, l i n e i s j a m signatae, sed l i l t e r a r u m vesligia non apparent.
I n caeteris paginis, quibus paulo crassior est membrana, lineae vicenae binae stylo dtictae stint, quas i n
u t r o q u e margine binae de summo ad i m u m currentes f n t i u n t . I n i m o margine folii 1 manu stec. x v s c r i -
p t u m est : Benedictn peirn et i n fine l i b r i : Jttt liber atlinet Ituic monatterio Benedicten Peiren. Sed ad B t i -
r e n s e s ex a l t o p e r v e n i t roonasterio; est enim Casinensis et quidem ipsum Leonis a u t o g n p h u m ; quod ex
t o t o ejus babitu patet. Nam continet p r i m u m , u t ita d i c a m , operis nucleum, brevem satis n a r r a l i w i e m ,
d i v e r s i s . c r i p t o r u m manibus exaratam, quam deinde sua mauu Leo e l c o r r e x i t et innumeris addiiionrttus
a u x i t ; magna sacpe folii parle erasa et m i n u t i o r i b u s l i t t e r i s r e s c r i p t a . P r i m o scribae 6 priores dedit qtiater-
n i o u e s , q u i p r i m u m l i b r u m cootinenC et secundi i n t r i b u s n l t i m i folii partibus i n i t i u m : quod Leo cttm
j a m a l i q u o t locis correxisset et auxisset, t o l u m e x p u n x i t . Nam i t e r u m schpluro exstal u i i l i o quat. 7, alte-
r i u s scribae manu, quem deinde f. 454 verbia Quas omnia (11, 43.) tertius excepit. A t u i t i m a 4 folia siia
L e o m a n u scripsit, l i i l e r i s m i n u t i o r i b t i s , margine fere n u l l o . Folia quoque 120, 4 2 1 , erasis qttae i b i scripia
e r a n t o m n i b u s , ipse denuo scripsit. Nonnunquam etiam c u m margines foliorum ad addiliones inscribetidas
n o n sufficerenl, scbedulas assuisse v i d e t u r , quae postea' p e r i e r u n t , cum signa i n textu posita non semper
h a b e a n t quae sibi respondeant, u t I , 4 5 . I I , 7, et I I , 9, quo loco i n ntillo codice quidquam insertum l e g i l u r .
— N o s qttae i n boc codice ab i n i t i o scripia fuerunt I . s i g n a v i m u s ; quae auctoris mantts addidit, etsi nott
e o d e m omnia teropore, i ; interduro lb e
q i u e a l i o teropore superindttxit. F i n i t u r narratio I I , 9 2 , e k c t i o n e
F r i d e r i c i abbatis, i n media pagina, ita u t n i h i l periisse^appareat. E o r u m autem qnae i n m a r g i n i b u s f o l i o r u m
s c r i p t a bibiiopegt nobis e r i p u i t s t u I t i t i a , n o o n u l l a servala s u n t i n apographo, quod jaro s. x n i n monasterio
B a r e n s i factum est, s c i l .

4*) Cod. reg. Monac. inter Benedictobur. n . 446, i n 8« roin. Codicem eniro autographum j a m circa a.
4 1 3 7 B u r u m delatum esse existimo per abbatem Engelscalcum, q u i lnnocentium I I frequentasse et L o t h a -
r i u m i m p . secutus esse d i c i t u r ( 5 2 ) ; Burenses autem i l l u m , c o m leclu esset d i f l i c i l i o r , descripserunt i n
m e m b r a n a alba, crassa, laconis viliosa, l i t t e r a Romana, cujus specimen a d j i c i m u s ; satis accurate, sed
e o r n m qu^e i n margine scripta sunt nonnullis omissis, iis praecipue quae palltdiore atramento scripia
e r a n t . Sed qu<e recepta sunt ostendunt codicem tunc adhttc integrum fuisse e l illaesttm. Hoc autem apo-
g r a p h u m j a m m a t u r e male habituro est. Is eniro q u i c. a. 4250 judicem l i b r o r u m Burensis ecclesioe s c r i -
p s i t , noslros hoc modo d e s i g n a v i l : Liber de titu Montit Cattini. Ilem X V/ coternuli de Monte Cattino (Pex
T h e s . I I I , 3. p . 622, 623). S c i l . 46 est u l l i m u s quaternionuro q u i supersunt, sed i n medio c. I I , 4, desinit.
Praetcrea autem quat. 4, 2 , 15, desiderantur : quae o m n i a manus s. xv diligenti.sime stipplevit, annexis
et i n s c r t i s foliis et.foliolis cbartaceis, et l.rsa menbranae folia nbique agglutinatis laciniis sarsil. Desum-
psit baec ex cod. 4, j a m tunc ita ut nunc est t r u n c a l o ; quare nullius ea sunt utilitatis ad editioneiu
noslram.

2 ) Cod. Casinensis m b r . 8 5 1 , nunc 450, saec. x m , l i t t e r i s Langobardtcis exaratns, conlinel Leoni9

c h r o n i c o n cum continttatione P e t r i diaconi. et C h r o n . a n o n j m i Casinensis 1128-4212; eadem omnia manu
t c r i p t a . Priroam ejus paginam nitide pictam l i i s t o r i a Casinensis Ludovici Tosti lapidi inscriptain

NOT/42.

(50) Cnve nc ex loco Lttdovici Tosti, Storia dclla notavit. Sed hoc i n b i b l i o t b . V a t . frustra qttaesivtt
ba lia d i M. C.NapoIi 1842, 4% I I , 347, Y e l i t r i s c o d . Beihmannus.
L e o n i s esse conjicias. Nam ibi nullum invenies. — (51) i . b. d. c. geminattim duobus tantum locis
J . B . Marus ad Petr. diac. De v i r i s i l l . , c. 30, com- lineolis i n s i g n i l u r , quibus prrcterea caret.
m e m o r a l exemplar Lconis, in qtto Lucas llolstenius . (52) M o n u m e n u Boica t . Y l i , pag. 3 6 , 9 7 .
p l u r i u m ross. exemplariuro variantes Uctiones ad-
451 LEONIS M A I I S I C A M E T P E T R I DIACONI 451

Cod. reguit JSonacemis olim Benedkwburamtt n. 146

C a m m .dccAid^cfieJ y» lcend&f
aaafw-a^o^tttn^fgTO^
ciUa4«ittt^ditti^r*iiloc4f-
ct a ^ p W i t r u . (jfcuf-miiuT L
intni^coiTttn^r^^ofbnodtL 0
*
it^^*rcaii^rcfl|jiAcli«

•fccu eppfaagifUJftcltl-
c t f tiutcpteto fottjepozf

germinii|;|l?0 aioancL oer

mt? ufil£rfUt4l^lc*n47ir'
cforvd itaUi'$ecc& lotHr

fafpmo uene»6tltf w « > W * 9 * t f STS a&fcartl 0 u f W 5 w

f r Leo eo<momw£ co&rfiArutf. bettte okedtcno& fwtoiUctunv.
lnnnuccntt? nv iXduda urX fa&ttudo p a t uenerandiflime.

^ — f m o n a / K b T o t e c e a barregen flou. ap outo freflWTpa=

I «L J
I Tcecept^qiumdauViiTTn bu^Sgregaunfl ualoet?
"^4 ^u^/T^^ou^atfu^r/to^
^ ^ - f ( a ^ o e F e t t T ^ t t ^ ^ t j n ^ t o a i j r . l l a exeotegefluofar»
TQcern aTaafcflfcuelupTtB^ aiflaaa&s fa.imi^e/ec&iilen
455 CHRONICON CASINENSE. - PROLEGOMENA. 454

• x h i b e t 4, 547. Ex hoc codice diligentissime exprcssa esl cditio Angeli dc Ntice (53), reslituta Utniutn
• u i s locis diphtbongo pro siinpliei e; signavil eum A, addiditque varias leciiones codicis B , i . e.

3 ) Cod. Casinensis 202, m b r . , saec. x n , l i l l e r i s L n t i u i s , solius Leonis q n i subsistit i n Gne cap. 54, 1.111,
post verba apostolorum principis Petri. Cnjus i n lectionis varielaie adnotanda cum Angeli fide standum
esset, quem tamen nonnulia praetermisisse appareret, cas leciiones quae ex ejus stlentio c o d d . 2 c i 3 com~
m u n e s essenl, ed. signavi.

4) Cod. regitis S t t i l l g a r d . , c h a r t . , saec. xv, Leonis Chronicon ad eumdem c u m 5 t e r m i n t t m dedttcit, ad-

d i i i s r e r b i s fundata est ubi nulla r a b r i c a facla p a r l e m c. 45 I . I adsuit post quam scripsil Deo gracias;
d e i n d e r u b r i c a t o r haec a d d i l : Scripta esthec Cronica per me fratrem Andream ysengrin de lantsperg juxta
fluvium lici, dyocesis Augnstensis monachum professum et presbilerum in monasterio Blawburgensi dyocesi 9

Constansiensis non tongepost annum sue professionisvidelicet circa Annumdomini Mitlesimum quadringentesi-
mum septuagesimum seplimum, ptus vel minus, quam profcssionem fecit venerabili patri, patri Udalrico
Kundig abbati hujus monasterii blawburgensis. Nomen monasterii c o r r u p l u m utroqne loco eraso g p u r g a -
t u m est. Sed remanent alia ejusmodi menda i n p r i m i s capitum l i t t e r i s admissa, nec desunt i n ipsis Leonis
• e r b i s u t f r . Andreas quae scripsit intellexisse non videatur : exemplari ut apparet usus litteris Lango-
b a r d i c i s scriplo, cum non semel pro t ponat at vel it, p r o ejus que vel qui, pro k lc. Qnin integros versus
o m i s i t et dimidias diversarum vocum partes composuit e. g. 1,35. Quo fit ut consulto quidquam mutavissc
m r n i r o e s i l credendus, et c u m levioribns scribendi v i l i i s abondet, caeterum exemplar suum a c c u r a t e e x -
pressisse videatur (54).

Q u a t u o r i g i l u r h i codices ita i n t e r se sunt d i v e r s i , u t operis formam nobis exhiheant i r i b u s vicibus p l u r i -

m i s i n locis mutatam et plane aliam : d e q u o profecto q u i d sentiendum esset, i n c e r t u m manerct, nisi cod. 1
a o c t o r i s aulographus optatam nobis praeberet c r i l i c a n o r m a m , et totam Leonis srribendi rationem ante
oculos poneret. Siquidem p r i m a m i b i babemus et adhuc l a n t u m inchoalam operis speciem. Quod lamen
et b i c diligenter s c r i p t u m esl, et l i t l e r i s majoribus rubricisque d i s t i n c l u m , sed ita u t p r o a b s o l u t o nondtim
b a b e r i possit. Adhuc enim pauca t a n t u m continet eorum quac i n prologo auctor se d a t u r u m esse pollicitus
e r a t , p r i v i l e g i o r u m et a l i o r u m documentorum de singulis monasterii possessionibus. Itaque nactus n i t i d u m
ccepti operis exemplar, p r i m o quae s c r i p t o r u m negligentia v i l i a t a erant c o r r e x i t (55), deinde i n sui«
ipse verbis pluriroa m u t a v i t , quo melius oratio procederel, t u m i n rebus correxit minus vera e l

nova addidit : praecipue autem documentis a r c h i v i Casinensis periustraiis, ubicunque i n marginibus

foliorum spatium suppetebat, summas eorum ascripsit, quas deinde signis positis sttis quasque
locis assignavit (56), m u l t a dum scriberet ipse statim corrigens, alia addens, quaj si omnia aJnc-
tare voluissem, nullus v a r i a r u m lectionum modus esset. SuflQcerc videbatur ad cognoscendam ejus
scribendi rationem specimen i n labula adjeclum c u m quaecunque alictijus momenti csse v i d c r e n t u r ,
religiose indicavissem; eorum tantum quae ipse d u m scriberet statint eodem calamo corrcxit,
l e v i o r a oroittens. Sed c u m ita omnia Leoaddendo et corrigendo implevisset, u t novo exemplari opus esset,
l i b r u i n i t a correctum et auctum describendum c u r a v i t , quo facto s i m i l i t e r i n expoliendo eo et ampliando
p e r r e x i t , et cootinttationem usque ad a. 1075 ndjecit, c deinceps reliqua descripturus (57). i Ejusmodi
c o d i c c m nactus Petrus diaconus, q u i continuandi operis c u r a m susceperat, nonnulla de suo addidit, c u m
m i r a c u l a aliqua e Desiderii Dialogis petita, t u m nonnulla de g e n l i l i u m s u o r u m , comitttm Tusculanensittmt
r e b u s q u » nos i n i m a m paginam rejecimus. Cjeiera autein quae ipse i n verbis Leonis mutavisse a r g u i t u r ab
A n g e l o de Nuce, i n priore operis parte paucis locis exceptis j a m i n ipso Leonis aulographo invenimus, n t
e t i a m i n sequenlibus fidetn ejus i n hoc c r i m i n a r i non liceal. Solum cap. I I I , 34, liberius t r a c t a v i t , quippe

NOTi€.

( 5 3 ) Quod hic p r o f t uhiqne posuit A c , m i r u s e r r o r ac regimine ipsins ac successorum ejus in monte

e s t e litierse forma naius, qualem i n tabula expres- cassino et aliis monasteriis. Secunda de friderico
s a m itivenies. magno imperatore et successione ipsius. Et i n frag-
i 5 4 ) In p r i m o folio codicis vacno haec manibus mento c h a r t . agglutinato : Ludwig hasperger mai*
cosevis scripla exstant : A. D. 4503 Ulricus dux de slertin.
Wirtenberg und dictus graf %u Mimpelgart regimen (55) E. g. lanbardiam c o r r . lamb., inpostorem c.
suscepil quarta feria ante festum Marie Magdalene imp. hujuseereic.
t hujusce rei attoc. Otto, sepnt-
%

annorum 47, cum consensu omnium provincialium chro c. srpulao, mixtis c. mistis, guiscardus c. uisc. 9

Muorum. A. D. 4503. sub Maximiliano tiomanorum guacco c. wacco, edipciis c. edif. ct a!ia p l u r i i u a .
rege uparueTunt cruces in vesiimentis hominum et ^ (56) Sed non semel accidil ut ea loco alieno inse*
etiam in corporibns muliiplicis forme et cotoris in r e r e l , vel non benc orationis filum inierruniperet,
tota Germania, el etiam alia signa passionis. I n qtiod postea aliquol Jocis c o r r e x i t . Evidens mendum
fr.-igtnento folit metnbr. qtto liber anltquitits ligatus habes 1,46.
f o i t ntantts s. x v i scripsit : Due cronice famose in (57)111, 17; cctera dsinctps plenius exequemur
Uoc tibro continentur. Prima de sancto benedicio v.ta I I I , 48.
*95 LEONIS M A R S I C A N I E T P E T R I DlACONl 456
quod ab auctore nondum satis elahorattim esset. NonnulJa vero menda scribae codicis uoslri aliquantum
p o s t e r i o r i attribuenda s u n t , quanquam et hic salis diligenler opera sua functus est (58). Leo vcro ipse c a -
hKnum nondum deposuit, sed eodem modo pergens novam C h r o n i c i editionem paravit, quam cod. 3. praebet,
i m m u n i s a P e t r i addilionibtis, sed scribae negligentia saepe v i t i a t u s . I n ea editione verba pluritnis locis m n -
tata snnt, ordo etiam capilum non semel inversus, sed i n rebus pauca vel mtttata vel a d d i t a ; I I , 5 6 , inte-
g r o m caput resecuit. Ejtts generis codicem i n ustts suos v e r t e r u n t auctor C h r o n i c i Casinensis quod sub
A*nastasii nomine f e r l u r , • d i t u m i n c l . M u r a l . SS. 1 1 , 3 5 1 , et auctor C h r o n . Y u l t u m e n s i s . Eliaro Petrus
diac. de octava S. B e n e d . L e o n i s c. I , 2 0 , e cod. 3 mutuatus est.
Sed Leoni n o n d u m satis placebant quae scripserat, et c u m nova qtiae adderet non haberet (59), i n verbis
denuo p l u r i m a p e r p o l i v i t , itaquc novissituam paravit editionem, qualem praebet cod. 4 . ls e n i m i i s q u i d e m
locis, quibus 2. et 5. discrepant, fere semper c u m 3. facit, at i n aliis iisque p l u r i m i s o r a t i o n e m exhibet
magna c u m diligentia rursus emcndatam. Qui cum admodum recens s i t , dubittm esse poterat an non alius
quispiam banc Leoni operam navassel. Yerutn tolus orationis color L e o o i s est, et quae m u t a v i t eumdem
prorsus s t y l u m sapiunt, qtio inde a p r i n c i p i o usus e s t : scilicet praecipue cavens ne idem verbum inlra
breve spatium bis o c c u r r a t , praeterca eleganti e l numeroso sermoni sludens, adeo u t vel ipsos C a r o l i ad
Paulum versus mutare ausus s i t . Omnem autem e x i m i t d u b i t a t i o n e m , quod eamdora hanc C h r o n i c i edi-
tionem j a m paucis posl Leonem annis vulgatam fuisse apparet. N i m i r u m ipsc Petrus diaconus cum roulta
scriberet, ea saepius tistis est quam sua edilione et i n sermone de oct. S, Bened. Chronici Cas. I I , 6 9 , 7 5 ;
De Justis Cas. I I , 1, 2 , 30, 5 7 , 59, 6 3 ; 111, 8, ex htijus generis codice mutuatus cst. Accedit quod supposi-
tae Zachariae (60) et Benedicto V I I I (61) bullae, quae j a m i n regeslo P e t r i exstant, et integra fere Leonis
capita continent, eumdem cum cod. S t u l t g . t e x t u m exhibent (62). Quas ex Leone sumptas, non v e r o ab
boc cxscriptas esse, inde apparet quod i n codd. nostris verba divcrsis vicibus m u t a l a esse videmus, cucn
ille i n fontibus adbibendis plane contrario modo procedat, duni p r i m a vice ipsa eorum verba p o n i l , deiode
stiae ea orationi similia efiicit. A t l i e r i p o l u i t u l vel ipse Petrus vel aliquis coaevus correctoris officium sus-
c i p e r e t ; sed t u m v i x poterat non accidcre, u t non uno saltem ex tot q u i m u t a t i sunt locis diversam a Leo-
n i s ingenio scribendi indolem deprehenderemus, neque profecto ulla causa apparet, quae quemquaro prae-
ter auctorero inducere p o t u e r i t , u t eum sibi laborem sumeret.
Post P e t r u m m a n u m operi admovit Ambrosius Traversarius, celeberrimus Camaldulensium o r d i n U
generalis, q u i Florentiae o b i i t a. D. 1459, Oct. 2 1 . Is Chronicon Casinense emendandum et a b b r e v i a n d u m
suscepit (63), rogatus a L u d o v i c o Barbaro abbate S. J u s t i n x ; cujus codicem conservatum i n coenobio S.
Micbaelis M u r i a n i Veneliis (64) pro genuino Leonis opere edidit Laureotius Yincentinus monachus, Venet.
1513, 4*. Quant editionem repetiit Jac. du B r e u l , Paris. 1603, f o i . , cum A i m o i n o De gestis F r a n c o r u r o .
Q u i eos secutus est M a l i h . L a u r e t u s Hispanus, monachus Casinensis, Neap. 1616, 4*, codice q u i d e m
usus est Casinensi, sed ipse diasceuasta* opera functus p l u r i m a pro l i b i t u mutavit vel ampulavit, neque ulla
fide dignus est. De qttibus editionibus cum fuse egerit c l . Gattula, H i s t . Casin., p. 879 sqq., bic quae d i x i -
mus sufficere v i d e n t u r . Spccimen autem utriusque edilionis invenies I I I , 4 9 .
Genuinum Leonis et P e t r i opus p r i m u s edidit Angelus de Nuce abbas Casinensis, Paris. 1668, f o l . , ac-
c u r a t e et diligenter, et c o m m e n t a r i u m addidit aroplissiroum, sed q u i non roulta nobis u t i l i a praestet, prae-
s e r t i m post iosigne Erasmi Galtulae optts, H i s t o r i a m dico Casinensem, Yenet. 1753, f o l . , c u i volumen Ae-
cessionum addidit 1734. — Angeli editionem, cum additiontbus ad notas quas Romae 1670, f o l . , dederat,
i t e r u m excudi jussit L . A . M u r a t o r i i n SS. R R . I l t . 1Y, Mediol., 1723, f o l .
Oderisius abbas Leoni mandaverat u t , a beato Benedicto sumpto p r i n c i p i o , abbatum seriem et gesta
easusque monasterii e n a r r a r e t , insertis p r i v i l c g i i s caeterisque documentis, quibus j u r a et possessiones r n o -
nasterii n i t e r e n t u r ; adderetque quae c i n t e r i m occurrerent de operibus seu gestis c l a r o r u m v i r o r u m h a r u m
duntaxat p a r t i u m . • Quod ut perficere posset Leo libros operi necessarios conquisivit, fundamenli loco
pooens Chronico Joannis abbalit, quo nomine complecti v i d e l u r quae i n cod. Cas. 353 scripta e x s t a n t ,
edita i n h u u s collecikmis Y o l . I I I , SS. Bcoedicti, Casinense et c o m i t u m Capuae Cbronicon, cum e p i s t o l a
!

NOTiE.
(58) Non r a r o omittendis verbis peccavit. nensit mon. per fratrem Leonem harticanum et pet
(59) 1, 58, de S. Sophia accuratius l o q u i t u r ; Petrum Diaconum edttce, expolitce vero per fr. Am-
c. 60 addit Teanensit; I I , 1 , nobili. brotium generalem Camald. quam ego Johannet
(60) A p . Yicentinuro ct B r e u l i t i m i n A p p . C h r o - tcriba rev mi
in Christo patris d. Mariocti de Aretio
n i c i . M a r g a r i n i Bttll. Cass. 1 , 3. Tosli 1, 8 2 . gen. Camald. de ejut mandato feliciter trantscripsi
(61) I b . Margarini 1, 7 , Tosti 1 , 2 5 1 . a. D. 1466. de mense Junii. Deo gracias. Ea a u t e i n
(62) Y. Chr. 1,5; I I , 4 3 . Hitt. Cass. Leonis Osl. cum addit. Petri quae h a -
(65) Nactus u t apparet apographtim cod. 2 . b e t u r i n cod. b i b l . Vaiic. 2 9 6 1 , c h a r t . , f o l . , s. x v t ,
(64) N . 727. M i l l a r e l l i , codd. S. Mich. p. 42. Alius per Aitguslinuin P a l r i c i u m abbreviata est io u s u m
servatur i n b i b l . Chisiana, pulcherrime scriptus, c a r d . Frattcisci Piccolomini. Quo ille cod. usus b i l ,
sign. J . Y l l . 258, m b r . , fol. — Ulliino folio hsec i n - l a c u i l , seil proxiote accedil ad c d i l . Nucei.
scrip'.a s u n t : Expl. I. IV, e% nltimut hystorioe Cati-
 457 CHR0N1C0N CASINENSE. - P R O L E G O M E N A . 438

PauH ad Caroium (65), c a p i l u l a r i L t t d o v i c i P i i (66), paclo diviaionis (67), ct iis q u a 1, 5S, exscribil de c o n -
siieludine m o n a s t c r i i . Praeterea operi a d h i b i l a s c r i b i t H i s l o r i a m Langobardorum (68), c t Chronica R o m a .
norum i m p c r a t o r u t u e t pontificum : catalogos scilicet, quates n o n n u l l i eorum t c m p o r u m supersunt. Sed
Gesta quoque pontificum cognovisse videtur (69). P r x t e r e a i n prologo sola documenla domeslica comine-
m o r a l , Casinensis s c i l . monaslerii c i ceUarum ei sul)jcclarum S. Angeli de Barregia, S. L i b e r a i o r i s de
MajelJa, a l i a . Quibus ea sunt adnutneranda qiue do casibus monasterii, dc aedificiis sub tinoquoque abbate
c o n s t r u c l i s , aliaque i d gemis soius r e f c r t , necrotogiis qiioquc, i n s c r i p l i e n i b u s et e p i l a p h i i s usus. E t i a m
Vulturnensium (70), Casae aoreas (71) e l Benevemanorum (72) monumenla domeslka inspexit. Praeier hacc
ad mamis ei f u e r u n l G r e g o r i i Diatogi (75), F a u s l i V i t a saitcli M a u r i ab Odouc ut v i d e l u r iutcrpolala ( 7 4 ) ,
CJtrouicon Salernitanum (75), Translatio X I I f r a l r u m (76), qtwe Aifano t r i b u i t n r , vel ca a n l i q u i o r alia,
cum ejttsdem generis de S. BarlholomaH) (77) et S. Matlhaeo (78) scriptionibus, Caroli ad Paulum verstts(79),
Dialogi Desiderii (80), Annales Bencventani (81) et Casiuenscs (82), V i l a S . A d a l b e r l i (85), Petri Damiani
ep. ad M a i n a r d u m (84), et sermo dc v i g i l i a sancti Benedicti (85). Ex his i g i t u r aliisquc scriplionibus nunc
deperdiiis, ex qttibus ctsi non m u l t a , aliqua tamcn pracctpttc de Capuanorum rcbus (86) hausit, vulgi quo-
que n a r r a t i o n i b u s a d h i b i t i s ( 8 7 ) . e t qtise a coaevis testibus audierat addens (88), hisloriam c o n l e x u i t , quant
deinde cura nunqtiaoi intermissa emcndavit et a u x i l . Nam non solum qita^quac in privilegiis aliisque a r c h i v i
documentis reperiret, sedulo a d d i d i t , v e r u m etiatn ctim ex iisdem quibus antea tisus fuerat l i b r i s , t u m ex
a l i i s p l u r i m a et c o r r e x i t e l a m p l i a v i t . Ita E r c h e m p e r l u m j a m commcntoraverat quidem (89), at nunc de-
t u u m i n partes vocavit ( 9 ) ) ; praetcrea Romualdi V i t a m a Pelro Damiani scriplam (91), et q u o r u m origo nos
•atet, nonnulla de Caietanortint et Saracenorum rebus (92), de Ungaris (95), de Ademario (94); Roffridi
quoque usus narratloiiibus (95). Novam deinde elaboraturus ediiionent, tnsigne nactus est a d j u m e n t u m ,
A m a t i dico Htstoriam N o r t h m a n n o r u m , ctijus a u x i l i o qune dc iis j a m scripserat recognovit (96). Opus non
parvae u l i l i t a t i s , quod d i u latuerat, ntipcr i n lucem p r o l u l i t V. D. Ch.tmpollion-Figeac (97), i n sermonem
GaUicam versura s. x m , c u m a l i l c r ad nos pervenisse non v i d e a l u r ; cujus auctorem, quem Leo lacet,
A m a i u m fuisse i n prolegomcnis e v i c i l e d i t o r . Praterea nova donaiionum excerpta adjecit, et alia sed
pauca de tcir.peribus p o n t i f i c u m (98), de permutalione Benevenli c u m episcopatu Babcnbergensi (99;. C o n -
l i n u a t i o n i s q u a m adjccit, fontes non n o v i m u s , praeter ea quae et hic A m a t o debet (100), et P e t r i Damiant
cpistoiis (101). Testetn oculatum solum n o m i n a l J a q u i n i u m (102), sed p l u r i m a D c s i d e r i i e l a l i o r u m n a r r a -
i i o a i b u s n i t i , p r o l o g o l . U i p r o d i t : poslremoritm ipse testis f u i l . Postea novis a u x i l i i s non u s u s e s l ; tanlurn
fabeilam i n s e r u i t de H e i n r i c o I I (103), ncscio ciijus ab ore acceptam, e i Nicolai I I constilulionem de c l i g c n -
d o p o n i i G c e , qtiae neminem l u u c lalere p o t u i t ; pauca p r x t c r c a dc Marsorum comitibus 111,17, 2 3 .
NOT.E.
<65) 1,12. Sed aliis quoque Cas. annalibtts usus est, quos
( 6 6 ) 1,16. poslea Anonymus quem oplime Galtula e d i d i l Acc.
6 7 ) I , 29. p . 827 sqq. descripsit : nain hunc Leonis opcre non
( 6 8 ) Pauli, f, 1 , 2 , 4, 5, 15; I I , 44. usum essc inde apparet, quod quae uterque habet,
(69) Non est quod dubitemus, Leonem Gestis i n p r i m o tantttm Leonis codice i n v e n i u n t u r , ab eo-
P o n t i f i c u m usttm esse. Nam schedula i l l a , i n P e l r i dem postca vel m u i a t a vel omissa; v. 11, 37,56,59«
R e g . a scriba ipso paulo post iuserta, n i i i i l conlinet 62.
n i s i Preceptum Cttruti regis Ecclesie Rom. Adrianus (83) 11, 17.
papa — Lateranensis bibliothecce; v. Borgia Del do- (84) I I , 1 6 .
i n i n i o temporale, etc., A p p . p. 3. Praeterea n i h i i de (85) I I , 63, 64,
b i s rebus i n Reg. P e t r i e x s U t . Quoe mantis n r i m a (86) I I , 2, 9, 10, I I .
s c r i p s i t 1, 12, aliunde sttmptu sunt, quae addidit, ex (87) I , 3 7 , n. 6 1 ; I I , 24»
A d r i a n i V i t a c o l i . Ercbemp., c. 9. E Viia Sleph. 111 88) I I , 16 (Andrcas), 2 0 , 34 (Pclrus), 7 2 ( M a i n a r -
fluxit I , 8, assumpla ex c. 12 fitiium descripiione; dus), 80.
I , 1 8 , e V i u Leonis 111. Sed pactum L u d o v i c i , 1,16, (89) I , 9.
O n d e acceperil nescio. (90) I , 12, 14, 20, 2 1 , 2 2 , 2 3 , 2 5 , 2 9 , 30, 3 1 , 3 5 ;
( 7 0 ) lisdem quibus auctor C h r . S. V i i t c e n l i i usus 3G, 4 0 - 4 2 , 47.
est, 1,4,12. (91) I I , 17, 18, 19, 24
( 7 1 ) 1,37. (92) 1,43, 4 4 , 5 0 52.
( 7 2 ) 1, 9, 2 0 , 24; I I , 2 4 . (93) I , 55.
(73) I , 1, 2 , 5 9 . (94) 11, 1 5 , 2 4
(74) I , 1,3. (95) 1 1 , 4 5 , 4 8 .
( 7 5 ) Qttod I , 2 0 , E r c n e m p e r l o t r i b u c r c videtur, (96) 11, 3 7 , 4 1 , 43, 56, 63, 6 6 , 79, 82, 84.
c u n r i cujus Hisloria i n cod. Vat. conjunclum cst. Sed (97) Ugstoirc de /i Normanl et la chronique de Ro-
pauca tantum inde assumpsit v. I , 7, 8, 15; I I , bert Viscart par Aim£ moine du Mont-Cassin;
t pu-
9, n . btiies pour ta premiere fois par M. C. F. a Paris^
<76) I , 9. 183S. 8.
(77) I , 24. (93) I , 50, 52.
( 7 8 ) I I , 5. (99) I I , 46. Cf. eiiam c. 77.
( 7 9 ) 1, 15. (100) 111,15,23.
( 8 0 ) I , 19, 27; I I , 2 1 , 2 2 , 34 sqq. (101) I I , 1)8, 99; I I I ,
(81) Quanquam id d u b i u m est, v. I , 49, n . ; l l , 11 (102) I I I , 2.
6G. (103) I I , 47.
(82) I I , 9, 24, 25. U t r i q u c edili suut Mon. SS. I I I .

PATUOK. C L X X I I I . 15
 {50 L E O N I S MARSICANI ET P E T R I DIACONI 460
l i i s i g i t u r fonlibus usus Leo Historiani snain concinnavit: nonnunquam ipsa eorum verba m u t n a l u s , qtiat
deinde iterata cura m u l a r e t et e x p o l i r e t , ut unus idemque omnibus esset orationis color. Neque v e r o
criticae artis ex|*ers f u i t , sed diligenter auctores suos i n t e r sesecomparans, i t a eos composuit, u t ex a l l e r o
a l t e r u m et emendaret et suppleret, v. g. Desiderii dialogos ex C h r o n . Casinensi (104), hoc ex E r c h e m p e r i o
(105), P e t r u m Damiani ex eis quae ipse audierat (106). P l u r i m a i n compendium redegit, et studio6e c a v i t
ne singulac narraliones modum excederent. Sermo a u t e m , qualem summa cum d i l i g e i i l i a expolitum n u n c
legimus, aequaliler ubique procedit, e l satis purtis est (107). Veterum dicta non affert, praeler u n u m S a -
lustii (108), alterum V i r g i l i i (109), et Ciceronis de Varrone jttdicium ( 1 1 0 ) ; sed Pauiini Nolaui versus
semel, c u m allius insurgere orationeni cuperet, iuterspersil (111), non nominato auctore, quod illius aevi
hominibus sttperfluum esse videbatur. Nam lesles quoque et attclores suos Leo t u m tautum n o m i n a v i t y

cum majorem inde verbis suis atictoritatcm accrcscere vcllet, ct vcl quae i n i l i o posucrat n o m i n a , postea
e l i m i n a v i t (112).| Nam fidcm cjus i n hoc nc c r i m i n e r i s , qusc omnino integra est et sincera. Melitts eam
nunc anstimare licet, ex toto operis h a b i l u , nam qui r e r u m verilatem negligit, non taro sollicitus est i n
singulis claborandis. P l u r i m i s autem locis, quibus ctun fonlibus cjus narrationem comparare licet, e r r a v i t
quidem i n t c r d u m , at pro l i b i t u qnidquam mutav4sse n u s q u a m a r g u i potest. Imo fabeilas quas p r i m o incaute
receperat, diligenter postea e x p u u x i t , nt de Barregio illas et de Adeiaide imperatrice (113). Unicus locus,
quo fidem ejus i n dttbium vocare possis, est c. I I , 4 2 , de elcctione Theobaldi abbatis, u b i i n i l i o m u l t o m a -
jores partes i m p c r a t o r i t r i b u e r a l , quam postea adtnisit, nescio an abbalis cedens imperio : sed i b i quoque
omiltendo peccavit, non addendo vel falsa sttbstituendo (114). Vertim nttllum apud eum vestigium invenies
f a b u l a m m istarum quas de piisca coenobii magnitudine, de prodigiosis Desiderii, T e r t u l l i et a l i o r u m do-
nationibus a l i i excogilaverunt, q u i vel falsa c h a r t a r u m documenta quibus haec probarent cudere ausi s n n L
tJaeleruro, u t par e r a t , Leo i n scribendo n i h i l magis sibi proposuit, quam u t monasterii casus et l i l u l o s pos-
sessionum caeteraque j u r a e l p r i v i l e g i a explicarel ( 1 1 5 ) ; res alias brevius t e t i g i t , nec tamen ea omisit quae
i n universas Italiae vel Ecclesiae res gravioris m o m e n t i essent: inferioris autem Ilaliae casus succincte q u i -
dem sed i t a exposuil, u l neque series eorum usquam sit i n t e r r u p t a , et n i h i l quo ad Casinensium res per-
spiciendas scitu opus sit desideres : modo ubique servato, quo apliorem v i x invenias. — P a r u m ei curae
fuit circa temporum ordinem i n singttlis rebus slabiliendum (116), qtianquam i n universa r c r u m disposi-
tione scienter et considerate versatus est; sed cum accuratam temporis indicationem diflicullaiem s i b i
parere v i d e r e t , nonnunquam vel banc vel ipsas res omittere quam veritatem sollicite explorare satius ha-
buit (117), neque hac i n re ab e r r o r i b u s salis cavit, quibus e. g. I , 6 1 ; I I , 9, scatenL Contra j u d i c i u m ejus
non facile vituperes; t r a n q u i l l o enim aniroo s c r i b i t , et c u m j n universum pontificibus faveat, tamen a p a r -
tiuro studiisse abripi m i n i m e p a t i l u r , et a c i v i u m suorum illius aevi declamationibus, quae caeco i m p e t u fe-
r u n t u r , m u l t u m differt.
Sequenti tempore Chronico Casinenst usi sunt Joannes S. V i n c e n t i i monachus, qtii i n conscribendo
Chronico Vuiturnetisi i n oinnia fere v i l i a iapsus est quae Leo caute v i t a v e r a t ; Petrus dcinde diaconus, e t
auctor portentosi istius C h r o n i c i Casinensis, quod sub Anaslasii noroine f e r t u r , e d i t u m a c l . M u r a t o r i o
SS. H , 3 3 1 , ex schedis Constantini Cajelani (118).
Novac i g i t u r hujus cditionis consilium id fuit, ut verba daremus quae ueo postrema manu scripsisse
visus est, ex auclorilate codicis 4, cujus leviora et manifesta menda tacite sustulimus, graviora omnia
religiose indicavimus. Caelerorum varias lectiones l e x t u i stibjecimus (119), et si quattdo operae p r e l i u m
esse viderelur binis columnis faclis scctis cod. 4 imprimendas c u r a v i m u s . Quae i n uno codice addita s u n l ,
ab auclore poslea omissa, i i i t c r d u m c u m iis quae a Pelro venerunt i n t e r textum et nolas posuimus. Ipsius
autem Petri mantis cum plerumque facile agnosci possil, aliis locis d i v i n a r i tantum potest t u m praecipue,
cum cod. I auxiiio d e s t i t u i m u r . I b i conjecttira opus f u i l , cum suum cuique j u d i c i u m ex apposita l e c l i o n u m

NOT.E.

(104) 1, 27. (109) I I I , 15.

(105) 1, 25, 35, 36. (110) 1, 1.
(106) I I , 16. (111) 111, 32.
(107) Quae a bonorttm scriptortim aiictoritalc re- (112) Petrunt Dam. I I , 63. Roffridum 11, 4 5 . 4 8 ;
c e t l i i n l , haec fere sunt : n o m i n a i i v i absoluii, v. g. cf. c. 72.
I , 8. dilalum 27.11, 7 4 ; I I I , 23. futurum; 1. 52. do- (113) 1, 37. 6 1 .
cendi; 11, 92. redeunles; I I I , 7. remorati. Quin no- (114) E t i a m I I , 9 1 , 9 2 , de electione F r i d e r i d
m i n a t i v t t m srepe conjungil cum ablaltvis absolulis, summa cum diligenlia recognovit.
m I I I , 19, Hildebrandus — consilio habito, eligunt. (115) l u his quae magna ex p a r l e c u m ipsis d o -
Venire in j u n g i t ablalivo, I I , 15, 3 0 ; nocere accti- cumentis comparare possumus, uunquam l a l s i t a t i s ,
salivo 111, 2 0 ; dehortalus pass. legitur I I , 1 7 ; me- raro erroris vesligitim deprebendimus.
moratu» est I I , 9 0 ; parvissimus I I I , 10. Alia mtntis (116) E . g . 1 , 1 , 2 .
bene v e l ex ttsu sacrorum l i b r o r u m dicia non m o - (117) I , 5 ; 11,9 15, 24.
r o r . I n scribendo saepe praepositiones cum n o m i t i i - (118) De cod. b i b l . Chis. v. A r c h i v . I V , 529.
bus c o n j u n g i t , quod nos non seinper retinuimus. (119) Ubi si quid de rebus novi imest, t y p o r u o i
(108; 1. 25. interstido indicavimus.
441 CHRONICON CASINENSE. — PROLEGOMFNA. 462
v a r i e u t e ferre hceat. Orlbographiam datnus, qua ipse atictor, tesie codice autographo, usus est ( 1 2 0 ) ;
iiilerpnnctionem quoque ubi fleri poterat retinuimus (121), caeteris locis secundom auctoris coosuetudmem
resiHoimus. C a p i t u m o r d i n e m et numeros damus e eod. 4, p r i o r i b u s numeris i n margine additis. I n c o d .
! . capitum divisio apposita littera K mdicata est, m u l t u m a posteriore diversa.—Qua» explicatiene iodigere
videbanUir, breviter enodare tentavimus, praner Angeli commentarios p l u r i m u m usi insigni Galttilae
opere, et c h a r t a r u m documentis i b i impressis, T o s t i i quoque Historia Casinensi nuper edita. T e m p o r u m
notas ubi fleri poterat adjecimus, m u l t u m ea i n re adjutt Alexandri D i Meo Annalibus regni NeapoitUni,
cfp*lUa^t79&, 1810, 4«, p r o d i e r u n t : magttae doctrinae et acuti ingenii opus, quod summae nobis fuit
utiiiuiis, quamvh P m H t i e m w H k cuibus anctor pluritnum t r i b u i t foedaUim sit

II
P E T R l N A T A L E S , V I T A , SCRIPTA.

P e l r u s , diaconus ac bibliothecarius Casinensis Cbronicon qnod imperfectum Leo re&qoerat usque ad a.

1138 continuavit. Hic c nobilissima c o m i t u m Tusculanensium stirpe o r t u s , natus est cirea a n n u m 1107
(122), c ex patre Egidio, natione Romano, Gregorii Romanorum patricii et consulis filio (123). t G r e g o r i u s
autem Hle filius f u i l Gregorii de Alberico c Romanorum ducis et consulis (124). i A l b e r i c i patrem novimus
G r c g o r i u m , cujus maler fuisse videtur Maroza, quae post A l b e r i c i principis e t o m n i u m Romanorum sena-
t o r i s (125) morlem (a. 954) omnitim Romanorum scnalrix appellatur (126) 959, Nov. 1 . S e d c u m hoc
nnnus c e r t u m s i t , gencalegiam Petri subjicimus inde a p r i m o illo Gregorio, ope historiae m s . c o m i t u m
Tusculauensium a C l . Galetti contextnc, cujus excerpta a Giesebrechtio accepimos.
Cregorius de Tosculana,
Romanorum consul dux et senator (127).
Uxor Maria (128).

Theofilactus (129) q u i et Romanus (130) q u i et Albericus comes palatii Theodora (132) uxor
Benedictus V I I I . Johannes X I X . consul dux et patricius Pandulfl Salernitant
1012—1024 1024—1032. Romanorum (151). filii W a i m a r i i 111.
Uxor Ermetina.

Theofilaclus (133) q u i Gregorius Lateranensis Petrus Rom. Octabianus (136).

et Benedictus I X . et Tusctilanensis comes, consul.
lQ2fec-1044. Romanorum patricius dux
consul dux et senator (134). et senator (135).

Johannes infans (137), Petrus. Gregorius p a t r i - Gregorius. Otto.

natus Oct. 19. roor- cius et oon-
t u u s O c l . 2 8 . a. 1030. sul (138).

^toleroeus consul Gregorius (140). Petrus (141). Egidius (142). ladara (145).
Romanorum et r
comes Tusculanae (139). i

Ptoleincus U . consul R o m . (144) Petrus Petrus Guylla

u x . 1. Bertha f. H e i n r i c i V. 1116. pnefect. diaconus. ux. Landulll
2 . filia Leonis Petri Leonis. de S. Jobanoe (145).
Obiitll53.Feb.25.
I

R e f i n u l f u s (146). Jonathan
comes Tusculanus M47).

NOTiE.
( 1 9 0 ) Eam ubicunque ipsa c o d . ! . verba exuiben- signa quidem ipsa non servavimus, at nostra eodem
l u r religiose servavimus, quamvis eum e. g. simplex semper loco posuimus, praeter interrogationis signa,
e l o c o diphthongi positum postea correxisse sit quae i n i t i o senlentiae omisimus. Scribae sententias
v e r i s i m i l e . Sed ea ipsa festinantins scribentis ne- roajorcs duobus punctis appicta virgula c l a u d u n t :
g l i g e n t i a ostendere videbatur, quomodo circa ea quod Leo non fecit.
ipsa tenipora acciderit, u t distinctio vocalis a d i - (122) V. infra n . 50.
p h t b o n g o i n desuetudinem veniret. (123) V . Petri i n cod. Cas. 257, f. 15, 16, ap.
(121) Ususest virgula siroplici et puncto imposita, A n g . de Nuce io nolis ad P r o l . I . IV, quam ab ipso
p u n c t o miitore et fiuali, et signo interrogandi, quod Petro scriptam csse et Angelus asserit et V . D.
super voce cui iitterrogationis vis inesl, collocat, Giesebrecht quaerenti m i b i confirmavit : q u i post
deinde finita sententia repetit. Curam quam h u i c verba 1.1. allata eam a 1. I V , c. 66, v i x diversam
quoqne rei adhibuit, creberrimae demonstranl signo- csse a i l , praeter extrcma verba, quae i b i n o u v i .
r o m a scriolore oositorum f a c t x correctiones. Nos Descripiionem codicis videsis i n Apnalibus nostris
463 LEONIS MARSICANI E T P E T R l DIACONI 454

Petrus i g i l u r a. D. 1115 sub G i r a r d o abbale a parentibtts suis bealo Benediclo oblatus (148)', alque sttb
eodeiu abbate (149) per 8 ferme annos e r u d i t u s e s l (150), i n s l i l u t i o n e usus Guidonis,quem moribus v i l a q u e
praecipuum, sermone et sensu cxcelluisse ait (151). Quetn eqtiidem non d i v e r s u m p u l o a Guidone monachu
Casinensi, q u i A l b c r i c i visioncm descripsit, c v i r i n humaita eruditione c l a r i s s i m u s , religione et vita

NOTiE.

V . 124. De vita P e t t i cf. I V , 4 0 . Fatleschi Duc. Spol. 154. Cf. C h r o n . Cas. I I . 60. 7 7 .
(124) Chr. Cas.1V, 113. Desider. 111 p r o l . Gatt. I l i s t . p. 252. N e r i n i 3 8 7 .
(125) M a r i n i Pap. D i p l . C. p. 155. P e i r i Dani. Opusc. 19, 3. Mttrat. SS. IIP>, 340. 3 4 1
(126) I n E x c e r p i i s Stiblac. a p . M t i r a l . A n l . V. 7 6 9 : e l P e l r i diac. catal. pontificum.
senutrix, 9 6 1 . A u g . 8, b. mem. 979. Mai. 2 8 , Grego- (134) A. 1030. Johanneni filium c x l u l i t , v. e p t -
rius ittustrissimus vir fil. Maroze senntricis, per apo- taph. ap. G a l . P r i i n i c . n . 8 3 ; 1032, patriciatus no-
stolicam preceptionem rector monaslcrii S. Andreat men sibi vcndicabal, Bonizo n . 8 0 1 ; 1033, Jun.,
apostoli et monasterii S. Lucia' quod vocatur Rcnali, Gr. de Toscotana in cliarta Farf. tesie G a i e l t o ;
9 8 1 , Feb. 9, ib, — Benedictus V I I lilitis Deusdedil 1058 Benedictum X papam c o n s t i t u i t , Bonizo 8 0 6 .
a Petro in C a i a l . P o t i l Tusctilanensis nppellalur, L c o Osl. I I , 9 9 ; 1059, A p r . 15, pro anima P e t i i
C h r o n . Cas. I I , 4 , propinqutis A l b e r i c i majoris. f i l i i bona l a r g i i u r , Borgia Vell. 1 8 1 ; 1064, J a n . 5 0 ,
Hujus c u r i i s erat j u x i a basilicam S. Aposloli, Exc. niortuiis /uisse vidctur, G a l l . f l i s l . 1, 2 3 2 ; c e n o
Suolac. p. 773, j u n i o r i s domus j u x l a S S . Aposiolos, 1068, F c h . 18, i b . 2ri3, De eo C l i r . Cas. I I , 9 9 ; l l i ,
G a l e i l i de Vestar. p. 14. Marozain i g i i n r cx cousatt- 17; I V , 133. Borgia Vell.167. Nerini 387.
g u i n i i a t c A l b e r i c i 1 fuisse exislitno, non u x o r c t n , (135) 1032 commemoraiur a Bonizone p. 81>1,
n a m i l l u t n i u l c r ipsa sponsalia i n o r l u u n i essc, t r a - nescio an diversus a pracfeclo a. 1059 in A i i n . R o -
d i t Benedictus iitonachus S. A n Irene c. 54. manis. Petrus Dam. ad eum ni fallor d i r e x i l ep. 8 ,
(127) 979, M a i . 2 8 , constil ct dux; 9 8 1 . F e b r . 9 , 5 ; 1065, Dec. 2 6 , Casinensibus boua l a r g i t u r c u m
ilt. t i r , f. Maroze, Exc. S u h l . , 986, J u n . , Rom. filiis.
senator, G a l e t t i ; 987, A p r . 9, consul et dnx , N e r i n i (136) 1064, Mai. 2 4 , ap. G a t t . H i s l . p . 2 3 4 .
SS. Bonif. et A l c x i u s , p. 378 ; 999, Dec. 2, excel- (137) V. n . 35.
tentiss. vir qui vocatur de Tusculana atque prefectus (138) 1064, J a n . 30, ap. Galt. H i s t . 232 ; 10f.S %

navalis, G a l e i l i d e Primicerio 230. Pa t rici u m vocat Febr. 18, i b . 2 3 3 ; 1077, Sepl 24, piw memorice, ib.
Pelrus diac. i u c a l a l . pap. C o i n m e m o r a i u r in Vita 236. De eo C l i r . Cas. 111, 60. I V , 6 1 , 1 1 5 , c t c p i s t o -
S. N i l i c l ap. T b i e t m a r u t n I V , 5 0 . Eurndem (ut l;e infra i m p i e s s x .
Provana conjecit, S l u d i c r i t i c i , p. 176) Silvcster U (139) C. 1105. C h r . Cas. I V , 2 5 ; 1111, i b . 3 9 ;
legatum ad i m p . m i s e r a l . tesie ep. cjus iu cod. 1116, ap. Falc. Benev. a. 1116. Circa a. 1128 c p i -
B a m b . , ubi Gregorius Tusculanus vocatur. O b i i t , stolant s c r i p s i t q u a m mox dabimus. Morltius fuit i t i .
cuttt u x o r e , aule 11 J u n . 1012, teste Galello. Sed Junio 1130. Obiit K a l . A u g . Necrol. Cas. cod. 4 7 .
eumdem omnibus his iocis v i r u m i n t c l l i g e n d u m esse (140) HicGregorius forlasse is est quem a n . 1 0 9 4
non conicndo. cum tilio Theodolo commeuioratiim iuvenimus a p .
(128) E c c a r d . C o r p . I I , 1610. M u r a i . SS. III*», S i g e b . a d a n . 1105. c. 1128 epistolas scripsit.
3 4 2 ; U \ 559. (141) 1077, Sepl. 2 4 , Cl.r. Cas. I I I , 60. G a t t .
(129) I t a ipse nomen subscripsit 1014, A u g . 2. l l i s t . 236, Fortassc non diverstts a prsefeclo q t t i 2
C a l . P r i m i c . 2 4 9 ; M u r a t . S S . ll»>. p. 521 ; 1015, A p r . 1116 o h i i t . A u n . U o m . in M o n . , SS. V , 4 7 6 .
Dec. 4, i h . , p. 526. Cf. Petr. diae. C h r o u , Cas. I I , Etsi l i l i i hujus P e i r i Ptolomeus fuisse d i c i l n r avun-
2 7 , 5 5 . C a l a l . pap. Reg. ap. G a i l u l a m l l i s t . 236, culus a Falcoue a. 1116.
Cod. Cencii ap. Murat. S S . I I I ^ . 359. Vat. ib 3 4 1 . (142) V. cod. 257 et epislolas.
E c c a r d i i b . 342. P c l r i Dam Opusc. 19, 3. Boniz. p. (143) C. 1128 viro nupsit. E p . Gi< g o r i i .
8 0 1 . Falteschi Duc. Spolel. p. 158. Tesle Galielto (144) 1117 Beriam d u x i t . Chr. Cas. I V , 61 ; 1 1 3 0 ,
autc 30 A p r . 1012, papa f u i t . i n d . v u i , mense Junio, Ptotemeus, Dei gratia Ro-
(150) Tcsle Galetlo non diversus a ponlifice. l n manorum consul, fitius quondam b. m. Ptolenni
placilo a. 1015 vocatur : D. Romanus consul et dux Casinensibus sccurilatein l e r r a marique p r o m i i l i t .
et omnium Romanorum senator atque qermanus pramo- Hcg. Petri f. 252. A n n o 1137 i n v e s i i l u r a m ab i n i p .
minuti depontilicis, M u r a l . S S . 11^,524; 1024. A p r . r e t i p i t . C h r . Cas. I V , 1 2 5 ; 1141, Mar. 14, Thoto-
2 0 , pre:ceptum dedil suncli Gregorii U o i n . ccenobio, meus de Tuscutana cum socero Leone Pelri Leonis%

j a m papa ; G a l e t i i . V. Petr, diac. C h r o n . I I , Nerini p . 394. Obiit 1155, Feb. 2 5 . C h r o n . FOSSJD

00, i t Calal. P e l r . D a m . Opusc. 19, 3. Boniz. p. Novae. De Ptolemeo ejusque posteris cf. n o l * . a d
8 0 1 ; M u r a t . S S . ilP>. 3 4 0 , 5 4 1 . IV, 25.
(151) 999. imp. patatii magister. Gal. P i i i n i c . 2 5 0 ; (145) V. iufra epistolam L a n d n l l i .
1013, M a i . 25, consut et dux. Galetli tlel Veslara- (146) 1137 obses L o l h a r i o d u i u r , C h r . Cas. I V ,
r i o , p. 1 4 ; 1028 , J a n . , illuslriss. vir et comes sacri 125. luaino, leg. Raino. M a r l . CoII. 1, /57.
Lateranensis paialii
% lcsle G a l c l l o . A . 1052 i n o r l u u s (147) 1163, Feb. 5, N e r i n i p. 404 ; 1168, R o -
fuisse v L l c l t i r , c u m a Bonizoue p. 801 non cominc- mtiald. Sal. Cf. Borgia V e l l . 247.
m o r e l u r . 1045, J u n . , 2, bonat memoriw ap. Borgiam, (148) Quinquennis cod. 257. l)e v i r i s i l l . c. 4 7 ,
V e l l e i r . 107. D e c o Petrtis diac. C h r o n . Cas. I I , 60; primo w t a l i s luslro. C l i r . I V , P r o l . c. 66. Sed a.1128
I I I , 17; I V , 115, iu Catal. pap. et Heg. ap. G u l l . annorum 2 1 se fuissc d i c i t , De viris i l l . 4 7 , e l c o t l .
l i i s l . 27)2, 233, 234, 256. Desid. D i u l . I I I , p r o l . 257. A n n . 23 Vitaiu S Placidi scripsit, vel in e x s t l i o
Borgia Vel. 1 8 1 . Gal. P r i m i c . 83. 230. Ughell. I , adhuc posittts vel sintim posl r e d i l i t m ; a. 1133 V i t a s
98. Mttral SS. IP>, 525. Pelr. Dani. Ep. 8 , 4, qui Er- alias, ab assidua archivi ccenobialis scrulatioue qnse
inclinam nominat. ci a Seniorecto a u i e a . 1134 dtidum injuncta f u e r a t
(132) 1054, Feb., vocalur ptia quondam Gregorli per ainicos avocalus. Quarc c. a. 1107 eum n a t u r u
Rom. consulis et ducis, tnoriuo Puiidiillb monacha esse cxistimo.
Sanctse Maria?; v. Di Meo, Anri. Neap. V I I , 359, (149) O b i i t 1 7 Jan. 1123.
584 ; I X , 85. (150; C h r o n . l V , 6 6 . C o d . 257. De viris i l l u s l r . 4 7 .
(155) Bonizo p. 8 0 1 . Puer lere deccuiiis electus (151) D c v i r i s i l l . P r o i .
esl, lesle Hodulfo Glabro 4, 5, anlc 15 Nov. 1032,
 465 CHRONICON CASINENSE. — PROLEGOMENA. 466

probatissimus, i tesle P c t r o j i o s l r o De v i r i s i l l . (c. 41 cf. Chr. I V , 66), ubi cumdcm Historiam Henrici
imperaioris scripsisse refert : i pnelerea qua» i n h i s l o r i a Casinensi decrant, a lempoi ibus scilicet Odcrisii I
usque ad bunc diem a d j u n x i t . i Sed n u l l u m b o r u m exslat vestigium. Praeler cum i n s l i l u t o r c m suum ap-
pellat etiam P e t r u m Diaconum (152), declamatorem insignem, q u i < e civitalc Theanensi de qua oriundus
erat egrediens, Casinum venit, aque Odcrisio ahbale monachus factus est. > Sub his igitur magislris Pe-
t r u s a q u i n t o u l a i t selalis anno d i v i u i s expositionibus et priscis annalibus a d h x s i l , discipliuis aulem libe-
raiibus nequaquani operam dedit (153). Poslea vero cum Odcrisius 11 < abhaliain reliquisset (154), ad exsi-
liuni aemtilorum stiorum facienle invidia directus est, > a. D. 1128(155), ab abbatc scilicet Scniorecto
(156) p r o p t e r patris ctttn comilibus Aquinensibus, Casinensium hoslibus, f a m i i i a r i t a l e m . A l i n a m tunc se
recepisse videtur, cum i u cxsiiio positus, 2 1 aelalis anno passionem sancti Marci episcopi Alincnsis de-
s c r i p s e r i t , i rogalus ab Adenulpho ejusdem urbis comile (157). > Eo autem tempore epislolam accepil a
Ptolemeo p a t r u o , his vcrbis ( 1 5 8 ) : < Plolemeus, Julia slirpe progeniius Romanorumque consul excellcn-
< tissimus, Petro nepoti carissimo salulcm. Relatum esl tiostrae gloriae, quod Seniorectus emisit lc a
< Casino. Quapropter, si ad nos r e v e r l i volueris, et le c i patrcm tuum hoiicsle r c c i p i a m , ct l i b i cunctas
< basilicas Casinensis ccclesiac t r a d a m . Per Landotiem vero nostruut ncpotem, consobrinum l u u m , has
< l i t t e r a s t i b i t r a n s m i t l o . Yalc. Data 12 K a l . J u l i i , i n casiro N e p l u n i . » A l i u d refugium ci Gregorius pa-
truus' ejus obtulit, hanc millens epislolam, quaut per Joau. Mabillon e cod. Cas. dcscriptam evulgaveruut
Marlene et D u r a n d . , Coll. ainpl. vol. I , c o l . 705 : < Gregorius, Gregorii Uoinanorum consulis filius, Petro
< nepoti suosalutem. Tuas acccpiiuus lilteras, quibus [M. q u o j te ejectuiu a Casino narrabas. Gaudio hcta-
i tus suni non m o d i c o ; nam paler luus [M. meus] me fratremquc meum Plolemeum derelinqueiis comi-
< l i b u s mendicis (159) adhicsit, unde ipse egens pamc ct inops efleclus, et [M. u l ] tu de Casino ejeclus es.
< Quapropler suadeo [Cod. Casin. 257, f°50, suade] patri l u o , u l ad nos r c v c r l a t u r . T i b i a u l c m monasie-
< r i u m meum quod i n Villano silutn esl t r a d a m . > E l ad patrem ipsius h x c s c r i p s i l (160) : < Gregorius,
< G r e g o r i i Romanorum consuiis filius, Egidio f r a l r i amando salulem. Romanorum i n v c n i l u r i n s c r i p t i s ,
< de a n t i q u o r n m via parenlumque mandatis rccedere n u l l u i n debere. T u autem ine fratreroquc l u u m Ptb-
< lemeum derelinquens, comitibusque m c n d i c i s adliairens, ad nos usque inpraescns tcmpus reversus non es;
< u n d e e t l u egens eflectus, et filius tuus de Casino cjcclus est. Unde una cum co ad nos r e v e r l i studete,
< q u a t i n u s ita de vobis s i c u l de uobis c u i a m g e r a m u s . Jadaram vcrosororcm tuam scias j a m v i r o t r a d i t a m
< esse. > Quibus admonilionibus Egidius v i d c t u r a societalc c o m i l u m i l l o r u m esse revocatus : cerle Pctrus
noster n o n m u l t o posl i n monasterium i l c r u m e s i receptus, et i u gratiam r e d i i t cumSeniorecto,cujus ex ore
se p l u r i m a audiisse eortim quae scripseril r e f c r t , prologo l i b r i IV ; in Chronico cum multa cum laude c o m -
nienaoral, et compiura ei dedicavit opera, q u x eo jubenle scribenda susceperat.
P r i m u m autem ejus opus, u t j a m d i x i m u s , f u i l Patsio beati Marci et tociorum ejut% q t i a m , u t ipse a i t ,
< s c r i p s i t ad OderUiutn I I . > Marcus quem p r i m u m sibi ftiisse cptscopuiti, sancti Petri discipulum, A t i -
nenscs ferebant, i n magna i b i cum Nicandro et Marciano m a r t y r i b u s sanctaque Daria babebalur* veuera-
l i o n e , exslanlque ab aliis conscripta gcsla illoi uttt cutn translalione atque miraculis, cdila i n Ugheili l l . sacra
v o l . V I , p. 408 sqq., c d . 11; in Joan. Mabillon Musco l t a l . I I , p. 2 4 7 , et i n A c l i s SS. A p r . 111, p. 5 5 8 ; J u n .
I I I , p . 2 6 8 . Ea autem omnia diversa essc a P e t r i opere, ^probant verba qnae ab eo i n Hittoria pastionit
tanctorum martyrum Marci% Nicandri et Marciani scripia commemorat UghcIIus I . 1. : < l u l e r omncs fcre
urbes quasOccideutis liinen i n c l u d i t , Alinensem c i v i l a l e m antiquissimam esse perspicuum cst. Hatic rcx
S a l u r n u s , p o s t q u a m a Jove filio pulsus est, posl c i v i i a l i s Sipoiitinaeconstittiliouem secundamin toloOccidenti
condidit,atqtieAtinamappcilavit.Ilaecilaque ad q u a n l u m c u l m e n evecta, e l quam polculissima ct doctissima
e x s t i l i t , et quales quanlosque artifices h a h u i l nossequi c u p i t , Historiam L i v i i et V i r g i l i i ^Eneidem relegat,
bipie qualis o l i m viguit facunde descriptum i n v c n i c t (161). > Praeterca P e l r u s , dettructionem et rettaura-
tionem A:ina? urbit in beati Marci adjunxit historiam (162), et inventionem corporis beati marttjris Marci
descripsit (163), < nec non Vitam sanclce Darias uxoris tancti Nicandri. > A d d i d i t Miracula sanctorum mar-

(152) I b . c . 3 9 . edidit, nos collaio cod. illo emendatas sistimus, be-

( 1 5 3 ) P r o l . 1. I V , Divinis apprime litterit imbutut neficio V . D. W i l l . Gicsebrechl.
c. 1 0 8 . Cf. 113. (159) Quos Aquinenses fttissc e vetbis Petri supra
(15-4) A . 1126. adductis collegisse m i h i videor.
( 1 5 5 ) De viris i l l . 47, cetatit 2 1 . I b . et cod. 257. (160 Cod. 257.
(156) 12 J u l . 1 1 2 7 - 4 Feb. 1137. (161) Imo fruslra r c q u i r e t . A l i t e r idem in I l i s f .
(157) De v i r i s i l l . 47. jQuem non divcrstun exisii genlis Trojana; ap. T o s t i u i n 2 , 118. Capin. Ati Tro-
m o a b Adenulpho coiu. A q u i n . C h r o n . Cas. I V , 88, janus civitatem Atinam construens nomen, etc.
commemoralo, cum Atina comitibus A q . subdita (162) De v i r i s i l l . . c. 47.
f t i e r i l . Derebus Atinensium Pctrus quaedain addidit (165) Chr. Cas. I V , 66, translatwnem beati Marci
ad L e o n e m I I , 79. in civitate Atina De viris I I I - c. 47.
(158) Has epislolas, qttas e c o l . 257 Aitgflus I . I .
467 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONI 468
tyrum Murci, Nicandri et Marciani (164), e l cuin assiduus essel i n eorum c u l t u , scripsh de fetttvitate
beati Marci sermoncs 8, de vigitiisejus dnos (165), sermonem de sanelo Nicandro, de sancto Nicandro et
Mareiano sermonem de translatione; p o r r o hymnos 6 rn eorum taude composuit, et cantus beati Marci dicta-
viu Ex hac tanta s c r i p t o r u m copia Ughellus manuscripla penes se servari professus est Y i t a m s a n c t o r a m
c u m historia translationis et m i r a c u i i s , canticum quoque i n festivitate beati Marct c a n c n d u m ; sed n i m l
h o r u m etlidit neque flagitanti Danieli Papebroch concessit : q u i cum nttm ea unquam habuerit UgbeDns
d u b i t a v e r i t , r e f c l l i t u r verbis ab eo e V i t a per P c t r u m conscripla allatis, quae i n caeleris non i n v e n i u n l u r .
A d nos autem n i h i l eorum q u a n t u m scintns pervenit, praeter sermones aliquot i n cod. Casin. 561 s e r v a t o s
(166). Petrus autem ne his quidem quae ipse e d i d i l contentus, etiam a Petro s a n c l * Romanae Ecclesiae
subdiacono e l Casinensi monacho precibus i m p e t r a v i t , u t passionem beati Marci versibus adornaret ( 1 6 7 ) .
E a m , quam i n verbis supra allatis animadverlimus fingendi licentiam vereor ne pari modo a t t u l e r i t a<J
proximum quod suscepisse v i d e l u r opusculum. Nam c vicesimum tertiutn aelatis anntim agens(168),> a
Gregorio episcopo, quem Terracinensem fuisse suspicor (169), adtnonitus esl, ut Gesla sarrcii Pkacidi quae
Gordiano t r i b u i t , ex Graeco i n L a t i n u m sermonem transferret. Hacc e n i m , u t ipsePetrus auctor est i n a l i a
tjusdem Yitae editione (170), S y m e o n q u i d a m presbyter ConstantinopolitanusSalernam atluterat, a. 1 1 1 5 ,
Graece scripla per Gordianum Placidi s o c i u m ; Joanncs autem monachus Capuanus Casinum i r a n s m i s e r a *
ad Raynaldum m o n a c h u m , cujus h o r t a t u Petrus ea se transtulisse refert. Prius autem o p u s c u l u m , i n q t i o
Symeonis nulla mentio fil (171), < disponebam, i n q u i t , ad Ptotemeum Romanorum consulem d i r i g e r e , se<J
p r i u s censui eum tuo (172) r e n i t e n l i c o l h u r n o elimare. > Yides cum patruo i n g r a t i a m eum rediisse, sed
n o n d u m , vel non m u l t o anle, c u m Scniorecto, c u m , < propter t a n l i coenohii perturbaiioncm noslriqoe e*-
siliiaerumnas i d aggredi, > i n i l i o rectisavisset. Hacc i g i l u r Vita qua? incipit : < Poslqnam sutnmi regis »
integra nondum edita esl, namque Kbro De j u s l i s Casin. inserta est (175), cum prologo ad G r e g o r i u m
scripto, eam abbreviatain esse apparet, cum ad Gordiani opus lectores identidem ablegentur. Postea a u -
tein, nondutn conlenius fabulis qttibus Vita Gordiano supposila scatet, denuo eam exaravit, multtisque i n -
terpolavit figmenlis, quae partitn e x s t a n l i n V i l a a Surio (174), Mabillonio (175), Bueo (176) edita, p a n i o i
latent i n codicc quem Regeslum S. Placidi Casinenses vocant; quanquam omnia ista Gordiano Petrus
t r i b u i t , et num ipse ea ingesserit, non plane constat. l t a "enim post finem Vitae pergit ( 1 7 7 ) : < H u c u s q u e
Gordiautis patris Beuedicli discipulus,, q u i , etc. Ea vero qoae a temporibus V i l a l i a n i papae usque ad H e i n -
r i c i et A f e x i i imperatorunt tempora evenerunt, jttssu reverendissimi Casinensis archimandrita! R a y n a l d i
Petrus Casinensis diaconus ex cosinographia Theofani e l ex chronographia Romanorum pontificiim e x c e r -
pens, j a m dicLc bistoriae a d j u n x i t . I n c i p i t : < lempore i l l o quo conslans imperator > elc. Cjeierum diftV-
cillimas iilas quaestiones de aclrs Graecjs n u m unquam scripla f u e r i n t , de Symeone presbytero an fictitius
s i t , de Stephani Aniciensis ignoli praeterea v i r i paraphrasi et epistola, n u m et hae a Petro c o n f i c t x , de r i -
d i c u l i s p l a n e epistolis aliisque d o c u m e n t i s , i n Regesto S. Placidi quod l i t t e r i s L a n g o b a r d i c i s Peiri itoslri
aetate exaratumesse Gattula asserit, scrrptis, editis ad calcem C h r o n i c i Casinensis V e n e l . 1515, P a r i s i i s
1603, cujusnaro ea fettts s i n l exislimanda, eas i n q u a m quaestiones, cum a nostro proposiio sinl alicnae,
b i c examinare non a t l i u e t , magnaque c u m eruditiene et d o c l r i n a [discussit Jacobus Bueus i n Aclis S S .
Octobris I I I , 65 sqq. Nobis auimadvertere suftlcit, P e t r u m quibusvis fabeliis facillime manus dedisse, e l si
c a s n o n ipse excogitavit, promptissimum fuisse ad adoplandas eas suosque i n usus vertendas. Nam docu-
menta illa aperte falsacum a Leone ne verbo quidem commemorata cssent, a Petro p r i m u m sunt i n lucent
p r o i a t a . Ita J u s t i n i , J u s t i n i a n i , Tbeoderici crga Castnense ccenobium favor e t munera i n C b r o n . I V , 113-
c o m m e m o r a n t u r ; regesto autem suo e l pottentosam T e r t u l l i donationem inseruit (178), et Desiderii n o n
tnelioris notae p r i v i l e g i u i n (17^), quae prae caeteris hic c o m m e m o r o , quia Lconi vel ignola vel lide p r o r s n s
indigna visa fuisse a p p a r e t : Benedicti VlTlatttem bttlla (180) ad verbum ex ipso Leonis t c x t u d e s c r i p u cst^

NOTiE.

(164) Omnia haee 1.1. enumerantur. Benedicti temporibus in Casinensi gymnatio sapientes
165) Vel unuro, alterum de v i g . N i c a n d r i , c t quam piurimi fuerint, istius passfo de Greco in Lali~
M a r c i a n i , testc c. 47 De v i r i s i l t . num a nulto translata fuisset; ulrecens eo a l l a i a esse
(166) V. J . B . M a r u m ad cap. 47 De v i r i s i l i u s t r i - mittiine videalur.
bus. (172) Gregorii.
(167) De v i r i s i l l . 45. (173) A. Mai, Nova Coll. V l . B , p. 2 4 7 .
(168) Ex prologo hujtis Vitae, quem soltim ex (174) 7, 746 ed. ! ; 5 , 657 c d . I I .
schedis Mabillonii e d i d e r u n l M a r t . e l D u r . Coti. V o l . (175) Acta SS. 0 . S. B. 1, 45.
V I , c o l . 785. (176) Acla SS. Oct. I I I , p. 114.
(169) C h r . Cas. I V , 4 2 . (177) A p . Galt. H i s t . Cas. 916.
(170) A p . Constantium Cajetanum in V i i i s SS. (178) Tosii 1 , 77.
Siculoruni 1, 1 8 5 ; quas ex soia Buei disserlalione (179) I b . 1, 89.
€»gnovi. (180) Ib. p . 2 5 1 .
171) Quin i m o scribit : Nam quum ab ipsis hAe%,;
 469 CHRONICON C A S I N E N S E . — P R O L E G O M E N A . 410.
E o r a m i g i l u r falsitas quin e l ipsi perspecta f u e r i t , v i x licet d u b i t a r e , cuin p r x s e r l i m post r e d i l u m a b e -
niorecto sit caenobii cartularius, scrinarius e l bibliothecarius conslilutus : quibus eum l i l u l i s v i x d u m m o r l u o
iUo o r n a t u m videraus, Chr. Cas. I V , 108. Quoanno Casinum reversus f n e r i t , non l i q u e l ( 1 8 1 ) ; m i h i vero
e. a. 1130 evenisse v i d e t u r , nam cum a. 1133 hagiologica q u x d a m ad Seniorectum scripscrit, in prologo
Vitae sancti Severi i t a l o q u i l u r : c Hic nempe (Kaynaldus) dum noslram exiguitatem i n diversorio legisla-
toris fluctuanlem reperisset, e l ocenobialibus negotiis me i r r e l i l u m vidisset agnovisselque quod assidiia
p r x c e p t o r u r a alque l o m o r u m i n q u i s i l i o n o s t r i pecloris a n i m a m (prohiberel) libros s c r u l a r i deiloquos, »
elc. Vides a d u m b r a l a m b i b l i o l h c c a r i i occupationem, q u i n ipsam regesti Casinensis confeclionem his verbis
i n d i c a r i existimo. Regeslum e n i m Casinensis coenobii sive librum, u l ipse a i t , privilegiorum, opus m a g n x
molis (182) maximaeque u t i l i t a t i s , quod i n t e g r u m Casini servatur, l i t l e r i s s c r i p t u m Langobardicis, jussu
Seniorecti abbalis disposuil describique mandavit (183), cui et < prologum fecil ex rogalu Raynaldi s u b -
diaconi Casinensis (184). » Cujus operis ea e s t c u m l i t t e r i s nostris c o n j u n c t i o , ut p r x f a t i o n c m ex C I . Gat-
tulae l i b r o (185) integraro liccat ascribere.
Reverendissimo atqne sanctissimo Patri SENIORECTO fSeniorelo G.] PETRUS, fiiiorum ejus infimus, debitce
obedientice servitulis obsequium.
Injunxerat nobis jamdudum (186) Pater tua venerande sagacitas, ut privilegia nostro coenobio a Romanis
pontificibus facta volumine sub uno describerem. Difficile opus nempe, et nostris temporibus inusilatum, ob
id vel maxime quia munimina quce ex [et G.\ incendio duabus vicibus erepta sunt, vetuslate jam pene con-
eumpta et ad nihitum sunt redacta. Quod igitur agerem, vel qualiter id perficerem nesciebam. Quod ub
vestra advertit prudenlia, nostram exiguitatem talibus monere est adorsa affatibus : <* Quanta sil his qui muir
dum diligunt transiturce caritas patriaj, liquidius nosli; nullis etiam muneribus 9 nullis minis 9 nullis pertur-
vationibus a ditectione patrias recedebant, Quirites quippe 9 qui et armis illam defendere ac edificiis illustrure
modis studebant omnimodis. Quodsi illi perituram ac lerrenam patriam tanto diligebant amore 9 quid nobis
pro perenni ac indeficienti agendum sit adverte. Enimvero dum ad curiam nostram Rapberlus exceltentissi-
mus Capuanorum princeps (187) advcnisset, et de his interdum locutio oriretur 9 hortari nos quam muxime
ccepit 9 ut ea quce de privilegiis scribendis olim prceceperas, ad effectum perducerem. Vnde quia usque in /10-
diernum res ipsa dilata est, vola simul et jubeo 9 ut privilegia pontificum, proecepta imperalorum y regum,
ducum ac principum 9 nec non oblationes quorumcumque fidelium uno describanlur volumine. » Vestram igitur
ubiinhoc voluntalem adverti 9 parui, quia non parcndum impium et profanum adverti 9 nam teste Deiloquio 9

< quasi peccatum ariolandi est repugnare, el quasi scelus idololatrice nolle acquiescere (/ Reg. x v , 2 3 ) . »
Qv&ntum autem difficultalis opere sim expertus in isto 9 cx ipsis oblationibus evidentisssims comprobabitur.
Maximo autem adjutorio in hoc nobis venerabilis Leonis Hostiensis episcopi historia fuil 9 qui a beatissimo
Patre Benediclo sumens exordium, de Cassinensis camobii rebus ulilem nimis librum descripsit, in quo
oputentiam tantamsui sensus expressit, ut pene nihil eorum omitteret quaz in eodem evenere ccenobio (188).
Tanti namque viri studium in hoc opere sequens, licel adsequi nimis impari sensus (acuttate nequiverim 9

ordinem tamen oblationum prout ab eo statvtum est posui. In sex porro decisiones librum statui dividere
istum : in privilegiis9 in pra>ceplis 9 in obtationibus (189), in libcltis, in renunciis, in sacramentis. Quapropler
vestrce paternilatis excellentiam humili devotienis obsequio flagito, ut sanclitasjua opusculum istud gratissima
menie perctpiat, et si in aliquo minus \orlc inveneris, veniam clementer accommodes.
L i b r u m i g i t u r eo lempore p r i m o s c r i p l u m , i l a i n s t i l u i t , u t sequenlis teinporis documenlis s p a l i u m r e l i n -
q u e r e l u r ; nam roulto recentiora eidem inesse p r o b a l e. g. epistola W i b a l d i ex eodcm impressa (190). A d
fidem autcm operis quod a l t i n e t , j a m vidimus eum a falsis documentis^ recipiendis m i n i m e abslinuisse;
alia autem q u o r u m exempla supersunt, satis accurate v i d e l u r transcripsisso. P l u r i m a inde hausit Erasmus
G a l t u l a , nonnulla L u d . T o s t i edidit. Eisdero autem studiis, ut v i d e l u r , adduclus P e l r u s , < I s l o r i a m de
eversione seu restauratione coenobii beati M a u r i ex jussione abbatis Seniorecti cmendavit, i n qua et
p r o l o g u m s c r i p s i t : » nonnulla enim p r i v i l e g i a pontificum de ejus monasterii casibus agunt. V e r u m ne i n
p r o f a n i s e l saecularibus studiis plus temporis consumeret, amicoruro prohibitus esl a d m o n i t i o n i b u s : et
u u i b u s p r i m u m commemoro A i b e r i c u m , eadera c u m Petro Guidonis disciplina usuro. Guidonis autem de

NOTifi,

(181) V . supra n . 5 0 . tet

(182) Babet chartas CCXLIX. Velus c a l a l . codd. (187) A . 1134 Capua pulsusest.
Casin. in Ang. Maii Spicil.V, 2 2 1 ^ (188) A t res gravissimas omisisset, si vera essent
(183) Nam cod. 257, q u i autographus esse d i c i l u r , q u e ipse Petrus de J u s l i n i a n o , J u s l i n o , caeteris
l i t t e r i s L a l i n i s exaralus est. refert.
(184) C h r . I V , 66, De v i r i s i l l . , c. 47. (189) Oblationes cum renuntiis perinixtas. esse,
(1851 Acc. p. 2 2 . Giesebrochtius m i h i r c l u l i t .
-186) Ergo dudum ab cxsilio reversum fuisse onor- (190) M u r a l . SS. I V , 022.
571 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONI * 7 Z

mirifica illius visione libellum i q t i i d a m , i u q u i t A l b e r i r u s 1191), accipiens, quoil v o h i i l addidil,.ei quod v r f u i t

abstulit, e l quod v o l u i l p e r m u t a v i i , el circumfert lanquam cx nosiro n o m i i i e , insuhans et oflemJeus ea
qnae ipse conscripsit H x c et alia lnulta i n nostra visionc conftcla r c p p c r i . Oh quam rem Scniorectus
abbas nostram p a r v i l a l e m evocaus precepit, u l i l c r u m i l l a m emendans, stipcrflua resecarem, a m p u t a t a
hco stto restituerem. A c c i l o i g i l u r Petro diacono, ab ipsis, ut fta d i c a m , cunabulis nobis i n C l i r i s l i a m o r e
conjuncto, triduanuro laborcm assumens e**ro ad ungucin usquc c o r r e x i , falsa resecans e l detnpla ioco s u o
r e s t i l u e n s . i Pelrus vero a m k i l i x erga A l b e r i c u m doctimentmn dedit i n C h r . I V , 6 0 , et i n t e r opera sua
rccenset, quod ejus visioucm c o r r u p i a m emcndavii. Non tninor ei fuit cum Raynaldo subdiacono Casi-
nensi fainiliaritatis eonsuctudo, qui ncscio an Tuscus iiie f u c r i l , i n abbalem postea promolus, qtti A n a c l e t i
Biibiliaconus fuit (192). T u m c e r l u m csset Hbrum lllustrium rirorum Casinensis archisterii scriptum fuisse
atite a. 1137, qtio ilic abbas factus e s t : i b i enim i l a l o q u i i u r c. 44 : < Raytialdus Casinensis subdiaconns,
parvulus bealo neuediclo oblaitts, v i r valde erudilus et vcrsifieandi scientia autiquis per omnia eomparan*
dus, scripsit ad P c t r u m diaconum ac h i b l i o i l i e c a r i u m sanctissimi Severi Casinatis eptscopi i n laudetn
v e r s u s ; versus quoque de vila beati Bcnedieli ac beati filauri; hymnos i n laudem s a u c i i . . . . Severi. * S e t l
koc n i m i s urgere n o l i m . L i b r u m i i i u m , quem j a m 7 annis anle Guido scribendum susceperal, sed r e m
eaeptam dimiserat, Pelrus seripsit ad Panduifnm Teancnsem episcopum (193), satrs j c j u i m m , sed i t o b i s
m u l t a r u m rert.im n o l i l i a perutilem : quem primus- edidit J . B . Marus (194), cum conimentario, cui.de c o d i -
cil)us Casinensibus nonnulla i n s u n t , Romae IC&5, 8 ; recusmn Parisiis 1606, e l i n B i b i . P a l r u m L u g d . 1 6 7 7 ,
t . X X I , p. 3 4 7 ; in B i b l . Eccl. 4. A. F a b r i c i i , l l a r o b . 1718, f., p . 1 6 5 ; i n M u r a t . SS. V I , p. 9 , i n B u r u i a n -
niano Thesauro I X , 3211.
Praeler hunc i g i t u r Raynaldum Pelrus a m i c i l i a coujunclus f u i t ctun Raynaldo diacono, quem abbatera
ipse vocat C h r . I V , 6 6 , Colemenlano sciiicct; ad quem : < T u v c r o , i n q u i l (195), i n Christo carissime f r a l e r ,
et n i m i u m n i m i u m q u c ab ipsis ut i a dicam crepundiis tndissolubiii mthi congluiinale amore, > etc. H u j u s
ut apparet auctorilaXe post r e d i l u m p r i m o ad sanctorum Vitas scribendas impulsus est. Nam i n Vita s a n -
eti Apotinaris, quam inscripsil < rcverendissimo acadcmicisque floribtis adornato Rainaldo Casinensis coa-
nobii condiacono, > d i c i l : < Post mei reversionem perpetuam Casini rnoniis ad areem, e qua per tetnpns
lempora et d i m i d i u m lemporis (196) absens fueram, otioso mertique somuo soptlum evigilare no»
desinis > : u l vel anle regeslum hanc videatur composnisse. E s l aulem n i h i l fere a l i u d nisi c e n t o e L e o n i s
chronico e x c c r p t u s , ianlaque verborum p r o l i x i l a l e o n e r a t u s , tit vel ipse codicis Vat. s c r i p t o r sub-
ficerel:

Jpse saperiacuum scriptor dum vito laborem

Quce non sunt ad rem plurima surrivui.

A negotiis saecularibus e t c h a r l a r u m vcterum tractatione Petrum alter ilic Raynaldus, subdiaconns a v o c a -

v i t , sancti Severi Vitam, u t scriberet adhortatus quam Senioreclo abbali dedicavit, nondum adolescentiae
terminos egressus (197). Qua absoluta, Cuinizonis Vilam composuit, Richardi monachi Casinensis (198)
precibus cedens i n qua p l u r i m a e Leonis Chronico ad verbum d e s c r i p s i l , nitraculorum aliquot n a r r a l i o n e
adjecta (199). Hanc i g i t u r V i l a m i n C i i r . Cas. 111, 48 (199), < aiile boc fcrme s e p t e n n i t i m > se exaravisse
refert, i . e. circa annum 1153. Eisdcm verbis i b . I V , 7, l i b r u m De miraculis, sc. Casinensium tnonachortin»
dcsignal, qui perditus esse v i d e l u r ; exstanl a u l c m Ortus cl Vita; juslornm Casinensis ccenobii, in quibus quae
ex i l l o l a u d a t , reperimus, u l ab eo v i x diversumopusessc p i i l a r c m u s , nisiipse u l n i m q u e dialinguerel (200).
V e r u m ea fuit Pelri indolcs, u l quae semel scripsissel saepius repeterel, suimet ipseplagiarius. Intcgra e n i i n
iliius l i b r i capila eisdcm verbis in Chronico oflendimus : Vitae sancli p l a c i d i i l e r a t a m rcceiisionem jam
a n i m a d v e r l i m u s , parles c h r o n i c i pro j u s l i s libellis ab co recenseri inox videbimus, ct Vilas q u a r u m
supra meminimus, SS. Severi, Placidi, Apollinaris, Guinizonis, cum prologis suis vel inlegras vcl
abreviatas l i b r o De j u s l i s inseruit (201). Cauerorum p l u r i m a e Gregorii Magni, Desiderii, Lconis libris
ad verbum exscripsit, a l i o r u m fontes n o n novimus, mttlta ex orc h o m i n u m accepit. P l u r i m a idem b c a t i

NOT£T.

(191) F . Caucellieri, Osservazioni inlerno alla que- (195) P r o l . V. S. ApoIIinaris, in A n g . M a i i . N o v a

stione promossa dal Vanozzi.... sopra Coriginalita Coll. V I . B. 257.
della Divina Commedia di Dante. Roma 1814, 8, (196) Daniei v n , 2 5 ; x n , 7.
quo in l i b r o Alberici visio cdila esl. p. 134 sqq. (197) Ang. Maii Nova Coll. V I , B . 250.
(192) Chr. I V , 104.- Scd iude Romaua». Ecclesiae (198) Ejusdem ni fallor, q u i postea lunoeentii I I ,
subdiaconum fuisse conchtdas. Quod fortasse p r o - capellanus faclus est. C l i r . Cas. IV, 105.
pter dubia Anacleti j n r a r e t i c u i l . (199) Edita esl in Actis SS. Maii V I , 456, e l r o r -
(193) C h . I V , 66, 75, 108. recla e cod. V a i . in A n j j . Maii Nova C o l l . V I . B . 2 6 4
(194) Cum stipplcmcitlo cui ipsius Pelri Vila i n c s l , (200) Chr. I V . 66. de v i r i s i l l . c. 47.
a Chr. IV, 66, c i t o d . 257, non m u l l u m divcrsa. (201) l n hoc nrmpc vilaj S c v c r U A p o i y n a r i s c l G u ^
 CHRONICON CASINENSE. — PROLEGOMENA. 471

Benedicti m i r a c u l a , et de invenlione ejus fabcllas rwm Lconis narratione m i n i m e consonns, congessil i n

•ermone de octava B. Benedicti, scripto p o s l annum 1134, cujus § 41 m c m i i i i t , edito i n A c l i s SS. M a i i I I I ,
i88-297.
Sed j a m a t t i g i m u s lempora quibus m a x i m a Casinensibus insiabnnt p c i i c u l a , dum Peirus gralissimn
potiebatur exhikendi facundiam, sublilitalem ingenii, peritiam legum (202) c l l e m p o r u m cognitionem
prxleritorum occasione. Quae verbo lcligisse sulliceret, cum ipsius ChrOnicon de his nobis sit
pene unicus e l locupletissimus lestis, nisi ea ipsa causa fuisset cur Pelro lidem omnino denegan-
dum censuissent Baronius a l i i q u e ; quibus aniplo excursu rcspondit Angelus dc Nucc ad c. 1 0 8 , et
p r i m u m quidem P e l r u m ejus n a r r a l i o n i s anctorem facilc agnosco, quae tola ejus s t y l u m sapil. E x s l i t i t
Casini relatio ejus dc allercalione coram impcratorc facta, quam i n ipsa imperiali aula scripscrat (203),
hicipiens lesle J . B . Maro ad c. 47 Dc v i t i s i l l . : < I g i t u r d u m i n conspectq imperaloris LoiharLi,'> qu.ne si
adhiic superest, collata omnein scrupulum c x i m e r c t , v e r u m apud Angcliim a l l u m d e ea silentium est. Sed
tolus orationis color non diversus esl a sequenlibus, quae ex parle c o i i f i r m a n t u r gciiuiuo L o t h a r i i p r i v i l e -
legio (204) adhuc apud Casinenses religiose conservalo, p a r t i m epislolisa Petro scriptis ad Riebizam impe-
r a t r i c e m . V e r a n e s i u l necne, ahera quaestio esl, eaque difflcillima, quamque ego diffinire non ausim. Nam
ipsae illae aliaeque L o t h a r i i quas i n Cbrouico cominemorat epistolae e solo Cashti l a b u l a r i o , e codieibus
P e t r i auspiciis scriptis regcslo scilicel ejus et cod. 257 p r o d i e r u n t , e t n u m intemeratae sint, uescimus (205).
T a m e n inter se consentiunl, omnesque einenlilas esse, i n i h i persuadere non possym. Q u i n e x i p s o L o t b a -
r i i privilegio videmus, hunc summa erga Casincnse ccenobium fuisse devotionc, et ox verbis quibus u t i t u r
apparet, falsa Justiniani et Zacharia? (200) privilegia ei fuisse proposila et pro veris habita. Itaque m i h i
quidem t u t i s s i m u m videtur slatuere, v e l u l u m et dovotum imperalorcm versulissimi monaehi callidiiate
c a p t u m , deleclalum fuisse cjus loquacilale, cumque dc anliquis temporibus n a r r a i i l e m et libenter a u d i -
visse, e l fidera ei accommodavisse. Omncm i g i t u r quam refert altcrcationem habilan? fuisse credo, singu-
l i s a u l e m verbis u t m u l t u i n t r i b u a m , longe absum, e l a gloriosi hominis ainpullosa j a c l a l i o n e me decipi
m i n i m e p a l i o r . Multa c n i m insunt quae falsitatis cum arguant. Rainaldum ipse n a r r a v i l c. 104 ab i m p e r a -
l o r e hostem i m p e r i i publicefuisse p r o n u n l i a t u i n , ipse contentiosam elcctionem r e l u l i l , quorum in aller-
catione n u l l u m apparel vesiigium. Deinde Scniorecti abbatis elcctioni nuntios ponlificisntillos affuissc con-
t e n d i t , q u o r u m adventum e l verba c. 94 ipse n a r r a v i t ; poslremo ubi L o t h a r i u s Casinum venit, i l a a g i t u r ,
t a n q u a m ne verbum quidcm ad Lacum Pensilcm de his rebus d i c l u m f u e r i t . Quibus rebus c f l i c i t u r , rcua i i a
u t n a r r a t u r actain esse vix posse, veruin si u i h i l ejusmodi faclutu fuisscl, nou video, quomodo Pclrtis sibi
p o t u e r i t persuadere, apud quemquam se cotnmentis suis fidein esse i u v c n t u r u m . Quem vero o b j i c i u n t a n -
n u m b u i c r e i falso assignatum, is p a r t i m m e i n o v e t ; nam homo p a r u m accurataj niemoriae e l admodum
f e s l i n a n l i calamo tempus r e i assignalurus, p r i v i l e g i u m a L o l h a r i o concessum videtur inspcxisse, quod c u m
S e p t . 1137 dalum esset, e r r o r c lapsuspro aeslate ejusdem auni sequenlem descripsit; i d quod facilius acci-
d e r e p o t u i l c u m pritno altercationein solam ronscriberet, eamqtte postca ut c r a l Chronico inscrcrct (207).
I g i l u r c u m adLacumPensilemRainaldusTuscusimperatorioccurreret, n o m i n a l i m vocatiiscum eo venit Pe-
t r u s , c h a r i u l a r i u s , b i b l i o l b e c a r i u s a c s c r i n i a r i u s 2 0 8 ) m o n a s l e r i i , quemcognitum illehabere poterat p r o p l e r
v

Tusculanensium c o m i l u m cum imperatoribusconjunclionem (209). Pnelcrea cum abbatem privilegia imperato-

r u t n secuindeferre jussisset ( 2 I O ) , c h a r t u l a r i u m quoque vocatum fuisse, faeile credi potest. Cum dics discept*-
l i o n i slalutaesset, moiiachi P e l r u m nostrum apocrisiarium e l defensorem sibi s l a l t i e r u i i t , qtti rem ipsorum coq-
I r a cardinales g e r e r e t ( 2 H ) . Quodqua ratione fecerit, ipse n a r r a v i t , sed iide admodum d u b i a ; verum tamon
esse videtur, eum c l L o t h a r i i c l Innocentii favori se insinuavisse. Sed de lunocenlio n i h i l praelerea sciraus,
n i s i quod V i t a i n sancti Leonis I X ei dedicavit (212); L o t h a r i i aittorem testantttr epistolae supra jara com«

NOT^.

n i z o n i s solo sttpersttnt, edito ab Ang.JMaio i n Nova f e r l ab allero ejus apographo in cod. 257.
C i i l l . V I . B. 245, e cod. Vat. qno plenior e L p r o l i x i o r (206) Cujus p r i v i l . eiiatn a potttiilcibus Romanis
a l t e r Casiui servalur. Ex hoc eliam V i i a A l d e m a r i i coiifirmaluin cst. V. Aunales tiostros V, 319,
e d i t a esl i n Actis SS. Mar. I I I , 489. llicc qtialuor (207) P a i i errorc c. 112 L o l h a r i i i m annuiii et d i -
V i t ^ e exslant etiam i n Reg. S. Placidi. m i d i u m sub t c n t o i i i s egisse a i t ; c. 115, anniim et
( 2 0 2 ) Sed fabellam i l l a m de cougesla per ctim dtios mcnses, cum iioiulum inicgcr annus posl c u -
j t t s s u L o t h a r i i leguiii Langobardarum colleclione sy- r i a m W i r z b u r g . elapstts f u e r i l .
^ t ^ n i a t i c a dtidtim explosit C l . Savigny, Cesch. d. (208) Chr. I V , 108.
Udw. Rechtsim U.A. 11,200. (209> Cf. Chr. I V , 125.
(203) I V , 06. E l i a m ailercationem cum Constatili- (210) Ep. 3 L o i h . , i u M u r a t . SS. I V , 6 2 1 . Cf.
n o p o i i l a n o scparaiim e d i d i l . C h r . I V , 108.
(204) G a l l . Acc. p. 250. Margarini B u i . Cass. I I , (211) Chr. I V , 6 6 , 108, p r o l ,
453. (212) Dc viris i l l . , c. 47.
(205) E p . i i t C h r . I V , 125, scripta r o a p a r u m dif-
 475 LEONIS MARSICANI_ET P E T R l DIACONI 476
memoralae. Si genulna est epistola i n C l i r . c. 125, et i n cod. 257, sed uon eisdem verbis s c r i p t a ,
logoibetam l t a i i c u m eum c o n s t i l t K t , a secrelis, e x c e p l o r e m , a u d i t o r e m , c l i a r l u l a r i u m , ac capcllanum
Romani i m p e r i i (215). Quod c. 416 fectum esse refert post dispuiaiionem c u m Graeco h a b i t a m , interventu
Richizae Augustae, Henrici ducis Bavariae, et Conradi de Suevia. Siquidem hospitabatur i n tentorio Ber-
tulfi (214) cancellarii ( 2 1 5 ) , cum eo i n imperiali aula remanere jussus est, < i m p e r i i serviila
peracturus (216), i et ejus se jactat discipulnm (217). Postea autcm L o l h a r i u m dixisse n a r r a t ( 2 4 8 ; ,
se eum Henrici Ratisponensis episcopi et cancellarii discipulum effecisse. Quin praecepta antecessorum
s u o r u m cuslodienda ei c r e d i d i t , et relationibus ejus de a n t i q u o r u m rcbus gestis lanlopere delectalus esl ,.
u t hisloriam imperatorum eum scribere j u b c r e t (219). Sed etiam Casinensiura negolia apud im|»eratorem
manens lunc procuravit (220). Deinde dimisso abbate a Lolhario r e t e n t u s , cum valetudinis causa
monasterium repetissel, mox j u b e u l e imperatore ad hunc reversus est, e l c u m co Casinum venit. Unde
recedens L o t h a r i u s cum P e t r u m secum abducere c u p e r e t , imperialia semper servilia p e r a c t u m m , v i x
Guibaldo u l eum r e t i n e r e l concedens, magnifice laudatttm ejus amori commendavit (221). Tainen carere
eo diu non s u s t i n u i l , et cum T i b u r venisset, u t sibi t r a n s m i t t e r e t u r a Guibaldo p e l i i t ( 2 2 2 ) . Q u i
rescribens (223) cum multa conqueslus essel de v i c i n o r u m oppressionibus, < caelera , i n q u i t , ex v e r b i s
filii nostri P e l r i hujus epistolae dictaloris ac Romani i m p e r i i per omnia fidelis, quem i n A l e m a n n i a m ,
Saxoniam, Daciam, Sueviam ac Lotharingiam miilere decrevimus, cognoscetis. Historiam v e r o
occidentalium i m p e r a t o r u m , quam eidem Petro dictare praecepislis, n o v e r i l i s adhuc non explesse. Y a r i i s
e n i m t r i b u l a l i o n i b u s et angusliis pressus, plus ei flere quain scribere l i c u i l . > Quem tamen < quia i d
ititieris longitudo et conclusio p r o h i b t i i t , > mutato consilio d o m i retinuit (224). U b i quod m i r e r i s i n taota
coenobii affliclione tamen libelhun De locit tanclit sive Itinerarium lerra? tancta? Guibaldo i n s c r i p s i l , ex
omnibut t ul ita dicam, librit colleclum, u l a i l (225). Eum ex cod. 361 j a m m u t i l o e d i d i l T o s l i u s , Hist. Cas.
11, 1 2 1 . Mortuo aotem L o t h a r i o epistolam d i r e x i t ad Richizam Augusiam (226), qttam ex ms. Cas. J o a n .
Mabillon e r u i t , ediiom in M a r l . C o l l . 1 , 7 5 6 ; A n n . Bened. V I , 6 2 3 ; O r i g . Guelf. 1 1 , 5 4 0 , cum altera q u a
posl mortcm l l e i n r i c i duciseamdem consolatus est (227).Verum etiam iChonrado, excellentissimo i m p e r a l o r i
c t Romani i m p e r i i strenuissimo propagalori >, epistola teste auclore perpulchra (228) de reccnti ejus
electione gratulatus, Casineusem Ecclesiam ejus commendavit p r o l e c t i o n i . Eidem etiam duo o p u s c u b
i n s c r i p s i t , quae cum caeteris videsis i n Chron. I V , 6 6 , nam nimis magna eorum copia est, quam u t
singula hic reccnscre possimus, et de plerisque pneler litulos n i h i l compertum habemus (229). Post
Guibaldi i g i t u r reccssunt Petrus Rainaldi abbatis fruebalur favore e l f a m i l i a r i t a t e , cujtisjussu c i r c a a.
1140 continuationem Chronico Casinensl adjunxit. Ab hoc p e l i i l eum Landulfus affiuis i p s i u s , his
l i l t e r i s (250) : < R. Dei gratia cardinali et abbati Landulfus Sancti Joannis sicut suo domino salutem et
commendalionem. Veslram p a l e m i t a t e m rogando mandamus ut sictit meum amorem et servitium hahere
v i s , i t a d o m i n u m P e t r u m E g i d i i , q u i est frater uxoris meae Guyllae et meus consanguineus, coustitualis i n
ecclesia sancti Benedicti Collis insulae, quia est prudens et sapiens, et volo consiliari ab eo. Ideo te
deprecor, ut sine mora niittatis eum i b i , quia n i m i s necessarius est m i h i et p r o terra mea et p r o o m n i b u s
nteis. > Num venerit uescimus, nequc ultcrius quidquam de eo comperimus. E t m i h i quidem v i t a m n o n
m t i l t u m postea produxisse videtur (231). Nam cum tanltim scripserit i n l r a breve decem annorum s p a t i u m ,
i d sumere posse m i h i j t t r e videor, eum dum v i x e r i t a scribendo nunquam quievisse. Jam vero eiiamsi fieri
p o l u i t ut eorum quae in Chr. I V , 6 6 , enumerat aliqua postca insererentur, tameu si diu s u p e r v i x i s s e t , v e l
i n editis ejus operibus vel i u a l i o r u m iuscriptionibus aliquod certe posterioris temporis i n d i c i u m

NOTiE.
(213) Cf. ep. 1 , ad R i c h i z a m , C h r . I V , 6 6 , 1 1 6 . (226) Cf. C h r . I V , 124.
(214) B. notarii 1137, Sept. 2 2 , M a r t . C o l l . U I , (227) Haec cum sequenti etiam ab A u g . Mai edita
102. Nonnulla L o t h a r i i privilegia recognovit Ber- e s t , Nova Coll. 1, 758.
thatdut 9 tcriptor. imp. L a m i Del. E r u d . , I V , 162. (228) I V , 66. De v i r i s i l l . 47.
Bertholdut eamarlengut imp. U g h . V . 7 5 6 , 777. (229) I n catal. codd. Casin. s u b P a t i l o H , i n A .
(215) C. 1 0 8 , 1 1 1 . Mai S p i c i l . V , 2 2 3 , coinniemoratur P e l r i liber de
(216) C. 114. dignitate Romani imperii. l n c i p i t : Hcee digni.
(217) I V , 66. E p . ad R i c h i z a m . P r o l . I . de n o t i s : (230) A n g . ad C h r . I V , p r o l . ex cod. 257, qttctn
Ex parte prwceplorit nottri Rodulphi cancellarii. denuo c o n l u l i t V . D. Giesebrecht.
(218) C. 125. (231) Itlud conttat, exauctorato Egidio Venutino
(219) I V , 125. Ep. W i h a l d i , M a r t . Coll. I I , 185. abbate ab Alexandro III, tuffectum in regimen mona-
(220) C. 117. 118. tteri Petrum diaconum, titulo tantum procuratorit,
(221) C. 1 2 ) . Ep. 1 ad Ricbizam. donec de tuccettore provideretur. A . de Nuce a d
(222) C. 125. Chr. I V p r o l . Scd quo teste? — l l l c Petrus c u i 1 1 6 8
(225) C. 1 2 5 . M a r l . Coll. I I , 185. papa procurationem r e l i q u i t , decautis fuit et sacer~
(224) C. 126. Utramque epislolam Pctrus i n t e r d o s , e l a. 1174 in abbatem eleclus e s l ; o b i i t v m l<J.
opera stta recensct. J u l . 1186; v . A n o n . Cas. ad h . a. — A quo n o s t r u r n
(225) Plurima tcste Joan. Mabillon a Beda acce- diversum esse apparet ex conslanti quod ei adhaesit
p i t , v. Mart. Coll. V I , 7 8 9 , ubi prologus cdiius diaconi uomine ei silentio cjus q u i c. 47, l i b r o d o
v i r i s i l i . post tnorieut ejus adjunxit.
 47 ? CHRONICON C A S I N K N S E . - PROLEGOMENA. 478
deprebenderemus ( 2 3 2 ) , c u m l o l inveniamus ad p r i o r a lempora refercnda. O b i i l aulem i n Casino e l i b i
scpultus est (235).
Chronico Casinensi Petrus conlinualionem a d j u n x i l anno l e r t i o post res coram L o t b a r i o gestas (234), i d
est anno D . 4140. Sed etiam quae Leo scripserat, non inlacta r e l i q u i t . Nam quac i n cod. 2 addita sunt el
mutata|, a P e l r o profecta esse, j a m A n g . d e N u c e v i d i t . Quod c u m p e r s e verisiinile s i l , quia i n eo tantuir
codice r e p e r i u n t u r , q u i c l i a m c o n l i n u a l i o n e m continet, eo comprobatur quod pleraque agunt de comitibus
Tusculanis, P e l r i n o s t r i g e n t i l i b u s , quibus plane s i m i l i a i u v e n i u n t u r i n ejus calalogo pontificum (235).
Practerea addila s u n l quae s c r i n i a r i i m a n u m p r o d u n t 1 , 5 9 ; I I , 2 , de cella C i n g l e n s i , Casincnsibus postea
subducla ( 2 5 6 ) , et de aliis monasterii posscssionibus I I , 2 6 , 37, 5 2 , 6 0 . Neque a Petri ingenio aliena sunt
quae de rniraculis addila legimus I I , 5 9 , 8 0 , u t caetera quoque, i n quibus ab aliis cod. 2 d i f l e r l , ejus m a n u
vindicare possiinus. Q i i o r u m m i n u l a quidem et qtiae eodem j u r e vcl ipsi L e o n i vel scribae codicis t r i h u i
poterant, inter varias lectiones posuimus, caeteris i n t e r l e x l i i m et notas locum suum assignavimus. —
Contiuuationem s c r i p s i l a rcnovalione ecclesix Beali M a r l i u i (257), id cst I I I , 3 4 , quo i n capite j a m t a n l u m
m u t a v i l et a d d i d i t , u l i d i n f r o n t e o p e r i s ejus repelendum d u x e r i m n s . Foutes c u i n jussu Raynaldi abbatis
ad scribendum se accinxisset, adhibuisse se dicit registra Romanorum p o n l i f i c u m , Gregorii Y l l et succes.
sorum ejus, nec non p r i n c i p u m et ducum gesta, quae modo excerpserit, modo u l scripta erant iiisertte-
r i t ; caetera Seniorecli aliorumqtic (238) relationibus comperuisse, p l u r i m a ipsum vidisse. Scd Gregorii Y l l
registro an usus s i t , dubito ; Yictoris registrum cxscripsisse v i d e l u r , quod de Paschali I I constal (239).
De Urbano H posl electionem ejus pattca tantum h a b e t ; de Innocentio H et Anacleto fere n i h i i praeier
causam i l l a m coram L o t h a r i o agitatain. Praeterea exscripsil annales Casinenses (240), q u i i n Anonyuij
Chronicon poslea t r a n s c r i p t i sunt, A m a t u m (241), Desiderii dialogos (242), Leonis relationem de couse-
cratione ecclesiae ( 2 4 3 ) ; H i s t o r i a m belli sacri (244), Pauli Vitam S. Gebizonis (245), P e t r i Dam. epistolas
(246). Qtiae ex eis desumpsit, plerumque ad verbuin descripsit, Leo a u t e m e d i v e r s o r u t n aucloruin n a r -
rationibus, cura eis quae alitmde compertieral, novum ipse opus elaboravit. A t m u l t o etiam magis a
Leone Pelrus fide differt, c u m non solura donationes et alia privilegia afferat, quae pro genuinis accipere
vix possimus, v c r u m c l i a m falsi ipse aperle reus lenealur. Nam I V , 3 1 , B r u n i Signensis epislolam i n s c -
r i t , quac ex Petri Dam. opusc. 19 conflata cst, el si hoc ab ipso B r u n o factum esse conlendis, I V , 4 2 ,
oralionem ei t r i b u i l , ex ipsis B r u n i epistolis composilam. Quod si hoc more m u l t i s scriptoribus o l i m u s u r -
pato excusare veiis, i n defeudenda coram imperatore monasterii catisa et privilegia i n usura vocat n u n -
quam data, e l ex aliis quae adhuc supersuut verba aflert quae i n eis frustra qtiaerimus, et ipsa canonum
verba v e l c o r r u m p i t , vel fal.sis assignat aucloribus. Sed hoc fortasse neghgentioc ejus tribuere possis,
qua e. g . Cariomanniim non semel confundit cum Carolo M a g n o : illud falsarium nianifesto ostendit.
Vides i g i i u r quanta i n eo legendoopus s i l caulione. Caetcrum i u conliuualione quam ad a. 1138 deduxit
monasterii casus salis accurale r e t u l i t ; p l u r i m i s interspersis m i r a c t i l o r t i m narrationibus, nonnuiiis de
v i r i s eruditione e l ingenio insiguibus. Alias autem res gcstas non ita t r a c l a v i i , u t Leonis, secutus e x e m -
plum, gravissima quaeque qtiae l t a l i a m , inferiorem praecipue, a t t i n g c r e n l , b r e v i relatione complecleretur,
sed tanquam caeco impetu et plane f o r l u i t o nunc u l t r a m o d u m p r o l i x e n a r r a t , nunc silentio p r e m i t , u t
e. g. m a x i m l m o m e n l i res quae Capuae et Beneventi acciderunl ne verbo quidem attigerit (247). In sih-
gulis autero narrandis quam p a r u m accurate e g e r i l , speciinen habes I I I , 7 0 . De t c m p o r u m ordine m i n i m e
sollicitus f u i t , quod vel n u m e r i annorum parenlhesibus i n c l u s i p r i m o o b t u t u dicere posstint. Oratione
usus e s l negligenti et inaequali, neque a soloecismis aliisque mendis i m m u n i , etsi eoram nonnulla l i -
brario p o t i u s q u a m Petro culpae vertas. Ubi ad altercationem i l l a m venrt, altitis i n s u r g i t , flosculis o m a -
tus V i r g i l i a n i s , veruro et haec ita scripta sttnl, u l fcstinantis calami vestigia prodant, quo inchcare
hbellos consuevit, elaborare r a r o t a n t u m s u s t i n u i t . N a m artc scribendi non penitus c u m caruisse, e p i -

NOTiE.

J 232) Calal. i m p e r a t o r u m , e t c , sttbsistit i n Con-

o , l n n o c e n l i o I I , et Guibaldo. Mon. SS. I I I , 2 1 9 .
Si Fttlco ille cujus V i t a m scripsil abbas Cavensis
(240) 111, 36, 49, 50, 64; I V , 16, 18, 20, 79,
82 , 97. U b i eodem errore Petrum lapsum esse
animadvertas, quo scritoe tit i n Anonymo d e s c r i -
ftiit, a. 1146 m o r l u t i s , huic superfuit; sed i d dubiuni bendo a n n i sequentis numeros c n m gestis a m i i prae-
manet. cedcntis conjiingereut, s u n l i n d u c t i .
(233) De v i r i s i l l . c. 47. (241) I I I , 45.
(254) P r o l . 1. I V . Verba de Gerardo et Gttidone (242) I I I , 38, 43, 5 1 , 64. Compltira e perdito
cardinalibus c. 1 0 9 , 1 2 1 , postea inserta esse v i - I . IV eum sttmpsisse c x i s l i m o .
dentttr p o s l a. 1145, vel ab ipso Pctro vel ab alio. (243) I V , 8, 9.
(235) Nondum e d i t o ; v. 1 , 6 1 ; I I , 4 , 2 7 , 5 5 , 6 0 , (244) I V , 1 1 .
77, 9 9 ; « 1 , 9 , 17. 245 111,48.*
(236) I V , 18, 70. }246) I I I , 38.
(237) P r o l . 1. I V . Ex persona Leouis l o q u i t u r I I I , (247) Crucc signatorum expeditiotietn fuse de-
4 4 , c t I V , 7 0 , etsi i t i l i b r o quarto se atictorein s c r i b i i , donec A n t i o c h i a m veniunt I V , t!;deinde
aperlc profitetur. i r i b u s verbis c. 16 Hierosolima capla esse subjuii-
(238) A l h e r t i I V , 34. Carbonis I V , 5 5 . g i t . A h a. 1130 a. 1136 quam celcri cursu pcrve-
1239) I V , 35 sq. uiai, v. IV, 97. ^
 47!> L E O N I S M A R S i C A N l E T P E T R I DIACONI 480
ilolas ostcndtint multo majore c u m cttra neque iuvenuste comnositx (248). Clirouicon i g i t u r cura p c r
se qnidem p r e l i i saiis parvi sit, u l i l i l a l i s lameu non ita exiguars est acslimandum, q t i u m de pontificibus
prajsertim et de Lothario imperalore non pauca proferal alitinde non nota, quac iu usum nostrum c o n -
vertere possimus.
Codex ms. Chronici uiticus servatur Casini, dc q t i o supra j a m d i x i m u s , cdiltis posl p n o r t i m infidas
editioncs per Angelum dc Nuce, quem nos secuti sumtis, adnotaiioiiibus quibus opus esse v i d e r c t t t r
adjeclis. Orthographiam codicis non mttlavimus, paucis exceptis, qtiu* a P c l r i morc aliena v i d e b a t i t t i r ;
diphtengum tamen qua Petrum usum esse e cod. 257 conslat suis Jocis pro simplici e r e s l i l u i m u s .

W; W*A TTEPtfJACn.

I N C I P I T ' E P I S T O L A F R A T R I S L E O N I S

A D DOMHNUM ODERISIUM SANCTISSIMI M O N A S T E R I I CASINENSIS Y E N E R A B I L E M E T REVEREN-

TISSIMUM P A T R E M .

Domino ct patri sanclissimo, venerabilis coenobii Casinensis abbati Oderisio*, frater Leo cognomine
Marsicanus , s
debilae obcdienthe famulaltim. Injunxerat k
michi jam dttdum vestra beatitudo, paler
venerandissime, ut gloriosi predeccssoris l u i •, sanctac memorioe abbatis Desiderii, singtilaris plane *,
et unici hoc tcmgore sui ordiuis v i r i , magnifica T
gesla 8
ad poslerorum memoriam scribendi • operani
darem. Nimis videlicct indignum 10
judicans, loci hujus vcterum tc desidiam i m i t a r i , q u i de t o l abba-
t u m geslis scu lcmporibus n i c h i l fere l i i t e r i s tradcre s t u d u c r t i n l ; ct siqua forle sttper hoc aliqni 1 1
dc-
s c r i p s e r u n l : inepta f t
prorsus, et rusticano " stiio digesta, faslidium potius quam scientiam aliquam
legenlibus conferunt. Quod lua " p a t c m i l a s ne Desiderio uostro conlingat soliertissime providens ,
huic me 1 1
operi placuil deslinare ; imponendo michi " sarcinam meis profecto viribus imparem .
i i a u l ipsa tantum sui consideralione succumbens, j a m fere per a n n u m " i d atlemptare timuerim lft
.
Nuper itaque cum a Capna redeunlera l e " pro meo coraitarer *• oflicio, i n l e r ambtilandum reminiscens
(uae 8 1
ipsius egregiae jussionis, percontaltts es u l r u m desiderium tttum super scribendis 1 1
Dcsiderii gestis
explessem. Ego vero stibita hac sciscilutione convenlus, i d quod i n re e r a l respondere coactus sun»
n i c h i l " omnino mc indc fecisse. Moxque aliquanlulum resumpta constantia : < et quando t v
, i n r p a m ••,
cgo huic tuo p a r c r e " imperio p o t u i , quando tolo fcre hoc anno, cum i n servitio domni aposlolici ex
jussione aT
tua, i u m t 8
quoqttc i n tuimet ipsius diversis ncgotiisoccupatus, vix per octo dies coulinttos i n
lnonasterio c o n s t i t i . Cum videlicct opus islud uon parvo indigeat otio, neque sit occupati alicttjtts l a n -
t a m materiam aggredi, scd polius 1 9
curis omnibus expedili? > Hac i g i i u r patienter 1 0
ralione suscepta,
et neglegentiae me, modesta admodum iuvectionccoarguens : c et nunc, inquis, o t i u m quod desideras
a r r i p e , et in scribendo Dcsiderio, nc velis amplius moras innectere. Intmo etiam volo alque p r a c i p i n ,
quaiidoqttidein usqtie i n 1 1
hanc diem res ipsa procrastinata c s l , ut ab ipso palrc Benedicto " cjus-
dem tuae inscriptiottis i n i t i u m sumcns, universorum usqtte ad eundem " jDcsiderium n o s l r i loci abbatuni
scries, tempora, sett gesta undecumque u
studiosissimus indagalor exquiras : et quae vel a quibus,
aeti qualiter sub singulis abbatibus possessioncs seu 1 1
ecclesias quas possidcre viJeinur noslro moitasterto

Y A R I i E LECTIONES.
1
Ua i . Utterit rubris. I . prologus i u chronica Cassinensi ed. Desuut 4 . • 0. I . Marsianus 3 . 1

• Preceperai 1. Quum modo prae modo pre scribat, nos pro p ubique posuimus prae. lue 4. • fere I . 1

v
gloriosa ac m . 1. • in scribendo addit i. sedipse delevit. add. i . ineplum esse i . I . add. f*.
9
b 1 0 1 1

" ineplo ed. a c lacinioso addit I . sed ipse detevit.

u
t. p. add. \ . h . operi me d . dignationi ve*
u
h 1 9

s t r i inperii placitum fuit I . h . me o. desl. p l . fuit i . " plane m . I . non stne aliqua inobedieniia
b t T

add.\. ttmtierint 4. t i m i i e r i m . E l secuudum regttlam q u i d e m , quod miehi visum fuerat impossibile,

1 8

j i t h c n t i s i m p e r i u m absnue ulla conlradictione, non lameii aliqtia rcpromissione ( u . t . a . r. expuncta sunt)

suscepi. V c r u m quia ( Q u i a lamcn l . ) impossibilitatis meue causam h u m i l i l e r ac p a t i e n l c r non tu?e p a -
b

l c r n i t a t i suggessi, ucglegenler ac stulte me fecisse conliteor ( n . fateor cgi i . ) . Nuper 1. deest 4 . b I f

t #
o. c. 1 . ipsius t. juss. I . " seribentis 4. sed hujusmodi menda in sequentibus non semper notari.
1 1

8 i
Respoudi i g i t u r verecuude ac r e v e r e t i l e r ; n . 1. deest 4. ita t . q. e. i . 1. *• praeceplo satisfa-
t v
u
b

<ere polui 1. parere superscr. i . iinperio mo per M a r i l i m a m alque Cautpaiiiain. t u i n 1.

b t 7
cuni 4 . u

•• oliosi p. curisque o. 1. rationabili 1. quod expunxit.

u
* ad bunc 1. ed. " B. 1 . " ipsum I . !

u
addit i . " s. e. add. l .
b b

NOTiE.
(248) T u m i d i o r e m euim senlcntiaruin congeriem Conradum v e l c r u m .\omonoruin uominibus el ^ t r -
ex cjus a?vi more excusare debcmus. I n epistola ad stis coitimeniorandis m u l t u m delcciatur.
 4SI CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B . I A U C T O R E L E O N E . m

accesserinl " , i m p c r a t o r u m ac ducuui p r i n c i p u m q u e prrcccpla, nccuon 8 T

ali.trum quoriiinqiie Adcliitm
monimiiia scrupiilosc disqtiircits, instnr c h r o n i c r e h i s t o r i n m * • non p a r u m nobis nohtsquc succedenlihus u t i l e m
c o u d a s " . Super lia*c praelerea lam 4 8
d e s i m c t i o n c i n qnam e l resiauralionem cenobii liujus bis diversis
temporibus factam, necnon c l siqua i n l e r i m 4 1
o c c u r n i n t de operibus seu geslis c l a r o r u m v i r o r i i m h a r t i m "
dumtaxal p a r t i u m digna m e m o r i a , suis i n locis vel b r c v i t c r annecterc 4 8
non graveris > Cujus " e g o itnpe-
r i i pondus postquam coepi sollicilius i n 4 8
m e m c l considerare, coeperunt m i c l i i hinc inde p l u r i m a cogita-
tionum 4 8
spineta succrescere, c t unde vel quomodo id perficere n a v i t e r 4 7
possem, pro 4 i
paupertate sen-
s u s ' niei non
4
facile pervidens, au " suscipere, an recusare l a n t u m opus, u t r u m eligerem ignorabam.
Siqiiidem i n suscipicndo lemeritas, inobcdientia me i n recusando pungebat Ad haec, memineram
p r a e f a l u n t " d o m i n i t m ntcnm Dcsiderium hoc ipstim opus o l i m f >
Alfano archiepiscop<> Salernitano, v i r o
n o s i r o r u m lemporttm s a p i c u l i s s i m o , 18
injunxisse, scd e u m 1 4
laLoi iosam valde m a t e r i a m p e r v i d e n l e m , periculo
se h i i j u s m o d i s u b d u x i s s e . Q u o d s i i U c q u i c t s c i e i i t i a c t e l o q u e n t i a i n c o i n p a r a b i l i t e r t u n c pollcbat, huic se o u e r i
cavit s u i u m i l l e r c , q u i d i u i c h i essel agendum, cui nec scientia aliqua, ct eloqoenlia nulla prorstis itiesset ?
Angebat i t e r u i n cotiscientiain meam, c u r opus islud non alictti a l i i c o n f r a t r u m » n o s l r o r u m , q u i longe 8

i i l i q u e mc scienliores c l d i c l a n t i usu peritiorcs c x i s l c r c n t , a tc c o m m i l t e r e t t i r : qttos videlicct v c l 8 8

ex d i -
versis parlibus o r b i s , cjttsdem sancli prnedecessoris l u i difigcntia i n locum 8 7
hunc aggregaveral, vcl in hoc.
eodcm cccuobio doceri studiusissime f e c e r a t . 8t
His c l lnijuscciiiodi cogilationibus flucluans 88
aestuabam,
q u o n i a r a " et res luec a l h o r eral qtiam ut a me posscl a l l i n g i , e l o h s t r u s i o r certe qtiam u l vuleret a me
p e r s c r u t a r i . V e r u m , qnoniam pro devolione quam ab 6 1
o l i m i u lua p a t e m i t a l e singularein gerebain, n i l "
unquani l i b i refutare " j a i n dtidum dccrcveram ; stabilivi tandem a n i m t i m " ; et q u i sola prius Desiderii
gcsla pusiiianiuiis altcmptare t i m u e r a m 0 8
, u n i v c r s o r u m posimodum praedecessorum e j u s , confideus 8 8
de
adjulorio Dei, e i ita m i c h i prorsus j u d i c a n s expedire, q u o q u o m o d o " scribcuda stiscepi. Mox ilaque r e -
periis *• illis ipsis scriptiunculis qua3 de hac eadem materia laciuiosr " l i c e l slilo videbanlur vel breviter
exarala, el praccipue chronica Johannis ahbatis qtti primtis i n Capua Nova raonaslerium nostrum cons-
t r u x i t ; a d h i b i t i s n i e h i l o m i n u s l i b r i s h u i c o p e r i nccessariis: historia videlicet Langobnrdorum, chronica quo-
que R o m a n o r u m i m p e r a l o r u m atque pontificum ; n e c n o n et diligenter indagatis p r i v i l e g i i s " , atque prxce-
ptis, nec non e l concessionibus, diversorumque n o m i n u m s c r i p t i s , lam s c i l i c e l 71
ponlilicum Pcniaiiorum,
quamqtie divcrsorum i m p e r a l o r u m , r e g u m , p i i n c i p u m , d u c u m , seu c o m i t u r a , celerorumque vironim
illuslrium T >
ac fidelium, quae d u m l a x a t nobis ex duobus cenobii hujus incendiis (249) residua csse v i d e n -
l u r ; q u a m v i s n e c ad cadem ipsa on.nia 7 8
p o l u e r i m p e r v e n i r e ; postremo T V
etiam 7 8
scrupulose iuterrogatis
bis quos m o d e r n o r u m t c m p o i u n i s e u 7 8
abbalutn gesla vel audire i n p r o x i m o conligerat vcl videre : p r o u t
lenuilas ingenioli m c i suppclit, peragerc quod praccepisli a g g r e d i o r ; magis ccrle de obedientia TT
quam
tibi u l p a t r i acdomiuo debeo, quam de a l i q u a , pracsumens scienlia. A s s i t " Deus, et gratia S p i r i t u s ejus : 7 8

u« t a m cfficaciter id possim implerc, quam tu " m i c h i es diligenler dignatus injungere.Quatinus o p u s c u l n u

istud e t t i b i g r a t i s s i m u m , et m u l t i s valeat esse p r o l i c u u m . Haec 8 1
tantisper, ne forlasse a nescientibus 8 8

temeritatis seu 8 8
praesiimptionis arguerer 8
\ m i c h i prospicicns, velul 8 8
i n praefaliuncula necesse habui
praenotare; u l etsi me " accusel i u e n i a auctoritas lamen prtcceptoris excusct.

VARIiE LECTIONES.
"accessertnil4. n . a . q . f. m.add.i*.
8 7
"hisloriolam I . "componasl. "lam-necnnnctm/f/.I . b

est i. " h . d . p . add. i . * c o n i i e c l e r c 4 . b

* Q t i o d e g o i n i p c r i u m p r i u s < ] i i a i n curiose p c r p e n d e r e m ( p . c . p .
8 v

deletit l . ) q u a i n v i s gravissimnm esseparvitali mex. (ipso quoque atidilu add. i . ) non d i i h i i a r c m , annuendo
b b

laiiien suscepi, postquam verocoepi inagiiitiirtiuemejusdeinprajccpti soll. 1. C t t j u s i m p . p . 4. " i n m . a d l . 16. b

M
i / a l . c t i r a r u m 1.
b
ita l . i r r e p r e h e n s i h i l i t e r l . g n a v i t e r 2 . 3 . " p c r 4 . ^ i t i g e n i o l i l . r o r r . l . " an r .
4 7 b b

an s. ed. p. rursiis itemque coepi eadcm mecuin estuanli mente t r a c t a r e . A d 1 , p. liiuc p r i m u m impossibi-
l i i a t e n i itiscientiae meae apertius coepi videre. A d l . m . sanctae mcmorhc p. 1. m . o l i m p. 1 . m . p .
b 0 4 b

1«. "add. 1 « . " s . a c p r u d e n t i s s i m o . l . c o r r . l . " s . p r o r e i m a g n i t u t i i n e labori se h . s. 1 . " d e p l u r i i n i s

b

m o n a s t e r i i n o s t t i c o n f r a l r i b u s , iongettlique mc s c i c n t i o r i b u s , e l d . u . p e r i l i o r i b t i s q u o s I . add. I . l i . 1.1. t€ b 8 7

eo. f. c o m m i t l e r e l i i r , quosetiam n o i n i i i a t i m hic osleudere possem ; s i i l l o r u i n h u i n i l i l a t e m q u i favoreshn-

8 8 )

inanos c o n l e m n u n l ( q . f. h . c. delevii l . ) ofleudcre non exliiuesccrem 1 . b

auxialtis et flucluans; q u h l 8 8

facerem iton s a l i s v i d c b a m 1 . " ila l . quia super (et insuper pretcr l . ) i d quod vires meas d u p l i c a i u n i
c b

onus c x c e d e b a t ; pro devolione etiam q . 1. ab o. add. l . " nunquam t. 1. corr. l . " non obediic
6 1 b b

1. cotr. l . b
i g i t u r a. 1 . corr. 1*>. " p c r t i m u i 1 . corr. l .
8 4
" deest 4 . promptus ah obedienliaiii
b 6 7

itiainl. " r e c f n s i l i s 1 . " m . hac illacque iuhoncsto prorsus e l vilissimo stilo digesta ; quasi lineas
qnasdani ct si fragiles, opusculo isti appostii a d h i b i i i s 1 . m . h . i . dispersa reppcreram ; et praecipue l . b

" i . atqtie p e r s p e a i s d o i i a t i o i i i b u s , privilegiis, aiquc conccssionibus, lam 1. i . d. p. a. concessionibtis, ac

diversorttm (corr. diversoromque) n . s. qiiae-perveuirc, tam i . i . p r i v . aiqne c. d . n . s. tam l . b
add. c T l

l . b T 8
i . prout 1. i . postremo videre. p. l . i . qupe ctc. i<=. b
ex inlegro add. i . poslrem 4. 7 8
et 1 . c 7 4 7 8

ed. " s. a. add. 1«. aggressus auxiliantc Doraino suiu i.ed.

7 7
quae m i c h i non est add. 1 . del. l . 7 8 b

" Adsit 4. " q . libenler i n hoc tuis cupio imperiis obcdire. Qualiniis 1 . q . l u m . cs sludiose (corr. st. t t i
m.es) d i g n . i . 1 . llajc-excuset add. l . " necessiUlibus 4.
b 8 1 b
s. p. add. 4 . notarcr corr. 8 8 8 V

argucrer l . add. 4 .
b 8 8
ita. 1 * . e. i m p c r i t i a . . . . l j .
8 6

NOTJE
^ 3 4 9 ) V . i n f r a 1 , 4 4 . 48,
 485 L E O N I S M A R S I C A N I ET P E T R I DIACONl 184
ln 8 T
trcs porro decisiones q u a s i 8 8
pro legentium levamine statui liLelluni i s l u m dividere : quoniam tribus
praecipue c e n o b i l 8 8
hujus abbatibus concessum e s l post beatum Benedictum i n hujus loci restauratione
supra ceteros studuisse; atque ideo forsitan d i v i n i t u s 8 8
i l l i s praestilum est, amplius reliquis i n hac praeta-
lioue vixisse. E t beato quidem patre Benedicto c u m qualtuor stibsequentibus quasi i n praefatione praemisso,
a Petronace q u i post centum et decem c i r c i l e r annos a Laugobardorum destruclione locum bunc restaurare
ccepit, primae sortis i n i t i u i n faciam.Qua usque ad secundam destructionem quae a Sarracenis sub Berthario
8 1
facta estordine suo perducta ••, eique insnper 8 8
i l l i s adjunctU qaaeper u n a t septem etiesagpflte
destituto hoc loco 9 k
a septem abbatibus apud Teanum e i Capuam conuaot-rotibus gesta s u n t ; secunda pars
ab Aligerno m i c h i i n c i p i c t : q u i noi» •* lantem io htfrus 9 9
monasterii reslauralione, v c r u m eliam i n 8 7
re-
conciliatioue lotina bojns tertae quae Sarracenorum iufestatione destituta cultoribus fuerat studiosissiine
s t u d u i L E t bac ergo ad Dcsiderium usque n o s t r u m particula protclata, et gestis 9 9
i l l o r u m q u i per ipsius
temporis spatium httic monaslerio pracfuerunt, consequenter 8 8
annexis : ipse D e s i d e r i u s 188
initium eritet
terininus lotius terliae 1 0 1
p a r t i s ; q u i nec Petronace nec Aligerno i n f e r i o r , i m m o longe meo j u d i c i o potior,
magnificum 1 0 8
ac speciosissimtim 1 8 8
cx integro monasterium,,novum alque prctiosissimum a c s i allerSalo-
mon nostris temporibus construxit Domiiio t e m p l u m . Jaro vera si j u v a t m
t r i b u s his porlionibus addere
q u a r t a m , a vobis auxilianle Domino illitis e r i t p r i n c i p i u m .
H o c u n u m praeterea s i m u l cuin paternitatc veslra 1 8 8
leclorera opusculi 1 8 8
hujus expostulo , 8 T
: u t non
in 1 8 8
eo dictantis i n e r t i a m 1 0 8
, sctl maleriera 1 1 0
dignetur atlendere utilissimam u l
. Sicut enim non peritus
nrtifex s i d e p u r i s s i m o a u r o g e m m i s q u e p r e t i o s i s i m p e r i a l e d i a d e m a 118
coitfecerit,iicet opus ipsum n o n r e c t e 4 l l

formaturo videatur ob i m p e r i l i a m 1 U
arlificis, non tamen non carum esse potest, tatn propter prciiosam
m a t e r i e m , quam e t p r o p l e r ipsius vocabuli dignitatem : sic e l opusculum istud, quamvis omnino despicabile
1 1 8
propter s l i i i mediocrilalem 1 1 8
possit v i d c r i , propter utilia lamen m u l l a qtiae c o n t i n e t , i n g r a l a m l i T

alicui haberi non debeL L i c e t enira rninus elcganler, sinpliciler tamen 1 1 8

atque fldeliter 1 1 8
q u a n t u m ad
m e ea t
180
q u a e dicenda sunt pro meae scientiae raodulo exeqtiar; qtiae neque doclis, si invidia desil ingrata,
nec niraus doctis possiut ad inleiiigendum v i d e r i profunda. Confido autem qttod 1 8 t
, et si fortc ••" non
omnibus, pluribtts tamen haec noslra sit hysf orittncuia placitura : quoniam tempore hoc noslro, l i c e l dilfi
c u l l e r invenias aliquetn q u i v e l i t isliusmodi a l i q u i d scribere, inultos tamen esl reperirc q u i hujusnrodi
uarrationes vel audire dclectenlur vel legerc.
Explicil epistota t > 8
.

INCIPIT CATALOGUS 1 8 8
ABBATUM H U J U S S A C R O S A N C T I CCENOBII CASINENSIS.

4. 1 8 8
Sanclus BENEDICTfJS 1 8 8
p r i m u s abbas et fundalor bujus c c e n o b i i 1IT
.
2. Constantihus 1 8 8
abbas. Sedit
3 . Simplicius 1 8 8
abbas. Sedit
4. Vitalis l b b a s . Sedil
5. Bonilus abbas. Sedit
6. Pelronax abbas. Sedit annis 3 2 .
7 . Optatus abbas. Sedit annis 1 0 18T
.
8 « Hermeris 1 8 1
abbas. S c d i l anno 1.
9. Gratianus abbas. Sedit annis 4 188
.

VARIiE LECTIONES.

• I n - e r i l add. i * .
f
q . p . 1.1. superscr. 1 « . c. b . a. $uper*cr. 1 « . •• tuperur.
8 8
i«. bertario I 1 1

•• perducala 4. ** supersc. \ . tain apud T . q u a i n ap. C. addit \ . ted statim expunxit.

c 9k
•• q . velut c

alter Petronax celitus hic ordinatus, n . 4°. •• deest 4 . i n — sludtiit in cod. 4. abscita *unt. la- e 9 7 9 9

bore atque i u d u s t r i a 1 ° . •• p. praecipucque abbatis R i c h e r i i quasi alleritis David, ad novi t e m p l i c o n -

structionem acsi pro o m n i impensa, quiete parata, ipse 4«. despcerius 4. terre 4. novum 4 . 1 8 8 1 8 1 1 8 8 C

1 8 8
spatiosissimum 3 . s i deleclat, h . l . s i . i . t . b . eodem attramento correxU.
m
ita 4 . lua 4. c
* l . 108 b 1 9

metim 4. ed. exoratum esse v e l i m 4. exposlulem ed.

1 0 7
i n eo add. 4. i m p e r i t i a m 4. ed. ma- 1 0 8 1 0 8 , 1 #

teriam 4. ita l . gloriosatn 1.

1 1 1
g. p. add. l .
b
ita l . vile v. 1. ita i . i n e r t i a m 1.
1 1 8
ifa b 1 1 8 b M b t , f
v

i . o. contemptibile (despicabile corr. l . et addit videri possil, sed statim delevit) p. meam i n s c i t i a m
c b

s i l (possit videri i . ) , propter gloriosorum tamen v i r o r u m gloriosissima (gloriosa i . ) gesla q . I .

b
iiter- b 1 1 8

tiatn i . ed. c
ita l . alicui non g r a l u m haberi n . d . 1. i n g . a. n . d . h . i .
117 c
addit l . veraciler b 1 1 8 b 1 1 8

i . ed. tainen ea 1. corr. l .

1 1 0
superscriptum i . vel. i . add. l .b
ita cod.i.
m
praefalio ed. b 1 1 1 b 1 1 8

c p . inodtiro conlinens prefalionis 4. series a. monasterii Cassinensis 4. Hcec desunt ed. ut et ipse 1 U
ea-
lalogus,qui tamen extat in cod. 3 . numeros omisit 4. t n i . colore rubro scrtpli sunt. ut et majores
1 , 8
iiueree
et numeri annorum prceter eos quos manus 2. addidit. eum lilleris rubris, Desiderium unciatibus rupris, f t <

oderisium uncialibus nigtis scribit 1. monaslerii 1. Constanlintis 4. S. a. S. desunt 1 , 7

4. 1 , 8 1 8 8

1 8 0
V I I I I i . cum Chr. S. Ben. et indice aniiquo menbranaceo iCamiiti Tutini Neapolitani, auem contulii
Cam Peregrinius in Serie abbatum Casinensium. Hermerius ind. Tutini. m . V . add. l . 3 . et 181 l9% b

Tutini.
 485 CURONICON CASINENSE. . L I B . I AUCTORE LEONE.
10. Totoichis abbas. Sedit annis 6 1 8 8
v mensibus 5.
1 1 . Poto abbas. Sedit annis 7 l 8
\ mensibua 5.
12. T h e o d e m a r t M
abbas. Sedit annis 1 9 . > 8 8
.
13. Gisulfusabbas. Sedit annis 2 1 .
14. A p o l l i n a r i s abbas Sedit annis 1 1 .
15. Deusdetlit abbas. Sedit annis 6. t v

16. Hildericus abhas. Sedit diebus , 8 T

17
17. Autpertus 1 , 8
abbas. Sedit annis 3 1 8 8

18. Bassacitts abbas. Sedit annis 19.

19. Berlbarius abbas. Sedil annis 27, mensibus 7.
2 0 . Angelarius abbas Sedit annis 6 U 1
.
2 1 . Ragemprandus abbus. Sedit annis 9 , mcnsibtis U l
10 U 8
.
2 2 . Leo abbas. ^ Sedit annis 15, mensibiis 1 V V
7 u t
.
23. Joannes abbas. Sedit annis 19, mensibus 7 U 8
.
24. Adelperlus abbas. ^ Sedit annis 9 .
25. Baldoinus abbas. Sedit annis U T
.
2 6 . Maielpolus aLbas. Sedit annis 6 l v t
.
2 7 . Aligernus abbas. Sedit annis 57 U 8
.
28. Mansoabbas. Sedit a n o i t i l .
29. Joannes abbas. Sedit anno 1 .
3 0 . Joannes ahbas. Sedit annis 12 1 8 t
, mensibus 1 8 1
6 1 § t
.
3 1 . Altenulftts abbas. Sedit annis 1 1 .
3 2 . Theobaldus abbat Sedil annis 1 3 .
5 3 . Basilius abbas. i Sedit annis 2 .
3 4 . Richerius 1 8 8
abbasv Sedit annis 17, mensibus 6 1 8 V

3 5 . Petrus abbas. Sedit anno 1, meusibus 5 l 8 t

.
3 6 . Fridericus abbas. Qui 1 8 8
et Stephanus papa. Sedit m e n s i b u s l O 1 8 7
.
3 7 . DESIDERUIS abhas. Q u i 1 8 8
e l V i c l o r papa. Sedit 1 8 8
a n n i s 2 9 , inensibus5 1 < a
.
3 8 . ODERISIUS abbas. Sedil annis 1 0 1
19, mensibus 2 1 8 >
.
39. Ottoabbas. Sedit anno 1, meusibus 10.
4 0 . B r u n o abbas. S e d i l annls 3,mensibus 1 1 .
4 1 . Girardus abbas. ' Sedit annis 1 8 8
.
4 2 . Oderisius abbas. Sedit 1 8 V
a n n i s 2 , mensibus4, d i e b u s 2 6 .
4 3 . Nicolaus abbas. Sedit anno 1 , mense 1, diebus 6.

44. Seniorectus abbas. Sedit annis 9 , mensibus 6, diebus 19.

INCIPIUNT 1 8 8
C A P I T U L A P R I M J E P A R T I S |OPERIS H U J U S .

1. De converstone vtta vc> obitu patris nostri 188

Bcnedich.
2 . Quiabbates illi successerint 187
, et quatitermonasterio destructo fratres Romam conjugerint t 8 i
.
3. De reversione Fausti a Gatliis 188
.
4. Qualiler Petronax abbas huc venerit et locum hunc restauravcrit, et qualiter illum 1Tt
, papa Zackanas
4Tl
adjuverit.
5. De adventu Gisulfi ducis in hunc locum et concessione 178
totius in circuitu terrce.
6. Quatiter faclum sit monasterinm sanctw Marice in loco 178
qui dicitur Cingla.
7. Qualiter Karolus rex Francorum huc venerit % et de humilitate ipsius 17v
.
8 . Qualiter Ratchis 178
rex Langobardorum huc ad conversionem venerit.
9 . De principe Arichis 178
qualiter monasterium sanctce Sophite fecerit et monasterio isti subdiderit f vet

VARLE LECTIONES.
d . X X I add. 3. et ind. Tutini.
t 8 t
V I . 4. Theodorar 4. m . X I . add. ind.
, s v
Tutini.1 8 8 1 8 8

a n n i s xnd. Tulini.
8 t T
Authpert 1. 1 8 8
X V I I . 4. deest 4. VII 4. 1 5 8
m . X . add. l . u o u t u t b

d . \.add.
i 4 t
ind. Tutini. m . V I I . add. 1 * . 1 U
d . X V I I . add. ind. Tutini. d . X . add. ind.
U 8 u e

Tutini. m . V I . ind. Tulini.

U 7
vacat 1. d . X I I . add. xnd. Tntini.
u t
X I . 3. U 8
m . V I . add. 1 8 8 1 8 1

\K *•* IV. d . X X V I I I . ind. Tulini. Richerus 4. d . X . add. ind. Tutini.

1 8 8
d . X I I . add ind. J H -, 8 V 1 8 8

lint. Q. ct S. p. detunt 1.
, t 6
d . V t l l . add. ind. Tntini.
1 8 7
Q. et V . p. desunt 1. deest 4 . 1 8 8 1 8 8 1 8 8

I V . d . X X I I . ind. Tutini. hueusaue cod. 1. spatio vacuo relicto.

481
d . X V I I . add. ind. Tulinu XI. U i 1 8 8

m . I I . d . X X V I U add. ind. Tutini. hucusque 5. 4. Sequentia addidi ex indice Tutini, cujus ulterius
,8V
Pe-
regrkiiusmenlionem non fecit. ita cod. 4. index capitnm deesl in cod. 1.
188
deest ed. successerunt 1 8 8 , 8 T

4. confugiertint corr. eonfugerunl 4.

t t 8 J
GalHs4. deest 4. Seccarias 4 . , 8 t
gressione 4 . 1 7 0 1 7 1 1 7 8

1 7 1
1 . q . d . desunt ed. ejus ed. m
Rachis 2 . Carolus 4. Arechis 2 . Archis 3
1 7 8 1 7 8

s
487 L E O N I S M A n S l C A N I E T P E T R l DIACONI 488
quibus sanctorum corporibus ecclesiam ipsam ditaveril 1 7 T
.
10. De oblatione Leonis cujusdam nobilis Beneventani 178

II; Qualiter abbas Theodemar 1 7 9

construxeril 1 8 0
ecclesiam snnctcc Marias ad 1 8 1
pedem 1 8 8
mcntis ipsius
42. Qualiler Karlomannus in Itaiiam venerit, etquid egeril 18
\ et (fvibusdam 1 8 V
contti*fom6u« e/iis t n Ace
/oco.
13. De Anglo muto et surdo sanato l 8 t
.
44. De concessionibus quorundam in hoc loco
15. Relatio 1 8 8
<te Paw/o diacono.
46. Decapitulis qua: fecit imperator Ludowicus 1 8
\ de p a a o guod /Vcif &M/O P e f r o .
17. Quomodo Gisulfus abbas fecit ecclesiam sancti Germani.
1 8 . Qualiter idem abbas*** renovavit ecclesiam hujus loci, et ecclesiam sancli Angeliin Vatle luci con.
struxit, et sancti Apoitinaris inAlbiano; et dequorundam oblationibus. ± iM

19. De miraculo abbalis Apollinaris, et de oblathnibus quorundam innoc loco.

20. De Radechis comite Compsano, et de translalione sancli Januarii in 190
Beneventum.
2 1 . Quo tempore Saraceni Sicitiam ingressi sunt. T r»
22. Quid Sico princeps abbati Deusdedit concesserit, el m
qualiter princcps Sichardus 1 8 8
eum occiderit
25. Quid Lolharius rex Aulhperto abbati concesseril, et quomodo Francornm regnum rex idem divixn
et de quorundam oblationibus.
24. Quo lempore corpus beati Barthotomei Bencventum adveneril l§
\ et de quorundam in hoc loco obla-
tionibus.
25. Qualiter sit contra i n
se principatus divisus.
26. Quomodo Siconolfus princeps omnem thesaurum hujus ccenobii 1 9 8
abslulit.
27. Qualiter Deus a Saracenis locum istum eripuit.
28. De discurlione ac vastatione Saracenorum, et generati acmtaximo terrcemolu.
29. De penlifaria divisione regni Francorum, ct qualiter Ludov)itdr * 9
'Sdfacenak devicerit, et principatvm
: t T
cequa sorte diviserit.
30. Quatiter iterum Ludowicus 1 9 8
Itatiam venil vocalus !
» 9
per abbalem.
3 1 . Dc Capua qualiter ad pontem Casulini mutata sit.
22. De consuetudine quam habebat tunc lemporis hoc monasterium.
3 3 . De studio abbatis Bertharii, et miraculo quod conligil in conslructione arcis.
54. De oblalionibus quorundam.
35. Denequitiis Saracenorum, et qualUer vastatum'et ^su^j^it monasterium sancti Vincentii.
3 6 . De tertio adventu Ludowici 100
in Italiam, et de bellis quae gessil 901
cutri Saracenis.
37. De monasterio sancti Angeli in Barregio.
3 8 . Quo tcmpore castellum Pontiscurvi construclum sit.
3 9 . Qualiter nobis restituil prcedictus imperator cellam sanctce Maria in Maurinis t8
\ el de quorundam in
hoc loco oblationibus.
40. De pacto 8 8 8
Saracenorum cum nostris.
4 1 . De divisione Capuana? ecclesia* facta a Joanne papa.
42. Quomodo princeps Guaiferius effectus m
sit monachus.
43. Qualiler Saraceni a Cajetanis ad habitandum in Gariliano recepti sunt.
44. Qualiter hoc monasterium a Saracenis incensum sil. et 8 8 8
abbas Bertharius decollatus et monachi
Teanum profccti.
45. Memoratorium 9 8 8
ejusdem abbatis de rebus sancli Benedicti per t8T
Matchiam.
4 l i . De oblationibus quorundamsubabbate Angeiario, elquomodo idem abbas Teanensis episcopus 9 t i
factus
est.
47. De oblatione et studio Herchemperli monachi.
48. Qualiter monasterium Theanense crematum est.
49. De captione Beneventi a Grecis.
50. Dd pugna nostrornm cum 8 0 9
Saracenis ad Gariliamnn
5 1 . De sludio Leonis abbatis, el qualiter 910
ipse cojpit restaure hunc tocum.

V A R I J E LECTIONES

ita correxi.
, 7 T
d i c a v e r i l ed. 4 . deest. 4. Theodomar.4.
1 7 8
fecerit ed. ad p. m . i . desunt
1 7 9
2. 1 8 0 1 8 1

4 1 1
pcdes 3. ! 8 8
ageret4. ila codd.
i 8 V
sancto4. Delatio 2 . Ludovicus ed. 4 .
1 8 8
deested. 1 8 8 1 8 7 in

1 8 8
oblati 4. 1 9 0
i u B. deest 4 . deest ed. Ricbardus 4 .
1 9 1
venerit ed. p. c. se ed.
1 9 8
mo- 1 9 8 m 1 0 t

nasterii ed. 1 9 8
Lndoicus ed. 1 9 7
principatus 4 . 1 9 8
Ludoicus 2 . 1 9 9
v. p, a. desunt 4. 8 0 0
Ludoici ea.
fecil ed.
8 0 1
M o r i n i s 2 . c t de q . i n b. I . o.
t o t
desunt 4. 8 0 8
paclu 2 . factus ed. s. m . desunt
t o v
4.
•05 _ profecti desunt 4 .
e l Remoratorium 4. 8 8 8 8 0 7
•>. m . deest ed. deeot 4. sub 4 .
9 0 8
detst 8 0 8

sd.
 m CHRONICON C A S I N E N S E . - LIB. I AUCTORE LEONE. 49D
$&. Qualiter Saraceni de Cariliano exterminati 811
$unt.
$5. Qualiter Johannet ahbat ardinatut sit, et quomodo Capuam cum frairibut pergent ibi monatlerium
fecerit.
54. Quomodo idem.abbat in hocctiam loco studuerit.
$5. Quaiiter tuper Capuam Vugari venerinl, ei cuncta in circuitu devastanies demum apud Martot devici*
swt.
56. De oblati^stibus Johannit contulit et ducis Neapotiiani, ei aliorum quorundam
57. Judkium papee Marini *" de monatterio tancti Angeli ad Format tive ad Arcum Dianee.
58. Qualiler Balduinut abbat monatterium tanctce Sophice de Benevento bit m
recepit.
59. Item judicium papas Agapili de monatterio Capuano, et de Sancto Stephano de Terraoina.
60. De ttudio abbatit Majelpoli, et de oblationibut ouorundam $ub eo, et qualiter Atigernus abbat ttt
ordinatut.
61. Quatiter regnum ltaliee a FrancU ad Teutonicot tit transtatum.

INCJPIT ' CHROHIGON MONASTBRH GASINENSIS.

1. [GREC. Diat. I I , P r o l . et c. i , 3.] Egregius i g i - ^ pientissimum.auctorem fuisse r e f e r t a n t i q u i t a s ( $ 5 3 ) ,
tnr et sanclissimus pater, hujusque Casinensis cce- ubi 8 > >
c o n t r i t o quod ibidem 4 , 1
a r u s l i c i s colebatur
o o b i i p r i m u s fundator, gratia et nomine Benedi- Apoliinis idoio [GREG. I I , 8 ] , subversa a r a , lucoque
c l u s , s i c u t beatus papa Gregorius i n secundo d i a - succiso, monasterium sibi c o n s t r u i i t ; et c i r c u m q u a -
l o g o r u m s u o r u m * " l i b r o pleniter s c r i b i t , Nursia U T
que manentes populos, c o n l i n u i s predicationibus ad
p r o v i n c i a o r i u n d u s f u i t . R o m * vero ad erudiendum C h r i s t i fidem c o n v e r t i t . U b i etiam m
quantis q u a l i -
l i b e r a l t b u s studiis a parentibus t r a d i t u t , non m u l t o busque refulsit *•* m i r a c u l i s , quoniam non hujus est
o o s t , o t praefati doctoris sermontbos u t a r , recessit o p e r i s , si quis eorom desiderat habere n o t i t i a m , i a
scienter nescius, et sapienter indoctus. Relictis i l a - pra»fato beati G r e g o r t i l i b r o facunde scripta repe-
q u e l i t t e r a r u m sludiis pariterque n u l r i c e , clam f u - r i e t . [ V. S. Mauri 4.] l n t e r q u s cum die quadam
giens, ad locum q u i Sublacus (250) d i c i t u r , quadra- d i v i n i t u s sibi reveiatum f u i s s e t " ' idem roonasterium
ginta ferme a b U r b e miHbus disparatum devenit, u b i quod ipse fundaverat m
, a gentibus destruendum,
in speleo quodara per t r i e n n i u i n exceplo beato R o - atque propterea inconsolabilitar fleret: coelesli p r o *
m a n o q u i sancta? i l l i conversaiionis b a b i t u m indue- tinus oracule consolalus, a u d i v i t eundem iocum suis
rat, n u l i i cognitus m a n s i i . Post baec a pastoribus r e - nichilominus m e r i l i s i n p o t i o r e m et a m p l i o r e m q u a m
pertus, et d e m u m 8 1 8
a pluribus a l f
agnilus, a Ro- B
tunc statum fore v e n l u r u m ; et i n mullas exinde
manae quoque urbis nobilibus frequentatus, duo- orbis Romani partes regularis normae ac disciplinae
d e o o e m (251) ab <£quiiio M a u r u m , a T e r t u l l o v e r o ordinem > > -
proditurum > M
. [V. S. Mauri 2 6 . ] Ipso
p a t r k i o Placidom adbuc p u e r u l u m monastica d i s c i - itaque anno quo de hac vita migratttrus erat ad
p l i n a instituendos accepiu U b i etiam duodecim m o - C h r i s t u m , rogatus 8 8 8
i n Galliam ad monasteriom
n a s t e r i a C b r i s t i a u x i l i o construens, p c r singula q u o - constiluendum 1 , 1
suos mandare discipulos 8 8
\
q n e e a d o m duodecim mouachos sub s t a l u l i s p a t r i - quamvis ftnem d i e r u m suorom non ignoraret, n i c h i l
bus d e p u t a v i t . [PACLI Hitt. Langob. i , 2 6 . ] Inda moratus, beatum M a u r u m i l l u c cum eisdem d i r e x i t
persecutione presbyteri F l o r e n t i i loco cedens, l e g a i i s / * ; cum quo etiam beatum Faustum q t i i ejus
8

p a u c o s sccum fratres assumpsit; alque duobus se poslmodum b U t o r i a m pleniler scripsit, et tres aUos
a n g e l i s c o m i t a n t i b u s , e l t r i b u s corvisquos solitus erat m i t t e r e s t u d u i l . Hinc m
factum est u t per hunc
alereeonsequentibus(252), per quinquaginla c i r c i l e r v i r u m l>ei sanclissimum Maurum ejusque discipulos,
milia ad hunc l o c u m Christo jubente pervenit. omnis ordo et regularis disciplinae norma quae p c r
Cujus w
videlicet sedis V a r r o n e m i l l u m tot secutis beatissimum patrem Benediclum i n hoc loco fuerat
c e k i t r a l u m , e t o m n i u m R o m a n o r u m T u l l i o teste sa- c o n s l i t u t a , per totam Galliam disseminaia atque

V A R L E LECTIONES.

m i n a t i t u n t deett 4 . deett ed.

8 1 8
M a r t i n i 4. deett 4 .
8 1 1
itacod. i . 1. l i b e r p r i m u s h i s t o -
m > , E

vae b u j u e coenobii C. ed. "* deett ed. N . p. o. f. detunt 4 .

8 1 7
add. V*. deett 4 . p l u r i m i s ed*
> u > l 8

deeat 1 . C u j t t s — a n l i q u i l a s detunt i .
4 , 1
I n quo i . a i t l i q u i l u s add. i .
> M
deett 1.
8 , 8
add. ih. 8 8 4 8 8 8

e s s e t 4. constroxerat i . 2 .
M T
Ua i . et m u l t i s inde reg. n . a. d . i n diversis orbis parlibus o. p. i -
M 8 b

* + p r o f o c t u r u m i . ed. est add. 4 .

8 8 8
construendum i . 2.
8 8 1
s. m i t t e r e monachos i . ed. 8 8 8
1. d . 1 8 8

A.ed. H i n c — p . totasGallias disseminari, c o n s t i i u i , et o b s e r v a r i , Deus anuuerit. Sub hisdem ferme

m

d i e b u a i * . detunt i .
NOTJE.
( 2 5 0 ) Subiaco. l c g u n t t i r , ap. Tosti Hist. Ca$. I , p. 129.
( 2 5 1 ) Ex Vita S. M a u r i c. 8. (253) Cf. Cic. P h i l . 2 , 4 0 ; V a r r o R. R. 3, 5. H * c
<£5ft) Vei ex C h r o n . S. Bened. u b i eadem vcrba Leo de suo addi<Jil.

PATROI. CLXXlll. 16
 491 L E O N I S M A R S I C A N I ET P E T R l D I A C O M 49*
dfffusa s i t . B e a l u m " 8
(253*) etiam Placidum opi- A praesidenteJLangobardi, q u i ntiper snb Justino m i n o
n i o " est quod v i r Domini Benediclus lunc ad Sici-
8 re > 8 t
l l a i i a t n invaserant, cum j a t n ab incarnatione
i i a m m i s e r i l " , u b i pater ejusdem Placidi "
T
Ter- 8 D o m i n i 568 annorum circulus volveretur, praefatum
tullus patricius, decem et octo p a t r i m o n i i sui cuites coenobium nocturno tempore quiescentibus f r a t r i b u s
eidem v i r o 8 8 8
Dei concesserat. [V. S. Mauri 32, ingressi s u n t : q u i universa d i r i p i e n t e s > > a
, ne u n u m
GREG. Dial. n , 57.] Post hoec idem sanclus v i r ex- quidem hominetn i i i i c 8 8 8
capere potuerunt, v i d e i i -
pleto sui temporis cursu l a u d a b i l i , ea die qua " ° c e l u t sermo sancti patris Benedicti compleretur,
sacrosancti 8M
paschae sabbatum illucescebat, duo- quem Theopropo d i x e r a l : Vix obtinere potui ut
decimo videlicet Kalendas A p r i l i s , i n 8 4 8
oratorium ex 884
hoc toco michi anima cederentur. Fugientes
sancli Johannis baplislac > % 1
a discipulis se f e r r i prae- itaque ex eodem ceenohio fralres Romam profcni
cipiens, i n t e r ipsorum m
manus orans m . i g r a v i t > M
s u n l , codicem 1 8 8
sanctae r e g u i x quam pater i d e m * , f

ad D o m i n u m , anno " 8
quidem incarnationis ejus descripserat, et quaedara aiia scripta, nec n o n c t
542, indiclione q u i n l a ( 2 5 4 ) ; sepullusque est i n " T
pondus panis " \ v i n i quoque mensuram, et q u i c -
eodem oratorio, ante ipsum altare, quod idem A p o l - q u i d supellectiiis 8 8 8
potuerunt surripere deferentes.
linis ara destructa construxerat, u b i j a m ante? bea- Atque" 8
(257) ex concessione Romani pontificis
tam Scoiasticam sororem suam posuerat. C l a r u i t B Pelagii, q u i tunc sedi apostolicae praeerat, j u x t a L a -
autem temporibus i m p e r a t o r u m Justini senioris et lewmense 880
patriarchium monasterium statue-
Justiuiani Romanorum vero pontificum Johan- runt 8 8 1
; ibique per centum * f e r m e " 8
ac decetn a u -
nis p r i m i , e t q u a r t i Felicis, quem sancms papa Gre- nos(258) quod Casinense manaslerium d e s t r u c t u m
gorius atavtim suttm fuisse lestalur ( 2 5 5 ) ; Theode- permansit, h a b i t a v e r u n t >88
.
r i c o apud Italiam A r r i a n o regnante (256). * centum ac t r i g i n l a annos 2 .
2 . [GREG. D. I I , P r o l . PAULI H. L. i v , 17; n , 4 , 3. [ V. S. Mauri 5. ] T e r t i o " * (259) interea B o n i -
7 ; i v , 17. GREG. D. H , 17.] Huic sanctissimo patri fatio sedem aposlolicatu gubernanle, supradiclus
succedit i n monasterii regimine v i r reverentissimus Faustus q u i ad Gailias cum beato M a u r o " 8
perrexe-
Constantinus, ejusdem sancli patris discipulus. Ter- ral 8 8 8
, ad p r a e n o m i n a t u m " Lateranense ccenobium 7

tius autem p r a e f u i t 148

eidem 8 8 8
congregationi S i i u - reversus est, atque a beato T h e o d o r o 8 8 8
qui tunc
p l i c i u s ; quartus V i t a l i s ; q u i n l u s vero Bonitus. Quo post sanctae roemoriae Valentinianum 8 8 8
t e r l i u s eatt-

V A R L E LECTIONES.

ita l . s l u d u i t . . . . . . beatum P. 1 .
8 , 8 b
P i . j a m ad S. 1. Pl. sanclus Benedictus j a m ad S . 8 8 8

i . P l . discinulum suum v i r D. B. t . ad S. 2 .
b
" * miserat 1. m i s i l ed. ita l . p. ipsius i . 888 b

, , f
e. beato Benedicto c. 1. ed. " ° quae ed. " sacro add. i . in — praecipiens add. i . " * b . I . l b > v > b

l . ed.
b
in loco raso i .
> i %
nerrexit i . anno eju«Jem i n c . 543. i n d . secunda 2 . a. e i . i u c . 5 4 2 ,
b > V 8 8 4 8

i n d . quinta 3. desunt 1 . " 1. e. o. in loco raso ubi plura scripta fuerant l . T

ctijus sciiicct i m p e r i i b n s

anno qiiartodecimo, a dominica vero passionc atuio qiiingentesitno nono j u x t a diligentissimam s t i p p u t a t i o -

nem defunclus est. add. 1 . * a beato Benedicto p. 1 . ed. " ° ejusdent ed.
>v
post J u s t i n i a n u m q u e m 8 8 1

prediximus imperanle add. 1. delevit l . deripientes ed. i . h . 1. ed. " * m i c h i e. b . I . a.

b 8 8 8
i.ed. 8 , 8

> M
secum add. 1. " q . beatus Benediclus 1. ed. 8
habens per quadram i i b r a m unam add. i . delevil i . t 8 T b c

888
ita corr. l . supp. 1. b
Cumque a beato Gregorio q . t . s. a. praeerat gralanter recepli fuissent, e x
8 8 9

cjus concessione ibidem j t i x l a i . add. l . c o n s l r u x e r u n t i . ed.

1 8 8
deest 3. • b
Itabilsi- 8 8 1 >8> > M

culum 4. Anno i g i l u r d o m . inc. sexcentesimo q u i n t o , secuudo anno i m p e r i i Focae, defunclo b .

> 8 %

papa Gregorio, Saviniantis p o u l i l i c a l u m R o i n a n u m accepit, quo posl annum et menses qttinque m i g r a t t t e .

tertius Bonifalius apostolicam sedem indeplus est, snb quo videiicet suprad. 1. " Fatisto 4 . 8 > r <

quoniam Casinense monasterium j a m dcstructum a Langobardis e r a l add. 1 . praedictum 1 . ed. > 8 T

2 8 8
Tehodoro 5. p r i m t t m ejusdem loci abbalem add. 1.
8 8 8

NOT^E.

(253*) 3. Non. Oct. apud Siciliam natalis sancti beato Gregorio silentio praeterroissum fuisse n o n
Placidi beatissimi martyris cum sociis suis Eutychio, existimo. Petrus, infra 3, 73 anuos a t r a n s i t u b e i i t i
Victorino, et aliis triginta. Pro quo paier ejus Ter- Benedicti ab anno 509 computat.
tullus patricius decem el oclo patrimonii sui cnrtes (255) D i a l . 4 , 1 6 . sed l e r t i u m ; q u a r l u m j a m J o a n -
beatissimo patri Benedicto oblulit. M a r i y r o l o g . jussu nes Diac. d i x i t i n V i l a heati Greg. 1 . ANG.
Desiderii abb. conscriplum ap. Gatt. H . p. 915. (256) Cf. C h r o n . S. Benedicti SS. I . I I I , p . 2 0 0 .
(254) A. 542, iml. v, non ex Gregorio s u m p s i l , (257) Hoec noster addidit.
sed ipse a d d i d i l ; quod u l r u m ipse c o m p u t a v e r i l au (258) 110 annos habet Paul. Diac. 6, 4 0 ; P e t r u s
ex fonte nobis incognilo hauserit nescio. Certe a n - i u Reg. n . 86, centum v i g i n t i ; hic et i n f r a 4 , 89 r e -
IIIIS 14. Justiniani est a. D. 5 4 1 ; a n i i u s a u l e m 509 c t i o r i calculo usus 150. ANG. Deslruclionem a. 577
nullo modo f e r r i potesl, sed solus convenit cum die accidisse probare n i t i t u r Di Meo i n A n n . N e a p .
qualem foriassc cx interpolalione Odonis in Vila I ) . Caelertim vides quain parutn accuralain t e m p o r u m
Mauri adnotatum habemus. Si n a r r a i i o n i de Bene- compulalionem Leo c u r a v e r i t , cum papae n o m i n e
dicti c u m Totila congressu (ides habenda est, Peirus correclo annorum numerum intactuin r e l i q u e r i U
Diaconus verum viderit, sed indictio corrigenda e r i l . Tamen cap. seq. i n i t i o annum d o m . inc. s u s l u l i t .
Eqttidem putaverim o b i l u m Bcnedicli a Fausto v i - scilicet ne puguantcs i n t e r sc n u m e r i sub o c u l o s
giliae p r i m i Paschatis fuisse assignatum, quem male caderenl. N a m , ipso lesle, reslauratio m o n a s t e r i i
itilerpretalus Odo tantas posteris paravit difTicuha- Casinensis evenit a. D. 720.
les : nam si revera Sabbato s i u c t o obiisset, i d a ^259) Numerum Lco addidit.
 m CHRONICON CASINENSE. — L I B . I A U C T O R E LEONE. 494
dem congregationem regebat, compolsus atque A. atque Tato, germani f r a t r e s " \ q u i ante quiudecira
rogatus, b i s t o r i a m de viia beati " * M a u r i veracissi- c i r c i t e r annos m o n a s l e r i u m sancli m a r t y r i s C h r i s i i
i n a m composuit; quam pnediclus papa Bonifatius V i n c e n l i i j u x t a o r l u m V u l t u r n i fluminis de p r o p r i i s
approbans, laude dignam d u x i t , suaque aucloritate sumptibus construere ceperant 8 8 8
, cum essent p o -
roboravit. tentes ac divites, i n ipso opere t a m per semetipsos
4. [P.-D. T I , 40. Chron. Vulturn.] Cura m
aulero quam persuosusquead restaurationem loci h u j u s p l u -
1 , 9
omnipotens Deus prarfalum 9 7 8
beati Benedicti r i m u m adjuverunt. H i c ( 2 6 I ) i n accclesia beali M a r t i n i ,
coenobium jaro decrevisset roiseratione tn
i i l a sua quam parvulam repperit, sedecim ferme cubitos
oronipoteniissima reslaurare, et coenobialem insti- a u x i t ; ibidemque absidam efficien*, i n honora beatae
tutionem quae inde p r i n c i p i u m sumpserat, ex ejus- Mariae semper V i r g i n i s , et sanctorum m a r t y r u m
dem patris l o c o l 7 t
per orbis c i r c u l u m propagare, Faustini et Jovilae i n e a " ° a l l a r i u m statuit, i n 8 8 1
quo
contigit , 7 i
disponente Deo, u t Petronax civis etiam et b r a c h i u m unius i l l o r u m t 8 t
- quod secum de
B r e x i a n x . u r b i s v i r valde religiosus, d i v i n o afflalus Brexia asportaverat decenler r e c o n d i d i u lnsequenti
amore Romam venissel. Quem reverenlissimus t7T tempore, sanclissimus papa Zacharias q u i Gregorio
t e r t i u s (260) papa Gregorius c o e l i t u s 178
inspiratus successerat, p l u r i m a huic adjuloria c o n t u J i l ; l i b r o s
a d m o n u i t u t hoc Casinum castrum peteret, alque ^ sciiicet aiiquot 8 8 8
sanctae scripturae, nec non et c o d i -
m o n a s t e r i u m beali Benedicti quod j a m per t o t annos cem sanclae reguiae quam 8 8 4
pater Benedictus manu
destructuin manseral t T 8
, suo studio reconciliare p r o p r i a scripserat; pondus etiam librae p a n i s , et
satagereu Quo aunuente, mox 8 8 0
idem venerabilis mensuram v i n i , quae o l i m inde sicut supra d i x i m u s ,
pontifex cum iMo aiiquantos de Lateranensi congre- sub Langobardorura i n v a s i o n e " 8
mouachi fugientes
gatione fratres d i r e x i l " , et alia q u o q u e 1 1 8 8
illi non- secura Romam detulerant t 8 8
. Diversa etiam ad
n u l l a acQutoria c o n t u l i t . Is ergo huc ad sacrum ecclesiasticum ministerium ornamenta, nonnulla
b e a t i Benedicti corpus perveniens, t a m c u m illis quoque ad diversas utilitates monasterii p e r t i n e n l i a ,
qui secum venerant, quamque etiam c u m a l i q u o t i l i i apostolica liberalilate l a r g i i u s est. A b hoc etiaro
simplicibus v i r i s quos i n i b i j a m dudum resedisse sanctissimo papa praedictus abbas p r i v i l e g i u m p r i m u s
r e p p e r i t , babitare ccepit a n u o D o r o i n i 720 • " . A i q u e accepit, u t hoc monasterium c u m omnibus sibi
m
ab eisdem f r a t r i b u s i n abbatem praclatus, coope- pertinentibus cellis " , ubicumque t e r r a r u m c o n -
T

r a n t e Deo, et beati Benedicti suffragantibus m e r i t i s , structis, o b " 8

houorem ac reverentiain sanctissimi
construclis 8 8 8
decenter babitaculis, ac m u l t o r u m p a l r i s Benedicti, ab omniuro episcoporum dicione
i b i f r a t r u i n congregatione statuta, sub reguiaesanctae sit omnimodis 8 9 9
l i b e r u m ; i t a u t nullius j u r i sub-
doctrina vivere studuit. Q u c m " 8
videlicet tres q u i - ^ jaceat nisi solius R o m a n i pootificis (262)
dam nobiles v i r i Beneventeni " \ Paldo et Taso 5. [ P . D. v i , 5 8 . Chr. S. Benedicti.] Gisulfus

VARLfi LECTIONES.

9 7 9
deest 4 . Aliquot inlerea labentibus annis, temporibus scilicet Johannis s e x l i papae, G i -
9 7 1

sulfus major dux Beneventanus cum vafida suorura manu i n Campaniam veniens, arcem A r p i n u m ,
e t S o r a n i R o m a n o r u m civitatem pariter cepit; incendia quoque et depraedationes maximas faciens,
captivosque nonnullos abducens, nullo ei valeute resislere, usque ad locum q u i Horrea n o m i n a t u r p e r v e n i l ,
ibique sua castra melatus est. A d hunc prafatos papa Johannes a l i q u o l sacerdotes cum muneribus aposto-
licis dirigens, universos quos ceperat caplivos redemit, eumque cum universo exercitu remeare ad p r o p r i a
f e c i t (ExChr. S. Bened.). Cum 4. A l i q u o t i . I . annis, curo j a i n videlicel ab i n c . D o m i n i aunus septingen-
tesimus ac terlius v c r l e r e t u r , praesidente Romanaesedi Constantino mitissimo e l angelicopapa, imperantibus
a u t e m Jusliniano minore c u m Tiberio l i l i o , ceplum est conslrui monasteriura sancti m a n y r i s C h r i s t i
V i n c e n t i i j u x t a o r t u m V u i t u r n i fluminis, a tribus nobilibus fratribus civibus Beneventanis, Paldone scilicet,
T a s o n e , atque Tatone, GisuKi ducis Beneventani p r o p i n q u i s ; e quibus idem Paldo p r i m u s ibidem abbas
eflectus est. Ea i . addit: tnutata esse postquam superiora itla detcvit, voces pturimce crasce et detetce
b
%

indicant; postremo omnia pariter detevit. deest 4 . praefali 3. i . s. m . 4 .1478

1. et regula p . I . 8 7 8 m 8 7 8

1. et p . ed. p. hujusmodi occasionis i n i l i u m e x l i l i t , ut 1.

1 7 8
reverendissirous 2 . divinitus 1. 1 7 7 9 7 9 9 7 9

a . e r a t destructum i . ita 1>. eundem Petronacero mox abbatein cousiituit atque c u m 4.

9 8 9
ita i . 9 8 1

d i r i g e n s a. i . b
eliam nonnulla i l l i i .
9 8 9
A. D . 720. add. i . Ac non m u l t o post i . ab e. f. i . a.
8 8 8 b 8 8 4

praeJalos add. i . " reparatis undique hab. et dec. c o n s t r u c l i s , m u l t o r u m i .

b 8
ita i . Quem videiicet 9 8 8 c

p r a e d i c l i Beneventani fratres c u m essent potentes ac divites, i n ipso opere t a m perse quam per suos usque
a d reslaurationem ejus p l u r i m u m a d j u v e r u n l i . desunt i. supradicli ducis p r o p i n q u i add. 1«
b
g. f. 8 8 7 9 8 9

snprascr. (falsum est). ceperunt 3. i n ea desunt i .

9 8 9
ubi (etiam add. i . ) et i .
9 , 8
iio i . b. 8 8 1 b 9 , 9 b

e o r a n d e m sauctoriim 1. aeest i. quem 1.

9 , 8
destructione i . m
detulerunt 4 . c. s. p. i . ed.
8 9 8 1 9 8 t 9 T

**• o b — Bcoed. desunt 1 . add. 4 . 9 , 9

NOTJE.

( 2 6 0 ) I m o quaruis. Caelerum e cod. autographo ejus teroporis roore j a m 703 n u m c r a r e t u r .

a p p a r e t Leonem quae e solo Paulo Diacono hauserat, (261) Hic—recondidit ex fonle nobis ignoto h a u -
p o s t e a ipsis Vttllurnensiuro mouuinenlis adhibitis sit, ut pluriraa ejustnodi, quae sub unoquoaue abbate
a c c u r a l i u s elaborasse. Sed annum rotundo, ut a i u u t , referl.
n u m e r o expressil, q u i ex ipsius Leonis calculo est (262) P r i v i l e g i i m e m i n i t Pelrus presb. i n C b r o n .
7 1 8 . A n n u s 720 etiam in L i h r o ponlificali ap. Steph. V u l l u r n . S p u r i u m recentioris aevi f e l u m , quem j a m
B o r g i a Dei dominio temp., p . 4, i u v e u i l u r . S. V i n - Baronius rejecit, denuo e d i u i l Tosti Hist. Casin. I ,
c e n t i i mouasterium condiluiu est a. D. 702, cum ex p. 82. Exstat j a m i n Regcsto P e i r i Diacoui.
 495 LEONIS MARSICANI ET PETRl DIACONI 496

praeterea j u n i o r , nepos L i u l p r a n d 8 8 8
regis Lango- A furcam , ! >
du V a l l e l u c i ; et quomodo vadit per hpsas
bardorum 8 8 1
, q u i post Gotscalcum 8 8 8
Benevenlauo- serras m o n t i u m , et descendil ad Petram s c r i p i a m ;
ruro dux e x t i l i t , cum per eos dies 8 9 8
ingenti m
et exinde ascendit ad serras m o n t i s q c i dicitur
coadunato c x e r c i t u versus Romam pergerel (263), Orlicosa » ; et quomodo vadit per serras m o n t i u m ,
1 9

et i n transeundo i n banc arcem Casini qtige l u n c e t p e r v e n i t ad pesclora quae vocantur F a l c o n a r i " ; 8

M e l l o vocabatur, cum 8 8 8
p l u r i m i s ascendisset, alque et qualiter vadit per duos montes quorum unus
j u x t a corpus sanciissimi p a t r i s Benedicli 8 8 8
prae- vocatur Spinacius, alter autem P o r c a c i u s ; e l q u a l i -
diclos m
fratres 1 0 8
religiose 899
satis i n Dei servitio ter inde v a d i l ad cristas montis q u i vocatur C a r i a
vivere repperissel, d i v i n o m o x 8 1 8
tactus 9 4 1
instinctu, (271); et descendens venit ad pelras super a q u a r n * 18

cuncta i n c i r c u i t q , l a m campeslria quam i n o n l a n a V i v o l a m ; e l inde ascendit ad c o l l e m 8 1 8

Giroberuti;
eidem p a l r i Beuedicto i n scriptis c o n t u l i t , firmisque et descendit i n Quercelulum 8 8 8
; e l inde i n fossatum
donariis i n perpeluum eadem posleris babenda j u x t a Sanctum D a m a s u m 8 , 1
q u e m " videlicel v u l -
8

concessit. Per (264) bas videlicet terminationes et g u s " Sanctum Amasum appeilat; exinde
8 8tj
* directe
fines (265). Quemadmodum i n c i p i t ab ipso fluvio pergit i n Silicem " 8
loco ubi d i c i t u r Arcus - e z z u H
q u i d i c i t u r Carnellus (266), e l ascendit p e r a q u a m ; et qualiter vadit ad lacum q u i v o c a l u i R a d e - 8 8 8

quae vocatur Bautra (267) usqe i n R i v u m Siccum ; B p r a u d i ; et quemadmodum inde p e r g i l i u F a r n i e t u m ;

et sicut ascendil per ipsum rivum usque in e t m
inde i n r i v u m q u i d i c i t u r M a r o z z a e 881
; ct quali-
fuream Sancti M a r t i n i ; et i n eam ascendit per ter descendit i u ipsum fluvium C a r n e l l u m ; et per
serras (268) et vadit in montem qni dicitur eundem 8 U
ascendil i u aquam quae n o m i n a t u r C o s a ;
Cisinus; et sicnt inde p e r g i t i n pesclum (269) inde 8 8 0
per serras montis sancti D o n a t i ; i n d e **•
nomine C o r v a r u m ; et qualiler vadit per ipsas super monticellos de M a r r i descendens 8 8 8
v a d i t ad
serras ad furcam que d i c i t u r P o p p l u ; et i n d e p e r g i t 8
"pescIos qui s u u l i n pede montis q u i dicilur
a d lacum q u i vocatur V i t e c u s u s ; et inde vadit ad Balva ( 2 7 2 ) ; inde m
per duos Icones ( 2 7 3 ) ; et inde
A q u a m F u n d a t a m ; et ascendit i n montem qui pergens ascendil p e r 8 4 8
serras motrtis super C a s a l e ;
d i c i t u r de S i l e ; et vadit exinde i n c a p u t 8 1 8
aquae et sicut descendit per ipsum montem usque ad 8 8 4

de Rapido (270); et inde ascendit i n montem q u i villas de G a r i l i a n o 8 8 7

; inde ad •*• pesclum q u i nomi^»
d i c i l u r Caballus; et pergit i n m o n t e m q u i vocalur natur Cripta i m p e r a t o r i s ; et " • inde pergit •*• a d
Rendenaria m a j o r ; et inde per serras m o n t i u m j a m d i c t u m ^flumen G a r i l i a n u m ; atque per ipstim
v e n i l ad Rendenariam m i n o r e m ; et qualiter inde flumen ascendit usque ad priores i i n e s ; una cum
directe v a d i t per pedes m o n t i u m q u i vocantur omnibns castcllis, v i c i s , domibus, ecclesiis, m o l e n -
F r e s e l o n a ; et p e r g i l i n aquaro de M e l l a r i n o ; et C dinis et aquis, cscterisque omnibus quae i n t r a prae-
descendit per eandem aquam cum utrisque r i p i s , et dictos fines tunc lemporis habebantur • " . (Clir. S.
v a d i t i n Parietes 1 1 8
de B a l n e a r i a ; et inde vadit Bened.) Uxor etiam ejusdem ducis Scauniperga n o -
per locum q u i d i c i t u r A n g i o n e ; et a s c e n d i t m
ad m i n e , t e m p l u m i d o l o r u m quod a n l i q u i l u s i n Casino

VARI.E LECTIONES.

• " Luitprandi 3. n . I . r . I . add. l .

8 8 1
Godescalcum 1. c . hujus tempore 1 .
b 8 8 8
in*enti—trars- 8 0 8 m

eondo desunt 1.2. p . add. 4 . tam religiose add. 1. ed. deest 1. "••• q u i tunc i b i n i a i i e b a n t
8 0 8 807

add.i. 8 8 8
r . s. add. 4. •*• add. 4 . compunctus 1 . captid 3. • p a r i e t i b i i s l . * d .
8 1 1
descestdit 5. 8 1 8 i 8 8 U

bulo V . 1. ed. f. qttae d i c i l t i r de 1 . ed

8 1 8
Ortiasa 3. 4 . Falconara 3 . 4. priv. Zach. a voca - 8 1 7 8 1 8

8 1 1
c. q u i vocatur G. 1 ed. Querquitulum 1. Q u e r t i l u l u m 2 .
8 , 8
D. et cxinde q . 2 . " quern — 8 8 1 8

appeilat desunt 1 . et priv. Zach. • " S. A . vulgus 2* . 3,

* et d . 1. ed. et exinde d . privil. Zach. S.
m 8 8 8

i n i . i.ed. JezzuIi3.
8 8 8
deest ed. "Marocze2.
4 , 7
e. fluvium a. 1 . ed.
8
C. e l sicttt asccndit p .8 , 9 8 8 0

1. ed. 4 8 8
D . et quomodo deseendit s. 1. ed. • " M . et v . 1 . ed. ad ipsos p . 1 . ed. B. et q u a h t e r 8 8 8 m

directe vadit p. 1. ed. ipsas s. 1. ed. 8 8 8

ad — i n d e detum 2 , G. e l inde v a d i l usqtie ad 1 . *** a d
8 8 8 8 8 7

ipsum p. 2 . indeque p . 1. ed.

8 8 9
*° p. usque ad 1 . ed. una habebaiilur udd. 1»>. Indc prima
8
manue 8 4 1

Ua perail: I l i s ita praefaltis dux b. p a t r i B. legali donatione concessis alqtte f i r m a t i s , raarchias t a i t t u m

p r o p l e r hostium i r r u p t i o n e m ad tulamen incolarum sibi r e i i n u i t , quibus latnen, tam s e m i n u m q u a m
messium tempore i n laborum suffragiis monachis obedire praecepit (274). H u i c c l i a n i abbati idem Gisulfus
pneceplum fecit ( f i r m a l i s , fecit etiam eidem abbati praeceplum l . ) de monasterio sanctae Marke i n C i n g l a b

cum omnibus pertinentiis s u i s ; e l buic Casinensi monasierio subdidit. Quibus tecunda addii: Nec n o u e t
de t e r r i l o r i o Gentiane conccssionem beato B. salis l i b e r a l i t e r f e c i t . Postea totum locum expunxit.

NOTJE.

(263) Eara Leonis conjecluram cssc a r b i t r o r r C h r o - auclus Garilianus vocabalur ; v. Gatt. Acc. p . 7 5 3 s .
n i c o n S . Bened. hunc Gisulfum cum seniore confuodii. (267) Vulgo Pecia. G A T T .
(264) Ha?c Leo a d d i d i l , non ipso u t v i d e l u r d i p l . (268) A i t i o r a m o n t i u i n , unde l l i s p . sierra.
usus, quod jaro in P e l r i Regesl. d e s i d e r a l u r ; sed (269) Rupis, saxum, locus i n rupe positus, h o d i e
p r i n c i p u m et regum contirmationibus, qu;e eosdem pesco tesle G i u s t i n i a u i i u Dict. geoyr.
f heap.
bnes e n a r r a n l . verba autem ex boc loco describens (270) Qui modo Clarus d i c i t u r , diversus ab a l t e r v
fabricator p r i v i l e g i i Zach. editione Chronici usus Rapido q u i supra Caslrum S. Eli;e o r i l u r . GATT.
est qualem nos ex cod. 4 damus. (271) Monte Cairo. G A T T .
(265) Cf. tabulam d o m i u i i Casinensis ap. G a t l u - (272) Poslea Famara. G a t t . Acc. p . 1 2 1 .
lam. (273) V. iufra I I I . 12.
(266) L i r i s q u i fonli p r o p i o r Carnellus, Rapido (274) Ex C h r . S. Bened.
197 CIIRONICON CASINENSE. — L l B . 1 A U C T O R E L E O N E . 498
castro constructum fuerat, i n beati Petri aposloli A Eodetn **' (279 tempore supradictus dux de l e r r i l o r i o
honorem convertens (275), yconas i b i et caetera Gentiane concessionem monasterio * Casinensi eo

ecclesiae ofiiciis congrua ministeria i n posteiorunt satis liberaliter fecit. [ERCHEMP. 3, 9.] Iste (280)
m e m o r i a m devotissima c o n u i l i t . Gisulfus cepit aedificare ecelesiam sanctae Sophiae i n
6. Hujus 8 4 9
(276) ducis temporibus quidam scul- Benevenlo; quam cum morte praeventus explere
dais Beneventaous Saraceous nomine, i n loco q u i nequivisset , M
, A r i c h i s q u i ei successit, mirifice
Cingla vocatur t e r r i t o r i o A i i p h a n o , ecclesiam in illam p e r f e c i l ; ibiqtie coenobium sanclimonialium
bonore sancti Cassiani a solo * " c o n s t r u x i t ; eam-
3 4 5
slatuens, monasterio beati * " Benedicti h i c i n
que ex permissione prefati ducis cum omnibus q t i » Casino concessit, sicut m
i n sequentibus osten-
i b i adquirere p o t u i l , simul etiam cum o m n i ex i n - demus.
tegro substantia et hereditate sua praeter servos et 7. [Chr. Salern. 1 , 5 1 , 5 2 , 35, 5.] Per idcm lempus
ancillas omnes 8 4 4
libertate donatos, quoniam filium * " ( 7 4 7 ) , K a r o l u s m a g n u s * " f i l i u s K a r o l i regisFranco-
non habebat, i n monasterio beati Benedicti conces- r u t n , amore ccelestis regni regno " 7
terrcno r e l i c t o ,
sit 8 4 8
(an. 745, Aug.). Q u i locus cum oculfs vene- Romam ad beatuin P e l m m apostolum * " devotus
r a b i l i s Petronacis valde utilis * " apparuisset advenit, scsequc ejusdciii apostoli 8 8 9
servitio m a n -
e u m consensu et m a x i m o adjutorio ejusdem glo- B c i p a v i t . Qucm praefatus papa Zacuarias clericura
r i o s i ducis Gisulfi et Scaunipergae conjugis 1 4 8
ejus, ordinans * , post aliquot dies huc eura ad nostrura
70

c o n s t r u x i t ibidem monasterium pueilartim Dei ad 1 7 1

monasterium, Domino cum caeleris sub r e g u l a r i
bonorem beatae D e i 8 4 9
genitricis et semper virginis magisterio s e r v i t u r u m c u m 1 7 1
universis * * opibus T

M a r i e ; concessa insuper i b i a praedicto duce eccle- suis t r a n s m i s t t ; u b i sub regimine praedicti abbalis
sia ssnctae Cnicis cum omnibus t e r r i t o r i i s et p e r t i - cum o m n i b u m i l i t a t e c t devolione Domino serviens,
nentiis ejus (an. 745, Oct.) 9 quam Giselpertus no- per aliquot deguit annos. Non auiem videlur o t i o -
ater pnepositus a quodam abbate (277) Deusdedit s u m , si quanlae b u m i l i t a l i s i n monaslerio, quanue-
nomine cum consilio et auxiiio * " ejusdem ducis que obedientiae idem rex fuerit m
, litteris * * ad T

emerat; nec 1 9 1
non et aliis ecclesiis et c u r l i b u s posterorum exempluro mandemus. Cernens 1 7 1
de-
n o n paucis i n c i r c u i t u , j u x l a quod monimina ejus- nique praefatus abbas ejusdem K a r o l i fervens esse
dem coenobii conlinenl. Quod (278) videlicet sanctae propositum,volensque j u x t a tenorem regulae i p s i u s , 7 f

Dei genitricis monasterium, annuente praefato abbate perseverantiam sufferemiamque cognoscere, sicut
i d e m dux Gisulfus tunc M f t
concessit *** trihus a n - scriptum e s l : Noiile omni tpiritui credere,ted prebate
c i l l i s Dei (an. 747, Mai.), i d est Gausanae M 4
abba- tpiritut ti ex Deo tunt , m
temptavit i l l i c u r a m p a u -
tissae, Pancritudae et Garipergae; quae postpositis carum o v i u m quas habebat * 79
injungerc, u t cotidm
p a r e n l i b u s e l u n i v e r s i s opibus suis, peregrinari pro scilicet * " ad pastum itJas * " educeret, pascentes
D e o i n partibus islis elegerant. Eo utique M a
tenore c u s l o d i r e t , pastasque 1 8 1
reduceret. Quara ille obe-
t l r m a t o • " , ut quandiu qualibel ** eartim adviveret, T
dienliam (280*) ac si ex ore D o m i n i ferventer n i m i s * 88

l o c i ipsius regimen sine alicujus conlradiclione amplexus, satagebat cotidie diligenter 1 8 8

quae sibi
quieto " * j u r e allera post alteram r e t i n e r e l ; posl fuerant imperata perficere. Quadam 8 8 8
igitur dtc,
i l l a r u m vero excessum, et poteslas et ordinatio cum aiiquanlo 8 8 8
longiuscule pascendas oves d u x i s -
ejusdem loci ad monasterii nostri dicionem rediret. set, subilo quidam 884
l a t r u n c u l i super 8 9 8
eum 9 8 9

Y A R L E LECTIONES.

Hujus — libcraliter f e c i u d d . i .
9 4 9
fundamenlis t ed. q u o s o . I . d o n a v i t i . e d . " " o p t u l i t i . 2.
b 8 4 8 b 8 4 4 b b

9 4 8
delectabilis l . visus luissel l . ed.
b 847
uxoris i . ed. g. D. 4 . adjutorio i . ed.
b 8 4 8
Nec b 8 i 9 8 8 0 b 8 8 1

— c o n l i n e u t detunt l . deett l . conlirmavil l . 2.

b 8 8 8
* Gausani i . 2 . b
* " deetl i .
8 8 8
deett b ,% b b 8 8 9

i . ed.
b
quaelibet ed. * c. teneret; p. l . 2 . Eodemque ed.
88
beato Benedicto i . ed. b
non 8 8 8 8 8 0 b 8 8 1

posset 1. ed. i . s. c. l . ed.

1 8 9
sancli l . ed. b
s. i . s. o. i . quique A r i c h i s praedicto abbati (corr.
8 , 8 b 8 8 4 b

T h e o d e m . ) praeceptum concessiouis de t e r r i t o r i o Genliane f e c i l ; e l roonasterio beati B. devotissimus ob-

tulit i . " Httjtis tempore 1.
8
mannus2. regnum terrenum relinqtiens 1. ed.
8 8 8
cum aliquot 88T 8 8 8

suis iidelibus add 1. eidem apostolo tradidit 1 . e. apostolico tradidit 2.

8 8 9
faciens 1. 2 . beati 8 7 8 8 7 1

B e n e d i c l i 1 . ed. deett ed. 879

omnibus suis d i v i t i i s 1. 1. f u i i ed.
8 7 8
f . s c r i p t i s breviter 1. De- 8 7 4 8 7 8 8 7 8

niqtte p, a. cernens e. K. fervere p. ed. D. p. a volens j u x t a i . ejusdem Karoli 1 . cerneus illius 877 8 7 8

f e r v e r e proposilum add. 1 . o. quae prae manibus erant 1. 8 7 9

add. l . paslas i . " add. 4. 8 8 0 b 8 8 1 9

m
Post paucos dies c . i . ed. i n eum add. i. 884

NOTJL

(275) Unde ipsum Casinum poslea vocatus esl fiuibus Liburiac, i n t e r r i t o r i o quod nunc Quarto
Sanctus Petrus i n monasterio. vocant (ad Maranum perlinens). ANG.
(276) Ex d i p l l . Gisulfi ap. G a l l . I I . p. 27, datis in (280) Haec in cod. Erchemperti ita non l e g u n t u r ;
Alifas mense Augusti ind. u , altcro Beiievenli mense at inde se ea hausisse ipse Leo l e s t a t u r ; v. G a t t .
Octuber el ind. x i v . I I , p. 54.
(277) De Sancio Joanne, prope Alifas. (280*) Ila oflicia monasterii appellabant, q u o r u m
(278) G a l l . I . I . Praeceptum daluui c s l Beucveuli prascipua erant praepositurae raonasterii Castnensi*
mente Magio per ind. xv. et cellarum ci subjectarum.
(279) V. infra c. 14. Casa Gcntiana sila cst i u
499 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONI 500
i r r u e n l e s , conabantur de ovibus sibi 8 8 8
commissis A rei 4 0 4
suae 488
utiiitatibus ad f r a t r e m smim P t p i n n m
violenler , , f
abripere. Quibus Karolus conslanter 8 8 8
regem i n Franciam i r e rogatus, v i x 4 9 4
jegre h o c * * 4

obvius faclus : De me ***, i n q u i t , quod Dominus vobis regt annttente abbate profectns e s t ; ibidemque n e -
facere permiserit % patienter sustineo; de ovibus autem gotio pro quo abierat impediente aliquandiu r e t a r -
aufcrendis quce rnece curce commissa sunt t nullo pacto datus, judicio Dei defunctus est (an. 754). [Cbr. S.
pro meo posse assentior. I l l i vero pcrversae mentis Bened. p. 9 200.] Cujus postmodum 4 4 4
corpus i d c m
bomines funditus eum exspoliantes, coeperti.it abire. f i a t e r ejus rex Pipinus i n locello aureo ^ " p o s i t u m ,
Tum Karolus pudorem pudendorum m c m b r o r t i m non cum 4 1 0
multis aliis muneribus huc ad suum m o n a -
sufferens, femoralia tantum sua violenter eis "• sterium r e l r a n s m i s i t . ¥

e r i p u i l ; caelera, nolens contendere, palicnter illos * r c m i l l c r e sltiduit. Tunc tcmporis i n eodem m o -

auferre p e r m i s t l . Cumque seminudus ad monaste- naslerio Cyprianus (281) presh. et monachus
r i u m reversus fuisset M 9
, interrogatus ab abbale vel y m n u m sancti B. composuit: Christe sanctorum
decus atque virtus. i .
f r a l r i b u s , rem gestam ordine pandit. Abbas vcro u t
cognosceret si patientiam quam deforis ostendebat 8. [Ch. Salern. 4.} His quoque diebus (749)
gereret i n t u s , coepit eum vebementer increpare, Ratchis rex Langobardorum ad 4 1 1
capieitdam Peru-
eiqtie tam segnitiem quam simulationem expro- R sinam urbem cum valido exercitu pergens eam
brando objicere. Cum ille n i c h i l aliud ad omnia i l l a , undique f o r t i l e r expugnabat. A d qv-etn praedicttts
n i s i solummodo se peccasse p r o l e s l a r e t i r . Jubelur papa Zacbarias profeclus 41
*, m u l t i s precibus ac
ergo v e s l i r i , ct ad commissam obedieniiam de con- monitis magnisque 4 1 4
i l l i concessis donariis, ad sua
stietudine egredi. Reverlentc atttein 1 9 0
eo quadam i l l u m redire coegit. Cujusidem rex m o n i t i o n u m s o l -
die c u m praefatis oviculis, coepit una earum egerrima licite reminiscens, non m u l l o post d i v i n o afl&alus
ciaudicare. Videns i g i l u r * 91
se propterea ^on posse i n s t i n c l u , relinquens regatcin dignilatem et g l o r i a m ,
ad constitutam sibi " 9
horam occurrere, cordis 9 9
cum j a m per annos quinqtie et sex menses (282)
h u m i l i t a t e diclanle eandem mox claudicantem o v i - regnassct, Romam una cum uxore et fllia (285) ad
culam * " rex quondam Karolus, sed tune vere mo- beati P e l r i 4 1 1
l i m i n a devoius a d v e n i l ; ibique a
nachus humeris suis imposuit, sicque cttm omnibus praefato papa 4 1 9
comam attonsus, et clericus factus,
ad monaslerium r e d i i l . Sed 9 , 4
ut 8 9 8
tanta ejus monachico eliam habilu s i m u l cum uxore e l filia cst
adhuc humilitas inlitna alque ideo verissima proba- indutus. Moxqtie ad boc monasterium 4 1 7
eodem
r e l u r ac probata c o r o n a r e l u r , inter redeundtim o v i - apostolico diclante 4 1 9
perveniens, et sub r e g t i l a r i
culae illius quam geslabat i n httmeris, perfuudi * M
magisterio instituendum se tradens, post 4 1 9
reli-
eum * 9T
l o l i o c o n t i g i t . Quod, ille quondam prae- G giosarasalisac Deo placitam conversationem, i b i d e m
polens, ilte rcgali dudum "* dignitate * " con- vitae finem sbrtitus est. E x t a t i n hodiernum " d i e m 4

spicuus, lanta cordis * " palientia p e r t u l i t , lanta vinea salis monasterio v i c i n a , quae vulgo vinea
a n m i v i r t u l e l o l e r a v i l , u t nec • " oviculam ob hoc
?
Ratcisi v o c a t u r ; quam eundera Ratchis et p l a n t a -
deposueril, nec a l i c u i , vel modicae 409
murmurationis visse et incoiuisse nonnulli n o s l r o r u m 4 9 1
existi-
v e r b u m inde p r o l u l e r i l . Hoe 4 9 1
cum abbati ab his m a n t . U x o r vero illius nomine Tasia, et filia Rat-
q u i cognoveranl relatum fuisset, admiratus n i m i u m t r u d a , concedenle e l adjuvanle 4 9 9
praefato abbale,
tantam tanti v i r i humilitatem ac tolerantiatn, et vere monasterium puellarum non longe a Casino (284),
Dei s p i r i t u m i n i l l o esse perpendens, praecepit eum in loco q u i Plumbariola (285) vocalur, propriis
decaelero abobedienlia illa quiescere; et i b i j u x t a , sumplibus e x l r u x e r u n t ; multisque d i t a t u m o p i b u s ,
b o r l u l u m prout seiret 4 0 9
excolere. Posimodum vero i b i sub magna cautela et districtione regulari v i t a m
ab Aistulfo 4 9 8
Langobardorum rege pro quibusdam agentes, u l t i m u m diem clauserttnt. F u i t aulem p r x -
VARLE LECTIONES.
•• i l l i I . ed. deest i. " De ovibus i n q u i t absportandis (auferendis ed.) q . ra. c.
888 T

c. ssunt,
u n t , n . p. (pro meo posse add. ed.) ass. do m
ed.)^ mee ^ vvero
e r o q . D. vv.. p . f, non contendo. l l l i
a u t e m l . ed. »•• deest\. ab eis 4 . ed. * " esset 4 * " i g i t u r 1. ed.
b
» ergoi.ed. * " deeu 9 1

4.2. " * o c c u r r e r c , eandem c l . ov. humeris 4. ed. " Aute vero quam portatn essel ingresstts. 4

0 . i . q . g . i . humeris, perfusus lutio esl 4. ••• u t - coronaretnr add. 4 . profundi ed.- * l u l i o ed, 9 9 9 9T

"• add. 4 . ••• ne ed. nec i l l a m ob I . quidem add. \. ed. Quod i . Hoc i 4 0 0
posset 4 . 4 0 1 b 4 9 9

4 9 9
Astulfo 3 . pubhcae add. i. 4 0 4
" add. i»>. rogatus ibidem def. i . 4
r . h . i . ed. deest4 9 9 %9T 499

1. atque gemmalo add. 4 * .

4 9 9
c. m . a. m . add. i*>. * ad — posl i n I . addit secunda
4 1 9
manusquwhic u

totum sententiarum ordinem invertit, cum hac omnia prius Optato abbati udscripterit. veuiens l ^ . 4 1 8

4 1 1
pergens i . multisque i . ed.
b 41 %
aposioloruin principis add. 4. ed.
b 4 1 8
ab aposiolicae s e d i s u e

praesule I . a p r . ap. s. prajsulc Zacharia I . ed. ^ beati B. add. \. ed. t r a n s m i i l e n i e 2. e. a. d .

b 4 7 4 1 8

desunt i. • " tradens, iuidera v. {. ita i . inodieruuin I . i . nostrorum quidara i .

4 , 0 b
et a . 4 9 1
k
4 9 9

desiint i.
NOT^E.
(281) Cf. P e t i . D . De viris ilt. c. 7, buscum conjunxit quae per ora h o m i n u m t r a d i t a
(282) Eos Chr. S. Bened. Aistulfo t r i o t t i t , quam accepit.
e r r o r i s causatn fttisse puio. (284) R i v u l o , q u i nunc Le Fontanette dicitox»
(283) Filiis C h r . Salern. e. V i t a Zach. Nosler ANG.
fcic Chr, S. Bened. sequitur, SS. I I I , p . 200^ q u i - (285) Piumarola.
 561 CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B . 1 AFJCTORE L E O N E . 502
d i c t o s abbas sextus a beato Benedicto temporibus A niens, et Ravennam et v i g i n t i alias civitates (289)
i m p e r a t o r u m Leonis et C o n s t a n t i n i ; R o m a n o r u m supradicto Aistulfo abstulit, et sub j u r e apostolicae
4 9 8

T e r o p o n t i f i c u m , G r e g o r i i et Zachariae; et Gregorii sedis redegit. Propter quod lunc Romanortim etiam

Beneventani ducis, atque praefati 4 9 4
Gisulfl j o n i o - patricius constilutus est. Praefaltis vero abbas c o m -
ris 4 9 f
. Q u i c u m praefoisset h u i c monasterio annis pleto stii tcroporis cursu, defunctus est pridie 4 3 1

triginta duobus, defunclus est, p r i d i e Nonas M a i i Nonas Januarii (an. 760), atque j u x t a praedecesso-
( o n . 7 5 0 ) ; et sepultus 4 9 9
i n p o r l i c u j u x t a ecclesiam rem suum apud ecclesiam beali Marlini sepul-
sancti M a r t i n i . tus e s t " . 4

OPTATUS abbas septimo loco a beato Benedicto HCRHERIS abbas octavus, sedit anuo 4 , 7
uno V
o r d i n a t u s , sedil annis 4 0 . 4 , T
Hic f u i t temporibus o b i i t autem 45 K a l . Augusli (an. 760), et sepullus
p n e d i c t i Constantini imperatoris,et LeonistiIiiejus,et est j u x l a ecclesiam sancti Benedicti.
• " p r a e f a t i ducisGisulfl (286),et Slephani secundi papae.
Quo (287) v i d d i c e t tempore Langobardorum 4 9 9
* temporibus supradicti Conslanlini imperatoris
et Leonis filii ejus, c l Stephani papae secundi
r e x AistuKus et Ravennam cepit, et Romam per addit. 2 .
t r e s menses obsedit (288) (751). Qua de causa prac-
d i c t u s pontifex Franciam ire compulsus est ad & GRATIANUS abbas i n " hujus loci praelalione no- 4

excellentissimuro regem P i p i n u m (an. 7 5 5 ) ; a quo n u s , sedit annis 4 , rr.ensibus 5 4 8 8

(290); temporibus

c u m magna gloria 4 8 9
et honore receptus, eundem imperatoruro quos supra d i x i m u s , e l 4 4 4
Artchis

P i p i n u m et doos filios ejus K a r o l t i m et K a r l o m a n n u m Beneventani ducis et principis (291).

u n x i t i n reges F r a n c o r u m ( « n . 754). Fecitque idem De 4 4 1

quo videlicet A r i c h i s 4 4
*domnus 4 4 ,
Hercbem-
gloriosus rex una c u m praedictis fliiis suis p r o m i s - pertus m
, i n historia quam de Langobardorum
sionem et concessionem beato Pelro ejusque vica- gente posl * " Paulum diaconum composuit, ita
rio 4 8 1
de c i v i l a l i b u s ac l e r r i t o r i i s Italiae per desi- refert 4 4 8
. Hic 4 4 7
(292) A r i c h i s p r i m u s Beneventi
gnatum conflnium: A L u n i s c u m instila Corsica ; principetn se appellari j u s s i t ; c u m usque ad istura,
i n d e i n S u r i a n u m ; inde i n montem B a r d o n e m ; inde q u i Benevento praefuerant duces appellarentur. Nara
i n V e r c e t u m ; inde i n P a r m a m ; inde i n Regium ; et ah episcopis ungi se fecit, et coronam sibi i m p o -
i n d e i n Mantuam et montem S i l i c i s ; simulque u a i - suit, atque i n suis c a r l i s , scriptum in sacralistimo
v e r s u m exarchatum Ravennae sicut 4 , 8
antiquitus nostro palatio (293), i n finera s c r i b i prrrcepit.
f u i t , c u m p r o v i n c i i s V e n e l i a r u m et H i s t r i e ; necnoo 9 . [ ERCH. C. 3. ] H i c 4 4 >
intra rooenia Beneventi
e t c u n c t o m ducatuin Spoletinum seuBeneventanutn; templtim Domino opulentissimttm ac decentissknum
e a m q u e donationem p r o p r i a roanu sua, filiorumqite ^ c o n d i d i t , quod Greco vocabulo, ArHAN COftHAN 4 4 8

s u o r u m , m u l l o r u m q u e j u d i c u m , et o p l i m a t u i n suo- id est Sanctam Sapienliam n o m i n a v i t ; ditatttmque

rum c o r r o b o r a v i t " . Demum
4
vero 4 , 4
idem rex amplissimis prccdiis, ac 4 1 4
v a r i i s opibus, et 4 8 1
san-
siaol c u m praefato Romano pontifice Italiam ve- ctimonialittm coenobium statuens, germanaroque " 9

VARIifi LECTIONES.

et L i o d n r a n d i ( L u i t p r a n d 2.) regis Langobardorum add. 1 . in loco raso. 2 .

4 8 8 deest i . 4 9 4

^ * itepolis s c i l . L i u d p r a n d i regis add. I .

4
est add. 4 . novem i . 4 9 8ejus et stephani pp secondi 441 8 T 4 8 t

lcorr. t e r t i i ) . et p .'ducis i . ubijam sequebatur narratio de Ratchis rege. Qua ad Petronacis temoora r # -
teqata 4 . pergil: b
_ fui c o_ m
_ p. l_e t. o. ; . prius
. scriptum erat: Praedictus autem abbas c. A . r . L . ed. deest 4 , 8 488

A. vicaris 3.
4 8 1
s. a. f. desunt i . (cap. i 2 . )
4 , 8
corroboratara ed.
b
dcest ed. " ita \K V I I k.
4 8 8 484 4

septembrisi. deest i . ed.

4 8 8
s. a. desunt 4 .
4 8 7
a. a. beato B . n . i . ed. ra. q . add. i * .
4 8 8
et 4 8 9 4 4 9

A i s t o l f i Langobardorum regis q u i Ravennam cepit, et Romam per tres menses sub Stepnano papa posse-
d i t , A r i c h i s quoque q u i p r i m u s Beneventi appellatus esl princeps i . quoque Beneventani p r i n c i p i s corr. l . b

e t praedicti A . L . regts, A r i c h i s q . B . d . et p . 2 . De isto A . 1 . ita r e f e r l hic add. 1 . infra

4 4 1
omittit. 4 4 9

» add. l .
44
Hercenbertus 3. Erchempertus 4. q u i d a m grammaticus add. i . q . monachits atque g. l .
b 4 , 4 b

qucr postea expunxit. p. P. d . add. i .

4 4 8
i . r . desunt i. Hic - praecepit add. l .
b 4 4 8
Arichis U T b 4 4 8

add. 1. detevit l . A . S. desunt 4.

b 4 4 9
et 1. ed. ac 1 . cd. germanamque - ejus add. l .
4 9 8 4 1 1 4 8 8 b

NOTiE.

(286) l i n o L i u l p r a n d i quera C h r . S. Ben. o m i s t t , (290) Calculus sibi non constal, curo mense Julio
et Arechisi. H e r m e r i r a , Augttslo G r a t i a n u m obiisse t r a d a t ; et i u
(287) Haec non ex Anastasio recepit Leo, sed ex calalogo abbalutn cod. 4 h a b e l : annis ////.
q o a d a m schedula quae ex Anastasio forte emanave- (291) Ex C h r . S. Benedicti p. 201 haec p r i m o
r a t , et postea a Petro Diacono i n suum Regestum exscripsit, postea a u x i l et m u t a v i t .
i n d u c t a f u i l , numero signata 86. ANO. S c i l . promis- ( 2 9 2 ) Cum haec poslea i n margine addiderit, ad
s i o n e m P i p p i n i , reliqua u t r u m ex ipsis Geslis Pont. verba Benevenlani principis, dcinde si$nis posilis huc
h a u s e r i t , an ex C h r . Salern. c. 2 ss. coiicinnaverit, amandaverit, d u b i u m videlur titruin m suo E r c h e m -
n o n l i q u e l . Totus locus desideratur i n cod. 1 ; cf. p e r t i codice ea i n v e n e r i l , -au aliunde sumpla hic
c . 4 2 , 46. inscrtterit a u c l o r : nam i n cod. Vat. desunt.
(288) A . D. 756. Hoc ex Chr. S. Bened. descripsil, (293) Id j a m f.ub antecessoribus ejus fieri consue-
u b i tamen de tempore n i b i l adnotalum est. visse, i n A r i c h i s i chartis vero non i n v e n i r i , adnotavtt
(289) P r i m a vice citro papa venit 754, altera solus D i Meo A n n . Neap. I I I , p. 93.
7 5 6 , el tunc civitatcs eas S. Pelro r c s t i l u i t ,
505 LEONIS MARSICANI E T P E T R l DIACONl 5*4

(294) sttnm ibidem abbnlissam efticiens, cum o m n i - A T o m c m s decimus abbat, scdit a n n i * 6\ raensibus
bus omnino p e r l i i t e n l i i s et possessionibus ejus r id 5. * Obiit 8 Kalendas F e b r u a r i i (an. 771).
sub j u r e beati benedtcti i n Monte Casino t r a d i d i t * et dies 2 1 addit 2 .
in perpetuum permansnrum (an. 774. Nov.). in 4 0 8
40v Hujus 4 8 0
(297) lemperibus vir quidatn n*.
(295) quo videlicel templo, sanctorum m a r l y r u m 42 b i l i s atque dilissimu» Beneventanae civilatis, Le§
F r a l r u m corpora diversis i n locis per A p u l i a m i n noinine, se ipsum et onuiia sua lam roobiiia qusm
quihus et decollali fuerantquiesceniia, honorabililer immobilia i n hoc 4 8 1
monasterio t r a d i d i t ; ejusdem-
allaia, ad tuielam et honorem palriae i n singulis que oblationis c a r t u l a m propria manu scripuat
capsis p a r i t e r s u b u n o a l i a r i 4 8 4
recondidit (an.760, super corpus sancti Benedicti i n praeseali* pr*fai
Afat. 15). Postraodum vero eorpus preliosi m a r t y r i s abhatis Tomichis et universorurn fratrurn teslwnv
M e r c u r i i (296), nec non et a l i o r u m t a m m a r l y r u m posuit. E t servos qtiidem e l ancillas suas omoes,
qtiam confcssorutn numero t r i g i n t a et u n u m sancta p r i m i u i s per 4 8 8
eartulam libertate 4 8 8
donavit; posi*
corpora ex diversis Ilaliae parlibus per tempora modum 4 8 4
vero eosdem o m o e 9 Ua u l l i b e r i eraot,
diversa indeptus, ibidem n i c h i l o m i n u s a t t t i l i l , et simul c u m c u r t i b u s p r o p r i i s , e i cunv omnibus pari-
per diversa aliaria i n c i r c u i t u majoris aliaris salis tcr quae ipsi possidere videbantur, sub pradicii
reverenler iocavit (an. 7 6 8 , Ang. 26). C b i dtim ^ monasterii potestatem i 8 8
r e d e g i t ; condicione vkleli-
maxima devotione, quoniam v i c i n u m loco i l l i 4 8 8
cet hujusmodi, u t singuli e o r u m , quatuor pee neo*
palatium e r a t 4 8 6
, frequenlem consuetudinem i n o r a - sein operas ubt neeessarium esset raonasterto face-
tione pernoctandi haberel, fertttr quadam nocle r e n t ; ressuas sive substantias nullionmtrjonisi iater
o r a n t i i i l i saitctos 42 F r a t r e s apparuisse, eumque se vendere aut donare illis l i c e r e l . Res eoroat qti
pariter i n c l i n a t i s amicabiliter vultibus satulavisse. sine liberis defuncti fuissent i n monasterii ditiooesY
Qtios dum torvo n i m i s aspectu exteros quoslibet transirent. Pueros tamen 4 8 8
s i v ^ puellas eoruin 18-
esse exisiimans, quinam i l l i essent q u i nocturno cui ad serviendum t r a d e r e u t p o t e liberos, moDacbiit
rempore sanctimonialium claustra sic audacter i n - fas non esset. C u r t i u i n autem e t servorum liliuts 00*
grcdi praesuinpsissent i n q u i r e r e t ; ilH leniter arri- mina et numeros soramatim h i c praeter csetert ao-
denles: Nos i n q u i u n l sumus, o princeps, qnos tua notare curavimus. C u r t i s Gaydepert 4 8 7
presbyleri
devoiio per diversa repertos loca summo huc studio Adelpertus 4 8 8
cum qualtuor tiliis et uxoribus eorunv
detulit, ac " 4t
studiosius delatos recondidit; quod nobis Bonecaustis 4 9 9
cura quattuor ftliis uxoribos eorufli;
quidem quam bonum et quam jocundum, libi autem ac filiis; Grimoaldus c u m q u a t t u o r iiiiis et uxori»
quamsil divinapielateproficuum t uttimadies ostendel. Q bus ac ftliis eorum ; C i m i n u l u s c u m uxore et fiuis^
Et his dictis, subito p r i n c i p i 4 8 8
visio quai videbalur Ursus cum uxore et filiis; F u s c a r i cum uxore el
disparuit. In 4 8 8
quo eliam monasterio ecclesiam tiliis. Curtis 4 7 8
Grisi : Landolfus cum Araiperto**
sancti Modesti quam nttper intra candem civitatem filio suo et flliastris doobus 4 8 9
; Bonilus cum tritas
quidam Leonianus construxerat, eique omnem suam filiis et oxoribus e o r u m . C n r t i s 4 1 8
Cerbuli presbyx
substanliam per cartulam offerens in a r b i t r i o praefati teri : Leoaldus cum q u a t t u o r i i l i i s et uxoribunc
principis i l l a m reliquerat, ipse per suum praeceptum iiberis eorum ; Agenulfus nepos ejus cum filiis snis;
poslmodum c u m omnibtis ejus peninentiis o b t u l i l Desiderius cum t r i b u s filiis; Bassacius cum tribut
et confirmavit. Depositus est autem praedictus abbas filiis et genero ono. Curtis L u p i : Sadipertus cum
41 K a l . Septembris (an, 764), et sepullus i n porticu filio et genero s u o ; Sieo cum filio suo et uxore ip*
ecclesiae sancti M a r t i n i . s i u s ; Stephanus c u m ftliis duobus 4 7 4
; FonnostH

VARUE LECTIONES.

l n — o b t u l i t e l confirmavit add. 1 * . sed ultimus versus a voce a r b i t r i o abscims est; quem i m f r i l f .

4 8 t

Prius hayc scripserat: Pari etiam modo in t e r r i l o r i o Aliphano idem Deo amabilis v i r , ecclesiam in honore
domini Salvaloris c o n s t r u x i l (pluriinisque praediis atque colonis d i t a v i t add. 4 . ) e l pttellare (nicliitomi* b

nus add. l . quott prius post Adelgisam scripserat) coenobiuin, i u s l i t u i t (instituens, filiam suam Adelgisam
b

ibi in m a l r c m prefecil l . ) ; a l q u e d i c i o n i sancti V i n c e n l i i m a r t y r i s subdidit. Quce ipse expunxit. Cf. Erch*

b

c.Z. * altare 1. ed.

48
v. ejus p. l c . « • deest 4. 4 8 8
a. s. d . r . add. 4 . duci 1 « . Ha>c i*.alia
4 8 7 4 8 8 4 8 9

vice addidil. Hujus. — quae supra dicta sunt add. l .

4 f 0
i n m . beali B. contrad. l . dtesi 4. b 4 8 1 b Wi8

liberlali l .
4 8 8
t / a t donavit Curles vero suas et omnia qu_e ipsi l .
b 4 6 4 c
poteslale l . *' * b 4 8 8 b 4 i i fl c

preterca l . gayoc p e r i t 4.
b 4 8 7
adelperl 4. ed. eorum ac ftliis e l u . ac. f. e. Cunintilus 4. "*
4 8 8 4 8 9

Curlius 2. perlo - Sico cum f. s. abscisa 4 .

4 7 4
tluabus 5. Curlero ed. et hic et infra. cor i *
b 4 7 8 4 7 8 9

474
deest 4 .
NOTiB.
(294) Et hrec qua. aptid E r c h . non tcgimus, postea (296) Translationis historia exslat auctore ipso
adjecit. Diploma A r i c l i i s e Reg. Pelri D. exhibet priucipe A r i c h i s , i m p r . ap. B o r g i a m , Mem. diBenev.
G;Ut. H . p. 50|: Actu Beneventu in feticissimo palacio, l , p . 2 2 1 . Quae de atiis sanctis addit, facile ipse
t/i anwo septimo decimo, mense Novembrii, perindic- Beiievcnli discere p o t t i i l . Corpora 3anctorum 44 ijbi
tione x i i i fcliciter. requiesccre, dicit eliain Robertus c. Rovian. a. 4119;
(295) QU;K sequtinliir e Translalionc X I I F r a t r u m Nov. apud Ughellum V I I I , 245.
metrice scripta desumpsil, qua» exstal ap. S u r i u m (297) Charla t r a d i l i o n i s s. d. e x s l a t a p . Gatt. ACfc
ad Sept. 1 , et apud F.OS cod. 280. ANG. Sed adjecit p.il.
^iiqua ex lectiouibus OfUcii sanctoruiu.
90* CIIRONICON CASINENSE — L I B . I A U C T O R E L E O N E . 909
CUM t r i b u s Aliis suis. C u r l i s L u p i p i c t a r i : Maurus A Addidit hoc magni Michahelis nomme templsm
494
4 7 8

cum q u a l l u o r (Hiis ; Jobannes cuin t r i b u s filiis suis. Sanguine rubrantem coelo qui depulit hydrum.
C u r l i s D u l t i p e r l i : Donerisius c u m filio suo, et uxore Isdem sed celeri prcevcntus morte sacerdos
ejus ac filiis; tres fiiii Rajenotfi 4 7 6
cum u x o r i b u s Indedicatam aram pariterque reliquit asyjum.
ac filiis e o r u m . Curtis E r f e m a r i : Bonus, Adelcbis, E t caetera,
Maio 4 7 7
, Bonulus, Jouannes, Ursus ; omnes isli c u m
Defunctns vero est 4 9 9
t e r l i o K a l . J u l i i (an. 7 7 8 ) ,
u x o r i b u s ac filiis eorum ; Rozzius cum q u a l t u o r
e l sepullus j u x i a ecclcsiam sancti Benedicti.
fiiiis suis, i d est, Leone, Stepbano, S e l l i l i u l o 4 7 8
, ac
Ciminulo, c u m uxoribus et filiis suis ; Adelgarius THBODEMAR duodecimo loco a beaio Benedicto
c u m filio u n o , et generis duobus. Preter haec autem abbatiam s o r l i t u s , sedil annis 1 9 . F u i t autem l e m -
unum casalem 4 7 8
suum vocabulo U i
Pantauum poribus imperatorum Leonis qui et Zacharis 4 9 1
, et
(298) prope Beneventum concessit cuidam amite Constanlini et Ilirenae m a t r i s ejus, alque A d r i a n i
suae i n usus proprios diebu» vite ipshis, cum ser- papae; p r i n c i p i u m aulem Beneveutanorum, prae-
vis de Abellino (299) et de Transmonte (500) ad fati 4 9 7
Arichis 4 9 8
, e l G r i m o a l d i tilii ejus.
eundem easaleni p e r t i n e n t i b u s ; eo u t i q u e
4 4 1 4 7 9 4 1 . Hic j u x t a praedictara ecclesiam sancti Bene- 4 9 9

tenore, a t post mortem iliius omnia redirent i n j u s 3 dicti quam praeiiecessor suus fecerat conslruxit
monasterii liojus ^ s i c u t ceteraquesupra dicta s u n t . ptilcbro opere templum i n bonore sanctae Dei g e n i -
tricis et virginis Mariae, super ipsum videlicet foa-
P o v o abbas undecimus, t e d i t annis 7 , mensi-
tem unde fluvius 499
L y r i s ( 5 0 i ) p r o r e d i t . Cujus l e m -
bus 5.
p l i quadrifida 8 9 9
fabrica i n duodecim e s l 8 0 1
colum-
H i c aedificavit deorsum ecclesiam parvam i n ho-
nis erecla, ita ot per onam qoamqoe faciem,
n o r e sancti Benedicti, i n eo loco u b i nunc sita 4 9 4

q o a t l u o r colomnae c o n s i s t a n l ; sopcr quas lurrls

v i d e t o r ecclesia sancti G e r m a n i . Fecit 4 9 9
etiam a l -
a l t i o r a subjectis porticibus est levata ; aliis q u a t -
t e r a m ecdesiam i n honore sancli Michahelis ar-
tuor t u r r i b u s per singulos angulos ejusdem p o r l i c u i ,
changeJi a d radices alterius montis, i n loce saiis
circa eandem l u r r i r a erectis. Quod videlicet t e m -
amoeno u b i nune est olivetum monasterii hujits,
piuro plurabeis lalerculis coopertuin, et figuris 8 0 9

eamque et p i c l o r i s instgnrbus et carminibus i n c i r -

p u l c h e r r i m i s , et versihus optirais a d o r n a v i t ; q u o d -
cuita ^ 9
decoravit honestis. Ex quibus hic aJiquanta
que his satis 8 8 8
praecipuum esl, omnitnn fere apo-
qose v i x prae velustate voluimus legere describe-
stolorum, e l m u l i o r u m r a a r i y r u m confessoruraqiie m

m u s . Principia a g i t u r i l t o r u m , posi aliquot 4 9 7

quas
magniflcis pigneribus 8 8 8
compsit. De 8 0 8
ipsis 8 8 T

legt mhtinte 4 9 9
poterant, haec cootinebant de situ
G autera 8 8 8
versibus quattuor tantuin qui aforis i n
et babitudine l o c i ejusdem 4 9 9
:
c i r c u i t u medianae l u r r i s descripti sunt hic ponere
Ore truces uhlarc lupi sub nocte silenli
placuit.
Alopicesque olidce dudum gannire soiebant %

Implexisque ursi diro cum murmure viUis, Sublatis tenebris, quia per te mundus habtrm
Seiigerique apri. Lumen promeruit, virgo et sanctissima mater f

E t post pauca : Cetsa tibi idcirco 999

consurgunt templa per orbem\
Damma fugax, pavidique simul discutrere 499
cem. Et merilo totis coteris celeberrima terris
Optbmus at postquam Poto sacra septa regenda Ecclesiam 8 1 9
quoque sancti Michahelis archan-*
Suscepit vigili studio paler. geli 8 1 1
quam indedicatam a praedecessore suo r e -
Itemque 4 9 1
post pauca : l i c t a m praedixiraus, c u m o m n i bonoriflcentia d e d i -
Quin Regi altithrono vastum qui 499
continet orbem, c a r i fecit (302), ibique j u x t a i l l a m 8 1 9
d a u s t r u m et
Cui cka 494
coelicolce comportant nuntia jussi, babitacola nonnuila c o o s l r u x i t (305).

VARIiE L E C T I O N E S .
pictoris 4.
4 , 9
Ragenolfi 2. Malo 4.
4 7 9
» Solliatulo 1 3 . c a s a l e ed. " • s . q u i d i c h u r P. 4 * . e d .
4 , 7 4 T m

•• i p s u m . t , ed.
4
deest \. ed. deesi l .
4 , 9
n . esl e. 1 . 2 . F c c i t Et caelera desunt 1 ; cf. #. I I .
488 b 4 8 4 4 9 8

« . a. giroed.
4 8 8
aiiqoanta ed. non ed. 4 9 7
deest ed. discernere 2 . Et 4. • " q t t o u u e 4 . 489 4 9 1

4 9 9
cite ed. haec ed. idem abbas add. ed.
4 9 4
Zacharias 3 .
4 9 8
addit i ^ . A r c h i s 3. LU 4 9 9 4 9 9 4 9 8 4 9 9

r i s fl. 1 . ed f. t y r i s 4. f. q . 1. ed. ita 1*-. e. i . d . 1.

8 8 9
figulis 2. add. 4. 881
a l i o r u m 1. 8 0 9 9 0 8 9 0 4

••• pignoribus ed. De l e r r i s add. 4 . praedictis 4 . ed.

8 0 9
ilaque 4 . iccirco l . b
Fe- 8 9 7 b 8 9 8 b 8 0 9 b 9 1 9

t i t eliam alteram eccl. i n honore s. M . a. ad radices alterius roonlis, ( i n loco amoenissiino, add. 4 . ) j u x t a b

o l i v e t u r a scilicet hitjus raonasterii; ibique c l . 1 . deesl 4 . d««l2. 8 1 1 , t 9

NOT2E.

(298) I t a , i . e. palus, vocattir locus quo Sabbaltis appellalur fluvius, q u i hiuc delabitur ac Jungilur Ra-
e t Calor se conjungunt, v . Stef. Borgiam, Mcm. di pido. ANG.
Benev. I I I , p. 18. (302) l n pervetusto breviario Casinensi eelebran -
(299) Aveltino ad fl. Sahbatum. da praescribitur dedicatio hujus ecclesiae sanelae
(500) Vulgo Tramonti. Inter civitates Nuceriam Mariae quiiique T u r r i u m die 50 M a i i . A N J .
e t Cavas. ANG. (305 liriiia monasterii i n f e r i o r i s , quae posiea i n
(^Ot) Passim iu monumculis nostri a r c b i v i i L y r i s ampliiudinera excreveruut. Awc.
507 LEONIS M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONl 508
12. [V. Adrfanf.]Hujus(304) lemporibus (an. 773) A filio simulque magno e x e r c i t u Benetentum perreiit
Karlomannus 8t8
fiIius P i p i u i l u
, invitatus ab Adriano supef A r i c h i s 8 8 8
, qui e r a t 8 8 4
gener Desiderii regis.
papa s t B
, cum valido F r a n c o r u m , A l a m a n n o r u m 8 1 6
C u m quo idem Carolus 8 8 1
diversis ac v a r i i s e v e n l i -
atque Saxonum exercitu venit s
" super civilatem bus dimicans (an. 787), demum a b 1 8 8
Aricbis coro-
Papiam, propter Desidcrium sevissimum S l t
regem n a m i l l i n s (506) et m a x i m a m partem thesauri, nec-
L a n g o b a r d o r u m , q u i civitates sancti P e t r i invase- non et geminas soboles, G r i m o a l d u m scilicet et
r a t ; eamque per sex continuos menses obsidens, Adelgisam obsides gratia pacis recipiens recessiu
c e p i t ; cunciumque sibi Langobardorum regnum v i - Hinc Arichis Francorum metu perterrilus c i v i t a -
ctoriosissime s t i b d e n s 81V
, Pipino (305) fllio suo con- tem (307) novam Benevento a d d i d i t ; S a l e r n u m q u o -
t r a d i d i t ; pracdictum vero Desiderium secum in F r a n - que i n l e r L u c a n i a m (308) e l Nuceriam (309) anli-
ciam a s p o r t a v i l , anno 8 8 0
Domini 774. I n t e r i m a u - quitus conditam mirifice restauravit. Praefatus (310}
tem 8 8 1
cum 8 8 8
Papiatn obsideret, amore p r i n c i p i s vero r e x prospere a Benevento revertens, causa
apostolorum i n ipso 8 8 8
sancto paschali sabbato orationis huc ad beattim p a l r e m Benedictum ascen-
(Apr. 2) Romam cttm m
m u l l i s episcopis, ahbatibus d i t , seque tam ipsi qtiam universis b:c Deo 8 8 7
ser-
atque ducibus 8 8 8
v e n i t , et celebrata i b i paschali fe- vientibus f r a l r i b u s cominendavit. T u n c 8 8 8
rogatus
stivitate a praedicto papa commonilus s i m u l 8 8 8
at- B ab abbate vel f r a t r i b u s , ipse p r i m u m rex praece-
que rogatus est u l donationem i l l a m , qtiam genitor p t u m (511) i l l i confirmationis fieri de l o l a hac l e r r a
ejus Pipinus una secum beato Petro ejupque vicario praecepil (Mart. 25). Ilemque altero praecepto (312)
domno Stephano papae d u d u m fecerai, a d i m p l e r e t i n (Mart. 28) confirmavit bealo Benediclo monaste-
o m n i b u s . Cujtis postulationibus idem rex annuens, r i u m sanctae Mariae i n Cingia, et 8 8 8
sanctae Mariae
prompto 8 8 7
ac l i b e n l i animo aliam donalionis p r o - i n P i u m b a r i o l a , et sanclae Sopbiae i n Benevento, et
missionem ad instar p r i o r i s describi p r a c e p i l per caetera quae tunc lemporis habere v i d e b a t u r ; nec-
Etherium 8 8 8
n o l a r i i i m s u u m , eamque propria m a n u non 8 4 0
e l universas aquas (313) cttm ripis utriusque
rex ipse corroborans, e l universos episcopos et ab- p a r t i s , ubicumque fuissent terris h u j u s 1 4 1
monaste-
bates, duces etiam et graphiones ac plures q u i se- r i i junctae. Sed e l 8 4 8
auctorilatem dedit (314), u t
c u m veneraut honoratos i b i subscribere faciens, s u - monachi j u x t a 8 4 8
tenorem sanctae regulae abbatem
per altare 8 8 8
beati P e t r i manu propria p o s u i t ; i d - sibi absque alicujnspraejudicioseu viokffllia eligerenU
qtie 8 8 0
se inperpetuum conservaturos beato 8 8 1
Pe- Reversus 8 4 4
(315) i g i l u r posl ista i n F r a n c i a m ,
t r o et ejtts v i c a r i i s , tam ipse rex quam et universi mox ad hunc abbalem per A d e l g a r i u m episcopum
magnates ejus sacramento terribili firmaverunt. Iitteras d e s t i n a v i l , rogans n t aliqtiot s i b i de i n o n a -
|EBCH. C. 2.] Post 8 8 8
hacc idem rcx una cum Pipino C sterio nostro 8 4 8
fralres ad ostendendam seu 8 4 8
con-

V A R L E LECTIONES.
Karolomanntis 4.
8 1 8
ncpos atitcm superioris K a r o l i quem snpra m c m i n i m u s add. 1 .
8 1 4
venit add. 8 1 8

4. A . a. S. add. l .
8 1 8
deest 1. deest 4 .b
s u b d i d i t 4. et P. f. s. c. add. t . ••• a. d . d c c ~ ° .
8 I T 8 1 8 8 1 8 b

l x x « » . l . deest 1. b
vero 4. ed. attte quam P. cepisset, a. 1 .
8 8 1
ita l . ipsa p . festivilate R. 1 .
8 8 8 8 8 8 b

1 8 4
c u m — f a c i e u s , super add. l . R. v e n i t , e l omnia quae r c x Desiderius e l caeteri sui praedecessores
b

b e a t o P . abstulerant, eidem per praeceptum facta donatione r e s l i t u i t ; et super ipsius c. 4 . judicibus 8 1 8

4 . 2.
b
c. quarta feria post pascha fecil scribi donationem beato P. hujusmodi : A L u n i s etc, ut supra
8 8 8

c. 8. — B e n e v e n l a n i t m ; eamque donationem p . m . r . i . c. et universos q u i secum 4 . ltono ed. •** b I 8 T

E l h i e r u m 3. confessionem 4. beati P. add. l .

8 8 8
p o s u i l ; e l ex lunc vocatus est Kafolits rex F r a n - b 8 8 0

c o r u m e l L a n . . . post auce versus unus cum dimidio erasus est. Tuncque ad hoc 1 . p. e l t a m ipse r . q . e t
u . m . e. id se i . c. b . P. et e. v . sacramento — fratribtts commendavit l . ed. ila 1 * . c. eidem papae b 8 , 1

l. 4 . b
Poslmodum vero praefatus rex una c. P. f. Bcnevenlum perrexit c u m m . e. super 4 . ed.
8 8 8
•*• b

qiiem supra j a m memoravimus add. \ . ed. * fuit l . Ua 1 * . rex l . d . artatus A r i c b i s , e l c .

b t 8 b 8 8 8 b 8 8 8

suam, et m . p . t . n . et g. s. G. s. (scilicel deest l ) e l A . eidetn Carolo obsides p . g. t r a d i d i l . Hinc F r a n - b

c o r t i m l . ed. b
degenlibus ac D. 4. ed.
t 8 T
Tuncque ab hoc p r i m u m rege praefalus abbas praecepluni t 8 t

conf. de t . terra S. B . ( t . hac terra ed.) recepit. A l i o etiam p. pra»dictus rex sanclo B . c. (c. s. B . ed.) m o n .
i.ed. et s. M . i . P. add. 4 .
8 8 8
n e c n o o — junclae add. 4 . deest l . deested.
b 8 4 0
m. s i b i b 8 4 1 b M 8 4 8

( i . t . s. r . add. l . ) absqtte a. p. s. v . abbalem eligerenl 1 .

b
A d bunc idem Karolus per A d e l g a r t u n i 8 4 4

(del in loco raso) (ep. add. l . ) litteras m i s i t 1 . A d hunc abbatem idem K. per Aldegarium (Adelg. 3.) e p .
b

l i l t . a F r a u c i a d e s t . ed. A l d e g a r i u m 4 . m . beati B . monachos ad 1 . m . b . B . ad 2 . s. c.desunt\.

8 4 8
ed« 8 4 8

NOTJE.
("04) I m o Potonis, nisi ha?c verba ad s o l a m e x - i n cod. subscriptis : Carotus g. D. mperator au-
pcdilionem Beneventanam referenda s o n t . gustus.
(305) Haecnon stio loco i n s e r u i t ; Pippinus enim (312) i b . p. 1 4 .
tunc nondum natus erat, in regem unctus esl 7 8 1 . (313) Tosti I . p . 98. e P e l r i Neg. Dala x v m Kal.
(506) Id j a m apud E r c h . non l e g i l u r . Marlii. Anno 30 regni nostri. Ind. v u . Actum c i o i *
(307) c. n. B. a. non habet E r c h . tate Papia.
(508) Pesto. (314) l n praecepto i l l o de S. M . i n Cingla, e t c .
(309) Nocera de* Pagani. u t quae de r i p i s addidit noster, alieuo loco i n s e -
(310) Eadem in C h r . Y u l t . p. 359 l e g u n l u r , ex ruisse videalur : quod phts semel fecit.
rclatione P e t r i presb. qua noster quoque usus esse (315) E x e p . Pauli Diac. qua regi responsum e s t .
viietur. Eam ad hunc locum e cod. Cas. 355 e d i d i l A n g o -
(311) Gatt. Acc. p . 13 e Reg. Petri D , cf. p. 111 lus de N u c e ; e cod. Pithcei Jac. du Breul i n A p p .
Bohmer Rcg. Kar. 128. Suspeclum r e d d i l u r verbis chronici p. 797.
509 CHRONICON C A S I N E N S E . - L I B . I A U C T O R E L E O N E . 510

stitoendam i n iilis panibus regolaris disciplinae A dixiroua \ ejusdero , 8

regis concessione post p a t r i s
n o r m a m trans roitteret. Quod et fecit, mittens i l i i o b i t u m Beneventum remissus et princeps cffeclus,
e t i a m regolam, et h y m n o s \ q u i tunc ex traditione , 4
per praeceptum donalionis concessit (an. 788. Sept.)
regulae i n hoc roonasterio c a n e b a n l u r : pondus quo- beato 9 9 9
Benedicto universa domnicalia sua c u m
q u e librae p a n i s , et mensuram v i n i , nec 8 4 8
non et servis et ancillis i n eodem t e r r i t o r i o Geniianae; et
m e n s o r a m calicis quam i n m i s t o 9 4 9
senritores de- cellaro sancti A g a p i i i ; p o r t u m quoque Trajecten-
b e n t accipere; et a n i v e r s a s 919
prorsus consuetudi- sem (518) et 9 7 9
Y u l t u r n e n s e m ; nec non et t o t a m
nes quae in hoc loco tunc lemporis 9 9 1
habeban- piscariam de civitate Lesina (319), una c u m ipsa
tur 1 9 9
i n scriptis ei trans m i s i t . fatice 9 T 1
(520) sua. P e r , T 8
idem tcntpus (521) (an.
13. His 9 9 9
teroporibus (516) v i r quidam de ge- 782. Apr.) Hildeprandus 9 7 9
quoque Spoletii dux
nere 9 9 4
Anglorum mutus et surdus cum quibus- o h t u l i t i n hoc monasterio curtero quae d i c i t u r Ca-
d a m suae 9 9 1
gentis sociis ad l i m i n a venit apostolo- s t r i n i a n u m c u m omnibus pertinentiis ejtts i u c o m i -
r u m . l n d e cum s o c i o s 9 1 9
ad memoriam beati M i - tatu Pinnensi ( 5 2 2 ) ; et olivettim i n T r o n t o , loco
chaeiis archangeli quae i n roonte Gargano sita est qui v o c a t u r 1 7 4
T u r r i . I n c o m i t a l u vero M a r s o r u m ,
p r o p e r a r e conspiceret, s i m u l cum eis iter a r r i - loco q u i Paternus appellatur , c u r t e m quingento- 8 7 8

r F r
' D rr ' t o
piens, venit ad hoc monasteriuro. Cumque o r a t o - r u m simtil m o d i o r u m ; et familias moltas c u m o r o n i -
r i u m ingressi, ante corpos sanctissimi p a l r i s Bene- bus substanliis e a r u m ; nec non et aliquot piscato-
d i c t i orationis gralia se p a r i t e r prostravissent, ce- res i n lacu Fucino cum p o r t u e j u s d e m 1 7 8
lacus v o -
t c r i post modicom ab oratione sorgentes, eundem cabulo Adrestina. lnsuper 9 7 7
et gualdom (323) suom
quoque u t surgeret secumque recederel pulsare nomine Cusanum. Quidam 9 7 9
etiam vir dives
coeperont. Y e r u m i l l e coelesti visitatione c o m p u n - Wacco 3 7 9
nomine Beneventanus gastaldeus in ex-
ctus, gemilibtis cordis roentisque vocibus prout 8 8 7
peditione constitutus 9 9 8
o b t u l i l (324) in hoc sancto
poterat atque sciebal oralionem protelans, b e a t i coenobio filium 891
sunm nomine W a c b i p e r t u m , 9
\
patris aoxiiiom pectore fidissimo implorahat. c u m rebus inferius designatis. Casalem 9 8 8
in Trane
C u m ecce post non 9 9 9
integram horam de loco se i n u b i d i c i l u r C i m i l i a n u m ; casalem i n T r e p u r i o ; c a -
q u o p r o s t r a l u s foeral erigens — benediclus et m i - salem i n A r i a n o ; casalem i u Y i r g i l i e ; casalem in
r a b i l i s Deus i n 9 8 9
sanctis s u i s ! mox recepto audilu Terranea, alium 9 9 8
i n Yicario 8 9 4
; a l i u m i n Crosta
pariter 8 9 1
et loquela, non solum i n lingua 9 8 8
patria cum oliveto; alium in Culmo; alium in Genne;
id 1 8 8
est Anglica, sed etiam i n Romana coepil abso- alium i n Monte n i g r o ; i n 9 9 9
M a s s i ; ad R i p a m ; i a
l u t i s s i m e l o q u i . Inde s i m u l cum sociis, m u l t i s i n 8 8 4
C Noceto 9 9 9
; i n C o r t i e l o ; i n Tamtnaro 9 9 7
; in L a t i -
D e u m et sanctum patrem g r a t i a r u m actionibus edi-
niano;in Marsico; i n Trelicio 9 1 9
; i n Anibtis Po-
t i s , recesserunt, ubique omntbus referentes, quanta
tenliae, e t c a s a l e m i n Sancta Agnete. Casam vere
s i b i m e r i t i s beati Benedicti fecerit Dominus.
suam i n t r a c i v i t a t e m j u d i c a v i t Tasie u x o r i sue, i n
44. H u i c porro 9 8 8
abbati praefatus f 8 8
princeps
v i t a dumtaxat ipsius. Servos autem suos et a n c i i l a *
A r i c h i s concessit partes majores i n t e r r i t o r i o Gen-
omnes l i b e r t a l i donavit, sub dicione tamen et tuteU
tianae (317), sttper i d videlicet 8 8 9
quod Gisulfus dux
j a m dudum 9 8 9
Petronaci abbati concesserat (c. 6). m o n a s t e r i i h u j u s ; i u u t per singulos singulas ope-
[ERCH. 4.] Sequcnti etiam tempore Grimoaldus A- ras aunualiter u b i c u m q u e , 9 9
n o s l r i o r d i n a t i praeci-
l i u s ejus, quein regi 9 9 7
Carolo obsidem datum prae- perent exercerent.

YARLE LECTIONES.

Ua 1 * . ymnos 4.
9145
v . mensuramque c. 4. m i x l o 4 . m . sumendo s. 1 .
9 4 9
universam consue- 9 4 9 9 , 8

t u d i n e m 4. £ deest 4. habebatur 4. 2 .
8 8 4
Totum caput add. i . 8 8 9
genle i . ed. proprias 8 8 9 b 9 8 4 b 8 8 8

ed. sociis propriae g. 4 . praedictos socios suos 4 . b

ut 4 .9 9 8
p. Benedicti a. l . ed. deest b 8 8 7 b 8 8 8 b 898

4. ••• j — loquela desunt 4 . 4' i n — mox desunt ed.

n et p a r . ed. i i n g u a — loqtii abscxsa i . serva-
b 9 9 1 8 8 8 b

tit V. h o c cd. l n d e — D o m i n u s add. 4 ,

8 8 8 , 8 4
add. 4. praedictus A r i c h i s princcps 4. ed. de 8 8 8 8 8 8 887

est 4 . 2 . quem — eflectus add. l .

b
praemisimus l . ed. " ^ s a n c t o 1. ed. b
ac 1. foce 1. 2 .
8 1 8 b 9 T i , T I

• T . Per — C u s a n u m add. l . Hildebr. l . ed. d i c i t u r l . ed.

b
vocalur l . cd.
8 7 8
ipsius l . b 8 7 4 b 8 7 8 b 8 7 9 b

ed. Sed i . ed.

9 7 7
Quidam — exercerent alio tempore add. i .
b 9 7 8
Gitacco corr. Wacco 4 . Yacco b 8 7 8 b

4. deest l .
9 8 9
filiolum 5 . b
W a c c i p e r l u m 4 . Guaquiperlum 3 .
8 1 1
casale el aliud ed. semper.
9 9 9 b 8 8 8

V i c a r i t i m i . ed.
9 9 4
e l i n M . et ad R. et i n N . et i n C. 4 . ed.
b 9 8 8
Nocetum corr. Noceto 4». " * Ta- b 8 9 9

maro I . 2. T r e l i l i o 3.
b
ubi i . ed.
9 9 9 9 9 9 b

NOTJE.

(316) Ante hoc fere decennium a i l Paulus D. i n (320) l u ostia lacuum vel lacunarum m a r i s ap-
b o m i l i a quam e cod. Casin. ed. Mabillon A n n . 1 , peilabant, et u t v i d e l o r ipsas lacunas.
A p p . pag. 6 2 1 . Ubi paucis l a i i l u m verbis ejus m i r a * (321) A n n o regni Caroli i n l t a l i a 9 ducattis H i l d e -
c u i i meminit. p r a n d i 9 , i n d . v , G a t t . A c c , p . 18 e P e l r i Regcsto,
(317) Cf. c. 4 8 ; d i p l . Grimoaldi e Petri Reg. (322) Pinna hodie vcualur Cio. di Penna, iu
e d i d i t Gatt. Acc. p. 17. Actum Beneventi in sacra- Aprutio uiteriore.
lissime patatio in anno primo mense Septembris. (523) Nemus, quod alibi f o r e s u dicebatur.
(318) Trajetto, prope ostia G a r i l i a n i . (324) Hujus oblalionh» charia uou e x s u u
(319) l o A p u l i a , propc ostia F r o n t o n i s .
3i4 L E O M S MARSICANI ET PETRI DIACONI 112

15. H u j n * abbaus 8 8 9
(empore Paulus diaconu» A eum e x i i i a r e f ; faciumque esi. U b i eum p e r a l i q u o t
supradicti 8 9 1
regis Desiderii notarius 8 8 8
, post ca- annoB exul 8 1 8
mansisset, homunculus qoidam
ptionem ejusdem 8 8 8
Desiderii, et A r t c h i s Beneven- qui 8 1 8
ei propter Deutn praebebat 9 1 7
obseqnium
tani p r i n c i p i s o b i t u m , ad hoc monasterium v e n i l , elam i l l u m de ipsa insula expuiit, et c o m eo p a r i t e r
et sanclae sibi 8 8 8
religionis hahitum i n d u i t . Quis Beneventum p e r r e x i t . Quo viso Aricbis q u i filiam
autem vel qttalis, vel unde dotno 8 8 8
Paulus hic fue- praefali Desiderii d o m i n i 8 1 9
ipsius Adelbergam no*
r i t , iioti est ab re perstringere. [P. D. i v , 5 7 . ] lste mine hahebat 8 1 8
u x o r e m , valde tam ipse q u a m
siquidem ex Langobardorum gente originem d u x i l ; et 8 9 0
eadem ejus conjunx 8 8 1
gavisi s u n l ; euinquo
cjus uamqtie abavus Leupichis nomine, eo tempore secum 8 8 8
honorifice 8 , 8
r e t i n u e r u n t . Quo v i d e l i c e t
quo p r i i i i u m i n I t a l i a m Langobardi ingressi sunt, tempore, u t r u m q u e palalium quae idem princcps
cura eis v e n i t . Cujus Pauli pater nomiue W a r n e - unum i n Benevenlo, alterum i n Salerno n o h i l i t e r
frid 8 8 f l
, mater Theodelimla 8 9 7
fuit. [C/ir. Sal. 9.] coustruxeral 8 8 i
, idem 8 9 9
Paulus vcrsihns l u c u l e n -
Qui a puero discipiinis liberaiibus eruditus, m a x i - tissimis exornavit. In 9 9 9
h i s t o r i a etiam Rbmana
mum i n curia Desiderii regis ob suam i n d u s t r i a m quam Eutropius breviter composuerat, ejtisdem
familiaritnli* loeum o b l i n u i t , atque Aquileiensis Adelpergae rogatu p l u r i m a hinc inde ex 9 8 7
historiis
p a t r i a r c h i i diaconos e x t i i i t . Hic posl captam u l s u - & ecclesiasticis a d d i d i l [cf. Chr. S. Ben. p . 2 0 1 ] . Ad
pra d i x i m u s P a p i a m , cum regi quoque Karolo 9 9 9
u l t i m u m vero duos libellps a tempore Juliani apo-
p r o sua prudentia admodum carus et 9 9 9
familiaris state i n qtiem ipsam hysloriam 8 9 9
Eutropius t e r m i -
eflecttts 8 0 9
, ac nou m u l t o post eidcm 8 9 1
regi a q u i - n a v e r a l , usque ad tempora p r i m i Justiniani impe-
busdam invidis accusatus fuissel, quod enm propter r a l o r i s eidem annexuit. Necnon 9 9 9
et universas f e r e
fidelitatem Desiderii d o m i n i sui voluisset 8 9 9
occi- annalis c o m p u l i lectiunculas r i t h m i c e c o m p o s u i t .
dere, fecit eum idem rex i n 8 8 8
p r e s e n t i a m suam [Chr. Sat. 3 6 , 5 7 . ] Defuncto autem A r i c b i s mox a d
a d d u c i . Quem cum interrogasset u t r u m vera es«ent hoc monasterium u t supra d i x i m u s p r o p e r a v i t ; et
ea 84)4
unde ipse super occisione sua accusarelur? factus monachos, non parvo bic 8 8 8
tempore vixii.
conslanter respondit se pro cerlo fidelissimum do- Rogatusque a praedicto abbate vel f r a t r i b u s , e x p o -
m i n i stii semper 8 8 8
fuisse, et i n eadem se fidelitale «iiionem super regulam sancti Benedicti 8 8 1
valde
cum vita persevcrare. A d haec rex 8 8 8
subilo i r a u t i l i s s i m a m e d i d i t , ubi multa de veteri htijus l o c i
soccensus, praecepit eum manibus sine mora p r i - consuetudine necessaria attestatur 8 8 9
(526). H i s b i -
v a r i ; moxqlie 8 9 7
i n se rcversus, et reminiscens riatn 9 8 8
quoque gentis sua* id est L a a g o b a r d o r u m ,
magnae 8 0 9
n i m i s illius scientiae, suspirans a i t : Et si c et oonnulla a l i a scripta eleganti stilo c o m p o s u i t .
m

manus 808
ejus abscidimus, ubi jam 808
lam elegantem l n t e r quae vcrsus quoque reciprocos, elegiaco 1

scripiorem reperiemusf et ait ptoceribus assi t w t t i - metro digestos et b y m n u m de singulis beali B c n e -

bus sibi : Dicite, quid super hoc vobis videiur f Al dicti n j r a c u l i s , satis diserto sermone c o n s c r i p s i t .
i l l i : Digne 6 1 0
inquiunt lanto viro compateris o rex; A d hunc praefalus Carolug 9 8 8
q u i eom e x i l i a r i
sed ne aiiquando aliquas aticui contra vos titteras di- josserat, audito quod i n hoc loco monachicum b a -
rigat, jubete 9 U
si placet ut eruantur ocuii ejus. Et ubi b i t u m assumpsisset, plurimum illi congratulans,
ait rex vel quando tam insignem hystoriographum satis aflabiles et jocundas litteras metrice c o m p o s i -
dut poetaminvenire valebimus f l l l i vero consideran- tas m i s i t (327); de quibus aliquot hic versus inse-
tes 8 1 8
circa i l l u m benigni rcgis bettivolentiam, sua- r e r e l i b t i i t . A i t e n i m , post aliquania c a r t u l a m m

s e r u n l tandem 8 1 8
ut i n Diomedis (525) insula quac suam alloquens, i t a 8 8 8
:
bodie a tribus monlibus T r e m i l i nuncupalur 8 1 4
Hinc 889
ccler egrediens faciii mea carta volatu, •

V A R I J E LECTIONES.

deest \. ed.
899
ita 1». prapdicti t . 881
alqtie consiliarius add. 4 . ipsios ! . ed. 8 9 9 8 9 9

M %
i b i 3. doinnus 2 . 8 9 8
Varn. i. Teodeicnda 3 . 8 , 8
carolo corr. karolo 4. ac 4 .
8 9 7
esset 8 9 9 9 9 9 9 9 9

add. i . ed. b
p. accusatus e. r . fui^set a q . i n v i d i s , q . i . ed.
8 0 1
vellel 4 . r . comprehendi et c o r a m 8 8 8 8 9 9

se a. 1 . ed. essenl quae super m o r l c sua de eo dicerentur, r . i . ed. e. et unde i . s. oecas^one

8 0 4

s. 4 . add. 4. 8 0 8
r . s. desunt 4 . p. sed mox 1. ed.
6 0 6
r. sagacitatis ejus atque prudentiae, s. 4 . SL
8 9 7 8 0 9

e. m . 1. ed.
8 0 9
i l l i : ut e r u a n t u r i n q u i u n t ejus o c u l i , ne i . i l l i : Jubete i n q . ut er. ejus oc. ne 2.
8 1 0
d. t v x

Kl uln vei q . a i l rex t. i . ed. vel q . superscr. i . v . videntes c. i . regis compassionem ac ben. i . ed. b 8 1 8

* deest
ls
\. d i c i t u r \ .ed. 8 U
religatus i . t x u l a t u s e d . q . ei desunl4.
8 1 8
D. obs. faciebat, c. I . ed. 8 1 8 8 1 7

D. rcgis A. \ .ed.
8 1 8
u . h . \.ed. add. 4 . «•* conjux corr. conjunx, l c o n j u x cd.
8 1 9 888
i n patalio add.t. 8 , 8

i n p. quandiii A r i c h i s v i x i l add.\. honorificentissime i . ed. construxit 4. 8 8 8

praefatust. ed. 9 9 9 8 9 9

Ejusdem etiam A . rog. i n h . R. q . E . b. c. p l u r i m a i . ed.

9 8 8
de i . ed. q , sua t . corr. i*». Nec- 8 8 7 8 8 8 8 8 9

non-composuit add. i*>. patico i . ed. p. i b i i . 2 . simpticibus f r a t r i b u s add. 4.

9 1 9
testatur ed. 9 8 1 9 9 8

Historiam — et desunt 4. 2.
9 8 8
e l i a m add. 4. ei. rec. et b y m n u m i . r . e l hvmnos ed.
8 t %
rex 8 8 9 8883

ux add. 1. ed. cartom 1. c a r t u l a m 4«.

8 8 7
dest 4. ed. i . a. Roma hgprascr. 4. a . 8 8 9 8 8 8

NOTJE.
(325) Nomen Leo addidit. quo c d i d e r u n t Tosti Hist. Cas. I , i 0 5 ; G i e s e b r e c b t
(326) Exstat t n cod. Casin. 335 exposilio hujus- De litt. studiis ap. ltalos; Berol. 1845, 4°. p . 2 6 .
m o d i , qtiam Paitlo nostro vindicare novissimestitduit Sed ne i n his quidem versilHis a mutandis v e r b k s
V . C. T o s t i , Hist. Cas. 1. p. 99 ss. Leo a b s t i n u i t .
(327) Integras babel codex u o s t e r 2 5 7 . A > c E x
515 CHRONICON CASINENSE — L I B . I A U C T O R E L B O N E . £14

Per $ilva$ % eottet, valles quoque prwpete 949

cursu, A ejusdem loci. Praefalus auletn ahhas Theodeinar
Atma Deo cari Benedicii tecta require. deftincttts est 6 1 1
Nonis 9 9 9
J u n i i , et * 9T
sepultus est
E$t nam certa quie$ (e$$i$ venientibus itlue. j u x l a ecclesiam sancti M a r t i n i .
Bic holus hospiiibus, piscis 941
, hic panis abundat % (JtSLLFus abbas tertius decimus a bcalo Benedicto
Pax pia, mens humitis, pulchra et concordia fratrunt, ordinalus, anuo Doinini seplingentesimo nonage-
Laus, honor 949
, et cultusChristi simul omnibushoris. simo septimo (534), sedil annis v i g i m i et uno.
Dic S 4 t
patri et sociis cunctis, $alvete .valete. f 17. Qni M T
ex nobili Beneveutajioruin ductiin p r o -
Colla mei Pauti gaudendo ampteclere 444
dulcis % sapia ducens o r i g i n e m , mox ut abbas eflectus est,
Dicen$ multotien$ t salve pater optime, satve. E l 9 4 9 ccepil satagere q u a l i l e r p o s s e l 9 , 9
ad titiJiialem i r a -
reliqoa. t r u m tuiic 6 , 9
deorsum m a n e n l i u m , t&m ecclesia%
Cui s i m i l i t e r idem Paulus versifice rescribere, qttam reliqtiarum oflicinarum angttslias spatiare.
el gralias pro visitalione et salulalione sua c u n c t o - Iitcitahat etenim i l l u m ad hoc et loci amoenitas, et
rumque fratrum reftrre maximas s l u d u i t (328). opum copia non p a r v a n t m : simtt) etiam arla et
[Chr. Stdol.] Jam vero «etate m a t u r u s . vilae hujus arduamontishabiialio,el 990
e r a l laboriosa p l u r i m u m ,
cursus ezplevit (329), et i n clausiro monasterii j u x t a e l non erat sufltcicns l a m numcrosae multitudin.
c a p i i t i l u t n henorabtliter est sepultus. ^ f r a l r u m . Itaque cuidam f r a t r i 0 9 1
Garioald qttj ejus-
4 6 . U l U m o ^ h u j u s abbatis (330; anno U T
, Ltt- d e r i loci post euin cuvx. lotius l 9 t
fungehattir officio
dowicus imperaior q u i cognominatus est Alinus m a n d a l , ut super 9 9 9
hoc n?$otio o m n i studio s l u -
vel 4 4 9
Sanctus, filius Caroli hujus, quarto auno i i n - d e a t , et 9 6 4
eum locum tibi duduin 9 9 9
Poto abbas
p e r i i sui i n Aquisgrani palatio cum pSuriini (otius ecclesiam sancti Benedicti c o n s t r t t x e r a t , ad edifi-
Franciae abbatibus monachisque religiosis couven- candas novi 9 9 9
monasterii oflicinas aptare protinus
t u m faciens (an. 817, Jul. 40), valde utilissima n o s l r i debeat. Quod ille i m p e r i u m promplus arripiens ,
ordinis observationi septuaginla el duo (331) qioniam i n s t a r paludis totus ille locus carectis
ger.eralia capitula c o n s t i t u i t ; quae ita fere omnia aquisque stagnabat, m u i t i s tcrraeruderibus s a x o r u m -
apud honesta 9 4 9
monasleria ac si beati Benedicli que aggeribus universa replcvit, atque amplam basi-
reguia observanlur. Hic M i
(352) Ludowicus 9 9 1
ad licam in loco p r i o r i s parvulae, i n lionore 9 6 7
domini
instar parentum suorum P i p i n i et K a r o l i fecit beato Salvatoris opere satis pulchro cotistrnxit (335). Quae
P e t r o ejusque vicario domno Pascbali pactu m con* videlicet basilica , marmoreis basibus et ooiomnif
s t i t t i t i o n i s et confirmalionis, et propriae manus s i - 2i 9 9 9
h i n c inde suflulta, et amplis porticibtis c i r c u r o -
gnactilo ac t r i u m filiorutn suorum i l l u d corrobo- ^ septa, hahet i n longitudine cuhitos 8 2 ; i n l a i i l u d i n e
r a n s , decem episcopos et octo abbates, et comites l j
quadraginta et I r e s ; i n a l t i i u d i n e 2 8 . Destiper aulem
q u i n d e c i m , b i b l i o t h e c a r i u m , mansionarium et ostia- saiis 9 9 9
mirifice trabibus tabulisque cipressinis eat
r i u t n onum i n iilo subscribere fecit, et per legatum 9 7 9
iaqueata ac tegulis cooperla , parietibos io g i r o
sanctae Romauae ecclesiae Theodorum nomenculato- 6 7 1
figitris p u k b e r r i m i s iifeignilis * . Jaiu vero p a - 79

r e m domno Paschali papae transmisit. H o c 9 , 9

tem- v i m e u l i opus, quam speciosum,qttam solidum, q i t a m
p o r e (335) pulchro 9 9 9
salis opere conslructa est v a r i o r u m lapidum sit diversitate conspicuum # cir-
ecclesia sancli Yincentii quae appellatur Major, i n cuitus 6 7 9
etiam c h o r i , qtiatn sit p u l c h r i s ac magnis
loco supradicto, j u x t a 9 , 4
Y u l t u r n u t n , a Josue abbate m a r m o r u m tabulis seplus , i n promotu ceruenlibus

VARIiE L E C T I O N E S .

M
perpeie 2 . pisces 1 . amor 1, . ed. cod. 257.
9 4 1
liic paler ct 4 .
9 % t
ainplecle benigne, Dicito 9 4 1 9 U

4 . 2 . cod. 257. (ubi colla-benigne recenti manu addita sunt.) et r. desunt 4 . IJJtuuo observan- 9 4 9 9 V e

l u r add t . " X V I . add. 4.

b 7
almus vel suprascr. 1«. a. nos ac i . 2 .
9 4 9
I l i c papae trausmisit 9 4 9 b 9 9 0

desunt. I . Hic L . pactum c. e l c. fecit b. P. e. v. d. p . ad i . p r i o r u m parentum s. P. e i K. et propriae ed.

9 9 1
Lodeuucus 3. Hoc — loci add. i . 9 , 9
" p. s. o. desunt I . i . V. desunt I . b
add. 4. ita
e b 9 9 4 b 9 9 9 9 , 9

4 * . v i n i . K. 1 . Hic 1 . 2. possit 4
9 9 7
f. q u o r u m tunc inaxima deorsum pars morabatur, l . - i . 2 .
9 9 4
4 , 9

9 9 9
h . j a m (dee$t i.) tion e r a t s. 1 . 2 . deest 4. 2. Carioald 2 . add. 4 . super — e l
M l 9 6 9 9 9 9

desunt 1 . ut add. ed.

9 9 4
u . prius a Potone abbate ecclesia parva s. B . conslructa e r a l . 4. ed.
9 9 2

9 9 4
deest 4. 2 . honorem 1. ed. 4 0 7
« xx i iiiior ^ 4b. «e9 ITO j e a t a m a. t .
9
1 l
a d d e e U 1 % c < a q U

c o o p e r t a m ; parietes i . c. f. p . i n s i g u i v i t 1 . c i r c u i t u 1. ed. deest 4 . consp. et c. c h . ea\ 0 7 1 9 7 t 9 T t

et-septus dcsunt 4.

NOTifi.

(328) M e l r i c a P a u l i responsio apud nos non exstat. t353) Dedicata est a D. 808, sec. C h r . V u l l . 1. 2 ,
ANG. sed praesenle Ludovico imperatore. 1 Jostie 793-818
(329) Necrologium Casinense cod. 47 sic h a b e l : sedisse demotislravit D i Meo iit A i t n . Nean> ad a.
tdibns Aprilis veneranda? memoricc domnus Paulus 818.
diaconus et monachus. ANG. (334) I n e u n l e , cutn mense J a n . j a m Wacconis
(330) Imo Gisulfi, ut Itaec non suoloco inserta csse donationem r e c e p e r t l Vivenle Theodemario sene
appareat, sed conlra codicuin coiiseiisiim ordinem snbstittiium exislimo, quod plus seutel faclum vide-
n i u t a r e nolui. E i i a m ps. Aiiastasitts hoc l o c o p o n i t . bimus.
(351) 71 sinit in cod. Casin. u . 252, e quibus tria (355) Quae substitit ad annum 1694. Gatt. I I . pv
l i b r a r i u s i n unuui c o n l r a x i l . 7 1 , ubi a r c h i t e c t i testimonioio c u m icoue ecclesiJt
(352; Haec pritua hujus pacli mcutio esl. dedit.
515 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONl 516
m
est. I n absida p o r r o ejusdem basiliex media- A d i c i t u r , statuit . F u i t aulem lemporibus
> T > sopra < M S 9 f

na, ad quam per gradus septem ascendilur, s t a l u i t d i c t o r u m i m p e r a l o r u m Constantini et Hirenae, Be-

m
a l l a r i u m i n honore ut d i x i m u s domini Salvaloris. neventanorum vero p r i n c i p u m Grimoaldi filii A r i c h i s ,
ln dextera a u l e m , a l t a r i u m sancti Benedicli. I n et alterius Grimoaldi cognomine Thesaurarii; Ro-
sinistra vero, a l t a r i u m fecit ad bonorent sancti Mar- manorum autem pontificum A d r i a n i e l Leonis l e r l i i
tini. Fecil etiam a t r i u m ante eandem ecclesiam [V. Leon. I I I J : cui videiicet oculis et lingua a R o -
longiludine c u b i t o r u m 40 S T S
, l a i i l u d i n e s i m i l i , et i n manis privato omnipotens Deus m i r a b i l i t e r ac po-
m a r m o r e i s i l l u d columnis numero 16 S T S
undique teuter et visuin restituit et loquelam. H u i c s s t
abbati
versus e r e x i t ; alque in circuilu ipsius, lapideos > s s
pracdictus princeps Grimoaldus praeceplo suo
canales j u x t a pavimentum unde semper aqua decur- (558) firmavit (an. 797. Feb.) omnes feminas iiberas
r e r e t posuit. P o r r o a parte o r i e u t a l i ejusderx atrii que servis hujus monasterii fueranl copulalae 9 a
i n conspectu ecclesiae absidam fecit, et a l l a r i u m i b i tempore s c i l i c e t s v s
p r i m i Gisulfi (359) usque ad e a m
sancli Michahelis c o n s l i l u i l . I n M 0
medio vero ipsius diem , cum filiis et filiabus et universis e o r u n i . A l i o
campauarium valde p u l c h e r r i m u m super octo m a - quoque praecepto (340) concessit i n hoc loco m o n a -
gnas columnas erexit. Ex utraque aulem parte ejus- sterium sanctae Mariae i n Banza s v >
9 quod s i t u m est
dem ecclesiae, diversorum ofliciorum multas et m a x i - B i n ftuibus Acerentie (341), c u m servis et a n c i l l i s
mas atque pulchras , l a m ad suas quam ad f r a l r u m atque colonis, et cum omnibus ex integro possessio-
utililates oflicinas efliciens, totum etiam monaste- nihus ac pertinentiis i p s i u s s s i
. Eodem t e m p o r e ( 3 4 2 ;
r i i spalium propter aquaruin exundanliam magtiis supradictus Waco M >
Beneventanus o b l u l i t i n eccle-
saxortim tabulis s t r a v i t . sia sancti Benedicti (an. 797. Jan.), quam ipsemet
18. Sursum < M
etiam praefalus abbas non segnius in j u r e proprio i n l r a civitatem Beneventanam ad
se e x e r c e n s , aliquot i b i habitacula decenter con- portam R u l i n i c o n s t r u x e r a t s s s
, omnia s u a ; i d est
s t r u x i t ; ecclesiam quoque i n qua S M
beati Beuedicti casam p r o p r i a m eideiu ecclesiae c o n j u n c t a m , c u t u
corpus erat reconditum , quoniam parva e r a t , ex omnibus perlinentiis suis S S T
; casalem M >
i n Septi-
toto ampliorem efliciens, ac M >
teclum illius univer- m o ; casalem i n Sancto Angelo ad Pecte ; baerediU-
sum, cipressinis c o n l i g n a t u m lignis plumbo operiens l e m i n S a l e m o ; casalem i n C a u d i s ; casalem i u F o r -
m
, diversis illain o r n a n t e n t i s , l a m aureis quam c l e ; casalem ad Sanctum J a n u a r i u i n , cuin servis e t
argenteis decoravit. Super altare siquidem b e a l i o s > a n c i l l i s ; olivetunt i n A r i a n o ; molendina sua i n fluvio
Benedicti argenteum ciburrium statuit; illudque Sabbato svs
345); i t e m T S S
aliam casam i n l r a Beneven-
auro simul ac M >
smallis p a r t i m cxoruans , caetera Q l u m u b i ipse manebat, s i m u l c u m c u r t e s u a e l c o q u i -
ejusdem ecciesiae altaria labulis argenleis i n d u i t . I n na j e l a l i a n i c a s a m novam j u x t a plateam u b i e s l S a n -
ioco e t i a m q u i Vallis L u c i (556) d i c i t u r , ecclesiam i n cta A r i h e l i a i s T S 1
, cum curte e l p e r t i n e n l i i s ™ s u i s ;
honore sancti Angeii c o n s t r u x i t M T
. Necnon M s
et iiem T S >
casalem sub A p i c e e t T o r o n i a n o erga fluvium
ecciesiam sancto G h r i s t i m a r t y r i A p o l l i n a r i , i n loco Arvi m
; casalem i n A u t i a n o e t Ceppaluni; C a m p u m
qui tunc temporis Albianus vocabatur, nunc vero ex n e p e t a r u m ; casalem alteruiu T 0 >
i n Crosta c u m o l i -
ejusdem roartyris nomine Sanctus A p o l l i n a r i s (557; veio. Item T 0 >
quinque pueros clericos , c u i n servis

VARIiE LECTIONES.

• * videnlibus 1. ed. ejus 1 . ed. constituit 1 . ed.

> T >
Ante eandem vero b a s i l i > T > > T T

cam fecit a. I . 1 . ed. X L el I . 1. n u n i . x n » suprascr.

S f >
t . sedecim undecini u n d i q u e
S T S b

4. M S
i n — erexit ada. t . Rursum 3 . ••• q . ubi b. 1. ed.
b M l
e. tectumque ipsius 1. ed. ••* s > >

coop. \.ed. sancti 1 . ed.< M

et 1. ed. e l diversas i b i ad monachorum utilitates ofBcinas
> > s S S T

i n s t i t u i t add. 1. expunxit 1 * . « • Fecit 1. deest 4. t . (supra d . i . C. et H . detunt 1. 2.) B e u .

s > > s s s

p. (nraefati add. 1 * . ed.) G. etc. — t e r l i i videlicet c u i — m i r a b i l i l e r e l v . r . et I . ( v i d . — loquelatn desunt

4.) 1. ed. lnde 1. 2 . pergunt: i m p . vero s. d . C. et Hirenae. Qui depositus — levam ut infra. Huic s > 1

— loeo s. M a r t i n i dwersis vicibus addidit i . add. 4 . fianze t . 2. * ejusdem m o n a s t e r i i

b s s s < s > b so

1 * . ed. Guacco l . 2 . Vaco 4 .

s s > b
conslruxerat — J a n u a r i u m abscisa l . servavitV. < s s
° " ejus b

4\ casale ed. semper.

s s s
quinqtte pueros —- d . praedicti monaslerii manerent hic add. 4 * . %
4 , 0

omittunt infra. iteruin i . ed. T S S

Archellais 2 . p e n i n e n i i a sua i . e d .
b T S 1
add.4. Arbi T S S b T 0 > T S 4

i .2.
b
vid. not. f.
f S >

NOTvE

(336) I n tabula geogr. apud Gatt. situs esl paulo sulfum j u n i o r e m designari apparet.
stipra S. E l i a m . F t i r c a m de V. habttimus I , 5. (340) I b . , p. 19, ex eodem. Aclum anno decimo.
(557) E meridie Casini, trans L i r i m . i . e. 797 vel 798.
(558) Qnod e Reg. P e t r i D. ed. Gatt. Acc. p . 18. (341) A c e r e n z a , o l i m A c h e r u u t i a ; cf. H o r a t I I I ,
Actum in Benevento in sacratissimo palalio nono anno %
4,15.
mense secundo, quinta indictione. (342) Anno Grimoaldi 9, mense J a n . , i n d . v . Gatt.
(559) 1 am quce tempore domni Gisulfi quam et dom* Acc. p. 19, 20 ex eodem Reg., n . 179, 180.
ni Luiprandi vel domni sanctae ac dulcis memorioj qe- (343) F l u i t prope Beneventum cuin CaJore i t e m
nitoris nostri ct nostro (elicissimo tempore: ubi
t
517 CIIRONICON C A S I N E N S E . — L I B . I A U C T O R E L E O N E . 518
q u a m p l u r i m i s , praeter mullos alios quos liberos d i - A lemporibus Romanorum pouiificiim Pascbalis e l Eu>
m i s i l : eo lamen (enore ut semper sub dicione prae- g e n i i , el Siconis p r i n c i p i s T 8 t
Bencventani.
fatae ™ecclesiae peimanerent. I u T S T
ecclesia etiam I 9 . [DESIDERH Dial. I , t/| Dc hoc sanctissimo
sancti Benedicti quae sita est i n L i b u r i a loco Casa v j P 0 c e I e b r i s fama es , et seniorum nostrorum a t u >
Gentiana , sibi pcrtinente , o b l u l i t idem Wacco ™ gtatione l i r m a l a , quia cum q u H a m die ™ necessi-
c a m p u m de P o r c a r i , et T 0 S
p r a t u m quod vocatur l a t c cogente ad monasterii possessiones visendas
P o r c i l c , necnon et 12 familias servorum cum o m n i - egressus, necesse i l l i f u i l L i r i m fluvinm t r a n s -
bus ex integro i i l o r u m p e r l i n e m i i s , commanentes i n vadare ; sed cum navis deescn qtia iransire potuis-
roco T t s
q u i v o c a l u r Balusanus T l t
; sed T 1
" et alios set, v i r Dei fide replelus saluliferae crucis se signa-
servos et ancillas stias i n praedicta Casa Gentiana C u l o m u n i v i t : et ad flnminis o r a m accedens, i t a u t
habitantescum unlversis n i c h i l o m i n u s T t l
subsiantiis e r a l indutus et calciatus, i n illnd ™ i n t r a v i t ; sicqtta
ac rebus e o r u m . Haec autem omnia ex integro sirottl ad ulteriorem r i p a m m i r o m o d o , apostoli m
Petri
c u m praefatis y u
ecclesiis i d e m 7 1 1
Wacco ad obitttm exemplo , siccis t a m T , i
p e d i t j s qttam vesiibus ™
veniens o b t u l i t et delegavit i n hoc beati Benedicti est transvecttis, ita ut non super aquas arobtilasse
c e n o b i o ; ditnissa dumtaxat T t s
medietate eorum T t T
sed super a r i d a m T t T
crederetur ™ . Per idem t e m -
o m n i u m usnfructuario T 1 S
u x o r i suae Tasiae, sub T l t
B pus Trasemundus (547) quidam nobilis de Benevenlo
t u t e l a monasterii hujus i n v i t a l a n t u m ™ i p s i u s T t l
. o b t u l i t i n hoc monasterio casas suas i n t r a Beneven-
Sub bis quoque diebus (544) v i r qttidam Colo n o m i - t t i m (an. 820. Mai. v ) ; casalem qtioque quem possi-
ne de l e r r i t o r i o Cajatiano ™ o b l u l i t i n ecclesia debat i n loco ad panlantim ( 3 4 8 ) , rebus m o n a s t e r i i
sancti M a r l i n i (an. 808. Sept.) 9 cella bujus c e n o b i i , nostri conjunclum ; casaletn ™ i n valle de C a u d i s ,
quae j u x t a ™ Y u l t u r n u m sita est integram curtem Ioco n t
ubi d i c i t u r Lau.^ecene; casalem in F o r i n u m ;
suam i n ioco q u i Aditianus m
d i c i t u r , c u m omnibus casalein i n finibus A l i p h a n i s " , ubi d i c i l u r Vulca- T

ad eam ™ pertinentibus rebus tam i n inonte quam n u m ; cuin omnibus pertinentiis eortindem casalium.
i n plano. S i m i l i t e r etiam Maximus (545) quidam de Servos etiam suos omn^s liberos statuens , tres per
eodem ™ t e r r i t o r i o o b t u i i t beato Benediclo oronem mensero operas nostris ordinatis i n loco quo h a b i -
ex integro substantiam suaro i n supradicto ioco sau- tabanl ™ exercere constituit. Redegarios quoque
c t i M a r l i n i . Iste " abbas fecit libellum quibusdam
T
gasukleus Benevenlanus fecit hospitaie j u x l a Bene-
h o m i n i b u s de Termule ( 5 4 6 ) , de omnibus rebus ventum de p r o p r i i s suis ™ ; i n quo o b l u l i t et casas
sancti Benedicti quas i b i possidebamus , p r o censu suas i n t r a c i v i t a t e m , et ecclesiam sancti Salvaloris,
1 4 s o l i d o r u m , et medietate totius pastionis. Qui ™ que sita est foris Casam m a j o r e m , et molendinum
depositus nono Kalendas Janttarii (an. 8 1 7 ) , sepultus i n loco Tassile , necnon et decimas o m n i u m r e r u m
est j u x t a ecclesiam beati Benedicti ante c a p i t u l u m , suarum ; et constituit illud sub hoc monaslerio.
i n t r o e u n t i b u s i n ecclesia ad levam \ Quidam etiam v i r nobilis A r n i p e r t u s nomine, n a t i o -
* Hujus temporibus factum est b r e v i a r i u m de ne Compsanus o b t u l i t beato Benedicto curtes suas
cellis de Marca addit 2 . i n diversis locis nuraero quinque (an. 823. Marl.);
APOIXMUBIS abbas quarto decimo loco i n abba- c u m omnibus omnino pertinentiis e a r u m , t a m i n n t

tiam praelalus ™ , sedit annis 1 1 . F u i t ™ autem mobilibus quam i n m

i r o m o b i l i b u s ; et c u m s e r v i s c t

VARIJE LECTIONES.

™ praedicti monasterii manerent i . ed. O b t u l i t etlam idem G. i n e. 8. B . q . s. est i n L . I . C.

b T S T

G. c a m p u m iK ed. ™ Guacco l . ed. ™ P. p r a t u m qttoque q . d i c i t u r P . et l . ed.

b
vicol . b T t s b

ed. Balusanu l . 2 .
T t l
B . alios etiam s. i . ed.
b 7 1 1
omnino rebus i l l o r t i m l . ed. praedictis
b T l t b T U

4 . ed.
b
™ e. o b l u l i t i n b . I . 2 . idem W . deeti 3. ™ add. 4.
b
™ horum i . deest i \ s. b T l t T l t

l . m . b . desunt l . I * . 2. ™ dumUtxat \*>.i'.ed.

b
ipsius usufructuario 1*. ™ Cajazzano l . 2. m b

T t t
s u p r a i . 2 . ™ A d i t i a n u l . 2 . q . d . A . l . ed.
b
™ se i . ed.
b
™ praedicto l . ed. b
ble - r b b T S T

p a s t i o n i s desunt i. Hic a ed. ™ v. tupra p. 595. not. e\ ™ eodem anno qtio et Sico Beneventt
f a c t u s e s l princeps add. i. ™ F u i t — BenevenUni desunt i. v. infra p. 595 not. f. S. q u i eodem T t t

a n n o Beneventi princeps effectus e s t i . ™ deest 4 . ™ eum 4. ed. ™ a . P. c. add. l . ™ s. p e - b

d i b u s est advectus, u t i . 2. ™ v. super riparo est advectus. u t 5. a. t e r r a m c. ed. ™ Hic t u i t T t T

t e m p o r i b u s R o m . p o n l . Paschalis et Etigemi add. 1 . Reliqua hujus capitis add. l . sed alio ordine ita : b
t

S u b bujus abbatis diebus qitidam v. n . nomine A r n i p e r t ( A r n i p e r l u s ed.) — iromobilibus suis. Rodega-

T| — monasterio. Per idem t . Trasemundus — constiluit. Sed et Dachopertus quidatn Capuanus genere
u g

o b t u l i t — ejus. Itaeted. ™ a l i u m c. i . ed. ™ e d . 4 . A i i f a n i s I b . (supra c. 6. Aliphano)

b
™ T U

h a b i u n t 2 . ™ p . rebus s. u b i o. i . ed. \deest add. b m

NOTiE.
fluvio, cui adiungitur et i n V u i t u r n u m denique i n - Biferni.
fluunt. ANG. (547) Donationes seqtnntes e P e t r i Regesto edr-
(344) Anno Grimoaldi 5, mense Sent. Gatt. Acc. d i l Galluia Acc. p . 27, 2 8 , 50, 5 1 . U n u m Rode-
p . 24 e Pegesto Petri D. Cajatia , liodie Cajazzo, a a a r i u m o m i s i t , cujus chartain exstare i n Reg. n .
Capua nou procul abest, occidenlem versus. 188 a d n o l a v i l A n g . de Nuce.
(345) Reg n u m . 8 5 . Auc. (548) V. supra c. 10.
(346) Terrooli m a r i supero adjacet, prope ostia
519 UEONIS M A R S I C A N I E T P E T R l DIACONI 590
auciitis q u a m p l u r i m i s . Necnon c i t u u i c n m u n a m ^ suffecil tibi ut me iptum hinc expelleres ; insuper et
cinn lista (349) aurea, e l circelios de a u r o , et listam meos fideles undecumque iibi vendicare non desinis.
auream ™ cum m a r g a r i t i s , et fibulalorium n i c h i l o - Hcu"\ heu me! [Chr. lial. 57.] Praefalus m
prae-
minus aureuin , cum medietale o m u i u m m o b i l i u m terea princeps Sico cum d i u Neapolim obsedisset et
s u o r u m . Sed et clericus quidam nomine Danihel auTixissel, tandem sancti m a r l y r i s J a n u a r i i c o r p u s
nobilis ™ genere , nalione T a r e n l i n u s , ad extrema de ™ loco quo fuerat recoudilus 7 < <
auferens, B e -
veniens (an. 827.) (350), et se ipsum et omnia sua nevenlum d e l u i i t , et c u m suis T < T
quondam sociis
cum p l u r i m i s servis et ancillis apud A q u i n u m et Festo et Desiderio sanctis apud ipsius u r b i s episco-
apud ipsam cellam sancli Gregorii i n U T
illius vicinia p i u m bonorifice r e c o n d i d i t , s i c u l i n bistoria d o m n i
s i t a m , per c a r l u l a m oblationis h u i c monasterio t r a - ™ Hercheroperti refertur (552),
d i d i t . Unde nonnulli n o s l r u m ™ non usquequaque 2 1 . [ERCU. 11.] A n n o ™ t e r t i o abbatis hojus
improbabiliter a u l u m a n t ™ de islis ™ ejusdem Da- Saraceni a Babylonia e l A f r i c a venienles " \ Sici-
nihel s e r v i s , eos quos hodieque habemus famulos l i a m occupaverunt T T 1
, et Panornium ceperunt,
propagatos m
. S i m i l i t e r etiam Dachcnaldus quidam anno iucarnationis dominicae 820 (355). Ohiit au-
Capuanus T t t
p b t u i i l i n boc monastcrio (an. 827.) tem idem T T t
abbas 5. K a l . Decembris (828), ct
(351) universam o m n m o substantiam suam i n loco B sepullus est prope T T t
ecclesiain sancli BenedicU,
q u i d i c i t u r Cannetus T t t
, et per alia diversa loca in j u x t a gradus p o r l i c u s qua tunc m
temporis perge-
m
c o m i t a t u Caazzano, cum t e r r i s , et colonis, alque b a i i i r ad ecclesiam sancli M a r t i n i .
animalibusdiversis,et omnibus t a m mobilibus q u a m DEUSOEUIT quintus decimus abbas sedit a n n i s
immobilibus s u i s . Scd et Dachopertus quoque n i c h i - sex, temporibus T T t
p r i u c i p u r a Siconis atque S i -
lominus Capuanus s i m i l i t e r o b t u l i l beato Benedicto chardi.
(an.825. Mart.) casalem suum i n loco q o i Colimniana 22. H u i c idem T 7 <
Sicoprinceps fecit praeceplum
v o c a t u r , c u m casis et cortaneis, et omnibus ex i n l e - (354) de fluvip q u i d i c i t u r L a u r i , c u m omnibus 11-
gro pertinentiis ejus. mitibus et piscariis s u i s , et omnibus quae j u x l a
2 0 . [ERCH. 9 ] Porro ™ Radeclus T t <
Compsanus ipsum H u v i u m hinc e l inde ad j u s sui p a l a t i i p e r t i -
coroes q u i inlerfecio Grimoaldo T t T
praedictum nebant. [ERCII. 15.] Mortuo T T T
Sicone ( a n . 8 3 2 ) ,
Siconem p r i n c i p e m constituerat (an. 817), non Sichardus filius ejus faclus e s l princeps, homo
m u l t o post penilentia ductus relicto saeculo, cervi- nequissimus et omnibos v i t i i s carnalibus c i r c u m -
cetenus catena ligatus, huc ad beati Benedicti se sessus, ac super omnia avarissimus (555). l l i c p n e -
ceiiobiuin c o m i i l i t . Cujus nimis austcrae ac ™ per falum T T t
venerabilem abbatem v i r u m o m n i s a n c t i -
boc fructuosae penitentiae diabolus condoiens ™ C tate perspicuom ™ causa pecuniae c e p i t , atque c u -
s i m u l ™ e t invidens, m u l t i s audientibus circa mo- stodiae mancipavit. Qui v i d e l i c e l 7 8 1
sanclus v i r c u m
nasterii claustra seppissime c l a m i t a b a t , dicens T t l
: depositus fuisset 7 I d u s Oclobris (834) (356), i n ™
Hcu me,heume Benedicte, cur f a m ™ nequiter michi loco quo T t t
rcconditus cst, multos lebre dctentos
prwjudicas f cur me sic instanler persequeris f non diversisque languoribus oppressos, ex fideposcenles

VARIiE LECTIONES.
™ I . unam a. i . ed. ™ D. nat. T . n o b i l i g. o r l u s , ad i . ed. ™ G. quae i n ipsius v . sita e s l l .
b b b

ed. ™ liounulli et n absque (corr. usque) quaque p u t a n l l . n o n n . n . nunc usqueq. p. 2 . ™ p u t a n t i . b b

ed. ™ praedictis ed. de praedicatorum v i r o r u r o s. l . <*n ioco raso. procreaios l . ™ C. geuere l

b
. 7 1 1 b b

ed. ™Canuetu i . C a n n e l u u i 2.
b
add. 4 . totum caput add. i .
m
Radelchis 4 .
T t t
Grimoald b 7 8 8 7 , 7

l . « d . ™ a c p . h . f . desunt i*. 2 . ™ doleus 4 .

b
add. 4 . deest l . 2 . l a m n . m . p. c u r
7 < 0 7 < 1 b 7 t t t

desunl i . 2. ™ h . h . me desunt l . 2.
b
* lsle Sico i . ed. ™ de I . q . f. r . desunl i . 2. ™ r c c o n -
b 7< b b

d i l i i m 3. cum sanctis F . et D. in ipso episcopio h o n o r a b i l i l e r r . > . ed. ™ deest l . 2 . s. i n h h . r.

T < T J b

postea alio atramento adscripsit. ™ Hujus l e r t i o anuo S i c i l l a m Saraceni ingressi s u n i , a. d . i . 820. 1.

Uujus abbalis l . a. Sar. a Bab. etc. l . ed. v e e t Panoriuum 4 . b
S. ingressi sunt l . 2 .
7 7 0
i. T T f b T T 1

a. add. 4. p. e. s. B. add. l .
T T t
lunc add. i . lemp. add. 4.
b m
t. p . S. a. S. desnnt 1 . 2 . b 7 7 t

1 7 6
supradictus 1. ed. Deposilus vero est vn» idus novemb. lcorr. octobris) et sepullus apud e c c i e -
7 7 7

siam sancli fi. I . quibus deletis l . add. Mortuo — r e s t i t u i t . b

p. v i r omnibus l . 2 . praedictuin T 7 t b T T t

i . ed. ™ spicuum 4 . conspicuum. Erch.

b
add. 4. ™ ita 1 « . et apud eccl. beali B . sepultus m . l
T t l
. b

™ o b i i«. ed.
NOTiE.
(319) 1. e. o r a , l i i n b u s , tacnia. est a. D . 832.
(350) Temporibos Siconis. i n d . v . (554) Non exstau Donaliooem q u a m d a m faetam
(351) G r i m o a i d i anno 1 0 , obi Siconis iegenduic Deusdedit abbati a Romualdo duce, i u d . u tn loco
docet G a t l . I . I . aui nominatur fluvio Lauro £ P e t r i Regesto, e d .
(352) U l t i m a verba postea addidit, cum r e m G a l l . Acc. p. 3 2 . Qtiam vel ficlam vel certe c o r -
a Beneveiitauis a u d i l a m Chronico S a l . quod E r - r u p t a i n esse apparet. L a u r i fl. lacum Lesinensem
chemperto t r i b u i t c o n f i r m a r i reperissel : ubi t a - iniluit.
j n e n u i b i l de Festo et Desiderio d i c i t u r . T r a n s l a - (555) Talis apparel e C h r o n . Salernitano.
t i o n i s bisloria e i s t a t i u Actis SS- S c p l . , t o m . V I , (356) M a r t y r o l . Romanitm 9 Oclobris : Apud
jp.888. Casinum sanctus HeusdedU abbas, qui a Sicardo
(355) Saracenos (scil. Hispaniae) eo anno Siciliam tyranno in carccrem trusus, itlic fame et cerumnu
ingressos esse nescio unde Leo sumpserit. Sed quod cunfectus reddidit spiritum ; eodein die c o l i t u r ejos
P a n o r m i exptignationem ex E r c h . huc r e l u i i t , i p - meinoria apud nos sub r i t u duplici. ANG.
sius est conjectura, quae fundamento caret. Capta
 521 CHRONICON CASINENSE. — L I B . I A U C T O R E LEONE*. 82»

ad suos cineres precibus m

ac m e r i t i s suis pristinae A 24. Terlio t s t
hujus ordinationis anno, supersiite
s a l u t i restituit. adbuc pracfato principe Sichardo, corpus beati
HILDERICOS (557) abbas sextus decimus. sedit apostoli t s t
Bartholomei de L y p a r i l a n a insula o r d i -
diebus 17. natione S 0 I
d i v i n a Beneventura t r a n s l a l u m e s l ( 3 6 4 * ) :
AUTHPERTUS 7ts
ordine septimo decimo abbas 7 t s
in m
quam videlicet insulam o l i m de A r m e n i a m i -
effectus, sedit annis 5. r a b i l i l e r f u c r a t cum saxea tumba itinere m a r i n o
25. Huic Lotharius 7 8 7
rex Francorum fiiius™ sine remigo ullo i r a n s v e c l u m . Per t s t
idem tempus
s u p r a d i c l i L u d o w i c i praeceptum (558) fecit (an. 835. Gontarius (365) abbas monasterii sancli Modesti
Febr. 2 1 . ) , conflrmans omuiaquae huic sacro coeno- r e d d i d i t beato S 0 6
Benedicto res quas d u d u m m

bio tam a regibus quatu a principibus collata A u t b p e r l u s abbas per s c r i p t u m convenientie c o n -

hactenos fuerant. P r a t u m etiam m a g n u m vocatum cesserat Sicbardo p r i n c i p i , idest c u r l e m quae d i c i l u r
T
* s
C e r v a r i u m , et servof, et baereditates p l u r i m a s Milazzanum t o s
cum ecclesia sanctae Mariae c u m
fisco suo pertinentes in pago Marsorum aiio 7 S S
omnibus ornamentis et pertinentiis suis i u finibus
praecepto (559) i n hoc monaslerio confirmavit. Canosinis ; c u r t e m que vocatur Plazanum ; c u r t e m
[ E B C H . 11."] Ab 7 , 1
hoc Lothario 7 S >
regnum F r a n ••• i n Campi ; c u r t c m i n Pastena ; et casam u n a m
c o r u m divisum e s l ; et ipsc qttidem Aqiiensem e l ® i n Cannis 1 1 0
cum omni 8 0 7
subslantia sua ; et c u m
I t a l i c u m , Ludowicns T t t
vcro frater ejus Bajoariam, piscatione i n m a r e , et c u m omnibus pertinentiis
C a r l u s autem ex alia malre genilus Aquitaniam e o r u m que supra dicta sunt. His q u o q u e 8 0 7
diebus
obtinuit. Sichardus praelerea m
Bcnevenlanorum (an. 819. Mai.) Agenardus S i l
(366) quidam t o f

p r i n c e p s , gualdum q u i Martoranus vocatur, p c r s u u m gaslaideus Capuanus fecit cartatn oblationis i n hoc

praeceptum 7 0 8
sancto Benedicto concessit (an. 837. monasterio de omnibus omnino rebus substanliaa
/ u n . ) , (360) per 7 0 6
fines et terminos suos, cum i ipis suae quae possidere v i d e b a l u r l a m 8 0 7
in terrilorio
et aquis, f u s s a r i i s 7 f 7
i 5 6 l ) eipiscationibus,eiomn»bus Capuano q u a m t 0 7
et Theanensi,atque Calinulo(367) 9

i n t r a se positis, quemadmodum ad palatii j u s pei l i - cum servis et ancilHs, et universis quae s i b i j u r e

n e r e tuuc temporis videbalur. Tunc 7 0 8
eiiam v i r haereditario competebant. Sed et A r n e f r i d (368)
q u i d a m Rodegarius nomine dc l e r r i t o r i o Compsano, quidam nobilis Aliphanus t f t
o b l u l i t beaio Bene-
obtulit huic monasterio (an. 835. Jun.) quattuor dicto A m c l f r i d filium suum c l e r i c u m c u m integra
curtes suas c u m omnibus pertinentiis e a r u m , et cjurte sua de loco q u i d i c i t u r Patenaria, cum u n i -
a i i q u o t servos et ancillas suas ( 3 6 2 ) . Hujus abbatis versis ejusdem c u r t i s p e r t i n e n t i i s : nec non et i n l e -
7 0 0
n o n n u l l a opuscula et p u l c h r i sermones habentur gram p o r t i o n e m suam de ecclesia sanctorum Na-
(363). O b i i t s s 0
autem 10. K a l . M a r t i i (858). {
z a r i i et V i n c e n t i i 6 1 t
loco ubi d i c i t u r Anglena, c u m
BASSACIUS abbas a beato Benediclo octavus d e c i - o r n a m e n l i t et c u r t i b u s , et omnibus t u
pertinentiis
mus o r d i n a i u s , anno 363 dominicae incarnationis ac posscssionibus ejus. Quidam t t (
etiam Maio (369)
octingentesimo tricesimo seplimo ' 5 6 4 ) , sedit a n - Telesinus, ad extrema veniens (an. 8 3 6 . Jan.) t tra-
nis 19. d i d i t S3 ipsuni i n hoc monasterio c u m omnibus suis,
V A R L E LECTIONES.
p . ac m . s. desunt t 2 . * « A u l h p e r t 1 . 2 . '"deest
m b
4. ^ Lutltarius 3. f.Js. L . add. 1»». 7 l T T t t K

*•* m. q u i vocatur Cervarius 1 . ed. a. p.add. i*>. A h — o b i i n u i t add. i .

7 0 0
Lolhgario 3. 7 S 1 b 7 0 1

Lodevicus 5. i < a 1. » . quoque 1. m

l u n c add. 1 . delevit ib* p e r — a n c i l l a s suas add. 1»>.
7 S S 7 , 0

4 t T
fassariis 4 . His temporibus v. ed.
T S t
add. i*>. O b i i l - ^ M a r l i i adirf. 1»>. Hujus u
700 8 0 0 t o t

o. l . ed. l l u j u s — et alia nonnulla add. i .

b
b. B. a. i . o . d . desunt l . 2 . b
i n — transvecluin
t o t b , 0 , b m

detunti*. 2. Ucetraditionum notitiaincod.

s o s
autographo in margine singulce ubi spatium erat adscripta:
sunt, ordine diverso ab eo quemhice cod. I. damus. Primus erat Agenardus, sequebatur Arnefrid, deinde
Maio, quartus Gontarius quintus Theodcricus. 9 r . buic duduin 4 . integro ut Ividetur versu omisso.
0 0 0

" deesi l . ed.

7 b
Milactianum l . 2 . c. i n C. om. 4 .
t t s
Canni l . ed.
b
Agenardus
t o s
cprr. 8 1 0 b t u

A b g e n . l . Hagenardus 4.JAienardus, Agenardus et Achenardus in ipsodipl.

b
Alifanus l . ed. . <1e 8 1 0 b t u

erdd. l . ed. b
omnino add. l . ed.
t u
S i u i i l i l e r e i i a m q u i d a m 1 * . ed. S i m i l i t e r — eorum abscxsa l .
b t l s b

serumvii i\
NOTiE.
( 3 5 7 ) De eo Petrus Diac. De viris ill. c. 9. fecta dedicatum c s l altare 839, O c l . 2 5 , m o r i u o S i -
( 3 5 8 ) Quod e Petri Reg. edidit G a l l . Acc. p. 3 2 . chardo, tertio Bassacii anno secundum Leonis c a l -
( 3 5 9 ) l b . , p . 34 ex o r i g i n a l i genuiuo, quod i n d . c u l t i m . Exstant sertnones i n translationis a n n i v e r -
X I I I » i x K a l . M a r t . datura esl. sario h a b i i i , alter B e r l h a r i o abb. Casin. a l t r i b u t u s
( 3 6 0 ) l b . , p . 35 e Regeslo. Aclu Benevento m sa- i n Actis SS. tomo V , A u g u s l i ; alter accuratior
cro palacio 5. anno mense Junio, indictwne txv. M a r t i n i m o u . ad Roffredum arcbiep. Benev. d i r e -
3 6 i ) Piscinae^esse v i d e n t u r . c l u s , q u i scdit ab auno 1076, ap. Borgiam Mcm«
! 3 6 2 ) l b . p. 55 e Regeslo : tertio anno principatus Bcncveni. I , p . 533.
domini nostri Sicardi mense Junio, ind. x u ( i e g . ind. (565) Reg. n . 299. A « c .
xiu). (366) G a t l . Acc. pag. 3 6 , a n n . 10 Sikenolfi, i n d .
( 3 6 3 ) Exslant Casini i n codice signato 305. De eo x i i , Capuanus erat g e n e r e ; gaslaldus Capuae, L a n -
P e t r u s diaconus De viris illustr., cap. 15 et ibi I , B. do, chartae subscripsil.
M a r u s ANO. l367) l l o d i e Carinoia, prope Sessam.
( 3 6 4 ) Vel annum falsum esse oportet, si p r i v i l e - (368) Reg., n . 308. ANG.
g i u i n i t l u d Sicbardi p r i n c i p i s genuinum est, vel v i - (569) G a l t . i b . , p. 5 6 . Data cst anno... p r i n c . 3,
v e n i e A u t h p e r t o eum esse o r d i n a t u m . i n d . i v , Telese sita est i n T e r r a Laboris i n t c r VuU
t 3 0 i ) A . D. 838, mense A u g . , sed cciicsia p c r -
# t u r n u m et Calorein fluvios.
PATROL. CLXXlll. 17
 S25 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R l DIACONI 5i*
i i l est c u r t e u n a i n T e l e s i a * , vocabtito P u l i a n c l l u m A cxosum habebant Salcrntim ingressus, conlra e u n -
84

• , et a i t e r a
I T 8 1 8
i n Aliphrs 8 1 9
m qua est constructa dem Radelchis modis omnibus i n s u r r e x i l ; coepe-
ecclesia s a n c t i 8 , 0
P e t r i , cum silva sua circa ean- r u u l q u e ad invicem totis nisibus Htigare. Sed qeo-
dem ecclesiam, et cum omnibus p e r t i n e n t i i s ipsa- n i a m , ut ait Verilas, omne regnnm in se ipsum d i t f -
rum c u r l i u m , cum servis quoque e l ancillis 8 , 1
in sum desolabilur (Luc. x i , 47), e i , u l a i t qtiidam
eisdem c u r l i b u s commanentibus, e l universis eo- auclorum (374) , concordia parvce res crescunt:
rum. Theodericus (570) praelerea 8 1 8
Caiatiae •" discordia maximce dilabuntur (Sail. Jug. 10) : v i c i s -
comes testamento suo (an. 845. Mai.) concessit i n sim ab his Saracenorum •** exercitus ex diversis
hoc 8 8 8
loco curtem unam quae d i c i l u r Squiilac, c u m partibus orbis alter adversus alterum evocatus, u>
8 9 0
universis ad ipsam c u r t e m perttnentibus ; insu- tum non modo p r i n c i p a l u m , v e r u m etiam regnam
per et scutellam argenleam u n a m , scattones (571) I t a l i c u m sna dissensione * , ferro et igni pcr 8 8
annos
tres, garales duos, bandum aureum u n u i n , equos * M ferme t r i g i n l a d e m o l i t i sunt. P r i m u s itaqtie Radet-
tres, et alia nonnulla. chis in a u x i l i t i m 8 V 8
Saracenos i n v i l a t (an. 841),
Fnit 8 9 7
autem h i c abbas temporibus R o m a n o r u m per 6 k l
Pandonem quendam suum fidelem qui tunc
pontiCcum Sergii I I , Leonis I V , et t e r t i i B c n e d i c l i , B a r i m regebat ; quos dum i d c m Pando j u x t a m u r o s
nec non e t p r i m i Nycolai, a quo etiam apostolicae B 8 M
urbis et maris *ora 8 v
locasset i m p r o v i d u s , i l l i ,
auctorkalis p r i v i l e g i u m (372) de hujus monaslerit ut sunl ingenio c a l l i d i , nocie intempesta u r b e m per
libertate et confirmatione r e c e p i t ; p r i n c i p u m vero loca abdita p e n e l r a n l , multisque aliis i n t e r c m p t i s ,
Radelchis 8 9 8
el Siconolfi, sub quibtis principalus praedictum quoque 8 8 0
Pandoncm marinis fluctibus
Beneventanus Capuanorum 8 , 9
conXra 8 8 0
se factione donant. l l o r u m rex f u i t vocabulo Calphon ; quos 8 5 1

divisus esl. Cur auteni vel qualiter d i v i s u s s i t , A et p r o f a l u s Radelchis quia propellere urbe non polc-
qua occasione p r i m u m 8 , 1
Saraceni ab his invi- rat, cepit quasi familiarcs excolere, et ad sut a u -
t a t i huc adventaverint, quoniam cladis eorum nos xilium provocare ; cumque illis t o l a m Siconolfi
quoque pars m a x i m a fuimus , necessarium huic regionera devastans, Capuam quoque universam
8 8 9
historiunculse et oportunum inserere duxi- redegit i n c i n e r e m . Siconoifus 8 3 9
autem 8 8 8
econtra
mus. ex Hyspauia Saracenos acciscens, frequenlibus
25. Cura (575) supramemoratus 8 8 8
princeps 8 8 i praeliis omues fcre in c i r c u i l u practer S i p o n t u m
Sichardus n e q u t t e r a suis fuisset occisus (an. 859.), a Radelchis j u r e auferens urbes, Beneventum ni-
prsefatus Radelchis 8 8 8
thesaurarius 8 8 8
ipsius i l l i i n chiloiniuus expugnabat (575) (an. 845.).
principatu successit. Inlerea Capuani q u i b u s 8 3 7
tunc r 2 6 . Septimus (376) j a m praedicti abbatis anuo-
Landulfus g a s t a l d e u s 8,8
praeerat, quique 8 8 8
propter * 1
r u m circulus volvebalur ( i . e. a n . 843), eum prae-
multas nequitias suas eundcm •*• Radelchis valde d i c l u s • • • Siconolfus ad beati Benedicli l n o n a s t e r i u t n
inlensum habebant, dominalionem 8 U
iliius q u a m veniens, sub 8 5 8
praestationis n o m i n e Hyspanis ***
n i m i u m formidantcs, ineuntes c o n s i l i u m , ad Sico- tribuendum Agarenis, universum fere t h e s a u r u m
nolfum l i l i u m s u p r a d i c l i p r i n c i p i s Siconis, q u i tunc quem gloriosae memoriae rcges, Karolus, et P i p i n u s
apud T a r e n t u m e x u l 8 k 9
manebat•*•, se c o n f e r u n t ; f r a l e r ejus , et K a r l o m a n n u s , et Ludowicus filii
eumque s i b i i n principem e l i g u n t . Qui Siconolfus, ejusdem Pipini (377), et alii q u a m plures seu r e g e s
tam cum cisdem Capuanis, q u a m et cum m a x i m a seu principes religiosi ibidem c o n t u i e r a n t , a u l e r e n s
Beneventanoruni manu q u i praediclum Radelchis 8 9 7
asporlaVit. P r i m a siqtiidem vice abstulit **• in

VARIiE LECTIONES.
Tele3e V. ed.
8 1 8
Pulianellu 1". 2. alia V. ed.
8 1 7
Alife 1*. ed. e. vocabulo Sanctns P e l r u s
8 1 8 8 , 9 8 1 0

V.ed. oinnibus add. V. ed.

8 9 1
deest 4 . deest 1 * . 2 . Calatiae 4 . 899
deest ed. cum — e l 8 9 8 8 U 8 9 8

desunl ed. eqttos t . desunti*.

8 9 8
2. ^ J t a i . Fmt temp. p r i n c i p u m R. 1 . Rathelchis 3 .
8 9 7 b 8 9 8

•" ita 1. Kap. l b . c. se desunt 1 . 2 8 , 0

deesli.t. n . inserere huic hisioriolse d u x i m u s i . ed. 881

8 8 8
fldd.l . *** S. p r . i.ed.5.
b
Rathelchis. 8 S 6 ita <
i . R. zelarius palalii ejtis 1 . 8 3 7 q . 1. I . cast. p .
8 8 8 8 8 8
b
8 8 7

add. i * . castaldeus 1»>. 2 .

8 8 8
add. 4 . •*• praedictum i.ed. habebanl. Qua de causa i l l t t m 11. f.
8 , 8 8 U

1. ed. **add. i . m o r a b a t u r 1. ed.

b
ila 1»>. h . Francus ac Saracenus aller adv. 1.
M
disseti-
8 U 8 % 8

tione 1 . ed. • " sui add. i. ed. " ita l . i i t v i l a l . Qui apud B a r i m p r i m i t u s iransfrei;;ntcs, ctim i l l a n t
8 b

diebus aliquot obsedissent, noclurna tandem fraude c e p e r u n t ; nec m u l l o post T a r e n t u m quoque a d e p u

s u n l . H o r u m 1. •*• m u r u m i . 2 . ora maris i . ed. ° p. patriic prodilorem m . i . 2 .
b 8 i 9
ita i . - c u m b , 8 b 8 5 1 b

quibus R. totara S. 1 . S. — expugnabat add. l . 8 8 9

quoque i . ed. ••• praefatus i . ed. ••• sup b 8 8 3 b

• H . t . A . add. l .
8 8
c. adslulit 1. ed. b
t u l i l i . ed.
M T 8 8 8

NOTiE.
(570) Reg. n . 598 : anno 4 princ. Radelchis, (574) IIoc de suo a d d i d i t ; ut Livius d i c i t ps. A n a -
mense Maio ind. v i . A N G . Squilla hodieque est villa
9 stasius.
Caiatiae p r o x i m a , a V u l l u r n o uott m u l l u m distans. (575) I . e. oppugnabal.
(371) Scattones vocant apud nostrates eas scu- (576) Hoc caput fere integrum e C h r o n . C a s .
tellas q u i b u s a r i d a venditores m e t i u n t u r , u t lupinos 10 accepit Leo, scd etiam alia nuuc n o b i s i n c o m -
et s i m i l i a . ANG. Garalis estscyphi species quaedam; perta antiqua monumenta adhibuit. A N G .
bandus v e x i l l u m , taenia. (577) Non librarios sed auclorein doi milasse, c o d .
372) Reg., n . 4. ANG. aulograpltus hic ut alibi o s t e n d i t ; ubi p l u r i m a c o n *
(375) Ihec e C h r o n . Cas. c. 8, 4?, 17 petita vicia in immeriios iibrarios conjecla suut ab A n g .
posteaex Erchcmperlo c. 14—17 c o r r e x i t c l a u x i t . de Nuce et aliis.
 525 CHRONICON CASINENSE. -- L I B . I A U C T O R E L E O N E . 826
calicibus et patenis, coronis, ac c r u c i b u s , Oaiis 8 , 9
\ 2 7 . [DESID. Dia/. 1 C7ir. Cas. 9 ] . T r i e n n i o M T
post
quoque et a m u l i s , bokis * " (578) ac fibulis, auri haec (586), Sergio secundo i n sede apostolica praesi-
pttrissimi libras centum i r i g i n l a 8 8 1
; saricam (579) dente, a " * q u o L u d o w i c u s i m p e r a l o r e s t coronalus,
insuper sericam de sylphori c u m auro et gemmis : ingens Saracenorum m u l l i t u d o a b A f r i c a ••• classe
prO quibus promisit se r e d d i l u r u m solidos Siculos Romara devecla, ecclesias sanctorum apostolorum
decem m i l i a . Unde cognatus ejus Ursus (580), et P e t r i et Pauli ex integro depraedali s u n l (Aug.) t mul-
Grimoaldos •••, s c r i p l u m reddilionis monaslerio tosqtie i l l i c inlerficientes, per Appiam viam i t e r ag-
isti 8 8 3
fecerunt. I t e m 8 8 4
secundo, trecemas sexa- gressi,ad Fundanam civitatein (587) venerunt. Quam
ginta quinque i n argenlo l i b r a s , et iredecim 8 6 8
milia cum cepissent et incendio cremavissenl, universa-
solidos aureos figuralos. Itera bazias (581) duas de quc 1 9 8
per c i r c u i t u m vastavisseut, secus Cajetam
argenlo, pondo 8 8 8
l i b r a r u m 50, ct fundalos (582) applicanies castramelati sunt. Contra quos missus
duplices octo. I l e m i n anaglifis 8 8 7
baziam u n a m , et a Spolelio 8 9 1
F r a n c o r u m exercilus, turpiter supera-
scattonem u n u m • " C o n s t a i i t i n o p o l i t a n u m . u l r u m q u e tus a u f u g i l . Quos Saraceni instanlius persequcntes
argenteum et i n a u r a t u m . l t e m 8 8 8
post octo circiier (Nov. i O ) , tandem ad viciniam hujus monasterii
menses, t u l i t in coronis, ac baziis, atque amulis, trans flumen 8 t t
quod Caruellum vocatur applicue-
g a r a l i b u s e l cocleariis, argenti libras quingentas. B r u n t , ecclesiamque sancti Andreae a p o s t o i i * " igne
1 7 0

I t e m post menses decem venit et r u p i t ipsum m o - cremantes, ac demum ad cellara sancti Apollinaris
n a s t e r i i vesliariura, et a b s l u l i t inde solidos maza- i n loco qtti d i c i l u r Albianus (588) pervenienles, 8 9 8

fos (583) 14 m i l i a . Pro quibus j u r a v e r u n l Lco e p i - cvestigio ad hoc monasterium quod fama j a m d u -
scopus, et Petrus et Landenulfus gastaldei ejus dum 8 9 8
vulgante audierant, quodque praesentiaiiter
super evangelia, et c r u c e m , et corpus sancti Bene- suis oculis ex eodem loco cernebant, totis salage-
dicti, quod abinde ad q u a r t u m mensem, p r e t i u m bant 8 9 8
conaminibus properare. Sed, quoniam l a r -
i l l u d nionasterio reslituerent, et non habentcs unde dior illos hora eo die c o h i b u i t , ibidem tenloria figunt,
r e d d e r e n t , fecerunt huic 8 7 1
monasterio pneccptum fulurum 8 9 7
profecto ttt die huc altero properanles,
de Sancto Nazario i n C a n z i a 8 7 8
(584) c u m omnibus coenobium totum 8 9 8
d e s t r u e r e n t ; quaecunque fuis-
pertinenliis t 7 t
suis. R u r s u m 8 7 8
venerunt Lando s e n t " reperla, d i r i p e r e n t ; cunctosque ibidera " •
8

(385) e t A l d e m a r i u s gastaldei ipsius, et p o r t a v e r u n t degentes, gladio t r u c i d a r e n t . Maxima tunc erat t o -

binc m
solidos praedulatos duo m i l i a . I t e m 8 7 8
quando tius 9 8 1
coeli sereniias, tantaque praedicti fluvii sicci-
perrexit 8 7 7
Spoletum, Maio cognatus ejus abstulit tas, u t pedcs aliquis i l l u m transvadere v a i e r e t " . 9

alios 8 7 8
nicbilominus duo m i l i a . A d poslremunl 8 7 8 l l a q u e , c u m ad f r a t r u m aures hujuscemodi n u n t i o s
quando Romamp e r r e x i t (n. 844), venit idem S i - C pervenisset, et tam s u b i t a m , tamque horrendam s i b i
c o n o l f u s et abstulit coronam aoream smaragdi- • " mortein i m m i n e r e conspicerent, m a x i m o v a l d e "
8 8 8
4

n i s g e m m i s m i r i l i c e decoratam, qua? p a t r i s sui timore perterriti m o x omnes nudis pedibus e t m

S i c o n i s principis fuerat, p r o solidis tribus m i l i b u s . cinere asperso capite, cum letaniis ad bealum con-
E t haec quidem 6 8 8
omnia ipse praefatus t 8 t
sacri- veniunt Benedictum, orantes Dei clemenliam, u t
legus sancto Benedicto auferens, neque sibi ne- eoruni aniraas m i s e n c o r d i l e r dignaretur recipere,
que patriae a l i q u i d inde p r o f e c i t 8 8 8
; neque ab qttorum corpora tam repentine m o r t i " 8
tradere suo
eo 8 8 8
lempore aliquam promereri 8 8 8
victoriam j u d i c i o decrevisset. Tota i g i t u r nocte i i l a f r a t r i b u s
potuiu v i g i l i i s , orationibusque intentis, sanctae mcmoriae

V A R L E LECTIONES.

•*• pbialis 4. ••• boris S.*bolcis 4 . t r i g . add. i . G r i m o a l d . i . ed. add.A.

1 8 1
Item — b 8 , 8 889 8 8 8

i o a u r a t u m add. W XIV 2. pensanles libras l . ed.

8 8 1
" anagliphis 4 .
8 8 8
dee$t 4 . " Alia v i c c b T 8 8 8 8

p . 1 . ed. deest 2. argenti add. i*>. s i m u l q . i . ed.

878
f. hic p. i . ed. Canziae i . Canzie 2 . 8 7 1 8 7 8

™addA. R.aliavice v . i . ^ d .
8 7 4
b i n c dcest*. A l i a vice q . i . ed.8 7 8
Sp. p. i.ed. absit i t c m 8 T 8 8 7 7 8 7 8

s o l i d o s d . m . i . ed. l l e r u m q. i . 2 . 8 7 t
a. et s. ed. ejusdem i . ed. idem 4.
8 8 8
add.4. per 8 8 1 8 8 8 8 8 8 8 8 8

fecit 4. " i I l o i . ed. ••• a. deinceps v i c l . habere proraeruit i . ed.

8
His temporibus, 10. videlicet 8 8 7

ujus abbalis anno, S. p a p a i , 2 . " • a — coronatus desunt 1 . ab A . add. !*>. ••• c. cunclosque illius 8 8 8

c i v e s p a r t i m captioni p a r t i m gladio destinavissenl^ universa quoque p. 1 . ed. ita i . Siconolfo 1. 811 b

•*• ita l . l . L y r i m a. 1.
b
i m l A , et Apollinaris i . cremantes, evestigio ad 1 .
8 9 9 b
martyris Christi A. 8 9 8

|t>. 2 . ••• add. i 1. prop. nisibus salagebant 1. ed.

b 8 9 8
fuluro ed. - omne 1 . ed. ••• f. h i c . r . 1- 8 , 7 8 9 8 8 t

td. • " i b i 1. 2 . ••• si veilel add. 1 det. l . h . i m m . s. m . aspicerenl 1 . ed. add. 4. b

deesto.
9 0 8 99k M

NOTiE.
( 3 7 8 ) Al. baoca, vasis species; unde I t a l . boccale 9
(584) Ita dicebatur ea Campaniae pars quae ad
n o s t r i i m PokaU septentrionem fl. V u l t u r n i viae Apptae u t r i u q u e a d -
( 3 7 9 ) Pallium p u r p u r e u m i jacet, Peregrini tempore Terra di Canso. Camp.
( 3 * 0 ) Comes Compsanus, v . E r c h . i \ felice pag. 467.
( 3 8 1 ) Paterae species esse v i d e l u r , A n g l . basin. (385) Com. Capuanus ?
( 3 8 2 ) E l pallia et vasa ita designanlur. (586) Tempus ope C h r . S. Benedicti c o m p u t a v i t .
( 3 8 3 ) Argenttim signatum esse a r b i t r o r ; mazxa (587) F o n d i .
c n i i n l u l i s mallctis est. l i d e m supra vocantur figu- (588) V . supra c. 18.
r a t i , infra pranlulati.
527 L E O N I S M A R S I C A N l E T P E T R I DIACONI • 5*8

Apollinaris 9 0 4
abbas de quo supra locuii 9 0 6
sumus A giios sibi coeperunt manusque proe furore eorrodere.
pervisum 9 0 T
reverenlissimo abbali Bassacio appa- Cellas itaque bnjus coenobii, sanctorum m a r t y r o m
reBS, d i x i l : Quid inquiens frater 908
ita turbamini, Georgii ac Stephani vocabulis insignilas, igne s u c -
vel quare sic mestum timidumque geritis animum? cendentes, per duos leones (589) ad sua castra C a -
Cui Bassacius: Propter morlem i n q u i t pater omnium j e t a m reversi sunt. Postdies aliquot c u m i n p r o p r i a
nosirum quam anie oculos cernimus, et propter sancii reverti disposuissenl , 9 1
t debilitatos ac subnervatos
hujus loci desolationem, quam protinusprcestolamur. equos 9 9 9
suos universos d i m i t t u n t , et conscensis
Nolite amplius a i l A p o l l i n a r i s limere, omnemque ab navibus, versus A f r i c a m 9 9 9
iter aggrediuntur. C u m -
animo mestitiam ac sotliciludinem pellite. Benediclus que j a m i l a p r o x i m i patriac essent u l montes v i c i n o s
etenim pater, vestram a Domino tiberationem obtinuit, aspicerent, et nautico more plausus i n t e r m
se et
ipsumque pariter nobiscum in auxilium veslrum pro- gratutationes efficerent, repenle conspiciunt u u a i n
certo venisse noveritis. Per/icile tantum vota veslra inter suas huc illucque naviculara discurreuteiu, i u
et supplicaliones ad Dominum, quod etiam et 999
nos qua duo tantum horaines visebantur, q o o m m u n u s
una vobiscum ante conspectum Domini facimus, pulchra canitie clerici speciem praeiendebat, a l t e r
9i0

et estote certissimi quod nullam vobis neque huic loco vero habilti erat indutus monaslico. A quibus d i l i -
Saracenorum ferocitas nunc possit inferre molestiam B genter i n l e r r o g a l i , unde t a m bylares remea- 9 9 0 9 9 9

9 1
*. Cumque abbas experreclus haec omnia fratribus r e u l , quidve i n partibus 9 f T
illis ubi profecti f u e r a n t
indicasset, universi procidenles in faciem, cum la- operati esscnt 991
: ab Itaha se, et ab ipsa Rorna
erimis ac singultibus magnisque clamoribus ccepe- r e v e r t i , ibique sc maximas cedes, rapinas, atque
r u n t Deo laudes c t gratias reddere, eumque i m m e n - incendia perpetrasse fatentur " . Et 9 980
Pelri quidem
sis j u b i l a l i o n u m vocibus 9 1 9
benedicere, c u i per i n q u i i n t ac Pauli ecclesias devastavimus; ad Bene-
bealiBenedicti inlercessionem, laliter eos ab i n s l a n t i dicti vero ccenobium dcpratdandum, quoniam fluvium
placuit periculo l i b e r a r e ; atque quod erat noclis 9 , 1
transire nequivimus, cellas ejus trans ipsum ••*
residuum, in hymnis e t laudibus Dei sluduerunt pe- positas igne succendimus. Cumqueldemum et ipsi 9 9 1

ragere. Fidelis Dominus i n verbis stiis, et sanctus ab eis r e q u i r e r e n t q u i n a m cssent, bujuscemodi •**
in omnibus 9 1 1
opcribus suis, q u i justo polliceri ab eis responsum r e c i p i u n l : Nos quidem ilii sumu»
dignatus est dicens r Invoca me in die tribulationis quorum vos domos el diripuisse et cremavisse lanto-
tuce, eripiam te et magnificabis me 9U
(Psal. X L I X , 15). pere gloriamini. Verumtamen qui nos simus, quanto-
C u m ecce c i r c a 9 1 9
matutinas v i g i i i a s , subito ccelum cius nosse habebitis; el his dietis, subilo p a r i l e r c u m
qood eatenos 9 1 9
u t dixiinus undique serenissimuro ^ verbo disparuerunt. Repente i g i l u r valida s u r g e n l e
flueral, densis 9 1 T
atrisque nubibus o p e r i t u r , c o r u - procella, U m ingens lempestas exorla est, u l u n i -
scanl fulgura, tonilrua mugiunt, tamque vaiida r e - versas i i i o r u m naves p a r t i m inter se collisas, p a r t i m
pente p l u v i a r u m i n u n d a l i o facta est, u t supradictos in 9 9 8
montes et scopulos impulsas, naufragare c o m *
v
" fluvius u l l r a ripas excrescens, latius undique r e - p u l e r i t ; ita ut v i x aliquanti e v a s e r i n l 9 , f
, per quos
dundaret. Mane 9 1 9
igitur Saraceni surgenles, ad bacc ad aliorum n o t i t i a m pervenirent. Hoc " T
roodo
fluvii properant o r a m , vident eminus quem die prae- Pelrus apostolus suas injurias v i n d i c a v i t . H o c f , t

terito sicut diximus pedibus possent transire, v i x modoBenedictus pater suum monasterium l i b e r a v i t .
nunc posse se iliius vel ripas attingere. Cocperuntque Sequeuti lempore sanctissimus Leo quartus p a p a
n i m i s diligenter s c r u t a r i , sicubi navem aliquam r e - effectus, ne forte •*• aliquando ••• ampiius hoc c o n -
p e r i r e valerenl,qua fluvium transvadarent. Sed, c u m lingeret evenire, mtiris " 9
flrmissimis, castellnm
o m n i spe iranseundi se viderenl frnstralos, totius- non modici ambilus circa b e a t i 9 4 1
P e t r i ecclesiam
que praeda? iltius qua se lunc 9 9 0
valde onustari p u - fecit, quod v i d e i i c e l 9 9 8
usque bodie ab auctoris n o -
tabant vacuos r e d d i t o s : sicut sunt barbarae i m m i t i s - m i n e , Leoniana civitas appellatur.
que nalurae, frementes, dentibusque stridentes, d i - iS.[C.Casin 1 2 , 1 4 . ] T u n c eliam temporis, Massar

VARIJE LECTIONES.
" • s. r e t u l i m u s p* 4. ed. v. i n l c r i m r . i . erf.
, 0 T
f r a t r e s ed. f r . l ^ . suprascr. , 0 ,
add. 4. deest 999 9 1 0

4. sed quantocius divina p r o h i b i t i o n e coercitos, r e d i t u m ad sua maturaluros udd. 1.

9 1 1
v. g l o r i f l c a r e 9 1 9

ac b. i.ed. deested. 9it

S a n c t i s s i m u s quoque pater B. quod suis vivens discipulis
,14
repromiserai,
oporlunissime nunc reminiscens i r a p l e v i t : c Praesentior inquiens vobis fllii deposito carnis onere. v e s t r i q u e
per Dei gratiam (adjutor et add. l^.Jcooperalor existam assiduus > addil. i. » e. posl pauliilnm s. l.fc- 91

l w
hacienus 1 . ed. d . a. add. 4 . , 1 T
ita !*>. u l fl. L y r i s u . 1 . 9 1 8
F a c l o i g . m . S . 1 . ed. 1. x.add. 9 1 9 9 9 0

V». videntes se suos equos portare non posse add. 1 . del. 1*».
9 9 1
" e. s. add. l*». ita 1 . S i c i l i a m I . 9 9 9 9 b

9 9 4
e t g . i . se v i c i s s i m e . 1. d i l i g e n l i s s i m e p e r c o n l a t i . i l . i. ed.
9 , 8
ila corr. i . h i l . 1. " in i i i i s 998 b T

a qnibus sic onusti revertebantur p. o. 1 . i n i . p . unde redibant o. ed. f u i s s e n t 1 . ed. • " fatentur oosi , 9 8

r e v e r l i collocal 1 . deest ed. Et prsecipue, P. 1 .

9 8 0
L y r i m 1. L . Iluvium i . lyrim 1.
9 8 1
vicissiin b 9 8 9 9 8 8

add.i. hujusraodi i.ed. • " inter 5.

m
evadere p o l u e r i n t i . ed. 9 8 8
" Has sententias inverso ord*ne T

habet 1 . add. 4 .
9 8 8
aliquando post conlingeret collocat 1 .
9 8 9
m . oplimis ac f. 1. ed. c. e c c l e - 9 4 0 9 4 1

siara b. P. apostoli 1 . c. b. P. ap. eccl. ed.

NOTiE.
(589; v. m f i a I I I , 12.
529 CHRONICON C A 5 I N E N S E . - - L I B . I A U C T O R E L E O N E . 550

Saracenorum dux i n a u x i l i u m praedicti Radelchis, A i g i t u r Ludowico admodum adolescenti, ab a f f l i c t i t

BeneTento residens, eosdemque 9 4 9
Beneventanos v a r i a peste Langobardis suppliciter suggestum est
vilipendens, quocumque modo p o s s e t 9 4 9
affligerct, per 9 8 4
venerabilem abbatem Bassacium, u t ad has
monasterium quoque 9 4 4
sanctai Mariae i n Cingta de- partes venire, eosque a 9 6 8
nefandorum Saracenorum
v a s t a v i t ; casteilum sancti V i t i c e p i l , Telesinam c i - devastatione eripere, tanlisque eorum 9 8 8
calamitati*
vitatem a n t i q u a m 9 4 1
siti ad deditionem coegit, et bus flncm dignaretur imponere. Quod 9 8 T
etobtentum
u n i v e r s a i n c i r c u i t u depopulatus e s t <Jui, d u m qua- est. Veniens itaque 9 6 8
Ludowicus Beneventum (an.
d a m die s e c u s h o c b e a t i Benedicti monasterium i t e r
9M 848), a 9 8 9
Radelchis Beneventanisque honorifice 9 T 8

ageret 9 4 T
adeo mens ejus barbara coelilus i m m u t a l a n i m i s receptus est, eique omnes Saraceni c o n t r a d i t i ,
e s t , u t d u m canis i l l i u s * unara i n p r a l i s monasterii 9 4 quos omnes ipso die v i g i l i a r u m sancti pentccostes
aucam (390) cepisset, per sercelipsum cum flagelio extra civitalem duci e t p r o t i n u s 9 8 8
j u g u l a r i praecepit;
c u c u r r e r i t , eandemque de ore i l l i t t s c x t r a x c r i t . Ve- i n t e r quos etiam dux eorum Massar pariter 9 6 8
capite
niens aulem 9 4 9
ante januas m o n a s i e r i i , mox claudi plexsus e s t 9 T l
. Moxque imperator 9 7
\ convocalis
illas praecepil, ne scilicet aiiquis illuc 9 4 4
sitortim i n - omnibus Langobardis, totam Bcneveutanam p r o v i n -
grediens, violenliam 9 8 9
i b i aliquatn i n f c r r e l . Sicque ciam i n l e r Radelchis ac Siconolfum aequo discrimine
A q u i n n m perlransiens, et A r c e m (391), caeteraque " est p a r t i l u s , auno Domini 851 (594). Sicque post 9 7 8

in circuilu devastans, Beneventum rcversus est. dies non plurimos prospere est ad sua r e v e r s u i .
9 7 4

Eo 9 5 1
tempore, c n m 9 , 1
annitt ab incarnatione Do- Porro 9 7 8
demtim praedicti princlpes Radelchis et
i n i n i 817, volvcretnr (392), tam ingens terrac motus Siconolfus p a c l u m divisionis (595) principatus u n a -
per nnivcrsam Benevenli factus 9 9 9
est regtonem nimiter 9 8 8
i n l e r se conlirmantes 9 7 8
, hoc monasie-
(Jun.), ut I s e m i a fere tola a fundamenlis corrueret, rium 9 7 7
et monasteritim sancti V i n c e n t i i c x l r a sor-
multusqtte i n i b i 9 B V
populus, et ipse cum eis eorum tem esse decrevcrunt, dicentes : l\mc monattcria ad
pontifex i n t e r i r e t . Apud monasterium quoque sancti nos minime pertinent, quoniam sub tulela et 978
immu-
Vincentii lerraemotus idem plurimas domos ever- nilate dominorum imperatorum Lotharii ac 979
Ludo-
t i t ; i n hoc v e r o » » 8
monte s i m i l i t e r 9 , 8
nichilominus wici constituta sunt.
agitato 9 8 T
, m e r i t i s bealissimi 9 8 8
Benedicli, ne u n a 9 8 8
5 0 . [ERCII. 20.] Iterum 9 8 0
igiltir Saracenis 981
qui
quidem petra de loco suo commoia est. B a r i degebanl, Apuliam 9 8 9
atqite Calabriam univer-
29. [ERCH. XIX, c. 23.] Per 8 8 8
idem tempns de- samqtie Beneventanam proviuciam affligere ac deva-
functo j a m d i c l o L o l b a r i o (an. 855), p c n l i f a r i a m 9 8 1 stare nitenlibtis, rogattis a principibus 9 8 8
patriae
regnum F r a n c o r u m d i v i s u r o e s l ; n a m , u l supra d i x i - ^ Bassacius abbas, unacum Jacolto abbale sancli
mus, L u d o w i c u s et Carlus germani ipsius Bajoariara V i n c e n i i i Franciara a d i i t , praefalumque L u d o w i c u m
et Aquttaniara regebant. Priinog^nilus vero lilius
9 8 9 rursus ad has partcs venire coegit. Qui veniens,
ejus L u d o w i c u s nonttne est s o r l i l u s Iiaiiatn. Secun- B a r i m prolinus a d i i l , cumqite Saracenis per d i e s a l i -
d u s L o t h a r i u s potiltis est Aquis. Terliits autem Car- quot v a r i i s m
eventibus d i m i c a v i t (an. 852) (596);sed
lillus 9 8 9
Saxoniam o p l i n u i t [C. Cas. « 8 . Huic (395) 1 Capuanorum calliditatc ac fallacia cernens se n i l

V A R L E LECTIONES.

eosdemqne—afHigeret add. l . e. ipsos B . l . ed.

9 4 f
* p . vebemenler « . l ^ . ed. '"add.i.
b
dee*t b 9 8 M

ed. ! , 2 . deest 1 . 2 .
9 4 8
m. pertransirel ! . ed. ejus 1. ed.
9 i 7
Veniensque aitte i.ed. aliquam 9 4 8 9 4 9 9 8 8

i l l i c v . i . 1 . ed. E o — m o v i i l . exseq. cap. huc transtulit.

9 8 1
c u m — v o l v e r e t u r add. l .
b
f u i l r. 1 . 9 8 9 b 9 8 9

9 8 4
ibi.i.ffd. autem 1 . ed. 9 5 8
s. n . a. desunt 1 9 2 . cogiiato 5 . beali 1. ed.
9 8 8
ne tinain q n i - 9 8 7 9 8 8 9 8 9

dem petram de 1. s. movit 1. ed. (s. non m o v i i 1. corr. i . ) ita i . Circa h%c terapora Bassacius b 9 8 0 b

abbas rogaius a p r i m a i i b u s patriae F r a n c i a m a d i i l , et L u d o w i c u m gloriosum impcratorem u l ad l l a l i a m

v e n i r e , eosque a ncf. S. d. e. t. c. f. d . imponere obsecravil. Quod et o b t i n u i l . Veniens i g i l t i r i m p e r a l o r
B a r i m , cum per dics a l i q u o l lolis v i r i b u s c u m Saracenis sine effectu aliqtto dimicasset, adiit Ben. I b i -
itaque miserante D e o p o s t n o n multos dies, ipso d . v. s. penlecostes, a nostris intra Ben. Saracenis perem-
p l i s , dttx eorutn Massar capitnr, atque i m p e r a l o r i exhibitus, ejus pnccepto cap. p l e c l i t u r . Sicque p. d . p.
idetn i m p e r a t o r ad stta r e v e r i i t u r . Eo lempore — m o v i t (v. cap. 28.) His qttoquc, etc. (eap. 51.) 1. pen- 9 8 1

t i f a r i e i . ed. Aquitaneam 3.
b 9 8 9
Carleuus 3. 4. p. v. a. B. postea addidit. » deest ed.
9 8 8
add. 9 8 V 48 988

4. Q. et o. est desunt 4 .
9 8 7
i g i t u r i.ed. B. eainquc undique obsidens, tandent a R. i .
9 8 8
h.9 6 9 b 9 7 9

n . desunt i . 2 . c. plectitnr 1. ed.

b 9 7 1
i m p . i d c m i . idem i m p . 1. ed. a. d . o. L . p. postea
9 7 9
addidit. b 9 7 8

9 7 4
d . paueos p r . 1 . ed. Porro — sunt prius in fine cap. 5 1 . post sexto scripta erant 1 .
9 7 8
firmantes 9 7 8

1. 2 . m . saacti B. et 1. ed.
9 7 7
el i . deest 1. atque 1. ed. a. fiiii ejus L . i . 2 .
9 7 8
totum caput 9 7 9 9 8 0

add. l . b
Saraceni B a r i m tenenies i , Bari degentes 2.
9 8 1
Calabriain toiam omncmque A p . u . p . B .
b 9 8 9

affligereacd. i ed. primatibus l . 2 . principatibus 4.

b 9 8 8
a siue effeclu aliquo d . l . 2 . b 9 8 4 b

NOTifi.
(390) Anser, nunc I t a l . occ csse existimo.
(391) A r c e . (394) Siconolfum 949 m o r l u u m esse, probavit D i
(392) Temporis notam quae i n C. Cas. deesl, ex Meo A n n . Neap. ad h . a.
V i i a Leonis I V hauserit, ubi i n d i c t i o n i 10, lerrae- (595) Quod e cod. Casin. 555 i n A n n . A l . D i
mottis M cribitur. Meo ad a. 879 e d i l u m esl, post P c r e g r m i u m . 9

(393) *Hic rursus quae i n i l i o e solo C. Cas. e x s c r i - (596) A n n . B e r t i n . Ademarius annos p r i u c . a Dec.
pserat Erchemperto inspecto m u t a v i t et ampliavit, 853 comptitavit : posl Siconctn Petrus oaler Ado^
t i l nttlla ei prae i l l i s auctorilas sit tribucnda. ^ l l a m a r i i priucipatuiti o b l i n u i l .
Jassiacii legalionem ipsius lautum crrore gcminalain
531 LEONIS M A R S I C A N I E T P E T R l DIACONI 8%
proficere. Siconolfi filio de Salerno exifiaio, e l Ade- A diebaniur ecdesiam sancl,i P e l r i , et i t e r u i u datft 1 0 0 7

m a r i o principatu concesso reversus est. oralione, cantabant t e r l i a m , et deinde missam i

0 8 8

3 1 . [C. Cat. 16.] His quoque temporibus, cum ob Venile, benedicti patrit mei, cum cantu pForaiscuov
facinora eommoranliura Capua quae (597) et 9 8 8
Greco videlicet atque L a t i n o , usque ad completum\
Sicopolis ab igne saepius cremaretur, quae (398) evangelium. Presbytero i g i l u r 1 0 0 8
curo m i n i s t r i s ao\
videlicel i n roonte qui 9 8 7
Trifliscus vocatur paulo percomplendam missam r e l i c t o , c e t e r i omnes s i m u l
ante quindecim annos aedificala fucrat,consiUobabito egredicnles cantando alque psallendo deorsum p e r -
Laudo comes et Landolfus episcopus cum caeteris gebant, ac prope j a m monasterium ab ipso n e g o -
propinquis suis, multo 9 8 8
aptius et honorificentius tiantum foro lelanias kicipienles, i n ecclesiam d o m i u i
apud pontcm illam Casulini sicut hodieque cernitur Salvatoris i n l r a b a n t . Ea vero 1 9 0 9
finila, lotis m a n i -
construxerunl, anno (599) D o m i n i 856. Non 9 8 9
bus, alque vestinieiilis i n d u l i sollemnibus, procede-
m u l t o post praedictus abbas Bassacius o b i i t 9 9 0
; 16 9 9 1
bant omues ordinate i n a l r i u m ad 1 0 1 0
allare b e a l i
vidclicet Kalendas A p r i i i s , atque j u x t a ccclesiam archangeli Michahelis, ibique subsistentes expecta-
sancti Benedicli i n ipso capilulo f r a l r u m digna salis bant abbatem. Quo curo pervenisset, stipatus 1 9 1 1

•epiiilura recondilus est 9 9 9

. diversis ac muhipticibits officiis m i n i s t r o r u m , m o x
[C. Cat. 19.] Hujus valde 9 9 8
m a x i m u m fuit taro B universis reboantibus signis, procedebant s o l l e r o n i -
surstim quam el deorsum i n rebus m
ecclesiasticis ter cum omnibus supradictis ornatibus 1 9 l ,
,etin$ressi
studium, et ipse (400) renovavit omnia allaria 9 9 8
de ecclesiam, incipiebant canere roissam 1 9 1 8
ipsius
ecclesia d o m i n i Salvaloris 9 9 8
. diei : qua complela, e l 1 9 1 8
dicta sexta, ibaut i n
32. Non 9 9 7
autem otiosum videtur hoc i n Ioco refectorium cantando Te Deum laudamut, gralias
l i t l e r i s tradere, quac consuetudo tunc temporis i n ulique 1 0 U
agcntes Deo, qui eos 1 0 1 8
ab omnibus l t l 8 )

hoc monasterio diebus pascbalibus habebatur 9 9 S

. adversis eripuit, et coeuobiuin cum i n h a b i t a n t i b u s
Tcrtia (401) feria post pascha summo 9 9 9
mane incolume 1 0 1 7
custodit. E t dala oratione, e x e u n i c s ,
universi fratres tam de monaslerio 1 0 0 9
quod deor- expoliabant se (404) indumenla sollemnia, et sic
sttm erat, quam et de eo 1 0 0 1
quod sursum, vestibtis revertebanlur ad comedeudum. Eo n i m i r u m 1 0 1
die
sacris i n d u t i , asstimentes cruces aureas ad proce- major praposilus (405) prandiuro omnibus faciebaU
dendum, et turibula, atquc ccraptala (402), nec nou Expleta vero refeclione, fralres q u i de sursuni v e n c -
el textus e v a n g e l i o r u m , et capsas, divcrsosque rant 1 0 1 8
valediccnies abbati ac cacleris f r a t r i b u s ,
ornatus atque tbesauros 1 0 0 9
ecciesiasticos, piocede- cum benedictione reverlebantur. l l i s i t e m l e m p o r i b u s
hant; e t 1 0 0 8
his descendentibus, alqueasccndenlibus , mos c r a l , u l pi idic K a l . Septembris conventus a d
i l l i s , conjungebant se pariter ad civilatem sancti ' hunc locuiu ficret una cum praepositis suis u n i v e r -
P e t r i , prope ipsam ecclesiam (403). Tunc i n c i p i e n - soruin hujus comobii i n c i r c u i t u monachorum;
libus i l l i s q u i de d e o r s u m v e n e r a n t resnonsorium: i m docendi ah abbate quid facere, quid caverc, q u i d v e
Benedictut qui venit in nomine Domini, illi quoque corrigere, seu qualiler sub Dei praesentia e l t i t u o r e
de sursum i d ipsum subsequebantur. Quo tinito, eum rcgulari observalione viverc deberent. S e q u e u l i
dabat sacerdos orationem. Dehinc singillalim 1 0 0 8 vcro die ordinabanlur ct describebantur, alqui
pcr ordinem otnnes q u i de deorsum 1 0 0 8
vcnerant deslinabanlur in obedientias per singulas proul
accedentes, saiutabanl e l osculabantur lam domnum oportunum crat provincia.s l o a o
.
abbalem quam et reliquos seniores de sursum 1 0 0 8
. BERTHARIUS IIOIIIIS decimus abbas, praefuit, 1 , 9 1

Post haec incipientes lelanias, omnes p a r i l e r ingre- annis viginti c l septem et mensibus septcm. F u i i * ° "

V A R l i E LECTIONES.
9 8 8
sinemora add. i*. sed pottea expunxjt. q. i n monle Tribsco (Triflisco, alio nomine Sicopolis v o c i - 9 8 8

tata l . ) , paulo a. q. a. tunc a. f. ab igne s. c. consilio 1. q. e l S. quae i n m . Triflisco p a u l o a . q . a.a. f. a b

b

i . s. c. c. ed. deett 4 . m . a. et h . desunl 1. 2 .

987
Non—esl liic detunl^. cf. c. 5 2 . in fine
9 8 8
B. 9 8 9 9 , 0

defunctus est; (cum praesedisset annis decem ct novem delevit i . ) . Hujus m a x . 1. obiit, e/c. ut 2 . in(ra b
9

3. sexto 4.
9 9 1
deett 4. abbatis ed.
9 9 9
> i n ecclesiis s l . 1. ed.
9 9 8
deorsum add. 1. de- %% 9 9 8 9 , 8

pcsilus est aulem 16 K a l . A p r i l . et sepullus est jtixta ecclesiam s. B . i n capilulo f r a t r u m add. i. flu- 9 9 7

jusuiodi practerea cousueludo 1. erat 1 . ed. valde i.ed. m o n a s t e r i o — e o qtiod detunt 4 .

9 , 8 9 9 9 1 0 0 0

1 0 0 1
hoc 1. 2 . ecci. t h . ed.
4 0 6 9
e l h . d . illis c 2 . alquc i l l i s ascendentibus 3.
1 0 0 8
q . deorstim ? . 4 . i m

1 0 0 8
sigili. 4 . scn. dcorsum 3.
1 0 0 8
i . i n e. 1. ed. vfcio 1. ed. add. 4 . 1 0 0 7
ad a. deett 1 . 1 0 0 8 1009 1 0 1 0

1 0 , 1
p. d . a. m . siipatus o. 1. ed. ordinalibus 2. missas ed. deest I . ed.
1 8 1 9
illos 1 . ed. 1 0 , 8 1 0 , v 1 0 1 8

""deesti. incolumem 1.1 0 1 7

siquidem 1. ed. venerant. Item mos e r a i 4.
i01fc
Non n i u l t p 1 0 , 9 1 0 , 9

i>osl praediclus abbas Bassacius defttuctus est 16 videl. K a l . A p r i i . e l j u x t a ecci. s. Bened. i u ipso c a p i t u l o
i r a t r u i n digna veneratione reconditus add. 1. sedit 1. ed. Fuit — rcceplt in mcdio cap. teq.1 9 8 1 1 9 1 9

collocant i . 2. t n cap. 3 8 . 1 .
b

NOTiE.
(397) Ex E r c h . c. 24. (402j Quae et ceroferaria, quibus i m p o s i l i c e r e i
(598) E. Chr. S. Ben, SS. I I I . p. 205. Scil. 811 portanlur.
cremala Capua vetere comites Sicopolin se coiitule- (405) Cujus consecralionem supra c. 5 r e t u i i t ,
l u n t , quae sub Sicone priucipe icdilicaia fucrat. civitas ea olim Casiuum vocata esi. AAG.
(399) A n n u m ipse computavisse v i d e l u r . (404) l l a l . spogliarti.
(400) Cf. Chr. S. Ben. p. 199. (405) I . c. monaslerii i u f c r i o r i s Sancli SaWato-
(401) Ex cod. 353, v. Gatt. I I . p. 62. rte. Aftc.
555 CHRONICONCASINENSE. - L I B . I AUCTORE LEONE. B3fc
amteni lemporibus Romanornm pontittcum supradicti h but " " expue. Quod cum evigilans ille fecisset, s t a *
NykoJai, A d r i a n i quoque 1 0
" , atque ootavi Joannis, t i m clara voce coepit gralias agere Deo, et beatis-
a q u o eliam p r i v i l e g i u m (406) de omnimoda hujus simo p a t r i Benediclo per quem p r i s i i n u m linguae
monasterii libertate recepit (an. 882, Mai 2 2 ) . roeruisset recuperare officium. Quo viso u n i v e r s i , e l
35. [C. Cat. 19.] Hic praedecessoris sui Bassacii 1 0 9 4
cognito qualiter i l l i hoc evenisset, benedixerunt
iuit discipulus; c u j u s e t i a m i n omnibus, et praecipue D o m i n u m necnon 1 0 , T
et Benedictum f a m u l u m ejns.
in ecclesiasticis studns i n d u s l r i a m est imilatus. [Ibid. c. 20.] His diebus dcfuncto Lupoald " l 0

Codieem namque evangeHorum auro et gemmis o p l i - Teanensis ecclesiae praesule, H y l a r i u s diaconus et

m i s adornavit, e t a u r e u i n calicem non parvae q u a n - monacbus hujus c o e n o b i i 1 0 , 9
i n eadero civitale e p i -
t i t a t i s effecit, aliaque perplura ornamenta ecclesia- scopus o r d i n a l u F .
rtica tam sursum quam et deorsum p a t r a v i t l 0 , i
. 3 4 . Per " 4 a
idem tempus Maurus q u i d a m 1 9 4 1
de
Qui"" e l i a m apprime l i t t e r a t u s , nonnullos t r a c l a - partibus L i b u r i c (409) v i r dives o b t u l i t (410) se
tus atque sermones, nec non et versus i n sauctorum ipsum i n hoc roonaslerio i n roanibus A n g e l a r i i prae-
laude composuit. Cu)ns et A n t i c i m e n o n de p l u r i m i s positi 1 0 4 1
(411), c u m duabus sortibus o m n i u m r e -
t a m veleris quam novi Testamenti questionibus r u m suarum l a m roobilium 1 0 9 T
quam i m r o o b i l i u m , i n
hic habetur (407); aliquot e i i a m de arte graroma- B loco u b i d i c i t u r Ad filicem 1 0 4 9
; nam l e r l i a m partero
tica i i b r i , necnon e t duo codioes medicinales, ejus donaverat unice filiae suae. Agelmundus quoque Te-
u t i q u e industria de i n n u m e r i s reroedioruin u t i l i t a t i - lesinus civis semet ipsum n i c h i l o m i n u s 1 0 8 8
obtulit
bus h i n c inde c o l l e c t i ; versus quoque perplures a d Deo 1 0 4 4
i n hoc loco c u m omnibus ex integro rebus
Angelbergam augustam aliosque amicos suos, m i r a substantiae sue, t a m i n ipsa iTelesia quanji et i u
c e u s c r i p t i facundia. Hic itaque reminiscens p e r i c u l i diversis locis, praeter duos casales quos dedit fille
quod nuper a Saracenis sub suo praedecessore nisi suae sanctimoniali^et alia quaedam 1 8 4 8
curo aliquan-
Deus m i s e r i c o r d i l e r averlisset eidem loco accide- tis servis quae concessit i n eeclesia sancti D o m n i n i
r a t , t o t u m undique monasteriuro quod sursura e r a t , apud eadem Telesiam, que e r a t l 0 V 8
cella hujus ce-
muris turribusque 1 0 , 8
firroissirais i n m o d u m c a s l e l l l n o b i i . Quidam t n T
eliam v i r nomine Maio de c o m i -
munivit. Crviiatem 1 0 8 9
quoque ad radicem hujus l a t u Teatlno (412) o b t u l i l i n * 0 4 8
hoc monasterio
m o n t i s circa monasterium d o m i n i balvatoris con- c u r t e m suam qtiae d i c i t u r Fara (413) Maionis, c u m
stvuere inchoavit (408) [ C . Ca$. 2 7 ] . Quo videlicet oronibus pertinentiis s u i s , quae insiroul continet.
t e m p o r e , d u m supradicta moehia Eulogimenopolis,. quinque m i l i a octingenla l o v t
modia de t e r r a , et
i d estBenedicti c i v i t a t i s construerent^ur, v i r q u i d a m % aliam 1 0 8 0
c u r t e m qttae vocatur Mallie, c u m ecclesia
qui p e r 1 0
" septem j a m annos praevalida infirniitate, 4
sancti P e t r i , et cum omnibus p a r i t e r 1 8 , 1
perlinentiis
linguae prorsus carebat oflicio, i l a u t n u l l u m penitus suis. S i m i l i t e r quoque Slephanus quidanp genere
posset edere verbum, i n 1 0 8 1
ejusdemoperis ministe- Capuanus o b l u l i t i n hoc sancto 1 0 8 8
loco p c r diversa
r i o i n l e r caeleros s e r v i e b a l " . D u m 1 8 1 0 , 8
i g i t u r qua-" lerritoria 1 0 8 8
curlcs octo, cum servis et ancillis a l -
d a m nocte i n ecclesia 1 0 8 8
consuetas Domino fratres que colonis ad easdem curtes p e r t i n e n l i b u s , ct c u m
r e d d e r e n t iaudes, idero m u l u s circa b a s i m cujus- omnibus omnino pertiiientiis ipsarum. Q u a r u m 1 8 8 4

d a m columnae ipsius ecclesiae residens, o b d o r m i - prima vocatur J u n c i a n u m ; secunda C l a b a z a n u m 1088

;
vit. Cui roox beatus Benediclus i n ipso sopore lertia Decazanum 1 0 8 8
; quarta A t d u r u m 1 0 8 T
, i n monte
apparens eumque baculo quem gcslabat in ca- Marsico, cum integro l e r r i l o r i o suo prope c u r t e m
pul blande percutiens 1 0 8 8
: Huccine, a i t , veni$U que vocatur C a m p u m u t u l i ; quinta d i c i l u r Adcasale,
dormire ? Surge \prolinu$ 9 et tribu$ in tcrram vici- ibidem i n monte Marsico; sexta Addiripatum in

VARliE LECTIONES.
"** add.i. ^ " ^ a b b a l i s add. 1 . p . . F u i t autem — recepit ut $upra i«> 2 . F u i t — Hic itaqtte
1 0 , 8

add. \K " " Hic appr. ed. c(. infra c. 38. f i . e. dee$t i. t n . a c t t i r r i b u s l . cd. Civitatetn 1 0 , 0 b 1 0 9 8

— inchoavit add. i . q . j a m p. s. a. 1. ed.

b 1 0 8 0
ad e. o. rainisterium i . erat 1. serviebal 2 .
1 0 1 1 1 0 8 9

* Ctnn ed.
, 8 8
beati B. add. 1 .
1 0 8 4
dee$l 4 . e. v. 1 . add. 4.
1 0 8 8
Lupo 2. monaslerii
1 0 8 8 1 0 8 T 1 0 , 8 1 0 9 9

1 . ed. Totum caput addidit i .

1848
deetl 4. Silicem ed.
b
add. 4 ,
1 0 4 1
% et beato B. ad. l .
1 0 4 9 1049 1 0 4 V b

nonnulla l * ed.
1 # 4 8 3 b
est l . cenobii. Hic abbas — edificiis suis. Hujus temporibus quidain v i r
1 0 4 8 b 1 0 V T

n o m i n e M a j o — Cantia i . 2. Todericus — Spigianus add. 2. 3. His diebus Leo — pertinentiis pergit 3.

b

, 9 4 S
o. bealo Benedicto c. i . 2 . octingenti l . ed.
b
a nichilominus c. l . ed.
I 9 V 9 b
s i m i l i t e r l . ed.
1 0 8 0 b 1 0 8 1 b

1 0 8 9
h . I . s. ed. ioca IK
1 0 8 8
ed. Prima earuni v. l . Clabalianura l . 2 .
1 0 8 4
DecaUanum b 1 0 8 8 b 1 0 , 8

4 . %
b
" A d d u r u m 3.
8 T

NOTJE.
(406) Quod e. Reg. edidit C.att. H i s t . , p. 65. Patriensem.
(407) Qttod i n nostra bibliolheca codice 187 c u m (410) Haec diplomata nonduro ediia s u n t ; obla-
a l i i s ejqs operibus codd. 169, 110, 159 servamus, tiones i n Reg., n u m . 200, r e p e r i r i ait A N G .
ArtG. Cf. T o s t i Uitt. Cat. I , 1 1 5 ; P e l r u m Dc virit (411) Qui postea abbas factus est.
itl. 1 2 . (112) DiChieli.
(408) Nunc San Gcrmano. (415) F a r a Langob. esl g e n e r a l i o , inde c u r l t *
(409) Ea exigua pars est terrae quae nunc d i c i l u r cerlae generationi addicta. DUCAMG. V. infra c. 45.
L a b o r i s , dicta Quarto, circa Marauuro et lacum
 2E5 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONT

fmibus Cantie^; seplima Adpatricanum 1088

*; octava A fixit, pliirimos colidie interficiens, ac diversas i n i -
vero vocatur Adrosetie, s i m i l i t e r in Canlia. S e d 1 0 8 9 qtlitaies cxercens. [Erch. 29.] Quo , , 7
° tempore
et Tbeodericus quidam Capuanus fecit oblaliouem Majelpolus Telesimis et Wanpelpertus 1 0 7 1
Bovia-
suam de p r a t o Patenariae 1 0 8 8
i n hoc. monaslerio, ncnsis (417) gastaidei 1 0 7 8
conducto L a m b e r t o duce
loco qui d i c i t u r S p i g i a n u s 1061
. Hic abbas fecil l i - Spolctino et Gerardo M a r s o r u m c o m i t e , exieront
b c l l u m Gtiidoni c o m i t i de Sancto Angelo de V a r - adversus eum c u m de Capttae populatione r e d i r e t ;
r i a n o (414), ct de Sancto P o l i t o cum omnibus per- irruentesqne super i l i u m Marte aliquandiu a n c i p i l i
linentiis earundem ecclesiarum, c u m lerra videlicet certaverunt. A d u l t i m u m v e r o 1 0 7 8
Saraceni poliu
m o d i o r u m nungentorum quinquaginta ; pro quibus v i c t o r i a sunt, Gerardo e l Majelpoto atque Wandel-
i n p r s s e n t i a r t i m recepil solidos quingentos; annua- perlo 1 0 7 1
i n acie ipsa peremplis, m u l t i s aliis c a p t i s ,
l i t e r vero recipiebat pro censu mancusos septem. aliisque uecatis. Propter qnod m a x i m a m Seodan
Concessit etiam Suabilo Marsorum 1 0 8 8
gaslaldeo sumens a u d a c i a m , cuncla i n c i r c u i t u casteiia p r a v
tisufruendi 1 0 6 8
diebus lanttim vitae ipsius ecclesiam l e r praeciptias civitatcs c e p i t , funditusque delevit.
sancti Cosme de Civitelia, cum colonis et servis et [ C . Ca$. 30.] Moris t u n c erat monacborum ulrius-
ancillis, et pmnibus omnino rebus e l pertinentiis que coenobii, sancti v i d e l i c e l Benedicli et sancli
suis, et cum duabus aliis ecclesiis praedictae eccle- ? V i n c e n t i j , caritatis gratia, diebus sanctae q u a d r a -
sias p e r l i n e n t i b u s , idest Sancta Maria i n Elle- gcsimae se invicem visitare : nam 1 0 7 8
(418) lanta
reto t 0 8 8
, et Sancto Leucio i n Moscosi, c u m servis tunc tcmporis dilectionis copula nectebantur, ot
n i c h i l o m i n u s , et ancillis, et universis 1 8 8 8
perlinen- cum quosdam de servis sancti V i c e n t i i pars n o s t r i
tiis e a r a m ; necnon e l ecclesiaro sancli Benedicli monaslerii possideret, ilemque illi quosdam de
d e t m
A u r i t i n o e l sancti V i c t p r i n i de 1 8 8 7
Celano, nostris, p l a c u i t utriusque monasterii patribus B e r -
et sancti A b u n d i i de 1 0 8 7
A r c u , prppe lacum F u c i - t h a r i o scilicet atque Majoni, u t nequaquam discam-
n u m , c u m pmnibus s i m i l i t e r rebus et pertinentiis b i a r a n t u r , sed i t a u t l u n c erat eorum 1 0 7 8
possessio,
e a r u m : recipiens arb eo pro omnibus his i n pra> sic semper inlemerata maneret. C u m i g i t u r 1 0 7 8
die
senti libras t r i g i n t a , annualiter autem pro censu quadam ad 1 0 7 7
sanctum V i n c e u t i u m de m o r e q u i -
libras quatluor i n mcnse Scplembrio. Ilujtis Sua- dam a Casinensi hoc 1 0 7 8
monasterio fratres a b i s -
b i l i filius Rodepertus civis Beneventanus o b l u l i l de sent l 0 7 9
, e l de suo ad invicem ordine l o q u e r e n t u r ,
substantia sua i t i hoc monasterio curtes numero 1G, rcpenle illuc Seodan saevissimus 1 0 8 0
c u m suis s a -
ciiin omnibus earum pertinentiis, et unam domum tellilibus supervenil*. Cujus monachi r u m o r e c o m -
novam i n t r a civitalem Bcneventanam cum c u r l e et r perto 1 0 8 1
mox ad castellum suo monasterio 1 0 8 1

edificiis suis. His diebus Leo qnidam cum Guile- proximum maturalo cursu , m u l t u m licet p a v i d i ,
rona uxore s u a , o b l u l e r u i i t bealo Benediclo dc re- incolumes tamcn ftigerunt. Saraceni vero m o n a s t e -
^ u s s u i s c u r l e m unam i n Canose, et aliam i n Sancto r i u m ingressi, cuncta quae invenerant v a s t a v e r u n t ,
Valentino, et cartam de lacu Romani (415) cum p l u r i m a confregerunt, frumenta vero et l e g u m i n a
piscaiione s u a , e l cum omnibus earundcm c u r t i u m i n fluvium qui sccus affluil 1 0 8 8
projecerunt, f o d i e n -
perlinentiis. tesquo hic atque i l l i c , universum ecclesiae t b e s a u -
55. [C. Cas. 28.] Interea (416) iiequissimus Sa- r u m quem i l l o r u m pavore monachi j a m p r i d e m ,fj838>

racenorum rex nomine Seodan B a r i m egressus 1 0 8 8

, abscondcrant r e p p e r e r u n t ; bibebatque ille nefan-
venit C a p u a m ; quam totam circumcirca devaslans, dissimus Seodan i n sacris cal'icibus, e l cum i 9 j
**
Cantiam 1 8 8 9
quoque et L i b t t r i a m nullo sibi valenle l u r i b u l i s aurcis sibi turificari j u b e b a l 1 0 8 8
.Ila l 0 M
(419)
resistere peragrans, i n campo Neapolilano tenloria pro dolor, inccnsum a fulminandis illis praefalum

VARI4: LECTIONES.
Adpatricanu lt>. 2. A d P a l r i a n u m 3. 5ed — Spigionus de$untj . Todericus q . ed. p. de
1 0 8 9 h 1 8 8 8

Paienaria, loco q . ed. Spigiano 2 . S. g. M . l . ed

1 0 8 1
suprascr. i . lo — V i c t o r i n i
1 0 8 9 b b 1 0 8 4

nbcisa l . servavit i * .
b
omnibus 1* ed. 1*. ed.
1 0 6 8
i n i . ed. Bariro eiotam c. 4 . 1 0 6 7 b
1 0 8 8

1 0 8 9
Canziam 1. Q u o — d e l e v i t add. i .
1 0 7 0
. Giiand. 5. 4. castaldei 5. 4 . dee$t 4t». b 1071 1 0 7 9 1 0 T 8

1 0 7 8
nam — maneret add. i . deett 4. Ciimque d . 1 . ed.
b
apud 1 . ed.
1 0 T 8
add. 4 . 1 0 7 8 1 0 7 7 9078

1 0 7 9
venissenl 1. ed. nequissimus 1. 2. reperto 4.
1 0 8 0
s. quod ro. erat p. (q. m . e. p. add. 1 0 8 1 1 0 8 9

l . ) m a t u r a i o — lainen confugiiint 1. ed.

b
effluit 1 . ed. add. i . i V e r u m tamen tion m i -
1 0 8 8 i m b 1 0 , 8

n o r i lunc pietatc omuipotens Deus hoc beaio V i n c e n i i o , quam olitn beato B . c o n c e s s i t : quia etsi r e s
^eniibus t r a d i d i t , tamen animas custodivit. Posl d . 1. quibus deletis i . pergit: Inceiisiun i g i t u r pcnittis a b

fulininaiidis — Seodan posl. »ubebat. Posl bec undique igne sumtnisso. ita 4. ubi aliqua
1 0 8 3
excidisse
videnlur. v
NOTif:.

/414) Vairano, i n l e r Capuam el V e n a f r u m . (416) Notat Leonem A l . Di Meo tanqtiam sequen-

(415) i n f r a I I , 2 6 : de S. Focate in Barano cum tia omnia eodem anno accidisse p u i a v e r i t , q u o d
ivza piscatione de iacn Romani, u t videatur esse tatnen nusquam d i c i t .
t«go di Varano; Cf. I , 59 piscariam de Lauri et (417) Bojano, prope fonles B i f e r n i .
aliam piscariam ibidem e l p r i v i l . ap. G a l l . A c c , (418) Hoc ex veteri rei documenlo haustum a d -
p. 66, quo d a l u r aqtta fluvii L a u r i cum ipsa (oce et f jecisse videtur.
viscaria ad S. Focatum. (419) lta — pcrman$it incaute postea a d d i d i t , nam,
537 CHRONICON CABINENSfc, L I B . I A U C T O R E LEONE 558

sanclt V i n c e n i i i monasterium est 1 0 , 7

f monachis A demum necessitate a r t a t i , tertio 1 1 0 8
jam legatos~io
p a r t i m occisis, p a r t i m i n diversa dispersis, atque F r a n c i a m ad praefatum L u d o w i c u m 1 1 0 4
trans m i t -
usque ad t r i g i n t a tres annos (420) ita desolatum ac tunl; exorantes ac fiagitantes, nt ad 1 1 0 9
Italiam
d e s t i t u l u m permansit. Pessimus vero Seodan post i t c r u m v e n i r e , eosque ac p a l r i a m , a ncfandissima
diem t e r t i u m usque ad portas Capuanae civilalis Saracenorum gente dignaretur eriperc. T u n c rex 1 1 0 9

accedens, plaustra onusta et animalia diversa c u m Ludowicus motus his nunciis geuerale ediclum i n
m u l t i s hominibus cepit, veniensque j u x t a T e a n u m , universas regni 1 1 0 7
sui partes d i r e x i t 1 , 9 8
[ C . C a i . 5,
ibidem l 9 8 t
castrametatus est. Quo venerabilis ahbas 6, 7 ] , u t nullus omnino esset q u i se ab hac expedi-
Bertbarius agnito, verens n i m i u m tam loco q u a m tione s u b t r a h e r e t ; sicque immenso valde c o n -
populo nequam illius adventum, per Bagenaldum gregato e x e r c i t u (425), simulque c u m domna A n g e l -
diaconein I M 9
suum t r i a 1 0 9 0
m i l i a (421) illi aureos berga augusta conjuge sua i t e r a r r i p i e n s , anno 1 8 1 9

m i s i t ; sicque i l K u s " 1 1
ferociam m i t i g a v i t . [C. Ca$. D o m i n i 866. Beneventi 1 1 1 1
fines per Soram (426)
33.] Inde Seodan Venafrum 1 0 9 9
contendens, eamque Campaniae 1 1 1 9
urbein i n g r e d i t u r ; ac mense Junio
post paululum capiens, ac v i c i n i a m cunctam deva pervenit ad monasterinm liujus sanctissimi p a t r i s ,
stans, per aliquot i b i 1 0 9 9
dies moratus est (an. 867) quod 1 1 1 9
deorsum e s l ; u b i a venerabili abbalo
E r a t l u n c i n i t i u m quadragesimalium dierum, t i - B
B e r l b a r i o , universis i l l i 1 1 1 8
raonachis s o l l e m n i t e r 1 1 1 9

mentesque monachi p e r f i d i 4 9 9 9
illius p r o p i n q u i t a t e m , procedentibus, m a x i m o c u m honorc susceptus est,
sursum 1 0 9 4
omnes ad beali Benedicti se praesidium Die allera, roontem adoraturus ascendit, ibident*
c o n t u l e r u n t . Post paucos dies venit prope monaste- que magna nichilominus honorificentia a fratribua
r i u m quod deorsum erat t 0 9 8
9 nequam i l l i u s exerci- est 1 1 1 8
receplus. Cumque universum coenobium c i r -
tus, quasi stadia d u o ; quod tamen ductoris evenit cumiens 1 1 1 7
perluslrasset, et optime aedificatum 1 1 1 9

e r r o r e . Namque d u m vellent per monlana ad A l i n a m laudasset, praeceptum (427) confirmationis totius

dcscendere, vetulus quidam q u i eorum d u c l o r e r a i , abbaliae j u x t a quod sui praececessores 1 1 1 9
impera-
descendit cum eis i n vallem Rolundam, dehinc i u lores jaro fecerant bealo Benediclo faciens, et rega-
R a p i d u m . Cumque in plana evenissent l 0 9 7
, ingresst iia 1 1 9 0
i n i b i confcrens rounera, fratribusque p l u r i -
ecciesiam sancti Heliae, tuierunt quod i n v e n e r u n t . mum 1 1 9 1
se coramendans, descendit. Post haic inde
I n d e per Circlarias i n h o r t u m 1 9 9 8
dominicum "", digressus Capuam 1 1 9 9
a d i i t ; quam (426) tribus
perque pascoarium i n fonlanam L u c i i ; venientesque obsessam mensibus cepit, eamque m a x i m a ex parte
Peolam (422), senem illum q u i eorum viaro fefelle* delevit. Inde p e r r c x i t Salernum, ac 1 1 9 8
navigavit
rat 1 1 0 8
i n i e r f e c e m n i . Deraum cesaro (425) Conslan- ^ A r o a l f i m . Puteolim quoque pergens, ejusdem u l i t u r
tii, oliveturo, ac 1 1 0 1
Matronulam ( 4 2 4 ) solliciia l a v a c r i s ; perque 1 1 , 8
Neapolim revertens ac u
* 9

p e r s c r u t a n t c s , vaccasque monasterii et equas quot- Sessnlam, atque apud vallem Caudinaro (428) c a -
q u o t i n v e n e r u n t dirtpientes, Venafrum 1 0 9 9
ad suos straroeutus (Dec.) t non mullopost ingressus esl
reversi sunt, ac 1 1 0 8
non m u l t o post B a r i m i n - Beneventum. A p u d L u c e r i a m (429) p o r r o 1 1 9 8
Apu-
gressi. liae civitatem universo suo congregato exercilu,
36. Langobardi i g i t u r videntes sese ccelitus p r o consequenter cum Saracenis congreditur (an. 867);
sois iniquita^ibus flagellalos, a f l U c t i , ac magna a 1 1 9 7
quibus p r i m o ccrtamine superatus (450)»

VARliE LECTIONES.
*add.
t99
4*. " d . ad L usque et t . a. i . desolaium p. i . cd.
4 , 9 9 i
diaconum ed. s. non parvam i i l i b 1 0 8 9 1 9 9 8

pccuniaro millens-C. 1. s. aureos i . t . m . m i s i l , s. e. l . ed. ejus 1 . ed. VenalTrum 5. a. d . b 1 0 9 1 1 0 9 9 1 0 9 8

i . 1 . ed. m . nefandissimi ac pessiroi i . 1 . ed.

1 9 9 8
p. orones s. ad b. Benedictum se c 1 . ed.. est 1 0 9 8 1 0 9 8

i. venissent 1 . ed.
1 9 9 7
" o r t u m ed. d o m n i c u m 1 . 2.
1 0
ante cancelios add. 1. necnon e t
1 9 9 9 1 1 0 0 1 1 8 1

I . ed. « ac — ingressi detunt 1 . regressi eu.

4 4 8
l . i . i . denuo 1. imperatorem add. i . uel. i . 1 1 0 1 b 1 I 9 V b

MM a d y t . add. 4 . imperator 1. corr. l . L u d rex generale e. l . ed.

1 1 0 8
i m p e r i i 1 . corr. l . b b 1 1 0 7 b 1 1 0 9

d i r i g e n s 1 . cd. sublraheret, anno D. 866. (a. D. 866. de$unt i . 867 i . ) immensum v. coiigregavit
1 1 9 9 b

e x e r c i t u m ; simulque 1 . ed. a. D. 866. hic om. 1. ed. B . f. p . S. i . ac add. l .

1 1 1 0
C. u . dec$t 1 1 1 1 b 1 1 , 9

i. _L q . d . est de$unt. 1.
4 1 1 9
iliis 4 . u . roon i l l i 1 . ed. dee$i 1. 2 .
1 1 1 9
* f. universis r . est i. 1118 m 8

1 1 1 7
circuiens 4 . o. satisaed. 1 . ed. 1 1 1 8
depraecessores 2 . processores 4 . impesiaiia 1. corr. l .
1 1 1 9 1 1 9 0 b

9 1 1 1
f. se m u l t u m c. 1 . ed. d . o b l i n u i t C a p u a m ; i u qua remoratus mensibus 9 , inde 1 . corr. i .
1 1 9 9 b

t m
dehinc i. ed. per quae 5. r . S. a d i i t . demum ap. 1. cd.
1 1 9 8
itaque 1 . eorr. i .
1 1 9 8
* ita 1 1 9 8 b I l 9

iK d e q . o p . Deo 1 .

NOTiE.
i n c e n s u r o est demum a. 8 8 1 , quo d . 10 Qct., feria tur.
5 u o t a t u r ccedet beatorum monachorum i n C h r . V u l t . (425) Hoc non bene nosler addidit, nam exercitus
(laeieris rebus h i c n a r r a t i s certa tempora constitui potins subsecutus est iinperatorem, c u m expedilis
p o n posse e x i s t i m o : tantum ante L u d o w i c i adven- copiis praegressum.
UUD accidisse constat. (426) Ex E r c h . , c. 5 2 .
( 4 2 0 ) Ita etiam C h r . V u l t . (427) Diploma e Reg. dedit G a l t . A e c , p . SH 9

( 4 2 1 ) Pecuniae sumroaro ex E r c b . c. 29 d i d i c i l . sed datum Beneventi Feb. 2 1 , notis eftfrenologicis

( 4 2 2 ) Pagus e r a l prope olivetum Saucti Michaelis, aut c o r m p t i s aut falsis.
u l e x ruderibus adhuc exstantibus appareL ANG. (428) Ubi nunc Forchia sita est, prope A r i e n i o .
( 4 2 3 ) Sepes, rus sepe m u n i t u m . (429) Lucera, ex edicto L u d . i n Chr. Cas. 6.
( 1 2 4 ) l u i e r pagos dirulos S. Gcrroani » ' m i n a - (450) Ex E r c h . c. 55.
 559 L E O N I S M A R S I C A N l E T P E T R l DIACONl 54o

dcmum e i liis opitulanie Deo v i c t o r i a m est 1 1 , 3

A quoniaro capere non polerat obsideretUndera
t r i u m p b a l e m adeptus, alque 1 1 , 8
universis eortim Berlharius abbas quoniaro Hisembardus gasUl-
caslris polilus l l t 8
. Inde fiarim contendens, qual- deus 1 1 8 0
qui ipsam civitatero obtinebat, ejus con-
t u o r (431) iilatn annis obsedit U 8
°. Maieram (452) sanguineus erat, apud iroperatorem pro illo i n t e r v o
interim 1 1 8 1
munilissimam i l i o r u m c i v i l a l e m capiens, nicns, et i p s i 1 1 8 1
g r a t i a m , et c i v i t a l i veniam irape-
igne i i i a m ferroque consumpsit. P o s t 1 1 8 8
haec venit t r a v i l . Adelchis 1 1 8 8
e l i a m Benevenlanus 1 1 , 8
prin-
Venusiam (430), et t a m i n ea quam et i n Canusio ceps, pedibus U 8 >
ejusdem iroperatoris prostralus,
pugnatoruu» praesidio posilo, B a r i m hinc inde prae- tam praefatis qui fugerant, quam etiam sibi q u i eos
eepit 1 1 8 8
graviler e x p t i g n a r i ; sicque r e d i i l Bene- recipere pnesumpserai, ipsius gratiaro 4 4 M
adqui-
v e n l u m (Aug.). i b i Haque curo i n ejus obsequio sivit.
abbas Berthariits m o r a r e t u r , o r a t o r i u m p a r v u m q u o d (ERCH. 3 4 , 35.] L u d o w i c o 1 1 , 8
itaque 1 1 8 1
apud
i n l r a monasterititn sanctae Sophiae praedocessor suus Bencventuro remoranle 1 1 8 7
, praefalus 1 1 8 1
Adekhts
abbas fiassacius incboaveral 4 1 8 4
, o m n i ditigenlia suggestioue 1 1 8 8
diabolica stiroulatus, i n v e n U occa-
studtaque complevit, et i n honore 1 1 8 9
sancti palris. sione quod F r a n c i m u l t a i n civitate insolenter age-
Beitediclt a Stephano Teanensis ecclesiae praesule rent, adversus euro secure degentem p r o l i o u s , in-
consecrari fecit. Tunc 1 1 8 8
lemporis idem * u 7
impe^ ^ s t t r r e x i t , euroque capiens custodiae m a n c i p a v i t , eun-
r a t o r (435) beato Benedicto praeceptum (454) fecit ctosque milites illius despolians 1 1 8 8
ex c i v i t a t e pro-
de una curte sua nomine Lajanum 1 1 8 8
(455) in loco j e c i t (Aug. 45). Sed non i n longum passus 1 1 6 0
est
q u i d i c i l u r Turturitus U 8 8
, et de Sauclo Georgio, Deus innocentem hominero frtistra aflligi. I n t r a 1 1 , 1

ctim omnibus rebus et p e r l i n e n l i i s e o r u m . [ERCH. quadraginta namqtte dies i u n u m e r a b i l i Saraceno-

5 5 . ] Cum autem Saraceni B a r i 1 1 8 0
degentes undique r u m exercitu ab Africa u
" adventante, Ludowicus
angustati ad e x l r e m i i a t e m ultimam pervenissent, e custodia extemplo dimissus e s t ; et sacranieit-
niisso iliuc 1 U 1
imperalor m
* exercitu, el civitatem, tis (459) obstrictus, a 1 1 8 9
Benevculo recedens (Sept.
ctSeodan 1 8 4 8
cum suisomnibuscepit,eosque (456) m4 17) intra tres dies a b i i t Berolam ( 4 4 0 ) ; i b i q u e pec
universos gladiis t r u c i d a r i mandavit 1 1 4 8
(an. 87i, menses c i r c i t e r undecim r e m o r a t u s , i n t e r i m pet
Fcb. 5). Deinde T a r e n l u m obsidori evestigio j u s s i t ; quosdam suos comites (441),primo t r i a m i i i a , dehinc
nam l u t
e l ipsam o l i m idem nequissimi ceperant. novem m i l i a ferme Saracenorum apud C a p u a m 1 1 8 4

|C. Cat. 2 2 ] Interea (457) duo quidam comites nisi i n t e r e m i t . Post hec (an. 872) ilio 1 , 8 8
adventanle
s u n l i n imperalorem insurgere : quod c u m cogno- Capuam, Saraceni cognilo ejus adventu relinquentes
visset imperator, persecuius est eos usque Marsiaro. p r i n c i p a t u m , Calabriam adiertint 118
% eamque qua-
Ubi ilit non audeules consistere, f u g e r u n t 1 1 4 7
Bene- quaversuro 1 1 8 7
depopulanles, conscensis oavibus,
v e n l u m . Imperalor a u l e m , d u m ilios persequitur, ac 1 1 6 8
roaximain tempestatem perpessi l l f 8
, ad
v e n i t H i s e r n i a m ; qtiam templanlem resislere, ex- sua quotquot evadere potuerunt, reversi s u n t .
pugnavit et cepit. inde Aliphas pcrtransiens, pcr 57.Per 1 1 7 0
(442) idem t e m p u s c u m praediclus "** 1

Telesiam venit ad c i v i l a l e m quae n o m i t i a l u r Sancta i m p c r a t o r secus insuiatn Piscariae quae est in 1 1 : 8

Agatha 1 1 4 8
( 4 5 8 ) ; q u a m cum 4 1 4 4
per dies p l u r i m c s confinio Pennensis comitatus t r a n s i t u m habuisset,

VARIiE L E C T I O N E S .
add. 4 .
1188
p o l i l u r 1. ed. cepilque in. ea
1 1 8 8
Seodan ' r e g e m Saracenorum c u m 1 1 8 0
omtti-
bns snis add. 1 . del. l . ita l . quoque 1 . Dchinc imperator reversus est Benev. 1 . eorr. i .
b 4 1 8 1 b
1 1 , 8 b

ccpit g. expngnarc l . ed.

1 1 8 4
inch. o. d . st. c. et om. 4.
b
honorem i.ed.
1 1 8 4
T u n c — evestigio 1 1 8 8 1 1 , 8

jiissit add. i . 1 . praediclus i m p c r a t o r eidem abbali i . idem Lndowicus bealo B. J . praedictus rcx
b 1 1 8 7 b c

b . B. 2. L a j [ a n u l . 2. Jalanuni 5.
U 8 8
T u r l u r i l u m 4.
b
Barim i . ed. add. 4.4.
add. 1 1 8 8
"»deetti>. 1 1 4 0 b , 1 4 1

Saracenorum regem add. i «

1 1 4 8
e. u . g. t. m . desunt i . b
j u s s i l ed. j u s s i l Praelerea d u o 4.
4 1 4 4 b 1 1 4 8 1 1 4 8

fttgerunt — resisiere desunt 4.

1 1 4 7
Agathe Agaihe en. * o b s i d e b a t 1. eu. gastaIdio 1. 2.
4 4 4 8
illi U4 ll88 1 , 8 1

i . ed. Atlterchis 5. 1 1 8 8
B . p. deest 4. . a d pedes 1. ed.
1 1 8 8
i . imperatoris g. i . ed. Interea
U f 4 1 1 8 8 1 1 8 8

auguslo (corr. Lndowico) apud usque ad finem capitis add. i . posilo l . ed. A. princeps ipsius r b 1 1 8 7 b 1 1 8 8

civitatis i . ed. diaboli invidia duclus i . 2 . s. d . ductus 5.

b
dispolians fugere compulit l . 2 .
b
D. 1 1 8 9 b 4 1 8 9

p . est i . eb. a. mo.xque

b
q. d . i . eq.
1 4 6 1
Africa 5. * rec a. B . i .eq. b
c. cneteris f u g i e n -1 1 8 9 l 9 8 h 1 1 8 4

tibus i n l . anno Domini 8 7 1 . i . I i € - eo l . eq. adeunt l . eq. b

q . — reversi sunt abscisa 4 . f u n -
b
1 1 8 8
b
1 1 8 7 b

ditus 1". eq. n . ad sua m . t . p. q . evaserunt r . s. 1*. ed

1 1 8 8
passi 1*. P e r — appeliata desunl 111
1 8 9 1 1 7 0

i. c. idem relrgiosus i . ed.

8 1 7 4
i n l r a confinia 2 . 1 1 7 8

NOTiE.
(431) E x C h r . S. Bencd. SS. I I I , p. 205. (458) S. Agata de* Goti p a u l u m distat a Caserta»
(452) S i i a m in terra d ' O l r a m o . ad Occidenlem vcrsus.
(455) Tandeii) h a a p p e l l a t : quod c u r snpra no^ (439) Ex C h r o n . S. Bened. 1.1.
l u e r i l , ignoro.. (440) V e r o l i , urbs L a t i i . Eo tamen t e m p o r e L u -
(454) Reg. n . 115. D a l u m i x K a l . M a r t i i , i n i p , tjowicus et Romae et Ravennae f u i t .
a n . x v u , i n d . x i u , Benevento. ANG. (441) I t e r u m diversas relaliones c o n s a r c i e n d e e r -
(455) Prope S. A g a t h a m . r a v i t noster; p r i o r enim victoria est A d e l g i s i et
(456) Hoc de suo non recte a d d i d i t : cf. E r o h . 5 7 ; L a m b e r t o r u m , altera c o m i t u m imperatoris.
C b r o n . S a l . , 108. (442) Haec inspectis monasterii ejus p p i v i l e g i t s
(437) Defectionem L a m b e r l i et Hdcberti (a. 860) scripsisse v i d e l u r , quae videsis i n C h r o n . C a s a u r .
hic confusam esse c u m fuca L a m b e r l o r u m (a. 871} a p . M u r a t . SS. I I , 2 .
dcmonstravit Di M c o A n n . Neap.
541 CHRONICON CASINENSE. - L I B . 1 AUCTOBE LEONE, 542
ejusque oculis lpcus ipse quondaro Casa aurea n u n - A i n Alba ( 4 5 2 ) ; sarcti Cosmae i n Ellereto l i H
; sancli
cupatus valde complacuisset, et servoruro Dei u s i - Angeli i n Carseolis 1 1 9 1
(453) cum duabus cellis suis.
lius 1 1 7 1
vir 1 1 7 4
religiosus aplissimuro judicassel, ab I n Balva 1 1 9 9
ecclesiaro sancli P e l r i i n B a r b a r a n o 1 1 9 8
;
episcopis Balvensi atque Pennensi ecclesiain inibi sancti Salvaloris supra flunien; sancti Angeli ad
ad bonorera sanclae T r i n i l a t i s conslrui j u s s i t , et Aquam v i v a m ; sancti Angeli ad F l o r e t u m ; et cel-
religiosos i n 1 1 7 8
eodero loco viros ad Dei s e r v i t i u m l a m qiue cst Inter aquas p o s i t a ; sanctae Felicitatis
congregari. Quo facto, p l u r i m i s eandem ecclesiam i n Furcona (454). In Penne ecclesiam sanctae Mariae
diversisque beneficiis quemadmodum ipsius i n Cerqueto; ct P e l i l i a n u m . I n 1 1 9 4
Aprutio 1 1 9 9
ino-
m u n i m i n a c o n l i n e n t , i m p e r i a l i largitate per diversa nasterium sancti Angcli de Marano curo oronibus
Joca donavit (445), suamque i b i 1 1 7 7
mcmoriamsem- cellis vcl rebus suis. I n Asculo ecclesiam domini
per babendam 1 1 7 9
satis devolus i n d i x t l . Postmodum Salvaloris quae d i c i t u r Caput acquis 1 1 9 8
cum o m n i -
v e r o ab ejusdem loci abbatibus ipsa 1 1 7 9
ecclesia am- bus perliuentiis s u i s ; sancll Angeli de Stabulo;
p l i a t a , et sancti Clementis vocabulo est p r o u t 1 1 8 9 sancti Angeli de F c l l r i a n o ; saucli Petri, i n Pecli-
p l a c u i t appellata. niano 1 1 9 7
; c u r l e m deCasa Percnde ^ nec non 1 1 9 8
el
l l i c idem christianissirous i m p e r a l o r circa 1 1 8 1 servos ct ancillias inultas diversis i n locis, e l alia.
hoc teropus 1 1 1 9
monasterium S9iicti Angeli 1 1 8 8
B p l u r i m a qure suis inunumnibus contiuentur.
quod 1 1 8 8
Barregium (444) appellatur 1 ! 8 8
, juxta 1 1 8 8 38. [C. Cat. 26.] Eodcm tempore Radoad 1 1 9 9

leuorem praeceplorum antecessorum suorum Ka- gastaldetis i n Aquinensi villa secus Pontem c n r v u m
roli alque L o t h a r i i , suo quoque praecepto robo- caslellum c o n s l r u x i t ; quod videlicet ab ejusdem
r a v i l ; confirmans i b i o m n i a q u x tam iu circuitii suo, pontis silu el nuncupalione, Pous curvus (455) u o -
qtiam et i u pago Marsorum atque Balva (445) Tcate men r e t i u u i t . [C.S.Benedicti p205j Praefalus l999
auiero,
quoqtte et Petme atqtte A p r t i l i o (44G) nec non 1 1 8 8
cl imperator cum per anuum fere Capuae remoratua
Asculo (447) inullipliciter possedisse autiquilus vidc- fuisset, sublalo 1 9 0 1
corpore beali G e n n a n i ejusdein
b a t u r . Yidelicel i n Marsia cellam sancl.e Mari;e i n c i v i t a t i s episcopi (456), demum Franc.iam est rever-
Fundo magno c u m omnibus sibi subjcclis cccicsiis sus (an, 873), moralus per diversa loca i n partibus
vel r e b u s ; Sanctum E u l i c i u m i n Arestina (448); islis per annos circiter sex.
Sanclum 1 1 8 9
Paulutn s;;pra ipsam c i v i t a l e m M a r s i - 59. Cumquc (457) i n reversione stta apud sanctum
canain ( 4 4 9 ) ; Sanctam Mariam i n O r e t i n o ; San- A p o i l i n a r e m Ravenne reinorareltir (an. 874. Mart.)
c t u m Gregorium iu Paterno ( 4 5 0 ) ; Sanclam Mariam a d i i t eum Angelarius tunc monaslerii h t i j u t 1 , C 9
- 9 i

i n Montorone; ecclesiam sancli Salvaloris i n Avcz- praepositus, proclamalionem faciens de cella &anctae
zano ( 4 5 1 ) ; sancli A n t i m i ad F o r m a s ; sancli Angcli C Mariae i n Maurinis sita i n comitatu Peunensi; quam
YARIiE L E C T I O N E S .
1 1 9 8
rccessibus 2. v. r . add. 4 . * r. viros i . e. I . ad ed.
1 1 7 8
b.per d i v . 1. q . i . m . c. i . l . donavil
11T 1 1 7 8

gd. add. 4 .
1 , 7 7
s . ibi b. ed. e. i . ed.
1 1 7 8
sicul ed. c. h . I . add. !*>.i. Ludowicus c. 1. ed.
1 , 7 9 1 , 9 9 1 1 8 1

1 1 8 8
conslruxitadtf'. 1 . del. i . salis (amplum alauc add. it>.) mirilicura add. 1 . dtl. 1«.
c 1 1 8 9
A. juxta i i n %

fluvium Sangrum q. 1. 2. dicilur 1. ed. d . idque lam in c i r c u i l u ipsius q ,\.rnutarit

1 1 8 8
1«.
1 1 8 8
caroli 1 1 8 7

i .
c
ita l . Apr. possessiouibus variis mulliplicibusque d i l a v i t . Relatum michi a quibtisdam senibus e s l ,
1 1 8 8 e

quotl ejusdem imperatoris filius Barro itontine hisdem l e m p o r i b u s i b i d e m m o r i u u s f u e r i l ; eoque i b i sepulto,

ob ejus tnemoriam praedicluut moiiaslci iurn feceril; et ideo scilicel Barregis.quasi B a r r o regis pro cjusdetu
regisfilio,nuncupatum sit.Eo eliam (c.38.) 1. c e l l a m s. Pauli s. i . c. M. s. Mariae in O.s.Gregorii iu P.s.
1 > 8 9

Mariaein M.s.Salvatoris i . 2 . * Ellerito\*.ed. c

Carzolo l * . « d .
190
balba i . Barrano3. i n 1 , 9 1 1 1 9 9 c 1 1 9 8 i m

— o m n i b u s dcsunli. » Apruzio 1«. Capudaquis 3.

I 1 9
Pecliniauu i * . 2 . P. viceudas duas
1 1 9 8 1 1 9 7 1 1 9 8

magiias. n . l . 2 . c
Eo etiaiu t . 1. ed.
1 1 8 9
Poslmodtirn vcro idem i m p . rediens Capuain, ctim p. a. 1 9 0 0

i b i r . f. 1 ; hinc l . pergit in margtne erasit hit quae priut tcripla fuerant : dcmum F r a i i c i a m est rcversus.
b

F u i l a u l c n i prsedictus abbas teinporibus Romauortim poutificum Nycolai, A d r i a n i , atipie oclavi l o b a u n i s ;

a q u o e l i a m p r i v i l e g i u m de omnimoda hujus monasterii iibertaie recepit. iiujus lemporibus crat Mone-
caus monachus hujus monaslerii, pr;eposiius in ecclesia sancli Jacobi de T r c m i l i , quae erai cella liujits coe-
n o b i i , stib ctijus videlicet p r ^ p o s i i i nomine multae aptid nosejusdem loci carlae habenlur. Hic abbas
a p p r i t n e l i l l e r a t u s , tion uullos t r a c U l u s , etc. — veleris quam (cap. 55). Sequentia aulem folia duo ru*a tunt
ei manu iptius ni faltor Leonit minutioribut Ulterit contcriptu. de basilica s. prototuarlyris Stephatii 1 9 9 1

add. iK ? - d « e i l 4.
190 08

NOTiE.
( 4 4 5 ) P r i v i l . fundationis datum est Capuae 26 (450) Paderno lacu F u c m o a Septentrione
M a i . 875. adjacel.
( 4 4 4 ) Qitod o l i m fueral roonaslerium, i n castrum (451) prope lacum F u c i n u m , versus Occidentem.
e v a s i t , Vatlit regia d i c t u t n , hinc Varreja, Berreja, (452) Alba Fucentia.
i n saxea rupe collocalum, cujus dorsunt Saugrus (453) Carsoli.
flavius a l l u i t . ANG. (454) Jam d i r u l a ; episcopatus A q u i l a m translaiu»
( 4 4 5 ) Coroitalits in Pelignis. est.
( 4 4 6 ) E t pagus esl, et civilas, j a i n Teramo, ad (455) Pontccorvo.
T r o i t t i u u i n fiuvium, o l i m I n t e r a m i i a . (456) Cujuscapite d i t a v i t novam Sancti Germani
( 4 4 7 ) Ascoli, ad T r u e n l t i m fl. c i v i i a i e m , inde sic appcllaiaut, ut fert t r a d i l i o . A N G .
(457) Ex d i p l . L u d o w i c i , quod e Petri regeslo ed.
(448) supra c. 14 Adrestiua, portus lacus F u c i n \ .
G a l l . Acc. p . 4 1 . Coutirmalioncm Caroli Magui, sed
( 4 4 9 ) Quae i n t e r i i t . subpectam, ex eodero Reg. c d . T o s t i 1, 93.
 L E O M S MARSICANI ET P E T R I DIACOM 544
videlicet Hildebrandus dux lempore K a r o l i regis A ad opus videlicet et u u l i l a t e m monasterii b u j u s . De
anle cenlum c i r c i l e r annos interveniente Benjamin lerris 1 1 , 1
nicbilominus pracfatae 1 8 , 1
cellae nostne
luonacho i n hoc cenobio praecepto stto f t r m a v e r a t : quae sunt i n valie de Caudis idein praepositus in
modo vcro essent aliqui q u i quasi ex parte ipsius praesenlia principis Adelcbis super Rodelgrimo U M

i m p e r a l o r i s res ipsas se tenere astrucrent. Mox i m - quodam qui eas fraudulenter receperal proclamans,
perator rei ejusdem cognita v e r i l a l c e t praedicti A n - p r o l i n u s illas r c c o l l e g i t I m
; dala ab eodem p r i n -
geiarii precibus i n c l i n a t u s , scripsit, et imperiali cipe publica 1 9 9 8
jussione, ne quis esset deinceps q u i
aucloritale p r a c e p i t , u t nullus dcinceps ex eadem absqtie n o s i r i abbatis licentia aliquas terras n o s t r i
cella aliquid retinere vel auferre I m
, neqtie ex sua monaslerii aiiquomodo m l
reciperet : propterea
ncque ex alicujus alterius parte praesumcrel; sed videlicet 1 9 t T
, quia praedictus Rodeigrimus decepto
qtiieta et omnimodis libera i n p r i s t i n u m d o m i n i u m A m e l f r i d monacho nostro, nescio abbate, qtiasi s u b
cenobii nostri r c d i r e t , c u m (458) p o r l u scilicel suo, libello easdem terras rcceperat. I n praesentia quo->
e l foce de Gomano, e l c u n i omnibus omnino pcrli- qne L u d o w i c i 1 8 , 8
j u d i c i s p r o c l a m a v i t super Guan-
nentiis et finibus s u i s ; i d est ab A t r i a usque Goma- delmario 1 8 1 9
quodam iufantulo de utta c u r t e m o -
i i u m ; et usqtie i n fluvium q u i d i c i t u r P i o m b a ; et nasterii sanclae Sophie i n loco q u i d i c i t u r FaffoL.e
«jsque i n mare ; c u m ipso l i t l e r e ad p i s c a n d u m ; et ^ propo Benevenlum, quam idein infanliihts r e l i n e b a ! ;
cum gualdo dc Boleiauo : modia videlicel terre i n s i - ejusque i l l a m j u d i c i o recollegil. I l i s etiam diebus
niul undecim c i r c i l e r m i i i a . Insuper etiam praecepit Benedicttis et Sichardus germani fratres de Salerno
Celso cuidam praeposilo (459), et G r i m o a l d o 1907
(460) obtttlerunl i n hoc monaslerio omnem hereditatem
episcopo, u t s i m u l cum eodem Angelario mox v e u i - suam quam habebant apud Teanum i n tocoquidici-
r e n t , eumque ad honorem 1 1 0 8
et u l i l i t a l e m loci t u r Scatunianus e l Purpuranus, c u m omnihus cx
bujusex parte sua de his omnibus i n v e s t i r e n l ; inlegro pertincntiis ejus.
praecepto et sigillo suosuper hoc i i l i concesso ne 40. [ERCH. C . 58, 59.] Non t t 8 #
m u l t o post i g i t t i c
quis aliquando 1 , 0 8
isla aliquomodo rcmovere praesu- recepiis viribus Saraceni, Tarenlum obtinentes,
i n e r e t . Circa hosdiesPergolfuspraepositusnoster 1818
exinde Barim caeteraque conlinia acrius infe-
do Sancta Sophia proclamavit i n placito I l e r o i c i stare cccperunt. Interea Salernitani , Amal-
j u d i c i s Bcneveniani super qucndam L i o p r a n d u m de phitani, Neapolites e l Cajetani foedus c u m Sa-
c u r t e nostra » m
qua? esl i u loco q u i d i c i t u r Panta- racenis componentes, Romam navalibus d e p n c d a -
n u m , ad vicum de A t r i a n o : quam idem L i o p r a n d u s lionibus auguslabanl. Propter quod Karolus tunc
dtidum i n v a s e r a t ; e l oslensa ralione qualitcr q u i - imperalor Julitue scilicct filius a lohanne oclavo
dam Ursus tina ctim uxore sua Venera nomine {
' papa m u l i i s epistolis interpellalus , L a m b e r t u m d u -
obtulerateam cum omnibus suis 1 , 1 8
in ecclesia cem et f r a t r e m e j t i s Guidonem i i l i i n auxiiiuro de~
sancti Benedicli quae sita erat i n eodem loco (461), s l i n a v i l ( an 876 ) ; curo quibus idem aposlolicus
celiahnjus ltl8
cenobii,judicante praediciojudice l91
\ Neapolim Salernumque profectus est. Sed Guai-
recollegileam. Perhosetiam 1 8 1 8
dies Adelchis 1 8 1 8
ferius Salernilanus princeps i n omnihus papae o b -
princeps, rogalus 1 8 1 7
a Criscio praeposilo Sanclae teroperans, et fcedus Saracenorum d i r u p i t , e t ex
Sophiaeper praecepturn concessil huic monasterio eis pluriraos t r u c i d a v i t , Sergius vero d u x N e a p o -
lolam 1 , 1 8
stibstantiam Potonis cuiusdam nobilis, iitautts nolens se ab eis alienare, mox ab apostolico
c u m o m n i b i i s omuino 1 8 1 8
rebusac p e r l i n c n t i i s suis. excommuuicalus e s t ; ac non m u l l o post (an 877)
Idem quoquc praeposilus alio pra^ceplo (402) (an. vindice Deo a f r a l r e proprio Alhanasio episcopo
885. Mai.) adquisivit ab Aione principe cuncta quae captus alque caecatus, Romam transmissus e s i .
Potu gaslaldeus filius supradiclt 1 , 8 0
Polonis possi- [ E R C I , c. 4 4 . ] Idem vero Athanasius 1 8 8 1
dux in
dere videba^ur, i n p e r t i n e n l i i s Alifanis et Telesinis loco illius e f l e c l u s , pace c u m Saracenis firmata 9

VARIiE LECTIONES.
I9»C
attemptare ^ b . Grimaldo ed. h . et desunt 1 * . 2.
l t 0 T
q . uroquam ista r . 1 * . ed.
1 8 0 8 1 8 0 8

tllt
p. S. Sophiae 1»». Reliqnam eapilis parlem omitit 1*. add. 4 . o. rcbus subtantiae suae 8 8 1 1 l t J t

i n e. s. B. q . conslriicla est Beneventi ( p i x t a Benevenlum 2 . deestZ.) in praedicto loco Pantano c. i*».

ed. btijus — eam abscisa iK
l t l 8
Heroico 1»». ed. deest lt». » » • Radelchis i*.
1 8 1 8
p. B e n e - 1818 l t l T

ventanus, rog. H>. ed. totam — hujus abscisa i*. t . omnino s. ed.
, t l 8
deest ed. praedicti ecL W l i 1 1 , 8

de caeleris 5.
1 8 8 1
praefati S. Benedicti de Benevento q . l . *d.
l t M
R o t e l g r i n w 5. recepit i*.ed. b 1 8 8 8 1 , 1 8

deesti*.
i t t B
reciperet — receperat abscisa i*>. nisi ab inilio
1 8 8 8
defuerunt. f l d d . 4. Ludoici , t t T t M

l . 2. Ludovici 4 .
b
Gualdeinario 5. Capita 4 0 . 4 1 . 4 5 . 4 4 . 4 5 . in foliis duobus manu ut videtur
1 8 x 9 1 1 8 0

ipsius Leonis scripiu sunt, quce tamen el ipsa postea aliquot locis mutavit et ampliavit. v, f r a l e r ejus A . 1 9 8 1

l b
ed.
NOTiE.

(458) Cum— milia i n charta ilto non leguntur. (462) Quod ex o r i g . edidit Gatt. 1.1. I b i P o i o
A t r i i n A p i u t i o u l t . sita est, i n t e r Quvios Vioinba et consilio interficiendi Adelchis interfuisse e a m q u e o b
Vomano. causam re f a m i l i a r i privatus esse d i c i u i r . P r o s p u -
(459) S. T r i n i t a t i s de Casa aurea. rio habet Di Meo A n n . Neap. T . V . p . 10. Diploma*
(460) Pinnensi. g e n u i m i m v i d e r i s c r i b i l Bethmannus.
(461) Cf. s u p r a c . 1 0 , 1 9 .
 545 CHRONICON CASINENSE. -- L I B . I A U C T O R E L E O N E i 546

eos 1 1 , 1
j u x t a Neapolira c o l l o c a v i t , e t , tam Bene- A t r a n s p o r t a n ; sed, quoniam propter Saracenorum
ventum quam Capuam atque S a l e r n u m , Romam incursionein buc deferri sicul 1 , 8 8
optabal, m i n i m e
quoque necnon Spolelium 1 , 8 4
devastare eum eis potuit, cum 1 8 8 8
fuisset defunclus , i u monasterio
acriter c c e p i t ; multaque tunc temporis monasleria nostro quod 1 8 8 8
est l M
apud Teanum corpus i p -
et ecclesiae c n m v i l l i s et urbibus incensa ac desola- sius 1 8 8 8
delatum atque b u m a t u m est " 8 t
.
u ab t m
eis sunt. 45. Eo l t 8 T
t e m i o r e Pandenuifus 1 8 8 8
q u i d a m Ca-
4 1 , [ERCU. 46 47, ] His diebus Capuani expulso puae pra?erat ; q u i d u m i n papae fidelitate consiste-
L n n d u l f o canonice 1 8 8 8
i n episcopatnm e l e c t o , L a n - r e l , rogabat eum u t subderet domiuatui suo Caje-
denulfum quendam de suis nobilibus conjuga- t a m . Nam Cajetani tunc 1 X 8 8
temporis Romano t a u -
tum atque neopbitum sibi episcopum elegerunt, tum ponlilici serviebant. Quod dum 1 8 8 8
praediclus
multisque precibus praefalo i t 8 T
papac ccepcrunt i n - papa concessisset, ccepit idem Pandenulftis 1 8 8 8
ita
sistere ut ipsum , t 8 $
deberel eis in episcoptim con- acriler 1 8 8 1
Cajelanos incursare (un. 8 8 1 . ) , u t vei
secrare. Quaproplcr venerabilis abbas Bcrtharius
usque ad Molas illis egredi non d a r e t u r . Docibilis
et Leo episcopus Teanensis Rotnam p r o f c c t i , coepe-
quidam lunc illis i n ducem praeerat; q u i tantutn
r t i n l obsecrare s u m m u m p o n t i f i c e m , u t hac i n re
dedecus sibi suisque illatuin m i n i m e ferendum d u -
n u l l o inodo flecteretnr, unde gravis in populo Ca- R
cens , m i s i t Agropoiim(464); ct Saracenos i b i de-
puano r u i n a et multa sanguinis effusio fieri debe-
gentes asciscens " > , c o n d u x i l eos marino i t i n e r e
8

r e t . E t expressius inqnit abbas ; 0 vir apottolice

ad lacum Fundanum , i n locura u b i Sancta Auasta-
noverit, quia, ti hoc contenserit, maximum procul
sia vocalur ; et inde per fluvium usque 1 8 8 8
Fundis
*«• dubio iynem , et utque ad lc etiam i M
pertingen-
ascendentes, i b i quasi 1 8 8 8
de vagina gladius sca-
tem accendet " " . E t p r i m o quidem apostolicus l a n -
phis e g r e s s i , et cuncta i n c i r c n i t u depopulantes,
ti viri constantia territus est, postremo tamen
tandem Cajetam p e r v e m u n t , e l i n Formianis c o l i i -
praevaluit i n i q u i l a s , et praedictus neophitus esl i n .
bus ( 4 6 5 ) s u a castra c o m p o n u n t . His papa a u d i t i s ,
episcopum consecratus. H a c c i v i l i discordia Sara-
ilico pcenitentia d u c t u s , blandis ailoquiis et epislo-
ceni oporlunam " " occa sionom n a c l i i M
rursus
lis, nec non et 1 8 8 8
pollicitationiuus multis coepit
universa d i r i p i u n t , i t e r u m cuncla devastant, p r o -
convenire Cajetanos , quatinus et 1 8 8 8
sibi r e c o n c i -
pter q u o d l t u
praedictus t M
apostolicus bis Capuam
l i a r e n t u r , et a Saracenis sequestrarentur. Cujus
est venire coaclus. \idens igitur palam sibi c o u t i -
demum m o n i t i s Docibilis obsecuodans, r u p l o foe-
gisse quae noster i l l i abbas praedixerat, valde peni-
dere cum Saracenis belluin i n i i t . I n quo videlicet
t u i t ; ac dcmum babilo c o n s i l i o , L a n d u l f u m quem
1 8 8 7
bello p l u r i m i Cajetanorum e l cesi et capti s u u l .
supra expulsum retulimus , i n basilica " " beati ^
Rursus tamen Saraceni foedus a Docibile p o s t u -
P e l r i aposloli in " 8 T
Capua veleri " " (465) c p i -
lantes a c c i p i u n t , reddistisque captivis , j u x t a "*•
s c o p u m consecravit ( a n . 8 8 0 ) ; Landenulfum " "
Garilianum de F o r m i a n i s collibus ab eodem D o c i -
v e r o Capuae 1 8 8 8
novae praeesse c o n s t i t u i t (Ibid.
bile ad habilandum d i r e c t i suut 1 1 8 9
; ubi permit-
c. 4 8 ) ; cunctumque episcopatum inter utrumque
tente 1 8 7 8
Deo p r o i n n u m e r i s iniquitatibus nostris per
d i v i d i aeqtta lance mandavit.
quadraginta ferme annos degeutes , i n n u m e r a b i l i a
42. P e r 1 8 8 1
hos dies supradictus princeps Guaiferius
t i T 1
circumquaque mala gesserunt, m u l l u m q u e C h r i -
languores correplus, monachus faclus est (an. 880).
sticolarum sanguinem effuderunt. I n 1 8 7 1
quo v i d e i i -
rogaiis se ad hoc monasterium devotissime t t 8 t

VARLE LECTIONES.

eosque I . N . collocans tam i , ed.

1 8 , 1
Spoletum 4 . abeis add. 4 . b
L . qquu o d a m c . l . ed.
1 8 8 8 t m 1 8 8 8 b

use* L a n d t i t i o l f u m t . ed. p r a e f a t u m p a p a m d e c i p i u n l u l l . 2.
b l t 8 T
u t illisepiscopus sacr.i sacr.iretiir.Q.i .«d. b 1 , 8 8 b

t t n» profecto i . l . ed. add. 4 . b

accendts l . ed X M
o p o r t u n i t a l e m . n . l . ed.' 1 8 4 1
pacti 4. b
%
i M b 1 8 8 8

l M
deett ed. " * * idem l . ed. ecclesia l . 2 . b
quam i n C. v . Constantinus imperaior c o n -
i M b t t 8 T

slmxerat, l . vetere l . ed.

b i M
Landenulf 5. v . ecclesiae Capuauae p. i . 2
b i M
hochoc cap 1 8 , 8 b
f
1 8 , 11 1 , 1
r

iit merg. adtcr. 4*. m . deferri ; 8 . 1 * . ed. 1 8 8 1

d . non potuit 1 erf. " p. defunctus 1 « . .4 1 , 8 8 t m

M 8 4
e j u s 4 « . ed. del. a. detunt i . 2 . Circa hcec tempora defunclo ConstantiOnpol imperatore Ba-
e 1 8 8 8

s i l i o , Leo et Alexander filii ejus i n imperium subrogati sunt. Alter vero frater eorum nomiiie Siephanus
e j u s d e m urbis est patriacbatum adeptus ; ejecto Pholio , qui a Nycolao papa nuper fuerat anatbematrca-
t u s : p r o eo videlicet quod adhuc sti|>ertite episcopo ejusdein urbis I g n a t i o , sedeut illius ambitiosus invase-
r a i . add. i . tit fine c. 43. unde huc trantulit 1 ( ex Erch. c. 52.)
b
Post hoec P. q u i l u n c C. p. i u p. f. l t 8 T

c o n s i s t e n s . r o g a v i t e . l . ed. Pandenolfus l . cd. b

C , eo tempore l . *d.
1 8 8 8
Q. p. p. d . c. b t M b 1 8 8 8

4 * . ed. i . C. a. l . ed. "

1 , 8 1
a. p r i m o c. i . ed. b
f. a. u . F . i . ed.
8 t
q . d . v. g. supratcr. b 1 1 8 8 b t m

4e t w « deett l . deetted. b
" % q . bello C. p l . et l . vd.
1 8 8 8
c. n G a r i l i a n ab i . 2 .
8
anno b 1 , 8 8 b 1 , 8 8

b u j n s abbatis vicesimo add. l . p. D . p . i . i . n . add. inuumera i . ed. "

d 1 8 7 8
l u — manserunt 1 8 7 1 b T l

detmnt i . b

NOT£i.

( 463|) Quae et B e r e l a i s , araphitheatrum, arena, et Caietam , i n quibtis exstant etiamnum frequcnte9

colossus dicebalur, sita ubi nunc cst Sanlamaria casulae, seu tuguria d i r u t a , quae constanli t r a d i -
lftaggiore. tione a Saracenis tunc exstructa et habitata fuisse
( 4 6 4 ) A d . sioum Paestanum. a s s e r u n t u r , ct sane n i h i l prasterea referuot. Aixs.
( 4 6 5 ) Videiicet i n collibus iuter j F o r m i a , I t r u m
5i7 LEONIS MARSICANI E T P E T R I DIACONi 548
c e i loco frequentcr a diversis m a g n a t i b u s oppu- A ncdiclo a sancle memori;c regibus Carolo P i p i n o 1978

g n a t i , sed j u d i c i o Dei usque ad praefinilum « ab L o t b a r i o alqiie Ludowico , seu a ceteris quibris-« f 7 8

1 8 8 8

eo tempus i n v i c t i et expugnati monserunt. que fidelibus bactenus concessa noscuntur, a r i - 1 8 8 7

44. (an. 885 Sept. 4 . ) Pei idem lempus mona- nectimus; quandoquidem quae specialiter a s i n - 1 8 8 8

s i e r i u m beatipatris Benedicti ubi sacratissimum ejus gulis quibusqtie collaia sunt , incensis olerisque
corpus b u m a l u m est, a pracfatis 1978
Saracenis inva- eorum oblalionibus ignoramus.
sum , destruclum alque incensum e s t , e t 1 , 7 4
quae- Primum 1 8 8 8
ilaque 1 8 9 8
est monaslerium s a n c t i
quae i b i reperla sunt , universa d i r e p t a , pridie L i b c r a l o r i s quod silum esl i n cohiilatu Teatino s u -
Nonas S e p t c m b r i s , anno incarnalionis dominicae pra 1991
fiuvium Laentum ( 4 6 8 ) ad radicem m o n l i s
Octingentesimo octogesimo quarlo ( 4 6 6 ), i n d i c - qui d i c i l u r Maiella, cum 1 9 9 9
ccclesia sancli A n g c l i
tione secunda. Ncc m u l l o p o s t , undecimo videlicet quae est i n lalere Monlis p l a n i , cum inlegro e o d c m
C a l . N o v e m b r i s (Ocl. 22) 1 9 7 7
, monasterium majus monle , e l cum tastello sancli Angeli , cum u n i v e r -
quod deorsuin erat 1 , 7 8
, s i m i l i t e r occupaverunt sis periinenliis 1 8 9 8
s u i s , et curte quae d i c i l u r Casa-
1 1 7 8
, devastaverunt et incenderuut, multosque i n i - le P r a n d i , et ctirte de G a r i f u l i 1 I 9 V
, et castello s a n -
bi p e r i m e n t e s , i p s u m e t i a m s a n c t n m a c v e u c r a b i l e m c l i
P e t r i , et ctirte sancli J a n u a r i i , e l Valle p l a n a ,
abbalem B e r t h a r i u m j u x t a a l t a r i u m beali Marlirii B
e i L u c i a n o , cum o i n n i b u i oranino pertinentiis ac 1 9 9 8

gladio trncidaverunt. Cumque eandcm domini S a l - rcbits suis i n l r a hos videlicet , 9 9 8

fines. A b m i o
vatoris ecclesiam divcrsis i n iocis igne summisso lalere finis torrcns ubi d i c i l u r Cripta l a l r o n i s , q u i
exurere m o i i r e n t u r , Dci omnipolenlis 1 9 8 8
iniscri- est sub ipso raonticello noinine 1 9 9 7
Sarracenico, q u i
cordia i d perficexe n e q u i v e r u n l ; sicque ipsa 1 8 8 1
tan-
1 , 9 8
nunc vocalur Praelorium (469) ; et quoraodo
Cum de toto hoc monasterio Saracenorum flammis ascendil inde ad ipsura staphilum (470) de M a j e i l a ,
e r e p t a , i l l i monasterii spoliis o u u s t a t i , hctantes qui 1 9 9 9
d i v i d i t i u i c r c a u s a m sancli Benedieti et r e -
triumphantesque G a r i l i a n u m reversi sunt. Mona- galia; de alio latcre quomodo descendit inde 1 9 9 4

ehi vero quicquid supeilectilis, vel thesauri, seu et i n aquam Frassiningam < 8 0 i
, et sicul m i l t i t i n r i v u t U
h i u n i m i n u i n hujus monaslerii quoquomodo 1 , 9 1
sur- qui d i c i t u r B a c i n n i u m ; hinc vero ab ipsb fossato iu
ripere potuerant 1 9 8 8
assumentes , unacum -domno puteum de Capelano 1 8 0 1
; inde i n fossalum s a n c t i
Angelario tunc teraporis eorum praeposito , Teanum Jauuarii e l in Rosenlem l 8 0 8
. De 1 8 8 8
a I i o latere finis
habitaturl proficiscuutur ; eundemque Angelarium Bisara, inde i n viam quae vadit i n lacunam s u p r a
sibi constiluentes abbatera , i n . c e l l a , quaead beali sanclum 1 8 0 8
Donatum, binc i n F i c a r i u m , inde in

patris Benedicli honorem dudum ibi conslrucla fue- C f o s s a l u m d e s a n c t a L u c i a

» e t
P Aquam
a s c c n d i l e r

r a t , manere cosperunt, anno e l i n d k t i o n e supra frigidam in l i m i l c m 1 8 0 8

de Monte plauo, et s i c u t
scripta. Completis a Petronace abbale usque ad i s - vadit sub ipsis i i m i l i b u s in fossatura G a r i f u l i , et i t a
t u m , annis centum sexaginta et sex*. m i l t i t i n Alenlo. l n l e r quos ' 8 0 T
utique fines n u l l a m
omniuo sibi reservationem praedicli reges f e c e r u n t ,
*) Sepultus vero est supradictus sahctus raartyr
Christi Bertharius surstiiu j u x i a ecclcsiain sanctiBe- quia tota haec pertincnlia regalis f u i l , excepta e c c l e *
nedicti i n capitulo f r a l r u m add. 2. - sia sancti Vilalis cum pertinentia decetn dunta-
4 5 . Non 1 9 8 8
autem videri superfluum d e b e l 1 1 8 8
1 xat 1 8 0 8
raodiorum quae p c r l i n e t ad episcopalum 1 8 8
».
si hoc i n loco .memoratorium ( 4 6 7 ) quod praedicti Deinde ecclesia SancieMarie i n Bacinnio 1 8 1 0
cum
abbatis Bertharii sludiogestuin repperimus de rebus periinentia sua. Dehinc ecclesia Sancli Felicis i n
e l cellis bujus monasterii apud M a r c h i a m , i n Teate Pastoricio, cum finihus et perlinentiis suis 1 , 1 1
; qui
dumtaxat e l Penae c o n s l i t u l i s , quae beato patri Be- , 8 1 1
habet fines hos 1 8 1 8
: ab uno latere flumen Pi-

V A R I i E LECTIONES.
d . nostris princi|irincipibus (magnatibus 3 . ) requisiti et opupugnati ed. praediclum t . i n e x - 1 9 7 8

pugnati m . ed « praediclis 4">. ed.

m
f
« et q . i . r. s. u . d . add. 4.
7 8
Septembris 4. 197
e$t 3 . 1 9 7 7 1 9 7 8 1 9 T t

occupavere ed. ubi el in sequentibus eadem terminatio soepe recurrit » D . j u d i c i o id l * ed. ea i">. 9 8 0 1 1 , 1

ed. add. 4.
1989
poluerutit 4. hoc caput minutisvmis
1 , 8 8
litteris nutto margine, scripsit i . omisii
1 9 8 8 b

i: est i * cd.
1 9 8 8
Liidowico 4*>. 2 . c. religiosis v i r i s b. l .
1 9 8 8
quae — O r n i incod. 4 . iterum
1 9 8 7 b 1 , 8 8

scripta sunt in/ine operis cum variis leclionibus quce 4. lignavi.

t Pruno l . scilicel 1 « . ed. 4 , 1 8 8 9 b 1 9 9 0

esi deest 4 . juxsa t .

b
cum — Luciano et De — inde i n desunt l sed olim scripla fuisse
1 , 9 1 b 1 9 9 9
signa b

appictademonstrant. u . s. p. ed. c. inlegris s. p . 4 . 1 9 9 8

Garifoli 3. r . ac p. 4. d ^ j / l . 4. i m 1 9 9 8 , , 9 8 b

vocabulo i*>. ed. 4.

1 9 9 7
qui modo n o i n i n a l u r P. ed. desunt i . q . n o m . P. 4 .
1 9 9 8
q u i — s . B . desuns b 1 , 9 9

i . q . d . i . reg. e t c . s. B.ed.i.
b
deesti. FrassiniggamS. CapntanoS.
1800
Rosenlei .Rasen- 1 8 0 1 1 3 0 9 1 , 0 8 b

lem4. videp. 610. n. b\

1 8 0 8
deest 4. limites i . l i m i l e 4. quas videlieel f. i .
1800 1 8 0 8 b 1 8 0 7 b

deest l . b
episcopium i . 4. episcopuin ed.
1 8 8 0
u j c i n i o et S. Felicis i . Bacimnio c p . s. E c c l .
b 1 8 1 9 b

ed. earum l ^ .
1 8 1 1
o u i — i n L a v i i i u m desunt l .
1 8 1 8
deesi ed. 4. b 1 8 1 8

NOT;E.

i 466 ) A b indiclionis initio c o n p u l a t o . 1

t u s , i n recentioribus non r a r o Alentus. ANC. ntinc
( 4 6 7 ) Quod ex hoc loco et Reg. P e l r i ed. G a l t ' Lenta.
Hist. p. 78 , ubi plura de insignt S. ^Liberatoris ( 4 0 9 ) Nunc Pretora. ANG.
m o n . aflert. (470) 1. e. cippum termiuaiem ; v. editores A u n a -
( 468 ) l n anliquioribus labulis appellalur L a e n - l i u m A l . D i Mco in pr;cf. toiii*. 111.
 549 CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B . I A U C T O R E L E O N E . 550
scariac, ab 1 , 1 4
aliero L a v i n u m , ab
alio ripas de A finibus suis, id est a capile fossaium Me L a v i i e 1 , 1 8 1 8 4 8

T u r r i , cum ipsa curle u b i est ecclesia sancti , a pedc viam de ipso puieo, ab uno latere beu-
1 3 1 8 1 , 1 7
m t

Bertedicii; a b alio vero foniem de T r o i a . q u o - n a m , ab altero fluvium de A r g e i l i ; qtiam etiaiu prae-

1 3 1 8

modo descendit i n L a v i n u m . Ecclesia sancli V i l i dictus Maio bic o b t n l i l . Intra quos flnes est 1 9 4 9

stipra flumen L a v i n u m . Ecclesia sancti iielie in ecclcsia iu bonore Sancti M a u r i , et monasterittm

Sclangario, cnm pertinentia sua quae est v i g i n l i m i - sancti Reuali qtiod situm est iuter Antoniantim et
lium 1 1 1 9
m o d i o r u m . Curtis de Caramanico. Mona- Pizzum C o r v a r i m n cum omnibus p e r t i n e n l i i s suis.
steriuin sancli C o m i l i i *juxta r i v u m A r u l l u m 1 9 9 9
, Ecclesia sancti C a l i x l i snpra istiim L a c n t u m i n loco
cum m u l t i s possessionibus. Ecclesia 1 3 9 1
sancli F e l i - q u i d i c i l u r Vallis, cum i 8 V 3
lerra modiorum sex m i -
cis i n P u l v e r i o , cum medielale ipsius c u r t i s per fines l i u m sexaginla. Ecciesia sauctne Mariac supra faram
suos 1 S 9 t
, i d est ab uno capite m o n u m e n l t i m , ab a l - de Laenlo, cum 1 3 4 4
pertinenlia e l , m
linibus suis,
lero p r e d i c t a P i s c a r i a , ab altero terra sancli T b o - a capiic videlieet v i a , a pede L a c n l u i n , ab utroque
mae, ab altero Rosentem, qualiier 1 , 9 9
mitlit in iatere fossaltim. Ecclcsia sancti Savini i n T r e v a n i c o
Piscariam ; quse omnia Hyselgarda 1 9 9 4
coinilissa 1 8 4 8
; sancti Ciemenlis in Plombata. Ecclcsia sancli
o b l u l i t b e a i o Benedicto. Ecclcsia 1 3 9 9
sancti C a l i x t i ; Salvii ibidem. Qui videlicet Saivius ex Campania
s a n c l i Mammctis, cum tota ctirte de I l i a n o ; sancti B
ortus bujus monasterii e x l i t i t monacbus, et t e -
m T

M a r c i ; sancte Marie i n Ponliano, cum 1 3 9 9

lerrae ntiit prandiclam ecclesiam sancli Clcmentis i n obe-
m o d i i s sexcentis. Insula quae est inlra Pomarium ct dienlia 1 3 4 8
, u b i , cum defuuctus fuissel, mtilla ad 1 3 4 9

-castnim quod 1997

dicilur 1 3 , 8
Calcaria, cum 1 9 9 9 sepulchrum illitis m i r a b i l i a Deus cst operalus. Ec-
t e r r a modiorum c i r c i t e r 400. Ecclesia sancti E l e u - clesia sancle Marie i n fluvio Foro 1 3 8 8
(475), loco
I h e r i i et sancli Pauli in perlinenlia de Boclanico, q u i d i c i t u r Cannetum , cum 1 3 8 1
terra modiorum
ioco qui d i c i t u r R u p i , ' c u m terra sepiingeniorum q u a t t u o r m i l i u m sexaginla. In ipsa aqua ejusdem
ocloginta modiorum,* Ecclesia sancti Herasmi i n 1 8 8 9
F o r i molendina q u a t t u o r . Ecclesia 1 3 8 8
sancli
<~errctu plano, cum pertinenliis et finibus suis, ac P e l r i in Jolliano 1 3 a 4
, cum 1 3 8 8
mille quadringentis
molendinis omuibus qne intra ipsos 1 3 3 8
construcla modiis lerrae. Monasterium sancli Severini. Ecclesia
s u n t fines, c u m ecclesia sancti Salvaloris et sancti sancti 1 3 8 8
Menne in perlinentia de 1 3 , 7
R i p e ; sancti
MaTtini. Ecciesta sancli Benedicti et saticle Marie Andreae i u colle de Albe 1 3 8 8
; saucti P e t r i i n loco,
et sancti C o m i t i i e l sancti Silvestri i n loco qui d i c i - qui d i c i l u r A r i . Curlis quae vocalur Fenestre. Ec-
tur 1 8 3 1
O r n i cum omuibus finibtis ac perlinenliis clesia sancti Angeli anle civitalem Ortonam, ciun
earum. llanc 1 3 3 1
ecclesiam sancti Silvestri con- , 1 3
» 9
tnodiis lerrae octingentis. Castellum de Uugo
strux-il q u i d a m Rainerius, et o b l u i i t eam beato Be- 1
cum tota pertincntia sua, et i n l r a ipsam pertinen-
n e d i c t o cum omnibus pertinentiis suis, inlra hos t i a m , Grosse, et medietas de civilate Tazze, cum
fines : ab unolatere 1 3 3 3
, ipsa benna ( 4 7 1 ) ; ab a l * tola pertinenlia de Rapini et 1 8 6 0
Comino. Ecclesia
l e r o , Seplem viae; ab altero, alia benna, qtiae se s i - sanctae C r u c i s i n perlinentia de 1 3 0 1
Roma,cum milie
m u l conjungunt. Fara Maionis, et fara que d i c i i u r quiugentis lerrae moiliis, et medietate ipsius castri
Biana 1 3 8 4
cum finibus et pertinentiis earum 1 8 3 8
de Casale 1 3 8 8
citm perlinentirs suis. Monasterium
(472). Hic 1 3 3 8
Maio fuitconsanguineus Poterici prae- 1 3 8 8
sancli Pancratii cum tota p e r l i n e n l i a sua. C a -
p o s i t i sancti Liberatoris suh praedicto abbale, et slellum de Prata, et Gessi i m
, et Civitella, et valhs
o b t u l i l i n hoc monasterio eandem f a r a m ; quae c o n - sancli M a r i i n i , cum omnibus pertinentiis eorom.
t i n e n s est i n s i m u l quinque m i l i u m octingentorum Ecclesia sancti Petri i n civilate Teatina veleri l , 8 i
,
m o d i o r u m lerrae. C u r l i s 1 3 3 7
sancti Calixti c u m o m - et ibidcm j u x l a ecclesia sanctiPauIi. Ecclcsia sanclac
n i b u s suis. Ecclesia sancli Petri i n l o c o q u i d i c i l u r Tcclae inlra eamdem civilatem novam, cum ipsa
Maliianellum i m
, cum omnibus pertinentiis ac 1 3 8 9
porta quae respicit ad orientem, quae hactenus
V A R L E LECTIONES.
de ed» 4.
i , 1 %
de altero r . ed. 4 . ibi 2 . 1 8 1 8
e. ipsins c u r t i s per fines suos. sancti Calrxti ete. 4 . 1 3 1 8 1 3 1 7

I 8 1 t
d e allero v. ed. tnilia i . ed. A r t i l u m 2. ecclesiam ed.
1 3 1 9
suas. S. C a l i l l i i b .
b 1 3 9 0 1 3 9 1 1 3 9 1

1 9 , 8
q u o m o d o ed. Yselg. ed. ecclesiam ed. i m
c. l . m . s. desunt. !*>. 4. qui i . voca-
1 8 9 8 1 3 9 8 1 3 1 7 b 1 3 9 8

tur 4. c. t . m . c. q. detunt i . 4.
1 3 , 9
ipsas i . i . f. c. s. i . ed. 4. d . iu 0 . ed. b
Hanc — 1 8 3 0 b b 1 8 3 1 1 8 3 9

c o n j u n g u t t l desunt l . 1. linis i . ed. uiana l . b

5uis l . 1 3 8 8
Hic — ierraed*?iMn( i . Curte 1 3 3 4 b , a 8 9 b 1 8 8 8 b 1 3 8 7

(corr. Curtis) l . Curte ed. Malianelitim 5. b

et i . id e s t — obtulit desunt i .
1 3 3 8
della viie 1 3 3 9 b 1 3 4 0 b 1 8 4 1

ed. * quas i .
l t l 9
c. t . m . 6060 desunt l . b
ctim — Ecclesia desunt l .
1 3 M
» p. sua, a ed. b i m b 1 8 i

1 9 4 8
T . S. Salvii et S. Cicmenlis in Plombata. S. Marie l . T r . c l ed. natus ed. obedicntiam b I U 1 1 8 4 8

ed. m . m i r . D. ad s. i . c. o. ed.
t M
Fauro l . ctim — ecclesia desunt l . a. de eodt m 1 3 8 8 b 1 3 8 1 b 1 3 8 1

Foro ed. Ecclesiam ed. JoIlianui 2.

1 3 8 3
c . m . q . t n . t . desunt i . S. l . sanctae ed.
i m b 8 b 1 3 8 8 b , 8 § T

1U9
deesi 4 . Alde l . Alve ed.1 3 8 f
c. m . I . o. desunt l . b
c i de cominii I . de ipsa R. i . ed.
1 3 8 9 b 1 3 6 9 b 1 3 8 1 b

9 , 8 1
Casule i . M. s. P. c. t . p. s. desunt 4.
b 1 8 8 3
retiqua hujus cap. desunt 1, ut et pars sequentis] i m

quam tamen et signo et primo sententias verbo positis quwrere jubemur. ut excidisse folium vct cartulam appa-
reai. vetere ed.4 8 8 1

NOTiE.
( 4 7 1 ) 1. e. piscina. (473) A monte Majella dcfluit.
( 4 7 2 ) Vide cap. 54, supra.
 551 L E O M S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONI Kfe

porta monacisca ftiii

vulgo t o c a t u r . Ecclesia gancli A ANGELARIUS t 9 t 0
abbasabeato Benedictovicesimus»
T h e o d e r i , etecclesia sancti Salvatoris i n t r a c i v i t a - sedit annis 6. Ric u t 1 9 9 1
supra j a m diximus (c. 4 4 ) ,
tem A t e r n u m (474), cum medietate de ipso p o r t u , de praeposilura htijus menaslerii aptid Teanum abbas
quem supradicta Ilyselgarda 1 , 8 7
comilissa obtulit eflectus, p o s l * 1 9 9
blennium (an. 886) (477) caepit
beato 1 8 8 8
Benedicto. pauiatim restaurare monasterium d o m i n i S a l v a t o r i s ,
I n comitatu vero Pennense est 1 , 6 9
ecclesia sancli quod a Saraceui* incensum superitts d i x i m s s , M J
.
F e l i c i t i n Stabulo; campus de G a l e ; monasicriuin Fuit 1 9 9 4
autem lemporibus Aionis 1 9 9 9
principis Be-
sancti Benedicti i n L a u r i a n o , et sauctae Scholasticae nevenlani, et Stephani q u i n l i papae, et successoris
j u x t a fluviura qui d i c i t u r Tabe (475) cum integra ejus F o r m o s i . Qitem (478) v i d e i i c e t F o r r a o s u m , Ste-
curte de Moscufo 1 8 7 0
, et c n r t e de G e m b e r u t i ; et phantts papa q u i ei successerat de sepulcro suo e x -
ecclesia sancti Angeli i n G a l b a n i c o 187 f
, cum integra t r a h i abicique m a n d a v i t ; cunctasqne ipsius o r d i n a -
ipsa c u r l e , e l cum medietate de castro L a u r e l o , ab ttones i r r i t a s e s s e s t a l u i t , p r o (479) eo scilicet q n o d
ipsa videlicet pila quae i n ejusdem castelli medio sita cum Ostiensis episcopus esset, contra canonum
est, quomodo descendit in fossatum 1 , 7 8
de Rosiccle sanctorum 1 9 9 9
decreta apostolicam sedem u s u r p a -
l l 7
\ cum ecclesia quae i b i construcla est i n honore verat , 8 t T
.
sancti Feiicis, et usque t r i v i u m quod est stiper S a n - B 4 6 . Sub 1 8 8 i
hoc abbate oblata est i n hoc m o n a -
c t u m Felicem, et sicut p e r g i t per ipsam valtera in slerio terra illa quae nuncupatur Brezze 1 9 , 9
prope
fossatum de Doreuiano, et s i c u l ipstim fossatum de- Capuam, qtiod est p r a t u m magnum et silva, a q u o -
scendit i n flumen Tabe, et qualiter per ipsum fln- d a m Castuio, ejusdem l o c i babitatore. H e r m e f r i d * * i 9

m e n ascendil tisque ad Paternum, u b i est ecciesia quoque civis Asculanus v i r dives, subdiacontis o f i i -
i n honore sanctae Mariae, et sicut recte ascendit i n c i o , o b t i i I i l se ipsumper capillos c a p i t i s s u i praeposito
ipso fonte de L a u r e t o , et sic veuit ad praedictam nostro t l 9 1
n o m i n e Wamelfrid 1 9 , 9
, cumomnibus o m -
p i l a m : i n l r a quos tines n u l l i omttino a l i q u i d p e r t i - n i n o mobilibus et i m m o b i l i b u s ^ u i s de parlibus i l l i s .
n e t , nisi l a n t u m monasterio Casincnsi. I n CoIIe alto Quidara etiam lugius nomine de Benevento e x p e d i -
sex petiae de terra 1 , 7 4
permaximae. Medietas villae tionera R o m e facturus, o b t u l i t huic sancto; ceno-
de Laverano. Medietas de Podio (476) Pollecanh*. bio de 1 , 9 8
rebus suis curtes tres, unam in 1 9 9 4
loco
Curtis 1 , 7 1
de Colle alto. T e r t i a pars de castello 1 8 7 8
qui dicitur T u r r i , aliam i n 1 , 9 9
loco q u i d i c i t u r Mu>-
Ccse. Medielas castri de colle Maio. Ecclesia sancti rece, aliam vero i t i loco q u i 1 9 9 9
vocatur Matticiv
M a r t i n i i n Genestrula c u m tota c u r t e . Ecclesia in cum imiversis flnibus ac pertinentiis i l l a r u m . Sed
Salaiano 1 , 7 7
c u m mille septingentis modiis terrae. et 1 1 9 7
W a l a m i r q u i d a m ejusdem c i v i t a t i s iitdigena se
Quarta pars de civitate Quana. Medietas c u r t i s de (
ipsum i n hoc loco ad monachatum tradens, o b t u l i t i u
V i c u l o . Curtis de Carpeuelo, cura montams c t p i a - ecclesia sancti Benedicti Benevenlo quae t 8 9 i
uicitur l i i 9 f

n i t i i s magnis. I n pertinentia de Civitella 1 , 7 t

, tria A d xenodochium, cella hujus cenobii, c u r t e m u n a n i
m i l i a m o d i o r u m lerrae. Monaslerium sancti Petri i n magnam i n flnibus de A r i a n o (480), loco q u i d i c i t u r
Castroniano, c u m ecclesia sanctae Ceciliae et c u m T r i c i u m , c u m omnibus ex integro p e r t i n e n l i i s 9 4 9 9 7

omnibus p e r t i n e m i i s s u i s ; et p l u r i m a alia quae hie c u r t i s ipsius. Eodem 1 4 9 1

tempore Athanasios < 4 i
*
scribere supersediraus. Quae videlicet orania usque Neapolitanus episcopus manifestavit se monasterto
ad i d tempus abbates hujus locisive a d j u s p r o p r i u m b u i c de obedentia nostra i n Casa Genliana, u t n u l -
r e t i n e b a n t , sive ad 1 , 7 9
censum aliis libellario n o - lain i b i potestatem neque ipse neque successore»
m i n e n o n n u l l i s concesserant. sui u l t e r i u s 1 4 0 9
habeant, vel l i c e n t i a m i n ea a l i -

VARIJE LECTIONES.

* monastica 4 .
| M
Vselgarda ed. sancto ed. add. 4 .
I , , T
Moscuffe 2 , Galvanieo f .
1 , 9 8 1 , 9 9 1 , 7 9 1 , 7 1

t w
fossalo ed.
t
Rosiale 5. Rosicle 4 . I i f t
terre ed. Cnrte ed. cartello Cesa ed. SAUUO
1 , u 1 9 7 9 1 9 T T

5. Civilate 5
1 , T i
s. Hb. n . ad c. nonnullis conc. ed.
# 1 , 7 9
hinc 1. pergit. ut — effectus detunt 1 . , m 1 9 , 1

f S t t
p. b . add. i . Hinci.pergcbat : Sed occulto Dei j u d i c i o monasterium quo in Teano fratrcs d e g e r e
b , , M

coeperant non multo^ost igne exustum est; u b i videlicet qnibus deletis sequenlia ad cap. 48. amandavit. cetera
de hoc abbatein marg. non uno tempore addidit. F t i i t etc. add. i , sed in fine hujus abbatis. t. su- 1 , 8 4 b
1 9 9 9

p r a d i c t i Stephatii pa|»ae, et l . c. sanctorum can. l . c. sacrorum can. ed. b , m

invaserat l . ed. c o j u s b 1 9 8 7 b

Tideiicet corpus dum buc illticque crebrius j a c l a r e t u r , etiam sanguis dc eo fluxit. — Ragcmprandus add. i*.
1 9 , 8
Sub. — monaste abscisa i . Totum fere caput omisit V Brizze l . (?) Preze 4.
b
liermefnto. 1 9 8 9 b 1 , 9 0

4 1 9 1
suo 4 . W a l m e l f r i d 2 . Gualnielfrit 5. Guamelfrid 4 .
1 8 9 9
c. res suas, i d e s l c u r l e m , u . 1 . ed. de 1 8 9 8 b
1 , 9 4

l . ed.
b
de l . ed. a. vero in 4 .
1 9 , 8 b
q . v . add. 4 . e l — Gaitrudae desunt I . v. supra p. 6 1 2 . n. u
1 8 9 8 1 9 9 7

9 9 9 t
u b i ed. deest 4. r. t . c.
1999 ed. p . Uuic — periinenlibus. Eodein — r e d i r e t . ed.
inverso ordine. Analhasius 3. add. 4 .
1 4 0 9 1 4 0 8

NOTiE.
(474) Pescara. cessit.
(475) Tavo, Salinum i n f l t t i t . (479) Hoc de suo noster i n s e m i t , m i n u s recte; c u u t
(476) Podium est collis, i t a l . poggio, G a l l . puy. Porltiensis episcopus ftterit.
(477) Ex E r c h . c. 6 1 . (480) Non n i u l l u m d i s t a l a Benevcnto, v e r s u r
<478) E C h r o n . S. Bencd. SS. I I I , p . 2 0 1 . Sed Onentem.
ante Formosi pontiflcatum Ragempraudus ei suc-
 553 CHRONICON CASINENSE. — L I B . I AUCTORE LEONE. 554
q u e m o r d i n a n d l , vel conditioncm ponendi; sed sicut A et equis quinqtie solummodo recoHectis : ipse 1 8 1 8

a n t i q u i t u s nobis p e r t i n u i t , ita deinceps io nostram solus sicut idem de se r c f e r t cum magistro suo pe-
1 4 8 8
ex integro potestatem et ordinationem rediret. des remansit, sicque c i v i t a t e m i n t r a v i l . Post haec
H u i c abbati Adeimarius quidam Captianus veitdidit cum Atentilfus 1 8 8 8
gastaldatum adeptus omnia que
i n t e g r a m c u r t e m suam i t i loco Anglena prope ec- j u r i s nostri monasterii i n u t t
t e r r a Capuana erant
clesiaro Sancti V i n c e n t t i nobis p e r t i n e n t e m , ctim f r a l r i b u s abstulisset (an. 8 8 7 , Jan.), praelatus l l e r -
campis et silvis ct pratis c t terris omnibus ad ipsam chempertus 1 8 , 8
Romatn hac dc re ad u t T
Stepha-
c u r t e m p e r t i n c m i b u s . Per i d c m tempus L a u r e n t i u s n u m papam transmissus e s t ; a quo videlicet et apo-
diaconus et monachus noster, praepositus monaste- slolicatn bencdictionem f r a l r i b u s d e l u l i t , et p r i v i l e -
r i i sanclae Mariae de Cingla , 4 8 t
, fecit concambium gium u t t
coenobio o b t i u u i t , e l praediclo U 8 t
Ale-
cum quodam Landoario Capuano de quibusdam nulfo commonilorias titleras ut universa quae abs-
terris i n Calvo (481) e l Calinulo, c u m licentia s c i - ttilerat U 8
° p r o t i n u s redderet, nisi excommunica-
licet 1 4 8 8
et consensu praefali abbatis Angelarii u o
* tionis vellet subire sententiam a t t u i i t . Quas i l i e
et Radelchisae 1 4 0 7
abbatissae. Idem quoque fecit et sttscipicns p a r u i l 1 8 8 t
, et omnia quae nobis abslulerat
Johannes sacerdos e l monachus, ac praepositus prae- ex integro restitui jussit. I l i c e l i a m Atenulfus eidcm
f a t i monaslerii Cinglensis , 4 t i
de quibusdam aliis & pape Stephano j a m dudtim * suggesserat u t si ei
t e r r t s eidem L a n d o a r i o , per licentiam nichilominus contra Saracenos G a r i l i a n i 1 8 , 8
degentes ferret a u -
et consensum abbatis 1 4 t f
ejusdem, et abbalissas x i l i u m , ipse et Cajetanos U 8 8
omnes quos nupcr
Gaitrudae. ceperat redderet, et fidelitatem 1 4 8 4
ei firmissimam
De/uncto u , t
interea Teanensi episcopo, praeoi- faceret; sed U 8 t
quia papa n e q u i v i t implere q u o d
eins abbas i n eadem c i v i t a t e a clero et populo ele- ille petiverat l 4 8 t
, neque ipse quoque fecit quod p a -
etos et ordinaius e s t ; u b i e t i a m et defunctus est et pae m a n d a v e r a l . Theophilactus e t i a m 1 U T
stratigo
sepullus, die U l t
N o n a r u m Decembrium (482). hisdem * , t t
diebus a B a r i Teanum cum exercitu ve-
RAGEMPRAKDUS p r i m o e t vicesimo ) o c o i n p r a e f a ( o m, niens, eosdem Saracenos nisus est a g g r e d i : sed n i l
Teanensi monasterio abbas electus (an.889), sedit praestimens ad p r o p r i a repedavit.
annis 9 , mensibus u u
10. Qui videlicel u u
Johan- * Per Maionem abbatem sancti V i n c e n t i i add. 2«
n e m papam n o n u m , u l sibi more praedecessorum Hic U 8 t
abbas concessit Ageltrudae augustae quae
suoruin p r i v i l e g i u m faceret p e t i i t et acccpit (an. f u i t m a l e r L a m b e r t i regis, libellario more diebus

889. Mart.) (483). tantum vilae ipsius duas cellas bujus monasterii c u m

4 7 . Hoc , 4 1 t
(484) praesidente Adelgarius quidam Q omnibus rebus suis i n finibus Lombardiae; u n a m i n
n o b i l i s de u u
Teauo o b l u l i t beato Benedicto loco q u i d i c i t u r L a u d e (485), et alteram i n Persicela U 1 T

cum oblationibus Herchemperlum filium s u u m , do- ( 4 8 6 ) : unde per singulos annos mittebat i l l i eadem

cilis ulique 1 % , t
tngenii p u c r u m . [Erch. 6 1 , 69, 6 5 , augusta census gratia tres l i b r a s argenti. Fccit

6 6 . ] Quo tempore Grecis ac U l t

Neapolitanis Ca- cliam l i b e l l u m Gotfrido cuidam Marsicano de ec-
clcsia u 8 t
Sancti G r e g o r i i i n Serviliano 8 8 8 1
cum
p u a m obsidentibus (an. 886), idem Herchempertus
servis et ancillis et omnibus pertinentiis 1 8 8 8
ejus i n
c n m a l i i s septem fratribus a Teano Capuam ten-
eodem c o m i t a t u M a r s o r u m ; p r o quo annoaliter r e -
dens, j u x t a Anglenam u t t
omnes a Grecis exequi-
cipiebat censum t r i t i c i modios U 8 t
15 totidemqtte
tati p a r i t e r 1 8 8 1
alque expoliati s u n t , et eorum U 9 t

de v i n o , et pisces centum i n mense O c t o b r i . Per

f a m u l i c a p l i ; e l famulis quidem argento redemptis,

V A R I J E LECTIONES.
* noslra e. i . potestate et ordinatione ed.
1 4 t
» Cingula 5. s. et desunt ed. Radel- 1 4 0 u t t 1 8 8 7

gisae 3. m . de Cingla ed t v o t
c. ejusd. a. A n g e l a r i i et ed. Predictos autem abbas non u o t 1 8 1 0

itiultopost defuncto T . e. i b i d e m episcopus factus est. u b i l . P. a. a. n . m . d . his diebus b

ep. ecclesiae Teanensis, i n eadem ed. s. Nonis Decembris i . ed. I . abbas el. i n codem m . U l t b U L T

T . i . ed. m . 10. add. i . U 1 8

Q. tamen I . 1 . Q. v . abbas I . ed. Sub his diebus A . elc. usqu*
b u u u , t

ad fincm cap. add. l . omisil i \ de T . deest i . 2 . B . apud Teanum c. l . ed.

b
add. 4 . u u b 1 8 1 7 b U l t

u
curo i .
, t
deest 4 . b
e. et exp. p. s. i . ed.
1 8 8 0
et f. e. c. l . ed. et q . e. rec. i . 2 .
1 8 1 1 b 1 8 8 8 b 1 8 8 8 b 1 8 8 4

Atenolfus i . 2. m . erant i n t . C. l . ed. »*•• ab Angelario abbate add. i .

b u t t
ad venerabilem p . b b 1 8 8 7

S. t . e t ap. i . ed. p. sancto c. i . ed. b

et supradicto gastaldeo c . i . 2 .
1 8 8 8
stulerat p . r . n . t. b b u t 0

abscisa i . p a r u i t — j u s s i t abscisa i .
b
« " « G a r i i i a n o residentes i . ed.
1 8 , 1
Gaiet. ed. e l ei f. b b 1 8 , 8 1 4 8 4

4 h . ed. sed — mandaverat abscisa i .

I 4 M
pelierat ed. quoque i . ed hisdem — repeda- b 1 8 , 8 1 8 , 7 b u , s

v i t abscisa i . hcec in marg. addit l . et post remansit p. 6 1 5 . 1 . 8. cottocat.

b 1 8 , 9
de Sancto Gregorio b U 8 t

l . ed.
b
reiiqua abscisa sunt i . sed tot verba ibi scripia fuisse non possunl.
1881
o. o m n i n o rebus ac p.b 1 8 8 8

ed. modia 15 et 15 modia de 2 .

1 8 4 8

NOTJE.

(48|)Calvi. d u m praeposilus esset, oblatus esse v i d e l t i r , haec

( 4 8 2 ) Non. Dec. ob. Angelarius sacerdos et abbas nosler p r i m o s c r i p s i t . Sed cutn incendium quoque
nujus loci. Cod. Cas. 4 7 . monasterii sub Angelario relulisset, hoc corriaens
( 4 8 5 ) E x s u t i n Rea;. P e t r i Diac. n . 5. Scrhtum H e r c b e m p e r t u m siinul loco suo m o v i t . 7

per manum Leonis scrtniarii s. R. e. in mense Martii (485) Lodi.

indict. I I . ANG. (486) V . cap. 54. e t I V , 1 8 .
( 4 8 4 ) I m o Berthario. E t sttb Angelario abbate, c u i

PATBOL. CLXXIIL 18
 553 L E O N I S MARSICANl E T P E T R I DIACOSI 556
hos dies Sichelfrid q u i d nt Capuanus (487) r e d d i d i l A principum de portu Trajeclensi t et Vulturnensi: nec-
h u i c monaslerio i n c l i t a m (488) c u r t e m de Patena- non et de piscaria Lesinensi. H(ec f i n q u i l , omnia ego
ria U 4 4
, quain avus ipsius u v 8
a Bassacio abbate per legi, et tit aliit carli$ * lk §
renovavi ex jus$ione\ejusdsm
convenientiae scriptum rcceperat. abbati$ Angelarii. De supradiclo itaque inceudio
4 8 . Jam 1 4 4 6
septimus abbalis hujus annorum c i r - Teanensis m o n a s t e r i i , q u i d q u i d a f r a l r i b u s de t h e -
culus volvebatur (an. 896), c u m incomprehensibili sauro ecclesiae p o t u i l quomodolibet e r i p i , i n episco-
Dei j u d i c i o monaslerium quo i n Teano fralres d e - pio ejusdem c i v i t a t i s reposilum est. Unde 1 4 8 8
post-
gere coeperant, ab igne c r e m a t u m est U 4 7
; . u b i etiam modura uon parva ejusdem tbesauri pars f e r t u r i u
et regula quam beatus Benediclus m a n u sua s c r i p - ipsa ecclesia remansisse. O b i i t 1 4 4 7
aulem s u p r a d i -
serat u v
\ nec non et sacci i n quibus U V 9
eidera p a - ctus abbas 8 Idus Novembris.
i r i sanctissimo coelilus escae delalse s u n l : insupcr 49. Circa 1 4 6 8
(490) haec leinpora (an. 8 3 9 , N o v . 6.)
et p l u r i m a 1 4 9 8
coenobii m u n i m i n a alque praecepla, Symbaticius 1 4 8
' patricius veniens a C o n s l a n l i n o p o l i
a s i n g u l i s i m p e r a l o r i b u s , ducibus 1 4 , 1
, atque p r i n - obsedil U 7
° Beneventum per tres U T I
c i r c i t e r raenscss
cipibus cidem monaslerio collala, pariter 1 4 8 9
in- cepitque i l l a m 15 K a l . Noverabris ( O c u 18), an-
ceusa s u n l . I n t e r quae*etiam praecepta 1 4 8 9
de Casa no D o m i n i 8 9 1 . Completis U 7 9
a Zoltone p r i i n o d u c e
C.enliana simul sunt ab igne consumpta (489). N a m - B Beneventi trecenlis et t r i g i n t a a n n i s ; per cujus
que lemporibus Johannis abbalis, q u i l e r t i u s 1 4 8 4
ab videlicet temporis spatium Langobardorom laiu
isto fuit, c u m die quadam a n l e eundem venerabi- duces quara principes eandem civitatem l e n u e r a n t .
lcm patrem 1 V 8 8
o r t u m fuisset i n t e r fratres collo- Hic U 7 8
Symbaticius c u m esset imperialis p r o t o s p a -
q u i n m , a qnibus p r i n c i p i b u s pnedicta Casa G e n - iharius et s l r a l i g o Macedoniae 1 4 7 4
, Traciae, C e p b a -
liana huic monasterio concessa fuisset, quidara loniae atque Langobardiae, e n l i l m a fecit (an. 892»
Maio presbyter alque grammaticus, horao senex et Jun.) praedicto abbali de monasterio sanctae Sopb ae
verax U 8 6
, hoc exinde se nosse certo c e r l i u s affir- de Benevento, et sancte Marie de Cingla, et s a n c t e
niabat. Aiebal namqne U 8 7
: Sicut recoto, i n q u i t , me Marie de P l u m b a r i o l a U 7 B
, t e r r i b i l i t e r ex p a r l e i n i -
lcgiste in tribus prceceptis donalionum quce fuerunt peratorum praecipiens, ne quis esset qui i n eausis ac
in scrinio domni Augelarii abbatis : in primis Gisut- possessionibus p r e d i c t o r u m cenobiorum Casinensi
fus dux concessit 1488
in monasterio sancli Benedicti cenobio p e r l i u c n t i u m 1 4 7 8
aliquam aliquomodo mo-
territorium Genliana*; postea vero Aricliis princeps lesliara seu v i o l c n t i a m i u f c r r e presumeret. Q u o d s i
concessit us
* in hoc eodem monasterio parte$ majo- aliquis i n eis delinqueret, i r a m i m p e r a t o r i a m pro
res ibidem in Gentiana. tterumque Grimoaldu$ 1 4 8 8
certo se e x p e r l u r u m s c i r e l . Post hunc 1 4 7 7
Symba-
filius ejus U 6 1
concessit sancto Bejiediclo omnia dom- C t i c i u m , dominatus esl Beneventi Georgius p a t r i c i u s
uicalia sua 1469
cum servis et ancilli$, in eodem loco (an. 892) (491). Qui cuin anuis tribus e l novera
Casa? Gentiunce; et cellam sancii Agapiti, et multa mensibus eam 1 4 7 8
lenuissel ( 4 9 2 ) , veniens G u i t l o
m a
alia quce nunc non recordor. Simul etiam in ei$- U 7 9
dux 1 4 8 8
et marcbio, e x p u l i t inde Grecos (AII.
dem prajceptis conlinebatur donatio eorundem 1 4 6 4
8 95, Aug.) 9 et p r x f u i t i b i annis ferme u a i
duobus;

V A R L E LECTIONES.
I U V
c. i n loco Patenara 2. a. ejns a B . a. p. scr. c. retineoat ed. 1VVB
ita correxi. Nam 1488

4. Hujus (autem add. ed.) abbaiis sepiimo auno, i n d . 14. ( i . q . deest 5.) m . quo i n T . f. d . c.
occulto Dei j n d i c i o ab i . l . ed. Ilujus — insuper e l add. l . cf. p. 612. n. m . b
est c u m b # 1 4 % r

omnibus o p i b u s s u i s ; ubi l . 2 . conscripscrat l . ed. b

q . jussu Dci coelitus eidem p . Bettedicio
m 8 b U V 9

e. d . s. l . ed. b
p l u r i m a elc. usque ad finem cap. ab Angelario
1 4 8 8
abb. huc transtulit l . p . bujns c. m . b

p l u r i m a quoque p r . donalioHum a s. I . ed. add. l . add. 4. p . quae de C. G. facta f u e r a n t ,

U t t l b U 8 9 U 8 3

pariter sunt 1. ed. q . posimodum quarlus ab hoc Angeiario f. I. q . t . ab hoc Ragemprando f. \K

u 8 4

ed. v. abbalem c x o r t u m 1. ed.

1 4 8 8
veracissimus 1. ed. n . praefalo dbmno a b b a t i : S i c u l legi i n -
1 4 5 8 1 V 8 7

q t i i l i n l . p. d . quae hic f. 1. ed. c. donmo Pelronaci abbali i n 1. 2. 1 8 8 8

p . s i m i l i t e r c. T h e o d e m a r i o U 8 9

abbali p . l . 2. G r i m o a I d i.ed. e . per p r a e c e p i i i i n d o n a t i o n i s c . i . e d .

1 V 8 0 l V 6 1
add.i . plurimaa.q. 1 4 8 9 b 1 4 6 8

moilo n . r . S i m i l i t e r e . l . ed. d . ipsorum p. de p. T r a j e c t i , e t d e p o r l u V . s e d e t d e p. L.i.ed.

1 8 6 4
mem- 1 V 8 8

branis 1. 2. m . cgo r . e x i . domni A u g . abbatis I . cd. L b i eodcm lempore pracfatus abbas A n g c l a r i o s 1 4 0 8

cpiscopus o n l i n a t u s , i n eadem quoque civitate non longe posi defiiuclusest atque sepultus, Nonis D e c e m -
bris ; qua videlicet occasione n . p. e. t. p. i n e. Teanensi remansit. I l i c ahhas c t c . ex cap. 4 7 . O b i i l a / s . a .
o. I d . Nov. 1 . Unde p. u . p. e. t . p. in ecclesia ipsa remansit i . ed. 0 . a. s. a. o. I d . N . post cap. 5 0 . b U 6 7

ponit. ed. His lemporluMsS. 1. ed.

u 8 8
Sabbaticitis 1. corr. iK Ymbat. 3. 1Vtf9
C. c e p i l B . aiino i . 1 V 7 0

corr. i . b
p. m . c. l . l . ed.
1 4 7 1
C vidclicet 330 aunis a Z. p. d . B. p. c. t . ed.
b U 7 i
H i c — sciret 1 8 7 8

add. i . desunt V. b
M . T . C. a . L . abscisa i .
1 4 7 4
r i o m b a r i o l a 3. suhjectorum aliqtioui. a l i q u a m
b U T a 1 4 7 6

i n j i i s i i t i a m s. v. l . ed. ita i . P. qiietii Sabbat. d . est ibi G. 1.

b 1477 b
m . i n ea sedissct, v . i . %. 1 4 7 8

1 4 7 9
Guidego 3. d . et add. l add. I b
1 4 8 0 b U 8 1

|N0T^:.

(487) Cf. c. 2 1 supra. D in Reg. n . 136, unde e d i d i t Gatt. H . , p. 5 1 . D a l n m

(488) I . e. i u l e g r a m . est menseJunio, indiciione 10.
(489) Grimoaldi tamen donationis npographunt (491) M . A u g . i n d . x , entiitna dedit Majoiti a b b .
sallcm servatttm esse v i d e t u r ; cf. stipra. c. 14. S. V i u c e n l i i .
(490) Ex Chr. S. Bened. SS. I I I , p. 201 quibus (492) Non Georgius, sed Graeci, u t recte d i c i l Chr.
a d d i d i l quod e piueceplo Symbaticii h a u s i l , scrvalo S; Beued.
 557 CIIRONiCON C A S I N E N S E . — L I B . I A U C T O R E L E O N E . 558

p o s l btane Radelchis \an. 897, Apr.) 1 8 8 8

\ Deinde A deinceps ipse 1 8 0 0
Y n l l u r n u s usque i n pedem praedicti
praeij t u s 1 4 , 8
Atenulfus ex Capuano castaldalu j a m montis sancti E l e u t h e r i i , quemadrooduni ad j u s p a -
con>:s, cum filio L a n d u l f o , et caeleri deinceps per l a t i i p e r t i n u i t , ad faciendum i n ipsis aquis quicquid
gene aliones suas, i n i k U
ea p r i n c i p a t n m tenuerunt eidem monasterio necessarium fuerit. lste 1 8 8 1
abbas
per mnos c i r c i t e r centum septuaginta et septem (an. q u i n t o anno o r d i n a l i o n i s suae (an. 904.) cepit r e e d i -
899) 1 4 8 8
. ficare hoc monasterium, quod videlicet per septem
*Annis duobus add. 2 . et v i g i n l i annos (497) penitus f u e r a l d e s t i t u t u m .
5 0 . Inlerea 1888
praefatusAtenulfusunacumNcapoli- Huic 1 8 8 8
Guaimarius 1 , 8 8
Salernitanus princepsper
tanis 1 8 , 7
et Amalpbitanis non parvo e x e r c i t u aggre- praecepturo (498) concessit (an. 900, Aug.) curtein
galo, G a r i l i a n u m supra Saracenos v e n i t , e l c o n s t r u - unam magnam i n loco q u i d i c i t u r Rota, cum casis
cto de navibus ponte j u x U T r a j e c l u m i n loco q u i et silvis et arbustis, vineis e l caslanetis 1 8 0 8
, servis
Setra vocatur transiens expugnabat eos. Ibidem 1 8 8 8
quoqoe et ancillis, et cum omnibus eidem 1 8 8 1
curti
i g i t u r illis consistentibus, quadam nocte d u m m i n u s ex inlegro p e r t i n e n t i b u s . Idero 1 8 8 8
i l e m Guaimarius
caute suas custodias agunt, repente Saraceni cum alio pracceplo cpncessit i n hoc mouasterio i r . 6 -
Cajetanis 1 8 8 8
super eos i r r u u n t , deque illis p l u r i m o s dietatem c u r t i s in finibus S a r u i , loco vocabulo L e n -
s l e m u n t : renquos usque ad praedictum 1 8 , 8
pontem " t i a r i a 1 , 8 i
que fuit cujtisdam 1 8 0 8
A g e n a r d i : cujus
a c r i t e r insequuntur. Sed i b i tandem nostris v i r i l i t e r videlicet medietatem i d c m Agenardus j a m beato
1 8 9 1
resistentibus, Saraceni lerga verlere, et suis se Benedicto oblulerat; cum omnibus ad eandem c u r t e m
e a s t r i s i u e r i coguntur U 9 9
. pertinentibus. Hic 1 1 1 0
f e c i t l i b e l l u m cuidam Adelario
L E O vicesimus et secundus abbas, s i m i i i t e r apud c i v i
Romano de ecclesia Sancti Benedicti, quae i b i -
T e a n u m sedit annis 1 5 , mensibus 1 8 8 8
7 (495): tein- d e m
nobis a n t i q o i t u s p e r t i n u i t ; ea condicione u t
poribus t494
p a p a e C h r i s l o f o r i , q u i de papatu expulsos, quotiens vel abbasvel monachi n o s l r i Romampro
e t monachus faclos est, nec non et Sergii tertii aliqua u t i l i t a t e perficienda perrexissent, h o n o r a b i l i -
papae, a quo idem abbas p r i v i l e g i u m de more rece- l e r eos 1 1 8 9
i n eadem ecclesia reciperet, quandiu i b l
p i t (494). r e m o r a r i necessarium esset, et o m n i anno pro censu
51. A d q u i s i v i t etiam et a praefato Alenulfo 1 8 9 1
60 denarios monasterio nostro t r a n s m i t t e r e t . D e -
|ain principepracceptiim(495)confirmationisomnium functus vero est praediclus 1 8 1 1
abbas 16 K a l . Sep-
o b l a t i o n u m seu conccssronum ac possessionum h u - tembris (an. 914, Aug. 17). Uterqoe autem h i c ,
Jus monasterii (an. 902. Mat.), propter 1 8 9 8
i d vel Ragemprandus videHcet atque Leo, i n ipso T e j n e n s i
m a x i m e , quod et prius i n boc loco a Saracenis, de- ccenobio u b i pracfuerupt i m
, u b i et defuncti sunt
K d o vero apud Teanum m o n i m i n a bujus cenobii C et s c p u l t i .
i g n e consumpta essent (Jan.). Hujus 1 8 9 7
porro 1 8 9 8
5 2 . Per 1 , 1 8
idem lempas cernens praefatus p r i n -
abbatis interveutu concessus est ab eodem p r i n - ceps non sine manu valida et brachio extento Sara-
cjpe (496) mons sancti E l e u l b e r i i i n monasterio cenos posse de Gariliano expcMi, L a n d u l f u m filium
sanctae Mariae de Cingla U 9 9
, p r o pascuis videlicet suum ad Leonem imperalorem C Q . n s t a i i l i n o p o l i i n tfl8>

a n i m a l i u m ipsius loci, nec non e t p r o lignis faciendis d e s t i n a v i t : suggerens omnia quae per t o t annos ab
a d diversas utilitates. F l u v i u s etiam q u i d i c i t u r E i e , Agarenis perpessi fuerant mala, orans et supplicans
a b ipso o r t u suo usque ad fluvium Y u l t u r n u m , et u t dignaretur quautocius affliclae ac desolatae ab

Y A R I J E LECTIONES.
U M
Adelchis 1 . . Rachelcbis 5. Deinde A t . c u m f. L . 1 . i n — 177 desunt 1 .
1 8 8 9
«» 1 8 8 8 1 8

s e x 3 . Per idera tempus rex Gallorum Arnulfus ingressus i t a l i a i n v e n i t usque T i c i n u m , cupiens

a l t i n g e r e K o m a m , sed fame et peste pariter ingrueule reverti compuisus est add. i . (ex Chr. S. b

Bened. p.\ 202.) Inde 1 . pergit: Hoc etiain tempore venerunt U n g r i (Ungari i . ) i n l t a l i a m anno b

D o m i n i 899. (ex Ann. Benev.). Inlerea — coguntttr add. l . 1 8 , 8

u . Gregorio dttce ( d . deest ed.) Nea- b 1 8 8 7

p o l i t a n o , nec non et c u m A . l ed. l b i i . ed. Gaiet. ed.

b
add. 4 .
1 8 8 8
f o r t i l e r i . ed:
b 1 8 8 9 1898 1 8 9 1 b

**** O b i i l a u l e m supradictus abbas 8 I d . Nov. add. ed. v. c. 4 8 . m . s. add. t . hinc 1 . pergit : et b i e u v > b

q u o q t t e p r i v i l e g i u i n a Sergio tertio papa recepit; nec non et a p r i n c . A t . e l c . * t . Leonis imperatoris et 1V9

B . p. p r i n c . A t . ed. propter — essent add. l . Hujus — f u e r i l desunt i . hic i « . inserit :

1 8 9 9 1 8 9 8 b 1 8 9 7

uic*YVaimarius — c u r l e m pertinentibus. add. 4 . Cingnla 5. ipsum Y u l l u r n u m . ed

1 8 9 8 1 4 9 9 1 8 8 0 1891

H i c l . ed. H i c — d e s t i t u i u m add. i .
b
v. supra not. c. Waim. I V 2.
b
castaneis ed.
1 8 8 9 1 8 9 8 1 , 8 4

e j u s d e m ed. Hic idem G. i . ed.

1 8 9 8
Guamarius 5. Jentiaria 5.
b
add. 4 .
1 8 8 7
Hic— trans- 1 8 9 8 1 , 9 9 1 8 1 9

m i t t e r e l desunt 1 . p. a. desunt 1.1 8 1 1

u . c o m m o r a t i sunt i . ed. totum caput add. i .
1 8 1 9
Con- 1818 b 1 8 1 4

s t a n u n o p o l i i . ed. b

NOTiE.
( 4 9 5 ) E r r a v i t noster dum tempus accuratius i n d i - (497) I t a Leo i n cod. autographo m a n u sua s c r i *
c a r e v e l l e t , n a m i n 15 annis qttos Leoni a t t r i b u t o s psit, u l culpam e r r o r i s i n l i b r a r i o s r e t o r q u e r e n o u
i n v e n i l , u l t i m u s pro integro computalus f u i t . Sedit hceat.
a n . 1 4 , m . 7, u t e x c h a r u r u m documentis constat. (498) Quod e Reg. edidit G a t t . A c c . p . 4 5 . R o d e -
( 4 9 4 ) I n Regest., n u m . 7 exstat Sergii p r i v i l e g i u m r i s nepos Rodelchisae, u x o r i s Adelferii R o f r i d , c u r -
L e o n i abbati de ordinandis clericis a quocunqtte t e m propter conjurationem contra p r i n c i p e i n amise-
m a l l e t episcono. A N G . r a t . n o t a i n vicinia S. Severini sila f u i t . S a r n i I I . e l
( 4 9 5 ) A p . G a t l . Acc. p. 44, e Regeslo. oppblum i n radicibus Yesuvii montis invenies.
( 4 9 6 ) I b i . cx o r i g i u a i i .
 f.
559 LEONIS M A R S I C A N I ET PETRl DIACONI 560
eisdem Saracenis palriae subvenire; alque u l A i n s i a n l i u s persequentes, vix paueissimis a l i m iJUOtooi I B 1 > 1999

illos de G a r i l i a n o valeat cxlirpare, auxilium de tanta m u l t i t u d i n e evadentibus, omnes\ inuVreme-

1 8 1 6
inuyre
cxercilus sui non dedignclur i l l i i r a n s m i i l e r e . Quem r u n t , alque hoc modo a u x i l i o e l m i s e r iccoorrddi irri i Dei
imperator e t 1 > 1 T
lionorifice salis recepit, et cuncta funditus de p a r l i b u s islis c l i m i n a t i 1 , 8 8
ssuunnll,. f* anno
a
quac suggesserat benigne se i m p l e l u r u m spopondit.
k incarnaliouis Domiuicaenungenlesimo quintodeVmno,
Cum i n l e r i m praediclo Aienulfo defuncto apud Ca- indiclione tertia (500), mense Augusto. P e r 1 > 8 t

p u a m (an. 910), Landulfus, i m p e l r a l a ab auguslo omnia benedictus Deus.

l i c e n l i a , r e v e r i i t u r , atquc a f r a l r e A l c n u l f o m u l l o cura JOHANNES abbas vicesirous l e r t i u s a beato Benc-
bouore r c c i p i i u r . I m p e r a t o r autem suae sponsionis dicto, sedit annis 19 1 > , e
, mensibus 7.
uon i m m e m o r , Nycolaum p a t r i c i u m cui P i c i n g l i 53. Hic n o b i l i u m Capuanorum o r l u s f a m i l i a , eo
cognomen e r a l 1 8 l B
, consequenter ad bas parles c u m lempore quo praufulus abbas Leo decessit (an. 9 1 4 ,
valida Grecorum manu I r a n s m i s i t , eique u l Sarace- Aug.), archidiaconatus 1 > S T
officio i n Capuana eccle-
nos G a r i l i a n i 1 8 1 9
dcgentes, fundiius delcret i m
, sia fungebatur, religiosis plane i m
et valde honestis
maudatis auguslalibus i m p e r a v i t . Ycniens igitur moribus pracditus. Sed cum aliquanlo tempore c o n -
pracdictos p a t r i c i u s , e l f o r t i i u d i n e valida et raulta grcgatio f r a t r u m 1 8 , 9
qua? Tcaui consistebat, pastore
prudentia pracditus, eos p r i m u m quos familiares & esset p r o p r i o d e s t i l u t a , nec i n v e n i r e t u r i n t e r ecs
sibi ac foederatos Saraceni babebant, i d esl Grego- aliquis hujusmodi q u i lantac praelalioni v i d e r e t u r
r i u m ducem Neapolitanorum 1 8 9 9
, et ducera Cajetae 1 8 4 8
idoncus, l u n c 1 , 8 1
Landulfus et Alenulfus p r i n -
Johannem, patriciatus iilis honorem ab augnslo de- cipes 4 8 V 9
, cura monachis ineuntes c o n s i l i u m , prae-
ferens, a b e i s disjungere s l u d u i l ; deiude conjunclus fatura archidiaconum a d i e r u n t , eumque l a m m o u i t i s
pracdiclis fratribus Landulfo et Atenulfo p r i n c i p i b u s quara precibus, u l praedictae 1888
congregationis regi-
9 8 9 8
; advocalo c l i a m G u a i m a r i o principe Salernitano, men r e c i p e r e l c o m p u l e r u u t . Quo tandem annucnte,
A p u l i s quoque et Calabris omnibus t r a n s m a r i n o monachus 1 8 U
factus, nou multopost a f r a t r i b u s
e x e r c i t u i additis, caslra super Saracenos j u x t a Ga- universis j u x t a m o r e i n eleclus e s t 1 > v >
, atque a s u -
r i l i a n u i n ex ista parte melalus est (an. 916). Quo pradicto papa Johanne honorifice consecratus. O r -
cognilo papa Johannes d e c i m u s l i H
qui triennio f , , > dinatus 1 8 8 8
iiaque abbas, ccepit monere f r a t r e s , u t
ante (an. 914, Jan.) ex episcopatu Ravennale Roma- relicta 1 8 8 7
Teano, Capuam h a b i t a t u r i secum p a r i t e r
nam sedein invaserat, et 1 8 1 6
ipse unacum Alberico p e r g e r e n l : quae 1 8 8 8
c i v i l a s , el 1 8 8 8
circumposilaruin
1 0 , 7
marchione (499), c u m valida p u g n a l o r u m m a n u c i v i i a l u m p r i m a r i a essel, et i n ipsa d o m i n i ejusdem
adveniens i m
, ex altera n i c h i l h o m i n u s parle c o n - { patriae principes h a b i t a r e i i l . A l 1 8 8 8
i i l i obsecundantes
s c d i t ; et ita illos 1 8 , 9
biuc inde per tres menses ejus imperio, Capuam omnes s i m u l ad 1 8 1 1
babitan-
continuos obsidcntcs 1 8 , 0
ad c x l r c i n i t a t e m u l t i m a m dum profecli sunt. Y e r u m i n eadem c i v i i a l e m o n a -
p e r d u x e r u n t . Cumque j a m Saraceni fame nimia sterium adbuc nou erat aedilicatum; sed i n eo loco
l a b o r a r e n l , ncque ullo modo l > 8 1
, u l l o umquam i n - ubi nunc c o n s l r u c l u m csse 1 8 8 8
couspicilur, j u x l a
genio se evasuros nostrorum manus sperarent, p o r t a m scilicet sancti A n g e l i , perparva n i m i u n i , m

ipsnmque jara mortem prao oculis cernerenl, consilio e r a l ecclesia ! > 8 V

, ac secus eam altera 4 , 8 8
nicbilo-
tandcm supradictorum 1 8 8 8
d u c u m Gregorii atque minus 1 8 8 8
parva vilisque domuncula stabat , 8 f T

Johunnis, omnes domos suas i n c e n d u n t ; sicque fa- coiitexta viiniuibus, ubi tres t a u l u m a u l q u a l l u o r
cto u n a n i m i l c r i m p c l n f u g i c i i l c s , per montes silvas- f r a l r e s v e t u l i m o r a b a n l u r . Hunc 1 8 8 8
siquidein l u c u m
que proximas disperguntur (Aug.). Quos noslri Maio (501) abbas saucli Y i u c c n t i i 1 8 8 8
ad moiiaste-

V A R L E LECTIONES. %

s. ulque i . l s. atque i . ed.

1 , 1 1
valeanl i - 2 .
b
add. 4 . deett 4. consequenter asciscens, c n m
1 8 1 1 b 1 8 1 7 lM

v . hunc G. m . ad h. p. l . ed. et V, ntm i n 1. abscisa tunt. S . praecipueGaritiano 1*. ed. d e l e r e sa- 1 8 , 9 1 > , 8

tagcrct i . ed. et p . m a x i m a cumulalus, e. l . ed.

b 1 8 , 1
NeapoIitanuiul .2. p. Capuanis a i . 2 . b 1 8 , 4 b 1 8 , 8 b

8818
deest i . q . tunc cx l . q . ex ep. R. t r . a n l e R . ed.
b 1 , 9 8
ita correxi; b
c t ipsa 4 . detunt i . ed. 1898 b

A d e I b e r i c o 5.
l , 9 7
superveniensi .ed. c o s l . ed.
1 8 9 9
o . clad4. u . i n g e n i u . u . u . m o d o i . ed.
b 1 8 , 9 b i m 1 8 8 1 b

s. i m p e r a l o r u m ducumque 3.
1 , 9 9
add. 4 . e l i m i n a l i — A u g u s t o ubtcita i . tervavit i \
1 8 , 8
P . o. 1 8 8 8 b i m

b. D. add. 4 . X Y H I l e l m . i . ed. archidiaconi ed.

1 8 8 8
r.valdecth.l.ed. b
m o n a c h o n i m 1.2.
1 8 8 7 i s , t 1 , 8 9

essct 1. 2 .
1 8 8 9
" bonae memoriae add. 1. del. l . 1 8
A Ccpuaui p. uua cum monachorum couseusu c. b 1 8 8 9

i . A . Cap. p. i n cons. l . 2. ejusdem 1 . cd. a. inox m . f. nec m . i . ed.

b m 8
c l . aluue a d o m n o 1 8 8 8 1 8 v >

Job. decimo p. h . c. esl 1. c l . a. a sup. dcmno J o h . papa h . c. esl ed. Faclus 1 . 2 . r e l i c t o ed. S 8 V 0 1 , 8 7

Q. videlicel c. 1 . ed.
8 , 8 1
ipsa add. 1. Qui obs. 1. ed. s. h a b i t a t u r i 1. ed.
1 8 4 9
" est, i . i . 1 8 6 8 1 8 8 1 l f

ed. n . et exilis e. 1. ed.

1 8 , 8
i n honore S. B . add. 1. del. i . deett 1. alia i . ed.
1 8 8 8
siiniiiler b 1 8 8 8 b I I M

i ; ed. st. de liguis c. u b i 1. ed.

1 M T
Hunc—recolligere add. i . Y. nepos videlicel i l l i u s , sub q u o
1 8 8 8 b 1 U 9

monasteriura ejusdem Christi m a r t y r i s incensum supra j a m dixiraus, ad m . i . et 2 , t n quo verba m o u a - b

sterium — d i x i m u s exciderunt.
NOTiE-
(499) C a m e r i n o r u m et duce Spolet. v. Di Meo h a b u i l , sed postea sententiam mntavisse v i d e l u r .
Ann. Neap. ad a. 899. Vuhurnenses M a i o n i suo aeque ac B e r t h a r i o m a r l y -
(5u0) A. D . 9 I 6 , Berengario j a r a i m p e r a l o r e f a c t t i m r i u m a t t r i b u e r u n t : quod falsum esse, e c b a r t i s
esse certuiu v i d c l u r , atque is est Joannis X annus m o n a s t e r i i p r o b a v i t C l . M u r a l o r i ad Chr. Y u l t . S S
tertins. 11.2, p. 408.
(501) Etim nosler i n i l i o pro ncpote Maionis |
 561 CHRONICON C A S I N E N S E . -- L I B . I A U C T O R E L E O N E . 562
r i u m c o n s l r o e n d u m o l i m a principibus adquisierat, A (504) suo s i m i l i t e r argenleum. Vascula aerea ad 1 8 8 1

ci eandem quam d i x i m u s ecclesiolam atque do- diversos usus, appendenlia libras sexcentas. Codiccs 1 8 8 8

m u n c u l a m i b i c o n s t r u x e r a t ; sed c u m post eum Go- ecclesiasticos tolius anni diversos e l mulios. Plane-
delpcrius abbas factus fuisset, locutus c u m pracdi- tas pluviales, et albas, nec non dalmaticas, univer-
cto abbate n o s t r o 1 1 6 1
9 permissione seu licenlia prae- samque l a m i n ecclesiasticis quamque et i n familia-
f a t o r u m p r i n c i p u m concambiavit c u m eo ipsum l o - r i b u s usibus s u p e l l c c l i l e m , sufficienlissime praepa-
c u m (Nov.) f recipiens scilicet p r o eo locum a l i u m ravit.
tantundem ambitus i l f >
, u b i prius idem Johannes Eo 1 8 8 8
tempore satis mirabile signum i n eodem
abbas monasterium n o s l r u m 1 8 8 8
acdificare statue- monasterio c o n l i g i t . Nam altare majus ipsius eccle-
rat (502), et i m
consequenler i d e m 1 8 8 8
Godelper- siac ab hora diei tertia usquead mediam fere noctem
t u s a d principes j a m dictos accedens (Nov. 16.), a d - l a n t a m aquarum abundantiam g u t i a t i m instar sudo-
quisivit i m
a l i u m locum 1 > t T
, super ipsum fluvium r i s cffudit u l omnia ejusdem 1 8 8 8
altaris madefierenl
V u l t u r n u m ( 5 0 5 ) : etcoepil.ibi acdiflcaremonasterium indumcnta.
i n honore sancti V i n c e n l i i , et monachos q u i per d i - 5 4 . A p u d Casinum vero post 1 8 8 7
renovationem
vcrsa f u e r a n t l , c s
dispersi, i n i b i congregare, et resat- tolius majoris ecclesiae, cum aliquot i b i 1 8 8 8
orna-
q u e possessiones ipsius monasterii j a m d u d u m p e r d i - B menla ecclesiastica idem abbas 1 8 8 9
fccisset, altariuin
tas recolligere. N o s l e r i m
autem Jobannes lam p r o p i n - quoque majus i n quo 1 9 9 0
sancli palris Benedicti
quorum quamet I V 7 9
a m i c o r u m non l t 7 1
p a r v i s adjutus corpuserat 1 8 9 1
huniatum, marmoreislabuliscircum-
solaciis, coepil u i c h i l o m i n u s l f T
» i n eodem quo d i x i - dedil 1 > 9 9
. A praefalis 1898
etiam principibus LanduKo
m u s loco monasterium i n 1 , 7 1
honore beati palris et Atenulfo praecepluinconflrmatioiiis tolius abbatiae
Bcuedicti a fundamenlis conslruere, atque i n t r a nou (505) recepit 1 8 9 8
(an. 925 Feb. 25). Nec non et
m u l l u m tempus magnam pulchramque ecclesiain, aliud (506) de c u r l e 1 8 9 8
Pelrae Mellariaecum inlegro
aec non et ofllcinas diversis monasterii officiis c o n - 1 8 9 8
gualdo et castanieto 1 8 9 7
omnibusque p e r t i n e n i i i s
gruas decenter effecit l f
* S ibique q u i n q u a g i n t a et eo suis, et 1 8 9 8
c u m 4 aldionibus c u m filiis ac filiabus,
amplius l f 7 f
victuros r e g u l a r i l e r aggrcgavit. Cujus et universis eorum (an. 9 2 8 , Apr. 2 5 ) . Sciendum
e t i a m studio et c u r a , Dei praecedenie gralia factuin autem quoniam praediclam c u r t e m de Pelra Mellaria
e s t u t monasterium 1 > 7 <
ipsum v e l o c i t e r 1177
alleva- (507) p r o cambio nobis dederunt pracfati principes,
l i m i , atque diversis i n t u s et exlerius opibus d i t a l u m et reccpcrunt 1 8 8 0
c t i r t e m sancti Bencdicli 1 8 9 1
de
s i t . Fecit siquidem i b i i n l e r caetera idem abbas, co- Pantauo prope Beneventum (508), et o b t u l e r u n t
dicem missalem 1 1 7 8
c u m tabulis argenteis deaura- eam i n Sancta Sophia, cella 1 6 0 9
videlicet rf»onasterii
sis t > 7 8
. Evangelium quoque opere 1 , 8 8
s i m i l i . A l l a - C hujus. Hic 1 9 8 8
fecit libellum Adelbcrlo filio R a i n e r i i
r i u m vero i n 1 8 8 1
c i r c u i t u totum argenlo sculplo 1 8 , 8
de Rastello, de aliquot c u r t i b u s monaslerii 1 6 0 4

v e s t i v i t . Crucem etiam p u l c h c r r i m a m cum gemmis hujus i n comitalu M u l i n e n s i , fundo qtti d i c i l u r Per-

^** 1
ac smallis ad procedendum fecit. Cerofcraria siceta(509), a d j u g e r a octingenta (510); reddenti
argentea d u o . Urceolum quoque c u m aquamaniii hus per aunos singulos censum solidorum 1808
scptem.

V A R L E LECTIONES.

" ^ e c c l e s i a m ed. Johanne i . ed. » juxta ecclesiam sanctae Mariae quac nunciipalur L a n d i m a g i s t n
1 , 8 1 b 889

mdd.i*. «••» suum i . ed. e l — p r i n c i o6fjt*(kit>. *«°« ipse ed.

b
a. ab eis a. l . ed.
1 8 8 8
1. j u x t a 1 8 8 8 b 1 8 8 7

i p s a m c i v i l a t e m e t s . ed. civitatem — recolligere abscisa i . d . disp. f. congr. ed. ita i . Supra- b 1 8 8 8 1889 b

d i c t a r u m ilaque p r i n c i p u m ope alque auxilio fretus ac non m i n i m i s tam p. i . add. 4 . n . p . add. i . 1 8 7 0 1 8 7 1 b

***» add. I . «•»» i n honorem b. p. B . add. i .

b
fecil ed. i b i q u e — aagregavit add. i . a. b 1 8 7 V b 1 8 7 8

m o n a c h o s v . i . ed. u t i . m . i . ed. quod u.stnic ad itl lemporis fere n i c h i l fuerat add. 1 . del. i .
b 1 , 7 8
Hic b

in V auat. excidit, usque ad cst Franciscus c. 6 1 , subilo i . ed. m . unum c. i . ed. d. et 1 8 7 7 1 8 7 8 1 8 7 9

f e m m i s 1 . 2. q . s. o. decoravil 1 . ed. undique i n c. a. 1. ed. » deesi i. 2 . s. ac g. leai

1 8 8 9 1 8 8 1 18 9 1 8 8 8

signis positis jussit. v. de auricalco v c l aere i . 2 . i m

Hoc l . ed. H o c — madefiereut add. i . 1 1 8 8 b b

o . i n d . e. a. i n . l . ed. p . r . t . m . e. add. i . b
a. eccl. o r n . 1. ed. 1 8 8 7
i . a.odd. i . b 1 8 8 8 t m b

m . u b i 1. ed.
1 - 8 > 8 >
c. h . est 1 . ed. 1. albissimis i u d u i t i . ed.
, f 9 1
p r a e d i c t i s i . ed. suscepit1 8 9 9 1898 1 8 9 8

I . ed.m de petra mellara 1 .

1 8 9 8
add. i . castanelo i . caslaneo 2 . et 4 aldiones et u . e.
1 8 9 8 b 1 8 9 7 1 8 9 8

add. i*>. et 4 a. c. f. a c f . suis c o n u n 2. et 4 a. c. f. ac f. et u . e. 5. Scieudum — huius desunt 1 . 1 8 9 9

%
— r . a nobis c. ed. sancti Benedicli deest 2 . 1 8 0 1
q . v i d . obedieutia e r a l m . h . 2 . Hic—vide- 1 8 8 9 1 8 8 8

i i a t u r add. i . b . m . I . ed.
b 1 8 9 8
c. seplein soi. l . ed. b 1 8 8 8 b

NOTiE.
( 5 0 2 ) V . i n s l r u m c n t t i m ea de r e factuin anno 7 (505) Dtio ex o r i g . edidit Gatt. p r i u s brevius H i s t .
i i u p . C o n s t a n l i n i , 5 patriciatus L a n d u l f i , 5 A l h e - p . 105, a l t e r u m amplum A c c , p . 4 5 .
I I U I O p r i n c i p i s , niense Nov., i u d . i u , quod exslat i n (506) i b . , Acc. p. 4 7 . datum eodem die quo c o n -
C h r . V u l l . , p . 415. firmalio abbaliae.
/503) 16 Kat/Dec. anno 5 patritiatus domni Lan- (507) Piedra Molara est vicus prope Teanum.
dstlfi tt d. Athenulfi excellentissimorum principum, (508) Cf. cap. 59.
ind- i i i , ib. (509) San Giovanni i n Persiceta, l e r r i t . Bono
( 5 0 4 ) Aauamanile dicitur vas, super quod cadit niensi.
aqua qua abtuunturdigiti sacerdotumpost sumptioncm (510) Cf. cap. 47.
eorporis Christi. Jo de Janua.
S63 L E O M S MARSICANI E T P E T R I DlACONl 86«
A l i u n i etiam u o e l l u m fecit cidcm Adelberio de q u i - A Planctam d i a r o d i n a m (517) de bizanteis 1 5 ; a l i a n t
busdam possessionibus bujus loci in fiiudo A d i l i : 1 8 1 7
cum listis argenteis de byzanteis 16, et aliant
quique Adelberlus poslmodum obtuIit(<m. 998, DecJ) c u m leonihus. Urnas (518) de pallio 4 t , 9 S
, longilu-
scripto 1 8 8 8
suo (511) i n hoc monasierio a l i q u o i alias dinem 1 6 9 9
passuum 4 , l a t i t u d i n e m t < S 0
palmoruin
curtes suas, quaejn eodem fundo A d i l i (512) tuiic t r i u m . Panntim de a l t a r i 1 6 , 1
d i a r o d i n u m de b i z a n -
ei l < 0 T
pertinere v i d e b a n l u r . O b i i t autem pracfalus leis 16 t < 8 9
. Tapela optima 16 p r o bizanteis 67«
1 < o s
abbas p r i d i e K a l . A p r i l i s (an. 954) (515), et Pannum admasurtim (519) pro bizanteis 8. H o s t i a -
apud Capuanum monasterium dccenti est sepultura les(519) 5 pro bizanteis 13. C a s t a n e a s l,ss
(520) duas
rccondllus. C i r c a 1 8 0 9
hos dies deposilus 1 < i 0
csl a pro bizanteis 8. Pulvinaria serica t r i a p r o b i z a n t e i s
Romanis supradictus papa Jobannes invasor aposlo- 10. De hinc v i c l o r i a • tanta e l a l i , et praeda tant
licae sedis, et Leo sexlus in 1 , 1 1
ea est ordinatus magna o n u s l i , Marsorum regionem ingressi ccepe-
(an. 928. Marl.). ruut 1 6 8 8
s i m i l i a faccre, incendentes ae depopulantes-
ADELPERTUS vicesimus q u a r l u s abbas*, sexto die uuiversa. Omnipotentis itaque nutu et , < s s
auxilio
posl 1 0 1 1
sui praedecessoris obiluro ab universis Marsi ac Pcligni s i m u l convenicntes, positis i n s i -
f r a l r i b u s o r d i n a t u s , sedil annis 9 , ibique apud diis in 1 0 8 8
locis a r t i s s i m i s , i r r u e r u n t v i r i U i e r t 8 S
*
Capuam et commoratus est et defunctus. T u i t 1 < 1 S
^ super eos, e l universos fere iiilerficienles, i n g e n t c m
autem temporibus Slephani 1 < u
s e p l i m i papae, et nimis praedam i n auro et argenlo a c 1 , 9 8
palliis 1 < s i
,
Johannis papae u n d e c i m i , q u i fuit fiiius Sergii ncc non et d i v c r s i gcneris animalibus, de illoruru
papae (514). inanibus e x l o r s c r t i n t . Quotquot autem i i l o r u m e v a -
* anno Domini 934. add. 2 . dcre Marsorum gladios p o t u e r u n t , fuga dilapsi in
5 3 . Quarto f , l i
abbatis hujus anno l < l <
(an. 937), sua revcrsi s u n l .
venienles Jnnumerabiles U n g a r i super Capuam, 5 6 . Huic 1 9 4 0
abbati Jobannes consul et dux Nea-
omnia i n c i r c u i t u ipsius v a s t a v e r u n t 1 < 1 T
ac deprae- p o l i t a n o r u m suo praeceplo c o n f i r m a v i t alque c o n -
d a t i sunt. S i m i l i t e r etiam Beneventi facientes 1 < I S
, cessit ecclesiam sancle Cecilie intra Neapolim s i t a m
e t S a r n u m ac N o l a m , cunclamque L i b u r i a m d i s c u r - i n platea quao cognominalur P a l m a r u m (521), a n t i -
rentes et devaslantes, e u m k
1 6 1 9
nullus i n v c n i r e t u r quitus 1 0 4 1
huic nostro monasterio p e r t i n e n t e m , cun»
q u i tantae m u l t i t u d i n i resistcre posset, i t e r u m Ca- universis o m n i n o pertinentiis ejus. Necnou 1 6 8 8
et
p u a m reversi per 12 dies i n campo Galliano c o m - cellam sancti Severi i n Surrento, c u m o m n i p a r i t e r
m o r a t i sunt. Quo " * videlicet tempore
9
cum 1 9 9 1
substanlia ac p e r l i n e n t i a i p s i u s ; sed et cellam
m u U o s d e p o s l r i s h o m i n i b u s c a p t i v a s s e n l , non pauca £ nostram de Casa Gentiana, cum gualdo, et t e r r i s ,
i n eis redimendis expendimus, q u o r u m haec summa et s i l v i s , et omnibus oinnino nobis i n eodem t e r r i -
est. Coronam (515) de 1 9 9 9
argenlo magnam c u m ca- t o r i o p e r l i n c n l i b u s ; et u l i n tota c i v i t a t e N e a p o i i
tenis argenteis. T u r i b u l u m 1 6 9 9
argenteum deattra- n u i l u m plaleaticum sive p o r t a t i c u m n o s l r i m o n a c b i
t u m . Pocula argenlea 4 . Coclcaria de 1 6 9 8
argento aliquando d a r e n t . Eodem l M
lempore Agelmundus
tria 1 9 , 8
pondo 1 < 9 <
l i b r e u n i u s . Tarenos (516) 2 0 . quidam nobilis de Vicalbo (522), o b t u l i l h u i c n i o -

VARIJE LECTIONES.

o.per scriptumini .fd.

I 0 9 8
t . possiderevidcbatur it>. 2 . b
p.a.nrfd.4.
1 < 0 T
Circa—ordinalusdf- 1 0 0 8 1 9 0 9

gunt 1 . e x p u l s u s 2.
t , 1 9
i n ea e s t n d d . 4 . p. depbsitionem s. p. ab 1 . ed.
1 6 1 1
F u i l — S e r g i i papae 1 4 1 1 1 < l S

add. 1»». S t . V I L et detuni 1*».

1 , u
^totumcaputadd. 1*. i n d i c t i o n e d e c i m a add. i . 2 . v.acadd. w w b l , 1 T

4. fecerunt, u s q n e S a r n u m ac Nolam discurrentes.eldevaslantes o m n i a , ctinctamque L . peragrantes

1 8 1 8

ed. c u m •— posset detunt IK 2 .

1 8 , 9
Quo — bizanteis 1 0 , arfrf. i . t . m . de n . h . c a p l i v o s
1 8 9 8 c 1 9 9 1

d u x e r u n t ; i n quibtis recolligendis m u l t a c. i . ed. C. magnam cat. a r g . 4 ; P o c u 1 a a. q . T t t r i b .

c 1 , 9 8 1919

a . d . C. l . ed. c
C. argentea ed. * * tres l .
1 8 9 8
penso i . 2 . a. planelam c. 1. a. de b . s .
l 9 c 1 , 9 8 c 1 8 9 7

A l i a m planetam c. 1 * . ed. deett ed. 4. longitudine i * . ed.

1 8 9 i
tatitudine i . ed. P. a l t a r i s
W 9 9 1 9 8 8 c 1 8 8 1

i « . de • -
altare ed. b . 6—7 . P*^a n n u m a. 4-. u i i ,astaneas 2 .
1 8 8 9
i . s. f. c. 1 * . ed. e t a . odd.4. 1 1 , 8 8 l s ? s

i n I . adesuntl*. 2. a d d . 4. decttK^. Reliaua pott palliis abtcita tunt 1 * .

U S T
* p . ac t a p e t i s
1 8 8 8 , 8 t

n . 2. Et hoc caput add. l , ita ut primo loco ponat: Sub hoc — L a r i n o ; sequantur:
m o e
Huic — d a / e n t .
1 , 8 1
l i q u k u s — monasterio abscita i . Sed. 4. Eodem — Sclavi detunti,
c 1 8 8 9 1 9 8 8

NOTiE.
(511) Quod ex o r i g . d e d i t G a t l . H . p . 107. V i r (515) Sc. cereis sustinendis a p l a m .
i l l e longaevus professus est lege vivere Romana et (516) Moneta aurea , q u a m a T a r c n t o nomea
habitare in comitatu Regente. Sed nescio an v e r u m raxisse p u t a t Ducangius.
v i d e r i t C l . T i r a b o s c h i Hitt. Nonant. I , p . 447 c u m (517) I . e. coloris rosei.
l i l t e l l u m Ulum a Joanne I I I non I faetuin fuisse (518) P r o oria seu oru/a, l i m b u s . DUCANG.
coniiceret. (519) Haec OEdipum suum exspectant.
(512) Jn fundo quod vocatur Catale, comilalu MntU (520) Quae infra I I , 102, ostiaria ad ostia aedium
nente in Aaite. sacrarum appendenda. D u t .
(513) i t a etiam A n n . Casin. Mon. SS. I I I , p. (521) L b i nunc est ecclcsia Sanctac M a r i x P a l -
«72. marum. AKG.
(514) Cf. L i u t p r . I I , 48. Slephanus V I I , a D. 9 3 0 , (522) V. infra I I , 6.
m o r t u u s est.
 565 CHRONICON C A S I N E N S E . — L 1 6 . 1 A L C T O R E L E O N E . 566
nasterio c u r t e m suam qnae d i c i t u r de P r a n d u l i , c u m A monasterium i b i conslruendum j a m dudum c o n -
o m n i b u s pertinentiis ejus; aliamque c u r t e m i n Pa- cesserat, violenter auferens, cuidam diacono suo i n
lenara c u m v i n c i s , et p r a t i s , omnibusque p e r l i n e n - beneficium t r a d i d i l 1 8 8 8
. Quod cum auribus praedicti
t i i s suis. Nec non c t omnia quae i l l i j u r e haeredilario vcnerabilis papae M a r i n i per eundem monachom
pertinebant, tam in civilale Sorana quam e l i n relatum i m
f u i s s e l , apostolicae mox aucloritatis
castello quod i m
d i c i t u r Sclavi (523). Snb hoc a b - litteras episcopo pratfalo t r a n s m i s i t ( 5 3 1 ) ; quibus
hate (524) Johannes praeposilus sancli Liberatoris acriter i n i l l u m inveclus, e l de canonum ignorantia
feeit l i b e l l u m dc rchus hujus monaslerii apud Mar- et de inscilia l i t l c r a r u m , e l de familtaritale saecula-
chiam in m a n u p l e l l o l i w
(525) et Oliveto, e t T u r r i , et rium, quin 1 , 6 1
eliam e l de t e m e r a r i a 1 , , e
transgres-
in diversis 1 6 8 8
aliis locis; pro qtiibus recepit solidos sione 1 , 6 T
c o n s t i t u i o r u m praedecessoris sui eum d i -
dncenlos, et centum modios m T
terne i n villa Gau- s t r i c t e redargttit. Mandat e t i a m , u t absque 1 , , s

lejani i m
(526). S i m i l i t e r eliam e l Garipcrtus prae- aliqna mora, praefatam ecclesiam monacho iili
posilus d i v e r s a r u m per Marchiam cellarum ab hoc r e s t i t u a l , u l i n ea sicttt ab anlecessore suo sub ana-
abbate o r d i n a t u s , fecit libellum de quibusdam casis thematis etiam obligatione disposilum fuerat, m o -
n o b i s perlinentibus i n L a r i n o (527). iiic 1 8 8 8
idein naslerium fiat; qitod videlicet monastcritim, tam
*«•• abbas fecit libelium cuidam Grimoaldo de B ab ipsius episcopi, quam et ab o i n n i u m 1 , 1 9
sibi
Camerino de cunctis 1 , 8 1
rebus hujiis monasterii succcdenlium cx ttinc et 1 6 7 0
deinceps inquietudine
quae sunl in pertinentia T c r m t i l e n s i , i n l r a Bifernum ac moleslia l i b e r u m , sub custodia ct poteslate
v i d e l i c c t ct Asinartctitn fluvios, et villa de G u i l l i o - monasterii sancti Benedicti, quod tunc i n Captia
lisi, et m a r e ; reccptis ad praesens pro pretio crat perpeluo permansurum c o n s l i l u i l ; diaconum
solidis ccnttim , pro censu vcro annuali solidis vero i l l u m cui praedictus episcopus eandem eccle-
octo. siam concesscrat, praeter i n servitio a l t a r i s , ab
BAL&OINUS 1 8 8 8
abbas 1 8 8 3
qiiinlus 1 8 8 8
et vicesimus o m n i prorsus 1 8 7 1
ejusdem episcopi consortio p r i v a -
a bcato Beucdtclo (an. 942). F n i l 1 8 8 8
temporibus tttin esse percensuil. Quod si omnibus his aliquate-
prjediciorum p r i n c i p u m L a n d u l l l et A t e n u l f i , et nus inobediens esse 1 8 7 1
p n r s u m e r e t , facerdolali se
f r a l r i s ejus L a n d u l l i . l s t e rccepit p r i v i l e g i u m a domno honorc p r i v a t u m ex 1 , 7 8
t u n c , et c x c o m m u n i c a l i o n i s
M a r i u o papa secundo (528) dc corsueludine mona- vinculo innodaltitn sciret i m
.
s l e r i i htijus 1 6 8 8
(an. 944, Jan. 21). 58. Per 1 , 7 8
(532) idem tempus cum monasterium
57. fltijus 1 8 8 1
papae lemporibus Sico episcopus sanctae Sophiae de Benevento p r i i i c i p u m violenlia
Capuanus homo 1 8 8 8
utiqne et saecularis et i n l i l t e r a - , 1 8 7 8
ab hoc coenobio sublractum e s s e t 1 8 T T
, hic idem
tus, contra divina humanaque statuta agere non ' abbas ostensis Bomanorum ponlificum regumque
f o r m i d a n s , ccclesiam Sancli Angeli i n 1 8 8 8
loco q u i praeceptis, q u i pracdiclum monasleritim in hoc loco
a n t i q u i l u s ad arcum Dianae (529) appellabalur 1 8 6 8
, firmaveranl, recoilegit protinus 1 9 7 8
illttd , et sitb
n o n c vero nuncupatur 188
» A d f o r m a m (530), quam monaslerii , M f
Irnjus dicione redegit. Sed 1 , 8 8
cum
videlicet 1 8 , 1
praedecessor ipsius monacho nostro ad non m u l l o post a supradiclo pnpa Bomae evocatus
VAHIJE LECTIONES.
i
qui
q u i ed.
m
Mantipello
Mantinello 3. " a. d . I . 1«. ed.
1
i 8 M4 8
modia d e t e r r a 1 « . e d .
l f l
GuaieIani3. 1 M 7 l , V 8 m f

I I i c — octo desunt i . »•»• "ipse ed. omnibus ed. hinc pergil. i . genere Fraucus
1 8 8 1 1881 1 6 8 8

add. i , 2. vic. q u i n l u s i . ed.

1 8 8 8
F u iti t — e ej juu s LL aa nn ud uu ii uf i aad.
add. 1i >*.. deest
dee i .
1 6 8 8
His 1 , 8 8 1 8 8 7

tf09
l . i , 2. h . t i . e l s. c l L desunt 1, 2.
1 8 M
AA.. qttod
quod lunc lunc ad ad ii .. 2 . A . quod a n l . ad 3 . 1 8 8 8

I M 8
a quia teinplum ipsius (t. ejusdem Dianae i . 2.) i n i b i f u i t , n . 1 , 2 . v. ad f. d i c i l u r i . b 1 6 8 1

ed. q . p . sutis, e x longo j a m tenipore («• I . i . l»add. I . ) m . n . ad c. i b i m . couccsserai (tradideral 1.

1 8 , 8 b

corr. i . ) i , ed. b
concessil 1 , dedit i » , ed. 1 8 8 8
i n t i m a t t i m f. mox ap. a. i , ed. q . e. add. 4 . 1

praesumpiiva i , ed. deesl 4 , l . p . s. c. i , ed. sine I , ed.

1867
ab universorum successorum 1 8 8 8 1 0 6 8

s u o r u m ex 1 , ed. deest ed. cons. c i . ep. p r i v . i , ed.

i m
e s s e i e l s. 1, ed.
1 6 7 1
e. t . add. 4 . 1 8 7 t
t
1 8 7 8

8 i T i
sciret. A h t i d e l i a m p r i v . — monstraverat i , scirct. Httgonis quoque etc. 2, v. cap. 59. /o(«m 1 8 7 8

caput tribus versibus continebatur in cod. 1 , ila : Atentilfus etiam praeceptum suum (?) i n hoc cce-
n o b i o imperpetuiim c o n l i r m a v i l ; quibus pariim erasis hcec i . scripsit. v . per annos a l i q u o l ab i . ed. b 1 6 7 8 b

, 8 T T
fuissel i . cd. add. 4 .
b
s. d . m . h . r . l . ed.
18T8
Post haec cum (idera abbas add. i . )
1 , 7 8 b 1 8 8 8 b

a . s. domno Marino p . i . ed. b

NOTiE.
( 5 2 3 ) Schiavi i n t c r A l v i t u m et A r p i n t i m exstat. injucunda praebent argumenla vctustatis. ANG.
( 5 2 4 ) Cf. cap. 45. (531) Quas edidit T o s t i , Hist. Cas. I , p . 217, s. t . 1

(.S25) Ntinc Mantipello audit. I b i vocat S. Angelum de monie.

( 5 2 6 ) Cf. cap. 14. (532) I n hoc cap. ordo r e r u m e l temporum ma-
( 5 2 7 ) L a r i n o , i n Capitanata, a B i f n n o fl. non ffnopere t u r b a l u s c s t . Nam Aleiuilfum principem a.
iuultiim distal D. 943 obiisse consial, ut nomcn ejus m cpislolam
( 5 2 8 ) Quod e P e i r i Rcg. e d i d i l Gat. I I . p. 94. A g a p i t i errore scfiba? irrepsisse videalur. Ex bis
( 5 2 9 ) Dianae Tifatinae (a Tifata monte p r o x i m o ) l i t t e r i s quas e P e l r i Reg. c d . G a t U I I . , p. 55, i n i -
l e m p l t i m i b i fuisse, et si auclores s i l c r e n l omncs, ex t i i i m capilis desumptum esl. Cf. Leonis relalioncin
s o l i s lapideis l i t t e r a t i s m o n u m e t i l i s , ibidem adhnc de cella S. Sophiae ap. G a l l . I L , p . 54. IJtramque
e x s i a n l i b t t s , habere p o t u i t . ANG. Cf. V e l l . Pat. I I , 2 5 , epislolam suspcclam habet Di Meo. Stef. Borgia
( 5 3 0 ) I n nostro tabulario servalur codex m e m - edidit sentcnliam lalam a judicibus Beneventauis
b r a n a c e u s , tittilo Regesti sancli Angeli ad Formas, sub Landulfo I I . a. 945, qua mon. S. Sophiae e x i m i -
i n q u o coloiibus cxpressae p r i n c i p u m , c o m i t u m , l u r a ditionc Magclpoti abbatis et monaslcrii Casi-
a b b a t u m imaglncs autiquarum r c r u m sludiosis nou nensis. Mem. di Dcnev. I I I , p. 23.
567 LEONIS MARSICANI ET P E T R l DIACONI 568

foisaet, eique qttoniara magnae e r a t 1 , 8 1

prinlentiae, A nimium litteras ; redarguent •enementer et incre-
abbatiam tancti P a u i i idem pontifex commisis- pans eorum nequitiam c u r t a n t u m nefas c o m m i l t e r e
aet (555), rursus a p r i n c i p i b u s inonasterium tanctae ausi fuissenl; praecipiens insuper u t n u i l a m u l t e r i u s
Sophiae penrasum, et a nostra potestate , , M
sub- i n eodem monasterio dominaiionem exercere prae-
d u c t u m est. Sub his ferine diebus, cuni defuneto sumerent. Monachi vero universi ad p r i s t i n u m
Marino 1 , 8 8
Agapitos i n sede apostolica successisset cenobium Casinense , T M
cuin universis m o n a s t e r i i
( o n . 946. Mart.), eique super hoc idem abbas c o n - rebus p r o t i n u s reverlerentur : ibidem sub a b b a t e
questus fuisset, scripsit protinus praefalis 1 , 8 8
prin- p r o p r i o regulariter Domino s e r v i t u r i ; d u o b u s d u m -
cipibus idem apostolicus increpans eos a c r i t e r c u r taxat vel t r i b u s sei/ibus f r a l r i b u s i n Capuae m o n a -
talia agere praesumpsissent : monens pariler et sterio r e l i c t i s . Quod si vel principes vel cerle m o n a -
obsecrans, u t idem m o i i a t t e r i u m nostro 1 8 , 8
abbati c h i a l i t c r agere praesumerenl, aut aliquis a i t q u t d
sine aiiqua m o r a ex integro r e s t i t u c r e n l . Quod si de rebus ejusdein monaslerii pervadere m >
, vel
aliter a g e r e n t > < M
, scirent se continuo 1 M T
vincuio aliquam inde ordinationem , m
praeter abbatem
analhematis illigandos 1 < M
. Cujus l < M
imperio pa- faccre t e m p t a r e n l , scirent se nisi resipiscerent a u -
rens confestim 1 < M
Atenulfus p r i n c c p s , e l ipsum c t o r i l a t e aposlolica excommunicandos. A b I T M
eodem
mouasterium abbati nostro reconsignavit , M 1
, et ^ quoque sancto pontifice adquisivit (au. 955. Oct.
per p r o p r i u m 1 6 , 1
praeceptum (534) quemadmodum 16) praefatns abbat p r i v i l e g i u m de monasierio s a u c i i
a domno A r i c h i s p r i m i l u s h i c o b l a t u i n fuerat 1 < M
, Slephani j t i x t a T e r r a c i n a m (539), qnod beatus B e -
i n hoc coenobio imperpetuum confirmavit (an. 943, nedictus sicut i n Vita ipsitis legitur (Greg. Dial. u .
Jan. 30), c u m uuiversis profecto quae i b i poslino- 22), per visionem m i r a b i l i t e r apparens, aedilicari
duin concessa sunt, sive a singulis principibus sive monslraverat.
a ceteris quibusque fidelibus (555). Quo etiam tem- Hugonis 1 T M
eliam 1 T , T
et L o t h a r i i r e g u m , d e u n i -
pore octo familias 1 1 , 8
h o m i n u m i n cclla sancti Be- versis hujus loci possessionibtis ad h u n c a h b a t e n i
nedicti de Caudis ab eodem abbate rogatus concessit praeceptuin confirmalionis habetur (540) (an. 943,
(556) (an. 943fP/an. 30). Necnon et aliud praeceptum Mai. 1 5 ) ; quique reges, eo tempore monasterium
i!li de lotius ahbatiae pertinentiis fecit (537). , 7 M
sancti Angeli de Barregio ab Agarenis d e s t r u -
5 9 . Circa 1 < M
(538) hos dies c u m m o n a s l e r i u m ctum ad p r i s t i n u m s l a l n m revocare desideranles,
quoque n o s t r u m quod tunc apud 1 M <
Capuam erat uuiversa i n i b i quae priores reges eidem rcgia do-
sub sua j a m dicione c u p i d i t a l i s seu l u c r i gratia nalione contulerant, praecepto p r o p r i o firmaverunt *.
principes redegissent, et hac occasione fratres i b i His p o r r o lemporibus, c u m Cinelensis ecclesia
degentes quodammodo 1 M T
seculariter viverent : 1 ' a Saracenis divastata fuisset, Johannes ejus-
cognito hoc supradictus > M >
papa Agapitus per s u g - dein ceilae praeposilus, q u i c q u i d subpellectilis v e i
thesauri quoquo inodo subripere p p t u i t assu-
geslionem n o s t r i , , M
abbalis, mandat confeslim 1 T M
ineus, c u m consensu abbatis nostri Capuas per-
praefalis principibus aposlolicae a u c t o r i t a t i s acres g i t , atque i b i menasterium construere coepit.
V A R L E LECTIONES.
m.prnd.acpotentiaevidebaturl .2,m. prud. vid.5.
M >
dicione l .«d.
b
M . praefatusA. I . 1 M I b 1 M > b i m

praedictis i . ed. praefato i . ed.

b
facerenli .ed.
I < M b
add.4. innodandosl .ed.
1 M <
Hujus«f. b 1 M T 1 8 M b I M ,

prolinusi .ed.
1 8 M
restituit i*.ed.
b
s u u m i*>.ed.
l M 1
f.cumomnibusquaeibiposlinodum a s i n g u l i t p r .
1 < M , M >

concessasunt, i n h . c. i . c. Quo i . ed. f. l i b e r o r u m h . i . 2 .

b
Circa—excommunicandosadd. l .
i m b , < M b

" dee$ted.
u
omninot .2. 1 M T
h . i d e m s a n t i i s s i m i i s p o n l i f e x per l .
b I < M
s. v c n e r a b i l i s a b b a l i s B a l d u i n i , b 1 < M

in. i . b
m . nichilominus supradiclis p. l .
I 7 M
p r o p r i u m l . ed. C. r c l i c l i s i b i duobus t a n t t i i n
b 1 7 , 1 b 1 7 M

nitt t r i b u s (a. cerle t . l . ) senibus f r . c i i m . omttibus m . — s e r v i t u r i . Quod i . ed.

b
invadere l . ed. b 1 7 4 1 b

o. p. a. f. t. s. se desunt 2.
1 7 0 4
A l i u d eliam p r i v . adq. p. a. ab Agapilo nichilominus papa secundo
I 7 M

tle I . non hic sed in /ine cap. 57. A l i u d e. p. a. p . a. ab eodem s. p. de ed. Hugouis — firniaverunt , m

in cap. 5 7 . cotiocat 2 . quoque 1 . ed. " • • t . praeceptum p r o p r i u m monasterio s. A . d e B . facier.tes

1 T 0 T

(idque ab Agarenis desolatum a. i. s. r . volentes add. l . ed.) universa i u i b i ( i b i 1.) q . o. r . e. r . d . c b

f

flrmaverunti. ed.
NOTJE.
(533) Id i n epistola n o n l e g i t u r ; cf. infra I I , 1 . Aligernus et nomine e l munere f u n g e r e n l u r ; q u e m
E t i m j a m 940 S. Pauli abhatein fuisse, e Vita S. tatnen (oabbatem appellal Hugo Farfensis, loco
Odonis I I , 22 probavit C l . Mabillon i u A u n . 0 . S. B. quem e C i . M u r a t o r i i Diss. 73 i n l e g r u i n a p p b n i -
I U , p. 470. inus : Ca$inen$e quoque monaslerium sub iltiut t O d -
(534) Quod ex o r i g . dedit G a l l . I I . , p. 5 2 . donis abb. Clun.) magisterio ad normam regularU
v535) E o r u m i b i nuila mentio fit. •rdinis redaclum est quod in vaetatione t supradicto-
(536) Verha ipsius prnecepti i n Reg. n u m . 208 mm Agarcnorum deslructum fnerat sicut pleraque f

sunt haec : Per rogum Balduini venerabilis abbatis ut prcefali sumu$ monasteria regni Jtalici. Ibi desd-
charissimo palri noslro concessimus in ecclesia sancti aue prceposuit discipulum $uum venerabdem abbatem f

Bencdicti qum est cella in loco Caudi hos homines 9 Balduinum nomine; cui successit in regimine $uum
libertos, Leonem, Bernardum, Lupum, etc. ANG. condiscipulus atque coabbas Aligerius almificus^ p a -
(537) Gatt. Acc.'p. 52 ex o r i g . ter quem ip$e a prima vo erudierat regutari
f
%
tramiie
(558) Ex epistola Agapiti papae s. d . ad L a n d u l - in$upra nominato Avenlino (S. Mariau) monasteric ;
fum p r i u c i p e m , q u a m e Reg. e d i d i t G a t t . H . p. 9 0 . per quem ad culmen jam dictum recuperatum est mo-
(539) E Reg edidit Tosti Uist. Ca$. p. 219. M i - f
nasterium, quem plures viventes recolunt.
r t i m v i d e t u r , a Romanis ponlificibus Baldoiiium p r o (540) T r i a eodem die data e d i d i l G a t t . A c c , p .
abbate Casiuensi h a b c r i , d u m Casini Majelpotus ct 48 sqq.
 CllRONICON C A S I N E N S E . - L I B . I A U C T O R E LfcONE. C70

Qno e t i a m tempore venerabilis papa M a r i n n s A dnlfo praeceptum de omnibus generaliter rebus ac

eandem ecclesiam Sanctae Mariae de Capua, c u m possessionibus hujus inonasterii. Necnon de 1 T 1 >

o m n i b u s possessionibus suis Casinensi ccenobio

per p r i v i l e g i u m ex iniegro confirmavit (541). terris et fundis i n L i b u r i a , l o c o q u i d i c i l u r A d T r e -
Quod i d ipsum s i m i l i t e r confirmaverunt, J o h a n - fone , t a m noslro monasterio, quara et ejus pa- t m

les q u i n t u s decimus, Benedictus octavus, Be- latio i n loco ipso perlinentibus (550). A l i u d etiam
nedictus nonus, Leo, ac Slepbanus nonus : a b -
praeceptum (551) fecit i d e m princeps huic abbati 1 T 1 >

balibus noslris Balduino, Aligerno, Mansoni,

Atenulfo, Tbeobaldo ac F r i d e r i c o (542) add. 2 . (an. 9 4 4 . Aug. 30) specialiter de aqua Saonis 1 T 1 >

fiuvii (552) et c e l e r a r u m a q u a r u m cum r i p i s et l i -

Per i
eos dies c u m Basiiius i m p e r i a l i s p r o l o s -
m

m i l i b u s s u i s , et de feminis liberis quaeessent scrvis

p a t b a r i u s esset apud S a l e r n u m , ex praecepto abbatis m o n a s t e r i i copulatae : necnon et de p e r t i n e n t i a scu
adeuntibus i l l u m monachis n o s t r i s , cartara I T I >
1 7 1 7
confirmatione abbaliae lotius. Sub hoc abbate,
restitutionis atque 1 7 1 1
confirmatlonis fecit (545) de Leo quidara presbyter c i v i t a t i s L a r i n c n s i s qui postea
omnibus p e r t i n e n l i i s monasterii hujus per lolara episcopns factus est (555), o b t u l l t huic monasterio
A p u l i a m , quas videlicet 1 7 1 1
eo lempore perditas eccleaiam Sancti Benedicti (an. 945, Aug.) quaesita
habebamus : hoc 1 7 1 1
est ecclesiam 1 7 u
sancti Be-
est i n l r a eandem c i v i l a l c m cura Jomnibus rcbus ac
n e d i c t i de Lesina c u m omnibus p e r t i n e n t i i s suis, B trVa pertinentiis s u i s ; quam e l i a m postmodum t e m -
et casas aliquot i n t r a eaudem c i v i t a l e m (544)
1 7 , 1
pore A l i g e n i i abbatis praefatus princeps i n hoc 1 7 1 8

Cf. c. 2 2 ; piscariam de L a u r i , et aliam piscariam monasterio praecepto 1 M t

suo flrmavit (554) (an. 952.
i b i d e m ; i n Asculo (545) casam solariatam, et cur- Mai. 6). I t e m 1 T M
Joannes quidam monachus (555)
tes, et puteos; ad Melessanam 1 7 1 8
cortes, et p u - uatione Capuanus o b t u l i t in hoc loco ecclesiam
l e o s ; ad Sanclum i o a n n e m i n Ruliana 1 : 1 7
curles; Sancti V i l i quae constructa est i n monte sancte
ad Sanctum Decorentium t e r r a s ; i n Canusio 1 T I S
ve- Agathe supra Capuam (556), prope Iocum q u i d i c i -
t e r i ecclesiam Sancli Benedicti et raolendinum, et t u r F e r m z a n u m (557), cum aqua 1 T > 1
, e l molendinis,
curtes; in Minervio 1 7 1 9
(546) speluncam u b i est et c u m omnibus o m n i n o 1 T M
ejusdem ecclesiae 1 T > >

eeclesia Sancti Saivatoris, et t e r r a t ; i n A n d r e (547) p e r l i n e n t i i s , necnon et universis mobilibus e l i m -

vineas et o h v a s ; i n r i v o q u i d i c i t u r De monacho, mobilibus suis. Hic abbas 1 , 1 4
fecit l i h e l l u m c u i d a m
c u r t e m . Haec omnia praefatus Basilius reconsignari Aregisi Teanensi de ccclesia Sancti Adjutoris i n 1 T > >

fecit f r a t r i b u s nostris, confirmans eadero nobis 1 T i a

Alifa cum omnibus p e r t i n e n t i i s ejus, et dc 1 T M
silva
per c a r t a m p r o p r i o sigillo b u l l a t a m , e t 1 7 1 1
interdi- quae appellatur 1 7 , 7
Catulisca, et de i r > 8
aliis pos-
cens ne quis ampiius invadere illa praesumeret sessionibus 1 T > >
nonnullls quas i n ejusdem c i v i t a l i s
MAJELPOTUS abbas vicesirout sexlus, s e d i t 1 T M
an- C tenere videbamur : receptis ab eo preter
n i s s e x (548) * annualem censum b i i a n t e i t 1 T M
q u a t u o r . Cuidant
* F u H temporibus i m p e r a t o r u m R o m a n o r u m et 1 T M
etiam U r s o j u d i c i 1 U 1
fecit l i b e l l u m i n annis
Nycephori (549) add. 2 . q u i n d c c i m , de o m n i b u t aquis, et piscariis, seu t e r -
6 0 . H i c dc praepositura monasterii hujus abbat r i t de tota pertinentia L e s i n e n s i : p r o tribus b i z a n -
eflectus (an. 943), recepit a praediclo principe L a n - teis, et quadringenlis anguillis bonis per annos 1 T M

VARIi£ LECTIONES.
hic ineod. 1 . tequebalur cap 6 1 . quo signis positis ablegato i . in marg. adnotavit:
1 T M
Majelpolus abbat b

b i c s c r i b a t u r . Sequentia desunt i ; in cod. 2. scribuntur in medio cap. 6 0 ; cap. 5 8 . 3 (?). Basilius quoque i .
p . c u m esset a. S. adeuntibtts 2. c a r t u l a m ed. et ed. deest ed.
, T 1 >
i d ed. ecclesia 4 .
, T 1 1 1T1> 1 T 1 > 1 T U

a. dirutas i . ed. Malessanam 4 . 1 T 1 >

RuIIiana 4 . i n A n d r e . vineas et olivas. C. 4.
, T 1 T 1 T 1 > m i

Monorbino 4. deest ed.l T M

et i . ne q. a. i . i . p. desunt ed.
1 7 1 1
sedit — praeditus (infine c. 6 0 . ) 1 7 , 1

diversis vicibus addita sunt, erasis quce 6 versibus prius scripta fuerant i . et l . ed. • ad Treffone 1 T 1 > b , m

3 . Atrefone4. f. idem abbas princeps buic a. 4 . f. praediclus p. eidem a. l . ed.

, T M
Saconis 4 . b 1 7 1 8

> w
s. c. add. 4. p. L a n d u l f u s i n l . 2 .
1 T M
s. p. l . ed. S i m i i i l e r etiam quidam 1. m . \*>.ed.
b 1 T M b 1 7 1 0

c.ipsaaquai .ed.
l f l l
""deestl.
b
Ioci3. add.4. deAlifel .ed.
1 7 > >
c u m i . ed. .
l m
dicilur , T M b 1 T M b 1 T > T

l*.ed. n.p.l .ed.

1 T > i
b i s a u l e i s i . vised.
b 1 T M
Cuidaro—NovembriodenoiM. b
dee«i3.
, T M
p.s.a.ed. , u l , T M

NOTJE.
(541) I n eodem privilegio cujus supra Leo me- (549) I m p e r a v i l a b a . D. 963.
mimu (550) Regest. n u m . 210. AMG.
5 4 2 ) H o r u m aliorumque ponlificura privilegia (551) Quod ex o r i g . ed. G a t l . A c c , p. 5 5 .
!l e g i t
i u suo|Regesto P c l r u s Diaconus n . 1 2 , 14, (552) Qu) o l i m Savo vocabalur, v . S t a t i u m S i l v .
1 5 , 1 6 , 18, 20 e t 2 i , videndus etiam n . 3 9 e t 4 l . ANG. I V , 66 ; P l i n . I I I , 5. ANG.
( 5 4 3 ) Reg. n u m . 112.Cujus tameu lempora vel i n - (555) Termulensis ct T r i v e n t i ; pseudoepiscopus
t e r p r e t i s L a t i n i vel i m p e r i t i a l i b r a r i i nullo niodo vocatur i n privileaiis p r i n c i p u m . Chartara Leonis e
c o n s i s t o n t . Dedimus mense Octob. ind. x , anni ab % Reg. edidit G a l t . H . , p. 130/.
initio mundi 6520, i d est 1 0 1 1 . Abbas i b i nullus no- (554) G a t t . A c c , p . 5 5 , ex o r i g
m i o a t u r . Ano. (555) Rcgest. n u m . 2 U . A w c .
( 5 4 4 ) Cf. c. 2 2 . (556) P r i m i t u s appellabalur mons T i f a l a , nunc
( 5 4 5 ) Sc. Appulo. d i c i t u r mons sancti Nicolai ah aedicula i n ejus cacu-
( 5 4 6 ) Minervino. m i n e e x s i r u c t a ; u b i o l i m munitissima fuit a r x . ANG.
(547) Andria. (557) Adhuc d i c i t u r Ferratano, sed non adjacet
( 5 4 8 ) Electus vivente Baldoino cui subjectus m a n - m o n t i sanctae Agathae, a quo iulermeante V u l l u r n o
s s s s e videtur. fluvio d i r i m i l u r . ANC.
571 LEONIS M A R S I C A N I E T P E T R l DIACONI 5Ti
singulos mensc Novembrio " M
. Posl t r a i i s i l t i i n i g i - A lus (560) (an. 894.;, reliquid 1 T M
illuu Alio suo
l u r ejusdem i m
abbalis, curo convcnissent i n c a p i - Lambci lo " 8 T
. Quo etiam s i m i l i t c r " * • post sex a u -
tulo monaslerii Capuani domnus Adelbcrtus 1 7 8 8
nos (561) defunclo, Ludowicus filius Bosonis r e g i s
cgrcgius praesul ecclesiae Capuaua?, et donmus Arde- Provinciae reguavil per annos tres (an. 900). C o n t r a
ricus l f M
Teancnsis episcopus, Leo quoquc v c n c r a - quem r u r s u s f i l i u s regisBurgundia?, R o d u l f u s n o m i n c ,
biIisabbassanclimartyrisCbrisliVincenlii,necnon L a l i a m venit 1 T M
. Interea 1 T T 0
. - Jobannes papa
e l nobilissimi judices praediclae civilatis Arechis et undccimus 1 T T I
(162) j u n c l u s 1 7 7 1
magnalibus Ilaliae,
Sadelfrid, c l Adenulfus m r
caataldeus (558) v i r m e
depulit cx ea Rodulfum ; et miltens i n v i i a v i l H u g o -
streiiuissimus, 8 i m
K a l . Novembris, omnibus nem 1 7 7 8
Aquilaniae ducem, qui lunc et p r u d e n l i a
unanimiter annucntibus alqtte laudanlibus ele- maxima et v i r l u t e mnlta pollebat (an. 926). Qtti r e x
clus est ab universis f r a t r i b u s cum iugenti 1 7 8 0
voto protinus ordinalus, unacum filio L o t h a r i o strenue
I T M
atquc lctilia i n abbalem, domnus AJigernus prae- satis ac v i r i l i t e r llaliae regnum per aliquot annos
posilus tunc monasterii hujus, v i r plaite 1 7 8 1
venera- o b t i n i i i l (an. 926). Ctim hoc Hugone 1 T 7 4
venit I t a -
h i l i s e l valde honeslus, et tam divina scienlia 1 7 8 8
Ham Azzo 1 7 7 8
comcs Burgundiae 1 T T 8
avunculus B e -
q u a m seculari prudenlia praeditus. rardi >Hi"* 1 7 7 T
<l ui
coguomiiiattis est Franciscus I T T
»
n a quo videlicel Marsorum comites procreati suni,
6 1 . O p e r * " * (559) p r e t i u m sane videtur hoc
8
Non mullopost 1 7 7 8
idem 1 T M
Hugo coronalo filio (an.
i n loco, quoniam ad i d temporis decurrens p e r t i n - m ) , et nobilissima i l i i conjuge Adelaide 1 T 8 1
ex " "
x i t historia, qualitcr regnum Ilaliae a Francis ad p r o c e r i b u s Tusciae conjttncta, c u m j a m 1 T M
ab e o
Teutonicos s i l t r a n s l a l u m , coinpendiose perstriii- g e n e x v f f i d | i s s e l , c l m o l e s l i a s

gere. D e m q u e 1 T M
posl mortem Ludow.c. filu L o l h a - d a m i n g r a l i l u d i n e s p a l i , r e l i c t 0 c i r e g n o , i p s e

r u (a„.875, A n a . 1 2 ) , dequo stipenusp u r a j a m d . x t - | o B d i a m c u m o m m . l h c s a i | r o s u o I m r e c c s s 5 l ;

inus q u i videhcet c u m I r a t n b u s L o t h a n o et m o i | a s l e r i u m d e i i s 8 M m p l l b u s e x s l r t l .
C a r l u t o F r a n c o r u m regno p a r l i t o , Itaham 1 T 8 T
per e n $ i 7 M u o d S a n c l u s P e l r | | g d e A f | e n u n c u p a U i r >

tempora " M
a l i q u o l retinuerat Berengariiis 1 7 8 8
., | u d 8 u f l 1 c i e n I i 8 8 i m e d i l a n s > i n e o d e n monachos
Forojulens.s > nhus Everardi " 8 1
marchionis ^ e f f e c l U 8 ( f l W . 9 4 6 ) . Lotharius deinde posl q u a i -
luh* regnum i n v a s i l (an. 888) : sed mox i n ipsis ^ fcr|||e a n n o s { n ^
suis p r i m o r d i i s , a Guidone filio Guidonis coroilis U m a m d i c m e x p l e v i l ( < m . 9 5 0 . N o V m & ) : et i i a
duobus 1 , 8 8
praeliis superalus, Veronam landem " M
i p s e Francorura regibus 1 7 8 8
deinceps i n Italia r e g -
aufugit \ Guido aulem c u m per annos 1 T 8 8
circiler nandi t e r m i n u m dedit. Quo 1 T 8 T
dcfuncto ttxor ejus
325 regnutn oblinuisset, voraitu 1 7 6 8
crtioris c x t i n c - C Adelais 1 7 8 8
ad A l t o n e m 1 T M
propiuqutim sutim 1 , 8 8

VARIiE LECTIONES.

" N . B a s i I i i i s q u o q u e imp.prolospatariiis,etc. .v.cap.ZQ.

M
c j u s cum i . supradicti a. c. ed. Adcl- i m b , T M

pertus 5. H a r d . 4 . A r d . ep. i b . d.
1 T M
Atenulfus 5. 4. v. s. add. 4 .e 8. K. N . desunt 4.
m T 1 T V a 1 T M

, T M
maximo 1 * . ed. gaudio i . 2 . » » • dd.A. 1 T 8 1
deeit l . 2 . " " H o c l o c o q u a l i i c r r. ( l i a l i a e a d d . I .
b
a
1 7 8 8 b b

ed.) a F . ad T . s. t . non videlur oliosum c. p . 1 . ed. Hbc capnt noster ante Majetpotnm *crip$erat unde f

$igni$ appicti$ huc transtulit. deest I . 2 . ita i . c. fratre L o t h a r i o F . 1 .

1700
- I felici sorie p . 1 .
1 7 8 8 b 1 7 8 7

2. lempus 1 . ed.
1 , 8 8
r . invasit r . I . Ber. F . f. E . m . sed I . ed. *™ add. t . Forojttliensis ed.
1 7 8 8 b I T i l

Eberardi 2 . Evardi 5. d. p. add. i . "** dd. l . " 1 7 8 8

ita i . p. non longum leuipns r. 1 .
b
a v. b 8 V b 1 T M

c. e. add. 1»». " • « t r a d i d i t 1. 2 . Jamperto 5. ita i . e. non raullopost d . iteriim Berengarius

1 T 8 T 1 T M b

r c g n t i m invasit. Contra 1. v. cum interea Bcrengarius iiiteremptus a suis cst 1. expunxit i .

1 7 8 8 b 1 T T 8

Post liaec I . 1. p. tertius decimus 1.1 7 7 1

i . c u m m . 1. ed. itgonem 1. corr. i . >"% t j g 1 7 7 8
|. 1 7 7 8 b
0 ; i e

ed. A . c. a. add. !*>.

1 7 7 8
dcesl I . 2 . add. it>. « " « F. propinquus ejusdem regis, a. i . 2 hic
1778 1 T T T

incipit quat. XVI. cod. 1 \ " multo add. l b . pi-apfatus 1 . ed.

M
A d h e l . 1. corr. l " • • e. p . 8 7 8 1 b
#

T . add. i « b
c. ab eodem u . s. aliquas j a m coepisset molestias a. i . p . 1 . ed.
i T M
s. e l universis d i v i t i i s t 7 8 8

r . 1. ed. s. ditissiinum conslriicns q . S. P. de A . n . i n eodem 1. ed.

1 7 M
rcguum 1 . ila l . d e - 17,18 1 7 8 7 b

d i t Berengarii deinceps filius Albertus strenuissimus valde v i r patemo exempfo regum invadens (rorr.
Berengarius d . cunt lilio.Alberto strenuissimo v. v i r o ) , captam rcginam Adhelaidem i n domuii suam i n d u -
x i t , facile se per eam universum re^uum plcuius adepturtim ac r e t e n i u r n m existimans. Propler qttod u n i -
versi llaliae principes yalde c o m m o t i , mandant A l b e r l o , u l dominam suam regiuam nisi forie vclit infensas
e t i r a s o m n i u m e x p e r i r i , nullo ampiius paclo r e t i n e a t ; sed quocumquc velit i r e , honorifice i l i a m d i m i l t a l .
Dimissa i g i l u r regina, u l l r a raontes ad suos aflines r e v e r t i l u r , atque ad Oltonem Saxouiaefducem legatos
protinus dirigens, conjugiitm illius s o r t i t u r . Qui mox exercilu valido apgregato, llaliara venit, et expulso
alque fitgato A l b e r l o , tali regnutn occasionc a r r i p i c n s , Teutonicis 1. Adelachis ad Ottoncm 5. A. I 7 M 1 T M

1 7 8 8
queudam i . deest 4 . b

NOTiE.

(f»58) Aqiiinensittm ; v. infra L . (560) Cf. M o n . SS. I I I , p. 202.

(559) Iloc caput e regum calalogis et vulgi n a r r a - (561) Sc. postquam impcrator. factus est, a . Ik.
tioitihus consarciuattfin erroribiis scalere apparet : 892.
6i!igul:i uolare superfluum duxiiuus. (562) (mo d c i n m s .
 573 CHRONICON C A S I N E N S E . - LIB. II A I C T O R E LEONE. 57#

lo Canussam arccm munitissimam 1 7 9 1

confugif. A f a c l i i r u m . Qtiiil 1 8 8 8
plurihus? Evcsiigio dtice v<-
Cum inlerea praedictus 1 7 , 1
Berengarius cum i l l i o iiiente et fugalo Berengario atquc Alberto 1 8 8 7
solcta
Alberlo slrenuissimc v i r o , f M
r u r s u s regnum i n v a - obsidio est, caplis duabus Berengarii 1 8 0 8
filiabus,
dero cupiens, ac per hoc praedictam reginaro capcre atque i n Teulonicam t e r r a m transraissis exilio ;
inodis omnihus satagens, per t r i e n n i u m ferme prae- moxque A d e I a i d i s 18M
c o n j t i g i u m Oito sortitus.Tetilo»
fatam arcem ohsedit. A t t o I m
vero 1 7 9 1
i u t e r i m cum nicis rcgibus ex tunc ct deinceps i n Italia rcgnandi
reglna consilio habito, n o n t i u m ad Otlonem Saxo- i n i t i u m e x l i l i t (An. 951), ac 1 , 1 8
non m u l t o p o s l R o -
niae ducem, U n g a r o r u m tunc vicioria gloriosum mam ingressus, coronam i m p c r i i de manti 1 8 1 1
Jo-
hannis 1 , 1 1
duodecimi papae recepit, anno scilicet
transmittunt (an. 955), q u i ei omnia quac circa illos
1 8 1 8
incamationis doininicae nongenlcsirao w u
sexa-
n H
gerebantur referens, oraret quatinus ad l l a l i a m
gesimo sccuudo 1 8 1 8
(Feb. 2).
confeslim I r a n s i r e , eosque de Berengarii obsidione
* Tunc tcmporis dcfunclo supradicto Agapito
Kberare, reginamque ipsam i n conjugium simul cum B
papa I I , Joannes X I (565) natione Romanus,
regno deberet recipcre. i a m fere praedicta arx ad
A U e r i c i Romanoruin consulis filius, i l l i in pon-
deditionem h o s t i u m cogcbatur : cum ecce disposi-
t i l i c a l u m succeilil add. 2 .
tione Dei nunlius a regina i m
transmissus subito
*' Post haec supradictus Joh. I I .
r e d i i t , et quoniam p r o p l e r diligentissimam obsidio- Nos i t t q u e j a m sicut 1 8 1 8
i n pracfatione 1 , 1 7
htijut
nem nullus i l l i in arcem patebat 1 T M
ingressus, l i i t e - opcris dixisse r e m i n i s c i m u r , tempus est ut p r i m o
ras et anulum quem a duce detulerat callidus 1 7 9 9
huic libello terminttm deraus; non 1 8 1 8
ignoranles
arciger ciam sagittae i n s e r u i t , ac 1 , 0 0
nemine i d sus- quod ita certe l i b r i terraino lecioris refocilalur i n -
picanie i n arcera illa I M I
trajecit. Quarum 1 8 0 1
vide- tentio, quemadmodura 1 8 1 8
viatoris labor hospitio.
licet l i t t e r a r u m tenor hujusraodi e r a l quod idem S i m u l etiam 1 , 8 8
dignum censemus 1 M I
, u t reslaura-
dux l 8 t t
j a m transilis Alpibus Veronam venisscl, tio : i m m o u t sic dicamus reinchoalio t a n l i roouas-
rjusque filius Litulfus Mediolanum 1 8 8 8
sepraeces- t c r i i , una 1 4 8 1
cum novo abbale, t u i l i b r i e x o r d i u m
iisset; i n p r o x i m o illos venturo auxilio viriliter 1 , 1 8
habeal, et 1 1 , 8
sequentia tempora, tequeutis
agerent * se tara de conjugio quam et 1 8 0 8
de aliis ^ quoque l i b r i narrationibus annuente 1 8 , 8
Domino
regni u t i l i t a l i b u s pro i l l o r u m voto auxiliante Deo proscquantur.

Explicit liM
iiber primut.

INCIPIUNT l 8 , T
CAPITULA LIBRI SECUNDI.

1. De ordinalione el tludio, teu captione Aligerni abbatit.

2. De vindicatione ejut et de renuntiit 1 8 , 8
lerra! itliut, teu prarceptis sibi a principibut factit
3. De reconciliatione term hujut, teu rettauralione monasterii.
4. Ilem de prrceptit imperalorum, tam de hoc loco quam et 1 8 , 9
Sancto Angelo in Barregio
5. Quo tempore corput Mathei apottoli Salernum vencrit 1 8 M
.
6. De oblationibut quorumdam in hoc loco f nec non commutationibut aliquol ab abbate factit.
7. De pertinentiit tancla» Marice in Luco
8. De libellit quot jaciebal idem abbat % qua intentione faceret f et de centu eorum.
9. Qualiter primo faclut tit Capuanut archiepitcopaiut.
10. Qualiter princept Landenulfut occisus tit t et qualiter vindicatnt.
11. De terrcemotu mirabili et oualiter tignum tanctce crucis in hoc monastcrio delatum tit.

VARliE LECTIONES.

• T t l
a . valde m . i*>. ed. deett lt». s. valde v. !»>. ed.
1788
Quara cum ad d e d i t m - , T M 1 , 8 8

c e i n i e r e jatn coegisset, nuntius q u i interira ab A l l o i t c atqtie regina ad 0 . S. d . ( U . t . >. g .

add. l . ) transmisstts fuerat, u t ad I t a l i a m venire eosqtie de B . o. I . r. i . c. deberet recipere, subito r e d i i t
e

|b. I T M add. 4. i l l a m g. referret, eumquc oraret ed.

I T M
D. t . a. r . n . ed. clabatur i»>. ed. 1 T 9 T 1 T M 1 T M

c a l l i d e satis s. i . ed. b
e t a r r e p t o arcu n . l . ed.
I M 8
i l l a m ed. T c n o r itaque I . b . i . ed. d. b 1 , 0 1 i M b 1 , 8 8

cum exercilu i . i . 2. Mediolani 4.

b
add. 4 .
1 8 8 8
Q. p . add. 4. Ev. i g i l t i r d . i . ed.1 8 8 8
Alpcrto 1 8 0 8 b 1 8 0 7

3. •••• ejus l . ed. b

Adhelaidis l . 2 .
I 8 M
ac — recepit add. i . mauibus i . ed.
b
m . pon-
1 8 1 8 b 1 , 1 1 b 1 8 1 8

t i f i c i s R o m a n i r . i , m . J o h . X I I . pont. R. r . ed.
b
v i d e l i c e t l . ed. nungentesimo 2 . Hic i . ita 1 8 , 8 1 8 1 8 1 8 1 f

pergebat: Huic praelerea a b b a t i , quoniam magnae prudentiae ac polenliae e r a t , abbatia sancti Pauli de Roma
c o n c e s s a e s t ; v. c. 5 8 . Quibut eratit l : Q u o e t i a m anno defuncto Romano imperalore.Coustantiitopoli- b

l a n o , Nycephorus ordinatus est. Nos ilaque—habeat. sicuti l . e d . pra^atiuncula l . ed. d. 1 8 , 8 b 1 8 1 7 b

n 3 i n i l a l . ed. b
sicut i . ed. 1 8 1 8
eliam novis Graeciae atque Italiae iropcratoribus, novtim abbalcm nos-
b 1 , 8 8

t r u m associantes, scquentia i l l o r t i m tempora liberius l i b r i sequentis narrationibus prosequemur. Dignuin

p r a e s e r t i m existimantes, ut i . ed. existimamus ed. b
u . c. n . a . detunt l .
1 8 8 1
inchoalionent seti 1 8 , 1 b 1 8 8 8

e x o r d i u m annuenle D. h . i . ed. et — proscquanlur desunt i .

b | M V
a. D. deesl ed. prosequanlur ed. b I 8 M

4. an proseqtiamtir T *••• ita ed. Intcriptionet ego addidi.lndcxcrp. 1 , , T

deett incod. i.ubi nulta ett libro-
rumdieUnctio ~euuntius2.
1 8 , t
deett ed venitfd. 1 8 M 1 8 M

NOTiE
(565) I m o X I I , sed i n calal. P c l r i X I I I , Mon. SS. I I I , 210. I l i c altcrum cum altero c o n f u d i l .
575 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONl 8*6

1 2 . De introitu Mantonit abbntis.

15. De quorundam obtationibus seu libellit.
14. Qualiter Laidulfus princeps eidem abbati juraverit, et qnidilli , t J I
coiketserit.
15. Quomodo Landutfus de Sancta Agatha 1881
princeps factns huic abbdti Juraverit it f quatet ii boncet-
siones fecerit.
16. Qualiier sit a Capuanis deceplus alque ccecatus.
17. De adventu sancti Adelberti ad hoc monasterium.
48. Item deadventu sancti Romualdi el sancti Bonifacii ad huhc tocum.
19. Qualitcr huc comes Olibanus venerit
20. Qualiter vel qua de re Joannes abbas ultro abbattam dimiseril, el de libettis ipsius.
2 1 . Qualis visio in ejus obitu visa sit.
2 2 . Qualiter abbas Jokannes huc venerit, et cur Jerusotimam ierit, ei quomodo per visionemde redku
monitus abbatiam receperit . l888

2 3 . De Sancta Maria in Celtis.

24. Ut Ollo imperator Beneventum perrexerit, et quat in his partibus egerit 9 et quatiter vd ubi deces-
serit.
2 5 . Dc operibus ipsius abbatis Johannis.
2 6 . De commulationibus et oblationibus, seu libeilis snb eo faciit.
2 7 . De Sancto Benedicto apud Suessam.
2 8 . De ucessu pradicti abbatis ad Capuam, el de abbate Docibili.
2 9 . De exctusione Rotunduli, et substitutione Atenulfi.
3 0 . Quatiter sit Albaneta monasterium factum.
3 1 . De concessionibus imperaloris Heinrici, et de operibus abbatis Atenulfi.
3 2 . De quorundam in hoc toco oblationibus.
3 3 . Qualiter delata sit in hoc monasterio pars de linteo Salvatoris.
54. De restauratione monasterii Barregensis, ei dc obitu ejus qui illud reslauravit.
3 5 . Placilum seu renuntium ducum Cajetanorum 1888
de confiniis monastcrii hujus.
3 6 . De obtatione , , 8 i
insulce quce Limata vocatur.
3 7 . Qualiter Normanni primum in parles has venerint, et qualiter cum Grecis Melo duce conftixerint.
3 8 . De Normunnis apud Piniatarium constitutis, el quomodo captus sit Dattus.
,39. Quomodo imperator Heihricus 1 , 8 8
supcr Trojam l t t f
cum exercitu venerit, et qnaliter abbas eum fugiens
in more mortuus sit.
4 0 . Qualitcr princeps Pandulfus sponte se Belgrimo 1 , 8 8
tradiderit, et qualiter per eum idem prineeos a
morte ereotus sil.
4 1 . Qualiier idem imperator Capuanum principatum Pandulfo Teanensi comiti tradidit.
4 2 . De ordinalione abbatis Theobaldi.
4 3 . Qualiler eundem imperatorem beatus Benedictus sanaverit, et 1888
quas dona huic loco L
contulerit . l8io

4 4 . Quomodo scripta transtatiouis sancli Benedicti fallacissima probans exusserit

4 5 . Qualiter olim per beatum Benedictum idem imperator infirmatus sit.
4 6 . Qualiter episcopatus Babemberg concambiatus cum Benevenlo sit.
4 7 . Visio quce in obitu prccdicti imperatoris cuidam servo Dei ostensa est.
4 8 . Detationes de corpore sancti Bencdicti.
4 9 . De apparitione sanctorum Proti et Jacincti.
50. De Sancto Benedicto in Clia et Sancto Nazario.
5 1 . Quatiter facta sil Capitinata.
5 2 . De primordiis abbatis Theobaldi, et operibus ejus in Sancto Liberalore.
1)5. liem de operibus ipsius in hoc loco.
- 5 4 . Qualiter domnus Odito Cluniacensts aolas huc venerit, et reversut braclduni sancti Mauri ad hUnc
locum transmiserit.
. 1)5. De oblationibus quorundam, sen libellis.
56. De reversione'principis Pandulfi.

VARIiG LECTIONES.

• ^ ei ed. »•«• Agalhe ed.

1
reccpit ed. Cagel. ed.1 8 8 8 1 8 8 8 1 , 8 8
oblalionibus 4 . *••• E i n r i c u s ed. W8T

Troilamid. Velgrimo ed.

1 , 8 8
e l quoc, etc. desunt ed. 1 8 8 8 , m
Abhinc in ed. inscriptiones capitum iia
discrepant a cod. 4. ui eas ad calcem integras dare prmstel. 18V1
ita correxi. fatlacissinie p. e x r i s s e r i l . 4 .
*77 CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B . I I A L C T O R E LEONE. 578
5 7 . De persecutionibus ejusdeni et Todini in hunc locum.
58. Quatiter abbas in marrhias sit reversus.
5 9 . Qualiter Pandutfus thesaurum hujus atqne Capuani monasterii atiferri prwcepcrlt.
60. Quale miraculum factum sit in constructione ecclesice sanctce Scolastiac de Cajeta.
6 1 . De obituabbatis Theobaldi 9 et reprobanda electione Basilii.
82. De vilitate ejusdcm 9 et de quorundam oblalionibus.
8 5 . Qualiter imperator Chuonradus huc venerit 9 et qualilcr abbas Richenus sit electus.
6 4 . Qualiter Deus ab incendio locum islum eripuit.
6 5 . De initiis abbatis Richerii, et de quorundam in loco isto oblalionibus.
66.
67. Qualiter sit a pratfato abbbate rocca de Vanlra i m
recepla.
6 8 . Quatiter idem abbas sit ab Aquinensibus comitibus captus, el qualiter recoilectua
69. Quomodo sit ultra montes profecius, et de pestitentia ac penitentia Aquinensium > i 4 f

70. Qualiler Normanni juraverint, et curoppidum sancti Angeli everterit.

7 1 . Qualiter apud Sanctum Germanum Normanni occisi sint 9 et omnia nostra quat relinebant, eum rov*
sancti Andreee recepta.
72. Quoz visiones super his gestis a rusticis visee sunt.
75. De munitionibus castellorum, et ponte sancti Angeli.
7 4 . Qualiler Pandulfus in hanc terram hostiliter intraverit, et ut ab Adenutfo turpiler fugatus sit.
75. Qualiier Rodulfus expulsorum comes terram hanc prccdari staluens 9 die sequenii extinclus repcrius
sit.
76. Quomodo nepos ipsius abbatis in rocca rcbetlavit, et qualiter receptus sit.
77. De advenlu imperatoris Heinrici Romam, et quatiter tribus deoositis iltum Clemenlem in Romana sede
constiluit.
78. De donis ipsius in hoc /oro, et qualiler Capuam Pandutfo reddiderit, cunctasque Benevenli periinenttas
Normannis firmaverit.
79. Qualiter Leo papa ordinatus ad hoc monaslerium venit, et Romam reverlens ecclesium sanclw Jeru-
salem abbati noslro concessit.
8 0 . De errore Capuanorum qui pro castro Conca prccdatum huc venire voluernnt.
8!« Qualiter iterum prcedictus papa huc venit 9 et ut Beneventum in sua fidelitute recepit.
8 2 . Quomodo princeps Guaimarius occisus sit et quomodo
9 vindicalus.
8 3 . De oblalione fratrum Capuanorum.
8 4 . Qualiier nobispreefatus papa monasleriumTerracinense restituit, etqualitercum Normanjiisin Apulies
dimicavit, et Romam revcrsus obiit.
8 5 . Quid apocrisarii ejns apud Conslantinopolim gesserint.
8 6 . De electione papce Victoris 9 et quomodo Fridericus ad hoc monasierium venerit.
8 7 . De confirmatione castri Sarracenisci.
8 8 . De obtalionibus comitis Trasmundi. et qualiter vel ubiprcedictus abbas defunctus sit atque sepultus.
8 9 . De quibusdam operibus ipsius abbalis 9 et de electione abbarh Petri.
90. De moribus ejusdem abbatis,etde oblatione monasterii Luconsis, et demiraculisdomni Johannis Aputv
ejusdem locs praspositi.
9 1 . Qualitcr prcefatus apestolicus electionem noslri aboatis indigjte tuterit, et qualiter npqciisipsiusprtoresf
nostri regulariter illam esse factam ostenderint.
9 2 . Qualiter idem abbas eandem abbatiam refutaveril 9 et qualiter Fridericus electus sit.
9 3 . De primordiis ejusdem Friderici % et consecratione illius, sfu depriviicgiitliuifjnon^ ab, eo receptis
et factis.
9 4 . Qualitereum Romanipapam elegerint, elquod ipse postmodum reversushuc egerit.
9 5 . De oblalionibus episcopi Harsicani et oliorum.
9 6 . Qualiter idem papa infirmatus Desiderium posl sc fieri abbatem conslituit
9 7 . Qualiter omnem thesaurum loci hujus Ramam ad se asoortari mondaveril, et aualis vish eximie risa
sii.
9 8 . De obiiu ae sepulcro ipsius

Y A R I i E LECTIONES.

**** deest bncrintio capitis de expngnata a Normannis Apulia. uaaaria c. aqumttbui c. m

*
«qucn<ium c. lancti c.
 579 LEONIS MARSICANI ET P E T R I M A C O N I ttt
99. Qualiter ttt Mincius papa tymoniacut ordiuatus.
100. De muneribut Friderici l88
\

Expliciunt capilula.

Y A R L E LECTIONES.
1817
Etiam in cod. 3, centnm capita numeranlur, quorum illud ultimum est. — In cod. 2 , w»il 44 atrameth
tum mutatur, 46 et iterum 66 manus; 48 ad finem intcripta tunt fotio pottea assulo, nec anlefinem scec. X///.
Intcriptionet capitum, ex Angeli editione, hce tunt:
44. Qualiter iJem imperator juxit comburi falsa tcripta translationit ejutdem patrit.
45. Qualiter idem imperator divina vindicta percuttut fuit, ideo quod equot non limuit ponere in capitnlo
cujutdam inonatterii tancti Benedicli.
46. Qualiter idem imperator conttruxit ecctesiam Sancli Georgii, el uxorem tuam tanquam cattc vivem in
morte episcopis el ubbatibut proesentibut virginem retignavit.
47. Qnaliter fuit qucetitum ab Adam monacho per abbatem tancti Pauli de Urbe, utrum corput tancti Beu-
dicti hic quietceret.
48. Quatiter idem Adam vidit tanctot Protum et Jacinthum in habitn monachali.
49. Qualiter idem dompnut Adam contlruxit celtam tancti Benedicti de Clia, et tancti Naxarii juxia fluriun
Melphiaj.
5 0 . Quomodo provincia Capitinate vocatur Capitinata.
5 1 . De ortu et infantia abbatit Theobatdi, et dc renovalione Sancli Liberatorit de Majella.
5 2 . Quutiter idem abbat multa bona eidem monatterio acquitivit.
55. Qnnliter per abbatem Cluniacentem fuil brachium tancti Mauri ad ittud monatlerium deportatum.
54. Qualiter medietat caslri Surgii huic monasterio fuit cotlata, et alice donationet auamplurimce.
55. Qualiter Aldermodut Saxonicut effectut monachut fecit fieri crucem argenteam 70 ferme librarum.
56. Qualiter Paulus monachut mittusad Sanctum Benedictum de Capua tanctam vitamgettit; in cujut obiiu
tux magna apparuit.
57. Qualiter comet Teanentit contlruxit monasterium sancti Johannis in Capua, et ae. obitu Benedicti
papw.
58. Quulitcr morluo Hcnrigo imperatore, et Corrado assumpto in regem, et exputstone abbatis Theobatdi.
5 9 . Qnatiter Pandutfus princeps Capuanus istud monasterium ad tantam paupertatcm deduait, quod non
habebaturvinnm pro tacrificio offerendo.
60. Qualiltr Theobaldnt abbat expulsus fuit de monatterio.
6 1 . Quatiter idem princept mandavit vusa astuti tacra de monasterio, necnon de morte sancti Dominici
monachi.
62. Qnutiter Sancla Scolastica de Gajeta fuil constructa, et de miracuto mattci ibi facto.
65. Quuliter post mortem abbatis Theobaldi fuit de Basilio etectio celebrata.
6 i . Qualiter idem Basiiius in ordinis gubernatione male se gerens, principis procurationis officio funge-
batur.
65. Qualiler Corradus imperator Japuam aditl revocaturus ma.a monasterii illala.
6 6 . De ordinatione et sludto abbatis Bicherii, et quomodo factce fuerant mulice donationes monasterio.
67. Qualiter corpus sanctce Lucice ex Sicilia in Constantinopoii fuit translaium, et de adventu Roberti
Guiscardi.
(>ft. De discessu Corradi imperatoris, et qualiter castrum Aliniad monastertum pervemt.
69. Qualitcr comites Aquini ceperunt ubbatem, et habuerunl oppidum sancti Angeli, quod monachi renun-
tiavernnt.
70. Quatiter abbas Richerius muros Sancti Angeli \ecil dirui.
7 1 . Qualiter Normanni coeperunt castrum sancti Audrece, el rehabuerunl ipsum virlutibus beati Benedicii.
72. Qnatiter beatus Benedictus dixit cuidam de Cervario quod propter ingratitudinem fratrum discessU a
monasterio.
73. De quorundam oblalionibus, ecclesiis, seu libellis.
74. De munilionibus castellorum, et ponte sancli Angeli in Theodici.
75. Quaiilcr Gajetani Adenulfum Aquini comitem evocarunt, sibique in ducem prcrficiunt.
76. De morte comitis Rodulfi, qui primo die ante mortem proposuerat mala facere in terra monasterU.
77. De ammissione roccce Bantra?. et qualiter monasterium recuperavit eandem.
78. Qualiter ad petilionem regis Ungarice abbas ad parles iltas monachos destinavit.
79. Qualiter imperator Henricus coeoil tractare de bono statu Romance ecclesice.
80. Qualiter imperator prcedxclus planclam purvuream auro ac gcmmis ornatam cum aliis rebus kuic mona»
sterio obtulil.
8 1 . De morte Ciementis papa>,et de sancto Leone qui ei in papatum successit.
8 2 . Qualiter quidam nobiles Capuani conabantur castrum Ccnchce a monaslerii subtrahere potestate.
85. De morte Pandutphi Capuani principis.
84. De adventu sancli Leonis papm ad hoc monasterium.
85. Quomodo Guaimarius princeps Salernitanus occitut tit, et quomodo vindicatut.
86. De oblatione duorum fratrum Cqpuanorum.
87. Qualiter dictut tanctut pontifex beato 'fine quievit.
88. Quid aoocrisarii ejut apud Conttantinopotim gesserint.
89. De quibutdam in comitatu Teatino huic monatterio concessis.
90. Qualiter castrum Sarracinisci fuit confirmatum huic monasterio.
9 1 . Qualiier Richerius abbas obiil.
92. De eteciione abbalit Petri.
95. Quatiter monasterium tancti Georgii fnil constructum in civitate Lucensi.
94. Qualiter pra fatus apostolicus electionem noslri abbatis indigne lulerit.
95. Quatiter abbas Petrus abbaliam renunliaverit, et Fredericus eleclus sit.
98. l)e primordiis ejmdem Friderici.
17 Qnnliter dictus ubbas electus sit in papam.
£8t CHRONICON CASINENSS. - L I B . II AUCTORE LEONE. 58*.

98. De oblationibus epitcopi Marsicani et aliorum.

99. Quaiiter idem papa mandavit ut omnem eccletice hujut thetaurum ad iptum deferret:
400. De obitu Stephani papaf gui et Fredericut abbat dictut fuit.
401. Qualiter Petrut Damianut et alii cardinalet coacti tunt talibula fugere.
402. De abbale Frederico qui el Stephanut papa dictut fuit, ac de muneribut iptiut in hoc monasUHo
concessit

I N C I P I T L I B E R S E C U N D U S " ' .

ALICERNUS m t
abbas, septimo ac vicesimo loco a A q u e «••• ad se, neglectus ac d e s t i i u l u s , et quasi de-
beato Benedicto i n hoc monasterio feliciter o r d i n a - s o i i a u s penitus fuerat. Jam tamen paulo ante, sub
tus 1 1 8 8
(an. 949, Oct. 2 5 ) , sedit annis 5 7 . F u i l a u - Baldoino scilicel abbate, inonachi n o s t r i l 8 8 T
q u i ea-
t e m temporibus p r i m i et magni Otlonis i m p e r a l o r i s , l c n u s p r i m o a p u d Xcanura, postraodum vero apud
de qno supra d i x i m u s , e l filii ejus Ollonis s e c u n d i ; Capuam c o m m o r a l i necessario 1 8 8 8
f u e r a n l , praece-
principumvero 1 8 , 1
L a n d u l f i et P a n d u l f i , filii ejus p , 0 A g a p i l i papae ex parte reversi fuerant, sicu
c u i cognomcn Caput f c r r e u m f u i l t 8 8 8
, et fratris ejus j a m s u p r a r e l a l u m est ( I . i , c. 5 9 ) . Non t a i i l u m a u -
L a n d u l f i , et i l e m filii 1 8 8 8
Landulfi; Romanorum t m monasteriura, sed
e et cuncla i n 1 8 7 8
circuitu
q u o q u e ponlificuin, a 1 8 8 8
Johanne duodecimo usque i p s j u s planities ita tunc 1 8 8 7
erai Saracenorum i n c u r -
a d Johannem q u i n t u m d e c i m u i n ; a quibus fcre 1 8 8 8
sionibus 1 8 7 1
destituta U 7 a
, ut rarus, i m m o 1 8 7 8
fere 1 8 7 %

o m u i b u s diversis temporibus n i c b i l neglegens, tarn nulhis 1 8 7 8

i n v e n i r e l u r , q u i servis Dei ibidem 1 8 7 8
de-
p n v i l e g i a quam praecepta recepil. I n t e r 1888
quae quin- gemibus aiiquod obsequiuin exhibere deberel. S u -
t u s decimus papa Johannes ad houorem e l reveren- p e r «tt n 3 e c p r a e ierea Teanenses comites usque ad
t i a m bujus loci hoc i n suo privilegio (564) super ce- m o n t i c u l u m monasterio p r o x i m u m quem 1 , 7 8
Toroc-
leros a d d i d i t 1 8 8 T
: iiitcrdicens v i d e i i c e l M i t
omnibus ciuin dicuut (565), res ejusdem monasterii i n t a d e n -
episcopis u t n u l i i liceret ab universis populis huic B do p e r v e n e r a n t ; Aquincnses e t i a m 1 8 7 9
quibus 1 8 6 8

monaslerio subjeclis, vel ab oipnibus ubique l e r r a - Adcnulfus quidain cognomenlo Megalu 1 8 8 1

i n caslal-
r u m sibi pertinenlibus ecclesiis, decimas v i v o r u m , deura praeeral, ab ipso fere Casino q u i non i n t e g r i s
a u t defunctorum obiationes per q u a m l i b e l occasio- duobus m i l i b u s a c i v i l a t e sancli G e r m a n i abesi,
n e m auferre. l o i a m u l vulgo loquar F l u m e l i c a i n (566) c u m u n i -
I . Hic 1 8 8 8
itaque Neapolitanorum 1 8 8 8
nobilium 1 8 8 1
V e r , i s adjacentiis retinebant. Ccepil i g i l u r prudens
genere orlus 1 8 8 1
i n monaslerio sancli Pauli apud abbas nionaslerii possessiones quas antiquitus pos-
R o i n a m sub supradicto 1 8 8 9
abbate Batdoino m o n a - sederat ubique l e r r a r u m , et maxime contiguas
c h u s factus, poslmodum 1 , 8 8
autem ab eodcm abbate quasque 1 8 8 9
c l i n vicinia positas soilerler e x q u i r e r e ,
h u c t r a n s l a l u s , alque post t r a n s i t u m Majelpoli ut e l a u m s q j U bellicis cas teniporibus d i r i p u e r a n U
j a m d i c l u m cst de praeposilo loci hujus abbas effec- i n v e n t i s atque oslensis concessionibus ac praeceptis
t u s , super i d quod Leo atque Johannes monasterii e o n i m q u i hic illas d u d u m t r a d i d e r a n t , couainiue
bujus abbales oliin inceperant, reslaurare coepit i t o repetere. Sed
0 c u m videret se n u l l i s rationi-
b u n c locuin; qui niinirum 1 8 8 8
a lempore abbatis bus 1 , 8 8
nuliisque precibus eorum posse ad illa r e s i i -
B e r t h a r i i quando 1 8 8 8
a Saracenis incensus est (an. m e n d a animos i n c l i n a r e , Landulfo 1 8 8 8
den.um prin-
8 8 3 ) , per septem e t sexaginta c i r c i i c r anuos us- c i p i super isla c o n q u e r i t u r . Quo coguito advcrsai i i ,

VARIiE LECTIONES.
•• ita 3 . s. y s l o r i e hujus cenobii Casinensis 2 .
8>
ln cod. i . Aliaernus abbat bit scriplut ett; prtorts
recentionit ab altera vix divertae pagina et dimidia tupertunt utque ad Jam l a m e n , ubi novut quaternio in*
cipit, alia manu tcriptut, quce manei utque ad I I , 4 5 . anno D. 950. add. i . delevit i . v. Capua* 1 8 8 8 b c 1 8 8 1

n o r u m , L . 4. 2 . quiqiie scxto aelalis suae anno volenle atque consentiente patre p r i n c i p a r i coenerai
1 8 8 8

add. 1 . f. ejus L . 3.
1 8 8 8
ita 4 . Johannis q u i n t i d e c i m i , c t Johanuis sextidecimi, ac septimi Bene
1 8 8 8 b

d i c t i 4. videlicel i . corj. l .
1 8 8 8
I n t e r — auferre add. l . c. auctoritale apostolica a. l . 2 .
b 1 8 , 8 b I 8 , T b

add. 4 . caput 5. hic interponit

1 8 8 8
1. Neapolilanus 1 . 2 . add. 4 . praedicto 1 . edi 1 8 8 8 1 , 8 1 1 8 8 9

, w
* r. est. Post non longum tempus anuuenle Deo m e r i t i s bcati B . i n hoc monaslerio abbas effectus 1. f.
e s t ; q u i videlicel ab eodem abbate praeposiliis i n hoc monasterio p r i m u m est ordinalus;'dehinc posl trans-
i t u n r i M . ut supra d . e. abbas e. l . f. est, poslmodum, etc. ut supra d i c t i u n est, de praepositura h . I . a. e
b

ed. videiicel 1 . corr. i .

1 8 8 8
quo 1 . ed. u . ad se i . paucissimis hic admodura fralribus com-
b 1 8 8 8 1 8 8 8 b

m o r a n t i b u s i . (ed priori). add. i . " • • deett 1 . 2 . *••• ex p . papae... reversi e r a n t . Non 1 . p . A . p

1 , 8 7 b

s e c u n d i e. p. r. erant s i c u l i i . s. r . e. i . ed. ipsius i . c. 1 . infestaiione 1. ed. deserta i .

b 1 8 T 8 4 , 7 1 1 , 7 9

*» T 8
ac 1 . ""deett 3. i n ea add. 1. « » • i b i 1. ed. 1 8 7 8
Ad 1. q u i Torocclus d i c i t u r 1. ed 1 8 7 7 1 8 T 8

«»7t v ei i e 8 q . I . vero q . ed.

r 0 c o m quidara 4 . Megalii 3. et hic el infra. add. l .
1 8 8 0
n 1 8 8 1 1 M I b 1 M l

p r e c i b u s nuilis r . i r r a i i o n a b i l i u m l a l r o n i i m p. ad ea r. 1. ed. i.Capuano p. L . s. 1 , 2 . i . p r i n c . L . s . 3 1 M V

NOTJE.
( 5 6 4 ) Dalo ponlificatus anno q u i n t o , 111 l d Nov. vicus ad nostram usque aetaiera h a h i l a t u s , nunc pe-
i i i d i c t . i i i (989. Nov. 11). Regesl. Petri n u m . 13. nitus deslitutus, paucis ejus coionis ad p r o x i m u m
J l o c verba iiia c o n t i n c l , e l Aligerno datitm est, sed casirum Cervarium demigrantibus. ANG.
t e m p o r i s nolas falsas e s s o o p o r t e t : videutur csse re (566) Castra scilicet et villas circa flumcn L i r i m ,
petitae ex p r i v . Reg. n . 15 Mansoni dalo. nuod T o s l i quaj Casinensis agri pars nunc quoque appeilalur
e t l i d i i , liitt. Cat. I , p. 255. /,« Firmara. A>c. ^Fiumara?;
^505) Vulgo Trocchio, i n cujus lat*»r^ od o r t t i u i
585 LLONIS MARSICANI ET P E T R l MACONI 584

et ejus studio ac diligentia veliementer offensi, cer- A mox cartulam renuntiationis dc univerais quas e a t e -
nentes p o r r o 1 8 8
' se cuin illius vigilaniia 1 8 8 8
seu i n - nus 1 8 8 T
retinuerat monasterii possessionibus sponte
staulia m i n i m e quieturos, medilabantur i n dies qua- satis ac libentissime faciens, i n manibus abbatis s u p -
I ter v e l 1 8 8 T
eum caperent vet certe i l i i molestias pliciter 1 9 0 8
r e d d i d i t , sicque post haec cum i n d u l g e n -
quas possentunferrent. Cum 1 8 8 8
i g i t u r , quadam die, lia 1 9 8 9
c r i m i n i s , l i b e r l a t i quoque propriae c u m o m -
i n construenda rocca quae Janula d i c i l u r 1 8 8 9
(567), nibus suis ab eodem abbate est r e s t i t u t u s . A t q n e
operam daret, subilo pracfatus Adenulfus q u i et t a l i occasione res suas j a m d u d u m invasas, pater
Megalu cum m i l i t i b u s 1 8 8 8
aliquot superveniens, e u n - Benedictus paulalim 1 9 1 8
recuperare ac recipere
dem abbatem vi c e p i l , atque A q u i n u m v e l u l i pra?- coepiL.Namque non m u l t o post Teantnses q u o q u e
dam quandam 1 8 9 1
m a x i m a m asporlavil. I b i vero comiles d i v i n i t u s a c l i , s i m i l i a de his quae ipsi r e t i -
in 1 8 9 9
publico c i v i u m spectaculo ursino i l i u m l e r - nebant refutalionis 1 8 1 1
scripla eidem ahbati fece-
gore vesiiens, canes ei undrque sicuti revcra runt.
urso 1 8 9 8
ad c i r c u m l a l r a n d u m i m m i s i t 1 8 9 8
, et p l u r i - N i c h i l ilaque moratus idem abbas, et tempus a c -
mis 1 8 9 8
i n j u r i i s v i r u m honorabilem v i r nequissimus ceptabile m i u i m e neglegendum ducens, statim a
delionestavit. His p r a e f a t u s 1498
princeps auditis, c t pracdiclo priucipe Landulfo e t 1 9 1 1
Panduifo filio e j u s ,
nimium l t 9 T
s u p e r l a n l i v i r i tanlo 1 8 9 8
dedecore i n d i - B praeceplum libertatis ac confirmationis totius ex i n -
gnatus, maudat protinus Adenulfo u t C a p u a m vadat, legro abbaliae expeliit, et accepit (569); secundum
coramque se legali j u d i c i o abbati j u s t i t i a m faciat. terminos scilicet superius scriptos, quos Gisulfus
Ule auiem 1 8 9 9
prospiciens se legaliter ob comrois- dux lempore Petronacis p r i m o s l a t u e r a t , et p o s l m o -
sum 1 9 8 8
facinus m o r t i debere succumbere, rebellare dum Karolus imperator lempore Theodemar impc-
magis elegil, et de Aquinensi satis 1 8 8 8
munitione r i a l i praecepto firmaverat. Aliud 1 9 1 8
e t i a m specialius
confidens, ad principis c u r i a m i r e c o n t e m p s i l . pracceplum d e 1 9 1 8
caslello 1 9 1 8
sancti A n g e i i , et de
2 . Priuceps (568) itaque tam suam quam et a b - turre 1 9 1 8
sancli Georgii, nec non et de oinnibus ca-
batia, u l t u m i r e i n j u r i a m slatuens, A q u i n u m v e n i t , stellis sive a r c i b u s 1 9 I T
quae i n pertinentiis m o n a s t e -
ejusque praetorium i n quo praefatut rebeHio se m u - r i i deinceps c o n s t r u i deberent, ab ft9ia
eisdem p r i n -
n i v e r a t , obsidione ac m a c h i n i t c i r c u m d e d i t 1 M I
. \i- cipibus sibi fieri postulavit (570). Itemque aliud
dens 1 9 0 1
i g i t u r Adenulfus se non posse p r i n c i p i s (an. 9 5 1 . Aug. 50) de gualdo casae Gentianae(57i), c t
manus evadere, funem in c o l l u m suum m i s i t , et per aliud insuper de tota piscaria Lesinensi c u m ipsa
munus conjugis suae ad principis pedes se trahi prae- foce 1 9 1 9
sua, et cum ecclesia Sancti Focatis quae i h i
cepit. Quo facto, p r o t i n u s 1 9 8 1
eum princeps ita u t est, nec non e l de aliquol i u l r a 1 9 8 8
eandem Lesinara
erat l i g a t u m , cum 1 9 8 8
omnibus suis abbati delibera- G casis (572). Poslmodiim vero (an. 9 6 1 . Jul. 10) t a m
v i t , u t quicquid vellet tam de ipso q u a m et de ipsius a praedicto Pandulfo(575), quam et a L a n d u i f o (574)
omnibus faceret, l t a 198,
A d e n u l f u s cernens se i n 1 9 8 <
filio ejus 1 9 1 1
, aliud rursus praeceptum recepit (on.
c a p l i v i t a t e m c a p l i v i sui j u s t o j u d i c i o Dei venisse, 9 8 1 . Mai. 16) de universis finibus ac pertinentiis n i o -

/ARIiE LECTIONES.
1,88
add. 4 . i . sollicitudine non posse quiescere, m . 1. ed.
1 8 8 8
q . i l l u m c. eique m . i . c o r r . 1 M T

i*. i n f e r r e n l . Agebantur autein haec omnia n u i u ac dispositione Dei, qm ejus caplionem ac dedecora-
1 8 8 8

t i o n e m , ad loci hujus providebat Aeri reslaurationem. Cura 1, 2 . nuncupatur i.ed. n . et ecclesiaeb. 1 8 8 9

Germani desuper i i n m i n e t , o. 1 , 2 . c. a. lalronibus 1 . add. 4 . i . s. p. ed. desunt I .

1 8 9 8 1 8 9 1 1 8 9 9

1 8 , 8
publice add. i m m i t t i t . His p . 1 . 1 8 , 8
et i . p . ed. praedictus I . ed. p l u r i m u i n 1 . ed.
t 8 8 i 1 8 9 8 1 8 9 T

4888
add. 4 . vero 1 . ed.
b 1 8 9 9
o b hoc m . 1 . ed. c. Interea cum ista g e r u n t u r , Paschalis stratigo
1 9 9 0 1 9 8 1

missus ab imperatore Constantinopolilano veniens ad eundem principem L a n d u l f u m , i b i super A q u i n i o h s i -

dionein c o n s t i l u i l eum a n l h i p a t u m p a t r i c i u m , quemadmoduin sibi a suo domino fuerat i m p e r a l u i u 1. dele
vit i . b
A d postremum i g i t u r v i d e n s A . 1 .
1 8 8 8
s t a t i m 1 . ed. L abbati c . o . s. d . u t t a m de i . q . c t
1 9 9 8 1 M 8

d e o . rebus ipsius q . v. efliceret 4 . ed. Mox i g i t u r praedictus A . cartulam r . 1. 1 9 0 8

se c a p t i v u m i a 1 9 8 8

poleslatcm c. ed. add. 4 . a. r e m i s i t , sicquc 1 . ed.

1907
c. omnibus suis l i b . p . ab e. a. g r a t u i t o
1 9 0 8 1 9 0 8

r . est 1 . ed. *dee$t 1 . t9l

renuntialionis 1, 2. 1 8 1 1
L . necnon et 1 . ed. Super quod e. a. p. 1 . 1 9 1 9 1 9 1 8

ed. p. ab eisdem p r i n c i p i b u s de 1. ed.

1 9 1 8
Janula recens constructa, et de c. S. A . nec non et de u 1 8 1 1

S..G. s i n g i l l a i i m s. f. 1 . corr. I . curte 4. t u r r i b u s i . ed. t d. singillatim s. l . ed.

b 1 9 1 8
Yoce
1 8 1 7 b ft |8 b 1 8 1 8

4. a. casis i . e L . 1. ed.
1 9 8 0
e rursus p . r . de 1 . e. r . aliud p. r . intervenicnle supradicto A d e n u l f o
1 9 1 1

gastahieo, de l . e. i u t e r v . s. A. g. rursus a. p . r . de 2 .
b

NOTiE.
(567) Sic dicla v i d e t u r , q u o d antiquiliis Jano t e m - steltum de Jannule, et castetlum de S. Angeto ad Tss-
p l u m i b i erectum f u e h t , u t i n Actis saiictorum De- dice et ipsa turre da S. Georgium c u m caeteris c a -
9

m e t r i i et sociorum, Petrus Diaconut i n Regesto steiiis e l t u r r i b u s confirraaverunt 967, J u n . 7 , G a t l .

Sancti Placidi pag. 1 2 1 . AWG. A c c , p: 63.
(568) Cf. C h r . Sal. 1 6 2 - 1 6 4 . (571) Gatt. A c c , p . 5 6 .
(569) Praecepla p r i n c i p u m Aligerno concessa
exemplavit Petrus D i a c i n suo Regesto a n u m . (572) Confirmaverunt Paldolius et L a n d . l V . 9 8 0 9

212 et dcinceps. AWG. Multa edidit Gattula ex o r i g . Jan. 2 7 , 1 . 1 . p. 66.

i n t e r quae tamen haec non i n v e n i . Nam quod 952 (575) l b . , p . 58
M a i 6 accepit (Aoc. p. 55), ab illo diversum est. (574) P. 8 2 . Nulla i n c i i Adcnulfi mentio est
(570) Postca ei Paldolfus cum fiiio Landolfo ea-
 W3 CHRONICON CASSINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 586
naslerii liiijus. N o n 1 9 M
l a m e n s u p c r o m n i a haecquie* A qnos ibidem 1 9 8 7
inveneral, quam 4 8 3 8
cum eis quos
scere 1 9 9 8
valebant veritatis a d v e i s a r i i , quoliens ipse conduxerat libellari s t a t u t o ; u l de tribus lotius
quaelibel occnrrebat occasio; sed i i u i i c 1 M V
quidam ejusdem terrac r e d i t i b u s , hoc est t r i t i c i et ordei ac
de A q u i n o , nunc q u i d a m de Ponlecurvo n e c 1 9 , 8
non m i l i i , partem septimam, de vino autem l e r l i a m a n -
et de Teano, de finibus bujus monasterii nobiscum nnaliter monaslerio darent. Caelcra in suis stiorum-
1 9 , 8
contendere nitebaniur. V e r u m quoiienscumque que usibus possiderent; qnod nsque hodie slabiliter
cuiu n o s l r i s i n placito se c o n j u n x e r u n t , toliens observalur 1 9 8 9
(578). T a l i i g i t u r 1 9 V 0
modo h a b i l a l o -
s u m m i s ralionibus v i c t i , quod fallaciter conlende- ribus diversariun p a r t i u m , l e r r a l 9 V 1
hac cx magna
bant, refulare veraciter cogcbanlur (575). Unde parte repleta atque l o c a l a m i
, ad reparandas sive
etiam contigit, ut htijusmodi 1 9 , 7
occasione p l u r i m a mcliorandas moua.slerii ofliciuas quemadmodum a
apud nos taiiiim 1 9 , 8
conflictorum seu 1 9 , 9
reniiulio- praedecessoribiis suis Leone atque i o b a n n e j a m d u -
r u m m o n i m i n a habcautur*. diim inchoaiiim fuerat animtim p o 3 u i t . E c c l e s i a m 1983

itaque tolam qtiam praedictus Johannes construxe-

* Eo quoquc lempore idem abbas ad principes j a m r n t , novis trabibus ciprcssiuis contignans, tegu- 1 9 V V

diclos accedens (an. 9 6 1 . Jul. 10) rogavit, ut

d a r e n l eeilae tiosine Cinglcnsi toctim foris por- lis cooperuit; parictcs coloribtts variis decora- 1 9 1 8

las Saneli Angcli, ad inoiiaslcriiim conslrueu- R v i t ; pavimenlum e l i a m diversorum lapidum 1 9 8 6 m 7

dtim ancillis Dei, quia moiiasleriiim quod intus varielate conslravit. Ipsum quoque h e a t i Bene- m 8

erat nimiuui s i r i c l i i m ct incomposittiin habeba-

l u r anciilis Dei i b i mancntibus. l l l i vero conce- dicti altarium argcnlcis labulis undique cinxit, 1 9 8 9

dentes, staiuertint locum foris m t i r u m c i v i t a t i s uecnon et anteriorem faciem aharis sancli Jo- 1 9 8 8

UIM castrum et monasteriiim conslruerentur, haiiuis argenteam f c c i l . Fecit eliam crticem de 1 9 8 1

ruiqtie coiicesseruni foris m u r i i m , qualiter va-

argento non modicam , et t e x t u m evangelii u n d i - 1 9 8 9

d i l usque in flumen (576) add. 2 .

qtic c o n t c x t u m argento inaurato ct smallis ac gcm-
Per idem tcmpus a Mariano quoque i m p e r i a l i a n - mis; coronas 1 9 8 8
argenlcas t r e s ; caliccs quoque et
thipnto palrieio et stratigo Calabrie alque Lango- tnrlbula et varia ecclesiaslica o r n a m c n l a ; necuon et
bardiae praedictus 1 9 8 8
abbas sigillum recepit (an. codices plurimos 1 M i
. Interea et habitacula nonntilla
956. Dec), u i secure et absque u l l i t i s 1 , 8 1
contradi- httjus 1 9 8 8
loci restaurans, ac si alter Peironax cepit
c t i o i i e seu impedimeuto l i c e r c l ei 1 9 8 8
perquirere jtixla lenoretn reguhe 1 9 8 8
et priscam monasterii
o m n e s hereditatcs s e n 1 9 8 1
possessiones monasterii constietudiuem ctim f r a t r i b u s conversari. Apud , M T

hujus u b i q t i e 1 9 , 8
l o c o r u m , el recolligcre cas, jtista Capuanum vcro inonastcrium cum ornamenta ec-
d u m l a x a t et compelenti ratione ostensa (577). rlesiaslica nonnulla, et campanas alque codices a l i -
3.Dcmum i n 8
prudensabbasa vicinis l e r r i s quae ab C quot eflecissel, i n ecclesia etiam t i t u l u m (579) c u m
1 8
•Agarenis vastalae non fuerant, agricolis undique coufessione sua a p a n e occidentali satis decorum
m o x evocatis, i n possessiones illos monasterii qtiot- adjunxit 1 9 M
, alqtie d e p i n x i t .
qiioi c u l t o r i h u s indigebant, cum universis eorum 4. Eodcm 1 9 8 9
temporc Otto p r i m u s , tertio i m p e -
familiis hahiuiltiros i n d u x i t : placito l a m c u m eis r i i sui anno per iniervciittiin stipradictae 1 9 8 8
conju-

VARliE LECTIONES
Non — ost«nsa add. I .
1 , 9
h . quoliens dabalur o. quiescere v. v. a. scd l . ed.
b 1 9 , 8
n. q. b t M V

d c A . desvnt 4. n . n . e l d . T . desunt l .
1 9 s a
add. 4. hac ed. h . o. desunt i . hiijusmodi b 1 , 9 8 U l T b 1 8 , 8

|t». ed. s. r. desunt l .

m 9
iiraedictum s. r . 4 . b
aliciijus i . ed.
1 9 8 0
ei quocumque vellet 1 9 3 1 b 1 9 8 9

i * " « . et p. i . sive I ' . ed.

b
u . I . desunt i . ed.
1 9 8 8 1
A vicmis deinde t . 1. Porro d . p. a. a
1 9 8 8 b 1 9 3 8

v . t . \b.cd. ab A . desunt 1, 2.1 9 , 8

i b i 1. ed. < q . c. e. q i . c. desunt 4. esl. ac pcreniiiler
m 7 1918 1 9 8 9

o . 1 . ed. eigo
A I - ™ 1.
I »A
ed.
I 9 V 0 «9*1 p. hujus monaslerii t . ex maxima p. 1 . ed.
m l disposita 1 , 2 . 1 9 8 8

f
* * Ecclcsiatnqiie p i i m i t u s tolam 1 . ed.
8
t. ac l i g n i s c. 1. ed. p. vero illius undique satia m v 1 9 V 8

p u l c l i r e d e p i n x i l , p. 1. ed. * anle altare bcati B t M i e d i c t i add. 1 , 2.

19 8
mtillimoda 1 . erf. b. 1 9 8 7 1 9 8 8

I I . add. 4. M . i n c i r c u i l t i decoravit n . 1. ed.

, f V
beali 1 . ed. e. et c. argenteam deauratam 1 9 8 0 1 9 8 1

i r . 1 ed. ctim lapidibus preliosis add. 1.

1 9 8 1
c. a. l . desunt I . p. ac diversos 1 ed. 1 9 8 8 1 9 8 8 1988

f j f i s c l e i n 1. ed. I. sanctae r . i . 1 9 M
Apud — depinxit add. i . a d a u x i l i . ed. 1 9 3 7
Per b 1 9 8 8 b 1 9 8 9

i : l e m icmpus primus ac magntis O i t o , t. etc. i . ed. A p r i m o itaqne ac magno Oitone concessum est i l l i b

i u o i i a s l c h i i m S. A . de Barregio, quod superius a L u d o w i c o imperalore c o i i s l r u c l u m oslendimiis, c u m

o m n i b u s cellis ac posscssionibus s u i s ; ouod v. i . add. 4 . 1 8 6 0

NOTyE

^ 5 7 5 ) Exempla d e d i l G a t l . I . I . p. 67. rietatem puliarts a qnolibet juatce ae tpsa thenia, etc.

( 5 7 6 ) Ejusmodi privilegium exsiat ap. G a l l . I . I . in calce vero : Cum plumbea bulla nostra istum pra?~
I>. 5 0 , etsi u i h i l ibi de celia Cinglensi et iiioiiasleho sentem sigillabimus sigtllum nostrum, et concessimut
e x s t r u e u d o d i c i t u r . C l ' . Oilonis i l p r i v i l . d . 9 8 1 , O c l . praedicto abbati, in mense Decembrio indictione $

J 3 . i b . , p . 99. quinla decima. A N G .

( 5 7 7 ) I n Regeslo n i i e . 155 ; Sigillum fattum a (578) Similia jtira possidel etiamnum Casinense
3iariuno anlhynato. Vciba sic conccpta s u n t : Sigil- coenobitim i n agro Pedemonlis, et villae sanclae L u -
tutn factum a Mariano anihypato patritio ei stratigo ciie, et i u caslro Fellae apud Calabros, alibique. A N G .
Catahriir et Langobardiw, et datum vobis Aligerno (579) 1. q . presbyierium, pars ccclesiae i n qua
venerabiii abbati suncti Benedicli. Liceat te ambulare altare consistit. Conlessio estlocus sub a l l a r i roajor
in lota thenia Langobardiaj, et perquirere omnem in quo reliquiac recondilae suut. Duc
hivreditr.tem vrmdicti monasterii, el nullam conlra-

JLTROL. CLXXIII 19
887 LEONIS MAUSICANI E T P E T R I DIACOXI £88

gis suac Adhelairiis imperatricis 1 M 1

, generale prae- cepta quae de eodem monasterio pater ejus adqui-
ceplum huic monaslerio fecit (an. 964 Feb. 19)(580); sierat, nobis reddila s u n t . 9

confirmans omnia qtiae hactenus per diversa loca a

* Eo tempore (an. 974) Bcnedicto papa sexto vita
quibuslihet bic fuerant c o n l r i b t i l a . Item posl q u a t - deccdente, Benediclus papa sepiimus (585)
t u o r c i r c i t c r annos, Paulus abbas sancli V i n c e n l i i propinqtius supradicti A l b e r i c i Romanorum
eum adiens, i i l u m q u e 1 9 8 8
ex parle; p n e d i c t i nostri consulis i n aposloiicam sedem i n i h r o n i z a u i r
(586) add. 2 .
abbatis efflagilans, aliud ab eo praeceplum plenius de
confirmatione totius abbatiae (581) de more p r i b r u m 5. Qtiinlo l f T
* hujus abbatis anno, q u i est a natlvi-
i m p e r a t o r u m o b l i n u i l (an. 968. Jul. 1). I l i c 1 8 8 8 late Domini nungenlesimus 1 9 7 1
quinquagesiimis
idem imperator concessil (an. 970. Mai. 25) cidem qtiartus, corpus i f 7 T
beati Mathei apostoli qood
abbati nostro monaslerium sancli Angeli de Barregio p r i m o apud fiihiopiam u b i et passus f u e r a l , posl-
cum omnibus omnino cellis ac p e r t i n e n l i i s ejus modum autem apud B r i t a n n i a m l f 7 i
, demum l f T f

(582); quod videlicet m o n a s t e r i u m , eo tempore vero apud Lucaniam per lempora diversa quieverat,
Aibericus Marsorum episcopus in tempus vitae suae tandero ejusdem sancti evangelistae revelatioue re-
per s c r i p l u m ab eodem retinebal imperatore. Quique p e r t u m , atque i n Salernuro translatum est (587).
imperator eidcm s a n c t i i m
Angeli monasterio prae- Triennio 1 9 M
auteni post, duo solcs i n ccelo paritcr
c e p l u m confirmalionis o m n i u m r c r u m ipsius (585), visi sunt, et per 1 M 1
duos dies metisis i u l i i roaie
jam ante q u i n q u e n n i u m fecerat (an. 964. Feb. 12). dulce faclum est a Neapoli usque Cuinas.
A secundo etiam Oltone cum praecepto confirmatio- 6. Tunc , 9 M
lemporis Benedictus papa * qnas-
nis l o t i u s abbatiaepraefalum l f M
q u o q u e sancti Angeli dam curtes suas i n c o m i l a l u A p r u l i i eidem abbati
monasterium eidcm abbati reconfirmatum est (an. 1 9 , 3
per p r i v i l c g i u m (588) concessil 1 M V
(an. 977
9 8 1 . Aug. 6) (584). Sed l f M
e l Albericus snpradictus Jan. 10). Per hos e l i a m 1 9 8 1
dics praedictus princeps
episcopus i n 1 M T
p r x s e n t i a ejusdem imperatoris q u i Pandulfus pcr pneceptum suum 1 9 8 8
concessit (an.
tiiuc apud Marsiam i n monte vocabulo Cedici 1 9 6 8
968. Oct. 7) i n hoc monasterio l o l a m subslanliatn
m o r a b a l u r , cartulam refutalionis 1 M f
i l l i de eodem Arccbis 1 9 8 7
lilii ianiperti 1 9 8 8
quam h a b u e r a l in
Barregcnsi 1 , 7 0
monasterio faciens, q u i e t u m de eae- Teano 1 9 8 9
tam intus qnam e l foris, una c u m ccclesia
i c r o sub hoe monaslerio manere c o n s l i t u i t : cum 1 9 7 1
sancti S i l v e s l r i quae i n l r a candem c i v i t a t e m con-
idem cpiscopus anle sex c i r c i l e r 1 M 0
annos sua slruela est, ctim omnibus o m n i n o p e r t i n e n t i i s ejus
sponie ipsum l f T B
sancti Angeli monasterium per (589). A i i t i d e t i a m praeceplum i e c i l e i (an. 9 6 4 . Mai)
4>hlalionis suae c a r l u l a m bealo Bcnedicto c o n t u i e r i l . de aqua fluvii Saonis cum r i p i s ex u l r a q u e parte
De quo eliam monasterio cum post a l i q u o l annos posilis (590). Huic !
ft 90
Pandulfo p r o c l a m a v i t prae-
Guinisius Marsorum episcopus filius ejusdem 1 , 7 1

dictus 1 9 9 1
abbas stiper Bernardum c o m i t e m de A h -
A l b e r i c i questionem movere voluisset, quod quasi
phis, eo quod m i n a b a t u r incendere et deslruere
ccclesia sua praeceptiim imperaloris inde hahcret, a
u n u m castellum hujus monaslerii de loco ubi Curvara
monachis nostris i n placito Marsorum c o m i l u m con-
d i c i t t i r , et homines ejusdem caslelli praedari c t ca>
venitis atque convictus, laccre coaclus est. Atque
d c r e . Qtiapropter idem princeps flexus claraoribut
lmjusccmodi i m
occasione tria i m p e r a t o r u m prae-
ejus, sigillalo pnccepto c o n s l i t u i t , u l sive pracdictus

V A R L E LECTIONES.

M i l
post i m desinit manus antiquior cod. 1*. etimque l . ed. Nec m n l t o post (N. m . p. desuni 3.) per
1 9 8 9 b 1 9 8 8

nliud pr&cepltiin i . i . abbali n . m . S. A. de B. c. omiiibus c. ac p. suis conccssit; q. 1 . ed. m . s. A . p . d# b 1 M V

coiifiimalioneo. I.ed. p r a e d i c t u m 1.ed. est. Albericnsquoque (necnon 1.corr.l .)praefatus» Marso-

1988 1 9 8 8 b

runrep.i.fd. in—morabaturadd.l . 1 9 8 7
Cediti5. r e n u n l i a t i o u i s 1.ed. B a r r i g e n s i 5 . Barre-
b , 9 M l f M , f T 8

genensi 4. Cum — r e d d i t a sunl l . delelis quce prius in duobus lineis scripla fuerant.
1 , 7 1 b
praediclum l . 1 , 7 8 b

ed. praediclil .ed.

l f T 8
n r o h a c l . ed. b
hoc caput in 1 . primum cst.
1 9 T 8
nongentesimus 5.
b 1,78
q. 1 9 7 8 , M T

beatissimiap.elevangelistaeMatbei c o r p u s q . 1 . ed. B r i t l a n i a m 1 . (corr. l . ) 3 . d . v . a . L . i . editione 1 9 7 8 b 1 9 7 9

priori et 3. 4 . desunt i . 2 .
% T r i e n n i o — Cumas add. i .
b
p. d . d . m . 1, add. 1 « .
1 9 8 0
Benediclus b 1 9 8 1 1 9 8 8

qtioque papa 1 . deest I . c. anno o r d i n a l i o n i s suae tricesimo 1. Hinc i . adscripsit

1 9 8 8 1 9 8 v
sequentia b

Jiujus capitis, ita ut Per hos — m o d i o r u m 1623. collocel post (Hbra una per a n n u m . deest i . 1 9 8 8 b 1 8 8 8

deestk. Arechisi i .
1 9 8 7
ianniperii l . i n civitale Teauensi l . i n Teanensi ed.
b 1 9 8 8 b
Huic —
1 9 8 9 b 1 8 8 8

componere desunt I . praefatus ed. 4 9 9 4

NOTifl.

(580) G a l l . A c c , p . 7 l ex oria> Mem. Benev. I . png. 552.

<581) l b . , p. 7 2 . (588) D a l u m iv Idus i a n u a r i i , anno 3 p o n l i f i c a t u s
(582) l b . , p. 73. Regest. n u m . 12. I n quo exemplata sunt caetera
(;83) P. 75. priviiegia, prsecepta, obijHiones, quac hoc c a p i t e
(584) P. 77. recensentur. Supervacuum propterea csset s i n g u l a
(585) Tusculanensis Calal. P e t r i . conferre. ANC.
(586) Pulso Bonifacio V I I . (589) G a i i . A c c , p. 65 ex o r i g .
(587) Ex translatioiiis h i s l o r i a /abuft refeita (590) l b . , p. 66 v. infra c. 83.
aliqua inveuies i n Actis SS. Sept. 2 1 , e t i i sorgia
hW CHRONICON C A S S I N E N S E . - L I B . II ALCTORE LEONE. 590

l * e r u a r d u s sWe quicuinque bomo sub sua dicionc \ suam cum ecclesia sancti V i c t o r i n i , prope praedictoi
y o s i l u s , aliquam molestationem vel rapinam 1 9 9 1
aut lactis, u h i modo Posta v o c a t u r ; nec nou et duo

eiJem caslro a u t habitatoribus ipsius 1 9 9 8

inferre gualda i n finibus V i c a l b i ; u n n m i u loco q u i d i c i t u r

praesumeret, componeret aureos bizanteos mille, Silva plana, alterum i n monte Albeto, cum omuibus

super i l l a m dumtaxat composilionem quam legibus flnibus ac perlinentiis i p s o r u m . Per idem tempus

est s l a t u l u m componere. Gisulfus quoque Salernila- homines de Vicalbo adquisicrunt a prjcdicio abbate

nus princeps filius G u a i m a r i i majoris (591) f e c i t 1 9 9 8

podium illud 9 0 0 8
u b i nunc esl civilas sancti U r b a r i

in 1 9 9 1
hoc monasterio cartam (an. 972. Sept.) de (597), quod n o b i s 9 0 1 0
a n l i q u i t t i s p e r t i n e b a i , ut fa-

quarta parte omniuro quae Lambertus 1 9 9 9

dux et ccrent i n eo castellum, e t 9 0 1 1
reddiderunt ei 9 0 0 8
in

m a r c h i o (592) possedisse visus esl i u comitatu Mar- Vicalbo duplo l a n l u m terrae quam acccperant. Reser-

sicano,et Balva, e t 1 , , T
Porcone, et A m i t e r n o , necnon vavit autem sibi abbas ipsam ecclcsiam sancti

et marchia F i r m a n a et ducatu Spoletino, exceptis U r b a n i , cum pertinentia 1 0 1 9

proprietatis ipsius, e l

servis quos omnes libertate 1 9 9 8

d o n a v i l ; quae v i d e - cum tola ctirte i n t r a eandem 8 0 0 8
civitatem, i u o m n i

licet oinuia ex parte Ittae principissae aviae conjugis dutnlaxat 9 0 1 8

parle pedes centum Hic idem abbas
1 9 8 8
ejtis Gcmmae sibi i n hercditatem obvenerant. dcdit i n . c o n c a m b i t i m Aimerado t 0 l v
cuidam dc ter*

(593) B r t o r i o Marsicano ecclesias qtiasdam ct l e r n s 9 0 3 8

Sed et Borrelltis comes de Pelra abundanli 9 0 0 0

fecit hutc monastcrio c a r l u l a m ohlationis de

9 0 9 1
huic monasterio pertinenles ihidem ; id cst ccclcsian»

monasterio sancti Etisiasii i n finibus ejusdem castri sancti Salvatoris i n Avczzano, sanciae Mariae i n 8 0 1 8

loco q u i dicitur Ad arcum ^591), cum o m n i b u s o m - Oretino t 0 1 8

, sancti A b u n d i i i n A r c u , sauctae Marin*

nino rebus ac p c r l i n c n i i i s ipsius, e l cum perlinentia in Moutoronc, ct sancli A n t i m i i n Vico 9 0 1 7

; ct rcce-

fcrrae modiorum 1623 9 0 0 t

. Praeterea 9 0 9 8
quidam pit ab eo i n comitatu Tealino ecclesiam sancli Heliue

presbytcr 9 0 0 8
Joseph de civitate Larinensi ohlulit et sancli V i l i , cum quinquc m i l i b u s modiis de t e r r a .

Sn hoc monasterio ccclesiam sancli L a u r e n t i i , quam I t e m dedit ecclcsiam saucli C o m i l i i , e l sancti Helia

ipse c o n s t r u x c r a t i n hcreditale sua j u x t a eandent

9 0 1 8
, c l sancli V i t i , i n eadem 9 0 1 9
Teaie, ct recepit

c i v i t a t e m , c u m omnibus rebus et pertinentiis suis. ibidem t0

"° ecclesiam sancli Tenestri cum tribtis

Quidam etiam Aquinenses v i r i nobiles filii R o d i p e r t i niilibtis modiis terrae; c l i n Comiuo (598) quiuque

gastaldei o b i t i l e r n n i omnes res suas bealo Bcncdicto i n i l i a , inter A t i n a m scilicet ct V i c a l b u m , c l ftircam

in t e r r i t o r i o A q u i n e n s i , loco q u i Publica vocatur, sancli L e u i h e r i i . I l e m 8 8 8 1

de ecclcsia sancti FeKcis

plana utique 9 9 0 8
et monlana p e r p l u r i m a . H i l d e - in Pulverio t 0 t 9
, quod esl modia 9 0 , 8
lerrae mille

hrandus quoque comes de Sora, simul c u m f r a l r i b u s centum, r e c e p i t 9 0 , 8

solidos c e n t u m ; pro ccnsu v e r o

suis,' fecit 9 9 8 8
cartam in ^ annuali solidos 5. Per hos dies i n placilo M a r s o r u m
8 0 8 T
hoc loco de medietate
lacuum T a u r i n i et Juliani (595), q u i procedunt a c o m i t u m proclamauti , refutala esl ripa F t i c i n i t 0 t 8

Posta, cum omnibtis pertinentiis medictatis e o r n m . ctun piscaria sua, ab ipsa videlicel ecclciia sancte

Qtios videlicet lacus lotos ex integro, una cum r i v o Marie de Montorone, usque in Sanclam Marialn de

«le Cai pello 9 0 0 8

Pandulfus 8 0 0 9
e l Landulfus principes P a l u d e ; q u i l o c u s luuc 8 0 1 8
A l t o r a n u m nuiicupabatur.

i n hoc monasterio postniodum cum omnjbus eorum Necaon et duae scrvorum familiae c u m omuibus suis.

p c r t i n e n t i i s /irmavcrunl. Scd et Rachis gaslaldeus Proclamavit t o t T

etiam (599) in placilo Andreac i n a r -

de Yicnlbo (506) donavit hcato Bencdicto curtem chionis missi i m p e r a t o r i s t 0 t 8

Oltouis (an. 972. Sept.)

VARIiE LECTIONES.
m i u i m a i n ed.
1 9 8 9
ejus ed. una cum Gemma uxore sua f. l . 2 .
1 9 9 8 1 9 9 4
f. cartam i n h . b 1 9 9 8

m. de t*>. ed. U m p e r t u s 3.
1 9 9 8
B. F . A . 1*>. ed. l i h e r t a t i 1 * . ed.
1 9 9 7
a. ipsius G. 1 8 9 8 1 9 9 9

l. b
2. habuiidanti l .
9 0 0 0
in hoc m . carlain l . ed.
b
m . seplingentoruin atque v . " t r i u m 4 .
9 0 0 1 b 9 0 0 t

9 0 8 4
T u n c lemporis q . l . q . I . p. l . ed. b
add. 4.t o o v
fecerunl l . ed. b
c. sanclo 9008 4 0 0 8 b 9 0 0 T

B . de l . ed. b
Carnello 2 . toot C. i n h . m . P. e l L . p. cnm l . ed.
8 0 0 8 t 0 0 8
° q. Imic monasie- b t 0 1

r i o * . I . ed. b
et — c e n t u m . Hic idem abtcisa l .
1 8 1 1
p e r t i n e n l i i s ed. videlicet ed. b 9 0 1 9 8 0 1 8 8018

A i m i r a r d o 3. Almerado 4. s. Mariae i n M . s. A b u u d i i i n A . s. M . i n 0. s. Salv. i n A . et l . ed.

8 0 1 8 b

8 8 1 8
O r i t i n o 3. 4 . Vicu l . 2 . V i t . c l s. I I . 1 . ed.
t o l T b
deett l . 2 .
0 0 1 8
r. i n eodcm comitatti c. b 9019 b 9 0 9 0

|b. 2. Item — s o l i d o s quinque detnnl 1.

9 0 , 1
P o U . ed. m o d i o m m . ed. t u l i i ed.
9 0 , 9 8 8 8 8 8 8 , 8 t 0 t 8 )

p r o c l a m a n t e i l l o r . esl r . l . ed. deett 3. Proclamavit — eas detunt 1.

b 8 0 , 8
m . d o m n i 0*
t 0 , T 1 0 , 8

i m p . ed.

NOT^:.
( 5 9 1 ) Minoris. Donationem datam annoGisulfl 50. 977, M a r t . 12, qitam solam edidit G a l t . A c c , p. 81«
. 3 9 . ) i n d . 15. e P e l r i Reg. edidit Gatt. A c c , p . l b i ntimerns m o d i o r u m non l e g i l u r .
8 0 . Q u a i n Leo inale interpretatus est: t o l a m entm (595) Qui nunc unuui lacum Postanum cftT-
liaeredilalem oflerunt, cujuspartem quartatn Gisulfus ciunt.
lltac nepos G e m m x u x o r i per tcriptum morgintuph (596) V i c a l v i i n ducalu A l v i t e n s i .
a n t e a assignavisse se profilelur. (597) Cujus s i m u l e l C o m i n i i n locum successil
( 5 9 2 ) Impcralorem diccre videtur. I n d i p l . ilio nou Alviio.
commemoralur. (598) Quod lunc civitatis et p t g i nomen erat.
(593) In Abrulio cit. l e r r i l . Triventi. (599) A. 29 Pandolfl, 4. L a n d o l l i , i n d . xv. — Rcg.
( 5 9 4 ) /n comitatu Molitie i n conflrmatione dona- n. 2"»3.
I k r a i s per Paidolfum et Landolfum principes, data
891 LEONIS M A R S I C A M E T P E T R l DlACONl 592
apud 8 0 8 9
Sulmonem 9 0 3 8
super Oderisio comiie I t a l - A dimissa i l e r u m t 0 8 V
ei per libellutn medietale ipsius
vensi, q u i r e l i n e b a l duas ecclesias nostras in 8 0 3 1 faticis, c l fluvio L a t i r i usqite i n quindecim a n n o s ;
valle de Peclorano, i d est sancti Slepbani et sancti censti l i b r a t 0 8 8
a u r i per a n n u m . Hic 8 8 8 8
idem Gise-
E l e u t b e r i i , et facta inde manifestatione, recollegit pertus proclamavit i n placito Termtilcnsi coram
protinus t o i t
eas. Hic convocatis aliquot hominibus m u l l i s q u i i b i aderant nobilibus atque j u d i c i b u s , s t i -
de civitale 9 0 8 8
T e r m u l e n s i , fecit cum cis convenien- per quodam C a s t e l g a r d o 8887
q u i ei contendebat q u a n -
l i a m u t edificarent i b i i n pertinentiis 8 0 3 8
nostris i n dam c u r t e m noslram i n eadem T c n n u l a , loco q u i
loco q u i Ripa 9 0 3 8
Orsa vocatur j u x l a fluvium Tri- vocatur Casale M a r i ad sanctum G e o r g i u m , quae
i i i u m (600) unum castellum, ubi ipsi cum 9 0 3 8
suis c u r i i s appellalur De Theodosio; quam videlicet c u r -
o m n i b u s b a b i l a r c n t , e t l a b o r a r e n l ipsas terras nobis tem Deusdedit abbas noster o l i m emeral ab Adelperlo
illic 0 0 , 7
p e r t i n c n t e s : ita ut l e r t i a m 9 0 3 8
partem buic avo ejnsdem Castelgardi, quingentis solidis aureis,
monasterio tam t o s
» dc ipso castcllo quam et de cum casis, t e r r i s , vineis, silvis, p r a l i s , e l aquis, s i -
omnibus quae i b i operarcntur t r i b u c r e n t , duas vero m u l cum ipso pascuo ejus quod habebat i n T e r m u -
s i b i h a b e r e n i . Ipso t o v o
lcmpore Sadelfrit diaconus leto t 0 B 8
, per designatos flnes: ab uno capite r i v u s
c i v i l a l i s Lesincnsis obtulit i n hoc monasterio unam q u i d e c u r r i t a sancto Georgio i n v i v a r i u m * 0 8 t
. el
ecclesiam j n r i s sui vocabulo S a n c l u s M a r l i n u s ; c o n - ° usque B i f e r n u m ; ab allero capite m a r e ; a L i e r e
struclam t 0 V 1
j u x t a eandem c i v i t a t e m , i n loco q u i B i f e r n u m ; ab alio latere r i v u s v i v u s q u i d e c t i r r i t i u
d i c i l u r A l c h i s i , cum universis t o v t
ornalibus el pcr- m a r e ; et ita ostensa ratione sua j u d i c a n t i b u s i l l i s ,
t i n e n l i i s ejus. l d t o v l
ipsum quoque fecerunl Guarne- manifestavil se inde praedictus Caslclgardus 8 0 8 0
pcr
r i u s et Laidulfus a Basso L a r i n e n s e s , de ecclesia t m s c r i p l u m , apposita compositionc m i l l e solidoruin st
sancti Germani i n loco qui vocalur t 0 V 8
Aquarola hoc aliquando removere voluisset. C o n s l a n l i u s q u o -
apud L a r i n u m . S i m i l i t e r 8 0 8 8
fecerunt Johanncs m T que praepositus sancti Benedicti de L a r i n o 8 0 8 1
, pro-
e i Bonuciiis cives Tcrmuienses de ecclesia sanctac ciamavit i n placilo M a d e l f r i d t 0 8 t
c o m i l i s super Azc-
T r i n i l a l i s quam ipsi c o n s t r u x e r a n l Fiiper mare, i n ncm episcopum ipsius c i v i t a l i s , de ecclcsia s a n t i i
r i p a que n o m i n a l u r Pelra l l c r m c r i s s i . Eodem i n o d j Benedicti i u P e t l i n a r i 8 0 8 3
quam idem cpiscopus c u m
oblatac sunl huic monasterio trcs ecclesiae i n L u m i - omnibus posscssionibus ejus sibi vendicaveral, et
sano, i d est Saucla M a r i a , Sanclus Pelrus, c t San- oslensa ratioue ac j u s l i l i a nostra, j u d i c a n l c comite
ctus Benedictus i n ioco Maccla bona, cum oiunibus e l episcopo r e n u n l i a n t e , recollcgit e a m : et q u o n i a m
rebus et pertinentiis earundem ecclesiarum. Guido dcstrucla e r a t , a fundamentis i l l a m , o c
* reslaurans,
c t i a m Asculanus o b t u l i t c u r t e m suam de Casali, Q i u ea monasterium quod hactenus i n t r a civita- 0 0 8 1

ioco q u i d i c i l u r Forca?, quae est l e r r a m o d i o r u m c i r - t c m fuerat, esse c o n s l i t u i i , ibique cum f r a t r i b us 1 8 9 4

c i t e r inille quingentonun : o b t u l i t a u l c m illam in rcligiose vivere coepil.

m f >

ecclesia sancti Saivaloris de praedicto Asculo, ad

¥
Cujus supra meminimus add. 2 .
opus roonasterii htijus (601). E m m o m o
eliam q u i - 7. Hic abbas fecil libellum de monasterio 8 8 8 7

dam Marsicanus o b l u l i t huic monaslerio 1 0 8 0

hcre- sanctae Mariae i n L u c o 8 0 8 8
(602), Raynaldo comiii
dilatem suam de Comino quod cst centum modia M a r s o r u m , secundum ilias scilicet pcrtiuentias a t -
de t e r r a , i n loco q u i d i c i t u r F e r r a r a , ad V i c a l b u m . que 8 0 8 0
fines, quibus Gualterius sacerdoset m o n a -
Circa hos dies Gisepertus pracposilus sanctae So- chus eandem ecclesiam a t 0 T 0
Doda comiiissa s i b i
phiae de Benevcnto, ordinatus super causas hujus conecssam 0 0 7 1
i n hoc inoiiasterio ante 1 0 T t
annos
«lonaslerii i n Lesina et T h c r m u l e t 0 8 i
, recollegit ab ferme v i g i n t i t r a d i d e r a l , quod 1 0 7 8
esl terra m o d i o -
Adclchiso L u c e r i n o episcopo libellum quem ei 8 0 8 8
r u m c i r c i l e r sexcenlorum. Qtiod 0 0 7 8
videiicel s a n -
dudum Angelarius 8 0 8 8
abbas feceral dcomnibus qtiae cise Mariae monaslerium diversis poslmodum ac u m l -
j . i jmedicla Lesina huic mouastcrio p e r t i n c b a n i , lipliclbus longe lateque ecclesiis scu possessiouibus

VARIiC LECTIONES

0 . ciOderisi c o m i t i s d e B a l u a , a. 2.
M 1 ,
Stilmonam s. praediclo c. Od. q u i ed. n . de Balua i u 2 .
t 0 8 0
*« 8 0 8 1 t 0

<iddili. h . partis illius de perlineinia sciiicel T . |t>.

0 0 8 8
* in p e r l i n e n l i a Imjiis inonaslerii l » . 2 . Riga M | 1 8 0 8 8

ed. c . s. o. add. k.
8 0 8 8
fldd.4. 1 . lantum p. V>.ed.8 0 8 T
m . de o m n i b i i s q . ibi(d<?eaUd.)op. et d e i . c .
1 0 3 8 8 0 8 8

I. i . ed. b
P e r idem lempus S. i . ed.
t 0 V 0
construcla l . ed. omnibus l . ed.
b
i d - Larinum
, 8 V 1 b t 0 v t b m 3

dee*l\. Larienenscs2.
m v
d i c i t u r ed. Similiter—llermerissidcau«<2.
t 0 V 8
I . f i l i u s Radefritel l b .
t0V8 m 7

t o u
quingenti l . ed. E m m o — Vicalbum desunt 1 .
b t o v o
loco ed. » Thermolo I . 2 . illuui 4 , 0 0 8 0 081 b 8 0 8 8

8 0 8 8
abbas A . l . d . ei i l . l . ed.
b t 0 8 V
a. libra una l . ed. Hic etc. usqne ad pnem cap. desunt
b 8 0 8 8
I. b t 0 8 8

8 0 8 7
Caslalgardo 4. Termolelo 2 . V i c a r i u m ed.
8 0 8 8
Gastalgardus 3. Lariano 2.
8 0 8 9
Ma- 8 0 8 0 0 0 8 1 i 0 i t

d e i f r i t 3. Peitenari 2 .
9 0 6 8
eam r . i b i m . ed. infra ed. t 0 8 v
* monachis 2 . « ccclesia i . c o r - r . 9 0 8 8 8 0 8 0 6 T

l .
b
L . ct S. Herasmi 1 .
9 0 6 8
a. f. add. l . a. D. c. s. o. add. i .
9 0 6 9
ohlatani 1 * ed. b
MI. 0 0 7 0 b 8 0 7 1 T 8 7 T

«iudtim t. 1. corr. l . q . c. m o d i o r i i m lerrx» scxcenli i . ed. desunt I . «

b 9 0 7 3
Quod —• Avczano desuni I b o n
t

ted signum positunt excidtsse aliquid vrodil.

NOTJE.

(600) T r i g n o . (602) A d lacum F u c i n u m .

(601) Cf. i i b . i , cap. 37.
 m C H R O N I C O N C A S S I N E N S E — L I B I I AUCTORE LEONE. 594
a 8 8 7 8
nonnullts Adelibus cst d i t a t u m , de quibus bic A Bassanum solidos c e n t u i n , p r o ccnsu 15. IteiiiibiJcm»
ea 9 8 7 8
quac investigare p o t u i m u s , congruum scribere loco A r o l e de quadringcntis modiis lerrae, solitlos
riuximus. E c c l e s i a " sanctae Mariae i n Passarano,
1 8
sexcentos 8 1 0 8
; pro censu 4 ; de 8 1 0 8
curte Marian»
ct sancti Sebasiiani i b i d e m . Monasterium f 0 T 8
sancli solidos i 6 8 f l 0 T
; p r o censu 7. Item d e 8 1 0 8
curte T u -
M a r t i n i i n Trans aquas. E c c l e s i a 1077
6anclae Mariae de liana 1 1 0 8
et aiiis rebuslibras 1 6 ; procensusoiidos20.
Colle l o i i g o ; s a n c l a e f8Tf
Restitutae i n M o r r e i ; saucti Itcmdeeadem solidos trecentos: pro censti 16. I t r
S t e p h a n i , e l sancti N y k o l a i , et sancti Donati i n valle coroitatu vero Penncnsi de curtc sancti Silvcslri d *
Sorana; sanctae Crncis i n valle O r t u c c l e 8 0 8 0
; sancti Doliola l l t 0
, solidos quadringentos ? pro censu i£.
L a u r e n t i i i n Vico ; sancli Joannis i n Besenge 8 0 8 1
; Dc curte sancti Gcorgii de Colline, solidos duccntos:
sancti C y p r i a n i i n civiiate M a i s i c a n a ; sancti Salva- p r o censu 10. De l e r r i s i n loco q u i d i c i t u r Ciccle,
l o r i s i n agro 8 0 8 8
ejusdem c i v i l a l i s ; sanctae Barbarae solidos quingentos ; p r o censu 10. De terris in P a -
ibiriem; sancti A m b r o s i i in Secnnzano. Monaste- t c r n o et Casa P u n t i 1 1 1 1
solidos 1 6 0 : pro censti 4.
rium 8 8 8 8
sanctae Mariae i n Cesis; sancti L e u c i i l 0 8 V I n Marsia de Sanclo Victorino i n C e l a n u 8 l l i
, et S a n -
i n M a r a n o ; sancti Blasii i n Muscosi 8 0 8 8
; sancti He- cto Bcnedicto in T i l i a , libras 6 : pro censti tretuis-
r a s m i i n Pomperano: saucti Silvestri i n P i r c t o ; scs 8. I I I 8 1 1 8
Balva dc Sanclo Mercurio e l Sanclo
sancti Salvatoris i n Camerata ; sancti Germani B C e s i d i o , libras 4 : pro ccnsu trcmisses 10. I l c i v
8 0 8 8 1118

i n Petrella Bomani. Omnes istae ecclcsiae, cum u n i - i b i de ecclesia sancti Bencdicti i n Prnetorio libras-
versis possessionibiis et pertinentiis earum mobilibus duas : p r o censu solidos duos. Fecit eliam l i b e l l u m
et immobilibiis praedicto monasterio antiquitus per- cuidare Johanni preshytero et Maraido gaslaldeo c i v i -
tinuerunt. Insuper et heredilas Petrt Maimonis i n tatis Cannensis de piscaria cjusdem c i v i l a l i s , i u loco
Auritino 8 0 8 7
mngna et bona, et hereditas A p i c i i n q u i d i c i t t i r Zappincta, usque i n decem a n n o s ; p r o
Palerno, necnon 8 0 8 8
et heredilas Bettonis B a t t r u d e censu 1 1 1 8
14 ligaltiras sepiartim, 40 bonas sepias
i n Avezano. per singulas ligaiuras habentibus; ncc non et de
8. Prnetcrea ubicunque a l i q u i d 8 0 8 8
de possessioni- ecclesia sancti Benedicti sita i n eadein Canni, pro
bns hujus 8 0 0 8
monasterii quae prioribus temporibus censu s o l i d o r u m 1 1 1 8
duorum. D e 1 1 1 T
piscaria quoque
aniissae s e u 8 0 , 1
perdilae fuerant praefalus 8 0 8 8
abbas Lesinensi et fluvio L a u r i libellum fecit pro ccnsu t r i -
8 0 0 8
invesligare certius p o l e r a t 8 0 9 8
, maximum 8 0 0 8
re- ginta bizanteorum. Fecit e l l i b e l l u m Landulfo c o m i t i
colligendi et c o n q u i r e n d i , seu 8 0 9 8
eliam redimendi, Hiserniensi de t o l a pertinentia t e r r a r u m u b i d i c i t u r
nec non libellos faciendi, studium h a b e b a t M M
. Li- Capriata. Quas idem comes non m u l t o posl e.v i n t e -
bellos M 8 T
autem seu 8 0 8 8
de rebus hujus monasterii gro reddidit i n hoc monasterio, tradito hic ad c o n -
sive sancti Angeli de Barreio s i c u l 8 0 8 8
in eisdem C versionem c u m 1 1 1 , 1
aliis obialionibus filio suo parvulo
l i b e l l i s habetur ideo studiosissime faciebat, u t e l hoc De l t l f
ecclesia quoque sancti Andreae et omnibds
m o n a s t e r i u m dudum a Saracenis destructum hujus- p e r t i n e n t i i s ejtis in valle de Catidis, loco Patilisi l i -
inodi 8 1 8 0
pecuniis reconciliaret, et u t per hoc i n d i - helluin fecil cuidam Lconi presbytero et Joatud
e i u m a d hujus caenobii dicionem universa illa p e r l i - Genco 1 1 1 0
, pro multis 1 1 1 1
d u m l a x a l xeniis et s e r v i -
n e r c i n futurum lempus ostenderet. Nam filiis cujus- t i i s e o r u m . S i m i l i t e r f e c i t c t d e i n n u m e r i s aliis p c r 1 1 M

d a i n Gisonis de A p r u t i o libellum faciens d e c u r t e de diversa loca seu provincias ; qtiae p r o f e c l o 1 1 1 8

hic
Bigano 8 I 0 1
, quadringentoruro c i r c i t e r m o d i o r t i m , recensere vel scribere stiperfluum d u x i m u s 1 1 1 8
.
recepit inde i n 8 1 0 8
praesenli solidos sexccntos: an- 9. Hujiis (603) abbatis nono 1 1 1 8
decimo anno
n u a l i l e r vero pro censu, solidos 2 0 . Item i n A p r u - (9G6) Johanncs 1 1 8 8
papa de Roma exiliatus venit
lio 8 1 0 8
dc c u r l e T u l l i a n a , solidos trecentos: pro Capuam, c l rogalus a p r a f a t o priucipe Pandulfo,
censu 1 1 0 8
23. I i c m ibidem de curte quae d i c i t u r tunc primttm in cadem civilale archiepiscopa-

VARlyE LECTIONES.

et 2 .
1 8 7 8
h . aliqiianla s i T i h a m i i s quae i . p. ed
1 0 7 0
S. Maria in Colle I . elc. alio ordine ed. 1 0 7 7 1078

S a n c t u s Martinus ed. S. Restiiuia e;c. cd At luccle 3 . ^ ' Descnle 5. 4 . an Besenie?

M 7 Y , # M 08 8 8 8 8

i r o ed. Z S. Maria etc. el. 8 8 8

* Elcuiicius Muscnsi 3. • ^ Camarata 5 .
f 0 H
Auretino 2. 1 0 3 8 8 8 0 8 7

8 8 8
add. i. deest ed. M
deeH 1. nostri I . ed
M
**> s. p. add. 4.
1 0 0 0
add. I . poluit 1. ed. b l 8 8 8 8 b 1 0 9 8 1 9 8 v

I I I . prae omnibus r . 1. ed. s e u — f a c i e n d i add 1 . habuil 1 . ed.

1098
Libeiios elc usque ad finem cap. b 1 0 9 8 9 0 9 7

add. i . b
a. quaiiiplurimos sive l . ed.
8 0 9 8
u i 1 * . ed. ipsoriim l . ed. b
Vigano i . 2 ^ 1 0 9 0 1 1 0 0
b
1 1 0 1
b

1 , 8 1
i n p. desuntA. P n i c i o de curle q . d . Bass. 4.
i I 0 8
sohrios twc loco ubique addunt i . ed. omittU 8 1 8 8
b

l. ducenlos 3 .
1 1 0 5
4. l t e m ihidein de i ed. 1 1 0 8
solidos 1 6 8 ; pro eensti desuni 2 . i . ibidem de b 9 , 0 7 1 1 0 8

| b . ed. Tulliana ed.

8 1 8 8
Doliosa cd. Punzi 2 . Celano 3.
1 1 1 0
I n — p a r v u l o desunt 1 . 1 1 1 1 1 1 1 8 8 1 1 8

, u % >
C. c t a l i i s rcbus in Flaterno 2. c. super singulos annos q . ed. c. d u a r i i i u peilium confe-
1 1 1 8 1 1 1 8

c t a m m 2. Fecit e l libelliun — p a r v u l o . Dc — bizaiileorum ed.

1 1 1 7
c. a. o. dcsunt ed. I n valle 9 , 1 8 1 1 1 8

q u o q u e de C. I . P. ( I . P. desunt l . ) de eccl. S . A . etc. l ed. G. p. abscisa i .

b
m . d . desunt \K b
8 1 , 0
b
1 1 1 1

ed. a. quae |b.

8 1 9 1
»m ijic superfl. scribcre d . i . ed. rieposiius autcm nono K l . Dec, sepuU b
1 1 8 8

l u s e s l j t i x t a ecclesiam sancli Beaedicti add. 1 . octavo I . corr. i . l e n i n s deoimus add. 1 . 8 , 9 8

b
1 1 9 8

expunxit l . b

NOTyE.

( 6 0 3 ) M u l t u m de hoc loco disputaliim cst. U i pau- n:c membrauis adiiolalum invenisse existimo^
cis d i c a m quod scnlio, Lconcm i n E c d e s i x Capua- Joanncm consccrat u u c i c a. 966, quo 1 8 A l i g e r u * u t
m IJEONIS MARSICAK E T P E T R I DIACONI m
lum 8 1 , 7
c o n s t i i n i t , Johanne 8 1 , 8
ejusdem p i i n c i p i s L a n d e n u i f u m ; q u i post qiiatitior menses c u m 8 1 8 8
de
fratre i n i b i c o n s e c r a t o . P o s t 8188
quenVdomnus L e o h u - more p r i n c i p a l i ejusdem civitatis ad ecciesiam sancti
jus cenobii monachus i n eadera c i v i l a l e q u a t t u o r a n n i s Marcelli ipsa quinta feria sancti pascbae sollempni-
et d i m i d i o archiepiscopatu funclus, Gerberlo 8 1 8 8
ni- ter processisset, a quibusdam infidelibussuis Capua-
chilominus l o c i 8 1 8 1
istius monacho sui 8 1 8 8
succes- nis crudeliter occisus est (607) (aw. 993. Apr. 20).
sionem honoris r e l i q u i t *. Sequenti 8 1 8 8
anlero anno Quo cognito Trasmundus 8 1 8 8
Teatinus comes e t 8 , M

defuncio p r i m o Ottone, Otlo secundus imperalor m a r c h i o (60S) propinquus ejusdem p r i n c i p i s , ad

filius 8 1 8 8
ejus cognomenlo Rufus venit Capuam ulciscendam ipsius interfectionem, congregaio n o i
(on. 069), et a b i i l T a r e n l t i m , ac 8 1 1 8
Metaponlum, e l 1 1 8 7
parvo exercjlu s i m u l c u m Rainaldo et Oderlsio
deinde 8 1 8 8
Calabriam. Unde 8 1 8 7
prospere ad sua Marsorum 8 1 8 8
c o m i t i b u s , venit super Captiam post
reversus, anno D o m i n i 983. i t e r u m magno e x e r c i l u duos ferme menses, et obsedit eam ac vastavit per
congregato, c u m Saracenis i n Calabriam d i m i c a t u - quindeciro dies. Postmoduro vcro p r o hac eadem
rus dcscendit : sed divina permissione superalus ab p r i n c i p i s u l t i o n e , v e n i l Capuam unacum praedictis
i l i i s , vix ipse c u m n o n roultis evadere p o l u i t . Ye- comitibus Hugo marchio missus a h imperatore, et
niens 8 1 2 8
igitur Capuam, f i r m a v i t p r i n c i p a t u n i r e - obsedit eam undique per multos dics, quousqtie illi
liclae Pandulfi principis Aloarae, et fitio ejus Lande- 8 1 4 8
t r a d i t i sunt i i q u i p r a e f a t u m 8150
p r i n c i p e m inter-
nulfo. Nam Landuifus et Atenulfus ejusdem Aloarae fecerant. Quos accipiens, sex de i i l i s i u furca su-
l i l i i inpracdicto bcllo perierant. Ipse vero imperator s p e n d i t ; caHeros vero diversis ac variis pocnis m u L
p r o recoliigendo m i l i t e ac cerlamine reslaurando tavit.
Romam 8 1 3 8
profectus , l i 8
, e o d e m tempore defuttctus i i . Ante hoc ferrae b i e n r i u m ingens terraemoltis
e s l ; atqtie 8 1 8 1
i n a t r i o ecclesiae beati Petri apostoli factus est l a m i n Capua qttam i n 8 1 8 1
Benevento :
in labro porphirctico (604) sepulttis "*; et filius ita u t i n Capua plurimas domos everteret, e t cam-
ipsius, Otto tertius regnum 8 1 8 8
accepil. panas ejusdem civitatis p c r se sonari faceret (an.
' Ipso anno sol obscuratus cst hora tertia I I . 990. Oct. 2 5 ) . I n Benevento auteni Viperara i609)
K a l . J a n . ita u t multae slelkc apparcrenl riejecit, et s u b v e r t i l quinriecim t u r r e s ; i u quibus
(605) add. l c .
videlicel 8
* 8 8
ceutum 8 1 8 3
. quinqiiaginta lioniines
* introeuntibus i n paradysum ejttsdem ccclesiae
#

mortui sunt. De A r i a n o et Freccnto 8 1 8 8

(610)
ad levam add. i b
. 2.
njagnam p a r t c m d c s t r u x i t . Compsauam civitatcm
10. Aloara 8 1 8 8
igiiur cum vixissel i n honore suo
propc mediam c v e r t i t , ejusque episcopum cuin aliis
annis c i r c i t e r octo, r e i i q u i l i n p r i n c i p a t u filium

V A R L E LECTIONES.
8 1 8 7
archiepiscopum 3. c. couserralo i b i I . fralre e. p . archiepiscopo i . ed.
8 , 8 8
P o s t — reli- 8 1 8 8

qtiil add. i . Gilberto ed.

b
htijus 1. m . t . ed.
8 , 3 0
m . succ. afchicpiscopatus r . - t . 2 .8 1 3 1 b 8 1 8 8 b

8 , 8 3
E l s. anno I . Signum ibi in marg. appictum quid sibi velii nescio; v. tab. lithogr. Seq. anno ed. I.
e. c. r . add. i . ac M . add. i .
b 8 1 3 8
deest 4. ita i « . Biennio a n l e m p o s l hasc Pandtiirus princeps
b 8 1 3 6 8 1 8 7

pttgnans cum Grecis apud (caslruin Apuliae add. l . ) Bebinum, captus ab e i s e s t ; e l Constantinopolitii de- b

p o r t a t u s ; scd post decem menses evadeus reversns cst (ad Otlouem imperalorem aptid eaudem Bitrinum
ubi caplus fueral add. I . ) filiuinqtie suum Landenulfiim ducem i n Cajcla cousliluens, q u a i l o posunoduiu
b

csl auno defunctus (606). Anno autem D. 983. praefatus Otlo imperator secundus m . e. c. i t c r u m c. S. 1.
8 1 3 8
l n quo ctiam praelio Landulfus princeps fitius p r i u c i p i s Pandulfi cum f r a l r e s u o A t e n u l f o e t aliis p l u r i -
bus mortuus (occistis 1. cor. i . ) esl. Imperalor autem Captiam reversus f. p. r . P. p . A . c l f. e. L . lpse
b

vero pro 1. ed. Veionam 1. cor. l , 8 1 3 8

redicns 1 . ed. alquc — levam add. l . " faciuscst
b 8 1 8 0 8 1 8 1 b 8 1

imperator 1 . corr. i . Praedicla vero A . c u m 1 . ed.

b 8 U
* m . a quibusdam i . s. C. c. o. e s l apud
I 8 U

i c d c s i a m s. M . ad qtiam dc m . p . e. c. ipsa q . f. s. p . processerat I . m . a. q . i . s. C. c. o. esl a . e. s.

M. ipsa q . f. s. p . ad quam ri. m . p. e. c. eadcm die (soll. add. 3.) processerat t . ed. Traiisiiiundus b 8 U 8

cd. et m . add l .
8 1 8 8
n . p. rftstfi.-f 4 . O. c. M . 1 . ed.
b , U
i i t . s. i l l i ed.
T
p n e d i c t u m 4. 8 1 8 8 8 , 4 8 8 1 8 0

2 . ^ decst ed. 181

add. 4 . m u l i i 1 . 150 l .
8188
Frcgenlo ed. 8 , 8 8 b 8 1 8 8

NOTA.
H i i m i s incipiebat; Nat;.li Domiui 968 Oltonem I I de lemplo Vaticano cap. 2 2 .
iuipcratorem facluiu : q t i a re adriuctus est ut p a - (605) A c c i d i t a . D. 968, Dec. 2 2 . Cf. L i u t p r a n A
t r e m 967 defunctum crederel. Sed c u m postea i n Lcg. 64.
A u n . Casin. i n v e n i r e l , Oltonem 969 Calabriam
adiisse, nalremque inter vivos fuisse (uam iilum p r o (606) Cf. C h r . Salern., c. 171 sqq.
secundo habtiii), annum supcrius sci l p l u m m u l a n - (607) Cf. C h r . S. Bened. SS. I I I , p . i 0 6 , 2 0 7 . sed
dum esse p u l a v i t et solis eclipsin ei a d d i d i l . A l i - noster aliqua addidit. Cf etiam P e l r i D a m . O p u s c .
aerni annuin 18 exbibel etiam C b r . Atinense ap. 57.
Mtirat. SS. V I I , p. 901), quod hic eodcm cum Leone ' ( 6 0 8 ) Id non recte addidisse v i d e t u r .
fonte usum esse videtur.
(604) Polius i n concha marmorea lapide porphy- (609) Cf. A n n . Bcnev. ari a. 990. Vipera c a s t e l l u m
retico tecta : eodem, u l f e r l u r , qtii A d r i a n i sepul- fuit i n agro Beucvehlano; noslcr taiucn de s i i n u l a -
cro imposiius fueral; cujtis arca poslea recepit I n n o - cro aliquo cogilavisse v i d e i u r . BeueviMiti t i n o q t i e
t:eutiiim I I . Lapis ille Fonluna dirigente excavalus vicum fuisse Viperam, postea dictum Vico d e Serpi,
i i ecclcsia S. Petri aquam baptismalem c b n t i u e i . De V i u refert i n A n t l . Bcneventanis.
Wu^iub dc bis onijiibws disticrciitcin adi Bunannium (610) Frigcnto.
197 CHRONICON CASSINENSE. — L I B . I I A U C T O R E L E O N E . 598
f t M
muliis» occidit. Ronsam ( G l l ) vero r u m univer A c l u s * domnus etiam L i u l i u s , de religlo i o r i b u s , I C i

sis fere i n ea mancntibus summersit. Eisdem ac prioribus loci hujus monachis u n u s ; nec non et 8 1 8 8

ferme diebus fratcr bujirs A l i g e r n i abbalis, Leo no- quinqtie alii qtiortim nomina non recoluntur. E t , 1 8 f

niine, monacbus professione, reverlens a , , T

a Jeru- tres quidem p r i m i Jerusolimam profccli s u n t ; ceteri
solima portionem ligni dominicae crucis non par- vero quinque i n Lambardiam : quos cum ob m a x l -
\ a m , auro gemmisque pretiosis ac margaritis c i r - mam httjtis loci devoliouem Httgo marchio n i m i s
cumdatam t l s a
, secum d e l u l i t , e t l i u i c sancto cceno- honorifice 8170
suscepissct, ex ejus largiiioue q u i n -
bio devotissimus obtulit, ipsa f l 8 i
die , , , f
Nonarum que , 1 T 1
i n illis parlibns coenobia construxeriin*»
N o v e m b r i u m . Deposilus , l f f
cst autem p r x d i c l u s atque j u x t a hujus monaslerii traditionem omnera
ibi ordinem posucrunt. E x f l T f
hujus marcbionis U o i . ,
abbas 9. Ral. Decembris (612) (an. 985), et bono-
duo hic a r g c n t x corouae habentur.
riOce sepullus j u x t a ecclesiain sancti Benedicli.
1 1 , 1

MANSO abbas vicesimus oclavus, sedit annis

1 1 6 1 13. P e r idcm tempus supradictus Otlo tertius , 1 T I

undecim. iulerventu m a l r i s augustac T h e o p h a n t i prae- , m , I T B

1 2 . Istc fuit consobrinus Pandulfi principis (613); ccptum huic monasterio fecit (an. 989 J u L 2 3 ) ,
q u i cum eo tempore quo Aligernus abbas de- confirmans de more omnes pertiuentias ejus (615). i l 8 t

fuuctus est, monasterio sancli Magni j u x l a Funda- B Gisulfus praclerea Teanensis comes (616) fecit o b k >
n a m civitatem (614) posilo proeesset, propinquorum tionem i n hoc monasterio (an. 996 Aug.) de loco
principum s o l a c i o f r c l u s , non aulem inona-
, ! 8 8 sive castello quod d i c i l u r Casale C a s p t i l i , c u m
, m 8 1 T S

chorum consensu, coenobii liiijus abbatiam indeptus universis finihtis ac p c r t i n e n l i i s ejus. Bertera- f l T T

est. Unde faclutn est, ut nonnulli de prioribus ac mtis (617) ctiam nobilis v i r de comitatu Pcuneiisi
8 1 8 8
melioribus hujus monasterii f r a l r i b u s potius o b l u l i t res suas beato Bcnediclo i n ioco q u i 8 1 7 8

hinc egredi quam manere sub illo eligerent. E q u i - vocatur Fonte tecla (618), cum ccclcsia sancli , I T f

bus domnuc 'ohannes Beneventanus qtn postmo-

8 1 8 8
F l a v i a n i , e l medietate caslelli dc c o l l e Carello , 1 , f

dum abbas e x t i l i t , untis f u i t T a l l e r vero d o m i i u s e l castello de monte P c l i l t o , ct cnm aliis c u r l i b o 8 1 8 7

Tbeobaldus, nichilominus postmodum abbas effe- s u i s , quod est lerra modioruin scptingcntorum [an.

VARIiE LECTIONLS

c. p l u r i m i s aliis o. 1. ed.
f 1 , 8
Isdcm 1. p. portionem etc. rcvertens a I . detulit 1 ed.
8 1 8 8
et in a r -
8 1 8 7 8 1 8 8

genlcoloculo venerabiiiier collocatam 1. del. i . d . N. N. add. i . /ia?c in fine c. 8. habet 1. b

M. , l 8 f b fl80 8 1 8 1

28.a.l.ed. AIierntis3.
, l f f
f . s. i.ed. a. o m n i u m hiijiis loci m . c . 1.2.
f l 8 8
e l m . 1. detunt 2 .
8 1 8 8 , l 8 8

d e * * l l . 2.
f l 8 ,
dee«tl,2. r e l i g i o s i s hujus I . m.ac p r i o r i b u s u . 1 ed.
f l 8 T f l 8 ,
E (deetl cd.) quibtis o m n i - f l 8 f

btis tres priores I , p . s. Quinque v. alii i n L . 1 ed. reverenter 1 ed. 1 . alque concessioneq. inonasleria , I T 8 8 1 7 1

i n i . p. c. ibique i . l . h . m . o. o. p. I ed. Ex — liabentur dctunt i . Ex cujtis etiam m . ed. totnm

1 1 7 8 8178

cap. add. l " * m . stiae a. l .

b a
T h e o p h a n i i ed. e l i , 2.
b
a d d t / 4.
, , 7 8
sancto t ed. 8 1 7 4 b a i T T , 1 T 8 b 8 1 T t

d i c i t u r 1 * ed. loco ed. 0 1 , 0

NOTi€.

Non pertona potcn* [uerat, qua? tempneret iltum

(611) T e r r a erat non longe a Compsa. ANO. %

Quae placeantque rogat, quo dare cuncla queut.

(612) l n cod. 47, Nono Kal. Decembrit Aligernut Gravit erat moribut monachorum tpecula exstant^
%

eacerdot et abbat hujut loci. I n codice 353 habetur Cuncta gerent placido ingenioque pio.
e p i t a p h i u m A l i g e r n i . mauti s. x i . s c r i p t u m , qtiod Jam meritit paler ille piut talibutque refcrtus*.
per Bethmannum V. D. denuo collaluin hic subno- Lcelut abwthereit tumitur ecce choris.
ctinius: Condilur his septit ter ternit rite Kulendit
Hic pater egtegiut Aligernut pautat humatut Romutei mensis, ipte December adett.
Pignere vimfico resiiiturut item. Doc pie ccenobium ter denot rexerat annos.
Nativa bonitate cluent *, et inciitut orbi Septenosque timul, tic adiitque polum. c

Vrbe Neapoleot talut et altut erat. Nunc monachile decut titulum cum iegerit ittum,
Att Domini prcecepta librant patriam quoque /in- Dic ct in mternum nunc habeat requiem.
9 Amen.
9

quens, Itiri. x i v obiisse produnt A n n . Cas. ut a m i u m 37

Qno caput orbit habet pervolitabal ovant : t m i n i m e compleverit.
jEcctetiaf doctorit enim delegit atilum, (613) Lairiolfus etiam princeps consanguincum
Sub patre Balihwino tubdere colta Deo. stium appeiiat i n stio praecepto, i n Regesto Pcii i
Doamate normali virtutum culmina pottquam n u m . 235. ANG.
% Atfigil, hoc tacrumregere gimnatium (614) Fondi.
Promeruit, quo cuncla micant spiramina tucit, (615) Reg. n . 126. Acttim esl Ingelheiin
Per mare per terrat, per juga, perque chaot.
% (616) Filiut b. m. domni Paldolfi principi. Daiunt
Quod quia fruttraium fuerat lum temporit, ilte b
esl 4 anno Landolfi \\. Laydoili),mense A u g . in<l. i x .
Nitsibut omnigenit enceniaral hiant. E d i d i l Gattula A c c , p. 84 e Reg. P e t r i . Verum uou
Tigna novant legulatque locans dissepta retarsit, ipsum castelttun d a r i , sed l e r r a m et adjacentcui.
Picturamque — rudem — fecit habere domum. observavit Di Meo in A n n . Neap. 996.
Quid vateat, quid non quo virtut, quo ferat error % t (617) G a t l . , i b . , p. 84 e Reg.
fiotcrat iotc tagax propotitique tenax. (618) FonteceJua, i n A p r u t l o U i t r a . GATT.

• summns qddit c. b
lam c. f
adiique cod.
 LEONIS MARSICANI E T P E T R l DIACONI 603

991 Jttn, 14). Sed e l Pelrus quidam presbylcr (619) A Galiano solidos 100 : pro censu 7. Item i b i d e m de
de C a m p o m a u r a n i 8 1 8 1
(620), oblulit i n boc loco Sanclo Bonito solidos 5 0 : pro censu solidos 3 . Itetn
eeclesiam. sancte M a r i e , quam i p s e m e t t l 8 t
i n lie— ibidem de t e r r i s ad Coronulas, e l ad fontem E r m o -
reditate sua c o n s t r u i e r a t super ipsos lacus ejusdem n i s , solidos 100 : pro censu soiidum u n u m . l t e m
c i v i t a t i s , cum m u l t i s l e r r i s e t omnibus perlinenliis ibidem de terris i n Pastina et i n valle A l b i n a solidos
ejus. T e m m a r i n s quoque v i r quidam illustris de 160 : pro ccnsu solidos 8. l t e m t 1 8 8
in A p r u l i o cui-
A p r u l i o fecit sancto Benedicto cartam d e o m n i p e r l i - dam O d e m u n d o 8187
de ipsa ciirte de Mariano ad i p -
nentia sua i n Penne c l A p r u l i o , cum ecclesia sancti sam c i s l e r n a m , ct i n colle de Morta t e r r a m m o d i o -
P a u l i , et sancli Joliannis dc B u s s e l a t l 8 >
, et curtibus rum 100, p r o 8 1 8 8
solidis nicbilomiutis 1 0 0 , et pro
per diversa loca, q u o d t l 8 V
est t c r r a m o d i o r u m mille censu solidos 5 t l t f
. Eodem t e m p o r c " 0 0
Terracincn-
et cenlum t 1 8 8
. S i m i l i t e r fecit e l Trasmundus 8 1 8 8
ses cives commoniti a Jobanne episcopo stio p r o -
clerictis rie curte sua in A p r u t i o quae d i c i l t i r C e l t i , pter cladem q u a n d a m 1 , 0 1
quam tunc patiebantitr,
cum omnibus p e r t i n e n l i i s et adjacentiis s u i s , quod ipso die sancti pascbe (an. 994. Apr. 15) (621) o m -
est terra m o d i o r u m t r e c e n t o r u m . I d ipsum fecit e l nes t t o t
u n a n i m i l e r devovertint ac p r o m i s e r u n t da-
Grimoaldus judex Aqtiinensis de ecclesia sancli A n - turos se per singulos annos in lioc monasterio sex
geli i n monle q u i v o c a l u r t l 8 T
A s p r a n u s , ctun terris U m i l i a angtiillas; e l s c r i p i u m inde f i e r i , terribili
non paucis et celeris p e r t i n e n l i i s sttis. anaibemaie stipposito ad posieiortun inemoriam
Hj ai8s c fecit libellum quibusdam n o s t r a l i -
a u u a s praeceperunt (622).
bus,juxta tenorem abbatis A i i g e r n i , et posuit eos 14. Hic i d e m 8 t 0 8
abbas cum a Johanue papa
circa Sanctum H c l i a m , u t et ipsam ecclesiam a quintodecitno t t o v
p r i v i l e g i u m (623) j u x l a s o l i l a u i
barbaris destrtictam r e s l a u r a r e n t , et terras i u c i r - recepisset tt08
(an. 989. Nov. II), a Lamlemilfj
c u i t u ejus j t i x t a terminos slatutos excoleienl. L a n - etiam p r i n c i p e , q u i , u t j a m d i x i m u s , a C a p i i a n i s 8 8 8 8

denuifo 8 1 8 8
quoque Lttcerinae sedis episcopo fecil crudeliter iiiteremplus est, praeceptum conlirma-
Jibrlluin de piscaria L e s i n c n s i ; unde idem episcopus tionis abbalia*. 8807
l o l i u s accepit (an. 991) (62i) t

per singulos annos reddebat i n t l t 0

censum in nalale secutiuum t t 0 8
lenorem scilicel praecepti p a t r i s ipsius.
Domini 1 1 8 1
praeposito sanctae Sopbiae de Benevento Laydulfus quoqtie ejusdem Lanrienulli f r a l e r q u i illt
ad opus m o n a s i c r i i btijus bizanteos 2 6 . Fecit etiam i n p r i n c i p a l u successit, 1 5 c l t t 0 8
familias i n A q u i -
l i b e l l u m Rainaldo comiti Marsorum de ecclesia nensi c i v i t a t e de majoribus qua? i b i erant concessit.
s a n c t i Pauli quac sila cst i n t e r r i l o r i o C o m i n e n s i , Cui t 8 1 0
e l i a m nono (625) abbatiae ipsius anno (fiw.
i n pertinentia castclli Septem f r a t r u m , cum rebus et 993) j u r a v i t omnem s e c u r i t a t c m , et u t de tota
adjacenliis t l 8 t
snis, treceniis videiicet t e r r a r u m C o m i i i n o abbalia se vivente i l l u m fideliter adjuvarel;
m o d i i s , recipiens ab eo a r i t 1 8 8
praesens quiriein so- praeceptum qtioque d e C a s t r o O c l i , c u m toto m o i i i e
lidos 5 0 : a m i u a l i l e r . v c r o , tincas quingentas. D e t 1 0 8
qtti vocatur Asprantis pcr suas pertinentias fec.t
ecclesia quoquc sancti Felicis i n P u l v c r i J , et sancli (an. 994. Dec. 10). I n e j u s n u
itaque m o n t i s s u m -
M a x i m i i n coinilatu Teatino l i b e l l u m faciens, recc* mitatem i d e m 8 t 1 t
abbas ascendens, ctim n o n n i i l l a
pit solidos trecentos : pro ccnsu atilem solidos 8. i n i b i veterum aedificia repperissel, v o l u i l i b i c a s t r u m
ln t l 8 S
c o m i t a t u Peunensi : de Sancto Angelo de c o n s l r u e r c ; scd propler aquac p c n u r i a m i d facere
V A R I J E LECTIONES.
de civitate C. l , 2 .
8 , 8 1
ipse t ed. Bossela l
b
, 2. l . terram i
t l 8 t
d. Hic b t 1 8 8 b t l 8 v b
e
8 1 8 8

tribus fere versibus ( S i m i l l c r et T e u t o , elc., v. c. 26 ) expunctis pergit : l l i c fecil l . Transmuii- b 8 1 8 8

dtts ed. d i c i l i i r ed.

8 , 8 7
Hic — excclerenl desunt l ed v. infra not. g. " * l l i c fecit I . L .
8 1 8 8 b 8

L . s. e. dc l ed. add. 4. b
n a t a l i p. ed. n a i . d . p. I .
8188
pertiiientiis l ed.
t l f l
i n pnesenti b , 1 8 8 b 8 1 8 8

l ed.
b
F e c i l eliam l i b e l l u m de e. s. F . in P. e l s. M . i n c. T. pro quo r. s. 300 : p. c. vero s. i
8 1 f V
ed. b

De S. A . rie G. i n P. c. i ed.
8 , 0 8
I l e m — quinque desunt 1. Ademund 3.
b
p . s. n . c. desunt
8 1 8 6 8 , 9 7 t l t 8

2. 5 . Iste fccit libcllum j u x t a t. a. A . quibiisriam i». e l p . , etc.. ut supra /. 25 ed.

t l f f
Eoriem — t f 0 0

praeccperunt in c. 26 leguntur i . deest 4. u . o. i ed. Uie ilaqtte c. 1 ed.

b wl
vicesimo 1 , , 0 , b 0 8 0 8 t t 8 V

corr. l . « t e r t i o auno abbatiae suae recepil praecepium ab Ollonc iinneratorc tertio (O. t c r t i o arihuc
b f, 8

regnante corr. l . ) per rogum (corr. preces) Theopbanu imperalricis ( m a l r i s suprascr.)

b
i l l i u s add. 1 qnae
postea expunxit. C . apud ccclesiam s. Marcelli c. 1 ed.
, , 0 6
1 . a. 1 ed. s. t. s. p. p. i . add. i . 8 , 0 7 8 8 0 8 b

i l l i 1 ed.
8 , 0 0
° A quo etiam n . a. suae a. praeceptum adquisivit de C. C. cum t . m . q . d i c i l t i r S. A u g e l i
f t ,

i n Asprano. In 1. Cui e. n . a. i . a. praeceplitm de C. C. ctim t. m . q u i d i c i l t i r S. Angeli iu A s p r a n o (<l.

Aspranus 5) per s. p. facicns, j u r a v i t i l l i omnem — adiuvarel. I n i ed. c u j u s m . 1 praefati i . m . i b f 8 l l b

ed. i . a. add. l .
f f 4 f b

NOTiE.
(619) Reg. n . 237. T e m m a r i t i s , n . 2 3 8 , ubi p. 243.
vocatur Tetmari; Transinuiidus, clGrimoaldus i b i - (623) Tosli I , p. 233 e Reg.
d e m . ANG. (624) G a t l . A c c , p. 87 cx o r . Datum esl L a n d c -
(620) Civila Campomornno exslat i n c o m . Molise nttlfi anno 9 , i u d . i v , s. d .
prope Guardam Alfieram. (625) Nontis antitis ad solum praeceptum p e r t i n c l ,
(621) 15 die inlrante mense Aprilis qua? fuit resur» cum quo cum uoster p r i m o recle c o u j t i i i x i t : s i q u i -
rectio domini nostri J . C. die secundum dominicum dcm post A l i g e m i o b i l u m scdein a l i q u o t d i e b u s
fd est Dominica altera posl P a s c b a , ut lemporum vacasse s t a l u i i n u s ; j u r a m e n t u m Layduifus i n i p s i s
suppiitatione constat. principalus i n i l i i s a n n o Mansonis 8 p n v s i i l i t . U t r u t n -
(622) Quod e Pcti i Rcg. c d i d i l T o s l i Hist. Ca$. I , que d c d i l Gatt. A c c , p. 8 9 , 90.
 €01 CHRONICON C A S S I N E N S E . - L I B . U AUCTORE LEONE. 002
iissuasus, descendit; et i n latere ejttsuem m o n t t s , \ supradiclae arcis c o n s i n i c l i o n e m , m a x i i n u m sibi i n -
roccam quse Sicca ntiuctipatiir (626) a c d i f i c a v i l " . 13
vidiae atque odii fomitem i u universo p r i n c i p a t u suc-
15. Supradiclus" l v
itaque i m p c r a l o r Ollo,de- cendit * " * : qtiod qtiasi videretur non soluin abba-
posito d c , , 1 B
p r i n c i p a l t i Laidulfo (627) et ullra l i a m , s e d e t i a m p r i u c i p a l u m sibi tupere vendicare.
nionies exilialo (an. 999) eo quod i n nece f r a l r i s Undc factum est, u t non m u l t o post, traude m v i t a t u s
stii consensisse dicebatur, Ademario cuidam Ca- a Capuanis, captus atque cecatus s i t . Accessit ad
puano fflio Balsami c l e r i c i , quem secum a puero hanc i n v i d e n l i a m , etiam A l b e r i c i Marsortim e p i -
deducatiim unice d i l i g e b a l , C a p u a n u m " 1 8
tradidit scopi n c q u i t i a ; qui (632) videlicet d u m filiosuo quein
p r i n c i p a t u m . Non multo post id c s l , , 1 T
post menses de qtiadam merelrice susceperal tradidisset episco-
4 , idem Ademarius a Capuanis principatu d c p e l l i - p a t u i n , ad htijus loci abbaliam adipiscendam si
tur, ct Landulfus (628) de Sancta A g a l h a " , 1 8
filius quomodo posset l o l u m 8 , 8 0
miscr dederat a n i m u m .
sciliccl Landulfi Beneventani priucipis i n principem Comperiens (633) ilaque prscdiclum abbatem oh ca
subrogalur.-Hic p r a e f a l o " 18
abbati jurejurando (629) quac supra diximus valde Capuanis infensum 8 8 8 1
, lo-
firmavit, el j u r a n d o firtnare fecit duodecim de , m
culus p r i i u o c t i m quibtisdam nequissimis m o n a c h i s ,
nobilibtis Capuanis toiam cx inlcgro abbaliam, c u m postmodum vero ctitn aliquibtts pessimis t t 8 t
civibuj
omuibus otimino i n t i a Captiauum p r i n c i p a l i i m p e r l i - B Captianis (634) pactus e s t " 8 I
cetitum se libras Pa-
nentiiscjus, s i c u l e a m tcnttitsub s u p r a d i c l a , , , t
prin- piensium denariorum illis d a t u r u m , si cecato pritis
cipissa Aloara et Landcnulfo filio ejus, a quibus ei ahbale, Casinense s i b i t m
nionaslcriiun iradercut
dudum fucral confirmala. C o m i l a t u m eliam A q u i n e n - 8 8 8 8
; quori deinceps eorum fultus a u x i l i o , sinc a l i -
sem totiim ex integro, simul cum episcopatti ejus , et cujus contrariictionis obstaculo possiricrel. Ita v i r i c l i -
caslellum 8 , 8 1
Teramense (630) n e c n o n " 8 8
e l castel- cet, u t medietatem ipstus p r e t i i ad prcesens iliis per
lum A r c i s , c u m omnibtis p e r l i n e n l i i s e o r u m , sicut suos necessarios m i t l e r e t : mcriiclatcm vcro alleram
eo tempore tenebat et doriiinabalur. Insuper et ca- tunc destinaret, cuin abbatis oculos i u manus 8 , 8 8

stellum de B a n l r a (631) quod ftiit Landonis c o m i t i s , suas rcciperet. Quod c u m ita i n t c r eos (irmattiui
ctim universis p c r t i n c n t i i s ipsius, tenorc s i m t l i " " ftiisset, coeperunl iitrique hic de pecunia, i l l i de ne-
c o n f i r m a v i l , cuin diversis virielicel aliis condtcioni- quiliu p r o possc studere. Congesta i g i l u r psctirio
bus quas a praedicto principe abbati eidem requircre episcopusille undecunque p c c u n i a , m i s i l (631) qiteni-
visuin fuit, quemadmodum i n ipsitis sacramenti aduiodum pollicilus fuerat. Quara nequam i l l i sus-
serie c o n t i n e t u r . cipientcs, illos quidem q u i deltilerant i n quibusdain
1 6 . Praeler multa i g i t t i r illius strcnue ct u t , , t 8 lalibulis 1 , 8 7
absconderunl; ad (636) abbalem vero
suppre3sius dc tanti loci patre loqtiar saeculariter vcnieules, dolose pedibus , , 3 S
ejus p r o s l r a t i preca'n-
qiiodam modo gesta, cum et equiles sibi p l u r i m o s , tur tit Capuam a d e a l ; ct si qtiam arivcrsus a l i j u e n i
et n o n paucos scricis iudumenlis oruatos 1 , 1 8
famu-
8 8 8 8
i i l o r u i n qucrclam h a b c r c t , legalem inrie j t i s t i -
los p a r a v i s s e l , e t 8 8 , 7
u l t r a m o n t a n i imperatoris c u - tiam s u m c r e l 8 , V 8
. Abbas aiitcm quoitiain i l l o r u m i u -

r i a m n i c h i l o segniter frequentaret, p r x c i p u e " , a

ob v i d i a m j a m dudum coinpcrtam ct [ m a l i l i a i i i suspe-

-VARLE LECTIONES.
M , a
qtii virielicet locus L a n r i a n t i m p r i m i t u s a mnltitndine l a u r o r u m qua? i b i e r a n i appellabatnr
(ca delevit t ) ecclesiamquc in houore sauclae C n i c i s ibidem c o n s l r u x i t add. I .
b
" loium cupnt I V

deest 1 . sed signnm appiclum est; cf. cap. 2 4 . dep. L . queiii supra d i x i m u s ct cd. " ri. 8 8 1 8 , t t

queinqne ante paululum inarchioncin fecerat, C. 2 . i . p. m . q . desuni 2 . Ajjaihe f. L . ed. 8 , 1 7 8 , 1 8

8 8 , 8
I I . princcps suprariiclo a. ed. " " 1 2 nobiles Capuanos ed. " s . pra?fata A . p . ed. c. T . n . c l 8 l 8 8 8 8

desunt 2 . deest 3. "

8 , 8 8
t . quo supra d i c l u m cst c. ed.
, v
et quodam moilo ut s. d . t . 1. p. I . s. g . 8 , 8 8

1. ed. indiitos 1. ed.

8 , 8 8
el — freq. add. l . " hujiis praecipue nitmilionis consirueiione m I .
8 1 , 7 b , 8

8 t f 8
acccinlit : adeo u l noti — s i i ; quod quasi uon s. a. s. e. p. s. vendicare salagcrei 1. ed, p. 8 , 8 0

n n i i i i t i u i appulit 1. p. a. derieral ed. infeslum ed. Dettin ignorantibus 1. ed.

8 , 1 1
p. lanriciu 8 , 2 8 8 , 8 3

e s l . c. se I . Papiensis moiictae i . ri. si i l l i c. p. 1. ed. m . s. I . " conlrarierenl 1 . ed. inanii t , 8 V 8 8 8 1 8 8

sua conspicerct 1. ed. abdilis 1. ed. p. e. p. add. 4 .

8 , 8 7
i . a. 1. ed. suniai 1. cd.
t l h t , s t , , v o

NOTiE.

( 6 2 6 ) Roccasecca. l b i Thomas Aquinas nalus est. (631) Quae postca V a m l r a , niine rieserla , siia uM
A.NG. B a n l r a , horiie Peccia Gariliauo misceiur. Kx a l -9

( 6 2 7 ) Cf. Chr. S. Bened. SS. I I I . p. 207. verso tratis B a n l r a m sita est Rocca de Vaiulro S.
( 6 2 8 ) E u m inde a J a n . 1000 p r i i i c i p c m chartac Evaudri.
iptsius d e m o u s l r a n t . (632) Scquenlia peue ari vcrhtim riesumpta sunt
( 6 2 9 ) Qtiofl e P e l r i Reg. cdiriit Gatt. A c c , p. 90. e Pelri Damiani ep. I V , 8. Lotige a l i i e r l i e c u a r n u i .
T e i n p o r i s uotx* riesunt. Verum aut ficliliuin e s l , a u i l u r in Vila S. N i l i c. 12. A u u u i i i 9 9 i . habcnl A m i .
U a i i s o n i s nomen scribae c r r o r c i n s e r l t i m , t t l j a m Casinales.
G a l t u l a v i d i t . Nisi forle Landulfus Mansonetn q u a m -
(633) Comperiens — infensum ariJiriit L e o .
v i s caecatum pro vero abbale h a b u i l . Nosler difficul-
t a i c s clironologicas qitibus se impeditum c e r u e r e l , (631) Deum nescientibus iaicis. Petr. Dam.
s i i b t c r f u g e r e quam solvere m a l u i l ; v. iufra de Adc- (6J5) Adbeati Cermani opiiidum. Pelr. Dam.
n u l f o e t cap. 24 de Ademario. ( b j 6 ) Ad — quemadmodum disposnerant, apud
( 6 5 0 ) O l i m l n t e r a m n a , ubi coufluuut Garilianus Pelr. t). IIOII legunlur.
e t r i v u s dclle Sogne.
 m L E O M S M A R S l C A N i ET P E T R l DIACONI €04

ctam habebat, negat illuc posse se aliquaieaus i r e . A vidcalur : ex illis nuntiis quos i n tantiim scelus j a m
T u n c i l l i Deum negare p a r u m qtiid estimantes, et diclus pscudo cpiscopus destinaverat, tintim A n -
eum q u i universorutn inspeclor est fallere se posse dreatn n o m i n e , presbyicrum oftlcio 8 , 8 8
, c^o ipse
credenles, mox adhihilis evangcliis j u r a n t qtiod sal- cum adhuc csscm puerulus vix scse in lecto tnovere
v u i n i l l u m et incolumem Capuam d u c a n t , s a l v u m - vaienlcm recolo me vidisse; qtti u l l r a cenlen:iriam
que nic biloininus et incolumctn ad sanclum Bene- jam vivcns aetaiem, hnec omuia seriatim avunculo
d c l u m r e d u c a n l . IIoc autem 8 8 8 1
ilii jurantes, frau- ineo sancue memorhc Johanni Sorano episcopo q u o -
riiitcnler in menle sua s t a t t i e r a n t , u t poslea quam liens iulerrcgabatur cum lacrimis coufitcri bole-
C^puam i l l u m d u x i s s e n l , ad ccclesiam quoque 8 8 8 1 bat , , 8
°.
saucli Benedicti qna* i n eadem civitate sila m l
est P r x c r a l eo tempore in Aqttinensi gaslalriatii A d e -
eum pcrclucereni m >
, ut quasi hujtis 1 8 8 8
doli inge- nulfus cognomenio S u m m u c t i l a , abavus 8 8 8 8
scilicet
nio p e r j i r i u m devitarent. Decepltis ilaque hujitscc- eorum q u i nunc d i c u n l u r Aquinensium c o m i l u m ;
morii , m
fraudibus abbas, c r e d i d i t ; et Capuam tina qui mox u l abbatem ca*caium a g u o v i t , h y l a r i s enV
ctim illis n i c b i l suspicans m a l i , p e r r e x i t . A t i l l i q u i cltis, praedictam 8 , 8 1
Roccatn Siccam quaiu idem
jam dudum
dial;olo suggcrente conceperant
8 1 8 8 abbas paulo ante c o u s t r t i x e r a l , a fundamenlis
8 8 8 8
8 , 8 8

m T
pepererunt landem i n i q u i l a t c m : m o x - H
riolorem, evcriil * (an. 1000?). Huic p o r r o abbati 8 8 8 8 8 , 6 8 8 , 8 8

que ut i n Capuanum monasterium i l l u i n i n l r o d u x e - successor cjtis Johannes, ecciesiam sancti M a r t i u i

r u n t (an. 996. Nov. 1 4 ) , qucmadmodum disposue- justa Y u l l u r n u m , et ecclesiam sancli Secundini ^ . 888

r a n t c a p i u n l , ejusquc oculos sine mora evellunt ac ex 8 8 8 7

toio concessit, cum omnibus o m n i n o p e r t i -
8 8 8 8
d i l i g c u l e r linleolo invoiulos, ciam u l d o m i n o s u o r.entiis ac possessionibus e a r u m , u t ibiriem suo a r b i -
f e r e n l , episcopi n u n t i i s m i t t u n t . Quos i l l i suscipien- t r i o quanriiu adviverel, honorificeconversari valeret.
tcs, e l t M
valde euccti 8 , 8 0
h y l a r e s , feslinanler ad Defunclus 8 , 8 8
est autem praedictus abbas 8 . I J u s
d o m i u u m suuru reverti coeperunt. Sed o nunquam Martii.
dormitans d i v i n i j u d i c i i oculus m l
. Jam i l l i prope
* I l i c abbas in t e r r i l o r i o Capuano c o n s t r u x t t ec-
Marsiam i n campo q u i , , 8 t
Mezius vocatur perveue- rlesiam i n honorc sancli A p o l i i u a r i s , c t i n L i -
r a n t , ibiqtie j a m securi subsisienles, cibos ab i l i n e - b u r i a ad Casam Gentianam ecclesiam s a n c t i
rc faligati percipiebaut. Cum ccce 8 , 8 8
peregrinus Johannis, et in Casale ecclesiam sancli confes-
soris C h r i s l i M a u r i add. 2 .
quiriam a 8 , 8 8
Marsia venicns, ac pcrqtiisitus ab eis
j u x t a qnod viantibus constietudo esl a l i q u i d novi : 17. Eodem 8 8 8 8
(638) temporc (an. 990) beattw
Episcoptts ait hujutterroe defunclut ett. Qua i l l i voce Adelperlus Sclavorum episcopus relicto episcopatu
vchemenler a t t o n i l i , eumque fallacem atqtte i m p o - C suoex 8 , 7 0
iicenlia Romani ponlificisad boc i n o i i a s t c -
h t o r c i n , ctim asperuationc n i m i a esse dicentes, r i u m v e u i t , cupiens J c r u s o l i m a m pcrgerc , 8 T 1
; sed
prorsus credcre dubitabant. Sed cum iile rem certo ctim a praediclo abbate et a nonnullis htijus I o c i
ceititis alqtie instaulius a h l r i n a r e t , , 8 B
, et diem h o - p r i o r i b u s dchortalus inde fuissel, quasi d i v i n i t u s d a -
r a m ,u i iilius obilus diiigenter noiatam eis r c f e r r e t , tum sibi consilium sumens, s l a t u i l lota vita sua h i c
coufestitn i l l i in eodem locodefossis oculis q u o s j a m degerc, c t nusquaro amplius o m n i n o procedere.
frttstra ferebant, ad domuin infelicis , , u
episcopi Cum , , T
" aulem quadam die quidam de p r i o r i b u s
8 8 8 8
conscensis equis p e r u i c i l e r a d v o l a n l , atque r e - hujtis monasterii aflecluose cum ipso loquentes
p e r i u n l eaJcm hora vila p r i v a t u m episcoputn , qua dixissent : Bonum ett pater ut hic nobitcum maneas,
pr.xdictus abbas lumine privatus fuerat ocuiorum hic habitutn monatticum induas, hic Dco placitum rt-
(637) : qua; videlicet dies 18. K a l . Decembris e x i i t i t . vere ducas; quoniam cum sis episcopus, et ecclesia*
Ne 8 , 8 7
cui aulem Iioc dtibium forte atil incredibile nostras dedicare, et (639) nottrot ctcricot ad gradus.

SAKIJE LECTIONES

8 8 M
ndd. 4. deducerent 1 . ed. m
hoc fraudis i . 1. ed.
8
hujusmorii 1. ed. add. 8 8 8 8 8 8 8 8 8 , 8 8

lb. d . s. add. 4.
m 8
cep^rant 2 . atque i . ed. deett 1.
8 , 8 7
h . e. 1. etf. ••»« m 8 m o 8 , 8 0

oculos 2 . c. Mezio 1. 2 . 8 , 8 1
e. subito. p. i . ed. q . superveniens i . 2. affirmavit
, 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8

4. e. quae non longhis abcrat c. 1 . ed.

8 , 8 3
Ex his atilem n u n l i i s q . 1 . td. add. 4. 8 , 8 7 8 8 , 8

s. ne quis forle e x i s l i m c l fahulostun 1. ed. ila l . avus eoruin i . e. roccam vocabulo S. 1. ed. 8860 b 8 8 8 1

8 , 8 1
add. lt>. c. funditiis e. 1. cd. x i u * i n d i c i i o n e , p r i m o anno principatus domni L a m l u l f i de S .
8 8 6 8 8 , 6 8

Agalha K*.inmarq. l l u i c — valeret add. i . " ^ S. quae i n Cajazzano t e r r i l o r i o sitae sunt i -

8 , 8 8 b 8 b

> J
* cum o. o. p. ac p. e. diebtis viiae ipsius (d. v. i . desunt 3.) ex toio c o u l r a d i d i t , u l i . ed.
7
Ipse b 8 8 8 8

antein abbas non longo post tcmpore (lefunctus est (8. I J . M a r l . in marg.) e l i n clauslro hujus m o n a s t e r i i
j u x l a ecclesiam conJiius esl 1. Deposilus est autem 8. I J . M. et i n ciauslro hujus m . i . e. revereuter r e c o n -
ditus i . 3. desunt 2. v. c. 19. in fine.
h
l l u j i i s temporibus b. 1. Pcr ideiu tempus b. ed. e. I . R .
8 , 6 0 , m

p . add. l . ire I . ed. b

Sed c u m q . 1. ed.
8 , 7 1 8 , 7 8

NOTJE.

(637) Ilucusqtie P c l r . 1>. exscripsil.

(638) E Vita sancti Adelherti, de cujus cod. Casinalc v. P c r t x i u m M o n . S S . I V , p. 5 7 7 .
(639) Et — p r o m o w c in Vita non 1 q t i u l u r .
 605 CHRONICON C.VSSJNENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE.

ecclesiasticos poteris promovere; hoc ille verbum A quoiiiam

8878
quidem aliler nequaquam safvari vale- 8 8 8 8

nimis molesto accipicns , mox descendil, atque

, 8 U
ret . N i l ergo m o r a t u s , sua relinquens ftiio, cum t , M

M T 8
ad v i r u m sanctissimum N i i u m , quem tunc apud inulta d i v i l i a r u m copia, quindecim scilicet onustis
(640) Vallem luci cum aliquot Grecis fratribus r e l i - thesauro sngmariis, ad h o c s e monastcrium c o n t t i l i l ;
giosissime conversari perceperat, devote t t T 8
pro- et his q u i secum venerant valedicens, n i l lale de
fectus est. A quo ilnrn o p p o r t u n a , , 7 T
h u m i l i t e r con- ipso hactenus suspicantes, ipse nusqtiam de ceiero
sirta quaereret, seque ab illo non posse recipi cogno- progressurus, flentes ad propria remeare c o e g i l , m
.
visset : p r o eo enim quod ita de monaslerio n o s l r o J OUANNES (644) nonus t m
e l vicesimus abbas, sedit
recesserat, asserebat praeriictus pater non audere se anno uno *.
i l l u m r e t i n e r e , ne forte ob hoc et ipse cutn suis inde
* Quo videlicet lempore mna conversa esl mcdia
c x p e l l e r e l u r ; consilio tandem ipsius Roinam rever-
i n saiiguinem et media i n nigredinein add. l . b

sus, i n monaslerio sancti B o n i f a l i i m a n y r i s a l i q u a n -

diu conversatus e s l ; nec m u i t o p o s t , i i e r u m ari e p i - 20. Q u i 8 8 0 8
videlicet venerabilis v i r t M T
, cum j a m
scopatum suum a pouiifice , , T i
Romano d i r e c l u s t t T 0 seneclule p a r i l e r et i u f i r m i t a t e gravatus, t a n t i r e g i -
( o n . 994). Rursus itaque Romam , m
reversus, i t e - minis pondus se nequaquatn 8 , , i
ferre posse perspi-
r u m q u e Sclavoniam remissus (an. 9 9 6 ) , cum praedi- B > «poiile
c e r e l
sua frairtimque ° consensti ac
8 8 8 8 , 8 0

r a r e i b i ccefUsel, capite t t 8 i
a barbaris pro Chrislo volunlate, abbaletn sibi s u b s l i t t i i t : ipse vcro ahhalia
t r u n c a t u s , marryi i u m sumpsit (an. 997. Apr. 23). relicta, i n p r o x i m a m h e r c m u m , i n loco q n i horiio
H i s quoque diebus i n i p c r i a l e m coronam de m a n u
8 8 0 1
P i r e t u m appellatur, cum M 0 8
quinqtie f r a t r i b u s
R o m a n i pooiificis tertius Otto s u s c e p i t 8 , 8 8
(an. 996. secessit; ibique i n honore 0 8 0 8
sanctortun Cosmae e l
J f a i 2 l ) . Non m u l t o post a u i c m Crescenlium (641) D a m i a n i parvula conslrucla ecclesia soiiiatitis q u o -
R o m a n m n senatorem qui se i n caslello sancti A n - dammodo 8 8 0 8
degens, in spiritualibus operibus r e l i -
gcli t t 8 8
contra eum rebellans munierat, sa<:ramento qutim vitae suae tempus exegil. Auriivi a quoriam
deceptum c e p i t , et mox quasi r e u m inajestatis c a - sene, quod d u m qiiudam die sttper mtinicipiuin hujtis

p i t c o b t r m i c a v i t (an. 998. Apr. 29). m o u a s t e r i i vocabulo P i u i a t a r i u m (645) cujus h a b i -

1 8 . Eo 8 , 8 8
(642) e l i a m tempore v i r Dei Romual- tatores o l i m 8 8 0 8
rcbellare templaveraul, h o s t i i i l e r

dus una cum beato Bonifacio imperatoris consau- perrcxissel,ecclesia qtiaedam j u x l a ideni m u n i c i p i i i m
guineo q u i paulo post apud RussiaraChristi mar- , M 8
posita, cum a l i q u o l eorundem r u s l i c o r u m m a -
8 8 8 8

t y r eftectus e s t , et c u m aliis pluribus Teutonicis de paliis, ab illis q u i sectim i c r a n t igne sticceusa s i t ,

praedicli i m p e r a l o r i s e x e r c i l u , ad boc beati Bene- Q et ob hanc causain i n mtiltis se maximtsque l a - M 8 T

d i c t i monasterium orationis gratia venit. Ubi g r a - inentis dedcns , abbaliam bujusinodi occasioue M 0 8

v i l e r i n t i r m a l u s , sed quantocius divina misericordia inventa d i m i s e r i l . Iste 8 8 8 8

fecil l i b e l l i i m T r a s m u n d o
convalcscen?, ad 8 , 8 8
sua reversus est , , 8 T
. cuidam clerico t 8 l
° , de quibttsdam c u r l i b u s i l i 1 3 1 1

1 9 . Circa 8 8 , 8
(643) haec tempora Olibanus q u i - Aprutio M l t
h u i c monasterio p c r i i i i e n t i h u s , per
d a m G a l i i a r u m comes ditissiinus a p r a e f a l o t m
viro diversa loca i n o d i o r u m quasi qtiariringenlorum, pro
Dei R o m u a l d o cui peccata sua confessus fuerat com- solidis ducentis, e l censu solidorum o c l o ; de iilis
m o n i t u s est, u t reiicio seculo ad beati Bene.licti mo- 8 8 1 8
quoque l e r r i s i n loco Ciccle p r e t i i 8 8 1 8
ac censtts
nasterium sub oblentu 8 1 8 0
orationis v e n i r e l , ibique l a n l u n d c m recepit. Idem e t i a m d e terlia parte c u r t i s
se 8 8 8 1
d i v i n o servitio irrevocabifiter manciparet, dc M o s c u f e 8818
et dc 8 , 1 8
aliis t e r r i s , i i b c l l a r i n o m i -

VARIi£ LECTIONES.
p r o m . decentissime potcris 1. ed.
t , T i
salis I . ed. nlqnc (pauloposl add. l . ) Romam r . i n 1. , , n t t 7 8 b

t 8 T 8
p. salis d . ed. d . ejus genibtis h u m i l i l e r provoltilus o. c. n . ed.
8 , 7 7
iin l . p. \ \ papa 1 , 7 8 b m o

Johaiuie 1 . est add. 1.8 , 7 0

i . videns se n i c h i l ibi prolicere, Roinam r e v e r t i t u r . et in pixfaui
1 , 8 0

s. Bonifatii monasierio r e m o r a l u r ; iterumque ab archiepiscopo suo Maguntino atl S c l . r e i u i t t i i t i r . I b i

c u m p. c. 1 . 2 . c. ab iniiriclibiis c. p. 1. ed.
8 , 8 1
hic finls capitis est 1 . 2 . v. cap. 18. in fine. M 8 t

8 , 8 8
A . de ponle s. P e l r i c. l . ed. tolvm capul add. I . eliam v i r post tacunam 4.
b 8 , 8 8
add. 4 . b 1 , 8 8

8 8 8 8
a d . s. add. 4. * e s t ; co scilicct lemporc quo iilcm imperator Crescenlium — o b t n i n c a v i i ut supra
, M

| b . 2 . •*•» et hoc caput add. i . pnedicto i . ed. bcalo R. l . b

praBtextn l . ed.
8 8 8 8
decst 4 . c b 8 , 8 0 b 8 , 9 1

8 8 8 8
q i i a n r i o 3 . q . q. a. n . s. v. desunt l . 2. posscl 3. Dcposilus est anlem praedictus abhas 8. b 8 , 9 8 8 8 , 8

Idus M a r t i i . et i n clauslro hujus monaslcrii revcrenler recondilus add. 2. 1 . abbas 2 9 . 1 . ed. llic 8 , 8 8 8 , 8 6

ven. 1. abbas 1 . ed.

8 M T
se f. non p. I . *d. s. s. deest I . 2 .
8 , 9 8
° consensu aique electioue 1 , 9 8 , 8 0

r u n c t o r u m f r a l r u m , a. 1. ed. hodieqiici. c. q. f. add. l . hoitoiem 1. ed. *< addit t .

, : o t 8 8 8 8 b 8 8 0 8 ok b

8 8 0 8
h . i n m o r i e praulecessoris sni r. 1 . p. ab his q u i s. i . cuin a. e. r . m . igne i . ed. c. abba 8 3 0 6 M 0 T

t i a m d i m i s e i i l 1. mntavit i . seriens 3. Isie — 2 4 . add. l .

b 8 3 8 8
c. de A p r t i l i o , de t . 2 M M b 8 8 1 0 b

1415
c. iioslris i n ed. in eodem A . i . ed.
8 8 1 8
aliis i . ed. C. libellunrfaciens p. t. r. i . ed
b 8 3 1 8 b t a u b

Moscuse ed. add. 4. t 8 1 8

NOTJE.
(640) Apud Vailem luci adriidit nostcr. infra c. 4 2 . Aule annum 997 c o n s t i l i i l u m esse non
(641) E. P e l r i D a m . V i l a S. Romualrii c. 2 5 . ptiio, ctim Joanni I I I 12 anni 6 menses t r i b u a n l u r :

1 642) I b . , c. 26, 2 7 .

A p6*43)
r i u s lab .noslro
, c. 1 1 i,n15.
m a rHaec
g . ascripta suiite vquam
m u h o anle e n c r a nillu
t:
qnibus eiiamsi 7 Docibiiis mcnscs addideris, tameu

u m(645) P i u i avix
i i i m 1011 t a r ialtinges.
u m parvns nunc est vicus, quarto
de beato Romualdo e l de Crcsccntio, quae postca a d - vel quinto lapide distans a Sancto Germauo i n
d e n s signis factis i n t e r p o s u i l . austrum. AXG.
(641) Johannes abbas dc Cappclte. A n n . C a s i n . cf.
607 LEONIS MARSICANI E T P E T R I DIVCONI 60*

ne datis t 8 1 T
, recepii soliilos quadringentos; p r o A j a m d i x i m u s snccessisset, egressus hinc t J t 8
Jertiso-
c e n s u vero per a n n u m s o l i d o s 2 1 . liuiam oralionis eausa profectus e s l , alqtie i n m o o t e
2 1 . [DBSID. Dii>l. i i , I I ] . Hic c i i m tetnpore j a m Syna per sex contiuuos t l t 8
annos c o m m o r a l u s . Inde
Theohalrii a b b a t i s d e f i m c t u s f u i s s e l , ipsa 1 3 1 8
nocte vcro i n Grecia i n monle q u i Agionoros vocattir
n i giosus q u i d a m f r a i e r J o h a n n e s n o m i n e in mnua- (618), per a l i q u o l temporis spalia conversatus est.
slerio s a n c t i L a u r e n t i i quod Capitae silitra c s l t 3 l
\ In qtio loco saiiclus paler BeneriicUis i l l i qnadam
vigilias fratrum de inore pracvenicus, subilo 8 3 1 8 nocte pcr visionem apparens, pasloralem virgam
dtim o r a r c t respexit, viditque quasi stiper bunc qttam mauu gestare videbattir, ei e o n t r a d i d i t , atque
montem maximam l u c e m in acre, atqne i n l r a e a n - u t ad inoiiastcriuiii Casinense quaitlocius t 3 8
° rever-
dcm iticein, c e r n i l Jobannis ipsius a n i m a m ccelum t e r e l u r i n d i x i t . Qttam visioncm c u m mane facto
c o i i s c e n d e r e . Cumqiie facto mane c u p e r e t r e d d i cer- p a l r i monaslerii rettilissct, inonere i l l u m atqtte h o r -
tus de v i s i o u e , p c r r e x i l a d Andream qui ttinc Ca- l a r i idetn abbas c i i r a v i t , ttt quoniam v o l u n l a t i s hoc
puano t m
m o n a s i e r i o praeeral,eique visiouem qtiam vidcrelur essedivinr, minimeneglegeiiditmduceret:
perspcxeral pandens, obnixe rogat, ut bominem seri mox ad stittm 9 3 8 1
monaslerinm ccelesti g r a t i a
smini ad boc monaslerium prolinus miltat, qtii comilatus r e d i t t i m m a t u r a r c l . Visioni i g i l u r e l c o m -
omiiem diligetiler addiscere, e i s q u e B m o n i l i o n i Johannes obtemperans, ad hunc locuui
rci verilatem
r c v e r t e n s riebeat i n t i m a r e . Pergens i t a q u e n t i n l i u s , C h r i s l o duce reversus e s t ; quem praedecessnr 8 8 8 8

ctim pars illi a d b u c i t i n e r i s aliqita s u p e r c s s e t , q t i e n - ipsius Johannes abbas alacriter valde recipieus, 8 8 8 8

dam obvititn babtiit, qui ab boc m o u a s t e r i o Capuam mox pra-posituin ordinans, ac non m u l l o post q u i a
se proficisci diceret, tit p r a f a t i v i r i t 8 t t
obilum fra- ipse u t sttpra r e l a t u m est et i n t i r m i t a t e s i i u u l et
t r i b u s ibi degentibus n u n l i a r e t . Qtiem ctim de hora aetate impcdiebattir, eunriem sibi s u b s l i t u i t ; et i i l o
o b i l u s e j u s d e m sollicile p e r q n i s i s s c t , ea illuin bora in heremum secedentc, hic i n monasterii curam
ex hoc s c c u l o m i g r a s s e accepit, qua Captianus ille iiuiversorum f r a t r u m eleclione successil t m
. Fuit
Johannes, ejus animam coelum t 8 t l
c o n s c e n d e r e se t | 3 8
autem temporibtis Silveslri papac secundi, e t
vidisse asseruit. Tunc a d illos a q u i b u s l e g a i i fne- oclavi d c c i m i Johannis. I l i c p r i m o o r d i t i a t i o n i s 8 8 8 8

rant uterqtie r e v e r s u s , alier Captiae J o h a n n i s depo- suae anno (an. 998. Mai. 23) rccepit praecepltim c o n -
sitionem, alter vero Casini r e l u l i l quae s u p e r ejtts firmationis l o l i u s abbaliae, atireo sigillo h u l l a i t i m
8 8 8 8
obitti visa fuerat v i s i o u e m . O b i i l autem p r i d i e t 8 8 T
a supradicto Oltone imperatore (619). Qui 83811

Idus M a r t i i (646). etiam i m p e r a l o r i n 8 8 8 8

hoc monasterio per dies a l i -
JonAXNES t r i c e s i m u s a beato Benediclo abhas cfTe- q u o l remoratus, duas coronas argenteas beato B e -
ctus, s e d i l annis dttodecim, meiisibtis sex t m
. C nedictoobtnlit.
2 2 . [DESID. Dial. n , 4J. Hic c x i l l u s l r i Reneven- 2 3 . Per idem tempus Rainaldiis comes M a r s o m m
tanorum c i v i t i m p r o s a p i a g e n u s n o b i l e ducens, sed (650) fecit monasterium de ecclcsia sanclae Mariae
nobiliores ab infantia possidcus 1 8 8 8
mores, c u m i u q u » d i c i l u r I n Cellis (an. 1000. Febr. 1), t c r r i l o r i o
ecclesia c i v i l a l i s cjtisdem a r c h i d i a c o n a l u s honorem Carseolano (651), idque i n c i r c u i i u nou parvis p o s -
gereret, d i v i n o tactus a m o r e , temporibus Aligerni scssionibus ditans, caslcllum c l i a m quod ntinc C e l l e
a b b a t i s (647) ad hocsanclum t 8 t T
coenobium v e n i t ; vocaltir, tunc autem appeilabatur 8 3 V 8
castciluiu
et u n i v e r s s c saectiii v a n i t a t i r e n t t n t i a n s , v e s l e m mo- sancti A n g e l i , ctim omuibtis ejus p e r t i n e n t i i s i n
u a s l i c a m induiu Qui cum aliquantos stib sanctae eodem monastcrio c o n l i r m a v i t . P e t r u s q u o q u e pre-
couversalionis sluriio pcregisset annos, a i q u e post sbyter quiriam de c i v i l a l e T i b t i n i n a , de 8 8 8 1
ecclesia
A l i g e r n i t r a n s i t u m Manso i u a b b a l i a m , ordine qtio sancti Pastoris quacjuxta eanriem c i v i t a t e m s i i a e s t «

VARIiE LECTIONES.

deest\ .
82,17
2. h
i . n . r . add. l . t 3 , B
est, longe suprasocios rcligiosam v i l a m ducehat. Ea i g i t u r n o c t e
b 8 3 1 8

qua Johannes quem d i x i m u s o b i i t , e u m fraler ille v i g . 1. esl, c u m v. 1 *>. ed. p . oralionibus essel intentiis» 8 8 , 0

s respiciens vi<lit q . s. monlem I . ed. 1. i n . noslro quori i n t r a Capuam est pra*sidcbal i . 2 .

8 3 8 1
p. v e - 8 8 8 8

nerabilis v. J o h a u n i s o . I . ed. add. \*. i I I i t i s \.ed. t3t3

quattuor 1. rorr. i . m . p. \.ed.
t m t m b 8 8 8 8 % M

sacrosanctiun \ .ed. paucopost l e n i p o r e i i d d . 1. del. i .

8 8 , 8
a. c. i . ° sub oninifeslinatione I . ed. b t 8 t t t 8 8

a i l beati Beuedicli m . 1. 2.
8 8 i l
q . mox p. 1. ed. abbas praipositum orriinans, non mttllo post q u i a
t 8 3 t t 3 3 8

ipse ct i n f . c t senio gravabatur, sicttl supra riiximus, eundcm 1. ed. s t i c c e d i l I . ed. ftiit—Johaunis t m 1 3 8 8

add l . b
p. antio o. s. r. p. c. t. a. ab Olione l e r l i o i m p . a. s. b. 1. ed.
8 8 8 8
hulhituni. Iltijus (c. 2 4 ) 1. 8 8 8 7

Q u i etc. et cap. 2 3 . desunt. 1. Qtio etiam temporeideiii i . 2. Iriem i . 3.

8 3 3 8
i m p . hic p . ed. atitemc, 8 3 3 8 8 8 8 0

s. A . nuiiciipabatur ed. T . i n eoriem m . de e. s. P. cum omuibus cjus p. j u x u i e. c. sita, cart. o b l .

t 3 V 1

ciiui ed.

(646) I i a Necrol. ap. G a t t . A c c , p. 853. (650) R. comes filivs qd. Berardi comhi ex natione
(647) Tetnporis noias Leo a d d i d i l . Francorum in ducato Spoleiino comes de provincia
(648) O i m Athos. Marsorum ut ipse loquittir i n charla quam e R e g .
(649) Gaft. A e e . , 9 1 ex o i i g . digitlo ccrco m u n i t o , c d i d i t Gatt. A c c , p. 1 0 1 .
dato Rom;e i n pal. t i o . (651) Prope f a l l c a c o i i u i n . ANG.
600 CIIRONICON CASSINENSE. - L I B . II AUCTORE LEONE. 610
cuni universis ipsius pertinentiis carlulam oblationis A m o
retulimus d c c o l l a l i i m , qua , M i
impndice abiile-

in eodera monasterio ciiin omnibus suis parcntibus b a l u r potionalus. Sed , , , a

antequam mors ejus a c i r -
fecii. cummaneutibus dinosci valeret 8 8 8 8
f corpus ipsius
24. Anno M V
« l e r t i o abbalis bnjtis, q u i est m i l l e - aromalibtts M 8 V
condilutn a suis u l t r a montes dela-
simus ab incarnationc Domini (652), praefalus m 8
tum , M 8
esl (655), e l Heinricus 8 8 8 8
dux consobrinus
i m p e r a t o r Bencventum v e n i t , 8 U
, et causa penitentie ipsius constilnlus esl rex 8 M 7
.
qtiam illi bealus Romualdtis injunxerat abiit ad 2 5 . Hic abbas fecit capsam magnam argenenm
m o i i i e m Gargantim. Reversusqtie consequenter Be- i n a u r a t a m , ctim smaltis et gemmis M 6 8
. Fecil et
n c v e n t u m , petiit a M v 8
civibus corpus sancli B a r - ceroferaria duo magna M M
, l i b r a r u m argenti q u i n -
iholomci apostoli; q u i n i c h i i timc ei M M
negare decim, necnon ct duo l i i r i b u l a argenlea, l i b r a r u m
audentcs, hahito 8 8 8 7
cum archiepiscopo qui tunc sex : codices qtioque ecclesiaslieos noin tillos 8 8 7 9

eidcm t i r h i p r a e s i d e b a l 8888
consilio, corpus 8 8 8 8
beati fccit magnos et p t t l c h r o s ; tolitts etiam monasterii
P a u l i i i i Nolaui episcopi quod salis decenter aptid ambilum in circuilti mttris turribusque i n t n r i v i l .
episcopitim cjusdem 8 8 8 0
c i v i l a t i s e r a l reconditum Constrtixit prelerea e l ecclesiam i n bonore sancti
callide 8 8 8 1
illi pro corpore aposloli o b l u l e r u n t ; e l eo Nycolai 8 , 7 1
i n inonticulo qui secus p r a l u m 8 8 7 8
do-
sublalo recessil, hujusmodi 8 8 8 1
fraude deceplus. B m i n i c u m 1 , 7 8
est, prope c i v i l a l e m sancli G e r m a n i .
Quod 8 8 8 8
poslquam rescivit, n i m i t i m indignatus, Queu videlicct emulatus Thcobaldtis prarpositus
c o r p u s q n i d e m confessoris quod d e l u l e r a l , bonorifice ipsius, et ipse n i c h i l u m i n u s cidein beato confessori
satis apttd Insulam Romac recondidit (653); evesti- , m
basilicam aplavit apud castrum sancti Petri
gio , M 8
atitem Benevenlum rcgrcssus, obsedit eam quod 1 8 7 8
cst po»ittim ad radiccin hujus m o n l i s , i t i
undique per tempus 8 8 8 8
aliquori, sed n i c h i l ariversus cripta antiqtia, quae iugcutibus 1 8 7 8
saxis pulchro
cam praevalens, Romam reversus esl 8 8 8 8
(an. iOOI). 8 8 7 7
geniUium opere i n ricmouum suorum 8 8 7 8
honoro
Unde c u m 8 8 , 7
ad sna r e v e r l i disponeret, mortutis conslructa j u x t a ecclesiam M 7 8
ejusdem bcali P e t r i
est apud oppiduin quod nuncupatur Paternum (an. sila videttir M 8
° (656). Quo lempore, oc;avo scilicet
1002. Jan. 2 3 ) , non longe a civilate que d i c i l u r ipsius abbalis anno, lerraemotus ingens per quiude-
Casteilana , 8
> 8
(654); ab uxore tit 8 8 8 9
fertur Cre- c i m e l eo amplius dies hunc monlein e x a g i l a v i l , i l a
scentii senatoris quem superius ( I . u , c. i 7 ) ab iilo ut i n aliquot locis ecclesiam scinderet.

VARLfi LECTIONES.
lliijtts abbatis a. 1 . 1 . ed.
8 8 8 8
idem i . siipradiclused. reliquam capitispariem
8 8 8 8
add. i . venit.Sc- , M V b

quenti vcro auuo mortuus est apud S u t r i u m i . dein tres versus erasi sunt. ab eis l . 2 . i i l i i . ed. 1 8 8 8 b 8 8 8 8 b

8 8 8 7
habito — consilio desunt 4 . 2. praeeral 3. callide i . p. c. a. corpus \ .ed.
b 8 8 8 8
i p s i u s l . ed. 8 8 8 9 h , 8 8 8 b

8 , 8 1
r . ostenderunt; et l . ed. lali i . ed. b
Q u o e t i a m leinpore deposito Laidulfo qtiem supra
8 8 8 8 b M 8 8

d i x i m u s e l uttra monles exiliato quod i n ncce f r a l r i s sui consenserat, Ademario cuidam Capuano filio B a l -
s a m i c l e r i c i quem sectun a puero educatum unice riiligebat, quemqne anle patilulum marchiouem fecerai,
C a p t i a n u m t r a d i d i t p r i n c i p a t u m . Sequenti vero anno venit super B . e t o b s e d i t e. i . Sequenti vero b 8 8 8 8

l e u i p o r e perrexit i l e r u m super B. e t o ed. p . dies multos i . ed. r . mortuus est a. 4 .8 8 8 8

U. vix b 8 8 8 8 b 1 8 8 7

ad s. r . incipiens m . ed. Caslellina 3 . C. u b i ab 4 .8 8 8 8

u t f. desunt i . eo l . qtiam 4. b 4 8 8 8 b 8 8 6 0 b 8 8 8 1

IS#B 4 |b. " " p o s s e t l . ed.

e e g t a . c . desunt i . b
d . atque sepultum est, i .
8 8 8 8
e l 11. cons. b 8 8 8 8 b 8 8 8 8

i . fit rex 1 . Hic l . inseruit integrum caput. quod postea induxii:

8 8 8 7 b
K. Praefaltis vero Ademaritis poten-
tia tntilta elalus, cum A q u i n u m ordinaturus venissel, Adentilfus Summucula cujus supra m e i i i i i i i m u s i n
Aquincnsi se praetorio muniens, nequaquam recipere i i l u i n deccruit. Contigit aulem u t quadain riie d u m
Ariemarius caslris egrcssus secus c i v i i a l e i u videndi causa deambularel, ct Adeuulfus campi explorandi
g r a l i a clam cum pliquot suisexisset, subito sibi ex improviso alter a l t e r i obvius flerel. Cuinque p e r t e r r i i u s
Adenuifus de l a m insperato concursu fugam solus arripuisset, Ademarius c u i n s u i s i l l u m inse<|ui cepit. Qtii
vero cuiu Adenulfo fuerant hoc videutes, post eos a tergo pariter i r r t i u n t ; ct quibusdam c o r u m occisis, q u i -
busdani fugatis, A d e m a r i u m capiunt, eumque i n civitalein indtictint. Mox i g i t u r Adenulfus ulira omueiii
spem c u r u l i i l l t i m sella i m p o s i t u m , n i c h i t limere h o r l a t u r ; et consequenler a d h i b i l i s evangeliis ejus de
n i o r e lidclis efiieilur. Tautaui itaque Adenulli circa se cousiderans Ademaritis quod nunquam captivtis
sperare p o i e r a t b o u i t a t e m , confestitn i l l i praeceplum de universo Aquinensi dominio fecil, eumqtte dc cctcro
non gastaldeum sed comitem ab oranibus appcllari praecepit. Hic i g i t t i r primtis comes et hoc p r i m u m praj-
c e p i u m Aqtiineusiiitn f u i t . Nonautein m u l t o p o s t , i d est post meuses qttalttior Ademarius a Capuanis u r i n c i -
p a i u d e p e l l i l u r , et Landtilfus de S.... retiqua sunt abscisa. g. diversorum colortun 1 . ed. d. I . q . 8 8 8 8 8 8 6 9

1. 2 . e. reuovavit m . I . 2 . e. fecit m . 3 .
8 8 7 8
s. confessoris C h r i s l i N. 1 . ed. p. esl ubi c y m i t e -
9 8 7 1 8 8 7 9

r i u n i dcfunclorum auliqtiitus fuerat. Qtiem 1. corr. l . domnicum l . ed. Nvcolao i . ed. b 8 8 7 8 b M T V 8378

q . c. p. a. r . h . m . add. i . quae j u x t a ejusdem 1. ampliavit l .

b 8 3 7 8
g. o. p . i . ed. deest 1. 2 . b 9 3 7 7 b 8878

, 8
^ e i . b. P. eccl. 1. cd.
8
est 1. 2 . 8 8 8 8

NOTiE.

(S52) Adventutn Ottouis ejusque inortem A n n . sioli Beuevcntants non adcmptum esse probavil D i
Gasinates secutus u n o a n n o a n t i c i p a v i t : quibtis cuiu Meo A u n . Ne>p. ari a. 1 0 0 1 .
c o n j e c t i i r a usus insereret quae a Pelro Damiauo i n (054) Citla di Castetlo.
V i t a S. Romualdi, et Beneventanorum u l virielur (655; Cf. A t i u . Casiu. ad a. 1001 ubi S u t r i obiisse
n a r r a t i o n i b u s acceperal, i n graviores errores i n c i - riicitur, quod Leo nescio an ex Yila S. Rom. t o i -
d i t : nam Gargamim Otio a. 999 a d i i t , v. W i l m a n s rexil.
J i i h r h h . Otlo I I I , p. 10<i. (656) Cf. supra I , 5.
(C55) Cf. Rob de montc ad a. 1156. Corpus apo-
 611 LEONIS M A R S I C A N l E T P E T R l DlACONl 614
26. Rainaldtis 1 8 8 1
p r & l c r e a stipradtcltis Marso- A e l oliveta, possessionein non parvam : et i n fuudo
r t i m coutes d c d i l Iiuic abbali causa concambii c u r - Paterno s i m i l i l e r . Scd et Gaiderisius M 8 t
quidamde
tcm unam i n Alifis quac d i c i l u r sancti Slephani, eadem civilale F i r m a n a fecit c a r t a m i n boc niona-
c u m terra modiorum quadriiigenlorum, et i u Teano aterio dc una ecclesia j u r i s sui vocabnlo Sanctus
alteram modiorum q u i n g e u l o r u m , i n loco q u i d i c i - Benediclus, i n loco qtii d i c i t u r S a m b u c e t u m , ctim
t u r Campus; et r c c c p i l ab eo s c r i p l u m de Sancta rebus ct p c r i i n e n t i i s suis (659). Landtilfus quoque
Maria i u Luco c t de Sanclo llcrasmo ct Sancio S c - Salcruilanus princcps sub boc abbate mouarhu»
basliano et Sancto Angelo. Oderisitts 8 3 8 8
qttoque fuclus, obltilit i n 8 8 9 8
boc monasterio omncs res sibi
romes ejusdem Haiualdi l i l i u s , oppidum quod M M M M
j u r e heredilario pertincntes i n c o m i t a t u Sancfce
diciturCasa F o r t i n i M 8 V
( 6 3 7 ) c u m omnibtis p e r t i n c n - Agathae (an. 1004. Dec.)\ ilomus 9 8 8 8
scilicet et
l i i s ejus, mille videlicet modiorum t c r r a , quod idem curles nonnullas, c u m olivetis t i n e i s et moleiidmis,
r o i u e s a parte Gervisae 8 8 8 8
conjugis sttae receperal et omnibtis carum perlinenliis ;(660). Trasmiiiidm
t 8 8
« , eidem abbati conlraifidit, et reccpii ab eo snb 8 8 8 1
eliam clericus dives ac nobilis de A p r u t i o (631),
nomiue coucambii castclltim sancti U r b a n i et alias c u j u s j a m supra meminimus (c. 1 3 ) , ecclesiam
ecclesias scu curtes iu Comino loco buic pertinenlcs, sancti Nicolai, que conslrucla est j u x i a fluvium
terram ulique quasi m o d i o r u m M 8 T
nungcnlorum. T r u l i n u m (662), loco Sumtisiano vocabulo, rebus
Hic 8 8 8 8
idem Oderisius u l l i m o abbatis hujus anno siiis d i t a l a m , inonasterium esse c o n s t i t u i t ; idque
una cuin Gibborga conjuge (658) o b t u l c r u n t huic per suae oblationis c a r t u l a m , stib hujus ccnobiijttre
roonasterio ecclesiam saucti F e l i c i s i n Comiuo 8 3 8 9
*, contradidit (an. 1004. Dcc.) Simiiiter autem et
p e r l i i i e u t i a , Sancli U r b a n i , c u m ceuttim moriiis Teuto filius Tcutonis de codem A p r u t i o o b t u l i t ( « » .
terrae i n c i r c u i t u ipsius, ct aliis centum apuri A t i - 1005. Avg.) httic monaslerio ecciesiam sancliJo-
nam 8 8 8 8
i n loco Vallis bonne, c l cum omnibus cjus- hanuis i n loco q u i d i c i t u r Scorzone ( 6 6 5 ) ; quani
dem ecclcsi;c pertinenliis 8 3 9 1
(an. 1010. Mai). videlicet ipse p r o p r i i s rebus d i t a t a m , sanciintoiiia-
Eoriem tempore abicrtint tres de monachis noslris l i u m monastcrium fcccral. Eodem modo 8 8 8 8
el Rai-
ad Gtialterittm comitem dc Lesina c t i n ejus prae- neritis filius Josephi o b l u l i t beato Benedicto unara
scntia contcnderunt c u m quibusdam M 9 t
nobilibus ecclesiam j u r i s sui vocabulo sancti Nicolai i n comi-
lerrac 1 8 9 8
illitis rie ptscariis cjusdem Lesina?, et dc lalit Pennensi, loco q u i d i c i t u r Sambucela, com
molendiuis t 3 9 V
de L a t i r i , c t d e ecclesia sancti Pelri omnibtts ornamentis c l p e r t i n e i i l i i s ejus. Quique
i b i d e m , e l de caeleris rebus sancti Benedicti, sictil Rainerius anle annos c i r c i l e r scx (an. 1 0 0 1 . Jul.)
i n c o r u m libcllo c o n t i n c b a l u r ; e l c o g n i t a pracfatus * feccral c a r t a m i n hoc monaslerio dc ontmbtis 8 8 0 8

tl»l comes
~
8 8 9 8
j u s t i l i a nostra,
~- • « . : . : .
jtissil
I ?.
scripto
«
suo ...universa
• ^ (kAk
omnino rcbus ac pertinentiis
A.li.,n i;;<.
p r o p n e i a t i s sux
n M n M A l . t l e CIIH
8 m N n

illa cx integro monacliis noslris r e s t i l u i , appo-

8 3 9 8 quae possiriere videbatur i n comitatu Pcnnensi,
sila insupcr pcna composilionis 2000 b i z a n l e o r u m , Teatino t V 8 8
, Asculano, alque A p r m i e n s i (664). De
q t i i exinde amplius conlra nos contendcre voluissct, castello vidclicet A m b l e t o , et de Pharaone, et
Pcr hos eliam dies Huberttts Firmancc civilalis Mtirro 8 V 0 8
e t Canlalupu, et A l e r n o , et A r c b e , etde
episcoptis obttilit bealo Benediclo de causa j u r i s p l u r i m i s c u r l i b u s suis, qttod est terrae oclo m i l i a cir-
sui i n fundo Oppiano lerras et vineas, silvas, prala citer t V 0 T
m o d i o r u m . Per t V 0 8
idem tempus (665) civei

VARIiE LECTIONES.
I l i c abbas fecil concambiiim c u m praediclo Rainaldo c. M . de S. Maria i n L t i c u et S . n . et
8 3 8 1

S. S. e l S. A . p r o quibus rccepil i n terra de Alifis c u r l e m q . d . s. S l . c. t . m . q . e l i n T . moriios

D i n I . q . d . Campanus ed. detnnt i. A b hoc abbate facta est commtilatio c u m Oderisio coinite
M M

Marsorum de caslello S. U . c t aliis ecclesiis et c t i r l i b u s i n Comino (nobis p e r l i n c i i l i b u s quasi motlia

nuiigenla add. lt>.) c u m (oppido quod riicitur add. {*>.) Casa F o r l i n i ( e t o. p . e. add. l . ) quam b

(quod 1*>.) pnediclus comcs (a parle c. s. G. lunc retinens adi. i ) ctim n u n g c n l o r u m ( m i l l e i*>.) mo.iio- h

r u m lerra eiriem a. contradidit. H i c . 1 . q u i ed. Casofortini ed. c. s. G. ed.

8 8 8 3
* l n n c reti- t 8 8 V 8 3 8 8 t M

nebat 2 . deeti 4. Hic etc. utquc ad finem cap. add. i*.

8 3 8 7 t 3 8 8
dectt. 4 . Alinum t * . 2. 8 8 8 8 8 8 9 8 8 8 , 1

pertiucntiis. Per hos etiam d . l l u h c r t t i s i . deett 2 . i . t. ed. molendino2.b

pnedictns
t 3 9 8 8 8 8 3 8 3 9 8 8 8 9 8

ed. 8 3 9 8
m . I I . e. ed. 8 3 9 T
Galded; in 1 . tuperior hujut vertut pars abtcita est. 8 3 9 8
o. I i u i c m . i . ed. b

ibi ed.
8 3 8 8
° domos i . ed. t v o
Seri e l T . c. l . ed. Transnuindiis ed. et Req. Petri D.
b 8 V 0 1
* E . eliam b t 8 8

m . R. l . 2 . K. tcmporc eleodem modo R. 3. ^

b
cartulam i . 2. ^ deett ed. * A . T . i . ed. 0 8 b u 8 0 8 b ,VM

et rieM. et de C. et dc A . et dc A . i . ed. add. 4 . m . Eodem l e m p o r e T e r r a c . etc. ut tupra c. 13-

b n o T 8 V 0 8

- pncceperunt. Circa h . d . Franco l . b

NOTiE.
(657) A d G a r i l i a n u m , prope B a n t r a m . uam 100 librat aurei bizant. pollicittis, si contra
(658) F i l i a Trasmundi marchionis, u l ipse a i t i n egerit. Reg., n . 2 4 3 .
t h a r l a a p . Gait. H . , p. 327. Hanc oblalionem i n (661) F i l Gisoni. C h a r l a m quam cuin Armeida
P c t r i Reg. scripiam esse testatur A . de Ntice, datam conjuge, f. Ugonis c o m i t i s , s c r i b i j u s s i t , edidil
i.i Comino ab inc. d. n. J.C. 1010. anno, mente Ma- Gatt., H . , p . 496. e Reg.
diut et perind. vm. (662) Hodic Trontino.
(659) Reg., n . 248. AXG. (663) I u m o n l e solitario t e r r i t o r i i A p r u t i e n s i s .
(660) Inn. d. n. J . C. 6. anno p. d. Landolfi gU Gatt. I I . , pag. 205 ubi c h a r l a m e d i d i t .
p. mente Decembri ind. 3 . Ideoque %ego Landotfnt (664) G a l t . A c c , p . 102.
princept de civ. Salemo el modo tum monachut in (665) Anno Deo propicio pontificatut d. Joannit
monattetio S. D. de catiro Casino -— offero, etc. poe- tummo pontifice et univertali vaow in tt. tedt ». P.
615 CIIRONICON CASSINENSE. — L I B . I I A U C T O U E L E O N E . * l i
Terracinenscs admoniti a Johaunc ponlifice suo, ob- A naze , V , T
, de Sanclo Focate • * n
in Barauo (668);
l u l e r n n l i n monasterio sancli Slephani de Terracina cum ipsa piscatione de t ¥ M
lacu R o m a u i , de Sancto
(an. 986. Jan. 3) unam piscariain qiia? est ab ipso Cassiano in Filone, s i m u l et d e o m i i i b u s pertinetttiis
fluvio ejusdeni , W M
c i v i t a i i s loco q u i d i c i l t i r G a m - hujtis loci iti civilate T r a n e n s i , cttm omnibtis p a r i -
b a r a , usqttc i n mare, apposila pcena t r i u m l i h r a r u m lcr t M 0
eariindem ecclesinrtrm p c r l i n e n t i i s . Iriem
a u r i o h r i z i eis , V l f
q u i i d removerc aliqualenus t e m - fecit et 8 8 8 1
filiis Arielherti t 8 M
de Papiniano , M >

piavissent. S i m i l i t e r etiam RoOViritts , m

pairicius de 8 8 8 8
qitariringenlis moriris 8 8 8 8
terroe i n A p r u t i o
o b t t i l i t ibiriein unam piscariam suam i n , 8 1 t
praeriicto p r o solidis 2 0 0 , e t t v , f
censtt solidorum 8. F e c i l et
fluvio de T c r r a c i u a , i n pantano Traseclu. Circa hos commutationem cum Tresidio quoriam Teatiuo, a
dies Franco qtiiriam presbyter et monachus fecit quo r e c i p i e n s t V 8 T
ecclesiam sancta? Lucia? in Caslel-
c a r t a m i n hoc monasterio de tina ccclesia p r o p r i e - lone, loco qui d i c i t u r Insula, cum omnibtts rebus
tatis su:c , v , a
vocahulo Sanctus Benedictus i n finibus ejnsdem 8 8 3 8
ecclesie ct t e r r a modiorum c c n t u m ,
M o n t i c e l l i , loco Salabuca j o x l a Bifernum cum u n i - dedit t V M
ei per divcrsa loca aptid Teatem terrye
versis 8 V 1 V
rebus ac pertincnliis ejtis. Huic a b b a t i M , B
modios m B
scptuaginta , U I
.
Lupus filius Azzonis de A p r u t i o fecit obialionem
* Qttae videlicet sancto Angclo de Barregto olitti
o m n i u t n r e r u m suarum cum quitique ecclesiis, iriest B p e r l i n u i t addit 2 .
Sancta \ i c l o r i a in M u r r o , Sanclus Calisttis i n Colle, 27. * Pcr t V 8 i
idem tcmpus edificatttm cst mona-
Snnctus Antiinus in Commejano , V 1 8
, Sancltts A r - sterium sancli Beneriicli apuri Sttessam, foris p o r -
chaugeliis in Fatinianfo M 1 T
, Sancliis Anrireas in tam qtisR d i c i l u r E r m e m a r i , V M
, a domno Johanne
Cesulc, cum terra quingentorum c i r c i l e r m o d i o r u m , IIHJUS t v v v
loci monacho, ubi prafatus abbas conces-
c l CIIIII omnibus oinniuo sibi periinemihtis rebus i n sit omnes curtes c t terras hujus m o u a s i e r i i , quae
toto A p r u t i o . Adam qttoqtte 8 V 1 8
coguomcnlo S a l i - stint i n l r a c o m i t a l u m prjedict;e c i v i t a l i s loco O r o -
chus (666) o b t u l i t i n hoc monastcrio ecclesiam U 1 >
nica, et curtes de L o l a A l f a u i , nec non et ctirtes
sancti M a r l i n i i n t c r r i t o r i o Teatino, loco q u i d i c i t u r de t v v f
Gariliano ad ipsos currentes, c l terras m i

Coruecctaniim, c u m cenlttm lerra? modiis in circuitti alque ctirtem de L a u r i a n a t V 8 T

. Ila dumtaxai, ut
rjusdcm ecclesiae, et cum reliquis pertinentiis per singulosannos ex eadem curte Lauriaua persol-
ipsitis , v t 0
. I l i c abbas fecil libelltim de Sancto B o n i - veretur uobis census, modii fabarum c e n l u i n .
to , v t l
, Sanclo Angelo d e G a l i a u o , Sanclo Salvalore
• IIoc praeterea tempore Sergio I V papa defttncto
< e Seriole, Sancto Petro de Caslriniano, Sancto (an. 1012), Beuedictus V I I I , uaiioiie T u > c i l a -
.Felice de Monlaniano, Sancto Felice i n t e r flumina, nus (609), ex palrc Grcgorio, Romaiius poutifex
Sanclo V a l e i i l i n o , e i Sancta MariaiuAufiano t v t t
,pro C o r d i u a t u r . add. 2 .
s e l Visqiiaririiigenlis, et censti s o l i d o r t i m 2 0 . 1 d e n t
; tvt8
28. Abbas , 8 V
* autem ipse, c u m , V M
plurimas a
fecit et Otieratno castaldeo 8 8 8 8
Marsornm de Sancto vicinis comitibus palcrettir auguslias, Capuam ad
C.enicnle i n Avezano pro solidis c e n t u m , et censu tempus rcmoraturus secessil * V M
. E t qtioniam plus
s t a m i n e a r u m 5 (667). I i e m de Sanclo Gregorio de quam satis austertis i n monachos fuerat, siudue-
S e r v i l i a n o pro solidis 30, et censu pisces 100. Item ralque contra Benedicti decretum t i m e r i inagis a
de eodem, censum piscitim q t i a d r i n g e n t o r u m . Fecit fratribus quam a m a r i , i l l i eslimantes immo 1 8 8 1

et l i b e l l u m cuidam monacho nomine T r a s a r i , de oplanles huc c u m ulterius non r e v e r s u r u m . Docibi-

Sancto Bencdicto i n Canusio, de Sanclo Salvatore lem qiiendam nalione Cajetanum viiae simplicis
i n Monorbino t i t 8
, de Sancto Benedicto i n 8 8 , 8
Juve- v i r u m dc congrcgatioue sibi t v , t
i n abbatcm subsli-

V A R I J E LECTIONES.

supradicUe ed.
, 8 B B
e.'q. i d . r . a. t. detunt ed. t V 1 8
Rofrithus 3. in pant. T. i n p r . f. d e T. ea\ 1 8 , 1 , 8 l t

, U 8
hinc vauca abtcita tunt !*>; vergit: cuin Tresidio (v. infra). deett ed. deest i . Co- t v l v , 8 , B b , v u

m i a n o l . 4 . Comelano ed.b
ratimario 2. eliam i . ed., V 1 T
m . unam e. j u r i s sui vocabulo , V 1 B b , V M

S. M a r t i n u s , i n l . ed. ipsius. S i m i l i t e r o b l t i l i l omnes ressuas i . retiqna abtcita tunt. ted pauca ;

b , 8 M b

l l i c abbas — censu sol. SSdefuitte videntur. e t pcrtinentiis ejtis add. ed. Aiisano 2 . Caufiano 3 . , v t l t v t t

t V M
Item ed. gast. ed. Menorbino ioco Strajtiuiauo, de 2.
t v t v , M B
de 3. Jtivenazze luco t v t 8 , v t T

Orosano, de 2 . Focalo ed. p . i n L a u r o m a r i 3.

, v t B
simtil ed. , 8 M
add. A. Adclp 3. t V M 8881 , V M , U B

Papinlano ed. et 2 . modia ed.

, v , v
add. «4. , V M
recepit i . ed. ipsius i . ed. , V M
datis , 8 , T b , V M b t V M

l . ed.
b
modiis ed. , V 8 B
L X X * . H u i c Lupus etc.v. tupra, l .
, V i l 1
P c r — c e n l u m a Joh. 1. abbate ubi b , 8 V 8

ta marg. tcripta tunt tignit huc arcettivit l . H e r m e r a r i 4. 1. sacerdote et m . l . 2 . b

de — t V 8 B 8 8 4 8 b t u B

c u r t e u i detunt 2 . curles corr. terras alque c n r t e m i . I. a. curtes 3. 4.

t 8 V 8
de loco L . i . 2 . b t V i T b , v v t

l p s e a u t e m a. 1 . Praedictus autem a. ed. * abbas multas diversis teinporibus a v. c. perpessus a n g n - , v v

stias, c u m j a m longaevus esset, defunctus est 45. K a l . etc. 1 . mutavit et amptiavit i . abscessil i . ed. b , V M b

, 8 B I
i . potius o. 1». add. 4 . , V M

NOTiE

ap. . . ind. x i v , mente Jan. die 3. (Dominico) (667) Lanea intertila seti camisia qua monacUi
imperante anno 1 , Johanne Cretcentione filio Roma- quidam vice c i l i c i i u l e b a n t u r . DOCANC.
nornm patricio. Gatt. H . , p . 145. e Reg. P e l r i . (668) Varano? Cf. supra I , 3 4 .
(666) Erat enira de gente F r a n c o r u m , ut perhibet (669) Ita etiam calalogus P e t r i .
cjus chartula n u m . 300. A N C
655 LEONIS MARSICANI ET r E T R I DiACONI 616
l u n n i . Qui cum de morc abbatum possessiones mo- A i j s c a v c s i e incliitiis f i i g u n a r r i p u i t , alque inter , W i

naslerii revisiitus Marcliiam pcrn»xissel, et nonnnl rcdeundum graviter i n f i r m a l u s , c u c u l l a m quam f u -

lis 8 8 8 8
i b i donaitis t v 8 V
eqttis aliisque muncribtis t V 8 8
gae occasione simulanter induerat sponle se dein-
j a m rediret, Benzonis filii quidam de ejtisdem partis ceps geslaltirum devovit. Sicque ad patrem rediens,
inagnalibus subito i l l t i m apttd Pennas i n v a d t i n l , et cum ab eo in palatio r c t i n c r i non adquiescerei, iu
violenler universa quae fereb.it d i r i p i u i i t . Qtiocognito monaslcrio sancti Moriesli quod i n t r a Beneventanain
B e m a r d u s comes, mox ad eum accessit: seque s u - , V T V
urbcm silum t V T
* est, usqiie ad id temporis
per bac re valde dolentem , V M
osteudens, toti lem mansit. Laetus i g i t u r princeps sttperiori t V T 8
utiucio
i l l i eqtios qtiot fuerant sttblaii, v i r l i b e r a l i s r e s t i l u i t . reddittis, Casinttm p r o l i m i s vcnit, e l consensu atque
Veniens autem idein 1 8 8 7
abbas i n locum q u i Furca amminiculo monacbortim M 7 7
excluso Rotundifo
Pcnnensis v o c a t u r , conversus universos Benzonis filium in abbaliam siibstiinendiim laetantibtis uni-
Mlios m a l e d i x i l : Bernarriuin vero cum omnibus t V M
versis c o n l r a d i d i l . Rolimriulus itaque t V T 8
l a l i or-
suis benediccns, ut domui ejus doinus Bcnzonis dine pulstis, Benevcnlum r e d i i t ; alque patrocinio
semper subdita esset, e l u l numquam dc domo cjus- propiiiquorum el t V 7 8
consensu ac concessione pnr-
dem vindicta t V M
divina r e c c d c r e l t lerrihililcr i m - fali principis, supradicti t V 8
° monaslerii sancti Mo-
precatus est. Qnod videiicct ficri, nos liodieque v i - dcsli 8 4 , 1
abbatiam recepit\
demus. Sed cum post septem non t V 6
° inlegros Hoc anno fames valida f u i l ; e l sal [sol Anun.
inenses pacalis atque compositis rebus Johatines Cat.] defecil (671) add. l b .
abbas buc fuisset regressus 4 8 8 1
, Docibilis Cajetam 3 0 . Circa t V 8 t
ha?c tempora revcrstis domnns L i u -
se c o n l u l i l , ac non m u l t o post languore detenlus, ad t i u s , qtiem superius (c. 12) hinc 8 4 , 8
egressum
boc se referri , V M
monasteriiim poslulans, quicto Jerusolimam perrexisse relulimus t V 8 V
: p r i m o ^* 8

fine defunctus e s l . Abbas quoque Jnhamies cum apud Salernum 8 8 8 8

i n quadam heremo, ubi H ? T

j a m longaevus esset, et ipsc nichilominus o b i i l t v M

nunc monasterium sanctae T r i n i t a l i s c o n s t r u c l u i i i t 4 : 8

15. K a l . A p r i l i s (670), atque j u x t a ecclesiam e s t 8 8 8 8

est quod nuncupatur A d cavam, a l i q u a n d i u mansil
beati Benedicti sepuilus. t V 8 V
; tibi a Guaimario priticipe a g n i t t i s , atque in
2 9 . Eo aulem qtio defunclus est anno, qtiendam maxima cst revcreulia h a b i l u s : postmodum v c r o i n
ncpotem suum Johaniiem cognomeuto Rolundultim inonte hoc, loco Albaneta vocabulo, usque ad stium
niouachum fecerat, c u i videlicet ad m o r l e m ve- est o b i t u m religiosissimc conversatus. l n boc t v 8 8

i.iens, a b b a l & m , V M
c o n t r a d i d i t , paucis admodum videlicet loco aute non m u l t u m lemptis c u i n quidam
super hoc sibi consentientibtts, vel poliuscoaclc id C s e r v
niansioncm s i b i m e l r e i n o l i o r e m elc-
o s f W I D e i

suflerenlibtis monachis. Quorum aulem pars potior gisset, alque i n cislcrua vctere qtiam i b i dirutain
ac sanior t V 8 T
e r a l , n i m i s haec indigne ferentcs, et reppcrerat o r a t o r i t i m fahricarc disposuisset, cogi-
iieophilum tantac congregationi praeessemiuime con- laule illo * s 9 t
i u cujus potissimuin nomine ecclcsiain
g r t i u m judicanles, post mcnses t V M
aliqtiot manria- ipsam construeret, f e i l t i r quenriam p u e r u l u i n scola-
v e r u n t Pandulfo p r i n c i p i Beneventano, t t l vcnirct, rem i b i lunc casu t V 8 8
venisse. Qui c u m t v , v
a pra>
filiumque stitim Atenuifuin iliis 8 8 8 9
i n ahbatem o r r i i - diclo viro Dei perquisilus f u i s s e l t v , v
uirum peruiam
uanrium aririuceret : n u l l i quippe t V T 0
magis quam cantandi habcret, e t i l l e hal>ere se promptttle respon-
i p s i , honor hujus loci competeret. Quem 1 8 7 1
virieli- disset, jussus ab eocantare cst quicquid sibi |>riiuum
cet Atcntilfum cuin Olto imperator puerum a patre i n menlem v c n i s s e l ; slatuens t V M
scilicet i n corde
obsidem accepisset, u l l r a monles i n quodam mona- suo, u t i n cujiiscumque sancti honore ptier i i l e can-
s l c r i o n u t r i r i ac custodiri manriaveral. Post tcmpus lasset, in ejus p r o t i m i s t V M
iiomine ecclesiam ean-
v c r o a l i q u a i i l u i n monilus a papalc suo t V 7 t
, mona- dem edificarel t v , T
. Mox puer responsoriur» impo-

VARI^E L E C T I O N E S .
mnltis i . ed. rionalis ed. a. non parvis m . i . ed.
b t V 8 V
deetl 4 . pra?f;ilus l . t V M b t V M t v , T b

td. s. o. i . ed.
t V 8 8
gladius ir;e Dei r . I ed. b
deest 3. t V M
reversus l . ed. m. b t V M t V 8 f b t V v t

r . I . ed. b
ricfuut-ttis esl 1. ed. t v M
add. 4. R. anle dics non plttriiuos m . f. q i i c m vid. tV8V M C 8

ad m . 1 . R. quein a. d. u . p. m . f. ad m . I . 2 . R. quem m . f. ad m . 3. v . i n a. substituit b t V M

1. ed. savior 2. ita l . non p. mullos dics 1.

t v 8 T
A . abbatem conslitueret n i t l l i \.
t V M b
° t V M , v ,

e n i m 1 . ed. ita t . Qui v. Alentilfus cum obscs tiltra montes fuisset, i n redcunrio valde i n f i r m a -
, V 7 t b

l u s , factus ftterat inonachus. Qtiori et faclum c s l . Rolunriultis 1. ut sine suspicioue alicujus fugr i , V T t

|K»ssct add. l . ed. in rcdeundo l . ed.b

i . eauriein B . c i v i t a l c m l . ed.
t V 7 S
prope episcopium s.' b M 7 V b t V 7 8

i . 2.
b
s. n . r . add. 4 .
t V 7 e
chortim — c o n l r a d i d i t abscisa i . i g i l u r i . ed.
t V T T
e t — sancti b t V 7 8 U 7 8

add. l . suprascripti l . ed.

b t V M
M . qtiori i n t r a caiiriem Beneventanam c i v i l a i e m s i l u m esi a . add. 1.
b t V 8 1

del. l . ' cap. add. i . erasis qua> prius in 7 versibut tcripta erant.
b t , , , b
s. tempore Mansonis ahbatis t V M

b . i . ed. b
monstravimiis i . ed. t V 8 v
p . quiricm a. l . ed. Salernilanum p r i n c i p a t u m i n l . 4 .
b t V R 8 b 8 4 , 8 b

nsr j _ r m o s c i u i r add. l .
n u f T . ari C. cognomenlo c o n s l r u c l u m essc diuoscilur i « . ed.
c t V M
rcmo» t v M

ratus est i . ed. quo i . ed.

b
v i r i . ed. cogitauti ei i . ed.
, V 9 0 b
l . supcrvcnisse l . ed.
t V 9 t b t V 9 t b t V 9 3 b

M
add. 4.
k
* stalutum s. habens i u l . ed. t v e
add. 4 . coiislrtieret i . ed. b t V M t v , T b

NOTiE.

(670) A . 1011, quem charla Orierisii c. 26 allata vae ari a. 1 0 1 3 ; Atenulfi l i b c l l u m datum i O t i ,
Cl c. 31 i n i t i u m verum esse p r o b a n l . A u g . , v. ap. G a t l . A c c , p. 122.
(071) i l a A u o n . Cas. ad a. 1 0 1 1 ; Chr. Fossae No-
51! CHRONICON CASINENSE -- L I B . I I A U C T O R E L E O N E . 61*
s u i l : Veni elecla mea, lotumque i l l u d suavi salis A Heinricus rex de quo supra d i x i m u s (c. 14.) veoit
modulamine c e c i n i l . Valde ilaque Dei , v 8 8
servns R o m a m ; et coronam i m p c r i i 8 , 1 8
de manibus Benc-
e x h y l a r a t u s , el inlellegens quodammodo , v
" per d i c t i octavi papae recepit; a quo etiam papa ideua
hoc beatissimae g e n i t r i c i Dei 8 8 0 0
piacerc , l o t
, suum abbas p r i v i i e g i t i m s u m p s i l (672). Tunc 1 , 1 7
quoque
i'n loco codem h o n o r a r i vocabulum, confestim j u x l a et ipse imperator Heinricus ab codem abbate e t
possibililatem suam parvulam ibiecclcsiam i n h o n o r e universa hujus loci congregatione rogatus , 8 1 8
, per
ejflsdem genilricis Dei c o n s t r u x i t , t o s
, ibique usque praeceptum aureo sigillo b u l l a l u m universas p e r l i -
ad e x i t u m suum satis devolus i n ejus servitio |>er- nentias htijus inouaslerii hic coufirmavit (673)»
duravit. Cum autem post a l i q u a n l t i m tenipus prae- Specialiter 88,0
autem ac n o m i n a l i m res de c o m i l a t u
fatus L i u t i u s , 8 0 8
illo 8 8 8 8
vcnisscl, e l p l u r i m u m sibi Thermulensi (674), q u a r u m videlicet fines s u n t : a
loctts ipse compiacuisset, elegit i b i usque ad mortem capite Rivus planus, a pede m a f e , ab uno latere
consistere, e l i n servitio sanclae 8 8 0 8
Dei gcnitricis flumen T r i n i u m c u m aqua et p o r t u s u o , ab altero
perseverare. Regressus i g i t u r ad p r i n c i p c m G u a i - rivus qui d i c i l u r Ticcle 8 8 , 8
; c u m castellis Petra
m a r i u m , cui 9 0 0 0
diidum e l pater spiriluaiis el fami- f r a c i d a , Ripa mala, et c u m monasterio sancti Be-
Iiaris supcr omnes e x l i t e r a l , m u l l a ab eo et diversa P ncdicti ibidem construcUh l t e m F a r a , Ripa ursa,
ornainenta ccclesiastica, et codiccs nonnullos Mons bellus, Pescloli, c u m universis omnino flni*
hecnon ct aliam ad f r a l r u n i usus non modicam snp- buS ac p e r l i n e n t i i s e o r u m . I t e m alibi i n eodem co-
pclleclilcm adquisivit; libentissime i l l o ac l i b c r a l i l e r m i t a t u j u x t a B i f e r n u m , habens fines : a capite per»
cuncta qnae veliet accipere concedenle. Confeslim tinentia sancli G r e g o r i i , a pede m a r c , a b uno latere
1 4 0 9
itaque pracdictam Dci genitricis ccclesiam m u l t o B i f e r n u m , c u m aqua, et medietale p o r l u s , ab altero
salis qiiam fuerat , m
ampliorem efliciens, atqne de- rivus q u i , s , i
d i c i t u r Vivus, c u m omnibus adjacen*
pingeus, habitacula quoque i n c i r c u i l u ad divcrsos t i i s s i b i p e r i i n e n l i b u s , uccnon e l ccclesiam sanclae
commanenliuin usus 4 8 1 0
non modice quantiiaiis T r i n i t a t i s et sancli Georgii i n eadem civitate T h c r -
aedificavit ibique c u m triginta circiler fralribus m u l e n s i , c u m universis possessionibus ac perlinen-
conversari , I U
religiosissime coepit. Ipse autem pnc t i i s e a r u m . Duo , 8 t l
etiam castella Cominensis ter*
cetcris o m n i v i l i l a l e et e x l r e m i l a t e contenlus, tam r i t o r i i , i d est Vicalbtim , 8 > 8
et Sanctum Urbanum
h u m i l i seoflicio mancipavcrat, u t farinatn i n p i s t r i u o alio suo praccepto (675), p o s l q u a m , 8 , v
ultra montes
ad paocm faciendum famulorum more discerneret reversus 1 8 1 8
esl, p e r 8 8 , 8
rogationcm B e l g r i m i C o l o -
, , l f
, c u m i n l e r i m de orc illius Davitica cantica 1 8 1 1
niensis archicpiscopi i n hoc monaslerio coufirmavit
numqtiam cessarent. In ctijtis vitas h u m i l i t a l e a c , 8 1 V
C (an. 1018 Jul. 15). De quibus j a m 1 8 , 7
pridem post
h i m i a abslinenliae austerilate usquc ad exlrcma patris m o r l e m Pandulfus Capuanus princeps prae-
vitae indefcsse perdurans, R i c h e r i i abhalis tcmporo dicto 8 8 , 8
abbati f r a t r i suo praeceptum (676) feccrat
i n monasterio isto defunctus alquc sepultus cst. 8 8 , 8
(an. 1017, IIai 5, 9), nec non e l de monaslerio
ATENVLrus abbas lriccsimus p r i m u s , sedit annls sancti Valentiui i n codem t e r r i l o r i o Cominenai c u m
w i d e c i r o , v i r quanto nobilis, tanto h u m i l i s et h u - 1 1 8 0
universis rebus ac perlinentiis ipsius» Quod v i -
manus. delicet monasterium olim 8 8 8 1
a 1 8 8 9
Saracenis de*
3 4 . Cujus 1 8 1 8
anno o r d i n a l i o n i s l e r l i o , anno vide- stroctum, non m u l t o anto reslauraverat Pontius
licet Domini 1014, quo tcinpore paschalis feslivitas 8 , 8 8
quidam filius Allonis de c o m i t a l u M a r s o n i m ;
ipso die sancti Marci j u x l a calculi o r d i n c m e x t i t i l , cui , l 8 V
c u m suggestum fuissetillud huic monastcrio

VARIiE LECTIONES k

i . v i r Dei e. 1 * . ed.
8 8 W
*» add. I. D. g. 1»». ed. 9
placare 2 . ediflcavit i b . ed.
8 8 , 8
do- 8 , 8 1 1 8 0 8 8 8 8 8

mnus L . l b . ed. i b i i b . ed. serv. D. et g. ipsitis p. i b . serv. D. g. ipsius p. ed.

8 8 8 8 8 8 8 8
G. praedicii 9999

G u a i m a r i i l i l i u i n , c. l b . 2 . qtiamplnrcs i . ed. Mox i . ed.

8 8 8 7
q . c r a l iu omnibus a. i . ed.
b 8 8 0 8 b 9999 b

usque2.
l f , #
r . c. i b . ed.
8 8 1 1
disculerel \Ked. modulalio n . cessaret i . ed.
8 8 1 8
atquc l . 8 , 1 8 b 8 8 1 8 b

ed. * Hujus etc. I . d . Hujus sccundo (cotr. primo) ordinationis anno fames valida fuit et sal dcfecit
M 1 b
e

(». cap. 29 in fine). Triennio autetn post lleinricus 1 carr. i b . c. Romani i m p . ed. Nec non et 1 . , 8 1 8 , , 1 T

td. e l interveniente imperalrice Cunigunda, add. l b .

M l 1
* specialiler — perlinentiis earum de- U l

eunt 1. ^ Tiale 3.
1 8
q . d . add. 4. Insupcr et per rogationem Peregrini (corr. P i l i g r i m i ) a r c h i e -
, 8 , t , , , f

piscopi s u i , duo c. I . Insuper eliam d . c.ed. Vicuin album 2. . p . t u m . r . e. add. l b . regres-

1 8 , 8 , 8 , v

Sus it>. ed. p. r . B. C. a. desunl 1. 2 .

8 8 , 8
q . videlicet i . 1. ed. p i i n c . fraler suus eidem a. p . 4..
, 8 , T 1 8 , 8

ed. eflecerat 1.
, I , f
cum — r e m i s i l add. 1 * .
8 8 8 0
m . ex p l u r i m o j a m temporc l . ed. * a. 8 8 8 1 b U}

S. deesi l b . waa Ponzo l . qui c. agnovisset i . l . ed.

b , , 8 V b

NOTifi.

(672) A p . T o s l i l , p . 2 4 6 . app. G a l t . A c c , p. 120. Hic autem privilegta p r l u s

(673) Chartain Romae 1014, s. d . datam edidit concessa quaerenda csse v i d c n t u r .
T o s t i , p. 249, sed nequc i u t e r v e n l u i m p c r a l r i c i s o b - \[}lo) Gatt. A c c , p. 104.
t e n l a m ncque bulla aurea i n u n i t a m . (676) I b . p. 106. Praeceptum de m o n . Sancti V a <
(674) l n p r i v i l . Reg. 135 quori acltim cst i n Teatc, l e n l i n i quod H i s t . , p . 205 sc d a l u r u m proiniserat,]
1 0 2 2 , i n r i . i v . K a l . F e b r u a r i i . Cf. efiam Ucg. 151 fruslra qnaesivi.

PxrnoL. CLXXIII. 20
 619 L E O N I S MARSICANI E T P E T R I DIACONI 02*

autiqnilusperUnuissc, ita u l c r a t T e s t a u r a t u m pro A inonaslerium sancii Nazarii m a r i y r i s (679), quod

Dei amore i n j u s e l potcstalera bujus loci ex inlegro antiquitus huic noslroccenobio p e r i i n u e r a t . add. 2 .
r e m i s i t " " . H i c c l i a m Pontius una c u m Berardo Sub , m
hoc abbaie (a/i. 1015 A p r . 18) oblata est
»>'<> wanifesiaverunt, e l renuntiaverunt nobis i n i n m o n a s t e r i o " • • islo ccclesia sancti P e l r i quae n u n -
p l a c i t o Marsorum c o m i l u m , tolam p c r t i n e n l i a m de C l i p a l u r A d Isclela, i n Campania terrilorio Cicca-
O p i e t P e r a c c l e i n t e r r i t o r i o Marsicano, qttae o l i m n c n s e > c u m m a x i m j s c i r c a se possessionibiis, tb
videlicet , M T
Barregcnsi monasterio p e r t i n u e r a t . Hubbcrto et A m a t o comitibus Ciccani et Segnhe
52.Hic , M ,
abbasfecilineccIesiasancliBenedicli ( 6 8 0 ) . Ecclesia quoqoe sancli A n g t l i rn t e r r i l o r i o
coronam argenteam 24 l i b r a r u m . Fecit eliam » » ' • deCeperano, l o c o q u i d i c i l u r Cannuzzti , M i
a Lan-
i n fronte ejusdem ecclesiae campanariura allum et d l l j l l 0 e t Ralerio , M 7
consnlibus Ca.npanie (681).
o p t i m u m , i n cujus medio a l l a r i u m i u honore sanclae S c d e l Saphirus quidam M M
presbyler o b t u i i t huic
Crucis c o n s l i l u i l m o
. Praeterea j u x t a ostium majoris „ lon a s i e r i o ecclesiam sancli •••• Beucdicii apud C i-
ecclesiae dexlra levaque supra marmorcas cohimnas, p j i j t a m civitate Mitrrone, c u m onuribus
n a
, m
stiis.
cameras d u a s e r e x i l ; i n quarum u n a , allarium m Necnon e l P e t r u s e l M e l
Martinus presbyteri s i m i l i i c r
bonore sanctae T r i n i t a t i s : i n ailera vero a l i a r i u m obtiileninlbealoBenedicloeccIesiam sancle M i ,
Marie
s t a t u i t i n vocabulo sancti Barlholoraei apostoli. A b - B t Sancli Apollinaris incodem M u r r o n e " " , l o c o vo- e

sidam v e r o m a i o r e m auro diversisque coloribus de- cabuloCasale planum u u

. I d " " i p s u m fecit c t ****
pingi p u l c h e r r i m c fecil. Ecclesiam m i
porro sancli odemundus M i T
quidam Firmanus de ecclesia sancti
Slcphani quae j u x t a p o r t a m monasterii deforis sita MichahelisdeTorpelliano ,
» « . Eodcm elram tom-
fuoral.jamfereruentem r e n o v a v i t e t ampliavit, p o r e s i m i l i lenoreoblata esl i n hoc monaslerio ec-
atque a l t a r i u m -••*• i n ea sancti A d e l p e r l i , m
quem c | e s i a s a n c l e j U 8 t e U | m j Baranelium , § T t
, juxla
superius (c. 17) factnm m a r r y r e m d i x i m u s , ab oc- B i f e r n u m ; et a l i a nichilominus , M 1
ecclesia sancle
cidentaii p a r l e adjunxil m 5
. Civitatem deorsum j u s l e a p U ( i c a s l r u m Eudolini OT7t
, et ecclesia sancii
circa ecclesiam d o m i n i Salvatoris quam supra d i - Andreae de C a n l a l u p o , t e r r i t o r i o Bovianensi »*";
x i m u s ( l . i , c. 33) ab m i
abbale Berthario incboa- n e c n o n et monasterium sancli Benedicti (682) et
tam, ex magna parle c o n s l r u x i t . Ecclesiam sancti 4
ecclesia sanctae Luci;e apud " n
caslrum B a n i o l u m ,
Angeli quam olim , , % T
Gisuifus abbas i n Vaile luci i o c o q u i dicilur Moliniun velulum, c l ccclcsia
construxerat (677), j a m u k
* velustam restaiirans, ganctae Mariae de cruce, ecciesia U l i
e t i a m sancli
c t m t
titulo M ,
° addito amplians alque depingens, Benedicli apud A p r u t i u n i cum omnibus c t m a x i m i s
possessionibus non parvis adauxit , M I
, et divevsas c a r u m r e b u s ac p c r t i n e n l i i s (an. 1020 Jan.) Slepba-
ibi ad monachorum u t i l i l a l e s officinas instituens, c
n u 8 q U O que , , 7 f
e l Siivesler presbyleri Lariiicnscs
noslratium , m
monasterium esse c o n s t i t u i t , quod nu o b t u l e r u n l i n hoc loco ecclesiam suam, voca-
• " • eatenus Grecorum (678) e x l i t e r a i . buto Sancta Maria, loco u b i d i c i t u r Moitumeiitum
• Restauravit oraelerea i n t e r r i l o r i o civitatis- Alinae Quidam etiam nobilis v i r dc Marsorum p r o v i n -

VARliE LECTIONES.
• kinc l b . pergit: Hoc lempore ohlata (c. 32.)
M i
Bernardo 2 . o. s. Angelo de B a n v g i o p. , M < , , , T

ed. ,
hmc in fine capitis ponit 1. •••• F . e l camp. I . 2 .
, M
c o n s l r u x i l ed. I n ecclesia 1 . , , v o m i , , v f

i n . sita erat, a l t a r i u m s. A . 1 . i n ea a l l . ed. Adelbcrti 1 . 2 . ••*• a. eanderaque pingere i n -

u u M V 4

choavit. L i b r u r a sancli A m b r o s i i stipcr Lucam describi praecepit. C i v i t . 1 . ab a . B. i . add. \*. a m i

sanclo m a r t y r e C h r i s l i a. B . ed. diximtts quae nunc Sancttis Germanus vocatur, ipse p r i m u i n facere
coepit. e l ex 1. i . p. f. c. e l del. 1 . add. i . ita l . c. mtiltis dilalam posscssionibus rnona-
b M i T
b M V i b

s l e r i u m 1 . »deested. u
et a m p l . l . d i l a v i l l . • • • • deest i .
, M 0
q . e. G. e. deaunt 1.
b
, M I
b b
M M

, m
Hoc lempore o. esl l . 2. hinc caout incipit i . sequentia diverso tempore in margine scripta
b
sunt. b

u u
i n hoc m . e. i . ed. Canuzzu 2 . Cannuzo 3 . Cannuzti 4 . cum omnibus perlitientiis et linibus
b
M M

suis add. i . ed. R a c l e r i o 2 . Ralhcrio 3.

b
, M T
add. 4 . * c. j u r i s s u i vocabulo S. Benedictus , M i , M

* . ea.
b
o. rebus ct p e r i i n e n l i i s s . l . ed.
m o
P. presb. e l monaclius, e l M . presb. e l m o n . l , 2 . P.
b
m i
b

presb. et M . presb. 3. •••• S. A . et S. M . ibiriem i n M . l . ed. Morrone i . p. c u m o m n i b t i s b

u u
b
, m

a d se perlinentihus l . ed. •••• I d — Torpeliiano desunt l . b

deest ed. Odnmndtis 2 . * Tor- b
u u , M T M f

pclleniano 3. T . ctim universis pertinentiis ejus ed. Deinde scquuntur traditiones, Faidoifi l . Fmdolfi b

(Leonis) Temmoniset 9 Oderisii in ed. •••• quoque i . ed. B. castriun, i . fluvium B. i . simili- b
M T 0
b
, , T 1

ter i . cd b
E . de pctra S. Angeli et l .
U 1 %
Bojanensi l . ed. apud — bealo abscisa !*>.
b
U 1 %
b
U l k M 7 1

C. c u m maximis e. r. ac n . Apud A p . quoque loco T r i b i o ( T r i v i o 3.) eccl. s. B. s i m i l i t c r c u m o m n i b u s

r e b u s s u i s e d . Sequuntur ttainerius, Albo (Adelpertus, Lupus), Stephanus i .cd. v. not v . Lari- h u u , i , T

nensis civitalis ed. cum omnibus pertineniiis suis add. ed.

U 1 H

NOTiE.
(677) Cf. l i b . i , c. 17. gemmeam, tntimulcum domno Amato comes el domna
(678) N i l i videlicel et socioruin, q u i ad C r y p t a m Maria jugatibus i n charta ap. Gatt. H . , p . 4 1 6 data
ferratam demigravcrant. ANG. Bencdicli V I I I , a n n o 3, i n d . i x (13?).
- (679) Tesle Pandulfo principe i n charla ap. Gatt. (681) Decivitate Berulana inquit charltila eorum
H. p . 205, cf. infra c. 5 1 . n u m . 273. Awc.
(680) Nunc Ceccano et Segni. — Me Ubberta co- (682) Postea riiclum de jumento atbo. E x s l a t i n
mes f. de donno Leo comes et de dnmna Sergia i//u- t e r r i t o r i o Civilatis Novae dicec. T r i v e n l i n x \ G a l l . U . ,
strissima femina qd. jug. et domna Constantia conjn- p. 2 0 7 .
ttt CHRONIGON CASINENSE. — L I B . I I A U C T O R E LEONE. 6*2
t i a , Faicfolfus s c i l i c c l filius Gucllonis t r a d i d i t i n A b r i s . Sed c u m a p l u r i m i s nulla
M , f
super hoc fides t < 0 1

hoc loco o m n c m suhstanliam j u r i s sui quam i n ea- adhiberelur, i l i i fide fidentes, p r o t i n u s prae- , i o t

dem piovinciapossidere videbatur, et duas ecclesias dictam p a r t i c t i l a m i n accensi t u r i b u l i igne desuper

s i h i m e t pcrlinenles* id esl ecclesiam sancli Thome p o s u e r u n t : quac mox qtiidem i n ignis c o l o r c m s i 0 1

i n Betuge M t i
c t sancti Magni i u C a s l u l i , c u m o m - conversa,post paululum vero M i t
amotis carbonibus
i i i h u s earum p e r l t n e n l i i s atque rebus*. S i m i l i l e r ad p r i s l i n a m speciem m i r a b i l i t e r cst reversa/Cttm-
t ti
4 e l I M ! TcmmofiliiisTeudelausi M M
o b t u l f l ecclc- quc excogiiarent n o s t r i M 0 S
q u a l i t e r , vcl quanam i n
s i a m sancli Feiicis i n Carrufe i n M 8 V
hocmonasleno, p a r l e pignera l a n l . locarent, conligit dispositione
c u m omnibus p e r t i u e n l i i s ejus. T u n c M 8 i
temporis d i v i n a , u t eodem ipso die a t 6
° * quodam nobili A n -
(an. 1012 Jun.) pracfatus (683) Oderisius Marsortim glo transmissus s i l i n hunc M 0 8
locum loculus ille
comes, c u m Gibborga uxore sua r e d d i d i l M M
beato m i r i f i c u s , u b i nunc recondita esl ipsa l i n l e i sancti
Bencdiclo ecclesiam sancli Pauli s i l a m i n Comino, parlicula, argento c l auro ac M i i
gcmmis Anglico
quam videlicet pater ipsius a Mansonc abbate per opere s u b l i l i t e r ac p u l c h e r r i m e decoratus; i b i ergo
libelluin receperal (6841. Pcr 1 , 8 7
idcm temptis R a i - chrislallo superposilo, et t i 0 7
v i s i b i l i l e r celata, et
nerius gaslaldeus Soranae c i v i l a t i s o b l u t i t bealo Be- venerabilitcr satis est collocata. Morisque , i o i
cst
nedicto dc rebus haeredilalis suae i n linibus A r p i n i , B singulis annis ipso die coenae dominicae od manda-
focum qut vocatur CoIIis * m
de insula, c u m o m n i b u s t u m (687) f r a t r u m eam a mansionariis defcrri el i n
arijaccnfus ac perlinctitiis ejusdcm l o c i . Sed et m c d i u n i poni,duoquecandelabra a n t c i l l a m accendi,
A l h o (683) quidam A p r u l i c n s i s o b t u l i t (an. 1020 ct inriesinenler per toltim mandati spatium ab aco-
JVor.) i n hoc monastcrio integram medictalem de lilo i n c e n s a r i ; d e m u m vcro j u x t a finem m a n d a l i a
casiello Saline j u r e M 8 i
sibi hereditario pertinen- singulis p e r o i d i u e m f r a t r i b u s fiexis gcnibus devo-
t c m , unactim ecclcsiis c t omnibtis M 9
° perlinentiis tissime a d o r a r i , tt adoratam M 0 9
reverenter exo-
earundem ccclesiarum , i 9 t
; quod sunt terrae m o d i i sculari.
f i , t
c i r c i l e r seplingenli M M
. Adelpcrlus (686) e l i a m 34. De monaslcrio preterea Barregensi c u m a
cujusdam Azzonis filiu» i d ipstim fecit dc curlibus et proedicto fratre suo Pandulfo principe idem abbas
d e portionibtts stiis apud M M
Aprutium, de duobus p r x c e p l u m (688) cum omnibus suis p e r t i n e n t i i s
scilicel castcllis et ecclcsiis aliquot, c u m terra m o - t i l
° recepissel (an. 1017. Mai. 10), quendam i b i f r a -
d i o r u m q u a d r i n g e n l o r u m . Hoc M 9 i
ipsum fecit et trcm hujtis congregationis vaide religiosum qui
L u p u s q u i d a m de A p r u t i o de parlibus quas habebat Azzo dicebatur, u t ejus restauralioni ac reconci-
i n quatttior ecclesiis, i d est Sancta V i c l o r i a , Sancto lialioni studcrct 1 , 1 1
t r a n s m i t l e r e protinas s l u d u i t .
A n t i m o , Sancto Arcbangclo et M 9 i
Sancto A n d r c a , Nam ex eo tempore, qtio Saraceni a Marsis P e l i -
cum , , f T
l i t l o r e , e l piscalione propria i n mare, et gnisque stipcrali (689) atque fugali, ibidem se c o n -
q u i n q u e m i l i b u s modiis terra?. t u l e r u n t , scque aKquandiu t 6 1 t
quoniam locus icicm
L c o quoque presbyler c t monachtis de l c r r i - , 6 1 S
excelsis valde aedificiis m u n i t u s erat t u t a l i s u n t ,
t o r i o Boviancnsi, simul cum aliis rratribtis snis sed ab his t m
q u i cos insequebantur una . c u m m o -
o p l u i e r u n t i n hoc loco ecclesiam sancti Salva- nasterio e l ipsi p a r i l e r conflagrali s u n t , per diversa
t o r i s , et sancti Christofori de caslello Petroso, cxindc ftigientibus monachis, ita succrescentibus
c u m no::i'ullis possessionibus sttis. add. 2.
uudique siivis h o r r i r i u m M l i
f u e r a l et inhabitabile
o 3 . Eodcm tcmpore monachi qtiidain ab Je-
t i M

reririitum, ut vix patici fratres t 6 1 i

juxta parvam
r u s o l i m i s venientes, parlicttlain l i n t e i , ctun quo
ecclesiolam antiquam 1 6 1 7
quae ignem evaserat p r o
pcdes discipulorum Salvalor extersil, secum dcttilc-
r u i i t ; e t ob reverenliam sancii hujus loci devolissime v c n c r a l i l i s l o c i amore commanere aliqnatenus t f l t

h i c o b t u l c r u n t , sexlo scilicet ldus Decem-

M M M O i patcrentur. E r a l tunc p r x d i c t u s Azzo, praepositus

VAftLE LECTIONES.
odd. 4 .
**" Beluic l . S t m i l i l c r — receperat desunt l . • " etiam ed.
, , 8 i b 4 , 8 1
Teudelasii b , , 8 M

in I i . m . deesl ed.
, W i
Per idcm tcmptis p r x r i i c l u s ed. reddideruitt ed.
M i i
Sub lioc M t i , W T

a b b a t e R. ed. Colles i . 2 . s. i . l . ed.

, W i
° et universis omnino rebus ac p. l . ed.
b , m
c. et b M , b 1 8 , 1

praediclae medietalis quod i . 2. modia c. seplingenta l . ed. Slephanus qnoque Rlt. post I I I
b , 8 M b M M

c a r X i - Sed nihil inveni, nisi quas c. 26. legunlur de Lupo filio Atzonis. Inde 1. pergit: Hic abbas v. init.
b

cap. s. de d . casi. ap. A. et ed.

M , i
Ltipus necnon (fllius cujusdam Azzouis add. 2.) de A . s i m i l i t e r M , i

f e c i t de portionibus si: s i n q. e. i . s. Vicloriae etc. ed. J

deest ed. e l cum ed. His dicbus 1 . M l i M 9 T , , M

cd. opt. 1. ed.

, w t
s . s. I . D. add. i . s. h . n . 1. ed.
, 6 0 0
add. l . add. 4 . a q. n. b , i 0 1 M O t b , i 0 i M i k

desunt 1 . 2. Anglo add. 4. hoc loco 1. corr. i . auro gemmisque i . cd.

M O i
et v . c. ct add 4 . b M i i M i T

, w
Morisque—exosculari desunt 1 .
%
add. 4 . s. finibus, possessionibus, ac p. 1. ed. r. pro
, i W , i ! 0 M t l

posse st. 1. ed. ibi i . 1. ed. add. 4 . iis 1 . ed. h . omnino f. 1 . p. admodum 1 M I V M l i M , i

f. 1 . ed. add. i . « add. 4 .

, i l T b M1

NOTiE.
( 6 8 3 ) C . 2 6 C h a r l a exstat ap. Gatt. 11., p. 327 tibi ind. III
O d e r i s i u s d i c i t u r ex natione Francorum habitalor 9 (687) A b l t i l i o pedum.
in castellum Victualbum. (6S8) G a t l . I I . , p. 125.
' 6 8 i ) C M i b . i i , c. 13. (689) An potius Uusari? v . stipra T, 55. Snrace-
6 8 5 ) G a l t . A c c , p. 108. nos vocat DcsiJerius Dial. I I , 6 ubi hx c b r t v i l e r i

( 6 8 6 ) l b . , pag. 109, a. D. 1 0 2 1 , mcns, N o v . , tcligil.

623 LEONIS M A R S I C A N l E T P E T R l DIACONI 6*4
B m
monaslerri sancti Benedicli i n pago Marso- A m u s , ad hoc monaslerium reversus est. Q u i c u m i n
T u m (690), quod M M
videlicel m o n a s l e r i u m eo t e m - domo i n f i r m o r u m per dies aliquot recubans, e x t r e -
pore l a m cellis quam fundis ac praediis atque colo- m u m j a m vitae s p i r i t u m t r a h e r e t . q u i d a m f r a t e r ( 6 9 i j
nis diversis per Marsiam locis copiose M i l
dilatus Pctrus M M
nomine, eo quidem tcropore j u v e n i s :
erat. De quibus hic quoniam M M
ad i d loci venimus nostra vero etate qua i l l u m i n h o c l o c o adhuc v i v e n -
aliquanla perstringimus. Cella sancti Benedicti i n tem repperimus, annis s i m u l moribusque grandevus,
Aurelino c u m modiis terrae q u i n g e n t i s . Sanctus dum i n d o r m i t o r i o f r a t r u m cum caeteris ea nocte
Gregorius i n Penloma cum modiis mille. Sancla quiesccret, v i d i s s e s i b i visusest Micbabelem a r c h a n -
Maria in llliara , m
c u m modiis trecentis. Yicenda gelum, iila n i m i r u m specie qua depingi M 3 ,
a pkto-
i n Avczzano m o d i o r u m c e n t u m . I n castello Yencris ribus consuevit, per i d e m d o r m i t o r i u m a l t c r o se
loco q u i dicitur Casale, ab ipso monte usquc in angclo comitante transire. Quem cum idem frater
a q u a m ; ex alio lalere aquae M M
ad casalem Ade- speciali **'* 9
quadam firiucia u l r u m n a m , m
ipso
lardi M , e
moriii 2 0 . I n loco qui d i c i l u r Calabrellum Michahel arcbangelus esset et quo lenderet p e r q u i -
m o d i i m i l l c . Mcredilas Guellonis ibiriem, s i m i l i t e r sisset, et ipsum , m
se bcalus archangelus esse, et
m o d i i m i l l e . I n valle que d i c i t u r A q u i r a n a m o d i i , e , T
ad a n i m a m f r a t r i s A z i o n i s se , m
properare respon-
simililer M M
m i l l c , et celera m u l l a et m a x i m a quae B d i t . Moxque ille f r a t c r evigilans s u r r e x i l ; et
l o n g u m scriberc j u d i c a v i m u s . IIujus i l a q u e mona- ad domtim inftrmorum perniciter advolans, jani
slerii , e M
universam omnino substanliam tam in eundem fratretn recessissc de soecuh) r c p p e r i l (692)*
codicibus, quam et i n animalibus, quamque et u n i - Pracfalus vero Dominicos ejnsdcm m a g i s l r i sui sol-
versis ulensilibus ex aequo praefalus M , 0
A z z o divisit, l e r t i a m i m i l a l u s , roccam , m
qtiae l n t e r montes vo*
parlemquc alteram ad praedicli l o c i M , t
reslaura- catur , m
non longe ab ipso monaslerio c o n s t r u x i t ,
tionem a s s u m p s i l ; et conductis 1 6 , 8
artiflcibus, ec- atque colonos q u i prius i n loco m T
Civilella voca-
tfesram p r i m i l u s cujus fundamcnta l a n t u m r c m a n - bulo (693) habitaverant, i n ejusdem , m
manstone
serant, dehinc officinas caeteras reslaurare p r o i i n u s consliluit.
eoepit. Reversusque conscqucntcr ad abbatem, 35. Per , m
(694) idcm tcmpus contentio Cajela-
hominibus quos i n possessiones » ° ejusdem M
mona- n o r u m ducum et c o m i l t i m Trajectcnsium o r l a est
s t e r i i nccessarium erat i n d u c e r e , libellos ab eo contra hoc monasterium, eo qtiod coepissemus re~
a d q u i s i v i t , moxque castellum quod eiriem loco , m
pelere terras quasdam et silvas i n conliniis A q u m i
proximum esl Baiae M M
vocabulo conriiriil. Tertio huic monasierio a n l i q t i i l u s perlinenles ; quas ipsi
d e m u m anno consummata ecclesia, praefaius abbas (695) ante non mullos annos a papa Johanne octa-
rjusrietn Azzonis o r a t t t , Angeium episcopum hujus vo, et a Johanne papa decimo pcr p r i v i l e g i u m (696}
tunc monasterii monachum c u m aliquot f r a t r i b t i s , receperant (an. 873. Jun. 12), pro eo scilicet quod
et duodecim aliis sancli Germani clericis, ad eam supcr destructione Saracenorum Gariliano degen-
riedicandam MM
trans m i s i t . [DESID. Dial. u , 6.]Quo t i u m polcntissime se i n t r o m i s e r i n t . Scd, c u m apud
facto, non M 3 T
multo post idem Azzo quendam i b i Argenteum caslruin (697) ad placittim res M M
per-
fratrem D o m i m c u m nomine quem ipse m o n a c h u m ducta fuisset (an. 4014. Jul.), i n quo eum p r i n c i p e
fecerat aua vice prieficiens, senex Jam atque infwr- Captiano (698) et M , t
cjusdcm c i v h a t i s archiept-

Y A R I i E LECTIONES.
p . celtae ejusdem Barregensis m o n . i n i . corr. i*». iia it>. quae p r i m i l t i s Sancla Maria A s p r a r t -
dana v o c a b a l u r ; nunc vero a nomine majoris ecciesiae quae in eoriem ioco conslrucla est, Sauclus Benedi-
ctus de Marsia n u n c u p a l u r . Hujus i. » copiosis ed. q . ad iri I . v. add. 4. Oretino i * . 1.
, e 4 M M M M

M n
Ilyllara t . i . a. Veneris l . 2 .
b
Arielrardi 3.
M M
A. a. S. Quinliano usqtte in A q u i n m u r o
b M M , , , T

m . t . 2.
b
i n . m . plus minus e l c. i . ed.
8 6 , 8
cellae 1. deeit 2. **** p. A . deesl 1. 2. motiasierii b M M , M l

4. ed. convocalis 1. ed.

, m
possessiouem ed. monasierio 1. ed. , e , t
Bale ed. e. s o l i e i n - , e u M M M M

n i l e r d . mandavit i . ed. f. miendam L f. vice sua nomine ( n . s. 2 ) D. q . i . m . f. o r d i n a n s , n o n

, e S T

m . p . i . Azzo j a m s. alque I . 2. Mainardus 1. corr. l . q . i n imagiuibus d . c. 1. ed.

M M
q . s, b , m , m

i . ed. ulruml.*d.
, m
et se plane b. 1.2. A. suscipienriam p. 1 . ed.
t m
" Mox f. i . 1 . ed. , m u

, m
i . non m u l l o post r . 1. ed. riicilur i . ed. vicino add. I . q u i C. vocabalur 1 . ed
, m
i n ea c. , m i $

i. ed. ,
hoc caput add. l .
m
r . hec p. i . ed. e l cum e. i .
b , M 0 b , M I b

NOTiE.
(690) Dictnm etiam i n Venere, de civitate Marso- (605) Docivilis et Johannes duces et ipati Gajcta-
r t i m , et Morroni$ prope lacum F u c i n u m . Gatt. r k ,
t norum.
p. 211. (696) Bulla Joan. V I I I data esse d i c i t u r i n d . v *
(691) F. qui adhuc superett et nobiscum in m o - i . e. 872, quod vermn esse non potest. Joannis X
nasterio conversatur. tunc juvenis, nunc autem cetate capitularium continebat j u r a m e m n m jtissu papae
moribusque grandatvus Desiri. i l l i s praestilum a nobilibus R o m a n i s , i n l c r q t i o s
(692) Huc usque c Desiderio. Theo/iiactus senator et Adrianus gcnitor d. Stepkan*
(693) Adhuc habilatur. A N G . papas.
(694) I n s l r u m e n l u m hac de re factum jussu D a u - (697) V i s t i n t u r ejus rudera i n m o n l i c u l o p r o p *
f e r i i comilis Trajeclensis, edidit Gatt. A c c , p. M i n l t i r n a s , sub Trajecto. ANG.
109. Pro spurio habet Di Meo A n n . Neap. ad a. (698) Paidolfo I I .
917 et 1014.
6*5 CHROMCON CASINENSE. — L I B . H A U C T O R E L E O N E .
m
scopo(699), necnon el c u m duce Neapoiitano(700)et A fluviis , i T 1
c i r c u m d a t a m , ccnlum aestimatione m o -
Cajetano episcopo (701) domnus " " abbas, et p l u - d i o r u m ; q u a m videlicel insulam " T 1
ipse ab h o m i -
r i m i de diversis partibus nobiles judicesque conve- nibus de Pontecurvo anle " T t
non mulium tem-
nerant, relecta sunt p r i m i t u s i n omniura audientia poris emerat, ab uno latere habens passus 417,
" " praefata privilegia i l l o r u m ; demuiu vero relecta ab aitero 323, ab " T S
alio 200, ab alio vero 300.
sunt a parte nostra praecepta reguin (702), Karoli 3 7 . Septimo * hujus , m
abbalis anno (an. 1017),
"", Hugonis atquc L o i b a r i i : q u i easdem tcrras coeperunt N o r m a n n i , Mclo duce cxptignare A p u l i a m .
huic monasterio concesserant et conlirmaverant Qualiler " T ,
a u l e m v c l qua occasionc Normanni ad
" * • . Quo faclo ostensum " " p r o l i n u s a judicibtis istas , i 7 e
p a r t e s p r i m o devenerint, ct quis vcl unde
est tam ex Romanis legibusquam ex " | T
Langobar- Melus hic " T T
fuerit, quavc " T 8
de causa eisdcm
dis ( 7 0 3 ) , nequaqtiam posse Cajetanos " " terras Normannis arihaeserit, opporlunc " i 0
refcren-
illas p r i m i l u s monasterio delegatas sibi aliquomodo dtim videlur (707). Ante hos circiter 16 annos (708),
vendicare, sed nos eas omnino legaliter ac firmiler quadragiula numcro N o r m a n n i in h a b i l u pcregtino
optincre debere. Cumque " " j u d i c t i m sentenlia et ab 8 6 8 1
Jerusolimis reverteutes, Salernum npplicue-
a principc e l ab universis assidenlibus laudala " " r i t n t , v i r i (709) cquiriem et staliira p r o c e r i , e l spe-
simul e i confirmala fuissel , e e i
, praefati duces e l B cie p u l c h r i , et a r m o r u m experientia s u m m i . Quam
" " comites videntcs se Icgum a u c t o r i t a t i conlraire a Saracenis obsessam rcperienles, acceusis n i t l u
1 , 4 1
non posse, c a r l u l a m proliuus manifeslalionis Dei animis, a Guaimario inajore, q u i tunc Salerni
seu renuntialionis dc universis rebus illis fecerunl, principabalur cquis armisque cxpostulalis, i n o p i -
et apud nos r e m i s e r u n t : pena centum a u r i libra- nale supcr illos i r r u u n t , c , t
, et pluribus eorum pc-
r u m apposila, si uinquam bec , m
vel ipsi, vel sui remptis, celerisque fugalis, m i r a b i l e m v i c l o r i a m
heredes " 8 i
aliquatenus d i r u m p e r e seu rcmovere Dco pracslante adepti sunt. [ A M A T . I , 1 8 , 1 9 , 2 0 . ]
qunesissent. A t t o l l i i n l u r ab omuibus in t r i u m p b u i n , donis a
3 6 . E o d e m quoque lempore Pandulfus et G i s u l -
, m priticipe amplissimis h o n o r a n t u r , utque sectim
fusTeanensescomites,proclamanle eodem abbate i n manere dcbeant multis precibus i u v i t a n l u r . 112
j u d i c i o Capuani judicis et archiepiscopi, manifesta- vcro " " amore lantnni Dei e l chrislianae lidei hoc
v e r u n t se et r e n u n t i a v e r u n t nobis totam p e r i i u e n - sc fecisse asseverantcs, et dona recusant, e l i b i
liatn dc Cesima, apposita nichilominus ceutum , c
" manere posso se denegaut. prinoeps , m
itaque ha-
h b r a r u m a u r i pena, si eandem renuntialionem re- b i l o cum suis , e 8 i
consilio simul cum eisdem Nor-
movere aiiquomodo temptavissent. I d ipsum eiiano mannis legalos suos i n Norinanniam d i r i g i t , e l v e l -
f e c e r u n l f i l i i Unzonis de caslro Conea (704) c l C n t i alter Narsis poma per eos cedrina, amigdalas
, m

de omnibus pcrlinentiis ipsius, et de Pilano, et quoque, et dcauratas nuces ( 7 1 0 ) , ac pallia t i i f l

S a n c i o Felice, e l Cesima, proclamanle Andrea prae- i m p c r i a l i a , nec non et cquorum inslrumenta auro
p o s i t o noslro i n placito A n t o n i i capellani et Ben- purissimo insignila illuc t r a n s m i l t e n s , ad l c r r a m
zonis niissi H e i n r i c i iaiperatoris, apposita pena si lalia gignenicm illos transire non tam invitabat
removerent quinque m i l i u m bizanleorum. Tuuc " e i quam e l t r a h e b a l . Per eos dies duo magnatcs partis
l e m p o r i s quidam Aquinensis v i r , nomine Magiperlus i l l i u s , Giselbertus scilicet q u i et Bultericus, et
o b t u l i t beato Benedicto se " T i
ipsum, cum omnibus Guiliclmus cognomento Reposlellus aci i l c r inter se
ex integro rebus subslanliae suae, tam mobilibus dissidcntes, ad i d tandem flagitii t 6 i T
devenerunl u t
quam e t , i T 1
immobilibus. Insuper eiiam et insulam Giselbertus Guilielmum occideret. Quod, cum Ro-
q u x U m a t a vocatur (705), Carneilo et Mclpba (706) bertus " • • couies lerrae ipsius comperissel, vche-

VARIiE LECTIONES.
••^ d. Alenulfus a. 1»>. ed. praesentia it>. ed. Caroli i b .
, e , t
firmavcranl l . ed. " " f. de- , m b

c r e t u m a l . 2. b
el 4 . Cajeiani* t. i . (p. ra. d . add. 3) aliqttaliter perlincre i . ed.
, , i T , m C. hec b , 6 , t

I . 1 * . ed. coHaiiriala i . ed. "

, i e i
fuisset ctc. ad fineni cap. abscisa l .
b
acetf.
e l conlradicerc b , m , m

ed. * ,ee
add 4 . " " h . hec a. ed. totum caput deest I . cf. infra c. 65. te«T poena c. 1. a. ed.
, e e i

a m
Zunzonis 3. " " Per idcm tempus ed. B. hefeditatem qua? L . v". 2. " add. 4." " a. n . m . I .
t , T i T 1 7 t

tidd. 4 " ah alio 200 dcsnnt ed. "

T t
H . a. a. s. c. cd. Quis sane vcl unde M. 1. " 7 i
has ed. , i 7 i 7 i

" 7 T
add. i . " e t q u a 1. ed.
b
"*deest\.
T 8
a. compenriiosa narralione dicendum est. Barensium c.
%% m o

(v.infre)\. p. utpole a I' . ubi causa oralionis perrexerunt r. ed.

8 6 8 1
deest 4. " " v. se a. cd. 8 i i t

• M v
Tandem ilaque praedictus p . consilio h . simul cum cd. " " ita correxi;mo 4. " " amigdoias 2 .
• i , T
c x i l i i 2. " " Rotperlua vel Rolbcrlus conslanler 3. Robertus 4.

NOTJii.
(699) Palrioifc (706) Melpha deinde non longe a P o n l * curvo i n -
(700) Sergio. fluil in Carnellum. ANG.
(701) Bernardo. (707) Abhinc noster A m a l i l l i s l o r i a N o r t h m a n -
(702) V . supra I , 12, 59. norum p l u r i m u m usus est, ad ea quoc aliunde acce-
(703) Quariiin verba i b i affertintur, legis L i u l p r . pta prius scripserat et supplenda et corri^cnda.
I V . 1. Jnliani Nov. 110. (708) Avan mille puit que Christ elc. Attne.
(704) I n l e r r i l . Teanensi.
(T05) Regest. I I . 275. A.xc. 1
709) Viri — summi apuri A i n a l u m uou inveniou
710) Noi* confites Aiu)€,
 627 L E O N i S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONl 6»

menter iratus morlera Giselbcrto i n i e r m i n a l u s est. A strum " » T

abbatem confugiens, cnm apmf eum M l
*
Giselberlus i g i t u r i r a m d o m i n i sui praecavens, as diebus aliqiiantis 9 9 9 9
mansisscl , T
", demum , T W
a
sumplis quailuor f r a l r i b u s suis, Rainulfo, A s c l i t - Benedicto papa in l u r r c de G a r i ! i a n o , T 0 ,
quam idem
t i n o , Osmundo, atque Rodulfo, et aliquot a l i i s , c u m papa 9 7 0 9
tunc retinebal, una m
* cum s u i s a d h a b i -
equis tantum et armis j u n c t i nostrorum legalis a u - tandum receptus csl ; qtiam 1 7 0 4
videliccl t u r r e m
f u g i u n t , e l Capuam tandem perveniunl, ubt co l c m - Johanncs impcrialis palricius Cajef,anos., (ilius Do-
pore praedictus Mehis (711) cum Pandulfo principe cibilis b y p a l i pro Agarenorum rcpugnatione n 9 %

m o r a b a l u r . I l i c ilaque Slehis, u l retro aliquantulum t e m p o r i b u s J o h a u n i s o c t a v i papae c o n s l r u x c r a l ( 7 1 3 ) .

redeam , Barensium c i v i u n i immo lotius Apuliae Melus i g i l u r , T 0 T
i u t c r ista Capuae ccr..morans, co-
priraus ac 9 9 8 9
c l a r i o r erat, slrenuissimos plane 9 9 9 9
gnilo pracdictorum N o r m a n u o r u m a d v e n l u , mox
ac prudeulissimus v i r ; scd, cum superbiam iusolen- iltos acccrsit, eorunique causa diligcntins pcrquisita
tiainque Grecorum q u i non m u l l o anle, a letf>- et aguila, iltis de more militiae proiinus foederalur
pore s c i l i c c l p r i m i Oitonis A p u l i a m sibi G i l a b r i a m - (an. 1017) ; ct evesligio Salernum ac Benevenlum
que socialis i n auxiliuin sutun Danis, Russis, et rcpcdans, muhos sibi tam Grccortim odio, qttaro
Gualanis vendicaverant, A p u l i ferre nou possent, sui gralia ductos associat, cum , 7 0 8
quibus pariler-
c u m eodem Melo et cum Dalto quodam auque nobi- B que ctim iusis Normannis 1 7 0 9
slalim Grccorum
l i s s i m o , ipsiusque Meli coguato, landem rebellant t e r r a m ingresstts, cxpugnare repugnantcs v i r i l i l e r
(712). Y e r u m cum e x e r c i l u i quem i m p c r a l o r i l l o cccpil. T r i b u s ilaqne vicibus c t i m Grccis, primo
t e , a
transmiserat, idem Barcnses resislere non va* npud Arenofam (7U), sccunrio apuri C i v i l a t c t u
l e r e n l , post non longum lemptis t u r p i t e r se suaquc (715), t e r l i o apud Vaccanciam (7S3)t campeslri
dedenles (712), eundcm quoque Melum Grecis t r a - ccrtamine dimicans, tribus eos vicibus superavit
dcre"" conabantur. Quod prudcnlissimus v i r a d - , T l
° ; intillosque cx his interficicns, e i usque T r a -
vertens, una cuin Dalto clam fugit, e l Ascttlum i u - num cos constringens, omnes ex hac p a r i e qttas
t r o i v i t ; atque post paucos dies, timcns ne eliam invascranl Apuliae civilales el oppida rccepit.
i p s i , G r e c i s q u i cum requirebant " " contraderenl, Qtiarla riemum p.tigua apuri Cannas, Romanortiin
uoctu egressus, cum Datto p a r i t e r Beneventum per- olini clade famosas, Boiano 1 7 4 4
calapaui , T , t
iusi-
lexil"" . j n ( j e Salcrnum, ac deinde Capuara; nullo diis alque ingcniis superatus (ati. 1018. Oct.) 9 uni-
i n l e r i m otio indulgens, quin modis omnibus sata- vcrsa, qua: facile receperat, facilius p e r d i r i i l t T , t
.
gerct, qualiter Grecorum dominationem abicere, F e r u n t u r (717]L i n ca pugna N o r m a n n o r u m ex du-
atque ab eorum l y r a n n i d e suam posset p a t r i a m l i - cenlis quinqttaginla n u m c r o , deccm lautummodo
lcrare.Inlerea , e , e
Barcuses captam uxorem ipsius C remansisse, de Grccis amem iunumerabilem l u r b a m
M a r a l d a m , et filium A r g i r o , Coiislantiuopoliin a d occubuisse. [ A I I A T . I , 2 3 . ] Melus vero cerner.s se
impcratorera t r a u s m i l t u n t . Dallus ilaque ad n o - m i l i t u m a u x i l i i s d c s l i l u t u i n , N o r m a n n o s ( 7 i 8 ) supcr-

YARIiE L E C T I O N E S . '
p. hic c l clarissimus erat, s. 1 . " " valrie 1. ed. " " i . ac ncqtutiam G. 1.2. " " i m p . hotj
anriilo B a r i m l . 1. " l . ncqttiter c. 1. ed.
M
ohsitlebanl 1. 2 . " * • v c n i l I . ed.
, c , v
I n t . — trans-
m i t l u n t add. i . " D
i . cum apud praefatum a. tina cuiii uxore e l filiis d. a. 1. i . ari. praef. a. Ate tiifum
9 T

veniens c u m i . ed b
e. una cum uxore e l liliis d. 1. 2 .
8 6 , 8
aliquot 1 . ed. ° ctuiimansisset 1 .
, e M , 7 0

commansisscnt ed. d . ob l l e i n r i c i impcratoris firielitatem a. i . 2 .

1 7 0 1
* G. flumine l . ed. 7 0 t b

*" deeti 1 .
99
r. posiius cst 1. ed.
, m
quam — c o n s l r u x e r a l add. l .
1 7 , 8
dissipaiione l . 2 . b , T o e b

* " M . inlcrea C. c u m principc u:orabalnr. His p r i m t i m riicbtts veneriinl Capuam Normanni a l i q u o l , q u a -

T

draginta fere numero ; qtti domini sui coinitis Nocmanntae iraui fugtciiles, tam ipsi qtiam plures e o r u m
socii quaquaversum dispersi, sictiiii r e p c r i r e n l quieos ad se recipercl r e q u i r e b a i i l ; v i r i cquidem ct s t a i u r a
p r o c e r i , et h a b i m p u l c h r i , et armis experienlissinu, q u o r u m pra?cipui erant vocabnlo, Giseibciius B o l e r i c u s ,
Atoriiilfiib Toriineusis, Gosmaiinus, K u l i n u s , alqtie Sliganritts. Hoc cognito Melus, mox illos a c c e r s i t , eo-
i i i i n q u . ! 1. a. statimque G. 1. 2 .
, 7 0 8
o r n a m e i i l i s 5.
, 7 M
v i c i l 1. ed. Bobauo 2 . Baiano 4 .
, 7 , f t , T t >

, T
" caplapani 1. (corr. i ; ) ed. p. Constiltilis autem t a m iu Benevenlo atqtie Salerno, quamqiie e t i a m
b 9119

apud Capuanum priucipeut, nec non et D a l t u m N o r m a n n i s , q u i ad octogcuarium j a m pervcnerant n u u i e -

r u m , ipse u l t i a \.

NOTiE.
(711) Sequentia A m a l u s n o n habet. (714) Juxta ftuminit undam Nomine Fertorii Guil.
(712) 1 0 1 1 . 1013. A u n . Barenses, i . e. 1 0 1 0 , Ap.
1012, c u m annuiu a Martio praeced. inchoare v i - (715) In Capilanata, o l i m episcoporum sedes, quae
deantur. iude ad S. Severum translata est.
(713) Si de t u r r i l o q u i t u r quae ad ostitim G a r i - (716) Vaccarice, c*ett en Puille a Mcetfe, ou main-
liaui adhuc exstat, illa non a Joanne duce Cajetae tenant tont gentil home qui se clament Vaccaire.
tempore Joannis V I I I , scd a Paudulfo (forte p r i m o Translator A m a t i I , 2 2 , cui clades N o r t h m a n n o r u i n
Caputferreo vocato) posl expulsionem Saracenorura ibi facta esse d i c i t u r , post sex ipsorum v i c t o r i a s .
coustructa asseritur ab inscriolione iapidea eidem L u p o tesle, t e r t i u m praelium fuit in Tranc. Corte
turri allixa: Yaccarizza exstal i n terra di B a r i .
Hanc quondam terram vattavtt gent Agarena, (717) llaec Amalus refert de praelio sexto.
Scamlent hunc fluvium. Fieri nepottca pottit, (718) JSormannot — constituent noster addidisse
Princept hanc turrim Pandulfut condidit hcrot, v i d e t n r , et quae seqtiuntur Amatus paucissimis v e r b t s
It sit ttructori decut et memorabUe nomen. A * G . icfert.
629 CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B . U AUCTORE LEONE; 63fr
A turremque i n qua Dattus n i c h i l tale suspicans reside-
fcllfes p a r l t m apud G u a i m a r i u m , p a r t i m apud P a n -
duifum eonsliluens, ipse u h r a monles ad impe- b a l , per b i d u u m opptiguans, v i tandem i l l a m
, T U ~ , T , t

r a t o r e m profectus est, u l ad expellendos ex cum omnibus i b i d e m mqnentibus comprehendit.

, T l t
> T M

E l Normannos quidem q u i inibi fuerant ab , m , T M

Apttlia Grecos, vel ipsuni per se ad lias partes ve-

eodem Boiauo a b b a s nosler m u l l i s precibus a d - , T M

n i r e suaderet si posset, vel m i l i t u m ab eo a u x i l i a

q u i s i v i t ; Dattum vero nullo umquam modo ab ejus
acciperet si non posset *\
manibus eripere p o t u i t ; q u i videlicel vinctus W M

* flujus abbatis anno sexto, luna tota conversa

est in sanguinem ; et sequenli (719) ccepc- B a f i m reductus, post paucos dies ipsius c a l a p a n i .
r u n t N . I* praecepto iusutus culleo more p a r r i c i d a r u m i n m a r i
** Tunc lemporis Benafraoi comiles i n possessio- praecipitatus est (722).
ne hujiis. monaslerii quae Vilecusum (720) d i c i -
4
Eo tempore mense Maio mare Neapolitanum
t u r rngretlientes, castrurn i b i d e m , et i n loco
dulce factum est a media nocle usque i n mediam
q u i d i c i t u r Aqua fundata aedificare coeperunt.
d i e m . add. i b
.
Quod d u m abbali Alenulfo nuntiatum fuisset,
39. His omnibus augustae memoriae imperato»
inissis m i l i t i b u s illos i n j u r i i s afTectos, verbcribus
honustos, de hujtis monaslerii finibus e x p u l i l , Heinricus auditis, Grecorum scilicet invasione , T U
,
et quae sedificaverant a fundamentis evertit. principis tergiversalione, D a t t i denique crudelissima
add. 2 . B nece : repulans, amissa A p u l i a ac P r i n c i p a t u , R o -
3 8 . [DESID. Dial. n , 2 2 . ] Interea cum praefalus mam quoque n i m a t u r a r e t , a c per hoc I t a l i a m l o l a m ,
abbas i m m o , T t 8
hoc monasterium magnis A q u i n e n - consequenler sibi et i n p r o x i m o a m i t l e n d a m ; c u m
srum comitum infestaiionibus u r g e r e l u r , et neqtie jam b i s , T M
ad eum Melus hac de causa profectus
s e r v o r u m Dei h i c c o m m o r a n t i u m , neqtie ipsiussancti t i l t r a montes defunctus fuisset, m i n i m e aroplius r e -
patris Benedicli- revereutia, aliquatenus i l l o r u m ne- morandum r a t u s , anno incarnalionis dominicae
q u i t i a sedaretur, magna demutn abbas necessitate 1022 (723), immenso valde lolius regni congregato
coactus, forlissimos aliqtiot sibi ex praedictis 1717
e x e r c i l u , I l a l i a m venit. Et ipse quidem c u m m a x i m a
N o r m a n n i s ascivit, eosque in 1 7 1 8
oppido quod P i n i a - ejusdem exercitus parte, per marchias t r a n s i i t ; a r -
t a r i u m nuncupalur ad monasterii bona tulanda con- chiepiscopum vero Poppum (724) c u m undecim m i l i -
s t i l u i t ; quod qtiidem i l l i qttandiu abbas ipse super- bus u t , 7 M
perhibenl a r m a t o r u m per M a r s o r u m r e -
f u i t , strenue saiis et firieliler executi sunt. P e r 1 7 1 9

gionem d i r e x i t . B e l g r i m u m 4 7 , 7
autem Coloniensem
lios dies praedictus catapanus Boiano , T ,
° concessit
archiepiscopum, c u m v i g i n l i m i l i b u s ad p r i n c i p e m
i n hoc monasterio t o l a m ex integro hereditatem vcl
et abbatem capiendos , T M
per Romam proemisit. E t
substanliani Maraldi ctijusdain Tranensis, l a m i n l r a , T M
ipse cnimvero abbas s i m u l m i
cum fratre
eandem c i v i l a l e m , quam et deforis, ubicumque ipse C
principe insimulatus apud i m p e r a t o r e m super ca-
a l i q u i d visus m t
esl possedisse. k a q u e c u m Capua-
ptione ac m o r t e D a t l i p l u r i m u m fuerat. Quod c u n v
n u s princeps latenter faveret ConstantinopoJitano
abbas amicis n u n t i a n t i b u s persensisset, nusquam sq
i m p e r a t o r i Basilio, fecit i n t e r i m fieri claves aureas,
t u t u m posse consistere a facie tantae potestatis e x i -
c t m i s i t ad i U u m ; lain se quam c i v i t a t c m Capua-
oan», i m m o universum p r i n c i p a t u m ejus per haec s l i m a n s , c u m Marsorum quoque comites e l , m
friij.

iroperio t r a d e n s > T M
*. P r x d i c t u s i n t e r e a , T M
Boiano B o r r e l l i libentissime se i l l u m recepturos , n >
pollice*
non p a r v a m pccuniae summam eidem p r i n c i p i m i t - r e n t u r , deliberalo tandem e t , T U
communicato c u m
iens , T >
\ rogal ut si re vera fidelis i m p e r a t o r i Basilio fralre c o n s i l i o , i n e locum dare d e c c r n i t , T U
; cu-
esset, a d , T M
c a p i e n d u i n Dalttim se transire p e r m i l t e - piensque Constantinopolim ad imperalorem 'confu-
r e t . Permissum e s t : et m o x , T M
idem catapanus a r - gere, Y d r o n t u m mare ingressurus p e r r e x i t (725) #

xnato m i l i t e m T
, ad G a r i l i a n u m venit fan. 1021 (721); Ejusdem interea civitatis episcopo beatus Deuedictus

VARIiE LECTIONES.

w
ad prD3diclum i . a h i i t 1 . ed.
u
ex A . detunt 1 . 2 . i . potius hoc 1 . ed.
, T l f
praefalis 1 . ed. , T l f l , T 1 T

1 , 1 1
e. juKla se ad m . 1 . e. j t t x l a se i n o. q . P. n . non longe a ctvitaie santi Gerinani ad m . l . ed. Per b t T l t

— v i d e r e l u r detunt 1. Baiano 4 . ubique. , T M

a. possiriere videretur ed contradens 1 . ed. S T I l
, T , t , 7 M

tTtT
praeterea 1 . ed. trans niitlens 1. ed.'
, 7 M
e. p e r m . se ad c. Du 1 . 1 . ed. m i . c. deett i, 2,
, T M , T M

si. non parvo exercitu 1 . ed. add. I. o. q u i secum i n e r a n l c. 1. ed.

8 T M
* ™ q u i deett 2 .
, 7 M
ihi 1. , m

» ™ B . praedictusa. m . 1 . ed. quem v . v i n c t u t n B. reducens p. p . d . ( i . c. p. deett 1.2.) i n s u l u m c

, m

x n . p . i n roedio m . praecipitari mandavit 1. ed. ita correxi: invasionem,, p. tergiversaliouem, D . d . c r u -

, 7 M

delissimam necem 1 . ed. crndelissiina nece 4 . *™ M . b. ad e. 1 . ed. " ™ ut pp.. deett i. Peregri- 8 8 , T , T

Jiora i . P i l i g r i m u m i . capiendum 1 . ed.

b , T M
* ™ Enimvero ipse a. ed. enim 1 . vero add. i . , T M b

• T 4 1
tkdd. 4 . e l f. B. detunt i.
, T M
recepturos 1. racepturi l . , T M
et c. c r f . detunt i. 2. d. b , T i V , m

a t q o e per Sangrum ad Termulas transicns, c u p C. a. i . c. mare ingressus est, sed occulta D. 1 t

NOTiE.

(719) Ita A n o n . Casin. ad. a n . 1 0 1 6 , 1 0 1 7 . expugnasse d i c i l u r .

(720) VitticutJO e l Acquafondata a Venafro ad (723) Ita A n o n . Casin. I n t r a v i t ItaKam t u b n n e i a
Occidentem non roultum d i s t a n t ; v. infra I V , 6. anni1021.
(721) I t a A n o n . Casiu. B a r i m i n t r a v i t J u n . 15. (724) Patriarcham A q u i l e g .
L u p . Prot. (725) Apret cct chotet {aitet sc. Pandulfo capjcu.
C722) Cf. A m a t . I , 2 5 , u b i Pandulfus ipse t u r r i m Aime 1,25,
631 L E O M S M A R S I C A N I E T P E T R l DlACONl 65%
j n visione a, p a r e n s : V t i d t , a i t , et dic abbati ut nulla- \ nuper , 7 8 t
idem Greci facere cceperanl (728), caslra
tenus ingredi m 8
mare hac vicc pertemptet f quoniam posuerat. Exliylaratus itaque super , 7 8 t
caplione
l i fecerit, sine dubio peribit. E t iile quideni liujusmodi p r i n c i p i s augustus t 7 8
\ aggregalis , 7 M
magnatibus
visioni i n i n i m e fidem accommodans, audacter mare suis, U m I l a l i c i s , quain transmontanis n M
in eorum
ingressiis e s t ; sed u t vcrax prohibenlis auctoritas j u d i c i u m i l l u m i n d u c i t ; accusatoribus i n n u m e r i s
p r o b a r e l u r , occulta Dei disposilione atque j u d i c i o , praescntibus, et ejus nequilias i n faciem ipsitis o b i *
c u m omnibus sociis i n mare naufragium passus, c i e n t i b u s ; decernitur uno o m n i u m parique j u d i c i o ,
atque demersus est (Mart. 30) (726). Quod c u m m o n i s i l l u m dcbere subire sententiam. V e r u m 8 7 6 1

fuissel imperatori r e l a t u m , fertur dixisse : Lacum Beigrimus cujus fidei se idem princeps c o m m i - , 7 8 8

apcruit et effodit cum ct incidit in foveam quam fecit f serat, dictam sententiam nimis graviter ferens, s u p -
(Psat. v u , 16). I n t e r cactera autem quae binc , 7 i 7
plex ad imperatorem accessit, et m u l t o r u m a d m i -
, n
* asportavit praefatus abbas, sive i n l i b r i s sive i n nicuio fretus , t u m rationibus tum orationi-
, 7 8 9 8 7 7 8

o m a m e n l i s , novem quoque praecepta t a m imperalo- bus vitam ipsius o b t i u u i t . Quera tamen imperator , 7 7 >

r u m quara p r i n c i p u m secum d e t u l i t , et cartam de ferreo camo v i n c i c n d u m , [securaque i n G c r m a n i a m

loco q u i d i c i t u r Publica i n pertinentia P o n l i s c u r v i , asportandum mandavit.
etconcarabiun. de Calinulo, c t pneceptum de monte B 4 i P o s l p a u c o s ^ Trojanis deditionem
Aspraoo ubi est castrum Celi , e l duas cartulas , 7 M
s u i f a c i e i | l i b u S t e l a d a u g u s l i „ v v e s l i g i j U I l | v e r s i $

oblalionis de Sancto Erasmo de Capua. suppliciler ^ 7 8

procumbentibus, imperiali c l e m e n t h
4 0 , B e l g r i m u s ( 7 2 7 , igiiur quon»amabbatem
,7,1 ,78,
v e n i a m { M £ l q u o n i a m p r o p l e r e s l i v u m f

non r e p p e r i t , vcrens ne forte et princeps fratr.s c o n l i n u i s a $ s u e ( a b u s d i u i m •

exemplo fuga sim.li l a b c r e t u r , Capuam fest.nanter _ J o n fa f

adut, e a m q u e mox undiquc armalo m i l i t e c m x i t .

, 7 8 8
, . . . _ -_ , ., v
r

^ . 9
_._.
H
. . .... gulos malurabat. Veniens l g i i u r Capuam, Pandolfo
H

Pnnceps vero inelueus c i v i u m prodilionem,

, 7 8 V
r. .-. . . . « «. a n i
r
_ • . . . _*._ j Teancnsi c o m i t i t r a d i d i l priucipatum (729). Sle-
quam p r o certo facturos eos sciebal, quasi de- . • • ... ., 8 7 8 8 r
r
11
j • . . _ _ % • iTBt p b a n o a u t e m , M e I o , e l P e l r o nepotibus p r a e f a l i ,/78 , T , T

sperans sed praesumens, sponte ad B e l g n m u m ; .. . ' . 8 7 8 8

f
r

„ m . . , - . . • . • Meh, quoniam propria ilhs ad praescns resttlucre , m

exut ; seque non i l a u l dicebaluv i m p e r a t o n

, T i T
/ . \ _„ r
a
....
1
. . . . ... non p o l u i t , c o m i l a l u m L o i n m e n s i s l e r r x con- 8 7 7 9

monslrans esse culpabdcm , j u s t i l i a m se coram i l l o . . .

• . . . . . . . . . • i«. ii8> r cessit: ombus etiam n i a u x i l i u m Nonnannos *, , 7 t

de bts unde uisimu.ahatur fiducialiter

1 1 , 8
fa- • . .
, , M
'
... . . . •««_
f . - i GiseIbcrluin,Gosmaiinum , Sligandum,Torsiainum ,T81

c t u r u m spopondit. L * t u s B e l g n m u s , acccplo.stib ... _ . . . , 7 6 t

,, f T
.. • \ . . . . r . •?__ balbum, G u a l l e r u i m dc Cauosa, et FJgonem F a l l u c -
custodia p n n c i p e , ad imperatorcm profectus * ' ... . / . %, , 7 f
A X
... L . _; . . C cam cuui a I i i s d c c e m et « c l o (730) r c i t q i i i l . 2 7 8 ,
f
,T83,

est, u b i j a m suner T r o j a m Grecotum c i v i l a l c m quam x

4 2 . Imperator , 7 8 V
(731) autcm post h x c 1 7 8 8
ordi- 42. Imperalor , 7 8 V
(731) aulcm post haec , 7 M
ordi-
natis suis negoliis omnibtis, vcmt ad hoc monaste- natis suis ncgotiis omnihiis, vcnit ad boc monastc-
r i t t m una c u m Romano 1 1 8 8
ponlifice Benediclo ( n n . r i u m una cum Romano 8 7 8 8
ponlilice Beuedicto (an.
1022, Jun. 28). Congregatis ilaquc omnibus iri ca- 1022, Jun. 28). Inlerea fralres i n u n u m omncs M J T

p i l u l o f r a l r i b u s , idem auguslus inouuit u l de e l i - collccti ccpcrunt ad invicem j u x t a lenorem , 7 M

re-
gendo sibi abbate traclarent (1). gnlc dc eligendo sibi abbatc traclare, i p s o , 7 M
api>.
stolico e l imperatore praesentibus ( i . relL). b

Vivebat adhuc et eidem concilio i n t e r e r a t , 7 M

Johanncs abbas, ilie v i d c i i c e l , 7 , 1
q u e m s u p e r i u i (c. 2 0 ) re-
liquisse abbatiam et i n heremum secessiase monstravimus.
VARI_E L E C T I O N E S .
n . hac v . mare p. ed.
i 7 M
Inter—Captia desunt 1. deest ed. m
q . idem abhas h . e g r e d i e n s
T , 7 M , 7 M

a3p. sive 3. q . idem abbas hinc egrediens secum auferens asportavit, novem pnccepta i m p c r a t o r t i n i atirca
buila buliata, nec non et praeceptum de casa Gentiana, e t d e piscaria Lesinensi secum atifereus a s p o r l a v i t ,
qnae omnia c u m eo i n maris profunda demersa sunt 2 . Ceili 3. Peregrinus 1. P i l i g i i m u s i . 1 7 , 0 , 7 I > b

, T , t
inlerea 1 . ed. eam 4 . attlein 1 . ed.
1 7 8 8
q . d.s. p. add. 4. Peregrinum 1 . P i l i g r i n u u n
, 7 8 % 8 7 M , 7 M

ed. accessil 1 . corr. lt?.

1 7 8 7
de bis add. i . add. 4. ™ Pcregrinus 1. Piligrimus i . ed.
, 7 M b , 7 8 t ,7 b

t 7 M
i . abiit 1. ed. eodcm anno 1 . ed. , 7 M
de 1 . cd. imperaior 1. ed. e l a. nniversis suis 1 7 8 8 , 7 8 V 8 7 6 8

ra. t . 1 . 2 . V * ultramonlanis i . ed.

8
Quod cum Peregrino fuissel relatum, feslinusad i m p . accedens, 8 7 5 7

precibus suis v . i . o p t . ferro L c u m i m p . 1 . Verum — sententiani desunt 4 . deest 2 . flelus 2 . 8 7 6 8 , 7 M

1. o. t . r . cd.
1 7 7 0
' ferreo t . c. i . v. ed., T !
imperatoris 1 ed. n . a. m i n i m o usque ad m a x i m t i m s . , 7 7 f 1 7 7 8

procurrentibus 1 . cd. i . p . i . d i u i ed. dcest ed.

, 7 U
. S. aulem ct Pelro n . praulicli M . C o m i - 1778 ,7T 8

nense c. concessit, c u m quibus remanserunt Normanni Giselberlus c l Go. S l i . T . b. G. dc C. et Ugo F a l -

lucca, cura aliis aliqtto^ndd. i . praedicli ed. i . rectiperare n . ed. b
C. I . deest 2.
1 7 7 7
deest 1 7 7 8 1 7 7 8 , r M

3. « • » et G. ed. Fallucca 2 . d e F . 3. de Fallucca 4 .

, 7 M
F . Nonnannos c. 3. principaium 8 7 8 3 , 7 8 V

atqtte post paucos dies o. 1. corr. i . p. dies paticos l . ed. c. papa revcrentissimo B . 1 .
b 8 7 8 8 b , 7 M

17,7
add. 4- deest 4., 7 M
i . a. ct i . p.add. 3. 4 . praesens erat 1 . ed
8 7 8 8
add. \. 8 7 , 0 , 7 t l

NOT/E.
(716) iii Kal. Apr. Necro). Cas. cod. 4 7 . r o n f i r m a v i t , ut avus ejus Pandutfus tenuit, teste
(727) Cf. A m a t . 1,24. Peiro D. i n Reg. ap. Galt. A c c , p. 122.
(728) Anno 1018. v . D i Meo ad h . a. (730) Numerum ah Amato d i d i c i t , I , 2 9 .
(729) Quem ei filioque ejus Joanui 3 Jan. 1023 (731) Brcvisiinic rclata haec babcsap.Amatum 1,17.
CT5 CHROWCOH CASINEMSE. — L I B . U A U C T O R E L E O N E . 634

Extlierant ™ ergo aliquot, qui 9 , 7 , ,

e o n d e m sibi i n A Aderatetiam e l d o m q u s Theohaldos; v i r u l i q u e
abbatem restitui eonsolebant t m
. Quem imperator et genero et mpribus c l a r u s : q u i eo tempore M a r -
in o i l i m a j a m etate coospiciens, u t erat opiime chia? p r a p o s i t u r a m naviter 1 7 , 7
administrabat
Ktteralus, l i u i i i i l i l e r ita eura a l i o q u i t u r : Serve, i n - Extitcrunl i g i t u r aiiquot q u i p n e d i c l u m abbatem
quiens, Dei, vade, ora pro te et pro nobit; quoniam Johannem i n abbaljam r e s t i l u e n d u m ,7,t
eoiisulcrent t

non est Qtati tuee hujusmodi obedientia compelens, Sed q i i Q i i i a r a decrepile j a m erat etatis, tam t I 9
° prae-
A d e r a t tunc domnus Theobaldus; v i r utique et ge- sentis imperatorisquam e t s a p i c n l i o r u m I r a t r u m con-
jiere et raoribus c i a r u s : q o i eo teropore Marcbiae silio inutitis tanto oqeri j u d i c a t u s ; post nonnullas u t
pnepositurain unde et ortus fuerat naviter a d i u i n i - in lalibus fieri assolet ac diversas diversorum sen-
strabat. Quique etiam eidem i i n p e r a t o r i ante dies tentias, tandein commuui o m n i u m volunlate d o m -
paucos per Marc{iiam trauseunli obvios exiens, ad nus 1 9 0 1
Tbeobaldus dignus decrclus t 8 t t
a fratribus
honorein et commendalionem hojus loci slrenuis- abbas e l i g i t u r ; ipso e l i a m auguslo t A 9 8
una c u m
sime deservierat. l l u n c i g i t u r imperator dignum aposlolico , , w
eandem electionem valde l a u d a n t i -
taoto officio si tamen fratribus complaceret, com- bus (732); sicque die a l t c r a , f e s t o , ,8W
apostolortm\
m e n i o r a l i s probitatibus ejus asseruit. Aliquantis P e t r i et Pattli ab eodem aposlolico ¥•* solcmpniter
i t a q u e s u p e r eo ut i n lalibus assolet fleri aliquandiu _ j consecratur ( l . relL). b

m u r m u r a n t i b u s , aliquantis vero imperaloris volun Tandem i g i l u r c o m m u n i o m n i u m voto OJgnus aoV

tatem laudaniibus, fertur dixisse i m p e r a t o r c r a : Ut j u d i c a l u s , abbas e l i g i l u r (an. 1022, lun. 29); et
vossimus, i n q i i i t , discernere a noienlibus hoc voleutes 9
gaudente satius imperalore qtiod i d impetrasset,
surgant omnes quibus mea lenlenlia comptacet. Sur- altera die a praefalo Benedicto papa honorahiliter
r e x e r u n l ergo 8 7 9 8
universi fere tatn ordiue q-iam consecratur (..).
setale priores : j u u i o r i b u s rciiquis consedeiitibus.Tum i m p c r a t o r : Jusiius erat et oompetentius est no,
stsniorum tqt et talium super hoc consensu et consilio uti, satisque rectius esl meo judicio, juniores scnfa
rum, quam seniores juvcnum ceclere voluntati.

4 3 . Patiebatur (735) eo lempQre imperalor i l h uon parvos mingere habebis, et ex tunc dolore istu
dolorem p e r m a x i i n u m , atque u t ipse poslinodum amplius non laborabis. Et 8817
scias quia ego isn
referehat, quamvis maxiraam t 8 0 7
circa hunc locum frater Benedictus ; e l his diclis presto d i s p a r u i l ,
devolionem gereret, el iiusquam l e r r i b i l i u s ac vcne- Experrccius ,8i8
i m p e r a t o r confeslim s u r r e x i t , a c ,81t
<
rabilitts o r a t o r i u m se vidisse assereret, saepius t a - j u x t a visionis ordinem sanitali pristinae reddiltis,
men dubietatis scrupulo movehatur, u t r u m n a m , 8 0 t
J)eo ct patri Bencdicto gralias maximas 8 8 , 0
reiulil.
beatus ° * Benedictus c o r p o r a l i l c r hoc i n loco qttie
, 8
Mane aulcm facio veuieiis in convenlum f r a l r u i u ,
sceret. Prae dolore i g i l u r j a m d i c l o , ncc plene dor- C post c a p i l u l i verba solcmnia.: Quidnam, inquit , 8 ,
%
mienti e i t , , 4
nec ex integro v i g i l a n l i , idem 1 , 1 1
san- domini mei, me consulitis donare , 8 , t
medico qui me
c t i s s i m i i s paler apparuit; et quasi causa visilandi curavit? Cuinquc respousum i l l i fuisset, t i l q u i c q u i i l
a d eum accedens, ub* pateretur i n q u i r i l . Cui languo- de , 8 , s
monaslerio sibi placcret, se l i l e u l i s s i m c offe-
j e m protinus c o n f i i e n i i : Scio, i n q u i t Paler t 8 1 t
Be- renlibus , 8 W
t o l l c r e l ac mcdico d a r e l : Non ita,
nedictus, quoniam me hactenus hic dubitasti quie- inquil , 8 t 8
, oportet; sed quouiam Benedictus pater
scerc; sed ne super hoc amplius dubitcs t818
, meum- hac me ' M evidenter nocte curavit,8
ratio est el quidem
que t 8 U
in loco islo cerlissime qisiescere corpusculum justissima, ut de meamet camera illius debeam r e m u -
credas , 8 l 8
t hoc tibi swnum erit. Cum 8818
primum nerarc medelam. E l haec dicens, ctuu lacrimis gau-
tsodie surrexeris, in egestione urinos tuce tres lapillos dio roislis r e i u l i t o i n n i b u * qtiae vidisset alque attdis-

V A R l . £ LECTIONES.
Surrexerunt corr. E x l . 4.
tTtl
e l corr. q u i 1 . * precaoan.ur corr. cons. i .
1 7 , 8
postea add. 1 . 7 W 1 7 , 5

9191 p . unde e l ortus iruerat n . l . 2 . a. quiqtie pnvfalo i m p . etc. ut 1. nsqne deservierat l . c. f.

b 8 7 , 8 b

infra c. 5 2 . r e s l i l u i consulebant t . ed.

8 7 , 9
l . p. i . q . e i add. 5. 4 . deested. adjtidicatns
b , 8 0 a 8 8 0 1 , 8 0 t

c o r r . decr. I . imperatore quem lunc praesentem esse conligerat i . ed.

b M 0 8
i\omano pontiiico b , 8 W

4 praediclo papa ed.

b
" n a l . a. P. et P. superscr. I . nativilatis ed.
, 8 e
bcatissimo papa honorubi- b 8 9 0 8

l i l e r c. i . ed. b
u b j i a m i . ed. 1 , 0 7
u i r u m 1. iwmudd. l . paier 4. ed. add.i.
8 8 0 8
healus, b t B 0 9 8819 8 8 1 1

Benedictus a. 1. ed. add. 4 . a. aliqnatenus d . i . ed.

1811
meutnqtie — credas desunt \.
8 8 1 8 , , u

, 8 1 8
credas corp. cd. e. Mox ut s u r r . i . , 8 r
Ego aulem sum i . ed. Evigilans i . cd. cl 8 8 1 7 1 , 1 8 8 8 1 8

I . ed. ineflabiles i . ed.

M , t
Quid i . ed. darc i . ed. q . s. p. de m . i . ed.
8 8 , 1
daiilU , 8 M 8 8 , 3 M W

b u s i.ed. ita .est a i t ut vps opinainiui sed i .

, , t 8
h . uocte mei curam e g i l , oportel me de uiea , 8 M

c . i . r . m . 1 . ed.
NOT/E.
(732) Et fu proie de tout le coliege de ti moine, exscripsil atictor privilegii Benedicto V I I I a f f l i c t i ,
conferma en abbe Theobalde home noble de lignage quod post alios e Pelri Regesto dedil T o s t i , tlist.
el plus de coustume, et lui donna la croce. A i m e . Cas. I , p. 2 5 1 ; textu usus qualein non damus ca\
(733) Eadcm sed non codem i n o d o r e f e r t i n t A m a - cod. 4.
^us I , 2 8 , ct Adalljertus ,V Heinr. 2 3 , 24. Nosliutn
655 L E O M S MARSICANI E T PETRI DIACOM 656
set, adjiciens: Nunc pro cerio cognovi. A dixiraus, vel alia quae idem
MtT
plane M M
imperator inanica m T

quonium vere tocus isie sanctus est, et nulli mor-

M M buic munasterio concesserit subtrahere praesumai.
talium est ulterius ambigendum quin hic Benedi- ldem quoque apostolicus i m p e r a t o r i s s a l u t i
, M 0 m a m t

ctus pater pariler cum sancta sororc sua quicscat. A d valde c o n g r a i u b n s , o b t u l i t et ipse beato Benediclo
fidera autem verborum suorum ires illos lapillos quos eadem 8 8 8 0
die planetam o p t i m a m veneti coloris,
sccundum tenorcm visienisanlc paululum minxerat, l l s l i s nichilominus aureis decenter o r n a t a m , e l s l o -
palam M t
* omnibus oslendcbat. Uuivcrsis ilaque lam u n a m o p t i m a m auro brustam (739), cum ma-
supcr tanta *visione lainque mirifica **** sospilale nipulo suo. Sed ,,8
< et Bclgrimus archiepiscopus ob
l

iinperatoris obstupescontibus M 8 8
, ac Dco laudes et gratiam imperalorue sanilatis s i m i l i t e r o b t u i i t bealo
gratias referentibus, o b l u l i t ipsa , 8 8 V
die imperiali Bencdicto planetam purpuream o p t i m a m , aureis , t 8 t

muiiificenlia bealo patri Bencdicto 1 8 , 1

munera lucc lisiis F_ensiuin duodecim signa habenlibus 8 8 , 8
in
(754): Texlum evangeiii, deforis quidem ex uno c i r c u i l u adornatam, et sloiam c u m auro, et pluviale
iatereadopertum auro purissimo acgemmis v a ! d e M M unum.
prctiosis : abintus vero, uiicialibus, u t a i u n l , l i l l e r i s Post tiaec idera coristianissimus i m p e r a t o r adhoc
atque figuris aureis mirifice decoralum. Caiicem .parum qnid
_,_ existimaus se .prae n i m i a hujos
„ l o__.
ci d l -
aurcum c u m paleua sua , gemmis et margaritis ac ^ lectione fecisse, admonitus ab eodem Beigr1.no t m

smaltis optimis laboratum ;' planclam diapistin et a Theoderico cancellario suo, a l t e r a d i e fe-
8 8 8 7

(733) listis 1 8 8 8
aureis M 8 t
a d o r n a l a m ; slolam quoque c i t praeceplum concessionis in 8 8 8 8
hoc loco de
et manipuiuin m o
alque c i n g u i u m , singula M U
in- rocca quae d i c i t u r V a n t r a (749), cujus possessores
tcxta auro. Piuvialem m t
eliam diasprum (736) cum ac si l a t r u n c u l i qtiidam monasteriura hoc , M 7
fre-
listis 1 8 8 8
auro t e x t i s , uecnon et lunicam ejusdem qiietttissime infeslabant; a c p r o p l e r e a i l l a m de i n a -
subtegminis aureis operibus exornalam. Sed t 8 V 8
et nibus eorum ereplam, ad usus servorum D e i hujus
mappulam diapislin auro nichilominiis decoralam; loci i n perpeluum hahendaiu et r e l i n e n d a m c o n l r a -
silulam quoque ct coppam (737) argenleam q u a n t i - d i d i l . F e c i l et aliud pracceptum de universis u b i q t i e
talis non modicae,cum qua vidclicet fralres i u praeci- terrarura hujus loci possessionibus, j u x t a tenorem
puis feslivitatibus biberent. Recollegit praetcrea a J t i - vidclicet i m p e r a t o r u m anlecessoruin s u o r u m ; per
daeis vestem unam de allario sancli Benedicti quae * > u M M
quod etiam praeceplum, monasierium sanctae
f u c r a l Caroli regis; quam idem Judaei r c l i n e b a n l i n Mariae i n Canneto, i n finibus Termulensis, i m p e r i a l L
pignore pro quingeniis atircis;nec uon ct calicem a r - auctoritate i n boc monaslerio c o n f i r t n a v i l ( 7 4 1 ) ;
gculeum Saxonicum majorem c n m palena sua, qucin r sicque coinnrendans se-pliirimum p a t r i Benedictoet
Theoderictis Saxonum i e x ( 7 5 3 ) bealo Bencdicto omnihus f r a l r i b u s , c u m i l l o r u m benedictione rc-
o l i m ' transmiserat. Quae M V 8
oinnia pariter i n f r a - versus ad propria est. E t ne tanti benefactoris sui
t r u m prxcsentia super altare beati Benedicti ponens beneficium oblivisci aliquatenus v i d e r e t u r , m o x ut
o b t u l i t , praedictutnque M
" papam suae a u c l o r i t a t i s domum r e d i i l , planctam optimara d i a r o d i n a m aureis
scriptiouem de ipsis omnibus i n hoc ioco facere r o - lisiis ornatam , t 8 t
, una c u m alba et cingulo, stola
gavit, aposiolici analhematis innodatione eidem atque m a n i p u l o , qualia imperatorem mittere deee-
scriptioni apposita, ne quis unquam vel haec quae r c t , huc ad bcatum Benedictum c u m maximis g r a -

VARI__S L E C T I O N E S .
rt,T
Scitote quia. v I . add. 4. quia venerahilis est 1. i . e t 4 . ed.
1 8 8 8
* ° dubitandum q . c n m
M M f ,

sorore par. stia hic B . p. q . 4. ed. add. 1*». mirabili ac celeri i.ed. o. p a r i l e r et g r a l u -
8881 t 8 8 t M M

laniibiis, ac 4. ipso 4* ed . M S V
B. praesenle Romano pontifiee quem diximus m . 4.
M 8 8
g. pretiosis- 8 , 8 8

simis 4, ed. adoriiaiuin 4. 2 . siinu'que raappulam diapisliu auro i n l e x l a i n cum qua idem calix oITe-
t 8 S T

r a t t i r add. 4. iistris 4. constanter.

8 8 3 8
a. optimis a. inappulara 3 . c . l o l u m i n t e x t u n i a . 4.
,Mt m o t 8 V l

siitgiilas intextam a. ed. singulaui iutexta a. 4 . Pluviale ed. simul c u m et mappula d . a . n . m t m i

ilecorala ed. desunt 4 . * q . qunndam f. 1- ed. Idc manus et atramentum mutatur in quat. 4 0 . versu 5.
t 8 V MVB

, 8 V 8
o. ac reven nussimuin p.apam Bene lictum s. 4. inanlea i . i . iKed. anlea 4. Primo Piligri- m T 4 8 M

mum papai anteposnit quod postea mutavil 9 4. Praedictus 4. corr. 4 . q . venerabilis a. i l l o r u i n b m t

(corr. imperatoris) emttlalus liberaliiatem, o h l u l i t 4. ° e. d . desunt 4. Super haec e l i a m et P c r e - , 8 8 , M I

grinus (corr. Piligrimus) a. o b i u l i l ea die beato 4. 1. a. 4. add. 4 . a praefalo a r c b i e p i - 1 8 8 8 8 8 8 8 b 8 8 8 4

scopo Percgriiio'(corr. Pdigrimo) 4. Piligrino ed. i . b . desunt 4 . b . m . 4 . ed.

8 8 8 8
per — t M 8 t M T M 8 t

confirniavit add. i . p u l c h e r r i m e decoratam

b
iJed.
, 8 8 t

N0T.4B.

(734) I n eortira enumeratione p r i v i l e g i u m i l l u d Saxonum compertura habeam, nescio an h i c f u e r i t

propius ad 1 cliones cod. i accedit, u t utrumque nobilis ille Saxo, dominus c a s l r i Hohseoburg, q u e n i
veteri aliquo eorum indiculo usum esse a p p a r e a t : Carlo-nannus bis cepit.
iiam ponlilieis scriptio m a l u r e periisse videtur. (739) A c u pictam, unde Gall. broder. Doc.
(735) Diapisti color subviridis Rugo Falcandus, (740) Bandra d i c i l u r i n d i p i . quod ex o r i g . d .
Pnef. Ilist. Sic. 4022. s. d . dedit G a t l . A c c , p . 449. Cf. s n p r a
(736) Versicolorem, u l v i d e t u r ; v . Cangium s. v . c. 4 5 .
(737) I . e. poculum. (744) Exstat. p r i v i l . illaesum, sed datum 4 J a u .
(738) Cum T h . r e x Berniciae, Idae filius, paganus 1023. Poderbrunnon. E d i d i t Gatt. A c c , p . 1 2 0 . "
f u e r i t , neque uliura bujus nouiinis pracler euiu rcgeui
 *3 CHRONICON CA91NENSE. -- L I B . U A U C T O R E L E O N E . 638
t i a r u m a c t i o n i b u s t r a n s m i t t e r e s l o d u i t , lantaeque 8 8 8 0 A ctc i g i l u r eadem pater 8 8 7 8
Benedrctus eidem m i

(742) de cetero circa bunc sauctum locum devotio- duci torvo n i m i s 8 1 7 7

ac t e r r i b i l i apparens i n l u i m ,
nis e x l i t i l , u t si aliquanto d i u t i u s viveret, reKcto eique m u h a quod 4 8 7 8
ila doroum suam traciaret
i m p e r r i fastigto, Deo se sub sanclae profcssionis ha- commrnitaiis, virga e l i a m 8 8 7 9
quam manu gestabal,
L i l u hic s e r v i t u r u m sponderet. illius latus p e r c u s s i t ; et ex liinc dolore i i i i t o r q u e r i
4 4 . Sane quoniam de corpore beati Benedh.tr, vehcmentissime coepit.
q u o d i n hoc loco veraciter requiesceret, tuin reve-
Pandulfo Rcneventano priucipi qui poslmodum
l a t i o n e quam viderat, l u m sospitate quam senscrat, u l t i m a j a i n etatc a Destderio Casinensi ahbate
f t i e r a l cerlissimus r e d d i l u s ; ubicuuique postmodum nionachus faclus est referre solitns erat, ex c t i -
s c r i p t u r a m translntionis ejusdem beati p a l r i s (743) j u s etiam ore domutis Roflridus q u i adhuc s u -
peresl^audisjsese assevcrai l . b

r e p p e r i r e p o t u i l , flaminis e x u s s i t , narrans omnibus

quae sibi Dominus hoc i n loco ostenderit, quaeve 4 6 . Hic 8 1 1 0
idem augttslus ex p r o p r i i p a t r i m o n i i
praestiterit; ex ipsius fals:c translalionis serie r a - sumptibus c o n s t r u x i t ecclesiam ad honorem sancti
t i o n a b i l i l e r ostendens, haec frivola esse et 8 8 8 1
con- Georgii h i Babemberg 8 8 8 1
(an. 1007), et advocans
flctitia, d u m sicut i b i r c f e r l u r , unus idemque ange- Benedictum papam, ab ipso i l l a m con&ecrari fecit,
l u s , et illos hortahatur ad s u r r i p i e n d u m , e l Roma- ^ atque episcopalem i n ea sedem eonstiluens, beato
n u m pontiliccm instigabat ad persequendum, r u r - P e l r o exintegro o b t u l i t ; statdio censu per singulos
siimque itlis insistebal ad fugiendum. Ceterum 8 8 8 8 annos equo uno optimo albo cum omnibus o n i a -
q u i P a u l i diaconi veracis utique et insignis b y s t o - mentis et faleris suis, et centum marcis argcntr.
r i o g r a p h i testimonio ( v i , 2) super hoc se fulciri Postmodum vero Leo nonus papa vicariationis (744)
e x i s t i m a n t , n o v e r i n i consueludiuein hanc esse re- gratia Benevcntum ab I l e i n r i c o Chuonradi M , t
filie
ruro M M
geslarum scriptoribus, u t i n narrationibus recipiens, praedicluin episcopum Bahcmbergcnse
, m
suis vulgi opinionem scquanlur. Nam c t apud sub ejus dicione r e m i s i t (an. 1032), equo tantum,
L u c a m ( u , 48) beata Maria Joseph patrem D o m i u i quem praediximus sibi reiento (745).
appellat dicens : Ego et pater tuus dolentes qucereba- Super 4 8 8 1
ceteras autem bonitates seu virtutes
vnus (e, et apud Marcum ( v i , 26) Herodes pro eo qttas idem M 8 %
imperator habuisse n a r r a t u r , adeo
quod puella capul Johannis 8 , 8 8
bapliste quaesierit, f e r t u r vixisse castissimus, u t ad m o r t i s a r l i c u l u m
d i c i t u r o n t r i s l a l u s ; quod u l r u i n q u c uequaquam veniens, coraro praesentibus episcopis atque 4 8 8 8
ab-
verum fuisse nemo q u i nescial. balibus, vocatis 8 8 8 8
Cuuigunde 8 8 8 7
coitjugis suae
impe- g p r o p i n q u i s , eaque i l l i s tradita feratur di- t 8 M t M t
45. V e r u m 8 8 8 8
e l hoc ipse religiosissimus
rator multis * referre solilus e r a t ; quod ipsum
8 , 8 7 xisse : Recipite quam michi tradidistis virginem re-
Jaitguorem unde nunc per bealum Bcnediclum 8 8 8 8 stram ( 7 4 6 ) .
convalesccre meruerat, per eundem n i c h i l o m i n u s 47. Libet (747) hoc i u loco dignam plane me- 1 6 8 0

d o l o r i ipsi j a m pridem addiclus e x t i l e r a t , occasione moria et m u l t i s aedificatioui f u t u r a m inserere v i s i o -

videlicct hujusmodi. Cum ducatus t 8 i t
adhuc sui nem, a religiosis certe et prorsus veracihus n i i c h i

tempore i t e r agens, i n inonaslerium quoddain 1 8 7 8

rclatoribus t r a d i t a m , quam i n obitu ejusdem impe-

Bcnedicli palrh) n o m t n i dicalnm 1 8 7 1

hospitatus 8 8 7 1
ratoris cuidam servo Dci v o l u i l Dominus d c m o n s l r a -

fuisscl, quoniam m u l t i t u d i n i eqqorum ipsitis t 8 7 8

r e . Hic itaque cttin nocte illa qua praedictus i t n p e -

stabula sola neqtiaqttam sufficerent, i n ipso f r a l r u m rator (an. 1024. Jnl. 15), fcnestraj cellulae suae i n -
cumbens de more Domintim precarelur, s u b i l o a u -
capitulo qttod j u x l a ecclesiam erat ejus s t a b t i l a r i i
divit immanem quorundam festinanter t r a n s c u n -
audacter M 7 %
ac perliuaciler u t est i l l u d h o m i n u m
t i u m s t r c p i i u i n , cachinnantium siinul et g r a t u l a n -
g e u u s , eqtios aliquot locare m i u i m e v e r i t i sunt. No-

VARI_E LECTIONES.

tanlaeque—sponderet aesunt 1 .
i 8 8 #
a c i . ed* Qui v e r o P . l . cd. Qui — n e s c i a t ndd. l
8 8 8 1 8 8 8 8 b b

r . g. dcest i . narratione sua o. v. i . ed. ** add. 4 .

b t 8 8 V
Hoc eliam i . i . deest 1 . b u 1 8 8 8 M 8 7

••*" lunc 5. ita i . C. quodam 1 . 1 .

M 6 t b
° ultra monles addunt i . 2. dedicalum 1. cd.
M 7
hospi- b 8 8 7 1 t 8 T 1

l a i u m ed. imperialium 1. corr. i .

8 8 7 8
s i . equos 1. st. a. ac p. e q u o s i . st. aud. eq. 2.
b t 8 7 k
B. b 8 8 7 8

p . 4. ed. p. hnperatori t . i . corr. i . t . ac t . valde i . a. 1. ed. q . i . d. s. t . add. i .

b M 7 T 8 8 7 8 b

t t 7 f
add. 4. Hic — reteuto desunt i .
, M 0
Babembergense ed. Corradi 2 . S u p e r — vesiram.
t M I t 8 i t 8 8 , 8

add. IK b i c i . religiosissimus h . i .
t M k
a. a. desunt\ . deest ed. Cunibitnde2.
b 8 8 8 8
red- h i9U t M T M M

cliia i . b
f e r t u r : R. ed.
8 8 8 8
hoc caput soli 3. 4* addunt; editio Ang. de Nuce in notis ex-
, 8 M

kibcl.

NOTiE.

(742) Ex A m a t o l , 2 8 . (745) Ejus t a n l u m m e m i n i t A d e l b e r t u s , V .

(743) Edita c s l i n Actis SS. ad M a r t . 2 1 , ubi Heinr. 25.
A d a l b e r t o cmdam a t l r i h u i t u r . (740) Cf. i b . , c. 3 2 .
(744) I . e. permutaliouis, v. Di Meo Appar. Chro- (747) Eadem sed brevius n a r r a t Adelbertus *. L
n o l . , p. 280; A n n . V I I , p. 304; Borgia Mem. Bcncv. 35.
l l ib4
639 LEONiS MARSIGANI E T PETRI DIACOM 640
fjttm. Quod c u m a r r e c t i t auribus q u i d n a m i l l u d A t i t a t i s n o n modicae bajurans, quem idem H e i n r i c u s
esaet curiose vellet addiscere, et ocu(is undique c i r - i n basilica iilius o l i m o b l u l e r a l , n i l moralus n i c h i i -
cumspiceret, videt confesiini quam b o i n i n u m a u t u - que interrogans, super a d v e r s a m nobis t r u i i n a t n
maverat, i n n u m e r a b i l i u m l u r b a m demonum csse. tanto i l l u m irapetu et furore conjecit, u t usque a d
T e r r i l u s p r i m o , deliinc resumpta constantia saluti- irnum i l i a m ponderare coegerit. T a l i occasione v i -
feras crucis signo se muniens i n n u i t u n i ex illis ad ctoribus angelis c u m laetauier excipientibus v nos
se venire. P a r u i t protinus nequam s p i r i l u s , et ac- omni spe f r u s l r a t i qucmadmodura c e m i s c u m v e -
cessit. A d quem v i r Dei : « A d j u r o t c , i n q u i l , per recnndia et confusione i n g e n l i recessimus. Ne a u -
eum q u i judicaturus est vivos et mortuos etsecu- tem existimes m e aliqualcnus super ista m e u t i t u m ,
l u m per ignem , ut non abscondas a me v e r i l a l e m , m i t t e ad ecclesiara ustulati i l l i u s , e l fac p e r q u i r e r e
et dicas m i c b i : quid est hoc, vel quo sic fcstiuanter calicem illura quem d i x i ; et nisi inveneris u n a m c x
t e n d i t i s , c u m lantis piausibuset t r i p u d i o ? Heiuricus, ansis calicis ejusdem c o n t r i t a m — namque lain
a i t , noster amicissimus m o r i t u r , et properamus ad praecipiler i n t r u t i n a positus est u t cadens ex ea
suscipiendam animam i l l i u s , quoniam nisi forte i n - confractus s i l — ne adhibeas fidem universis quae
j u s t i c i a m inde seu vioientiam nobis i n f e r r e v o l u e r i t retuli t 8 9 t
; s i autem ita inveneris, crede p r o c u l d u -
Deus, quod certe m i n i m e credimus, noster debet B bio verum essc, quod u t i n a m n o n fuisset, orr.ne
esse individuus socius. » A d haec v i r Dei graviter quod d i x i . » E t haec cura dixisset cotifestim veiut
ingemiscens : «Non hoc p e r m i l t a t , i n q u i l 8 , t l
, mise- u m b r a d i s p a r u i l . Hisservus Dei a u d i l i s , cadens i n
ricordissimus Domiuus t 8 9 t
, u l lantus v i r i n vestrae faciem gralias egit Deo, et volens certius addiscere
potestatis j u r a devenial; et confido plane e l certus u i r u m v c r u m e&set quod sibi mendax d i x e r a t s p i -
6iim de magniludine pietatis ipsius, quod n u l l a m r i t u s , m i s i t prolintis ad praefatam basilicam p r e l i o s i
prorsus i n eo vobis est daturus p o l e m i a m ; q u i n m a r l y r i s C h r i s t i L a u r e u l i i ; c t ita prorsus i n v c n i t
p o l i u s inanes ac vacuos c u m digna vos cunfusione a c l u m de calice sicul fueral ille confcsstis. Valde
r e m i l l e t . Veruntamen impero t i b i p c r ipsura Rc- i g i l u r et n i m i u m super his omnibus admirattis, r u r -
demptorem m u n d i dominum n o s t r u m , u t nullomodo sus et i l e r u m multas g r a l i a r u m acliones r e i u l i i D o -
dimittas q u i n ad me huc c u m redieris redeas, ac inino, et quod praediclum v i r u m taliter i l l i placuit
i n i c h i q u i c q u i d ex boc fieri c o n l i g e r i t veracissime de manibus demonuin liberare, et qupd sibi l i c e t
referas. » A d hanc vocem evanuit spirilus uequis- per mendacissimum s p i r i i u m tara efOcacissime v c -
s i m u s e t abscessit; servus autem D o m i n i instanlius n l a l e m sit dignatus oslcndere.
4 8 . [ C I P . 47.] Q u o n i a m
quam solebal o r a t i o u i i n c u b u i t . Cum ecce post b i - autem dc c o r p o r a t 8 n

d u u m malignus ille spirilus dejectafacie, mcerens C b e a l i palris B e n e d i c t i paulo antc necessario 1 8 9 8 8898

et lugubris, quema.dmqdum adjurattts fuerat ad ho- feciraus mentionem (capp. 2 7 , 44, 4 5 ) , gratum b i c
roinem Dei reversus est. A q u o c u m tantae expedi- commemorare videtur etiam illud quod Adam r e l i -
tionis suae ac socioruro ipsitis requisisset e v e n t u m : giosissirao 8 8 9 7
v i r o ecclesie suae custodi, idcm b e a -
f Ne, i n q u i t , rae super hoc interroges, cura ex h a b i - lissimus pater oslendere dignatus e s l t 8 t s
. Hic i t a q u e
tudine mea patcnter i d possis advertere. Nec certe A d a m c u m quodam tcmpore Romam de n i o r c , ad
liodiehucrcdisseni ob verecundiam, nisi adjuratione emenda quoque hujtis ecclesias n e c e s s a r i a t8tt
per-
tua quara m i n i i n e violare praesuropsi tenerer a s l r i - r e x i s s c t , apud monaslerium beati Pattli apostoli
ctus. Etenim quod et nos timebamns c t tu pessime cui doinnus 1 9 0 0
Leo abbas tunc p r a e r a t , j u x t a t 9
^
praesagisti, hoc t o t u m contigit nobis. Nam c u m qttod dudum consueverat hospilatus esl. C u m a u t e m
praedictum l l e i n r i c u m sicut nostne pistiliae p c r t i n e - dic qtiadam idem reverentissimi v i r i , L e o scilicet
bat parati slaremus recipere, et post mullas ange- atque A d a m , spiritualia quaedara ad i n v i c c m v e r b a
iorura contentiones i l l u m adjuvare et nohis auferre. consererent, coepit abbas sciscilari, u t r u m vera es-
n i t e n t i u m , decretum landem u t r i m q t i e fuisset, u t senl t 9 8 t
ea quae fama tunc pcr m u i t o r u m o r a v o l v e -
positis i n t r u t i n a operibus ipsius t a m bonis quara bal: scilicet quod .corpus beati Benedicti nequa-
n i a l i s , praestolaremur quainam opera haberent prae- quam 8 9 8 1
apud nos quiesceret, sed u l t r a montes
ponderare, ccepit pars nostra paulatim incresccre f u r t i t n suhlalum, delalumque fuisset; addensque " * * ,
et n o n parum u t l i b i fatear d e r l i v i o r esse. Nobis f U t r e i , i n q u i l , huic fidem addant q u i ista d i s s e m i -
itaqne plaudentibus et j a m jamque i l l t i m rapere pro- n a n l , idco aiunt n u l l u m apud vos s i g n u m , n u l i u m
perantibus, ecce ex improvisu seraiarsus ille L a u - miraculum fieri; illic 8 9 8 8
vero u b i i l l u m Iransla-
rentius anbeius a c c u r r i t , et calicem aureum q u a n - tum 8 9 0 8
asiruuut, inuamera per dies singulos ejrs

VARIJE L E C T I O N E S .

M 9 1
a i t 3 . w * Deus 3 .
8
Dixi 3. Cum 4 .
8 , 9 1
sanclissimi i . ed.
t 8 t %
B . decurrens b i s t o r i a
t 8 t 8 1 8 9 8

mentionem attulit, dignum hic i . r . valde ac sanctissimo v. i .

8 8 9 7
sit i . e. u l i l i t a t i b u s n . ! • 9 8 9 8 8 8 , 9

ed. ,
c. sanctae memo-riae Leo i .
m
* p. sicuti et c. 1. ed. v . an falsa essent q. I . ed. *—* B,
t f 0 i f f t

h'\c u.q.i. ed. e l addens. I .

W f 8
illuc i . ed. delalum i . ed.
8 9 0 8 9 , 9 8
 641 CHRONICON C A S I N E N S E . — LIB. I I AUCTORE LEONE. 642

roeritis affirmant * signa p a t r a r i . » A d hacc Adam A signa patrata sunt, liqnido pervideres hoc nonnisi
M T

vehementer snspirans, apprchensa manu cjusdcm aut de i n v i d i a , aut p o l i u s de ignoranlia d i c t u m . M , t

abbalis, ad allare i l l u m bcati Pauii aposloli d t t x i l ; U n u i n lamen t i b i de m u l t i s , n o n ab aliquo m i c h t

ihiqne solis aslanlibus, manum suam super altare r c l a t u m , scd oculis istis perspectum, p r o o m n i b u l
idem Adam p o n c n s t M 8
: i Per corpus hoc, i n q u i t , m i r a c u l u m referam. Demoniacus quidaro Andreas
docioris gcntium beatissimi Pauli quod hic absque , , M
nomine, de Barensi civilale die quadam a d
ulla besilalione q u i e s c e r e * christiana universilas 8#0
monasterium v c n i t , alque u t esl consucludinis, a
c r e d i t , qnoniam hoc quod tibi modo dicturus suni, propinquis q u i eum adduxerant, anlc altare ejus-
veracissimum e t s i n e o m n i mendacio esL E n i m t e r o dem patris jaclatus est. Cumqne fratribus i n choro
et ego aliquaudo de corpore heati Benedicti m n l t o - psalleulibtis, ineptas quasdam e l horrendas neqoam
tiens talla audiens M > 8
, non modo i n haesitftlionem, ille spiritus per os m i s e r i illius vociferationes
sed etiam i n desperalionem ac ( r i s l i l i a m iuductus c m i i t e r e l , i n p a r l c m i c h i stanti atque o r a n t i , subito
adeo l u c r a m , m j a m fcre nullam circa j p s i u s altare sanctissimus pater Benedictns, ante ipsmn altaro
devotionem , , , f
- nullain posscm dignam gcrere reve* asiarc , m
visus e s l , q u i alapa nou modica, m a x i l l a m
renliam * 9 l t
. T a l i t e r me per aliquantum 1 , 4 8
lempo- vexali illius 'percuiiens, malignuro ab eo s p i r i t u m
r i s fluctuante, e l t r i s l i , m
ac t r c p i d o l , , f
animo i n - prolinus e x p u i i t ; et i t a sanatus i l l e , c u m aflinihu*
ccdente, cum d i e , , t 8
quadam post complelorium Deo et patri Benediclo gratias agens, ad p r o p r i a
d e v o l i o r i solito apud ejus scpulcrum fusa oralione, recessil. » Ihec oninia priediclus Adam Leoni 8 9 , 9

cubitum m e M > T
collocasscm, idcm sanctissimus pa- abbati anie ipsum corpus beati apostoli Pauli niagna
l e r m i c b i per visionem apparere dignatus esl d i - quodammodo necessilale coufessus, hmnilitatis g r a -
cens : » Quare fratcr Adam l a m dcmissus ac tristis tia caeterisadco dum v i x i t occuluit, ut nemo f r a l n i m
inceUis? e l quare de me tam male senlire seduccris, hujus loci de his a l i q n i d nosse p o t n c r i l , quo usque
quasi ego h i c c o r p o r a l i l e r • • ' • m i u i m e jaceam ? ve- idem abbas v e n e r a b i l i s , , M
Leo, quibusdam fratribus
r u m quoniam servitium e l devolio lua valde m i c h i , , l f
nostfis* j a m illo defuncto r e t u l c r i t .
est placila, amodo eslo certissimtis me hic p a r i l c r * E qttibus supradictus Roffridus unus f i i i t a * q t t o
c u m Scholastica sorore mea quicscere, meqtie simul cgo percepi add. i K %.
c u m ip3a i n die examinis u l i i m o , i n hoc loco de- 49. [Cap. 48.] ( D E S I D . Diat. n i n fine.) A l i o d " "
bere resurgere; vobiseum eliam t a m die quam
ctiam quiddam m i r i f i c u m h i c idem Lco rcfere*
nocte quoliens dcvole p s a l l i l i s , alteniiusqiic oratis b a l (7 48), oi ipsius n o s l r i Adam veridico s i b i , , M

ac decenter proccditis, me p a r i l e r esse. U t autem Q o i e r e l a t u m . Aiebal e n i m , quod c u m die naialicio

te supcr his omnibus iudubium reddam, cum m a l u - sanctortim m a r t y r u m P r o t i et Jacinthi idem A d a m
t i n a i i hora primus u t cs solittts ingressus ecclesiam ad nescto quid u t i l i t a l i s obedientiae sttae portas
M M

faefis, s i videris de t u m u l u meo quasi virgtilam , 9 M monaslerii fuissct egreisus, ecce m o \ duo pulcher-
f u m i aromatis procedcnlein, allaqtie petentem, r i m i juvenes i n h a b i l u monastico sibi obviam fiunu
c r e d e universa quac d i x i e s s e " * v e r i s s i m a ; » e l Quoscumde more monasterii b u m i l i t e r salutaaset, e l
1

hoc d i c t o d i s p a r u i l . Evigilans itnqtie protinus, me- qtiinam ipsi essent reverenter iuierrogasset, a u d i v i t
cumque m y s i e i i u m tanlae visiouis pertracians, gau- ab eis, s e * quidem P r o t t i m et Jacinibum nttticu- t M

d i o s i m u l lacrimisque perfusus, coepi benedicere p a r i ; vcnisse autem se ad visilandos fralres q u i eo-

D o m i n u m palremque sanclissimum B c n e d i c t u m ; r u m sollemnia ipso die b o n o r i f i c e celebrassent. , , a i

moxque licet tremcns ac pavidus ecclesiam iugres- Ilujusmodi Adani responsis attonitus, p a u l u l u m sub-
sus, a s p e x i ; et v i d i ; et c r e d i d i ; j u x t a i d quod m i c h i s i i t i t ; moxqtie i n semet reversus, pOst eos prope*
indignissiiuo fuerat revelalum. Porro quod d i c u n t ranter currere ccepit, et qiiosque obvies p e r c o n t a r i ,
a p u d nos nullttm ab eo miraculutu ostentli, o m n i n o quonam monachi q u i se paulo praecesserant devenis*
acias esse falsissimum. Si e n i m cnncla possem t i b i sent. Respondeutibusque iiemiuem s e vidisse, ne* M M

r e f e r r e , vei quae a priorihus nostris percepi, vei D quaquam adbibens fidem, coepit huc illucque discur-
certe quae nostris temporibus ad ejus t u m u l u m rere etitem ilenio^per" SinguIosobvia3»tes ^ l
m , 3 M

TARIiE L E C T I O N E S .
dicunt i . ed. "** posuii dicens i . ed. requiescere i . ed. a cnni caeteris n . 4. re- 1 , 1 0 1 , 1 1

verentiam i . devotionem i . •**• p. dies aliqtiot f. i .

8 , 1 1
Iristicia lepido a. 4. turbido I*. M U , , M

c. nocte quadam p r o l i x i o r i solito a p . e. sep. post c o m p l . ctun l a c r i m i s f. i . me j u x i a eccle- , 9 > T

s i a m i n slratu p r o p r i o c. i . » h . una c u m sorore mea jaceam? Quon. i g i l u r s. 1. ••*• v . e. p . c o -

M l

ram me. ed. sepulcro i . ed. •••• e. v. dewnt 3.

1 , 8 0
ae*a\ i». A . n . d . B . c. add. IK , , t 8 , , M

••^ add. t t > . •*•• A . reverentissimo a b b a i i L . i . •••• deest ed. * « B i c (Sic ed.) ipse Leo (reveren- 9 7

l i s s i m u s a b b a s add. 1.) r e t u l i l etiain aliud quiddam magntitn ex i . ed. *••• add. i . iiescio a d b M , f

q . I . corr. i . •••* eis, P. et I. se n . i . ed.

b
d . satis devolc i n psalmis et canticis bonorassenu
1 9 8 1

{ j t i i b u s dictis, cepto itinere coenobinm ingressi sunt. i l i i j t i s m . i . ed. " n . visutn eo d i e ante se m o - 8 t

n a s l e r i i portas ingressum, n . i . \ i . desunt i. •••• deest i . ed.

t , M
de illorun» visrooe dili- , 9 M

g ^ B t i s s i m e i . i . 2.

NOTiE.
(748) A quo et a F i r m o , Adce ncpole, Dcsiderius hoc accepiu
6*3 LEONIS MARSICANl E T P E T R I DIACONI 6 U
de illis invcstigare sed minime * m
illi ulte- A susccpit. Quam c u m per annos aliqnot satis s t r e -
ritis cos vidctidi seu colloquendi * M T
est concessa nue administrasset, ab eodcm abbate i n m o n a s t e r i o
licenlia. sancti L i b c r a t o r i s quod i n c o m i l a t u Teatino j u x t a
5 0 . [Cap. 49.] n i c , M B
ipsc 9 9 1 9
domnus Adam i n L a e n l u m fluvium s i l u m esl praepositus est o r d i n a t u s
moule p r o x i m o quiCariaeadjacel,Clia(749) vocabulo (755) . Ubi m i
cum parvam admodum ecclesiam c t
cellara i n bonore sancti ttcncdicti c o n s t r u x i t m o
nec valde obscuram reperisset *•••, ceteras vero ottict-
n o n et in Cominensi t e r r i t o r i o j u x t a Melfam fluvium nas et ligneas ct vetustas : i n l r a brevc , , M
lempits
ecclesiam sancli N a z a r i i , presbytero m i
quodam (756) ab ipsis fundamenlis omne i l l u d m o n a s t e r i u m
cui j u r e beredilario periinebat sibi libenlissime m >
pelrinis parielibus aediflcavit. In ccclesia , m
cum a b
concedente * " usus ct necessitates 9
obedienliae stiac introilu ip^ins duodecim ferme cubitos (757) a d -
adquisivil * , easque nonnullis t e r r a r u m possessio-
m
j u n x i s s e t * • " , l i t u l u m quoque a b o r i c n t a l i parte n o n
nibus emplis, diversisque ecclesiasticis ornamentts p a r v i ambitus cum sua , m
confessione c o n s t r u x i t ,
atque codicibits suflicienter d i t a v i t . universamque ccclesiam picturis ac s p e c u l a r i b u s M B T

5 1 . [Cap. 50.] Ea m
* tempestate supradictus (758) decoravit. Aute majus vcro allarittm l a b u l a m
Boiano m e
calapanus m T
, cum j a m dudum T r o j a m dc M M
argenlo (759) a propinquis accepto confecil.
i u capite Apulie conslruxisset, Draconariam (750) B quam et ex parle non modica deattravit. Fecit e l i a m
quoque ct F l o r e n t i n u m (751) ac Civitatem et reliqua i n eadem ecclesia duo magna turibula ex a r g c n i o
nittnicipia, qure vulgo Capitinata d i c i i n t u r , e d i f i c a v i t l i b r a r u m deccm : operc pulchro, et ex parte inatt-
( 7 3 2 ) ; et eX circumposilis t e r r i s babilatores convo- r a l o ; et aliud , , M
t u r i b u l u m argcnleum i , M
quod
cans dcinccps b a b i l a r i c o n s t i l u i l . Sanc sciendum ftierat p a l r i s ipsitis ibidem c o n l u l i l . Fecit ct c a l i c c m
quoniam corrtipta vulgaritate Capitinata vocalur, de argento 9 9 , 1
l i b r a r u m sex ( 7 6 0 ) ; et alium l i b r a -
c n m p r o certo ab oflicio catapani qtii eam fecil Ca- r u m duarum et dimidia , 9 M
; c u m duobus aliis m i -
tapanala dcbeal appellari. noribits, et uno t u r i b t i l o . Fecit et cruccm de a t i r o
TnEOBALDus secundus ac triccsimus htijus coenobii purissimo, i n M M
qua etiam particttlam de ligno
abhjis, sedit annis tredecim (1022-1035). sanctac crucis, cum aliis qtioque sanctorum r e l i q t i i i s
5 2 . [Cap. 5 1 . ] I l i c apud T e a l i n a m marchiam, rcverenter l o c a v i l . F c c i t i b i e l campanas non p a r -
n o b i l i orttis prosapia, quartodecimo (755) setalis vas numero quinqtie (761), et alia d i v e r s a r u m spe-
suae anno, relicta domo, parenlibus, omniqtie s u h - ciertim ecclesiastica ornamenta p e r p l u r i m a ; quae
siantia, tempore Atigerni abhalis ad hoc monaste- hic insererc supersedi. I n l e r quae etiam e l codiccs
r i u m v e n i t ; atque ab eo cum , M B
honore stisceplus, diversos describi j u s s i t numero sexaginla (762), e*
et habitu est sauctac r c l i g i o n i s i n d u t u s . Scd (754) ^ quibus qttalluor pallio investitos , , M
, argenteis
cum post A l i g c r n i I r a n s i t i i m Manso, ut j a i n d i c l u m qtioque M M
operibus decoravit.
est (c. 12), abbas e f l e c l u s fuissct, c g r c s s u s hinc M M
Ilic , 9 M
eo tempore quo iinperator I l e i n r i c u s i n
Jerusolimam a b i i t ; indeqttc , , M
reversus, a J o h a n n e A p u l i a m descendit (an. 1022), ut j a m supra r c t u l i -
ahbate obedientiam praepositune monastcrii hujus mus (765), e i d e m ,,6T
p e r M a r c h i a m t r a n s e u n t i obvius

VARLE LECTIONES.

W
nequaquam I . m i n . ncqupquam ed.
M
alloquendi ed. a l l . eos 4 . H . Adam qnod d o m n n s
, , , T , m

Leo magister stius una sectun inchoaveral, in m . 1. idem ed. add. l . presbytero — M M , t 4 B b m i

concedenle ad l b . a in mq. d. ciconia. add. 4. ad u . et n . o. s. a. dcsnnt 4 . tnt

constnixit , , w M W

I . corr. i . b
Hac I . totum caput in mg. adscripsit l .
, , M b
Bajano 4 . * C r e c i iroperatoris add. b , , M M T

4 . 2 . de quo stipra j a m d i x i m u s add. 4 . del. l .

b
eo bcnigne s. i . ed. et ipse Theobaldus.
b c
* * " add.m t

4b I M O 4 ttsi ea*a ast p p , ep. 4. parvum 4 . cd.

r e # c. vero cuin 4 . td.
c o r r r •*•• c , m

i n longitudine, et i n l a l i t n d i n e tres a. 1. 2. ct i u 1.1. desunt 3. add. 4 . optimis add. 1 . del. W 1 9 , 6 , 9 > T

, 9 M
t . argenteamsatis ptilchram de a. i . •••• a l i u m i . Theob. * a . p u l c h e r r i m u m q . 1 . ed. •••* a. c u n i m

paletia sua I . i . ed. media 4 . libre et d i m i d . Theob.

M M
u b i posita csl parlicula de I . s. c. c. a. s. r . , m

4 cd. ,
i . bullis aliisque a. i . 2.
m
addit 4 . H i c — m o d o invadere add l .
, , M
•• r e l t i l i m u s , a p u d
M M b tf

T e a t i n u m c o m i l a l u m i n ioco q u i d i c i l u r S. Petrus i n Planaci, residente eodero imperatore c u m i . b

(749) Yulgus usqne adhuc eumdem montem a p - (755) Cf. l i b . i , c. 45.

pellat Chia, i n t e r Beltnontem et sanctum E l i a m ad (756) Vbi cumpaucis diebus moratus essem, inspi-
boreain et o r t u m C a i r i . A N G . rante Deo, etc. Theob.
(750) Dragonara. (757) Ad regiampassos plus minus tres, et in altitu-
(751 > Quae et Ferentino et Firenzuola, 8 m i l . a dinem cubitos tres Theob.
L u e c n a distabat; uunc diruta jacet. (758) Fcnestris Theoh.
(752) 1. e. auxit ct m u n i v i t . (759) Miw pulchritudinis Theob*
(753) Sequentia desumpta sunt e commemoralo- (760) Cum duobus pateris. Theob.
r i o ab ipso Tbeohaldo a. 1019 de sua S. Liberatoris (761) T r c s e m i l , duas fundi j u s s i t .
admitiislraiione condito, qttod ex o r i g . edidit Gatt. (762) Theob. siugtilos e n u m e r a i ; i n l c r carteros
Hist., p. 79. Ibi legitur : X//// non A / t i t apudGat- Prosperum unum. Storia Anglorum. Istoria Panti
tulam. Orosii et Medi.
f754) Sed — administrasset addidit Lco. (765) C. 42 r e l u l e r a t , sed postea ejecit.
 645 CHRONICON U A S I N E N S E . — L I B . I I AQCTORE LEONE. 646
e x i i t , atque ad honorem e l commendationem hujus A monaslerii hujus ordine M M
supra reiato translatus
loci strenuissime deservivil. Quo (764) etiam in loco fuisset, a praefato papa Benedicto q u i eum sacra-
q u i d i c i t u r Sanctus Petrus i n Planaci M M
residente v e r a l consuetudinarium p r i v i l e g i u m (766) sumpsit
c u m universis magnatihus suis, i n eorum o m n i u m , , 8 T
, ac per b i e n n i u m quo supervixit i m p e r a t o r
pracsentia p r o c l a m a v i t stiper A l i o n e m M M
et Pan- Heinricus, m omtti prosperilate d e g e n s t t M
, plurima
dulfum comites de rebus sancti Beitedicti i n c o m i - hic ornamcnta ecclesiastica , 9 8 9
' fecit t t M
. Crucem
t a t t i T e r m u l e n s i , que M 7 f
ipsi tunc tcmporis retine- namque t M 1
argenleam ad procedendum diebus do-
h a n t ; quae sunt n o m i n a t i m castella quinque, i d e s t : minicis, et duas campanas maguas t m
valde ac
P c t r a fracida, Pescloli, G u a r d i a M 7 1
, Ripa ursa, et pttlchras j u s s i t t t M
fieri. Altare sancli Gregorii a r -
Montebellu M r t
, cura monasterio sancti Bcnedicti et gentea tabula d e c o r a v i t , m
. Fecit et capstilam a r -
sancti N y c o l a i , e l c u m aliis ecclesiis i n t r a eorundem genteam, u n i portionem l i g u i dominicae crucis quani
caMellorum p e r l i n e n t i a s positis, i n t r a hos t t 7 t
vide- superius (c. 11) a Lcone monacho huc allatam
licel t t u
fincs. A capile Rivtts p l a n u s ; a pcde 8 m
ostendimus reverenler locavit. V i r g a m quoque pa
v e r o , mare c u m ipso l i l t o r e suo el portuhus atqne sloralem cuin l i t u l o , argento t m
vestivit. Ecclesiam
p i s c a l i o n i b u s ; ab uno latere flumen Trinium, ab parvulam i n honore sancti Nycolai j u x t a abbatis
altero autem 1 9 7 8
r i v u s q u i d i c i l u r Teccle. Quac B cameram ecelesie beali Bencdicti a seplemtrionali
omnia i n praesentin praedicth i m p c r a l o r i s et magna- p a r l e a d j u n x i t , nec non ct aliam n i c h i l o m i i i u s p a r -
t u m ipsius praefali comites r c f t i l a v e r u n t a d 1 8 : 7
par- vulam ecclesiolam i n honore sancti Severi Casina-
t e m hujus nostri m o n a s t c r i i , e t 1 9 7 8
ipse imperator tis t t 9 8
episcopi, in !oco q u i vulgo A d voltam sauctt
m a n u sua i n v c s t i v i l supradictum domntim Tbeobal- Severi a u t i q u i t i i s vocabatur aediflcavit (767). Muros
dum d e o o i n i b u s ipsis, ohligans lam illos q t i a m et etiam allos ac l u r r e s dtias, hinc inde ante a t r i u i n
onines q u i deinceps ista aliquomodo invadere t m
ecclesiae in modum claustri c o n s t r u x i t . Codiccs
praesumpserint, pcena duum m i l i t i m l i b r a r t i m a u r i quoque nonnullos q u o u m r
hic maxima pauperla*
i n monastcrio t M 0
isto. Seqtienti etiam l e m p o r e p r o - usque ad id lemporis e r a t , describi praecepit:
clamavit in placito Trasmundi 1 , 8 1
c o m i l i s supcr quorura nomina indicamus ( 7 6 8 ) . A i i g u s t i n i dc
qttodam Tresidio, q u i retinebal de t c r r a sancti L i - civiiate Dei partem secundam. Ejusdem t M r
de
b e r a t o r i s mullas posscssiones, et manifcstante se Triuilate. I l e m ejusdem super psalmos, divi-
*IIo, ac reftttanie, omnia rccollegit \ sum in 2 volumina. Gregorii omelias 40. P r i -
epistola9 mam p a r l e m m o r a l i u m . C l a u d i u m super
Eodem vero tempore Pandttlfus princcps ad
hoc monasterium veniens, praeceptum fecit r P a u l i . Rabanum e t h i m o l o g i a r u m . H i s i o r i a m Roma-
sanclo Bcncdicto de monaslerio sancti N a z a r i i n o r u m . H i s t o r i a m L a n g o b a r d o r u m . I i i n e r a r i u w to-
qnod s i l u m est i n l e r r i t o r i o c i v i l a l i s Alinae tius orbis cum chronica l e r o u i m i . M a r t y r o l o g i u m
(an. 1052. Apr. 12) (765), cui etiam loco prae-
l e r o n i m i p l e n a r i u m . Pontiflcale R o m a n u m . Hisido-
c c p t t i m confirmalionis de otnuibtis p e r t i n e u t i i s
ejus ad opus htijus nostri ccenobii fecit, l o - r u m officiorum. E d i c t u m legisLangobardorum. Con-
cumqite ad molcndinum facieuduin conccssit. c o r d i a m canonum. A l i u m l i b r u i n canonum. Decreta
add. 2 .
pontificum. Stiper M a r c u m Bedae. Duo etiam h y m n a -
5 3 . [Cap. 52.] Sed m t
cum idem domnns t M 8 r i a i n choro habenda.
Tbeobaldus i n j a m dicta praepositura annos ferme 54. [Cap. 5 3 . ] Per idem terapus domnus Odilo
9 8 ) 8 ) 4
q u i n d e c i m peregisset, atque 8 9 1 8
ad abbatiam vir veuerabilis v i t i s - a c faniae, Cluniacensis cce-

VARIiE LECTIONES.

* m
palatio 3. Ottoncm 3 . ° ex longo j a m lempore perditas suprascr.
t m t t 7
4«. RJpa M T I

m a l a qnae iiuiic d i c i t u r G i . suprascr. e l Ipsafae add.d*. c

has t . add. 4 .
1 9 7 8
deesi. , m b t 9 7 V t m

4. add. 4 . r i v u m Teclum 2 . r . q . d . suprascr.

1 , 7 8
i . Tecle 3. r . i n manus ejusdeui b 8 9 7 7

i f i i p e r a t o r i s ad i . 2 . m . ctim universis omnino rebus ac p e n i n e n t i i s eorum intra ipsos (juos

b t t 7 8

d i x i n i u s terminos, e l i . ed. sequeniia abscisa sunl i .

b
i n hoc i n . ed.
8 , 7 9
Transmundi 2. b 8 9 8 8 t t t l

Cumque et i n hac p . 1 , qum expunxit i . deest 4 . plus m i i i u s 1. ed. add. 4 .

b t m t m t M t

o. quo supra monstravimtis Deo favente iranslatus est. Hic itaque a p. I . ed. Norum capul
voce Hic incipiunt i . 2. sumens p. 1. ed. p. sui honoris d . 1 ., ed.
t M T ndd.4 . adqtti- t M 9 b

s i v i t 4 . ed. ' add. 4. t991

c. mirae magnitudinis ac pulchritudinis f. 1.
t m
f. i . 1.. ed. t . vahle , m t m

p u l c h r i o p e r i s d . 4. ed. 1. nicbilominus argenli, opere ptilchro v. 4. ed.

1 9 9 8
Casinaiis - Scvcri de- 8 9 9 8

sunt 2 . s. Greg. o. 4 0 . p . p . m . A u g u s t i n u m s . p . d . i n d . v . C l a u d . s . e. P. R. e. Augustiniiin de T . I t i -

M t T

n e r . t . o. c. c. 1. H . R. H . L . Edictum regum (E. legis L a n g . 3.). M a r l . I . p. ( M . I . p . add. i . ) P. R. H . b

( I s i d . ed. Ysid. 4.) o. Conc. c. L i b . c. Decreta (Dccretale 4.) p . Bedam s. M . Duo etc. i. ed.
NOTJE.
( 7 6 4 ) Instrumenta c quinus hacc nostro innotue- de Nuce.
m n t . periisse v i d e n t u r ; alia tamen i n P e l r i Regeslo (766) Regest. *.iumer. 48. A N G
s u p e r e s t noticia judicati, quo Thcobaldus sentenlia (767) iEdicuIa ha»c sxpius renovata, exslat adhuc
m i s s o r u m imperaloris e u r t c m S. Mariae in |Morino i b i d e m . Locus diclus est A d v o l l a m , quod inde per
a b HcJeprando f. q d . T r a s m u n d i ducis recuperasse montanam semitam via d c v o l v i l u r eunlibus A q u i -
d i c i t n r . E d i d i t C l . Gattula l l i s t . , p . 77. n u m verstis, reiicta a m p l i b r i aJ Sancluin G c n n a u u m
( 7 6 5 ) E Regesto edidit Gatt. Hist., p. 2 0 5 ; i b i ducente. ANG.
e t l a t n m o l i n u m i n fluvio Melfc facicndum conccdilur. (768) Couf. T o s t i Uislor. Casin. 1, 287«
A l t e r u m p r i v i ) . i n Reg. n . 279 exslat, t< stc A u g .
047 LEONIS MARSICANl ET P E T R I DIACONI 848
n o b i i abbas •*•• ad lioc monaslerium n i m i s de- A
u t r r i u m i n s i a r aptata, p e r s e k sui monasterii I r a -
Votus a d v e n i t ; ct ob maximam quam i n beato tres huc mandare " c u r a v i t . Ad cujus a d v e n l u t n
, %

patre Benediclo, atque per eum i n loco islo maximus valde " , f
totius lerrae islius populus coe-
reVerentiam gercbat, pedcs m o n i c m t o l u m ascen- lus devotc " " n i m i s o c c u r r i t . Excitus enitn f u e r a t
dit. Qui "•• c u m de monasterii more in ca- ad " 1 T
hoc r u m o r e hujusmodi, u l - q u o n i a m beatud
^itiibim •••• honorifice ductus fuisset post sol- Maurus ex longo j a m lempore tiltra moiiles t r a n s -
lemnem " 0 1
i n advcntu hospilum leclionem (769) : missus i n obedicntiam fuerat, niodo c u m esset
Sicut audivimus, inquit v i r reverenlissiinus, ita reversus " 1 S
debcre se illi dignissime obviare.
ti vidimus; in civitate Domini virtutum, in civi- Jam " " autem pracdiclus abbas nosler Capuani
tate Dei noslri, et in monle sanclo ejus. Moxqne ni- principis persecutioncm aufugiens i n Marcbiam
mis huiniliter ad ahhatem conversus: Donum, ait, a " " secesseral, sicut i n sequentibus ordine " * l
suo
te pater amabitis "•• maximum expeto, michique ut monslrabimus. V e r u m tiniversus sancti hnjus l o c i
sine contradictione aliqua concedatur, suppliciter conventus, ineslimabili super hoc j o c u n d i t a t e r e p l e *
oro "•*. Voto, inquam , •••• aique desidero omnium ttis, omnes " * indumcntis sollemnibus i n d u t i , c u m
a

fratrum vestigia devvlissimus osculari. A n n u i t Tlieo- ^ " " cereis ac t h i m i a m a t i b u s p l u r i m i s , usque ad p o r -

baldus l i c e i i n v i t u s , nec r e n i t i devotioni tam m a x i - lam vetercm (770) aliquanto e x t r a m o n a s t e r i i i m -
mae aliqualcnus p o t u i l " • * . Poslero •••• die fcstivi- bitum proccdenles, obviam c u m devotioiiC m a l i m a
tatis beali " 0 T
Bencdicti, m u l l i s ab eodcm abbnle e x i e r u n l ; slalimque ac si viventcin i l l u m i n c a r n e
iiostro precibus invilatus inissarum sollcmnia ccle- conspicere m e r u i s s e n t , orones p a r i t e r i n t e r r a n i
Drare, nullomodo cogi p o l u i t , co praescnle missas procidentes a d o r a v e r u n t ; surgentesqne, sanctum
publicas agere. Dehinc " " c u m j a m paratis ad p r o - i l l u m loculum c u m " n
l a c r i m i s gaudio mintia "•*
cedendum fratribus, pasloraletn bactilum idem rcverenter exosculati sunt, et c u m bymnts ac lat-
hoster abbas revcrenier ejtts manui obiulisscl, longe dibus nimis honorifice prosequcntes, i n wonaste*
h u m i l i l e r ilie r e f u g i l , dicens nequaqtiam dignum r i t i m i n d u x e r u n l , eumque supcr m a g i s t r i ejus B e n e -
esse sc i n magnitiidinis ejus praescnlia hujusmodi d i c t i venerabill altario " * • posuerunt. Quam dissi-
v i r g a m geslarc : nimis profeclo indecens, e l contra m i l i s a u t e m , quamqtie " S T
diversa haec prbce&io
omnc j u s esse percensens, vel •••• se vel qucmpiam receplionis beatissimi M a u r i l u e r i l ab illa qua p a t e r
c b b a l u m manti pastoralem v i r g a m praeferre, u b i - Beiicdielus cum o m n i eum congregatione usqug
cumque Benedicti v i c a r i u m c u n c t o r u m scilicet abba ad " * • januas •••• monasterii prosecutus ultra

tis abbatum praesentem adesseconlingerel. E o i g i t u r Q niontes o l i m transmiserat, qiiamvis ulraque p i i s

r e v e r t i parante, c u m tnuliis i l l u n i fratribtis Theo- plena lacrimis f u e r i t , devoto considerandum l e c t o r i
baldus tisque ad portam 1 0 1 4
monasterii prosequens, rclinquiinus. Fuere inlerea aliqtii f r a l r u t n non q u i -
tandem suppliciter exoravit, u t si 1 9 1 1
quomodo dem cx toto dubitantes, v e r u m certissimi super b o c
posset, de beati Mauri pigneribus aliqnam benedi- reddi volcnies, qui clanculo praedictum loculum a b
ctionem S U 8
B e n e d i c l o magistro ipsms t r a n s m i l t c r e l . iuferioribus unde argeulea clavicula • • " reserabatur
Quain postiilaiionem vir venerabilis benigne " " ac claudebatur aperiemcs, visis sacrosanctis r e l i -
recipiens, c l posse secoiifidenterrespoudit, el l i b e n - q u i i s , tam sibi q u i viderant, quam casteris q u i n o n
l e r facturum vita comite r c p r o m i s i t . Sicque vale- viderant causa certissimae lidei e x t i t e r e . Quod, c u m
dicto recessit. Posl septem porro a u n o r u m v e r t i - prioribus rclaluro fuissel* valde i i l o r u m pra>
gines, os integrum b r a c h i i beatissimi Matiri, ca- sumplionem redarguerunt, verentesque ne i l l o r u m
psella dccenter inclusum argenlea, opere pulchro deinceps exempio d u m a pltiribus conspici deside-

TARIi£ L E C T I O N E S .
•••* abbas — cttravit. A d ctijus add* I erasis quar in septcm tineis scripta (uerant.
k
r *••• Qtti — possibile
fuil in mg. I " " c. ab abbale vel (elf? i . ) fratribus h . i . 2. "
e
p. susceptiunum lanti hospitis verba
c c f l

sollemnia i « . 2. " ° * add. 4. " c. volis omnibus flagito I * . ed. "

o l
ilaque 4. " " a. i i i i possibujs 0 %

fuiU . c
" • * Posl haec auteui ipso die f. l . 2. f. ejusdent bealissimi palris n o s t r i , ab c. a. T u e o -
b 1 0 0 7

haldo, gralia pracipua) religionis, multis precibus i . i . ed. " ° Ctimque i . p. sollemiiitcr ad i . ed* b 8 b

* " * , p . uucmp. i . 2. " januas i . ed.

b i 0
si quid umqiiam p. i . ed. "
b
b. monasierio i s t i L.
1 0 , 1 b l f

i . 2. ••*• v. vaide laeltis accipiens i . ed. "

b
delegare l . ed. deest
b
i . a. i n n u m e r a b i l i s t o t . ed
u b Ui$
m

• * devotissime 1. "
u
ab ed. " ' • r. ad videndum i i l u m dehere se ardeutissime properare i . " ' • J a u i
1 T

*— super hoc i . in toco raso. b

" " • niarchiab i . ed. " " s. pleuiter osteudetiius l . ed. b
"*• r. cam b

universis f r a l r i h u s i . sollempnibus indtilis, cumque c. a. I. etc. procedens — e x i i l i . corr. i . c. b M , a

c. desunt 4. •••• 1. devotissime ac rcverenlcr c. I . g. m . omues e. s. 1. ed. ••** i n i x t i s i . corr. i . k

•••• add. i . " " et qiiam 1. •••• deest ed. •••• j a n u a m 1. ed.
b
•••• c. quotiens esset necessariour
r. 1. " abbali — r e d a r g u i l , verens i . corr. I .
a i b

NOTiE.
(769) Lectiones islae c o r a m hospitibus i n capitulo etissimi patris nostri Benedicti. ut ctdificentur.kxQ.
icgi soliiu:, exstant apud nos i n codice 47 cuin hac . (770) l l l a n i i n t e l l i g e quae propc aediculam sancrrn
f

epigraphe : Uac capitula divinas auctoritatis, ediia Agathae a d i l u m pandit in arcam ante coenobiuim
a beuto Cregorio urbis Homcc poniifice, legenda sunt l u f r a l i b . I V , cap. 73. A K G .
coram hospttibua in capitulo, juxla prffccptum san*
 fU9 CRRONICON C A S I N E N S E — L I B . I I AIJCTORE L E O N E . 650
rarentur sanctae reliquiae aliqtiatenus allquando A ecclesia Sancti P e t r i , atqtie cccjcsia Sancti Teren-
imtlilarentur, diligenlissime praedictum claudenles tiani intra c a n d e m " " L a r i n u m , cum casis ct t e r r l s ,
" " locelluiri, p r o l i n u s c l a v i m in frusta c o m i n i n t i c - et o m a m e n t i s ac " " pertinentiis omnibiis c a r u n -
r u n t , sicquc ex l u n c e l dcinceps usque liodie sncer dem ecclcsiarum.[Cap.55.] H i s " " lemporibtis A d e l -
itle lociilus clansus irreserattisque pcrmansit. niodus presbyter natibne Saxonicus, ad " " boc
5 5 . [Cap. 54.] C i r c a M M
lios dies (771) Hugo mottastcrium veniens, habittintque monaslicurn " I Y

vir " " nobiiis nationeCajelaniisadexlremaveniens, devotissimus induens, do causa proprielaiis suae
fecit c a r l a m (an. 1040, Apr.) i n boc monasterio de lectt i n " " hoc loco crucem argenteam •••• septua-
medietate castri quod Sujuin (772) vocatur, ncc aon ginta ferme l i b r a r u r a , ejusque p a r t e m n o n m o d i c a m
et de omnibus omnino rebiis tam M M
qua? i n Cajeta, dcauravit . #

qtiam quae " M

i n praedicto Sujo a parte parentum
• [Cap. 5 6 . ] Eisdem " " (77 i ) quoquc diebus, Paulus
sibi competere videbanlur M , T
. Hoc eodent l c m - quidam sanctae postmodttm conversalionis v i r ,
pore (an. 4043, Jan.) quidam A p r u t i i comitatus no- ad islud coenobiura venit, alque de manihtis
praedicli abbalis monaslicae religionis vesieiu
bilcsLupus elAlbcittis obtulerunl M M
beato Bene-
adeplus, ad monasleriuin heati Beucdicti i u l r a
dicto unara ecclesiam j u r i s s u i , vocabulo Sanctus Capuanam urbem $ i l i , ab eo ad commanenduin
L a n r c n l i u s , loco q u i Coilenori (773) vocatur, propc » transmissus est. D b i stib sauctae professionis
disciplina ita ferventissime conversaius est, t i t
fluvium Salinum, c u m omnibns pertinentiis et rebus
ejus vita p r i o r i b u s c t religiosis quibusqtie v i r i s
ejusdem ecdcsiae. Scquentt e l i a m attno Benedictus esse posset exemplo. Namque vitaeipsius exitlis
quidam " " de castclio monte Mctulo fecit oblatio- docuit, q u a m omnipoienti l>eo ejusdem convcr
nem suam i n boc monasterio de ccclesia Sancti sationis vita p l a c t i e r i l . Cum enim langttom
correplus ad c x t r c m a venisset, nocie ipsa qua
Jobannis quae sita est i n finibus ejusdem M M
castri, transiturtts c r a t , quidam revercnda» v i t x e p i -
juxla M i l
fluvium Trinium, cum terra modiorum scopus de G a l l i a r u m partibus a I inemoriant
270, u b i ipsa ecclesia aedificata est, et cura ceteris beati Michahelis archangeli in monte Garpano
posilam pergens, i n eadem Capuana c i v i t a l e
omnihus rebus ipsius. S i m i l i l c r quoque prcsbyier j u x t a ccclesiam sancli m a r i y r i s L a u r e n l i i (775)
quidain de t c r r i t o r i o Bovianensi, Leo nomine, fuerat hospitatus. Qui c u u i i u tempesta nocte
obtulit iti * " hoc loco ccclesiam Sancti C h r i s t o f o r i surgeiis devote ante praediclam ectlesiam o r a -
tioni i n c u m b e r e i , subiio ad dextcram orientis
<te easlello Petroso, quam , #
" ipse a fundamentis plagam converlens obtuttis, v i d i l d e praefato
conslrnierat in " u
p r o p r i o suo, cum universisrebus noslro monasterio Jucem m a x i i u a m iustar solis
e l p e r t i n c n t i i s ejus. Alius etiam presbyter Franco egressam coeiestia penetrare. C u i n q u e a d visio-
ncm ipsam attonitus stuperet p a r i i e r et exsul-
n o m i n e , gcnere A r p i n a s , i d m a
ipsum fetit de
C t a r e t , mox campame monasterii s o n i l u m quae
ecclesia sancup Luciae s i b i perlinente i n t e r r i t o r i o fratris o b i t u m de more significaret a u d i v i t ;
ejtisdem t i v i t a t i s , c u m p l u r i m i s circa eam t e r r i s , agnovitque profecto talem i b i aliquem fuisse
e t ceterts rebus ipsius per " " loca d i v e r s a ; ecclesia defunctum, cujus anima digna fuisset i n luce
quam viderat petere coelura. S l a t i m i g i l u r idein
m T
quoque sancti Angeiide c i v i t a i e M o r r o n e m a
qu& sauctus antisles i d quod viderat sociis refcrens,
s i t a est supcr R i v u m cavum, loco m f
q u i dicitutr evestigio legalum t r a n s m i s i t ad monasterium,
f o h a n n i s Scutari, simiiiter m t
hoc i n loco oblataest tit agtiosceret quis i b i ea nocte defunctus fuis-
sel, sibique ex nomine i i u n t i a r e l . Quo (776)
c u m o m i i i b u s sttis. Sed " • * et ftappottts " " qui-
f j c t o , decrevit vcnerabilis episcopus, P a u l i
t l a m nobilis Termulcusis o b l u l i l i n hoc motiaslcrio ipsius noracn sibi quandiu v i v e r c t i n t r a bcato-
o m n e s res suas et curtes quas i n L a r i n o Itabcbat, r u i n nomina m e o o r a n d u m . add. i . 2 .
c u m ipsa ecclesia Sanctae Mariae dc Plano, et c u i r [Gap. 5 7 . ] Eodem " " tempore supradictus " f a

Y A R L E LECTIONES.

claudens locellum, manu sua p. c. i . f. c o m m i n n i l I . corr. i . " " C i r c a — omnibus suis add. |t». b

, m
H u g o filios Docibilis, n a t . i . sed ipsc mutavit. " " q . ( t a m suprascr'. i . ) sibi iu i . t . q . s. i n ed.
b b

** MA
add. 4 . " " videbatur 4 . 2 . " s i m i l i l e r o . 4 . ed.
b
" " q . cum uxore sua Marenda de 4 . 2
M b b

i p s i u s 4 . ed. b
j u x l a — genere abscisa 4 . " " u . u c « w « . o.
m i
- u u u : S I U I , q u a m ea
b

i n p . s.add. 4. " A . c a r l u l a n i oblationis h u i c m o n a s l e r i o i . d e una e. sibi p. i n t . praedictae c

v l

frocabulo S. Luciaa, c. p. c. se t . et c. r . ac pertinentiis ejus i . ed. " " p. d . L 3. desunt 4 . 2 . Sed b b a o % T

e t « . s. A . i . 2 . b
Murrone
Murrone 4 . " " supra r . i n I . ed.
mm , a r
siraili modo i . ed. Sed — eccle M M b 1 0 , 1

s i a r t t m desunt 1. R. quoqtte n . q . T . ed. " " Raptus 2 . " • * p n e d i c t a m ed. o. omnibus ac. p. e.ed
•«•« r » _ ^ . . . _ a MII _.___..!:...___ __> _ •• _ .
, M V

r% • _ _ nr -J
" " H i s ipsis t . 4. His — deaura?.. caput constiluunl in 4. ed. " " ob amorera ac devotionem beati Be
n e d i c t i ad 4. ed. " " monaslicae professionis d . 4. " " i n h . I . add. 4. " " a. majorem s. 4. ed
" " H i s d c m 2. Hoc t. l . ed. Hoc etc. usque ad finem cap. add. i . Novnm capui hinc incipit
a , t l b
ed b

p r a c i a t u s I ed> b

N0T_£.

( 7 7 1 ) I m o poslea, temporibus R i c h c r i i abbatis; h x c dicta S. L a u r e n t i i dc Sahno scu Salincllo, sita

v . c b a r t a m a p . G a l t . , A c c , p. 128. erat i n t e r r i t o r i o T e r a m i , hodie podii M o r e l l i .
( 7 7 2 ) Suio, ad d e x t r a m Gariliani r i p a m . GATT.
{71Z)Colle neri i n documenlo qnod ex transs. (774) Ex Desid. D i a l . I . 11.
e o i d i l G a l t . H i s l . , p. 3 i 6 . E r a n t germani, fiiiiqd.Tc* (775) Stephani Dcsid.
daldi et Aczolini fitiorum qd. Sansonis. — Ecclesia (776) Hoc Leo a d d i d i i .

PATROL. CLXXlll. 21
651 L E O N l S M A R S I C A N I E T P E T R l DIACON I 65*

priiicepsPandulfus q u i f u e n t Teancnsis comes con- A solidorum 6. Necnon e l d e ecclcsia S a n c t l Bcnerfreti

s l r u x i l o r a t o r i u m beaii Jobannis Baptist» j u x l a e c - i u L a m b a r d i a , i n fundo P a s t u r i i i i , p r o censu sohdo-
clesiam p r a e f a l i moiiasterii Capuaiii (777), supra
, 0 M
ruin 1 0 \
cornus videlicct domni Landenulfi principis, M M
* His diebus Romre Benedictus V I I I p a p a d e f u n -
1
/ JAV • . r . n r A t clus (an. .024). Jobannes frater ejtis n a t i o m s
quem supra ( c . 10) «nlcrfectum a Capuants r c t u l i - ex patre Gregorio i l l i i i i p o n l i i i c a t u
T u f c C o I a n a 3

n t u s ; c l o b l u l i t i n codem oratorio ad ejusdent m o - succedit (780) add. 2 .

nasterii u l i l . t a l e m , intcgram medietalcin d e curle 5 ( J [ C a p . 58-1 Defuncto i g i t u r aogustae m e m o r i a
qii32 n o m i n a t u r A n g l u m , c u m p e r l i n e n i i i s M M
ejtts. j m p e r a l o r e J I e i n r i c o a n f t 0 «_» D o l l l i n i I 0 _ 5 [1024,
P o r r o alteram cjusdem curtismedietatem Ionge posl, J u L | 3 j ( 7 g | ^ C h u o i i r a d o m, d u c e Q U I E L Q , ^
tcmpore scilicel Desiderii abbalis, e m i l 3 0 8 0
Benedi- d i c l u s c g l > e j n s d e m , j e i n r i d e l e c l i o n c l n r e g e r o , _ e

ctus 8 0 8 7
prtepositus a Pandulfo comile Presei.zani ^ p r c c g U | G l w i m a r i i ( 7 8 2 ) 4 a n d e m w U u i l s a

••«% cui v i d e l i c e t 8 0 8 9
j u r e ba?redilario pcrtinebat. d | . g | | . g s j l ) i p o r p e l u o v i n c u l i g p r i n c e p S PandiUfus " M

Tunc 8
" ° temporis ( a n . 1032, Oct.) abbal.ssa r e v e r l U ( l r j a l f | ( i e l o l i u 8 l l i a n i u e i u i l i n i a et h i i m i l i t a -
qmcdam Raimburga nomine d e civilate F i r m a n a ob- { h s e v i n i m o s l e n d e n 8 > a d i l 0 C monastcrium v c u i l ;
t u l i l i n h o c m o n a s t e r i o m o n a s t e r i u m s u u m vocabulo m n e m q u e a m i c i l i a m e l fiiJelitatem jurejurando
Sancta Maria, loco L c v e r i a n o 307l
( ™ 8 ) , etcccles.am « r e p r o m i U e n s a b b a l i f ,, l i a s i p a l r e r a e t d o m i n u m se
Sancti Jobannis d e Garzania, et castellum d e B a r - | | I | | n i h a b l t u r u m d e c a c l e r o p o l l i c e t u r . Mox i u q u e
bulano cunt ccclesia Sancuc Mariac e l Sancli Blassii p r i s l i n o s m o s s u o s f a u l o r e 8 d e Apuiia uiiacum
3 0 7
\ c u m omnibus omnino rebus ac p c r l i n e n l i i s u o i a n 0 »087 G r e c o s a s c j s c c n S f G u a i n m i o quoque ••••
eoruiidem l o c o r u m . cognalo , 0 M
suo cum Normannis , 0 M
, comilibusque
Petrus quoque filius R a i n e r i i d c civitatc Sorana * j a r s o r u m o m n i c o n a m i n e annitenlibus, Capnam p e r
ohlationem 3 0 7 8
fecil huic monasterio d e ecclesia annum i n l e g r u m atque d i n i i d i t i m obsessam e t e x p u -
Sancli S i l v c s t r i i n , o n
l e r r i l o r i o A r p i n e n s i , loco u b i g n a l a n l j i a n d e m i n g r e d i l u r (783). Pandulfus a u t e m
d i c i t u r Yalle d e Frassu, c u m univcrsis pcrtinentiis Teanensis quem p r i n c i p e m Capuae f a c l u m a b i m p e -
ct rebus ipsius. F e c i t , 0 7
» practerea per hos dies pra> r a l o r e pnediximus 8 0 9 1
, receptus i n fide a praefalo M , i

dicius , m
abbas libellum d e Sancto Gregorio d e Boiano 3 0 M
, unacum omnibus suis Neapolim est p e r -
Paterno i n comilatu Marsicano 8 0 7 7
Rocconi , 0 7 8
d l l c i I J g : s e d a n n o gequenli [1027] et ipsa quoquc
c u i d a m , c u m omnibus p c r l i n e n l i i s ipsius, p r o s o l i - Ncapolis a Capnano p r i n c i p c capla, e l 3 m
Sergio
dis 60, c t censu aiuiuali piscibus oclingentis. Idem giagistro m i l i l u m exinde p u l s o , r u r s u m T e a u e i n i s
fecil e l d e monte qtii d i c i l u r Sabucus » • " supra c Panclulfu» a facie iosius Romam aufugiens, i b i d e m
A n i u m , p r o q u o recepil solidos 40, c t censum pisces e x u t dcfunclus e s l ; lenuitque Neapolim Capuanus
ducentos ,ort0
. ld 3 0 8 1
ipsum fecil e t filiis Guancngi princeps pcr 3 0 9 8
annos ferme tres (784). Dehinc
de lerris i n Cilabrello 3 0 8 3
t779) p r o solidis 6 0 , Sergtus, rcctiperaia Neapoli, R a i n u l f u m s l r e n u t i m
censu denariis 1 2 . Ilem ibidem filiis G n i l i c l m i p r o virum affinitate sibi c o t i j u n x i l , et A v e r a e illum
solidis 4 0 , ccnsu solidis 2 , e t piscibus 1 0 8 8
trecentis. comitem faciens, c i i m sociis N o r m a i m i s o b o d i u m e i
Simiiiter c l i n l e r r i t o r i o Pennensi fecit de ctirle infoslalionein 1 0 5 , 6
principis ibidem , m
manere c o n -
quse d i c i l u r Bocetula pro solidis 140, et p r o censu sliluil; luncqtte 3 0 9 8
p r i m u m (an. 1030v Avcrsa

VARLE LECTIONES.

* • • prrcdicti i*.ed. * Landenolfi i*. 2 . L . gloriosi p . i°.

, o e
c . omnibus o m n i n o p . 4»». ed. 3 0 8 8

•••• sequentia abscisa sunt i b . * domnus B.i*.ed. c . q u i cognominalur a Presenzano 2 .

, 0 8
*c , 0 M M 8

pertinere i . h . videbatur ed. Tunc — e l rebns ipsius add. t*>, sed i n medio cap. 5 9 .
8 0 7 0
Levarino 2 . M 7 1

, 0 7 f
Basilii 4 . oblationis carlulatn f. i b . 2 .
, 0 7 3
S.qttne cotislrucla e s t i n 1»>. ed. ^ F e c i l — solido* 8 0 7 i 0 7 8

rum decem add. !*>. idcm I * . cd. deest 4 .

3 0 7 6
* U a c c o n i 3. Roccani 4. Sabucu I * . 2 .
8077 307 , 0 7 t

3 0 , 0
d . abscisum 1 * . I d . — trcccntis ibi desunt. Idem f. ed. Calalieimi 4 . omisso versu inteqro.
3 0 , 1 8 0 M

p i s c e s CC. ed.
3 0 8 ,
M i e i n r i c o , ejusdcm j u d i c i o tamlcni s . i. h . anno D. m». x x « . v. magnatuum ejtis j t t -
M t

dicio 1. s. 1 * . Cuonr. 4. 3 0 8 8
Pandtilfus. — r u r s u m Teantnsis desuiu 4 .
3 0 8 0
B. catapauo lt>. 2 . u . B . 3 0 8 7

c . add. it>. quoe melius post Grecos colloces. q . Saieruitano principe comilibusquc 1 . c . ipsitts c .
8 0 8 8 3 0 M

N. Rainulfo e l A r n o l i n o e l celeris a Comino, atid. 1»>. «*o H if t Arnolim» add. 2 . p. N c a p o l i m a i n u 0 e

8 0 , 4

ttnaciim Johanne filio f u g i l . Scd i.corr. ib. catapano B . u . Johaiiuc filio ct o. s. 2 . Baiano 3 . 8 0 , 3

, M
* e l — puiso desunt 1. p r i u c . anno uno e l mensibtis quinque i . p. pcr a. f. Qiiamobrem S e r g i u s
3 0 9 8

Neapolitanus dtix praediclum Rain. aff. s. conjungens, Averse i . c. f. c . s. N . ob o d i u m p r i n c i p i s m . c . 1»*.

•••• inscctationem ed. deesl 2 . iiinci|ue. — i.abitari add. | b t i
3097
1. pergit : Intra hoc ferme ( i t a -
8 0 9 4
; t nc

que i b . ) t r i e n n i u m dcfuncto p n u s Basilio ac postmodnin Conslantiuo Coiistaiitiuopolitanis i m p e r a t o r i h u s ,

Romanos (Romano gener illius l b . ) s u m i t i m p c r i u i n . Chiionradus e l i a m dux post l l e i n r i c u m , eiusdem H e i n -
r i c i electione regnum suscipit Roinanorura. K. Inlerea Pandulfus a p r i o r i b u s s. n . non solutn non d . v e r u m
potius i n dies singuios crescens, dcque h . m . d .
NOTiE.
(777) Cujus mentionem feceral i n narralioiie illa (782) A i W I , 3 3 .
de Paulo monacho, quam poslea expunxit. (783) iU2t> mense Maio e a m o b t i n e b a t ; v . D i M e o
(778) Juxtafluvio Aso i n qocum. quod e reg. d e - A n n . Ncap. h . a.
dil Gatt. Acc. p . 129. (784) Qua? p r i u s A n o u y m t i m Cas. seculus scripse-
(4 i 9 ) Calabrito, i n l e r r i t . Conzano. r a i , poslea niutavit e l a i t x i i ; cf. A m a i . I , 4 0 , ubi de
(780) Eadem 111 catalogo P e t r i . tempore nunc n i h i i c e r l i legitur.
(781) l u A n o n . Casin.
 653 CIIRONICON C A S l N E N S E . — LIB. I I A U C T O R E L E O N E . <*U
ctiepta est h a b i l a r i . Pandtilfus praclerea a p r i o r i b u s A adessct facundia non valemus. Adeo scilicet ut e*
sttis nequiliis nequaquam deficiens, ac •••• de m o - hls pauca perstringam, u t i n ipsa sanctae Dei goni-
uasierii liujus devastatione quasi pro imperatoris tricis assumplione etiam ad n i i n i s t e r i u m altaris
6 J i o suae salis facere maliliae a m b i e n s 1100
Theobal- v i n u m eis defucrit. Praclerca si qilem de uidhachis
dttm (785) abbatcm simulaia benivolenlia secum ex monasterio p r o j i c e r e • I M
vellet, quasi dedignant
aptid Capuara quasi pro ulriusque securitale remo- i l i i hoc dicere, j u b c b a t , l M
tblli de loco niensaejusti-
r a r i rogavit, immo 8 1 , 1
c o c g i l : i l a ut j a m i l l u m m i - l i a m ipsitts et p o n i , l n
i n pavimento, ut cx hoc liquido
n i m e huc redire p c r m i l t e r e i ; praeceptura 1 1 0 1
lamcn ille vateret catisam <£xpulsionis agnosce*re, et ex
ei de confirmalioue lotius abbalie de more p r i o r u m tunc nbn audebat amplius i n monaslerlo remo-
, l o a
principura f e c i t ( a n . 103$, Apr. 12) ( 7 8 6 ) . E r a t r a r i . Vilissimos , l M
etiam , l M
qtiosque de monasterii
tuiic prcposilus i n , I M
Capuano monasterio qttidam familia laicos i n r e f c c l o r i u m f r a i r u m i n quod tune
Basilius, genere Calai>cr, scculari iugenio vehemens, usque ncmo laicorum ausus fucrat ingredi, ad pa-
qui o l i m apud episcopium sancti Stephani m i n i s l e - rtem vinumque rhensis impdnehdtim IndUxerat. Adeo
rialis officium gerens, pro eo qttod erat r a m i i i a r i s 110
* n i c h i l r e l i q u i tunc inonachis erat, qtiam cum Jerc-
p r t n c i p i , advcntu Hcinrici i m p c r a l o r i s l e r r i t u s , ad mia i n lamentum prOrumpere : Servi dominati sunt
hoc monasterium fugerat. Poslmodum Vero a , 1 0 e
B nostri, hec fuit t)ui criperet nos de manibus eorum
pracdicto abbale monachtis laclus, et i n non , l d T (Thren. v , 8 ) . Supereral adhuc domnus Leo ille m a -
parvo apud eum honore ftlcral habitus. Sed cum j o r ecclesiae cuslos, qui die quadam refecloriuin i n <
princcps idem , l 0 8
reversus, Capuam Ut diximus gressus, c u m servos quos diximus ad exequenduiri
recepisset, eundcm , 1 M
ad se BasiliUra evocans , id m i n i s t e r i u m reppertsset, i c l o confestim 4 l , T
reli-
pr:rposiluram 1 1 1 0
ei I r a d i Captiani monasterii fecit. gioso succensus, ilios quidem foras cttm magnd de-
Qui neqtiaqtiam officiorttm 1 1 1 1
quae sibi abbas pra> decore e x p u l i l , ad confratres vero conVersus :
s i i t c r a t mcmorans, quicquid illa mdlesliae polerat Quou$quetandem f ait, sub tahto nostri ordiuis oppro-
infcrebat, e l p r i n c i p i s a m i c i l i a e l a l u s , 1 1 >
, ita supcr brio f sub tam iniquo et impio servorum nostrorum
chortim f r a l r i t m quasi aller abbas ad oflicium slabat. dominio remoramur? Sequiminime,et omncs « i m w / ,1,i

57. [Cap. 59.] ltaque 1 1 1 8

Pandulfus universos hinc exeunte$ y ad imperatorem ultrd monles perga-
mouasicrfi homincs i n stidm fidelitatem jurare la- mus, eique nostra? talamitati$ lamehtabitem historiam
ciens, e t * l u
cuncta , , , i
casleila seu villas ejusdcm iamentabiliter ,,M
referamus. Mox itaque ad hanc
, I U
monasterii, praeter Sanctum Germanum et San- exbortationeni a n i m o s , , M
arrigentes, universi p a i i -
c i t t m P e t r u m , Sanclum Angeltim et Sanctum Geor- ler i l l n m ^ * s e q u i
1 1 , l M
coeperuuf. Quod Todinus , 1 M

g i u n i , Normannis qui sibi lunc adbaerebant d i s t r i - C isdem per nuntium aiidicns, fcstinanter n i m i s ascen-
huens, T o d i n u m quendam de monasterii famulis dit, c t longiuscule j a m illos a mouasterii p o r l a , i n

iicqttitiae snae, complicem cisdein ipsis, quae m o - reperiens, protinus equo desiliit, et ad eorum , 1 1 T
, 1 M

nastcrio suf«cresse videbanlur praefecit; eumque vestigia procidit 1 1 , 6

: orans, et m u l l i s « 1 , T
satis
a p i u l Sanclum Germanum in ipsa abbatis mansioue faclionibus expostulans, u t dignarentur r e v e r t i ; ad
m a n e r e c o n s l i t u i t • " * , insttper et roccam qucc V a n - e o i u m l i b i t u m se decetero ctincta polticeus corre*-
I r a d i c i t t t r i l l i cbntradens, a d s u a m fidelitatcm cttn- cturutn. At , 1 M
i l l i tatilam ejus , l M
humilitaiem , M #

ctos i l l i tam Normannos quam ccteros quosque pa- ac pollicilationem conspicicntes, e t 8 1 , 1

vera i l l u m
r e i e praccepit. Jam vcro quam pessimus, quamque spondere credentes, u t erant benigno ac compatientl
impius idcm T o d i n u & a , M
i n Dei servos c x t i t e r i t , pectore, sine mora reversi sttnt. Parum , I M
tamen
i n q u a n i a m eos sanclumque hunc locum penuriam levamiuis ac consolationis hoc facto adepti sunt-
dedecusque 1 1 , 1
redegerit uos ex toto referre etiamsi U n d e " " accidit disponente Deo, ut non post l o n g u m

VARIifi LECTIONES.

•••• d . deque h . m . d. ed. "•• salagens I . i . magis c. I . prxceptura — fecit add. I * . 1 1 0 1 , 1 M

•*•• dee$t 1*>. 2 . i n eodem C. 1 . , 1 , v

familiarissimus I . ed. nrfd. l . i n maximo aliouandiu
, , M , l M b , 1 0 T

a. I. ed. add. 4., , M

r . ad se praefalum B . 4. , l M
praepositum i n Captiano monaslerio fecit \. , n o

1 1 1 4
beneficioruin 1. ed. * fidens, clata mcnle ita 1. • " • Cum i n t e r i m Pandtilftis 1. P. i . u . ed.
Ul
fa- , l u

c i e n s , caeteris ejtisdem monasterii casteilis seu v i l l i s i n N o n n a n n o r u m qui s. t . a. aliorumqiie Satellilum jm»

d e l e g a t i s , T o d i u u m 1. universa ed. add. A. 3 1 1 8
c. sttpcr totius m o n . boria quaes. 1 . con-
1 1 , 6 , , , T , 1 1 8

s t i t u e n s , atqtte roccam superius tiominatatn quae V a u t r a d i c i l u r i l l i c. I . " quain iniquus, qtiam impitis t< a i

I. ptacere per hoc p r i n c i p i salagens add. 1, 2.

, l t #
dcdecus ed. p, famem, ac sitim dedecusque 1 . ,1,ft>

, I M
T . p . 1. t o l l e b a i l a n t u m d e l.eo*.
, 1 M
p o n e b a t 1. cd. Praetercaeiera autem v. \ . ed. •*•* deest
, , n , I M

i. add. 4 . •"• unanimitcr 1 . ed.

a t a 7
add. 4. •'••• e. omnes pariter a. a. s i m u l omues i . I . ed.
n u

8 1 J 1
e x t r a monasterium add. \. ita l consecuti sunt I . •*•• Q. p. n . a. Theodinus (Totlinus 3.), fesu
, 1 M b

4. ed. i . i . 1.1. ed. »

, m
illoruiit 1. ed. c o r r u i l 1 . ed., M
m . magnisque s. 1. ed. E t ed* 8 1 , 4 , I , T , 1 , B

• " • v i r i 1. corr. l . satis f a c t i o n e m l . ed.

b , 1 W
ct v. i . s. c. add.A. Parum—stml excideruntA, , 1 % 1 , 1 M

, &
" S e d (Et l . ) quoniain praediclus Todinus i n sua nequitia p c r d u r a v i t (ea desuntZ.) non p. 1. t . s. R«
b

s c i l i c e t (deest l *) a. vindice Dco a. q . n . captus, etc. positus esl. \ .ed.

b
desunt \ h

NOTiE.
(73^) Gf. A i n a t , I , 3 1 . (786) Dedil Galtuia A c c . , p . 131«
m L E O N I S M A R S I C A N l E T PETRJ DIACONI 660
)n nostro eliam mallco per eundem patrem mox A manibus salis
, , M
t u r p i t c r p r i n c i p i sacramento, u t 1 , 1 0

fleri iudubie pracstolcmur. > InspMratione divina u l t r a v i g i n t i solidos per annum de rehus monaslerii i l M

plaeel consilimu o m n i b u s , et confcstim desccn- omnibus ei Iradilis n i l r e t i n e r c t . , , n

denles ad m a r e , naviciilam s u b e u n l i , M
sinumquc B A S I L I C S abbas tricesimus terlius sedit annis
girantes , a 1 locum quo f e r r u m deciderat veniunt. duobus.
In quo vidclicct , 1 9 t
quamvis n i m i a m profondilatein
6i. (Cap. 64.] Uic indigne quidem ac secuiariter
aquariim inesse c o n s p i c e r e n l ; n i c b i l tamen impos-
ul 3 , 1 1
praedictum est ordiuatus, sed 1 1 1 1
longe i n d i -
sibilc Dco esse credentes, et de m c r i l i s sanclissi-
guius ac i n r p i u s quandiu praefuit conversaliis. N o n
mi 1 1 , 7
patris n o s t r i ejusque bealisaimae sororis n i -
euim quasi tanli monasterii abbas, v e r u m , , l ,
quasi
cbilominus praesumenlcs, m a n u b r i u m i n mare fide-
quidam p r o c u r a t o r causarum p r i n c i p i s exisiebat;
l i t e r i n i t t u n t , moxque divino imperio , , , s
fcrrum
ita ut ab ordinatione sua usqiic ad quinque c i r c i l e r
idem ad m a n u b r i u m suum reversum , non sine
mcnses , , u
, Capuae r e m o r a l u s , i n servilio potius
niaxima mullorum admiratione recipiunt \
priucipis quam i n cura studuerit m o n a c h o r u m . i a m
* Per idem tempus defunclo Romae supranominato vero quoliens i l l u m hue venire coulingeret f , 1
%
Johannc (an. 1035), Benediclus nepos illius, na-
C T,S^er^«' A i K " ^ B « - I » Todinus abba.is deorsun, c u n a m u» -
supra diximus [ c . 57] oblinebat, nequaqtiaiu s i b i
cio (798), i n apostolicam sedem poutifex o r d i n a -
t u r . add. 2. iilic c o m i n o r a r i M I
" dabalttr, sed ac , , 1 A
si q u i d a u i
6 1 . [Cap. 63.] Prefatus autem abbas senex j a m alter extraneus htic asccndens, et hic etiam i u n u l l a
et pleiiiis d i c r u m apud siipradictmn M 0
° sancti L i - a fratqbus, revereulia, i n uulia abbatibtis " " s o l i t u
heratoris monasterium defimctus 1 , 9 1
est, 3 Nonas honorificenlia habebattir, uisi q i i a n i u m ipse ab ith»
Jtinii (799), ibidemqtie honorahili scpullura locatus. vitis atqtte nolcntibus e x l o r q u e b a l ' . Sub " " hoc
Qiio defunclo, monachi quidem n u l l a m elcctioncm abbale Alferitis et Slcphanus presbyteri (800) de
ahsque p r i n c i p i s nutu " ° * facere praesumebant. oppido Miniaueiisi (S04) o h l u l e r u n t (an. 1034, Aug.)
Princeps vero j a i n duduin pra?dicto Basilio dare ab- huic monaslerio unam ecclesiam j u r i s sut vocabulo
batiam decrevcrat, nou , , , a
tamcn absque f r a l r u m Sanclus Barlholqmciis, prope ipsuin oppidum,
consensu, licei iniquus et impitis agere i d volebal. c u m una domo sua, e l cum omnibus ejusdem cccle-
E r a t etiam a l l c r i n hoc monastcrio quidatn frater, sie p e r t i i i c n i i i s , M a
. Hic fecit i i b e l l u m de castello
A n t o n i u s nominc, genere Capuanus, l i l i e r i s i i l c t t m - quod d i c i l u r Petra fracida , m
quibtisdam T e r m u , -
que , , n
imhtitus. i l u n c ilaque princcps Capuam e- lensibus; pro quo recepit solidos m i l l e ducenlos s
yocat , , o i
. Nam et ipsi quoqtie candem oliin repro- C pro ccnsu vero ejusdem , 8 ,
« solidos 40.
iniserat abbatiam. Cumque per dics plurimos spe * pergit 1 : Eodem itaque quo o r d i n a l u s esl a n n o ,
liiijiismodi utrumqiie suspenderet, el j a m fcre anuus sexlo videlicet K a l . Feb. (1037) mons Vesuvius
eruclavit incendium, adeo i n a x i m u n i e l i n s o l i -
cvolveretur, tandem aliquando A m o n i u m praeficere
t u i n , u t usqtie ad mare di&ctirrerc! (801). Uinc
disstiasus, qtioniam M , i
j u r a r e sibi nullatenus adqtii- i . addit: Quo tempore Guaimarius majorSaler-
b

escebal, Basilium eligere complacel. Mandat i g i l u r nitanus priuceps defunctus. Guaimario fiiio p r i n -
i l l e summus a r c h i m a n d r i t a , ut aliquqt de Iiujus loci cipatus successioncm r c l i q u i t (803).

p r i o r i b u s ad eiun Capttam pergant, quatintis corum 63. [Cap. 65.] Cum (804) autem j a m Deus o n u i i -
i l 0 T
consilio abbatem , , M
illis conslituat. I t t i m cst, potens tantis i n i q u i t a t i b u s taulisque bttjus. s a t i c t i
ct i n palatio ejus praedjctus abbas clcctus, indeqtie Ipci diicptionibus decerneret finem , k M
iinpoHcrc,
ad monastcrium ejusdcin civiiatis est ciim latide etorationes ac gemitus scrvorum D c i , o r p h a u o r u m -
qnalicumque , M i
transmissus, p r x b i t o p r i u s suis quc ac v i d u a r u m e l pauperum lacrimae , , , T
a ma-

V A H I i E LECTIONES.
i n m.e. p . 1. cd.
, I M
p. Quid pluribtis ? I . 1 . ed. , 1 M
add. 4 . n . omnes ascendunt I . ed. , i n , , M

loco I . ed.
i l M
b e a i i p. Benedicti 1. ed. e. b. s. desunt 1. 2.
, 1 , T
i . de ipso profundo aquarum f. I . , 1 M

dee$t I .
, 1 M
j a m d i c l m n 4. ed., M 0
m . I I I . N. I . d. esl i.ed. n . et imperio f. 4.
, M 1
non — , , M , M i

volcbat detunt 4 . apprime 1. ire j u h e l 1 . ed.

, , o v
" q . i . s. n . a. add. l . e. c. deeit i. "•* i . 0 0 b , M T

a 1. deeit I . 2. "
, M i
s. l . detnnt 1. ut p. est add. 4. 1 0
o r d . digne vero ac l u r p i t e r u t d e c u i t
1 , 1 1 i , l i

est expulstis. Non e. 1. " " s e d l . e r f . " c. conliniios m . 1. ed. " Named. v. aliqua necessitas
u , B , , M

cogeret 4. ed. u . s. d . desunt 4. r e m o r a r i 1. ed. **

, , , T
quasi a. q . c. i. ed. " | 8 , i
s. a- l . ed. 19 M b

Sub — 40. add. l . " " prandictuiu t . ed.

, M 1
r e b u s el p. l . ed. "
b
f. c u m pertinentiis ejus q,
b M , , b n

iK ed. add. 4 . " modum 1. ed. "

, , M
singultus ac. I . 1. r d .
M , T

NOTiE.

(798) Ita etiam i n catal. P e t r i . tis i b i menlio fit. Actum S. German.

(799) A . D. 1036, siquidem Pennae donalio facta (801) Mignano, inler V u l t u r n u m e l G a r i l i a u u m
esi Theubaldo abbale a. D. 1636. (nQbis 1035) i n d . fluvios.
i u , m . Jujio I . 1. p . 135. Basilius aulep) j a m prius (802) Ex A n o n . Casin. a. 1037
abbatis nomen sumpsit, v. infra not. 50. (803) Guaimaritnn I I I ultra a. 1031 non v i x i s s o
(800) Pater ct filius. Beg 297, a. 19, principalus c o n s t a l ; v. Di Meo A n n . Neap. h . a.
d. Pandulfi et 16 a princ. d. Vandulfi filii ejus glor. (804) Magna capilis pars ex Desiderii D i a l . I . d e -
princ. mense Auq. ind. 2. i . e. a. 1034. Basilii abba- sumpla est. Cf. A n n . Allahenses a. 1038*
 661 CtlROMCON CAStNENSE. - L I B . I I AtJCTORE L E O N E . 663
x i l l a In coelum i n l r a ipsum exauditionis sacrarium A feslinanter roccam (805) properans, fugil m e
.
essenl admissae " " , anno divinae incarnationis 1058 Quod cum iYafribiis sursum fuissel r e l a l u m , i n m c -
[1056] Chuonradus imperator cum valido nimis dium se proripicns unus ex prioribus Azzo no-
e x e r c i t u transitis Alpibus l l a l i a m i n l r o i v i t , vcnitque mine : < Tempus, inquit, fratrcs, lacendi per-
Mediolanum : namque " , 0
ejusdem civitatis archie- transiit, et loquendi lempus advenit. Ecce i l -
piscopo vehementer erat infensus " " . I b i de nostri luxit dies rcdemptionis noslrae. Descendamus
m o n a s t e r i i p r i o r i b u s aliquot q u i ad eum u l t r a m o n - igitur, elregiis m i n i s l r i s quajque s u n l neccssaria
tes proclamationis gralia j a m dudum perrcxerant coaptemus. • Quo faclo, honorifice satis quautum
i l l u m adeuntes, universa quae per tot annos a Pan- ad illos, imperator rcceptus et hospitalus, a l i c r o
dulfo mala p e r l u l e r a n t , flebilibus ei querimoniis die cura uxore pariter ac m T
n u r u sua ad " w
mo-
denuo r e t u l e r u n t : orantes ac supplicantes, ut l a n - nasterium bcalo Benediclo et " " fralribus se com-
dem dignaretur ad " " has partes venire, ac " " mendaturus ascendit. Quem cum fratres muita " "
beati Benedicticnenobiumquod eatenussui antecesso- honorificentia gratulanlissime r e c e p i s s e n t 8,,t
, post
res sub tujLcla , , n
s u a reverenter n i m i s habuerant, de oralionem illos alloculurus capitulum est ingressus.
t a n l i l y r a n n i manibus potenter " " cruere. Quoriim Quo residente, omnes s i m u l monachi consurgentes,
imperaxor p o s t u l a t i o n i b u s 3,36
u l c r a l valde piissimns ^ ante ejus se faciem p r o s t r a v e r u n l , et erecli ""
iiicliuatns, Romam coiicilus v e n i l (an. 1037), ubi i Ita vos, i n q u i u n t , omnes pariter expcctavimus, i t a
e t i a m innuinerabilium a l i o r u m lain videlicet ecclc- faciem veslram conlemplari desideravimus, ita de-
siasticorum quam r e l i q u i ordinis v i r o r u m i i i n u m e - nique " " vestrum praestolali adventuni sumus, ac s i
ras super Paudulfo quereias accepil. Habilo ilaque j u s t o r n m animae i n inferno Redcmploris adventum
c u m magnalibus suis consilio, Dcuiuque t i m e n i i u m expeclasse " n
n o s c u n l u r . » A d haec lacrimis i m p e -
v i r o r n m adhortalione c o m m o n i l u s , strenuos aliquot ralore suffuso, omnes i t e r u m i n faciem c o r r u u n t , ac
a lalere suo priucipi " , T
Capuam desliuat viros, demum surgentes, quae et quanta a Pandulfi rever*
mandans " , M
u t uisi indignationem suam vcllet sione per duodecim c i r c i t e r annos mala perpessi
protinus e x p e r i r i , ante omnia monasterio Casiuensi fuerint " " , ordine referunt, utque tantis calamita-
Jiiiversa quae sibi " " abslulit confestim m i
resli- libus finem dignelur imponere, per Deura et per
l u a t , captivos cujuscumque ordinis scu generis viros bealum Bencdictum obtestantes exposcuiit. Tunc
s l a l i m d i m i t t a l , bonaque unicuique sua sine d i m i u u - i m p e r a t o r ob " M
eam solummodo causam se ad par-
t i o n e aliqua celeriler reddat. Legati i g i l u r impcra • tes istas transisse jurejurando affirmans, seque
l o r i s Capuam adcnnt, Pandulfum m t
conveniiiul, Q locum hunc ex toto corde suo h o n o r a l u r u m ac p r o -
i n u l t i s q u e c u m co fruslra sermonibus habilis, ad t e c t u r u m q u a n d i u v i v e r e t , devolissimepoIlicens:jubet
d o m i n u m sunm sine effectu aliquo r e v c r t i i n l u r . I n - demum u l duodecim e x e i s a d se Capuam p e r g a n t , u b i
d u r a v e r a t enim cor ejns Dominus, u l quondam i n - licentius , , < T
quicquid superhoc negotio agendum s i t ,
d u r a v e r a t Pharaonis, u t quod spontancus conlcm- i l l o r u m consilio peragat. Posuit deinde super alta-
p s e r a t , invitus facere cogeretur. Cernens * M
aitiem riura beati Benedicti coopertorium p u r p u r e u m , aureo
i m p e r a l o r se a Pandulfo contemni " " , i r a succcn- friso ad mensuram ulnae unius i n circui'.u adorna-
sus, sumpto exercilu, v e n i l Casinum (un. 1058). t u m . Poslremo autem suppliciler valde f r a t r u m se
C u j u s m i n i s i r i qui praemissi de more fueranl ad ap- orationi commendans, ita benediclionc petila Ca-
p a r a l u m regium exigendum, c u m monaslerii c u r i a m puam esl profectus. Interea Pandttlfus Capuae augu-
i n t r o i s s e n t , praefatus , m
Todinus valde p c r t c r r i t t t s stuin praestolari nequaqttam , , M
praesumens, una
c l a n c u l o i n l c r h o m i n u m " * • freqtientiam e x i i t , et cum abbale stio magis M
" qtiam nostro i n prxfutanx

V A R L E LECTIONES.
1
ailmissae, j u x t a q u o d Sapienlia c o n l i n c l : Cor regis in mattu Dei, etquociimque valuerit converlel ilhtd,
C l m o n r . 1. a. d . i . 1038. adscripsil l . " " Cuonr. 4. " nainque — infensus desunt 1.
b
invisus 2. 3 0 , M 1

a d h . p . add. 4 . tamque famosiim et beati B . m e r i l i s celebre ubiqiie ccnobittm, q . 1 . s.

s. t . 1. ed. " m . dignaretur efiperc 1. ed. p . erueret Petri Diac. in. vita S. Guinizzonis,
M
ubi hwc exscri-
psit. ° querimoniis ac precihus L ed.
, , 3
" principes 4 . deest 1. " " add. 4.
, T
bona cd. bona, , , M , n o

conf. r. I . " a. atqne etim Pandulfo multis f. s. h . a d . imperalorem sine 1 . ed. " " I . a. c. 1. ed.
4 l

J f V t
tVn l , contempni 1.
b
inlroissent, i n ipsa quidem curia Todiuum praefatum offendunt; verum ille
, m

d u m m i n i m e ab eis agnoscilur, ex improviso visis illis valde p e r t e r r i l u s , clancuio 1. " ^ homines c.i.ed,
i* l"l o m m manusevasit' 1. * p. a u -f u g •i l ed.
. ^ ^ ejusque congregalioni se 1.
m T e l " " ad m . 3 n a

post a s c e n d i t collocant 1. ed. " o m n i qua poterant 1.

M
suscep. 1. ed. " " p. erectisque dala l o -
q u e n d i fiducia : 1. p. surgentesquc : ed. " " deest 1. " pracstolasse 1. ed. " ftierunt e d . " i . jure
n M M

j u r . a f f . s e o b e . s. c. ad has p. veniste, ut beali B. cccnobium de scrvilute nequissitni principis eruens,

p r i s t i o a e i l l u d restitueret l i b c r l a l i ; ac dcvotissime se i l l o r u m orationi commendans, postiit super a l t . h .
B . c . p . valde p r e t i o s u m , aureo friso ad m . p a l m i i n c. p u l c h c r r i i n c adoruatttm. Jussil deinde ut d . ex cis
a d s e C . p . u b i q. s. h . n . a. sit, i l i o r u m c. p . sicque petila b. C. e. p. 1 . i m p . i . i . a. se ob e. s. c. ad has
p . t r a n s i s s e , seque, etc. ut supra usque ad p e r a g a t ; sicqtic pelila bened. C. e. p . u t beati B. ccen. d . s. n .
p . l i b c r a r e t , ac devotissimc se, ctc. ut I . usque ad a d o r n a t u m . Inicrea P. ed. deest 1. ed. niinime 3,87 , , M

a u s u s , u . c. praediclo a. 1. ed. " " m. q . n . deest. i. 2 .

NOTiC.
(805) Vanlrai v. sttpra c. 5 1 .
663 LEOiNIS M A f l S I C A M ET P E T R I D I A C O M 664
, , e o
roccam sancta; Agathe , , e
\ arrepta m t
fuga se A p r i n ^ialus lionorem. Raiuulfum , , s
* (807) quoque
conlullt. Imperator vero Capuam 111 ipsis vigiliis ipsius ?uaimarii suggestione, dc c o m i t a l u Aversano
sancti pentecostes ( J f a i . 14) ingressus , M 8
, altera inveslivit (808). Adenulfum c t i a u i Capuanom a r c l n -
die a p u d 1 , 0 4
v e t e r e n teitioria posuit. Assunt eve- episcopum quem pessiinus Pandulfus carceri m a n c i -
sligio monachi rogantes promissa compleri e l abba- paverat, sedi suae r e s i i l u i t . Quibus m 7
ct abbatero
tem sibi ante omnia postulantes. A d quos hnperalor n o s t r u m , et universam n o s l r i monasterii causam
ex •••• cousilio : i Non est ineum hoc, i n q u i t ; vos plurimum , , M
commendans, u t sua i l l a m vice t u e r i
c l i g i l e u n u m ex vestris. •' Respondentibus non se i n omnibus ac procurare debercnt ^ *, 8
Pandulft
habere i d o n e u m , neque essc congruum i n tantjs secum obsides ferens, Benevenlum perrexit , m
;
p c r t u r b a l i o n i b u s i n tahta domo aliquem sine magno iudeque u l l r a montes a m
per • ? marctyas repeda-
M

\igore et polentia o r d i n a r i ; e l iccirco de suis m a - v i t , alque post non i n t e g r u m M , a

a n n u m defunctus
gnum aliquem illis oportere , , M
praeficere, impera- (an. 4039, Jun. 4), Heinrico filio r e l i q u i l i t n p e r i u m .
lor i n p r i o r i sententia manens 8 , 8 7
: i Nequaquain, Eodem , m
lempore Guaimarius (809) Normannis
a i i , sed de congregatione veslra sicut beati , , M
Be- faventibus S u r r e n t u m cepit, et f r a t r i suo G u i d o n i
nedicti regula proscipitidoneum vobis abbatem eligile concessit , , M
. Amalfim etiam suo d o m i n a t u i
M M
. » IIIi vero n i c h i l o m i n u s i n p e l i l i o n e p r i s t i i i a ^ subdidit. lnlerea Pandulfus (810) relicto i n pncfala
perdurante* ^ , 7 0
atiguslae etiam suffragiis et M 7 1
rocca ad expugnandam q u o q u o m o d o , , , T
posset Ca
consiliis f u h i , R i c h e r i u m tandeni q u i lunc Leonen- puam filio, ipse cum Basilio siio ad , M >
imperatoretn
sem abbatiam , , T >
regebat (806) i n abbatem sibi Conslantinopolim a b i i t , causa a d j u t o r i i sive e x e r c i -
flari expostnlant. Super quo imperaior valde mesti- tus •••• sive pccuniac. C u i , M 0
vidclicet 8 8 , 1
imperator
Jlcatus : crat enim sibl n i m i u m e l 8 8 7 8
c a m s et u t i - non soluin n i c b i l 8 8 8 8
c o n t u l i t , verum etiam a n u n t i i s
lissimus, quamvis p r i m o negare salis i n s t i l e r i t , Guaimarii pnemonitus, eum i n e x i l i u m m i s i t , u b l
victus demum monachorum 8 , n
vel ratione vel p i c - miser per duo$ et eo M 0
' amplius annos, usque •*•*
cjbus, a n i i u i t , , 7 a
; eumque advocalum licet p l u r i - ad m o r t e m M M
imperatoris r c m o r a t u s , tandem re-
u i i i m renitcntem a m
, i n i b b a t e m ordinandum a m
laxatus, acsine effectu aliquo reversus est.
fratribus t r a d i d i l , , T 8
. Pandulfus i n t e r c a , , T ,
mandat • J u n i o r i add. i .
h

, , M
imperatori 8 , 8 1
, trecentas 8 , 8 8
auri libras p o l l i - 64. His , M 0
diebus (811), c u m a p r i n c i p i o fere
cens se d a t u r u m , si ejus veniam cum gratia niere- Maii mensis usque ad q u i n t u m diem ante Kalendas
r e l u r ; cujus quidem auri medietatem ad praesens Augusli vix vel lenuiter pluvialis i m b e r arva r i g a s -
tlare, pro medietale vero altera filiam et nepolem Q get, die mia , , 0 T
d i x i m u s rusticus quidam i n v i c i n i a
obsides transmiitere spondet. A n n u i l imperator. Ille monasterii commanens, poslquam segeles agelli sui
pecuniam , , M
delegat ct obsides. Quo facto, Pandul- quem j u x t a radicem montis habuerat messnit, inox
l u i n facti protinus penitel, el estimans se civitatem stipulis quae remanserant ignem supposuit. Rcpente
augusto ,,8
* r e c e d e n t e facileposse recipcre, reliqnum i g i t u r flamma paulalim succrescens, non j a m con-
» I I I i mittere denegat. I m p e r a l o r itaquc, lam , M a
tenta lantummodo paleis, sed obviantia q u x q n c , ct
cum suis quam c u m nostralibtis consilio habito, ipsam qttoqtic silvam devorare perniciter coepit.
Guaimario * Salernitano p r i n c i p i , Capuani t r a d i d i t Jamque contiguus monastci io ignis, nou dubiutn i l l i

VARIiE LECTIONES.
, , M
add. 4. qtiam s u m m o s t u d i o undique commtinieral add. 1. 2 .
, M I
A g . fugiens c o n t u - 1 , 8 8

l i i . 4. i n l r o i v i t ; 1. ed.
M 6 8
d. civitalein egresstts, apud Capuam v. I . figit. assuni ct m . r . u t
, , 8 V

opere compleat quae p r o m i s i l , abb. s. a. o. conslittii p. 1. ed. i m p e r a t o r : Eligitc i n q u i t u . 1 . oporte- , , 6 B m 8

rct ed. | erdtirans 1. ed.

m T
s. vcslra r . 1. non enim ad prxsens habeo qiteiu vobis debeam dare
M M 8 , 8 8

ndd. 1 , $ed expuncta sunt. perinanentes 1. ed. et c. add. 4.

8 , 7 0
ecclesiam 3. n . c. et i t i 1 , 7 1 1 , 7 1 3 , 7 8

o m n i b u s suis ncgotiis n . 4. ed. add. l . a d q u i c v i l 4. ed.

, m
flentcm ac repugnaniem 4. ed.
b 1 , 7 8 8 , 7 8

M 7 7
eligemiuni 1.2. ? H i s d i c b u s gestum esl i n i r a c u l u m illud subito et snpenio i m b r e e x l i n c l i ignis apoil
878

hoc nionasieriitm, qtiod venerandae iiiemoriae Pctrus Osliensis cpiscopus i n s e r m o n e i t l o q u e m . d e v i g i l t t s

heali B . conscripsii, l u c u . . . reliqui$ abschis add. i . * prcterea 4. m . per necessarios i . 1 . 2 . h l 19
, , M , M ) l

veniam postuians add. i. ed. ducentas ( f o r r . trec.) auri o p t i m i 1. 1.

8 , 8 8
centeiiarium 1 . corr. 1*>. 3 , 8 3

, M
* r . a . l . ed. i . consilio t . c. s. q . c. Capuanis tnaguatibus (c. nostratibtts 3.) h . 1. ed.
3 , 8 8
ho- 8 , 8 8

n o r c i n , eique Richeritini a. 1 . eisqtte ed. R i c h e r i u m abb. universamque c. m . n . m t i l t u m c. u l s.

8 , 8 7

hanc v . t . e l p. I . ed. m u l l t i m p l u r i m u m 4.
8 , M
deberet 1. concessit 1. ed. ubi p a r i t e r c u m 8 , 8 9 m o

e x e r c i l u stio l u r p i l e r satis a civibus e l indigho tractalus add. l b . indeque in inde mutato. post dies , M 1

pdn ptoriiiios m/d I . i . p. m . add. l . 3

non longum tempus, inlegrttm anntiin scilicet 3.
m b 3 1 , 3
* , a k

Kodeiiv snbdidii desunt i. c o n t u l i l ed. nicliiloiiiiiius ed.

a , M
q. p. add. l . posset deest. 4 .
8 1 , 8
•"* 8 , 9 7 b

b. C. a . ae i . 1. ed. e. s. desunt 2. , m
p. sed cum pcr ilttos et 1 . . add. 4.
8 3 0 0
nil adjulorii r . 8 8 8 1 8 , 0 8

ed. deest. I.
8 3 0 8
a. frustra r c m o r a l u s ibifuisset, sine cffeclit a. r. est. 1.
3 3 0 i
m . videlicet i . ed. , 3 M
, M t

lotuni caput deest \. v. supra p. 6 7 1 . not. f\ d. quadam r. 4. 1 3 0 7

NOTiE.
(806) L<?MO, in l e r r i t . B r i x i a n o . E l monachits A l - ( 8 0 9 ) Guatmanus—subdidit ex eodem 11, 7.
tahensis. teslibtis Annalilms Allaheusibus a. 1 0 5 8 . ( 8 1 0 ) C l . A t u a l . I I , 12.
(807) « / ( i n t t / / * M m - - r e * / i i M f / e x A m a l o l l , O . a d d i d i i . ( 8 1 1 ) E P e i i i Daiii. s e r m o n c i n vig. S. B e u c d i c u
( 8 0 8 ) 0 une lance publica ct o un goufanon dout Icgeiido.
e% IAI larme impcnat. AIM£.
 665 HRONICON CASINENSE. LIB. I I AUCTORE LEONE. 660
i n i m i n e n t i s incemlii ostendebal e x i t i u m : cum ecce [regcre c.] ccepisset, stibito i n tnarc cx navicula
snperna Omnipolenlis misericotdia Bcnedicti patris cecidil, alqtie intcrcltisus ab aeqtiore [equo c.]
s p i r i t u m exalavit. Sed mirabile d i c l u ! ante
precibus inclinata de supernis ccelorum supcr •*••
i l l u m unda m o r t u u m projccit i n l i t o r e , quam
hunc l o c u m respexit, et c x i l e m prorsus nubeculam piscator q u i a b e o projcctus i n aquas f u e r a i ,
Ip immensa aeris vastitate repcnte creatam c u m vivus natando venire fpervenire DesidA potuis-
set. add. 2.
largissima i m b r i u m inundatione supertotius monasle-
r i i a m b i l u m insperate p e r d u x i t , cujus quidcm fluen- R I C H E R I U S natione Baugarius tricesimo quarto
lis non modo voracis incendii flammas r e s t i u x i l , sed ordine abbaliam hujtis loci sortitus, sedit annis 17,
et uiiiversum sancli hujus loci c i r c u i t u m abundanter mensibus sex.
ac copiose r i g a y i t . Mira omnipoientia Crcatoris tit 65. [Cap. 66.J Htiic Chuonradus , s l t
imperator
patenter osteudcrel uubem illam ad solam toci httjus eodem 1 , 1 8
quo ordinatus esl anno per preces
venerabilts creasse liberationem, ctim tota u n l i q u e Gislae conjugis 1 , 1 1
et H c i n r i c i filii, nec non e l Ca-
cceli o r b i t a serenitale contiuua r u l i l a r c l , i l a se ad deloi cpiscopi atque caucellarii s u i , apud Benevcutum
monaslerii mensiiram eadem nubcs c o h i b u i t , tit praeceptum aureo sigiilo bullalttm j u x l a morem p r i o -
quaeque adjaccntia h u b e r t i m p e r f u n d e r e t : fiuitima r u m augustorum de uuiversis monasterii pcrtinentiis
v e r o p e n i t u s non a t l i n g e r c l . Rusticus (812) itaque B
fecit (an. 1038, Jun. 5) (814). Sed et Bencdicius
qui lanti mali i i c c t ignarus auclor e x t i t e r a l u t m o - papa nonus p r i v i l c g i i t m i l l i 1 , 1 9
secunduin R o u i a -
naslerio ignem propinquare conspexit, amarissime noruin ponlilicuni consuctudiuein scripsit (Jui.
iamentans ct penitcns, niox " ° * desceudil, elsola 1) (815). Eodeui " 1 7
tcmpore Guaimarius princeps
conscientia torquente ac p e r l r a h e n t e , sponle sc fecit praeceptum bealo Benedicto (an. 1040, Jun. 12)
carcere publico t o n d e m n a v i L Quod n o s t r i 1 , 1 0
allius (816) cum aurea bulla de universis monasterii p e r t i -
et religiosius perpendentes, et itluiii quidein illaesuin n c n t i i s : specialiter autem de Saucto U r h a n o e t V i -
abire siverunt, et misericordi Deopro tanti loci l i b e r a - c a i b o , et de , , f t
decima partc 1 , 1 9
totius c i v i l a l i s
lionc gratias iuuumeras reddidcrunt *• Atinae, de alvco quoque Carncllo q u i fluit sectts u , t

* Eodem (813) quoque tempore d u m piscatores insulam cognomento L i m a t a m , centum vidclicet

hitjus inonaslcrii rctia i n mare, quo pisces ad passos super eandem i n s u l a i n , et centum iuferius,
refectiouem fratrtun capercut ndsissent, Nor- cum r i p i s et l i m i t i b u s utriusqite p a r t i s . A l i o etiani
maniitisquidam mente lumidus ac inflatussuper-
praeceplo(817)concessit in hoc monasterio ecclcsiam
bia, fttribttndo s p i r i l u s t i p e r v e n i t ; et tit suut ad
rapinam a v i d i , ad invadenda atieua bona i n e x - " " sancti Nycoiai apud A m a l p h i m c u m universis
plebilitcr a n x i i , coniprelieiisiiin uiuim e pisca- p o s i o n i b u s sttis (un. 1039, Oct. 2 5 ) ; ncc no:i et
S s e s

toribtis, vestimenttitu ei quo cr at indiiltts a b s - . r

. . . . . . .
t r a x i l , sibiqtte mox i u d t i i t ; dein naviculam a l i i ejusdem c i v i l a t i s nobiles ccclesiam sanctc Crucis
ingressus, piscatorcin cogere ccepit, ut relia c x cum omnibus rcbus suis huic monasterio o b t u l e -
alto cduceret, qualiuus pisccs, qui in ea invenli r u i i l * . Per " " ideni lcinpus (an. 1 0 3 9 , Oci.) (818)
cssent, sccttm abslraheus d c p o r i a r c l . Cttmqtie
Nantarus quidam sacerdos et monacbus de Veuafro,
piscalor retitterel, et se pisces ad monachortim,
non ad Normaniioruui rcfectionem, capcre vclle obtulit i n boc monaslerio ccclesiam Sancti N a z a r i i ,
se dicerct, valde caesus ab eodcm Normaiino q u a m idem nuper a fundamentis construxerat i n
i n mare projccttis cst. Cum vero isdem N o r m a n -
jpso colliculo de Peperozzu, super r i v u m de Cente-
nus piscitim pr.vda [pr;ud:e Desid.] avidus retia
ex allo per semetipsum trahcre, etpisces Icgere simo, c u m " " codicibus aliquot c l nonnullis cccle-

VARIifi LECTIONES,
M
*add. 4. " " staltin ed. Q. abbas e l fralrcs a. ed.
M l i
Teulonicus 1 . Cuonr. 4 . i. , m M U

a n i i o D o m i n i m i l l . Iricesimo oclavo qtio abbas o r d i i i a l u s esl 1. 2 . oer rogtim (corr. preces) — Bene- M U

v e n t u m add. l . b M l i
c. stiae ed. " niehilominus i l l i I . ed.
u
Qua: zequuntur post c. 67. coltocat, , 1 T

1 , inscrlis quaj a fine c . 7 0 . arceail l : K. per idetn lempus qttidam Aquinensis v i r nomii.e Magipcrius
b

o p t u i i i bealoBenediclo hereditalcm suam insulam videlicel quae L i m a t a vocaittr, Carncllo ct Mclpha c i r -

t i i i n d a l a m , cenlutn estimalione m o d i o r u m . i n qua praedictus ahbas ecclesiam S. M a u r i c i i c o n s l r u x i t . eanw
que posl modum a Leone papa consecrari fecil. v. supra c. 3 6 . deested. " * p. t . desunt 4. • " • circa
, m l

1 . ed. c. i . quae Limala vocatiir 1. c. praefalam i . L i i n a t a m l . c. i . cognominalam, c. 2 . " " deest

, M I b

4. a , M
Hoc tempore l . ed. Hoc c l c . usque ad fxncm cap. add. i . " " in qua videlicel ecclesia cum n o n -
b b

n u l l o s fratres ad Dei s e r v i l i u m aggregasset, et codices a l i q u o l , necnon et ornamenta ecclesiastica, ciim non

p a r v i s t . p. i . adquisissel, eorum o m n i u m consensu candem ecclesiain ctim omnibus oinnino p c i t i n e i i l i i s
c j u s buic ccenobio c o u t u l i l l . ed. b

NOT/fi.

( 8 1 2 ) Hoc Leo a d d i d i l . principatus Saterni jamphati d. Guaimarii maguifici

( 8 1 3 ) Ex Desid. D i a l . 1. ad v c r b t i m . principi$,el 2 anno principatns ejus Capuat,ac 2 unno
( 8 1 4 ) Ex o r i g . dedil Gatt. A c c , p . 137. ducatus iitius Amalfis, et primo anno Surrenli. Ex
( 8 1 5 ) Rcg. n u m . 20 : Charissimo nobis in domino o r i g . dedit Gatt. A c c , p. 140.
Jesu Christo fiUo Richerio venerabili et retigioso ab- (817) Quod dubiae udei videtur A l . di Meo I . l . V I I ,
ttnti anobis consecrato elc. Infra v e r o : Cnjus abbatis
%
200. Specimen dedit C l . Mabillou Dipl. A p p . , p.
coneecrationem nuper cx dono piissimorum Henrici et 116.
Cunradi imperatorum Romanorum snscepimus. Scri- (818) 22 anno princ. Saterni d. Guaimarii, et %
f.-tum indict. v t , Kul. Jutii. A.NG. ejusdem pr. Capuwm. Oct., ind. v m , G a l l . H.sl.,
^ 8 1 6 ) Niitn. 305. Dutum tt Idus Junii, anno 22 p. 213.
 607 L E O N I S MAKSICATSl E T P E T R I DLACOM 668
siaslicis ornamentis, ct cum non parvis t e r r a r u m A c i v i t a l i s s i m i l i a m
modo oblulerunt bealo B e n r d i c i o
possessiouibus inibi adquisilis. Idem 9 3 , 1
fecil et ecclcsiam Sanclac Barbarac, ct duas casas suas c i i i n
Jeroinus civis Draconariensis, et Jobannespresbytcr omuibus rcbus m a
ipsius ecclesiac, qtiae sila est j i i \ l a
(819) de ecclesia sancli Nycolai sila j u x l a eandcm 3 m
eandcm c i v i l a t e m , in loco ubi d i c i t u r C a p u l d e
c i v i t a t c m . Jobannes e l i a m comes q u i cognominalus r i p a . S i m i l i t e r et Stephanus presbyter ejusdem c i v i -
est Scinltts o b l u l i l 3 , t e
beato Benedicto (an. 1049, talis fecil de Sancla Maria de Gualdo , loco q u i d i -
Oct.) mouaslerium sancti Nyrolai quod s i l i i m est citur Ursitrude. L a n d o m 7
c t i a m ipsius n i c b i l o m i n u s
prope 3 3 , 7
caslcllum Pica ; nccnon et ecclesiam , m , 3 V ,
civitatis presbylcr m a
, id ipsum fecil de ecclesia
sanctae Mariae non longe abeodem monaslerio s i t a m , Sancli Stepbani, quam ipsemel i n p i o p r i o j u r e suo
cum omnibus cx intcgro rebus c l possessionibus ac conslruxeral m 9
i u t r a eandcm c i v i t a t e m , j u x l a p o r -
pertinenliis earundcm ecclcsiarum (820). Fecil et tam v i d e l i c e t q u a 3 est prope ipsam
m ,
fislulam. Idem
, m
commutationem cum p r x d i c l o ahbnle, confir- fecit et Bonifatius judex ejusdem c i v i t a l i s de ecclesia
mans i n boc loco ccclesiam Sancti S a b i n i , quae a d - sancli Nycolai de Insula , cuni omnibus sibi p e r t i -
j a c c l m o n l i saucti L e u c i i , cum omnibus p e r i i n e n i i i s nenlibus i n lolo c o m i l a t u A q u i n e n s i . Pari ctiam
ejus, ct recipiens 8 3 3 0
unam c u r t c i n i n finibiis 3 3 , 1
modo oblala est i n boc monaslerio ecclesia d o n i i u i
Captiae, loco q u i vocatur B a n i o l u m . Quam videlicet 1* Salvaloris apud castrum Vicalbum 8 3 , 0
(823). Nec
c u r l e m ipsemet Jobannes anlea i n monasterio 8 3 M
nonctecclesia Sancli Blassii In t c r r i l o r i o Marsicano,
isto donaveral. Hic abbas l i b c l l i i m 3 3 3 3
fccil Berardo in monte q u i d i c i l u r Sabucu cum terris e l p e r l i n e n -
c o m i l i Marsorum de Sancto Salvalorc i n Avezano liis s u i s , a a i
. [Cap. 73."| Hoc 8 , 8 1
lempore (an. 1045)
, , , v
pro ccnsu 500 p i s c i u m . Eodem 3 3 3 8
lemporc (an. qitidam v i r i nobilcs de Asculo (824) id esl Rolaiulus
1019, Avg.) Adelferius comcs de Beuevenlano p r i n - c l A l t o et Tedcricus et a l l c r Rolandus o b t i i l c r u n i
cipaltt o b l u l i l i n boc loco moitastcrium sancli Ettsta- bealo Beuediclo de causa j u r i s sui duo castella,quo-
sii quod nunctipaliir de Panlasia,constructuin propc r u m tinum 8 3 8 8
d i c i t u r Decinianum, aliud 3 m
Tribi-
casleiititn sancti Juliani (821), cum aliis 3 , a 8
qualltior lianttm, ctim ecclesiis e t 8 , 8 8
cnm omitibus 3 3 8 8
pcrti-
sibi sttbjectis ecclcsiis , et cum universis rcbtis ac neuliis ac posscssionibus praedictorutn caslellortim ;
p e r i i i i c u l i i s ipsius. Id 8 3 3 7
ipsuni feccrtml Jobannes nec non ct totam p o r l i o n c m suam dc castello quod
c l Ademarius coiniles de c i v i l a l e quae 8 8 , 8
vocatur 3 3 , 7
d i c i t u r Cabine ( 8 2 5 ) , el 3 3 6 8
alias pcr dtversa
Morrone 8 3 , 9
de ecclesia Sancti Angeli sita i n l r a loca possessiones nonnullas, quod 8 8 , 8
est lerra m o -
eandem civitatem super ipsatn p o r l a m majorein d i o r u m c i r c i t e r ditiim 8 8 9 0
milium. Hic 8 3 8 1
abbas
(822). Sed ct Pelrtis quidam abbas de cadem c i v i - ^ fecit libelium Dauferio comiti de L a r i n o d e o m n i b u s
latc s i m i l i i e r a m
fecit de ecclesia sancti Jobannis ccclcsiis et rcbus bujits monaslerii qu:e e r a n t i n
qitne cst constrttcia i n m i
loco qtti d i c i i u r Serra e o d e m ^ o n i l a t t i et in p c r t i n e n t i a T b e r i n u l c n s i , p r o
major, ctim aliaecclcsia Sancli Bartholoraei.el etim censti annuo ccnlum b i z a n t c o r u m . Eodem M M
lein-
oinnibus, , a M
earundem ecclesiarum posscssionibus. pore (a/i. 1030, Mart.) 8,68
Corbo quidam A p r u t i e u s i s
Raienaldus m a
quoque et Lco presbyleri Aquinensis o b t u l i t in a m
monasterio s a n c t i 8 3 , 8
Bencdicti q u o d

VARIiE L E C T I O N E S .
M M
Jeroiuus quoque c. D. e l I . p. obtr.lerunt i n lioc monasterio ccclesiam s. N. silam i . e. c. c u m
omiitbtis mobilibus sibi periiucnlibtis ed. desunt 1. * pcr carlani oblaiionis c o n t u l i l b. i . ed. in , 3 i b , m

p c r i i n e i i t i a P o u l i s c i i r v i , in pede n.oniis qui d i c i t u r sancti Leucii , p. 1. 2 . e l aliatn e. s. M . qtta? n . I . , m

a pnvdicto m . siia e^t, c. l . ed. F . etiain cum supradicio a. c. c. i u b. I . monaslerittm s. S. q u o d

b 3 3 , 8

a. rnpi praTati tnontis s. L . c. universis p. ac rcbus ipsius rcc. vcro u . l . ed. sequentia abxcisa s u n l b l U Q

1. m
perlinenlia 2.
l
in boc m . d . ed. f. I . ed.
3 3 , 8
Avczzano 2. Adelf. qtioqtiec. de B .
u u , m 3 3 M

p. fecil beato B. cartam oblalionis de monaslerio s. E . l . ed. hinc l . pergii. c. q . c. s. s. i . ed. b b 3 3 3 8 b

a 3 , T
Id — niajorcm desunt i , forl. abscisa, nam signum avpiclum est.
b
q. v. add. 4. Marrone 3 3 3 8 , 3 M

4. M
c. Morrone f. i u boc monaslerio cariaui (!e l .
M
c. i n iinibtis praedictac c i v i t a t i s , loco i . b , , V I b

o. e. e. p. abscisa sunt t . Per bos dics Raicualdiis c l l .

b , n
pari cd. n. m , desunt l .
s
" r. et b , m b u

p c r l i i i c n t i i s ipsius eccl. l . r. c. i . ed. prope praediclam c. l . ed.

b
Laudo — Aquincnsi desunt
a m b m 7

\. m
add. 4.
a
a fundamcnlis c. ed.
3 8 W
c. quod vocalur V. cum omuibtis pertinculibtis sibi l . 3 3 8 0 b

ed. hic l . pcrq'v A Normaniiis etc. i». c. 67 in 2. sequitnr cap. 67, nobis 66.
a a a i b
* hic in 2 . incipit cap. 8 3 B

73. Eodcm loco scripta sunt in 1. addita in marg. Quo videlicel l . l . unus l . alitis l . ei b 8 8 8 8 b a m b M 8 a

oriiainentis ac rebus c a r u m , e l c. l . c. tinivcrsis oniiiiuo p. l . ed. b

qtti vocatttr C. I . ed.
8 3 8 8 b 8 3 8 7 b a , M

s i m i l i t c r cutn perlinentiis ejus; e l l . qiuc i . ed. dtto milia l . ed.

b
Hic — bizanleoriint
8 8 8 9 b 8 3 6 0 b 8 3 8 1

dcsunt 1. * Eodcni — 4 m i l i u m capiti 79 adscripsit l .

, 3 6
anno l . deest l . ed. beati l . b , 3 C 1 b , m b M M b

ed.
NOTiE.

(819) Regest. 379. Cerotnus judcx, Joannes saccr* (825) Num 342 ab Adamo filio P c l r i et aliis siinttl
dos et uionachus. A.NG. doiiauiibtis. ANG.
(820) G a l l . I I . , p. 213, fil. Landolii c o m i t i s , v. (824) Piccno.
i b . . p. 215, A c c , p. 109. (825) Ea politis cxccpla csse videttir i n documen-
(821) Nostrum in d i p l . 1. \. p. 215. S i l t i m est in to ap. G a l l . A c c , p. 145,quo Riclterius ea n u n q u a m
Capitaitala. a parte mouastcrii sublracltim i r i spondet, dalo i 0 4 5
(822) Num.382 A.vc. Eodcm teste , seqtientes do- Julio.
nntiones exstaut i n R c g . n.314 38(i, 530, 352, 559.
869 CIIRONICON CASINENSE. — L I B . I I A U C T O R E LEONE. 670
sittim esl i n eodem c o m i l a l u jtixta fluvium T r o n l u m A recepla esscl, e l Siracttsrtna civitas c a p t t , a scr.o
et b u i c monasterio , M 7
subjacct, toiam p o r t i o - quodam pnefato duci maiisoleum sanctae virgiuts
nem suam dc castello quod d i c i t u r F a n i i m , et de Litcia? p r o d i t u m , ejiisque sacrum corptis inde subla-
Monlc D o m n e l l i , c u m omnibus periinenliis , M a
ea- tum et i n argentea theca c u m o m n i reverentia posi-
r u n d e m p o r l i o n u m suarum , quod sunt m o d i i * a 6 a
tum Conslantinopolim est transmissum. Sed post
t e r r a r u m tria m i l i a (826). S i m i l i t c r etiam fccit q u i - paululum i n sua reverientihus Grccis atque Nor-
d a m Tedericus Asculanus (827) de integra p o r l i o - mannis, mox Saraceni cnncta qtta? amiscrant rcce-
ne j u r i s sui de duobus castellis, id est Pomonte perunt. Prcefalo itaque Maniako, eo quod ad i m -
e t Octavo, t c r r a vidclicet m o d i o r u m quattuor m i - p c r i u m aspirassel pcssimc t r t i c i d a l o (830), aliits i u
lium . a , 7 # Apuliam calapanus nomine Ducliano (851) ab impo-r
* Sequenli anno luna cnm essel l e r l i a decima , 5 ralore t r a n s m i t l i t t t r (an. 1039). Huic Arduintis q t i i -
Idus J a n . (1042) per 5 boras obscurala c s t :
dam Lambardtts, de famulis scilicet sancti A m h r o s i i ,
cuni nulla prorsus nubes apparcret in cuslo
(828) add. 1. aurunt uon modicum offerens, caudidati (832) ah
[Cap. 78.] Circa hoc tempus sancla* memoriae
a a T I illo honore donattis et nonntillis Apulia? (833) c i v i i a -
Slephanus Ungarise rex qui genle sua ad C h r i s t i libtis praclatus est. I l i c i n superiori cxpcditiono
fidem conversa m u l l i s posl m o r t e m virtutibtts cla- B aptid Siciliam cum Saraccnum qucndam stravisset,
r u i t , auream crucem valde pulchram sancto palri cjusqtie insignem cquum victor cepisscl, a a m
supra-
Benedicto d i r e x i l , m u l t i s abbatem efflagilans preci- diclo Mauiako idem equus expetitus, e l ab A r d u i n o
t)us, u t de f r a l r i b u s loci hujtis aliquot sibi ad mona- constanler i l l i negalus a a 7 a
, cum vi tandcm atque
sleriuin i n illis parlibus o r d i n a n d u m , m i t l e r e digna- dedecore i l l i a a 7 a
sublattis esl. Htijtis lantac M M
in-
relur a a 7 >
. A d quem cum abbas nequaquam ncgle- juriae A r d u i n i t s dolosa a M I
palientia ex tunc a p l u m
gens, dnos de prioribus htijus monasterii fratribus r e l r i b u l i o t i i s tempiis exspcciaus, et landem invcuissc
transmisisset, j a m eo defunclo (an. 1038, Aug. 15) se pulans, o m n i couamine Grecis m o l i l u r iusidias.
Salomon filius ejtis(829)qtti i n regno i l l i successeral Orationis i g i t u r gratia Bomam ire sc simulans,
honorifice n i m i s cos recepit, et quinque pluvialibus Aversam v c n i t , et Raintilfo c o m i t i catisam suam
nptimis cum aliis non paucis dolis ilios rcmuncrans, aperiens, ad universam A p u l i a m se dttcc facilc ad-
ad abbalem r e m i s i t . quirendam a n i m i i m illitts accendit : cfleminatos
66. [Cap. 67.| (AMAT. I I , 8, 9, 1 0 , 1 4 , 15, 1 6 , 1 7 , prorsus alqtie remissos asserens Grecos, terram
18, 19, 20, 2 1 , 2 2 , 23, 2 5 , 26, 2 7 , 2 8 , 29, 50 pas- o p u l e n t i s s i m a m ; se j a m et nttmero mulios c t a r m i s
§im).Per idem M7a
lempus(1058) M a n i a k i s a m
dux ab Q insigncs anjjusti lamcn htijits M M
oppiduli p c n u r i i s
imperatore Conslantinopolitano c u m exercitu ad usquc ad id lemptis non sinc injuria sui conlentos
debellandos Saracenos i n S i c i l i a m hansmissus, cum (831). Placet c o n s i i i u m , adhorlatio c o m p r o b a t u r , ct
Apuliae atque Calabriae milites i n a u x i l i u m ascivisset, id protintisaggredicndtim consilio ttnanimi defitiitur.
n d G u a i m a r i u m quoque Jlegalos d i r e x i t , exorans u t Mox idem comes duodcciin de stiis capitancos cligit,
N o r m a n n o r u m i l l i suffragium m i t l e r e t . Qui ejus e l t t l acqualiter i n t e r se adquircnda omnia a , a a
divi-
p r e c a l i b u s annucns, Gitilctmttm * , Drogonem, S T I
ct d a n l praecipit. Ardtiino dc omnibus mcdieialcm cou-
ilumfridum M 7 a
T a n c r i d i filios, qtti noviter a Nor- cedeudam d i s p o u i l ; idque ad invicem sacramcnlo
inannia venerant, cttm trecentis aliis Normannis i l l i ( i r m a l o , treccntos ntimcro mililes eis a d h i b u i t . His
i n a u x i l i u m m i s i t . Cunique maxima j a m pars Siciliac ila disposilis anno , 3 , v
(855) dominicac n a l i v i l a t i s
VARIiE LECTIONES.
M M
T r o n t u ed. * cenobio l . ed.
M 7
o. omnino rebus ac p. l . ed.
b a a e a
modia l . ed. b a , M b M 7 #

Sequitur in eodem eap. 73. Guaimarius posl h;cc etc. 1. 2 . v. cap. 72. Circa — r c m i s i l in cod. 2. esl 3 , 7 1

eap. 7 8 ; eodemque loco post caput edit. nostra* 75. adscripsit i K m . non differrct l . ed. Nor- 8 , 7 1 b 1 , 7 8

i n a n i i i i n i c r c a qui cum Rainulfo comile apud Avcrsam manebanl, i<l esl Guilelmus, e l Drogo filii T a n -
c r i d i , et t i l i i A i u i c i Gualteritis et Petrones consilio h a b i l o , relicla Avcrsa, filium Beneventani p r i n -
c i p i s Alenuiftim seniorem supcr se facieuies, ad A p u l i a m adquirendam, a n i m u m i n l e u d e r i i n l , pergenlesque
a p p l i c u e r u n t M c l p l t i m , conjunctisqtie sibi Lambardis qttos i l l i c reppereranl, ceperunl p u g n a r e c u m Grecis.
a u i i o scilicet nativitatis dominicae m x l p r i m o . E quibus (p. qno videlicet anno dies paschalis sahbaii ipso
Q

d i e fcstivilatis S. Benedicli evenit. Ex his itaque i . ) frequenli p o l i t i v i c l o r i a , d e m u m recedente ah eis

b

A t e n u l f o , G u i l e l m u m filium T a n c r i d i comiletn sibi feceruut. Quo m o r l t i o , frater ipsius Drogo 1 . Ma- , m

n i a c u s 2 . Maniachis 3. Guiliehnutn 2. Guillclmtitn 3. Gtiielle.linum 4 .

8 , 7 1
U m f r i d u m ed. cum- a m 1 , 7 7

q u e a ed. n . fuisset ed.

M 7 a
equus i l l i ed.M 7 a
atilem 2 . Hic t. 4 . A . ex l a. r . I . pat. d o l . e.
8 , 8 0 a M l

id. M
unius cd.
t
ctincta dividercnt ed.
M a a
* a. utiqtie d. ed. , a a

NOTiE.
(826) G a l l . A c c , p. 146. Cedrenus. {

(827) Filitis qd. M a i n a r d i , idem ttt videtur qtiem (832) Fu en hautesce de honor fait A i m e .
s u p r a habuimits. Chartam e d i d i l G a l l . A c c , p. 146, (835) De moult de citez loco non addito, Aime*.
d . m . Jun. 1045, i n d . x i v . (834) Vouz i habitez comme la sorice qui est en lo
(828) Ita A n o n . Cas. ad an. 1042. partus A i m d .
(829) Itno Pelrus sororis filitis. (835) nnno—evenit addidit Leo, f. ex A n n . B c n c v .
(830) Non tune, scd poslqtiam a. 1042 i l c r m n ad a. 1042, inore P i s a u o ; cf. Luptun a. 1041. Sed
catnpanus faelus f t i c r a l , ad i m p e r i u m aspiravit. suut quce suadeaul ut Mclphiam a. 1040 caplam esse
(831) Duchane Aime. Dulchiano Lupus. Ao/navo; ponamus.
6 7 5 LEONIS MARSICANI E T P E T R I DIACONI 676
tnonel u i ullra monle9 impiger v a d a t 8 V V
\ reique S V 8 a
A Guaiinariiis eiindem Basilium accersiri fecit, Ipsam-
v e r i l a l c i m p e r a l o r i cxposita, vel ad , v a i
lias partes quc illi abbatiam ** regendam c o m m i s i l .
i l l u m ad sui monasterii liberationein perducat, vcl * preposilo motiaslerii s. B . huic Casinensi cenobio
tnihtura ab eo auxilia poscat a v 8 f
. Alioquin c l mo- subditi G. 2 .
n a s l e r i i i m i n proxiuio destrnendum, et p i i n c i p a t u m ** ccllam noslram 2 .
sibi pariter amittendum ostendat. Picebilis i g i t u r n 70. Post duos ferme annos quod m 8
fuerat u l t r a
principe abundanler universis qtiac illi e r a n l i n i l i - montes profecttis Richcrius, i l e r u m majori satis
nere necessaria 1 4 8 3
, duobus tantum f r a l r i b u s , e l congregato 8 4 6 8
c x c r c i l u r e d i i t . Sed nec 8 4 7 0
c u m eis
aliquot servieiiiibus abbas acccptis, inarino i l i n c r c Norraannos aggredi Guaimario visum e s t , 4 T 1
. Tan-
ad Romanum porlum devenil; ubi fracta n a v i , et dem ilaque universos Normannos q u i lerras m o n a -
universis praetcr solos bomincs quaj ferebal amissis, slerii rctinebant, abbali fidelilalcm , V T
* jurare f a -
a quibusdam Roinanorum nobilibus lionorifice R o - ciens, e x c r c i t u m omncm ad sua r e m i s i t ; abbas v e r o
inam dcductus, ibiqueaiiquandiu reinoralus cst I V I V
. ad mouaslerium r e d i i t . I n l e r Iucc ctim s u p r a d i c l i
Post haec praefati nobiles cquos illi e l quaeque i l i n e - i n q u i c t i consiste- oppidani sancli Angeli adhuc , 4 7 S

ris o p o r i u n a salis lihcraliter conccdenlcs, eumquc

a v a a
r e n t , et Aquinenscs ad se recipiendos r u r s u m 8 4 , 4

r
** ' VL
proficiscenlem honorabililer deducentes, arreptum sollicilarent, abbas reminiscens q u a l i l e r o l i m suae
iter peragere nou segniler adhortaii s u n l . Illo ilaqtic captionis tempore a se defecissent, congregalis N o r -
u l l r a inoules profecto, gravis eodcm anno Aquinenscs maunis, idem oppidum a d i i t ; caplisque ac deprae-
vexare peslilenlia c e p i l ; e l uno de comilibus Sico- datis cunctis ejus primoribus, muros in cir-
nolfo nomine interempto, ad dtio milta quingentos cuitu a fundameitiis e v e r t i l . Sicqtie demum h a c t e n t i s
nuraero promiscui vulgi consumpsil. S u p r a d i c t i , V 8 8
infidos et inquietos, quielos 8 V T a
deinceps manere
i g i l u r Adenulfus et Laudo defuncii comilis fratres, coegit.
divinitus se percuti ob injtiriam , 4 8 T
abbalis pervi- 7 1 . Normannis 8 4 7 8
(855) p o r r o nostris arceivt
dentes, moxquc ad mouastcriom ligatis collo r e s l i - sancti , V T T
Andreae i n suum pracsidium edificare a e
btts properanles, magnis se vocibus in t a n t u m v i r u m mutiire aggressis,mandatabbas abiucepto desistere;
graviler deliquisse, e l lam venerabilcm locum ne- sed nullam prorsus a V T a
obedieutiam, nullam i n d e
quiler vilipcndissc 8 4 8 8
coufessi, praefalum sancli a v 7 8
rcvercuiiam eideiu v o l u e r u n l habere. C e r n e n s
Angeli oppidum moiiachis r e f u l a r u n t . Confestim a v 8 8
itaquc abbas et a v a o
Norinahnorum cotidie vires
ergo f r a l r e s m i n t i u m superhoc abbali t r a n s m i l t u n t , accrescere, et se quouiam non e r a l q u i a d j t i v a r e t ,
utque r e v e r i i ad monasterium debeat a d h o r t a n l u r . Q uullo modo prollcere, dolens ac mcrens, et quo se
Qui cmn reversus quingentis 1 4 8 0
se c o m i t a n l i b u s e x verteret ncsciens, dccemil laudem u l t r a montes,
Lambardia m i l i l i b u s esset, apud Palenariam c u m ullerius 8 4 8 1
huc non rcgresstirus abire. Sed c u n i
Guaimario loculus, evostigio ejus cst consilio gralia hoc 8 4 8 8
i l l i a suis otnnino dissuasum fuissel ^ 488
, po-
potioris exercilus u h r a monles rcgrcssus. Per a v a
liusque sumendum consilium qualiter se de t a m
hos dies Basilius Paudulfi abbas a Coitstautinopoli manifeslispcrjurissuiscum a u x i l i o p a t r i s B e n e d i c l i d e -
cum eo reversus, i l c r u m ad hoc monasteritim venit, fcudereuecce n u l u D . i non posl.multos d i e s c o m c s i l -
et Aquiucnsiuni c o m i l u m (iducia m a
fulttis, per l o r u m Rodulfus nomine non paucissemilitihus t o u a i -
dies , V 6 a
aliqtiol abbaliac incubuit. Scd cum N o r m a n - tantibus ad abbatis c u r i a m v e u i l (an.4045), cundera
n o r u m exercitusa Guaimario conlra comiles eosdem 8 4 8 4
u l t u n c p u l a t u m eslabbalem seu capturus scu o c -
8 4 8 4
venissel, Basilius noctu 8 4 i 8
per montana A q u i - c i s u r u s : sed dolor i m m o doIusejus,conversiiscstiiica«
num transfugit, ibique satis m 8
indigne aliquan- put ejus. C u m e n i m foris ecclesiamjuxta c o n s u e l u d i -
tisper est remoratus. Interea defuncto 4 4 , 7
apud uem armis depositis,candem ccclcsiam cum o i n n i h u s
Salernuin abbatc * monaslerii sancti Benedicti, p a r i l e r o r a l u r u s inlrassct 8 4 8 9
(cf. A M A T . H , 4 1 ) , r * »

VARIiE LF.CTIONES,

M
i . imperatorem adeat omnique i l l i r e i v. e. 1.
9
° omniqttc rei v. ed> v . i l l u m ad h . p . si , V 8 8 4 , 1

potest, ad i . ed. ^ a iitstanicr e x p o s c a l t . ed.8 1

ncccssariis 1. ed. esl. I n t r a qttos dies, u i i u s , v 8 a 8 V 8 V

de hts q u i c u m eo veneranl f r a l r i b u s infeiix extincttis e s l . Posl I . necessaria \. ed. * * Prawiicti 8 V 8 8 a 8

4. ed. a. i . 4. ed.
8 V 8 7
parvi p. \. ed. Prolinus 4. ed.
m a
° r. ad qiiitigenios ex L . m i h t e s a m 8 V ,

esset 4. Pcr — commisit add. 4»».

1 4 8 1
admiiticulo \K ed. tnenses 1»>. p r a u l i c i o s \ K ed.
a m 8 V 6 8 a m

m a
ingenti pavorc perterriitts n . \*. ed. s. i . add. 4 . a. S. d . i*>. ed. q . f. u . m . p H .
m 8 m T 8 V 6 8

add. \h. *.» e. e. \. ed. 8

n . sic c. i. * * " G. placuil 4. ed. 8 4 7 8
« i . f. \. ed. deest i. add. 8 V 7 8V7a 8 m

4»». rursus ed. * d . m . q . i. ed. 8

Porro deinum N . a. i. 2 .
78
qttac nunc s. A . d i c i t u r , i n s ,
8 V 7 8 8 i 7 7

refugium e. aggressis i. ed. * inde t . ed. n . i l l i r . v . I ed. , V 7

a. nullo se niodo prolicere, et , V 7 8 , 4 8 8

N . c. v. a. d e i e n u t u . i . ed. ullra j a m h . 4 . c. illi a suis hoc consiliariis omnino dissuasum

a v a i M i

fuissel, et ut potius qualitcr de perjuris se suis defenderel consilium sumeret, tandem omnino nccess^-
r i u i n super hac re deliberaltim consiliuin esl. C u m ecce non I . dissuadcrclur ed. v e n i l , et f o n s 8 4 8 8 a v a v

ecclesiam armis d . 1. i n l r a v i t . Mox i g i l u r homines inonasterii eqttos t .

a v , { r

N07i£.
(835) Brevius h » c n a r r a l Desid. Dial. I I , 2 2 , ncc i n omnibus c o n c i n i t .
 677 CHRONICON C A S I N E N S E . - LIB II AUCTORE LEONF. 678

penle m o n n s l e r i i servicntes i n s i m u l omnes conve- A uobis de j u s t i t i a prxsumentibus afferat. • Ilac ad-

n i u n t , equos et arma i l l o r u m c a p i u n l , 4 , <
, januas hotiationc 8 8 0 8
vchementer accensi,omnes m o x
ecclesiae clatidunt, ct campanas omncs simttl arma c o r r i p i t i n t , omnique conaminc ahiuius ad-
pulsarcccperuiil 3 4 8 7
. Qllod , 4 8 ,
subilo r e l i q u i , 4 M
civi- versariis r e s i s l e n l i b u s , l a p i d i b t t s , t e l i s , alqtie niis-
l a t i s homines a u d i e n t c s , e l 3 4 9 0
qitidnam i l l u d r c i silibus arcem a d o r i u n l u r . [DESID. /. /.] M i r a 8 8 , ,
di~
essei penilus ignorantcs, valde p e r l e r r i l i diversis c t u r u s sum : sed absque ulla prorsus ctinciatione
u n d i q u c a r m a t i telis a c c u r r u n t , et r u m o r e 8 4 9 1
ca- verissima. Denique c u m ex utraqtte parte v i r i i i m
pientli abbatis v u l g i more t u r b a l i , mox reseratis lapidcs ac jacttla m i t l e r e n t u r , N o n n a n n o r u m lela ,
hasilicae porlis p r a e c i p i t e s 84,8
i r r u t i n l , ac Normannos seu quaelihct missilia dciutus venientia, nostris per-
solis spatis armalos i n v a r i u n t : resislentibus 8 4 9 8
ac mixta, veluti a veuto quodam valido introrsus
sese defensare n i t e n l i b u s , postremo fidem Dei quam r e d u c t a , i u eos q u i sese niittebaut r e t o r q u e r i , et
ipsi d i i d u m p a r v i pcndenles, i n f r e g e r a n t , iirauiter p l u r i m o s sauciarc ceperunt. Quod Norntanni c c r -
p o s l u l a i t l i b u s , landem fiigienlibus caeteris, quinde- ncnlcs, s l u p o r e 8 8 1 0
m a x i m o c a p i u n t t t r , et v o l u n l a t i
ciui o b l r u n c a n l a m
; solum comilem salva manu su- Det c o i t l r a ire u l t c r i u s non v a l e l l t c s , 8 l ,
, arceuTpro-
pervenientes 8 4 9 8
monachi c a p i u n t 8 4 9 8
, eumqtte vix a linus r e d d u n t , sescquc monachorum manibus t r a -
mami tumultuaria e r u e n l e s , sursum apud monaste- ^ d u u t ; a quibus v i x d e f e n s a l i , iucrmes a c 3 , 1 t
semi
r i u m trudendura i n cuslodiam mandant. Quo f a c l o , nudi A v e r s a m reversi sunt. Eqtti e o r u m , arma alqtte
uuiversam evesligio , 4 , T
terram circumeuiites , V M
, pectiuia, hostibus universa pcrmissa : sicque ^ » 831

ac , 4 , i
subita formidinc captos homines aggredicn- beali Bcuedicti ope et m e r i t i s suo j u r i terra haec ex
Ies , 4 , ,
, pracler castellum sancti V i c t o r i s , et prae* i n l c g r o r c s t i t u t a , cx tunc et deinceps a Normanno-
diclam , 4 M
arcem sancli Andree 8 M 0
, lolam , M 1
fere r u m iufcstatione Dei M 1 4
manet miseratione q u i e l a .
ipso M O t
die Deo auxilianle recipiunt. Dehinc 3 8 0 ,
• A p p a r u i t qttidam v i r honesfce p u l c b r i i u d i n i s ,
ncquaqttam morati, comites Marsorum et filios adhortans eos, d i x i l : Qtiid? 2 t n margine, manu
Borrelli ceterosque monasterii fideles i n a t i x i l i u m fere eadem. A N G .
a d v o c a n l , e i p r a H l i c l o sancti V i c t o r i s oppido posl 7 2 . Deuique u t haec omnia Bcnedicti p a t r i s v o -
paucos dies r c c e p l o , ad roccam sancti Andreae i n lunlate e l a u x i l i o gesia credantur, uocle ipsa qujc
qua et uxor praedicli c o m i l i s , et Normanni celcri S 3 0
* diem islam pracce&seral, cum quidam ruslicus de
6e c o n l u l e r a n t , obsidendam expugnandamqiic ° ,8 8
castello C e r v a r i o , nomine Jcronitnus i n domo sua
proliciscunlttr. Cumqttc per dies i b i ferme 13 rese- quicscerel, videbat insomtiis se p c r viam quae a
d i s s e n l , c l l a m loci m u n i t i o n e quam commanenlium r castro 8 8 1 8
Mortula d u c i l redire : cum s u b i t o M l i
qui-
reptignauiia pra*valcre
• m i•n•i m e posscnt, slomacbali
I .... ^ dam
.1 monachus
K.. - revereudi
J: admodum
__.! ' I v u !l .t_u. -s• .*_ * quasi! 8 1 7

landem fralres qui aderant adversus obsidentes, loiigo 8 1 1 8

fessus i l i n e r e , v i r g a m manu gerens i l l i i u
jam quasi 8 V M
nona hora d i e i * : i Quid i n q u i u n t via conjunctus e s t 8 8 1 8
. Cttmquc pariter incedendo
m o r a s i n dies l e r i l i s ? el n i l omnino ageutes fruslra ad b i v i u m pervcuissent undc ad v i l l a m sancti Ao-
tetnpiis consitmitis? Iitstirgile landem, et omnes drcac d i v c r t i t u r 8 8 M
, rogal socium monachus, ut
i i n a n i m i l e r arcem aggredimini, nichilque trepidetis. parum ' 8 8 1
qtiid pro l a b o r c , , M
ilincris quicscant.
Contra inimicos siquidem Dei, conlra perjuros Quod 3 8 M
cum rusticus annuissct, ttndenam latn
nostros 8 8 0 8
, contra lalrunculosdeniqne pcssimos M 0 T
l.isstis tamquc fatigatus v c n i r e t ? eundcm moiiachuui
vobis ptigna cst. A d e r i t Deus, e l paler sanctissimus percontalur. i Lgo inquil , m
ille* m
j a m din est
B e n e d i c t t i s , q u i e l adversariis nostris 8 4 9 8
, fidei ac quod i n monte illo , > s i m u l q u e " M
monlem hunc
pcrjurii reis dignain confusionem, cl victoriam digito designabat.imonasteriom c o n s t r u e n s M , T
, ibi-

VARIiE LECTIONES

surnpientes I . « i n c i p i u n t I ed. U
**** Quo audito l e r n e homines v. p c r l e r r i t i , cum hnjuscc rei essont
T

i g n a r i , ^ t c s i i i n a n t e s N o r m a n n o s q u i vetterant, adcapiendum abbalemseuoccidendum venisse, univcrsi p a r i i e r

d i v e r s i s a. t . 1. a u d . r . c. h . ed.
8 V 8 ,
e l q . i . r. e. p. i . add. 4 . r. c. a. v. m . t. m . detuat I , 2 .
n , 0 , v , t

, v , s
p o r l i s ingressi N. 1. ed. eosqtie ad aiiarc cmifngieiiies , seseque dcfensare n i t c n t e s e t fruslra f.
8 4 , 8

D . q . i . p a r v i p. infregeranl implorantes vix (del. l ) f. 1 eosque nuiic sese defc.sarc n i l e n l e s , niinc f. b

I>. q . i . d . p. p. i . frtistra ftisis p r e t i b t i s i i n p l o r a n i e s , fttg. ed. q . cx illis o. 1. ed. deeit 1. * 3 V 9 V 8 v M 8 M

c a p i c n l e s . e. v. a. t . m . eripientes, niox i l l i i m s. 1 ed. protinus 1 ed. i n c i r c u i l u peragranles 8 V 9 T 8 m

1 ed. a g g i e d i u n t i i r , cosque fideiilatem abbali j u r a r c cogentes, praeter 1 .

8 V 9 ,
A . quam niiper supra 8 8 0 0

n a i t i r a l e m loci aspcrilatem N o r m a n i i i d i l i g c n l c r m u n i v c r a i i l , co die univcrsn D. a. i n sua r c c i p i u n t 1 .

M 0 ,
u n i v e r 8 a ed. e o ed. Deiiide u i c h i l morandttm r a t i , c. 1 ed.
8 8 0 , , 8 0 3
c . ctitn non parvo thesaiini 8 m

se i. e. qua possunl m i l i t t i m manii p. 1 .

i t 9 9
c. perjuros et l a l r . vobis 1. non plurimos ed. 8 8 0 8 8 m

• • ° * a . vercctindia p a r i l e r c l ira oituies a. arma c o r r i p i u u l , l a p i d i b t t s , l . a m . o u i n i conaininc a. a. r .

s i r c e m a d o r i u n t u r 1. M i r a b i I i s Deus ct niiserationes cjus su|>er omnia opera ejus. Denique 1 corr. l .
8 8 0 9 b

a ,
s . i n . c. de unt 1, 2 .
, a
v. sese monacliorum manibtis t r a d u n l , arccitt p. r . ipsi vix a monachis d .
8 8 1 1

1. i . ad socios A . aufugiunt 1 , 2 .
M 1 ,
Statiientihus dcindc Aversanis socioruin injttrias v i n d i c a r e
8 8 1 8

G n : i i m a r i u s o b s l i t i t . sicqtie 1 , 2, i . snh valido ejttsdem p a i r i s l u t a m i i i c qttieta pcrmanel e l secura 1.

, 8 i v

D c i mis. qtiiescit. Acla sunl autem hxc de N o r m a i i n o r u i i i cxpulsionc anno Domini m° XL° q u i n i o l 2 D. b

m i s . quiescil 5. add. l . c . ecce s. 1 ed.

8 8 1 8 b
habiius 1. 2. '"*add.
3 8 1 ,
4. *dee$l 4. verlitur
3 8 1 7 i9i M , 0

5. u t p r o 1. i . p . quiescaiil I. ed.
8 8 , l
**** deest 4. " Q u i b u s resulentibits, unde t. I . v. m . ruslicus , 8

p . 1 ed. *** ita iiio^uid 1 ed.

k
****add. 4. i l l o illo s. 3 i . Casini nsonas!. i , 2. i m » l i u c n l 4.
1 8 , 6 m T
«7» LEONIS MARSICANI E T P E T R I DIACONI 630
dcm , , M
cum fratribus habilavi : sed cum p o s l A r c t ; sicquc landem l i b e r t a t i p r i s l i i i x reddilns , , 8 M m o , 8 M

a l i q u a n t u m lempus valde m i c b i e s s e i n g r a t i cc- et mille tarenis q u i ea die a praedictis capitaneis M M

pissent, non valens j a m i l l o r u m ferre molestias r e - o b l a l i f u e r a n t , ab abbate donalus ila d e m i i t n " "
cessi ab e i s , e l Jenisohmam a b i i ; ibique j a m pcr ad socerum est Aversam ^everslIS . ,

quadragintaetampliusannos cumbeatosiimSlepbano ' C u j t i s hoc ego relalionc coguovi addit I .

r e m o r a t u s . Nunc autem frequenlibus eorum m i n l i i s 73. [Cap. 74.] A b b a s * , B l
autem j a m d u d t i m s « -
ac prccibus evocatus, r c d i i ; et si quidem deinceps speclani habcns N o r i n a n n o r u m n c q u i t i a m , s i n g u l a
mores suos c o r r e x e r i n l , ibidem cum illis babco com- monasterii caslella m u r i s i n giro m u n i v i t , i b i q u e
manere , , M
. S i n aulem , confeslim via qua veni re- ruslicos q u i hactcnus i n v i l l i s h a b i l a v c r a n t manere
g*rediar. > Perquisitus de n o m i n e M , t
, Bcnedictum conslilttit. Tunc etiam et oppidum saucti A n g c l i ,
se appellari resj.nndit, et i t e r u m surgentes i l e r M M
quod i p s e m e l * 8 88
d u d u m destruxcrat, mtiris a i u p l i o -
incipi t n t . Cumqtie v i a m illara qua ad Sanctum A n - ribtis c i n x i t (855). Juxtaque ipsum ponlem bptimUui
dream p c r g i t u r monacbus fuisset ingressus, et quo siiper L i r i m fluvium fcctl (856).
tenderet fuissei a rustico percontatus : t Hacj i n - 74. [Cap. 75.] Pretcrea 8 8 8 8
Cajetaui ob i i i v i d i a m
q u i t , v a d o ; quoniam i n arce bac proxima m i c h i G u a i m a r i i A d c n u l f u m supradictunl A q u i u i c o m i t e m
a l i q u i d est agendum. i Experrectus rusticus, r e t u l i l B c v o c a n t , sibique i i l u m i n duccm p r a . f i c i u n t . Q u o
doniino suo Mainardo archipresbylero*, quod viderat audilo G u a i m a r i u s , mex illuc e x e r c i l u m destinat.
somniura; el i p s a 8 , 8 8
die a r x eadem ordine supra- Sed his impiger obvians A d e n u l f u s , c u m p r i m o i m -
scripto recr-pta est. Hodicque supersunt aliqui ejtis- pctu aliquanlos illorum fudisset, ipse protinus
dem arcis incolae, q u i asserunt i n ipso gravi u l r i u s - captus e s l , atqtie Guaimnrio dcportalus. Pandulfus
que p a r l i s confiictu vidisse se qucndam monachum interea i n 8 1 , 4
ncquilia adhuc p r i s t i n a , e l i n loci
virilitcr contra Normannos pttgnantem, suosque istitis p r i o r i odio perraanens, expulsos hinc Nor-
enixius c o n f o r t a m e m ; c u m nenio qui t u n c 8 , M
ade- mannos a c c e r s i t , eisqtie universam hujus monaste -
r a n t monachorum se i i l i pugnae miscuerit. [ D E S I D . r i i t e r r a m d c q u a p r o j c c t i fucrant facile se r c s t i l u -
Dial. I I , ? 2 . ] Item ante non multos dies cuidam alii t t i r u m p r o m i t t i t , si ei conlra G u a i m a r i u m ferre
rustico visum pcrvisura est, quod pater Benedictus veilenl a u x i l i u m . Quibus i d libenlissime p o l l i c c n l i -
virga quam m a n u gcstabat, universos Normannos bus, mox adunato l a m i l l o r u m quam e l , M <
sociorum
hujus dttmtaxat terrae incolas inseqiiendo anle sc non parvo e x c r c i l u t e r r a m istara ingrcssuS, ad
a g e r e l ; eosque sevefissiine verberans, cum maxima p r i m u m oppidum sancli P e t r i i n Flea (857) t e n t o r i a
i g n o m i n i a d e h a c t c r r a procul„eIiminaret; n u l l o s i b i Q figil; f u t u r u m u t nisi Deus i m p e d i r e t , cunctam e x
vel ad m o d i c u m , , M
resistcuie. A c t a , , M
autcin sunt inlegro t c r r a m pervaderet. llernm igitur fuga,
haec de Norroannorum expulsione anno D o m i n i i l c r u m t r i b u l a t i o et pavor iugcns adeo totam t e r -
1645 (854), mense M a i o , i n d . 13. S t a l u e u t i b u s 8887
ram invadit, ut aliquantorum m i l i t u m M M
domus
deinde Aversanis sociorum injurias v i n d i c a r e . G u a i - sursum c i r c a M 8 T
monaslerium ad ejus defensionCra
marius et dissuasil e l o b s l i t i t . D e h i n c " 3 8
cum j a m tunc f u c r i n t ordiuatae. Et quia j a m n u l i u m ab b o -
ferme aunus e l a b e r e t u r 8 8 , 9
uua ctim Drogone N o r - minc spcrabant Suxilium + m a n d a i fratribus abbas
mannorum comile, e t M 4 8
cum multis oliis capita- u t opcm super hoc divinani expeterent, et d i s c a l -
neis ad h o c m t
monasterium v e n i t , eorumque 8 8 4 1
c i a l i s pedibus c u m letaniis per omnes montis ec-
supplici valde rogatu u t praedictus R o d u l f u s 8 8 4 8
ai> clesias pergerent. Cognitis his A d c n u l f u s , m a n d a t
solveretur, a c 8 i V 4
parenlibus r e d d e r c t u r , v i x « 8 M
lan- G u a i m a r i o , ut si se d i m i l t c r e vellet, ipse p r o t i n u s
dem optentum 8 8 4 8
e s l ; sacramenlo ab eodem prius Pandulfi incepta d c s t r u e r c t , sibique fidcliutem
exacto M 4 t
, ne uinquain u l l c r i u s de aliqua hujus m o - perpeluam, et monasterio beati Bencdicti o m n i -
n a s t e r i i pertinentia conquirenda sc i n t r o m i t t e r e l ; modam defensionera j u r a r e i n v i o l a b i l i t e r spondet^
neve abbati vel a l i c u i n o s t r o r u m * M 8
talionem pro Nam quia sororem Teancnsium c o m i t u m q u a m idera
hujusccmodi facto seu raeritum aliquando r e t r i b u e - Pandulfus i n captione habebat pro absolutione i p -

VARLF. LECTIONES.
p . a. t . add. 4 .
, , M
m . inoboedientes e l ( i . et desunt ed.) \. e x i s l e r c n t , j a m i . m . f. n . V. rece&si I
M M

ed. c o m m o i a r i i ed.
M M
n . quod frater B. appellarelur r. 1 ed. 1 1 , 1
v i a i n 1 ed. e l d . sequenti M 8 , , 8 8 8

a. i4 ea.
ed. "-aaa*
add. Ii »*» * • •m
uu
• •omdoua tmi m
3 d. . ••••Acta
A c t a sunt
, , M
suntautem
autem hhxxc c aimo
aimo ab
ab incarnatione
incarnatione Domini
Domini m»
, M ,
m» xxl *l *v t
det t*» ita ut poil resistente ibi et in 2 canut finiatur ; tequente c. 73. Hoc — i n i l i n m quce in c. 65 hhabcd
M 8 T
Statuentibus — o b s l i t i t hic desunt 4,4». supra pag. 679 not. a \ G u a i m a r i u s posi haec c. i Zubi M M
f
1

hcec estl pats

pats attera capitis 73. c e l e b r a r e t u r 4. c t c. m . a. c. desunt 1. ""add*
88,,
i»>. . c l .et et o n i i i i
m o m ,

ed. et ejusdeni Drogonis s. i c o m e s 1 ed.

y a c p. r . dcsunt i, 2. M 4 ,
abs. ab abbale o b t i n u i t 4 a. , m 8 8 4 8

n. imnetratum csl i*. i m p e l r a l u r a i ed. » e x i o r l o i coru i*>.

m 8
» a . ex parte htijus ccenobii t . I m M 8

ed. add. 4.
tU9
r . ad socerum I . , 8 , 0
hoc caput cum sequenti primo post c. 75 scripserat unde signia
8 , 8 1

appictis huc amandavit. i p s e l ed. caput addidit i*.

, M ,
P. demum cxpulsos l .9999
add. 8 m b 9999

• * » fidelium i . 2. uxla l . 2.
b , M T ! b

(854) 1645. Richerius abbas ejecil ^ormannos de (856) Cf. infra I I I , 25.
terra sancti Benedicti. Ar;on. Cas. - „
/ u K . . „ 0 .
(855) Cf. cap. 70. (* > 57
-N u n c
- b 1 c l r i 111 C n c A s
«-
 631 CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B I I A U C T O R E L E O N E . 682

sitis , 5 M
Adennlfi reddcre noluerat, proptcrea conlra A d i c i i u r abbas , m
ad cuslodicndum posueral, Tea-
enndem M M
Pandulfum valde et m e r i l o commoius ncnses comilcs et munera m n x i m a , et sororem sunm
erat, se videlicct M M
pro u n a t M i
femina recolle- daturos se i n c o n j t i g i u m , si roccam eandem illis
c l u m non esse n i m i u m couquerens M M
. F a c l u m est, traderet instantius p o l l i c e r i . Callidus ille c u n c l a p r o -
e t dimissus Adenulfus pacto quo idem s t a l u e r a t , ad m i l l e r e ; nocte condicla venienles eos clam inlro-
abbatem p r o l i n u s v e n i i , r e m omnem aperuit. Mane m i l l e r e spondet. Sed 1 , 7 8
c u m ad locum et h o r a m
cum maxima cunctorum m i
laetilia ad monasterium disposilam venlum fuisset, Laidnlfum unum ex
ascendit, ac super altare beati B e n e d i c t i aureum eisdem comitibus cum aliquot m i l i l i b t t s i n t r o t n i l t e n s
calicem i m p e r a t o r i s , e l pluviale d i a s p r u m , quae a portas subito clattdit, universosqtte ttlos p a r i l e r l n
praedicto Pandulfo j a m d u d u m i n M M
pignus acce- vincula c o n j i c i t , 8 7 8
, caeleri vero repulsi 8 8 M
, ad sua
perat (858), devotus reposuit. I b i eum abbas et stint cum digna confusione reversi. Postmodum v e r o
equo o p t i m o et a r m i s pnecipuis cum insigne p u l - rogalus a Guaimario abbas per 8 8 , 1
Guidoncm fra-
c h e r r i m o donans, monasterii defensorem i l l u m c o n - tretn s u u m , et c o m i l e m Baiuulftiin 8 8 M
, e l Leonem
s t i t u i t . Mandat p r o l i n u s Pandttlfo se esse reversum, de Manso i l l u s t r c m v i r u m 8 , 8 8
, ut comitem f r a l i i h u s
defensorem se monasterio d a l u m : qttam citius p o - redderet,neqtiaqnam , m
c o n g r u u m duccns t a n i o r u m
test de m o n a s l e r i i finibus e x e a t , nisi forte velit u l ^ v i r o r u m spcrnendas preces, accepto M M
praedieti
ipse turptter illum expellat. Nullateuus i s t a 8 M a Laidtilli 8 8 8 8
f r a t r i b u s sacramento ac refuialione
credente Pandulfo, i n t r a b i d u u m Adenulfus l a m ex cum obligalione ccntum i i b r a r u m a u r i , fecil qtmd
propinquis quam ex amicis exercitum n o n 8 m
tnodi- fuerat postulalus. Qtia rem idem 8 8 8 7
Ardemanntis
cum aggregat, et congrcssurus die altera cum P a n - indignissime ferens, sese 8 8 8 8
i n eadem rocca p r o l i -
d u l f o , i n campo q u i Ad pcrlicellas vocalur(859) l e n - nus rebellavit, eamqtte Normaunis tradcrc minaba-
toria Iocat. Qtto viso Pandulfus, e t 8 8 M
tandem corum t u r . Sttper 8 8 8 8
quo verbo abbas valde tttrbatus, con-
quae s i b i mandata fuerant credulus, s t a l i m confustis festim m i l i t i b u s a l i q u o l aggregatis ad roccam acces-
recessit : Adenulfus vero ctim pacc ad Cajelanttm sil, eundemque A r d e m a n n t i m ad c o l l o q i i i u m stitim
ducattim quem G u a i m a r i u s i l l i firmaveral rediit. descendere m u l l i s precibus ac pollicitafionibus v i i
75. [Cap. 7 6 . ] Supradiclus 8 8 6 8
post haec expulso- aliquando tandem o b t i u t i i l . Sed cum maguis r a l i o -
rum comes Bodulfus, oblilo i m m o p a r v i penso quod nibtts maximisqiic b l . m d i l i i s i ! l i , , M
satis faceret , M l
,
fecerat j u r a m e n l o , sicut est geuus infidum c t a v a r i - eumqtte placarc nullaientts posset, ceriieules hoc
liae inexplebilis, c u m quibtisdam suae neqnitiae sociis qui cum abbale erant m i l i l e s , eum protiuus capiunt,
statuerat 8 8 8 7
in 8 8 M
t e r r a m islam praedalum 8 8 8 8
ve- g et nisi roccam illis qtianlocius reddat, m o r l e m ilii
n i r e . Cumque hoc apud ilios firmiter decreluin pracsentem i n v i t o , M t
eiiam abbate m i n a n l u r . C u m -
f u i s s e t , deque ipso 8 , 7 8
consilio cerlus ad 8 8 7 1
abba- que v i r 8 8 , 8
pessimus nec sic adquiesceret, seque
tem n u n t i u s transmissus fuisset, die i l l o quo i d se malle necari quam roccam reddere testarctur, c u n -
f a c t u r u m paraverat M 7 8
, t e r r i b i l i Dei j u d i c i o mane dem mox super crates ligneas , m
alliganles, ad c x -
subita morte nccalus rcpertus esl. Qtto facto l a m pugnandam roccam unanimilcr armis iustrttcti,
i n g e n s t e r r o r reliquos Normannos pervasil, u t u l t c - illum 8 8 , 8
praeferenies a c c e d t i n l ; ctim i n t e r i m , 8 M

r i u s neque invasionis, neqtie praedationis gralia ve- nequam iile diaboloplettussuis vociferando c l a m a r e l ,
nire 8 , 7 8
i n hanc l e r r a m apponerent , , n
. Denique ul p r i u s ipsum o p p r i m e r e n t , quam roccam alicui
a d manifestain hujus s a n c l i loci v i n d i c l a m , cenium redderent. V e r u m , M 7
i l l i q u i i n arce erant, viso M M J

et q u i n q u a g i n t a ejusdem comitis N o r m a n n i milites domino stio abbale, simulqne ab eo c o m m o n i t i p a r i -

i n t r a ipsum ferme b i e n n i u m d i v e r s i s i n locis diversa l e r e l e x l e r r i l i , mox portas a p e r i u n l , ejusqtie 8 M t

i n o r t e consumpti sunt M 7 S
. prostrati pedibus, indulgentiam postulantcs, roccam
76. [Cap. 7 7 . ] Cuidam post 8 , 7 0
ista propinquo i l l i sine mora r e s l i t u u n t .
s u o n o m i n e Ardemanno quem i n rocca quae Y a n t r a 77. [Cap. 79.] (DESID. Dial. m . P r o l . ) Romae , M #

VARljfS L E C T I O N E S .
add. 4. c. i l l u m v . l . 2 .
M M
deest. 4 . I . c. ed.b
i n — velit u t abscisa l .
M M
« id 8 8 8 1 8 8 8 8 b m

l*. ed. e. m a x i m u m a. l .
i i 8 4
et t . e. q . s. m . f. c. desunt l . 2 .
b M
Sed sicut est g. i . et a. i .
M b 8 , 8 8

obiito m i s e r i m m o p . p. sacrameuio q . f. c u m 4. statim post cap. 72. Post h . s. e. c. R. sicul est g. i . et

a . i . o b l i l o i . p. p. s. q . f. c. i . ed. s l a t u i l 4. ed. » i t e r u m 4. corr. l .
b
ita l . invadere
1 8 8 7 8 M b 8 , 8 8 b

e t i n s u a m dicionem redigere 1 . hoc 1 . ed. c. n u n t i u s u t caveret ad a. venisset 1 . ed.

8 8 7 8
sta- 8 8 7 1 8 , 7 1

t u e r a t , mane 1 . ed. g. i . h . t . v . 1 . ed.

8 8 7 8
pracsumerent I . 2 . Sequebatur oiim c. 7 3 . quem 8 8 7 4 M T i

ordinem manus l . muiaviu b

C. interea p r . 1. staiim postc. 73. C. post haec p. l . ed.
8 8 7 8
add. l . b 8177 b

* * * • d i m q u e a d 1 . ed. Conjecit ed. c. Postinoduin 1.

, , 7 f
expulsi 4 . per — miserat add. \K 8 8 , 8 8 , 8 1

* • • * R a i n o l f u m , et per R o g e r i u m e l Rodulfum nepotes suos, e i L. \. v . qttos p a r i l e r ad e u m 8 , 9 8

m i s e r a t , u l 1. 2 . n e q u a q u a m — preccs desunl i .
, m
ab eis s. 1. comitis 1. 2. Landtilfi 4. 8 8 8 8 8 8 8 8

* * • * p r a e d i c t u s 1 . ed. seque... reueilans, N . eam t . 1. ed.

, , M
Abbas vero nequaquam m o r a t u s , 8 8 8 8

c o n g r e g a t i s a l . m . ad I . ed. b . s. facere i . non possel 1 . 8 8 , 0

faeere, et eum p. ed. i . e. a. </«- 8 8 8 1 8 8 , 8

sstn? 4 - 2. v . p . desunt 1 .
M M
igneas 4. i . p. add. 4. M
add. 4 .
n
l l l i aulem q . 1 . ed. 8 8 , 8 8 8 , 8 8 8 , 7

swsm e r a n t . a b abbate c o m m o n i t i 1. 2 . et abbalis 1. ed. P . R. 3. A p u d Romam p . 1. 2. M M

NOTiE.
(858) Cf. cap. 45. (859) Appellatione nunc desita. AffG.

PATBOL. CLXXIII. 22
085 LEONIS MARSICANi E T P E T R I DIACONI 081
praeterea c u m , 1 8 , 1
p.ipa Benedictus per (8G0) n n - A nationc ipsius Romnnrc cccleslne copp'1. Facla itaqtie
nos 12 8 8 8 8
sedem 8 8 0 8
apostolicam obsedissct po- disctissiouc qiiisuaiti i n eadem ecclesia dignus l a u l o
titis quam sedisset, a Romntiis expulsus e s l , et 8 8 1 8
saccrdolio b a b e r e l i i r ; c u m i i u l l u s , , , M
bcu p r o
Johanues Savinensis rpiscopus, qtti , t 0 V
Silvestor dolor rcperiri , 8 t l
valerel, omncs 3 6 , 1
enim (863)
vocattis cst, non tamen g r a t i s in Romanttm poutifi- cxemplo miseri capitis, praeter caetera v i t i a , l i t m
cittm subrogaltis (an. 4041). Qui cum tritim ibi praecipue f o r u l r a t i o u i s ae syutottiarpestc l a n g u e b a n t :
mensiiim spaiio 8 8 8 8
praefnissel 8008
; expulsiis Bene- demiim electione ncccssaria 1 8 , 8
potius qiiam cano-
d i c t u s , propinqtiis suis, Tusculauis p r o c c i i b u s (861) nica (804) Babembergeiisis , M
* cpiscopits papa R o -
auuiteitiibiis Silvcstro 8 8 0 7
reptilso, Romaiiam sedc n niaiius levattir, eique Clemens iiomcn impoiiitiir
i l c r t t m occupavit. Nec miiltoposl iitvisuni sc c l , 6 0 i
(Dec. 25) (86o). 0 1 ) 8 8 , 8
liujiisinodi igittir 1 6 , 8
res tatn
exosttm ctinctis esse 8 6 0 8
conspicieus, ctiidam a r c b i - uiiliter , 6 t T
, tamquc canonice gestas, Romaui I m

presbytcro Jobanui uomiiic q u i quasi religiosior ba- tunc t c m p o i i s cidetn I l e i n r i c o p a l r i c i a i t i s bouorein

bebalur, p c c u i i i a " ab co accepia permaxima papa- c o i i l r i b u u u t , eumqtie praeier iinperialem c o r o n a m
tum, pro 8 8 1 8
dolor, v c n d i d i l ; ipso libere dciuccps aureo c i r c u l o t t l i d c c c r n t i u l .
ctipiditalcs sttas c x e r c i l u r i i s in paternos 8 8 1 1
lares * Romauam catbedram sedissct. a 2«
recessil. Jam dtiobus annis c l mcnsibus oclo prai- B •* habcbnlor, papaltini t r a d i d i l 2.
diclus arcbiprcsbyter cui G r c g o r i i nomcn iu papalti 78. [Cap. 8 0 ] Tost b x c sumpio c x e r c i l u i m p o n -
cst i n d i l u m apostolica: sedi praesedcrai, ctim i l e i n - tor (an. 1017), ad boc monasterium v c i t i t , ct ccro
ricus imperator Clittotiradi lili:is t o l dc Romaiia et o m n i bonoic reccptus a f r a l r i b u s , planctatu p u r p u -
aposlolica sede. nefandis atidilis, cadilus inspirattts, ream optimam auro ac gemmis o r i i a l a m super a l l a r e
anno 1 8 1 8
D o m i n i 1047 (862). Italiain ingrcdicns beali 8 6 , 9
Bencdicli, c i i m altcro pallio q u a m i t a -
R o m a m acceleral. Qtii dc lanla bcresi sedcin aposto- tis , C 3
° non modicae p o s u i t ; i n capittilo vero auri
l i c a m desitlerans c x p u r g a r c , Stttri r e s l i l i l , el snpcr libras aliquot fratribus o h t u l i l , scque illis devotis-
tai;to uegolio deliberaiurus, nuiversalc i b i episcopo- sime couimciidans, Capuam abiit. I b i itaqtie 8 8 1 1

r u m c o n c i l i u m ficri s t a l u i l ( D i c . ) . M i s i t crgo, ct ma- Guaimario reftitantc , 8 8 >

Captiam, quam per novcin
gna i n i b i episcoporum seu abbaitim ac religiosorum jam niiuos lentieral, Pandtilfo i l l a m sa?pc 8 8 , 3
dicto
v i r o r u m m u l l i l u d i n e congrcgala, Ronianum quoqtto simiil cum filio m u l t o ab cis , s n
attro sttsccpto r e -
pontiiicetn qtii eidem concilio pncsiderel deceuicr s l i l u i l : Drogoui 8 6 8 8
Aptiliae, c l Rainnlfo Aversae
i n v i l a l . Quid m t i l l a ? Concilio b a b i l o , c l synodicis comitibus (866) nd se conveuicntibiis, et cquos i l l i
c.Mionicisqttc senlentiis conviclus Gregorius s y m o - Q plurimos el pectiniam m a x i m a m oflerentibtis, n t i i -
xiiacus, sponte sun sede dcsilieus, poutificalibus sc versatn qunm ttinc te:icbant t e r r a m impcriaU 8 8 t 8 )

iufulis c x t i i t , ac 3 , 1 8
terra? p r o s t r n t t t s , invasi e m p i i - itivestiinra f i r m a v i t . 11»i etiam et 8 , 8 7
pracceplum
qtie houoris i n d i i l g e n l i a m sibi concedi h t i m i l i l c r nurea bttlla s i g i r i t u i n abbati nostro , 8 , s
j t i x t a impe-
p c t i i t . Quo faclo i m p e r a l o r valde l e l i l i c a t u s , ciim rialcui constieltidiiiem fecit (Fcbr. 3) (867). inde
omnibtts ejusdem c o u c i l i i cpiscopis Romaui v c u i l , Beneventum cotiicndeiis, cinii noluissent etim cives
et i n ecclcsia beati P e i r i aposloli congregato clero recipcre , 8 , ,
t a m o
Romauo poutiflcc q u i cttra i l l o
populoque Romano , 8 I i
l postquam 1 8 1 8
qnid Stilri t u i i c c r a t , c i v i t a t c m catidem excommtiiiicare fe*
cgisset 8 , l T
exposuit, tractarc l f l , i
demum de o r d i - cit (8GS); cunctamque Beucvciilanam t c r r a m Nor-

VARIiE LECTIONES.

m i
c. praMatusp. B . h o m o , pro dolor, n e q u i t i n r u m o m n i i i n i r c u s p c r l . a l i q n o l 1. x n 1». Roma- , e i , , # i ,

nam cathedram i.eJ. ctii posilum est iiomeii Silvestcr l . ed.desunt i.

, m
s p t i i t i m i 4. fnissci 3 . b i < i a , , , i

a 8 i f
J i l i a n n e 1. c t e. aid. 4 .
i 8 3 i
c u u c i U aspicioiia 1. ed. p. d . add. 4.
1 8 0 9
pnicnia jura I . 8 8 1 0 8 6 1 1

paternam domtim i . ed. a. D. f 0 1 7 . add. l .

b 8 8 1 8
et I . ed. deest 1. 2. b
R. el facla discus-
1 , 1 8 8 8 U , C 1 8

bione qtiis de ipsa eecl. 1. p r i i n o ed. actum fnisscted.

a , l i
dchinc tractarc c w p i t de o. i . K. e.
, , , T 1 8 1 8

ed. d i n v e n i r e i u r l . ». fuitgi 1. 2 . fungi deest 3. d. i u t. s. h . 4 . C I I I I I iiou r e p e r i r r t h r , eleetione i . , , M

* 8 , t
reperirtsltir I . ed. ojiiues — languebaiil desuut 1. 2.
, 8 8 8
n . p. q . C. desuiH 1 . t. ep. 1 1 , 1 M M

P a v i m v e r g f n s i * 1 . e. Pa\imbcrgen*is de geuie Saxonum l . c. Bambcrgttists dc g. 8 . 2. fiauibergeoseiii b

eptscopumpapai'1 K o m a n u m c<>iis*iluimt. 0;> hiijusm. 3. Tunc lcmpor<s i-idein l l e i n r . 1. T n u c t . o b m >

h . 2. adrfi/. 4.
, M 8
prospere ed. 1 5 , 7
eidem I I . p. h . Rom. cont. 1 ed. , , M
h . B add. 4. opiimo 8 8 , 8 , M 0

p. l . 2 c. a. p. o. desnnl I .
b
add. 4 . reiiunii.iiilc 1. ed.
1 , 3 1
i . p r i o r i p r i m ipi shutil I . ed.
M M
* it- 1 , 3 8 i M

t i s l . ed. r. NormanniS etiam ad se c. I .

, 8 M
i . i . deest 1 . * add. 4 . M
Rienerio 1 . orf.
M , T M M

9 8 , 9
u m o b s u a i n quain e l ob p a t r i s i u j u i i a u i add. 1 . 2 . totam c i v i t a t e m a. R. p . q . c* i . l . e . m 0

excom. 1 . <d.

NOTiE.

(860) Atiqnanta per tempora DesiiL (864) ITrcc. Lconis svnlcntfa est.
(861) Coiisti/fdtis terroj Desid. (865) llucusqiic c Desiderio.
(802) Sc. t04«i. Cafmam venit, i n q u i t A n o n . Casin. (806) Nomitia ab Amato I I I , 2 axcepit.
a quo annum Lco Mimpsisse v i d e l u r . (807) Gatt. A c c . p. 148.
(ob5) tioc i n i t i o 1. 111 Desidcrius d i x e r a t . (5u8) Cf. A n n . Bonev. b. a«
 685 CIIR0N1C0N CASINENSE. — L I B . I I AUCTORE LEONE.
mannts ntictorilate sna confirinnns, u l i r n moutes A ntqno cIalmo«ic:f ncc non et ehirolhecantm i n p r i n * t

reversits m i
cst, Gregoriiim exponlificem secum cip.ilibus feslis ad missarum sollemnia, lom itti
asportnns. qnam ct univcrsis c i i u hoc coenobio r e g u l a r i l n r
79. [ C a p . *JI.](f>Es. Diai. n.) Clemente vero post promovcndis, ob honorilieentiain saucti i o r i hiijiis
novem iuenses u l i r a **** montea (869) defimcto nposlolica aoctoritate coneeasit. Super M 8 V
hnc
(Oct. 9) praediclus w
« v
(870) Benedieius i t e r u n i i n etiatn et monaslertum sanctsa J e m t a l e m (876) q u m l
po:iiincatum reversns, per octo c i r c l i e r mense» Stixortauum appeliatur i n t r a Komanein urbem
i l l i i u i violenter * *u
r e i i n u i t , donec ab i m p e i a l e r e m m , cum M M
oumibus p e r t i n e m i i s suie eident ab*
iratismissus ex **** Ccrmania Damasus Brexene- b a t i gratia h o t p i i a n d i c o n t r a o t d i t , et p r i v i l e g i u n i
nim (871) cpiscopus papatnm m T
recepit. QHO exinde i l l i faciens (an. 1049) (877), sacraliouem
e l i a m posl v i g i n i i et tres dies apud i i M
Praewesieviie tantuinniodo sihi abbatis ejuadeni l o c i , queui lamen
ilecetlentc (872), Brunoiieiii T i i l l e i i s c n i episcopmn, Casineitsis abiias eligerel, reservavit.
T e u t o n l c i i i u •**• n o t h i n e , e l stirpe i v g a l i p n i g e n i - * E l g J I < l c ,j Soivatoris in territorio sollemniter
tnm, Romaui ab i e i i
ultramotitauis partibtts e\pe- Atinensi dedicans 2 .
tcntes in suiim ponlificem cligiittt, ciimque Leoncm 80. [ C i p . 82.] Inlcrca **** (878) cum qmosm
papam vocari deceruuut (875). Qui sauclns potitifex R Capiianoruin nobiles pro caslro quoJani hiijus i n i -
codeiu anuo quo ordinattis est * m
oralionis gratia nasterii, quotl Conca vocatur, miiltas c u m ahbale
n i o i i l e m Gargaiium a d i i t (874). Iiideque rcverlctis, caittciilioues fecissenl m T
, sed Bcne lielo palre j u «
i n ipsa fesiivitate palmarttm (1049, Mart. 19) ad m >
vautc pncvalerc i l l i u i l valuisscnt, qtiadam die c o u -
Loc iiiouasteritim venit * 8 M
; c l reverenlissime sus- silio habito siatuerunt praedaium in lerram istam
ceplus a f r a t i i b t t s , tnibSaui , < 8 V
sollenutitcr celcbra- v c n i r e . Decerinitit i g i l u r u i advesperasccnte die i t c r
v i t , e t i n rcfectorio cum ipsis c o m e d i t ; posl p r a u - i u c i p i a n t , ct nptid qttnndam c n r t e m stiam circa m i

d i u m vero •••• itt capituluin veniens, e l M

* gratias Teanum parumper q u i c s c a u t ; imle sc tali noclis
pro t a m houorifica sua rcceplioue f r a l r i b u s ageus, hora promoveant, u l stimmo mane monaslerii fines
valdc h i i m i l i t e r se commcndavit, sequc pro suoposse ingressi, cx insperato p r o t i n u s i r r n a n t , et q u n n t u m
i d c m moiiasierium h o n o r a t u r u m m T
ct c x a l t a l i i r u i n magis cxiitdc 8 8 8 8
pracdain potttcrint aganl. Fcce-
p r o n i i l l e n s , d e s c e m l i i ; et dic •••• ahero ecclesiam runt i f i f i
itaque u t statiierant, et circa mediara
Sancti M a u r i c i i apud iiisttlam qiiac L i i u a l a vocattir f rnic 1 , 7 1
iioctem nsceusis equis, aggrediuntitr i r e
a •**• pracdicto abliaie c o i i s l r u c l a i n sollemnilcr * quo disposucraitl. R c s 1 8 7 1
m i r a ! sed oiiiuino c c r l i s -
dedicans, dcmum r c d i i t R o m a i u . A d qucnt ptofecttis s i m n , quippe qtuc ab uno e o r i m q u i lanto c q u i t a l u i
I l i c h e r i u s **** privilegiuui m i
a b c o j t t x t a moremprae- C i n t e r f u i t m i c h i relata est. A b illa itnque hora tisquo
dcccssorum suorum h o i t o r n b i l i t c r ndeplus cst (875), ad crepusctihim i t e r canticicntes, cum j a m se U 7 S
in
in a i M
quo idem aposiohcus •••• ustim sandaliorum finitima htijus tcrrae venisse p u t a r e u t , atquc ad

V A R L E LECTIONES.
K U
m . exinde cst rcvcrsns I . ed. deesi 1 » . ed G. s. a. add. I*».
MVf
•••• Romrc d. 1 .
% pracfa- a m

l n s lt>. ed. d . Damasus illi ex G. i n p.npatti sticcessil 1 . cvrr. I . ••• deest l . 2 . l . Dam. illi b b m <

ex G . i n p. I * . • • " iH« i u papaiu snrcessii l . ed. a. P. deest 1. b

* T . n . c t add. \K
1 6 M
a. u , < M

u . p e. a*d. IK esl, (Capuam veuit. I I . i j a m seniore Panthtlfo deftiticto, j i i n i o r i s Pandttlli f r a -

l c i l

u v t t i l l i l . t c l i r a u d u m nominc arcliiepiscopuui consecrans, o r . g. m . G. a. I . r. add. 1 .) iu i . I . valde b , M I

d c v u i t t s ad I . ed. * ascendil ed.

i h i
eo die m . 1 . ed. **** add. 4. **** v. maxtmas f r a t r i h i i s p. t .
, m

h . s. r . gratias egit, seque p . 1. ed. m . ubique e x a l t . f . t r f .

i M T
ct postridie (manum F r i d e r i e i M M

cJiaconiet canceUatii \*ii\ expuncta) rccedens, Capuatti a b i i l . Ibi j a m scnioic Patuiullo defuncto, j u n i o -
r i s Paudulli f r a l r e i i i l l i l d c b r a i i d u u i nominc a Capuauis c l e t l i i u t t l i l i g e i i l c r exaiuiiians, Salernum perro-
x i l , euinqtie i n i b i consecraUiiii remittciis Captiam (cor. noinine archtepiscopum coitsecrans), o r a i i o n i s
g r . i l i a nmutem Garganmti a d i i t ; et denitim Rotn.ini reversas esl (corr. d . r e d i i t H o u a n i l 1, et die a. e. S.
A l . ap. L i i u a i a i n ah eodema. eoiistriiciaui, tti stipra dictum esi, dedieans, d . r. R. i . ab coilem a. l . b M M b

ett. ** q . atibas profeeiits p r i v . , elc. i»». ed.

f
a. pr.declus, ct consecratoiiem ah illo e l p r i v i l . Iiouo-
m l

r » l i l i t e r atlepiusest. Nam usqtie ad illud lempits siiant sacralioiieni d i s t i i l c r a l . Seqttenti, elc. (c, 82.) I .
;

i n —concesfcit desuiit l . mc pocteu iuseruil : Eodcm anno Corbo — q u o l t t i o r m i l i u i u . v. cnp. I>5.

f c

* * — s a n c i H s ponltfex ed. ** etiani le.npore idein aposioiicus (sanctns |>onlif-x l . ) m . \ . ed.

t%
b
h , a 6 i

p m f a t o abbati i^graiia h . add. 5.) c. o. p. s. conccssit ( c o n t r a d i d i l ed.) I . ed. **** Per bns dies q. t i a - b

p i t s f i i n . 1- ed. hoe caput prins poste. 8£ ecriptmt erat, $ed ipte posiea transpoeuii. effeceranl, c o n a i i - M C T

l e s u i i q n c itlii.l a moitastcrii dicieiie subtrahei*». et ad sui p i r i s usus ro«iigeic. Se.l cttm altb.iti u i l p i \ r v a -
l c r e v a l e r c n i , q . I . ed. • * * i n Tcane^isi eoinrtaiti p . 1. 2.
i
cx ea 1. ed. Ven entes vero ad c o i i -
a i i i , 8 7 a

diciam l o c u m , c i i i n q u a n l o m illis visuwi fuei^t qu.evistcirt, c. 1 . ed. udd. 1». ita l . M u a diclui'U3 1 8 7 1
, < 7 t b

S « I H . s i n c u U a taiiien he»tiai kme verissiuja, ulpotc q a i boc ex unius i l i o r u t u ore p e t c e p i . A b 1. cum 8 8 7 8

s e j a m veuissc i n f. h . t . p . 1. ed.
NQT^.
(869) Ex A m a l o I I I , 1 4 ; sed hoc falsum es<. u l a l l c r u l n i m crravisse oporteat.
(«70) Pradietus — reitnuit Dcsid. non habet. ( 8 i 5 ) Regest. n i i m . 2 1 . ANG.
(871) iirexenornm ep. c l ap. Prasneste ex AinatO (870) Quod etiam S Crucu dicitur. Leo I X patatH
] | w Susurriani. VictorlL
" (87i) Aug. 9 Necrol. Casin. (877) Gutt. I l i s t . , p. 252.
(873) lluciisque Desiderimu scculus est. (878) Cf. Desid. Dial. 1.10.
(87«) M. A p r i l i sec. A n n . Bcueveut. cod. V a t . ,
 687 LEONIS M A R S I C A N l ET PETRIDIACONI 688
discurrendum u l praedantium moris est sc inslaniius ratorem profectus , 8 , T
est (an. 1052). Gebeardus , M f J

praepararent, subito circumspicientes , m

, i n eo loco lunc episcopus Aistettensis genle Noricus, v i r p r t n
quo equos ascenderant se reperiunt. Obsiupefacti dentissimus et r e r u m saecularium peritissimus, r e -
n i m i u m q u e a t t o n i t i , ac sese invicem aspeciauies, gis consiiiarius erat. Sed cum imperatoris i m p e r i o
intelligunt landem patris Benedicti m e r i t i s se noctis magnus valde apostolico traditus fttisset c x e r c i t u s
errore cecatos; dum tanto temporis spatio recto se (an. 1053), jamque i l i n e r i s parlem non modicam
i t i n e r e g r a d i pulanles, praediclam c u r l e m girando confecisseul, idem episcopus ad imperatorem acce-
ac regirando, mane se i n i b i unde 1 6 7 5
surrexerant dens, vehementerque super hoc i l i u m redarguens,
repperissent. Da demum confusione simul et a d m i - ut totus exercitus ejus 8 6 8 8
reverteretur dolosus eflfe-
ratione repleti, Capuam sunt reversi, ipsimet 8 6 7 8 c i t ; de propinquis tantum ct 8 6 , 0
amicis apostolici
palam omnibus referentes queque sibi contige- quingentis c i r c i t e r i i i u m i n partes has c o m i l a n t i -
r a n t *. bus\
* [Cap. 83.] ( P K T R I DAM. ep. i , 9.) Eo etiam lem- * T u n c lemporis facta esl commutatio i n t e r e u n -
pore quidam servus Dei Neapolitanae regionis, dem apostolicum ct itnperalorem de Beuevenlo
c l c p i s c o p i o Bambergensc, sicut j a m supra r e -
i n p r x r u p t u rupe j u x t a viam publicam sohiarius
tulimus (c. 46). add. 2.
habilabat. Qui n i m i r u m dum nocturno leinpore
salleret, et feneslram cellulae h o r a r u m cxplo- 82. [Cap. 85.] IIoc anno (1052) (880) G u a i m a r i u s
ator a p e r i r e l , ecce v i d e l multos nigros h o m i - princeps conjuralione A m a l p h i t a n o r t i m quos n i m i s
es tamquam Ethiopes i l e r cajiere, et iongo indigne tractabat , 8 i l
, nec non et cognalorum , 8 f >

-actu onuslos foeno saumarios comminare. (881) ac S a i e r u i t a n o r u m q u o r u n d a m , j u x l a oram

Cumque eos curiosus i n q u i r e r e l , qui essenl, , 6 8 8
maris S a l e r n i t a n i 8 6 8 v
occisus est, lriginta , 8 f J I

cujusve rei g r a l i a haec j i i m e i i t o r t i u i pabttla pa-

r a r e n t , demottcs d i x e r u m , iiequaquam esso et sex plagis perfossus (882), c i valdc t u r p t t e r ac
pecorihus aleudis, sed fomeitla potitts ignittm c i i m magno Ittdibrio 8 6 , 8
per l i l u s maris a l i q u a n d i u
hoiitinibus combureitdis. Praestolaiiiur eitim i n traclus, c t c i v i l a s s i m u l c u m a r c e a b c i s pcrvasa (883).
p r o x i m o priucipem Capuae Pandulfiim, quia j a m Sed p o s l q t i i n l u m diem (884)Normannis a u x i l i a n i i b i i s ,
decitiubil. His attditis v i r Dei n u n l i u m protititts a Guidone f r a l r e ipsitts p r i n c i p i s eadem , 8 , T
recepta
ad inoeuia Capuaita d i r e x i t , q u i veuicus Pan-
civitas, et Gisulfo filio ejus reddila est, trucida-
dulfum j a u i i n o r i u u i n r e p p e r i l (an. 981). Quo
tis (885) aucloribus tanli facinoris, q t t a i l t i o r s c i l i -
m o r t u o , mons Vesevus i n flammas e r u p i t , t a n -
taqtte sttifurae resinae congeries ex ipso Vesuvio cet cognatis cjusdem G u a i m a r i i , e l triginta sex
protintis flttxit, u t lorrentein l a c e r e l , atque aliis.
decurrenle i m p e t u i n mare descenderel add. 2. 8 3 . [Cap. 86.] Hoc , 8 8 8
etiam tempore L a n d e n u l -
8 1 . [Cap. 84.] S c q u e n t i anno 1050 prjediclus , 6 T 7
ftis et Adenulfus germani fralres nobiles Capuanae
aposlolicus i t e r u m ad hoc
, , T -
monasterium venit , 8 T 0

c i v i t a l i s unacum Petro nepote suo sitnul ad hoc

i n v i g i l i i s s a n c t i P e l r i , e l die sequenti et altero apo-
monasterium gratia conversionis venerunt, c u n -
stolorum Petri et Pauti missas s o l l e m n i t e r c e l e b r a v i l :
cumque die i l l o sabbatum esset (Jun. 50), ad f r a - ctasque faculiaies et bereditales seu possessiones
t r u m mandatum ingressus, duodecim monachis pe- suas quas i n tolo p r i n c i p a t u Capuano habebant
des l a v i t , e t ipse etiam ah eis lolus, i n refecto-
, 6 , #
beato Bcnedicto exintegro o b l u l e r u n t (886). Eccle-
r i u m quoque cum illis ad bibendum de mona- 8 , 8 1
siam videlicet 8 8 , 8
sancli Nycolai intra Capuam
sterii morc p e r r e x i t . Beneventum deinde p r o -
, 8 8 8

c u m omnibus p e r t i n e n t i i s e j u s ; nec non et integras

fecltts ab excommunicatione i l l a m praedccesso- , 6 8 8

porliones suas quas habebant i n ecclesia S a n c t i

ris sui Clementis tandem absolvit. Anrro iterum 1 6 , 4

altero (1051) Capuam veniens , rursus Beneven- 8 6 8 8

Salvaloris et Sancti R u l i s i m i l i l e r i n t r a Capuam:
( u m (879), et inde Salernum p e r r e x i t ; dchinc ex- V i r i d i a r i u m (887) e l i a m quod est ad ponlem C a s u -
pellendorum N o r m a n n o r u m gratia m i l i t c s unde- 8 8 , t
! i n i . Cttrlem quae d i c i t u r Calabrinae, c u m ecclesia
curoque ardens contrahere, u l t r a montes ad impe- Sancti N i c a n d r i quaa i b i d e m conslrucla est. T e r r a s

VARIiE LECTIONES.
i m
respicientes 1 . ed. i . repcrissent. sicqtie c. p a r i t e r et I . ed.
l 8 T i
ipsimet —• contigerant add. i , 7 i

ib. primo scripla erant ttatim pott e. 79.

n a c pontifex 1 . ed. deett ed. et—perrexit 8 8 7 8
, , T i
8 8 , 0

add. 1»>. n i m i s devotus p . 1 . 2 .

, 8 8 t
ibat 3. hic in cod. i . incipit quat. ultimus, qui ipsiut
1 8 , 8 8 8 , 8

Leonit manu tcriptut ettevidctur. * i t e m 1. venit, sc (corr. veniens, rursus) B. p e r r e x i l ; et (corr.

8 8 i i i 4 i

dehinc exp. 1 . m . u . a. c. detunt 1 . 2.

8 8 8 1
abiit, milites ab inde conducttirus 1. ed. Gcbear- 8 8 , 7 8 8 8 3

dus — comitantibus add. 1»». de«ji4. deett ed. traclabant 4 .

i 8 i i
c. ac deett 1. ora
8 8 , 8 8 6 , 1 , 8 M 8 6 , 8

1 , ed. deett 1 , 3.
8 m
36 p . p . dctunt 1. 1 . corpus illius p. I . m . a. t r a c t u m . Sed N . a d j u v a n -
, 8 M 8 8 , 8

tibus, a. G. 1 . p . recepla civitas, et Gisulfo fiiio ejus reddita esL Per hos d . (c. 80.) 1 .
8 6 , 7
hoc 8 6 , 8

caput in marg. add. 1*>. deest 4 . I 8 M

NOTiE.

(879) J u l . 5 , unde A u g . 8 Salernum profectus est, (884) 5. Id. Jun. A m a t . I I I , 28, quod vereor n e
test. A n n . Benev. . nosler minus recte interpretattis sik.
(880) J t i n . I I sec. A n n . Bencv. (885) A m . 111, 3 1 .
(881) Ex Amato I I I , 2 5 . (886) Rcgest. n u m . 336. ANG.
(882) E x eodem. (887) I n c h a r t u l a est Verzario. A * c .
(885) I I I , 26.
C8D CHRONICON CASINENSE. — L I B . I I A U C T O R E L E O N E . t90
et molas i n flttvio Saone. Gurtem i n Sala m a
, Adipsi A cunctis p a r t i u m istarum m i l i l i b u s 1 7 1 1
, Apuliam
P o r c a r i . C u r l e m qtiae d i c i l u r Rapedella cum silvis cum Normanuis dimicalurus p e r r e x i t , anno , T t l

et paludibus sibi pertinentibus. Terras et silvas et Domini millesimo qttinquagesimo t e r t i o (892); et

prala ad ipsam 8 7 0 1
A u c i a m . C u r l c m Calinulo circa ex parle quidem apostolici Rodulfus i n Beneventa-
praedictum Saonem. Curtem i n loco q u i d i c i t u r n u m prtncipem j a m eieclus, et Guarnerius Suevus
C e r v i a n u m ; et portionem de ecclesia Sancli Jacobi, signa s u s l o l i u n t : N o r m a n n i (893) vero tres de suU
et de c u r l e i n loco B u c i n u , cum ecclesia Sanctae slatuunt t u r m a s , qtiartim u n a m comes H u i n f r i d u s ,
Anastasiae. Terras ct silvas ct paludes , 7 M
i n loco aliam comes Richardus, t e r l i a m Robberlus agebat
q u i d i c i l u r R u s l i i i i l i i . Curtem i n Cilicia cum sorte Viscardus. I n i t o autem certamine (Jun. 18) i n p l a -
de ecclesia Sancti Johannis. Curtes ct terras i n fini- nitic maxima 3 7 1 1
qtiae j u x t a Civiiatein est, paulatim
bus Liburiae, loco Porano 8 7 0 8
prope lacuni Palriae. se subtrahentibtts fugientibusque n o s l r a l i h u s , e t s o -
F u n d u m i n vico C u p t i l i . I l e m fuudos i n casa Pe- lis qui u l l r a montes veueranl remaneiilibus, c u m
seima. Fuinlos i n loco Fclice. Terras in gualdo de diu ab his fortiterqtie pugiialuni fuisset, omitibus
M a l a l o n i , e l in Marcenisi, el in M f t t d r c l l e . Curlem tandetn i n ipso ccrtamine t r u c i d a t i s , N o r m a n n i , m

j u x l a Greciniantim, in loco q u i d i c i t u r Senosa a m

. Dei jttdicio e x l i l c r e viclores , 7 1 B
. Dehinc H u m f r i d t i s
Curtem in Laneo , 7 M
(888) ad ponlein r i t p t u m . T e r - ad papam v e n i l , et in sua i l l u n i fide suscipiens, c u m
ras i n massa V a l e n l i a n a ; ct universas casas , 7 , <
sibi omnibus suis Benevenlum perdtixii; proiniltens ut
i n t r a Capuam pcrlinenles. qtiandocumque Romam i r c dispouerel, ipse i l i u m
84. [Cap. 87.] Reversus ilaque abuara monle Capttam usque perdticerct. I n l r a v i t aiilcm ideni
Romanus pontifex, ascendensque , 7 0 T
i l e r u m ad hoc papa Beneventum i n v i g i l i a sancti Joliannis B a p t i -
monasterium (nn. 1055), valde suppliciler se f i a l r i - slae (1054), ct s l e l i t i b i usque ad feslivitalem sancti
h u s * ™ commendavit. Cumque (889) apud Sanclum Gregorii papae; ibiquc i n l i r m a t u s , vocato pracdicto
Germanttm honorifice hospilatus ftiissel, rogalus a comite, Capttam ab i l l o deductus est; ubi per dies
fratribus u t monasterium sam-li Siephani qtiod 12 remoratus, accersilo 8 7 1 6
landem nostro abbate
f u p r a T e r r a c i n a m est illis r c s l i l u e r c t , interrogavit sui i t i n e r i s comite, Romam r e d i i l ; ac post non
U t r u m ad eos aliquando perlimtisset. Respondenli- multos dies 1 7 1 7
saucto fine q u i e v i t (Apr. 19). A d
bus, etiam, osiendi sibi exposttiiat. Mox ilaqtte d i a - ctijus t u m u l u m p l u r i m a itinc temporis signa Christus
logo sancli G r c g o r i i i n m c d i u m e x h i b i l o , et ex v i t a effecit (894). Hic 4 7 1 8
ponlifex inter innumera
bcati Benedicti qualiter in visione illiui idcm pater b o u i l a l u m stiarum insigitia, quandiu Rotnae m o r a l u s
construxeral demonslrato — aut , 7 M
c n i m ignora- Q est, omni tcmporc tribtts per cbdomadam diebus a
bant, aut m i n i m c ad mantim habebant p r i v i l e g i u m L a t c r a n i s usque ad Sanctum P e l r t i m p r i v a l o h a -
quod Agapiltts papa exinde Baldoino abbati feccrat bitu, nudis pcdibtts, c u m duobus aut tribus cle-
(890) — Vere, ait sanctus pontifex, justissimum esl ricis noctu psallendo et orando pergebat.
quod requiritis; moxquc p r i v i l e g i u m inde fieri F r i - 85. [Cap. 88.] Eodem anno (895) gralia concor-
derico cancellario j n s s i l (Mai. 20), ct ipsum m o - dandi ecclesias Romanam et Conslanlinopolilanam,
nasterium cum omnibus suis nobis assignari c o n - prttdenlissimos valde viros ad i m p e r a l o r e m Constan-
s t i t u i t . Fecit , 7 U
eliara eodem tempore yan. 1053, t i n u m cognomcnto Monomachum apocrisarios trans-
Mai. 29) huic monasterio et aliud praeceplum (891) miserat 1 7 1 1
: Fridcricum , 7 ,
° scilicet cancellarium
de l i b e r t a t e navis hitjus monasterii i n p o r l u R o - s u u m , et H u m b e r t u m episcopum Silvae candidae, et
mano, u t o m n i tempore c u m nauclero et universis P e t r u m archiepiscopum A m a l f i t a n u m . Qui , 7 , &
ad
nauticis suis maueat libera ad omnimoda condicione hoc monasterium p r i m i l u s venientes, seque f r a t r i -
et debilo pensionis. Post haec adjunclis s i b i fere bus devotissime comniendantes, ita demum v i a m

VARIiE LECTIONES.

•™salam«d. ipsa ocia l . 8 7 , 1

padules 1»». b
Paurano iK Fenosa 2 .
, 7 M
Laneto 5. 1 7 0 1 , m m s

* M
deest 3. ila i*>. p . plus quingenlos secum Lotheringos, bellicosos valde viros a d d u x i t , veniensque
, 7 , T

i . 1. deesti.
1 , 1 1
aut fecerat desunt 1 .
l f M
F e c i l — pensionis add. l nostratibus. 1. corr. l .
1 7 , 0 b 8 7 1 1 k

, , , a
a. D . 1053. add. l . et ex — Viscardus desunt 1 . b
deest 1. H u m f r i d o duce, i l l o r u m ItinC , 7 M , 7 U

c o m i t e , add. 1 . viclores. Papa c u m paucis a d C i v i t a t e m confugit. Dehinc H u m f r i d u s poenitcntia d t i -

3 7 1 8

ctus ad p. 1 . a. t . n . a. s. i . c. add. l .
, 7 M
deest 4 . Hic—pergebat desumt 1. b
ita corr.
, 7 1 T
i». , 7 l i , 7 M

transmisit i . F r e d . 4, scmper.
i T , a
Qui — s u n ^ a d d . l . 8 7 , 1 b

NOTiE.

(888) L a n i u s fluvius, L a t i n i s Clanius, vulgo i*a- vocantur Raynolfe et Raunier.

gno. ANG. (894) Ita Desider. D i a l . I I I , S.
(889) Ex p r i v i l . papae quod edidit Gatt. H i s t . , (895) M . J a n . , i n d . v n , data est Leonis epistola
p a g . 1 1 7 ; dato ante iter i n Germaniain susceptum. ad Michaelem p a t r i a r c h a m . Exstat relatio legato-
(890) Cf. i i b . i , cap. 59. r u m , quam Leo vidisse p o t u i t ; f i o n n u l l a tamea
(891) l b . , p . 144. aliunde ascivit. CC P e t r a m Diaoen. De viris itl
(892) Ito A n o n . Casin et A n n . Benev. c s p . 17.
(893) Ex A m a t o I I I , 37, u b i alterius partis duces
m LEONIS MARSICANI E T P E T R l DIACONJ 69«
snam profectl sont, Qnos imperator n i m i s honora- A addtixit, eique V i c t o r i s nomcn Imponeiis, R o m n n u m
h i l i l e r suscepil , m
, et i n palalio pcr a l i q u o l dies papam c u i i c t o r u m assensu c o n s t i l u i t (nn. 1055);
reiimiil. Intra quod s p a t i u m noniiulias C r e c o r u m cum j a m ferme a i r a n s i i u pape Leonis aiiniis clabe-
bereses c o r r i g c r e decerlanles , m
, laiidem p a t r i a r - r c t u r . Qui , 7 M
qttoniam eidcm pnedeccssot i suo, u t
c h a m Michahclcm a m
, et Lcouein Acridaimm epi- supra d i x i m t i s , i m p c d i m c n t o m a x i m o f u e r a l , qtio-
s r o p i i m (896) c u m tinivcrsis eoriim scquacilnis a u - ticns a c i r c u m p o s i t i s molestiam a'.iquani patiehattir
c t o r i t a t c apostolica a n a t h c m a t i z a v c r i i u t . Sed c u m diccre solilus e r a t : Meritohajc putior, quia peccavi
jam intra , T M
hos dies d c f i i n r t o papa (Jui. 46) r e d - in dominum meum t 7 S V
. Comperieus ilaqtie i m p e r a -
i r e disponerenl , m
i m p e r i a l i h u s illos donis Mono- l o r F r i d e r i c u t n a Gouslaatinopoli revcrsttm magnani
machus , 7 , T
honoriflce muncrans, hcato qiioquc , 7 M
vahlc pectiniam dctulissc, cepit etim veheiueu-
Pelro pcr cosdcm dona non parva t r a u s i m s i l ; i u s i i - t c r suspccium h a h c r c . Nam co l c m p o r e f r a i r i ej:is
per c l i a m ut q m n i anno hinas a i i r i l i h r a s de palalio dttci Gotfrido inimicissimus crat. Qtiaproplcr scvi-
ejus hoc monaslerium recipercl, i l l o r n m rogaiu pseral apostolico ut i l i u n i caperet, s i h i q t i e , 7 M
fcsti-
cnnccssit. Quos prosperc r c v e i i e u t e s , Trasmundiis iiauter stitderet t r a n s m i l t c r e . Qtio per necessarins
•7i8 T ti,,„
e a s comes per t e r r a m suam l i a n s c u t i l c s cognilo * T 3 7
F r i d e r i c u s , alihalem nostruin qtti p e r e o s
, T M
c e p i l , c t uuiversa quae ferehani ctiitt magna i n - ^ dies , 7 M
a Lttcca uhi ad c u m l c m i m p c r a t o r e m p r o
j t i r i a auferens, laiidein d i m i s i t . A l q u c , 7 M
ita F r i - fectus fucrat, revertehalur, l a l c n l e r aptid R o m a i n
dericus Romaiii revcrsus est. a l l o q u i t u r , c l t i l se Casiiitiiu , T M
pcrducere, i h i q u c
86. |Cap. 89.] Defuucto praeterea sanctau memo- sc i i i o i i a i h t i m facerc stttdeal, itislanlissime d c p r e -
riic papa Leoue, l l i h l e h r a i t d u s ttinc Romaiie eccle- c a l u r . Quod , n o
c i i m ahhas gralautissime ai.iiuissel,
siae suhdiacouus, ad i i i i p c r u l o r c m a Romanis t r a n s - pneiuisstis ciiin oiuiiihus sttis ad m o n a s l c r i i i i u e s t .
missns e s t ; u t , qiioitiam i n Romana ecclcsia pcr- Ahhas vero post dies aliqttot ctitn uuntits i m p e r a -
sona ad tanltim olliciuin idonea r c p e r i r i nott polerat, toris m i
q u i ad piiucipes i i i i l l e h a l t i r a d v e n i l . Mt x
de partihus illis quein ipse lamcn vicc c l e r i p o p u l i - igitttr F r i d e r i c u s i u c o r u n d c m l i i i i i t i o r u i u praesen-
que Uotnani i u Romauum , 7 , i
ponliliceui elegisset t i a , prciiosa valde qitihtis titiic , T
" uichatur i n d a -
adduceret. Quod c u m i n i p c r a t o r assenstts fuisscl, nicula p r o j i c i e u s , religiouis h a h i l n m i n t l u i l ; ct u t
et Geheardiim Aisteiteusem cpiscopum cujtis stipra hoc de se pcr , u l
eosdem inissos i m p c r a i o r i i i t t n -
m c i i i i n i m t i s (c. 81) l l i l d c h r a n d u s ex indttslria et l i a r c t u r cflicietts, f r a l i i b u s se , m
de cctcro sociavit
consilio Ronianortim cxpctivissei, t r i s t i s super hoc m s
. Nec m u l t o p o s l , u l ad iitsulam t r a i i s m i t l e r e -
vahlc i m p e r a l o r cflecius c s t ; i i i m i s c i i i u i illuii» ca- ^ tttr , 7 4 t t
Tremitcusein rogavit abhalem ; quod el
rum hahehat. E t cum ciindcm sihi oinnimodis u e - fecil. D i b i u c ctim pro qtiibusdam rcprchcnsibili-
cessarium i m p e r a l o r asscrerel, c t a l i i i m alque alittin bus , n T
quc i u i b i reppererat, abbati cjusdciii l o c i
h u i c oflicio mogis idoneum j u t l i c a r c l , l l i l t l e h r a n d o co?pissct ingratus exislcre : iicquaqiiaiii i h i r e i u o -
tauieti ut a l i e r u m r e c i p e r e l , pcrsttadcri iiullateiius raitdum r a t u s , egre<!icns i u d e , atl i n o i i a s i c r i t i i n
p o l u i l . E r a t eniin idem episcopus supcr id qtiod sancti J o l n n n i s quod Veueris r o g n o m i n a t i i r (817)
prudenlia itiulla c a l l e h a t , posl , , M
im|>cratfireiii p e r i c x i t ; ibique diebus a l i q u o l commorattis esi.
p o l c t i l i o r ac d i i i o r cunctis i u regno. I l i i u c ergo U i l - Pcr , 7 M
iilciu temptis pr.elalus , m
abbas p r o t l a -
del:rapdus i n v i l o licet i m p c r a t o r e , i n v i t o etiam eo- n i a v i t in placito Cadeloi caucellarii l l e i u i i c i i t t i p c -
dcui i|)6» episcopo, propter qitod uliqtie p o u m o d t i n i r a t o r i s (898), u b i eiat ctitii m i i l t i s epi*copis ei c o m i -
d ctus esl monachos non aniasse, R o i i i a m secum tibus i l l a r u u i p a i i i u m , super auodam Dodo

VARI£ LECTIONES.

•TM |. ^b. suscipiens et i m p c r

fl donans. heato quoqtie PcMro neenon e l pnpae dona n e n
parva p * r eostlem r e m i s i i . Cuiii jaui. ihidein j e r d i e s aliquol remoranics, et IIOII iiullas I . sed iton , 7 M

{corr. miiiime) piavalenles add. 1. dei. I . Mirhaleni 4. i . h . d. ndd. i . ita l . r e d i r o

b , m , 7 , a b , 7 M b

ct potl vocem jam ertsam T e a i n u s c. clc. I Cotistaiiliutis M . ed. ita hic onnitrs; infra ed , T r r , 7 M
0
3730
ct 4. T r a n s i n . ™ illos add. 1. del. l . 2
A l q u e -— esi, et majorem capititseq. partnn
b
supptivit l . b

erafiisquir in l versitux scripta fucrant. p. R. ed. seciis t . Et 1 * . ei iiem € Di^iiuin

, T , t , m b , T M , T

c>\. h . q n i i , ut quod fceil Saiiltas p n t i a l u r Paulus ; quoil egii luptis stihlineat agntis i ndd. l . 2. tii— b , m

giMihiu l . • feslinaitlerqiii! sihi l .

b , T
gnito, etc. atscisai*. ™ |»er illos dies rev< rstis f M i r a l ,
b , m 8

h U r i i i e r a. R. eic. l . * hinc \ perqit: C. vells vi»t»ire ibique mnnachtim fleri e o i i l i i e l n r . PraniiisSus

b , 7 a

c i ^ o e. ctc. r o r r . l . « « • depreratur PiaemisMis igi u i «uiii l .

b
n»gis I . corr. l . * cleri U H 1 . b b 19

curr. l . b
se re^i n . 1. corr. i .
m s
f. de c n i i i i e i . i v i i 4. sociavit. I l i ^ l e u i ipsis uiebiH V i c i o r
h , T U l m

geuere Teiiionicus Ro r a n n s poniifex ortHinilus v$J et hoc amio p r i i u v p s Paiidtilfus j t m i o r p r i u c f p l i i i n e o n -

cessiowis fecil ahl.ali de fa.sifilo quod Saraciiiiscum vocatiir 1. Quibus expunctis pergit i . : Q m lanu n b

noqiiatpiam adhttc de tmperaiori.s ira secui us ad t i l t i o r e u i sc lociim couferre medilatialtir. Nec — c o n - #

inuratus cst. T . t . l . ed.

, 7 W
reprehensilibus 2 . b
Per — ouinia desunt 1 .
, U T
p r o c l . p. a . ed. , m , m

NOTJE.
(896) Acrida vel A c h r i s t i r b s cst Macedoniac, m c - laus episc. N u i n h u r g . j a m a n . 1045 m o r l n u s e s t ;
tropolilana o l i m Servia* et Rulgari;c. A>G. h i c Pannensis inlelligendus, qtii eo icmpore c o u i -
( 8 9 7 ) S i l t i m csl i u agro L a n c i a n c n s i . A . w . plura p l a c i u l n b i n t , scd uuitqiiain cancellarius
(898) Ep. Nitmhurgensis u t v i d e t t i r , q u i cunccl- f u i l . Cf. S c l u n i l t Zciitchnft fur (icschichtc laltrg» 9

tarius Homani palaiii appcllatur itt d i p l . i m p . quod 1817.

1045. Nov. 20 i n l u g e l e i i h e i m a c c c p i l . Cacterum Cado-
 «93 CHUONICON CASINENSE. — L I B , I I A U C T O R E L E O N K .
m
r a i t n c b n t d e c a r t a i r o n a s t c r i i h n j n * 700 modia
dc A suinmo p e r v e n i u n l , i l l o t q u e licet somnolenlos
t e r r a i n c o m i t a l u Teatino.loco Ait casa H i h l e b r a i i d i ; adliuc conanics resistere, universos gladiis t r u c i -
et recollegit omnia. Eodem tempore snpra- daruni , 7 H

dicins Trasmundus et Bernardiis comiics Hnnave- 88. [Cap. 9 1 . | Pcr idcm lempns, p r a h l u s 4 T M

r u n t per sacramentum eundem ahbaicm de omni- comes Trasmundtis graviier iuflrmatus, el moiia-
bus rebiis sancli Bcnedicll i n c o u i i i a l i i Tcatlno et chuseflici cupiens, Richerium ad se vcnire r o g a v i l .
Pennciisi, quod neque ipsi illas invadereiit, el con- Cui , m
sesc suppliciier (radens, mtiltamque i l l i
tra omnes homines eas monasterio 8 7 8 1
noslro dc- pccuniam oflerens, tria sui j t t r i s castcila sancto
f n d r r e n t , aotid monasterium sanct<e Scolaslice in Beuedirto i n l e r r i t o r i o , 7 M
T c a l i n o concessit (an.
Penne. 1055, Oct.) (900), q u o r u m vocahula siiitt: Mons
87. [Cap. 90.] floc , T M
etiam anno (1051, Dee.) Alhcrici, Frisca, et Mttccla (901), c u m p o r l u c t
princeps Pundulftis j t m t o r fecit p r x c e p l u m cottccs- piscatiouc sua, ct c u m ecciesiis Sanclac , m
Mariac,
sionis (899) i n hoc monasterio de enslello quod Sa- c l Sanclie Lnci;e, e l Sancli B l a s i i , e t o m u i h u s o m -

raceniseum 1 5 , 8
vocatur, i n confinio , m
Comiiiensi, niito rehus ac p c r i i n e n l i i s corundein casteilorum et

cum omnihus adjaccniiis el 8 T M

p e r l i u e i i l i i s cjtts,
, T , V
ccclcsiartim ; quod stinl quinque milia quiiigenti
qnamvis m t
idem castellnm i n t r a anliqttos n o s l r i B
" ^ * * ; ccclesiam qtioque Sancur Ju
c i l c r a

monaslcrii terminos videalur essc c o n s l r u c l u t n . §ta?, c u m o m i i i p c r t i i i c u l i a s u a , q t i o d suul m o d i i n n

Qtiem vhlelicet locurn non m t t l i o ante Marsortim q u i i i g c n t i ; siniul etiain conccssil huic mouastorlo
comites Oderisitis ct Rainahhis q u i tunc Comino i n t e r r i t o r i o Piniicuse in , 7 M
castello quod vocatnr
prceeranl p e r r a r t u l a m oblationis ctttii fiuibiis ac Lastetiiantim unain ccclesiam Sancii Nycolai, ciim
lerinittis ejns healo Beuedicio flrtnavcrant m T
. Undc omuihtis s i i n i l i i e r p e r l i i i e t i l i i s ejus, idesl m o d i i 1 7 1
•
cum qnidain Aquinenses contra ahhaiem super hoc lerne tria uiili.i (902). Sed cuin pracdicttis papa
m i t r m t i r a r c i t l , pro co videlicet qttod ipsi pritts c u n - transisscl Auconam, ahhas ad i l l i i m ejusdem Tras-
detn locum centttm hizanleis comparavcrant a q u o - niiindi causa profectus c s l . Ctimquc ad iiiouastc-
dam Bcrardo Marsicano.in hanc landcm convenicn- r i i i m sancli L i h c r a l o r i s (9U5) i i h i n i vcnisse F r i d e -
liattt ctini co ve . c r u n l m t
, t i l spoitlc sua i n qito- ricus agnovisset, p c r r c x i l ad c u m , et peuiienlia
rutidatn j t i d i c n m pnesenlia oinneiu querelam et c n - n i a x i m a ductus r o g a v i t , tit Casinum i l l i reverti l i -
Ittmtiiam domno abbaii de hoc r e f u i a r e n l , c l q t i i e t i c e r c l . Quo mox impeirato F r i d c r i c u s , huc cxtcmplo
dc caiiero e s s e u t ; proposiia poena l i h r a r i t m nrgenli regrcssHS csl ; ahhas vero iter quod inceperal p e r -
c c n t u m , si aliquando amplius de hoc conlcttdcrc agerc festiiiahal. Qui c i i m j a m diidum fcbrihtts non
vellent, nisi q u a u l u n i Ipse i l l i s pcr l i l . c l l u m coucc- liiodicis cstuaret, ac mctti m o t i i s r c d i l t t m i u dies
d c r e l . Saraccni*cuui atttem ca de catisa ipsnm ca- acceierarcl, A l c r u t i u i veniens, icrlio ,7
* 7
Idus De-
stellum iitiiicupari (ama est, qtiod citm idcin Sant- cemhris, n i m i a vi Jvbris c x i i n c t u s e s l . Fratres vero
ceui a facie nostroruin lempore illo quo de G a r i - m i i ciini i l l o e r a n l , itichil i n o r a l i , toilentcs i l h i m
liano eliiiiinali* stttil, fugn dilapsi fuisscnl, caeteris eadent h o r a , r u i i i media nox csset, i t e r a r r i p i u n l ;
ititerentplis, a l i q i i a m i ex cls ad ipsitin laitdem l o - et ad monasleriiiin s a u i i i L i h e r a l o r i s stiiumo mane
eum pervenerai.t , m
, Ihique nliqttaiiditi l a l i t a n l c s , p c r v e i i i c n t e s , ejttsqiie , m
h m t o r a b i l i l e r cxcqnias
pratchis nounnllas a vieinis habilatorihus ciaiiculo facioutcs, itiseptilcro qtto abbas Theobaldus prac-
ac si h i t r i i i i c u l i ahigehant. Quod c i i m a quodani «lecessor suiis hiiinalus fucrat euin rccondunt, anno
captivo i l l o n i m trausfuga Sorattis i n u e i u i s s e i , eo- • m
Dmniiii 1055.
dein trattsfuga duce ad c o r u u i laiehras inanc 89. [Cap. 9 2 . ] Uic a b b a s m i e r cetera, ccclesiam

S\T\\JE L E C T I O N E S .
, T M
Eodcm — Pennc add. 1 * . c. sancto Bcncdicto d . l . ed. m i
hoc cavut add. 1 ° . cf. supra b , T M

not.n. i m
Saraciu. 1 * . tfeirracen. 4 . p e r t i i i e n i i a 1». sivc 1 * . * d . qtiauivis - c o n s t r u t - , m , m

luiit desuni l . b
coiitiileiaut l .
1 7 , 7
sequentia abscisa sunt i*.
b
p c r v e i i c r i t i l ed.
, T M
Posi iimi , m

m i i los i.ics priefalns T r . 1. Apnstolit us iuterea ntox ut papatttin adoplus c s l ultra moiiles evesiigio
i c . l i i l ; i b i j a u i imperatoiein laiiguculeiii ie|;ciieus, u s t u e a i l n h i i i i m cjus ciim ipso perinansil ; hiioque
p . n v i t l u qtiein i n iiiaiiu ejus pater reliqiteral rcgiti lolitis npliiuales j u r a r e facicus, ettiiique i u regno
t i u i l i r i n a n s , r e v c i s i s i.t T t i s r i a n i esl. Per hns dies supratliclus T r . l . quas puriter postea delevit. In hoc b

captte mula diversu lemporibu% et uddila sunt et mututa, quie singula annotare superfluum duxi.
, 7 C I
Qui2. ,
iorioTeatiiio«**tisn l .
m
saitclaj — Blasii desuni 1. b ,
et e desuntl.
m
mo- , m , m

tli.» I . , 7 M
P. iu cas e lo (corr. P. c a s l d l u n i ) q . v . L . c u m 1. IV 4. 1.1. D . desunt 3. B l Necrol. Casin. 1 7 , 7

* " * eiquc ed. a. D . 1055. add. l .

, m b

NOT^.

(899) G n t t . A c c , p. I S I . S i m m est i n valle altis (901) Jduccla S. Quirici cum portu 10 fiacium V i -
m o n h t i s o b s i t a ; imulo S. Blasii e l i a i u castelluiii clor I I up. Gatt. I l i s t . , p . 140.
appellatur ; i b . , p. 7 J i . (902) Ac/ti»n i n Pinne ; i b . , p. 155.
l900) Actum tu Teate. Galt. A c c , p . 1 5 1 . F i l i u i n (903) Cui idem T r a s t u u m l u * ttinc donationem
se d i c i t A l t o n i s ( i f . I l i s u , p. 84 ) n m i i t i s e l Gisla). fecit, I I I . Dcc. Aaum in Teate. C a l t . U i s t . , p . 84.
£ c d . S. J u s l x i b i n o u c o m u t e n i o i a t u c
695 LEONIS M A R S I r j A N I E T P E T R I DlACONI 696

fcancii Benedicti plumbeis tabulis cooperuit, pala- A p r o m e m i t . P o s t a l i q u o t vero dies a fratribus n o s t r i s

t i t i m ab o r i e n t a l i p a r l e monaslerii 68 c u b i t o r u m princeps conventus c u r abbatem i n nostra ceUa
iocepit, et usque ad solarium p e r d u x i t . A n t e eccle- conslituisset, i n v i t u m se hoc fecis.se et qtiodainmodo
siam vero i n c i r c u i t u a l r i i , deambulatorios arcus coaclum respondit. Si ipsi 8 7 8 1
tamen e u m i n suo
cum columnellis lapideis 8 7 7 0
fecit. E t licet ipse monaslerto] recipere vellent 1 7 8 8
, sibi g r a t i s s i i n u m
propter innumeras c i r c u m i n a n e n t i u m oppressiones fore. l t a demum praedictus Basilius ad hoc m o n a -
sicut ex parle oslendimus laborare i n monasterio slerium veniens, et v i r g a m abbatiae quam eatenus
non p o l u e r i t , i n i t i u m tamen et materia omnis labo- retinuerat h u m i l i l e r reddens, post paucos dies a d
rum prsesenlium ipse fuit, quando suo slttdio c t Vallem luci transmissus praepositus est.
i n d u s l r i a , m e r i t i s lamen beali Benedicti adjtivanlese r Per hos dies (an. 1 0 5 6 , Sept. 21.) Heinricus t 7 i
*
Deo t c r r a m istam de manibus N o r m a n n o r u m e r i - et Rolandus germani fratres Lucensis civilatis v i r i
p t i i l . Fratribus igitur qui cum i l l o fuerant m o x eo nobiles (905), o b l u i e r t i n t i n hoc monasterio eccle-
sepulto ad monaslerium reversis, babito ad invicem siam sancli Georgii, quae i n t r a eandem c i v i t a t e m i o
universi consilio, clegerunt de congregalione d o m - e o r u m p a l r i m o n i o sita est, prope posterulam qu«e
num Petrtim religiosum valde et boneslissimi babi d i c i t u r G u i r i g a l a , ad monasterium i n i b i c o n s l i t u e n -
tus v i r u m ; eutnque l i c c l i n v i t u m et r e n i t e n t e m , ac B
dum, cum 8 7 8 8
l i o r t o , et puieo, c t casis, e l c u m u n i -
seneclutem niveam tanlo offieio minus idoncam versts l a m i n l u s quam extra non m t m m i s ipsius
objecianlem, libentiusque 8 7 7 1
sc decaniam resumere ecclesiae rebus ac pertinenliis (906). A d qnod v i d e l i -
quam abbatiam suscipere asserenlem, abbaiem sibi cet monasterium construetidum sive o r d i n a n d u m ,
conslittitinl ; paucissimis 8 7 7 8
admodum i n hoc transmissus est domnus Johannes, genere atque c o -
dissenlicntibus, e l domnum Johannem cognomine gnomine A p u l u s , q u i i n noslro hoc monasterio d e -
Marsicaiium (904) qui lunc Capuae praeposilus 8 7 7 8
canaltts ollicio lempore n o n modico funcltts est ( c f .
e r a l , digniorem huic m i n i s l e r i o t m
judicanlibus; DESID. Diat. l , 3 ) . Y i r stipra caelera b o i i i t a t u m s u a -
qnatnvis ipse praecavens ac timens hoc onus sibi r u m insignia, compunclionis c t l a c r i m a r u m g r a l i a
i m p o n i , obslinate super 8 7 7 8
allare j i i r a v e r i t , n u n - munere divino d i t a t u s : q u i cujus apud Deum m e r i t i
quam se ipsam abbatiam stiscipere aliqualenus f u e r i t , non debet v i d e r i superfluum si v e l b r e v i t e r e x
consensutum. his quae p r o certo uobis comperta sunt ostendamus.
PETROS q t i i n l u s 8 7 7 8
e l tricesimus hujus m o n a s l e r i i Denique c u m fama sanctitalis cjus longe laleque
abbas, sedit anno u n o e t 8 7 7 7
mensibus £>. crebresceret, m u l i e r quaedam d i r o possessa d e m o n i o

90. [Cap. 9 3 . ] H i c a p u e r i l i a inonachus, c t c P* * » rogatusque i d e m v i r Dei a 8 m a d i l l u m 1,1 110111 e s l

ecclesiasticis usibus non mediocriler e r u d i l u s , adeo perductoribus magnis precibus, u t p r o ea D o m i n u m

religiosis et honeslis moribus c r e v i t , et lam angelici exoraret. Qui u t e r a l benivolus nimisque compatiens,
vultus c t reverendi habitus e x t i t i t , u t imperator mox cengregaiis f r a t r i b u s , o r a t o r i u m est ingressus;
Heinricus eo lempore quo ad hoc monaslerium v e - et c u m aliquautisper fuisset o r a t u m , l a c r i m i s ejus e t
nit, transeunti i l l i ante se, satis h u i n i l i l e r assur- singultibus miseratio d i v i n a placata, m u l i e r e m fu>
r e x e r i t ; testatusque sit n u n q u a m se i n tolo regno gato deinoue sanam redire concessit ad p r o p r i a .
m o n a c h u m honestiorem eo 8 7 7 8
vidisse. Coinperta Praelerea cujusdam iiluslris viri Lucensis uxor f

8 7 8 0
i g i t u r exabbas nosler Basiiius apud Salernum valida per aliquot dies i n O r m i l a l e delenta, ad i d
P e l r i ordinalione, mox Capuam v e n i t , et magnam tandem n i m i a v i languoris devenerat u t per t r i d u u m
valde p r i n c i p i pecuniam offerens, u t hanc sibi a b - j a m sine voce ac 8 7 8 6
sensu recubans,, n i c h i l m i n u s
b a l i a m redderet o r a r e obnixius cepit, Sed princeps quam m o r t u a p u l a r e t u r . Quouiam i g i l u r humana
quoniam i n P e t r i electione consenserat, hoc se n e - oinnis fiducia oranino defeceral, ad divina subsidia
quaquam posse facere asseverans, apud monaste- p r o p i n q u i m u l i e r i s se conferunt, atque ad praefaluin
r i u m nostrum Capue i l i u m manere constiluit. l l a v i r u m D e i , u t p r o ea Domino supplicare d i g n a r e l u r ,
prudens, immo 8 7 8 1
fatuus v i r et S a l e r n i l a n a m D supplices m i t t u n t . Benignus itaque v i r nequaquam
abbatiam a m i s i t , et hanc adquirere ncquaquam m o r a t u s , mox vestibus sacris indutus salutarero l i o -

V A R L E LECTIONES.

8
marmoreis 1 .
m
libentiusque — a s s e r e i i t e m n d d . i l > .
8 7 7 1
paucissimis 1 . p a u c t s l . ^ e. p. 8 7 7 1 b 7 7 8

1. ed. mouasterio ed.

8 m
per corpus beali B. i . 1 . corr. !*>.
8 7 7 8
q . e l t . h . m . add. l . add. 8 7 7 8 b 8 7 7 7

4. et — ertidiuis add. l .
8 7 7 8
deest 1 . ita l . vidisse. Q u i qtiidem i m p e r a l o r scquenti anno
b 8 7 7 8 8 7 8 0 b

defunciiis, I l e i n r i c u m i i l i u m adhtic p u e r u l u m regni successorein r e l i q u i t . Post cujus m o r l e i n V i c t o r papa

praedictum Fridericur.i de monasterio ad se accersiens, et universa quae i l l i Trasmuiidtis fecerat d i l i g c n t e r
addiscens, eundem etc. (c. 91.) 1. i . f. de&st l . Si ipse Casinum venire, et e u m rccipere
8 7 8 1 b 8 7 8 1

veliet s. l . vellet 2 .
b 8 7 8 8
sequentia abscisa sunt l , sed quce de Johanne narrat, nunquam ibi scripta
8 m b

futsse apparet. c. h . et p . et c. desunt 3 .

8 7 8 8
* CJI zd. 8711

NOTJE.

(904) Eadem patria f u i t Joanni l U i , q u i a. 1058 (905) F i l i i Sisemundi et Berlat. Gf. i n f r a I U , 6 1 .

aobas S. V i n c e n l i i (aclus cst, qtiarc aU oc e u m n o n (906) G a l l , A c c , p . 2 0 0 .
divcrsum fuisse cxistimo v . iufra c. 9 7 .
 697 CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B . 11 AfJCTORE L E O N E . 698

fitiam p r o llla Domino o b l a l u r u s accessit. Cumque i pracdicti Dei f a m u l i r e f e r u n l u r , sed non sunt nequc
a d eum locum canonis pervenissct quo v i v o r u m so- temporis neque codicis h u j u s .
lent nomina rccenscri, eamque m u l t a cum devolione. 9 1 . [Cap. 94.] Audiens 8 7 8 7
praelerea apostoiicus
i i o m i i i a t i m ac specialiler Domino commendaret, illa et insperatum o b i l u m R i c h e r i i e l P e l r i praeprope-
p r o c u l a monasterio i n domo p r o p r i a velut exanimis ram 8 7 8 8
electionem (an. 1 0 5 6 ) , valde graviter t u -
decuhans, sacerdotis vocem se memorantis a u d i v i t , l i t , moxque l i l l e r a s huc blanditiis p r i m u m , d e m u m
s l a t i m q u e i l l i quasi j u x t a l c c l u l u m s t a n l i , veluti e vero redargutionibus plenas d i r e x i t , nequaquam nos
g r a v i somno experrecta festinanler rcspondiu Ob- absque i l l i u s consilio ac voluntate i m p e r a l o r i s elcc-
slupefacti q u i aderanl sollicile cceperunt ab ca r e - tionem ipsam 8 7 8
' debuissefacere asserentes. Q u a m -
q t i i r e r e , q u i d n a m diceret, vel cui tam insolite r e - obrem duo fralres ad eum q u i o m n e m i l l i r e i hujus
spondisset. l l l a v e r o : cNumquidnam, i n q u i t , d o m n t i m verilalem seu necessitatem cxponcrent, ex parte
Johannem venerabilem praeposiltim hic non stare abbatis et f r a l r u m d i r e c t i s u n t . A d imperalorem
vidistis? n u m q u i d non etiam vocem illius me i n c l a - eliam de eadcm re p r o l i i m s sunt legati transmissi.j
mantis audislis? > A d htijttsmodi m t t l i c r i s verba a t - lnlerca 8 7 9 0
apostolicus u l t r a monles profectus, i b i -
t o n i l i s i m u l et gaudentes qtti aderant, mox ad m o - que j a m i m p e r a l o r e m languentem reperiens, usque
n a s t e r i o m m i t l u n t et q u i d p r o ea Dei famultis age- 1
ad ejtts o b i l u m (an. 1057, Oct. 5.) cum illo esl r e -
ret diiigenter i n q u i r i praecipiunt. Qui venienles, m o r a l u s , filioque parvulo quinque 8 7 9 1
circilcr an-
i n v e i t i t i n t pnefatum v i r u m Dei sanclis altaribtis as- norum qnem in manu 8 7 , 8
ejus paler reliquerat
sistentem, proque illa missarum Domino sollemnia regni totitis opliinates j u r a r e faciens, eumquc in
c e l e h r a n l c m ; certumqtie c o n s l i t i l , cadem hora i l l a m rcgno confirmans, reversus landem i n Tusciam est.
ad se reversam, locutamque fuisse, qua Dei famuius F r i d e r i c u s dehinc compcrto imperatoris o b i l u j a m
eam i n loco canonis solilo m e m o r a s s e l , ct gralias liducialiter ad papam accessit, et universa quae i i i i
o m n i p o t e n t i D o m i n o m a x i m a s referenles, reversiad Trasmundus fecerat plenitcr referens, eundem
eos q u i se miserant, rem p r o ccrto sicut contigerat Trasinundum excommunicari fecit. Demum vero
palam omnihus r e t u l e r u n t . M u l i e r (907) vero eadem idcni 8 7 8 8
Trasmundus absolulionis suae causa Ro-
i n c o l u m i l a t i m o x prislinae r e s t i l u t a , una c u m j u g a l i m a m pergens, et fere o m n i a 8 7 M
qu» Friderico
suo m i r a semper h o m i n e m Dei devolione p e r c o l u i t . abstulerat referens : j cum 8 7 8 8
post magnam satis-
F e r e b a l u r etiam idem v i r Dei hujusmodi gratia p r a > factionem se absolvi obtinuisset, suggerente eodem
pollere, u t si ex aqua qua post missarum sollemnia F r i d e r i c o atque H u m b e r t o , convenlus a papa atque
manus ablueret, aliquis i n p o l u m febreticus fideliter , a d m o n i t t i s , castellum nomine F r i s a quod u x o r e j u s
sumeret, n u l l u i n detuceps i n eo febris j u s exercere ' sancto Benedicto c o n c e s s e r a t , isque post ejus m o r -
polestatis valeret. Anselmus tunc eidem c i v i t a t i e p i - tem invadendo a b s t u l e r a t , i n manu 8 7 8 8
ejusdem
scopus praeerat, v i r tantae auctoritalis atque p r u d e n - papac sponte r e f u t a v i t , et 8 7 , 7
i n jus m o n a s t e r i i
tiac, u t R o m a n a m p o s l i n o d u m feliciter r e x e r i t sedeni. bujus restituit (908). E l q u o n i a m , ut supra j a m d i c -
H i c c u m quodam lempore ardore febris vchementis- t u m e s l , idem apostolicus n i m i s indigne t u l e r a t quod
simo estuaret, repenle memoratus est hoc quod j a m absque sua scientia praedicli abbatis eleclio esset
d u d u m dc praedicto v i r o Dei fama multorum v u l - effccta (909), superhaec etiam r e l a t u m i l l i a quibus-
gante perceperat. Misitque continuo q t i i ex aqua ea- d a m invidis fuerat i n eandem electionem non omnes
dem clanculo sibi deferret. Quam mox u t i n p o t u m monachos consensisse, eumque seditiose et ncqua-
accepit, nulla iuierposita m o r a , omnis ab eo v a l i t u - q u a m canonice aa l d officium p r o m o l u m fuisse;
do illa fcbris aufugit, idque praefatus anlistes ad occasionem naclus, mandat eidem abbati ut Romam
g l o r i a m Dei et commendationem l a n t i v i r i saepe r e - quanlocius c u m 12 ad >e monachis v a d a l , et i l a de
/ e r r e solitus e r a t . M u l t a etiam alia de v i r l u t i b u s sua o r d i n a t i o n e r a l i o n e m sibi oporlunissimam r e d -

VARIifc LEOTIONES.

m T
A u d i e n s — e x c o m m u n i c a r i fecit add. r e p e i i l i n a m 1*>. deest 2 .
8 7 8 8
deett 1*>. Post naic a.
8 7 8 8 8 7 , 8

i*. 8 7 8 1
a. c. a. deest 1»>. 8 7 8 8
manus i .
b 8 T 9 8
add. l . b ,
et universa q . 1. corr. l .
m
cum—obtinuis- b 8 7 , 8

s e t add.iK 8 7 9 4
inanus 1. 8 7 , 7
refutavit. Post liaec c t i m papae a quibusdam invidis r e l a l u m fuissel i n abba-
l i s electionem non omnes fratres consensisse, euinque seditiose et nequaquam canonice p r o m o t u m fttisse,
m a n d a t u r ei u t ad p r o x i n i a m synodum venial (corr. u t Romam vadat), deque sua eleclione his qtiae sibi
o l i j i c i u u t u r , oportuue respondeat. Rogalus itaque d u x Adenulfas, unacum i l i o K o m a m a b i i t , idque d e m u m
a b apostolico i m p e t r a v i t , u t non i n Romana synodo, sed i n Casinensi capitulo, missis a latere suo v i r i s
p r u d e i i t i b u s abbatis causam d i s c u t e r e t ; exacla ah i i l o p r o m i s s i o n e , u t si v e r t i m posset p r o b a r i unde apud
i l l u m i n s i i n u l a h a t u r , sponle cederet abbatiae. Celebrata i g i t u r synodo, et abbate regresso, missi sttnt ex
p a r t e papae Htimberttis et F n d e r i c u s ad m o n a s t e r i u m . Qui ipso die sancti peutecostes c a p i t u l u i n f r a t r u m
i n g r e s s i — p r o u u u t i a i i t — eis — r e f e r u n t 1 . r e f u t a v i t . E t q u o n i a m etc. ut cd. l . b

NOTJE.

(907) Mulier — pertoluit desunt ap. Desid. quia nimis zimplichsimus, et A m a t u s I I I , 4 6 , non fu
(908) V . p r i v i l . V i c l o r i s I I ; G a t i . H i s l . , p. 146. tropexpertde chozcs seculeres.
<909) A l i a m causam i r o d u n t C h r . V u l t . p. 154,
703 L E O N I S MAfcSlCANI Ef P E T R I DlACONl 704

sem ( 9 1 5 ) , et Hildebrandum , M I
Romanae ecclesi» A 9 5 . [Cap. 9 8 . ] Per hos dies ( 1 0 5 7 ) Pandulfus M a r -
subdiaconum. Sed cum Romani neminem sibi de sorum episcopus v i r nobilis et ecclesiasticus ad h o c
his idoneum ad hoc v i d e r i censerent, eique demum monastcrium v e n i t , atque ab eo n i m i s bonorifice
tantum se honorem l a r g i r i velle assererent : De me, amanterqttc receptus est (Dec. 9). C u i 8 8 , 8
e l i a m et
i n q u i t i l l e , nil poteritis agere nisi quod permiserit p r i v i l e g i u m episcopale fecit ( 9 ! 6 ) , et i n hoc mona-
Deus % et absque illius nutu neque concedere neque slerio , , < 0
locum i l l i p r i m u m post se i n o m n i c o n -
tollere michi officium 8 8 , 8
istud potestis. Fuere tamen venlu conccssit. Q u i videlicet episcopus obtulit i n
qui Hildebrandum 8 , 8 8
adhuc apud Tusciam u b i cum hoc loco planetam scaramanginam ( 9 1 7 ) ; p l u v i a l e
apostolico fuerat r e m o r a n t e m , oportune d i c c r c u t d i a s p r u m c u m lisla a u r e a ; faciem a l l a r i s p u r p u r e a m
expeclandum. Caeteri m i
vero moras aliquas nequa- c u m l i s t i s e t g e m m i s : t u r i b u l a argenlea duo; cali-
quam esse congruas judicantcs, uno omnes consilio cem aureum cum palena s u a ; aquaemanilia argentea
ac vohintale concordi summo mane abbali s i m u l duo; incensoriuin de orgento u n u m j c r t i c e m a r g e n -
conveniunl (Aug. 2 ) , eundemque Fridericum 8 8 8 8
team parvttlain c u m ligno D o m i n i ; situlam argeu-
v i o l e n l e r a Pallarta exlrahentes, ad eleclionem fa- tcam u i i a m ; p a l l i u m 8 8 6 1
magnum ttniiin c u m l e o n i -
ciendam ad beati P e l r i qua» A d vinctila nunctipalur bus ad appendendum, ct unum tapetum o p t i t n u m ,
basilicam illttm p e r d u c u n l . U b i , 8 , <
ejus vocationem B t alia nonnulla qttae scribcre e superflua d u x i m u s .
de consueludine facientes, Slephanum eum quoniam E l sic soeietale ac bcnedictione fralrum percepia
festum sancti Stephani papae co die ceiebrabalur, rcversus est, sempcr c x eo tcmpore f a m i i i a r i s s i m u s
appellari decernunt; sicque universa Urbc c u m c l devotissimus circa locttm i s l u m existens. M a r i m i s
laudibus proscquente, ad Latcranense p a l r i a r c h i u m etiam Trajectensis comes eisdem diebus (an. 1058,
i l l u m deducunt. Die vero altera illncescente (Aug. 3), Jan.) obtulit in 8 , 6 8
hoc monasterio t o t a m e t iiile-
cardinaiibus universis s i m u i c u m clero populoque gram p o r l i o n e m suam, idest quartam p a r l e m l o t i t i s
R o m a n o ad cum c o n v e n i e n l i b u s , apnd beaii Pelri c o m i l a l u s Trajeclensis, e l medietatem c a s l r i Spi-
basiiicam ingenti c u n c t o r u m laelitia summus et u n i - nii ( 9 1 8 ) , ct q u a r t a m p a r t e m de castro F r a c t e , , M
,
versalis pontifex consecratur. Post haec remissis ad nec non et monasterium sancli M a r i n i ( 9 1 9 ) q n o d
monasterium f r a l r i b u s , et duobtis t a n t u m ad ser- , m
i i i pertinentia ejusdem Fractensis , , M
oppidi
v i e n d u m s i b i r e t e n l i s , mandat praeposito nostro u t situm cst, cum universis o m n i n o s u b s t a n l i i s ac
cum 1 2 monachis quos l i l l e r i s ipse signiiicabat, ad pertinentiis ejtis. Gezzo 8 8 , 1
qtioque et Pelrus ger-
se p r o t i n u s p e r g a l ; ut t a m de sequam de illis c o m - m a n i fratres de Pontecurvo his diebus t r a d i d e r u n t
m u n e consilium habeat. Profecti itaque omnes u t in hoc loco ecclesiam sancti Nycolai et sancti B l a s i i
jusserat sunt, atque post dies ferme decem reversi. quae est i n castello sancli Johannis de Carica, c u m
Per q u a t t u o r i g i t u r continuos menses Romae m o r a - omnibus rebus i p s i 8 8 , T
ecclesiae p e r t i n e n l i b u s ( 9 2 0 ) .
tus,ac frequenlibus synodis c l e r u m U r b i s p o p u l u m - 9 6 . Sed cum praediclus apostolicus Romana febre
qtte conveniens, maximeque p r o conjugiis clerico- j a m d u d u m langueret, circa ipsam natalis D o m i n i
r u m ac sacerdotum, nec non et consanguinearum feslivilatem adeo graviter infirmatus est (an. 1 0 5 7 ,
8 M T
copulalionibus deslruendis n i m i o zelo decerlans, Dec.) y u t p r o certo se m o r i putaret. Elccto itaque
ad hoc tandem monasterium i n festivitate sancli Desiderio c u m p r i o r u m consilio 8 8 , 8
in abbalem,
Andreae (Nov. 30) cum non parva Romanorum quemadmodum loco congruo j u v a n t e Domino o s l e n -
m a n u reversus est, et usque ad feslivitatem sanctae demtis, et apostolicae legationis ad C o n s t a n t i n o p o i i -
Scolasticae commoratus (an. 1 0 5 8 , Fcb. 10). E t t a n u m imperatorem i l l i commisso v i a t i c o , ipse Ro-
quoniam v i t i u m p r o p r i e t a l i s p a u l a t i m i n hoc loco a m a m reversus Alfanum o l i m Desiderii s o c i u m , Sa-
p r i o r i b u s annis i r r c p s e r a t , ccepit omnimodis in- lernilanae lunc sedis eleclum sccum d u x i t , e u m q u e
sistere oportune, i m p o r t u n e , arguendo, obsecrando, in j e j u n i i s M a r t i i p r i m o p r e s b y t e r u m , debinc se-
increpando, nec non et districtissime i n l e r m i n a n d o , quenti dominica (an. 1 0 5 8 . Mart. 8) archiepisco-
tit praedictum v i t i u m hinc j u x l a m a n d a t u m regulae D P u , n
consecrans, c u m honore Salernum r e m i s i u
r a d i c i t u s a m p u t a r e i j e l hoc q u i d e m e x p a r l e m a x i m a 9 7 . [Cap. 9 9 . ] Post ( 9 2 1 ) paucos dies m a n d a v i t
fecit. Tunc etiam e t , 8 M
Arabrosianum cantum i n praeposito nostro ( 9 2 2 ) , u t omnem ecclesiae fatijus
eeclesia i s l a c a n l a r i p e n i l u s i n t e r d i x i t . loci thesaurum, i n auro d u m l a x a t atque argenio,

VARIiE LECTIONES.

Hildepr. 2 .
8 8 8 1
deest 2 . Hyldepr. 2 .
, , M
Ceteras 4 . Fred. 2. " " I b i i .
M M
»** c o n s a n - 8 8 M 8 8 1 8

guineorum 5 . etiam A m b r o s i i c. 4 .
8 8 8 8
Qui 2 . monasterium 2 . nnam cum leonibus. P .
8 8 8 9 8 8 6 0 8 8 , 1

i n . u . ad a. 2 . huic m . ed. 8 8 6 8
Fralte 2 . qui 4. Frattensis 2 .
8 8 , 8
ezzo 4 . ipsjus 8 m 8 8 8 8

cccleste p . . . . 4 . deest 4 .8 , 8 8

NOTJE.
(915) P e t r u m . repetita esl, v. i n f r a 111, 5 9 .
(916) E d i d i t Ughelltts i n E p p . Mars. (919) Sancti Martini in chartub dicitur : o b i
(917) Scaramanga o i i m f u i l v & t i s m i l i t a r i s , inde nunc est t e r r a Caslrifortis. A N G . Cf. i n f r a U l . 6 0 .
p a n n i speciem aliquam designabat. (920) N u m . 393. ANG.
(918) Nunc Spigno e l Le Fratte. E o i d i t C a l t . A c c , ( 9 2 1 ) Brevius haec refert Atnatus I I I , 4 7 , 4 8 .
p. 157. Dcsiderio abbate donatio eisdem fere verbis (922) Joaoni, v. Desid. D i a l . 1, 6.
705 CHRONICON CASINENSE. - - L I B . 11 A U C T O R E L E O N E . 706

festinanter sibi et q u a m posset latenter per se ipsum A fuerat i n v e s t i v i t , eumque p r o l i n u s ad eam r e c i p i e n -

d e f e r r e t ; m u l l o potiora bis i n brevi se huc r e t r a n s - dam transmisit (923).
m i s s u r u m p r o m i t t e n s . Disponebat autem f r a t r i suo 98. [Cap. 100.] Post (924) hcec congregatis inlra
duci Gotfrido apud Tusciam i n colloquitim j u n g i , ccclesiam episcopis et clero populoque Romano, sub
eique u t ferebatur imperialem coronam l a r g i r i ; de- districta n i m i s interdictione c o n s t i t u i t : u t si ante
m u m v e r o ad Normannos I t a l i a expellendos, q u i quamHildebrandus Romanae tunc ecclesiap subdiaco-
m a x i m o HH odio e r a n l . u n a cum co r e v c r l i . Cumque nus, ab imperatrice ad quam p r o quibusdam r e i
l i c e t tristes nimiumque doientes, quod papa m a n - publicae negotiis commuui consilio m i t t e b a t u r r e d -
daverat fratres m a l u t i n a l i tempore perlicere m a l u - iret, se obire contingeret, nullus o m n i n o eligere
r a r e n t , q u i d a m novicius bonae conversationis frater, papam praesumcret, sed nsque ad illius r e d i t u m
Leo nomine, civis Amalfitanus, post nocturnam aposlolica sedes iutacta vacarel, e j u s d e m u m consl-
synaxim caeteris ecclesiam exeunlibus o r a n d i g r a t i a iio o r d i n a n d a . Dehinc ipse i n Tusciam propcrans,
s u b s t i t i t , et post orationem parumper residens non multopostsubito languore depressus Dei j u d i c i o
o b d o r m i v i t . Cernebatque insomnis quendara reve- apud urbem F l o r e n t i a m o h i i t 4. K a l A p r i l i s , ibique
renda canitie m o n a c h u m cum alia sanctimoniali ab digno satis est honore septiltus \ F r a t r e s igitur
ipsis absidae aditis procedentes usque ad ecclesiae B hujus coenobii q u i ctim eo p e r r e x e r a n t , capel-
m e d i u m pervenisse, eandemque sanclimonialem l a m ejus quam hinc detulerat fidelibus v i r i s apud
suflusam lacrimis, quasi p r o eo quod depraedarelur F l o r e n l i a m commendantes, quoniam per Romam
e l a l a v o c e non mediocriter conqueri. Quam itavo- regredi f o r m i d a b a n l , annitentihus ac dedticentibus
ciferantcm monachus ille a latere comitans taliter se F l o r e n i i n o r u m , t T t
nohilibus per marchias i i e r
consolabatur : iVo/i, inquiens, toror, noli flere, nam a r r i p i u n t ; atque ad nos qua possuut inslautia
univcrsa hcec ad nos procul dubio in proximo rever- prosperante Domino r e v e r t u n t u r .
tentur. Experrectus frater coepit esse de visione a t - * A d (925) cujus sacratissiinum corpns, m e r i t i s
t o u i t u s ; pergcnsque f o r t u i t o ad s e c r e l a r i u n v e t v l - ejus inlervenientibus, p l u r i m a C h r i s l u s signa
dens quae ugebantur, cum i l l i u s mandati prorsus o s l c u d i l . add. 2 .
esset ignarus, accepta mox a p r i o r e loquendi l i c e n - 99. [Cap. 101.1 Interea Gregorius de Alberico
t i a , visionem quam v i d e r a t per ordinem retuiit; (926) Tusculanensis * comes comperto Romani p o n -
coeperiinlque omnes q u i aderant flere. Sed quoniam tificis o b i l u , socialo sibi G i r a r d o de Galera m t
et
quod maiidatum fuerat praetermillere non audebant, Romanorum p o l e n l i u m a i i q u o t , liocturuo tempore
assumptis omnibus R o m a m illa ad aposlolicum de- ^ c u m a r m a l o r t t m t u r b i s undique * t u m u l l u a n l i b u s w

t u l e r u n t . Quibus i l l e v i s i s , lolus i n t r e i n u i t ; demum atqtie furentibus ccciesiae j u r a p e r v a d u n l , et Johan-

v e r o recitata iUi praefata visione, cognita quoque nem Veliternensem episcopum, M i n c i u m (927) post-
super hoc immensa nostrorum I r i s t i t i a , penitentia ea cognominatum, i n v i t u m m n
licet, u t f e r u n t , I , T i
In
d u c t u s l a c r i m a r i coppit, ac p r o l i n u s unam t a n l u m - Romana sede papam c o n s t i t u u n i , Benedicti nomine
roodo iconam ex his quae ipsemet a Constanliiiopoli i l l i imposito (928). Quod cum Petrus Damiani v i r
d e t u l e r a t indc assumens, caetera omnia perniciter valde religiosus et , m
i n saecularibus ac d i v i n i s
h u c r e f e r r i mandavit. C u m itaque mox receptis l i t l e r i s a pueritia studiosissimus, quem eo tempore
o m n i b u s , praedictus noster praepositus m a t u r a r e t Stephanus papa distractum ab heremo (929) in
r e v e r t i , et magnam j a m partem i t i n e r i s confecisset, Ostiensi ccclesia episcopum fecerat, auditu H l f

n u n t i u m repente a papa recepii, ut rcmisso ad mo- comperisset, tina c u m celeris , , T t

cardinalibus q u i
n a s t e r i u m thesauro per socios ipse quantociiis ad m 1 9
ad praesens aderant coepit qtioquomodo u m
po*
e u m r e d i r e l . Q u e m reversum deabbatia Sancti V i n - terat obsislere, reclamare, ac t e r r i b i l i t e r m i
ana*
c e n t i i , quemadmodum a flliis B o r r e i l i exoratus thetnatizare; sed omnes h i i tandem f a u t o r u m ejus

VARLE LECTIONES

* * * n o s t r i q u i ed. W
Florentinensibus p . 2.
i
m . s d nos r e v e r i n n t u r ed.
, , T I
Gaiera 4 . * u. t . mi

a . f. add. 4. w
i . 1. u t f. i n R. s. desunt 2 .
k
f e r t u r 3. et i n s. ac d . 1. a p . st. desunt t.
t t T f M T i

—™ a u d i l i 3 . deest. 2 . deest ed.

t t T i
» q . ad p . a. add. 4.
, , T
q . p. add. 4 . add. 4 .
m i M t l

NOTifi.

(923) Paulo aliter haec n a r r a n l u r i n C h r . V u l t . , M o n . SS., p. 470.

p . 514 : Fratres i n q u i t , cceperunl sibi querere
t abba- (927) Batordo, donde naeque la parota minchtone.
tem t et querentes invcnerunt virum idoneum ei pru- Di meo A n n . Nap. V I I , 338. M i n l i o n e m vocat Petrus
deuiem d. Jokannem qui fuerat genere Marsicanus D a m . Optisc. X X , 3.
ei nutritus in hoc monasterio. Sedit a n n . 22, m . 4 , (928) Tusculanensem vocat Petrus i n pontificum
d . 45. catalogo.
(924) Post—vacaret. Ex Petri Dam. ep. I I I , 4 . (929) Apud Fontem Avellani. Ex ejus e p i s l . I I I ,
(925) Idem Petrus refert i n i i b . De ortu et obitu 4 magna hujus cap. pars petita est, sc. nocturno
Jssst. Cas. 58, De viris i / / . , c. 17. furentibus et una — attractus est,
(926^ A l b e r i c u m ipsum habent A n n . R o m . i n
 707 LEONIS M A R S I C A N l E T P E T R l DIACONI 708

l e r r o r e compulsi, p c r diversa coaeii s i m t laiibula A i c r m 8

n r u a l n , quitiqii'* lilirarum fntcr i i t r u m q u e .
ftigere. Da n satellilibus S.itatue 0<iicnsis ccclcsfce Ycouns argcnleas d e a u n t a s 4. A u i v a i t i u n a m oum
archipreshyter (950) uon 8 8 8 1
t a m cauouum quatn gemmis ac stnaliis vahle p i i h h e r r i i i i a m , r m n tion
c i i a m l i l t e r a n m i ignarus, ut p r ; c d i c l u m M i i i c i i i i n ad parva l i g u i d o m i n i c i portionc. C c r a p l a i a c r i > t a l l i u a ,
aposlolaltts c i i l m e i i p r o v e h c r e l , r a p i u s ac violeuter p a r i u m i i i i u i n ; argeuteum pariiim alleriim. Codi-
attraclus e s t . I l i i m h c r t u s intcrea episcopus luiic a cellttm cvaugelii auro gemmisque d c c o r a t t i m . tMu-
F l i r e ilia rovertcns uita cutii Petio Tiisculatieiisi viala 0. L a l e r i i a i n argenlcaiii magnani l i h r a r u m 5 f

episcopo, ncquaquam Roimc r c m o r a n d u m s t t h 8 8 8 8

ctini uigello (951). U n eoliiin a r g e u l c i i m ad ministc-
lanto l u r b i n e r a l u s , clam post 8 m
paticos dies i l c r rium altaris. Silulam argeii.cam deattralam cum
sggtetsus, apud Deiievcntmn pascha celchraliirus smaliis. Pallia qnoqiie c t hostiaria n l i q i o l . T n p e i i a
accclerahal. Qui c u m feria 4 anle cmnain D o i u i n i 7, ct u i i n m majus q u o l i h c t pallio p r e l i o s i u s . A n l i -
(^pr. 15) ad Sancliim G e r m a u u m applit uisset, s i - phonarium i i u i i m .
m u l c u m socio iiiviutttis a f r a t r i h u s atque r e l e n l u s Secumlo taiideni opcrfs hitjtis ab A i i g c r u o i n De-
fesjivitatis gratia o s t . s i d c t i u m ttsqtte 8 8 8 9
Domino favenlc deducio libelio,
* Lalcraneiisis et Ttisculaiiensis 2 . o p o i liiuttm ac decens esse ptiiaintts, si v i i a u i mo-
100. [Cap. 1 0 2 ] I l a c p r a M e r c a s t t n t qnac de F r i - resque illius ac gesta e x i i i l c g r o qttanHi.it 8 8 , 8
fas
derici mttueribus h o c moiiasteritim lemporc diverso suppetit d e s c r i p l u r i et 8 8 9 1
ab ipsis cjus iiictiuahidis
reccpit. Crttccm atirenm super 8 8 8 8
altare, gemmis i u c e p : u r i , t e r t i t i m hisloritiiiciilae h i i j t i s p r i i i m r d i t i m
ac m a r g a r i t i s speciosissimu 8 8 8 8
complam librartim ejus auspiciis dediceuius, ac sic p c r 8 8 , 8
ordiucro
p a i i t o m i n u s d i i a r u m , ctiin tripotle s u o 8 8 8 7
argcnteo 3 8 9 1
reliqtia illius opera c o m i l a u i c Chrbu 8 8 , 1

deaurato, et a s l i l i o u i c b i n o , a r g c n l o et auro decen- gratia 8 8 8 t

coulcxamus.
Kxpticit liber secundus **8 8

INCIPIUNT 8 8 8 V
CAPITULA U B R I TERTU,

i . De infanlia * seu
m
intentione Detiderii.
£. Qualiter patre morluo clam matrem (ttgerit, et habltum religionit indueril.
5. Quomodo inventus a propinquis sit, ei ad matrem reductus.
4 . Qualitei iterum fugeril et apud Salernum in monasterio de Cava sit commoratus.
5» Quaiiter per Landulfnm piincipem rursus sil Benevenlum reductus t et apud Sanctam Sopam mavjre
permissns, ei quare Desiderius appellatus.
6. Quaiiter sit ad Tremitense monastertum prtmo, deliinc aa Majellam profectus, ttcmque Beteventum
reversus.
7 . Qualiter Leoni papas sit [amitiaris effcclus; et qualiter Alphano Salernitano con' uncluz
t t ^rim^ \\
curiam papce Victom, deinde ad hoc monasterium pariter venerit.
8. De visione Deskterii et quomodo Alphanus ad abbatiam Salcrnitanam f ipse vero ad Capuanam prasposh
turam transmissi sunt.
9. Qualiter sit Desiderius electns et ordinatus.
10. De stndio ct construciione officinarum monasterii.
1 1 . Qua de causa Castellum novum conslruxit.
42. De ordinatione papa? Nycolui, et qualiter ab eo cardinalis et abbas esl consecratus.
15. Quaiiter idem aposlolicus apud Melphiam Aputice conciltum [ecerit, e$ qualiicr Sancta Uana **** de

VARIj; LECTIONES.

*H* n o n — ignnrus (tesuw/ 2 . s. I . t . add. 4 . p. p. d . add. 4 . • » » s . a. add. 4 .

8 8 8 8 8 8 8 V
m . oma- 8 8 8 8

t a m I . d . ed. deest. 2 .
M 1
add. 4. add. 4 .
8 8 8 8
q . f. *. add. 4 ,
8 8 8 8
« » e t a b i . c. i . i , * st. 4.
8 M 0 88

8884
add. 4. ita 4 . historfc cenobii C a s i i r n s i s 2 . desunl 4.
8 8 8 8
^ » ita 5. I n c i p i l prologus de v i u e l a v l i - 88

bns trveretidtssitui ahluilis D o i d e r i i qui et Y i c l o r i s I I I . p a p e . 2. nbi indcx capitum posl proiognm ssriptne
e*t hac inscriptione
% : E x p l i c i l prulogtu Inc. c. I . t c i v i i . /// cod. 3. prologns cum cupitibux numeramr.
8 8 8 8
origiite c l i u f . et adolesceulia D. 2. De siiscepitonc m n n a s i i r i ;»biins e j u s t h i i i , 5. De v i s i t i i tUala
p r o p t e r a b i t i i m .suscepluiii. 4. De fuga Desidvrii a d itioiiasleriuiit Cav;e. 5. De r e d i i u ejttsdetii ad m o i i . S.
Scphiae de Benevenlo. 6. De profeelmuc Desiderii ad m o i i . T i e m i t c i i s e , et i n o n . Magelht;, et re«lilu »4 S.
Sophiain. 7. Dc A l p h a u i et Desidctii advenlti ad boc m o u a s i e r i u m . 8. De v. D . et p r a p o s i l t i r a « j i i s i l e m . e t
archtrpiscopalti Stephani. 9 . De clectione et c o t i i i r n i a t i o u e Desiiicrii a papa. 10. De K i i s c c p i i o n e D e s U l e r i i
i u ahbaliam. I I . Q.ialiler iuccpcrtt renovare iiiouasteriuui e u e d i i i c i u (muiiasterii :ed. 5 ) . 12. Qua i t e c a u ^
(qitaitsa 5.) C;isieiliiui i i o v u m c o i w l r n x e r i i Debhleritis. 15. Dc — cotisecratus, e l qoahter — C a l e u a «ii
B . concesst. 14. De r e s i i i t i t i o i i e S. Benedicti de S. e l «le c. S. L . et q u a l i i e r c a r U e S. I h m . d e S a l e r n o mo*
bis pertitieiiles repertae, abscondita , adque iucisae p r o n o > l r a invidemia f u e r i n t . 1 5 = 14. codicis 4 . «tfc;.
1
t

ed. fd codd. Zeto swpius discrcoant ct aieisio cupttum in 5. eadem est quce in 4 .
} a t r i a de C . E a « K l i 8 8 8 8

Benedicli 4.
NOT^
(930) Prcsbytcr P. D a m . (931) I t a l . wic//o.
 709 C i m O N I C O N CASINENSE. — L I B . I I I A U C T O R E L E O N E . 7J0
Calena tancto Bcnediclo concessa, et Sanctus Benedictttt de Salerno restitutut stt; et de eoncambio
Sancti Lnurentii.
14. Qualitcr a pwdicto papa domnus Oderisius dlneonnt tit ordinatut, et 1n Aqnino domnut Alartimit 9

m Vennfro vero domnns Petrus episcopi

888T
constituli.
15. Quaitter tlichardo ptincipatum, Viscardo 8898
vero dutatnm tdtm apottolicnt conflrmaHt ***;et minlutt
uterque illornm id adquitierit.
16. Qualiter idem princept aliquantn finiiimd nobis catteUct parttm eeucetserit, partim eammutaverit; ei
de cottcambio de Pede moniis.
17. De quoruudam in hoc loco oblationlbnt.
18. Quot rel quatiu omamenta Desiderius tunc vet adquhierit vet fecerit ••••.
19. I'e ordinatione papa* 8908
Alexandri, et eontrortrtia Cadutey.
20. De flagello fulntinum. el visione abbatis super hoe.
2 1 . Quaitter per rogum * m
regis Sardiniaj 12 illuc monachos dire*erit et 9 qualiter a Pisanis ditturbatl
fuerint.
- 2 2 . Item de oblationibut ipsins et atterins regit in Sardinin, et de tatisfactione Pitanorum.
25. De adventu ducis Gotfridi 8908
ad Aqninnm el de ingressn Normaimornm in Marchiam ••••.
24. Quot hujus tnonasteni fratres a prwdicto patre ad honores promoti sint; et de privilegio nobis contm
Hildebrandum archiepiscopum faclo.
2 5 . De monasterio Treniilensi.a prwdiclo aibate recepto et ordinato.
20. Qualiter ab eo vetus ecctesia eversa sit et nova % constructa.
27. Qualiter a 8907
Coiistaatiitopoli urtiftcibus accersiits 8808
, musivis et lapidibus candem batlticam
coravit . ,m

28. De diversis in eadem ecclesia laboribus.

29. Quania gloria ipsum ecclesiam dedicaveril t et quibus eam sanctorum H l i
retiquiis adornavetiU
30. De frequentta popnlorum propter absotultonem huc incurrcntium M > l
.
3 1 . De regina Agne » , 8 18
et obtationibus ejus.
32. 8 9 1 8
De variis tpstus ecclesin ornamenlis.
33. Quattier ad ampitandum mottasterii claustrum, destrnclis prioribvs offtcinis tterum eat mntto potioret
ac meliores effecil.
34. M U
Qnaliter caria? monasterii sancfi Denedicti de oalerno nobts perttnentes, dudum reperta*, absconditce,
aique tncxsoe pro nostra invidentia fuerint M 1 >
.

5i». De renovattone ecc.esia? Sanctt blarltni t et constructionc manstunculai Destderii, et quatiler dedicaterit
ecclesias Sancti Darlholomei et turrium paradisi.
3 5 . De Alberico M l f
, et qualiter vocatus interfnerit synodo. De Alfano. Dc Amato, el Conttantino Africano.
3 0 . Dedemoniaco et clauda quadam curatis ab Alexandro papa, et de cambio de Sancla Maria de Patladio*
et concessione Terracinensis civitatis M 1 T
.
5 7 . De restitutione sive obialione ac construcitone monasterli sancti Angeli de Format.
38. De septem miraculit meritis beati Benedicti patratis M 1 8

5 9 . De quibusdam refutaltonibus el oblationibus.

4 0 . Dc qnibusdam miraculis beati Benedicti meritis in Calliis et hic patratis.
5 1 . Deqnorundam oblationibus.
4 2 . De tnota quarstione coram apostoftca sttper ecclcsiam Sanclas Sophice et eectcsiam Sanclt \ngeti deFormat\
4 5 . Dc miraculis qnorundam hujus monasterii monachorum.
4 4 . De quorundam oblationibus.
4 5 - Qualiter ItobertusCniscardus Siciliam ceperit, Suternum f el ecctesiam sancti Matthcei apostolt construxit,
brachium sibi reservuus, el qnamplurintn loca.
4 o . De pecuniu violenter abstrata et interdicto.
4 7 . De quibusdam oblationibus et confirmationibus.
4 8 . De quorundam monachorum miraculis % et renovatione Sancli Liberatorit.

VARIJS L E C T I O K E S .

*" el l n Bcoafro d . ed. •••• H Robcrto Guisqiiardo d . ed. cenArmaverit ed. «••• 17. Qualiter idem 1 , 9 8

p r i n c e p s feccHt praecepium de platea ptjbtica lnenasierio nostro Capua? silo. 1 8 . Q. a. finitima —-coniHiu-
t a v e r i l . ed. q . oblatis ecclestis et aliis o. ed.
8 8 8 1
f. et de poriis crclesirc brevibns ed. A . p . td.
M o t 8 8 8 8

*••* Baresomim ed. Roffridi ed. ni7r 4.

8 8 0 8
deett. ed. In 2 . capilula ubhinc manu sa>c. XIV.
8 8 0 8 8 8 0 7

acripia snnt. *••• accrsilis 4. d . et v i l r o c t .picttiHs. 3 0 . Q i i a n u gl etc. ed.

8 , 8 8
decst ed. couc. 5918 8 8 1 1

ed. Agncte ed.

8 9 1 8
33. Dc v . i . e. o. c l o. ad a. c l . d . p . o. i . eas fcccrit ed.
8 8 1 8
••«* deest 2."
* » fuerlnt. Iticipit Desid. 4 . f. E x p l i c i u n t capilula. 3 .
1 8
* A b e n c o c. *•*•" c i v i U s *•*• pattt\ M t
741 LEONIS MARSICANl E T P E T R l DIACONl 71«

4 9 . De causa dissensionis inter Henricum imperalorem el Gregorium paoam 9 et qiialiter Iioberlus Cuiscardue
Romamam tngressus est.
50. De archiepiscopo Ravennale invasore apostolicae \sedis, et qualiter Desiderius iveril ad imperatorem 9

manserit, et redicrit.
51« De obitu duorum monachorum hujus monasterii.
5 2 . De castello Saracenisco 9 et Suio.
5 5 . Quatiier Robertus Guiscardus adduxit apostolicum ad hunc locum.
5 4 . De visione nociurna cujusdam Johannis 9 et cum missam apostoticus celebravit.
55. De quadam parte salutifera crucis huc apportala, et renovatione Sancli Benedicti tn Capua 9 ei ptuvia
poslulata.
56. De quorundam oblationibus 9 ct Aldemario hujus camobii monacho.
5 7 . De obitu Roberii Guiscardi, et brachio sancli Matthci apostoli.
58. De oblalionibus ejusdem Robcrti in hoc coenobio.
5 9 . De quibusdam oblationibus ei commutationibus.
6 0 . De quibusdam conccssionibus a Dcsiderio (acti$ t el quorundam oblationibus.
6 1 . De quorundam oblalionibus.
62. De Guaiferio Saiernitano. •
6 3 . De libris qnos Desiderius fien .
6 4 . De latronibus.
6 5 . De obilu Gregorii papos et de eleclione
9 tractanda.
66 De electione de Desiderio facta.
6 7 . De reditu elecli ad Castnum.
68. De consecratione electi papcc Victoris. De corpore sancti Nicolai.
89. De ecclesia Sancli Pctri, et visione ejusdem apostoli.
7 0 . De Guiberto ajresiarclta 9 ct pcrsecuiione ecclesiarum.
7 1 . Qualiler papa Victor misit exercitum in Africacontra Saracenos } et de victoria ejusdcm exercituu
72. De concitio generali et conslitulionibus.
73. De obitu papce Victoris 9 et constituiione abbatis Oderisit
7 4 . Quot et qualia ornamenta ecclesiaslica reliquid in hoc monasterio in suo obitu papa Victor 9 qui et Desidc-
rius abbas.

I N C I P I T LIBER TERTIUS.
ESIDERIUS abbas hujus monasterii tricesimus A cere (952). Hujus plane admirabilis et s i n g n l a r i s
septimus, et q u a r l u s hujus loci restaurator ac reno- vere sui ordinis v i r i , tam dives, tam muhiplex,
v a l o r , sedit annis v i g i n t i novem, mensibus quinque. t a m denique copiosa esl geslorum materia, ut v e l **••
P r i m u s siquidcm monasterii hujus fundator atque ipsi Jeronimo v e l 1 9 , 7
Sulpicio certe si adessent, n o n
constructor fuit paler sanclissimus Benediclus, Pe- possel v i d e r i ad scribendum indigna. Ego tamen
tronax secundus, A l i g e r n u s 8 9 , 9
tertius : Desiderius quamvis i m p e r i l u s •••• et iners, c t tanlo sim o p e r i
h i c noster e x t i l i t quartus. Quem •••• videlicet o m n i - nequaquam sufficiens, rum pro imperio r c v e r e n d i s -
potens Deus * » 1 1
adeo c l i a r i s s i m u m h a b u i l , u t i l l u d s i m i •••• p a l r i s Oderisii m i n i m e contemnendo, tum
quod suo ftdeli famulo Benedicto o l i m promiserjat, pro m a x i m a quam idcm pater Desiderius i n m e ab
locum ulique " i s l u m quem tunc genlibus destruen-
w
ipsa fere infantia habere dignalus est dileclione;
d u m diripiendumquc tradere c e n s u e r a t , 9 t a
, in ma- c u m me, v i x d u m quattuor et decem annos e g r e s s u m
j o r e m longe quam tunc e r a t s t a l u m , famamque > m
i n hoc saucto loco suscepit m o
, instruxit, enutriit,
et g l o r i a m fore v e n l u r u m , per ipsum nostro hoc ac p r o v e x i t : considerans insuper c u m tanti
tempore dignatus s i t u t c e r n i t u r ad effectum p e r d u - u t i l i t a t e operis m e m o r i a m quoque t a n t i v i r i s c r i p l o -

VARIJE LECTIONES.

• • " t . A . ed. •••• I n quo videlicet omnipotens Deus nostro hoc lempore etiam c o r p o r a l i t e r
evangelicam i i i a m poliicitationem visus est adimpiere, qua d i c i t u r : A m c n dico vobis, quod omnis q u i r e l i -
q u i d d o m u m , vei fratres, aut s o r o r e s , aut p a t r e m , aut m a i r c m , aut u x o r e m , aut filio», aut agros p r o p i e r
nomen m e u m , c e n l u p l u m accipiet, et v i t a m asternam possidebit. Hujus, etc. 2 . deest 4 . •••• add. 4. m i

••*• consueverat 4 . f a m a m 4 . •••• quam 4 . ••*• add. 4 .

, 9 8 k
1. si adesset, vel S. non p. v . ed. *»•* q.
, 9 , T

o m n i u m imperitisssimus et t . s. ed. " " sanctissimi 2 . " quam l i b e n l e r s. ed. " * cemens i . e lw l

doiens c. ed.

NOTJE.

\§32) tm d i t e r a t i n n a r r a l i o n e de consecr. eccl. Casin.

 715 CllRONICON CASINENSE. - L l B . 1U A U C T O R E L E O N E . 711
r u m neglegenlia paulalim i n oblivioncm, ac per boc A referal. Sicquc lamlem me de miiliis illius pauca,
i n c o n l e m p t u m fore v e n t u r a m ; licet non dccenler, deqtte maximis m i u i m a prorsus scripsissc cognoscat.
l i c e t n o n eleganler, licet dcnique non sufficienter•••• l.Is e x nobilissima Bcneventanorum p r i n c i - m 9

i d valeam.aggrcdtar lamen, conlisus de auxilio Dei, pttm origine sanguinis lincam ducens (933), spiritti
v i l a m illius ac gcsla quoltbet modo perslringere, et potius quam carne nob»Us esse ab ipsis r u d i m e n l i s
ad gloriam Dei tantique v i r i dulcem ••*• m e m o r i a m , infaniicc coepit, e l Dei magis servitio quam s x c u l i
nec non e l M M
ad solacium filiorum ejus, fratriitn vanitatibus operam darc ab ipsis u t i l a dicam hube-
n o s t r o r u m , litteris utcumqtte mandare. j E q u i u s u t i - ribus m a l r i s eicgit. Sludebal nanque puerulus a d -
que judicans cum obedicnlia et devotionc inscithe buc frcquenlare ccclesiam, divinas lecliones et a u -
notam subire, quam de l a m excellenii M M
malcria dire libenler el lcgerc; cam quibusdam etiam r e l i -
ex toto silere : et indigntim prorsus esse decernens, giosis saepe de Iiis sermones inneclcre, el quceque
ut etsi emnia nequeo, vel aliquanta non stttdeam de ab eis de bonis moribus addisccre poterat, i n semel-
tot tantisque operibus ejus referre; prudenlissimo ipso expriraere M M
. At pater (934) illius saecularibus
u l i q u e m o r e venantium inseclanlium feras, qtti, etsi enm negoliis cupiens implicare, et ulpote unicum
omnes altingere *•*• nequcunl, nequaquam lamen unice diiigens per poslerilatis illius lineam suac no-
qtiotquot possunt capcre ncglegunt. Et qtioniam ® bilitalis nomen disponeret propagare, puellam ei
plurima prorsuset fere innumera liujus M M
v i r i sttnt adaque nobilem, cmn j a m inciperct adolescere, s l u -
gesta M M
, muHa ex M M
ipsis eliam quae scio me duit desponsare, utqne parenlela eadem ad invicem
p r a t e r m i s s u r i t m conGteor; qtioniam s i M U
universa firmaretur, modis omuibits m a i u r a r e . Sed quoniani
scriberc vofuissem, proiixam certe et enormem Dei Spirilus suo igne cor Desiderii ad mundi c o n -
fcrstoriam condidissem : quamvis ob boc a multis temptum accenderat, c c o n l r a r i o longc aliter quam
n o s t r o r u m q u i mccum illa * m
p a r i t e r recolttnt, me paler disposuerat agere puer egregius destinabat,
redarguendttin fore non dubitem. Sed cgo lectoruin seque potius h e r e m u m quam nnplias appetcrc, se-
fastidio u l i t i t e r consuleiis, si ea t a n l u m qttae relalu cretis quibus polerai gestibus indicabat. E t fecisset
essent dignis^ima scriberenlur, sufficcre j u d i c a v i . certe M > t
suis dcsideriis s a t i s ; nisi quod diligens
Nanv, si qoa tninus i n m t
nostris litteris reperiuntur, p a r e n l u m custodia et singularis amor ac sollicitudo
i n ejus profecto m ,
o p e r i b u s luce clarius perviden- ingens impediebat.
lur M
". Hujus sane v i r i p r i m o r d i a , quoniam o p i l u - 2. Non post multos dies,Dei j u d i c i o , patre a N o r -
l a n t e Cbristo binc exordium sumere gestio, ab bis mannis perempto, Desiderius aliquomodo nactus
q u i ei " ab incunabulis exlilere sodales d i d i c i . occasionem quam dudum oplaverat, omnibus ccepit
M m t
r

»...•
M i . . .
t i l t a praeterea laudabilium — Mir . a p r i o - L modis
actuum ejus m A I .
T .:
clam licel ... desiderium quodA cogi*
satagere, ut :

r i b u s quibusdain a u d i v i . Nonnulla eliam ex ejusdem tatu conceperat, opere p a r t u r i r e L Cuidam i g i l u r

o r e v e r h l i c o , cum frequentcr me sibi nimia bonilate monacho bene sibi nolo, p r u d e n l i satis i n saeculari-
f a c e r e l adbserere percepi. Ca3tera postremo illius et bus v i r o , nomine Jaquinto, cujus videlicet M > 1
hoc
o c n l i s p r o p r i i s p l u r i m a v i d i , et universis fere usque ego relatione percepi, consilium totum commuoicat,
a d o b i i u m ejus interfui. Unde lectorem meum red- pandit v o t u m , vohtntatem ostendit, et u t e i super
iiere cerlissimura volo, nuUa me i n hoc opusculo hoc Gdeliter auxiltaretur i n s t a n l i M M
nimis prece
e x t r i n s e c u s additamenta f a c t u r a m , nulia prorsus de deposcit.Erat lunc c i r c i t e r anuorum v i g i n l i . Nosti,
i l l o n i s i veraciter comperta s c r i p t u r u m : utpole q u i inquicns, m i paler, qualiter me swculo huic misero
m e s i m p l i c i intellectu legisse meminerim : Perdet, propiuquiinnexuerint. Sedquoniam, ut vere tibi fatear,
Domine, omnes qui ioquuntur mendacium (Psai. v, 7 ) ; jamdudum Deo vacare decrevi, per ipsum te obtesXor
safvo u t i q u e inteliectu alio, quo d i c l u m id de here- et obsecro, ut juxta quod scis et poles, his me vinculis
t i c i s a f f i r m a t u r . Quod si forle aliquis invidentia seu exsolutum Deo liberius serviturum clam omnibus ad
m a l i t i a d u c t u s , fidem his accoommdare noluerit, e i atiquam remolissimam solitudinem transferas. Quid
/avoris p o l i u s gratia huic rei me operam dedisse r> multa? pollicetur in otnnibus Jaquinlus a u x i l i u m ;
p u t a v e r i t : buc, si placuerit, properans, aperiat visus sed cavere admonet m i
, ne forte sit hacc suggestio
*l videat, ac per ea quae videntur illa quoque quae demonum. Verum cum ejus*per omnia firmum in
v i d e r i n o n possunt acluum m t
ejus, semoto livore Christo peeliis a g n o v i t , et rursus M M
iterumque
c o n s i d e r a n s , a d m i r c l u r et credat, credensque bono- perlemplans M > T
idem semper qtiod pridem i n v a n i t :
n i m o m n i u m l a r g i t o r i laudes super hoc et gratias quadam die j a m circa vesperam p a r i t e r ascensis
VARliE LECTIONES.
8 . v . ejus opera ex toto eompiecti; aggr. L c. de a. D. quoquomodo iUa perstringere ed. sanctain m >

€d. » a4d. 4.
t a 4
pretiosa edM M
capere^d. l a n t i ed. opera ed.
m i
me ex i . e. M , T
p . ed. M M M M

, w
* s c r i b e r e si omnia v. ed, p . i . ed. deest ed. m
add. 4 7 " ' c o n s p i c i u n t u r ed.'*&
i M M
us ed.
ejus ed. , m

V * * a d d i d i c i ed. p. ex ejusdem o. v. c. me f. s. n . b . f . a. p. Nonnulla etiam a p r . q . audivi ed.

m T

a . e . tvid. 4. •*•• Desideritts 3.D. igitur 2 . s. 4. quod rubricator in majus pinxit. •••• salagebat exp.
ed. add. 4 . ••*• arfd- 4 . lidenter ed. Udeli p. ed. m >
imperat ed. «•»• i l e r u m ed.
M 8 V
* m

i i l u n i p . 3 . i i l u m frequenlando p. 2.

( 9 3 3 ) N a l u s a. 1027, cum sexagenarins a. 1087 o b i e r i t ; v. epitaph. ejus ap. Baron. ad h . a.

( 9 3 4 ) C o m i t e m Beneventi d i c i l Amalus l i l , 49.
P A T R O L . CLXXIII. 23
 715 LEONIS MARSICANI E T PETRI DIACONI 716
cquis, quasi spaliandi gratia, civitatem egrcssi, con- A crimas et querelus sitnul ac suadelas frustra i n * " *
sequentihus atiquot famulis ad 8 9 1 8
ecclesiam bcali Dcsiderium jactas, propinquorum immo tolius u r b i s
P e t r i cognomento Majoris quce j u x t a candem c i v i t a - t r i p u d i u m , quis referre contendat? Annum fcre
tem est sita perveniunt, ibique q u a s i * 9 M
causa ora- i u t e g r u m sub ingenli cuslodia i n domo m a t r i s , h a b i t u
tionis.ingressi, equos e l gladium quo idem Deside- l a n l u m m o d o sascularis, caeterum roente coelebs ex-
rius tunc erat accinctus , 9 € 0
, prccdictis famulis p r o c g i l , nullusque i l l i neque de nupliis neque de a c t u M T
*
foribus veluli servanda r e l i n q u t i n t . Indc j a m sero aliquo m u n d i a t i persuadere aliquatenus p o t u i t . I t a
per quandam iiiius ecclesicc poslerulam vadenlcs, qttem lidelem ac strenuum domui succ dispensato-
pede •••* i l e r adoriuntur » ; e l cum non plus octo
m
rem conslituerc Dominus disponebat, ab o m n i c u m
m i l i a r i i s abinde locus ille distaret ad quem pcrgere carnalis contagii macula pururn iiumunemque scr-
disposueranl, noclis errorc simtil ac pavore confusi v a v i l ; unde non i m m e r i t o a cunctis c l v i b u s a d m i r a -
v i x illuc allerius diei mane p e r v e n i t i n l . Quos cum bilis * m
ac dcsidcrabilis habebalur.
vir Dei s e r v u s , , < s
qtii s o l i l a r i a m i n i b i v i t a m duce- 4. Sed cum j a m ferc nulia fugce ipsius suspicio
bal, Sanlari nomine, conspexissct, valde rairalus matrem tenerel, eumque quoniam * * coujugatum 97

atqtie kctalus esl. Moxque induccns illos i n cellam iton polerat, retinerc sccum vel c l c r i c u m ttiterctur
snam, ac Desiderium frequcnter exosculans, coepil B ad episcopium quod domui suac salis crat c o n l i g u u m
solierter exquirere c u r ita venisscnt. Cognila ilaqtte pi i m o quidem non sine cuslodia, dehinc securitate
Desiderii voluntale vehemenler obstupuit, qtiod pttcr ciescenle solum scepius i r c sinebat. Erat tunc i n
lam nobilis, t a m delicattis, tam dives, ct prcecipue monasteno sanclce Sopbice pramosilus nomine S i c o -
parentum * m
s i n g u i a r i s , tam ferventer universis nulfus, q u i Desiderii desiderium plcniter noscens
fceculi pompis ac vanitatibus sprelis, sub tam d i - quoniam per d i e m , ne susptcio revivisceret, non
Slriclo proposilo s c r v i l t i r u s Domino accessissel. Scd prcesumebat, nocle cum co apud episcopium saepis-
quoniam n i l Deo difficile aut impossibile esse scie- sime loquebatur. Post non multos dies, noctu s i c u t i
hat, laudes i l l i ct gratias maximas refercns, vele- consucverat ad eum c u m equis veniens, cuculla i n -
r e m hominem c u m actibus cjus Desiderium, ipso dutum clam Salernum p e r d u x i t , ac Benevenlum
vci inaxime insistenlc protinus c x u i t , et novum q u i perniciler r e d i i l . Mox ilaque 1 9 7 8
Desiderius ad piin-
renovatur in Dei cognitionem, illum conscqtienter cipem C u a i m a r i u m consanguinttate sibi p r o p i n q u u m
vestivit. E t Jaquinto i n sua m a l u r i u s redcunte, solus accedil, adventus causam ostendit, o r a l u t quoniaui
Desidcrius •••• cuin Sanlari solo r e m a n s i l . in patria vivcrc monachus p a r c n l u m pcrtinacia n o n
3. F a i n u l i i g i t u r ejus, ut sttpra d i c l u m est, cum auderet, quiele apud i l l u m Deo sibi scrvire l i c e r e L
equis et a r m i s ipsius fruslra i l l u m pro foribus ccclc- C Si hoc mereretur i m p e t r a r e , nusquain inde p r o -
sice prcestolanles, cum discessum iliius tandcm a l i - ccderel. Si vero aliquando iiium reddere pro-
quando cognovisscnt, vicina j a m nocte ad civitatem pinquis deberet, modo polius sibi iiccntiam alio M T T

quam , 9 , #
citius r e v c r l t i n t u r , matrique acpropinqttis properandi concederel. Ejtis igittir advenlu ni-
qttid accidissct, pavitantibus animis refcruitt m T
. laium , 9 7 A
exbylaratus G u a i m a r i u s , et vehcmenler
Noctcm illara m a l e r c o n l i n u a v i t i n lacrimis : p r o - admiratus lantum i n tanlillo m
* adolescente f e r v o -
p i u q u i vcro el aflines ipsius mane facto equis ascen- rcm, a n n t i i l p o s l u i a l i s ; eumque secum per dies
sis, per diversam •••• viciniam reqttirendi i l l u m aliqtiot relinens, nuliique se conlra volum redden-
gralia d i s p e r g u n l u r , ac landem quod erat i n re dum fidissime poliicens, demum ad monasteriumj
suspicanles, p r o b i l a t u m ejus indicio ad Santari sanctce T r i n i t a t i s quod A d cavam nuncupatur non
cellam deveniiint. Quam staliin violcnler ingressi, longea Salernositum,eodem petente transmisi1(935).
veste iilttm monastica vestilum r c p e r i u n t , ac vehe- Quod p r o p i n q u i pcrsenlicnlcs m o
, magnis ac fre-
menler irati prcefalum Dei servum conlumciiis m a - quenlibus precibus Dcsidcritiui sibi reddi Guaima-
gnis et conviciis m u l t i s a d o r i u n t u r , et inhoneste satis r i u m i n t e r p c l l a n t : sed principe in promissione q u a m
sacram vestem Desiderium exuentes, manibus eam Desiderio fccerat permanenle, per scmelipsum L a n -
p r o p r i i s s c i n d u n l ; eumque i n v i l u m , 9 W
licet et re- D
dulfus Beneventanus princcps, matris ac p r o p i n q u o -
pugnantcm p r i o r i veste v e s t i u n l . Ac postrento , 9 7 #
r u m orationibus faligatus Salernum venit, et D e s i -
iiium equo imposittim ipsis lora lenenlibus quasi derittm affinibus reddi deposcit.
m a x i m a m ante sc prcedam agentcs, ad urbem more 5 . T a i i igiltir tandem aliquando condilione u t t M t

triumphanlium revertuntur. Ilic , 9 T 1

j a m matris i a - Bcnevcntum redeat impetratur, ut sine alicujus

V A R I i f ) LECTIONES.
••»• deesl ed. »•»•• c.
< q . 4. cinclus 3. m #
deest 2. a f f r d i u n l i i r ed.
, t e i
add. 4 . pa-
8 9 6 9
e
, 9 M M e i

rentibus ed. D. p r o p r i t i m nomen 4 .

M M
maturius r. ed. »•" referuntur 2.
, m
*••» diversas v i c i n i a s
d. •••• e. p r i o r i v. r c v e s t i u n l , i . I . ac. r . ed. poslrcnium 4 . Sic 2. j a m i n ed.
M T 0
ait» 0 1 7 1 M 7 t M T t

a. sseculari ed. * mirabilis ed.

m
* deest 4 . add. 4.
M7
I . darel a. p. llttjus ed.
8 9 7 0
* n i m i s ed. 1 9 7 7 , 9 T

••*• t a n t o 2 . * ° persequentes 2.
M
ad ed. 1 9 8 1

NOTiE.
#
(935) Sub ahbate Alferio, q u i a. 1050 o b i i t ; v. A n n . Cav. i n Mon. SS. I I I , p. 189, ad a. 1 0 5 0 , 1 0 5 8 ,
et V. Alferii ap. Murat. SS. V I , p. 208.
717 CHRONICON CASINENSE. - L I B . B l AUCTOBE LEONE. 713
impedimento vei contradictiene apud monastcrium A 7. Non post multos dies (an. 1055) domnus Leo
sanctae Sophiae sub uionasticaprofessione sibi manere papa sanclissimus a partibus u l t r a m o n l a n i s regres-
liceret. Postquam ventum est Benevcntum, u n i v e r - sns Beneventum i n l r a v i t , et quoniam Desidcritts
sis affinibus sibi obviam s i m u l c u m civilate r u e n t i b u s , j a m d u d u m H u m b e r l o , Silvaecandidse episcopo, co-
: u m o m n i p a r i l e r comitatu princeps i l l u m ad mona- gnitus et valde * M 1
carus e x l i t e r a t , t a m per i l i u m
i i e r i u m esi prosecutus. Gregorius tunc v i r valde qtiam et pcr F r i d e r i c u m lunc cancellaritim eidem
prudcns et streuutis eidem moiiasterio praeeral in papae notus e l valde familiaris efficitur; adco (937)
ibbatetn, qtti Desiderium multa h y l a r i l a t e recipiens, ut i l l i frequenter i n allaris officio adhacreret, et
pro eo quod universis dcsiderabilis erat, tunc p r i - evangelium ad ejus missas soepius legerct. Per i d c m
«num inutato ejus nomine, Destderium appellari lempus p r x f a l u s ponlifcx descendit in A p u l i a m ciini
, i r a c e p i i . Natn usque ad i d tcmpus Dauferius voca- Normnnnis d i m i c a t u r u s ; sed Dei j u d i c i o ab his s u -
uotttr. peralus, ac Beneventum regressus, ordinalo Huodel-
6. I b i m i
ergo illo per annos aliquot sub vita re- rico M V 1
archicpiscopo (958) quem secum adduxerat,
•igiosissima commorante, et sccum 8 9 8 3
saepissimc post novcm c i r c i t c r mcnscs Romam reversus, atquc
reputante monachum i n sua patria perfectum esse defunctus est (an. 1054. Apr. 1 9 ) . tnterea Deside-
«ton posse, pervenit i n t e r i m ad notitiam illius fama ^ rius ob n i m i a m abstinentiam multasque vigtlias i n
inonasterii Tremitensis, quod vitlelicet i n Adrialico languorem non modicum decidens, medendi gratia
m a r i apud insulam Diomedis nomine m v
nuncupa- Saleruum p e r r e x i t . I b i itaqne i l l o aliqttandiu remo-
»am M M
t r i g i n l a c i r c i t c r millibtis a terra dislans s i t u m r a n l c , Alfanus, q u i postmodum ejtisdem civitalis
isse dfnoscitur. E l quoniam j a m d i i d u m apud Bene- arcbiepiscopatit.n adeptus est, prudentissimus et
f c n l u t n f a m i i i a r i l a t e m abbatis praedicti loci adcptus nobilissimus clericus, maxima i l l i est f a m i l i a r i t a t e
iticrat, v i x l i c e l impetrala licentia illuc p e r r e x i t ; conjunctus. Cttjtis a n i m u m frcquenlibus m o n i t i s ad
dtique satis austerac conversationi se tradens, non mundi contcmptum e x h o r t a n s , sic tandem ab i l l o
parvum tempus exegit. Sed cum ab eodem abhate exegit ut monachtts fieret, si p r i u s u t j a m d u d u m
ideo diligeretur, u t eandem ei abbatiam se quoqtie mente conceperat Jcrusolimain i r e permissus f u i s -
vivcnte conlradere cupcret 0 ille vero subjectioni set. Hac i n t e r illos sponsione firmata Benevenlum
potius quam pradationi mentem accommodaret, ac reversus Desidcrius est, atque posl non multos d i e t
propterea cedendum loco i l l i d e c c r n e r e t . quodam mandat eidcm Alfano u t ad se veniat. Benuente i l l o
tempore idem ahbas ad res monasterii disquirendas ac potius pavitante Salernum e g r e d i , i t e r u m Desi-
egredicns, eundem Desiderium secum i r c r o g a v i t ; dcrius ad i l l u m a b i i t , eumque, propter quorundam
- _ . _ _ _ _ Sll_» •.ai-.nr.tonln Annailri n_ t A I A m *___»__.__._._ . *ll!._ 11 • »_
quam ille egressionis oportunitatem libenter ample-
l>K__kr_lA|. n m n l _ \ _
i n i m i c a n t i u m i i l i t i m o r e m , cuculla sua i n d u t u m noctu
xus, minttne differendam p u t a v i t . Cumqtie pariter ad de civitate cducens, secum Beneventum a d d u x i t .
f rasmundi M M
comitis (936) qtiontatn res ita posce- Ctun vero coepissent Alfanum nobiles quique v i r i ae
bat curiam perrexisscnt, uxor ejnsdem comitis clerici frequentare, eumque ob m a x i m a m ejus p r u -
super adveulu Desiderii propter quod ejus M 8 7
affi- deiuiam deccnier exeolcie, proposilum atitem J c r u -
nis essel valde exhylarata, a v i r o suo ttt sectim solimitani 3 3 9 3
i l i n e r i s pauiaiim ccepisset i n " n
ejus
i l l u m aliquanditi relineret eliam i n v i t o abbate o b t i - corde 3 9 9 1
tepescere, seque a Desiderii latere nullo
n u i t ; cnjus videlicet relenlionis auctor ipscmet, u t unquam modo, nuito unquain tempore assereret
dicitur M M
, e x l i t i t . Andtcus atitem celebre tunc vellc dividcre, tempus ab eis 3 9 9 6
a l i q u a n l u m apud
nomen heretnilarum Majella? dcgeniium, illttc p r o - monasterium sanctae Sopbiaeexactum e s t : cum ecce
perare ac Deo secretius servire dcsiderans, praedi- fama p e r c r c b r u i t , papam 3 9 9 7
V i c t o r e m ab u l t r a -
ctum comilem u t ibideui t r a n s m i t t e r c t i i r o r a v i t ; inontanis parlibus Boman venisse (an. 1055), e u m -
quod et faclum est. U b i cum tribus c i r c i t c r mensi- qtte ad paries isias i n proximo v e n l u r u m forc. T e r -
hus, a principio videlicet F e b r u a r i i usque in lertiaia
ritus Alfanus htijiismodi n u n t i o , quod fralres suos
posl pascha ebdoinadam sub ingenti c o n l i n c n - D stiper G u a i m a r i i principis occisioue insimulandos
M M

tia remoralus fuisset, transmissus est illuc supra- arbilraretur , adire ac prrcoccupare statuit 3 9 9 8 1 9 9 9

nominatus Jaquintus cum litteris ex parte apostolici aposlolicum, sccttmqtie i r e orat suppliciter Deside-
a d beremi ipsius p r i o r e m ; q u a r u m tenor et p r i o r i r i u m . Et qtioniam m i r a m cantandi p c r i t i a i n , e l me-
s o b intermitiatione jubebat ne i i l u m amplius retincre dicinae arlis scienliam non parvam habcbat, ejus-
praesumeret, et i i l i nichilominus mandat ne vel m i - demque artis codices nonnullos sectim a domo de-
nimas 9 9 9 9
i n i b i moras innecteret. l l a regressus ad tulerat, magni aliquid se habendiim i n s u m m i p o n -
sanctai Sopbiae immasterium est. tificis curia omnimodis conlidebai. Confectis i g i t u r
VARIiE LECTIONES.
Ab igilur iilo 4
9 9 9 9 sxpe sccum r . ed. quondam n . 2.
8 , 8 8
vocitatam ed.M f Mi i
Transmundi 3. 8 9 8 8 3 9 8 8

« • * affines ejus 4 .
7
dicit ed. dominicam 2.
M i
v. aliquantas i . m . iunectere audcret. ed.
8 8 8 8 3 9 9 0
nimis 3 9 9 1

ed. Hodelrico 3 Uodelrico 2 .

8 9 9 9
Jerusolimilanae viae ed. 8 9 9 3
ct i n ed. menle ed. his a m 3 9 9 8 3 9 , 8

cd. V. p. ed. *
9991
i . procul dubio nosset 2. i . p. d . a r b i t r a r e t u r 3.
8
a. ac desunt 2 . a. e t 3 . 3 9 9 9

N0T.E.
(936) T e a t i n i . (938) Bulia d . 12 J u i . 1053, exstat.
(937) Adeo — legere ex Desid. Dial. I I I , P r o l .

/
 7.9 I:EONIS MARSICANI E T P E T R I DIACONI 730
alque a p t a l i s quotquot potuit m e d i c a m i n i b t t s , una A transmissus p n r p o s i t u s . Ricbardus l u n c Aversantis
c u n i c i v i t a t i s ipsius archiepiscopo ad Romanum comes Capuam e x p t t g n a b a t : sed eum Pandulfus i p -
ponlificem i n Tusciam proficiscuntur, eumque apud sius c i v i l a t i s princeps indigna qoaedam et superflua
F l o r e n t i a m r e m o r a n l e m r e p e r i u n l . I n b r c v i ilaque j u x l a * p r i o r u m temporum consuetudinem Desiderio
m a x i m a m apud i i l u m f a m i t i a r i l a t e m adepii, e t s a l i s vellet i n j u n g e r e , ille vero 4 8 9 7
constanti ut e r a t p e c -
hottorifice habiti suut. Scd cum j a m i b i per tempus tore licqttaquam in his ei congruum duceret assen-
a i i q u a n t u m r e m o r a t i , pro certo Desiderius comperis- l i r i , Capuam egressus ad Ricbardum accessit;et
set papam m i n i m e ad partes istas v e n l u r u m , insuper o m n i u m quac e x t r a civitalem erant monasterio per-
etiam u l t r a moiites proxime p r o f e c t u r u m ; simulque tinentium ab eo securitaie percepta et m a x i m a
valde inulilem 4 0 9 9
proposilo suo considerans i n insuper i l i i exlunc foedcratus a n t i c i t i a , in obedieift*-
ejusdem ponlificis c u r i a conversalioitem : coepit tiis ejusdem monaslerii aliquandiu remoratus e s t ,
omnimodis instare Alfano, ut j a m jamque peteret ab paucissimisin monasterio reiictis f r a l r i b u s , el caete-
eo i i c c n t i a m revertendi. Pelrus anle non multos ris ad se accersitis.
dies huic monasterio electus fuerat a f r a t r i b u s i n 9. Dehinc cum praedlctus F r i d e r i c u s i n abbatem
abbatem (Dec.) t q u i p r o ipsa sua ordinalione i n s i -
bujus electus (an. 1057), d e m u m vcro i n loci
nuanda duoshujus loci ad papam tunc fralres t r a n s - B Romanum ponlifieem, ut suo i n loco j a m supra l a -
iniserat. I g i l u r Desiderius oplata j a m dudum opor- x a v i m i i f , ordinalos fnissct, Romam ad i l l u t n , mense
t u n i t a t e reperla, accedit pariter cum Alfano ad Augusto, cum duodecim alris loci hujus f r a t r i b u s
Romanum p o n t i f i c e m , simulqtie pedibus iilius .e nomiiiatim ab eo 4 0 1 0
vocatus p e r r e x i t ; ibique Ro-
prosternenles, o r a n t recedendi i i c e n l i a m . A d d u n t - mana febre perculsus, post paucos dies huc r e d i i u
que pctentes, ut gratia reiigiosius vivendi per m o - Cttm autem idem aposiolicus ad monasterium hoc
nachos q u i ad eutn a Casinensi monasterio vene- post q t i a t t u o r c i r c i t e r i n e n s e s venisset (Nov. 5 0 ) , non
r a n t , illuc eos transtniltere suisque litteris illos ab- m u l l o post gravi languore detentus a t q u e a d e x t r e m a
bati dignaretur ac f r a t r i b u s commendare. Annuit fere pcrductus esl. Accersitis ilaqae ccenobii h u j u s
aposlolicus, atque ita sicut p o p o . c e r a i t l cum f r a t r i - p r i o r i b u s , dat optionem illis i n itbbatem eiigendi
bus iitis ad hoc coenobium transmissi sunt. Rece- quem velienl. Qui cum habito adinvieem eonsilio
p t i q u e decenter ab abbate, et f r a l r i b u s sociali, ho- n u n c i l l u m , nunc a l i u m u t i n lalibus consuetudo est
neste salis 4 8 9 1
alque h u m i l i t e r i n t e r illos aliquan- eligendum ceuserent, communis tandem u n i v e r s o -
diu conversati s u n t , et ab u i t i v e r . i s i n dilcclione r u m consensus i n Desidcrittm expeteudiim a s p i r a t ;
p l u r i m a h a b i t i , ncc non et monaslicam ab eodem ct u t ipse illis i n patrem coitcederetiir^communibus
abbate consecrationcm a d e p t i ; F r i d e r i c o super eo- * a
voiis papam exoraut. Cumqtie valde 4 4 1 1
sibi placere
vum adventu plus quam salis esl g r a t u l a n l e . eamdem clectionem apuslolicus asserursset — na«
8. Vidcrat per hos dies Dcsiderius visionem non et o l i m a tempore Lconis papse optime i l l i apud
contemnendain, qttam salis proxime rei commen- Benevcnlum nottts c i t i t e r a t , et ex que Petrus abbas
davit efleclus. Cernebat siquidem se una cum A i - etindem Desideritnn ante non plenum b i e i u m i m r e -
fano i n q u a d a m excelsa ac valde p u l c h e r r i m a t u r r e ceperal, mutta se i l l i famtliaritate d e v i u x e r a t — i l a
quae j u x t a c a p i t u l u m f r a l r u m sita esset consistere, quidem u t iu camcra e r a t , f r a l r u m eiecUonem c o r t -
i n qua n i m i r u m pater Benedictus videbatur sede firmavit, dicens q u o d , quamvis pltires eo t e m p o r e
decentissima residere. Cumque ad illius visionem religiosos ac spiriluales v i r o s , mtiltaque honestate
pavefacti 4 0 9 9
s l u p e r e n l , et accedere propius nequa- el prudentia pra.ditos islc 4 9 1 1
loens haberel, n c m t -
t|uam praesumerent, beatus pater 4 0 0 9
Benediclus nem tamen magis idoneum cligere ad i d officium
Desiderio b y l a r i t e r tnnuebat, eumque j u x t a se se- de suo collegio polttissetil. Sed 4 9 4 1
quoniam, dutn
dere 4 8 8 4
manu porrecla j u b e b a t ; Alfanus vero quo- ipsc adviveret, uulli se m o r l a l i u m eaitdcm a l i b a t i a m
n i a m vocatus ab eo nou fuerat, quasi indigne ferens tradere 4 0 1 4
decreverat, Desideriutn vero ad C o n -

d e d o m o illa exibat. Qtiae n i m i r u m visio manifestis- \y stanlinopolilanum i m p c r a l o r e m j a m d u d u m Roma-

sime portendere visa est, et Alfanum i n loco hoc nae sedis a p o c r i s a r i u m facere disposuerat: c o n s i i i u i l
non d i u r e m o r a t u r u m , et Desiderium Benedicti p a - ut si idcm Desiderius se superslite reverleretur,
t r i s viccm in hoc mouasterio susceplurum. Non ipse i l l i vellet honorificc 4 8 , 8
abbatiam contradere;
m u l t o post igitur a Gisulfo principe Alfaims expo- si vero anle illius reversionetn 4 0 1 1
se m o r i c o n t i n -
s t u l a l u s , p r i m o aptid Salernum in monaslerio sancli geret, redeuntcm i l l u m absque aliqua contradj-
Benedicti abbas effectus; demum 4 0 0 8
vero ejusdem clione i n abbalem congregatio universa reciperet.
civitatis arcbiepiscopalum indeptusest ( 9 3 9 ) ; Dcsi- Slephanum iiaqtte cardinalem, et Mainardum p o s t -
derius autem 4
"' ad Capuanum monasterium est modum Silv.r candidae episcopitm ilU socios i l i i i e r i s

VARIiE LECTIONtS,
i . esse ed.
4 9 0 8
nimis ed. sttipefacti paverent ed.
4 8 8 1
add. 4.
4 9 9 9
sedcm 4. dehinc e. ed. 4908 4 9 0 V 4 8 9 8

* » * veroed, add. 4 . 4 M T
accepta ed. h . I . ed.
4 9 9 8
ipso ed. salis ed. " moiiaslerutm
4 0 0 9 4 0 1 9 4 0 1 1 8 M

hoc ed. E t ed.

4 0 1 8
t r a d i t u r u m ed. add. 4.
4 9 1 4
conversioncm 4, r . defunctus fuissel ed.
4818 4 0 1 8

NOTJS.
V939) Cf. cap. 96 l i b r i I U
7*1 CHRONJCON CAStNENSE. - L I B . 1U A U C T O R E L E O N E . 7ii
donans, e l i n cpislolis quas i n i p e r a t o r i maudabat, A die (Apr. 13) iter aggredienles venerunt ad Robber-
Casinensis abbatiae i l l u m electum commemorans, tuiii Viscardum, lunc quidem partis 4 8 3 8
Apuliae co-
e m i s i l a se, pnecipiens u l expleta legatione reverti m i l e m , postmodum vero lotius Apuliae et Calabriae
quantocius fe&tinarel. P o s t
4 8 1 7
haec Romam r e - 4 8 1 8 atque Siciliae d u c e m ; rogantcs u t secure illis per
versus (an. 1058. Mart. 29), ac demum profectus i n t e r r a m ipsius t r a n s i r e liceret. Qui ut fuit v i r m a x i -
T u s c i a m , post paucos dics apud F l o r e n l i a m , u t j a m mae b o n i t a l i s , licet j a m papae transitum comperiuni
supra retulimus, o b i i t . Desidcrius i g i t u r cuin 4 0 1 9
h a b e r e t , e l securilalem eis 4 0 3 4
concessit, et tres
i n j u n c t u i n sibi cuperet m a t u r a r e n e g o t i u m , sumptis Desiderio equos quibus adbuc indigebat largilus est.
qiueque essent t a n l o i t i n e r i necessariis, s i m u l c u m l l a Deo i n omnibus prosperanle sine aliquo impedi-
sociis 4 0 1 9
i t e r aggressus, * d monasterium sancti i o - menlo regressi 4 9 8 8
, ipso pasehali sabbato (Apr. 18)
liannis quod i n 4 0 9 1
Veneris n u n c u p a l u r ut i b i roare j a m lardiuscule ad c i v i t a t c m sancti G c r m a n i a p p l i -
iugrederetur profeclus est. Cum auiem per dies a l i - cucrunl. Dominica vcro sancti pascha? (Apr. 19)
quot frustra 4 8 1 8
i l i i c remoralus f u i s s e l , et propler summo 4 0 8 8
dilucttlo ad 4 8 3 7
monasteriuin hoc ascen-
aeris i n d e u i e n t i a m mare ingredi nequaquam praesti- d e n l o s , capitulum f r a l r u m de more ingrcssi s u n t ,
m e r e l , Siponlum inde c o n l e n d i l ; ubi 4 0 9 8
navem praesidentibus H u m b c r l o sanclce Rufiiue, et Petro
qua B a r i m navigaret ingressus, per ouendam epi- B Tusculanensi eptscopis, et Stcphano cardinali ac
acopmn q u i orationis gratia montem Garganum adic- Maiuardo Dcsiderii sociis. N a n i pra-dicti episcopi
r a t , fratribus se commendari, seque tune 4 0 , 4
tan- Humbertus et Pclrus u l Icngc j a m supra r c t u l i m u s
ttrm mare ingressum illis significari rogavit. Sed, ( I . n , c. 9 9 ) , post * aposlolici t r a n s i t c m symoniaci
c u m apud B a n m quoque causa nkhilominus 4 9 2 8
lunc M i n c l i o r d i n a l i o n e m fugienles, Bcnevenlum
lempestatis aliquandiu restilisset, a l i u m item n u n - pascha celebraluri pergebanl;scJ Deo ordinanle gra-
t i u m huc dirigere sluduit, per qiiem videlicet n o l i - lia lanlaj fcstivitatis a nostris prioribtis-Jnvilati fue-
ficaudo 4 8 9 8
mandahat, oh lemporis inlemperiem rant 4 0 3 8
atque r c i e n t i . Vo*t coilercnerA ilaque sol-
usque a d e a n i 4 8 1 7
d i e m apud B a r i m m o r a r i . Contigit lemnitatis * 9 M
'.antai 4 0 4 0
sermoi.em, mox Humber-
a u t e m dispositione d i v i n a quae i l l u m ad loci hujus tus l o i i u s illius ord^nationis optime consciusDeside-
recipiendum honorem hactenus retardaverat, ut co rium advo*at, e:que queniadmodum o l i m f u c r a l ' a
die qtio idem ejus * * n u n t i u s huc applicuit, eo quo-
48
papa dUposiiuro, o^edicnliam abbatioe rccipere cx
q u e die fratres n o s t r i q u i cum papa profecii fue- partc f r a t r u m o i r u n t m i m p e r a t . Nttlla p o s l 4 0 4 1
im-
r a n t , il/o apud F l o r e n l i a m defuncto atque sepulto p e r i u m m o r a , nul!a cxpeclatio responsionis : p r o t i -
redissent. Mox ilaque n o s t r i consilio h a b i l o , duos nus universi surgente? eundem Dcsiderium accepe-
fratres q u i Desiderium revocare nunli.ita apo- , r u n l , alque cum m a x i m i s latidibus ad ecclesiam de-
s t o l i c i m o r t e deberent, festinanter t r a n s m i i t u i i t 4 0 ,
\ p o r t a n t e s , i n sede i l l u m abbatis honorifice locave-
[ C a p . 10."] Jam tandem Dcsidcrius necessaria 4 0 , 9
r u n t , univcrsis l i t m pro soUemnitale paschali, t u m
quaeque i l i n e r i coepto sufficienler paravcrat, j a m pro ipsitis ordinalione immcnsa laetilia et j o c u n d i -
j a m q u e s i i n u l cum A r g i r o Barensium magislro na- tate r e p l e t i s ; anno 4 0 i 8
Domini 1058 (April. 19).
vigare disponebat, cum ecce ipso palmarum d o i n i - * Retulimus, a Roma tunc M i n c i i 2 .
nico (Apr. 12) circa vesperam nuntios 4 0 8 8
pradiclos 10. [Cap. 11.] I g i l u r abbalia snsccpla Desiderius
accepit, defunclum a p o s l o l i c u m , e l se ad rcvocan- coepit modis omnibus sludcre alque salagereut quod
d u m i l l u m sub 4 8 8 1
feslinatione directos ab universis dicebatur dici veracifer posset. Cernens iiaque t o -
f r a t r i b u s asserentes; r e d i r e t ergo quantocius, ct r e - tius monaslerii oflicinas ct angustas ambilti c l forma
gimen monasterii p r o u t Dominusordinaverat cunctis deformes , et cum veltislate l u m i n e r l i a ruinosas,
se desiderabiliter praestolantibus sumcret. O b r i g u i l adeo u t ct contiguo videreulur omnes domate coo-
Desiderius t a m subita apostolici niorte perculsus, pertae, et egresstis unius ingressui conncxus essct
iuoxque sociis advocatis a p e r u i l q u i d n u n t i i delulis- allerius : incitabalur quidem animo illas aggredi ad
s e n l ; coeperuntque pariter cum A r g i r o satagere, renovandum, sed angcbalur i l e r u i n , quia ut tam ar-
q u a l i i e r ante quam mors papae divulgaretur reverti ^ d u u m inciperclopus, n i c h i i f e r e pensi habebat. P r i m o
valerent. Non enim dubitabatit se, cognito ejus o b i t u , tamen 4 8 4 8
quasi experiri cupiens si q u i d valerel, pa-
a Normannis vel capiendos vel dtsturbandos. R c - l a l i u m quod dudum Richerius abbas ab o r i c n t a l i
d e m p t i s igitur protinus seu adquisilis pro se ac scj- parte monasterii inchoalum ad solarium usque per-
c i i s aliquot quibus vehereiilur j u m e n l i s , altera 4 0 , 9
duxerat, opere salis dccenli 4 0 4 4
perfccil ( 9 4 0 ) ; j u x -

V A R L E LECTIONES.
W , T
qtiam posset cilius f. ed. Post — o b i i l de$unt 2 . * o i f icr i g . IM'I
4 0 1 8
m i . . oflicium pcrficere salagens, s

assumptis q . ed. c. sibi traditis s. ed. 4 4 1 1 q . appellatur i . V . ttt ed.

4 8 , 0 i b i f r u s t r a V . ed.
4 0 9 1 ib'i 4 0 , 8 4 0 8 8

ed. *°« t . t. add. 4.

4
add. 4. significando cd. 4 0 , 8
i l l a m ed. 4 0 8 0 Cod. 2 . hic claudit cap. 9. 4 0 , 7 4088

suO". n . q . i . c. par. ed. eosdem n . a nostris d i r e c l o s a . ed.

4 9 8 0
i . festinanter transmissos ab 4 0 3 1

ed. secuuda" feria

4 0 8 8 - - posl palmas i . 2. q . N o r m a n n o r u m lanlttm A.. 2. - wnjuis^
4 0 3 3 * O M rcversi
ed valde ed.
4 9 8 8
d . huc a. de more monasterii c. f. i . s. ed
4 0 8 7
i . a. r . f. ed. diei 2 . ta- 4 0 3 9 4 8 4 0

n i i 2. deest 3 . N . i n medium m . 2.
4 0 4 1
sciiicet dominicae incarnalionis 1 0 5 8 . 2. a. D. m i l l .
octavo 3. iiaque cd.
4 8 4 8
decente cti 4 9 4 4

NOTiE.
(940) Cf. cap. 89 Ubri n .
 7?5 L E O N I S MARSICANI E T P E T R I DIACONI TU
taqtte ipsum versus ecclesiam, p a r v u l a m q u i d c m , A ferens, simulque illius senlcntiae [remiuiscens : Ob-
sed compeienlem plane i n qua l i b r i rcconderentur servatio ordinis nostri summam de;oscit quictem
aedeculam f a b r i c a v i l . Quod cuin sibi prosperoevcntu cl securitatem; cum neque beneficiis cos, neque r a -
cerncret obvenisse, domum ctiaro i n qua abbalcs lionibus aliquatenus sedare valeret, a d e o r u m tandem
roancre consueverant, a 4 0 4 8
fundamenlis reuovare violenter frenandam nequitiam lotus i n l e n d i t ; et
i n s l i l u i l ^quae videliccl a seplemtrionali parte adhae- Adenulfi Cajelani ducis c u i gratiam p r i n c i p l s c o n e i -
rens ccclesiae, el vilissimis l i g n o r u m 4 0 4 8
furculis ab liaverat (911) adminiculo fultus, mox castellum c u i
inferioribtis 4 5 4 7
sustenlata , et v i m i n i b u s ex partc Novum proprie nomen i n d i t u m esl, i n m o n t e q u i Pe-
roaxima videbalur inlexta 4 0 4 8
; adjuncto i l l i paiatio ranus d i c i t u r orani instantia contra illos e r e x i t . S i c -
cum absida, quod veteres lodericum appellare sole- que sua deinceps eos l u l a r e , uon antcra a m p l i u s
b a n t . Debiuc inspirante ac prosperante D e o , m a n - alieaa pervadere c o m p u l i t .
sionem eliam i l l a m qua? quicsceiites 4 0 4 8
fratres d i - 42. fCap. 13.] Sed u t 4 8 6 8
r c t r o paululum redeam,
versis prae sui exiguitale solariis continebat, nicbiio cum post o b i l u m piae mcmoriae Stepbani papar, s u -
segnius renovare agressus est; i n lalcre scilicet pradictus Ilildebrandus reversns ab imperatrice.
p r i o r i s a m e r i d i a n o , quam funditus evertere ob conlra ejusdem aposlolici i i t t e r d i c t u i n iuvasam a
claustri spatium disposueral 4 0 8
° . Namque propter i p - JJ pcssimis hominibos ecclesiam compcrisset, F l o r c n -
sius inontis v c r t i c e m , cui nulla fere planilics 4 0 8 1
tiae s u b s t i l i l ; suisque i i t t e r i s super hoc R o m a n o r u m
i n e r a t , vix i n hoc loco parvissimi claustri speciem meliores conveniens , corumque ad o m n i a quae 4 8 8 8

juxta absidam ecclesia? priores efleceraui. Pcrfecta veilet consensum rccipicns, mox annitente Godfrido
est i g i t u r eadem domus in loiigiludinc c u b i t o r u m duce G i r a r d u m F l o r e n t i u u m episcopum in Romamina
scxaginla ct c e i i l u m , i n l a t i l u d i n e vcro c u b i t o r u m papam e l e g i t , simtilque cum ipso et duce Romam
vigimi q u a t l u o r 4 0 8 8
: in 4 0 8 8
a l l i t u d i n e autem , p r o - mense j a m Januario venit (au. 1 0 5 9 ) ; u b i p r & f a t u s
p l e r ipsius montis i n x q u a l i t a l e m q u a n l i l a t i s d i v e r - eiectus a Romano clcro et populo i n 4 8 8 7
apostolica
sae, maximae tamen. Quam 4 8 8 4
cum abielinis t r a b i - sede i n t h r o n i z a t u s , et Nycolai nomen indepltts e s t .
hus pulcherrime contignassct, laleribus c o o p c r u i t Qtti mox supradiclum iuvasorcm c u m omnibus sois
diversisque coloribus decoravit. Super 4 0 8 8
haec n i - fautoribus excommunicans, landem quorttndam suo-
c h i l moralus, p a r i tenore vclus c a p i t u l u m funditus r u m i n t c r v e n l u i i l u m i n communiouem recepit, alque
d i r u c n s , novuro W 8 8
c o n s l r u x i t ; illudquc gypsea urna apttd ecclesiam sancla? Mariae qnae a Romanis Maior
i n g i r o , vitreisque feneslris, ac putchro saiis 4 0 8 7
va- vocalur, saccrdotali p r i v a l u m oflicio inanerc c o n s l i -
r i o r u m i n a r m o r u m pavimcnlo decorans, tcgulis n i - l u i t (942). Mandat deindo ad hoc i n o n a s t e r i t u n ,
c h i i o m i n u s cooperuit, et nimis venusla 4 6 8 8
diverso- C quatinus domnus abbas sibi i n Marchiam p r o f i c i s -
rum 4 0 8 7
colorttm varielate d e p i n x i t . centi quam c i t i u s polcst o c c u r r a l , videlicel ut p r o -
11 [Cap, 12 ] Interea Fraltenses oppidani, inquic- x i m o M a r t i i mcnsis jejunio et p r e s b y t e r i i 4 8 8 8
gradum
l o r t i m ac 4 0 8 8
perfidorum h o m i n u m usque 4 0 8 8
ad i d et cardinalatus p a r i l c r d i g n i l a l e i n 4 8 4 8
c u m abbalue
tcmporis genus, ac si quidam l a i r u n c u l i , j u n c l i s sibi consccratiouerecipercdebcat. Dominica i g i l u r p r i m a
Minturnensibus aliisque v i c i n i s , nunc f u r l i m nuuc qtiadragesimx (Feb. 21) paratis omnibus necessariis
palam oppida sibi cenligua nobis p e r l i n e n l i a infes- i l e r a r r i p i c n s , apud Farfense monaslerium a p o s t o -
t a r e non dcsisteJbanl. T c r m i r . u m siquidem q u i i n t e r lico se c o n j u n x i l ; ubi n i m i s ab eo amicabiiitcr h o -
nos et illos a n l i q u i l u s d i v i d e b a l , id est duo leones noriftceque reccptus, A u x i i n u m (943) s i m o l cuiu
4 8 8 1
lapidei, cum non procul ab eorum caslro consis- ipso profectus est. tbidem itaqtie sccttndo quadrage-
teret, olim maiitioseclam coufriogentes i n p r o x i m u m sinuc sabbato, quod t i m c pridie Nonas M a r t i i e v c n i t ,
deipcrseranl p u t c u m ; qua n i m i r u m fraudc fidentes, cardiiialis presbyter ab eodem aposlolico o r d i n a l t i s ,
si qtiando nos 4 0 8 7
lermiuum noslrum i n l c r duos et sequemi dominica abbatiae consecratioitem a d e p -
leones, sicul praecepla imperatorum 4 0 0 1
conlincnt tus, p r i v i l e g i u m (944) ab co satis h o n o r i f i c u m j u x t a
computahamiis , i l l i de leotiibus q u i secus portas consuetudincm praedcccssorum suorum r e c c p i t ( M a r t .
Saitcli Gcorgii posili stinl illud d i c i , derisorie 4 8 8 8
^ S) : quo insuper ad cardinalatus d i g n i t a l e m 4 8 7 8
cl
i i n m o p e r l i n a c i t c r aflirmabant. E c r t i m 4 0 8 4
igitur honoriOcentiani patris sanclissimi Denedicti, per t o -
frequcnlissimas molestationcs Desidcrius cgerrime tain Campaniam et P r i n c i p a t u m , A p u l i a m q u o q u o

YARli£ LECTIONES.

a. f. r . i . desunt ed.
4 n >
ligui ed. inferiori parte s. ed.
4 8 4 8
constructa, a fundametitis aedificare
4 0 4 7 4 8 4 8

i M 5 t D u i t , a d i . ed. f. q. ed. disponebat. Namp.ed.

4 8 4 9 4080
f. consiabat p.ed. et q . ed. deest fc081 4 8 8 8 4818

eainque a. t . salis pttlchro coniignans, I . ed.

4 0 0 4
Nichilqne m . ed. d . renovavit, i . ed ttsr
4 8 M 4 0 8 8

edd 4. « » vetusla 4.
4 0
scilicct ac ed. t i . ad i d t . desunt 2.
4 0 8 9
lap. I . ed. deest 2. •••• d .
4 0 8 9 4 0 8 1 4868

h desuntZ. H o r u m ed.
4 0 0 4
Sed ctim post ed 4066
q . v. add. 4 .
4 0 8 8
add. 4 . p r c s b y t e r i ed. 4 8 8 7 4 8 4 8

.^ 8 8
oflicium recipere d . 2. 40TO c. videlicel . . . . ejtts d . ed

NOT^F.
(941) V . A m a t . I V , 12-14. (944) A n . ; Gatt. A c c , p. 1 5 9 ; Tosti Bist. Cc*.
(942) Cf. A n i i . R o m . Mon. SS. V . 4 7 1 . I , p. 395.
(945) Osimo,
7*5 CHRONICON CASINENSE. — L I B . 111A UCTORE L E O N E . ^

atque Calabriain, ab ipso fluvio Piscaria sicut influit A m a r l y r i s L a u r e n l i i i n t r a Saiernum 4 0 8 8

in lalcra
•• f l
i n m a r e vicem suam idem apostolicus i l l i c o n - monlis aedificalum, quod sibi j u r e haereditario p e r t i -
cessit (945). Post haec accepta remeandi 4 8 7 8
licentia nebal, ex t o t o 4 8 8 7
cum omnibus p c r t i h e n l i i s suis non
R o m a m v e n i e n s , p r o x i m a dominica mediautis q u a - quidem parvis praedicto nostro abbati concessit, et
ilragesimae (Mart. 14) apud ecclesiam beati Pelri per praeceptum i n hoc mouaslerio c o n f i r m a v i t ; nec
m i s s a m soHemniter celebravit, atqne lurba 4 8 7 8
Ro- tamen rcfutationem i l l a m quam de p r i o r i monaste-
m a n o r u m innumcra c o m i t a t u s , ad t i t u l u m sanctae rio fecerat v i o l a v i t * .
Ceciliae trans Tiberfcn maxima cum laude deductus ¥ D w 8 8 eodem vero monasterio sancti Benedicti
e

e s t ; sicque ad hoc monasterium in f e s t i v i t a t e M n

beaii de Salerno, ne forte vel memoria cum t n t i l t i ^
intendimus excidat, vel ne forte non o p p o r t i t -
Bcnedicti reversus. Sed M 7
° quoniam invitalus fuerat
n i o r referendi locus nobis o c c t t r r a l , licet prae-
pascba c u m aposlolico celebrare, evestigio Romam postero ordine, necessarium videlur m a l i l i a m
regrcssus est 4 8 7 8
, ibique usque ad peractam de et i n v i d e n t i a m quoftiudatn f r a t r n m praedicti
inonasterii hoc i n loco in^ercre; n m i t , sicut
m o r e syuodum M 7 T
remoratus. I n qna videlicet sy-
JSneam apud V i r g i l i u m ( 9 1 8 ) dixisse sociis l e -
nodo (Apr. 15) idem apostolicos i u t e r caetera quae gimtis, forsau o l i m h:ec ineiuiuissejuvahit. Cau-
sollemniter s t a t u i t , decrelum de ordinatione Romani sidicus quidam pr;cdict;e c i v i t a l i s Salernilanae
B Romualdus nomine f u i l , qui p r o eo q t t o d e t i a m
pontiflcis (946) qualiter s r i l i c e l , vel a quibus perso-
ipsius monasterii advocalus e r a l , m a x i m a m
nis, seu pacis seu belli tempore,debeat o r d i n a r i , a n - ibi f a m i l i a r i i a l e m habcbat; tunc proinde u n i -
tiquas praedecessorum suorum seculus sententias versa ejusdem loci m u n i i n i n a seu qtiaslibet
cartassaepissime perqtiirendi fidissimam ab ab-
discrelissime s c i i p s i l ; idque sub districto analhe-
bate licenliam acceperat. Taudcm i g i l u r i n t e r
mate tam sua qoam o m n i u m q u i eidem synodo i n - caeleras q u a l l u o r numero magna oblalionis
terfuerant sacerdolum aucloritate, r o b o r a v i l . cdicla i n v c n i l , quae videlicet clare salis ac ple-
n i i e r conlinebant, quaiiler idem monasterium a
13. Eodem tempore (Jun. 24) idem papa ad hoc
principio h u i c noslro coenobio t r a d i l i i m a p r i n -
monasterium i n ipsa beati Johanuis nativitate adve- cipibtts ac stibditutn f u e r i t . Has illc .naxima
niens, sociato sibi Dcsiderio i t i A p t i l i a m descemfil; ductus i n v i d i a , proiinus r a p u i t , abscondit, e l
nemine prorsus sciente ad domum p r o p r i a m
u b i , cum apud Melphiam c o n c i l i u m celebrasset, R i -
d e l u l i l , aiquc usqite ad m o r l i s dietn ne filiis
ebardus princeps cujtis j a m supra meminimus pcr quidem oslendit. Itt m o r l i s i g i t u r articulo posi-
admonitionem seu M 7 <
jussionem cjttsdem aposlolici tus, vocavil majorem filium suitm Jobannem
nomine, eiquc clam universum ipsius r c i p r o -
preceptum fecit huic loco da monasterio sauct;c
dens n e g o t i u m , et praedictas cartas nianibiis
Marias i n Calena 4 0 7 8
, sito i n finibus Apulhc j u x t a relinens : c Ego i n q u i t ut cernis, o l i l i , procul
civilatem quae d i c i l u r Besti (947), cutn omnibtts C dtibio n t o r i o r ; carlas islas lidei luae c o u i m i l t o ,
exintegro caslcllis, v i l i i s , cellis, e t u n i v c r s i s omuino ut sicut meam vis beneiliclionem habere, ttsque
ad dicm u l l i m a m luam n u l l i prorsus tnorlaliutn
possesstonihus ejus (Aug. 23). [ C a p . 1 4 . ] Gisulfus cas oslendas, sed sicut egomel feci, secrclas
e t i a m Salernilanus princeps M 8 0
m o n a s l e r i u m sancti illas apud te c l ignotas ouiiiibus habeas; quo-
Benedicti de Saleruo, quod 4 0 8 1
uobis j a m dtiditm niam si quomodolibet i n noiitiatn seiiiortun Ca-
sinensittm vcnerint, nullatenus quiescent q u i n
parenlum ipsrus violcnlia sublraxerat, tactus 4 0 8 8
sub jttre monasterii sui monastcrium islud re-
t i m o r e D e i , i n manus domni abbalis exinlegro r e s t i - d u c a n l , quod j a m d t i d u m studio et sollertia n o -
l u i t , e t , u t ab eo religiosius o r d i n a r e l t i r o r a v i l . Sed s t r o r u i i t p a r e n l u i n ab iliorttm dicione subducttim
e s l . i Suscipit sitnul ciim cariis patris i m p e r i u m
cum inde l 8
* 8
subduclo ahbate, praepositum i b i j u x l a
filius, et ac si d i v i n u m quid iu pectoris archatto
morero cellarum itostrarum ordinavisset 4 0 8 4
, in- reconden^, usquc ad sttai m o r l i s diem simtiiter
digne 4 8 8 8
n i m i s hoc Salernilani s i m u l ct iuvidiose habuit e l ipse celalas. Ad tnorlem atitcm ve-
nicns, accersit fralrem sittiin ttine ipsius loco
accipicntes, ettndein principem i d disltirbare l u u i
abbatetn,casque i l l i simili lenore, q u o s i b i pater
prccibus tum instantiis n i m i i s compulerttnl. Dcmtttii reliqtterat, t r a d i d i l . Non multo post idem abbas
idero princeps consilio h a b i l o , monasierium sancii iiifamatus de qnibusdam c r i m i i i i h u s a p u d ducem

VARMS LECTIONES.
f I u i t ed.
M T I
* 1. r. ed. 0 7 8
R . l . ed. i n beati B. est f. r.ed.
4 0 7 3 M 7 4
E t q . abcodenipoitiificepaschalis 4 0 7 8

feslivitaiis gratia i n v . fucrat. R. reversus cd. revcrsus posl feslum Urbem egredieus, Meitiam Apulio!
4 8 7 8

u r b c m p e r r e x i t , ubi tunc iilem apostolicus concilium celebrare disposuerat, in qua etiain synodo dtini R i -
chardus Captianus princepscum aliis q i i a m p l u r i b i i s interfuisset, a supradicto papa Nycolao amiuonitiis, pt~e-
cepttim f e c i t B . Benediclo de mouasicrio s a n c l x Mariae i n C a l e n a , cum p c r i i i t e t i t i i s s i i i s . 14. Ttmc icmporis
OUulfiis S. p. 2 . deest 4. el 3.
4 0 7 7
Cajena 4.
4 8 7 8
p. Desiderio snper Iioc c o n q u c t c n i i , t e d d i d i t
4 0 7 9 4 0 8 0

l i i i i c sancto loco m . (cellam 2.) s. B. ed. q u a m a j t i r o n o s t r i coenobii Salernitanorum ealeuiis v. s. 2 .

M 8 l

M 8 8
s t i b t r a x e r a t . Sed c. ed. exinde ed. constiliiisset 2.
4 0 8 3
Salerttitani i i i m i s haec indigtie fe-
4 0 8 4 4 0 8 8

rcittes, eidem p r i n c i p i inslare cocperunl, ut m o i i a s i e r i u m i l l u d o r d i n a t i i i n sicut antea fuerat e s s e p c r m i t l e -

ret. Coacttts ilaque princeps i l l o r n m rogatti, lnott. s. L a u r . ed. i . civilateui Salcruilaiiaiii coiistrticium 4 0 8 8

q. 2 . i n h o c m o n . e x m l e g r o o p l t i l i t ; ncc lamen r e s l i l u t i o n e m qttam j a m aulea de supradicta cella

4 8 8 7

f e r e r a l , i r r i t a m fecil. ed. Sed in cod. 3. v i o l a v i l scriptum est etcomptura ibi ut in 4. iegi persuasum % liabeo.
M W
hasc leste indiculo capilum olim in fine operis Leo collocaverat, qua' postea loco congruo insererct. Sunc.
i n solo cod. 2 scrvata sunl.
NOTiE.
(945) S c i l . cd correctionem omnium monasterio- Garganum et mare Adriaticnm. E d i d i l G a i t . Acc. p.
rum et monachorum. 1 6 1 ; suspectum I I I Di Meo, sed u l m i h i videtur i m -
(94b*) E d i t u m i u Mon. Leg. li*>. p. 177. m e r i l o . Datum est aliqttando post fiuilain syuoduni.
(947) Nunc V i e s i i ; in finibus Apulice intcr Montem (948) I . c. L c u .
727 L E O N i S WARSICANi E T P E T R l DIACONI
Roggeritim, tentus est, et i n suamet ipsios ca- m a v i t , sacraroento 4 8 9 9
et fidelHate Romanae Eccie-
mera custodiae mancipaltis. Qui videlicet abbas siae ab eis p r i m o recepta, nec non et u o
° inveslitione
j a m d u d u m p r o p a l a v e r a t praedictarum tenorem
c a r t a r u m cuidam pseudo monacbo propinquo census t o l i u s * 1 0 1
lerrae i p s o n i m , singnlis 4 1 0 8
vidcfi-
stto.Veriim hic quoqtie p r i o r u m nequiiinc nequa- cet annis per siugula boum paria denarios d u o d e c i m
tpiam inferior, reminiscens nefandi negolii b u - (951). Sed quoniam d u o r u m " • * h o r u m m a g n a t u u m ,
j t i s , et verens ne carlae ipsae apud abbalem i n -
Robberli scilicct atque Richardi d e c u r r e n s 4104
htsto-
v e n i r e n t u r , et nobis aiiquando prodcrentttr,
festinus ad cuslodes abbatis accessit, et lugubri ria a t l u l i t menlionem, qui pra? caeteris stii t e m p o r i s
voce indicans, se quattuor carlulas propriae mortalibus locum hunc e t 4 1 0 9
d i l e x e r t i n t , et ditave-
haeredilatis eidem ulpote propinquo commen- r u n l , et protexerunt, quique buic nostro Desiderio
dalas hahuisse, orat suppliciter ut eas sibi et
perquirere, et auferre p e r m i t l e r e n l , ne forle n i m i u m d e v o t i , fideles, et amieissimi i n o m n i v i t a
rebus aliis inlermisfae p e r i r e n t . l l l i nullum i n e x t i l e r u n t : dignum videtur, quatiler sit ulerqtte ad
nionachi verbis dolum existimantes, dant ei suae dignitalis honorem provectus 4 , 0 8
vel h r e v i i e r
protiniis ei perquireudi et asportandi iicentiatn.
Quas iile reperlas, inscio quod dicunt abbate, opusculo isti i n s e r e r e ; nam et sitperius ( I . u , c. 66)
die altera i n convcntti o m n i u m f i a l r u m a l t u l i t , nos i d ipsum promisisse meminimus. [ A M A T I I I , 7,
ostendit, et legit, remque totam pcr ordinem 10, I I ; i v , 3 , 4 - 7 , 1 8 , 23,; v , 7 , 1 8 , 2 0 , 23, 2 4 - 2 7 ;
pandit, mirantibtts cunclis et inmgnanlibus, et
vi, 13-22.] Robberto igitur priinum frater ejua
diversis u l i n talibus assolet diversa p r o m c n t i -
bus. Tandem haec pluribus senteutia plactiil, u t Drogo q u i tunc comes erat Apuliae, roccam sancii
antequam res divulgaretur, cariae ipsae protinus Marci concessit, quam vidclicet i n coufinio Calabriae
m i n u t a l i m inciderentur, idque mox invidia s i -
ipse non m u l t o ante construxerat, deque tota i l l u m
roul et ira dictantibus actum est, alque u n i ex
fratrtbus imperaluii), ut easdein ipsas incisio- Caiabria pariter investivit. Sed, c u m Robbertus 4 U T

n u m mitiulias diligenter colligens, i u secessus idem pauper admodum essel.nec sinemultae s u m m a

f r a t r u m projicerct. Haec omnia t a l i l e r gesta pecuniae ad milrtes conquirendos eandem se posse
fuisse, idem ipse f r a l e r , qtii hoc de m i n u l i i s
ipsis facere jussus est,divino timore compuuclus adquirere pervideret, landem vicinae civitatis d o m i -
non mttlto post abbati suo domno Jaquinto no- num quae B i s i n i a n u m 4 1 0 8
vocatur, P e l n n n videlicct
s t r o confralri per ordinem p r o p a l a v i l . Ego (919) Tyrae, d i v i l e m valde virtttn vocatum ad colloquium
quoque ex ejusdem abbatts ore haec universa
percepi, ne quis forte a u t u m e l mendose boc vel c c p i l ; a quo utiqtie v i g i n t i m i l i a aureos pro ejus
tabulose c o n f i c l u m . addit. 2 . absolutionc recepil. I l u i c ad f r a t r e m pergeuli G i -
14. [Cap. 15.| Sequenli lemporc praefatus 4089 rardus de bouo alipergo occurrens, p r i i n u s o m n i u m
ponlifex i t e r u m ad has partes deveniens, domnum i l l u m q u a s i » p c r i o c u m Viscarduin appellavit, ejus-
M,

Oderisium Oderisii Marsorum comilis fiiium, et loci quc demum miles cfleclus, Alveradam a m i l a m 4 1 1 8

hujus a puero inonachum diaconum i n Lateranensi suam i l l i i n m a t r i m o n i u m j u n x i l ; sicque s i m u l i n -

ccclesia, apud Acerras (950) positus 4 8 8 8
ordinavil. gressi Calabriam, brevi tempore universas fere iilius
Tunc 4 8 8 1
etiam i n Aquinensi civitale deposito e p i - urbes ceperunl. Posl mortem autem f r a t r i s H u m f r i d i
scopo nomine Angelo, eo quod ueophilus et r e r u m (an. 1057) honore ipsius recepto, Reginm urbem
ecclesiaslicarum male prodigus e r a t , nec non el pro obsidcns capit, c t 4 1 1 1
extunc coepit d u x appeilari.
4 0 9 8
quibusdain nequitiis suis a sanctae memorisc papa Dehinc 4118
(an. 1059) reversus Apuliam cepit e t i a m
L e o n e j a m dudum excommunicatus e x t i l c r a t , dom- T r o j a m ; et ita p a u l a l i m , divcrsis licet temporibus
n i i m M a r t i n u m , F l o r e n t i n u m genere, religiosum plane totam terram universosque parlium illarum Nor-
atqitc prudcntem de hujus loci prioribus monachum mannos praeler R i c h a r d u m , suo subdidit d o m i n a l u i ,
episcopum consecravit. Petrus quoque 4 8 , 8
Vena- Cognito prxterea quod p w d i c l a Alvcrada sibi aflK
franae 4094
et Hiserniensis sedis episcopus, Ravcnnas nis esset, p a r a l d i v o r t i u m ; ac 4 1 1 8
sororem Salcrni»
natione, monaslerii 4 0 8 8
hujus m o n a c h u s , tempore tani principis coepit cxpelere i n conjitgitim. Quod et
n i c h i l o m i n u s ipso sacratus esl. faclum esl. E t Alvcradae q u i d e m 4 1 , 4
dona conferena
15. [Cap. 16.] Eisdem 4 8 8 8
quoque diebus et Ri- p l u r i m a , Calabriain c u m Sikclgaila 4 1 1 1
p e r r e x i t . Pos(
chardo p r i n c i p a l u m Capuanum 4 0 9 7
, et Robberlo 4098 } huec (au. 1061) ad Saracenorum exptigualionem et
ducatum Apuliae et Calabriae atque Siciliae conflr- adquisilionem Siciliae ingens Robberli animus v e r l i -

VARliE LECTIONES,

supradiclus cd.
4 8 8 9
prepositus 4. Postmodum anlcm in ed.
4 0 9 0
aeest ed.
4 0 9 1
ttiam 4088 4 8 9 t

ed. Beiiefraue 2 .
4 8 8 4
noster monachtis, l . i . s. est. ed.
4 8 9 8
Hisdem ed. deeit 3 . Rolhbenc m 4 0 9 8 488T 4 0 9 8

2. Rotperto 3. ctim. w c r . fid. ed.

4 0 9 9
deest ed. l . t . i . deest 2 . per singulos annos p
4100 4 1 0 1 4 1 0 8

ed. h . d . magnatium ed.

4 1 8 8
d . h . a. m . post e x l i l e n i n t cottocat ed.
4 1 0 4
h . d . d . ac p . cd 4 1 0 i

profectus 4.
4 1 0 8
c. pattper admodum essct, vicine urbis, d. 2.
4 1 0 7
Bcsliiiianum 4 . V. ( G u i s c a r - 4 1 0 8 4 1 , 0

dtim 2.) q . p. i . a. ed. a m i c a m 4 . i l l i a. s. i n ed. 4 l l 0

deest 4. add. 4. s o r o r e m q u e ad 8111 4 1 1 9 4 m

add.
4114
4. Skelgatta 4.
4 1 1 8

NOTiE.

(949) I n t c r Capuam et Nolam. gratia et sancti Petri dux Aputice ctCalabria el tstre^

1950) J E U . i . 203.

951) U t r u m q u e j u r a m e n t u m ^quod Rolertus Dei

que subveniente futurus Sicilias praestiiit, e

censumn edidURarouius ad a 1059, n . 70,

librt
729 CHRONICON C A S I N E N S E . — L I B . I I ! A U C T O B E L E O N E . 750
K T U
l u r ; ad q u a i n vtdelieet curn valido e x e r c i t u t r a n - A (958) e n i m admodum gloriac appetens. Placen
siens, Messanam p r i m o quat i n portu sita erat cx oninia valde; rogalus a senioribus de loci tulela ,
improvisooccupat; indo R i m e t u m ; (952) ad urbetn devotissime p r o m i l t i t se lotius monasterii contra
d e i n d e ^ q u a e C a s t r u m Johannisvocatur U l 8
exqua- oranes quos posset fidelissiimim de caclero defenso-
ttror p a r t i b u s eastella 4 I I T
c o i n m u n i i , bella i b i e t u l >
r e m . Campatiiam deinde profeclus, lotam fepimr
plurima c l prosperrima peragit; a Panormitano i n l r a tres menses a d q n i r i t . Inde Captiam rediens,
a d m i r a t o dona ingentia r e c i p i l ; c a s l r u m s a n c t i Marci congregatis nobilibus d i g n i i m j a m asseril esse, t u r -
n o m i n o i u vaMe Demenae c o n s t r u i t ; Messana m i h i i - res c i v i l a t i s c l p o r t a s " sibi c o n l r a d i . T i m e n t i b u s
4 1

bus c o n t m u n i l a , i n g e n t i 4 1 1 8
tandem auro onustus lioc e l o m i i i n o reftitautibiis agere Capuanis, i r a t u s
Calabriam repetit. Y d r o n t u m 4 1 8 0
deinde tandiu ob- priuccps iirbem e x i t , eamque rursus artissiiua obsi-
sitteus a f i l i x i t , quousque i l l i se t r a d i d i t . Inde B a r i m dione undique c i n g i t . f t e r u m cives fame valtdapressi,
4t.i l e r r a B i a r iq U e c i r c u m d a t , eamque post q u a t l u o r u l l r a montesad i m p e r a t o i i s s u f f r a g i u m c x o r a m l u i n a r -
c i r c i t e r annos A r g i r t z z i faclione i n g r e d i t u r (953). cbiepiscopum suum (959) t r a n s m i t t u n l ; sed q u i vcrba
Rursus i g i t u r ad Siciliae Panormique expugnalionem detulit verba recepit sine aliqtia u t i l i t a l e regres-
c u m navali profectus exercitu (954), i n t r a quinqtte sus (960). T u n c Capuaui spe undiquc decidentes,
m e n s i u m spatitnn Catbenam p r i m o , inde vero 4 1 8 8
B j a m q u e resistere, n u l l o 4 1 8 8
penilus eis ferente a u x i -
P a n o r m u m (955), deinde Mazarim 4 , 8 8
(956) ( a n . l 072); l i u m non valentea, t a n d e m 4 1 8 8
et t t i r r e s , et p o r t a s ,
sicque fratrem Roggerium de tota investiens i n s u l a , et seipsosomnes cum s u i s o n i n i b u s p o l e s l a t i U 8 #
prin-
et medietatem Panormi, et Demenae, ac Messanae cipis t r a d i d e r u n t , anuo (961) dominicae incarnatio-
sibimet retinens, acceptis Saracenoruin obsidibus. n i s m i l l e s i m o sexagesimo secundo, cum j a m per
Ibesauro ingenti ditatus Calabriam r e d i t . Hacc i n t e - decem c i r c i t c r a n u o r u m c u r r i c u l a Normannis v i -
r i m de Robberto* : j a m n u n c aliquanta de R i c b a r d i riliter a c 4 l > 1
strenue rcpugnassent. Post paucum
p r i n c i p a t u scribamus. lempus divino j u d i c i o nocte conflagraia Teano, mane
• Robberto b r e v i t c r letigisse sufficiat, q u i a q u a l i - princeps c u m c x e r c i i u s u p e r v e n i l ; f u g i e n l i b u s q u e 4188

t e r banc iusulam ceperit latitis loco suo s c r i - c o m i l i b u s , c i v i t a l c m u l l r o tradenlibus civibus r e c i -

berous. Nunc j a m aliqua de 2. p i t . I l a (962) sibi Deo i n otnnibus pro iucolarum
H i c itaque Aversanum u t supra j a m tetigimus nequitiisprosperanle,universas Capuani principaltis
(ad a. 1050) c o m i l a l u m indeplut-, ad 4 1 8 4
priucipa- attinentias c u m civitatibus c t caslellis l i r e v i sibi
tus dignitatem toto nisu a m b i r e , et Capuanae u r b i s tempore s u b d i d i t . I n omnibus autein his prosperita-
expugnationem a n i i n u m c o p i t intendere (957).£AMAT. tibus Deo et p a t r i Benediclo scmper gratias refere-
i v , 8.] Supra quam c u m t r i a castella firmasset, * b a t ; ejus se m e r i t i s a d j u v a r i , ejus oratioitibns attolii
eamqtie acriter debellans afiligeret, septem milibus constantissime 4188
profiteus. Jain vero d o m m u m
t a n d e i n aureis a Pandulfo j u n i o r e susceplis obsidio- abbatem licet d u d t i m apud Capuam pracsidentem
l i e m s o l v i t ; sed ad lempus. Nam c u m post m o r t e m u t supra d i x i m u s sibi ainicissimum f e c e r i t , ex eo
P a n d u l f i Landulfus fiJius successisset, mox et Ri- tamen i l l u m ac si patrein inodis omnibtis v e u e r a r i ,
cbardus accedens obsidionem firmavit. Prcferuitt ejus s e U 8
* consiliis omnino c o m m i t t e r e , ipsi qttasi
m u l t a m Capuani p e c u n i a m , Richardus n i l appetit doinino libenter obtempcrare [Cap. 1 7 ] . P r i i n o i g i t u r
nisi l e r r a m . A r t a t i demum famis p e n u i i a c i v e s , ce- anno quo princeps s i m u l cum Jordane lilio factus est
denle Landulfo r e c i p i u n t h o m i n e m , sacrant i n p r i n - (an. 1058), j t i x t a morem p r i o r u m p r i n c i p u m generale
cipent, portas sibi d u m l a x a t cum t u r r i u i n f o r l i t u d i n e praeceptumfecit(Nov. 12) huic monasterio deomnibus
rctinenles (an. 4062. Mai. 2 1 ) . Dissimulat hoc i n t e - omnino p e r t i n e n t i i s ac finibus suis (965). Sequenti
riro novus p r i n c e p s , ct a p t i u s 4 1 8 8
id expetendi lera- vero tempore (an. 1063) fecit praeceplum monaslerio
pus expcclat. [AIIAT. iv, 43, 26, 2 8 , 30,31.] nostro (Apr. 22) quod Capuae s i t u m est, de platea
Non m u l t o post venit ad hoc monasterium, r e c i p i t u r publica quae crat i n t e r m u r u m civitatis et c l a u s l r u m
honorifice nitnis c u m processione sollemni : erat cjusdcm coenobii (964) unde magnam inquietudinen*

VARIJE L E C T I O N E S .
" " v o c a b a i u r 4. castra 4 . et p . et de$unt 2 .
U 1 T 1. ed. Olraiilum 2.
4 1 1 8 " Varnm 4 1 1 8 4 1 , 0
u

add. kltt
4. N a z a r i m 2 . Mazaritn 3. Masarim 4,
4 1 8 8
ad C. I I . c. a. et ad. p. d . t, n . a. edn U 8 V

U f
artis 4.
8
c. e. a. g. a. detunl 2 .
4 1 , 8
deest 3. n . p. c. f. a. detunl 2. et lurres I . ed.
4 m 4 , 8 8 4 1 8 8 4118

v r i u t i ed. ac. s. deest 2. 4 1 , 1

fugientibus ed. certissime ed. e . c . e c. ed.
U M 4 1 8 8 4 1 8 4

mijB.
(952) Raraetla (?). est co$lumunce que qui done parolc paroie reckoit^
(953) A n . 1068, A p r . 15. Aime.
(954) A n . 1 0 7 1 , m . J u l i o . (961) Anno — rcpugnassenl Amattis non habet.
(955) Jan. 10. A n n u m A u o n . Casin. i n d i c a t ; sed quo p r t m a vice
(956) Mazzara. expttgnata esl. .
(957) Inde a M . J u n . a 1058 p r i u c i p i s nonicn as- (902) I n scqucniibus nostcr de suo abqua sup*
sumpsil.
plevit.
(958) Hoc Leo a d d i d i L (963) A p . G a t t . Acc. p. 16L
(959) I l i l d e r i c u m . (964) l b . , p. 105,
(960) Cor en la cort de lempereor de Aiemaigne
 731 L E 0 N I 3 MARSICANI ET PETRI DIACONI 732
f r a t r e s t a m a q t i i b u s l i b e l t r a u s c i i n t i h t i s , q u a m e l a v i - A Partem vero de murricipio sancli U r b a n i nobis t u n c
cinis n i u l i c r i t m 4 1 1 1
gaiTutitatibuscotidiepattebantur. pertitieuleni, idest 120 familias, s i n g i l l a t i m dedit
16. [Cap. 18.] Tantac i g i l u r potestatis Desiderius coiniti Adentilfo i n vita tantum sua tenendam, r e -
Dei n u l u amicitia frettts, nequaquam t a m accepta- tentis sibi familiis 12 cum ecclesia sancti U r b a n i , e l
bile lempus neglegendum existimans 4 1 , 6
eidem cutn terra quae sufliceret ad duo paria b o u m : ea vi-
p r i n c i p i t u m precibus, t u m muueribiis non exiguis delicet condicione t i t si v e l l e t n o b i s praedictus comes
instare coepil, ut buic monastcrio q t t o d 4 1 8 7
lantopcre in vita sita easdem h o m i n u m familias reddere, nos
se diligere fatebatur, quietcm dignarelur et s e c u r i - d a r e m t t s i l l i 50 libras d e n a r i o r u n i ; sin a u t e m , post
tatem l a r g i r i , el castella nobis finilima quibus u n d i - mortem i l l i u s i n nostram 4 1 4 8
omnes i l l i homines
que frequenter infeslabamur, qti.c videliccl ipse dicionein r e d i r e n t .
jam i n suam dicionem redegerat, eidem monaslerio 17. [Cap. 19.] Per (970) idem tempus oblatae 4 1 4 8

i u perpetuum possidenda firmaret. Ejus itaque votis sunt i n hoc loco ecclesiae per divcrsa loca, quas
princeps gratantissime annuens, p r i m o quidem ca- suo o r d i n c compendiose subter anneclimtis, ab anuo
s t r u m qnod M o r l u l a d i c i t u r , s i m u l c u m Casa For- videlicet p r i m o ordiuaiionis Desiderii 4 1 4 7
usque ad
tini (965): debinc (966) oppidum F r a l i a m m (att. dedicalionem majoris ecclesiae [1058-1071], deinceps
1065. J a n . 19) cujus j a m supra m e m i n i m u s (c. I I ) ; B reliqua d e s c r i p t u r i . Ecclesia sanctae Mariae in Au-
sequenli vero anno (967) roccam cognomine Cucu- r o l a , t e r r i t o r i o L a r i n e n s i (971). Ecclesia sancti B e -
ruzzum 4 1 S 8
;turrem qttoque quac j u x l a mare sita nedicti intra civitatem Albanensem. M o n a s t e r i u i u
est, i n eo videlicet ioco quo L i r i s 4 1 8 8
fluvius mari sanctae Mariae de C e l l i s , terrilorio , 4 1 4 8
Carseo-
miscetur ( 9 6 8 ) ; nec non ct caslellum Teramense : lano (972). Monasterium sancli Benedicti de Orbeto,
(969) haec inquam o m n i a , ctim 4 1 4 8
omnibus simul loco Pascusano (973). Ecclesia sancti Valentini i n t r a
eorum 4 1 4 1
pertinentiis , principalibus s i n g i l l a l i m Fercntinum Campaniae 4148
. Ecclesia sancli M a r c i de
praeceplis buic loco ex integro concessil c t c o n f i n n a - Carpenone, locoAquasonuIa (974). E c c l e s i a 4180
sancli
vit. Data sttnl atitem in coinmulationem eidem D i m i l r i i i n t r a civitatem Neapolim, i n regione Albi-*
p r i n c i p i , pro F r a t t i s castelhtm quod d i c i l u r Capriala neuse. Ecclesia sancti P e t r i in Orbeto, loco M o r i n o .
cuin omnibtis p e r l i n e n t i i s suis, addilis instiper t r e - Eciicsia 4 1 8 1
sanclae Luciae j u x t a castellum Rendeua-
centis bizauleis. Pro Teramensi v c r o caslro datum riae. Mouaslerium sanclae Eufemiae 8 1 9 8
in Mar-
est i l l i castrum 4 1 4 8
quod vocatur Conca, quod ipse chia (975), l e r r i l o r i o T e a t i n o 4 1 8
' . Ecclesia saucti A u -
nobis dtidnm reddiderat, una cum c u r l e sancli Fe- geli et satictae Mariae i n Comino, loco Pesclo 4 1 8 4
Ma-
licis de Miniano. Oppidum praelcrea vieiiiius mona- scuiino 4 1 8 8
\ Ecclesia sancti Johannisde Conca, loco
slerio quodPesmonlis vocatur, quodqtie 4 1 4 8
nobis u
Pilano 4 1 8 8
. Ecclesia sancti Nycolai i n t r a A q u i n u m ,
e r a t i n f e s i i u s ac molestius caeleris, codem tempore a j u x t a plateain. Ecclesia sancli Blassii de SaaUo Jo-
comitibtts Aqtiinensibtis Desiderius commtttavit; hanne i n Baniarola (976). Ecclcsia sancti Bonedicti ;o
pro qtio videlicet roccam qnidem vocabulo Cellaro- l e r i i t o r i o A r e t i n o , loco Ficarola. Ecclesia 4 1 8 7
sancti
lam 4 1 4 4
, e l Postatn iilis extoto concessil; reienlo Angeli de A l g i d o " . Monasleriuin sanctae Agalhae
sibi lacu ejusdem loci c u m ecclesiola qnae jtixta est. sublus c i v i l a l e m Tusculanam (977). Ecclesia s a n c t i

VARIiE L E C T I O N E S .

* feminarum ed.
1 8 8
dticens ed. deest 4.
4 1 8 8
Cuc.urrizzum 2 . C. cum omnihus p e r t i -
4 I 8 T 4 1 8 8

neniiis cjtts ed. m a r i L y r i s f. admiscetur ed.

4 , 8 8
c. o. s. e. p. add. s. e. siuiul p. 4.
4 1 4 0 4 1 4 1

4 , 4 8
casiellum q . d i c i t u r C. ed. et i u f . ac ed. Cellarellum 2 .
4 1 4 8
noslra o. i . h . diciores 4. 4 1 4 4 4 1 4 8

4 1 4 8
oblata s. in h . 1. monasteria ct ccclesiae p. d . 1. quac 2 . ipsitts ed. i n t . ed. F . Mona- 4 1 4 7 4 , 4 8 4 1 4 8

s t e r i u m s. 2 . Monasleritim 2 .
4 1 8 8
e l eccl. s. L . prope c. q u i d i c i u i r Rendeuaria ed.
4 1 , 1
EttUmic 4 1 , 8

ed. T . cum 500 modiis lerrae 2 .

4 1 8 8
Peschu ed. Mascul.nu 2 .4 1 8 4
Pisano ed. Monasterium 2 .
4 1 8 8 4 1 8 8 4 1 8 7

NOTJE
(9B5) I n t e r v c n l t i Pandtilfi Gtialae filii. I n p r i v i l . (969) Comitibus ob camdcin causam a d e m p t u m ;
ap. G a t l . Ace. p. 464. Riccardus ila ioqttilur : oin- ibidem.
nium... pateat sagacitati quoniam Landolfus
t f. qd. (970) Reqtiirenda, si j u v a t i n R c g e s t o P e t r i c u n c t a
Pandulfi olim princivis, et Landulfus nepos ipsius hic n o l a l a . A N G .
Landtttfi, et filii qd. Pandulfi, el Johannes et Petrtts (971) G a l t . H i s l . , p. 1 3 1 .
germani et fjtii qd. Gisulfi, et Paldulfuset Landenol- (972) V . supra I I , 2 3 . Dedil Siginolfus comcs, f.
ftts germani et f. qd. Lagdotfi olim Thian. com. con- B e r a r d i , h a b i l a i o r i n castello S. A n g e l i . G a t l . i b ,
tra nostram animam cogitaverunt, et consiliaveruttt f p. 222.
ae inimicos nostros itttus noslram provittciam invita- (975) In valle de Orbettt in provincia Marsorum.
t

verunt atque introduxerunt, propler quod secundum Gatt. H i s t . , p . 2 2 6 .

legem Langobardorum omnes res eornm in nostro pu- (974) Quam o b t t t l i l Bernardus L i i d u l f i , f. c o m c s
blico devolutce sunt ad faciendum exinde omnia quce ^Eserniae; h . , p. 228
voluerimus, elc. (975) Super fluvio Fauro; i b . , p. 230. (a. 10G3,
(966) Diei ejusd. Galt. A c c , p. 165. cx o r t g . i n t l . xv).
(967) 1066 c u m reiiqtiae notae a. iOOopolius c o n - (976) In xpsa Limata, subtus ipso casteilo, sc. S .
veniant, i v . Non. Jttl. monasl. S. Salvatoris i n m o u t e Joan. iit actu P o n t i s c u r v i ; i b . , p. 266.
Cucuruczu, comitatii Tean. Casinatibtts dedit, c o n - (977) U l r i u s q u e tres paries oflerenle G r e g o r i o f .
fiscatuin ob proditionem c o m i t u m Calatiae et Petri G r e g o n i consulis, q u a r i a m d. 24 Maii O c t a v k t n o
c o m . V u l t u m e n s i s . G a l t . H i s L , p. 512. ex o r i g . A l b e r k i fiiio; i b . , 232, 234 c Reg. P e t r i .
(968) Gatt. A c c , p. 166.
735 CIIRONICON CASiNENSE, — L I B . I I I A U C T O R E LEONE. 734
Salvatoris i n eadcm civitate Tusculana. Ecclcsia A nns comes o b t u l i t bcato Bcnediclo quartam parteift
<anctae Mariac cognonienlo A d viueas (978), t c r r i t o - de castello quod d i c i t u r S e x t u m , et medietatem t o -
rioTusculano 418
* ' * * . Ecclesia sanctae MariaedeUppa, tius parlis suae de vaile V e n a f r i , et de Teano, e l de
t e r r i t o r i o Carseolano. Ecclesia sancti Nycolai c t san- Caliuulo, et de Calvo, et de Cajaiia U 8 8
t nec non
cii 4 1 , 8
Moyses apud Campaniam, loco T u r r i c i . Ec« ei de omnibus quoe possidere videliaiur in l o t o p r i n -

clesia sancti Angeli i n B e t t o r r i t o , pago Marsorum. cipaiu Captiano. A l i o etiam praeccpto obtttlil in h o i

Ecclesia sancti Herasmi, et sancti Angeli, et sancli loco qtiarlam partem de Cerrcto 4 1 8 8
plano, e l T o r -

Donati U f t 0
de Pomperano, s i i n i l i l e r i n Marsia. Ec- ciuo, et inedietatem de rocca sancti Georgii, et de
Vitecuso, et de Cerasolo (983), ncc nou et i n t e g r u m
ciesia sancti C h r i s t o p h o r i , e t sancti Consiantii, t e r r i -
caslellum quod d i c i l u r Cerulanum , cum omuibus
torio Aquinensi. Ecclesia sancti M a r t i n i d e Arpino.
exiutegro 4 1 0 7
p e r l i n c n l i i s ejus. Sed ct Landulfus
Monasterium f sancti P e t r i de Burgano u e i
, in fini-
comes de 4 1 0 8
Miniano (984) ad conversionein ve-
bus Luceriae. Omnes istae ecclesiae cum universis
nieus, o b l u l i t c u r t e m suam huic monaslerio non
omnino possessionihus ac pertinenliis c a r u m tain
longc ab e o d c i n M i n i a n o , c u m duabtis ecclesiis, San-
mobilibus quam immobilibus huic monasterio i n l r a
cta Maria 4 1 6 8
et sancto Johanne. Pr.xterea et Joan-
praescriptum spatium oblatae, et a Desidcrio reccptae
B nes comes de Pontecurvo, cognomento Scintus s u -
sunt.
perius j a m nominalus (1. n , c. 65), o b l u l i l
in U T 0

' Ecclcsia sanctae T r i n i t a t i s , et sanctt Felicis i n

Sancto Urbano. add. 2 . hoc loco ecclcsiam sancti Augeli de loco q n i d i c i t u r
** territorioTttsculano. Ecclesia sancti Petri i n Merulanus, e l ecclesiam sancti Blassii sub caslello
Plegi, sanctae Felicitatis, sanctae Luciae (979), quod appeilatur Pica, et integram c u r t e m de Ba- 4 1 7 1

sancti A n t o n i n i i n moule P o r c u l o , t e r r i t o r i o
Tusculano. ddd. 2. niolo, et Sipizano, et castellum qtiod v o c a t u r Pa- 4 t T t

Motiaslcrium, quod d i c i l u r Sancta Jerusalem, s l i u a , nec non e t q u a t t u o r vicendas non parvas, 4 1 7 8

t c r r i l o r i o Tusculano(980). Monasterium san- cum universis praediclarum ecclesiarum et cnr- 4 , 7 4

c l i Angeli i n Pesclu , t e r r i t o r i o Y e l i l c r -
t i u m p e r l i n e n t i i s ( a n . 1066 Feb.) (985). Johannesquo-
nensi. Has omnes Gregorius consul Romano-
rumbeato Benediclo o b t u l i t j u x t a t e n o r e m , que fiiius L a n d u l f i comitis Teanensis, per q u a r - 4 1 7 8

quae in oblationis cartula continetur. I t e m tam firmavit et concessit i n hoc monaslerio integram
add. 2.
partem suam de castello M o r l u l a , ct de omnibus 4 1 T (

•J- Monastcrium sancti Petri de L a c u , t e r r i t o r i o

Balvensi (981). Monasteritim qtioque sancti quae i l l i a palris parte i n codem loco perlinue- 4 1 T T

Petri de Btirgano, in finibus Luceriae. Mona- raut (an. 1070. Sept.). I d e m V i c h o l o m i n u s i f e c i t U T 8

sterium sancti Petri de Avellana, aptid S a n - et frater cjus Laudulfus infans iitfra aetalem de t o l a
g r u m (982), c u m universia omnino p e r l i n e n -
ipsarum o m n i u m . C altera partesua(986). Tunc eliam P a n d u l f u s q u i . 4 , 7 8
tiis c l possessionibus
Tunc 2. dam de Siponliuisnobilihus ab obiliitn veniens, 4 1 8 8

T u n c temporis Baldoinus comes de valle Sorana de qitinquagiuta passibus a d piscandum i n marc, 4 1 8 1

o b t u l i t , seu refutavit beato Benediclo trcs curles dc i n loco q u i vocatur A d Rigora , oblationein i n hoc

C o m i n o , quas v i d e l i c e l 4 1 8 8
per c a r t u l a i n c o m m u t a - inonaslerio fccit (an. 1064. Mai.) (987). Per eos dies

t i o n i s a parte hitjus monasterii r e l i n e b a l ; i d est ec- Berardus Marsoruin comes d e 4 1 8 8

monasterio sanctae
Mariaein valle Marculana i n hoc loco oblationem
clesiam sancti Urbani c u m pertinentia " u
sua, et
facieus, s i m u l eatn huc cum filio suo Todino egre-
ecclesiam sancli Y i c t o r i n i c t i m ipso lacu de Yicalbo,
giae indolis adolescente j a i n p r i d e m apud monaste-
et ecclesiam sancti Angeli qtiae d i c i t u r i n P r a l o r a ,
r i u m Reatinuin converso transmisit. Idem quoque
c u m omnibus oroniuo pertiuentiis nc rebus earum
postinodum ad hoc monaslerium vettiens, r e d d i d i t
* " * , quemadmodum a nobis receperat. Eodem q u o -
beato Benedicto monasterium sanclae Mariae de L u c o
que tempore (an. 1064. Mart.) Paldus U f v
Venafra-

VARliE LECTIONES.
4 1 , 8
Tusculanensi ed. deest 4. D. cum 500 modiis terrap, d e 2 .
4 1 , 8
Purgano 4.
4 1 8 0
ad. 4 1 8 1 4 1 8 1

4. c. o m n i p. ed.
4 1 8 8
Pandtilfus ed. 4 1 8 4
Cal. 4 . Cerretu 2 . o. omnino sibi p e r i i n c n -
4 1 8 8 4 1 6 8 4 I 8 T

l i b u s ac possessionibus ed. c. Minianensis 2. S. v i d c l i c e l M . ed.

4 1 8 8
deest. 4. di- 4 ! f 8 4 , 7 8 4 , T I

c i t u r ed. appellatur ed.

4 1 T 8
q . lerre j u j e r a n . p. 2.4 1 7 8
eccl. ciiriitimqiie possessionibus ed. 4 1 T 4 4178

n . f i l i i Landolfi ed. M i i r t u l a 2. 4 1 7 8
a parte. p. i n e. caslello perlinere videbamiir ed.
4 1 7 7
1 . eiiam 4 1 7 8

i . et de altera i n t c g r a m partem suam fraler e. L . i . i . c. Per eos dies Berardus ed. Tttnc — fecit in 4 1 7 8

fine cap. collocat ed. q . Siponlinus ad 2. 4 1 , 0

p. i n inari i n I . q . v. Rigora ad p. o. ed. c. ad hoc
4 1 8 1 4 1 8 8

monasteriuiu veniens per cartani reddidit b. B. 2.

NOT,£.
(978) l b . , p . 233. Gregorius f. Gregorii de Albe- (985) De eastro Cerasotu inclite 3 porciones med.
r i c o d i m i d i a i n ejus parlem o f i c r i 1068, Feb. 18. ap. Gatt. A c c , p. 168, ubi utrumque d o c u i n . ei. d .
(979) Eae i n Reg. d i c u n l u r ecclesiae de S. Angelo invenies.
i n A l g i d o , sed S. A n t o n i n u m Pelrus f. Gregorii (984) Landulfus Fusco c. M . quia contra animam
dedit 1077, Sept. 2 1 ; v. i b . , p. 236 et infra c. 60. nostram cogitavit ct conspiravit bonis exutus d i c i t u r
(980) I d i u Reff. a Bened. V I I I et Alberico com. a Ricardo 1066, Sept. ap. Gatt. H i s t . , p . 158.
p a l . f r a i r i b u s obTatum d i c i l , i b . , p. 2 5 6 . (985) Gatt. A c c . p . 169.
(981) Gatt. A c c , p . 179. Offertint comitcs Balb. (986) Utritmqtie i b . , p. 170.
a. I). 1067, i n d . v n , m . A p r i l i . (987) I b . , p. 1 7 1 , ubi videmiis sub Graecis impe-
(982) V. infra c. 39. ratoribus Siponti ieges valuisse Langobardorum.
755 LEONJS MARSICANI E T P E T M DIACONI 756

* I M
f s i m u l cum rocca qtuc super ipsam ccclesiam A nichilominus evangeliis, et cpislolario uno. Naiu
4 I B
* constructa e r a t ( 9 8 8 ) , ct cum omnibus villanis que a d i i l u d tempus i n plenario missali t a m e v a u -
q u i i b i r e s i d e b a n t , e t c u m univcrsis omnino per t o - gelia q u a m epistoke legebantnr; quod quam essel
l a m Marsiam p e r t i n c n l i i s ejus (an. 1070. Nov.). Huic tunc i n h o n e s t u m , inodo satis advertitur* I d ipeuni
M t t
Dcsidcrius sub libelli noniinc t e r r a m m i l l e m o d i o - fecit et de alio l i h c l i o , i n quo s u n l orationes proees-i
r u m meusura de rebus hujttsmonasterii per diversa sionales. Fecit c t iihellum a d caiitaiiduni i u 4 8 0 8
gradu
loca qiuc sub sua dunlaxat e r a u t 4 , 8 8
d i l i o n e , assi- sive anle a l l a r e , eumque tabuiis ebunieis m i r i f i c e
• g n a r i praer.cpit, censu quiuquaginta solidoruin per sculptis ef argentooruatis annexuii.Codiccmquoque
annos singulos c o n s t i l u l o . de v i l a 4 8 0 1
sancli Beuedicli, e l sancti M a u r i , et san-
48. [Cap. 2 0 . ] /Estuabal inlcrea ingenti desiderio ctae Scolasticae describi studiosissime fecit. F e c i t eft
Desideritts, ccclesiaslica e l i a m ornanieula de quibus porlellas argenteas ad ingressuni c h o r i , K b r a n u n
iisquead id temporis pauperesadmodumvidebamur, c i r c i t e r t r i g i u t a . Fecit et sedilia lignea i n c i r c w t u
undeciimque conqtiirere; sed honum desiderium c b o r i c u m dossalibus eorum scalptura **** s i m u i e l
iton 4 1 , 7
est passus Detts i n taulo hoiuine ineflkax pictura decora 4 , 8 t
. Sed et gradum n i c h i l o m i n t i s
esse, sicttt i n sequentibus p e r v i d e b i l t t r . P a r l i m i l a - ligneum cjusdem operisextra c h o r u m i n a r o b o n i s 4 8 8 4

qtic dc propriis defcreus, p a r t i t n vero a Bomanis B

m o d u m satis p u l c b r u m c o u s t i l u i l , i n quo videlicet
amicissiuiis mutttans, ceiitum et octoginta l i b r a r u m tam lcctiones i n n o c t e , quam jeliam 4 8 8 1
episiolae e i
pretio coiigHsloomnia fcre ornamenta papaeVicloris, ev;»Hgelia ad missas prapcipuarum festivitaturo legi
quac hac illacque per Urbem Aioraitl piguorata re- d e h e r c n t * . Per eos etiauv dies (an.
4 0 8
4067) cum
ricmil; qoae videlicet isla 4 1 8 >
sttnt. Phtviale diaroda- rumor increbraisset 418
' , ad.lialiamregein v e n l u r u m ,
niiiu * 1 8 9
, t o t u m undiqtie auro c o i i t e x t u m , cum fim- nequaquam segnis 4 8 8 8
p e r r e x i t A m a l l i t n ; ibique v i -
hriis itichitomiiius aureis. Planeta 4 1 8 0
diacclrina g i t i t i paanos sericos quos t r i b i a l t o s (992) appeilanl
4 m
, a u r c i s l i s t i s midiqiie dccenier o m a t a ; alia vcro % 8 0
' e m i t , u t s i f o r t e nccessarium esset, b a b e r e t q u o d
4 1 8 4
cxameta (989), friso i t i c h i l o m i n u s iu giro c i r - 4 8 , 0
regi donaret, pro lutela videlicet e l bonore m o -
cuiodata. Dalmatica s i m i l i i e r cxamela, auroetalbis nasteiii hujus. H y d r i a m quoque argeuteatn l i b r a r u m
s» capiic, u-.anibtis 4 , ,
\ ac pedibtis i n s i g n i l a . Ttinica seplein, ibidetu tunc a c q t i i s i v U , quam 4 8 1 t
profeclo
diapislin cum urua amplissima a pedibus el manibus ad n i i u i s l e r i u m aqtiae sanclificatx i n processione
ac s o p u l i s aitrca. Stohc auro lexiae ctim mauipulis d i c r u t n d o m i u i c o r u u i cuui alia ejusdem m e i a l l i e t
c t seinicinlbiis suis, numero novem. Pannum d i a - q i i a n t i t a l i s l i y d r i a poslmoduin i l i i douala d e p u l a v i t
r o d a n u m pro 4 1 8 4
faldistorio (990), c u m aurcis i t i c
4 8 1 t
. De t r i b l a t t i s vero emnibus, quouiam rex de via
c. .i rl cmt t* i. l lu : ~lislis.
< : _ t
L i h e t nunc 4 1 , 8
super haec
I
iuserere
f
reversus fJ»u e i a i. , pluviales
_ I •_!
p r o l.!i i i u s tifieri j u s s'..i t . V\7ii -
__I i

singula, quaeex e o q u o ordinatus cst tempone usque dens aulem lunc portas aereas episcopii A m a i f i t a u i ,
a d renovationem basilicae majoris, i n ecclesiae u t e n - cum valde 4 9 1 8
placttisscnt oculis ejus, m o x mensu-
silibus fecerit 4 1 8 8
: nam caetera deincepspleniusexe- r a m p o r t a r u i n velcris ccclcsiae Conslantinopolim
q u c m u r . Pastoralem v i r g a m argento veslivit, et deau- m i s i l , ibique illas ut 4 8 1 4
sinit fieri f c c i t * . Naro 4 1 8

r a v i t . Fecit ante faciem altaris tabulam anream c i i m nondum disposuerat cctiesiam reuovare, et eb h a i i c
gemmis, l i b r a r u m c i r c i t e r decetn; nec non c l turi- causam portae ipsac sic breves cffectae sunt, s i c n t
b u l u m de auro c u m g e m m i s a c 4 1 8 7
smaltis, l i b r a r u m h a i t e n u s permanenl (995).
dtiarum. L i b r u m qttoqtte epislolarum ad niissam 49. [CAP. 2 1 ] . Intcrea u l superias r e v e i i a m i i r M ,
\
describi faciens, tabulis aurea uua, allera vero ar* defunctoapud F l o r c u l i a m apostolico (an. 4 0 6 1 . Jut.
gentea decoravit. Codicem 4 1 8 8
eliam regulae b c a l i 49.) (994) post duos e l 4 8 1 7
d i i n i d i t i m qtiibus ecdesiae
Benedicti pulchro nimis opere dciultis c o m p t u m , praefuit anuos, c u m maxima inter 4 8 1 8
Romauos
deforis 4 1 8 8
argento v c s t i v i t . S i m i l i l e r f e c i t e t de sa- seJilio ccepissct de ordinando ponlifice exoriri :
c r a m e n t o r i i s (991) altaris uno et altero, et duobus ILldebrandus archidiaCQiius, ctim cardinalibus u o b i -

VARIiE LECTIONES.
L u c t i ed.
4 1 , 8
ipsum nionasieriuin ed.
4 1 4 4
H u i c — constilulo desunt 2. deest 5. d . dooante
4 1 , 8 4 1 8 8 4 1 8 7

Deo IIOII p o l t i i l i n t . ed. v. suiii haec ed. d . i n a g n u i i i , t. 2 .

4 1 8 8
Planetam d i a c i t r i n a m etc. casu
4 , 8 8 4 1 9 8

quarto ed. magnam add. 2 .

4 1 , 1
quoque ed. c. et p. ac ro. i . ed. 4 1 , 8
d . cum listis aureis p. f. 4 1 8 8 4 1 8 4

i . faldstorio 4. L . pra-terea hoc i t i loco designarc s. ed.

4 1 8 8
sive f. sive a d q u i s i c r i t 2 . el 4 1 8 8 4 4 , 7

smaldis ed. Calicem 4 . 4 1 8 8

a foris ed. c. anle allare sive i n gradu ed.
4 1 9 8
fecit 4 . ( f a c l i s ? ; .
4 8 0 8 4 , 8 1

scuiptura 4.
4 8 0 8
* praeslanies ed. 4
animonis 2.
8 8
e l i a m et ed. f. legereutur ed.
4 8 0 4
in- 4 , 8 8 4 8 0 8 4 8 8 7

crebuissel r . ad I . v. ed. scnix ed. voca.nl coetnil ed.

4 8 0 8
h . ccrte q . ed. 4 8 8 8
ut a. ad I U . 4 , 1 0 4 8 1 1

ed. esse c o n s l i l u i l ed.

4 1 1 8
satis ed. i . valde pulchras f. 2.
4 8 1 8
j u s s i t 3. redeam td.
4 9 4 4 4 8 1 8 4 8 , 8

d . annos et d . q. e. p. ed. *
4 8 H
s. i . R. c. ed. 8 4 8

NOT/E.
(988) Ib. ep. I V , 7.
(989) 1. e. 80x liciis seu liiis, texta", unde n o s l r u m (993) Fecil eas Mauro filius Panlaleo.ni* de comite
Sammet. Maurone gentis Melfigene. inscriptas noitiinibus p o s -
f

(99.J) Sella p l i c a t i l i s , fauteuil. sessionuiu ecclesiae; v . G a l t . A c c , p. 172»

(991) Quae miss;c ordinein continent. (994) Ita Necrol. Casin.
(992) I . c. t r i u m colorutn secttnduni P c t r . Dain,
737 CHRONICON CASINKNSE. ~ LIB. I I I AUCTORE LEONE. 7.8

libusque Romanis consilio habilo M l f

,
ne dissentio A eodem capilulo i n labella depictum s c i d i t , ac M , i

convalesceret Anselmum landem Lucensem episco- porro dejecil, e t i n plerisque monasterii locis per-
pum post t r e t c i r c i t e r menses i n R o m a n u m p o n t i - c u s s i l . F u i t autem dies haec 45. K a l . F e b r u a r i i . M M

ficem e l i g u n l (Oct. 4.), eumque Alexandrum vocari Qttamobrem consilio cinn f r a t r i b u s pater venerabilis
d e c e r n u n t ; nostro Desiderio s i m u l cum principe h a b i t o , ad i r a m Dei placandam s l a t u i l tuttc per
Romam proficiscente, eique i n omnibus suffragante. omnes menses p r i m a m sextam feriam communiter
Qtiod c u m ad aures regis * " * ejttsque m a t r i s venis- ab omnibus i n abstinenlia peragi, ac discalciatis
set " " , indigualione niniia ducii quod haec sloe pedibus proeedendo, missam proinde specialiter
i l l o r t i m consilio M M
et auctorttate gcsia fuissenl, et c c l e b r a r i ; necnon et omnibus per annuin colidianis
ipsi nichilomiiius Cadaloum Parmensem episcopum diebtis orationem pro fulgure ad missam publicam
u l l r a montes a Placcntino dumtaxat et Vercellino e l ad psalmos specialcs c o n j u n g i 4 M I
. Porro autem
episcopis (995), ipsa die fcslivitatis apostolorum domntts Pelrus Dainiani ctijus j a m supra m e m i n i -
Symonis et Judae (an. 1064. Oct. 28) i n papam eligi mus ( 1 . i i , c. 99.) ad hoc monasterium veniens (998),
f a c i u n t ; eumque Romain evesligio ad impugnandatn c i i m verbo p a r i t e r et exemplo atl Dei s e r v i t i u m
sive exordinandam ecclesiam cum valida manu ferventi zelo quoscumque possei accenderet, lan-
m i . i l u m , et pecunia m u l l a t r a n s m i t l u n l . Sed favente I I dero consensu M M
ac permisaioue d o m n i abbatis a
Deo, licet phtriini Romanorum nec non et p l u r i m i cuncta congregatione v o i u n l a r i a oblatione i n r e m i s -
4 M t
capilaneoruin eidem 4 , 1 4
Cadaloo gratia rcgis sionem otnnium peccatorum o b t i n u i t , u t per t o l i u s
adhaeserinl (an. 406?), l i c e l eiiam castellum sancti anni sextas ferias qttae M t s
tamen feslivae non essent,
Angcli ad urbis oppugnationem iili tradiderint; pane tantuin et aqua essent 4 M 4
c o n t e n i i , ac per
cum semel et bis magnis instrucltis copiis adven- singolas singuli discipliuas, data confessione, r e c i -
tasset, ct iinmensam valde pecuniam profligasset, pereut (999); insuper e l t r i d u a n t i m jejtiniura i n
mnltamquc stragem non mintts suorum qtiam caele- caput qtiadragesimae per annos singulos agerent.
r o r u m fecisset: ad u l l i m u m clam de praefato castello Multoliens vero Desiderio c o g i l a n t i , et reveiari s i b i
egressus, t t i r p i l e r cum paucis a u f u g i t ; nec ultra oranti quidnam esse v e l l e i , quod sic frequenier
vcuire ad has partes appostiil. Quippe qtii eodem hunc locum praedictum fiagelitiui attereret, quadam
anno (Oct. 2 7 ) , id esl iit praedictorum apostolorum nocte per visitm fienediclus paler apparuit, eique
vigi!iis M , B
ab omnibus'Teulonicis e l Ilalicis episco- inter alia de hoc soliicite p e r c o n l a n t i , n i c h i l a l i u d
pis qtti ctim rege tunc aderant (993), justo Dci quam diabolicas insidias el a n t i q u a m pro loco i n v i -
j u d i c i o dampnalus est ac deposittts. diam essc perdocuit. Egomel ipse c u m adhuc i u
20. [ C A P . 2 2 . ] Jam 4 f f l
fere q u i u t i t m ordinationis C
nionasterii degerem, reminiscor una nocte ad
s c o , a

suae complebal Dcsiderius a n n u m , cum l e r r i b i l i u s scciindum d u m t a x a t n o c t u r n u m sexies i n ecclesia et

s o l i t o permissione divina fulmine monaslerium islud cumpanario fulmen percussisse. A l i a quoque vice
a t t a c t u m est (an. 4065). Cum enim fratres i u eccle- cum Anglo quodam aurifice dtios aiios ionge distan*
sia die quadam 4 M T
de more primae horae sollemnia les uno i c i u ad p o r t a m majorem occidisse, et quod
agerenl, subito coelitus ftilmen elapsum, ipsum eb- est i n i r a b i l i u s , puerulum quendam praedicto Anglo
d o m a d a r i u m saccrdolcm cui Manno erat vocabulura, tnniientem n i l nocuisse. A l t e r a A , M
etiam pro-
bonestae famae v i r u i n , i n c h o r o siautem feriens ex- p t e r paradisi t u r r i m transeuntem quendam vetulum
t i n x i t , caeteros vero circumstantes velut exanimes exiinxisse. A l t e r a cuidam ex c e m e n i a r i i s c o r r i g i a m
ad t e r r a m p r o s t r a v i t . Novtcium etiam quemdam de lergo a capite usque ad pedas incidisse, ncc
exlra choritm stantem ante ipsam majorem crucem tamen exanimasse.
percutiens occidit. I n capitulo tabulas ofliciales 2 1 . [ C A P . 2 5 . ] Per idem lempus legali ex parte
(997) e x c i d i t , ipsumque tabularium ac si m o r t u u m Baresonis regis Sardiniae (4000) ad hoc venerunt
***** r e d d i d i t . V u l t u m imaginis abbatis R i c h c r i i i n M , T
coenobium, per quos bealo Benedicto duo magna

VARIiE LECTIONES.
M
" habitu 2. i m p e r a l r i c i s ejusque filii 2 .
M i 0
" pervenisset ed. consensti erf M
plu- M M M M

r i u m 4. M
i l l i g. ed.
n
Symonis et Judae v. ed.
M M
Q. i . f. o. erf. quodam ed. M
inoriem
M M , T M M

M
p a r i l e r ac ed
M
Imjiis 4 . edici 2 . adjungi 3. M , t
c. ac add. 4 . q . I . f. n . e. detunt
M , i M M

, c. e. ed.
4 M V
imininentem 4
M M
A l l e r a — exlinxisse desunt 4 .
M M
venere ed. M , T

NOT/E.
(995) Eos Petrtis Dam. ep. I , 21 c o m m e m o r a v i t ; hoc capite. A N G . qni earum exemplum e monumentis
b u i c G r e g o r i o , illi Dionysio nomen fttit. Diemet Casin. apponil : Vicarius ordo postulat, ut in hac
finem caph\& Quippc—depositus ex ejusdein oposc. futura hebdomada canat nonnus Amicns missam,
48. p e l i i l . epistolam frater Desiderius legat, evangelium. re*
(996) Augustre Vindel. sponsorinm, et versum frater Vincentius canat tucer- %

(997) Consuetudo vetus fuit, seriem m i n i s l r o r u u i nam frater Andreas procuret. Coquino? servitium, eic.
et oftjciatium, qiti per hebdomadaiu publicis f u i i - (998) Cf. Joan V. S. P c t r i Dam. 49, 2 0 , Petrt D .
ctionibus deptttabanlur, i n tabula notatam i n cxedra Opusc. 50, 46.
seti capitulo ad communem n o t i l i a m cxponere, i d - (999] Cujtis ipse teslis est, opusc. 43 i n t t i o .
qtie munus u n i ex monacliis demandahauir; hae (1000) In renno quo dicitur Ore. t i t a i t i n p r i v i l .
sunt labube ofliciales, hic labularius, de quibus i u infra cilato.
759 LEONIS MAKSICANI E T PETFtl D I A C O M 740
c l nptima pallia rex idem i r a i i s m i l t e n s , orat sibi A j a m illis e s s e t contigtia, mox sccptriger i l l e i n m 8

aliquot ex noslra congregatione fralres ad monaste- prora se subrigens, navis nostrae nauclerium * * "
r i u m constiluendum mandari 4 8 8 8
; spondens ct u o m i n a t i m vocavii. Cui 4 1 8 8
respondenli senex quasi
pollicens m a x i m u m i n regno suo noslris u l i l i t a l i b u s valde commottis : « P u t a l i s , a i t , vos c u m cansa
bonorem et commodum p r o v e n t u n i m 4 8 8 8
, si mona- nostra t u l o Sardiuiam pergere ? Nequaquam plane
siieae religionis studium haclenus p a r t i b u s illis i n - id e r i t . > E l haec dicens navem illius valido i m p u l s u
cognitttm, qualiier apud nos tunc vigere perceperat, feriens v e r t i t , et vela omnia i n mare disjecit, i n o x -
apud eosextuiic 4 8 4 8
nobis sludenlibus assiiescerel. que disparuit. Marie somnio r c c i l a l o diversi diversa
Mox i g i l u r 4 8 4 1
vencrabilis paler lantis 4 , 4 8
pelitio- conjicere, et qttidam quidem vehemcnlissime t r e p i -
nibus simul 4 8 4 8
ac pollicitalionibus m o l u s , delibe- d a r e ; qtiidam vero nequaquam somniorum i l i u s i o n i -
rato consilio doodcrim de melioribus hujus cosnobii bus asscverabant intendcndum csse. Piraiac i g i t u r
fratribus elegil, eisque lam m i
divinarum scriptu- illi cselera omnia i n t e r se dividenles, s c r i n i u m r e l i -
r a r n m codices, cum diversis ecclesiaslici ministci i i quiarttm cuidam s u o r u m m i
qtii major facinoris
4 , 4 4
apparatihus ac sanclorum patrociniis p l u r i m i s , illius e x l i t e r a t , apud se custodietidiim c o n l r a d u n t ;
quam et diversarum rerum supelleclilem abiindanler sacramenlo se invicem obslringenlcs, n u l l o unquam
priebeits, nec non et abbalem (1004) q u i illis prae- w
l e m p o r e , ntillo modo, n u l l i h o m i n u m , nisi aliter
csse deberel insliluens, n i m i s eos honorilice illuc forte non possent se i d reddituros. Sed ctiin iufelix
cum Caietanorum navi d i r c x i t . Verumtainen Salana iile 4 8 1 8
ad domum suam easdem sanctorum relt-
4 8 4 8
impediente ex Dei permissione, res eodem eo- qttias detulissel, et ulpote secularis inhoneste a ;
ddn lempore ad effeclum pervenire non p o t u i t . siue reverentia illas haberel : l c r r i h i l i s Dcus i n
Pisani siqttidem maxima Sardorum invidia ducli, consiliissoper (ilios b o m i n t i m ! quadatn diccubicuJum
cnm j a m n o s t r i ad insulam quae L i l i u m vocatur illud causa alicujtis u t i l i t a t i s ingressus, subtto c o r -
(4002), prospero satis evenlu transissent, et scaphis r u i t , et e x p i r a v i t . Quod ubi i n n o t u i t , magnus p r o -
egressi o p o r l i i n u m navigationis tempus attenderent, lintts %8
> 8
h o r r o r universos i n v a s i t ; et die altera
eximprovisosuper illos cum armatis navigiisveniunt, discalcialis pedibus venienles, c i i m ingenli reve-
et tam nostros quam caeteros omnes indiscrele renlia et honore praefalas reliquias exinde abstu-
s i m u l et n i m i s injuriose tractantes, universa d i r i - lerunt, atque ad episcopium civitatis " * * c u m magnit
p i u n t ; iusuper e l i a m praediclae legationis principew laudibus 4 8 8 8
transferenles, ibidem illas debila
patibttlo j a m parabant crttdeles affigcre, nisi moaa- tractandas honorificentia p o s u e r u n t 4 8 1 9
.
sticuiu h a b i l u m quodam cx nostris i l l i porrigente ^ 2 2 . [CAP. 2 4 . ] Sardorum inlerea r c x digna p r o
protintis indnissel. Post haec iuccnsa n a v i , et vesti- tanlis injtiriis satisfaclione a Pisanis recepta, c u m
mcitta solnminodo noslris restilucnles, caeleris o m - rursus ad hoc monaslerium mandassel, se quidem
nibus onttsti, bylares 4 , 4 8
ad propria remearunt. inulto ardenlitts i n p r i o r i devolione persistere, nos
Nostros autem per diversa ab eis loca dispersos, vero propler id quod cvenerat ner|uaqttam debere
ratrcs nostri de monasterio Lucensi pio sludio d i - neglegerc; dtios landem illuc fralrcs j a m post
squirentes r e p e r i u n t m 7
, otnnesque p n e t e r . q u a t l u o r bienninm fere transmissos, r c x idem alacritcr n i m i s
qui j a m ad C h r i s l u m migraverant, nd monasterium r e c c p i l , eisque ecclcsiam beatae Mariae i n loco q u i
suum conduciis vebiculis r e y e h u n t ; quiqtie post- dicilur Bubalis, nec non c t Sanclum Heliam d e
modum l i c e l diversis temporibtts, eodem tamen anno montc sancto, cum integro ipso monte, ad mona-
ad nos universi fere reversi stinl. Viderat praelerea sleritim consliluendum per praeccplum concessit
qtiidem de nostris triduo antequain ista c o n t i n - (1005), c u m colonis et servis q u a m p l u r i m i s et c u u i
gerent visionem; navicuiam videlicet unam contra substanliis ac possessionibus magnis. Uunc aemu
se perniciter p r o p e r a n t e m , quam juvcnis quidam laius ad bonum alter rex cjusdem Sardiniae n o m i n o
valde decorus, et senex supra solis radittm splen- Torkytorius 4 8 8 T
, fecil et ipse c a r i u l a m oblationis
dens, sceplrura gercns i n manu dticebat. Cumqitc surc (an. 1066. Mai. 5.) (4004), et transmisit ad hoe

VARI^E L E C T I O N E S .

i r a n s m i t l i cd.
4 8 8 8 4 8 8 8
pervent. ed. deinceps cd.
4 8 4 8
addA. 4 , 4 1
1. p . s. ac p. m . desunt 2.
4 8 4 8
ifce»f 4 8 4 ,

4. misterii 4 .
4 , 4 4 4 , 4 8
V . Deo permitlente c l S. i . res c. 2 . 4 , 4 8
et h . ed. ceperttnl 4. ^ * sibi td
4 8 4 7 4

4 8 4 8
nauclerictim 4 . 4 , 8 8
Qui ed. ' eorum ed.
4 l 8 t
inde 2 . 4 8 , 1 4 , 8 8
h . p . ed. deest 2 .
4 , 8 4
Dei I . ed 4 8 8 8

* 8 t a
nosuere ed. 4 8 8 7
T o r c h y t o r i u s 2 . T o r k c i t o r i u s 5.

NOTA

(4004) A l d c m a r i u m , v . c. 2 4 . ora'fuit tenebro, et pancu lumine abit innilta ora ct 9

(4002) I n m a r i T y r r h e n o apud montem A r g e n l a - grande presserat rnihi, elc. Ea causa f u e r i t , p r o p t e r

r i u m ; L a t i u i s Egitium vel Igilium. A * G . quam diem adnotare o m i s i l .
(4005) A p . Galt. A c c , p- 474 ex o r i g . Nicita (4004) i b . Hist., p. 454. de loco Call. Oal. i n v k o
kbita iscribanus in palactio regis iscrisi, quod in illa Uta, prope Carales.
741 CHRONICON CA51NENSE - L I B . III.AUCTORE LEONE. 741

Vincentio de A e x e r c i l u Romam accessit (1006). Cujus Nor- 4 , 7 8

m o n a s l e r i u m ; de Sancto v i d e l i c e t 4 8 8 8

T a b e r n a , c u m servis m u l t i s e l subslantiis p l u r i m i s , manni adventu comperto, i n a x i m o c o r r e p t i t r e m ore

nec non et de Sancla M a r i a ad F l u m e n t e p i d u m , et universam p r o i i n u s Campaniam deserenles a u f u -

de Sancla M a r l b a , et de Sancto Pantaleone ad g i u n t ; et Jordane tanttim ac Guilchuo (1007) q u i

Otivarutn " , et dc Sancto Georgio de T u l v i , atqne

8 8 Moslarohjs dicitis est ctim stiis i u A q u i n o se i l l i 4 1 7 9

dc Sancta Maria de P a l m a ; omnes inquam ecclesias c o n t r a i r e parantibus, caeteri cum principe apud

bas cum universis eorum p e r l i n e n t i i s , ad monaste- Patenariam rei evenlum praestolautur " 8 #
; fulurum

r i m n ex eis constitucndtim rex praedictus per c a r l a m u l fertur ut s i j i u x idem Garilianttm transisset 4 , 8 l

t

bcalo Bcnedtclo c o u t r i b u i t . A d Pisanos practerea ila ut i n armis erant c u n c l i versus A p u l i a m fugaro

legattts ab Alexandro papa simul cum monacho ai r i p e r e n l . Eisdem 4 , 8 1

diebus ecclesia nostra eversa

nostro directus est, ut nisi apostolicum 4 , 8 0

ana- jacebat. Golfridtis ilaque apostolico simul 4 , 8 8
et

thema vctleut p r o l i n t i s experiri, causam beati cardinalibtis comitatus, mediante j a m Maio A q u i n u m

BeneJicli quam nequiter 4 8 8 1

a b r i p u e r a n l " " exin- cum universo e x e r c i l u venit, ibique per octo e l

tegro redderent, et debila sc sati.factione purganlcs deccm dics cum pro 4 8 8 4

vita obsislenlibus Nor-
4 , M
, n n m q u s m amplius illos 4 , 8 V
aliquatenus d i s l u r - mannis p a r i ferme eventu confligens, landein s a l a -

bare prjesiimerenl. Qui obsecundauics R gente slrenttissiino m l c r n u m i o Guilehno cui T c s t a r -

mox ejus
i m p e r i i s , et impie circa nos egissc se profitentes, diia fuit coguomen, ad id ventuni cst nt ad pontcin

veniain suppiices p o s t u l a u l , e l quaeque tunc super- sancti Angeli q u i d i c i l u r T o d i c i , dux e l princeps

esse de " u
his ac r c p e r i r i p o t u e r u n l , magna 4 , 8 8 allriuscctis, nam i n i e r r u p l u s erat, se ad colloqtiinm

u i m i s devotionc r e s t i t t i u n t , exceptis dunlaxat s a n - j u n g e r e n l ; sicqite IIOII parva t i l d i c i l u r d o n a t u s 4 t M

c t o r u m r e l i q u i i s , pro quibus se ut superius d i c t u m pecunia dux ad propria repedarei. Per eos dies

est j u r a m e n l o c o n s t r i n x e r a n t . Non auteni mtilto post slella quam comelem vocanl, ingentetn retro se

ctim Gotfridus dux Pisam venisset, atqtic ad euui facem gerens spatio v i g i n l i et amplius d i e r u m appa-

Desiderius, qna de causa nescio, profeclus fuisset, r u i t (1008); quae ejusdem u l p u t a l u r 4 8 8 8

ducis, non

ipso 4 , 8 1
di:ce inlerveniente atque siudente post e n i m m u l l o po^t defecil (1009), praenuntia 4 8 8 7
mortis

m u l t i p l i c e m satisfactionem tandem 4 8 8 T
Pisani in fuit. E o d e m " M
quoque tempore (1010) eum Marso-

ejus gratiam redeunt, et t a m eidein p a t r i qtiain et r u m comites ferali i m e r se discordia dissiderent, ab

loco huic se fidelissimos fore de caetero polli- altero eorum c o n i r a a l i e r u m princeps quem dixi-

cenltir. mus est cvocalus. Q u i desiderittm j a i n d u d u m c o n -

23. [CAP. 25.] Interea ctim supradictus priuceps ^ ceplum Marsiae adqtiireiidae tali occasione se 4 8 8 8

Richardtis v i c t o r i i s ac prospcritalibus m u l l i s clatus, invenisse gavisus, licet magno vallatus e x e r c i l u , et

subjugala Campauia M M
, ad Romne j a m se v i c i n i a m filios B o r r e l l i habens i l i u e r i s praeduces, non tamen

porrcxisset (an. 10G6), ipsiusque j a m 4 8 8 8

Urbis i l l u c sine trepidatione aliqua est profecJus. Ubi

patricialttm omnibus inodis ambiret, Teutonici cum per dies aliquot remoratns, A l b a m c i v i i a t e m

regis pertinxit 4 8 7 8
ad aures. Q u i u t et bona sancti i i n d i q u e obsedisset, pugnasque i b i nonnullas et
4 , T I
Pelri de manihus N o r m a n n o r u m eriperet " T l fecisset et rccepisset, n i c h i l tandem ex his qum

[ c f . A I I A T . v i , 9 . ] , et i m p e r i i coronam de apostolici speraverat facere praevalens, r e l i c t i s c u m eo q u i

manu reciperet, magna c u m expeditione pervenit se conduxerat Normannis aliquot, ad p r o p r i a r c p e -

A i i g t i s l a m ( 1 0 0 5 ) ; i h i praeslolatis G o t f r i d u m Tuscias davil.

duccm 4 8 7 8
ac marchioncm, qui regem quoliens 24. [Cap. 2 6 . ] Sed c u m 'praedtclus apostolicus
Italiam inlrare 4 1 7 4
deberet c u m sua solitus erat magnae admodum circa hoc m o n a s l e r i i i m devotionis
praeire 4 8 7 8
inilitia. Sed quoniam Gotfridus idem existeret, suggerente p a r i t e r et instigante l l i l d e -
l o n g e praecesseral, rex hoc n i m i s indigne fercns, brando archidiacono, si qtios ex hac domo fratres
eaudem mox expeditionem remitlens " 7 t
i n sua a domno abbate adquirere poterat, vel stio l a t e r i ad
reversus est. Dux autero copioso n i m i s 4 , T T
vallatus ecclesiasticuro roinisterium, sociabat, vei certe i n

VARLf) LECTIONES.

scilicet ed.
4 8 8 8
Ua ed. el valva eccL Catin. Oliuantim Reg. Petri. Oluianum 4 .
4 , 8 9
n . a n . v . ap. 4 8 8 8

p . ed. i n q u i u n t 4.
4 , 8 1
arrip. 4 purgante 4. cos ed.
4 , 8 8
s. ac. r . de l i . p . ed.
4 8 8 8
sup- 4 , 8 4 4 1 8 8 4 , 8 8

p l i c i satis d . ed. add. 4 . C. ex parte ad 2 .

4887
i , tam p. 4 . p e r l r a x i t 4.
4 8 8 8
sibi 4 . 4 8 8 8 4 8 7 0 4 8 7 1

•^ erneret cd.
1
T . videlicel m . 2 . d . i . ed.
4 8 7 8
m . p. ed. " remanere praecepit. D u * 2.4 , 7 4 4 8 7 8 T f

^* * valde ed. "

7
Huius ed. Moslarola 2 .
f i
c u m suis omnibus p. 2 .4 , 7 8
transiret ed. Per 4 , 8 0 4 , 8 1 4 , 8 1

i d e m tempus e. n . ed. add. 4. p . v. add. 4. 4 , 8 8

a Normannis d . 2 . 4 , 8 4
fertur2. " jn. 4 , 8 8 4 8 8 8 8 T

p . cd. Eodetn — r e p e d a v i t de$unt 2 .

4 , 8 8
a d q u i r c n d i 5. 4 8 8 8

NOTiE.
(1005) I b i f u i t ante Pitrificationem a. 1067, sec. (1008) A . 1067 assignat A n o n . Casin. 1066 a l i i
Ann. Atig. (1009) A . D. 1070.
(1006) Hujusqne ex Amato (1010) 1 0 6 7 , teslc A n o n . Casin. Cf. Atnat
0 0 0 7 ) Geuero R i c h a r d i . V I , 8.
 T47 lEONIS M A R S I C A N l E T P E T R I DIACONl T48

Ipso montis exordio 4 I M

sola c i v i t i m numerosilas A camcrae sua? 4 8 4 8
s u b l r a x e r a t , consequenter eliam
c o l l i brachiique p r o p r i i 4 8 8 1
virtute imposuit; nam- praedicto secretario conjunctam eandem camerant
que ad augmentum f a l i g i i monlis hujus ascensus ampliorem p r i o r i potius a c . 4 8
" pulchriorem effeciU
n i m i s tunc erat clivosus, a r l u s et h o r r i d u s : nec Secus ipsam vero, j u x t a p o r l i c u m scilicel princtpalis
d u m enim i n cor ejus ascenderat eandein viam c o m - ecclesiae, beati Nycolai curvalo pariele brevem q u i -
planare ac spaliare, quemadmodum postea fecit. dem, sed p u l t h r a m amodum fttndavit aedecubm;
Tandem i g i l u r totius basilicae a d i t u m (1026) cum ab ipsa atilem usque ad e x t i m a m basilicae frontem,
diflicuiiale non parva spatio complanaio, e l necessa- venerabile salis beali Barlholomei apostoli o r a t o r i u m
r i i s omnibus abundantissime apparalis, conduclis opere p a r i p o r r e x i t . I n ejus eliam fronte prope b a l -
p r o l i n u s peritissimis arlificibus , et jactis i n vas majoris ecclesiae, de quadratis e l m a x i m i s saxis
C h r i s l i nomine fundamentis, coepit ejusdem basilicae m i r i f i c a m arcem quae vulgo campanarium nuncupa-
fabricam i u longittidine c u b i t o r u m 105, i n l a l i t u d i t i e tur erexit. F e c i t 4 8 4 8
et a t r i u m aute ecclesiam. q u o d
vero c u b i t o r u m 4 3 , i n a l t i t u d i n e autem cubitorum nos Romana consuetndine paradysum vocitamus,
2 8 ; basibusque subpositis columnas dcsuper 10 a longitudine c u b i l o r u m septuaginta septem ac semis,
iatere uno, totidemque ex altero, i n cubitis 9 e r e x i t . latiludine qitinquaginta septem et semis, altitudine
Feneslras quoque i n superioribus satis amplas, i n B vero quindecim et semis, q u a t l u o r et lotidem i n ge-
navi quidem v i g i n t i et u n a m , i n tittilo vero sex lon- m i n i s f r o n t i b u s ; oclo autem et o c t o p e r lalera s i n -
gas, " " ac rolundas q u a t t u o r , duasque i n absida gula super quadrifidas bases habeus " " columnas.
mediana i n s t i t u i t . Porlicus etiam u l r i u s q u e parietes I n c u j i i s e l i a m meridianolalere cisternam m a x i n t a m ,
i n a l l i t u d i n e c u b i t o r u m 15 subrigens, fenestris h i n c tandundcinlongiludiiiis h a b e n s " , a r c i i a t o o p e r e 47
sub
10, totidemque inde d i s t i n x i t . A d i t t i m interea cum ejusdem pavimenlo a t r i i fabricavit. Ante iitgressum
p l a n i t i e i basilicae quae c u b i t o r u i n ferme sex putaba- vero basilicae, nec non ct anle i n t r o i l u m a t r i i , q u i n -
t u r , consequenter disponeret coaequare, tres non que desuper formices qttos spiculos d i c i m u s (1027)
iniegras ulnas fodiens subiio venerabilein " u
patris v o l v i t . l n occidenlali porro a l r i i parte i n singulis
Benedicti t u m u l u m repperit. Inde " " cum religiosis cornibus singulas b a s i l i c a s , niodo t t t r r i u m vaide
f r a t r i b u s et a l t i o r i s consilii v i r i s " * * communicato pulchras e r e x i t ; i n dextro qiiidem sancii archapgclt
consilio, ne i l l u m aliquatenus m u t a r e praesuineret, Michahelis, i n laevo atttem beati aposlolorum piin-
confestim ne quis a l i q u i d de tanto posset thesauro cipis P e t r i , ad qtias videlicet interius ab a t r i o q u i n -
s u r r i p e r e , eundem t u m u l u m eodem quo situs fuerat quc gradibus est ascensus. Jam vero c x t r a a t r i i v e -
loco pretiosis lapidibus reoperuit, ac s u p e r " " ipstim stibtilutn easdemque basilicas , qtiouiam clivosus
a r c a m de Pario m a r m o r e per " * • transversum ba- vaide ad 4 8 4 8
ecclcsiam et 4 8 4 8
nimis arduus e r a t
silicaq, idest a septemtrione i n meridiero, quinque per ascensus, monlem ipsum 6 6 per longttm, t o t i d e m -
longum cubitis opere n i m i s pulchru c o n s t r u x i t . Hoc que per l a t u m , 7 vero i n 4 8 8 0
a l t u m c u h i l i s excavavit,
ilaque m o d o a d i l u s ipse 4 M t
i n eminentia priori adeo u t ab imo usque ad ipsum vestibulum a t r i i 2 4
permansit, i l a u t a pavimento ipsius usqtte ad pa- marmoreis gradibus quos i b i c o n s l i l u i t ascendalur,
v i i n e n t u m basiiicae oclo gradibus descendatur, sub habenlibus i n spatio l a l i t u d i n i s cubitos 36.
fornice scilicet m a x i m o q u i eidem adilo i i n m i n e t . #
* PraMer i l l u i i i tiiique g r a d u m , quo undique ad
P o r r o i n absida majori ad orienlalem plagam s t a l u i t ailare s u b i l u r . adil. 2 .
a i l a r i u m beali Joannis " 4 0
baptista\ i n eo vtdelicet 27. [Cap. 2 9 . ] Legalos inierea Constantinopoliut
loco ubi ejusdem o i i m o r a t o r i u m Benedicttts pater ad locandos (1028) artificcs deslinat, pcriios u l i q u e
e x t r u x e r a l ; a parte vero m e r i d i a n a , a l l a r i u m beatae i n arle musiaria et qttatralaria, ex qttibiis v i d e i i t e t
Dei genitricis Mariae 4 8 4 1
; a septemlrionali autem, a l i i absidam et arcum atqtie vcstibuhim majoris ba-
a l t a r i u m beati papae G r e g o r i i . Juxta cujtis absidatn, silicac musivo comerent, alii vero tolius ecclesiae p a -
b i c a m e r a t a m domum ad thesaurum ecclesiaslici m i - v i m e n l u m diversorum lapidum varietate consterue-
n i s t e r i i recondendum e x t r u x i t , quae videlicct domus 9 r e n l . Q u a r u m a r l i u m l u n c ei destiuali n i a g b l r i c u -
secretarium consuetudinaiiter appellatur ; eique j u s pcrfeclionis e x t i t e r i n t , i n eorum est operibus
4 8 4 8

ejusdem n i c b i l o m i n u s operis a l i e r a m , i n qua m i n i - e s l i m a r i , c u m et i n musivo animatas fere autun:et

s t r i aitaris p r e p a r a r i debeanl copulavit. Sane quo- se quisqtie figuraset quaeque v i r e n t i a cernere, c t i u
n i a m spatiandae ecclesiaegratiaparlem uou modicam marmoribus omnigenum c o h i r u m florcs pulchra p u -

VARIiE LECTIONES4
^** i n i l i o ed, add. 4.
8881
a. t a m Amalfitanis qnam et Lamhardis 2 .
4 8 8 8
c t r . q , ac duas ed. 4 8 8 8

B. p. v. l . ed. moxque ed. m . cum religiosis v i r i s c. c. 2.

4 8 8 9
deeit 4. desuper a. ed. * 4 8 8 8 4 8 W 4 8i

ined. 4 8 8 8
<id^ 4 . " b . b . L e .< /^.
4 8 %
^ - ^add.K.
^ ' ^ * appellabaiur 3. ^ * rf^esi 4. ac potius p. 4.
8 81 4 4 8 4 4

F e c i t - e s l ascensus desunt 4 . habens gerens c . 2 . " " ita 2 . 5. " " ad e. desunt 4 .
1
et n . a . 4 8 4 8

,dHum 2 . c. i n a. e. rd.
4 8 8 8

HOTJE.
(1026) I . e. a d y t u m . et en Atixandre pour homet grex et tarraztns. Aime\
(1027) Sc. acuminatos. I I I , 49 ex diversis orbis partibut et ab ipta quoqnc
(1028) 1. e. conducendoi. Manda en Cottentinnoble regia urbe Conttantinopoli. Cod. 47»
3T49 CHRONIGQN CASINENSE. — L I B . !Fl A U C T O R E LEONE 7S0
l e t divcrsitate vernare (1029). E t quoniam a r t i u m A d e c o r a r i ; abinde vero usque ad i r o u m p a v i m e n t i .
i s t a r u m ingeniuro a quingeniis e l u l l r a j a m annis tolam basilicae faciem gipso v e s t i r i . Arcus e t i a m
niagislra L a t i n i l a s inlermiserat, et sludio kujus i n - ejusdem vestibuli deforis musivo nichilominus ve-
spirante et copperante Deo \ nostro hoc tempore 4 8 5
stiens, versus i n i b i Marci poeue aureis h t t e r i s
4 8 8 7

recuperare p r o m e r u i t , ne sane i d ultra Italiae depe- scripsit. Reliquas vero tres a t r i i p a r l e s , divorsis
r i r e t studuit v i r totius prudentiae plerosque de m o - tam veteris quam novi lestamenti historiis abintus
nasterii pueris diiigenler eisdem artibus e r u d i r i . ac deforis depingi praecipiens, marmoreo totum in
Non tamen de his t a n t u m , sed et de omnibus
4 8 , 8
giro pavimenlo constravit; desuper autem Ja-
4 9 8 8

artificiis quaecumque ex auro vel argenlo, aere, ferro, quearibus ac tegulis a d o p e r u i t ; vestibulo quoque
v i t r o , ebore, ligno, gipso, vellapide p a t r a r i possunt, ejusdem a l r i i cum geminis turribus p a r i niode de-
studiosissimos prorsus artifices de snis sibi paravit* picto, operto, marmorato.
Sed haec aiias. Nunc vero constroctam basiiicam * Sed illud praccipue, quod secus a l l a r i u m e s t 9

qualiter decoraverit \ demumque sacraverit, de-

4 8 8 et i n choro add. 2 .
signemus \
4 8 ,
2 9 . [Cap. 30.] Omnibus 4 8 8 8
i g i l u r his i a t r a q u i n -
28. Plumbeis i g i l u r domatibus i l l a m tolam c u mquennii spatium Deo prosperante et auxilianlo 4 8 7 8

t i l u l o e l ulraque p o r l i c u , simulque
4 8 8 8
vestibulo B peractis, dedicare basilicam sellemnitate maxima
4 8 8 8

decenter operiens, absidam et arcum majorem m u et ingenti t r i p u d i o a d sempiternaro memoriam Desi-

sivo veslivit. In cujus videiicet circuitus a m p l i l u d i - derius s l a t u i l ; adiensque (1033) suromae sedis p o n -
n e , aureis litteris magnis 4 8 8 7
hos versus describi tificem A l e x a n d r u m , ad eandem i l i u m dedicationern
praecepit: venire devotissimus i n v i t a v i t (an. 1071). Quo
4 8 7 1

Ct duce te patria juttut potiatur adepta, libenlius annuente Hildebrandum quoque a r c h i d i a -

Binc Detideriutpatcrhanctibi condidit au/am (1030). cooum ejus, caeterosque cardinales ac Romanos
I n absida vero binc inde sub pedibus sanctorum episcopos, deque Urbanis ciericis ac nobilibus p l u -
baptistae et evangelistae Joannis versus istos ( 1 0 3 1 ) : rimos aflectu familiarissimo convocavit; die tantas
Hcec domut ett timilit Synai tacra jura [erentit ,48>8
sollemnitatis ex consultu apostolici e l cardina- 4 > T 8

Ut lex demonttrat hic quae fuil edita quondam. l i u m i n ipsis Kalendis Octobris constilula,ac i i t l e r i s
Lex hinc exivit mentet quce ducit ab imit, i n v i i a l o r i i s ejusdem apostolici ad universos episco-
Et vuigata dedit lumen per climata 4888
tecli. pos Canipaniae, Principalus, Apuliae, alque Calabria*
Feucslras omnes l a m navis quaro t i t u i i , piumbo datis. Fama itaque bujus r e i longe iateque vulgata,
simul ac v i t r o compaclis tabulis ferroque connexis lanta totius fere llaliae episcoporuro, abbatum, m o -
r . - — - r - r * »
4 8 8 8
i n c k i s i t ; eas * 4 8t
vero qiiae i n lateribus ulriusque nachorum, c l e r i c o r u m , magnatiura, n o b i l i u m , me-
porticus sitae sunt, gipseas quidem sed similis fere d i o c r i u m , diversaeque condicionis viroruro pariter
decoris e x t r u x i t . Dehinc supposito trabibus laqueari ac m u l i e r u m ad diem condictam m u l t h u d o c o u f l u x i t ,
coloribus figurisquediversismirabiliterinsignito, pa- u t slellarum fere coeli quam Hlorum emnium numero-
rietesfl032)quoque omnespulchrasatiscolorunc o m - silatemcuilibet fuerit aeslimare facilius. l l a universae
n i u i n varielatedepinxil.Paviinenturo etiam universum monasterii oflicinae, et ipsa quoque officinarum 4 8 7 8

totius ecclesiaecum adbaerentibusoratoriisbeati Bar- oronium tecla, tolius a b i u i o usquead summuro m o n -

tholomei et beati NycoIai,simuletiam etcameraesuae, tis i t i n e r a , et q u i d dicam domus c i v i t a l i s omnes,
m i r a prorsus e l bactenus partibus islis incognita cae- omnesque plateae, omnia etiam longe iateque c a m -
sorun. lapidum inuUipIicilale conslravit •; gradibus p o r u m adjacentium spatia] congregatorum ad tanta
i l i i s quibus ad a l t a r e 4 8 8 8
ascendilur, cruslis pretioso- solleronia cuneis slipata e r a n l atque conferta. Appa-
r u m m a r m o r u m decenti diversilate distinctis. F r o n - ratus interea per tres illos continuos dies praece-
tem quoquechori quem i n medio basilicaestatuil, 4 8 8 >
denles ac subsequentes eandem solemnitatem, i n
q u a t t u o r magnis m a r m o r u m tabulis sepsit; de pane videlicet ac vino, carniumque diversarum ac 4 8 8 4

quibus porfirelica una, viridis allesa, reliquae duae j ) piscium multiplicitate adeo esl copiosus exposilus,
ac caeterae omnes i n cbori c i r c u i t u candidae . u t nullus fere i n tam innumera m u l l i t u d i n e ,
4 , 4 8 4 8 7 4

Veslibulum autem. ecciesiae desuper quidem fecit q u i non se sufficienler baec accepisse d i x e r i t , po-
4 8 8 4
musivo pulcherrimo cum supei limineis arcubus tuerit r e p e r i r i . Ipsa 4 8 7 8
i g i l u r die K a l . Oclobris
' VARIiE LECTIONES.
^deett 4.
81
aulem ed.4 8 1 8
ex parle d . 2 . » prout possumus d . 2 .
4 8 > >
utroque 4. ac ed. 4 8 4 4 8 8 > 4 , 8 8

deettW.
4 > f T
ferentes«d.
4 , 8 0
clymala cd. convexis 2 .
4 8 8 8
has ed. ad idem a. conscen-4 8 8 8 4 8 8 1 4 1 8 8

ditur«d. f e r e i n 2.
4 > 8 >
e ed. simplices 2 .
4 8 8 4
m . f. ed. M . p. i . ed. i n g. detunt 2 . 4 8 8 8 4 8 8 T 4 8 8 1

M 8 #
His i . o. ed. uiiinciennii 4. 4 8 T f
devotissime ed. et — apostolici detunt 4.
4 8 7 1
deett 4, 4 8 7 8 4 8 7 8

f. aliquis 2 .
4 8 7 4
r e p e r i r i . Interfuere ilaque tantae t . c. a. ed.
4 8 7 8

NOTiE.
(1029) Vt non tapidibut ted ftoribut tolum vemare (1051) Hos et praecedentes versus reperio inter
puiet. Cod. 47. carmina A l f a n i codice 280 Casinensis bibiiotbecaa
(1030) A d imilationem versuum, quos Constan- ANG.
l i n u s Magnus i n arcu majori basiiicae Vaticanae m u - (1054) Cf. n a r r a t . cod. 47,1.1. p. 70.
s i v o opere inscribi j u s s i t : (1033) I b ; , p. 77.
Quod duce le mundut turrexitin attra triumphant,
UaneConttantinut victor tibi condidit autam. ANG.
-751 LEONIS MARSICANl E T P E T R l DIACONI 75«
rmn annus ab incarnalione dominica milJesimus A Canncnsis (1074), Rubessanus ( 1 0 7 5 ) , Venusinns
et primus ac septuagesimus volveretur, summa o m - (1076), Monorbinensis (1077), Vigiliensis 8 8 8 8
(1078),
n i o m q u i convenerant devotione ac i n g e n l i laetitia, Melfiltensis 4 8 8 8
(1079), Juvenazensis (1080), M o n o -
m a x i m o t r i p u d i o , honore ac g l o r i a dedicata esl a p o l i l a n u s ( 1 0 8 l ) , Stunensis(l082),Tarentinus(1083) f

domno Alexandro reverentissimo et angelico papa Perusinus (1084), e l Castellanus electus (1085), q u i
eadem beati Benedicti basilica cum quinque a l t a r i - videlicct i n episcopum altero post dedicationem d i e
bus suis, die sabbali, indictione nona (1054). Cui sacratus est. De magnalibus autem : Ricbardus
videlicet tantae lunc c e l e b r i l a l i i n l e r f u e r u n t archie- princeps Capuanus cunTJordane filio et f r a l r e R a i -
piscopi decem : Capuanus 4 8 7 8
(1035), Salernilnnus nulfo, Gisulfus princeps Salernilanus c u m f r a l r i b u i ,
4 8 7 7
(1056), Neapolitanus (1057), S u r r e n t i n u s ( I 0 3 8 ) , s u i s ; Landulphus (1086) quoque princeps Beneven-
Amalfitanus (1039), Siponlinus (1040), Tranensis tanus, et Sergius dux Neapolilanus, Sergiusquedux
(1041), Acerentinus (1042), Ydroiitintis (1043), Surrenlinus 4 8 8 4
; Marsorum 4 8 8 8
etiam ac Balven-
Oiretanus (1044). Episcopi autera quadraginla et sium c o m i t u m , filiorumque Borrelli n o n 4 8 8 8
parva
qualtuor » 8 7 8
, i d est Portuensis 4 8 7 8
(1045), Tuscula- frequcnlia.Caeterorum v e r o p o t e n l i u m sen n o b i l i u n ,
nensis (1046), Savincnsis (1047), Segnimus (1048), tam n o s t r a t i u m quam N o r m a n n o r u m o m n i u m c i r -
Anagninus (1049), Berulanus (1050), Terracinensis ^ cumquaque l e r r a r u m , vel nomina vel n u m e r u m i n -
(1051), Cajetanus (1052), Aquinensis (1053), Sora numerum 4 8 8 7
, nulla prorsus fuit possibilitas vel
nus (1054), Marsicanus (1055), Balvensis (1056), cotisilium recensendi. Robbertus 4 8 8 8
autem dux
Pennensis (1056), Teanensis (1057), Calenus (1058), Panormum eo tempore oppugnabat, propter quod
Bosellanus (1059), Adversanus (1060), Nolanus tantis tunc solemniis interesse non poluit 4 8 8
\ Et
<106l),AvelIineiisis(i062),Pestanus(1065),Tiojanus altaria quidem praecipua 4 8 8
\ beati videiicet Bene-
4 X 8 8
(1064), Florenlinensis (1065), Melfitanus (1062), dicii ac 4 8 8 1
beati Johannis vocabulis iiisignila,
Lucerinus (1062), Draconariensis (1066), Civita- manu propria praediclus aposlolicus c o n s e c r a v i l * , 4 88

tensis(1067),Termulensis (1068), Guardiensis (1069), altare vero quod i n australi parte ad honorem
LarinensisJ (1070), Arianensis (1071), Yserniensis sanctae Dei genetricis Mariae 4 8 8 8
silum est, Johannes
* 881
(1072), Bovaniensis (1075), Salpitanus (1062), episcopus Tusculanensis. Quod aulem i n parte

VARIiE LECTIONES.

idest C. 2 .
4 8 7 8
5. et 4 . nomina ita disponunt, ut appareat ea binis cotumnis scripta fuisse, quce illi non
4 8 7 7

rectelegeruniy nam melius incod.% cardmales episcopi conjunguntur. Cap. Neap. A m . T r a n . elc. 5 . 4 . incod.
4 . prajlcrea Sal. S u r . S i p . Ac. O i r . inter medios episcopos occurrunt, post finem scil. primw columna*.
tres 2 .
4 3 7 8
P o r t . Savin. A n . ctc. 4 , et 3 ut vidctur.
4 8 7 8
P. Mel. T r o i . F l o r . L u c . L a r . Drac. C i v . Guard
4 8 8 8

T h e r m . A r . legil 4 , si pristinum ordinem reslituimus; et infra R u b . M o n . V e n . V i g . Melph. Serniensis ed. 4 8 8 1

* Olig. 4 .
8 8 8
Melphiatensis 4 .
4 8 8 8
S. Nam dux R. P. eo t . o. ideoque tanie sollemnitati i . n . p . ? .
4 8 8 4

Sed et M a r s . c o m . ac Balvenlium f. ed.

4 3 8 5
ingcns f. 2 . vel i . 4.
4 8 8 8
Robbertus — potuit kie
4 8 8 7 4 8 8 8

om. 2 . H o r u m i g i l u r o m n i u m s u m m a dev. et i n g . 1. m . honore ac praecipua gioria ( i n . u h . a c g . ut

4 m

supra 3.) d. est eadem (est a d . etc. ut supra 3.) b. B . b . cum 5 a l t . suis, ipsa die K . O. a. i . divinae 1 0 7 1 .
ind.9.diesabbati,eta.ed. mediana2. 4 8 8 0
B et s a n c t i l . ed. " " . b e u e d i x i t ed.
4 , 8 1
g . est situm, 1. ed. 4 8 8 8

NOTiE.
(1024) I l a c l i a m cod. 47 u t Leonem iridict. a K a l . Nicolai I I egerat, v . Mansi X I X , 955.
Jan. inchoavisse appareal. " Goflridus.
(1060)
£(1035) lldebrandus. Nomina subjungimus ex eod. (1061) Nescio an idem q u i Joanncs Picenus, q u i
cod. 4 7 . i n cod. 47 superest.
(1036) Alphanus. (1062) Deesl.
(1037) Joannes. (1065) Maraldus.
(1038) Joanucs. (1064) Stephanus.
(1039) Deestibi. (1065) \ e. F e r e u t i n i , Robertus.
(1040) Girardus. (1066) Campo.
(1041 Bisanlius. (1067) Rogerius.
(1042) Arnaldus, inter episcopos. (1068) Nicolaus.
(1045) Ugo ep. (1069) DeGuarda Alficra, Petrus.
(1044) Oriae, i n T e r r a d'Olranto, deest i b i . (1070) Guilelmus.
(1043) Joannes. (1071) Maynardus.
(1046) Joannes. (1072) Petrus Venafranus, v i d . supra cap. 1 4 .
(1047) Ubaldus. (1075) Aibertus.
(1048) Erasmus. (1074) Joannes.
(1049) Petrus. (107£) R u b o r u m , Guilelmus s. Guibertus.
(1050) Honestus. M076) Constans.
(1051) Ambrosius. (1077) Innacius.
(1052) Leo. (1078) Biscegliae, Joannes.
(1055) M a r l i n u s . (1079) Molfellie, Baiduinus.
(1054) Palumbus. (1080) Joanncs.
(1055) Paudulphus. (1081) Petrus.
(1056) Deest. (1082) Datlo Ostuncnsis.
(1057) Guilehnus. (1083) Drogo, fiiier archiepiscopos
(1058) Joannes. (1084) Goflridus.
(1039) Qui postea Grosscantus; deesi i u cod. 4 7 . (1085) Theohaldus.
l s , Dodo noinine, j a i n a. 1061 Beuevenli v i c a r i a m (1086) Pauduiphus, cod. 4 7 , sc. iiliuo L a n d u l f i .
755 CDRONICON CASINENSE. — L 1 2 . 111 A U C T O R E LEONE. 754
aquilonari ad nomen beatii Gregorii, Hubaldus A de ligno D o m i n i , de sanguine D o m i n i , de ves-
episcopus Savineusis; sancli vero Nycolai, Heras- t i m e n l i s D o m i n i , de spinea corona.de lapide
Sa*iicli Sepulchri, de* velo sanctae Dei genilricis
mus episcopus Seguinus sollemniler dedicave-
Mariae, aposlolorumj Pelri et P a u l i , Andreae
runt .
4 M 4
Johannis, Jacobi et Thomae. Bartholomei et
Q u o r u m sane sanctorum patrocinia " • • tunc i n Mathei, Simonis, Judae et Matbiae. Sjioiigiam
cum sanguine sancli p r o l o m a r i y r i s Stephani,
singulis altaribus s i n l recondila, opportunum boc i n
L a n r e n l i i , Siephanipapre, Pelagii papae, M a r l i n i
loco inserere d u x i u i u s . I n altare itaque beali Bene- episcopi, P r u d e i i l i i , Juliani, A i i g u s l i n i , C h r i s -
d i c l i babentur reliquiae sanctorum aposlolorum P h i - t o f o r i , A e m i l i a n i , Nicandri e l Marciani, A l e x i i ,
Anaslasiae, Eugeniae, Johanniset P a u l i , q u a d r a -
ltppi et J a c o b i ; m a r t y r u m a u l c m , A l o x a n d r i papae,
ginta m a r t y r u m , et aliorum m u l l o r u m locata'.
Sebastiani, ( C i r i a c i , C h r i s a n l i , et Dariae *, Abdon sutil add. 2 .
e l Sennen " • • , alque Ceciliae, v i r g i n i s . Practer has *** De spongia quae fuit imposita Christo cum
etiam duo argentea scrinia p l u r i m a diversorum a c e l o ; de lapide sancti sepulchri sauctae Dei
genitricis Mariae. add. 2 .
6anclorum pignera c o n l i n e n t i a , intra ipsum allare * * " sancii L a u r e n t i i add. 2 .
honorifice sunt i n marmore superiori suspensa **. ***** i u l u r r e argentea quae est in arcu m a j o r i , hae
l n allare sancli Johannis habetur *** ex oleo de reliquiae positae suut, de capile sancti Joiianiiis
baplistae, de vestimenlis sancii Johannis evan-
candela sancti sepulcbri, quae videlicel per singulos B gelistae, Andreae aposloli, Sebasliani, quadra-
annos roodo valde m i r a b i l i ccelitus die s a b b a l i ginla m a r i y r u m , de velo sanctae Agailuc, de
4 3 0 7

t a n c l i pascbalis vidcnlibus cuuctis ascendilur de vestimcnlis sancla? Susannac. I n absida sanclt

Johannis, i n corona Salvaloris, lignum D o m i n i ,
aqua " Jordanis, ex eo loco ubi Dominus bapliza-
M

lapidem sancli sepuichri. add. 2 .

tus est; de manna sepulchri sancli Johannis evan- ****** reliquiae sarictorum P h i l i p p i et Jacobi, J o -
gelistae, e l de reliquiis "** sancti " " Sebastiani| ct hanuis et Pauli, Nicandri et Marciani, Cornelii
aliorum m u l t o r u m , quae i n p r i o r i altare ipsius
4 4 0 0
et C y p r i a n i , C y r i n i et M a x i m i , Sebastiaui, Fo-
ca.\ E u t i c i i , quadraginta m a r l y r u m , de capillis
reconditac fueraut. l u altare sanctae Mariae habctur sancti B e m i g i i episcopi et a l i o r u m m u l t o r u m
de iapide seputchri ejusdem, e l de reliqniis m a r t y - iocatae sunt. 2 .
r n m , Dionisii episcopi, Stephani papae, C x s a r i i
4 4 0 1 •J- In quatluor angulis campanarii hae reliquiae
sunt, l i g n u m D o m i n i , de lapide sancii sepul-
diaconi, P r i m i et Feliciani. I n altaresancli Gregorii
c h r i , de vestimentis sauctae Mariae, lapide de
habetur de lapide sancti sepulchri, de veslimcnlo sepulchro ejus, saiictorum apostoloruiu Jacobi,
sanctae Mariae, de veslibus aposlolorum P e l r i et P k i l i p p i . B a r t h o I o m e i , M a n i n i episcopi. l u cruce
campanarii iignutn D o m i n i , de capite sancti
Pauli, et de reliquiis sanctorum quadraginla m a r t y -
Johauiiis baptislae, Barlhoiomei apostoli, Cy-
ruro, ncc non P a n c r a l i i , Valentini ct H y l a r i i , M a r - r i a c i diaconi. In froulispilio ecclesiae, in cruce
l i u i episcopi, et de dalmatica sancli^ Ambrosii € ;crea,;lignum D o m i n i , de lapide sancli sepulchri,
In 4 4 0 1
aitare sancti Nycolai h a b e n l u r reliquiae san- Matiri abbalis, et sanclorum m a r t y r u u i Johan-
nis et P a u l i . add. 2 .
ciomm Cornelii et C y p r i a n i m a r l y r u m , Seba-
4 4 0 1

a t i a n i , N i c a n d r i e l M a r c i a n i , C i r i n i e l M a x i m i , Focae 30. [Cap. 31.] Peracta itaque * " sollemniter cc- f

episcopi, E u t i c i i , et 4 4 0 4
sanctorum quadraginta, et lebritale missarum, et apostolicae poiestatis a u c l o r i -

de capillis sancti Rcmigii episcopi. Super omnia latem lam h i s 4 4 0 9

quos lunc praesemes esse c o n l i -

vero haec, quod lacendum non d i x i m u s , i n singula- gerat, quam omnibus 4 4 0 9

q u i per oclo contiuuos

r u m columnaruro ejusdem basilicae capitellis, tempore dies ob devolionem tanlae sollemnitatis ibidem

constructioois i n * " * aereis p i x i d u l i s reliquiae accurrere possent , confessorum peccalorum ab-

jnariyrum 4 4 0 0
sanctorum Johannis et P a u l i , N i c a n - solutione concessa, cum maxima et ingenli lae-

d r i et Marciani, ct a l i o r u i n quoruudam reverenter t i t i a singuli redierunt i n sua. Verum praefatae abso-

• " • satis " " locatae suiit f . lulionis gratia lanta u n d i q u e h u c divcrsi scxus alque

* Os scilicet c r u r i s , b r a c h i i , c a p i l i s , et ancae aetatis j er cosdem oclo dies h o m i n u m se contiiiua-

add. 2 . v i t frequenlia, u t neminem fere i l l o r u m qui ad p r i -
*° Quue reverendissimus Bencdictus papa ob amo- mum diem confluxerant, domum remeasse p u l a r c s .
rein et reverenliain sanctissiini p a l r i s nostri D
Benedicti de arcivo Lateranensispalalii a b s l r a - Nec (1087) modus est populis coeunlibus agmine
hens, i n hac ecclesia Casinensi d i r e x i t p r i u i o [denso,
anno abbatis n o s i r i Theobaldi, anno domiuicae
Nec requies, properant i n lucem a nocte, diemque
iucarnalioiiis 1023, et hoc omnino i n l e r d i x i t
idem sanctissimus papa, ut nullus praesumal Expeclare piget.
h i u c aiiquid auferre. Reliquiae autem istae suul Campani coeunt p o p u l i , coit Apula pubcs, 4 4 4 0

V A R L E LECTIONES.

M
dedicarunt ed.
M
reliquiae — recoudilae ed. " • • Sennes 4 . " sancti s. ed. " dc manna , T M

* . s. I . e. de aqua — e s t , e t e d . deest ed. " ° qnae — fuerant detuni 2 .

4 m 4
C. d . S. p. ed. °* 4 4 0 1 44

S t i p e r — sunt. Jn a l l a r e — episcopi ed. s. m . C. et C. ed. E . q . m a r l y r u m , et ed.

4 4 0 3
c. reve-
4 4 0 4 4 4 4 3

r e n l e r satis ined. *deest 5. M

igitur ed. iis ed.
4 4 0 7
o m n i u m 2.4 4 M
Lucaui 2. Paal.
4 4 0 0 4 4 , t t

KOTJE.
M087) Hos versns e P a u l i n i Nolani Nataii S. Fclicis I I I mutuatus esi, quod j a m A n g . de Nuc*
adiiota\il»
 T53> LEONIS MARSICANI ET P E T R l DIACONr 75*
Et 4 4 1 1
Calabri, et c u o c l i quos alluil aestus u t e r - A 3 1 . [Cap. 32.] Nec i m p e r a l r i c i s quoque Agnetis
[q«e, dignum v i d c l u r religiosam lacere devolionem, quae
Q u i laeva et dextra L a t l u m 4 4 1 8
circumstrepit U l
* velut allera regina Saba , SalomonFs allerius et
[omne : allerius l e m p l i magno videndi desiderio ducta, ex
Ipsaque c a B l c s l i u m 4 4 1 4
sacris procerum monumentis u l t i m i s huc Germaniae finibus advenlavit, ac per
Roma, Petro Pauloque polens rarescere gaudet, roediumferme islic anni spatium commorans,multo
Btilfa.profiindens.ad mcenia 4 4 1 8
celsa Casini. majora de 4 4 8 8
his quae super hoc loco audilu perce-
Y i n c i t i t e r d u r u m pietas amor e l U 1 <
Benedicti, perat, lam secundum Deum quam secundum secu-
Y i n o i t e t alma fides : praesens (1088) Deus U 1 T
om- l u m se 4 4 8 8
videre gaudebat et asserebat; merito
[nibus istic 4 4 1 8 censens et l o c u m , e l p a t r e m , et fratres per t o t u m
Credilur, et s u m m i Benediclus gloria C h r i s t i . orbem sui ordinis hominibus celebriores habendos.
Alma 4 4 1 8
dies magnis celebralur ccelibus, omnes O b l u l i t aulem bealo Benediclo prout augustalem
Y o l a dicanl sacris rata postibus, omnia gaudeot d i g n i l a l e m decebat dona magnilica, idest planelam
T e r r a r u m et coeli. diaspram 4 4 8 4
, tolam undique atiro contcxtam ;
Nos quoque felices quibus i s t u m cernere Chri- albam 4 4 8 8
a scapulis et capile, ac manibus friso

[stus U M
B decenter 4 4 8 6
o r n a t a m , a pedibus vero frisea n i c h i -

E t celebrare diem t r i b u i t , tantoque patrono lpminus lista, mensuraro ferme c u b i l i i n l a l i t u d i n e

Gratari,.et laetos 4 4 8 1
inlergaudere lumultus. habens circumdataro ; simulque et a m i c t u m cum

Praeterea U M
infidelem ccrte quisque se credere, bruslo ; pluviales duos purpureos, prctiosis aureis

miserum penilus aestimare, si tantae sollemnilatis listis o r n a l o s " ; nec non e l p a l l i u m magnum c u m
elefanlis, quod dorsale 4 4 8 7
cognominant. Evange-
vel fini tandem non satagerel interessc. E x eo j a m
ljuro c u m labula fusili de argento, opere anaglifo
per l o t u m fere 4 4 8 8
c h r i s t i a n u m orbem coepit cele*
pulcberrime 4 4 8 8
deauralo. Duo quoque candelabra
b r i t a l i s tantae gloria d i v u l g a r i , ex lunc iste locus
argenlea aeque fusilia, pondo l i b r a r u m 1 2 .
l i c e t ab o l i m Benedicti patris m c r i t i s famosus ac
* Pannum diarodanum frisatura c u m auro ante
Bobilis f u e r i l , nobilior m u l l o ac gloriosior coepit
faciera majoris aitaris add. 2 .
h a b e r i , patrisque Desiderii nomen apud plerosque
j a r a d u d u m magnum e t c e l e b r e , celebrius deinceps 32. [Cap. 3 3 . ] L i b e t nunc post ecclcsiae dcdica-
acnobiluis pcr occidentem totum 4 4 8 8
diffundi, p r u - tionem residua cxornationis ipsius describere, u t
deotiae siroul ac religionis maximay ab omnibus l i c e n l i u s deinccps valeamus Desiderii gestis, tani
praedicari, omnibusque ipsius temporis abbalibus i n aedificiis quam e l i n aliis quibuslibet ejus 4 4 8 9

ubique locorum atque 4 4 8 4

l e r r a r u m ab omnibus magnificenliis operam dare. A d supradiclam igilur
censebatur j u r e praeferri. P a r l i m i g i t u c desiderio regiam urbem queudam de f r a l r i b u s curo l i t t e r i s a d
Desiderium visendi, partira vero leropli t a m v u l - imperatorem, e l a u r o t r i g i n l a e t s e x l i b r a r u m pondo
g a l i lamque 4 4 1 8
celehris conluendi 4 4 8 8
, p a r t i m de- t r a n s m i l l e n s , auream i b i i n a l l a r i s facie tabulam
nique i n boc sacrosancio coeuobio conversandi, et cum gemmis ac smaltis valde speciosis p a l r a n m a n -
Deo quoad viverenl serviendi, m u l l i ex m u l t i s et davit ; quibus vidclicet smaltis nounultas q u i d e m
e x t i m i s l e r r a r u m partibus huc cceperunt U 8 T
con- ex evangelio, fere autem omncs beali Benedicti n t i -
fluere, et h y l a r i l e r Desiderio recipiente, faclum est r a c u l o r u m i n s i g n i r i fecit historias. Quem profecto
u t i n t r a ipsum ferme bienniuro ad secundum c i r - 4 4 4 8
nostruro confralrera i m p c r a t o r Romano 4 4 4 1

c i t e r centenarium congregationis loci hujus se n u - n i m i s honorifice suscepii, et quandiu i b i mansit

roerus porrexisset. Jam vero diversorum regum honeste cum suis omnibus reverenterque t r a c t a v i t , ~
atque polentium taro 4 4 8 8
l l a l i c o r u m quam ultra- et quicquid operum 4 4 4 8
i n i b i vellet elDcere, impe-
m o n t a n o r u m , quamque e l i a m 4 4 8 8
transmarinorum, r i a l e m t l l i c e n t i a m facultatemque 4 4 4 8
concessir.
quanlus 4 4 1 0
circa eujidem venerabilem patrem coe- Fecit ilaque e l cancellos q u a l t u o r fusiles ex aere.
n e r i t baberi amor 4 4 8 1
pariter ac devolio, supplices ^ anle altare scilicet hinc inde inter c h o r u m et ad-
ad eum lilterae et munera decentia testabantur, i t u m statuendos, trabero quoque n i c b i l o m i n u s f u s i -
quibus se suosque orones l a m suis quam fra- lem 4 4 4 4
ex aere, curo candelabris numero 5 0 , in
ttum subeo degentiuro precibus attentius comraen- quibus ulique l o l i d e m cerei per festivitates pracci-
dabant puas ponerenlur, lampadibus subtcr i n aereis u n c i s

YARIiE L E C T I O N E S .
Ac ed. Paa/.
4 4 , 4
deest 3. circumsonal unda Paul.
4 4 4 8
caelestum 3. Paulin.
4 4 1 8
amicas 4 4 1 4 4 4 1 8

m , Nolae Paul. omnia C h r i s l i Paul.

4 4 1 8
dc 2 . isti 3. Alma — l u m u l l u s desunt 2 . 4 4 1 7 4 4 1 8 4 4 1 8

c o r a m . E t c. d . datur e l spectare p a l r o n i Praemia praestantique suis tam grandia Christo G r a t . Peul.

4 4 8 1
laetus 4. add. 4. 1. fere 3 .
4 4 8 8
1. non solum i n occidentalibus et orienlalibus partibus, s e d
4 4 8 8 4 4 8 4

et Bererbero t . ab ed. et l a m c. ed. continuendi 4.

4 4 8 8
coepere ed, u t t . p. utriusqtie sexus q .
4 4 8 8 4 4 8 7

C.2. add* 4.
4 4 , 8
q u a n t a ed. a. p. ac add. 4.
4 4 8 8
se de ed. deest ed.
4 4 8 1
diasperain 2, 4 4 3 8 4488 4 4 8 4

a. quoque a ed. decentissime adorn. ed. 4 4 8 8

' dossale 2 . et p. ed. add. 4. U 8 4 4 8 8 4 4 , 8

4 4 4 1
R o m a n o r u m 4. ornaroentorum 2. 1 t r i b u i t ed.
4 4 4 8
deest 4.
4U8
4 4 4 8 4444 cerM5«i.
NOTJE.

(1088) Ptateni— Christi apud Paulinum non inveni.

 757 CHRONICON CASINENSE. — L I B . I I I AfJCTOltE LEONE. 751

ex eadem trabe 36 dependenlibus. Quae videlicet A qtia? videlicel i n festis praecipuis ante altare i n d l •
aerea trabes «reisaeque brachiis ac mauibus suslen- recta linea posila accendi cum maximis faculis
l a t a t r a b i ligneaequam ptilcberrime scnlpi, c l a u r o
t
debeant. Fecit 4 4 8 8
quoque et pulpitum ligneum ad
colorumque fucis i n t e r i m fecerat Desiderius exor- legendtim sivc cantandum, longe p r i o r i prseslanlius
n a r i , commissa est, et supra sex columnas argen- et eminentius, i n ascensu scilicel graduum 6 ; idque •
teas 4 4 4 i
, q u a t t u o r et semis i u a l t i t u d i n e cubitos diversis colorum fucis et a u r i petalis de pulchro
babenles et octo libras per singulas, i n ipsa c h o r i p u l c h e r r i m u m reddidit 4 4 8 8
. Ante quod c o l u m n a i n
f r o n t e c o n s l i t u i u Sub qua n i m i r u m trabe 5 numcro argenleain 25 l i b r a r t t m p a r t i m deauratam, ad m o -
teretes iconas suspendil, 45 vero quadralas paris dum magni candelabri sex cubitorttm i n a l l i l u d i n e
mensurae ac ponderis desuper statuit. E quibus v i - habentem 4 4 8 1
supra basem porphireticam s t a l u i t ;
delicet 10 ex quadratis praedictus f r a l e r apud Con- stiper 4 4 8 8
quam videlicet cereus magnus q u i sab-

s t a n t i n o p o l i m crosso (1089) argento scttlpsit, ac bato pascltali benedicendus esl, solleinniier debeat

deauravit, habentes per singulas aliae 14 4 4 4 8

lihras, e x a l t a r i . Fecit et p h a r u m , idest coronam maxiroam
de argento l i b r a r u m circiter centum, habens i n g i r o
aliae 12. Rotundas autem 4 4 4 7
omnes argentea so-
4 8 8 8
cubilos 20 cum 12 t u r r i b u s exlrinsecus p r o m i -
i u m urna * circuindans, caelera coloribus ac figuris
q u a - ^ n e n t i b u s , 3 6 ' ex ea lampadibus dependentibus ;
depingi Greca p c r i l i a fecit. T r e s vero alias de
dratis ejusdem metalli alque mensttrae p a l r a r i suo- eamque e x l r a c h o r u m ante crucera majorem satis
r u m artificum opere nequaquam d i s s i m i l i Deside- firma ferrea catena septem deauratis roalis dijUin-
r i u s j u s s i t . A l t e r a m quoque iconam r o t u n d a m , ex cta suspendit.
utraque parte caelalo 4 4 4 8
argento ac deaurato ve- * Qttalliior l i b r a r u m add. 2 .
• t i t a m , argeuleis etiam bullis extrinsecus i n giro " Ceraptata eliam aerea fusitia vahle p u l c h r a , dmx
c i r c u m d a t a m qnidam nobilis tunc bealo Benediclo magna et parva septcm supradictusfratersecuui
a regia urbe t r a n s m i s i t ; c u i poslmodum similis a Cousiaiitinopoli d e l u l i l . add. 2 .

fieri 4 4 4 8
jussa allera, utraque est i n ciburio altaris 5 3 . His tantisper de construclione, censecratione,-

b i n c inde suspensa **. Fecit praeterea Dcsideritts partimqtie decoralione novae basilieae quomodolibet
4 4 8 4
exaratis, ad caetera monasterii aedificia percoin-
e t aliam trabem de argento librarum circiler 60,
plenda s i m u l cum noslro Desiderio rediluro facia-
s c u l p l a m nichifominus ac deauratam, quain i n f o r -
m u s . Post transacttim i g i t t i r sollemnem basiiicae
n i c e majori anle altare supcr quaituor argenteas
dadlcationem ceriiftin; idem 4 4 8 8
venerabilis atfias
cobjmnaser-pari-e itrairaTas Iocavit 4 4 8 8
: quarum
divina cooperanle potentia , simulque Benedicti 4 4 8 8

iinaquaeque et argenti libras 10, et 5 cuhitos alti-

Q patris i n e r i t i s omnia quae coeperat ad perfectionem
l u d i n i s habct. F e c i l et duas cruces roagnas argen-
4 4 8 7
prout oplaverat pervenisse, audentior j a i n i m o
t e a s l i b r a r u m 50 4 4 , 1
per singulas, q u a r u i n imagines
valentior f a c t u s , l o l i u s coenobii a m b i l u m decrevit
caelalura mirifica 4 4 8 8
prominerenl ; easque stib
ingenti animo spatiare, et ut j a m de aliquibus fece-
p r a e d i c t a trabe i n t e r easdera columnas hinc inde
r a t reliquas officinas , cum h i s eliam quae ipsemet
super marrooreos stipites statuit. Tres porro r e s i -
ante ecelcsiae constructionem conslmxerat renovare.
t l u a s majoris a l t a r i s facies argento librarum 86,
E t p r i m o quidetn c i a u s l r u m quod tantae congrega-
sculplo 4 4 8 8
ac deauraio v e s l i v i t . Nam r e l i q u o r u m
tioni permodicuro 4 4 8 8
adhuc esse constabat
trium a l t a r i u m facies veteribus tabulis a t r i b u s
aropliare desiderans, everso mox vetere refeclorio
p a r t i b u s adornalae sunt. F e c i l 4 4 , 4
etlam 4 trabes
quod satis enormiter a latere lemplo, a fronle vero
p r o p i e r c i b u r i u m a l t a r i s , quas s i m i l i modo caelato
capitulo inhaerebat, quoque 4 4 7 0
ipse 4 4 7 1
etiam d u -
n c deaurato argeulo exlrinsccus induens, abintus
d u m bis tempore diverso adauxerat,in u l t e r i o r i i l l u t i
petalis (1090) et coloribus decoravit ; q u a r u m 4 4 8 8

parte f u t u r i c l a u s t r i , j u x t a meridianura scittcet airis-

cluae h a b e n t i n longiludine cubilos 6, libras 2 0 , et ecclesiae latus decorum vahle satisque roagnttn^
t o i i d e m , duae vero aliae c u b i t o i 4 ac semis, libras e x l r u x i t , diversisque t o t u m coloribu3 p i c t o r u m ar-*
1 2 ^ * * efvlotidem, suppositae i n l e r i m columnis
4
ve- D tificio compsit, et laqueari.apposito t r a b i b u s , legulis
teribus. Fecit 4 4 4 7
e l candelabra roagna 6, tres c u - desuper c o o p e r u i t 4 4 7 8
. L e g i v u m quoque p e r p u l c b r u m
b i t o s a l i i i u d i n i s habenlia de productis ac sculplis et eminens i n eo c o n s t i t u i t , quod valde decenler-
a r g e n t o l a m m i n i s ^ , ana (1091) 6 vel 5 l i b r a r u m ;8
gipso v e s l i t u m conctis speclabile reddidU. Cujus*

VARIiE LECTIONES.

deeti 3. » 1 . q. d. u
vero ed.
8
p. a. mirifice scnlpto ac d . ed.
e
4 4 4 7 , f. i . ed. i . 10
4 4 4 t
1

l i b m s (i. argenti I . 10 3.) et 5 c. a. habenles l o c a v i l . Fecit ed. l . p . s. U ed. satis m.ed. ** 4 4 8 1 4 4 8 8

448

b e n e » - ed. * Qtiatluor e l t. p. c. a. s i m . m . sculpto ac d . a. e. i n d t i i t / a vero p. ed.

4 4 8
e quihus d . h . 4 4 8 8

c t i b i t o » i n I . s. I . v. et v i g i n l i ed. 20 et 2 0 . Sex etiam c. 2. Sex ettain c. m . t . ed.

4 4 8 8
I . fccit 4 4 8 7 4 4 8 8

ed. P. q . I . etc. fecit i n ascensu g. s. ed.

4 4 4 T t
reddit cd. habeits 4. supra 4 . cin:uitu 4 4 4 8 4 4 8 1 4 4 8 8 4 4 8 8

ed. 4 4 # 4
quoquomodo 2 . c, Dcsiderius d . ed. p. B . ed. U 8 8
perfeclum ed. p e r l c l m 4. a. 4 4 8 8 4 4 8 7 4 4 - 8

p . ed. constai 2.
4 4 8 8
qtioque 2, e. i . ed. o p e r u i l ed.
4 4 7 8 4 4 7 1 4 4 7 8

NOTiE.
( 1 0 * 9 ) I . e. grosso s. crasso. (1091) I . e. siitgula quaeque, e. Graeco 'Awu
( 1 0 9 ' J ) 1* t. bracteis, l a m i n i s .
 789 LEONIS M A R S I C A M E T P E T R I DIACONI 7GO

videlicet domus longlludo 4 4 7 8

i n cubitis 95 exlendi- A d o r m i i o r i o videatur. Cujus videlicet longiludo U 8 8
*
l a r , l a l i l u d o i.n 25 p o r r i g i l u r , i n 15 vero a l l i l u d o aedis c u b i l o r u m 5 5 , l a l i l u d o 2 9 , a l l i l u d o aulem 18
Fustollitur; ab o r i e n t a l i parte habens ingressum, ab h a b c l u r ; habet autem a lalere uno fenestras vitreas
occidentati vero absidam , anlequam profecto ampla speciosissimas novem , ab allero lolidem , a f r o n t i -
satis 4 4 7 4
abbatis inensa ex transverso c e r n i l u r c o n - spicio aquilonali tres r o t u n d a s , ab atislrali v e r o
s l i t u t a . Habet autem a latere meridiano feneslras duas aeque rotundas ; l a q u e a r i , e l p a v i m e n t o , seu
14 4 4 7 8
, a septemtrionali vero duas l a n l u m , duas picluris puleherrimis 4 4 9 8
stifficienlissime decorala.
quoqtie rotumias i n frontibus singulis, e l circa p u l - Tantam autem tunc cum isla suflbderentur terrae-
p i l u m tres, omnes v i l r o , gipso 4 4 7 8
, ac plunibo i n s i - rooltium surous experli frcquenliam, n l uno qtiidem
t/niler laboralas. Juxla enndem qttoque domtim ab dic vicibus 17, per alios vero aliquot dies nunc q u a l -
auslrali parte, coqtiinam f r a t r u m * in duobus invicem tuor, nunc duobtts 4 4 9 1
, modo c l i a m sex vel quinque
connexis f o r n i c i b u s , quos una lanlutn columna s u - vicibus i d per dies singulos scnliremus. Qtiod certe
stenlat U T T
e r e x i l ; interque ipsam e l refectorium, p r o p l e r plurimas 4 4 , 8
ejusdem loci sepulluras lunc
gradus et januam unde quxqtte necessaria i n idem neccssario violatas , quae sanctorum forte h o m i n t i m
r t f e c t o r i u m sive conferantur sive referantur consti- fucrant, non ab re eouligisse m u l t i ptttavimus. Aiias
t u i t . E x altera v e r o ipsius coquinae parte c e l l a r i u m ® sane satis raro hoc i n loco solel iieri lerra* motus
s l a i u i t , ex quo videlicet lam refectorio qnam c o q u i - Y e r u m quoniam ingens praecipiliuni a b i n t e r i o r i dor-
na? quaelibet debeant nccessaria t r i b u i . Post haec m i l o r i i parle remauserat, erectis secus d o m u m ean-
c u m necdum suffieieus sihi ad tanlam f r a l r u m muU dero cameris, et t e r r a saxisque caetera repiens i n j e -
t i l u i l i n e i u clauslri spatium viderelur, v i r certe ma- c l i s , itemque ante refectorium i n fronle videJicet
gnanimis et mullae 4 1 7 8
fiduciae d o r m i t o r i u m atque clauslri curva nicliilominus camera cisternam m a -
capitulum,quae dudum ipsemetmagno valde sumptu x i m a m fabricans U 8 S
, ita d c m u m lotius c l a u s t r i s u -
a c s t u d i o fabricaverat,nec non et veterem i n f i r m a n - perficiem coaequavit. Mox itaque arcus per g i r u r a
t i u m domum exintegro est aggressus e v e r t e r e , et deambulatorios super 110 marmoreas 4 4 8 4
columnel-
elaustri ampliandi occasione easdem quoque domos las instituens, clatistrum omne in longiludinem c u -
ampliores efficere. Quoniaro i g i l u r exteriorem d o r - bitis 4 4 9 8
o c t o g i n t a " e l qtiinqtie , i n l a i i t u d i n e m 4 4 8 8

mitorii m u r t i m porro longe ab altero i n magno vero quinque et s e x a g i n l a " * porrexit 4 4 9 7

. Ctijus
inontis praecipilio slatuebat erigere , qtiinqtie c r o s - quia ea pars qttae U 8 8
basilicae c r a l conligna si ca»-
sain c u b i l i s maccriam i n fundamenlo maximae fir- teris coacquarelur, non aplus i n eandcm basilica n
i u i t a t i s * g r a l i a jaciens, eam i n ducenlorum spatio Q esset ingressus.subliis item et super deambuiatorios
U 7

c u b i l o r u m per longum e x t e n d i t ; in a l t i l u d i n e aulem forniccs fecit, et i n ejus utriusque 4 4 9 8

angulis m a r -
c u b i l o r t i m 50 erexit, 24 cubitis i n l a l i l u d i n e a m u r o moreos gradus, quibus i n caelera deseenderelur in-
i n l e r i o r i distanteui. Quae 4 4 8 8
videlicet domus longe slituit : a 4 8 0 0
capitulo quidem 15, a refectorio vero
p r i o r e a m p l i o r , firmior, ac p u l c h r i o r studiose n i m i s 1 5 ; totumque i u c i r c u i l u et lapideis pavimentis
esl et fabrorum peritia lateribus l e c t a , et a r t i f i c i o bizantei artificii 4 8 0 1
s l r a v i t , el p i c l t i r i s p u l c h e r r i m i s
4 4 4 1
p i c l o r u m coloribus decorala; habens a m e r i d i a - compsit. N i c h i l hoc moralus expleto , solaritim 4 8 8 8

n o tanturo fenestras amplas 2 0 , e quibus tres m a x i - palatii illius quod a Richerio cceplum ipse p e i f e c c -
mae tribus coluronellis roarmorcis fulciuntur. Juxta r a t , a b eminenlia p r i o r i ad p l a n i t i e m 4 8 0 8
claustri
quam etiain i n u l l e r i o r i capile ipsitis vesliarum f r a - deposuit, aique i n i b i cum * * balneo c l caeteris opor- 80

Irum 4 4 4 8
, parvuro qtiidem sed satis compslens l u n i t a l i b u s i n f i r m o r t u n f r a l r u n i quietem c o n s t i t u i t .
pnlchrumque e o n s l r u x i t . His omnibus 4 4 8 8
triennio Porro ab occidentali parle c l a u s l r i , j u x l a rcfecto-
• i r c i t e r constimmatis, montem evcstigio q u i i n l e r j a - trium videiice f r a l r u m cellam n o v i c i o r u m s a l i s 488
*'
e e b a t s u j T o d e r e aggressus est, per longtim scilicet
4m competenter a p t a v i l ; i n qua profeclo W 0 8
j u x l a re-
eubilis 105, per l a t u m aulem 4 9 , per alttim vero gulare i n s i i l u l u m (1092) et t n e d i t a r i , et quiescere.
e i r c i l e r 10 4 4 8 8
. Sicque c a p i t u l i aedem 44118
ab o r i e n - D 4 8 0 7
comedere novicii ipsi deberent. Sicque j a m l a n -
l a l i parte per transversum c o n s t i l u i t , ut i u t e r i o r dem fralres qui eatenussnper t o l operibus i n q u i e t a l i
ejusfronlispicii angulusangulo c x l e r i o r i 4 4 8 7
basilicae ac moleslali plus quam satis e x l i l e r a n t , o p o r l u n a
s i l c o n n e x j i s , absida vero ipsius appropriare 4 4 8 8
simul et amoena quietis statione localos o r d i n l

VARIiE LECTIONES.

- l n n g t u d i n i s *d.
4478 :
valdc ed.4 4 7 4
eiien p. t . hic vonii ed. v. tam gipso quam p. ed.
4 4 , 8 4 4 7 8

snstentel ed * e l nimis maguae f. ed.

4 7 8
infirinitatis 3 . Hahens — fulciunliir. Quae
4 4 7 9
de- 4 4 8 0

eorata ed« p. a. ed.

U B l
construxit hic ponit ed. **
4 4 8 8
add. 4 . intra jacebat ed. » sepleni 83 4 4 8 4 4 M

2 . " s idem 4. 8
e. l i t u l i b. 2 .
4 4 8 7
apptopiale 2. domus I . c. ed.
4 4 8 8
preliosissimis 2 . ^* 4 4 8 8 4 4 9 0 91

duo 3. 4 . iiinumcras ed.

4 4 8 1
fabrificaiis ed.4 4 9 3
marmoreos 2. columnas matmoreas 3. cubi-
4 4 , 4 4 4 9 8

l o r u m ed. a i t i l t i d . 4.
4 4 8 8
dilTudit ed.4 4 8 7
q . majoris b. 2. ulriusque angularis 2 .
4 4 9 8
ad 4 i 9 9 4 8 8 8

capituSum q . 2. a r l i f i c u m 2.
4 8 8 1
solacimu 4. c. p. ed. *
4 8 8 1
c. b. e l c. 0. demnt 2 . 4 8 0 8 80V

ordine s. a. ed. q . videliccl idein i . ed.

4 8 0 8
alqnc ed. 4 8 0 7

NOTJl.
(1092) Reg. c. 5 8 ;
761 CflROiMCON CAS1NF.NSE."*— L I B . 111 A U C T O R E L E O N E . 762
decetero r e g u l a r i . q u a n l o o r d i n a t i u s t a n t o districtius A Diruta namque p r i o r i ejusdem beati M a r l i n i basi-
operam dare 4 , 8 8
perdocuit. His omnibus 4 8 8 8
Deo lica, coepit ejusdem ecclesiae fabricam, in longilu-
favente ex voto perfectis, e l interioribtts f r a t r u m dine c u b i l o r u i n 4 8 8 7
latitudo
officinis decentissime ut o p t a v e r a t 4 8 l 8
consummati3, allitudo . Fenestras vero ab uno Ia-
ad exteriora 4 1 1 1
nicbilominus aedificia monasterii tere , ab nltero t o i i d e m ; cohunnas vero nninero
reficienda ^ 818
, impiger se ac forlis accingit. Ab occi- 16. Cnncellos vero lapideos ante a l t a r i u m , mirifleos
denlali 4 8 1 8
i g i t u r parte p r i m t i t n maceriam firmissi- patrari fecil. Feuestras vero plutnho siinul el v i t r o
m a m erigens, p o r l a m 30 4 8 1 4
c i r c i t e r ctibilis e x l r a compactis ^ 888
, ferro ligatis iuclusit. lllas autem quae
veierem de qtiadralis ac sectis 4 8 1 8
Iapidibus s t a t u i t ; in porlicibtis siiae stitil, gypseas qtiidetn. scd siuiiiis
supra quam l u r r i m 4 8 1 8
forlissimam i n qoaUuor m a - feredecoris e x l r t t x i t . Ahsidam vero mttsivo deccnter
gnis columnis erectam ingenli camera confirmavit. v e s t i v i t ; i n qtia eliam aureis l i t t c r i s hos versus de-
Yerum cum deforis 4 8 1 T
praecipilitim paieret i m m e n - scribi praecepit:
* u m , tumulus vero abinlus 4 8 1 8
magntis existeret, eo
Cultibus extiterat quondam locus iste dicatus
defosso praecipiiium illud saxis ejus ct t e r r a , clivoso
Demonicis, inque hoc templo veneratus Apoilo.
licet t r a t n i t e pervimn f e c i t ; sicque 4 8 1 8
dcmum binc
p Quod pater huc properans Benedictus in omnipotentis
inde m u r o contiguo, ac propugnaculis 4 8 8 8
civitatum
Vertit honore Dei Martini et nomine sancti.
more munito u n i v c r s u m monasterium circumsepsit.
Hoc Desiderius post centum lustra vetustum
Deltinc 4 8 8 1
extra praedictam portam , j u x t a c l i v u m Parvumque cvertit, renovavil, compsit et hausit . 4898

scilicet quo 4 8 8 8
ad eandem p o r l a m ascenditur, xe-
Jam vero pavimentum quam speciosum s i t , itt
nodocbium m a x i m u m ad susceptionem peregrinorum
p r o m p l u cemenlibus est. Fecil et porlas aereas i n
cum universis suis o p o r l u n i l a t i b u s f a b r i c a v i t : Do-
ingressu ejusdem ecclesiae; f e c i l labulam altaris
mum 4 8 8 8
vero i l l a m quae non compelenti loco prope
argenteam librarum 4 8 8 8
circiter . Juxta ean-
basilicam a parte a q u i l o n a l i ad xenodochium olira
dem vero ecclesiam mansiunculas, i n quibtis 4 8 8 1
ipse
conslructa f u e r a t , ampliorem ac pulcbriorera r e f i -
quando vellel mameret, decentcr construi ft-cit.
ciens, ad hospitum n i c h i l o m i n u s receptionem a p l a -
Circa eandem vero eeclesiam hicameralam domuui
v i t , ac i n u l r i u s q u e ipsis reccptionum domibus ct
ad ornamenla 4 8 8 8
ejusdem ccclesiae recondenda c o n -
lectos et quaeque necessaria abundantissime appa-
strttxit.
ravit. Pistrinum 4 8 , 4
qttoque ex eadem parle haud
Transactis (1093) vero a dedicalione majoris
longe a gradibus a t r i i , adco amplum pulchrumque
, . , ... L t m m ecclesiae i r i b u s aunis, tolidemque mensibus, anno
coustruxit u t plerique advenienlium id igno- n 4 8 8 8
. . . . . e i . • •. . JATK ; *
. \ \ . . r . C videhcet a Salvaloris nativitaie 1075. incipiente, 3 .
rautes, quasi ad ecclesiam aliquatn o r a l u r i saepisst- Nonarura Jan. ecclcsia beali Oarlholoinei apostoii
me sint profecti*****.
q u » ad occidentalent parlem majoris ecclesiai salis
* Amplam salis et pulchram add. 2 .
decenter sila est, ctim grandi i l e r t t m laelitia e l e x t t l -
Ceiilum 2.
*** Septuaginla 2. tationc c u n c l o r u m f r a t r u t n , honorifice dedicala est,
**** i . cisteniam r. quam praediximus c. 2. a Johanne Sorano episcopo (1094). U b i eliam n o n
***** Non ccssabat, dum ista agercniur, Desiderius m i n i m a particula 4 8 8 8
sancti brachii ejusdem beati
conquirendis eeclcsiae ornaminibtis insud.ire, et
undecumqtie posset, quibuscumqtie possel i n - aposloli i n argentea capsella venerabiliter con-
geuiis, qtiae ejus a p u essent p u l c h r i t u d i i i i , com- dita est.
parare. add. 2 . Eodem etiam anno post oclo c i r c i t e r menses,
Hinc 4 8 8 8
ad eccitsitim~be«r?l Mfiitifiiqiiae sola fcre reJiqux duaebasilicae, pucherrime 4 8 8 4
i n extremis
j a m i n t r a monasterii a m b i t u m de veteribus aedificiis exterioris a t r i i t u r r i u m modo hitic imle locatae, p a r l
remanseratrenovandam, totutn cor Desiderius v e r t i t . sludio et tionore sacratae s u n l , 4 . Idus Septembris.

VABLE LECTIONES.

4 8 8 8
de cetero d. 4. H . i g i l u r o. e. ed. aptavcrat 2 .
4 8 8 8
se hic ponit ed. pcrficienda 4 1 1 8 4 8 1 1 4 8 1 8

2. hucusque manus 1 . cod. 5. in quo folii ultimi pars inferior abscisa est; membrance ejusloco
4 8 1 8
a$sut<*
manus alia sed coa*va sequentia usque ud P i s t r i n i i m inscripsit. p. cnbilos pene t n g . 2. seplis z. 4 8 1 4

^* t u r r e m ed.
48
cxierius«d. iuterius ed.
4 8 1 7
f. ibique j u x l a , e x l r a p o r t a m scihcet xenodo-
4 8 1 8 4 8 1 9

r h i u m m a x i m u m fabricavit, ilaque demum h . i . 2 . deest 2 . Dehinc — fabricavtt desunt 4 1 8 8 4 8 1 1

qttod 5. Dehinc aquilonali parte palatium q u a n l i l a l i s non modice ad hospiiuin q i i o r u m q u o

4 8 8 1

receptionem aedilicavit, P i s l r i n t i m q . lanto decore constr. tit l. ntc in folio ultimo verso pergir 4 8 , 4

tnanus primaria in cod. 5. ut m u l t i peregrinorura huc venientium i g n . q . ad e. sepius *

4 8 , 8
. * 1 , l , c c)r

convenerint. 2. Petri verba inqnibus multa mutata et addita sunt infra dabimu$.
4 8 , 8
c. 43. l a t i t u -
dine 28. alliludine 2 4 . F . 5. tia 3. 4 , i . e. a u x i t . hattsit 3.4 8 , 8
I . c. de$unt 5. ubt po$t j u x t a
4 8 8 8 4 8 , 8

vergit manus ilta altera. v, $upra cot. 7 0 1 , n. . qua 4 . hornamenta 4 . o r n a m e n l u m o. 4 8 1 S 4 8 8 1 4 8 8 8

S. B a r l b . p. 5. vet b. pulcherrimae; basilice, p. 4 .

4 8 , 4

NOTiE.
«1093) H i n c n a r r a t i o n e m cod. 4 7 , 1 . 1 . p. 77 prespe ponlificatus ejus anno consecrali s u n t , v. Reg. eju*.
sequitnr. ap. Mans. Conc. X X , p. 125.
(1094). Hic ct Lco Aquinensis a Gregorio V I I p r i m o
 763 LEONIS MARSICANI E T P E T R I DIACONI 764
Qnarum altcram qtiae a dexlra parie ad honorem A episcopi etiam alii tres, i d esl Lambertus A l a t r i n e n *
beati archangeli Michahelis conslrucla cst, praedi- sis, Roffridus Soranns, nec non et Leo episcopus
c l u s Johaunes Soranus episcopus consecravit . Vcnafranus. Quod autem lamdiu post patris Desiderii 4 8 8 8

I n quo * " * etiam recondidil reiiquias has : sanclo- transitum cousecralio basilicae hujtis dilata est, hoc
ruin 4 i , T
Nicandri et Marciani, sancii V i t i , sancto- fuit i n causa, quia et piclurae partem aliquam et
r u i n Johannis et Pauli, sancti M e r c u r i i , el sanctae pavimenti non modicam ad compienduin morie
Kaieriuae 4 8 3 8
, ct vocahula sanclorum Appollinaris praeventus idem abbas r c l i q u e r a t . Quae omnia M I C -
episcopi, Proli et Jacincti. A l l e r a m vero quae a leva, cessor iilius studiosissime percomplere et addere
ad houorein J > e a i i 4838
apostolorum principis P e l r i quae necessaria c u r a v i t , et sic eam dedicari quate»
fuudala esl 4 8 4
° , [Leo 4 8 4 1
episcopus Aquinensis d i - nus praemissum est, honorificenlissime fecit.
vino n n m i n i , ipso domno ahhate omniumqiie I r a - Annis ilem post isla tribus et tribtis insupcr ac
trum praesenle conventu, cum magna laelilia et septuaginta diebus exactis, anuo scilicet i u c a r n a -
devotioue s a c r a r u n l . liotiis dominicae 1094, indiclione 2, mensis Januarii
Porro (1095) cum ah hac dedicalione annus j a m die 30, 2 . feria, dedicata est ecclesia beali Andreae
qiiarlus (1096) decimus, et ab incarnatione dominica apostoli (1097), praesidenle atqtie jubenle j a m dicto
millesimus et nonagcsimus volvercttir, tribus j a m abbate domno Oderisio qtti eandetn basilicam a f u n -
annis, et tribus ac sexaginla diebus 4 8 4 8
a transilu damenlis extruxerat (1098) ab o r i e n l a l i parte raajo-
revereudae ac setnper lionorifice inemorandae memo- risecclesiae, inter absidam videlicet ipsius et d o m u m
riae Desiderii abbatis elapsis, praesidente atque iufirinorum, habens c e m i t e r i u m f r a t r u m a latere
jubente domno Oderisio reverentissimo atqtie dignis- d e x l r o , a sinislro vero c l a u s t r u m , licet p a r v u l u m
simo successore ipsius, dedicata esl ecclesia sancti taiaen p u l c h e r r i m u m . Dedicala cst autcm a d o m n o
confessoris Christi M a r l i u i , quam praediclus vene- Rayualdo Caietano episcopo j a m superius mcmorato
rabilis abbas Desideritis i n loco ipso ubi o l i m a bea- cum ingenti devolioue ct exultatione f r a t r u m u n i -
tissimo abbate Bencdicto conslructa ftieral, circa vcrsorum, ea n i m i r u m die qtta castrum quod Frattae
aortam scilicet monaslcrii mirifice ac puicherrime d i c i l u r , ultra omuetn spem ineritis beatissimi p a t r i s
n sexdecim marmorcis columnis erexerat, quamqtie Benedicli miseratione divina recepimus, quod v i d e -
am musivo quam etiain diversis piclurartira colo- licet triennio anle a v i c i n i s Norlmannis ftiralum
i i b u s optime decoravcrat. Dedicata est attlem 14. nobis fuerat atque pervasum, sed die 13. k M

Kal. Dcc. ipsa videliccl die oclavarum ejusdem bea- Doaiino auxihaute r c c e p l u m , atque ob seinpiternam
tissimi coufessoris C h r i s t i M a r l i u i , feria secunda, illius t r i u m p h i m e m o r i a m i n eadem die consecra-
cum tribus allariis suis, ingcnti freqtientia o r t l i n i s lionis hoc sollemne s t a t u t u m . Est autcm praedicla
diversi v i r o r u m et maxima universortim laelilia» basilica insliluta ad u l i l i t a t e m i n f i r m o r u m f r a t r u m ,
q u o r u m p r i m u m aique praecipuum i n honore ipsiu lignis quidem ac tegulis firmissime conlignata, fe-
beati M a n i i t i dedicavit v i r venerahilis domnus Joau- nestris vitreis optime decorala, diversis sanctorum
nes episcopus Tusculanensis, illud atitem qtiod ad hisloriis pulchra colorum varietate depicta, p a v i -
dexteram ipsius basilicae s i l u m est, i n honore sancli menlo quoque tnultimoda incisione m a r m o r u m a r l i -
Erasmi marlyris consecravit domnus Baynaldus ficiose constructa: quodque omnibus his esl longe
episcoptis Cajelanus, q u i ipso anno ex hoc noslro praecipttuin, multis ac praeclaris tam aposlolorum
monasterio eitlem ccclcsiae dalus fueral episcopus; quam m a r t y r u m necnou e l confessortim Dei reli-
c r t i u m vero quod a parte sinislra statttlum c s l , i n quiis sludiosissime consecrala. Quorum o m n i u i a
dionore gloriosi confessoris C h r i s l i A m b r o s i i bene- nomina cnm reliqtiarum ecclesiarum pignoribus^
d i x i t domntis lloueslus, reverentissiinus episcopus pariter suis i n locis Domino juvante scribemus.1
Verulanus, Fuere aulcin cum eis i n hac dedicatione

I N C I P I T CONTINUATIO L I B R I I I I AUCTORE PETRO

DIACONO.
34. Cbrislo igitur d u c e , omnia s i b i , p r o u t optave- D M a r l i n i , quae sola fere j a m i n t r a monasterii a m b i l t u i t
rat, evenisse cognoscens, hinc ad ecclesiam beali de velcribus x d i f i c i i s remanserat, reuovandam, t o -

V A R I 2 E LECTIONES.
M , i
deett 4. * ita 3. 4. " sancti V i l i septennis p u e r i , s. N . et M . s. I . 3.
M 4 3 T
Ecaterine 4 . ^* * 4 , 3 8 8

beatorum 4 . e s l , que specialitcr a siugulis etc. 4. v. supra /, 45. Hic desinit cod. 3.
4 , % 0

teris majoribus, quce indicant. niliU post ea scriptum fuisse, etsi folium sequens excitum est. qssm 4 , 4 1

sequuntur supptevimus e narratione cod. 4 7 , Muralorii editionem secuti. deest c. lacunam quam 4 , 4 8 4848

hic Carraciolus indicavit, Anon.Cas. itasarcit: et a nosuis 12. die magna Dei v i r l u t e r .

KOTJE.
(1095) Cf. infra I V , 8. ' ^ S
(1097) Cf. cap, 9 l i b r i i v .
(1096) Imo sextus. (1^98) Cf. can. 3 i i b r i iv.
 765 CHRONICON CASINENSE. - LIB. III AUCTOUE PETBO. 766
t u m coT Desiderius v e r l i i . Diruta namqtte p r i o r i ejus- A cem Desiderius auctoritalis habebatur et gratian, t i t
dem beati M a r l i n i basilica, jactisque i n C h r i s t i in quibuscumque vellet proprio paslore viduatis
nomine fundamentis, coppit ejusdem ecclesiae f a b r i - ecclesiis vel ccenobiis, j u r i s ei essel suis ex fratribus
cam, i n longitudine cubitorum 45, l a l i t u d i n e 2 8 , a l - episcopos subslituere vel abbates. Non multo post
t i l u d i n e 2 4 ; fenestras vero a b u n o l a t e r e 9 , ab alte- haec lemporis evoluto, aedeculas quoqtte illas quas
r o totidem. P o r t i r u s eliam ulriusque parietes i n ' 6 instar t t i r r i u m i n a t r i i dixitnus angulis constittitas,
c u b i t o r u m a l l i l u d i n e erigens, fenestris 4, et 4 , t o t i - alteram ab eodem Johanne, alteram a Leone lecit
demque ab altero d i s t i n x i t , et illas quidem quae i n Aquinensi episcopo magua cum laelilia dedicari 4 .
navi sunt, plumbo simttl et v i t r o compaclis labulis Idus Septembris. Sane i n altari beati archangeli
ferro ligatis inclusit. I n frontispicio p o n o ejusdem Michahelis reliquias condidit sanctorum Nicandri et
ecclesiae fenestras tres, ac unam i n absida d i s l i n - Marciani, Johannis et P a u l i , V i t i , M e r c u r i i , et Ca-
gtiens, similis decoris p a t r a r i mandavit. Ulas autem terinae, et vocabula sanctorum Apollinaris episcopi,
quae i n porlicibus sunt, gipseas q u i d e m , p a r i vero P r o l i e l Jacinthi. Altare vero principis aposlolorum
decore cOnslruxit. Columnas vero 9 ab uno latere, Leo Aqttinensis episcopus divino nomitti ipso
totidemque ab allero erexit. Secus ipsam quoque domno abbate omniumque f r a i r u m praesente c o n -
ecclesiam, curvalo pariete brevem quidem sed per- B venlu, cum magna laelitia et devbtione sacravit. I n
p u l c h r a m i o m u m , ad ejusdem ecclesiae m i n i s t e r i u m eodem vero allarto reconditae sunt reliquae istae: de
c o n s t r u x i i . Cancellos vero lapideos, ante beati M a r - quinque panibus ordeaceis, et sanclorum apostolorum
t i n i altarium mirificos p a l r a r i fecit. Absidam aulem P e t r i , Malthei, Jacobi, Nazarii et Celsi, J a n u a r i i ,
mtisivo decenler vestivit, in q u a c t i a m aureis litteris Felicissimi et Agapiti, Sergii e l Bacchi, Nicandri et
hosversus describi p n e c e p i l : Marciani, A u r e l i i , Protasii, F o r t u n a t i et sociorum
Cullibus extiterat quondam locus iste dicatus ejus, et de veslimenlis t r i u m p u e r o r u m .
Demonicis, inque hoc templo veneratut Apolto, 55. Per (1099) idem lempus Albericus diaconus
Qued pater huc properant Benedictut in omnipotentis v i r disertissimus ac erudilissimus ad hunc locum
Vertit honore Dei, Martini et nomine tancti. babilaturus advenit. Hic i n hoc monasterio positus
Hoc Desiderius post ccntum lustra vetutium cotnposuit librutn de virginitate sanclae Mariae; l i -
Parvumque evertit, renovavit, comptit et auxit. b r u m diclaminutu e l salulationum. I n Musica d i a l o -
Jam vero ipsius ecclesiae pavimentum quam sit gtim. Conlra H c i n r i c u m imperatoroin de electione
conspicuum, qttam speciosum, ac diversorum roar- Romani pontificis. V i t a m sanctae virginis C h r i s l i
m o r u m mullipticilate c o n s l r a l u m , oculis omniutn Scolasticae (1100). Omeliam ejus. Vitam sancti Do-
patet. Legivttm quoque p u l c e r r i m u m auro atque ^ m i n i c i (1101). Passiones sancti k M
Modesti et
coloribus pictorum ingenio decoralum, ibidem ex- sancli Cacsarii. L i b r u m de dialectica. Temporibus
t r u i jussit. Anle ipsius nainque beali Martini a l t a - vero ejtis facta esl sinodus in urbe Boma (an. 1079.
r i u m , labutam argenteam ac deattratam, e l pulcer- Febr.) adversus Berengarium diaconem ecclesiae
rime scultatn, 44 libras habeiitem, Dcsiderius Andecavensis, qui inter mulia quae astruere niieba-
p a t r a r i mandavit, i n qua omnes fere heali evange- t u r , dicebat sacrificium corporis et s a n g u i n i s D o -
listae M a t i h e i , et sancli confessoris C h r i s l i ' M a r t i n i m i n i figuram essc. Cumque nulltis ei resistere vale-
dcsculpsithistorias.Fecil et porlas aereas i n ingressu ret, idem Albericus evocatur ad s i u o d u m ; quo duia
ejusdem ecclesiae. Juxta eandem vero basilicam venisset, post varia coiifliclalionnm genera, cum
mansiunculam * m
i n qua ipse maneret construens, pars parti noti cederet, idem Albericus ebdoraadae
trabibus opposilis, tegulis desuper operuit. Haec u b i unius accepla licentia l i h r u m advcrsus'eundem d i a -
coopcrante Domino, p r o u l oplaveral consummavit, conem de corpore Domini e d i d i t , sanclorum p a l r u m
beali Bartbolomei aposloli basilicam, cum f r a t r u m testimoniis r o b o r a t u m , i n quo omnes assertiones
universo conventu 5. Nonas Januarias (1075) a cjus d e s l r u x i l , aeternaeque oblivioui t r a d i d i t . Fecil et
Johanne bujus ante cenobii monacbo, posl Sorano ^ versus i n v i l a m sanclae Scolaslicae; rithmos in
episcopo, fecit solemniler dedicari. I n cujus altari pascha, de die j u d i c i i , de pcnis i n f e r n i . Epistolas
apostolici corporis partem non exigtiam i n argcntea quoque quamplurimas ad Petruin Hostiensem e p i -
recoudidit capsa, i n qua eliam has reliquias p o s u i l : scopum (1102). Rithmos de gaudio paradisi, de die
dc lapide sancti sepulchri, et sanclortun Johannis m o r t i s , de monacho penitente. Compositil e l alia
et P a t i l i , V i t i , [Januarii, Hermetis, et quadragmta nonnulla, quae i n nostram n o l i t i a m non venerunt.
m a r t y r u m . Euimvero lantae apud Romanum p o n t i f i - Eo etiam lempore Alfanus Salernitauus arcbiepi-

V A R L E LECTIONES.

mansiunculas c. M M
/. n u m i n i . sanctorum c*

NOTiE.

(1099) Cf. P. D . De viris i / / . , c. 21 et 45 tihi p h i - (1101) Sc. Sorani, editam i n Actis SS. Jan. I I ,
losophus appellatur et Gelasium I I dicitur cdocnisse. p. 442.
M a h i i l . A n n . O. S. B. V, p. 179. (1103) Pelri ad Albericum epislolae 2 exslant i o
(1100) Cujus prologum eum homilia edidit A. Mai Opnsc 57,
i n Spicil. R o m . V, p. \ * [ \
7C7 LEONIS MAASICAM ET P E T R l DIACONI 76S
scopus (1103) et bujus ccenobii monachus, cujus A De i n l e r i o r i b u s membris. V i a l i c u m , quem i n septem
supra m e m i n i m u s , v i r i n scripturis sanclis e r u d i - parles d i v i s i l , videlicel de morbis i n capite nascen-
tissimus et n o l i t i a ecclesiasticorum dogmatum ad libus, dehinc de morbo faciei, de i n s t r u m e n t i s , de
plenum inslructus, composuit n i t i d o et lucidissimo siomacbi et inleslinorum i n l i r m i l a l i b u s , delanguore
sennone passionem sanclae Chrislinae, et l i b r u m epaiis, r e n u m , vesicae, splenis, et fellis; de h i s , quae
ymnorum et v c r s u u m . Amatus quoque episco- i n e x l e r i o r i cule nascuntur. Expositionem Aforisn::.
pus (1104) el hujus monastcrii monachus, his die- L i b r u u i T e g n i , Megalegni, Micrctegni. A n l i d o l a r i u m .
hus scripsit versus de geslis a p o i l o l o r u m Petri et Disptilaliouetn IMalonis e l Ypocralis in senlentiis.
Pauli, et hos iu q m t l u o r libros d i v i s i l (1105). Yslo- De sitnplici mcdicaminc. De genecia. De pulsibtts.
riam quoque Noriiiannorum eompoiiens, noinini De cxperimentis. Closas berbarum et specierum. De
ejusdem abiiatis dicavit. Istius porro abbalis t e m - octilis.
pore Conslanlitius Arricanus (1106) ad hunc locutn J 30. Seqtienli lempore supradiclus papa Alexander
perveniens, sanctaeque habiluni rel fiionis indueus, Urbem egrcdiens, v e n i l ad hoc m o n a s l e r i u n i . Q u i
ecclesiam sanctae Agath.-e i n Aversa a Richardo a Desiderio honorifice susceptus, d u m abbalis ca-
principe sibi cottcessam i n hoc sancto loco devotis meram quae j u x l a ccclesiam sancli N y c o l a i c o n s l r u r i a
simus o p t n l i t . Neccssariuin plane videtur ad posle- B est ingressus fuissel, demoiiiacus quidam qui tunc
r o r u m m e m o r i a m , quaiilus hic vel qualis fuerit l i t - iilo advencral, ei factus est obvius, quem sanclus
teris tradere. Hlc i g i i u r e Cariagine de qua oriundus pontifex ut v i d i t . oralionem fundens ad D o m i n u m
c r a l egrediens, Babiloniam p e l i i l , in qua gramatica, d i x i t a d demouem : Prxcipio tibi, immunde spiritut,
d i a l e c t i c a , geoinelria , a r i t b m e l i c a , m a i h e m a t i c a , iu virlute Domitti, ut exeat ab hoc homine 9 et vadae
astronomia, nec non e l phisica, Cbaldeorum, A r a - in iltum locum ubi nee avis votat nec vox hominum
b u m , P e r s a r u m , Saracenorum, E g i p l i o r u m , ac I n - resonat, et sis ibi usqucad diem judicii. Mirabilis Deus
dorum plenissime erudiltis e s t : complctis autem in i n sanciissuis, qui invocantesse et de sua misericor-
ediscendis istiusmodi. sludiis t r i g i n u f e l uovem a u - dia pr&sumentcs velocilerexaudiredignatur. Nam de-
n o r u m c u r r i c u l i s , ad A f r i c a m reversus est. Quem mon ad ejusdem ponlificis praeceptum Iiominem r e l i n -
cum vidissent A f r i ita ad plctmin o m n i u m gentium qiiens.cuncii quiaderantlaudarecoepcrunt et benedi-
s i u d i i s e r u d i t u m , cogitaverunt occidere eum. Quod cere Deum.Nec hoc lacendum videtur, quod o m n i p o -
Constaitlinus agnoscens, clain navem ingressus lensDetispcreundem suum famulumoperaredignatus
Salerimm advenil, ibiqtte sub specie inopis aliquan- esl. N a m c u m c i v i l a i e m A q u i i i u m periransiret, c l a u -
tliu l a t u i l . Deinde a f r a i r e regis Babiloniorutn qui dam qttaudam i n itinere j a c c n l e i u i n v e n i t , cujus
tunc eo advenerat aguitus, ac in magna bonorificen- C infirmitati idem compaliens pontifex, aquam de qua
tia apud Robbertum ducem habilus est. Exinde vero post missarum sollemnia suas manus abluerat, ei
Conslanlinus egrediens, ad bunc locum pervenit, et ad bibeudtim tradiclil, quam mox ut i n p o t u m a c c e p i t ,
ordiue quo supra relulimus monachits facttis c s l . In sanilati reddita gralias Deo referre permaximas
hoc vero coenobio positus, I r a n s t u l i l d e diversorum ctepit. Fecit praeterea idein sanctissimus pontifex
geittium Tnguis libros quamplurimos, in quibtis sunt p a t r i Desiderio privilegium de monasterio sanctae-
ni pra»cipue. Pantegnum (1107), qtiem d i v i s i l i n Mariae i n Palladio (1108), cuni a t l i n e n t i i s s u i s , r e c i -
libros d u o d e c i m , i n quo exposuil q u i d medicum piens ab eo ecclesiain sanctae Jerusalem, quam Leo
scire opporteat. Practicam, i n qua posuit qualiter papa revcrendissimus, s i c u l supra taxavimus ( I . I I ,
medicus cuslodiat sanitalem, e l curet inOrmitatem. c. 79), Richerio abbali nostro tradiderat. Concessit
L i b r u m graduum. Dietam c i b o r u m . L i b r u m febritim, eliam praedictus papa Alcxander personaliier n o s t r o
quem de Arabica lingua transtulit. L i b r u m de u r i n a . Desiderio c i v i t a t e m Terracinensem, c u m p c r t i n e i f

VARliE LECTIONES.
r
qnenddam c.
NOTiE.
. (1103) 1058-1087. Cf. De viris i / / . , c. 1 9 ; Giesebr. tinus Africanus indignus. svus tamen monachus ocu- f

De ttud. litt. ap. l l a l o s , qui inedita ejus carmina latis intus et exlerius. ieli ascribi animabus. L i b r u i n
d e d i l , alia corrcclius* quam Ughetlus l l . S. X , p. 47 de slomachi alfectiouibus Alfano reverendissimo Sa-
sqq. lernitancc ccctesice urchieptscopo cslomacho l a b o r a m i
(1104) Nuscanus; v. ChampoUion-Figeac i n r r o - inscripsit.
legg. Hitt. Norm. ctijus antiquam verstonem G a l l i - (1108) Supra 11,94, ct i n f r a I V , 8 I . E x e m p l u m
cam edidit Parisiis 1855, 8. hujus privilegii legitur in Regcslo n u m . 31 (s. d . «
(1105) QttosGregorio V I I dedicavit. Apographum teslc V. D. Giesebrcchl): Alexander, etc. Quapropter
rodicis Bonouiensis Casiui servatur, v. Tosli Hitl. C. carissime frater et consaccrdos,quia prudentiam tuam
1, p . 4 1 7 . maxime luteri nostro optamus adhcerere sereno vutiu,
(1106) De qno v. P e l r . De virit itl. c. 2 3 ; F a b r i c .
t tam libiquam tuis successoribus Casini montis abba-
b i b l . Graec. X I I I , p. 125. tibus, recepta investitura sanctcc Hierusateni ccenobti^
(1107) Hic liber, lesle V. C. C. L . Grolefend, i n quatn feticis memoriceDeo episcopus hospitandi gratia
cod. b i b l i o t h . civ. Hannover. ms. saec. x n hanc h a - Hicherio antecessori tuo contulit, tradimus et cotiee-
het inscripiioitein : Dotnino tuo Montit Catinentit dimus abbatiam sanctorum martytum Sebastiani et
abbati Desiderio, reverenlissimo pairum pairi, immo
9 Zosimi, quam vulgaresusitatonominc PulariamtoletU
iotius ordinis ecclesiastici gemmc prenitenti Constan-r nuncuparc, etc. ANC.
 7C9 O I R O N I C O N CASINENSE. - L I B . I I I AUCTORE PETRO. 770
tiis suis. Defuncto autem eodem ponti fice (an. 4073. A coepilque Desiderius i l l u d aedificare e i integro t a m
Apr. 21.) clerus populusque Romanus i n u n u m c o n - spatiose, quemadmodum hodie c e r n i t u r ; ubi etiain
veniunt, Hildebrandumque sedis aposlolicae archi- intra breve tempus quadraginla et eo ainplius rno-
diaconum eligeiries, Cregorium appellari decernunl, nachos regulariter victuros aggregavit.
qni eodem ordinaiionis sua3 anno ad hoc nionasle- 38. Eodem praeterea tempore quiuam rusticus i n
r i u m veniens, sociato sibi Desidcrio Beneventum partibus degens Apuliae, d u m siti aestuaret ad biben-
p c r r e x i t , indeque rcgrediens Bomam reversus cst. dum perrexit. l n qtiem mox diabolus ingrediens,
Quo tempore 1109, dum i n nativitatis dominicae sol- eum vexare crudetissime coepit. Ducttis autem a
lemnilate i n ecclesia sanctae Mariae cognomento propinqttis ad hoc monasteritnn, alqtie ante patris
Majoris pracdicttts papa missarum sollemnia ageret, Benedicti corpus jactatits, ejus inlervenienlibus
captus est supra sanctum allare a quibusdam Ro- m e r i l i s confestitn sanatus cst. His porrodiebus cum
manis i n f i d e i i b u s , scd v i ac conslanlia oranium in hoc Casineusi coenobio de vino ob totius mona-
R o m a n o r u m eadem die reccptus esl. s l e r i i stipendium non p!us quam palmi unius et d i -
37. Per idem teinpus (1072 Febr.) Richardtis midii mcnsura csset i : i vase, fratcr qtti domum
princcps per praeccplum (1110) o b t u l i t bealo Bene- vinariam custodiebal, pergens ad patrem Deside*
d i c t o ecclesiam sancti Angeli, qtine n u n c t i p a M i r A d B
r i u m ci referre curavit. Abbas aulem ad haec :
formas, dc qua superius ( I . I , c. 57), tempore cc:M- f*Anlequam ad B o b b e r t i ducis c t i r i a m pergam,
cet Baldoini abbatis, qualiler nobis a Marino papa v e n i ad me, e t u n d e id emere debeas dabo. i A l i o
concessa sit plenius scripsimus. Sed quia Capuanus autem die, ea quae Desiderius praeceperatmonachus
archiepiscopus illam eo lempore retincbat, praefalus oblivioni tradens, ad eum minitne v e n i l . Desideritis
princeps cupiens ibidem facere monasterium, anle autem iter arripiens, Bobberti ducis c u r i a m a d i i t .
seplem c i r c i t e r annos c u m eo concambiavil (an. Sed qui i n deserti rcgione per quadraginla annos
1065. Dec.), data pro ipsa alia ecclesia vocabulo manna populum pavit, ipse per tres menses et d i -
sancti Jobannis de Landepaldi (1111), quae tunc midiura v i n u i n unde omnes bibebant crescere fecit.
temporis palatio perlinebat, c u m ornamenlis e t l i b r i s Quidara vero puer ex monasterii famulis.coelestiiim
non paucis, et universis rebus ac perlinenliis ejus. m y s t e r i o r u m ignarus, vehementer admirans v i n u m
Recepit autem ab eodem archiepiscopo praedictam t a n l u m durasse i n vase, cervinariam (1114) a d i i t ,
ecclesiam sancti Angeli c u m t r i b u s aliis ecclesiis v i n u m mensus est, slelllque eadem hora, et u l t r a
j a m vetustate consumptis, i d est sancti Salvatoris, crcscere d e s i i l ; tunc ad monachum gralulabundus
sancti Johannis, e l sancli H y l a r i i , et cum omnibus _ accedens a i t : t Ego nunc v i n u m meusus sum, sed
nbicumque ad easdem ecclesias perlinentibus, 60 t a n l u m est, q u a n t u m fuit ante tres menses. i Mona-
a u r i l i b r a r u m pena apposila, si aliquando vel ipse chusautem haecaudiens, eum gravissime v e r b e r a v i t .
archiepiscopus vel aliquis successorum id removcre Puer veroante eum aufugiens, c l a u s l r u m et f r s l r u m
voluisset. Qtto facto concessit i n eodem loco eccle- ingressus, et q u i d sibi monachus fecerat per o r d i -
s i a m sancli Angeli de Olaldisi (1112) i n l r a Capuara nem pandit. Quem venerandae memoriaj Slephantts,
cum omnibus perlinentiis suis [an. 1065.), nec non qui eo tempore decanatus ofilcii c u r a m gerebat
e t q u i c q u i d palalio perlinebat i n loloSarzano(1115) evocans, d i x i t : i Cur tam crudeliter huuc p u e r u m
c u m u n i v e r s i s i b i habitantibus v i l l a n i s , et o m n i a , verberasti? • T u m fraler : i Hoc quod nunc i n
quae i b i p e r l i n u e r u n t Gregorio c o m i t i palatii et vino per m e r i l a bealissimi patris Benedicti Deus
P e t r o fiiio Doferi i n loco Sanclo Herasmo. Cum o m - operari dignatus est, m u l l i s j a m vicibus e g i l . Hic
l i i b n s itaque h i s , et c u m universis perlinentiis suis, vcro ad vasculum pergens, v i n u n i mensus esl, et
siroul e t c u m cartula c o m m u l a l i o n i s , quam a prae- uiterius i n vase non c r e v i t . i I l l i autem bac au-
dicto arcbiepiscopo exinde reccperat, i n hoc Casi- dientes benedixerunt Deum, q u i suis temporibus i n
nensi coenobio praediclam ecclesiam o p t u i i t . E t hoc loco a n t i q u u m dignatus est reuovare m i r a c u -
qnoniam locus idem valde amcenus, et satis aptus D lura. Nocte quadam cum fraler Georgius mansiona-
mouasterio erat, rogavit h u m i l i t e r Desiderium u t rius i n slratu suo quiescens v i g i l a r e l , a u d i v i t duos
p r o aroore suo specialiter inde s t u d e r e t ; quod et pueros i n ecclesia m i r a suavitate ac d u l c i modula-
fecit, de monasterio Albanetae integram o m n i u n i mine laudes Deo referre. Sciens itaque pro c e r l o ,
m o b i l i u m medietatem accipiens, et c u m medietate neminem monachorum esse i n monasterio qui
e t i a m ejusdem loci monachorum illuc t r a n s m i t t e n s ,
p u e r i l e m vocem haberet, confesttm surgens eccle-

VARliE LECTIONES.
1
roonastrium c.

NOTiE,
(1109) Duebus annis p o s t ; verba p e t i i l ao A n o n . cum tabula picta ipsam traditionem exhibente T o s t l
f . a s i u . ann. 1075. Hist. Cas. I , p . 400.
(1110) Quod ex o r i g . e d i d i l Galt. A c c . p. 176. (1112) Juxta ptateam deAuloatdiski i n c h a r t a quain
Jd p r o spurio habel Di Meo A n n . Neap. V I I I , 1 1 6 ; ex o r i g . d e d i l G a l l . A c c , p . 175.
s e d , Bethmanno lesle, gcnuinum esl. (1115) Propc V i i l l u r n u t o , ad septentrionemmontis
(4111) 1 I I civ. Capuana. l n s l r u m e n t u m tunc f a - Tifaiae, v. Peregriui Camp. Fel., p. 5 i 3 . A.NO.
c t u m e Reg. S. Angeli edidit Galt. H i s l . , p. 253, et (1114) I . e. cellain v i n a r i a m .
771 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R I DIACONl 771
suae per prapceptum aurea bulla b u l l a t u m (1113)
siara i n g r e d i t u r , ntillumqtie i b i reperieus, et quod A
constiluit, ut per unumquemque annum hoc m o n a -
i n r e erat advertens, facto mane quod audierat f r a -
s t e r i u m accipial de palatio Conslantinopolitani i m -
t r i b u s p e r o r d i n e m p a n d i l ; hinc angetorum frequen-
perii a u r i libras v i g i n t i quattuor, et pallia q u a t t u o r
t i a m aptid beati palris exuvias hoc fuisse d i x e r u n l .
ad nostrae congregaiiouis sustenlalionem. Bor-
[Desid. Dial. n , 21.] Tempore alio praefalus Geor-
rellus autem comes B o r r e l l i majoris filius, c u m ob
gitis lampadem ante imaginem Salvatoris qttac supra
nonnulla sua i n hoc loco servitia Desiderii f a m i l i a r i -
fores ecclesiae picta est dependenlem, advenerat
t a t e m fuisset non i m m e r i l o adeptus m o n a s l e r i u m
r c f e c l u r u s , et ecce videleam lensisuucinulis clepen-
dere.in aere, nulla prorstts eam praeler ipsum aerea sancli P e t r i quod vocalur de AvcIIana (1116), qtiod
M
* * maleria sttsleutanle. Convocatis Georgitis f r a - videlicel pater ipsius beato Dominico anle q u a l t u o r

t r i b u s q u i eminus aoerant, quod m i r a t u r ostendit, et quadraginla annos ad construendum t r a d i d e r a t ,

ipsique poslmodum cum eo p a r i t e r hujus tesles quodque iclem Borrellus satis ampla l e r r a r u m c o n -

exlitere m i r a c u l i . Nocte aua praeredebatur dies de cessione ditaverat, c u m ecclesiis et colonis et c u m

t r a n s i t u sancli palris nostri Benedicli festivus, d u m omnibus omnino pertinenliis ac possessionibus suis,

ad vigiiias unus e custodibus iampadcm ante i m a - quod et terra quinque n i i l l i u m c i r c i t e r modioruro,

ginera ejusdem beati palris dependentem reficeret, B beato Benedictodevolissimus o p t u l i l ( A n . 1069 Mart.).
lapsa subilo lampas i n paviraentutn r u i t , illaesaque Cujus monasterii cum longe post Gualterius nepos
p e r m a u s i l , qttae i t e r u m elevata, ilcrum cecidit, ipsius duodecim casales de rivo F r a n c u l i nequiter
erecta t e r t i o , tertio lapsa est, et nuilo h o r u m casu, r e l i n e r e t , veniens ad hoc monaslerium sua sponte
vel effraclionis Iampas,vei efltisionis oleum, vel ignis nobis ipsos refulavit ac r c d d i d i t (1117). Theodi-
extinctionis pertulit d e t r i m e n l t i m . Cum die quadam nus quoque ct Oderisius atque Bernardus Balvenses
de custodibus unus ante altare accensam lampadem comites, non m u l l o post(1118) et ipst quoque mo-
nsque ad ipsa fere laquearia elevassct, repenle nasterium sancli P e l r i quod siltira est i n valle de
lampaslapsa i n pavimentum cecidit. Mirabilis in L a c u , et aliud monasterium hereroilarum i n i o c o
faclis suis Deus! non solum non est fractaquae deci- q u i d i c i l u r P r a t u m Cardosum, qttae n i m i r u m e l ipsa
derat lampas, sed nec effusum oleum, nec ignis nichilominus a bcato Dominicoanle nonplures aonos
extinctus. [PETR. DAM. E p . v i , 2 2 . ] Tunc tcmporis fundala e x l i t e r a u l (1119), p a r i modo in hoc m o n a -
in monaslerio beali patris Benedicli quod intra slerio obltilerunt, c u m quiuque scilicet adjacenlibus
Salernitanae urbis moenia constructum esl, et huic lacubus, cum ecclesiis et colonis ct cum omuibus
Casinensi coenobio ab ipso suae conslruclionis exor- Q omnino p e r l i n e n l i i s ac possessionibus e o r u m , t a m
dio s u b d i t u m , satis insigne miraculura c o n t i g i t . Ex in eodem comitatu Balvensi, quam i n Marsicano e t
ipsitts namqtie monasterii famiiia vorax hominum Teatino. Eodem anno obialum est beaio Bene-
lupus p a r v u l u m p u e r u l u m clandeslinus impetiit, dicto a quibusdam nobilibus Marsicanis (1120) ca-
rapuit, e l a b i i t ; post quem transfixa dolore mater stellum quod noroinalur Mela, i n valie de O r b e t o ,
i n c l a t n a n s a i t : c Adjuro te, beslia, per bealum Beue- cum omnibus finibus ac pertinentiis siiis, necnon e t
d i c t u m , cujus servus esl, ne filium meum ulterius ecclesia sancti Patris, i n loco ubi Formae vocantur,
feras, sed etim sub o m n i celerilale d i m i l l a s ; i quo et ecclesia sancti Donati supra ipsas Formas, cum
lupus audito, hunc quidem quem ferebat, aperto omnibus quaead easdero ecclesias pertinent, i u s u p e r
prolinus ore deposuit; i n alium vero puerum repen- e l universis qtiaeadpraefatos nobilet j u r e h a c r e d i t a r t o
tinus i n s i l u i t , eumque subito desecans, t r u n c u m c a - p e r t i n e b a n t , tam i n ipsis F o r m i s quam et i n Valle
daveris sprevit, praecisumque captit mordicus c o n - f r i g i d a . Eodein e t i a m anno (1121) Leo et G i r a r d u s
fixum in suas lalebras concitus asportavit. Fundani consules o p t u l e r u n t beato p a t r i Benediclo
3 9 . Circa hos dies Michahel Couslanlinopolitanus monasterium sancti Magni cum omuibus sibi p e r l i -
imperator p a l r i Desidcrio per nuntios quos ad eum nentibus, et cum quarta parte de ipsa piscaria F u n -
d i t e x i l , dona quamplura transmisit, poscens u l pro £> dani lacus, et cum ecclesia sanctae Mariae j u x t a a m -
se ac liberis et pro slatu iuiperii sui Dei omnipolen- p h i l h e a l r u m Fundanae c i v i l a t i s , sancti M a u r i [ e t
tis clemenliam assidue supplicarent. Insuper etiain sancti M a r l i n i ad T i r i l l e , et sancti Andreae i n Ter-
ob patris Benedicli r e v e r e n t i a m , pro salute animae r a c i n a , e l sancli Nicolai i n urbe Romana, Ioco

V A R L E LECTIONES.
m
» leg. aera ut infra eol. 775, /. 2 0 .
NOTJE.
(1115) Reg. n u m . 145, cujus l i t u l u s : Preeceplum (1118) 1067/1. 1069.) ind. V I I m. Apr. i b . U t r a -
Michaeiis Constantini imperaloris, i d esl filii Con- que dominatio C l . D i Meo suspecta est, . u i p o i e a
• t a n i i n i . ANG. minio subscripsi mense Apnli ind. Leone omissa.
4, i . e. 1081 : at a. 1078 regno depuisus esl. (1119) A l b e r i c i V. S. Dominici c. 2. Sed j a m a.
(1116) In terriiorio Sangretano d i p l . ap. G a l t .
t 1051 obierat, v . supra I I , 59.
Acc., p . 179 e. Reg. P e t r i unde et sequentia (1120) A b . Arzone f. Azzonis, sed a. D. iOT^
edidit. m . Dec. i n d . x , i b . p. 180. Scd u n u m Metae c a s u
(1117) Notula de hac re exstal in Reg. P e t r i . edita ibi nominatur.
ap. Gatt., i b . (1121) 1072, m . Sept., i n d . x ap. G a l t . H . p . 2 5 9 .
v
 773 CHRONICON CASINENSE. — L I B . 111 A U C T O R E P E T R O . 774
q u i d i c i t u r ad fossa, cum omnibus perlinentiis ac A v i c l u m se r a l i o n a b i l i l e r sentiens, lenues per a u r a *
rebus i l l a r u m . Pari modo autem una cum Bicbardo evanuil. Hoc Dei servus ut v i d i i , coepit coilamlare
cognomento de Aquila idem consules optuterunt C b r i s l i clemenliam, qui lam inirabilitcr eandcm
huic loco ecclesiam sancli Onufrii cum periiuenliis animam de dcmonum manibus liberare diguatus
suis. Et quoniam locus idem habilis ad constru- est. I n eisdem vero partibus nioiiasierium est quod-
endum monaslerium e r a l . Desiderius cupiens ibidem dam i n honore ejusdem patris saeratitm, in quo
faccre monasterium, per Girardtim praepositum fratres dum diequa idem sancius coelos ascendii, fes-
sancli Nicolai i n Pica, qtii quinttis post eum htijtis l i v i t a t e m illius sollempniler celebrassent, ad coenam
coenobii abbas effeetus est, i n staltim qtto ntinc cer- venientes, dum pisces se no:i babere perspicerent,
n i t t i r e r e x i t . His quoque diebtis (1122) L i i t c f r i d u s ac de re conqueri conlra abbatem coeperunt. Stib-
Fundanus consul cartam fecil htiic monasierio de sequenli vero nocte, sanctissimus paicr Benedictus
omnibtis qnae sibi perlinebant de civitate Fttndana abbati insomnis apparens, d i x i t a d c u m : t Cm fiatres
et valle de Cursa, et Aquaviva, et A m b r i f e , et Ynola, Irislantur? i et i l l c : t Proptcr pisces quos non babue-
Campti de Ifele, Vatera, et de tertia parte piscariae r u n t i n praeterito dic. > Cni sanctus: c Ego quidem
ad Sanetam Anastasiam, et de monasterio sancli in monaslerio meo Casinensi cellararium de mundo
A r c h a n g e l i , et omnibus quae ei perlinebant a palerno R recedentem e x p e c t a v i ; q u i quoniam peccaiorum
vel materno j u r e . Per idem quoque lemptis J o - erat ponderibus aggravalus, ettm meis orationibus
hanues Hiseruiensis v i r nobilis s i m i l i l e r o p l u l i t huic adjuvi, atqtie ilhim omnipotens Deus i n aelernae viiae
Casinensi coenohio mona^lerium sancli Benedicti i n qitietcm c o n s l i l t i i t . Nmic vero piscalores n t i l i e ad
JocoBaiiioraIa %9SO
(1123)cumduabusaliisccilisipsius, proximum monasterio l a c u m , ihiqtte abundauler
idest sanctae Mariae et sanctae Luciae, cum universis invenies unde m t i r m u r a t i o n e m sedare valeas f r a -
earum periiitenliis (An. 1072 Sept.). ldem fecit et t r i i m . i Abbas autem evigilans piscatores ad lacum
Morinus comes Benafrantts de quattuor aliis eccle- sub o m n i celerilate t r a i i s m i s i t ; qttotl dtnn fralres
siis, idest sancli Nasarii de Piperozza, sancti P e l r i cernerenl, m i r a r e coeperunl, quia lacus ad q u c m
de Sexlo, sancti Barbati de Ravenola, et saucli piscaiores pergcbanl, non nisi scrpenles et ranas
M a r l i n i de ipsa F u r c a . ferehat. Piscatores aulem lacum i u quo nunquani
4 0 . Operae pretium reor ea quae isto i n anno Do- ante vel poslca piscatumftierat ingredienlcs, pisciuw
m i n u s per bealum Benediclum i n Galliis operari d i - m u l l i l u d i t i e m lanlam ccperuni, ut per ocio c o n l i -
gnalus est, ad posterorum memoriam e l aeditica- nuos dics f r a l r i b u s ad coiiiedendum sulDcerenu
tiouem annectere. Quidam namque v i r polenlissi- Qttidam Johaunes cogtiotuine Benafrantts, vicecomes
mus Gallorttm genle progenilus tantis se ab ipsa C Jortlani I . principis, fuit v i r sceleslissiiuus et o m u i
iiifantia execrarat flagitiis, u t nulla pars ejus corpo- v i l i o r u i n labe replelus. Qui dum ad moi tem venisset,
r i s p r o p r i o vacaret a v i t i o . Hic ad m o r l e m vcniens, ad hunc se locum duci et sauclae sibi rcligiouis h a -
convocatis ctijttsdam coenobii fralribtis, monachicum b i l u m t r i b u i rogavit. Cujus petitioni amiei ejus f a -
h a b i t u m sibi t r i b t i i flagitabat, mox atitem ut sacris veutcs, ad hoc monaslerium eiim d i i x e r u n l , adquo
i n d i i t u s est vestibus, s p i r i t u m r c d d i d i l . Cuidam aule corpits satictissiiui patris Benedicti monastica
v e r o Dei servo j u x t a manenli Dominus ea qttae circa veslimeiila suscipiens, s l a i i i n e iiitiudo recessil. Illo
d e l u n c t i animain agebanlttr, ostcndere digttattis est. aitlein septtho, rusiicus quidam de monasterioegre-
N a m slalim u t de corpore e x i i t , l e r r i b i l i s lurba de- diens, ad catupeslria loca tendebat. Citmque stib
n i o u u m cum igneis illatn ligantescalenis ad tarlarea ecclesia sancti Severi o l i m Casinensis episcopi qnae
coitarentur ferre incendia, bealissitntts paler Bette- i n hoc nionte sila e.-t advcnisset, diabolum i u via
dicttis pasloralem manu defcrens virgam i n medium stantem r e p p e r i t , stalura procerum digitos ac u n -
a s t i t i t . A t vero hostes praedam se perdere cogno- gulas habeitiein valde longi.ssimos, virgaihqtte i n
scentes : c Quot a noslris j a m diulissime mauibus manu lenenlem, et ruslicum torvo v u l l u aspicieu-
Benedicte abstttleris animas n o s t i ; htinc vero q u i t c m . Cumque ad eum ruslicus pervenissel, d i a -
jriunqtiam aliquid bonigessit, injttsle agis si a nostris D
bolus a i l : i Unde venis? > ille atilem homiuein e u m
manibus auferre conaris. i E t sanctus : t Ne esse exislimans, d i x i l : c A Casinensi coenobio. i
• o b i s i n j u s l i t i a m forte facere videar, ejus facta exa- E l diabolus : < Quid aclum est de Johanue viceco-
m i n a t e , et si vestrorum operum, postquam meum mite? > T u m ruslicus : < Poslquam monachus
a c c e p i l h a b i t u m , aliquatenus fuit conscius, vester factus e s l , s t a l i m e mundo recessit. i Diabolus a u -
l>ermaneat.» Tunc malignorum illud collegium tem haec audiens ccepit conqueri, dicens u Hei (1124)

V A R l i E LECTIONES.
• « • B a n l a r o l a c . (?)
NOTJE.
( 1 1 2 2 ) Anno 10 Littefredae ducis m . Oct ind. minatore Pontiscurvi, a quo Joannes hergnise i l d e -
Y I ^P* Gatt. A c c , p . 1S0. lis ejus casl. de Ribomalrice c t moiiasteritim feudi
( 1 1 2 3 ) Non p r o c u l a castro R i b o m a t r i c i , i n p e r - loco acceperat. Eodem lempore eliam alitts' Joannes
f i n e r . t i a Ponlisctirvi. Charta quam e Reg. edidit abbas idem monasterium c m n cellis i l l i s , consenlien-
G a t l . H i s t . , p. 264, s c r i p U est Ponticurvo, jubeute til^isijionajchis, Casinensibusper cbartam t r a d i d i t ,
O o a T r i d o Ridello consulc et duce c i v . Caietae et do- '(1124) tf. supra 1,20.
773 L E O N I S M A R S I C A N I E T P E T R l DIACONI 775-

Benedicte m i c h i ! H e i Benedicle m i c b i ! c u r meoa A^Tunc etiain e( Lando dominus Arpinensis c i v i t a l i s ,

cotidie ad te servos convertis? C u r me tam i m m a - ad m o r l e m veniens (Aug.) j u d i c i u m fecit (1127) i n
n i l e r , l a m crudeliier persequi non desistis? i Haec hoc monasterio de omnibus quae sibi j n r e haereditario
cum dixis^et, furibtiiido ac flatnmanli rtisticum p e r l i n e b a n t , i d est de medietale A i p i n i , et Montis
v u l t u respiciens a i l : < Scito ccrlissime, qttia nisi n i g r i , et Sancli U r b a n i , et Vici a l b i , et Casa S i i v e r i i ,
Iiodie i n monaslerio Benedicti c i b u m potumqtic pena apposita j u d i c i i httjus violatoribus c e u l u m
sumpsisses, et panem de eodem loco a l l a t u m nunc librarum auri omnibus i d removere qua?ren-
i n sinum tuom leneres, uulla interposita mora te tibus.
confestim occiderem. > Slaliinqtte per monlis l a l u s 42. Per idem tempus supradiclo papa Gregorio;
se praecipitem dedit, lapides e i arbores i n modum Romae synodttm celebranle (an. 1078), Leo bujus
ttirbinis traheus. Ruslicus aulem hoc viso, treme- loci bibliolhccarius, qtii post Osliensis episcoptis
bundus de motite descendit, c t cuncla qua^ viderat facltts esl, ex jtissione palris Desiderii proclama-
v c l audierat per o r d i n e m p a n d i l . Cumque ad aqtiam lionem fecil de cella sanclae Sopbiae i n Rene-
qttae Casinus vocatur advenisset, iterato diabolus vento (H28), quam nttper Benevenlani a dicione
eidem apparcns, d i x i t : i Adhtic per t e r r a m islam litijus cuenobii violenter a b s t r a x e r a n l ; cuinque s d
r r - „ r - n — n
—
ambulas? > Frendensqne ea quae p r i u s locutus fucrat u
p l a c i l u m res perducla fuisset, relccta sunt i n oav
p r o l u l i t , et Casini aqtiam cutn virga quam lenebat n i u m attdientia nostra m u n i m i n a , q u a i i l e r A r i c h i s
validissime perctissit, alqtie d i s p a r t i i i . A d c u j t i s s o - princeps ejttsdem ecclesiae c o n s t r u c t o r i l l a m per
nittitn ruslico visum est quod lota % H 1
tremitisscl; praeceptum huic ctenobio Casinensi t r a d i d e r a t ; d e -
aqua vero fluminis more tempeslalis stirsttm i n aera m t i m vero qualiler omnes Romani ponliftces, i m p e -
ferebatur. Reversusque i n R i v o Malricis ad d o m i i m r a l o r e s , reges, duces, ac principes praediclam c e l -
sttam, langtiore c o r r i p i l u r , alque post diem l e r t i u m lam i n hoc loco contirmaverant. Qtio a u d i t o , papa
vilam finivil. Gregorius a i t , quod nequaquam possenl Beneven-
4 1 . Eodem tempore ctim Landenulfus q u i fuerat tani ecclesiam monasterio Casinensi p r i m i l u s dele-
comes Caleni (1125), conlendisset nobiscum de gatam ah ejus potestate s u b l r a h e r e : sed Casinensem
alveo fluminis G a r i l i a n i , quod non deberel aliqtio eoclesiam omnino canonice ac legaliter eandem c e l -
modo perlinere caslro noslro de M o r l t t l a , et qtiod lara i i i perpetuum o p i i n e r c dcbere. I n eadem e l i a m
ipsi homines de C r i p l i s ejusdem loci n i c h i l nobis synodo (1129) c o n s l i t u i t , u t si quis a laico ecclesiae
deberent 4 M ,
, i n j u d i c i o j u d i c u m Suessanoruni causa investiluram acciperet, dans et accipiens anathe-
ipsa diutius ventilata, victus r a t i o n i b i i s cessit, et de mate pleclerentur. Eodem lempore c u m (1130)
bis omnibus per c a r t a m se manifcstavit n u l l a m praedictus papa Gregoritts apud Capuam m o r a r e t u r ,
prorsus habere j u s i i t i a r a . Sed e l Joffridus qui c l e r i c i ejusdem c i v i t a t i s invidis apud eum questibus
cognominatus est Monius, per idein lemptis ex i m - usi sunt, dicentes ecclesiam sancli A n g e l i quae o l i m
perio R i c h a r d i p r i n c i p i s vcniens ad hunc monasle- fuerat j u r i s Capuanae ecclesiae (1131), i n i q u o c o n -
r i u m , in prseseniia Desiderii sponle sua per s c r i p l u m cambio i n j u s monasterii n o s l r i t r a n s i s K e . Q u a m
se m a u i f c s t a v i t , ac refutavit itt manus ejus ipsas n i m i r t i m q u e r i m o n i a m idem aposlolicus o r a i u Desi-
piscarias, quse stint i n flumine Gariliano ad ipsos d e r i i indiscussam manere non p a t i e n s , per idoueos
cttrrentcs, q u a l i l e r i n c i p i l a r i v o q u i d i c i t u r V i v u s , ac veraces viros ditigenler i n q u i r e r e s l u d u i t , u t r u d
qui descendit ab ipsis C r i p t i s , e l v a d i l usque i n concambium quod proeadem ecclesia d a l u m f u e r a t ,
rivum q u i descendit a Sancta Cruce, et m i l l i t i n conveniens esse v i d e r e l u r . Qui videlicet boc s t u -
praedictum fluvium G a r i l i a n u m , quae videlicet pisca- diosissime disquirenles, i n v e n e r u n t e l p r o b a v e r a n t
riae a n t i q u i t u s p e r t i n u e r u n t p a r t i m h u i c monasterio quod ecciesia sancti Jobannis de L a n d e p a l d i , quae
p a r t i n i sancto Salvatori de C u c u r u z z o ; quasetiam pro eodem concambio data fuerat, salis p l u s posses-
usque ad i l l u d tempus Suessani comites violenter et sionis et o r n a m e n t o r u m tempore c o n c a m b i i b a b u i s -
malo o r d i n e r e l i n u c r a n t . Sequenti tempore (an. f j set. Quod etiam E r v e u s , tunc ejusdem civitatis
1076. Febr.) Joffridus cognomento Ridellus, dux archiepiscopus, se veraciter cognovisse a s s e v e r a b a U
Cajetanorum, obtulit i n hoc loco monasterium Quo competenli teslimonio praemotae l i l i s o m n i d u -
6ancti Herasmi de c i v i l a t e F u r m i a n a ( 1 1 2 6 ) , et bietate sublala, censuit praephalus apostolicus l a m
m o n a s l e r i u m sancti P e t r i de Foresta i n p e r t i n e n l i a arcbiepiscopum quam e l Capuanos clericos im p e r -
P o n l i s c u r v i , c u m universis possessiouibus i p s o r u m . pctuum ab hac quapstione qu:escere,nullamque ulte-
VARIiE LECTIONES.
4 8 5 1
an terra? M M
deberet e. M 8 t
ita correxi. Loffridtis c. (?)

NOT.E.
(1125) O l t m Cales, i n cujus locum Calvi suc- ap. G a l t . H i s t . , p . 54, u b i d i c i t se n i h i l j u s i i l i a e r e -
cessit. cipere potuisse. Cf. Praef., p . 552.
(1126) Jn pertinencia civ. Cajeta: in loco qui d i c i - (1129) A . 1075 si p r i i u u m de ea re d e c r e t u m i n t e l -
tur Ad molas. G a l t . l l i s l . , p . 207. l i g i t . Sed repetilum esl a. 1078.
(1127) Ipse d i c i l : offerui et tradidi, ap. G a l t . A c c , (1130) Ex praecepto papae d . Roraae 1078, D c c . 7 F

p. 1 8 1 . ap. G a i l . l i i s t . , p . 254.
(1128) Cf. brevem ejus de hoc negotio relalionera ( I 1 3 n Cf. cap. 57 supra.
 W CHRONICON CASINENSK. - U B . III AUCT0RE PETRO. 778

rias de ipso concambio l i i e m movere. Qui mox / • q u a m f o r i s , ncc non et integram partem suam de
(Dec.l) privilegio flrrrium hdc et i n perpeluom supradicto monastcrio sancti Herasmi i t i F u r m i a
stabile j u d i c a n s , alque decernens u l itlem monnSlc- (an. 1079. Mai.).
r i u m sub ctirn e l regimine Casinensis abbatU m a - Item Sanso fliius A l b e r t i de c o m i t a t u Pinnensi,
nere perpetuo debeat, eodcm quoque privilegio cartam fecit Uulc monasterio de inlegra sorte haere-
ctincta, quae vei l u i lUnc conccssa, vel i n fu u r u m ditatis suae, fdest de medielale castelli quod dicittir
essent concedenda c o n f i r m a n s , temeratoribus q u i - Planellti (1175) cumecclesia sancti Stephani ibidem
dem biijtts decreti nisi forte resipdissenl, fexconimu- et de medielate P a s i n i a n i , c u m l e r r a m i l l e m o d i o r u m
tticationis senlentiam i n t u l i t ; observatoribtis vero mcnsura. Dux quoque Bobbertus capla T a r c n l o n o -
benedirtionem apostolicam et pacem perpctuam bilissiina c i v i l a t e Apuliac (an. 1080. Jun.) 9 oplulit
provenire o p t a v i L bcato Bcnediclo monaslcrium ejtisdem civitatis
1%. [DESID. Dial. i , 5, 8, 7.] His quoqne di-btts qtiod vocatur Sanclus Petrus Imperialis cum o m n i .
quidam f r a l e r i n boc coenobio Angelus nomine fuit, bus p c r l i n e n t i i s sttis, ncc non q t i a t l u o r e t centum
v i r revcrcndns ct o m n i bonilale r e d i m i l t i s . Qui d u m familias h o m i n n m eidcm loco p e r t i n c n t e s ; insupcl*
in boc monasterio u l t i m i i m ciauderct d i c m , demo- c t i a m totam decimam suain f r u m e n l i et o r d e i , v i n i
niacns quidam adveniens clamare coepit : • Qnid ' et o l e i , et o m n i t i m piscium piscariarum sua-
1

ltac hora m i c h i ficnedicte fecisli ? Angeli monachi r u m (1150), pena apposita quingentarum l i b r a r r i n i
a n i m a m ob exigui gestaluram cuculli de potestate a u r i qtiicumqtie id rcmovere quaesisset. Hisdem
mea auferens, tuo i n cceleslibtis gregi sociasti. i p o r r o temporibus (1072) Panormitana civilas ab
Cumqtte haec h i g i i b r i t c r d i c c r e t , repente signum eodem strenuissimo duce capta est. Qtialiter a u t e i n ,
quo f r a t m m obitus significari solet insohtiit, e u n - v e l qtia occasione idem dux S i c i l i a m c c p e r i t , Iicct
tesque prapfalnm Angelum j a m vita p r i v a t u m repe- 6iiperius ex parle letigerim (1157), opporttintim
r . u n t . A l i u s i n hoc ccenobio monachus Johanncs videtur ad posterorum memoriam buic loco in-
nomine (1132) f u i t , q u i duin i n hoc loco defttnclus serere.
e i scpultus fuisset, f r a l e r q u i d a m ramicis incom- 4 5 . [AMAT. v , 8 , 1 0 , 1 8 , 2 0 , 25, 2 5 . 2 7 . ] Ctlm i g i -
modum ita paticns, ut memhrano intcrcutaneo t u r Panormilanae c i v i t a t i s regimcn V u l t b t i m i n u s
passo d i n i p t i o n e m viscern i n t e r c a m e m laherentur a d m i r a r i u s r e l i n e r e t , q u i d a m ex s c r v i s c j i i s Bclchus
et c o r i t t m , cjtts sepulchrtim a d i i t ; ihique toto p r o - nomine contra eum insurgens,bouoreeum patriaque
s t r a t u s corpore, o m n i p o l e n l i s Dei crepit rogare cle- p r i v a v i t . Pulsus vero illc S i c i l i a , ad supradicti Rob*
m c n t i a m , u t pcr intercessionetn servi sui Johannis, ^ i h e r l i dticis confugit a u x i l i t i m . T u n c navali dtix c o l -
d i r n p t i o n c m tilam i n solidilalem p r i s t i n a m revocore lecto cxerci:u (an. 1061), S i c i l i a m C h r i s l o dtice
d i g n a r e i u r . Scd quantum apud Deum ejusdem Johan- expiignatunis i n g r e d i t u r (1138). Coittra quem Sara
xiis v a l e r e t o r a t i o c l a r n i t , n a m statim d i r u p t i o illa ceni ctim valido e x e r c i t u congredientes, j u x t a c i v i -
«olidata esu Qutdam fratcr eo tempore in hoc tatem Messanam sinc mora Christo faventc snperati
s i n c t o l o c o Stephantis (1153) nomine f u i t , q u i d u m stint; reliqui fugnc prscsiditim sumunt. Messnna
iu boc coenobio caniis univcrsae v i a m ingrederelur, vero capta, cjiisque admirario interfecto, Ri-
a n t i s quaedam Agundia nomine ante ecclesiam san- melum dux p e r v e n i l ad t t r b e m , qtiam sibi tribti-
clac D e i g e n i l r i c i s , quae ad radiccm hujtis mdntis tariam faciens, cum mille eqttilibtis totidemquci
sita e s i , i n oralione pernoclans, d u m ad hunc inou- peditibus aJ Castrum Johannis pervenit. Adver*
lem o c u l o s deflexisset, v i d i t de i n f i r m o r u m domo stim quem Balcaoth Saracenorum admiraritis
i g n c a m c o l t i m n a m egredientem coelorum ardua pe- ctim quindecim roilibus equitutn et centum
n e t r a r e . Qtio viso, n u n l i n m s t a t i m ad hoc monaste- m i l i b u s p e d i t n m properans, h e l l u m i n i i l m i r u m et
r i u r n «Jirigeiis, ea hora Stephantun i n v e n i t a u i m a m omnibus r e t r o temporibus inaudiltim : cunt et
e x a l a s s e , qua ipsa cohimnam igneara coelmn c o n - c h r i s l i a n i s non e q n i t u m vcl peditum aliquis vttlne*
s c e n d e r e vidit. ] j r a r e t u r vel m o r e r e l u r , ex paganorum m u l l i t u d i n e
44. Pracierea Johannes filius Ilugonis comitis, i n l e r f e c t o r u m numerus v i x colligi p o t u i t . Inde au
p a t r i s e x e m p l u m (1134) seculus, o b t u l i t atqtte fir- l e m dux v i c l o r recedens, venit l n vallem Demenac,
fiiavil b e a t o Benedicto integram p a i l e i n suam de i n qua roccam beati Marci construens, Calabriam
c a s t e l l o S u j o , quod esl medietas ipsius, cum Ohiver- r e d i i t i et stiper B a r u m quae totius Apuliae p r i m a t u m
s/s a d eandem medietaiem pertinentibus tam intus optinet c u m exercitu veniens, obsidionem locavit*

( 1 1 5 2 ) Ventticui Desid* deductm tunti v . Gatt. Acc.< p . 187.

( 1 1 3 5 ) Si. Veneticu* Desid. (1155) / t i fiuvio Tabe. D. 1080, m . Nov., i n d . l a p .
( 1 1 5 4 1 V . sopra I I , 5 5 . Ilanc doiiationem edidit Gatt. A c c , p . 1 8 1 .
C a l t . H i s l . , p. 2 6 7 . Sed j a m d . 28 Sept. 1078 J o r - (1136) 0 « « « nunc iltit habemut vtt habituri tumtuu
rfanus p r i n c . S u j u m Desiderio concesserat, quia Gatt. A c c , p. 183.
JtaynertHS eum aliit tuit contortibut et parentibut (1137) Leo, c. 15.
mtti in ip*0 eauttllo habilaverunt tatem culpam fcce- (1138) Non ipse, sed Goflridus Ridellns.
tuni uttde tegaliier omnet rtt eorum nottro fitco

PiTaot. CLXXIU.
773 L E O M S MAUSICANI ET PETRI DlACOM 780
Quam ciira d i u obsessam.iii deditionem accepissel A principe Capuam rcmeans (Dee. 19), dux 6tipr»
(1068 1071) c u m m i l i l a r i agminc S i c i i i a m rediit Benevcnluro, princeps vero supra Neapolim obsidio-
:\c civtlaiem Cathenienstum capiens, Panormum nem firmavit (1145). Neapoiiiani aulem p r i n c i p i s
obsidere praecepit. [AMAT. V I , 1 4 - 1 9 ; v m , 1 3 , 12 terrore p e r c u l s i , omuipotenlem Deum rogabaut
1 3 , 1 4 , 1 7 , 2 5 . ] Quam cum quinque (1139) m c n s i - attenlius qualinus de supradicti principis poleslate
bus obscdisset, tandem i l l a m p r o u l volebal o b l i n u i l . miseralione sua clcmenlissima cos eripere dignare-
Talia i g i l u r ad v o t u m sibi dux evenis e adverlens, t u r (1077. Mai.). Cumquc eadem civilas acerrime
immenso valde congrcgato e x e r c i l u super Salcrnum cxpiignaretttr, sanctus C h r i s t i m a r t y r Jantiarius
cas'ra locare disponil (An. 1076. Mai. 6). Quod s u - cum aliis dealbatis saepius videbanltir a p r i n c i p e c l
pradiclus papa Gregorius d u m comperisset, per pa- ejus c x e r c i l u per castra a r m a l i d i s c u r r c r c . Qui
t r c m Desiderium Gisulfo p r i n c i p i ducis pacem expe- aeslimans etun esse arcbiepiscopum, mandat c u r
lere m o u u i l , ad quod illc nec responsum quidem conlra ordinem suum cum lancea sculaius ad
reddcre v o l u i t . Dux vero suum e x e r c i l u m congrc- ptignam procederct; cui rcspondcns arcniepisco-
gans circa Salernuin leutoria fixit. Ex alia autem pus : f Ego t i l tu v i r illusiri&sia.e perspicis, a m u l t i s
p a i i c Richardus princeps rogalu ducis occurrcns, diebus aegrolus i n Icctulo jacco. l l l e a r m a l u s quis s i l
B
cuin divcrsis b e l l o r u m machinis i l l a m obpuguare ve- ipse videal, nam pro certo scias, quia sanctus J a -
hemenlissime o e p i t . l l n c Desiderius>udiens,Ricbar- nuarius prolegit ac defendit hanc c i v i i a t e m . i P r i n -
dtim (1140) p r i n c i p c m a d i i t , eumque una sccuni ad ccps vero ejus dictis dcrogaus fidcm, c i v i l a t e m oppu-
r

Cisulfum vcnire r o g a v i t . Quo d u m vcnisscnt, post gnare non dcsinebal. In qtta obscssioue ab excoin-
miilla verba.in vacuum h a b i i a , corum Gisulfus municatione solulus dcfunclus esl (an. 1078, Apr.b)
spernit c o n s i l i u m , e i c u m ducc nullo paclo se c o u - (1140); cui* succcssil Jordauus filitis cjus. Exinde v e i o
foederalurum jurejtirundo aifirmat. Dcficicntibus i n l c r dticcm et prii.cipem disscnsionis e l o d i i s c a n -
tandem i n civitale eis q u x ad v i c t u m sunt necessa- d a l a o r t a sunl.Princeps enim favens papaeGraegorh»,
r i a , equorum, c a n u i n , a s i n o r u m , ac m u r i c i p u n i acceptis a Beiicvcntanis q u a l l u o r iuilltbus quingentis
(1141) carneS w p e r u n l comedere.Vcndebalur autcin bizanliis, caslra quac dux ad cxpugnaliouem Bcnc-
canis j e c u r tareuis decem, gallinae novem, ovum venti firmaverat deslrueus, cum universis c o m i l bus
vero u n u m , ncc uon et scpicm ficus, duobus dena- Apuliac (1147) coulra eum conspiral. Qnod u b i d u c i
r i i s , modius vero t r i t i c i quadraginta quatluor bizan- qtii co lempore i u Calabria r c m o r a b a l i i r , n u n t i a t u m
teis. l l l o r u m vero egestale n dux dum comperisset, est, cum quadringenlis sexagiuta m i l i t i b u s A p u l i a m
intempesta? noctis silentio slipalus m i l i t u m cuneis nd ^ r c d i i l , et A s c u l u m , Monlem de Vico (1148), e i
m u r o s urbis vcniens,
• et poi lain clausam
- i lapidibtis
" A r i a n u m expugnans cepil, et contra p r i n c i p c m supcr
1

diruens, Salernum o p t i n u i t (Dec. 15). Civiiate fluvium S a r n i n n ire disponit. Desiderius interea
(1142) autem potila Robberltts ccclesiam sattcti pater haec audiens, ducem a d i i t , eumque ad paccm
aposloli e l evangelistx M a t l h e i inibi c o n s t r u i j u s - redire rogabal. Cujus m o n i l i s Bobbertus oblempe-
sit (1145), i n qua etiara sacrum ejusdem apostoli rans, pacem cum principe facit. Exinde autem d u x
corpus summa c u m veneralione l o c a v i t ; os i n l e - movens e x e r c i t u m , supra castrum quod M o n i i c u l u s
g r u m b r a c h i i cjus argentea tlieca reeondilum ad (1149) d i c i t u r obsidionem f e c i l ; qtiod cum c e p i s s e t ,
suam filiorumquc tutelam reservano. Inde autein Carbonaram, Petram P a l u m b i , Montem viridem,
d u x cum e x e r c i l u , sociaio sibi p r i m i p e , ad hoc Genlianam, una cum Spinaczolo s i m i i i t e r a c q t t i s i T i t .
monaslerium v e n i t atque Desiderio e t f r a t r i b u s b o -
t Desiderius praeterea aegre ferens, ducem a m a t r i s
norifice susceplus, i l l o r u m q u e se orationibus c o i n - ecciesia? g r e m i o d i u e x t o r r e m manere, Romam a d i i t ,
mendans,
- w
a l l e n t i i i—
s Campaniam
.
expugnaturus
— Y —f,"-•
i.n. . et
WV
papam
I
Gregorium rogare
VlVgVIIUIII • »"^'
co)pit, ut ducem ab
g r e d i t u r . Talia (1144) papae G r c g o r i i dum pcrvenis- analhematis vinculo quo eum ligaverat soJvereU
sent ad aures, ducem c t p r i n c i p e m a l i m i n i b u s Quo i m p e t r a l o pacis amator et conservator Deside-
separavit, collectoque e x e r c i t u , super eos i r c dispo- r i u s c u m cardinalibus ad ducem profectus, e u m ab
o i t . Quod u b i d u c i n u n l i a t u m cst, concite una c u m excommunicationis v i n c u l o s o l v i t (1150).

NOTiE.

1139) Q. m. apud A m a l u H . non l e g i l u r . (1145) Hticusque Amatus.

'1140) Ejus Amatus non m e m i n i t . (1146) A m a t . V I I I , 5 4 .
1141) 1. e. felium. (1147) I r a t i s propter dona i n jauptiis filiae d u c i s
(4142) Civitate — ingreditnr hOn ex Amato suin- postulala, v. G u i l . A p . I I I , 4 9 8 .
psit. |1148) T.tco detta Baronia s. Trivico^

r
(1143) Cui banc posuit ihscriptionem : Malthceo (1149) Monticchio i n Capitinata, Caroonaro e l
ttolo et evangetittce patrono urbis Robertus dux Montcverde i n P r i n c . u l t e r i o r i , Gcnzano el Spitiax-
imperii max. triumphator de atrario pecutiari. Di zota i n Basil. sita s u n l . Petram P a l u m b i f r u < t r a
Meo A n n ; V U I , 1 9 1 . Dedtcata e s t a . D. 1084; A n n . quacsivi.
Benev. (1150) A . 1080, J u n . 29 Leperam R o b e r t o s a
(1144; A m a t . V I I I , 52. 51 : nam r e r u m o r d i n c m Greg. M l pace facta i n v c s t i t u r a m rccepit.
P e l r u s invertisse videtur.
781 CHRONICON C A S I N E N S E . — £ l B . I I I A U C T O R E P E T R O . 7**

46. Eodem (1151) quoqtie tempore Roscllaneusis A quae a n i i q u i l u s htiic monagterio p e r l i n n e r u n l in toia
ecclesire pontifcx (1152) ad hoc coenobium veniens, L i b u r i a , cum ecclesiis ac fiuibtis e l p e r i i n c u i i i s
n m parvae pcctiniae summam i n boc Ioco deposuil. earttm. Ilacc inqtiam o m n i a , c u m universis u l d i x i -
Quod ubi Jordano p r i n c i p i relatum est, missis m i l i - mus eorum a t t i i i e u l i i s , i u hoc loco specialiler con-
tibus eandem pecuuiam de ecclesiae secretario ab- firmavil, sub pena qttatttior m i l l i u m l i b r a r u m a u r i ,
slractam ad se defcrri m a n d a v i l . F r a t r e s aulem ad q u i htiic concessioni aliquatenus inferre violentiam
liabc : t Pecuniam v m
quae p a i r i Benedicto credita praesun.pslssenl. Biennio posl baec (an. 1082. Scpt.
c s l , nos alicui v i v e n t i u m m i u i m e damus, sed i l l a m 2 i ) oblala esl ab codem principe i n hoc monasterio
i n secretario ponenles, exinde q u i praestimpserit a u - ecclesia sanrti Rufi inlra civitatem Capuanam
l e r a t . > M i l i t e s vero baac audienles, el diabolico (1150), quae dudum sibi concessa et pcr sacrameu-
slimttlo d e b r i a t i , pecuujam de secrclario ecclesiae ttim firmata fuerat ab his, quibtis j u r e haerediiario y
abstrahenles, ad principem d c f c r u n l . T a n t u m vero j u x l a morem patriac p c r t i n u c r a l , cum servis et a n -
ct tam immane et i n a u d i t u m flagitiumGrcgorii papae cillis atque colonis ncc non e l l i b r i s et ornamenlis,
dum pervenissel ad aufes, htijus temcritatis noxam et omnibus o m n i n o l a m foris quatn intus pertinen-
i n u l t a m esse non ferens, et vercns ne exemplo bnjus liis ipsius, m i l i e I i b r a r u m auri pcua proposila i d
facinoris i t e r u m nostra ecclcsia violaretur, divi- violare conantibus. Per eos etiam dies (1157) comes
n u m officium Sn p a l r i s Benedicti ecclesia i n t e r d i x i t , Adcnulfus simul e l fralres fecerunl oblationein sttam
allariaque omnia denudari fecit, asserens quod i n i n hoc loco de lacti m a j o r i , q u i cst j t i x l a civiiatem
l a n t o scelere nimiae neglegenliae e l acriler ulciscendae Aquincnsem, ctiin omnibus cjusdcm loci p e r t i n c n -
t i m i d i t a l i s , e l Desiderium ac fratres arguere posset, ttis; super eam oblationem, qtiam anle antium
ct gravius adversus congregnlionem noslram c o m - princeps Jordanus fccerat (1081. Scpt i6).
9

ir.overi debere, nisi ca qita loctim istitm semper 48. His namqtic tcmporibus Gumizo confessor
dilexerat carilale detincrettir. Siqtiidem tolcrabilitis almificus et hitjtis cceuobii monachus v i l a decessiu
srbi v i d e r e t u r villas el castella nobis pcrtinentia i n De cujus v i i t u t i b u s , quia ad id loci decurrens per-
pnedam et direptionem d a r i , quam u t sanctus loctts v e n i l h i s t o r i a , aequum planc videtur aliquanla opus-
et per lotam c h r i s t i a n i t a l c m famosu? et vcnerabilis culo isti annectere. H.c d u m Basilii pcrversi tempo-
tantae ignominiac pcriculo subjaceret. Scd non ut ribus pro htijus coenobii causis ad Thcodinuni ser-
longtim postquam oflicinm dc ccclesia nostra i n t c r - v u m l u n c i n arce quae Bantra d i c i t u r residentem
dictum esi, v i n d i c t a m distttlil dcxtera Dci. Nam directus fuisset, rogatus ttt ea nocte i n supradicla
princeps t a n i i auctor sceleris, poslqiiam p : d i n i a m a r remoraretur, e x t r a cellam Guinizo nullalenus
c e

accepit, lumcn a m i s i l (1155). Idem vero papa Gre se manere posse respondit. T u n c Theodinus diabo-
gorius i n concilio residens, c o n s l i l u i t , u t si quis lice dcbriatus veneno, d u m servum Dei oratiouis
N o r m a n n o r u m , vel qtiorumlibet h o m i u u m , praedia, gratia ecclesiam iittrasse conspiceret, cum siunma
m o n a s t e r i a , villas, scu possessiones hujus coenobii ditigenlia claudi ecclesiam fecit. V i r g a m vero quam
Casinensis invaseril, et bis vel ter admonitus non i u manu servus Dei adduxcrat, u x o r i suac (1158)
emendaverit, excommunicalioiti subjaceat, doncc tradens i n arcam clatidi praecepil. Sed humani
resipiscat e l eeclesiae satisfacial (1154). generis Conditor atque Redemptor q u i i u se speran-
4 7 . Eodem anno (an. 1080. Spt. 19) Jordanus lcs non deserit, m i s i t angelum sutim, qtii salvo
princeps cujus supra meminimus, more p r i o r u m j a i i u a r t i m signaculo eum de ecclcsia abstrahens, ad
p r i n c i p u m generaie praeceptum huic monasterio fe- radices monlhs deposuit. R u s l i c i vero sole j a m ad
c i t d e o m n i b u s finibus ac p e r t i n e n l i i s ejns (1155). occasum vergenle redeuntes a r u r i b u s , perconlali a
Q n o e i i a m praecepto specialius confirmavit eidem castri habilaloribus si quid novum i n illis parlibus
monasterio universa, quae tam paler quam ipse huic nuperrime fbret gestum, responderunt se omnino
monaslerio conccsserant, seu concambiaveranl, vei n i c h i l a l i u t vidisse nisi quendam h o m i n e m soliva-
r e d d i d e r a n l : i d est caslelium quod d i c i l u r Fraclae, g t i m , discalcialis pedibus, c a m b u t u m i n manti p o r -
e t T e r a m e , et Pedem dc m o n i e , e l M o r t u l a m , et lantcm. Theodinus vero nequissitnus servus b«>c
C u c u r u z z u m , et T u r r e m ad marc, sed e l omnia audiens, evocat confcstiin presbyterum, et q u i d de

VARIiE LECTIONES.
** 1
ita Reg. Petri. pecunia c.
NOTJE.
(1151) Brevem dc hac re relationem r u m cpistolis tamen D i M e o A n n . V I I I , 172.
papae s. d . « R e g . Petri edidit G a i t . H i s t . , p. 149. (1155) Ex o r i g . d e d i t G a l t . A c c , p. 1 8 1 .
C f . ep. Greg. ad Jordanum V I , 5 7 . Ephcopnm ad (1156) l b . , p . 188. e Reg. S. A n g e l i . Tenuerat
apottotorum limina venientem nuper ausue es et r m - eam Herluinus capcllanus p r i n c i p i s .
pedire et quod [ertbat more prceaonum aufcrre. No- (1157) A. D. 1082; sed Jordanis 2 5 , i o d . v i . Res
viseime ecclesiam b. B. sacriltgo ausu intrare depra- e o r u m (filiorum Joanuis Lsndonis comitis A q u t u i )
dari ei viotare *on tkmusti etc. D. Romas 2 . Kat. ftsco addiclae e r a n l quia contra animam nostram co-
Mai. ind. n (1075). gitaverunt et consiliati sunt. U t r u m q u e p r i v . ex o r i g .
(1152) Dodo. e d i d i t Gatt. A c c , p. 187, 188.
(4153) l d nullo alio teste c o n f i r m a l u m i n v e n i . (1158) Marolta vocatut i n Vita Guinizzonis*4

(1154) L e g i t u r i n conc. R o m . 1078, Nov. 2 9 ; v.

 7*5 l.EONlS MARSICANI E T P E T R I DIACONi 784

Det liominc aclum fuissel s b l i c i l e coepit i n q u i r e r e . A slros eam suscepi. » Et his diclis oslendit praedi-
Qui cum i n ecclesia eum requisissem, e l nou inve- clam animam j u m e u l o r t i m more ligatam ad s u p p l i -
nissent, slupore simul el admiratione ingenti r c p l e t i cia t r a h i (1162). T u n c v i r Dei onus p e n i l e n t i * d i v i -
Minl. Qualiter autem ontnipolens Dcus de eadcm lis sihi imponcns, coupit omnipotenlem Deum rogare,
ercicsia januis clausis scrvum suum a b s t r a x i t , usque u t eandein antmam de antiqui hoslis polestate c r i -
hodie cunctis mortalibus maiiel i n c o g n i l u m . I l u j u s pcre d i g t i a r e t u r . Nocte vero advenienle, diabolus
atilem viri gesta magniiica, discipuliqtie ejus Ja- affuit, etunquc flagellis ita cccidil ut semineceni
i i u a r i i iniracula si qtiis plenius nosse desiderat, eum relinqueret, dicens : « Cur p r o eo ausus fuisli
t e x t u m vilae ejus a nobis ante boc fcrme scptennium Deum rogare, q u i suis sceleribus i u n u m c r i s exigen-
cxaratum relegal (!;6»J). Circa hoc fere tempus tibus in nostra j u r a devenit? » Nou tamen pra hoc
^ sanclse memoriac Gcbizo e Colonia de qtta oriundus v i r Dei ab oratiouc cessavit, usquequo angelus Do-
c r a l (1160) egrcdiens, ad hunc locuiii pcrvcnit, mini apparens d i x i l : « Aclenus ego meiqtie sodules
aiquc a Desiderio monachus facltis csl, v i r h u u i f l i - p i o A.Ione iaboravimus, sed age gratias Deo, quia
lale s u m m t i s , honestalis ititorc co;:spi( t t i i s , q u i modo liberalus et nostris est concivibus ag&rega-
cujtts npud Omuipotentem m c r t i i f u e r i t , non dcbet tus. > Nocle quadam, duin i n slratu suo, quod cst
v i d c r i laciniosum, si cx his quae de co apicibus t r a - * antc sccrelarii j a u t i a m in ipso adilu basilicae reside-
dita sunt, cx parte hic aliqtta p c r s l r i i i g a m n s . [ P A U L I r e l , visi sunl i n c h o r o s l a r c f r a r e s , e l quasi v i r i t i t n
v . Gebiz.] Ilabucrat namquc ante converaionem lurificarelur, a singulis subsclliis videbalur cxire
qucndam f a m i l i a r i s s i m u m , Adonem nomine, p n u d i - fumus, cujtis virgulae supra beali Bened c l i c o l l i ^ e -
v i t c m ( l l 6 l ) . I n vigiliis atitem nalalis Domini orantt r c n t t i r a h a r i u m . Ctimque ad hoc ccrnerel, angelus
ci diaboltis innttmera demontim caicrva stipatus Domini apparcns d i x i l : « Qnod vides oraliones s u t i l
a f l u i l . Quem v i r Dci sciscitatus cst, diccns : « Undc fratrum, quae proplerea i n a l l a r i congerunlur, u t
j o r u n d a i i s , m i s e r r i m e ? » Etdiabolus:« Quoniati. cx sancius Benedictus r j p r e s e n l c l eas an:e sedem Maje-
anima Adonismodo t r i u m p h a v i , iitinc c n i m i n l c r no- slalis.» E x l a n l M M
praelerea de hoc egregio viro phira

(Editio Veneta.) (Editio Ncayolitana.)

miracitla : quae si quis nosse desiJerat, cjus vitaa miracula, quae si quis nosse desidetal, historiam
bisloriam a Paulo grammalico ct htijus cocnobii vilac ejus a Paulo gtaiumatico d hnjus cocnobii
; monacho (1163) pcrscriplam ( 1 1 6 4 ) legal. IIoc mouacho (1165) descriptam (1164) relegal. Iloc
etiam tempore juhente Desiderio pulchro satisopere Q c i i a m tempore, jussu Dcsiderii ptilebro satis opere
i n comitatti Teatino innovala est sancli L i b e r a t o r i s iti c o m i l a l t i T c a l i n o renovata esl ecclesia saitc.i L i -
cccjesia ab Adenulfo ejus loci pracposito et nostri heraioris ab Adenulfo j a m d i c l i loci pracposito c t
nionasterii monacho. hujits cocnobii monatho
4 9 . Anno aulem inc. Dom. 1079 (1165) Matihia 49. Anno r.ulcm domir.ira? ir.caiiiaiionis 1077
comiiissa H e n r i c i imperaioris e x e r c i l u m t i m e u s , M a l l i i d a comitissa Liguriac e l Tusehe, i r a m i m p c r a -
L i g u r i a m ct Tusciam provincias Gregorio papae c l toris Heurici sibi infesti meluens, L i g u r i a m et T u -
sancta» Bomanx* Ecclcsia? devotissiine o b l u l i t . Unde sciam provincias Gregorio papac e l sanclae Rouiana»
i n p r i m i s causa seminandi inter pontificem c t impe- Ecclcsiac devoiissime o b t u l i l . Hacc ergo causa i n t e r
r a i o r e m odii i n i l i u m f u i t . Quapropier pontifex op- poutificem et Roiuantim i i n p e r i u m dissensiouis et
porlunilalem nactus, eundein imperalorem qttod odii fomitem m i u i s l r a v i t . Qtiaproplcr ponlifex op-
sibi j u r a usurparet ecclesiac, cotnmiintoue p r i v a v i l . porliiuitate repeita eundein impe.alorein ob i u v e -
Cacsar autem c u m optimalibtis i m p e r i i consilio h a - s t i t u r a m eccicsiarum a l i m i u i b u s cccle^iae separavit.
b i l o (an. 1076, Febr. 25), Iransmissis Alpibus ut Caesar aulem cuin optimatibus i m p e r i i consil.o b a -
cum pontificc paciscereltir i n t r a v i l I t a l i a m . T i i d u o bito (an. 1076, Febr. 2 5 ) , transcensis Aloibus ut
VARliE LECTiONES.
4 M i
Non multis abhinc ann':$ utique po$t editionem Neapolitanam,
t deest hic in codice membramceo inteurum
foliurn, quo continebatur caput 49, cnm pauci$ linei$ pra?cedenli$ et non multo pluribu$ subsequeniis.
9 Cujue
fraude ia factum fuerit, titentio juvat involvere. Moneo propterea Catinatet meot non omnibut fidere. Veniuiu
ad no$ interdnm auidam in tesiimenlis ovinm intrintecut autem sunl lupi rapace$. ANG.
9 Ipse ex ed. Neap.
• Laurelointerpolatah#c$uppleverat. Quibus no$ textum edit. Veneta addidimut, inverbit quidem magia
quam ilia mutatcc ccterum meliorit fidei.
NOTJE.
(1159) E d i d i t G. Henschenius i n A c l i s SS. M a i i verba i n v c m mores i i o s l r a t i u m ilfuslratitia : domum
\ l , 451 e cod. Casin. Cf. infra I V , 66, $ati$ amplam repperit (sc. i n visione positus), in qua
(1160) Eral enim Teulonicut, de provincia quee rogum vtdit grandibut lignit conttructum tieut
9 fieri
Irancia Teutonica dicitur. Patilus Casiuum ab morit etl in frigidit et prceteriim fperboreit regio.Ht-
Agnele i i n p e r a t r k e directtts est. bus. Integrat etenim inibi dominorum tuarum faciu
(1161) inttilorenu advolvunt ruricolce trabet, ut non teclurit tel I r a e * -
(1162) Ratut haminem Dei vindicta gaudere. A d but magnit pgram videantur compenere. Sic tamteu
e x t r e m v m e n i m quibusdaiu iujuriis ab eo affecius eat in quadrum alterum alteri tuperponunt, ut inter
erat. tignum aperturee qucedam eficiantur, per quat limguae
(1163) De qno v . P e t r u i n De virit ///., c. 56. ignit egredianlur, et omnia domut tpalia cahtzbtMm r # -
(1164) Jussu Oderisii, editam ap. Gatt. I l i s t . , p. pleantur.
474, et exscriptam a I V l r o noslro i n l i b r o De ortu et (1165) Anno 1077 etiam Domnizo boc a s s i a x i t a -
ob. Just. Cat. 5 1 , ubi Ebizo appellatur. h\ qua haec vil.
885 CIIRONICON C A S I N E N S B . - L I B . I I I ACCTORC PETRO. 7 S *
* u t e m ante poiiliflcis c u r i a m , q u i tuuc i u unam A c u m ponlifice paclsceretur i n t r a v i t l u l i a m . T r i J u o
Malildac munitissimam arcem se c o n t u l c r a t , idem namque ante ponttficis c u r i a m , q u i eo tempore-
augustus discalciatus persistens, pacem exposccbat, i n tuiam muniti3simam Mattildae arcem se c o n -
e l boc per se, boc per i m p e r i i principes, boc per tulerat, idem auguslus discalceatus permanens,
apostoli familiares posiulabat [an. 1077, J/in.). Pa- pacem exposccbat, et lioc per se, hoc per principea.
cis autem isle tenor erat, u l si q u i d u t r i u q i i e fuisset i m p e r i i , h o c p e r familiares aposlolici postulabat (an.
admisstim, s o l v e r e t u r ; deinumque caesar Romano 1077, Jan.). Pacis autern fenor istiusmodi fuit, u t s l
pontifici fidclitatem j u r a r e t . Cmnque negotium effe- q u i d commissi ab otrnque parte factum esset, s o l -
ctui mandatum esset, pontifex Matildae consiliis v e r e t u r ; domum vcro caesar more antecessorum
adjutus, quendam ex suis ultra montes d i r g e n s , et suorum Romano ponttfici fidelitatem faceret. Post-
Rodulfo duci coronam i m p e r i i niiltens, adversus modum vero c u m imperator papam et Matlildam
augustum rebellare suasil. Quod u b i caesari i n Italia dolo capere vellet (1166), detecta fraude pontifex a
r e n u n t i a l u m c s l , e vestigio Galiias transiens, anno Matlilda monitus et adjutus Rotnam rcversus est.
d o m . i n c a r u a t . 1081 [1080] contra ducem ipsum Cumque Honricus i n pristina relapsus essel, a G r e -
i n i i t belluin. i n q u o p r i m o coufliclu snpcratus (Jan. gorio rurstim excommunicatus f u i t , coronaque i m -
27), deinde vjctor cvadens (Oct. 15), ducem ipsum B Rodtilphum ducem insignirc c u r a v i t . Quod u b l
p c r | i

ctim exercitu ipsius t r u c i d a v i t . Caesar i g i t u r injuriae caesari iu ltnlia n u n l i a t u m est, e vcstigio i n Gallias
ulciscendae non iinmemor, cougregato exercitu R o - transiens, anno dominicae incarnalionis 1081 [1080]
mam (1167) advenit (an. 1081, Mai.); sedobsisten- contra ettndcm dticem bellam iniens, i n qtto p r i m o
tibus cum poutilice ipso Romauis, sine eflectu rever- publico Marlc superatus (Jan. 2 7 ) , dcinde viclor
atis est (Jul.). efleclns (Oct. 15), cuudem dncem gfadio t r u c i d a v i l .
V i c l o r i g i t u r imperator eflecttts, suae injuri;e u l c i -
sccnd;e m c m o r , congregato exercitu Romam (1107)
advenil (an. 1 0 8 1 , Mai.), sed obsistentibus Ro-
manis citm eodem pontifice, sine cflectu revcrsus
cst (JuL).
A n o n y m . Cas.^ IIoc ettam anno Uubcrtus dux [Anonym. Cas.] Hoc etiam anno Robertus dtix
cum 15 milibus a r m a l o r u m transito m a r i T h r a c i a m eum 15 milihtts arinatorum transito i n a r i , Ronianiatu
dcbclialtirtis i n g r c d i l u r . Advcrsus himc Alexius i m debellaturus i n g r c d i l u r . Contra quem Alexius impe-
peralor cutn 170 milibus pttgnatorum ad p r a l i u m C ™ ^ cum * 7 0 r a i i r ^
bellum i n i i t ; a quo idem impcrator devictus cst
exieus superatus est (Oct. 19).
(Oct. 19; (1169).
50. Ilenricus (1170) inierea sequeitli anno exer- 50. Hcnricus (1170) inlerea imperalor alio anno
ciium congregans Romam a d r c n i t (an. 1083), et exercitum congregans Rotnam advenit (an. 1085), e l
p o r t i c i i m sancti Petri per v i m cepit, maguaque ex porticutn sancli P e l r i (1171) pcr v i m cepit et ex
parte d e s l r u x i t ; archicpiscopumque Ravennalcm m.igna parte d e s l r u x i l , atque archicpiscopum Ra-
aposiolica? scdis invasorem absqtie consilio et volttn- vennatein iuvasorcm apostolicae sedis absquecoasilio
tate Romanae Ecclcsioe i n s t i l u i l . Iloc atrdito omucs ct voluntate totius Rouiana? Ecclcsiac consliiui.'. Hoc
fere i s l a r u m p a r l i u m homines advcrsus Normannos audilo oinncs fcre istarum p a ; l i u m homines uno
uno aninio uuaque voluntate c o n s p i r a n l , u t ctim animo unaque volunlale contra Noriuannos conspi-
i m p c r a t o r i t o m a m t r a n s ' r c t , omnes i n itlos u n a n i - r a v e r u n l , t i l cum imperator Romain transissel, o m -
m i t e r insurgerent. Hoc i l l i explorato p e r l e r i i t i c o n - ncs i n illos tiuanimiier insurgcreitl. Qttod ilii cogno-
siliutn invicem iueunt, u t c u m imperalore fcedus scenlcs, et inalum limentcs, accepcrunt coiisilium
quoquo pacto c o m p o n a n t : ne si Roma ille p o t i r e t t i r , iutra se, t t l si quomodo posscut fuedus cum Heurico
adjunctis i l l i Romahis e l omnibits per c i r c u i t u m D imperatore cotnponerenl (1172); diccnles quia p o i t -
genlibus, ipsi sedihus suis peuVretiliir. q u a m i m u e r a t o r Itomam habuerit, nullam ulteriut
ab eo finem habebimut, ted junctut Homanit et cecte-
rit circa manentibut, omnet not de partibut ittit ex-
peliel.

VARLE LECTIONES.
k
***abhinc rurtut cod. Catincntem tequimur.
NOTiE.
(1166) Haec ex Domnixone I , 2 Laurelus i n t e r p o - (1171) I d est civiiatera Leonianam ; v . Bonizonem
lasVe v i u e t u r . ap. A' n-g , "M a i , S p i c i l . R~o m . V I , 278. Slcnxel
V 1
~ F r a-n k .
D V l Q , f t 1 A

(1167) Haec tisdera fere vcrbis babet A n o n . Cag Kais. 1,480. . •

ad a. 1081. (1172) Desolo hoc P r i n c i p a t u inlelligendum esse
(1168) 7Ouu7i0it« Lupus. ostendit Dt Meo i n A n n . ad a. 1081, quo Jordauus
11 160) A m i d D y r r h a c h i u m . cum Heinrico se c o n j u n x i t . V c n i r a ne ipsum quidem
(1170) I I . — conttiiuit ex An. Cas. ad a. 1085. Petruin de caetcris cogiiavisse e sequeutibtis a p -
Sequentia antem ad lempora spectant anleriora. parel.
tfarfar lleinrkus fuita. 1082,
787 L E O N I S MARSICANI ET F E T R I DIACONI 78»
Quod poslquam t r a c t a t u i n i n l e r e o s e l p o s i t u m est, A periculum animae; si vcro iero ct voluntatem ejus
et n u n t i i eorum ad.imperalorem ob boc i e r a n l et re- non fecero, i m i n i n e l pericttlum corporis m e i , s i m u l *
«lierant, demum vocavcruut patrem D e s i d e r i u m ; et que limeo ne iratus imperator, i t a Normannis m o -
quoniam neminem a l i u m i n l i i s partibtis invenire po- nasterium i s l n d quod sub lutela et defensione ejtis
t e r a n t , i n quoconfidere poluissenf.,et de eo satis fide- e s t , sictil et t o l u i n P r i n c i p a l u m concedal. Pcrgam
l i t e r praesumebant, omnia ei qtise c o n s i l i a i i fuerant lamen ad e u m , tradens me m o n i et p e r i c u l o ; neque
crediderunt, secumque eum ad imperatorem ire b o r - enim faciam a n i m a m meam pretiosiorem quam
t a l i s u n t ; et licet p r o p t e r securitatem stiam finem p a t r c m sanclissimum B e n e d i c t u m : nam et p r o vestra
cum imperatore c o m p o n e r e n t , eo tamen animo v e - c o m m u n i salule a n i m a r u m et c o r p o r u m , locique
n i e b a n l , u t causa ftdetitatis Romanae Ecclesiae de istitts i n c o l u m i t a t e , si a l i t e r fieri non potest, o p t o
pace i n t e r poriiificem et imperatorem satagerent. a Christo anathema esse. Si enim milies occidar,
Hoc u b i Gregorio papae n u n t i a l t i m est> supradictum niilhts me separabit a dileclione l o c i i s t i u s ; nam n o n
i m p e r a t o r e m cum omnibus suis sequacibus a l i m i - dico i n p e r a t o r i , qtti chrisliantis est, sed eliauv
nibus ecclesiae separavit. Hoc ubi N o r m a n n i persen- a l i c u i pagano sive t y r a n n o occurrere non recuso,
s e t t i n t , omnes q u i pracdictum pontifieem antea sin dumtnodo res monaslerii valeam ab ejus barbarie
ceriter ac fideliter diligebanf, e x t u n c a b eo corpore ^ liberare [ H i s t . misc. GREG. Dial. m, 5, u , ?&}.
e i animo recesserunl. I m p e r a l o r interea p e r comites Nam et Lco papo, u t civitatem Romanam a devasta-
M a r s o r u m m i s i t epistolam ad p a t r e m D e s i d e r i u m , lione et iucendio l i b e r a r e t , Genserico regi A r r i a n o
u t i r e t ad e u m ; ad q u a m epistolam n u l l u m o m n i n o o c c u r r i t , et Savinus Canosinus A t l i l a t n (1173) aeque
responsnm d e d i t , quia nesciebat cujtismodi sahtta- A r r i a n u m ad c o n v i v i u m i n v i t a v i l , et de manu ejns
tioncm e i scriberet. Idem inisit i l l i aliam satis rei- calicem a c c e p i t , et b i b i l , et pater Benedictus Z a l -
n a n d o , quod.nec ad eum i e r i t , nec ad scripta stia lam s i m i l i t e r perudiae Arrianae h o m i n e m etiam i n
responderit, mandavitque ei u t Farvae sibi occurrere orationesuscepil, u t e u m aftliclione rustici miiigaret. >
non i u o r a r e t t i r , nisi forte vcllet g r a v i t e r penitere. Ilaec c u m d i x i s e t , p a t r i Benedicto se commcitdans',
A d haec Desiderius rcscripsit ei p r o salutatione i t e r a r r i p u i i . Ita lamen,Deo'se prolegente c a v i t , u t
f debitae fideiilalis o b s e q u i u m , i ideo quia nuilam i n toto i i l o i t i n e r e , et i u tota iha mora quam i b i
ei fidelitatem se debere p u t a b a t , et c u m multas i l l i h a b u i t , c u m m u l l i sibi episcopi et h o n o r a l i viri,
rationes i n ipsis Ktteris posuisset, se propter Nor- amici etiam sui q u a m p l u r i m i , et imperatoris can-
mannos n o » posse i l l u m a d i r e , sed si forte c u m ccllarius (1174) o c c u r r i s s e n t , neminem osculalus
Romauo pontifice vellet pacem facere, i n v e n i r e l ( est, cum n u l l o eorum simul oraverit, comederit,
a l i q t t a m occasionemtillum a d i r e : et ad u l t i m u m , u t aut b i b e r i t . Postquam vero Albanum pervenil,
i l l u u i ad pacem a n i m a r e t , scripsit neque regnnm neque ipse ad imperatorem ivit, neque ad iilunt
neque sacerdotium i n t a n t o dissidio inco!ume*posse aliquem m i s i t , sed per totam i l l a m ebdomadam
coiisistere. A d haec i m p e r a l o r i r a l u s , e l multa con- minae sibi ab imperalore lantummodo mit:ebantur.
Ira Dcstderium indigrtatione comm