1 8 Qf

trail nomai lavms; medu lonftfhm firrmta .

fir pi fit,Or irdn slh ,jft list :
EP
fins tna trfniun feat i
1 Uu rowans ai ur tntrcr nair in pam ttbluic tfio
ii amui mis :qinafilia Icqiur.iiarqutpam ao
mica crar lilt fnr.innor
ndtn.ct Ire mondial". „nta momw d^filia twa
|rotigirdfitear,n tttvB iioltiieraic il!n JfBanr - /
ppmroar.'Ct mlrqucfca aiiDito hr lito.mmt pn
r#r mfliini fangutijis padlr. lllolitimr: cvetr
mnis Diidmin quern tin ctfidna at Xxcn or
naitccB qnrgatiar oninr niffiammiiuiiopmifit .
Tam fiia ntrafinfig po fcni mtn qiirnipn n ptm
iut airai, acctffir trrct it lsnotni ct toran ; cr ptnn
fcngtf fnnfiaiii urihinm ctimon piidlf.jfletaiji
w;a cofiihmfimrfm automecrplaiigpbaut
inguts aiw.Ctmr tf£>, ifiam.Itifirdif.t lolitr
li&iqmmrtfflgitc ten n o c ail ntomia pa
mnbimit omait?) iia fi mtmit/it trarrbat
frprtms crqiu nl dip rinftt'iir. qa mottua dr.
. ftcptotAmfr treo IpmuFtmosiiiami ans:
[lAutitnfilfgiiturdio clanmmtdum .puriln
|itioiiirrmg> r ^ fiirgr. ITtaifiis dt finis
i dFctigifmeaiiqws; » ans; ct furrnrit atunio,
lain ego iioiii mrmtnn O uifiir ilii pair maouaVr
nircrsirr.Pitmpaiit it ftupimiir paraitmcar
irqimi nr intuitaim i G-inloprqnt uraliaii m
is uonr annotr ir«k «rctfid fan fiiar.
lint: ct ob (iw^ V'. P
jVatmigt ai mdioid [cfpirr in Hirer nil
Sin os s iib. itqnon515 [crar inn tontine

($
XJ 0
J*
c

•& ■. A •
■ 5. '• -itsA v
TYSSIS ALDROVANDI
PATRICII BONQNIENSIS J#
MONSTRORVM HISTORIA . J|
CKM PARALIP0MEN1S HISTORIC 1|L
| OMNIVM ANIMA11VM.
jhlHOLOMAVS AMBROSINVS ^
irto Bonon.Archip-ymnasio Simpl. Med

\& DVCEM
Indue copiojijji

BONONl/E. Typn NicoUiTebaldtniMDCXLlI

Sumrio rum ptrmifju
 iiuH I •
w\ >

Is )
' ( > ; (J I j 1 }

r u o

tdmzioi
 MAGNO DVCI
H E T R V R I JL
&4RCrS ANT ONI VS BERN 1A F E El C1TAT E M*

ABGR ANTI S Naturas Monftra, infelicihucufque

vteroludata, & tandem pofthuma quadam vi foecun-
diflimi ingenij ad iitterarium partum maturata, im-
mortalem tuam lucem ( Princeps Sereniffime ) Luci-
na qualibet clementiorem implorant. Nec dedecet
fane tua? Fortune Principem, huiufcemodi Monftris
admiratione obftetricenafcentibus,fauere: foies quip-
pe ferocioris ingenij portenta vndiq; exqtiiftta ad maie-
ftatis argumentum caueis innutrire ,& ad liberate comitatisfpecftaculum thea-
tris exhibere; adeovt in ipfis ferarum ftabulis, Africa iam pene feroeitatem
dedocfta, mitiori fub Sole ,tibi minor ancilletur. Hee verb Monftra, qua; tj-
bi prslo gementi Natura enicimr 5 non Africa fola concepit ; neque enim ad
folos Africa; fences degeneti amore peccant Animantia; fed qualibet tellus
phiegraja niolimr monftra, fiC^Iurnhabeatinimicum. Quot portentisfalaci
quadam feecunditatefcateatMare , ex vnoProteo, numerofo feilicet Mon-
ilro., liceat conie&are. Aer quoque, &fi purior enkefcat- i ftepe Maris, ter*
rarumquehalimobnubitur,& ex aerea Iunone ftios creatCentauros. ipfe
olim defoscatus Ignis, ex quo nobifeum enutriri cgpit, fuofque inter eineres
ftabulari, ad innumera propemodum Monftra verfatur j vc meritb boleant
Mortales, nullis, vnquam aquis perniciofum Promethei ignem expiari po-
* tuifss

i
euifle. Vniuerfaigitur Monftra, qua: elementorum vitium,& csecuscaufa-
ram error produxit, nofter Aldrouandus, Bononienfis Athensei sternum de¬
em , hoc vno volumine, ftudio feliciter pertinaci, concepit : quam fortafle
laudem nemo hucufqucomnino attigit. Et debuit fane Vlyfles, Eaertiadi
folertia non impar, virtute maior, tot Monftra primuseuadere-Verumeru-
ditilEmus Au<ftor,lucem illam,quamipfi inuidit mors, fenio quidem matura,
fed votis omnium acerbiftima , fuooperi imperriri nonpotuit. Vixit tamen
erga Patricium Ciuem,ac primarium Magiftrum fuperftes apud Patriam Amor,
qui ad fepuJchri lucernam elucubrare non deftitit, quoufque Bartholomgi
Ambroftni Doftoris egregij ftudio,rudem Fortum accuratius digeflerit, & ad
pofthumum partum properaueric, Nafcitur tandem Famte maturum opus,
poll jpfumfui Au&oris funus.'vndeno immerito immortalitatem fibiaufpicari
pofte videturjeum inter fepulchri Jatebras clariftima habeat incunabula.At ona
nia inaufpicata prxtendunt nata non fine prodigio Monftra , Efto;fed malum
omeauerrimus opportune,cum ea fauftitatismiraculo confecramus.Tuo vide¬
licet nomine (Trinceps fapientifs.j nomine inquam tuo, quod Ampliflima: Fa-
milia: faftis inferiptum , cumomnes auita? gloria? chara&eres, feu integerrim^
Religioni/eu bellica: virtuti, feu Paris ftudijs politos fecum referat, nigram
quamlibet mali ominis notampoteftinfita felicitate obliterare. Scite igitur
huiusoperis diuturnitati confului, quando illud aufpicatiftnni tui Nominis
jmmortalicatidicaui. Vnumfupereft (\SERENISS. F E RDINANDEJvc
quemadmodum coeteri exorbitantis Nature deliria Jibentius obferuant ,
quam tritos Temper ijfdemrotis fuicos, tu quoque Monftra , hoc volumine
quodam veluti compendio complicata, humanius accipias 5 ficuti infobtum
munus non folitgobferuantig indicio offerrepoffegratulamur.Atq; hinc pote
ris tug Hetruric-e noua monftra exbibere,qua: ft olim arufpicinam excogitauit,
vt vi3:imarumexcaexaminaret,& exlatentibusportentis penitiora fatorumar
canaportenderet,perfpicaci numquam ingeniohebefeere potuit,quin tandem
tranfmifla per tubumacutiflimaaciefydereaetiam Monftra felicifsime lancina-
ret^fideliftimeexploraret. Etdiuinare iuuatquid exhac monftrofa foetura,tua
Arufpicadete poteritdiuinare . Te Alcide non deteriorem fore fortitudine,
meliorem fortunajeum tibi nafeantur Monftra, qug potentiam non reformi-
dantquidem,atexeafibiamabilepatrociniumpollicentur. Tefuturum ,hoc
bellacifeculojitterarum Aflertorem; quando ipfa Monftra , inter charaderes
procufa, magno rei litterarig vertas emolumento. Et fane fortiori numquam
praftldio Pacis ftudia obfirmandafuere, vt hacnoftra ferrea xtate , qua ferro
Paxvndiqueoppugnatur; nec illud opportunius aliunde expe&andum, vta
Medicea Familia, apud quam profugse fgpius noftro ex orbe rr.ufe, ex lenten-
tiacrediderim Anaxagorg,aliosorbesinuenere,quoprofugerent : nec a quo-
piamaliofaciliiisobtinendum,quamajaste (Princeps Sapientiftime JTu in¬
terim nafeentia ha?c Monftra,tuo norhine inferipta/ereniftime frontisomine
dignare; hinc etenimfaseritgratulafi,me nihil vnquamMonftris aufpicatius
habuifte. Et iam,vtreor, voti apud te reus,votutnaliud apud Deumimmor-
talem reponorutea femper felicitate floreas,qug tuarum Virtutum merita de*
ceat. Nectibi melioraoptarepoftum;iliafiquidem maioreffe nequit,cum
hgc maxima feceris . Vale»^.
 SERENISSIMVM.ET 1NVICTVM
FERDINANDVM Ih
MAGNVM HETRVRI& DVCEM
In dedications Operis Monftrorum.
BARTHOLOM/EVS A MB ROSIN VS
hoc Tetraftichoveneratur,,

Vid TIBI MONSTRORVM monilrat

genus, omne dicatutn ?
Monftrat > quod MAGNyS D V X fera
MGNSTRA domac.
it;
Qux MAGNVS potuit* MAGNVS 6c ipfe potcs.
 BARTHOLOM&VS AMBROSINVS
Bcnigno Le&ori S.

I Ffluxit.pene fecundum luftrum, Lector inclyte3 quo Jllufirfs. 7\cipH*

blica'Lonon.Senatus firma yirtuttftutela, cut femper cordieft illud
aureum affertunty 2o tpia uMuytullo meo merito , Jed
mera fuel bumanitaceywe ad publici cuftodiam Mufat eligere digna -
tusybonefta Jlipendium laborious meis opitulaturus conftituity memor illius dijlicbi
Ell labor ingratus, quern debita premia fallunt y
Quid gratae nonfiet ,fpe fine jfileue fit?
Magnum quidem temporis fpatium eflyfi meta humanayita ccnftdentur3 extguu
profeElb fit tottar.ta opera ex Mufao promeda & d cuncth jlud'tofis deftderata
perpendantur: cum tamen multaymeo labore&fludioy qttain Mufao3 ")elutiin
tenebris iacebantfepulta^t oculosy^animUmpa[cas yquotidie in lucent prodeant
Solent igttur}quipublicandorum operum nauant operamjm prima ydummisfacie ,
quamdam dijfufi fermonts fpectem pramonHrare, ,illamq; tanquam tottus libri
medullam LeSlori praguflandamofferre , Verum inpuefentia idprafiare mea
non intereft ydum ordims ratio totum patefaciatTibi taruummodo polliceor biflo-
rtarn banc ytilifjimamy'&' cundis gratisfimamfore;cum eamprafertim yytaliqua
negligently notam euttaremyParaHpomems bifloriy cunElorum anintantium locu-
pletauerim. Itaque lege lubens hoc opus ycum eius te accendere amore nonfit opus}
cuius defiderio te conflagrare manifeHum efl . FruariSy mquam yhoclibro oportety
cuius ytilitas cumyoluptate certatmam ft tegratumfenfero3alia ,atquealia yTDeo^
dante,pofthac moliar.cum adbuc Fofsilium )& rPlantarum icones in publico Mu-
fyo diltpenter cuHodity>in duffer digerenda gf'biflonjs decoranda fuperfintjnte-
readifimulare nolofuiurum fortasfisgyt menda non pauca deprebend anturyquce
yt minus damneniur3te etiar/t 3atque etiam rogo:quandoqnidem , ob incuriamffi)
infeitiam Typographorumyeuitari quodammodo minim 'epojfuntSUale.E t temetip -
fum hoc diflicbofolare.
Qgoddocet illud Opus Monftrora.ru,perlege Lector,
Inuenies paftim>qu£ nouitate placent.
V.D.QcmianusFinatius Cier.Reg. S.Pauli,ac in Metrop.EccI. Sac. Panic,
pro Eminentifs.& Reuerendifs.D.D. Principe Card. Colunina Archiepifc.

Imprimatur

D.HieronymusBendandusCafinenfis,S.T. Do<ft.public.& Confultor S.Off.

pro Reuerendifs.P.lnquiiit.Bonon.

Summa Priuilegij S.Oefare# Kdaieftatis.

P ,
Riuilegio Sacra* Cxhrese Maieftatis cautum eft ne quis aliquam Hi-
ftoriarum Vlyflis AldrouandiBonon.quaj aguntde animalibus, &per
coniequenSjetiamde Monftris, intoto, vel in parte abfque voluntate, &
proprio AuthoriSjauteius h£redumconfenfu,intra decennium.,a die quo
abfolutum fuerit volumen inchoandunvecudatjaut alibi recufam vendar,
fubpoena quotiefcunque deprehenfus fuerit,priuationis omnium Iibroru,
& decern marcharum auri puriqjrouc iatius patet id dyplomate Cadareo
dato in arce regia Pragae,die prima Aprilis,anno millefimo quingentefimo
nonagefimo nono.

Rodulphus Imperator.
RoduIphusCoradutius.

Ad mandatnm Saera Carfares Maieftatis proprium

Io.Barnitius.
 I

VLYSSIS ALDROVANDI
PATR1TII BONONIENSIS’
MONSTROP. VM HISTORIC

ORDINIS RATIO.
VNCTORVM inuulgatis snimsntium moribus3 &na-
turis, phyfica miracula nomine monftrorum vulgo nuncu-
pata , in afpedurn publicum modo producenda fuccedunt;
quf aliquando contingere 3expIorata facetur veritas , &po*
tiflitriim quando3non juxtaconfuetamnatura? normam3pe-
regrina quatdam, vel tori gencratorum corpori, vel eiufde
partibus(ftuedehomine 3{iue de brutis, hue de plantis ver- Mon&ra At
ba fiant)figura, vel charader imprimitur. Non enimbatc tinent ad a-
authorum funrddiria, velfotnnia, quifucataperfuafione, wmalta, &
arbitrio fuo3 tnoftra delireare veIint:quandoquidem dc his quotidiana nos certiores plaatas .
facit autopfia. Idcirco pro comperto affirmandum eft,quod humana curiofitas va-
ftifllmacn generatorum folitudinem peruagans , interdiim in aliquid naturales ex-
cedens leges , & nouitatem parieus incidat: vnde tunc inquieto fciendi appetitu
exagitara, obilJudignotum, graui admirationeneceflario detinctur. Nos igitur
inprtefentia adhanc ob/iterandam admirationem,ad exterminandam fciendi ap- Sciendiap*
petitionem 3&deniq.adrecreadam no,uitatura famem3abdita nature acria (innume- petitus mi¬
ns decorata iconibus pandere decrcuimus . Sedcumredum fui,&obliquiindex, rabilis,
& cxamen efte perhibeatur3 opera; pretium efte videtur, ft prima fronte perfe&am
hominis conftitutionem paucis compledamurverbisjnonfolum vtdeinceps errata
nature euidencioralegentibus innotefcant j veriim etiam ne humanis prasrogatiuis
hs noftr# hiftorire careant. Deus enim in ipfo corporis humanicreationis initio ,
immortalis vitce fpiraculum 3nempe animam infuflauir.qua tanquam rationali Duce MonUrain*
regereturjuperna meditaretur, & fenfibus dominaretur . Denique in rebus etiam Animator#*
inanimis3 admiranda aliquando eueniunt, fuarum naturam caufarum non referenda,
veluti varia aquilarum, feu aliorum anitnantium 3 vel equitum fimulacra in aere ap-
parentia monftracoeleftiaa nonnullis appellatajquorum etiam mentionem perpul- Monfiraca
chriscxornatamiraaginibus, bifce hjftoriarum monumentis mandate ftatutum eft. leftiaquA,

A DE

\
 Vlyfsis Aldrouandi

D E HOMINE Cap. J.
& CLV I V O C A.
QMEN hominisfimpliciter prolatum hominem ex humano corpo- A
primus ho* re, & rationali animaintegratum defignat, ideo ,in hocintelle&u,
minis, (tgni* virnon vulgariter eruditus,nec non in tenebris infcitix verfans,im«
foam*. mo. infans,&adu|tuscomprehenditur, Amplius hominem interdum
appejlamus,quiperfe<5cumcorporis incremcnrum eftaftecutus: vn-
dcab hocfignificatu puer, & adolefcens exduditur . Pmerea, nomine homin/s >
virquandoquefumma prsftans eruditione denoratur .-quareharc vox ineruditum,
ffomo promt & infancem explodere viderur . Csteriim cum hsc vox (homo) apud Latinos fit
(oil generis promifcui generis’, non folum hominem mafculum, veriim etiamfoeminam nempe
mulierem lignificabit. Hicautemfenfus facris Bibhjs eft admodum fami!iaris,vbi
hsc vox(homo) fingulari prolata numero , vr plurimum grato animo, fed numero
t*h I 3V multirudinis, oppafitomodoaccipitur; & quamuisapud Mattheumlegatur,bomo j>
inimicus,ncmpe Diabolus fuperfeminauitzizaniam , nihilominus idrationeepithe-
ti additi faftum fuiflfe afleueramus ,
Botanici herbam quandampaflim Balfaminam foe.minarn nuncupatam,hominem
Homo herba indigitant,quia caules plantar adco craftefcant,vt homucionem perbelle emuletur.
qua {it. pictores quoq. & Coe’atores delinearum, velfculprumhominis fimufacrum, homi¬
nem nominant; Apud Platoncm, ex Ficino, homo nonnifi vis anims in ratione, &
Homo inte¬ fenfupofira, aveteribusTheologis anima nuncupata,exprimirur,Hinc nonnuiii
rior exte non immeriro, hominem interiorem animam,& corpus hominem exteriorem nomi-
rior. narut.Dialetftici in fuis propofitionibus hominem pro fpeg’e fpedaliffima collocanc
ideoq.apud jpfos propofitio indefinita,cuius minor extremitas fit vox(homo)ad vni-
Lib. i .e. 11. uerfalem reduciturpropofitionem: ficqueintelligendus eft Apoftoiusferibensad
Corynthios : quandoinquit. Probet autemfe ipfum homo-,.licet aliquandoprsdi&a C
vox Indiuiduum fcilicet aliquemparticularemdefignare poffit: hunc enim intel.
Genefi c.$. lcdum legimus in. facris litteris , Homononerat , qutoperaretur terram . Tandem ft
huic vocabu!o(bomo)aliquidaddatur ,adhucvarias fortitur figmficationes : fiqui-
Lib.^.Reg, dem homoalicuius dicitur, quialteriusobfequioaddi&useft, Quamobrcmin fa-
f.t ?• eris pagmis,homo Dci,interprete 0'eaftro,Prophcta exponirurjquoniam Prophe¬
Li.SJe Cut, ts diuino minifterio eflent mancipati, At Dmus Auguftinus corpus appellauit
JDet c.4. hominem mundanum . Ficinus verd,per hominem igneum, Dsmonemintellexit.
Homoman. Paulo fcahgero hominis tnagni nomine, mundus intelligitur,quia viciffim, mundi
danus. parui nomine, homo defignetur,
Homo igne 9 Denique Chymiftscucurbitam cumfuo alembico, nempe vas Philofophorum,
Homo mag. hominem alrum, vcl hominem galeatum nominant, Quamuis apud ipfosmetalla j)
Hemp far¬ quoq, dicantur homines quapropterin ipforum Jibris,homines interdum in Dsmo-
ms. nes,& Dsmonesin Deum tranfinuranperh'bentur. quando fcilicet homines, nimi-
Homo altus rum mcralla imperfedia in Dgmones, nempe in argentum , & tandem in aurum ab
chymiftaru. ipfis vocatum Deum transformantur, Pariterapud Grscos au?p,quemadmodutn
virapud latinos, varijs modis vfurparur; interdum fimpliciter pro dvQpu-arbs accipi-
Homints no tur; quandoque hate vox mafculum, necnon euiratum,ad difterentiam Funuchi,
vuna Grata item hominem in virili tetare conftitutum, identidem virum ftrenuum, &fortem*
immpetiamrnaritum fignificat,
 Monftrorum Hiftoria.
SYNONYMA, ET ETYMVM.
NT IQV I omnes vnooreconfirmarunt hoc vocabulum(homo)fi¬
ne afpiratione nulla rationeefleproferendum:propterea Diuus Au-
guftinus hoc meditatus dicebat; Mirandum efle quomodo filij ho- Li.l.cofef,
minum pa^a Iitterarum,& fyllabarum a maioribus accepra diligen-
cap 1
ter obfcrucnt , deinde paifta sterna falutis perpetute negligant.
Vnde Ifidorus hominem forte abhumo deriuauit;cum legatur in Genefi,hominem
de humo, nempe de limo terra; ab opifice omnipotenti fuifle creatum. Huic fen-
tentice aflentitur Varrojdum inquit.humo humoremflue terraincalig/nofam figna-
ri,qu£ mollis,& tradlabilis eft,ideoq.facilIimerotam figuli fequitunvt homines,no Home vnde
minis etymo,ad nutum, &imperiumfurnmi Dei, circumducendos efle inteiligant. dUiut.
quamuis alij velint hominis e tymologiam ab humo minime efle deducendam ; quia
ha;c omnibus am'manti.bus eft comunis.Placuitigitur aliquib. hocetymum a verbo
Grxco c/uovojctfcilicct concordia efle defumcndum:cumhomines;intcrc£tera ani-
mantia, concordia;,& confortij vinculo maximopere connesftantur. Mifi veli-
mus cum Goropio aflerere,in prima lingua hominem vocatum fuifle Hoomoet,qu? Libq.Her-
math.
T voxanimum altiffimum hominiinefle indicat.
Aliter homo vocatur etiarp vir,vel a vi,vel a virtute,tum animi,turn corporisjqua
mirandumin modumpollet.
Apud Hebreos multa fortiturnomina,inprimis appellatur Adam.terrajGheber, Hominis no
ortis,Methim, morralis,Enos,obliuiofus,& fiagilis,&tande, lfc, vir,in qua didHo-
tntna hebra
neeft lod lirtera , & noradiuinitacis , qua, iuxta fententiam Burgonij, abhomino
ca.
mafcufo Deus inuedigari poteft, quselittera in nomine mulieris Iflah noninueni.
tur; hac dere mul/eri facramentorum adminiftratio inh/berur .Itaque Iicexponi-
tur vir, nimirum virtuee pra’ftans a verbo ifeh fortemdenotanre. Immo Grxciab
hoc vocabulo verbum ie%vco,ided viribus polleo deriuarunt. Addit Goropius ho¬
minem nuncupari etiam Menfch, qua; vox liberi aibitrij hominem efle indicat; Lib. 1 4 < bie-
rogly.
€ cum,Menfich,ducensfeipfumexponatur.
Apud Graecos legitur dvQpwroc, vel a verbo amfynwattenteconfidero, & con
Hominis no
templorjquiafolus homo interanimaatia,quod videt,attenteincuetur,&mediratur.
mina Grpca
Vel ex mente Erymologi, arapd roavaaQpuv; quia homo ad alias comparacus ani-
ma ntes furfum afpiciat. De hoc non inconcinne canebat Ouidius.
Pronaque cum fpeCltnt animalia catera terram,
Os homini fabltme dedit , ctelumque iddere Lib.l.Met.
Jujfit , & eretfos ad fyderat oilere vultus .
Hoc enim fadtum eft,vt Deum cognofceret,non autem,vt,vrna terebra ra,aqua
ferret,- quod hominis Deumneq. timentisnequecognofcentisfymbolumefle per-
hibetur. Idcirco tunc poflemus fic canere .
Quid mensem traxijfe polo ? quidprefuit ahum
Erexiffe caput ?
H Aliter Grxcisdicitur dvipa verbo dra,vel diva perflcio; cum homo animal flt
Homo par-
perfe&iflimum. Quamobrem vociratur etiam /xupoxor/uos quafi paruusmundus, uus Mudtts
quoniam, tefte Galeno, tantum artificium in conftru&ione hominis, & aliorum a-
nimalium, quantum in mundi opificio obferuatur: idcirco Ariftoteles, & Auerroes
hominem, & cameras animantes minorem raundum indigitarunt. Hisaddamus, Homo ami
cerebrohominis,in quo ratio,& mens refldet, repr?fentari Ccelum Empyreum,vbi latur vn
diuina refldet maieftasdeinde a capitis parte imaginatiuam, & cogitatiuam conti- uerfaqupi
nente,fphfras,& intelligentias, & afenfitiuaDeiminiftrosreferri,&indicari. His mundo sit
addimus, quod tot faciei ianua; per quas rerum fpcciesfenfus admittut,feptem pla-
netas temulantur, Nam,fi Coeii oculos SoIem,& Lunam vocamus,ocu!ipariter hu¬
mani SoIem,& Lunam reprtefentant. Os.in quo venuftas vultus confiftit,Vcnerem
refert,Iouem>&Mercurium Nafus; cum is prolouis feeptro, & pro Mercurij cadu-
ccofumipofltc. Satumum tandem, & Martemaures, ob ficcitatem,prsfeferunt.
A 2 Noeui
 4 Vlyfsis Aldrouandi
K*ui denique, & extern naturales macula per facie difperfE creterarum Stella-
rum o&aua? fphera; gerunt fimilitudinem .
Immo partes humane, per quasexcrementa truduntur, illas smulantur tene-
brasj ad quas mali Angeli, & improbi homines tanquammundifrees deftmantur.
Amplius homo.ex D. Auguftino,cftcum lapidibus,vcgetatcumplantis,fentit cum
Lib.Armon. brutis > & intelli git cum Angelis. infuper, authore Georgio Vcneto, dum homo
diuinatn interprrtaturmentem,munere Angeli fungitur, dum cundis dominatur,
quibus prrfiderc ei concelfum eft,tunc Archangeli pra;rogatiuam participat, dum
Hodio va- vires omnium fubditorum completiens,eas viquadam coelicaattrahir, tunc muniu
tiji rnunijt hoc Principatib. Coelcftibus acccptum referrjquando virtutc quadam aduerfus ve-
fungttur« ritatis hoftes corroboratur,hancfacu!tatem a Potcftatibus,auxilium adfamiiiaretn
fubigendum hoftemi a Dominationibus,opem ad proprium,& debitum peruenien-
di finem a Thronis, lumen concipiendarumfupercoelefliumimaginum, a Cherubi¬
nis ; & tandem fingularem, erga dmina, amorem a Seraphinis confequitur. luftis
Cap*T« igitur de caufis a D.loanne homo mundus fuit nuncupatusiquando dixit. Mundrn
eum non cognouit . Italice dicitur homo GalliceHomme,Hifpanice,El varon,Ger-
manice Ein Mentfch.
Mulieris Homo foemina Latinis vocatur mulier,quafi mollier a mollitie, vt voluit Varro;
fynonima, Plcrumque hoc nomine intelligirur, qur amplius non eft Virgo : Cicero enim ob-
iurgantibus nonnullis,quia fexagenarius Popiliam Virginemduxifter,refpondifle
fertur, eras mulicreric, nihilominus, vtplacuit Caio luris, Conful to mulieris ap-
L.cjUfr'ttur. pellatione,Virgo etiam, nempe viripotens,& nubilis intelligitur. Vlpianusquoque
ff. de Edit, hoc vocabulum in vtioq. fignificatu,tam pro virgine,quampro nupra vfurpauit.
tdtti, Apud Hfbreos mulier vocatur lifah quafi virago,quia de cofta viri fcilicet Ada-
mi formata fuerit,vel quia viro©pemeffet a!latura,aur quoniamanimum,in familia
regenda,minime raollem, fed virilem exercere deberet, aut denique quia rationo
Nomina he- prolis viro fuerit tradira. Alio nomine dicitur Necheuah a verbo Nachah excaua-
bratca mu - uit, quoniam in mulieris vtero tanquam in loco concauo proles ad debitum vlque
litris. tempus delitefcat: quamuis hoc nomcn foeminis etiamaliarum animantium com*
petat. Crterum vocabula Nafcim, & Efcieth fignificant quidetn mulierem, fed vt
plurimum pro vxore,& coniuge vfurpantur. G
Grrcjs mulierappdlatur yw »,quafi yevn pariens > cum Eur primse parenti ca?te-
Mulieris ras mulieres repr^fehrant;dictum fuerit. in doloreparies filtos. Itali mulierem vo-
graca nomi cant Donna,quafi Danno, cum damnum non vulgare humanr proiiattulerit:hinq
Pet-). poeta quidam hue refpiciens canebat.
EH mulier tanquam generates regula : quare }
In rnultis fallit regula , fee mulier,
Etenimin ipfo ftatimerearionis initio,perniciofodetrimento,& funefta pernicie*
mundumaffecit. Non eft igitur mirum ft quidam cecinerit ad rem
Amifit collam caufa mulieris Adamus ,
Vxoris caufa perdtdit ipfam antmam.
Gallis mulier dicitur Femme,Hifspanis Mugier Germanis Ein Meip Oder frautn

DIFFERENTIA,
A T fS iam de fynonimis fcriptum,pergamus moddad difterentias:
nam variam hominumindolemmeditantes,in duplex hominum ge¬
nus incidemus,quorum alterum indodtum eft, & agrefte,quod fem-
Nominum per antefert vtilitatem honeftati; alterum logica natural! valde im-
duplex, ge* butum,quod rebus omnibus dignitatem anteponit;huic generilaus,
put. honor,gloria,fides,omnifq. virtus illiaucem alteri qurftus emolumentum, & volup-
tas virtuti maxime inimica prrponitur. Sidiligenterponderemus morum varie-
tate, tunc omnium animaliuin naturas. & vires homines fubireobferuabimus:*quan-
doquidem horum alij funt truculeftti,vt tigres,alij rapaces,vtlupi, ahj immanes, vc
serpentes,ahj fortes,vt leones,alij timidi,vt Iepores, alij inuidi, vt cdftes, alij fordi-
di?
 Monftrorum Hiftoria. }
di,vtfues,alij natant,vt pifces,alij virulenti,vt vipers,alij plac/di3 vtagni. Quam-
uis ex nonnuIIorumfententia,idrationeClimatis 3 velhora?nataIiscontingerefo- Differentia
leatjquoniam Indi quidamfunt mafia eti,parthi,& Scythe feroces, & feri,&potiffi. rationecli-
mumTartari. Nafcentes in momentoterremotus 3timidiTemper (unr&imbeci!les. matum.
Nati verb tempore interlunij,iuxfamentem Ariftotelis, vel nonviuunt, vcladmo-
dum debiles eflfe folent. Cardanus verohos atra bile Jaborare obfernauic. Si Differently
fpecimen acris,vegetiq. ingenijmeditemunproculdubio mares validt'oriconftare rattone t».
mente , foeminas autem imbecillioricomperiemus. Id eleganrernos docuit Oui- genij.
E diushis verfibus.
Vrimur ignepari ,fedfum tibiviribtts impar , EpifJ.lS.
Fortius ingenium fufpicor ejffe viris.
Immo viri ipfi inter fe ratione in genij valde difcrepantcs efife videntur. Hora-
tius id fignificabat his verbis.
.-. Non omnes eadem mirantur , amantque lib.2.Epiff.
Carmine tugatides , hie deleffatur iambis ,
Idle Bioneis fermombus , & fale ntgro .
Perfius quoque idem videturatteftari quando cecinit.
Mtile hominum fpeeies 3 & rerum difcolor vfus ; Satyr,3.
Velle fuum cuiq.eB , nec votovimtur vno.
F Re&ius id expreilk Propertius quandodixit.
Hie fatus ad pacem , btc caHrenftbus vtilts aymis > Lib.3 Eleg.
Natura fequitur femtna qutfq. fuy.
Sed magis admirandum eft quod in vno, &eodem homine diuerfitasobferua-
turingenij iddec/arau/topr/me Ouidius quando feripfit,
Jguod licet , ingratum eff, quod nenhcet , acrius vrit , Ll.Z.Amor.
JbHtodfequiturfngio , quod fugit ipfe fequor ,
Hoc fntadlum non reJ/quit Catullus his verfibus .
Odi, Cr amo^quare id faciam , fortaffe requiris ,
Nefcio , fid fieri fentio , & excrutior.
Idem poiTumus atteftari dealiqua cibi,potufquefpecie, qua nonnulliinterdum
G« fummopere deledantur, cum ab eadem alij valdeabhorreanr,aduertendum autem
eft huiufeemodi proprieratibus indiuidualibus nullo modo varias pofte conltitui
fpeciesicum hoc munus formis rantummodo fubftatialibus asfignerunquare,do&ri
na hac Philofophis demandara,ad perfedbonem hgius hiftoria de varijs fofum ho-
minumfiguris verba facere noftra intererit. Ha? autem hominum figura? partim Differently
ab ore3naribus,oculis,auribus,!abijs,fiturapitis 5 pedibiis,pi!isj&pelle defumentur, hutusratio-
hinepoftea dehominibus Sylueftribus, Saryris,Cenrauris,& fimilibus diferendioc ne figury,
cafio fefeofferet. Partim a magnitudine &fexu hinc natura Gigantum, Pygmeo-
rum, & Hermaphroditorum examinanda fuccedet.
Quocirca varium apud Indos hominum genus, figura , deformatione, ftatura di-
uerfum , quodfa?p/us in hiftorijs Plinij vanutn efte cenfuimus , iam fidem aliquam
impetrauit 3& pofteaquam huius generis monftra iam nouusot bis oftendit. Fides
tatnen fit penes authores, quos in mul tis fide dignosinuenimus. Scribunt igitur,
H circa fontem Gangis homines aftomos,niir>/rumabfq. ore3 &excrementorumexitu Homines
verfari,toto corpore hirtos,qui halitu rantum,fcilicetodore naribusattradto viuutj aJlom't vbi
cui opinioni Plinius adftipulari videtur,dum meminit gentis lingua carenris,& loco viuant.
fermonis nutibus, & motibus vtentis . Immo loannes Mandauillanominat Infula Cap. 17r.
Defracan,quam homines paruiranquam Pygtnei colunt, &odore tantiim pomoru
Sylueftrium vidbtantjideoq.in partem remotamiter facietes non folum pomorum,
fed herbarum etiam odoriferarum halitu , tanquam commeatu,vtuntur. Prsterea
addit Solinus,aliquibus dithiopum concreta efteora , modicotantum foramine, Cap.-}2.
quo per calamos auena? ad nutriendum corpus, Iiquorem hauriunt. Hoc hominum
genus folebat deridere Strabo : nihifominusDiuus Auguftinushane gentem me- Lib.tj.
ttiorat;pra?terquamqudd apertiffimis etiam verbis id confirmat Ifidorus. Quamo* Lib.16.dc
ferem in gratiam ledoris hutus gentis figuras in Mufteoinuentas adiecimtis. ciutt. Dei
I^um vero«s'oJwp/populi)item Bp^uVo,ao/pra£di<ftasco!atregiones3nonfacile3 vt cap.?:,
A 3 credat
VlyfsisAldrouandi

HOMO
as-<tyi0f.
Monftrorum Hiftoria.

HOMO
Bpa^f/ra^D?.
 8 Vlyfsis Aldrouandi
credat quis adduci poterit. Nos tamcn, vt veritarein fateamur non Aftomos,fed
illos tantummodd parui orificij concedimus . Namq. obferuatores, & illarum re-<
gionum exploratores,tam paruum os habitantium meditances, tanquam nullum ori-
ficium forte fcripferunt.
Pr^terea ad radices excelforum Scythia? raontium quidam habitare dicuntur,qui
Hominesft- non folum caluitiem habentnaturalem, veriim etiam ingenti mento, &adeo fimis
tnt’vbi, naribus funt prajditi, vtiilis prorfus carere videantur. Dehis forte fermonem ha-
buic]jcofthenes,quando me min it genus loco nab, exigua foramina habentis.
(fb.6.cap.$. De labijs Plinius author ell partem Orientis intimam coli a populis fuperiori la- A
bro priuatis . At Ucofthenes in i. hronicis, Nigritas defcriben$,eos procera? ftatu-
ra? efte ftatuir,cum labio inferiori ad pc&us vfq. pendu!o,vItra mefuram vlna?>cuius
pars interior,ob caliditarem climatis,faci!emnancifcerctur putredinem,nifi fale il-
Nigritaru Ii mederentur. Cadamuftus poftea,& Ifidorus confpiranrercum aiijs id teftifican>
defertpito, cur. Nigrita? igiturfic defenbuntur .
Hi populi funt nigerrimi, procerae ftatura?, habent.es fabruminferius ad pedlus
vfq.promilfum,cuius interna pars rubore ita faturato eftfefcrra,vt ahqua exulcera-
tione vexari videatur. ideoq.eorum dentes omnes noftris maiores confpiciuntur,
immoduos habent reliquis eminentiores. Id totum fequenriiconeoftenditur.
In fabrica Adaures (i conuertaturfermo Velfalius anatomicus inlignis narrat fe, tempo-
bumani cor ribus fuis,obferuaffe duos viros Patauij,quibus aures erant mobiles. Veriim incef- 2
forts. fit noftro anitno admiratio non mediocris de populis Fanefijs, fiueSatmolis , vt
Pomponius Mela, & Strabo recitant, quorum aures ita crefcunr, vt more veftium,
Homines au inccdeotibus, & more ftrati, iacenti bus famulenrur. Quapropter Pigafeta feriptis
rsbus longif mandauit Incolas Gilon Infula? iuxta Moluccas fitx auribus a natura elfe donatos
ftmis . ad humeros vfq. propendentibus:immd hu ic finif/mam memorat infulam,cuius ha-
bitatores auribus tarn magnis muniuntur, vt/n alteraiacentes, altera totum corpus
Lib.%. hi ft. tegant. Quamohrem,tefte E life bio lefuita, nauigationes Hollandorum., & An-
» at.cap. I. glorum, fidem faciunt homines inueniri Turanuchos didtos ( aurem fignificat hoc
nomen,quemadrnodum fimilia fpedlacula in vetuftoorbeab auribus ftupendis nu-
cuparunt Enotocitos)quibus adeo prolix? funt aures,vt vfq. ad terram pendeant,&
habitare verfus Cahforniamjquemadmodumin fequentifiguraconfpicitur , C
De oculis quid non fupereft examinandum ? Gellius in primis feriptum reliquic
homines efie ram mares,quam feminas,quorum oculis duplex inert pupilla, qui in-
Jyifferentia gente iraru motuconcipi£tes,quos intuetuiynrerimut.Hos etiam in Regione IHy-
rattone oc- rica,& Scytica ftabulari author eft Plinius. Sed noftram mentem maior muadit ad-
ettlorum« tniratio ,dumhomines ceruicecarentes ,& pectus oculis decoratum habentes con-
templamur,quorum Plinius,& Solinusmeminerunr. Hiperfyluas Alia? vagantur,
tedlis velamento pudendis, &iatirtimo pileo humeris,adarcendumfolisardorem,
dumpiperis non mediocremcolligunt quantitatem,quam exteris venduntmerca-
Serme.yj. tonbus,Blemmias has gentes vacant. Qua in re facile credendum eft DiuoAu-
guftino,optim?,fidei authori,qui htec habet. Ego urn Episcopas Htpponenfts eram, &
cam quibafdam Chnfti feruis Ad dethioptamperexi, vteis cbnsti Euangehttm pradtea-
rem,& vidimus tbi multos homines multeres capita non habentes, fed oculos in ptEiore
fxosycetera membra habentes nobts wcpualia: Hunc eumdem Diui Auguftini locum ad D
rem citauit Fulgofius. Quare nos in prtefentia rantam authoritatem magnifacientes
non polfumus nifi alfeuerarehocbominutp genus collo carere ihjnccapitethoraci
Homines adhfrente, eorutnoculi intuencibus in pedlore fixi efte videntur Ucofthenes ,qui
collocaren* multa vanaferipfit, nonnullos memorat populos in quibufdam Arabia? locis ver-
tes, fantes tribus oculis infignitos cummamillis adeo magnis,& tumidis, vtdifficillime
tegipoftint meminimus etiam legifte in .Ethiopia occidental), homines quatuor
oculis deformes habitare, vti infequentifiguraconfpicituriverum ne nofterfermo
vnquam a veritate abhorrear, non oculos, fed oculorum fimulacra circa temporal
natura in primordio generation^ imprimicredimus ,
In Taprobana infu!a,ex Licofthene,habitant homines nonnulli collo gracili,ca-
pite maximo,vmcoin fronreoculo,cruribus breuibus,& craflis. Immoad mentem
aliquorum jn Scythia verfus feprentrionemhuiufcemodi homines mala natura &
praui.
Monftrorum Hiflbria.
10 Vlyfsis Aldrouandi

Homo Fanefiusauritus.
 MonftrorumHiftoria. 11

./Ethiops quatuor oculis.

 12 Vlyfsis Aklrouancli
In vita M. praui ingenij Arimafpididi verfariferuntur,quorumfrontis medium vn/coinfigni-
aiurel. tur oculo,id Jiberius aftruit Mondognetus, dum narrat,Fuluio Torquato Confule,
Homines aduerfus Volfcos, e Mauritania Romam aduedum fuifte hominem Monoculum,
Moncculi . qui per Vrbem, miraculi gratia, fpedandus circumferebatur. Hospopulos Mo-
Lib. 7. cap. nocuIosTeu monophthalmos,vel potius Arimafpos conceflit Plinius. Quandoqui-
37- dem, Arima, Scytharum lingua vnum, fpu, verb oculum defignat. Noscommuni
nominehos Cyclopes vocarepocerimus. Hi.ex Gellij fentenna/olis Ferarumcar-
nibus vefcuntursquapropterabaliquibus Agriophagitteappellantur. H;rc Natio
non fuit Artftidi incognita,qui fatpederidens Phdippum Macedoncm,fagitta A fte- A
Zib.l.de ris egregi) militis,ociiIo, priuatura.Aritnafpis cognatum nuncupabat. Diuus Augu-
Mirac. ftinus hanc nationem, referente Fulgofio, vir inconcuft'a? fidci non explodit; immo
dum eftet Antilles Hipponenfis,& per inferiores Aethiopie partes itinerans,vtad
frugalem cultum, & ad viam falutis, humanum reuocaret gregem ,fimiles gentes fe
coofpicatum fuiflfe affirmauit. Idcirco in gratiam ledoris iconcm exibemus. The-
uetus tamen in nouo orbe huiufujodi gentes nunquam obferuaffe in fuafatetur
hiftoria .
Superioribus huius hiftorif litteris demandatum eft populos colIo,feu ceruiccca-
rentes in hoc terrarum orbe verfari. Viciflim inprarfentia prodimus in Eripia, vt
nonnulli feribunr, velfecundurn Lycofthenem, in partihus extremis S iricana?, vel
vtalijs placet, in aliquibus Tartarorum conuaJJibus ftabulari genrem, ram oblon-
gi colli, vt gruinum prorfusaemuletur: deindein colli fummitate facies eft ferintL.,
Homines oculis 8c naribus humanis,nec non roftro, & barbulis inftar galli ornata. Id iuua-
cblongt col¬ bit magis legere, quam credere. Nihilominus homines femiferos oblongiore col-
li .
Io,&ferina facie inillisregionibus degere non negamus,quorumfoemina? nonita
deformes, vt mares , 8c rarbadmodum videriperhibentur. Hxc Natio magna vi in
hoftes, & potiflimum aduerfus Tartaros fertur. Horum quoq. hmulacrum ledtori
perpendendum exhibetur.
Antequam de ftupendis natura? miraculis circa pedes humanos verbafiantjpri-
Homines miim nonnihil de hominibus cauda infignibusagemus: cum, ex Petro Martyre,in-
caudativbi.
colatregionislnzignanin retulerint quondam pelago aduedum efte genus homi-
num caud3 longitudinis fpithama? admirandum,non mobili,fed folida,turbinata, &
caudis crocodilorum flmillima :quapropterfedibus perforatis vtebantur. Immo G
Paulus Venetus homines in Regno Lambri, cauda vnius palmi longa fpedandos
memorat. Qua? omnia nugamenta efte non audemusatteftari. Scimus quidem
Lib.lJe ' in Annalibus Anglorum memorial hoc efte proditum, vt loannes Maior recitat,il-
Gefi.Scot. lico.lim infantes cauda munitos ab vtero matris inlucem prodijfte;hocq. inde ori-
ginem traxilfcaffirmant, quando in Diuum Auguftinum e Grecia in Angliam, iuftii
Gregorij Magni, Euangelicam dodrinam fuo eloquio, &mira oracionis facultate
D.Augutti- difteminaturum vulgus ioeosecaydaspifcium proiecit:vnde Sandus, diuinopr/us
?>i miraculu imploraro numine,in penam peccati impetrauit,vt i 1 lie deinceps %us human/ cau¬
in Anglia.
da deturpati nafeerentur, vt moniti difeerent diuinam dodr/nam non afpernari:
idcirco hoc neq.influxui coefefti,neq. tempeftati attribuendum erat,ppna enim illis
ad tempus fuit inflida, vt gens incredula tantum virumprobati/fimte, 8c optima? ^
ftdeiauthorem admiraretur.
lib. 7. cap ,2.
lam tempus cft,vt figura vel numerus pedu alias hominum differentias nobis fup
peditet. Plinius gente-m cumpedibus cubitajis longitudinis in India efte retulit;
foeminre verb, pedes habentadeoparuos, vt ftrurhiopedes nuncupentur. Item in
quibufdatn Tartaronmi Iocis,ex Vincentio in fptculo hiftorico,homines vnico bra-
lib.31. cap.
1 6.
chio,ncc non vno foliim crure,& pede vaganrur,quorumhominum duo,munusSa»
gittarij obeunt,dum arcuabaltero apprehenfo,alter fagittam vibratjdeinde in illis
mira pernicitasobferuatur; fiquidem tanta velocitate manu, 8c pede currunt, vt
equos anteuertant,& quando brachium defitigauerint, tunc pede tantum faliendo
In Tolytt. incedunt. Veriim Solinus alios huius generis monofcellos vocatos(exponitur po-
cap .53 > rofrxeAn'c vnicum crus habens) Indiam peruagari, & perniciter falirepronunciauit ;
Monofcelli Immo tarn vafium feripfit habere pedem , vt eiufdem ad Solem eleuati vmbrafa-
qui. cilimefeprotegantjquarefciopodes etiamdicuntur (nain<rx/« vmbra, & 7rS?pes
expri-
Homo
 Monftrorum Hiftoria. >5
exprifaitur)horum hominum firoulacra in foro Chartaginenfi iuxtapomim effigia-
a FuiflTe Diuus Auguftinus teftatur. Pra»terea Plinius, & kolinusdiuulgarunt, in Lib. 1 6. de
onuallemagna mantis Imaui,vel potiu's Timai,effe regioncrn vocata Abarimon , Ciuu. Dei
quam homines plantis poft crura auerfis mirandre velocitatis, &affiduecum Feris cap$.
verfantes colunt. Hi in alio $olo,quam in proprio minim efpirare dicumur. Qua-
propterad finitimos Principesdeferrihaudquaquam pofsut; quorum figura eft hec. bisi.eafj.t

Homo pedibus auerfis.

B 3 Demum
 i5 , Vlyfsis Aldrouandi
Demumpili,&pellis poftremam nobis miniftrantdifferentiammam Ioanfies Ma-
Cap, 171. dauilla quandam defcribit infuiatii cuius incola;; prater palmas , faciempil/s
frequentibus redundant,& Pigafeta deline auit homines infulac Buthua pilofos,fe-
In fa mm. roces,&antropophagos.Deinde,vtmiiTos faciamus homines fylueftres a Plinio,&
ind.OccicL Solino raemoratos, in prtefentia, quos Petrus Martyr recenfet, meditabimur. Is
igitur poiientati fcripcum reliquit homines fylueftresin Prouincia Guacaiarina
Itabulari, qui cryptas inelegantes , & depretfas habitant frudibus fylueftribus vi-
ditant, & nunquam cum ceteris infulieincolis confuetudinem ineunt .-immo com- .
prehenfi,& benignc tradati nunquam cicures fieri potueruntjquare neq. imperiutn
Homines neq. leges nofccre creduntur • Item in Hybernia infula Anglorum regi fubieda^
fyluettres infiniti fere homines fylueflresfunt, qui nullam vnquam confuetudinem inire cum
vbi fwt. habitantibus fecus mare voluerunt. Porrionem pcllis hominis fylucdtis Sarmata
quidam ad fcxcellentiflimum Vlyifem Aldrouandum detulit, qua? adhucin Mufseo
lliuftriilimi Senatus Bononienfis feruatur, retulitq. hancinannulo ge/iari ad coa-
uulfiones cum maxima patientis vtiiitate .
Hoc fylueftre genus hominum Bononite primiim yifumeft, cum IUuftriffima
Soranij Marchioniffa Bononiam feconferes ab Illuftriifimo viro Mario Cafalioho-
norificentiffime fuit fufcepta : fecutfl enim deducebatpuellam odo annorum pilo-
fam filiam illius fylueftris hominis gratis annorum quadragintain infulis Cana-
rijs orti,qui nonfolum hanc filiam,fedaliam natu maiorem annorum duodecim,& B
filium annorum viginnti genuitjhorumq. omniumicones exibentur.

Pater annorum quadraginta, & filius annorum

viginti toto corpore pilofi»
 l8 ;>Vlylsis Aldrouandi
Erat facies puelta vna cumfronte pilofa, prceternares, & labia circaos. Pili
frontis !ogiores,& hifpidiorcs eranc in comparatione ad il!os,qui genas tegebant,
Xsefcriptio cumhitadtu elfentmolliores reliqua pars corporis, & potiflimu dorfi hifpida erat,
putlU ptlo- & flam's fcacens pilis ad lumborum vfcj. principium. Gula pedus manus,& bradiia
fet* pilis eranc nudata Cft.era* corporis partes afperce, &cutim auium nondum plume-
fccntinnKTmulabantur...&ecp quishoc neceiTarium fibiperfuaderedebet, vt totu
corpus generisfylueftriumhominum pilisfcatercdebeat ; fiquidem (tefte Eufebio
Icfuita)vifisutfyluefl:res homines tamin Orientali,quarain Occidentali Plaga5fiue
inRegione America egredientes cxmaterna aluo candidi, nitidi, & leucs veluti
noftrates infantes . Sin tra£tu temporis poftea pili in aliqua corporis parte valde
excrefcant, non tamen dicendum eft totos hirfutos eflfe debere.

Puella pilofa annorum o<5to alterius foror.

Agere
 Monftrorum Hiftoria. - 19
A genere hominum fylueftrium no font fegregandi Cinnamij popuIi,qui ornatu
prolix^ barba>3 & pilorum totius corporis in confpedum venxunt admirandi. Hi a
finicimis Barbaris homines fylueftres proprio vocabulo indigitantur. Quando-
quidem ad vitce tutelam, numefofum canum gregem nutriunt, quoniam abceftiuo
adhyemale folftitium .innumeri bones indie 1 corum patriam aflidueingredjuntur, vufiliC'tn-
Huius reicaufaadhuc incerta eft3 num huiufm >di boues alias feras vitantes, velim- namij htr-
pulfuhominum adi,vel inopiapabuliadCinoaminos confugiant. ltaq.hi populi, fust .
examinatis viribus 3 qua? iniultui talium bou n fuiTerendo non erant pares future,
multitudinem canum alences fetuentur, quibus boues etiam permultos venando
capiunt,quoruma!iosrecences quidem edunt, & alios etiam Tale conditos ad fututu canes ad tu
vTurn recondunc. Deinde infinita alterius generis animantia canibus comprehenfa telam alts.
edunt. H^rura gentium icones nimirum,tain maris5qudmf?minaexhibemus.

Mas Cinnaminiaegentis.
 Monftrorum Hiftoria. 21
Kuc referenda eflent cgcera hominum fylueftrium genera a Lieofthene enu" .
meratajvelutiillx f?min:gcrafiflimS iu Oceano Orientali reperta^collum prfterna- omnes c0
turam oblongum habentesjbrach<a cruribus coniun<fta,tibias a(ininas,& pedes ab entCi!
terms forma; . Maresfeeminis fimiles deferibit, fedmulto minores. Ircra hoein 'erta 1
loco recensed? eftent raulieres comperta; in Defertis Libye cummamillis vfq. ad
genua promiffis vfu loquendi carentes, fed vehementervociferantes. Alfteiniu-
perinalpibus libycis degentes, quibusinfunt crura bouina 3facies,&pedes huma-
£ ni,cauda vuIpina^matnmK caprine 5 & dorfum inftar cameli tumidumffied quomam
Dcofthenes monftra potius vocum,quam rerum, Seprodigiofafigmentaaiiquando
recitauie ; idcircobxc omnia confuito miffii facimus ,&ad inuulgandam eorum
hominumhirfutorum iconem,nofmet conuertemus,quibus natura infitum eft,vt fer
pendo gradiantur; ideoq. ipGris-dvQpco&rot Gr^cis, & manugradi Lacinis nuncupari
poifent, quorum effigies eft hcec,

Homo villofus manugradus.

Prje-
 22 Vlyfsis Aldrouandi
Lib.$l.cap. Pra?di<5Hs addipoflunt CynomuJgi3fiueCynocephaIiparitcf hirfuti, quorum ca
i r. pita3& ora belluas magis,quam homines efife demonftrant. Hi fecundum Li coft he-
GUcies in- nem,corpus humanumhabent elcganter formatum, exceptocapite ridumcaninutn
ftar tutela- oemulanre ^necnon dithiopiam Aquilonarem colunc . Inluperapud Vincennum
rtumarmo- infpeculo hiftorico, hxcnatio regionesTarrarorum abfq.meru peruagatur.-nam,
rur. byemearperrima,in aquis fe mergit,deinde iilico in puluere volutatur3 doncc puiuis
admixtus aqua? congeietuiydq.pluries repetitur,donee craffitics glatiei3armorum5
& fagitrarumi&ibusreludaripo/iit. Quofa&o aduerius Tartaros h;ec natio ma-
gnoimpetu fertur,nam tuncfagitcjeab Aduerfarijs ineos vibrate retro redeunr,
pariterq. alijs armis nullo raodo lajdi poflunt. QuocircajCynocephali illefi inful.

Cynocephali effiges.

earn
 Monftrorum Hiftoria.
rum in Tartaros facientes mordicus vulnerando multos inrerimunt; Item Marcus
Polus hanc Nationetn ri<ftus caninos habentemin infula Angaman verfari & ab L*“:3,reMfr
ijfdem aducnas coercerj 5& deuorari affeuerauit. Veriim ha?c cenfemuse/fe vana in^'
& veritatem mulcis efte dehoneftatam nugamentis. Suntquidem Cynocephali Cynoccpha-
Simiorurn aftutiffimorurn Nationes, qui hutnanam mentem ferefimulanr, & de qui- kyuijin
bus in hiftoria quadrupedum digitatorum fufiusadtum fuic. Nonnegarnuspoftea
fuifl'e,&efle pofle homines ridfcus caninos im ranees,fed hi inter raonftrarecenfcn-
dieiTe videntur . Non pigebit tamen in gratiamierftoris figuram Cynocephali pu-
rati oftendere.
- Inferie hominum fylueftrium a multis meritocollocantur Satyri,Tritones,Nym
pha?. Nereides,& Syrenes; proptera opera? pretium eric hoc iq loco figillatira de

- Satyri figura.

cun&is
 24 Vlyfsis Aldrouandi
z^.jr.f.8. cundb's fermonem habere. Circa Satyros itavocatos a nomine <radii membrum
LibSJ*C%h n virile fignificante,quia Temper inlibidinem fint proni, primum Antiquiraris opi-
nionem in medium proferemUs. Plinius multis in locis teftatur,in montibus Indo-
rumSubTolanisregionem efTe Carradulorum nominatam,vbi Saryri nempe homi¬
Satyri vbi nes cornuti,villofi, & pernicilTimi viuuntjhumana effigie, pedibus caprinis,nihilha-
vtft. bentes moris humani, & gaudentes Tyluarum latebris.ideoq. propter velocitatem }
nififortesgri vel Tenes,comprehendi nequeunr. Addit Pomponius Mela hos homi¬
nes eflfe Temiferos,qui,pratter figuram nihilhumani poffident,& alibipromulgauic
vltra Atlantcm Mauritaoiaemontem noduperfepe viTaIumina3 & crepitus cymba-
lorum,& fiilulamm catus auditos, necdiereperrum quemquamddcirco pro confta-
tihabitum3 hos cfle Faunos,& Satyros. Vnde Antiquitas huiuTcemodi monftrapr©

Satyri figura alcera cum tuba.

Monftrorum Hiftoria.

Satyri altera fpecies.

 26 Vlyfsis Aldrouandi
femidei$,vel pro Dijsfylueftribus coluitjdeir.de Satyros,fatinos,&fyluanos Deos
Semideitjui fyluarum,& nemorum.Panos agrorum vocitauit. Poets tamenhscnomina fzpiC-
habttt , fime confundunr jde his Ouidius fic cecinit,
ib. I Sunt mihi femidei, funt runica numina Taunt ,
El Nympfxe , Satyriqu) , monticoU.Sy.luani «,
Qiaproprer iuflis decaufis pofiiimuS’affeuerare-, prifcis temporibus Diabolutn
omnibus modis ftuduifi'ehominemdeducere,in variasfe transfigurantem effigies,
fed noflro fatculo pofleaquam Deus Omnipotens immenfampietatem nobis eft
largitus,mittens fiiium fuum vnigenitum,vt sanguine fuohumanum genus redime-
ret,tuncomnesmalignifpirituseuanuerunr. Nosrameniuuatinprsefencia duas ^
Satyrorum icones publicare,quarii altera cum tuba,altera, fine tuba fuitdelineata.
Csterum maiornos premit difficulras.quandoquidem Conftantinoregnante,vt
referunt Hiftoricijhomo viljoius ex Satyrorum genere perdudus fuic Alexandria,
eiufq. cadauer faleconditum Antiochiam miflum, vtaCsfare videretur. Pratte-
rea Albertus Magnus,& ipfe promulgauit in fyluis Saxonis verfus Datiam, pauld
ante ilia tempora, conprehenfafuiffe monftra pilofa humanam referenda formam ;
horum foemina canum morfibus, & venatotum telis fauciainterijt, mas verb cicur
fadus bipes incederedidicit; quamobrem hate animantia ad familiam Satyrorum
rcducenda efie iure optima cenfuit,quoniarn falaciflima libidine in dies vrebantur.
His addamus quod Diuus Antonius in Eremo monftrum huius generis Defertum
peruagansaliquandoobferuauit. Immdlfaias Propfieta quando pilofos Babylo- g
niatn habitaruros nominauit, dodiexpoficores bos efie Satyros volucrunt. Qua-
propter ad fuperandam hanc di/ficultatem, aiiam Saryri fpeciem deganter deli-
neatam lcdoriofferemus, vtiila diligenter exafninata,videatnum dodrina? Ptolo-
meifit conformis, qui infulas Satyrorum India? adiacenres tres efie pronunciauit,
& incblas caudis efie pra?ditos quales Sarymp/dores attribuuntjhrnc huiufeemodi
infula? Saryridesfueruntappeiiatat.Num vero ha?c animalia ad genus humanum,
vel brutorumreferendafint,idoptime nos docuit D.Auguftinus,dum fcripfit inue-
ftigandum efie an aliquod vefiigiutruationis in his inuemarur,quia tunc genus hu¬
manum ha?c animalia complederetur,finfecus in genere brutorum sut collocanda.
His (ic conftitutis iam acl Nereides, feu Nymphas, & Satyros marinos nimirum
Satyriman Tritones animum appellemus. In primis aliqui fapientes viri in hanc venerunt
m qui . fenrentiam Satyros marinos, feu Tritones ,fiue homines marinos nullibi reperiri. ^
Sedfolum vifos homines natandiperitiflimosjveluri Ichthyophagos,quipro efcapi
fabps tanrummodo vtuntur . Siquidemolim natand/peritia itaprobabatur,&ma-
gni fiebat,vt fadus fit prouerbio locusinhominemignauum , Ncque nature nequl
litter at didicn . Ex altera parte homines vel Satyros marinos in peIagodegere,au-
'tib.^Gen. thorescruditilibereaftruunt. Tradit primtim Alexanderab Alexandro Tritonem
dier.cap. 8. reperrumih litrore qgiidentidemmulieres accedentes coercebat, fed tandem per
infidias captu^&cibariaoblararefpuensinterijt. Infuper Ludouicus Viuesfcrip-
tumrdiquithqminem-marinumapudBatauos deprebenfum,qui mutus per bitnniu
UkzJever, fuit detentus,fed iam incipiebat Ioqui, quando bis peftfienria jdus ad mare fuit re-
ftd.chrift. mifius. In Lufitanta quoq marinus homo eft vifus,quiconcham inflans refonabat.
Et Ael/an.us Satyros marinos in pifeem definctes circa Taprobanam verfantes me- l>
tnorar. In volumine rerum Romanarum legitur,qudd Menas Aegypti Pra?fedus
Mauritio Imperatoriha?c fcripfit. Cumegomultis afiociatus viris, OrienteSoIe,
per iocucn Aegypti,De!ta,nominatum,deambu!aretn, animalia humane forma1 ap-
parueruntin fiumine, membris luperioribqs vfq. adlumbos nudatis,rel/quis parti-
bus aqua coopertis,quorum alterum mas,& barhatum,alterum verbimberbe,&fa?-
1\lonttra_j mina videbarur : ha?c apud Pareum eleganter delineata fub nomine monftroruin
Niliaic.qua, N'iiacorum confpici poffimr:Gillius quoq. narrar, dum verlaretur Venetijs.fea
Dalmaris quibufdam fpedata? fidej viris incellexifieTecusoppidum Da/matia?,Spa-
latum nuncupatum,quandoq. apparuifie marinum hominem,qui cundis fpectanti-
bus fummum terrorem incutiebar, &abalijs, qui circa marerubrum perlongutn
Homines temporis fparium verfati funr,illic marinos homines fxpecapi folere,ex quorum du-
tnarini. riffimis pdlibus calcei tarn robufii fabrefiuntjvt ad quindecim annos durent. Pre-
ter-
 Monftrorum Hiftoria. 2P
terquamquod Paufanias in Bxoticis, Tritonem defcribit in remplo Bacchiferuatu
Tanagre,& Plinius quoq.horummeminit:nonigiturquod deTritonibus,& Nerei-
dibus,iam vfque aPrifcis temporibus in horainu fermonera venit,vanumeffecon-
ftat, & potifiimum cum anno vigefimo tertio fupra fefquimillefimum rcpertum di-
catur Roma? marinum monftrum in maioreripa homimforme vfq. ad vtnbeiicum,
dcinceps pifcis,caudabifida,& repanda in f'peciem femiluna?,veluti Apollonius Tri Li.q.drgoit.
tones defcrip(ir,cuius figuram hie damus. Huius iimilem imaginem recenfet Gef-
nerus,eamq. api&ore ,qui viuurn viderat monftrum, accepifteprodit,frons hums
cornibus afpera,auribus prominentibus,hrachijs fere humanis,cetera pifeis. C ap-
E tum eft in mari UJyricojdumabaquis in litus,puftonemtllic verfantem abrepiurum Monflrum
emerfiftet; nam coniedtisin idapifcatoribusobferuantibus Taxis, monftrum Icefum marinum
paulo poft in litus,vndeaufugerat,reuerfumexfpirauit.Inmaiorema(rertorumcon- faxis neca-
firmationem Rondeletius, & Bellonius Tcribunt captumfuilFe in Noruegiaapud turn.
Diezunc appellaros populos, iuxta oppidura Den Elepoch, monftrum marinum Inlt.de nat.
monachi effiigie,cuius de/ineamenra Tuperior oftendit figura. Tres ramendjes vi- Aquat.
xilTe aiunt,& nullam vocem edidifte preterquamfufpiria qua?dam siimum referen- Monftrum
tiamerorem. Hinc veritati confonum effe nouimus,quod a veteranis pifearoribus ejjigie Mo-
intclleximus, nimirum cum mare vicinum eftadpatiendastempeftates, feexairo nachL
humanos gemitus exaudiuifte . His tanquam coronidem addamus ,quod depifee
epifeopo recitauit Rondeletius; fcilicetanno millefimoquingentefimo trigeftmo Inlib.de
p primoprope Poloniam comprehenfum in mari monftrum mitram , & reliquaepif- nat. Aquat,
copi indumentareferens ,regiq. Polonia?oblatum. Quamobremdehismonftris cap.$.
Bouffuctus eleganteriiccecimt. Inepigr.de
Si tales partut (dune vada carula Nerei , nat. Aquat«
Non e it quod tellus efferat ipfafuos .
Frons bominem prafert, in pif'cem definit aliens s
Quid tarn die (odes difjimtle e(fe potefl ?
Dcnud id elegantius fieexpritnic.
Si talem fatum mareglaucumprotulitvnquam ,
Semihominemq.ferumfemiferumq. bominem ,
Et vent uni miranda nimit portentafubinde ,
gutd mirum Telites [iquoq.plura feral ?
G Itaq. Tritones denominantur vel a voce Tpndi apud Aeolos ftgnificante7»i/x*-
qctXw , quoniam capite tamum humanam referant formam : vel potius a nomino
vpicuva. Tridentem ideft inftrumenrum pifeatorum indicante quo maiores pifces
figuncur: vnde tridens poftea veluti infigne Neptuno maris, & pifeatorum numini,
a Poetisaftignatur.
Hiftoria monftrorum marinorum ad cognitionem KereidumNympharum, & Si-
renum aditum nobis patefecic :ideoq. dc his nonnihil in prsefentia neceffario dice-
dum e/Tecenfuimus ; quandoquidem veluti monftra marina mafcula iridigirantur
Tritones,vt fuperius fuit exaratum,pariter moftra feminca Nereides a Nereo Ocea- Nereides.
ni Nurnine purato,Nympha;,quafiEyrnph<:(PrifaenlmaquamnonLympham,fed Nympho.
nympham vocabantjhmc Nympheum lauacru , & Nymphea planta aquis gaudens) Syrenes,
& Sirenes tandem denominantur , quia aqua currendo muficos quofdamfonosef- qup.
iiciat,qualesaSyrenibusedicredebantur. Itaq nationem Nereidum Nympha-
rum,& Syrenum effe,hiftoria nuperallatanobis perfuadet.Prsererquamqudd Gal-
liarumlegatus nunciauit Crefari Augufto,eaforma,qua pinguntur Nereides ,inuc~
tas Ruffe. Et Francifcus Maffarius Venetus in commentarijs ad nonum librum
Plinij.easin nauigationibus fuiffe vifas recitat. immo reccnter in Phriiiacaptu
eft monftrum marinum virgo ore, & pube tenus,infernepifcis. Ifaiasprardixit Sy¬
renes futuras vbi anteafuerant delubrp voluptatum. Chaldeusinteliigit. Dra-
cones veluti etiam in hiftoria Serpentum fignificauiraus. Diuus Hieronymusexpo-
nit DfmoneSjvel Draconesmagnos,& crifta infignes. Atscholiaftes Graecus lfa/g Queda vo-
voluit Sirenesvocari, quainter volatilia etnittunt vocem querulam, quareabhoc UtiliaStre-
authore colligendum eft Syrenes inter volatilia, nonautemaquatiliacollocandas nes nuncu-
elfe. Pariter Latinus interpres his alas addere videtur: propterea hoc animal non patas.
C 3 erit

V
 30 Vlyfsis Aldrouandi
erit forte abfimileillis in nouoorberepertis ,dequibus Petrus Martyr fufus egif,
dum feripfit efteregionem nomine Camaram, vbi menioria viuenrium eftproditu,
maximam ventorum,& turbinum vim fuifte exortam, qua?obuias quafcunq.arbo-
reseuel!ebat,atq.eadern violentia deporcatas efte in regionem duas voiucrcs de-
cantatis Harpyis fimillimas vultu virgineo,&tanta? tnohs,vt nullius arboris ramus
Strtnesin polfer accedentcsfuftinere,qua’ viatorem vnguibus deprahenfumad excelfa raon
parte t»fe- tium culmina vorandum deferebant. Itaq. ex his quodammodointeljigendum eft
rioriaucs. Sirenasinferior) parteaues cft'e,&in fuperiori,forma humanapraditas. Confpi-
rantinhoc multi Autbores ,& Poetae dumiliis aftignant corpus virgineum vrnbe-
licotenus,& deinceps gallinaceospedes. Ampiius ccrtamen Sirenumcum Mufts, ^
quod Pauianias in Ba?oticis explicauit,aliquam naturam auis in Strcmbus indicare
videtur,dum pronunciauit ab euuifis earum pennis Terra Tibi mufas in aternum mo-
numentum conrexifte . His igiturftcfehabentibus, peccaturn P/florumeft Sirc-
nasaquatiies pingi. Sedmillefabulis hiftoria Sircnum veluti Gryphum,&Har-
pyarum corrupts eft. Demiimadealeem differentia;hominum fylucftrium,&fe.
Centauri miferorum, Centauri anticam partem humanam, & pofticam equinam habentes a
qui. nonnuliis reponunrur, quorum originem alij alirertradunr. Seruiusin Commen-
tarijsad fextum/Eneidos,Centaurum IxionisjNubifq. filium efte icrib/r: namque
amara Iuno, cum de ftupro ab Ixione interpdlaretur, exmente louis , nubem in
Tui Tormamamantiobtulitjvnde ficnatus Centaurus efte perhibetur. Pindarusau-
Centauri tern Centaurum quidem ex !xione,& nube genitum concedit,Ted hunc Centaurum g
0ngo. hothincm fuifte indicat fic nominscum, quia fe cum equabus Magnefijs, Tub monte
Pe!io,comifcuiffct3 & foboiem vtriq.parenti fimilem fuifte editam . Huicopinioni
viderur fauere PJinius , qui libro Tcptimo naturalis hiftoria? ba?c habet . Claudius
Csfar fcribit Hippocentaurum m Te(falia natum eodem die interyffe^ $ nos principals*
tins allatum illi ex Aegypto in melie vidimus . Ha’cq. opinio magis ftabiiirur,quonia
poft difperftonem gentium ediluuio, lafciuiente per omne nefas iibidinc, Jicentja
lit lib.infc- cupiditatumaliqua generauit monftra . Idcirco Plutarchus viderur cxiftimaffe ,
rtpto>a» bru Centauros.,Minotaurps,& fimilia monftra ex promifeuis hominum,& brutorumcon-
tisratio in- greflibus producipofte. Pra?terea inmirabdibus Phlegontis Tralianimemoratur
ft. Hippocentaurus , qui carnibus vefeebatur, &captu$,mutato aere,interijt. Apud
Hippocen- Authoreslegunturetiam Onocentauripartem anticam humanam, & pofticam afi-
taurus. ninamrepra?Tentantes;na Tepruagintainterpretesapud ifaiam,onocentauros Baby C
Onocentau- Joniam defer tarn habicaturos referunt.-Iicet vulgaris interpres exponat vIuIas.Ad
rus. ftabiiiendamopinionem, addimus D. Antonio Paulumprimum Eremitam per De¬
fer turn queritanti Centaurum veniffe obuium, veluti Diuus Hieronymus in vita
Dmi Pauli pritnieremica? exarauit. Pra?terquamqud<i Licofthenesdiuulgauit, in
Cetaurivbi regionibusmagni quondam Tamberlani repertos efte Centauros tabs forma?,vc
fuperior pars humana referret,cum duobus brachijs inftar bufonis, & cetera equu.
Deinde idem authorexhibet aliam iconem,quamhicdamus,vtle<ftor diligentcrme
ditetur, num taleanimal in rerum natura efte poilit.
Hadtenus partem affirmatiuam in campum adduximusnunc pars neg 3 tiuaexa-
tninandaeft . Primitus ijdem poetf qui mult/s in loch Centauros apprdbarunt,
tandem nugamenta efte atteftatifunt . Ouidius enim libro quarto Triftiumfic j>
canit.
Elegia.j. ^uodprecor e(fe liquet : credamprius ora Uedufa
Gorgsnis angumcis anciafutffe cornis ,
Et paulo poft.
guadrupedesq.hominescumpellore pecloraiunclos,
Tergiminumq. virurn tergimtnumq .canem .
Item Lucretius Centauros commentitia pra?dicac monftra his verfibus.
Lib 4. Sed neq. Centaurifuerttnt^nec tempore in vllo
2? (fe queunt , dupliet natura , & corpore bino .
Lib.2. lb)* Idem viderur placuifte Virgilioquando in foribus inferorum Centauros cofto-
fe. cauit,quaft qua? contra naturam creanrur, citopereant. His addendaeft dotftrina
Ariftore jis, quae taha non admittit. Scrijpic enim ; quemadmodumnoninuenitur
planta
r
 Monftrorum Hiftoria

Icon Centauri ex Licofthene

 Vlyfsis Aldrouandi
p Ianta ex olea, 8c vite conflata, qua; vinum, & oleum producat: pariter animal ex
homine, & tauro intcgratum noninuenitur. Hascfententiaalioeiufde Philofophi
Lih.%. cap. aflr-ert0 roboratur: fiquidem in hiftorijs animalium docuit animatia diuerii generis
a 8. congredientia non gencrare,nifl ferendi vteri tempora eadem fuerint, & magnitu-
dines corporum non valde difcrepauerint. Galenus quoq.validis argumentis ab-
Li.$ de ufu pur{jam Centaurorum procrcationem cfle demonftratjfubftantiam enim hominis ,
fart, capa, ^ equi permifceri minim? poiTearbitrate. Eamderafpuecfententiamliittinianus
 Monftrorum Hiftoria.
in fuis inftitlltionibus quando inquit. Si quit rem^quA in rerum naturA nett etf,aul ef- Sub tit. de
fe non pottR^fuerit RipuUtusjveluti Tilium mortuum^quem t/iuere credtbattaut Htppo- inutil, fit-
ce»taurum-> quteffe non pottR\inutilis erit litpulatio .Hanc ample&itur opinionem pul.
Marcus Tulius Cicero, in Tufculanis qufftionibus, dum Centauros nunquamfuif-
feliberius aftruic.
Quando igitur narratum fuit Centauros in Theftalia habitafle,& ta’es a Lapy- Ltb.i.
this fuifle creditosifciendum eft ex feruio in commentary s ad Virgihum rem fic fe
habere ,quoniatnpriti}umin Peletrhonio Th.flalig oppidoequorumdomandoium

Centauri alia fpecies

reper
 34 Vlyfsis Aldrouandi
repertuseft vfus : etenim cumquidam Rex Theffalus fuis fatellitibus impcraffet l
vt ad bouesaeitatos osftroreuocandos fe conferrent, illico ad id praeftandum cu-»
currerunt fed curfus illis cum no fufficeret3afcenderunt equos,quorum mira velo*
citateboues fecutiykaifecurReos ftimulis ad te&areuocarunt.Propterea fatellites
viii vel quando tanta ferebantur velocitate, vel quando corum equi capitibus in-
clinads circa flumen Peneon potarent,locumfabuls dederunt,vt Centaurieffe cre-
Ceotauri derentur. Di&i enim fuerunt Centauri «\re tSxenesv ra? T«tip&:s,quia ftimulis bo-
Eiymlogta. ues agitauerint, & quamuis Diuo Antonia per folitudinem vaganti Centaurus
obuius veniffeperhibeaturjnihilominusexdodirina D.Hieronymi ineiufdem Vita
co lligimus, hunc fuiffe cacoda2mone<p,qui fimili forma fanftum ludificare voluit3 & ™
potiiiimum cum D. Chryfoftomus ad caput tertium epiftola? ad Coloifenfes, Hip¬
po centauros fi&itia fuiffe monftra tradiderit „
Si centauri a parte pofteriori equina effenr dcnominandi, proculdubio homines
verfantes in infu!is,tridui nauigationediftanribus a litoreScytharum,propne Cen¬
tauri ellent appellandi, quia pedibus equinis prsditi 3 ideoq. Hippopodes nuncup-
atieifeferuntur,quemadmodumin fuperiori hgura apparet.
Quamuis 3lijfcnpferinteoscruribus aiininiseffe referros, &onofcelosnuncu¬
pates jquoniam lirc'c-nsAo? crura habens afinina exponitur. Hinc oWaxeAo/ Daimo-
Lih.2. left, num genus abafininis cruribus di<ftum3 vt voluit R hodiginus: Ncq.a ferie Centau-
Antiqueap .6 rorum, vtnoftra fert opinio, fegregandi effent animantes,vno tanrym crure equi-
/» Append* no,aItero humano integrati (ft tamen dantur) de quibus Licofthencs hsc recitat. £
Chronic. A Luficanis nauigantibus in medio itinere ad Calecuthum ,vbi potiiiimum C'yno-
fura videri non poteft 3 repertifunt in quadam infula, homines duobus brachijs, &
manibus in dextro latere muniti 3 auribus afininis 3farie humana 3 copioiis circa pu¬
denda pilis, dextrocrure equino, altero humano, vt fuperroroftendit figura. Hi
inftar Ceruorum currunt, cruddes,& amentes ftinfieorum ffmina? ftmiles, auribus
tamen minonbus, & bis iinguiis annis parereperhibentur ; niliab omni veritatis
tramite recedentia Licofthencs feriptis mandauerit .-quemadmodum arbitramur.
Penultima differentia a magnitudine3& paruitate ftaruror humans nobis le fe of-
fert3 qus G >gantes 3& Pygmeos compledtitur; quodanimaduertensquidampoeta
ficcanebat.
Mon Hra } Gigas , Nanufq. duo cornyariaforms ,
Vir, Gigas, immanis,Nanus inants homo . C
Cum igitur nonnulli in animo hanc opinionem immotam habeant,Gigantes nun-
quam fuiife ,apudnos hanc effefalfam decretum eft; Itaq. quamuis multi Veserum
arbitrati fine neminem crefcedo poffe Iongirudinem feptem pedum excedere quia
hancHerculis altitudintm fuiffe acteftantur: nihifominus quemdam nomine Gab-
barum ex Arabia adue&um ad altirudinemnouem pedum 3 & totidem vneiarura
rjttpolyhiH. excreuiffe Plinius retulit. Id confirmatur a Solino feribente /Ethiopes Syrbotas
tap. $ 2 . crefcere ad pedes duodecim,& alibi quofdam Indite populos adeo grandes, vt fa-
cillimeelephantos afeendan.r, Onificritusinlocis Indis.vbi vmbrs non funr,ftaru-
Capp.$> ramhominum quinum cubitorurm&duGrumpalmorume/Teftatuit.Ceterutn Olaus
Magnus tales homines in partibus etiam Aqu/lonaribus coliocat, &prscipuein
li.f.cap. 2 . Regno Helfingorum,qui Rcgi fuecorum parent; memorat Gigantem fuiffe alcitu- D
dine nouem cubitorum, quern duodecim Athlera? contubernales procers ftarune
comitabantur. Immo viuentium memoria prsdidis fuiffe fimiles in Prouincijs
Suetis,& Gothic narrat,tartta fqrtitudine firmatos 5 vtequum,vel bouem adplura .
Stadia facile baiularent, Sfobuium equitem armatum mira agilitate in terram deij-
cerent,quapropter Virgilius ad rem de Turno canens ficinquit,
Zih.l2.Ae* Saxum anuqtmm mgens campo qutforte iacehat
peid. Limes agropofttus , litem vt difeemeret amts »
Vix ilium leffi his fex ceruice fubtrent s
flualia nunc hominum produett corpora tcUus «
llle nsanu raptum valtda torquebat in ho Hem .
Quo circa exmotione immanis faximagitudinem,& robur huius viriarguimus^
Quid dicendum erit deMauritio Imperatore, quiex Plinioproannulo, dextroche
” '• TA rio«
 Monftrorum Hiftoria. 35
tio vxoris nempe brachiali ornamenro vtebatur ?immd augef ac?mirationemqu§-
Stature
do dfuulgat, qudd,indi<ftisapud Auguftam comitijs, Maximiliano Cffari virpro-*
Maurttij
digiofx vaftitatis fuit oblatus,qui vnica vice ouem fiue affam,fiue elix3m, fame ta^
Imperatoris
meninexpleta,deuorabat. Pigafeta vir integerrima? fideiQigantemapudCanni-
bales Armenia confpicatus eft.Et Hollandi mare fulcantes Magelanicum,in infu-
lam ab hominibus ftaturar nouem pedum habitatam inciderunt. Item Americus
Vefputius,qui incognitas orbis regiones penetrauit,infu!amGigatumhodiequoq.
lie appellatam inuenit,fed magis recens eft,quod narrat Melchior Nugnez Iefuita
Gigantes itt
fuislitteris,quibus res Sinarumcomplexus eft . Traditenimin vrbe regia Paquin RtgnoSwa-
nuncupata,cuftodes portarumefte Gigantej proceritatis,nempequindecimpedu,
rum-j.
& R ex Sinarum quingentos huius generis homines, amplo eis perfoluto ftipendio
ad fuam tutelam conducit.
Hicdamusicones Gigantum nouem vel decern pedum, habitantium inquadam
Patagones.
regione America,qui Patagones nuncupantur,& varijs coloribus ex herbis quibuf-
dam exprefljs facies fuas pjngunt: fie enim in tabula America a Cornelio Iuda?o
7raft. 4 .
delineanturtHorum fortememinit Ioannes Laurentius Anania,quando h?c rctulir.
Cofmogra-
Popnli Patagones Gtgante* Batura vndectm palmos altifuerunt inuenti d Fernando Ma-
ph.
galtane Lufttano: bt in animantibus Mulls fimilibusjn varia loca ecfmtant-! &ex horum
pellibus tjuafiam ve Res tnconcinnasparanti& arcubus deleftantur.Denitjae borum lu-
niores coloribus prtmitm crines , danceps tomm corpus inficiunt ,vt coram aids elegants
forma confpicui euadant .

Gigantes America?.
 VSyfsis Aldrouandi
Ncque fecenfcbimus muliefes felenitides qua? contra naturam al/arum, oua pa-
fiuntivnde nafcentcs homines ad GiganteamexcrefcuntftaturamjvrjrefercntcLy-
cofthene3 Ramfius Textoraftruit,

Icon mulieris Selenetidis

Ca^.6> NammemoriaGigantumfacra non caret pagina,nam Iegitur in Genefi..Gigavter

fiumtr* trant fuper terram tn diebus Mis, Item alibi hxc habentur. Vidimus monftra qtu-
cap.l$° dam filtoram Enacb de genete CAganttorfuibus eomparatt quafi loru Aa videbamur.Prx-
terea nonne Goliath Gfgas fuit,quern Dauid funda in terram deijciens interfecit ?
Infuper Rabba,feu Rabbarhfiliorum Amon vrbs fic appellatafuitobmagnitudi-
nem, Sc tandem Philadelphia regia,& metropolis terra? Amonitarum, in qua olim
LeZitis Gi- habitaueruot Gigantes, quosfih'j Lotinteremerunt. Vrbs harceratfedes Regis
gantts qua- Amonitarum; vndepofteaditfta Amonitis. Hancexpugnauir Og RexBafTangi-
its 9 gas;vbi monftrabatur eius letftus ferreus longitudinis nouem,& latitudinis quatuor
cubitorum . Demum Dauid ipfam deftruxit, & popufum trucidauit. Poftroodiim D
aPhiladelpho Aegyp,ti Rege vrbs & tota regiofubiugara,& Philadelphia vocitata
eft,quod nomen adhucretinec. Habuittemporibus Chriftianorum metropolitan^
Antiftitem,cui duodecim epifeopiparebant.
Adhancftabiliendam opinionem,ofta humanamolis immenfa? varijs temporibus
R I. In Chroni- inuenta,homines Gigantes ftaruraeolim vixiffe teftificantur. Narratenim Sigif-
cts . bertus in littore Vticenfi penes Africam, dentem Giganteumtam ingenterofuif.
fe inuen&um 5 vt concifus ad figuram noftrorum proculdubio dentes centum pro-
duxitfet. Petrus Simon eft author,in expeditione Aluarez ad nouas terras, inuen*
tos efte Gigantes,& ex eodem,cum villa qugdam Societatis Iefu a’dificarerur,qua-
tuor a Mexico Leucis,offa Gigantjum inter catmenta reperta fuifte, & dentem mo.
larem magnitudes humaha manus in pugnumcontra<ftaequaIem;quemroagnitu-
dineejj dentes hie pidli arguunc numero 3, Si 4.
Pentes
 38 Vlyfsis Aldrouandi
lib.i.cap.6. Prater dentes,Rex Galliarum Carolus feptimusaurhorefulgoffo,in parte mon
tofa Gallia? Narbonenfis iuxta Valentiam obferuauit cadauer cuius dimenffo pe¬
des trigintaimplebac . Imm6 cadauer Orkmis cubitorum fex fupraquadraginta
In offic. tom< in Creta? quodam abruptomonterepertum Fuiffe prodic Textor. Amplius corpus
2. Palantisanno Domini millefimo trigefimo nono ( tefte Vincentio ) Romg inuen-
inlib. 2 j. turn eft,cuius altirudo muros Vrbis a?quabat • Pra?ter ha?c ,ex eodem authore Di-
fpec bin-cap. uus jyjaci ou j us Epifcopus Britanus, qui propaganda? chriftiana? fidei gratia , infulas
Lib.u.cap. petijc fortunatas,Gigantis corpus tumul3tum confpicatus, & admiracusJuffit fupra
9 7. leges naturg ad vitam reuocari,qui gigas poftea Sandum multaaltcrius f^culiedo-
Cigas ad vi- cuir,& Sacro Baptifmatis fonrc luftratus diutinam viram traduxit. Narranrquoq. A
tareuocatus. apud Paulum Tertium Ponrificcm Maximooff'a quatdam humana monffrofa?ma-
gnitudinis fuiffe,& hodie Venctijs, in templo Cruciferorum afferuarur osftemoris
Diui Chiiftophori, licet aliqua ex parte comminutum , tantre roagnitudinis, vt eo-
rum , qua? de huius viri procericate legunrur, fides vifu affrui poffit. Quid plura $
Os femoris Hie Bonojjia? in Ecclefia parochiali Sandi Laurentij Porrefterij fepultum eft Gi*
Sanfti Cbrt-
gantis cadauer. Nam Carolus quintus Imperator,cum Bononiatn a Summo Po-
ftophori vbt.
tifice Clemenrefeptimo diadema Impcnj accepturus perueniffet, feruum a pedi-
bus habuirvifend* magnitudinis; proceriratem tamen feptem pedum nonexce-
debat. Hidethalifebre exanimatus inprfdido templo fuit tumulatus cum epita*
phio huius tenoris.quodhominis ftaruram nomen cognomen ,& patriam indicat.
HVNC SHPTEM PEDVM LONGlTVDlNlS GIGANTEM b
A N T O' N I V M P O P V L I E R
NON F A B V L A SED FlANDRIA DEDIT
NON ADVERSVS SYDERA SED ADVERSVS CAR.OLI QVINTI
HOSTES M I L I T E M
NON FVLMINEjSED FEBRE PfiRCVLSVM
NON SVB MONTIBVS SED HIC SEPVLTVM
ANNO DOMINlCiE SALVTIS MD. XXX.
Quod hadenus de procera hominum ftatura fuit exaratum, de mulieribus etiam
IHulieres Gi
proceris intelligendum eft. Quandoquidem Author libride natura rerum memorat
gante&. mulierem infignis ftaturce in occiduis regionibus repertam . Legimus quoq. ante-
rioribus feculis, fub Iuftino Thrace, mulierem quandam e Cilicia fuiffe adueda m
immenfr molisjnam fupra quofeumq. proceros homines integrum cubitum emine- ^
Lib.tj.de ci bat. Meminitfandem Diutis Auguftinus muleris Giganteat.qua? maxima omnium
utt. Dei cap. admiratione Rpma? vffa fuit, antequam Vrbs excidijs Gorhorum peteretur.
*3- Hominum proceritaci fuccedit ftatura breuitas,qu^ dtfferetia Pygmaros, & Na-
nos,nempehomuhciones,dc Pumiliones compledituf. Quafehucrefpiciens Man
tuanus canpbat: ; v
^nter pygm.tossen pudei effe breuem .
Tygmei qui dicuntur homines Troytinv menfuram teqt^ntes r irvyfin enim menfura
eft continensfpatium a cubito vfq. ad digitos claufos .f Item Nam vocantur humi-
licorpore homines, & purailiones ;fiquidem rate's dedticitur 7rapdro r« priuatiua, &
avea augeo;, cum huiufcqmodi homuncionesnon augeahtur, neq. crefcant. Ca?tc-
rum de vita Pygmeorutp,veluti & Gigatum,inter probatos authores fententijs va- D
Lib.S de hi. natur. Ariftoteles in prim is Pygmeosconcedit,cuiusteftificatio ad aliqu3mfidem
*/tnxm-cap .
comparandam deberet fufficere.- cum fummus rerum naturalium fucrit indagator.
12 .
Lib.\ biZl. Plinius Pygmeos in Thracia verfaripronunciat:conftat etiam inhac regioneplu-
nat.cap 11. rimos effe Grues,qu£e Strimonia? a Strimone Thracia? fluuio denominantur,quibus
Lib. J. cap. cum Pygmei tertamen inire dicuntur. Pomponius Mella Arsbiam interiorem
olim Pygmeos coluifte prodir. Immo Philoftratus, cum multa hominu m monftra
ex Apollonio fabuiofa effe tradiderir, Pygmeos tamen excipit, quorum narionem
Lih.i.deGen tninime vanam elfe feribit. Olaus Magnus Pygmeos effeaftruit. Inter recenrio-
leSeptcntr. rcs jouius Pygmeorum fidemfacit, dum in legatione Mofcouitica vltra Iaponem
Pygmeos collocar. Nunc quoq.in Tartaria plurimos Nanos effe Lufitani diuul-
garunt. GemmaFrifius narrat Cymbam Pygmeorum vifam in Septentrione vi
tempeftatum appulfam ad regnum NoruegUT.Odoncus de rebus indicis,Pygmeos
trium
 Monftrorum Hiftoria. j9
itnum cubitorum a fe confpedos refert, qui anno quinto generantj&odauo fenef-
cunt. Puhllum quoq. genus hominumin quadam infula Orientis,quaj tota eft au-
rifodina ,inuenitur3 quos vcros elTe Pygmeos, Argenfolalibere afTeuerat. Neq.
diuerfitas Iocorum ab hifce pumilionibushabitatorum vanitatem hiftoria? parere
debet: quandoquidem hac eadem dudi rationenationem Gigantum fabulofacn
fuifte arguere poftemus.
Prxterquamquod omni fere .rtate, huiufmodi homunciones vifi funt. Marcus pygmeam
Antonius Sifyphum pumilionem intra bipedalem menfuram, ingenioq. viuacetn quit babue-
habuifte fertur. Deinde Canopas,aiithore Plmio,fuic in delicijs Iulia? neptis Au- rig .
E gufti, qui duos tancum pedes cumpalmo altus erat. Infuper Auguftus Lucium
adolefcerulum honefto loco natum bipedali ftaturaminorem fpedaculis exihibuit.
Nicephorus meminit cuiufdam in Aegyptonatiinfraincredibilemftatura? breui- Lib.\2.cap.
tatem,& talemfua a?tateconfpexiffe faterurjhuncmulier pufila enixaeft,&filius 37.
taraparuu$,vtperdici fimilis videretur,prudemiaq.eiqualis magno viroinerat.vita
autemad annum vigefimum quintumnon perduxic. Prasteritis nuperannis, tefte Inhifg.nai,
Eufebio Iefuita, homuncio optime conftitutus tnembris, in Hifpama vifus eft, fep-
tenis iam barbatus erat, decennis omne fuum.tobur habuit, & filium genuit. Quid
plura?fextantum abhinc anniscoiifpicati fumus Bononia?nanumtrigintatantum-
modo vncias altum Illuftriflimi L^Duris Caroli dc Creqy,cuius iconem ad viuum
delineatam inMufoeo Il!uftriffitpISe'‘natus HiSnonienfisferuamus cum hacinfcrip-
ptione. MICHAEL MAGNW^S ANNOS NATVS VNVM , ETQVA-
DRAGlNTA IN OP PI DO BAR ON IS DE SESSONAGIO S1TO IN
DELPHINATV PRO$^®ltoA^GPOLIMrNANVS ILLVSTRISSI-
MI,ET EXCCELLETlSSiMt D. CAROLI DE CREQY PARIS MARES-
CALCHi FRA'NCl/E, PRORB&ISDELPHlNATVS , ET LVDOVICI
XIII. FR ANCI/E, ET NAVA HR/® REGIS CHRlSTMNlSSIMI AD
SANCTISSIMVM VRBANVM OCTAV^M 0RATORIS OBEDIE'N’ , j
TI^E ANNO M. DC XXXIV.
Huic duos non abfimilis ^elegahti membrorum conftiru tio.
ne formatos IUuftriffimus equ^Fe^diRaVrdus-O&rpius domiaJitt-, '
Ex altera parte authores noiiprol ipifjrij Pygr^tosnegarunt. Priniym Albertus
Magnus hos quidem concedif i fed gends beftj^rumhomiaifoNpiumefrfeafrbitra-
G tur.qua? opinio dodrina? Atiftot<?iHs?^bnfor'Ri'is eife;videtur; namquando Philo- Bptnio A
fophus Pygmeos concefit, 'palais tai^en !jqnrtq£S-*ffet non; afleuerauit. Hac ra- bertidePyg-
tione forte munitus Suefianus,Pygmeos homines boh eflfe fafus cft3 qtijrp'erfedum meit .
ration is vfum non participent; idqipiagis p^iht^qmamreligibne cjubarjt.-cum
tamen,iuxta Platonismentem,re1igio foli'.'&drohi'hdtnfni.proprieconuebiat.Neq. Cap. 27.
officit Pygmeos ab. Ezechiele fiirfljk mempYiirqs. qtraRdbquidem Bohnulli in hanc
venerunt fententiam,ab ipfo5peryPygmeos,iihiaanes yir-Os intc|jgd»js fliiTe, quia
cubito,& non pede tncnfurarcntor. Diuus Hieronymus pygmeos p'ugilfecores in- In commet.
terprtetatur; cum Gra?cis nvy/dt luda fignificeturjj-'Aut , ex dliorum fententia ho- ad Eaecbic-
mines in excelfa turri verfantes 'Pygmei appeltatiftiefunr; quon/arnfeminijs con- Urn.
fpedi magnitudinem non vltra cubitum participate videbantur; qua? Fententia mi-
I niroe improbanda eft. Scaiiger,inter cgreros authores 5 Pygmeos begat hac foilim
dudus ratione,quia hac cetate non Vi'uanfiquodargurheliHirri'nuliius vldeferefte va
loris ; cum iam abuodeprobatum lit Gigantc^iffe^ii^odd non repjriuntur.
Meliorem amplexus eft Cardanus opinionem,qui inter genera umiormn Pygmeos Lib.^.relat.
collocauit: cui adftipulatur Marcus polus inhiftoria iddiea j.quando feripium reli- indiearum.
quit infulatn Bafman nuncupatam a multitudine Simiorumoccupari. qi^propter
venatores illarum regionum plurimos coercent,& depilatos, intadis tamen barba?s
& pudendorum vilis,in capfuiis Iigneis exficcatos:, & caphura condicos mercatori-
bus vendunt j qui poftmodum hos circumferentes ranquam Pygmeos oftenfant.
Quiplura de Pygmceis viderecupir,conFugiat adlibrum vigefimum Ornithologiae
vbi de pugna Gruum cum Pygmads agitur.
Ad calcem huius Rubrics collocatur differentia ex vrroq.fexucompofita qu^ Hermaphro
Androsynosjftue Hcrmaphroditos complcditur. Etenim dvSpoyv'm^uc xvapoyu- dit.hifto-
D 2 roe: ri.z ..
 Vlyfsis Aldrouandi

Nanus Illuftrifsimi D. Ducis Caroli

 Monffcrorum Hiftoria. 4;t
wLatineexponi poteft mari%nina, nempevir, &f?mina vmimq. partxcipans fe-
xum,quamuis aliquando Graacis UvS'piyvvci vocenturilli,quibus viriliafuntexcifa,
& interdum ita nuncupantur etiam homines debiles, & inuaiidi. Item Androgy-
nos dicitur tp,uaippoSnoe, quafi mixtum genus e Mercurio ,& Venere,pariter voca-
tur JVpuws anceps.feu duplicis naturae amplius apoivodiiAuc proraifcui generis. Hoc
In Annota¬
vocabulo tales vocat Pollux quafi concubines, vt voluic Dalechampius.Quamobre tion.ad Tli-
Plato prodidit in initio tria hominum genera fuiffe, nimirum marem, ffminam, & nium.
tertiumquoddam genus ex vtrifq. comp ;fitum,quod Androgynum vocabanr,hoc
defecitj & nomen tantum infame reli&um eft. Hieronymus tamen Montuus fe no- Lib.t.Tbeor.
uifte Hennaphroditum fatetur,qui viro nuprus fgmineaanature credebatur,fiiiofq. cap.6. .
pariter,&fiiias peperittnihiiominusanciilas comprimere,&in his generare folebat.
Ciariflimus vir Columbus,ad comparandam incredulis Hermaphroditorum fidem, Lib. IJ.
rccitatfe obferuaflfe Androgynum, qui, prater vuluam, viriii etiammembro erat JLnat.
refertus.-ideoq. incadaucre diftecando diligenter vafa feminaria inueftigauit,nun-
quid vllus inter hxc efiet confenfus, & vafa pratparantia, a vafis aharum fiemina-
Hermapbro•
, rum prteparantibus minime difcrepare rcperit; ibi tantummodo vnumdifcrimen diti Anato-
notacu dignum erat, quod natura, hxc vafa ex bims quaterna fabrefecerat, quoru mia:
duo maioraadconcauum vteri,& reliqua ad radicem penis defcendebanr. Vterus,
& ceruix eiufdem,necnon teftes a matrice,&teftibus aliarumfgminarumnon difen-
tiebanc. His fic conftitutis,Hermaphroditorum quatuor ab Authoribus folentaifi- Hermaphro¬
p gnari differentiae. Prima eft Hermaphroditus mas, qui fexum virilem perfedum, ditorum qua-
& validumpartic/pat, in perineo tamen rimam minime peruiam ,ad formam vulute tuor differen¬
cffbrmatam habet: cum tamen abilJa quidquam lotij , aut feminaiis materia.’non tia.
prodeac. 6ecunda/pecies vocatur Hermafi oditusfemina,quando,prx’ter vuluam
naturaliter conftiruram,fot/o,fem/ne,& menfibus manantem,circa os pedtinis emer
g it qua’dam ca rnea fubftancia ad fimilicudinem imperfe&i penis feroro, & teftibus
carentis.Tertia fpecies eli eorum,quiexpre(Tam vtr/ufq. fexusreferunrimaginem
fapiiisaducrfofibi fitu refpondentem, fed tamen ad generationem,& feminis pro-
fufione inefficace,imm6 alterutra tantu ad mnftione cofert.Quarra,& poftrema dif¬
ferentia eft eorum,qui non folum vtroq. fexu pociuntur,fed etiam poffidentgenita¬
lia , qua: omnibus conditionibusad perfect am generationem neceftarijs gaudent.
Immd,vc voluit Philofophus,dextram mammam virilcm,&fimftram fjmineam pof-
G fident. Hi funt populi Africa,& fupra Nafamones,atq. illis finitirnos Madias viue-
re Plinius, & alij authores non vulgares tradideruntjquorum icon hie confpicitur. Ojficia henna
Hi inter nonnullos Barbarosfunt frequentes. In Virginiamulto plures,& In- pbroditorum.
dis exofi : propterea his iumentorum loco vtuntur,quia ad baiulanda onera,propter
virium robur, funt idonei . lnprimis annonam Regum ad pradia proficifcentium
deferuntjdefunftos adtumulumbaiu!ant,& peftilenti,feu contagiofocorreptosaf-
fetftu,ad deftinata locaferunt, &ijs medenrur.
Antequam v/rerius progrediamur non funt omittendafignaab Authoribus af-
f gnata,quibus Androgyni validfvel inuaiidi in vno,vel alterofexu fint dignofcen-
th. primitus ft vulua omnibus fuis dimenfionibus fit exaifta, & menfibus fcateat ;
deinde fi^dfitmollities faciei,& totius corporis, necnon timiditas,tufic Androgyq Ilermaphro-
H nus in f?mineo fexh potentior iudicandus eft. Veriim quando perineum pilis eft ditorti discri
obfitum,&penis conuenientiseftmagnirudinis,& femme fcatens .t'unc'Andrpgy- menrationc
nus virilem potentiam poflidet. At quando vtriufq. genitalis in figuTa,mole, &ef- rigoris.
ficacia fqualis erit conformatiojtunc Androgynum in vtroq. fexu potentem debe-
mus conftituerc. Quamuis ex fenrentia Ariftotclis,qui vtroq. fexu funt referti/em-
per alteram potentiam ratam, alteram irritam habeant. Modo multi qu^runt an
Androgyni in matrimonium fint collocandi; ideo ad hanedirimendam dubitatio-
nem, refpondendum eft, ratione prolis, ratione facramenti;&ratione imbecillira-
Hermaphro¬
tis carnis,illis matrimonium minime negandum efife,dummodo facultas vtroq. fexu ditorum ma¬
Vtendi non concedatur, fed tantum illo, ratione cuius magis validi fint. Ita enim trimonium .
deHermaphroditis in matriotonium coliocandis iuris prudentes ftatuerunr. At
ft vtriufq. fexuspotentiafit sequalis, tunciureiurando cogunturadele&ionemfe-
SUs,quoimpofterum vti velint. Sed fi traftu temporis contingat, vt Hermaphro-
D 3 ditus
 MonftrorumHiftoria. 43
ditus ffmina mafculefcar,& iuxta alterum fexum operari velit, vxoremq. pofcat,
tuncilli neganda eft, quia Temper promiftis iuramento firmatis ftandum eft. Pra?-
terquamquod Clariffimus Pareusaddit5quod Hermaphroditi jnfexu eledto,iniun-
i5ta capitali p$na, Temper manere, & viuere debenc,

GENERATIO, & CONGRESSVS.

V M Deus optimus m3ximus cundarum fit caufa cauTarum, confen-
taneumeft.vt homines eorum origin emilli acceptam reTerant.Cum
ipfe,muftis' Philofophis,vtfacrae manifeftantpaginse,non folum vni-
uerTum terrarum orbemexmhilocreauerit, veriim eriamhominem
ex Iimo Tormauerit. Vnde iTaias hue reTpiciens dicebat. Concul- Hominis
cateipfot tanquam latum , Summus igitur mundi opiTex cum Texto die hominem creatio.
creauerir, deinde ex cofta Adami dormienris Tsminam deprompfir,vr omnium ho-
minumortus ad vnam vmus hominis fcaturigmem reduceretur.Namdeinceps Deus
homines per coniugium progigni voluit, vt perpetua necceftitudine coniundi, pa-
iresfi!ios,5cfilij parres mutuaTe beneuolcnriacomplederentur, Hmcpofteapoe-
ta?,§c pot lift mum Ouidius,Tumpta Tabulandi orcafione cecineiur.quddin terrarum
orbeconftituto,deerat tantumhomo,qui terram poftideret &colerer. QuarePro- Lil.l.Mcti
metheus Iapetifilius ex terra imbre madefada, hominem Deo quamaxurne fimile
p Tormauit, qui non inftar aliorum animaiium pronus incederet fed eredus perpe-
tuo coelum TuTpiceret his verfibus ,
fat us Iapeto mtxtam ftuuialibus vndis
Ftnxit in e-ffgiem m oderanturn cun£Ia Deorutn $
Fronde], cum fpeflent ammalia eftera terram
Os ho mint fubltme dedit frC.
Quod Ouidiusde Japeto ,Hcsiodus poftmodum de Pandora cecinfffe vldetur,
& alia infinita fumis generis nugamenta apud Poeras Iegunrur, Veteres PhiloTo-
phi de origine hominis varia monimentis mandarunt: Nam horumquidarohu- Vtterum
manumgenus abaiterno fuifte,abj genitum,&corruptible eifeftatuerunc. Pri, opinio.
ma opinio explodendaeft,quoniam fi prseter parentes.nulla alia cauTa humane ori-
ginis eftet cognofcenda,proeuldub!o Plv’ofophia primamomnium cauTamTruftra
G meditaretur. Infuper Auicennas auftis eftafiruere port immenTas terrarum inun- in opere de
dationes, ex tabidis cadaueribus & influxu cosiefti ;abfq. vllo Temine, nonTolum Dtluuiju
humanum genus , verum quoq cetera animanria produdafuifte . Verumadduci
non poffumus,vt credamus,tam nobilc animal ex putri materia eruipotuifte,circa
cuius creationem torus Deus Tuit occuparus;quocirca rantum& pulcherrimu opus,
quod diuino labore ftiit dignum,Tponte prodire non potuir; pi aettrquamqudd nec
etiam Philofopljia id reprobat, quee fponraneum ortum brutis nonaffignar, ergo
neq.homin/,anrrna/i nobiliffimo talemorigmem poterit atrribuere.&quamuis ali-
quando vifi fint homines marini ignata»origiois,quiex aquis prodierant; nihilomi- Homines
nushosexluxur/atnaris,aut ex ludibrio Daemonumditnanafle videnturicum verus marini.
homo mentis compos,quae eft quaada diuinttatis particula ex vili origine profilire
H minimepoific,
Dubitant poftea alijan humanusftctusaliunde^prajterquamabhumana vufua Lib.x.Pard
prodire poffit:quandoquidem filutarchus ab afina filiam humanaTaciecruribus afi- dox.
ninis Onofcelin djdam fuifte editam, & alibi ab equa fimilem partum exiuifte pro- Paella eno-
nunciauit. {terum Plutarchusin fyropofto,puerivagientiscruribusequinisabequa [cells quf.
editi meminit. Immb quida n refert apud Belgas , infanreme vaccafuifte geni-
tumjhoc tamen adhuc eft parumexploratum. Sed vehementer verum,atq indubi-
ratum eft verum hominem , & mente infignitum nonnifi a muliebrt vuluaexilire
pofte. Verumtamen fi virtus Maris Tola eft,quar fetumfabricat,& f^mina tantum-
modo eft officina, fortaftis iuxta Phi!oTophos,p 0 ft nefandum congreftiim, homo in
brutorum vtero Toueri poterit *, Sed hoc nunquam contigifte decet Theologos aT-
feuerare. Ideofi Eerus beftiarumquandoq. nefcioquidhumani habuerint,inanes
potius mentis fuifte credendum eft,
Demiim
 44 Vlyfcis Aldrouandi
Demum quJmtnt aliquian ex feminc non humanoverus homo generarx pofiit:
nempenum poft deteftabilemcongreftum mulieris,& Fer? perfe&us homo prode-
Olai Udgni at.Hancenim fententiamfouere videntur Olaus Magnus,&a!ij Authores,qui pro
opinio circa mulgant Regcs Danorum VrfumprogenitoremhabuifteAalij Hiftoriciatteftan-
vrtu huma- tur in Pegu earn Nationem a cane dimanaife,qai cum puella naufraga rem habtie-
flUM-i* rat. In Hifpaniafama eft familiaminter Gallenos,quam Marinorum vocanr, aTri-
toneciiin adolefcentula concumbente ortum traxifte . Pariter Antoniusdeturre
cremata fcripturareliquit, noftris fere temporibus, efimio quodam mulierem in
quamdaminfulam delatam aliquot liberos fuftulifte . Hsec tamen libere non funt A
credenda propter rationes in Rubrica differentiarum allatas. Neq. rameb pu-
tandum eft ha?c eflTe vlrra nature vires , ftmulieris femen aliqua porirur cfficacia.
Cum tgiturljomopoft congreftummulieris,& viriprodeatj noftra intcreritmo-
dum conceptionis exatninare. Sedantequamidfiarde tempore, &a?rare humani
congreffus difterendum eft . Circa prim urn tradit Plinius pauca elfc animantia,
:$Ltb.p.c.X r«
qua; grauida,pra?ter mulierem,permixtionem appecant. Ideo ceteris animanribus
liatuta funt congrefius tempora,quia tantummodo quibufdamanni temporibus co-
pulantur. Homo tamen omni tempore, & omni hora pcrmifcetur; quare homines
Tempus hu
ranquam intemperantes,in venereos asftus procliues femperferuntur. Excmplum
tnant con- dedit Mefsalina Claudij Cffaris vxor, qua? a?ftro vencreo ftimulata, &!upanar in-
ireJT»s< grefsa quamdam meretriccm vigefimoquinto concubitu fuperauit . Ideopofsu-
mus merito canere vuigatum carmen . - B
Ddaffata vtros nuticjuamfatiata recefit.
Vnde Seneca,in qiiadam dcclamarione,narurarn quodammodo arguere videba-
tur, qua?concubitus brutorum ,quamhominum melius forma uerit. H/ncobfer-
uantes animantia rationalia in mo/iiriem ,&prodigum luxum propenfa , pofsumus
cum Baruch afserere. Be nia funt meltores tilts . Circa fecundum . Actas man's ad
Cap.6. copulam accommodata innotefeitmutat one vocis,teftium magnitudine, &potif-
fimum ortu pilorum pubis. Aetas verb mulieris ad congreftum idonea manifefta-
Aetas aci co tur, quando vbera exurgunt, menfes erumpunt, & vox in grauiorem degenerar.
greffumap- Nihilominus Schenchius inobferuationibus memorat pueros feptem , nouem, &
tatam ma¬ decern a nnoruin,qui congredicntes generarunt,&pucllas otto annorum,qua? vre-
vis qu^mfa ro geftanres pepererunt. Etquamuis homo mas vfq. ad annum fepruageftmum, q
wina. . & ffmina vfq. ad quinquagefimum generare poftit:verunramen Schenchius memi -
Zf. 4 . Obfer. nit mulieris fexagenaria?, qua? ex fene fepruagenario concepit, necnon virorum ,
cap. 125 . qui ad ottuagefimumfexcum annum. & vfq.ad centefimnmcongredientes pepe¬
Lib.cit. Ob¬ rerunt .
fer.111. & Itaq. vt reuertamur, vnde digreffifumus, circa conceptionem obferuandum eft,
124. quod mixtis ambobus feminibus, maris fcilicet, & ffmina in vtero,iliicd quadam
tenni tonica ex calore vteri produdla concluduntur,& inftaroui,tenuiffima pellicu¬
la inciufi copulantur, lam poft conceptionem gefieraro loculo , munimenra fftus
nimirum tunica? producuntur; namex feminis extrema fuperficie tenuismembrana
progignitur, qua? propter humiditatem latius exrenditur, ha?cpoft partum in fafei-
culum conclufa, & chorion appellata reijeitur . Verum ex hilius fuperflua humidi-
Bic^brana tate refultantalia? dure tunica?,qua; a fuperfluis fetum rutantur;harum altera voca- 0
funs fefut tur allantoides admodum finuofa 3io quam vrinam,&fudor fa?tus profluir, vbiad
gensratio. tempus vfq. partus detinentuncum infans non per vreteres, fed per quofdam mea¬
tus vmbelicales vrinam excernat. Tertia tunica valdemollis, & Amna?a ditta to-
tum ambit foeum, vta la?denribus defendi pofftt. Harum autemtunicarum dific-
rentias cummixtura vtriufq.geniturieprKfens oftenditfigura ,

Figura

/
 4

Figura oftendens tunicas cum mi-

Cum igttur ambo femina coaguli ad formam mifta , & conclufa fiht , vtfu-
perius fuit relatum, a primojdie vfque ad feptimum'plurima?, & fubtiiiisima? fibrce .GeneVatio
eraergunr,in quibus hepar^cum fui&organis praecipuis,baturaji virtute,producicur: pArffu^riU
fiquidem in concreto femine fres parti a:, & alba? bulls ladiconcreto non
les loco iecoris,cordis, & ccrebrienafcuntup . ,Mqx etiam vena per vmbilicum di- ‘
vena

\
!

Figure; ;
 Monftrorum Hiftoria. 47

Cordis, & Cerebri generatio.

In altero cnim eius vense ramo.

fanguis colligirur, ex quo primiim
r IliUl hepar generator. Vndeliquidd con*
flat hepar nil aiiudeffe nifi concre-r
turn fanguinem. In altero ramo ge-
nerantur texture illa» venarum cum
dilatatione aliarum venarum ; hinc
vena; omnes ad vnum truncum in
fuperiori iecoris parte nempead ve
nam cauamreferuntur,
Deinde cor cumfuis venis, ope
virtutis vitalis , hoc modoproduci-
turmam vena? calidiffimum , & fub-
tilifsimum fanguinem atrrahunt, cx
quo cor naturaliter carnofum, & craf
fumin primordio generat ur:vbi etia
arteria aorta obfcruatur5quc omnes
alias arcerias fpiritum vitalem per
lJ j tofu corpus ditfundentes progignit.
Quonia vero ex vrraq concauirate Cordis gene
cordis venae erumpunr, & pulmoni rAtto.
inferuntur, ex his pulmo quoq. pro-
creatur.Vena enim ex dextra cord/s
concauitate procedens fanguinem
producit fubrillifsimum, qui,difper-
fis hinc inde fibris,in fubdant/a pul¬
monis facile tranfmutatur, Sed ex
magna vena cordis,& hepatis,nimi-
rnm caua, & aorta non modo totum
pedus, fed fuccefsiue etiam crura.,
cum braebijs generantur. Cerebri ge*
Coeterum intra prasdi&i temporis neratio .
Cpatiu, prtecipua pars humanae ftru-
&ura?,nempe cerebrum in terria pel
licuia huius malfse procreatuniiqui.
demanimalifpiritu repletur:quima- i:
gnam humoris genitalis partem cq-
trdhitin quadamcauitatem , vbice¬
rebrum figuratur.&operculo quoda
circumquaq. tegitur, quod ficcatum
in cranium reducitur; quemadmodu
in duabus propo/itis figuris intueri
licet,

Ve-
 4o Vlyfsis Aldrouandi
Vcrumficutivcnceabhepare, &artcria; a corde, ita nerui moliioresa cerebro
origmem trahunr,qui prarcipua fcnfuum organa cfie perhibentur , deinde ex cere*
bro medulla cciam fpina? dorli dcpendec; indeq. oipnes alij nerui propr/um fumunt
ininum,qui fenfum,atq.motum toci corpori communicant. Ffoc igituromnia fan*
guine nutriuntur menftruo per venas vmbilici ad veerum dire&as atcra&o.
Iraq, fex primis diebns port concepcionena maceria fecninalis in vtero conten-
tafimilitudtnean laiftis prac fc fert,fubi’equencibus alijs nouem diebus in fanguinem
Fcttus quot tranfmuratur,& alijs duodccnnconfolidatur; reliquis verb decern, &odo vfq.ad
dttbus for- quadragefimum quintum, omnia membra perfe&ifsimam formam adipifeuntur ,vt
atatur, dcinceps focus canturaraodoaiigffiacuriuxta Aegibj carmen.
, * Sex in latte diesjer funt in fanguine terni,
Bis feni camem , terfeni membra figurant.
Hoc cciam aliter fic exprimicur.
Inietiurnfemen fex primis certe diebus
Eft cjuafi lacjrekqutfq. nouem fii/anguis, & tnie „
Canfolidat duodena dies^bifttonaej. demum
I'fligiat &c.
Hire omnia ie&or in fequencifiguracontemplariporerit, qua? primordiumge*
nerationis fotusoftendit. Hcecautemfiguraaiia iconc pndius exprimitur.

Primordi; fetus generatio.

•no'iq

jJfilHJSO n
nsqoj&.n

Deliae*
 Monftrorum Hiftoria.
Delineatio conceptus.

A. Fundus vteri.
B. Ceruix vteri aperta.
C. Orificium vteri.
D. Vena: & arteria?, qua* in fuperficie concaua vteriformant cotyledonas.
E. Tunica allantoides.
F. Parenchima fostus.
G. Vafa varicofa.
Hoc opus membris omnibus eleganter donftru&um, &integratum natura cute Feetut aft*
obducit,deinde operiobfoluto Deus nature, & rerum omnium author animam in- tnilaturfru
fundit,quemadmodum Diuus Auguftinus atteftatus eft. Idcirco ex fententia huius Ftui.
viri, fi quis mulierem vtero geftantem ita percutiat, vt abortiat, psenarn morte iuac
dummodo infans perfe&am membvorum formationem, & diftimftionem adeptus
fueritjfinfecus atre luerc debet. Fcbcus enim ad mentem Galeni, quemadmodum
fru&us in arbore,ira ligawrjn matrice . Immo ficuti frudtus flori fuccedens rencr-
rimuseft.&leui de caufa ruit,aduitus verdmagis firmatus arboriadhserefcir,&per
fedfcam adept,us matur/tatem fpote cadir.ita infans cum primum ex femme echicicur
tenellis vinculis vteroalligatur : ideoq.oh quamlibet leuem caufammul/erabor- Varijfjtin
tire poteft,fed paulo port magis firmatus,magis etiam adha?ret,&aduentanfcpari- infantit in
tioni s tempore tanquam perfe&e maturus fponte in lucem egreditur. vtero,
Determinatum autem infantis fit um in vtero perfe&efcire, atq. cognofcere eft
difficillimum;quandoquidem clariffimus Pareus variam in viu/'s,&niortuismuIieri-
bus foetus fedem obferuauit. Quandoq. enim infantem cum pedibusfurfumelatis,
interdum deorfum porredisconfpicatus eft. Immo fateturfe vidifteftetum, diffe-
sfta matreftatim poftquam expirauit, in Iongumexporre<ftum,faeiefurfum conuer-
fa, & m3nibus veluti ad fupplicandum iun&is . Vtplurimum tamen foetus orbicu-
lari figura^audere folet, nimirum capite in genua reclinaro, geminismanibusfub
geniS) & calcibus ad nates iun<ftis,vt in fequenti figura oftenditur,
E Situs
 jo Vlyfsis Aldrouandi

Situs infantis in vtero .

P A R T V S
I C I non poteft quam acerbiflimeferantmulieres in comparatione
ad csteras animantes, cruciamenrapartus, quibus/n paritudineve-
xancur u'mrno non nulls a primordio conception^ vfq. ad maturita-
tem fetus aduerfa valerudinelaborant. Si tempus partus perquira.
tut, idcstetis animantibus eft determinatum; homini vero nequa-
quam. cum infantes nati feptimo , odiauo & decimo raenfe vixerint. Et quamuis
aliqui authores monimentis mandauerint foe tus antefeptimum menfem in lucem
editos,&odiauo menfe natos non effe vitales, & exepqtes menfe feptimo cfte ad-
Ltb.qjbfer. modum imbccilles: nihilominus memorat Schenchius in obferuationibus infantes
jy 2 . iyj. quinto,fexro,feptimo,odiauo,nono, decimo,&vndecimo menfe natos, &fuiftevi«
* feej. talcs. Conftatetiam apud Diuum Bernardum in Vita Sandti Malaehis, nob/Iem
mulierem fexto decimo menfe,aqua luftrali pota,peperifte. Immo Schench/uspro-
Luciuobfer. didit fuifteolim vxorem Duds Baruch Vandalx.qua? c6cepit,&biennioprsgnans,
iy$, tandem puerumgradientem,&Ioquentempeperit. Infuperex eodem authore,fuit
mulier,qus quadriennio vtero gcftauitabfq. moleftia j immo cum anteconceptio-
li,cit,obfer, nem innumeris vexaretur aflfedlibus,vtero geftans a cundlis Jiberata eft.
jtfo. Vc plurimumtamenmenftsparirudinisnonus effeperhibetur. IdcircoAuicen-
Ub ydean. nas tempus partus ponderans tandem protulitf^tum formatum duplicaro tempore
moueri

»
 Monftrorum Hiftoria. 5i
moueri,& dcinccps duplicate motus tempore foetumin Iucem prodire. Namfi
exempli gratia,die trigefimo infans fuerit formatus, hoc tempore duplicato,dies fe-
xaginta refultant, quibus triginta additis,nonaginta conltituunrur, qui dies men-
fes tres conftituunt ,& tnne feetusmoueri incipit. At dupjicaro motus tempore, Mora par-
quod diebus fexaginta conftat, feorfum a tempore formationis, tunc dies vigmti tus in vte-
l'upra centum numcrantur,ex quibus quatuor menfes emergunt. His pra?cedenti re ,
tempori additis foetus in Iucem prodibit. H;nc colligendum eft feetum trigefimo
die formatum, feptimo menfe naturaliterab vtero egredi polfe. Sicq. pocerimus
etiam pronundare partum decimi, & vndecimi mentis naturalem etfe poffe. Aftro-
•k logi moram foetus in vtero ferutantfur iuxta opinionem,Ptolcmeiin Centiloquioj Propo/it.$i.
vbiferibit quod locus luna? in natiuitate eft locus cafus fpermatis , & locus luna? in
hora,qua femen cecidit,eft gradus afeendentis in hora natiuitatis .
Itaq. pariendi tempus d/uerfum homini a ceteris animantibus datum eftepro-
bauimus, Praeterqu3mqudd Cteftas promuigauitquafdam Indorum mulieres femel
tanriim in vitaparere, narofq.confettim canefcere. Neq. mirandum etfe arbitra-
mur, cum legerimus apud guthores non prolerarios.quafdamnationes iniuuen- Numrttt
tute canefcere,& aduencante fenicrnigrefccre. Quoad numcrum foetus,homo ver- fatuum hu-
fatur in ancipiti: nam licet plerumq. lit vniparutrj, interdum quoq. mulriparum eft manorum.
animaheum mulieres in Aegypto ftepiffime geminos pariant. Immo hicBononia?
nouimus mulieres,qua? tres^yiuos foetus emxa? func, qui poftea facri fontis aqua
j, Iuftrati diu non fuperuixerunt. Et nobis retulerynt fpcdaige fidei obftetrices
r vnico partu quaternos fuitfc editos . Elis adftipuiatur paultis juris Confultusin
Pande&is Iuftiniani, vbidiuulgat ab honefta matre familias quatuor pudlas fuifle
vnica par/t/one ednas , &mulicrem Peloponetiam quinquies quaternos eniSam
efte foetus . Ariftotclcs quoq. non recedir ab hao verirate in hiftoria animantiunt, Lib-j. bift.
dum memorat viginti foetus,quos mulicr quatuor vicibus in Iucem emiferat. Hoc cap.q.
non debet quifquamadmirari; (iquidem hie Bononix, dum h$.c feriberemus, anno Ltb. tosap.
fcilicet quadragefirpo fupra millefimum, & fexcentefttfiiim 3 menfe Noucmbris, li,noe.
Vxor cuiufdam fabrilignarij quatuor foemellas enixa eft. Item Faufta mulier e Attic.
plebeOftif duos marcs &totidem f?minas vnico partu edidit;(i veraTextor recolit.
Amplius multa? fuerunt, qua? quinos dederunt foetus. Gellius enim quinq. infun-
tiumamuiiere graeca femel editorum meminit, vnde Ariftoteles mulicri grauidre
G quinos tantum fetus concedere videtur,quocirca ex eode Gellio, ancilla qua?dam
Augufti Imperatoris, cum quinq. natos vmca vice pepercrir • eiufde Imperatoris
iuffu,in via Laurentiana vnacum prole,&cpitaphioid fignificante, honorificetu- Mulier
mulatafuit. Ex Pareo memoratur nobilis familia Maldemera di&a, & Domini quinq. fa?-
Maldemera; vxor primo,quo nuptic anno gemellos peperit,fecundo ternos, tertio tus emxa.
quaternos,quarto quinos,quinto fenos f?tus,& hoc partu perijt & ex his fern’s vnus
fupertlcs Maldemera? Dominus adhuc viuerc dicitur. Albertus Magnus feribit fuif-
fequandam mulicrem Germanam,qu?fexaginta filios peperit, fingulo enim partu Lib.J.nat.
quinq, enitebatur : cum horum nullus ad ^tatem dimidij anniperuenerit. Plinius bift.cap.3.
multd plures recenfet foetus, dum ex Trogo referc feptenos in vtero ab Aegyptia
muliere fuifteconcepfos . Neq. hoc diferepat abeo, quod legimus in Annaiibus ,
-j quorumtitulus eft de initijs Regnorum,vbiqua?dam mererrix inGermagnia, re-
W gnante Agamundo Hunnorum rege, feprenam prolem vnico parruded/t,licethos
foetus in lacum proietftos peremerit\pra?ter vnurn , quern Agamundus iliac ycnan-
di gratia tranfiens, inaquis palpirantem obferuans extrahi, & al/ iu/fit; quipoftmo-
dumadultus, Agamundo defurnfto,& fedente Benedidto Primo Summo Pontifice ,
a Longobardis in Imperium eleiftus fair. Amplius ex Scbenchio,Comitifra que- Li.q.ohfer
datnQuerfrutenfis vnico partunouem infantes reddidiftefertur.quiomnes,procuI« 162.
dubio interempti cftent,nifi pater aduenrans eos feruaflet. Quidplura ? vndecim
etiam qugdam mulier conccpir>nam Francifcus Picus Mirandula(referente Pareo)
narrac Doroteam italam gemino partu viginti filios edidifte , primoquidem no- Neuem, &
uem, altero autem vndecim : idcircogeftans vtero,longa,&Iata fafcia circa vndectm/z
hutxieros nodata 5 aluiirn ad genua procumbentemfulcirecogebatur, cpiuseffigies tus.
eft h£c.
E ? Icon
 Monftrorum Hiftoria. U
Siprogredfamur vlterius,apud Pliniuminueniemus,extarein Medicorum monu
mentisduodecim mulieris abortiones vnico parcu vifas . Hanc hiftoriam Schen- Llb‘7>
chios alia recentioriftabilire videtur,dum recitac vxorem Ifibcrti Comiris de AI- l'
torfvnica paritionc tres liberos dfe enixam,ideoque a marito impudicirice crimi °vftr'
nc taxata,quia ex vnius viriconcubiru cres natos concipi pofle,'minime credendu 1 2 *
die opinabatur. Veriim eadecndenuo grauidaanno vertente.&marito a'bfente, .
duodenos mares effudit. Quare,vndecim ob diuulgatum Iaefa; pudicicice tiroorem, Du°deci>n
obfretrici in proximo fluminemergendos commifit. Interea pacer obftecnci ob-fatus mu te
uius velatamcifta intuens,demateriacontentaintei rogat ,cui obftet.rix deformes r,ft
E catulos in fluuiumproijciendos refpondit. At ilie curiofitatedu&us, detraeto ve-
Jamine,vndec/m filios obferuautt,cui poftea obfterrix, veniaprius impetrata totum
negotium aperuit. Itaque Comes , rcapud vxorem diffimulara, omnes educari
pratcepit,quos omnes poft fexenium viuos in arcern adduci iuflit;ibique coram om
nibus atnicis,imprudentia vxoris deteeta,ei benigne pepercit. At Aibucafis magis
numerofam proiemrecenfct,dum in mu here abortiente quindecimfoe'us formatos irar'
obferuauit. Immo Auiccnnas addit aliam mUlierem viginti duos abortus eiecifte.
In Cracouienfi regione quatdam honefta matrona nomine Marghcrita vxor Co- Fatus trtil
mitis Virboslaifexfoetusfupra triginta vnicaparitione viuos dedit, vtin hiftoria ia ! ex m*"
Polonia? legitur.His addatur rclatumab Alberto Magno, dc quadatn muliere, ex
qua feptuaginta abortus format! exierunt . Prsedi&is tandem tanquam coronidem l^‘ c’ x 3‘
p anne<ftemus,quodrecitat Fulgofius vir fpedlatx fidei de Marghcrita Hollandite ant
Comite,qua parte Rhenunirllabicur Oceanum,qu? vnico partu treccntos fexagin ma'caP‘‘>'
tafex filios enixa eft viuos,itaut bapmmi chara&erem fufeeperint.
Idem repent Andreas Eburenfts,&aimbobus adftipulantur AnnalesHoIIandig.
Res igitur fie fc ha her in hiffona Batauice. Ha?c mulier nobilis probro infediaba- ‘Frecentt fe
fureeenam gcmellos enixam.Sc vtririque ab vbenbus /adlantem,& ftipem flagitan xaitnta fa
tem,quiaex vno marito b/nam nafei prolem pernegabar.-tunc mifella pudiciti,r in- tti( •
temerata? Deum citans reftem, imprecaturiliifoboJem,qua? numerum anni d/erum CaP,2 °*
nda?quet,fi pudiciti^ fua? conftaret honosjPrecum efticaciam partu incredibilico-
probafte euenti fides dicitur. Proprerea ad teftandam fempiternamhuius reime-
moriamextat adhuc tabula his litteris exarata , illufins Domini Fiorentij Comitis
Hollandi* fHia,cutus materfait Mathildts ^filia Henrici Ducts Brabanlia,fratrem quo.
G que hdbuit Guglielmum Alemama Begem: hpc pnfata Domwa Marghcrita anno Salutis
tnillefimo ducentefimo feptuagefmo fexto^ataits fu^anno qua drageftmofecundo, ipfo die
Farafceuetfora nonaante meridiem peperitinfanttt viuos promtfeuifexus, numero tre-
eentos fexaginta quinque^qut poHquamper venerabtlem Epifcepum Daminum Guidene
Suffragantumprpfentibus nonnullis procenbusfa magnatibus in pelui quadam baptifmi
Sacramentum perceptffentfa ma(cults loannet fameIlls veto nomen Heltfabeih impo/i-
tumfuljfetdpforum orhnium fimulcum matris ansm$ ad Deum %ternaliter viSiur^ re-
dttrunt)Corporaautem fub hoc fxao requiefeuntfed fides penes Authores maneac.
Xam cum de tempore partus,& de numero filiorum fatis fuperque didtum fir, re!i
quum eft,vt de rationc ortus differamus Quando igitur foetus eft maturus,& perfc
£tus,pra?gnantes doloribus corripiuntur propter infantis impetum , qui rotatur , &
deorfum,exeundi gratia, tendit.Ruptis enim ex impetu tunicis, & rec/ufo matri-
cis orificio humores fluereincipiunt, Sc foetus versus os vtericapite voiuitur,& Namralis
h-rc eft vera,legitima,& naturalis forma partus, quando caput pr/mitus ad orificiuforma par-
ducitur,manibus fuper coxas plicatis,veiutiapparec inhis figuns,quarum primafi- tus.
rum naturalem infantis perfedti'in vtero monftrat,antequam ad exitutn properet;
feemdg, veto formam foetus ad exitum naturalitcr feftinantis,

Partus
 Monftrorum Hiftoria. 55
Partus verb non na-
turalis vocabitur,quado:
prajdi&is condirionibus
carcbir: nam faepiflime
accidit,vt infans praemif
fis pedibus, & manibus
ad femora deorfum de¬
ducts ad partum veniar,
• & ha?c erit prima forma
non naturalis partus. Se
cunda contingit quado
foetus pedibus accedit
ad exitum, manibus ta-
men non ad latera, feu
femora,fed fupra caput
porre<Sis;quemadm odd
appofitiE figure expri.
munt.
In prima forma dili-
gens obftetrix omnes
conacus hue i nfledere
debet, vt brachium v-
trumque inftntis adeo
apprehendat, ne ilia re-
ducerc poffit; /taut hoc
modoad parrum necef-
farid veniar.Partum ve¬
rb in alia forma deferi-
ptum fedula obftetrix Infant gra
nullomodo exciperede
cilis quid
bet,nifi infans fuericad-
pr$ Ret,
modum gracilis, & orifi-
ciurn vteri valde didu-
&um,vt facilis fir exitus
fine vllo matris, & pue-
ri detrimento. Aiiter tu-
Parnnon
non
maaporrcSi
Pad
tluadfurncaput
cmuitsnlbafcispralub*rasus tius erit foe cum in matri-
cemrepellere, vtadlc- I

gitimam, & naturalem

partus formam conuer-
tatur.

Tertia

l l-
 VJyfsis Aldrouandi partnQunonpartfaotraunI
femorotarnasrluu^amhs a

Tertia forma partus non

naturalis erit,quando infans
quxrens cxitum, vnum tan-
tum porrigit pedem, mani-
bus quidem ad femora de >
miffis,fed altera pedcadla
r tusinftexo.
Jdmierum Quarta forma contingit
climicaru quando infans per tranfuer
tffictum. fum apparcr, dorfo verlus
orificiit matricis inclinatOj
veluti iconcs appoiitf pate-
faciunc . Idcirco fagaces
obftetriccsj & mulieres cU*
nica? parturienti affiftenres
debent ira affiduo labore co
tendere, inclinando matre,
vel fupra ledtum, vel alia ra
tione, vt pes exies intromit
- taturiquofado, mater tadiii
debet fefc in Iecto voluta-
re , donee infans aliquamu-
liirn conuerfus deprebenda
tur, qua? voiutatio in omni
parru debet fieri,in quo foe
tus modo inconcinno appa-
ruerit. In quarta forma par-
turiens non erit vllo modo
ftimulandaad expellendum
foetum; proptereaquod fie¬
ri vllo modo nequif, vt prat
di&aratione foetus ex<?at,
quare obfietrix manu oico
Iinita,infatis dorfum debet
impeliere,&fubmouere,ita-
utadexitum caput dirigere
poflit.

Quinta
 \

Monftrorum Hiftoria. 57

Quinta forma critquan-

do infans pedibus 5 bracbfjf
que inflexis progreditur
ad exitum,tunc enun,fu?tu
furfum impulfo,patiens de-
cumbac tandiu , donee ad
commodiorem formamre-
ducatur, vel pernaobfte-
trix oleo Iiliorum alborum
manu perunda, vnumque
pedem in vnum coniungar,
&manus ad larera, fi fieri Oleum liliu
poteft,deduear,& hactudf- alborum.
fima ratione ilium ad cxiru
dirigar.
In fexta forma in fa ns v-
rroque g< nu ad vrerior/ff-
cium procedir, manibus ad
lacera porredis. Tunc au-
tem obftctrixjdex'tra infer
ta roanu , vtrumque genu
furfum pellar,donee pedes
prorumpere incipiant ,nam
tunc altera manu , brachijs
ad femora rctentis, foe f um
adexirurn folicuaredebet.
AtG hate ratio ruta non vi-
debitur matre in ledo re¬
el nata , mor/one frequent!
laborandum eft, vr /nfaris
commodiorem formamac-
quirat, id totun in fequen-
tibus apparet figuris.
B > ' i I -
!•-; '■ •' -r: nr*' ;fj
partSextnanonmIconrlis.partuQanon
usnirutaul/sc. osn
■ r>'

Forma
 jS Vljfsis Aldrouandi Pafnon
enapturfatolias*mnon
furahtsualisH,s

Forma feptima valde pc

riculofa eft, quando infans
ambabus manibus or/ ma-
tricis fe fe offerr. Tucenim
obftetrix diligens omnerrt
curam adhibegt, vt quapri.
mum infanrom in vteru re«
uocet, deindc many ita opc
retur,vt foetus totus in vtc
rum rccidar,& ne de.nuo ea-
dem ratione infans.ad orifi-
cium reiab3tur ;inferta ma-
nu, adlatcra deducat bra,
chia, iraut ad formam oatu-
raJem partus reducatur.
. Vertini fi hxc iuxca men
tern non fycccdanr, partu-
rjens ad left urn rcducenda
eft,vt poft aliquam quicre,
obftetrix rurfum prsdi^a
po/fif moliri operation cm,
Partus peri qtlK ft fueritinanis, neq.in-
eulofas qua^n% sham muret formam ,
^ tunc vrero deorfum ccpret
ip,mulicrum adftantiuope ,
Qbftetrix matrice perun&a
brachia foetus,quoad fieri
potcft,in vnu iungap&hex;
ipodo prorumpentem party
qxcipiat.
QCtauo accidie interdu,
vt infans natibus ortui ap-
propinquet,&quoniam fieri
nulla ratione poteft, vt in¬
fans hoc modo nafeatur fi¬
ne euidenti matris,& infan-
ris difcrimine ! propterea
obftetrix nates infantis ,ira
fubleuabit, vt caput ad exi-
tum vertatjfed id di]ig£'ter
pratftandum erir, ne in dete
rioremformam partus pro-
labatur.jHatc in fequenribu§
monftra/ityr figuri$.

Kfotio
 Monftrorum Hiftoria. fp

Nonus partus non naturalis. Dccimus partus non naturalis.

Mono eontingere folet.vt fcetus in peftus al/quado procidat,pedibus,manibufqj

auerfis,& retro coniun&is, que forma omniu periculofiflima habetur. Ideo feduJa
obftetrix,manibus perun&is , & manu inferra,brachia infantis inueftiget,iiiaq. pr£- partat peri
hendat,& teneat,& omnesadhibeat uires,vtprimoadexitum caput rcuocerur,de- cult(ijjtmus.
indemanus infantisfubmaueatj&adlatera dirigar.Veriimfi ha?coperatio nonva
leat:fatius erit matrem ad le&utn conducere, vt interea afoetu forma commodior
eligatur.
Decimaforma non naturalis erit,quando fostus pcdibus,manibufq.iun&is exitij
follicitabit .Nam tuncobftetrixprovirili parte, totoque molimine conari debet,
vt fummotis al/quancifper pedibus,atquemanibus confeftitn caput apprehendat.vt
quoad fieri poteft3 ad faciletn exitum foetus inclinet. id in pra?ientibus figuris ex-
plicatur,

Vnde-
 6a Vlyfsis Aldrouandi

Vndedmo loco memoranda eftfigura partus non naturalis, vbi infans alteram
manual oriricio vteriporrigit,altera manu ad Iatus demifla , &pedibus furfum ex
porredis, Huncfcetum obftetrix non debet exciperc,fed parturientem adcubi-
ie dqcere,vbi natibus altius Iocatis,&capite in loco liumili pofito, venter Jenifer
flringendus eft,vt infans denuo in vterum relabatur . Immo etiam obftetrix , niff
Mattradcu infans fponte in vterumrecidat,inferca manu, humeros pueri debet reprimere , vt
bile quando in vterum reuerfus Iegitimam,& naturalem exitus formam acquirat.
dueenda, Duodecimo loco recenfeturqua?damforma partus ex natural!,& non natural!
compofita,& eft quando geminorum alter C3pite,alter autempedibusad exitu ve.
niunt.Tuc obftetrix fbeta naturaliter Jocarum excipere debet,altcrum poftea pau-
Jortnapar¬ latim fummouear,vt ad naturajam formam pedetencim difponaturifinfecus, tnani-
tus comp oft busftatimappi ehenfis exitus erit folicitandus,antequam partes ob geminum par.
ta ex natura turn & inflatione, & infiamatione corripiamur. litre autem forma erit rota pratter
/i,& non na naturam ? quado geminiadexirumfe fe efferent,veluti in pratfenti ftgura delineaij
turali. Uir,
Tert&
Monftrorum Hiftoria. <Si
Tert/a decitna figura eric3qua-
do infans ceruiceinfkxa, pronis
ad partum humeris, capite rc-
trorfo., & pedibus,atq; manibus
furre&is ad lucem properat.Hic
partus non foletefTe admodum
difficilis, quia mods aliquandf-
per humeris abObftetnce, qi- Tartu* non
put ad exitum comparere folet, dffictlls 2Uii-
cumorificio vteri fitvakle pfo-
ximiim.
, Quarta decima forma partus
rtdn naturaJls bate eric. Quando-
quidemid, quod accidere folet
in partu fimplici, id etiam in ge-
mino obferuari poterit 3 na quern
admodum /implex partus vnam
rantum Iegirimam, & naturalem
formam,plurcs verb formas non
naturales fortitur.- pariter ge-
minus partus abijfdem coditio-
nibus non reccdit. Quapropter
quando geminus partus in for¬
ma naruraii ad exitum propera-
fcitjobftetrixinuigilabit, vtalte-
rttm orificio proximiorem dili-
genterexc/piar,& a/terum, prio¬
ri egredienre, non dimirrat, ne
denudin vterum lapfus, formatn
no naturalem adipjfcatur. Qua-
rc, altero in luce edito, alterum
illico excipere debet: fiquidem
hie fecundus partus minus peri-
culofus, &ftci!ior erit, quoniam
prior infans pofteriori viampla-
nara, & leuem ftrauif. Figure
prtefentes id explatiant,

F Quinto

y
 62 Vlyfsis Aldrouandi
Qufnto decimo loco collocatur figura partus geminoru non natur all's , qus ac¬
cidie, quando pedes vtriufq; infantisori matricis vno,& codem tempore appro-
Partuj ge- pinquant, qui partus admodum periculofus efle folet,nifi fedula prudentis ob-
melloru pm /i e t ricis opera corrigatur. Nam,perundromatricis ore , vt Ienior foetuifterna-
Yis. ^ tur via,debettoto contendere conatu, vt infertamanu ,brachia alterius infan-
tis apprehendac, & firmiter tenens ad femora deducat, caputque ad orificiu fo-
Jicitet,quo nato, ftacira totis neruis ad Iaborabit.vt eamdemoperam in alterius or-
tu prsftet. At fi fzlicis pattus bona fpes non expecterur,parturiens ad Iectum eric
ducendaobferuando, numpoft aliquam quietem,partus meliorem formam nanci-
fcaturud fequens figura monftrabit, A

Partus non naturalisgeminorum.

Ha&enus naturam maturi, & tempeftiui partus paucis verbis complexifumus.

Nunc ad ealeem huius Rubrics, rationiconfonum efte videtur, vt de intempefti-
uo etiam partu , nimirum deabortu verba faciamus. Aborrum igiiurappellarede-
Mortus {, etriUS prxproperam f?tusiam formati, & vitalis excMonem; nam fiaJiquando
quindo dua- cont]r, sat, v t femina in vtero per a/iquod dierum fpatium coagulata,extra vterutn
nccnon aliquando portiones fanguinis concreridilabantur, hsc materia non abor- j-
tus, fed effluxiones erunt appel/ands. Abortus igitur accidere folet, vel propter
r , aftedliones infantis,vel vteri (ioquendo tamen de caufis internis ) fiqufdemra-
tus.** °r tioneinfantis, interdum coryledones funt debiles, hinc fit, vt acetabula cito
rumpantur, & fuccedat abortus : quandoq; membrans feetum inuoluentes aded
funt tenues, & imbecills,vtfacilcantctempus feindantur ,hinc humores difluunt,
&feetus deficit. Ratione matricis contingit abortio, fi mulier infirms fit naturs,&
fi matrix aliquibus affe&ionibus fit obnoxia. Reliquas caufas Medici in fuis monu-
rnentis figillatiro recenfenr. Vtautem id totum legentibuspatefiar, nonnullasfi-
guras abortionis exhibemus . Prima figura veram abortus formam oftendit,in
qua foetus Parenchimati affixus obferuatur. Sccunda monftrat abortum cum
fuis membranis , & vafis vmbi/icalibus, tertia demutn eft abortus trimeftris polli-
cis longitudine, quern Clariftimus Varolus infignis Anatomicus nobiliffimo,& do-
tfliffimoiviro Vlyfti Aldrsuandodono dedir.
Abor-
 Monftrorum Hiftoria. (fj
»

Abortus Parenchimati affixUs.

E. Chorion cum Parenchimate.

C- &D. Amnios'mctnbrana tenuiflima foetumimmediateinuofuens.

Hoc loco aduertendum eft duasrantum eftc tunicas forum inuoluentes, ve-
luti do&iflimus Pareus. animaducrtit : quicquid Prifci aurhores detribus tuni-
cis; Chorio, AIiantoide,& Amnio fcripferint: fiquidem foetus in Chorio rantum,
& Amnio inuolurus confpicitur. Veteres autem fcriptores, ex obferuatione in
Brutis fadla tertiatn tunicam, nempe Allantoidem addiderunt.

F 2 Abor-

)
Monftrorum Hiftoria. 65
Abortus trimeftris.
 66 Vlyfsis Aldrouandi
VOX.
NF A NT IS nulla voxaudirur antequamab vtero prodcar, ve-
rumftatim atq; emerfit, vagireincipit: hinc verbum Ba/3ct'<% apud
Grarcos fbrtafTis abimitacione vagientis pueriformatum.Sed quan-
do puer inarticulateloquijncipir, id a Gratis per verbum
Babini ety*
exponitur; hinc forte nomen (Bambino) dedusftum,quoBononien-
fes pufionem balbutientem exprimunc. Siquidenr Infantes tanrummodo anniculi
fari incipiunt: quamuis voxpoftea anno tertiodecimo roboretur, eademq; fcnio
aduenicntc.fiat exilior. Etlicetnonnulliarbitrcntur voccm propriehomini con-
uenire, quia vox fit aer fpiritu verberatus, vnde verba quafi verbera, qua; no nnifi
abore humano prodeunt. Nihilominus vox fignificar id omne, quod fonat,& alijs
etiarq animantibus compctit: deducitur enifo dwb rS Eouu ideft clamo . Idcirco
£ti*\e ani¬ ceteraaniimntia vocemquidciu emittunt, fed nullum, pra?ter hom/nem, loqui po-
mal loqua- teft. Neq;officicin medium proferre multasaues,velutipicam, Sc Pfitacum hu-
tuf. manam edentes vocem, cum de Pfitaco canartir.
Pfitacus humm as deotomil voce loqueUt,
Etdc Pica iegatur,
Ptea lequax certa Dominum tevocefaluto, B
Si me non videas>effe negabis auim.
Quandoquidemptx’dffta;animantes t^lem voccm proferunt,qualem docentur,
neq; earum vox poteft effeintentio eorum, qutefuntin mentc ; cum hxc an/malia
Qua voxfit ratiocinio careant. Etenim vox humana arricuJara ell , & Ioquela nuncupatur ad
amtulata. exprimendas varias humanianimiintentionej • quarefolcbatdicere CJcero,rotef~
fe mutationes vocis, quot animi, Hmc (cede Erafmo) nullum eft animal, cui tam
varia fit vox, quam homo. Et quamuis tot voces , & Ioquela;, quot Natfones effe
perhibeantur, cun&arumtamen Nationumintentionesin vnumconfluunt.
Varietatem igitur vocumhumanarum ,&fermonis indeoriginem traxifte arbi-
tramur, quoniam poft vniuerfalem inundationem, Area in Montibus Armen ix
Varietatis quieuit. Tunc Noe cum fuis in terram egreffus, humanum genus , breui temporis
fermonu ori fpatio, Numine propitio, reparauit. De/nde vt totus rerrarum orbis rurfum cole-
retur, Filios, Nepotes, & Pronepotes, ad varias terra? plagas veluriin tot Colo-
niasdiftribuit. Primitusin Aegypcum mifit Efennium, in Lybiam ,&Cirerem,
Triratnen, &in reliquam Africam lapetum Prifcum. Afia; orientali pra?fecitGan-
gem, Arabi? fa?!ici Sabum cognomento Turiferum, Arabia? deferta; Arabum,& Pe¬
trel Petreium. In Damafco Canaiam collocauit. In Europa Rcgem conftituit
TurifconemaTanaiad Rhenum flumen. lundliqjfuntilli omnes fiiij Iftri, & Me-
ffeum fratribus fuis ab Adula monte ad Mefembriam vfq, ponticam; fub qui-
bus Tyrus, Arcadius, Emacius tenuerunt Italiam. Comerus Galius Samotes pof-
fedit Celras, 8c Iubal Celtiberos. Fuitigitur breuisilia, &immatura filiorum a
Tillorum a
Progcnitoribus alienatio, quorum viuendn itum ,&mores nondum fatis imbibe-
pambus a-
rant , &hscfuit potiffima caufa omnisdiuerfitatis. Quandoquidem Chamus, ob
lienatio im-
Iudibrium, quopatrem habuif, cum vxore,& liberis in iilam Arabia? partem profu- D
tnatura qd
gerecoaduseft,qucepoftmodumabipfonomen eftfortita :propterea nullum po-
fittent.
fteris ritum facrorum tradidit, cum nullum a Patre accepiftet. Hinc faiftum eft, vt
traftu temporis, in errores inextricabiles inciderent, & hac ratione vox, Ioquela,
feu lingua variataeft, immd cognicio veri Dei, & omnis ciiltus perijt.

SYME-
 Monftrorum Hiftoria. 6?

SYMETRIA.
jOminis proportioned!,&fymetriamefTemirabi/em inde coliigintus,
quoniam ad hanc Archite&i cumfta Tempiorum, Domoru;n, & Na-
uigiorum xdiRcia referunr. ?mmb afcamNoe ad humani corporis
dimenfionem fabricatam fui-fiT’ perhibent. Siquidem cum humanutn
corpus longitudmis fit rrccentorum minutorum, Iatitudinis quin-
u quaginta, & altitudinis triginta, pariter area .id longitudinem treceotofUm cubito-
rums latitudinem quinquaginta, & alntudinem triginta foit conftrucla. Prxtcrca ArcaNoe tU
trimeftris puer, ex Plinio,dicitur habere dimidiam menfuramftatur£e,quam viuens, mnfio.
tra&u temporisjadipifei debet. Inimo natura corphs humanutn ita compofuit, vc
eius partes inter fe maximam haberent proportienem. Quamobrem inchoando a
capite.Iacunula ilia, qua® in labio fupetiori obferuatur totius faciei minima qui-
dem.fed sequalis eft dimenfio;fiquidem multiplicata perfediam ,& certamregulam
in hoc ofte ndit. Hate en im duplicate, fpa tium, quod a nafo ad labium abfoluitur,
complerefolet. Quadruplicata plurimarum aliarum partiurn menfuram conftituit;
nempe longitudinem oris,& oculorum fpatium,quod inter vtrumq;iacer,atq,etiam
quod ah inferno labio ad termmum tnentiext£nditur . Nafi verb ,&auriumlon-
p gitudo, & illius maximus ambitus, necnon fpatium a nafo ad confittifi capillorum,. Nafi SfMe*
& deorfumad mentum, pari menfura conftant.& proportionefefquialtera ad pra»-
tna.
diclas quatuor particulasfefehabent, nimirumfex rhenfuras minimas adatquant-
Oris, auriumqj ambitus j pariter fpatium abextremo vniusoculiad alferum produ-
dum, duplicate proportion?, prox/me nom/naras partes refpicit, & duodecim mi-
nimasmenfuras explet. Scdvniucrfe faciei lorigitudo , fontifq;drcuitus,oris
Longitudo
ambitum fefqu/ajtera proportionefuperar, Scododecim minimas menfuras com* factei.
pleditur. •
Spatium capillorumab extrema fronte ad primam colli vertebram, pariter fpa¬
tium a mento ad verdeem capitis produduin,longitudinem facieifefquialtera pro-
portione repraefentat,& viginti quatuor menfuras'minimas compr*hi, ndir.Infuper Menfura d
manus tanquam totius corporis munus, faciei etiam menfura eft. Tantam enim fa* manu detu-
cieinaturalis longitudinem efte arbirrari debemus, quanta acarpoad extremita-
tem digit! medij continetur, ita fpatium idem a cauitate nafi ad futuram coronalem
pertinet, qua regulaChirurgi vtuntur, vt eamdem futuram,pro inuftione fincipiti Suturacoro
imprimenda, rimentur; qua» ratio in paucifiimishomimbus failit. Itnitfo non folum nahs cjua
faciei partes omnes certa proportione metimur, verum quoqapfe manus partes in¬ via inuefli
ter fe,& cumreliquis partibus dimenfionem nonbabent fallacem.
getur.
Primicus lo.ngitudo Indicis ab extremo vngue adtertiumarticulumfloquendo
de exterior/parte) iuft3m totius manus dimidiatam magnitudinem indicat, & Tem¬
Digtii, &
per inuenitur xqualis rel iquofpatio, quod ad carpum vfq: tendit. Intrinfccus ve¬
vngues,
rb id cotum digitus medius docet, quetn fiab extremitate ad radicem vfq, trans
monticulum metiti fuerimus,tantum fpatij mueniemus.quantumindeadcarpum re-
j_j liqua manus continet. Vngues quoq.-fingulorum digitorumtantam poffidenr lon¬
gitudinem,quantum fpatium eft a radice vnguisadprimum articulum. Item ambi¬
tus digiti craffioris certa menfura fongirudini eiufdem refponder.
Denique emanu tanquam ex tabula facies vniuerfafacile conftitoitur- namranta
eft Ion gitudo faciei,& ambitus frontis,quanta eft longitudo manus.Spatium,quod
a radice capillorum per frontem ad orbiculum nafi excenditur, medio digito, reli-
Facies wa¬
quum verb ad mentiextremitarem, reliqua manu exadd menfuratur. Altitudi¬
nts menju¬
nem infuper frontis repratfentat pars palm* vicina,qu*prima, & maxima Indicis
ratur.
eft. Atfecundam, fimulque iumftam tertiam in extremicatem vngais definentem
ab illo fpatio,quod a fupereilio ad nafi orbiculum defumir,nuquam diferepareob-
feruabimus . Primaquidem,&maiorparsdigicimedij *qualis penitiis illi fpatio
reperitur, quod a nafo ad extremum mentum porrigitur . Secunda verb mentum
rnscitur. C^terum pars maior annularis digiti illud fpatium iufta menfura ad*.
quatj
 68 Vlyfsis Aldrouandi
quat,quod amento ad inferius vfque labium fefe infinuat. Amplius tertfapars
digitimedij vngui copulata totam fuperioris labrilacunatn a.’quemcnrurat.Pariter
in digiro medio tanta primi internodij eft Iohgicudo, quanta oris ,fi Jabri arcus fifo
commenfureturrquinimo ab eadem parte altitudo fronds etiam oftenditur. Pal-
Falmama- tpamanus, &tpfafecundum longitudinem,&Iatitudinem,ma!am metirifolet; arq;
nusquid me hacratione manu tanquamperfe&a menfura,adexp!orandas vultus difpofitiones
tiatur* vti poftumus, vt ddnde ipfam/aciem, adr diftinguendas fine errore reliquas totius
corporis partes, iuxta proportionema natura aftignatam, adhibeamus.
Quarc fi vniuerfum corpus ad fymetriam fitreuocandum,vulgatam corporis Jon- ^
gitudinem nouena totius faciei longirudine conftare ftatuemus; dumroodo noftrre
• 'Longitude Regionis homines fpedtemus. Non negamuseniminueniri pofie homines, quima-
corporis qua iori porre&am, aut minori conrra&am menfura, corporis Naruram habeant; cum
In* nonnulh longirudine corporis fpatium vultus decies cxpleant : immononnullorum
procericas otfties foliirn , nonnunquam, fed raro fepties tantum faciem contineat,
Grandiores autem homines faciem dccies reperitam toto corporc reddunt.
Communis ltaq; in pra?fcntia neceftarium elfe duximus, huius vtriufq;magnitudinis memi-
logitudocor niife, nempe illius, qua; noticnovuhus fpatioabfoIuitur,&plurimis.conuenit ,nec-
poris. non illius, quadianc magnitudinem excedit, & perpaucis compccit. In facie igitur
redie a natura conftiuua, cria arqualia fpatiaobferuantur. Primum fpatium eftlnter
confinia capillorum, &,principium nafi. Secundum totumnafumoccupat, tertiuin
^ dnafoadmentiexrremitatemporrigitur. Iraq, prima menfura eft ipfe vultus , fe- B
‘ 1 cunda fpatium a gula ad pe&oris cxtremitatem, vbi cartilago enfiformis obferua-
tur,rertiaab hoc loco ad vmbilicum, quarta hincadprincipmm coxsrum, quinta,
Nona pars &fextaindead genua, feptima,&oftauainde ad talos perucnit. Nona ex rribus di-
ex tribus to uerfis partibus conftar, qua; quidem parres inter fe, & cum tribus Hits in facie de-
$}ai. fcriptis exadie conueniunt. Marumprimaeft iJJe arcus, qui a confinio capillorum
ad vercicem vfq; capitis extcndjiur. Secundaeft gula, qua; ab extremo mento ad
pedtoris, vfq; furculam peruenit. Terriaeft ilia,quotataloadplantamvfq; pedis
defcendit.
Itaq; mater natura in prim;* hominis formatione perfediam, a;qui!atera, &qua-
Ctntru ho- dratam figuram affedialfe videturnamq;centrumin inguinecoftituit,& hominem
minis vbi aequelatum, & longumeffinxir. Quandoquidem i/Iae nouem partes, quibusJongi-
fit, tudo totius corporis diftinguitur, fimiliter in braebijs extenfis cum thoracc obfer- ^
uantur. Nam fiue abhumerisforinfeeuspercubirum ad primamiundiuram digito-
rum, fiue abaxiilis intrinfecus adpalma?, &digitorum confiniumdefeendamus, iu-
SpAtitmdi- ftaratione, ter vultus longitudinem explebimus. At fpatium digitorum, vtriufq;
gitorum V' manus femel faciem conunebit: namq; duo brachia, & manus fimu! fua longitudi-
trtufq., ma- ne fepties faciem reddunt. Et latitude corporis ab humero ad humerum tanta eft,
nus faciem quanta facies ipfa bis fumpta. Atq; hac ratione extenfa brachia conftiruunt illud
femel con- fpatium, quod natura a verticc capitis ad plantam pedis dehneautt. Hadcnusde
tinenti homine , qui vt plurimum, nouem ficiei menfuris deferibitur. Mod6 nonnihil di-
No/iahomi * cendum eft de homine, quipr^didfamexcedens menfuram,noua? fubijcitur.Siqui-
ms mefura. dem huius prima menfura a verrice capitis ad cxtremitatem narium deducitur, fe-
cunda a naribus ad principium pedioris, terria bine ad extremum thoracem perue- £)
nit, quarta vmbihcu pertingit,quinta ad inguen extenditur, vbi centrumhumani
corporis colJocarifoict. Rehqua; autem quinq; partes per feemora, & crura dein-
ceps iuftis fpatijs deferibuntur.
His lie conftitucis rune inrelligendum eft , quod quemadmodum vultum in tres
partes squales diftinximus, pariter etiam rcliquum corpus tres atquales inter fe di-
uifionesadmittit , nimirum illammedij corporis, necnonfoemoris ,& tandem ter-
tiam a fine coxarum ad pedes vfq; Iterumq;ha;c triplex diuifio in medio, etiacor-
pore narranda eft,nempe fpatium a pube ad vmbilicum, deinde hinc adroamilias,
Spatisws in- poftca indead colli principium : pmerea fpatiptnin mamillis conclufum , frontis
ter mamil- circumferentiam adoequat, fed frons in longitudinem triplicata dorfiexadiam di-
las quid de- menfionem prasbet; veiutietiamfpatium vultus nouies , vel decies fumptum totius
fsotee. corporis procci itatem metitur : Alfunijiter frontis altitudo nouies, yd decies acx
i cepta
 Monftrorum Hiftoria. ' l
69
eepta dorfi longitudinem abfoluit. Item fupercilij femicirculus duplicatusrotun.
diratem fpatularum refert, & quail's circulusoculurn ambit, tabs peripheriamaxil-
Jarum defcribit. His addamus, quod non folum facies, quemadmodum fuperius Axiltarum
demonftratumfuit, fedilludetiamfpatium,quodacubitoad exrremitatem medij ptrtphetiak
digit: percurrir, totius corporis certa,&iuftamefuradTepoteft. Idautcmconfultd qU0 deftgne
omittimus, ne limites breuitatis excedamus,&le<ftorem ad Albertum Durerum, & tur%
alios Authores hanc materiam pertra&antesrelegamus.

JE T4 A S.
ETAS quafi Aeuitas nuncupataab Aeuo, quod a Cenforino vefut
quid immenfum fine origine,& fine definitur, olimiuftioribus de
caufis quain hodie, hoc nomen promerebamnfiquidem ab Adamo,
& Eua annos vita- noningentos cum trigintaimpletos fuifife legi-
mus. ImmoMatufalem fiiius Enoch vitam annorumfexaginta no- Annos mtil-
ucm fupra noningentos, & Lamcch Matufalem fiiius feptuaginra fupra fexeentos, tos Patres
necnon Noe quinq; fupra noningentos vixerunt, fed maiori admirarione dignum noHrivixe-
videtur, apud Athenas fuiffeinfulam, quam Athenienfesmuris dum munirenr, fo* runt.
diendojfepulcrum inuenerunt cum cadauere, & epiraph/o, ex quo defundtum mi lie
F quinquies peraiftisannis vitam duxiife intellexerunt. Quamuis poftea multi erudi-
tiviri computationem annorum,apud Aegyptios quatuor tan turn menfium fuiife
decreuerint. Vtcunq; tamen fit, humana vita Temper breuisvocari poterit: iuxta
pulchcrrimum Diftichon in hominis vitamprolatum.
EH tua vita breuis,fpes in te nulla falutit,
Hofpei abt, quid Has ? non t«a regna colts.
Scr/prumramen inueniturapud AriftoteJem, nullumanisml homfne diuturnio- Elephanti
rem traducere vitam, pra?ter Elephantum, & quamuis publica opinione receptum
ftf,corn/cibus vitameftelongiifimam iuxta vulgatumcarmen.
p iuere Cornicesctntum dtcunlurin annos.
Nihilominus, per annos centum, multianni, in comparatione ad rotate aliarum
auium intelligendi funt. Prxterea funt,qui credanthominem vltra fpatiumanno-
G rum centum viuere minimepolfe; cum Varro tradiderir cor hominis annicuii duas
pendere drachmas, quod poftea, finguiis annis, vfqj ad annum quinquagefimum
pondus duarumdrachmarum adipifeiturjita vttunc temporis drachmas centu pen- Corhominit
dat: deinceps verovfq; ad centefimum annum finguiis annis binis decrefcere crefeit, &
drachmisvfq; ad defe&um perhibetur. Quare vltra hoc fparium hominem haud decrefctt.
quaquam viuere polfe ftatuunt. Sed hoc parum adhuc eft exploratum.Alij ex Pol-
iione, centum annis viginti addunt, afteruntq; vltra hunc terminum cuiq; viuere
non fui(Te concelfum, & fuam ftabiliunt fententiam vita Mofys, qui centum, & vi- ^nni Mo--
ginti quinq; annor urn vitam traduxit,deinde morions de breui vita cum conquere- fytqaotfue-
retur; refponfum accepiftc referunt, neminem vltra hos vitce limites elfe vidiurum. runt•
Id autem magis probandum eft,cumhabcamus in facrispaginisDeum vitte homi- Ge»< cap.6.
nis tnetam centum viginti annorum prrofixifte. Item Pfalmographus humana* virp PfalmoZg.
feptuaginta annos, & reliquum rempus doloris , 1k Jaboris ftatuit. Quicquid feri.
pferit Plinius deCyrnijsIndorumpopuhsadannos centum,&quadraginta viuen Lib.p.cap.z
tibus,& degente Aetolia, qute ducentos annos vitrocxplet. Homines quoq; Jon- &cap.48 ,
geua?a?tatis in regionibus Aquilonaribus Europa? degunt. Siquidem memorat
Olaus Magnus Dauidem Epifcopum bcotum , qui annos feptuaginta vltra centum Lib. 4. fep-
vixif. Item memorat Textor quemdam nomine Marin antica corporis part« hu- tcnt.capq*
mana,& poftica equina, qui primus equum confcendiftedicitur, & annum vigefi-
mum tertium fupra centefimum attigit.
Iraq,ex prxditiis colligendum eft aetatem efie tranfitum temporis in vita, quam
Galen us, & Auicennas in quadruplicem,ncmpe in pueritiam,adoIefcentiam, reta-
tem confiftenfia?, & fenedlutem diftribuerunt. Hxc aurem diuifio rotatum iuxta
quafdam infi°ncs naturaroperationes effet facienda, fed quoniam hre in omnibus
indi-
 70 Vlyfsis Aldrouandi
indiuiduis, eodem tempore, &ftatutis annis, exmaiori, vel minor! temperament!
robore, non celebrantur: idcirco neceffarium erit iuxta quemdam aimcrum nu-
merum has states conftituere. Pueritiam igitur a primordio ortus adannum vfq;
'Aetatx nth decimum quartum extendunt, quam stacem in infantiam feptemannorum , & ve-
merus. ram pueritiam ad annum decimuroquartum pcruenientcm fubdiuidunt. Secundam
stacem ab annodecimo quarto ad annum trigefimum quartum adolofcentia nun-
cupant. Verumhsctres patiturdiuifiones . Prima attingens annum vi<?efimum
' primutn vera nominatur adolefcentia, altera peruenicns ad annum vigefimu oela-
uum pubertas, 9c tertia dcmum iuuentus.
Tertium membrum prims diuiffonis, stas conffftentis Sue viriiitas nominal ^
batur, qusa perfedlaiuuenta inchoans annum quadragefimum nonumattingit.
Ilia tandem, qua?abannoquadrageftmo nonoper reliquum vits tempus prorra-
Senium dti- hitur fenedtus vocatur, qus poftea primum, & fecundum fenium complediitur.Pri-
plex. mum in fexagefimum cercium annum terminat, fecundum in annum odiuaqefimum
primum extenditur . Mine colligendum eft hominem perdiuerfas states quafi
per tot feals gradusad finem vits properare: idcirco quicunqjannus in queprs-
djdts states terminanpporeritnuncuparixAcuaaTHp/jcis, quoniam Grscis jjAj/uag
feala, & aA/jwa»T«pfcals gradus exponicur. Eric igiturconftituendastas, tanquam
feala fuis integrata gradibus i& primus gradus encinfantia ita didta quia homo in
Anniclimac ilia state fari nequeat, & quoniam hsc stas in annum feptimum termmatjidcirco
terici qni^tt id erit primus annus chma<ftericus,fucceditfecundus gradus , nempe pqeritiaa pu- g
quot first. ritacenominata terminans in annum decimum quartum fecundum clima&ericum.
Sequitur adolefcentia ad generandum adulta, fecundum a'iquos, tertium annum
climadtericum attingens: vel' fecundum alios ad annum vigefimum oStauum pro-
trahicur nomine puberfatis a pube, feu pudendis, qux tunc famigine veftiri inci-
piunr. Reliqua stas ad annum trigefimum quintumpariterclimadtericum iuuentus
Stngularu a i'uuando appellatur, runccnim homo infummo incremento eft coliocatus dein-
atatum ety- ceps fpatiumstatisperueniens ad annum quadragefimum nonutn pariter climadte-
ma. ricum , dicitur viriiitas , quia, maior vis in ilia state , quam in alijs confiftat. Huic
additur fenedtus quam fexts statis terminus (loquendo tamen de prima, & viri-
difenedtute) hsc tamen taagit annumclimadtericumfexagefimum tertium; nara
quodfupereft vits fpatium, nuncupatur decrepitas, quoniam homo in ilia con (li¬
tmus state ne crepitum quidemedere poffir,& in vltimum annum climadtericum, C
Numerus nempeodtuagefiaumi priraumterminar. Quanquam verus climadtericus annus fe-
Climidleri- xagefimus tertiusvits conftituartur . Quemadmodum numerus climadtericus eft,
cut qualis. ad quern per gradus , & veluti quafdam fealas paulatim afeendimus, qualis eft nu¬
merus odtuagefimus primus , qui ex nouem nouena.rijs refultat. Csterinn ad
finem aduertendum eft, quod illi diutius viuere dicuntur, qui malitiaamrnum
minus imhuunt: proprereaquod breuioris statis funtplerumqj illi, quorum in-
genitus calor callidumproducir ingenium. Sicuti vice verfa longsuiores funt,qui
fimpliciori fuittmente, nam hi quoq; membra validiora, Sc corpus robuftius pof-
fident«

TEMPERAMENTVM D

V M homomoderatamtemper/emobtinuifteperhibearur, iuftis de
caufts ab Authoribus reliquorum omnium animantium tnenfura , Sc
£_* b* 2 * de canon effe dicitur; & potiffimum cum feripferit Galenus homine non
Tep. cap. I« folum animalium, & ftirpium, fed etiam reliquorum omnium maxima
effe temperatum. Verum non poffumus exadtam uominis tempera*
Lib. S de de¬ turam inteiiigere, &affcqui, quoniam optime docuic Galenus hominem invarijs
cree. Htpp. statibus conftiturum, varijs etiam gaudere temperamenris . Quandoquidem pri¬
& plat.c.j. ma stas calida dicitur, & humida, fecunda ad caliditatem,& fieritatem vergit, ter¬
Leb.l.de A tia recedit a caliditate, 8c maiorem fiecitatem adipifeitur; poftrema tan de omnium-
liment.fac. frigidiiiima habetur. RursimvaddamuSjCx menteGaleni, quod exa&am non pof-
cap. i . futnus
 Monftrorum Hiftoria. 71
fumus humane nature afTequitemperaturam, propter variahominuminftituta, &'
vi<ftusrationes,qu£ omnia natiuumcorporis habitumimmutant. Neq; omittenda
funtdiuerfa Cailidimata, qua? nonfolum humanas temperies5fed etiam mores, &:
aniini propenfiones variant.Siquidem homines inmeri'diana plaga verfantes crifpis
func capillis, corpore breui.gracilioribus cruribus, &Icui refercianimo. Viciffun
Aquilonarem eolentes regionem.corporefunt amplo,proiixi$ capillis,colore albo,
cruribus craffis, carne laxa, confequenterq; ftoliditace non carenr. Alpini, ctetcriq;
montium Accolairudis funtafpe&us, &macilenti, guttura plerumq; habent ftru-
mofa,iramd nonfolum diuturniorem deguntvitam, verumquoqjfuntrobuftiores
^ illis, qui in planitie verfantur. ‘ ' >
Vtigitur,nifi perfedta,faltcmrudis aliqua humane temperature cognitiohabea-
tur, duo prenofeenda Mediciproponunt. Primo quemdam temperamentorum nu-
merum atfignant, deinde humorum naturam diligenterexplorant,excuius perfeda
cognitione humanas temperaturas elicere profitentur. Quoad primum,tempera- Tempera-
menra in nouenario numero conftiruunr, & horum quatuor appellant fimplicia,iux- mentorit rnt
ta quatuor fimplices elementorum qualitates, &quatuor compofita, iuxta quatuor merUs.
rationales qualitatum elementarium combinationcs. Veriim quiahorum tempe¬
ramentorum exceflfum nofei minimepofle alfeuerant,nifi temperies temperataalio-
rum norma perfede intelligatur: idcirco ab ipfis ea duplex,nempe adpondus, & ad
iuftitiamconftituitur, deinde omdfa confulto temperieadpondusabequali portio-
F ne elementorum emergente, tanquam im3ginaria,vnamtantumodoteraperaturam -riperstttira
Kqualemadiuftitiamefleftatuunt,qute in fymetriaquadam elementorum ad per- ad iaffiiid,
fedasoperaciones obeundas confiftit. Ideoq; ilium hominem vocant temperatum
ad iuftitiam, qui ad omnes fundiones perficiendas eft paratus, acq; idoneus,illuq;
fntemperarum appellant, qui a prat ditto rcccdens temperamento ad vnum exodo
jntemperatisvergit.
Preterca circa naturam humorum, Medici obferuant cuntta efculenta , & potu-
lentaperfpatium fex , vel feptem horarumin humano ventriculomorari, quiaibi,
praidfdo tempore,perfeda digeftio celebratur. Vndequidam refpiciensaiimento-
rumcodioneminfomnopotiffimum perficiendamcanebat,
Septem boras dormjfefans-, luuentqi , fentcj',
Siquidemalimenta inhumano ftomacho, tanquam inollaapud ignem caloris na-
^ turalis locata alterantur,& in fubftanuam valde iimilem cremori ptifamechilum
nuncupatam tranfmutantur. Foftmodum materia haec per inteftina tenuia vena- chillis affi-
rumcopia referta defeendens ab ijfdem fugitur, vttandem per venam porrani ie- milatur ere
curingrediatur, vbidenuo alterata afacultatehepatis in fanguinem mutatur , qui moriptifatia
poftea per venam cauam, & ramos ab ea defeendentes exiens a iecore,ceteris par-
tibus humanicorporis, nutricionis gratia,diftribuitur. infuper animaduertunt Me¬
dici pratdidam materiam in iecore quidem alterari, fed non totam in fynceru fan- Humorum
guinem, fed maiorem folum partem conuerti;& propterea portiocodionem eftu- numerus.
giens, & alba remanens,picuita,portiocalidior, bill's, & demiim crafllor, melan¬
cholia nuncupatur. Hiigitur quatuor bumores, exfententia Galeni, elemenraani- Lihz.de E-
malium fanguineprarditorumnominanrutommo , vt rctulit Hippocrates , pra’didi foment.
^ humoresomni tempore, &omniatare, humanas venasimplerefolenr. ItaqjMedi- inhb. de
ci fanguinem nature aerea?, & bifemignea? conftituunt,pituitam verdaquar,&me- nat. hima-
Jancholiamterrae aflimilant. Quamuis Auguftinus Donius, inlibro de natura ho- ; .#rf.
minis, pratdidam fimilitudinem adm/ctcre non videatur,dum potius fanguine igni,
& pituitam aeri conferat, quam dubitationem Ledor,apud citatum Authoreinme-
ditaripoterit, -y < ■ ■ "l--1 ■ *< .. , , 12 ^ ,v.
His ita conftitutis, & notatis, Medici hominura temperaturam plerumq; abhu-
tnore predominate eliciuttt, Quocirca predominium fanguinis manifeftabirur,
quando homo eric carnofus,hilaris, optimo habitu, acri ingenio,& rubicundo colo¬
re preditus :4uic enim Medicitemperaturam calidam,& humidam affignant. Bilis Dominium
veto dominium cx Ieuitate mentis, aftutia agilicate, adlionum celericate ,& deniq; humoruejuo
cxcolore inter flauitiem, & rubedincm medio cognofcunt; ideoq; talem hominem, modoco^nc-
adcalidam, &iiccam ceroperiemreferunc. At pituitam in corpore fupera.ntem ex
fegni.
 72 Vlyfsis Aldrouancfi
fcgnitie, ingeni) ftupiditate, obliuione, & albo colore conie&ant, huiufq; horninis
temperaraerjtum frigidum, & bumidum conftituunt. Tandem, humorc melancho-
Iico dominance, hominem timidum, memorem, vafrum,colore plumbco refertum,
ad fpcculandum, & ad magna pcrpetranda fac/nora idoneum, necnon frigidum, &
ficcum declarant.
Mode ft lubeat tempera'turas fingularum partium humani corporis examinare;
adire Galenum neceffc eft, quHnprimis,cutem inter alias corporis partes rempe-
ratiffimam, immo iilam.qua* tegit voIaramanus,hac prarcipua gaud ere prterogati-
Parttutem- decreuit. Reliquarum poftea partium alix call'd^, & humid;?, vtomnes partes
peratura. carnofa; conftituunrur, alite frigidirate 3 & humidiraregaudenr, vt cerebrum/pina- A
lis medula, & pinguedo, aiiae, veluti Ofta,cartiIagines,neru/,ligamenta, membra-
nar, vena*, arteria?, tendoncs, & pili, frigida, & ficca temperatura potiunrur. Alice
deniq; vt cor, &fpiritus calidtratem, &ficcitatemparticipant.

N ATVRA,
B hcmineduo corpora,a!terummorta!e,&alterumimmorralcna-
turaliterpoilidcri voanimes Platonici diuuIgarunt;quoniam per cor¬
pus immortale, parrem animte rationalem , & corpus quodammodo
fpiriruale, & sternum intellcxerunr, & per mortaie corpus id,quod g
vidctur,& fentiturexQuatuorcompoficum dementis , confequen-
rerq;corruptioni obnoxium. Idcirco, rationeprimi, homines natu-
ra impelluntur, vt plurimis, & prjrcipue docendo pronnt ; confcquenrcrq; foli ho-
Ltb.i.defi- mines, ex mente Ciceronis , ad difeendum, & doccndum propenfifunt. Cum nui-
nibuf. Jum animal, prxner hominem, mente, & inreiiedu exornetur; &huius rationem ac-
tulit oraculum in ReueJationibus S. Brigidx, vbi Jegitur. Omnia qu<ecumq\ creata
fitnt, ad vttlitatem borninis funt, aut ad neccfjitatem cius,&fuRentationem , aut ad in-
JRalio intel- formattonem-, ccrrecltoncm, ant ad confdationem, & humtltationem. Si ergo bruta ha¬
ltclus komi berent intellectum, fieuti homo, eff;nt vtiqv homini in tribulationem . c? pottus nocerc»tt
num. quitmprodejfent, idea vt omnia fubietfafint homini , propter quern omnia facia funt, &
omnia tpfurn ttmeant, ipfe vet's mininm^ nift Deumfuum -.propterea bttttis non eft datus
rttionalis intelletius. C
PrartereahominifoJirifum ,&fletuma .narura indhum efte credendum eft; &
q.uamuis Authoresreferant cuculum ,& quandam atiemflauarnapud Indos ridere,
& canespauloanceobitum Cxfaris iuxifte; & Virgiliusin arenam educatequum
Paiantis lacrymas cifunderctem: ideuiq; Homerus de equis Achilisrepetat: vnde
poftea Kidorus his dudus authoritatibus, homini, & equo lacrymasnaturaliter co-
petere affeuerauerit.-immo Aelianusafrnis Mauritanis lacrymas tribuir, &XiphiIi-
nus ElephantoJugubremvoccmafiignauit: Atramen aduertendum eftnumpra?-
di&at prpprietates afFe&uirationali copUlentur, .qua? mxta hunefenfu m,/n folo ho-
Lib.iJe mineobferuantur.’ Arrtpbus vblunt ex mente Ariftotelis, naturam homini aurium
'iimnobiSiratctnCUjn Groan ProcopiusCsefaiienGs tradat Iuftinianum
cap. 11* 4 b- Aduafanjs vocatum fuiffe A/mucn, non propter.ftitpiditatem,fed quia ritu aft-
Ltb.x. de.fa oinovaures moueret. Addit et;am VeiTalius fc Patauij duos nouifte viros,quiaures ^
hrtea ^«w4m°titabant:immo Laurentius prodit fe in quibufdam qbfeiuafleaufps mobiles; idq;
sti corporis. £pq.exiguoKatn-mufculorura .fieri alfeuerauit.Qtiod cum admodunjrard eontingar,
Lib. ii. •non poftinrrus.dotfirinam Arifloteljtsextermmare* • < v • . . ;?r; - :
Anai.c.ix. Addit Galenas, quod commodefedere in ifehij s, ftue coxcndicibtJs,natura foli
Ztb.^.de ■y-hominimdidit. Quare poftea a cranio humano, mus arane«s,gai!u$ ga!!inaceus,&
fu p^r/.c.i. Hy^na fummopereabhoreaot,:ftiis locis videndum eft . Vna ioliim hicadmiran-
da eft hominis, & Delphini natural is fympathfa : cyth l^iftoricifcripferint Arionem
inter marinas vndaslatrones virantem a Del phi no adportum falutis fuiftededu-
(ftu. Addut quoq;Hefiodicadaiter if, mate proie<§ftm a Delphinis in litus iuxtaLo.
cridem fuiffe deiatumiquamobretnGcprgius Camerarius hac naturaliproprietate,
& fympathia duvuisdelinetum pu(ionea) iupra 5>elphiai dorfumeum hoctitulo.
HVMA-
 Monftrorum Hiftoria. 73
HVMANO FLAGRANT DELPHINES AMORE. Dcinde fubfcnpfit pul-
cherimum odaftichon huius tcnoris.
Stcpremis amplextt dorfitua gaudia Delphi//, In Embltm.
Temnis, & aquereas puleher Ephebe mtnas. amatorijs.
En quanta e patriopfeem migrate profunda,
Sluantafidet puerum fideretujjit aquts ?
Sic audax elementa venus confundit, (famens
Debita natura vincula ntfeitamor.
Heu mea, qudm fubitoplorando exhausta cremabtt
PeElora, qui gelidas ahgtr vrit aquas ?
Amplius fexus mtilicbr/s duo pra?cipua a natura fibicomparauit. Primum ,au-
thorc Socrate, vt adomnes difcipl/nas, & virtures fit docilis,fidiligenter inftrua,
tur. Deinde naturalem quamdamfibi vindicauitinconftantiam.&leuitatemiiux-
taillud diftichon.
Pennaleuis , leuis ell pumexjeuis aura,fedipfa
Faminea leuius qutd leuitate vides ?
Idq; m3gis atteftari poftumus,cum videamus mulieres qualibetin refibiapplau-
fum, raanifcftum leuitatis fignum, quit-rere : quapropterm3ximusconfenfus inter malterum
Kiulierentj&pauonemeft collocandus: cu(m,&ipfa rnulier pauoninoambitu iden- leuttas.
tidem fe circumfpedet. Non demirabimur ergo hiftoriam mulieris Leucadicanta
F adamatce a Pauone, quern aluerat, vt ipfa defunda,ipfe quoqjabftinentiacibi com¬
mon voluerit.
Ca’teriim non modd natura fpecifica, fedetiam indiuidualis ( vt italoquamur)
particularibus hominibus mirificas dotes ingenerat: itaut quadoq, abipba magnam
poteftatem, immo maiorem, qudm ab ipfa fpctie hauriant.Idcirco Albertus id oc¬
culta? cuidam proprictati ,veJ inRuxui cxleiii ailignauit; cumindiuidua mirabilem
patiendi, & operanfdi energiam, non fpectficam, fedproptiam, & peculiarem po/fi-
deant. Narratidem AJbertus fuilfe geme/los, after; quorum latus erac , cuius radu
porter omnes patebant, alterius referata? repente daudebantur. Nouimus, & nos proprieta-
homines, qui mures, vel feles, veJ alia animannaadeoperborrefeebant, vt eorutn tej tndua-
afpedu in animi deliquiurn inciderent. Solinus rradit plenilunium per quamdacn 4uales.
^ antipathiam mulieribus pra»gnannbus nocere: velutircsfalfefosturobcfTefoIcnt;
G fiquidem rnulier gnauida rebus iuftd falfioribus deledata, foetumfine vnguibus in
lucem plerumq; edere folet. Parirer alijs, vel fanandi ftrumas, vel diuerfacuran-
di vlcera ita irnprdTa eft cxlitus facultas,vt quod Chirurgi manus diu fatigauit,nec
vllo medicamine hberari potuerit, folofaliua? tadufanetur. Et fie deinceps alias
indiuiduorum dotes poterimusadmirari,&meditari,quce afpccifica proprietate
haudquaquam dimanant.

C I B V S.
\LENVS verba faciens de alimentorum facultatibus,cuicumq; Lil.i.cap.6
animantium generiquemdam familiarem cibumatotius fubftanria:
proprietate affignau it} ideoq;quemadmodum cquis, & a finis palca,
fosnum,& hordeum , necnon leonibus carnes animantium cruda:
competunt; ficetiam hominibus carnes codas, & panesex /emmibus
tririceis paratos conuenireafteuerauit. Non immeriro igitur homines Grace dprb- Hominespa
<payoi quafi paniuori nominari potcrunt: licit redius appel/ari poffint b4opdyo/; niuori.
cum nullum animal , quam homo obfonijs, & coquinalibus delieijs magisinhier.
nine poftmodum varia panum, & placentarurn genera ab hominibus excogirara
funt, vt Coliphiumapud Plautum, Artolaganum, Arroptefia, Maza, panis rigidus
quali vtuntur Nauta?, Pythiriceoempe panes viIiores,&furfuracei, immo Naftipa¬
nes additis vuuis paflis parabantur. Praterquamqudd homines in inftruda epula-
rummagn/ficent/a, carnibusauium,pifcium,&quadrupedumvtuntur. Nonnrha- Patina Vi-
bemusexTiraquellopatinam Vitelijjfcarorumiocinoribus, Phafianorum,&Pa- telq quahs.
G uonum
 ■'ll

I 1
74 Vlyfsis Aldrouandi
uonumcerebellis, Phenicopterum linguis, & Iadibus muraenaru fuifTe cxornatam.
Homines verb vt plurimum vefcunturcarne bubula ,fuilla, veruecina, hcd/na, ali-
quando leporina,ccruina,muris alpini, fciuri,caprea?, g!iris,ouis, capr^jechinijCU-
niculi, caftoris, lutra?, taxi, teftudinum, ranarum, necnon promufcide & lab ijs Ele-
phanti. Indi dunes Tygrium. comedunt; quidam populi Aethiopia: carnibus pan*
fherarum, & leonumvefcercntur.Afiiin eleganti conuiuiolacercis viridibus, & fi-
mijs vtuntfur. Borudiolim Scythia?populi Hippophagi vocabantur, quia carnibus
cquorum vefcerentur.Infubres Italia?, Iupos, feles, vulpes, pardales, & pullos afi-
norum comedunt. Immo, & carries afinorum vetulorum, & camelorum,ex Galeno, ,
rJ^ui bufcni aliquando in lautitijsfuerunt habitat. Nomades, cx Plinio, lade Cynocephalorum ^
but viuant. viuunt, &.Incola? occidentals India? ferpentes.viperas, & bufones comedunt.
Prattereahomines ex omnibus terra; nafcentibus, &potiifimun> oleribus edulia
Lib» Z*hi3. fiwnuntj propterea incaFitate annonx Menfis fola* herba? inferuntur. Ad rem pro-
dicBugatus hifioriographus j Anno Domini trigefimo rerrio fupra millefimum , &
ducentcfimum, Incolas agri Patauini,ob infignem vidus inopiaro , tanqua belluas
herba in campis nafcente vidiraiTe. Caeteriim hoc demirari non debemus, cupo-
Populi Carpophagi .

7wi

m i

v fvv y

II I
[

puli
 Monffcrorum Hiftoria. 7$
puliquidam,quorumI]icfiguramdamus foil's fru&ibus,feminibus,& herbis viuanr,
qui propterea carpophagi3& fpermatophagi appellatur. Aeftiuo enim cepore fru&us
exarboribus facillimecolligunt j reliquo tempore herbas in opacis nafcentes iocis
pro viciu decerpunt. Hi cum filijs, & vxoribus nudiad campeftriaaccedutquam-
cunq;afcendcntes arborem; nam tantaaffuetudinepulfi de arbore in arborem ve¬
in ti totaues profiliunt, & licet pedibus labantur, mira manuum agilitate confc-
ftim acafufe fe vindicant. Et fi interdum forte deciderint ,ob tnagnam corporis
leuiratetn paruamincurrunt noxam. Hi , ex Licofthene, baculis muniti pro Lotis
inuicem pratliantur, & vibiis dominantur; veriim,vtipfe refert,fame plerumq. pe-
E reunc, namincurrentes ctecitatem.priuantur eo fenfu, quo vidtum quatritabant.
Cat ter urn non modd fimpiicia alimenta, fed potiuscompofitahumanoftomacho
gratificari videotur; cumin Veterum monumentis multahuius generis probentur.
In primis Caricam genus cibiLy dij exmultis lautitijs, &fanguineparabant.Coc- Edalta va«
centum edulium, ex melle, &papauvere conficiebant, Botellum genus farciminis ex ria.
carne fuiila, necnon lucanicam ex eadem materia paratam commendabant. Vnde
Martialis de hoc fic canebat.
• FiliaPicen&veniolucanica porep.
Pultibus hinc niueis grata corona datur.
Minutal ex marino pifee, liqua;Tnne,oleo, vino, porris, &conandroIaudabanf.’
Deinde libumlaganutn ,pulmentum, pulpamentum, buccellatum, &muftaceum
P extollebant. Neq;illiserant incognita artocreata ex pane, &carne,forte Nuperis
(Pafticij) nuncupata. Tomaculaparabantedulia ex porcino iecoreminutim incifo, Artocreata
cum ouis, cafeo,pipere,anifo,zinzibere,deinde fuilloomento refta, qua? recentio- qualia.
ribus force (Tomafelk) nuncupantur. Vtomitramus ozima eduliaab odore ozimi
fortafiis denominata, cibaria exlaile, Sc melle, necnon ex vuis pafiis, & amygda-
lis parara, & deniq, tor tragemata, 8c bcl/aria, qua? in rerr/amenfa apponebantur,
&nunc eriam apponuntur. Qui verb hodicrnosepularum apparatus, &menfas in-
fignimagnificentia jnftrubh'flinias feire de/ideranr,adeant Bruyeru Campeggium,
jBarthoIomxum Scappium, Sc alios nuperos authores, qui de elegantibus conuiuijs,
8cmiris epularum lautitijs diligenter pertradarunt.

G PARTES HOMINIS EXTERNA.

\ P V T a capiendo, vel intefligendo didum, eft ilia pars,qua? collo
fuftentaturjhanc partem Pr fei tanquam principaliorem ad rcueren-
tiamnudabant, quo corporis geftu,idem de animo indicabant,Gra?«
ci vero per hanc partem iurabant. pars capitis anterior finciput, po- Capitispar-
fterior verb occiput, fiueoccipitium nominator. Os capitis.vndeca- tesqnosjint
pilli emergunc, calua, os verb nudum caluariaappellatur, Veriim parsdcxtra,&
finiftra capitis dicuntur tempora, quia ex his anni, & states bonainum dignofeun-
tur. Capil/us quad capitis pilusmulta fortitur nomina, aliquando dicitur cirrus,
cum multi capilli ftmul iundiin modum cauda? pendent: propterea qusdaoftreo-
rum fpecies capillata?,cirres nuncupantur. AJioquin cincinnifunt multi capillii n-
H torti, quos Martialis annulos vocare folebar. <
Succedit frons quaff propter oculosforara, ha?c mentem hominis denotare tra-
ditur, dumin mcerore corrugatin', & in la?titia dilatatur, ad latera, temporibus, cir¬
ca partem fuperiorem radice capillorum, & circa inferiorem fuperciliis terminator, silottos am
Supercilia quaff cilijs fuperpofftamobiliafunt: ffquidem his homo arsnuens,&ne- rtf}t *
gvans,partem animi indicac. Hicaduertendurn eft ex Nonio, homines prominen-
Voribus fupercilijs infigniti Silones die/a Silone, qui hirfutis fupercilijsfuifte tra-
debatur. lllud autem interftitium inter ftjpercilia, quia hocfpatium giabrum efte
confueu/t, glabella vocitatur. Hincnafusfumitinitium,& naresfunt partes naff la-
tiores ad dextram, atq; finiftram mobiles, quaff a nando denominata?,qui autem fi¬
ne naribus, vcl ipfis compreftisnafcuntur, fecundtim Plinium, Simones nominan- Simona qui
tut. Nafus poftea fagacem fapientiamrepra?feotat, fumptaabanimalibus meta- flnt,
G 2 phora,
 j6 Vlyfsis Aldrouandi
phora, quoniam canes, & vultures olfaduefcaminucftiganr. Oculi ab occulendo
didi, quia fub cilijs,& genis Iatibu!entur,pupulam fiue pupillam habenr, qua ho¬
mo intuetur. Cilium fortaffis a cilleo moueo, genae fuperioris eft extremitas. Gena
verdeft quicquid intra barbam, & cilium cadir, & pilis tanquam vallis munitur, &
a palpitando palpebra vocatur. bed genarum concauitates, in quas lacrymte dila-
buutur,ob quamdam fimilitudinem, finus appeliantur.
Genis fuccedunt malae, quas homini tantummodo Piinius attribuit; hce a malo
frudu, veluti gen? a genu ob curuaruram denominanrur: na mala in vultu eft pars
rotundior, & eminentior. Dcinde a mala nomen diminutiuum, nempe maxilla de-
ducitur, non quia parua fit mala, fed quoniam infra malamlocara fit. Buccaefunt
jsuccuIj, & faciei partes, quae inflari, & barba veftiri poftiint. A bucca oritur buccula armatu¬
Bucculus,
re genus buccas tegens : etenim buccula, cuius mafcu linum eft bucculus aliam for-
quid dew titur fignificatione; denotat enimparuos boues.quia abipfis palearia tanquam buc-
tent,
culae pendeant. Amplius a bucca bucceam,& buccellam deriuantindicantem efcae
quantitatem,que ore capi poteft :hincetjam bucculenti, & buccones vocanturil-
li, qui tumidionbus buccis funt rcferti.
Aures, fecundum nonnullos, ab haurienda voce, vel potius ab audiendo nuncu¬
pate, ideo aures, quafi audcs didae. Ab his homo dicitur auritus, quod non folum
adexquifitumfenfum, fed etiam ad magnitudmemaurium refertur. Qui nihil,furdi,
Herba far- qui vet o parum audiunc, furdaftri indigirantur . t eteriim, ex Plinio , herbe fine
da qua di¬ nomine furde dicuntur, quoniam earum nomina non audianrur.- hincpoftea ( ab B
ctatar. furdum)dimanauit, quia nunquam fimileauditum fuerit. Tandem abauribus lan-
guidis, & flaccidis, cognomentum familie ilaccorum originem duxit. Prifciquoq;
aurem atcingebant,quando atteftabantur, vellendo aurem cedis ad memor;am:te-
ftis tamen primus aurem vellendam ofterrebat,- cum nemini aurem teftis nolenris
tangereliceret.
Preterea in fuper/ori Jabro quedam obferuatur vallecula, quam Ladantius Ia«
cunamappcilauir Labia, fiue Iabra funt partes os conftringentes, & dilat3ntes, a
quibus cognomen labeonum (tefte Plinio) dedudum eft. Labrum poftea eft nomen
equiuocum , quia fecundum Plinium vas etiam defignar. Os fandemeft buccarum
Or efculu,e( foramen, nihilominus multi Authores , & potiflimum Poets hoc nomine ad huma-
ofcilium. namfaciemindicandam vtuntur. Oris diminutiuum eft ofculum,nempeos paruum;
quamuis aliquando bafium etiam denotet, cum bafium nonnifi ore in ofculum con- C
trado celebrari poftit. Aliud infuperoris diminutiuum eftofcillum. Exradicein-
ferioris labrimcntumtrahitoriginem, quod licet Piinius homini tantummodo at-
tribuar, Plautus tamen aliquibus brutis aftignare videtur. Inoleuit autem confue-
tudo apud Grecos^authore Plinio, vt fupplicantes menrum attingerent. Modoil¬
ia pars faciei, que in ridente horoine lineis quibufdam, nimirum gelafinis termina-
tur, ridus appellatur ,quip!urimas palfionum notas pre fe ferre folet. At faciei
Vullus Ety- humans pars tota, qua? in Ixtitijs effunditur, Scj n mceroribus coardatur,muItas in¬
lia. dicans animi perturbationes, a volendo, vultus cognominarur, Sc vultumin gene-
re neutroapud Lucrctium legitur, &in nullo animante, prarerhomine, effe poteft.
Sanniones Ex vultu poftea plures fannae, nempeirridonis fpecies emergent, ideo Antiquitas
qui. homines diftorrionibus vultus aliquemJudificantes,fannionesirxdigirauit.
Ceruix vocatur pars pofterior capitis, vejutipars anterior gula, iugulus.autiu- D
gulummamexhac vtraq;parte integratur collum didum a co!endo,vc voluit Sipon-
tinus, quia torquibus , & varijs ornamentis colatur. Collo adhaeret truncus: per
truncumenim pars corporis humanifine brachijs ,& foemoribus intelligenda eft,
quae Graecis thoraxnuncupatur,- quamuis Medici,nomine rhoracis,partemcor,&
V" pulmones continentcm intelligant. Truncus in partem pofteriorem, & anteriorem
Thoracifli- diftribuitur; haec initium fumic a iugulo,vbi quedam lacuna obferuatur c cedi obno-
miies. xiaipropterea iugulare, nempe gladioocdderedicimus. A iugoloquoqjpedus in-
choat perueniens adftomachum, dduobus lateribus concluditur. Mediumpedus
exornant mammae, vberafigmficantes;alioquin mamma apud nonnulioseftnutrix:
Mamma, immomammae Prifcis dicebantur etiam Tatae , licet Tara nutricem quoqj denotet.
mamilla,& Mamma deiadeformat diminutiuum matniilamj pupillam etiam didam; quamuis,
papilla. pro-
 Monftrorum Hiftoria. 77
proprie loquendo, papilla fit illud tuberculum mammarum,quod infantes ad lac fu~
gendum orecapiunt. Infuper Antiquis mamma rumen etiamappellabacur : vnde
Plinius de Romulo ,& Remo verbafaciensfcribebat; tnuentaett lupa prabemin- Lib. 15 .nat.
fanttbus rumen. Rumen tatr.en , fiuefrumen vocatur pars colli interior eminentia? hisi.
gutturis refpondcns. Quare, fecundirm Seruium, fruges a frumine denominantur; Rumequid.
deinde a Rumine verbum formatur (rumino) nempe cibum denuo ad rumen , l'cili¬
cet ad guttur reuoco.
Humeri, ex Siponrino, abhumo nuncupati, quia tanquam humus oneribus fe-
rendis fint idonefi vocantur etiam Armi, quoniam deiataarma abhis pendeat: hinc
11 deducuntur armillf foeminea brachiorum ornamenta,quia Antiquitas humeros cum
brachijs armos indigirabat. Subhumeris continentur alee, qusinhominibus pilis Ala , & A-
veftiuntur, cuius nomims diminutiunm eft axilla. Pneterea humana Iatera iuxta xma , qU<t
dextras, & finiftras coftas terminantur . Ilia tarn per fecundam, quam per tertiam partes.
declinacionem inflexa3 inter coxas 3 & pubem fita funr: hie autem fitus ad ilia potius
interiora fpedar,- quandoquidem exteriora latius parent. Venter in parte fuperio-
ri habet pedus in inferiori pubem 3 &hincindefuos limites in Iatera terminac, in
huius medio obferuatur vmbilicus ab vmbone clypei medietace nuncupatus , fub
vmbilico autem pubes eft, &peden. Si refpiciamus pofteriorem thoracis partem,
primo incidemus in fcapulas, inter quas vallecula qusdam obferuatur, quam Lati-
ni Interfcapilium nuncupant. Deinceps vero coca pofterior pars thoracis referens interfc pi-
F vail is fimilitudinem, dorfum,& tergum cognominant; in cuius extremitate eft cu- Itu quapars
lus inter nates,fiue dunes ,quafi culeus, nempe vagina; quamuisappelietur etiam
anus, quaft rorundus, & podex quafi pedex, a pedo 3 quia per hanc partem ventris
crepitus emittantur. Deniq;inter hanc parrem, & cinduram cadunt lumbi. Faria nomi
JV/odo ft rursiim ad fcapulas reuertarnur, & ab his paularim recedamus, inuenie- na podicis.
mus parrem ab humero ad cubitum defeendentem ab aliquibus annum nficupatamj
ftquidem Prifci (vc pauld ante fuic exaratum ) humeros cum brachijs armos voci-
tabant. Veriim parsacubito ad manus art/culationem dicirur Lacertusrquapro-
pter Hercules,cum huius partis maximam forritudinemprsfe ferret,Lacertofusno- CurHercu-
minabatnr. Curuaturam poftea brachij cubitumindigitant. [et Ucerto-
Lacerto adherer manus, quafi totius corporis munus,qusin quinq; digitos di- fHS dicere-
ftribuitur (hi fic dicuntur quia decern, vei quia decenter iundi) nempe in pollicem tur,
G ita didum,quia magna vi polleat,Grata’s dicitur am^dp, quoniam pari roborecum
reliqua manu contendar, & quafi alterius manus vicem lubear. Immo veteres Gr$-
ci buc refpicientes pollicemcognominabanthallum, quiafolus in reliquorum om¬
nium digitorum dorfainfiliret, nomine dedudoabaAAo/aa/,quod figniftcacfaiire.
Indigitum falutarem, vd fecundumNuperos,indicem,auc quia nos no falutamus, Digitorum
nifire indicata, aut quoniam hoc digito comprimiturosad filentium , quod pra:ce- omnium va
ptum falutare efte perhibetur: hunc euradem alij vocant Medicum, forte quia Chi- rianomina.
rurgi hoc fxpiifime vtantur in profunditatibus vulncrum , vel vicerum explorandis.
In d/girum medium,<pem aliqui vocitant infamem, & impudicu j turn quia per eum
probriinfedatio exprimatur : rum obiongitudincm, quia tutela aliorum indigear.
Sunt qui hunc dicant 1/chanon wapujo Ati^uv, nimirumalambendo , quia in ex?
pj plorandis cuiufcumq; rei faporibusadhibeatur, & lingatur.In digitum annularem,
{jue pronubum didum, cum hie in coniugijs annulo circumdetur, vel etiam medici-
na Iem nuncupatum, quoniam ad hunc immediate arteria a corde penerrare creda-
)tur,& propterea in affedibus cordis curandis, medicamina huic digito applicanda
efife perhibent. Et tandem in digitum minimum ob paruitatem, vel auricufarem di-
duw, quia hoc homines, ad aures tergendas vtantur. Sunt quipollicem vocar Prin^
cipem, Indicem, Mercatorem, Medium, Stultum, Annularem, Studentem3& Au^
ricularemamatacem .-quoniam tales perfons annulis prsdidos ornarentdigitos,
Vnde verfus.
Princeps, Mercator, Stultufq; Student, dr Amator.
Itaq; manus extenfa inftar palms arboris vocatur palma , comprdfa dicitur pu-
gnus, concauitasmanus nuncupatur vola; hiac inuolare,abfcondere, & furari figni-
ficat.Vngues poftremofummitatemdigicorum operiunt, exquihusnonnuili mores
hQmiqpm compchenderenityntur. G 3 ReU-
 78 Vlyfsis Aldrouandi
Reliquum eft, vt,ad ca?teras inferiorespartes figillatim nominandas defect!da.
mus: Ab inferiori parte trunci inter coxas, viriiia , nimirum teftes, &priapuspen¬
dent (alioquin in feminis obferuatur vulua quafi valua,qma perhanctaqquaoi
per portam foetus exeat) J-fec pars vocatur etiam membrum ob excelicntiam, cum
Pudenderu hoc folum , inter costera membra, generarepoflit. Idcirco Antiqui curam horto-
yarUnmi- rurn Priapoaffignarunt, cum hoi ti agris femper fint foecundiores. Vocaturinfuper
^ mentula ab eminendo, Muto, Verpa ab inuerfa pellicula, idcirco Iudan quia cir-
cumcifi, Verpi cognominaneufe Vocatur etiam natura, quia magna nafeendivir-
tus ei infit. Item Neruus, Vena, & Inguenapud luucnalem ; quamuis hoc nomen
ad vtrumq; fexum perrineat. Rurfus penis , quia deorfum inftarcaud^ bruti A
pendeat, Aliquibus nominatur Pfolcon ,fed hoc nomen originem trahit a Grxco
prajputium fignificante . Alijs dicitur Cob’s, quafi Caulis , qua? vox fuftem,
velhaftam indicat, hinepofteacolei nominantur teftes. Tandem Vererrumcosno-
minatur, forte a Verendis, cum ha? partes non ni/i verecundia nominentur.Ab hu-
ius membriradice membrana,fcrotum, veihernianuncupatadepender, teftes, vel
tefticuloscontinensita nuncupates, quiareftimonium viriJitatis exhibent; vnde
Teftes eut qu'dam, de his, canendi occafioncm arripiens, fic feripfit.
ita ditii, dn quia testamurfexum^fic dictmur ? an quod
Neqnttia testes adfumttt an.botua ?
Coxa? hincinde, vel foemora didtaa ferendo dependent, quamuis interfoemur,
&foeinen fecundum nonnullos aliquod cadatdifcrimcn ; nam priori vocabulo par- g
tern coxa? exterjorem, pofteriori vero, partem interiorem,& molliorem fignificat.
Termini coxarumfunt genua a genis di<fta, quia genua infantisin vteroagenis tan-
gantur. Horum partes fuperiores poplites vocantur. A genibus inchoant crura
Sure qua * xp«">P u Ifo>nominata, & in taJum terminata, quorum anterlores partes tibia: , -po-
tartes * fteriores fura? appellantur. Pars a ftexione pedis ad finem calcanei dicitur petafus,
* & perna; ideoq; rumores afrigore in ilia parteexcitari perniones a Medicis appel-
Jantur. At Imperitiquidam hanc parrem fuis cum reliquis appendicibus, pernam,
& petafonem cognominarunt. Ha? autem partes, qua? petafi nomine comprehen-
Xt'tfferentU duntur, in brutis fuffragines,quafifubtus fadta? nominantur. Poftremo loco pes re-
inter mem- cenfccurmultisiiitegratis partibus,nimirumcalce,fiue calcaneo, talOjVoia, 8cdigi-
bra> & ar- tis. Planta enim pedis calcaneum, volam, &digitos comprehendit. Histanquam
tus• coronidemaddamus diferimen inter membra, &artus cadens: nam membra trun- C
cos denotant, artus verb abardiandodi&i nodum, & colligationem membrorutn
fignificant.

ANATOMIC A.
fjlARTlBVS externis diligenter ponderatis, operxpretium e/Te
” duxirnus internas quoq; figillatim explorare. Hoc autem vc exadte
alfequamur, corpus in partesdiuidere neceffe eft: quapropter non-
nulli corpus humanum in caput, ventrem , & membra diftnbuerunt ;
quamuis Plato in Timeo caput non membrum, fed totum appellaue-
rir,innuens hominem contemplacionis gratia fufffe natum; ideoq,-emtera membra
Lib, de fui(fe fabricata, vtcapitifamularentur. AriftoreJescorpus hu-manumin caput,col-
hift. Anim. i um, thoracem, duplex brachium ,&duo crura diuifir. Anatomici recenciorcshoc
cap.j. " corpus, exceptis brachijs, &cruribus, in tres ventres fegregarunt . Primum ven*
1 m vetres trefTTjCa p Uf) fecundum,thoracem,& tertium,ventrem infimum cognominarunt. Pri-
tn corpore mus ven ter,ad rnentem Galeni, in gratiam cerebri, fecupdus in gratiam cordis, 5c
bumano, tertius in gratiamheparisfuic conftrudtus. Caput totum ofieum an 3 turafuitfa-
bricatum ad tutelara cerebri; cum hoc membrum effet pfec/puum, & principiutn
tnotus voluntary. Venter inferior totus eft carneus, non folum, vc magnamcibi
copiam continere, & i n mulierum conceptu exte ndj, verum quoq: vt ad feces ex¬
plode n das effet apeior, medius venter, nempe thorax partimexoftibus, partim ex
carnefuitcontextus, non modb vtin aere attrahendoroelius dilacaripoffic, veruna
quoq; -
 Monftrorum Hiftoria. 79
quoqi ne mufeuli, fitotusefTetcarneus , concidcntcs cor, Sc pulmonem compri.
merent.
Primitus inchoandoa ca pitCjOmnesfenfuscapientc ,iuxtafententiam Galeni, Fen.\.ltb.$
& Auicenna?, capitis partes, capillos,cutem,carnem, pericranium, cranium, pani- cap, 1.
culum durum, & tenuem, nempe duram, & piam meningem,cerebrum,eiurdem tres
ventriculos,rete mirabiie ,& os bafilare dfeftatucmus. Cranium ad mentem Ga- Lib.n. de
leni ex feptem offibus per futuras copulatis conftat: non enim vnum os continuum <vfa part. c.
natura fabricauit, vt melius per futuras excrementatruderentur. Contingittamen 20.
„ quandoq; humana crania abfq; futuris videri: nam Hefiodus in ftrage Platseenfi Lib 9.
^ caput Perfe, abfqjfuturarum compage repertum fuilfe narrat.Immo Cariius Rho- Lib 13 Jeff.
diginus capita Aethiopum nullis laxa futuris memorat. Ariftoteles quoq;cranium antiq.c.2%.
hamanum abfq; vlla futuraconfpedumeffefatetur. Ablato cranio,dua; membra- Li.3.de hisi
nse fcilicet dura, & tenuis apparent, quibus eleuatis, tanta cerebri quantitas obfer- Anim. carj.
uatur,quanta nunquam in animalieiufdcmmagnitudinis confpici poteft, Cere-
brumigitur duas habet partes,anteriorem, &pofteriorem : pars anterior in duas
partes, fegregatur per quandam interfecantem membranam, qua; a figura, falx
melforia ab Anatoraicis cognominatur. Sub cerebro tres funt ventriculi,in quibus
fpititus animates procreantur, vbi etiam qutedam fubftantia effigiem vermis a?mu-
lans obferuatut. luxta partem anteriorem cerebri eleuati, confpicari licet carun-
culas capitibus mammarum fimillimas, qua; ideo procelfus mamillares nucupantur,
F per quos fenfus odoratus perficitur. Item apparent duo magni nerui votatibptici, procejfus
nempe viforij, qui a cerebro orientes ad ocuios perueniunt. Deinde fi cerebrum mammilla-
magis eleuetur, iecundum par neruorum fubtilium apparer,qui in gratiam volunta- res. vbi.
rij motus ad ocuios penetrant na tertiu par neruorum ad membra facieife extendit,
Qyartum par vnd aimportione tert/jpan's ad medium ventrem defeendir. Ex his
poftea nerui recurrences proprij vocis, originem fumunt. Quintum par ad os pe-
trofum in radiccauris fitum fe confert. Sextum par neruorum fubtilium ad pala¬
tum, ration e fenfus, extenditur; & feptimum par lingua; famulatur. Neruorupa
Ablato prorfus cerebro,confpiciuntur duo panniculi inferiores,os ba/iIare,quod riaquot.
cteterorum odium duridimu, bafis,& fundamentum cerebri, & capitis dicitur ; hoc
diuiditur in otfapetrofanarium,duo offa laceralia, & oiTa oculorum. Inoculo po-
^ flea mufculos, feptem tunicas, & tres humores,fcilicet aqueum, criftallinum, & vi-
G treumrimarilicet. Adrisautem in vtroq; capitis latere locata eft, vt fonus hincin-
de perciperetur, pars exterior cartilaginofaadtutelamfuit fabrefada. Cauernam Tympanum
auris tegitpanniculus fubtilis ex vilis neruorum auditionis contextus, qui vocatur quale.
tympanum. Paulo inferius dentes fe fe offerunt confiderandi ita nuncupati, quo-
niam Grteci eos vocant bSorsas. Horum numerirs foleteffe varius , cum plures in
viris , & pauciores in foeminis confpiciantur ; itnmo in aliquibus viris quandoq; tri-
ginta, cum in alijs viginti odo tantiim obferuentur. Cundi dentes non funt eiuf- Tentiu nu*
dem figura?, namanteriores adincidendumapti,nominanturinciforcs ,&fubfe- mcrus,
quentes caniniad flguram dentium canum formati, quorum duo dextram partem,&
duo finiftram muniunti,rel/qui molares appellantur, quia cibaria ab anterioribus
incifa, & frada moliant.
lam ad vetrem medium,nimirum ad thoracem defcendemus,qui diaphragmate,
fuperiori, & inferiori furcuIacontinecur:ba;c pars nonnuilis vocaturpedus, quad
fadum ex compadis coftis , vel quafipeden ,cumh«coff’afigiiram pedinis a;mu-
lentur. OiTa hanc partem integrantia funt vigintiquatuor coftae, feptem offa fter- Thoracis of
ni,&additisduabusfurculis,clauibus nuncupatis,ofTatriafupra triginta refultant. faquot.
Obiter notandum eft numerum coftarum quandoq; variari; /iquidem Schenchius
meminitmulieris, quee vigintiquinq; coftis eratmunica. Etlacobus Carpus in pu- In Ifapoge
blica anatome anni millefimi quingenrefimi vigefimi quinti coftam veramduplicera Anas.
confpicatus eft, vbi potiffimum oflibus pedoris iungebatur. Inter duodecimco-
ftas vndena continentur interftitia ab vtraq; parte, in quibus funt duo, & viginti
mufeuli intercollaks, Grxcis /uio-o7r^ivpso/ didi, prater quos,& diaphragms, duo
in parte fuperiori,& duo in inferiori obferuantur, item tres mufeuli colli,feptem in
dorfo, & odo in ventre inferiori,itaut ad numerumquaternariumfupraquadragin-
ta afeendanr. Intra
 8o Vlyfsis Aldrouandi
Intrape&us tresfunt membrane, quarumprima eft pleura cofhs interferes ve-
Membrana ftiens fecundaeft mediaftinus,non folum concauitacem pc<ftoris,fed etiam pu/mo-
peiierisquot nes in duas partes fegregans,tertia eft diaphragma,qua? potius mufculi,quam mem¬
fint. brane naturam participat. Inter pulmones cor figure pyramidahs intracapfularo,
vel pericardium fitnm eft. Hoc inaliquibus pilofum repertum perhibetur, veluti
Inohferu. Dodoneus narrat de Iacobo latrone e padbulo fufpenfo,qui veluti iammortuus,
cum tamen adhuc viucret, depofitus , atq; curatus conualuit, fed quia crat homo
praux mentis , & mali ingenij ad ea denuo fcelera deuolurus, paricerq; captus, &
fufpenfus fuitjquarehominis nequitiam admirati, cadauere eius incifo inuenerunc
Ctrpikfttm corob eximiam caliditatem vndiq; refertum pihs. Hoc idem obferuatum eft in A
cordc Ariftomenis Gratci, qui folus integras acies prafiiando in fugam vertjffc
perhibetur. In cordeigiturpinguedinem, duas auriculas extrinfecus, fedintrin-
In lib. de fecus duos ventriculos Galenus obferuauit. Quamuis Ariftoteles rertij ventriculi
ii[feci. Af¬ cordis meminerit; cum tamen hie tertius fit pars dextri ventriculi, qua? ad la-uam
ter. declinat. In dextro vencricuio duo apparent orificia vnum vena? caua? fanguinem
deferentis, alterum vena? arterialisad pulmonem fanguinem tranfmirtentis : qua-
propter nifi fanguis ad finiftrum cordis ventricuium remitteretur, proculdubio ori-
ficium venx arterialis orificio vena? cauaeeflet Iatius; &totus fanguis coringre-
diens ad pulmonem transferri potter. Prteterea in finiftro cordis vencricuio orifi-
cium vena? aorta? ( hanc Patauij totam otteam Clariffimus Faloppius in dittc&ione
cuiufdam cadaueris confpicatus, & admiratus eft) obfeiuacur lacius orificio vena- g
lis arteria?, per quam aer rccipitur: hinc Anatomici percipiunr cor a dextro ventri-
cu!o aliquid reciperej cum onficium, quo einitticur} mains fit, quo 1 ccipit ur.
Talmo ex Succcdit confiderandus pulmo, qui ex carnefungofa,membrana; neruo, & vafis
quibut con - intceratur. Vafa funt afpera arteria , quam Cardanus otte am in quodam de pari-
[iet. bulofufpenfo, & non mortuo ette retulit, arteria vcnalis a finiftro cordis ventricu-
lo & vena arterialis a dextro d/mananres. Canna pulmonis, feu afpera arteria in
quatuor ramos, iuxta quatuor pulmonis pinnulas, diftribmtur : licet Schenchius in
cadauere Caroli Noni Sabaudia? reguli, quinq; lobos pulmonum obferuauerir.
Iuxta caput afpera? arteria?, caro glandulofa, hume&ationis gratia, a natura fuit fa-
bricatai ne ratione ficcitatis , vox raucefceret. Occafione partium refpirationi, &
Labia ex vocifamulantium,labia veniunt ponderanda,qua? ex neruis 5carne,cute,& membra-
quibusinte- na fuot compofita, quoniam verfus omnem differentiam motus mouenda erant. C
grata. Poftmodum in fine palati qua?dam caruncula ad formam vua? , ideoq; vuea nun-
cupata,confpicitur. Supra caputafpera? arteria? cartilago epiglottis dfetadnatura
Iocata eft, ne quid obi in cannam pulmonis cadere potter. Lingua quoq; ibiobfer-
Lingua. uatur ad cuius radicem fitumeftos figuram litters gra?ce a' reprxfentans ; ha?c
duos rccipit neruos , alterum mollem in lingua? fuperficie extenfum, alterum intra
eiufdem fubftantiam dittemfeacum, vt alterolatfo,alter illa?fus proprio fungere-
turmunere.
A thorace ad infimum ventrem fit rranfitus , qui conftat ex partibus continenti-
bus,& contends.Continetes funt partes exteriores,& potiffimu abdomen integratii
ex cuticu!a,cute, pinguedine, mebrana carnofa, mufeuiis retiis, mufeulis laterali-
busiafcendentibus ;& defeendetibus, necnon ex pentoneo.-hsemembrana Gr^cis
Partet vtn- appellatur quafi circumcirca tenfumj incifo igitur abdomine , & eleuato D
tris inferio¬ peritoneo, afpectui fefeofferc omentum, quod partem anteriorem ftomacfii, & in
rs. teftina tegir/AhlatoomentointeftinadupIicis generis , nempe gracilia, &craffa
confpiciuntur. Gracilia in numero ternario funt conftituta, quorum primum a lon-
gitudine duodecim digitorum, duodenum vocatur, alterum iciunum, quia femper
inane inueniatur,& tertium ileon,aut quoniam paffionem iliacampatiatur,aut quo-
njamfitum lliorurnoccupet. Craifainteftina paritertria funt, nempe ca?cum vno
Itnettma cahtfcm orificio praeditum, quod in homine valde paruum eft, & potius alicuius li¬
gament!, quam inteftini vicem geric. Secundum eft colon, quoniam mtilra cola,
ideft snultas cellulas habear, poiiremumafigura re&um nuncupatur.
Mefentenum vero eft ilia mebrana venarum copia fcatens,& ctinda inteftina fi-
Qiuliungensj ideoq; Gratis pursmpiw diCta, quia fit tr pivatw inipw, ideft in
\ medio
 Monffcrorum Hiftoria. 81
medio inteftinorum. His vifis,confideratur ftomachus, ideft ventricu!us,quafi par-
uus venter locatus interhepar,&lienemformamrotundam , vel potius cucurbiti-
nam habeas, cuius pars fuperior ad finiftram ,8c inferior ad dextram vergic: cum
hare figura quantiratis materia? eftet magiscapax. Pra?rerea ftomachus duo habet Lienis for-
orificia: fuperius inferior! latius ,vocatur os ftomachi, & mfophago continuatur, Kacpna.
ipferius diciturpyloro^nempeianitor. Alligatur os ftomachi dorfo inter duode-
cimum,& tertiumdecimtim fpondylum, vbipoftremafiniccofta; quarein affe&i-
bus oris ventriculi fatius effet partem pofteriorem, &nonanterioreminungcre.
g Hepar,(iue iecur in dextro Iocatum hyppocondno vocatur officina fanguinis, in
E cuius parte concaua reducuntur ad vnam onmes vena?, qua? meantad inteftina.
Schenchius tamenheparquandoq; in parre finiftra,&lien in dextraobferuauit.ini- Lib.^.cbfa,
mb meminir vnius qui duplici iecore fuic infignitus. Sed cpaiori afficit nps admi- obfer. 8.
rationc,quod narratdehomincambobus vifeeribus carente.- fiquidem Anno Do- ub.^.ob!
mini fexagefimo quarto fupra fefquimillefimucn die vndecima Odobris,in cadaue- obfer.7.
re dilfe&o Matthia? raercatoris Antuerpienfis nation# Germani, ne veftigium qui-
dem hepatis, 8c lienis repertum eft, fubftantia autem omnium inteftinoru erat car-
nofa,& venacauaab inteftinis ortum trahebac; quarein hochomine viuente inte¬
ftina, vtriufq; vifeeris munium obibant. Vt redeamus, vnde digreffi fumus; iuxra
concauitate iecoriscyftis fdlis,aut vcfica fellea con(picitur,qua? veftca ad mentem
Galeni, fuperuaeaneum biiis humoremrecipit, qui pofteaper duoftenu inteftinum Lib.qJe^
F defeendenspaulatimexpurgatur. Splen finiftrum occupat hyppocondrium ,eftq, fupart,
figure quadrangularis,cum ftomacho rotundo adhsreat: hums vifeeris oificium
eftfa?cem fanguinis , & humorem melancholicuinattrahere . Sed mirandum eft, Lib.'j.<
quod notau/t Schenchius, in aliquibus duos, & tres iienes fuifte repertos,& quail-
doq> nu/Jum , quod contigit nofira a?tate Bononix in mvliere, qua? fponte fe fub-
merferat, & in aperro cadauere, hepar tantummodo confpedumeft, cuius altera
pars nigra,&quadrangu!aris inftar fplenis erat, cjuzparsproculdubio alterius vi- malter he
feeris vicemfubibar. _ - necarens.
Ablati.sinteraneis, & vifeeribus, in dextra, & finiftra parte, renes vnacum r amis
venarum a vena caua oriencibus apparent, quorum vnus ad dextrum, alter ad fini-
ftrum renem pertneat. Hie admirari oportet ficum renumina?qualem, cumhorum
vnusaltior fitaltero ddcirco feribebar Galenus venam cauam ab hepareonentem, jjje
^ adhucq; fublime verfus dorfum fkbti , & dextrum renem petere, confequenterq; vfupart. c.
paulo infcriiis ad finiftrum renem penetrare. Ha? autem funt Hire vena?, qua? emu!-
gentesappellantur,quon!amaqueam attrahentes fubftanriam per renes ad veficam
detrudant. Arenibusvreteres in veficam inferuntur,per quos humor aqueus a fan-
guine fegregatus, nempe yrina expurgatur . Hi meatus ranto artificio veficam in-
grediuntur , ne Iotiumfemel ingrcfttim per eamdemyiam egredi poiTit, vt Gale- Lih.^Je v-
nus horu vaforumartificiu contemplatus prouidentiam, &eximiam quanda trea- ftvart.cap.
ton's Sapientiam fuerit admirapus. Vefica deinde neruofa obferuatur cum collo \ f
earnofo, & mufeuiofo, vt opportune lotium retineretur, Sc expelierctur. Hie obi- /Jb. 3 ob rer
ter notandumeft inbomimbus aliquando duas vrinte veficas repertas effe: nam 252. 7
meminit Schenchius anjlietis annorum triginta, cuius cadauer apertu duas vefi-
cas reprarfentauit, alteram in naturalifedelocatam, alteram verdexdexrro latere
** colli matricisprognatam natural! vefica dupio maiorem, lotioqjplenam; cii tamen
mi ilia nullus meatus admitrens, & emicens vrinarn confpiceretur.
Succedunt vafa generationi deftinara,qure .Galenus eadem ram in viris, quam Lib. 14. de
In mulieribus effe pronunciauit. IHius verhia funt ha?c:qua?cunq,-partJcula? funt ge- vfu Dart. c.
nerationi dicatae, h^ quoq; omnes in mulieribus inueniunrur , in hoc autem tan- 6.
tummodo diferepant, quod in mulieribus tales partes intus occultanturq'n viris au¬
tem forinfecus apparent. Sunt igiturin viris vi-rga, teftes,& vafa fpermatica. Vir-
ga continuata eft collo vefica mulcisnexa Iigamentis,qu£e abofte pubis originem
iamunt. Sed vafa fpermatica duplicis generis effe fe runtur, quia alia pra’parant,
aliafemen deferunt. Prteparantiafunt, qua? a teftibus difeedunt, &circa^eorum
partem fuperiorem inuo!uuntur,fubftantiam verb teftium nequaquam ingrediun- parte/ (tent
tur. Alia funt, qua? magis penetrant ad meaturn vfqi virga?, & femeniam geni- taltsvirorie
tumeiaculantur. . At in
 82 ' Vlyfsis Aldrouandi
At in muliere partes genitales funt triplices, nimirum vafa fpermatica, feftes, &
Vtcrus; ha?c vafa funt fex,fcilicet quatuor prxparantia, nempedua? vena?, & tott-
dem artcria? , quarum ilia? iuxta dextram partem a trunco vena? caua? infra renes
defcendentis oriuntur, & iuxta partem finiftram ab emulgente , fed amba? arteria:
a trunco Aorta? defcendunt, qua? vafa prxparantia, antequam vrrumq; atringant
teltem, induas partes diftribuuntur, quarum vna materiamfeminisadteftes, & al¬
tera proprium alimentum ad corpus vteri defert, necno magna ex parte nutrimen-
Yafa qeni- turn foetus; immo fangumemmenftruum 3 &cum eo identidem magnam humorum
taha mulie- eoliuuiem. Alia duo vafa vocanrurdeferentia,qua?ateftibusortaad cornua vteri
) rit. extenduntuij femenq; perfe&celaboratutn in cauitatem vreriducunr.

Vteiuscum orificio exteriori * & vafis

adlmentibus.

Vterus
 Monftrorum Hiftoria. 83
Vtcrus igiturinter redum inteftinum, & veficam fitus partibus fimplicibus, &
compofitis integratur. Simplices funt tunica?, vena;, arteria?, ncrui, & ligamenta;
recipit enim matrix neruos a lumbis, & ofte facro, in quos ramufculi quidatn fexti
paris inferuntur:hinc fit,vttantus fit confenfus vteri cumftomacho,cerebro,alijiq;
parribus fuperioribus.
Hicobferuandum eft vtcrumhumanumrariffime bicornetn inftar matricis bru-
torum inueniri; preeterea internacauitas nullis cellulis diftinguitur, vtmulti perpe-
ram crediderunt. Verum qtioniam interanea mulieris, Sc viri nihil pariunt diferi-
minis nifi in parribus generationi dicatis,idedp!acuiticonem matricis cumorificio
t exteriori, annexis poris vreteribus, &tota eiufdem ftrudura fpedanda exhibere.
G^reriim in figura fubrequentij eundem vterum refedo pudoris finu,cuoccuI-
to eiufdem orificio oftendimusjvbi conceptus formatur, & femen ad determinatum
paritionis tempus concludicur. Inhaceadem iconevefica etiam a collorccifa ob»
feruetur; fedidexadius explicarc non conamur, cum id paffim in monimentis
Anatomicorum demonftretur.

Vtcrus orificium internum oftendens.

Verum
 84 Vlyfsis Aldrouandi
Verum vt partes vteri compofitx magis innotefcant,hic paufo accurat/us de //-
Pudenda lis diflTeremus. Hx igitur funt quatuor, quarum priina omnino eft externa, pluri-
muliebria bus,& diuerfispartibus conftans; quapropternominepluraiiratis donatur, ^pu¬
qua. denda muliebria appellantur; proprietamen hxc pars externa vocatur vulua,quafi
vallis,aut valua; quamuis totus vrerus in fuas quatuor partes diuiduus 3ppeIIetur
vulua, quia per rim3m ampli flimam in du as partes fcilicet dextram, &finiftramdi-
uidacur, quxminimonegotio tanquam valux xdium recluduntur , &ciauduntur ;
In lib. de hanc partem Galenus multis inlocis Cunnum nuncupauit forfan a cunneo, vel
dt([eft.vul¬ fiffura,quamhxc pars reprxfentat. Altera pars vocatur finus pudoris,tenia collum
us. verum matricis, quartacorpus vteri. Prxdidarum partiumalix funt adeoexter. A
nx, vt omnium oculis fubijeiantur, alix vero ita internx,vt nonnift diftedione pa-
teant. Deinde harum partium plures virginibus, & mulieribus corruptis funt com*
munes,paucx veroproprix.
Iraqs primo ioco de partibus vtriqj mulieri communes agemus,& ineboando
ab his, qux magis patent, hr funt pubes,duo Jabiapudendi ,rima in eorum medio
partes ex¬ confiftens, & in ea produdio nympharum. Pubes dicirur ilia pars exterior, qux pi-
terna pude- Jis fuo tempore veftitur, labra funt tanquam duo modes monticuli compofiri ex
dorum. fubftantiaquadam cutanea, earnofa, glandulofa, fpongiofa,& adipofa, ad latera
magftxrimxfiti. Extrahxc labia propendent dux apophyfes , partimearnofx,
partim membranofx, quas paffim Medici nymphas appellant: alioquin Grxcis vrn-
pvyia, nimirum alx vocantur „ Quare modd nymphx dicantur prxdidx partes, g
Nympharu non fatis conftat; nifi veiimus dicere nymphas Grxcis appeliarifpofas,& quoniam
multebrtum hx partes funt primx, qux in concubicu fponfum admittunr, ideo nymphx nomina-
ttymum. tx videntur, vel potius nymphx, quafi lymphx, quia aquis, &fontibus prxfint, pa-
riter hr carunculx mcatui vrinario,& ftnui pudoris adftanr, a quibus va rij humores
tanquam afontibusproftiiunr. His addamus, quod veluci nymphx aliquando mon-
tium prxftdes appellantur, ftmi/iter hx carunculx veluti inter codes ftabulantur.
Modo ad magnamrimam accedamus , inquaquinq; digna obferuatione inue-
niuntur. Primum efthuius degeneratio in Foflam, fecundum eft clitoris ,quiloca-
tus eft in fine anteriore, & fuperiorc rimx, te rtium vrinx dudus , in cuius extremo
eftorificium colli veficx valdebreue, & in eius ambitu prominentia quxdamcar-
neaorificium tegens, quartum eft orificiumfinus pudoris in medio fo (fxlocatum,
quod in virginibus longe quamin mulieribus aliter compofirumapparer, quintum C
Clitoris eft foft'a caua, & lata ante finum pudoris fira, qux n auiculx figuram prx fe fert. Par¬
quid fit, tes igitur difficiliores prius explicantur. Clitoris, fiue xAinopig, quafi rimam clau-
dens non videtur differre a mentula virorum, nifi longitudine, meatu vrinx,emif-
fione fpermatis,& defedumufcu!orum,titi!latione poftea hxc pars maxime prx-
ftat: idcirco Nuperi Anatomici,vt Columbus hanc particulam,oeftrum veneris, &
dulcedinem amoris indigitarunt. Hxceft illapars, quamulieresperditxlibidinis,
7ribadet Sc nefarix inuicem in confricationibus abucuntur: quamobrem Grxcis rp/fidfic,
mulier.qua. nempeconfricatrices appellantur, Tandem carunculx idx fecus dudum vrinx a
naturafunt locatx, vt aeri effent impedimento, nepoftemi/fum lorium ,capacita-
tern veficx ingrederetur, & fixe de quacumq; parte virginibus , & mulieribus cor-
ruptis communidida fufficiant.
Modo fi ad alias properemus , incidemus in orificiumfinus pudoris , in fofta fe-
dem habens, & in virginibus tale eft, quale a natura fuic formatutn; in mulieribus
vero taleconfpicitur, quale port compreflionemrelinquitur,abfq;vIIafpepriftinf
Flos Virgi¬ integritatis recuperandx :h?cprodudio, vel finus multis gaudet nominibus ; vo¬
nia Hymen, catur flos virginum, hymen, quafilimen, germen floris, columna, &clauftrum vir¬
clanHrd ginal hxc particula componitur ex quatuor carunculis myrti baccas xmulatibus,
virginale qux quafiin quatuor angulis didi finus locatx funt,conneduntur poftea a quatuor
membranis carnofis fitis inter lingula caruncularu interftitia,quibus cu ferexqua-
Iicer protendutur .• quamobrem hxc produdio ex quatuor carunculis, &totidetn
membranis conftruda in conu truncatu definiVpideo perbedealabaftro,ideft calyci
rofx femiexpanfo affimilatur, & a Galenomembranaprxputio fimilis appellatur;
eftenimprodudio in extremitate perforata velut prxputium, fedpauld carnofior,
& mol-
 Monftrorum Hiftoria. 8$
^mollior prseputio exiftit. Veriimnotandum eft in aliquibus virginibus hascarun-
culasj & membranas prajdidtam produ&ionem efficientes, rnodo breuiores , modd
Iongioresi raodo tenuiores, modo crafilores efte: quemadmodum, & orificiiim'ex-

Vteri Icon cum feetu intus fito.

 85 Vlyfsis Aldrouandi
tremitaeem huius produdionis occupaosin quibufdam anguftitis s & in alijs latius
progignitur: hincmaiorvel minor in primocongreffu difficulras oritur . Sanguis
Defloratio igiturin primo concubitu profluens non modo a vafis, fed a membranis carnets
quidfit, laceratis, & a carunculis attritis dimanat; hate aurem lacerario vocatur deflora-
tio,quoniam deftruiturilla produdio quaecalycem roft? atmulabarur.
Hisintelledis, venitexplicandatertia pars qua? Collum vteri dicitur,quod fub-
ftantia membranofa, ficutireliquaeeius partes, conftat, huiufq; orificium figura oris
caruli recens nati, auc Tinea? pitcis reprtefentat, 8c interius matricis orificium Medi-
cis,8c Chirurgis nuncupatur. Hoc quamuis amplae cauitatifinus pudoris continuum
fit, nihilominus eft anguftiftimum, excepto eo temporis momento,quo femen virile ^
recipir, aut quando fit folemnis aliqua euacuatjo, qualis eftmen/fruorum,aut vitio-
Colli matri forum humorum expurgatio. Verum ne femen feme! receptum a marrice facile di-
cis deferi- laberetur, natura quafdam afperitates, quaJes in Unguis felium obferuari folent,
ftio, longitudini totius cauitatis pra?didi colliappofuir, quaru radices dnferne fitte funr,
acies vero fursimi tendunt, vt facilemingreftum, difficile m verb egreffum habe-
rent, Vnde poft receptum femen a conceptionc ad partum vfq; os vteri ira exadc
Lib. i y. de claufum eft, vt ne fpecillumquidemadmittac, quemadmodum Galcnus optime at-
vfupar. c.y teftatus eft. Hoc tamenperpetuo neceffarium non efte quotidiana monftrat expe-
rientia. cum in grauidis magnae interdum fiant euacuationcs fanguinis humoru pur-
gationes,& quandoqjprauae conceptiones, faluo foetu, expellantur. Sed hate rara
funt ficuti rariores fuperfajtationes.
B
Quarta pars omnium pr^ftantiftima eft vterus, cuius gratia praedidae partes tarn
Vterus purs fimplices,quam compofita? d natura fabricata?fuerunt. Vocatur atirem vterus ab
pr<etfanttfft vrre , quia , illius inftar, facile extendatur, & contrahatur, delude pyti mediocris
ma. fortnam prae fe ferr,& fubftanti3mreliquarumpart/umfubftantireftmi/em, nempe
membranofam habet. In grauidis poftea vterus per exccnfionem maiorredditur,
& potiflimum inaugmento foetus, immdcuncinfans curuarur,& figuram fphacricatn
affumir,caput ad genua vertit,vrrumq;crus attrahit,ambabus manibus fuper genua
Jocatis, parte arnica tergum matricis refpiciens,& pofticam ventri matris obuertes:
quicquid multi Anatomicifcripferintj Rufus tamenid experientia deprehendir,ve¬
ilin' in fuperiori figura obferuatur.
Tandem vt finem huic Rubrics? imponamus,reftat vt de oflibus dorfi,& reliquo-
rummembrorum non nihil dicamus . Dorfumex pfuribus oflibus compadum eft, C
in quibus medulla fpinalis,feu dorfalis refidet,& diuiditur dorfum in quatuor partes
in collum, metaphrenum, lumbos, 8c os facrum, nempe magnum, cum Upo» Graecis
facrum, & magnum fignificet; hoc enim os in comparatione ad caeteras dorfi ver-
Vertebr* tebras magnum merito appellari poteft. Spondyli igitur fiue vertebrae ad os vfq;
quotfwt. facrum,ex mente Galeni, funt quatuor fupra viginti, quarum vertebrarum feptem
collum, duodecim thoracem, & quinq;lumbos conftituunt. Sirefpiciamus brachia,
&manus, omiftis mufculis,chordis, neruis,arterijs,& venis, offia fc fe offerunr, 8c
primum vocatur os brachij, fiue adiutorium, ab aliquibus vlna. Hoc oscopulatuc
fcapute, & verfus cubitum alijs duo bus iungitur oflibus focillibus nominatis,quae
ad rafetam vfq; fiuecarpum perueniunt^. Carpus verb ex Galeno odooffibus,&
metacarpium quatuorintegratur.
Lib. \ Jev- De oflibus digitorum, &eorum vfibus, cum fuse Galcnus pertradauerit, ad il- ™
fupar.c.io. Ium ledores relegamus. Si mediremur offa inferiora, incidemus in o$ fosmoris,fi-
uecoxa?, fed vt melius horum ofliumcompages intelligatur , reuocandu eft in me-
moriam, quod in fine fpondylorum ,vbios facrum effe ^licebarur, huic ofli alia
duo adherent, & pars anterior dicitur os pubis ,fuperiorosiliorum,pofterioros
anchae, cuius concauitas os pyxidis CQgnominatur; quam cauitatem poftea caput of-
fis coxaeimplet, quod altera parte in genu cumquadamrotula copufatur. Indeq;
ofla tibia? fequuncur, qua? duo funt, Auicennas cannam maiorem, &minoretn
appellauir, Alij fiftulasindigitarunt.HcECoftain fine duas habent eminentias,qua?
clauiculse, vel tali nommantur.
Tandempes hominis non folutn ad greflum, fed etiam ad apprehenfionem ana*
surafuitfabrefadus .-idcircoeamdem cumbrutis nonhabuitconftrudionem :qua-
propter
 Monftrorum Hiftoria. 8?
proptcrca Galenus prodidic partes pedis proportionerefpondere partibus manus, .
quoniam digiti, racionefigurx,numeri, &ordinis inuicem affimilantur.hinc patere tb' de
numcrum odium, nempe fexefle fupra viginti exiftimamus. Quare autem maior ’vfttP4rt' e°
tjigirus pedis duo tantiioihabeat olfa , cum poilexmanus tria poftideat, ratio eft *
ha:c,exmente Ga!eni,quoniaos inferius polUcis manus feiundu eft a metacarpio,
cu poliex pedis fit illi copulatus. Prgtet'eapollex pedis maior fuit,qua manus, quia
flexionipedu opitulari debebat. Admaioreig.tur odium cognitionem, non piguit exPe“is
iconehurnanifccleti.necnoauisanteoculos reprxfentare, vt ledormagna vrriufq; “u0 "a‘,et
9(fa.
conuenientiam cotemplari poflit, pofteaqua his iconesiniMufoeo inuenimus.
Hominis Sceieton.

Explicatio figure coaceruationis oflium humanorum cum fceleto auium compa-

rataeefthxc.
A.B. Roftrum, quod dentium, & labiorum muniofungitur.
M, OfTaqux Galli vocant Pallerons longa, &anguftafcilicecvnurn in vno-
quoq; latere.
Os, quod furcula diciturin null©eft animali prxterquamin aue.
P. Sex coftxchoraci coherences in parceanteriori, & fex vertebris in parte
pofterionV h 2 < F. Duo
 Vlyfsis Aldrouandi
Auis Scelcton.

F. Duoofifacoxarum longa.
G. OiTicula vropygij.
H. Patella.
I. Suture capitis, qua? vix apparent, niff cranium fuerit coiftum.
K. Duodecim vertebra? collide fexdorfi.
L. O/Ta duarumbrehium.
N. OfTa brachiorum, a'ut fcapularum.
O. Thorax.
p- Os paruum cubiti, flue radius.
Q. Maius os cubiti, fiue vlna.
R. Carpus.
S. Condyli.
T. Appendix qua: eft in alis.iuxta proportionem eft loco pollicis manus i
T. Metacarpium.
V. Extremum Appendicis,quse eft velutidigitiir.
Plura
 Monftrorum Hiftoria. 8p
v.

V. plura oiTa in extrcmitate alarum referenda palmam.

X. Maiora offa foemorum,vnumin quolibet latere.
Y. Osmaius cruris.quod dicitur tibia.
Z. Os minus cruris.
& Os datum auibus loco cruris humano talo refpondens,
A A. Digiti pedum,quorum pofterior eft loco maioris digiti.
BB. Quatuor articuli in digito maiori,feu exteriori.
CC. Tres articuli in hoc digito.
j; DD. Duo articuli in hoc digito velutiinpofteriori.

IVIN AT I ON IS coniedura,quam ab humano afpedu elicere

confueuerunt, iuxta facram paginam, haudquaquam probandaeffe
videturj cum legatur apud Ioannem. Noltteiudicarefuper faciem, &
afpetttim, feareclumiudiciurniudicate.'Nihiloxnmushoc affertu loan-
nis minimeprohibet.quin, ex afpediu,& effigiehumanaaliquidiudi- Caf' 7*
care poffimus: quandoquidem hoc referrur in illos, qui ex prauts affe&ibus , & non
ex re,autcaufa iudicium faciunt; fed ex perfonarum acceptione, hominumq;odio,
vel contemptUj arei veritate declinant; quod vitium maximopere vitandumeft.
Itaq;hominum afpebtus licet fpecie effentiali non difcrepent, accidentalis tamen
V differentia obferuandaeft, quoniam ha?c pro morum difcrimine nobis fummopere
famulatur . Quamobrem fi bremter oranes humani corporis partes meditemur, ex
illarum varia difpofitione, & figura diuerfi etiam homiftum mores eliciuntur.
Caput in primis fi fuerit magnum in comparationead reliquum corpus, homines
indicat hebetesi fi fuerit paruum, & minurum fatuos, mediocre verb naturale eft,&
optiinos fenfus indicar. Quando figura capitis ita eft auda, vt frudum pini a?mu-
letur, rune homines fimilircfcrti capite inuerecundi erunt, & iaftatores: ficutibo- C4?ut Acu
,, mines breuis, & globofi capitis, iniip/entes func, & immemores. Cum verb caput tHm tn&Ai
fit crafliim, & in fuperficie planum , ad homines omni vitiorumgenere imbutos at- tw‘
tine r. Si fuerit oblonguminftar mallei,homines prudentes,& fagaces,fi concauum
in parteanterioriiracundos, & dolofos fignificat.
Caput capillo tegitur, qui fifuerit crifpus in rimidis , eredus in hominibus rudi.
J busobferuatur. In horum mediocritace optimum fignum confiftit.
Capillus durus, qualis Fcrarum, virum ferinum denotat. Mollis, & copiofus na-
turammuliebrem indicat. Idcirco horum mediocritas probatur. Coma nigra con-
fpicitur in vafris, rufa,& fubalba, qualis Scytharum,rufticitatem,& ignauiam figni¬
ficat. Leuiter rufa homines dociles, &profperosexornat. Nam intense rufa im-
probatur: cum ferinos mores focios habeat. De hoc colore fortaffis verha fecit ill?
Poeta, quando cecinit.
Crine ruber, higerore, breuis pede, lumine Ufus
Rem magnampralias, Zoile, fi boms es.
Si frontern iatueamur, ha?c vel erit iufto anguftior ,qua? ad homines fiolidos,
indociles, & ventri dediros fpedabir, vel erit iufto latior,veluti in bobus obferua-
II tur,&httc ad homines obtufiori)? intelledus^p^ros attinebit. Frons deroiifior

uenit. Quando verbiuxta temporaeritinflata,homines fuperbiatumidos,&inge-

nio rudesdenotabit. Rugofa efthominis cogitabundi. Quando verb erit afpera,&
diuerfis in locis turr.ida, hominem maliriose facuutn, & aurura immodiee fitientem
defignabit.
Siconfidercntur varheoculorum figura? ,co!orcs , &motus; hinc etiam varios
hotninum mores poterimushaurire: fiquidem oculi parui funt hominis pufillanimi,
&ocuIimagnihominisfegnis,&manfueti. Concauitasoculorum homines malefi- 0cu * t
cos,& inuidos oftendit: quem^dmoduiqeorumdememinentia fatuos. Oculipariitn conCAUh
con-
 90 Vlyfsis Aldrouandi
concauiadmagnanimos, & valdc apertiad impudences fpebtant. Oculi oblogi in¬
fant illis , qui fucum facerc, & impoftura verborum vti nituntur. Parui, & tremuli
amatorum funt proprjj. Obliqui, homines in iram procliues, & fallacesoftendunr.
Quando verb cito ,&varie mouentur, &interdumquiefeunt, hi temerarijs com-
petunt. Oculi velociter moticum acucie vifus.in fraudulent^, & infidelibus con.
fpiciuntur. Deniq; oculus quanto maiorerit, tamo minor malitia,& maior ftulti-
tia fuperabit.
Quando anguli ocuiorum carne referti naribus adhxrebunr, homines omnium
colluuione vitiorum contaminatos denotabunt. Colores eriam ocuiorum apud
Phyfionomos aliquid lolcnt indicare : fiquidem ocuh fubfanguinei in hominein- A
uerecundo,& valdepetulanceobferuantur. Colorperniger limiditatem pramun-
ciat, ficuti niger, & flauefeens animibonitatem. Si fuerit fuluus, qualem co/orem
Oculi Leonti ocu *‘ Leonumrcprefentanr,proculdubioadmagnanimitaremfpe<ftabit. Siigncus
cu i nn j nuerecuncj os cj eno tabit. Si tandem fuerit lucidus, quemadmodum in oculis gal-
(jua.n. jorum obferuamus, abfq; dubio talem oculum ad homines in mollitie, & prodigum
Juxumpropenfos referemus.
Aures a conie&ura diuinationis non funtrcmouenda’;naparute,qua!es fimiarum
ad feurrilitatem fpedlant; magna? hebetudinem fenfuum indicant ,• cum rales in afi-
nis confpiciantur. Homines flacci, nempe grandes, & flaccidas habentes aures fto-
Jidi funt. Rorundis auribus referti, vt plurimum funt mdociles . Longis,& angu-
ftis infignitijinuidia non carent. Deniq; quando homines aures capiti valdeadba?- B
rentes habenta maleuolcntia recedcre nequeunt . Demum aures pilis referti ad
bonumauditum, moderate vero,&naturales ad optimum fenfum reducuntur.
Nafi extremitates craffa, homines concupifcentes,cra/Ts vero,& euerfac pigros,
&fegnesindicant. Sietedem fuerint acuta?, in iram valde procliues denotant:
quemadmodum nafus patens, &apertus idem folct ftgniHcare. Si nafus fuerit ro-
tundus, extremiraribus obtufis, indicium eft magnanimiratis,quam nafus aquiJinus
folct eriam oftendere. Quando nafus eft totundus cum extremiratibus gracilibus,
tunc ad inconftantes refercur. Si curuiratem a fronte du&am nancifca tur, inuere-
Jtafus ft- cundiam,& leuitatemgenerar. Simus nafus folutos in luxuriamconcomitarur. De-
wax quid, m njq. Iongus, &ad os protenfus, abfq ; probitate,&audacia non inuenitur.
dicer. . Exlabijs gracilibus,&relaxatis, qualiainleonibusobferuantur, pofiumusma-
gnanimitatem pnefagirc, ex gracilibus, & dun's, qualia apparent in fue,iracundiam; C
ex fuperioribus labijs tantutnmodo craflis, qualibus afinus eft refertus,fatuitatem.
Si randtm aliquem cum fuperiori labro euerfo, gingiuis dete&is intuebimur.qualis
canum ridlus eftefolet, ilium contumeliofum manifeftare debemus.Item dentes ca-
nini longr, & firmi in homine voracitati famulante, &ira? motum facile concipientc
Dctes lati, apparent. Cralfos verb, &Iatos inbpminibus cenodoxia? captatoribus ,& libidine
& crajft q$ intemperate cupiditacis exardefeentibus licet intueri. Vocem magnam, & gra-
fignifcee. uem edunt contumeiiofi, qua? veroa graui incipit ,&in acutum deftnir,adiracun-
dos fpedlat, Non valde grauem, & altam emittunt, qui in iram procliuiores funt,
quamtigres. Acuta,&mollis obferuaturineffa?minatis. Vocem roollem inftar
. ouium,emittunt manfueti. Siquidem acuta,&fortis quajiseftcaprarumadinfanos
artinet.
D
Si faciem meditemur;homines Pigrifaciem carnofam habent, Curiofi macilen-
tam,Timicfi magnam,& carnofam; Iiliberalesparuam,Maligni, & fimulatores ha¬
bent faciemdeorfumfpedlantcm . Rixofi planamabfq; tumore . Malemoregerati
deformem, & obtortam. Inuerecundi longam. Simp!ices valde minucam,& rotun-
dam. Audaces longam, Sc maoilentam. Mendaces a fronteadmaxillas latiorem, &
Colorfaciei tandem Inuidi a maxiifis ad mentum anguftiorem faciem habent. Pra?terea color
<1varius efe faciei rubefeens obferuatur in Verecundis, fed quando gena?nimioruborefunt
infperfa?,amatores vini indicant. Obfcami genas, & nafum rubore hepatico refper-
fum habent,
Amplius faciem integrat mentum,quod etiam meditari debemus.-quandoquidem
mentum acutum, vt in cane, homines fidelesdenotat, paruum, & breue, vtin fer«
pente, homines inuidos } &immite$. Nam mentum quadracummhominibus virtu-
turn
 __ .
Monftrorum Hiiloria. T . 5t

rum prope omnium defiderioflagrantibusconfpicitur. McntumIongum,&circa

partem inferiorem acutum homines verfipelles dcfignat, & rotundutneffemina-
tos. Sitandem intueamur carnem fubmento verfus gulamcum fouea .hominem
pcrniciofa libidine oppreirumprxfagiemus. A mento dependet barba, qua.’ copio-
Barba qua -
iis referta pilis ad meiancholicqsfpcdat. Sin fueritrcdeformataoptimam homi-
Its.
nis temperaturam demonftratjnam in barba inconcinna, & informi totum oppohtum
contingir. Atmulicr barbata a rci venerea? proluuio non potent abduci. Ideo
conftat adagio. Mulierem bar batam eminus efte falutandam.
jg lam tempus eft, vt ad partes inferiores pcrcollum, & pedus defcendamus.
Namcoljum craffum eft in horrineforti, graciieindebili, & effeminate. Si col- Colli varia
lum fuerit craffum, & carnofum, vrin tauris, hominesoftenditiracundosjmodera- qualttates.
rum, quale Lconum, magnanimos, Iongum, & gracile, quale Ceruorum, timidos,
& tandemcollum perbreue, quale Jupornm, dolofos demonftrar.
Pariter pedus magnum , &rede formatum obferuaturin hominibus robuftis.
Amplum in fortioribus . Si fuerit pilofum, qualeauium homines aniroofos quidem,
fedinftabiles fignificat. Pedus abfq; pilis timidos,&mollesoftendir.Pedus vai-
de carnofum ignauos,& indociles. Scdinterftitium a iugulo adftomachummaius,
quamabextremitate thoracis ad vmbilicum, homines prudentes prxfagit, Mam-
mx autem pingues, & deorfum pendentes in hominibus tantiim effeminaris con-
fpiciuntur. Tandemh in parte finiftra pedoris caro appareatcrafta, &eleuatacum Metaphre-
F nxuo,vno, vel pluribus pilis referto. Prolomeus inde h«>norem,&diuirias prxdice- nu Jtue /«-
bar. Si in parte pofteriori pedoris confideretur metaphrenum, fiue interfeapi- terfeapihu.
lium, hoc velerit magnum, rede formatum, & minime carnofum , & tunc virorum
roburindicabir. Viciffim quando eric paruum, & informe, rune ad homines molles,
& feminas attinebit. Si fuerit curuum cum humeris ad pedus, conraminaros mores
oftendir. Si faerie fupinum,quale equorum, dementia in fubiedo dominabirur. Si¬
militer humerimagni funt fortes,parui debiles, & rales funt fem/narutn, & horoinis
v- delicari. At humeri eleuatiad in(idiofos,Sc latiadviros fortes,Sc a cuti ingenij perti¬
nent. Hinc ttiam colligendum eft coftas ampias effe in hominibus validis,8c angu-
ftas inmolhbus, Sc dclicatis. Item tumor circa coftas loquacitatem,&ftuiticjam
arguit. ,
Dehumeris vlnxdependent:ideoqui hasadeolongasbabent, vtmanibus ge-
^ nuaabfq,corporiscuruaturatangerepoftint,funtvirifortes, fedhuiufmodi homi¬ Humeri
nes funt rari : plures funt qui has habent mutilas, & hi peffimi, & maleuoli efte per- qualeSr
hibentur. Adamantius notateffealiquos, qui comcdendo caput porius manibus,
quammanuscapitiadmoueant,&hos malisimbutos moribus efte iudicat. Digiti
manus ft quodammodo coalefcere v : deantur, pertinent ad intemperatos , ft breues
fuerint, Sc eredi ad temerarios. Pollex intra manum claufus, auaritix eft indicium.
Digiti valde longi, & delicati ftultitiam fignificant. Magni tandem,& rede forma-
tioprimam corporisconftitutionemarguunt. Digitorum vngues lati,a!bi,& fubru- Vngues qua
fi,in viris robuft/s,angufti,&oblongi in feuishominibus obferuantur. Quando let.
obliquifuerint moreauium, impudentes, &rapacesfignificant. Vngues exigui ad
veteratores,elari, &albiad deiicatos attinenr. Ex vague fubtililucido, & fubru-
bricolon's,acumen ingenij poftumus argumentari. Prxterea afperitas,&rotundi-
H taseorumdemhomines in luxum procliues, breuitas verb malignos deftgnar.Item
vngues pundis albis fignati in hominibus decenter natis, & pundis nigris infgniti
in Inuidisconfpiciuntur.
Regio ventriculipinguisindicat fortes, minime pin^uis molles, venterpromi- Ventriculi
nens edaces,paruus,&eleganterformatus,ingeniofos, valde pilofus infra vmbili- regio quails.
cum, Joquaces demonftrat. Si longum fuerit interftitium ab imo pedore ad vrn-
bilicum,adhomincsvoracitati feruientes pertinebit . Sin fuerit xquale optimam
conftiturionem arguet.Item hyppocondri3 gracilia,& preft^qualiafuntranarum,
snhominibus timidis obferuantur. Sicarne fuerint referta, indociles denotanr.Pe-
den valde pilofumnon modofcecunditatem,fedlibidinemetiarn immoderatam Coxarum
oftendit: quando eft pilis nudum caftitatem arguit. Offaanchx prominentia forti- codi(tones.
fijdinem, gracilia, vtinfeminis,debilitatem, defignanr, Coxx torofe,funt fortes,
carno-
 P2 Vlyfsis Aldrouandi
carnofa* vero molles, & delicate.Item nates acuta?, & ©flea: funt robuftx, carno/W
& pingues, effa?minata?.Nam cxiccara?,vt in Simijs, ad malemorigeratoj fpe&anr.
Genua graciliamonftranttimiditatem,curUa, in parte anterior;,quibus-fa?mina: ple-
rumqj funt referta?, effa?minatos, pinguia timidos, & liberates, macilentarobuftos,
ficaudaces fignificant.
Succedunt crura, qua? pilis pluribus referta in hominibus iuxu'perditis confpi.
ciuntur. bteccrafta, & torofa hominis fortitudinemcomirantur. Neruofa vero, &
fubtilia, vt in auibus,libidinem arguunr. At furs crafta? ad intemperaros,moltes au-
temad efFa?minatos attinent. Quando fora? moderata?, & rede formats fuerint,
Crura. ingeniofos homines oftendunt. In fine cruriseft talus, qui neruofus,& larus in ro- ^
buftis, carnofus in fosminis, & hominibus delicaris confp/citur. Sin huiufmodi par¬
Sara. tes fuerint longa?, & carnofa:, amentiam, ficuti calcanea gracilis timiditate demon-
ftrant. Reliquumeft, vtdepedibus nonnihil dicamus ; quiaabfurdumquodammo-
’Talas. do viderctur phifionomiam pedis ficco pedetranfire. Pedes igirurmagni,&redc
awiculaci fpedant ad robuftos, angufti,&parui, quales funtfoeminarum,ad molles,
& delicacos. Planta pedis minimeconcaua, fed ita plana, vt toto veftigio terrain
pedes. tangat, iuxta doftrinam Ariftotelis, homines verfutos denorat . Pedes craffi, &
Ltb.l.de carnofi in homimbusfatuis, craffi.&breues in debilibus,graciles,&breues in ma-
hill. Anita. lignis, valdeprolixi in dolofis, carnofi,&duriinhebetibus,parui,&pulchri in for-
nicatoribus confpiciuntur. Tandem pedum digit;, & vngues curui, vt apparent in
Pedis digits. auibus, ad homines inuerecundos , vngues fubtiles, & bene colorati ad homines g
honefto loco natos, & digiti vindi, vt in coturnicibus, ad pauidos rtferunrur.
Atr.plius a colore, a motu,& a varijs a&ionibus totius corporis,mores ad pbyfio-
Color cutis. nomiamatcinenres elicercpoftumus: nam color totius valdeniger, vein Aethiope,
necnonpallidus fpedatad meticulofos, ficuti petal bus, qualis fxminarum , ad Pu-
filfanimes, fufeusad Robuftos , fiauus, vt in Leone , ad Generofos. Rufus vtin
Vulpe, ad Vctfipellcs, & Ingeniofos , m ellinus ad pigros, 3c ftamm cus ad Ma-
niacos.
Infuper homoceruice inflexibili, pede inftabili, nafo contumeiiam fpirante, rifu
petulante, oculos modohuc,mod6 illucdirigens, confenfum,& negarronem fimul '
proferens, rationem nullaratione confiftentem habens,cum inordinara interroga-
tione,&refponfione minimecongrua, eft,inquam,hbmo,incuius animum tanquam
in ctenofaimlatrinamomnia flagitiaconftuunt,& talem Gregorius Nazianzenus Iti- C
lianum Apcftatam delineauir.Hominespofteahumerisincuruis gradientes, vt Leo¬
nes, func elatianimi,quicruribus, &pedibus conuerfis ambulant,funt molles,tan-
Greffas. quamfa?mina?; quicorpore , in grelfu fecontorquent, funt Adulatorcs i qui tan¬
dem addextram inchnant progrediendo, ?tatem luxu perditam degunt.
Ad finem funt nonnulli,qui ex Phyfionomia capitis.oculorum, ftarura? , & fimi-
Jium , Planctam genitura? difpofitorem cognofcereprofitentur: nam Georgius Ve.
netus hominemforroofa?, & mediocris ftatura?, cum oculis fubnigrisad magnitudi-
nem tendentibus, capillis flauis,cumaliquac3luitie,& dentibus mcifonjs luftolon-
vlanttaru giqribus refertum contemplatur; ficq; louem huius genitura? difpofitorem fuifle
eognilio in atteftatur, Deinde virumfidelem,iuftum, honeftis moribusimbuttun,& parStibus
Gestmts. obfequentem meditatur; hincq; louem in genitura bene difpofitum arguit. Poftea
confident rubeum hominis colorem, cum oculis varijs ad cirnnum tedentibus,nec-
non barbam capillos, ca?terofq; pilos cum obfeuritate denfos, & craffos, ftaturam
mediocrem, faciem rotundam,&quibufdammaculis refperfam,naresamplas ,af-
pedtum horridum, Sc dentes iufto longioresjtuncq; Martemin genitura dominatc-
remconftituir. idem Georgius Venerusponderans hominem longam faciem ha-
bentem, cum oculis ina?qualibus, r’undiis fupercilijs, varijs infignitu maculis, den¬
tes turpes,pilos nigros,&raros, Saturnum genitura? difpofitoremfuifle exiftimar.
Alia multa huius generis apud pra?di<ftum authorem legenda funt.
Ad Phyfionomiam duo alia obferuatione digna eftent referenda. Primurn eflec
Metopofcopia, qua? ex contemplatione linearum frontis conie&uram diuinationis
Metapefee- facit; quiafrons ab aliquibusfpeculum totius vita? fuit appellata : quandoquidem
pi* qua. in ira, &inafijs animi p?rturbafionibus? varij infrotemotusapparetiquamobrem
iuxta
 Monftrorum Hiftoria. pj
iufta decnufa Cicero froncemanimi ianuamnuncupauit.Meropofcopiigitur Iineas
froncis xcacibus hominum aflignatas meditantur, qux fi bene difpoiitx, &minime
intercifx appareant, rorum xratiscurfum fxlicem, & quietum prxnunciant ,& to-
tutn oppofitutn prxdicunt, quandolinex froncisobliqux, rugofx, &inelcganter
locatx fuerint. Idautcm breuitatiftudentesconfultdoraittimus. Alterumconfi-
derationedignum effet prxfagitio exvnguibus jfedquoniam clariffimus vir Ca«
niil'us Baldus noftrxxtatis Philofophus non vulgaris dum adhuc inter viuos eflet,
iibrum de hoc prxfagio typis mandauit: idcirco hoc ommiiTo ad vkeriora acce-
demus.
E

S.
V M varix,&fereinffnicx Orbisterrarumfint Nationes,innumeras
' . .. .... -. i VJ -

etiatn hominum confoetudines affirmare poterimus : cum vulgo tot

mores,quot Nationes eflfe perhibeantur. Sed augeturdifficultas,
quoniam mores antiqui in dies obfolefcunt,& noui, ob diuerfx gen-
tis cotptnercium, rirus femper introducuncur. In hocarduo negocio /a de
fi confolamusHippocratem, isanatura loci, & habitanonis.moreshominumcolii- dere,aqttit,
gere videtur; duminhomioibuscampeUribus mitiorescontcmplaturmores, quarn <&locis.
F mmontiumincolis: immohabitantes montemoriemalem, & feptentrionalem mo-
ribus fxmineis imbutos effe exiftimat ;& partem rnontium oppolitamcolences mo-
ribus ferinis refertos eiTeopinarur. Maris,& Regionum finitimarum accolas, mer-
catores, necnon arris nauigandi,&narandi pentos conlfituit.
Alirologialitcr mores gentium inueliigant,diim moru diuerfitatem varijs aftro-
rum naturis, quibus fubiacent Nationes, affignznt. Ided Br/rannos.Germanos, & Moreshemi
habitantes Galliam Narbonenfem in potefiare Arieris, & Marr/s cod/tuentes,mo- „um jttxta
ribustrucibqs infignitos e(Te prxdicant. Iraliam, Apuliam, et Gallia Cifa/pinam menteAftro
fobditam Leoni, atq; Soli referunt ; idcirco benignos mores in his contemplantur logorum.
Hetrufcos, Cseltas, & Hifpanos ad Dominium ^agittarij, & Iouis reducunt: qua- Italia.
propter libertatis, fimplicitacis, & mundicix amacores effe ftatuunt. Maritimis 1 o*
^ cisminoris Afix, Cycladibus Infulis, & Cypro Taurum, & Veneremprxficiunt,
J confequenterq; in illis mores voluptuofos obferuant. Grxcos, & Cretenfes do- Gracia.
dtinxcultores predicant, quoniam Virgini, & Mercurio fubditifint. Macedones,
Thraces, & lllyrici, cum Capricorno, & Saturno fnbiaceant, a manfuetudine mo.
rumalienosefie pronunciant. Parthia, Media,& Perfia,ob Iouis ,& Veneris do-
tniniumelcganti veftitu vtuntur, & delieijs vidus indulgent. Adyria, Babylonia,
& Mefopotamia , fub poteftate V irgims, & Mercurij in mathemacicas incumbunt
difciplinas. India, Ariana, & Gedrofia Saturno fubfunt:quocirca Incolx non fo- India.
lum informes, fedetiam moribus ferinis funtirnbuti. Iudxi, Cxlefyrij, & Idumei
ad dominium Scorpionis, Arietis,atq; Martisreducuntunvnde infidijs,audacia, &
impietate font noti. Pham ices, & Chaldei fob Leone font, & Sole, hinc fimplici-
tate,humanitate,& Syderum obferuanone dde&antur. Arabiafxlix alii homines Arabia.
pj dexteritate,& liberalitate virx ytences, quia Sagirtano,& louifobefTedicuncur.
rl Armeni,& Hyrcanicum nobiles habeant mores, ad Geminos, & Mercuriumrefe-
runcur.Badriani!,&Cafpij vna cum Scyrhis Li brx, & Veneri obed/unt:quade re
muficx, & delieijs indulgent. Sauromatce, Oxianx, vel Oxolx Aquario ,&Satur¬
no obtemperantes, ferociaminime carent. Phryges ,Bithyni ,& CoIchiadCan- pkrygia.
crum, & Lunamfpedant : hinc Ieues,&efFxminari efie feruntur. Syria,Comage-
nx, & Cappadocia, cum fubfinc Scorpioni, & Marti, improbismoribus abundant,
&magnos Jabores patiuntur. Lydia, Cilicia, & Pamphilia ad Pifees,& Iouem per¬
tinent; fic enim ad merces incumbunt, & quoslibetcontra&us faaleample&untur.
Cancer, & LunaNumidis, Carthaginenfibus, & AfrisdominanturJlIofqjaCom-
mercijsmimmealienos reddunt. Incolentes Mauriraniam,& Getuliam,Scorpio- Mamta~
ni,& Marti obfequuncur: propterea moribus bellicofis imbuti, &carniuorifont. nia.
Nafatnones, & Garamantes Pifcibus,& Iouifontfobditiiideoq; moribus liberaii-
, bus,
 P4 , Vlyfsis Aldrouandi
bus,& confilijs fcatent,necnon Joucm Amonem, ncmpein fimulacrum Arictls R-
dum veneranrur. Marmarica?, & inferioris Aegypti incolie Gemini's, & Mercur/o
adfcnbuntur: vnde prudenria praeftanr, & Magi cognominamur. Qui colunt The-
baida, & Troglodyticam, Libram, & Venerem agnofcunt;propterea in fcntentijs
mobiles funt. Azani Aquario, & Saturnoattribuuntur; ficq; mores ferinos exer-
cent,& vitam rufticam degunt. Qyi plurahuius generis icirecupit, Aftronomos*
& prscipue Ptolemeum petat, qui fufius de hac materia perrra&auit.
Iu Ctecerum fi peculiars Prifcorum mores meditemur,prima facie'incidemus in eo-
Mu ium volumen,quod nil ahud erac nifi oblonga tnembrana opiftographa minuti/nmc
perfcnpta,qua? intra thecara ligneam torno pereleganter elaboratam,aduerfus pui-

.1

ueris,

\
 Monftrorum Hiftoria. 9S
veris, 8c acris iniurias inuoluebatur; ideoq; volumen fuit nuncupatumihanc paritcr
chartampergamenam Lector ex theca diligenterextrahendo explicabat, Simile
Antiquorum Volumen litteris gratisexaratum in Mufceo IlluftriffimiSenatus Bo-
nonienfis feruatur; huiufq; iconem ex vtraq, parte delincatam exhibemus,cuius lo¬
co hodie libris papyraceis vtimur.
Prifcis ctiatn temporibus confuetuin erat Dij s, operro capite facra fieri; vt Ion*
ge inxquali honore Dij,atq; homines afficercntui jnamqjin honore alicui exhiben-
do, caput aperiebatur, vt omnia honorantis honorato aperta efTent. pariter apud Salatatio-
Antiquos,ex Varrone, dextram iungeredextra?, falutationis fuit indicium, quiri- nis ritut.
E tus ad noftra vfq; penetrauit rempora; immo, ex Cornelio Tacito , mos fuit quo-
rumdam Kegitgentis barbarceapprehenderedextras ,quoties in Societatem coi-
rent, pollicibufq; vindis, & vulneracis,cruorem viciflim inde cmanantem lambere.
Infuperolim manus fublata, & potiffimuinallocutionibus militaribus confenfum,
& approbationem indicabat; fed hicr/rus primumapud Hebngosfuitobferuatus, Manus fub-
quoniam iegitur in Leuitico, quod Aaron tollens manu populo bene precatui eft. lata quid de
Rurfus porreda? in Coelum manus adorationem fignificabant, veluti ctiam manus notet.
auerfa adofculum cxpofita.Quapropter feribebat Plinius quamdarn elfe in dextra
religionem ,quia ofculis auerfa petererur. Fuitetiam inftitutum in Veterum reji- Manuum
<gione,Sacerdotes euiratosperpetua? Deummatris fcruitutiaddiiftos cife,vroften- ofculatto.
derent ,quiparentura nomen violaftent, eo fupplicio eftepuniendos, ne vnquam
parentes fieri polTent ,ficq;eorumfrontiriota ingratianimi erga parentes inufta
^ foret. ldexpreifit Lucretius hunc in modum.
Gallos attrtbuunl, quia nomen qui violarint
Matris, & mgran genitonbus inuenti funl,
Significare volant mdtgnos ejfe putandos^
Viuam progeniern qus tn oras luminis edat-t.
Credideruntetiam Prifcifcelus eftequoddam inexpiabile, tumu/osdefundo-
rum violare .-quapropter legem pofuerunr, locum clfe facrum, vbi humana cada-
uera conderentur;idcirco dicere folebanr3 minxiftc in parrios cinercs, cuiomnia fi-
niftre contingebant.
Caeteriim adconfuetudines magis peculiares cuiufcumq; Nationis accedendum
eft, nam praacipuas tantummodo memorabimus . Inprimis Aerhiopes antiqui So-
(g fem orientemadorabant,&occidentem diris imprecationibus infedabantur, de-
fundos inprofluentem proijciebant. At nuperi Aethiopes fuum Regem Prateia- Aethiopes.
num,tanquam Sacerdotem venerantur. Aegyptij facrificantes,alta voce, & popu¬
lo audiente, fecundam valetudinem Regi prxfenti precabantur, varia animalia
adorabant, &morbos folo vomitu, & ieiunio curabant,domorum tedificia neglige, Aegyptij.
bant, fepulcravero fumptuofa magnificentiaextruebanr,vtha?cfempiternasde.-
fundorum a?des efte oftenderent. Deinde in coenis ingenti epularum appararu in-
ftrudiffimis fimulacrum mortis ab aliquo circumlatum oftentabatur his verbis.
Contuere hoc, quidftt,gento tantumq', vacate,
JPgam lubet :hutc fits., tu fimilifq\femel.
Sed omnium pulcherrima confuetudo eft.quando Aegyptij Nilofcopio.alluuiem
Nili metientesprsedicunt. Habentigitur/n quadam infu/a Michias nucupara fof-
H fam decern,& odo orgyiasalram,in cuiusfundo fubterraneus aqua? dudus fluir,ad
perpendiculu aqua? Nili correfpondens,pra?terea in eade fouea creda eft columna
jna?qualibus ododecim orgyis diftinda: quare aquam NiJi infoueam per aqua?du-
dum deriuatam animaduertunt illi, quibus h xc cura data eft, num ad primam, vel
alteram columns diftindionem perueniar; namq; ralem foreNili inundationem
prrefagiunr; idqjftatim perpueros, viceprxconum,intotamregionem emiftos di-
uulgant. Quandoquidem longa edodi experientia obferuarunt aquam ad deci-
mam quintamorgyiamcolumnce peruenientem, obNiIiinundationem,annumfore
fcecundiftimu,ad duodecimal,mediocre,& ad odaua,annonscaritate. Sin aquafu. Niliinunda
perans decima quintaorgyia,decimaodauaattingat,tunc metuunt,ne tora Aegy- tio.
ptus inundationeabiuatur,qutepofteaperfpatiu dieriioduaginta perdurare folet.
Verum vt id manifeftius appareat,Ni!ofcopij figura exhibetur.
Nilo-
9# Vlyfsis Aldrouandi
Nilofcopium .
 Monftrorum Hiftoria. 9?
Poeni, & costeri populi Africa facrificantes pecudis aurem tanquam primitiarn
prscidebanr, eaq; luper xdes proie&a, ceruicem auertebant,' deindc Soli, & Lu¬
na? immolabant. In Africa etiaerant populi p/^npayo/radicibusarundinum vi&i-
tantes; ItemCyneci Ferastimentes; proptereainarbonbus fabricabant, infuper pevuiiRiz,o~
ttxpiS'otpayoi locufiis vcfcentes, Cynnaminij fyludiriu copiam canum nutrientes, pkagt vbi.
dequibusin Rubrics differentiarumaifrimfuit. Lotophagicadauerap;rentum in
mare abijciunt, & nil curant, ex Ca?Iio, li cadauera igne, terra, vel aqua,abfuman-
tur. Pfylli Auftrum ventum fuce regioni noxium jfumptis armis tanquam viuum ali-
„ quemhominem infeftabantur. Hisadduntur iySuotpdyoi pifcibusfoliim viuentes# ichthicpha-
£ nccnon Amazones mulieres bellicofs,qua? mammas inurebant;cu eas ad prsehan- g/t
dum impediment effe iudicarenr.
In Afia funt populi 6po$dyoi quiferpetes comedut,Nabatheiomniu codnentif-
fimi, & in qusrendis opibus mira vtentes induftria. Panchaia alebat Sacerdotes,
quibus facrum exire locum non erat ccnceffum. In AlTyria fuit hxc eonfuetudo,
vt fupplices port tergum manusreie&as, & connexasferrentjreliquiannulu figna-
tori'um habent, & fceptrum eleganter fabricatum in propatulo geftant. Chaldei
mundum sternum prsdicarunt,&ex fyderibus futura prsdixerunt. Iudseis Sab- ludnsram
bathumerat facrum, & viftimanonnifi annicula, & mafcula immojabatur, deindc ruus.
legecautum erat, nchoftis infepultusrelinqueretur. Medifagitrandi,&equiran-
diftudiodele&abantur. Parthinonaliacarne, quam venatu petita vefcebantur.
F Perfa? Soleminprimi$,deinde Lunam,Venerem,Ignem,Terram,Aquam,& Ven-
tos venerabantur, &facra non in ari$,fedin excelfoloco,&fubdioperagebant;im- cadauera
mo, ex Cicerone, defun&osceracircumlinibant, vtdiucius feruarentur, Hyrcaoi ceracircum
non ad aliumvfum canes alebant, nifi vtmortuosvorarent. Unita .
In India vidimas non iugulabac,fed prgclufo fpiritu necabant,vt quid integrum
Deo offcrreretur. Alij Indihomines femiuiuos cremabanr, quoniam fati die prs-
uenirequid exceJfum, Sediuin urn effeopinabantur. Alij tot pifees in fepuiebra
pro’jciebant, quot hades interfecilfenr. Apud Indos Cdybae , mendaces capital!
iudiciopuniebantur. Comanenfeslnditutiflimo padio Media’s vtebantur; nam j^eru va-
IVledicus primum diligenter animaduerterc debebat,cuius sgrotantis curam admit- r^ rftUu
tere vellet; fiquidem, sgro fanitatireftituto, Medicus liberal), &egregio prsraio
donabaturjfinobibat, Medieus nulla mercederecepta, occidebatur. Alijnefan-
** dopollutos fcelere, ad muliebrem conditionemdamnabantur,nipeadcoIum,&ad
coquinam, cum deinceps nullus alius vfus,nifi fstnineus illis permitteretur. Mexi- Mix tc
‘ 4 ttus
cano Regi, qui ob paupertatem aliud tributum foluere no poterant, fingulis annij, mof 0yrtr_
facculos pediculis plenosad aulam deferebant.Item lex qusdam Peruana pro ege- uandus,
nisiubebat,claudos,cascos,routes,fenes.&xgrotospublicocenfuali.&ad con-
uiuia publica adduchimmo alia lege cautum erac,referatij foribus,menfs accurobc-
re, vt Conuius aminiftris publicist vifitari commodius portent. Infuper Andaga-
villx populi (referentc Eufebio lefuita) fuggeftionibus DsmonQindu&i Pilatum ja ki!ltndh
verum Dcucn apppellantesadorabant.quia Chriftum Deum Chriftianorum necarc
potuerir. Iuxta litora Sinarum, fimulacra coloflea ex duriori lapide fabrefada eri-
gebantur tantar magaitudinis, vteminusperroulta railliaria confpicerentur,& Pa¬
ll godi Chinenfes appdlabantur? veluti apparet in bac icons.

I Pago*
 io8 Vlyfsis Aldrouandi
... }* . ..... \

Fagodus Chinenfis.

,/Z/y^A

Placuir etiam exhibere fimulaerum Regis Sinus Magni Antongil, quinlgrleft

colons, capite duo geftat cornua more Diabol/, & circa brachia multas armillas
seneas. Inhaceademtabellaconfpicituricon virimilitaris eiufdem regionis ge-
renris haftam ferro duarum fere orgyiarum munitam, necnon parmara ligneam
glandibuscormenti manuarijmmimerefiftenretn.
Rex
 Monftrorum Hiftoria. pp

AResnfMitoingnri!l,.uses

In figura fubfcqtienti intuerl licet Sumatra gubernatorem paru©s ocufos ha-

bentem,m3gnaspa!pebrasjpi]osbarbxpaucosTub ore, turcicothore vcftitum, &
tidarim eapite geftantem. Praterea ibi licet etiam contemplari vcftimcnta Luli-
H 2 tano-
 ioo ; VlyfsisAldrouaodi
•t

tanorum in Vrbe Bentam vcrapiperis patriadegentes,quiBataui$in Indian orient

talemnauigantibus primiobuiara venerunr,

LugfVthaBentbbitiaemSGuunmtar.'tibencsr.nator

v/M"'!!!'!

v\w

Amplius addirur icon, in qua licet prima facieintueri homfnem Chinenfem ad

Vrbem Bentan accedentem,cum vafisporcellanicis venalibus, & pluribusalijs,
nimirum fence cuiufcumqjcoloriseleganter gneparato . Gensenim ha?c eft indu-
ftria &etChina non folum prsedi&a, fed etiam Mofchum, Zibettum,Atnbram,Ar-
gentum viautn, Plumbum, Cuprum, pugiones; & alia arma venalia defert: deinde
Ficet confpicere viEum Iauanum, nempeex laua infuiai , iintco goflypino eircum-
datutn> ;
 Monftrorum Hiftoria. 101
datum, qu» pugionefiammiformi munitus multamprx fe fert audaciam. Huiufmo.
di gens plura vaframenta Temper machinatur ,& mambas pronmflls homines ludi-
iicanr. Tertio loco confpicitur muiier lauana ad forum Vrbis Bentan pioficifcens,
vtorizamemat, quam tnanueleuata portat, quod admirandum, & vilu pulchrum
videtur.
 102 Vlyfsis Aldrouandi
'L.x.genUl. Scyth:manijshumanis,defundorumfuorurnhonoris gratia, interepufas, pro
dur.cap.i6 poculis vrebantur;&illorum Rex,vt fcribit Alexander ab Alexandro,abfcindebac
illius aurem,quern fummo amore profcquebatur. Tartari Idola qusdam exiana,&
ferico ad formam hunianam effigiata ex vtraq; parte tentorij, tanquam pccudum
fuorum cuftodes appendunt; &ob lignorum inopiam ftercoribus bourn exficcatis
Turcarttm ignem fbuent. Turca’ in fuo Alcorano legem fcriptamhabent,ne quis fub capirali
mores. poepa,de eorum lege difputarevelit,&diem Veneris tantareligione,quanta Iudai
Sabbathum colunt.
In Gracia (ii de Europeis populis fermo fiat) tres leges a Cecr-ope in placatio-
nem Neptuni lata fueruntin mulieres, aquibus fuffragijs Miner usfuit pofthabi- ^
tus : nimirumne mulieres vnquam Senatum ingrcderentur,ne vllaearu marernum
nomen iibiarrogaret,&ne quis/Has Athenaas,fiue Athenienfes, fed Atticas ap-
Multeribus pellaret. Apud Laccdamonios ftatutum fuic, ne puella inupta velata facie in pu-
wuptis , & blicum prodirent,&ne nupta.nonnififafcijs tedo vuItu,domoegrederentur. De-
nubthbus, indc Lacedemoniorum quifquis graui vti debebar oratione, iucundam, breuem, &
quid agedu. fcntentijs non carentcm pronunaabat: itaut deincepsinprouerbium abierir, faci-
Sermo laco- pus homines po/Te philofophari, quam fermonem laconicum imirari. Cretenfesin
meat. pub!icisgymnafijspyrrhichiamfaItationemexerccbant,qu;e flexionibus corporis
fiebat, vt plaga, & tela melius euitarentur. Thraces nonnulli, tempore tonitruum,
&fulgurum,fagittas in Ccelum iaculabanrur Dcominiftrantes,quia nullum prxter
Iiium,efiearbitrabantur;&quoniam finguli vxores ducebant plures , defundoma- g
rito, coram ludice, ilia eligebatur,qua pra: ca?teris a viuente marito magis dilige-
retur-.hxc enim poftea madabatur,& vnacum coniugehumabarur.aiijs vxoribus id
pro infigni calamitate lugentibus.O/im Conftantinopoli, ex lftdoro, inualuit hie
vfus, vt primo die, quocapiri Imperator/s corona Cadarea imponebatur, ad cum
Cementarius cum rribus marmorum fpeciebus a&edevet; bis verbis.
Elige ab bis /'axis, ex quo Jugaffifitme Gpfar,
Ipft tibi tumulum mefabricare veils.
In Ruthenia Vrbs Regia Mofcouia dicitur, in cuius foro lapis eft quadrats for¬
ms, quern ft quis afeenderit, neciude vlla vi auelli potfit, principatum vrbis adipi-
MoVmite. feirur: quamobrem de hoc inter ciues fepiftime pugnatur. Mofchi igitur populi,
v ’ italis Mofchouita? appcllati hodie quatndam Crucemligneam varijs Sandorum
iconibus decoratam co.Uo fufpenfam gerunt, cuius veram effigiem ab vtroq; late- ^
re dclineatam hie exhibemus.
 Lkuani olim cofeb3nt/gnem,inim6cx eodem varia captabant atrguria, deinde
Solemfpecie mallei ferret, tancjuam Daccm habehanr. In Prufcia,& Liuonia, iin-
gulx familix focum,& domurn facram in Syluis habcbar, vbi fuorum cadauerade-
fun&orum, vnacumequis, fcllis, & pretiofiori veftimenrocornburebanr. Poioni
funt viri prudentes, & multa comitate hofpites profequuntur. In Hungaria, Hungarian
quando caufa erat anceps, ntc aliter dirimi poterat, ferro decernebatur; nam
a£tor, & reus coram ludice pradiabantur iile autem vidlus eiTe dicebatur, qui
limites exibat, quibus ppgna? locus circumfcribebatur. Bohemi defun&is paren- Bohemia.
tare vanurn eiTe arbitrabaaturGermanorum Magiftratus nihil, nili armis in-
ftruclus aut publice, aut priuarim peragebat. Hodie quodcunq,- Iaboris faftigium
attingere pofle Germani perh'betKur, ideoadrem quidam canebat.
Germani poffum cunciot perferre iabores,
Veram’vtimtm poffent.tarn bene ferre fitim.
Saxones duriori ytebantur cibo, & quod per hebdomad am comedenaum erar,
die Solis colligebatur; fuos infantes: non puke, fed alimentp folidiori, ore prius
nutria’s leuiter attrico cibant, quia poftmodum cfefcentes vaiidiores clfe credun-
tur. In plerifq; Fran coni? locis, Virgincs quotquot per anni curriculum, choreas Franconia.
frequentauerint, i iuuenibus, die ciaernm congregantur , &cum tibicine ad flu-
men, vel facutrahuntur:quareaute idiiat,opinatur Ioannes Bohemus ficexpiariil-
Ias,quse feftisdiebuscontra prafeepfum Ecclefix, a leuitatefua non abftinuerinr.
H In Suueuia huchabcbant facrificandi ritum, vtonjnes eiufdem fanguinis popu-
li, ftatuto tempore, in fyluam fe confcrrcnt, &c£efohominepublicecejebrarent,&
talem habebanthuicloco reuerentiam, vt nemo in ilium,nifi vinculis ligarus ingre-
deretur.Gothi quoqjfiue Geta?, hominem forte immoiandumin fonte fubmerge-
banr. Sed MafTaget^, nempe Graues Getsemorboaliquoperemptoscanibusobij- Getbp funt
ciebantdeuorados,fedin prtelio raortuos pra?ftantifTimohonoretumulabant.Tha- Gotht.
Iitarum mulieres,ex Procopio, infantes lade non alebant,fedfetum mox editu , & Lib.z. de
pelle inuolutum de arborc fufpendebantjpoftea cerebellis, & meduHis Feraru iden- hello Gotho-
tidem eibabantmamipf? ob puerperiu in le&o minime decumbentes,ad confuetas rum.
venationes vna cum viris reuertebantur. His addimus venatores quofdam pfagm
Septentrionalis, quipileo turcico tedi, & calopodijs quadratis induti,cotis apros,
& fagiuis capreolos venantur.
Vena-
104 Vlyfsis Aldrouandi

Venatoresplagce Septentrionalis.

Bauan
 Monftrorum Hifboria. ioj
" Bauari hanc legempofuerunt de canibus,vt quicanem vcnaticum furatus fuerit,
ipfum,aut fimilcm redderet, & fex folidis'componeret; paftoralem tribus. in C a-
rinthiaquoties nouus Princeps regimen Reipublicte fubibat, ha;c folemnitas nuf-
quam alibi audita feruabatur. Latifficpum pratum marmoreus occupabat lapis,
quern diecreationis nouiPrincipis, rufticus quida, cui per fute ftirpis fuccdlionem
id contingebat htereditarium, afccndebat,cu boue foeta nigri coloris ad dcxtram,
& equa ad Ixuam , frequenti hominum cmufcunq; generis corona ftipatus, ex ad- Carttbioru
uerfo futurum Principem Paftoris habitu in utum, & purfmratorummultitudinc txos tn Prtn
afl'ociatum aduentenrem aita voce interrogabat : quis eft hie,qui tarnfuperbe cipe ehgedo.
E needit ? Refpondebat hominum castus Principem Regioms aduentare: tunc
rufticus , iuftus ne iudex ? falutcm patria; qusrens ? libera; conditronis ?
Chrifliance pietatis cultor? clamabatur iterum, eft quidem,& eric. Denud rufticus
ille dicebat, quonam iure ab hoc loco me dirnouebit ? tunc refpondebat Oecono-
mus aula’ Principis,fexaginta denarijs hie locus abs teemitur, jumentaq;ha’cerunc
tua,manu ad boucm, &equam extenfa, veftimentaa Principe exutahabebis.erifq;
turn cum tua familia a tributo liber. Quibus didlis,rufticus ille manu malam Princi-
pisleuiter percutiens a?quum judicemefte iubebac, & prasmio abdu£to,& Principe
lapidem afeendente, loco cedebanr.
In Italia erant varia hominum confuetudines ; nam ex Crinifo, Romseolim
neminemfepeliri licebat.nifide rcpublicaoprimemeruiftet idejnde apud Romd-
nos veluti etiam apud Grecos, in morte alicuius confanguinei, barbam, & capillos
A' adgrauem exprimendum dolorem tondebant. HodieltaliChrift/anam pieratena Jtalorum ri
colunt,& ttiplici iure Pontiffcio, Ccefareo, & municipal)' vtuntur. in Gallatia ho¬ dm.
mines vini funt amantiftjmi , & d mercatoribus merum delatum bibunt, fed pauld
poft fomaU(ii,vd infaniam meurrunr. Ga/lararum nobilioresadeolongamfouent Galatdrum
barbam, vr rotum fere corpus tegat, dcinde pellibus luporum, vel canum induti Nobilet.
fedentes in Colo cxnanc. Prxcermiflis moribus prifeis Gallix; nunc digni obferua-
tionc vidccur i!linohiles,qui duodecim Pares Francix nominanrur,quos,referente
Ruberto, Carolus Magnusinftituit,&fecum in militiamdu'Sios Pares cognomina. Pares Fran"
uit,qiliaxquali inter fe dignirate decorati Regi adfifterent, neq; cuiufpiam.quarn eta qut.
Senatus, nempe Parlamenti.iudicio obtemperarent, & Regi coronandoadeflcnt.
Hifpani quamuis in munditia vidus fint elegantes, nihilotninus/n vno tantum im«
q mundi efte videntur, dum lotio vniuerfum corpus abluunt, & eodem dentes fricat,
quoniam inde optimam valetudinem refultare opinantur.
Lufitani varijs vaticinij ritibus vtuntur, in facrificio extis diligenter infpe&is
multa conie&ant-.immo ex interaneis hominum maximccaptiuorum plura diuinare
profitentur. In Anglia vulgus ferum , & inhofpitaleeft ,mitior tamen nobilitas,
aperto capite. alteroq; genu flexohofpites falutant. Prcedidtis addenda eft cofue- Taproban*
tudo Infulas Taproban? in cledione Regis,quoniam non Nobilium, fed cundorum mores.
Fuffragia prasualent: nam fpedatum moribus virum, clementem, annis grauern, fi-
liofq, non habenrem eligunt. Immd fi regnansfilium fuftulerit, illico poteftate
exuitur, neregnumfiatbasreditarium rdeindequadraginta redores admittere de¬
bet, ne folus in cau(is capitalibus, iudicare vaieat.Quidfi addantur nonnulli Flo-
ridenfium mores. Rexen/m buius infulx in nouis nuprijs multas puellas conore-
H gatcapillisfub occipire vindis, &deincepsfuprahumerosfparfis,fubvmbilicola-
toyinciuntur cingulo,ex quo abanter/oriparte, quoddam veluti marfupium de¬
fender ad pudenda regenda, per reliquum dcinde cingulum appenfa; funt formu¬ Floridenfiu
lae ouales ex auro, & argento ad coxendices demiiTae, vt ftrepirum in faltu exciter, mores.
dum encomia Regis, & Regina; recitantur. Prasterca de aunbus perfbratis veficu-
\x pifeium inflate rubeo colore tinda?inftar vnionum dependent. Idcircomi-
randum eft quemadmodum Gentes barbar^ tam varijs inuentis fint referti.Hic da«
feimus iconem Reginas infulae Florida; ledo^ipoaderandam.

Praete*
lyfsis Aldrouandi

Icon Regis Quoniambcc.

Monftrorum Hiftoria. lop

Rex apud Cannibales

K Vcxtc-
 iio Vlyfsis AldrouanHi
Prxterea homines America?, Sylueftres ab Andrea Teuetho nuncupate, nudi
incedunt: non quia ibi deficiat materia, ex qua indumenta facile pararipoflint,aut
quianimio Regioniscalore premantur; fedquoniamfacilius , &meliusnudosfe
’ffminet exercerercferunt. Quapropter fi quisfubucula golfypina indutus, qua identidem
JjlutRrt* deIc<5i;antur,hoftem eminus intueatur, repente iliam exuens ad certamen fe accin-
git. Tradunt enim, vt inquit Teuethus, vefies iliis impedimento eflfe, ne inimicura
fuperare poflint, imohoffibus adiumentoefle, vt facilius pra?hendi valeant. Quo-
circa iconem hominis fylueftris exbibemus capitio piumario tedti: hac enim rarione
inftru&i, Sc bacuio muniti ad bellum proficifcuntur . Etenim in Regionibus Ame¬
ricans pulcherrima? auium fpccics peruagantur, quas Incoia? magni cftimant; quo¬
niam illas ter, vel quater fingulis annis deplumant, & ex his periftromata, & potif-
rAuet Amiri fimutn capitia, piIeos,& multa alia operaconcinnanr.Sunthuuifmodiauespedibus,
s$qualet. capite, & roftro Pfitacis quamfunillinra?, &ade6familiares> vt circa tuguria Ame-
ricanoru tempus inomoc verfemur, & quarouis Vefperiadfyluas dormitum pro-
grediantur, nihilominus, cum dilucufat,ad Diuerforia Sylueftrium reuerruntur.
Irridet poftea Teuethus illos.qui tales homines fylueftres birfutos praAficarunt;
quandoquidem non fokjm glabrifunt, fed viJosaliqua in parte nafcences vnguibus
'fipulianda euclIunt,&hodie, reference eodem Teuetho,quibufdilmvolfellis vtuntur.Poftmo-
fttqtij, dumh/populi ratione audacia?, inter fedifcrepam, fiquidem ilb magis bellicofi
funt, quilitora man’s incolunt, nam non mod6hoftibus,fedcaeteris etiam adnaui-
gantibusreludtarimaximopere conantur,horumq;Rex lingua vemacula Quoniam- g
bee nominatur, Iongus pedeso&o,& Iatusadproportionem, quern Teuethus fc vi*
diffe in hiftorijs narrat.Huius Subditi ftaruramquoq;giganteam amulantur,&ritu
Cannibalorumhumanii carnibus visitant,&curfuquam liber Feram affequuntur,
Huius Regis effigies repra?fencarur.
Verum quoniam in tabula America? haberur icon Tarizich Regis apud Canni-
bales, qui populi funt etiam Anthropophagi, decreu/mus Him quoqdconem in me-
diumaderre, vt/c&pr quamdam conucnientiam inter has duas koncs tnedirari
po/Iit,
Idolum triceps. Huic tandem Rubric? finetn Jmponeni
tes, Idolum triceps addimus, quod tan-
quam Deus in Laponia adoratur. Immo q
regionis incoia?, animarum immortalita-
tem non prorfus ignorare perhibentur:
In tabula Afia? ha?c figura fic delineacur.
Htec autem de moribus Gentium didta
fufficiant, qui plura,& magis diffuse feri-
pta fegere cupir, adeat illos Authores,
qui non folum de moribus, fed etiam de
varijs Nationum veffimentis verba fece«
runt; vel potius canat cum Poera hoc Di-
ftichon.

direfas elf, D
Jfddit enim cultqipreyjma dies.

AGNA-
 AGNATIO, ET COGNATIO.
ONSANG VINITA S , & affioitas, feu agnatic, &cognatio,
quarum prima lineam re&am , & altera tranfuerfalem ,leulateraletn
refpicir, fi cqnferatur ad fupenora, parentes, fi ad inferiora fibos, fi
deniq; ad latera,fratres, & forores indicabit.Gradus igitur confan-
guinitatis in Inftitutionibus luftiniani ita recenfentur , vt in pritno
gradu,&fupenoriPater, & Mater, in inferior! filius, & filiacoliocentur,infecundo
gradu fuperiori Auus,& Auia, in inferiori Nepos,& Neptis,in Iaterali Frater,& So-
ror reponantur: in rertio fuperion Proauus , & Proauia ,in inferiori Pronepos, &
Pronepcis, in Iaterali Fratris, & Sororis, Filius & Filia,confequenterq; Patruus,
& Amita, Auunculus, & Materrera numerentur : quartus gradus fuperior compre¬
hend^ Abauum, & A bauiam, inferior Abnepotem, & Abneptem, lateralis fratris,
&fbroris Nepotem,& Neptcm,confequenterq;Patruum magnum,Amitamagnam,
Item Auunculum magnum, & Materteram tnagnam, necnon Confobrinos. Quin¬
tus gradus fuperior comple&itur Atauum, Sc Atauiam , inferior Adnepote, & Ad*
neptem, lateralis Fratris, & Sororis Proneporem , & Proneprem ,confequenterq;
Propatruum, Proamitam,ltcm Proauunculum, & Promaterreram, necnon Fratres
P Patrueles, & Confobrinos. Sextus gradus fuperior continet Tritauuan, &Trita- Sextus grac
uiam, inferior Trinepotem, & Trineptetn,lateralis, Fratris, & Sororis Abnepotem, dus.
& Abneptem, confcquenterq; Abpatruum,& Abamitam, item Abauunculum , &
Abmaterteram, & cos, qui cx fratnbus,&fororibus Patruelibus , & Confobrinis
procreantuv. Hinc colligendum efrprop/nquirarem his gradibuspaulatim dirimi,
fedpodmodum vinculo matrimonij repetitur, & propinquitas quodammodo fu¬
sions reuocarur.
Quiigrtur primo procreantur,(iIij vocanrur,ex fri ijs Nepotes,ex Nepotibus Pro-
nepotes,ex Pronepotibus Abnepotes,ex Abnepotibus Adnepotes, ex Adnepotibus
Trincporesoriuntur. Initium autem generationis Pater, & Mater funt. Auuseft Initium ge¬
Patris Pater, Proauus Aui Pater, Abauus ProauiPater, Atauus Abaui Pater, Tri- nerationis.
tauus Ataui pater, qui fupremum locum in figura arborea luftiniani occupar. Iraq;
^ pater vocatur fecundum Varronem, quia femen patefaciat, & Mater tanquam ma¬
teria, in quafetnen reconditum germinet,& ambo dicuntur parentes,quia filios pa-
riant, & filij quia ex parentibus fiant,qui eriam nuncupantur liberi, vt a feruis di-
ftinguantur: nam quemadmodum feruifub poteftate Domini, ita filij fub poteftate
patris militant, vel liberi vocantur quonia exlibero nati fint matrimonio fiquidem
ex Iibero,'& ancilta nati, fcruilis conditionis efle ferunturj cum nafeetes a detcrio-
ri parentumcondittone denotninationem fumant. Naturales filij appcllanrur ex Etymu pro-
concubinis dimanantes; cum illos Natura, non autem honeftas coniugij procreaue- creantiu.gr
rit; Item d/cuntur Norhi, quia fecundum mentem aliquorum, ex muiiere non nota proPrea ioru
originem habuerint, fed potius dicamus, quia Gra?cis »o$o/appeilantur, a vo priua-
tiua, & Quoc diuinus, cum non fecundfim diuinum pr^ceptum nati fint. Item nomi-
„ nantur fpurij aVo t£ <rsrtlp«/v feminare, cum a Patrenihil, nib femen babeanr.
Quamuis nonnulli nothum de Patre Nobili, & Macre ignobili natum. & fpuriurn
de Matre nobili, Fatre autem ignobili, auc ex vidua, incerto Patre,orrum vocitenc.
Frarer diciturquafi fercalter , aut fecundu alios,Fratres vocantur, quiaab eodem
frudlu dimanenr. Germani Fratres dietmtur qui ab eodem germine, nempe ab ea-
<dem genetrice, non autem ab eodem parre nafeantur. Sorores qupfi diuerfaforte
ortat, quoniam,cra6hi temporis, feorfumafamilia fegregar^ adaliam properant.
Patrueles filij fratrum nominantur,quia eorum Patres fuerinc Fratres ; Confobrini Patrueles
quafi Confororini,quiaex duabus Sororibus natifuerint. Sobrinifilij Confobri- qui.
norura, Frarrucles filij Materera: vocantur. Auus vocatur quafiauens nempe prolis f ratrueles
propagarione gaudens, vel potius Auius, quia cum fenex fir, a via vita: rccedere in-
cipiat.patruus Frater Patris, quia vicem patris aliquando fiibeat. Auunculus frater
matris ita appeJIarus, quia tanquam auus tertioloco fitlocatus: nam queadniodum
K z filius
 ii2 Vlyfsis Aldrouandi
filius pcrpatremad Auumprocedit3 itaper Matremad Auunculurograd/tur. Ami-
ta eft foror patris, quart alia mater, item materlera foror matris, quart mater altera.
Nepos quart natus poft.cutfi pam port filiuin nafcatur.Patruusmagnus,& Amita ma-
gna Aui frater, &foror dicuntur. Item Auunculus magnus, & Matertera magna
Auia? frater, & foror fuht. ^Propatruus,&Proamita Proaui funtfratcr 3 & foror.
Itemproauunculus ,& Promatertera nominantur Proauia? frater, & foror. Abpa-
truus, & Abamita Abaui frater, & foror, Abauunculus, & Abmarertera Abaui*
frater, & foror vocantur. Socer, vel Socrus appellatur,qui rtliam nubens,aut rtlium
Gencrum, vel Nurum fibiaffociauit. Generatirem a generarionc denominatur.Vi-
tricumdicirtius , quiduxir vxorem filiurin, vel rtliam habentem, & Priuignum quart A
prius gen itum,cum ex alio'pat re natusfit. Poftremo Agnarosappellamus.quide-
CogHAliqki ficientibus rtlijs, eorumloco acccdunt, Sc Cognatos quipoft Agnatos fuccedunr,
cum affinitatem femmcifexus pamcipent.

HOMINIS PR/ESTANTIA.
V M fiimrhUs rerum omnium opifex caradtherem Diuinx virtutis
homini impreftcritjco fiiltus homo cxteris animantibus domina¬
te : quandoquidem ex terra a iumentis culta non mcdiocrem dc g
metit frugem, ex beftijs doifuarijs ad onera, magnam percipit
vtilitatem.earum carnibus vitam fuftentat, pellibuscorpus regit,
ex alijs mcdicatnina ad valetudinem recipit: denig; alia,rarione
cuftodia;, & alia ratione deliciarum hom/ni non vulgar/ter profunt ; quarc optima
Ffalmt S. iure poifumus diuulgare cum Pfa/mographo. Omniafubiectfii fubpedibits tins cues,
Cr boua vmuerfas, tofuper, & pecora campi, valueret Cceli, c-rpifees mar is , put peram¬
bulant femitas marts. His additurquodhominiinteresrera animalia fermone d/-
ftin&o vti conceftum eftjeum aliai animantes,confufa quadam voce,fuas affe&iones
rtgnificent. Immdquae communis cumca?teris animantibus habet homo, rtattente
confiderentur, proprie fua efte videntur: etenimfenfus turn interiores, tumexte-
riores ita habet affeftos, vt non corticem tautum , vt extern animantes, fed me-
Memoria dullamfenfibilium prorfus penetret. Deinde humana memoria tanta eft ad bruto- C
humana rum memoriam comparata, vt corum nullaefte v dcatur.
qtiAlit. Hinchominem animal efte nobiliftimum, & in confinio vtriufq; naturemorta-
lis fcilicet,&immorcalis collocandumefte ftatuimus.Siquidem ratione partis mor.
talisjmortalibusadhsret, &ratione immortalis, ad immortalia euehitur. Prreter-
quamqudd 'in homine obferiiatur ilia nature feala , qux quatuor entinrrs gradibus
integratur, & horum primus eftentiam, fecundus eifentiam, & vitam,ternus prater
cetera,fenfum, quartos praiter cat tera,intellectual denotat: quapropter Dinas Au-
guftinus non immerito feribebat hominemeum lapidibus eftenrianvum plarfcis vi¬
Li. 2 Jen At. tam,cum brutis fenfum.&cum Angelis intelleCtum participare.Cicero quoq-.ad
Deorutn. remferipris mandauit, homines in terra non degere ranquam incolas, fedtanquam
rerum codeftium fpeftatores, quarum IpeCiaculum ad nullum aliud animatitium ge-
nus actinere poteft: cum pratterea multa? virtutes,& animi dotes clariftime in homi- ®
nibus, & non in brutis refulgeant. Et tandem nullum animafpratter hominem, ex
Lib. i. dele- eiufdemmet Ciceronis fententia, aliquam Dei noritiam habet.
gibus. Non folum homoob eminentia inter ca?teras animantes, vthaftenus probatum
fuit, animal nobiliftimum cognominatur, fed pratcipue , quia homo folus rationis
Lib. 4. particepsnonnihil diuiniratis poflideat. Vnde excellentiffime canebat Manilius,
An dub turn eft babiiare Deum fubpeltore no fire?
In Cxlnmsf. redire animam, Ceelocji venire ?
Idcirco homo induftria, ingenio, intelledu, & alijs egregijsanimi pr.^rogatiuis
infignitus diuinre nature quodammodd aftimilatnrjquamobre in Genefi dixit Deus
Omnipotens. Faciamm hominem ad imagtnem, & fimtlitttdinem noftram. dummodo
homines in fandtis, & diuinis operationibus Deum aemulentur. Alioquin Lucifer e
 Manftroium Hiftoria. >13
fuperis fedibus fait pra;cipit3tus, quoniam Altiffimo fimilis efte voluerir. Id confir-
xnari poteft hiftoria notifllma dc Camilloj cui equis albis triuphanti probro datum £>ai equis
eft; cumhac ratione Dijs fimilis efte voluerit, Dijcnim tanrummodbequis albis albis vehe-
vehi folebant. Legitur quoq; apud Trimcgiftum , hominem non folum efieadmi- rentur.
randum, quia ad Dei fimilitudinem fit fabricatus, & fit fui luns , fed etiam quia fa-
cultate tranfmutandi fe in quaslibec formas, potiatur • cum carteraanimaiia deter-
minatas formas fortiantur. Non propterea admirari debemus pjatonetn, qui in
So.phifta dicebatunihvnullus homrnu Deus,fed diuinus aiiquis e/Te videtur.Nfh'lo-
minus homines olim 6ij appeliabaatur, vel ob miracula vimttii,ve! in adulatione
“ potential, vei ob beneficia, quibus humaniratem profequebantur.Poterimus igitur Animal di-
iuftis de caufis hotninem Deum in tern's,Superorum domefticum, inferorumdomi- ttinu quale.
num, Dtinunciunf, & Animal diuinum indigitare. Hint Zoroaftef bo/ninem con-
tempiatus exclamauit.
<a aydp(d7TS roA fttipaTartig tpvcrio; ayaXf/,4
Ideft.
O' homo duaacis nature forma.
Plato quoq; hotninem cognominauit davpa dau/adrui/, nempe miraculum mira-
culorum.
Modo aduertendum eft hominenr a Deo non folum ratione, veridh quoq; mflni-
bus, tanquamrerum gerendarum adiumentis donatum fmfte.-etenim ratione duce,
p neceftariaad vitam inuenit, inuentis iuxca eorum naturam , nomina imponit: ideo
non prater rationcm canebat Quidius.
Comteniunt rebus nomina fxpe fuis.
Deinde litteras, & caradberes etfingic, modum menfora? maris, & terf# inuenit,
Aftrorum fpatia meritur, temporum viciffitudi^es, necnon fte/larum ortus,& occa-
fus, Sc earumdem vires notar, Sc tandem ornne genus actiu m cxcoghar. Quare non
prxter rcm IuuenaJis de hominibus fic Joquebarur.
atcj ; ideo venerabile Soli
Satyri'll,
Soniti ingenium, diuinorumqi eapdees
Atq \; extreendis, captendifq\ artibus apti.
Iraq; quK folius animat funt munera, inteliedu, & mente peraguntur, fed ope-
rationes, quat fine corporis minifterioperaginequeunt, manibus poftea adpeife-
® 'dionem 1‘educu.ntur.Hinc modo intelligimus hominem non a nacura infcrmem pro-
creatum fuifte, vt multiautumant; quandoquidem rripltci pnefidio exteris ammali-
bns-<kjnegato armatur, nimirumrationeyad inuentiortem.,fermoneadauxilium, &
manibus ad perfedionem: manus enim iufsa fiduntjdeinde iufta rattoni obrempe-
rant. Hinc tamen non debetnul promulgare hominem propter manus eife animal
prudentiffimum, fed quia'omnium animantinm homo eftpr,udentiflimus,idcirco ma¬ Animal pm
nus eft confequutus : fiquidem qui prudentifsimus eft plun'ma adhibere poteft in- denttfimu.
ftrumenra, & manus, Ariftotele authore, inftrumentuminftrumemorum nuncupa-
tur. Quapropter viciflim pofsumus prqnunciare rationcm efse artem artium;nam
quenaadmodummanusreiiquis inftrumentis nobilitate anrecellir.paricer ratio ctete-
ras artes prjeftantia fuperar. Quamob.rem concJudendum eft, ficaetera animantja
fuis armis a natura fuerunt cfonata; homines quoq armorum omnium loco,manibus Manus orgo.
fuifse infignitos, quibus tanquam organis nobiliffimis, tempore belli, &pacis, nucroanoru
ytuatu*. . ■, _■■■ A
Derqum exhominiscreatione, illins dignitatem,& excellentiam argue re polsu-
musmampromulgabat Gregorius Nifsenus^onefseputandum hominem cfsevil- Ia.de offic.
lem, quia poftremo loco a Deo creatus fuerit; quandoquidem h;pc ci^atb ilium homn. c. 2 .
Regem omnium conftituic, quod nonepntigifset, fiante alia fuifset fabricatus.- 1
namtuhe homo creatus eft, cum Regia prjerogatiua e-rat decorandys . Non igitur
prarter rationem publicauit ftfalmographtis . MinuiBiturn-panto minus ab AngeUs, pfalm.S.
gloria, & honore coronafit cum, & conffituifli eum fuper opera fnanuum tuafffm . Qua¬
propter qui hominis nomine gaudet, debet hunc titulum exercitio virtumm con»
(eruare:cumfcripferit-Bafilius Seleucienfis;vniucrfam hominis vitam virtutunrpa- Orat, 1 .
Jeftram efse; ideoq; viuere non yidetur, qui in hac diuina paleftca fe non exerceat.
JC 3 fmmo
 114 Viyfsis Aldrouandi
Immo cx todctv authore, cum ceteraanimantia.Iege nature, fariem ad terrain in-
clinent 5 confc«3U e n tcrfIi nuJIum ius in ( oelo habeant,homoi'o!us fufpiciens, &
> terramped!buslcuiteratringens,nobilitatempra’fe fert3 nam pauco tempore,in ea
verfans, cadeftern patriam affeClat; & ha?c fententia menri Diui Pauli confbrmis
dnaxagar$ cpSe v jderur, quando dice bar; noftra conuerfatio in Coe! is eft. Homo enim foius
fenthtaau~ j) eum contemplatur :hinc Iaudatur Anaxagoras, qui Coelum vidcndi gratia,nem*
tea. pe Deum fe natum efise afseucrabat; fiquidem anima hominis tempium Dei eft;
fcripfit enim ad reni Apqftolus. Nefcitis quia remplum Deieft/s,&fpintus Dciha-
bitatin vobis, & homo eft Dei fimulacrum,omnia conrinens qua* in Deo funt. In
memoria eft Pater , inintellcdu Filins, &in volunrate Spiritus Diuinus refider. A
Haic igirur funt, qua; clarifisitnum ftemma humano generi addiderunt. Pratter-
quamquod homo etiam Dei numifma nuncupatur jetenim quando in Fuangelio
Cap. 22 « apud Mattheum legitur. Rtddtte quafunt Cxfarts Cafxri-, drquf funt Dei Dee. Diuus
Pafchafius in Mattheum hrtchaber. Jguta torus homo numifma Dei erf, ad imaginem
Lib.io. Dei ,
ereat us dtbetfereddere Deo, quodmwme fra ftarepote!i,nifipriut fe exuat d cenfu
C^faris^quatenut deincepsliber effep'ojftr. Demum hominis pr«eftantia mde ejicitur,
quia homo maxime Deo fir proximus; vnde Dionyfius Halicarnafeus prolem huma-
nam Dijs omnium Iongecarifsim3mpr;rdicabat. Adremigiturinfacra Patholo-
gia legitur hoc hexaftichon.
Lib. 1$, w MaieUate Dei concluditur omtie, quod vfquarn elf3
tarn, £>ua fine nil rerum Bare^veleffe pole if, g
Hutc homo ft refi} famulatur proximus bxret,
Si refills, mifero degtt in exilio.
Omniafc Dominus diferimtnat ordine inFlo,
flue (int furn ma bonis, twa parata walls.

HOMINIS MISERIA.
I TAM humanamcerumnis vexatam efte,abipfo ftatitn ortus pri-
tnordio colligimus: namq, infantiam innumeris obnoxiam pericu/is,
adolefccntiam fugacem, & fenedtam preecipitem animaduertimus. G
PfaJterea fi pueritia ad feneftutem deducatur, quawtulum eft, quod
relinquitur ? Hanedgitur Talamitatetn defcripfit Ouidius hunc in
modum.
Editut in lucemiacuit fine vtribuf infant,
Moxqttadrupes,rituq\ tulitfuamembra ferarum,
Paulatimq; tremens, & nondumpoplite firmo
Con FIitit, adidtis aliquo conamine veruit.
Jnde valens,veloxq\fuii,fpatiumqiiuuenta
Tranft, & emeriiit tnedq quof, temptris annis VD
Labitur ocetdudper iter declinefeneffa
Submit hxe atif demolitdrq : priorir, <
Eobora. ■' ’ ft c " i -! D
Accedunt fexcentcealia? anguftise, &infinity a»gritudinutnj"pecies, qt»i>ui in
dies- humanum genus premium, quod eleganrer exprefsif Virgilius his carmi-
. nibus, ! •
Li.3* Georg. Optima qu$q\ dies miferit mortalibus aui - •
Primafugitfubeunt morbi, triStifq ; feneffut,
Et labor, & dura rapit tnclementia mottit.
Quocirca pofsumus ad rem canefe infraferiptutn diftichon.
Cor3 nifi cura, nthif caro nil, nif trtHe cadauer,
Nafei, agrotare e fl, viuerefxpi triort.
Prbterea venena, ruin a;, riaufragia, terremotus, bella, lapTus, Fulmina, & ctet'e-
U huius generis humanum augent mKrbrem.Quidatn acih'i granumgIutientes,prK-
focantur,
 Monftroium Hiftoria. 11 5
foeantur,alij pilum in ladle porantes ftrangulantur,neq; defuerunt, qufbusftiria
gclu concreta a tedlis dclapfa repentinum attuleritexitimn. Quare pofsumusopci-
rnade cauf3 dicere.
Humanism intents nihil eft, quod nonfit bumandum.
Auolat bine animus , ceteraforbtt humus.
Valeant igicur,qui tot, & tantos moliuaturtumultus ,& quorum cupiditatibus
hicorbis anguftus eft,&fummopereprobeturfententia Pindari , quihominemfo-
mnij vmbram appellauit: cum vmbra,&fomnio mbil inanius inueniarur Idem Pin- /n Ntnstis.
darus alio in loco hue refpiciens prodidit: fi quis opes pofsidens csteris venuftate
^ pra?cel!ar, &in certamin/bus egregie fe ger ns,maximum oftentetrobur, debet
ad memoriam reuocare membris mortalibusfe efseintegratum, &terram finern
omnium efse aditurum. Propterea Diuo Chryfoftomo Homo nihil, homo ter- Homil.x.e-
ra, & homo cinis vocabatur. Idtotuminfraferiptis verfibus eleganterexprimitur. pa.adHa~
Omnia quarts ctlertpereunt mortalia lapfu, breos.
Neftraq', qudm [ubuofngere vita cadit•
Tam cito non perdu vartum tofa pulehra coloreni;
T am eiib nec hquidis bulla recedit aquis.
Util breue migrantes fugimus poft tempus adorcuni:
Cunffaqi mors feua pallida falce mail.
Nee quo abtasfcitur, feimusquam[olttmus cram,
F Etgrauiornullo fit redeunte dolor.
I t vario curfa morimurpueriq; ftnefq-%
Omnibus hoe certmu eft, certa necbora tatnem
Hue at,quod Poera? demorralibus fabulantur,n/mirum omnes a fib's Par-
ctfrbr ;pcndere, quibus fedtis, pendentes dec/dunr,&mor/untur. Immofingunt
a/'iVd fifis candidix, alios a puliis, alios fublimes,alios tandem revra? proximos pen*
dere, omnes ramen pepdenres, inexorabili Atropo filum rruncanre, cadere. Non
igiturmale fenfic Ouidius quandocecinir.
Omniafunt hominum tenuipendentia filo, lib. 4. de
Et fubtto cafu , qu$v alaere , ruunt. Eonto.
Id optime exprefsit Chryfologus, dicens: homines fumus Cub inccrto viuentes,
_ & nefeimus quid fuperueniens dies fit paritura , Vnde aliquando rradidit Home- Serm. 10.
Vus-. homine nihil efse miferius, & auget humanam cajamitatem,qu6d Principes,&
VilUci eamdem vita? fortem incurrunt iuxta illud.
Jntroitus vit$ par regibus exitus idem.
Inter vtrumq-.qutd eft. quod veteieffeparts.
Itaq; omnes,dum viuunt, in fuo ftatu plurimum patiuntur laboris, & res arduas
Temper rifoliurtturiquare non fine caufa hunc vitae curriculum poterimus herculeum
labafem appellate. p •’ _ ■ '"'"r;. ■ fe-
gui nefeis, quid fiinoH/we%J?oc, quod viuimus audi, • ♦
Tfatsfitusits mortetto,berciileufq\lahor.
Si in pratfentia aiiquantifpdr clfhdla examinentur, corifufa , &perturbatidoib|?*-
plena inuenientur. Omifiis igiruraegrotantibus, captiuis, exulibus,&
„ proqildubio miftros appellareporerimus, Coft o'filrufltfcnes,&pueri,pri^hp4vq' ,
' mortis attiifgunt,alij fub tnetu ferula? viuunt. luuenesfeliciratem pucatfr ftiffe Amantium
afl’ecutos,dutnabillis,qu0yiihnioderatisprofequunturafl&‘^libus,reda|hanturiim infeliatai.
hilominusillos ctiam miieros Ou/diusappHlat.- * * . -y
£udm rnifer eft omnt tempore quifquis amat.
Item qui vitam quietam, & profperam dueere credunrur3adhuc mifelli funt iux¬
ta hoc diftichon. - •
Ne'e magis bumana qa$ras inforte quietem,
Jluim tela in Ventsi, qmmod'o miffa volant,
Siquidemqui diuitijs carent affidua prerhu.ntur folicitudine, vt illas acquirant.
Sin Principes fintdiuitijs affluentes,prokm non habent: pr^terquamquod diuitia? Diuitum
litibus,furibus, &multis alijs ptriculis obnoxise funt. Quare Nazianzenus, cum de miferia.
hominis vita multa protulilfet, tandem exclamauit,
Nee
 ii<j Vlyfsis Aldrouandi
igitur cernens cruder, vita optima cui qttam
Si cenfctnr, babel quf mala plura bonis»
IdcIrCo,ex fententia lob,homo breui tempore viuens pluribus repletur miCerijs,
Vnde contemptis voluptatibus, & animo virturibus referto,Solem orientem medi¬
ans, refure&ionem in memoriam reuocabit, eumdcmq; occidentem contemplans,
mortis reminifcetur: iuxta illud.
Sole onente, tut reditus a mortt memento,
Scis memer occafttt, Sole cadente, tui, t
Hac enitn ratione homo ad omnes yircutes fe pronum, Separatum redder.

HOMINIS VIRTVTES.
IR I omnivirtutumlaudecumulatiffimij&fuanimvirtutumveftigia
vbiq: imprimentes,laboribusanimum,&corpusab initio facig3runr>
&amarorem a primordio deguftarunt, vt tandem fuauiffimum, &
grati/limum virtutis fru&um delibarent: iuxta illud.
Sitibi (ttgusiu radix virtutts amaro,
Pie fpue,poft,grains,plus tilt fruclus.erit,
Namq;fi fit diues fplendidis virtutum ornamentis decoratus, magis clarefcit; g
cum dixerit Aefchilus.
O' quamfafeteulus grams
Diues infipiens homo.
Deindehomo humiIinatus!oco,erud/tus tamen, tanqoam in fpeculo Iocatiis,
fc alijs ranquam formam, & virtutum exemplar oftentat. ideoq: adrem fcribebat:
quidam Poera,
Ob(curis puckat tie te natalibus orturn
£>ucere,fortttnam mens sludiofa prpit.
Rtmpidis mater vendebat olufeula\ alumnus ,
Partbents quondam finxeratvrceslos,
Rampb^asgenttor Demotthenis artepalibat; & .
Mt ptciore fatus clepatre Cpfar crat. G'
guem queq, dinerunt fapientem oracula phxbi,
Rerum erat huic certe pauper vterq. parens. t\
Sifatis es virtute t.ua iam clarus, auorum
Ceufpicuat quid inops fors tua curat opes.
Itaq; infer ilia, qua? ad perfe&ionemhominis induftriaparandamaliqua ratione.
conferunt/cientia primas partes fibi vendicat: quandoquidem cattera perfe&ibilia
funti&fcientia? admiqiculo, ad perfedum finem reducuntur. In primis?,nomo fep-
tem Iiberales difcip!inasinuenit,.&easdocct, nimirum Grammatics. Rhetoricam,
Bidle&icam, feu Logicam, Arithmrdcam.Muficam, Geomerriam,&Afh'ononrusftii.
'Liberates Ereniratamacriingenioprarditus efthotno, vtin Cceliim vfq, penetrarepotuerit,:
iifcipling
Aftrorum ortus, & occafus obieruans, & defediones iuminariutn pr^dicens: qua- ~
propter Manilius fic canerecoa-dus efi. , ■ attir
lib.I. Jdjtts dubitatpott hac,hominem conitingere CtsU. .le u. . , .Ht:.-?,::}
Eximiam natura dedie lingu*mq\ capdxpO . .
lngsntum. „v,. . . . ; r-:y.nv, s.
v. Infuper homo caller Philofophiam, Medicinam:>Iuri$ prudenti'am-* Hiftoricam,
Dodrinam rei ruftica?, Coquinarig, & Nautiea?, immo, & Theologians, qua? primo
loco erat memoranda. Vtomittamus artes,in quibus.viri ranta excelleinia clarue-
runr, vtad miraculum vfq;fpedandielfent. Vnus 5 inftar omnium, prodeat Mer-
MermeciMs mecides,taminduftrius, Stdiligensartifex, vtcurrutnquadriugufabricauerit; qui
indattria. Tub alis mufea? contegebatur. Amplius eo peruenithumana induftria, vt inuenerit
modum Feram velociter currentem coercendi.Etenim legitur inScholijs Paracelfi,
quod homo geftans ore topaciuro cum folio abrptanisoculis Feram infequens,de»
 Monftrorum Hiftoria. 117
in de id expuat infindoncm fericeam, & Iigatam proijciat adFcia,quoexperimen-
to, Fera ftatim pcdem figit. Additur in ijfdem fcholijs, aiio experimento , cantus
auiiim intcliigi: dummodo vir in ambas aurcs nonnihd radio's Mandtagorx colio-
ccr,deinde digitum annularem finiftra? manus ferrco an'nulo cum pice,loco gemma?,
exornet, folium pint ore geftans , & dextra virgam ferream aureo aculeo mumtam,
quo folium pini pungatur ; tunc enim auium voces intclfigentur. Rursiim in eo-
dcm loco legitur, quod morbo comitialiopprcfliss, abfq, medicamine, potcrit li- Epilepfe re -
bcrari, ft quis tribus clauis fodiat terra? locum, quern epilcpticus cadens primum at- ■medium-
tingei ir, clauofq; terra obruens, nomen paricntis voce cxpnmat,tunc enimperfe-
de ill ins valetudo promittitur ; &fcxcenta buius generis recenfentur, quaehomi-
nes a morte vendicare videntur. Quareporerimusiuftadc caufacanere.
Aeropos, d* Lachefis^nuncfabula^fabula Clothe,
Namtf-, fua parea eft nuncf ibrtcator homo.
Cceterum hie eft aduertendum, quddha?cexperimenta Artephij in Scholijs Pa-
racclfi recitata parabolicam fententiam continent, quoniam ad artem chymicam
[pedant, & diriguntur, ideoq; iuxta litteralem fenfum , non funt exponenda; hac
enim racione, non folum incredibiiia, fed etiam tanquam ridicula elTent cele-
brand3.
Proetcrea vir Chrifticola non modo prsedidis virtutibus imburus elfe deber,fed
nulla internarum fordium labe refperfus, virtutesdiuinasfibicomparat. Quocirca
F ex Diuo Auguftino,Deus nil aliud,quambonam voluncatem qua?rit,&ex Saiomo-
ne, qui probus eft a Domino hauriet gratiam, Hsecautemfentenuaerit conformis \n Proverb,
buic difticho. cap. I a*
JLd vitia, dr virtutes difeere qa§ret}
Nil cert} inaentet grantes effc Dto.
Primitus vir enarrat/s infignitus prxrogatiais fummo amore erga Deum,& alios
armatur : cum dixeric Chriftus in Euangelio. In hoc cognofcenr omnes,quod mei
difcipuli eftis, ftinuicem vos dilexeriris. Deinde venerandum diuinx Ma/cftatij
numen meruit; cum Pfalmographus,& Salomon tradiderint,initium Sapienria?ef-
fe timorem Domini. Eft luftificus, dumin eius menccinclytareftderiuftitia : habe- In Prouerb.
mus enim apud Salomonem. Lingua [ufti confiderat piacira, &os impiorum per- cap.i.
uerfa. Caftitatem amar, vt fententiam Iftdori afTequ3tur,qui, perfeuerantes in ca- In Prouerb.
G ftitate Angelis Dei atquales fieri pronunciat. Silentium dtligit, quia prodit Salo¬ cap .I o.
mon, in multiloquio peccatum non deeffe. Ffdemampleditur ;cum,cx Iftdoro, Loco cit.
beatus (it, qui rede credendobene viuit ,& bene viuendoredam ftdem cuftodit.
5pc munitur : fiquidem Apoftolus feribens ad Romanos; nos fpe faluosfados efle Cap.8.
pronunciabat: defpcratipenim,admentem Ifidori, peccatum auget. Charitatem
nunquam deferitj cum apud Ioannem legatur :-4Deus Charitas eft, & quimanet in
Charitatein Deo rnanet, & Deus inillo. Hanc tanti fecerunc Prifcfvt Athcniefes,
non Parricidas, non fures publica? execrationi, qua fingulis annis vti foIebant,ob-
noxios efte voluer unt, fed illos tantum ,qui roganti viam oftendere, vel lumen ac-
cendere, vel aquam eputeodare recufauerint; Viretiam genuina bonitate prardi.
tus a patientia non abhorrer: legitur enim apud Lucam -.in patientia veftta po/fi- Cap.i r.
debitis animas veftras. Eft humilis iuxta pra?ceprom Chriftiapud Mattheum.-difci. Cap. 11,
te a me, quia mitisfum, & humilis corde, &inuenietis requiem animabus veftris.
Verfatur in angorc, & moerore.- nam Chriftus afferuit; vos trifles eriris, fed tri-
jftitia veftra in gaudium verretur. Aboratione non recedit; cum dicat Salomon:
longe eft Dominus ab impijs, & orationes Iuftorum exaudier. In confeflione fe
exercet, iuxta aftertum Pauli:ore confeflio ft: adfalutem. Gaudetpoenitentia; cum
Chriftus apud Mattheum ha?c verba protg’erit • poenitcntiam agite; appropinqua- Cap. 10.
uit enim Regnum Ccelorum. Abftinentiaeft iilicura?;namfcripflt Diuus Augufti-
nus hxc verba. Si temperatus erit cibus,& irrigara corporis noftri terra, fpinas 1i-
bidin.'s nongerminabit. Manfuetus eft,mentor afterti Dominiapud Mattheum, vbi Cap.5.
legirur: Beati mires, quoniam ipfiterram poftidebunt. Mifericorseft,quoniamibi-
dem habetur: Beati mifericordes,quoniam ipfi mifericordiamconfcquentur.Prce-
tcrquamquod qui alienara intuens necdlitatem dolore afficitur, fecundqm Grego-
" ' -s - rium,

\
 n8 Vlyfsis Aldrouandi
Cap, 12, rium,crucem in menteporrat. Infuper ftipememendicantibuslibentiffimeopitu-
latur,cumapud Lucamfcriptum fit.-facicc vobis facculos,quinon veterafcunqthe.
faurumnon deficientemin Coelis. Neq;a:rumnis vexatus defperat j cum per has,
Capii 4 * vt feribirurin Adis Apodolorum, in Regnum Deiintroircoporrear. Immodein-
Cap.24. ceps perfeuerar, cum ex Mattheo colliganturhaec verba : quiperfeuerauerit vfqiin
finem,bic faluus crir. Deniq,prudentiam tanquam cauerarum virtutumduceagno-
In prouerb. feit; nam Salomon horninem prudentia affluentem beatumpratdicabat. Ideoqru-
cap.5. brica hoc difticho erir efaudenda.
llle beams trit, qui ft virtulilus ornate
.
£ t qui f' vitijs tnqumat, tile mifer

HOMINIS VITIA.
Ipjaj H R A SE A, referente Plinioiuniore,promu!gabat; qui vitia odit
^vi hominem odir, innuens nullum elfe horninem, qui vitijs contamina-
minari non poflit. Nihilominus non pofTumus baud tacere , qua? de
co fentimus, aut non fenfire ilia, qua: de eo dicenda cflent , in quo
fingula vitia reperiuntur : cumfcripferit Menander rem fuauiflimam
eff'e horninemab omni vitiorurn genere abhorrenrem:fiquidem vitijs foedatus bel- B
Homo quan iua appeliatur;cum in eo ftatu conftitutus diuimr cSdidonis particcps e(fe nequeat.
do fiat bra- Induit igitur naturam Lupi obauariciam, (it Cam's ob detradiione, fraude Vulpetn
turn. aemulatur, ira Leoni fit (imiiis, tandem inconft 3 nba in auem, libidine in fuem, &
ignauiain Afinumcranfmutatur . Qnando igiturhemo vitiorurn trion ftrum euadir,
crudelitatem incunit, quampoftca magis,qudm Ferae,exeicet,quod expreffir Iuue-
naiis huncin modum.
Satyra ij. Sediam firpentum mator concordia,parcit
Cognatis maculisftmilis Fera.
Et pauldinferius.
Indiea Tygris agit rabida cum Tygride pacem
Ferpetuamyfastis inter fe conuenit Vrfis.
AB hominiferrum leihale incud: nefanda G
Lib.l. de 0- Produxiffeparum eft.
rat. Deinde iuftitiam poftponit: vnde Cicero dicere aliquando folebat: pluraiudi-
cant homines aut amore, aut cupiditace, aut iracundia, aut dolore , aut 1 cetitia, aut
fpe,aut titnore, aucerrore,aut aliqua alia mentis permotione,quam verirate.
Interdum in negotijs quibufdam peragendis, cuidenti alicuius detrimento,pro»
craftinac, quod etiam fummopere vttandumeft, vt his verfibus manifcfium euadit.
Jguod te fact arum eras dicis, craftina lux eft,
Nullt certafatis, fedneqi totum bodte.
Terra, cinifqi fawns, quod vtuimut vmbra, quodergo
Crastibt promittitfhoeperagas bodie.
Nam in eras rem dipferre nocet,cumtempusabundeefe.
D
Prexfsr, vetpotent pamtutffe morce.
Plurium quoq;frontiingratitudinis notainuntur5quod vitium Chriftus in Euan-
gclio deteftatus fe decern infanibili lepra curalTe, &horum tantum vnum gratias
egiffe conquerebatur. Quare quidam iure meritoexclamabar.
Terra homine mgrat0 pews nil procreat , her has
Ipfa licetgelidas, atq ; venena ferat.
.Quidpariat Homoidentidemobarur,ideoq. in vanum fermonem incidit, quipoftmodum, ex
sit urn. tnente Ifidori, van# confcientia? index eft: hac de re curiofitarem incurrir, quatn
Diuus Hieronymus deteftans feripfit, non confiderandumeffe malum, quodalij
peragunt, fed quod bonum facere deceat. Abominando etiam vitiononnulli de-
rcvi^vtiii'ateamicitiasprobantjquaproptcr Ouidius tale vitiumexplodensficca*
nebaf.
Turpe
 Monftrorum Hiftoria. np
! TUrpt quiiem dtlltt, fedft modo vera fate mar,
Vttlgus amicitias vtilttateprobat.
Ncqi ftifplicebitaudirealium inhocgenereficloquentem.
Nttlltts untieittdm mtferi vultpauperis, durum
Atq; vnltae menfa quarts amtee dupes,
Tstfteagitttrpauper, circoej; txplodttur omnh
Nee suttat effe bene, velfiapiente firm,
Aarohonor eft,vitqfq-,lepos,pietate refilla,
Atq; pudicitia, qutfilet ambit opes,
E Ganea infuper, & tcmulentia multos opprimit , quam Ifidorus vitandam eflTe af- Crapula , &
feuerabar;cumab hacperturbationesmentis,furores,& libidinis flimuli rerultent.* Temulentta
pmcrquamquod plures gladio.qjtiam gula nccari eft nociflimum, ideo fic canitur. quid agant.
Plura ctbo,potuq: cadum, quam corpora ferro;
id quam fit verum, muitapertela docent.
Nam mage nil l£dttfenfut,antmumq\ remittit.
£lu)m varqs epulf, vinaq~, fumptamodfi.^
Alij fulgore fuse fortune infolenter glor'anturj fed animaduertit Diuus Ambro-
fius Superbiam Angelos in Daemones transfiguraffe. Additur, ex do&rina Chri-
fti, Fattuofos,& Arrogantes inhumiliorilococfie collocandos. Ca»terum homo
inuidia deprauatus magis fugienduseft?namexfententia Diui Auguftini, Inuidia
j; omnes virtutes exterminac. Cenodoxi* captator veftium luxui indulget, cufcri-
pferic Gregorius: nemo vult cfTe veftimentis, & caftero corporis cultunicido,& ve-
nufto, vbiab alijs confpici nequeat. Immo pulchritudo forma; aifeitata ad vitium
refertur: fiquidem vir fapiens non corporis, fed amma* decorem contempIatur.De- Lib.Prouerb
tniimiracundiamitiganda, ignorantia, tanquam viriorumnutrix yicanda, necnon cap.ii.
Auar/r/a, quam Cyprianus Inferno affimilauit . Homomendaxfraudulentusteftis
appei/arur. Irem homo animifabe deprauatus iufiurandum dicit, cumramenapud Cap.y.
Martheum legarur: Aud/uiftis quia diftum eft Anriquis,non pe/erab/s. Difcordiam
amat contra dipinum prsceprumi nam Oeus non diftenftonis, fed pads eft
Qjamuis mul/cres aprauicatibus arntruenarratis quepiadmodumetiam viri pof-
fint irretirij nibilominusipfa; peculianbus quibufdatn vitijs tentancur.Muherin pri-
mis voluntatem pro ratione habet, vt jnnuebat Iuuenaiis canens. Satyr. 2 .
G Hoc volo,fic iubeo,fit pro ratione voluntas,
Imperat ergo viro. »
Aliquando mulieresiurgijs per no&em, atq; diem fcatent,quod optime expref-
fit luucnalis hunc in modum,
Nullafieri caufa eft, in qua nonfamina litem Satyr.6.
Moutrit,
Prattereanulla mulier caftaappellaripoteft,nifi ilia, qua; fe ipfam,non quam vir
cuftodir; iuxra illqd Ouidij.
Nec cuftodiri, ni velit, vlla poteft,
Damnatur etiam mulier ob intemperantiam, de qua fic loquebatur Propertius.
Vos vbi contempti rupiftis fraud pudoris,
__ Nefcitis capta mentis habere modum.
” Quocircade labe in labem labunuir,dum mulieres veftimenforumcultumouan- Mulieram
tes fibi nimis indulgent, vt choreas frequeatanres a cundtis circumfpedari poftinr. aw,. ,
iuxta aflertum Ouidij cancntis. f f ‘
Spettatum veniunt, veniunt fpe&entur, & ipfia,
1lie locus eafti damnapttdoris habet.
Tandem mulier in crimine deprehenfafcelus fcelerevelare cogituri vc verita-
tetn aftcquatur hoc diftichon.
Ac there quot volucret infunt, quot litorf concha,
Tot mala, tot firaudts mens muliehris habet,
Quam animi prauitatem aliquando ponderans M.Tulius Cicero,& ipfe fic cane^
■ • re coa&us eft.
fosmioa nulla bona eft, fedft bona: eontigit vlla.
Nefcio,
 120 i Vlyfsis Aldrouandi
Hefcio, cjuofato, res malafaffa bona eff.
Nulla igitur admirationeteneri debemus, fi Diogenes mulierem ex olea pen-
dentem,&laqueo prsfocatam confpicatus dixerit: vcinamj& ester® arbores fimi-
lemferrent fru&um.
Prsdi&is tanquam coronidem nonnullas addemus fraudulentorum hominu im-
pofluras j vtilii>quicum impijs hominibus negotiants, afraudibus fibicauerc
poifint. Adulterabanr, state Diofcoridis, crocum crocomagmate;hodie Impofio-
variat. res fibris co&ae carnisbubulae croco infe&isvitiant,necnon filameris in medio Sco-
lytni crcfcentibus.Podus oleiaugentaquis turbidis,vcl deco&ione raporum,& Af-
phodelli. SericumgrauiusreddunrfumobuIIientis aqus, fed alij augentfericipon- ^
dus, dum illud in folijs vindibus iuglandisatferuanr. Mellis quantitatem maiorem
reddunt farina caftanearuai, velmiiij, qua? fraus difficulter deregirur . In Cera
mifcentfannam fabaccam rcnuiifimam, qu® incandeliis, fineexcrementis, ardet *.
ctenim fic augeturcer® pondus, vt vixfraus cognofcatur. Sebum vitiant cincre ti-
biarumbouis in fornacibus prius concrematarum , vel addendo fulphur alburmfi-
Viperis im quidem quantitas fine deformitate fimilitudinis crefcit.Piper menriuntur granis iu-
ftBura. niperi, vel vtuntur granis vici® in aqua cum capficoferuefa&is :h®c enim grana ex-
ficcata, inftar piperis, rugas conrrahunr, & deguftata acremiingu® faporem com-
municanr ,irautdiligentes etiam Aromatarij decipiantur. Furfuribus in aqua ma-
ceratis, & expreflis pondus panis augetur. Plinius frumentcTpondus addit ,du vas
aqua, vel accto plenum in aceruo tricici recondit. Sexcentas huius generis irapo- g
floras; breuitatis Audio ,omittimus , & infraferipta carmina recitanjus, vt omnium
vitiaj ad ilia euitanda, decegantur.
In primis caneant Superurn quiarcana tuentur,
Ne bos teneat fiffatn relitgionepudor.
Ne opprimat, dr populos Prtnceps,fedfaderaferuet
Totns, ad exempluw Prtnctpis, orbts agtt.
Impius igntfett miles mauorte rapact,
Aulictts raftdas pr$ ambittone turner.
Inuehit incaffum, qui publica cri mina taxat,
Laudat,& auditor v erba, nec vllus agit.
fduam coluttfeffam deltrus Apottata damnat,
Lfdit, dl aurigam cur a rebellis equi.
Blafphemat lufor, protellat crailina ludex,
rent ebtulerit mstnera, Prator amat.
Sportala indicium tottes recidiua perennat, '1 ■

Legibus, dr nafut eereus effefolet.

Juris eonfultus promittit, dr acctpit aurum,
Orator mendax, are Poeta caret.
Scrtba notat lites, inter diftantia, fulcus > ■
Linquttur, vt medio rana nature qsteal.
Fertile Cauftdtcus fftedium, Venator inane
Profequttur, Minusfeurilitatis opus.
Accelerat lites Affor, differre Reorumeff,
Augur ab mcerto fyderefalfa cantt.
Vana SophtBarum fatiantpr^ludta Circot,
Si fanet Medicus, vel necet, arapetit.
Semper amat lites Chirurgus, vulnera, rixag,
Oderunt Fures lamina, vinela, cruetns.
Furatur Pauper, Diues vult dttior effe,
Peterat mereis vendttor arts amans.
Mercedem ex vno geminam vult fmere paffo
Vroxeneta, fugam quartt ab arce Reus.
Jnfamis Lena grqcatur panibus vnffis,
Miraqh Lifforicarnifieina placet.

Pttfcit
 Monftrorum Hiftoria
P4felt Herns fa>nulos, tanttrnqi durante laborti
Eft quoq\ prtutgnis dura Nouerca [uts,
Segms, dr ajfidao fibifare it (truulus a ftu.
E ft Meretrix fallaxy tngluutofty proeax.
Nutibutydr toruitoculisfatuantur Amantes.
Exurdat Coniux garruinate Vtram.
Jnterdtila cupit dtuertta f*pe Alarum*
T %det Veilales abftinutjfe thsro.
Defraudat verum, qui vendtt aro »ata, pottdut,
Atqi loco milq fapse mini firat o’us.
Termultos Lanius carturn fie fallit ementesy
Dam ftatera gram comprimitur digito.
Reddit inaqualemCererem pi ftoria trailansy
Lixiuiamcum vult adders, pa fta tumet.
Pollice fubrefiuo cubitalis labitur vlna.
Pannus in obfeuro venditur atqi loco.
InuitOyfed Mercator blandus ttbi merces
Venditydr Inferior tendit in arte dolot.
El fulloy dr fartor, fait hic3 fouet iIky fed vrit.
Hie eitapunila trabens feftaprofefta facit.
Veftibus agninas byemahbut addere pellet
Pellio promittity velleraponit ouis.
,
Dente trahit futor crepidos fandalta4 foccoty
Vl ftllat vifumfoleaparcq tuum.
Excreatinpalmat Ltgnariusy vt requiefcaty
Bttraqi languidula (tgna btpenne del it.
Deferit inftabilts cSptuWy mercede reeepta;
Ptilor oputy ft vis, finiaty pra sene.
guiq\ locant operas tardoeonuttia Soli
Dicunty Conduitor Sple cadente dolet.
Kara inter cruftas ponitf$m,en.(a Redemptor,
Failapy c%menttt maniay cake carent.
Semiant met intermifcenlfarctmtna mufeas
Fartores.forbenl iufcula cra(fa coqut.
Rurt fieet mixtum liquefall urn dueitis aurtm,
Non focus y at furtum garrula limafacit.
Ducite Chymi ftty velocet ducitefolles.
Namq. mutat fpectes foluty& fra Deut.
Fercula conutuij laudat dum curfttat hofpts.
Verficulos laudat Biblittpola meos.
Simla turpiculos catulos putat effe decoroty
Nonfeeus egregium qutkbet author opus.
Inter delictas gempbunda puerpera pinguet,
Et lac in mammisy atqicoloftra negat.
Et qua conuertit vuluqs, dtcitqi feracest
Infantis nafam indie& effe patri%,
Paftillos Nutrixpetity out, merumqi bibendum,
Nec vetat hac Veneremperniciofa walam.
Raftat in fomnis muli<r venefica natosy
Ardua contemnit delitiofus homo,
Sant cita Tatori, Pupillo temporalonga.
Poftulaty dr Solem Villicusy imher adeif.
Sabdola Rufticitas patitur violen tayfuperbit
Nobtlitasy hofpet mitis, dr tnde rapax.
Difficile eft iuuenem fapientemy dr cernere fanum
Decreptturn inaidianon caruiffepates,
 Vlyfsis Aldrouandi
Jncohtnis ntfcitje fefupereffebealum.
yt valeat Crejji traderet fger opes.
Xnfcordantfratre r, communto, Particulones,
Cum male communt builtat ellafoeo.
Tempera Damni Radjjignant, dr ptgnora vendunt.
Lanifici in panno stamina rara trahunt.
PyratismtferaeR, dr fufpiciofaTyrannis
Vita, Pater (turns, velpia Mater amant.
Alt vbtfelts abcR,faltunt perferinia marta
Sic, Domina, Anctll\, dtgrediente dome.
Infpeculo gaudentfactem fpeltare put 11%,
Infanti querulo dukiaprabe,filet.
Semper habent lues Vicmi, iurgta Glortv,
Elpetit infausio Tibicen %ra font.
HiFlrioq-, alluditplebi, fedpuluiger affert.
Mandragoram media Pharmacopola fore;
Anguibut inuolnit guttur, galltq, cerebrum,
Fungitaca, dr modicepuluere curat auem.
£kti iumen/a local merttoria, feu veterina,
Dat fucctfforem, qui malefemper alit,
Verberat infontes hicposl conuitta mutes,
Nee vnquam ceffAt pnngert calcar equum.
Sauit dr in Tauros,fumpto perone, bubulcus,
Nec vetatin vises Argulus ire eapras.
Jtqif/tes vaHant fegetem, dormtuntql fubulci
Sic ouium cuFfos prata fecanda tent .
Ft mefforpueris poll terga reltnquit artHas,
F<tnifec%falcem, cote madente, parant.
Ft qui poma legune, implent mtlteribus alussnt§
Vua implet qualos fe-mper actrba ttses.
Nonfe, non altos /f lix eognofeit amices ,
Ccgitstr infaltx qudibtt effie pins.
Ftfaptens qui fejapientem credidif, errat,
Dtcitur Infiptens, qui putat effefeiens.
F tFIurosftmper , dum vintmus, effeputamus.
VtFiurum Radiofitmper Athleta pu tat.
Vxorem moriens raperet cum prole Penates,
St tergum dene? poffet habere fhrygtt ,
fibrespullatagemit fubueRe, fubimo
PeFiore dat rifum\ N%niaparuaplacet,
£ t fideicotn miffa negat, negat %s altenum,
Et nififucceffor didus, inuncat opes.
SL»iq\ Budent, feRum leuefit ctlebtetur in Vrbt
D oFlcrum mergunt pulpitafubpaleis,
NoFlurnis frangunt, dr<crebrts oRtarixit
PoRea non ceffant ferthere, mitte Pater.
Mint Pater nummos;ni vispergamus ad lndoss
Aut cite qu&rawus relitgi onts iter.
FromtttuntpoRbac Rndtjs nauare laborenti
Inters4 captum constmatur opus.
 Monftrorum Hiftoria

V M A N A M valetudinem ron paucis morbi's obnoxiam efTe inde

colligimus, quoniam, omilfis vcnems,fiue per morfum f rpenrum,fi-
ue per aculeutn communicacis, vel ore fumptis, quibus ca?tera? eriam
animantes quandoq; afflidanrur,homines valetudinem improlpe-
ram fxpiflime incurruot.Morlv igirur vel funt fimpbces , vel compo- Morborum
fiti,& hi pra?fertitn in conformatione, vel refpiciunt vitiaram figura,aut cauitarem, numeruti
vel fuperficiem afperam, aut leuem, vel numerum, magnitudinem & fitom. vel de-
niq; morbi dfoluta vnitare dependent . Nos in pratfenria , vt infinity .vgritudincs
patefiant, inchoando a rnorbis capitis, paiticulares partium, & vniuerfales rotius,
dcinde vulnera, vlcera, tumores, aflfediones mulierurr.,& puerorum, & tandem cu¬
tis recenfebimus.
Capitis atgritudines funt Achores, Phthfriafis, Caluitium, Alopecia, Ophiafis,
Leontialis, Hydrocephalon, Cephalalgia, C ephalea, Memicrania, qui dolor capi¬
tis aliquando fit ex vermibus ibi natis, vel ob Scorpionem ibi genitum, vt contigic
cuidaraltalo exfrequentiocymi olfadu, emus meminit Schenthius inobferuatio- Lib.l.olfer
F mbus. Immoexcalculoinccrebrocuiufdamciuis Liplienfis nato,& ad magnitudi¬ 81.
nem oui audo,
Prxtcrea cerebrum afflidatur Siriafi, Phrenefi, Mania, Er3totnania,Obliuione, Lapis in ca
Melancholia, Lycantropia, Entbufiafmo, Letharg'o, Caralepfi, Veterno . Et quo¬ piteprtUi '

niam nerui a Cerebro origincm dncun: ? bic memoratur Conuulbo, confequeterq;

Epilepda, Torrura or/s, nem p r fpafmas ( ynicus, Eph>akes, Tremor,Stupor, irrimo
ad co nuu! fio nem reducitur illcaft', dus, quo laborauit feruus Pencils, qm dortwes
in fumma repebat reda, & 7 heo n Sto.'cus dormienspaflirn dcambulabat. Succe*
dic Apoplex/a , & Paralylis : n folucione ramen neruorum laborantem memoiar Vt'r 'retvr*-
Schenchiuse fuccen/a domo fe prurcipiraiT’e ,&deinceps fan a turn probe in ceftilfe. tlone
Tandem diuturna vigiha homo cruciatur; nam referr Seneca Moeccnatem tnbus r« quo'/oao
integrisannis abfq; fomno vixIlTe, & obmgritudinemfuiffe liberatum. In m r radit liber ants.
Heu rnius cum verfaretur Tieiniinreilexifife N'zolium ilium Ciceromanum,per de- I r, Ub.de
cennium, fomnum non inucnifTe. Montuus quoq, faretur (e nobilem Matronam pTomaen.
cognouifie quar/patio annoruro triginta quinq;,infomnis vixit.
Oculorum morbi multi funt in compararione ad aflfedus aharom partium , quo,
niam partes adoculum integrandum multa? concurrunt. Prima atfedio eft oculi
diminutio, emfdemexp elfio, Strabifmus, Lufciofitas, Amaurofis, NycialopV r pi-
phora, ocul i refolntia, Ophthalmia , Sclerophtalmia,X< ropfithalrma. Lucr phthal- Ocuhsrum
mia, Ed'opion alFedio Lagophrhalmia? oppofita, Trachoma, Palpebrarum muifca- morbi ifut,ct
tro, Hordeo/um, Chalazion,Encanthis, Trichiafis Pterygium, t h ydcncs. Hippo- cjuot.
pion, Leuco.na, Aegylops, Anbyopia, Vue?? procidrnti3,Mydnafis,Ocmi tabes,
Suffufio, Suggi/ar io , Vertigo, Scoromia , Synchiafis n orbusocufi aplagapro-
yj diens, fiftula iacrymalis, & lacrymario, vndefanguisaliquando effluit. Siquidenj I » obferu.
Dodoneus narraefe v idiftc pudlam fextvm annum fupra decimum age nrern, & med.
lacrymas fanguinolentas fundeneem, cuius caufam fuppreffioni medium attri-
buebar.
Nafus aduerfatenetur valedirudine ob Grauedinem, fiue Coryzam, Polypum,
Ozenam, Hiemorrhagiam, Fajtorem, Sternutamentum , & Trichiabm; & quamuis
inter morbos oculorum htec poftrema afFedio fuerit connumerata, adiurtendu eft
hoc nomen pati a?quiuocationem;nam palpebrm pilis pungetibus vexatm Tnchiafi Uafi,&au~
Jaborare dicuntur: item quando pilinafum infeftant, hunc affadum Medici Trt- rid morbi.
chia/im vocant, infuper lingua Trichiafi laborat, & tandem per Trichiafim,capilla-
menta qumdamper lot/um quandoq; exeuntiainteiliguntur. Aures vexat Otalgia,
Tinnitus. Auditus diminutio, Surditas,& Vlcus.
Os deniq;^gra valetudineopprimitur; quando ei accidunt fetor, Alcola, Scifsura
L i labio-
 124 Vlyfsis AldrouancJi
la biorum, Batrachos, Tonfillarum inflammatio, & Columella, eiufdemq; laxatio,
HI -1 .olfer. Loquela impedira, Tumor ,& Trichiafis lingua?,qua poftrema afFe&ione Schen¬
3 8T chius purauic laborare homines de genere eorum,qui cbrdepilofofuntreferti. His
qdduntur gingiuarum apoftemata,& Scorbutus morbus familiaris Germanis adraa**
re Balticuin, gingiuis putrefeentibus, & ore faetente. NJ - q; omittitur Odontalgia,
Nigredo, & Pallor dentium, Dentitio difficilis, & Erupcio dentis in palato, cuius
Plinius meminir. Eultachius quoqimemorauit Mulicrem romanam cum dentepro-*
Lib. 1 1,cap.
pe foramen palati nato; Item alteram degentem in Monafteno Sandiflitnx Trini-
37- tatis Eugubij, in cuius palato, anno a?tatis decimo, dens apparuir.
In Ub.de
Collum,&Thoraccmafficiunt Cararrhus, Angina, D.fpnea, Afthma,Aphonia,
dent.
Dent natut
Peripneumonia, Hydrothorax, Pleuritis, Phrhilis, Empiema, Cardialgia, aliquant
inpal'a.to, do nata ob calculos in corde genitosi vtobferuauir Schenchius, Syncope , La&is
Copia,vel inopia,Mammarum Apoftemata, AxiIJarum fat or,Sc Tuilis molefta,quam
Schenchius ex animalculis mufeis iimilihus in afp„ra arteria, & pulmombus genitis
procrearam aliquandoobferuamc.
Morbi ven- Pra?terea homo imbecillitate valetuJinis occupatur,quando partes ventris infi-
tru tnfimi, Cni, qu.r plures funt, afficiuntur, & prscipuefi vigeanr Apepfta , Difpcpfta , Dolor
ftomachijRufiatio, Inflatio, Singultus, Naufea, V'omitus, Bulimos, Pica, Sitis im-
moderata, Tormina, Verminatio, Paffio colica, Iiiaca,& Cseliaca, Lientena, Dia-
rhea, Oyfenrttria, Cordapfus morbus la?th3lis, cum feces euomuntur: mbilominus
Schenchius memorat nonnullos, qui fuppofitaria, & clyfteres, fine vita? diicrimi. ^
ne, per os rcieccrunt. Nos quoq;nouimus Iuucnc Bononienfem adhuc incoJumetp,
duobus ab hmcannis iebre tertianaduplici Iabotantem,qui fumptos clyfteres pau*?
16 poll euomebat. Pra?di6ti$ additur Hydrops, fiue fit A Cates, fiue Tympanites,
Lib.^.obfer. fiue Anafarca.Afcirequidamcorreptus.ex Schcnchio,d/u decubuie,cuius vxor/on-
gitudinem morbi, & graues fumprus tegreferens, parientem veneno de medio to/-*
leredccreuir 5 ideoq; puluerem bufonis in olla cremati prop/nau/r, feda?groruv,co-*
piofa vrinareddita, melius fehabuit.-at ilia, vt patienns a?run?nofam vicam tandem
I’jfonit ere mortd terminarer, denud copiofiorem exhibuit puluerem ; fed a?ger maiorem Jon;
tnatt virtue quantitatem reddens, pratter expetftationem vxoris, comia'uic. Quandoquideni
Bufo apertus, & regioni renum applicant g3udct hac pra?rogatiua, vt aquam Hy-
dropicorum per vias vrina? pellar, q
Si per feriemmorborutn ca?terarum parrium progrediamur.fuccedet Nephritis,
JJeuis ohftrti&ia, Sc;rus; Item leporis imbecilhtas , Idterus, Cachexia, Scirus,
In fympof. affeCtio ilia hepaticq, qua laborans, apud Plutarchum, mures domefticos accurate
ltb.8. obferuar, & mfeeftatur. Additur Iumborum debilitas , quam Feftuslumbag n5 ap¬
pellant. N q;omittunturh;emorrhoides, ani apoftemata , Rhagades , Condylo*
mata, Si Imperforationes. Dodoncus cnimrecitat hiftoram cuiufdam puella? clau-
fa ani meatu nara?, qua? excrementa ex pudendis derrudebar. Item ex Beniuenio,
Jmftcrfora-
multi anoclaufo nari memorantur, quemadmodum etiam hodie, qui fubindearte
Wi
corngunturtfed aduerrendum eft, ex fententia Dodonei, abquando mTnres nafei
imperforates, quorum in ano caro altius crefcir, quinature error nulfo artificio
emendari poreft, fedquando fola membrana forame tegitnr ; hac fcaipro acutiore
prarofa, infans fanatus viuit, D
Sequuntur morbi semtah’um , & veficx , nimirum virilitas adempta,pudendi di-
ftortio, Prtpputij phimofis, Satyriafis, Gonorrha, acum Priapifmo , & fine, Pollurio
no&urna, Veficte inflammatio, Lithiafis, Inuoluntarialotij excretio, Vrma? ardor,
Jn obfirna¬ Dyfuria, Ifcuria, Stranguria. Sed mirabile circa hunc affedum narrar Dodoneus
tion!but. de puero deceq ii, quiper feptem dies vrinam non reddidit, mcatibus a pituitaoc-
clufis, fed tandem ex ano illam em/fit, cum tamen inteftinum fir folida? fub anti^,
& vefica minimeforaminolenta, fed natura, quod fierimmime poteft , ibas vias ad
falutem patient/s dilqrauit, Additur deniq. Diabetes , circa quam Schenchius pro-
Lib $.obfer,
dit puellain odlqdedm annorum anno Domini millefimo quadringentt fimoo<Sua-
%$7« gefimo primo,fex libras vrina? fupra triginta, fin gull's cjiebus,minxiire : cum tamen.
cibus, & porus fex bbrarum pondus non excederet, ideo infpatio dierum fexagin-
ja,qup temppre rpor^us perfeuerauit, centum fexaginta libras lotij fupra bis mill©
reddi-
 Monftrorum Hiftoria.
reddidit. Id autem merito attribuebatur aeri paflim in arterfjscontento, qui in
iubftantiamaqueam fuccefiiue vertebatur . Modo pra?termitfis tumoribus fcrori,
& teftium,nempe Hernijsjdc quibusfuo loco verba fient,ad enumerandospartiuui
extremarum morbos accedemus.
Affligit digitos manuum, vel pedum Reduuium, Pernio, Podagra, qua? eft (pe¬ Morbi digi*
eks Arthritidis, ad hanc enim nonfolum podagra,fedChiragra, Homciagra, Cu- torurn.
bitagrajGonagra,& Ifchias reducuntur. Oa hanc poftremam,quidam Archice&us,
referente Dodonco, cum claudicaret,& de turri eminenti pra?ceps ruifTet, rantinn
abfuir, vt ex tam ingenti: cafu incommodum aliquod reporrarer, vt deinceps redte
^ ambulauerit. Ad finem inter pedum digitos Gemurfa olim Italic morbus nouus na- Gemurfa
fcebacur, quifccundum Piinium extindius eft. morlfuu
Prxterea inter morbos vnt’uerfales totum corpus occupantes Principem locum
obtinet febris, nimirum Ephimera, Humoralis , & Hedtica , ad quas poftea referun-
tur, Amphimerina,Quotidiaoa, Tcrtiana maioris,&minorisfam2f,Quartana,Quin¬
tana, Sextana,Nonana,Febris meftrua, Sinocha, Anniuerfaria,qua Antipater $ido- Febriu dtf*
nius Poeta extindtus eft,Leypiria,Maligna, Heftiles C 6 tagiofa,Peftiie$ ftigmatica, ferenli(.
Spuria,Legitima,Sudorifica,fcilicet morbus Britanicus Germania? familiaris,Gr?eis
poffet dici i<Tpo-7op«Tos.Fcbris purpura fic nominara a colore sagu ms acccfi,& radg
febris apifee febrio dimanans sreterunt enimin Fluuio Natan Infula? Zeilan verfa-
ri pifeem, qui deprehenfus illico Fcbrem accendic, & illo depoftro, euanefeir.- qua-
p propter ab hoceffedlu Scaliger pifeem hunc febriumcognominauit. Inter vniuer- Exerc.ziS.
fales aflfedtus morbus gallicus merito recenfetur,qui quamuis primo pudenda afti-
ciar, nihilominus paulopoft per vniuerfum corpus diflfeminatus patientes miran-
dum in modum vexac. Jrem lues noua M rauia?, & alij morbi incogniti, de quibus
Vu/erus in Libro Germanico cgit,quern de moibis incognitis inferipfir.
Modo de vnitatis folu done aliquid dicendu m eft j ftquidem primo fe fcofferunt
vulnera cuiufcumq; partis, ram fimplicia, quam compotica a quolibet inftrumenro
fine fc rro, ftue bombarda maiore, & mmore inflidla , glandibus plumbeis, & ferro
fagit rarum intr a corpus velidis; vrcontigitcuidam ruftico,exobferuarionibus Do-
donei, qui/n fediriofo tumultu fagitra circa dorfum vulncratus , fagitta exfrada a
Chirurgo, & ferro fruftra perquifito, intufq, remanente, poft biennium, per infer-
Cafasrutti
na, ferrum cum omnium admirarionc emiftt: naq;ferrum tuxra Piaphragma ingre* ct fagitta
G diens, & fecundum inteftina defeendens, paulatim cxitum circa podicem fibi para- vultnrati
uit. Non defunr poftea turpes cicatrices dclenda?,& ofta fradla ferruminanda, quod
.
©pus Naturaoptimemolitur, cum nullo modo id Medici prajftare pofl'ent; Serua-
tur apud nos officulum tibia? fortecuiufdam animalis quadmpedis,quod cum aliquo
cafuduobus in locis fradtum effet, ea fragmenta per longum copulanda , per tran-
fuerfum a naturafuerunt fcrruminata,vt in fequenti figura apparet, vbios confoli-
datum parte prona, & fupina dclineatum eft,

Officalum a natura ferruminatum prona, Sc fupina parte depidtum.

 126 Vlyfiis Aldrouandi
Port h*c enumerantur vlcera cuiufcumq; partis varicofa, verminofit , cum o ffe
corrupto, cachoetica, fiue chironia, herpetica, phagedenica, noma?, theriomara, fl¬
ue vlcera liqida, fphacelli, vlcera galiica, caries, cerium, rim<c manuum, & pedum,
itemrima circa fpinam in longum produfta, adeo exdis, vt vdioncm ctfugiac,quat
non rard, tefte Schenchio, morte atgrotanti affcrt. Amplius fiftul* cuiufcuqigenc-
risj kabiei omnes fpecies, pruritus, lichen, feu mentagra, lepra, ambufta, & fimil/a.
4J*
Ad tumores prasrter naturainaccedentesjobfciuabimuseas c (i'e infinites, namfe
fc offerunt phlegmon, ercfipelas, oedema, cancer,inflammatio,carbuncuIus, bubo
gallicus,fcirrhus,nodi,atheroiTia,fteatama,meIliceris, aneunfma,etnphyfema,ftru-
ma, ganglium,calli,6cc!aui, verrucarum varijc fpccies,fycolis, ftiruncuJus,paroris, ^
parulis,crithe, chalazia, plica morbus Sarmat;? peculiaris, Ionthifiucco/fi, oxon-
phalon, hernia, fiue fit bubonocelle, farcocellc, hydrocelle, epiplocdle, enfero-
celle, cirfocellc-jpliyfocclle, & compofira? herni#, nee non lupia?, qux aliquando
ad ponduso&o librarum excrefeunt. Quid? hie recenfcnda eft ilia emmentia cor¬
nu (i mil is, qua? interdum caput humanuin deturpar, neq; monftrum eft, tefte Scali-
IxercAgg, gc-ro, fedsegritudo. Immo JUnfraqcus recitat in Chirurgia mamiefe vidifie caput
horn nis feptem eminent! js infigne,quarumalrior cornu long/tudini.s po 11 tcis xtnu-
Ctntttr, I, labacur. Item amarus fufitanustneminir pueri cum corniculo in capite na«i,qui iam
Jt, aduhus,cQ ab ahjs pueris cornutus appellarerur,e capite cornu deponendQcurauit,
Ideoq; Chirurgus iufto audaqior iliud radicitus refeccauit,infj?lici tamen cum fuc-
cdfu, quoniam breui tempore patiens perijr: cum huiufmodi cornua ex fubftanr/a g
tnedullari cerebri coflentur Par iter anno elapfo trigefimo nono fupra millefimum,
& f-xccntefimum puer genere rufticus decennis corniculo longitudme indicis in
CO'1*** »4/i? qapire infignitus acccftit Nofocomium mortis Rononia?, vt ope Chirurgica , a tali
»» captlibut moleftia liberaretur,cm Ioannes Baptifta filius quondam Ioannis Caponij tnedi-
li*rn*MiS\ ca, & Aftrolbg ica fcientia celeberrimi, xgrotis Sofocomij tunc femporis Aftans in
omul genere ftud/orum per/e&us,mortem de feftione corniculi nuncians,prud£ref
ilium dimifit. Nos quo qnn pra?fenria exhihemus iconemhominis cornuti in. Due*-
ru HumenJf inuenti, cuius hrftoriaeft hxc,In Ducatu Humena? Gallic,naftris tem-
poribus, hie homo cum cornu arierinailt dextra frotitis pa/te nato , cqi nomen erat
Fran z Tramlli, membrisomnihus optima conftitutus, procera ftatura, & viribus
validispra?ditus, genererufticus, inuerfis lupi pellibus indutus, in pamo Comitatu
Mcziresnarus vitam fere Temper infyiuisegit,feptenni$ tamen nullum cornu vc- G
ftigium habuifte retulit. nam ah ilia a?rare cornu e capite erumpere ca?pir,& forma
cornu atietiniacutum.Sed eo, tempore,quoinuentus eft,trigcfimum quintfi annum
agebat,qucmadmodu ex afpedtuconiedare licuir. Hac igitqr ratione repertus fuit.
ttic ffsno, Dominus fauerdin, venandi gratia,nemus quoddam fatpeperebat; fed quandoq ; iL
quQ» o’h in- lucingre(rus,&rqfticotumcateruamconfpicarus, Pratdonefqj cftc fufp>catus illicd
tutmm fat- omnts ar»preh?ndi iuffit;tuncautem homo cornutus caeterqru comes, &focius pri¬
rit* nt is aufugiens inter dumera ie fe abdidit. Verum violentia illinc exrradus, & a4
Dominum dmftuS, caput aperire recufahat , ne tantam deformitatem parefacerer.
Pi leo tandem i Domini famulis, & miniftris depofiro,non Cine magna fpedannum
adm ratione, cornu obferuatum fuit in capite glabro, except’smonnullis pills qui-
bus occiput tegebarur. Tunc Dominus Lauerdm ftar/madlnuidtiftimum Qalliarum p.
Regem, qui non longe aberar, deduci iuflir,a quopoftea Luretiam fuit dudtus,vt ab “
JOk omnibus confpicererur, §chenchius quoqi memimt euiufdam viri, e cuius dorfoos
ad firnilitudinem cornu cmerfittquare peradta vniuerfali totius corporis euacuatiq-
fk medicamentis exiccantibus applicatis,Qs fponte ccctdit..
 128 Vlyfsis Aldrouandi
lam properarc oportet adnumerandos illos aftedus, quibusmulferes tantutn
corripiuntur, funt autem fterilitas , nempemuliebris , qua? aliquibus eft perperua,
quamuis alia:, mutatis coniugijs, illam deponant, Scytha? hunc morhum effa?mina-
tum appellant. Pica eft abfurda appetentia-grauidarum uneminit enim Shencfrius
mulieris cuiufdam prargnantis, qua? morfum ceruicis cuiufdam iuuenis appcrcbar,&
abortum proculdubio fcciftet, mfi, exanimate fere iuuene , ceruicem eius momor-
Morbi mu-
lierum «
dilTet. Vreriprocidentia, Abortus, Mola.Parrus d'fficilis, foetus roortuus,& fecun-
dinarretenta? , Palfto hyfterica , Marricis inflatio, Sc tu nores prater naturam ,eiu-
fdemq; marricis hydrops, necnon lumbrici, pruritus, dolor, hymorrhagia, & he¬
morrhoids colli vtcri, bymptoma turpitudinis, quando nympha, feu potius Cliro- A
ris.inftar pudendi viribs, erigitur, qui aftedus poftca nymphotomiatollitur, carnis
excrefcenti.r inter pudenda mufiebria, Imperforauo, qua Jaboranres mulieres vo-
J» Cement, cantur aTpnrct), i>uperfa?tatio epidemica, quam Brafuuolus memorauit.His addun-
ad ApbtriJ,\ tur profluumm muliebrc, menfiutn fuppreftio,eotumdem (tillicidium, & nimiaeffu-
Hippec. fio;fcd admirandumeft,quodlegitur inhiftor/a nauiganomsin Brafilia, nimirum
mulieres Americanas menftruis purgationibus non laborare;nihilominus mulieres
illas eftefatcundiftimas. Obferuatuin rameneft, quod in iliaregione,pue!Ja? annum
duodecimum nata? ab axilla , vfq; ad gcnu,dente accutiftimo cuiufdam animalis a
matribus vulnerantur: vnde fa<5ta hac larga fanguinis iftufionc deinceps purgari
non pofl’e conic dant.
Ampiius puerper? febre Iadis laboranr ob bumorum comrnotionem,ob morburn
pilarctn, ob mammaruin inflammationcm, &ob latftis in grumos conuerfionemiali- **
quando vbera tanta Iadis copia redundanr, vt lac fponce fiuat. Hinc non eft mi-
Lib.Anat rutn,fi Andreas Laurentius, aliquando obferuauerir lac per veficam,& anum expur-
Exerc. ip9. gari. Interdum mulieres magnitudinetnammarum laboranr: nam Scal/ger narrac
ic vidifte mammas cuiufdam Virginis ram vaftas, vr brach/orum latcra , Sc parrem
ventris fuperiorem occuparenf. Hiccafus forte non erit valde di/Iimilis abilla
In co ment. puella, quam Albertus Magnus mammis pendentibus, cum pilisin inguine , & fub
adlib.Z.Ph) axillis fe confpicatumfuifte promulgat, Mulieres quoq; graui aftreiuntur morbo,
fic. quando,ob anguftiam orifici|macricis,fdetus'egredi nequc'at, ni per tomotochiam
citra conceptionis, & fa?cunditatis iaduram, &: citra periculum vtriufq; vita?, foetus
Tomotpchia educatur. Quidam Orchitami, ex Schenchio , hocopus exercere falent diligetcr;
e/uod reme- nam in dextra abdominis parte, tranfuerfo digito infra vmbilicu, &vltra quatuor q
«Uum„ digitos ad latus, fedionem moliuntur, & inde reda procedunt, vfq; ad pudenda,
abfq; redorum mufc'ulorum la?fione, deindc vtcrum incidunr, amplo fado vulnere,
vtfetui viuenti, & fecudinis aditus facilis paretur: poftmodum vulnere abdominis,
non vteri, quinq; punCtjs copulato , puerperampriftma: famtatffeftituunt. In fine
bormnmorborum collocaturmorbus virgineus, febrisalba vulgo nuncupata,quo-
febris ama niam hire aftedio Virgipibqs tantummodo lit famil aris; quamobrem Matrons
wta. Brabanrinsc febrem hanc 3!bam,obpallpremfadei ? & febrem amaroriamappellare
confueuerunt.
Quemadmodum homines ratione fexus,vt adnotarum eft,aduerfa, & diuerfa va.
Irtudine detinentur .-paritcr,ratione setaris , affedibus varijs occupantur. Pueri
i<?irur licet omni morboru genere premi poflint; nihilominus vt plurimum afficiun-
rur morbis, inter quos funt morbili, variola?, ferfura?, quxdam puftuls chriftalli- D
formes nuncupata?, macies, vmhilici tumor, Herm> , imperforacio , procidenria
ani, intertrigo, & fecundiim Auicennam, excoriatio, pernio,mutitas, fiue loquelce
Iforhi pue- priuatio: cum feripferit Ariftoteles folum hominem hac affedione pofiTetentari
rerum. quoniam homo folus fermonis eft capax. Balbuties, vigil ia? diuturns, vermmatio,
Lib,?, Apbo dentirio, fingultus, incontinentia, vrinx.Hisnonnulliaddunt Satyrifmum admen-
ttm Hippocratis in Aphorifmis.-cum tarn? hoc vocabulumab aliquo nimis diligen-
re fcriptorc, inferrum fit; fiquidem dodiflitni viri, inexpofitione huiusloci, tab's
vocis non meminerunf.
Poftremoloco nominandre funt omnes affediones cutim humani corporis infe-
ftantes; qua? quamuis fuperius partim inter vlcera , & partim inter tumores praster
naturam memorata? fint i hoc tamen in loco omnes comprehendcmus. Sunt igitur
ViAi-
 Monftrorutn Hiftoria. 129
Viriligmes, Scabies ,Elephantiafis, Vibiccs, Macula, Pruritus,Cicatrices,Rugs, uerbi cttth
Vnguium cafus, rediuuium, Vitiata forma,& color,Hydros tubercula, Exanrhema-
ta, Tinea, Sycofis, Canities intempeftiua, Pilorum cafus, Plica, morbus epidemi¬
cs Polonis: namquamuis vtplurimum hxc affc&iopilos capitis occuper, artamcn
vtintelleximus, vexat etiam alia loca, a quibus pili erumpunt. Hie quoq.recenfcn-
di funt affe&usnempe impetigo, JVJentagra, Ignis facer, Dchencs, omnes Lepras
fpecies, Atrophia partium, Dracunculus Aegyptijs,& Indis affedtus familiaris,Epi-
nydiis, Puftularum omnia genera, &prscipue Boa, flue Boua, quando cutis multi*
tudine papularum ruber, non fecus, ac fi a Boa ferpente fuiflet detnorfa. Accedunt
affe<5tfo furfuracea vniuerfam cutim fedans, Phthiriafis horrenda, quando vniuerfa
cutis pediculis fcatet, item Syrones Msdicis grscis incogniti,vcfcribit Abenzoar,
Arabibus Afloalarnuncupati: funt enim pediculipermanus ferpentes ,&excitatis
puftulisaqua plenis, altiiis delitefcunr, & funt animalcula tam parua, vt vifionem
fereeffugiant,& a mulieribus acurs vifionis acu facilcextrahunrur. Neq;omitten-
di funtriciniex fordibus barbs, & inguinumnafcentes,quos Galli Platas,& itali
cumexitu excrementorum careant, Carcas cognominant. Tandem Alburafis me- Lib.i,e.$$.
tninit sgricudinis NaKir vocatx,que nil aliud eft nifi flatus furiofus, qui vniuerfunj
cutis ambitum affatim occupat,

N & V I.
O R B I cutis nuper enumeratinsuos in mentem reuocarunt,& prs-
ferr/m cum aliqui Aurbores non proletary inter vitia cutis illos repo-
Juennf. Scriptir enim quandoq; Plinius, farina fabaeeain aceto co* £r.i 2 .r. 2 j.
da na?uos aufern.N hilominns tantum abeft, vt nxui humanum corf-
pus deturpent, vtpotrus illud commendare videatnur. Quaproprer
Guidius faciem illam probare minime dubirauirfin qua n?uum aliquem benigna na-
tura impreflitj nam quemadmodurn nauis in piacido confpeda pelago, non modd
illud exornat, verum quoq; tanquam nauigabilis maris fignum repuratur: fimihter ,
nsuus quad vai/? non folum venultatem faciei conciliar, verum quoq, mannas hu-
mani animi affedliones fignificat: cum nemini dubium fit nanios ad Phyfionomrarn
attinere. idcirco Mslampus Medicus Athenienfis antiquiflimus , necnon Abenra- Ntut /ti
gel inter Arahes,quid noeui in vnaquaq; corporis parrea natura locati fignificaret, phylionomii
cdocerc funtconati. Quandoquidem nsui per vniuerfum corpus veluti cafu quo fp(tt*nu
dam fparfi, certum tamen inter fe ordinem , & veluti cognationem quamdam
habent.
Etenim nsuus in fronte confpectus, alium veluti focium in thoracc habet: immo
fi med/amfrontem nauus occupet, vt plurimum alius in medio pedtore,vel in dorfo
inter fcapulas reperierur j & quanto nteuus a medio frontis recedens ad dexrram,
vel finiftram parrem inc/inabir,tant6 etiam alter ad alterutrum brachiorum,vel hu-
merorum defle&et; itaut fi in extrema fronte iuxta rctnpora, nimirum inconfinio
j^capillorum appareat, alium in humeris reprsfentabit. Stepius enim euen/re
folet nsuos frontis quandoq; ad illos, quiin peftore, & quandoq; adillos,- qui
imprefli funt in dorfo , referri: cum pars antica, & poftica ps&oris thoracem con-
flituant.
Si iuxta nafum, &fuperciliumna?uus fit conftitutus,alter in parte inferior! pc<fto- a7**/ naft
ris impreflus videbitur. Prtererea nteuus, quem firum in nafo occupabit, talcm in kabentalias
pene namus alter obtinebit:pariter fi in nafo mulierisobferuabitur na?uus,inlabijs 4^ refpon-
pudendi alius reiidebit. dentes in pit
Quando hx naturales veruc* reperienrur intra nafi fpatium , quo oculi inter fe dendisi
diftanr rfimiliter alias inter ferotum, & virgam, iuxta dexrr^ , vel finiftra? partis fi-
tum^abunt, Si na?uus aliquisinpalpebra fuprapupillam reperietur, alius in feroto
iuxta tefticulum erir. Item fi in parte fuperiori palptbra? fuerit, alter fupra refticu-
1pm in adyerfa feroti parte videbitur. At fi fuerit in palpebra inferiori, pariter
nseuus

3
 130 Vlyfsis Aldrouandi
iia.’unsin parteauerfa fcroti verfus dunes confpicietur. Verum (inatuus ingenis
apparear, in coxis etiam videhitur-.adeout quantdille nafo, tanto hicinguinicrit
Hint gena-
propior , & quanto ilJe mandibu'a? verfus aurem , tanro hie natibus eric vicinior,
tm. CvEteriim fi fubter ocu!os,fcilicet in cauitare fupra eminentiammalaru erit,na?uum
etiam fub axilla confpicere Iicebit, altiiis, & humilius, juxta ilium fitum,quern alter
in facie occupauerir,
ISJaeuij qui iuxta aurem fiti funt, & iilam fere ran gunt,fuos comires in fparioalre-
rutrius brachij oftendunt,quod fpatium ab humcris ad cubitum protenditur.Immd
fi narnus per ti es digiros ab aure abfit, lareribus clunium na?uus alter adhterebit; fin
perduostanrum digitos fit difiunctus , in fig nata brachij parte. fed verfus dorfum ^
reperietur.Na’UUs fuperiori imminens labro,& quafi nafum rangens indicac focium
ti/zui hbij effe in illo fpatio, quod inter pudenda, & podicem apparer. Conringir ramen ali-
fuperioris. quando,vt quandonamus a nafo tres digiros efi remorus,nonamplius partem prte-
didam, fed pubem denotet; licet vt pfurimum hxc prarrogatiua natuisin inferiori
Jabro,&mento naris conueniat: immo, & alios in genu delignat, quod tanto fre-
quenrius accidet, quanto fignum eric inferius .
Verfim nami malis impre/Ii infra caipen labium inferius,fuos atmulos in abdomi-
nerepra’fcnrant, quandoq; erunt/n medio abdominis , dummodo alij inmeditulio
genarumfuerint. Etfi in cxrremitate menri na?uus apparuerit,na?uus quoq; in pu-
be iuxta pudenda notabitur. Nceui aurem decorantes lacertos refpiciunt, & qui au-
N*ui<turiu, ris anfamoccupanr,altcrum carpo, fiuemanui proximum fignificant. Quandovcrd g
eritnteuusin fummo auris capreolo .alter cubito proximus obferuabitur , & n.ruus
barrens meatui , feu concha? auris, altcrum in vola manus delitefccntem demon-
ftrabit, Sin anterior a^ris pars naiuo gaudeat, alter eodem fitu in manu lceta-
bitur,
Sed aduertendum eft , quod non folum facies omnium oculis expofitahae gau*
det prxrogatiua, vt eius noeuialios occultos manifefient, verum quoq; manus, 8c
brachia hac condirione poriuntur : quandoquidem na?uus in brac/ro fuperiori fupra
cubitum deprehenfus, cerro cerrius alium in crure iuxta genu defignabit : & fi in
Ntui brae* brachij auerfa parte erir, alter furce adh^rebit. qui vero lacerrum occupabunc,fuos
fbiorum.' oppofitosin medio crure notabunt.$in namusprope manum,vel carpum refidebit,
alter quoq, fupra taium pedis exifiet.
Demtim li digit) manus erunt naruis infigniti, digiciquoq; pedum , ijs non care* C
bunt. Obferuandum tamcn eft prjpdietas regu!as, oom perpetuo veritatem affcqui,
Lib 2 . de cum res naturales exauthorirate Ariftotelis, aliquando a verirate defcdcant. Qui
fart. Antm. igitur caufas,fi non ncceftarias,fedfaltem verifimiles fetre defiderabir, nimirum cur
nteui faciei fuos a?qua!es per corpus fpatfos,certoquodamordine, & fifu habeant,
confugiat ad do6trinam*lymctrite fuperiu? diligenter exaratam.vbiabqua ex parte
fuo dcfidcrio fatisfaciet : quandoquidemfi proportionesillce parrium faciei, necnon
fi militudines proportionum admittuntur,quibus inter fe partes, Sc faciei,& vniuerfi
corporis conueniunt;proculdubio legentibus innotefeetratio, qua n.vui faciei cum
reliquis per rebqaum corpus d/fiemmatis confentiunt-.namq, explica rum fuit in ly-
metria, quod licuti facies totius corporis ,itapartes faciei partium tonus corporis
NAttoru con figuram quamdam, & typum repra-fencanr. Cum igitur, vrfuperius fuit expofitum,
fimtltu cau~ fro ns pe<ftus,fuperciIia,bumeros,finus oculorum axiljas, aures brachia,mentum pu- ^
bem,os in viris anum,& in mulieribus partes etiam verecundas repreefentat; nulla
ft' admirarione teneri debemus, fi naiui, quibus natura, veluti notis quibufdam,partes
iHas corporis fignauit,affiniratcm, &reJarionem inter fe habeanr.Dum igitur fros
pedius, & alia? faciei partes alias corporis partes refpiciunt,vt in Rubrica fymetria;
expbcauimusi namus quoq; infionte exprdfus nceuuin pedore; natuus inalijs fa¬
ciei partibus, nteuurn pariter in alijs corporispartibus exiftentem indicabit.

ME-
 Monftrorum Hiftoria. iJJ

M E D ELI.
EDICTS Philofophiatn caHens: necnon Mathematicam,feu Aftro*
logiam pedifequam, immo fitculcatem Botaoicam, Anatomfcam,
Pharmacopceam 3 & Cbymican; prim tus valerudinem horoinis omni
induftriafouet,& ruetur.dum incomnjodaaduerfa? valetudinis arcet.
Deinde omnia molitur, ne ho no ina?gritudines«dilabarur, & fi forte
illis oppreftus fuerit, conuementibus, & indicatis prapfid/js eas exterminat Verum
antcquam hatcauxilia pra?fcribar. Primoparremaff. dtarn pond 'rat ,&diijgenter
animaduertit quonammorbo, vel per fc, vel per confenfum laborer: deinde quot Sign* mar*
modis parsaliqua corporis per confenfum afficiatur.Namq,probecallens figna sf horum\
fectionum. necnon omnia fymptomara, morborum genera ,&c3ufas, idcelerrime
prxftarcpoteft. Ampbus Medicus inter eruditos eminens figna falutaria, & Icetha-
lia nouit, & num morbus crifi, ve! fine crifi fitterminaruras,pra»dicir, immo an rails
crifis.velper hcemorrhagiam, vel per abfcefliim, ve] per vomitum,vel per alui de-
ie&ionem, vel per lonurn, vel per menfium fl,;x:onem, vel per hatmorrhoides, vel
per fudorem fieri debcat, optime cognofcir. Infuper dierum critfcorum fcienria Ctifes,
F peritus prcecipit quid agendum fir, quando vnico tantiim affedti patiens opprimi-
tur, & quandoafFedtibus cornplicatis 5 fteuifq; fy-nptomatibus iatiarur."
Prauerca, in morbis proffgartdis, Medicus rriplici inftrumentomimirum dia?t3,
pharmac/a, & chirurgla incedir, Ratione dimre, aerem falubrem, ciborum qualira-
tam, boniracetn, quanritatemordinem ,& rempus'docet ; deinde exereifium, &
qu/etem, fomnutfi, & vigdiam, rep/et ooem, & inanithncm inftituir, necnon qua? D'ut
nam animi affcfiiones viranda? tint, Ranone pharmacist?, diligenter confukrat proe-
fidiorum iqvalicatem, num hate debeanr c(fc remperata, feu potius calida , fngida,
inunida, & ficca, iuxta primum, 'fecundum,rert urn, vel quartum gradum: an tc-nu-
ium tint, vel craffarum partium, &an debeanr efteacria, adftringenrja,apertenna,
difatrientia, condenfanria, emollien'na, induranria^abfterg-entiajadurentia, attra-
Pharmacia.
, hentia, alexiteria.pus moueritia, cmplaftica, deobftruentia, cpulotica, cxedenria,
* expurgantia, meraffantia.extrahentia, glurinantia,incidents, repellentia, farcori-
ea,roborantia lofium cientia, menfes prouocantia, eorumdem copiamfupprimen-
tia, fudorem educentia,calcu!um frangentra, lac generantia, cxpe&orantia, tuflim
fedantia, foporifera, dolorem mitiganna, venerea, (permatica digeftjua,arnbuftis
medentia,bilem,pituiram,&am!ancholiam concoquentia, eofdeqrhumores detur-
iJantia. Itemremediorum dolim, ordinem locum a^q; tempus preefenbit.
Sed dignum eftadmiratione , quodmedicatmna , qua? in affe&ionibus humanis
eliminandis adhibentur,exomoibus in toto terrarum orbe procrearis defumuntur:
mamq; prxfidium a Medico preferiprum, vel eft (implex , vel compofitum , & (im¬ Eemcdia ex
plex eft illudquale a natura procrearurj&hoceft duolex, nempe animatum, vel (jmbut di¬
Inanimatum. Animatum eft vegetatiuum, &fenfinumn . Vegetatiuum arborem, nars nr.
M fruticem , fnbfruricem, & herbam compratbendie. benfitiuum, vel eft fangm ileum,
vel exangue, &fanguineum eft duplex,rationale, &irrarionale. Rationale eft bo*
mo, ex cuius partibus multa eriam remedia Medicus elicit, lrrationale, vel eft ae-
reum, vel terreftre vel aqueum, velamplubiurn. Exangue quadruplex, nempe de
•gencre Motliumf,’ Infe<ftorum,-Cruftaceorum, & Teftaceorum. Poftremo Inanima-
rurn, vel generaturin acre, vel in vifceribus terra? , & hoc eft quadruplex , fcilicot
metallum , fapis, terra, & fuc-c-us concretus. Iraq; ex pr^diiftis fimplicibus cetera
Lib.I* de
mediramenta concinnantur, qute etiam, iuxta mentem Galeni, multifariaeflfe de- Comp. Med.
benc, Qoando fcribit, permagnamhutnanorum corporum efte dftf.’rentiam; turn ra¬
per gen, cap„
tione naciui ipforum temperament!, turn ratione mutationis a?tatum , & vita’ ftudij}
ideoq; quod componitur medicamennjm nul lo modo cumftis competerc poteft. 3- ’ ' 4
Qua nobrem Medicus pra?paratlenienria, fyrupos, edegmata, rob,deco<ftiones,
foluenuaj taminrubftantia^quamjninfufioneaecnonJnbolo, vel potione e^hi-
benda:
 >3* Vlyfsis Aldrouandi
bencfa.- Jmmocomponirpilularum omne genus, glandes, fiuefuppo/jroria, infufio*
qes 3 pe(Tos,clyfteres, errhina, trochifcos.fternutatona, rotulas, apophlegmatif-
Medicume- mgta, pulueres catharticos, gargarifmata, fuffitus, collyria, facculos, ele&uaria,
Ucfyo(it4i embrochas, poma odorata, abfutiones, vnguenta, fomenra, cataplafmata , empla-
ftra, epithemata, cerata,cauftica ,& balnea medicata. Quapropter poterimusca-
pere cuna Ouidio,
Milie mali fpecies, millefalutis trunt.
Tandem Chirurgia non eft prxtermittenda, qua; etiam adfalutem propria in-
ftrunaenta profcrr3 cum fcripferit Ouidius.
Ft corpus rtdtmasferrum patiaris-, $ igaem. &
Chirurgia, Chirurgus enimfc3lpello,cauterio,forcipe,ferra,fpeciIIo,nouacuIa,acu,voIfeI-
la, deligatione,tenacula, Iplenijs,penicillis, Eue turundis,fafcijs, fibulis, & inftru-
mentis extendentibus vritur. Catterum ad euitandum omne medicamentorum
la lib dc ge nus,&ad tutelam valetudinis,Galenus pra;ceptum cedro dignum rradir,videli-
fuccor bon cet eum nunc] uarn ^gritudines incurfurum , qui crudirates cauerir, commotioneifl
&vit',c.5,' aeibo vehementioremvirauerir, 8i fefeantecibumexercitiocommiferir.

C A S T R A T I O.
P VLE I VS caftrationemelegantivocabulodeteftarionemappel*
lauit, caufam infinuans, quare in brutis, & potifiimum in equis cele-
brerur; nempe quoniam nimio libidinis calore Jaborantes hacdete-
ftarione manfuefianr. Sed quid hoc mediramurin br mis, cum luliut
Lib* 2 z *capn Ajexandrinus mu'ieres perniciofx Veneris ardore vexaras olim ca-
14, ftraras faiffh diuulgaijerir ? Inhominibusaurem noftraa;rate caftrarura, a lijs non
conferenribus pta?fidijs, adbiberur,quando perironeo dilatato, vel lacerato,inrefti-
na in fcronvn defcendentia herniam generanrj vnde homines ad labores,& ad alias
fun<ftiones obeundas inepriredduntur; prceterquamquod hachernia; fpecie labo-
rantibus non fo um inflammationisjfed etiam laethalis voluuli perpetuum impendet
periculum. Qmocirca ad euitandum euidens mortis difcrimen, & ad reddendos pa*
C a ftratio*
rientes laboribus aptiores, homines euirantur. Quandoq uidem iuxra partemdex ^
att humane
tram, vel finiftram hernia laborantium, alterutrius teftis auul/ione, inuftinne, & fu-
taufa,
tura, peritoneum dilatarum, vel laccratum aded copulatur,ne impotteruminteftina
defcendere pofiint. Quod opus Orchiromi potiflimum Nurfiniin Italia diligentifft*
meexcrcent,
Olim homines ad Virginum cuftodiam caftrabantur, vtancillis expeditiores,&
ad congrediendum inepti eftent. Id vocabulum Eunuchi fignificat ; ftquidem
deducitur dyro ix rtiv turniv i%uvyquoniam cubilium,& gynarcorum curam ha-
’tercnt.Eunuchus etiam vocaturfpado, nempe <r7ra.§m a verbo <r»da> extraho.quo-
'amhistefticuli euulii lint. Ca;teriim ferunt Turcarum Imperarorem olim vidifle
tquumcaftratumequam inire, proprerea mfifte, inpucris eunuchandis,penem vna
cum teftibus detruncari.ideoq;fa&um eft,vt Turcxbac etiam tempeftate in caftra- jj
tura puerorum, virgam cum tefticufis auferanr.
Mulieres autem caftrari pofte non eft in dubium reuocandum, vt ex authoritate
lulij Alexandrinifuperiuscitata intelleximus 1 quamuis hoc opus maion prematur

libobfer , diflxcultarej nullum tamen vita; difcrimen imminer, quado Orchitomuseft peritus.
Schenchiusenim recitat hiftoriam ftupendam de mulicre procidentia vtcri, &can»
crena aftedli laborante; namq;citravita; periculum, vterus a Chirurgo refedlus
3°3-
Lib.4, de fuit. Et Vuieriisroeminit cuiufdamfoannis abEften , quim Comitatu March ix
PraHig.De. verfans, illuc enim adcaftrandaiumenta condudtus fuerar,propriam ibieunuchauit
04p.Z. fdit. ftliam, cum iHam familiariter cum iuuene quodam verfantem animaduertiftet* Ex
6 , i onicero etiam, in variahiftoria, habemus Lydos fuifte primos, qurmulieres ca-
ftrarunt, cum illis loco Spadonum vti folerent, quam poftea vefitare Ca;lius Rho-
diginus affirmauit.C^rdanus verb tammares,quamfeminas,abfq;Chirurgicoope*
reeu-
 Monftrorum Hiftoria. as
tecunucb&s for;protulit^dummodo mares Iongo vfu vUicis,Sc fxnvnx periclyme-
*3ivt3ntur»

DENOMINATA.
OM VNCVLVS, hotnu’us,item homululus,&homunciofunt
nomina paruum hominem denotantia j quamuis apud Chymiftas ho¬
munculus ftgmficet illud fperma, quod tantopereextolhtur neqjto-
tum eft ex Lunajimmoexiilo magnam partem fibi vendicat Chaos Homtcuius
nempc mixtio quatuor elemcntorucmquemadmodum in fchoiijs Pa- cbymtftaru
racelfi iegitur. Pariter apud CJrscos avdpeaTrisv , atS'pa.p/ov,dvdpfat, fine dvd'piff-xQS
vocabula funt homulum exprimenria, veluci Hi*iav$pu7tpi femihominem fignificat.
Vari* etiam funt affe<ftiones,qus ab hominedenominationem fortiuntur. Eft hyeantbro-
«f$p®wo 7 .>»c humans naturs coditio, ctvQpav/roTraQru; afte<ftibus humanisobnoxiusj pia.
hinc ctvQpci>7ro7rxTti!* humanaaffe&io, av^po/xa,vr( dicituramoreviroruminfaniens.
Quapropter apud Gregortum, nempcamor infanus tmriierum impudi.
carum Iegitur. Eft Xuxa,\8pu7i1* melancholia? fpecies, qua afte&i, veluti in Jupos
conuerfi nodu vagantur,donee diluculet. Veriim i^dv6pco7ros exponitur homo alie-
F namnaturam, nempe ferinam induens. Sed luuintvSpcovia, odium hominum, hue
inhumanuatem fignificat, quae Luciano a^avOparc/aetiam nuncupatur.
Exponitur ai/tfpccwfhominibus noxius, & dvdpox.vfictho; Hefychio, & Suids vit*
improbus,& vereraror, & aWpiW^of cum viris pugnans. Eft aVcFpoAaWaj, viros Carn'tfex
expcllo, & dvdpcfictfffAoZ) qua/i dvSpdc angufta via, perquam vnus tantum eyuomodo
homo tranfuc poccil. Graos ap~
Prarrerea nonnulla funt denominata , qvsead pcrniciem hominum fpeflant, vt peiletur.
tiv8pM7rbhiQpo(i hominum pernicies, dv^podetixtoq viros penmens; vox eft compoft-
taexai rp Scjaifr. I rein dvdpayyroiyvei dvdpayyos vocatnr earn ifex fcilicet homi-
num ftrangu^ator. Eft avOpcvvoQdvu hominesiacrifico. Exponitur avOpatroxTcvoi,
feu dvdppxToroe, & dvdpo<povoc apud Hefiodum homicida , eft item Marcjs epitheton:
afioqum dvdpotpavoc apud Arhencum vocem virilem habens exnrimirur. Hinc dv-
dpppov'tct) dv^poxTovI#, Sc dvd'poxra.a-ia. honneidmm. Seddvdpo^w^iiterax pigneratio,
qusdabatur contra illos, apud quos honneidium fuerat perpetratum. Erant aV
Spaypjctrd fpolra, quoeex homine in militia interfe&o reportabantur.
> Dicitur apud Scholiaftem Ariftopbanis dvdpoxpoii; a viro interfe&us ; nam dv
SpoxfAWTtt; ayceviou apud Euripidem erant certamma, in quibus viri praeliabantur.Eft
aripoxuH-ro; ab homine elaboratus: Iegitur enim apud HefychiumaiiJ'poxptHToSTo.a-
jgo? nempe tumulus ab homine fabrefaftus, vel in quo vir morruus iaceat.
Nonnulla denominata ad esu humans carnis attinent;vtav0pM7j-o!pa^o?, dvdpppd- Pertinentia
yos, dvcFpo/Sopos, & drdpco-70/SopQ? hommiuorus, humana carne vefeens, eft etianon- ad e/um.
nullorum canum epitheton. Hinc dvdpee^QpdytA, & a i/cfpoipa^ia,hominum deuora-
tio, vel efus carnium humanarumexponitur.
jq Loca a viris denominata funt dvdpidp , EueaiJpansparsdomusquam yirifeorfutn
a mnlieribus habitant, & drJpodcruoc apud Hefychmm,& Suidam erat triclinium,vbi
forte viri tantumepulabanrur. Item hdpctrd^a pud Cretenfes,nuncupara fuerunt
conuiuiapublica, exmente Ariftotelis, ad qua? virifolummodo conueniebant. Ad Li.i.Ethit .
hominum copiam fpedant woAt/a^ptoT/a) fiuefecundumSuidam,«VJ'po^A»5«/a,ho- f^p.8.
minum frequemia,& ofaymbpovri a eorumdem hominum pauciras. Nam dvdpoMyia
eft homines ad militiam colligo, vnde nafcmjr dt/dpoAoyU virorum ad milictam
dele<Sus.
Si refpiciamus procreationem, Iegitur apud Grscos at0pa7ro<3ro'io? humanarum
formarum fabricator; nam dvdpia.vjoyrow. & dvdpia.rtoirXdw eft ftatuarius, & prs-
cipuc qui virorum ftatuas fingit; hincaVJ'prae, ftatua potiftimum viri,&«’i/jlp/«m<?xo5 Statuarius.
parua viri ftatua. Siquidem dvQpanrofJiopfio'ci) eft humanamformam tribuo, & d*Qpa
moyonA hominum generation hinc dvdpoyoro? apud Heftodum, virum generans.
M Cetera
 Ij4 * Vlyfsis Aldrouandi
Cetera funtdenominata hommiinaximeconuenientia, vt dvS'piS'n; v/rHis, dvSpo-
wpimn;, & a^p«7ro'arp5'T»5 homini conueniens, JitytTo(ad virutr. fpcdans, dvdpoQi-
virum amans, & aVjpjpttcp/a, ex Ariftophane, virorum amatrix.arcfpc/SKAof viri¬
li confilio vtcns, ardpo^n/un virili clationc animi pratditus, vt cxponit Hefychius,
«evflp(M7roTyuo;ho'Ti‘nisanirriumhabcnsjfcd diGpa7re/Q(,& dvdpweo^apud Homcrum,
eft humanus, dpOpomo-pioi; humaniras, & civGpuuiJ'HC ad naturam humanam proximo
accedens:immd ctvQpa>7ri<r9u; vocatusfuit Chnftusapud Damafcenum, cum diQpa-
ts/i^ofJLcu a Theologis grsecis, homo fio, verratur.
Xenophonti «i/cTpowo'a/fdicitur, qui ftarura virili eft rcfertus, & Arhcneo a'i'0p&>-
csroaort; humana fpecie infignitus, & aV<Fpf/x«Aof viro (huilis. Item dv9pw7ri{% homi- ^
nes imitor, o-vrat'fipajra-j'MCum hominibus verfor.Et v-rtpdvBpave ceft, quihumanam
excedit ftaturam. bed dvGpco-^oyXcoTro; eft, qui humana lingua loquitur , & dvQpa-
-tf o'Aoy'oc, fecundiim Ariftotelem, eft homo I/benrer dehominibus verba faciens.
Apud Ariftophanem legitur dvdpety a9ia, qnaCi dvj'poc dyuOx s'pyov^dio dit?na viro
Firiliiai)et forri, vertitur etiam ftrenuitas , quemadmoduio & dvdpdu, qua? vox viriliratern,
Mrenuttas. & ftrenuitatem,&virilem a?taccm figniftcat hinc dvdpi^co aiiquid virile ago, item
dndpl^G/utcii virilem a?tatem ingredior,& dtdpevrcut puer aiiquid virile praeftans,vel
ad attatem virilem properans.
Nonnulla fun r qua? parres bominisrefpiciunt, vt dvGpB7rl*i,St per contra&ionem
dv6pa)7rn fubintelligendoidopce.’-, peIlishui'nana,itemct’p<)'pa'arpwpoi'; pro ctvdpoGrpcJM’
ttov apud Sophoclem, eft humana facies. Hefychio vero dvSpoatt’Qw;, vel dvdpoaa- B
Ouv dicirur vir membrofus, nempe virilia iuftd grandiora habens ; At dt>Jpoyvvns,
Mariftmi- fine dsdpoyvvoe exponitur marifemina, nimirum homo vtroq; fexu referrus. Polluci
tin quidfit. tamen, hoc vocabulo, Eunuchus denotatur, & ha?c eadem vox apud Hcfychium,
imbecillem, eftarminafum, 8t hominem rouliebrianimo prxdifium defis nar, immo
hoc ide nomen in parabolis Saiomonis profocorde vfurpatur. Demum a,vS'pa,'7roSoT
fignificar hominis pedem, veluti littera fonat, qvamuis hoc vocabulum quan< oq;
promancipio fumatur, cum mancipia Dominorumpedes appel/ariloJeant, &apud
Suidam venditorem mancipiorum fignificat*
Qrnithanthropos,

Prate-
 Monftrotum Hiftoria. 15 5
Eratterea multa funtin terrarumorbe humanam reprsfentantia formam,qua? in¬
fer ha?cdenominaca recenferi polfunt, vt a'v0pa>7roJ'a,i'ua>v) Daemon habenshuma-
nam faciem, item a'vjpo gemma firnulacrum quoddam horoinis referens,
quamuis Pliniusetyinumhuius gemma: ab effeiftuderiuer, fiquidem hominura im¬
petus domarepoceft. Qujd plura ?aIiquando vifus eft Cometes effigiem humanam jndroda-
repratfentans,qui ct’vQpaTropopip'<; nuncupmur. Immo in tabula Hteroglyphicorutn mAS%
Acgypti qusdamauis forte itmginaria, hunana facie decora confpicitur, vtin fu-
periori icone, qua; apv*9*i9pceiro; appellari poteft.
^ Atnplius multa? funt plants abhomine forrientes denominationem, & prima
frontefe fc offert avSpfffcu^ov , quafi viri fan°uis , cum flores plants digitis con-
triti fanguioeun^ fuccum cmittant. Antirrhinum fylueftre capitula humanam cal-
uariacn referenda profert, idcirco a nonnullis caput defun&i hominis nuncupatur:
quapropter,ex Porta,ad Philtra vfurpatur. Apud Piofcondem pomftaca voca- LiLq.pbyi.
tur avApa.'^vti, quafi gluma hominis; nam velurifpicaruminuolucraadhyemem pro Cap I0<
cibo belluarum feruanrur.-pat-iter portulacam paifim nafcentem ruricolsolimpar. \_t.$.cap.x.
lira clixatam comedebant, & partim ficcatam , vel faie, & aceto cbnditam ad hye-
taem fcruabant. Apud eundem Diofcoridcru haberur a'vSpoaa!*{$ fortaflis quaff Androf/tces
«'p(TpG(ra’jio? hominum medcla, cum hsc herba muitis affedtibus prsfidio efter.
Eft alia planta ta&u afpera prstereundum veftibus facile adhsrefcens , qua’ phi¬
lanthropes quafi hominum arnica nuncupatur; licet Bauhinus, ex mente Aetij, non
F hancplantain ,fed Xanthium, ncrcpe ftrumariam,& lappam minorem philantro-
pon nominari voluerit: fiquidem cp/Aa*v 6 fv»©-oc amans hominum, & beneuolus ex- philauthro
ponitnr ; hinc <pi\av(jpu)7net humanus amor,& aipihu'vQpcotaros inhumanus dicitur. p9s nomg
Infuper vocatur herba qua?datn viro fimilis, quafi aVcPpdxeAo? fada quittocum.
fyncope, & murata tcnuiin afperam; hsc autem videtur conuenirecum Mandrago-
ra, qus ob radicis effigiem femihomo a Columella indigitaruriic.
Jfuamuts femifjeminis vtfanogramme feta ’

Aiandragorf pariat flores efc.

Hire eadem planta Pythagors vocatur a\Qpa?roju.op<poi:. Yr omirtamus alias
pfantas humanam figuram referenres; quemadmodum funt qusdam Sa yriorum
fpecies, quarum vna flores ad inftar hominis procrcat; idcirco ah9p0<nrc<popos co-
gnominatur. Item palma Chrifti inter Satyrij fpecies recenfetur,quae&ipfa ra- Ssttyriorum
^ dicem inftar figuras manus humane produett. Paritcrquamdam radicemnoois do- fpecies.
natam hie damus prone, & fupinepidam, cui natura rudimentum human® effigiei
impreffit: quapropter, &ipfameritd c& vJpo^oocpoe indigtrari potent.
Quodmodo inhacradice,intcrdmn in nonnullis faxis obferuare licet. Tra-
dit enim Olaus Magnus , in litoribus Oftrogothorum , nempe Orientalium Maris Lib.z.Per
Brau Ken nuncupati, vbietiam Torrens vehememiflimus per oppidum Norco- sep.c. 28.
penfc cognominatum illabitur, varias faxonum figuras, quafi humano ardficio
perfedecslatas femper confptci> quarum nonnullsefrigiem humaui capitis, alis
formam pedum, tnanuum, & digitorum reprsfentant: cum tamen a nullis lapidibus
corpus humanum integrum reteratur. Sed regioms incols fimilibus aftuenfpeda-
culis hsc lap/dea fimulacra nihilipendenr.
Tandem in libris C hymiftarum qusdam plants ddineaatur, iuxta folia, vel radi¬
ces, ab effigie hominis non recedentes, qus Andrographs vel Anthropograpbs
Eognominari poflent$ hs funr herba Helilotria, herba Lucia minor, herba Tefta-
toris, herba Scudaria, his enirn nominibus a Chymiftis decorantur.

M 2 Radix
Ij5 Vlyfsis Aldrouandi

Radix Andromorphoj.

EP1THETA, DIGNIT ATES,

OFF I CIA.
O MIN E S, qui funt viua? virtutum imagines,& abfoluta vera? Iaii-s
dis exetnplaria,proculdubioinfinitisdecorantur epirhetis .-primitus
vocantur beari,quafi bene au&ijcum defiderata poffideant, Qtaybet-
<rot quoniam Dei lingua loquantur: fiquidem fooyhaortrot ranquam
bibliorumepicheten a Grid's diuulgatur. Quapropter non erit mi-
randum, fi homo, Clementi Alexandrino, cjeleftis plantsnuncupetur, & nonnullis
Graecis «p#»oV*ow9c,non folumquia re&us incedat,& Coslum fpe&et.fed etiam
quia cosleftia meduetur. Item homines cognominantur forte quoniam
varijs
 Monftrorum Hiftoria. 137
varijs vtantur diale&is: cum jw«'po4 habentem dfuerfam vocem, necnon, apud tAri-
/iotelcm,auem fignificet. Item vircutis gratia homines aded redduntur venerandi, Lib.9. de
vrlaboriofi, dodti, Si litterati prcedicentur, pariter Grscis a’pyaAs'o/, & /j.oyipc)> bifi. Anim.
Dcmpe operofi, & laboriofi. Infuper eximio virtutum fplcndore corufcantes d/cun- eep.i$.
tur hofpitales,conftantes,patientes,magnanimi, veraces, iufti, calti, rel/giofi, mo-
defti, verecundi,& ;^«/ppoi<j{,humilis mentis: idcirco Pythagoras homincm 7i<fv-
rai> xpH/ta’rav utTpov fcihcet rerum omnium menfuram appeilauit.
Viciilimquoniam homo innumeris premitur calam/tatibus, non paucaforritur Home arti-
. epitheta. Ratinicum vilem,incautum,nudum, laboriofum, frag/lem, imbecilkim, mnofttt.
' pufillum,caducum, infelicern,& acrumnofu n indigitant. Grtec/s, mxcahuncftn-
iitm, homines vocantur^aua/ymi?, quia ex humo prognati, %auaiipyotaivn de hu-
mo progred/entes, aVqSoV/o/ in terra verfantes, era'pxivoi, carnei, d'Qfaoi, miferi,
uivo/xQpot, infortunati, KaxcSeti/xovt; infarlices; cum h*c vox xa.x.oS'ctita.co//non foium
malum jp/ritum, fed/nfoel/cemquoqj&miferum defignet. Amphus nuncupantur
rzo-oXiiaoyfoi xrumnolT, oifupo) calamitoh, 7toX^t^toi multis m/ferijs complicati, &
xtipirpivti; inter miferias a!ti; Alioquin dicuntur Bporo/, &apud Poetasgr/scospaf-
fitn Qvwol mortales, veluti etiam apud eofdem Poetas woAdcr&repi/gper varios terra:
tradlus lparfi, & cr<orp 2 !j)iT?.qua(i a [ouenurrirt, o^iyovoi. nempeferogen/ti. Licet
quandoq; Gr?cisficappellentur, qui pod ahos nafcuncur . Tandem 0v,wo/2o’pc/ no-
minantur, quad animum vorantes, quia l.vpius argr/tudinibus anim! (e macerent. Epitheta ra
F Quandoq; ob difpendium bon? valetudinis corporea;, indigirantur Apopletici, tione aoriw
Afthmatici,Cardiaci, Calculofi.Cseliaci, §piiept/ci, Dyfenterici, Febriculofi, Hy¬ diHum.
dropic/, Lienofi, Ieierici, Leprofi,Lethargici, Melancholia',Phrcnetici, Hleuritici,
Carc/, Ba/b/, Claud/, podagric/, Srrumofi, Verminoli, & infinica buius generis
epitheta nancifcunnir iuxta illas aff'diones, qu/bus in dies occupar/folent.
Rationcoriginis alij dicuntur nohiles , a/;/ ignobilcs, & iuxta confanguineita-
tem, fiiij, ncpotes,patres, an/, mariti, foceri, priu^gni , quemadmodum in Rubrics
affin/’tatum fait exaratum. Vermn rat/one modi nafeepdi, quidam voca ur Cedar
a ca?lo matris vtero, Opirer, quiapatre mortuo, & auo v/uentc nafcatur,Poft humus
quoniampatre defundo or/atur, Aggripa, cum ord/ne inucrfo,ab vtero egred/arur
Vopifcus, quando al o foetu interemptoin lucemprodit, Cordus, quia fero nafea-
, tur. Ahj imprelTum abquod a natura lignum gerentes, var/js donantur epitheris,
r vt Planci, Plauti, & Ploriaped/bus p!an/s,Scauna tab's eminentibu$,vari, obtorns Epitheta ra
cruribus inpartem antcriorem, Vac/j, cruribusobhquis indar vaccarum, C oolites done onus.
altero lumine priui, Lucini paruis oculisreferti', Petauri agiles, Labcones, a labijs
prominentibus,C hilonesmaioribus infignitilabijs; A chili line labijs, Buccones ore
eminenti, & ample. Bronci dentibus eminentibus, Na(icse,ob nafum aduncum Si-
mi, & Simones a nafocomprelfo ,, Sy’onesa fronte envnenciori, Galba: a colore
galbula? auis, Flamj a flauo colore G/bboliob curuitatem, Obdipi abreui collo,
Nerute obneruorum robur, Columella: a proceritate, & tandem a varijs legumi-
nibus denom/natf, vt Pifones a p/fis, Fab/j, a Fabis, Lcntuli, a Iente, Ciccrones a
cicere, non quia huiufmodi legumina optime fererent, vtaliqui voluerunt, fed
quoniam horum leguminum impreiTatn in corpore imagine,tn ab vtero matris
H ferrent.
Si mentem ad vitia d/rigamus, aliquando homines maximam vitiorum /abem
contrahcntfs,nominantur gulofi, edaces, vinolenti, abdemij, ocio|j,effa’minati,in-
ceftuo/i,adulteri, furesjlibKlinolijnicndaces, haeretici, prsdones, doioli, fcelrfti, Epitheta ra
improbi, inuidi, arrogances, fuperbi, ambitiofi, audaces, cemerarij, hrigiefi, raci- none vitie-
turni, loquaces, ingrati, perinri,prod/tores, perddi, fafeinatorcs, magi, & adulato- rum.
res : vndede poftremis canebatquidam.
Plus placet) Eegt, quam cory quam pignorafalfa
Me nofeat qaamuis dicer falfaprobat,
Idcirco Grtecis in hoc fenfu homines appellantur <f«Aoj, nimirum meticulofi,
ignaui, & improbi, ataa.Qt’iC indodi, qiAokoc-uoi res mundanas amanres, woAtiTrAa-
yxrot, multis erroribus agitati, Kctzon^voi fraudolcnti, a. ioAc/3»Aoi fcilicet varij , &
in confilijs verfw^tnuvp'itg vanaiadtantcs,,uciTa,tot vaaiy )ictxo()u/M>i maieuoliu'dco
M 5 non
 ?}8 Vlyfsis Aldrouandi
Cap. i .ad noneftmirum fiabApoftolo vocentur Qiowyiit Deoexofi,interdum ef/am«>»-
Mom, vnoi lion iiluminati ; fiquidem upor/ws apud Aiexandrum Aphrodifeum, Lunxlu
Icntis epitheton efle perhibetur,
luxta opum abundantiam, vcl defedum,homines funrpauperes,illiberates,aua~
ri, prodigi, fxneratores, vel magnifici, liberates , diuites, fel ices, & fortunate, &
porilfimum -aroAtteA npoi, quibus malca obuenit hxreditas .
Rationextatum vocantur infantes, pueri, adulri, iuuenes, viri, fcnes,decrepiti,
Jetat fexHs & aequxui, nimirum coetanei. Rationefexus,mafculi dicumur, fxmina? , & her*
jtlaturA, maphroditi. Ration*? ftaturx.pufilfi, & proceri;rationemoliscorporex:obxfi, &
macilenti. Tandem iuxta pulchritudinem, vel deformes, & monftrofi,ve] funt fpe- A
ciofi, & venufti, immd ow/o-Sd^p^o^quicapirecomato incedunt.
Si dignitates hominibus conuenientes meditemur, inueniemus homines iuxta
honores Ecctefiafticos, &SacerdotaIes, vocari Pontifices, Card/na/es, Prxlatos,
Archicpifcopos, Epifcopos, Proepiteopos, Abbares, Prxsbyteros, Diaconos,Re-
dores, Prxfedos/Prxpofiros, Priores, Canon/cos, Vicatios, Parocho s, & Hicro-
philaces; Cxternm rationehonoris profani,nuncupantur Imperatores.Re ges,Ty-
ranni, Proceres, Primates, Senatores, FiTcales, Auditores, Dynafix.Le<*ati,Nun-
D'tgnitates, tij, & Legislatores, Bis adduntur, Monarcha omnium Princeps, Tetrarchaquar-
& honores, ram Regni partem occupans, Cofmarcbus Mundi Princeps, Decarchus , dece mi-
litum Princeps, Philarchus Imperij candidatus, Irenarcha ad tumultus placandos
in ciuitare ekdus, Eparchus prouineix prxfes, Stategus prxfcdus militum Archi- g
polis Princeps Ouitatis, Nauarchus naui?, necnon Hecatontarcbus centum homi-
num Princeps.
Si conrempJemur var/'a munia, quibus funguntur homines . Pr/miim ratione do-
drinx, & dfciplinxjhominesappellabimus Do£iores,DifcipuIos,Prxceptores,Pe-
dagogos, Oratores, Iurifpcritos? Grammaticos, Rhetores, & Poe tas quorum vnus
aliquando lie cec'nit.
Non marcfic cecinit, docait cantare Maronem
Mcecenas,doceas meqaoq-, magna canam,
Pe Rbeforeautem fic canitur.
Lattrta dtbetur lingua, clariq\ triumphi,
Nam.cum vul 1, heliumfedat,& arma mouet.
Hunt* va* Item dicuntur homines fophiftx, Philofophi, Metaphifici,TbeoIogi, Hiftorio* ^
rta hominu, grapbi, ^iaiedici, Aflrologi, & Geometry. De Aftrologisfic Icgitur.
Quf non funt , qua funt-, & qua ventura trahuntur ,
Sividet dflrologus, non homo-, fed Deus ell,
Geometra fic introducing canens.
Jfua nunejuam tetigi nec tangam, metior afira,
Mirarts ? centrum, & terra mihi fatts eft.
Prxterea alij agunr in humanum animum, vt Hiftriones, Mu/ici, Sahatores ,Fu-
nambuIi.Scurrx, Citharedi, 5c exterifidibus Cantatores, Circulacores, Sc Aulici,
de quibus extar diftichonhuius tenon's.
InutdK rabies, aftus, dolor anxiatura
Auratis claudutit toxica liminibuf,
§curra tic loquitur, D
Obfequor, applaudo, fie dulcia mafftcapotoy
Rideat vt Princeps, turpia qu^q\ decent.
Veriim circulatorintroduciturloquens huncin modum.
Non ego te falio,faliit te mens tua, verba
Vana cupts, vanus quodcupis accipies,
Accedit etiam Muficus eleganter canens,
P eflora dura canens moueo,funt omnia nefitro
Munere, cor, fanguis, lumina, mens, anima.
Munia (irea Sin agant circa corpus, vocantur M-dici,Chirurgi,Orchitomi,Odontagogi,BaI-
sorpus. neatores, Pharmacopolx, Tonfores, Myropolx, Obftetrices, Cubicularij, Nutri-
ce$, Propolx,panijj Orairhopolx, Caupones, Coqui, Salarij, Fartores, Famuli
pifpen*
 Monftrorum Hiftoria. 139
Difpenfiitorcs, Ancilla?, Trapezocomi.ideft epularum ftru(aores,Cruflularij,0'ca-
rij, 8c Elctopolce, Buccellatorutn artifices, Riuales,Proci,Meretrices,Lenones,Co-
mites, ludices, Pincern*, Saponis Opifices, yefpiiones, Necrophori,Satellites, *,
& Carnifices. Famulus fic conqueritur.
Son mea trt fits atrox, duro fub vindice vino,
Nov bibo, cum fttto, cum bsbo, nonfitio.
Cubicularius de fuo Domino fixe habcc verba.
Sigemit, accurro, matulam ft flag at-, adfum.
g Si pedit , lauao, ft cacat.olfacio.
Pincerna epulas Principis praeguftans fic conqueritur.
Praguftans epulas, virus, velfuneraguito',
lure cado, mortis ftum miht caufa mep.
Lanius fuam mentem paucis fic exponir,
eft no Her, cjuifuHinet illam^
£uifq‘-> pote H noHra viuere tutus ope.
Difpenfator encomijs Domini fe dignum prredicat huncin modutn.
Si Rhornbum nummis centum, ftmtllibut emi
Bis mullum^ Domini megulalautaprobat.
In militia,homines iuxtamunia, varia forriunturnomina. Primitus belJkofico-
gnominantur,& bellicofas vocata? fuerunt die mulieres,qu* intrepid* dimicarunr,
F vt Regina Aegypti Cleopatra, Artem fia Regina Caria?, & Hippolite Amazonum
dominatrix.Pra?terea dicuntur belli Impeiatores,milicesordinarij,figniferi,eque-
Rres,pedires, antefignani,m'*tatores, equites leuisarmatur*,tubicenes,tympano* . ...
trib*,torq!iati, men/ores, canditari, bdiatores , jmbelles. , velites, peltati, cata- WUntAmi~
phrad/.haftarijfcuratijferenrarij minus d/micantes, fagittarij, chiliarchi, tyroues, t4r,4m
rorarij Icui quadam pugna prsehum ineuhtes, gregarij .trijrij omnium fortifiimiin
poftrema exercitus parte bcati, exautorari, qui veniam abeo ndi confecuci fiinr, di-
marcha’duplicipugna? genere cert3ntes,mucronigerr,culreIiferi, Ccloptgeri, fpi-
culiferi, fcorpionarij, qui machinis fcorpionibus nuncupat/s vibrant, balifiarij, fun-
ditores, fiue fundibalarij lapides funda lacientes, colubrinarij.pyrobolarij giandes
ignitas eiaculantes. Hisaddimus athletas, pugiles,&gladiatores. Inter hos tubj-
„ cen fuam yirtutem fic commend^t.
* Htnniteguus,cumme[enttt,volat aclaftagitta,
Lancea, Mars fauus, vcce mea loquitur,
Et gladiator fuam mentem fic exponit,
Quid tboracacapts ? clypep pugnemus, &
Cor lortea ubi, cor tibt (it galea.
Quando homines aliorum vicariam obibunt operam quoad animum,dicentur Ee«
gati, Caufidici, Interpretes, Exploratores, fcriba?,proxenet*,architecti,& fecre-
tarij vulgo di&i. Iraqjferuusaraanucum omnibus de rebus Domini filentium age.
re debeat lie inqu/f.
Cor Regis video,curas, & ertmina,
Taliaft poffem dieere, fed taceo,
Archite&us verb hxc verba profen.
H Ars mea prima modum dat cuntiis artibus, ars eH
Maxima, nam caufts tmperat ingentum.
Sin motus reide loco ad locum cofideretur,prefi:o funt bafuli, auriga^gerul/jve-
redarij,nauicu!arij, lcdicarij, tabellarij, aquarij, cidifeti, oenophori,curfores;nam Munia ra -
Araspuer, confule Vipfano, fepruaginta quinqj millia pafiiium, magnaomnium tione motus
admiration?, a meridie ad vefperum cucurrit, 5e tandem accedunt inftitores, de localis .
qui bus fic canitur. r ,
Callus, Arabs, Indus, Tbrax, Calla Sicam her Alanus,
Sftat mihi dant mercet,ad tua teclafero.
Si dirigatur animus ad macerias, circa quas opifices verfantur, homines nuncu-
panturmarmorarij, lapicid* , ctementarij, deaIb3tores, ftannarij,aurifabri, argen-
tarijjinauratoresjfabrifcrrari;, vitrarij, fabriIigQari;',pelliones,coriarij>merabrana-
■. o\IxkIo ' '" i' rum
 140 Vlyfsis Aldrouandi
rum perfe$ores, numularij, interpolatores, gemmarij, Iibrarij,fericarij, bra&earij
pubhcani, fullones, fericum varijs rhombis netes, caminorum expurgatores,pifto-
res miniarij, &illiartifices,quitelastum vercrcs tumnouas graui prslofubi/cicn*
tes poliendo eleganrer mangonizanr.
Ratione forms operis confiderati, homines dicuntur cextores, doliari; , infe&o-
res, cartharij, pi&ores, carbonarij, horologiorum machmahum opifices, cslatores,
'Mania ra-
typographi, pilearij,monctanj,p)afts, calcarij,laternarum febricatores, culcitra-
tione forma
rij,figuli, pe&inum opifices, pyxidipsi, veteramentarij, figmfices , macherops /3
Optra.
nodulorumtoreucs,fphsrifteria, fubhgaculorum artifices, eph.ppiarij, laruarura
fculptores,catropopsi, putearij, xiphorhecarij, dfedarij , incernicuJonim, & ci- A
ftuiariun opifices, bibliorhccarij, fomitifices , nccnon fulphUratorum,pu!ueris py-
rij, Sc periftromatum artifices, mrnio, & lanifices, quorum materia fic celebratur.
Serica quidpefets, vtfletft vellerd pr^bent ?
ilia nitext, fatter, fed magts 1 Ha decent.
Deniq; ratione inffrumenti,quo ad opus vtuntur homines, nominanrur torcuts,
molitores, piftrinari;, pifiores, feu furnarii, cribratores,fornacarii, fartores, &fu-
Jtatiene ix- tores, acupi&ores, & fcopani. Sunt hie Bononis , qui vendemiarum tempore in
Hrumetl e- aliudqpus non incumbunr, nifi'ad calcanda torculari vinacea. Siverfanrur circa
rerum cuftocham, funt colon/, ianitores, milires, excubitores;circa venationem,ve-
pifictt*
natores,pifcatores, & aucupcs . Verfanres circa culturoanimalium, funt bubulci,
opiliones, fubulci, paftorcs, apiarii, agafones, aurigs,afinarii, veredani,domitores, g
manfuerarii, Babularii,& veterinarii, & caprarii. Dcmum terram colenres,funt ru-
ftici,agricols,viridarii, vinirores,olitorqs, fsnifecs, aratores, topiarii, paflinato-
re s; foffores, & arboratores,

PARTES HVMAN^
Quibus DijsSacratae.
T H N IC I Numina qusdam fingularum humani corporis partium
rutelaria-in Coelis verfari exiffimarunt. Iraq, nonnulli caput loui, G
oculos Miner us, braebia lunoni, pedus Neptuno, renes V eneri, &
pedes Mercurioconfecrarunt Alij verdopinantes homincm ab vte-
ro prodeuntem, fpiritum a Sole,corpus a Luna, fanguinem a Marte,
Dominium ingeniuma Mercurio, defiderium a Ioue, voluptarcm a Venere , deniq; aSarurno
honores fortiri, a pried i da Deorumtutelarium feriereedferunt. Saturnus tamen
ex Iulio Firmitio, aurem dextram,fplenem, & melancholiam rutatur, Jupiter aurem
finiftram,&hepar, Marsheparcum Ioue,& renes cum Venere, Sol fpincus, caput,
&dexcrum oculum , Venus cum Marte narcs , Mercurius os, linguam, &manus
orationis humans adiutrices, & randem Luna oculum fin/ffrum refpicit.
Conueniunt tamen multi frontem ojun Genio fui/Te confecratam , & fupcrcilia
lunoni dicara, his enim oculi tegunrur, quibus fruimur Juce, quam a Iunone dima- ^
narccredebat Antiquitas • quapropter luno Lucina fuit nuncupara. Aurem Des
memori?,& linguam Mercurio dicarunr -.idcirco Aftrologi ab eodem planetahanc
lib. 4 , htIf. regi tradiderunt: barbam veib,&cap/lios Apollini facros faciebanr : vnde cx Rho-
map. c.z$. d/gino, Ephsbi prjmam eapillorum vei barbs incifionym Phsbo offerebant.pro-
prereaquod ex humeda,& feruidanatura, animancium increments prodeanr.Dex-
ri am manum Fidei, & fecundiim alios Eortitudini facrarunr.quoniam dexrra dextr£
iungenrespacem inibanr,&auxilio indigences dextrampetebant; immo fup-plices
eamdem deofculabantur : hinc poftea a dextra dexter ,nimirum propitrus dimdna-
uit. Amplius iuracuri, per dextram, tanquam per fidei.fedem iurabanr.
A manu pendent digiti,quos facros Mmcrus effc volebant. Stomachummagna
pituits copia redpndantem ad dominium Luns referebanr, cum fisc humiditatum
abundantrafnprogigncrccrcdatur. Vmbil/cum Veneridicatum ftatuebant; cum
■ abillo
 Monfbrorum Hiftoria. Hi
sbiUo luxuriam di'manare crederent.Quamuis alij facratum loui facerenCquoniam
olim luppiterin tcmplo louis Amonij Tub vmbilici fpeciecolebatur. lecur Vene-
ti dicatum dixerunt; ideoq, hoc vifcus ab eodem planets regi Altrologi diuulga-
runq & Poetje federa amoris iniecore collocarunt, immo vuJgare diftichon idem
atteftatur.
Cor fapit, & pulmo loquitur^ fel commuet iram„
Spltn ridtre faett, cogtt amare lecur.
Caderum Aftronomi non folum iecur,fed renes quoq;&gcnituram in poteftate
g Veneris conftituerunr. Genua tandem Mifericord/a?,& pedes Mercurio dedica-
runtjquare petentes Mtfericordiam genua fleilere folebant. '
Veriim Aftrologi non planetas mode, fed ftgnaquoq5 Zodiac! fingulis human!
corporis partibus, &membris dominari pronunciant :cum caeleftiumpoteftas , ac-
cedente quadarn nominis fimilitudine, in determinatis membris operetur. Quam- Signa Zo-
obrem Aries caput ftbi vendicare perhibeturj cum magna vis burns ammantis in ca*
pite refidear. Taurocollumattribuitur, quoniamTaurus virtutem fuam incollci
exercet. BrachiaGeminis aftignantur propter fimilitudmem;nam Gemelli,vt plu-
rimum fimiles efte confueuerunt, Petius conuenit Cancro ob formam animalis,
namdorfum Cancrilatitudinempe&oris atmulatur.Coxa?, ex ManiIio,Libra? com-
petunt;cumtanquam Librae a trunco dependcantj licet,fecunditm alios, Sagitrar/o
gttribuantur, & fic deinceps crura Aquarius, genua Capricornus, ilia, & ventretn
F Virgo, latera Leo, genitalia Scorpio, vtnbilicum, lumbos, vertebras,pubem, Libra,
& Pifces pedes regerc perhibentur.
Deinde, ex Petro Crinito, ceruicem, & caput Soli, os, & Iinguam Mercurio lie- Lih.U.c.l.
nem Samrno hepar loui, fanguinc m Marti, renes, & gcnituram Veneri, & wentri-
cufum Luna’ Aftrologiaflignarunt. Quocrca Anriquirasad exprimendumnonfo-
Jumplanerarvm,fcdfignorum quoq; Zodtaci donvnium mhumana membra,homi-
nem nudum in ccntro circuh duodeem fignis decoratieffigiauit,tn cuius ftmufacri
linguapuftus erat Mercurtus,inregiore fp/enis Sarurnus, in regione hepatis Iu-
piter, incorde Mars, in cerebroSol, inftomacho Luna, & in genitalibus Venus
con/piciebantur,

P R O D I G I A.
RQDIGlOS A quteq;inftgniora,inquibuspartium hominis, fl¬
ue eiuldcmeffigiei fit mentio , hoc in loco memoranda efte decreui- Lib.lt.c.i.
mus. Primum,ex Plinio anno mundi trecentefimo fexagdimoodta-
uo fupra tria millia , dum Roms fundamenta ardis cap tolmi louis
foderent, humanum caput recenti afperfum fanguine inucncrunt;&
de hoc Arufpices inrerrogari,hunc loc um non foiu RomamIrnpc rij,fed torius eriam
orbiscaputfbrerefpondeiunt: ideriam lulius obfequens in hiftoria Prodigiorum Lib. I.
recitauit. Bugatus quoqj ante necem Bernabo Vifconris, non modo eius Palatium Lib. 2. bill.
ardere, fed caput humanum inter flammarum gfobos,quafi cremandum,per aliquot
temporis fpatium,vifum fuifte recrtauit.Quando domus Ncromsfulminetacftafuir,
tunc capita imaginumCxfarum orcidcrunti vnde Prodigiatores familiam Carfa.
rum in Neronedefururampratfagierunt,
Pariter Anno Domini millefimo quiqgenteftmo quadragefimoquinto, in Vrbe
Argelia ,tempeftatis impetu , in arcedeie&um eft caput ftvtua? iconem Ducis Sa-
xonia? refercntis,& eodem anno Henricus Dux Brunfuicenfisauirumrepetensre-
gnum a Duce Saxonioe comprehenfus, &caefusfuir. Item Galba Prouinciam Hi-
fpaniae Taraconenfem ingrediente, & ciera publican? aedem facrificante,accidie, vt Caput pufio
caput cuiufdam pue.ri cxmimftris repentc canefceretj quare hoc prodigiomonitt nis cantfees
Arufpices mutationem rerum futuram praedixerunt.Caput quoq; hominis diadema-
te pontiftcio coronatum in aereconfpe&um fuifte refert N'colaus Orius in epiftola
quadatnad Bouilum, anno odtauo fupra fefquimillefimum; cuius prodigiiexpofitio
 142 Vlyfsis Aldrouandi
apud ipfum legitur. Tandem prodigiofus fuit ille pifcis humano capfte in fig n ifus,
quianno Dommi vigefimotertiofupramiIlefimum,& iexcentefimum in fluuio Jftu-
la Sarmatiaecaprus fuit, quemadmodum ex relatione Cracouioe iinprelfainrelie-
ximus.
Modo de aliis partibus difterendura eft; fiquidcm Vefpafiano camante , manus
humana in triclinium illata,& f'ubter menfarn Aibiefta fuit; hinc Diuinatorcs rerutn
Prodigia poteftatem ad Vefpaftanum aliquando peruenturam praifenferunt. Similiter, an-
manus. noanteChriuumquingentefimoquinquagefimonono, Rex Balthafarininftruda
comeftatione, & optimatibus conuiuis, inter elegantes epularfj lautinas humaoam
c _ manum in fuperficie parietis fcribentem confpieatus eft, quod prodigium Regis
• mortem pnedixit, vt in facris Bibliis apud Danielcm legirur. iJedem offendere
Antiqmtas prodigiofumefteexiftimauit. idcirco Cams Gracchus qua die ciuili
feditionefuitopprdTus,domoegrediens linien pedeiraoftendit, vt non pauca in-
defaaguinis portio cffluxerit. ItemCraflt filius aduerfus Parthos pradiaturus, ita
pedem orfendit,vt cadere coadlus fuent,&res male ceffit;quemadncodirai Alexan-
derab Alexandro fcriptumreliquit.

Prodigiumduorum pusionum

De hu-
 Mcmftrorum Hiftoria. 14 J
De humanis effigicbus prodigiofis, infinita extant monumenta. In primis anno
qpomim millehmo quingenrefimo quinquagefimo rertio,ex Iobo Fincdio,antene-
cem Mauritii, in quodam vico Thymigr®, icon viri procc-ri fangumnn vndcquaq;
effundentis inter nubes apparent, quaepaulatimin renuiilimas defluxitauras. Eo-
demanno in PaIatinatu,duo homines cataphi a<£i in acre praehantesvifi func,quipau-
16 poft euanuerunt, hoc in Meteorologicis Marcus Fryfchiusenarrauic.
Item Anno Domini quinquagefimo fexro iupra millefimum, & qumgentc-fimuni
inCiuitate Babarfcha piungaria’, die Texta Cdtobris ,duorum pufionum monoma-
chiain aereconfpedta eft,&quiarmaturarurcicamanituserat muirisconfoirus vul-
neribus cadere vifus eft; immoeodem tempore &loco,arcus cadeftisfuis variega.
tus coioribus, & dupiiciSoleex vtraqjpartedecoratusapparuit; quemadmodum
in fuperiori icone id totum fpe&andum proponimus,

Prodigium viri Germanum aemulantis>

A mplius
144 Vlyftis Aldrouaodi
Amplius anno, quo Vefpaftanuslmperator Hierofolymamdeleuit ,non folum
fydq$ gladii figuram reprxfentans Vrbi din impendit, fed etiamhomines armari
inter nubes dimieare yifi funt, veluti Textor adtnonuit. Anno quoqiDomini qua-
dragefimonQnofuprafefquimiIIefimum,ex Fincelio, in oppido Virtlandia?,cunj di-
Jucularer, ferenoCxlo, v<r procerus veftibus germani Principis indutusinaere
confpe<ftu$ eft, ad cuius Jatus Leo, & Agnus apparuerunt, virquamdam coronam
fruftraarripere conabatur, fed tandem gladium vibrarecxpit, cum nubes adue-
nientes totum fpeftaculum adumbrarynt. Huiys fpeftacyli icon ex Lycofthene
(delineatur,
Mauritio imperante, effigies hominis ignoti Monachi veftimenro induti circa
ftatuam Imperatoris enfem diy circumtulir, & poft euanuit: quare referenteTex-
tore, Mauritium gladioperiturumprxdixerunt. Bugatus etiam narrat,in obfidione
Brixix, multa prodigia apparuifte, & potiffimum Mcdiolani, in porticu Matthei Vi-
fcontis, humanum fimulacrum corufcantibus munjtum armis equitare vifum eft ,&
poftbiduum denuoapparens,& cum aliofimiIifimuIacropnelian$,pauId poftani.

Prodigium Equids.

bo in
 Monftrorum Hiftoria. 145
jbointeniiemauram abierunt. Anno Domini quinquagefimo fupra fefquimilleli-
mum intra Norimberga, fereno die,vifus eft in acre eques, qui alrcra manu equum
& altera canem venacicum ducebat, Sol erat varii colons, & fupra ipfum vas
fanguine plenum, quo afpergebatur, confpedaetiameft aqmla fincpedibus, aper-
tis alis, vna cum Iride velutiantecedens oftendit figura.
Praecereaanno Mundinoningentefimoquinquagefimo quarto fupra tria milH?,
Drufus Tiberii frater ab Odauio Augufto a duerfus Cartas fiut miflfus:ideoq;illi ad prodipium
flumcn Albin vfq.- progred.enti muIierprocetre,&inufitata? datura* fa&aeftobuia mahetTls p ro
his verbis: quo pergis Drufe? non potesha; : omnia ex Fan's videre:quocircaDru .cera “
fus in itinere morbo iaethali correptus, & exrindus eft. Similiter anno Mundi no-
ningenteilmo vigefimo odauo fupra tria mil Iia, Brutianis in pndiutn cgredietibus
vir Aethiopici colon's in porta occurrit, & a miiitibus fuic confolfus: veriim pauld

Crucularum Prodigium.

sMl",

4 * ■

■4*

& 4*
Mx
Hlf1
4 -.

4
* tTJp \\
V» "m
Hr1 1%
■5*
Pi
41

$ *
€
Ah *&•
4>

N poft
 146 Viyfsis Aldrouandi
Lth.i. ten, poftCaffius, & Brutus interierunt. Eegirurapud Alcxandru ab Alexandra,quod
dier Sagunti, eo tempore, quo hsc Ciuitas excidium Annibalis paflTa eft, jnfans nuper
’ 0 * in lucem editus, denudin vtcrum matris fuit reuerfus,quodprodigium tererrimum
bellum portendic.
Item Egnatius in varia h'ftoria recitac, olim Roms multa admiranda oftents
fuifle confpefta,fedinteralia,auno Mundi feptingentefimo quadragefimonono
fupra tria millia, Romani puerum femeftrem in foro olitorio triumphum exclaman-
tem audiuerunr, lnfuperannoab Vrbecondita fexcenteftmo decimo quarto, &
ante Chriftum centefimo trigefimooftauo, multsftatua»humanara referentes effi-
lib. 1. de giern e Coe!o ccciderunt,&ab Aethnamontemaiores flammarum globi, emicue-
Irodfg. runc: h |nc Diuinatores, tefte Iulio Obfequente, annum quietu prsfagierunt. Rur-
gum anno ab Vrbe condita quadragefimo fupra fexcentefimum,& ante Chriftirm,

Tumoris prater naturam Prodigium.

 Monftroium Hiftoria. 147
anno duodecimo fupra centefimum, virgo quasdam filia PompeiHelniin equofe-
deos a fuiinine coefa eft; cuius linguam inter femora per partes poftenores cxeun-
temobferuarut: idcirco Prodigiatores, vt refert lulius Qbfequens,virgines co an¬ Loco cit.
no magnum dedecuspafturasefleprjedixerunt, necaliter accidit, quandoquidem
tres virgines veftaies , ob inceftum , grambus fuppliciis macftat* fuerunt. Anno
quinto Conftantini Imperatoris, in Calabria, & Sicilia,crucufe quafi oleo defigna-
t£iq veftimentis hominum apparuerunt, 3c eodem anno orta eft teterrima pefti-
lentia, qua; non folum Siciliam, & alias mans infuias vexauit, fed etiam per totatn
Gr^ciam craffataeft. Icon Prodigii exhibetur.

Mulieris fpicas vomentis Icon.

C^terum
 14$ Vlyftis Aldrouandi
Otcrummirabiliusfuir jllud prodigium, quod acciditin Pago Dullefclt, anno
Potnini vigefimo quinto fupra millefimum, &centefimum :nam puero Jaboianre
fumore circa dextrumgenu,accidir, vtab apertione tumoris non fanies, fed gran?l
fil/ginjs , &hprdeiexierinr, &eodem tempore, vt refert Licofthcnes, ingensfa-
iqesregiones adiacentes mirandumin modern cruciauit; Quamuis etiam afiquando
concingere pofiit,yc ex materia in tumoribus putrefeente quid fimile gram's hordei,
yel tririci, citra prodigium, gignatunfuperior icon hoc Prodigiumoftendit.
Exeodem Licofthene, anno Mundi odmgentefimofexagdimo o<ftauo fupra
triamillia, mulier Arerii fpicasfarriseuomuit,& abeiufdem quoqjnafoprodierunr,
& eodem tempore Ptolemeus Rex Aegypti Cyrenis moriens Senatum,Populumq; ^
Romanum hanedem conftituir, & Icon Prodigii exhibetur.
Amplius Dinothus in Aduerfariis d/uulgac, quod anno o&ingentefimo vigefi¬
mo tertio in Agro TuJJenfi, puclla qu^dam duodecimum agens annum ab omni
cibo perfpacium decern menfium abftinuit. Addit Julius Obfequens ,quddanno
ab Vrbecondita fexcentefimo decimo nonopuerfineanonatuseft, & fegetesin
arboribuscreuerunrin Capitolio, quo Prodigio Romanum exercituma Numanti-
Segetes in
pis grauia pafturum damna pratdixerunt. Idem Author feriptum reliquinqubd an¬
trboribus
no ab Vrbecondita fexcentefimo feptimo natus eft puer tribus pedibus,& vna ran-
pat*.
tum manu refertus,&multa alia huius generis que poftcainferius in capite de Mon-
ftri§ recitabimus.

M I R A C V L A.
V /E fupra vim nature fummus rerum omnium opifex,St cius Santftf
non folumin parribus humani corporis,fed etiamin tofo corporepa-
trarunt; ram innumerabilia funt, vt potius dies dehcerenr . quam
qnbdomniamiracufa hums generis recenfere poftfemus. Nihilomi-
nus horutnpaucatantumexempla recitare decreuimus, Decapillis
rarrar Theodoretus in Pbilotheo , quod Iacobo Nsfibeno Epifcopo in Perfidem
defeendenre, pucJlce quatdam mxta fontem moranres, verecundia drpofira, capite
detedo, &-fublatis yeftimentis, impudentibus oculis fanfium virum tntuebantur; C
vnde vir iuftus id a?gre fere ns fontem maledidis infecutuseft, quiiilico exaruir,
Canities maledi&is quoq; puellas afficiens , confeftim impudentem earum iuuentutcm prte-
yr^cox mi- coci canitie puniuit: fiquidem nigredo capillorumin candoremtranfmutata,earurn
raculofa. venuftatem impofterum fatdauit.
Lucilla Virgo Nemefii Tribuni Plebis filia luminibuscapta, Stephano Ponti'fice
intercedente, viftonemrecepit,qua? deinde,Voiaterano tefte, fub Valeriano mar-
ryrium fubiuir. Item ISJautuIphus puer naturaliter vifu carens,precibus Saudi Eno-
chi, Authore Qregorio Tutonenii, vifionem eft confecutus.
Lib. 4. bin. Circa iinguam narrat Egnatius ex Procppio, Libycos Epifcopos ab Arianis lin¬
cap.iq. gua fuilfe pnuatos; nihilominusConftantinopoIimpetentes,Procopio ipfos audien-
re, dare Jociitps fuifte memorat. Idem a ccidiiTc nonnullis Chrifticolis apud Per- ^
Li. 16.C.3S, fas verfantibus feribit Nicephorus, qui, tyrannica viamiftis linguis, fupra vim natu¬
In Prato re locuti fuqt.
fpirit. eap. Infantes quoq; viginti dierum, authore Sophrqnio verbaclara protulerunt: natn
? 14 * ’
Daniel Abbas, cum matrons cuidam fterilitatem , precibus, Sc oratione adimifler,
ideoq; propagata prole,ab Aduerfariisadulteriiaccufabaturjipfe verb ad infantem
vigintiquinq; dierum natum accedens interrogauir, quinam eius pater eftet, & tuc
infans palam foquens verumpatrnnindicauir. Zoe Nicoftrati martyris vxor fpatio
multorumannorum,ob grauem ?g r,ti:idinem Wuta, tandem ope Diui Sebaftiani
priftinam locutionem confecutaeft.
In lib. de Demanu tradit Licofthenes, quod Leone Sexto Pontiftce Romano fedente,
manus cuiufdamhominis ferro fuitampucata, deinde anno vertente, eidormienti
fupra ordinem naturx fuit reftituta, & indicium miraculi fuilfe perhibetlineatq
r ’ colon's
 Monftrorum Hiftoria. HP
colon’s fanguinci, qua* in loco copulationis manqs confpiciebatur,
Deniqjtotum hominemfupra nature vim in vana tranfmurarum, Authores mul-
titradiderunt. Eufebius Iefuita meminit cafus cuiufdam honqnis in'Vrb'eParo-
chadegentisjquiperfandtacorporalia peierarat, fe imprecarum in lapidem con- t. de
ucrti, ft falfa alfeueraret, & il Iico in faxum conuerfus eft eodemquocrar habitu, rntr‘*c- »at.
& forma,&ha<5fcenus omnibus confpicuus perdurat, vtomittamus vxore Lot,qu« Europe
in ftatuam falis fuit transformata, vt habetur in lacrisBibhjs , & alia infinite huius
generis quse apud Suriitm, & alios Authores leguntur,
E

YTHOLOGICA.
OET AE non folumgrarci, verumetiam Iatini, homines quofdam
veluti Briareum,& Gigem centimanos elfe finxerunt,immo Home-
rus, & ipfe Scftem tzarov%upa., nempc cenrimanum indigirauit. Sed
interpres Hefiodi per Briareum,tempos vernumintelligeUdume/Te
promuIgauir,cum hoc anni tempus,rnagna herbarum,florum,& fron-
dium copiaredundet. Pariter, per Gigem cenrimanum, expofuitbyemem,obmuU
ta, qua: in hoc anni tempus congeruntur.Similiter Solem ccntimanum non immeri-
p toappeilauic Homerus, ob innumerabiha munia, qua? in dies obit, idem inter- ?olttntma
pres Htefiodi Cyclopes,nempe homines Monoculos ideb aPoetis fiftos fuifi'e nar- nu* £tir di-\
rat, quia circa fulm/na in acre genita verfari djeerentur ,& quoniam acrin medio bfus, t
firuseft, h/nc fYilumeftefabu!* locum eft atreftatu$,vt vnufquifq;l yciopuin vno v?
tantiim oculo circa medium ftontis exornaretur,
Achillem quoq; pcxtev:a vs,fuifi'e toutolahilem funr fabulati, quia tabmanuma- :>
tris tedii, dum in fiygijs mergeretur vndis, ab aqua non fucrunt madefadi ;hacdc
re in ilia parte faucium interijffe fcripfprunt : hac autem fabu/a infinuare vo/ue-
runthominem licet fortem.&aduerfus infonunia animofum, abquando Jafciu/s
illccebris ira fuccumbere, vt inde manifeftum fibimer exitium comparer,
Extat quoq; ridicuJa de Promethco,& hominibus fabuia. Prometheusenim,ro-
uismandato, homines,&bruta finxifte perhibetur. lupiter autem brura homini- Promethei
G bus multa pluraconfpicarus, iudit Prometheo, vt brutisaliquibus deftru£tis,homi- fabuia,
nes formaret. Dum igitur Domini imperium exequeretur, accidie, vt multi homi-
nes,humana quidem figura,rnence verb f,.rina inde prodirent. Hate autem fabu/a
fi&afuit ad indicandos homines, qui inhumana referti crudelitate per terrarum
orbern vagantur.
His addere polfumus ex Abftemio, multas fabnlas animaduerfione dignas , &
primo narrar mulierem quamd’am a marito multis affe&am verberibus fe mor—
ruam /imula/Te, & cohibito fpiritu, humi iacutfte, vt terrorem marito meute-
ret:quapropter maricustechnarummuliebrium nonignarus,talia verba protulilfe Techn$ mu
fertur, nempe beftianvmortuam pelle nudandam effej ideoq-.pedem vxons arripiSs Itcbret.
gladio cutimfepanare nitebatur, cummulier, fimulatoan mv dehquio, ftacimfurre-
pj xit. Fabuia docet, quod homini prudent! muliebres in/iduT frudratendutur. Po-
fteaquam in fermonemimproba? fa?minarum narura? incidimus, nonern abre,ex
eode authore,fabuia exarare de Cacodtemone homine adeo vexante,vt nullis arti-
bus ad ex/tum adduci potueritjtande quidam fe ilh vxorem darurum eft poUicirus,
quointeilefto, Datmon inquit, nol/me iugalibus vinculis irretire, quia iam ian>
egredior. Fabuia monet itnproba vxore nihil efte miferius.
Animum etiammuliebrem ex aha fabuia inrellexif Abftemius, dum introducitur
pater, qui blandis verbis dolorem filial, marito animam agente, lemre conabarur,
ill/promittens alium iuuenem in matrimonium venuftiorem, qui prioris deftderium
facile fedaret: at mulier doloris impatiens non foiurn verba patris inuita audiebat, Mulierum
fedintempeftiuam quoq; alterius mariti mentionern improbabat. Veriimftatim fimuUno—
qtq; maritus expirauir,lacrymisadhucmadida patrem interrogauit, num ibi verfa- net.
retqr jlje iuuenis, quern ftbiiq maritumnuper darepromiferat.Ex fabuia percipient
N 5 dum
 150 VJylsis Aldrotiandi
dum eft, quam facile ex animo vxoris amor, & memoria defundi rfiariti ex~
cidat. '■'''
Tandem in conffrmationem dolofa? fteminarum n3tura?,aliam Abftemij annede-
mus fabulam. Cum olim nous nupr*, face accenfa pra?eunte, ad mariti fdes duci
fo!erent,vir quidamprudens , quihamum coniugalem nuper voraueratinterroga-
tus, quid fibi vellet ilia fax accenfa, quam fponfa de parentumdomo ades mariti
ingredfurageftat, illied refpondit, ilia faxfignificat me ho die ignem abadibus
Soceriablatum in domum rneam inferre: exfabuia colligendum eft : quandoq;
mufteres quafdam ignis fcintillas fecum deferre, qua bona maritifape fapiiis
cqmburunt, A
Pi > : ' v •; t I T* r f

SOMNIA.
O M IN E S maxime omnium per quietem aliquid videre feruntun
quapropter ex Philofophorummente, quibus fomnum capientibus
nunquamaliqua rerum fpecies obortaeft, ft tempore procedente,
accidat, vt fomnienr, paulo port vel mortem , vel grauem morbum
gut nucfua incurrunt: vnde Cardanns,&cateri Onirocrita quid vnaquaq; pars
fomntarunt humani corporis in quiete vifa poffit fignificare,docet.Inchoando igirur a partibus g
quid incur* fuper ioribus; caput in fomnis confpedum, Principem, honores, mentem, & domus
rant. Dominum denotarefcripfcrunt,capillis vero,tegulas, ornarnenta,adium,decorem,
Caput. & infortunia grauia,cerebro prudentiam, & difciplinam indicari. Per oculos,filios,
Capilli. fratres, parentes, & gemmas intelligunr: proprereaqued ft quis fibi per quietem
Genii, tres habere oculos videarur, magnam ftliorum fpem concipere debet, ft breui vxo-
rem ducat, & viciflimff quis fomniauerit fc vtroq} prwarioculo,filijs,aut fratribus,
aut parentibus orbandum fore autumanr: fihj enim oculisaffimi/antur , propterea-
quodqua nobis grata funt, in oculis ferri dicunrur . Fratres quoq,- ad oculos com-
parantur, quoniam oculi germanaquadam copulatione,neruo optico,vinciunrur.
Similit er parentes ad oculos fpedareferuntur ,cum finr in caufa, vt fihj beneficio
lucis fuantur,
Veriimex altera parte ft alicui aliqua opprefto calanvrate per fomnium cacitas C
accidere videatur, Interpretes fomniorumhmc fecuritatem prafagiunt, ouoniam
aerumnofus mala minime fit infpedurus. Sed ex Artemidoro, oculum per quietem
effe in aure, cacitads indicium eft,cum aurium beneficio perctpiat,qua oculorum
etiam ope comprchendebat; & eomagis hoc nugamentum eftfirmanquia fomnian*
tes in fummitate digitorum oculos habere, cacitads periculum incurraht, cum cse-
ci, oculorum vice, manibus vtantur.
poft oculos confideranda fe fe offerunt cilia, & fupercilia; pee cilia pedagogos,
Cil'4y Sc puerorumcuftodcs,'& per fupercilia, dignitates,orn3ment3 , &mul/eres mtelli-
percilia. gunt. Idcirco fupercilium denfum,& bene coloratum in quiete vifum,libertatis in*
dicium effe dicitur ;& ex aduerfo, fi quis glabrum fupercilium fomniauerit, inde
ludumpradicunt,&caufam huiusreiddiculaafftrunc, quoniam prilcaconfuetudi- n
ne receptum fuerit, in ludu fupercilia vellicare, U
Nafo poftea taoquam maximeconfpicuo,decorem, ornamentum, & fagacitatem
defignant : quare magnus nafus inter quietem vifus mfignem fagacitatem porten-
dere dicitur, Immoaiiquis morbooppreftus, feabfq; nafo efte in fomnis imagina-
tus, mortem proximamprafagiat, ratio tamen futilis adducitur, quia fcilicet caput
humanum, truneis naribus, craniumamuletur.
Amplius nugigeruli fomniorum coniedores auribus famam, dodrinam, &ferui*
tdtem attribuunt: vnde fomnlantes auribus afininis fe effe refertos, feruitute pra-
fagiuntjnifi fomnians fuerit Plulofophus, tunc enim tale fomnium, ob tardiorem
Aarest motum aurium, bonumpradicir, quia firmam Philofophorum aufcultationem effe
volunt. Rurfus fomnianti plures habere aures longam feruitutem minanrur, quia
apre$ multaimperia demonftrant. Sin hoc fomnium patrifamilias accident, ampli„
;1 tudinem
 Monftrorum Hiftoria. ljir
tudmem familia? fignificat, fiopificibus, lucrum prasfagit: cu fomniantes ob aurium.
muiritudinem,multasetiam voces locantium operas audireperhibeaDtur. Hate, vt-
ventatem fateamur, varias potiushumaniingenij arguciasofkndunt.,quainqud4
firmam dodtrinam fapiant.
Si profequamur per nugatoria,ifti gratiam faciei , iniuriam, & odium , ori pudo*
rem dignitatem, & valetudinem, barbae authoritatem, lucrum , & lattitiam, denti*
bus familiam, &affines, palato coquum, & vitae fuauitatem, faucibus vitam,& fup- Cxterf fai
pliciura, mento fundamentum, & caufam exiftimationis, fubmento vxorem fifios,& ciei pouts.
ccetera,qua? cuftodiuntur,fouea? iugulimortem, quia lbi animaliaiugulentur, nec-
non muiiebria ornamenra, & tandem tori coilo robur, ob ceruicein, voiuptatem, 8c
decorem domus afcribunr.
Si defcendamus ad thoracerrijpedlus, fecundumconiediores fomniorum, forti-
tudinem, confilium, & arcana fignificat, coftae, quia nos ruentur, fatcilites, & pro- PeBut.
euratores indicant, dorfum, quia onera fubir,defignat labores; immo ncpotes,quia
port nos funt, Humeri tandem famdfares minoris authoriratis, braebia fratres, &
cubitioperationes leuiores demonftrant, Per manus, artes, & robur, per palmam
manus,labores,& fummaminopiam intelligunr,per]euamtamenlucri,& rci agen¬ Braebia,.
da fignum pra?dicunt, cum hire manus ad tutelam potius fit idonea, Cxtcriim, ex
horummente, fi quis incaufis agendis virfueritegregius,& per quieten) plures ha¬
bere manus viderer, profpera expeitare debet; cumidcIientnm,aniiCQrum, & pe-
p cuniarum copiam portendat. Ex altera parte fi fomnians vir fueric improbus,& Manus .
pluribus manibus in quiete refertus, malum ell: expe&andum, cum vincula per plu.
res manus expediantur.Manus vero in (omnio ablata?,vt voluir Artemidorus,artes
oftendunr,& fi manus fnerint formofe,firficernagcndorum fuccdfum pra?fagiur?r9
& potiflimiim,tills qui manibus ahquod opus integrant.
A manu pendent digiti,qm,apud On/rocrnas, fuos babent fignificatus;per ipfos Digits.
en/m opera minura, & tidem indicant. Seorfim tamen pollex robur ,& litre ras fi-
gnificat, Indt x fidem, re/igionem, litteras, & fcribendi facultatem , Mediusimpu-
dentiam, &£rda/opc rat/oncs, Annularis vxorem , fifios ,& dignitates ,minimus
pueros, & eorum cultodiam, vngues dcmiim turelam, & firmitatem oftendunt,
Vmbificum Onirocrita? parentibus, &patr/a? aflimilant; nam que^madmodum
foetus per vmbificum nutritur, pariter a patria, & a parentibus afimerum recipitur;
^ quapropter qua; de vmbilico in fomnisapparent,de patria, & parentibus vancinan-
tur. Venter quoqjopes defignarediciturmam corpus ex illo velutihomo exopibus Venter , &
.alimentum fufeipit. Afioquin,iuxta fententiam Hippocratis, venter mari affimfi 'umbilicus.
latur; quandoquidem fi quis infomnismare turbatum videre fibi videatur, ilium
ventris affc&u laborare vel laboraturum coniedabat: nam ficuti fluuii in mare fe
fe exonerant,fimiliter omnia excrcmenta ad vcntremconfluunt.
De interaneisaliqua funtenaranda: cum per cor, parentes, filios, & vxorem,
perpu/monem, verba, & fermonem,per ventriculum, voiuptatem , pra?di 3 , &an- Cor,ventri-
nuo$ redditus,per veficam felIis,indignationem,iram: & morbos, perlienem , ri- culus,fel,re
fum,- per reqes, fi/ios, & robur, per inteftina, opes reconditas, per vefican),munckim nes,tnteRi¬
muliebrem, &per vrerum, filios,& filiasintell/ganr. na , fyvefi-
Neq;pudenda pofiponuntur, qua?,apud ipfos, honorem, voiuptatem, opes,& ca.
robur denotant; immo feorfim anus curas, & impedimenta , cum per illam partetq Pudenda.
excremenratrudantur. Vulua rurpem voiuptatem, nates partes abiedilfims im-
pudentiam, turpitudinem, necnon feruos, & coionos indicant.
Amplrus coxis, ancillas. & pueros cuftodes notanr, genibus, grauiores opera- Coxa.
tiones, tibijs famifiares, &amicos, quorum ope fuftentamur, iurisornamentum, &
tutelam, talis, feruos ahie&os, & iilos, quorum adminiculo maxiroe nitimur, pedi-
bus rotiusdomusfundamentum, necnon feruos, quia pedes rotius corporis podus Pedes,
fuft/nent, quemadmodumferuidomi, ruriq; Temper operantur, & male operantes
fupp/iciocompedumpuniuntur. Calcaneo tandem fummum robur notatur, & id
prasc/pue,cui homo maximopere fidcre poteft,& deniq; cute, munimentum, & or-
pamentum, oftend/tur.
Haftenus de partibus, nunc de toto aliquid dicendum efie cenfemus. Scribum
enim,
 152 Vlyfsis Aldrouandi
enim, fimulierliberosj&maritum habens, Fe in maremtranfmutari fomn/auer/ry
earabreui viduam cuafuram, atqj munio man's fun&uram, fin iiberis carear, mares
parituram, fin virgo fuerir, futurum, vt quamprimum hymeneum celebret.Ex ad-
uerfofi vir, & prarcipue Princeps, vel Dynafia fe in muliere degenerate per quic-
tem obferuaueric,futurum arbitrantur, vt de Fcdc expuifus dignitatem amittat,quia
SmrJa z ,c. mulieres imperio virorum fubijciunrur. Nazarius nai rat quod homo nudus.&mu-
3• fcis vexatus , neq ; illas abigens in fomnis vifus, homims ignauiam, & fegnit/em
denotat, & alius paralyfiaffcdus conamen circa aliquod negotium fignificat.Alius
veluti tcmulentus vas vino plenum renens defignat lomnolcntiam. Alius pedibus
manibufq; carens, & fupra crafium equum Fedens, otium ofiendir. Alius FaxumFu- A
pra capu tferens, velata facie, & vindris catena ab oreegrediete manibus,obliuio-
nem indicar. Alius dextropede afinino, finiftro capreoh,eum ala aquihna in hurae-
ris,tarditatem defcribit. Alius habens celum fradtum, & malleum abfq;manubrio,
negligentiam defignar. Alius Fupcr fimiam fedens cumclauafine manubno, imper-
fcuerantiam denotat. Alius habens membra inplures partes diuiFa,diTsoJutionem
ofiendit, & alia huius generis pJurima legunrurnpud ipfnm loco citato.
Lih.l.c.}. Valerius Maximus,&ipfe tradit duos Arcades vna iter facientes Mega ram per-
ucnifife, quorum alter ad hofpirem, alter ad tabernammeritoriam diuertit; illi, qui
inhofipiris atdibus dormiebat,inter quietem,comes apparuir.vt fibicauponis infidijs
opprc/To praefto effet; quare expergefadius de ledto furgens tabernam petereco-
ftatur, Fed id vanum putans Foranium, denuo cubatum, fc contulit.at rurfus comes
faucius in quiete oblatus obfccrabateum, vt qui vitaropem Ferreneglexerat, fa!,
tem neci vltionem non negaret: fiquidemcadauer acaupone trucidatum , &fter-
core tedium in plauftroad portam vehebatur, iterum a Fomtio excitatus, protinus
furgens,&celeri graduad portam preperans, plaufirum in fomnis demonfirarurn
inuenir, & detcdlo comifis corporc trucidaco, cauponcmad capitals iudicium de-
duxit.
Parirer de quodam Gaicnifomnio narrafur, quodipfc, cum azgrorum quemdam
chronico laborantetn morbo, multisadhibitisprtefidijsliberare non po/fer, tan¬
dem per quietemefi monitus, aperrionem vente inter digitum annuliarem,& mini-’
Galeni font' mum firar, prardidlo affedtui Fummo fore pra?fidio.fequenti die iam per fomnum edo-
mum . dtus talem venam fecari iuffic; vnde fa&a fanguinis eifufione , paticns paulo pot
conualuic. Alioquin, vt plurimum quando humanum corpus optime fueric conftitu- C
turn,non alite in animisdormientium cogitationes,quam fimulacra ex diurnis adiio-
nibus, & quotidianis munijs dimanantia verlantur:quemadmoduro Claudianushis
carminibus cxpreiTit.
Qm»iay qup fenfu v&luuntur vota diurno,
Omnia vociumo reddit arnica quia.

HIEROGLYPHIC A.
5 omnibus humanicorporis partibus Aegyptios Hieroglypbfca de-p
fumpfiffe iiquido conftat : quandoquidem a partibus fupernis in-
choando, delineatum caput humanum,hicroglyphicum principij ap-
pellabant; cum ex medicadodirina, omnesfenfus , & nerui acapite
oriantur; prarterquamquod vulgus, cuiufcumqi rei principium,caput
Capitis pr&- nuncupare folet. Immo per capitis figuram , diuinitatem indicabant ; cum cetera
membra acapitereganrur. hacde re Aegyprij caputadeo vcnerabantur,vtab efu
capitum brutorum omnino abftinerent: adeout Platonici caput humanum ad mun-
daniorbis fimi!itudinemfabricatum,&membmm diuiniffimum efle tradidcrint.
Immo percapitisfafcia redimiti effigiem, Principatum intelligebant;cum fomnio-
rum coniedtorcs,caput redimiculoornatum in quiete confpedtum,dominij fignutn
efie prsfagirent. Caput abrafum feruitutem indicabat, & caput comatum ta apud
Grxcos,quam apud Latiaospaquam mojiitiei fignu deliniabatur. Alitcr Aegyptij,.
icone
 Monftrorum Hiftoria. ijj
icone abrafi capitis, cun&a fuperflua amouendaeffiefignifkabant. Quando verd
jeon capitis humani partim capillis. 8c barba ornari,& partim glabri'proponebatur,
Aegyptijs, ex VaI.eriano, homoperegrinus inteJiigcbacur; propttreaquod Qfyns.
aduerfus Gigantesbeli/gerans, in Italia, vbieratperegrinus, barbam, &comatn
nutriuit, fed in patriam reuerfus, non modo barbam, fed eapiIJos etiam depofuit.
At pidturam capitis nudi rnulieris nullis decoraciornamentis, quale caput nympha*
rum eflfe folet, Diodorusmuf®hieroglyph:cume(Teconrendic. Aiioquincaput mu- caput mu-
liebre fpeciei horrid® apud Corynthios, terroris erat imago; qua de re ferunc Uebre.
Doroitianum in pedore caput Meduf® delineatum gefta(Te ,yt omnibustimorem
* incjiteret, ' .,A
Hadenus de fola capitis figura . Modo capitis effigies alijs copulatadiuerfa
parit bieroglyphica; ideo Aegyptij caput humanum cum afinino pingebant, vtho-
minem imperitumoftenderenr,& pr®cipue ilium,qui totum vitce tempus domi te- ;
rir, nec peregreproficifcensaliorum hominum mores contemplatur. Infuper,effi-
giatis duobus capitibus humaois,cufl:odiam exprimebanr,&perfiguramtriumcapi-
tum, Lunam intelligebant, cumh®cin C'oelo, terra, & locisfubterraneis domine- trt'
tur; quamuis alij tempusprateritum pr®fens,&futurumindicarent, vel rrjplicejn f^£Xm
menfis diuifiortem intdligerent:cum menfis quiliberin Calendas, Nonas,& Idus,
diftribuatur, & quando quadriceps, vel quadrifroas Ianusolim pingebatyr, qua-
tuor anni tempora demonftrabantur. Demiim per liominem fepticipitem, multi- Homofepti-
F feium denotabant; cum, ex mente nonnullorum AftroIogorum,inquintodecimo ceps,
Geminorum gradu,hieroglyphicum feprem capitibus decoratumcoliocetur,quan-
doquidem , vt ipfi referuut , fub hoc gradu in lucem editys trtultifciys lit fu-
turusj, ‘ /
A cap/re adocufos defeendamus ,qui varia hierogfyphica effigiant. In primis
Ggura oculi Deum (ignificabat: namq; fi /ninmorimundo oculi partium omnium oculorum
yenufti/Iimi, & praeflap tidipii fanquamadionum omnium moderatores habenturj hieroglyphs-
parirei in magnomundo Deus Optimus Maximus cunda moderatunprxterquam- ea .
quod oculus lucem participat, & aliquando ram efficacem, vt etiam inter horri-
ficas nodis interapeft® tenebras cernere valeat j n mirnmerito igbur figura oculi
Deo affimilatur, quern perennem iucis perpetu® fontem, & originem pr®dicamus.
Scripfit quidem Valerianus, quod ocyius infummitare feeptri Regij delimatus
G rerymomnium moderatorem denotabar; cum feeptrum dignitatem, & oculus Ju-
cem indicaret. Verumtamen C®lius Calcagninus Ofyrim tali figura denotari af-, lnlih.de
feuerauit, addens per oculos Hori.in Aegyptijs Hieroglyphicis So!em,& Lunam reb.Aeoypti.
demonftrari.Cartariusquoq;per oculum pidiumm vertice feeptri, Sole incellexir, in lib de
cum is totum Coelum,&fubc®leftia omnia in dies intuearur : hinc poftea nonnulli icon, near
Solem Iouis oculum indigitarunt,
Pr® terea oculum patentem Sacerdotes Aegyptij figurabant, vt luftiti® ferua-
torenr demonftrarent: quapropter Plato non iniuria Iultitiam quandoq; fpeculatri-
cem appellauit; & Chryfippusoculos luftitiae acres,atq;immocosc6ltituit,nehuc,
atq; illucab hone/Io defledii poffient. Alij tamen per oculum apertum , vitam,&
pereumdem claufum, mortem intellexerunt: quamuis alij ad exprimendum mo.
jl mentane® voluptatisauthorem, oculumpinxerint.-iuxtaillud Poet®.
Si nefeis tu-, octtlt funt in amore duces.
Pieriustamen per effigiemoculorym glabris palpebris,virumluxuided/tumex- Lib.i$. Hie
preffit, cum vfu rei venere®, pili interdum cadere foleanr. Amplius, ex Valenano, roglyph.
pidfura oculi fauorem, &beneficium depotst: nam quibosfauemus, eos benigne
intuemur,pr®terquamquod nobis grata pupillis oculorumcomparantur. Immo
fidelis homo,pidiuraoculijoftendebatur, iuxtaillud vulgacum: certior aure arbi¬
ter eft ocuius. Quando aiutem duo oculi fupra duo capita effigiabantur,Dei manes
exprimebanturicum , peroculos, diuinitas ,& per capita, manes intelligerentur.
Oculus tandem apud Aegypcios fermonis erac hieroglyphicum , & quamuis figu- oedmeum
ralingu® fimplicemoftenderec fermoncm ; nihilominus cultum, & eloquentiam hnotta quid.
^emonftraturi, vna cum lingua oculum fubfanguineum deliniabant.
Ex fupercilijs, authore Valeriano, hieroglyphicum fublriyia contemplantis ha* Lococit.
betur>
 ] 54 Viyfsis Alcirouandi
betur; proptereaquodfupercilia in locoeminentiori fine locata. Immd Pierius, ex
ijfdcm, hieroglyphicum feueritatis elicicndum effe opinatur; cum fenibusmagno
fupcrcilio refertis peculiaris infirfeucritas . Ci efeunt enim, ad mentem Ariftore-
lis,ingrauefccnte arrate , fupcrciha, quoniamecmpaginiquorumdamoffium Tunc
Supercilia. fuperpofira, qua; in a?tate grauilakantunhinecopiofius fupercilijs alimentum fup-
peditatur. Nafus modo, ex fcntencia Pierij, fagaataris hieroglyphicumcoftitui-
Nafus. tur:idcirco Feftus fagacemnon immerito nafutum cognominauit, quia cuiufcuiriq;
rei odorem ftatmi explorer . Idem Author per anrem adapertam, obedientia; li¬
Anris. gnum, & per obturatam, concumacia; hieroglyphicum declarauir. £t Clemens
Alexandrinus per aures, & per oculos ex aliqua pietiofa materia fabrefados, ad A
mentem Aegyptiorum fummum Deum hieroglyphice indicauit; cum Deus folus
omnia audiat, & intueatur.
Os, & deles. Os, eiufqjpartcs tanquam hieroglyphicum domus a Valeriano ponuntur:dentes
enim fuperiores incolas domefticos, & dentes inferiores alienigenas repra?fentanc;
cum mandibulafuperior immobilis capiriadha?reat, & inferior rantiim moueatur.
Lingua. Deinde linguam a manu comprehenfam figurabanr, vt eloquenriam infinuarent;
nam per Jinguam, fimplicem fermonem interpretabanrur; cu alias Larini Jinguam
Dinguam a verbo,Dico, nuncuparent, & per figuram manus,pronunciationem
oftendebanqnamfermoadiutusaliquo artificio in eloquentiam degenerat. Item,
lingua in ara pida, fomnum fignificabantjcu peruulgari moris fuerit linguas Mer-
curio adolere, dum fomnum conciliate vellent; quandoquidem a Mercurio fermo- g
nem, cuius inftrumentum eft lingua, dimanare perhibebanr, qua? poftea, fomno ac*
cedente, quieta racer,
Addit Pierius, perlinguam abfriftam, filentium fignificari. Exploratum etiam
eft, quod Sacerdores Aegypri; leuemguftum indicare volenres, figuram Iingux in¬
ter primorcs dentes nonmh il exerra? propone banc. Scd abfolutum guftum often-
furi, pr/mores gutcuris partes radici lingua- adbaerentes effigiabant; cum perfedio
guftm, ad menrem Medicorurp in bis lingua? partibus ceiebrerur.
JBarha. Barbam hieroglyphicum virilirarisnonnulliprcmufgant,quoniam Diogenes ea-
Ceruix. tenus fc geftare barbam refpondebar, quatenus fe virumefterecordaretur.
Ceruicem tanquam Superbire hieroglyphicum. Valerian us aflisnarjproprerea-
quod apud Pfalmographum, pro edomita fuperbia,concifas Impiorum ceruices Ie-
Ffal. 130 .
gimus. Idem Pierius humeros hieroglyph cum fortitudinis pra?dicat: his enim C
onera grauia baiulantur. Succedic dorfumfuga? hieroglyphicum: fiquide fugien-
tes dorfum oftendunr. Afioqu in Prifci,per figuram fpince dorfi, titiilat ionis hiero¬
glyphicum indicabanr, cum per hanc partem,a cerebro genituram defeendere opi-
narcntur.Imroq quia renes, & alia vafa genirura? famulantialumbis adherent, Ae-
gyptijxlumbos pingentes, Venerem intelligebanr.
Cor loro fu- Prreterea aliqua? etiam partes intima? a hieroglyphicis non excludunrur. Nam
[penfum. cor loro fufpenfum, & in pedus pendens pingebanr, vr viri veritatis perquamftu-
diofi fermonem infinuarent: ilia enim , qua? ore proferuntur, cum his, qua?corde
concipiuncur, nernpe vero veriora conuenire debenr. Quando vero Antiqui exhi-
bebant figuram cordis in craticula igm fuperpofita,furorem, & indignationemex-
ponebant :cum Philofophus accenfionem fanguinis circa cor, iram eft'e promulga- ^
Lib.^^.hie- uerir. Pierius tamen pura r, per efbgiem cordis, viramexpheari, cum virapendeat
rogl. abanima,& anima fuarn fedt mpra?cipuam in cordehabeat: hinc nonnulli corven-
trem amnia? cognominarunt.
Immo alij ad fignificandam humanam menrem,piduram cordisprobabantjcum
in facris Bibhjs Deus cordium ferutator habeatur. Quid plura? ad fignificandam
Aegyptum, corde , & ara ardenti effigiata vrebantur ; nam ratione part/s mcridiei
obuerfa?, calidam, & humidam inftar cordis Aegyptum celebrabant; pra?terquam-
quod veluti cor cufpide adfiniftram partem hominis vergic ; ita regiones ardicte
Aegypto funt finiftra?, a qrnbiis infinity aquarum fcaturigines effiuunqqua; poftea
viram, & fertilitatem Aegypto communicant: deinde per aram ardentem , hoftijs
fupra ignem locatis, incolas exhilarandos dfe inlinuabant. bed quodmagis miran-
dum eft, Aegyptij Sacerdores Nib inundationem defignaturffimulacro cordis cum
icone

1
 Monftrorutn Hiftoria. 155
icone lingux vtebantur.- nam per cordis effigiem Nilum humoris copiam eterr# corcufign-
vifceribus educcntem incelligebant; veluticorinhurmnocorpore, abundantiam ra lingua.
fanguinis, &fpirituumad-fetrahir, per linguam verb, confluentem vndequaq; im-
brium illuuiem,cutnhumoreadipfamirruente perpetuo madefeat. Addamusex
Nuperoram inuentione,effigie duorum cordium vinculis connexorum,concordiam
poffe notari. LienemquoqT Prjfci ad Fifcumindicandum pingebant; cum cetera
membra, fplene intumefeente, tabefcanr.
partes genitalcs & ipfa: a hieroglyphicis non abhorrent; fiquidem Aegyptij,
per pudendi virilis iconem, magnanumatem fignificabant;cum taiis icon in multis
E Veterum monumentis cadata , ad viros (ire-mos bellicofos,& magnanimos deno-
tandos inueniatur. At ad demonftrandam humane generations caufam , Ofyritn
fuum humana effigie genital ibus obfeamius excitatis depingebant; per Ofyritn in-
telligentes Solem, qui generationis cuiufcuhiq; caufaeffie perhibetur.AIiter fermo- H'uroglyphi
nem efficacem indicaturi, Mercurium barbatumpudendis excitatis figurabant: nam caex pudea
queniadmodum Mercurius grandaruus facultatem generandi potitur,pariter fermo dis.
efficax deliberate, & perfuadere debet. Exaduerfopro fermone inefficaci fignifi-
cando, idem Mercuriusiuniorpudendisattradisefbgiabatur, nam veluti teras pue- Manuuhie~
rilis nulla vi generandi poller,ita fermo ab ore iropubis dimanans nulla efficaciam rogiypbtca.
nu;lamq;perfnadendi vim participat.
Ijdetn Aegyptij Saeerdotcs,pro manifeftanda continentia, genitale viri manu
F cohibitum delineabant, fiquidemeo gefiu,fra?num libidinis deferibere credebant.
Ta ndem, per effigiem pudendimuliebris,hominem fomniculofum,& imbelletn pa-
tefaciebant, cum mulieres timidae, imbejles, & ad pratlium prorfus ineptte vi-~
deaqtur.
Supered m odd, vt dereliquis partibus extern is aliquid dicamus. Manus igitur
humanaapud Aegyptios Saccrdorcs fuitoperis hieroslyphicurmmanus enim a?di-
fica r, cunda al/menta coll/git, condit,ori admouet,& pneclaraqua?q; facino raprjr-
flat; ideoiure opt/mo orgamimorganorum fuitnuncupata . Sedmarnbus infinum
infertis.-ignauiam exprimebant ,cum homo ad negocium, nonadotiummanibus 3
narura fuerit inftrudus .-quamobrem Anaxagoras hominem, proptermanus, om¬
nium animalium fapientiffimum appelfauit . Ampliushominem bello inutilem ma-
nifeftaturi ,manum fine pollice pingebant : quandoquidem hoc digito femoto,
G homo ad operationes, & prtefertim ad pradium inutilis redditur. Tandem Nupero-
rum nonnulli prodemonftrandadialedica, manum digitis in pugnum compreffis
figurarunt ; breuitate enim argumentorum dialedica vtitur. Aboquin proboni?
& mali hieroglyphico, dextram,&finiftram manum oftendunt,
Digiti quoq; manibus adh^rentes fuisnon carenthieroglyphicis. Aegyptij enim
icone digiti, menfuramdenotabant ;etenimhanc digitorum filiam effie autumabar, Digiti.
cum metiendi ratio a digitis initium fumat.-quandoquidem latitudine quatuor digi- ^
torum palmus conftiruitur, pes exquatuor palmis integratur, & fic deinceps pedes
pafium, & pafilis miliiaria conftituunt. Item vario digitorum geftu, quememnq;
numerumpate/aciebant; qua dereledorem ad Valerianum relegamus. Poftmo* Lib.16.hie~
dum digitus indexoriadmotus apud multasNationes filentij fuit hieroglyphicum,- rogl,
attamen apud Romanos littera S. pro filentij nota in triclinijs, & fori bus dia?ta-
rumpingebatur,quofigno,conuiuisfilentiumindicabatur,cum inter bibendum,
mu Ita licentiofius, quam oporteat proferantur. Veriim pidura digiti medij erat
fiomachi hieroglyphicum, quia hoc digito tanquam iongiori in fauces immifi’o, vo-
mituq ; excitato, ftomachus crapula grauatus exoneratur: inualuit enim confuetu-
do apiid Aegyptios, omnes corporis affediones vomitu, & ieiuniofanari. Alio- Medictm
quin digitus medius extenfus, catteris digitis in pugnum eontradis.dedecoris erat Aegyptiord.
hierog/yphicum,cum ha?c effigies fimulacrum quoddam pudendi virilis pr^efe fe-
rat.idcircd Diogenes hofpiribus quibufdam Demofthenemcognofcere quteritan-
tibus,non digitoindice, fed medio exporredo ilium indicabat, vt igtiomini«e no¬
ta ilium afficerer.
Digitum annularem Aegyptij Sacerdotes,pro hieroglyphico cordis, conftitue-
bant,quoniama corde immediate ad hanc partem, neruum ,vel venam quamdam
pene-
 15 5 Vlyfsis Aldrouandi
Digitus an¬ penetrare ffbi perfuadebant: idcirco ilium annulo tanquam corona bone/la re con*
nularis qua fueuerunt, immocirca aras Deorum verfanres , gratis odoribus ilium fuffiebanr.
Us. Item eumdem digitumauri dextrajinfertum pro hieroglyphico venitea Dijspeti*
tat effigiabanr.
Tandem ad pedum fignifkatiotiem accedentes, confiderare debemus,qtibd Ae-
gyptij folftitium hyemale indicaturi,duospedes compedibus implickos fingebanr,
quia tunc temporis Sol lento gradu incedere videatur. Infuper adinfinuanduta
impoffibile,duos pedes humanos fuperaqua gradientes pingebanr, velfecundum
alios, hominem rruncato capite deambulantem: Jmmb quemadmodum pedes in
fuperftcie aqua; locati rem inanem demonfiranr: pariter pedes fuperficiem terra? A
tangentesfundamentihieroglyphicumoftendunt, vndeponerepedem,iacere fim-
damentum dicitur.
Lib.hie- Ca?terum ex Valeriano, pedes in aquamerfi ad manifefiandam purificationern
rogl. pingebantur, & hrepiduraapud Horum, Fullon is crat hieroglypbiaim, cuius in-
tereftomnia veftimentaa maculisdiligenrer mundare.
Hadenusde partibushumanis adhieroglyphicaatrinentibus. Modd pondcra-
bimus, ilia,inquibus rora hominis effigies deliniabatur. Quamobrempro Med/ra-
tione, borno rodeos vngues,pro Conflantia, homo flans oculis ad terram inciina-
Integrum tis, pro Humilitate, homo genuflexus, & pro Contemptu mortis, duo homines nu-
hominis fi- diprteliantes monflrabantur. Simulacrum Mercurij aftantis effigici fenis erat hie*
mulacrum. roglypbicum hominis dodi, cum Sapiens fine roborc, & robur fine fapientia nihil g
valeac. Prometheus e lutohominem fingens erat fimulacrum Prxceptorts ; nam
Preceptor homini flolido, &rudi peritiam, & dodrinam impertitur. Alioquin mul¬
ti pro hoc hieroglyphico, deliniabant hominem mingentem , a quo alij pofteavri-
nam haurirent. A liter Sapientis,& Infipienris hieroglypbicum erat imago duorum
hominum nudorum; quandoquidem bi ab ignotis confiderati, quid diferiminis inter
illos cadat verbis indicabant.Pro Honeftacemulier venudx forms;,& pro Lahore,
effigies Herculis reprarfentabacur. Quauis alij ad Lahore fignificandum,rnare pin-
Laboris hie xer/nr, quod Pontus, quafi rrerbe dicitur , qua? vox spud Grtecos laborem fignifi-
roglyphicu. cat. At hieroglyphicum hominis vires fuas metientis , eratfigura ha iuli farcing
pondusinueftigantis.antequamillamfuprabumeros attolleret.
Ex altera parte pro vitiorum, & fcelerumoftenfione,effigiemquoq; bumanam
adhibuerunt: quamobrem in demonflrando inexpiabili fcelere, humanum corpus C
inatquabbus integratum membris , St varijs deturpatum cicatricibus pingebarur.
Effigies Proditoris erar homo altera manu lapidem, & altera panemoftentas. Ima¬
go iniufli erat homo vrnaterebrata aquamferens - ficinnuebat Iniuftum tanquara
infamem,& infjflicem omnia incafiumoperari,cum omnibus odio efTct.Pro lngra-
to, homo bouem madans figurabatur: iuxta illud vulgatum,
. Nunc culms Domim tenue, & miftrabile collum ,
Prtbet, ab mgraio iamfaRiditus aratro.
Pro Hyppocrka,ican Hifl:rionishabebatur,quiinfcena,quod non eft,efiefimu-
Hippocrita.
Iat. Pro Iracundo,homo igniligna fuppeditansreferebatur. Nam homo frontera
fibi feriens, Indignationis erat hieroglyphicum. Ad exprimendum curiofum, vtc-
bantur figura baiulifarcinam velaram geflanris,.namq; Acgyptius cuidam fifeitan- ^
ti refpondit: velatum eft, nefeies. Hieroglyphicum improbi litigatoris fuit icon
Marfia?,qui cum Apolline contendereaufus efi. Pro impudente, pingebatur Cupi-
do fulmen perfringens: fiquidem Alcibiadesomniumimpudentiffimus hoefymbo-
lum in clypeo geflalfe ferebatur. Adoflendendum Ignauum,&in bellofugierem
pingebanc macrem fiiio vuluam oftendentem , quafi pra; timoreeo eflet ingreffu
Ignaui hie-
rus, vnde emerferat. Pro Loquace, Sc Stulro, homo magnis refertus auribus figu-
toglyphicu.
rabatur, cum ex dodrina phyflognomonica, aurium magnitude Loquacitatis, &
ftultitia? indicium elTe perhiberetur, Voluptatem fignificaturi, Vitginem vmbeli-
co tenus venuflaov&deinceps pifeiformetn effigiabanr; cum finis voluptarum Tem¬
per fordefeat, Hominis'etiam effirminati hieroglyphicum fuit pidura hominis vni-
eotantiim digitocaputfcalpenris,id autem vnico tanturn digito prjeftare videtur,
ne comam ftudiose copta perturhet, Qtiare procynedo,adolefcens comatps pinge¬
batur, Hi§
 Monftrorum Hiftoria. 157
His expofitis de vitiorum hiernglyphicis, adreliqua modb properandum eft;
namq, in exprimendo tempore, Saturnus filios vorans exhibebatur.-cumtempus
rerum edax efte feratur.Obferuabatur etiam,apud Aegyptios,homo vorans boras,
vt hominem boras computantem fignificarent;quandoquidem, per fingulas boras,
aha,atq; aliaalimenta humanogenerifuppeditantur. Verum Perpetuitatis hieror
glyphicumerat pi&ura hominis dextranouamLunamatrollentis. Paterfamilias
Spurij hie¬
exprimebaturfigurahominis in antica,&poftica parte oculati. Spurij pi&ura erat
pufio Iapillosin populumiadensjcum aliquis eidicere pofletj cauenc patrem tuum roglyphicS.
Jxdas. Vxoris hieroglyphicum crat Venus teftudinem calcans , nammulierum, &
E filere, & domum cuftodire intereft . Icon hominis dextram dextrx iungentis ho¬
minem in bellofuperatum monftrabar. Milirismercenarijhieroglyphicumfuitpi.
ftura laniipecudes iugulantis; ctenim miles, fpelucri, homines lugulat ; iuxta illud
vulgatum carmen.
Null*fidet, pietafcj',viris ,quica Brafeqttuntur,
Sed inter alia admirandum fuit Iudicis hieroglyphicum, in quo Apollo altera
manu Gratias ducebat, al rera verb arcurn, & fagitras geftabat. Mercurius autem
cum gallodepi&us mcrcatorem indicabar, nam Mercurius, Hermes,quafi carans
merces,fuit nuncupatus, addebatur figuragai!i,qui homines excirando vigiles re-
dit. Deinde effigies Narcifliadolefcentis, caiamitatem , &tnulier fupra pilam fe-
dens, fortunx inftabiiitatemdenotabat,
P Quando pingebatur iuuenis fupra caput vexil! um geftans, erat hieroglyphicum
inteiledlus, qui Temper aliquid molitur. ltemhomodextratenenspateram,& fini-
jftra fpicami &papauer fignificabat bonum euentum. Siquidem facilem fibi conci- Beni euettis
liant fomnum, qui fru&ibus fuorumprxdiorum vtuntur. Immo Valerianus feribit hieroglyphi¬
jftguram hominis poplitem fupra genu ponemis deftgnare irnpedimetum : cum hoc cum.
geftu , reference Plinio , Antiquicas & partum detineri, &omnem adfum impedin’
exift/mauerir. Moderamen rerum omnium fignificabarur ftgura mul/er/s habentis
menfuram cubiri & frznum; cum oiim, apud Romanos, Dea Nem ciis cum fixno,&
hac menfura pingererur, quafi nihil abfq; frxno, & menfuraagendum elfet. Tan¬
dem homo inter duas mulieres effigiatus, quarum vnailium adfe rapiat, altera
cminuseum ad fe reuocer, VtiJif3tem, & Honeftatem defignabat. Ad finem pro Italia hiero
hieroglyphico Itali?, adhibent iconem mulieris coronatx fupra orbenx fedentis glyph tcum.
G cum feeptro in dextra, & cornucopia? in ixua , & hxc de hieroglyphicis didfo
fine*

PROBLEM ATA.
V LT sE propofitiones interrogationem annexam habentes de ho-
mine circumferuntur. Scd in prxfentia poriores-ad xtatem, partes,
congreftum, do<5trinam,&morbos attineotes examinanda? fe feof-
ferunr.
Circa partes primb inueftfgant? cur capilli,&barbaxgrotantium,
& fenummagis, quamfanorum ,& iuuenumaugeantur. Aiiqui do&erefpondeot
a»grotantes, &fenes excrementitijs fuperfluitatibus magis , quam fanos, & mue-
nes redundare: vndecalor naturalis inillis infirmior,miniisillasconfumere, &
diftipare poteft. Deindequxrunrcur naturahomini paruumos, & exteris animan-
tibus peramplum fuerit impertita. Communis refponfio eft hominem pro efu,
refpiratione, & fermone os a natura fibi comparalfe, cum extera animalia non
folum pro efu, & refpiratione, fed etiam pro vita? turela, ore vtanrur,
Inquiruntetiamcurhomo folusmanus ,&non extera animantia fintaftecuta. Cur bruta
Refpondent bruta carcntiaintelle&u, manunonindigere; proptereaquodmanus manibut ce
organum organorum nuncupatur, quoniam humani intelledus mandataexequitur. reant.
Oritur eciam qua?ftio de latirudine humani pe&oris, cum brutaacuto pe&ore finr
£> referta.
 ij8 Vlyfsis Aldrouandi
lib,if, de referta. Sed huius problematis refponfio a Galeno elicitur, qui fcriptis mandauit
vfufar.cap homines,oba&ionemmammm,amplopedoreindiguiffb,ahoquin alia pedoris
II, ^ forma a&ionibusinanuumimpedimento fuiftet.-ideo reliquaanimantia,qua;partes
tam anticas, quampofticastanvummoddad morumprogrefliuu funtfortira, pedus
etiamacutumadfacilioremmotum funt adepra. Tandem mirantur quidam, cur
homo in comparatione ad alias animantes permagmspedibus refertusfit,&non
animaduertunthoc indefadum efte, quoniam folus homo redus incedens ad fu-
ftentandam mo Jem corpoream, duobus pedibus magnisindigebat.
Circa artatem, quarrirur, cur hominis, in mutationetetatis, maJa temperaturain
bonam, & viciffim bona in malam quandoq,- tranfmutatur. Refponfio eft quiaca- ^
lornaturalis regens adolefcenriaminterdum eftadeo imbeciJJus, vt fuperfluadif-
iipare nequeat, & quandoq; eft ita vaJidus, vt non foJum materias excrementitias,
fed etiam humidum radicale, ante ftarutum tempus, diffpet, & abfumat. Pratterea
Idemrit quidam indagant, cur pufiones facilius,quarn adulri memori# mandent. Ratio pen-
far in pue- ^eta mollitie corporis, cum faciJius, & melius in fubftantiamoJJi, quana in ficca
fitJit Atrit, a liquid imprimatur. Rurfusqusrunr, quare pueri auribus tale quid apprehendanr,
Vt affines, &confanguineosofcuJentur, Huic problematipratftd eft Clemens Ale¬
xandras dicens fenfum diledionis per auditumgenerarj.Ideoq;poftIiac non erit
admirandus amor iJlips iuuenis;
£Zfti nun^uam vif* fiagrabat amort pueiU.
Scrutantur quoq; nonnullieur puerifacilius, 8c fatpius, quam conftituriin alijs g
a?tatibus,foluanturin rifum. Refpondent, quia Venus puftonum Dea rutelaris,!*-
titiam,& iocos amat :ideoq; prifeis temporibus confuetijfuit, vt pueri pubefeen-
Problemata tes ad fanum Veneris ducerentur, vbi nuces pueritix reJmquebant„ Nihilominus
puftonum. potior refponfio efte poteft pueros copia fpirituum redundare,quibus facile Demo-
crirum a gere pofttint Demum feifeitantur, cur pueri a Platone probibiri fuerint au-
Lib.^Je re- dire tragica, necnoncom'ca, pitnium rifum concirantia. Hoc problema foluit Fici-
pub. Platon, no? iuquiens pueros efte remouendos ab illis, qux ipfos mollcs reddere poffunt: fi-
quidem a?qualiter modes euadunt, qui quo tidie Iacrymari compeUuntur, atq; illi,
qui in nimium rifum folquntur.
De iuuenibus indagatur, cur aliquo timore repentino correpticaniriem intem-
peftiuam incurrant.Refpondentjin timore fpiritus, & fan guinem ad partes intimas
conflqere, ynde partes extimae quamdamintemperiemfrigidamconcipientes ,im- ^
perfedam concodionem celebrant, proptereapili alboremcontrahunt. Ad finem
percondantur quare fenesfrigidioricerebro prxditi, &cibarijs fatiatj parudor-
roiant cum vuJgd dicatur.
Namfatur irriguogaudet turgtfcere fomno.
Senum ha* Credendum eft hoc nafei ab imperfedia fenum codione, quam in ftomacho cele¬
tura. brant,- hinc vapores inconcodi ad cerebrnm eleuantur: cum tamen fomnus natura-
Jis a vaporibus perfede codis producatur, Item de fenibus quterendum eft, cur
emendationem non recipiant, & tamen iuuenes facile corrigunntr.Sciendum eft fe-
nesjtradu temporis,ob corpus exiccatum, duritiem quamdaoi contraxifte , cuius
oppofitum in iuuenibus obferuatur, cum talera duritiem nondum fint affecuti.
pehumanocongreft'uquKrifoIet, cur homines vtriufq; fexus , bmni tempore, j-j
adpermixeionern fintparati,cum esteris aniraalibus Natura determinatum coeun-
di tempus ftatuerit. Refponfio eft, ex brutorum genitalibus virofum quondam
odorem, ftatuto tempore, peraeremdiifuadi, quinares marium,confequenterq;ce-
rebrumferiens, imaginationem, & deftderium permixtionis in illis accendit. Ve-
riim cum venerei fenfus non foium homini ad prolem propagandam, fed etiam ad
miferias humane vitae Ieniendasconceffi line ;ideo homines omni tempore ad con-
Problemata greftum prompti funt; pra’terquamquod decor quidam in venufto mulieris afpedu
attintntia obferuatur, qui in jbrutis minimeconfpicitur.
adConeref- Hincaliudemergirproblema, cur,inter animantes , folus homo mafculam ve-
fam. neremfedetur. Quidam refpondent femineum genus non omni ex parte fads face-
re, cum vir,ob falacitatem,arei venereae proluuio nanquamfit alienus.Sed quidam
refpondere fatius effeputanr, bruta ,yt exaratumfuit fuperius, foloodore ad Ve-
nerem
 Monftroium Hiftoria. ijp
neremexcitari,cum homo afpedlutantiimad amorem accendatur fvnde adagio
diet Colet. Faciema muliere vendi?fed quia identidemaliquiadolefcentes,& infi-
gni vultu, & forma: dotibus puellas antecellunt: ideo homines his quandoq; hailu-
cinantur : quamuisalij feribant Venerem mal'culam effe quoddam infanie genus,
quo homines, veluti etiam alijs affedionibusinterdum corripiuntur.
Abhocinaliud problems defeendemus. nimirum cur homines magis hyeme, &
mulieres magis eftatein venerem fint procliues. Sciendum eft mulieres in compa-
ratione ad mares effe frigidiores; quare hyeme iuftofrigefadia? non ita facile in lur
xuriam foluuntur: cum Venus calore, & non frigoredeledetur. Viriautem cum
E fine calidiorcs, bruma eriam adcongreffum funt promptiores> alioquinceftate a ni-
mio calore dilfoluti imbecilliores redduntur. Demiimindaganr, cur mulieres pal* Problemata
lidae rubicundis, & macilenteobcfis fint falaciorcs. Multerum,
Hocq, indeoriri promulgant, quoniam ilia? mulieres in moIlitiem,&prodigum
Uixumfunt magispropenfe,qua? maiori, & acriori fcatenr calore , veluti pallida?,
maci!cnta?,& qua: colore fubfufeo funtrefert?; quare falacitate quadara imbuta?
humedationcm expoftulantj obefa? verb , &rubicunda? s cum humore copiofiori,
confequcnterqjfemine dilutoaffluant, non ita libidineexardefeunr.
Circa fcientiamquaerunt, cur homines dodi, & virtutibus iufigniti,incompara-
fioneadalios fintpauciores. Quidam volunt hocindenafei, quoniammulta in di-
feendo fefeofferunt impedimenta, & potifliiiuimegritudines ,quefa:pc ftudiofos
j; de medio tolluntjvel quia homines adftudia idonei neceftjtate coadi in artes me-
chanicas incumbunt.Huius rei nosmonetProtagoras,qui fuicinfignis Philofophus,
nibilominus adolcfccns, vidus gratia, lignaafyluisad vrbem ferebat venalia , hie,
referente Gellio, cognitusd Democrito,in vrbem dudus, & abeo eruditus , fum- Lib.$.cap.3
mus,& rafts cuafit Philofophus, quern poftea Platomagnifecir. Quamuisalij ve-
Jint hoc indcdimanarc, quoniam noftra xtas Mccxnatibus careat: idcirco feribe*
bat ilk,
Sint Mecandtes,no» deerunt , crede, Marones.
Ncq; explodendacfteorum refpon/io, qui volunt minorem cfie numerum virtu-
re prxditonm, quiavirtus eft habituseledione, non autem vi comparaius, & vir. Problemata
tusconfiftit in medio, cuius medij extremitares a vitiisoccupantor: cum autem ex¬ fpettantia
trema virtutis fint vitia, bee erunt plura, cum virtus ynica tanriim pra?dicetur :hinc ad (cienttd,
G fit quod aliquis pluribus modismalaoperari poterit,cum vnico tantiimmodobo-
nas operationesmoliri poftit. Sifcitantur quoqjcur homines ingenio,& mente poj-
lentes,operationibus minimeaccommodemur. Ratio eft, quoniam acri referti in-
genioafliduccontemplantur, omnefq;animeevires ad meditarionem dirigunt,&
viciffim.quioperibus funt dediti,cundas vires etiam intellediua? partis ad fenfiri-
uas fundiones trahunt.Demum inquirunt, cur homines mulieribus/ehciori, & fe-
cundioriingenio natifint. Communisrefpofioefthumiditatemulieris acrimoniam
ingenij frangi, quominus mulier poftit illud exerccre: nifi veiimus cum quodam vi-
ro aodocanere.
Cur minor vxoram e/?, Mariam prudentia mater ?
Euafuit coHe filia , non capitis.
j_j Reliquumeft, vt problemata adaffediones humanas fpedantiaexaminemus.In
primis inueftigant, cur mulier grauida in comparatione ad feminas brutorum, ma-
ioresalterationespatiatur . Refpondent, quoniamin otio cxcremendtia: fuper-
fiuitates augentur,ex quibuspoftea varia? egritudinesoriuntuiimulierautem gra¬ Problemata
uida valde otiarur, cum fa?mine brutorum etiampregnanres fe fe exerceanr. De- agrttudinu.
indepercondantur,quare homines podagra laborantes fint valdeproni in venerem.
Nonnulli refpondent idaconfuetudine nafci.cum podagram Veneris,& Bacchifi-
Jiam effe ftatuant; vel quia hoc opprefti morbo fupra dorfum cubare cogantur: qua-
propter,ob huncdecubitum, ad partes genirales copiofior materia fluit: nifi veli-
jnus, & forfan melius afferere Podagricos humore quodam acri, & tenuiredunda-
fe, qui homines in Venerem pronosredderefolet. Querunt etiam cur podagrici
nullopnefidioliberaripofiint. Poffumus refpondere caufammaterialem huiusaf-
fe$ps ejfpmateria? calida?,&frigida? mixtionem, hinc complicate indicationes cu-
O 2 ratiue
 \6o Vlyfsis Aldrouandi
Curpodaora ratiua? emergunt, quibus fatisfacere difficillimum effc Medici /are metitd arbr*
curationem trantur: nifi velimusaffeuerare partes podagra vexatas eifearcicuios natura frigi-
pe admittat dos, qui mareriam fluxam, neq;prorfus expellere, neq;poenicus cofumerc, & co-
quere poflunt, ficqjindies fa£i imbecilliores adcanlam morbificam trudendam
ineptiores redduntur.
Additur aliud problema, curhomofolus, inter cetera animalia, Phthifimincur-
rat. Refponfio nonnullorum eft, idpendere ex delicata hominis temperacura,vnde
pulmo a caufis etiam leuibus facile la?darur. Quamuis ahj caufam phthifisin varie-
tatern ciborumrcferant, exquibus materiaacris, & falfa ad generationem pra?di-
&iaffe£tus idonea refultat: vel potius dicamus buncaifeftum homini potiftimii.n A
concingere,ob reftitudinem corporis, nam materia a capite defeendens facile in
pe&us dilabitur, quam a?gritudinem caters animantesjCampronx finr,nonincur-
lithiafis re runr* In ^u P er quxritur, eur homines lithiafi laborantcs,fi nauigauerint.liberetur.
medium. Refpondetur, quod nauigantes tapius per vomitum expurgantur, atq; itacaufam
matcrialem huius affc&ionis auferunt: aut dicendu eft aere inarino , corporis tem-
peraturamimmutari, atq; ita caufam effic/entem dcieri.
Item inquirunt, quare multi fomniantes de Iecto furgant, ambulent,a?dium cu]-
minapetanr,& multaperagqnr,a quibus vigilantes abhorrerent.Ratio eft3 quoniam
hi fanguine turgido,&fubtili abundant, cuius feruidis fpiritibus partes inftrumen*
taricc ad a&iones impelluntur ; ideoq; cum talis fanguis feratur in fublime, hinc ft
etiam, vt eius vi, per quietem ad tales a&iones incitentur. funt enim huiuftnodi ho- £
mines raro,&laxo corporis contextu, molis exigua?,fedmagna fpirituumagilitatc,
& animo feruido prxditi. Inueftigant etiam cur homo ingenti oppreftus calore,
Sudaris cat* fudorem potius a capite,&a facie, quamab alijs partibus emittat. Potior refponfio
fa, eft ; meatus lllarum partiumeftc latiores, quod inde cognofcitur, quoniam copia
p lorum redundant, Rurfus qu^ritur cur homo moru fternutat/onis excitatus,p!e-
rumqifternutamentis pluribus vexetur.Diccndum eft hoc a copia materia? dimana-
re, qua; vnico fternutamento diffipari non poteft,
Qusrunt curiofi an homo gibbus, aliqua parte mutilus, valetudinarius, & mon*
ftrofus, in refurecbbne vniuerfali, his vitijs corporeis aftociatus fit refufeitaturus.
Problema de Notandu eft homines, fublatoomni corporis vitio, nouiffimo die eflicrefureduros;
refurredto- iuxtaillud Prudentij, /
gui reparat corpus^ non reddet debtle quicquamy C
Piam ft debilitat redtt, wftauraiiononed.
gjtod cafus raputt,quod morbus, quod dolor baufity
guodtruncautt edax feniumy fopulantevettrnoy
Omne reuertenti reparata in membra redibit,
Tanta enim eft immenfi opificispotentia.
Pratrcrquamquod hrec eft fententia Diui Auguftini, qui diuulgauir, die nouifsb
mo,refurreftura e(fc monftra omnia membris in decoram,& coelo djgnam fotmam
reftitutis, Infuper inquiritur, cur homines, vel propter laborem, veJ propter iter
feifi fedentes, ad maiorem percipiendamquietem., fcmuralterum altero onerant.
Refpondent aliqui, quoniam partes comprefta; minorem lafllfudinern fentiunt; fed
potior refponfio efie videtur, fi dixerimus lafiitudinem ex fp/rituum difsipatione ^
oriri, dum igirur partes comprimuntur,fpirituum diftolutio prohibetur,confequen- **
terq;maior quies percipitur.
Qu^rendum eft etiam, cur aliqui homines res proximas perperam,& remotas di-
ftindie cernant, & viciffim alij fint, qui res vicinas oprime, St remotas nequaquam
problemata confpiciant. Refppndendum eft hoc inde prodire, quoniam fpirirus viforius ab
deoculis. oculoprodiens aliquandocraffiiseft, Strcmvicinam non perfefte iotnetur,retno-
ram verdeognofeit, dum in vlaattenuatus fubtiliorredditur. Ex altera parte fifpi-
ritus fueritfubtilis, & paucus vicinaoptimecernit, cum diftantianon intueatur, fi-
quidemin via diftoluitur, Steuanefcit. I andem inueftigandum eft , curaliqui ho¬
mines abfq;cibt> diu viuerepofiintmam Abafis Hyperboreus,ex Textore, pervni-
gui diu uerfum terrarumorbem, fagittamcircumtulit nihil omnino comedens: item Alber-
abfqitibo vi tus Magnus feriprufn reliquit fuilfe mulicrem in Colonia Agrippina, qu^ fine edu-
xerintt ’) _ li;s
 Monftrorum Hiftoria. i5r
Jjjs fpatjum triginta dierum tranfegit. Huius caufa refertur in melancholiamqua-
niain Scotus die Celebris, qui dill fine cibis viuebat, erat melanchoiicus: immo Al¬
bertos diuulgat fe nouifte queradammelancholicum, qui dies fere quadraginraa
cibo abftinuir, cum aquce potum alternis tantum diebus fumereq fed aduertendum
eftnonomnem melancholicum bumorem diuturn* inedia: efife caufam, Ted ilium
tan turn, qui in loco opportuno, nempein ventriculo,hepate,& venismeferaicis Io-
eatus lenrorem, &craftitiem participar.
Reliquura eft vtvaria, tamad viros, quamad mulieres attinentia problemata
ponderemus. Primitus nonnulli inueftiganr, quare homines nafcantur,cu tamen
^ ad interitum properantes breui temporis fpatio in hocterrarum orbemorentur.
Refponfio eft Ladantij Firmiani,qui voluithoc ideoefte fa&u, vthomines Deum Problemata
Optimum Maximum rerum omnium opificem, arqj moderatorem agnofcerent, atq; hominum.
venerarentur. Hinc a liud emergir problems, an homines fylueftres, &qui affidue
cum Feris vcrfantur,& rationis,&falutis, confequenterq; damnations xternx
lint capaces,
Hanc quxftionemditToluit Diuus Auguftinus,dum inquit; quandoin homipibus Li.l6.de
Ferinis, & etiam monftrificis aliquodrationis, vel mentis veftigium dignofcitur, Ciutt.Dei e.
tunc proculdubio inter homines connumerandi funt, etiamfifylueftris fine nature,
8.
quia, tradu temporis, vt ipfe refert, &dociles, & Diuinisrebus habiles fieri pof-
funt. Prjeterea queevitur cur homines humanacadauera,& fepulcraperhorrefcant;
F ratio affmur, quia nemo fuimet dcftru£cionemamat,pra?terquamquodfimile ma¬
lum fibimetipfis euenturum prxfentiant. Inueftigatur etiam cur homines feetore
Iaedantur,fed grato, &iucundoodorc dele&entur. Refponfio elhquiafpiritus hu-
manum corpus regenres fuauibus odoribus recreantur, & viciffim tetro odore dif-
fpantur, & diminuuntur.
Item indagant cur homines magis caro, qudm alludcibi genus nutriar.Refpon-
dere poflumuj,quoniam fimile nutr/rur fimilis ideoq;caro cit/us, qudm aliud edulij Sonus Bri-
genus carnem generar. Quxriturcur homines audienres fonum ftridulum, nempe
ferri lima politi, quodam.horrore afficiantur.Sciendum eft, quod acutus fonus cum
celeritacemQtus aeri imprimittir,confequenterq 5 auresingrediens, intima percur-
ritveluti pungens,quapropterhorrorem parit. Inueftigatur etiam , curhomines
afcendendomaximelaborenr, cum alioquin facile defcendant,& per a?quam plani-
tiem, abfq; vllo incommodo,gradiantur.An quia homo conftar ex quatuor demen¬
tis, quorum duo leuia, & duo grauia funt, qua? fimul mixta mediam quanda naturam
contrahunt; idcirco homo gradiens neq; leuis, neq; grauis eft, fed in afeenfu cor¬
pora grauia fuo pondere premunt, quare tunc homo maximopere laborat.Quarren-
dumeft etiam, cur homines atftiuo tempore radios folares virent, & cetera anima-
lia nequaquam.
Poifumusrefpondere, quod homo eft prseftantior in fenfutadus, confequen-
rerq; conrrarias qualitates magis fenrit, an quia bruta multa fint naturte ficcte,qua-
propreradillamconferuandamcalore Solis deledantur.
Sifcirantur aliqui,cur hominum alij vnum genus cibi,& potus,a!ij verb aliud ap- de
petant. Hocaccidere poteft, quia in ventriculoaliquis contineatur humor, qui ve- ctbo 3& pom
H luti mordicanscogat homines contrariu defiderare, aut quia id a diuerfahomfnum
temperaturaoriatur, qua? rerum odia, & defideria excitar. item inquirunt cur ho¬
mines militiam fedanres diururniorem,& falubriorem vitam ducanr. Refpondent
hoc indeprodire, quia Venus in bello locum non habear, qua?fpiritus diftipando
breujorem vitamreddar; aut potius dicamus exercitioomnia abfiimi excrementa,
qux variasffgritudinesparerefolenr. Percondantur, cur aliqui homines admagna
perperrandafacinora fiantapti,& tormenta facile patiantur. Refponfio eft, quod
atra bilis aliquandofupremamcerebriarcem occupar,&menrem deftatu eijcitjvn-
de hie humor ad flagitia homines impellit, illofq, ad audaciam cogit, & ad crucia-
cus tollerandos mirum in modum iuuar.
Sequuturmodd problemata magis curiofa, nimirum, cur noftra state Gigantes Li.j.cap,\6
non orianturj cumolim vixilfeexfuperius enarratis liquidd conftet. Plinius hoc
exiiftioni attribuit; inquic enimde profcerirate hominis loquens, minores prope-
O 3 modum
 i<Sz Vlyfsis Adrouandi
modum indies fieri obferuamus homines, &raros parenribus proceriorcs, confij-
mentefeminum vbertatem exuftione. Hinc multi Authores Phnium fecuti, idto-
tumfene&uti Mundi aflignant, ex qua poftmodum exuftio dimandt.indeq; ficcitas,
confequenterq; feminum vbertas>>& virtus caloris innari abftimitur, quamobrem
JPaaflio de decrcmenti potius caufa,quim audtionis fubfukat. Pariter de Nanis quterunt,cur
Gigantibus, maiorcm penem babeant. An quia,vtfcripfit Ariftoteles, quemadmodumhomo
<jr Nanis. non habenscaudam,illa materia in nates conuerfa fit, fimilircr materia,qu®au&io.r
' niftaturte Nani non eft famulata,inpcnemtranfmutataiit. Hinceriamcolligimus
tefponfionem altenus problematis,nimirum, cur hominesaliquaparte mutilatiifint
falacioresj cum ai!mentum,quodmembrum deficiens alere deberec, in venisma- A
neat,femenq; augeat, ex cuiuj copia faiacitas generatur. Iterum inueftigant, cur
homo adfocum accedens, vtca!efiar,prim6 volas manusigniadmouear. ftefponr
dendumeft, vt partes intima?faciiius,&citiusca!oremconcipiant, iliaspartes igni
admouendas efle, per quas caior facile penetrate poffit, fed volte manuum multis
fcatent arterijs,partefq;funtvalde fenfitiiia?,per quas caior ad intima ftatim pene-
tratjideo huiufmodi partesp.rimiim igni admouentur.
Troblemata Sequitur problemaalterius generis, nimirum,quarehomofufpenfusfacie ad So-
alia. lemconuertacur, mulciaftruuncidcontingerq.quoniara facies , propter obliquita-
tem,quocumq;afpicere videtur,fed communis opinio eft,idacalore Solis dimana--
re, quihumidutnadfetrahens, melius per faciem,quamper aliampartem id prae-
ftat. dremde homineoccifo quammr,cur accedens interfedor.fangqis a vulneri- £
bus denuo fluat,quod in plcrifq; cadauerihus obferuatum fuiffe multi memorant.
Aliqui Authores feribunt hocex Percufloris, & Percuffifpiritibus prodire, quod
abfurdum elfe exiftimamus; pofteaquam ex saguine refrigerato null) fpimus egre*
di pofifunr.
Pomponatius opinaturhunefangufnis fluxum indeprouen/re, quia occifianima
tomponatij interfediori indignetur; fed anima a corpora fegregara nullam poteft iram concipe-
opinio. re,cum corpore careat.m quo iracundix officina refidet: idcirco Maggius in Mi-
fcellaneis,huius effedlus caufamnan inueniens admiraculaconfugiendum efifear-
bitrstur. Nosigitur, vt noftra fert opinio, dicendum eflTeputamus id omnibus non
cotingere,cu Percuftore eriam prtefentefanguis a vulnerenon emanauerir,& fiali-
quando conrigerir, id per accidens fadtum effe exiftimatnus, quatenus vena; patien-
tisichore,&fanguineaquoforedundauerint. ^ C
De mulieribus tandem multa proponuntur,primo,cur mulieris cadauer pronum,
& cadauer viri fupinum aquis fupernatet. Respondent mammas, & vterum in mu-
liere efte partes apertas, qua; aqua facile implentar, confequenterq; pars anterior
Troblemata pofteriore grauior fiet;viciflim in viro partes anteriores funt claufae.hinc aete inge-
admulieres nito tumidee leuiores redduntur. Item indagatur, cur mulieres vertice melius,&
attinentia. facilius pondusaliquod,& viri humeris ferant. Prinjo refpondetur hoc in omnibus
veritatem non afsequi: nouimusenimmultos viros.qui aeque bene,ac mulieres ver-
tice farcinas geftant, nihilominus notinullihanc efse caufamaurumant, quiacalua
viri multis compadfa futuris ponderibus impofitis facile laxatur,hinc dolores emer-
gunt, & fecus accidere mulieribus afserunt, qua? caluam folidiore hahent. Iterum
inquirunt, cur mulieres in comparatione ad viros, ingentes irarum motus conci-^
piant. Ratio eft, quoniam mulieres, & potiftimum iuniores copia humorum excre-
mertis inquinatorum affluunt; vnde quando obiram efferuefeunt, fumus per totum
corpus difseminatur, qui poftea iram grauiorem nutrit. Denuo feifeitantur, cut
}\falterS lo- mulieres viris fine magis loquaces.Huiuscaufamattribuutnimix humiditatimulie-
{juactiasvn bris cerebri, in quo veluti facile varia return fimulacra imprimuntur,ita etiam faci-
de. le e memoria labunturqua de re ftatim atq; aliquid in tali cerebro apprehendirur,
ne tollatur ab obiiuione,ad phantafiam,& deinceps adlinguammittitunquapropter
mulieribus arcana minime committen da funt,
> „ ; 2 . .

PH RE.
 Monftrorum Hiftoria. 161

PHR ENOSCHEMATA.

IR I non vulgaritcr credit?, in deliniandis Phrenofchematibus,

nonfolumparfibus htrmanis, fedetiamintegrahominis effigie, tam
man's, quam firming vfifunt, quorum omnium exempia qusedam
afferremus. Circa partes, Perciuallusmeminit cuiufdam,quipinxit
manum humanam poilice eredo, cum Dido Italico. VEDREM
GlACCiAR IR FOCO ARDER LA NEVE.quodproculdubioconuenitcum
il!o carmine Ouidi j huius renoris.
Vadadabit ftammas, & dabit ignis aquas,
Animaduerrendum eft igittir digitum pollicemita vocari,quia magna vi polleat:
ideoq; ad mentcm Plinij,hic digitus altera manus folec appellari: immo ex eodem
Plinto,premere pollicem, eft alieuifauere . Hioc colligendum eft auchorem phre-
npfchematis forte infinuare, quod volenti nihil fir diffic^e. R unfits idem au thor de-
fignauitduas manus in tenebris fe iungenccs, cum Dido. ET INTENEBR1S. fidei fym-
Cum liquidoconftet manum eifefymbolum fidei,author innuere volebat,vbicuq; bolum.
p & Lemper fidemferuindam efle.
De figuris humanis maribus non defunt exempia. Siquidem Lucas Contilis feri-
ptor itaiicus repratfenrat Mercurium in figura trigona,ad cuius pedes lircera
notatur, cum Dido. GR ATVM FATI DON^M Referr, haec effigies, vtconie-
damus, Mercurium Trimegtftum, Regem, &Sapientem Saeerdotem Aegyptiin
figura rrigona co1Iocarum,qaia bcnigni influxus dmdecim domorum cafteftium in
rrigono, velfextili beneficorum planetarum louis, Veneris, & Mercurii ,cumfx’.
Jici Solis participatione conft/tuunrur. Quamobrem conijcere poftumus hac faille
Authoris natiuiratem, naniq^ illalictera }* Mercurium retrogradufignificat.Idem Mercurius
Author exhibet figuram Mercurij,qui dexrpa caduceum tenet, & finiftra vafe aqua laurum trri
pleno radices lauri irrigatcum Dido grjeco sparer ofifipu yettet. Author cnim Phre¬ gans.
nofchematis gratam Mercurij pluuiam proprif unprecabatqr cerr#,cum is feientijs
i praefit, & Author non foium feientias, fed etiam iauream confequi defiderabar.Ex
Rufsejiobabemus figuram hominis ftanris,cum Dido. EXCELSAE F1RML-
T V DlNl.quo Author denotacanimum fuum.abineunce aecace.ad virtutum fplen-
doremdirexiffe,a! quo ruinquam recedere velle inlinuat.
I terum, ex Ruftelio, habetur pidqra iuuenis c apite orbem fuftinentis cu Dido.
MAIVS OPVS. quo fignificatur, quod cum opus alicuifamulandi, vel aliquem
commendandi fufeipimr, videtur maius opere Atlantis, qui humeris totu terrarum
Orbem fuftinere ferebatur. Denud, ex Ruftelio habetur figura Promethei, cum
face ad fydera a/cendentis ,&Dido. ALTIORA. notiffimum eft cundis Prome-
theum, hornine iam formato, ope Minerua?, ignem, a fphera Solis efte furatum , vt Promethei
tali dono humanum genus afficeret -. quare A uthor Phrenofchematis vocandus eft figura cum
face.
H prudentiffimus, qui non foium Prometheumirnitari, fed etiam fuperare velle profit
terur. Infuper apud Rufleliumconfpicitur icon Peregrini, cum Dido. ETCAE*-
TERA. Vndeeliciendumefthominem folivirtutinatum, 8t pereius vfas inuias
itinerantem,nunquam vitae propria? confulere polfe. Didum videtiirhocinfinua.
re, namq; intelleda defiderij mente, quifqi cetera inde colligere poteft. Ex louio
del/niatur homofylueftris,cum Dido, MlTEM ANlMVM AGRESTl SVB
T EG MINE SERVO, quandoquidem Author phrenofchematis cum feueri, & ri-
gidi efterafpedus,n!hilominusmiti mente,&placidis moribus erat imbutus.
Non defunt etiam phrenofehemaca icone mulierisexornata. Nam Lucas Con-
tilis exhibet figuram Mineruae, cum Dido. HAVD SIMPLEX VlRTVTlS O-
PVS. Quo docemur, nullamadionem abfq; fapientiaperfedam eflepofte. Idem
Author figurat Palladem nudam ducentem circulum aequinodialem, hac enim
rationejcum Ariftotele, vigor vniuerfi a fapientia dimanare perhibetur. Titulus
eft.
 164 VlyfsisAldrouandi
leones mtb eft. SEMPER NON SEMPER, cumSapientia femper influat,&ignoranti.i non
lierum in Temper impediat. Item ingeniofumfuitphrenofchema Parauin* Ciuitati attribu-
fbrenofche- rum, in quo Minerua armata habens clypeum non gorgoneo capite,fed leonino inG-
matibus « gnitum confpicitur, cum Dido grceco. pnzitt yopyom KidaFiiv. quad non amplitis
gorgoneo capite feutum Palladis exornetur; fiquidem iconeLeonis Infigni gentili-
tio Vcnctorum, maximareuerenria erga Republican! Veneram demonftratur, qua
o.mnes, quifunt in aliens poreftate,fuos Prineipes naturale.s profequi deberd.Per-
ciuallus meminit cuiufdam, qui figurauitmuhercmformofiflima, & gratiofiffimarn,
nempe Pandoram, cum Dido. GVI MINER V A CEDlT. Finxeruntolim Poera;
Pandora fi. Pandoram, mlfu louis a Vulcano iuifTe fabricatam, qua poftea finguli Dij proprio &
mulacrttm. eieornarunemunere, nam Minerua fapientiam, Venus venuftatem, Apollo muG-
cam, & Mercunuj eloquentiam ill j communicarunc, vnde nomen Partita eft.
Contilis effigiauit mulierem, nempe Veritatemcumfceptroin dextra,& fpeculo
in finiftra,vndiq;radijs corufcan.re,cum Dido. HAC PRAEVIA. Siccnimreda
mens manifeftatur, quandoquidem, veritate duce, vice inuia?, & inacceff* vitantur.
Idem Author exhibet fimuiacrumfidei,nempe mulieris fedentis fupra quadrarum
Fapidem, &dextraliliatenentis,cum Dido. VTR IQ; 'fic enim infinuat Author fe
tanquam virum nobilem, & tanquam chrifticolam fidelem futurum.Ruffelius quoq;
pinxit lufticiam, cum Dido. CVIQ; SVVM. Hoc Infigne attribuitur prudentiffi-
tno Principi,quico.ncordianipopuliexadminiftracione luftiria: prodire fignificabat.
lterum Ruffelius piduram mulieris Patientiam exprimentisexhibuit,cfi Dido gr.*.- g
Patientia(i- co.ourcog aWstr.ra.quod lacinefonat. SIC OMNIA, namquidam Princeps author
tnulacrum. phrenofehematis infinuare volebat, tollerantia, & conftantia, cunda regenda efle.
Pcrciuallus memorat quoddam Phrenofcheroa,in quo confpicitur fimulacrum mu¬
lieris nodemrepratfentancis , cum Dido. MATRESSA DE MOJ N DESIR.
Vndc animaduerrendum eft nodem fumi pro vmbra tens oppofiram diei, qua#
vires Solis demat, & apud Poeras, nox tanquam Glia terra?, & Mater Parcarum ,&
Eumenidum pratdicarur, in qua filentium dommarur, & quandoqiGIentium pro ar.
cano, & taciturnitate vfurpatur, quam Amantes apperere folcnt: idcirco canebac
Ouidius,
Frxcipue Cytherea iubetfuafacra tacen,
Jldmoneo, ventat ne quis ad ilia loquax.
Infuper Ruffelius exhibuie figuram mulieris fortunam referentis, cum Dido. C
Icon Form- AVDACES iVVO.dummodoboc intelligatur de audacia in rebus optima ratio-
nx* ne gubernandis. Meminit etiam Perciuallus cuiufdam ingeniofi viri, qui iconem
mulieris amatte effigiauit,cum Dido. SENSVS SENSVM PARlT. Procuiusin*
telledu, notandumeft, quod ilia vox (fenfus)in mafeulino genere prolata, proprie
fenfus exteriores fignificat, fed prolata in genere neutro, fententiam, animum, &
fenfum interiorem indicat. Tandem Cairullus de Camillis feripror italicus deli-
neauit iconem nymph* 5 cuius dextra cornucopia? ftringit, &fin/ffra aquam vrna
cffundit,cum Dido. ARVNDANTlVS. Huius expofitionem cundis notam ef-
fe exiftimamus.
Aliquando Authores in phrenofehemaribus duasicones hu mafias figurarunt.
Ruffelius effigiauit hominem genuflexum tangetem librum fupra genua cuiufdam ^
Fide: fimu-
Regis locatum cum Dido.S A NGVINE POTlOR.hocfimulacro fides repratfen-
tatur: deinde quarauis vinculum confanguineiratis fit ardiffimum nihilominus,
Ucrum.
hoc-Dido, fidem magis pendendam effe fignificauir. Item pinxit iconem mortis
hominem genuflexum gladioferientis,cum Dido. IMPROBVS NVLLO FLE-
CTITVR OBSEQVIO. Sicenimoftendit hominesomni crudelitatis generein-
quinatos nullis vnquam obfequijs fiedipoffe. Perciuallus quoq: pinxit binos ho¬
mines, nempe duo mancipia curium trahentia, cum Dido italico. VIEN GIOV'E
1NCATENATO A V ANT IIL C AR RO. Pro cuius inteliedu, legendus eft Se¬
neca, qui mutuo amore catcnam qtlandam reprtefentari prodidie.
ApudLucam Contilem licet intueri iconem mulieris, qua?, pcdibus.apprehefutn
infantem in fluuio mergit, cum Dido. HVMANA PR VDENTIA MlNVS. Hate
pidura refert. Tetidem,qu* filium fuunt Achillem in paludefiygiamerfit, vc iI-
\m

/
 Monftrorum Hiftoria. i6j
him gladijs irapenetrabilem redderet, nec tamen pratlenfit talorum vulnere tandem
effc pemurtim: quapropter author fic argumentari videtur.- fiTetis Deanon fuit Tetis,& A-
iracautain adminillrandopr^fidiojvtfiliiun Achillemab impendentibus vulneri- cbtlleu
bustutaretur,tnulc6minus hominesid pratftare poterunt. Tandemlouius, fine
Dicto, exhibet figurammulieris eleganti,& regioornate veftjtu,cum icone pue~
riaulici,fcopulis, veftimentaregiaemundantis, & hoc efse phrenofchema cuiuf.
dam Principis afseuerabat,qui Italiameius nuturegi credebat, nec tamen anima-
duercebac veftium quifquihas ad fe trahi,

APOPHTEGMATA.
I R OII V M probitate,& erudi'cione confpicuorum varij animi fen-
fus, ad virtutes, vitia, &miferiam humana? vita; attinentes hoc in
locoexarandifunc. Quoad virtutes;habemus apud Ioannemh^c cap.iQ,
verba. riUtus dtctbatad lefum , mihi non Iccjueris ? nejcis me potefta-
tern habere te crucifigendt) & ahfolutndt ? tunc refpondit Iefits , non ha¬
beres poteftd'.ew aduerfus me vllam, niji hoc ttbi datum effetfuperne. Hinc poteftaccm
F humanamnifi fuperneconcefsammhilipendendam efseelicimus, Diuus Augufti- jn vita D.
nus,ex Poilidonio, interrogarus,quarecum fororefua nolethabitare. Refpondit, ^uo% c-%6.
mulieres, qua; cumfororemea viuunt, non funt mete forores . Item Bion Abbas *
adfororemab Antonio mifsus, illius domiciiiumciaufisoculis ingrefsuseft,deinde
confefh'm receflic ; ilia verb inc/amante, & inuitante , disit , fuit aiquum, & quod
opraueras, vidifti me . Vxore Ttibuni deftderio videndi loannis Anachorera; fla- iib.±,
grante, Tribunus virurmuftum inuirabar, vrrcru/ir Maruius.
At il!e refpondebar, nequaquam id feccro, fed per quietem me ifjiappariturum
fpondeo; namq; afpcdlus mulieris magnum animtepericnlum inferrepoteft; vnde,
ex Suriohabemus,quod Saba; Monachocum altero iter facientiobuiafa&a eft ve- fnVita Sa-
nufta iuuencula, qucecumpr^terijfser, Sabas fui comitis ingenium explorans dixit; ^
qualis tibi vifaeft, ilia mibi certe lufca , comes negauit, quoniain accuratius
G iilam erat intuitus. Tunc Sabas dixit; nunquam Iegifti, nec capiaris nutibus
illius .
Salomon quoq;aIiquanda pronunciauit muiierem probam, & modeftam viri co-
ronam nuncupari. Scipio Africanus,ex Plutarcho,dicere folebat equos ferociores In Vrouerb,
tradendos else domitoribus, vtdeinceps facilius pertradlari pofsent: ita homines 12 .
rerum profperitate e{fra;nati in gyrum rationis ducendos efse , vt, vifa rerum hu-
manarum imbeeillitate, & fortune vanitate, moderatiores reddantur. Mufonius,
exSrobeo, defcribenshominem,dicerefolebat: Homo folusomnium in terrade-
gentium eft Imago Dei, & fimiles ei virtutes habet: fiquidem in Deo nilpne-
ftantius excogitari poteft, quam Prudentia, Iuftitia, Fortitudo, & Temperantia.
Erafmus infinuabat hominibus fenefcenribus ita viuendufe efse, vt adolefcentibus
jq rc&am viuendi normam exhiberent, cumoptima via ad fene&utem fit eruditio.
OHm enimfenefcentes magnis cumulabant honoribus proprcrea in Senatum non-
tiifi fenes ingrediebantur, quodinnuebat Ouidius huncinmodum.
Nec niji port annos patuit tunc curiaferosy Lib.^.Falt\
Nomen dr atatis mite Senatus habet.
Hincquidamprofeclusin I,acedemonem,cum vidifset honorem.quofenes pro-
fl’qucbanturjhrc verba protulifsedicitur: in fola Sparta fenefcere expedir. Phi-
lonis vxor in ccera pluriumfanninarumimerrogata, cut fola, inter tot mulieres,au-
rfeoornaro non vteretur. Sciterefpondit: fatis vxorimagnusornatus viri fui.De-
mum curaCyprij aduerfus Aftyagem Medorum regem infeliciter pugnafsent.mu-
lieres Cyprix fugientibus in vrbemobuiam iuerunt, & nudatis ventribus dixerut;
- quofugitis ignaui ? an nefeitis vos hue iterum intrare non pofse,vndefemeI,natu- Viri a fami
rx leoe,egrcfli eftis? hinc colligendum eft viros aliquandoa feminis animari. ms animan
Non /#r.
 166 Vlyfsis Aldrouandi
Non defunt apophtegmata vitiahominum taxantia : quamobrem Ariftonymtis
vitam hominis theatro aflimilabat, vbi peflimi homines fere Temper primatum ob-
tinent. Et Archytas folcbat dicere ;quemadmodum fumma etiam diligentiaad-
hibica, pifeis abfq; fpinis inueniri nequir; fimiliter neq; hominem inueniripo/feaf-
feuerabat, qui aliquid dolofum no,n haberct admixtum. Vnde Erafmus iureopti-
mo pronunciabat homines ad voluptatem pronioresefl’e,quamad virtutem.Er ex
eodem,homo expers Philofophix adomnem Virae fon&ionem eft inutilis : quare
hominem vafi eomparabat, quod fi fic integrum necne,cognofcitur, dum liquor in-
funditur: fic homo, quandoimpcrium illi commitcirur. item Diogenes,ex Lacrtio,
homines, qui in coquos, fcorta, &adulatoresproprias effundebant facul cates,affi« ^
Arbores per milabat arboribusper pra:cipiciafiafcenribits,quarumfrtjdius no homines fed Vul¬
pmcipitia tures, & Coruicomedunt: fignificabatenim eos nequaqnam cftehomines.qui vo-
nafcentes luptatibus,&gula? famulantur. Idem Diogenes quandoq,- intuens ado'efeentem
quibut afji- cultu, geftuq; pariim virilem, hsec protulir verba : non te pudet reijeere quod ribi
mtlentur. natura coqceinc ? fiquidem ilia tevirum fecit, tuaurem remeripfum in fon in am
fingis.
Pariter idem.Diogenes fucernam accenfam, etiam meridie geftans, hominem
queritare dicebatur,quomam publicos ciuitatis mores homine vix dignos eftc exi*
ftimabat : quoc/rca idem rediens ex olympijs interrogate, vidiflet ne ibi mukam
Diogenes turbam, Fefponditturbamplurimam , fed homines perpaucos. lmmoquandoqj
idem Diogenes (tans in forohotninumfrequentiaeircumdatus clamabat^adeftc ho- g
bpmine <jn£
mines; ideacircumftanto.s indignati dicebant; enadfumusj tunc Diogenes baculo
mans.
illos abigens magis vociferabatur dicens j iubeoadeife homines non fterquiiinia,
infinuans nomen hominis minimecomperereillis, quiiuxta racioncm nequaquam
viuunr.
btilpone quoq, ex Laertiojinhominumfrequen.ia confpefio, quida a: dixit: ifU
homines te hellnarnadmiranrunat Stilpon refpondic nequaquam, fed vr veru hq-
tninem , quia folencfaeftia?peregrin# in fpediaculum deduct’, &vulgares homines
nemo mirarur, ficq; obiter interpellatorem ranquam non verum hominem taxauir.
Anacharfis, ex Stobeo, inrerrogatus quid hominibus eftet infeftum, refpondit, ip(i
fibiipfis. Cato maior Lcnrulo, quifputumin eius faciem proiecerat, ftarim abfter-
fa facie, dixit: affirmabo cundlis, Lentule, fallieos, qui te negant os habere ; ficq;
argute tantam impudentiam norauir, C
Canutus Rex «ngli# aflentatorem, qui omnia ad Regis nutum conuerti affir-
Canati Re¬
mabatjfic repreftits buam fedemin littore maris locariiulTic, quam cum afeendiffet,
gis dngli&
dixit mari } rues mete ditionis,&rerra,in quafedeo, mea eft; impero igitur tibi,nc
ajfertu 4»'
in rerram meant afeendas, neq; veftes Domini tui madefacias: interim mare,de mo¬
ream.
re, vndis pedes Regis fine reuerentia hum,efecit;tunc Rex refiliens dixit: feiant
omnesorbem habitantes vanamelfe Regum potentiam, neq;Regis nomine quem-
piam dignum, prater ilium, cuius nutui Ccelum,Terra,& Mareobremperantjneqj
deinceps coronam fibi impofuit. Cyrrus,ex Plurarcho, dicebar eos homines ,qui
fibi prodeft’e noiient, cogioportere , vr alijs famularenrur: fignificabat cnim na-
tos feruili animo, fihiq; inutiles imperio adigendos, vt ahorum commodisin¬
feruia nr.
Devitijs quoq; mu!ierum,&pr#cipueimprobarum nonnullafuperfuntapoph-
yitia mulie
tegmata reciranda, Idcirco Secundusphilofophus abquando interrogatus, quid
ru taxatur.
eftet mulicr improba: refpondjt, viri naufragium,domus tempeftas, quietis impe*
dimentum, vita: captiuitas, quotidianum damnum, voluntaria pugna, fumpruofum
helium,follicitudo confidens, leama cople&cn s, exornata fcylla, animal maiitiofum,
malum neceftarium. Vnde Theophilus lmperator vxoremdutfturus multaspuellas
ledlac venuftatjs vndiq; accerfimr- cumigitur Ifaciam Virginem dotibus forma; •
prarftanriorem imueretur, h#c verba proruliftsfertur : amuliere emanarunt mala.
Atillahonefto refpcrfaruborerefpondita muiiere res etiam meliores prodire.Ve¬
rum Diogenes aliquandoconfpicatusmulieres garrulas colloquenres, hanc pro-
Afpis } vi¬ mulgauit feftrentiam. Afpis a vipera venenum mutuarur. Hinc Democritus quan¬
peravenenu doq; interrogatus , cur magna? com eftet ftatur#;,paruamduxiftetvxorem fic re?
adagiam. ' fpondilfc
 Monftrorum Hiftoria. 1 67
fpotijcjiTTe ferfur ;ego intnalo eligendo, quod minimum erat elegi, Et Protagoras
in-terrogatus, quare inimico filiam nupfiflet, dixit, quia nihil Hit dare poterain de-
terius. Idem Philofophus anum eleganter ornatam intuitusexclamauit: fi virts,
fallen's, fi fepulcro.ornata es. Etex Ariftipo ,mulierpigmcntis facietn venuftans,
animum deformctn indicat.
Solon aliquandorogatus, an vxoreflfet ducenda,refpondit :fi turpemduxeris,
habcbis pcenam,fi venuftam , habebis communem. Socrates autem, ex Laertio,
dicerefolebat mulicremdecora?, &eprepfe forma? e0e templum fupra cloacam
xdificatum.
E Hinc tranfeundumeftadapopbtegmatamiferiamhumanamrefjpicientia. Quo-
circa Ariftoreles,ex S?obeo,interrogarus, quid eftet homo,refponditimbecillita- Miferia hu¬
tisexemplum, temporisfpolium, fortuna? Jufus, inconftantfe imago, inuidia?,&ca- mana qua-
Iamitatis trutina , reliquum vero piruira, & bills . Hinc Phillppus ex Rhodigino, lit.
pofteaquam apud Cheroneam, Athenienfiumopes profligayit, tantafuperbiaagi-
tari crepit, vt infortuwjs femimme obnoxiumeffcexiftimauerit: ideo refcipifcens,
& ex tanta felicitate aliquod malum fibimetimpendere pr£efagiens,idmunusiniun-
xit vnicx pueris aulicis,vt quotidie, ftatim atq;dilucularef, in domicilium ingref-
fusexclamarct -.memineriso Rex,te non Deum,fed hominem eifemultis a?rumnis,
&muerijs expofitum-.quapropter Democritus interrogatus,quiddebominum forte
fentitetimiferam hominumfortunam efie afferuit; cum bona qua?rentibus vix con-
_ tingant, & mala non quaefita prater omnem expedationem, accedant.
Hinc Aeneas Syluius audtensdifpurantesde miferia humans vita?, pronuncia-
uit vitam noftramcomediameife, cuius poftremus adus in morte agitur.Bias quoqj Vita huma
folebar diuu/gare hominem ita vitam metiri debere, quafi multum, & modicu tern- naeft corns:
ports vidurus fit: fiquidem Antiphon vitam bomiois carceri vmus dieiaffimilabat. dia.
Qua de re Xetfescum vidifTec vn/uerfum Hdefpon rum nauibusfulsconftratum,&
omnia litora, necnon planitiem Abydenorum numerofo referram exerc/ru lacry-
' tnas fudit :de hoc autem interrogatus protolic felacrymade, cogltans,quam bre-
vis effet hominum vita, quoniatn tarn nuroerofe mulntudinis port annum centefi-
mum nemoe/Iet fuperuidurus.
Item Socrates rogatus,quomodo vita fine trio !eftijs eifet peragenda, negauit id
vllomodo fieri poflfe : cum non liceat Ciuitates habiranribus , & cum hominibus
G verfantibus, abfq; srumnis statem ducere. Quatnobrem Silenus ex Plutarcho , a
Mida captus, & interrogatus, quidhomini eftet optimum ,refpondit,optimumefte
nunquam nafci,vel natumquamprimum aboleri imlonquoq; quid eftet homo , in¬
terrogatus; h#cprotUlifse fertur.putredo eft inortu, bellua in omni vita ,efca ver-
mium in morte. Quare Francifcus Borgia,vtretulitR !badinera,febre valdeaffli- In Vitar
datus foiebat exclamare, nihil efse in humanis perpetuum : vnde poftea Iuftus Ly- Borgia.
pfius fuo epiraphioquod Louanij vifitur, hoc inferuit.
Humana ettnffia vmbra, vanitas,
Etfcene imago & verb, vt abfolttam, nihil,
Alexander etiam, ex Plutarcho, cum Deus vbiq;obres feliciter geftas appella-
retur, ex duobus, nempe exfomno , & congrefsu , femortalemefse intelligebar:
quandoquidemfomnus gelida? mortis imagine refert, & coitus ad epilepfi^ fpecies
H refertur. Intmo idem Alexander, cum in obfidione cuiufdam vrbis fagitta idus Diftu Ale «
efset, inftitotutndeferene, & chirurgum accerfere coadus, dixitomnes me Iouis xatidrt.
filium pronunciant, cumhocvulnus memortalem efsemotleat. lureigiturmerito
Ferdinandus Imperator hominem Ccelo, terra, mari, arboribus, brurifq, animan-
tibus longe inferiorem efse atteftabatur: cum ha?c omnia tempeftatem prsfen-
tiant; homo tamen mala fua neq; prsuidere, neis prouiderepoteft,
Amplius Diogenes, ex Laertio, aliquando in vita humana contemplans vrbium
Gobernatores,Philofophos, & Legislatores , tuncomnium animantium hominem
pra?ftantiflimumpra?dicabat, fed vicifttm meditans fomniorum interprjetes,necnon
gloris, & diuitijs famu!antes,homine nihil fibi videri ftultius exclamauitjnfinuas
ingenium ho.minis ad res optimas accommodatum probandum, & ad vitia pronum
improbandqm efse. Quamobrcm PhauorinuSj ex Stobeo, hominespartira ridicu¬
les,

/
 168 Viyfsis Aldrouandi
Ifamo ridi- ]os,p3rtim odiofos, & partimmiferabiles effe prodidit.ridiculos quia peraudaciam
culm, odio- maiora affediant, odiofos, qui eaconfequuntur, miferabiles, quifpe fruftrantur.
Hinc Socrates exiftimabat Deum Temper ridere vana hominum ftudia,quibus per-
fusi&mife
rabilif. adis, perpetuofe viduros effe opinantur. Tandem Grantor, ex Laertio, promul-
gauic quicquid alicqi hominum accidit, id vnicuiq; euenircpoffe.

A D A G I A.

V L TA funt prouerbia, qua? partim ex humanis partibus, partim

abhumanis propnctatibusoriginemfumunt,de quibus figillatim ia
prtefentia fermonem habere decreuimus. Primum igiturrefpicien-
do partes, & potiffimum caput, fingularia ioueniemus. Caput fcabe-
re. eft adagium confimile ilii. Fugues arn dere: cten ini hi omnes
funt geftus hominis cogirabundi: quapropter Horatiushutrefpiciens canebaf.
—— — - mverfafactendo
Lib. 1 .Satyr Sape caput fatheret,viuos,& arroderet ungues.
10 .
Profertur aliud prouerbium. Capite admoto. quoadmonemur,qua rationeobiur-
gandus fit amicus: namq; primum id fiet placidis, & nonafperis verbis,deindeclan- B
culum, remotis arbitris, nempe admoto propitis capite. Caput vacuum cerebro. eft
prouerbium in cos prolatum, quicorporis vcnuftatc pnecellunt, deinde ingenio
Lib. io.de carenr* Capite geflare. Relatum eft a Platone, & prolatum in eos, quosamorepro-
Eepub. fcquimur. Translatum forteamatribus, vel nutricibus, qua? infantes amatos,& in
cunis locatos capite inrerdum geftant. Tertium caput, adagium cfidefumptum a
baiulis, qui non folum humeris, Scccruice, fed etiam capite interdumoncraferunt.
Hoc torqueri poreft in homines varijsdiftradosnegoci/s. Capitt ocream, & tibia
In She tore. galeamadaptare. Hoc protulit Lucianus deillis, quiomnia pra?poftere agunt. Nec
caput necpedes. dicitur de negoaoitaimplicato, vtrationon inueniatur, qureiJlud
explicarepoffit square ab Antiquistale negocium,neccaput,necpcdes habere di-
cebatur. A capite vff, ad calcan, hoc pronunciatur, quando rem toram compledi
volurnus : velutifialiter diceremus. A capite ad pedes. Ab tngrejfu vf'p.ad corontdem. "P
Averticead imos tales, Ab vriguicule vfqi adcapiilitm. Apedibusvfqi ad caput. Aca-
pillovf(j\adimun)calcanezim.
Caput fine lingua, prolatum eft in illos, qui pra?fentes difputationibus, & conful-
tatlonibus, aliorumfententine Temper annuunt ,-quare hoc poterit etiam promulga¬
te de pedaria Tententia ; fiquidem pedarij Senatores olim vocabantur, qui in Sena,
tu fedentes fententiam non rogabantur ,fed tantummodo in aliorum fententiam
pedibus difcedebant. Capitis&i»guinisnefcitdifcrimen. Eftertur deillis, quibus
differentia honefti, & rurpis eft ignota,quoniamcaputinter membra honefta,8c in-
guen inter inhonefta recenfetyr„ Vnde luuenalis de mul/ere tcmulenta fic ca¬
rs ebat ,
•—»—— an id enim Venus ebria curat ? j-j

lngtiinis, & capitis, quafwt dtfcrimina nefcit.

Ltbi lo.Dy- Capita quaiuor habeas, eftadaeium narratumab Atha?neo de hominibusebrijs,qui-
pnofoph, bus omnia geminata effe videntur.
Prasterea capilli etiamadagijs anfam dederunt. Diciturenim. Captlias etiam
«>»»#. fubineelligendb vmbramTuam babet,-ad fignificandum commodu quantuni-
uis pufillumiunard, & quodjiber etiam exiguum nocere. Captllus feruilis. effertur
dehomine) viii, & prauis moribus imburo > dudlum eft adagium a Teruis manumit- ;
tendis, quorum capilli olim radebantur. Capillis trahere. dicunturilli, qui vi propel-
Iuntur. Pallas enim,apud Homerum , capillis Achiilem a pugna reuoca/fe perhi-
In Huftel. betur. Non abfimile eft aliud. Crines c apere , quo vTus eft Plautus, vtoftenderet /
oblatam occafionem effearripiendam, & arrepramretinendam : fumptum videtur
adagium ab hominum confuetuditm, qui crinibus aljquahdo retinentur, Homo ptlo
dipnus.
 Monftrorum Hiftoria. i<?9
'digntts. prohomine viliffimo vfurpaturiquandoquidempilojfeu capillo nihil vilius
jnueniri poteft . Comam tendere. vfurpatur pro Iudificare : fiquidem ftupidorum , <S?
non fenuentium coma in Iudibrium condi fol^c. immohodie etiain vulgo dici Co-
let. Ne me tondtas. nimirum, ne me irrideas . Caluum hominem vellts,' pronunciatur
dcillo, quioperam inanetnmolitur. Homo calms comatus. efferrurin ilium, qui vc-
ris bonis diSipatis,adfcititijs feia<ftat,am: in virumindodtum, quiprofuadodtrina
alienam edit.
Frontis adagia font hate. Print* fronte. nimirum prima facie, vei primo afpedtu.
Irons occipitio prior. Antiquitas hoc adagio fignifvcabat fatius effe, & redtius era* Trouerbia
20til
E dfarenegotium, quando prajfens eft, cuius eft negotiurmnarnqjilJud verbu (prior) frontis.
quafi potior, & melior exponitur: fiquidem cun&is erat notum frontemeffe partem
priorem. & occipitium poftcriorem. Afronte fimul, & occipitio. dicitur de iIJis, qui
indicant admirabilem rerum omnium cognitionem,qua.’Confl:atfcientiaprffentium,
memoriapratteritorum, & prouidentiafuturorum. Ex fume perfptcere. profertuc
in illos, quiveluti nutibus negotium apprehendunt. Dcfumprum eftadagium i
Phyfiognonomis, qui ex lineamentis faciei in'geniucn hominis cognofcere profi-
tentur. Fronte fua. hoc promulgarur de iilo, quilibere, & aperte, non autemcoa-
fte,6c occulte aliquid proponit. Frontemperfricare. dicirur deillis, quibusnul/us
ineftpudor .-etenimfrons a'b Antiquis puciori erac confecrara quarefrontis per-
fricatce effe dicebantur; qui pudore, vcluti a fronte abfterfo, omnem modeftiam dc-
„ ponebant^ Tandem frontem exporrigere, &frontem corrugare . Sunrduo adagia fi-
17 bi inuicemoppofita : fiquidem frons expiieaturingaudio,&corrugaturin mteftitia.
.Nonimmentd igirur Plimus fenbebat frontem humanam triftitia:, hilaricatis,clc- Lib.6.c.VJ.
menri^&Jeuerirafis indicem effe.
Jam adoculo's tranfeamus. OcWux viciniinuidtts . pronunciatur de viciois male-
uolis. Quamobirm Ouidnishuc forte refpiciens canebar,
Fernlior feges elf altems fer/per sn arttis, ' Oculorum
Vtstnumcfi pecat grandtu* vber babes. proHtrbi*.
Oenitss niuliern.Magmm eftproiatum de re perniciofa: proptereaquod aliquao.
do Vtfgiliuscanebat. x
... ■” 1 , . ' vritq; vtdendo,
FAmina.
£ Immo alias cxplicatumfuit amorem per oculorum feneftras introire; quadere
Ouidius merito cecinir.
Pertji tuos oculcs , qui rapuere nieos.
Oculot in occtpttio gerit. diuulgarur de homine verfipelli, quern fallere eft difficil-
limum : idcirco Pcriius talem hominem lannm appeliauit. Commendabat igirur
Komerus Principem oculatum x.a.1 biueau. nimirum ante ,& retro : hoc
adagiumad nofiram vfq; tetatem penetrauit : quandoquidem Iiodiernum vulgus
hominem vafrumoculos in tergo geftaretradic. Ocuhsmagis habenda fidesqudm
aunbus. Sicjufdem qtue cernumur femora funt ijs s quteaudiuntur. Adremigi-
tur Ploratius canebar.
7 Stgntbs irritant animos demiffa per aurem, In artepos*
fludm qua funt ocuhs fubitdlafideIt bus. tica.
H Quare poffumus veritatem il/ius fenrentia’ affirmare.fcilicet potior eft teftis ocu«
Iatus vnus, quamauriti decem. Ocults fxt< intueri. hoc publicatur quandoaliquid
attentius, & accuratius concemplamur. Sumpfum videtur adagium ab Amanribus,
qui oculis nunquam dimotis rem amatam confpicantur . Ocnlispuhttrem offunderc.
diuulgatur, quando quis ftudio remobferuar, or aduerfario iudicium eripit. Pro-
uerbium ortum eife videtur a milituyvbi excitato in holies puIuere,vi<ftoria repor-
tatur. Hodiehoceffertur de emptore, qui rem alioquin caram viii pretio emir,
quafi in ocuios venditorispuluerem effunderir, nerempreriofamintuererur. Octt~
Us, & man thus. hoc vfurpatur, quando aliquid omnibus modis compertum eft:
quandoquidemfunealiqui homines itarefra^iarij, veetiamfi videanr, nifi mambus
contredient, non credunt. in oculum virumuis dormire . hoc prouerbium eft confi-
tnile ill/. In vtramqi dormireaarem. de ijs potifiimum effertur, qui abfq; moleftijs
P viuunt
 170 Vlyfsis Aldrouaodi
lib. 2. She- viuunt, In ecttlispudsr. Refertur ab Ariftotcle cum nos pudeat corum, qij'x video-
tier. tur; fiquidem afpeftus, vel generat, vel renouat pudorcm; idcirco pueri, quando
cos alicuius pudet, oculos regunt, & Socrates spud PJaronemde a more didturus,
ob verccundiam, oculos regit: vnde Poerzbac moti ratione Cupidinem czcum
finxeruntj quia fit improbi/fimus. Hucfpediacillud CiCeronis aflTertum, mmirum
Cpiftolam non erubefeere, cum ocjilis careat. Parker homines oculis carentes a ve-
recundia alienos cflfe obferuamus: hinc tandem Ouidius noftem tanquam czeam
pudore vaeareafieuerauir. Oculus dexterwht falu. Idpronunciamus, quandoali-
quodoptatum viderefperamus. Sumptum videtur a fuperifitionequadam mulie-
rum,quz ex pruritualicuius membri diuinare voluntquidfuturumfit; idcirco no* A
ftraetiamztate*aiunrs periocum, fibidextramtinniffeaurg, fignificantes fadiatn
defe cumlaude fuifte mentionem.
Idq; PliniUs atteftatur dicens quandoq;creditum fuifte,vt qui abfens laudaretur*
dextraauris eitinnirer,&qui vituperaretUr,finiftra. Adoculos magi's , qudm adve-
ftcam peril net. hoc pfofulic Varro deremagis ad vo/upfatem, quamad lucru atri-
ijente ; nam hoc in idCb vefica pro iucro vfurpatur : cum ohm PnTci veficis porci-
nis,& bubulispro loculis, & recepraculispecuniarum vterentur. ocuh Atrei. pro-
feruntur de feueritate, quandoquidem Atreusin tragedia, oculis torU is , & trucu-
Jentis introducebatur.
A escitate, & vitijsoculorum aliqua dimanant prouerbia; vt Homo exoculdtus
pro cdco. profertur, quando in vno verbo emendando, alterum eadem vi pollens ad- g
hibetur. Oculum exetudere. dicitor, (i res ex fentent/a fuccedaf, qua? fuccedere ne-
quaqudm poteft; idco fenex 1 lie apud Plautumdicebar; excluditeoclilum , fi dedo
In Vfeudole ro, Heminis caciprafcnpno, diuulgatur dere abfurda, nimirum qua do qui przfcri-
bit non intelligit quid dicar. Homo cacut auribus, dr mente. dehomine va/de ftupido
pronunciatur. Sic rcfertur 4 Stobeo r< ru$Aa r xai xurc-nrpu , nhn/rum quidezeo
cum fpeculo ? veluri ft dicatur, quorfum opus eft libris indofto? Oculis claufts agere.
fpe<5iacproprieadillos,quiante operarionesnihil przmeditantur. oculus lipput
fiinfert Solis radios . Arrinere poreft adhomines craftzmineruz , qui myfteriaali*
cuiusfacultatis apprehendere nequeunt.
Succedunt fupcrcilia, aquibus duo in confuetudinem prouerbi; venerunt:(iqui-
Prouerbia demdicitur. Suptrctltum aitollere, & fupercilium ponere. Pr/mumpro/errurinarro-
fupereiliorH gantes, & fuperbos, quos eti3 fuperc/hofos appellamus: immo ipfum fupercilium C
aliquandoprofaftu vfurpatur: parirer fupercilium ponirur, quando fuperbia retun-
ditur .-cum in fupercilijs pars animi rcluceat, dum ijs annuimus, &»renuimus..S’ 0/>er-
(ilium ctnfbrium. hoc Seneca prodidit de eximia grauitate,& tetrica feucritate:cura
RomzCenforum MagiftratusclTct quinquennalis, penes quos talis erat authori-
tas, vt eis Senatores locomouere, equos ab equitibus adimerc,&plebeio$infamia
taxare liccrer,
Nafus quoq; adagia fuppeditar. Dicimus em'ra. Hafofufpendere. Quando aliquis
fraudulenter irridetura'deohomines nafuri nucupanrur.quialios verfuteludiftcant.
Plans tmundht. hoc pronunciatur de homine acris iu'dicij .
Prh Adagia Sub nafo os latibulatur, quod fuis non caret adagijs; ideo d/cimus./» ospraman-
/um inferere.quando aliquis docendo,rem diligenriffime explanatrfumptamerapho-
ra 4 nutricibus,quz cibumprzmanfum in os infantiumadhuc edentuloru inferunt.
Os fublwire. promulgate,quando verba dantur,&aliquisIudificatur.Nonius Mar-
celfus adagium oriri pucat a quodam genere antiqui Iufus , in quo dormientiu ora
pingebantur. Os non habere* Spediarad impudentem } quoniam os verecund/a de-
notat. os expuens, ad illos attiner,quiahquid amoliunturjfcripfitenim Vaierianus
in id expui folcre, quod abhorremu s.os duodecim falitntum, Vocatur homo,qui ma-
gnifico valeateloquio. fumptametaphora ab Athenienfi quoda fonte;, quicopiam
aquz per duodecim fcatebras effundebar.
De lingua muka pcruulgantur, qua? in przfentiafuntenumeranda. Lingua beh
lare. dicuntur i!Ii,quimirandum in modum tantummodo minantur hofti,quandores
tuta eft: idcirco Hefychiustales ^A«oW<rar/Jac cognominar, quoniamproarmis
Jingua vtantpr. Linguaamitus. nuncupatur ille,qui verbotenus beneficium przftat;
fiquidem
 Monftrorum Hiftoria. 171
liquidem cum ex anitno non diligat, beneuolentiam tantutn fcrmone pra> fc ferr.
Linguam fenit mutate \ diuulgaturin illos, quiintenipeftiueoperantur,etenimeft
notum quamcumqftinguam apuerisfacile apprehend! ,quod adultidifficulter afie-
quuntur. in lingua ebrij , quod in mente fobrij, hoca Piutarcho, loco prouerbij,
vfurpatur: fobrius enim, velpudore, vel timorenon pronunciat, quodebrius, ab-
iierfaa vino verecftndia, facile publicat, Lingua nonttdarguta refertur ad illos,qui
rationibus fuperati non cedunt, fed Temper magisrefradarij euadunt. in lingua cla-
*//.hocpaIam recitatur,quando fida fiienn fpespromittiturtquandoquidem lin¬
gua veluti claue obferata effe videtur, quociefcumqj arcana non reuelat: quarc ca-
E nebat ille.
Arcanum vt celet, claudtnda e H lingua fgillo.
Sduicquid tn linguam venerit. celebratur de illis, qui multa temere, & arro-
ganter loquuntur; cum quicquid in animum venerit, pronunciant. Lingua pro.
lapfaverum dicit . Etenim verum efTe creditur, quod aliquis imprudenter publi-
cauerit, quoniam ilfud fufpitione fi&ionis carere videtur; quare Cicero inter Topicis•
ilia, qu;e fidem faciunt, imprudentiam, temulentiam, pucriciam, &infaniam
recenfuit; vndehodiernum vulgus foletdiceret;pueros)& ftulcos vaeicinari. Lin¬
gua quov adnifhoc recitatur a Suida hunc in modum yXutrttt vroi TroptJn, <aro\i* op*
fioJcooffa xa.1 oroAiv eiraipi^ua-a: nempe lingua quo vadis, ereclum ciuitacem,& earn-
demdenuo fubutrfura; voluit enim infinuare linguamplurimun vtilicatis, &pluri-
p mumperniciei afferre ponTc.Quamobrem Bias,refercnte Piutarcho, ad Amatidem InlibJeloy
Aegyptiorum tyrannum iubenrem, vt quid in carnibus vidimaj optimum, & pefli- quacitate.
mum repertum mdicaret, linguam refedammifir, fignificans huius prsecipuu vfum
-eiTe quotiefcumq; aliquis prodeft’e, & obefife vellc t. Alijs lingua,alijs dentes, cofue-
, uerunthocproferre de loquacibus, & edacibus veluti non raro contingit in conui-
uiis, dum, alii$ garr/enr/bus, ahi taciti epulas deuoranr. Lingua turatnt . hoc
palam recitatur, quando quis fidem promifti non prx‘flar,vc] quando non ex animo
poilicetur. Tandem habemus a Diogene dvx,i<miy*aTT>lco/xa,t, nimiru lingua non
impetam. Hcfycbitis citar 4efchyium, i wjyhuTTiltrQcti, folicer conuitijs linguam-
ceifere, 3c proprie ad maleominantes atriner.
Sequunrur dentium,& labiotum adagia. Den/em dente rodere.diuulgaturin ilium,
qui carpitj&mordet aiiquemparimordaciraceprxditum: Dentibusvefcentiueden- Dentiupr6*
Q talus inuidet. quoniam quod nobis non contingit, alijs inuiderc non debemus. Den- uerbia.
teTheonmo rodt. dieuntur quiconuitijs lacerantur.- depromptumcftadagiu a Theo-
ne poetarabiofte loquacitatis,& maledicentia? .• vode Aufonius aliquando poetacn
quemdam indodum, & mordacem coadus fuic Theonemcognominare.
Labrum mordeie: prouerbium eft defurr.ptum a geftu indignantium . quarrobrem
Ariftophanes quandoq; dicebat-.comedit labia pra* iracundia . Labijs primonbus
dcguttare. Significat quidpiamleuitcr attingere, dedudtumeftadagiumabiiiisqui
jeuirer cibum, vel potum Iibantes nihil in ftomachum ingerunt. habra non palatum Labia,
rigat. hoc referri poteft ad illos, qui exiguum largientes munus, praefenti neceffita-
ti non fatisfaciunt: vel torqueri poteft in illos,qui monres aurcoscum poliiceantur,
nihil tamen vnquam donant. Hocfumptumeft’c ferturab Homero,quando verba L.ia.lliad.
facitde Andromachenecem marici Hedoris lugente, cui adpellendum abanimo
H jnxrorem, quoddam poculumoblarum fuic.
lam prouerbia aurium exploranda fe fe offerunr. Ad antes Deorumperuenit. Re.
citatur dealiquo facinorepatrato.^#^^ Deorum feruandum. hoc de re digna,atq>
infignipronunciatur . Taft a ante. proreimemoria ,de qua is, cuius auris rangitur, gia.
futurus eft teftis: prifcus enim fuit ritus vellicandi aurem illius ,qui in iudicium du*
cebatur: fiquidem eum tanquam teftem meminifte volebant. Auremcultura accom¬
modate. hoc ad obedientiam fpedare videtijr ; cum cecincrit Horatius hunc in
modum*
Nemo adeo fetus, vt non mitefc ere psfjtt,
Si mode cultura patienttm accommodet aurem.
Auribus eeram ebdis, fpedat ad illos , qui monira non fequuntur, aut iufta, vel
.fniuftaaudire nolunt. Prouerbium hoc originemtraxifle diciturab Vlyfle, apud
P z Home-

1
 I

1/2 Vlyfsis Aldrouandi

Homerum, quiaduerfus dolofos Syrenarum cantus ,fuas &fociorum aurcs obfu-
rauit. Aunbut fumrmsinfidet . recitatur hoc, quandoaliquid perfun&orie aufculra-
tnus, aut quando aliquod relatum vix credimus. In attremdicere , nimirum aliquid
clanculunjalicuicomnaunicare. Ortumeftadagiumabillis,quipenesaure aliquid
infufurranr. Neadaura qmdem fcalpevdasotium eft. pronunciatur,quando nc mini-
tnum quidcm temporis ad al iquid agendum fupereft. Auribuspurgatis . nimirum ar-
teme, & diligenteraliquidaufculrare : quamobrem Plautus aliquando ficeft lo—
cutus,
PerpurgAt'n amho damus tibi operam auribus.
tJelluoms Adambasvfqi Aures. diuulgaturde illis,qui profimdum ventremTemper efiran- ^
conditio. do ingurgitanr. Sumptum vidccur adagium ab helluonibiis,quorumos cdulijs ple»
numad ytratnq; vfq; auremdilaratur. Auricula infimamo/lter.hoc fpcfiat ad ho-
minem minimefquerum: translata meraphora ab illaaurisparte jqua in totocor-
pore nil, mollius inueniri poteft. In aure oleumferre. torquetur in illos, qui aiicuius
fermonemfaftidiunc,arrepta metaphoraab vrinatoribus,quioleumin aures inftil-
Jn comment lare folenr, ne aqua inrro fluere po/Iit. Auru Bataua. hoepertinet adfeueritatem:
ltd Martial, quandoquidemDomirius Calderinus batauam exponitfeueranucrantenim Bara-
Ui Germam>populi,quidomeflica feditione pulfi exrremas Galli* eras cultotibus
vacuas occuparunr, &poriflitmm* illaminfulam,quan)hodie Hollandiam tuincq-
pant. Regum mnlt$ aura,at^ flfW/.quandoquidem Principes cunda,qu£e in cruita-
te fiunt, & dicuntur, per exploratores vident* & intelligunt. Hominifurdo fabulam g
narrare-, nil aliudeftnifi oleum, & operam perdere: iuxtaillud Ourdianum.
Jj/utdiuuatad furdaifi camctPbpbtus aures}
Hoc non abfimile eft alteri a Suidarelato: Ttapdaupui a-novropSitr. fcilicetapud
furdumpedere. Homofurdrn turdo. adagium eft rorquendum in illos, quiaflidue
blateran tes non audiunr quid vicifljm ab alijs dieaturftquidenj turdo aui loquacif-
ftma? furditas afltgnarur.
Batb%,& Superfun t adbuc barba,&fae/es, ex quibus hxc eliciuntur. Barham vellere fpe-
fiacies ada- diatad fummumcomemptum, &ludibmm; iuxtaillud Iuucnalis.
pia, Idcirco ftoltdam pnebet tibi vellere barbam.
Barham d gents puerorum vellere hoctradit Lucian us deillis, qui inanem fubeunt
laborem: quaudoquidem nullum barb* genus a ma [is pufionum euelli poteft. An¬
te barbam dmetfenet . tunc publicatur, quando imbetbis natumaioreminftruir. Bar. C
batenus /4^«w.ficnuncupabantur,q,ui pr*ter barbam , & pallium, nihil Philofo-
phi prat fe ferebant. QuareBagoas r in Eunucho , inquit, ft philofophum ex barba
metiri oporteat, hirciproculdubioprimastenebunt. Barba Pronomt. hoede re in-
Protiomus
concinna pronunciatur: cum Pronomus fyerit tibicen prolix* barb*,qu* in tibi.
quis efifiet. cine fuperfiu a efte videtur. Ex facie bonum virum pre feftru Hoc pertinet ad ho-
minem, ex cuius afpe&u anitrsidotes conie&amus. Facies tuacomputat annos. atti-
net ad homines, quorum rug* facieifene&utem indicant. Rclarumfuit a Juuena-*
li,& prolataminquamdam mtilierem,qu*cem eifet onufta anflis.adhucpueJJam
agebat.
Modo per pe<ftus,humeros, & cubitum, ad manum defeendcants. Iraq; corpus
finepeciorc eft pmuerbiata pronunciatum in homines imprudentes, quonia fapien-
tia, & prudentia in peftore, & corde refidere dieitur j ideo prudentes cordati apt- W
pe llantur. Ptdmopruts venijjct. fpe&at ad homines tardos , &lentos in opcratio-
Teeloris 4-
nibus .fiquidem pulmorefidens in pedlorecontinue quidem mouctur , nihilomi-
gia,
nus de fua fede nunqnam mouetur . Humtris fiaftinere in illos profcrturv qui
fumma induftriaaiicuius falutecn conferuant: quapropter qui Rempublicaquafi
collapfuram fuftinent, vulgo Atlantes appellancur. Culito tmungere. iadaturin
homines fordid* conditiofws,dudoprotierbio a falfamehrarijs,quibus inoleuitcon-
fuetudo mucum nariumeubito abftergere, cum manats muria imbutas habeant.
Manus cum fitorganum organorum infinita pr*,bet adagia, nihilominuspotio-
ra tantiim in medium afFeremus. Mamplena, expomtur copiosc, adagio fumpto ab
illis, qui non, pared, fed manu plena aliquid largiuntur. Huicoppofitum eft . Ma-
nrn 11*Jim habere, hoeprodidit Theocritus de ceaacibus,&.pigris adiargiendutq.
* Mann
 Monftrorum Hiftoria. 173
'Sian*lo»ga,$ manu breui tradtre. manulonga dare dicuntur, quipromiffis agunt, Prouerbia
& fpem tantummodo oftendunt. Viciffim manu breui tradereperhibentur,qui fta- manuum.
tim porrigunt, quod pollicentur. Manumpeieris,&pedemporngts. hocadagio vfus
eft Diuus Hieronymus in Rufinum , & torqueri poteft in homines auerfi ingenij,
quialiud rogati, a I iud refpondent. Manum nonverterem. exponitur : nihil meare-
fertj cum nihil faciJius hr, quam manum vertere. hoc eft confimileilli . Diguunon
porngcrem. hodie vulgo didmus; defedeme non mouerem Hoc non tit in manu
noftra. tunc pronunciatur,quando fignifica.nus ahquod negotium noneffenoftri
iuris. Manutgnauus, mentepvgfens. dicitur de homine confilijs pra?ftante,fed manu
E minime ftrenuo. Recicatur ab Epheftione grarmr.atico, vt fignificaret prudentiam,
& ingenium fine adminiculo manuum fruftra operari;& viciffim robur expers inge
nij, & prudentiae, nihil valere;verijm fi hceciungantur, homincm reddut inuidums
quaproprer hucalludebat elogiu Mithridatis Pontici, quod fic febabebat.CON- Elogiu Mi-
blLlIS DVX, MANV MlLEb:/, ffg#t?/f»f/'f’,fpedatadid,quodfenti!:ur;hoc vfus thrtdatis.
eft Plato ,quando afferebat corum opinionem, qui exiftimabantquidqua non elfe In Thteteto
in rerum natura, praeter res corporeas, & fenfiblis expoficas ,&fecundas inren-
tiones,tanquatn inanes explodebanr, cum tamen certiora fine, quajratione colli-
guntur,quam ilia,qace manibuscontredantur : mdiciumenim fenfuumnon rard
fallaciaimplicatur. Inter manum, & mentum.ipedat ad breuitatein fpacij; cumin-
ter manumtenentem poculum, & mentum,minimum fpatium incercedar.- mhiiomi-
p nusinter fpatium tarn breuemultapoflfuntcontingere: itaqjeritconfonumilli.in-’
r ter os , &offatn multacadunt. Manut manum [cubit, hoc oritur a mutuo officio,
quod homines viciffim pr^ftare folenr, vel potius averficulo Epicharmi comici,
quod fic fehaber. ^
» fillip niv^Vpa uyiAt, So( it zai Aufioa; it.
idea,
Manus frtcat manum, da quidpiam, & alt,quidaccipies.
Monet neminem muen/ri, qui velir bcneficiumin quempiam collocate, a quo
non fperet a liquam commoditatem ad fe redituram: cum officium officio inuitetur, Eeneficium
r 8c benefic/um beneficio prouocetur.namq;mutua eft commoditas,quado manus ma- mutuum.
mim huat: ideo circumfertur apud Grceros hoc diftichon.
Ctvtl'p yotp Ctvdpct,, KUt 7T0*t; fftofa woA/ii,
G %dp pupa, v1711 it, JWtuAo? ts JccjjTvAgif.
Ideft
Fir enimvirum, & vrbs feruat vrbem,
Manus manum abluit, dtgituff, digitum.
Manum addere.le^nutz^ud Plautum,& nil fignificat, nifi Iudincarci translatu eft In Perfa.
adagium ab ill is, qui manu auri addita, aliquem irrident. Manum fummam addere,
dicitur de perfedione alicyius operis.hoc translatu eft ab artifice, quiprimo quod-
dam rude operis fimulacrumfingit , & ha?c vocatur prima manus, quando verb id
expolitur fumma diligentia, appellatur fumma manus. Apud Grscos veteres ie-
giturrbv y/tpz nernpe manum admouere,quotidcumq; negotium opera
noftra indiger. Viciffim apud Pyrhagoram legitur^* aravri i/u/3uhAiiv<fo%tu’v, nimi-
rum non cuicumq,dextram efte porrigendam: quo admonemur quemlibec in am/-
citiam, vel familiaritatem non e(Te admittendum: Manumadmouere. fimplidter di-
cebatur,quife feinffnuabant in opus alicuius egregiatrei: translatu fuit adagium a
facrificijs, in quibusaliquando acc/dehaf, vt ahjsrem diuinam facietibus, alius ad-
ueniens, admotamanu vidima?,ipfa’ quoq; facrificijparticepsfieret. Manum ad- Fortuna im
tnouenti fortunaeB imploranda. monetadagium fidendumquidem eftediuina? opi,
fed poftea adhibendam dfeinduftriam. Suidas origihemhuiusadagij in quemdam quid.
apologumrefert: nam cum rufticus quidam fequens bones plauftrumtrahentes vi-
diifet currumin foueam cecidiffie.otiofus Herculisauxilium implorabat;interim
audita eft voxdicens s admouemanum rota?, ftimu!aboues,& Deuminuoca./#*»,«-
ntbus lex. hoc profertur, quando non iuxta leges,fed vi res agitur, forte hoc defum-
ptum eft a Plauto, quando quidamferuus minabaturfemanulitemadurum. Ma¬
mbas awkabtsshaurire. confueuerunt dicere de ijs,qui fummo conatu aliquid agunt.
P S Mani-
 174 Vlyfsis Aldrouandi
Mambas pedibufq; hoc pronunciatur quando extremi conatus fignificantur.
Multa manus onus leutusreddunt. fignificat mutuum auxilium,vel difficilia ct/am
facile confici poffe,fi plures negotium aggrediantur. Legitur enimapudHefiodum
Jdagia in Trtelm-, inti <3rte6va>v fxtte'TH.mmiwm plus poteft, &plurium induftria. Mambu- co-
miofos , . prefjts.iadatav in otiotosi quifedentes manus comprimerefolent. Mambas illotts.
pronuntiatur de irreuerentia, dudo prouerbio a puricate facrificiorum; fiquidetn
Hefiodus vetabat, ne quis iilorjsmanibus vinum Ioui libaret. Manumfubpallioha¬
bere. Torquetur in illos, qui otiose viuunt. Ma»» ferendum , non facco . Hoc monet
modum in rebus feruandum efte, adagio defumpto ab agricoJis /erenribus, qui non
facco, fed raah-U rara femma fpargunr. Manus complicates amteis non effe tradendas. A
hoc habeturex Diogene: voiebat enim fignificare benigniratem comitatiefte
copulandam. Dalapidi volam. conuenitill/'s, qui fedhnrur, qua?nonpoft'untafte-
qui, ve! minantur illis, quibus oocere nequeunr. Prouerbium dutfuim eft a pueris,
qui obferuantesauein voiitanrem percufturiinclinantfe, vtfumantlapidem,inte¬
rim auis nihil incommodipafta auolat. Manualterafert aquant^, altera igne. torque-
ripoteft in illos, qui extrinfecus bland/untur, &intrinfecus nocenr. vel in homines
bilingues modo laudantes, modo vituperantesihuicadagioeftfinitimum illud. al¬
InduTlria tera manu feft lapidem altera panemoftentat: Manum cumminerua mom . Monet
propria non hocadagium, nequis fiduciadiuinteopis fi stus propriampoftponat induftria. Hoc
eft postpo~ non abiimil e eft alteri adagio. Stimu!aboues,& Deum inuoca. Manus Regum longs,
ttenda, hocrecitatur ab Ouidio in epiftolis quando inquit,
/innefets lonoas regtbuseffemmus? D
Vulgo eriam circunaferrur hoc afTertum, nimirum a Principibus cattendum elfe,
quoniam illis pradonga Hint brachia,dum per fuos fateJIires, quibus loco brachio-
rum vtuntur,abfentes ct/amafftigerepoftunr. Manus Rrtarettnijeere . bocdiuul -
gatur de manu furaci, & vio/enra ; (iquidem Briareus fuit immanis g/gas , & fxuns
pyrata, cui centum brachia , & manus fuHfeperhibent . Quaproprer hodie etiatn
quando fignificarur aliquid afpicicndum, & non tangendum elTe,dicit ur. Efto Ar¬
gus, non Briareus. De manu extnsere manubrium, oft prouerbium Plauri, quando fa-
cultas agendi exrorqueturde manibus alicuiushominis iam aliquod fperatur i.Ma-*,
fluid ma- num ferul§fubduxtmus.nem'ptnos quoq; litteras didicimus: namq,- veteres peda-
nus mactle- gogimanus difcipulorumferuIac?debant. Manttmacilentaptngtternpedem. hocada-
ta,&pcs pin gio tanquam amigmate quodam Hefiodus paupertatem explicauit: quandoquidem Q
guts ftgnifl¬ tnendici funtilli,qui manu macilenra tangunt pinguem pedem, quoniam eorutn
eet. manus fame gradlefcunt, & pedes frigore intumefeunt. Manum prudens t» fldmam
mitto. hoc pronunciatur, quando homo feiens periculis fe exponit; fumpro adagio
abhiftoria Mutijfccuol3?,vtapudCiceronem legitur. M anus dare, dicumur llli, qui
fe vi&oselfe profitentur. Manus in Aetolts habet, hoc prouerbium eft ‘Ariftophanis
dehoniine auido, quimuneribus facilecorrumpitur: quandoquidem Aetoli erant
populi denominatiab dmtv oRov , quoniamrotum flagitarent; hinc Homerus in
Qdyft’ea hommem mcftdicum iure optimo ex Aetolia oriundum finxir.
Digitorum Hadenus de manu, iam ad prouerbia digitorum properandum eft. Vnicodigito
prouerbia. fealptt caput, hociam expiicatum eft fuperiiis in adagijs capitis. Dtgtto cedu tangere.
compete illis , qui ad profperitatum faftigium peruenerunt. Quare Lyfimachus,
cumouans ad Thraciam peruenifter, occupatis regni Ambus,talia verba tulifle fer- "0
tur. Byzantij ad me veniunt, pofteaquam lancea coelumattingo . Digitus dies, re-
citatur enim ab Alcxo apud Atheneum ddzruRoo ry.ipd. hocadagium fpatiumvit^
humane exiguum, & quafi digitale efte hgnificar. Digitumon mponere. Indicat in
fermone non vlterius efte progrediendum. Dtguum quoproferat. hoc vfus eft Ci¬
cero pro Cecinna, quafi voluerit dicere.digitum quo proferat non haber, indicans
Rhettrum nihil illi efte, quod dicat, vel agat. Sumpto adagio a geftu Rhetorum ; quigeftus a
getias qui, Quintiliano varius e/fe traditur, fed fimpliciftimus eft proferre digitum. Ne crept -
tuqutdemdigittdignum. pro inrelletftu huius qjdagij, notandum eft, quod Ariftobo-
lib 3» lus,apud Atheneum, referr fepuIcroSardanapali impofitam fuifte ftatuam digitis
dextrae manus ira compofitis, veluti ficrepitum edcre vcllent, ad indicandum res
hominym eft’e deridendas, neq; digitorum crepitueffe dignas ; imend hiedigirorutn
 Monflrorum Hiftoria. 175
^e/lus ad noftra. vfq; tcmpora penetrauit de il'Iis rebus potiffimum, quas nihili faci-
*nus. Ad dtgiti crepttum. hoc fpe&at ad illos qui aliquid arrogantius fignificare vo-
Junt: fiquidem hie geftus Dommorum fuilfe perhibetur ,qui feruisaliquodhumile
minifterium imperabant. Vm digitulo. diciturad fignificandum, nos vel nullo ne-
gotio polfe vincere. Tolledtgitum. pronunciabatur de illo, qui in pugna fe vi&um
profitebatur. hoc videtur cognatum ill/* dareberbam, vel dare manusjdequo pau-
16 ante faftaeft mentio. Premere pollicem^ &cdnuertert poUicem. pronunciabatur Dare herba
dc fauore; quoniam Prifci,pollice fauorem hdicabanc, & qui fauebant, polheera quid figrnfi
premebant, &qui minus, pollicem conuertebant;idcirco luuenalis ficcanebac. set.
E i•— --— conuerfopolltee vulgi
Qaemlibct occiduntpopulartter.
Digitum medium ottendere. profertur defupremo contemptu, &infamia:fiquidem
hie digitus a Martiali impudicus, &aPerfio infamis appellabatur. Digttu metiri.
hoc attinetad illos, qui rem accuratiiis contemplantur quamoporteat;& adagium
videtur fumptuma Poetis, qui pedes carminum digitis numerare, &metiri folent.
Digiti computatorum. appellari polTunt illi, qui varijs fortune cafibusfunt obnoxij:
namquemadmodum digiti Arithmeticorum nunc Myriades,nunc vnum tantiim nu- Digiti Copu
merum fignificant, pariter amici principum modo omnia, modo nihil prseftare pof- tat orurn qtu
funt, Digttit extremis attingere. ideft leuiter, alio modo dicimus fummis labijs , &
tunc vfurpatur quando quis tantummodo verbis, nonautem anirnoaliquid fimular,
P vel facit.
Supereft, vt ad partes inferiores defeendamus : de ventre hsechabentur . in
vtntreminfilire . diuulgatur in ilium, quiomnem curam ad cibum , & potu dirigit.
Celebratur aJjud a P'utarcho. >«$•»> «* i%n clret nimirum ventcraunbus caret, hoc
fignificar, quod vbi de paftu agitur, bontrfix rationes non admittuntut iquare hodie
etiam dicimus.
Ieutnus venter non audit verba hbenter.
Ventrepleno melior confultatio. quoniam vbi fames inferpellar, homo non poteft Adagio, ven
deliberare, etenim confultacio moram, &animi rranquillitatem expoftular. Venter trts. .
pinguis non gtgntt fenfum renttem. refertur a Galeno contra Tra/ybulum, quo figni-
ficatur in homine obefo acumen mentis non refidere. Quapropter, apud Lacedte-
monios, infameefle perhibebatur, fi quis fuifipt v^hementer obefus,naminde ftu-
C piditatem ingenij coniedabanr.
Partes adhucreliqutefuacxhibent prouerbia. Vt Podex lotionemvincit. recirarur
apud iftterpretem Ariftophanis de iihs, qui in aliquod malum fe feadigunt: quan-
doquidem podex etiamfi Iauetur, rurfus fe inquinat: immo poterit etia prouerbium Prouerbia
torqueri in illos,qui inanemoperam fufcipiunt. Lcgiturapud Diogenianum apo‘vu altarumpar
TTjyri : nimirum Batumi podex:vv\ de Hefychius monet hoc prouerbium vfurpandum tiurn.
effe de carne ob vetuftatem ftupida.- Saturnusenim erat Deus antiquiffimus,& Pri-
fei quicquid putre intellediuri, Saturnium appellabanr. Ne genu quiden, fiexo. ideft
ne tantilfum quidem > fumptoprouerbio ab ijs ,quiqutetem captare volunt, natu
primutn genua fledlunt. Genu fura propitis . hoc recitaturab Ariftotele ,& adagium ‘ Li,9.Moral.
originemduxilfe ferunrexeuentu in pradio , vbi quidam confpicatus fratrem, &
confobrinum de vita periclitantes cum vtriq; opemferrenon poftet, foium fiatrem
tutatus eft,deinde pronunciauit hanc fententiam,qute abijt in prouerbium. Hodie
quoqj in eodemintelle&u dicimus : magis rangit cutem fubuculaquam thorax. Ntfi
fratfis cruriht.toTquetur in eos,qui ad aliquod agendum negotium nonnifi magna
violentia impelluntur. Du&umfuit prouerbium ab illis.qui antiquitus, obfcelera,
crucifigebantur, fiquidem eiSmors nonnifi fra&iscruribusaccelerabatur.
Tandem ad pedes accedemus, qui multis adagiis occafionemdederunt . Cir- Pedum ada-
cumfercur enim apud Grascos TttplvoSei. ideft iuxtapedem. pronunciatur dere opti¬ gta.
me accommodatas fumpta metaphora acalceamentis ad pedum men furam probe
accommodahs. Suidas ex Ariftophane recitat adagium hoc carmine.
Stflay us v7r6'S'n/aot. api^ipov tiq woJ'ovi'urrfsov.
Ideft.
nextrum in calceolo, Uuum verb inpodo/tiptro.
Seri-

/
 176 Vlyfsis Aldrouandi
Scribit Suidas hoc adagium folere proferriin illos, qui optime fe accommodant
ad condi&ionem reiprxfentis, iuxra locu, tempus,& negotia.-quapropterpedem
dextrumin calceo,& finiftrumin pelui habere dicuntur. Omnipedt eumdemcalceunt
Medieorum accommodate. Torquendum eft adagium in medicos imperiros, qui nulla habita mor-
aliquoru im borum ratione, omnibus tegrotis eadempraefidiapnefcribunt. Ne fuprapedem cal*
perttta. ceus. docet prouerbium negotia viribus cequalia efte fufcipienda, quia nemo debet
fe gererc,nifiquatenus fua conditio expoftufat. Pedemin calceamemo habet. dicitur
deillo, qui nouit iaudesfibi competentes : nam quemadmodum calceus cuilibet
pedi non conuenit, itaetiamqu£libetiaus quemlibet hominem non decet, Pedeta-
cito. Vfurpaturproclanculum.idcirco Cornelius Gallus in homines bdla excitan- A
tesfic cancbat.
Sluisfuror eft atram bellis accerfere mortem,
Immnet, & tacttoclam venittlla pede.
Pede m vbiponat nonbabct. Profercndum eftin illos,quinihil bonorum ftabiliutn
poftidenr. Pedetuo temettre. monet adagiura,ne quis extra conditionem fuam exeat,
quare ad rem canebat Martialis.
Slut fua mettturpondera^ ferre pole ft.
Omnipede ftandum. eftertur de fumina virtute, & videtur fumptum ab illis, qui in
acie conftanterpartesfuastuentur,& locum minirnedeferunt. p edit cauum often-
dere. huins meminit Hefychius, quando dixit: xdiXov t« moJo? Jugal, vfurpatur pro
fuga, quoniam qui pedibus fibi confuiunt, cauitatcm pedum oftendunt. In pedts re- j>
troeedtt. Spe&atad ilium,qui metu, locum potenrioricedir.poterit eriam attinere
In Lachete. ad illos, quiintentionem mutant. Legitur apud Platonem anpu toJ'i. ideft iummo
pede. Attinet ad ilium, qui fuperficie tenus aliquid nouit. Viciflim. P leno gradu.
fpedar ad illos,qui magno ftudioaliquid aggreffi funr. Pedibus infententiam dtfee¬
dert. refertnr ad comprobationem alien* lententix. Translatum eft adagium a ve.
ter;confuctudine ferenrium futfragia, vbicrat muita turba;id explicat Liuius hunc
Lt.i.prim* in roodum. Vbifenttntiam mtam vobisperegero,tuncqutbus eademplacebitjn dextram
Dec. partem taciti tranfibitis. Scpauld poft. qutbus hac falutarta videntar} in dextram par¬
tempedibus tranftte. &h*c ratio ferendorum fuffragioruro, diCceffio pedibus fadia
dicebatur. Vedemptnerein alieno chore, attinet ad illos,qui alienis negotiis fe fe im-
mifeent. Sumptum eft prouerbium a choreis, ad quas fi qu's ignotus accedat a co¬
rona circumftantium exfibilatur. Peaem alterurn in cymbaCharontis habere.compex.it C
homini in extrema fenedtuteconftituti; immo Plautus huiufmodi fenem acheron-
tium appellauit. Sjfantumpedibuspotts. dicitur deomni affedu,acq;conatu. Pe-
dibus ingredtor^natare non didici . Compctit illis, qui maiorum rerum imperiti, in fri-
Duobus pe- uolis tantiim negotiis fe fe exercent, Duobuspedibus fugtre. pertinet ad celeritatem
dibusfugere peragendi negotii; dedudum fertur adagium a nauibus vento fecudo currentibus,
quid. quafidicatur duobus clauis, quia gubernaculum nauis pedemappellant. Antepe¬
des. promulgatur dc illo, quod eft" oburum,vel quod eft pr*fens, vel imminens. Pe-
des habet extra lutum Sumptum eft prouerbium a viatoribus, &trahitur adillu, qui
aliquod periculum euirauit. in pedes dtcidtt animus. hocefferturquotiefcumq; ve-
hementer expauefeimus, Ad pedes ad caput, hocreciratur a Theocrito de rerum
copia.
Demiim aliquid de voguibus, defanguinc, &de cute dicemus. Abvnguibusin- ^
cipere. cooucnitillis,quialeuitlimis rebus mchoant. Vngue notare. dicitur deeo,
Ynguis^fin quodparum placer, eo quodfoleat vngui fignuapponi. Vnguem latum d loco difee-
guist&cutis dere. hoc fignificattantillura de loco fe mouere.Recitatur a Stobeo «V«,
fcilicet fanguis, & anima. pronunciatur de re admodum grata, intra warnptllemte
centme. admonerur vnufquifqmeoblitus fu*fortis,maiora pr^ftare conetur,quatn
fuafacultas expoftulet. hoc videturconfimilc adagio fuperius exararo. P(demote
tnttire. natum volunt adagium a Dudoribus , quiolim in peJlibus dormitabanr.
Martialis igitur inuehens in quemdam futorem,qui diqes cum eflet fadus,ad prifti-
nam redadus eft inopiam, be cecinir.
Lufftt, inquit) fatis ell :fed tc, mihi crede^ meme nto
Intrapelltculam Qcrdo ttneretuam-,
iatn
 Monftrorum Hiftoria. 177
lam exarata funt prouerbia, qua? partes humani corporis refpiciebant,nuc pon-
deranda font ilia, qua?»ab astatibus, a dignitatibus, & ab alijs pra?rogatiuis, & acci-
dentibus hominis defumuntur, ratione xtatis. Primo dicitur. Altain&tattm alia de¬ Vroaerbia
cent. quo often ditur non decerefenera, quod iuuencm aliquando decuir. Aetace $tatum.
prudentiores reddimur, quo demonftratur, homines vfu rerum fieri fapientiores,
& piudentiam augere iuxraVuIgacufn carmen.
Temptis edax reruns, folam (apiemtam auget.
Sipecuiiares medttabimur artates, aliapefultabunc adagia Dicitur enim. Pufio-
niaptare cothurnes HereuUs.id profertur de re incongrua5 dum minimis maxima ap-
H plicantur. Ptter feptennit cum (tt, mndurn dentes edidtt. quadrare poteft in illos ,qui
natu grandiores adhuc circa nugamenta verfantur. Legitur hoc apud Bafilium
Taro xalm-asLi yveopimv . ideft hoc drpuero notum . hoc videtur fimile alteri prouer-
bio«*ft JcpjvtpAw S'viAov nempe, & ca?co perfpicimm. hoc loJet pronuntiaridere cun*
£tis notiifima. Vt pueri laudantpauonem, hoc prodidit luuenalis in auaros, qui ver- Adagia ex
fus tantummodocommendant, & nihil interim voetisl&rgmmw.Nepueregtadium.
fubintelIigendo,commiferis: admonet adagium poteftatem noneffe concedendam
pufionibus, impends ,vel ftultis ,ne in fuatn^ veiafiorum perniciemea abutantur.
Viri iureiurando, pueri tabs fallendi. docet iocofa ad pueros, & feriaad viros perti.
nere. Legitur apud Suidam. waif xpoVaAAoi/ideft. puergUciem. proferebatur inil*
los, qui cu aliqutd retinere non poffent,nolebanttamenilIud amittere. Sumpturn
P videtur hoc a Sophocle,qui amorem comparabat pueris glacie manu arripientibus,
qua? nec facile poterat retineri, nec abijci iiquefcens:idcirco amorquoq,ob adiun-
£am voluntatem, excuti non poteft, &ob copulatas voluptatibus moleftias retine¬
ri nequit. Puerosodi f'apienttapracee/.inualuit opinio apud vulgum, qua? ad noftram Pueri fapie
vfq; penetrauit ztatem, vtcredant pueros maturius fapienres ,auc non fore vita- tia pracoci.
ies, aut dementes futuros : ideoq; Pi/n/us narrar Catonem Cenforinum velpti ex
oracufo prodijffe: quaproptertradidit iuuenram feni/ero pra?marura? mortis fuiffe
iignum. Legitur apud Gi'zcos vtdguv. ideft. luuenan nempe iuuenum more incon^
fide ranter agere. luuenta vtrthuspallet, hoc pronundatur de tali ztate,quz florida,
& valida eft. Opera suuenum, eonp/ta v/rorum, vota, feuprects fenum. Docet in aii-
quaopera iuuenes eife adhibendos, Cam illa a’tasviribus pollear, vt pauldanre
exaratum fuit: viriaurem media1 gratis in confilium efte vocandos,quia in his re-
Crum vfu audia eftprudentia, &fenes tanquam religiofos a Dijs optima precari
fotere. Boethus ramen poeraaliterexpreftit adagium hoc verfu.
ipyo. viar, /3ouAai Si /usVav, wepda/' Si yipovrcov
Ideft.
Faffa iuue»um> eo nftlia vet's virotum, crepitus verbfenum.
Pofteaquam mcidimus in fenedtutem, hoc in loco prouerbia fenedute refpicien- Adagia ad
tia ponderabimus. Dicitur enim. Senex doffor. de ill o profertur,qui fero,& incem- jeneffutem
peftiueaiiqoodopusaggreditur: fiquidem veluti iuuentus eft dodlis.ita fenedta in- attintntia.
tractabilisi 8c obiiuiofa. Mature pas fenex,ft dtuvellts effe fenex . Monet, vt, Inte¬
gra adhuc aerate, 1 shores iuueniles deferantur, Sc valetudinis cura habeatur, quan-
do per diuturuam fienedam progrediendum eft. inter pueros fenex. quadrat in illos
fic eruditos, vt inter plcbefos fcioli videri poffint, Sc inter eruditos indoeffi. Senum
H prudentio. hoc recitaturprouerbium, quia fenes vfu plurimarum rerum funr perirj,
& quiamemineruntmurtorumfuperion'bus feculis adlorum.Habeturapud Sopho-
cl'em epyi yipovros, ideft. Iraferns. Volebae enim fignificare iram leuem,qu£e fa- Iracundia
ctlc deleri poteft, cum in hac attateferuor fanguinis languefcat. Tripuerfenex. fpe- Sthu quails
(flarad fenem decreprtum, quirepuerafeere videtur. Huicfimile eftaliud. Bis pue¬
rifenes- quadrabk m illos, qui, eu a?rare grauiori opprimantur,nihilominus in pue-
* rilia quxdam ftudia incumbunt. Legitur pariter apud Grascos. avSpos yipovrot,
terettpk ro zpetiviov, ideft. virifenis vita pa(fa caluaria. docet adagium fenile corpus
effe inualidum, & flaccidum, nempe exbauftofucco, vetuciaccidicin vua pafla.^»-
vofenior po. competit homini, qui txdio, Sc moleftia afficiatur. Senefco femper maf¬
ia difce/fs.fignificat,vfu vita?, &experientiamultarum rerum, prudentiam generari
quamobrem Seneca in epiftofa quadam ad Luciilum feribebat; tandiu dilcendum
effe.

I
 178 Vlyfsis Aldrouandi
cife, quamdih nefcias: cum difcipulus prion's pofterior. dies effe dicatur. Pa-
£uid Supa riterapud Grajcos Jegitur. ^wn'iovyipovTicv. ieft. Stupafenetto.hocadagium vide-
turnfine. tur originem traherc a ftupa, qua? a lino excutitur; ficcaenim, & inutilis eft,quem-
admodum homo in extrema fertedluteconftitutus. Scnemvelnolentcm vinum failu¬
re compellit. doccmur nihil effe ram ineptum, neq^ ram alienum, ad quodebrietas
feominem non inciter. In fenem nealtquodceliacauens benefictum-. hoc recitatur ab
l,2,Rhetor. Ariftotele: quamuis vulgo etiam dicatur neqs fenem, neqjpuerum aliquo bene-
ficio elfe afficiendum: proptereaquod alter non rcferc gratias, alter non me-
minit.
Sent maxilla bacules. nam set are graues copiofioriegenta!imenfo,vtreftauretur, ^
Senex depo- quod in dies* deperditur . Quocirca interdum did folet: Penes ingredidentibusi
tanas qui. cum reliquihomines pedibus gradiantur. Senemerigere. fubintelhgendo difficilli-
tnum; proptereaquodfencx a iuuentute vitijsimbutus difficuiter corrigitur. Sexa¬
genaries vires de pome deifcere.hocfpedat ad tllos,qvti cum x:ate fint graues taquam
deliri abomnipublicafunftionerelegantur. Multi voiunrindenatumefle prouer-
bium, quia ohm fexagenarij ferendorum fuftragiorum ius non haberent. Quamuis
alij voluerinr, quod ohm iuuentus Romana, vtfola fuffragia ferret, fenesinuali-
dos de ponte pra?cjpitauerit,quoniam fuffragium per pontem ferebatur-.hinc fenes
deponrani vocabantur tanquam a negotijs publicis depofiti, Sent tuuenculamfcta¬
per fubijee. monetadagium, vt vir prouedioris attatis puellam potius ducat, qudm
anu, ne, fHgorefrigoriaddito, languefcat venus, &fterilesfinr nuptixrquanquam g
hoc adagium ad alia mulra trahi poffit, & prasdpue ,quando fignificare volumus
aliquid else temperandum. Omnia ftcunda faltat fenex.pvofevuix: quotiefeumq; res
prius in periculum dedudia, prater omnium expedlationem , ex fentenria fuccedir.
Seruius explicat originem adagij, &inquir dum ludicelebrarentur, ad Deumtna-
trem placandam, neq; vllis facriHcijs placari pofset,qu/dam fencx in ludis circen-
fibusfalcauir,&hancfuifsecaufam placarionis retulit, vnde pofiea prouerbiuni
dimanauir.
5i refpic/amus dominium, oriuntur varia prouerbia., vt. Some herns feruo mom-
fyllabus. Quandoquidem Heris, & potenrioribus opus eft breuiflimo ran rum ver-
bo.nimirum vt annuanpvel renuant. Cum prtneipenonpugnandutn.docet diffidili-
mum efse apriuatohomine Principemfuperarhiuxtaillud,
Arduavts homini wortalt vmcere Nurnen.
Vimm Re[publica decet. fignificat nemmem ad res gerendaseffe idoneu, nifiqui
c
moral, longo vfufuerit exercitatus. Virttmindicpt Magtilraius . hocrecitauit Ariftoteles
innuens hominum mores in vita priuata vix fans confpici poiTe; veriimin dominio
apparet quali fintingenio, quidominantur.Quamobrem Plutarchus,& ipfetolebat
dicere, quod Magiftratus virum,& Magiftratum vir oftendit. Senator fine prouoca-
tioneiLegatus fine mandatis .hocnr.emorat Cicero,& torqueri poteftinillo$,quicUtn
nihil authoritatis habeant, primi tamen in omni loco elfe volunt rnamq; exfenten-
tia IunfconfuItorum,ncmo ignorat prouocationes ad Senatum fieri foiitas.-deinde
nemo legatus elfe poteft,quilegitimisPrincipisfuimandarisnonfttmunitus,ante-'
In Venule quamalio fe conferat./?ov/#*w. hoc prouerbio vfuseft Plautus, quando mquit:Rex -

fpjtilibet Rexdomt /»<t.promuIgatur,quando figniftcamus quje volumus liberd in cedi-

bus noftris prasftare. Ant Rex.autafinus.idem eft ac ft dicatunaut vi£tor,aut vidius.
Rex tract- %ex tragicus. pronuneiarur de homine fuperbo, & faftuofo,qui nulla vi,& nulla au-
usaualts, thoritate polleat,aliter poteft appellarirexchartaceus, fumpta metaphora acome-
i* * dijs, vel tragediis, in quibus imperium eius,qui fubic perfonam Regis.eatenujdu-
rat, quatenus fabulaperagatur.-idcirco Dionyfius aliquando quemdam Rege,qui
fubiens regnum paulb port a vita deceftir, Regem tragicumappellauit: Homo bomb-
at Deus. pronunciaturde iflo.qui fubitum,& infperatumaffertauxilium. Veteres
enimnil aliud effe Deum exiftimabant,quamhominibusprodeffe‘ idcirco inuen-
tores legum, vini, milium, pro Dijshabiti, &cultifuerunt. Huicadagiooppo-
fitum eft illud: homohomini lupus; cuips in hiftoria lupiraeminimusihsecduoada*
gia tali difticho explicantur. ZB
 Monftrorutn Hiftoria. 179
HHhomo qui locuples wopmtldonat amico',
J^ui rapit, htc lupus eft,qui dabtt, itteDeut.
Worn honora»s fe tpfum bonorat : quandoquidemcxfententia Ariftotelis > honor
non penes honoratum, fed penes honorantem efle perhibetur.
Ratione fapientia?, vel prudentice varia emergunc adagia. Homo fapiens fua bo-
nafecumfert. fiquidem eruditio ,& virtus non indumjjs, fed intra nos confiftunt.
Videtur adagium fumptum ab apopheegm ue quodam Biantis, qui aliquando in- Adagia fpt
terrogarus, cur exinccndiopatrix, nihil re> um fuarumfecum deferret,refpondir; Hanna ad
omnia bona meamecum porro. Homo fapiens non ega . Hoc videtur confirmarefu- fcieotia m.
E perius adagium, namqi vera bonahominum funtfcientia»,& virrutes;itaq;fapien-
ti facile eft ditefcere,fi velit. Homint fapientt ratio pro necefjuate.rechatur a Plinio
iuniori, vt fignificaret fapientem neqjmetu ,neq; neceffitate dudum ,fedconfilio
omnia peragere. Omnia fapieoti facilia. quandoquidem nihil eft tam 3 rduum, quod
prudenti confilio non facile bar, vel nihil eft ram oerumnofum ,quod fapiens aeqilo
animo non ferat. Nemo mortalium omnibus horis fapit. hoc infinuat neminem eife,
quialiqua in parte vitae non defipiat, atq; peccer. Legitur apud Ariftophanem:
<ei>0p&>7rd? Qa\r,g. ideft. Homo Tholes, fair autem Thales vnus e feptem Granite fa-
pientibus; idcirco adagium profertur, Ironia, in ftultum ,qui fapiensabommbus
haberi cupit. Vauciloquus fed erudnus . hoc fpedac ad hominem, qui pauca quidem,
fed tamen auditu digna ptofert.
p Ratione amentia: hcecdiuulgantur. Homo tfultus fatfumcognofctt.hoc zninet ad
MagiHer
illos,qui poll euentum hunt prudentes: quapropter a Tito Liuio euentus magifter
fliiltorum
ftultorumappellatur. Homo Hultu$ Rulea loquitur, erenim innullo fpeculo melius
apparet figura corporis,quam in fpeculo or3cionis;idcirco ex fermone homines co- quts.
gnofcurjtur. Homo longus amens. Vufgus diuulgat proceris mentem deelfe,& pulil-
Jismuirum 3nimisdelfe. Homo f/uhior mel/tsde.Mehtis enim fuit vnus-ex ilhs faruis,
quos Homerus nobilitauit.-hicpoft Troias euer/ionem Priamoopitularurus venif-
fe dicirur,
Amicitia quoq; fuppeditat adagia. Videlicet. Hemoverbo tenus amicus .compe-
tit ilh, qui fermone beneuofenriam /imuiar, fed inmentealiudcogitat. Homo ami- ProuerbU
eusvfq; adaras. Monet adagium, vt commodis am/corum famulemur,fed nerece- Amicitia.
damus a redo tramire, nimirum nc , propter amicum, Numinum reuerentiam vio-
G lemus.-namq, Prifci iurantes,manu,aras rangebant. Homtni nihil amicisius oppor¬
tune amico. denotat adagium officium opportune adhibitum elfe gratiffimum,& vi-
cififlm officium intempeftiuum moleftum. Vbi funt homines amici,tbtopes. Quando¬
quidem amici pecunia funt potiores, & ad pra?fidium vitse magis amici, citra pecu¬
niary, quam opes abfq, amicis valent.In huius confirmationem additur. Nstilus her L.iJeoffic.
rno fibt nafeitur, hoc recitatur a Cicerone,dum inquit nos non nobis natos efle,quo-
niam orrus noftri partem vendicat patria, partem parenres,& partem amici. Vteitn-
fortunatiprocul amici, hoc prouerbium taxat mores vulgarium amicorum, qui, riru
hirund/num, pro ratione rempor/s,aduolanf,&deuolant, vel moreformicarum,q«#
horrea vacua non adeunr,/uxrai!lud Ou idij.
Horreaformica tendunt ad mania nunquam.
quare Cicero aliquandofcripfit, quddfidelis beneuolentiaaliquopericulo perc/pi Lilc9. epifl.
" poreft. A lioquin d icendum eft amicos, qui pctanr, paffira verfari,& qui denr, per- fam.
paucos e/Te.
Rationecommoditaris,& opum diuerfa habenturadagia. Homopecumfus dam-
nan non potea. Hocprotulit Ciceroin Verrem quandoferipfitpercrebuifle fermo¬
ne omnium non folum apud Romanos, verum etiam apud exteras nationes, in iu-
dieijs illorum cemporum, pecuniofum etiam nocentiflimum damnari non pofle. Adagia com
Hue fpedatillud recitatumaSaluftioin bello Saguntino Roma* clfe venaliaom¬ modttatts.
nia . Homogenerofus exerumena. nominatur file, qui obfeuro loco natus, propter
opulentiam, internobiles collocatur, quoniam opes nobiliratem parere dicuntur.
Homo abfens hares non trit. fpedat ad il Ios, qui, propter abfen tiam, aliquam amittue
vtilitarem,&tradum eft prouerbium abillis, qui affinitatequadamlegitimam al-
. terius fuccefllonem expedant, fed abfentes eadsm priuancur. Hmimmalij [omi¬
tsant
 i8o Vlyfsis Aldrouandi
nanialij w^»/.hocpromulgatur ,quandoalij laborauerunt, & poftea alij emolu-
tnentumpercipiunt. Homo quifq> fuam remmeminit. hoc adagio, mos communis
hominum taxatur, qui in alicno negotio dortnicare, & in proprio vigilare foienr.
Si dirigatur animus ad egeftatem,non deerunt adagia. Vt-.Homini efurienti ne-
ceffeeU furari. hoc competitiliis, qui extrema dudi necefiitate quodlibet pra?ftat.
aidapiaepc- Hominis mendiciperanon impletur. Adagium iigniftcac mendicitatem effeinexple-
Ratis* * bilem, fed torqueri poteft ad improbos, qui ab amicis Temper aliquid flagitant,
vel etiam ad diuites auaros, qui opibus nunquatxj fatiantur. iuxta illud Ouidij.
Et cumpoftdeant plurtma^ blur*petunt.
Ho mini egtnti verecundta inanlis.monet adagium pudorcm,vrgente necefiitate, A
efife abijeiendum . Homini mendico nc pareates quidem amici . quandoquidem opes
conciliant amicos; cumegeftas nec illos habeatamicos,quos natura coniunxit Ho¬
we paxtHonudior. fpedat adhommem extrema? neceffitacisrcum a paxiliis cortices
etiam detrahi poflint. Huic nonabfimileeftaliud . Homonudus tanqaamex matre.
recitatur de extrema paupertate; etenim nudifiimi nafcimur,quod non item ceteris
animantibus accidie. Ab homint nudoveBzmentadetrahere. fignificat inde fperare
emolumentum, vndeextrahi non poteft. Homoepenusinturba verfesnr.quandoqui-
dem ibi tit qua?ftus, vbi eft hominum frequentia . Demiim habetur apud Grecos
dvOpuiroi •77Ta)%orAH<xQt;_, nempe homo propter quteftum feiens. Hoc competia
Grammaticus,&aiijsegenis,quilitteras non obaliam caufam, nifivehtris caufa
difeunt. g
Ratione praerogatiuarumad probitatem fpedantium, nonnulia emergunt ada-
rJdagiafpe- g' a - Primitiis dici folet. VtriboniUcrymabiles. de illis,quiprecibus fleduntur, &
Banna, ad 3d mifericordiam commouenturjveluti inexorabiles , & adamantini appeJlantur,
grebttatem. <J U * nullis verbis ad mifericordiam incitantur. In difcrimine apparttquivir . id pro.
nunciaturin re pericu/ofa, & difEcili,qux nonnifi virum virrute pra?ditum, 3c ftre-
nuum expoftulat. Homomagts promas, qudmcondus .profertur in al/queni Jiberaiem,
quires aquiftras facile dittvihuit, fumpta metaphora a difpenfatore rei familiaris,
cuius intereft expeno qua?dampromere,&in eumdemquxdam condere.Homo qua¬
drates competit ill/s quifn aduerfis, & fecundis rebus non mutatur: (imilitudo fum¬
pta eft a figura quadrangula, qua? in quameumq; partem peruoluta Temper fui eft
iimilis. Omnium horarum homo, diciturde ii!o, qui rebus fenjs, & iocofis facile ac-
Melanior commodatur. Homo Melaniorc cafiior. Appellatur ille, quia mulierum confuetudi- G
qnisfuent, neabhorret. Traduntenim Melaniorem quemdam ob mulierum odium in Soli-
tudinem fe contuiiifc. Homo nouns, proferebatur olim de homine ab incerta Regie-
neveniente: immo qui nullis maiorum imaginibus illuftres, ope tantiim virtutis,
nobilitatem fibi comparabant, noui homines , tanquam fubitd 3pparentes, & filij
Lib.z, de CceliappellabantuK Virofrater adfit. hocpronunciaturdeiidoauxibo, &recita-
Repub, tur a Platone.- etenim in rebus periculofis vix vnquam frater fratri deeffe folet.
Hommem velocemtardus afeqttitur. iadatur in ilium, qui cum vires habeatimbecil-
lasarte rainen, &ingenio potentiorem fuperat. Originemhuius prouerbii refe-
runtinfabulam Vulcaniin Odyftea recitatam, qui cum eftet daudus, & Venerem
vxorem fufpedam haberer, nec tales iilieft’ent vires, qwbus Adulteru deprehen-
derer, ad artes con fug it, & vxoris ledum catenulis inui/ibftibus circumuinxir, de-
inde Marrem,& Venerem congredientes his vinculis irretiuit,& Decs omnejde-
D
prehenft adulterij teftes conuocauit: iuxta illud Ouidij.
Mars quoqi deprehenfusfabrsii a vinculafenfit*
Notior in Casio fdiula nulla fait.
Vrouerbia Puichrirudoquoq;adagiaproponitponderanda. V t.Homoformofusfinepulchri-
pulchriiudi tudine. fpedat adillos, qui fmegmatibus, & fucis exoticam formam libi comparare
‘ms. ‘ conanrur. Homo in osttoformofus. profertur in illos,^^qui gratiofi habentur. Ada¬
gium Videtur defumptum a confuetudme Veterum,qui nomina forraoforu, & ama-
fiarum,in arborumcorticibus, & foliis, &in parietibus feribebant; immoprouer-
bium'poterit fpedaread illos, qui peraduiarionemlaudantur. Candidortsm viro-
rum nulla vtilitas . attinet ad virus molles j&efeminatos, quiinnegotiis gerendis
inutiles eiTe perhibentur,
Sicon-
 Monftrorum Hiftoria. 181
Si Contemptum 5 &fragiIitatctnhominum contemplemuralia fe feofFerunt ada-
gia,qua? funt. Homo tnum litterarum pronunciatur, periromam, in aiiquen/,qui fe
ingenuum, & gencrofumefte putar. Origo prouerbii referrur in Vettrumconiue-
tudinem,qui viri ingenuipraenomen, nomen,& cognomen tribus litterism fuis ln-
fignibus notabant .• nimirum pro Marco Tulio Cicerone. M. T. C.fcribebanc.Hd* inPcnulo.
motriobolu hoc rccitatur a Plauto de hominenullius pretii, quad tribus obulis di-
gno. Huic non di ftimile eft aliud. Ha/wo,quaiinu!lius vaton's,& tribes affibus
otftimandus. Antiqoitas enim genus quoddamnummuliatrei aftem appellabant.
Homo neev-nodignus. hoc fpe<ftat ad hominem viliftimum, fumpta metaphora aia-
E <ftu taIorum,in quibus numerus vnitatis eft infimus/Huic iimiie eft aliud. Virobulo
dignus. proferebatur par iocum de iilo,qui in aliquo virorum numero recenferi vO-
lebat. Natum adagium eft a confuetudine Reipublica: Athenienfis.qua? adfcripcis
in numero virorum, fingulis diebus, obulum ex publico ierario dabat, & hi probati
vocabantur,qui vero nondumerant probati,neq;adfcripti, nondum obulo digni
iudicabantur. Homo mtfertor mcnomacbis. dicebatur obmde infslici: fiquidemln
raonomachia,aura!rer,aut vterq;perit.Legiturapud Gratcos oropupoRv^ o xvQpairos. Homs bulla
ideft. Homo bulla, pronunciatur de fragilitate vitae humane, fumptum forte eft ada>
gium a Luciano, qui vitam hominum bullis in aqua natis comparabai ,qua? rempo-
ris momento apparentes, ftatim euanefeunt. Huic valde fimile eft aliud chOpuvro;
xi’ps&.uoc, ideft. H <mo fifiilis. nimirum mollis, imbecillis,&fragilis;du<ftum eftada-
p gium a vafis teftaceis, qua? obleuem etiam i&um franguntur.
Vitia, quibus homines fa?pe mquinantur, adagijs locum dederunt. Homines
Ambrents. dicebantur, quirapto, & rnalis artibus viuebant: nam Ambrones , refe-
renfe Fefto Pompeio, foerunt Galliarum populi ,quos mare inundans fimbus fuis
expulie, qua dere per al/enum mantes folurn rapinis viuere coadlifun t.Vtrumtm- Vrouerbiad
probum mus etiammordeat. ftgniftcar quocumq;modo vindifiam viris improbis non vittjspettu
deeffe. Homo f'emper contradtcem. hoc proferrurin fiupidum, Sc imperirum, qui in
difputationibus fe nunquam vi£\turn efte fa terur. Hoc videtur reiarum a Galeno in
illolibro, quorefellir Iulianurn quemdam aphorifmos Hippocratis calumniantem,
Aliudhomini, aliud bumanitati fatts. reciratum fuit a Varrone, & petit illos, qui in
loquendo confuetudinempotius, quam redtasrarionesfequunrur. Aduertendum
autemeft, quod human itas hoc in loco procuriofitare fumitur Legitur apud Grx-
G cos dvtip ibdiptioi, ideft, Vir ceruinus, ferit homines rimidos, quimasis fuga?, quam
vinbus fidunt: lie enim Ceruos imirantur,qui venatoribus non reftfoiantur,fed pe-
dibus fibi falutemquserunt. Ha minibus ptgrts femper eftfettum. proucrbium ortum
eft a Taventinis, qui propter otium, Sedelitias , plures diesfeftos in fpatioannuo
celebrabant. Conuenit hoc prouerbtum cum alio, lgnanis femper ferta. quando-
quidem Ethnici a profanis negotiis, feriarum tempore, abftincbant.immo aliquot
feriati dies agricolis concedebantur, vt lufu laflitudinem rcficcrenn
Homo fiatua taaturnior. hoc ferit hominem taciturn, & melancholicum, namq;
ftatua refortc/figiemalicuius hom ; nis fapientis; nihilominus fermonem non edit.
Huic oppofttum habemus adagium apud Grxcos.av8patao(/SoufivRiO', ideft, Homo
bsmbyhui: petit hominem foquacem; quoniam bombylios eft genus apis aftrepitu
ita nuncupatum, & ad melliftcium inutile. Homo temulentm, &fapttusnonefttxci-
” tandus. moner adagium non efte tentandos crabrones, & non efferefricandum il-
iud odium, cui tempus obliuionem fuperinduxit, Nec Deu$, nec homo .hoc-recitarur In Pytbys
a pindaro, forte de homine afturo, quem nee Deus, nechomofallere poffit. Huic kymno ter-
iimiie eft aliud apud Gra?cos vulgatum dvOpats'oc^vvaXa-ru^ petit hominem garru- tip.
lummore anferum, & vafrummore vulpium, namillud vocabulum,ex anfere, &
vulpecompofitumeft. Homo £*^*f.promulgaturde homine inconftanre: namq;
Euripus eft pars man's inter Auiidem Beotix portum,& infulam Euba?am,vt refert
Strabo, qua: fepties die,atq; noifte rapidiftima conuerfione reciprocat. Firo Lydo lib.g
ntgotiumnonerat, fedforasproftttus fibsparautt .hoc pariter attinerepoteftad ho-
tnineminconftantem,&inquietum: dicirurq; natum adagium a Crefto Lydorum
Rege, quianrea fa?Jix cum efler, Cyrrum in fe prouocauit,a quo tandem fuperartis
in mfinirss calamiratej incidir. Hominum mores Regioni 'refpondentSumptum videtur
Q ada-
 i8. Vlyfsis Aldrouandi
jtegioquid adagium ex apophtegmare a Plutarcho memorato, nimirum triticum innonnulli*
fr%ftet. agris, vitio Soli, in Lolium degener^re. pariter pro quaiirate regionis hominum
ingenia variafunt ; eteninfin Regions molli homines ctiam molles,&eff£minati
nafcuntur. Sardanapalus. abi]t in prouerbium obinfigncmmollitiem : idcirco Ari-
ftophanes de homine valdc effasmjnato dixit. rUo irapSuvd'&ctA.o; rotri, nimirum
quis hicSardanapalus.Fuit eniin hichomovfq;adeoeff£mmatus,vt inter eunuchos,
&puellas verfari clfet folitus; conuenir cumpraedidto. Homo cera iraffabitior3 fed
quamuis hoc videarur fpedtare ad hominem modem,nihilominus horryni etiam do-
ciii competerepoteft . Homo Scytba. petit hominem immanem , & fatuumob bar-
bariem gentis fcythica?: quemadmodum hodiernum vulgus talem hominemTur- A
la Collett, camappeliar. Huicfimillimurn eft hoc. HomoTenedtus.recitatur a Plutarcho&
Mag. fpc&at ad hominem feueri, & fbrmidabiJis afpetftus . Suidas refert originemada-
gij in Regetn quemdam Tenedi, qui legem tuierar, vt a tergo Iudicis quifpiamfc-
curim tenens aftaret, vt qui mentfacium coram Iudicedicercr,protinus ca?deretur.-
hinc etiam abiitio prouerbium fecuris Tenedia.
Ratione motus alia fubfulrantadagia.Dicimus tnim.Hominem currebtem tnciia-
re. quando aliquisfruftralaborar, iuxta illud.
Vanum eft currentt fubdere calcar equo.
Vel poteftetiam diuulgari hocadagium, quando hortamur aliquem ad id, ad
quod fua fponte tendit. Hominem fugientem fonuslyr* non remoratttr . Adagium fi-
gmficat, in rebus periculofis leuiora negligi, nonenimvcrifimiIeeft 5quod cantor B
hominem a proelio fugientcm retardare potfit. Homo fugiens denuo pugnabtt: Mo-
Adagta , ex net adagium, ammUm non efle abijciendum propter metum : quandoquidem vi&i
tnotu. denuo vincere poflfunr. Ortum volunc adagium a Demofthene, qui, abiedo dypeo,
fugitab illo pratlio, quo Philippus Macedonum Rexapud Cheroneam Atheniefes
fuperauit; & hac de caufa cognominatus fait ps-^atrce/e, ide/i clypeu abijcies,ideot];
ab inamcis reprehenfus hoc vcrficulo eos elufilfe dtcitur.
ctvlplqu'jyaV) xui cvct&iv piapdffirou,
Idell.
Vir fugiens, & denuo pugnabit.
Homo profens abeft . pronunciawr in iilum, qui in coJIoquio non animaduertif,
qua: dicuntur.mentealijs in rebus occupata.^bW ftans^altudfedens. fubintelligen-
do, loquitur homo, hoc prouerbio poterimus taxare hominis inconftantiam.quan- C
do in paucotcmporis mterualio fententiam muiat.
Varia? hominumoperationes varijsoccafionemadagijs dederunt. Primitiis di-
rftur.Homo nunc palliat»s,nunctogatus .& profertur de homine inconftante. Etemm
Adagia ex pallium erat indumentum Gr;ecorum,& roga Romanorum: £>ualtsvir, ultsoratio.
marijs homi Tunc pronunciandumeft.quando ex ftylo fermonis cuiufcumq; ingenium examtna-
ttum operib. mus. H omo vtttttsflet, dr 'utffor iv/fry/.diuulgarur quando vtraqjpars exercitus ma-
gno fuo damno difccdit. Poteritetiam torqueriadagium adreum, &a<ftoremin ii-
tigijs Legiturapud Ariftophanem, /Sloe n>/ttp/H,ideft vitafponfi.Vfurparurhocpvo-
uerbium pro vita molli, & delicataftiquidemolimfponfi ferns coronat) ad nuptias
accede re folebant. Hominine fdasntficum quoprius modiumfalts abfumpferis. Ada¬
gium denotar ingenium hominis nonnifi per diuturnum conuidum,& iongamfami. p
" Jiaritatem cognofci po^fe. Homines agones. adeosfpedat,qui cunftabundi dehbe-
rant, & nunquam aliquodopus aggrediuntur. Originem traxit adagium ab ilJis,qui
olim Roms vi&imas feriebant.quandoquidem Agones dicebantur,nam,iuxta con-
Agones qui fuetudinem, priufquarn vibHmarnferirentad populum conuerfi, hanc vocemprofe-
fuerint. rebant.(Agon) nimirum ago ne?rogabant enim popuIum,numadhucvid;ima c#-
dere deberent: vnde Ouidius in Faftis huius moris he raeminic.
Semper agat ney rogat, nee nifi tuffvf agit.
ttomoiciens iffus eft.fpeiflat ad ilium,qui fibimetipfi malum comparaf.Origo a da-
gij refertur in Herculcm, qui in Olympia ftatuam ad radios Luna? confpicarus , &
latroncm effe ratus, lapidem in earn contorfic , qui magno impetu a ftatua refiliens
Herculem vulnerauit. Hominis dormtentis rete trahit. competere videfur illis, qui-
bus, citra laborcro, optata contingunt :ortum forte prouerbium a pifc3toribus
. dor-
 Monftrorum Hiftoria. 185
iJormicntibus tunc enimpifcesretibus inuolutifacile comprehenduntur.
Humerus hominum multaadagianobis fuppeditatjin primisdici folet.Vnus ho¬
mo multorum inftar de homine vtrtutibusinfignito. Vnut vtr nullus vir. quando- prouerbia ,
quidem nullum infigne negotium peragi potent ab vno viro ornni ope deftituto. ex OUmero
Ad vires triariot resredaffa eft. pronunciatur, quando nullus fupereft fpei locus, hominum.
Triarij cnim erant milites tertio loco in acie collocati, vt extremis fubfidio client.
Septem hominum conutuium, nouem conuttium . Adagiu denotat paucos ad conuiuium
elle inuitandos , ahoquin contumebjs,&tumuituerit plenum. A [exagmtaviris
vemo. pronunciabatur adagium de rebus ridiculis : namq; Athenienfes fummopere
E dciedtabantur illis, qui verbis, vcl operationibus rifum mouerent: idetreoin liunc
finem, in quodam loco ciuiratis fexaginta homines identidem congregabantur:
quapropterfi quis aliquid rjfudignum proferret,a fexaginta viris venire dicebatur.
Centum virtvnumpauperem Jpoliare non poffunt. quandoquidem, ex fententia Chty-
ioftotni, maxima paupertas propugnatione deffenditur,cum Omni metu careat, & v-
bitpintrepide nullos fures metuens diuagetur: iuxtailludl
Cantabit vacuus co ram lanonevtator.
guot homines lot fententia. hoc eft valde ftmile fententia: Terent/j, quando dixit;
fuus cuiq;moscft.
Mors quoq; & atgritudo adagijs locum fecerunt: propterea dicimus. Hominem
mortuum alloqui. dere vana, & inani. Hominem mortuumvnguwtoperungerc. non fo-
lum promulgari poteft de re inani, fed eriam de fumptibus fuperfluis, & etiam atti-
* nere poteft ad ilium, quifero aliquid adhibet. Homines mortut non mordent, compe
titilJis, quinullo modo Itedere poftunt. Originem prouerbij recitat Plutarchus, In VitaPo-
exapophtegmate Theodori Chij, qui interrogatus vtrum Pompeius ab Aegypto pet.
effee repeJIendus, an admittendus, a/Ieruitreceptum interimendum efte, dicens
vixpho ovSctxrnv, fcilicet tnottuos non morderc.Hom/nt e^ro/o dum ammaesifpes esl.
aiitcr dicitur, dum fpirat fperat . Monet adagium in calamitatibus , & in negbtiis,
etiam extremis non prorfus e/Tede/perandum.
Poftrcm dloco ponderanda funtadagia qua? a mulicribus dimanarunt . Mulier Prouerbia
pudicane foU fitvfquam.hocreiarum fuitab Homero de Penelope, quam dua?an- fpeciantta
cilia? Temperconcomitabantur. Mulurcmomatfilentium. Etenimmuliernaturafua admulieres
loquax eft, fed honefta dicitur, quando filet, & pra?cipue apud viros,quando de re-
G bus feriis agitur. Varttpaella,etamf male adfitviro.hoc adagium profertur quotief-
cumq; negotium facile ex fententia fucccdit, ctiamfi negligenter fuerit pertrada-
tum : quandoquidem puella ob floridam a?tatem facile concipcre folet. vxorem
ejuare f,>jualem. aliilegunt. T u$ forth vxorem duetto. Hoc torquetur in iilos,qui cum
fint infimi fubfellii, & dignitates,& grauia ciuitatis officiaaffedtat: du&um eft pro-
tierbium ab illis, qui cum fint plebei, vxorcs tamen ex potentioribus ducunt; ideo
non affines, fed dominos fibiparant. Mulier inspector , & mulier milet . tunc pro-
nunciatur,quando hominibus ignauisnegotium comitumr.Multer ne tollat gladiutxt. Mulier
hoc non recedit a prsedifto prouerbio. Monet enimnonefl'e fufcipiendumne- les.
gotium ab illis, qui i/lud perficere nequeunt. Aut non oftendat fpem, qui ilia ptee-
ftare non poteft, aut non prouocet hoftem, quiprouocatum non poteft profligare.
Huic non ablimile videtur aliud. Multeris animus, hoc a muftis profertur in ftul-
H tos, fed magis pertinet ad hominesimbelJes, &inconftarnes, iuxta illudTe—
rentii.
A1ouiingcnium
Nolu»t,vbt veilsivbinolit eupiuntvltro.
Malieremhil peBtlentius. hocrefertur deimprobitate, & reeftattirab Homero
huncin modum.
co' bk ettvonpov, ztti xtlmpav afooiy’jvxixit
idea.
Vfq i adeo nihil improbitts , muliereq ; peius .
In confirmationem pra?cedentis additur fubfequens adagium . Nec mulieri , nee
gremio credendum. Feftus Pompeius hoc adagium verum elle probat , quia mulier
•naturafualeuisfitanimi, Sc plerumqj accidar,vt contcntain gremio, propter ob-
2 liuio-
 184 Viyfsis Aldrouandi
liuionem, ipfa furgente, procidant. Iromo ha?c Fefti fententiamagis ftabjlitur alio
Nouerea adagio,quod ficfehaber. Muhtnne credas, ne mertmquidew.Monet adagiummu-
wortua pri - lieres aftutasefte,qua? etiam mortuas folcnt fcipfas fingere. norum cnim e/i iliud
lignum fi(- de Nouerea, qua? fepulta quoq; prruignum interfceit, nimirum lapfain puericapuc
(amt, pyramide. Quarepoftumus merito pronunriarc aliud adagium . Multerumexuia.
fpedac ad illos, qui miferabilirer pereunt,cum muliercsonmiumierecalamirarutn
auchores efte perhibcantur. Mniter Hercults fedemnonintrat. profertur in iIIos,qui
immeritd aliquod munus fubeunt.Originem traxit prouerb/um areligione Prifco-
rum, qui fa?minas ab Herculis templo excludebanr. Multer Theff'ala . hoctorque-
turin mulicrcs venehcas, & peritas malarum artium; quandoquidnn gensTheft'a- A
la veneficiorum notaerasdofignita. Anus faltat. dicitur de ilio qui indccenrer ali-
Anusfaitat qu,dagir, Huicfimiilimutneftaliud. dnutbacchatur. deilio pronunciarur, qui,
propter tetacem, indecore lafciuir, cum licenria bacchanalium iuuenibus tantumo-
do pertnittatur. Anus velut tputtsprofundam habebttfbflatn. Compedt iilis, qui ran-
quam inutiles pa?nitus exploduntur. Quandoquidem equi fenefcentes in altos
terra rum fpecus prarcipitanturj itemmulierolim amata, cum dc floruit, ab omnibus
fiftidicur.

METAMORPHOSES. B

V M transfigurationumad genus humanum fpeftantium nonnulias

fummus ret urn opifex fupra nature ordinem moilrauerit,alias natu-
ra dederit, & demit in alias Poeta? timecrinr. Nos in prxfentia fabu-
Iofas primoexarabimus, vt, hisintclledis, ferix , & vera?rnetamor-
phofes magis elucefcant. Simulatas igitur tranfmutationes abOr-
bis primordio ad Iulij Ca?faris interirum, Ouidius Iibris quindecim complexus eft.
Itaq;primo libro,expofita Mundi,&hominum origine, necnon Saturno ab Impe-
Fdbulofte I'io pulfo, recicat Iouem imperanrem & molefto animo tollerantem iniuriaGigan-
Metamor- turn, quimontibus fupramotites collocatis , ipfum ipatria coelefti expellerefta-
phojes, ruerunt, eos tandem fulmine profligafle. Paritcr narrat a Ioue doiencer ferente C
crimen commilTuin a Lycaone tyranno Arcadia?. qui aduenas honorifiico excepros
hofpitio , crudelicer ca?debat, m Fupum tranfmutatum fuiffe : ideoq; fic canic
/ Qiiidiqs,
nattufq\ filcntia ruris,
Bxululat^frit ffracj-, Input conatus ab tpfo
Coliigit cs rabiern &c.
His non contentus Iuppiter, vt genus humanum ingenti meru confternaret,ran-
tam aquarurfj copiam vndiq; congregauit, vt altigimis montibus diluuio inundan-
nbus, onvnes homines fubmerfi perierint, pra?rer Deucalionem Promethei filium,
& Pyrrhamconiugem, quieximia infignes pietate ab aquis,diuino permittete Nu-
mine.incolumes cuaferunt ;quoniampoft diluuiem, iutfu Iouis , lapidibus poftrer- _
gaproiedlis, humanum genus repararunt; itaq;laptdes a Deucahone iadH,in mares, ^
Diluuium & a Pyrrhain fanninas vertebantur; fic igitur camt.
Vtimrfale, Inqi breut fpatto, Superorum numme,faxa
Miflavin manibus flactem iraxere vtrorum,
Bl etc famineo reparataeB famina iaciu,
Quare inter fatminas illius setatis Daphne virgo Penei fluminis Theftali^ fil/a
vequftate refulgebat,qua’ab Apoiline confpe&a ,tandem adamata fuit. verum
cum neq; predbus, neq; promiffisadduci potuerit, vt Phabe^ voluntati morem
gereret,a patre implorataope , inLaurum transfigurataeft ; hinccolligenda eft
Daphnes ratio, propterquam Phacbo Laurus facratafit. Hanc incroducit Ouidius fic lo-
tranfmuta- qUentCfn,
tioinUnru ' Per,pater, inanity opcrr,fifltminanumenbafeti*.
Et
 Monftrorum Hiftoria. 185
Etpauloinferiiis.
Vtx prece finita, torpor grauis occupat artut',
Mollia cinguntur tenui prpcordia libro,
In frondem crines, in ramos braebut crefeunt.
Intereaad leuandarn animitegritudinem Peneiinfarlicem filireexitumplorantis,
carter! accetfernnt fluuii, praeter Inachunijqui&ipfede lo filia amiila cooquere- It invacca.
batur : hare enimtam prarclarisforma? dot/buseratinfignita, vtilliusamore luppi-
ter accenfus fuerit; ideoqjeamcornpreftarn, ne id ad aures lunoms perueniret, in
vaccam transfigurauir. Hoc ficexplicatur ab Ouidio.
E Comugis aduentumprxfenferat, tnq\ luutncam
Inachides vultus mutaueratille, iuuenca
Bos quoq; formofa eft &c . v
luno autern puichram haoc iuuencam dono acceptam Argo paftori centum
oculis prardico cuftodiendam tradidit. Sed Iuppiter Mercurio iuflic, vt Argum Argt in P^«
interimeret, quern poftea peremptum luno in Pauonem conuertit, & centum ocu¬ mnem.
lis caudatn Pauonis venuftauit, vt legitur apud Poetam,
Arge iaers, tjuodqj in tot lamina lumen babe has
FxtwHurn eft, ctntumcj\ oculos nox occupat vna$
Excipit bos, valuertfcji fua Satur niapenms
Collocat, (f/gemmis caudarn ftellantibus implet.
Pan quoq; Arcadia? Oeus fyringam nympham Naiadum pulcherrimam deperi-
** bat,qu$ eius fugiens congreft'um3 fororum auxilio, in arundinem conuerfaeft ; ex
qua fuamfiftuJam Pan Deus compofuit .-idcirco quidam eruditus hue aliudens fic Syringa in
cecinir. Arundinem
Bafta, qua Pant nimis importuna negauit
Arcadico Syrinx tibia faSt a fait.
HacMula nonnulli referunt vfum fuiffe Mercurium, vte/asfuaui fon o Argum
in fotrwum compellerer, vtdeindeipfuminterfjcere po/fet, detranfmutarioneSy-
ringx lie loquitur Ouidius.
Vtfe mutarent liqutdas orafe foreres:
P anacj; cum prenfamftbt t <m Syringa putaret,
Corpore pro nympha, calamos tenutffe palufires.
G Iraq; Argo in pauonem transfigurato, Io furijs agitata totum peruagans orbem,
tandem in Aegyptum peruenit, vbi placara lunoms Jra ,& depofitabouis figura,
priftinam formanr. impetrauit, & Iftdis Dex nomenTortita eft.
Vt lenita Dea e ft , vultus captt ilia priores,
Fitep, tjuod antefmt <fc.
Ex hac natus eft Epaphus, qai creuit valde fimilis Phaetonti, Apollinis , & CJy-
menes filio:quare Phaeton difficili animo hoc ferens,cum ob fimilitudine Epaphus
fe Apollinis filium effeiadaret ad patris cedesaccedens, vt meliusfui generis no-
bilitatem oftentarer, currum Sdisducendum impetrauit a quatuortradumequis,
quorum nomina funt Pyrous, Eous, Aethon, & Phlegon. cum igitur Photon cur¬
rum afeendiftet j equimetuignotiaurigar confternati, ad imam mundi partem ten-
deruntjficq;totus terrarum orbis ardere videbacur: tunc luppiter humanis morus Heliades in
H precibus Phaetontemobaudaciam puerilem in Padum dciecit-.hinc Heliades nym-
phx Phjetontis forores fratris. cafum lugentes ,&cadauerin fluuioquarritantes,
Deorum mifericordia? , in Popuios arbores, & earum lacrymx in gurtas eledri
tranfmutata? funt de hac tranfmutatione Ouidius lie can it.
compleblitur ingutna cortex
P erf, gradus, vterumq; pefttts, humcrofq-, manufqi L.2 Metarn.
Ambit See.
Huic tranfmutationiinterfuit Cygnus Sthenelei ftlius Liguria Rcx,materno
fanguinej& fumma beneuolentia Phaetonti coniundus, qui circa ripam Padi cafum Cygni tranf
infarlicem amici,& confanguineiindolefcens,tandem in volucrem fui nominis cuo- mulatto ttt
lauir, qureauisabigne abhorrens, circa paludes, & ftagna fiebiierncantilenam auem.
f mittens verfatyr,
Q. 3 Fit
 185 Vlyfsis Aldrouandi
fit netia Cygntss auit^nec feCoeloq\ Iotsiq;
Credit - vt intuRe miffs memor tgntt ab illo.
Stagnapetlitpatulofq\ lacus, tgnemq-, perofat,
Vcriim Iuppitcr terrarumorbcm Plmontis infaniaconflagratum inuifens , duns
per Arcadiam vagaretur,incidit inamorem Califtos filiar Lycaonis,quamciinul-
I is precibus confequi potuiflet, ad vaframenta confugiens, tandem ea potitus eft*
Juppittr in quandoquidem Dianatformamtnduir,&puella?occurrens, cumea concubuir.
JD ianam P retinas induiturfacie nt^ vultum^ Dtanp.
Iuno autem idintc!ligcns,Califtoin Vrfam transfigurauit, quam deindelup-
piter vnacum Arcade filio inter fyderafeptencrionahacoliocauir. A
Mens antique manet, facia quod, manftt in frfai
/tjjiduosjj fuosgemttu teRata doLtrcs.
CaliRoin Califto igiturin Vrfammutara, & Arcade eius filio in Vrfarcuftodem conuerfo,
Vrfam , & quern Grate) Ardophilacem appellant: Iuno in proprio curru a pauonibus trado
jircas filius in Coclum deueda eft:dum Coruus Coronida filiam Coronej Regis Phocidos ami-
drllopbila. cam Apollinisin adulteriodcprebedens,crimenad Phatbumdelaturus aduoJabar,
quern garrula cornix,nempeipfaCoronishifee verbis infequebatur.Refpice Cor¬
ue quemadmodum ego iim auis, & huius caufam calamitatis audias. Cum Minerua
Eridhonium Vulcanifiliumin terram cadentem fuftuliffet ,&ilium Cecropis fitia-
bus nimirum Faodrofo, Herfe, & Aglauro,inclufumciftacuftodiendumrradidiftet,
arq; monuifler, ne ilium cuiquam monftrarent; Aglauros curiofa ciftam detexir, &
pueruen mihi vna cum ferpente iacentem oftendit. Ego autem iroprudens confe- B
ftim hoc Minerua: communicaui, ilia autem jrarum motus inmeconuertens, a ca?tu
aliarum Virginum ad lirora me relegauitj vbiNeptunus me eminus confpedatn
adamauitjimmovim mihi erat illaturus,nifi Minerua me ftatim in cornicem transfa
gura/Ter,
Corenit in tendebam braehta Cato.
Cornicem, Brae hia caperuni leaibas mgrefeere pennit
Beifcere ex burneris veRcm conabar, at tlla
Vluma erat) inqi cutem radices fixerat tmmas. ...
Deinde profequitur Coronis inquiens, hoc crimen vcnifl potius, quam culpa
dignum fuifTe; cu maior fuerit error Nydemenes fill* Nydei, qua* perdiro agitara
luxu. patris congreftum non abhorruit, quofcclere Superi excandcfccnres illam C
transfiourarunt in Noduim, quse coetcris auibus inuifanefandutn fcelusnodurno
tempore occul tar. Id fie a Poeta exponitur.
Non audita tibieRpatrtum temerajfe cubile
Nylfimenen ? auis tila qtudem, fed confeta culpf
i ConfpeRum, lucemqyfagi /, tenebrtfqy pudorem
n K *' ’ Celat.e-r d cunffit expellttur %there toto.
Poflmoo’um Coruus rarionibus cornicis minime commotus , iam exptum pera*
ccns i ter retulit Phf bo fe coronida cum iuuene cubantem obferualfaquibus verbis
Apollo mdignatus.fagitra puellamfetum Apollinisfilium in vrero geftanremcon.
Exit. Sed pa ulo port cum Apollinem fafli pcenituffler, Candidas Corm Ioquacis
pennas in ni°ras mutauit:imm6,apercamu!ierismarnce,mfantemedudu,& Aefcu-_
lapium vocauim,ad Cbironem Centaurum mifit educandum,&erudiendum,&po- u
tiffimum, vt abeoartemmedicamperdifceret. Habcbat autem Chiron Ocyroen
ex Charida filiam, qux interdum furorequodam percita ,futura pratdicere confue-
uerat : ha-c igitur Aefculapium in arte medica profedurum, defundos priftina vitg
refiituturum, & tandem Aui fulmine interiturum pratfagiuit. Sed pofthxc vaticini3>
Ocyroe formam equte adepta eft, vt canit Poeta.
Ocyroe in Talia eticenli pars eR extrema quarcU
(quam. lntelleffaparum, con}ufaqi verba faerunf,
Mox nec verba qaidem, nec eqo$ fonus ille videtar,
Sed ftmulantis equam, paruoq\ in tempore certos
Edidit hinnitus &c.
Pofth^c Phoebus paftorfadus cum Admeti Regis ThelMar armenta pafceret,
Mer-
 Monftrorum Hiftoria. 187
Mereurius, vt ilium ludificaret, boues, quos cuftodieb3t procu!errantes furatus, in
quadam fylua occuluit: fed ne Battus quidam equarum cufios rotum obferuans,
furrum manifeftarct, Mcrcurius pulchernmam illiiuuencamdonodedir ,deinde vc
fidei Batti penculumfaceret, ftatim aiiam induens fo'mamad eumdemaccedens,
magnum premium lili promittens, ft quo in ioco verfarentur ilia? boues,indicarer.
Battus incri cupiditate dudfus cas libentiflimeoitendit, quo dolo Mercuuus ftimu- Battus in la
iatus, eum in Iapidem indicem commutauit, vr canit Ouicfius. ptac Indue.
periuraqipeffora 1 erttt.
In durum ftlictm,qui nunc ejuoq\dicuuv index.
B Rurfushinc difeedens Mcrcurius, & perarrem volitans , inter Virgines Athe-
nienfium , qua? facra Mineruxcelebrabant, Herfen Cecropis filia eleganti forma
confpicuam ccncupiuit; quare Aglauron illius fororem rogauit, vt fibi in hoc amo-
re pra?flo effet, qua? padta argenti mercede, fuam il!i operam poll/cita eft. Miner-
ua autem, ob auaritiam puella?,ingentem irae motumconcrpien$,inillamconcitauic
inuidiam; ficq; hacin dies cruciata,cumMercuno opera nontuliftet.abeodem in
faxum fuit conuerfa.
■■ "" ■ faxum enttn colla tenehant
/ ' Aglaums in
Oraqi durtierant , ftgnumq', exangue fedebat, Saxurn.
H&c lapis albus trat,fuamens tnfecerat ilium.
Inde etiam Mercurius difeedens,patris iuffu,in Phatniciam profetftus eft, vt il-
j, fills Regionis armentaadlitus compclleret. Interea Iuppiter fufceptaTauriforma
inter csercros boues diuagarica?pit,cuius dorfumafeendens Europa Agenoris Re¬
g's filia, earn in Cretam tranfiulir, quia huiusnimioamore Iuppiter cenebatur.hac
tnetamorphofim fic exponit Poeta.
Nan bene conuentunt, nec in vnaftdt morantur Iuppiter in
MateHas dr Amor,feeptrigrastitaee r clifta Taurum.
Jlie pater, reftera; Drum, cut dextra trifields
Iambus drmata e H, qui rjutu coneutit orhem
Indutturfaciem tauri, mtxtuft; luutneis
Mrtgtt, dr tn tentrts formefus obambulat herbis.
Exponuur intertio fibro tranfmutationum,quomodo Agenor, cumfilfam Euro-
pam amifiifet,illius fratri Cadmo imperauit,vream diligentflimeperquirercr, neqj
G domum, nifi ipfa inuema, reuerteretur. Verum Agenor adiens oraculum refpon-
fum habuit,vt veftigia vacca?primumfibi occurrentis feftarerur,& vbiconfifteret,
ibi quoq; vrbern Bseotiam condcret. C admus igirur Numiniobfequens, dum Vr-
b*m defignaret, focios ad hauriendam a proximiore fonte aquam mific, quibus non
renertentibus, Cadmus quid mail fufpicatus, to prnfedtus eft,& omnes ab ingenti
Dracone inceremptosinuenit,tuncq; ilium interfecit, & dentes beftia?, imperante
Minerua,fcminauir, ex quibus armatorum turma eft genira, quidomeftico inter fe
ccrtamine di/fidentes, omnes, pra?tcr qmnq; focios, interierunt: derade metamor-
phofis fic fegirur.
Primaqi defields acies comparuit ball*, ii. Meta.
Tegmtna maxequttumpetto nutantiacono,
„ Ifox humerty pedtefq-, onerata^ braebta telis
Exittant, crefcittffeges clypeata virorum.
In vrbe a?dificata multi nepotes ex Cadmo geniti creuerut, quoru vnus Adteon
Ariftei filius maximum illi atrul/tmcerorem; dumhis vcnandofeffus.ad fonte tuna
perueniffer, in quo Diana cum comiribus nuda abluebarur, illico a Dea in Ceruum
conuerfus eft,deindeaproprijscanibus dilaniatus: id fic a Poeta exprimitur.
Batfparfo capits viuacis cornua Cerui,
Bat fpattum colla, fummafq, acummat ateres,
Verum redlius alibi de Adieonefic canitur. Attestant
Infetus Ad eon viditftne veils B tenant, Gerttum.
Vradafuit cantbus von minus ille fuis,
Iunoincredibilem acafu A&eonis percepit voluptatem, quoniam Agenoris fa-
mi]iam graui Temper odioprofecuta eft, non folura quia Iuppiter cum Europa, fed
etiam
 i88 Viyfsis Aldrouandi
etiam quia cum Sernele Cadmi filia concumbere folitus e/Fet. Idcirco Iuno dec re-'
uitinduere formam Beroes nutricis Semeles,vt perfuaderetmulieri,ne Ioucmalio
apparatu in thalamum reciperct fuum, nifi ca ratione, qua lunonem adire confue-
uerar. Quapropter deinccps Iuppiter, vt arnica? morem gereret, tonitru,&fulm»-
nibus armarus tefta illius ingreflus eft, fed tanto fuigore domoaccenfa, Semde
fubitoeonflagrauirinccndio. luppiter ergo vt filiumin vtero Semelcs conceptual
Jttno in Be- abimpendenre mortis periculo liberaret, ex matrice exceptum, &fuo femori in-
rsem, futum, vfq; ad perfe&am partus maturitatemferuauit, & nymphis pofteanutrien-
dumtradidit. Dehac igitur tranfmutatione Iunonis in Beroetn fic habet Oui-
dius. A
Tune fimulanit anum, pofuitq. ad tempera canon}
Sulcauitq. cutcm runts , & curua trementi
Wlembratuhtgreffu, vocetn quoq.fectt amlem,
Ipfacj. trat Beroe SemeUs Eptdauna nutri x. r
Pra?terca referunt lunonem, & Iouem, foci gratia, inter fecontendifle, nu vir,
an fa?mina maiorem in congreflu voluptatem perciperet.atqj huius cootrouerfia?
Tirefiam Heueri fii/uin iudicem conltiruerunr, cumhic vtrumq; fexum expertus
fin/Tet: namq;o!im in fylua ferpentes cogredientes baculo percutiens in fominam
fait commuratus, in quo fexu feptem annos traduxit;& rurfum eofde angues feriens
Tirefias v- prifiinam viri formamacquifiuir.
truq\fexum - ■■ • fUcuit,qusfitfe»tentiadoffi
expertus* fu^rcre Tireft f, Venus bmc erat njtraq: nota«
Ham due magnorum viridi coeuntia fylttx
Corporaferpentum bactsli violauerat iffis,
Zteq: virofaffus, mirabtle, famina feptem
Egerat autumnos, offduo rurfus eofdem
Vidit, & eff veRrsfi tantapotentiaplagf,
Dixit, vtauthorisfortem in contraria mutet,'
Nunc quoq: vorferiam, percuflit anguibus tjfdent
Forma prior redij:.
Tirefias igitur louis fententiam probans lunonem condemnauit.qua? indignata
Tirefiam excatcauit: luppiter vero illi feientiam futurapra?dicendicommumcauir,
Iliiusautem vaticinium primaadijt Lyriope nympha Oceani ,&Terhyos filia feire P
cupiens an Narciflus,quem ex Cep/iifo genuerat,diuturnameffeta?tatem vi&urus;
cui Tirefias profpera omnia eft pollicitus, bummodo Narcifius foam pulchritudi-
nem non nofeeret. Referunt enim Narciffum foilFe adolefcentem pulchritudine
confpicuum, cuius confuetudinem nymphse non pauca? affe&abant ,&prjefertttn
Echo hint- Echo iunionis filia, qua? iuuenis atnore flagrans, &fruftra fugientem perfequens
otis fili** extabuit, & in vocem mutata eft, qua? hodie etiam Echo appellatur.
- Addtuitq: cutem mactes, & in acrefuccus
Corporis omnis abit, vox tan turn, atq: offa fuperfunt,
Vox manet, offa ferunt lapidit traxijfefiguram.
Alias etiam Nymphas ludificauerar Narcifius, quern vt Nemefis vindid* Dea
vlcifceretur, eum venarionefcfiumadfontem compul/r, in cuius aquam intuens, &
fui ipfius amore captus ,maximoq,‘confedus mseroreintciijc, ex cuius corporepo-
fteaflos eiufdem nominis emerfit.
Hicpuer, & (indie venandi laffut, & a siu,
Procubnit,faciemq\ lociy fontcmqi ftesttut3
Dumq: fitimfedare cuptt,fitit altera creuit,
Darn btbit, & vifa correptus imagineforma,
Spem fine corpore amah corpusputat ejfe, quod vmbraeff,
NarcifltMe Etpaulbinferius.
tamorpkoftt Nufquam corput erat,croceum pro corporefiorem ' \
1sitttniunt,folijs medium cingentibus albts.
Propter Narciffi mortem,Tirefias vates multo magis veridicushabebatur.SoIus
autem Pentheus Ecbionis, & Agaucs filius vaticinia Tircfia?afpernabaturimmb
- ’
 Monftrorum Hiftoria. 189
quia a vate intclfexit Bacchi aduenrum,&illius facriHcia ipflmetdetrimento efle
futura, imperauit fuis, ne Bacchi preceptis obteperarenr, fed ipfum arde vindutn
in c arcerem ducerent. Bacchus autem vtipfum deluderet in Acetem Libericonu-
tem transfiguratus eft, vt Poeta canit.
. .. & Bacchus vbi effet
£>uerenti Domino ; Baschum vide(fenegarunt,
Hunc dtxere tamen comitem, famulumq: facrorunt
Ceptmuti & tradunt mambaspoll -erga Itgalis.
Talis igitur fuit Bacchi poteftas, vtcaptus a naut/s thyrenis,ob eximiam forma?
E pulchritudinemnauigio impofitus, grauipercitus irajarmentain Feras,&ferpentes Thyreni in
sransformauerir, Thyreniigirur timore confternatiinmareprarcipites fedederwt, Delphinot*
& in Deiphinos mutati natarunts vt in his yerfibus canitur.
In [patmm re(ilire mantis breue ziidie , fj-illas
Jam nonejfe manus, iampmnas poffe vacart,
A Iter ad intortos cuptens dare braehia fanes,
Bracbia non habuity truncoq: repandus invndas
Corpore defilqtyfalcata noutfjtma cauda efty
Qualia dimidta (inuantur cornua Ln»
Pentheus tandem, iuxta vacicinium, Bacchi contemptor properans in montem
Cvtherona, vbi facrificia Bacchi celebrabantur,repentemutatusin aprura dilania- Pantbeusin
j- tus eft, aprum.
Ilie aper in no Brit errat qtti maximtts agris »
Jlle mibi ftriendus aper} ruit omnis in vrmm
Turbafurens.
Poeta in quarto libro aperte,Sc dilucideexprimir, quomodo, prserer Pentheum,
Alcit hoe Mmei filianon foliim Baccbum Bocci faciebat, verum etiam tempore fa-
crificiorum, vna cum fororibus lamfido operam da bat. Dum ig/rurifta? muiieres
operieftent intents, fabellas viciffim referre dccrcuerunt, quarum narratione Ja-
bovcm fuum aliqua ex parte leu arenc. fraq; iJfarum vna afturgens dubitauit, an
priiis mentio habenda efset de Babylonia, qua? in pifee m fuerar mutata , an dc eius
fiiia Semiramide, qua? in columba fuerat rransfiguraca, an de Naiade nympha,quae
cantionibus, & her bis, pufiones quofdam in pifces conuertit,& tandem ipfa quoq;
Q fbrmam pifeisinduit. An in campum efsetafferrenda ratio, cur frudus rooriarbo-
ris olimalbi,temporis tradu, nigredinem nadifuerint^quod exfanguine Pyrami,
& Thisbescontigifsememorant. Hanc igitur fabulam non amplius auditam exa*
tarunt; de pratdidis Poeta fic loquitur.
•.. ■■ de te Babylonia narret Lx 4. Metam
Derceti , quam verfa fquamis velamibus arttts
SlagnapaleBini ere dune colutffe ftgara.
An magis, vt fnmptis tlllus filta pennisy
Extremos altis in moutibus tgetit annos,
Nats an vtcanttt, nmiumqipotentibsts herbis
Verierit intacitos iuuenilta corpora ptfeesi
Donee idem pajfaeB; an qua poma alba ferebat
Vt nunc nigraferat contactu fanguinit arbor-,.
HfC placet, b$c quanta vulgaris fabula non eft.
‘Taltbus or(a modi*, lanafua fla ftquente,
Pyramus,fr Tbyshe iuaenumpuleherrimtts alter
Altera , quas Orient babuit, pralatapuellts,
Expofitahacfabula,iamLeucothoeAlcichoesfororadaliara narrandamfeac-
cingebat.Veriimantequamexponeret,qtiemadmodumfiIia Orchami Regis Ache-
menia?,& Eurinomesin arborem thuris fuerit conuerfa,Martis,& Venerisadulte-
rjum expreflit: fiqnidem cum Sol Martem cumVenere congredientem Vulcano Vulcani ar-
indicafset; Vulcanus, retc artificio$£ fabricato,Martem & Venerem fimul vinciens tifeium.
in omnium Deorumconfpedumattulit.Quamobrem Venus indignata operam de.
dir, vt fol amore Lcucorhoes accenderctur, qui poftca , vt facilius ea potiretur, fe
* " - " in
 lpO Vlyfsis Aldrouandi
in Eurinomen iilius matrcm conuertir.
Dam ibi qttadrupedes cflefttapabula carpunt,
Moxqi vicem peragit, tbalamos Deus inirat amatos
Verfus in Etirincmcs factem genitricis.
Cum autem Clyde, qua? &ipfaPbaebum deperibat, inuidia quadam ftimulata,
Leucetboe Orchamo Leucothoes patri nunciauerit filiam a Soleftupraramfuifl'e ; tunc pater
in arbvrcm ingenti commotus iraeamadhuc viuam tumulauit: vndeSol infelicis amics mi~
tbariu fercus cam in thuris arborem transfigurauir, qua? metamorphofis fic exprimitur.
Vtrgaq\per glebas fen(tm radtcibus acitt
7 hurt a furrexit3 tumulumq', cacamine rupit.
Ipfa autem Clyde nympha molefto ferensanimo Leucorhoen fibi in amorepra?-
Iatam fuiffe, cum Solemmaxima beneuolentia profequeretur , ingenti affe&a ma?-
rore, nouemdiesabfqtalimento traduxit > fed tandem Deorum bcnignitateinher-
bam Heliotropium murata fuit, qua? planta adhucpriftini amor is memor, inclinato
Clyde nym- cacumine Solem ab ortu adoccafumconcomitatur.
fba in belie ■ -■ —■ —* illa fuum quamuis radice tenctur
tropium. Vertitur ad Salem, mutataq; ftrtsat am ore m.
Expedira hacfabuIa,.AIcithoeiuiTaeft, vt &ipfaa!iquod fabulofum in medium
affcrret;qua? bilariexordiens animo, non referam,inquir, veluti Daphnis Mercurij
films, & paflor Idarus ab vxore Thalia, ob pellicis cuiufdam mctum , in lapidc vcr-
fus fueric, neq.* verba faciam,de Scythone, qui modo in virum, modo infeminam
cefferat, omittam quoq; Celmi, Adamantis,& Curctum cafus, qui ex irobribus pro* B
creariefle feruntur, neq; fermonemhabebode Croco adolefcente, & Smilacevir*
gine, qui florumformam adeptifunt.
FulgarestaceOy dixit, paftoris amores
Dapbntdis ldai3 cjuem nympha pellicis ira
Contain in faxum,
Nec loqaar vt quondam naturs iure nouato
Ambtguusfuertt modo vie, motCofatnina Scytbcn.
¥e quoqi nuns Adam as quondam fdtft mepanic
Celme lout, largoq; fatos Caretas abtmbre
Ft Croeon inparuos vtrfum cum Smilacefores.
Hermaphro Reform, inquit, quemadmodum Herm3phroditus Mercurij, & Veneris filius a G
diius>dr Sal pymphis Naiadibus olim in monte Ida educatus, proprijs fedibus relidis,ad quem-
tnaets nym- dam Caria? fontem peruenit, vbi forte Salmacis nympha habitabat. Hunc igitur
pba tnvnu nudum in fontemingreflum Nympha confpicata, ita immoderato eum affc&u pro-
cerput. fecutaeft, vt adolefcentemcomplexaabillo feparari nequaquampotuerit,fed am-
bo vnum corpus, vtroq; integratumfexudeinccps repra?fentarunc: hoc autem fic
exponitur.
« .. . ilia pretnit, demijfaq3 corpere tote
Sicut inbarebat, pugnes licet improbe, dixit,
Nod tameo effugtes , ita Dij tabeatis3 & ilium
Nulla dies a me3 nec me deducat ab iffo.
Vota fuoi babuere Deot; nam mixta duortsm
Corpora iunguntur3fadtfq\ indtntur illis ®
Vna fro.
Dehac tranfmutatione Aufonius elegans habetepigrarntnaquodfilcntioinuol-
aendum non efie putauimus. hoc autem ?ic fe habet,
Saimacts optato t ottereta e!i nympha warn e
Felix virgo3 /ibift fit meffe virum }
Ft taformo(q luuents perms He puella
fits felix3 vnumft licet effeduou
His expofiris fabulis, & fororihus Thebanis conticentibus, repentenumine Bae-
chi, & fono tibiarum ha? perterrefa&a?, no&eqj ingriiete, in vefperrilionu figuram
abierant; vt in bis verfibus fegitur.

Dam
 Monftrorum Hiftoria.
Tam veniunt tenebre, pantos membrana per nrtut
Vorrigitur .
Conateq-, loqui, minimum pro corpore vocem Sorores The
Emittunt, peraguntq\ lent Bridore querelas* banc tnve-
Teffaq; non fyluas habitant, lucerne]', perofe (pertthones.
Noble volant, feroq,tenent d vtfptre nomen.
Iam, explanacis exempfis, fama Bacchi fada, eratceleberrima. Sedinter c#te-
ros Ino Bacchi nutrix, & matertera, vxorq; Achamantis poteftatera Bacchi late
patere diuulgabantrcjua decaufagraue lunonisodium incurrit, qu# ad Infernos
E defeedens recelTus,vnam furiarum in Achamantem fol icitauit; vnde hie furore cor-
reptus Clearchumproprium filiuminteremic. Sed Inofuroremmariti fugienscurn
altero filio Meliccrtain marefe prjecipitauit, qui poftea a Neptuno in marinos
Decs, nempe Melicerta in Paiemonem, & Ino in Leucothoen mutati fuerunt: idq:
a Neptuno precibus Veneris fadum fuilfe perhibetuncum ipfa quoq: ex fpuma raa-
ris fe originem traxiffe narrauerir.
At Venut tnmerit £ ntptis miftrata lahorcs,
Sic patruo blandit-a fuoesl : c numen aquaram
Magna quidempofco,fed tu mtferere meorum ,
labtariquos cernis in Ionto tmmenfo, Venus orta
Et Dips adde tuts } altqua & mthigratiaponto eB ex fpuma
Si tamen in medio quondam concretaprofundo Maris.
Spumafut,gratumq: manet miht nemcn abtlla.
Annnit oranti Neptunus, & abBuilt tilts
Jguodmortalefutt, MaieBatemq, verendam
Impofuit, nomenq‘,(imul,factemq\ nouauit.
Leucotheay, Drum cum matre Palemoua dixit.
Theban# vero funoms comires parrirn in faxa,parrim in sues abieruntiquocrrca
Cadmus has ponderaos calamitates, ex theban/s iedibus in Reg ronem IlJyricam
vna cumHermione vxore pro fugit, vbi tandem a Dijs in ferpeneem fuic transfer-
matus-.vxor igitur Cadmi lie ab Ouidio introducing.
Cadme mane, teq\ tnfplsx his exue monllns
Cadme quia hocpi vbipes ? vbi (tint humeriq\,manu[q: ?
5 Et color,dr facteit & dum loquor omnia, cur non
CadmU*, cf
lie quoq.calefies in eumdem vertttts angaetn?
vxor tn fer•
Etfubtto duofunt,iunbloqi volunnne ferpunt
ptntes •
Donee in oppofiti nensorts fubiere latebras,
Ex prole C'adtni adhuc Acrifiusapud Argiuosregnabat,quinonmodoBacchu,
fed alia quoq; numina afpernabatur. In primis nepotem fuum Perfeum ex Ioue,&
Danae natum mmime credebar. h#c aute increduiitas non mediocre detrimentum
ilii attulifle fertur. Forteigitur Perfeus ad accipiendum Medufx caput a Polyde-
de miifus fuerat,cuius capitisafpedu,homines in faxa vertebantur.Iamq;Perfeus,
Mineruaopem ferente, caput Meduf# retulerar ,ipfoq;per Africam iterhabenre,
exguttisfanguineisacapirein terram cadentibus ferpentes funt procreati, &ex
vtero Meduf# equus a/atus,nimirum Pegafus exiuit.
H Cumqifuper Ltbycas vtblor penderet arenas
Corgonei capitis gutta cecidere cruenta,
guas humus exceptas varios animauit in angues.
Iam Perfeus ad AtJantem Iapcri filium peruenerat, qui Atlas,cum olim a Themi-
de Deorum antiftite refponfum acceperic, ne quemquam ex louis prole, hofpitio
honeftaret,fi vellet hortum, in quo poma creuerantaurea,cuftodiri;Perfeolongo
itinere defatigato hofpitium negauic. At Perfeus detedum Gorgonis caput iIJi Atlas in
obiecit, quoconfpedo, Atlasillico in monremeiufdem nominis mutaruseft,qui tnontea fui
ob alticudinem Ccelum fuftinerc perhibetur. Sicenim Perfeus intreducitur Io- nominis.
quens.
at quoniampartti tibi gratia noBra eB,
Accipe muitus, ait, tpuaqidparte Medufe.
Hit
 Ip2 Viyfsis Aldrouandi
Jpfe retro verfus fcjuallentiaprotulit ora.
JguantUi erat went fail us Atlas , nans barba, comaq-,
A
:\ In fyluas abeitat, iugafunt burneriq\manufq-,
Jl>uod caput ante fuit? fumtno eft in monte c acumen.
His peradtis, Perleusper Aethiopiam iterfaciensadeam peruenit fedem , vbi
Andromeda Cephei,& Calliopes Alia, obmatris fuperbiam.monftromarino ex-
pofita confpicicbatur. Qoandoquidem, Calliope inter Nereides fe pulchcrnmam
iadtantc , Neptunus precibus nympharum inorus marinum monftrum ad Aethio¬
piam vaftandam incitauir. Quadereconfultus IuppirerHammon, quarationeNe-
reidum numina placari pofTenr,rcfpondic id fieri non pollcviibaiiquis ex Cepheo, ^
Andromeda & Calliope genitus bcliixmarinx dilacerandusobijcererur. Cum igirur Androme-
fcopula alii - damfcopulo alligatam, & a Fera deuorandam Perfeus confpexilfet,dotibus forms
gat*. irrctirus,eamfeliberaturumpoiIicitus eft, ea tamencond/none, vtft'b; in matrimo-
nium Iocarerur. Cepheoannuente, monftrum fuperatur, & puel/a Perfeo tnma-
trimonium datur. Cum igitur ad Regiam Cephetperucmiret, narrauirqua ratio*
necapilii capitis Medufa? in anguesfuermttranfmutari: nimirum cumipfa crinibus
aureis infignita, & forms fpedabilis, &a Neptuno defiderata.iliios permixtionera
effugcre non potuer/r, ideo cum ipfo in remplo Minerux concubuit. Quamobrenij
vioJataloci rehgione, Mineruain iracundiamprxceps duda,crinesiliius aureos in
totfxdos ferpentes transfigurauir.
*— ' ~ - «—— ntue hoc impune fuiffet £
Gorgoneum crinem turpes mutantt in anguts.
Inquinto libfo Poeta narrat, quod Andromeda Perfeo in marrimonium data,
laurumparatnr conuiuium. interea phineus Cephei frater ,cui olim Andromedam
marirari promiRcrant, ex tempore hominibus armans ftiparusaccedens puelfom
Multi in eriperePerfeo conabarur.Sed ex altera parte Perfeus raimme perterrefaclus multos
mntet tra- intcremir, & exteros, detedo Medufx capite in montes transformauit.
3format*. .. —-..I, «. . . bis centum reftabarst corporapugn^,
Gergene, bit centum rtgucrunt corpora, vifo.
Demum Perfeus hinc verfus patriam diCcedens, Pretum, a quo Acrifius auus d
regno fueratpulfus.moftrato Medufx capite5 in iapidera mutauit, &auo ('quamuis
immerir6,quia ipfe cum Danae m3tre in area daufus in mare proie&us fun)regnum
reftituit; de hac metamorphofi fic habetur. C
prftus in . — erac/i Eegis
UptdfW* Ore Medufto ftlieem fine fangume fecit.
Hadfcenus Mmerua ad tot, tanraq. prxftandafacinora,Perfeumadminiculauit:
fed eodem tempore-Pallas ad monrem BeotixHebcona peruenit; & a Mufis'intel-
lexit Pegafum equum alatum, cuius pauloante meminimus, vna cum Chryfaorc ex
fanguinc capitis Medufx natum futile, qui accedens ad Helicone monrem, vngula
humum pulfans patcfocit fcaturiginem fontis, qut hrTroxpipn nuncupatur. Pofthxc
vna ex Muds narrauit Palladbquemadmodu ipfx Mufx olim/niaues fucrunt rran-
fmutata?. Etenim dum ad monrem parnafum properarenr, oborta in irinere tern-
peftate.ad fdes Pyrenei inuitantis diuerterunt,qui Virginum pulchricudinecaptus,
in quodam thalamo claudi iuffit, vt illis vim inferrepolfer. Mufs autem in aues con-
uerfs aufugerunt. D
■ ■ • ' -.—■ claudit fua teeia Pyreneut
Mufa in Vmq; parat, qttam nos ft‘imptis effugimus alit.
fiuts. Interea dumhxcaMufanarrarentur, nouemprex inter ramos arboris garrieres
&humanafere verba proferentes aMineruaconfpedlxfunt. Vt autem ab admi.
rarionc Pailadem Mufa remoueree,id totum explicauit dicensj Pterumex Etv'pe
vxore Alias fufluliffe , quarum venuftate, tanta animo matris acreuit infolentia,
vt Mufarum pulchrirudmem illis comparare, eafq:ad certameprouocareaufaeftec.
Quapropter vna ex Pieridibus fuauem cantilenarn edere expit, narransvelutiTi-
pbeus, & reliqu'i Gigantesmagno fuperos timore opprelferint ( idq: referebatur,
vt Deerum fa<3a viiipenderentur) immbaddidit, quemadmodum iuperi ingenti
pcrculfimctuin Aegyptum fogerinc vbi poftca luppiterin Arietem, Apollo in
Coruumj
 Monftrorum Hiiloria. IP }
Goruurn, Bacchus in Caprum, Diana in felera, Juno in Vaccativ Vefius in pifcem, luppiter in
& Mercnrius in Ibin transfiguratifunt, artetem .
Buxq; gregis, dixit, fit luppiter, vnde rccurtiis Apollo in
2V mic quoq, formatis Lybis eft com tortubus Ammon* coruurn.
BeLius in corno, proles Semeleta capro, Bacchus in
Felt firor 9 bebi, ninea Saturwa vttcca , caprum.
Pifee Venus latuit, Cyiltntus lbiiu aits. Diana in fie
His conuitijs in Deosa Piericjibus prolan's.- ex altera parte Mufae fuos cderunt lem.
cantus, & inter has Calliope priroa, cui totius certaminis prouincia demandatafue- Junoinvac-
E rat, non Deoruna vituperia, fed Cererisencomia,&potiffimum Proferpin* raptum carn.
canendo elegantiflimd defcdpfit* Primoq; narrauit, veiuti Pluto inferno regionis Venus in pi
Deus, dum per ]oea fpatiaretur herbdfa, vifaoi proferpiham Cereris ftiiam, eius feem.
amore ita conflagrauir, vt illam proprio impoiitam currui ad tartarea rcgna dedu Merctirius
xerit-.quamuis Cyane nympiia raptui incaffumreludfcafidonaretunquocircaingen- in lbin.
ti afflidtata dolore formam fontis adepta eft.
At Cyane raptamq\ Deamcontcmptaq: fontis CyAnein
Jurafui marens tnconfilabile vuinus. fentem.
Menu gerit tacita, Lacrymtf<j; abfumitur omnis;
Et quartern fuerat magnum rnodo Numen , in Silas
Extenuatur aquas,
P Ceres autetn amiflTam fiJiamper cun&as forms orbis regiones inue:ftigans,tSdem
feffaj & fiti opprefta. quarndam rogauit vetuiam, vt fibi modicum aqua? ad leuan-
dam fitim traderetjfcd iiiamullum farina mixtum eipropinauir, quod Ceres bibes
a quodam puero irridebatur.-binc Dea ira accenfa huiufmodimateriam in pufionem
impu dentiffimum expuens, eum in fteliionem vanjs confperfura macuiis mytauit:de
qua transformations he legjtur.
Inqf bretiem formam, ne fit vis magna nocende ,
Puer in ftec
Contrabifar, parnay: minor menfura lacerta eft,
lionem,
■i Mirantern, flentemq-, & tangerg monftra pauentern
Fugit anum, iatebrafq ; petit, aptumq-, colon
Nomen habet,varfit ftellatuscorpora guttit*
Tandem Ceres, cum, luftratis Regionibus cundtis,nullibi filiam inuenerit,denud
G in Siciliamreuerfa eft, vbi ab Aretufa fontis Sicilia? nympha Proferpinatn a Pluto-
ne raptamfuiflfeinccllexit. Tunc Ceres confeftim recuperandte filiae gratia ad Io-
uem profedta,facultatem ad infernas pergendi partes impetrauit,ea tamen condicio-
ne, vt ftutlumcibum, nifi poftreditum, deguftaret. Progrefla igicur& regrdTa Ce¬
res ab Afcalapho Acherotis ex Orphne nympha fiIio coram Ioue accufata fuit,quia
granunj mali punici in itinere deguftauerit: vnde hie ftatitn in bubonem auem mala
iemper pra?dicencem conuerfus eft.
Ingemutt Regina Erebhteftemqi profanum. Afcalaphas
Fecit auem, fparfumq: caput pblegetonitde lympha in bubonem.
In toftrum, &plumat, & gr andta lamina vertit.
Fadafit vt valueris, venturi nuncia luftus
Ignatius bubo dirum mortahbus omen,
H Jupiter igitur a?quam exercens iuftitiam fanxit,vtProferpina,ob inobedi'entiam,
partem anni apud virum,partem apud matrem confumeret. Interim Syrenes Pro-
ferpina? comites tanco amore earn profequebantur,vt precibus alas a Dijs impetra-
uer/nt, vtfacilius per terram,atq; mareipfam inquirerent: ideoqj mutata? in aues,
facieq; & voce humana infignira? i uxta mare ficulum habitant, vbi cam fuaues educ
cantillenas,vt naucas iliac tranfeuntes fubmergant.Harumpritn4 Parthenope,aIte-
ra Leucofia, & tertia Ligia fuit appeiiata,
Pluma, pedefq', amam , cum virginis ora geratij. Strenet t»
An quia cum legeret floret 9roferpina vernos aues.
In comitum numero mixu Sirenet eratis,
ffuam poftquam totofruftra quS fiftis in orbe,
VrMinus mi veftram fimirent $quora curam,
R Pofft
 m Vlyfsis Aldrouandi
Pojfefiber fluffus alarum i nfi Here remit
Optaftisj facilefeji Deot habuiftis, dr anus
VtdiBts veftros fubilis fiautfeere pennis.
Immo Arethufa fuacn quoq; transformationemrecitauit: etenim h^enympha
Dianas comes in fluminis Alphei amorem incidit; cumq; is fugientem Arethu-
faro perfequeretur, nympha ; auxilio Dianas implorato, ftatim in fontem ceffit,
■ * ' cur fit Arethufafacerfans ft
rAretufa m
Conttcuere vnda, quartern Lea fuftuht alto
foment*
Fonte caput, vindefq; manu ficcatacaptllos,
Fluminis Alpheiveteret narrauitamores.
His didtis , Ceres Arhenas aduolauit, & currum abalarfs Draconibus tra&utn
Tripcolemo donauit, vt homines agriculturam doceret. Is cum- in Scythiam per,
ueniifet, a Rege Lynco honorifcocxccptus fuirhofpit/o,fedope Cereris a graui-
bus tynciinfidijseuafic. Qiiaproprcr Deaindignata Regemhuncin Lyncem tran-
sfonnauir.
Barbarus inuidit, tantiq; vtmuneris author
Hex lyncu%
Ipft fly kofp’.tto recipit) fomnoq\granatumy
in lyncem.
Aggredttur, ferro conantern figere peffus
Lynca Ceres fecit&c.
prasdidia igitur omnia a Calliope3 eleganti carmine fuerunt recitata; hincq;Mu-
fas, Nympharum iudicio, in hoc cancndi certamine, palroa retulerunr. Pierides au-
tem id moJefto ferentes animo contabefcences in picas fuerunt conuerfas5 quas inter ^
raroos arboris obftrepentes pauld ante Minerpa obferuauerar. '
P langere dumq; volant, per brachia mota leuat§
Pierides in Acre pendebant, nemorum conuitta pica;
peat* Nunc quoq; in alitibus facundia pnfea remanfit,
Raucaq; garrulitas,ftudiumqi wane loquendi.
In fexto libro poeta expon/r Palladcra, audito Mufarum, & Pieridum eerramine
confiderade, qua pasna & ipfa affedlura effet Arachnem Lydam Idmonis Hlia, qua;
in lanificio fe Minerua peritiorem eife pnedicabar. Proprerea Pallas anile induens
formam, & ad Arachnem accedens, ill) perfuadebar, ne impofterum Minerua pro-
uocareauderet.Sedpuella, prascepcis vetula? contemptis, multomagis fe ia<Sabat.*
hinc Pallasrurfus indiuinam rediens formam, puellam impudentia taxauit. Q
Pallas anurn fimulat, crinefq\in temporttvams
Addit,& infirmos baculo dam fuftinet anus.
Immo Pallas nonfolum impudentem, & ineptam appellauit Arachne, fedetiam
prodidit faciendum e(fepericulum 5 numin taliopereab ipfa poffet fuperari. Qui-
bus didtis, Pallas prima tdam fuarn texens in ea defignauitjqucmadmodu ipfa cum
Neptunojde nomine Athenis imponendo certauerir,.& veluti Nepturus ex faxo
equum, & Minerua ex terra oliu 3 m eduxerit. Prasterca tex : ndo pmxit Rbodopem
’Strimonis duuij fiham, & Hemum illius maritum Deosfeiadantesjin montesfuif-
Mutter pyg- fe tranfmutatosjquibus addidic transforroationem mulier/s pygmeas in gruem, quae
mea in grue Iunone pulchriorem fe prrodicare aufa eraq item tnutarionem A ntigones filije Lao-
medontis in Ciconiam, qu^ cum 1 unone contendere non dubkauir. Icidem deli-
neauittransfigurationem fiharum Cymes Regis Affyriorunf in lapides graduum D
templi lunonis, necnon mutacionem Cynars in faxum 3 quod prasdidtos terupli
N§f2dystanquam tot corpora filiarum amplediehatur, his verfibus fic exponitur
Cecropta Pallas fcopulurn manortit in arce
Cynaya in
pingis, dr anttqttam de terrf nomine litem.
fitxutn.
Bisfex cpleftes tpedto lonefedibus altis
Auguftagrauitate fedentifuaqutm^; deorum
Inferibitfacies: louts eft regalis imago.
Stare Drum Pelaqi, Iangofferire trtdentc
Afperafaxafecit dre,
7hreiciam Rbodopen habet angulus vnum, & Hemum
Nttacgeltdes momej} mortalta corpora quondam*
‘ Ultra
 Monftrorum Hiftoria. . ip5
Altera pygmeafaturn miferabile matrix
Tars habet,banc Juno iujjtt certamine vi&am
Ejfe Gruem,
Ptnxit, & Antigonem aufam contendere quondam$
Cum magni conforte louts, quam regia Ittno
In volucrem verttt,fumptis & Candida pennis
Jpfafibi plaudit crepitante ciconia roflro.
filuifupereft folks Cynaram babet angulus orbttms
Ifqigradus temph natarum membrafuarum
E Ampleffens.
Ex altera parte Arachne intexuit fua? telse mutationem Ipuis inTaurum, ob Eu-
ropam Agenoris filiam, in Aquilamob Afterien, in Cygnum propter Latdam Te- Jupiter in
ftij filiam,in Satyrumob Antronam Nydieifiliam, in Amphitrione, ob Mcmenam varia trap-
Elc&rionis filiam, in aurumob Danaen , in ignem proprer Aegioam Afopi filiam, formatns.
in paftorem ob Mcmnofynen,& deniq; in ferpentem propter Proferpinam. Quatn- A
nis alius Poeta quatuor tantiim Iouis transfigurationum meminerit hoc difticho.
Facius ob Europam, Danaen, Nycietda, Ledam,
Bos , Aurum, Satyrus, luptter albnsOior.
Sedhoc obiter diftum fit. Infuper Arachne jfuo textili fimulacra araorum Ne-
ptuni addidic, quiin amnem Enipeum couerfuseft, vt Iphimeniamaoiplederemr, Nepuni
in Taurum, vt Aeolia Aeoli ftlia-potiretur, in arietem, vt Bafalrida comprimeret, transforma
** in equum, vt Cererem, & Mcdufam confequeretur, in Dclphinum,vt cum Melatho Hones.
puella cubaret. Prattereaeidem tda? intexuit amores Phatbi, oftendens ilium in
accipitrem, ahquando in Leonem, & interdum in paftore, ob iffen Macharei filiam
\ mutatum fui(fe . Neq; omi/Jir icones amorum Bacchi qui in vuam transfiguratus
Erigonem decepit. Ad ealeem tela? delineauitfimulacrum Sarurni.quiinduens for- Bacchi, &
inani equicum Phy/ira Oceanifflia concubuit, ex qua poftmodum Chironem Cen- Satumt me
tauriim lufcepit.- carmina Cunt bxc. tamorphofes
Mfonts elu[am deftgnat imagine tauri <! <
Europam.
Fecit, & Ablerten aquila l nilante teneri.
Fecit olorimis Ledam recubarefab alts,
Addidit vt Satyri celaiut imagine pulcbram
Jupiter impleuit gemtno Nybletdafcsiu;
Amphitrton fucrit, cum te Ttryntbia cepit,
Aureus vt Danaen, Afopida luferit ignis,
Mnemofmen pa slor, variufq\Deelida ferpens.
Te quoqi mutatum torus Neptune tuuenco
Virgine in Aeolia pofutt.tu vifus Enipeus
Gignis,& Alotda, aries Bafaltidafallit.
Ette flaua comas frugum miiijjima mater
Senfit equum, tefenfit equum crintia colubrit
Mater equtuolucris, fenfit delphina Melantho
Vifstur hie etiam agrellis imagfnePbabus,
Vtqi mod's accipitris pennas, mod's terga Lconis
Gejferit, vt pallor Machareida luferit Iffen,
Liber, vt Erigonenfalfa decepcrttvua:
Vt Satumus cquogeminum cbirona creauit,
Pofteaquam Arachne fimulacra textilis Mmerutemiro fabricata artifido obfer-
uauerit,atq; fuumopus illiminime dTecomparandutn, id acerbiffimeferens 3 Ia- Anehne sit
queo viram finiuit. TuncMineruahancpueilam in arimeam conuertif, araneam.
«— ■■ ■ ■"» pendentem Valias miferata leuauit,
Eseftuxere coma, cumqueis, & naris, & aures,
JFitqi caput minimum, toto quoq; corpore parua esl,
Jn latere exiles digitiprocrunbus hprent.
Cetera venter babet, de quo tameit ilia remittit
R 2, Stamen,
 V'iylsis Aidiouandi
Stamens & antiquat e.tercet aranca tela;.
Veriim NiobeTantali filia cafum Arachnes raiaime perpendens, cum ex Affi-
phione marito feptem fi!ios,& rotidern (Mas fufcepilfer,facrifieia Latonar no foliitn
jflocci faciebat,verum quoq;feiili in honoribus prajferendam eflfc opinabarur.-qua-
mobremLatona hac temeritate ftimuiataJiliosab Apollline,& Diana fagittis trans-
figi luflit; hac de re pacer nirnio afflittatus mxrorc fe ipfumperemit, & Ntobe for-
tmmfaxiadepta eft.
Nee fleet iceruix, nec braehia reeidere gesius,
Niohein fla-
Nec pes ire poteH, mtra queq', vtfleera flaxumest.
xum.
Amplius Latona per Lyciamiterhabens, & ardent! vexata fitiad ftagnumac- A
cedthSj & ab agricolis Lyciis impedita, cos confeftira in ranas transformauit.
.. Deatotlenfe]--, ad flydera palmas,
Aaernxm Bagno, dixit, vtuatts, imflta.
£>u*mun flint fub aqua, fu.b aqua male dicere tentant. ’
Vox qtsof, tarn mac a eflt, inflataqs eolla tmnefeunt
jRuftici Ly- Ipfaq, dilutantpatulos conuicta ridtus.
cij m ranai Terga caput tangunt, eolla intercepta vtdentur.
Spina viret, venter,pars maxima corporis aibtt,
hwiofloqtnouaflaltunt ingurgite rar,q. -,v
Hec ftupenda Deoru miracula Thebanicelebraharbmmo inter iilos noabfuit,
qui Apollinis vindi&a de Satyro reticerct: quandoqmdem Marfyas fatyrus tib/aru g
cantu Apollinem prouocans, & tandemabeo fuperatus* eutie priuatus fuit,& fan-
guis a toto corpore dimanans mutatu&eft in ftuurum, qui per Phrygiam ditcurrens
Marfyas a homine Saiyri nuncupatur. i,, i^
Sagais Mar Marfyanomen habet Phrygia liquidiflimus await.
(tf w flume.
His .calamitacibus interfuitfe PeJopem rdferunt, qui Tantali Arcadia? ryranifuit
filius, & ab eodemparre cod us, & Diis difeumbentibus interiauras epulas appo*
fitus, a cuius efuomnes, prater Cererem, abft/nuerunt: immdcolle&is membris
animam ab Inferis, ope Mercurifeuocatam reftituerunt,&qponiamiinifter hume¬
rus decrat, ei eburneum addiderunt, & Tantalum patrem ad tartareasfedes pree-
cipitarunt; vbiinter efculenra, & potulenta, affidua fame, atq^ fiti cruciatur. Ira res
fe fehabebant, cum Principesmultarum Regionum, vt pubJicis interelfentfpe&a-
culis,Thebas proficifcebantur. Athenienfes tanrumaberanr,quia eorum ciuitas G
a populis finitimis oppugnabatur. Idea Pandion Athenienfium Rex aTereo Mar-
tisfiiio, &Thracum rcgcopem ad helium impetrauit,&illi,ftiiam fuano Prognenin
matrimonium dedit. Hxcigitur in tnaritiregia verfans incwsdibili vidends foro-
ris Philomela? cupidinecaptamantumTcreumrogauit,v'tproFr<ftus Athenas foro-
rem in Thraciam duceret. Terens vtconiugi morem gereret, Athenas peruenir,&
amorem Philomela? incurritrquare ill! in Thraciam duita: vimintulit,& ne cuipiam
hoc fcelus manifeftaretur, linguaamputata, earn in ft3biilisclaufit,deinde fo rorem
coniugi in itinere periifte affirmauit-Interim Philomela ne tantum fcelus occultum
maneret, veftem Terei fceleribus defignatam forori rnifir, Quapropter Progne,
hocintelledo , furore quafipercita reclufis ftabulisfororemin fiegiam deduxit,&
Vrognein filium Ityn in cerfediumpatrideaorandam appofuit.Idanitnadu£:rtensTereus,con-
hir undme. iugem, & Philotnelam perfequens in caufafuit, vt omncs, Deorum mifericordia, ^
P htlomela auium pennasinduerent. Itaq;.ProgneinHfrundinera,Phi|omclain Lufcinia,Te-
in lufeinid. reus in Vpupain, Itys in Phafianum,conuerft fant.
Tereat inv- Tuncflequitur nude genitat Pandiene ferro
pupam. Corpora £«crdpeflimpennispendere putaresm . ,
ItytinVha- ~ Vendehantpenms,qa4rumpetitaiteraflyluas, ' .11;.
Altera tectaflubfit neq; adhue depeetore cpdts ; • • ^
Excejflere note, fignataqt flangtttne pluma eR,
llle dolorefao, ptn<tq\eupidine velox
Vertitur in voluerem,ct(s slant in Venice ereIta, , ,
De Philomela autem, Author Philomel* fic canit, ■,» ; a

iet
 Monftrorutn Hiftoria. ipz
Flet Vhilomela nefas inceftiFtrees, & qup
Mutapuellafuit^garralaferturauis.
Pandionemortuo, Eridheusope Palladisregnum Athenienfe occupauit, vbi
quatuor filiashabuit, fed duarum venuftiorum alteram Procrin Carphaio manta*
nit, alteram Oritbyam Boreas Thraci* venrus raptamin Thraciam detulic >ex qua
Zecern, & Calaim filios fukepir, quipoftea cumalijs Argonaucisad vellus aureum
afportandum profedi funt.
In libro feptimo Ouidius memorar Mingas Theflfali* popu!os,necnon filios Ga¬
tin'* nauigantes, tandem ad Phineum m famma calamitate verfante peruendle.
E Namqj cum proprios filios Orythum,& Clara bin cxc*caifer,ipfe quoqjeademp*-
na affedusfuit, immo Harpias fatdiffimas aues illirapienecs efcasbabebat, quas
poftea Zetes, & Calais, vt Phineo grarificarentur in fugam verterunt. Deinde hi
cumperueniflfent ColchOn aureum vellus poftulabant ^fedrefponfumhabuerunt,
tauros rsaribusj&oreigncm fpirantes prius elfe domandos,& hominum armatorum
impetus exdenribus feminandis nafcentiumreprimendum, necnon Dracone vel-
leris aureicuftodemfopiendun^cumhisprofeduseratlafon Aefonis filius,qui per-
ueniensad Rcgiama Medea Regis fiha fair adamatos*. quapropter iIIiusope,fupe-
ratis omnibus difficultatibus, vellus aureum reporrans, vna efi Medea Connthum
reuerfus eft; vbi Aefonem pattern, auxilio pariter Mede^vxoris magic* artis peri-
tae, ad *tatem quadragtnta annorum retjocauk. Hocmiraculumanimaduertens Nutrices
Bacchus, earn rogauir, vt nutrices fuas priftin* iuuentuti reftitueret, quod Medea Bacchi an~
^ non folumhoc !ibenterpr*ftirit, fed etiamBaccho perpetuam donauit adolefcen- nofa in luue
tiam. Interea fiii* pell* mimic* lafonis cum Medea familiariter verfabantur, & nes.
his obferuat/s m iraculis, illam obfcci arunr, vr fenium Peli* patris exterminarer„
Ilia autem vt lafonis inimici vlrionem fumerer, fuafir tnulieribus, vt proprium pa-
trem inceifcdum decoquerent, quo fado, Medea currum Draconibus rradum
confcendir, &ad Ocbryn Theftahx montem euolauit, vbiquondam , tempore di-
Juuij Deucalionis, Ceram bus, Nympharym implorata ope * in auem fqit commu-
tarus.
1 “■ ■ * tuentu veftris loca non Ceram hi, Cardbus in
Hie ope Nympharvm fnhlatu r in aera permit auem.
Deindenemus Idxum petijt, vbi Mxram in canemconucrfam vidit.
Q Et ques Mara nouo lairatuterruie agros.
Abhacregione Medea ad vrbem Eurypili acceffit, vbi Co* matron* venuftio-
res Venere k iadantes, in commas' boues abierunr, Mara in ca*
Eurypyliq; vrbem, qtta Cop cornua matret nem.
Gefferunt.
Hinc Catamquoq; vrbem penctrauit, in qua Mcidamas colnmbam ex Elia pro*
creatam confpicatns eft.
JPuapater yletdamas placidam de cotpore tiata
Miraturns erat nafeipointf[e colambam.
Immo Medea alia luftrauitloca, vbi Philirusquidam pucrum CygnQ deperiuit,
fediscumtaurum petitumnonobtiqueric, ex alto iocofe pratcipkemdedit, &olo^
ris formaminduit.
** heflipfaxo, cunHi cecidiffe patabant,
Faffas olor mueispendebat in aerepermit.
Tunc Hyri* mater cafum fiiiiin dies deplorans tandemin ftagnum fui nominis bJyria in
fuit murata. ftagnum.
At genitrix Hfria feraetarn nefeiaftendo
P«ry/4 & ftagnumpropriode nominefecit*
Aropiius ad vrbem Aetoli* appellatam Pleuron profeda eft $ vbi Combe Ophij
$ia, qb interirum filiorum dolore vexata, in auem euolauit.
Adiace t bit Pleuron, in qua trepidantibus alts-, Combe in
Opbiat effugit natorum vainera Combe. auem.
Xnde etiam Calaureatq adiuit, vbi Lathoum regem cum vxore in volucres tranf-
tnutatos fuifle referunt.
R 3 lade
 ip8 .Vlyfsis Aldrouandi-
jnde CaUurct 'Lathoidos afpicit arua,
In volucrem verficum contugeconfcia Regis.
Poft cafum praedi&orum, Medea obferuauit Cephifonfatanepotislugentem, &
ab Apollinein Phocentransformatum.
Cephi/on procml htnc dtfientem fata nepotis
Refptcitin tumtdam Pkocen ab Apolltne verfum.
Tandem petijt vrbem Ephyren, vbi pritnum e fungis huoiana corpora genita
fuiflfe tradunt.
Homines ex ■ hie cao veteres martaltaprimo
fungit nati. Corpora vulgarunt pliiuialibus edita fungis. &
Hue cum perueniftet Medea conquerebatur fe> ob Creufam Creoncis Regis
Coryntbiorum filiam, a Iafonefiiifle contemptam; ideoqaegia accenfa, fi!ijfq;co-
ram patre dilaniatis, Athenas Draconibusalatisfuit dcJatajvbi Polyphemonisne.
prem in volucrem mucatam obferuauit.
lnncxumf\ neats neptem Volypbemonis alls,
Medeam hucaccedentem Aegeus non folitm honorifico hofpicio, fed etift molli
Ie<5to excepit, ex qua Medum fiiium fufcepit.Inccrim Thefeus Aegei filius dudutn
a pacria abfens Athenas reuerfus eft, quem pater, ob diuturnum tempus,no agno-
feebat. Veriim huius aduenrum Medea, & fibi, & filro titnens perfuafit Aegeo, vt
Aconittim aconicum Thefeo tanquam hofti propinaret. Sed cum ille a parte tandem fuiflec
ventnnm. cognitus,Medea nubibus te£ta vna cum Medo in Afiamprofugit.Interea Aegeus, B
ob adueritum filij.magna perfufus lattitia celebrari facrificia iuflitvin quibusenco-
mia Thefei cornmemorarentur,nempe velutt interemerit taurum marathonium, &
Scyronem, qui pofteaobinfignemcrudelitatcminfcopulum fuitmuratus.
Terra negat fedem-, fedem nega/offtbat vnda, ■
ffosa tailata dtu feetar duroffe veet*sias
In fcopulos,fcr>pahs nomen Scyronis mbxret.
Aegeus perfe&umgaudium nonpotuit att/ogere, nam Minos Iouis,& Europa*
filius bellum Athenienftbus indixit, variafq; genres hincinde congregauir, inter
quas colentes Sitbon infulam recenfentur; quam infulam Arnepuel/a auri pu/chri-
tudine captahoftibus Athenas oppugnantibus prodidir, quarein volucrem mone-
dulamfuittransfigurata.
Arne in mo* «—»«» -■ — quamef i impiaprodidit Arne V
nedulam. Sithenis accepts, quod attara popofcerat,auro,
to utata eiiin auem, e/up nunc e/uoc/\ diligtt autism ,
Nigra pedes, nigris velata monedula pennis.
Pofthaec Minoiauxiliumaduerfus Athenienfes petenti Aeacus negauit. Interea
nauts Athenienftum, in qua Cephaius erac legatus ad Aeacum peruenir,vt ab ilio
aduerfus Cretenfes opemimpetraret: tunc Cephalo Iibcraliter excepto Aeacus
auxilium pollicitus,regionis calamitatem narrauir,nimirum quod vagantepeftilen-
tia cundii homines interierunt. Ipfe autem Aeacus cum eftet louis tilius a fummo
patre impetrauit,vt formica regionis in tot homines verterentur,qui Myrmidones
appellati fucrunr.
JPormicp in Vota loutfoluo, populifp recentibus vrbem 1 \ D
homines. P artior, & vacuos p rifeis cultorthus agror,
Myrmidonafyg, voco, nec origins nominafratsdo.
His di&is ab Aeaccr, Cephaius Regiam afeendit, vbia Pboco Aeaci filio hono-
rificeexceprus tnrerrogatur de eleganri iaculo, quod manugeftabat, cui refipondit
illud fibi donatumab vxore Procride Ere£lhei Athenienffum Regis filia , vna cuni
cane, qui poftea vulpem infequens vna cum ipfa in lapidem rransformatus eft.
In Iibrooi5iauorecitat,quem3dmodum Cephaius cum copiamilitum Athenas re¬
uerfus eft. Sed Minos interea propter necem filij Androgei Megaram, in qua Ni-
fus regnabar, obfiderc ca?pit, vt,illaexpugnata, facilius vi&oriamconfeqoeretur.
In hac obftdione Scylla Nifi filia Moenia vrbis afeendcre ftepe folebar,vt Minoem
bejiicisrebus operam d.antemintueretur;quare iilius amorem incufrir,& cunfilla
potitsndifacultas daretur, illacrinem aureutn Nifi patris, patna: fata cantinentem
furtim
 Monftrorum Hiftoria. iqp
fcrtira abfciflum Minoi miffitjquoaccepto, Minosproditionemamans ,fed prcdi-
rrjccm bdio habens, vi&oriam reportauif. Tunc Scylla abillo negle&a in Girin Pater,& fi¬
auem,flue alaudam,& Nifus pater in volucremeiufdemnotniniseuolarunt. Nifus iia tn Nit a,
autera Gratcisdicirurhalistos. & Alaudd-
£>uam pater vt vidtt (ftam iampendebatin aural,
Et moi'afalius auis [aids Halixtus in alts')
ibat, vt barentem rostra laceraret adanco:
ilia metis pupim dimtfit, & aura cadentem
Sufttnuififie lems, ne tangeret acjuora vifa eft,
E Plumafiuit,plumis in auem mutata vocatur
Cirris, dr d tanfo eft, hoc nomen adepta capillo.
Minos iatn de Athenienfrbus triumphans , illis impofuit, vtnonoquoq; anno
quatuordecim virorum nobiliumfilios ad labyrinthum Greta? a Dedalofabricatum
Minotauro Pafiphes, & Tauri fiiio deuorandos mirtcrenc . Quapropter cum The-
feo Aegei fiiio terciafors contigi(Tet;ilIe in Cretamprofe<ftus,ope Ariadne Minois
filia?, Minotauro mterfe&o, a labyrincbo incolumis exiuir. Quamuis poftea tanti
immemorbeneficij, Ariadnam vna cum Phcdra fororeiliincabduftam in infula
quadamreliquerit. Interea Dedaius in carcere a Minoe detentus, vt illinc vna cutn
fiiio aufugerec, alas expennis, & ceraparauic. Sed Icarus pra?ceptis parris mini-
meobtemperans altius volans, & cera alarum liquefa&a, in infulam decidic, qua?
a nomine pueri Icarea di&aeft. Dedaius, mortuo fiiio, ad Cocalum Siciliae regent
peruenit, vbi perdice aue fummopere dele&abatur; nam ha?c olim fuit iuuenis per- Imenis in
dix appellatus ,quicumDedaIo erudiendus fuiftet traditus, obinuidiamacris in^ perdicem.
genij, de murofmr pra?cipitarus, & a Minerua in perdicem auem commutatiis.
Sed vigor ingenij quondam velects in alas,
Inf,pedes abtjt, nomen, quod& ante,remanfit.
Non tamer, htc dhe valuerts fuacerpora tollit,
Nec factt tn ramts, altoq,cacumine nidos.
Prepbqi httmum volttat,pomtq\ in fepibus oua,
Avttqutq’, memor metutt fiubltmia cafus.
Thefeus, Minotauro inrerfedto, maximam fibi famam, & gloriam concifiauit:
quatnobremciues Calidonij ad necandumaprum fuas deuaftanrem regiones illius
G opem implorarunt. Nam cum Oeneus Dijsomnibus, pra?rerquam Diana? facrifi-
caflfet; DeaindignatainCalidoniam regionemdeuaftandam,ingenteTnaprum im-
mifit. Hunc Meleager, Gra?cia? Principibusconuocatis.pluries interficere cona-
tus eft, fed prima omnium Atalantaaprurn confodit, cuius fortitudinem Meleager
admiratusexuuias apriinterfedti illi conceftit,quas poftea fracres Althea? Melea-
gri matris eripere conantesperempti fuerunt. Sed Afthea fratrum mortem intelli-
gens,ftipitem a Parcis conditum Meleagri vitam continentem Vulcano tradidit,
quo confumpto, Meleager inrerijt, cuius forores lugentes in aues mutata?, hsdie Sorores Me¬
quoq> Meleagrides nurtcupantur. leagri in a+
■' . .■* natti in corpora penvis ms.
Alleuat, & longat per brachta porrigit alas,
Carveafora faett, verfaffper acra mitttt.
. Poftea Thefeus Athenasreuerrens ab Acheioo fluuio inuitatns intcllexirquaf-
dam infulas Echinadas olim fuiffe nympbas Naiades, quse Acheloum vilipendebat;
immo etiampercepitoriginemalterius infula? ab Echinadibus non procul diftarms.-
hxc enim fuit Perinicies Hippodamantis fiiia, cui AcheJous vim intulit, quare
pueilaro a patre in pelagus pratcipiratam Neptupus in hahe infulam mtttamr.
Naiades heftierant, qua cum bit quinq', tuuencos
Maclaffiant, rurifiq-, Deosad facra vocaffient
Immemores noftrtfeftat diixere choreas,
Etpauld inferius.
Vt tamest ipfiie vides procul, enprocul vna recejjtt
Infulagrata mthi, Perimelen nattita dieit.
H;rc narranti Acheioo Thefeus,il!iufq; focii interfuerunt, fed inter illos quidam
f&ionis
 200 VIjfsis Aldrouancli
Ixionfs fifius Deorum poteftatem dandi,&adimendi formas negabat. V/ciffiui
Lelex alius Thefeifocius, Iouis,& Mercurij exetnplo, vim diuinam audientibus in-
finuabat Iupiterenim, & Mercurius humana facie in Phrygia a PhiIemone,& Ban-
tide vxorc honoriftce exccpti quodcumqsd Dijs poftulandum impetrabile concef-
ferunr. Ccereri Oppidanihofpftium Dijs negatues tahpa?nafuerunt aife<ft/,vceo-
rumoppidum in lacum abicrit^ Scd PhiIcmonis,& Baucidis domus in remplum eft
mutata, & iph extremam confecuti aitarem in arbores, nimirum alter in Quercum3 &
r£)m in Ti- altera in Tiliam ccffcrunt.
lia, dr quer• Ante gradus tcnspli cum Barentforte, tdfiqi
cuntfuerint Tdarrarent c«fui,frondert Philemona Baucis A
mulatto Baucidaconfpexitfenior frondere Vhiltwon.
Neq;idrcuocandumerann.dubium,eumerram Prorheo Ocean/, &Tethyosfi-
lio Dij permiferint, vtin varias formas, &ipfi conuerrerentur; quemadmodura
etiam Metra Erificthonisfilia id,permittentibus Dijs, prarftareporerat.
In nono libro Poera diuulgat veluti pr^didia exempla ab Achcloo reeftaban-
fnr, vt vis diuina humanis imprimeretur mentibus; cum &ipfe Achelous olim varias
induere formas confueuerat, & poriflimum quando pater,Deianir* Geneifbia? vir-
ginum Aetolarnm venufti/fima!,eaminmatnmoniumi!Iidare deCreuerat.qui in In¬
dia vidioriamreportaffer. Ttaqj Achelous cum Hercule in cerramen defeendens
varias figuras reprarfenta.bat Herculemludificanssfed poftremo induir forma Tau-
rj, quando Hercules ex illius fronte cornu ademit, quare Achelous fuperatus torus £
in fiuuiumliquefadus eft.
JcbeloUs in — —* vul/us Achelous agreBes,
fiumen. Et lacerum cornu medijs caput abdtdttvndis.
Hoc cornu poftea Naiades illius filia? otnni genere floru,m,&fru<ftuum refertum
cornucopia' appellarunr. Ideo Hercules vidior Deianirapotitus ,poft necem Eu-
jynomipufonisjcumvxqrein patriam reuertebatur .Sed perueniens ad ftumen
Euenum, vxorem Nefto centauro rrans ftuuiumdeferendamcommifit, qui mulieri
vim inferre volens ab Hercule fagkrafanguinehydra?infedia interfedus eft. Ve¬
lum Neftus rooriens veftemfanguineinqumatam Deianira! donauir,affirmans ran-
tam illi vefti inelfe virtutem, vt quoticfcumq;eam indueret Hercules, omnes mu-
lieres, prater Deianiram,odiodfethabiturus. Cum igiturad aures Deianira? per-
uenift'ct Hcrculem Ioles Euryti filia? ingenti conflagrare amore , banc veftem ab
Hercule perferendam curauic,qua ina’utus illico furore agitatus Licham famulum
Famulus cx monte Cteneo in mare Euboicum prjecipitauit.quem pottea Tethys in fcopulum
Herculis in transfigurauit.
fiopulum. In rundot verfum flicet prior edidit atas
Nunc quoq;in Eubctco fcopulus breuis emmet alto
Gurqite, dr humane feruat velrigia forme.
Tandem Hercules fe in conrtrudio rogocompofuit,& depofirahumana ftgura,a
loue inter carleftes coetuscollocatus eft Sed Alcmenamarer Herculis facinora fi-
liidiuuigabat, & fua infortunia lola? puella? aliquando narrabat: namq;Herculem in
vrero geftans, ob partus difficuitatem, Lucinam Deam inuocauit, fed ilia Iunonis
iulfu, non ad iuuandum,fedad partum imped iendum, ftgura vetu!a?,ante fores ma- j)
rris Herculis,manibus completftens genua fedebar :Ar Galanthis ancillaquid ma¬
il fufpicata,accedens Deianiram iampartn folutam vetufa?nunciauit,quod Lucina
Galdnthis credens furrexir, &confeftim Deianira Herculem peperit ; Lucina igitur hocGa-
in mu fit la. ianthidis ftratagemate dclufaeammutauit in mufterlan, quammutationem fic ex-
pnmit Pocta.
jVumine decepic, rififfe Gninntbidafamaeft,
Ridemem,penfamq.ip(is Bea feaa captllit
7raxit3 & e terra corput releuare valentem
Jrcutt, inqi pedes mmauil braebia prime r.
Strenmtai antiqua manct, ncc terga colorem
A rm-fere fuum, forma eil diuerfapriori:
MjJquia mcndaci partentetn tatterat orc^ . ■>
Ore
 Monftrorum Hiftoria. 201
'Oft parit, noBrafqi downs vtlat antefreijuentat, ■ : :
. His-ab Aicmena nacraeis, Iole quoq; fororiscafum filentio iauoJaerc noKiir.
QaandoquidemDryope Iolesfororab Apol!inearaata,cum ex Loco arboreramum
decerpfifl'et,in quam arboremolira Locos nympha violenciam Priapi fugieus con-
uerfa eft, quia facras frondes violauerat, D ryope in cruncutn eft transfigurata.
Lotos in banc nympho fugttns obfc$na Priapi Dryope in
Contulerat v erfos feruato nomine vultus fruncHff),
Ne\cteratforsr hoc, qu^cumperterritaretr'o
lret,& oratts vcllet dtfcedere nympbi*
E H ^[erutit radtce pedes&c.
Bumble narrabantur,io!aus Herculis , & Hebes filiusa matrcad i’uuentutera
fiat reuocatus; quod priuiiegium Hebe uemini conceffumafleuerabat: nifiThemis
iuftitix, & religionis Dca teftihcata eftec filios Callirhoesex infantia confcftim ad
iuuencucem fuiffe delatos, vcpatris per infidias necaci mortem vlcifcerentur. Su-
peros ob cot miracula indignatos Iupiter oratione pfacauit, ex cuius verbis Poeca
in tnentionem Miieci incidir, vtfacilius mutationem Byblidos in fotem.defcribercr.
Etenimex Mileco Crecenfi, qui in Afta vrbem fuinomirtis a?dift’cauit, Byblis,&
Cannus orti func. Cum autcm puella fratrem impudico amore profequeretur Can-
nus talem detcftatus impudiciriam a patria profugitiIJa autem fratrem infe-
quens in Cariam peruemt, vbiillius lachryma? in fcaturiginem fontis connerf^’ 1
p funt. .'** -
Sic lacrymis confumpta fuisphtbeta Byblit Lacrymain
Vertiiur infomem, qut nunc quoq• vathbus illi$ fontem.
Nomen habet Demina, nigraqi fttb llice manat.
hluiusfama miraculi in ("retain quamprimum peruenifte^nifi airud magis admi-
rana'um in ilia Region?contigifftr. Erenim L'gidus qu/dam plebeius homo Tele?
thufam vxorem duxit, cui grauid^imperauit, vtparies iteminam perim.eret,& ma-
remtantummodo educaret. Quamobrem Telethu (x, propter ftrua maritf mandata,
mzdicia afBidatx Dea Ids per quietem apparens^,ftii perfuaftr, vt frmina panen$
educaret, promittens, fe, daraoccaftone , illi pr.rfto futuramiquacirca Teiethufa
fatminam enixa, maremefte marito infinuauir ,&mfanti nomen aui, nempe Iphin
impofuit. Pucila? autem terrium decimum annum agenti pater Iantiica Teleftis fi-
G ham in matrimonium deditrquare Teiethufa vnacumfilia cemplum Ifidis,petiic,cu-
ius ope, Iphis in v irum conuerfa eft.
f, Mater adit tempium, ftqmtur comet tphis euntern, Puella I-
£lukm fohta eft maiore orada,nec candor in ore phis ttivirii
Permanet,& vires augentur, $ acnoripfe efc.
Valtus,&incomptishrenter menfura captllis,
Plufq, vigoris adeft, habuit quamfamtna, namqu%
F&mina uuper trat, purr tSl (£*c.
In libro decimo habemus primo a Poeta matrimonium Orphei, & Eurydicesjhre
enim Apoftinis,& CaH/opes filius.vel fecundum aliorum mentem ,fi!iu$ Qeagri
Huuij ,&Po!yn?ni*mtifte, nympha nomine Eurydiceraomineinfiufto vxoremdu-
acir: fiquidemhaec per fatiftima, & Jcetiffima fpatians prata ferpentis idu in herba
H Jatibulantisinteremptaeft. Orpheus igttur hoc aded acerbe m/ir, vcadjiifernas
fedcs, recupcranaievxoris gratia, defeenderir , vbifuauiffimo citharat coocejntua
PJtifoneimpetrauit,vt eaconditionead rupernasauras vxoremredueeret,ne prius
nift ibi eamintueretur.- hacautem conditione non feruata, Euridicesdenuo ad in¬
feros raptafuir.Quamobrem.Orpheus omniff^ vxorisrecuperanda? deftitutus, de¬
in ceps grauiodio eundas mulieres pro(ecufuseft, &nefando Veneris aa.^fcute
• con tag iq eft correptus. Huic tandem canentiintcollequodamob fuauemeythar^
concentumfnnira anima!ia,&arbores accefferunt, interquascrat Pinus CybsJj Pi-
facra3 in quam arborem Atys, ipfius Decefacerdosfuit transfiguratus,
£tfucctnUa comas, hirfataq% vertice Pirns
Grata Deum matri; fiquidem Gybeleiut Atys
Exsithdc hommem, trnncoq-, tndarmt tile. ;;
Inter
 202 Vlyfsis Aldrouandi
Inter has arbores aderat etiam Cupreflus olim Cypariftus adolcfcens venuftifii-
mus, qui,eum Ceruum fumma altum diligetia imprudensinteremiffet, de hoccen-
ceptum dolorem gladio hnire cupiens ab Apollinc in Cupreflum fuit transfor-
irntus.
Adfait huic turbot metas imitata Cupreffus
Nunc arbor, puer ants Deo dtleEius ab tllo,
£>ui Citbaram neruts, dr neruts temperat arcurn.
Cypariffas Tunc Orpheus amorem , quo Superiolim pufiones profequebantut, narrare
incuprefiu. caepit. Primumq; veluti Iupiter tanto amoris conragio erga Ganimedem Troris.
Dardanorumregisfiliumcorreprusfuerit, vt ilium in Aquiiam verfus ad Coelura ^
rapiensj pincernamdiuinumconftnuerit.
Rex (uperam pbrygij quondam Ganimedis amore
hrfit) dr inuentum eft altquid, quod Iaptter effe
ffsam quod erat,mallet, nulla tamen alite verti
B:gnatur,nifiqn%portat fuafulmtna tcrr$.
Hyacinthus quoq; Amicla; h'liirs in cadeftes fedes ab ApoIIine fuiffet delatus,
ni/iponderedifciperjjiret.-ideoPhaebus, vtilli gratificarecur, cadauer in floretn
eiufdem nominis mutauir.
Hyacinthus Ecce cruor, quifufus humi fignauerat herbas,
in florema Definit effe cruor, tyrtaq ; nitentior oftro
Flos oritur, formamqi captt , quam lilta, ft non
Purpureas color his , argenteus effet in Hits.
Hon fatts hoc Phaebo ell (is emrnfuit author honoris')
Ipfefuos gemitasfolifs mfcnbit, dr ai at
Flos habet mfcriptum,funeRaq\ littera duela eR.
Profequebatur Orpheus multis infinuans ratiotubus venufios pufiones ,& D<js
fjratos, & cmitatibus ornamenro fuilfemulieres Dijs inuiCas, & ciuita-
ribus dedecus attuli(Te. Idq; excmplo Propxtidum patefiebat, qua? Vcnerem
Deam efte negantes non folum ciuibus fuis inuifar, verumetiama Vencrcin Japi-
des tnucatce fuerunt.
Sunt tamen obfeana Venerem Propatidcs aufa
Effe negate Beam drc.
Itaq,harum flagitijs roulierum Pygmaleon perterritus fumtnam caftiratem am- C
plexus erat. Is cum diet ca?Iator egregius eburneum virgmis fimulacrum tam ele-
ganterfculpfit, vt cius incredibili amore flagranti Venus ftatuam in viuam mulie-
rem conuerfam concelferit*
fmulacra fut petit HU paella
Tentatam mollefcit ebur, pafitoqi ngore
Subfedit digilts. \
Bum Rupet, dr dubiegaudet, falliqi veretur
Corpus erat, faltunt tentatp polltce ven%.
Myrrhain Hxhacmuliere Pigtnaleonfufcepitfi!ios,niminm) Paphum, & Cmgiam,qui po-
arborem fui ftremus infigni felicitate effet potitus, nifi Myrrham genuillet, qua? nefando patris
mmtnts , amore vexata, ope nutricis,cum iilomfcioconcubuir, quod cum pater intellexifler, ^
apprehenfo gladio filiam vfq; in Arabiamprofecutus eft,vbimiferatione Deorum
in arborem myrrham ftillantem mutata ell.
f merfitq, fuos corticevrsltus,
JfujL quamquam amtfitveterescum corpore fenfut,
Flet tamen, dr tepidp manant ex arhore gutta.
CumauremMyrrha efter grauida,exilla arborepofteanatus eft A don is,qui tarn
elegantiforma, & vcmiftis corporis dotibus fuit infignitus, vt illius amore Venus
conflagrsns, puero venatiouibus intento perfuadebat, vt fibia Feris mirandum in
modumcaueret,quod vt melius menti illius imprimeret,exemp!o Atalanta?, & Hip-
pomenis vtebatur. Qtrandoquidem H/ppomenes, ope Veneris, Aralanta Scha?nei
Regis ftlia, quje a nemine curfu fuperan poterat, pomorum aureorum aftutia poti-
tus'eft. Is poftea accepti beneficijimmemornullas Venerigratiasretulit. Quare
Venus
 Monftrorum Hiftoria. 203
Venus indignata oeftrum libidinisimmifitjquoagitatus , intemplo etiammatri
Deuin facro, cum Atalanta congreffus eft. Hinc Dea canto contaminata flagitio
Hippomenen in Leonem, & Atalancam in Leatnam transfigurauit.
Pana leuis vifa esi , ergo wod'o leuia fulua ;® Leo~
Colla iubg velantdigtti curuantur invngues^ net eouerfi.
Ex burneris armi flunt , inpedlore lotum
Pondushabet3 fumm% cauda vermniur aren$,
lram.Vultus habet\pro verbis murmura reddunl3
Pro tbalamis celebrantfyluas3 alijs timendi
E Mentepremunt domito cybeleia fr$na Leones.
Cum igitur, his exemplis, ad virandas Feras Venus Adonin hortaretur; nihilo-
minus puer ab apro diu ab ipfo exagitato incerfedusfuic. Itaq ; Venuspufionis
fanguinem in florem purpurei colon's commutauit, quemadmodu Proferpina Myn-
then nympham Plutonis pellicem in menthamherbam transfigurare valuit. Con-
uerfio igitur fanguinis Adonis in florem Anemonem nuncupatutn fie deferibitur.
flos defanguine concolor onus
£htalem, qu$ Untocelant fib cornetgranum Adonis iff
Vunica ferre folenbrents eft tamen vfm inilio, florem.
Namqi male b^reatem, dr ntmta i^uitaie endueurn
Excuiiunt ijdem.cjui perflam omnia vend.
R De mutatione nympho peliicis Plutonis fiecanit Poeta, Mympba in
Famineos artus in denies vertere mensbat. metilham.
In libri vndecimi prima facie infadix Orphei exitus exaratur,qui vt pauloante
relatum fait, mulieres Threijcias afpernans in graue earum odium incidit. Quarc
dum Bzcchi facrific/a ceiebrarentur, mulieres Orpheum inter Feras,&arbores fu-
perum amores canenrem con fpicatce,in ilium mag.no imperu irruenresdilaniarunr,
eiufq; caput a corpore ademprtrm, & lyram in Hebruin fluuium proiecerunt. Itaq;
Bacchus acerbo ferens animo fanguine Orphei fua facrificia fuiffe violata,illas mu¬
lieres in varias a'rbores'commuraiiir.
Eton impunc tamen fcelus hoc fmil eflfe Litas,
Amifflocj-, doletu facrorum vdte fuorum-,*
Mulieres in
Protinui in fyluis mattes Aedonidas omnes,
flhs^videre nefas^torta radice ligautt. :0 - ^ '
arbotes.
Poftmodum Bacchus ex Thraciaad Tmolum Cilicia? montemcomitantibus Sa-
tyris profetftuseft. Aberacautem Silenus,qm olim captus,in carcertbus Midse re-
gis Phrygia? cuftodiebatur. Veriim Rexaduentum Bacchi intelligens, Sderiu illi
fponte obtulit: quapropterob tantam munificentjam a Deo impetrauit, vt quod-
cumq.-poftulatumconfequeretur. Sed quia Rex erat auri ficientiflimus petijc, vt
quodcumq: abipfo ta&um in auream materiam conuerreretur. VndeMidampro
efculentis, &potu!entis aurum tangentem petitionis pa?nituit, ideoq: Bacchum
rooauit, vt concefium benefitium irritum,faceret. Monitus igitur a Barcho fe fe in
Padiolo flumine abfuit, &, vi aurea flumini commumcata, hutus amnis arena? aurete
eflfe ferunrur. Dcinceps Midas aurum, & opes deteftans in fyluas ferecepit, vbi
Pana paftorum Deum venerabatur. Cum autem hie Deus fono fiftuia? de/e-
^ diaretur, aliquando Apollinem prouocare aufus eft , fed cum omnes certamin/s vi-
dtorem conftituerint Apollinem, Midas folus vidoriam ad Pana referendam efle
exiftimauit. Hinc Apollo obmaximam Mida? ftoliditacem, eiusaures ihafininas
Sranfmutauit.
nee Dellius aures Mid* aures
1oildas patitur relinere flguram >
in fpatium3 villifq\ albentibus impiety
fqs illasfacit, & datpoffe moueri,
Caterafunt hominis-\ partem damnaturin vnam.3
Induiturq, aures lentc gradients} afelli. •
Itaq. Midasafininas adeprusaures tanta induftria illas cefabat,vt nemin! mmo
litcnfori nqt* e/fentjou i, cum idcuiquam communicarc non auderet, fummiifa
voce
 204 Vlyfiil Aidrouandi. .*•
Voce id tens fignificabat, ex cuius verbis arundreesmra: feruntur, qua? Venfo agi¬
tata? Mid*dedecus infufurrant. Apollovna camNeptunohincdifccdensad ftao-
roedontem mxnia troiana a?dificam»rm fe contulir., promittens fe, pa&a merccde;ta-
les muros quamprimum perfedturum. At, oper*?perfedk>, Laotnedonnihil fe pol-
Jicjtum eifeiurauit : quadere.Nept units diiuqiotroianos agros deu3ftauir, & eft'e-
eit, yt Hefione Laomedonris Alia monftro manno deuoranda exponererur, quarn
poflea Hercules,fpe poflidoodj ex|uos a Laomedonte prormffbsy fiham liberauit.
Sed hie quoq:ob mercedem negaratn,iraagitatus 'froiam expugnauir, & Hefio-
nem Telamoni concept,cuius Te/amon/s frarer Peleus folusinrbr raorcales Deam
vxorem habuit. Qpandoquidem is .Dea Terhide in vanas formas fetransforman- 4
te,confiHo Prothei, funibus v/ndba potitus eft , ex quaAchiflem varumfortiftimum
iufeepir. Peleus autem in maximumincidit infbrtiinium,dum Phocum patrem pe-
remit, quo fceierecommiifo ,adXeyccm Trachine RegemacceffiCiqui &ipfein
inaximo mcerojre veifabatur,cum iliiusfrater Dedaieon Chionem HUM venuftara
hahuerit, qua?ab Apoilineinanutn conuerfo compiefla Phllemonem cithara? ftu-
dioliflimum genuir, pariterq;cum Mercurio Cubans per quietem, Autolycum furem
peperir.Propterea ha?c quandoq: cum Diana fe venu.ftiorem efte gloriarecur,lingua
fagitt is transfixa, peri jr, cuius internum Dedaliomtam a?gte tulir,vt ex mote Par-
naft in pelagusfe proiecerit,quem confeftun ftpollo.priusquamattingeret vndas*
in accipitrem transformauir,
Forfitan hanc volucrem>rapto quaviwt&ownes
Xtedalien in
Terret aaes,femper pennas habutfieputatit.
accipitrcsn.
Firfutt,&iantatii’acnimiconHantia,quantum. . A dm. ! ;
Acer erat, btllocj-, ferox, ad virnf, paratm
Nomtne Fxadtdi&n. V --
H«c dumnarrarentuf a Ceyce, paftor armentorum Pe/ei, Domino nunciauit
bouesomnes alupoqqodam rabiofo fuilfc inrerfedias, qui tandem in faxum fuic
transfigurarus . Non ramen diuin his regionibus Peleus eft moratus ,fed ad Aca-
fium Theffalia? Regent fe conrulit.Intcrim Ceyx,cuius paulo antememinimus, ob
Cafumfratfi's ma?ftus ad confulendum Apoliinis Oraculum profedturus, Haicyoni
vxori fe fpatio bimeftris rediturumeft pollicitus, Cumautemin mart Aegeo obor-
ta tempeftate, vna cum foeijs/ubmerfus fuifferHalcyone ftatuto tempore tran-
fadio, nec rnaritoreuertente, ope Iunonis, a Morpheo fomni Alia mortis matin'cer. C
J£ui in aues tkjr redditaeft. Qua mob rent ad liras accedens,&cadauer matin inf asquoreconfpi-
Haleyuniat*.
cara, in Halcyonemauem mutata illuc aduolauit, Ceyx verb tanquam vxoris ad-
ue tuu.m fentiens in volucrem eiufdem generis conuerfus elt.
Inftlii hue, rniram sjy fuit pointfse, volabnt
percutiensq\leuemmoao natts aereapennis.
Vt verb tetigit mutum,firfine fangutne.corptts,
Senftt hoc, & tandem Saperts miferantihus ambo
Aitte mtttantur,fatts obnextas ijfdem
Junc cjuoc]; manfit amor.
Hac de caufa huiufmodi aues in litoribus Temper nidificant; quemadmodum , &
il!aauicula,quas mergus nuncupatur; namqdiaec olitrtfuic Aefachus Prianti,& Aly-
cothoes nymph 2efilius, qui dum Hefperien nymphamperfequcretur,h£ec ferpentis ^
jdiu ftigiens vifam finiuit: hinc Aefachus tanto dolore eft affedtus , vt e fcopulo in
pelagns fe prarcipitcm dederit, fednondum vndas attingentem Tethys inauem
tnergum couuertit,qui adhuc vndis fummopere deledatitr.
Aefachtit corpus fuperacjuora mittit
in mergum. Pluma lettat cafas,fait Aefachus, inq,profundum
Promts-ab.it , labiffy viamfine fine retentat.
Fecit amor maciem, longa intern odiaerttram,
Longa manet certux, caput eftd corpore long},
Aecjaor amat, nomen f, manet, quia tnergitur illi.
In libro duodecimo, primum exponirur masftitia Priami, & filiorum lugentiunj
Aefachum; fo!us Paris aberar, qui,rapta Helena,bdip troiano anfamdeditietenim
Graci
 Monftrorum Hiftoria. 205
Cfseeiraptum vxoris MeneJai Regis acerbe ferentes,bel!um Troianis indixerunt,&
sniiJenaues armis mupitasmiferunr, quastempeftas ad Aulidem Baeonas vrbemia-
dauit, vbi Grteci, cum louis facra celebrarent, obferuarunt ferpentemin Piatano
trx proxima primtmi odo polios in nido, &deinceps matrem circumuolirantera
deuorafte: HincCalehas augur decirao anno Troiam capiendamefFe prajfagiuif.
Serpensautem ille paulbpoft ad perpetuum rei monumenru,in lapidemutatus fuit.
Eodem tempore Agamemnon aduerfus Troianos bellaturus ,Ceruam Dianaeim-
prudens interemit -.idcirco Dea indignata mare ventis perturbauit ,indeq; Gr*ci
difcedere non potuerunt; immo inter ilios orta eft peftiientia.Quapropter Calchas
E monuit, vt fanguine Agamemnonis diuinamiramplacarent. Itaq;Iphigenia Aga-
mecnnonis filia ad ara immolanda dudafuit, quam poftea Diana furripiens, Ceruam
fuppofuit. Cum igitur deaduentn Gra:corum ad expugnandum Ilium famaper
terrarum orbemeftet diuuulgata,& iam ad pradium defcendiffent, Protefilaus Hi-
phicli fiiius primus omnium abHedore fuicinterfedus ,&ab Achille Cygnus fiiius
Neptuni, qui ob duritiem cutis, cum cxdinon potuerit, elifo gutture fuffocatusa
patrein Cygnum volucrem conuerfus eft.
*■" — —— corpus Dtus aqneris album Cyentts in
Contulitin volucrem, cuius modo nomen halebat.
Superati Cygni duritiem omnes Grteci difcumbentes memorabanr,cui qufdam minis,
Cteneum fuilTe fimilem protulic Neftor.inquiens Cceninfuifie pueiiam venuftifli-
jp mam, qute a Neptuno comprefta ab eo impetrauit, vt in virum Cxneum mutaretur,
deinde vt nullo vnquam telo perfoderetur. Creterum cum ad conuiuium Pirithoi
Ixionis filij Hippodamiam vxorem ducentis vna cum ceteris Centauris,& Lapithis
vetaifretjmagnaqjincer ilios oborta pugna,C?ocuL a nemine armis Ifdi potmr,ideOj
multirudme arborum in ilium congefta, fuit prarfocatus, &a Neptuno in Cenim
auemtransftguratus.
Maxime vir quondam, fed auis nunc vnica, Cpneu. Cents it$ aue
Diim hxc a Neftore narrarenrur, Periclimeni fratris mentio fada eft.qui a Ne-
ptunoin varias fe conuertendifiguras faculratem obtinuerar. Quaproprer cu Her-
cuje dimicare aufus, & forma Aquila? ilium eludens fagitta h rculea vulneratus eft.
Neptunus igituracerbiftime ferens Cygnum filium,ab Atbille fuiffe interfedum,
obtinuit ab Apolline, vt fagitta Paridis ralus Acbillis transfigeretur. Idcirco,
@ Achille percmpto, inter Aiacem ,& Vlyftemde armis Achillis contentio orta eft,
& Agamemnon quaefttonis iudex fuit conftitutus.
In libro decimo tertio colligimus a Poeta Agamcmnonem iudicemcontroller!!?
ne alterum oftenderet, fententiam ferre noluilfe, & indicium alijs Greeds Princi-
pibus concefFilFe, qui poftea facundo Vlyffis eloquio dudi, pro illo fententiam di-
xerunt, confequenterq; arma Achillis illi poffidenda tradiderunt. Ex altera parte
Aiaxingentimoerore afFedus,huncdoldrem gladiofiniuit. Verumex fanguinein
terram fluente flos hyacintho fimilis puliuiauit.
rubefaftaqi[anguine stilus
. . '■"*
Vurpureum virtdi gcnuit de cefpite
gui prius Oebaliofuerat de vainere status.
Linera cemmtinis medijs, putroqi viroq;
Inferiptaettfolqs , htc nomints, ilia querela.
Vlyfles igitur, vidoriarelata, in Lemnum miftus fuit,vt inde Philodetem Her¬
cules fagittashabentem abduceret H;c reuerfus, Troia deleta, &clafte Grscorum
in Thraciam transf’retante, Polixenam Priami,& Hecuba? liJiam propnjs manibus
immolauitjcuius corporis abluendigratia, ad litus Hecuba cum efterprofeda, ibi
cadauer Polydori filij a Polymeftore Thracia? Rege necati confpexic. Nam Pria-
mus Polydorum fiiium csteris natuminorem,ob incertum belli troiameuentum,
ad Polymeftorem mifit; fed ille honorifice puerum fufceptum, & necatum in mare
proiecir. At Hecuba tanti fceleris impatiens Polymeftorem vna cum alijs mulieri-
bus cxcscauit.- vndeillamfugiencemj& a Xhracibus faxis aftociatam in cane fuifte Hecuba in
tranfmutatam referune. canem,

% Clade
 20 S Vlyfsis Aldrouandi
Cladf futThracum gens irritata Tyranni
froada telorum, laptdumf, inceffere tacit*
Capit, at hac nnffum rauco cum murmure faxutn
14orflbus infeejuttur, ruiuf, ad verba parato
Latrauif, conata loejut.
Hac infigni calamitate Deorum omnium animus exagitatus fuit.pratterquam Au¬
rorae, quae grauioridoloris caufa torquebarur ; namq;Memnon Tithoni,&ipfius
Aurora filius, cum in bello troiano ab Achille fuiflfct peremptus, a Ioue obtinuit,
vrfauillx Rogi,focijq;omnesin auesmemnonidas transformarentur, qusquotan-
nis ad (epulcrum Memnonis inter fe dimicaqtes confluunt.
Mentnowdes Atcji animum ex tgtti, leuitasfua prpbuit alas,
(tuts.
Et prirrro ft milts volucri, moxvera volucris
lnfonuit pennis, pariterfonuereforores
Innumer^.
Prsterea Jacrymce aurora; matris infrigidumrorem ftiliarut. DeJeta Troia,Ae.
neas cum Anchifepatre,& Afcaniofilioprofugus Delphos peruenit, vbiab Anio
Sacerdorc Apollinis, Iiberali,& honorifico hofpitiofuic fufceptus. Immonarrauie
Aniusqua rationefiliasomnes am ifcric; etenimillse , benefitioBacchi ,quicquid
rangebanr, in vinum, oleum, &fegetem vertebantjhocautera intelligens Agame¬
mnon, vt, earum opera,exercitumfacilius alere poftet,eas abducere conabatur,fed
Bacchus fugientes in columbas transftgurauit. B
—*—* inniueas abiere eolumbas.
Anms poftea Aene£ illincdifcedenti craters ab Alcone Lydio cslatum dono
dedir,in quo fimdacra filiarum Orionis confpiciebantur, qus pro Thebano populo
fpontefemetipfas praebuerunr imolandas, ex quarum rogo iuuenes duo, Stephan!
nimirum corona? cognominati'dimanarunt,
- , • Tum de virgtneageminos exirefautlla,
tsui fi ' t Ne genus intereat, iuuenes, quosfama Coronas
- J ? Nomina*.
Inde Troiani in Cretam peruenerunt,mox Ambraciaad/erunt, bine in Aonlaan
profedifunt, vbi fihj Kegis Moloffi in aues mutarifuerunr.
——— vbmati Eege Moloffo
Impia fnbiettis f'ugiere sncendia pennis. C
Tilia Molof Tandem Troiani Siciliam inuiferunr, vbi Galathca Nerei, & Doridis filia Scyl-
ftregis m4- )s, ca?teris nymphispropriamcalamitatemcommunicabat. Hanc Acis ex i>ime-
stes, thide nympha, & fauno orcus deperibat; idcirco ambos colludentes animaduertes
Cyclopseiufdem amore nymphs flagrans fcopulum in illos proiecit:quareGala-
thea illico fub vndis fe occultaqit, Acis autf faxo obrurus in amnem fuinommis fe
transfosmauit,
Fecimusvt vires ajfumeret Acts auitas
Pumceus de more cruor manabat, & intra
Temporis exiguum rubor euanefcere captt,
Tttf, color prime turbatifluminis imbre,
Aids in flu
ttiutn.
. Off, cauum faxi fonai exultamibus vndis.
Galathea? inter vndas ha?c narrantis afpeftum G/aueus Deus procul adamauit,
dumqjiliam bladis verbis alloqueretur,vndis caputocculuit.Tunc Glaucus ex fco-
pulo eminenri fe DeumefTe prsdicabat. Fuit quidemolim pifeator, qui dum eft-
taretherbas, inquibus pifees iacueranr,in mare profilijt, &a Dijs inmarinu Deum
fuitmutatus.
Glaucus Terra vale dixi, corpuff, fub aquore merfi
0UIS,
Dij mavis exceptam focio dignantur honore.
Quocirca Glaucus cum fe contemnia ScylIaanimaduertifTet3 ad Circem profe-
<ftus eft, vt eius ope, vel magicis cantionibus arnica potiretur.
fn Iibro decimo quarto Glaucusad Circem Solis filiam verbis, & herbispra?po-
tentem peruenit, qua? facilem inter fe, & ny mpham amorem conciharet. Tunc au-
tem OrceGlaudamoreaccenfa,eumapud fedetincre conabatur, fed cum con-
temptum

)
 Monftrorum Hiftoria. 207
temptam abiIIoefteanimaduerteret5 omnem furorcmin fcyljam conuertir, ver-
bilqs magieis effecit, vt Scylla maniaco affe&u quodam vexara.fein mare ficu-
Ium pratapicaret, & in faxum fui'c mutata, quod adhuc a nautis viratur.
Nt print in fcopulum, qui nunc quoq,faxeus extat Scylla in
Tfansformatforte, fcopulum quoqi nauita vital. fcopulum.
Hunc igitur fcopulum cum euitaffet Aeneas, ad infulas Pithecufas acceffit, quae
a Simiarum multirudine cognominantur. Namqj Iupiter periuria Cecropum ex©*
fus, illos infimiastransfigurauic.qua decaufainfulatjquas co!uerant,Pithecufxco¬
gnominantur.
E fffppo Beam genitorfraudem,, dr periuria quondam
Cecropum exofus, gentifqi admiffa dolofa
In deforme viros ammalmutautt) vt qdem
Dijfimtles bomini poffent, ftmilefqwtderi.
Hinc poftea Aeneas ad fybillamGlaucifiliam penetrauit, aquain Elyfioscam- Cecropes in
pos du&us, progeniem fuorum venturam cognouit, necnon a Sybilla intellexir, ve- Suntas.
luti ipfa ab Apolline impetrauir, vt tot annos viueret,quot arenas in manu ftringe-
rec. Poftmodum Aeneas iter in ltaliam faciens , Machareum Ithacenfem Vlyffis
comitem offendit, qui innumeros fuorum fociorum cafus recenfuit: namq, cum fo¬
ci j Vlyffis domum Circes pctiififent, varias belluasolim homines funtconfpicati.
Imrao ipfe Machareus poculisCirces in quadrupedemfuit mutatus:fed demu Vlyf-
P les, implorata Mercurijope, focios omnes recuperauit.
■ acctptnm facradata pocula dtxtra,
flua fimul arentt ftttentes hauftmusore,
Ettetigit virgafummos Dea dtra capillot,
Etpudet, & refera>*>) fetts horrefcere c$pi,
■Nee tarnpoff? quert, pro verbis edere rancum
Murmur, & in terram toto procumbere vultu.
Quafnobrem Machareus exemplorurn peritiffimus validis rationibus Aenexper
fuafit, ne I/rus a Circe habitarum attingeret: quandoquidero Picus etiamRexab
eadem Circe, fola tadus virga in picum auem euolauir.
7 er tuuenem bacnlo tetigit trta carmir.a dixit',
lllefugit, fed fc foltto velocius ipfe ficus Rex
Q Currere miratus,pennai in corpore vidir, in auem.
Seq\nouam fubito latijs accedere fylut$
Jndignatus auem, ditro fera robora roftro
Fig.it , dr iratus longis dat vainera ramis.
Vurpurcum clamydit penn% traxere colorem,
Fibula quodfuerat) veflemqi momorderat aurum
Vluma fuit)- dr fuluo ceruix pracinguur auro.
Pratterea, & focij Picum regem inquirentes, in varias effigies mutati funt,
» . . Regemq-, repofount
Vimq\ ferunt, fautfq; parant incejfere telir,
ilia nocens (pargit virus, fuccofq; veneni,
Cuiut ab attraffuvariarum monttra ferarutn
" Jn luuentt veniunt, nullt fua manfit imago.
Vxor poftea Regis Pici, Canens cognominata,ob amiiTum maritum ,ingenti
agitata doloreapud fluuiumTyberimexrabuir,quiJocusCanensab illius nomine
apjpellatus eft.
Tabuit) inqi leuespaulatm euamtit auras',
Fama tamenfgnata loco eft, quern rite Canentem
Nomine de nymphf veteres dixere coloni.
Itaqj Aeneas a Machareo monitus domiciiia Circes vitansin ltaliam profcdus
eft; vbi cum Rutuhs pratlianspro Rege Latinoopdm ab Euandroimpetrauir.Tur-
nusautem DuxRutulorum Venulummifitad Diomedem Legatum, vtabilload-
lierfus latinum, & Aeneam auxilium obtineret, quod Diomedes minime conceffit
Sifleuerans Ve nerem pro Aeneapugnare, & huius Dee tantum efte Numen,vt earn
S 2 cunfti
 Vlyfsis Aldrouandi
cundii metue?e debcant-.quandoquidem & ipfi Diomedis fodj cumdnuita Venere^
ad bcllutn eflent profe<fti,id aues cygnis fimiles abierunt, quas Authores aucs Dio-
medeasj & valgus Artenas nuncupanr.
Soeij Dion/e Voxpariter, voetfq; vta eft tenuata, comaqi
dis in after. In plumas abeuntplums quoq-, colla tcguntur,
Pedoraq tergum, matores brachta penftas
Accipiuntj cu'otttq; leues curuantur in alas
Magna pedes &c.
Si volucrum qup fit dubiarum forma requiris,
Vt noncycnorum, fic albtsproxima cycnis. A
Hanc igitur Diomedcs attulit excufationem,nepro Turno aduerfus Aeneam mi-
lites cogcret.Quaprdpter Venulus, accepto refponfo,agros Apul/a?reliquit;quam-
uis ilium Pan Mercurij filius, nccnon nympba? inuitarent, quas cum pallor quidam
Apulus oratione inconcinna oifcndifiet, in arborem oleaftrum fliit transfigu-
raws,
Improbat has pa Hor-, faltttq; imitatus agrefti
Addtdtt obfcanis conuicia rufttca diclts .
pallor in 0- AVcPr‘us obticuit, qudm gutturacondidtt arbor-,
leaHrurn Arbor enim eft, fuccoq-, licet cognof:ere mores
fifitippe notam lingua baccis oleafter amaris
Exhibit, afperitas , verborum cejjitin illas. B
Tandem, defperato Diomedis prxfidio, Turnus proprijs fifus copijs Troianos
proflicare mtcbatur,iamq; in eorum claflern immiferat ignemjquando Deorum ma¬
ter (quoniam naues Teucrorum in Ida monte Phrygia;, vbi potiflimum ipfa cole-
" batur,fuerant fabrefa<fta?)a loue impecrauit vt omnes in nympbas verterentur.-De-
niq; Turno ab Aeneaperempto, Ardca vrbs , qusmille habirabar, accffnfa eft, ex
qua volucris eiufdem nommis cum vrbe euolau/r. Iraq; Aeneas cum ad ex-
Pirdeaa- tremam a?raremperuenifter,poft tor, & tanta facinora, prec/bus Venerij,in Dentn
ttisvnde di- indigitem fuitconuerfus. Aenea? faccctfic Afcanius, cui Syluius, Latinus, Epitus,
da. Capys, Capetus, Tyberinus, a quo Tybris denominatus eft, deinde Agrota, Auen-
tinus, a quo mons Auentinus fuit cognominatus, & demum fucceifit PaIatinus,quo
regnante, Vertumnus Deus in varias m'utariformas erat folitus ,& Pomona Deam
peramabat; curoqj ilia nunquam potiri potuiifet, tandem conuerfus in anum multa ^
narrabat,quibus muliebris animus fle&i folet. Sed cum Pomona apriftinaopinio-
ne nullo modo remoueri poftet, tandem Anaxeritis Cypriae exemplum ante mentis
oculos repra?fentauic, qua?,nimia crudelitate,in caufa fuit, vt Ipbis adolefcensillam
diligens, laqueo vitam finiret, quae poftea a Venere in faxum fuit commutata. *
Jphis in fa¬ caltdufq-, e ccrpore fanguts
xum. Indudo pallore fugil, conataq; retro
Ferrepedes, haftt,conata astertere vultus
Hoc quoq-, nonpotuitpaulatimqi oceupat artus,
fiduod fuit tn duroiampridem corporefaxuvt,
Hisauditis, Pomona? rigidus animus fle&i ca?p*t: propeerea Vertumnus prifti-
nam induens formamillam complexuseft. Iam poft Palatinum Alba? Kegem Ae-
mul/us, & Numitor fratres fucceftere; deinde ex filia Numitoris comprefta a Marte ™
Romulus, & Remus orti funr.qui grandiores &&i Amuliu interfecerunt, & regnum
auo Numitori a fratre ablatum reftituerunt. Immo ipfi vrbem Romam a?dificarut,
quamcum Romulus dvirgine Tarpeia auripulchritudinecapta proditamliberafset,
&beIlumaduerfusTiturnTatium,proraptuvirginum fufceptum confeciftet, ora-
nibuslege eompofitis, in Coslu fuitfufceptus,&Quirinus Deus nuncupatusj quern
cum Herfilia coniux ranqua amiffum ploraret.Iunoillam immortalem conftituir, &
Dea Ora Quirini a Romanis fuit nuncupata , quorum templa a Romano popalo, in
colle Quirinalia-dificata fucrunt.
In libro decimo quinto habemus Numam Pompilium Romuli fucceftorem , qui
vt Pythagoram prseceptorem audiret Crotonem fe confereeconfueuerat, qua ci-
liitatem Mycilus quidam fiiius Alemonis condiditCrotonem appellatam a nomine
Croto-
 Monftrorum Hiftoria. 209
Crotom's qui illo in locofcpultus fuerat.ltaq; eb Pythagoras Samius tyrannidem pythagor*
parrix odio habens fe receperat; vbi inter alia praecepta docebat, nefas efte vefc i dogmata.
ammalibus, quoniam animasmortalium excorporibus in corpora migrareafleuera-
bat. Quamobrem temporibus aureae gratis,‘homines ab efu animalium abftinebac.
Pra?tereadiuulgabatomnia commutari.nempecurfus temporum,states hominum,
& eiementa , quam tranfmutatidnem elementorum in fe inuicem noftri etiam Phi-
lofophipromulgant. Infuper Ouidins multa exarat,qua? ineadem naturaperma-
nere minime videntur: fiquidem in Africa lacuseft louis Hammonis , qui die geli-
dus, nodu verb feruens e(fe perhibetur. Lignum in aqua foncis Athamantia? mer-
E fum accenditur. Flumen eft apud Cicones, cuius aqua potancem in lapidem vertit.
Crathis, & Sybaris Calabria? fluuij capillos aureos reddunr. Salmacis Caria? fons M'trabilid
homines tffrminatos efficit. In Aethiopia lacus eft, cuius aqua homines,vel in de- "‘adat
tm.
tnentiam, vcl in foporem ducuntur . Clitorius fons Arcadia?, poftquam Meiapus ‘
medicus in eum proiecic herbas, quibus filias Prcti Argiuorutn Regis abinfania
liberauit, bibentes abftemios reddir. Viciflim Lynceftius Thracix Fluuius potan-
tesebrios facit. In Arcadia aqua; fluunt, qua; nodu pota?obfunt, interdiu verb
profunt. In vrbe Pallenehyperborea, homines in paludem Tritonaciam fe mcr-
gentes in volucres vertebantur.
Effe viresfpma e it in hyperborea Pallcne^
Qui foleant leuibut veiari corpora plumUt
Cum Trttoniacam names fubierepaludem.
Demum Pyrhagoras tradu temporis cunda mutariaffeuerauit:idq; magnis ciui-
tatibus, & imperijs conrigifle non eft ignotum: fiquidem Troia.Sparta: , Mycenae,
Thebtf , & Arhena? olim in fxlici ftaru conftitutae, in nihil redadae funt. Viciflim
Roma ex humili in immenfum creuicimperiun, quod Helcnus Priami filius quon¬
dam Aene# eft vaticinatus. Talis enim eft rerum omnium viciiTitudo. Id cum Nu-
ma Pompilius a Pyihagora diligenter percepiffct, Romam reuerfus, & regni fee-
ptrum fufe/piens, populum Romanum adpium Deorum culrumd/rigebac . Is ran-
demfenio confedus viram morteflniuit. Quare Aegeria nymphaillius coniux mx-
roreafflidata in fyluam Aricinam fe eontulir, vbi H ppolyrus Thefei films ea con-
folariconabatur propriameinarransinfslicitatem. Etenim Phaedra Pafiphes filia,
& Thefei vxor Hippolytum priuignum turpiter deperibatiquare is apud patrem ac-
Hippolyti
G cufatus,quod nouercae vimmferre voiuitfet, in exiliumadus eft, & dumper litora c lr,7,
quadrigis veheretura Phocis fuit intcrfedus,fedprecibus Diana?,&pra?fidijs Ae-
fculapij priftma? vita? fuit reftitutus, & in nemus Aricinu dudus,ybi qqicquid mor¬
tals habebat deponens Deus Virbiuscreatuseft.
Nec nt(i Apelline* valido medic amine profit
Redd ita vitaforeu
Etpaulo inferius.
™,™> 1 ■■■" 1 quicjifulfil
llippolytuii dixit, nunc idem Vtrbius efio
Hoc nemus tnde colo.
Veriunha?c Hippolyri verba confolatione referta apud Aegeriam nihil ponderfs
habuerunt: quandoquidem illatandiu fleuit, donee aflidua? lacryma? infontem
H cefiferint. Hacdere non minusobftppuit Virbius,quam Tyrrhenus llle agrico¬
la, cui aranti glebain Tagen puerurn vaticinandi peritumtransfigurari vifaeft.
Hand aliter stupuit, qudm cum Tyrrhenus arator P uer vatici
Fatalera glebam medips afpexit in aruis nandt peri-
Sponte f!taprimnm, nulloji agitante moueri, tus.
Sumere mex hominis, terraq-, amittere formam,
Oraq', venturis aperire recentiafatis.
A
His fabulis expofitis, Poeta ad res rotnanas exarandas acceffit, vt fulij C^faris
ineramorphofim,& eius pra?clarageftafaciiius diuulgarepolfet. Itaq; Romani gra-
ui peftilentia oppreffi, monituoraculi, Aefculapium figuramferpentisreferemem
Romam duxerunr, cuipoftmodum in infula tyberina fumptuofum templum aedifica-
rant. Hicautem Romajfqit Deusaducna, cu,tn Iulius Ca?far in vrbe propria Deus
' S 3 fucrit
 210 Vlyfsis Aldrouandi
fucrit conftitutus, qui varijs muncribuifuQdus,deinde infenitn necatusja Veilerey
6cCKteris Dijs fufceptus, inter fyderafuircollocatus.
yix eafatas erat, media cum fede fenatus
Con Unit alma Venus nulls cernenda, fuiq\
Cefarts enpuit membris, nec tn aerafolut
paffa recentem antmam, c^lesllbut intuitt aslrit.
Cum hadenus in exarandrs hominum transformationibus congerronem egerf-
mus; iam noftraintereric veras, & naturales } necnon etiam fupra ordinem naturae
Lib.y.c,^, patratas metamorphofes promulgare . Pliniusinprimisreciratfeinueniffein An-
nalibusad P. Licinium Craffum, & C. Caffium Longinum Confides fpedanribus, A
puerum Caffini ex virgine marern fadum, & mffu Arufpicumin InfuJam deferratn
delatum fu*iffe. Item Licinius Mutianus , referente PJinio, tradit fe nouifTe Argis
Aefconcem olim Aefcufe nomine vocatum,qui nupfit,fed barba erumpente, virili-
taetem adeprus, vxoremduxit. Idem Plinius memorat L. Coflicium ciuem Trifdri-
tanum, qui nuptiarum die in marern transformatus eft.Accedit Liuius,qui meminic
Confulatus C. Fabij Maximi, & M. C'lau dij Marcel li, quo tempore,quidam Spo-
In lib.de co- leti vir ex niuhere fadus eft, Aetace Conftantini Imperatoris, vt refert Diuus Au-
ntag.vet. dr Suftinus,puelJa quidam m parte Campania?, in mafculummurata eft, qui poftmo-
nou.leg. dum Romam dudus fuir, Idemaccidiffetcmporibus Alexandri prodit Volaterra-
L. 24 . (omc. nus, Immb Empedocles Agrigentinus feda? pythagorica?, auchore Phiioftrato, fe
Earn. pueliam, & puerum fuiffe teftatus eft. Apud Lufitanos in oppido Efqueria nuncu- g
Lt.x.de Em- pato nouem leucis ab vrbe Cinymbrica d!ftante,puelia qua?dam nobihs,tefte Ama¬
fed. to Lufitano, cum attatem nubilem a ttigiftet, penem intus latitantem emifit. Ex Ga-
Centar.i. ietanaetiammuliere, vt Jouianus Pontanus fcripftr, qua?viro pifeatori nupfit.re-
tul.de reb% pente virilia eruperunt:ideoq; cum earn puderet fua?condition/!, quon/am a cOdis
Crieff. irridebatur, admonafterium fe contulit, & tandem defunds in T etuplo Maria* ad
Etb.i y $ap.(} Mineruam tumulata eft. Pariter, ex Fulgofio , Nespoli regnante Ferdinando pri-
ipo, Ludouicus Gnarra ciuis Sslernitanus quinq; fii/as ex vxorefufeepit, quaruta
dua?natu maiores, altera nomine Francifca, & altera Carols anno quartodecimo
mares euaferunt, & nomimbus mutaris,Franciftus, i& Carolus nuncupati funr.
Ha? igitur vehementer vera?, atq, indubirata? funt metamorphofes : ftquidem in
primordio generationis, horum hominum virilia intra cutem procreantur,cu extrin-
fecus fiffura tanturn cutis muliebria a?mu!ans pudenda confpiciaturffedtradu rem- C
poris, vel propter cafum, vel propter faltu, dilatata fiffura,virilia iam perfede con*
ftruda exi!iunt,&qui prius fvmina videbatur,in marern confeftim degencrat. No-
uimus noftra? a?tatis chirurgos,qui aliquando tadu virilia intus latibulari prsefei^e-
runt, deinde fiffura cutis, per quam infans mingebat, ferro aperta, penis vna cum
Lib. 18 . de teftibus erupit. Noftram confitmatopinionem Albertus Magnushiftorja cuiufdatn
dntm,cap.l fua aerate nati, virilia intra pellem continents ; cum tamen inter femora dusemi-
nentia? faciem vulua? repra?fentarent, fed fada per Chirurgum incifione teftes
Lib. 2. Chi- cum virga profilierunr. Hancfententiam ftabihre poteft Ambrolius Parcus, eui
furgu ca.f. verfanti in Vitriaco Francico comitatu Caroli Noni Regis,quidam Germanus Ma¬
ria nominatus fuiroftenfuj, cum olim femina , Maria vocarctur. Is ad annum vfq:
decimunaquintumpro virgine habitus, dum porcosfua? cura?deftinatos in Mefscm
irruentesaerjus perfequeretur, magno faltu foffam tranfiuit: qua propter ropt*LCU* ^
te, virilia hadenus abdita emerferunt: quare plorans domum fe contulit narrans
matriin dando vchementi faltu, jnteftina profil/jffe, Hinc mater vna cum aduoca-
to chirurgo degem-rafse in virumobferuauir, quapropter re ad Eminentifs. Cardi-
nalem Lenancurium Epifcopum deists, conuocata concione, nomen &habitu virt
mutarunr. Nondi/fimiiem cafum anni fexagefimi fupra fefquimillefimum idem Au¬
Loco cii , thor recitar, de quodam ad annum vfq: decimum quartu femina putaro, cuius Lu-
dibundi cqmahjsaneillis viriliahadenus implicita eruperunt. Hoccum parentes
intellexifscntjfacultateecelefiaftica interueniente , nomine murato, Ioannempro
Li.l.T heor, Joanna deinceps appellarunt. Similiter Montuus vir ceieberrimus refert feintel-
cap, 6 . lexifsea Sereniffima Eleonora Caroli Quinti Imperatoris germana, quamdam an-
cillam in marem murafamfuifse.Sed prudenter addit, quoiin his fexus non mufa^
tur,fed detegitur. Ex
 Monftrorum Hiftoria. 211
Ex alters parte diligenterperpencjendunieft,num pueri, vel virifetninaru rae-
ramorphofiminduerint jitautfexus virilistra<5lu temporis euanefcens muliebrem
oftenderit, & prteapuecuna Aufonius pueri Beneuentani in virginem transformatr
mcminerit his verfihus, in quibus fatminas inviros mutatas nonfolum in humano,
fed etiam in bfutorum genere, ad calcem verdcuiufdam Ephebiin puellam cransfi*
gurari mcminit: ver/usautemfunthuius tenoris,
Vallebone ret nota, & vix credenda poetis,
Sed qua de verapromitur hiFIorta.
Famineam infpcctem conuertit mafcutos ales,
£■ P auaq; de pauo conHittt ante eculos.
Cuntli admirantur monRrum,fed mollior agna.
ARititm tenerurn de gregeverfamarem
Quid Rolidt ad fpeciem nota nouitatis habem ?
An vos Nafonts carminanon legitis ?
Canta conuertit proles Saturnia Confute
Ambiguoq, fait corpore T ireftas,
Viditfamineurnfont Salmacis Hermaphroditum,
Vidit nubentem Plinius Androgynum.
Non fatts antiquum, quod Campana in BeneuentQ
V nut Epbeborum vtrgo repentefuit,
p Nolo tamen vetens documenta arcefferefam%,
Ecce ego fumfaclusfemina de puero.
Pra»terea legendifunt Galeotus dedodrina promifcua, Cardanus de varietate
rerum, Vuerius de Pratftigio Damionum, Gemma in Cofmocritica, Marcellus Do.
natus in hiftoria mirabilium, & mu lei ahj, qui ip hoc genere quicquid dixerint, fal-
lacem verborum gannitum efse arbitramur cum nequaquam fieri poflir, vr virilia
nifiamputara euanefcanr, n eq; vialicuius morbiiraconrrahantur, vtfexumnmlie.
brem referanr. Nifi ye/imus in campum afterre hiftorias eorum, quifexum virilem,
velmoliebrcm fimu/arunr,ex quibus fbrteinualuicopinioapudvulgus mqlieresali-
quando mafculefcere,&denuo ad priftinam naruramreuerti, Legitur enim apud Toma,
Lipomanum de Pelagia, qua? omnia immenfi valoris, & quxftu meretricio conqui.
fita per Epifcopum pauperibus diftribueda reiiquic,& virili habitu inter Monachos
G vixir, donee per mortem fexus fuit detedus, Similiter Eugenia Philippi Confulis
filia, vt Chrifti mandatis redtius obteperare pofsec, Eugemus creditamunus etiatn
Abbatis obijt. Item Euphrofine, ex Metaphrafte, in 4jexandrina vrbe , conrem-
ptis nuptijs, fub nomine Smaragdiinter Monachos latens,annos odo fupra trigin- j|iulteres
ta vitamreligiofiffimamduxit. Ideo fih® mulieres habitu virili depofito, ad prifti- qUA metres.
nam vitam reuerfe efsent,vulgus ex maribus in faeminas degenerafseafseiierafset.
Quod vero de Ioanne Odauo Anglo Pontifice Romano faeminacreditodiuulga-
tur.incondirum deliramentum efse arbitramur, quia nullus Authorum, qui illius
monumenta annalibus tnandarunt, hoc nunquamfcripfifselegittir.
Verumquidemeft, jquodinterdum lud/ficatione d^moniaca homines inbeftias
transfigurarividenrunquandoquidembaberur.in Vir/s Patrum,puella quxda,qu£e
omnibus fub effigie equina, & Beato Machario, nonnifi humana forma apparebar,
" quoniamapudfandum.&iuftum virum diabolica illufio cefsabat. Itemhomoqui-
dam formam afini fpatio triennii induit, ma IcHca? mulierifamulans, donee malefi-
centia deteda, & reftituto in priftinam formam homine,muI ier vltimo fupplitio af-
fedafuit. Scribitenim Diuus Auguftinus perniciofa mulierumarte,& Da?monum Inlib.de
facultatc, homines in lupos, & iumenta verti, rurfufq: in priftinam effigiem reuerti spirim-> &
pofse: dummodo non putemus ferinam mentem in illis fieri, fed rationalem feruari, Antma cap.
quomam Datmones naturas non creant» fed rantummodo id pnrftare valent, vr,
quod non eft, efse videatur. Quapropter Qopas apud Plinium retulit Demarchum
quemdam in facrificio Arcadum, deiibatis extis, in lupum fuifse conuerfum, & de-
cenn/otandemrranfado,priftinatforma? reft/tutum.rdqimagisdeauthoritate Dx-
mofiumcre'dendum eft, cum rebus naturalibus fimiiiaprocreentur .• fiquide herba
quadamprunis impofita,tefte DiuoThoma,trabes fuftumigatse intuentibuscotfer-
pentes apparent. Huic
 212 Vlyfsis Aidrouandi
Huie addere poflumus Iucernam adipe Ieporino plenam, qua? in ctetu muh'erum
ardens conftringitomnes, vt, nudato corpore, faltent, donee lumen exringuarur.
Pariter fi lucernarum eijychniaatramcnto fepia?,& modico J?ruginisa?ris infuccara
ardeant,hominescircumftantes partim nigt i, partim terei vtdebuntur. Apud Maf-
fagetascrefcunt arbores.tefte Homero, quarum fru&us in flammamproiedli, pro-
ximiores igni reddunt ftolidos,qui confeftimafedibus refihentesin choreas,&fal-
tationes incumbunr. Cum igiturrerumnaturalium peritiffimi fint Da?mones , nulli
dubiumeft, quod multas huius generis metamorphofesoftendere pofiunf
Tandem metamorphofes fupra ordinem natura?parrata? funtponderandf.O nif-
C^.4. fa igitur Regis Nabucdonoforis tranfmutatione, qua?infacrispaginis apud Da- •
nielem Iegitur.fe feoffertiUa Tetidatis Armeniorum Regis, qui P/pfimcm,& Ga-
ianatn virgines nefandisinfe&ans modis, vrearum pudiciriamla?deret, &demuin
martyrio affecir, pauld port, Deo permittente, in Porcum transformatus eft. Item
in fimbus Britannia? regnabat quidam tyrannus nomine Ceretius , qui ad reuocan-
dam a diuina lege Chrifti fidelium mentem omni generepr?ftigiorum,verfutiarum,
& tandem vltimofupplitio vteb^tur. Quamobrem Sandhis Pacritiusjaud/ta Tyran-
nicrudelitate(Eufebio Iefuira authore)illum epiftolis monitorijs ad frugale vitam,
& ad viamfaluris reuocarcconabatur. At file, fpreto omni admonitionum genc-
re,cruentas Chriftieolarum ca?des quotidie magis atq; magis dilatabativnde San-
Lib. 2. &/?• dlus Patritius ad Deum fic oraffe fertur.Domine Deus ficuti vis,& potes, hominem
de tnirac. hunc vulpinum, omniq;fcelerum genere inquinatum, & monftrofum, modo etiam £
monftrofo a facie terra? eijcias :tunc Deus Clcmentiftimus vocemferui exaudiens,
tyrannum in foro ftantem multitudine fuorum ftipatpm in vulpem transforms-
uit, qua? confeftini ab hominum confpedu fugiais, nunquam amplius cornpa-
ru it.

MIR ABILIA HVMANAE

N A T V R AE.
c
N FIN I T A fere didhi, & auditu mirabilia circa humanum corpus
hoc in loco eftent recenfenda ;fed potiora tantum in gratiam ledtoris
meditabimur. Primum capilli fe fe ofterunt confiderandi, qui in ali-
Lib.i.ebfer quibus vnica nofte canuerunt.Etenim,authore Schenchio,fuit iuue-
nis nobilisinaula Czfaris verfans,qui virgims,quam deperibat, pu-
ebfer.it
dicitiamexpugnauit; cum t3men ibi hoc fupplitiocapitali effet veritum . Quocirca
in carcercm dudlus poftridiepledendus capite,eanodle, concepra morris formidi-
ne,ita immuratus eft, vtfequcnti die coram Tribunali conftitutus a nem/ne eorum,
quibus cum familiariter verfabatur, neq; etiam ab ipfo Carfare dignofeeretur. Co¬
lor ex florida eratluridus, facies cadauerofa barbailluuie deformata,& totumde-
niq; caput canitie tedium: idcirco Ca?far ilium intuens fuppofitkium efie fufpicatus
eft; immo explorare iufsjc an ilia canities effet adulterina , & barba aliquo liquore W
oblinita :&cum nullameffe impofturamanimaduertiffet.horridoiuuenis afpedtu
obftupefadlus de vindidta in roiferationem animurn deflexit. Verum magis admi-
In polyhift. raridebemus pufiones, qui cam nafeuntur, & progreffu artatis nigrefeunt. Conftac
cap.ig. enimex Solino, populos Albanos ita cognominatos ,quia albis capillis nafeatur.
Ratio autem naturaliseffe poreft, quoniam crines in vitae primordio phlegmate
nutriantur,quodrra<ftu temporis in fanguinem vertitur:propterea capillusprimum
albus ,dumfangu/ne poftea nutrirur pedetentimnigtefeit. Vicilfim tradit Rhafis
fe nouiffe quern dam, qui haufta calchanti drachma, vnica nodc,omnescapiIlos
albos amifit: hoc remedii genus omni quaqmon eft probandum, cum Galenus cal-
In Obfer, chanthi vfum in medicaminibus internis improbauerit.
Pra?tereaejs Podoneohabetnus Monaftriam grauionuftam a?rate 3 qua? poftea*
fum .

/
 Monftrorum Hiftoria. 213
^afum erinium alborum, capillos nigros emifit,rugas faciei depofuit,&mammae de-
mio ira tumefa&a? funt,vt honeftam haac mulierem huius nouitatis puderer.Fueruc
etiam homines ex Cardano, qui capillos, capite immoto , ad frontem traducebanc,
denuoq;reducebant.- cum tamen notum fit tali virtute capillos non pollere, nifi id
inrobur, & laxitatem cutis referatur.
Infuper non defuerunt mulieres barba adrairabiles.- cum.tefte Vuolfio,in Gyne-
cio Alberti Bauaria? Ducis mulier barba mgra, & promiffa infignis verlkretuf, & Li. 8 . dew
in Muf^o Illuftriffimi Senatus Bononienfisconfpicitur icon mulieris Germany,quse WM- 43 *

olim Bonorsia tranfiens barbam duos palmos longam geftabar.

E Si ad oculos animu dirigamus, adhuc multa admiratione digna inueniemus. Nam
Plinius memorans nonnullosinfigni oculorumacie refertos,inarenamducitquenj-
damLynceum, qui in bello punico,d Promontorio Sicilia Lyiibeo claffema
portu Carihtgincnfiexeuntem videbat:immo inhocinteruallocentum,& viginti-
quinq; mille paffuum, numerumomnium nauium recenfebat. ItemCallicratisacu-
nffimam admiratur vifionem, qui formicas ex ebure ita tenues fabricabat, vt ceteris
partes earumeirentinconfpicuce. Paricer, ex Plinio,habemus nonnullosin Illyria Lib.y. ca .a.
habitaffe,quiirapercitidiutiusaliquem intuentes fafcinabant. Idem prasftare di-
cuntur mulieres in Scythia Bythia? nuncupate ,qua? duplicioculorum pitpiliafunt
referts; immo apud Solinumomnes dupiicem pupillamhabences venertononca-
rere perbibentur. Item fcribit Cornelius Gemma fe quemdam nouiffe,quinodiu, Lib. I. Cof-
„ externo lumine non adhibito,litteras!egebat. Immo Suetonius in Vita Tiberij mocrit. crj.
Carfaris author eft, ipfum no<ftuabfq; lumine cumfta clare profpexiftc. Pofteaquam
de vifionefit fermo non funt omittendse admirabiles quorumdam proprietatesmam
Scaiiger meminit cu/ufdam fibi noti, qui ad fitnplicem Crefcionis , hue fyfimbrij Exerc. 274.
aquaiticiafpedium tali horrore corripiebatur,vriilicoindefugere cogererur.Et Mar- In lib. de
cellus “Donatus nouic Mantua? virum nobilem Hippoiytum Lanzonum Hericij ter- med. hitt.c.
reftris afpedhnn ade6 formidantem, vt, ipfo vifo, fyncopeftatimcorriperetur. De 4 .
his poftea qui fefes, & mures perhorrefcunt, fuo loco explicatum eft. Abenzoar
quoq■, de feipfo fcr/prum reliquit, fe vulnusetiam fimplex afpicienteoj atn'mi deli-
quium incurilfe, fed hare proprieras in alijs quampiurimis etiam obferuatur.
Decxcitatc legimus, quod Diodorus Stoicus iuminibtis caflus CTeometriado-
cebat, prarcipiens difeipulis, vbi,vnde, & quo linea quadibec eftet ducenda. Dy-
G dimus quoq* Alexandrinus Praeful Ca?farienfis ab ineuntepueritiacaecus Dialedli-
cam, &Geometriam didicit, necnon Commentariain Pfalmos ,authore Volater-
rano, feripta reliquit. Noftra tetate,nimirum quatuor abhinc annis, loannes Gam.
baftus Volaterranus infignis ftatuarius Florentia Romam profedtuseft. Hie cir¬
ca annum setatis vigefimum, vtroq;captut eftoeulo-.quocirca perdecennium inhac
arte nihil erat operatus,fed deinceps fubijt eum cogitatio ingenij, denuo arris fta-
tuarif vires experiendi,& contredata diligeter manibus ftatua marmorea,qu* Co-
fmum primum Hetrurix Magnum Ducem referebat, aliam ex argilla adeo fimilem
expreflir, vtomnes rei nouitateftupidos reddiderit. QuareiufTu Ferdinandi Ma- Statuarius
gni Ducis Hetruria?, Romam petijt, & exprefsam Vrbani Odtaui Pontificis Maxi- cacus.
mi ex argilla effigiemquam fimiliimam eidemobtulit, deinde multas etiam non-
nullorum formas effinxit. Hodie Lanius arcus Bononia? verfatur, qui folo tadiu
^ belluas madtandas quanti lint ponderis a?ftimat, hbellas ftatcra? numerat, moneras
hofeir, equitar, & alia multa ad munus Lan ii atrinentiafa?lititer obit.Poftremo Do- In obfeu
doneus meminitfenis nonagenarii c^cucientis, qui, vulnerefupra fronremacce-
pro, tkntum abfuit vt perierir, vt potius fanato vuinere, cum omnium admiratione
vifionem recuperauerit. Wemorite etiam proditum eft Vefpafianum Imperatorem
cseco homini vifumreftituifse, faliua oculorum membranis infperfa,quod yt a Prin¬
cipe vidiore c^cus exorarer, per quietem a Serapi fuerat admonitus. Veriim ve-
luti hoc eftdubium, illud fane eft certiffimum, & omnibus notum Reges Gallic,
& Angliae fola faliuaftrumis cruce fignatis, laborantesab hoc morbo liberare;
liquidem Polydorus Virgilius Edoardi Regis Anglic id prasftantis meminit. Lib. 8. hill.
Quodde acotie vifus explicatum eft admirandum , defubtilitateetiamauditus dngl.
eft inteliigendura: /iquidetn ex Plinio, pr^lium quo Sybatis cldeta eft, ipfo die
auditum

VT
 2i 4 Vlyfsis Aldrouandi
auditumfuit Olympia?, quopcradum, per interualla man's, & terra: longifllgia ; ve*
luti etiam Orofiusrecitat, quando de bello Xerfis verbafacir.
Demum quoad auditum Hippocrates meminit cuiufdam Aicanoris, quitimore
Lib.’p.morb. tibia? noftuadconuiuiainuitatus non progrediebatur, interdiu vero tali fono
’ * ‘ nihil commouebatur. Scaliger quoqjadmirandam, &iocofam proprietatem cn»
Mxerc. 344. iufdam memorat, qui audito phormingis , feu cithara?fono, illico vrinamreddere
cogebatur.
- re Iampromulganda funt admirabilia ad linguam,&dentes attinentia. Atys Crefll
7 °* 2 ‘ °tPC' filius, vt refert Textor, adhuc femeftris animaduertens paterno iugulo gladium ira-
nrinere, ip cunabulis locutus eft . Similiter, ex eodem authore, Eyles Athleta Sa- A
mius, cum forticionem inter focios non bona fieri fide obferuaffet, magnam conci-
piens iram locutus eft, cum antea Temper mutus fuifter. Vice verfa,ex eodem Tex-
tore, vxor Naufimenis athenienfisfilios, in inceftu deprehendens, horrore nefandi
Lib.j.cap 2 fcelen'5 attonitavocemamifir. Tandem PIiniuslingua?quorumdamhommumincf-
^ fe venenum protulit: idcirco fcripfic Ifidorus in Africa verfari qnafdam familias,
quaru verbis probata inrereanr,arbores arefcanr,& infantes pereant. Noftro etiam
feculo, quidam miles per Caraloniam vagabatur , quilaudutn pra?conio,aliquid
perfequens, pa?nitus exterminabar. Circa dentes, obferuantur nojinulli cum den-
tibus nati, &alij,qui loco dennum os continuum habuerunt,vt quidam filius PruC-
fix Regis Bitbynorum . At Timarchus Meftoris Cyprij filius gemino dentium or-
dine vtrinqjmunitus fuit; vduti etiam Direpfima Mithridatis filia.Cum Ion C hius, g
apud Ca?lium, triplicem ordinemdentium Herculi attribuar.* neqi hoc admiradum
In lib. An At eft, quonia Columbus noftri xui anatomicus celeberrimus meminit pueri triplicem
cap. 1 a. dentium ordinem gerenrij,
C irca olfaefum admiratione detinemur : cum Amatus Lufiranus feriptis manda-
Centur. 2. uerit fua state vixifte monachum ex ordine Prxdicatorum nebilem Venetumex
curat. 36. Barbarigorum familia, qui odore rofa? in animi deliquium incidebar. Immo Vene-
In l.de wed. rius olim Venetorum Dux odore rofxfere exanimabatur. Ma'reeJlus Donatus no-
hiII, cap. 4. uit ftrenuum militem, qui ruts odorem nulfo modo perferrepoterat,fedftanmfu-
ga? fe committebat. Fuerunr etiam nonnulJi, quifolo medicamenri olfadtu magis
purgati funt, quamfi medicamen haufiftenr. Tandem adolfa&um referenda funt
eorum excrementa non iniucundum odorem fpirantia: nam Quintus Currius de
Geftis AlexandriMagnihiftoriamconfcribens traditex fudore Alexandn Magni C
fuauiftimum odorem dimanalfe.
Circa guftum nonnullafunt attingenda : nam Lufitanus feribir fuiffe nonnullos,
qui ab efu pifeium maxime abhorrebant,quibus li caropifcium alijs cibarijs admix-
taoblatafuifi’et,ftanm animi anguftias cum vomitu, & alui deieftioneincurrebant.
Brafauolus nouit luliam Taraconenfem Federici Regis Neapolitan! filiam-natu
minorem, qua: carnes guftarenon poterar,& fi incauteillaslib 3 ftet,vehementifyn-
cope detinebatur. Conciliator Aponenfis, referente Mattbeo Gradefi, lac/ta abo-
minabatur, vt neqdllud edences finenaufeaintueri poffer. Item Marccllus Dona¬
tus nouit Mantua? nobilemvirum, qui illud Ouarartici genus feibcet edalium para-
rum ex ouis fturionis vulgo cauiaro nuncuparum non modo /ibare, fed nec etiam in-
tueri poiret. Quemadmodum de alio ouarartico vulgo Botarga nuncupato in alijs
accidifseobferuauit. Id quodhadtenus deefculentis diximus, de potulenris etiam D
lib. de afserendumefse putamus ifiquidem Pontanusfcribitfuis temporibus fuifse quem-
reb.caleli. dam, quitoto vita? curfu a vino abftinuitimmo imperante Ladisiao Neapobrano
Rege,cumprimoribus labiis vinumlibafset, maxima noxa affedtus eft . Viciffim
Andron, Argiuus nunquam ferefiri vexatps fuitquandoquidem per aridam iter
faciens Tybiam potionisnunquam indiguit.
Ub.y.cap.2 Admirabilia .quoq; aliarum partium filentio non funt inuoluenda . Nam P linius
ex Crate Pergameno, adhuc in Hellcfponto quofdam homines Ophiogenos nun.
cupatos verfari prodidit, qui, folo tadiu, Serpentum idlus fanabantiveluri in Hifto-
riaSerpentumfuitexplicacum. Immo, ex eodem Plinio, pollexdextri pedis Pyr-
rhi Epirotarum Regis,folotadtulienofos liberabat; quare cum eiuscadauer inro*
goerem3retur? ca?teris parcibusCQmbiiftis,folus ille digitus incombuftus remanfit.
 Monftrorum Hiftoria. 215
ItemInuid/flimusquicutnq; Galliarum Rex, folo manuum tadu a?gritudinem guc-
iur/s,nempe ftruma$ attenuat,atq; fanat; vt pauloante fuit explicatum.
Memorat Schenchius honeftum quemdam ciuem Vratislauienfem, cx cuius ve¬
na feda non folum fanguis, fed etiam manauit lac,quod pridieafsumpferat. Item 6i.
ex Dodoneo,Syrus quidam, coniuge defunda, infantem filiurnlie aluifse perhibe-
tur; ilium proprijs vberibus ftepe admouebat.& latte, propter continuum fudum,
indemanante nutricus eft. Neq; hocin dodrina Ariftotelis yidebitur mirabile, cum
is lac afliduo fudu in mammas difluere pofserradiderit.Verum magis adtmraridc-
bemus ofsa abfq: medulla: nam Lycdamnus Syracufanus, ex So!ino,virfortifsimus
E non folum caruit medulla oftium, immo neq; fitiuit, neq.vnquamfudorem emifit,&
primus in certamine olympico Pancratij premium reportauit. Tandem de cute
Habitantium Britaniam minoremadmirandum narratur.- cum infantes quadam no-
bilitatis nota infigniri nafcancur, nonnihil albedinis in parti'bus pofticis habentes;
qpiare hoc figno carentes ex adukerio nati efte creduntur,
Solinus inter mirabilianature humana^rifuminfantisante diem quadragelimutn Rifas adm
recenfet. Sed Zoroaftes ea hora rifit, qua naruseftjcum Cralfus Zoroaftisauus randui.
nuquam rifilfe vifus fit, qui poftea in bello Parthrco fuit cxtindus. Itaq; ad men tern
Solini,rifus prxcoxpro faeliciominefuit habitus; cuZoroaftes bonaru artium fueric
peritiffimus, quemadmodum vice verfa tardus, vei nullus rjfus ad malum omen re-
fertur. Veluti igitur vixerunthomines,quinunquam riferunt.vt Anaxagoras, Cia-
j. zomenius, Cato, & M Craffusjfic etiam fuerunc, qui nunquam ructarunt, vt Popo-
r n ius Poeta, & qui nunquam fpuerunt, vt Antonia Drufi; & tandem qui rifum nun¬
quam cohibere potuerunt vt Zenophantus,
De ingenio,& memoria hommum quidam predicant admiranda. In primis mul-
ta? mu/ieres in Mu farum ftudijs exercirara? fuerunt memorabiles , vt Afpalia, Sap¬
pho, Efpis Boerhi; vxor, Cornelia Graccorum mater, quw teftimonio Ciceronis,
epiftolas erudirHHmas, & oraroria fcaturigine tefperCas fcripfe runt. Sed,his omif-
fis, ad memoriam memorandam accedemus; nam Pefrarcfta in hiftoria rerum me-
morandarum, meminit dementis Sexti Pontificis Maxim/, qui quicquid velfemel
legerit, obliuifci, etiimfi relief, non potuer/r, & talem memoriam a magno capitis
idu eft adeptus, antequam fumm.-e dignitatis culmen attingeret: fiquidem conrin-
gerealiquando poteft, vt ex iducapitis, fanguinemanante,memoria redditafic
G praeftantior, & illuftrior. Habemus etiam ex Eufebio Csfarienfi mirabilem me¬ Lib.S. bif{.
moriam Valentis AeIice ciuitatis Diaconi, quicunda Dei verba fcripta callebat. paf.il.
Idem traditur de Ioanne Paleftinoca?co,qui de facr/s BibI ijs interrogate , ftarira
omnia tanquam exquodam litterarumpenuproferebat.Vixit etiam puer,referen-
te Maiolo, Anno Domini vigefimo odauofupramillcfimum, &centefimum in vr- In Colloq.
be Sueftonienfi, qui omnem veteris teftamentihiftoriam rithmicerefcrebat, & au-
gefcur admiratio,quoniam erat pecudum cuftos: fed hoc non aliunde,nifi infufa diui-
nitus Beata? Maria? femper Virginis gratia, didicifte affeuerabat. Pra?tereaex Pli-
nio, Cyrus nomina omnium fuiexercitus recenfebat. Rex Mithridates viginti
duabus Nanonibusimperanstotidemlinguisiuradicebar,& lingulas fineinterpre
te intelligebat. Seneca, & ipfe in principio dcclamationum tantamemoria pollere
teftabatur, vt ducentos verfus recitatos, menre retineret,& ordine retrogrado pro¬
H ferret, irntno duo etiam milia nomina eo, quo pro lata erant, ordine, repererer.No- Memoria
uimus, & nosiuuenem ingenij dotibus illuftrem,quicentum thefes publice difpu- mirabilit.
tandas propofuerat, & centum argumenta ad rhefes expugnandas prolaraadvn-
guem ordine retrogrado replicabat. Itaq; memoria pars eft animi valde delicata,
& fragilis, quam fenedus facile depopularur; item bare propter cafum , idum, vel
grauemmorbum amittitur. Narrat enim Plinius fuilfe quemdam, qui Ia?fo capiteab
idu lapidis, omnium lifterarumoblitus eft, limiliter alium, qui ab alto delapfus re¬
do, parentes&omnes confanguineos obliufonimandauit ; & deniq.-alium, cuius
a?gritudo grauis memoriamproprii nominis aboleuir,
Catterum contemplantibus fauftum hominis euentum prjmo occurric Telephus
Hercul/s filius, iufluaui.infyluis expofitus, &a Cerua nutritus. Deinde Semira-
jnis flrttiida illuftris, qua? infanspeneprius periclirataeft,quam inlucemedita,
quQ-
 i\6 Vlyfsis Aldrouandi
quoniamiaeuit infans iuxta Syria; ftagnum defe&ualimeti mox intcritura, nifi aues
eialimoniamminiftraffent; hinc apaftoribus Regis fublata,&aita, tandem adulra
Regi maritata,qua; regnum non modo obtinuir, fed etiam auxir. Pyrrhus Aeacide
filius regia domo excidit, & prementibus a rergo hoftium telis Kgre feruatus, fed
Glaucia: commcndatus, tandem adultus in regnum fuit reftirutus.Cyrus ftarim atq;
in lucem prodijtFeris expofitus cafu magis,quam confilio matris nurritusj& ferua¬
tus eft.Romulus tandem, & Remus in Tybcriperici/tantes a flumine ad ripam de-
pofiti proculdubio perituri, nifi vagitu lupam non rapientem, fed nutrientemat-
traxiffent.
Dies Natal. AdderepoflTumus diem natalem quorumdamfauftum, & naemorabilem, fit igitur A
f*Hftus. ‘ cxemplum CarojiQuinti inftar omnium , qui vigefimaquarta dieFebruarij natus,
J * eadem die Galliarum Regem fuperatum,penes Ticinum, captiuum duxic,& deniq.-
eadem die a Clemente beptimo Pontifice Maximo Bononite diadtma auguftale
fufcepit. Viciifim AntiparcrSydonius diem natalem femper infauftum habuit, quia
febre anniuerfaria eadem die Iaborauit, qua tandem eadem die nataii confum-
prus eft.
Infuper robur virium admirationem immenfam nobis affcrt: fiquidem Dauid
puer corporisrobore, & animimagnitudine longe alijs prteftabac ,dum ,ex facris
Lib l R Pa §,ri ' s ' curfu Leonem , & Vrfum anteuertebat. Apud Plinium fa&a fortia Milo-
- ' * e&' nis Icguntur,quicurrendobouem baiulabat,&pugno ipfum interficiebat. Trita-
nus gladiator hominem armatum folodigito fuperabat, &fuperatum digito adca g
ftrafui Imperatorisdcferebat. Rufticus etiam Alemanus qurcumq; grauia onera
attollebat,& tale robur ex panis efu in margine cuiufda font is inuenn fe adeptum
efse pratdicabat. Cleomenes Aftypaleus m3gnitudinis enormis multa facinora vi
potiuscorporis, quamanimi pratftitifse traditur. Is tandem ingrcfsus ludum Jitre-
rarium, &fra<fta columnadomici/fumfuftinenre,c6feftimingentempuerorum nu-
merum oppre/fitrqua de re ad extremum requifirus fupplitium , fepulcrum intrauit,
& operculum fuperimpofitum , contra vim reuel/entium aliquandiii tenuit, fed ran¬
dem, iilo fra&o, nufquam apparuit. Item narrat Maiolus fe vidifse hominem Afia-
Roburviriu ticum coram Marchione Pifc3ria?,arreptam pilam marmorea ambitus trium pedum
adtnirandn. in aitum proijcere,& farpiffimeex alto relabentem vlnis recipere, deindecele-
rtmo iadiu illam tanquam pilam luforiam ante, & retro excipere.
Prxdicaturetiam admiranda fortitudo Rodamantis Mantpani ex Gonzaga gen- C
te, qui ferreos equorum compedes manibus torquebat, & funem craffitie brachij
-torquensj&retorquensdifcindebat. Deniq; Olaus Magnus homines Suetiae ,&
Gorhioe mafcula virtute confpicuos adrairatur, qui equum, aut bouem attohentes
ferunt, & pondus librarum mille ad multa milliaria baiulant. Demum Vberti de
Cruce Mediolanenfis fortia fa<fta in hiftoriis celebrantur: hicenim Anno Domini
millefimo ducenrefimo nonagefimo, equum currentem immobilem reddebat,& iu-
mentum tritico onuftumhumerisferebat. De robore Herculis multa a Poetis cra-
dita tanquam fabulofaomittimus ,& confulto etiam Sanfonis forticudinem in ca-
pillitio confiftentem filentio inuoluimus,cum hate ex (acris paginis fit notiftima.
Inter viros vtraq; fortitudineprseflantes coIIocandifuntiJlj,quicruciatus, tran-
quilloanimo, fuftinuerunt, veluti Leatna mererrix,qua; torca Harmodium,& Arifto- ^
gitontem ryrannicidas non indicauir. Aequo etiam animo Anaxarchus cruciamen-
tatulit,qui tortus linguamfibi amputauit, ne reuelaret illos ,qui de ryrannicidio
pertradlarunt.
Lib.Indie. Iamadfimilitudines t'ultusadmirabiles properandum eft; cum aliquando :fpe*
cap. 15. 14. ciesfacierum humanarum tarn fimilesinueniantur, vt ab inuicem intuitu difttngut
iy. nequeanr. Narrat enim Solinus Anthioco Regi Syria? Artemonem quemda pie-
beium ira Fuifte fimilem, vt Laodice Regis vxor,huius afpediu. maritum defundlum
Lib.zt.ca.% tandiudiffimulauerir, donee iuxta voluntatem Rex altereledius merit. Vmes D.
Auguftini Scholiaftes traditfiliosgemelios natos fuifse Mechlinia?, vultu,&geftis
adeo fimiles, vt in his dignofeendis, non folum extranei, fed etiam ipfi parentes
In Lih.de alterum pro altero vocantes errarent. H is forte non di/fimiles fuerunt gemelli,
Mw.cap,% quos in Germania Alfiertus Magnus fe vidifse p romulgat, tama; conformationis,
vt
 Monftrorum Hiftoria. 217
vtnul/otfiodoabinuicemdiftinguerentur , immo ijdem geftus, ea?dem animiaff:-
«Jb'one$, vox, &Joquela eadem admirationem augebant,& pra?cipue cumvterq;
camdem incurreret atgrirudinem, & eodetn tempore liberarerur. Adremlegitur
apud Fulgofium, quod Mendardus EpifcopusNouiodunenfis, & Ghildardus tpi- Lib. I*
fcopus Rhothomagenfis fratresfuerunt vmco partu nati,ead§ die in Epifcopali ie-
dc Iocati,eade die defundi,fimu!q;Sandorum caetuiadferipci: propcercadehis Ie-
giturapud Maiolum hexafticon huiustenons.
V na dies peperit, mitras dedit altera, mortem
si Itera, & infanSlos lecius vterq; fuit.
Falices francs, quorum communis or/go,
Vita , corona, obitus,gloria, fella dies.
S>uin communis trat mens,&cor: dietiefedvot
Corde vno pojjw: corpora bina regi.
Ex altera parte Plinius totfacierum diffimilitudines in natura humana admira- Li.6. cap.X.
tur: cum irr tot miliibus hominum , duos vuitus vnius , &eiufdem conformarionis , . 12 .
obferuareminimepotuerit; immo hums reicaufam non immerird imagination] affi- ^ *
gnat, quar in generatione hominis vaJde operatur; quod in brutis non accidir, cum
ratione careant. ltaq, homoliberopra’ditus arbitrio animum valde celerem, & mo-
bilem habet-hinc fieri nequaquatr. pot eft, vtduohomines eanadem conformation
nem fortiantur.
; De agilitate, & leuitate humani corporis admirabilia prasdicantur. Nam Maio- lnColloq.
lus in arenam ducit hominem a Canarijs infulis oriundum, qui veftigio iiniftri pe¬
dis infiftens, per interualium odo paffuum, volentibus euin faxo petere fe ie expo-
nebar, & rnodo caput inclinans, modo erigens, nunc totum corpus fubtrahes,nuc
crura pertnurans, venienfem idum agiilime vitabat.Sed Philetus Cous degiogra-
phus, ex Textore, fuic corporis adco huis, & tenuis , vtilli neceffe fuerit plfrbum
plantis pedum alligation geftare, ne aliquo venrorum fiaru rapererur. Veriim PJi-
nius memorat mulfos, ouiob leuicatera,& agiliratem corporis in curfu va/uerunt, vc
Philippides,qui ab Arhen is ad Lacedemoncm ducenrum, & quadraginta ftadia tu-
currir.Iccm fuit alius, qui a meriche ad vefperum fepruagiora quinq; mdlia paftuum
peregit . Nuperi Autliores in hnftoria noui Oi bis referunt rabellarios Mexicanos
non minori currere celeritate, quamequi foleant ,&fuiffe nonnullos, qu'Ieucas
feptuaginiaquarriduotranfuolarunt. Vromittamus funambu!os,qui indies tnira
corporis agilitate mulra admiratione digna prmftant.His addantur,qui in aquis fue- Pri.par.fyl.
runt agillimi: etenim Pontanus,& Alexander ab Alexandro tradunr fua arrare fuif- vat. lecp.c.
fe hominem Catania: vrbis Sicilia: pifeem Calanumnuncuparum, qui roro fere virce 2/.
fuae curriculo in aquis degebat, & magna etiam in mari vigente tempeftare nullo
.pericuto fludustranabat; alterumeiufdem narura? memorat Petrus IVEftia pifcem
Nicolam vocatum, qui nifi in aquis degiffet interitum timebat.
Circa inediam, &efum, mirabiliaquoq;, narrantur . Pontanu? fcribir fuiffe ho Lib-2.de reb
minem, qui nui/o vnquam tempore vinum, aut aquam bibit. Scimus quid? ex Srra- calcSt.
bone Aechiopes nunquam cruciari fiti, quotiefeumq; loro herba vrantur. Memorat
quemdatn Venetijs verfantem, qui continuisfex diebusfupra quadraginta ieiunus
fuit, fed temperatura corporis admodmn frigidaerar pra?ditus . Phibnus quidain
H ad mentem Textoris, dum vixit, nuilo cibo, &potu, fed folo lade vfus eft : quem-
admodumalij folam vrinam adhibuerunt. Quandoquidem Anno Domini quinqua-
gefimo feeundo fupra fefquimillefimum, reference Schenchio, Francifcus Pelufius Lib.3. obfer
Lugdunenfis fexagenarius dumputcumalrum ad quadrag/ntapedesfoderer, terra 41.
defupe r irruente ad profunditatem rriginra quinq; pedu, folfor viuus oppreftus eft,
ib iqi feptem dies, & nodes abfq; cibo vixit, folo propria? vrina* potu ftomachurn
recrean< s tandem refofTa terra, vttumularerur, viuusrepertus eft. Teftaturquidera
PI inius homines fpatio vndecimdierum, inediam pari pofte, quamuis homo diuina ' ‘
ope fuitus jdiuturnum ieiunium feruare valeat. Tandem notandum eft, veiucivixe-
runr nonnulli, qui inediam tulerunt,pariter fuerunr, qui res miriime ediles vorarut.
Nouimus hie Bononia?,anno Domini millefimo fcxcetehmo vigefimo fexto,quem-
dam baiulum, qui volens, vel mercedeincitatus, vrceos, vitra,clauos,cona,ligna,
'fwt/.s , T anguft'
 21S Vlyftis
V
Aklrouandi
anguiIIaSj,auesitnplumes,& mures viuosdeuorabat',& abfqj vita;difcrimine,0rntiig
peranum cgercbar.
Deaffedibus hutnanis res admiratione digna? notanda; e/Tent, fed , breuiratis
Audio, nonnulfe, &potioresexarabuntur. In muliere Senonenfi fa?tumperfede
forinatumobferuauit Schenchius, quern fpario viginri odo annorumin vtero ge«
ftatumin duritiernlapideamconuerfum, & poftobitummatris exemptu multi eon-
fpexerunt. Pariteranno Domini nonagefimo quinto fupra fefquimillefimum > in
muliere trigefimum quintum annum agente vterus totus lapideus ponderis feptem
librarum vifus eft, vna cum vefica lapidea,& peritoneo duriftimo. Ex eodem
Schencbiointelleximusfuifte rnuIierem,qua?fpatioannorumtrefdeeim, fceleton A
fetus morrui ab omnibus tadu perccptum in vtero geftauir.
Immo ex eodem Authore mulier fuic in caftro Pomponij,anno quadragefimo fu¬
frb.4. obfer
pra fefquimillefimum, qua? fceleton fetus morrui vtero gerens denud concepit, 8c
g8f. \
acccdcntibus doloribus, & vie# periculo, per fed/onem fceleto exempto, & vtero
confolidato, conceptus viuus in lucem prodijt, illa?fa fertilitare, nam quater poll
Z.Z.de /Ibd. hanc curationem peperit. Puella nata eft,referente Fernelio,*vincuIis articulorum
rerum cauf. adeo laxis, vt quocumq; artusfacile verteret-. Sed maiorem affert admirationem,
cap.9. quod recitat Hollerius de muliere quadam Lutetiana , cuius corpus molle flexibi-
l» lib. Anat Ie,&abfq; folidisoftibus erat. Totum oppofitum tradit Cojumbu s de quodam ho-
minein Xenodochio incurabilium Roma? obferuato,qui nuilam partem,pra?ter lin-
guam,oculos,abdomen,& thoracem,mouebat,quia eius fceleton a capitevfq.ad pe- g
des vnicum os relerebat.
Circa vrina? affediones, multi vermes per vrinam fuifte redditos memorant,fed
rarum eft, quod Arg enterius de Dracone alato, quern per vias loti; exeuntem ob-
L'tb.l.obftr, feruauit, Auget admirationem Schenchius, quiviuum fcorpionem cum vrinaeie-
?I2. dum confpicatus eft: hinc colligendum eft in humanis corporibus quadoq;animan-
tiapra?ter vermes generari; olimenim in Hungar/a accidie, vt in mul torumbomi-
numaluo ferpentes naturalibus fimilcs generarentur; haedere multa hominum
milliaperierunt. Liber hoc in loco iepnes nonnullorum animalium exbibere,qua? ex
putredine in humanis corporibus genita fuerunt, partial per vomirum, partial per
yterum, &parrim per vrinam exclufa,
Zib.q.-de ge, Antequam mirabilia humanorum affeduum abfoluamus animaduertendum eft
Anim.c.4. multps oliro natos, & adhuc nafeiimperfbratos, quos Ariftoteles vocauit tar/rapi- C
vjf,&Sueflanusin Commentarijs banc affedionem marmoream appellauit. Ve-
rum quod magis admirandum eft aliquoshac xgritudine perculfos vixiffe; nam
Lib. 1. de Schenchius meminit puella? filia?ho?breicuiufdam Teutonic! nuncupati, qui faces
morb. puer. per vuluam excernebat, quam Mercurialis vidifte fatetur, rurfus idem Schenchius
Cap.9. meminit pueri lapicida? filij, qui natus imperforatus , ftercus per lotium trudebat,
fed quoniam Chirurgus quidam audaxanum gladio referare voluit, fanguine 00-
piose fluente interijt,& difledo cadauere, redum inteftinum in veficam fe fe infi-
fjuare iouenerunt.
 Monftrorum Hiftoria.
j. Monftrum ferpentinutnabhumano vteroexclufum.

2. Vermis ferpenuformis vomitione eiedius.

5. Monftrum anguineum ex aluo virginali natum,
4. Illuuies fcarabeum imitans^er vrinam reddita.
5. Millepedis rudimentum vrina excretum.
 220 Vlyfsis Aldrouandi
Ub.4. de Pr*terquamquod Mbertus Magnus, & Sudfanus fe tales homines impcrfora-
gentr.anim. tos vidififereferunt; & Ariftoteles mamorac vaccam fuilfe Perintiofim Thracix op-
pidi,quce non folum imperforata vixit,vcram quoqjquoties anus Chirurgi opc
apcriebatur,totiesdenuo claudebatur. Beftiaautem viuebatexmente Ariftote-
^ Jis, quia natura ficcas feces extenuans per veficam trudebac. Mercurial's quoqiin
Zib.2.cap.q ^uo D p ere excrementis, noftra attate quemdam vixilfe Roma: memora c.qui toto
fere vita: fu£ curriculo focesalui per os expurgauic. Pariter Schenchius narrar,
Lib.^.obfer. quod Conftanti* circa annum trigefimum fupra fefquimiilefimum, quida Andreas
351 '
officio MendicorumConlul;fpatio viginci annorum omnia excrcmenta ficcaeuo-
muit, per aluum nihil reddens, eratinterea mediocriter fanus , & fuo munere vfqj ^
ad fcnium fundus eft.Similiter Schenchius recenfet puellam annorum viginti, qua:
Colonia.% tcrtio quoq; die, alui excrementa, per os egererefolebat,ficq,perrrien-
nium continuauit clyfteribus, & medicamentis purgantibus incaftum adhibitis»de-
cumbcbat autem perpetuo, quia crura omnino contrada habebar, interim fatis
beneco!orata,&admodum ingeniofaerat. Praiterea idem Author aliorum huius
generis meminit obferuacione fexagefimaodaua libri tcrtij ad quam JLedorem
relegamus.
His addamus, iuxtafententiam Textoris, homines Locris, & Crodonte nuquatn
peftilentia vexatos fuilfe.
Circa hominum connubia, infinira ftupore digna effent exaranda,nihiIominus in
pra?fentia tantiim obfeuabimus fuilfe mulierem , qua? duo , & viginti coniugia ex- g
perta ell: quemad nodum viciffim setate Damafci Pontificis Maximi, vixit homo,
qui non iterum, arq;rertio denuplir, fed viginti vxorum defundarum vir fuit. Quo
circanemo pollhac Martialem irridebit, qui deleptem vxoribus Phalericecinic
huncin modum.
To. 2 . ope. Septi-ni tarn pbaierot libi condttur vxer in agro,
Ztb.p* c.$ 2. Plus nulli., Phalerof, cjudmttbi reddit ager.
Poftreroo inter mirabilia collocandi fantillihomines,quimortal reuixilfeferun-
rur. Ercnim Pamphilus Phareus, reference Textore , cadus in acie decern diebus
iacuir, & inde fublatus, rogoq; impofitusreuixir. Auiola Confularis, ex Plinio, in
rogo locarusfpintu refumpfit, fed cu violetia flammaru adiuuarino poruer/r,viuus
concrematus eft. Idem memorac Corfidium, qui adfoueam delatus, fepehentem
domum reporrauitmecnon mulierem feptem dies exanimem, quae in vitam redijc. C
Apud eutndem authorem fit rnentio cuiufdam, qui in Sicilia, iulfu Pompei, decol¬
lates, cum per integrum diem in litore iacuilfet, vitam iterauit, & poftquam Pom-
peio mandata Deorum Inferomm narraueric,iterum expirauit. Prtedidis taquam.
coronidem addamus nonnulios homines dolore, alios gaudio,alios amore,atq;me-
ru perijife. Qnandoquidem Plinius meminit viri, qui, fibi denegato confulatu, do¬
lore vitamterminauit. Chilon Philofophus, audita filij vidoriaapud Olympiam>
pra: gaudio expirauit.
Item Diomyfius tyrannus,& Sophoclesambo, audito tragica? yidoria: nuncio,
Ijetitia diifufis fpiritibus,exanimati funt. Sitnilirer quatdam mulier, cum filium, in
bello Canenfi, lethali vulnere perculfum intellexifter, multo poll ilium intuens in-
columem, gaudio ingcnti ada\animam emifit. Pyramum poftea, & Thysbem fura-
musamor ad mortem impulit. Sed redius miles quidam peregrinus , cum loca 3D
omnia, in qurbus Chriftus fuerat verfatus, fumma pietate vifitaftet, tandem ad mon-
tem Oliueti perueniens , cum Chriftum ampiius fequi nequiret, fummo amore, &
Engeruiperfufus gaudio interijt.-diftedoautam cadauere tria hxcverba in corde
erantexaraca. AMOR MEVS IESVS. Demetuquid dicamusin prafentianon
fuppetir.

HI-
 Monftrorum Hiftoria. 221

HISTORICA.
V LTA adhumanum genus fpedantia,qua; magnamadmirationetn
non patiuntut*, ad Rubricam Hiftoricorum referenda dfeduximus.
Primitiis nonnulla vifumrefpicenria exarabirnus. Democritus,au-
thore Tcrtuliano, cum mulieres abfq; concupifcentia confpicari non
poflet, femetipfum exc^cauit. Stefichorus Poeta,ex Polliciano,
cum Helena? opprobriu carminibus diuulgalfer, exca?catu$ eft; fed vbi palinodiam poett c&ci
cecinir, vifionem recuperafte perhibetur. Nemini dubium eft Homerum Poetam q»t,
fuifte caecum,ita vocatum, vtnonnuili autumant, quia ad irer faciendum humeris
alienis indigeret .-fed c^citatem vndecontraxerit ,non fatis conftar. Alij fuerunt
huiusopinionis, csecitatem Homeri ex morbo chronico fuifte produdam, alij exfe-
nedute. Ouidius tamen in Ibin retulit Homerum aculeis apum in carcitatem inci-
difte. Beliftariusquoq; cefte Procopio, Pratfedus copiarum luftiniani Imperatoris,
deletis Vandalis,ado de Perfis triumpho , & Italia d Barbaris non feme! liberata,
ob faeliccseuentus, in fufpitionem Imperatoris venitjideoq; fuit exca?catus ; Tu-
gurium igiturin publica via fibi ftrauit,vbi vidum dpra?tercuntibus his verbis men-
P dicabat: viator da obulum Beliffario, quern virtus extulir, & inuidia exca?cauit.
De varijs affedibus hominum multa inhiftorijs legtintur: erenim Plinius fcribit
Prolemeum Phifadejphum Aegypti Regem vomica Iaborafsc,fed pedore vulnera-
to (cum in acie mortem inquircret)medicinam inuenir; namq; fanie abfterfa, & eua-
cuara, liberatus eft. Item Seruius Clodius Eques Romanus aliquando podagra
Jaborauit, cuius dolore non mediocri vexatus veneno pedes i/Iiniuit, & referente
£uetonio,protinus fenfu illarum p.irtium priuatus eft. Accon vctula, vt prodidit Fatuttatu
Callus, quadam veluti dementia csapta, apudfpeculum, cum propria imagine, ran- S,eoas*
quam cum viua muliere confabulabatur. In fatuitatem non minorem incidit Clau¬
dius Pfinceps, qui Domitium Hertnen adoptauir, cum, telle Sabeliico, Britanicum
legitimo matritnonio natum haberer. His addenda eft ftultiria Cipp/j, qui fterte-
re,&dormire fimulabat; vreius vxor facilius omharetur:hinc natumefte videtur
G ilJudadagium apud Ciccronem. Non omnibus ftormio . Etfexcenta huius generis
afferri pofsenr,qua, ,breuitati ftudentes omittimus. Sedpofteaquaminfomnumin-
cidimus, de.hocnonnulia pariter ,&de vigilia monumentis digna recenfebimus.
Meminit Plinius cuiufdam puftonis, qui itinere fefsus , quamdam ingrefsus fpelun- Lihq.c.ya.
cam,ibi perfpatiumfeptem,& quinquaginta annovum dormiuit,& tandem experge-
fadus, mutatam rerum faciem admiratus eft. Viciftitn C.Mecamas poftremum vit£
triennium abfq; vllo fomno tranfegit: neq; mirum eft ; cum referant N'zolium il¬
ium c/ceronianum decennium infomne traxifse; & poft grauem morbum conuale-
feentem, priftinum fomnum recuperafsc.
De parricidiis, fratricidiis, Scaliis mortis generibus , non iniucunda auditu refe¬
renda efsent- verum nonnulla pauca ranrummodo recitabimus . Ozias prophetam
Amos patrem vede pcrcuflit, quiafpreto H/eroboam Regis mandaro Verbu Do¬
H mini pra’dieauerit.Vlyfscm Troia redeuntem Thelogonus filiu? tanquam ignotum
vita priuauit. Nicomedes Ppuffiam patrem Bythinix Regem libid/ne dominandi \Parricidu
Rimularusinterfecit Nero Aggrippinam matrem nimis curiose fada fuainquiren- s/aria.
rem variismodis, & potiftisnum veneno perdereconartis, tandem occidiiuffit.Ore-
jftes quoq; invltionem Agamemnonis patris Clyternneftram matrem peremit.Mi-
tbridates, referente Cadio, tanta impictate fuit refertus, vr matrem, fratrem, tres
filios, & totidem filias necauerit. Ioannes Maria loannis Galeatii filius ohm Dux
Med/o/aniCatherinammatremfada fuaacerbius obiurgantem inrurriconclufam
jnoricoegit.
Viciftim nondefueruntpacres,qui propriis filiis mortem intuierunt. Herodes
Rex Iudex, telle Macrobio, prater cardem Innocentium,tres etiamex propriis li-
beris vitali fpititu priuauit. Hippomenes Athenienfum Princeps fiiiam in aduite-
T 3 fio
 22j Vlyfsis Aldrouan'di
rio deprehenfam hoc modo puniuic, illam cum equo ferociori concludens neute-
rutricibum pr£buit; vnde equus fame in rabiem a&uspuellam deuorauic.-hincor-
fiomo m.t- tum eft liiud prouerbium. Homo magis impius Hippomene . Hercules euam, 3d men-
gis impius tem Criniti, epllepfia correptus, & demenratus filios interemir. Manlius Torqua-
Hippomene, tus, vt rccitat Liuius, filium fecuri perculfir, quoniam in Samnues contra edi<ftum
pra?liatus elfet, .
Pariter Caffius ftgnifer, exPlutarcho, Romanis contra Latinos pugnantibus,
Craft’um Brutum filium necauit,quoniam portas hoftibus recludere voluifier.Tan-
dem Diodorus iuxta fententiam Cali), cummultos fufcep/ftet filios, omnes prater
vnum iugulauir, vt ille fuperuiuens ditior,&potentjoreuaderec. Pratereafi vel- A
Jemus fratrum, & fororum interemprores recenfcre, necnon mulieres, qua ma-
ritos,& vici/fim viros, qui vxores interemcrunt, proculdubio nobis tempus de-
ficerec ,
lam properandum eft ad illos diuu!gandos,qui fpontaneam fibi necem intule-
runtLadantiusFirmianus primafade recenfec Cleanrhem Philofopbum, quico-
Slutftbi ne* gnitaanimarumimmortaIitate,voIuntariammortempetijt . Menander tradit,re¬
cem intuit- ference Textore, PublmrnTerenciumamiftisccntum.&oiftofabuiis, quas egracis
runt. latinas reddiderat,fe fubmcrfifte . Ex eodem authore collegimus, Empedoclem
Poetam ,'Siculum, nouo mortis genere immortalitatcm affebtantem, inardentes
moncis Aerhna cauernas fepracipicanTe. Item Labienus Poeca confpicatuslibros
/tiosjobnimiamincrepandi libertatem, publico dccreto flammis commiftos, fuis g
fuperuiuere monumentis noluic, & iugum fpontanea mortis fubiuit. Hipponax
Poeta Iambographus acerbo ferens animofe a Bubalo pidore deformi facie ex-
preftum, ad propellendam iniuriam, carmimbus t2m contumeliose pidorem profe-
cutuseft, vteumlaqueo vitam terminatecoegerit.Hincdimanautri/iud adagium.
' Wippona Wipoonalieumprecomum-, quod pro notainfam/ vfurpatur;hoc prouerbio in epifto-
-

lieu prtco- Jis familiaribus Cicero qirandoq,- vfus eft. Similiter Archilochus poeta Parius a
pium. Neobole filia Lycamb's tain fibi in matrimomum promilfa repudiatus, ignominio-
fis iambis Lycambem ita infedarus eft, vt eum cum filia adfurcamimpuiJerit;vnde
Horatius de ira huius Poeta; (iececmk,
4rchtlocbnm propria rabies armauit lambo,
Sardanapalus Rex Afyriorumoiim virtam mollis, &effa?minatus, cum res fuas
profligari,&nullam fpem iam fuperelfe incueretur, pyram in Regia ftruxit, eoq; C
fupelledile delata, flammarum incendio fponte fe commifit, hacq; tantum ratione,
mortem minimeformidans, virum fe efle manifeftauit. Hoc genus mortisOuidius
memorat in Ibin„
$4rda»ap4f lnq\ pyram tecum cariffima corpora mittasi
It mors, ,Quem finern vita Sardanapalus babet.
Themiftocles Athenienfis Nicoclis fiiius inuidiaciuiumrelcgatys , adArtaxer-
femconfugic, a quo dum aduerfus patriam prceliari cogererur , haufto fanguine
murino interijt. Item N“r<> Domitij,& Agrippina? fiiius ctenofa omnium flagirio-
rum Iatrina,cum hoftis patri^ a Senatu fuerit iudicatus.me quid fuis mentis dignum
pateretur, Vrbem egreftus ,proprio gladio femetipftjm rransfixit; hunc interitum
fic memorat Aufonius.
Nero nit Matrictda Nero proprij vim pertulit enfis.
mors. Portia Catonis filia, tefte Plutarcho, intelleda Bruti mariti morte,ferrumad
mortem fibi in fere n dam quaefiuir, quoocculcato, carbones haufic, ficq; inaudito
necis genere, fpiritum emifir. Item Cleopatra, Antonio marito defundo,cum in-
tellexiftet fe ab Augufto in triumphum viuam feruari,brachium aipidi mordendutn
porrigens ab hac vita deceffit. Sed quid in his diuagamur? dum legimus apud lo-
fephum Hebreum, quod Herodes Rex Iudea? Antipatri fiiius,port Innocences tru-
cidatos,& rrcs proprios filios interremptos, fcilicet AIexandrum,Ariftobo/um,&
Antipatrum, ad intercipiendCi facrum Beata? femper Virginispartum, fcatenobus
per vniuerfum corpus vermibus,mortemfibimet intulic. Similiter Iudascum vili
Wtrodis pretio Chriftu ludatis venaleexpofuiftet, fceleris ponderans grauitarem,&venia
mors, defperata , ad iaqueum properauit. His fuccedit Pontius Pilatus patria Lugdu-
nenfis,
 Monftrorum Hiftoria. 223
n€nfis,refcrente Gregorio Turonenfi,qui nefariain Chriftum lata fententia,manu
propria internum (ibi parauit. PiUti mors
Varia obitus genera,quibus viri infignes fueruntextindi, funt innumera.Q. Ca-
tulus Ludatius Orator, tefte Valerio Maximo, qui fuiteoliega ivtarij mConfulatu,
& vna de Cymbris triumphum egerat j iuflu Marij in doaucilio quodatn daufus,
vaporc candcntiuracarbonumextindus eft. ItemZoe Nicoftrarimartyris vxora
Beato Stephanoadcultum Chrifti deduda,crinibus fufpenfa,& fumo fuftocatain-
terijr. Felicula virgo, cum nullis pollicitatiombus a Chriftiana Religione reuoca-
ri poftet, iuiTu Flacci Comitis, i n latrinam prajcipirata obijt. Pariter Diuus Bar~
E tholomeus Apoftolus Regis Syria? filius,rnandato Aftiagis,detrada atoto corpo¬
ris ambitu pelle ,in Coelurn euolauit. Alij infignes viri fuerunt fagittis confofli,
decollati, fulmine idi, combufti, fame extindi, veneno proftigati,lapidibus obru-
tf, jugulatij&aquafubmerfi nam Galeatios Mantuanus.ex Pontano,cumTicini
hybernaret, puella, quam deperibat, per locum imperantefein flumen deiecit.
Tandem homines egregij ab equis caefi , lapfu equorum morrui, a Serpentibus pe-
rempti, ab apris trucidati, a Leonibus dilaniati.a canibus lacerari,& demiim morfti
aliarum Ferarum interfedi, in hiftorijs pr«didorum animalium memorati font, ad
quas ledorem relegamus,

* MYST1CA DE PART1BVS
HOM1N1S,
O D O omnes human! corporis partes nimiruma vertice vCq;ad cal-
caneum d/Iigenter ponderanda? funt,quacenus fub illis aliquid area-
ni latibulatur. Primitiis capilli in facris Biblijsanima? cogicariones - v
deiignant: nam quemadmodum capillis totum caput exornatur, fi-
militer anima cogitationibus decorarur: propcerea Diuus Grego- Capilli.
rmSjper capillos fupra cerebrum infenfibilitercrefcentes,curas vita? pra?fencis ex-
G primebar, qua® interdum anima? impedimentoeftefolent, ne ad diumas cogicatio-
nes fe conferat. Ideo Chriftus in ledione Euangelica capillos capitis nortri nu¬
merates efle pronunciauit;quoniam Deum cordis humanij&cogirationumfcruta-
torem efle fignificabat.
Capilli poftea mulieris, ex fententia Diui *\uguftini,denotantfuperflua,qua? ab In lib . de
hominibus poffidentur. Quocirca Monafta?, & alij, qui fefe Deo in religiosa fer- contempts
uitutem dicant, caput abradant,minima rantum portione capiUorum relida,vt mi- Mundt.
nimam rerum mundanarum curarn habere oftendant. Demiim per capillos Dei, D. In lib. de
Aoguftinus Sandos Angelos, & omnes iuftos interpraetarur, de quibus dicitur. Effent. Di¬
Capilli capitis eiusquafilanaalba. Velvt in Apocalypfi, albo C3pite apparuif- li ina.
fediertur. Idem Auguftinusin epiftola ad Galatas, per id, antiquitatem veritatis
u fignificat.
Caput iuxta Goropij fententiam,in prima lingua dicebatur Heet, qua? vox im¬ in Hermath
perii! manifeftaf.namq,- capitirotius corporis dominiumdeftinatur. Aliterin prima
lingua Hoetappcllabatur, additalittera t. qua? faculeatem alligandipollidetrcaput Capitis My¬
enim nos Deo Omnipotent!'alligat. Alioquinin prima lingua caput vocabatur eria stica.
Huet, quovocabuloeuftodiadefignatur; cum caput fuaprouidentia totu hominem
tueatur. Iraq; cum caput tot,& rantis gaudeat pra?rogatiuis, non eft mirandum fi
Peo actribuatur, vtapud Danielemlegitur, vb< eflentia diqinitatisdefignatur, cui Cap.7.
omnia fubiic/untur,quapropter in Apocalypfi Seraphin Dei caput velare dicuntur,
vr indicenturalta Dei myfteria, qua? ad eius diuinitatem, &porentiam fpedanr.
Pfalmographusquoq;caputobumbratumnominauit,qua diuinitas tempore Paf- Vfalm, 1 39
fionis Chrifti latens exprimitur. At caput plenum core, & guttis nodium, vt feribi-
tftr in Cantic/s,^moretiiDeiiTumj?niscnminibus in Ecclefia refrigeracum oftendic, Cant.caf. 5.
Quan-
 224. Vlyfsis Alcirouandi
Gevef.c.i 8 . Quando verb Iegimus in Genefi caput Iacob fuper Iapide pofitum , cbr/ftfcolarum
priftcipatum Chriftoinnirentcmintelligere debemus iquemadmodumper capur,&
Cap.g. caudam apud Ifaiam, Chriftus, qui eft principium, 3cfinis, intelligendus elt. Item
per caput Ioannis Baptidx amputatum , Chriftus a luda?is, & a lege ablatus defi-
Cap.26.2 7 gnatur. Caput Chrifti vngitur apud Mattheum,vt homo difeat pra?daris opetibus
Deumfibi deuincire; & quando apudeumdem Euangeliftam,fertum fpinis contex¬
tual C3piti Chrifti imponicur, Deus humanis peccatis , tanquarn tot fpmis offend/
traditur. In Leuitico caput Sacerdotis non radebatur, vt myftica diet dodrfna,
fapientiam a iacerdocibus minime feparandain efte, vt vitia laicorum reprehen-
JLeuit. c. II. derepoffent. Pariter in eodemiibrocapur ieprofi nudum amiftionem galea? falu- A
& 2 1. tis, vel Chriftum ab animafeparatum indicare poteft. In Prouc rbijs aurem , ca-
piti gratiam addi;G!oft'a ordmariadodrinam nou/ te/Iamenticunrfpe Regnicoe-
Lib. 2. Reg. left is dari exponit. Tandem caput tedum, in hidoria Regum , triftitiam diuulgare
,
cap.15. poteft; c tenim qui trifles crant, caput operire fo lebant.
Si mentem ad frontem conuertamus. Habemus in Exodo, lamina m aurea Dei
Cap. 2 %. nominefignatamfronri Sacerdotisimponifolere, qua? internam cordis cogitatio-
nem indicar, vel confeflioncm oris,&operis , quafideles referti die debenr, vt
Lib. r. Reg. Glofra ordinaria explicat. Legimus etiam in facris Paginis ,quod frons Goliath
cap. 17. percu/Ta fait, cuius myfticus fenfus efle perhibetur, cos percuti,& perire, quifigno
cruc/s haudquaquam muniuntur, quoniam frons mentem defignare poteR,vt Lau-
rerusinSyiua Allegoriarum aflruir. g
Lib.iq.bie- Succeditoculus, qui in prima lingua, referente Goropio, nominabatur Oog,ab
rogl. Hog, ideft altum: i deoq; fenfus myflicus eft, nos debere effememores, oculos a
fummo opifice nobis efse datos, vt iuperna perpetuo contemplemur. Sed aducr-
tendum eft, quodoculi indodrina myftica, tam bonum,quam prauum fenfum for-
tiripofsunr. Rarione primi, Deus perocu/um inreiJigirur : nam velurioculus in
minorimundo, nempein homine, cumregit: parircr Deus in maiorimundocuda
regir,cunda videt, & cunda modcratur, Vel dicamus, ficuti oculus eft recepta-
cuhjm lucisjira Deus non mode luc/s fcatebra,fed etiam ip'falux nuncupatuniuxe
Mjttica ta illud Ioannis. Lux erat tn Mundo.
octtleruW' Immo oculifponfi in Canrici*, pifeina? Chesbon afnmilati fignificant perfedam
vifionem, & cognirionem rerum omnium,etiam antequam fianr,qua? eft in Chrifto
Ecclefia? capite, in quo capite per fponfum fignato, rerum omnium idea? reperiun- C
tur: idcircooculi fponfi non injuria ad aquas pifeina? tanquam ad rationes ideales
comparanrur; vocatur enim pifeina Chesbon, ideft cognitionis; cum ides fint ra¬
tiones excogitate rerum producendarum, qua? onines in Verboerant, vt Diuus
Auguftinus intcrpra?tatur. Nifi velimusafseuerare, per ocuium Dei, gratiam,&
fauorem fignificari . namq; Deus aliquemafpiciens illifuam gratiam protinus im-
pertitur. Alioquin in rebus mundanis,oculus voluptuofos effedus fignificatjeum
hominesper oculosamoreillaqucntur. Quidfipra?cepta Dominiocufis de/ignen-
P/atm.lS. tur? Legitur enim apud Pfaltnographuin . Praceptum Domini lucidum tllummans
oculos.
Pariterin Apocalypfi.Oculidicunturvelutiftamma Ignis,& Dei pratcepta figni-
ficanr. Et quando in Pfalmo trige/imo tertio, oculi Domini fuper luflosleguntur, ^
}a Coment. tunc ad mentem Bafilij, oculi Dominifunt Angelica virtutes, qua? homines tuta-
ad Pjalmos. ri perhibentur. Aliter quando legitur in Pfalmo decimo fexto : cuflodi me vtpu.
pillamoculi, tuncpupilla fenfusfpiritualesindicare dicitur.
Dfut.c.13. Ampliusin myfticis, benignitas,& mifericordia ad oculos refertur, ita legitur
in Deureronomio. Parcat eioculus tuus ,& ibi oculus pro mifericordia ftimitur.
Item oculi Domini in Pfalmo trigefimo fecundo, eius mifericordiam,& benignira-
Genef.c.43. temoftendunr.Etin Genefi ocuiuslofeph Chrifti benignitatem pra?fagit:immo in
eodem locojoculos leuans Ifaac, Chriftum refpicientem adfalutem humani gene¬
ris infinuabat. Quandoquidem quando legitur apud Ifaiam . Parauit Dominus
brachium fuum in oculis omnium gentium ; tuncid afseritur , quoniam fa/us per
Chriftum acquirenda omnibus fuit propofita. Oculi etiam in Ecclefia dicuntur
: ‘ , cfse,
 Monftrorum Hiftoria. 225
rfse9 nimirum viri eruditi, & ad percipienda myfteria idonei. A!iter oculi, qui paf-
fitn leguntur in facris paginis, vim anim£ intclligentem fignificare folenr.
Prater ha»c,nomine oculorum,varia ctiam manfteftantur. Prunopraftentiaocu. Csip.fr
lisdeclaratur, dum legiturapud lob. Necabftuli mala abocuhsmeisihquideres
pratfentes in oculis efse dicuntur,& tunc ab oculis auferuntur,quando a praftentia
remouentur. Iuxta vulgatum carmen.
procul eU oculis, procul eli a limine cordis*
Quapropter idemfignificatur ab Ifaiaquandofcripfit. Etoeuloadoculum vide- pfaiac. 52.
bunt, nempe facie adfaciemrefpicient, qua rationeBeati Deum contempiabuntur. 13.
E Vicifiim confolationem ab oculis abfcondi, vt habetur apud Ofeam. Diuus Hie- ;
ronymus confolationem non admitcendatn exponir. Pariter idem D. Hieronymus
oculos auertere a Sabathis apud Ezechielem, interprajtatur non cogitare requiem
Dei, qua? eft in notitia fccipcurarum. Item quando in Deuteronomio, munera ex- neuter.cup*
catcant oculos fapientum, tunc per oculos iudicium manifeftatur.
In altero intelle<ftu,oculi quandoqj vfurpantur; nam, ex Hieremia, indicium na- H#ere. r.4.
turale boni, &mali oculi fignificant, quos oculos multi habent, fed non vident,
dum male operantur: bine oculus corporis, appelfatur mens, qua operamur, &ocu-
3us (implex redamintentionem oftendit, & veluti oculus nequam apud Mattheum, Mattb. c. 6 .
prauamintentionernexprirnit. Proptereain Numeris, cadereaperrisoculis,iuxta Numer.ciq
fententiam Laureti, nil aliudeft,nili fcienter peccare.Vnde apudPfalmographum. pfalm.\-iZ
P Oculi feruorum in mambus Dominorum fuorum, exponuntur aliqui ad crimina per-
petranda parati, & oculi ancilla? in manibus Domina? fuse , dicuntur efse , quando
anim-a, voluptuofis obfequijs fatmilatut: quamuisalij interprecenturoculos feruo-
rum in manibus Dominorum fuorum, quando famuli a Dominis fauorem expedar,
Stpsmam formidanc.
Hi igitur erunt oculi eruendi, de quibus Chriftus in Euangelio verba fecirjneq;
oculi c&rneiintelligendi funt ,quemadmodum nonnuhi Hzererici impie, & inepte
exponuntihincq; arrepia calummandianfa, ad exafperandam Chrift/ani wgifua-
uitatem,pi£cepta Chrifti feuera appellarunr. Veriim ifti, ex menre Chryfoftomi,
Cypriani,& aliorum, valdeftupidi funr, & myfticutn Euangefica? ledionis fenfum
penetrare nequeunt: quandoquidemid inrelligendum eft non de oculis, fed de
amicis illis arcendis, & retnouendis, quorum confuetudo anima? noftra? perniciem
G afferr, vel qui prauo exemplo nos offendunt, vel miquis adhortationibus a redo
falutjs tramite nosabducereconantur.
Infuper multi funt geftus,&affsdusoculorum vitia denotantes. Oculis annue- pfAim, 3^.
re apud Pfalmographum, Diuus Auguftinus dedarat Bypocriram , quivultu non iip,i %ren,
oftendit5 quod in pedorerefidet. Alibi Saul redis oculis Dauid non intuebatur,- cap.\%.
quare per hos oculos, multi infidias manifeftant. Itemocufi caiigantes catcitatem
ludtrorum monftrant . Immo oculi claufi apud Ifaiam, Htebreos Chriftum non jjAiac.zq.
agnofeentes indicabant. Rurfus oculi terribiles apud lob, fa?uiriam Iuda>oru er- j 0b,c.\ 6 .
ga Chn'ftum demonftrabant. Similiter apud eumdem lob. Oculus videns teftimo- Cap.z$.
nium rcddebatmrhi. laufetusin Sylua Allegoriarum deftgnarpopulum Hebrctim,
cuiper Prophetas Chriftus prf nunciatus fuerat, &pra:fentia aduenrus idteftifica-
„ batur. Tandemoculic«cianatiuitate,quibusapud loannem Chriftus iucemre- j9ao%cap^m
ftituir, c^cam Harreticorum mentem fignificant, quam Chriftus aduentu fuo iliu-
ftrauit. Dernura oculi quafihominis in cornu beftia>,vt legiturapudDanieie,Diuus nauiel.c 7
Hieronymus per htec verba, Anrichriftum hominem, & non Da?monem futurum
efse afseuerat. Item apud Ezechielem oculus dexter tenebrefeens obfeurabitur, Bzechiel
eft fcientia ilia,quam Antichriftus ftbifalfo arrogauit. Ad finem quando palpebrf cap ^
Deo attribuuntur,per has Diuus Hieronymus incomprenfibilia Dei Omn/potentis
indicia interpretatur.
Anris iuxta mentem Goi'opij, in prima lingua vocabatur Oor, ideft origo, cuius Lib.isLkk-
myfticus fenfus efse poteft, nihil nobis audiendum efse,quod ad primam originem r00]
non referatur.Iraq; Pfalmographusaures Deoalfignat, vt nobis infinuet vim Dei, p ja
quaffc omnia perapit,vt nihil eum lateat. Et alibi quando feribit aures Domini in * ’
jK-eces eorum, tune Diuus Bafilius exponit Angelos preees noftras Deo Omnipo-
senti
 ti6 Vlyfsis Aldrouandi
pfalm. 30. tenn'offerrent,es. EttandemquandoidemPfalmographus habet. Incl/naadme
L.i$.c<tleR aurem tuam: hoc exaudire fignfticat, infuper aures in AngelisDiony/iusinquitde-
Hierarch. no care non modo vim participandi, fed etiam feientiam, quafe diuinitatis parti-
Mattb.c.io cipes efse intelligunt. Aureaudire, vt Iegiturapud Mattheum,indi^at dodnnana
Htere.c.13 fecretamapprehendere. Vel audire in abfeondito, vt extacapud Hieremia. Ori-
genes fpiritualem inrelledtum interpretatur. R urfus auris in facris paginis clemen.
Luc. cap. 8. nam defignat, interdum etiam inrelle&um.vceft apud Lucam, vbi iegitur.Qui ha-
//rf.c.33. bet aures audiendiaudiat. Auris obturata apud lfaiam,occafionempeccatiablatarn
efse diuulgat. Pariter auris ab iniquitarereuulfa, iuxtamentem Gregorij,intelle-
Joh cap. ^6. (Sumcognitionis apertumdemonftrat. At aurem reuelare,vt legitur apud lob,nil ^
aliudeitnifi auditum cordis pera?rumnas, & verberadiiatare. "Aures apertasha-
Ifa.c.aj. bere, & non audire apudlfaiam. Diuus Hieronymus has aures ludeis affignar,
qui litteram lcgis cailebant, & Chrifto myfticum feofum exponent! iidem prasftare
nolebant.
Tandem, per aurem, in do&rinamyftica,omnes Theologi obedientiamintelli-
» glint, quam vnufquifq;fummo Deo pra?ftare debet,memor /Vdami,qui,fpreraobe'
dientia, Paradifopriuatus fuir. Hanc igitur indicauit Moifes, quando fanguine fe«
cundi arietis imraolati,extremiratemauris dextra? non foluin Aaronis, fedetiaeius
filiorum Jiniuit, Quapropter m Pfalmo trigefimo nonoigitur. Aures perficiftimi-
Gap. 15V hi, alijlegunr, perforafti: fiquidemin Deuteronomio iuxta legem inofaicam,ferui,
completo feruitutis tempore, pocerant aut libertatem ampledti, aut femetipfos in g
Domini poteftarem tradere. Hoc (i eligebatur, in fignum fpontanca? feruitutis,ab
hero auris ferui fubula perforabarur.
Idem intelligendum eftde hominc Chriftifidele fub lege gratia? aurem Deoof-
ferente, vt iliam diuinorum pra?ceptorum capacem efficiar. Pmerquamquod Ly-
ranus aurem perforatam,obfequium, &obcdientiam exponir. Prxdidisaddamus,
quod auris dextra in facris paginis, intentionem fuperna? vifionis , & auris finiftra
intentionem pia? operationis HgniEcat.
Nafus quoq; in facris paginis Deoaftignatur,& denotatur inueftigatio,qua Deus
Narix My- eordahominum odoratur. Ideo legitur quod Noe facrificante, Dominus Deus
Hiea, odorem fuauitatisolfecit, quoniam facrificiumaprobo,& iufto viro oblarum, Deo
fummopere placet. Immoanima? etiam nares atcribuuntur virtutem intenorem fi-
Cap.7, gnificantes, qua diuina percipiunrur. Alioquin in Canticis, nafus iicut turris Li- ^
bani forte, & viuidum iudicium demor.ftrat.
Zoa.cap.qx, Per nares, a quibus fumus apud lob egreditur, nares Diabolt infidiam Temper
exha!antesexprimuntur,quibusoccultecordis noftri cogitationes olfacerecona-
pfalw.113. tur. Deminn quando legitur apud Pfalmographum. Nares habent.& nonodora-
bunt, cx‘ponuntur illi,qui inftrumento ipiritualis odoramenti funt referti, nihilomi-
nusillo non vtuntur.
Gena?,qua? multis in locis facra? paging IegunturexponipofTunt gena? Eccleffg,
nimirum Sacerdotes, & concionatores EccIefiamexornantes,qui in confpeftu Po-
puldrum eminentes, ranquam in facie Eccleh'a? raanifefti confpiciuntur.
Gen^ verb fponfa? in Canticis, affe&us anima? interiores oftendere polfunt.
Cant.cap.x. Quando autemin loco pra?citato,gena? turturis nominantur,indicant virgines,ca?-
terofq; pudicitia? operam nauantes. Ibidem quoqj Gena? ficut areola? aromatum ^
confita? a pigmenrarijs ,funt gena? myftica? fponfi, nempe marcyres Chrifti, qui
pro fide fanguinem effundere non dobitaruntiquarehi tanquam rubentes gena? di-
Jfa'ta r.50. euntur, dutr; pulchritudo fidei Cbriftianse per hosdiffunditur , & publicatur. De-
mum quando apud Ifaiam legitur genasmeas dedj veilentibus.id, quoad litteram,
de Paflione Chriftiinteiligeodum eft.
Circa faciem.Inter quatuor Buangeliftas legiturhominis facies,qua? Mattheum
denotare poteft, quoniam Euangeiij exordium ab humaaa generarione inchoaue-
rit:quamuisha?chumana facies,iuxta mentem Diui Auguftini,Diuum Marcum figni-*
ficet qui Chriftum hominem demonftrat. Item quando in facris litteris legitur,
quod Deus in faciem hominis, fpiracolum vita? infpirauit: intelligendum eft,Deum
omnes fepfus capiti hominis communicaffe ? facies enim ilio in loco tanquam pars
dignior,
 Monftrorum Hiftoria. 227
dignior,&pofteriorem fequentetn trahens accipitur,vt Diuus Auguftinusin libro
defpiritu,&animaoptime,&eleganter explicauir.
Iamaccedendumeft ad os,q«odinfacrispagini$ Deoartribuitur,& vis generati- Orii myfti-
va , & fpiratiua appeilatur, & potiflimum in Canticis, vbi osfponla: virtus Dei CA,
mentem illuftrans exponitur. Immoos Dei ipfe Chriftus,&lex oris Dei,lex Chri-
ftiefle perhiberur. Quamuis interdumos Dei dicantur Prophets,per quos volun-
ratero fuam nobis p-arefacir. Verum quando in Pfalmo trigefinno tertio fit mentio
oris Dei, tunc oftenditur voluntas, mens ,&cogitado, qua?diuinapreconiadi(fe-
minar. Gsapertum poft Hierofolymam denaftatam apud Ezechielem, fignificac jEzechkL
k Euangeiium Chrifti, deleta HierofoIyma,toti terrarutn orbi fuiflfe comraumcatum, caP' 3 i-
Deniqj os, vnde ignis egreditur,vtiegitur in Apoca!ypfi,os Ecc!efia?,nimiru ota-
tionemfignificat.Apud Pfaimographu hfc habentur verba^non eftoccultatumos
ineum a te, quod feciftiin occulto. HiJarius in Commentarijs ad Pfaimos inquit
dndicari his verbis, quod myfteria Ecclefise clanculum a Deo fabricatapatefiuot,&
diuulgantur. Pariter in hiftoria Regum habetur: ex ore vetere recedere i ficq; tra« Lib. I, Reg.
duntur verba otiofa ad hominem vcteretn fpe&antia cfte prattermixtenda.Et quan- fap.2.
do puer ab Elifeo ad vitatn reuocatus fepties ofcirauit, myfticus fenfus eft , ani-
roam inftitutione feptern munerum fpiritualium firmandam, & muniendam effe.
Os habent, & non loquentur, vt eft in Pfalmo centefimo dcc/mo tertio, hoc ad
illosattinet, qui vinutemconfeffionis nouerunt,& quomodo confiteridebeant,
p nihilominus non confitentur. In Pfalmo autem vigefimoprimo. Aperueruntfuper
r»e os fuum;hoc nihil aliud eft,nifi os ludasorum aduprfus Chriftum in Paflione re-
clufum; fiquidem Jocutum eft vanitarem,vt Pfaimographus alibi expreflit.Os ve- rfalm.i
ro peccatoris, & dolofi apertum eft fuper me, vt conflar in Pfalmo centefimo ofta-
vo; hoc ad os Iudxproditoris pertinet. Quandoquidem os loquens ingcntia apud
Danielem/pedarad Antichn(ium,qui orediabolico refertuseric Quamuis omnes Daniels. 7.
impij fraudulent/ ra/iore fint rcferti. De his etiam Iegitur in Pfalmo quadra-
gefimo nono os tuum abursdauit malitia, Demum os vefte coote#utn, vt extat
in Leuitico, adimprobos,& Ha?rer/cosattinet,quibus prohibenda eftpr^dicatio, Ltmt.c.is.
ne venenato fermone auditores inficiant.
Dentes laciecandidioreslegunturinGenefi, qui judicium nouifliraa? die/ can- Cap.qgl
didum re&um, & iuftumfore fignificanr.Vel ifti dentes candidi Ecciefite applica-
G ripoflfunt,cuius dentes Apoftoli,&Concionatoresefte fd-uqtur,quonia pratman-
fum Dei Vcrbum auribus fidelium infinuanr, & homines a criminibus, dente moni-
ttonis pra?cidencio,remouent. Dentes ficuti greges dicunturin Canticis,qui mo- Cap.4.
naftas in Ecclefia indicare poftunt, qui rebus mundanis exuti, fortes in dodtrina,&
re&is operibus ranqltam dentes in gengiuis perfiftunt. Ahoquin per dentes pec-
cantium, vt legiuir in Pfalmo tertio, Principes criminoforu intelligendi funt,quo¬
rum amhoritate homines afocietateiuftorum praeciduntur,&fegregantur. Ideo
dentes eoru'm Deus comerer, vt conftat in Pfalmo quinquagelisto feptimo , dum
homines improbi, & ter'etici proprijs verbis confunduntur. Ad finem dens putri-
dusnominatus in Prouerbijs comparator homini, qui fpem quamlibet in homiqe Preu. c, 27.
fragili collocat.
Lingua eft membrum humanum non fofum pro formanda voce, fed etiam pro
dignofcendis faporibuspr^ftantiffimuro, &aflignatur Deo in Pfalrno quadragafi-
mo quarto. Linguamea calamus fcriba? velociterfcribentis. Htecautem lingua
Dei oftendit vim generatiuam patris verbum producetis; diciturq; calamus fcriba?,
_ quoniam verbum permanens prorulit; vel etiam indicat fpfritum d/uinu,per quem
Deus humano generi arcana fua manifcftar. Linguaautem erudita apud Ifaiam? Cap,5©0
lingua Chrifti, & Coneionatorum exponitur.
Alioquin lin gua adbasrens faucibtas in Pfalmo vigefimo prfmo,ChriftQ in Paflio¬
ne tacirurnu, vei Apoftolos pariter in Paflione fiientes figoificat. Quamuis alij Jin-
guamadhterentem faucibus Chrifti, Ecclefiamminime recedentem a prasccptis
eiusexprimant. Aliter lingua fponfte in Canticis fui> qua mel, & lac continetur, Cant.c.4
myftieam anim^, aut EccleCise linguam demonftrat, quse licdc in conuerfione pec-
cantium verbaafperaeffundat; nifiilominus fub ea qucedam latibtilattir dulcedo,
prq.
 228 Vlyfsis Alclrouandi
propter qu3M nulloa/ficiunturmx’rore , fed benignitate quadam recreantur. At
C4p.ll. lingua hominum, & Angelorum,vt legitur libro primo ad Corynrhios,pro perfedta
Cap.i cognitione, & expofitione myfteriorum vfurpari viderur. Rurfus in Adis Apofto-
lorum fpiritus diuinui linguis varijs apparuifleperhiberur,quoniam lingutefegre-
Job cap. y. gatae in Ecclefia erant copulandat.
Legimusapud Ioblinguas fiagel!oabfcondi,& Diutis Gregorius in moralido-
Lib. 6 moral drina, mentem,verbis cofumeliofis auditis.minimc vexari inrcrprarratur.Ec quan-
cap.19. do in Pfalmo quinquagefimo primo dicitur; rota die in iuftitiatn cogitauic lingua
fua. Tunc lingua pro corde accipitur .-quemadmodum m'Pfalmo centefimo vigefi
jfaiac. 41. mo quin to, vbi feribitur. Linguam cxulra tione repleri. Prceterca apud Ifaiam Jin- ^
gua arefeere fiti dicitur, quibus verbis monftrarur Ethnici, qui inter dogmata Phi-
Cap. IS- lofophorum veritatem dodnna? buangelicte veluri aquam viuam deguftarut. Apud
eurqdcm Ifaiam, linguam mutorum apertam Dmus Hieronymus Ethnicos vnutn
Cap.^i. Deum confitenres exponit. Ibidem linguam baiborum vc!oc;tcrloquentem inter-
pra?tantur linguam Ethnicorum.qui in aduentu Chriflifidcm catholicam ampicxi ad
celebrandas Dei Omnipotenris laudes confugerunr.
Cap. 20. Ex altera parrelingua in facris litrcrrs multama’a fignificar. Nam legimus apud
lob, cum enim dulce fuerit in ore eius malum, abfeonder illud fub lingua fua. llle
igitur occultat malum fub lingua, quandoillud non confitetur; quapropter Hypo-
crita illud prarftat,quando malitiaim in mente latibulantcra velamine blandi fermo-
nis tegit. Malum igitur in lingua, & non fub lingua eifer, fi Hypocrita loquendo g
Cap.16. prauitatem fuam mamfeftaret In Apocalypfi habemus linguas, quas dentibus dam-
nSti prorcidunr, qux malas cordis cogirationes defignanr. In Pfalm© quinquagefi¬
mo fexto. Lingua eorurn gladius acutus, linguam iudaeorum indicar, qui in Pa /Ho¬
ne Chrifti banc vocem . Cruet fige , Cmcifige pronunciarunr. At lingua dolofa in
Pfalmo centefimo decimo nonolinguam Da-monum exprimit.quiadlethaliacrimi-
na varijs renramentis homines hortantur; immo indicat eriam linguam Hatrerico-
rum. &a!iorum improborum, quidanculumhomncsad fcejera trahunt. Agere do-
Jum in lingua, vt legitur in Pfalmo decimo.q.uarro, nil ahud e(i, nifi verbis p js 8z
Cap I r. diuinis ntfaria, & obfcxna permifccre. Quando aurtm Ifaias feribir, quod Domir
nus defolabir linguam man's Aepynri. Tunclingua bhfphemiam , & Idoiarriain
Ihere.c. l 3 , Aegyptiorum oftendt. Deniqj apud Hieremiam , hire habentur verba. Venite
percutiamus eum lingua. Multiinterpretes eruditi hate verba ad accufationem G
referunr.
lam properandum efl ad pedus. Quandoquidem pedus Chrifti in facris pagi-
nis arcanum Diuinte Sapienti*, & communicarioncm fenfuum fpiritualium figmfi-
gxod.c. 28. cat * Vcriim pedus Aaron ,vt legitur in Exodo defignare poteft Apoftoios, qui
pedus Chrifti aemulantur. Pedus verb in Angelis fummam virtutem , & vim fal-
Daniel r.2. uandi exprimir. Pedus argenreum ftatuae apud Danielem eloquenriam, & dodri-
nam fine charitateoftendit. Deniq; fofciapedoralis apud Hieremiam, dodrinara
Euangelicam manifeflar.
Cor Deo attnbuitur, & intelligitur arcanum illud diuina?/apienrite,exquo Vcr-
Pfaint. 44. bum, ideft filiumfuum abfq; initio genuit: ideoq; per Prophetam lie loquitur Eru-
dauir cor meum verbum bonurn,innuens fiiium lefum Chnftum alta? fapientite my-
fterio genitum, vt Eucherius norauif. Aliquando, per cor Dei, facra pagina in tel- D
ligitur, in qua Deus Omnipotens cor fuum explicar. Immo ille mxra cor Dei ope-
rari perhibetur,qui mandatis, & pra?ceptis dminis obremperar. Alioqum cor in An¬
gelis eft fymhoium vit? diuinam fpeieem repraefentantis.Cor abud immutat Deus,
Lib. 1 . Beg. vt legitur in hiftoria Regum, quando fcptifyrmem diuini fpintus grana impertitus
sap.to. eft.-fiquidem Apoftob antca formidantes, poftaduentum diuini fpiritus, aduerfus
hoftium impetum maximam fortitudmenj funt adeptbquemadmodum in Adis Apo-
ftoloium Jegirnr.
Cor bquefadum, vt cera jn pfalmo vigefimo primo,facra pagina olimimplicita,
rune explicita exponitur, vei eft Ecclefia ante Chrifti Paifionem dura, quae in di~
Uina paftione tamquam cera liquefieri vifa eft.
Cor diiatatum in pfalmo centefimo decimo odauo indicat hominem fapientia^
&cha-

I
 Monftrorum Hiftoria. 229
Ss charirate httarem. Cor rurbatum in Pfalmo centefimo quadragefimo fecundo i[AiaS V. 6.
tfgnificat hominem aerumnis, &tentamentis vexatum, quibus otnnino refiften-
dumeft. (
Ad cor a ltum accedere in Pfalmo fexagcfimo terrio, Diuus Auguftinus arcana
fummi Dei cognofcereexplicat. Corexca?catum apudlfaiam, cor Iudteorum in
aduentu Chrifti tcnebricofa vertigine oppreftum fignificat.Cor contritum in Pfal¬
mo quinquagefimo dcfignat hominem femeripfum, &res muncjanas afpernantctn.
qui in folum rerum diumarum ftudium incumbit. Cor mundumin eodem Pfalmo
bominem fublimia tantum meditanrem oftendir. Item in Pfalmo centefimo trigefi-
^ mofeptimo,cor Deo attribuere,nt! aliud eft, nifi omnes cogitationes, &cundas
operationes ad fummum Deum ramquam adfupremammetam dirigere-quapropter
in quotidiano Mifla? facrifitio a Sacerdore ha’c verba in pra?farione recirantur. S&r-
fant corda. vromnes intelligant humanas cogitationes efle omittendas,&mentem
ad ca?iefte domiciiinm dirigendam efle.
Cor induratum,&ingrauatum in Exodooftendit hominem criminibusadeoob- Cnp.j.t.g^
rutum, vt nuilis perculfus calamitatibus refcipifcar. Huic affine eft cor Iapideu apud 9.
Ezechiclem, Aliqui non inepteexponunrpnmatnoriginisiabem,cum dicat Pro- Ez,ecb.c.i&
pheta. Auferamcor lapideum, &dabo vobis corcarneum,nempe baprifmum,fiue
propenfionem ad Dei legem in baptifmo per diuinumfpiritum infundedam; ita ex-
ponit Galatinus, Cor fponfi in Canticis oftendit ilium, qui fapientiam; & myfte- Cant.c.5.
p ria quotidie meditatur. Cor inuenire, vt in hiftoria Regum, fignificat peccatum L.i.Reg.c.6
abominari. Viciflim in Pfalmo quadragefimo nono : a cordc relinqui, indicat ani-
mum ad crimina procjiuem. Cor hommis datum bcftta? apud Danielem, denotat Danielc. 7.
corcarneumilii conce/fum, qui iumentis in/ipientibus comparatur. Cor Regis pc-
rire diciturapud H/eremiam, quando Princ/pes, & Eccleft# Dodores a fide recc- Hiere.e.q.
dune. In corde iniquitatemafpicerc, vt conftar in Pfalmo fexagefimo quinro, D. '
Auguftinus crimina amplediinterpretatur. Tandem cor, quia in intimis thoracis
penerrahbus latitat, ideo in facris pag/nis pro reabdira fumitur Immo pro fcpul-
crointerdum vfurpatur, quodin vifceribus terra? fabricarur, ficuti corin pedorc
condirur .-quapropter Chriftus in Euangelio fepulcrum cor terra? appellauit di-
cens : fi/ius hominis erit in corde terra? tribus diebus, & tribus nodibus.
Brachia fuccedunt ponderanda.-quare brachia Dei patris fihum,& diuinum fpi- ifaUt r.yr.
G ritum fignificant,iuxtaaffertum Ifaite. brachia meapopufosiudicabuntsita Diuus
Auguftinus in libro de eifentia Diuinitatis exponic. Igirur non fine rationcmulti
Theologi brachium Domini filium interpra?tantur:cum Ifaias proferathjec verba.
Bracbiem Domini cut rcuelatum eft? laboret noFfros ipfe ttdte , &doloris noFirot if/e
portauit,ipfe aatem valuerat*s eft propter inicjoitates no firsts, affltttufr, eFI propter
jctlera noFlra, dtfcipltna pacts noFire faper eurn, & Ituore tins [anati fumtts. Alioquin
hoc brach/umranquampotentia,&iuftitia Dei diuulgatur jetenitn legiturin Pfal¬
mo vigeftmo . Dtnec annunciembracbiumtuum gentrationi omni , tjut ventur* tFl.
Item brachium exceifum in Pfalmo cerefimo trigelimo quinfo, defignat Chriftum,
vel eius virtutem, qu« in Paftionc facrofandam humani generis redemptions: ope-
rataeft,
At brachiumlegensfpicasapud Ifaiam demonftrat Apoftolos,&concionaro- ifaiate. 17
* res, qui ahquos ex luda?isad bonam frugem, & adviamfaluris traxerunr. Per bra- Hierc.c.$z.
chium extenfum apud Hieremia,multiintelligunt ilja prodigia,&miracula,quefum-
mus opifex popuium ab Aegypto reuocans patrauit. Quamuis al ij ioterpra?tentur
virtutemnominisdiuini,quodnomen Moyl'csin plures ramos extendit, quando
legem tulit.Lexenimnil aliud erar, quam nomen Dei in nomina, & cognominafua
extenfum, vt multi Theologi afteueranr.
Quando Pfalmographus feribit brachium hominis delinquentis conteri, Orige-
nes intelligit brachiumdebilitarum; cum ad nullum opus mifericordia?, &benefi-
centia?fe extendar. Brachium autem a Deo proiedum apud Maiachiam,Lauretus MaUsh.c.z
in Syiuaallegoriarom,praua opera a Deo negleda,& reieda eife exprimit.Ifaias Ifaat c, 9,
aliquando ba?c verba pronunciauir. Vir carnem brachij fuicomedet. Multi expo-
nunt hoc elfv fymbolum hominis rem alienam inuadentis, aut denotare ingrati anj*
V mi
 2jO Vlyfsis Aldrouandi
mivitiumjcum brathium totis viribuscorporrfamuletur,& cibu.m etiatn ori porri-
gac, deinde ab homine tanti beneficij imrnemorc deuoratur . Parauit Dominus
Jfaiasc.yi brachium fandtumfuum, ex fententia Ifaia;, in oculis omnium gentium.- id paulo
ante fait explicatum,quando de myftica ocijlorum dodrinaverba fiebant.Brachium
£<tch,c. n. arefadumapud Zachariam, Diuus Hieronymus potentiam Antichriftiprofligatam,
Deut.e.$$, Sc diftipatamintelligic. Tandem brachia fempiterna, qua; habentur in Deutero-
nomio , iuxca Gloflam interlinearem , fignificant Chrifti Domini vindidam , qua
iniquos darrjuat, & iuftos liberat. Pofteaquam ad brachia fpedat cubitus, non eric
abfurdum in medium afferre affertum Ezechielis de illis , qui aftiimunt ceruica-
lia fub omnicubito; lie enim homines otiofi, & nimis deiicati deh'gnantur.
Manus multos fenfus myfticos fortitur. In primis pro authoritate , & potentia
fumitur;& in hoc fignificatu recitantur a Pfalmographo haze verba.exaltetur manus
tua. Pariter Hieremias defumma Dei poteftate fermonem habens dixit. Sicutlu-
tum in manufiguli,ita & vos in manu mea Domus Ifrael-etenimfacra pagina vbiq;
Myftica clamat, in manu Dei funtomnes fines terra’,nimirum in poteftate Dei.Aliter Theo.
mimum, logiper dextram fufeipientem , diuinam opem intelligunt; cum antiqua confuetu-
dinereceptum fit,ad praftandum3uxilium, dextram porripere, in quamagis;quami
infiniftra v/rtus, & aptitudo adoperandum refidet. Propterea in Pfalmo lcxageli-
mo tertioad rem legitur. Tenuifti manum dextram meam , ideft, inftar optimi af-
fertoris, manum mea apprshendifti, & me de fei uitute babylonica eduxifti.Quam-
«is alij hunc locum aliter exponant: namqs, per dextram manu a Deo apprehenfam, b
intelligunt melioraopera, quae grato, & benignoanimo a Deo fufeipiuntur. Neq{
hoc a ratione alienumeffe videtur; pqoptereaquod alibi, per manus , operationej
intelligunrur ; vnde in Pfalmo feptuagefimo odauo legitur. peum cxquifiui
manjbus meis node corain eo. Manus igitur hoc in loco redas denoranr opera-
tiones , qua? no&u, n'mlrumocculre,& cantummodocoram Deo hunt. Idq; ma-
gis ftabilitur, quoniam manus in Leuitico o/ferrentes hoftiam Domino, operaa
Theologis exponunrur, Al/oquin manus facrificio admota? in eodem loco myfte-
ria theoiogica indicant; cum nobis fufficiat ilia leuiter tantum attingere. cum
fublimia contemplans comparetur illi, qui, vt calefcat, manus folum igm admo-
per, ncq; ilfas vherius porrigit, ne comburantur: pariter qui fpeculando diuina
penetralia ingredicupir, blafphemiam incurrit,dumcoe!eftium arcanorum intel-
ledumaftequi nequit. Huius rei fymbolum fuit populus ifraeliticus, qui in mon- C
tern Domini non afeendebat, fed iuxta montis radices, conftituta corona, dc-
fidebat,
Pariter manus in hac dodrina myftica Deo affignanumvt in Exodo manus valida
Zxtd. manum Dei demonftrar; hsec autem manus dicitur Chriftus tilius , per quern pater
omnia operatur. Item apud Ifaiarh, manus mea htec omnia fecit,Eucherius per hac
manum,filium intellsgit.Alioquin manus Dei,fecundum alios, funt films,&diuinus
fpiritus.
Myftica ma Cretcrum manus Dei in Pfalmo centefimodecimo odauo vocatur Angeli, vel
nuxm. Apoftoli, vel Concionatores,per quos tanquam per mitnliros Deus agit. Amplius
dextra, & Iscua in Deo confiderantur, A dextra, per filium Dei, lex gratia;, & mi-
fericordite dimanat: hac de re films femper in dextra Dei effe dicirur:namq;ab hac _
manu liberalitas, ben;gnitas,&omnia grata, & iucundaproueniunt-. ideoq; in Pfal- u
mo centefimo decimo Chriftus iuxta patris dextram federe videturihinc Theologf,
per feffionem, requiem, & deledationem diuini imperij, & patri, & fiho propriam?
& honore a?qualem intelligunt, Iraqi per dextram Dei, immenfam eius benigni-
tare, Sc viciftim per Iceuam, flagella feuera,quibus pnniuntur criminofi, interprets-
gtp,z fl debemus.Manus in Angelis vircutemagentemindicant,quemadmodu in Genefi
legitur, quando Lotapprehenfus fuir,
Modoaccedendum eft ad myfticum eorum fenfum, qua; in manu Domini effe fe-
runtur. Primo apud Ifaiam, calyx in manu Domini effe dicitur, quandoadiu puni-
tionem exercet; item ventilabrwn in manu Chrifti apud Mattheum,arbitrium iudi.
ciaiis poteftatis defignare poteft. Pariter feptem ftella; in manu Chrifti, vtextat in
primo capite Apocalypfis, populos in eius dominio collocatos preefagiunt. Manus
 Monftrorum Hiftoria. 231
fijoyfiseleuatz In Exodo, preces, &oratiotiesoperationibuscopu!atasoftepdunt} Exod.c.ij.
vel oftendunt manus Chrifti, qui in Cruce facrofandtam humant generis redepno-
nemoperatus eft. Lapis autem abfqjmanuaria ope ablafius apud Dasneitm , fuit Dan.c.t.
fymbolumortus Chrifti, qui in vtero Maria? Temper Virg'nis, abfq humano opere
formatus fait. Inluper apud eutndem Prophetam, manus in pariete fenbens Chri-
ftuin iudicem, & condemnatorem cxprimic. Item manus Abrahce ad gladiu exten-
fa , vt legitur in Genefi, executionem Zo!i Dei patris in fihum propter hurnanum Genef.c.iz.
genus fignificat.
Manus hominis Tub pennis anitr.alium, vtconftat apud Fzechielem,vira adtiuam EzecbieLc.
E aconremplatiua dependentem manifeftant. Deniq; manuum ablutio in facris pa x ,
ginis puritatem, & innocentiam patefacir. Hocex DeuteronomiocolIigitur;vbi,m- Deut.c.il.
uento hom.'nis cadauere, & ignorato ca?dis authore, fenioresciuitatis ad lotu pol-
lutum accedentes in deferra va!!e manus ab’uendo facrificabant, vt hac ratione, &
jpfij&omnis populus abfoluerenrur.Similiter Pfalmographus fatetur f. altare Do¬
mini circumdaturum,fi prius cuminnocenribusmanus abluer/t Item Pi!atus,quan-
do crimen nefarice in (. hriftumlara? fententia? delere voluit,innocentiam fuamte-
ftificaturus coram populo manus lauit. Nam prifeis temporibus hoc confuetu erar,
vt qui volebant manifaftare fe alicuius fceleris eiTe immunes , neq; vllum patratis
facinoribus aftenfum praefTitifTe ,in multorum hominum ca?tu, manus abluerent:
quandoquidem ex ilia tnanuum munditia, pariter,& animi candorem oftentare opi-
I; nabantur.
Ex altera parte manus in oppofito etiam fenfu fumuntur ,&flagella identidem Per mantis
fignificant: in quo imelle&u legitur illud apud Sophoniam. Extendam manum aliquando
meamfuper ludam,. & fuper habitantes jfrael, <y- difperdam de loco hoc reliquids Batis. flagella in-
quaproprer Bearus lob de calamitatibus ,&atrumnis fuis verba faciens inquir. telltguntur.
Nanus Domini tetigit me. Imwd alibi in facris litreris, vbi legitur . F/rmafti fuper

,
me manum ruam.-hoc de flagello, & punitione Intelligendumeft. Qnaodo Palefti-
ni, in hiftoria Rcgum arcam Domini in templuin Dagom’s idoli duxeruc, die ad- Lib.i.
uen/ente,Dagon truncatis manibus.in terram prolapfus eft.-quapropter eruditi in-
terpreces, per manus truncaras, prarfagiunt, cum dodrina Chrifti ad Ethnicos per-
veniffet, Idolorum manus abfeindi, nempe pra?digia,q«ibus mortaj/um ocub ludi-
ficabantur, difsipari, & deinceps D a? mon urn poreftatem aboleri. Manus habenf,
G & non palpant in pfaimocentcfimo decimo tertio dicuntur illi,quire<5tas operatio-
ncs norunt, neq; tamen earum frudtum femel percipere nituntur. Manus Moyfis Exod.e^*
leprofa in firm locata, vt legitur in Exodo, opera .udaromm occultara, & ranquana
inutiliaoftendere poteft: auamuis , fecundum alios ,ha?c Moyfis manus fymboium
Chrifti in finu patris e(Te pofsit, vbi natura Diuinitatis rcfulgebat, fed quiaaliquo
modoa finuper fufceptionemcarnisdifcdferardnteriniquosfuit rep.utatu$,atde-
nuo perrefurredtionem,finum patris admit.
Manus lofeph fuper oculos patris in Genefi, infinuare poffunt Rege leroboam Gentfc.^6.
ab eo defcendenteni ,qui manum fupra oculos Ifrael locaffe perhiberur, qnando
popu'umadidolarr/amimpulir. Manus violenraapud lob fuit fymboium potefia- loh.cj.
tis Ethnicorumaduerfus Chriflum, Jrem manus imp j apud eumdem, exponuntur
__ Iudad Dtemonum miniftri, qui Chriftum adcruciamenta traxerunt. Tandemma- Cap.2jr.
nus Pilari abluta? apud Mattheuni, opera gentium per C hriftum mundarjpraifa-
giunr.
D gitiin numeromultitudinis Prophetas monftrare poffunt, per quos Diuinus
fpiritus, affjacu fuo, Iibros Iegis confcripfir. Quare hue refpiciens Pfalmographus,
iuxta nontuillorum mentem, dicebat. V idebo Ccelos tuos opera digitorumtuorun^ Digitus
p,r Coelos multi Prophetarum incitationem inrerpra?tantur,qua dudti totadtni* quid*
randa dediuinis, arq; huraanis rebus otacufa difieminarunr. Digitusergo pleruq;
pro diuino fpiritu in facris litteris accipitur- Dicebat enim Chriftusin Euangelio.
St in dtgito Dei tijcio Dt mania, profeci)) vetiiet in vos regnum Dei . Diuus Gregorius
hunc digitum exponit diuinum fpiritum; necprater rationem, quandoquidem vbi
Diuus Marcus fenbit: in digito Dei. Alius Euangel/fia legit: in fpiritu Dei. De-
niq.quiappendic tribusdigitis molcterrsE apud Salomoneihoc San&ifs.Trimtatis
V 2 fym-
 232 Vlyfsis Aldrouandi
peat, e,ix . fyrobpfiim efle poteft,
Vnguibus munipntur digit*. Quare vogues mulieris prtecidend# in D^utcrono*
litere, e, 17 mio, funt fymbolum fcientis Ethnicorum, qua: prorfus refecanda eft . Er vnguis
adamanrinus, in quo peccatum Iuda? apud Ieremiam fcriptum e(Te perhibetur, dif-
ficultatem huius delendi criminis parefacit. Cum igitur vnguis fit finis corpori s, &
adamas fit adeo durus,vt ferro fecari ncqueat; hinc fit vt nomine vnguis adamanti-
ni? a?ternus finis defignetur.
Jam defcendamus ad ventrem, qui in facris Iitteris tanquam rationis, & mentis
receptaculumcollocatur, Nam quando apud Ieremiamlegitur: ventrem men do*
!eo;tunc non ventereorporcus, fed fpiritualis intelligirur. Ida; magisexplicatur A
€dnt, c.j, jn ledtione Euangelica, vbi Cbriftus inquit; qui credit in me,fluminade ventre eius
fluent aqumviua?, At venter velutiaceruus tririciin Canticis,venter Marfe fem*
3faiac.$, per Virginis intelligitur,qui Chriftum granum frumenti, & panem viuum nobis
peperit;quapropter,apud ifaiam, D«us Chriftuma ventre vocauit. Venter autem
jponfi pariter in Canticis, humanam Chriftj naturamdenotare poteft . AmpJius
venter fignificarepotefl finagogam, dequa Paulus egreflus ad fidem Chrifticon-
fugit : quemadmodum in epiftolaad Galatas legitur. bitmliter dehoc vetre egref-
fusdicitur Chriftus, quando, relidb's Iudteis incredulis, ad Ethnicos tranfitu fecit;
veluti Iofeph, relidfo fn manibus adulterte pallio, aufugit.
In Pfalmo quadragefimo tertio legitur: coglutinatus eft in terra venter nofter.
Diuus Auguftinus hominem rebus mundanis nimis adhterentem intelligit.At ven- g
ter impletus in Pfalmo decimo fexto, ingluuiem & crapuiam fignificat;namq;Teren
tiusaliquandodixit; pugnos in ventrem ingere. Donatus hunclocum fieexponit;
JfaU e , 48. pugnos ingere in parafitos, qui infatiabilem ventrem Temper efitandodiftendunt.
Apud Ifaiam, Ifrael ex ventre tranfgreflor vocatur, nim/rumeo tempore, quo de
terra Aegypti egreflus eft,quoniama Deo quad in ventre geflabatur. Demutn
venter ftatiu? teneus apud Danieiem, dodfrinamrefpicientem ctenodoxia fignifi-
ficar.
Vmhtlici Crtertim quia ventrem exornat vmbilfcus; feiendum eft vmbilicum in facris
myEtca. pa ginisad concupifcentiam referri.-quandoquidem Ezechiel de Hierofo/yma pro-
fanata ha?c prortjlit m ejtta die nat4 es r>o» eft exetfus t/mbtltcut taus . nimiru anima
ab origine rnmime feparara efts cum adhucmolliciei, & concupifcentia? adhttreat.
Antequam ad alias partes defcendamus, nonnihil de vtero publicandum eft. Si-
quidem vterys Deo quoq; attribuitur. Habemus enim in Pfalmo centefimo nono
hsc verba. Fxvtero anteluciferumgtnut te. Hie vterus Dei patns indicat abditam
fubftantfe, vel eius eflentfe originem, ex qua, ineffabili modo ante omnia creata,
flliumfibi confubftantialem^&cojeternum genuit. Quamuis alij, per vterum Dei,
Vten mylii judicia Deiincomprehenfibilia exponant, qua: inueftigare nemini concefliim eft.
(A. Item vterus, in quo peus apud Ifaiam, ludaeos geftafl'e dicitur, denotat iugemi-
fericordia, qua criminofos amplexus eft; immo indicat Dei grat/am, in qua taquam
in vtero Iuda?ifeuebantur. Sedquoniam, in aduentu Dominifrigore perfidia: ve-
leh cap. 38. luti conftrief i fertiorem fidei, & charitatis amiferunt; ideoq; ex recondito gratias
Jobe. I, flnuexpulfi, quafi glacies, vt extatapud Job.de vtero Creatoris egreffi funt. Rur-
fus apud lob legiturmudus egreflus su de vtero marris me?,& nudus reuertar illuc.
Per ha?c verba deferibitur ille, qui tentamentis vexatus cognofcit fe in fide per D
primatn gratiam abfq; vllis mentis genitum , fed poft tentamenta, gnarus infirmi-
tatis fuse, metuenfq; ne virtutibus priuetur,magna animi demiflione fultus ad gra-
tiam redir, & quicquid virtutis poflidet,ad diuinamopem refert. Vterus rande ma«
tris in Pfalmo centefimo trigefimo odtauo prauam mundi confuetudinem figni-
Bc at. ex qua emergit ille, qui diuino auxilio ad bonam frugem reducitur,
Sequuntur femora, genua, crura, & nates. Quoad femora, ha?c, iaxtamentent
Georgij Veneri, olim Solem generationis parentem defignabanr.- propterea infa-
erispaginis legitur, quod Abraham miflurus feruumad inueftigandam vxore pro
filio Ifaac, ex cuius prole Cbriftus erat nafeiturus, fupra femora mrare eiiuflit.
Rurfus femur Jacob, poft pugnameum Angelo peradiam, claudicans denorabat
fqntcm, vnde fiJij Ifrael enjerferunt, quifepius in lege claudicamnt.Genuo mini-
me
 mefledteredicuntur, qui fortitudine infignifuntrcfcrti; quare hoc habetur in hi-
ftoria RegUm . Dtreliqut mihi feptemmilliavtrerum,q»t noncuruauerunt genua fua
ante Baal. Hoc igirur idolum, cum eflet peccati fymbolum, homines genua non
fledientes in fidefirmatos efte indicabat. Veriim genua fledientes ante lofeph,
vt conftar in Gcnefi, genua mentis ante Chnftum fledtenda pra?fagtunt.
Crura fponfi in canticis oftendunt Apoftolos,per quos fponfus ,nempe Chriftus
rotutn terrarum orbem circuiuir, dum ipfi diuino fermone facrofan&am C hrifti fi-
dem inter populos difteminarunt: vtexponit Diuus Gregorius. Item crura Chri¬
fti, iuxtaprifcam confuetudinem non fuerunt fradta : quandoquidem ha?c Chrifti
crura, vt animaduerit Robertas Abbas, mifericordite, & veritatiserant fymbolum
qua: dua? marmorea?columns? a nemine debilitari,neqs frangi poftunt. Tandem ljatat e.47.
crura deteda, vt extat apud Ifaiam, turpitudinem criminum patefadam denotanr, Lt,6,moral*
vt Diuus Gregorius in morali dodrinaexplicauit His addanrur nates,qui in facris cap.11.
paginis partem ad crimina procliuem oftendunt. Item nates apud ifaiam detedi?
ignominiam fignificant.
lam peruenimus ad pedes , quid dodrina myftica nonarcentur. Pesenfm in
prima lingua, ex Goropio,dicebatur Voet ,qua? vox nutrire fignificat, & Diuino
fpiritui attribuitur, qui igneo fuo calore, quod Pater piantauic, & fiiius fanauir, fo-
uet, atqjnutrit'. Pedes autemin Deodiuinam naturam, &ftabiliratema?tcrnita-
tis demonftrant; fubquibus pedibus in Pfalmodetimo fcptimo cahgo efte perhi-
p betur, quoniam modus fufcepta? a Deo carnis abditus, & incognitus fuit. Often-
dunt etiam pedes firmicatem virtutis Dei, quia fcribebat Ifaias. Cesium tmhi fa¬
des eft, Terra autetn fcabellum pedum meorum.
Pedes infuper dodrina myft/ca Angelisaffignat.quimobiliratem.feupotius ce-
lerirarem xcerni curfas ad diuina properantis patefacere poftunr:quocircain Exo- Exod. f.4.
do, quando/egirur; ret/git pedes meos. Al/quiidde Angelis inteftigunr. Pedes
animat, prxcipux potentix, feilicet intelledus , & voluntas efte ferunrur, quibus
ad bona, vel mala propera t: idcirco pedes ligad apud Mattbeum,potencix impede Cap. 2 2.
tx defignantur . Quamuis pedes vindi apud Piaronem, vf Ficinus inter precatur,
oftendant iuftos non duci, neq; progredi, fed violenr/a quadam raptari Hue refpe- Lib. 10. de
xit Pfalmographusdicensipesmeus dentin diredro, alludensadintelledlu, & co* Rep'*b*
gitationem, nam ficuti pedes nos quocumq; ducunt, ira cogitadones ad bonu, vel Pjaim. 25.
5 malum peragendum nos trahunr.
PedesChrifti defignant illiushumanitarem,qu3metiam oftentant pedes agni,vt
in Exodo habetur. Imrao pedes Chrifti, qui currunt ad pacemconciliandam, funt Extd.C. 12 .
snfimi in Ecclefia, Apoftoli, Concionatores, necnon animo demiffo prsdiri,qui in
operibus mifericordia? in dies fe exercent. Pedes demum Chrifti iori, & liniti a
peccatrice apud Lucam, mifericordiam,& iudicium demonftrarepo(Tunr;vel etiam,
j'uxra fententiain Clementis Alexandrini, Apoftolos prophetica pra?notione ddi-
buros ftgniftcant, qui fuauediu'nifpirirus vnouentum participaruat. Pedes quoq; Lnc.c.y.
Sandtorum, quosferuar Dominus in hiftoria Regum,fortitu )inem,& ammi demif- L. 2. redag.
fionem manifeftant:quandoquidem fortitudine in rebus aducrfi$,& anicni demiffio- cap.$°
ne in profperisincolumes feruamur.
H Modd quid pedes calceati, vel difcalceati pratfagianr, conftderandum eft. Ete-
nim iuftit Dominus Apoftolisad dodtrinamEuangelicam ditfeminandam profedu- L.i,reg»c,2.
ris,vt fe calceamentis exuerenr,quoniam fxhcillimx vita? perperu/ratem annuncia¬
tor;, omni mortalitatis notacarere debenr: ftquidem calceus nonmbil morraliraris
poflidet; cum ex peliibus mortuorum animalium concinnetur.Hinc Sacerdotes Ac*
gyprij,refrrente Pierio Valeriano,ad hoc euitandum , calceos ex papyro pararos
induebant. ItemMoyfes ad montem Dei acceifurus,pedes fuoscalceis exuereiuf-
fus eft, cuminterfit ilims,qui in loco fando confiftere velit,nihil mortalitatis fecurn
habere. Quamuisper pedes Moyfis difcalceatos in Exodo, nonnulli extrema tern- Exod.c.3
pora interpra?tentur, quibus a lege demtfta'eft Sinagoga,vt Chriftuseam docerer,
fed pauloinferius in Exodo pedes calceati redas operationes cum debttis attri- Cap.12*
butis demonftranttideoqjd nudirate abhorrere debent, vt opera re&um effedtura
fdrtiantur.
V 3 Pes
 2j4 v lyfsis Aldrouandt
Pcs dexter,qui in Lcuitico illinitur, dire&ioncm operationutn inbonamfrugetn
Ltuu.c.%, fignjficat. Pes intindtus in fanguine, iuxta Pfalmum fexagefimum feptimum, cu-
iufcumq; carncm in Paifione Chrifti abluendam de/ignat. Pes fcandalizans apud
}datth,c.l% Mattheum, poteftoftendere illos,qui,alFedtionediuino3mori pra;pofita, a regno
ccelefti excluduntur; propterea tal/'s pcs eft abfeindendus . Pes fuperbia? in Pfal-
mo trigefimo quinto patefacere poteft iJlos > qui fulgore fax fortune infoienter
glorianrur, vnde receftus a Deo dimanare folet. Denuim pedem in aqua lordanis
€ap.$, ponereapud Iofuem; nil aliud eft, nifi occulta diligemerinueftigarep!eruq;tamen
infacris Jitteris, pedes aftedtus voluptuofifymbolum efteperbibentur:quapropter
in Coena Domini pedes Difcipulorum lauantur, vtdererfa omnilabeanimi,ad fa- ^
crum Euchareftia; munus nitidi accederenc.
Siquidem pro cogitationibus pedes, etiam vfurpantur, quse p/etatem animi no-
ftri, inftar pedum, fuftinent, atq; regunt;& in hocintellediu leguntur ilia verba
Pfalmifeptuageiimi fecundi. Met autempenemoti funt pedes pene epffufi[untgreffas
met. Alioqmn in Pftftmo centefimo vigefimo primo. Starnes erant pedes noliri in
atrijs tuts. mentis, & fideiftabilitatem fignificant. Aliter de malc-fidis in Pfalmo de-
cimo feptimo dicitur. Claudicauerunt aberrantes afemita.
Item in Pialmocentcfimo decimo t.ertio pedes habent,& non ambulant,vocan-
rur illi,quiperfedtamcallentes feientiam,nullum tamen in ea progreftumfaciuut.
Deniq; per verba ha»c Deuteronomij. appropinpuantpedtbus etut dotlrinc Mias
aliquid afTetjuentur. Hi diuinx fapientia; interpretes exponuntur. Denuo pedi laf- g
protitrh, jy fo in Prouerbijs compararur ille, qui die horridaiudicij ,fpem in homine collocat.
Ad finemquando Pfalmographus inquitimpofuifti homines fupra capitanoftra.
Alij legunt impofuifti pedes : vtcumq; fit: Clariflimi viri exponunt.conce/fiftialqs
de nobis triumphum: quandoquidem erat folemnis confuetudo Regum triumphan-
tium corpora captiuorumpedibus conculcare.
Superfunt adhuc partes pedis, fcilicet digitus, planta,8c calcaneus ponderanda?.
L Pedis digitus in prima lingua, vt nofat Goropius nominabatur Zeen, quod voca-
bulum exponitur ad vnum ; quare in dodtr/namyftica fign/ficabit nos ab im/'s prin-
cipijs operumnoftrorum ad vnum dcberefpedlare. Similiterplanta pedis in primo,
lingua plant appellabatur, fi veritatem fafius eft Goropius,qua; vox planrare expo¬
nitur, & Deo Patriaftignatur; cumdixeritDominus ;omnis plantatio, quam non
plantauir pater meus,eradicabitur, C
Item p“dis calcaneus in prima lingua dicebatur Hiel,fiue Heel,quod vocabulum
exponitur, fana, & in integrum reltitue , & pilio attribuitur, ad quern falus butnani
Calcanei generis accepta refertur. Ahoquin calcaneus, infacris paginis, fignificar imbecilli-
tnyttica. tatem mentis tidcirco Deus in Genefi dixit ferpenti; homo tuumobferuauft caput,
&tu illms calcaneum, nimirumimbecillitatem mentis, qua; facile peruertnur Nifi
velimus cum Philone affeuerare calcaneum efl’e illam partem anima;, qua; terrr ftri
natura; adherer, &ad voluptates valdeprocliuis eft .Aliter calcaneus protermino
axiom's vfurpaturj ideo Pfalmographus in hoc intellediu feribebarupfi calcaneum
nieum obferuabunt,
Cap.i* Offa abbac dodtrina non funt remouenda. Etenimos exoffibus Adte, vthabe-
turin Genefi, fignificat Ecclefiam, qua; eft ve/utios Chrifti; quandoquidem exof- ^
efsa, fe , vel fortifudme Chrifti dimanauit. Immo ofta in Pfalmo quinquagefimo popu- U
Jum Ecclefia? oftendere poftunt. Atin Pfalmo vigefimo primo omnia ofsa mea di-
fperfa indicant Apoftolos,qui in Paflione Chrifti difperfi aufugerunt, vel iuxta
Glofsam interlinearem, qua ndo port refurredHonem, ad verba euan°elica difsemi-
nanda, tanquam cues inter lupos in variasorbis regiones fe contulerunt. Nam, per
Ezechiel, c, ofsa quoqj difperfa apud Ezechielem, Chrifti fiddes in varijs difperfi region'bus
intelliguntur, qui tandem ad nouiflimum iudicium properabunt; nifi velimus defi-
gnare Ethnicos; vbiq; fparfos,qui ad fidera Chriftiidentidem confluunt. Verum
offa diftipata fecus Infernum in Pfalmo quadragefimo fupra centefimum, corpora
Martyrumpofsunt fignificare, qua; fupra vim natural terra eruperunt, & diepo-
ifaiac,$6, ftrema erumpent; quetnadmodum ofsa geminantia, vt herba apud Ifaiam,gloriofa
corpora in refurredlione roanifeftant, At per ofsa humiliata apud Pfalmographum
multis
 Monftrorum Hiftoria. 23 5
gnultis in foci's, virtutes ,&animimotus defignantur. Vicilfimofla inuercracain
Pfalmo trigefimo primo, virtutes peccaris dimmui, & dilbpanoltendunt: vel iuxta
fententiam Dim Auguftim, vires mentis labefadlari denotanc. Quernadmodum
in Pfalmo primo fupra centefimum,oiTa arcfcentia virtutes deficientes patefadut;
vel olfa arelccntia , vt cremiutn in eodem Pfalmo, iuxta expolitionem Laureti in
fyluaallegoriarum, animam amittereomnem delediationc m boni fignilicanr* Pari-
terin Pfalmo trigelimo tertio,cuftodit Dorn nus omnia olfa eorumquncanims vir
tutes roborat^, vd a&iones fortes ex virtunbus dimanantes intelligunttir. Olfa
verb mortuorum apud Ezechielem delignant ilia opera , qua?fpeciem lufti pr$ fe Ez,ecb.c.24
E ferunt. ' lobe. 21.
Perofla medulfis irrigara apud lob,homines improbi norantur,qui publicis mu-
i\ijs cumulantur,necnon digniratibus, & honoribus irrigamur.Simihrcr apud eum- Cap. 40.
dem fob,olfa Behemoth fontfortiores in vitijs , quimaximam labem in diescon-
trahunt. Demum olfa fihorum Ifrael circum aras difperfa apud Ezechielem figni- £z.ecb.c.6,
Scant H^refiarchas, ex mente Diui Hieronymi, quicirca fuos errores confondun-
tur, & propterea a fe inuicem fegregantur.
Poftremolococutem, vel pellem debemus ponderare,quam in facris Iitteris ali- %
qui meretricem interpraetantur.quandoquidem legitur in Leuitilo>veftcm,ve! pel* iemt.c.15.
lem, quam habent, lauabitaqua. Hunc locum Hefychius Hierofolymitanus ad me¬
retricem refert, nec praterrationem; cumolim Romanis meretrices fcorta appel-
j; larentur a pellibus fcorteis ,quibus proftratis vtebantur.Pra?terquamquod, cutis
nomine, iili potiffimum intelliguntur, qui in exteriora tantummodo, & mundana
incumbimr. Amp!ms in Leuitico, lucens candor in cute claritatetn Euangelica; do- Capri.
dxina?, & fen fum fpirirualem mamfeftat: quernadmodum vicilfim li cutis non fit to-
ta Candida, fufpitionem criminum prxfagic.

ACTENVS myftica lingulas corporis partes refpicientia examrna-

G uimus, modo nollra intereft ad myftica tori hommi conuenientia
memem dirigere, vt ha?c dodtrma perfedta habcatur. Pcimitus ani-
maduertendum.quod nomen mafeuli in diuinis Iitteris, homine vir-
rutibus perfedtmn, & fortem fionificat; cum vicilfimmulier fit tanta?
imperfedtionis, & debilitatis, vt Salomon in fapientia,ha?c verba prodiderir;mehor
eft iniquitas virijquam mulier bencfaciens, Immo iubet Dominus mares,tantum-
modoprolis Aronis facrificato velci,quia non omnium partes font de rebus diuinis
difputarej cum id deceat ilium,qui in cogirationibus nihil femineum participat.Le-
gitur ergoin Epiftola ad Galatas. Poftquam factum fnm vir. hoc in loco, vir, iuxta Cap.%,
fententiam Clementis Alexandrini,fignificat Chrifti fidelem;quemadmodu infans
denotat Iudsum : quandoquidem Dsuus Paulus fedtans legem infans dicebatur,
pj deinde meditans fpedtantia ad Chriftum, quern diuinaj lieterae virum vocanc, tunc
vir euafit.
Pofteaquam jncidimus in pueros, nonnulla de his rayftica ponderanda font. Si-
quidemapud Matrheumhiec verba legmtuv-.Nifiefficeamiw fcuttvaruuli itf/.Cle* Mattb.c.xB
mens Alexandrinus, per hos paruuJos, homines cadeftia regnaaffodtanres intelli- Ltb.i.Peda
qit, quifolum Deum patrem habere debent^ veluti pufiones patri fuo tantwm blan- gogt^c.^,
diu nt ur, &, noxa leui accepta, ad ilium tanrurnmodb confugiunt. Nifi velimus,per
paruulos, cundtos homines iuftos perfedios, & innocuos intdligere.de quibus feri-
pftt Pfafmographus, Laudateyuert Dominant, cum fpedlet pra?cipuead homines fee- Pfalm. m
lerum immunes aiuina pra?coniaceIebrare. Quaqdo verb in hiftoria Regii, puen, ,
Elifeo confpedto, clamauerunt. AfcendeCalue. Lib.^.Regif
Lauretus in fyluaallegoriarum,afeenfumChrifti adCaluaria;locum interpre- cap,2.
latur. Atpudfamortuanondumtamen ab *dibuselata,quara Chriftus ad vitam
reuo.
 235 Vlyfsis Aldrouandi
renocauit, indicat animam praute afTentientem cogitation!,qua? tamennoncfam
effedum fuuin fortitaeft . Hatcigitur anima intusmortua, per Dei gratiam reuiui-
fcens ad Dominum reuertitur. Veriim adolefcens mortuus, quern Dommus extra
porratnad vitalesauras reuocatummatri fuat rcftiruit, demonftrat animam aifcn-
tientem prauis cogitationibus,qua.> effedum fuum forrira? funt.- nihilotninusquia
cam patnituit, propterca Dominusiilam gratia? matris Ecdefiatreftituir. Lazarus
verb, qui iam quatriduanus putebat a Domino v/tae redditus mamfeftat animam
crimimbus comictendis affuetam,qu£e peccatis inuoIuta,veIutiin i/iis fepulcafierce:
verumtamen Dominusmifericordfi-eparens, banc quoq, exfenrenia D.Auguftini,
gratia? reftituit. ” ^
lam accedendumeft ad nomen viri,atq; homin/s, vtquid in myftica dodrinafi-
gnificcr, ponderemus.Vir Dei, qui reprehendic Ieroboam,arq; brachium eius are-
fecir, & poftea fanauir, neq; cum eo inuitante cibum fumere voluit, & deinde in via
Lib, 5 . Reg. deceptus a Propheca comedens interijt,vt habeturin hiftoria Regum,denotat illos,
f.13. quiobmagna qusdarn opera infoienter gloriantur } &poftmodum, permtttenre
Lib. I. Re*. Deo, magna peccant. Vir iuxtacor Dei in prscitata hiftoria , eft homo ebantard
imbutus, qui Deo fummopere gratiftcatur. Alioquin, per virum Dei, mult) csrurs
Apoftolorum inteiligunt. Sicuti vir indutus veftibusalbis eleuans dextram,& lini-
Xhtn'telc 18 ^ram Coelum, quern Daniel confpicatus eft, Angelum demonftrat.
Cant.c, 8 . At vir afferens mille argenteos pro frudu vines in Canticis, eft homo, qui volu-
Lib.2. Reg. ptates, &res mundanas pro Chrifto afpernatur . Vir diues auferensouem pauperis g
<•. 12 . in Hiftoria Regum, eft Chriftus humanum genus redimcns,ipfumq;a diaboheis in-
fidijs liberans, quialiter vocatus eft vir dolorum apud Ifaiam.cum varios cruciatus
in pafsione fubierit. Immo vir etiam voluntatis Dei fuit appeJJatus; cum in omni¬
Jerem.C.iy. bus rebus voluntati diuins fatisfecerir. Item vir rixa?, & difeordi# apud fertmiam
vocatus eft, quoniam pofitus eft in lignum, cutcontradicecur . Hinc nominates eft
Lxod c ir V,r dextrx Dei in Pfalmo feptuagefimonono. Immo in Exodo vir pugns Dens
Iehoua nomen eius, Chriftum Dominum cum hofte humani generis prsliarurum &
tandem vidoriam relaturum fignificat.Pariter iuxta Zaehariam, vir equiras equum
Zac h.c. X.
ianguineum ftans inter rqyrros in conualle, ex mente Galatini, Chriftu Dommunj
inter virosiuftos morantem oftendit, fed equus fignificat corpus Domini noftri,
quod in ara Crucis ruborem fanguinis erat adepturus.
Alioquin vir pugnator in Exodo vocacur Dominus Deus, cum nemo eius pore- C
Ezech c 16 ^at * rc^ u ^ arI poisit. His addatur vir, quern Hierufalem proijcit apud Ezechielem,
quoniam eft fymbolum verb! Dei, quod anima peccans afpernatur.Vir vnus ex acic
fugiens, & arcam effe captam nuncians, vt legitur in Hiftoria Regu, cocionatorem
Lib. l. Reg,
ex ludsis ad fidemproperantem,ncmpe Paulum Apoftolum oftentaulrem virpu-
gnans contra fratrem fuum apud Ifaiam, iuxtamentem Diui Hieronymi, hominem,
relidis rebus pretiofis, &carioribus, ad Chriftum accedenrem reprarientat. At vir
vnus perfequons mille homines , vt conftat apud Ifaiam ,erudirum dodorem vires
lfa.c.1 o. Haereticorum profligantem de/ignat. Immo vir, qui non roborabirur in fortitudi-
nefua, vrextatin Hiftoria Regnm, eft homo in diuina dodrina fortis,fine quaom-
Lib, X ,c. 2 .
nis formudo nihiliarftimatur. Vicifsim vir linguofus,& iniuftus iuxta Pfalmum tri-
gefimum nonum fupra centeftmum, expompoteft Judas; & vir tefticulis auulfis in¬
dicat hominem antea piam ducentem vitatA 8c trada temporis,ad nequitias meum- D
bentemi namqjcum teftes fint indicia virrutis, pariter vice verfa euitario molluiem
fignificabit. . \ ,
Na er cap Nomen viri: in numero multitudinis, myfticos fenfus in facris Biblijs ro paucos
■ m . p. fort it ur. Siquidem in Numeris, viriduo portantes botrum in vedepoftunt fpeda-
read duos latrones cum Chrifto crucifixes, autdefignare polfunt populum luda/-
cum praecedentem, & rerga Chrifto dantem,necnon populum Ethnicorum fequen-
tem,confequenrerq; faciem Chrifticontemplantem. yel duplicem C hriftiamorem,
nimirum in Patrem, & in homines, fiue duo teftamenta, in quibus continetur Chri¬
ftus, manifeftant.
f /> iS Perviros tres, qui Abraha? in Genefiapparuerunt, poffumus intelligere aduen-
emi' ' * turn Chrifti,qucm Moyfes,& Elias comitanturjnempe alter,per legem, aduentuoa
Domini
 Monftrorum Hiftoria. 237
Jjominiprsdicans, alter vcro circa Mundifinem,aduentum iudicij prspueniens.
Per viros quinq; qui ludsis opitulatun apparuerunr, vt extat in Macbabeis,Geor- Lib. 2. A/^-
gius Ederus quinqj libros Moyfis intclligit, Etquinq; viri mulieris Samaritans cbah, c.io.
apud loannem erant quinq;fenfu$,quibus ilia ante tempus rationisregebaturmam /e.^.
vir huius mulieris erat fpiritus rationalis,qui non erat vir, quoniam ei non obrem*
perabat; aut vir, qui non erat vir, erat error adulterij, in quo tunc verfabatur. Viri
duodecim Patriarchs nuncupati denotantomnes patres duodecim Tribuum, qui in
primo ftatu vfq: ad Chriftumfuerunt. fmmo duodecim Principes, qui in Dcferto
ceciderunr, cum his, qui ab Aegyprofunt egrefli, duodecim Apoftolos cumfuc-
cefforibus oftendere poflunt.Viri fortes fexaginta, in Canticis,ledum Salomonis Cant.c.%.
ftipantej, Diuus Gregorius interprstatur Sa&os,qui verbis, &exempiis fan«5tam
mentemmuniunt, in qua Chriftus Dominus quiefcit. Tandem viri mille in monte
Bethel Saulaffociantes, vtlegitur in Hiftoria Regum, a Diuo Gregorio exponun- Lib. i.Re*
tur viri Ecclefiam propugnaturi, qui fuo Principi Ecclefiaftico adhsrent, f.13.
Supcrfunradhuc viri in numero multitudinisconftituti qui animaduerfione in¬
digent; vt viri exercitus in Numeris, qui pugnauerunt,hidicuntur efte, quiomne Nam. c.$ r.
vitiorum genuscxterminarunt. Viri virtutis,in Machabeis,app!icantes fead ci- Ltb.i. ma»
uitatem Ephron, a Lautetodeclaranturtot Do&ores fenfumfpirirual? penetran- cbab.c.%.
tes, vt criminofos a vitijsadbonamfrugemreuocare poffint.
Viridiuitiarum in pfaimo feptuagefimoquinronominantur illi, qui fuas nopof-
fident diuitias; immo ipfiadiuitijspoflidentur,proptercafomnum fuum,n6autem
• Chriftidormirepcrhibentur.
Viri luda, qui cum Dauid ,in Hiftoria Regum,adarcam deducendam progre- L.iscg.c.6.
diebantur, poffunt nuncupari populi fideles, qui cum Cbriflo ad Ecclefis ampliff-
cationemin dies incumbunt: quemadmodum Bdeles muruam opem fibi inuicem
prsftantes, ex D/uo H/eronymo expficantur per viros apprebendenres manus
prox/mi fuiapud Za<.hariam . Viciflim viri N'niuits, apud Mattheum, Ethnicos Zack.c. 14.
iignificant. Ma>tb.e.iz
Viri fangu/num in Pfaimo trigcftmo oiftauo fupra eentefimum vocari pof-
funt Hxreticu qui prauis documentis animas interimunt, vel homines, qui adbuc
in voluptuofas,&venereas adtionesincumbunt. Tandem viri Anarhoth qus-
rentes animam Hieremis, Iudsos, fed potiffimum Saeerdotes, & Sex ibas aduerfus
Chriftum defignant.
Modo fe fe offert nomen hominis, quod fuis myfticis fenfibtis non caret: quan-
doquidem, hoc no nine, prius multa per-fe&a , & optima, nempe ChriEus", Beata
Mariafemper Virgo Angeli,mens,&perfe<fti viri intei!iguntur;quamuisdeinceps
per hoc nomen multa etiam mala deciarentur Quoad primum, homo primus did-
tur Adam de terra terrenus,fecundus homo eft Chriftus deCcelo csleftis,vt in Epi-
ftolaad Corynrhios legitur. Propterea homo, quern Deus in Pfaimo fexagefimo
quarto afTompfi/Te perhibetur, humanitatem verbi Dei aftumptam fignificat. Vel
talis homo iuxta mentem Laureci in fytua allegoriarum, Ecclefiam, cuius caput eft
Chriftus, demonftrat.
Quo circa homo in Genefi, quern Deus in Paradifo collocauit, fuirfymbolum Genef.c.a.
H Cbr »fti,qui in Ecclefiatanquam caput refider.Pariter homo apud Luca centumoues Luc.c.xy.
poifidens,exprimitur Chriftus, qui Angeiis,&hominibus dominatur. Idem Chri-
flus eft homo natus in Sion, quam in Pfaimo odluagefimo fexto ipfe fundauir. Item
in Pfaimo centefimo odiauo, homo redimens, & pauper,C hriftus dic/tur. Idem eft
illehomoparatus ad ferendumhircum in defertunvvtdiabeturin Leuitico. Idem U«it.c.\ 6'
eft iliehomo, qui in Numeris,de Ifrael eratforre&urus. Immo Chriftus eft idem Num.c. 24.
homo, cuius inimici, apud Micheam, funt eius domefticL Amplius Chriftus erat iile Mtch. c. 6.
homo, quem apud loannem Paraliricusexpe&abat, vteum in pifeinam mergercr. lo.c.y.
Jnfuperhomo peregre profedlus apud Mattheum fignificat Chriftum ad Caelum Matth.c.ay
afeendenrem, vt Origenesinterprstatur. Demum Chriftus eftillehomo Rex, qui
pofuitracionem cumferuis fuis, & homo pater familias, vtapud Mattheum multis M*tth.c.x$
in locis legerepoftumus. Prsterea Beata Maria femper Virgo, fspehomonomi- drc.i%,
natur- cum Chriftus filius Hominis dicatur.-appellacurautem Chriftus filius homi«
nis
 =38 VlyfsisAldrouandi
nis,&non homo, quoniam licet ex genere Adam defcendat ,non tamen eft verus
homo, cum non fit pucredo: licet fir vermis, & non homo, vthabeturapud Iob.His
addamus quod homo primus, iuxta fententiam Antiquiorum Rabinorum, denorat
Matrem Redemptorjs, qua; quoad materiam vna cum Adam produda fuit,& ab ea
Adam proceflit;referunt enim Deum amore Meffia;, &ciusmatris mundumcreaf-
prouerl.cap fe, & de hoc primohomine incelligunt illud Prouerbium. luRus primustnltte fua
18. venit amicus eiut, & tnueHigauit, eum. Hie primus homo, exponente Galatino, qui
eft mater Mefice,ob quamipfe films hominis dicitur, iuftus eft in lire fua, in qua ac-
cufatur ab Aduerfarijs,quod in labeoriginis concepra fit: vnde venit amicus eius,
nempe Deus, & hanc litem inueftigans, fententiam ruli tin Cant/cis diccns. Tota
pulchraes amteamea^^r macula, non eii tnte . Nomen quoq,- hominis Angelo quan-
doq; attribuitur :fiquidem Angelis humana forma aflignatur , quia mente vigeant
Vt homines videndi vim polfideant, &ad imperandum, & regendum fint idonei.
Cteterum homo fadus ad imagincm, & fimiiirudmem Dei in myfiica dodrina
hominem interiorem denorat, qui in mentjt diuina extitit antequam Deusdelimo
Hum. c. 30, terra? hominem exteriorem formarer.Tdeoqsquando in Numeris nominator ho.mo,
intelligiturhomo interior fua alimenta , & indumenta poffidens , qua? in homine
exteriori requiruntur; eft autem mens, vel ratio, vel anima: quandoquidem illa,qu£
funt hominis exterioris, ad interiorem referri poftunt.
Matth.c.i} Hicigitur critillehomo, qui apud Mattheum finapimin agro fuo ferens, thefau-
Genef.c. a. ruminuenit. Ad hoc confirmandum poftumus in medium afterre illud Genefis,vbi,
B
nomine hominis, mens,&ratio defignatur; verba funthatc. Non erat bon.o^ut ope-
rareiur terram . Idexponirur quando mens ideam fenfus non exercebar. Homo
lob c.^ 8. oftenditetiamprophetam, & fapientenv. quandoquidem apud Icb, terra abfqih o-
mine erant Ethnici fine Prophetis. Idcirco homo, qui in Pfalmo cenrefimo tertio
pra?cft beftijs, aemonftrar virum perfedum, qui profit rudibus. Item homo crea-
tus,qui in Genefi profit pifeibus man’s, & vo/atilibus Coeli, hominem iultum, &
t perfedum indicat, quifandimonia, fapientia, & dodrina alios antecellar.
Homo Soli iundus mafculumprocreare dicitur, vt legitur apud Piaronem , idq;
fignificat,quodhomoIumini diuinocopulatus virile, &redumopus operabitur:
fiquidem Sol fuprema? Iucis fimulacrum cfteperhibetur.Vice verfa homo terr^ iun-
£|u$ effedicitur,quando concupifcentia?adh?ret;quaretuncopus terreftre,& fxmi-
ninum proercar .Hocq; ftabilitur fententia, Pythagora? alferentis oportere homi-
mm fieri vnum ; quibus verbis , myfticus fenfus intclligendus eft de homine Deo
adha?renre; nam Deus vere vnus eft, & qui Deo adhaeret cum eo vnus ipiritus effi-
citur. Quapropter homo a Deo creatus fuit vnus,& non multi, quoniam, ex mente
lib. 12, de Diui Auguftini, homo ad concordiam, & myfterium vniratis fuit propagarus, vt hac
Ciuit.Dotn. ratione Dei imago in homine refulgeret j hinc quemadmodu ab vno Dcopercrea-
tionem omnia, ficab vno homine per propagationem omnes dimanarent.
Cap.iq. Homo ferens amphoram aqua?, vt extatapud Marchum, eft Moyfes ferens litte-
ram Iegisj non enim effertur proprio nomine , quia chriftianum nomen nondum erat
notum.
Lttc.c 6 . Homo habens manum aridam,qui apud Lucam a Chrifto liberatus fuit,defignat
ilium, qui nihil bonioperatur, fed pofteaa C.hrifto fanarusredas operationes mo-
Cap. ig. Iiriincipfr. Dcmurn hominis figura inter quatuor animalia circa fedem Dei in Apo- D
calypfi denotat Diuum Mattheum Euangeiiftam circa humanitatemlilij Dei ver-
fantem, veluti etiam expofuimus quando fuperius dc myftica facie hominis dilfe-
rebamus.
Amplius nomen hominis in numero multitudinis fuos forritur myfticos fignifica-
Geutf.c.6. tus * Namqj homines multiplicati in Genefi defignare poftunt vires rationales in
Exod.c.S.ct virtunbus multiplicatas.ltem homines Aegypti,& homines Regionis Amorrheo-
f, j4, rum, qui duo bus in locis Exodi leguntur,oftendunt homines prophanos, qui in res
mundanas, Sc volupruofas incumbunt. Tandem liomines,& iumentafaluabis Do-
mme, vt extat in Pfalmo trigefimo quinro. Per ha?c verba primo debemus in tellf
gere homines perfedos, & iuftos.deinde homines afenfu,& non a ratione dudos,
qm’etiafaIuantur,durqmodo perfedionetp amplexi per viam falytisprogrediantur.
Poftea-
 Monflromm Hiftoria. 239
Pofteaquam in vitiaincidimus. non erit abfurdum in calce huius rubric#, fenfus
myfticos praui hominis manifeftare. Namq; iuxta vitia hominemoccupanria,ho- /
mo vocaturiumentu, homoferpens,homo vipera, &homo vulpes. Quocirraapud
Mattheumhomo nonhabens veftemnuptialemhominem criminofum, confequen- Matth.c.ii
terqjomnes vitijs deditos repr#fenrac. Item omnis homo dicitur mendax in Pfal-
mo centefimo decimo quinto, iuxta tamen condirionem naturalem, cum adfidem
fpe&antia non attingar ; hinc Paulus feribens ad Galatas tradit feloqui fecundiim C4p.$.
hominem,quandorudiadocet, Cap.6.
Paritcr apud Paulum feribentem ad Romanos legitur homo verus, nempe fidei
expers; quemadmodum vici/Iim homo nouus in eodem loco dicitur, qui per fide ad
re&um vita; tramitem dirigitur. Homo ineptus ad redimendum, vt legitur in Pfal-
mo quadragefimo o&auo, exponitur purus homo, qui potius redemptione indiget:
propterea non permitritur homo elfe in tabernaculo F#deris,quando Pontifex in-
ttat in San&a Sandorum,quia cum ibipoffinc eflfe, iam non funt homines,nimirum
mortalesjfcd fafti funt Dij, vtin Leuitico habetur. Sumitur etiam homo pro puro Gap.vj.
homine apud Ieremiam, quando hsec verba prodidir. Maledittus homo qui confidit Matth.c.%.
in homine . Infuper homo apud Martheuro, qui de Hierufafem in Hierrco defeen-
dens incidit in Iatrones, exponitur a Diuo Thoma Adam, qui a Diabofo fuperatus
deftatupacis calamitatem incurrit. Homo auteminimicus,quiapud Mattheu fu- Cap.i%.
perfeminauit Zizania, indicat Diabolum , qui interdum homoinimicus appellatur, cap. 18.
j: Item homo apud eumdem Mattheum, perquem fcandalum venir,demonftrat popu-
lum fudaicum,qui non jfokim Chriftum negauit, fed etiam alios ad negationcm
compulir. Idem populus Iuda?orum oftenditur ab homine habente immundu fpi-
ritumapud Lucam. Quamuis homo in Exodoappelletur etiam Iudatus ad differen- Luc.c.4.
tiam Ethnicorum. Homo pads in Pfalmo quadragefimo, exprimitur iudas, qui Exod.c.i$.
ofculo pads Chriftum prodidit. Rurfus homo parans mitrerehircum in defertum,
vt legitur in Leuitico, qui poftea fe I auabat, iuxta menrem Laureti in fylua Allege Lenit. c.6.
riarum, expr/mit Pi/arum, qui Chriftum in Crucem mittere decreuerat ; nihdomi¬
nus lauitfe, vt opera fua mtindaoftentarer. Deniq,homo,quiin L'euteronomio non Deut.c, 2$.
fuCcitar femen parris, indicat fermonem batretifum, quipriens ex facra pagina, fi¬
lms Chriftominime general,

MORALI A EX P ARTIBVS
humanis defutfipta,
VEMADMODVM humanum corpus varijs integratum p 3 rti»
bus, ijfdem tanquam inftrumentis ad varia munia idoneis vtitur: af-
fimiliter Ecclefia Dei varijs hominibus, tanquam partibus conftirui-
tur, per quos, tanquam per idonea inftrumenta, varias fundiones
obit. Immo velutihumani corporis partiumaljte funt animales mo-
tum, & fenfum toti corporicommunicantes, alice vocantur fpirituales viram corpo-
ri impertiences,& ali# dicuntur naturales nutrimentum pro totopr#parames: pa-
riter in Ecclefia funt partes animales, nempe Pra?fules,qui alios regunt,partes fpi¬
rituales erunt viri perfedi, & Deo in religiofam feruitutem dicari qui fuis precibus
vitam gratis ali js communicant, tandem partes naturales erunt Euangelij Pra?co»
nes, qui diuinis prajeeptisanimas hominum nutriunt. Veriim cum in corpore hu-
inanopartes generation! deftinat^naturalibus partibus adferibantur: item in Ec¬
clefia omnes viri dodrinainfignes hoc generations munus obireferuntur, dQ cri-
minofos , quad illos generando, gratia? diuina? reftituunt .■ ad rem enim feribebat
Apoftolus ad Corynthios. Ego per Euangeltumvot genui. X.f.4.
Cum igitur omnes humani corporis partes dodrina? morali fintfamulatura?,ope¬
ra pretiu efle duxiraus a capiliis inchoare, & deinceps per cameras partes ad plan¬
tain
 *40 Vlyfsis Aldrouandi
tam vfq;pedis defcendere. Itacjjcapilli caput tegendo cxornant, &ornando mu-
niuntj qui licet fatpeiuxta partem capitis anteriorem, velob rariracem cutis,vel ob
defedtum alimenti defluantj nihilominus pars pofterior capitis , veiobcutrm den-
fam, vel ob copiatnhumoris,illisnunquamcaret: quaie pars anterior iuuentutcm3
& pars poftcriorfenedutem repra?fentat.
Cum igirur iuuentus, vel ob defedum alimenti pietatis, vel obraram in fuperos
obferuantiam, redis operibus carcat; fenedus tamen denfa, & munita precibus,&
copiofo pietatis humorc affluens in reda opera femper incumbit: iuxraillud Pfal-
Stntttus, ^ mograpbi. Senettus men in mifertcordta vbert. Deinde obferuandumeft, quod ca-
iuutntus. pilli afumofis cxhalationibus producunturfideoq; quanto maior erirexhaiationum ^
copia, tanro copiofiori crine caput tegetur, quibus deficientibus, caput pilis priua-
tur: propterca humanus animus a capite,& cogitationes ab exhalationibus referun*
tur, qua? crines virtutum, & operum generarc folcnt. Quamobrc quanto maior erit
copia bonorum affediuum, tanto maior erit abundantia virtutum. Viciflim quando
crines virtutum recedunt; tuncanimus redis cogitationibes nudatur. Ad rem igi-
Cap, IP. tur legimus apud Mattheum. Veslriauttm capilli capitis otnnesnumcratifunt. Quan-
doquidem, iuxtafententiam Ciceronis,ignorare non poteft Deus,quaquifq; men-
te fir.
Infuper capillorum canities ex frigiditate humorisalimcntalis producitur, quia
frigiditas aibedinem generat. In fenedute igitur, ob humoris frigidiabundatiam,
crines albefcunt: quapropter per canitiem, fenedus intclligenda eft, in quafrigus g
diuini timoris dominatunhinc albedo cafta? vita? dimanat, cum fenes capularcs fu-
turam vitamin dies meditenturjvt veritatem aflequarurillud aflerrum Sapientiae.
Cap, 4. Cam funt fenfas homini*, (jr at as fenetiutis vita immaculata ,
Pofieaquam de capilJis fermo habetur, hie quoq. nonnihil de pilis , & barb a re-
cenfendum eft. Siquidem piiiduri,& afperi funt, quando a dura, &afpera cute
erumpunt: vndein hac dodrina,pili operibus ,& cutis afteduia/fimilantur.-quocirca
a duroafteduoperationcs nonnifi dura?, & vice verfadimanare poterunt. Veluri
CV/.J. legi'tur apud Mattheum. Bibus homo de bono thefiurofuoproftrtbona, malus ver'ofimi-
liter mala, Paritcrbarba pilis in tegrata viriornamentum cfle perhibetur, tnarefq:
afatminis feparat. Perbarbam intefligenda eft prudentia finem con/uetudmis
exornans,quje fieminas a viris, nempe improbos aprobis ,& criminofos a vinute
pra?ditis diftinguit, C
Succedit caput, quod totiqs corporis fundametum,& principium dfe fertur,durn
ca?teratpartesabillofenfum,&motum hauriunt. Cum igitur caput fecunciavale-
tudine ffuitur, ccetera membra redtas fundliones obeunt,& viciflim,capite laboran-
Capitis rno- tc,c3?ter3? partes languefcunt.Pcr caput, in hac dodtrina,mens inteiligicur, qua? ft
raha. perfedta,& iullafit, inde nonnifi redia? operationes prodcunt. Viciflim quando
animus eft tnalcficus, nonnifi mala opera generare poteft. Amplius caput (ft tan-
quam caminus torius corporis,ad quern fumifera? alimenrorum exhafationes afeen-
dunt, fed cum fit copiofis refertum meatibus, alibilibus retentis, excrementirij va-
pores per porros euanefeunt.Caput in hoc loco eft Pnnceps,exhafationes funt fub-
ditorum petitiones, & querela? ad Principem quotidic afcendentes iquamobrem
necefteeft, vt hoc caput fir foiaminibusdifcretioms,& prudencia? refertum, vtfu-
perfiua facile exeant, & tieccifaria tantummodoretineantur. ®
In cap/te cerebrum claudirur,iuxraopinionem Medicorum, natura frigidum , &
poft cor immediate generarum : quapropter cordi calidiflimoopponitur, vthuius
feruor altcrius frigiditate tc mperetur. Per cerebrum poflumus exprimere Beatam
Mariam femper Virginem, qua? in corpore Ecclefia? poft cor,nempe poft C hriftum,
Moralia ce¬ primumoccupat locum. Iraq;ha?c VirgoMifericordia? parenshuic cordiopponi
rebri . perhibetur, dum fuis precibus feruorem fummi Iurislenit ,atq;temperat. Deinde
cerebri frigiditas, &humidiras canitiem, ficuti viciflimcaliditas,& ficciraj caluitiem
generare folet. Canities fymbolum fapientia? efte dicitnr, iuxta illud Sapienria?.
Cap4- Cant funtfenfos heminis. Caluities vero eleemofynam denotat, qua? capillos diui-
tiarum tondet: propterca homo cerebro confcientia?, ob Dei timorem, frigido, 8c
pb piecatem hymido refertus, citpcanirietu fapientia? gdipifeitur; iuxta illud Pfai-
piogra-
 Monflrorutn Hiftoria. 241
mographi. Initium SapientiatB tmor Domini. Itemhomo vichariratis calidus,&
quimacerefcens fit ficcus, illico caluitiem rerummundanarumacqmrir.
Frons, vt in Rubrica Phyfionomije fuit relatum, eft ilia capitis pars,in qua vere-
cundia, honor, virtus, &animiconftantia refulgent,praeterea eft pars dura, & iniu-
rieaeris, pattens. Frons Ecclefiasab Apoftolis ,&marryribus repratfentatur. qui
iniuria? Tyrannorum patientes, Chrifti fidem pugnaciflime defenderuot. Nafus eft Moralia ad
ille, quiodores diferiminans, & fuauibus rantiim oblettatus , a tetris fmnmopere frontem at-
abhorret,deinde aereminfpirat, & expirat. Nafus ammajeftpieras, qua? diuma,& twentia.
seterna fuauitate dele&ata fitorem voluptatum afpernatur, deinde fpiritum gratis
® attrahens,orationisaerem etriitcir.
PrtBterea naturafagax duobus oculis caput exornauir,vt alterius deficientis mu.
nus alter fuppleret. Ba?cigitu:oculorum duplicatio cbaritatiscondidonem doce-
re porefts qua?, tefte Gregorio, inter duos faltem adminiftratur , cum duo viriiufti
non volupfatibus, non conuiuijs , fed communi vtilicatt fe naros efte ai b/trantur.
Rurfus oculi in parte profunda fiti remota oprime intuentur, fed oculi prominentes
nonnifi proxima videre polfunt. Oculi concaui funt virijperfedi,qui a rebus volu-
ptuofis fegregati in- profunda an imi demiflione morantes', re mota , nimiru fubJimia
©ptime contemplantur. Sed oculi prominentes funt homines fuperbi ,quinihft
aliud.nifi proximum pra?fentis fortune nitorem confpicantur, & med/tantur. Rur- Oculorttm
fus-pu-piHa ocuii cumfta videt, cumfeipfam intueri nequeat. Hate ideoaflimilatur moralis do -
p homini, qui atiena vitia melius, quam propriaconfpicit,& in alienis negotijs re&ius ffrina.
quaminproprijs fe gerit : qtiocircaadrem Diuus Bernardus dicebat. Multi malta
fcfunti & fe ipt nefetunt quid plura? Naturapalpebram duplicator, vt oculus vtraq;
munitusexternasiniuriasfacile arcere poftet. Ira oculus mentis duplici diferetio-
nis tegumenro c/audendus eft, nempe illo , quod fp/ritual/a , & altero , quod mun-
danarefpicit, ne indifcrim/natimaliquodnoxiumintuendoapperar.
Natura quoq;aureshumanas geniinauit,vt caput in medio il/arucollocatu vndiq;
fonorum difterenr/as apprehenderet. Sic ludex ,& Confe/Tarius in loco publico Antes.
femper morari debent, vt facilequerimonias,& cr/nr/na audirepoflint:iuxta illud
Pfslmographi. Aunbuspercrpite, qui iudtcatts orbew . Nifi velirmis, per caput inter
aures, Chriftum intelligere, qni femper inter homines redder, vt flagkatores non
moleftos exaudiar: iuxtaaftertum Pfalmographi. Oculi Dominifuper tullos^ aures
G tius in prices eorum.
Dentes humanum os exornantes funt albi, duri _ acuti, ordine quodana digefti,
labijs feptr,necnonadformandatn vocem, & ad nutritionem corporis needfarij.
Dentes Chrifti, vel Ecclefia? funt Euangelij Precones,quibus peccantes mandendo Detesaui.
ad feattrahunt-.quapropterapud toannem dicebat Chnftus. Egocibum b.tbe» man- Cap.3.
ducare,cjutm vos nefettis . Sunt igitur hi caftitate albi, feueritate acuti, Habilitate
mentis duri,ordinequodam Concordia? digefti, labijs animi demiflionis circumda-
ti, & tandem veritate do&rina? ad nutriendum Ecciefiae corpus, necnon ad vocem
diuini encomij formandam neceftarij. Alioquin dentes affimilanturillis , quialie-
nam famam mordicus laeeftbnt, Sin dentes fuerint redti, & copulation# longitu-
dinem, velutirari,&curuibreUitarem pratfagiunt.Tales dentesad Iudices, velfa-
U miliarcs Principis comparar?pofTunf,qui ft bonis moribus fuerint coniundi, & pro¬
pter iuftitiamredi, proculdubioiaillaiurifdidione diu verfabunrur: fin ob d/fcor-
diam fuerintrari,&obiniuftitiam curui, tuncinmrifdidione paruum temporis fpa-
tium confument. Succedunt molles gingiu£e.,quibus dentes altisradicibtts nitun- Ginoiua.
tur. Htemollem benignitatis virtutem repra?fentafn-t, quse in humano ore verfari
debet, in quapoftea dentes, nempe phcicfa verba radicantur j iuxta illud Ecclefia-
{iipi, Vtrbum dulee multiplied arnica> & mitigat ihtmicos . ^
Lingua inffiumentum guftus, &ofationis efte dicitur ; quamobrem Euangelij itnoua.
Preco, in myftico Ecclefia? corporejinguam Chriftrrefert;fiquidem,inftar lingu?, S
faporem profanorum a fapore facrorum,&fpirituaIium diferiminat, &orationera
effundens diu/na encomia, & gratiarum adiones celebrar. Labia funt partes mol¬
les rorum dentium ordinem tegentes,• hincPrecones Euangelij labia Icclefis efte Labia-
feruntur, perquos lingua Dei Parris, nimirum fpiritus diuinus adpopulumconcio-
' X ncm
 242 Vlyfris Aldrouandi i

nemhabet. Hi igitur molies, & bcnigni effe debent , vtduritiemdenmim> idcfl

feueritatem diuinar iuftitia? emolliant, & tempetrent, Genaepoftea funt partes fa m
Sett*, deimolliticm,a!bedincm, &ruborem participantes, aquibus oftendirur exterior
confuerudo, in qua moraiis pulchritudo refulgec. Hajcigjtur moiiiriem pietatis, ru-
borem charitatis, & alborcm puritatis referre debet. Os ad nutritionem valde ne~
ceftanum efte Iiquido coaftac: quandoquidem nifi os cibaria pratparans ad ftoma*
QSa chum demandarer,proculdubio membra humana deficercnt. Osin Ecclefia Dei ell
theologies fapientioe Dodor , qui cibum diuins dodrinse diligenter examinatum
membns, nempe auditoribus diftribuit,vt eorum animam reficiat,3tq; nutriar.Prs-
terea obferuandum eft, os humanum efte paruum, cum bruta valde ample ore re- *
ferta lint: namq;homo rationis parciceps ore paruo fuiranatura donatus,quia rao-
dicus fermonis eflet, & paucam alimenti quanntatem adhiberet ;iuxta iliud Pro-
Cfip. 21. uerbiorum. Quicuftodit osfuutn, cuftodit animam. Os autem vaftumin brutis,
nimirum in criminofisobferuatur, quia non folum funt largdoquijveriimetia nulla
vtunturtemperantia,qus impetuuj appetitus moderari poifit.
Ab ore ad guttur facienduseft tranfitus , in quodua? ad pufmones, & ad ftoma-
chum patent vise , quarum prima aerem , altera vero cibum ad ventricuium defect.
Guitar, Guttur in morali dodrina figm'ficat mentem duabus vijs, nempe affedionibus in-
figniram, quarum altera fpiricualjs,altera voluptuofa dicitur.Spiritualis eft ilia,per.
quam aer bonorum ad animam attinentium attrahitur,altera,per quam bona vo .
hiptuaria appetuntur. ltidcm , fcibcct in gutture aer ,&cibus diuerfas fortmntur B
vias, quoniam aer per arperamarceriamadcor,cibusautempcroefophaguad ven-
triculum defeendit: quare, ob vicimam imminer periculum ,ne portio'erbi via ae-
ris, maximo patientis incommodo, ingrediatur.C um igitur in morali dodrina, aer
fummuih bonum, & cibus bonum fortuitum figniBcet,quorum primum cor,Sc alter
rum ftomachum, nempe marfupium petit.- fsepefsepius impendet difcnmpn, ne bo¬
Andrus quid num fortuitum viam cordis obftruat.-quemadmodum A uarisacc/dir,quorum diuitias
praftet. a via marfupij aberrantes cor perunt, & fuffocantes animam impediunt, quominus
egenorumcalamitares.videre , & eorum querimonias audire poffit. Idcirco qui-
dam Poetahominem auarum rci infenlibili comparabat huncinmodum.
Area turner nttmmis,foctet mepafett egentes,
Si poffet, mifero»pafcerce, area loqui.
Area magrs rare es, quam qts.t ttbi pandera fe.ruaU ^
Area ttr, tllahominh nomine dignafuit.
In prsdida parte vox etiam formatur,qn® fi fuerit fuauis atrumnofos exhilarat,
amorem conciliat,laborem lenit,mentem atimore ad audaciatri.ab ira adCletnen-
Vocit tnora tiamreuocat. Taliseft vox diuina?laudis,& optima* eruditionis, qua? pecc3ntibus
Its doeirtna. fpem, & Istitiam affert, pietatem erga Deum excitat, laborem , & msftitiam, per
psnitentiamlenit, ficq; penes Deuni , & homines ptscomum laudis fibi conciliar.
Iraq; vox optima. Sc perfeda edit ur, quando canales pulmonis erut Iencs,& excre-
mentis inanesi namq; humore aliquorcferti grauem, & ina?qua)em vocem reddunt.
Hicanales reprsfenant Euangelij Preconcs, & Theologies fapientia? Dodfores,
qui fi fuerint lenes, & ab excrementis criminum aheni,fuauem vocem,nempe do-
drinatn gratam populo effundent,.- fin fuerint viti/sinfedi ingratam eruditionem |j
audientibus communicabunt : vnde ad root Gregorius hsc verba proferebat.
7" unc authorit as , mittitur ,qnatido vocem opera non concomtttantur . iuxta illudvul-
gatum.
Tancfie cenfura, dr tuncfie exempla parantur,
Cum Doffor, altos quod mcnet, ipfe facit.
Etenim Maiores prauis exemplis mirandum in modurn csreros offendere folcnt
ideo adrem Scaliger in quodam epigrammace introducit tuuenem Prifcorum Deo-
rum mores imirammfic loqucotem .
Si Tsitto tmhi quts verttt, qtiodjeruut armris
Erro, quodomneocnils aucupor alitibus ;
Jlle lotum fciat, ac Ditern, Dommumq',profundi
Setan capidm eo eolla dtdtffuugo,
St tA‘

<
 Monftrorum Hiftoria. 243
Si tale atqi homin'tgenus ell imttabtle Biuum-,
Poll Dittos, quodnam crimen amare meumeh ?
Iraqi ficuti vox gram's, & rauca harmoniam perturbat, & aures audientiu lirdirj
ita Improbi Vocem grauem,&raucam edere dicuntur,dumfra?num propria lingua:
minime cohibentes harmoniam bonefta? confuetudinis turbant, &bac voceviris
probis,& perfedis ingrati efte feruntur, Demumhominis collum,veluti & aliorum
animantium fbrtitudinis rymbolum efte folet;nam tollo vindo ,fortitudo animalis
fuperatur. Per collum intelligenda eft loquela, cum vox in colio formari incipiar: collum,
in hac magna anima; vis refidet: non enim quis poteft vnquam a Diabolo fuperari,
donee opcm diuinam impiorare, & crimina confiteri poffit : iuxtaillud ifaia?. Con- Cap.^z.
[urge Hterufalem,folue'vincula colli tui captiua filla ,t*0».Anhelirus quoq; in hac par¬
te ce!ebratur,dum maiorcopia aeris attrahitur,quam emittitur,at ratio indeorirur,
quoniammagna aeris portio nurritioni fpirituum famulatur: hjeaer attradus bene-
ficia a Deo in nos collara fignificar, quemadtnodumaer emiftiis noftrainin Deum
fexuitutem denotat. Plus ergo aeris recipitur,quam emittitur.quoniam diuina erga
nos beneffciamulto plura funr, quam qua? Deo retribuere poftimus . Non imme-
ritoigitur Pfalmographusfcribebat. J£uid retnbuam Dominopro omnibus , qua re-
tribuit mibi ? quafi inferre veller, fieri minime pofte, vt Deo ex condigno fatisfa-
ciamus.
Iain defeendendum eft ad pedus,in quo cor pars pra?cipua a natura pn'mum for-
F matalatibulatur. Cor in homineinteriore eft reda confcientia, quam vnufquifq;
virtutibusexornatamprimiimfabricaredeber. Deinde cum cor fons ca!oris,& vi- Cordis m-
ta: efte feratur, ipfo Ixfo, animal ad interitum properar. Cor redam in Deu fidem talia.
repra?fenrare poteft, vnde calor charitatis, necnon vita virtutis ,& gratia? dmia-
nar: cum feripierit Abachucb. luftus ex fide viuit, qua? lafta proculdubio interitum Cap, 2,
anima?, & corporis progignit. Infuper cor in medio pedoris refidens ca?teri$
partibus vitamimpert/rur. CorPra?fuI efte dicitur, qui in medio Ecclefta? fedens,
vitam gratis, & fapienr/a? cuicumq, communicat. Immocumcor a cura denomina-
tum fuerit; mens animat meriro nomine cord s erat appelJanda, quoniam propria
falus illi cura? efte dc bear. Rurfuscor vanjs gaudetprairogatiuis. Pritr.o iugi mo-
tu afficicur, dum conftringitur, & dilararur. Paritercorhumante aft'dionis in ali-
quoopereredo femper fc cxercere debet: vcl omnes confcientia? latebras erga
G Deumdilatare.-iuxta illud Apoftiliad Corynthios. Os noHrum pant ad vos Co- Lib.z.cstp.6
rynrbij , cor nollrum dtlatatum eft. Secundo cor in tb >racc italocatum eft, vt ad par¬
tem finiftram parumper vergat ,ficq; naturalis frigiditas huius partis temperatur.
Cor eft mifericordia viriperf di, qux femper tendit ad finiftram partem eoru, qui
in egeftate, & calamitate verfanrurjaut vergitad Iteuam eorum,qui frigore lethalis
criminisopprimuntur, vr feruore fpirituali foti ad redaopera excitentur . Tertio,
ex medicorum fententia,quando temperatura cordis nonmhil adfrigidum,& humi-
dum vergir, tunc pulfum producit mollem , & hominem < ffeminatum , & giabrum
reddit. Pari rarionequando affedio gerens vicemcordis pierare fuerir frigida, &
voluptatibus huinida , tunc pulfum operum modem, Seunbecillum redder, necnon
priuationem pilorum, nempe defedum virtutum procreabir. Quare poterimus pro-
II ntinciare illud Pfalmograpbi. Comprchendcrunt mtintquitaies met ,(£■ cor meum de-
reliquit me .
Reliquum eft, vt ponderemus pedus, cuius pars anterior mamiliis exornatur,& Pefforts
dorfo, necnon lateribus concluditur. Pedusmanibus perculJumobinternamcaui. moralist.
tatem fbnumedit :homo igiturpeccans, perindignarionemaduerfus crimina, pe¬
dus percutiar, &confeflione fonitum edat, deinde redis operibus manus adhi-
beat; namdeconfitenribus quibufdam legiturapud Luc^m.PercottentapccJfra fua Cap.z 8,
reuertebantur. Mamilla? humanum pedus exornant, cum in ventre brutorum con-
spicianrur. Mamilla eft benefit); fymbolum , quod in pedore viroru perfedorum
refulger; namqj horum operationes, excorde, & gratis prodeuntjeu benefitia im-
proborum ex ventre, nimirum vtilitatis caufa, in eteteros conferantur. Demde ma. Mamilla,
railla eft pars cordi proxima,& fanguinisin lac rranfmutandifacultate potitur; vt
indc infantes alantur, Mamilla aftimi'latur rmfcricQrdia? viri iufti, hiq enim cordi,
X 2 nempe
 244 V 1 /fsis Aldrouandi
nempe Deoeftproximusjhicigirurfanguinem diuiriarumin lac deemo/yna? con-
uercir,quo poftea infantes fcilicetegeni aluntur. ItcmmamilJa? mulieris vtero gc-
ftantis,ex fcntentia Medicorum, fi copiofo laderedundauerint, forum fore debi-
Jem demonftranr. Cumigitur foetus opcrationis, &lacloquefo fymbolu efte pof-
fit, non poterimus wifi pra?fagire fartumoperarionis fore imbecillum, quando ladle
verborum mamma? labiorum abundauerint.Legitur enim ha-c fententia in Prouer*
Cap, 14. bijs .vbi verba funtplurtma.tbifrequentere^e ft*i.Y)uo Iatcra iuxta parrem dexrram,
fin i ft ram thoracis obferuantur. Hare duo Jatera duobus hominibusadmetiipro-
ficifcenubus comparantur,quiperuenientesad bmitem fireuerti voluerint,horusn
dexter finiftcr, & finifter'dexter e/ficitur. Simiiiceradlimiremincerirus peruenien- *
tes eamdem incurrunt fortem, nam qui per latus dextruinprofperiratum graditur,
tandem in limite mortis finiltrum latusa?rurnnarumoccupat,& viciftim egeni,qui
v/am calanfitatum cucurrerunt, tandem ad dextrumlatus serernae iftiriae tendunr.
jporfum. Deniq; dorfum homini hoc beneficium prxftar, vr fupinus iacere pofiit, cum bruta
hoc beneficio careant. Idcirco infer homines, & bruta, fcificet inter viros perfe*
<ftos, &improbos hoccaditdifcnmen , vr viri iufti fupra dorfum iacenfcs fublimia
intueantur, & sterna medirentur; bruta vero, fcihcct criminofi, nonnifi terrena
afpiciunr, Seeontempiantur,
Humeri, Succedunr humeri partes ad baiulandum deftinatte. Humeri animat funt virtu-
Cap. 6, res obedientfo ,& conftantfoad ferendum onus patientia? ,&calamitatis idoneats
juxtaillud Ecclefiaftici. Subijcehumerumtunm porta. Brachium poftea ab hu* &
men's dependet duobus oftibus integratum,& validum ; hoc repratfentari poteft
Chnftus a Deopatre dependens, & ex duobus oftibus nimirum exhumanitate, &
diuinitate integratus, qui,ob fingularerobur, poteftati diabolica? refiftere potuir.
Brachia, Cum Icripris mandauerit Pfalmographus. In brachio virtutit tua dtpofuifti aduer-
fanos meos, Infuper brachia, corpore eegrotante, Chirurgi vulnera ferunr; immo
parte finiftra corporis Jaborante, vena brachij dextri aperitur corpus myfticum eft
Ecclcfia, cuius brach/um dexrrum vocarur Chriflus , per quem Pater Omnipotens
e*M6, cun<fta operatun i uxta ilFud Ecclefiaftici. Glarifica manum, & braebtum dex/rum.At
brachiumfiniftrumhu/us myftici corporis eft genus humanum , quodab initio lan-
gueicebat, quare, ad i|Judliberandum,brachium dexrrum, nempe Cbriftum vulne-
rari necefte fijir. Amplius brachia tantam cum capite habent familiaritatem.vt ad
illius tuteJam, fopeferientiumiebbus fefe opponanr. Brachia Chrifti funt fideles,
qui ad capitis, nimirum ad reftse in Deum fideitutelam, idolatris relu6bri,& ty-
rannis fe fe opponere non dubitant.Tandem brachia, cum fint cordi vicina, folenc
per pulfum arteriarum,cordis valetudinS Medicis obferuantibus manifeftare.Cura
autem cor fit fytnbolum mentis,& voluntatis, & brachium operationumjpropterea
ex operationibus humanis mentem, & humanam voluntatempenetrabimus. Scri-
bebat enim Gregogius. Perbtc, qttaforis apparent, quidiniut lateat, apertetur.
Circa finem brachiorum funr manus,quatex pluribus conftantoftibus, vrquam-
cumq; adionem obire poflint. Manus funt noftrat operationes ex pluribus oftibus,
nempe ex multis virtntibus integrata?, vt cun<ftis,& pratc/pueegenis opitulari pof-
lianas. fint. Infuper manus funtqua-dam inftrumenta,qute adexrenfionem,adconftn<ftio-
nem.ad laborem.adpercuftionem, adpugnam,&ad tutelam idonea eife videntur.
Hincqiiilibet Princeps manus poteft appellari,quat in liberalitate exteditur, clau-
ditur,quandoinhomines indignos beneficianon conferuntur,Iaborac in redtisope-
ribus, percutit puniendo peccantes, pratliaturdusnreprehendit, & tandem omnes
fu* fubiedios poteftati tutatur ldeo de hacmanu poteft ftlud Ezecfiielis pronun-
Xhti.Manus Domini eratmteu confortans *»e,Vo!aeft pars interior manus glabra,&
etiatnplana,aliqua tamenconcauitare non carens, quat nunquam, iuxta fi.rutatores
rerum natural/um, aculeo fcorpionis foditur. Ecclcfia eft manus, in qua viri faJuti
Cap,}. sterna? deftinati cont/nentur: iuxtaillud Sapientiat . luHorum anima in mana Dei
funt. Volam huius manus viri perfedi repratfentant: funt enimob veritatem pla*
ni, obanimidemiftionem concaui, glabri, quia diuitias afpernantur, & tandem ab
Cap, ip. aculeo diabolici fcorpionis tuti ; cum Chriftus apud Lucam dixerit. Mecededt vobtt
Virtutew eaUandiferpentes, & fcorpieties.
 Monftrorum Hiftoria. 245
Poftmoduna digiti a manu pendent tribus offibus integrati, retfti, graciles, fle-
xiies ,&vnguibusmuniti. Manuseft Ecclefia,cuius digit! funtfideles, feuviriin Digiti.
ordinem rebgiofum Deo dicatijcx tribus autemoflibus conftare dicuntur,qma San-
iftiffitnamTrinitatem venerantur: quare Ecclefia poteric diuulgare illud Cantico-
rum. Digiti met pleni funt myrrhaprobattfjima. Praeterquamquod tales digit! mili¬
tia funt redii, ad eleemofynam flexiles, & demq; vnguibus armaci, vt,oblataocca-
fione, aliquam feueritatem in Ecclefia exercerepoffint. Rurfusigitur Ecclefia po-
terit illud Pfalmographipronunciare . BenediCtas Donunus^cjm docet manusmeat ad
pr&lium, cr digitos meos ad helium. Amplius digitis hoc inefle proprium ammaduer-
E tunt, quod ante prandium cralfiores ,& poft cibum graciliores euadant. Viri iuSti
hanc digitorum naturam imirantur,dum ante cibum diuini beneficij fuperbia funt
tumidi, fed pofimodum magna animidemi/fioae graciliores Hunt.
Stomachus accedit ponderandus, qui alimentum quodcumq; recipir,il!udq;con- Moralfa ex
co&utn, tampurum, quam excrementis refertumad partes nutriendas demandat, It 0 mao be.
excrementa tamen per partes inreriores truduncur. Stomachumin dodrina mo¬
ral! vir perfedtus aemulatur, qui cibum cuiufcumq; do&rimerecipir, & ad vires
anima? refocillandas mittit, & purum tancummodo retinens, impurum illico ex-
pellit.
Iecur eft vifcus temperatura calidum, colore rubicundum, & in dexrro hyppo-
condriocollocatum. Per hanc partem principalem,mens hominis intelJigeda eft,
jp qua? pietate debet elfe calida , memoria fanguinis Chrifti rubicunda , & in dextra
partefita , dum fpem vitaiteterna? meditatur . Prgrerquamquod heparin homine Hepar-
eft magnum, vtvalidamcharitatisaftedioneminfinuare pofiit. Demiim hepar in
ordine ad cor, locum inferiorem occupat.vtab iilo tanquam a parte principaliori ca-
Joremhauriar. Par/rer calor,&charitas cordis,fcilicet Pra?fuJum,Pr;ncipum, & Dy-
naftarum frigiditacem hepatis, nempe fubdicorum cemperabit.-fiquidem fi defedu
virtutumhi frigefcant, calore exempli Maiorum foueri debenr; iuxra illud vul-
ga turn.
Regis adexemplum tolas componitur orbit.
In hepatis concauitate fel latibulatur, quod fuaacrimonia humores incidir,& dc-
tergitiidcirco Medici iilo in collyrijs vtuntur . Fel hoc in loco amara pamitentia
exponitur, qua? humores peccantium incidit,&abftergit; hac de caufa viri mfti con-
<5 cionem ad populum habentes feile pa?nitentia? San&orum in collyrijs concio-
num , & proeccptorum vtuntur, vt hac ratione oculos mentis audientmm abfter-
gant.
Splen in finiftro Iocatus hyppocondrio caufa rifus elfe perhibetur,& nihilominus
melancholia? eft recepraculum, qua? affiduam msefticiam generare folet. Splen eft Lien.
fymbolum mundana? profperitatis,qua? homines in pr^fenti vitareddic hilares,cum
ramen sterna? ma?ftitia? caufam fecum habeat, Id autem magis ftabihri poteft, quo-
niam ex medica obferuatione, quando fp ien tumefir, & crefcir, corpus macrefcic,&
e contrario quando lien decrefcit, corpus pmguefcit,&augetur Pari ratione quan¬
do lien voluptatum admodum crefcir, tunc hurnana? virtutes decrefcunt, & ex ad-
uerfo mundana felicitate dim/nura, virtutes in homine mirandum in moduaugen-
tur: quare poterimus iure merito diuulgare, quod in Prouerbijs habetur. Nee Cap,1 0.
paupertatem , nec di puttas dederts mibi Demine , tribue tamen vtciui weo necef-

Sequunturrenes ,&vefica. Renesin primisfunt partes pinguedine carentes,

nihilominus adipe femper funt inuolutae.Huiusconditionisdebent efie diuites,qui Renes,
cutninadipe diuiciarumfintfepulti, ab otnni tamen affeclu earumalienic/Te deber.
Renes vehement!- calore funt referti,vndefuperuacaneam attrahentes humidita-
eem,extra corpus ea pellunt.Renes Ecclefia? a viris iuftis repra?fentatur,quiin cor-
pore Ecclefia? milirantis feruore ignca? charitatis mira operanrur. Erenim hi viri a
fuperfluitatibus vitiorum fideles expurgando, cos liberant.Renes infuper venerete
voluptatis fedes elfe conftituuntur , quoniam ab illis genitura origine ducere per-
tiibeturj hinc non eft mirurn, fi perniciofe libidinis hos elfe fymbolum ftatuat-. hac
de caufa Sacerdotes, in Exado, arenibus vfq; ad femora velamen geftabanr,vtre»
X 3 nes
 Vlyfsis Aldrouandi
ties voluptatis cfiTe cooperiendos infinuarent. Legitur enim apud Ifa/am. Nessfol-
V«flC4t rntur cingulum rtnum tius. Prxterea vefica iuxta partem fuperiorem onficium ha-
bet, cunuamen pars inferior illo carear. Ita pats fuperior human/affedus debec
e(Te perforata, vt res cxleftes recipere pofsir, pars vero inferior orificio careat,ne
rebus mundanis aditus pateatjtem vefica vento repleta in magnum tumorem ele-
uatur, modico tamen inflido vulnere , adeo detumefeit, vt nullum fere Jocu occu-
pet. Veficam vento plenam Diuitesfaftu tumefeentes xmulantur, qui vento in-
folentix tumidi funt, fed ftacim atq, aculeo mortis pungunrur.recedente vento pa-
uonini ambitus, confeftim euanefeunt.
JnteBina, His partibusmteftina adhxrcntin finu ventris Iocata, & ad faces recipiendas
deftinata, vrii las tandem per infernas partes expellanr, Intedinapoffhnt appel-
lari Confeflari;, qui medium corporis Ecclefix occupantes audiendo piaculares
confe(fiones,tot/us corporis Ecclefix crimina recipiunt,deindeabfolutione cotra-
das animifordes eluendo expeilunr.
Iam exaratum eft, quod ad partes in ventre contentas pertinebat, modo de par-
tibuscontinentibus aliquid dicendumeffe videtur. Ventres igitur, exfententia
Lib. l, Apbo Hippocratis, hyemefunt ca]idiores,confequenterq;hocanni tempore maior appe-
rif. titus generator, xftate verb ventres funt minus calidi, &propterea minor apperi-
tus producirur. Ratio huius eifedus inde nafeitur, quoniam calor naturalis,vrgen-
te bruma, ad partes penitiores confiigit, & vicifsim,xftate,adextimas tendes par¬
tes dilfoluitur. Pariratione, hyeme caiamitatum ,feruor charitatis internas mentis B
partespetens, virtutes roborat,ficq; appetitum bonioperis excitat; fedxftate fx*
Iicitatum, calor charitatis difsipatur, & appetitio redi operis deftruitur. In centro
Vtnbilicus. partis externx ventris conftnuitur vmbilicus, per quern fxtusin vtero viuens nu-
tritur, fed flarirn atq; infans in lucemegreifus eft, illico vmbilicus prxeiditur, Per
vmbilicum, venerea voluptas exponitur,qus in medio humans naturar refidet, per
quam fetus, nimirumpeccans in ventre mundanx fcslicitatis ftabulans fanguinem
vir/orum fugir: quapropter quando taJ/s fostus, nempe crim/nofus in lucem gratis
egredicur; confeftim vm bilicus voluptatumrecidenduseft, ne rurfum in fentinara
viriorum relabatur.
Prxdidis partibusaddanturgenitalia membra prxeipua, quibus auulfis, virtus
virilis aufertur,& homo ica moll is, 8c eftxminatus redditur, vt, pilis cadentibus,
Gemtalet vocem ffmineam acquirat. Per genitalia virtus redas produces operationes often-
fanes. ditur,qux dum radicaturin anima,f?tum bonorum operum procreat.Veriim quan¬
do genitalia diuinx gratix violentia vitiorum demuntur;tunchomo adeofitmollis,
vt fxmineam naruram adipifeatur, licq; voxprecum, & confefsionis peruertitur,
pilli virtutum defluunt, &omnisfpes morahs corrumpitur. Inter partes genitalcs
recenfetur vrerus, qux pars in muliereadconceptionem, femen rec/pit.Veriimali-
quando accidit, vt ob humorum affluSrium corrupte!am,loco perfedi foetus, maf-
facamis, mola a media's nuncupata generetur; vnde mulier in fine grauiditaris
fruftum carnis parit. Hocffpe contingit illis, qui femen Verb/ Dei concepiflc
creduntur, fed tandem inhoneftum, &perniciofumopu$pariunt.Quocircahoc erit
conforme afterto Ifaix . Expcilmi vt faceret vuas labrufeas . Immo hoc
Cap, 4 . noh eft valde alienum ab eo , quod legitur apud Mattheum . Loomint name bortum B
3datib;c.x$
femen feminaftitn agro tuo, vnde ergo habet z,iz,aniam ?
Femora funt partes abinguinibus adgeoua protenfx, ob carnis,& neruorum eo -
piamva lids, qux tottun corpus fuftentant. Abhispartibus Priocipes referuntur,
pondus regiminis, & prxfedurx fuftinentes.Hi fortes ob conftantiamfcarnofi, 8c
molles ob clementiam, & mobiles ob afsiduam diligentiam efte debent, Alioquitt,
per f?mur,Antiquipro!em fignificabant, vtin Rubricamyfticorij declaratum fuir,
Idcirco dum enfis in finiftro foe-more,& pugio in dextro geftatur : pariter pu gionem
Verbi Dei, & enfem diuinx Iuftitix debemus fxmoribus, nempe venereis cupi-
ditatibus applicare, vtdiuino dudinietuharum partium luxumcoerceamus.
Fcemora in genibus ferminantur, qux agenis dida effe feruntur, quonia infans
in vterb latibulans genua cum genis coniungat. Hinc homo caput incl/nans ad ge*
qua niseis ad Iaerymas pronusrcddittir, quafi memor vterinx latebrx } in qua per
fpatiutn
 Monftrorum Hiftoria. 247
fpatium nouem menfium mutatus eft. Genua animi detniffionem, & diuinum me-
turn fignincant: ha?c enim funt genua,qua? mentem ad contemplations tcrreftrium Ctnua.
inclinanr.-quare homo in genuflexione facile lacrymas effundere debet. Deus er¬
go oculos genibus in donucilio vterinocopulaffe vtdetur, vt genua,nimirum animi
demiffionem, & timorem Dei meditaremur. Aliter genua funt partes, fuper quibus
nutrix geftato infanti blandirur . Genua hoc in lo<fo adminiculum fpei, &diuina?
confolationis demonftrant, quibus Deus in prtefenjti vita fidehbus bianditu^nec-
non fignificant blandimentum ®cerni gaudij , quo Deus impofterum viros iuftos
ampledtitur. luxta illud Ifai®. Advberaportabtmtnt, & [uper genua bUndietar Cap.vlt.
^ vsbis .
Crura, exaliquorum mente, a currendo, vel tibi® ob concauitatem appellanturj
ha? partes iunt fortes, & ad totum fuftinendum corpus idone® Euangelij Prfcones
crura Ecclefi;® repra?fentare poffunt, non folum quia hue, atq; il/uc currendo do-
drinarn Chrifti, cundis regionibus infinuent,verurnetiam, quia, inftar tibiarum,di-
uinamdodrinam modulantur. Pr®terquamqudd veluti column® totum Ecclefi® Crura*
corpus fuftentant: imma veluti crura oflea medu!iahumefiunr,fimilitcr hi medul¬
la pietatis, & gratia? irrigantur. Propterea de his, & de corpore Ecclefi® poteri-
mus diuulgare illud Canticorum. Crura das column* marmorea, quafundag a funtfa- Cap.jt
pra bafes aureas.
Pes in animali poftremumoccupatjocum : eft enimoffeus ad impriraendum ve-
p ftigium, & admotum localem neceffarius. Pedes in moralidodrina finalem per-
feuerantiam fignificant, ideo veftigiu redioperis !mprimunt,ofteisutobfirmitudi-
nem, deinde motui localianim® famu'antur,vt ad cteleftem patriam peruenirepof-
lit. luxta illud aureum Didum. J2ui perfeutrauerit vfq\in finemfjtc falttujertt. Per
pedes etiam exponuntu r aftedus .-idcircoadremfcribebat Diuus Auguftinus. Pes
mens affettns meus, eoferor, quocumq', feror, Itaq, pedes afixdion is noftr®, vicon-
ftanti®, offt i, vi dementi*, caui, &pIaniobfimplicicatemeftedebent. Amplius
pes dexrer vclocioris eft niorus, quam {wider : quare homo valid® virtutis, primo
pedem dextrum, deinde ftmftrum tnouer. Pes dexrer in pr®fentiaredum, & fpiri-
tualem aftedum demonftrat;finifter prauam, & voluptuofamaftedionem,denotat:
ideoqj pes dexrer femper eritanteponendus. luxtaillud Prouerbiorum.FrW/, qua Cap.q.
U dextru funt, nottu Domtnusiperuerfxautem viat quafuntdfinidrts. Tandem notan-
G dum eft hominem duobus niri pedibus, cum cetera an/raaliaquatuor pedibus gra-
diantur. Homines vitijs dediti afiimilantur brutis,quoniam horum inftar proniter-
reftria affidue tneditamur; homines vero^erfe&i ®ter»a intuentes, vi pontempla-
tionis eredi incedunt Dicebatenim Pfa!mographus. Perfecit pedes meat tanquam
Cerwornmfuper excelfa ft omens me . Plantapedisa planitiedenominarg. eft , & Plantapf
cum fit dura l®dentibus facile reludatur; h®c animi voluntatem defignat.qu® pro- dis.
pter animi demiffionem plana, &obimpreffionembonorum operum,duraefle de¬
bet. Deniq. calcaneus eft pars extrema a mole totius corporis compreffa, qu® pars
femel hfadifiieilem admittitcurationem,quoniam afonte caloris valderemotafir.
Calcaneus eft fymbolum fenedutis, quam moles vitiorum iuuetutis premitfideoq; Calcaneus,
fi criminrbus l®darur, difficilemfanitatem adipifeitur, quia fenum vitia , ob perti-
II mtiam,&obdefedumca!oris grati®, difficill/tnecorriguntur.
His animaduerfis, nonnullaadhuc de venis,fanguine, pinguedine, neruis,o/fi-
bus, & cute ponderanda funt.Quoad primum ven®, aut a veniendo did®,aut quafi
vi®, per quas fanguis ab Irpate ad cameras corporis partes, nutritionis gratia, ve- Vena.
miat; in corpore Ecclefi® militantis viros pios oftendunt, quia per hos c®teris bona
communicanturjalij enim homines per hos, tanquam per venasabhepate, fcilicet
d Deo fanguinem bonifortuiti hauriunt. Infuper vena ftatuto tempore aperta
putridum effundens fanguinemfanitatem parienti reftituit,& nifi recludaturpa¬
ttens necem rncurrit. Pervenamintelligenda eft locutio;svelutilegitur in Prouer-
bijs. Vena vita os iufti. H®c vena animi valeeudinem i.ndicat s qu® fi confefiione Cap.6.
aperiatur, corruptos criminum humores effundens fanitatem patienti impartitur,
fin vero per comfeffionem minime redudatur, interitum anim® afferc, quoniam
mors, & vitaintnanu lingu®. Pariteraliquando invenishumorputridus,&ma-
liguus '
C
 248 Vlyfsis Aldrouandi
lignus contirietur, qui alios ob confuctudinem inficere poreft. In vena humana*
vita? fanguis etiampraua? affedionis latibulatur, qui purrcdinem peccati inducirs
hinc poftea familiares verbis; & exemplis oifendunrur.
In venis malla fanguinea continetur,qua? a Media's in quatuor humores, nempe
in fanguinem, bilem, pituitam , & melancholiam diftribuitur. Quoadfanguinem,
hie in jecorein gratiam nutritionis torius corporis generatur, & in morali dodrina
vocacur memoria fanguinis, & paflionis Chrifti,qua?in iecore,fcilicec in affedu ad
animam nutriendam continetur. pratcerea quando corpus copiofo redundat (an¬
guine, fagax natura per aliquam hatmorrhagiam,ilium expellens,aduerfam valetu-
Ma/J'a fan- dinem arcet. Hie fanguis voluptuofam affedionem exprimir; hinc narura /agax ni- ^
guints. mirum ratio, per ha?morrhagiam poenicentia?, illam euacuare deber. Immo quando
aliqua pars corporis la?ditur,illico ad iliam fanguis conduit, vtei opituleturipari ra-
tioneamicus charitace feruens naruram huius fanguinisfic imirari debet, vr, quoad
fieri poteft: , amico egeno opem ferat. Demum fanguis menftruus venenata quali-
tate non caretjfiquidem mulier hoc fanguinis fluxuaffeda aliquem non innocue in-
tuefur. Qui igitur inhonefta,& perniciofa jibidine tenetur, pra?dida? mulier/ com¬
parator, cum huius afpedus fit venenarus, & alios in luxuria procliues reddat. Iraq,-
quando pra?didus fanguis ftaruto tempore euacuatur, corpus in fecunda valetudi-
ne conferuarur, fin rctineaturin venis, multa? atgritudines procreantur. Talis fan¬
guis eft fymbolum peccati, quod piacularl confeflione diiigenter euacuatum per-
fedam valetudinem in animaconferuat, fin rctineatur, mult# vitiorum cegritudi* 3
nes inde dimanant.
Bilis eft humor niateriam igneam referens , & hominem celerem , & ad adiones
audacem reddit. In hominibus perfedis, nil aliud eft bilis, nifizelus iuftitia?;ideoq;
Silts', illosad redas operationes incitar.Immo bilis in corporehumanocarrer/s dominans
humoribus, hominem mente feuem,iracundum, & immirem condituir. Bilis in hac
dodtrina lethale crimen repradentar, quopercitus homo menre leuis, /racundus, &
immittis redditur. P;tuira eft humor frigidus, & humidus,qui in venis paularim na-
Vitmta. turam fanguinis adipifeirur, vt tandem membranutriat. Pariter in venis, nim/rum
in Ecclefia, Deus non modo fanguinem,nempe viros perfedos,fi d quoq;p>ruiram,
nempe viros i mperfedos coilocauit, vt, deficientibus perfed s, ah; perfedionem
adipifeerentur. Nifi velimusperpituitam humorem inconcodum interpretari Pec-
Cap.tf. cantem, cuius affedioinconcoda, nempe imperfeda effidcirco Ifaias dicebat. Ex- C
cox: ie>fed nontjuafiargentum. Tandem melancholia in humane corpore eft humor
frlelscholia. nigeradiduum procreans metum-.quare non eft mirandum fi Medici tradant Melan
cholicum abfq;manifcftacaufa formidare. Hie humor peccati fymbolum procul*
dubio nuncupari poteft, quod fplendore gratiae carens, nigredmem participat.-ideo
qui tali humore inficiuntur, vitijs demgrantur, quorum ftimuhs agitati femperfor-
midant.
Ex mafia humorum caro, & pinguedo generantur. Caro mollis, necnon calida,
& humida eft, qua? ofia tegir, & inania mufculorum fpatia replet. Per carnem, in-
telligenda eft mens perfeda, qua? humore pietatis,&caIorecharitaris referta, offi-
bus, nimirum egenis velamentum pra?bet, deinde vacua mufculorum fpatia replere
Caro, dicitur, dum vacuis pauperum loculis farisfacir. Amplius caro propter moihtiera j)
impatiens laboris efi’e perhibetur: quare animalia carnofis pedibus referta, vt ho¬
mo, diururnos labores tolierare nequcunr, nifi calceos induant. Pari ratione homi¬
nes carnofi,nimirum delitijs inuoluti Jaborem calamitatum difficulter perferunt:
Cap. 4 #. velutilegiturapud Mattheum. Caroautem infima. Quamobrem necefie eftadcal-
ceamenta exemplorum & dodrina? Sandorum confugere. Pinguedo fub cute ge-
Pinguedo. nita illam emoilir, meatus obftuir, dum augetur, venas coroprimit, & tandem ignis
fornes eft. Pinguedoquoq; voluptatum cutem emoilir, & mearus affeduum ita ob-
ftruit, ne diuina gratia ad intimas cordis latebras penetrare poflit : immo crefcens
potenrijs animse dominatur, venas voluntatis comprimit, & demiim ignem auari-
riria? nutrir.
Deniq; nimia pinguedo impedire folet, quominus mulier concfpere poflit; & qui
nirqio adipe obruuntur, fi valetudinem incurrant, difficilJime fanitati reftituuntur.
Simi-
 Monftrorum Hiftoria. 249
Similiter qui adfpe diuitiarum redundant, vi criminum, tegrotant, & ob auaritiatn
difficillime conualefcunt, immo fa?tum redi propofiti non facile concipiunt. Quan-
doquidem pmguedo diuitiarum caloremcharitacis extinguit,motu perfeda? ope-
rationi$,aufcrt, & vias interniaffedus obftruit.
Nerui a cerebroortum trahentes per totum corpus di(Teminantur,vtcudis par¬
ibus motum, & feufum impertiantur. Neruiexponunturvirtures a cerebro nempe
a Chrifto dimanantes, & tori amra* commumcantur, vt motum redo? operations,
& fenfummifericordise excitenr. Nerui iofuper quoproximiores funtcerebrd,ed Herat*
lunt moiliores, ex quo remotiores, edduriores euadunt. Hi nerui Iudices,vel Le-
E gatos a cerebro, nempe .a Principein varias reeiones miffos defignare poflunt :fi-
quidemhi quofunt capiti nimirum Principi proximiores,moiliores funt,dum beni-
gnitarem erga populumexercenttmerumucnirn, ne prooter vicinia, populiquere-
ia adaures Principis perueniat. Sed quandoacapite, oblociIonginquitatem,funt
remotiores, maioremexercentes fa?uitiam,duriores euadunt. Demum neruiiuxta
obferuationes medicas, fi fuerint prxeifi, non regenerantur, neq, glutinantur. Per
neruos intelligere poffumus Schifmaricos ( <r^j<rfxct in Ecdefia 3 ppellatur, quando
Grex incontrariaftudia feinditur , a verbo <r%<%u feindo , nam vnione rupta diffi¬
dent, qui prius confenferant) qui nunquam ad vnionem fidei, & gratia: reuer-
tuntur.
OiTacxteras partes fuftentantia, ficca, dura, valida, alba, concaua, medulla irri-
f g3ta neruiscol!igaca,&carnetcdafunr. Ab offibus viri perfi-di,& Deocofecra- offa mora*
tirepra?fentantur, qui cameras partes, feilicet alios homines in dodrina C'hriftiim- Us doctrines
beciliesoptimisdocumentis fulciunt Hiieiunioficci, patienria duri, conftantia for-
tesjca/iitate albi, paupertateconcaui,meduIIa pietatis referti neruis charitatis co-
pufati,& randem carne redi efte debent, dum affidueimbecillitatemhumana con-
templantur. Alioquin hxcoffh ficca, infenfibiJ/a, mcdul/is hume da, qua? fra da di£
ficiliime glutinantur, ad criminofos comparari poftunt,qui contumacia funt/icci,&
infenfibilesdicuntur, dum m/fericord/a? (timulos no fentiunt, & medul/a voluptuo-
fa? afted/onis humehunt, immo vi criminum fradi, glutine Pcenitentix Deo diffi-
cilhme copulanrur. Oifa quoqi extrinfecus dura, & intus molli referta humore fi-
gnificare poftunt Principes,quiextrinfeca’n duritiem, &feueritatem, internatn
verobenignitatis mollitiem erga fubditos exercere debenr. Tandem aliquaeriam
G reperiuntur oHa medullacarentia, quf inuicemconcuflafcintillanr. Pariter multi
homines in hoc orbe verlantur, quorum offia, nimirum inreriores a fifedus medulla
pietatis carent, &proptereanonmfiignem iracuodia?, & feeuitia? emittunt. Adfi-
nem medulla eft quasdam fubftantiaaiba,pmguis,mollij,qusmultis a?gritudinibus
remedio efleperhibetur. Ho?ceft diidna gratia, puritate innocentra? alba,ch3rita-
tepinguis , eg!utinofa,&pietatemollis, qua? pluribus animiaffedibus opitulatur*
fiquidemha?c a cerebro, nimirum a Deo per neruos affectionu defcendens,animam
ab trgritudme ad fanicatem,& ab a?rumnis adlaecitia ducit.Legitur enim apud lob.
liedallis offa illtus irrigantur.
In calcehuius Rubricar, nonnihildechartilagine difterendumeft, qua: iuxta Lijjevftt
Galenifententiam, eft fimplex anitnalis particulaaliarumquidem omniumdurif- p4rt.ea/>.$.
», fima, toto autem ofte molhor, inter os, &carnem media; ideo facile abfqjfract/o-
ne flectitur, Chartilago anima?appellatur propenfio ad bonum,qua? intra duritiem,
Sc mollitiem collocanda eft; non enim incredula efle.neq; temereomnia credere de¬
bet; cum feripferit Ioannes. Non enim eft credendum tmntfpintui, ftd probate fptri- Cap
/as, ft ex Deo funt. Item chartilago eft particula fenfu, & moru carens; immo ft am-
putetur, nonregeneratur. Chartilagines Diabol/ funt Peccantes,qu/adomne ge¬
nus vitiorum flexiles, & pronifunt, deindefenfu mifericordia*,& morureda? opc-
, rationis carent, immo ft peccati gladio ab Ecdefia refeindantur, nolunt patniten-
tia? glutinedenuo ipfi copulari.
Poftremo cutiseft pars corporis extima,iniurijs aerisexpofita, vtca?teras cor- cutit,
poris parres rueatur. Cutis in hac dodrina eft anima? toIlerantia,qua?iniurijsae-
ris, fcilicercalamiraribusexponitur,&ab ipfaca?ter£ partes, nimirum inreriores
animj affediones defenduntur. ideo de hac cute patienti« intelligeye poftij.
HSUS-
 250 Vlyfsis Aldrouandi
?'M7- mus illud affertum Ezechiel is.Super extendam tnvobis cueem,dr dabo vobis fpiritum»
& viuetis. Deniq, homo inter cameras animantes tenuiffitna munitur cure ; quarc
cum frigoris, vel caloris noxam facile perfestiat, aduerfus aer/s iniurias, veftimen-
tis induirur . Affimilitcr homo ita tenui patient/? cute eft mun/rus, vt vel pariim,
vel nihil pro falute tollerare poffit, fiaculeis calamitatum aliquando pungatur:
quamobrem illiusintcreft veftibus exemplorum, & doctrins Samftorum fefe in-
duere, vtfrigori calamitatum , &feruori srumnarum refifterepoflic, pronuntians
Cap.lG, iliud lob. Saccum cenfui fuper cutem mean.

MORAL1A AB HOMINE,
Eiufq; varijs Atttibutis petita.

ACTENVS de partibus humanis difteruimns, modo ad homi-

nem,eiufq;attributa examinanda accedemus, vt documents morali-
bus indeelicitis noftra here hiftoria perficiatur. Primo aliquod di-
ferimen huinani fexusponderandumeft :fiquidem mares in compa-/fi
rationead fsminas, funt calidiores,corporcrobuft/ores,animoau-
daciores, magis hifpidi, pluribus referti dentibus, &maioricaloris innati copia re¬
dundant; &proptereamaiori etiam ciborum quantitate egenr. Pari rar/one viri iu-
ftij necnonilli,quiin religiofam feruirutem Deo funt dicati, in comparatione ad
Laicos , mares dfe perhibentur : quapropter charitate funt calidiorcs , conftantia
validiores, prompra voluntate audaciores, aftidua an/mi demiflione hifpidiores,
deinde plures dentes diferetionis habenr, &quoniam feruore charitatis vtuntur,
ideoquotidie circa alimenra plurium meditationum verfantur. Si confideretur ho¬
Span[us,dr mo quatenusfponfusj proculdubiohicfponfam primo blandis verbis, & xenijs ad
[portfa. amorem allicit, deinde nuntijs, & litteris votum fuum exprimit,Iud s,& fpedtaculis
fefe exponit,in cultu veftium nouandojfibi nimisindulget, & tandem earn diligen- ^
ter circumfpe&am ducit coniugem. Nos poftumus in prsientia nome fponfi Chri- ^
fto, & nomen fponfs Ecclefts, vel anims affignare equandoquidem hie fponfus a
mundi primordiohancfponfam diligens inmatrimonium accipere decreuit; pro¬
pterea ab initio dona, nimirum cunfta eius offitia ei deftinauit, & ad expriraendum
votumfuum, Patriarchis, & Prophetis ,tanquamnuncijs vfus eft , fpeftaculis fla*
gellorum, & crucis fefe expofuit, veftimento humans carnis induit & de mum earn
diligentercircumfpe&amblandofermoneallocutus eft: quemadmodum in Pfal-
mo quadragefimo quarto legitur. Audi filia-, dr vide^inclwa aurem tuam, dr obltui-
[cerepopulism tuum, dr domumpatris sui.
S> contemplemur feptem states, per quas tanquam pertotgradushomoad po-
ftremum vitce terminum accedit-has quoqjadmoralem dodhinam trahipolfe com-
Resales, periemus.-proptereaquod feptem states funt feptem virtutes fpirituales, per quas D
Vita gratis ad opratum stems gloris finem progreditur. Primaigitur stas in
hoc genere eft demiffio animi, qus infantiam smulatur: nam veluti hsc humanam
inchoat vitam; pariter ilia vits moralis principium eife fertur. Immo fi infantia a
nonfando deducirurjftc vir demiflione an/mi rcfertu$,ob verecundiam.loquendo,
limites vrbanitatis non excedit: prsterquamquod ille ,qui hanc primam virtu-
tem profitetur, apud Catonenij linguam compefcere debet ; namq; Ouidius foie-
bat dicere.
PracipuaeH virtuspreHare filentia rebus,
Et contra grauis efi culpafiltnda loqui,
Secunda stas eft c hariras, qus homines Deo, amicis, & inimicis indiftolubili
quodamamoris vinculoconciliarcnititur. Tertiaeft Pietas, qus inftaradolefcen-
tipe, au&ionis meritorum eft procurairix. Quarra eft iuuencus, nerape fortitude,
qua
 Monftroram Hiftoria. 251
qua homines aduerfus tentamenta armantuf. Quinta eft Honefta&vihe.qua? vi-
nlem a?ratem a?mulans cauet, ne quid indecore, auc libidiqose fiat ,,atq; cogitqtur.
Sexta eft P/udencia * qua? tanquamfene&us moilitiem carnisdeftruensjapientiaai
ip.iritus illuftrut. Septima & poftrema aetasfpiritualis eft Timor Dei,qui decrepi-
tatis a?mulus,homineni fiiperbiacreCtummcuruat,&mentemadcontemptad©nes
mortis pronatnreddit,
Modo nonnulla peculiaria deinfantibus,& puerisconfidecanda fefeoff,erunt. ; > ...,
In primis ad procreatioriem infatuis materia a matre fuppeditara,femen yirijtnatrix
totum recipiens , fecundina , nimirum membrana hancmaftam inuoluens,&.caior Infans*
E naturalis totum fbrmans, &e/ficiens conduunr: prseterea fanguis onaternus eft ne-
ceflarius,qui genitumiatninfantem nutriar,atq;augcat. Pariter, vtaliquis vipteni-
tenti^ ad gratiarn genitus, films Deieuadar, nrulta funtnecefiaria, primo matrix,
ideft locus conueniens,.nempefides Ecclefia?, qua? reciptat, materia, fcilicetreda
voluntas, qua? obtemperer, femen viri, nimirum Vet bum Dei ,& doCirina Euan«
gelici Praeconis, quae hominem difponat & tandem jdoneumreddat. Caior ope-
rans eft gratia diuioi fpiritus, qua* totum efficir, iecundina eft chariras, qua?omnia
coniungic, & deniq; fanguis mnriens eft memoria fanguinjs Chrifti,qua? cunCta
fouet, atq, auger, Prseterea in generarioneinfantis, narura primitiis mebr-a prin-
cipalia, nimirum Cor, cerebrum, & hepar producit, deindead ca?tera$ partes for-
mandas fe accingjt. Partes pra?cipua?, in doChina morali, viitutes theologies ap- Partespr*«
F pellantur, cor enim,propter amorem,eft fymbolum charitatis, Cerebrum , cumfit ciptt* in mt
principium fenfus, Fidcrn defignat, Hepar quoniam totum corpus slit, Speminfi- raltbtts.
nuat. Hinc ChristFidejes Nature smuli primum has virtutes preapuas formare, . „*~
& perficere debenr, delude ad alias a prsdnftis dimanantes pedetentim acquiren- , 1
dasproperare.
Amplius in fans in vtero materno non ill,-co, fed paulacim perftcitur, & formatur,
prster Chriftum, cuius corpus iotra.inomfntum temporis,formatumanimacum, &
a Verbda ifampc um fan . Pari ratione homines naturam imitantes paulatira vir
tutes induerc debenr, vt deinceps probj, perfedti,&dodieuadant. Oppofitum ta-
men contigit Chrifto , qui illied fcientiarum , & granarum omnium cumuloredun-
jdottftj veiuri expofuit Joannes capire primo. Vtrhum carofatlnm e ,7 , & habitants
in nobit, & vtdtmn t glc-nam tius cjuafiVmgeniii a patreplenum geniias & ver:tails Rur-
G fus infantes ftatimpoft orui n in locoo-bfeuro cofiocantur,ne ueidusaervifionetn
eorum Isdac :aflimiliter infantes, nimirum pqni nuper adfidem, velpoenitcntiacn,
vel reftgionem nau {unt.aeri lucid®, nugorforum non funtexponendi, nefplendo-
ve profperitatis mun dana? oftend.amur; propterea in opaco animi demiftionis loco
conftituendi funt, donee validioretn d>fcretionis vifionem adepti fuerinr, Iterum
membra inf&ntium i tat end la funt, vt facile curuaturam incurrerentj, rsifi nutrices v‘""
fafeijs ilia artftarentita membra infantmm , ideft affetftiones iuuenum funt na- ‘
turs adeo flexibilis, vt nift ab erudita nutrice, feu perfedo viro,fafeijs optims di-
fcipiins vmcianfnr^ curuiiturarnp auorurndrumorumfaeile contraherent Infuper
infantes vt copiofu® afimentum concoquanr, diuturniori etiatn indigent fomno;
bine nutrices illos fujbfei canrilenaad fomnum prodiu.es reddere folent. .Item in¬
fantes, fcilicethomines, quicopiofomundans profperitatisaliinento vefoywur,
H
diiKurnopietatis,&ooot«5plationis fomnoindigent: qua propter nutrices,nimirum
Euangehj Praeccnes, iucundis do China? 3 & exempioruin cantilenis fomnuinii/is
concsiiarenitURtur. •• ? . r .
Quando verb infantes ado!,euerun.f,pueri nuncupanrur, & cum fint adhuc imhc* Pueritia»
cilles ad labores non funt idonei, ad^tadendum faeildiss&ad iracundiam prdnLTa-
les vocari poffunt.Peccantes,qui,:puerortim inftar,fu nr imperiti, ad laboremcon-
templationum, & redanim operatm-num im pti,ad concipiendos irarum mo.rus pro-
ni, &ad cadendumfaciles, dunj quotidie de crirnmein aliuderimen prolabuntur.; ^ -
Item pueri a valetudinarijs geniti hmdes cegritudines raquam h«reditarias incur-
rerefolenr. Pari ratione puerifunt Subdici, vel Difeipulftnaraq; fi Principes , vel
Prteceptores fuerint valetudinarij, nimirum varijs infeCii vitijs; fimiliter filij, ve-
lutiSubd/ti, & Difcipuji prauis exemplis. lteft inqutnantur ;. non immerftb igirur
C-aneb3 cCato. 7 nrpe
 2$ 2 Vlyfsis Aldrouandi
Turft eft Doffon, cum culpa redargUit tpfnm.
Si contsettatur fcrmo ad puellas, qu® hoc nomen intcgritat/sfortiuntur, ha? de-
bent effe gr'acnes, flexibiles, & venuft®. Puella hocinlocoanimam repr®fenrat,
quae temperantia gaudere debet,in am mi demiflione gracilis,rationeobfequij, flc-
XJbiiis,& tandem doubushoneuatispulcherrima.
tatrisarntr Ratione confanguineiratis, parcntes,&filij ponderandifcfeoiferunt. In primis
in filios. pater immodcraro fi lium amore profequitur,&eumab vberum nutrimento retno-
tum qootidianum fibi conuidoremconftituit; deinde crefcenrem erudtens verbe-
ribus corrigiti immo ctiam erudiendum ad pr®ceptores mirric, & quo magis fibi
fimilem obferuat,tanto maior fibi in ilium amoris cumulus accedir,&iuxraa?ratem,
dignitafes illi imperticur, & hatreditatemaugere nonce/Far. Hie pater eft Deus
Cap.i, Omnipotens ,-iuxra illud Malachia?. Pater vtsus eft omnium veftrum. Fifij funtom-
lo.cap,
I,
nes virfiufti abipfo per gratiam genin', & alti. Dicebat enim Ioannes. Dedtt eis po¬
tentate™ filios Dei fieri, bis, ijuieredemt t» nomine etas . Iraq; hie fummus Pater tales
films'effWfiffime diliglt, immo ab vberibus delitiarum feparatosadfaeram Gratia?,
ve! Eucfoarefti® menfam ducit, cur® prarceprorumdiuin® legis commendat,verbis
facr® paging eos erudit, & verberibosealamitatum identidemcorrigit. Sic enim
Cap,13, veritatem affequiturilludProuerbiorum . gut fatal vtrga bdit fiiiitm . lmmohic
pater quantd magis filium in moribusfibi fimilemobferuar, tanto maidri affe<ftu,&
trtifericordi® oculis cum intuetur; deinde iuxta ®tarem perfe<ftionis,portionem di¬
gnitatis ®tcrn® glorifi'lli diftribuit, & iuxta memorumaugmentationcm ,h£redi- B
tatem coeleftis patria? amplificat,
Matris a- Mater quoqj filium in vreromorantemproprio fangufne, & port ortum ladle nu-
nor in fillit rrit. H?c mater exponi poteft Euangelii Pr£co,qu-i fanguine benignf aftetftioms,
& lade diuin® dodrinf viros chrifticolas alit. Nifi velimus, per matremintelfige-
rc Chriftum,qui proprio fanguine,necnon lade diuinx gratia?, infantes fuos,nem-
pe viros pios, & catholicos, facro pane Eucharefti® fulfenrar. Hoc enim habetur
manifefium apud ioanrn m. Caro rreavere eft cibtts , <$• fanguit meusvere tit po/us.
Cap,6, Amplmsmater quo magis parirur® appropinquat, eomaiorr dolore, ob infantis
motum afflidatur.
Hrc mater eft confcientia, qua? f®tum peccari eniti debet, dum igitur tempos
confeffionis piacularis appropinquat, perquam crimmain iucem emitrunturr, ha?c
maiori dolon epprimirur. Imrrdfimater in paritione patitur, &poft partumjeni-
todolore, exhilataturifimiliterhomoquandoapud Confeftarium crimina effudit,
pudore vexatus valdcm®ret; fed poftcaquam Sacramentum p®nitenti® obiuit,
peccaris edudis, exhiIaratur,quoniam confcientia eft bene ad® vita? recordatio m-
r . „ . cundifiima. Tandem mater, velnutrix praecipuis quibufdam munijs circa infantes
onfetetta, dum cos fatriel re os ladat, &nutrit, lapfoserigir, ftanres conferuac, f®da-
quidjit, tos of, ofl darr &demum adgreftem, & locurionem cos erudit.H®c mater, vel nutrix
BeataTemper Virgo appellari poteft,qua? infantes fu>os,nempeiIIos qui prrcipuo
quodam culm earn venerantur, ladegrat/® nutrit,labentibus i-n crimmaopitula-
tur, ftantes,nrmirum in diuirta gratia conftitutosconfertiat, inquinatos purgat, &
tandem ad greffum bonorum operum, & ad locurionem dimhi fermonis eosin-
ftruit, D
Siconfideremus filiosj hotum alrjfunt primigen®, alij verb dcinceps nafeutur.
Veriun antiqua trtoleuit confuetudo, vt maior h®reditatis gentiIifia?portioprimi-
genis contingeretj n ififortecomiffa noxa,parentes bonis primogenitorurn eos ex-
h®redarentj nam tuncminores natu maioribus pr®ferebarur. Deus igtmrabinitio,
d-uds filios, nempe populum Ifraeliticum, & populum Ethnicum habuiffe perhibe-
t«r. Populus Ifraeikictis dicebatur primigenus; veluti legitur in facris pa ginis,
j p If lfrae^ quern coaquaBi pnmogenitotuo . Deinde alius fiiius, nimirum popuJus Ethtti-
n cc ej,c, cus poftremd genirus vocaba tur, confequenterqj non huicTed illi maior hseredita-
* ‘ tis grati®, & glori® portio comperebat : t?erum quia populus primigenus Deo car-
nem homanam induto aduerfarus eft, proprerea ture primogenitorum priuatus fuit,
Lib,i fara atq,s hxccsleftis,&®ternah;rreditasin Ethnicum collata fuit. Id aurem in facris
lip.c.'S, Biblijs, per Rubem, &Ictfeph elegantifEme foit figuratum. Idefrco adrempotc-
rimus^
 Monftrorutn Hiftoria. 25J
riffllK diuulgare illudMatthei. Erunt nouiffvni prtmi,frpriminoutffimi. Aut pronun"
c/areal/ud, quod apud eumdem Mattheum legitur. Auferetur d vobis regnum Det,gf UdtthAM
dabitur gtntifacienti fruiturn eius.
Sicontemplemur homines, quatenus imperant, & famulantur 5 tunc natura Do-
tnioorum, &feruorum fefe ofFert ponderanda. Dominus feruos fuos nonoppritnif,
immo iilosaduerfusinimicorum impetum tutacur, iliofqi in egeftate verfari noper-
roittit. Iudex, vel Princeps naturam Domini ingenui, & jufti imitaridebent, dum
enarratas prxrogatiuas erga fubdiros exe;cent, & feruando a?quitatem, eorum in-
nocentiamtuentur. HoccnimeritcQnfbrmeatftrto i falmographi. luftmDom-
E nut, &iuttttias dtlexit, aquitatem vidttvultu, eiu>. Nifi velimus, per Donvnum,in-
tcrprxtari Chriftum, qui optimos feruos alir, & turamr, prauos verb cam Dxmo-
nes, quam homines punit,atq;depnmir .-idinnuebat Pfalmographushis verbis.,?«-
feiptens manfuetos Dominus, humtlians auttrn peccatores vfq\ act nr ram. VlCidim \'O-
minus perditus famulis minime opitulamr,immo illis damnoeft,dum ius petentibus
non reddit, & premia a reisexpedar. Hunc Dominumimitarur Tyrannus,qui lux
poteftatifubiedosdiuiujs fpohat,&,omniiurepoftpofiro, itaoperarur,vtpceoas
innocentes pro nocentibus pendant. Hoc ideo non eric abfimiJe illi, quod recita*
Ult Ifaias. Dabo Aegyptum tnmanu Donnnorumcrudelmm . Cap. 10 .
Ex altera partefmiificonfiderentur,hi a feruando dicebantur,quoniam in hel¬
lo captos Triumphans fertiaret, vei vt venderentur, vel vt ab hoftibus redimeren-
p tur; nifipotiusdicamusafcruiendonuncuparos quoniam mulris feruitijs delhnen*
tur. Serui antiquitiis in triplici genere confliruebantur. Alij erant vernacuii, qui
fub iugoferuitutis nafeebantur, alij emptirij, qui rapti vendebantur, alij condudti-
tij, qui fponte, & fpe Jucri, alicui famulabanfur. Pariter, in mundo mora'i, varia
funt feruorum genera , varijs Dominis fpirifuabbus famulantia ; hos quoq; a fer- Semeru va~
uandonuncuparos a/Teueramusjquandoquidem Deuseos in vita feroar, vt radem r/a diffeno
ad bonam frugem fc recipianr, & feme! a vipjs redimantur. Aur illosd /Vruiendo tia.
Cognominarosa/Feremus,quia,3tJt Deo,aur Dsmom famulentur. H orumalij nun-
cupantur vernacuii, vt Ethnic/,qui fub iugo feruuutis; ideft peccati orti funt, & in
haceadem naui verfantur paruuli, qui labe originis inquinati nafccntes,ante abiu»
tionem aqux facri fonris decedunt;ideoq; 3 b huiufmodi feruiture nunquam 1 /beran-
tur. Serui emptitij funt c hnfiicoix peccantes , qui aqua facri fontis loti , & poeni-
G tentia liberi a Diaboloemuntur, dum voluptatibus feruiunt,& viriorumomnis ge¬
neris feruitute opprimuntur. Deniq; ferui condudirij funt Chrifticote perfect,
qui non vi, fed fponte,& fpe lucri sterns gloria? ad volunrariam Dei feruitutem fe
recipiunt. Hi merito poterunt pronunciare illud Genefis. Ewe nos in feruitutem,& Cap.af/c
Istiferuiemus Regi. Famula quoq; iuxta Prihorum confuerudinem, vdibus feruinjs
deftinatur, illiberal! nutritur cibo, veliibus nullius valoris induitur, aiTiduo ferui-
tutis iugo premitur,immbfilium nonnifi feruituriaddidum concipere poteft,hxc
ad libitum nubere non permittirur»tanquarn beliua venditur, virgis interdumes-
ditur, &fi, fortuito, bbertati donetur, ob ingrari animi viuum rurfusad priftjnam
feruitutem reuocatur. Hxc famula anima peccans efie creditur, quam Diabolusli- Anima pec-
bertate confcientis priuans, feruituti criminum addicit; fiquidem vihoribus pec- cans ajftmi -
w cantium offitijs famularur, vulgaribus diuitiarum alimentis refcjtur, abiedis vefti- lattttfama-
bus praus confcientis induitur, nefarif confuerudinis feruitute prfmitur ; immd ia. ■
fi filium bonioperisconcipit, ipfequoq, fetuiruti deftinatur, quatenus gratia,&
virtute meritorum carer. Item hsc a Diabolo feuis Dominis mundi,& carnis ven¬
ditur, ficq; confuetudini Chrifti, & Sandorum copuiari nequir: quamobrem curn
*IIi defic gratilfima in Chriftutn earn i'iberantem voluntas ad foluendas grati’as,
ipfam ad feruitutem Inferorum reuocat, vbi affiduis flagellis verberarur.
Hadenus examinata funt i!Ja, qus adstatem, fexum,& conftitutionem hominis
fpedaban-r. lam tempus eftdilferendi deillis rebus, qua? firede adhibeatur, ho-
ininetnin fccunda valetudineconferuant, fin fecus,eius valetudinemdeftruuntihf
ronnaturales aMedic/s appeilantur. In dodrinamoralihasresquoqu'nueniemus;
fiquidem vita gratis aerem puritatis, cibum pieratis, & Eucbarifti*, potum fapien-
tis, exerciuuindihgentig, qmetemtranquiiitatis confcicntix, vigiliatnmediiatio-
% nis,
 2J4 VlyfsisAldrouandi
nis, &prGuidentia?,fomnumeontemp|ationis, & g!ori?expoftulat. His igitur vi¬
Vita gratia ta gratis cuftoditur, & conferuarur, ne criminibus inquinata percar. Cfteru has res
quails. in fpecie pauldaccuratiiis meditari debemus,&inchoandoacibis ,bosmulripIias
generis eflfe comperituus. Nam cibi delicari,&tenues paucisfcateotexcrementis,
confequenrerq; copiam fanguinis procreant. Alij funt cibicraffi fucci, multifq; re-
dundantes fgcibus, quipaucum fanguinem generanr. Paritercibifpirituales, nem-
pe diuina gratia, & Euchartftia?'fanguinem pietacis, & mifericordia? gignut, & pro-
ptereacxcrementis vitiorum carent. At cibi mundani, fcilicct bonafortuita pau»
cum pietacis fanguinem, immo mulra criminum excremenra procreant. Niff dixe>-
rimus eupedias , quaecitdm fubftanriam afiti rranfmutantur, ffomacho imbeciilo A
compecere,cibos verd iihberales,& craffi fucci ffomacho caiidi temperamenti con-
uenire. In hac dodrina, cibi tenues, & optimi fucci funt viriiufti, dequibus Chri-
Cap4, ftus apud loannemha’C verba prodidit. Ego ctbum habe,omandu<;are,quemvos nefci-
its. Pmerquamquod tales cibi faerie conficiuntur,deinde fide, atq; gratia difpo-
fiti in corpus Ecdefia? couuertuntur. Cibiautem illiberales, & craffi fucci funt Di-
uites,& auariria? dediti,quidifficu!terconcoquuntur,quiaut nunquam, aut ferd ad
bonamfrugem fe recipientcs in corpus Ecclefia? coniiertuntur . Quocirca primi
cibi ffomacho tanriim delicato , nimirum gloria paradifi comperunt; citeri verd
nonniff ffomacho feruenti, fcilicet igni inferorum conueniunt. Ad finem veluti
cibus moderates, & falubris virtutem conferuat, deperditas vires inffaurat, calo-
retn temperat, fanguinem auger, fomnurn conciliat,&fecundam valerudine tue- B
tur. Ita moderatus cibus feientia?, vel pa?nitentise, aut cibus Eucharifti# , feu cha-
ritatis, & amicitia? multas animat commoditates affert. Primo deperditas gratia?
vires reffaurat, calorem cupiditatum teinperat, fanguinem pieratisauget.fomnutn
contemplarionis prouocat, & deniq; valetudinem anima? tuetur.
lam port cibariaad potionem defeendere debemus , qua? in triplici diferimine
: Votionum conffiruirur. Alia eft fimplex, vt aqua, qua? minime nurrit, fed alimentum rantum-
differentia. modo ad partes nutriendas veh it, fecunda eft vinum, quod non folum aJimentieft
vehiculum, verum quoq; al ijs mixtum edulijs tandem corpus nurrit; rertia eft potio
tnedieata, qua? neq; veri potus, neq; cibi naturam participar. Hanc triplicem po¬
tion um differentiam dodrina mora/is exhibet. Prima vocatur fimplex potio , vt
PhiIofophia,& alia huius generis feientia,qua homines fimpliciterdodfifed no pro-
bi, & pexfedi efficiuntur. Alia eft potio vini, & cibi naturam poflidens, vt feientia ^
Tbeologica , qua?, more potionis, feientiam ftillat, & virtutibus hominem nutric.
Tertia potio eft veluti Jurisprudents, qua? neq; cibi, neq;potus locum fubire poteft,
cum neq; hominem in fpeeulatione perfedum, neq; in moralibus redum reddere
poffit; vocatur tamers potio medicata, quae vitia delens, & criminofos puniens, pu¬
blics vrilirati tanquarq mediema prodeft.
Amplius potio pro vehiculo humani alimenti, aut vinum , aut aqua efle debet.
Vinum moderate fumptum humane corpori infinitas affert commod/tates; namqf
Vint pram. calorem auger, fpirirusreereatjtetitiam, &audadam excitat,virtutem roborat,ira*
gatiua. cundiam mitigat, corpus ficcum humedat, appetitum prouocat, concodionem a-
dir,uat,ingenium aeuit, ohftrudiones referat,excremenraabfumit, lippitudincm
foluitjfacundiam generat,lithiafimedetur, arenulas educit,,& deniq; vulneru me- p
dela? conuenit. Sin autem homo, in vino hauriendo modum excel?exit,proculdubio
non merum, fed venenum potabit: iuxta vulgatum diftichon.
lmmodico-i fed ft tua proluis era ly*c>
Pra Met potas tetra acomta mero.
Per vinum hoc in loco inrelligere poffumusmonumenrum fanguinis Chrifti, aut
feruorem pietatis ,autdiuinam feientiam, fiue pa?nitentiam .• fiquidem ha?c omnia
funt tot vina fpiritualia, qua? anima? mirandum in modum conferuntiuxta illud
Cap.9. Prouerbiorum. Inebriamini carijftmi, bibite vinum. quodmifcutvobis. Quocirca hu-
iufmodi vinum feruorem chariratis auget, virtutem fortitudinis roborat, gaudium in
diuino fpiritu, & audaciam aggrediendi bonas operationes excitat, iracundia? cau-
famtemperac, ficcitarem impietatis humedat, appetitum bonioperis prouocat, in-
telledumiiluftratjObftrudione pudorisconfeffioneaperit, fuperfluasdiuitias elee-
mo fy-
 Monftrorum Hiftoria. 255
tnofynaabfumit, lippitudinemoculorum cordis aufert, eloquentiam d/uina? laudiss
& orationis perficit, lithiafim conturaacice fanar,arenu!as vitiorum educit, & dcniqi
vulnera doloris, moeroris, & inuidia? ad perfeda cicatricem duett. Prxterca quem-
admodum apotione putrida , fiue fit vinum ,Miue aqua, fummopcrecauendumeft,
quandoquidem venas ingrediens, &fanguinem inficiens multa morborum gdnera
produccre poteft. Similiter Chrifticola potionem hatrefis, necnon fermonis obfcae- Que potio-
ni virare debetj cum huiufmodi porus corrupts dodrinte non folumanimam infi- ncsvitad*.
ciat, fed ctiamraultas vitiorum cegritudines generer.
^ Accedamus modo ad ponderacionemfomni & vigiliae namqjfomnus mediocris
c caiorem naturaiem roborar, corpus humedat,crudos humores digeritjtemulentiam
tollit, a?gritudines difiipar, & vidoriam nature aduerfus morbum prenuntiat. Ita
fomnus contemplarion/s caiorem charitaris donfirmat ,mentem pietate bumedar,
crudos voluptatumhumores difiipar, ebrietatemcriminum aufert, morbum anim?
extermiriat, & vidoriam aduerfus crirnina publicat. Infuper homoquiete nodur- vis content-
na oppreflus extrinfecam gelidae mortis imaginem reprefentatj cum tamen intrinJ plattonis,
fece vitafruatur: immo partes exteriores frigefcunt, cum tamen intima? non me-
diocrem caiorem participent. Naturam hu usfomnireferuntilli, qui fpe, &pieta-
tate allediin Domino dormireferuntur ; fiquidem extrinfecus dicuntur fngidi,dum
egeftate funt oppreffi, & velutieundis rebus deftituri, & quafialicuius defundi fi*-
mulacrumoftentant: cum tamen intrinfece,ideft quoad Deum viuant,& quoad con-
F fcientiam, pietate, &charitate fcruentes fint. Hue igitur refpiciens Apoftolus feri-
bens ad Corynthios dicebat. Qua/i moricnics-, & ecceviuimm. Vklifintij in vigilia-, Lib.i.capG
homo fuasfund/ones obit, graditur, vider, audit, guftar, oifacit, tangit, loquitur,
& intelligit; qux adiones, vrgente fomno, irrirre funt. Vigilans hominem iuftum
propria faluci confufentem demonfirat : cum hie nullo criminum fomno irrpedi-
tus fpiritua/es adiones exercere poftit: quamobrem ped/bus amotis j&aflvdionis
progreditur, oculis contempIacionisintuetur,aunbus demiflionis an/roipotum-per*
cipir, gufiupietatisdeiedarur, fpe odoratur , in alios benefiria conferens tangere
dicicur, conftfttone, & encomijs Dei loquitur, & tandem affidua meditarione to-
tum intelligit. . ? .
Alia duo inter res non naturaJes, nimirummotus, & quies non funt pretermit- Motusy &
tends :fiquidem homo ante prandium fe exercere debet, vc cxcrementa in ftoma- quies confi-
^ cho contenta defeendant, & difiipcntur, antequam llluc nouus accedens cibus cmq derantur.
excrementis mixtus corrumpacur.. Pari ratione antequam cibus fpiritualis dodri-i
na?,vel Euchariftia? fumatur, pasnirentiaj exercitium precedere debet, vtvitio-
rum excrementa abfumantur; ficenim locus confcientix expurgatur. Ex altera
parte quies laboris, &cu'.ufcumq; motus terminus etTe perhibetur ; quoniam qui-
cumqunotus nature fua ad quietemtendit-.iuxtatritumcarmen.
Quod caret alterna reauie durtbile non eft*
Etenim quiete vires refocillantur,&membra fefta recreantur. Perquietemhoc
in loco exponere poftucnusftammcontecnp!arionis,& vitam religiofa? confuetudi-
nis, in qua mens ab exterioribus negotijs ad intimas confcientipjoperationes re*
trahitur vt pacecircumdata Deum foJum veram quietem meditetur: iuxta after*
fi rurp aureum Diui Auguftini. Inquietum eft conmeum,bone lefu-, donee quiefeat in te,
h dec enim quies ftatum gratis conferuat, vires animat roborat, & la/fittidinem
mentis in mundanis negocijs fatigat* mirandunp in modum tollit r

mroybrn si

•j kitrsia oh ? :■? ’

MORA-
 25 6 Vlyfsis Aldrouandi

MORALIA AB HVMANIS
rrgricudimbus pctita.
\

VM res naturales,& non naturalespauculis verbis complexifimus; ^

nunc res praeter naturam ita a Medicis appeJIataspaucis etiam ex¬
ponents, quatenus fcilicet moribus hominu accommodari poflunr.
Namq; ficuti pulfus a Medicis diligenrer examinantur, vt cordis af-
fediones percipi poflint .* ita Medici morales, nimirum Princeps, vel
Dynafta aliquando pulfus fubditorum ita diligenrer perpedere debent, vt cordiura
MedicUi mo diipoiitiones cognofcant,& male operantes arramiteobliquo retrahanr. Vel no¬
talit quit. men moralis Mediciconfelfarioalfignetunquipulfus confitentium magna induftria
obferuaredeber, vtintimas cordis diipoiitiones intelligerepoffit. ltaq.in prajfen-
tiapra?cipui affedus corpus humanum profligantesexaminandifunt,fcilicet quate¬
nus morali dodrina; famulantur. Inchoantes igitur a morbis capitis ,a!opeciapri-
mocontemplabimur, qua; generator ,quando humores acres capillorum radices g
erodunt. Caput eft Princeps., &capillifunt homines poteftatifubiedi; ideo quan¬
do prauis humoribus, nempeprauis Principum exempliscapilli, ideft fubditi infi-
ciuntur, rune ftatim in Iuxum difluunt, & foluuntur. Caluities quoq; cafu capillo¬
rum producitur, & priuationem virtutum violenria peccati produdam de/ignare
poteft. Immoveiuti iuuenis caluitiemincurrcns denuderines acquirere poteft;
cumfenex, aur difficulrer , autnunquam caluitie liberetur. Affimiliter iuuenis ob
amiifas virtutes caluus, rurfum, vi pxnitentix, his virrutu capillis exornatur, quod
fenex difficuIter aifequituricum vitia fenum incorrigibiha eife videanrur.Habemus
Cap.7.6, enim in Prouerb/js hanc fententiam. Adolefcens tuxta viam fuam, etiam cumfenue-
rit. non recedet ab ta,
Succedir Epilepiia confideranda, morbus capitis pra?cipuus, ita a Grecis nuncu-
patus, quia partes fuperiores comprehendantur, alibquin inter varra nomma, qui- C
bus infignitur, morbus facer cognominatur. Oritur hie affedus, quando hutnori-
bus ventriculoscerebri occupantibus, tranfittis fpirituum animalium mtercipitur;.
Tpilepfta tuncq; patiens conuulfus cadit ,& cum fpuma circa os ,ftridoredentium, & tortura
eomparatur faciei, toto corpore contremifeere videtur. bixe affedio proculdubro a?gritudini
fuperbia. fuperbia; aflimilanda eft, qua; re vera facer morbus nuncupari poteft, cum de viris
fandis, & perfedis triumphumegerit. Item Epilepfia vocatur quafi noxa partium
fuperiorum,’nec prater ratione'm, cum fupernos Angelos proftrauerir.-Iegirurenim
In Eccle- in faeris paginis. Sedes ducum fuperborum dettruxit Dominus . Generator ergo hie
ftatt.ca.io, affedus fdp'erbiae, quando praui humores inanis glorioJae ad ventriculos mentis fe-
runtur; nirrtirumquando homo nobilitatem generis, robur corporis , & copiam di-
uitiarum contemplatur, ve'l quando nominemediocris cuiufdam litterationis fibi
rnirificeablimditur; tunc enim omnis motus feda? operationis impeditur, &anima
de ftatu gratia? prieceps cadit; ficq;tremordefperationis,ftridor ir^&perturbatio-
nis, fpuma maledidionis ,& tortura vultus, nempe turpitudo mala; confuetudinis
introducirur.
Paralyfisetiameftaffedus, qui inter morbos capitisrecenfetur’, & tunc affligit,
quando neruia capite defeendentesfenfu, atq; motu priuantur. Caufa huius a?gri-
tudinis ab humoribus obftruentibus, vel acaloreabfumente , vel a frigore confti-
pante, vela vulnere continuumfoluentediman3repoteft. Per Paralyfim, inrelli-
gendum eft peccatum, quod proeuldubio fenfum difctetionis,& motumreda; ope¬
rationis aufert; hocqjab humoribus voluptuofa? deledationis mentem obftruetibus,
vel acaloreauaritia^&ambitionis, vel a frigore timoris, & defperationis,veI de-
piq; a vulpere ipuidia?, & iracundiae oriri poteft.
Phre-
 Monftrorum Hiftoria. 2?7
Phrencfis eft morbus ad caput fpe&ans,cupatiens hocoppreftus alienationem
mentis incurrat. Quare diligens Medicus huic prxftd eft abrafione capilJorum , &
fedionc vena?, deinde patientcm ligari , & in cubiculo obfcuro decumbere prarei-
pir. Phreneticus Peccanti ccmparatur, qui ararionealienatus tanquam brutum vi- phreneti-
tia omnis generis ampleditur. Tunc igitur Medicusfpiritualis illico capillos.ideft CUs compa_
criminumoccafionem auferre debet, & fanguincmpeccaticofe/IIoneminuere, nec- ratfsr p€C.
non criminofum in loco obfcuro, fcilicet in folitudine collocare,mm!rum a negonjs cantit
publicis, atq;fpe<ftaculis eum remouere, & tandem vinculisdiumoruprsceptorum
cocrcere, vt quampritrum amifl’am mentis valetudinem adipifcatur. Hufcmorbo
oppofitus eftlethargus : fiquidem Phrenefisacaufacalida,&lethargusacaulafri-
gida producitur : quare quis hoc correptus in profundum fomnum labirur. Eft igi¬
tur communis Medicorum fententia, la?tha!c fignum effe, dum Phrenefis in lethar-
gum degenerat, & viciflim non cfte defperandum, quando oppofitum contingir.
Lethargici Hypocritis,& Proditoribus affimilantur, qui extrinfece homines fim- Lethargies
plices, & veluti dormicntes videntur; cum intrinfece pefliimis vitijs redundenr. At quibus (int
Phrenetici publicis Peccantibus comparantur , quorum vitia omnibus mamfefta aQimilandi.
funt. Quamobremfiaccidar, vt Phreneticus fiatlethargicus ,ideft vtPeccans pu-
blicus fiat occultus, id peflimum effe exiftimandum eft : quandoquidem vitia hypo-
critarum vdacamagisobfunt, cum ab omnibus virtutes efle credantur. SccUi op-
pofitum contingat, vt quisde lethargoad Phrenefim properet, nempe vtabdi-
: ta Peccantis crimina manifeftentur, id magnam fpcm faluris pollicctur, cum vi¬
tia manifcfta nonfolum minus noceant.fedetiamfacilius emendari poflint.
Tandem fternutatio eft violeta cerebriconcufsio a naturaexcitata ad fuperfluas Vis Bernu-
humiditates trudendas . Hicaurem motus cerebrum exonerat, totum corpus cocu>
tit, circa nares ftrepicumproducit,&dcmum magnam fpem futura? falutis afFert:hfc
.
tattonis
aff’jdio comparatur ad contritionem , qua? difeufsione cerebrum mentis mouet,
confefsione ftrepirum generat, mentem fatisfadione a fuperfiuitate vitiorum exo-
nerar, ficq;certam falutis fpemanimte pollicerur.
Oculi humani varijsaftctftionibus vexantur.Primitus patiuntur fo.'urionem con-
tinui, inflammationem excitaram a puluere, a vento, fumo, fplendore corporis lu¬
cid/, a nirnio vinipotu, a venerea voluprate, & deniq, a cibisacr/bus . Perocu/um
Oculus com
explicanda eft anima, qua? cumfca intuerur, &intelhgif: vel per duos oculos intel- paratur ani
ledum, & vo!untatemrepra?fentarepoftumus :etenim hi cordis oculi varias vino
ma.
rum segritudines incurrunt -.fiquidem inuidia vulnerantur, puluere auaritia? pertur-
bantur,fumo fuperbia?, & vento ca?nodoxia? vexantur, aliquando a nim a claritate
offeduntur; dum fcilicet oculi mentis diuina myftcria nimis curioseperfcrutantur:
iuxta illud Ifaia?. Attenuati funt oculi met fufpicientes in excelfum. Immooculi men- Cap.^.
tis tetnulentia prauae do&rina? infeftancur, venerea voluptate inquinantur, & tan¬
dem acredine cibornm iracundia? petuntur. Scribebat enim Pfalmographus. Tur-
basusell )furore oculus rneus. Quid fioculus incurrat cxcitatem? nam homolumi-
nibus orbusTemper manu, vel baculo prxtentans fenfim graditur,aut pucro du-
cen ti credere debe t. Peccans cxcigcnx a/ftmilarur, quia res alienas inueftigare ni-
titur, deinde non eft fui iuris , cum Diaboio, & Mundo credens, illis obfequatur.
H Aurium furditas in iuuentute ft fuerit genita, incurabdis redditur. Paritcr furditas
contumacix, quando iuuenibus conrigerir,& fuerit antiqua,proculdubio non admi-
niculo natural, neq; medica ope, fed miraculoindiget.
Osfoetoreporiftimumfcaterefoler, qui exmultis caufts,nimirum, vel ex corru- 0i cui ajft-
ptione gingiuarum, exvlceribus palati,expartibns thoracis maleaffedis, ex pu- miletur.
tridis bumoribns ftomachi, & deniq; atotocorporb inrerdum dimanat. Os morale
eft locutjo, & factor oris obfcxnis verb/s reprxfentarur, qui exvarijscaufispende-
refoIer,pfimo a gingiuis mentis bereft corruptis,deinde ex vlceribus maledictio-
iii$,tertid apartibus thoracis inuidia vexatis, qparto aputrihumore voluptuofi fto¬
machi, & deniq; a totocorpore, quando homo eft famofus, &famama!ienam vio-
iat. Aboriead guttur veniendumeft , quod anginafxpelaborat. Verum quando
in hoc afFedlu tumor in collo apparet, Medici fpem falutis concipiunt, fin fecus, de-
fperanduqj e/Teafleuerant, Gmturpeccanrishocmorbofxpeoccupatur, &tunc Guttur pec-
Y J atgri- cans quale.
 Monflrorum Hiftoria. 259
thalis criminis, Sc abrafione virtutum moralium producitur.rnteftina tandem ver-
minatione ad defperanonem vfqi Medicorum laborare folent j cum varia? vermium
fpcciesin inteftims generentur. Per vermes crimina funtintelligenda,qua;intefti- Crimina
na confcicnria? farpiffimecorroduntihorumq; varite differentia; obferuanrur.quan vermtbat af
doquidem vermes auaritia; a diuitijs, vermes Juxuria a delicijs, vermes fuperbi?a fimtlaotur.
dignitaubus, vermes inuidiatab aliena profperitate,& vermes intoleramia; a cala-
mitaribusoriuntur. Immo quemadmodum vermes intefynorum pharmacistrudun-
tur, ne inde patientis interims prodeat: pariter vermes peccatorum piacularicon-
feflione educendifunt, vrimm/nens a ternxmortis periculum euiterur.
Pedum vitium pra’cipuum eft podagra inuadens illos, quiquotidianis epularum
Jantitijs defedantur, & corpus nonnifi in venereo aduexercent.Sed adueirendum yitia pedti.
eff, quod Eunuchi, pueri, & mulieres hac xgritudmisfpecieminime vexanferun-
tur. Podagra pigritiam, & fegnitiem corporis nobis exhibet, qua?folet illosoccu-
pare, qui cupedijs fummopere gaudenr>& frequenter in Venerem incumbunt.Pue-
riautem homines fimplices , Eunuchi caftos, & mulieres homines pios, & Cle¬
mentes fignificant ; idcirco hi praedidamorbi fpecie non corripiuntur.
lam peruenimus ad cutim,qua? multis morbisohnoxia effe dicitur. Etenimfo-
lutionecontinui,corruoarione,puftu!is, ferpigine,&fcabie afflidarur. Item cutis
confuetudinis humane varias vitiorum £gritudines patitur,primo folutionem con-
tinuiabira, & difeordia excitatam,deindecorrugationem inuidia:,puftu!asfuper-
i bise, ferpiginem auaritise, &deniq; fcabiem libidinis incurrit. Nifi velimus, per
puftulas in fuperficie cutis excitatas, crimen veniale declarare, quod ad intimas
cordis partes non penetrat, fed tantirm in fuperficie confuetudinis obferuatur.His cutis vitid
addendaeft lepra, qua? a Mcdicis non folum inter affedus cutis contagiofos , fed qualia.
et/'am inter hxredirarios collocarur. Leprofus peccanrem fignificat, qui confuetu-
dine aliorum criminoforum mficipoteft; dicebaten.m Poeta.
Morbida faciapecus toium corrumpit nuile .
Qua muis id melius exprefTerit Pfalmographus dicens Cam fanciofancias eris.fr
earn peruerfo peraerterts. Dcinde homo in lepram facile incidit, quando veteres
parentes fimili morbo femel correptifuerint: ica homines prauis Maiorum exemplis
peccantes euadunt. Item in cute afiquando tumorespra?ter naturamproducuntur,
qui inde hunt, vel quia humores noxij fint adeo tenues , vt ad curim facile fluere
poffint, vel quia meatus patientis fint adeo lari, vt per iliosquihber humor eriam
craffus ad exumarn ctatim penetrare poffit. Hie tumor,lethahs cnmiti'S fymbolum
effe poteft,quod vel ex laritudine fenfus delitiofi,veI ex confcientia nimis iara,ideft
ad peccandum prodiui, vel ex tenui humore inconftantia? prodire poteft. Alia fpe- Tumores
cies tumoris hernia vocata in cuti abdominis oritur, qnando peritoneum,feu mem- prater nattt
brana inteftina continens obclamorem, vel iudam nimis extendirur,aut rumpitur. ram.
Hie tumor difeordiam nobis reprarfentat ,qua? membranamcharitatis fcindit,dum
clamor cont umeliarum, & luda controuerfiae inter homines viget;ha?c enim omnia
charitatem,&amicitiam dirimere folent.
De affedibus peculiaribus hadenus fermo eft habitus,nuc ad vniuerfales totum
corpus hominis vexantesdefeendereoportet, qui vtplurimum afanguine in venis
u corruptooriuntur. Sanguis igitur in venis, vel putredine , vei alieni humoris per.
mixtione vitiatur: ita fanguijafifedionis humanicordis, auc putredine peccati, auc
nefaria,& perdita aliorum confuerudine inquinatur. Cmterum quiap!erutnq<accu
dir, vt, fdnguinefedato.febresemcrgant, normihil deiliis dicedum e/fe exiftima-
uimus. Febw's eft calor prater naturam a corde per cundas humani corporis par¬
tes diffeminatus,& quoniamin humanocorpore trespartes, nimirumfpiritus, hu¬
mor, & pars folida reperiuntur, in quibus calor febrilis accendi poceft ,• hinc tres a
Medicis febrium differentia conftituuntur. Prima febris dicitur ephemera,quae oc- Febrii di/-
cupat fpiritus, feeunda putrida humores vexans, & tertia hedicapartes fohdas af- ferenti*.
ficiens. Febris raoralis ad concupifcenciam mentis* feruorem affeduum, & intem-
perant/am cupiditatumrefertunha?cq; triplex effe perhibetur. Prima vocatur con-
cupifcent/a dignitatum, & eft fuperbia, feeunda concupifcentia voluptatum, & di- concupifd-
cityr luxuria, tertia concupifcentia diuitiarum, & auaritia nuqcupatur, Superbia fe- tU qmfpe-
bretn ttes.
 Monftrorum Hiftoria. 261
perforata, obferuatur, cum titulo. SERVIT VS LIBER A. quo docemur Chrifti-
colam a legis feruitute liberum, & m gratia conftitutum debere aurem fummo of-
ferreDeo, vt ilia prxceprorumcapax, & mandatis diumis obfequiofa reddatur. ^ «
Ibidemconfpicitur icon manus cum pugione,qua;frontem humani capitis pcrcute- lc» manus.
renitirur, cum infcriptione. VEL IN ARA. Nobisinfinuat author fcejeftoshomi¬
nes ab a’terno Iudice vbicumq; puniri; immo id accidilfe narrar Galeatio Franci-
fci Sfortia: filio, qui ab Andrea Lampugnanoanre aram peremptm fuit. Prsterea
Caluariam hominisinter fceptrum ,&ligonemeffigiatam Gabriel Simeon exhibet
cum hoc titulo. MORS SCEPTRA UGONIBVS AEQVAT. Vtdefignaret
^ mortem indifcriminatim, tarn mendicos , quamdiuites de medio to Here . Idcirco
Horatius ad rem canebar. Mors <tquopulfat ^edepauperurn taberna.1, Begumq\ tones.
Quamuis alius fymbolum non abfimile hoc titulo decorauerit. MORS NVLLI
PARCIT HONORl . Meminimusvidiffealibiindicemmanusdelincatumfron-
temhumani capitis pi&ioftendentem, cumhac infcriptione . FRONS HOMI-
NEM PR AEFERT . Quandoquidem hocfymbolum humanamfrontem humane
indolisindicemcffederoonftrat. Quando vcropollex, 8c index admotus parti in-
fima? auris pingitur, fymbolum memorite demonftratur.- proptereaquod ilia pars
auris apud Antiques vellicata memoriam atteftabarur. Aiioquinapud Porram,au- Jnlib.de
rismanu tada eft fymbolum litterte A. veluti tangere barbamfignificat B. Caput fort, litter.
C. dentes D. fi ontem F. epar E. guttur G.humeros H. ilia I. linguam L. manum notis.
p M. nafum N.oculos O. Palatum P.quinq.digitos QJlenes R.fupercilia S. tempo-
ra T. & deniq; tangere ventrem V. denotatur.
Si profequamur in recenfendis fymbolis a reliqua partium ferie defumptis,in-
ueniemusapud Claudium Paradinum, iconemhumana?lingua?,cuius bafis cauda; Inhb.de
ferpentina?adha?retcumhoctitolo. QVO TENDIS ? Volebat enim fignificare fymb.beroic
verba incautenon eff'e proferenda : quamuis huius fymboli explicatio in Rubrica
Prouerbiorum video da fic,quandodeproucrbijs a lingua petitis verba fiunt.Apud
eumdem authorem confpicari poifumus brachium enfeeuaginato armatum, & lihjs
decoratum,cum bac gra?ca infcriptione. et<urXctuo;. Ideft fine fraude;additq; fuifle
fymbolum Ducis Mormorenriani, quo , in figmbeanda vera fide litate, vrebatur.
Alioquin effigies brachiorumhumanorum in Zodiaco,ex Georgio Veneto, fymbo- Brachia.
lum Geminorum oftendunt.Sadelerus quoqjduas manus iimul copularas pingit, cu
G duab. infcriptionibus,quaru fuperior ficfehabet.FAELIClTAS TEMPORVM.
inferior vero eft. RERVMCONCORD 1 A. & hoc fymbolum Philippo Secundo Manus.
Hifpaniarum, & Indiarum Regi affignat. Item Paradinus delineauit duas manus
catena mndas cum titulo. NEC FAS EST, NEC POSSE REOR. Vtfignifica-
ret omnescaptiuos nonefle reosiudicandos , fed cos ramummodo.qui virijsfunt
inquinati; quandoquidem quamuis,iuflu Herodis .Petrus Apoftolus duplici catena
iundtus cuftodiretur; nihilominus, catenis cadentibus,angelica ope aufogit Demu
in veteri febemate Clodoueidua? manus Coslofupma? figurantur, qurcalijs duobus
fulciuntur,cum tiru/o.TVTISSIMVS.Hocvideturdefumptumex vidricibus Moi-
fis manibus, qua? hoftium cuneos feriebant, dumfublata? in preces quad ferie-
bantur.
pj Si defeendamus ad alias partes. Inter fymbola pyrhagorica, vnum reperirur
huius tenon's. CORNE DEVORES quo docemur, inrelie&um, &animamin
rebus terrenis , & voluptuofis noneffeimmergendam : cor enim partem rationa-
lem denotat. Veriim Coftalius partem oppofitam huius fymboli declarauir, quan¬
do delineauit hominem cor deuoranrem, vt homo mundanis curls vexatus demon-
ftraretur. Alibi Pythagorasdicebat. PEDIBVS NVDIS SACRIFICA , ET Peg.39.
A DOR A.Hoc fymbolocumftis infinuabat parremfenfualem hominis contemplan-
tis a crimimbus folutameffe debere. IdemfoIebatdicere.pEDEM DEXTR VM
ADCALCEANDVMMOVE,IN PELVlM S 1 NISTRVM. Multi exponunr,
hoc fymbolo, re&as, & heroicas adiones tanquam dextras eflfe admittendas,pra-
uas vero tanquam finiftrasdeponendas.
Succedunt modd exaranda fymbola integrum hominis fimulacrum referentia,
quorum nonnuila naturam potius cmblematis,quam fymboli fapiunt; nihilominus
quo-
 261 Vlyfsis Aldrouandi
quoniam nonnulliauthores hire nomine fymboIorumcircumferunt:propterca hoc
in Joco fimulacrum iuuenis habentia primiim reoenfebimus, vt deinceps ad alia pe-
$ymb.l 4 . detentim accedamus. Bocchius pingit iuuenem, qui funem anchor* peracus fo¬
ramen tranfenittere conatur,cumtitulo. NVNQVAM BEARI POSSE AVA-
RVM DlVITtM. Argumenrumab aureo EuangeJ/j Didto depromprum efTe vi¬
detur, vbi kgiturfaciliusefle Camclum tranfire perforamen acus, quamdiuitem
intrare regnum Coelorum : hate tamen fententia dediuite auaro intelligenda eft.
Idem author exhibeteffigiemiuuenis fenem vincientis Tub antro: inferiptio eft ta~
lis. VNAM VIDENDAM VERlTATEM IN OMN1BVS. h*c duo iuuenis, &
fern's fimulacra Ariftcum, & Protheum reprsfentanr, quiambo veritatem,opinio.
nibus exterminate, bauriendameife denotant: opiniones enim varijsanimalibus
in antro ftabulantibus defignantur. Idem author cffjgiauit iuuenem proprium ca¬
put dcollorecifum manibus fimulacro Fortune offerentem, qua? manucol/um tri¬
Syffib.66 . bus capitibus Leonis, Serpentis ,& alcerius bruti infignitom iuueni genuflexo ap-
plicatura videtur, vt denoteturhomofortuna? fecredens, nam proprio capite,nem-
peingeniocaret, & naturam bruti induere videtur;hocq; fymbolum fic infcribirur.
BELLVA FIT, CAECAESTATVlT, QVl CREDERE SORTi. Item Mat¬
thias Archidux Auftria? expreffitfimulacrum iuuenis, nimiru Perfei Andromedam
Iiberantis cum titujo: AMAT VICTOR 1A CVRAM. nam veluti Perfeus An¬
dromedam virginem formofam ab immanimonftroeripuit; fic ipfe Hungariam re-
Syntl,%6. gionem pulchcrrimamaiugoTurcarum erat liberaturus. Parirer Bocchius figura- g
uitiuuencmpalo transfixum, & fumo fuffocatum , cum hoc titulo. A PVBLICA
RE EXTERMlNANDVM ESSE AMBITIOSVM. Argumentumhuius fym-
boli ab hiftoria dedutftum eft: nam Alexander Catfar quandoq; iu/fir iuuene quem-
dam ambitione ardentemfumo necari. Meminimus vidiftein prima facie cuiufdam
Jibrifiguram iuuenis Coelum/ntuentis,&titulus erattalis. BEATV'i ViR, CV-
IVs EST DOMINVS SPES EiVS.ETNON RESP EXIT IN VANITATES,
ETINSANIASFALSAS.
■ Pofteaquam peruenimusad virorum fimulacra,primum deillis verba fient, qua:
pcg.tf. cum rebus tnanimatis figuranrur. Coftalius aliquando figurauit hommem in folicu-
dine citharam pu!fantem,quo fimulacro Afpendius cithar*dus reprgfentarur , qui
necetiamabamicisaudirt volebat, fed fibi tantiim pfallebat. Hoclgirur fymbolo
referuntur illi amici, qui vtilitateamicitiam metiuntur: ideoq; non ven , & fidiami- ^
ci,fed infidi, blandi, & vulgares appellantur. Iuxta illud carmen.
Vul^us anticitiat vtilitate probat,
Iterum idem author delineauit hominem ante vas fabis plenum citharam pulfan-
tem, & inferiptiofymboli eft hasc. DORIC A MVS A. Voluit enim nobis infinua-
re interdum nonnullos efte ludices.qui munera tantummodo refpiciunt,& iuxta il¬
ia iudicant: fabis enim fuffragia denotantur. Qui pulfat citharam eft dorica mufa,
nimirumiudicare,quatenus Scopa,, ideft muneraadfunt.-alludit en/m ad vocabulum
Sa>pov, quod donum fignificat: quareadditaliam infcriptionem in hxc verba . IN
I V DICES AOPO<I>ArOrS. Idem Coftalius expon it iconemhominis fono vafa
probancis cum titulo. HOMINIS ORATIO PRoBAT, ET NON VESTlS.
Voluit enim monere hominem fermonc,& non veftituefle probandum; propterea q
folebatdicere Diogenes. Locjuertvtte vtdtam. Idem author figurac virumaqua
^•2J« cuiufdam fontis faces accedentem,& inferiptio fymboli eft . IN SIBI PR AEFI-
DENTES. Alludit author ad foncem Dodoneum,in quo faces extinct* accende-
bantur , & accenfat exringuebantur; fiquidemhic fonsdiuinte iuftitia? fymbolum
etfe vidcrur, qua? nimis fidentes extinguir,& deprimit, extin&os verb nimiru hu-
miles extollit, & accendit. Apud Gabrielem Simeonem confpicitur figura hominis
gladio igne fodientis,cuius fcintillainocultam fimulacriprofilit,- titulus eft.IGNlS
GLADIO NON FODIENDVS. Argumentum ex afterto pythagoricodefum-
ptumeft, & fymbolum eft prolarum in ittigiofos, qui fa?pe Isduntur ab illis, quos
irritant. Slgifmundus Malatelia Princeps Arimini habebat in fymbolofimulacrum
Mutij, cum dextra in ignem extenfa, & inferiptio erar. HIS GR AVlOR A.Quip-
pc qui erat paratus tnonfolum manum fiammis ,inftar Mutij, fed torum etiam cor.
pus
 Monftrorum Hiftoria. 2<5"j
pus pro futcla fubditorum exponere. Apud Sadelerum obferuatut figura hominis,
dextra bilances, & finiftra cornucopia tenenfis, cum infcnprione. BON AE SPEt.
arcribuir hoc fymbolum Carolo NonoValefio Regi Francorum C hriftianiftimo.
ItemapudGabfiekm Simeonem pingitur figura homims bilaces geftanti^quarum
alrerammio ponderefradaeft,cutituio.^T ATER/fc ORDONON tSF TR AN-'
SlLiENDVS. Authorinnuebat ab hommibus miquis nulium menfura? modutn
feruari tideoq, fatpeexitum nocuum,& inopinatum experiuntunvelutialtera lanx
nimio pondere preftfa rumpitur. Coftahus quoq,effigiauit|iirum bilances manu te- Peg.iy.
nencem,cum infcriptione. NIL VJRTVTE MEII VS, NIL PR/ESTANTIVS.
^ Alludit Author ad Critoiaum pecuniani, honores,& virtures ponderantem: quare
Author, hocfymbolo, virtutemdmitijs , &ambitioni prjeferendam efle oftendit.
Quamuis hocaliquibus nullam fymboli naruram fapere videatur. Idem Author ad* /Vg.45.
ditaliud fymbolum, quod fecundum aliquos nil habet fymboli; pingitenimhomi-
netppugno faxum percutientem.cum tttulo. STVLTirijE EXbMPLVM. Sic
enim, non efte contendendum cum perripaci, oftendere conatur. Vcrum Gabriel
Simeon delineat hominem htteras ca?!antcm in martrorecuin titulo, SCR 1 BIT
IN MARMORE LdiSVS. Significat quemlibet laefum iniuria? memoremelfe,
quoniamfunt nonnulli,qui ita propria? authorirati & opibus fidunr.vt facile quof-
uisinfima? conditionis contumelijs afficiant, nam tempi ris rraduidobliuioni tra-
dendum dfe exiftimant, nihilominus falluntur, cum iniuria in marmore feribatur.
P Sambucus excogitauit fimulacrum viri humi fedentis manu librum apertum tenen-
tis, cum enfe, falce, & cornucopia? fupra caput, addito ritulo. CONSILlVM. Vt Symb.lz.
innueret omnia confilio peragenda eife Gabriel Simeon figurauit hominem fupra
iconem rerrarum orbis cum g'adio in dextra, & Jibro i n ia?ua. Titulus eft . EX V-
TROQ^CAfcSAR. Voluitemm figmficare IuIiumCafaremiralitterisarmatum,
& in annis litteratum fuilJ'e , vt tonus orbis dominium fuer/r confequurus. Boc- Symb.57.
ch:us dclineauic funabulum ambabuc manibtn oblongum tenentem baculum cum
infcriptione.TENERE MbDlVM SEMPER EST PR VDENTlAE.Hocenitn
fymbolo moqemur Wrtutem in medio conftftere.
Ga brie/ Simeon e/figiar hominem cum orbe terrarum in dextra, & fcheda in fini-
ftra, & addit hunctitulum. AVT CAESAR AVTNlHtL. Hoc fuit fymbolum,
feuporius aifertum < a?faris Borgia? Ducis Valenrinenfis citra fimulacrum , quod
G poftea Gabrie! Simeon vfurpauir pro tiruio deferipti fimulacri, vt ledori infinua-
ret fe vel moriturum,vel aliquod celebre facinus patraiurum. Siquidemvir arma-
tus in hoc fimulacro altera manu tenens figuram terrai um orbis quodammodo Mo-
narchiam lutij Ctefaris refert,& fcheda in altera manu mulnplicato charadereo
exarata nihil reprasfentat Hoc fymbolum apre temerario Eorgia? comperebanni-
hil enim peregit, fed adhuc iuuemsm Regno Nauarratfuit trucidatus, &epitaphio
huius generis turaulatus.
Borgia Cafar eratfattis, & nomine Cafar,
Attt nibtl, aut Cafar, dixit, vtrumf, fuit.
Meminimus legifle in hoc genere tetrafticon huius tenoris.
, Aut mhtl, aut Cafar, vult diet Borgia, quidni
j_j Cum nihil, & Cafar pofftt, & effe (tmul
Omnia vincebat,fperabat omnia Cafar,
Omniadeficiunt, incipiyeffe nihiL.
Philippus II. Hifpaniarum Rex pidura expreftit orbem tferrarum fupra Hercu-
lis humeros cum epigraphe. VT QVIESCAT ATLAS, pofteaquam Carolus
Quintus Ca?far, & parens ei regnorum fuorum adminiftrationetn cdfir. Sadele-
rus quoq; figurat hominem dexrra gladium, & Ia?uapalmam tenentem cum inferi-
prione, RbQVfES HAEC CERTA LABORVM. Etatrribuicfymbolum Ca¬
rolo Barbonio Nauatorum Regi. Item delineat hominem dextra columnaseri-
gentem, & Ia?ua haftam ftringentem, & fymbolum hoc verfu decorat. MIRA FI-
DEsLAPSAS RELEVATMANVS VNACOLVMNAS: hoc fymbolum Ca-
rolonono ValefioRegi Francorum vigefimofextoaffignat. Gabriel Simeon ex-
hibet iconem homims genuflexi mortis fimulacrum fupplicantis , a quo telo peti vi-
detur,
 264 Vlyfisis Aldrouandi
Mortit fi- , detur,titulus eft. IMPRGBVS NVLLOFLECTITVR OBSEQVIO. Siceninj
tnulacrum. Author naturam improborum, & crudelium explanat, qui nullis precibus fie&un*
tur: ideoq; illos morn affimilat, qua? nemini parcit.
Modd fymboia explicadafunt, in quibus fimulacra hominum cumalijs animan-
3®. tibus delineantur. Ideo Perinus CardinalisGonzaga figurauit Herculemclaua hy¬
drant percuticntem, cum titulo. TV NE CEDE MALIS. quippequisequaanimi
forticudine,monftra inuidia?erar fuperaturus; & Coftalius cxhibct iconem hominis
cquumpercuticntis, quiponderefarcina? preffus htimiiacet, cum infcriprione. NE
QV ID VLTRA VIRES . lnnuitenim, in cund/s peragcndis, vires efte cxami-
nandas Homoquoq; conans bacuiopercutcreferpenremcryptam ingredientem, ^
deinde elabentcm, fuit fymbolurnfambuci, vtopportums remcd/js morbo occur-
rendumeffedemonftrarctur.ltem figura paftoris ouesrondentis haberurapud Co-
feg.79- ftalium cum titulo. MODER AT161N S VBDITOS. vofuit enim fignificare be-
nignitatem Principis erga fubditos efle probandam. Item apud cumdem obferua-
Peg. $2. tur effigies hominis a defun&o nefcioquid cripientis, cum infcriprione. MODE-
RATIO IN VECTIG ALIBVS. Huiusargumentum videtur aprouerbijs defum-
prum, vbide auarij legitur, quod amortuis etiam pecuniam exigunr, veluti funt
LopAtbum Principes in Ve&igalibus nicnis graues . At Gabriel Simeon depingit homincm
qtunam her conculcantem Iapachum, quam herbam Lat/ni rumicem appellant , inferiptio eft.
U VlRESGlT VVLNERE VlRTVS. Significat author hominem virtute prxdi-
tum ab inuidis quandoq; vexari; cum tamen virtus ftudiofi viri, & ingenium in dies £
magis, atq; magis manifeftetur: quetnadmodum bpathum quo magis teritur}e6 ma-
gis virefeit.
P*15 4
*
Confpiciturapud Coftaliumicon hominis porcum alloquentis ad fignificandam
vo]uptatem,quam vnufquifq; etiam immanis, & viiis fequitu r. Ibidem obferuatur
homo iupum, apprehenfis auribuj, coercens, ad denotandos illos, qui temere a!i-
quod opus aggrediuntur, a quo poftea nonnifi maxima cum difficultate feexpedire
po/Tunt. Vir poftea manu geftans ouum j ex quopullus erumpit, fymboJumfuit
Sambuciad certam fpem expritnendam. Irem vircoercens ferpentem exuuias de-
ponentem, fuit fymbolum Sambuci, vt opportuna prodeffe demonftrarer.- quando•
quidem ferpens fpolium deponens captus veneno carere perhiberur. Albertus
Auftri# Archidux pinxit Serpentem, & Taurum adpedes lafonismanu veilusau-
reum geftantis,cum titulo. ASSIDVlTATE. Etenimhocfymbolofpes alicuius G
conatus heroicimonftrabatur,ad a?mulationem Iafonis, qui cum Argonautis, recu-
perandi gratia velleris aurei, in Colchidem nauigauit.
Varia tandem fymboia huius generis apud Authoresconfpiciuntut,namSambu-
cus excogitauit fimulacrum viri armati fulmine muniti, & ab alio viro pidti. Sic
'Jpellet Ale* enim denotatur Apelles Alcxandrumpingens, vt Iouis filius efte credererur :cum
xadru piu- poftea Apelles a Lifippo fuerit reprehenfus , nam ipfe eumdem Alexandrum hafta
xtt. tantum munitum delmeaUir. Auihorigiturhoc fymbolo nobis adularorem often-
peZ-37* dit. Coftalius effigiauic virum toga ornatum, cumramo viridt in dextra, & fche.
da impiicita in finiftra; vt indicarcc i] !os, qui iuris peritos afpernantur. Apud eum¬
dem confpicitur figura hominis terram fodientis, vtoftenderet nihil efte, quod nos
Peg-7%, affiduo laborc non aftequamur. Idem author effigiat hominem monoculum in tri- ^
Judex mo- bunalifedentem, vt iudicemfordideiudicantemdemonftraret. cum vnam fola par¬
ttoculus tem , non autemambas refpiciat. Figura hominis dentibus nuces frangentis, &
quit. panem gladioincidentis, fuit fymbolum Sambuco attriburum , vtoftenderet pra-
nam confuetudincm difficillime auferri pofte, quoniam nuces durte ferro potius,
quam dentibus frangenda?, & panis mollis dentibus potius, quam ferro commi-
nuendus. Apud eumdem, vir proijciens in fiumen fruftum quercus, fuit fymbolum
fignificans aptaefte reijeienda : nam quercus feu robur in aquislapidefcit,cumca?-
teralignaibi putrefiant. Demiim homo intuens fpeculum fine bradlea, vndeima-
Speculu fine go intuentis reddi nequear, eft fymbolum, quo vfus fuit Sambucus, vt Cordidam, &
hraftta qt. inanemamicitiamefte illam expr/meret,in quamutua grati3,vel beneuolent/a non
redditur.
Non defunt fymboia, in quibus fimulacra fenum, & mulierum obferuantur.Non.
nulli
 Monftrorum Hiftoria. 265
atjJiipinguntfenem alatumfalce munitum, & horologioarenario,adduntq;hunc
ritulum. HANC ACIEM SOLA RETVNDIT VIRTVS. Quandoqutdem
homines eximio virrutum fplendore corufcantes vitam perenncmdueere perhiben-
tur. Habemus eriamapud Bocchium iconem fenis fpeculumadolefcenri porrigen-
tisj infcriptio efttalis. EN VIVA E SPECVLO FACIES SPLENDEN- Symb.59,
TER EFFERTVR. SIC SAPIES, POT ERlSQ^ OMNIA, DVM IPSE
VELIS. Argumentum fymboli depromptum eft a Socrate ,qui iuuenes in fpeculo
confpiciendos docebat, vt pulchrjtudinem animi venuftate corporis arquarent;fin
minus deformitatem corporis venuftate animi refarcirent. Apud cumdem licet
E intucri figuram fenis in cathedra fedentis calicem dextra tenentis a venufto iuue-
ne porredum, cum titulo. PROPINOHOC PVLCHRO CRiTlAE. Author Li,l.Tufe.
voluit denotare Threramynera vnum etriginra tyrannisathenienfibus, cuius Cice- quaff.
ro in qusftionibus Tufculanis meminit.- hocigitur fymbolopercipiendum eft, con-
temptu mortis, cor metu liberari. Circa fimuiacrum mulierum, meminimus vidiffe
in prima libri facie iconem Virginis fybillatn referentis hoc difticho exorna-
tam.
NE TV RE AT A VOLENT FAPIDISORACVLA VENT IS,
NVNC FOLIO FATES COMMODIORE SONAT.
Alluditenimauthor adlibrosnoftra’gratis, & advaticinia fybilla?, qure o!im
in folijs arborum feribebantur. Eleonora de Toledo vxor Cofmi Magni Hetruria?
p Ducis delincauic Lucretiam Collatini vxorem, qua? a Tarquinio comprefta, nc de-
decori eftet fuperftes, necem fibi intulit: tituluseft. FAMAM SERVARE ME¬
MENTO. fiquidem viriob p'urimas virtutes , & fa?mina? propter pudicitire famam
commendanrur. Sadelerus quoq; pingit fimuiacrum trium virginum, nimiruGra-
tiarum cum inferiptione. HAS HABtT, & S VPER AT. hoc fymbolum Ifabella*
Emanuelis Lufitania? Regis fil/a?, & Caroli Quint/ vxor/ accribuir,
Iamproperandum ell ad ilia fymbola,in quibus plurabominumfimufacraobfer-
uantur. Codalius deJineat virum equiranremturbamilitumftipatum, pnecedente.
Tortorefecuri quemdam percutiente, adoftendendam feueritatem in beilo adhi-
bendam. Alludit enim ad Lamacum Ducem, qui Ia?ui de caufa milites extremo fup-
plicio mulcabar. Ha?c eadem pidura obferuatur in Pegmate fexagefimo, vbi Au¬
thor Deum cunda videre, & prouidere demonftrat. Sed vt verum fareamur, mul* J$ua non
G ti viri eruditiid nihil fymboli habere affeuerant: quemadmodum, & fequens fym¬ babeni alt-
bolum, in quo pingitur homo fedens, &alloquens adolefcentem fambuca pfallen- quid fymbo¬
tem, quo fimuiacro repraefentat Antigenidem hortantem difcipulos, vt verba in- li.
dodae multitudinis afpernarentur. Nihil etiamfymboli fapere videtur,quado Co- Peg.^x.
ftilius depingit homines armatos infundentes aurum liquatum in os mortui fenis.
Voluit enim hac pidura Perfas auro os Creflx Lydorum Regis obftruentes re-
pratfentare; etenim Creffus hoc in loco mortem beare, & ditare homines figni-
ficat.
Ad fignificandam inert/am, & otium multa fefe oftVrunt fymbola; na Bocchi'us
delineauit hominem fem/nudum fedentem, pedefiniftro horologium arenarium
inuerfum calcantem, cuimulier admodummacilenta, & nuda adftat: inferiptioeft. Symb.lG.
pj IN LENTVM, 1NERTEM,ET QTTOSVM. hoc igitur fymbolofamemhominis
inertiseomitem eftefignificauit. Apud eumdemdelineatur fimuiacrum Cupidmis
hominem dormientemfagitra vulnerant/s^vt Amoreminotionegociofumoftende-
rec. ProptereapruJenccr Ouidiusmonebatiuuenes,&negotiarentur, namq; dum
otiantur, a Cupidine fe extricare non po/funt; fic igitur canebar.
Nam Venut otia amat, finem qui qu$rtt amor.it,
,
Cedit amor rehat, ret age iutui eru.
Homines quoq; in fpherifterio Judenres pinguntur in fymboJo,quod$ambucus
ad iaduram temporis fignificandam excogitauit.
Symbola ad Indices,& Magiftrarus attinentia non funtomittenda.Namq.apud Symbola ad
Bocchium confpicitur homo in rribunali fedensaIiumalloquens,&manudextraal- ludices fpe-
teram auremobturans, cum inferiptione. IMAGO IVSTI IVDICIS. Argu {lantia.
naentum huius fymboli ex hiftoria depromptum eft. Referujit enitn Alexandrum
Z Magnum
 2,6$ ' Vlyfsis Aldrouandi
Magnum tanquam ludicemin Tribunal! fcdentcm Adori alteram aurem prfbuifie,'
& digito alteram claufilfe: idcirco de hoc interrogate refpondit vnam sure ado-
$ymb.$ 2 . ri fatis eifc, & alteram Reo feruandam. Quare colligendum eft, quod Iudex iu-
ftys, nonnifi ambabus auditis parribus fententiam ferre debear. ItemCoftalius
delincat virosfedenresbabitu-Iudicisindutos ,in quorum medio confpicitur icon
Peg.31. pueripampiniscoronati. VoluiteniminfinuareIndicestemulentosiuftafentetiam
ferre non pofte :iuxta vulgatum carmen.
Non esi in multo mens bene docla mero.

airat v irgu : uut cmm muuiduu npius 3 oc yugiuia &cpia?ieru3ncur, vc moneretj

quod ludices amantes rede iudicare non poftunt. Pariter idem Author figurat
multos hominesj, cum icone luporum ad pedes. Hoc fimulacro Neuripopuli refe-
runtur, quiolimin lupos conuerti credebantur; ficenimauthor oftendit Praetores,
Auaritia Judices, & Magiftratusin Regimine,& Prxfedura, more luporum,non debereeffe
n»tlra ata? rapaces, neqj muneribus deledari. Idcirco Viri ferentes munera per ianuam inrro-
miffi, & alij homines nihil afferrenres per afiam ianuam exclufi, in quodam fym-
bolo Sambuciobferuancur, vtpeculiaris noftra? aitatis auaritia oftendereturfiuxta
iilud Ouidij,
Si nihil attttkris,ibis Homereforas.
Deniq;pidura virioftendentis mulieri manum prementefti fpongiam,& effun-
dentem aquam, refertur ad fymbolum Sambuci, quo Fifcum in auaritia? vifeum 5
tranfire non debere oftenrabat,
Succedunt fymbola plures hominum icones referentia, qua? ad amieita , ad pa-
^.38, ccm, ad opes, & admutuam opemfpedant. Etenim Coftalius pingit duos homi¬
nes coronaros mutuis amplexibus iundos, cum duabus ftellis eorumcapiti impen-
dentibus, qua? Caftorem, & PoIJucem repra?fentanr, ficqi fymbolum fraterna? ami-
fjria? demcnftratur. Apud eumdem Authorem icones duorum virorum arma inui-
Peg.fo. cempermutanriumconfpiciunrurjcum infcriptione. PAX AVRO REDFMPTA.
Hie aduertendum eft arma in hoc fimulacro confpeda alterius aurea, &alrerius
ferrea eftej ha?c enim imagines Diomedem,& Glaucum referunt; ficq; Author pa-
cem pecunijs aliquando recuperandam efte docet. Idem effigiat duos homines
dextras in pugnum redadas fibiinuicem offerrentes, finiftras vero Tub pailio occul-
tanres, Immo alios duos pingit homines, qui dextris panemfibi inuice offerunr, ^
fimftris verb lapsdes occultan t: vt fucatam amicitiam oftentaret,nam quidam funt,
Simulate qui verbisamicosfe prasftant, cogitatione verbinfidiasftruunt. Idcirco apud Ga-
Amiatta. brielem Simeoncm dua? funt hominum icones, quorum alter eft perfonatus , & ab
alterofrons Iatua? bacillo tangitur cumtitulo . AMICO FICTO NVLLA FIT
INIVRIA. Vtfimultates ab Aftentatoribusdeponendas eftefignificaret :bomo
enim laruatus animifucati fymbolum efte dicitur,- ideoq; larua virgapercutitur , vt
tandem facies fimulata deponatur . Alioquin vir terram fodiens, & alius in area
nummos pertradans, fuir fymbolum a Sambuco propofitum,ad manifeftandam
Bcnignita- benignitatem, Nam quemadmodutn terra excauata non imminuitur: pariter pe-
ttsfytnbolu. cunia, quam dilargimur, non perit.Canebar enim Ouidius.
£lnat dtdtris folas femper babebis opes. D
Gabriel Simeon exhibet piduram viri mendicum humi iacentem fubleuantis,
cumtitulo. BIS DAT, QVITEMPESTIVE DAT. Sic enim oftendirurimmor-
tale beneficiumprteftari,quando quisegeno,neceffitate vrgente, &citrafpem mer-
£edis, cito opitularur:canebat enim Aufonius. .
Si bene quidfacias, facias cito, nam cito fattttm
Gratam erit, & ingratum gratia tarda facii.
Ad rem yidetur fpedare fymbolom iilud pythagorjeum. HOMINI PONDVS
Symholm SVBLEVANTI SVCCVRRE, SED NON DEPONENTI. Quamuispoftea
pythagoricu id denotet honeftas operationesefte probandas, & rede agentes efte adminicu-
Jandos. Namq;per hominem,ratio, & mens intelligitur, per pondus verb,fenfus,
& affedus corporis deftgnantur. Quamobremfubleuare pondus illidicunrur, qui
rationed a terrenis ad iubjimia erigunt. At fymbo]um>in quo funt virionera, &
opes
 Monftrorutn Hiftoria. 267
opes exquodamoppido afportantes,& alius vir nudusrefpicieris Confpicitur, Sam-
Ibucus excogitauit, vt nobis infinuaret, Priuatis obliuioni mandatis, Publica curan-
da efle .
Sadeleruspingit nauera varijshominum iconibusonuftam in medio fluduti, cum
infcripdone. IN FLVCTIBVS EMERGENS. Additq; hoc fuilfe fymbolum
Innocentij Noni Bononienfis Pontificis Maximi. Quareli hoeciconnauiculam A- Symbolum
poftoiorum,& Petri reprsfentac, titulus fymboliquadrarevidetur ;naradeiilafic innoc.Noni
canitur. Pont. Max.
Fulffiuat, & vttnquam mergitur illar/ttis.
E Gabriel Simeon pingit hominem veluti naufragum Mercurij habituindutum,ca-
duceum afreri homini in litore ftanti porrigeneem, cum ritulo . HVC C VRSVS
FVlT. Sic enim dcmonftratur, quodoptimus Princeps aliquem numero fuorum
familiarum adfcribens, eumtanto benefitiofibi deuincir, quantam obligarioncm
naufrago opitulans fibi comparat. Alioquin viri duo prseliantes,fpedantibus viris
togatis, cum icone pueri fortes extrahcntis ex duo bus vahs , fuit fymbolum Sam-
buci, vraudaces afortunaiuuari manifeftarer. Velutiagricola 1/gonem abijciens,
miles enfem, & mercator pecunias,apud eumdem fpedant ad fycnbolu, quo often-
dit ncminem fua forte contentum elfe. Parker vir cote ferrum acuens, & al ij duo
viri cadauer humi ftratum intuentes pertinent ad fymbolum Sambuci } quo fapien-
tiam infipientem patefacic. Nam veluti cos non incidit, fed ita operatur, vt ferrum
p incidat:itafenfus nonfapiunt, fedfuntin caufa,vthomofapiat. Bocchius figurat fferculitelo
fenempelle leonis indutum clauam dextra tenentem, cum arcu,& fagittis.fedexi- quetitima-
lescatenulreab illi us lingua dependent quarum altera extremitasauribus innume- g0t
raomulcitudinis hom/num fedant/s affixa eft, cuminfcriptione. CVRA, ET LA-
BORE PER FICIELOQVE'NTIAM. HocGmulacro Hercules eloques de/igna-
tur reft enim fenex quia iuuentus plerumq; eloquent/a carer.Catenula? conuenien-
tiam auriumeum lingua oftendunc. Demum fagitex indicant acumina rarionum,
quibus Oracor adpopulum alliciendum vt/rur. Deniq;vir/duoeIeuanresmanusad
haimos, quos diuina manus de Coelomitrere videtur jattinent ad fymbolum Sam-
buci, quo lignificare nitifur, quod Deus neminem inuitum trahic, & neminem
cogit,

H EMBLEMATA.

gSpi V O NI A M emblemata maxlmam cum fytnbolis habere affinitatem

videntur:idcirco hunclocumin hitioria illis concedere decreuimus.
Kt if Cum autem in his fimulacra partium humani corporis,necnon pufio-
num, iuuenum, virorum>fenum, &mulierum obferuentur; ha?c om-
SasP niafigilIatim,&concifa breuirateexarabimus. Exemplumpartium ^mllemata
exhibec Alciatus, quando infexto decimo emblemate, depingit manumapertam, iconih s
cuius vo!a pidluram oculi monftrat, his eifigiem pulegij additvt vnufquifq; duo c m .
prascepta hinceliciat,primum efl fobrietatem e/fediligendam, fecundum eft.ieuem tartium’
credulitarem effe vitandam: etenimpulegiumtemulentiaf reMit,& manus oculata
certam rerum fidemexhibet.
Deiconibus pufionum, habemusapud Reufnerum piduram pueri fupra cranium , / . E. ?
humanum dormientis, cum titulo. VIVE MEMoR LETHR&addithexaftichon, *
quod h is verfibus terminatur.
Fiaepint, morterepins,vi&e/qibeatat
PoH mortem-, vita wort via fanttanou* elf.
Florentius quoq; pingit pueros propter nuces, & lapillos conrendenteS} cum in- *• >
fcriptione. SEMPER PVERI,&addieterra(tichonhuiu$tenori$.
gtxaneurpueri., fi qms tapidefue, nuccfue
jLtiferati &ftmptr ifilia fuaqi ftupetit .. v ' • "f
Z 2 Not
 2(53 Vlyfsis Aldrouandi
Not titam puert, qui, donee vita fuptrfits,
Propter opes luteas dtgladtamur burnt.
Homines Seneca quoq; nos homines non bis pueros, vt vulgus a it, fed Temper pueros ap-
fuare pueri pellauit. Nam quemadmodum pueri nucum,&Iapillorumauaritiapra?muntur, dual
dtcansur. inter fe pro his grauiterpradiantur; cum tamen nullius fintvaloris,&ratio inde ori¬
tur, quia animum infirmum gerunt; firailiter homines pro auro,&argentomagnum
quandoq; bellum fufeipiunt, & tamen ha?c quoq: funt vilia, quia ftatim fluunt, &
repenredilabuntur. Apud Coftalium confpicirur pufio nudus cum gladio euagi-
natoquafi percufurus,cumjnfcriprione. V1XTEMERE ANTE PILOS VENIT
S A PI ENT I A, vt denoteturpericulum quod homines incumjnt, quando aiuuen- ^
lute Pubiica curantur.- id totum Tetrafticho declararur.
Define fiultepuer dubiam tractare btpennem,
Anne audesmollt ttngtre tela manat
£>udm male Confcriptt trafiant arcana ftnatus,
Jgui nondum prtmas deferuere nuces.
Si a pufionibus ad icones iuijenum fiat tranfitus, inueniemus apud Alciarum ef-
figiem iuuenis finiftram alaram attollentis, cum dextra pondere depreftadn fcriptio
efth*c. PAVPERTATEM SVMMIS INGENIIS OBESSE, NE PROVE-
HANTV'R. carminafunr.
Zmbl.Uo. Dextra tenet lapidem , mantis altera fufiinet alas ,
Vtmepluma leuat,ftc graue tnergtt onus. 8
Ingenio poteram fuperas volitateper arcest
Me ntft paupertas inuida deprimeret.
P aupertas Hoe emblemate percipimusaliquandoefteadolcfcentes ramacris ingenij ,rtin
qutdprafitl difriplinarum cognirionc ferium progreftum breui tempore facerent, n ill fum-
ipa facultatum inopia eos coercerer, non immerito igiturcanebat Iuuenalis.
Haudfacile enterguns, quorum virtutibus obfiat
Res angufia domi.
Iuuenem eriam alarum de CcbIo cadentem apud FJorentium licet intueri,eum in*
feriptione. AJ1TVM SAPERE PERICVLOSVM. hoc fimulacro Icarus alis
munitus reprarfenratur, qui mmis alte voians deorfum fuit pra?cipitarus ■ Quando*
quideoj ilia res non eft inquirenda,quam feire non eft datum,nec feitan permiflum,
neeferutari rcJigiofum: etcnimquod Deus regnumfuum, neq-. fine arbirris regat, €
fandius, &reuerentius eft credere, & mirari, quam rimari. Idcirco adrem canc-
bat Horatips,
Prudentfatari tgmporis exitum
Caltginofa notte premit Deus,
Ridetq(i mortails vltra \
fas trepidei.
Apud Alciarum pingitur figuraiuuenisalati eCoelo cadentiscum inferiptione.
IN ASTROLOGOS.haciconerefertur Icarus cereisahs munitusa/tiora perens,
qui, cera liquefiufta, ad terramruit. Ideoin poftremo difticho hexaftici Alciatus
ha»c habet,
JLmbl, ioj. Afirologus eaueat quitquam pradicerepr(ceps', jp
Nam cadet impofior, dumfuper a fira volat.
FJorentius quoq; iuuenem figurauita fumitate arboris in terramcadentem,cum
fitulo. MEDIOTVTISS1MVS IBIS. hoc emblema videtur conforme fymbolo
Bocchij fuperius recitato, in quo pingebaturfunambulus cum inferiptione. TE-
hfSRE MEDIVM SEMPER EST PRVDENTIAE. hoc emblemate doeemu*
pedetenrimper a?des Fortune incedendum efte,ne dum adculmina profprritatum
JLi.l. Embl. peruenire contendimus, vna cum ramis decidamus . Reufnerus pmxit venuftura
iuuenem Narcifum,in Jimpidiflima fontis aqua iconem propriam intuentem,cum ti-
gmbl.tf. tul°- NOSCE TEIPSVM. At Florentiusdelmeauit iuuenem fedentem, cum fi¬
mulacro virtutis in dextra,& fimulacro voluptaris in finiftra parte locato.infcriptio
eft. LVBRICVM IVVENTVTIS. Icon huius emblematis refert Herculem,
qui blanditijs voluptatumaIIe£u$,& virtutis hortatufollicitatus,tandem, virtutis
opes
 Monftrorum Hiftoria. 269
ape, ad fuperos iter fibi ftrauit. Sic enitn monentur iuuenes in triuio vita? conftitu-
ti, & magno in periculo verfantes, ne avoluptatun? blanditijs decepti,&a redo
virtutis tramite abdudi in vada , & fcoputos ferantur: quandoquidem qui in fitniii
state non labuntur ,tuncfperandumeft, vt demceps curfu inoftenfo, candidam
merampertingcre poffinr. Icon etiamiuuenis alter! iuueniarma donancisconfpici-
rurapud Alciatu, quod fimubcru Hedore,& Aiace repra?fentat.Infcriptioeft gra>
ca.EX©P£lN AfiPA AAflPA.quandoquide ex Sophocfe Aiaxrefert fepoftquam InimicorU
ab Hedore inimiciflu-noenfemaccepifter,! >comuneris,nihil prsterdamnua Gr?- donaqaalta
cis repot rafTe: propterea quadrat ilia infcriprio emblemati,qua? latinefic redditur.
^ INlMiCORVM DONA NON DONA, nam quslibet dona etiamnullius vaio-
risabamicis accepta bonifuntconfuienda,ab hoftibus vero,& inimicis eria pre- Embl. 167.
tiofiifima tanquam perniciora funt contenmenda, quia non folum vocanda funt
aJ'ojpa nnnirum non dona, fed nazoSupct; nempe infelicia. Demum Florentiut de-
lineac iuuenes fimuclacro fortune manumadmouentes,cumtituIo.NiHIL IGNA-
VIS VOTIS. namq-.prouerbio celebrarumeft apudLacedemonios, fortunacn ad- Fortuna
mota manu eife inuocandam ,& alibi etiammeminimus recitafle in hoc inrelledu, prxrogatiua
boues die ftimulandos, & opem louis elfe impIorandam,al/oquin inuocatione efTe
inanem: non enirn votis, & fupplicationibus diuina paranturauxilia, fed agendo,
vigi!ando,&rede confulendoomnia profperecedunt,& ha?c deemblematibus,in
quibus icones iuucnum confpiciuntur.
p lam ponderanda funt ilia, in quibus figure hominis adulti pinguntur. Memini-
mus vidiflTcpiduramhominispomalegends,cuminfcriptione.HOMO POMO S|-
MILIS. & emblema fimili tetrafticho decoratur,
Cruda vt adhuc ramit alieno tempore poma
Nt velluntur, burnt putrid lapfa iacent.
Prxcipiti fdto fic> am raptuntur acerba>
Ant effata annis corpora noHra caAunt,
Parirerapud Aurhores varias hominum/cones circa mulr/fariaexercitfa vcrfan-
t/uminrueri J/cer.Proprereaquod Alciaruspinxithominempdfecapnna indutum,
&retfcu/o pifcem fargum coercentcm, cum tirulo . IN AMAiOKES MERE-
TRICVM. Argumentum defumptum eft a natura fargi pifcis,quia laruatopifca- Sargiptfcis
tore deceptus capitur: ideoq; hoc embla profertur in lllos, qui ca?co,&turpi amo- natura,
G re decepti in obfcsnam mcretricis perfonara? nafTam incidunt, ratipulchrum efte,
quod pulchrum apparct; neqjrecordantur communis afterti. oportere prius no-
fcere, quam amare,non immerito igitur Ouidius ad rem canebat,
Qualefit id, quod amat> celeri circamfpice mente,
Et tun htfuro fubtrabe colla iugo.
Idem Coftalius voluit fignificare, quando pinxit bominem ,cuius collum dipfa^
de ferpentecircumdatur: voluit cnim denotareilium, qui amore meritriciq detine-
tur: nam dipfadem merer ricis eife fymbolum in Hiftoria Serpentum declaratum
fuiti infcript/o eft. In nAP 0 ENOnin As. quae vox homines virginum nimisaui-
dos fpedatores fignificar. Poftcaquam in pifcatum incidimus, non inuoluemus fi-
lentio hominemapud Camerarium pidum, qui lucium pifcem fuos fetus vorantetn
obferuat, cum infcriptione., PROPRIIS NON PARCIT ALVMNIS . id pifcis
omittere noluimus quoniam Author in difticho, hoRiinemhuieanimanti comparat, nitura,
in verba.
Lttciut in proprturn, vt, fpuit genus, impkat alutiWy
Sic ipfe fe fe confidant bominet.
Alciatus quoq; delineat hominem anguillas eaptantem ,cumtituIo. IN DN £w^.88.
VITES PVBLICO MALO. Author nobis infinuar, quod ftcutianguilfe non ca-
piuntur, nid aqu? fint turbkfe, & csnofej ita aliqui funt homines, qui cund3 tur-
bant,vt remfuam magis augere polfinr:argumetum emblematis defumprum vide-
tur ex fabula Aefopi depifcatoreaquam turbante, vt fugientes pifccs incaute in
ret/a Iaberentur: de qua tutbacione aquarum inrerrogatus pifcator refpondit, nifi
aqua turbaretur fe perire fameneceffedfec. Quamobrem,vuIgato adagio,illt di-
cuntur anguillas captare, qn/,priuaticommodi gratia, rumultus concicant, Verba
Z 3 Ari-
 Monftrorum Hiftoria. 271
Verifm vt melius criminoforutn malitia exprimatur,pinxit Alciatus hominem fa*
xumproijcientem, quodpofteacamsmordet,cum titulo. ALiVS PECCAT A*
LiVS PJLEC'TIT VR. Quandoquidemfuntplerumq;nannu!li,qui,cumla?den" Embl. 174.
tibus nocere nequeant, vt acceptam iniuriam vlcifcantur, fan u'os, vel luorum ad-
uerfariorum aovicos adoriuntur; fimile quid praftare foie ntpufiones,qui iracundia
ftiinuiati virgas frangunt, & adurunt, quibus apareqtibus p*exi funt
Si adcnmina peculiars fermoconuertatur, primofe feoffert Auaritia,ad quam
exprtmendam,effigiatur homo Tantali a?muius in aquaore tenuj demerfus,cumra-
mis frudiferis ad frontem vfqj pendenribus,&tamenfrudus carpere, & aquam
E bibere nequitjtitu/us erit. DIVES AVARVS. Id totom his carminibus potent
declarari.
Nec bibit inter aquat^ nee psma patentta carpit
Tantalus infaltx^quemfua vota premttni.
lituttts bxe magnifactes ertt, omnia late
Quftenet■, & (icco concoqutt ore famem.
Idem voluit exprimere Alciatus, quando del/neauft hominem cum citharaa Emb!.$i‘
nautfs <n mare proiedum, quern poftea Delphin dorfo fubleuarum in portum ve-
hir,infcribituremblema. IN AV AR OS,Sic enimeonaturdemonftrare hominem
opuna efurientillimum,&lucriauidifljmum quauis beftiamarina, vel terrena efte
immanioremj argumentum depromptum videtur abepigrammace quodam gra?co
P prjmo libro Anthologise exaraco, quod latme fie reddirur.
praciptteme saui cuharaium aliquaridolatrones
In vallum pelagtforte dederefreturn;
Protttrur in medijs Delplxtn aparutt vndit
Itieffus grata duletfonaqi chely ,
Sefforernq', lSfhmurn deutxtt adusqi Corintbi s
fluffthus^ ft medtjs reddidit tncolumem . Comparatit
Hincpatet indomito meltons aquore nafet brutoru ad
Pifeet* quam tellu< gtgnat aluma vtrot. homines•
Hanc hiftoriam, feu potius fabulam rradat Herodotus, quam poftea Ouidius li¬
bro fecundo fafterumrerulir de Arione C/rhara?do, qu/ob excellentiam arris, par-
ta pecuniarumcopia,cum patriam Corynthum repeteret in Pyracas incidit, qui
G nummorumauidiratedudieuminterficere decreuerut; quod vbi Ariooanimaduer-
tilfet, impetrata ab ill is venia, ftdibus cecinit, deinde e prora fe in profundutn deie-
cit, quern poftea Del phin dorfo excepr um Corynthum vfq, vexir,
Poft auaritiam fucceditcrimen guise, quod Alciatus mtitur exprimere pidura Embl,go.
hominis ventricofi col!ooblongo,cum Laro in finiftra,& Onocraralo in dexrra,ti-
tulusemblematis eft. GVLA. Sicemm putat demonftrare homines voraertatifuf
deferuientes, qui fedentfaginaexpleti, & ftenuntcrapulam exbalantes. Quando- Lari auis
quidem Laruscftauis edacifftma ex mari, & lacu vidum quseritans: quamobrem natura.
nonimmerifo quidampatafeitum famelico Larocompararunt. Pariteronocrota-
lus inexplebili ingluuieeft refertus,quam Murtialisobferuas,dequodam helluone
ven trem Temper diftendenre fic cecinit.
jj Turpe Rauenttatii guttur onoeretali.
Lib. i.
Ad exponendam volupruofam delici am Coftalius pinxit hominem effeminatum
pulchris veftibus indutum, & incedentem. Hocftroulacro repr^fentarurhomo Sy-
barita, qui non permittit,vt quifquam veftium plicatn tangar, ahoquin lites non de-
funt ;ha?cenim fuitnatura, & mollifies tahum gentium, qua?abxdibus quoties in V
pub/icum procedebant, tantamin coropofitione veftium curamponebant, nevlla
earumdem plica moueretur.
Ad Detradionem publicandam Alciatus expreffir hominem flabello mufeas pel-
Embl.163,
lentem, &altera manu cicadam tenentem,&infcripfitemblenia,lN DECTRA-
CTOR ES. Sic enim conaturrepra?fenrare hominem, qua? impudemres Detrado-
res explodat: concinnauicautem Alciarus hocemblcma, vtnonn«Sli referut, quia
a?gre tulit fe a nonnullis ludimagiftris carpi.
Adexprimendam inertiampingitur apud Alciatumhomo flans,finiftra facem ae- Embl, B<p,
cenfana
 272 Vlyfsis Aldrouandi
cenfamtenens,&aftrameditans cuminfcriptione. DESID1A. fiquidem in hoc
fimulacro, pratrextu fpeculationis,otium oftcnditur, quod lumen virtutu extineuir,
& vitijs alimentum mimftrat. Propterea aljbi idem Author delineauir hominem
torquentem funes, quos poftea afella comedebat, vt defidiam, & ignauiam vxoris
demonftraret, qua? omnes mariti labores abfumit. Vnde vt inertia vitetur, Alcia-
Chotnix tus exhibuit piduram hominis in choenice fedentis cum titulo. DESIDIAM
quidfit. ABlIClENDAM, hac enimrationehominesad laborem hortatur. Argumentum
eft defumptum ex para?mia pythagorica,qua? pra:cipiebat non efte infidendu choe-
nicij niinirum cibo diurno non clfe fidendum, id explicatur hoc tetrafticho.
fluifqms men abear, nam m choenice fgerefedem
Hoc prohibent Sam if dogmata fanttafenis.
Surge igttur, duroqi warms afftiefee labors,
Del tibi dimenfos era Rina vt hora ctbos.
Deniq; ad manifeftandam morofitatem Florentius vtitur illo fimulacro, quod
Embl. 40 . in fymbolis etiam memorauimus , vbi homo ignem fodiens pingebarur inferiptio
tamcneftdifferens: hoccniminlocolegirur. MOROSIS CEDENDVM. difti-
chon autem totum declarat hunc in modum.
Cedito morofis , nam quo mage concutis ignem,
Tunc magis attollit motafauilla tubar.
Etenimin adagijs habemus ignem gladio non efte fodiendum , quo monenrur
homines iracundiam Principum,& Pynaftarumconuitijs non dTe exagiranda cum B
Plamma fla mma, quo magis mouctur,eo magis inualefcar,& viciffimfi quicfcar, iopitur, Sc
natura qua extinguitur.
lit. Succedunt modo emblcmata fimulacris exornata, in quibus homo cum varijs in -
Umbl.lQ. ftrumenris, & alijs rebus inanimatis confpicitur. Ping/turapud Florentium homo
arboreminferens, cumhoc titutulo. ARS NATVRAMIVVAT.vr fignificarer,
quod ficuti arbor citra infitionem vt plurimum frudus infipidos pro ducit5 ita homo
nifinaruramdodrinaexcolar, ranquam rudis mafia in hoc mundi theatro verfarur.
Centur.x. Apud Camerarium confpicitur homo non inferens,fed ca?dens>corricem atboris
ex cuius vulnere balfamum manat, inferiptio eft. VVLNERE VVLNERA SA-
NO deinde in diftichocomparaturhomo ftipitgqua comparatione Author hotni-
nis duritiam, 8c fa?uitiam deteftaturin ha?c verba.
Hie age cum proprio tua valuera vulnerefanem, {
Stipite cur hominum durior hoRis homo es ?
Pofteaquamde arboribus fit mentiojconfpicari licet apud Florentiumhominem,
Emil. 4 *. qui annofam quercum ambabus manibus euellere conatur: inferiptio eft. A TE-
NERlS ASSVESCENDVM.argumentum defumptum videtur ab Ouidio inli-
broprimo deremedio amoris, vbificcanit.
jguapnebet latas arbor fpatiantibus vmbras,
^hiopofita eRprimum tempore, vtrgafuit,
Tunc poterat manibusfumma tellure reutllt,
Hunc Rat in immenfum viribus aufta juis.
Liberornm Hoc emblemate author nitirur admonere incumbendum efse in corredionem Ii-
sorrettto berorum,dumadhucinprimaa?tate verfantur.qu/arunc tradandaeft cera,quan- ■
do eft mollis, & virga curua eft fledenda adhuc tenella in earn formam, qua ei per-
petuam efse defideramus Pidura hominis caiceis laneis induti cum fulmine in rna-
nu videturapud Coftalium; titulus eft. V1NDICTA DIV1NA. argumentum de-
fumptueftab Ethnicis,quoru Dij pedes habere laneos dicebancur,quoniam lento
gradu, &fineftrepiru ad vindidamprogrederenturj id elegantiflime hoc tetrafti
chocxplanatur. >
ptj cur di¬ lupiier atherea, quifuimind vihrat ab arce,
cantur ha¬ IntextGs lana fertur habere pedes.
bere pedes Tardior ira Dei, & lento vrx cognitagrejfu,
laneos. Vltr 'tci infequitur crimina noBrapede.
Confpicitur fimulacrum hominis apud Alciatum cummultis libris, & digitoin-
Embhii. dice labia prementis,- inferiptio eft. SILENTlVM.voluitenimmonerehominetn
tacen-
 Monftrorum Hiftoria. 27$
ticentemcognofci minime pofTe, an prudens,ve! amensfir.Embfematis argumen-
lutn depromptum eftexlibro prinjo Anthologise gr^corum epigrammatum3vbi le-
giturhoc diftichon
jj-«5 Tit dwell Jo!rot ippottfAteritToc *Vi aiwrtcSv,
tov Ao'^ot iyxpvTrrat cot r»»0oc eit<t%pdreirov.
Jdcft.
JDum tacttindolfus, poterit corddtus baleri,
It morbos anim't namcf, tacendo regie,
Coftaliusquandoq; pinxichominem nefdoquid in putco expifcantem, cum in-
E fcriptione. VERITAS IN PVThVM DEMERS A.alludebat emm addodtrinam
Democriti, qui affidue veritatem inueftigans, earn tandem in puteo latere afieuera-
batjVthominibus perfuaderet, veritatem in penetralibus naturatoccultari. Alcia-
tus verodelineauit hominemin aquispropriociypeofuftentatum,cum tituIo.A V-
XlLlVM NVNQVAM DEFIClENS.cumclypeusin belfo,& m aquis homini
opem tuleric jerit enim typus , & fymbolum yen, & Edi amiciauxilium Temper fe-
rcntis. Alciatus huius emblematis argumenrumex grecoquodam epigramma-
te deprompfit, in quo Myrtilus miles fcuti fui encomia celebrac in hate verba.
tiv tv1 xtvSuvue igivyov So a [zopr/Aoe 97? Am
tov ij.it dpiavffac, rbv S’ iwivti^ctfetpoc-
dpytsrc, "or tSvrt vide rpovr/v dr-riSx StXet
f cceQuc MxpifiiVHV dSttn, zai woXtfjco.
Hxc carmina lie Iatine redduntur.
Effngi gemi/wm clypeo diferimen in vno
Myrtilus , & pugnans fortiter, atef, natans
jirrtput clypeum depreffa faminepuppi,
Flaclthus opprejjut, belligertfj; vins.
Ffguraturapud Alciatumhomomend/ci habinj , dextra paferam,&finiflrafa- Emil.44.
fcicalumfpicarum tenens, cum inferiptione. IN SIMVLACR VM SPEI. Ete-
oim hocemblemate bonum euenrum mamfeftat. Patera in hoc (imulacro col/oca-
toncum Gyraldus feripferit fe vidilfe piduram Tpei in numifmate aureo Adriani
Imperatoris, qua? repra?fentabatur a mulierepateram tenente,hoc ritu’o decorara.
SPES P.R. AtCoftaliusdelineauit homincm cafculos in menfanumerancem, vt SpeifmuU”
S drnotaret Aflfedatores,nempe Aulicos ,quifaepefperatasfoe!icftaresrecenfent, crum,
&nihiIominus fpe fruftrantur, quoniam Tpesinfomnium vigdanrium effe perhibe-
tur. Ad rem Alciatus effigiauit hominemcompedibus aureisdttcntutmcumtitulo.
IN A VLiCOS. proprerea infrafcriptis verfibus id declarat.
Vana palattnos,quos e dueat dula, cltentet
Dtcitur auratis neliere compedtbus.
Sic enim aulicos, vel vtalij volunr, maritum vxoris diuitis mamfe-flare voluir,
argumentodefumpto ex apophtegmate Diogenis,qui folebat dicere Ariftipu Phi- junci
lofophum aulicum aureis compedibus coerceri, ne exire polTet,quia fplendidiore £u/
Principum vita captus philofophicam vitam agere non poreratr quapropter Seneca (ur
in hoc intelle&u retulit vanurn eflfe, & abfurdum compedes fuas tanquam aureas
adaraare. Coftalius pinxithominem norma Lesbiaquadratum faxum metientem,
cumtitulo. BONVSIVDEX. Etenim hac norma atquirasfignificarur, cum Pri-
feihanc normam Lesbiam catteris pra?tulerint. Confpicitur apud Florentium pi-
$ura hominis fedentis, & folle carbones accendentis, cum inferiptione. IN AL-
CHYMISTAS. carminafunthatc.
Dumcertis incerta feejuot, ret,prodigies, omnit
Vertitur in fumes, & miferas cinerts,
Chymifta? appellanturmiferi,quia pollicentur aurum illis, a quibus aurum petuc,
deindein artechymica nonnullafinguntnamifta,feiIicet Leonem viridem, ceruura chymiHa
fugientem, aquilam volanrem, ftultumfaltantem, Draconem caudam fuam voran- cur dicdtnr
tern, bufonem tumidum, & fimilia nugamenta,neab alijs intelligantur: immo cum miferi.
attarc tn inter experimenta vanaconfumpferint, bonis omnibus confumptis.nempe
m fumum, & cinerem co nu£rfii,annofi} pannofi, efurientes, Temper fulphur olen-
 Monftrorum Hiftoria. 275
fella pedicis i!Iaqueatafedentem,vtpudorem,&cuftodiam domus figniftcarer,qua*
vxoribuscompetit. Proptereameninimus vidifse iconem Veneris ftantcm fupra
teftudmem cum tirulo. VXOR CVSTOS ^EDIVM . Pra?didis Alciatus addit Embl, 12^.
iconem trium puellarum iadis tail's inquirentium , quasnarnfatoefser concefsura,
cum tirulo. SEMPER PRAESTO ESSE INFORTV NI A. Nam qujeviderar,
ob iadam fortem, fibi impendere mortem, rifu id neglexit, cum tamen, tegula re-
penre in caput lapfa, vitam finiuerit; hinc veriratem afs equicur lllud adagium, fcili-
cet mala, vel ctiam non quzerentibus contmgere,curn bona etiam qu^rentibus vix
acc edant. Prsterea iconem mulieris , cum pauone monftrat l amerarms, & cnulta
E alia huiusgenerisproponunc Aurhores, qua; apud ipfosfunt legenda,&ponde-
randa.
Deniq; fi confideremus femihomines, feu porius ftatuashumanas in emblema-
tibusexprefsas j primoconfpicari licet apud Alciatum figuramhominis vmbelico
tenus,cum partes inferiors ferpentinam habeant figuram.ha’c icon dextram ma-
num ad Coelum attollere videtur cum tirulo SAPIENT IA HVMANA STVE- Embl.f.
TITIA EST APVD DEVM. Proferrur hocemblemain illos,quifpiritu coele-
fti, & anima rational! referti funt, mhilominus in terrenis rebus femper verfantur,
&,neglcda meliore fui conditione,in belluinam naturamdegenerantes, &fuper-
na nunquam meditantes, humi repunt : de hac figura liber quartus Anthologize Ie-
gendus eft. Apud eutndem Alciatumeffigiatur homo vmbelico tenus , nam dein-
j. ceps eft lapis quadratus, cumtitulo. TERMlNVS.Meminimustamcnvidifseali- Embl. 157 .
bihancpiduram alia infcriptione decoratam,nimirum . NVLLI CEDO. Hac
icone Deus terminus reprfffentatur,quinec ipfi Zouicedcre voluit: he enim extre¬
ma dies, vcl terminus morns figmficatur, vlrraqurm progredinon licet: przeter-
quamquod terminus ftabthrattm. & immobiJirarem ofttndit. Florentiusveropin-
xit humanumfceleron regio coronaium diademate, cum feeptroin dextra,& hoc ti-
tulo in finiftra. VlVlTVR INGENIO. Sic enim patefacit omn>a effeinania,
prater famam, quam homo viuens ad pifcitur, nam deinceps etiam defundus per
ora bominutnperpetud viuit. AdremigiturcanebarOuidius.
Fit v titax fenptu vtrtus,ixptrjcj\{eptiUri
Nottttam fer^pottentattt babel.
Ad finem Coftalms exhibet humanam ftatuam fupra columnam, in cuius faciem
€ folradios mittere videtur; ciim infcnptione. IN ADVOCATOS. Pro hums in- Memuoft is
telledufciendum eft,Memnonis ftatuam in Aethiopia tantoartficiofuifte fabrefa- Hatua qua*
dara,vt, quandoaurei Solis radij eiusos tangebant, quamdam veluti vocemede- Itt.
rct. Hacigitur pidura Author aduocatos auaros deferibit, quinon joquuntur, mfi
auri fplendor eorumoculos illuftrauerit: non immerito igitur canebat ille.
lurit confultus promittit, & acctptt aurum.
lam accedendum eft ademb!emata,inquibus plures hominum icones confpiciun
tur. Etenim Reufnerus pingit Deucalionem,& Pyrrham genus humanum Taxis re- Lib l.tmbl.
parantes, cum inferiptione . MILLE HOMlN VM SPbClES . Quamuisalibi
idem Author delineauerit Adan urn ,8c Euam fecusarborempomi vetiti, cum tiru¬
lo. VITA MORS, cum homoin libero verfeturarbirrio, vt quam volueritpar-
« tem ampledatur: ideired Alciatus figurauit hominem toga.rum in cathedra fede/i- Embl. I©8.
tem, cuius dextrae Pallas, & finiftra; Venus adherer, cum tamen ille Venerem aJIo-
qui videatur. Sic enim Author oftendit hominem virturibus dedirum, fepe.ftudijs
omiflis, perditumluxum fedari. Quare, admanifeftandos homines huiufmodi virijs
imbutos , Coftalius figurauit compluresinfcaphip comedentes , cum tirulo. IN
SCAPHIO NE EDITO. Hoc enim fuit fymboiumPythagorzeadnefariosho- Pythagora
,minesindicandos,quorum conuidus in Scaphioerat. Vitanda igiturfunt vitia.ad fymbolum.
quod Alciatus nos bortatur, pidura hominis roftrum porci viris pluribus offeren- Embl.tf.
tis, cum titulo. INDIES MELIORA. Vtfignificaret, in dies procedendum efle
in melius, quoniam porcus pafeendo non retrograditur,fed femper progreditur.*qua
de realiquatemporisparticulaeffluerenon permittatur,quinaliquisfiar progref- Embl.45.
fu$,& aliqua virtusacquirafur. Huic non dilfimileerat fymbolum CaroliQuinti,
cum titulo. VLTERIVS. propterea iure merito poterimus canere.
JiulU
 Monftrorurn Hiftoria. 277
Magnifica mediae fedet alt} dtues in aula,
C ircumftant vary cjuattuor hunc famulh
Vfiat habet vertVftiresi fruCtus gerit alter
Aefiatis, cornu (Unite [uppeditanf,
Porrigit in calath 0 maturat tertins vuat,
Multiplicem veflem deniqi quartus habit.
Ajftliii fonbus mendicus homunc.o, pattern
1n lacera, gefiu fupplice, vefie rogans.
Scilicet id fignum, quod agentibus otiatuio
Commoda tempora funt omnia diuittbut .
At contra figttum , quod mendtcantibus, omni
Tempore , deficiunt omniapauptribus.
Cum de coronis paulo ante fa&a fuer/t mentio, non erita ratione alienum> limbi. 134.
piftura Alciati exhibere,in qua duo viri fertis exoliua contextiscoronant medium,
qaemmulti a!ij ramis oliuas ornaticoncoraitantur. Hocemblemate docet Alciatus
optimum ciuem a patria fummis honoribus cumulandum efTe; nam, per delineatum
fimulacrum, repraefentatur Thrafibulus Athenienffs ciuis, qui patriam a foeuitia ty-
rannidis liberauit, deindeinterpofita fide publica, de abolendis pra?ceriris iniu-
rijs ,legem fanxit :hacdecaufacoronamciuicamapplaufu totius ciuitatis prome-
ruit:hsec lex euangelicse do&rinte de iniurijs remittendis conformis efTe videtur.
Coftalius etiam pingit virum cum fulgure in dextra,&aquila,in folio Regali,vbi
iconmulieris falce munita» confpicitur: ha?c duofimulacra louem, &Themidem la fta} Deo
oftendunt,vt a Deo iufta rantummodo petenda efTe intelligamus.'fiquidem Themis, pecenda.
falce, impia hominum defideria prscidere d/citur. Deus cnim immorralisad homi
num cupiditates, &praua defideria no eftpronus.immo crimen ell putare.quod prp-
ftanti/fimumnumen fitimncFatij dehderij , & federate cupiditatis expiere veliit.
Huic fimile fuit emb/ema Florentij, in quo apparer vir coronatus cum feeprro fe- Embl.$je
densin throno, vbiet/am puellacum enfe, & lancibus vifitu r,cum t/rulo. iYSTE
FIVNT QVAE A DEO.hoc etiamfimulacro Iuppiter,& Themisoffenditur3nam
Author innuit hoc difticho.
Cur louis adfeiirix Themis esi'c quod iufta putanda
dtuina Dei mens rata cumq ; velit.
Prifei enim fimulacrun? T hemidis Ioui addebanr, vt quicquid a Deo fa$um,iufle
fa&um efTe infinuarent. Quamuis nonnulli Deos nullos efTecrediderinr, vel de iu- Iu Vieta di-
ftitia eorutn dubitauerint,cumin hoc terrarum Obe impios quandoq; honefta* uina qua. '
tos, &iuftos deprelfosobferuauerint. Vnde Claudianus in Rufinum canebar.
Sape mihidubiamtraxtt fententa mentem
Curarent Superi terras, an nullus ineffet
Hector, <jr incerto fiaerent mortalia cafu:
Nam cum difpofiti quxfijfem fadera mundi.
Preferiptofqi maris fines, anniqi meatus,
E/ lucis, no£ltfqi vices, tunc omnia rebar
Confilto firmata Dei.
Veriim idem poeta pauld port addebar.
H Sed cam res Hominum tanta caligine volui
Afpicerem, latosquediu forere nocentes
Vexariqs pios, rurfus labefatta cadebai
Peligio.
Poftmodum Poeta ad faniorem quafi reuerfus mentem , & difficultatis afferens
folurionem, rurfus ficcecinit.
Ah ttulit hunc tandem Eufint pana tumultum,
Abfoluitqi Deosi tarn non ad culmina rerum
IniuHos creuijfe queror, tolluntur in ahum,
Vt lapfugrauiore ruant.
Quandoquidem vltrix neceflitas vbiq; & Temper Deum cocomitatur vindex eo-
rum futura, qui afacra lege difeefferunt.
Aa Neq;
 278 Vlyftis Aldrouandi i
Ncq.ab emblematibus cataphradarij arcentur; cum Alciatus delineauerit ho*
roinem armatumcum inerme iibros tenentecoIloquentem,quapidura Diomedcs,
81 Vlyftes oftenduntur : quorum alter virium, alter vero ingenij fymbolum effe
perhibetur; fic enim colligimus, in rebus gerend/s,roburcorporis, &prudeflt/ara
animi effe adhibendam: qua de re Alciatus fic canit.
H.nibl. 4 1 . Vtnbut hie p/a slat, bic poll.ft acumttte mentis,
Nec tamcn altenus non eget alter opt.
Cum dm coninntti veruunt, vitloria certa eft'
Solum mens hominem, dextra ve deslituit.
Pariter Alciatus duos homines cataphradosdextrascopulantes defignauit,cum ^
lib.i.c.x S. CONCORDIA. Argumentum videturdefumptumexCornclioTacito,
qui dextras vitro, citroq; abexercitibus datas lignum concordiae effe referebat:
quapropter non immerjtb canitur.
id habet Concordia lignum
Vt quot tungit amor, tungat, dr ipfa manus.
Demiim Alciatus exhibet piduramhominumarmis munirorum in carcerem tru-
Embl, 173, dentium tubicinem,qui claflicumcecinerat,cum tituIo.PAREM DELINQVEN-
TJS, ET SVASORIS CVLPAM ESSE. Argumentum depromptum eft ex fa-
bula xfopica, vbi tubicinisin bello captifitmentio,quicumneminem occidiflet
infontem fe effe pronunciabat: cum tameniudicatum fueritipfum, inter caetetos,
mortem magis promereri, namquamuis pradiandi effet expers,alios tamen ad bel- g
Jandum concitauerat;fiquidem,ex mente Iurifconfultorum,qui agunt,& qui affen-
fum praebenr, nimirum delinquenres, & hortatores, squali fupplicio afiicicndi sue.
Hoc emblemainlllos potiflimum torquetur, qui verbis, &confiJi;s Principesad
belbgerandum folicitant,
Superfunt adhuc nonnul/a eroblemata.in quibus plures viroruicones varia exer-
£mbl,X31, centium obferuanrur.-namq; Alciatus pingit virosfacridcioin araparatoaffiftentes,
vbi Serpens auiculas in arborenidulantes vorat, cum titulo. EX ARDVlS NO*
MEN PERPETVVM. Hacptdurarepra’fentantur Gra?cifacrificanres,&,ffmu-
Jacro lerpentisau/culas comcdentis, decernanni indicantur , quibus Grseci Tro-
iam obfiderunt. Pofteaquam in facriffcia incidimus non eft omittenda piduraCo-
ScylUad ftalij, ip qua cernuntur homines Iouifopraaramfcillas offerentes; hocffmulacro
Author voluit fignificare Phafeiites populos, qui primitias nullius valoris, nempe C
foil las viles Dijs confecrabant, hoc autem ad illos poteft attinere, qui libimeripffs
Bmbl.xjo, tantumdiuiteseffe curant. Rurfus apud Alcjatumconfpiciuntur iconeshominum
cum tympanis, quorum alterum pulfatur,altero quiefcente,cu titulo. VELPOST
MORTEM FORMlDOLOSI. Scribunt enim rerum naturalium inueftigatores
tympano ex pelle lupi fabrefado,& pulfato,alterum ex pelle ouina coftrudum ob-
mutefeere, quemadmodum in Hiftoria QuadrUpedum digitatorum fuit exaratum.
Hoc jgitur emblemate voluit Author infinuare, effe nonnullos, qui obmorumfua-
qitatem,Sc virtutum fplendorem, poft mortem fuimemoriam pofteris relinquunt,&
viciffim effealios,quorum memoria,ob ferocitatem morum inpofteritate non extin*
guitur. Ferunt enim fuiffeapud Turcas Hunniadem quemdam Duce forti/fimura,
cuius nomen poft mortem etiam adeo terrificum fuiffe dicitur, vt nutrices ad cobi-
bendum puerorum vagitum, Hunniadem adeffe fimularent. Iterum Alciatus figu-
tmbl, 114. rat homines pomaiotiarborislegentes, cuminferiptione. IN OBUVIONEM
PATRIAE. Hacpidura Vlyfliscomitesrepraefentantur,quiininfulam Lotopha-
gorum profedi, & dulcedine huius frudus alledi, nullis precibus adduci potuerur,
vtin Ithacam reuerterentur,quemadmodum apud Homerumiegitur. Emblema at-
tinet ad illos, qui, in aJiquo amatno degentes Solo, patriam obliuione delent, vci
potips fpedatad illos, qui adfaftigium dignitatumperuenientes ,&fui,& fuorum
gmbl. 160, rcddnnrurimmemores. Infuper efffgiat Alciatus hominem ca?cum baiulantetn ho¬
minem videnrem, fed fradiscruribus,cum titulo. MVTVVM AVXILIVM. Ar¬
gumentum depromptum videtur ex libroprimoepigrammatum graecorum, vbiha-
betur tetraftichon fic Iatine redditurn.

Cacut

V
 Monftrorum Hiftoria. 281
Erizfj, vi&oria manifeftatur, quam Romani de Barbaris reportarunt.Alfoquin Pie-
r/us Va!erianus,ad Vi&oriam patefaciendam,caput muliebre alatum capillis in no-
dum colle&is, maiiquibus monetis, obferuauit. Nam caput mulitbte cum cupi- caput mu-
dine in numifmate argenteo Iui j Caefaris, Vcnerem demonflrare perhiberur. Itebre,.
Aliquandoin numifmatibus cofpicicur caput muiieris galeatum,quo multi Romam
fignificari aireuerant., vel quia Romani omniaarmis fuperauerint, vel quia a Marte
oftum duxerinr, aut quia Romam orbis capu praedicauennt, vel quia id prcediuina*
rent.ex mente Valeriam, quod Chriftus P tro erat didurus, nimirum capitis no Lib.7;. He-
men efte alTeclnurum, dum Roma? fedem Eccleliae erat fundaturus; propterea pe- rogl.
E trutn vocauit quafi petram, dum ad immobile capitolij faxumafpicerer. In alijs mo-
netisconfpicari 1 /cet capita muhebna vtrinq; lingula,capillisnodo limplici colle-
&is,quibus,ex fententia Valeriani, Iibertatetn Antlquitas defignabat. Catteriim Lib.40.bie
in alijs nummis duo capita ab vnica ceruice prodeunria apparent,cum altera nummi rw.
facies figuram nauis refcrar-. quare Aeneas Vicusfuir huiusopinionis, hanc mone-
tamfudsccufam, vta»ternihonoresSaturnodecernerentur,qui Italosfationem,& L x.de Nit,
putationem doUferat. Alioquin,ex aliorummente per duplex caput, Legislator, cap.i
&pidura nauis, fluminis comrnoditas dcnotatur. Tandem duo capita confpiciun Duo capita.
tur in altera parte nummi Tcnediorum, cum pars oppoftta figura feeuris repratfen
tet;lic enim feueritatern indicabantrquandoqu'dem cum Rex Tenediorum fuppli-
tium capitale adulrerio indixilfet,& propnum filium deprehenfum vna cum adulre-
V ra fccuri percufilfet; deinceps de feueritate fadtus eft prouetbio locus . Semris secutit Te-
Te»edia_j.
Prjetereain plerifq, Antiquorum nummis dua? mantis iundte vifuntur , quae pro-
culdubiofidem indicabanr,cum infcripcio idinlinuare videatur.nam in aliquibus !e-
gitur. FiDES ROMANORVM. in a ijs verb FIDES EXfcR v ITV VM.
Quamuis ha?cmanuum copu/atarum Fgura adaliaetiam iigndicara trahatur. In alijs
nummis quandoq;typus manus expanfa? cernebatur,quod lignum exercirus Impe-
rij Romaniprxferehat, vtbeneficium Concordia*oftenrarent. Sed in monetis Phi¬
lippi Impcratoris brachium exrenfum, cummanu aperiaappa ret, & hoc fimulacro
Gabriel Simeon Iiberratem indicari arbitratur. Id melius explicarur nummoT. Lib.de il-
Claudij Ca?faris,in quomanus dextra ^ileum tenens,Ia?ua exporre<fta,yidetur,cuti) luftr. epit,
inferiptione. LIBER F AS AVGVST A. Er quamuis pileus per fe liberratis fym a»tu].
G bolum inlinuaret,manus tamen aperta fignificarum auget, ad difrcrentiam manus
compUcata?, qua? apud Prifcos impedimentum demonftrabat . Alioquin jn num-
mo G r atiani, manus mulieri genuflexa? porrigitur, cum inferiptione. REPAR A-
TIO REiPVBLICAE.
Hadtenus de figuris partium in nummis dilTeruimus,mod 6 ad inregra hominis li-
tnulacra in monetis imprelia accedemus.Priminn fi de icone pufionum fermo habea-
tur, Aeneas Vicus exhibet nummumCommodi,in quopueri quatuor ad quaruoran-
nipartes expritnendas vifuntur; quamuis alij retulerint,horum pueroruin tres nu- Quatuor
dos , & quarrum indurum efte ; immo addunt nudorum primum, manibus calathum amtTtepora
floribus plenum, ad Ver denorandum. geftare, fecundum dextrafalcem.ad melTem mdicantur
Aeftatis indicandam, tenere, rertium finiftra calathum fru&ibus onullum, ad mon-
ftrandum Autumnum,fcrre, & quartum tandem indurum humeris bacculum, a quo
pendetauis mortuabaiulare, vtfortallis bytmem manifeftaret. In numifmatibus
quibufdam confpicitur iuucnis coronarus cum tripode, dextra fagittas x la?uacitha-
ram ftringit,& immanis ferpensad pedes iacet, ibi quo0; cernitur laurus cum cor-
uo, fub qua nouem puellx’fedenr,vbifcarebra aquse perennis eft. Erizushis ftiiu* cum
lacris, Apolline cu Mulis in rnonre Parnafo apud fonre Caflaliu reprsfentan arbi- Mu rts
trarur . Quamuis ftmulacru Apollinis in aliis nummis aliter efh'gietur.Siquidem in-
terdum confpicitur iuuenis ftans liniftralyram tenens, vbi vir nudus aiborieft alli-
gatus, de cuius ramis fiftula pender; ficenm Marliam ab Apolline fuilfe fuperatum
demonftrabant. Erizus monftraciuuenem bamlanrem Ar/etem, & Mercurium eftc
autumit. Sed aliter figuratur in numifmate Hadriani, vbi icon iuuenis altera manu Mercury
caduca?um, altera verb Imperatoreni apprehendit, cuminfcriprione. F/ELICI. icevaria.
TAS AVGVStI. Atin nummoceneo Vitelii icon viri cum virga,&ferpente ,&
Aa 3 no&ua
 282 Vlyfsis Aldrouandi
nodua ad pedes, Aefculapium fignificar. Aliter vir ftans, & adha?rens baculo, a
Serpente circumdato denotat Aefculapium , vbi confpicirur icon mulicris for pen-
tem pertradantis, quoc Higiaro, fiue Deam faluris denotabar. Hs autem imagines
iuxta fententiam Erizi, cufa? fuerunt ad denotandum, v.ramtotius Orbis falutem
effe ilium Principem, cuius imago in altera parte nurmfmatis confpiciebatur.
Pofteaquam in virorumicones incidimus, licet confpicari in nummis Domitiani
iconem venerandi viri, quidextramtribus mulieribus extra tempium genufiexis
porrigere videtur: ficenimatrogantia Domitianioftendirur, qui ex fententia Eri-
Ddmitiani zi,tanquam Deus adorari voluit. Hsc obiter norandum eft quod ante didaturam
arrogantia. C. Iulij Ca’faris, in numifmanbus, nonnifi Deorutn effigies imprimebatur, & pra?- ^
cipue illorum, quos Antiquitas fingulari quodain honore afficiebar. in nummo ar-
genteo Auli Pofthumieftca?!atura viri, ante aram,manutndextram ad raurum por-
rigentis: hac ratione Vr eteres Sacerdorem Diana? facrificanrcm demonftrabant.
Quando vero viri tres vefte Saeerdotis induri, ad quorum pedes mu)ta> animantes
lmperator iaeent, antearam vifuntur, exfententia Frizi, Imperatortm facra ficifleonedunr.
facrafacih Alioquinvir indutusveftibus Saeerdotis ferophamin temp'um ducens denorac Con
tjnomodofin fulem, qui de Vidoria relata,meriras Diana?agit granas>qucmadmodu vnufcjuifq;
gere/nr. in numifmate a?nco Marcelli contemplari poteft.
Non defiant in numifmatibus icones virorum armis munitorum , quatvarios for-
tiuntur fignificatus: nam iuxta fententiam hrizi vir armatus in nummo clextra ad-
Marsvarijs h.Trens clypco , & finiftra iaculo humifi.o, Martem Dc tm fignificat, &quandoin g
tnodts figu- alijs nummis vir clypco, & iaculo armatus vcluti gradicns confpicirur,ex eoriemet
rabatur. authore, Mars propugna,tor denotatur. Alioquin licet intucri in nurrmo argentco
Caracals, virum galea, lorica,ochreis, clypco, & haftamunitum, quiMarrcm vj-
torem oftcnrar.-cum idem fimulacrum in nummo atneo Mamea?.& in nummoargen-
teo Hadriani confpiciarur. Al/ter in nummo a?neo Vitejij apparet vir armatus ga¬
lea, iorica, & ochre/s, finiftra clauam, & dextra Vidonam afatam tenens,qui Mar-
rem vidorem, fccundiim aliquos, oftendir: quamuis in monetaa?nea Antomni Pij,
eamdem iconem cum pug/one,& rropheo poffimus intueri,
Veriim quando numifmatim fimulacra exhibent virum galea fedu , armatis cru-
ribus, cum feeptro in dextra, & hafta in finiftra,necnon pede dextro teftudine pre-
Honorisico. mens; iuxta fententiam Cbouli, Honorem manifeftat, qui Author tale fimulacrum
in nummo a?neo Vitelijfe vidiffefatetur. Etenim vir dextra haftam ,& finiftra or- C
bem tenens Imperatorcm Mundi Dominum oftendit. Nam quando idem fimula-
crutnfcciis pedes habet captiuum nudum manibus vindi$,ad mentem fcr zt, 7 yran-
num ab Imperatore fuiffc profligacum intcllsgeredebcmus. Ef quando idem vir ar¬
matus cum hafta in dextra, & feeptro in finiftra, pede fimftro bomire hum ftrarum
premit, & ab vtraq; parte homines cum vafis,equibus aqua? effiuant ; tunc Eriztis
Imperatorem, fufis boftibus, Armeniam,Mefopotamiam,& Parthiam occupade fi-
gnificat,nam per vafa aquam effundenria, Araxis,& Euphrates fiumina mre/hgen-
da funr. Alioquin idem fimulacrum in nummis premens virum hum/ ftrarucum vr-
na, Erizus effe Imperatorcm Germaniamdebellantem monftrat. Irnmo idem Au¬
thor ponderans in numifmanbus virum armatum, qui finiftra pilum tenet,& dextra
hominem armis,& fpohjsonuftum coronare videtur, vbi duo captiui fecus pedes 0
eonfpiciuniur, inquit hide comedandu effe, vidoriam de Germania fuifse relatam.
Julia refit Panter vir ftans,finiftra haftsm tenens,&dextram mulicrigenufl xu? porriges,qua?
tuta quanto- orbem manibus cenere videtur, Itabamab rrnperatore reftitura fuifse indicat ; cum
do ptKgere- Erizus, icone vi'ri, Imperatorcm ,&icone mulieris , Italiam defignet - Infuper vir
tur. adherens hafts', cum icone mulieris dextra nauisclauum, & finiftra cornucopia? te-
nentis,vbi quoqffit icon alterius mulieris dextra virum coronantis,ex mente Erizi,
Forrunam, & Vidoriam Imperatoris denotat.
Tortuna, & Quando autcra vir armatus finiftra premit haftam,& in fuggeftu plures homines
Vtcitria, armatos alloquitur,vcluti videre licet in nummo teneo Commodi Imperator/s, tuc,
vt feripfit Choulus, Fides fignificatur. Alitpr in numifmatibus quibufdam aliquan-
do apparet homines armari, veluti tot milires intentis auribusadffantes,cum inferi-
ptione» ADLOCVTiU, Nam, quid agendum efset, figmficarevolfbantifiquidem
aufcul-
 /

Monftrorum Hiftoria. 283

aufcultatio eft quoddam indicium operis, quod homo aggrefsurus eft . Veriim ef¬
figies viri fupra fpolia, clypcos, & arma fedentis, manu fub genu adhibha, fecun-
dum Erizum, Regem Dacia? ab Imperacore fuperatum fuifse indica,-. Propterea-
quod imago hommis fagittam iaculantisin nummo Darij Perfarum Regis cufa_.
fuit.
Iam ad icones fupra equos ca?!atasaccedemus;etenimper virum armatti in equo
fedentem, hafta, & flagello munitum, Erizus Marcem.defignac. Neptunus vero in Icontaviro -
moneta Tarentina argenrea fic figuratur, vr voluit Choulus. Ca?labatur vir nudus ru ecj nilAn¬
galeatus equitans , cum panno ab humeris pendente, & a ventis agitato, item cum ilurn. „
E .iaculo in dextra, & duobus in finiftra. Alioquin vir equo adherent, cum iaculo in
finiftra,& icone ftejia? capiti impendentis, Caftorem Deum marufeftat. Enzusta«
men hoc fimulacro, Prouinciam Parthorum oftcndir.. Quando verb inruebimur vi¬
rum fupra equu alatu, qui teiu in beftiacapire leonis, & draconis inregrata iacula- Ca ftor D-e'.
tur,Perfeumcutrt Chimera pra?!iancem intelligere potcrimus,vt fignificauit Erizus,
quamuis aiij dixerint iuuenem in eqoo a’ato fedenrem efsc Belerophonte,fed rame
hiccu Perfeo coincidit, cu nomen Beleropbontis viru probti, & prudenremoften-
dat. Aliter vir in equo currens,&haftap“rcutiensleotiem, iuxta Ertzi fenrentiam,
fignificat illu, qui in publico fpebiaculo cu Peris dimicauerir.Veriim duo viriequi-
tantes,& brachium dextrum extendentes.quemadmodum in nummo argeceo Phi¬
lippi licet confpicari, ex mente Chouii, virtutem fignificant. Quando autem in nu-
p mifmatibus eft vir armatusequitans, quern vir armatus pedefter antecedat,&plu-
res armati fubfequantur, tunc Er.izus expeditionem Imperatoris ad bellum tnteili- Exp(ditto
gic. Quemadmodumetiam vir equeftris currens claua munirus Imperatoread bd- imperatoris
lum properare indicat. Sed fi equitans hafta alium virum humi ftratum percuriar, ad helium.
tunc, vtopmatur Erizus, fmperatorem Sarmaras,& Gothos debdlaffepronueian-
dumeft: Et quando eqmtantem pedefter cum tropheis prtecedif, & abus cum In~
fignibus milituribus fubfequitur,runc Erizus v/doriam de Parrhis relaram diuulgar,
JEt (laccidat, vein moneris vir pedefter Iniignia milnara finiftra feiens equitarerti
prarcedar, mne diftipatis hoftibus, Sc occupara Prouinc/a, Impera’-oris redirum in*
tslligere debemus . Demum numifmata a?rea Traiani cum iconibus duarum Pro-
uinciarum funt rara ,& pouffimumilla, inqufbus eius ffmulacrum equitans con—
fpicitur,
G Humana fimulacra abfq; veftimentis a’iquando in numiTmacibus confpiciuntur.
Nam numifma argenteum L. Lentuii, & ( .Marceiliexhibet figuram viri nudi dex¬ Simulacra
tra fulmen, & loeua aquilamtenentis cumara, Sc della, vt denotet rem diuina Ioui
nuda in wo*
perabtam, poftcaquam templum Iouis Capituhni fulminatum fuit. Virfeminudus netts.
in eminentiloca us fede manu dextra ad a qui I am porrebta,cum curru Solis,& Luna?
cufus fuit in nummo aeneo Alexandri, vt lupiter O ympius figmficaretur. Eren m
Jupiter vitftor icone hotninis feminudiin cathedra fedentis cum hafta in finiftra , &
vicloriaalaca in dextra demon ft t arur, quod fimukcrum in nummo a?neo Dominani
poftumus inrueri. Aiioquin in numifmate a?neo Neronis homo pariter feminudus in
Homo femi-
cathedra locatus cum fulmineindextra,&hafta n finiftra confpicitur, ad louem
nttdus vbi.
cuftodem indicandum, Quamu s, ex aliorum mente, in nummo argenteo Vefpa-
pi fiani, icone viri nudim finiftra haftam tenenris, & dextra aram ardentem, fuptter
cuftos ciemonftretur. Verum Choulus virum nudum cum hafta in dextra,& fuimine
in finiftra in nummoargenteo Gordiani contpmplatur, &hacratione louem vlro-
rem fignificari aftcuerat, Quamquam Enzus virum nudum dextra fulmen iaculan-
rem, & auern finiftra tenentern obferuans, louem fuimmantem cienotari aqtq-
mat.
Ctererum inexpn’mendo loue feruatore, authores inter fe fenrentijs diffident,
Nam C houlus in nummo argenteoDomirianimooftrat virum nudumdextra fulmen
tenentern, Sc finiftrum brachium attohentem, & hoc fimulacrum Ioui feruatori afli-
Simulacra
gnar. Idem author exhifiet nummum argenteum Antomni Pij, in quo vir nudus te-
louts ferua
nens in dextra haftam, & in finiftra fulmen obferuatur, & hoc modo louem pariter
torts quale.
feruatorem exprimit. Sedin nummo a?neo , & argenteo Gordiani; nec non in mo¬
neta argentea Maximiani, vir qpiciem nudus apparet pannoad dorfum proiebio
cum
 / 284 Vlyfsis Aldrouandi
,, cum fulminein dextra, & hafta in finiftra, ad cuius pedes bomunc/o apparer; hacq;
raciooe Ioumiferuatoremmfinuanr, namper hommem paruum in hoc mimifmate
fcuiptum, Imperarorcin a Ioue feruarum int^lligunr. Quando verdin numroo ar-
genteo Aiexandri Seuericonfpicamur hommem nudum,panno abhumeris peden-
Jr upiter pro- te, dextra fulmeniaculancem,& finiftra aquila® tenenrem,Iouem propugnarorem
pugnatur, intellig'ere debemus / fed fi altquando m eodem nummo confpiciamus vn u nudum
dextra haftam, Si finiftra fuimen tenentem,Iouemftatoremapp<ehedere debemus.
Jupiter Ua- Choulus tamen,adfignificandum iouem ftatoreman nummo argentco Diocletiani,
tor, v»rum nudum panno ab humcro finiftrp pendente, dextra orbem cum vnftona te-
nentem, & cum aquila obferuat. A
Ha&enus de loue,mad6 ad Neptunum fermo conuerratur : etenim Choulus in
nummo argsmreo Augufti, & Vefpafiani vjrum nudum tridente armatu, & orbem
pede finiftro premenre obferuat, quod fimulacru fuit < ufum pofteaquam Deo Ne^fv'>
ptuno,poft redirum a bellonauali, gratis habita; fuerunt. Pariter virnudus,cum
panno ab humeris pendente vends agitato in cymba aduobus equis trafta in num-
JJeptuni fi- moargenteoM. Agrippa? cufus N -prunum fignificat. Item mnumo argenteo Pom-
muUcrum. peiobferuatur turns in naui, cuius faftigtum vir nudus tridente armatus^o cupat,
quo fimulacro Neptunus pacificus demonftratur. Alioquin in eodem nummo, vir
puberemis in duas caudas pifciura definens ,amb3bus mambus clauumnauis ftrin-
gens, Nt ptuinim iratumoftentat. Demum mnummo argenteo Demetnj, vir nu-
Vittoriano. dus tridente quafi percuflurus videtur, & bac icone Neptunu exprimunncu in par* g
ualts quono te oppoiita nomifmatis confpiciatur prora nauis, cum viiSoria alara , qua? dextra
do pmgere- coronam, & finiftra palmam geftat, vr vidtoria nauahs defignerur.
tur, lam prpperandu eft ad alia fimulacra, quibus alia Prifcoru Num/na fisnifican-
rur. NamErizushi numis abquando contemplatur duos homines'mudos ftanres,
quoru alter daun? adherer, alter caduceo, cu talanbusadpedes ,per hunc, Mercu-
rius, & per ilium, Hercules eft intclligendus, quae dux icones, ad mamfeftanda fa-
pientiam, &fortitudinero Imperatoris, in numifmatibus <ufa? fuerunr. Alirerfolus
vir nudos claua, &leon?oa pellemunifus in nummis Herculem denotat, quamima-
ginem Erizus,ad indicandam virtutem Imperatoris, in numifroate cadaram fuifle
Berculisfi- aurumac. Quando autem idem vir nudus dextra artollit clauam, Draconem arbori
muUcrueri pomifera? adha’rentem percufturus, braebiumq, finiftrum pel le leonina tedum ha-
ptins poma, bet, ruxta fententiam Erizi, inrlicat Hercuiem, qui poma aurea ex hortis Hefperi- C
dum eripit.
Si profequamur meditantes numifmata, in quibus icones hominutn nudae con-
fpiciuntur, in nummum aureum Aureliani incidemus, qui exhibet virumnudura-
dijs coronatum, panno abhumeris pendente, orbem dextra tenentem cum captiuo
Sol prions ad pedes, quo fimtftacro, ex fententia multoru, Soiem orientem (ignificabant. In
efuomodo in nummo etiam ameo Conftantini virnudus confpicirur, pudendis pan no tedis,cor-
diCArctur. nucopia? eft in finiftra, & patera in dextra penes aram, & perhanc/conem . Geniutn
Populi Romani intelligebanr. At vir feminudus finiftra tenens orbem, & dextra
tria capita, infinuabat arternitate; naper fimulacru triceps, tempus pra?fens, pra?-
terirum,& futurum nota-batur,hocq,fimulacrojeternit3tem Imperatori precaban-
rur. Aliter virfeminudusgaleatus,cum haftain dextra, & cornucopia? in I^ua,con- jy
fpicitur in miramoafneo M.Aurelij, qua- imago ex mente Chouli, Honoremoften-
tabar, DemuinnumoM. Herenij cadatos eft virnudus finiftro humero feneba-
pietatit fi- iulans,quo fi mu I aero, Choulus pietatem fignificat. Pariter in nummo argenteo Iu-
pmUcrum. 1» Caffaris, vir nudus baiulans fenemconfpicitur, finiftra verb tenens rpuliere ga¬
lea, & hafta muniram,quod fimulacrum, vt voluit Choulus, Aeneam ferentem An-
eh f'm, & Palladem fignificat.
Numifmata plrnunq; icones hominum in cun u exhibent j propterea Erizus feti-
bit, fialsquandoconringat, vt inmonetis confpiciatur vir in curru a quaruor ele-
phantis trado,cum ramo laureo in dextra , & feeptro aquila decorato in finiftra,
tunc Imperatorem,debelIataaliqua prouincia, triumphante sntelligere debemus.
JrpSi£ fin- Alioquin, ex menre emfdem Authoris, vir dextra tenens ramum, & finiftra quid fi-
perAiAicon, mile dau^ vbi icon Qameli, &Struthionis fit, Arabian) ab Imperarore fuperatam
f effe
 Monftroram Hiftoria. 285
e/Te fignificat quamuisalij velint, per virum in curru rriumphali a quatuorequis
tradium, Temper intelligendum effe Imperatorem, qui ,Tuperataabqua Natione,
triumphum agar. Quando verd idem vir in curru fedens a quadrigis tradto, manu
finiftra Infigma miliraria geftat ,tunc Erizus Vi&oriam de Armenis,& Parthis re-
iatam demonftrat. Aliter fi virum flagelloarmatum in curru fpe&emus , hunc Eri¬ Martir (i-
zus Martem cognominat. mulacrum.
leones horainumin nummis fedentes aljquando apparent, &proprerea Erizus
hominemfuper Tauro fedentem,in nummis. Iouemappellar. Figuraemmhqma-
^ nafedens, manu expqrreda, pollicefubniifiro,inmoneta M.Catonis proprattoris ViEloria c%
E cernitur, qus vi&oriam confilio partam fignificare poteft. Et quando in nummo ftho parta.
effigiatur vir fedens dextra orbem tenens, qui a muliere alaracoronatur,Erizus in-
finuat hunc effe Imperatorem, qui, ob reiatam de Bricanis vidtoriam, coronam prq-
meruit. Immo, vtfeotit idem Erizus, quotiefegmq; in numiTmatibus apparer figu-
ra Vi&oris virumcoronantisjtuncidfadiumfuiffe infinuat,vt fingulans honor Im-
peracori decerneretur, cuius imago in altera nummi parte apparet. Interdum vir
ledens in eminent! chathedra coronatus a Vi&oria, cum iconemulieris fpicas por-
rigentis, exhibetur ab aliquo numifraate: vnde Erizus elicit indicari Imperatorem,
qui propria munificentia populum a penuria liberauit.Idcirco in nummis T.Vefpa-
fiani Cxfaris cernitgr vir tenens dextra iconem mulieris,qu 2e libello,& cornucopia
eft munita, vbi quoq; fimulacrum nauis cum calatho, & fpicis apparet, vt oftenda- Imp erator
ip tur Imperator, qui Tumma induftria annonam procurauit: icon enim mulieris, ad fumma in-
mentem Valeriani, propterTpicas annonam defignat. duRria an*
In nummis Tarentinorum virfedens fupra Delphinumconfpicitur.hinc Taren- nonam pro-
tumab Hercu lefuifse conditum conijciuntiquamuisinalijs monetis, per hoc fi- curans quo-
njnlacrum, vt voluir PauTjnias, Pha/anrum Lacedemonem intelligant: immo aliqui, modo ptnge-
hoceodem fimufacro, Tdemachum Vlyttis filium oftendunr.C'umautem numifma- rctur.
ta exh’bent iconem viri ftanris, & manum mulierigenuflexs porrigentis , tunc Au-
thores Reft/turorem ReipublicsintelJigunt;&e6magisadducimur,vtidcredamus, Re littutorit
cum in nummo fimulacrum Imperaforis quemdam genuflexum fubleuantis obfer- Reipubhca
uauerrmusycum his Iitteris. RhSTlTVTORl GALLI/E. Sin virftanspoft ter* pictura.
ga ha bear multa arma, mulierqj ibimsftafedeat, cum arbore Palms, tunc hsenu-
tnifmata, exfenteatia Chouli, port ludeamcaptamcufa fuerunr, Qaamquamhoc
G fimulacrum in varijs numifmatibus varie catlatum confp/ciatur. Deniq;vir ftansfi
auem intueatur, ab Brizo Imperator augurium captans exponirur.
Iam ad varios manuym geftus in monetis obferuacos accedamus. Namq;in num¬
mo Alexandri Augufti fimulacrum humanum eft latua hafts innixum,dextra porri-
gens, digitisdcmilfis.&pollicependente,eumhisIitteris. RESTITVTOR. In
nummo, quiinferibitur. TRAIANVS HADRIANVS. Confpicirur figura lm-
peraroris iungentes dextram manum dextrscuiufdam Dei fedentis. Inferior pars
moners his litteriseftexarata. ADVENTVS AVG. Sed fi in nummis appal-
reat figura viri iungentis dextram arenas dextrs,muliere armata prsfente, tunc
Erizus,hocfimulacro,lmperatoremalteri Imperium tradere,Roma a(fentienre,de-
clarat. Alioquin vir genuflexus dextram dextrs Imperatoriscopulans, Tecundiitn
aliquos,denotat Phrygiam Prouinciam Imperarori grarulantem. Aliter viri duo
Phrygia tm
dextrasiungentes, l'ecundiim Erizum,concordiam duorum Principum fignificanr.
peratorigra
Sinhorum duorum virorum alter toga, & alter pallio mdutus fit,qusfimulacrain
tulanr.
nummo C. Egnatij videntur, cum oppofitum nummi Iatus Cupidinem alatum exhi-
beat, tunc, his iconibus, exprimitur Concordia, qus inter Iitteras, &arma'eife de-
ber:etenim Gabriel Simeon, icone hominis rogati, pacem,& icone pallio induti, In lib.de il-
helium intelligir. Licet alij 3ad defignandam Concordiam, & Fidem addant iconem luRr.antiq.
columns,quod fimulacrum in nummo quodam Hadriani confpici folet.SimuIacrum epitaph.
humanum dextram expanfam porrigens, & Jsua donarium in ara ponens,in nummo
Antonini intueri poflumus. Idem fimulacrum in nummoaureo L. Aelij Catfaris ap¬
parer, cum inferiptione. PIETAS. Et in nummo GordianiPij,eft fimulacrum hu¬
manum paffas hinc indemanusad Coelum rollens, cum inferiptione. PIETAS
AVGVST.Demum in nummo Iulis Pis cernitur Veneris fimulacrum, dextra ex*
panfa,
 2 §6 Vlyfsis Aldrouandi
Venus ear panfa,cumkeuahafta?innitatur, infcriptio eft. VENVS GENETR1X . Quan*
fenetnx. doquidem Romani, & podffimum gens Iulia a.Venere genus fuum trahereaftcue-
rabant, & ha?c moneta ad expiicandam partu$fia?licitatemcufafuitfeperhibetur.
Cuminfinitafere numifmatum fine genera, modo rariora funt recenfenda idco
notandum eft monetas 3ureas>&argenteas Othonis edemas, cum tamenmoneta?
sereae antiqua? clfe non videanrur. Item rara? funtmoneta? argenrea? Augufti,&
potilfimum quae in altera parte coronam quernam referunt,immorara?,qu:e ftatuam
Augufti equitantem repra?fentant. Numifmata a?rea Vefpafiamfunt rara, &potif-
Uum'tfma fimumiila,qua? Iudea? capta? imagiriem exhibent. Monera? a?rea? Tiberij rartefunt
t* rar * qua tantummodoilla?, quarum alterum latus effigiem templi casJatatn habet. Parkerm ”
rafunt numifmata ?rea cum effigie Augufti,quorum oppoficum larus corona roftra-
ta eft infignitum. Sunt quidem rara? monetae a?rea? Caligula?, fed potiffimum iila?,'
quarum pars oppofira fimulacro Dea? pietatis eft decorata. Numifmata rerea Clau-
dij, ilia funt rara quorum inuerfum latus geroino cornucopia? eft referrum.Neronis
nummi a?reiillifynt rari, quorum pars oppofita nauem roftratam exbiber.&rariffi-
mi funt il!i,qui effigiem Popex eius. vxoris ctelatam habent. Gaiba? nummi rari
funtaerei, quiftatuam Victoria? rxhibent.Seueri mortette funtrarae, inqutbus duo
apparent capita, & rariffinue in quibus eft icon templi.
Commodi numifmata funt rara, in quibus eft mater Dcoru, ranffima, in quibus
Xariffima quatuorannitempora, & quatuor pueri confpiciuntur. Reperiuntur quidem plura
numifmata Antonini, fed rariffima funt, qua? iconem Italia? cum Aenea Anchifem B
baiulante oftendunt. Hadrianirari funt nummi,in quibus {Stores figura? apparent.
Rara quoqjlunt numifmata L. Veri,qua? plures habent ic6nes,necnon iIJa,qua? fta¬
tuam lmperatorisa Roma coronatamrepr^fentant.M. Aurelij moneta; funt rari,
qua? pluribui figuris funt referta?, immorariores ,qua? fimulacrum templi Diante
tphefia?oftendunt. Monetx Domitiani referentes ftatuam Imperaroris equiran-
tis funtrarifsima? . Item nummi Nerua?, cum effigic Romte renafeentis, non're-
periuntur.
Caracala? nummi funt rari, in quibus fimulacrum Herculis confpic/fur,rmmora-
Uutntfota rifsimi iconem Herculis Hyaram nccantis referentes. Numifmata Geta? cu rribus
Geta.cji trt- figuris equitanttbus funt rata, itemnumifrnara Alexandrian quibus propria effigies
bus figuris. cum icone Mamea? Matris confpiciuntur. Pariter numifmata Gordiani iunioris cum
multis figuris fupra pontem funt rara, irrmocufimulacro Herculis ,& Mercur-j ra« ^
riora.Monera? Philippi cu propria effigie,& eius filij funt rarifsima?: quemadmodum
nummi Martia? cumimaginibus Philippum, nempe mariti, & filij rari funt. Demiim
numifmata Vitebj,cum rarifsima,fint magniaeftimantur.
Deniq s quoad effigies proprias, numifmata rara funt Caligula?, Neroni*,CIau-
dij,Germanici,Drufi, Gaiba?, Tiri, Nerua?, Paulini, Lucilla? , Crifpina?, Seuert,
Geta?, Caracal?,Iuliae Pia?, Iulia; Mamea?,Maximi, Maximini,Papieni,BaIbini,Phi-
lippi iunioris, Decii iunioris, Treboniani, Volufiar.i, Valerianifenior!s,&GaJieni,&
fia?c de monetis figuram humanam repra?fentantibus ditfta fuffic/anr.

S1MVLACRA. D
B Jj® V M fitfta? imagines hoc in loco recenfenda; , vel aliquam partium,
vJ humanarum iconem, vel integram hominis figuram referre debeant
>S| primo ncnnulla ad partes fpetftantia litterarum monimentis manda-
Jrj redecrcuimus,vt dcinceps diuina,& prophana Ethnicoruffmulacra
In lib. tie -— S3 breuiterpercurramus. Itaq, iuxtaopinionem loannis Bapt/fta; Por¬
fun. litter, ta?, pnftura capitis deiedii, demifsioncm animi, veluti capitis fupini arrogantja de-
mils. fignat, quando vero ira effigiarur caput, vt in latus fit pronum ,tunc languorem fi-
gmficat. Caput humanum capillis ferpentinis munitum, referens caput Medufa?
olim infepulcrotum lapidibusfigurabatur, vel vt violatoribus tumulorum terror
incu-
 Monftrorum Hiftoria. 287
Incuteretur, vtfcripfit Iacobonius ,vel fecundum alios, vt homines inde percipe- in Ap.de
Wilt, inani fcientiae, & opum perfuafionenon effeinttimefcendu, neq; luxui mdul- pnfc. c<*f.
gendu,cu Medufa,.ob aureoruvenuftate capilloru.grauespamas dedent, veluti gent.eap.io
in Rubrica Metamorphofum explicatum fmc. Itemexeodem lacobonio, Rrifcun Cap.14.,
faxis tumulorum, duo capita humanaeffigiabant,virilealterum,&fa?mineualteruin,
idqr fadum eflfefcripfic Author,ad fepuicri cuftodia, velad indicandas laruas,quas
fepulcrorum tutelarcs Antiquitas efte exiftitnauit. Caput qumis fronribusrepra?.
fentauit ManafFenvquiapud Haebreos regnauit : quandoquidem pofteaquafuftulit
Ifaiam prophetam, quincuplici facie delineari voluit, vt longe piurafe profpicere
® indicarcr, quam Prophets,qui videntesab hominibus appellabaniqr. Demumhu- Craniu hu~
manum cranium, quod ad pedes imaginis Chrifti crucifixi pingitur, ex Nauclero id manum cur
fadum eflfe dicitur,quoniam Adam ibi fepultus e/Tefertur,vbi Crux Domini Noftri ad pedei
in expiationem humani generis Iocatafuit. chrifti cru
Aiiquando Prifcifiguram cordisin faxo tumulorum pingebant,vel vt jndicarent afixi.
ex ore defundi nihil fimulati fuifle pro!atum,fed ea rantiim edidiife,qua? excorde,
& animifinceritate prodibant, vel vt cundis manifeftarent confanguineos, &affi-
nes ex cordc parentafle,vel vt fignificarenc virum tumulatum vieam affinium abftu-
Jiffe, qua?in corde propriam fedem habere dicitur, ve! deniq; vt cundis patefierer,
ob viri tumulati necem, viuentiumcor curis vexatum efie: ita dnim Julius lacobo- inapped.de
niusexpofuit, Alioquin figura cordis,apud Cbymiftas,quemadmodum, & nomen prifc. caf.
p cordis aurum fignificat, vt in Lexico Paracelfi Iegitur ;cutn tamen Ioannes Garlan gent.c.\6.
dius, pidura cordis, in chymica facultate, ignem defignareconetur.
Quandoq; icon digiti in tumulo fuit confpeda : namq; inter Megapolim, & Mef-
feniam, in R cgione Maonia nuncupata, digitus lapidcus tumuio erat fuperpofitus.
Paufanias tamen non aliade caufa id fadum fuifte teftatur,nifiquia Oreftes Furijs
agitatus vnum propria? manus digitum abroferir; quocirca tali fimulacro rem monu-
mentis mandari vo/uerunr.
Jamadintegras hominis icones accedendum eft, quibus variefigurat/s,infinita
pene (ignificantur. Aegypvj ,referente Cartario , rerum omnium Creatorem fic icon create
exprimebant, virum csruIeicoIoris,cumcirculofteJi/sornatoindextra, cufceprro rtsreruom-
penna decorato in finiftra, cum ouoexdudentepueUum in ore pingebant. Siqui- ntuma
dem penna difficultas monftratur, fceptro, regia maieftas, ex motucirculi,vira rhun-
G dih 3 uritur, per ouum inteliigendus eft mundus, &per pueilum Vulcanus iilius ca-
loris fymboium, qui cundis rebus vitam impercitur. Rurfus iuxta mentem eiufdera
Cartarij, ad exprimendum Deum rerum omnium authorem, delineabant puerum in
ramis Loti arboris fedentem, cum folia, & frudus huius arboris rotunda igneu Dei
imperium defignent, cum adio mentis circulari motu abfoluatur. Ante Chrifti
Aduentum veritas myftica? in Deo Trinitatis Ethnicis fuit infinuatamam Deu S i- Trinitat
binorum, fandum Fidium, &femipatrem nuncupatum triplici facie pinxerunt, & Et/,„icis in
ilium in vrbem detulerunt, nomine triplicem, & re ipfa vuum atteftantes, tantiq; ftnuata.
hoc triplex fimulacrum fecerunt, vt fummam in iusiurandis authoritarem obtinue-
rit, fub cuius facie trinus vnica poteftate Deus inrelhgebatur. Quamuisaiij refe-
rant in vetuftiffimomarmore,apud Romanos,fimulacrumFidij fuifle vifum facieim-
H berbi, fed maturaaerate,cum hoctitulo. HONOR, ha?c imago Veritati vultus vir-
ginei manum porrigebat, in medio ftabar puer amorem referens: his enim tribus
fimulacris Fides defcribebatur,quippequa? veritate, fide, &amoreniratur.
VanaEthnicoru fimulacra ab lpfts diuina nucupata olimvarijs hominu figuris reprf
feotabatur; nihilominus cuabomni veritatis tramite recedat ,ficcanerepo/Tumus.
Jupiterj Orta freto, Bacchus, Saturnus, Apollo,
Mercurius, Pallas, June, Diana, Ceres,
Nepsunus, Pluto, lanus, Mars, atq-, Cuptdo,
Numina funtfalfis annumeranda Di/s.
Illorum ramen fimulacraparumper ponderarc licebit, vt variashominum figu-
ras contemplemur, quibus Antiquitas, in his fignificandis, vfa eft , Primo, vt Sa- Saturnifs-
turni iconemreferrenr, fenem apertocapite, cum falce in dextra, & nefeioquid mulacrum
pannis inuolutum in finiftra, pinxerunt ,• imago tamen quatuor pufionum fecus pe- quale.
des
 288 Vlyfsis Aldrouandi
des apparet. Delineabatur fencx, quia primus omnium Deusfuerat,detedo capi¬
te, quia in prima stare veritas omnibus erat manifefta, ftdx denotar cunda tem¬
rMia Satur pore refcindi,&aboIerijdeindefenexilIe deuoraturus iiiudpannisinuolurom,cun-
at f,imula■ da tradu temporis confumi fignificac; Dcmumpcr quatuor puerosquatuor ele-
era. menta denot3ntur. Alij reprsfentarunt Saturnum pingente^ fenem feminudum,
cum figura ferpentis inftar circuli in dextra, capitepanno viridi redo,quod fimula-
crum lento gradu incedere videbaturiperferpentem,annum,per vellus viride Ver,
per canitiemfenedutis niues, & pruinas hycmis, per gradumlentumtardam reuo-
lutionernTphcrre Saturni intelligebanr. Alij, ex menteCartarij,pinxerunt Satur¬
num cum ferpente in capite, cum capire apri in dextra, & capite leonis in finiftra: fi- ^
quidem figura trium capirum, tempus prsteritum, prsfcns, & futurum fignifi-
cabant.
Ad Iouem fi accedamus,hiedefignabatur figura hominis nudi,iuxta partem fa.
pernam, & vcftibus tedi,iuxtapartem infernam,habentis in finiftra fceptrum.&in
dextra aquilam . QuandoquidemexCarrario pars fuperior fimulacri nuda Deura
louu firnu- fupcrnis intelligentijs fe manifeftare ind/cabat; pars vero inferior induta , Deum
lacra. ab hominibus in terra verfantibus minime videri poflfe denotabat. Alroquin
vir fedens in tribunali in dextra fulmen, & in finiftra haftam tenens Iouem
cuftodemreferebat :quamuis Cartarius hoc fimulacrum alio modopidum , nempe
virum fupra duos tauros fedentem c-xhibucrit«cum vir nudus ftans hafta, & fulgure
munitus Iouemftatorem oftendat: immo ambabus manibus tenens fulmen Iouem $
fcelerum vltoremdefignat. Ideo hue refpiciens Poeta, quandoqjcednir.
Siquotiespeccant homines, fuafulmnamittat
Jupiter, exiguo tempore mermis erit.
Alitcrfimulacro viri nudijCumfulminein dextra, & pelle caprina in finiftra, Ju¬
piter iuxta merira puniens oftenditur, quia in pelle ilia omnes humans adiones de-
feribi dicebanrur.
Quando verb, fimulacro Iouis, Palladis ortus fignificatur, tunc Cartarius pingic
virum ftanrem, & fecuri aperientem caput virifeminudi fedentis fupra florulencucn
Mineruti collem, cum aquila, ex cuius vulnere virgoarmaraexit, namq; per virum ftanrem,'
ongo quails Vu Icanum , per fedentem Iouem, & per virginem a vulnere capitis exilienrem Mi-
neruamintellexit. Intcrdum pidura hominis bilancem auream manutenentis, &
modo hanc , modo illam declinantis Iupiter fignificabatur, qui, iuxta fententiam ^
Cartarij, vel bonum, vel malum, vt lubet, alicui impertitur. Alioquin vir in dextra,
& mulier in finiftra, qui dextras pufioni medium occupanti prsbent, ex eode Car-
tario, Iupiter Fidius exprimiturjnamq; vir honorem,mulier veritatem, & puer fer-
uatam fidem oftentan^ cuius fimulacri paulo ante meminimus.
Csterum notandum eft Iouem, apud varias Nationes, varijs etiam modis fuifte
iupiter a- defignatum. Cartarius apud Eleos, pro exprimendo loue, exhibet virum ex auro,
pud E It os & eburc fabricarum in fede Regia locatum fertisexoliua redimitum, cum Vtdoria
quomodo pi. in dextra , & feeptro in finiftra, cuius faftigium aquila occupat; palla fimulacri eft
ffitts. aurca, varijs animalium, & florum figuris intertexta. Alioquin apud Leontinos, ad
exprimendum Iouem, vir cum aquila in finiftra, &iacuIo in dextra pingebatur. Im¬
mo Cartarius Iouem, apud Arcades, pidura iuuenis nudi, cum patera in finiftra, & ^
thyrfo in dextra,cuius fummitatem occupat aquila, pampinis coronati oftendit. In
Cretaolimfimmacrumhumanumabfq, auribus vifebatur, & ilkid Iouis failfe fere-
barur, quo monebant eum,quica?teris iuraeft da turns , vt neminemvnquam priua-
firn aufcqltaret, fed omnibus publiceconfulere deberet. Infuper Cartarius, apud
Lacedemones, fimulacrum viri quatuor auribus referti, pro loue demonftrat: hac
Jupiter qua dnimratione Prmcipis prudentiaminfinuabant, qui quicquidde eoioquuntur po-
guor aitrib. puli, patienreraudire debet. Quamuisalij hoc fimulacrum tribus oculis infignirutn
repraefentauerinr, vtnaturam cumfcumqj Principis manifeftarent, qua? tal/s efte
debet, vtotnniaintueatur. Sedredius, &fatius eftafferere , iuxta menrem Carra-
Jupiter tri¬ rrj, hoc fimulacrum Iouis tribusocuiis fuifte figuratum, vt cundis triaregna Ccefi,
bus oculis. Terra?, & Maris innotefcanr. Deniqjapud alios pidura hominis cum aue in dextra,
& fulmine in Isua varfj $ cpronati fioribus Iouem quoq,- demonftrat.
Nor
 Monftrorum Hiftoria. 289
Non defuntfimulacra Apollinem referential n3tn Antiquitasaliquando pinxic
virurti venufta facie, capiliis anreis, pallio ex purpura, & auro intexto ornatum cum
cJypeoin dextra, & face in finiftra, & hocmodo Apollinem oftentauit. Alioquin ApoUinis
apud Achsos, pro Apolline, virnudus, pedibus tameninduris,horumalterocal- varix ico •
uariam bouis premens pingebatur. Itnmo apud Lacedemonios, pro Apolline hu- nes.
manum fimulacrum quatuor manibus, & totidem auribus infignitum oftentabatur,
qua icone,fapientia fignificabatur, cuius Apollo fymbolum effe dicitur,quam nemo
nifi muitarutnrerura aufcultatione, & mulcisoperibus fibi compararepoteft. Item-*
apud alios Apollo galeatus, & triginra cubitosaltus, cumarcu, &hafta effigia-
,:i batur: quamuis Cartarius hsc potius ad prsrogatiuas Martis fpedare exiftimet.
Licet icon viri tenentis arcum, & fagicta lacertam perculfurus, Apollinem,ncm- Apollo,vel
pe Solem demonftret, quoniam, vt voiuit Cartarius, Sol radijs fuis terra exficcan- Sol.
do, ta lia animalcula ex putredine generari non permittit. Quemadmodum etiam ef¬
figies viripedetnurcmprementis, Apollinem, nimirum Solem fignificat.-namq; Sol
radijs fuis putrediniterrs refiftens, murium generationem prohibet. Quandoau-
lera vir altera parte capitis abrafa,& dextracapillata, pingebatur, tunc fimulacrum
Solis intelligebatur, na per capillos,pars annidieshabens longiores denotabatur,
' & per partem capitis abrafam, ex mente Cartarij, dies breuiores, &hyemales ma-
nifeftabantur.Quamuis Valerianus, pidura viri cum pudendo eredo, & calatho fu-
pra caput,Ofyridem, nimirum Solem exprimat: etenim, effigie pudendi eredi, ge- Ofyrts , &
■p nerationcm a Sole fieri,& figura calathibeneficium educations indicat. Aliter,ex Sol.
Cartario, vir nudus duplici refertus cornu, & fagitta aliquem veluti perculfurus, Ic-
uem, vel potius Solem radios in terram diffundentem fignificat. Tandem vir nudus
fupra quadratum Iapidem facie caput leonis referens , cum cornu bouinoin vtraq;
roanu in dicat Solem, quem Perfa? M/thraitt vocatum venerabantur.
Pofleaquam Apollinem Iouis, Sc Latonie filium ecsdemq; partu cum Diana, fiue
Luna genitum Anriqui retulerinc, Sc proprerea iilam Pha?bem, nimirum Pha?bifo- pbabe elf
rorem appellauerint; jure optimo port iconifmum Phxbi, nimirum Sol is , ad ico- Luna.
nifinum Phxbes ponderandum defeendemus. Cartarius enim figura hominis nudi,
capiteaccipitris vnacum Prifcis LunamdefignataSolelumcnreeipientem,cumac-
cipiter Solis fymbolum effe diceretur. Alioquin idem author, effigie hominis nudi,
capite Arietis, eamdem Lunam demonftrat, quoniam hsec Soliinfigno Arietis co-
G pulata maiorem humiditarem influat. At, iuxta mentern interpretis Hefiodi, fimu-
lacro hominis tricipitis,Phaebe oftendiur, qu$ in Coelo Luna, in terris Diana, & in Pbfbecur
partibus infernis Proferpina nuncupatur. Aliter hac imagine tempus praffens, praj- triceps.
teritum, & futurum denotatur, & apud Latinos triplex menfis diuifio in Calendas,
Nonas, & Idus exponitur. Alij hac eadem icone, demonftranc Gerionem, alij hanc
figuram Hifpaniae fymbolum effealTeuerant, vel quia, vt notat Valerianus, Gerio-
nes ex Hifpania ortum duxerint, vdlquiaHifpania tripartita effe videatur. Alio*
quin figura hominis tricipitis pluribus oculis, & manibus referti exponitur ills, qui
in peragendis negotijsmultorum confiiio,& opera vtitur,
Qui Mercurij iconifmum videre defideranqad Carrarium confugiant,quiexhibet
venuftum caput cedum galero, quem dux ferpentum figure circumdanc. Quamuis Jconifmus
pj idem author pro Mercuric pingatiuuenem nudu galero duobus all's munitotedum, Mercurij.
cuius partes inferiores in quadratum lapidem definunt: namqiillaquadrata figura,
Veteres Mefcurium Grammatics, Mufics, Geometric, & Paleftrs inuentore fuiffe
infinuabant, cum vulgare Mercurij fimulacrum a figura iuuenis cum caduceo, & ta*
laribus ad pedes reprsfentetur.
Vircatapbradushafta,&flagelIo munitu$,aIiquando equeftris ,&interdum in
curruab equis trado Martem Deu fignificat, Veriim aduerrendum eft,quod pidu¬
ra fama? alas excutiens fimulacrum Martis prxeedit, 8c identidemhie Martis currus Martis ft-
a quatuor equis ignem fpirantibus trahi fingitur, mulacrum.
Ab icone Martisad effigiem Cupidinis tranfeamus, cum hie Martis,& Veneris fi-
Iius effe crederetur.Euflathius quandoqjexpreffit Cupidinem,delineans pufionem
nudum pedibus alatis fupra auratum currum, cum faceaccenfa in dextra, &ar-
cu in finiftra, vtrinq: nudienfis figurant locat,& circa fimulacrum innumera: gences
Bb cuiuf-
 29 0 Vlyfsis Aldrouandi
Cupidinis cuiufcumq; fexus, condition^, & artatis delineantur, fed inter has genres mufier
piftura, alba, &mulier nigra confpiciuntur: hsec Cupidinis imago contra virosarma , con¬
tra mulieresfacem,aduerfus Feras arcum,& alas propter aues geftat, &demu nu-
duspingitur, vt aquas fubire poffiti ills vero mulieres , quarum altera alba, & alte¬
ra nigra pingitur,diem, atq; nodenj fignificanr. Hodietamen Pi&ores ad Cupidi-
nemexprimendum,nudum puiioncqi luminibus caffum fagittis,& arcumunirum ef-
figiant, &ipfum Dcumamoris cognominant. Cartcriim quidam Poetamcrito du-
birat, cur Amor caucus voectur, atq; pingatur, cum tamen admodum fit oculatus :
praterquamquod oculos in amore duces efte alias declarauimus, propterea his
carminibus fuam profertfententiam;fciIicethoc/nde nafei, quia Cupido alios cx- A
cos efficiat.
Cfcus an illefait, c$cuw qui finxii Amorem ?
C$cut Amor non eft, lynceus illenimis.
Ham vigiles funt illi oculiypptiqi trucefq-,
ffuos collimatos ad fcelus omne parat.
Hieblande illieijs nunc vtititr, hicq\ tribunal -3;.
Imperrfprimum dehgtt c[fe fui,.
Excabat vasts in bis, & ab hisfua fpicula torqueti
Siuehomines tenlet,fiue ferire Deos.
Wis oculos, peffus male cauti figit amantin
Max tnifer,acctptovulnere,c^cusabit. B
Sic, quiaforte facitc^ces faa caftra fequentet,
Caffus oh id duplicl luminefertur Amor.
Non dffuerunt prater,ea, qui, iuxtaopinionem Cartarij,Cup/dinem nudum ala¬
rum cum duplici clauepinxerunt, vtip/um duplicis Cxli portx cuflodem conftitue-
Alia Capi- rent, quarumalteram animx in corpus defcendenti ,Se alteram animxa corpore in
dints fimu‘ Co?[um afccndentiparcre, bancq; Deorum, illam verohominum portam efte An-
lacra. tiqui pronunciarunt. Mcminimus ct/am vid/fle, pro icon c Cupidinis,pueru nudum
alatum, qui,arcu depofito, lyram contredabar. Aliter Cartarius ad (igniffcandum
Cupidincm, & Anterotcm,cxprimirduos puerosnudos alatos pharerra mun/ros3 &
inter feita dimicantes, vralter abalrero palma?r^mum eripere velle videatur:
quandoquidem vbiamor reciprocus verfatur, proculdubio hincinde certatur , vt
alter alterum in amando vincat. Aliter ex eodemmet Cartario, icon Cupidinis lx-
thei, nimirumobliuione amorem dclentis,exprimitur figurapueri alatinudi,& pha-
CupidoU- retraarmati, quifacem acccnfam in fluuio extinguere conatur.
sheas qui. Modb tempus accedit effigiandi Bacchum, qui icone pufionis nudi fupra faxum
fedentis, & ambabus manibus botrum vua? tenentis reprafentatur. Aliter, ex Car¬
tario,vir prolixa barba,cum Ionga vefte,in antro vitibus circumdato iacens,&ma-
nu poculum porrigens pro Baccho pingitur. In Infigni Ciuiratis Heraclia?, cuius
Bacchus erat Deuitutelaris, fic pingebatur.vircum patera in dextra,&racemis vug
JSaccb'tlco- infiniftra. Quamuis alii ad reprafenrandum Bacchum vfifint (imulacro viri nudi,
nes varu. cumbotroin dextra,& pelle tygridis in finiftra.Apudalios,pro Baccho, virimber-
bis hederacoronatus vifus eft. Demum Prifcorum nonnulli Bacchum vuis corona-
turn cum ferula in dextra, & capiribus papauerum in finiftra effigiarunt : fic enim fi- D
gura papaueris, poftpotum, conciHari fomnum innuebant, & fimulacro ferula?,
bibaces pa?nas promereri fignificabant, qux fententia exprimitur hoc difticho.
Scilicet, vt vmo plenus det corpora fomno,
VoFind/l panasfe meruiffefeiat.
Interha*c fimulacra Neptunus connumeratur, pingebatur cnim,ex Cartario, vir
capillis cjeruleis cum tridenre , &buccina ftans in marina concha tratta a duobus
Heptunus equis, iuxta partem pofticam,,inpifces definentibus. Veteres Neptuno tridentem
flimficpin- aftignarunr, propter tria maria, vel ad indicanda tria aquarum diferimina, nimirum
gebatur. maris, fontis, & Jacus, quibus omnibus hie Deus praefle ferebatur. Aiioquin apud
eumdem Aurhorem , pitftura viri nudi, cum tribus corigijs in dextra, & pannoab
humeris pendente, Neptunum quoq; fignificat. Alij in exprimenda Neptunieffi-
gie, virum mjdutn altero pede proram nauis premenrera, cum Delpfpao in dextra,
& tri-
 Monftrorum Hiftoria. 2pi
tridente in finiftra pinxerunt. Quandoautem idem fimulacrum confpiciturin
concha marina a quaruor equis marinis trada, cum venufta mulierc, & pufione fti-
pfa Delphinum fedente, tunc Cartarius Meptunumcum Amphitrite, & puero Pa-
Jemoneefte autumatjquemadmodumfi confpiciaturvir rtudus corona regia.redimi- Keptanus
tus, qui dextra tridentem ,& finiftra ftiuam premat, tunc denotatur comtnoditas cuAmphitri
aqua?,qua humanum genus iuuatur,nonadmodumabfimilis vtilitati,quam humanum te3 & Pale-
genus ex terra percip.it. mne.
Ex altera parte, fi vir piduscapillisapio pa!uftrifimilibusinfignitu$,fquamiste-
dus, ocuiis viridibus refertus, & circa venerem pinnulasinftar delphini habeat,&
deniq; iuxta partesinferiores in pifeem degenerer, iuxta fententiam Cartarij, Tri-
tonem, defignar. Velutietiam pidura hominis cana,&pro!ixa barbareferti cum
capillis palfis ad humeros, cilijs hifpidis, fimulq; copulatis, &pedore viridantimu-
fcho tedo, & ca?tera pifeis Giaucum Deum marinum denotat.Veritm quando ob- Glaucus
ieruatur pidura fenis, cumannofa muliere in curru perniareaduobusca?tistrado, Deusmari•
quem Tritones prsecedunt, &p!urima? nympha? cum grege pifeiumfub vnocufto- n(ts o
de concomitantur, tunc per virum, Neprunum, per mulierem,Terhidem,per nym- •,
phas,flumina in mare fe exonerantia,& per currum,Oceanum terram circurhdare in-
telligere debemus : fiquidera rota: currus rotunditatem terra: demonftrant , iuxta
Ouidij aflertum.
T era pile fimilis nttlio faleimine tftxa,
\ Aerefubtefro taw graue pendet onus.
Aefculapius Apollinis filius Ik figurabatur. luuenis pallio indutus , cum frudu
pinus in dextra, & baculo.&ferpente in finiftra fingebatur, Alioquin iuuenisfini- icon Aefcu-
ftra limbum veftis tenenj cum var/js frudibus, qui dextra duosgalios geftat,vt vo- Upij.
luir Cartarius Deum Aefculapium often dir. Alij , pro fiinulacro Aefculapij, virum
barbatum cum ga/ero in capire pal'io tedum, habenrem in dextra iconempuella?
alata?,in finiftra bacu/um ferpente circumdatum,cum gallina, & nodua Cecils pedes
figurarunt: quandoquidem, imagine puella?,va!etudinem, gallina, vidum atgroro
conuenienrem," nodua, dolores nodu grauiores,barbapro!ixa,medicum fenem fi-
gnificabahc. Fingebant quoq; nonnuiii Aefculap um barbiserum fuiffe natuni.
Alij aurem eximberbi ftarim fuiffe radum, vt facile Media’s perfuaa'erent, inomen- iconf$
tohora? faciem morbi murari pofie, ideoq, occaffonem noneft'edimittendam; cum Aefculap '
Hippocrates in prima aphorifmorum fronte occafionem prxeipitem eife prxdi- ' ‘j*
cauerir.
Si Dei Panos fimulacrum quis intelligerc defiderat, feire oportet vrbem Panos
olimin Aegypto fuiffe, vbi imago huius Dei,eredis pudendis, vifebatur,qui flagel¬
lum in Lunam ad dextram fimulacri fitam attollebat: addebant Lunamhuicfimula-
cro,quiacunda humano vfuineceflanaa Lunafuppeditariexiftimabant. Alioquin
communis pidura huius fimulacri eft imago viri cornuti pinea corona redimin, au- piaotvar^
ricuiis caprinis, facie ignea, barba ad pedus vfqipromift'a,pelle Pardi maculofa te- n ', nA
di,cum pedo in finiftra ,& fiftula ex feprem cannis compada in dextra, fed parres ' ' acra‘
inferiores caprinam figuram ref runt: hacenim ratione Antiquitas vniuerfumfi-
gnificabat,non folum quia Pan apud Gneeds omne denorat,federiam quia cornua
H huius fimulacri radios Sobs, & Luna? indicant, facies rubicundaigneelementarem>
barbaprolixa aerem,& peiiis maculofa odauam fpba?ramfteIiisornarademonftrar.
Sedpedum propterobliquitatetn, annum, fiftula ex fepte tabulis intqgraca/eptem
planetarum orbes fignificat,& tandem pedes caprini terram arboribus, fruticibus,
Sc herbishifpidam manifeftant.
Gum pr^dido fimufacro Pr/apus maximam videtur habere affinifatem. Nam
quamuis Cartarius, adexprimendum Priapum, pingat pufionem craffurri, & defor-
mem,cum pudendo eredo.tam amplo vt rotum pufionis corpus ada?quare videatur;
nihiIominus,apud Aegyptios, fuic fimulacrum humana e/figie; Priapi nomine,quod • • r
larua penem aredum contredabat, & dextra feeptrum difeo, & pennis decoratum
geftabar: fic enim virtutem Solis demonftrare pofreopinabantui :namqj :per geni-
rale eredum , abdita inrerra? vifeeribus femina, &herbas, virtute Solis tandem
erumpere demonftrabant: ctcnimadremcanebat Ouidiusp
Bb 2 Herbaf.;
 2p3 Vlyfsis Aldrouandi
Htrbdfi qua latutt cerealibus obrusafulcit
Exerts e sepido molle cacumen humo.
Per fceptrum,imperiom Sblisin Coelo,&in Terrademonftratur, difcus indicat
orbem, & tandem penna? verocifatetwmaoifeftanticum Sol quotidie fpatio horarum
viginti quatuor torum Coefumcircomdet. Non eftigiturmirandumfi Anriquitas
TutelaUor fimulacrum pudendi virrli-s in hoffis locauerint ,&Priapumappellauerint. Quam-
torsi qualis, quam poftea hancconfuetudinem receptamfuilfe feripferit Varro, quiahortos ad
tutelam Veneris referrent, qua? tocius generationis Dea elfeperhibebatur. Hoc
fimulacrum, nimirum, membri virilis, in facns Cereris Eleufina; adhibeba-
tur tnultis fafcijs inuolutum; & antequam detegeretur, m ultis ceremonijs vteban-
tur :in primisd'u ante fores facelii morabantur, & mulra aliacirca filentium & ve-
ftes peragebant, qua; Apuleius figillatim recenfet, fed quod magisignominiofum
erat, Princtpes, Phi!ofephi,&ipfi romanarum rerum Domini, leuitate quadatn
du6li, ad faedum hoe fimulacrum dete&um cdnfpiciendum accedebant.
Antiquitas iconem IaniduobUs capitibus infignibat, vt indicaret prudentiatn
ianiJmago ad ilium fpe&antem, quipmeritafcire, Sefururapr^uidereprofitetur. Quamuis
alij fcripferint lanum hacfigura formatum fuifle, vtinitium , & finis anni fignifica-
retur; cum Ianus in medio collocatus vtrumq; intueatur. Alij lanum quadricipitem
figurarunr, vel quia rerum omnium principia, fines, introitus , Stexitus illi efient
confecrata, vel vt quatuor anni tempora indicarenrur. Quamquam alij quadricipi¬
Janas qua¬ tem figuram Iano affignauermt, vt quatuor eius films figmficarenr, quce dolore in¬ B
driceps cur. terior patris a&a?, laqueo vitam terminarunr: quandoquidem nonnulliruftici vino
a Iano inuento donati, & fadi remulenti, illudq; venenum dfe rati, lanum lapi-
darunr,
C anopus Dcus, qui nauis Menelai fuir redorfic pingituraCartario, n imiru vir
craftus, & pene rotundus.collo obliquo, & tibijs breuiffim/s. Quamuis Goropius in
Canopi Dei Hieroglyphicis,pro Canopo Deo, dtfcribat puerum velaro capite auribus magnis
Imago, extantibus,& bracbijs iradecuftatim figuraris fuh vefte, vt manus dextra in fimftro
Jatere,& finiftra in dextroconfpiciarur, reliquum poftea corpus baft quadrangul*
terminator, in qua Iitrerreheirogly; hiceexarat® funt,dextra manus A. cufumcu!o
tenerc,&fi niftra falcem geftare videtur.Quare pufto in ilia a?tate eft conftitutus , in
qua pueri alpbabeturri difcere folent.
Harpocratempingebant Prifcorum nonnullipuerutn digiro ori appofi to, vt hu-
mana? menti infinuarent nihil elfe mag,' s necelfarium hominum faluti, quam habtrc
aliquem indicem, qui rationes omnes vita; rudibus puerorum animis imprimeret,&
quoniam hoc digito filentium indicator :quapropter,hocfimu!acro, fapietes admo-
Lib.qMe- nebanr, fapientiam longa taciturnitate difcendameffe.Quatnuis Goropiusabbi pro
rogl, Deo Harpocrate , pinxerir pufionem fedentem fupra baftm circularem , dextra os
prementem, & finiftra facem accenfam tenentcm, dextro brachio gutrur galli galli-
naceiprementem, & finiftrohumero pharetram fagittis plenam geftantem ; deinde
faftigium capitis huius ftmulacri aure afini exornarur,& frons icone Lunf decoratur,
Harpocra • Apud Aegyprios, hoc Harpocratis fimulacrum fait nori/fimum , nimirum digiro
tisvariafi- itidice Jabijs iroprefso, vt filentium deDijs immortalibus habendum efse manife-
wulacra, ftarent.
Apud Romanos, qtodam effigies obfignato ore, fub nomine Angerones,con-
fpidebatdr; ficenim hieneio prajrereundum efsefignificabant: hoc fimulacrum in
facellrj Volupia? eraf Iocatum,&ira appellarum,quia angores,& animifolicitudines
expellere credererur. AIioquin,pro filenij fimulacro, Cartarius iuuene imberbem*
& nudum indice manus dextra? ori applicato delineat. Quamuis alij, ex eodemmet
$ilentijftr authore, luuenem aftomumpellelupi te&um cumgaleroin capitepinxerint;deinde
mulacrum totifimulacro infiriirosoculos,& aures addiderimfiquidempertot oculos,&aures,
fignificabanr mulra audienda, & videnda efse, fedfilentio inuoluenda , quoniam
fimulacrum fine orefingebarurjgalerus quoq;fimulacrilibertatem tacendi,fed non
Ioquendi denotab^t, pelleetiam lupi filentium irtdicabatur, cum,vifo lupo, vox
adimatur.
Jap perueniraus ad fimulacrum Herculis,quod vt plurimum pi&ura viri nudi
ftantis,
 Monftrorum Hiftoria. 29J
{lands, cutropheo in finiftra,& claua in dextra moftrabatur.Quauis a!ij defignantes
virum nudu cuclaua, & pelle lconis in finiftra, &ramolauri in dextra , Herculem
jeoftendifseexiftimauerinr.Alij pro Hercule, viru nudum,cum tribus pifis in dex¬
tra,&claua in finiftra figurarunt. Alij virum nudum cum claua, & pelle lconis in
finiftra, & dextra duos tauros ftimulantem finxerunt. Quando autemconipicnur Herculis
figura hominis robUfti, qui iuucnem poculum porrigentempugno percutit, tuncfi- varia picin
gnificatur Hercules, qui ('iatbum iuuenem necauir, cum indecenter Pincerna? mu- ra.
nus obierit. Pariter quando confpicitur icon viri magni, & robufti feyphum manu
geftantis, ex Cartario, Hercules potatorintelligitur,cumhuiufmodi vas potorium
^ ab Apolline dono acceperir. At quando apparet vir magnus claua, & pharetra ar<-
tnatus, Hercules pro Thebanis aduerfus Mineos pradiatutus oftenditur.
Caeterum fi contingat intueriiconiftnum,in quo fintinfraferipta?figure,nimirnm
vir pelle leonis indutus cum claua in finiftra, qui dextra adfc tripodem trahereco-
natur, quern ex altera parte iuuenis imberbis eripere nititurjdeinde lint icones mu-
lierum quarum primaarcu, & pharetra munitur, altera matrona rife videtur, terna
eft galeata, & loricata,cumhafta, & clypeo Gorgonis capiteinftgnito. Mulierar-
mara Palladem, alia pharetra ,& arcu munita Dianam ,&matrona Latonamftgmft.
cat. Vir pelle leonina indutus tripodem trahens denorat Herculcm a templo Apol-
linis tripodem auferentcm,cum oraculum fibi fauens ad libitum audirc non potuerir. Hercules tri
Aliter apud Gallos olim fimulacrum hominis fenis fuifte referunr,quern rarionc fpo- podem dt to¬
p lij leonis, & claua? Herculcm efie intellexerunt: hoc tamen fimulacrum faciem in pic ApoUims
humeros conuerfam ad numerofam hominum multitudinem illud LonComitantern ertpttns.
habere videbatur>fed omnium aures catenae fingula? aurete conncdeb5t,quae mox
vcluri in fafciculum collegia; perforate finnilacri linguae inferebantur: fiquide, hoc
fimulacro, eloquentia? vim exprimere conabanrur. Demiim per virum robuftum a
terra fubleuantem, & collidentem gigantem ,/ntelligendus eft Hercules, qui An-
theum terr^filium comprcflione necauir.
Sipingatur,vir claudus,turpis,nigra facie, plerumq;nudus,vel feminudas, pileo
cxruleoted us, interdum cum malJto,&incude}d Cartario Vulcanus Deusfignifi- VulcaniDti
catur. Virexoinni fpeciemeraiJorum, &lignorum conflaius, & ita magnus, vt, Imago qua.
extenfis manibus, vtrumq; templi latus attingat, a Cartario pro DeoSerapi apud
Alexandrinos Aegypti exprimirur. Alioquinapud eumdem Aurhorem, vir canino
G capite, cum caduceo in finiftra,& ratropalms vitidis in dextra,Deum Anubimde-
notat;cum, capite canino, fagacitas Mcrcurij denote tur, quern Dtus Anubis rc-
praefentat. Veriunficernatur iconifmus fenis curui, pallidi, aperto. ore,& baculo
terrampercutientis, Deum Momum, ex ( artario.mamfeftat.Sed quando pingitur
Momus
iuuenis floribus coronatus,rubicund^ faciei,cum hafta in finiftra, & face ardenti in Dots.
dextra, cithara de manibus quafi cadente, per rimus oftij thaiatniintrofpiciens Co
mum Deum repr»fcntar.
ComusDeus
Alioquin iuuenis nudus capillis circafrontem !ongis,ca!uo occipitio , cum noua-
cula in manu, & talaribus ad pedes fupra rotundum lapidem locatus Cerum Deum
Cerus Belts
oftendit, qui a Latmis occafio nuncupatur; quaproptcr Poeta cancbat.
qui.
Fronte captllata pn 'i htc occafio catna.
Si pidura Dei Genij dcfiderarur,confugiendumeftad gentes EIeorum,qui.ad
exprimendum Deum Sofipo!im,fiuc Gcnium,pingebant pueium indutum vefte va-
riorumcolorum,&ftellis ornara, manu cornucopia porngentem. Alioquin Car-
tarius, pidura iuuenis, cum funiculo in finiftra, & patera in dextra, quar fupraa!ta-
refloribus ornato effunditur, Genium bonummanifeftac, &vici/fim figura homi-
aisfufei, afpedu horribilis.&pelle lupina induti, Genium malum figniricat.
Geniortim
Inter fimulacra Ethnicorum,duoiuuenesarraisinduti cum pilo in dextra vife-
Icones.
< bantur,& Deos penetralia domus cuftodientesindicabant. Port Penatesfuccede-
bant Lares, qui exprimebancur icone duorum iuuenu pelljbus caninis indutorum,
Penates.
Lares,
cum figuracanis ad pedes: namqialiter ctiam,iuxramentem Carrarij,pingebantur,
nempeduo iuuenes indutipannis fub axilla dextra pendentibus,&fuprafiniftrum
humcrum nodatis.
Si tpedjfemur ig>ne$ mufierum, primo fe fe offert mulier armata cum lanccain
Bb 3 dextra,
 294 Vlyfsis Aldrouandi
dextra, & no&ua in finiftra, qua: Palladem, vd Mineruam rcprxfcntat iuxta
illud.
Nefte v'tgtni fenfus, bine tTlfacrata Minera*
Noftua, quf trtpltci tumine node videt.
Minima, Ante facellum Minerua? in Capirolio locatum, tria fimulacra genibus flexis oliro
vifebantur, qua? a nonnullis Nixidia appellabantur,quia nixibus,& dolonbus par-
turientium prarfto efife erederentur. Confultoomittentes iconetn Veneris,qua? fi-
guramulieris venufta? cumcolumbis, &fimulacrum Iunonis, quod iconemulieris
cum pauonibusexprimebantur,accedemus adponderandamimagincm venerand?
mulieris cumcingulo inmanu, quam Prifei Viriplacam indigirabanr,quia coniuges
agrefti odio inter fe diffidentes conciliate dicebatur jimmo maritus, & vxor fta-
Viriplaca tim, conceptisinterfe odijs,ad fimulacrum Viriplacteconfugiebant.
ejttalts Dea. Infuper tresicones nuda; puellarummutuo feample<ftentium,fub nomine Agla-
iar, Euphrofines, Sc Thalia?,fimulacrum trium Gratiarum repra?fentabant. His adde-
bant tres fa?minarum effigies,quas Prifei Deasfatales, nimirum Parcas cognomi-
narunt, quia nemini mortajium parcerent; dehis fic canitur.
Pare* ires, SnUtnet ipfa colam Clothe^ trahtt altera ftamen,
Perrumpit vit% ttrtia filaforor.
Hinc paulatim ad rartareas peruenimus fedes,vbi vir colon's fufei ebeno corona-
tus fn tnbunali fedens, cum tricipite cane ad pedes confpici dicebatur, quo fimu-
tlutonis Jacro, Cartarius Plutonem exprimic. Aliter fimulacrum Plutonis pingebatur cum ;
leenifmus, virga, vel claua in raanu, aliquando cum muliere in alio tribunal! fedenre cum cla-
ue in dextra, Vir fignificat Plutonem partium infernarum regem, mulier denotat
Proferpinam,clauis cuftodiamanimarum fignificat,canis triceps terroremanimabus
incutere dicebatur, neab Inferisegrederentur ,autpotius indicst terram , quae car-
nes tumul3torum deuorare videtur; quemadmodu can/s/i/e triceps animas exitum
quarrenres deuorare credebatur. Alioquin, exfententia Valeriani, figura duorum
Heines, humanorum capitum in tumulis expreffa, cum his litteris D. M. Dcos Manes mani-
feftabant in quorum tutela defundtie/Te perhibebantur.
Apud Inferos etiampingebant fenem horrido afpedu ,oculis flammeis , barba
Tonga,& implicita, veftibus indutum laceris, Sc Charontem cognominabant, vbi
Tantalus, quoq; icon viriin aqua oretenusmerfi cum arboribus fru&iferis circa ripas Tanta¬
lum indicat. Non defunt alia fimulacra explananda, nam fignificaturiOrpheum fi- '
gurabant virum vefte philofophica indutum,citharam pulfantem, cum multitudine
variorum animalium,necnon arborum, qua? ad ipfum audiendum properare viden-
tur. Quamuis Coftalius huiufmodi fimulacro vfus fuerit , ad vim eloquentia?
demonfirandam , quam Euripides Reginald, & Ennius Flexanimam cognomi-
nauit.
Gigantum fimulacra ab Antiquis patefiebanticonibus virorum magna? fiarurf,
capilhs per humerosdjfufis, barba adpedius vfqjpromifla, &cruribusferpenrinis.
Gigantum Interhos homines v3fttemo}isTipbonemadmirabanturpenniste<5ium,oremagno,
piliura. & flammas fpirante, capitefyderatangente, altera manu adorientem,& altera acf
occidentemporreda, Aticon iuuenis manupremens genitale Tiphonisfignificat
Horum, qui Tiphonem fuperauit, quamuis euro non accident; cum transfigiira- j
tus in Crocodiluro abierit . Demum fi confpiciantur figura? Nympharum, qua-
rum alia: galeam, alia: talariaiuueni porrigant, Perfeum ad necem Medufa? fe pra?-
parantem demonftrant.
His addarous tanquam coronidem quoddaro fimulacrum Aegyptiorum,quod,e£
figie homiqis, & Fera? figurabatur, Sc fphinx nuncupatum in veftibulis tempForom
locabatur.-etenim hoc tanquam facrum fymboluin combinationis duarum virtutum,
nimirum Prijdentia?, & Fortitudinis venerabantur :namq; perimaginem Ferar, ro«
bur, &periconem hominis prudenriam intelligebant, quibus copulati$,vnuquodq;
&. |, Strom, inexpugnabileeffe arbitrabantur, Clemens quoq ; Alexandrinus feriptis mandamt*
quod in a?de facra,qua? vocabatur Pylon invrbe Diofpoli,vifebatur puellus, fenex,
accipiter, pifeis,&crocodilus,cuhacinferiprione. O QVI NASCIMINI, ET
JNTERiTlS, DEVS ODIOHABET iMPVDENTIAM.Siquidemper puel-
lum,
 MonftrorumHiftoria. 295
lum,ortum,per fene,interitum,pcr accipitrem,Deum,pcr pifcem, odium, & per cro-
codilum impudentiam inteliigebant.
Iamad fimulacrainanimarorum ponderandaaccedemus,inquibus tamenhuma¬
ns eifigies confpiciuntur. Namq; Cartarius,in figurandoMundo, vtitur icone viri
pedibusobliquis multicolore veftimento induti, & capitemagnampilam fuftinen-
tis. Pilaenim Mundirotunditatem, pedes repandinuHamloci mutationem,& ve- leantfmut
ftis multicolor variamftellarum naturamfignificant. Quidp!ura?ad exprimendos Mundt.
etiamventos, Prifci figurahuroana vfifunr. Nam fimulacrumBores erat vir mails
tumidis , capillis niue tedis , caudis ferpentinis, & alts cruribus annexis . Ventus Vewtoru /£-
huicoppofitus nimirum Notus,fiue Aufter ,iuxtafententiam Cartarij oftendeba- mulacra.
tur figura virialati facie obfeura, & fronte nebulofa, capillis, & barba madidis ;fi-
quidem Ou/'dius de hoc vento verba faciens, pluuiam illi attribuebat.
1 1 ■* 1 1 1,1 1 ' .. contranatellus L.l.metam,
Nubibus 4jJiduij,pluu/<uj; madefcitab AuHro.
Si ventum aborientali plaga venientem deferibere voluiflTent,pingebant virum
nigricoloris alatum cum icone Solis ignei fupra caput: fic enim Eurum ventum de-
fignabant: fiquidera Sol oriens ignei coloris,Eurum fequenti die flaturum indicat.
Verum delineantes iuuenem tnolli facie, nudum, & a(3tura, floribufq; coronatum,
Zephirum ventum inteliigebant: etenimhie ventus Ver,& annum aperiens ab An-
tiquitate maritus Des Floras conftituebatur.
F Menfium fimulacra nonfunt praetermittenda quas,iuxtaopinione Euftathij phi-
lofophi, varie figurantur: nam quamuis homo bifrons Ianuarium menfem defignet,
quiahic Menfis prascedeotis annifinem principio fequentis copulet; nihilominus Menfiumfi-
Euftathius pingit iuuenem indutum,finiftramattoIIentem , &dextra canibus blan- mulacra.
dientem, quad illosadvenationem incitarurum, cum, Menfe lanuario, homines ad lannarius.
Ferarum venatum incumbanr. Pro Februario fignificando,fenl pellibusindutum, Februariut
pedibus nudis,penes locufentumcaminum figurat. Vt Marrius exprimatur abeo-
dem aurhore, mdes caraphra<3us,bafta, & clypeo munitus pingitur: al/udit enimad
nomen M. nBs , cjui ideo Martius nuncupatus eft, quia Martieftet confecratus, vel Martins*
quia milites , poftquam hyeraauerint, rurfus hoc Menfe ad praslium fe accin-
ganr.
Aprilis exprimituricone Paftoris cum capra ,& hsd/snupernatis; ficcnimallu- Aprilis.
G ditadtalem Menfem, quo animalia paflim multiplicantur.Sedfiiuuenis venufts fa¬
ciei, crinibus perhumeros difufis , & coronatus rofis in prato florulento depinga-
tur, tunc Maium Menfem, ad mentem Euftathij, fignificabit. Alioquinhomorufti- Mains.
cis indutus veftibus,brach>js,&pedibus nudis,corona ex limfloribus redimitus,&
cum falce defignatus Iunium denotabit, quo tempore, linum , Sc fsnum perfedtam lanius.
maturitatem adipifeuntur. Sed homo pileo tedfus totus fere nudus in campis triti-
cummetens fignificat lulium, quo tempore , MefTores in fpicilegium incumbunt. ialius.
Aliter homo nudus cum poculo in dextra , & finiftra pannis pudenda tegens
ante balneum , Auguftumdemonftrat,cumhoc tempore homines vino, &balnei$ AuguiJus.
vtantur.
September autera declaratur figura horn in is crinibus per humeros fparfis, & pe- September.
dibus nudis, qui dextra vitem premat, & finiftra racemos demat. Quando autem
icon iuuenis cumcaueis auiura, & pedicisin prato confpicitur, Odtober inteliigitur, ottobtr.
cum hoc tempore homines aucupiodefe&entur. Siquidemhomo indutus, pileo re>
<ftus cum bobus, & aratro Nouembrem fignificat. E t quando talis figura cum cala- Nonember,
tho feminibus pleno confpicitur Decembrcm indicabir. December.
Alij , ad fingulum Menfem exprimendum, iuxta agricolaruni mentem, figuris
quidem humanis vtunrur,addentesfiguramiJliusinftrumenti,quod ruricobe, fin-
gulis menfibus,adhibent. Alij,& forteredh'usjVtvnumquemqjMenfemreprjfen-
tarent, pinxerunt iuuenem manuoftendentemilludfignumZodiaci,inquodjfingu-
fo Menfe,Sol ingredifoIet,quemadmodutnexprimitur his verfibus.

Martius, atf, Ariesprodueent tempora Verts,

AprHitfecum toruifert cornua Tanri,
Vkribut
 2P5 VlyftisAldrouandi
Floribus adducit Gemworum fydtra Mat us,
Solatium <tfttuum Cancrt fert lunius axe,
fuinittlem menfern Leo ferutdus tgne perurit,
Augufto meffes ftcum trahit aurea Virgo,
Aequat September noeies examine Libra,
Scorptus OBobrem pugnax iubet ire minacem,
Ttxertt Arcitenens mediofua(igna Nouembri,
Solftitiumq-,affers hyemts Capricorne Decembri,
In medio lam madtdt Bat fydus Aquart,
Procedune dupltces infebrua tempora pifeet.
Ripa autemin fua Iconologia quandofingulos menfes repviefentarjemper figu¬
res iuuenum vtifur, necprefer rationem,cum tempus in horas, dies, menfes, &an-
nos diflribuatur-. namq.iure optimo hora?conftituenda? erunt in stare puerili,dies
in adolefccntia, menfes in iuuentute ,anniin virilirate, & tandem tempus in fenc-
<&ute erit reponendum. Hums temporis diuifio fic fe habet.
Abfoluit curfum duodenis menfibus annus,
fluatuor hebdomadas menfis complectttur vnut
Hebdomada eft feptem rurfus diftmcla ditbus,
fuaeji dies con ftat vigintt quatuor ho/is ;
Nec tamers mtegrts numeratusparttbus annus.
7er centum cum fexagima qutnq; diebus B
Perficttur, ft fex tamen addas tnfuper horas,
Integer inde dies quarto fit quoItbet anno,
H inc biffextths turn dentq-, nafeitur annus.
Cum igitur ha?c diuifio germanam afTequatur veritarem, nulls debemus tene-
ri admiratione, fi Dodt/Iimus Ripa in figurand/s menfibus, tot c-Jegantes iuuenes
pinxerir.
Cteterutn fialiquando incidamus in fimulacrum fen/s nudihumi ftrari. paffis ca-
Fluuiorum pill's , barba promiffa , cum cornibus, &magnte vrna? adharrenris , ex qua copiofs
fimulacra. fcaturiat aqua, iconem a lie uius fluwinis effe pronunciabimus.-proptereaquoc Car-
Tyberis. tarius, quandoexprimit Tyberim, pingit fenemfrondibus, &frudibus coronatum,
humiiacentemcumarundineinmanu : ficemmfertiles camposa Tyberiirrigatos
detnonftratj cum agricola? illarum regionum la?tamine non vtantur, immo illius
quodcumq; genus in amnem proijciunt. Pariter figura fenis nudi, cornuti, & humi
padas* iacentis brach'oadha?rentis vtn£ aquam fundentis defignat padum fluuium,corni¬
bus enim,ripa? fluuiorum obltqua?fignificantur, vel, vtabj volunt, ad denotandum
aquarum murmur, quod mugitui bourn affimilarifolet.
Tandem fenex fedens fupra Crocecblum , vel Hippoporamum , brach js adhar.
rens vrnac aquam cmittentis, vbi circa fimulacrum fexdecim pufiones diuagari vi-
dentur,Nilum Fluuium denotat.&pereffigies fexdecimpufionum,augnjeiuu Ffuuij
fexdecim cubiros excedere non debere fignificant.
His inteliedis dc fluuijs, adalia, &varia examinanda fimulac ra properabimus.
Matrimo > Erenim Cartarius pingens virum cum iugo, &compedibus ,marrirnoniumfigniff-
mfir JJ.i/rnm sfiri <Plr*nUant‘p>m t*nnir'inf‘jca*rf>rntrs]t-f'm Hrmnnflrfir • hnsmMnrpr Ar»_

numeroadfcriptumeflecun&is infinuarent. Quandoautcm duos pufiones in Iedto

Seculi fali- colludentes figurabanr, felicitate feculi exprimere credebanr.Pidura iuuenis eJe-
ganti vefte ornari cum patera in dextra, & fpica3 necnoii papauere in finiftra,ex Car-
tarij mente, bonum euentum fignificabar. quemadmodum figura iuuenis exei, &
Tauov, a ^af ' P^dibus fupra rotam firmatis fauorem denorabat.
Item pufio purpura indutus Iaureo ferto coronarus aCupidine ad Deam virtutem
Honor. du«5ius, fimulacrum Honoris infinuar. Quies vero defignabarur fimnlacro hominis,
qui pedem fupra pedem poneret; quocirca huiufmodi fimulacrum in Japide tumulo-
rum celatur.ad requiem figniBca ndam: quamuis nonnulli arbitrentur. Tal' fimula-
cro interdum otium, & aliquando medir2tionem demoftrari. Demum quando icon
mulieris Quorum viro rum iungere dextras videtur,fimulacrumpietatis efie iudica-
b<mus» Ad
 MonftrorumHiftoria. 297
Ad finem, pro fimulacro Furoris, Cartarius depingit virum afpcdlu hoiridum,
fade fanguinoienta fupra galeas, clypeos, & enfes fedentem, mambufq; port rerga
reuindtis . Idem authored fignificandum Terrorem, ab Antiquis Mmerus iocium
nuncupatum, quia in quocumq; bello Temper adfit,figurauit,ad mentem Prifcorum, Terrorit
puerum minacem varia facie, quam ad libitum mutat, & piuribus mambus mfigni- icon .
rum. Quamuisaiij,proTerrore,puerumcapiteleoninopingendumefieexiftima-
uerinr; alij autem puerum facie, &habitu muliebri, fedafpetftu horribilem fin-
xerunr.
Histanquam coronidem addendum eft Fortuna? fimulacrurmerat'enim icon fat-
s mina? ocuiis capta?, n udz, pennigerar, dinnidium barbx habericis,& ped/bus fupra
globum confiftentis, cum cornu aureo in finiftra, & fceptro in dextra:cun<fta autem Fertunatco
in hoc fimulacro concenta his elegantiflimis verfibus exponuntur. elegant.
Vifa tibi piilor Forinna eH femtna ;vifa eH.
Cur ? quiafemineo lubrtca more fiuit.
An Dea, die fodestDea not.a vtcumqi per orberm,
Cur globulo inft Hit ? labills tnHar aqtt% eH.
Cur ocuiis captam ptnxiHi ? non videttlla,
Velquibus afpirat*vel qttibus tpfa nocet.
Cur pars vnavacat,pars plena eH altera barba?.
Eius quod fubfit fexus vterqipedi.
Car nudamt quod quicquid babelpuereqifeniq-,
Jnconfultaetiam donet adufq- cutem.
jEl curpennigeramt vebttur qutcumqi fauore
Illtus^ ex burntItfcaudit ad a Hra loco.
Fundamentapedes Hands at cur dempferii ? bacqi
Sgu&ferat haudvllajint Habtlita baft.
Cur cornu laaa attrieomum* cur dextera feeptrum
GeHalt opes illudJignat* td tmperium.
Sit tibi mens quiduis ptngendi libera; nameum
Fortunam appellate effe chimera poteH.
Qui plura in hoc genere feire defiderat.iconologiam Ripa? viri in Iitteris fummi
adear, vbi fimutacra Mundi, Eiementorum, Fluminum, Ventorum, quatuoranni
G temporum,quacuor mundi parrium, & plagarum, immo anni, menfium, dierum,
horarum, ajtatum, temperamentorum, dignitatum, triumphorum, fcientiarum,facul-
tatum, artiumomnium, necnon mufarum, item virtutum, & vitiorum,quinq;corpo-
ris fenfuum, variarumanimi affe<ftionum,& tandetnortus vita»,&interitus,fumma
cum voluptate intuebitur.

SIMVLACRA COELESTIA.
V P E R S V NT modo^ponderanda; illx icones ,quie inter fydera,
iuxtamentem Afironomorum, humanam figuram reprtefentare vi-
dentur, & quoniam confteJlationes humanam effigiem referentes,
inter alias cadeftes brutorum,&inanimatorum icones, perm/xta?, &
implicita? apparent: quapropter ex omnibus enumerate, noftrs hi-
ftoritefamulantesdiciendajerunt. Hicigitureftfteliarum ordo,in quo Vrfa?dupli«
cesauerfis caudis inuicem fibi aduerfantur, inter quas obiiquus Draco difabitur;
fub vnius pede eft Serpentarius,cuius Serpenrarij pedes frontem fcorpionis tangut:
a latere flat Ar<ftophilax,&fub pedibuseius Virgocum fpica in mambus apparet. CtnHella-
Retro eius veftigia iacet Leo, & medio jeftiuo foiftitio Cancer, & Gemini. Agita- tionSferns*
ton's genua caput Geminorum tapgunt,& pedes eius cormbus Tauri iunguntur. &ordo.
Hxdi maiori Vrfae funt proximi, qua? a dextrisduxta coronam,ferpentem in mani-
bus ferpentar/jhabetjnecno Hercule,qui finiftropedc Draconis feptetrionalis ver
ticem
 298 Vlyftis Aldrouandi
ticem calcat, &a!terum brachium Libra?, &alte rum Corona? porr/gere videtur. Et
ad minorem Vrfam vltimuspes Cephci tendit, qui Cygnum manu dextra appre-
hendit,fuper cuius alasequus extenditpedem &fuperequum Aquariusextolbrur,
, i iuxta quern Capricornus eft. Sub Aquarij pedibus Pifcis magnusauftrinusapparet.
Ante Cephcum eft Cafliopea, &poft tergum Hercuhs Perfeus pedem extendit,&
fuper Perfeicaput Cafliopea properare videtur. Inter Cygnum, & Genuflexum
conftituuur Lyra, in quorum medio, iuxta Orienrem, Deiphinus confpicitur, Tub
cuius cauda eft aquila, & hxc de ordine aquilonari Confteiiacionum.
Iuxta ordinem auftralem , fub aculeo Scorpionis ara eft conftituta, & Tub eius
Pars at/- corpore pars anterior C entauri videtur. Immopes fag/ttarij ex aba parte fubcir-
fttalts6:4'h culo auftralicermtur, & prope Centaurum cauda Hydra?, & Coruus locanrur.Iux-
ra genua Virginis Vrna eft pofita, nimirum iuxta ftmftram partem Orionis, fub cu¬
ius pedibus Padus, ftue Eridanus ftuere videtur, vbi quoq, Lepus rcfplendet,& re¬
tro pedes canis refulgetjpoft cuius caudatn nauis eft coftituta. Ad Tauri pedem ma-
nus orionis extenditur. Anticanis ftue Procyon eft fuper caput Arieris.fct non lon-
ge a ped bus Andromeda? Deltoton eft collocatum, & tandem fub Ariete, & Pifci-
bus Cxtus corufcat. Verurn quoniam Aufonius nonnullis verfibus hasomnes
conftelJaciones compiexus eft,non piguit illos recenfere,vt inde facilius figuras hu.
Manilij manas ex ftellis reprxfenratas eliciamus.
Ad Borea partes Arcli iungu»tur,drAngitis,
PoB has Arclopbilax, partterq-, Corona,Genuqi
Prolaifns, lyra-, Auis, Ccpbtus, ac Cafliopea,
Auriga, & Perfeus, Deltoton, & Andromedf atfrum,
Pegafus, & Delphin, Telum, Aqutla, Anguttenenfqi
Stgnifer inde fubeli bis /ex , & fyderaconplent,
Hie Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Dirgo,
Ltbracj ; Scorpins, Arcticnens, Capricornus, & Vrnatn
fhti tenet, & Ptfces. Hifunt inparttbus Aufiri
Orion, Procyon, Lepus,ardens Sinus, Argo,
Hydras, Chtron, Thuribulum quoq’-, Pifcis, & ingens
Id unc fequitur PiBrix/imul Eridantq', fluenta
Acarnar, Corunfp, Lupus, Craterq s Corona.
Arciophy. Inter figuras enutneratas, quarta, nempe Bootes, fiue Rubulcus, & iuxta Gra?-
lax. cos. Ardophylax, nimirum cuftos Yrfa huroana efle videtur. Huncreferutfuiflfe
Arftttrtts. filiu Helices,qu<? olim pueila Califto nomine filiaLycaonis in Vrsamutataeffe fer-
tur:viginti duabus ftellis hoc fydus integratur, inter cuius ff mora Ardurus Celebris
apud Poetas ftella rutilat, quoniam aute ha?c conftellatio eft tardimotus,itautneq}
priri, neq, occidere videatur.” idcirco de hac fic canitur.
Vrfa tarda feqnent vefttgta, nomtna fumpfi,
Ardtu'n qm feruat dtcitur 4rdiophylax.
Genicuhttor Quinta conftellatio hum an a vocarur Hercules,' Hngonafin, Geniculator, Salta-
tor , &ab Aufonio Genuprolapfus dicitur , qui dextra manu clauatnquah pugnatu-
rus ftringir,& ftellis viginti odo conftiruitur.
Cepheus. Nona figura Septentnonalis humana eft .-reprafentatenim Opheumolim Re¬ D
gem Aethiopum marirum C afliopea? filia? Andromeda?,quamexpofiram Ca?to ma-
rino deuorandam Perfeus hberauit, & vxorem duxit ftellis duodecim infignitur,
gcficloquens introducitur.
Aftra colo, dedtt hoc limidi mihi bellua Poni>;
Afptce me nitidum fors mala Uta fntt,
Cafliopea fedet in via ladea ftellis tredecim fpedabilis,qua? eft deciraa conftel¬
latio borealis, ha?c aufem fic loquitur.
Obliquo licet ore, tamen torquemur ab axe
. ■ • Sydereopfactes nonnocet atq\nocet.
Perfeus. Succedit vndedma conftellatio, qua? reprxfentat Perfeum Andromeda? libera-
torem, qui dextra manu machersm, & finiftra caput Gorgonis,feu Medufx,& iux¬
ta nuperos Aftrologos, caput Algol geftat, ftellas fex iiapra viginti, & tres in¬
formes
 Monftrorum Hiftoria. 299
formes eomple&itur, ficqjfarividetur,
Nongenus, aut fanguis, fed me paper athcra virtue
Suftulit, hue homines , hsc fact t effe Deos,
Produodecimaconftellatione humans effigiei Andromeda catenis vinftacon- Adromtda.
fpicitur,qusex ftellis tribus fupra viginti integratur,
Quartadecima figuraSeptentrionalis eft humana,quam efte Bellerophontenon-
nulli referuntfed , iuxta mentem Faufanis, eft callus Hippolytusfilius Thefei.
Verum pleriq.authores in hanc defeendunr fententiam ab hoc cslefti fydere Enio- Auriga.
chum AthenienTemartis aurigandi inuentorem reprsfentari,quern poftea aiij Eri-
E chthonium , aiij Ve&orem ,alij Agitatorem nuncupant.quapropter fic introduci-
turloquens.
Art nocet , ar s prodeft, amififulmine vieam
Hac , petij radios hac ego fydereos.
Vigefimam coftellationem boreaIem,Ophiucun?, Anguitenetem, Anguigeru,vel Anguitenh
Serpentarium appellant, quiahsc imago ferpentem tenere videatur, &abhacAe- quts fuerit.
fculapium medicum celeberimum referri afteuerant, & vigintiquatuor ftellis orna-
tumdfe pronunciant. Orion eft prima confteflatio auftrina o&o ftellis fupra tri* Orion.
gintaintegrata, inhuius humero dextromagnaftella beilatrix nuncupata confpici-
tur,huic fitnilis in pede finiftro refulget. Romanis veteribus hocfydus Iugulaco-
gnominabatunquamobremleruulus apudPlautum immobilitateCosh adtniratus,
P dixitneq iugula, neq; Vefperuginem,nimirum Hefperum,neq;Virgiiias occidere.
Referunt igitur Orionem in Bceoria fuifte Pnncipem ab Atiante aftronomia edo-
Zlum:ideoq;ob huius facultatis excellentiam,poftobitum,domiciJtac£!eftiaprome<-
ruifte pronunciarunt; idcirco Orion hunc in modum canere dicitur.
Inuidiaflammis me perAcre terra putauit,
Aeternnm at reddens,me tulitad Superos,
Succeduntponderandi Gemini, quibusterrium Zodiacilignum ligurarur. Dc- Gemini.
lineaturautem duplex humana effigies , quia Sole hoc lignum ingredienre, cumfta
terra? riafeentia vegetant, & augentur . Prifci Caftorem, & Pollucem vnicopartu Caffor,#
editos, & inter fyderacollocatos efte predicant; De his igitur fic canitur. pollax.
Sum frater,prater iunliusmthtcreditur vnus,
Eli vnus, noslrum claudit vterf, duos.
G Vnus amor, mens vna ftmul,duo peffora feruant,
Slut dubitatpratrem non amat iLUfuum.
Sicontemplemur cstera Zodiaci figna, duoadhuc humanam referenda formam
inueniemus : nam fextum Zodiaci locum occupac Virgo, qua? ohm filia Icari,& fo, Virgo.
ror Penelopes fuiife perhibetur, qua?,ob necem patris arufticis ebrijs perepti, tani
graui affeda eft ma?rore, vt femetipfam fufpenderit : ideoq; a Dijs in hoc crelefte li¬
gnum fuic transfiigurata . Referunt igitur Aftrologi ,quod quemadmoa’um Virgo
eft fsmina fterilisi pariter Sole hoe lignum peruagante, terra fterilitatem nancifeh
rur, cum nullum frudum deinceps producat; de hoc ligno fic canitur.
E rigone, Fortuna, Ceres, vel filia Phabi
Nuncupor,hac iucis nornina dant ttnebra,
II Foftremo, in loco vndccimo Zodiaci Aquarius reponitur figuram humanam re- Aquarius*
ferens,quoniam hunc Ganimedem fuifte afteuerant,quiraptus a foueinterfydera
fuitcollocatus, fed nomen Aquarij libi vendicauit, quiavrnamaquaplenameffun*
dcrc videaturj id autem hoc diftieho exponitur.
Errant, qui dieunt me Cecropa,fimpuer, axes
Raptus ad athereos ecce louts patera.
Aftrologi tamen huic ligno nomen Aquarij abefte&u affignarunt : quandoqui- Etymum
dem Sol hoc lignumilluftrans pluuia? copiam progignerefoleat. Non defuerunt Aquarij.
tamen Authores, quieffigiantes humana limulacra , fingulorum Zodiaci fignorum ?
facies reprsfentare conatifunt. Etenim Ioannes Angelusin Aftrolabio piano ft-
gurans caputhominis in homine ,primum lignum Zodiaci delignauit,&figura viri
cum enfe cuaginatoin dextra, primamfaciem aricris indicauit :quemadmodum vir
flans, & toga indue us fccundam faciem eiufdem figm fignfficat: ficq,- in alijs fack-
bus
 300 VlyfsisAldrouandi
bus huius figni manifeftandis humanum confpicitur fimulacrum. Quando aute apud
eumdem authorem, cernitur imago viriftiuam aratri prementis, cum taheJJa abece-
SignoruZo* daria, qua primafacies Taurifignificatur, & fie deinceps de alijs faciebus huius fi-
ducifactes gni videndameft. Verumficonfpiciaturvirftafts.cummanu dextra porre&a, &
finiftra cingu!oadh£iente,prima facies Geminorumoftenditurjficq; in reliquisfa-
eiebus huius figniexprimendis humanum fimuiacrum vario geftu accommodaturn
obferoatur. Irnmo vir vtraqimanumutilusdecimum fepcimum gradum huius figni
oftendir; proptereaquod, iuxtafententiam Aftro!ogorum,qui, hac facie afeenden-
te, nafeitur, inutilts, ignauusj&fcgnis cife perhibetur.
Sequitur Cancer quod lignum, ex mente Geo rgij Veneti, figurato humane pe- ^
Cancer fi- ftore, manifeftatur.-attamen Ioannes Angeius in AftroJabio piano, figura viri, &
gnu calefie, mulieris, manibus iun&is, primum Cancri gradum fignificabat, & fic deinceps, in
alijs gradibus huius figniexprimendis, humano fimulacro vcitur.Idem author, ico-
Zee. ne viri Leonem equitantis,primamLeonisfaa'emdemonftrat, & effigie ruftici tri-
Virgo, ticumfcrentis primurn gradum Virginis patefacit* Pmerea pingit virum togarum
Zebra. fedencem, & mttiros Jtbros apertos intuenrern, vt primam facicm Libra? denorarer*
Scorpius. Item figurans duos viros pradianres,primam faciem Scorpij monftrauit,& fimulacro
Sagittarius* viri ftantis cum gladio in finiftra,primam parrem Sagittarij intellexit. Immo pi-
dura viripaliio tedi,in adu gradiendiconftituti,cum crumena in finiftra, primam
Capricorn, faciem Capricorni docuir.Et quando pinxir virum cum aue in vcraq;manu, primam
Aquarius, Aquarij partem patcfecit: demum,effigie viri geruli baculo bifurcoadh£erentis,pri- g
ftfeet, mam Pifcium faciem oftendit ; quamuis ex fententia Georgij Veneti,figura pedum
humanorum, hoepoftremum Zodiaci fignuro repra?femetur.

S r A T V M.
R IS CI bifariam foliciratiftatnas infigni opiHcio fa.brica.tas rrcxc-
runt. Primo in sternum illius monumentum, quem fingulari afficien-
dum honore exiftimabant; immo, iuxta Valeriam menrem, ftatua?,
qua? olim maiores elfe alijs vifebanrur, illorum Heroummemoriam C
teftabantur, quos viuentes itmnodrci honoris titulo cundi profeque-
Cur Jlatua* banrur , Deinde aha? ftatua? olim ca?!abanrur, vt, ratione numeri, ratione loci, &
riivarietas. ratione varij manuum,& digitorutn geftus, intuentibus aliquidindicartnr. Dehis
igitur prima facie diflerendum effe cenfuimus. Iraq; Gra?cinon folum , vthonori.
bus Demetrium Phalereumcumularent, ftatuas fexagintafupra trecentum erexe-
runt, fed etiam vt annum fignificarenr, qui tunc tempons, tefte Plinio, pra?di<ftum
dierum numerum non excedebat. Alioquin ad eumdem annum fignificandum,au-
thore Valeriano,vna tanturnmodo ftatua incidebatur cum dexrra exporreda,in qua
digitus medius,annularis,&minimus verfus voIam infiexierant, reIiquis digiris ex-
Sta/uarum tantibus, cum finiftra ita accommodata, vt vnguis pollicis ab indice premeretur, &
cur varij ge digitus medius verfus palmam curuaretur. Hate quidem ftatua Ianum anni Deura £>
8us, reprtefentabat, fed yarijs digitorum geftibus tercentum, & fex&ginta quinq; dies
annimanifeftabantur; nam digitidextra?manusftatua tercentum, &digiti finiftra?
fexaginta quinq; indicabant.
Rat/pne loci, Veteres muitasftatuasvenuftam mulieremnimirum Venerem re*
pra?lentante$ in quibufdam antris erexerunt,quibus fingularem hominum verecun-
statua in diam,in Venere exercenda,patefaciebaqt,cumca?teneanimantes palamcongre*
atitris> diantur, & homines clanculutn,& potiffimum no&u liberis operam dare confue.
uerinr;Quamobretp Paufaniascuiufdam facelji Veneri nigra; dicati apudMaliaftas
Ztb.B, tneminit.
Antequam defeendamus ad illas ftatuasqua? vario manuum, &digirorumgeftu
multa fignificare dicebantur, de Capite,atq;ocubs nonnulla publicaredecreuimus.
Nam Manages Rex Judaeorum, vtlegitur in facris Riblijs ,cumJfaiam Prophetani
inte-
 Monftrorum Hiftoria.
interemifiet, ftatuam quinq;capitibusdecoratamfibierigiiulfit :hacenim ratio ne
cunft/s infinuare profitebatur fe plus vidifle,quam Propheras,qui videntes a cu<5tis
appellabantur. Pariter ftatua Iani duplicicapitecaelabatur, vt tempuspneter/tum, Statua lani
& futurum dcmonftraretur. Item louis ftatuam tribusoculis infignem in fubdiali
3ra fuiffe Paufanias tradit, ad quam Priamus, capta Troia,confugifieperhibetur,
qua? poftea a Stheneleo Capanei filio Argos fuit translata. Hacigitur ftatua tripli-
ci luminefculpta,triplicem iouis prouidentiamoftendebant,qua,cteleftia,terreftria,
&inferna regereferebatur . Aliquand^ Prifciftaruas Principum catlarunt oculos Statua ecu-
auerfos habentes,vt Iuftitiam a donisaIienamefifedebcrefignificarent3 cuni Prm- its auerjis.
cipes muncra fubditorum afpernari debeanr.
5i geftus manuumftatuarumpondcretur: ftatua M.Aurelij extere fabricataequo
infidens ante ardes lateranas dextram porrigit refupinamaliquantulum inclinatara,
digitis difiunftis, pollice deorfum verio, qui geftus in ftatuis Pacificatores indicare
folebat. item ftatua T. Liuij Patauini fupra fores Prajtorij Pacri^e cum digito indi- Stataa T.
ce ori admoto confpicitur, quo geftu forte fignificatur, quod hie author feribendo Liuij.
tammulta complexus eft, vt alijs feriptoribusfilentiuminfinuarevideatur. Tharfi statua Sar-
quoq; olitn vifa eft ftatua Sardanapali, manibus ita ctelatis,vcfefe complodere vb danapalt.
deretur, qui geftus Iaetiriae fignum effe dicebatur.
Modo de ftatuis abfq;manibus fabricatis nonnihil dicendumeft.Quandoquidera
apud Veteres, ftatua lani erat quidem biceps, fed manibus, atq; pedibus carebat:
hac enim ccelatura, vim Dei in pedibus,atq;manibus non confiftere indicabat; cum
Deus rerumomniumopifex,fo!o nutu,totumterrarumorbem perterrefacere point.
Immoapud Athenienfcs, ftatcra? Mercurij fine manibus vifeb'anrur: quamobrem statua fine
Mercurius Cyllcnius fuit nuncuparus: Grtecj enim homines fine manibus xuAA#? manibus-
cognominant: fiquidemhac rationefermonem fine geftu vi pollere fignificabant.
Verum cum apud Ariftote/em duplex fermohabeatur, nimirum pr/rntr,& fecund#
intentionis , proculdubiofermo per haneftatuam Mercurij fignificarus ad primam
intent/onem referendus eft, quad fir fermo mente tanrum conceptus : cum fcrmo
fecund# intentionisinftrumenris poftea nimirum voce, & manibus indigear,vt au-
diroribus aliquid perfuaderepoffit. Infupcr Mycerinus Rex ^egyptiorum viginti Statuavi-
ftaruasanciliarum circacadauer fibre mambustruncis er exit , vt oftendererp#nam, ^ntidncil.
qua eius vxorfamulas viuentesaffecit, quiaadulterij tamnefarij mimftr# fuerunr, jarum.
dumoperat# fuerant, vt pater complexu fibtrabureretur. Amplius Thebisomnes
Iudicum ftatu# fine manibus c#labantur,quia forteindica banemunera a Iudicibus
non efte fumenda. Immo apud has ftatuasalia fine oculis repr#fentans Principem
cernebatur, vt Principem nullo affeftu animi folicitandum eife demonftraret; cum statua abfet
asquitatem tantummodomtueri debeat. oculis “
Si meditemur varios geftus digitorum ,qui in manibus ftatuarum obferuanturj
hi erunt pene innumcri; nihilominusin praefentia potiores tantiim notabimus.Me-
minir Valerianus cuiufdam ftatua ornatu barbarico , geftu faltarorio c#lat#, cum
digitis fupra capur, velutialiquidargutum crepitantibus, quaefF#mir?ara,&perdita
mollities denotabatur. Pr#terea inaliquibus ftatuis manus .dexira tenens fafees
obferuabatur , cum (inilira ita accomrnodata, vt digitus minimus quafi in circulum statuarZva
conuerfus medium volte tangerer, quo geftu, vnitas notabatur; fic enim demoftra-
H revolebant ilium, cuius erat ftatua, feme! tanrum dignitatem confulatus obiuifte. ri/genus.
Et quando in ftatua, digitus minimus , & annularis manus finiftr# inflexi erant, vt
paulo ante fuit exaratum, bis fignificabant rimmo fi tab's geftus digirorum erat in
dextra ducertties oftendebat. Deindefi digitus minimus ,annularis , &medius fi¬
niftr# manus firoul inflexi fuiftent, ternarium numcrum indicabant, fed tabs geftus
in dextra manu trecenties infinuabar. Veriim digitus medius,& annularis ad palma
curui, ceteris extantibus, in finiftra quatuor, & in dextra quadnngenties mamfcfta-
bant.Sed digitus medius tantummodo inflexus finiftr# manus, reliquis expone&is,
quinqj &in dextra quingenties denotabat. D'gitus annularis finiftr^foluscurua.
1 numt
tus, exteris extends, fex, & in dextra fexcenriesoftendebar. Digitus minimus ft- yi
niftr# ita inflexus, vt infimum volte tuberculum tangerer,feptera, &in dextra fe- dwtoru "
ptingenties fignificabar. Appularis, & minimus finiftr# manus in poftremam vo. * m’
C? J#
 30 1 Vlyfsis Aldrouandi
la? partem flexi, odto , & in dextra odFingenties aperiebanr. Digitus minimus an¬
nularis, & medius la?ua; ira curui adextremampartem vola?,vriliatn tegerenr,no*
uem, fed in dextra nouingenties recludebant.
Quando digitus index la>ua? ira curuabatur, vt extremirarem vnguis in primam
fufFraginem pollicis fig; ret, decern, & iuxta dextra manu,milie indicabat Et quan¬
do index finiftra* ira accommodatus erat, vt retulimus ,& minimus digitus ira in-
A lij geftus flexus,quemadmodum fi vnitatem fignificaret, vndecim demonft'rabat,cum tamen
ptanuum. in dextra decern fupracenrum denotentui^, Deinde digito/ndice iraaccommoda-
to, vt didtum fuic, & minimus cum annular/' fine ira infiexi, vt duo fignificenr, duo- .
decim defignant ,qui geftus in dextra manu,vigmtifupia centumdenotat. Rurfus ^
indice ira difpofito, vt deferiptum fuit, & minimus, annularis, & medius infkdFan-
tur ad denotandum numerum ternarium, tredecim monftranr, quo geftu, in dextra
obferuato, triginrafupra centum inteiliguntur. Denuo indice figurato, vt fupra,fed
tamen annular/s, & medius curuenturad denotandum quatuor,quatuordecim,& in
dextra,quadraginta fupra centum inteiliguntur. Iterum indice fic difpofico, fi me-
diusfit inflexuspronumero quinario, quindecim , & in dextra quinquaginta fupra
centum oftenduntur. Etficdeinceps indice eodem modo figurato ,& annulariad
fignificandum fex inflexo,fexdecim,in dextra tamen manu fexagintafupra centum
fignanrur. Similiter indice, vt fupra effigiaro, & annulari curuo pro nota fepte-
narij, decern, & feprem, & in dextra fepruaginta fupra centum fionificantur.
Veriim fi digitus index finiftrae ita curuabatur vt eius vnguis radice pollicis tan- g
Numerur geret,nonaginta, & in finiftra nouemmillia demonfrrabat. Jtmnd curuato vngue
' fymbolii ta- indicia ad infimam pollicis fuffraginem, medio inflexo ,3c annulari, & minimo por-
etturnitatis redFis nonagintaquinq; intelligebantu^ cui numero fi addebatur index dextra? ma-
qualis ftte- nus ad primam fufFraginem fuipollicis opprefTus,fignficabatur mille,exambabusma-
fit. mbus ita difpofins, mille, & nonaginta quinq; refulrabant, qui numerus apud An-
tiquitatem taciturnifatis fymbolum efTed/cebarur; hocq; inde colligebant,quia nifi
puerfpatiotriumannorum loquebatur, quiannimiile, & nonaginta quinq, diebus
Conftiruunrur, fiinc nonamplius locuturum prxfagiebant,
Quando aurem digitus pollex exrremitatcm vnguis in pofrremam fufFraginem
indicis figebat (loquendo tamen de finiftra manu) vigintifignificabaticum tamen
id gefeus in dextra manu duomillia denotaret. Sedfi poll ex,&index bJandocon-
radtu vngues iungebant,in finiftra manu triginta, & in dextra tria millia aperiebar. ^
Stquuntur Item pollice, & indice blando contadlu iundtis , annulari ,8c minimo finiftrae infle-
geftus ad xis, tfigmta duo notantur. Veriim fuffragine pollicis fupra mediam partem indicis
pumeros in- locata, itautcrux conftituatur, in finiftra manu quadraginta, &in dextra quatuor
dicandos, millia inteiliguntur. Rurfus digito pollice fimftr^ ad palmam pafi’am inflexo, ad
inflar licterae gnrea? r. in finiftra quinquaginta, & in dextra quinq;millia notantur.
Iterum pollice inclinato; & indice fupra eius mediam partem locato, in finiftra ma¬
nu fexaginta, & in dextra fex millia manifeftantur. Rurfum pollice finiftra? ita ex-
porredto ,vt medio indicis adhsrreat, fepruaginta, fed in dextra feprem millia pa-
tefiunr, Dcmum pollice Inter indicem, & medium porredio, itaut index circumfle-
dtatur, in finiftra odFuaginta,& in dextra odFo millia notantur.
Geftus va¬ HadFenus de manu ,modo de pedibus ftatuarum aliquid etiam dicendum eft. j)
ry peduBa* Quandoquidem in rnultis Prifcorum ftaruis , pes finifterporredFus fuit obferuatus,
fuarum. quogeftu,aggreftionemindicare yolebant jfiquidem tabs geftus ad incedendum
magisaptus eife yidebatur,
Cum de ftatuis geftu manuum,& pedum aliquid fignificantibus fermo habitus fit,
nonnihil etiam differendum eftdeillis,quf cum armis,vexillis,clypcis,& alijs quoq;
animantium fimulacris cadabantur . Sed vna inftar omnium fit ilia Hermanfal
nuncupara, quam Goropius in faxonibus deferipfit :h®c referebat virumarmatum,
dextra vexillum milirare cum effigierofa? tenentem5finiftra libram, pedFore inermi,
Eeone in clypeofculpto penes hancerat Vrfus,ftatua in campo florulentoerar ere-
dFa, vexillum ex rnultis fafeijs hafta? alligatis integrabatur ihacftatuaindicariaf-
Statuaffer• feuerabat Goropius, nullam pacem talem eife, quin arma in prompto Temper efle
manful. debeant rperifiermepedlus, animus imperterritus erat inteliigendus: per Vrfum
ciuibus

)
 Monftrorum Hiftoria. J03
cluibus famines infinuabatur, qua aduerfus hoftes referti effe debebant; Leo in cly-
peo fculptus magnum animu,&regiumdenorabat,vexillum mulris vittis haftaeal-
ligatis confthutum, ciues vnanimesefte debere ftgnificabat: rofain vextllofidU
ciues ad arwicitiam pararos hortabatur; fiquidemrola Veneri facrata ad amore m-
uitare fer'ebatur.
Cumhucufq; de ilhs ftatuis verba fadiafint, qu£ ob variam manuum, Seextcro-
rum membrorum ctelacuramaliquid intuentibus fignificabantjmoddbreuiterillas
compledtemur, fed tantumpotiores, qua; in premium dodtrin3?, & virtutisfuerunt _
eredia?. Seftoftris Rex Aegypti bellica virrute ftrenuus ftatuam adeprus eft. Ari- a ua
^ ftogitoni 5 &Armodioftatua; ab Athentenfibus fueruntereda?. Aftylo Crotonia- 0 vt'tutes
txItatuafuit locata. Autolycus pancraciaftes ftatuam habutt.M.Portius Cato 3 De- promerue“
metrius Phaiereus, Eunomius Locrenfis.Verius Flaccusgtammaticus,M.Claudiu$ runt‘
Marcellus, Mutius Sceuola, Flomerus, Oppianus Pocta, Horar/us Coclites 3& Pau-
fanias Clcombroti films,ob virtutes,multiscumu!atihonoribus,ftatuasmeruerunr,
Iromb Phryne meretrix, ob venuftarem, ftaruam habuir. lofephus ludxus propter
libros de capriuitace iudaica confcriptos 3 ftatuam Roma? obtinuit. Chelia Virgo
Romanaquia armata, &equo infidensad dcclinandam vim Porfenx Regis Hetru-
fcorum fecontu!it,ftatuameftadepta. Infuper vt Claudio Secundo Romanorum
Imperatori, Epicuro Athenienii Philofopho, Mmutio Augurino, Trebio, Numa?,
Platoni, Phocioni Athenienfum Principi prsftantillimos decernerent honores,in-
p figni caftatura ftatuas erexerunt.Lucullusa Chcronenfibus,Dcmofthcnes ab Athe¬
nienfibus ftatua donacusfuit. C'ononi Athenienfium Duci, Si Euagorx ftatua; fue-
runtpofits. PofydSmasfortitudine irifignts ftatua non caruit.Cylon ab Athenien¬
fibus ftatuam fibi compsrauic. Odauianum Oratorem Romani ftatua decorarunr.
Archias Hybleus ftaruam meruit. Claudianus poera Alexandrinus inforo Traiani
ftaruam habuic. In monumentum Iunij rufttci Philofophi M. Antonios Imperaror
ftatuam cxlariiu/fic. Mantuani Virgilium ftatua honeftarunt. Berofo Athenienfes VirgiitUi
ftatuam pofuerunr. Inarternam Antonij Mufe Medicimemomm Romana ciuitas Voetad aut
ftaruam Aefculapij ftarua? proximam locauit. Caia Tarquin ij vxor ftatuam in tem- *>t,t &atua
plo eredam promeruir3 & fic deinceps per infinifas abas ftatuas huius generis pro- donatus.
gredi poflemus-nam olim Roma; tanruseratftaniarum numeru$ 3 vt alter populusla-
pideuseffe videretur; fed quoniam3 tradutemporis 3 innumera? funtdiruta?3 inprte- Populus U-
G fentia illasbreuiter enumerabimus, quse noftra aerateadhuc Romte vifuntur. pideus vbu
Alexandri Magni ftatua cum Bucephalo infigne opus Praxitelis ante tede-s Cardi-
nalis Ferrerij vifitur . Item Alexandri Magni miles vulgo Pafquinus ante aedes
Cardinalis Caraphx Neapolitani. Egregia Apollinis ffaruaeft in viridario Magni
Ducts Hetruria;. Marmoream Aefculapij ftatuam ante aedes Cardinalis Caraphae,
& aliam eiufdcm Aefculapij aliter cslatam in viridario Magni Ducts Hetruria; licet
inruerb Adonidis fimulacrum marmoreumeum apro in xdibus Epifcopi Aquinatis Statuf qu&
confpicitur. Augufti ftatua raarmorea , necnon alia Armenia; Regis capriui in Ca- bodie Roma
pitoiio vifuntur. Deinde ftatua Atrei in nouo Palatio Farnefiorum,ftatua Amazo- vtfuntur.
nis pulcherrima in villa Iultj Tertij Pontificis Maximi, ftatua Agrippina M. A°n’p-
px filix in villa 8urghefia}& ftatua Anchyrocs inhortis Cardinalis Cacpenfis con-
jl fpiciuntur.
Cum antiques Dijs potiffimum ftatua; decernerentur3 non eft mirandu fi hodie
Romani ftatuam Bacchi in Viridaido Cxfarinorum, & aliam eiufdem in Valle, nec
non ftatuam marmoream Bacchar nimirum mulieris olim Baccho facrificatis in xdi- Bacchi fid-
bus vallenfibusj immoBeilona marmoream in aedibus Burghefij admirentur. Item tua.
mira Cereris ftatua in CapitoJio 3asjia eiufdem in villa lulij Tertij Pontificis Maxi- Cererts.
mi, & demiim alia inhortis Cardinalis Ferrarite confpicitur. Pariter ftaruam Cu- Cupidinis.
pidinis in MufaeoGarimberti.aliam Caftoris, & Pollucis in aedibus Fabij Bauerij,
Co. lulij Caefaris fimulacrum marmoreum in Capitolio , Coloftum celqbrem, cui
Daria capta fubeft in hortis Cardinalis Caefis,ftatuam Confulis in hortis Cardina¬
lis Ferrari^, 8c Cleopatram marmoream in Palatio Beluedere nuncupato Romani clecpatu.
confpicanrur.
Tanti fecerunt Ethnici fua Idols, vt cuicumq; non vnum.fed etiamplura fimula-
Cc 2 era
 304 Vlyfsis Aldrouandi
Faum. era marmoreaconfecrauennt, nam Fauniftatua in sedibus C'ardi.nalis Burghefijj&
flora, Dea? Flora? in atdibus Farneliorum.&Ganimedis in viridario MagniDucisHetru-
ria?ab omnibus cernitur. Veriim Hcrculis ftatua? inulta? Hint-. liquidem Romani
aneo Hercuhs fimulacro excellentis artificis mami fabric#to in Capirolio gaudet,
deinde FJcrcuIcm marmoreum cum pomis in hortis Cardinabs Carpenfis, aliatn
ciufdem ftatuam in hortis Cardinahs Ferraria?, vbi eft alia ftarna incognita , Her-
Herculis cuiemcum Leone colli)danrem,in viridario Magni Ducis Herruria?, Herculemar-
warin tfa- moreum in Mufa?o Garimberti} immo in villa Iulij Tertij Pontificis Maxirm, nec-i
tUf,
ous in scuious /tiDercomj cernuric.
Pra?didis a idanrur Laocoontis elegantiffima ftatuain viridario Pontificio, L?d?
fimulacrum in villa Burghefia,vbi eft etiam Memnofina? Minerua? ftarua in C'apito-
lio, vbi etiam Marcus Aurelius, Antonius Auguftuslapideus confpicirur. Ndi fta-
rua? tnulrar ab Antiques fuerunt fabricate, quarum vnain horto Vaticano,alrera in
Statu* flu- hortis Cardinalis Ca?fis eft locate Nature, vel Terra? ftatuaeftin Mufaeo Garim-
ttiorum. berri, & qua?dam nympha? ftatua in horto Carpenfi. Starua Paftoris, & Pliches vil-
lam Iulii Tertii Pontificis Maximi exornat, quemadmodum Pomona lapidea villam
'Pomo/ta. Burghefiam, & ParthorQ Rex captiuus a?des Farnefianas,necnon alter Parthorutn
Rex captiuus ex nigro lapide fabrefadus a?des Ca?fianas decorat.

Scatua Regionis Sinarum.

Romam
 Monftroram Hiftoria. 3°5
Romam in lapide porphirite ccelatam, capite tamen, brachiis,& pedibus atneis
villaIuiiiTertii Pontificis Maximi admiratur.Ineadem villa locataeft ftatua Dear
incognita?,necnoftatuaSpei.In a?dibusCapranica?,Sabin:eftatuamarmoreaconfpi-
citur, vbi quoqs eft Semele marmorea. Sabinar alia ftatua exornat cedes Farndia- Semele.
nas, immoalia cedes Epifcopi Aquinatis , Si alia hortos Cardin3lis Carpenlis, &
Silenus villam Burghefiam. Sybillacum libris fybillinis hortos Magni Ducis Hc-
trurice, Satyrus puerum docens cedes Cadianas venuftar. Tandem ftatua cenea mi- Sybill% Sa¬
to artificio elaborata in Capicolio; ftatua incognita in villa Margherirce de Auftria, tua.
& alia ftatua incognita in ardibus Hieronymi de Cupis,prope templum S.Marice de
5 Anima,confpiciuntur.
Tyberis Fluuij ftatua in borto Vaticano cernitur: immoantiqua Tygridis Fluuij
marmoream ftatuamin Capitolio nuperi ftatuarii Tyberi fluuio accommodarunt.
Thalia marmorea, & Tyro Herculis vxor in hortoCarpenfi locantur.Vcftalis Dea Dea vtBa-
inmarmorenigro ccelata, manibus tamen, &pedibusex marmore candido fabre- lit.
fadtis villam Iulij Tcrtij Pontificis Maximiexornar, ibidemq, fimulacrum Veneris
marmoreum refulger. Poftremo ftatuam Zeti, & Amphionis,qui Dircem cornibus
Tauricrinibusalligataminfontem prarcipitarunr, propter lapidis magnirudinem, statua Ze-
&fingulare artificium, in Palatio Farncfiorum cundi admirantur; hanchiftoriam ti , & Am-
Apollodorus de Origine Deorum confcripfit. Prceduftis tanquam coronidem ad- ykionts.
damus ftatuas cololTeas Regionis Sinarum tetenim Incola? ex Japide tam eminen-
jp tes fabricant, & fuis idolis confecraras in loco aperto , &confpicuo erigpnt, vt
per multa milliaria a viatoribus confpicipcffint; quarum icon fubijcitur.

INSIGNIA
VM fimulacris, &ftatuis gentilit/a ftemmata quamdam affin/tatetn
habere videntur.proptereaquod in his interdumpartes human/cor¬
poris figurantur, & aliquando integra hominis fimulacra vario mo-
do dilmeaca cognomentis fanuliaruro plerumcj; conformiairnprimun-
G tur. Siquidem mulrce funt Bononienfium ciuium ftirpes,quaru ftem-
mata effigies humani capitis decorar, cum in aliquibus caput pufioms, in aids caput
iuuenisCincinnati, in aliis caput vittatum,in aliis caput humanum inter priores Leo- Capitis hu-
nis pedes, & in aliis caput muliebre inter ramos arboris figuration confpiciarur.Im- mani figura
mo, capitis puella? icone, Illuftriffimum Bolognetorum ftemma venuftatur, in qua m Bemate.
familia hodie Celeberrimi Dodtores , & Senatores refulgent. Alice cognationes
figuris duorum capitum caluorum, alia; duobus capitibus circa verticem tonfis , pro Bolognetoru
infigni gcntilirio,deIedrantur. Pariter alias ab icombus duorum capitum Aethiopis rntntto.
non abhorrent. His addantureffigies trjplicis vittati capitis, triplicis capitis Ae-
thiopis, necnon triplicis capitis cumpileo turcico,quodpoftremumftemma ftirpi
de Turcis competit.
Simanus ponderentur, comperiemus ciufum ftirpem, qua? vnam manum, quee Effigies m*
duas, qua? tres, & qua? pingendo quatuor, Cibi proprium ftemma comparer. Cade- nuutn Bern
riim aliquandopidturammanus cumarbore, cum rod's, vcl cum vexillo, velcumra- matibus.
cemovua?,velcum ramooliua?, velcum figura crucis delinearas in ftemmatibus
confpiciemus. Attamen in gentilitio Infigni gentis Albanorum manus librum apeiv
tumfuftinens figuratur,in qua familia hodie Dodlores medica? inftiturion/s,& Iuri$
prudenticefloruerunt, &adhuc florent; immo inter hos fplendefcit Dominicus Al-
banus Caufidicus Excellentiffimus, Juris vtriufq;fcientiftimus,& de omnibus diTci-
p]inis,qudm optime meritus.
Quid ? plur.es funt ciuium Bononienfium agnationes, qua? humanum bradvu pro
ftemmate pidtum gerunt; aliquod tamen diferimen in hac brachij pidtura obferua-
tur; dum aliud brachium cum palma, aliud cum arbore, aliud cum.lilijs, aliudcum Figura bra
fcofisjaliud cupifofcuJa,&aliudcummanipuIo auena?effigiatur. Injerdutninhis chijtn Bern
Cc 3 Item- mattbus.
 jo5 Vlyfsis Aldrouandi
ftcmm3tibus duo»& tria brachia figurata cernuntur :fed inter has ftirpes nobiiiffi-
madeDefignis Familia, icone brachij extenfi, &quafiadconfecrationem proni
deledatur.
Tandem omilfis Mb's gentibus, quarum ftemmata piduram crurum,& pedum re*?
pratfenrant, breuiteraccedemusadilias, in quarum gentilitio Infigniintegra homi-
nis fimulacra refulgent. Quandoquidemnonnullai ftirpes icone iuuenis,alia? fen is,
alia: hominis fylueftris, alia? mulieris fortunam referentis delcdantur. Alia? effigie
hominis vefte teutonicainduti,alia?,pidura Peregrini,cJarum ftemma proprio ge-
Jcoa bomi- neriaddunt. Sunt quae, delinearohomine cataphrado, proprium ftemma decoraf,
nts itt lnfi- &muniunt, veiuri familia de Ferris, cui nuperGafparAledicus celeberrimus pluri- •

gnibus. mum fpiendoris,& dignitatis adiecit, &nunc etiam lulianusfiliusphilofophica? in-

ftiturionis Dodor,bonarumlittcrarumJongepcritiflimus, &a?dium Sanda? Marif
Maioris optimis Canonicisinftrodarutn Anciftes, hanc familia illuftriorem reddir.
Familia de Deniq; non defunr ciuium Bononienfium cognationes, qua? in ftemmate gentilitio
Ferris. duorumhominumfemuruo compledentium icones pinganc, & alia? duas manus
copulatas fymbolum Fideireproefentantes figurant , &ficdeinceps fexcenta polTcr
mus recenfere ftemmata, qu# figuras partium hominis, & integram eiufdem p/du-
ram exhibent, fed de his hadenus.

SIGNATVR^ PARTIVM »
Humani corporis in plantis.
.. . . .. - •• i- v w \ , Si. X ‘V ‘

Mnes herba?, arbores, & fruticej, necnon horum frondes,& ftorcjfunc

tanquam tot Iibriab immenfa fuperni opihcis benignirate generiha-
jl mano donati, per quos quicumq; induftrius indagaror ad vers me-
dicing cognitionem penetrare poteft. Siquidem Deus omnipotens
cuicumq, plantar fuum proditorem affignauir, vt genuina? earum vir-
tutes abdita?, perexternasfignaruras,nimirumper fimilitudinem forma?,atqjfigu- C
r® partibushumani corporis conformemprodcrentur, &patefierent. Etenim plan-1
ta? fignaturis, tanquam tot linguis proprias hominibus vires infinuant. Proftfibres
igitur botanic? facultatis non modo in vanis herbarum nomenclaturis dignofeen-
dis, & explorandis diligentes efie debent; verum quoq; vtiliora diuinitiis in plantis
imprefla veftigia rimentur,vtoccu!tas earum prserogatiuas ab externa? faciei in-
fpedione apprehendant.
ltaq; inchoando a capite notandum eft, quod Polytricon Apulei, Adiantum, &
Cdpillorum Tricomanes nonnullis cincinnorum inuolucris humanos capillos exprimunt tquare
ftgnaturf. hx plants crines denfos, crifpos, & pulchros reddunt. 7 hapfia tenui fronde hu«
mana armulatur capillamenta; propterea, authore Auicenna, in crine reftituendo,
alopecia vexatis ,nu!li medicamentocedir. Vtomittamus oblongummufcum ar-
boribus adharrentem, & herbas in paluftribus nafeentes, qua?, quoad formam,ca-
pillares funr, & propterea earum decodiones in calu capillorum commendantur.
Nux, fiueiuglans integram capitis fignaruram poffidet; ha?c enim herbaceo, &
exteriori inuolucro,pericranium, corticeduriori,cranium, pellicula nuclei! veftien-
te,piam cerebri meningem,& tandem, nucleo, cerebri figuram affabre repra?fen-
Capitis fi- tar. Quidmirum igitur, fi herbacei corticisdecodione,capilli denigrantur, &ab
gnatura. eodemfal extradus vulneribus pericranii medearur,& demtim fi nuclei venenum
Nuxlndica profligantes,cqrebro conferant, & extrinfecus applicati idem roborent? Nux indi-
ca fua magnitddine humanum caput quafiada?quat, &eius oleum in vitijs capitis
Scylla. vtiliteradhibetur. Scylla quoq; capitis figurae confimilis, in epilepfia,&aiijs affei
Peonia, dibus huius generisfuas pra?rogatiuas exercet. Folliculus floris Poeonia? conclu-
fus noftmodd capitis,fed eius futurarum typum exhiberjideo in a?grirudinibus ce-
rebri
 Monftrorum Hiftoria 9
JO-9

VSVS IN CIBIS.
VLT I hocadmodumdem rarinon definent,quddhuman3ecarnes
humanoefui famulentur: nihilominus Gafpar Balbus meminit non- In t ti ner.
nullorum regnum Dacim incolennum, qui lingua vernacula Bata- India oriel.
chi nuncupantur; apud hos publica confuetudme receptum eft, vt
viciniam incolenres non tenui apparatu excipiantur, quando confan-
guinei fenioconfedi,&madaci deuorandi funr. Immo Rex Regionis omnes reos
snortiaddi&os Batachis donat:quemadmodumo!im Romanicapitaliptena dignos
ad Beftiascondemnabant: /taq; Batachiad Reos accedentes prjfentibus omnibus Batachi qui
aulicis, capite, & pedibus truncatis, carnem incifam Tale, & p/pere condita crudam,
vorant: cum in Regno Dacim magna piperis quantitas gignatur. Rurfus idem au Loco cit.
shormemorac infulamCarnalcubarcognominaram, quamferihominescolunt,&
iiumanis carnibus vefcuntur; fed aduertendum eft, quod hi fe inuicem non corner
dunt, fed homines alterius iniule deuorandos venantur:alioquinpifcibus plerumq;
visitant,
: In liorum confirmations recitat Petrus martyr Canibales humanis quidem car¬ Decad. I.
nibus, fed pr^cipue carnibus pufionum vefchquapropter pueros comprehenfos eu- lib. i.
nuchant,deinde, ob caftraturam , pinguefuiiosin infigniepularum apparatu co-
quunt.- quare in captiuispufionibus eumdempr^fiantritum, que nos in gallis gal-
linaceis,fuibus, & arietibus feruamus, vt tales befti? ad efum pinguiores euadant.
Adultos autem homines ad ipforum manus peruenientes , confeftim per/munr, &
eorum inteft/na adhuc recent/a cum exiremftatibus epulantur, cetera autem mem¬
bra fale condita, tanquam tor perna? fuillg, ad tempus feruantur. Cajterum muheres 'Canibaloru
coprebenCas non comedunt, quia apud ipfos obfca?num,& nefaseft,muliebri carne mores .,
vefci.cum hx tanquam galling oues, & uuenca? ad fobolem procreandam alantur,
tdcirco cui mirum non videbitur, ft Petrus martyr referat in coquin/s Cannibaloru
carneshumanas ad inftruftam epularum magnificentiam, cum carnibus Pfitacorum,
& Anferum elixari, &afari. Hodie igitur grauem deponemus admirationemfi in-
teUexerimus apud nos fuilfe atiquem , qui infcius humanam carnem comederir:
hsecenitnadmentem Galeni guftui grata,&carnibus fuillis fimilis effe perhibetur.
Audiamus igitur Galenum fic loquentem : Carnes Suumhumanis (ant (imiles', cam¬ Lib. lo.de
perti funt hofpitescoqui complures , qui humanas carnes pro fuillis venderent : /imp. med.
tametfi, qaieas ediffent nullum omnino dtfcrimen percepere . £f*in & ipfe fac.
narrantes audiui virot fide dignos ,fe fe in Diuerforio publico ius e(i-
taffe delicatu, cu carnibus fuauiffimis : cpterum , cum iam pene Digiti por¬
faturi effent , inueniffe digits partem anteriorem , qua vi¬ no.
delicet advnguem e& : quoperculft, & metuentes eos»
qui agebant in diuerforio, ne fcilicet fe quoqi
vbrarent , ceil ei ret affueti , protinus il-
line exiere , & vomitu redditis , qua
ederant , ita iter denuo in-
grefft funt.

VSVS
 310 Vlyfsis Aldrouandi

VSVS IN ME DICIN A.
Vllam in humano corpore efle partem, nulfumq; progigni excrements
arbitratnur,ex quibus,pro a?groris,medicus no modicam frugem demc
terepoffit;quandoquidemfi refpiciamus caput,habcmusapud Sextiu
pbilofophum,qu6d capilli primuma pufionii capice tonfiad podagra S A
feruantur: fiquidem circumligati fluxionis impetum coercere dicutur.
Capillarurn Capilli vcroadultorummorfibus cam's exaceto medeotur,& combu (ii vulnera ca-
vtr/us, pitis ex oleo,&vino fanant. Atfiintefta concrementur, ocu orum fcabiem,&
pruriginememendant. Sin fuerint capilli mulicris, & adurantur, borum nidorefer-
pentes fugantur,fed rediius eodemodore mulicres vteri lirangulatu, & procidentia
iaborantes adiuuantur.
Cranium humanum combuftum in muicis affe&ibus adhibetur : ideo huius cin/s
Offa hutna- iuuat.quia humorem,& caufam morbi exficcado abfumit:namq;ofTa combufta forma
tta. fubftantia? amictunc, & non nifi clemencarcs qualitates fuperfunt , & quamuis
L.fJefecr. ofifa humana fgrotis in aliquo liquore propinanda exhiberc abominandum efie vi-
deattir, mhilomirms non defunt authores,quiilla prffcribunt.In primis Vuecherius B
abraditos caluaric hominis circa comiffuramfincipitis, &huius drachmam, cum iu-
re, autvino patientibus paffionem colicam , aut internum aliquodapoftem3 pro-
Li.i.Autid. pinar. Pariter, cx rr.ente Vuecherij, pilule epileptic^ componuntur, qu? rafuram
{pec. humani cranij recipiunc . Item eranij humani puluer£ cum miftura puluerum caput
caiefacientium, & exficcantiumrcponit. CroIIius verb cranium inter medicamen
Balfamum ta podagrica recenfetiimmb idem Author oleum ex offibus iiominis morte vioienta
fodagneum perempci paratum,balfamum podagneum appeiJat. Infuper oleum ex caluaria vel
cranio humano chymicis orgams fubliniarum , epi/epticis prfeipuam affert vtilita-
Lib.i.pbar- tem. Conficitur etiam aped Quercetanu Extradum cranij humani,quod tanquam
mac.c, 2 $. thefaurum pretiofiffimum aduerfus epiicpfiam prtedicat, immo ex cranio fal extra-
hit, quem antiepilepticum appellat ; vtomittamus aquam ,&magifterium cranij,
qua? omnia apud nos etiam parantur. Anteauam a cranio difcedamus,necefTe eft -
meminiffecuiufdam vnguenti armarii nuncupati, quod olim Paracelfus tanquam
Vnguentum expercum Maximiliano Cefari donodedit,quoferrum,quod fauciauit ,autlignum
armarium fangujne vulneratimadidum , fi linibatur , patiens etiam abfens fanabatur . Hoc
quale* igitur vnguentum, prater humano adipem, mumiam, fanguinemhumanum,oleum
Iini,terebenthinam, & bolum, vfneamquoq; feu mulcum in humana caluaria aeri
expofita natum recipiebat.
A cranio ad dentes accedemus.-quandoquidem primus dens pueri, qui ceciderir,
maximampr^rogatmam habere perhibetur,fi,antequam terrain att/ngat, in dex-
trocherio includatur, nammulieres hoc munite doloribus vterinis minime corripi
creduntur. Antequam ad virrutesaliarum partiuinponderandas properemus,non-
nihd de ceteris offibus paucis verbis compledemur. EJaubertus, iuxtamentem Ga- £)
Jeni, offa hmnana in cinerem redigit, & ad podagram conferuis capitalibus permi-
Pulaisdy feet. CroIIius agtem redlius operatur, dumoifa humana in fornace vitraria prius
(entencus. cremara puluericuidamadmifcet,quem poftea dyfentericis non vulgariterprodeife
aifeuerat. Chirurgi noftnea?tatis in vlceribus difepuloticis polline ofliumhuma-
norum propter fympathiam vtuntur,& pra?cipue in offibus deteciis, vt, carie ablata,
cicius carnecoopcriantur. Animaduertunt tamen in vlceribus tibia?, puluerem ti¬
bia?, in vlceribus pedloris,pulueremcoftarum ,& fic deinceps elle adhibendum.
Lib.de fear* Euonimus ex huinanis offibus chymica arte oleu parat,quod infedadis articu/orutn
Li. i. Amid doloribus maximopere iuuat.Prfdidlis addit Vuecherius portione offis brachij, cu
fptc. fumitate ala? anferis ge/iatam laboranti quartans febre non mediocriter con-
Virtusvm- ducere .
btltct huma Vhibilicus humanus fuis non caret virtmibus; nam portio illius a puero nafeente
9i. ' pr»-
 Monftrorum Hiftoria. 3»
pr^ciTa in annulo argenteo geftatur, vt carnem contangat;fiquidem Cardanus
hoc pra?fidio patienci dolorem colicum famtatem pollicetur.
pingucdo humana antequam ad vfum roedicum rrahatur, prius, ritu pinguedinis
aliorum animantium, prxparanda eft ,deinde in officinis mcdicorumeft feruanda,
namad nemos roborandos, propter aduerfam va!etudineradebi!itatos,incredibiIi
quadam fympathia commendatur. Prteterea hie adeps preriofum vnguentumVue- Lt.i.Aatid
cherij ingredjtur, ex cuius vfu Jaborantes pleuritide , & podagra ampliflimuro fru- [fee.
dum func confecuturi.
Succedunt humani fanguinis virtutesexaminanda?. In primis laborantesele-
k phantiafi ex hoc multumadiumenri percipiunt: idcirco quando Reges Aegyptij
hoc morbo vexabantur,eorum folia in balneis humano fanguinemadefiebant. Item
Orpheus, & Archelaushumanum fanguinem non iofrugiferum prsefidium in angina
exiftimanc: dummodo pars affe&a fspe liniatur. Epileptici virrute humani fangui- Sanguisin
nisa paroxifmo Iiberantur; immonon amplius ilium incurrent, fi tres guttte fangui- epilepfia.
nis ex interfeapilio patientis fcarificatione eliciantur , & vna cumouocorui in fine
paroxifmiajgroto exhibeantur. Alioquin alij ad liberandum a paroxifmo epilepci-
- cum, pollices pedum incidunt,&fanguine inde manante faciem patientis infper-
gunt. Vuecherius in hoccafu fanguine humano labia patientis humedat,& ftatim Li.i.Antid.
paroxifmum arcereprofitetur. Quamuis alij, vtprorfusmorbumcomitialemexter- fpec.
minent, fanguinem humanum a?grotantibus propinant,
p Clariffimus Faloppius humanum fanguinem fepties arte chymica diftillat,donee
omnis aqua euanuerit, deiude hac materia in refokitionc neruorumvtitur. Euoni-
musex humano fanguine, ouis, & carnibus quintam extrahit naruram,quam Chy-
miftse quintam eftentiam appellant, item, ex mente Alberti Magni, vitreis organis
aquam ex fanguine humano fublimanr, quam in omni generea?gr!tudinum,tam in-
ternarum, quam externarum,magnificant. AliteraquamhumanifanguinisCroIIius la Bafil.
inter medicamcntaophthalmica recenfer. Alij hanc aquam,in concinnandoempla- chym.
ftro ad herniam, vfurpant; quamuis Gaienus, pro humano fanguine, fuillum fubfti- L.$.deAhm
ruar. No/fra xtatein officinis Medicorum,pro hernia, ceratumdepeJlearietina pa-
rarur, qa od por ci onem fanguinis humani recipir.
Oleum quoq, humani fanguinis in officinis Chymiftarum fabricatur,fed Gordo-
niusex fanguine horoinis rubicundi,&agentis annum vigefimum quintummiro ar,
G tificiofublimat oleum , quod viuum appellat ,quia plurimas atgritudiqes pellat, &
homines infecunda valetudine feruet. Cteterumde fimplicidiftillatione humani
fanguinis, legeodus eft Brufuicenfis in hbro germanico diftillationum. Tandem L.i, Aatid.
Vuecheriusmeminit falls ex humano fanguine parati,qui dolores fedare perhibetur, fpec.
PrKtcrcaaddatur Elixir vitae a C.hymiftis paratum, quod fanguinem humanum re-
cipit, deinde in febribus mali moris,& in viriumimbecillitateadhibetur.Quid plu- ,
ra? Sanguis ipfe humanus haemorrhagic fanguinis medetur; fifanguisa naribus
fluens fupra ferrum ignitum exficcetur, deinde puluis per calamum in nares infq-
fletur.
His notatis de virtute partium, modd ad vim totius ponderandamaccedendum
eft. Sunt quredam genres, vt populi Pfilli,& Marfi, qui toto corpore prodefte pof-
jjj funt, namtaclupercufifosa Serpentibus liberant, vtin Hiftoria Serpentumexpli-
cauimus. Item exmente Cornell) Agripp«,mafcu!us feptimus abfq;£emelia inter- Remedium
medianatus, ra&u, fanandi ftrumas vim poffidet. firumarum
Medici noftra? tetatisin varijs morbis profligandis, humano corpore exficcaro
vtuntur,&Mumiam Anriquorumefte op/nantur. Quandoquidem Mumia eft vox
arabica, qua? apud Rhafim, & Auicennam, Piifafphaltum fignificat. Ifaac tamen Mumia qa*
feriptis mandauit Mumiameftevocem perficam denotantemquoddatn liquamenin vox.
iHis fepulcris inuentum, in quibuscadauera hominum aramatibus conditamultos
annos feruata fuerunt. Ha?c mumia noqnullis Cerops nuncupatur, fortaflis, iuxta
fententiam Renodei, quiacera?confiftentiatn habeat: reperiebaturautem in fepul¬
cris Regum, &Heroum Aegyptiorum, qui quamdam future refurreftionis cogni-
tionem habentes, vt corpus humanum diutiffime incorruptum feruarent, myrrha,
cinnamomo, aloe, guorniiCedri, alijfq.pluribus aromatis codiebat.VerummuItos
 312 Vlyfsis Aldrouandi
Conditura poftannos omnibus beliovaftatis , & Sepulcris funditus euerfis , in quibufdatn
cadauerum Iiquorcm inftar mellis denfum, & odoratum inuenerunt, quem Medici Aegyptii
Aegypttoru. eximiispollere virtutibus arbitrati, in multisaffe<ftibusadhibjtum,tanquam rmrabi-
Iem comprobarunc: quamobrem fadi audaciores banc cadauerum condicuraro in
tumulis aliorum Magnatu qua?fiucrunr,quibus exhauftis,tandem ad tumulos eriani
hominutn infima? fords accdferunt,in quibus liquamen malto deterius compertutn
eftihoctamen fumptum mumiam appellabanr, & in varijs morbisadhibebant.Hinc
colligendum eft non efte veram, & legitimam Aegyptiorum mumiam carnemexfic-
catam illorum cadauerum, qua? in arena Arabia? deferta? inueta in d/uerfas regio- A
Vera mum'ut nes pro medicinis tranfmittuntur. Quamobrem ex diftis veram mumiam in noftris
no habetur. officinis minime feruari atteftabimur. Etquamuis hodienonnuIIicomponancbaJ-
famum, vt humana eadauera a corruptione inta<fta feruent: nihiiominus hoc balfo-
mum a conditura Prifcorum maximediferepat.
Z(b.q. Mag. Hodie,exmente Porta?, cadaueraperto latereexenteratur,&caluariadifle&a,
»at. cerebrumeximitur , abiediseriam pupillis, fpinali medulla. &teftibus, &fpatio
quatuor horarum, ex pedibus fufpenditur, mox aceto deftillato, & aqua ardenti la-
uaturjpoftmodum exficcatum calce viua, alumine, & fa!e afpergitur, & biduo fu-
pra fumum myrthi, Jauri, rofmarini, & cuprefti fufpenfum feruatur. Tandem con-
dimentum ex calce viua, alumine combufto, fale, aloe, myrrha, ligno aloes,oleo
Condttura nardino,&cineribus rofmarini viridis,aeris combufti,& cuprefli,tartari,necnon
'Nuperorum excroco, feminibus co!ochintidis,puluereantimonii, mofeo, &ambra paratur, & B
hoc condimento per triduum corpus in loco aperto confricarur, & ha?c de hodierna
conditura fufficiant.
Sin Anriquorum liquamen, ad eadauera condienda,adhibitumintelligere defi-
deramus,confugiendum eftad Herodotum, & Diodorum Siculum, qui de hac ma¬
teria verba fecerunt. Iraq; exhorummente,rres homines hoemunus abfoluebant.
Primus circa ilia cadaueris humi ftrari locum incifionis deftgnabat^ deindeaccede-
bat qui lapide ftbiopico locum aperiens.illicdaufugiebat, ob metum circumftan-
primus mo¬ tium, qui interdum talem operariumlapid/bus infetftari folebant. Terrio Pollin-
dus codiedi dores, edudlis per locum apertum interaneis, prater cor, & renes, vino odorifero
eadauera cadauer lauabanr, & lotum vnguenris ex cedro,& aliis fimplicibus pretiofis, fpatio
apud Anti- triginta dierum, linibant, deinceps myrrha,& cinnamomo infpergebant, vt odori-
quos. ferumredderetur, tuncq: cadauer ica paratum,&conditum conlanguineis trade- ^
batur, pi!isfuperciliorum,& palpebrarum ita accommodatis, vt tanquam homo
dormiens repra?fentaretur, & hie eft primus modus, qui ad mente Herodoti, in ca-
Secundus daueribus condiendis, ab Antiquitate feruabatur. Secundus modus erat,dumcor-
modus. poribus minimedifledtis , per clytterem ex vnguine cedrino paratum, & in aluum
Terms mo¬ iniedtum, inteftina educebant, dcinde diebus feptuaginta, corpus fahebant. Ter-
dus. tius modus in egenis leruabatur, dum eorum ventrem lotionibus abftergcbanr, de-
inde fpatio dierum feptuaginta,fale corpus arefadtum reponebant . Iuda?/,tefte
Lih.l6. Strabone,in condiendis cadaueribus,afpha!to,fiue bitumine vtebantur, verum me-
liorconditura eratapud Aegyptios, de qua paolo ante verba fecimus. Hodie ta-
men ad condimentumcadaueris, puluerem myrrhaceum nuncupatum adhiber,qui
quodammodo vires conditura? Aegyptiorum a?mulari videtur.Huius pulueris mul- £)
tiplex apud Authores deferiptio legitur, propterealibet in prarfentia vnam adde-
re. Sumuntcopiam fa!is,alumen cum myrrha, & aloe fufum,abfynthium,cinna-
ltiomura, caryophillos,piper, cuminum, filer montanum,& omnia in craffiorem pul¬
uerem redigunt, cum modici aceciinfperfione, hoc pulucre aluum cadaueris impler,
& cera circumlirum feretro plumbeo includunt. Cum igitur ex ditftis vera Antiquo-
In Baftl. rum mumia,vel Aegyptiorum conditura haberi nequeat,C rollius tindluram mumia?
chym. hoemodo parat. Sumit cadauer hominis rufi a?tacis annorum vigintiquatuor fu-
fpenfi, puluere myrrh#, & aloes afpergir, deinde aliquot dies, fpiritu vini macerar,
TinSima & frufta in aere fufpenfa exficcat,& tandem fpiritu vini timfturam rubicundifsimam
extrahit, quam in exterminandapefte, &in expugnandis venenis, mirandu in mo-
dum extollir.
Heliquumeft, vtvinutesexcreipcntorpm hpminisexaminemusifedquoniamex-
cremen-
 314 Vlyfsis Aldrouahdi
abigif. Deinde idem author earn non folum in morfu viperarum, fed etiam hiidi-
bus aliorum venenatorum animantium commendac.
Oterumfun.tnonnul!i,,qpi in medico vfuvrinam quidemhumanamnon abhor*
Vrina pufto rent, fed iliam tantummodo pro,bant, quam pufiones, & virgines reddunt: hanc igi-
nam. tur difficul£erfpirantibus, & potiflimum orthopnoicis propinant.Itembac cum mel-
lein vafcsreodecoda cicatrices emendant,& albuginesotuIorum delent. Immo
hac cum aqua mellis, vel cum iure ciceris prsfcripta, I deritiam coiJere profitentur.
Lib. io.de Galenps de vrina humana h$c habet. Caterdm vrina homtnum, vt fi quid ahad, ex -
(imp.fac. tergendivtmobtiner.quodcum alij multi fttis indicant, turn maxtnte Fullones,qui fordi-
da veFliumeacxpurganl atqiextergunl. Hanc eiusvirtutem cum Medici confpexiffent, A
fcabtes, & lepras ea detergunt\ perfunduntqj vlcera turn mnltahumiditaic, turnfordibus,
& impurstatefcatentia, 4c mulio magis vbi pittridum quiddam obit »f»/. Jfaw & acbo -
rat , & farfur,es ea curant, captti idemidem perfandentes. Quae, verba Galen/ in me¬
dium protulifte libuit, vt qua? hadenus de vrina? humans virtudbus funt dida, fta-
Sal pro It’ bilireqtyr. Crallius verb non vrina, fed ca.lculo per vrinam eiedbvtitur , dura ex
tbiaji. hoc falem artificialem componir, vt iithiafi medeatur.
Tandem feces humanae & ipfs hominum valetudini conducunt. Quamuis fter¬
cus humanum, & propterabominationem, & propter fetorem ab omnibus medi-
cinis arcendum efte videatur: nihilominus non defunt authorcs, qui intrinfecus, &
Li. l. Antidi extrinfecus illud adhibucrint. Sextius philofophus hoc ftercus comburit, cuius ci-
nere vlcera cancerofa infpergit. Vuecheriushoc, inftaremplaftri, angins fuper- g
ft"*
ponit.Immo alij hoe ftercus ficcatumcym melle, aut vinoprsferipferunt liiis, qui
Li. 4. de febribus typicis afflidanrur. Vuecherius commendat quidem ftercus humanu cunj
fecr, rnelleatticotanquamprceftantiftimumin columellae inflammationibus, fed illud fo¬
lum probat, quod puerreddideric, qui biduolupinis cum optimo pane fuerit nutri-
tus: namq; tertjo die redditumexcrementum, ad prsdidutn vfum exficcari iubet.
Galen. /. 10. Y.crum hoc nobis non videtur arcanum nemini reuelandum; cum Galenus aperti*
defimp.med verbis id expofuerit huncin modom. Erat autem Rercus puerificcum cum melle at¬
fac. tic0 ad Uuorem tritum, Vtclttabat autem puer, cuius Hereus accepturus erat, vt ipfe,qui
tnedieamentum dederat, oRendit, lupinis, tills videlicet, qui ex more edifolent , cum pa¬
ne bene cofto in clybano, modicum falem, &fermtntum habente, Prabebat autem biben-
dam vinum puero m medtocn tarnen quantitate, vtpefecte omnia in Romacho comoque-
rentur. Jtalcum prima die covictu efset vfut, polltroiamen die nondum Hereus capie- C
bat, fed in eo quoqi die rurf<tm eodem alebat vt£lu,& ttrtio demufumebat ad vfum.H tnc
poftea Chymiatri edodi, ex humano ftercore aquam fublimant, quana Cardanusin
'Jqua ad bu bubonibus,&morbis gufe pr^ftantiftimam prsdicat. Sed alij hac aqua fiftulas fa--
bones, & fi~ nari, vlcera difficilia curari, cancros,& tineam auferri,cicatrices dealbari, oculorum
Bulat.
Jeucomataaboleri promittunr. Infuper epileptjcis hanc propinant, in Iithiafi hanc
adhibent,& inhydrope haneprsferibynt, &demum tanquammirabileantidotum,
aduerfus morfum cam's rabi^i, & aliorum venenatorum predicant. Cbymtcii pr-
ganis aqu 3 exhumanis fatcibus eduda tandem oleum diftillat, quodtuonimus in
In lib. de fiftulis,atq;cancris felicicumfuccelfuadhibendumefle a/Teuerar.
feer. Poftremo non defuerunt homines, qui humana etiam verba, &eantionesin
morbis depellendis maximam vim poflidere protulerint ; quod minime credendum ^
effe afteueramus, pratcipue,cum Quintus Serenus vir alioqyi infignis verba fa*
piens de typo febris quotidians declinando, cecinerit hunc in modum.
Verba quid Multaq ; praterea verborum monUrafilebo.
Nam ftbrem vario depelli carminepoffe
Vana faperfiitio credit.
. Qui plura dc medicamentis ex humano corppre decerpris feire defiderat,qus fe¬
re funt infinita, confugiat ad Quercetanum,ad CroIium,ad JVfihum,ad Renodeutn,
ad Clauem medicam,& alios authores huius generis, qui varia magifteria ex parti-
bus hominis cbymica arte parata deferipferunr.

VSVS
 Monftrorum Hiftoria. 315

VS VS IN SACR1FIC1IS.
. ,r:. J : . :

DEO c?eca fuit Antiquitas,vt pr^textu Religionis, & fugpeftu Da-

monum dudta ad nefariasetia mhominum coedes pra?ceps rueret; dura
Iouij Saturno, Baccho, &alijsnummibus faifis vidtimas humanasli-
tabat. Etenim inoleuit nefanda confuetudoapud Phaenices, vt infan¬
tes Magnatum forte dudii, & regio induti veftimento Saturno facrifica
renturjimmo ilios morti fubtrahere nemini Iicebat • idcirco copiofis ciuiu lacrymis,
&funer3, &facrificiahumediabantur. Quamobrera quandoAfpar fuit imolandus?
mater eius nempe vxor Annibalis apud Silium ficconquerebatur.
M3* ptrro h*cpietas delubra afptrgere tabo? X«4* PlW<*
VieIt prim* fcderum caufe mortaltbut agrit
Naturam nefcirc Deum; iu fta tie precari
T hare pio, cadifpi feros auertiie. ntus
Mite., ef cognation eft bom'tni Deus baffenus oro
Sit fans ante aras cafos vidiffeiuuencos •
p Produnt etiam Hiftorix Ariftomenem Meffenium Ioui, quern Ithomaten appel-
iabat,trecentos homines,inter quosfuit Theopompus,vnicaviceiitafte. Sed quod
inagis admirandum eft, Romani olimtoti imperantcs orbi, in ha?c etiam errata in-
ciderunt: nam, apud ipfos , Saturnus, & lupiter Latialis humana hoftia placabatur':
immo inter facrificandu Nurninis ftmulacriihumano fanguineafpergebaturs donee
Cn. Cornel ioLentulo, P. Licinio Craflo Confulibus, S. C. cautum fuit, ne ho- Vittimahu
minemimmolare, aurhumano fanguine lirare neminiimpofterumliceret. Bacchus mana qui.
apud Gratcos, in ce/ebritareanniuerfaria, humana vidcima deledtabatur: immo vir bus Diji im
irnrnolandus, feu iramolarus maximam probitatis, & religionis gloria apud ceteros molaretur.
reporrabat. Rurfus in Ch io, & Salamineper mulras aerates, penerrauitconfue-
tudo homines Dionyfiofacrificandi. Huius Dionyfij tempium in Arcadia fuit, vbi
pueflat penes .aram ad neccm vfq;fl 3 gellabatur. Marsab huiufmodifacrificijs non
G abhorruittnam quidam ethnici a pradio redeuntes,captiuos per centurias diftribu 0-
bantj & ex finguliscenturijs vnum iu»u!atum Marti confecrabant. Immo feripfir Marth fa-
Procopius, apud Incogs!Thuls infula?,,?tate Iuftimani imperatoris , vi&imam fu- cufietuqu*
affe hominem, quern: inprdioprnnuin caniprdKndebant, huncq; Martimadiatum le.
dedicabant. 'sbd’ ' . •. .nr .; ■ n •
QuidS aumina etiam fa?minea humanis vidfcimisfuiffe deledtata hiftoria?referunc.
In Aha Laodicaii Virginem Mineruafunmolabant,quernadmodurn lupiter Lyceus
apud Arcades litatione pueri gaudebat. Apud Tauros Scythia: populos folemnis
erat confuetudo, vt aduenas > & prarferritnnaufragos tanquam tot hoftias Dianas
facrificarent. Quemadmodum Sparthxpenes aram Diana:,Orchia? pufiones flagel- A:duepta fibi
lis percuftos facrificabant. DemumoiimLarund®, nimirum Mania: Larum matrf faenficat.
in eompitis humana capita dedicabantur .* donee lunius Brutus Confui hoc facrifi-
cij genus horrificum, atqsabominandum abhorreps ,ioeo humani capitis , papaue-
rum capita deinceps immolandaeftedccreuir; qaapropt-er multi hac ratione duct/, Capitapapa
plantain papauens Lacunda? dicatamfudfe exiftimarunt,, Poftremo Thraces Za- utrtsvbiim
molxin, quern maximum.<D?um putabanr 3 non alia ratione propitium fieri arbitral tnolata.
bantur, quam fi homo, penas aram, idtu lancearum conciderer,
Infinitie Nationes hopfaerificii genere vise funr*. nam,iuxta £orifthenem,homi-
nes pro vidlimis o(fprebantur3 & in facrificio humanis oftibus adolerefo!ebant:Li-
cuit etiam Celtis caput hoftiscaptiui purgare,&caluarJamaurocelare:fiquidemil-
Ia tanquam poculum in celebritatibus adhibebatur. Lufitani antiquitus inteftina ,
g*forum hominum diligenter intuebamur, vtinde vaticiniacaprarenr,&abfciiras
captiuorumdextras, tanquain muncra Diis litabant. Galata?,& Maifagetienoali,
ter Devs confulipofieputabanc, quam apud aras ,iugulatohomine, ex cuius cafu,
Dd % ve!
 31 5 Vlyfsis A Idrouandi
vel motumembrorumjvcifangiiinis fluxu, futura diuinare profitebantur. Ire Galli
Sdcriftch olim grauioribus morbis , autpericulisaffedi, adplacanda Numin3, vel homines
ohm tn Gal- immolabant,aut feimmolaturos vouebant. Cymbri fonte$ homines Ajdibus a/fi-
ha qualia. xos proprijs Dijs, tanquam vidimasconfecrabant. Albanihominem facris inifia-
tum, fanditate probum, &impense faginacum, cum alijs vidtmis, apud aras adole-
bant. Leucadij, ad arcendam Deorum iram, hominem de montis cacumine in marc
praecipitem dabant. Senoncs, ca?fohomine, ftatis quibufdamdiebus , infanda fa-
$rificia celebcabanr, & hac ratione omnia ddida expiari credebanc. Perfa;, ad ha-
bendas Dijs gratias, iuuenesadhuc fpiranres terra obruebant. Brirtannis mos qui-
dam antique inoleuit, vt nurus, & coniuges nuda?, & quodam herbarum fucco di- A
1/nitae in templo fuppliearenr, &fangqine captiuorum Dijs Jitarenc. Sed quid per
gntiquosvagamurritus?legimu$in hiftorijs de infufa Carolina nuper ab Hifpanis
orbem luftranribus inuenta; quod ftatuae a?nea? fuorum Numinum intrinfecus cause,
frequences ibi vifuntur,in quibus, tempore faenfieij pufionesinclufos,igne fubie-
do Dijs adolebant: quamobrem demirari non debemus fi legitur in facris litteris.
Dent. c. 10. Omnesabominaciones, quasauerfarurDominus,fecerunr, Dijsfuis offerrentes fi-
lios, & filias, & igni comburentes. Interpretes igitur, ilia fimulacra, ex cere cyprio,
&al ijs metallis confiata fui/Te tradunt. prsedidis tanquam coronidem addamus
rirum Mexicanorum,qui in templo, coram Deorum fimulacris, viros, & fa;tninas iu-
gulabant-. prseterea Sacerdotes fumptis arundinum cufpidibus,varias corporis par¬
tes fauciabant, &effluentem indefanguinem Dijs offerrebanr.

VSVS IN SPECTACVLIS.
AE C rubricacum precedent!maximam habetconuenientiam - pro -
ptereaquod,fi ibi homines ad aras,coram circumftanribus madaban-
tur; aifimiliter hie, homines, coram populo, a Feris dilan/antur. Nam
pro veteri confuetudine, Romani tria fpectaculorum genera exerce-
re folebant. In primo Ferse cum Feris, in altero homines cum homi- C
SpeBacula nibus, &in tertio homines cum beftijs prseliabantur. Id confirmat Plinius,quando
Jtomar,oru dixit Elepbantesin Circo, C laudij Pulchri aedilitarecurrul<i,aduerfus taurospu°na-
tria tram. uerunt, &defecundogenere lie feripfit.- Nauali preelio it?monte Cadio , defofto
lacu, biremes, triremes, & quatriremes Tyria?, & Aegyptia? claflis.magno pugnan-
tium numeroconflixerunt, adqua? fpedaculatot vndiq; homines confluxerunr, vt
pleriqjaduence, inter via*, cabernaculis loeatis manerent, &fa?pe, pra;turba, plu-
res exanimati fucrunt. De tertio fpedaculorum genere retulir, Domitij Aenobar-
bi Aedilitate curruli, Vrfos Numidicos centum, &rotidem venatores Aethiopicos
Vrdia ho- in Circo, magna hominum caede, dimicafle. Idcirco Cafliodorus, qui heec vidir,&
minum cum feripfit, hoc certaminis genus tanquam horrificum, &infa?lix deteftarus eft :cum
beliijt, inucnirentiirhomines, tamaudaces ,quivnica rantum fpe decipiendi animalis fifi,
cum feris contendere vellent; qui nifi Feram effugiftenr, nec fepulturam interdum
inuenire poterant, quoniam cadauer a Feris truculentiflime abfumebatur.
Non defuerunttamen,tefteeodemCafiiodoro,a!iqui auarifanguinem haben-
tes vena!em,quitheatrumingredientes perticatantimvmuniti, Vrfo,aut Leoni be¬
ftijs in id maceratisobuiamirent,&flexibi!iadminicu!olignibeftiam in eosirruen-
rem tranluolarftor, qua; poftea tanquam pudore quodam fuperata,vidores fuos v/«
tra impetere negligebae. Alij, pugna? cum beftijs committenda; caufa, feuto ex can-
gua ratio- nis contexto, quo cum redemptoribus erant padi, armabantur , & in fpedacu/um
tie Teras e- laeti prodibant, vbi Feram e caueis in ilLosemi(Tam,iIJic6 in terram proftrati,& can-
ttitarent. narum inuolucro tedi deterrebant, qua; beftia eos denuo impetere non audebat:
quamobrem, referente Cafliodoro, non I'ecus , quam fpina; ericium in orbem col le-
ftum,debilis cannarum munitiohos feruabat, Alij labenti vtentesrora, Feras ir-
ruentes
 MonftrorumHiftoria. 317
■ruentes motus edentate fallebant, Sunt verohajcfpedacula ex his, qu* Cicero
ad Marcum Marium fcribithuncin modum: fed qua? poteft efte homini politico de.
ledatio,cumaut homoimbecillusa valentiffimabeftia (amatur , aurpra?clarabc tia
venabulo tranfuerberatur? quam fententiam Ciceronis fecutus Seneca,& huiulmo-
difpedtacula deteftatus,ha?c prodidit. Nuper in Iudo Beftiariorum vnus c Gcrma-
nis cum ad matutina fpedlacula pararetur, feceffit ad exonerandum ventrem,nuilum
cnim aliud illi dabatur fine cufiode fecretu n, ibi lignum i!lud,quod ad eroundadum
obfca?na, adherens fpongia? pofitum eft, totum in gularn farfit, & ibi prsclufis rau-
cibus, fpiritumelifit, &infi a.- Cum adueheretur nuperquidam inter cuftodias, ad
® matutinum fpe&aculum miftiis,tanquam fomno premente nutaret caput,ed vfqjdi-
mifiic, donee radijs infererer, & randiuin fcdili fe tenuit, donee ceruicem circum.
a&u rotjefrangeret. Secundonaumachis fpe&acufo vnus eBarbaris lancea,quara
inaduerfarios acceperat, totamiugulofuoraerfic. Quocircanoftraa?tate Principes
Chriftiani populis interdixerunt,nefpe&aculahuius generis celebrarentur,&ho-
rum loco Ttoia? lufum, & Bell i fimulacra inftituerunt.

VSVS IN BELLO.
RINCIPES ftarimatq; admartium certamen prouocantur, vel
quando alteri bell urn inferre volunr, hominura muititud/nem con-
gregantes, eos mijites confcribunt, qui excellences pugnas edere
poflinr. Deinde ex his difcipbna militari claros, &rei maritime pe~
ritifiimos eligunr, vralijs imperiumcla/fis demandent, alios in prx-
fedhtram deligant, &dcmum alios agminiequitarus pra?ficianr. Hi pofteacunC'tos Varia milt-
milites cenruriant,excercitu recenfenr,& cohortes pleniftimas ducunr. AmpIius pro tummunta.
copijs rutiftimu locu eligunt.alijs impetar,vt vigilias nodb'sarcumeanr, & aliquos
ad excubias tenrandas ponunt: hoc lgitur modo, conftituta acie , produccndo co-
pias pradiumprius rentant, poftmodum, totaacie, manumoimhofte conferereni-
G tuntur. Immo,data occafione, exeratum augent, & auxiliamultiplcareconantur,
donee hoftem, vel fundant, vel intercludant, vel pemtiis perdant. lnterdum ho¬
mines ad explorandum alicuius vrbis fitum mittunt,inde ad vrbem caftra admouen-
tes, & obfidione cingentes illam oppugnant, quandoq; ftruendoinfidiascumculos
aduerfus ciuitatem agunt,& prseftofunt illi ,quiarces, & portas prtefidijs firmacas
occupare audent. Non defuerunt etiam mulieres beilicofa? , vt Cleopatra Acgy- Mulitres
ptia, Artemifia Regina Cariae, & Amazones, qu* ohm intrepida? certarunt. qua mtlua-
Ampiius, pratrer belli Imperatores, & ordmarios militesjn pra?Iio funt homines uerint.
figniferi, equeftres, pedites, antefignani, metatores, equites leuis armatura?,tubi-
cenes, tympanotribte, menfores, velires, peltati,caraphradh',haftati,fcurati, feren-
tarij,-nempe eminus dimicantes,fagitrarij,chiliarcbi, ryrones, rorarij, quiquadam Nomina mi
pq Ieui pugna pra?Iium ineunt, gregarij,trianj,omniumfortiflimi,quipoftre!namexer- lituab offi¬
chus partem occupant, ditnarcha?, nempe duplici genere pugna? certantes, mucro- cijt, quibus
nigeri, culteliferi, fclopigeri, fpiculiferi, fcorpionarij, qui, machimsfcorpionibus funguntur.
nuncupatis, vtuntur, baliftarij, fundiba'arij, qui funda lapides laculantur,colubri-
narii, pyrobolarii, quiglandes ignitasin aduerfarios vibrant. Ca?terum qui feire
defiderat ordinem velitum, numerum Haftatorum , pra?rogatiuas Tribunorum mi-
Iitum,&Cenrurionum,diuifionemequitum,numerum manipulorum, fitum turma-
rum, &munia pra?fcdiorum,adeat Iuftum Lipfium,quiin librode militia romana,
fia?comniadiligentiifimepertradauit. Placuicramen vfumhominum in beljoapud
exteras nationes admiratione dignum tanquam coronidem pratdiftis, annedtere. Mos prince-
Principes Regionis Cumana?, pro feuto, hominibus vtebantjjr, dum quatuor Indi pit Cumana
Principem Temper precedences, ne violaretur, fua corpora iaculis hoftium. oppo-
nebanr, & quando eorum quis perculfus cadebat, illico alius fubftituebatur.
Dd 3 VSVS
 Vlyfsis Aldrouandi

VS VS IN VARIIS.
N variis varia? hominum partes adhibentur: quandoquidemfanguis
humanus, in vndecimo experimento Arrephii,vrinfchoJiis Paracelfi ^
legitur, locum habet, dum fimulacra virorum, & fxmiharum fidiilia
humano fanguine liniunrur circa caput,& capita vacua feminibus pa-
paueris impieritur, quajftarua? poftea in terram proie&a? tot homi¬
num, & fseminarum fimulacra repratfentare ferunrar,quoc femina papauerum in ca-
pitrbus includebantur;qua? nugamenta non ad fpe&aculum, fed, ad al iquid figni-
ficandum, in arte chymica proponuntur.
Cum ex fanguine, iuxta Medicorum mentem, pinguedogeneretur,ad vfum hu¬
Lib.l 9 .de mane pinguedinis accedemus. Referuntigiturtefte Vuecherio ,candellam ex hu¬
feer. mano feboparatam , &delatam in locum, vbithefauri reconditiefie perhibentur,
ftrepitu illos detegere, Sc thefauris proximam extingui: quocirca nonnulli ex fym-
Thefauri pathia quadamcontingerearbitrantur:cum pinguedo ex fanguineortum trahat ,&
inuentio. ex fanguine fpiritus inftrumenra animat dimanent, qua? in homine viuente defide- B
rioauri, Sc argenti irretitur. Infuperdiracupido mentes hominum adeo inuafit, vt
qua; natura mortalium commoditatilargiraefi,abutantur: quandoquidem,ex mul-
tis horumcoaceruaris , lamia: componunt vnguentum, cui ipfxplurimum fupcrfti-
tionis admi/cenr, mhifominus naturali virtute defiderarum ab ipfis effedlum parere
Vu/ttHum poreft. Pinguedinem pufionum 3eneo vafe coquunr, addenda apiurtp, aconirum,
finguedo. folia popu!i,fuliginem,faoguinem vefpertilionum.folanum fommferum,mandrago-
ram, loJium, fabam inuerfam, hyofe/amurn, papauer, opium , & alia huius generis,
Lib if, de qua? profundum fomnom concifiare folcnr. Idcirco Vuecherius, pod corpus inuti.
fecr. dum prxdido linimento, mirabilia vidcri narrat:referuntenim talcs malefica? mu-
lieres, fe intueri, per quietem, thcatra c*nas, viridaria, formofos iuuenes, & cete¬
ra huius generis, quibus fummopere deledtancur. Neq; id demirari debemus, quo-
niam fimplicia vnguen deferiptum componentia, fomniorum violentorum caufa? ef- ^
Li.l.Antid, feferuntur. Pra?terea alrnd vnguentumhuius generis Vuecherius in Antidocario
ft"* deferipfit.
Dentes potiflimum puerorum ab hoc vfu non arcentur: quandoquidem , ex fen-
tentia Sextii philofophi, dens pueri feptennis inclufus in dextrocherio , & delarus
a muliere, conceptionem adimere dicitur. Quamuis Albertus dentes puerorum in
prima astate cadences coliigendos efie pronunciet, antequam terram conran^ant,
quiargento inclufi,&de collo mulieris fufpenfi fterilitatem procreate feruntur:
quamuis ha?c omnia inter fabulas aniles recenfenda efie exiftimemus.
Si dir/gatur animus ad vfum catteroriioflium, habemus ex Petro Martyre, apud
Li,z, prim* Cannibales in angulis atdium, multa humanaofia,& pra?cipue braehiorum,& tibia-
Dee. rumreperiri,cumillis, ad cufpides fagittarum conficiendas, vtantur: cum ilia? re- J)
giones ferro careanr. Brafiliani quoq; ex offibus hoftium in bello catforum fifiulas
Vfus ofsiu. paranr, vt in icinere comitum animos recreent, & in bello, militum mentes ad per-
dendos hoftes excitent.
Exhumana vrina,& cupro idoneum auriferrumen conficitur: prteterquamquod
aurifices ad aurum detergendumhac vtuntqr.Immo lamina argenrea fupra vas vri-
Vfus vrinp na plenumlocata tafem contrahit rubiginem,qua? colorem lapidis lazuli xmvhtur,
buman%. qua pidlores pro ca?ruIeo tranfmarino vri po/funt. Pra?terea Cbymifta? vrinam h u-
manamdiftiilatam, adqucedammetalla foluenda, adhibent. Vitiumagrotantium
pratfidiumeft cinisfarmenririus ,&quercinus, cum aCeto circa trurcurh afperfua,
fed Vuecherius fatius,&re<fhus efie putat, fi vrinahumana circa radices vitis fun-
1,9.defter datur f
 Mon ftrorum Hi (tom. $-19
Tandem faliuaHumanaingreditur vnguenrum, quod fecundum Vuechenum
audbonemcapillorum coercer. Item faiiua humana hy drargyrum facile ddlo uitur, Li.y.Antid.
cx quo poftea Pharmacopaei vnguentutnadpediculos paranc . Prarcereaialiua: {pec.
hanc attribuunt praerogatiuam , vt fi aliquemptemteat i&us emious, vel commus
jnanuillati, &confeftim expuatin volammanus,qua? percuffit,tune dolore percuf-
fusleuatur. His addamus quod in Labra, louis Grudij fonte , anguilixtnambus
vefcebantur, & idem concingerecuidatnfonti Mefopotamia: retulerunt.

fEQ VIVOCA
B S TVS cum omnia naturae modum excedentia monftra appella-
uerit,proculdubio multain genere monflrorQ conftituentiirj quado
quidem Natura mirandum in modum in conformandis artimaliu con-
ceptibus, in fingendis planrarum formis, & inrerum inanimacarum
5gun's, ident/dem ludit , dam monftrofas, & peregrinas conforma-
f/ones rebus imprimit. Veriim, tie ambiguitas nominis legentes lu*
dificer; placuit prima facie tequiuocarionem explanare. Etenim tttonflrum quan-
doq; pro monftranone vfurpatur , quam fignificarionem expreflit Virgilius libro
terrio Aeneidos, quando inquit. to on ftrd iXun, refere . Item Prsecentiones citha- too Bra pro
rxdorum, quas experiences temperantiamchordarum, etiam iuxra corjgruam har- monftratto-
moni* rationem exrenfarum.eduntjmonftraappellanrur. Immdficontra yfitarum
morem,aliquid in Mundocontingat>monftrumvocarur,&inhoc!nrelle(<£tu!oamjs
G eft Horatius, quando pluuia: abundantiam recenfet, qua: in diluuio vniuerfaii iuga
montium fuperauit, Gc.
Tern*uge»ie!,grauenerectiret Li.l.Carm.
Seculttm pyrrhe nouamonftra queUa, od. 2 .
Quamuisalij fuerint huiusopinionis , per monftra hoc in loco eflc exponenda ' s
nuncia mjerore plena: propterea Cicero fcribem ad Afticum,ha?cretulit. Venerat Li.4 ep. 76.
duabusborts 'ante Cbertppus mera monftra nunctam. Vbi quidam interpra?tes, per
mera monftra, aduerfam Quinti valetudinem expdtfiinti licet monftra etiam ad res
incredtbiies j&ad prodigiofamendaciateferarttUrY idcirco Quintus Serenusmon- Monftra
ftranuncupauit il!averba,qu«adexternSinandos rtiorbosanonnullis proferuntur, pro menda-
his verfibus. eft.
Multaq^prattreaverborum monftraftlebo,
Namfebremvario depelli carmime pojfe
Vana fuperftitio credit.
Amplius resintelle&u difficiles, velut/Tarebrofa, & ca?caqua?dam aenigmata
monftra dicuntur, quern intdle&um feoicus Seneca libro primo Thebaidos fie air.
Jgitit tanta monftraexp/icabi$Rut{as quando viri, vel mulieris adeo decora, &fpe-
tfabil/s forma cofpicitur, vtnil venuftiuTa natura fingipoflit,a vulgomonftrum
pulchritudinis appellatur: quareadrem Ftahcifcus Petrarcha De venuftace Laura:
fic canebar.
O delle donne altera, e raro moftro
Ouemadmoduexaduerfovirdeformitatis fpecu!um,monftrumquoq; nominatur. Monftrum
Legitur enim in Vita Acfopi, quod vxorXanthi tamtam noui,mancipij nempe Ae- propulcbn-
fopi deformi tatetn admiral s increpans maritum dixit. Vndt mihihoc monftrum at- tudinede
tuliftvt formttate.
 3 20 VlyftisA ldrouandi
**btf/?Immo virfupra humanummodum vjribuspollens, & tanquam fingularefor-
tidudinis fpecimcn, monftrum cognominatur ; ptoprerera veteres Herculemin
hoc fcnfu monftrumindigitarunt', curb hums viri fortia fada,/n ceteris doman dis
monftris, per rorum terrarumotbem celebrentur.
Prteterea cum monftrum dicatur , quod ordinem fui generis magna omnium ad-
miratione, excedir, proculdubio frirunon vulgariingemj dexteritare confpicuum,
tanquam raonftrummamfeftabimus. Quare,iuxta huncinteiledum , Diuum Tho-
Monttrum mam Aquinatcm, cuius ingenio nil pra?ftantius fuir, ingeniofum monftrum me-
profingula- riro appellarunr. Ex altera parte homine omniu, quos terra fuftinet,impijflimum,
ritngenio. omniq; fceierum gcnere contaminarum,tanquam monftrum nominant, & pro ge- A
nuino huius typo Neronem vetum humani generis portemum, & monftrum often-
dunt; pariter Cicero in Catilinam , in hoc fenfu loquens, monftrum bomihis fe di-
Zib.9-debo durum cfte atreftarur. Petrus eriam Crinitus homines illos tanqua monftra mon-
neff. ftrat ,quivolumina aducrfus redam relig>oncm,& Chriftum compofuerunc; vbi
difcip.c* io inter a |i a flagitia, quatcumq; de Chrifto a prifcis vatibus pratfagira, de alijs quoq;
intelligi potuifte tradiderunt, qua? opiniones poftea a Diuo Auguftino , Origene ,
& Cypriano mira facilrate-exploduntur.
Sed, prater has animi ferinas adiones ,homines‘aIiquando vixerunt, qui mon-
ftra merito fuerunt nuncupati,qui corporeas btutorum operationes imitantur. Nar-
ratenim Ioannes Langius medicus celeberrimus fuiffe in Auftria homines, qui la-
tratu , & pernicitate curius , cum canibus contendebant: immocum diis infylua g
illcrfi affidue venabanror . Quid plura? vitium ipfum optimo iure mondrum vocita-
Vtttum at- tur . fjqti/deo) jbi monftrum mitrin' alTeueramus,vbialiquodcnmem latibularifigni-
ettur Mon - fj c3ir, U sy fompta forte m^taphora a veris m6ftrjs,qua?,ob pudorcm , in locis ab ditis
Brum. ajuntiir . Demuin monftrofum homincm licet appe{lari ilium,cui omnia bene,«S^
profpere accidunr, iuxta moooftichon trochaichum.
Mwftrofa Kejhomp, vntjuam cut nibil malt accidit.
At quado,,p quiete,horrifica aliquibus fpedra5&deuia fomnia apparet,ha?c fomnr
moftra sumisracionibuscognominarur.Et a nomine moftri no funr fegreganda ilia
formidabilia fimuIacra,qufD?mones,adhorr/'ficadosviros,Deodi'caros,repr£serar.
Dlalolus di immo ipfe Diabolus monftri vocabulo cohoneftandusefl’e videtur, dum ex varijs
citur Mon • c undorum animantiumpartibus propriamfiguram aliquandoinregrat-.ideo Dmus
Brum, Hieronymus optima de caufa Diabolum monftrum monftrorumnommauit. C
Infuper monftra ad miracula referri videntur,dum Ouidius, detransfiguratione
fororum Phtetontis in populos,verba faciens,huicmiraculo Cygnum St henelei fi
lium interfuiffe recitat his verbis.
Lib.l . Me- Affuit hutc monliro proles Sthenpleia Cygnus.
tarn. Huic non abfimile miraeulum,feu rponftrum erit,fi accidat,vc Nouerca alioquin im-
Nouercf a- mitis f£ua,&monftriferaab authoribus appellata,priuignum fingulaii pietare,«S^
mor Mon - charitatecompledatunquodin quadamciuitateaduena admiratus obferuans, id
Brum. tanquam monftrofum notauif:.quemadmodum ctiam fi contingar , vt pater a filijs
prodatur: hac de re Ouidius Scylla? proditionem monftrum nuncupauit.
Ub.%. Me- Pariter abfurda qutecumqj monftra dicenda erunr,dummodo nature ordinem
«w. fuperent: etenim conuerfio fxminx in marem, & viciflim man's in fa?minam hue re jy
ferenda efte videtur; fiquidem canit Aufonius hunc in modum.
Cunfit admtrantur mon sirum, dum molltor agna
Atfitit intenerumde gregeverfa marem
Abfurdum quoq ; & fimilicer monftrofum eft, fi vir nubat viro: ideo Iuuenalis ta-
Satyr.%. xansfandfitudinemfimnlatorum } quiramenad improborum genus hominumre-
ferendifunt, meminit prsefertim eorum., qui inuicem,priErer naturae ordjnem,ritu
mulierumjnupferunr, & hoc monftrum valde abfurdum appcllauir.
Scilicet borreres-, matoraf, mon ura futures'
Si mutier vitulum, velft bos ederet agnum,
Et paulo inferius.
Vicit& hoc monftrum tumcdtdfufcinaGxaccbis.
Prancrea medicinafuisnon caret monftris:quandoquidem morbus, vcl cognitu
difficu
 Monftrorum Hiftoria. 5 21
a'ifficilis, velalicui Regionipecu!iaris,apud cteteras Nationes monftrum nomina-
Plica qualis
tur. Vnus inftar omnium fit Plica morbus Polonisfamiliaris, quinil aliudeftnifi
Morbus.
pilorutn glutinatioita indiftblubilis , vt pili tenaci glutine iundi efle videantur.
Prodit hie affedus afubfiantia vifeida,&g^utinofa, qualis autem fit ha?c materia,
vbi, & q.uando generetur, & cur in has partes potius, quam in alias tranfmittatur,
non eft pr^fentis loci explicare. Hoc vnumeftBononias annisnuperelapfis mulie-
rem Polonam hoc affedu laborantem fmlfe, ad quam fpedandam tanquamad
monftrum multi confluebant.
Rurfusin medicina monftrumappeliarilicer, quando aliquis perniciofo,mali-
Mo 8rum in
^ gno, & lethali morbo afflidatus, & a Media's ranqua deploratus relinquitur, nihi-
lominus, prteter omnium expedationem, conuaIefcir;quocirca non fine rationeca- Medicina
nebat Ouidius.
Sfpe aliquem fclers Medicorum cura rehquit ;
Nec tamen hie , vena defeiente, peril.
Monftra quoq; adhumanaexcrementareferri pofiunt: namq; in hominibus re.
peratura? melancholics tales humores, & ita ab aliorumnarura recedentes gene-
rantur,vt monftra prorfuseffe videantur.-quapropter Galenus in Libro de Melan¬
Excrement
cholia feriptum reliquit fui(TenonnullosmelanchoIicos,quialiquod noxium fe de-
uorafle exiftimarunt,cum quaedamabominanda, &monftrofaeuomerenr. ta moftrofa
Succedunt commentitia , & imaginaria Poetarum monftra, qutealiqua anima-
p duerfione indigene. UctuIeruntenimCalfiopeam Cephei vxoremtanto venuftatis
fulgore elatam , vt fe Nereidibus pulchriorem iadauerir ;hinc Nymphas indigna-
tasa Neprunoimpetrafte tradidcrut,vtmaritimu monftru Aethiopia deuaftarer,
neqiNumina Nereidnp)acaripofle,nifi Andromeda Caffiopea: filia moftrof? bel-
lute exponererur . Huius generis fuerunr monftra, in qusfocij Pici Regis a Circe
fusrunt tranfmurati , dequibus canit Ouidius huncin modum .
Ilia notens fpargil virus , fuccoqi veneni Lib.14.Me
Cuius ab atraffu, variarum monftra Ferarum tarn.
Its iuuenes ventuni, nulli ftia manfit imago .
Similh monftra recenfecHomerus memorans Cycfopem in vaftofpeleo habi.
tantem, carnibus humanis vefeentem , & lac pro vino potantem his verfibus.
eiurdp imiKunhar^ tJAydhw ffaro tnStlv Lib.g.odyJJ".
G dptyoy.ix zpZiSo)V , zai eV dzpwovydAtt ttivcov „
Ideft.
Cfterumpoftquam Cyclops magnum impleuerat ventrem
~ Humanat carnes comedtns,& adhac merurn lacbtbens ,
Hine poftea a!ij Poets Cacummontis Auentini monftrum igneum fpirans hali-
tu<%&vicinaloca deuaftans finxerunt, cuius fic meminit Ouidius .
Cacus rluenttna tirnor, atqi tnfamia fylua Lib. i..Faff.
Non leue finitimis , bofpttibufq; malum.
Dira vi ro facies, vireupro cortore corpus
Grande i pater monftri mulciber bums erae,
His didis de Poetarum monftris,accedemusadponderandos hotnines,qui iufta
jj ftaturtB humante menfuram, vel magnitudine , vel paruitate non feruantes, inter Monftrofa
monftra recenfentur. Hifunt Giganres vafts molisproportionemembrorum,& Batura
reda eorumdem conformatione referti, quos olim a terra genitos Poers fingebar.*
quade caufa Horatius fic canebat.
Intel?a monftris terra doletfuis , Lib, 3 . Car
Mareiqi partusfulmine lucidtm Od.4.
Miff01 ad Oreum, &c.
Similiter Pygmei, Pumiliones, &Nani, ratione exigus ftatura?,ingenere
monftrorum a nonnullis collocantur. Hanc tequiuocationem Gibb/, Claudi, ma«
crocephal/,& fimiles noneffugiuntiquamms rard non generentur, &quandoque
anatura paretum non valde recedant, Quemadmodum a natura confanguineprum pumiliones
nonmultum declinarevidenturplurespartusadeffigiem canis, bouis, &aliorum inter mon~
brutorum acccdentes } cum tamen pra;di<ftorum ammantium caput prorfus ; non Hra.
fmu-
 j
322 Vlyfsis Aldrouandi
atmulentur, fed tantummodo pra?didorum brutorum quondam referunt rudimenta,
&Iineamenta,exquibuspoftea Phyfiognomi varios hotninummores ehcere pof*
funr3 qus do&rinain Pbyfiognonomicis Ariftoteliscontinetur.
Aliquando in rebus ctiam inanimaris, qu^dam ex caufis abditis prod eantia co-
tingunt,quas monftriaquiuocationem incurrunt: veiuti fpe&rahominum in aere
digladiantium,& brutorum fimuiacra innubibusapparentia: quamuis htecpotius
portenta, & prodigia,quam monftra diti debeant. Quamobrem olim Iudceiin.ci-
riratc HicrofoIima?,cum, fpatioquadragintadierum, varias equitum haftis muni-
MonBrACi* torum,& ftoiis aurcis indutorum turmas in acre vidiifent} & fonitum clypeorum au-
leftia. diflent, monftra in bonumconuertiaffiduerogabant.-namlofcphus hebrcus, ha?c ^
portent3, antedelctam Hierofolimam, apparui/Te tradidit.Similia monftrajfeu
potius prodigia mcmorauit Virgilius caneos.
l.Z.Aenaa, ^ec dubijs ea ftgnu deciit Tri tonia non (iris .
Nomen eriam monftri fortiri videnrur ilia animantia,qua® cum fint vnius hatu-
rjein fuo genei'e, &perfed;sconftitutionis ; nihilominus cxffmina alcerius fpe-
cieiprodeunt.'veluti ft mulicrranam, aut ferpentem enitatur i quod obm in Vmbria
accidiiTe hiftoriographi referunt; quapropter Lucanushucrefpiciens quandoque
canebat
-——Matrcmq., funs conttrruit infans.
, Similiter in pafeuis Nicippi ,authorc Aeliano, Ouis Leoncm peperit , & ex an-
JnvAT.htf. naij[, us Colmarcnfibus, anno feptuagefimo fexto fupramillefimum,& ducenrefi- B
mum , in Turcgo,Lupa domcftica duos Jupos rufos, & nonnullos canes maculofos
enixa eft. Hsec autem non monftra,fcd quad monftra aliqui indigirant, cum orrum
tantummodo monftrofum,non autem fubftantiam habeant. His non cbftmtles funt
Monftra partlls a/bi ex nigris parentibusprodeuntes, & viciflim nigriex geniroribus can-
quafi men * jidis jn j ucern v'enienres , quamopinionem Pareus fedan" videtur.Verum,& hi fee-
ftraqtu, tus quad monftra appe/Jari poftunt , quoniamnullam intuentibus admirationem
nifi in compararione ad fu os genirores , afferunr.
Tandem aduertendum eft, quod veluri m ftngulis genribus quxdam bom/num
monftra oriuntur.-aiiimiliter in vniucrfo gencre humano quxdsm funrmonftra ge-
tium, vt Monoculi, Cynocepbali , & ftmiles, qui in Africa babitare feruntur.Sed
neq; tales verimonftri nomen fibi vindicant; cum ex fimilibus parentibus orian*
tur: polfuntquidem nobis monftra appellari, incolis.tamen monftra non dicuntur, ^
cum illis nullam admirationem pariant. Id quod de hominibus huius generis exa-
ratur, de brutis quoq; intelligendum efiepromulgamus: nampifees repertosefle
humanafacie Hiftoricirecitant, & Alexander ab Alexandra hominis marini memi-
Vifcishn- n jt. Fulgofius quoq;memoratpifcem humana effigiepeljeanguilla; tedium. Iramo
mana fAcie (gardanus, & Bcllonius in quodam lacu Pomeriance , poft inundationes , & fxuas
maris tempeftates, pifeemmulierem captum fuiffe diuulgarunt. De his animanti-
busfuperius in primo capite, &in Rubiica differentiarum figiliatim perrradtatum
Lib.l fu it. Hisaddamus , cx biftoria indica , anguiilas cauda capra?, qua? ab indicis la.
tebris prodcuntes, fluuijs exundantibus,admareconfluunt; quamuis alij Authores
has in mariindico nafci,ibiq; aliprodiderint. Ha?c igitur licet raro confpiciahtur,
attarocn vera moftra nuncuparinequeur, cum aproprio genere non degenerent. ^
Dtfcriptio Hicigitur in gratiam Jedtoris iconem animalis Afncaniadmodum defbrmis exhi-
antmalit de bemus , rotundo corporisambitu ioftar teftudinis , cuius dorfum dux linex flaux
formtt Afri acj angulosredos fe fe interfecantes condccorant.in quarum fingula extremitate
e«nt finguli oculi, & fingula? aures affix* vifuntur : itaut hoc animal quatuoroculis in-
tueatur,& rotidem auribusaudiat: vnicum tamen os, & ventrem habet, fedplu-
res pedes globofum corpus adeocingunt, vtin quameumq; partem fe vertcre pof-
fit; cauda eft fonga, & in extremitate valde villofa. Hoc non diferepabit va/de ab
animalitetracephalo Ramuftj>quod quatuor capita taliordine difpofita babebat,
vt quatuormund/plagas fpedaret, 6s quo greftfu , horum vnum capituip fe dirige-
bat 3 illico ? nulia conueriione, reliquum corpus fequebatur.

AND
 Demum inter volatiles animantes, iconem g^IIi indict auriti tridadyli repra?-
fentamus, qui prima facie nobis monftrum efle videtur ; & tamenafuogeneremi-
I®
nime dcgenerans nullam admirationem incolis Indiarum afferc. Mira eft galli fpe-
cies, & nulli volucrum generi pulchrirudine inferior. Roftrum reliquorum gallo-
rum eft diffmi!llimum,fed pfitacorumroftrisrefpondens: eftenimaduncuminfu-
periori parte, & cotum rubrum. Caput totum,pe&us,& venter colore rofeqdiluto:
crift/s inftgniturduabus,primumcarnea more noftrorumgaIforum,qu;epropero¬
ftrum eft;Altera crifta pennis conftat Iuteisjocnlorupupilla eft nigra jrislutea,cu Defcriptio
cilijspariter nigris. Auresmagn;e,&creda?afininis non abfimiles, quas quifpiam galli indict.
fi&itias iudicaret, & tamen minime monftrofe funt,fubtnento pemve qujedam vi-
rides
 MonftrorumHiftoria. 323
rides dependent, velutibarbae figuram smulantcs: ex collo fuperiori, & vropygio,
qua’ viridia funt, penns csrulesalbis calatnisornats deorfum pendent. Ais di-
uerfi admodum colon's funt:nam prims earumpennsobfcurs virent, led ita funt
difpofita?,vt fquamulas quodammodo cfficere videantur , & harum medium linea
alba percurrit, qus fequuntur intense admodum virent, fed in extremitate albs
funt i harum tamen tres inferiores csrule? funt, fed circutn circa fubuirides . Ex¬
trema? deniq; remiges Jutes funt, & omnium cofts albs : inferiorautem alarum
pars colore eft fubcsruleo ad viridem tendens fuperior verb rofeo, & cofts om-
nes itidcm albs . Cauda eft duplex, prior exigua &quinque eantum pennisinte-
E grata, ijfq; rubicundis ,& admodum breuibus , fi fecunds cauds comparentur. Cauds galli
Secunda cauda nouemlongi/fimis pennis conftat,quarumali£ ahjs longiores funt, Indict de*
& diucrfum coloremfortiuntur . Maioresfunt ferrugines , pennuhs renuiffimis
fcriptto.
oblongis fufcis hincinde depedetibus cbftantes Jn exrremitaceceuoculosouales
rubicundos, & circumcirca csruleos obtinent.Pcdes rubri tribus digicis diftindi,
■-"> vngues cumcalcaneoalbi:
Iraq; monftra proprie diSa erunt ilia, de quibus primo loco in prsfentia diftere-
mus, mox de alijs quoqj verba fa&uri. Hscfuntanimantia aliquidhumanihaben-
tiafuisgenitoribus valde diftimilia, &rarocontingentia, veluti homines trimani,
foetus fe micanes, & fimiles animantes inufitatam ftrufturam prs fe ferentes.

:f syngnima, et etymvm.
ONS T R VM, cxmente Tftdori, ita nuncupatur,quia aliqurdfutu-
LibM.Orig.
rummonftrando, homines monear: quapropternonnuliihacratione
duifti monftrum quaftmoneftrum appellarunr, vel quia monendo,
a!iquod myftcrium chuinte vltionisprqmonfiret, vel quiaranquana
al/quod ftngulare a ftngulisobferuetur,&propteradm/rarionem di-
gito monftrecur , qus poftrema erymologamagis arridere poteft; cum primaab
Ifidoro ailata non prorfus quadret; prin 6 quoniam mulrain multis regionibus
G monftra oriuntur, ex quibus nullum prsfagium elici poteft. Polfumus quidem at-
teftari his aliquandofummum Deumpoffe hominibus futuram calamuatcm indi¬
care, nihilo minus plerumq •,his monftris proprie didtis non vtirur; cum in facris
paginis nullum monftrum huius generis a Deo procreatum legerimus ,& tamen
multa alia prodigia patrauit. Pr^terquamquod talia monftra in folirudine Africa? Miracula
nafci authores alfeuerant, vbi nullimonendihominesdiuagantur. Aiioquin mon- phyfica qua
ftra ab alijs miracula phyfica vocitantur , qus contingunt, quotiefcumqi Natura
uon iuxra con fueram legem in conformanombus fostuum operatur.
Alij monftrum appellarunr Oftentum; cum hoc nomen mulrb plura ,quam mon¬
ftrum ampledtacur .-/rquiddmoftenrum eft , quod, prster naturs ordmem ,nafci-
tur, vt f?tus tripes, & vnimanus ; deindeomnla ilia prodigiofa comprehends,qug
Grsci tpdo'fxmct nominant. Alioquinab afjsmbftrum dicirur etiam Portentum ,
1 quia, iuxta primam etymologiam, aliquidfururumportendat.A' quibufdaunooftri
nomine prodigij circumfermr; cum monftrum fit quad Forrodigium, quia porrb di-
cat,& ahquid venturumpnadignificet, qtiam fignificarionem ex aufpicijs haurire
videntur . NihilommosJasc nominaffpiftimeconfunduntur, & alterum proal- OBentajor
tero ab A urhoribus vfurpatur: quamobre Cicero Ebro primo de Diuinationeop- tenta -,pro-
time fcribcbac monftra, oftenta,portenta,&prodigia appellari, quoniam moftrenc, digta,& mo
oftendanr,., portendant ,& prsdicent. flraquf
Si ad Grscos animum conuertamus, parirer in hanc nominum confufioncm in.
cidemus. Erenim Ariftoreles aliquando id npara dfxotpnijuaTo.'ritc tp-jauQ appel Lib. 4 . de
lauit., nimirum monftra errata narurs; vbiTheodorus Gaza porrenta reddidit, nec Gen. An-c.Of
forte prster rationem,cum Tipas fciiicet monftrum -yapaVo i/p»deducatur,nempe
a nuncio ramquaro monftrum fit ftgnurn, quo fummus Deus ad aliquod nunciandft
E e vtatur;
 3 26 Vlyfsis Aldrouandi
vtatur: quauis Niphus in Commentarijs portenta non eftein hoc gencre aftruat.
Synmnut
Siquidem, iuxtafententiameiufdem Ariftotelis, in meteorologicis, pro-
graca priemonftriscoeleftibus, nempe portentis,& prodigijs competit:nihilominus hoc-
etiam vocabulum nonnulliauthorespro monftro vfurparunt. Aliter apud Grecos
5S-8 Awp exponitur quideni monftrum, fed potiut id, quod ingen tern , & immanem,
moleiu pra? fe ferar,quafi wiAac op«j ftM/Tai/t^yflh^quoniamfua magnitudine mon-
Lib. r. temfereadjquet. Idcirco Apollonius in Argonauticis aliquando,in nominandis
Gigantibus, hocvocabulo vfus eft: quamuispoftea idem author alibi, ad indican-
Lib.2. Ar-
dumpartummonftrofum,eandem vocem adhibuerir. Alij Gra?cimoftra aVop«'A/« .
gw- indigitarunt, quafiquod ha?c vox awopai'A/ocrem monftrofam, &prodigolam ft- ”
gnifieet, fed tamen plerumq; aliquid vanum, &irritum denotat: quapropter oua
ilia auium proprie dicuntur «Vo^w’A/«, qua?fteriliratenon carenr; cum tamen hoc
vocabulum partus etiam degencres comprehendat.
Monftrum hebraice, vt habeturin Deuteronomio,vocatur Mopeth a verbo Ha-
ey.ih phah, nimirumilluxit, vela verbo Pathahperfuafit,quoniammonftra, & portenta
homines, quibus ventura pra?dicunt mala, ad meliorem mentem reuocent. Germa-
nice E in vuunderging,E in vnnaturlich.Hifpanice Milagro,GalIice monftre, Ita-
lice moftro nominatur.

DIFFERENTIA.

ONSTRORVM Differentia? ita cognitu funt difficiles, vt fybilla

interprereindigere videantur. Quan doquidem tot authores in illis
Lib. I*
exarandis, tot fententias in medium protulerunt. Ariftoteles , in hi-
ftoria generarionis animalium, has ad triapra?cipua capita,nempe ad
abundantiam, & defediu m partium, necnon ad pra?pofterum, & per-
Libr, He
uerfum nature ordinem in fitn earumde reduxit. Aueroes in Commentarijs ad eun-
prig.
dem locum Ariftotelis partus monftriferiquatuor conftituit fpecies , du haru alias
in numero, alias in quantitate , alias in qualitate,& alias in fitu diferepantes prat-
dicat' Iffdorus primiimconfideratmonftra magnitudinis ,& paruitatis corporeae, C
ficqj Gigantes, & Nanos complediitur, deinde , ratione magnitudinis ,& paruita¬
tis membrorum, fetus cum magnis, vel paruis partibus natos non excludit. Tertid
fuperfluitatem, &deR-ftum partium refpicit, vt infantes trimanos , vel fine mani-
bus, & alijs partibus huius generis, comprehendat. Quarto meditatur monftrafe.
cundum partem transformata velutipartum cum capitecanis natum, vel transfigu-
rataia alienamnaturam, veluti ferpentemex muliere ortum. Quintomutationem
fitus partium, veluti oculum in pe&ore, & iecurin finiftrd hyppocondiro contem-
platur. Sexto pratcocem partium creationem, vt infantem cum denribus, vel bar-
fracox gene
ba, vel capillis canis,abvteroexeuntemadmiratur. Septimo in arenamadducit
raiiopartiii
complicationem plurium differentiarum monftrificarum , quam fetus cum capite
Ieonis, &pedibus vitulirepra?fentare poreft. Otftauo tandem affert permixtione p
generis, vel fexus, quam differentiam hermaphrodiri conftituunt.
Clariffimus Septalius ad triplex genus humana monftra reducit; cum aliquid
In commeh
fieriextra intenrionem,&facultatem natura? , & aparentjbus diferepare trifariam
probl,
contingat. Primo quoad fubftantiafatfti, & quoad id, quodfit, quodeftmaxi-
Arifl.
mum, deinde quoad id, in quo fir, quod eft longe minus , & tertid quoad modum,
!& ordinem faciendi, quod adhuc minus excedit, & minus eft diffimile. Ad primum
genus ilia refertmonftra , qua? fecundiim totum, vel fecundiim partes , nempe
quoad modum, & ad id, in quo fit, & quantum ad id, quod fit, &ad fubftanriafa-
<5b‘, a facultate natura?,& a fimilitudine parentum recedunt, & ha?cmonftrafupre-
mum gradum occupat, quia nunquam ratio nem finis fubeunt; veluti quan do in hu¬
Mon8ra tri
mana fpecie, monftra figuram bruti, vel in toto, vel in aliqua parre geftant; quo-
fariam di-
niam partes bruti non folumeomodo, in quo hunt ,facere vellct, fednec etiam in
fertpant.
humana
 Monftrorum Hiftoria. 5 J7
liumana fpecie operari vllo mod© vellet,quodfpedat ad fubftantiamfatfti rquocir-
cadiffimilitudincm non folum accidental em, &indjuidualem, verumquoq;fpe-
cificam a parentibus h3bent. Ad fecundum genus trahit ilia monftra , qua; fuper-
fiuisintegrata membris in lucemexeunr; cumnatura, jliasquidem partes procrea-
re vellet, fed non tamen in eo, in quo fiunt, nec eo modo ; quamobrem duplici ra¬
tioned parentibus diferepant. Terti6,&poftremo generi Septalius ilia monftra
aflignat, qua; partibus non rededifpofitis conftant : fiquidem natura illas quidem
vulcformare, fed non tamen eomodo, &ordinc: hinc neq; quantum ad id, quod
fit ,neq ; quantum ad id, in quo fir, fed folum in modo erratum contingit.
Ioannes Georgius Schenchius,in opufculo de monftris, iuxta abundantiam, &
inopiam materia; , nec non iuxta malam qualiratem eiufdem , & imaginationem
Differentia
genitorutn, varias monftrorum differentias difcriminac. Quandoquidem ad luxu-
ex Schechio
riem materia; ,geme!los connatos, bicipitcs, quadrimanos, tripedes, gigantes,&
hermaphroditos reducic; deinde ad eiufdem materif defedum, nanos, acepha-
los,vnimanos,&apodesrefert. Deniq; praua; qualitati materia,& imaginatio-
ni parentum cameras turpes, & abfurdas hominum, & aliorum brutorum conforma-
tiones aflignat.
Vir mufarum , charitutnq; munificentia ornatiflimus Vlyftes Aldrouandusin
quodam Catologo fuorumoperum , quatuor monftrorum differenrias conftituit,
in quarumprima monftra ob exceflum , &defedionem reponuntur , in fecunda
F funt, qua;excongreffuanimalium diuerfaefpeciei prodeunt, in tertia Jocanrur,
quorum caufa; ad imaginacione referuntur, & deniq; quartam difterenriam con-
ftituunt ilia monftra,qua; a caufis non fublunaribus dimanant.
Benedidus Perer/us muled plures monftrorum differentias aftignare videtur,
dum inquit multa efte monftrorum genera, cum monftrum multffariam efficipoflit, Lib 7. de
nimirumin fexu, vefi faerie autlincerri fexus, aurhabuer/t vrrumq; cuiufmodieft princip.nat.
Hermaphroditus.Secundd propreraliquam qualiratem , veluri fi habear nimiam
craflit/em, auctenuicatem, aur al/am quampiam nocabilem , & inufiratam quahta-
tem. Terrio in exceffu, aur defedu magnirudinis, veluri fimebra fuer/nriuftd
raa/ora, vel minora . Quarto in fitu, vemti fi partes prater n aturalem confueeudi-
nem fint tranfipofita;. Quinto in figura, veluti fi homo fit figura non reda, fed pro-
na,more quadrupedum, vel fi homo fiabeat faciem, aut aliam partem non humana,
fedferinam. Sexto in vidu ,&moribus . Etenim quihumams carnibus vefcun-
tur, veluti Anthropophagi inter monftra,& pprtenta Humana; naturae recenfenda
funt. Septimoinnumero , veluti fi homo biceps nafeatur, vel cum fern’s digitis,
aut fit monoculus, vel vnipcs . Caeterum, vt noftra fert opinio , Pererius, inafti-
gnandis his differcntijs ; deteteris non multum diffentire videtur.- nam prsecitati
Authores, in enumerandishis differeatijs, per generica capita progrefli funt jcum Differentia
ipfead differentias magisfpecificas acceflerit, ad quas non commode reduci pof- a tempore
funt differentia; monftrorum ratione temporis, veluti infans cum barba vel denti- fampt-am no
bus narus, de quo fuo loco verba fient. recenfet .
Alexander Muffanas vir non vulgarirer eruditus monftra effe quidem errata Li. 4 .pratf.
nature ftatuit,fed h?comnia errata,m/nimerecedes a dodrina Galeni,adaffedus cap. 7 .
In Lib de
13 in malacompofitionereducir. Siquidem Galenus, expeditis morborum partium fi. morb. catif
Riilariumdifferentijs , alterius generis morbi partium inftrumentaliummeminit,
quod mala conftitutio, vel praua membrorum compofitio nuncupatur . Harum cap. 7.
igitur partium affediones vel funt fimplices,vel compofita;, hispoftpofitis, adqua^
tuor affedus fimplices partium organicarum accedic, quorum primus eft turpis con*
formatio, vel forma corrupta; fecundus eft magnitudo vieiata , Tereius numerus
partium deprauatus, Quartus demumeft fitus earumdem partium vit/ofus, Forma
in primis tr/fariam deterior redditur, vel propter nacurale vitium figure in vtero Forma tri-
conrradum ; nam Galenus in Arte medicinali, obferuaffe fatetur ventriculum, ve- fanam ryi-
ficam , & bepar, ob inata; confbrmationis vitium, fuamuniaperperamobiuifte. turn
Deinde forma partium corrumpitur propter aduentitium,& externum figure vitiu,
quod port natiuitatemcontingir, huius exemplum luxatio , &fradura malecurata
efife poceft, & fiuc njQqftra arte parata reducipoffunt. Tertio forma turpis redditur.
Be z amiflis
 328 Vlyfsis Aldrouandi
amiffis cauitatibs ,& meatibus, quos natura alicuiparti valde patentes deftinauir.
Jd accidit quando meatus fiunt magis paculi, quando coalefcunt, quando confti-
pantur,&a parte proximiori comprimuntur ,& demum quando concidunt, con-
trahuntur,&abhumonbus craflis,& vifcidis obftruuntur. Tertio, &poftremd fi-
gura a leuitate, &alperitateparrium vitiatur, quf natura fua vel leues, vel afpery
effe deberenr, & nihifominus oppofitam naturam fortiuntur,&hue referenda ef-
fentiliamonftra, quse in cutiafperitates,&!euitates quafdam pry ter naturam pof-
fident. Pariter magnitude partium, vel ante, vel poftnatiuitatem, vitium audtio-
qtiomodo,& nis, & diminutions contrahere poteft: item numerus, vitio defe&us, & abundan¬
quando U- tly, fiuenaturali, Guenon naturalipremirur.- nimirumquando quis cum fex digitis, ”
datttr vel cum quatuor tantiim in lucem emergit.&poftortum id contingit veluci fi preri-
gium in oculo crefcens vifionem obtenebrer,aut quando partes mutilantur, vel ra-
dicitus auferuntur, idq;monftro artificialicompetere poteft. Deniq; fitus partium
labem contrahit, veluti filien dex trum hyppocondrium occupauerit,& poll natiui-
tatem quando inteftina defcendenriaherniamconftituerinc :hyc igitur fair opinio
dariflimi Maftariy, quy vt noftra ferefententia, averitate minime recedit .
Alij, ratione fubie&i, monftrum in hominem , in brutum, & in plantam diuife-
runt.Alij hanediuifionema materialiprincipio hauferunt,ratione vari? conftitutio-
nis, & deformitatis membrorum corporis , quy vitiantur, dum monftra gencran-
tur. Alij confiderantfytum in animalidegenerantemfecundiimferounn, vt legi-
L.y de bell, tur apud Iofephum Hebreutn , de vacca agnum pariente , vel degenerantemtan- g
Judaic, tummodo fecundum partes, quia lint inutjles, ob defectum motus, vel quia defi-
ciant propter magnicudinem, & paruitatem,vel propter fitum, vel propter figuram;
quemadmodum pauIo ante ad mentem Galeni exaratum eft. Demum ratione tern*
Lib. i %.de porisjAliquimonftradifcriminant, cum alia in vtero materno ,&alia extra vterum
&ubttl? procreetxunquamobrem Cardanusaffert exemplum dequodam infante infylvis
expofito,qui vna cum laefe non fofummoresferinos,fedetiam vultum, vngues,&
caudamefta deptus, quod monftrum in MyCnh. comprehenfum fuir. Habcmus quo-
que infacrispaginis exemplum Regis Nabucdonoforis,quiper feptenniumin ne.
moribus degens , crefeentibus capillis , Scvnguibus , & efu fyni,Feram prorfus
temulabatur,fed hoefupra vim natura? acc idiffe credendum eft.
Fortunius Licetus multiformieruditionis fuppele<ftiieinftrucftus,qui hodiePhi-
Iofophiam in fede eminertti Bononienfis Archigymnafij profitetur, in fua monftro- C
turn hiftoria, magis fcientificam diuifionemmolitur, dum ratione effentialismon-
ftrorum form«, nimirum corporis partium compofitionis viciaty,monftrum in vni¬
Mo» firm forme, & multiforme diftribuit. Vniforme vocat illud , quod habet partes repry-
•vniforme , fentantes membra vnius fpeciei viuentis, & multiformeappellat, quod integratur
multtfor gx partibus ymulantibus membra viuentium diuerfy fpeciei, Poftmodum vnifor¬
pie . me monftrum diuidir in mu'tilum, velutieftfoetusfinemanibus, & in excedens,
quemadmodum eft infans biceps, &in monftrum ancipitis natury, veluti eftet
fy tus duplicicapite refertus, & carens pedibus. His addit monftrum diforme, vti
partum cum membris tranfpofitis, necnon monftrum informe , vti puellum rotu-
dum, & demum euorme, quod genus monftri a fytu femilapideo repryfentatur.
Omnesigitur preditfty diftin&iones, & differentiae dofty funt ,&erudity ,fed p
cum noftra interfit in pryfenria monftrorum genera multoplura comprehendere,
jiwflo am? & expiicare, prydi&as diuifiones ampfiabimus ; & monftrum iuxra fubiedlum ho-
flier. minis , bruti, plan ty, & rei inanimat?, in quatuor fuprema genera diftribuemus.
Ratione rei inanimaty bifariammonftrum confideratur , vel quatenus generatur
in aere, & fic meteora extraordinary comprehendit, de quibus in poftremo capite
huiusoperis verba fienr. Vel producitur in terris,&eft duplex , nimirum naturale
8f artificiale. Naturale eft aliquod fimulacrum a natura in (axis delineatum vel c?-
Ub.i.de latum. Narrat enim Eufebius Iefuita reperiri, in infula Mon 3 , faxum humano fy-
pitrac. nut. morj conforme, cui infita virtus eft , vt fpatio quantolibet afportatum proximaper
£drop$ fenoifte reuerratur. Ex eodem authore, in Dominici pryfepij Aquilonarilatere in-
terioriconfpiciturlapis venerandum fenembarba oblonga repryfentans , quam
effigiem natura Iudibu nda lineis nigr icantibus tanto artificio exprdlit, vt omnibus
induftrie

v
 Monftrorum Hiftoria. 3 29
induftrie depicta vidcatur. Suntqui miraculo remadfcribant, &Diui Hierony- Figura va-
mi iconem exprimi pucenr. Referente eodem authore,in loco vbi 5andus Stcpha-
rix tn [axis
uus lapidibus fuit obrutus , eius imago faxo imprefia confpicitur. Immo ex codB,
an faxo quodam Cedronis,aut Valiis Iofaphat, exprefla videntur fignamanuum,&
pedum Chrifti Domini, qui vinous,& vioienter tra&us fuper illamrupemcecidir.
Idem narratjfaxum quod Elia? Prophetae quondamprole&o fuit, eiufdetntffigie
repriefentare .' Ha?c fupra vim naturae efte concedamus, & aiiahuius genemad-
mentem OlaiMagm referamus, qui in Regione Oftrogothoiumfaxa in quodam
flumineelfe prodidit quorum aliqua humanas tnanus, alia pedes , aliabrachia ,&
E alia caput referunt:ideo Incolae huiufmodi fp & acul is alfueti nulla admiratiooede- Sax* d »*•
tinentur. Quid plura ? in quibufd <m Torrentibus noftrae Regionis faxa aliquando turafcnlpU
inueniuntur, quae ita indu;trie a natura funt ca?laca, vt panes, cafeos,pyra, & etia
animaliaexprimant.Meminimus vidiffe magnum fruftum venae miniaria; in fodinis
inuentum.quod leathern, Chryftallum, Smaragdum, & Ametiftum praefe fere bat,
idanimali monftrofo expartibus diuerfae fpeciei integraroaflimilaripoterat.Mon- Monftra ar
ftrum fimiliter artificial in rebus inanimatisobferuatur, dumcselator ob infeitiam tifhtalta tn
in faxo mondrum fculpit, dum pedem vnius animantis, &aure$ alteriusin ca?Ia- rebut want
turafingit,id prseftat etiam Pidor imper/tus , qui fsepeanimaiia,quorum effigiem, mat it.
&lineamenta ignorat,cum omnium admiratione, monftrifera depmgit.
Si res animatas contemplemur,& primum plantas, in his pariter monftrum na- Monftra ar
p turale,& artificial procreatur.Naturale eft,quado herba moftrifica a natura gene¬ ttficialiain
rator, arcificiofum monftrumeft, quando frudum alicuiusplantaecrefcentemad plantts.
formamalicuius vafis reducimus,& cucumeres crefcentes vinculorumangufrjisad
formam anguium producimus.
Si confideremusbrura his etiam monftra naturalia, & arrificialia contingunr.
Naruralia plerumqjfunr b/genera , qua? ex congre/Tu brutorum diuerfae fpeciei
oriuntur- vndede mu/a hoc renigma Jegitur.
Dijjtmihs patriot? matrts dinerfit figura
Confnfi gentrts genert non apta propago,
Ex alijs nafeor, nec quifejuam nafettur cx me.
Etcetera huius generis, veluti Canes IndiciabEpirotarum Rege A/exandro
q Magno dono dati, quiexCanibus,Sf Tigribusprogeniti efte ferebantur ; necnon
Thoesjuxta men tern Oppiam Poeta?, quae ammantes ex Panther a, & Lupo ,auc
iuxtafententiam PoHucis, ex Vulpe, & Lupo prodibant, quoniamhsecammalia
vocem Vulpis aemulabaotur.Praeterca Arifroteles in Hifroria Animalium has pro-
creationes adulterinas in auibus quoq s & pifeibus admittebat, Hac de re idem lJ hi-
lofophus in eadem Hifroria haec verba prorulit . Semper enim aliquid noui
Africa afferre dicirur,quoniam diuerfa Animalium genera congrediantur,ob aqux
penuriam terra? illius, cum ad iocarigua ibi pauca multa animalia conueniant: vn-
de, ex mente Ariftorelis, animalium bigenerum generationes non improbantur . Lib. 2. c.5.
Nos igitur poftiiraus tantum reijeere illos fetusadu!terinos,quos nonnulli, ex ani-
malibus natura, temperamento, & magnirudinc dilcrepantibus prodireaffirmant.
Artificiofa quoq; monftra in brutis parantur, quemadmodum ft canis recenter Monftra ar
H natipedes anteriores amputentur , nam cito vulnere curato, pedibus pofterioribus tifctaltain
progredi cogitur . Haec monftra vel fiunt ftatim poft orturn , vel tradu teinporis; brutis.
nouimus enim Circumforaneum,qui infolenris cumfdam cynocephal/pedes ante-
riores ira percitus trumcauit; nihilominus beftia curara conualuit , & Temper ere-
da pedibus pofterioribus gradiebatur .
Si conuertamus anitnum ad hominem, adhuc in monftra naturalia ,&artificialia
incidemus, haecq; artificioseparata iuxtatempus difterunt, fiquidem vel fiunt mon¬
ftra ftatim ab vtero, vtobferuamus in ill/s, qui Phafimhabitanr, caput valde acu- Monftrum
tum habentibus, nam eorum caput ftatim poft ortum adhuc tenerum, & molle manu artificials
obftetricis faftigiatur : cum olim ilia gens caput acutum ad genrem generofiffimam tngenere
fpediare exiftimarer, & nulla alia natio tali capite referra eiFe videtur.Deinde tra- humano eft
d:u temporis in hominibus etiam adulti$,ob partes mutilatas, velprorfus trunca¬ duplex.
tes roopftra contingunt; ctenim fppe milites mucilatis brachijs, & refe&ispedi-
E e 3 bus

/
 33® Vlyftis Aldrouandi
bus ex bello redeuntes confpiciuntur .
Si monftrumfit naturaleabhumano vteroemergens, aduertendum efif , quod
difcrepabitabeffluxionibus,&aMolis, qua? pariterabhumano vtero prodeunr.
Z. qJe (Sen. jyjam Mola, juxta (enten uam Ariftotelis, elt caro in vtero mulieris concepta , &
jtnim.c.'j. Arjftoteli Galenus multis in locisadftipularur.- led ambo hi clariffimi viri hanc fen-
Zj4.de vfu ten tjam ab Hippocrate hauferunt,qui inlib.deMorbis mulierum,& in Jibro de fte-
7* rilitatc , mo!amimprobum,& vitiofum conceptum appellat, carnernq;elle con-
Crlto.14. fjrmat.Hinc poftea Aetius, & Paulos Aegineta anfam dicendi arripuerunt ,mola
metb.c. ij. elTecarneminfonnemintunicisvtericonffftentemjquatjinftar coneeprus!, inluce
egredit.Vocaturaute mola,quia inftarlapidismolarisdifliculter mouearur,&ame- *
0 a Ety* dicis ad morbumin numeroreducitur.- fed dicitur informis, non quiaomni plane
forma careat; habet enim mola figuram variam, & maiori ex part e rotundam : ideo
Leuinus Lemnius medicus infignisnarratfe nouiffe tnulierem quandam in vtero
geftantem,qua?pollfpatiumnouemmenfium edidit maffam informem rotundam,
cui vtrinq; dux anfeerantannexa?. Nuncupatur ergo mola informis, quoniam a fi-
gura humana fit aliena . Nichilominus in mufieo Illuftriffimi Senatus Bononienfis
iconemmola? cum rud/mentis humana? forma? inuenimus (cum nomine hoc. Mola
anthropo morphos) quam in gratiam ie<5corfs hie dare nonpiguit; hxc forte non
erit abfimilis partuicuiufdam mulieris Augufta? Vindeleciorum, qua? anno trigefi-
mo primo fupra fefquimillefimum, caputhumanum multis inuolutum membranis
enixaeft, •»

Mola anthropomorphos.

&
pifferentu Hicautem eftnotandum fecundum nonnulfos,quodmolarum alia? fenfu,& mo*
molarum tucarent, alise aliquot horis fentiunt, & mouentur, aliae funt plane informes , alia*
aliquam formam fortiuntur,vtiIIa molaanfis decorata a Leuino Lemnio memora*
ta,qua?eumpa!pitatione ab vtero exiuit. Ha? poftrema? mola? potius admonftra,
quam ad molas reducenda? funt: harum caufam fi quis inquirat, petat Hippocrate,
qui in Jib. de morbis mulierudocebatcopiofosmenfes morbofum femen excipie.
L.qJeven. res ad morborum caufas e(Te referendos . Pmerquamquod habemus afterrunj
An. cap.j. Auerrois in Comment.ad Ariftotelem ,qui tradebat molarum potiflimam caufam
efle, quia naturainter femina,rationequalitatis ,&quantitatis> non concordat.
Port effluxiones, molas, & abortus, foetus ftatuto tempore ab vtero egrediens
diffimilis genitoribns eritmonftrum naturaIe,quod erir, vel fimplex, vel bicorpor,
& vtrumqj
 Monftrorum Hiftoria. 33 l
& vtrumq; iuxta variam difcrepantiam internarum, & externarum partiumcric
varium: namq; vel differetin vna, velduobus.vel in raaiori numero partium, vt
concingitin monftrisrare,&infolentisfpeciei,dequibus in Rubrica prefagioru Hrana
agetur . Vel partes etiam conformes partibus genitorum erunrpiures,vel paucio- ^r4na
res, vel deturpatae,vel extra propriam fedem locata? vel ratione figure curua?,vt
fetus,rituquadrupedis, gradicogatur. Autfoe.usinfexuerir vtriq, genron fim>-
lis, vt herrnaphroditus,auta genitoribus fecundum totumdifcrepabit; qiiemad-
modum fi animal diuerfigeneris inlucem e farur, quod accidit mulieri canem, aut
ferpentem parienti. Deniq; partus in ortu parentibus erit Hindis,fed cradtu tempo^
riscum debitam hominis ftaturamnon adaequet,erit Nmus,& fi ftaturam confueta
excedat,fiet Gigas. Caeterumhuiufmodi monftrorum fpec'esraro fimplices, &
plerumq; complicate inueniuntyrveluti fuo loco obferuabitur.

N examinanda internamonftri natura, & definitione, confulendus eft

’Iab Ariftoteles Paribus in locis. Siquidem in hiftoria gencrationis an/-
Ariftoreles pluribus ani- L^‘ c'^‘
F malium, monftrum elfe ftatuit oblaefionem rei, preter eius naturam,
in his, quae non femper, fed vt plurimum agunt eodem modo. Idem
Arftotelesin ohvfica Aufculrationehaechabet verba. Fit autem, &
inhifcepeccatum,quaper a*tcs conficiuntar : fcrtpfit enim Grammaticus non retie, <*r po¬
ttoitem medtcut non retie porrexit. Squarepatet , & in btfce fieripoffe qua natura confi-
ciuntttr . gupd fialtqua fint tn arte, m quibus iam quod retie fit altcuts effecttur gratia :
in ijs autem, qutpeccantur gratia quidem alicuius ars aggrediturfacere,fed non affequi-
tur iilud, fimiliter, £7* in naturaltbus erit, & mon Hra peccata erunt illius , quod alicuius
gratiafuit. Etin primis igttur compofitiontbus, ea, quaparurn ex hominispartibus, par-
tim ex bouis con fiabant, fi non ad aliquem termmum, finemqi poterant peruentre, altquo
faneprincipio pennde , atq\ nunc femme labefaciato corruptove fiebant. Hinc decreuit
monftrum elfe nature vitium, finem deftinatum non aflequentis, propter aliquod
G impedimentum quemadmodum in rebus etiam arrificiofiscontingerefolet: nimiru
quando artifex’ conceptum iam in mente finem affequi mmime valet . Cumtgitur
ad mentem Philofophi natura in procreandis monftris quodammodo a proprio ge-
neredegenerer, nonerit afterendum homines auritos in Oceano feptentrionali ha-
bitantes , & alios huius generis , de quibus, in pritno capite , verba fecimus , inter
monftra efle collocandos.quoniam in fuo ortu a proprio genere non recedunt. Ira-
que cum definitio ,authore Ariftotele,ex proximo genere rei definiendae , & diffe-
rentijs effentialibus integrecur, & monftra admirabili deformitate fuam naturatn
conftituanr, non preter rarionemclariffimus Ucetus, in fuo monftrorum opere,af-
feuerabar,monftrum elfe fubccelefte viuens, enormi membroru conftirurione hor- Befinttio
rore cum admirarione intuentibus incutiens,raro admodum nafcens,& fecundario
H nature inftituto genitumpropter impedimentumin principijs fuae conformations.
Siquidem quando natura perfe&iflimum opus moliri nequic, imperfedtum efficit;
propterea ftatuedum eft monftra ex fecundario nature inftiruto,propteraliquodim-
pedimentumprodire. Vcrum hoc genus monftri non folum fpeciem humana,fed
brutorum,&ftirpiutncompleditur: pretereahac definirionemonftra tantummo-
do propriacomprehenduntur,-cum quaedamres apud vulgum monftrofe excludan vieraJ
tur. Item brura ex muliereorta non veramonftranuncupantur,cum nullamadmi- moa^raaott
rationem,nifi in comparationead genitores,intuentibus aftcratj licet eorumorigo fint*
monftrofa fuerit.
Nos autem in prefentia iuxta diuifionem monftrorum fuperius alIatam,poftumus
fediariopinionem Donati,quimonftrumomne preter nafuram appellabat, ficque
defimtionem adeo dilatarepoterimus,vt multdpluracomprehedat, aflferentes mon
ftrum efle quodcumque fublunare non iuxta confuetam nature normam fabricatu,
 31 * Vlyfsis Aldrouandi
quodproptrreaafpicientes magnaafficiatadmirationc. Etenim fiadmentem A-
riftotelis, monftrum eft peccatum natura?, dumfinem,a!iquo principiocorrupto,
, « aifequi non poteft; hincproculdubio colligendum eft, monftra in omnigenerere-
Moflra co- rum n 3tura|j um 5 praecerquam in elementis, contingere poiTe,cum cunditis pateat,
tingunt tn naturam interdum afuoftnedeuiare, fed hoc errarum naturae in rebus inanimatis
omntgenere ept 0bfcu ri us, & magis ignotum, quia minus obferuatum, in animalibus autem, &
rerum na- pi antls manifeftius, fedpoftea in animantibus frequentius , propter duplicem ra-
turaltum tionem; primo quoniam femen animaliummollius,& humidms eft, quamfemen
plantarum; ideoq; cuilibet alrerationi, & corruption!' magis obnoxium, & ad quaf-
Iibcc affediones recipiendas magis idoneumefteperhibetur: deinde quoniam ge-
neratio animaliummultodifficilior eft, quamprocreatio plantarum,&pluribus in^
diget, quibus deficicncibus, animal monfcnficum gigni eft neceifanum,

NATVRA.
I in pnefentia monftrorum mores inueftigentur, hoc ab inftituto no-
ftro non cfle atienum arbitramur: proptereaquod id non in monferis
brutorum,fed in monferis humanis tantummodo inquiritur,&eo B
magis, quoniam monftrificus homo moderatis moribus efle non po¬
teft; &pra?fertimcum Ariftoteles de phyfionomia verba faciens, ad
Alexandrum feripferit, quod albedo liuida,vel flaua ad hominem faliacem fpedat,
& ft prtedidise/figiesmonftriferaaddatur, tunchomninem,& natura, &mentedi-
minutum pratdicat. Idcirtoabhomine huius generis,feu aliqua parte muti!o,ran-
quam abinimico pertinaci cauendum eftepromufgauit. Iraq; homines monferofi,
deformes,&mutilati, iuxta dodrinam Arifrotelis, temerirare redundant,cunda
abfq; iudicio proferunt,& deniq, verbis fuis intempefriue lafeiuire folent.Nec pra¬
ter rationem, cum vulgatumadagium docear, pedibus claudicantem ,ammo quo qi
claudicare; hodiedicimus homines turpibus notis a Deo infignitos eminus efle
falutandos. Quandoquidem Gibbi,Strumofi,&alijs vitijs corporeis referti catte-
Vittofum ros facile circumueniunt, verba dant,impofturasfaciunt,&deniqsad mouendum C
corpus eft aliorum animum, technis ,pra, ftigijs, & vaframentis agunt-.conftatenim quod vi-
vttiofa na- tiofum corpus vitiofx nature certiflimum fit fimulacrum. Id totumftabiliuit Ho-
sur%. merus in fuo Therfite, quo alter turpior, & Seditiofior inueniri non potuit; de quo
diftichon grxcumficlatine fonat.
Ft ptde sftc antmo es ciaudus , namq\ eatera membra
Interna menus funtfimulacra tua.
Quid autem de moribus monftrorum alrerius generis dicendumfitinprtefenria
non fuppetir, folummodo memorisemandandum eft,quod monftra ijs eruncimbuta
moribus, qui a dominiopartiumpendere poflunt.,

DENOMINATA.
VNT qu*dam notnina adie<ftiua a tnonftro dedu&a, vt monftrofus,
& monftrofiffimus ,quas quodcumq; prater naturam fignificant: qu£-
admodum monftrifer , & monftrificus , qua: nomina aliquid mon-
Mouftrcfus ftri referensindicant, Quamuis aliquando per translationem,mon-
- ftrofus homo pro vitiofo ,& fabula monftrofa pro turpi vfurpet
Par iter apud Gracos Tspj«Tw‘<?»c>!rsp«T»x9e>& T*p«sv? monftrofus dicitur j
nietpro narratione monftrofa fumitur. Ahoquin rtpureipope? ad monftnferum
fertur,&T8p<*TW!rp6eft afpe^tu monftrofus, & portentofus. Cura 7tpetro<rxo?roe.
espona-
 Monftrorum Hiftoria. 333
exponatur i!Ie,quiporrenta intuens, aliquid i nterpraetatur ,vel quiex Facie mon¬
ftrorum, futura prxfagic. Aliter vtpavohoyo? vocatur,qui de monftris fennooem
habet, aut qui prodi giofa narrat, aut qui verbis monftrofis vtitut': hinc dimanat n-
paroXoy'nt,q\i]£ inonftrofam ,&prodigiofam narratione ftgnificat. quamuis etiam
HiFtor1a
hoc vocabulu ad hiftoriam monftrorum trahi poflit,in qua demonftris perfefta nar-
nwFlrorum
ratio habetur.
cjuomo do
C^terum ripitrxpyd; appellatur homo, qui monftrofa, & nunquam vifapra?ftar,
gr$ce voce-
veluri eft prseftigiacor; hinc t8 P« t upyltt effect us prodigiofi operis appellatur: vnde
tur.
etiam npOpiui;, quafi riparwi; , nimnumproeftigiaror, & impoftor deducitur. De-
E niq;ad rem noftram fpeiftat TjparoToxo; nomcm fa5min ini generis s fic enim appel-
iatur.qua? monftra paritj vndepoftmodum TipMoroni* nimirumpartusmonftro-
fus nafcitur,

EPITHETA.
V M monftrum,ob rei nouiratem, & infolentiam forma?, grauiadmi-
ratione humanam inuadat mentem,iureoptimo mirabile appellarur.
F Deindeinforme, curpe,deforme,& enorme dixerunt, quoniam a na-
tura perperam fuerit figuratum.-hinc,iuxta deformitatem,quia horro-
rem afpicienribus incuttat, horrificum,horribilc, horrendum, & ter¬
rific um cognominarunt, fediuxtahunc fenfum, Homerus vocauit -nt^Mpov Siivov 1. 2 .1Iliad,
fcificermonftrum rerribiie, & formidabilc ; veluti in Odyftea divdv horrificu,
&horribi/e.At Th?ocritusin Idihjs monftrumvocitata,ui/fa'zrov, quoniammulce-
rinon queat, cum afperum, &rtgidum,fit, fedibi monftrum fumirur in fenfu di-
uerfo a noftra fignificatione,quemadmodum etiam Oppianusin Alieuticis, qui
monftrum aroXv^ripnov contentiofum, &controuerfum indigicauit.Hocquidem ex-
ploratum , & certum eft, quod monftrum ab enormi alicuius membri magnitudinc
velmultitudine membrofum dicicur, iuxta carmen Mancuani. \

Vidimus tngentes laruas, membrafacji man Fira

Ca?terum fi talis deformitas ad caput attinear,capitofum appellari poterit, iuxta
aliud carmen . MonFirum
£>md genuit propria capiiofum fanguine monFirum . cur menr,
Itaq; fialiquando contingat, vt Authores monftrum grande,immane, & ingens brofum
vocitent, tuncftaturam giganteam refpiciunt; fed quandomonftraexitialia,fata-
lia,& minacia appellant, tunc monftra tanquam portenta, & prodigia contemplan-
tur.quatenus aliquid pra?dicerepo(Funt; iuxta aflTertum Valerij Flacci.
Interea augurijs, monFtnfq; minactbsts vrbem
Territ at.
Verum quando apud Poetas monftrum rabidum, efferum,infame, trux, feruro,
furiale,dirum,peftiferum,& impium legitur jfciendum eft,quod tunc fermo habetur
denaonftro fumpto in diuerfo intelledu ab if Jo, dequoinpraefentia loqui*
m‘ur. Sacius effet,iuxtanoftrum ftgnificatum vti vocabu!o,quodadhi-
bet Hefychius , fcilicet v7rip<pun'e , qua; vox quid narura* mo*
dum excedens, vel quid admirandum fignificat, & vtrutn*
que inmonftro obferuatur ; qemadmodum in defini-
tione fuperius allata fuitexplanatum.

SIMV:
 334 Vlyfsis Aldrouandi

SI MVLACRA.

VI SSE monftrificailla Ethnicorum fimulacra nonnull/ aftruunt,

quibus ipfi Semones,aut Semihemones.nempefemihorainesexpri-
Semonet mcre conabantur,- cumolim hommem Hemonem cognominarent, .
$ui. monftrofi igitur hi fuiife videntur, quia partim ex mcmbr/s huma- A
nis, partim ex metnbris Fcrarum integrarentur. Verum id nequa-
quam afferendum eft, quia Deosminores bos femihomines Antiquiras vocabat,
non folum quia circa Ieues operationes occuparentur, fed etiam quia naruram ho-
minis,&naturam Deorummaiorumparticiparent. Hoc quidem certum, & ex-
ploratum eft Fortunam monftrofam, nimirum duplici facie priori hiJari,& pofteriorf
mffta ab Ethnicis fuiife depi&am .Quapropter Guntheius poeta libro primo de Ge-
ftis Fridericiforrunammonftrum bifbrme his verfibus nuncupauit,
Fonuna di Atq\ tibitones conatum illudere frulira
ctittr btfor- fortuna™, vulgare paromonftrtq-, biformis
mis. Ambiguos vultus.
Apelles quoq. egregius pi&or talem fortunam fic fed fedente figurare folebat, g
& dc hoc interrogate refpondebat: quia non fiat. Pofteaquam de iimulacro bi*
cipiti verba hunt, non erit ab re in memoriam reuocare monftrificam iconem duo-
bus infigniram capitibus a Ripatffigiatam, vt Prudenriam demonftrarer: cum vir
prudentia? virtute praeftantifiimus memonam pra?teritorumobliuione nondelear,
Prudentia ftfumra pra?uiderenitatur. Immo , exeodemauthore, Theologia fimul3crobi-
Icon qualis cipiti declaratur, cuius altera facies iuuenihs coelom, & a Jrerafenilis rerratn intue-
rur. Ha? facies, reference Diuo Auguftino ad VoJufianum,nobis infinuanc Theo-
iogiam in a/fidua tneditatione, & am ore Dei,&Proximi confiftere, Er quoniam ho-
minis biciptis caput alterum, non ni/i altero depreffo,attolli potefhhincconie&an-
dum eft quod Theologi intelledtus ad tam fublimia non eft ferendus vt humana?
conditionisobliuifcatur,qu,a? facile in errata poteft incidere. Apud eumdemautho- p
Fraudis ico rem} bicipiris mulierisicon, pedibus aquilinis, & cauda fcorpionis , Fraudempu-
^licat; fic enirofallacia multifarijs parandamodis oftenditur.
In promptuario Numifmatum, icon monftriferi capitisobferuatur aftignata Mel-
Iufina? Gotfredi matri, qua: in Gallia, regnante Philippo Roberti filio, vixit,idq;
indeoriginem traxiife referunt , quoniam infernae huius mulieris partes eftent
monftrifera:: quamuis alij hoepotius monltrificum caput ad decorandum mulie-
ris gentilitium ftemmainuentum fuiife arbitrentur. Monftrofum etiam fimulacra
Jn 3. part, hominis cum facie leonis Ripa repra?fentauit,vt Terrorem exprimeret, cum propria
icon. fit Leonis primo afpc«5tu grauimetu intuentes afficere. pariter monftrofus homo,
capite afioino, apud Ripam cernitur,quofimuIacro,Ignoranria manifeftatur: nam
Igorantia velutiafinps terram aftidueinruetur, infeius quoq; & Jmperitus nunquam eculos
icon. ad Solem virtutis atrolic, Idem, in parefacienda Gaftrimargia,monftrofa?mu!ieris
icone vtitur: hasc enim eft ventricoi'a, & collo ita longo prsedita, vt collum Gruis
asmuletur: fiquidem m 3 gnitudo venrris ad ganeam fpe&at, & homines gul* dedi-
ti gruis collum habere defiderant, vt diuturniore ciborum deleftatione fruantur.
Monftrifer etiam iuuenis coslum meditas apud Ripam vifitur,e cuius capite tanqua
a cute orti ferpentes iqter capillos pendent; fic enim diuinus afflatus exprimitur,
quoniam capillicogitationum fymbola inter ferpentes mixti indicant, quod Pec-
cansjhoneftarepoftpofita, & inter crirninaverfans, cogitationibus nonnifi abomi-
nandis redundare poteft. Hinc Diuus Gregorius in Commenranjs ad primum
R"gum feripfit. Cogitationes turpes euitare nonpotefl , qui honefiatemnon habet.
In 3. part, Si monftrofa fimulacra multitudinc, & forma aurium admiranda, & confpicien-
lion. dafunt, confugiendum eft ad Ripam, qui iuuenem quadrimanum ,&quatuor auri-
busrefertumpiogitj vt bumanafapienciademonftreturj cumojitn Lacedemones
non
 Monftrorum Hiftoria. 335
non folum contcmplationem, fed etiam vfum, & praxim hominifapienti necefta-
riam effe exiftimauerintjpropterea hoc in loco praxis , figura p'uriutn manuum, & Sapientia
aliens confilia figura pluriuin aurium exponuntur, Confpic-'tur etiam monltrofus fimulacrii.
homoleporinisauribus mfignitus,quern Ripa,in figurando Funo,adhibet;etenim
fur timidum leporem a?mu!atur , dum leui caufa dudlus femper fufpicatur, nc furtu
quamprimura detegatur. Idem author, pro Arrogantia,mulierem auribus afininis
pingic, cum afinus animal ftolidum ignorant!? fymbolum efie perh bearur: quan-
doquidem Arrogantia refertus etiam ad m rniainhabilis, publica officia affedtare Secuda fee.
noncellat; idcirco Diuus Thomas optrmis rationibus eumanogantemefte aftere- queft. 22.
^ bat, quifibi attribuit,quod non habet, art. s.
Infuper Ripaalioin loco iuuenem pariterauribus afininis decoratum cum ligo* Parte $.ice.
ne, & fcopa in manu effigiauit, vt vulgus indodtus, & ignobihs intelligererur, qui
bonum a malo non difcriminat, & identidem lententiam mutat. Abhoc diflimile
eft aliud fimulacrum mulieris multis auribus munit^,quo Curiofitatemoftendebat; Curiofitaftt
quoniam curiofus multis eget auribus ,vt innumeras nouitates apprehedere valeat. Icon.
Quocirca Diuus Bernardus curiofum monachum defcribens dicebat. Sividerit
tnonacbum vagart , caput ereclum , & auree portare fufpenfas , curiofum cognofces.
Prseterea icones humans cum alis capitiadhfrenribus multa? apud Ripam confpi-
ciuntur,dum,in exprimenda Inuentione,in defcribendo Furore poctico,& inpidiu-
ra Scientis,his vtitur.
p Monftrofa fimulacra ratione lingua* non funt omitrcnda. ^amRipa monftrifi- Panel, ice.
cam pingit mulierem cum linguis exomni parte corporis pendentibus, vt menda-
cium exprimeret; nam van's hs lingua? inconftantiam mendacis demonftrant, qui
in loquendo a verirate recedir,& apparentiam tantiim veritatis in fingulis rebus de-
fcribit. Item pingirur mu/ier cu lingua in (incipite, vt Perfuafio inrelligatur, cum
Jingua (it inftrumentum perfuaforium, & apud Aegyptios hieroglyphicum verbo*
rum efleferebatur.
Si monftrificas manus fimu/acrorum confideremus; Operariomanifeft3_declara-
fur ic one mulieris expanfis pajmis, in quarum vtraq,-figura ocufi confpicirur.- fiqui- Operationit
dem ex Prifcorum mence manus h/erog yph/cum operarionis erat ,deinde oculus Icon.
quafitatem operationis demonftrabar,qus Temper manifefta effe debet. Quadri-
manum, & bicipitem licet intueri hominem apud Ripam, qui cumftisobligationem Pane a.
** manifeftat:homo enim obligatus, & deuindtus duplicem induit perfonam, dum fi- icon.
bi , & alteri fatisfacere debeat.
Siprogrediamur circa inferiores partes monftrificas fimulacroru examinandas,
incidemus in pidiuram mulieris pube tenus,cuius crura ad formandum cnculum fu-
pra caput curuanturdic enim Aeternitas principio,& fine carens a Ripa demofti a-
tur . Alioquin apud eumdem, fimulacrum humanum alibi vifirur, cuius femora in In x. pane
caudas ferpentinas terminantur , vr Fallacia exprimatur .• etenim qu; fucum facit, Icon.
fpecie probitatis velata illecebra, hominem in fraudem ducit, fiquidem hoc fimula¬
crum fupernas partes habet humanas, cum demceps in Terpentes definat,Similiter,
in defignanda Hypocrifi, macilenta mulier pedibus Lupinis dcpingitur cum fimu- Hypocrifts
latores extrinfecam agni benignitatem pra? fe ferant, & poffea mentcm moribus Icon.
fj rapacis lupiimbutam habeant. Tandem Ripa,vt Mundum reprcefentaret, eifigie Par. 2. Ico.
hominis cornuti,pedibus caprinis vfus eft, de quo monftrofo fimulacro in Rubrica
Hieroglyphicorum verba fient.
Pofteaquamin capra? fermoneincidimus,non erit a re noftraalienum monftro-
foe cbyma?ra? meminifTe,quamHefiodus monftrum triformedefcripfithis verbis.
An te Leo , retroqi Draco , mtdiutnqi capella eft.
Immo etiam Ouidius in Tranfmutationibus defcribens hoc monftrum fic canebar.
Libfi.mta.
£luoq\ chtmara iugo medqt mparttbui bircum ,
Pelius,& ora lea, caudam ferpentis babebat.
Hincpoftea pidiores his Poetarum figmentis niximonftrificum Chymaera? fimu¬
lacrum expartibus Leonis, Capra?,& Draconis rnregratum delinearunt. Nosta-
menhicdamus iconem depromptamex ftatua quadamlitteris hetrufcis exarata,
<ju* forte ad Chyma?ramrepra?fentandamhuncin modumfuitcaelata.
Icon
Icon Monftrofe cuiufdam Chimasrae.
 Monltrorum Hiftoria. 337
Alioquin iuxta veritatem hiftoricam, Chytima mons Lyeia? igniuothus fmffe
vperhibetur , in cuius faftigio leones .verfabantur, medians montis partem pafcuatti
capra; col ebant,& demum circa radices montis ferpentes nidulabanrur. Hinc.fa-
fluseft fab'uia? locus, chym?ram fuilfe monflrum,cuius pars antica erat Iconina,
media caprina, 8c poftica ferpentina,& quoniam Beilerophonres Glauci films (ulti¬
ma diiigentia hunemontem habitabilem reddidit ipropterea Prifci hocimmane,&
efferum monflrum a Bel lerophonte madiatum fuilfe monimencis mandarunt. p
Praeterea extat quaidam Bembi tabula, cuius titulus eft. Typus vetuftiffimata* J Bt-
g bula? enea? hieroglyphicis , nimirutn faens Aegyptiorum Iirteris exaratae, in qua, •
adpublicam vtilitatem, monftrifica? animaaecs expreif? confpicmntur, quxnon
modo monflrofse, fed etiam, vt noftra ferr opinio , fabulofa? effe videntur: cum
ibi multacernantur animalium firriulacra,qua? partial ex lineanyentis auium,partiin
ex lineamentis quadrupeduin integrantur. Libuitaqtem ifthaec hoc in loco fpe-
4ianda proponere , vt nihil noftrae monftrorum hiftoria? dedfTet. Primitus h$e ta¬
bula quatuor Harpyaruni fpecies referre videtur. Quandoquidem upturn rapaces
quxdam Dca? ab Antiquis effe credebanuir , dedudlo nomine a verbo dpvra^a ra- Barpy^Un
pio. Sed Hefiodus in Theogonia feriptum rel.iquit Harpyas fui/Te Daemoma ala* • 1

Harpy# primaicon.
338 Vlyfsis A ldrouandi
ta, qax homines violentia raperent: idcirco ft quis ex hominum ocul is abreptus
fuiffet, ab Harpyis dilaniatusefte dicebatur. Alij Thaumantis , & Eledrj Alias
efle ftatuerunt. Alii Terra?,& PontiAlias crediderunt:quadereSeruius has Pelagi
volucres appellauit. nec immerito cum Prifcorum multi Harpyas Neptuni Alias
nominauerint; quia olim Oceanum cundoruro fere prodigiorum patrem conftitue-
bant. Virgilius tamen de his loquitur hunc in modum.
TriHiui baud tills monTimfn , nec fxutor Vila
Peftts, & tra Deum flygifs fe fe extulit vndis
Vtrginei value rum vultm , fadtjjima ventns
Prohtuies , vnc*q\ manus , & pallida femptr.
Ora fame .
VtcUmq; ftt,ha?c monftrofa Poetarum nugamenta eflTe arbitramur. Iam accede-
musadprimairi tabula? iconetn , quatrefertpiduram auis , pra?tcr faciem, qua? hu-
mana eft , capite cincinnatis capillamentis decorato, pedibus nigris, &fqu3tnis
quibufdam partes alarum tegentibus: quapropter ex primoafpedu hancimagine
Sirenem.vei potius Harpyam Aegyptiorumfuifte coniedandum eft .
Iam ad fecundam iconemaccedamus, qua? pariter fabulofam harpyam refertjha*
bet quidem faciem hum3nam, cum cetera ad auem pertinere videantur.
Tertiarefertfaciemmulieris cum vafeapud pedes, exquoerumpitplanta,qua2
palmamrepra?fentare videtur.

Harpya? fecunda icon.

Harpy*
 Monftrorum Hiftoria.

Harpyae tertia icon.

pra-’di&is ex tabula Bembi addenda eft quartaHarpya; icon, humana facie,ce¬

teris partibus ad auem attinentibus,quam vna cumaiijs ornithantrhopon appella-
repoterimus. Suntnonnulli,qui Harpyam fecundoloco conftitutam quadrialam
cognominant : vnde conie&ainus hoc animal monftrofum, prorfus effe fabulofum;
cum animalia quatuor alis integrata , & duobuspedibus nixa in rerum natura non
reperiaticur:dTent enim contra Do&rinam Ariftotelis ; etenim ha’c quatuor alarum
pr^rogatiua nonnifi animantibus exatiguibus competit, &tamen Harpya? inter
animalia fanguinea 1'ocabantur,

F f 2 Harpy*
 V/yfsij AlcJrouandi

'(CJ I i, J

Harpy* quarta icon.

Prsdidtis additurHarpya carcinoformis; & hoc animal, fi in rerum natu

faretur, omnes in fui admirationem traheret : fiquidem tna an.mantjum genera
tfinularetur, primo refert caput mulieris cum frontecincmnata. ^ein e
bet chelas, & o£o pedes, fcilicet vtrimq; quatuor, ritu cancrorum,corpore o
go , cortice reticuIato,in cuius medio dux linea? percurrunr, inter quas
du&a; fcalae gradus referentes, cauda Scorpionis aemula, ficut in figura u 1
cetintueri. Harpya
 Gryphisprimakon.

Succedit alia icon cuiufdam monftrificianiroafisin Bembi tabula txpreffi; quod

Hippogryphi bguram quodammodo jemufatur.-faciera baberhutnaoam cum appe-
dicc quadam capiilari menrumexornanre, & cincinnofupra frontem; deinde fi-
mulacrum al/s au/um, & membr/s ceteris digitari quadruped/s integracur 3 vt in fi-
gura licet confpicari.

Gryphis fecunda icon .

Pratdi-
 Monflrorum Hiftoria. 343
Pratdi&o Gryphonondiflimile animal exprc/Tum haberurin cadem tabu/3; '/n"
deduplici natura couftare videtur, cum partim effigiem volucris, partim quadru-
pedis repratfentet. Roftrum quidem habet au/s, fed caput aunbus, &oculis ca-
rens, icone Stella?,&Luna? dccoratur. Cauda quadrupedisinfignitur ,cum collo
nigro ad pe&us vfq; quemadroodum pratfeos ffgura oftendit.

Gryphis terciaicoa •
' ;VpJ ^

Demutn ex eadem tabula monftrofam habemus iconcm, quam libuit Ornithan-

thropon indigitare, cum, capite auem ,& cotteris membris, hominem repratfen-
ret. Haber prattereaalas dorfoannexas,&Lunatfiguramfupracaput:quapropter
JLe&orid totumin fubfequentifigurameditaripoterit.
‘51 \
Orni-
 344 Vlyfsi* Aldrouandi
J .... .
*«'> tWmQ'ti < sndnaj jiRjnb^ ( siuc utfsd mViup m

Ornithanthropos.

Infuper tabula Bemb/monftrifi’cam nob/s pra?bet figurant» cum caput quadru-

pedis humanum corpus integret. Hoc fimulacrum confpicicur genufiexum, & cum
caput lupinum a?muletur,placuit Lycanthropon nominare.

Lycanthropos.

r
 Monftrorum Hiftoria. 345
Poftremo inhac tabula Torquati Bembialia? monftrifica; icones obfcruamur
guas huic hiftoria? addere Iibuit, vt nihil illidefir 3 quod Le&or polfit defiderare.
Auis qua?dam ibi confpicitur ,qua? figuramanferisrefert, & penes caput, circa
principium colli, duos oblongos habet cincinnos, circa initium ventris cernitur fa-
culus,feuingluuies, moreOnocrotali,cum figura dimidiateLuna? fupracaput:
quemadmodum icon oftendit.
.■ '*f ;• .;

Auis Anferiformiso

Pra?tera eadem tabula exhibeticonemcuiufdamauis, aiistamampl/s vtmagni-

tudinem totius corporis excedant, quarum vna verfus pedes pendebat, pedtore al-
bopundls n/gricancibus maculato, roftroadmodumparuo , &hoc mirandumeft
quia proportion! a’arutn nonrefpondetj prxterquamquod nullaoculorum fisura
incapiteauis obferuatur,& pedibusfupraquemdatn circulum quiefcere obferua-
tur: velutiinpropofitapi&ura cernere licet.
Auis
 346 Vlyftis Aldrouandi

Auis monftrifera.

Ad finem pifturam Arietis bicipiris fpe&andam proponimus ,qualis in tabula

Bembea obferuatur. Mabet hoc monftrofum animal in medio duorum capitum
duas appendices forte 'aneas, qua? flammam ignis referunt, & cauda anitr,all's eft
admodum breuis. Et ha:c funt ilia fimuiacra monftrifera, quse in tabula Torquati
Betnbi fculpta, atq;exprefta videntur, cuius typum ex mufteo eiufdem Bembiad
publicam vtilitatem Aeneas Vicus Parmenfts in lucem edidit, anno Domini
quinquagefimo nono fupra fefquimilJefimum, & Imperatori Ctefari Ferdinado P.I.
Perpet, Aug. Ger. P.Pann. Boem. Dal. Croat. Illyr. Regi ,& optimo Principi
confecrauit.
 MonftrorumHiftoria. 347

Aries Biceps.

HIEROGLYPHICA.

ACITVS aliquando monimentis mandauit veteres Aegypt ios, per

figuras animalium , mentis fenfus effinxiffe, fed fatius fuiffiet ,fidi-
xiflet, per figuras monftrificas ,animi intentionem exprefifl'e ; cum
in tabula Bembi, cuius in antecedent)' Rubrica merainimus , mon-
ftrofae tantummodo animantium effigies confpiciantur. Pra»ter-
quamqudd obferuamus apud Valerianum(fi inchoemus a capite) fimulacrum biceps Lib.' 32.
brachijs, & pedibus carens, & hochieroglyphicumfirmitudinis , & ftabilitatis be- H'ttrogl.
neconfuhorum conftituit ; nam qua* maturofiuntconfilio, ftabilitarem adipifci
folent i fed fimulacrutn abfq; manibus,& pedibus fuit delineatum, vt diuina virtus
exprimeretur, cui his adoperandum non eft opus. Deinde fimulacrum triceps apud Trtcipitiu.
Antiquos vifebat,ur , &hoc tricipitiuinex capite Leonis, cam's , &lupi conftabar.-
etenim capite leonis , tempus pra?fens indicabatur, quoniameius conditiointer
praeteritum, &fucurum fit feruens , capite lupi, ranquam obliuiofi animalis, tern.
H pus pra?ter itum defignabatur,& tandem effigie capitis canini, tempusfururumin-
teliigebatur, quia hoc animal homini blandiensfpeminfinuar,qua? ad tempus fu- Lib.32.ILie
turum Temperattinerevidetur. Aliud tricipirium intuerilicet apud Valerianutn, rogl.
quo Hifpaniam tripartitd diuifam fignificari afteuerat ? quamuis Interpres Hefio-
dihoc Luna?hierogIyphicumeffe voluerit, cuius dominiumin Ccelo, Terra, &lo- Lib.5. Hie~
cisfubterraneis exerceri Antiquitas credebat. Idq; magis poflumus ftabilire, cum rogl.
Pierius alibi h ocmonftrofum tricipirium ex humana tamen, can ina, & equina facie
integratutn Diana? affignauerit , qua? apud Prifcos eademcum Lunaeife ferebatur.
Inconfirmationemaddamus, quod Deo Anubi tricipiti eamdem vim Aegyptij at- Menfisdiui
ttibuebant, qua Hecatem, fiue Dianam, vel Luna Gra?ci pollere promulgabant. So .
Nifi

S
 348 Vlyfsis Aldrouandi
Nifi velimus cum alijs, hoc tric/pitio ,tripartitam menfisdiuifionem in Calendas,
Nonas, & Idtis intelligere. Praedidlis addatur hmul^crum fepticeps ,quod Vale-
Lib.$i.Hie rianus hieroplyphicum multifcij appell^itmam ^Rdogi/mufem iconem in quin-
regl. to decimograduGeminorum^Sffj'&iik,datfdlpf«fagicntcsmuItifcios fore, qui
fubeo gradu in auras vitales exi^rint.
Haftcnusdemulcmidinecapitum, iam ad brutorum capita penicil’o humanis
truncis inferta accedamus . Apud Pierium, homo capitecanino pingitur, &pto.
Lib. q.Hie- hicroylyphico Impudenciat vfurpatur: quamobrem Helena apud Homerum fe ta-
rogl. quam canem accufauic, quiaabominandam tor mails anfamprarbuerit : immo apud
Polluccm, ille oculumcam's habere dieirur, qai nods impudentice eftreferrus . ^
Rurfus homo capite accipitrino, pro hicroylyphico Dei, apud Valerianum figura-
Lib.2l.Hie rur .quoniam Aegyptij accipicrem ob genituram fscundiflimum Soli fquiparabant:
rogl. cum rerum naturalium ferutatores in hoc genere ammalisTp/op^wti.nempe accipi-
Triorehis tremtribus referrum reftibus recenfeant. Hisaddatur icon hominis capite afini-
no, quem Pierius afellicipitcm vocauit , quo hieroglyphico , Aegyptij facerdotes
hominem imperirumj&Iocorum ignaruro fignificabanc, cumafinorum rails fir na-
tura, vt Iongius peregrinari nonfoleanr, &tamen equi ,& mull longiora itinera
peragunt , fedafinipcrillamranrumprouinciam, inquafunc nati, vaganrur:mfi
dicamusquod afini funt ita fiolidi ,vt de homine imperito abieritin prouerbium.
Aftnus ad lyram. Demum Pierius effigiem hominis auribus afininis referti , &
.
Lib. 33 Hie dormientis, profeniitutishieroglyphico , exhibet; fed hoc ridiculum effie videtur g
rogl. cum fuam fententiam Onirocritorum nugamentis fiabiliat,qui fomniantibus fe au-
res afimnas habere, feruiturem prajfagme folent.
Monftrifica ob multirudinera manuum fimulacra a hieroglyphicis non arcentur .■
quandoquidem Pierius humanam iconem multis brachijs :&manibus delineatam,
Lib.1$.Hie tanquatn hieroglyphicum Veris, Hyemis , & Solis exhibet. Erenim multi, per
rogl. Briareum centimanum, teropuS vernum intellexerunt, ob cop 'am herbarum floru,
& frond/um,quibus hocanni tempusredundar. Dcinde alij, per Gygem centima¬
num, Hyemem (ignific arunt, ob mulra, qua? ad varios vfus, in hocrempus congc-
runtur, Demum HomerusSoIem centimanum nuncupauit ,ob infinita munia , qute
in fublunarimundo in dies obit. Addituraliud fimulacrum hominis quadrimani, &
quatuor auribus infigniti,quo Eacedemonij ApoIIinem demonftrantes, hieroglyph!
cum Sapientia?, cuius Apollo erat fymbolum, cundtis infinuare videbantur, quo- C
niam ille verefapiens non appellatur, quimultorumcognitionem, & vfumnon ha-
beat. Deniq; Valeria nus monftrificam delineaust iconem humante faciei ore patu-
Lib.3 2Hie Io, lingua exerta, nafo obliquo, labijs tortuofis , & oculis toruis, vt hieroglyphicu
ngl. Aduerfirij contradicentis exprimeretj cum huiufmodi monftro fum fimulacrum in
decimoScorpij graduab Aftrologis fingatur,
Accedendum eft adponderandas icones monftrificas, quae partes fuperiores hu-
Lib.x. Hie- manas,& inferiores belluinas referunt . Quandoquidem Pierius Lesnamfacie
rogl. virginea defignans , hacratione mores meretricios aifabre deferi bere exiftimat ,
nixus-alfertis cuiufdatn Michaelis Bizantij , qui mererr/ces quafdamex Megara,
Sphynges appellatas faille tradiditmam tales beftia? humano capite manfuetudme
quandam prat fe ferre folent, fed reliquo corpore leonino,rapacitatem,&impe- ^
riumoftentant, quas conditiones, &proprietates meretrixin amantes exercetr
Meretrtx quamobrem in turpifiimum dedecus meretrices olim megaricar fphynges nuncupa
Liegartea ri foIebant,&huicadagio fordidiMegarenfium mores ab omnibus damnati anfam
qua.
dederunt. Amplius ex Valeriano habemus virgineam effigiem pube tenus,& dein
ceps in caudas pifcium,&pedes galiinaceosdelinentem, quo monftrofo fimulacro
Lib.2A,. Hie Sirenas,fimu!quc perditionem rerum exprimereconatur: tunc enim homines blan
rogl. dis Sirenarum illecebris irretiri dicuntur,quando voluptatum luto htefitanres fos-
diffime computrefeunr . Iterum ex eodem Pierio habetur pi&ura hominispube
tenus,& deinccps capn'namformaminduenris,quodmonftrum pro hieroglyphico
Liuinitan s occulta? diuinitar/s.publicatur: hac tnonftrifera imagine ,Sileni ex genere Satyro-
occulta Hte rum repratfentantorjerant aurem Sileni,iuxta menrem Alcibiadis platonici, qua?da
rogl. icones its concinnata?,yt facile complicari, &expIicaripoffienr ; hsigitur corr.pli-
carte
 Monftrorum Hiftoria. 349
cats ridiculam,&monftrofam tibicinis effigiem oftentabant, fed explicate quod.
dam venerandum nutnen prs fefercbant. Iterum Pierius.pidtura hommisin equi- { '4 -
namformam definentis,hieroglyphicumhumans vitas fugacis,& prscipitis expo- n'i •
nerenititur,quoniam terminus humans vita; lnpernicicurfuconfiftit.
prstermiffo monftro capripede, quod alibi pro hieroglypbico vniuerfs Mundi
tri3chins expreffum fuit, defcendemusad hierog yphica, qusa monftrofis beftijs
referuncur. Pierius aliquando Gruem bicipitem tanquam hieroglyphicum feraci-
tads pingebat, propterea quod, Grue bicip te quondam apparente, eo anno vher- L' lJ' *f"
rima in Aegyptofuit annona . Quamuis hoc monftiobicipiti ver, & hyememali- ro&‘
^ quidemonftrare potuerint ; fiquidem, Grue adueniente , tempus vernum homi¬
nes lstificar, & Grue abeunte, hyems ingruit. Ibidem pingitura Pierio equusala-
tuspotiusadfamam ,quam ad celeritatem indicandam ‘ nam talcmonftrum, cum
ex csde Medufs natum effc perhibeatur , fignificat, quod virrus, profligaro ter-
rore, fam3m generat, & hieroglyphicum terroris e rat caput Medufs, & fama fta-
timatq; eft genita,illico perorahominum volitat. Ad finemtanquam coronidem
addamus monfttum mirabile a Valerianodepidum, nimirum ferpentem alarum cu r 4 ^te*
capiteaccipitris.quo hieroglyphico,Aegyptij Diuiwtate demonftrareconabantur. roz!,%

MIRACVLA.
ON eftin dubium reuocandum ilia monftra, qus ad aliquid prsfa-
giendum in luccm funt egrefta,ad miraculorum patranonem e/Tere¬
ferenda .• nihUominus hoc in loco miracula monftrorum man/feftiora,
deinceps in Rubrica Prsfagiorum minus aperra gecenfere decreui-
mus . Primum legitur inhiftoria India? Lufitanicx, quod in Regio- ParteA’
ne Iaponica iam multi Ethnici chrift :ana facra fufeeperunt, quandocontig'f, vt
omnesfilij cufufdam Neophytiperirent -.idcirco , ru'fus impendenre vxoris partu,
quidam Erhnicorumhuius mulierisaffinis marito biandis veihis a D?mone fuppe.
ditatij perfuafit, vt, arrepta necis filiorum occafione,fe fe a republica chnft/ana fe-
^ gregaret: quapropter ille verbis confanguinei motus,confi ft/m,enaginaro pugio-
ne.quamdam crucem transfixit, vt cun&is ,hoc perado, fe chriftianos ritus de-
ferere manifeftaret. Sed paulo poft eius vxor dolonbus partus agitata infantem Puellusfine
fine mento ,& thorace ita patulo enixa eft, vt omnia vifcerapuelli confpicerentur: naf° oritur
quare huius monftrofi partus formidine perculfi omnes affines vnacum tnarito ad
culrum chriftans fidei reuerufunt. Nondiffimiletniraculum accidit in Regione
Foriluf j anno Domini vigefimo quinto fupramillefimum, &. fexcentefimum, vbi
qusdain nobilis muher prolis auida mendicam duos geftantetn puellos , & vidum
oftiacim qusricantem irridebat, quia defilijsinterrogata, fe eos legitimo matri-
monio, marito tunc in Nofocomio sgrotanre, peperifte affirmabat. propterea
raendica idegro ferens animo, ralem noram fxtui mulieris nobdisab Omnipoten-
H ti Deo imprimendameft imprccata, vt fui ipfius violata fama abomnibus nofeere-
tur . Accidit autem,vt nobilis mulierfeta infantem fepticipitem eniteretur,& Infant fe»
medium inter alia caput vno tantiim oculo, & auribus caprinis erarrefertum. Ac- pucepi.
ciditquoq; Epidaurianno vigefimo fupra millcfimum , & fexcenrefimum, vtmu-
lier grauida duas gallinas alterius vicins abfentis furaretur; idcircohsc domum
reuerfa, & fimile latrocinium fufpicata, mulierem grauidamadiuit, &placidis
verbis gal 1/nas non inuentas repetebat. At grauida iure iurando fe a fimiii crimi-
nealienam efle affirmabat :immd a fummo Deo imprecara eftfe duos Dfmones,
parituram , fi huius generis latrocinij fuiflet confcia: nec fecus accidit, nam temr
pore paritionis rnonttrificiDsmones dilaniatis matris vifceribusinlucemprodeun
tes vna cum matre perierunt.
Amplius,ex Polydoro Virgilioin hiftoria Anglica,regnante HenricoSecun-
do,&Thom3 Cantuarien/i.Poncificis Romani legato in lllisregionibusverfante Angl.
G g conti.
 J 50 Vlyfsis Aldrouandi
contigff vt fbpra vim naturaemfantcsmonftrifici,nimirtjtn cauda infigniti nafccre.
' eur. Qoandoquidcfn cum Thomas Camuarienfis vir iuftus veniffetStrodum,qui
vicus fitus eft ad Medueiamfluuium Proceftriamaluenrem, tunc loci Accolae, vt
aliqua ignominia Thomamafficerentjcaudam eius equiamputare non dubitarunt,
vt proprio Regi morem gcrenr, qui fa?pepronunciarefoIebac,fe vnius facerdotis
paccm itt proprio regflo eonfequinonpoife , & fidis amicis carere , qui hac mole-
ftia ilium libcrarent. Sed poftea h*c infamia? nota vna cum illis hommibus, qui
peccarunt, deletaeft.
Ha&enos de miracuiis fupra vim nature in illis fxtibus patratis , quimonftrofi,
impefanteDeoinlucem prodierunt. Reliquum eft vt de illis infanribus verba fa A
ciarnus * qui monftrifici nati, pauIo port fupra natura? ordinem venuftam corporis
LibM.de mi formam loniti funt. At illud miraculum fit inftar omnium , quod Ca?farius Heif-
ruc.cap. 42 . rerbacenfis narrat accidifie Godefridoin a?dibus probationis>tyronumpra?cepro-
ri,qui oiim dum Pafatciam quamdamregeret,puellum monftrofum, & connata cir¬
ca Jams mole carnea mirandum ihmodumdeturparum,facro fonte intinxir,fed po-
fteaquam nomine fan&iffima; Trinitatis inuocato,huiufmodi facro latice monftrife-
rum infanremterrioabluitjtuncmonftrofa caro fupra vim nature euanuirjvnde pa-
rentes,& circamfianres virrutem Sacramenti Eaptifmatis pra?dicantes, immenfa
gloria infinitamfummi Opificispotentiam atfecerynt,

PROBLEMATA.
R OPOSITIONIBVS interrogationemannexamhabertibus
monftranon carent: fiquidem prima fronre curiofusfcire defiderat
cur monftraa Natura producancur. Huius caufam aflignar Ari/iote-
Lib. 2. Vhy Jesin Pbyficis,dum inquit quod Naturafemper producere conatur,
ftc. quod melius,&perfediius eft,fed propter materia? difpofitione, vel
prauam vteri conformationem,vel ob influxum fyderum,non intentum opens fine
aifequensjquod poteft tantummodo producit. Hinc fecundum dimanat probJe-
Problema ma. An natura in monftris producendis aliquem finem refpiciat. Philofophiaffir- q
Secundum. matiue refpondent • etenim fi natura nulium finem fpe&aret , proculdubio f?tus
cJfet informis,fed non eft femper informis, ideo iuxta mentem Ariftoteiis natura
quandoin generatione errat pdfteafuum finem in proximo genereaflequirur, dum
Lib. 2 . Ly- fceminarn loco maris,bipedem loco hominis,aut impedita, quadrupede progignit:
pnos o hinc colligendum eft a natura errante pifces rari(fime,& nunquam arboresgenera-
ri. Quamuis Atheneus recitet, ex authoritate Hecatij, canem truncum vitis pepe-
ri(Te,hunc tamen partum multi fabulofum predicant. Et fiquis ambigerer dicens,
quod natura errans aues porius bipedes,quara aliud genus quadrupedis produce-
Jl4on 8rum re deber’er; Refponder Cardanus,qudd natura in aliquod genus intendens, necef-
multi forme faridetiam aliquam fpeciem ilJius generis fingere conatur :quamobrem cum finem
Vi aliquem proprium aflequi nequear 5 proxim:orcm illi refpicit, 8c quid in alio genere
fabricare,n 6 reluClantemateriaintendit.Quade caufain materia diuerfaru partium X>
mbftru multiforme^ducif/edexmateriaadmodu inutilimoftru informe refultabit.
Rurfus Curiofi fifcitantur,cur monftrofi fetus in vtero viuantj-& in luccm edita
facile pereant„ Refponder Cardanus genita ab ijfdem caufis feruari,a quibus pen-
dent>8c qu* adnata funt facileetiam conuiuere,quoniam congenita eorum vita par
Viuere^ & ficipanr,quibufcmnftiertJhf gCnita .Cumautemdifficilius fit viuere,quam conutue-
conttiuere re; hinefit vt mdftfa in vtero viuant,deinde in vitales egrefTa auras facile in tereaf,
quid » quia nata a propria natura remouentur, ficqj imbecilliora, & infalubria redduntur,
& obeunt. Veriim aha rcfponfio in medium affefri poteft., nimirummonftra ,qua-
do generariincipiunt, a generatione perfe&orum parfim diferepare ,fedquia tra-
dutemporis, dum abfoluuntur, a natura generantium vaJde recedunt: idcirco
FtiotJftff quanto magis augentur, tantp tpsiorem iatbecillitatem acquirunt, quia i
natural!
 Monftroruai Hiftoria. 35*
naturali primordio magis degenerant. Monftra autem qua; fuperuiuunt, a na'ura-
Jiftatuminus recedunt. Hinc emergit aliud problems, cur rane fint monftrorum
abortiones, fi monftra , vt paulo ante explicatum fuit, in vteroetiamcrefccnria in
Ltb. ? 2 . 4e
diesmaiorem ddjiiitatpm incurrant. OptimerefpondecC.'ai'danus,quoniam abor¬
rer. bubtil.
tus vtplurimutn funt rari,monftra quoq;funt rariora ;vnde fit vt monftrorumab¬
ortiones fint rariffima?. Demum inquirere folcnt, curmuiieres Aegypti* freque-
tius, quamali? monftra enitantur. Refponfio eft C ardani hoc inde euenire,quoma
fxminx Aegyptise vnica paritione plures infmtes edcre folcant : quocirca , ve! ex
imbecillicate, vel ex concuffione ferumn,a propria natuta partus facile degenerat,
E Deinde quanitur, cur quadrupedcs nonmagna? plcrumq; monftra enuantuncu
tamenhomini, & rnagnis animantibusid raro conting.it. Hocproblema difsoiuit Sett. 6.Pre-
Ariftoteles afFerens hanc elfe prarcipuam caufam, quoniam parua animantia vno bl. dr lib. 4*
&eodem tempore plures concip unt foetus, cum tamcn grandiora vnum rantum- de gen.
tnodo concipiant, &parsant„ lbi autem monftra procreari foJent, vbiplurima fe- Arum.
mma inter fe confundontur , & coalefcunt, veluri in paruis animalibus plures foe¬
tus concipientibus fatpe fsepius contingerc folet. Infuper inueftigari folct, in quo
genere animantium copiofiora monftra producantur. Multi refpondent hoc aqua-
tilibus compctere, non fo’urti quia multi funt arbitrariformas cundorum animan¬
tium in acre, & terra verfantium, in aquis quoq; obferuari, fed etiam hoc aquari-
libus conuenirc putamus propter mollniem materia; , & fuperfluam humiditatem,
F qua generacio, & animantis conftitutio facile vitiari fedati, &dtformari poteft. Monttri*
Veruniha?c monftra aquatilia nobis minus innotefeunr jcumomnes fpecies fimi-
lium animalium 3 ob remotam a noftris fenfibus habitarionem, facile ignorentur. atjuanl a
'libuir ramen in pr arfentia nonnullas monftrortim aquatilium icones antcoculos minus nota.
Jedoris rcprxfentare, vteorumfententiaftabiliatur, qui in dies noua monftra in
aquis inueniriaflTeueraorh inc elicfwus quod pnfci iuremeriromonftrofas Har-
pyas Neptunifil/as cognommarunt, cum Occanum prod/g/orum, & porrenrorum
omniumparencem confrimcrcm, Pnaiaicon ( rif monftrofi Cypr/ni, quereferunt Cyprini va
foifte captum inftumine Auftrip , quod vocant Dielirs/n Ditione Comitis Iulij de nttas
Hardegg,propevrbcm Retz, anno Domini quadiagefimo quintofupra fefqui-
millefimum, menfe Odobri. Eratautem Cyprinus monftrofus , quia non vtreliqui
Cyprini, dequibusin Hiftoria pifeiumadum fuit, effigiem , fedhumanamprre fe
G ferebat. Retefolusfuitcomprehcnfus,& obraritafem, &maximequit fenibus
regionis erat ignotus, diu conferuatus v.duti quod-dam miraculum paftimfuit
circumlatus.
Secundo loco effigiem monftrofi Suis marini damusquem Gefnerus Hy?nam
cetaceamafimilitudine Suis, fiuc Hy?na; quadrupedum appellauir.hic, referente
Olao Magno , anno Domini trigefmoodaoofupra fcfquimillefimum, prope Thi-
letn infulam feptentrionalem fuit comprehcnfus , capitequidem fuil!o,fcd reliquo
corpore fquamofo,cum figura veluti adolcfcentis Lumrin dorfo, & ternis in me¬
dio lateris vtriufq, oculis. Animal erat incredibilis fcremagoitudinis,quia longi-
tudinem duorum,&fepruaginra pedum , & altitudinem quatuordecim a’quabat.
Interftitium interoculos erat feptem pedum , & iecur habebat tarn vaftum , vt
quinq; dolia impleuerit.
H Tertio adduntur monftra Niliacain confirmationcm corum qua hadenusdida
fuerunt, quorum icones erant reponendapagina 26 huius libri, vbihorum rocmi-
nimus :nam humana plane ad pubem vfqfeffigie,.facie ad grauitarem compofira,
cafarieflaua,&canisa!iquorpilis obfira , ftomaehoofteo , brachijsdiftindis,&
dearticulatis , fed deinceps monftrum hoc hominem amulans in pifeem definebat.
Aliud verb erat vultumuliebri, promiffis capillis, tumentibus mammis; quemad-
modum iconexprimit. Amplius.vt ftabilia'tur fententiaeorum , qui plura in aquis, Duo won-
quam in terns monftra conftituunt, annedemus iconem monftri marini; referente BratnnriSi
Pareo , capite, crinibus, & pedoreequino, reliquo corporepifciforme.Hoc in ma- & fcmin*.
r i Oceanocomprehenfuro j&Romamallatum, & fummo Pontifici oblatum fuifTe
Gefnerus tradir.

G g 2 Propterea
MonftrofusSas marinus
 Monftrorum Hiftoria. 3H
Propterea valeant^qui infabulis Antiquotum magna libertate cquos marfnos
parricn cffigiem equinarn , partim pifcis reprarfentantes conftituerunt: vt quernad-
modumCoiumba;, Pauones ,& Aquilatfuorum Numinum, {'cilxet Veneris, iu-
Nepttini
nenis, & Iouis currus trahere finxerunt: panter in aquis Neprunum ab huiufmo-
equt quales
di Hippopotaniis duci voluerunt. Ideoqs iuxca Pi&otum voluntatem in magn3m
fpediantium admirationem illamequinarn formamerant commcnti, qua?potius cu-
iufdam Hippocampi , quam Hippopotami effe videbatur. Nonenim cauda Del-
phini in. Hippopotamo vnquam fuitobferuara : neq, Romanis alius vnquam fluuia-
g Jisequus vifus eft pra?ter ilium, de quoin Hiftoria quadrupedum digitatorum ver-
bafecirnus. Quocirca multi alfeuerarunt a-nbitionem Romanorum figure huius
cquioccaiionem dediffe : nam , vt terrs^marifq; Dominiumcundtis manifeftarcnr,
duo animalia vtriufq; dementi, feilicetequum, & Qelphinum fimul iundios pingi Origo eqtn
cararunt. Hinc multi talemfiguramadmirantes ,& vnum tantum animal efl'eexi- Neptunt An
ftimantes fimilemonftrum, equutnmarinum nuncuparunr. Modo nulla admiratio- tiquerum .
ne teneri debemus, fi icon propofita aliquam veritatem affequitur.
Adhuc prfdidlam fententiamftabiliemus fi addidenmus iconemmonftri aquati*
Iis magis terrifici, quodmemoracGefoerus,&hancimaginem pidlori, qu/id An-
tuerpias viuumviderac, acceptam refert. Caput monfiri quid furiale pra; fe ferre
videtur, nam cornu duplici eft refertum, &auribus valde prominentibus infigni-
tum. Brachia verohumanis non abfimilia erant : reliquumcorpus pifcis formam Monflrum
P repratfentabac. Captumfuitin mari Illyrico, cum ab aquis ad litus pufioncm il- hocibt Ca
licmorantemrapturus acceffiftfer. Quoniam pifeatores ipfum obferuantes lapidi- ptum .
bus vulnerarunr, fed monftrum fugiens Icthali percullum vulnere,paulopoftin
litits,a quo djfcefi’erar,reuerfumexpirauir. Itaqueiineamentahuiusmonftriinico-
ne fpedanaa proponunrur.
Monftrum aliud fuperfore mufto mirabilius ad menrern Rondeletij fubiungimus,
cuius iconem accepir a Gisberto Germano medico ,& ipfe Amfterodamocum lit-
teris accepcrat, quibus affirmabat, anno Domini trigefimoprimo fupra fcfquimil-
Jefimum, in Polonfa vifum ralemarinum monftrum, referens quodammodo rudi-
rncnra habitus cpifcopalis, & ad Polonia; Regem dejatum. Immo fignis quibuf-
dam indicare videbatur fe ad mare regreflum defiderare ,-vnde illo tandem dedu- Monflrum
q dum ,in marc fe coniecit. Quamobrem Rondeletiusfepfuraomitteredixit,qu;e hoc vbl ca¬
de hoc monftro narrandadfent. quia id fabulofum elfe arbitrator, &additfeta- ptum .
lem monftriiconem exhibere, qualemaccepit, qua? poftea verafit,an non,nec
prorfus affirmarc, necprorlus negire audet. In afl'erti confirmationem Belio- Bellontj dpi
niushcec addit verba . Neqj hocqucqj pranermittendum eft, quodinBata- nto.
uinis annalibus depifeeepifeopoferiptumeft, quern prope Poloniam anno mii-
lefimo quingentefimo trigefimo primo captum fuiife Cornelius Amfterodamus
Gilberto Phifico Roma fcripfit,& Regi Poloni^ oblatum ,cuius corporis magni-
ttido, facies , & cultus tabs eratomnino , qualem videtnus figuram alicuius Epi-
fcopi mitra,& reliquis fuis ornamentis induti. Hadtenus Bcllonius.
Cum igirur permulta fintnature in terris pro arbitrio ludentis miracula;fic etia
in mari,ob raritatem,& forint varietatem , pr< pe incredibilia eiufdem artificij
H monftra obferuantur. Etenitnquis nonadmtrarur Tritoncs, Sirenas, Nereides,
& pleraq; alia huius genem monftra, qua?olim fabulofa elfe multi putabant ,& ru¬
men talia aliquando vifaclfe fyperiusfuicexaratum. Poterimusigitucmerito ca»
nere hoc diftichon.
Aether non tst alii , nee ielkts horrida tnonfira *
In cryptis abdunt quotvada[*lfdfuts .

Prater
Ecpus marinus monftrofus.
35 ° Monftrum Marinum rudimenta habitus
Epifccpi referens.
 Monftrorum Hiftoria; 359
PraJtcrca quajritur, an monftrificus homo veluti bicorpor vrsa, vel duplicianima
fit refertus . Kefpondet Ariftotelesidexcordeeliciendum effe : quandoquidem
Ge.
vnum corin tali monftro, vnum tantum animal, & duo corda duo animaliarcpr?-
fentanr. Modo difficultas eft, quaratioiiecognofcendumfit .nimiin fimili mon¬ An. c*f. 4-
ftro viuente vnum tantum cor, vel duo corda contineantur. Niphus in Commen-
rarijs ad Ariftotelem feriptis mandauit, olim in Galhade monftrohuiusgeneris
dmaTheo!ogisdifputatumfuiffe,vtrum hoc provno, vel p!uribus,aqua facri foo¬ loco ciidtf
ds elfer Luftrandurnsquitandemesdifferenua fenfuum id percipiendum elfe de-
creuerunt. Siquidetn Albertus meminit cu/ufdam monftri geminumhominc atmu-
E lantis , quo duos homines referrti ftatuerunt, quia altero fra percito, alter ridebat,8c
altero plorante alter iucundrtatemprte feferebat,& monftrum ad annum vfq; vi- Medicorn
gefimum, viram traduxit, iaimo altero pereunte, alter eatenus fuperuixic, donee ofinto de
fetoredefurtiftiaffedus e vitadeceffit. Medici autem in dirimenda hacqua;ftio- Men Brit
ne ,a fentsntia Ariftotelis valde diftenriunt .• non enimeor , vt Ariftoteles, fed getntnit.
cerebrals*tantumfnodd refpiciunt, in quo rationis domicilium, & dignitashuman?
fortiKE refidet > &quamuis , atorde ,caloris vitalis fcatebra dimanet: nihilominus
ratiocinatio , & difeurfus in capite ta ntummodo celebratur. Pr^terquainquod in
maiorcmfentent:ia?medicorumfl:abiliratem,facu/rasfbrmatrixcun<fta delmeans,in
«onceptione primitfre circa cerebrum verfatur; cum Anatomiciper difte&ionem, Sedtt ratio?
caput in embryo carteris partibus grandiusobferuauerint : immo perperua pro- Ml qu*.
portione fingula membramiaoraibueniunr, quanto longius a capitis regione di-
ftant , donee partus typitmperte&a; formationis fuerit aftecutus.
Item quteritur, quare monftra iuxta paiuitatem, veluti Nani in humano genere
procreentur . Refpondent id a duabus caufts,nimirum a loco, &ab alimentopro-
uemire; fiquidem anguftia loci, feu recepraculi efHcit, vt foetus minime diJatari
po/fir, deindepaucitas aiimenriprobibet, quominus adperfedam ftaturamfeetus
peruenire valeat. Inueftigant etiam, cur in rerum natura muliermonftrum appel-
letur. Huicquarftioni Ariftoteles in Pbyficis facisfacit , quando afterit, omne per lib. 2. Thyf.
accidens gemtum monftrum nuncupari, fed quia mulier quodammodo per accidcs
produci videtur, ergo iure optimo inter monftra erit collocanda.- minor propofitio Mulier cur
hums rationis cundis innotefeit, quoniam Natura rem petfediorem procreare monflrttm
femperintendit ,ficq-, p roculdubioad mafculum femper generandum dirigetur j dieam .
G ideo aliquando faeminam, ob materiae difpofifionem , producit.
Tandem percundantur multi, an monftra in lucem egredientia, iuxta nominis
etynsutn aliquid femper praemonftrenr, ve! prtefagiant. Multi Authores fuerunt
hums opmionis , ex monftrorum ortu femper aliquid elfe praelagiendum :
propterea Malanthon banc fententiam ftabilire videtur , natiuitate monftri ante lib. 2. Pro-
helium,quod Caftar aduerfus Romanos fufeepit. Immo Sorbinus prsecitato au- gym. nai.
thori adftipulatur, dum in lua Teraeologia , exemplis variorum Monftrorum, paf-
fim id confirmat.
Ad praefagia monftrorum homines non ita faciles ,&proni efte debent: nam
Diuus Auguftinus hocmiranduminmodum damnat ;dum inquit: viderint Conie- Hb. 2l.de
dores monftrorum,&oftentorumy quamexillis f?pefalhntur, &noxi? vanitatis Ciuit Dei
rebus animos horainum implicet. Quamuis muJra dicendo,aliquid veritatisquan- cuf.8.
fi doqi incurrant. Non igitur perperam locutus eft Cardanus , quando aft’eruit,
monftrofos partus mala denotare, ficuti vrina cruda in morbis, qua; naturam alio lib. 14. de
intentam^(re,& a redo cramire aberrate demonftrat. Immo Pareus hoc perpen- Far.rerum.
dens, tandem feripfitquoniam fine modo, fine lege, vel vago,autnefando con- cap.vie.
cubitu, vel quo tempore, Dei, & Ecclefia; mandaco abftinere decet, mifeent fe Ini. Andt.
parentes s ideo f?pe nefanda, horrenda, & a nature communis regula dem'a na-
feunrurf ideifeoadpriefagitionemnon eft confugiendum . Verum quidem eft,
quod aliqua interdu extraordinaria monftra aliquid praefagirepoflunt. Nam Mar- In lib. de
fitsus Vueinrich/us feriptum reliquitin Pagoquodam Gallia; infantem olim fuiffe Motif.c. 4f
tjatum,in cuius ventre cufpis gladijeminensconfpiciebaturjquipoftea.fadapaula-
rimfuppuratione, extradusdl, & helium ciuile pra;fignificauit. Quandoquidem
Jiuius nulla eaufaphyfica reddipoterat, Huius monftri Iconem ledor fuo!oco s
7 nimi-
 360 Vlyfsis Aldrouandi
nimirum in Rubric:* prsefagiorum intuetur. Quando igirur monftrai natural!
ftatu non valderecedunt, quidquam prsfagirenon videntur, quoniam apud Ae«
gyptios hscprasfagicio efiet admoduni frequens, vbifrequentiora, quamin alijs
Regionibus monftrahuius generis nafcuntur,

MORALIA.
^EMADMODVMin humana naturaaccidir, vtmonftra, nem- A
pe homines bicipites aliquandooriantur : pan rationeid in Ecclefia
contingit, in qua roonftrofi homines verfantur qui varijsinrentioni-
bus, & affedibus muniti, bicipites in eodem tamen Ecclefia? corpo-
re vniformes nominantur. Veluci quando funt multi, qui vnum ra-
tione intenrionis fimulanr, fed tamen iuftis de caufis duplices , & bicipites nuncu-
Bicipitts in pantur,quacenuspluribusintentionibus ,& affedibusfamuiantes,inmuita velu-
moral. do- t'i capita diuiduntur.
ftrtna qua- Pra?terea fi aliqua in lucem exeunt monftra, quorum partes fuperna? homine da¬
les, plicem,&partes inferna? hominemfimplicem referunt , tuncpartes inferiores ,
MonHrum qua?funt fimplices ,partes fupernasduplices fuftinere,&fuftentare debcnt. Si-
btcorfor . mile monftrum in Ecclefia aliquando confpiciturnos igirur Chrifticola? cum fimus g
plures perfona? , vnum tamen corpus in Ecclefia ijfdempedibus, nimirum ijfdem
fideifundamentis fuftentamur; quocirca fi contingat, vtaliquis vulnere la?thalis
criminis perculfuspereat,tunc ca?teri talem, ob criminadefundum , magno cha-
Cap.6. riratis feroore fufternare debent :cum fcripferit Apoftolus ad Gallatas . Vos, qui
fpiritualeseftis .inftruite hosinfpiritulenitatis, & alter alterius onera portet .

STMBOLA,
X monftrificis etiamanimalibus virieruditi fchematafymbolicacom-
ponere non dubitarunt Etenim ex Sylueftro Petrafanda , iconem
Li. J.Symb. monftrifica? muiieris habemus aua?,Veterum Sirenemreferre vide-
heroic. tur,cumtitulo. COMTEMNIT TVTA PROCELL AS .&hoc
fymbolum Hieronymo Columns Paliani Duci, & Copiarum Re¬
gis Ferdinandi Prsfedo aftignat, quocundis perfuadere nitebatur, fe tarn in
fecundis,quam aduerfis rebus Temper tranquil'oanimo agere, quod Sirens prar.
flare videtur , duminturbato , &p!acido mari, tanquam in proprio domici-
Li. 6 Sy mb. lio Temperquiefcic. Apudeumdem authorem , aliud mirabilemonftrum confpici-
heroic. tur 5 netnpe caput equinumhumano vulcudecoratum, & barba in peduspromif-
fa , cumpedibus gruis,& cauda gall: gallinacei, additishis characteribus. FAB.
adfcribiturhocfymbolumFabio Cundatori, quihac monftrifica effigie , virtutes
perfedi Ducis exprimebar: uamq; capiteequino, Prsfedura, & Principatus in
bello, vultu, barba,&pedore hominis,prudentia» pedibus gruis, cundatio, &
vigilantia,&demumcaudagalli gallinacei, vidoria fignificatur. Pofteaquamin
Equus ala- equum moftrofum incidimus, no eft prstermittenda icon equi ala ti pedibus pofte-
tus Leontm rioribus Jeonem conculcantis, qua? apud prfcitatum authorem ping itur, cum cpi-
conculcam- graphe. PERENNITAS LAVDIS . hocqsfchema fymbolicum Henriciprimi
Regis Lufitania? fuifie memorat, qui hac ratione,omnes Africa? nationes quam-
tumuis barbaras fe domiturumefiedemonftrabat.Veriimfiinbocfymboloequus
alatus effigiarur, in afioetiam ciraci libri Teftudo quoq; aiatafiguratur, cum epi.
TeSludo graphe. AMOR ADDIDIT. Hoc fymbolum Fa?!icis Saierni Principis fuilfe
data. author pronunciat, quo vtebatur, vt Regiamorem, fidem, & ad fubitaobfequia
alacritatem, fine naixtiorje temerjtau's , atic improuids celeritatis infinuaret.
EMBLE-
 Monftrorum Hiftoria. 2<?3

PR A ES AGI A.

LERVMQVE homines arte prefaga, exmonftrorum natiuitatibus,

£ varia ventura prefignificant: nam ft, temporibus Valentiniani, duo
pM monftra in genere magnicudinis, & paruitatis apparuerunt,quorum
§g alterum in Syria quamcumqj eminentemhominum ftaturamexcede-
jjfjl bat j & alterum in Aegypto,infra incredibilem humante nature bre-
nitatem concinebarur; proculdubio ( atteftante Sorbino ) futuras
Homo Ba¬
Orbiscalamitates portenderunt; Siquidem hacamirhefi pratmonftrabaturnon de-
tura magni
futurum effe hominem , qui demiifo natus loco, & abiedee conditionis in caput, &
vitam magni Imperatoris Valentiniani confpiraret. Is cnim adhucimpubes ad & farm .
Imperij d.gnitatem cuedus, & fubdolis lufti'na; matris artibus fubornatus , tande
latenter fedudus Ariana; impietatifauere cirpir. Prstereanon defuerunc multi,
qui exmonftrorum nariuitatebellum fore exiftiinarunt : iuxta Iambicum carmen.
MonUrum ornne belli tempore extat crebrius .
j; Homines igitur grauibus obftridi fceleribus ,Dei quidem odium fubeunt ,fed
poftmodum fe accufantes veniam confequuntur: fedquandoab inftitutis ebriftia-
nis p^nirbs abhorrent, neq; fupplicem vnquam veniam expofeunt, Deumadeo
irritant,vt illis identidern bello fuccenfeat, quod monftrij primutn pratdici foler.
Id quidam verfus Iambici fic explanant.
Poriendit iram quodlibet monBrum Dei . .
Vbi monBra funt , ibi ira non procul Dei eft .
His He feftabentibus tradunt Amhores ante bella Bruti,&Caflii tale mon¬
ftrum apparuifse.
I Monftrum cornutum, & alatum inftar Cacodf mom’s, cuius hie figuram damus,
exmuliere quadarn fuifle natum autumant Appianus tamen alircr hiftoriam nar-
rat,fcilicet Bruto,& Caftio cumcopijs ex Abydoin EuropamproperantibUs,an-
G no anteChriftum natum quadragefimo primo, pra’duftum monftrum, feuoften-
tum Bruto inter filentia noflis oblatum fuifle, corpore,mammls, & cornibus hirco Mon Bride,
limile, ri&u canino, alis inftar Vefpertilionum, cauda vaccina, & pedibus auium ra- fenptio.
pacium. Sedebat aucem Brutus in tabcrnaculo folus de euentu belli vehementer
foliicitus, quandoad fe quedam ingredi pra?fenfit,& ad ftrepitum conucrfus deli-
neatam monftri imaginem adftare vidir: qmtmobremhorrendo commotus afpectu
interrogatlit ,quiseiret, & quid pratterea fibivcllet: tuncphantafma fubmurmu-
rans dixit: tuus malus Genius, Brute,in Philippi's me videbis ,&abijt, Deinde
Brutus a famulis in tabernaculis verfantibus fifeitatus ,an aliquemad feveniente,
vcl exeuntem vidiifenr; illi negarunt; quare admiratione plenus dedit fe quieti.
Poftridie , pofteaquam diluculauit, Brutus hanc pbantafmatis fpeciem Caftio nar-
rauir, qui id tanquam inane afpernarus , iter in Europam folicitauitj deinde om¬
nia, qua; inter Aenum, & Senium montem interiaceht, perperuo viftoriatcurfuar-
mis fubegerunt. Interea Norbanusab hoftibus Poeni circumuenrus prtrfidio de- Annorum
ce/fir ,& cfades aliqua infignis fuiftet accepts , nifi Antpnius pra?fto fuifset. Coe- [tries.
terum ft per ar.norumferiem percurramus, nullum monftrum fine pr'ajfagicione
natumefsemulti Autbores, & ponifimum Sorbinus pro compcrro affirmant.
II Infans oregemino, quatuoroculis , dentibu's binis, barba,&duabus breuif-
ftm/s auriculis natus anno Domini trecentefimo odauo apud Daphnem amatmim
iliud, & ambitiofum Antiochise fuburbanum, Conft:3ntij Imperatoris temporibus,
iuxta Marcellinifentcntiam, Rempublicam in ftatum deformera verti pradignifi- Pr/tfagia
cauir: proptereaquodfecu!umhuicnatiuiratifuccedens,quam obfe^enis moribus ex monBro
fuerit deturpatum,omnes Hiftoria; vno oreteftificantur. Tunc enim malapene in- deferipto,
numerabifia Eccleftam Chrifti, fteuientibus vndiq; hominumperditoruminfultibus,
, H h 2 miran-
3fi4 Vlyfsis Aldrouandi

I Monftrum alatum, & cornutum inftar

Cacodimonis.
 Hiftoria

II Infans gemino ore oculis quatuor *

6c barba natus.

i
 3 <S6 Vlyfsis Aldrouandi
inirandumin modum inuaferunt: cum Imperator Conftantius fraudulentis Ar-
rianifmiimpofluris illaqueatus, a vera pierate rccefserir. Hisaddantur monftra,
qua? Mauritij state, nimiruanno feptuagefimo oftauo fupra quingetefimu.inlucem
prodierunt. Nam inter alia, mulier quaedam in Thracia venuflum finebrachijs in-
3»fa»s fine fantempeperit, quiab vmbilico deinceps inpifeem definebat. Cumprsterea, &
bracbtjs. earnscapite leonino ,& fetus quadrupesgentibusillius feculiadmiracionem attu.
lerint: vnde quidam Prarfagi, his monftris, portentofum, &infc-licem Mahumetis
aduentum fuifse prxmonftratum exiftimarunt; qui, Mauritio imperante, audaci il*

III Partus humanus, & caninus.

Jecebra
 Monflrorum Hiftoria. l$7
lecebra, & vaniffimis comroentis,humanas mentesdccipiens, terra,mariqjdomi-
nari catpit; quocirca ilia monftra partim terreftria , parrim aquatilia fuiife referunr.
Jnfuper fetus humanus caninocapite diesanni Domini nonmgenteftmi decimi puer capite
quarri, fummo ttj®rore,obfcurauit;fiquidem , amhoreSorhmo,mores Chriftico-
canine ■
larum illius gran's praedicebar, qui aididue rixantes mutuis morfibus fe lacerabant;
cum reliquife impiarum Hatrefum Anthropomorphitarum , & Manicheorum adii
lam a?tatem penetrauerint.
Ill Monftrum bicorporcaninam participans naturam, quia ex homine, & cane
erat integratum,in Epiro, nempe Albania ortum eft anno Domini trigefimo tertio
fupra miilefimum , & ducenrefimum; quemadmoduro in icone confpicitur, &eo
tempore naifera rnontis Albaniciuitas caninis morfibus, &c!andeftinis proditioni-
Prajagta
bus fuit vexata: nam illi homines f reference Sorbino) multis in rebus perfedio-
ex hoe mow
nem,& pietatemprse feferebanc,poftmodumatergo Sacrilegi, a blafphemia mi¬
niroe alienierant, &deniq; canummordacium ritus aemulabantur. Quamuis circa ttro .
finem Imperij Lotharingij , fetus pariter humanus ,& C3ninu$a muliere quadam
fueriteditus , nimirum corporibus dorfo conglutinat.s, veluti figuraoftendit, &
mors Imperatoris fecuta eft.
Monftrum eciam triceps apud Satanires, nempe in Abrucio ,anno Domini quin*
quagefimo quinro fupra miilefimum, & ducentefimum, natum, & breui tempore
extindum eft. Hinc multi cres Imperij Romani competttores pratfagierunr. Rur-
fus vertente anno Domini nonagefimo tertio fupra miilefimum, & ducentefimum,
MonBrum
&imperante Andronico vltimo, puerbiceps, &quadrimanus Bizantij ortuseft,
quo nilaliud, vc notat Sorbinus.nififubita Imperij Bizantini ruina, & pernicics tnctpt.
praeoftendebatur. Etenim populus, cum olim vero fideifundamenro niteretur, per
varias, &fallaces opiniones,magna Chriftiansepietaris iadura, vagarica?pit;quod
paifim Hiftoria? gr?ca? reftificantur.
Pariter puellusquadr/manus ,&quadrupes natus circaannum Domini oduage-
fimum nonum fupra miilefimum, & trecenrefimum, improbos, & inquinatos mul-
torum Chrifticolarum illius xtatis mores demonftrabat; cuius mmis manifeftum
prsebuic teftimonium fcifma Benedidi decimi ter tij , qui anrea Petrus tuna nomi-
nabatur ;fiquidemh£cpeflimiresexempIiC hriftianos mores faedauir,& Ecclefise Puer qua»
magnam noxam attulit. Item puer auribus leporinis natus eft anno Domini nona¬ drimanus .
gefimo quinro fupra miilefimum, & quadringentefimum, quo tempore Fridericus quadrupcs.
Imperator cum Turcisob jr, & Cracouia, furenteincmdio , proftrataeft. Vnde
Sorbinus monimentis mandauit, quod Summus Dcus, hismonftris tanquamrot
monitis , homines a malis impendetibus abducere conabatur , cum paucos poft
dies in tot lepores degenerandos effe pradentirer.
Ill I Amp Iius anno Domini nonagefimo fexto fupra miilefimum , & quadrin¬
gentefimum, monftrum in Tyberifluuiocompertumfuir, torpore hutr.ano fquamo-
fo, capite afinino , cuius manus dextra erar humana, & finiftra figuraro pedis ele*
phantini aemulabatur . Pes quoq; dexrer vngues aquilinos, & finifter bubuUim
pedem exprimebar. Venter erat faemineus , mammis decoratus. Circa partes po- Monftrum
fteriores fimilc caput barbatumhabebar, & aliud pr^terea inftar Draconis. Hinc in 7yberi
irnentam.
B Sorbinus occafionem pratfagij arripuit, dumferiptis mandauit varia membra hoc
monftrum integrantia denunciaife varias hserefes, quaecalamiratem illius remporis
conftituebant. Huius monftri capur fuit afininum , quod frigiditarem, & pigri-
tiam oftendebat,qua Lutherus , & eius Afteclaeredundarunt: nam fr/gefada om-
ni charitare, varia belli feraina ex Afifeclis faltem erumpentia, Germanise, & mul¬
tis Regnis perniciemattulerunr.
V Prseterea fi peramplumaetatis prxteritx campum fpatiemur , adhuemagis
frorridaobferuabimus monftra. Etenim anno Domini duodecimo fupra fefqui-
millefimum, Rauennse nacum eft monftrum cum cornu in capire, pede rapacis auis,
genu oculato, loco brachiorum, alis, & fexu vtroqj erat refertum, csetera erant hu-
mana, vtin fubieda figura intuerilicet. Eo autem tempore in lucem prodijt hoc
monftrum ,quando Iulius Secundus Pontifex maximus vniuerfsrm Italiam.&ma-
§nam Chrifiiani Orbis partem in Ludouicum Duodecimum Galliarum Regetn
conci-
 Vlyfsis Aldrouandi

IIII Monftrum capite afinino .

 Monftrorum Hiftoria. 3<5P

V Monftrum cornutum > 6c alatum cum

pede rapacis auis.
 flip

!l§! 370 V!y fsis Aldrotiandi

Hi Prefagttio concitauit: vndc poftea die Refure&ionis Dominica?, pcnc's Rauennam, maxi-
monfiri, mumbellum confiatumeft. Alij vero ,ex afpedtu huiusmonfirl, illud rempus va-
1 mmS. rij$,& nefarijs hominum vieijs non carere func vaticinati: nam per cornu monftri,
fuperbiam , per alas,leuitatem.&'mconftantiam mentis, perdffr&um brachioru,
nuila re&a opera, perpedemrapacis auis, rapinam, vfuram , & auarinam, per ge¬
nu oculatum , folamhomiriumad resmundapas propenfionem, & per vtrumq.fe-
xum , omnemturpiffimiluxus fpeciemexpofuerunc.

VI Mon ftrum cornutum., & alatum aliud.

j> •'=

&/V

VI Non
 Monftrorum Hrftoria. 37i
Vi Non mulrum diflimile monftrum cornutum, & alatum aliud exhibernus:
hoc habebat caput facie Satyri, cornu, Sc auribus deturpaturn, brachiorum oco,
alas inftar auis, pedes duos,quorum dexter humano eratfimilis, cum oculo in ge¬
nu^ finifter fquamofusincaudampifcis definebat. lnpedtorehuiusmpnftri treS g
litters, nimirum X Y & V exprefla* ccrnebantur fed V (upra figuram Lun* velu. j-((efar0mt
ti adoiefcentis obferuabatur. Hinceruditi viriad prasfagia animum conuertcntes,
flageili diuini declinandirationem ex his tribus litteris didicerunt. Nam X Cb> ifti
crucem, & Y PithagoraHittera virtutem defignat: ideoqjfi homines proarcenda
Dei ira, ad Chrifti Crucem , & virtutesconfugient ,proculdubio virtutibus Cat-
!um Luns penetrantes, adfedes vfq; empyreas peruenient.

VII. Vitulomonachus Sorbini,

 372 Vlyfsis Aldrouandi
VII Admiratf deincepsoportet monftrum horrificum 3 quod anno Dcminivi
gefimo tertio fupra fefquimillefimum, inquadam Germanig villa natum eflerefe-
runt. Quamuis alij, vt Jacobus Rufus,& Ambrofius Pareus in Scecqner Saxonig
pago ortum effe voluerint; vtcumq; fit , hoc monftrum ex muliere in lucem editu,
vaV.v omnibus fere partibus vitulnm opmulabatur, praterquamin vertice, vbi tuberem
Jum carneum rotundum confpiciebatur, quod affabre verticem facerdotis in orbem
tonfum referebat, deindc carnea quatdam fubftantiaa colloin dorfum ira elegan-
terformata pendebat, vt cucullum monachicum reprafentaret, Non igitur pra¬
Prtfagium ter ratidnemSorbinus hoc monftrum medirans Vitulomonachum nuncupauit, &
Lttterh nefariam infamis Lutcri pradicationem prafagifte tradit . Sed magis admiran- A
dum eft, quod monftrumhoc crura habebat lacera; qua? forte indicabant psenam,
qua vndiq; maculofa criminofi Luteri infamia erat 3fficicnda. Qunmobrcm Sor-
binus infinitam Dei in humanum genus c!ementiam,& a?quam luftniam medicari
nonceffat ipofteaquambacignominiofi, & terribilismonftrinatiuitare , probro/i
Luteri, &inhoneftorum Affeclarum defeCtionem a redta fide prefignificauit.
VIII Afiudtnagis formidabile monftrum natumeftin Belgio cx parentibus
non infinite fortis, anno Domini quadragefimo tertiofupra fefquimillefimum , vel
iuxtafententiam IacobiRufi,& Cardani,ortum eft in Cracouia. Hoccauda erac
referrum ,ioco nafi, promufeidem geftabat, oculis rotundis, &a!atis auribus afi-
ninis, cum duobus abjs oculis fupra vmbilicum, pedum, & manuum digiti quatuor
accipitrinis vnguibus erant fimiles, quorum tres, moreanferis ,mcmbrana quada g
colligabantur. Cubitis,& genibus capita canum adhgrebant,in loco mammarum,
duo item capita, ve! canum, vel fimiarum eminebant, & tribus ranrum horis visit.
Huius Mon Sorbinus igitur hoemonftrum contemplans in tanta canum, & fimiarum mulritudi-
ilnprffa- ne perhorrefeere videtur,quibus tor homines caninos corpus ec ciefice tunc tempo-
gtum » ris dilaniantes indican'pronunciauif: idcirco grauis Dei v/tio erat expedanda,que
caninos hominum mores punirer, quoniam, ilia a?rate, vefsnis, & vagis tumultibus
magna pars Germanite redundabar.
Ad pra?fagitionemtjuoq;atrinerepoffunt monftra , qua? a natural/ ordine {non
valderecedunt, veluti illud Lureria?, Parifiorumnatum anno Dominijfeptua gefimo
fupra fefquimillefimum menfe Iulij, quod reprsefentabat duos gemellos natiura
vnitate, & vnicopariter vtnbilicocopuiatos,confequenterq; capitibus, brachijs,&
pedibus oppofitis. Hoc monftrumex parentibus infima? fortis,nimirumex Petro C
Prtfagium Germano baiulo, & Matthea Pernella matre prodiuit, deindc Optimacibus, Sc po-
Gemelloru. pulopaflimmanftratum futc; hinc varij homines varia vaticinia protulerunt. Alij
ex hacgemellorum vnitate pacem fanciendain effe pracinuerunt, quam tunc Pa-
cifiatores agitabant. Alij vero ex conieftura huius monftn fpem pacis exclufam
effe demonftrabant; cum horum gemellorum alter ambulare, & alter federe non
poflfet. Proprerea nonnulla carmina in Pacis interpretes,quibus negocium concor-
dix Rexmandauerapfueruntconciimatahunc in modum.
Jduis dubitat, ejuitipax tarn longo tempore tracio
Mox (it matoricorruituramalo 'i
Hoe non Pactficiportendunt omine fauftt;
Claudical hiepedtbut , fed fedet tile male. »-
Monftraquoq;huius generisolim, temporibus Auguftini,Heronymi,& Pauli
Diaconi confpeda fuiffenon eftindubium reuocandum. Quandoquidem Diuus
Lib. l6.de Auguftinns monimentismandauir, quodfuatetate, infans fupernismembris gcmi«
eiuit. Dei nus in Oriente nacuseft. Et Paulus Diaconu$memorat monffrum poft obitutn
cap.%. Theodofij natum, quod duobus capitibus, duplici pcdorc, & confequenter qua¬
Lib, t.de tuor manibus erat integratum, in quo duplex fenfus obferuabatur- nam altero dor-
Imp. Theo- miente,alter.um caput vigilabat; immb in vigilia ftepeinter ferixabantur, Tan¬
do rij. dem monftrumeiufdemferefpecieiLidda? confpedlumfuiffe Hieronymusfuit Au¬
thor: quapropter duo monftri capita nil, nifi confufionem imperiorum, & rerum fe¬
Prafagia, re omnium praoftenderunt: tunc enim feifmata in rebus ecclefiaftic/'s emerferunr,
exdeftrtptit & nefaria? Donatiftarum, & Pelagianorum ha?refes ex tarrareis locis eruperunt, &
menftns » infinite alia? calarnirates humanum genus affliftare ca,perunt ;,quas comes recen-
 Monftrorum Hittoria. 375

Vlll Infans cumpromufcidc, & capitibus animalium.

fere permolefttim effet. Hoc eodem fcmporeGothi, Van<fatf3 & Huimidcua-

ftantcspalfirarcgioncsjfoloiljas pa»nitus ada?quarunt, & Romanum Imperiira
eunc adeo debiluatum eft, vt quJia fpes priftin* autboritatis recuperanda? fuper-
effet.
 374 ' Vtyfsis Aldrouandi

IX Monftrum tetrachiron alatum capitc

humano aurito*

IX His obiter animaduerfo, ad feriera annorum renertentes,incidents in an¬

num feptuagefimum feptimum fupra fefquimillefimum, quo , circa ripas Danu ij,
die duodecima menfis Februarij, prope Budam Hungary, magno lncolarum aa-
mnojvifumeft monftrum alatum tetrachiron> fcilicct quatuor pianibus re eriu,^»
facie humana,auribus afininis praedita ; quare partes fuperioresjeues hommem,
inferiores admodum hirfut# bouem aemulabantur : non iniuri^ igitur cuju ui IQ
panentes poterimus hoc monftrum appellare. .
 MotiftrorumHiftoriaT 375
Semiuirumt); bouem femibouemqi virum .
Jtaq; quatuor manibus lapides non paruos iaculabatur, quibus pluresaccolas
occidebat . 1 Vnde populi perterrefa&i.congregata hominum armatorum tnultitu-
dine, ft?rgahoftt!i$ monfiri, dato figno inuaferunt, & tandem , magnaarroatotutn
ciade, monftrum immane ftrauerunc; ad quod polka in Forum deiatum confpi-
ciendum mufrae genres magna admiratione confluebant. Interea quot5 & quantis
calamitatibus afliduis atrummis ilia Regio vexatafueric Hiftoriarpatefaciunt.

X. Monftrum triceps capite Vulpis,

Draconis „ & Aquib,

li 4 X.Vctm
 370 Vlyftis Aldrouandi
X Verumfihoc fuitimmane, & exercratyle monftrum, non minus ferum,&
terrjficum fait illud, quod in Aegypto circa ripam NiH verfabatur tribus capitibus.
nimirum Aquilx,Dracpniis, & Vuipis referrum, corpore fquamofo, inftar ferpen-
tij, ab vno latere brachium humanum cum manu, &ab altero aquilinum pedem
$i6»Tlri 4e gxtendebar, Deiqde mammas habebat humanas, caudam Leoninam , pedes
fcriptio f quatqor omnino dine.rfosj fcilicec leoninum vnum, humanos duos, & quartum an-
ferinpmtribus digitis praedituro . Hoc monftrum erat amphibia? natura?. &horai*
nes,reliquafq;ammantes deuorabat. Huiusiconem in Mufa?o publico inuentam
cun&is fpe&andam proponimus.
Ampiius inter prcefagfa proculdubio coliocandus eft jlJc infans ,qui,anno Do- A
mini niillefimo fexcen tefimo vigeftmo primo , natus eft ex aduenis, in Vrbe Au-
guftarum Aquarum Aquitania?, quam Vulgus Baionam appelJat, hie, quoad me*
bra erat beneconftirutus, fed multi oculi totum corpus derurpabant, quoniamfa-
bulofum Poetarum Argum imitabatur. Veriim ft caput Argi totum erat ocuJatum >
itaut feripferit Ouidips.
I. Mfta. % Centum luminibus cintfum caput Argus habebat.
Oculihuius monftri non folum caput,fed ca?reras corporis partes illuftrabant.
Immo inter prodigia hie monftrofus infans erat coHocandus.quoniam,antequam
expiraret ( vixir enim quindecim dies ) ejara voce locutus eft. Deindeaugetur
Monftrum admiratjo,quoni3min eadem ciuitate monftra cceleftia apparuerunt, dumequites
oculatumf per aerem ambulances yifi funt, g
Infuper in Oftrouizza , anno Domini millcftmo fexcenteftmo vigeiimo quarto,
arce infigni per decern milliana a Sibinico Dalmatia? diftante, menfe Aprilis puel--
Iusmonftrificus ortuseft, cum tribus cornibus, tribus pariteroculis , vnico nafi fo-
ramine, auribus afininis , 8c pedibus inuerfis. Quamobrem, narmirare hu/us mon¬
ftri diuulgara, Dynaflf Regionis confcflim eongregarunt Diuinanres , vt ex hoc
monftrofo partu , quid futurum effet prodigiofum,prgdiuinarenr. Iraq; hi mon-
ftrorum Conietlores, omnibus infantis parnbus diligenter expioratis, per triplex
Monslri cornu, triplicem Turcarum poteftarem, in Afta, Africa ,8c Europa funt arteftati:
frafetgia per triplicemoculum, trjplicem pra?dixerunt vigilanr/am quam Turcarum Impe-
raror adhibet, dum homines fua? poteftatifubie&os in triplici munio, nempein
militia, agricultura, & prole affidue verfari curat. At per aures afini, Turcas
egregios beliatores denunciabant: cum afinus viuens frequenti ruditu tubam G
belIicama?mu!etur,&mortui pe«iis in fabricandis tympanis adhibeatur . Deniq;
per inuerfos monftri pedes, pcnculum diminutionis Turcarum dominij imminerc
hariolabantur.
XI Eodemannocxlitteris Bizant/o acceptis intelleximusmonftrofum, &hor-
rendum fetumab vxore Dynafta? Turcici exiuift'e, magno mulierum clinicarum
rerrore, qua? parturientis domum auxiliatura? perierant. Caput erat afininum.
Pedes , &manus rapacium auium vngues imitabantur. Hinc varij Diuinanres
varia funt vaticinati; fedpIuresdiuioamergainfjiddesiram,hifce monftris pr?-
monftraripr^nunciarunt.namq;ma!usDa?mon, Deopermittente, ina!uomulieris
grauida? partes conceptus in horrendam fpeciem transformat, adieiiis cornibus,
Mentfraclt cauda ,&vnguibus rapacium auium,applicandoadiuanaturalia paffiuis, & remo- n
mqmformtu uendoomne impedimentum, quod opus incentum prohibere poftet. Sic cnimin-
telligimus quandoq; monftra adeo turpia nafei, vt Cacoda?monis effigiem repra?-
fentent. Nam Cornelius Gemma monftrum terriftcum in vrbe Brabantia?exmu-
iierenatum fuiflTe teftificatur,quod aftabre figuram Cacoda?monis referebat. In
horummonftrorumforroatione, multi ad caufas fupernaturales confugiunt: qua-
muis a]ij in imaginationem parentumreferant ; nam ft tnulier cum viro laruam
Dsmonis indutoCQogrediatur, vel ft mulier maleficaincubum Da?monem admit-
tare fit affueta j rune monftrum Dajtnoniforme gigni poteft. Etenim Da?mon, cor¬
pore affumpto, prolificum alicuius hominis femen in veerum mulieris defert .• quo-
ci rca mulier, v/rrute feminis, hominem concipit, & vi fpe&riin imaginarione im-
preffa, Anthropod^monepipoftea enititur. Seddehis inferius in Rubricacau*
farum verba fient.
XII Mon-
Monftrum capite afinino, pedibus, ma-
* "" ie auium refertis.
 Vlylsis Aldrouandi
Xlf Monftrumquoq; mirabile fuit illud , cuius icon ex Rcgione Bctfca Hif-
pam> mi/Ta fuit:hanc enim in Muffo publico inuenramledoriconfpiciendam cx-
hibemus,^ notjis perfuademus, quodnatiuitas hums monftri magnam fpeculan-
di anfam Vatibus Hifpanicis , feu Ba?ticis prasb'ueric . Pjricer anno o&uagefitno.
primo fuprafcfquimillefimum,apud Sereniffimum Principem ,& Eminenriffimum
Cardinalem Mediceum Cariis partibus mon-ftrofis, &capite ferpencino confpicie-
batur. An poftea aliquid monftra femper prsmonftrent, videndutn eft in Rubrica
Problematum. Cum Soieanc multi ex natiuitate cuiufcumq.monftrialiquidper-

XII. Monftrum ex RegioneBeticaHiTpanise.

peram
 Monflrorum Hiftoria. 3 79
peram pratfagire: Nam fi infans cum dentibus nalcatur, penurjamannonte vat/c1' pr*f
nantur. Sipiiellusfitmulcipes, aduentutn hoftium pra?iignificant. Siduogemel- dt ratio*
lifuerint Fmul iuotfii, beJIaciuilia prardicunt. Idautemde inteftinis difcordijs
non Temper verum eife pofTumus atteftari exe.nplo pueri cum gladio in ventre , ab
vtero matr;s in Iucem editi, quecnadmodum in leone XIII. oftenditur. Tradic
igitur Marcus Frytfchius in Meteorologicis Ante bellu Germanicum , quod Caro¬
lus Quintus Irnperator Duci Saxoni?,& Ftederatis intulit,natum efic infantem in
quodam Francorumpago ,in<qius ventreculpis cukrieminensconfpiciebatur,qui

XIII

poftea

/ • • '
 Vlyfiis Aldrouandi
PrafagtM, poftea, pa&teHmiuppurationeprocurata, tandem exrraduseft. Ejdjt in luceta
hie puermonftrificusanno Domini quadrageffimo fexto fupra fefquimilleftmum.
Hinc Om’nes bellumciude prjefignificarunt , &mutuasciuiu ca?des praedixerut,
qui ciues tone inter fepradiantes, veluti in proprijs vifeeribus fertumocculrarc
; perhibentur.V'eru vt veritatem fneamur,hoc ad nimiam hominuaudaciam,& fiw
perftitionem attinere videtur. PofTumus quidem atreftari monftra efte Dciroo-
Lib y. gen. nita, quibus ad emendationem criminum inciramur, vt dclccis tandenvpeccatis,ad
faer.cap.zs bonam frugem reuertamur, & hie fen'fus inter alios veritati magis eft confonus.
Olim, vtrccifat Alexander ab Aiexandro ,ft infoliti, Sc tnonftroft partus nafee-
bantur,in mare, vel flumen deijci iubebantur, &pau!o inferius prodit ; quod
apud Achenienfesjfi monlira naicebanrur, qua: expiatione egerenr, Agys , ideft
veftibularijs Dijs , infemitis viarumfacrafiebant; quare Agyleus Apol'fo cxi-
Jn oper. de rmecolebatur, vtfibene, &fa?liciter cafurumeftet, profperos fucceftus darenr,
veb. &fig• & promifta affirmalent, arqj admitrerent> fin aliquid mali inftaret, aditu inhibito
auerterent. Ccebusquoqj Calcagninus fra dir & ipfe hominem trimanum , vel
quadrimanum, vel bicipitetn natum apud Romanos ■; mandato Arufpicum, ex pia-
tioniscaufa, in marcproijci, vei in fojitudiaem deferri folitum. Deinde addir, ex
lulio Obfequenre, puerum quaruorpedibus ,manibus, oculis j^uribus, exancil-
la natum , illu Arufpicum concremacum , & cineremin mare deiedum fuifle.

h
C A V S AE.
R I P L IC E M caufam (loquendo de vniuerfalibus ) Authores de
Monftrorum generarione a/iignare folentj primam vocant fuperna-
turalem, quando fummus Deus in vltionem alicuius comm/fti enmi-
ms, hr mmem deuenufiar .-quemadmodum de Nabucdonofore Re*
Canfa tri¬ g*e in facris litteris Jegifur. Altera caufa confiftit infra naruram, qua-
plex . domalus Daemon fenfus humanosludificatj vt quibufdamhominibus in brutaper
malefioum transfiguratisaccidit .Terria caufa ad narurales caufas reducirur, qua-
do vitium aliquod principia naturalia generationi,& conformation! deftinata cor-
rumpit: quocirca Diuus Thomas in Commcntarijs ad libros Analiticos Arifto-
telis, monftrorum procreationcm corruption! alicuius principij attribuebat.
Sed aduertendum eft , vt veritatem fateamur, monftra determinatis caufis ca-
rere ,quomam monftra non funt effedusa natura intenti, fed tan turn peraccidens
procrcantur . Quamobrem horum caufr potius imaginaria?, quam Iegitimte in ca-
pumerunt afferenda?. Iraq; dicendum eft ad generationem monftri caufas in-
rrinfecas,&extrinfecas concurrere, & inter caufas extrinfecas Natura Rcgionis ,
& conft/turioacris reponuntur; cum frequentiores monftrorum generauones in
Caufa in- Africa, & in Aegypto , quam in alijs regionibusfiant.
trtnfecg Ad caufas inrnnfecas virrus formatrix, materia Semina!is,receptaculum foetus,
qua. membrana fa»rum inuoluens, vel diftinguens reducuntur. Nam formatrix facul-
D
tasad formandum animal minime idoneamonftrum gignit. Materia ob ex celfum,
ob defedum, & ob mixtionem, monftris famulatur. hxceftus.materia: in monftr/s
Lib.z.de plures partes extra ordinemnatura1 habentibus confpicitur j defedus eiufdem ma¬
Gen.An c .j teria? m foetibus abfq. manibus, vel pedibusapparec. Mixtio materia idem pra>
ftarepoteft • nam Ariftotelcs al quandofcribebatin Africa fa?pemonftra conrin-
g< re, dum animalia diuerfa? fpeciei propter inopiam aquaruro ad fluuios confluunt
ibi enim congrediuntur,&ex permixtione varij feminis monftra emergunt.
R3ftonc anguftia? recepraculi foerus,monftra nafeuntur 3 dumcopia materiKad;
2Aembrana duplicem fcarutji procreandum ibi confunditurj hinc oritur foetus pluribus integra-
in outs tus parribus,quamoporteat. Defedus etiam membrante inouis, quz duobus vi-
denot. telisredundant,eftin caufa generationis monftri, quoniammateriaconfunditur,
&pulli monftrofimde exiiire folent, Ideo Authores hocddigentermeditati, in
propor
 Monftrorum Hiftoria. 381
proponendis monftrorum caufis, inter fe fententijs variant; quandoquidetnhorft
abj monftrorum caufas in prauam Parentum temperaturamreferunt , alijadab-
futdas imag/nationes , alij ad irara diuinara, alij ad conftellationes, &pnrceden-
te$fyd?mm cpngredus, alij ad naruram tractsferentetn vim mulrarum partium in
vnummembrum,alij adpoteftatemmaliD*monis,aIij deniq;has caufas adcon-
grcftum animaliu d uerfs fpeciei reducunt.
Nos /giturin prajfentiamonftra tanquam opera Natura? contemplantes, eorB
originemex quatuor fumqvs caufarum genexibus haurire dehemus , qua? ex caufa
marenali, finali efficienre , & formaliconftituuntur. Monftra materialem caufam
E habere dicuntur, quoniam quicquid vdper fe, vel peraccidensa naruraproduci- f4Tum Ztne
tur, proculdubioexpra?exiftentialiquofubie<5k>refu)tat. Finalem caufam habent, r4t
quoniamnatura nihil fruftra operatur, fed omnia ad finem aiiquem diriguncur. A
Habent caufam efficientem, quoniam omne produdumabaliquoproducentepro-
dupitur. Habent deniq; caufam formalem, quoniam omnianatura?opera formarn
confeqyumur.
Iraq; has peculiares monftrprum qaufas in pra?fentia cxpofiruri, inter alias pri*
mafronte caufam ipateriale examinahirr.us, j cum ha?cpr/ma omnium ,iuxta vetus
erymtim, nomen eaufac fibi vendscayem: cum caufam a .chaos , dedudaafpira-
tionediftam clfe voluerint, quoniam confute ilia materia prinoum formas rerun?
omnium indueric. Prererquamquod omnes Pbiiifophi, & Medici materia? feroi-
■p nalirponfirorum omnium caufas atlignarevidentur.qupcirca Democritus frequeo-
tiores hominumcongccftus damnaba.t, quoniam exhae feminis abundanria fa?pe t
monftra prodireopinabatur. Empedocles propter copiam, & defedum feminis,
aut eiufdem agirationem , partus monfirofos generari retulit ,
Ariftotelesquoq; mondrorum primam caufam in materia coftocar, dum na- L.q.fcGtn*
fura, in parribus confltuendis a redo tramite recedic,propter excdfum, aut defe- An*c.J«
dum materia?, ayr propter rrans/atw.nem ewfdem in aliquant partem, & locum,vbi
non eraropus /qua dc re dua? partes viriantur ,dum alreradefectum, altera excef-
fum patitur. Immo fi generenrur dux partes fimsles, & vna fit fuperflua , tunc id
accidit ob materiam feminaiem in vt cro exiftentem, qua?, vel ob motum, vel pro¬
pter flatum diuid/tur ;vnde materia generation!' d/gitorum defiinara fegregarur^
& alio fertur , vbi autem quiefcit, ib' pars fuperflua procreatur , & quamums rail's
G materiaperueniatadcaput,nontameninfubftantiam capitis tranfrautatur, fed in
digitos ,quia materia vim illius membriin fecontinet, aquoprius receffit. Ideo
in dilfe&ionehumanoriHncadauetum, farpeplures renes , vena? emulgentes , nec
non vafa fpermatipa,& genitalia duplicataobferuantur; idq,ob intempeftiuam ve-
nerem contingit,qua? ab hominibusfrequentius, quam abrutisexercetur t
Galenus fententia? Empedoclis adhaerens monftra nafci docet, fi femen'copio- Hb.de
fum, vel paucum, fi diuulfum, fi motu immoderato imroilTum fuerit; aut quia addi- kift.phtlf
rionem, vel dimmutionem,aut quiatranfpofitionem,vel inflammacionem acqui- foph»
iiuprit. Addit pra?terea,iuxta nonnuilorum Medicorum fententiam, prauam vteri
conformationem.
Joannes Grammaticusjin comentarijsad animam,fententia? Ariflotelis adftipu-
H Iatur. Cardanus caufas monfirorumadfaciliratem,& difpofitJonemmarerisre« Lih.nJe
ducif.-qua decaufafiequentjora monftra in vilionbus, & imperfedlis animalibus, fubtil.
quam in perfedis obferuat: hinc a natura Humana, & elephantina rariora monftra Au-
produci fatetur. Cumigitur Gunrheius Poera viliores ,&imperfe&osaniman. Itriad.
res monftrofosfcpe nafci obferuaflet, monftrorum caufam feculenra? rerum natu-
ralium materif affignabat, qute cum vim perfe&te creationis non polfideat, mon-
{triferos partus edit. Sis igitur canit,
S*uodfupereii mundumq-, ipfum ,feriemq; fatigans
Eefputtur pajftm, hinc hominumpecudumq; repentt
MonStrife ripartus ,
Sed hisreie&istanquam Poetarumnugamentis, ad opinionem AibertiMagni L,\%dt An.
accedemus, qui monftrorum caufam in materia coliocat, & in modo creationiseius, eaf&.
quod concipityr, Immo addit monftra contingereob aiiquem err orern operatio-
V
nis
 382 Vlyfsis Aldrouandi
nis natura?, iuxta abundantiam, vel defe&um ,aut pofir/onem, aut figuram mc«
Lib. i .Thy- brorum- Alibi idem Author monftra ad quatuor caufas refert, nempead drniinu-
fic. trail,!. tionem materia, ad fuperfluiratem eiufdern, ad prauam qualitatum proportioncm
«*hl' ratione materia?, & dcmum ad malitiamcontinentis. Acnplius add it mon ftta tri¬
fariam fieri diminura, vel iuxta diminutionemmembrorum tantum , & non iuxta
numerum, deindeiuxta diminutionem , & numerum, tertid iuxta numerura, & no
iuxta magnirudinem. R urfus addit monftra, qua? fiunt propter diminutionem ma¬
teria? fecundiim quantitatem magnitudinis,vel fecundum numerum,vel fecundum
diminutionem fieri, vel ex diminutione materia?, vel ex debilitate virtutis forma-
tricis, qus non potcft formare nifipartem materia?, & aliam reijcir, & fic oppofitu A
dicendum eft de fuperfluitate materia?.
Inli. dnat. Ambrofius Pareus de caufa material/'monftrorum verba faciens fcribebat, Phf-
lofophotum, qui de monftris perrradarunt, hancefte fententiam, quod fi quando
animal fua natura vniparum, tuiufmodiefthomo , plus materis feminalis in con-
greftu excre uerir, quam neceftefitad vnius animalis generationem,fieri non pofi*
fe,vt cx eo roto v nu animal gignatur.Itaq, inde gemini,vel plures foetus nafcunrur.
Ex hac caufa prodeunt Hermaphroditi, feu Androgyni, & foetus multipli ces. Vn»
It. 9. Hi ft. deadrcm Martinus Cromerus memorat Margharitam nobilem Virboslai Comf-
tolon, tis vxorem, qus vnico partu fex, & triginta foetus edidit, & Ioanncs Francifcui
Picus Mirandolameminit Dorothea? Itals,qus gemino partu viginti liberos eni-
Cellf anfint xaeft. Scd de his legendum eft primum caput huius libri, in Rubricapartus.
B
in vttro. Neq; in hacmultiplici fobole confugiendum eft ad multiplicitatem cellarummatri.
cisj cum hoc veritati repugnet: nam anatomica infpe&io nullas in vtero cellas ob-
feruat. Reliquum eft igitur; vt id in caufammaterialem copiofam rcferatur.
7» opirede Celfus Mancinus Rauennas vircruditus huius caufa? meminit, dum orrummo-
monkrif* ftrorum dimin uta?, &’copiofsmateris attribuit: nam rat/one primi foetus ,aur fla-
turam admodum paruam, aut defeilumalicuius partis forritur.- ratione fecund/,
ftaturam riimis grandem totius, vel part/s, aut fuperfiuum in manibus digitum, &
ficdeinceps nancifcirur :immo,adiuuante vi formatrice , infans aiiquando cum
dentibus, & barba in lucem egredit ur. Ad hanc caufam A/bertus Magnus refert
iJlam puellamqus mammas, inftarmulierisadults ,habebat, &menfes, referen-
lion Pirum tceius matre ,patiebatur. ItcmAlbertus ad rem narrat fe obferuafle deforme
multts la - monftrum ,quod vndecim buccis , & viginti quatuor labijs imperfe&is redunda-
bris refenu bat. Hinc multi caufam gemellorumeliciunt. quando fcilicet materia feminalis in
duas partes squales diftnbuitur. Sed fi accidat, vr materia in varias poruones fe-
gregetur, tuncfuperflua membra, & non partus perfe&i generantur.
Regentes Parifienfes , quiphyficas circado&rinam Ariftotelis qusftiones,iuxk
tamentem Scoti monimentis mandarunr,ad calcem fecundi libri Phyficorum, de
caufa material monftrorum verba facientes , Alberti opinionem fecuti, monftra
quadruplici de caufa contingere rradiderunt.Primo propter diminutionem materif;
&hoc trifariam , vel quia virtusformatrixnon poflit formare, nifiparum materis,
& aliam partem materia? reijciat, ex qua proles efier procreanda , & fic fspe ani-
Caufa dtfe malia abfq; brachijs,vel pedibus inregris generantur, vel ex diminutione materia?,
Has. & ira deficiunt parteslonge acorde diftanres , ficuti manus ,&pedes, vel mem* ,
bra ita mollia redduntur, vt corpus fuftentare nequeanr* aut ex vtroqjfimul, & ita
fspe contingit defedlus in toto corpore, vel in partibus pnncipalioribus que mad-
modum accidit cuidam puells,qus fine oculis, & nafoorta eft. Secunddexfu-
pcrfluitate m3teris id contingit, & hoc trifariam , vel vitiumeftin folo numero,
Caufa [ti¬ veiuti quando homo cum fex digiris, ve! tribus pedibus nafcitur, vel in magnitu-
gerfluitatis dine fola, veiuti quando in aliquo animalieft ajiquod membrumnon iuxta propor-
tionemalia membra excedens , vel quando membra vnius animantis exccdunt
membra aliorum in numero, & in magnirudine fimul.
Forms generarionfs monftrorum ex caufa materiali funt multifaris, & prima
l-3.de df- eft feminurn mixtio, &confufio, de qua Ambrofius Pareus verba faciens, monftra
ftcl.milter ex confufione feminurn diuerfs fpeciei nafei afteuerabat. Idcirco Ludouicus Mer-
sap 7. catus infigois Medicos piaceriam, ad fimil itudjnem comparandam, ex fimilirudine.
& inf-
 Monftrorum Hiftoria.
& insequalitate fubftanti$ inepta fieri pronunciauit, Ha?c aurem forma eft feeun.
dusmodus procreation's monftrorum ex vitio materia;,iuxta mentem Vueinri- /« Ub. de
ehij:rctulit enurj, qua; in vtero permifccnturfemina,nifi famiharitate quadam fue- monff, c*p*
rint copu!ata,aut nihil, aut monftrumprocreare. 14.
Item Regeptes Parifienfes in calce ljbn fecundi Phyficorum ad rcm confcri-
bunt contingere etiarn ex diuerfis feminibus monftra general qua; partim vnam
natubam, & partim alteram participant; veluti quando animantia bigenera nafeun*
tur; yt mulus eg equo, & afino, & quando animal ex lupo, & cane profiht; hoc au-
tem accidereproferunt, quando femina diuerfa; fpeciei anunalium inqualitatibus
E conueniunt, & rarp id contingere,quando in quaiitatibus difcrepantjquemadmo-
dumrard vel nuoquam monftra Empedoclis Vila funt,qu^partem fupernam viri,
& partem infernam equi repraefentabant. Verum hi Authores circa htec monftra
Etnpedoclis aliucinantur.quonjamhuiufmodimonftra non equi, &hominis, fed Lib. 2 vbyf
bominis, & bouis figuratn referre dicebantur; quemadnaodum in textu AriftoteIi$ text. 83.
iegitur. /
Iraq; adremrecitat Rhodiginus, apud Sybarin fuifle paftorem nomine Cra- L,i$.leff.
thim,quiin nimium folutqs luxura , capellamomnium formofi/Iimam deperibat, antics. % 24
& hanc frequenter tanquam amicaminibat; interim Hircusantefignanus, &Ca-
praru du&or haecanimaduertens quadam ?;elotypiaconciratus,& paftorem quan :
doq; dormientemconfpicatus, maxiraojnpetuirruens, dormientis finciput allifit
quare paftori infigne monumentumftru&umeft ; nam de cius nomine fluuioco, Farm mn
r gnomen fuit a/fignatum , & ex illo nefando concubitunatum tradunt infantem Brofuf CA.
qui cruribus matrem, & facie pattern refer ebat. Nety hoc mirandum eft , quia ha- pelU,
' bemus ex prima parte hiftoria; Peruana;, quod inquibufdamlocis regionis, quae-
dam fimia? grandes yerfaorurjquibufcum ranquam cum muheribus Incola; quidam,
luggeftu D^monura,permifcenrur ; hincoriri feruntmonftr3capite, & pudendis
Iiumanis, manibus veto, & pedibus simig;, reliquocorpore hirfuto, qua? nonlq-
quuntur, fed vlulando I)a?mones quodammodo xmulantur.
Secunda forma ortus monftrorum rarione materia? vitiate, iuxta fenrent/am
budouiciMercati,exeffufione feminisper vterum mulieris dependet; idq; ele- * Lib. $<de
ganti, & perfpicuo exemplo plumbi liquefadiiexplanat, quod fi intequaliter fufum Affect, mu¬
fuerit, intequalia etiarn formantur fimuiacra :proptereaj ob hoc vitium, exfemine tter caf.J.
deformes ,&inxquales fetuu partesrefultant,quando in homimbus caput iuftd
craffius,&easterns partes admodum deformes manifefteconfpicamur; & ha?c for¬
ma attinet ad feptimum vitium materia; Vuenricfvj, vbi h'c author marenamnon loco itt.
continuam fed motu fegregatam contcmplarur jquoda!iquando,ob fitusobli-
quitatem accidere folet. Nam Ambrofius Pareus hue refpiciebat,quandoferipfit,
monftra a matris vitiofa, per totum grauiditarjs tempus , collocatione producun-
tur: etenim qua; domi otiofa; fedent, qua? decuflatis crunbusqu* curuo, & pro-
no in genua corpore, telam acu pingunt, vel fuunt, quae aliud onus fubeunt, qua? Grauidaru
ventremfafeijs, vel fubligaculis ,aut veftibus, ar&ius comprirnynt, foetus obftj- Oftrattentt
pos, repandos;gihbofos, pedibus,& ahjs partibus diftortos enituntur. incancinnA.
Huic fententia? Vueinrichius adftipulatur his verbis: confiderandum e(Te mulie¬
ris praegnantis fitum,quoaliquid in tenera,& moili mafia peruertipoteft, Id po- lib. l.ctest¬
^ ftea confirmatur a Leuino Lemnio,dumexemplo mulierum Belgicarum,&potif- eal. nat,
fimutn maris accolarum id manifeftar, qu^ in concubitu,cum nimis mobiles, Sc in- mir.c, 8 .
quietar lint ,deturpatos, &incptos fstus in lucem edunt. Hue referenda eft an-
guftia vteri: vnde Pareus ex foci anguftia, monftra quandoq; originem ducere faf-
fus eft; quoniam peqdentia ex arboribus; poma , antequamidebitam magnitudine
acquifiuerint, fi anguftis vafeulis excipiantur ,iufti§ incrementisprohibentur: nam
cum ex Philofophorum fententia, locus fir forma Iocati, necefte eft, vt ea, qua; lo-
cisadmodum ar&is continents,motionis fuaHibertatepriuentur: qua dereim-
minuta manca & mutila euadunt t Abhac fententia non receflit Vueinrichius, qui
figuram vteri in audione foetusfe minime dilatantis vafeulis poma tenclla exci- l’b, 3. de
pienribuscomparabat, qu^nonal/am, njfi vaforum figuram accipiunt. morb. mu-
Tertiam fortnaoi ortus monftrorum ex vitio materia; pendente® JLudouicus Iter» cap. 7,
" ".. " . - -.- Mcrca-
 384 Vlyfsis Aldrouandi
Mercatus proponit,qu 3? in crajfitie, duririe, ffuxibilitatc, aue'corniptione feminis,
<&fanguinis menftruiconfiftit; quapropter, quatinde generantur, iongeaparen-
*um n 3 tura diffident; huncmodum Vuennchius pro quinto vitio materia? publr-
cat, dum virtutem genitalem in craffiori fpermate ita obrui facetur,ne formation/
foetus commodefamuiaripoffit. Hocautemin ficcateftiumconftiturione contin.
gere folet -.ficuti viciflim, fcmen aqueum incurrit hoc vitium,quod pro fexto vi-
tiomateria? ab Vuenrichio prardicatur: hoc fcmen improbatur,quoniam cumiiqui-
dius fit, in neruos, venas, arterias, & fic deinceps in alias partes folidiores con-
crefcere neqnit.
Pofleaquamfermo eft habitus dereceflu a natura parentumihic obiter obfer- A
pandumeft monftra ha?c a parentum natura trifariamdiffidere. Primodum mate¬
ria feminis idonea eft, non tamen ex toto fuperatur, nam tunefiunt ea quibus po-
teft affimiliari, & id eft vniuerfaie. & genericum , cum aliquid in fpecie, & in indi-
UiduQ fimilenon polficrefuItare.Fitigitur animal, cum homo fieri non poffit, ten-
dit enim natura ad id,quod melius eft ,&fubfiftit in eo,quod poteft titaqj genera-
tur folum fenfitiuum, in quo fubfiftit, vitio mated?: nam cum fe men illud potentia
habeat ad fenfibile, id falrem confequirur, rationale verb non fi t, neq; anima talis
F%i$!s car jntroducitur propter ineptitudinem materia?, & fabricationis . Deinde hoc defe-
itjftmtlet 4 £ u n?t j 3 parentibus diffident, cummagis impediarur feminis facultas , itaut neq:
fsreatibus' animal generari poffit, fed tantummodo quid informe inter viuentia, & non viuen-
tia medium, veluti eft genus molarum,quas mulieres aliquando enituntut'.de qui- g
bus fuperius in Rubrics Differenriarum egimus. Demumhoc defedu inepra red-
dituradeo materia,vt facultas agenris nullomodoipfam immutare poffit.-vnde po-
ftea prodirediciturillud, quod toto genere.prater naturam Philofophi appellant
qjemadmodum fi in vtero feminarqm calculi generentur ,
Quarram formam orrus monflrorum ratione materia afFert Ambrofius parcus
pendente ex vitio ha?reditari> materia,& hac ratione ex gibbis gibbofi,& ex ftru.
Monfiru rnofis ftrumofioriuntur. Hancfententiam ftabiliebar Vuennchius quando d/cebar,
fpcctemnon quafdam in monftris deformitates , propter ha?redirarem,effeobferuandas :cum
liulitph „ ex nanjs n3nos nafcjcompertum fit;quamuis id euenire non /emper neceffe fit, ne-
sas/» quein omnibus, nam qua?uis monftrafpeciem non multiplicant.
Quinta forma originem rrahit abaliquoextrinfecus mulieriprargnanti acciden-
te, fiue fit cafusab alto, fiuecontufio, fiuevulnus, fiuealiudhuiusgeneris,quod C
mulieri vtero geftanti nocumento efTe poffit. Vueinrichius id manifeftat, quando
denoxis grauida? mulieris fermonem habet; immo fuam fententiam authoritate
Hippocratis confirmar, qui in libro de genitura,puerum in vtero mutilum, aut con«
rl tufum ex matris grauida? plaga, aut Iaplu, vel aliquo alio violento affedu fieri pro-
nunciabat;&qua parte mater contufione vel viilnus accepit,ea etiainpaitefetutn
routiluri affirmabat.
Scxta , & poftrema forma natiuitatis monftrorum, ratione materia’, pendet ab
Imagination?, qua? vim polfidet impediendi materiam feminis,quo minus genitori.
Lib.%M ribusaffimi!aripoffit,&hunceriam modum diligenter examinat Ludouicus Mer-
morb. mu- catus,quando inquit fuperefle aliud impedimentum, quo femen operari libere ne-
licr. cap.j, queat, neq; filium parentibusaffimilarepoffit, nimirum imaginationem vehemen-
• tem, & variam, qua? non foluminter conc/piendum, veriim etiam qua? toto forma¬
tion^ tempore concipicur, quoniam batcformatio feminis eo modo dominatur,
quo pocenti? inferiores fuperioribusobfequuntur. Quamobrem ilia effigies potius
per imaginationem vehementem comprehenfa , quam patris idolum in foetu im*
primitur, h is affentitur Diuus Thomas afferens imaginationemeffe vim quamdatn
s&n. 4* morganocorporeo, vnde ad fpeciem imaginatam muraturfpiritus corporeus, in
ar/,8. quo vis formatiua firmator qua? operatur in femine : ideo interdum aliqua mutatio
fit in prole, propter imaginationem parentis in congrefsu. Hinc conftat quod ills
fpiritusabimaginariua potentia moda'pragd/jfto morns efficacius fuas vires exetv
cet,& formationis effigiemdelincat.quam ipfa fortnatrix,qu« ex natura membro-
rum parentis prodit,
Tantaigitur eft vis fpiritus opificis plaftici, vt ex vehement/ imaginationem/*
rabiles
 MonftrorumHiftoria. 38$
rabiles forma? proclucanturthinc tot ftigmata; na?ui ; & charadterifmi fruiftuum, Ptt tmag,~
vinirubri, & carnium'in partu imprefii identidem refultant. Quandoquidem fi in natt0fiis '
faciem, vel finum mulicris vtero geftantis , vel cerafum , vel fragum, vel vinum
proijciatur , vel infundatur,& mulier grauidaidaegro tulerit animo, tuncrci no-
tain foetuimprefla videbitur, Pariter,tefte Leuino Lemmo,idem accidet,fife!is, Lib. i.de
vel mus, vel muftela , inopinato mulieretn grauidam infiberit; nam confeftim nota occult, nat
factui imprirnerun nifi forte mulier membrum ab aoimalicontadhim illicomanuab- rr.irac. c. 4.
ftergat,& eamdem manum poftica? corporis parri admoueat. Ad rem narratCor.
nelius Gemma cash, qui Louanij accidirgrauida? mulieri partui vicina?, quam rna-
^ ritus hoftili vultu ftringens gladiumaggrrifa eft: ha?c quamuis fuga falutem inue-
neric ; nihilominus ilia pars caluaria? infamis , cui aciesgladij imminebat,ma¬
gnate, & talemcontinuifolutionemcontraxir,vtpoftpam:iminde tanta fangumis
portiodimanauerit, vtnullo remedio fupprimi pocueritjficq; infans protinus expi-
rauit. Hinc colligant illi,qui negant infoetu grandiori nullam fieri impreffionem,
hoc rife abfurdiffimum.
Quando igiturfueruntmulieres , qua?a!iquod animal, veluticanem,autfemf-
canem pepererunt, &cumcanibus fecongrelfas e(Te fafft? funt; vt accidjt In He-
truria,tempore Pij Tertij Pontificis maxim/, cuidam mulieri, qua? canem enixa, c £5
cane fe permifcuifTe protulit: hac de re , referente Volaterrano , expiationis Congrejj'tti
gratia ad Summum Pontificem delata fuit,vel vt acciditalteri mulieri in Auenione, nefarius .
F quat pariens canem , canem in.iuiife pronunciauit j ideoq; iuftu Francfci Galliaru
Regis , vnacum caneconcremata eft.Dicendum eft Ha?c monftra ex femme canis
minime prodirepotuiiTe; cum doririna? Ariftotelis repugnet qui in Hiftoriagene-
rationis Animaliumouem, aut canem ex homine generari polle megat, cum femi- Lib. 4. de
na qualitace diffidcaat, & hec animaba tempqre geftationis vterinon conueniant; gen.
quareafterendum eric ral/aanimalia , feu monftra aliquando fieri non ex famine An. f. 3.
brutitfed hominis cum tabs forma frcquentimuberis cogitatione, & phanrafiafe-
tuicommunicatur.-nam etiamfi canis mufierem iniuerjr,nihiIommus exillo fcmine
mb il gcneratuc , concepto autem htimano femine, vi imaginar/onis, & cogifatio-
nismonftrum producitur, quoniam ibamub, rob ilium nefandumcongreftum fe
canem parituramfemper cogirat. Hac de caufa Diuus Hieronymus narrat fe libe- Inquett.ad
raffe mulieremadulterij fufpitione laborantem, dum partum parri minime fimilem Genef.
P ediderit; cum pi&urainfanti non abfitnilis in mulicris domicilio fufpenfa fucrit.
Addit Vuierus , in alfertorum confirmationem cafum anni fepruagefirai quinri Lib. 4. de
fuprafefquimillefimmn,quo tempore,quidamapud Geldros irapetcitusconiugem Praftig.
vtero geftantemhuncinmodumeftallocutus . Tu infernalem geftas in vtero D?- Dam.c. 18.
moncm , quern gladio confodiam.- non paulo poft mulier fibum'peperit iuxta parte
inferiorcm eleganter formatum, fed pars fuperior lituris rubicundis , & nigris erat
fedata,oculis in fronre Iocatis,ore tetro, auribus longis, inftar canis venatici,&
duobus i n vertice cornibus.
Poteft etiamfp0ectrum Daemoniforme infculpi animo mulieris audiendo, velle-
gcndo,qu£ de nacura, & turpitudine Dsmonis referuntur. Schenchius quoq; me-
minit cuiufdam ,qui, Bachanaborum tempore, Iaruam Dcemonis indutus vxorcm Lib.q-obfer.
jj iniens,fe Dasmonium procreare veile afTeruit,concepit mulier, & factum peperit
ea forma, quili Dtemones pinguntur. Hmccolligimus, quod imaginatio matris
afcititiam effigiem aliquando infanti imprimit, & nulla ex parte patrifimilem.
Quamobre mulier quaedam, cum extra legitimum thorum, fe alteri viro proftituif-
fee, metuens improuifum mariti aduentum, enixa eft fa?rum non adulteri, cuius fur* Diffimilitu
tiuo vfus erat concubitu,fed abfentismariti prorfusfimilem. De hoc cxrat Iepi- dofatusvn
dum epigramma apud Tbomam Morum,quod quia hue fpe<ftar,adfcribeienon gra- de,
uabimur.
JQuos ante coniux quatuor
Natos Sabinaprotulit
JMultum ecce dijjimiles tut
Tuos nec ipfe depu tas .
Sed quern ttbi puellttlm
K k Enixa
 385 VlyfiisAIdrouandi
Itiixa iam nuperrtmi >
Solum ubtftmtlitmum
Pro quatuor comptetteris ,
Adultermot quatuor ,
Vocas, repellts, abdieas ,
Atqj graues traduntfophi ,
fl_uoacumq\ntatTtt interim
Jmagmanturforttier ,
Itberts datur Optra , •
£/»/ latenter , & nota s
Certas j er tndelebilts ,
Modoqi tncxpltcabilt
Infemen ipfitm eongeri ,
Slutbus reetptit inttme >
Simulqi concrefcentibus
■d menfc matrtt infttarn
Hatus rtfert tmagmem,
Si*4m tot abtffts mtlltbut,
£um gtgnit vxor quatuor
Sjfcd tjfet adtnodum tut
Secure, dtjjimtlesparit.
Sed vnut omnium hie puta
7 ui refert imaginem j
Sued mater httnc dum concipit
Solicita de te plurimum
T1 tota cegitauerat
Dum pertimefeit anxia ,
He tu Sabtna tncommodus
Velutrf, lupus infabulam
Suptruemres interim,
Tantaigitureft virtus imaginat/on/s mul/erum grauidarum, vt quid animo con-
ceperint, facileconccpto fetui imprimant. Idq; experientiadocuit, quando Ca-
rolusQiintus Imperator ex Hifpaniain Belgiuminftrudliflima claflTe munitusper- **
Intuitut vi uenit; nam amplo Procerum appararu ftipatus per illas oras gradiebatur, & mulic*
rorum quid res Belgiccetunc vtero geftantes, ex Hifpanorum intuitu,infantes fupercilijs,&
Muherthus capillis nigris, & crifpis pepererunt. Hocq; non folum mulieribus vulgaribus, fed
ajferatinco etiamprobitatis ,&incorrupt* pudicitiaematronisaccidir. Quid?nuper Nebulo
modi, quidarn oppidaum fpedandum deferebar infantem capite inufitara: magnitudi-
nisj ideohums effigiem cum grauida qua?dam mulier fpedaflet, pucIJum capite
enormis magnitudmis enixa eft. Propterea Soranus Mcdicina: authorad rem nar-
rat Dionyfiumtyrannum, cum ipfe diet deformis,& tales filios procreare nollet,
yxoriinconcubiru ,formofiflima$ pufionumicones prajpqfui/Te .
Iraq; pleni funt Philofophorum iibri imaginationem in conceptu magnam vim
pofIidere,qua de re pra?cipiuot, vt elegantes, &formof? imagines circa ledum ha-
Tulchra beantur : quernadmodum icon pulcherrima: Andromeda?, de qua verba faciens
fronts in Ambrofius Pareus feribebat Perfinam Reginam Aethiopia? ex marito eria Aethio-
fhalamis pe filiamcandidam gcnui(fe,cum fa?peiconem Andromeda:in thalamo collocaratn
quid pra- itueretur . Neq; intueantur imagines Aethiopum ,quod praeftiririlia matronaab
Slent . Hippocratemernorata,qua? ex marito candidofilium nigrum concepit. Id magis
l. j. de An. confirmat Auiccnnas, quihanc vimimaginationis injbrutis eriamcollocauit, dum
narratgallinamafpedumMiluiintuente, Semetuenrem pullos capite miluinoab
Phis exclufifle. Hanc fententiaro aliquo cxemplo roborare liceat.

Ouum
 Monftrorum Hiftoria. l%7j

Ouum Gallinx fcrpentis icons cffigiatum.

Hoceniminloeoiconemouigallins eollocamus, quod nobis dono dedit Pe«

® trus Vuettendellius Alemarianus Batauas Philofophica?,&Medico;inftitutionis
Doctor inuenturn Pifis die duodecima Februarij anno nonagefimo quarto fupra
fefquimillefimum ,in cuius tefta ferpentis imago cernebatur .• exiftimau tenimille
vir cruditus gallinam ex im3ginatione hoc monftrificum ouum ewxam, vcl quia fer-
pentetn timuifiet, vel quia auidius deuoraffet,feu deuorare defidcraflet. Nec mi-
rum videridebet , quoniam variain ouis monftrifica idcntidem cernuntur, §cab
illis excluduntur, quemadmodum fuit Gallus ille monftrofus, cauda quodammo-
do ferpentma, cuius iconcm fequcns exhibet pagina.
Hie viuus ante aliquot annos in aula fereniffimi Magni Hetruria* Ducis Fraoci-
fei Medicei confpiciebatur , afpe&us ita horrifici, vt intuentibus metum incuterer. Defcriftk
Caput non crifta carnea erat refertum nec pale# erant carnet,fed vtr?q;ex plumis galli mm
U conftabant Eemulantibus conos militum,quibus galcas exornare folent. Habebat
in fronte duas pennas, feu potius pennarum caJamos furre&os inftar cornuum; ite
duos alios ab vtraq; parte roftri prope narcs,nec non aiium in ceruice, color totius
coporis erat fubfafeus, & radices pennarum erant alba®, prope vropygium, vnde
cauda exit, tuberculumhabebatrocundum, & fubalbidum. Cauda eratcarnofa,
& fubcasrulea pilis nuda,obliqua, inftar ferpentis, in extremitate tamen ftoccus
erat. Tibi? veluti ocreis erant indutie.
Pariterabouo gallinae, vel vt alij aflerunt exouo galli (G tamen galli talia
Cmaedere poftint ,qua de re in Hiftoria Serpentum a<ftum fuit) iuxta Lucernacn
nobile oppidum Heluetiorum in villa quadam, cui Emmen nomen eft, monftrum
ftgura Genitalis viri eft exclusu,vno tcfticulo,& capitequafi canino,& criftatoin-
fignirum. Hocaccidit,iuxta mente Iicofthcnis,anno Domini millefimo quadrm«
gentefimo o&uagefimQ o83uo; veluti figuraoftendit.
K k % Mora.
 Monftrorum Hiftoria. 389
Monftrum figura genitalis viri.

Do&i ffimus Licetus in Hiftoria monftrorumrefert, & ipfc gallinam domi quin-
que digitis referram a]uifte 3 qu3epoftmultaoua, vnum pulillum edidit fine luteo,in
cuius albumine Serpens veluti vermiscompertus eft, in quern oui viteilum fuifte
transformatum optime eft fufpicatus. Immo clariflimum virum ab Aqua pendente
reftemcitar,quiin Iuteoquoq.oui vermemfatis magnum intercomedendum com-
perit, quibus facile afiendmur, cum nobis anno elapfo monftratus fuerit vermis
formam quodammodo pifeis referens.quiin ouo forbili inuenrus fuit. Quid plura ?
Monftrum in medio,& intimo ouo compertum narrat Ambrofius Pareus,facie qui- Montfra in
dem humana, fed capite ferpentibus vndiq,. horrente , & ex mento tres item ier- ouo forbili
pentesinftar barba: germinabant. Hocaccidit Auguftodini,inaedibusBanchero* imtnta .
nis Caufidici, dum famuia multaoua butyro incoquenda frangeret, cuius oui mon-
flrofialbumena fele voratum mortem ei inrulit• Multi narrata monftra ad caufas
diuinas referentes , ex hoc pr?fagierunt hterefes, qusinillaRegione ferpebanr.
Huic non multum djftimile fuit illud ouum anferinum in Galliarepertum,ex quo
frarfto humanum c 3 put fuit confpedum, quod loco capillorum,&barbie, collaan- ettdtnbHri*
ferina cum roftro, &oculis habebat, veluti appofira icon oftendit. Hjccouamon* fica,
firi.fera in memoriam rpuocanr caput Mpdufa? fabulofum,' necnon Lsdam ,qua:
duo d'ua an ferina peperifle ferebatur,ex quorum altero Caftorem, & Poliucem, ex
akcroautetn H£lenm,& CJytemneftram emerfiifefinxerunt.

K k 3 Huma-
 39a Vlyfsis Aldrouandi
Humana effigies monftrofa in ouo anferino.

Humana effigies in ouo, cum ferpentibusex

caluaria, 2c mento germinantibus*
Monflrs
 Monftrorum Hiftoria. 39*
Monflra ha?c partim ad imaginationetn,partim ad voracitatem animantiu refer-
ripoifunt, cum norus fit Anferqergahomines amor, deque in Ornithologia verba,
fecimus, deinde liquidd con.ftat gallinaselfe tab's conditions, vt fieda qua?q; itnmo
femen, & fanguinem menftruum deuorent, neq; ab efu viuorum ferpentum abfti-
neant. Praeterea galling; ferpenribus quoqjfuccumbunt, quod Excel lentiflimus
Licetus teftificatur ex obferuatione famula?, qua; non feme! gallinam ab Afpide co-
primi vidit; nam ha?c ga!Iina,cu.m dilucuIabat,dQmoegrediens,&ad radicemanno-
fe quercus properans, crocitatu maritum ferpentem euocabatjeius autem oua non
pullos, fed paruos ferpentes excluderunt. Parjter Licetus in recenfendis caqfis
^ materialibusproximam,&renrjoramrnemorat, hanecommunem,&eandem con-
ftituir,qiia? cundis animantibus fqbcadeftibus competit. Proximam vero monftro-
rum materiam corpus viuens fubeseiefte appeilaticum monftra non folum in huma-
nanatura, fed etiamin brutis,&in planris contingant,
Siad caufam efficentemfermo conuertatur ,muito$ Authores recenferepoterf-
mus, qm'hanccaufam , in malam qualitatum proportionem retulerunr: idcirco
Albertus in recenfendis qqatuorcaqfis monftrorum,hancprauam qualitatum pro-
portionem memorat; immo addit qnod a?tate‘fqa natqs eft Androgynus, ita affabre Citufa effi¬
in vtroq; fexu formatus , vt dignofci non poruerit , in quo fexu e/fet validior , & cient men-
hocinde originem traxifte autumat,quoniamqualitates calida?mafculum proge- lirorum .
nitura?, & frigid^ feminam prodqdurte, adeo fimul copqlatarfuerunt, vtaccedeq-
p te valida formatrice5 hermaphroditusfaci.erefultauerit. Buncfenfum Regentes
Parifienfesin qusftione peculiariad fecundulibru Phyficorq fecuti, connngere Lib.I. de di-
monftra fieri retulerqnr, propter imuqualem qqalitatum proportionem ; hocq, ex uin.nnt.chx
parte agentis , autex parte pa t/enr is, velex parte vtriufqqe prodire fcripferqnt, raff. c.6.
Quam poftca fententiarn Eminenri/firnus Cardinalis Toletus, & Collegium Coni-
bricenfc in Commenfari/s zd fecundum librum Phyficorum nonexploderunt.hn-
ino Cornelius Gemma id magis confirmat, quando inquit, illos rederatiocinari,
quiin turbaca proporrione caufam monftrorum vniuerfam collocant.- vbi, per rur-
batam proportionem , proculdqbio maiaquatuor qualitatum proportio intelli-
genda eft.
C3ufa quoq; efficiens monftrorum, Agens narurale, aut virtus eiufdem forma-
trijjappellantur; h*c enimeumfuerit vaiida, mulraetiam non fegreganda diui-
** ditrhinc aliqui infantes cum ft j{ digiris inmanibus vel in pedibus oriuntur. Ha?c
aliquando erit adeoimbecilla, vtfeparanda mininie difiungatvqde aliqui foetus
in lueem prodeunt, quiomnes digitos coniundos hahent, ctenim vidimus anno
elapfo egenumaduenam Rononis mendicantem ,qui manus de^trje digitos con¬ Lib. $.de
tinue vngue co pulatos fiabebat. Item Ludouicus Mercatushucrefpicicns feribe* inorb. mu-
bat iacultatemformatricern, & virtqtemnaturale Agentis non polfe quandoq; ma¬ Iter.c. 7.
teriam firtuum moderari, vropuseiTet;hmc poftea iuxra maius ,vel minus impe-
dimentumagentis ,monftra variarefultant, Quamohrem ratione Agentis, mon¬
ftra generari non eft dubitandum ; nemq enim negabitin Agente imbecillitatem
caloris naturals, qu^natpram delipeare, & iuxra neceflitatem,fqrmare nonpote-
rit. Sic enim teftarus eft Auerrqesin Commenrgrijsad Ariftotele. Praeterquam- L.q.dcgen.
H quod Albertus Magnus caufam efficientem virturemformatricemappellauit, dunt An c. 4.
afteruif monftra ex debilitate virtutis formariu^ dimanare, qua; cum fit imbecilla,
cum to tarn materiam fonnare non polfic, portionem tantum delineat, & aliam re-
fpuit.
Alij,pro caufaefficientemonftrorum, cosleftes influxuscelebrarunr, aduerfus
eorum opinionem ,qui fibi perfuadent, corpus nobiliftimum, quale eft Coelum,
nihil in his inferioribus operari, fed producere tantummqdc! lumen ,&perlumen,
calorem : cum taipen Arjftoteles in Meteoris afteueraueric cunda h^c inferiora a
Coelorum virrute guberqari,&gIibihomineni ab homine,& a SoIcprocrcari;vn- Influxus
de fit,quod multi cifedus ex varijs coelorqm mqtibus, & aftrorum afpedibus in (uius virtu
his inferioribus producantur,& Coeii non folum lumine, & motu, fed etiam alijs tis.
occultis virtutibusagant j qua?virrqtespoftea influentia?appellantur . H^cfuit L. z-Cteli
fententia DiuiThomx , Alberti Magni, Concihatoris, Pauli Veneti, Ioannis tell.42.
Gram-
 392 Vlyftis Aldrouandi
Grammatici,8e aliorum plurium , praster nonnullos nuperos, qui id abfq : vl!a ra-
tionenegant. Itaq; Albertus Magnus aliquando prodiditefte quxdamlocain
Coelo, ad quxdum luminaria perueniunt, materiam in vtcro exiftentemquodam*
snodoinefficacem reddunt, & impediunc, neinde humana figura refultare poflit.
Manilius ab hac opinione non recedens,his carminibus fuam mentem exponit,
-n...,. , Perm:feet (apeferarum
Corpora cum membris bominum, non f(minis ills
Partus ent, quid enim nobis commune,Fertfcj ?
£?uis ne in portenti noxam peccaretadulter ?
ARranouant formas,calumcj', interfere ora . *
Quocirca monftra tunc producuntur,quando determinata? qusedam conftel!atio«
nes inmundum fublunarem influunt: quandoquidem, state AIberti,accidit, vtin
quadam villa, Vacca vitulum humanocapite ederet.- qua dc re Pagani hoc monftrfi
admir3ri, paftorem quafi tanti fceleris confcium , moxcum Vacca concremandum
iniudiciutnduxerunt. Sed huicmifello prxftofuit Albertus,quifaculratis Aftro-
nomiexperitus, non humano aliquo fcelere, fed ftellarum ccrta? conftirutionisef-
ficacia,id genus monftri procrcatum arteftans,paftorem ab extremo fupplicio libe-
rauit. Amplius alibi Albertus hanc veritatemaperuit, dum retulit conftellatio-
nemquodam tempore ad fues generandos dominari, 8c tunccontigit,vt infans
fuillo capite procrearetur. Hinc forte accidere poteft , quod interdum humani fx-
ruscum vulcu oblongo inftar canis velalterius animalis nafeanrur. Hinc etiam B
elicerepoffumus caufam, propter quamin quibufdam lapidibus qua?dam figurg
fmulantes humanam faciem, vel alterius animantis a natura delineate cernuntur.-
quemadmodum Albertus in librodeMineralibus exarauit.cumid rotum ab influxu
cxleftiproueniat.
Septalius, in Commenrarijs adproblemata Ariftoteiis, caufam monftrorum effi-
cientem duplicem conftiruir, nempeprimariam.&inftrumentalem . Principalem
ad ftcultatemformatricem femini inexiftentem fpedarc dixie, alteram veroadpri-
mas qualitates, coadiuuante poftea imaginatione. His addit fupremam caufam
nempe Denm optimum maximum, aut vim mali D^monis , & ab his malam qua/ita-
tum proportionem non arcer,de qua paulo ante fermo eft habitus; qui igitur fupre-
Cstuff effi- mam tanru n caufam intuentur, magis cum Deo , quameum Ethnicis fapientibus
cientesmo- philofophanres, fummo Opifici nihil prorfus fortuitum elfe tradunt cumdiuina, ^
ftrorum mens certo fine, 8c inftrUraentis,ceu medijs operans,re&a via Temper incedat ,8c
exmtnte natura mutation! ,&aherationiobnoxiafcmper illiobtemperet.
Septalij . Haec Natura igitur, licet iuxta feriem mundi inferioris , a confuera legedefic-
$ere videatur, nihilominus eft aduertendum, quod vi diuim ft iritus rapitur. Ideo
bac ratione nixi, monftrofos partus, permittenre Deo, fxpediuina flagella prxce-
dere, feu prxdicere promulgant,quemadmodum in Rubrica Prxfagiorum expli-
cauimuj. Adrem Dinotbus in Aduerfarijs feriptum reliquit, quod eo anno., quo
Coriolanusin exilium adus fuit, mulris prodigijs Vrbs fuit perterrefatfta, dum
monftrofi, & vix credendi partus hominum, arq; pecudumin lucemprodierint;
moxq ■, dira lues non folum homines, fed etiam pecudes, maxima clade inuafit.
iionHra di Neq; ab hac fententia valderecedit Ambrofius Pareus, dum fcribit monftra aliqua ^
uinitus efle, quibus aliquid diuiniinefte videtur, & hxcex generali monftrorum caufa ori-
(radutfa. ginemnon ducunt; ficqj caufam monftrorum aliquam peculiarem referre non pof-
funr, qmppequx ab opera fupremi Numinis dimanant.
Neq; hinc arcendaeft vis Dxmonum, quam clariflimus Licetus in caufa decima,
tertia monftrorum collocauitfiquidem in procreatione monftrorum, pofifunt Dx-
moncs vanaanimalium feminaprolificain vterum deferre , & turpirer inuicemil-
la permifeere, nec non varias caufas huic generation!’ neceflarias fimul copulare ;
nimirum applicando adiiua naturalia paffiuis naturalibus, &arcendo quxcumq;
bancatftionem, & paflionem impedire poftunt.
L.t.Tbyf. Ad prxdi&am caufam efficientem nonnulli caufam inftrumentalem referunt,
3ratt,%.c.$' quam Albertus Magnus malitiam continentis appellauit. IdpofteaaRegentibus
Parifienfibus inqutpftionibus adfecundumlibruro Phyficorura explanatum fuit,
his
 Monftrorum Hiftoria. 393
Isis verbis. Eft autctn continens pellis qusdam forum inuoluens, qua; fecundina
appcilaturs vnde hac difrupta, foetus cum duobus capitibus, & vno tanrum corpo ►
Cau/a
ie, vel Gemelis jndorfoconncxmafcuntur. ae»j.
Hanc deniq; caufam efficienremmonftrorum Licetusinfuoopcrc de monftris
fpeculationum copta exuberantediligenter , & eieganter exphcar, dum hanc, in
remotam, & proximatn diftribuit, & remotamadhuc fubdiuidit, nimirum in omniu
primam, qua; eft StjmusrcrumGpifcx,quicum Agentibus natutahbus.adomnes cf-
fe&us ptoducendos concurrit : Secundam vero caufam remotam appellat Coelum,
quod perenni fuo motu * &Iumine inferiora regie. Deindeefficientem proximatn
^ inftrumentalem calorem materm vifeeris vocat, fecundariam vero, & proximatn,
vteium indigitat. Cccterum primariam monftrorum caufam cfficientem adhuc Anima fe-
diftribuit in principium, quod agit, quod a Philofophis adsquatum nuncupatur , & mtnts qua.
eft portio ilia fcmimis,ex qua focundiras prodit : amp!ius hanc diftribuit in princi-
• pium, quoagens ad^equatum agit, & eft vis, & anima-feminis illi a parennbus co-
municata, quatenus eft facultasconftitutiua fabric* corporis viuentis , nonabfo-
lute, fed impedita ,nefinem incentum perfefte aflequi poflit. Hincelicimus Effi-
ciensproprium rnonftrorum effe virtutem formatricem partium corporis viuentis .
Si ad finaiem caufam nofmet conuertamus, hanc in dodtrina Anftotelis non in-
ueniemus:quandoquidem.cum tnonftra at pur* priuationes, a Narura non tnten.
duntur, neq;intelliguntur:hacigiturratione monftra final i caufa carebunt. Di* L. 6. de Ci-
F uus tamen Auguftmus.rheolog ce loquendo, caufam hanc finaiem monftrorum a fi¬ uit.Detc. S.
ll gn a re niritur, dumh*c habet, Deuscnim Creator eft omnium, qui vbi, &qtia.
do creari quid oportear,vel oportuerir, ipfc nouir,fciens vniuerfiraris pulchritudi-
, nem,quaium partium vel /imi!itudme,vel diuerfitate conttxat. Sedqm totum in-
fpicere non poteft, hoc ranquam dcformitate partis oftendirur, quo mam cui com-
petac,&quomodoreterarur, protinus ignorat. Ideo ex his Diui Auguftim verbis, Caufa fina
banc monftrorum finalemcaufam efte dccorem, & puichritudinem vmuerfihaurire Us quails.
polfumus. Abhac fcntentia non mu'rum recedit Ambtolius Partus , qui id pon-
deransd/cebatmonftroium plures dfc caufss -f d pnmameffe Dei gionaw, qua-
eenu'sfciJiccc, hisreftirucis , qua’fiunt pratternauinm , eius linmcnfa potenria cun-
dis in note feat; ftp emm in Euangeljo leg r rut dc (ceco nato,cui ( hnftus fupra vim
natur* vifionemreftituit: nam D fc puli inueftigames caufam , propter qua n ille
G homo ca?cus eftetnatus, num quia ille, vel cius parenres pcccauerint; rdpondit
Dominus, id propter criminailli nonconttgifte, fedtanciim, vt i).ei gloria per illu
rnamfeftaretur. Deinde addit Pareusinhw.ncbnemquaridoq.cfeara fudfe mon-
ftra,vt Deushominum feel era, veivlcifcererur , vel impend, nns vltionis figna
prsemonftraret ;etenim dum homines fine modo ,abfq;lege, & n fando , & vago
congreft'u permifeentur ,hinc nefaria, & horrifica, necnonanatur* norma rece- In Matth.
dentia monftra quandoq; nafeuntur, Jramb Abulenfis pr*di6tis addit contirigere c. ip. q. S3>
interdum talesdefe&us ex voluntateDei, ad euitandama!aeius,qu! huiufmodi de-
fedum patitur, qui alioquifiprauus fierce ,fi integro corporefuiffet conftitutus
Sed animaduertendum eft hanc efte caufam particularero.qu* ad omnia monftra,
attinere non poteft .
H Vueinrichius, & ipfc hue refpiciens duas caufas memoratas,nempe Dei g'oriam, In lib.de
&ciufdem ergamortales iracundiam procaufa finali monftrorum oftenderecona- ixottr.c.ny.
tur; & sddit tertiam caufam , qu* efthbera voluntas pot,enti* diuina;, dum nul/o
modo Iegibus naturf adftring'tur, cum atiquando neque Ccs'o pepercerir. Ve-
rum Licetus brauitef abhac cau/a fe expedir, harsc duplicem conftituens,nimi-
rumcommunem, & propriam , &communem in pc rpetu/tatefpecierum conftituiti
cumindiuiduaperennarenon poffint ,& hicfims omnianimantium genericotnpe-
tit , Pr.Tterca proprium finem declaratdi tame n pnus intHlexerimus monftra effe
errata Natur^/noperatione impedit*,ne finem inrentumaftequipofficjideocum
non poffit, quod veilet, pr*ftat tamen, quod valet, &producit animatum in con- Caufa finA*
ftitutioije partium fibi fimile. His fic conftitutis , caufa finalis monftrorum erir por- Its.
-tio,feu pars fin is perfeftorum animantium; cum Natura integrum finem perfedoru
gnimantiuni aftequi nequeat,
Demum
 394 Vlyfsis Aldrouandi
Demum tanquam coronidem,cx codem Authore,caufatriforma!em monftrorum
duplicemanne<3emus,quarumprimacun&isanimantibus eft communis, propria
vero, & fpecifica monftrorum forma nulla alia eri r, nifi praua corporis conftirutio,
feu deformis monftrorum fabricatio, & viriatapartium conformatio. Ha?caurcra
€&uf<t for* fententia'eft conformis doctina* Ariftotelis, quimonftra ad peccata nature refere-
malts. bat, quxfententiaeftveriffima, &quafiex Apollinis oraculo profecta udetur:
vndemodd obferuamus Vueinrichium a germana veritate non rccefifle ,quando
traddir, quod malum, & vitiatum eft, formam proprie habere non viderur, cum lit
formce priuatio,3Ut potius deprauatio. Monftra tamen habent quidem formas fed
alicnas quarpoftea ineorum diffcrentijs manifeftanrur. Hacde caufanec eriam fi- A
nem inmonftris aftignare poterimus, quoniam, cum omnes fpecies in natura fuas
formas habeant, eas ft in ortu non aftequuntur, ftnem non attigifte perhibentur.
His fic exaratis, notandumeft caufas monftrorum ha&enus explicaras eftefimul
adcoimplicatas, vt vna abfq;alijs intelliginequeat quaproptermaxirois premun-
tur difficultatibus eorum opiniones, qui monftra ad vnam tanrummodo caufam re-
ducere conantur, & in primis materiam tanquam monftrorum veram produ&ncem
CiuJjtmcn- predicant. Quandoquidera hi a do&rina Ariftotelis valde declinant: nam Philo-
itrorum fophus hoc tanquam axiomaphilofophicum diuulgauir,materiam pafliuum, &fbr-
wfUcat$. mam a&iuum principium efte, & in I/bro fecundo de ortu,& interitu, proprium ef-
fe materia pati, & forms operariretulit ,&libro tertio Phyficorum, res ob mate¬
riam, & non propter formam pati pronunciauit, & tandem libro nono Metaphyfi* B
corum, materiam ad paffionem,&admutationem, non autem ad agendum ,& mu-
tandumaliquid idoneam promulgabat. Pmerquamquod idem Philofophus li¬
bro fecundo Phyficorum, monftrum tanquam peccatum nature operant is propter
finempublicahatjidcirconifiintentumfinemconfequatur, tunc error non mate-
ria?,fed agenti attribuitur. Tandem Ariftote/es in Hiftoria genera tionis animaliu
£. 4 . ie&tn. nobis perfuadebat monftrum efte cifsftam mut/lum natura; operantis . Pra? terea fi
nafeaturhomo monftrificus cum tribusorifieijs in vultu , idd materia non diman a-
bir,fed aformatrice vahda:quaproptcr cfthftus monftrorum nonmater/x ramiim
eritattribuendus. Reliquum eritigirur vt afteueremus pra»di<ftas caufas fimulmul-
tifariam copuiari, vt imperfefii monftrorum effe&us producantur.

DVBIT ATIONES.
VMmonftrorumhiftoriaapudplurimosnon fit extra anfam dubitau-
dilocatai opera? prxtium efleduximus potiores tantum difficuitates
incampum afterre,vt aliqua faltem ex parte iegenribus fatisfacia-
mus. Prima igitur fronte proponitur difeutiendum, an monftra per
accidens an vero per fe a natura produ&a fuerint. Cum autem hmc
indead id probandum vari#, & validar rationesa/llgnentur, nonnullaspr* cipua?
in medium afferemns, vt ex il larum folutione veritas quseftionis patefiat.
’ Iraq; qui monftra a natura per accidens generari arbitrantur,his rationibus ful-
Print*iuii eiuntur. Primo Natura,feu Agensfemperquidfibifimileprocreare nititur ,fed
Wit , quoniam monftra Agenti, vel Nature minimefunc fimilia.hinc a Natura per acci¬
dens fuifte generata inferunt. Deinde nullum cafu produdum iuxta mentem Agf-
tis procrearur, fed monftra funt huius condjtionis, ergo iuxta intentionem Natura;
nongenerantur. Tertio Nature intentio , & defideriumoperandierrare negua-
quam po reft, ergo ncceffarium erit, vt feropre quid bonum procreet, fed monftra
R4tiO»(S inter res bonas non recenfentur, ideo extra inrentionem Nature in lucem pra-*
flaw. deunr. Amplius Natura tantummodo indiuidua ad conferuandam, & propagate
dam fpeciem gignit; immo fi vnico tantum indiuiduo id pra?ftare pofter, proculdu*
bio generationem tot indiuiduorum non procuraret: at Monftra pro fpecie pro¬
paganda non oriuntur ?qyapropter poterimus afteuerantius dime, Monftra effie
• Natur®
 Monftrorum Hiftoria. 395
Nature errata, & extra eiufdcm intentionem genita, quemadmodum Ariftoteles L'
Phvficis reft-iflrnmr
in Phyficis teftificatur . text.ol.
text.oz.
Ex altera parte qui oppofitamtutanturopinionem, pra’dida argumentadifeu-
tiunt,&rationeprimi, negant quod Agens naturale quid fimile fibi procrearein-
tendat: nam cams congrediens , cum careat rat one, proculdubio prolem non re-
fpicir, fed tantummodo deledatioms caufa, ad permixeionem accedit,imTnd remo-
to omni voluptatis fenfu,a coitu prorfus abhorreret:proprerea hoc Agens hac de-
Iedacionem ab vniuerfali Natura communcatam relpicit, vt hoemodo deinceps
quid fimile ad fpeciem feruandam producat. Demcead tollendamfecundam ra-
tionem, Monftra peraccidens generari negant } quoniam monftra ad decorem , &
pulchritudinem vniuerfi fpedare credunt; quamobrem Natura dum Mundum cun-
dis ornatum rebus conferuarenititur,ei neceffe eft,vt monftra inrendac. Pro abo-
lenda tertia ratione, monftra inter res bonas connumerat,cum anima, qua? eft quid
bonum, noncareant. Monftra igiturmalaab aliquibus nuncupantur in compara- Solutions
tioneadres perfedas; nihilominus,&ipfaquamuispraua, & imperfedta, vnacum
rebus perfect is ad conferuationem pulchritudinis Vniueifi concurrunt. Atqjita
foluitur etiam vltima dubitaciojetenim dumconferuantur fpcCfesanimantium,con-
feruantur quoqj monftra ad illas fpecies attinentia. Et quia buic fententia? audori-
tas Ariftotelis reludabatur , qui Monftra Natura? errata appellauit: idcirco refpon* L. 2
dent Naturam vt plurimum perfede in generationibusoperaris &aIiquando etiam text. Si.
F imperfede, quando monftra producit: vnde ha?c fecunda Natura? operatio in com-
paratione ad primam , adio peraccidens & erratum nuncupatur, quia raro id pr?-
ftat,non tamen quia id extra Naiura? intentionem fuerit.
Hisficconftitutis,aIiasfabricant rationes pro maiorihuius fententfeconfirma-
tione, & prima eft bo?e . Omne Agens Temper agir propter aliquem finem, ergo
Natura propter derermiriarum finem femperoperabitur ;ficq,- producens monftra,
iuxrafuam intentionem ager. Neq;officic .quod Naturararos monftrorum partus
moliatur,arq; ira fint extra Natura? intenrionem , quoniam qua? raro fiunc,ad de-
fedum, & peccatum N itura? non font redigenda . Infuper ft monftrum efler pre¬
fer Naturje intentionem, proculdubio Natura opus Monftri iam cuprum non per-
ficeret, fed totum oppofirum obferuamus,quia Monftrum in vtero inchoatumper- dli* ratie-
ficit,&in lucem producit, ergo afterendumeft, monftra intenrioni Natura?, & net.
** Agentis refpondete. Addunt nullumanimal per accidens, & extra Natura? inten¬
tionem generari, fed monftrum eft animal ,ergo Monftrum per fe a Natura produ-
cetur. Tandem ft Natura refp eit preecipua advnam fpeciem fpedantia . procul¬
dubio reliqua hanc (peciem confequentia refpiciet j fed homo monftnficus vel cu
capite magno, vel cum fex digitis in manu ad eandem fpeciem, ad quam homo non
monftrofus ,refertur : ideo Natura in generatione ,hominemmonftrofum,&non
monftrofum refpiciet.
Hisigitur rationibusnifunturilli, qui monftra non errata Natura?, fed procrea-
t3 ad ornamentum Vniuerfi eftepronunciant,atqjita fauenc authoritati Diui Augu- Lib. xg.de
ftini fuperius allatce, qui feripfit conuenientiam, qua pulchra funt omnia,non tan- ciuit. Det
tiimprodire exarqualttate parium, fed etiam difparium eongruenti,& ordinata cap.i$.
H gradacione: hinc poftea neceffitatem multorum imperfedorum in Vniuerfo abfque
Natura? erraco eheiunt, & predicant, vtpropriamfententiamfaluare poftint. De»
mum pro coronide addunt, ft caufa? propinqua?,remota?, & remotiflima?, vt Deus,
& corpora cseleftia ad monftrorum procreatione concurrunt, non poteritquis vl*
lo modo afterere, hanc generationem effe accidenralem, quoniam omnes pra?di-
da? caufa? fimul copulates numjuam pra?ter intentionem aliqu/doperantur.
Quocirca hsec opinio, cum rem minime attingat, his rarionibus eft refellenda.
Primitus,qU 5e raro accidunt,&ad fpecies permanenres npnfpedant, ficuti mon¬
ftra , non eft afterendum ha?c ad mundi decorem attioere, quoniam pulchritudo
vniuerfi in rebus tantummodoperfedis,& permanentibusconfiftir.Prxrereama- Solationet
ftrum quatenus monftrum non nifi defedum, & priuationem indicar, iuxta fenten rationam,
riam Philofophi libro fecundo Phyficorum exaratam: ideo monftrum nullam poteft
perfedionem pra?ftare .confequenterqj ad perfedionem vniuerfi nonpertinebit.
 39(5 Vlyfsis Aldrouandi
Infuper fi monftra ornamento vniuerfi conferrent,vt plurimum generarentur,quo-
niam hictantus Mundi decor frequentibus effedibus fuftentatur, fed monftrum
raro accidit; qua de re ab hoc mundi ornamento fegregatur. Tandem pro hac Vni-
uerfi pulchritudine monftra in lucem non cxeunt,quon/amin Mundiinit/o procrea-
taeflent,quod nuilibi legitur.
Reliquumeritigitur, vt dicamus monftra efle extra inrenrionem nature, & per
L.x.Hy(ico jjccidens, quam dodrinam docuit Ariftoteleslibrofecundo Phyficorum textu fe-
xagefimoquarto, vbi legitur. Eli autem,&hoc alterius , huius qutdem exlerius eJl
caufa-i illtus verb interim '. Qua? verba Simplicius, Joannes Grammaticus, & Aner-
rocs exponentes retulerunt, monftra non efte cafu ftmpliciter, fed magis cafu, quo- ^
niam huiufmodicafu rei fadacaufa eft: extra, nempe indefinira , & exrrinfecus oc-
currens; illius vero, nimirum monftri caufa intra, ideftmateria, qua eft e/us inter¬
na ,& definita caufa . VeriimfatiuseritcumDiuoThoma inrerpratari illud ver-
bum (extra) non fecundum efte, fed fecundum intentionem . His ideo fic expli-
catis prudens ledor nixus omnia in oppofitum allata argumenta diftoluet,& do¬
drinam Ariftotelis tutabitur, in qua monftra efte errata Natura intellexirnus , &
ha? c pro prarfenti quaftione fufficiant.
Secundo dubifatur, an monftra ab initio Mundi ortum habuerint. Proaffirma-
tiua parte non defuntopiniones ciariffimorum virorum, qui rationes nonimpro-
Secunda du har) das afferunt . Inprimis Benedidus Pererius monftra in mundi primordio
bttatto. fuiflemultis aftruit rationibus ,dum adulterinasammalium fpecies vtrauli, & fimi- R
iium,i!Ioetiam tempore admictit. Sic enim elat e effatur: omne quod concurrir ad
generationem harum fpecierum, eft naturale , hinc ipfa quoq; a Natura intendun-
tur.&generantur.-propterca vnacum his naturalibusanima!iumrpeciebus,in pr/'n-
crpio Mundioriginemhabuerunt. Confirmaturantecedens huius argument/,quo-
niam materia,ex qua oriuntur,eft naturalis: praterquamquod locus, tempus, agen¬
t/a nimuum mas, &fa?minafunt naturai/a .
Dc wde quod Deus,tempore creationis fabricauit, vniuerfum appellatur, quo-
niam cunda deftderata, & defidcranda compJeditur, fedpradida fpecies adul-
Vnitttrfum terms rune defiderari poterantj idcirco afummo rerum Opifice diebus creationis,
quid appel- products fuerunr; idqjmagis ftabilitur, quia ft 3nimal/a huius generis non fuiftenc
lee*r. creara, Vniuerfumintegram perfedionem nonfuifler adeptum. Amplius creden-
dum eft fummum Deum humans commoditati neceflarianon pratermififle,fed hu- C
iufmodi fpecies adulterina homini maximo futura erant emolumento, ergo in mu«
EcclefiaH. di primordio non fuifie crearas non eft afferendum. Pradidis additurauthoritas
cap.i. faers pa gins, in qua legitur, nihil efle nouumfub Sole: quapropter pradidas fpe¬
cies non de recenti ptodudas, fed olim in ipfo Mundi initio creatas fu/fle pronun-
ciandumeft.
Fac aurem opinio vndequaq; non admittitur cquandoquidem pradidg fpecies
quid monftrifici pra fe ferunr,& Ariftoteles libro fecundo de generationcanima-
1. 7 . *»et. ii U m 5 fpecies fimiles,partus nouos nuncupauit, & in Meraphific/s,muium quid pre-
textzE. ter Naturam efle faflus eft . Etenimquamuis Afinus, & equa iunganrur, vt quid
fimile in fpecie producant, nihilomiuus id non contingir, ob impediment^ , quod a
varietate feminum fuppediratur . Hincaccidit, vt Natura intentionem nonafle- p
quarur, fed quidtanti/mpra’ter Naturamin lucem edat, His didis tolliturpri-
ma pofit/o, & lecunda etiam folutio infinuatur, & pro confirmatione notandum eft,
Solutio du- quod huiufmodianimaliafuntmonftrifera, & quatenus tal/a ad prefedionem vni-
biorum, uerfi fpedare non pofsunt, vt fuper/us fuit explanatum .
Infuper cunda animantia ab omnipotenti Opifice, in mundi primordio creata,
& ab eodem benedida fuerunt,qua benedid/o facunditatem refpicit: fic enim Li-
ranus, Abulenfis, Pererius, & multi alij Dodores interpratantur. Sed inter hos,
Homil, Diuus Chryfoftomus hachabet j Et be nedtxtt ilia Deus , & dixit ^crefette , dr tnul-
Genef, ttpltcamim . Nam quia animat$ creatu ra (rant animalia, & volebat ilia ejftperpetual
ideo benedtxtt ilia Deus, (fr dixit^crefcite , & tnultipltcamini. Verbum enim tllud in
prafemem vf7 ; diem ilia conferuat , & tanturn tempus praterijt , neq', vnum horurn genus
imwantum eftaam bensditttc Dei, & verbtm quod (fixerat , vtfubfiflercnt-, & dura,-
rent)
 Monftrorum Hiftoria. 397
rent, illiscontulit . Huic fententia; adftipulatur Procopius in Genefim , quando in.
quit. Verum ilia animalia nequaquam, vc homines, ipirituali beaatur beneduftio-
ne, fed eorum benedi(ftio adfobolcmprocreandam pertinet , qua? generis fit fuc-
ce/none :acfpecies anirrjafium adulterine , & monftrofe fecunditatecarent, quia
funt fteriles, ergo ilia benednftio has non refpiciebat, cum i llis temporibus non ef-
fent procreate . Siquidem quamuis intelhgamus mUlum quandoq; generare , hoc
rard admodum euenir, preterquamquod fi aliquid generatur,non mulus, fed Gin- Girinas quod
nus ab Ariftotele appeilatur. preterea licet in Syria, iuxtamentcm A'riftotelis , animal.
E muli, congreftu , fuam fpeciem propagenr rattamen notandum eftcxeodemmet
Philofopho, illam mulorum fpecicm a fpecie noftratium difcrepare: quandoquidera
noftri muli cum illis exceriorem tantummodo quamdam fimilitudinem habetlt.
Neq; officit afterere,illa benedi&fone,animalia non folum quoad fecunditate,
fed etiam quoad conferuacionem fuifse donata, pofteaquam he fpecies adulterine
a mundi primordio ad hcec vfq; tempora peruenerunt. Nam ha?c obie&io fupponit
illud, quod adhuc nobis non eft manifeftum , nimirum fpecies adulterinas femper
conferuari pofse ,deinde fupponit conferuationemharum fpecierum alio modo,
quam prole propagari, quod poftea do&rina? philofophicm reludiatur, & quamuis
in facris licteris habeamus nihil efse nouum fub Sole ,ideoq, has fpecies in mundi Ok 'tettio .
initio fuifse. Refpondendum eft,fui(Te quidem in fuiscaufis, nonautemformaliter; Solutto,
&hoc decrerum apud Theologos eft manifeftiftimumfimmd ftabilitur a DiuoTho- In prim. (J,
ma hunc in modum . Animalia etiamquxdatn fecundiim nouam fpeciem aliquan- 73 .art. i.
do oriuntur, ex comixtione animalium diuerforum fecundiim fpeciem, ficuti quan¬
do ex aft no, & equa genera tur mulus, & h a?c eriam pra?cefserunt caufaliterin ope-
ribus fex dierum. Hinc colligere oporter, quod animalia nata ex permixtione di-
uerfarum fpecierum non fuifse a Deo creata fccundumfe, fed tan turn fecundiim
alias fpecies, ex quibus poftea generantur , & quodammodo componuntur. Qua-
propter in mundi primordio monftra minimefuifse afserendum eft .
Altera ratio eorum, qui monftra in mundi principio conftituerunt fundarurpo- Secunda
tiffimum in doftrina Platonis , qui in Sympofiacis , triplicem memorar hominem, Ratio.
nempe mafculu,feminam , & Androgynum,quiin Exordio Mundi vixerunt. An-
drogynus autem, cum fexum vtrurr.q; participet, inter monftra eft collocandus :
q hanc fententiara Empedocles fcqui vifus eft, dum bouigenas,& vinporcos in mu-
di primordio memorat; quemadmodum AriftoteJes in PhyficiVretuIit. Creteriim, L. 2. Phyf.
vtveritatem fateamur, hanc Platonis opinionem, vna cum viris do&is ,tanquam text. 8j.
ridicula explodimus, &eomagis, quoniam hunc Andrcgynum non vnicumcon- Solutto du -
ftituit indiuiduum,fed duolicifacie,quatuor manibus, & vtroq;fexu refercum prae- bijPlatontci
dicat: vnde exhis verbis , duo perfe&a indiuidua fimul fuifte copulata intelligi-
mustimmohoc efle nugamentum apprehendimus , quoniam hi Ccel um affedan-
tes Ioui bellum indixiflfe feruntor* quade re Iuppiterindignatus , illos inmafeu-
lum, & feminam fegregauit . Pra?tereahanc fuifte fabulam nobis perfuadenr ver¬
ba Marfilij Ficini, qui in expofiti one hums loci Platonis afferit, quod haec Anfto-
phanes, & aliapermulranarrat monftra, & portends Emilia, fub quibus, quafi ve-
laminibus quibufdam diuina myfteria JatibuJari putandum eft. Mosenim frnt ve-
H terum Theologorum facra ipforum arcana, ne a prophanis polluerentur, figurarum
vmbraculis tegere.
Tandem non defuerunt,qui,ad fouenda oppofitam opinionem, nimirum monftra
in principio Mundi fuilfe, adduxeruntin campum Adamum Hybrcorum Androgy- Dubitatio. .
num, quia crediderunt Adamum marem , & feminam (uilfecreatum, deinde in vi-
rum, & fxminam diuifum. Sed hanc fententiam effe explodendam colligimus ex
di£tis GulielmiHameriin Genefim, dum interpr^taturilla verba . Mafculum, & Solutto,
Fpmtnam creauiteos .Nunc tertium hominum fexum,ceuneutrum quoddam genus,
verum ne, an falfum dicam incertum habeo, certe conftat Androgynos tanquam
deiirantis Nature portenta omnibus efte odio,& credible non putarem integrara
aliquam eentem ij s propudij s conftare pofte, quodq; quo propenfius credam, facit
feripturafhuius veritas ,qua? homines in duos fexus diuifos refert, ne vterq ■, in vnq
homiqcfexus prod/giofam , a?q,- c^ecrabitein libidinis fufpitionem faceret . Hue
I 1 accedit

*•

* .
 3 £>3 Vlyftis Aldrouandi
Nomeo mu accedit facr* hsebre® linguae natura, qu? nullum nomen neu trum nouit, fed om.
trum nulla niavel mafculinafunt, vel faminina, nimirum confona huicloco. Mafculum 3 &
in lingua ffminamcreauiteos . Nam quod nos Iegimus feraphimin genereneutro, prauaid
bpbratca. confuetudineirrepfir,propterea norandum eft Adamum Batbreorum marifemina
non fuiffe admitrendum, quemadmodum Stheucus,& Alij funt opinati, Nam ftda-
mus Androgynus fi fuififet, nomine ncutroeffet nominandus, quo lingua h?braica
caret. Pratcrquamquod Uranus, & multi alij viri eruditi validifiimis rationibus
hancopinionem explodunt, ad quas Le&orem releg amus.
Poftremoaliqui ambigunc, anexvtero muliebri , fostusnonhumanusemer-
gerepoffir. deinde,fi fieri poteftvtibigignatur,qua;r'unrpr'a;cipuam caufama qua A
prodire pofTit. Quoad primum mulra; Hiftorix atteffantur monftrum non humanu
in vteromulieris fuifte generatum , quas in Rubrica Pra?fagiorum recitauimus.
Z. non funt pr^terea huic fententij fauent multi Do<ftores,& primum Paulus luris Confultus
libtri ff.de qui monftrofos mulieris foetustrifariam diftinguebat, nempe in eos , qui prorfus
Statu horn, ab humana effigie recedebant, deinde in illos,qui aliquibus partibus fuperfluis re*
dundabant, & tandem in i!los,qui aliquibus partibus carebanr, &primos ad huma-
Z. quod di. num genus minime referendos efle fatebatur. Infuper alij luris peririvirifuerunt
citurff.de huius opinionis , nonnullos foetus monftriferos, & abhominis fimilitudinepa?nirus
ltberis,& difcrepantes,vnda facri font/s non efse luftrandos.- immo Excellentiflimus Baldus
Fofibum, luris Confultus hos ftatim perimendos efse decreuit. Quapropter ex afsertis per*
cipimus non femperquid fimilein fpecie , ex vreromulieris, fed interdum quid g
L.q.demun dilfimile prodire. Item Hieronymus Anglarenfis retulit • quodolim Imperatores
doc.q. hucrefpicientes,partum ad nullum monftrum inclinanrem, pro homine habendum
Z.4.degen. efse ftatuerunt, fed quid vagamur,cum Ariftoteles in Hiftoria Animalium,fimilem
An.cap. io partum publicauerit ? eius verba funt hxc. Efdem cau(*funt 3 &vi alij parenttbut
jimiles generentur, aly dtjjimiles, dr alijpain , dr alij matti, turn corp ore toto , turn vero
partibusftnguli r, dr parenttbut magis, cjubm maiortbusfuts , dr ijs potius, quam quibusit-
bet , dr mares pottas patri famine matri, alj nullo confangutneo /smiles , fed tanturn
homtni ftmiles , alij ne homiui qutdemffed tam monttro. Ex hue igitur Phtlofophi do-
dfrina vehementer verum, & indubiratum eft,quandoq,- parrum homini minimeff-
milem, ab vtero mulieris cxire . Prtrterquamquod quotidiano poteft confirmari
ff experimento, cu nafeantur interdum foetus,qui ob deformitate ablutione facri fo-
tis indigniiudicantur, & pluraexempla videat Ledfor in Rubrica Praefaoiorum , C
in qua feries fimilium monftrorutn recenfetur. Datur ergo monftrum non humanu
excongrefsu hominis, & mulieris natum ,
Quantum attinet ad fecundam quatftionem,netnpe qua rationefimiliamonftra in
vtero humano procreari poflint, Sciendum eft varias fuifse Authorum opmiones
nam horum aliqui cibis, aeri, & alijs rebus non naturalibus ita nuncupatis a medi-
Jn lib.de cis, hanc generationem attribuerunt; inter quos recenfetur Vueinrichius,qui feri-
monSir.c.X4 ptis mandauit locum,natutam aeris, &aquarum, qua; bibunrur,ortui monftrorum
conferre. Deinde addit ex fentenria Ludouici Viues, qua;dam Ioca efse Neapoli
Italia;,& in Flandria Bclgica,in quibus frequentiffiroa fiunt monftra , & mulrifor-
mes ex vtero humano bellua;, velfola;, vel cum infantibus egrediuntur .-quadere
idem Author, ex frequenti vfu aliquorum animalium in cibis, fimilia ammalia in
vtero mulieris generari pofse arbitratur; fuamq; roborat fententiam exemplo mu-
D
lierum Salernitanarum,qua; ex frequentiori efu ranarum, parirer ranas enitunrur.
Salernit.mu C^terfim hxc ratio improbatur; namq; fi acibarijs hoc pendere pofset,multd fre-
Iter, natura. quentiores efsent partuum nouitates; praterquamqudd cibi hoc non pofsunt pr£-
ftare, cum varias partiantur mutationes , iuxta cibati temperaturam; immo in pe*
nuria annona; egeni quacumqj re enam fordida vefeuntur, nihilominus filios fibili-
miles procreant; & fi aliquando accidat,vt mulier ranam, vel bufonempariat,ad*
uertendumeft,id ex cortuptione feminis , nonautetn ab alimento d/manare.” que-
admodum in hiftoria Quadrupedum digitatorum ouiparorum explicauimus.
Alij Authores hanc partus non humani generationem inf/uxibus cf/eftibus afli-
gnarunt C^lo enim tanram vim attribuerunt, vt deftruda parricularium caufarum
yirtute fic eftedumfuu produci voluerintihac fententiamotus Seneca,in Hippolyto
' “ mon-
 Monftromm Hiftoria i 3 99
monftra a Fato originem ducere, promulgabat & Domitius Vlpianus caufam raon- L. qti&ret
firorum Fatum efie publicabat . Hoc autero vndequaque nonadmittitur; quan- stltejuts , ff.
doquidcm cct era; caufa? prteter cadeftes in producendis effedhbus, efient fuper* ctsverb,fign
flua?:cum fruftra fiat per p!ura, quodpoteft fieri per paueiora, vt Ariftotelestelhfi-
catur. Ergo non Coclum tantummodo ad hanc generationem concurrer.
Aljj caufam horum monftrorum , vehementiparentum imaginationiaffignarunt:
idcircoa Ludouico V/ue hxcnarranrur : Plcm lunt Phyficorum Iibri ,vifaper con¬ Lib. I2.de
ceptual,magnam in partu virturem poflidere.-vnde praecipicurconiugibus, vt elegan ctuit. Dei
tes habeant circa gcnitalem Ledum imagines, Vrbs elfin BrabantiaBufcumducis, cap.if.
in qua , vt in alijs eiufdem terra?, ftatuto die,quo ferunt magnum Vrbis templum
dedicacum , publice fupplicatur j ludiq; varijs Diuis exhibemur. Suntquitunc
perfonas Diuorum induant ,funtqui Daemonunrs; ex his vnus vxorem iuaminle-
<Sum conieciiTe dicitur ,&fe cxea Da?moncm gignerc velle dicens,concepitmu-
Iier , & infans editus eft ea forma , quali Dattnones pinguntur. Hxc Margharita Imagitiatio
Augufta Maximilianifilia narrauit Ioanni Lamufe homini prudenciaincredibili, nis virtue.
qui tunc erat ibi Legatus a Fefdinando Rege: hadenus Vrues .
Refert poftea Pareus anno Domini decimo feptimo fupra fefquimillefimum in
Pofci regis Paraetia ranam viuam palma? manus mulierculte febriatantis fuiffe alli-
gatam, qua? noctu cum marito concumbens, & grauida fada edid/c poftea fceturn
facie ranae. Narratur etiam quod Vuinteberga? ciuis fuit faciecadauerofa,qui re-
F fercbat, cum in vtero geftaretur, ex confpedu cadaueris matremfuifl'e perterri-
tam,&exeo foetum i!!i affimiiatum fuiffe . Addamus, quod quedam muliercum
maritumin pedore vulnerarum ex improuifo confpexilfet,qua parte vuinus fujt,ea
foetus etiam poftea editus rimam in pedore manifeftam habuir. Meminimus etiam Gliris fubi•
lcgi fife quod pud/ca marrona fubitc occurfu, & afpedu Gliris ita fuerit perterrefa- tus octur-
da, vt foetus in vtero exiftens in formam befiiola? degenerauerit. fus ,
Non defuerunt ramcn a! lqui, qui ad expugnandam vim imaginationis in gene-
ratione mon flrorum, afithontatibus Ariftotelis, Hippocratis,Ga.’cni,D. Hiero-
nymi, DiuiA ugufcini, & Diui Ti>oma?reludari aufifunt,&ad flabil/endampro-
priam opinio nem rariocinaci funt hunc in modum . Mira vanetas in colore, in fi-
gura,&in fapore fruduum planrarumobferuatur, &nihtlbtninus imaginatioin
plantis non viget, ergo bxc generation!- minime confcret. Deinde varias paren-
5® turn imaginationes in congrcfiutanquamfuperfluaspublicant, cum femen abfque
forma in vtevumeffundatur. Prceterea imaginationem negant in gencrarione; Rationis
cum foetus abaniniancq;patris, neqi tnatris producatur, fed a qtiodarn tertio in aduerfvs
femine exiftente . lnfuper afferunt ,quod in congreifu tale oritur obledamentu, vim pban-
vt viresanimasa quodamveluti deliquio adeoimpcdiantur,nea!iquemimaginatio- tafia.
lii locum prteftare poffint. Tandeab vtero humano aliquando egreffum dfe cane
diuulgant, cum tamen nullo mado fit credendum, tale producendi canis defiderifi,
inhumana mentefuiffe excitatum.
Ad deftruendam pdmamrationem, affeueramus talem potentiam irgaginationi
non effe co ncedendam, vtipfa tanquam generationis ada?quatum prlxicipiumefse
poffitj quoniam plantaefenfu carenres , fobolemnon propagarent; &quamuisin
H frudibus plantarum varierasobferuetur, cum imaginatione careanr; fciendumeft
boeab alimento ab anima vegetante fuppedttato.velab aere,vel afitu, vei abalijs
caufis huius generis prodirc pofse . Idcirco non Temper facultas imaginatiua in ge- Solutioritt
neratione animalium varieratempartium fetus progignit: cum ha?c ab alijs etia Rationum «
caufis dimanarc pofiic . fit quamuis vis imaginatioms mamfefta fit in facrapagina
deillis vitgis Iacob,quarum intuitu pecudesagnos partim albos, &partim nigros
enixxfimt. Nihilotninus id etiam aquarum potui Arilloteles attribuebat,quando Lib. 5 . hiff.
fcriptutn reliquir, aquarian diuerfarum vfu , nonnullafuos colores immutare; cum Anc. 13 .
alibi Candida , & alibi nigra reddantur-.funtenimaqucemultis inlbcis , quascum
oues biberinr,& mox inierint, nigrosgenerantagnos ;id in terra Alfirithideagri Aquarum
Chalcidici Thracia? pra?ftat amnis,quema nimia firigiditate Pfycrum vocant. Inl¬ varia runs
and in Atandria quoq; duo funt fluuij quorum alter candorem , alter nigredinem vires,
pecudibus potantibus impertitur, & ficdeinceps permulta alia loca fluuij decur-
L I 2 runt,
 460 Vlyfsi$ Aldrouandi
runr his pr?rogatiuis referti,quosin praecitato loco Philofophusmemoraf.
Poftmodum ad proftigandam fecundam rationem, afseueramus faisum (upponi,
nimirum vitnimaginations in primordio tantiim generationis fetus operari: cum
tamen experientta oppjiitum doeeacetenim ha?c nnaginationis virf us, toco ge-
ftationis vferi tempore, vigrt, & operatur, dura appet/cus grauidarum ab imagina-
,tiua pendens ,in imprimendisfoetui-varijs figuris, totograuiditacis temporcper-
durer.-pra?terquamquod imaginatio, nonnifi operanre fenfuad generationem foe-
tuum concurrit. His iadis fundamentis,ruit tertium argunentum ab aduer/2rijs
propofitum : quandoquidem vim , &animamfeminis non folutn vegetatiuam efse
concedimus, fed fpirirusimaginatiuarilliquoqjcopulatos efse afsenmus. Quan« ^
doautem parentes in congrcfeu obfuramura obfedamenrum, ab omm imaginatio¬
leli.^.Pro- ns genere alieni efse diceb3ntur, aduertendum eft, hoc dodrm^ Ariftotelis re-
bltma . pugnate,qui & ipfe incoiru magnamdeledationem collocabat; nihilominus in
Vrobl. 12. problematibus, hominem vt plurimum anirao varium in permixtione efse teftifica-
batur . Pereunt etiani alia argumenra : cum fuperius docuerimus imaginationem
non efsecaulam ada?quatam varietatis partium foetus, neq;eara tanquam huius
conditionis in generationibus efse coliocandam . Deniq: iuxra dodrinam Arifto-
telis, partura fimilem brutis, nimirum cane ex muliereprodeuntem fimilcmperfedo
cani non concedimus.
Pradidis addarur vis Damonum, de qua fuperius in Rubrica caufarum verba
fecimus . Praterquamquod fummus Verum Opifex fupra ordinem Nature ha:c,& 3
multaaliapacrare poteft .

DEERRATIS NATVR^INFORMA-
TVRA CAPITIS.
Caput Tertium.
VMMA aflenfioneTemper probauimus modum, quern Scbencbius,
in recenfendis Naturae defedibus, circa quofeumq; foetus feruauit,
dum inchoando a capite, omnes partes diligemer exarninat. & pro-
pterea in praefenti ab hocordinenon recedemus . Iraq; Naturaalr-
quando impedita a redo generations tramite deficiens , generato
OrAtnis Ra¬ foetui in, vtero, vel nullum addit caput, & aliquando plura in vno fubiedo format,
tio; quafi rot Ianos, vel Geryones denuo in Mundum introducere vellir. Interdum
vnum tantum caput alicui partuiimpertitur, fedita diftimile fubiedo, vtinftar dif¬
ferentia proprijftima Dialedicorum aliudprorfus conftiruat: cum totutn caput ad
Cafttum fpecicm alterius aniraalis attineat, quandoq; vero Natura ft caput foetus non red-
varietas. dir aliud , ita tamen format alteratum, & varij's feifturis , & maculis foedatum, vel
D
dentibus in ipfo primordio generations refertum, vel auribus alterius aniraalis
infignitum, vt intuentibusadmirationero non mediocrem afferat.
Quoadprimum, Crefcias Gnidius in Perficis reculit Roxanem Cambyfis vxo-
rempeperilfe puellum capite carentem . Quo animaduerfo, Magi praediuinarunt
hunc partura loco prodigij effe habendum, quia obdefedum capitis , nemopoft
Cambyfem elfetregnaturusi Parirer anno vigefimo quinto fupra fefquimillefi.
mum, reference Ticofth?ne,Vuittenbergte,puer abfq; capite in lucem exiuit. Am-
plius anno poft Chciftum narum quinquagefimo quarto fupra fefquimilleftmutn in-
fans fine capite ab vrero bumano eft egreftus, figura oculorum inpedore expref-
fa rquemadmodum Iobus Fincelliusinoperedemiraculisnoftri temporis exarapir.
Item anno fexagefitnofecundofuprafefquimillefimpm, prima die Nouembris,Vil-
Ja: Franca: in Vafeonia nata eft puella fine capite , cuius iconem hie damus com-
munica-
 402 Vlyfsis Aidrouandi
municatum Parco ab Excellentisfimo Fontano Agenenfi ,qui fe monftrum vidif-
feaffirmabat. Circa regione colli tuber eminebat, &aures fupra fcapulas confpi-
Dtfcripio ciebantur.in dorfo, oculi, & roftruminftar promufcidis apparebat, qua? omnia fi-
mttftri. mul collata, oculorum, nafi, & quodammodo faciei rudimentum repraefentabanr.
Ceteramuliebre corpus affabre compa&um , mb quod vrnbilicus paulolongius
propendebat. Hxc omnia oftendit figura huius monftri iuxta vtramq; partem de-
lineata.
Hoc nullam admirationemnobisincutere debet: quandoquidcmfimiles natiui-
ratumcafus h’c Bononia? fueruntobferuatfinam anno Domini trigefimoprimo fu¬
pra mdiefitnum, & quadringentefimum, penes porram via? roaiorisin vkuloTcr/io- ^
tie nuncuparo, qua?dammuljer enixa eft mafculum omnibus fuismembris integra-
tum, moxfkmellam fine capitc, brachijs,&cruribus,&in regione colli paruum ve-
lutiorificium apparebat.
Rurfus anno decimo quinto fupra millcfimum,& fexcentefimu,ex muliere oliin
f^cunda ,qua? poftea per fpatium quindecim annorum non conceperat, tandem
concipiens peperit puclium fatis grandemfinecapite, &vbico!)um refidere foler,
os cum dentibus vifebatur, & in parteoppofitamembranacemulans meninges ce¬
rebri cernebatur, htmc foetum Obftetrjxaliquo motupra?ditum, & ab vrero exce-
ptum nobis monftrauit.
Rurfusanno vigefimo quarto fupramillefimum, & fexcentefimummenfe Au-
2A«nUr*
gufti, in territorio Bononienfi natum eft rnonftrumfiemina , cuius colium oculos B
nata Bono- nafum, & os referebat, & in fummitate colli mollior caro inftar pyramidis emine-
ni*. bat, deinde lingua, laringe, a?fophago,& pulmonibus carebar,quorum loco.quse-
damcarunculte coftis vtrinqueadherebanc ; cum cetera? partes re<3e eftentcon-
ftitura?.
Quandoautem Huldcricus in hiftoria fax nauigarionfs monfmenr/s mandauif,
quod in Regno Guiana firo inter lacum Caflife, & ftagnum Parime, genus ho-
minum acephalon viuar,ocuJ/s ,& cateris faciei partibus in petiore collocatis,
non facile adducimur,vu'dcredamus, quoniam hoc potius fabula?, quam veri-
tatieft confonum .Quamquafn Piimus Secundus,quivixit tempore Vefpafiani Im-
peratoris, in Hiftoria naturali fcribar, ad montem Milo Occidente verius in Afia,
bominum genus fine capire viuere , mhilominus, pro hac difficultate Ledtorad
Rubricam differentiarum primi capitis huius Hiftoria? confugiat, C
L.i.de gen, Modofi^nquiratur monftri Acephali caufa, ha?c non erit petenda a parentibus
An.c.3, mutilis : quoniam Ariftoteles non fcmper neceffarium efTe alfeuerabat,quod ex pa.
rentibus mutilis,foetus etiam manciprocreentur; quandoquidem vbideficit fpiri-
tuofa pars feminis paterni, pro conftituenda parte determinata, interdum a mater-
no femine poteft adiuuari. Prsterquamquod non eft credendum monftrum Ace-
pbalon a gcnitorjbus fine capiteprocreatumfuiiTe. Vrplurimum tamen Authores
conueniunt monftrum murilum exinopia materia? prodire; dummodo magnapor-
Impa ma¬ tio membri non deficiat. His addenda eft imbeciUitas virrutis operands: quamuis
teru , pofteaaliquando neq; ob defe&um materia?, neq; obimbecilliratemagentis, fed
ob anguftia foci id contingat. Immo quandoq; bis omnibus caufis remotis, tale ge-
neratur monftrum,quia porrio materia? membri alicuius forma? deftinata,yel inepta ^
vel corrupta eft; & tunc nulla membri iilius effigies inpartu apparetj fed hxc cau¬
fa ad prgdnftum monftrum referenda e/Te non videtur, quoniam rudimenta faciei
in pe&ore confpiciuntur.
Dicer ergo aliquis a parentibus perfe<ftis mutilum quandoq; foetumgenerari,
quia infans in vtero violetia alicuius morbi partem amittat.Neqshoc eft probandfr,
cum caput fit pars principalis, qua corrupta, vel ablata, foetus in vtero vicam amic-
tit. Neq;in generatione huius monftriconfugereoportet ad imaginatiuam,quo«
Cattfa vtr* niam vis imaginarricis quantumuis valida porrionem materia? in vtero exiftentis de-
mere non poreft . Quamobrem afferendumerit,quoddiffipatamateria, ob aliqua
caufam , capitis generarioni deftinata, & ad pe&us tranftniffa } cum materia fe*
minalis femper vim retineat generandas iilius partis, cui prime erat deftinata:hinc
fit, vtinpeiftore faciei rudimentaappareant.
CAPI-
 Monftrorum Hiftoria. 403

CAPITVM MVLT1PL1CAT10 IN
F£TV HVMANO.

1RVM queinadmodum Natura in cap ite formando quandoque

deficit.pariter in eodem figurando,interdum cftfuperfiuanonfolum
capita duo, tria, & plura in proprio fitu multiplicando, verum quoq;
caput humanum,pra?terconfuetum,in ventre etiamproducit, vtfuo
locoobferuabitur. Siquidem,ex lulio Obfequcntc,pueiIabiceps
natacft C.Lelio, & L. Domitio Confulibus.
Orofius vero narrar, quod , impendente bello Macedonico, in agro Veienti C.
Petilio ,& C. Valerio Confulibus, puellus biceps natus eft. Pariter Rom? mulier
aborriens bicipitem foetum enixa eft , qui, iuffu Arufpicum, in Tyberim fuirpro-
iedus . Immo Rabi Moyfes teflificatus eft,mulieres Siculas quodam anno foetus dphorifa%
deformes , & potiflimum bicipitespeperifte.
I. Puella? bicipitis effigies habetur apud Ambrofium Pareum , quat omnium
F membrorum venuftate eratelegans ,pr?ter duo capita ,quae eodem bibendi, eden-
di,dormiedi,& loquedi defiderio tenebatunHoc moftru oftiatim vidu quatritabat,
fed tandem Bauaria iuffu Dynaftarum, exceffir; quoniam timuerunt,ne roulieres
grauida?, frequenci huius monftri confpedu, firtulemfoetibus deformitatemimpri-
merent.
Non diflitnilis monftri meminit Cardanus, quod menfe Ianuarij anni quadrage- Lib. 14 . de
fimi quarti fupra fefqu/millefimum, Mediolani natum eft. Erac quidem biceps, & rer.var.c.
rei/qua omnia vnum tantum corpus referebant; cum cadauer a Chirurgis ftiiftet dif- 77-
fedum ,eefophagus cum ventriculo inuentus eftgeminatus ,in fundo tamen coi-
bant, vbi erat pylorus vnus, ex quo poftea gemina inteftma oriebantur, qua? tan¬
dem in vnum inteftinumredum coibant. Cor erat bifidum,quia litteram gratcam
Y reprajfentabat; iecur craffum, &longum fine pinnulis cernebatur. Spina dorfi
^ erat duplicata, cum diftantia vnius digiti inter vtramq;.Renes erantgemini ,fed Fruffas
vterus vnicus, &vnicavefica. Manifi fturo eft igiturin his contingere, quod in fa"* com~
frudibus ; duas cnim tentauit Natura creare puellas , in ipfo exortu principalium parantur.
membrorum coUifaatq; contrita funt omnia prreter caput :omnia igiturprarcipua
membra, prater cerebrum; in vnumcoiuerunt ,qua? autem pofterius creata funt,
velut vterus brachia, & extrema ab vno tantum principio, & tanquam in vno fe¬
rn fueruntabfoluta. Natum eftmonftrum viuum, fed paulopoftobijt,obincuriam
Obftetricis , qua: vnum collum torfit.
II. Monftrum biceps hermaphroditicum, & III. Monftrum biceps hermaphro II. Ill,
diticumaliudnon eft multum diffimilemonftro fuperius delineato, quorum icones
Vir Dodiffimus AIdrouandusincidicurauit,& Nosinuentas in Mufato publico le-
FI dori fpedandas proponere non piguit. Veriimfi annorum feriem percurramus,
monftra huius generis multo plura memorare porerimus. Etenirnmnno Domini
centefimo nonagefimo tertio, vt Iegicur in Annaiibus Dominicanorum Coltna-
renfium, mulier , inSeleciftar, puerurn bicipitem peperit. Immo annodecimo Bicipites
odauo fupra mi llefimum, & centefimum , Namuti natum eft monftrum biceps,du-* nati varijs
plicifexo, fed cteteris membris fimplex. Item in Chronicis Tritemij habetur, temperibut,
quod annotrigefimo fexto fupramillefimu, &ducentefimum,in villa Gebrabpuei-
lus mafculus biceps abvtero humanoexiens, auramviralemfexmenfes,&cotidetn
dies haufir. Cteteriim anno aduagefimo feptimo fupra millefimum, & quadringe-
tefimum, Pntauij infans biceps in lucem prodijr, in quo, pratter Nature luxuriem
nihil fjdum afpedu obferuabatur,
Illl. Eodem anno infansfimiliter biceps, obfcfno membro, Venetijs natus IJLII.
effeperhibetur, quemadmodum in figura appofita licet intueri. Sedanno odua-
gdamo
 Monftrorum Hiftoria. 405

n . ' ■

It. Mohftrum hermaphroditicum biceps,

 Monftrorum Hiftoria, 407

II1I. Infans biceps obfcxno membro.

4©9
 410 Vlyfsis Aldrouandi
qui inter fsmora, vbi proditur fexus,vmbilicum habebat, fed prater duo capita ,
quatuor manibus , & quatuor pedibus refertus erat.
VR Ambrofius Pareus alium infantem duplici capite pingit, quemadmodum
in figura cernitur , fed dextro care bat brachio ; & huiusfitmenrio hoc in loco ,
vtannorum feriem conrinuemus, cuminmundum cxiuerit anno Domini feptua-
gefimo quinro fupra fefquimillefimum . Annoauternnonagefimo tertio fupra fe¬
fquimillefimum, die fexta Odobris, vtrecitat Schenchius, in Ditione monafterij
Vuolmerftall, vxor cuiufdam cauponis puellam bicipitempeperit, quammortuam
Valent. Vuager viuis coloribus delineauit.
Ca?teriim anno nonagefimo feprimo fupra fefquimillefimum, vigefima nona die A
mefis Maij.in vico Luftnau Ducatus Vuirtenbergefis, diftantenoprocul Tubinga,
a parentibus plebeis, nimirum patre Iacobo Hang Vinitore, & matre Agncta par¬
tus monftrofus editus eft in lucem . Nam vxor Vinitoris port fe*decim feptimanas
a conceptione, puerperijdolores perpeffa, foetum mortuum abfqj fua? virae pericu-
Io enixa eft. Immaturus hie foetus vtriufq; fexus genitalia habebat; geminis capi-
abortus bi tibus,& binis collis conftabat, quorum vtrumq; caput binas aures, oculos binos os
sept , vnicum,& nafum obtinebat. Erat hoc monftrum intuentibus formidandum, &hor-
ribiie. Capitaa cranijsdefundorum hominum non multiimdiftabanr, quorumfin-
gula? fronces intermedio tjon aliter diuifeapparebant , ac fi eifent difeiffa? . Cru¬
ra bina, vna , cum paruulis manibus, & pedibus macris, inanguftum contradis,
erant, vt folent in huiufmodi abortibus confpici. Fuit hoc trionftrum Tubinga? a g
Media's Celebris illius Academia?,lege anatomica diligenter examinatum . Inuen-
Mon ft ri tum fuit cor duplex, pulmo item, & iecur duplex , in ventre inferiori, ftomachus
jAnatome.
erat (implex, & inteftina non gemina fe feobtiilerunt; hadenus Schenchius.
Vll, Pra?didis addendum eft monftrum humanum biceps cum cauda, iuxta
VII. partem anticam , Srpofticam depidum, quod anno Domini nonageftmo odauo fu¬
pra fefquimillefimum, die vigefima fexta Odobris , in oppfdo inter Augeriam ,&
Tprronam firo, ex congreftu confobrini, & confobrinze natum fuiffe perhiberur,
quando autem fuir a Pittore delinearurn iamdiu erat mortuum, & oleo fpica? codi.
turn. Hums monftn Jongitudo erat fpirhama cum dimidia,Sc latitudo venrrispal-
mum cumpoDicerequabat. Capita erant duo magnitudine pomi, capillis flauis re-
ferta :duo ei pedes, & quatuor brachia ineranr, quorum duo ritu hutnano, proprium
locum occupabant, alia autem duo , iuxta dot fum, ex medio vtriufq; capitis ortum C
trahebant. Sedinhocmonftro, prxca?teris , vnum erat admiratione dignum ,
jatfcriptto quia fuprapodicem,fpatio duorumdigitorum,caudamhabebatlongitudine palmi,
mnliri. quse excremenrorumexirumtegebat; veluti in quadrupedibus caudatis obferua-
tur. Ha?c cauda iuxta initium erat latirudinis digitiauricularis ,& deinceps in acu-
tum definens . Monftrgm, cum nulla forma genitalis virilis,& feroti apparerer, fe-
minei fexus eflfe fuit creditum. Hanciconem Marius GalafTus Neapolitanus fum-
mus rerum naturalium indagator dodilfimo viro Vlyfli Aldrouando olim cora-
piunicauit.
Annofubfequenti, nimirum nonagefimo nono fupra fefquitnillefimum, vt reci-
rat Schenchius , in vico Zeirern, per fpatiummiliepaifuum a Bruxelle diftante,
Epifcopatus Spirenfis, menfe Augufti, vxorPrjetoris bicipitem ,&admirandum ^
parrumeft epixa . Ha?c, abfoluto geftationis vtericutfu , rure domura veniens
grauibus partus doloribus vexatain terram cadens ,extempIoepilepfia correpra
Altud men? eft,& node aduentate, fa?tum edidic ; cumq; afliduo nouem horarutn fpacio paro*
Brum bt- xifmo comirialis morbi detiqeretur, randem eadem node animam efflauir. In¬
Ctps. fans aurem fuit fiorrendiafpedus ;nam ilia duo capita, fimiarum facies a?mu!aban-
tur. Reliqua pars corporis puello bene conftituto erar fimilis, pra?rer brachia ,
qua? aliquacx parte mijoca videbantur. Pedes formam potius pedum fimiarum y
quam hominis referebarit, §c deniq,- circa dunes rudimentum caudle yulpina? cer-
pebarur.
yin. VIII. Hadenus demonftrobicipite cuius capita in proprio loco cernuntur.
Mododemonftrobicipitemagishorrifico, &admirando nonnulla dicendafefe
offerunt , Quandoquidem eojeempore,quo Francifcus primus Galliarum Rex cum
Heluc-
,xeps vnicobrachio
412 Vlyfsis Aldrouandi

VII. Monftrum biceps caudatuna prone

fupine pi6tum.
Mm3 Helue*
 414 Vlyfsis Aldrouandi
Heluetijs fatdus iniuit ,iuxta feHtcntiam Parei, natus eft infans , anno decimo fcp-
cimo fupra fefquimillefimum, membi'is optime conftitutus , in cuius ventre aliud
caput humanuin prominebat, quod more alterius nutriebatur. Creuit infans ad vi-
rilemvfq:aetatem,quemadtnodumin iconeconfpicitur . Tunc enim peregrinans
niagnam ftipem a curiofis colligebat.
p Naturabuiusmonftrinobisexplanauitcafum, qui nuper Parma? accidit. Ete-
farm* coo- nimretulitnobis admodumReuerendus Pater Liberatus Magata Capucinusfein
tigft. tellexifte a celeberrimo Medico Taliaferro iuuenem cetatis annorum fexdecim cir-
citer incidiftein tutnorem circa mendofascoftas, qui fuppuratorijs medicaminibus
adiutus,tandgfuppurationeindicabat,quado ab Excellent]flimoChirurgo Talia* "
ferro apertus copiam faniei effudir, & deinceps fingulis diebus, ex dilatato apofte-
matisforamine,vnacumpure, mandibuIa?,&muItaofliscranij humanifrufta exie-
rut>t. ltaq;tumore depreffo ,& vlceread cicatricemperdudo,patiens priftina:
Cranium fanitati fuit reftitutus . Ilia igitur ofta,qua? atumore exieranr, fimul diligenter
humanum iunda integrum hominis cranium conftituebant. Hinc non poftumus nifi conieda-
stb apolit- re,quod Naturain parteintimapra?didiiuuenis aprimordio generationis moftro-
mate egref- fum caput produxerit: quemadmodumin parte extima ventris memorati, & deli-
fum, neatimonftri aliud caputprocreauic. Quamobrem illudinternum caput vel acon-
tufione,vel alia caufa prxmornuHn, Natura per apoftema illius expulfionempro-
curauit.
Itaque quemadmodum Natura monftrum biceps, parirer , & triceps quan- g
doq; producerepoteft. Siquidem Philoftratustradidit, eo tempore , quo Apol¬
lonius Syracufasvenit, quasdammuliernon igobilis monftrum memorandum, ne-
pe puellum triefpitem peperit, dumtria tolla triaitem capita fuftentabant : cum
reliquum corpus infantis rede compadum , & conftitutum cernererur. Vnde po-
fteamulti Diuinatores, Sicilia, quae Trinacris appellatur, perituramefte praftagie-
runt. Et lie deinceps Natura,iuxta opportunas caufas, raonftra pluribus etiara
IX, capitibus referta generare poteft.
IX. Meminimus legifte quonda Jn reg/one Nouarenft exmuliere vetu/a egreC-
fum efte monftrum cruribus , & pedibus bubulis, reliqud corpore humano ,cum
Afoll.c. 4. fepretnbraojs,& totidem capitibus vni tboraci afHxis . Sed caput inter alios me*
Monttrum dium vnico oculo, &auribus hircinis eratprteditum , velutiin icone fpedandum
triceps vbi proponitur . C
Alij prodiderunt hoc monftrum Eptacephalon inftar Hydrae, menfe Ianuario an-
ni oduagefitni feptimi fupra fefquimillefimum,Eufigiin regionc Pedemontana na-
tum efte.
Parirer anno Domini vigefimo quinto fupra millefimutn, & fexcente fimum,Bo-
poniaeapudNicolaum Tebaldinum imprefta fuit qutedam hiftoria monftri feptici-
Monttrum pitis nati fupra vim nature exmuliere habitante oppidum Fori Iubj. Perdonone
fepttceps> appellatum, Quod monftrum horrificum, & formidabileintuentibus fu'it,qualem
vbi. Typhonem gigantem centum capitibus horrendum deferipfit Pindarus, &pro.
/ pterea ilium sf«aTpt'Taxaptti/or,nimirum centicipitem cognominauit. Huicaftenti-
tur Ariftophanes in Nebulis, vbi eumdem gigantem ixarovrazapet^arvipa indigi-
tauit. Scholiaftes tamencertum numerum, pro incerto ab his poetis vfurpatum j)
fuiffe affeuerauit. Catterum ha?c tanquamfabulofa in comparatione ad monftrum
fepticipitem hie propofitum,eflfearbitramur.

IX. Mon-

f
Monltrorum Hiftoria.
 4tf Vlyfsis Aldrouandi

CAPITVM MVLTIPLICATIO IN
FOETIBVS BRVTORVM.
( VLIVS Csfar Scaliger in Commentarijs adlibros de plantis Ari-
ftoteli adfcriptos , nonnulla recenfet monftra, inter qu$ meminit
canis bicipiris. Immo Rhafis canem tricipitem olim vidifte teftifica-
tur . Quamobrem Prifci Poeta?, vifo forte fimdi monftro canino ,
ftygium canem tricipitem finxerunt, quem poftea Cerbcrum,quafi
C4»is 1»fc~ kpiofiopw, fcilicet carnes vorantem appellarunt,de quo veceres Poets canebanr.
torum qua- Hie tribus Infernum tusiodtt fauetbus antrum
Its. Cut tresfunt lingua jergemtnumque caput.
Et quamuis Hefiodus in Theogonia, quinquaginta ei capita attribuerit, & Ho-
ratius belluamcenticipitem appeJJauerit: nihdominus feiendum eft id a vins do-
Lib. 2 . Car. dtis feriptum fuifte , propter innumera capita ferpenrum ,qui pro uifis non modo
a tribus capitibus, fed etiam a toto corpore pendere ferebantur. Immo monftru
hoc ex alio monftro, nimirum ex Typhone, & Echidna progenitum fuifte promul-
gabant. Sed hsc obiter dida fufficiant. B
I I Moddadfcria nofmet conuertentes , incidemus in Porcum bicipitem , qui
Cersnatus efte perhibeturanno Mundi feptingentefimo fexageftmo fupra tria
millia, eiufdem forms, qualis in fubieda icone confpicitur.
Sed quod de Sue hie dmulgatur, dealijs etiam brutis prontmeiari poteft. Nam-
que; exLicofthene, anno Mundi feptingentefimo fexagefimo odauo fupra tria
millia,Ouis Sueftf, Agnum diccphalonpcperit.
II II. Immo fubfequenti anno Mundi feptingentefimo fexagefimo nono fupra
triamillia, Licoffhenes prodir, ex Liuio,qudd Afculi, agnus biceps cum quinq; pe-
Agnus bice¬ dibusinluccm cxiuit , referens illam formam , quaminicone propofita damus .
ps Bottoma Csteriim nos in prsfentia natiuitatem horum monftrorum ftabilire poftumus cafu
tutus. recentiori, qui Bononia? accidit, annofexto fupra fefquimillefimum .-etenim qu$-
dam Ouis Uluftriftimi Thotns Cofpij agnum enixa eft nigerrimum duobus capiti¬
bus, 8c caudis refer turn; immo quinq; etiam pedes habebat, fed quintus dorfo ad
hsrebat. Idq; manifeftatur ex relatione,quam Excellentiffimus Oui dius Montal-
banus nobis comniunicauit. Imo Excellentiffimus Ioannes Antonius Godius fer-
uat Domi Exuuias agni bic/pitis cum duobus tantum pedibus nati.
Sed quid vagamur per gregem agnorum bicipirum,cum agni tribus etiam capi-
tiburrefertiinmundum exferint . Ambrofius Pareusnarrat , quod anno Domftii
feptuagefimo feptimo fupra fefquimillefimum, in pago Blandio tribus milliaribus a
Meioduno diftante , natus eft agnus triceps , & medium caput alijs craflius erat, &
balanteuno , reltqua pariter balabant capita . Hoc monftrum vidifte affirmauit
Ioannes Beilangerius Chirurgus Melodunenfis, &. deiineandum, necnon cjlandu
curauit.
III Ill Sed recentiorcafuseft,quem narratlobus Fincelius de agno,ore trigemino
naro Halberftadij die decima odauafebruarij , anno quinquagefimo quinto fupra
Agnus ore fefquimillefimum;caputhuiusbeftiseratrotundum aemulans tncipitium , oretri-
iriplici plici, gemino nafo , auribusin dorfum pendulis ,inftaraurium canis. fedmaiori
admiratione dignum erat, quod in tertio ore magnus oculus, & lingua prolixa cer-
nebatur, qruetnoculum Pidor non rede expreffit. Vnum diem tantiim vixifte, &
magno clamore perhibetur.
put Bra vac
Atmultopfures foetus bicipites Vacca* ediderunt . cjuandoquidemconftat, in
etna agro Patauino , natum efte vitulum duobus capitibus , vnico tantum corpore,po-
fterioribus, & anterioribus cruribus duplicatis. Hoc moftrumquidam ad qusftutn
circumferebat, Ssnjultij reference Schenchio.idconfpicatum fuifTe affirmarunt,
fed
 N •

Monftrorum Hiftoria.
/ ■
 Monftroram Hiftoria.

Ill, Agnus ore trigemino.

 420 Vlyfsis Aldrouandi
fed reditu? pratftare exiftimamus ,fi in muicicudme monftrorum huius generis,per
annorum ferieni progredientes,ilia figd la tint enume remits*
Jill. Hu. Iraq; anno Domini vigefiino fupra centefimutn in Gallia bouem bicipitem
confpe&um referunt, eomodp , quo in iubie&a icone reprarfenrarur. Panrcr an¬
no Domini feptuagefirno tertio lupia quingeptefitnum , quo tempore Romani
bellumin Perfascommoueront , plurimaprodigta romanas clades portendentia,
vifa funt.&firmliter,belli initio,Viruius eft natus , cuius ceruixduo capitafuftenta-
bat. IterumexLtcofthene, moppido Turgania; anno Domini trigefimo tertto fu¬

ll li. Bos biceps.

 Monitrorum Hiftoria. 421

V* Vitulus biceps capitibus in occipitio

copulacis.

pra ui/nefimutn , & quadringcritefimum, Vacca bicipitem Vitulum enixaeft; bocq

tuonftrum, fpe&aculi gratia, fpatio pluriumdierum , portisoppidifoitaffixuni.
Rurfus, cxeodem Authore, anno nonagelimo nonofupramillefimum, &qua-
dringente/iraum , Vitulus prodigiofus, nempeduobus capitibus prteditus Craco.
«ia?natus eft . Hanc Irftoriatn poterimus ftabilirc fimili monftro apudnosnato:
quandoquidem anno fextofuprafefquimilIefimum,qua?dam Vacca Domini Fran-
cifi Buccafcrrei vitulum bicipitem cnixa eft ,& monftri duo capita in occipite iun-
gebantur, iuxta relationem nobis ab Excellentiifimo Montalbano perhumamter
eommunfeatam .
N n VNon
 Monftrorum Hiitoria. 423

VII. Capitis vitulini geminati duplex effigies

 424 Vlyfsis Aldrouandi
V. Non&bfimilemonftrum natum inrelleximus Mediofaniannoquadrageftmo
fuprafefquimillefimum.fuitenim Vitulushabens duo capita perfeda,& vnu quod-
que fua lingua, dentibus, naribus , ocuhs, & auribus refertum et;ar. Sed capita in
occipite erant copulata, vt figura propofita demonftrat. Horum capitum alterum
rorundius, ad maicu!um,& alterum oblongius adfgminam referri videbarur. Foe*
tusaboccifa roacre Am cxemptus, quia diutius parrumprotrahenri, periculum vi¬
ta? iminebat. Vixitmonftrum fpatiodimidia? hor£,in caupona,cuius infigneerat
Z.14Jerer. Cancer. Quid poftea contigerit poftortum huius monftri, idCardanus figillatim
var. cap'Ti recenfet, ad quem Ledores relegamus.
Annoautem fubfequenti,nempequadragefimo primo fupra fefquimillefimum, ^
in oppido Sardinia infula?, Lagara nominato, Vacca parrum bicipitem edidit ca ip-
fa node, qu3 Carolus Quintus Romanorum Imperator in Mauriraniam erat pro-
fedurus . Addit Licofthenes,anno quinquagefimo primo fupra fefquimillefimum,
bicipitem vitulum extenebris vteri vaccini egreifumfui(re,menfe Decern bri in
pago, Longo,nuncupato,non procula Friburgo.
Annofubfequenti quinquagefimo fecundo fupra fefquimillefimum , in oppido
Bona appellato Germania? inferiors ad Rhenum quatuor milliaribus a CoJonia,
Aggripina fito,menfe Mab, ortus eft Vitulus biceps quidem3 (ed cumalijs etiam
Vitulut b 't' partibus geminatis; itaut bicorpor potius eftet nominandus, fed de hoc poftea fuo
eorpor, locoagetur,quando demonftris bicorporibus verba fient.
VI. Demum Marcus Frifchius in Meteorologicis fcriptumreliquit, q6dd, dum R
comitia Imperiaha Augufta? Vindeleciorum,a regia Romanorummaieftate Ferdi-
yi. nando celebrarentur, feptem milliaribus ab Augufta vibe, anno Domini quinqua¬
gefimo quinto fupra fefquimillefimum , die vigcfima prima Maij, natus eft vitulus
in quodaro pago Lader cognominato, qui duas facies , & quatuor oculos habebat,
duos quidem in fronte more bubulo, alios verb in Jateribus, qua, madmodum icon
hoc in loco colJocara docet. Rdiquum poftea corpus, abfoluro, & perfede con-
ftimto vitulo erat fimile. Diu non vixitnam ftatim atq,auras vitajes bsufit, illi-
acdabillis quad abhorrens expirauir.
Vil. Recenrioribus csbbus poterimus cafus monftrorum veteres roborare :
vn. proprereaqudd hie exbibemus iconem geminati capitis viruli ad viuum expreftam,
qui paucis ab hinc annis Morenzani prope Venetias ortus eft,duplici ridu,quatuor
lionBri vi oculis, & ternis auribusj cum barum vna in medio vtriufq; capitis a Natura fuiftet G
tulim va- produda, fed alia? dua? aures in fronte arnborum capitum etant generata?;ficutile-
fittas » dor meditans iconem apprehendere poterit,
Ampliusaliam iconem bicipitis vnul i fpedandam proponimus, cuius capita du-
plici quidem ridu, fed quatuor oculis, & binis tanrum auribus erant referta , que-
madmodum in altera effigie demonftratur : fimilem vitulum fcxabhinc annis Ari-
mini natum fuifFe a viris fidedignis inrelleximus. Pra;didis addamus,quod nobis
narrauit Polonus; nimirum in Polonia natumefte vitulumfepticipitem, qui duabus
tantum horis visit, & ex fingulo capite fingulam linguam exeruifse retulit.
Imo capita animaliu bifulcoru , cornuu var/etate, diminurione , geminatione,
& qualibet alia ratione mirabilia, & monftrofa Euadunr. Nam LudouicusBerthe-
mepublicauit in fuis nauigatiombusad Infulam Zeiiam,referente Dalechampio in jy
Annotationibus ad Plinium , vaccas vn ico cornu infignes confpedas fuif-
se , & Simon Maiolus Epifcopus Vulturarienfis narrat , ex Olao Magno ,
Veruecem compertum efse odo cornibusinfignitum , additque id magisfuif-
fe dignum admiratione , quoniam Albertus Magnus Arietem quatuor infigni.
turn cornibusadmirabatur; cumtamen in Italia arietesquadricornes fintfrequen-
tiffimi. Verftmprf exteris magis mirabile fuit caput valde monftrofum capreoli,
cuius icon aliquandomifsafuit a SereniffimoBauar/a? Duce, in quo decern, & fep¬
tem cornua parrim ramofa3partim non ramofa numerantur.qua? monftrifica efse ar-
vm. bitran fijmusihac de re iconem huius capitis fpedandam ob cornuum var/etatem*
&pu!chritudinem proponeredecreuimus vt patetin icone VlII.} Hie Capreolus
9roAvx«p®5 videturappenandus quamuis obpulchra,& elegantia cornua xctfaUtpue
etiam pojTet nuncupari.
Pra:-
 425 Vlyfsis Aldrouandi

X. Pullus Dirrhynchos.

V.V

Prjeterea in famih’a Auium magis , quaminalioanimalium generenon defunt

exempla monftrorumadrem noftra arrinentia .Eteniro Albertus 3 referenteScfie-
chio, Anferem bicipitemobferuauit Aelianus, cirante Porta , rcfert, Ocnco in
^^•e.17. Meridie regnante 3 bicipitemgruem apparuitfe, atq; fubalio Rege,quadricipitcm
auem vifamfuide . Licoftenes non diflimilem Anferis ortumanno Domininona-
gefimo Icxro fupra miUefimum, & quadringentefimum recitat. Siquidem in quo-
dam pagoad Argeotincnfes fpe&ance3 Suigenhein nuncupato ,duobusab Argen¬
tina
 Monftrorum Hiftoria. 427
tinamilliaribus diftante, anfer monftrofus in ouo inuentus eft duobus fcilicet capi.
tibus jfotidem linguis, vnico tantiim collo,& dupbci excrementorum exitu.
Nos igitur hoc in loco cxhibemus duas icones pullorum gallmaceorum,quos ob-
feruauimus: nam quiponiturfub numero IX. natus eft capite gemino,3lis ,6^ IX»
pcdibus tantummodo binis , dorfo eratcoloris leucophfi , temporibus, &C0II0
ftauefcenribus, peclore, & ventre albis, tibijs, & pedibuscaftaneis. Icon autetn
collocata Tub numero X. Monftrat pullicenum monftrificum duplici roflro. Na-
turaenim dicephalon , nempe bicipiremfbrtaftis formate voluit } fed tandem, ma-
g tena duorum capitum in vnom conglobara, pullum J/ppuy%or, fcilicet duplici dutn X.
taxat roftelio integratum formauit.
Inluper (i ad familiam ferpenrum menrem dirigamus, illam quoq j monftris hu-
ius generis noncarere inueniemus; & quamuis Arjftoteles in generatione Serpen-
rum raros contingere errores, confequenterq;in hocanimahum genere raramon-
ftra procrearj tradideritj quoniam angues matricem.feu formam vteri valdelonga
habent, & oua fubinde, nempe vnum port alterum , & non aceruatim defeendunr,
ftcuti in gallinis contingere folet: quamobre geminufoetum in ouis anguiumraru,
fed in ouis gallinarum frequentem licet intueri; nihilominus hinc non fit, quin
etiam in familia ferpentum id accidat :quandoquidem Ariftoteles Serpentis bici- I, Of.degen,
pitis meminic. Immo Aelianus diuulgauit , iuxta fluuium nomine Arcadem, fer- 4th c. 4.
pentes bkipites aliquando vagarilongitudinequatuorcubitorum capitibus albis
F reliquo corporenigro.

XL Serpens Dicephalos .

H In montibus etiam Pyreneisferpentem quondam tricipiteminterfeaum fuifle

Arnolduspronunciat. Hinc colligunt nonnulli mondrum illud Hydra; Lernea;
fepticipitis in rerum natura aliquando extitiffe, quod fabuIofumefTe fuoloco de-
monftrauimus. Item Joannes Baptifta Porta obferuauit Neapoli viperam bicipi-
tem.quse vtrumq; caput- mouebac, & crifulcas exerebat Irnguas .
XI. Quocirca nulla debemus coercenadmiratione; nam hodieferpens etiam bi¬
ceps dibgentiffime exiccatus ad liluftriftimum Comitem Philippum Aldrouandu XI.
Bononis fenatorem delatus futt,quiin publico Mufsoferuatur eo modo,quoin
haciconemonftratur. Pifcium
C^teriim familiam Aquatiliumfi diligenter examinare, & corum latebras rt- mon fireft
cnari nobis liceret, proculdubiomulto plura monftra, quatn incceteris animantium capita.
fami-
Vlyfsis Aldrouandi

XIL Pifcisbiceps*
 Monftrorum Hiftoria. 429
fatnilijsobferuaremus. Vcrum quoniam horum penetralia perferutarinon poflu.
mus i hinc fie, quod minor horum monftrorum numerus oftenditur.
XII. Nihilominus hoc in locoiconem pifeis bicipitis fpedandatndamus,qui ca-
prusfuitin Nilo Aegypti fluuio ,nonproculaboppido Latisianacognominato.Hic
pifeis magmtudinem fereCrocodiliada?quabat, coloris erar leucophafi albicanti-
bus maculis infigniri. Habebac quidem duo capita, vtm iconedetiionftrafur , & XII.
proprerca Dicepha!os,feu biceps appellari poterac: nihilominus quia duo pifcium
corpora vna dumtaxac cauda referta, quodammodo a?mulabacur: qua de re hie pi-
p fc' s inCer monftra bicorpora porius, quam inrer Dicephala ejfer collocandus.
Monftri bicipitis caufas pecuh'ares (1 inue figemus , anrequam vlterius progre-
diamur;aduertendum eft has potiffimum a copia materia feminis dimanare . Nam-
queh^c materia deftinata conftitucioni aiicuius membri, exempli gratia,capitis, Cm mon~
fi in duas partes diftribuatur, vi facultaris formatricis , duo capita in vnolubiedo sirorum bi-
refultabunr, qua? materia? copia vni tantum capiti deftinata , parua admodum ca¬ cipttum.
pita procreabif Sin duobus fuerit deftinatajduocapitajrationemagnitudinis^u-
biedo conformia refultabunt.
Ha?c autem materia fpermatica eft ilia,qua? ex fuperfluo alimento nutritionis ca«
pit/s parentum remanet propterea cum fit abundans , interdum a facultatein duas
partes difcriminatur,&fcccus bicipites procreantur. Quamuis eiufdem tnateriaede-
fedus poffit eftein caufa monftri bicipitis, &idaccidercfolet, quando materia in Mattrt&cP'
F matrice contenta pro generandis gemdlis non fufficit ,&profimp!icifoetu vber ft*'
eft: tunc Natura primiim incumbens in capitis procreationem,ob materia? copiam,
caput geminat, &re!iquutn corpus, deficiente materia, fimplex tantummodofor¬
mat . Hinc fit, quod mnita huius generis monftra fuerunt obferuara,
Alij monftrum huius generis fuperfaitarioni urtribnunt, dum noua materia fe-
minalis vreruni ingrediens prioriapplicatur, itaur pars aliqua foetus ibi geminari
poffic, vbi ba?cnoua materia deponirur. Ca?rerum rariffime id contingerepofle
exiftimamus, quoniam pars ex noua materia fuperueniente generata ,& geminara
vna cum prima nunquam abfioiutam perfedionem adipiki poftet .• quemadmodu
neq;po(Tumus adduci, vtcredamus id pendere po ffe exeffufione materni feminis, Superfeu*
citrafuperfa?tationem: quadoquidem vis paterni feminis,iam occupata in procrea- tto.
_ tione primi foetus,fi in nouumadueniens fernen ageret a primoopere retraheretur.
” His caufis addenda eft vterianguftia, qua? proculdubio in hoc cafualiqua pon-
deratione digna efte videtur, & potiffimum quando in prima paritione foetus biceps
egreditur. htenim vbertas materia? inloco angufto, foruiatis partibus pra?cipuis,
nempe capitibus pro formandis gemellis,in reliquas partes getqinatas nonpoterit Loct angu*
conuerti, quia ilias locus ardus non capier: tunc igirur ex duplifiatis vnum tantum ilia
fiet corpus, & monftrutn biceps generabitur. Verum quidem eftjquod partes in¬
fer iores huius monftri femper iuftd craifiores efte folent,
Alij caufam monftri partibus redundantis referunt in parentes monftrificos,
Nam fi contingat, vt ambo genitores monftrofo vitio fcateant; tunc proles mon-
ftrifera facile generaripoterit; proptereaquod Natura in perpetuandisfpeciebus Parentes
admodum fit foliicita . Quamuis poftea id femper fequi neceftariumnonfit: nam- mnilrofi
H que G parentes fin t bicipites, non femper biceps abipfisdimanabit; quoniam ip-
forum capita tamexigua materia? portionem fpermati impertientur, vt formationi
vnius tantum capitis non autem geminati famularipoffic. Neque bicipitio copia
alimenti caufam fuppeditare poteft ; quandoquidem foetus in vterq iam genitus
poterit quidem copiofum alimehtumin tiutritionemconu^rteqs membra ante fta-
tutum tempus augere,fed non poterit partes geminare, id fa?pe obferuacur in puej-
lis,quorum capita ad enormem creuerunt magnitudinem, fcilicet nutrimento ma-
gnavi attradricis ad caput rapto, vel ab alijs partibus inferioribus aftiduefup).
peditato.
Neque ad animi affediones Genitorum caufa bicipitij referenda eft, vt nonnul-
liafifeueraruc:proptereaquod Genitorum cogitationes, &imaginationes in fub- Animi affe
ftantia fpirituum tantummodo refident; ideoq;jnonftrum fuperfiuitate partium ittones .
admirandufnconftituereneqqaquanjpocerunt, Reliquum erit igitur 3 vtcaufae
primo
 4jo Vlyfsis Aldrouandi
prirao locoalIata?apprehendcnda? fint,&quando in bicipitiopoflea al/a?monftri-
fica? differentia obferuantur, tunc ad alias caufas proprias, & phyficas confugien-
dum eft. Vt accidit in vitulo bicipice duos oculos Jn lateribus habente .• tunc cnitn
dicendumeft, quod materia oculis formandis deftinata alio tranfmi/Ta femp er re-
tinens vim membri, cui deftinata fuerac, in loco eciaminepto formamillius mem¬
bri induitj a quo iam difeefterat.

CAPITIS ALIEN I PROCREATIO IN

FOETV HVMANO.
MBROSIVS Pareusmonimentis mandauit vxorem cuiufdam Mb
chaelis, qui operam calchograpbo locabat, peperiffe monftrum, cu¬
ius facies caputauis implumis referebar,fed foetus erat mortuus,quia
ante tempus paritionis , ilium in Jucem ediderat. Veriim nobis hoc
admiracionem parere non debet: ftquidem Eminentiffimus Cardina-
lis Petrus Damianus Archiepifcopus Rauennas feriptum reliquirRobertum Gal- j>
liarum Regem cum muliere affinematrimonium contraxifte; exquapoftmodum fi-
lium monftrificum,nempecollo,& capite anferino fufeepit. Vnde,hocanim 3 duer-
Him anus fo, omnesfcrcGalliarumEpifcopivnan mesfacra Reg/, & vxori interdixerunt.
fetus cafe-
His igitur anguftijs Rex oppreftusad fanum rediens confilium,inceftu relidto, le-
teauis . gitimum connubium amplexus eft.
Ha&enus capita aliena exgenere valderemoro in foetu humano obferuauimus.
Modd ft ad genus propinqu/us accedamus , exemp/a, & cafusnon decrunc. Pri-
£.4. degen. mitus Ariftoteles puellum capite arietis natum memorat, & Ambroftus pareus
An.cap. 4. puellam capire Ieoninoortam referr. Licodhenes in Chronicis feripfit, anno an¬
te Cbriftum fexto fupra ducenteftmum , S inueflx , natum efte puerum capite ele-
phantino. Hoc eciam recitatura Polydoro Virgilio , in fua hiftoria fed nuperex
relatione virorum fide dignorum, in Hungaria hie C3fus accidit vbi, anno Domini C
fexagefimo quinto fupra fefquimilieumum ,mul’ier puellum capite ElepUantis, re-
I. liquo corpore bene conftituto ,en\xa eft: veluti in icone I. intueri licet.
Sed vlteriusprogredientes,& per gregem quadrupedum digitatorum vagan-
tes incidemus in caput caninum a Naturafoetui humano agglutinatum . Siquide
anno Domini decimo quarto fupra noningentefimum, vt legitur in Fafcicuiotem-
porum, mulieredidit partum, corpore quidem humano, fed capite canino.
L.p.c.26. Pariter Vincentius in fpecuio natural/', narrat state fua, monftrofum hominem,
fcilicet canino capire, ad Ludouicum Galiiarum Regem fuifte delatum. Pta?ter-
quamquod meminimus legiffe, quod vxor Cornelij Gallicani, Roma?, infantem ca¬
pite Anubis, nimirum capite canino edidit. Erat aufem Anubis Aegyptiorum
Deus, qui capite canino pingebatur, & haepidura Mercurium intelligebant, quia
cane nihil fagaciusinueniatur:huiusmeminit Virgilius . D
OmtsigenumfyDeummonttra, & latrator Anubis .
ZM.Aeneid Cum igitur Poeta Anubim latratorem appellet, proculdubio capite canino fuif-
fe ddineatumintelliginlus. Non igitur mirum eft ft hoc in loco proponitur fpe-
danda figura II. infantis capite canino, qui, iuxtamentem Licofthenishiftoriogra-
II. phi, ortus eft anno quinquagefimo fexto fupra fefquimillefimum, Bafila?a? Raura-
eorum, corpore quidem fatis bene compado, fed capire belluino, & vixir monftrO
circircrhoramdimidiam . Qui viderunt monftrum , retuleruntfoetum hoemon-
ftrofo capire, capur canis, vel cati, vel fimia? repra?fentare, Nobis autem ha?ceffi“
gies cynocephalum pra? fe ferre videtur,

CAPI-
Monftrorum Hiftoria

I. Puer capite elephantino.

 Vlyfsis Aldrouandi

II. Infans capice canino

 Monftrorum Hiftoria. 433

CAPITIS ALIENI PROCREATIO IN

FOETIBVS BRVTORVM.
N exaranda, & cxammanda hac R ubri'ca , opere pretium effe duxi-
ximusomnc genus quadrupedum,nempe Solip .dum,8ifulccx-um,&
Digitatorum perpcnderc , quoniam in his omnibus monftra hums
generis inueniemus. Quoad Solipedes recirat Piurarchus in Sym-
pofio ,fibi monftratum fuiife parrum equa? ,quiexcepto capite, for-
mam equinam xmulabatur ; cum caput humanam faciem reprtefen-
taret. Sed recentiusmonftrum equinum iilud eric 3 quod anno Dommi quinqua-
gefimo quarto fupra mil!efimum,& ducentefimum, iuxra mentem Licofthenis, ortu
eft in agro Veronenfi, eo tempore, quo ad montem Alttnum, coilaris Fiorentino-
rum, & Pifanorum copijs acerrime decertatum eft. Tunc cnim ex equa natuseft
pullus humano capite, ad cuius murmur , aut vagitum accurrens quidam runs ac-
p cola, nouo attonitus fpe&aculo, ftatim euaginato gIad(o caput monftri amputauit.*
qua dere Paftor adiudiciutndudtus, de engine monftnfici partus , & decaufa ne-
cis interrogate , horrore ,&abominations rei, fe id feciife teftifleatus eft. Hie
monftrofus equus oftenditur in leone I. I.
Schenchius aurem in fuo opere demonftr/s, duasfepararasmonftrofi huius cqui
recitachiftorias,alteram, iuxta mentem Ambrofii Parei, &alteramex fententia
Licofthcnis,fedambas ad vnum fincm rendercopinamur. Muiiatus quoq; Pataui- Z.7 de Gef.
nus hiftoricus meminic equini pulii monfirofa facie, in terrirorio Veronenfi nari, lial.
quern cum vir agreftis, in cuius tugurio erat edirus, confpcxiifec ,protinus mon-
ftrum ne.cauit,&capurim»cie pali ad pratrereunnum fpedaculum affixit. Hoc quo-
que monftrutn a monftro iam deferipto non diferepare exiftimamustquamuis diuer-
fo tempore haec fuerintmemorara .
G Modoad familiam Bifulcorum progredientibus primus omnium Ariftoteles fit
obuius,quiin Hiftoria Animal ium fcriptismandauitortumefiepuerumcapireArie-
tis, & vitulum capite pucri. Et Albertus Magnus memorat vaccam ,qua? in villa L. Og.degen.
quadam viculum vultuhominis enixa eft . Immo in Pago Cle fdorf non procula An. eap.<\.
Pamberga, Fincelio authors, vacca peperit monftrum, quatuor pedtbus vttulmis,
cumbarba ad mentum ,auribus pariter humanis , & modteis captllis . Deinde in-
cidemusin Vitulum repertum in agro oppidi Btttcrfcid , anno Domini quadrage-
fimo feptimo fupra fefquimiliefimum, oculis , naribus, & aunbus humanis, vernce II.
tonfo, ridiu, pedtore, & cruribusanterioribus vitulims-, pofterioribus humanis , &
breuioribus, fed vtrifq; partim iavngulas vitulinas , partim in digitos humanos
definenribus, quifub vnguliserant, & feparatim propendebant. Hoc monftru
Gafpar Peucerus in Terratofcopia defcr/pfic .• quemadmodum in fubiedta icone
H Il.apparct.
Licofthenes quoq; id accidifte anno memorato in fua hiftoria reccnfet. Sed ad-
hucrecenrior huius generis monftri eft ilia natiuiras, quamrecirat Fincellius acci- Aliud mon-
dififein villa Pomeriana? Roffaun , props Pafielumulck, anno Dominiquinquage- Urum.
fimo quinto fupra fefquimiliefimum, de Vitulo capite glabro,&rotundoinftar Si-
mix, cum mento hirfuro, & lingua prominente .
In hacfarrrilia oues fuerunt , qua? agnos alieno capite pepererunt: vnde Titus
Liuius recitat,quod Frufione,anno Mundi fef tingenrefimofexagefimofexto,fupra Beead. 4.
tria mil ha agnus futllo capite natus eft. Item, ex lulio Obfequente, anno Mun¬ Ltb.i.
di odlingenrefimo fexagefimoprimo fupra tria millia, C. Mario , & Q^Ludtario
ConfuIibuj,in Lucanis duoagninacifuntpedibusquidem equinis, fedhorumal¬
ter caput Simidjreferebac,
0 o Pariter
434 Vlyfsis Aldrouandi

I. Pullus cquinus humana facie.

Monftrorum Hiftoria. 42 $

Vitulus capite fere humano

43 6

III. Capra humana facie

/
 Monftrorum Hiftoria. 4 37
Pariter damusfub numero III. iconem Capra? vultu hunano , q»am naram L< 11,'left.
tradit Catlius Rhodiginus anno Domini quadragefimo fepcimo fupra fefquimjile- Untff.C.ll,
fimum apud Sybarim , ex congreffii Paftoris cum capella, quempoftea Dutfor ca» III.
prarius Zelotypia motus dormientem cornibusinterfecit.
Sues in hoc genere Bifuicorum reponenda: funt, quae varijs temporibus , fcerus
alienoprotfus capite ediderunf. Namq; anno Domini decimo fupra millefimum,
g referente Licofthcne hiftoriographo , Porcafumfacie huraana peperit, Tunc
autemper Angliam , at qj Hybtrniam magni moms belli funt excitati. Legen*
dus eft Polydorus Virgilius in h'ftoria Anglic,vb memorat,quod,regnantc Hen¬
rico primo,quando creatus fuit primus epifcopus Elyenfis,multaprodigia vjfafunt, £. 12 .
& inreralia.fusenixa eft foetumhumanafaciainfignem.
Item anno Domini decimo o&auo fupra millefimum, ex eodem Licofthene, Sus
foeta porcelium humano capite refertum peperit, 6c eo anno teterrima peftilentia
graffata eft .
Rurfusex eodem authore,anno Domini centcfimonono fupra millefimum, in
Parochia Legienfi Porca enixaeft partum cum vultu humano ; veluti infubie&a
icone II1 1 . videre licet , quo tempore Phiiippus Rex Francorum , & Anfclmus ini.
Cantuarienfis Archiepifcopusexhac vita deceiferunt, Dcmiim, mxta hiftotiaeiu- Altit% fatus
F fdem Licofthenis, anno Domini centefimg decimo oiftauo fupra millefimum, in in Guilt a.
Gallia, ex fsta fuc Porcellus humano capite ortus eft.
Cseteriim Ambrofius Parcus, infua monftrorumhiftoria, meminit Suis iuxta
fententiam Licofthenis, nariin quodam £buronumpago, 3 nno Domini centefimo
decimo fupra millefimum, qui erat capite , pedibus, tarn antjcis,quam pofticishu-
manis ficurifiguta V . %demonftrat;quamuis poftea hanc hiftoriam apud Liccft- V.
henem non inuenerimus.
Denuo Ambrofius Pareusrecenriorem narrat cafum huiufmod/animalis^quiac-
ciditanno Domini fexageiimo quarto fupra fefquimillefimuro, Bruxelx, vbiSus
fex peperit Nefrendes, quorum primus erar monftrifitus, nsm capite, & anteriori-
bus pedibus,& ommoplatis, hominem reprffentabat, & reliquo toto corporefue;
r immo genitalia fuis f^mina? habebat,& aliorum nefrendom more, vbera fugtbat,
** fed, die fecunda poft ortum, a Plebemonftri cone irate horrore, vna cummatrc
hiefaetus confofluseft. Huius autem icon eft Vi. VI.
Recentior eft hiftoria fuis humano capite in Cypronati,authore Schenchio, an
no Domini fexagefimo nono fupra fdquimillefimum, die duodecima Decembris.
Monflium autem tuit tale, quale ab icone VII. oftenditur. Erat totum corpus vc- VII.
Crtflg
riporci nudum, & fine pills , capite effigiem humanam referebat,ex cuius fronte
criftaimitans criftara galli mdicioriebatur,o(ua? partem oculoru, & partem nafi te- Galli in -
gebat. Aureshumanis erantfimiles, Monftrum ex Porca , vna cum quatuor aiijs dtei .
porcellis matrifimilibusorrum efTeretulerunt.
Ad quadrupedes digitatosfi conuertatur fermo, nobis fiet obuius monftrifer
partus Lconis capite humano, quemadmodum figura V1 1 1. oftendit. Hicfoetus, VIII.
H tefte Licofthene Cronologico , natus eft in agro C onftantienfi, ex mufiere, anno
Domini centefimo nonagefimo fupra millefimum, quo tempore Rodulphus Impe-
rator regnabac.
Immo noftra state,inquit Cornelius Gemma,natus eft canis capiteaccipftrino,
vt icon IX. Exprimit, qui fpedtendus populo a quodacucuferebatur,& hoemon- IX,
ftrum ex terrore natu m effe afleuerabat: propterea idem Cornelius Gemma ad-
mirarur tantam vimineiTc imagination^ in procreandismooftris, vteiufdem pba-
tafia? virtusincredibilis brutis etiam animantibus contingar, veJuti,m prsdidto
caneobferuatur. Hisanimaduerfisdequadrupedibus , Nonnulli ad ferpentes fe
conuertunt,& referunt infantem quandoq; narum capite ferpentis,& viciflim fer-
pedtem capitehominis. $ed hoc ex iibrode naturarerumcollegerunt ,vbime- lufans ea*
moratur quidam ferpens facie virg/nea, quoniam, Bedaauthore, Diabolus mduit put [erptri¬
formara ferpentis cum faciehumana, vtprimos parentesin Paradifp terreftri fts.
deciperet,
Aotequamad vitiatam capijis figuram,&conformatio'neni accedamus, caufas
» Oo 3 pro-
 Monftrorum Hiftoria; 439

V, Sus capita, & pcdibus humanfs

Monftrorum Hiftoria.

IX. Canis capite auis.

 444 Vlyfsis A ldrouandr
procreationis variorum capitum in foetibusinueftigabimus. Siquidcm inter has pri-
mum locum occupatdebilitas generantis ,qua? imbecillitas , cum latitudincm ha-
beat , varios etiam gradus fortiri poteft. Ideoq,- gemror debilis,cum virtute con-
formatrice infirma matericitantum dominance, hominem mafculum quidem pro-
Jmbecilli - creabic, fed in figura non prorfu? fimilem. Ca?rerum audio vrriufq; nimirtim vir¬
tat vinutis tues, &indiuidui languore quoad fe*fi, tunc non foetus fibi fimilis in forma , neq;
mas, fedfemina diflimilis refultabit. Veriimfi cum virtute fexusimbecilliori,vis
indiuiduilit valida , fa?mina procreabitur in extremitatibus corporis diflimilis.
Tandem ex imbeciili virtute feminis emerget foetus nonhomini, fed animali (imilis
vel fecundum partem, vel fccundutotum.
Hinc optime coliigunt viri eruditi, quod ex mulieribus, virtute man's Jangue-
fcente, partus monftrofi prodeunc, qute vitiofiras varia eft luxta maiorem , vel mi-
norcm debilitatem . Et hie error vei vitium obferuarur modd in capite , modo in
3lijs partibus, quatenus ilia portio feminis £grotat,qua? confticutioni capitis vel
alteriuspartis eratdicata. Quando autem hie languor vitimum gradumattinget,
tunc animal non procreabitur, fed mola, aurfemcn purum infaecundum effundetur.
Deinde quando virtus feminis alienam naturam induirjtunc foetus monftrificire-
Alia caufa ferenresfpcciemalicuiusanimalis diuerfta natura Generanciumin lucem egred/un-
tur: quaproptcr ex congreiTu legitimo aliquod brurum gignetur. At ft portio ta-
turn feminisalienamnaturamfortiatur,tunc, vel folum caput, vel alia pars foetus,
bruci caput vel aliam partem repraefentabit, & id, quod de Homine aifeueramus, B
dealijs quoq;animantibus intelligendum eft.
Hinc liquido confta t, cur interdum foetus humanus cum capite fimi* , vel cam's
Seff.^ro- nafearur, & quadoq; cam's cum capite leporinoodatur. Ha?ceftdodtrina Ariftote-
bl.prob.il. lis,quim Probiematibusdocebat,exfemirjecorrqptoin matrice monftra produ¬
ct. Perfemenauremcorruptumnonintelligebat putrefadium , fed quod a/iena
induit naturam obianguorem virtutis : idcirco vitalis feminis animal fimile non
generatur. Quamuispoftea exfemine etiam in marrice pucrefafto , an/mal/a qui¬
dem fed potius imperfetfta. veluci vermes, ferpences informes, &rana? generantur.
Iraq; femen invterodegencracveluritriu'cumab Agricolisin terram proie dum ,
quddinterdummagnorurico/arum damno inloiium degenerate folec.
Rurfusprincipiummaterialefoetus,foetuum monftrificorumfuperius deferipto-
rum in caufa eife poteft Etenim Ariftoteles id malte difpofitioni maceria? foetuum '■
L. 4. de gen aftignat: cum adus adiuorutn nonperficianrurnih in patiente optime difpofito, &
A»e-1‘ cunda,qu? recipiuncur, femper per modum recipiendum recipiuntur . Quapropter
A gens minimelanguidum, neq; apropria naturadegenerans, dummateriam per-
fede difpofitamampleditur; tunc effedum fimillimum, nimirum iuxtaconditiones
nature generic#, fpecifica?, &indiuidua!isformatumproducit. At viciffim Aide
agensin materiam minime idoneamincidar, & minus aptamad dotes indiuiduaies
excipiendas ; tunc quid fimile in eifentia fpecifica , non autem in indiuiduali
procrear .
Quando autem materia maioriineptitudine erir referta,fine vlla propenfionead
Materit recipiendas naturte fpecifica? conditiones alienam induet formam, & tunc animal
difpofitto integrum diuerfa? fpeciei refultabir. Sin portio tantiim huius materia? prardidis D
carebirpra?rogatiuis; tunc emerget monftrum habens partem, verbi gratia caput
alienum apropria fpecie, dummodoilla marerie portio capitifueritdeftinata.
Cum verb multa? portiones materia? ab his pra?rogatiuis erunt aliens?, tunc etia
multa? partes foetus formam membrorum diuerfr fpeciei animantium fortientur
Adfinemexmateriaomniaptitudinedeftituta,&frufta carnis , & mola? in vtero
prog/gnentur, vt fuoloco fuitexplanatum.
Iterum exdodrina Ariftotelis, hoc vitium monftrificum virtuti nutrienti erit
attribuendum.- harecnim,cum in aflimilando alimento partibus, propriummunus
obire ncqueat, tunc formahumana partium proculdu bio vitiatur. NamOjfi pari
Virtus ««- ratione ratiocinemur, dicemus , quemadmodum virtus formatrix conceptus debi-
tries quid bilitate oppre/fa ,humanameffigiemin aliqua parte materia imprimere nequit,
operetur. Sttunc aliena figura ibigigniturjita virtus nutr/ens, &a!imenturaaftlmilans, dum
Iangue-
 Monftrorum Hiftoria. 445
langucfcit , proprio munere funginequit: qua de re monftrofa? partes redduntur.
Infuper fi virtus nutr iens in caufamonftri eftepoteft ; materia quoq; alimenta-
lis ab ijidem vitijs non erit remouenda .-quandoquidem praua difpoficio hums ma¬
teria alimentaiis, abfq; vitio vircutis alentis, ram in vtero, quam extra vteruru,
formam monftrificam al^cui parri imprimere poterit:cumommsforma,vt paulo an¬
te fuic exaratum, per modum recipientis recipiatur. Idcirco quando pars alimen-
ri alicui membro agglutinatacarebic difpofiuone ad recipiendam alicuius partis fi-
guram, tunc pars monftrifica tumextra, tu n intra vterumreddtiur:
Hue referenda eft imaginatio:etcnim velurifa;pe contingir,vt fiu&us.quos iru-
lier prxgnans vehementius apperic, in foetibus poitea imprefti con/piciantur: pari Vis imagi*
ratione mutier vtero gerens, ft pedes viruli, aur agnini capitis edendi defiderio nattonis
vehement!' reneatur,huius appetitusfignafaecuMmprimuntur, & pr- prerea infan¬ qtsaist.
tes aliquando cum pede vitulino 3 & inrerdum cum capire agninonafeuntur.
Id accidifte Bononia? tribus ab hinc annis ex obftetrice fide digna inrelieximus:
namvxor queedam Pharmacop^i grauida cum fa?pius agnos deglubitos, & aeri
0 expofitos inaedibus vicinis per feneftram obferuaftet 3 & defideraftet, tandem
puellum agnino capite magno cum affinium ma?rore peperir, fed diutius non uixit.
Idem affeuerandum erir3fi mulieres grauida: varias Ferarumfpeciesobferuauerinr,
Veriim ha?c monftroft phantafiamagis matri,quam parri atrribuendaeft: fiquidem
mulieres non modo in congreftu ,fed etiam poit concubirum, fcilicet totogefta-
tionis vteri tempore, aliquod fpe&rum in mente abdimm feruarc poflun^quoniam Mulieres vt
F fcemince vehementioribus imaginationibus femperadha?r:re folent. Superioribus bementtus
etiam annis, matrona ftcula , referenre Liceto, aflacum in manu Pifcaroris emari tmagtnan-
recenter captum confpicata, randem tempore paritionis,quemdamaftacummari- tur ,
noprorfus fimiiem vna cum foetu enixa eft «
Neqj a caufis hums generis monftriftci Genirores arcendi funr: namq; ft ambo
varijs membris a narura humana alienis inregrati fuerinr, ex amborom congreftu
mbnftriftci quoq; partus exire poterunt.-cum narura femper ftudeae aliquid in ef- Parenfes
lentiafibi fimi/e procreare. fmmohancefte rationem pr^cipuam perhibent, pro¬ Monttroji .
pter quam in Plaga Africans , pluritna hu/us generis monftra progignanrur.
Rurfus ab his monftrorum caufis nefar/a ventrs non eft remouenda: quandoqui-
demeum Hiftoriographi & doftrma Ariftntelis partfaciant mulieres quandoque L.Uc.j.
G brutis fucubuifle, & homines cum brutis fe Tprrnvfcmfte; nulla admiratione coer-
ceri debemus , fialiquando ex mul ienbus infantes capitibus brutoium infignes
egrefli fuerint,& fi quandoq;ex brutis foetus humano capite, vel alijs membr is bu-
manis referti emerferint. S'quidem Ariftoteles id planedeclarauit in bbrisdegc-
neratione Animalium,quandoferipfit, cx hoc ncfar o congreftu monftra identi-
dem oriri pofle; cum animalium congredientium natura, magnirudo, & tetnpus gra-
uiditatis inter fe non valde diferepauerint. Nam fi poftea fecus cont'gerir, raro, Venus nef<t
autnunquam monftrificam fobolem oriri aftcuerandum eft. Quapropter Plinius, ria.
Aelianus, Maiolus, Lcmnius,& Cornelius Gemma monimentis mandarunt ex con-
grefsu hominum cum Feris foetus aliquando dimanafse,
N 'caliquis fibi perfuadere debet ex animalibus diucrfiefpeciei tertiam fpeciem
jj femper prodire pofse;quoniam res ex dominio feminis iudicanda eft:, Quandoqui¬
dem fi alterius parentis femen fuperauerir, propria? fpecieifoeturo inefsenria fimi Species ter-
lemeum accidentibus alterius producer. Veriim ficongruaproporrionefemma tta quails ,
copulencur , tertiafpecies monftrifera refulrabit; dummodo nature Genitorum
Vcrbi gratia hominis,& bouis inter fe non valde diferepent. Sin difcrimen natu¬
re non fuericajiqua confideratione dignum, quale inter equum, &afinum , vel in¬
ter.canem, & lupum cadit; tunc proles non admodum monftrofa ab. hifce Gcniro-
ribus prodibit; & hanc fobolem Ariftoteles quoque admittebat, quando tempora L, i,degnt„
grauiditatis conueniebant. An.C'S*
Hisigiturfic intelleftis, & expofitis, adaures etiam Ariftotelis, de origine par¬
tus cx permixrione hominum cum Feris, qui aliquando foiam naruram matris,
quandoq, patris,&interdum vrriufq; refert;poterimusad rem fic ratiocin3ri; qua-
do foetus perfe&ttfex aborainandocongrefsuhumanoj &belluino generatur,hoc
P p inde
 446 Vlyfsis Aldrouandi
inde fit quia femen maris f^mtneum perfe&e Superat3 & hac rationepuellus ex vae-
ca natus efle perhiberur quando autem foetus fimilitudmem matri$ conrrahir; hoc
fir.quoniam femen homims agentis eftimbecilium, ratione cuius materia non re-
defuperata ilii elfigiem propriam itnprimere nequit, &tuncpartus Fene, & non
hominifimilis euadtt.
Congrtjfus Demum fi in congreduhominis , & brut! , femen belluinum fuerit validius in
Humaans , partibusprocreandjs fuperioribus, & femen humanum tantummodo validum in
&belluintss wenerandis partibus inferioribus, tunc in lucem prodeunt monftra,qu* capiteafi-
nino,canino, & vitulino funtreferta. Quamuis poffemus eciam affirmarein vte-
ro bellua? ,& in vteromulieris , tam per congreflum hominis ,quatnper congref- A
fum ferarum, recepta vcriuiq, femina, obanguftiam loci permifceri: vnde poftea,
ex hac materia coalefcente, fera humano capice, & homo C 3 pite belluino oriri po-
teft , veluti m propofitis iconibus leftorintueripoteft .
Demiimpro coromdeharum caufarumaifeueramus vim Dxmonis non effepr?-
fermittendamjqui ludificando mtuentium fenfus , hominem capite leonino reprat-
fentarepoteft . Immo interdum genuinofublato partu, & aliunde monftrum dela- 0
rum muiieri parienti clancuiura fnpponere valet. Ampi'ius Datmon, permitten-
te Deo3potedomnes mondri naturales caufas in vterum afferre,aut virtutem fper.
Vis D<tmo- matis adeddebilitare, ne foetus indeGenitoribus fimiiis ptocrcetur.
stum. Aut aliquandopoteft hancmateriam fpermaticam ita labefa&are , vt membra
tantummodoalicuius animalis imperfe&i in vtero formentur. Neq; are&o tra- 3
mite recederemus 3 fi dixerimus prolificum animantium fpeciei difcrepantis femen
in vterum a DatmonedcferripofTe, vt roonftrifici foetus cum capite firoia?, yelcum
capite vituli inde oriri poffinr,
Nifi velirnus aflerere,qu6d virtute Dtemonis, foetus alicuius bruti faetui humano
copuiaripored, Pratterquamquod Dtemon a?gra valctudine foetum afficiens, ipfutn
in formambelhiinam {sedate pored. Et deniq. aliquod hornbile fped rumphan-
tafia? Genitorum commurn'carepoted, vt partus ajiiquo capite belluino inlignis in
auras vitaies daturo tempore egred/atur,

FOEDA CAPITIS CONST 1 TVTIO. c

ACTENVS de capite geminato, & de capite alieno,tamin foetibus
hutnanis ,quam in bellumis dnStumeft. Modo decapitibus aliqua
nota infigni fpe&abilibus neq; prorfus a propria fpecierecedentibus
ed diiferendum . Primitiis fi capdlos ponderemus, meminimus vi-
diffeannis clapfis exteram muiierem capiteadeo capillorum fera-
ce . vtcrines explicafiad terram vfq> peruenirent ndeoq; ad quantum peregrina-
batur, dumpopulis cnoes expljcando, magna cum admiratione fe fpe&andara
pra»bebar.
Muller ca - Idquoq; in bruris adm/randum confpicarifumus ; namtribusabhinc annispe- -p
pillts longif rijtequus Illufiridimi Domini Comiris Philippi Aldrouandi Bononia? fenatoris,
ftmis. qui colli iubas vfq; in terram promilfas gerebat 3 quibus gradiendohumum verre-
bat 5 & forta/fis ob longiorescrineshic equus Bella Donna nominabatur.
Ampiius puer cum barba natus ed anno Domini trecentefimo odtauo in Antio*
chia, aerate Condantij Imperatoris,de quo monftro in Rubrica Pra?fagiorum egi-
mus . Mulieris quoq; Germans icon feruatur in Mufato IJIudriflimi fenatus Bono-
Muller bur- nienfis, quae annis elapfis propter adtnirandam barbam3quam gerebat ad venrrem
fatu. yfq; promidam, cun&is fpe&anda circumducebatur .
Infuper nati funt infantes admirandicum dentibus 3 vt puer ille barbatus, cuius
paulo ante meminimus t anno Dorainitrecenrefimo odTtauo : Deinde JitusLiuius
puellam cum dentibus Oximinarameffe prodidit. Item, ex Marcello Donato,
jjnno feptuagefimo fecundo fupra fcfquimillefiroi’m > quaedam fiiia sarrpris 3 cutn
tribus
447;
 Vlyfsis Aldrouandi

II. Infans vultu obfcaeno .

 MonftrQmmHiftoria. 44 P
tribus dentibus abaluomarernaegrefla eft. Noftraquoq; aetatepueHuwomnibus BueUicuu
membris perfede conftitutum, & luilo grandiorem 3 cum quatuor dentibus natum deMttbut
obferuauimus . Verum maiorem admirationem nobis debent afferre il!i , qui loco nalt%
dentium os jcontinuum habuerunt.-Cardanus enim inter memorabilia recenfet mu-
liercm nobilem in Gynecto principis Lucemburgenfis verfantem, quae os duplex
loco dentiuirt, hab'ebar.
CarterumhxcnuUius moment! efie videnturin comparatione ad ilia,qua; dein-
ceps defcetuum capitibus vitiofis, & fedatis dicendafe feofferunt. Nam quando.
que nonnulli capite therfitico funt nati, qui intuencibus formidinem 3 & admiratio-
E nem fimul attulerunt.
Therlites fuit quidam homo gra?cus, vt, fcripfitHamerus,quoa!terum defor-
miorem quis imaginari non potcrat:hac de re in prarfenna caput dcfbrme,& varijs
notis inquinatum 3 thcrfiticum nuncupamus; veluti in figura I Ledor coofpscari po- ■**
teft. Siquidem anno port partutn Virginis quinquasdimo quarto fupra Idquimil-
]efimum 3 narus eft Stetini infans 3 vt retulit Licofthenes, qui varijs corporis agita-
tionibus, & clamoribus facerdoti eum facro Baptifmatis fonte luftraturo quodam-
modo reludari videbatur, fed facerdos fufis ad Deum precibus, eumdem puellurn
facro Iatiee intinxit.
JHabebat puer in vertice maflam carnis figuram tefiudinis rufa? xmulantem, & 7 btrfitict*
verfus ceruicem caudam carnofam oblongam, inftar cauda? muris,capite erac ther-
P fitico;& oculis prominentibus.
Hicetiam memorandus eft il!e puer natus Vcnetijs anno oduagefimofeptimo
fupra miilefimum, & quadringentdumim 3 qui membrum genitale verticiadnatum
habuic :idco propter obfca?nitarem parentes non audebanr eum in propatulode-
ferre. Scd admirabilior fuir puer nuper orrus in agro Mutinenfi , cumteftibus 3 &
feroto vrina pleno occipiti adnaris.-quocirca Or chirorruis adhancdefortnitatemau-
ferendam acccrfitusfftatim magna dexter/tate haneprominrntiam cruncauir,&ad-
bibitisconuenientibus pratiidijs, falurem pucriperfedam expedabat, fed illico ,
fupreffa vrina, infans i nterijc: vnde intellexit has parres fuperfluas occipiti adna-
tas, magnum cum aiijs partibus genitalibus, & cum vclica confenfum habuilfe.
II. Iconcm addimus puelhobfcxno vulru , qui anno quinquagdimofupra fef ,11.
quimillefimum, referente Licofthenediarus eft Friburga? cum mafta carnis dura 3&
G prominenti circa frontem , &occiput, qua- rotum capm hums foetus alioquin bene
confticuti, detnrpabac. Non abfimilis fuit puer monftrofus quoad mafl'am carnis
in fronte, inftar cornu natam , cuius deferipuonem clariflimus vir loannes Augu-
ftinus Cuchius medico? paleftrx miles exercitatiflimus,& veritatis perquam ftudio-
fus nobis humanitcr communicauir. Hicpuer natus eft Bononi^ in via Sandi Fe-
licis anno trigefimo fupra rnillefirnum,8dcxcentefimurn,rnenfe Aprilis, cum men-
fe fubfequenti peftis poftea graftari experit; hie ignur tnfans omnes partes corpo- Mon Brum
ris apteformatas>& conftitutas habebat prxter caput, cuius medium frontis cornu Bononu rut
ex carne compadum quodammodo occupabat. Orbita oculorum vna tantum cum turn .
magno ocuio in facie fine nafo confpiciebatur. Oris foramen rotundum,& adeo
anguftum fuit, vt vbera nutrias apprefiendere non polfet, led nntritionis gratia>
H lac per fiftulam paruo orificioaptatam inftillabatur.
H Olimquoq;in Germania ,nitnirum anno duodecimo fupra fcfquimillefimum, in
villa Elceff.dbach cognomin ata, ex coniuge ruftici narus eft infans oris foramine MonBrum
anguftifiimo; deinde tota facies mafiam carnis a?mulabarur , in cuius medio fimu* vtuum fe•
Iacrum pugionis ex eadem carne formatum refidebat, fub hac mafia carnis oculi pultum.
magn i, & difiimiles erant locati: quapropter ratione hums deformitaejs, aqua fa-
crifbntis non fuit luftratus 3 fed viuus fepulrus.
Ab horum capituro obfetenitate non eft reraouendum illud monftrum natum
Firmi ciuiratis Italic anno vigefimo quarto fupra miilefimum, & fcxcentefimum :
fuitemmpudla perfedis membris integrara, pra?cer caput, quod afpeduerarhor-
rificum, cum f onte rugofa, fub qua Orbita? qua?dam abfq;ocuhs cernebantur3& lo«
co nafi jfi uftum carnis pyriformemediam faciem occupabat, fub hac mafia carnis,
pellis rubrafigura? quadrangulariserar,qua? vtrinqj oculos veluti gallinxrcprae-
p p $ fencab3t„
 Vlyfsis Aldrouandi

III. Puella naribus j & oculiscarens.

45 i Vlyfsis Aldrouandi

V. Monftrum tribus oculis , & quatuor

manibus.
Monftromm Hiftoria.

VI Puella oculisbubulis
 454 Vlyfsis Aldrouandi
setabat oculus vnus obfcurus in occipite,& alius clarus,& humanus fupra furura co.
ronale vifebatur led fine pa!pebris,&ci!ijs,quoru vicem capilii capitis gcrebanr.
Cxterum fi nofmetconuertamus ad ilia monftra ,qua? abfq; ocuhs orta efie fe-
Z.il.f. 32 . runtur . Plinius,in primis,narrat quondam in Aegypto nutrrtum fuifte hommem
fineoculis in partecapitis anrica.fcd verum quidcm eft,quod oculi in parte capias
poftica vifebantur. ]dq; a natura praeimb'ecillitafe facftum fiiifl'e videtur ; quando-
quidemlanguoreoppreffafemina oculorum in partem capitis anticam tranfmirtere
nequiuiticum ex anatomica infpedione liquido conftetprincipium neruorumopti-
corum in occipite refidere.
HI- Sed infantem fxminam oculis prorfus, & naribus carentem mcmorat Cornelius ™
Gemma, cuius icon eft 111.
Pariter, ex Licofthene hiftoriographo, in Ha/fia puermembris rede conftitutis
HI!. natus eft , fed monftrofus erat in capite , quia oculis naribus, & auribus carebat j
quapropter in facie os tantummodo confpiciebatur. Rurfus Arimini, anno ante
natum Chriftum nonageftmo primo fupra ccntcfimum, puellus fine oculis , & na-
fo ad auras vitales xgreifus eft . Item die decima Ma ij anni decimiquarti fupra
fefquimillefimum, deiarafuitpuclJa ignoticuiufdam ciuis Bononienfis,ad Diui Pe¬
tri templum,vtBaptifmiSacramentorenafeeretur,qua? , &nafo, & eius foramini-
buscaruir. Deniq, Rufus addit iconem afterius pueila?, qua? abfq, oculis ,& na¬
ribus orta eft, vt in icone 11II. manifeftatur.
Quemadmodum Natura, vthadenus fuitcxplicatum, in oculis formandisaliqua- R
do eft manca : vicifim in ijfdemprocreandis, quandoq;cft fuperflua . Etenimha-
bemus apud Marcellinum, quod anno Domini trecenrefimo odauo natus eft An-
tiochia? puer quatuor oculis infignirus, & pariter Romx anno centtfimo vigefimo
Oculorum tertio,puerquatuoroculisrefertusab ancilla emerfit. Immo Amatus Lufiranus id
multiplica - confirmar monftro Anconxnato. Ibienim muliertertiograuiditatis menfeedidic
tto. corpufculum quatuor oculis fpedabi/e, cum Jabi/sadeo deformibus, vtcunditsaf-
picicntibus e/Tetadmiration! ; Immo lanuarfo menfie anni decimi quartifupra
fefquimiIIc(Jmum,coniux Dominicide Malatendis Communisfquariojnuncupati
peperitpuelfam, cum duobus orifeijs in facie, & quatuor oculis , & Emmeuflimus
Cardinalis de Gralfis tunc Bononi? EpiCcopus cxiefti fauacrotllam expiauit , &
Mariam appellauit, fed vitam ad quartum tantummodo diem protraxit.
Hicigiturdamusmonftrutn tribus oculis nfertum,quod,ob materia? maledifpo- C
lira? impedimentum , inftar ortus aliorum monftrorum , natum efl'e opinamur*
Quamuisab'j referant, ex Licofthene in Appendice Chronologica,hate monftra tri-
bus oculis,& quatuor manibus,ore , & naribus magnis, auribus amplis, & rotundis,
Monftra in quibufdam Arabix locis verfari; vbimares tanquam fa?mina? mammas ram gra-
quaiuor des habere perhibentur, vt illas diffjculter tegere poffinr. Pelles bellumas in-
ocults refer duunt, finecalceis incedunt, & pedes abfq; digitis habere feruntur ;& huiufmo-
ta. di homines monftrofi Sterlochi nuncupari alfeuerant . Ore magno funr referti,
quia voraces funr, nam carnibus femicodis vefeuntur. Dehis, &fimilibus legen-
V. da eft Rubrica diiferentiarum capitis ptimi huius Iibri, vb/hxc figura V. erat col-
locanda. ©
Sin Natura informand/s feetibusduos tantiim oculos procreet, aliquandoira ^
deformat, vt porius oculos belluinos , quam bnmanos aemulenrur, veluti in icone
Vi- Vl.obferuatur. Ha?cenimfuitpueIIa monftnficanata Argentina? nobilis Aifatia?
MetropoIis,!atoore,naribusaquiIinis,oculis bouillis, & prommentibus, anno Do¬
mini quadragefimo quarto fupra fefquimillefimum . Tuncenim , tefte Licofthene,
Carolus Quintus Imperator perHifpanos Africans occupauit.
Sin profequamur in recenfendis narium obfca?nitatibus, incidemus iu quamda
effigiem monftrofam ,& bifiontem qua? circumfertur . Ha?c in vtraq; parte faciei,
loco nafi, mem brum virile gent, cum teftibus loco menti, & in fine prodig iofi na-
fi oculi geminiconfpiciunrur; incerrus fuir huius monftri fexus, fed tvaduntfuilTe
natum, antequam Rex Gallia? , fuperiori feculo,cumcopijs in Italiam fe con-
Suliffet.
Non diffimilis obfeamitasnuperobferuatafuit Parma?,in partumonftrofo coniu-

\
 Monftrorum Hiffcoria.

VII. Infans fcifsis naribus .

 Monffcrorum Hiftoria. 457
gi'scuiufdam clitoris, nato menfe Septcmbris anni o&uagefitni ouarti fupra ftf- Caput men-
quim'.llefimum. Hie puer vixit duas horas, nafo carebat, fed in fronte duos te- tuUtum.
ftes cum portione carnis mentulam xmulante gerebat: deinde vtraq; infanris ma-
nus fex digitis erac referta,& pars anterior fexum maris , & pofterior fexum femi.
nxreprefxntabat.
Prxterea in tertia parte Hiftorix India? Lufitanic? Iegimus taro in illis regioni-
bus foetus aliqua deformitatisnota imprefTosin lucem prodire: nihilommus aii-
quando, per fpatium milliaris a Piraciningi-,ortaeft puella monftrifica , quxn.ifum Adulterij
extenfum vfqj ad mentum gerebat,& os fub memo cernebatur. Sed pater viuam f>fn4 apud
b filiam tumulauit, quo genere mortis eospunire folent, quos adulteriij fufpitione Indoj .
inquinatos clfe arbitrancur.
Hafenus deobfcxnis, & nimisprominentibus naribus didum fit .lam demon-
ftrofis fetibus, quiapertis naribus natifunt,difterendum eft: fiquidem, exmente
Licofthenis- anno quinquagefimofexto fuprafefquimiilefimumcirca folemnitate
Pafchalem Bafilex puer natuseft, naribus itaparulis, vrindefpe&atores infantis
cerebrum facile intueri poifent quemadmodum icon Vll, oftendit. VII.
Modo dc auribus nonnullafunt referenda; cum inuenti fintinfantes fineauri.
bus nati, veluti accidit Bafiieat, fecundum Ucofthencm, vbifeerus mafculusauri¬
bus carens anno quinquagefimo fexto fuprafefquimillefimum,menfe Scptembris
natus eft; & loco aurium dux exigu£ rimx apparebanr, ita tamen claufa? ,vrpuer
P nihil audire poftet, vixit infans vaietudinarius vfq; admenfem fextslem, quo tem¬
pore grauibus vexatus doloribus interijt.
Prxterea nati funt interdumfoetushumani cum auribus bruci:&fastushuius ge¬
neris darilTimus Columbus in Jibro Anoromix fe obferuafie fatetur. Deinde
Konig/sbergx, anno fupra miUefimum quingentefimo nonagefimo rertio, onus eft
infans mafculus aure Jcporina, cum portione carnis inftar pilefvt Schenchius an-
norauir. Item Eufigij in rerra noua iuxra ripas Danubi j, monftrum humana facie,
& auribus afirsinis vifumeft.
Rurfus in fuburbana villa Cracouix, menfe Nouembris anninonagefimiquarti
fupra millefimum,& quadringentefimum , mulicr, vt recitat Licofthencs , foetum
auribus leporinis infignem peperit, cuius monftri gcnuinam effigiem icon VIII, vnr.
patefacit.
G Nafcuntur infuper fetus humani espite cornibus deturpato : nam Amatus Lufi- Centur. i»
tanus meminit pueri cumcorniculo in capite nati, & dum puer crefcebat, cornu cur. 17.
quoq; creuic, idq; deponendum ex capite puer apatre Gagitabat, quoniam coereri
pueri ilium cornuturn appellabant,re!iquum huius hiftonx Le&or videat in Rubri-
ca Aegritudinum primi capitis huius hbri.
Deinde olimin Chero Regione Pedemontana, fcilicetanno feptuagefimofep-
timo fupra fefquimillefimum menfe lanuarij, puer monftrificus, nimirum capite
quinq; cornibus infignito ortus eft, & ab eius occipite malfa quxdam carnis depe.
debar, de qua fuo loco verbafient. IteminoppidoRarhftadioin alpibus Nori-
cisfito,quas incolxTaurumappellant, ediruseft infanscornutus , velutifiugura
IX.oftendit, anno Dominiquinqnagefimopnmo fupra fefquimillefimum. IX.
H In villa Marchix Dammenuualdc, prope Vuitftock, coniux agricolx cuiufdam
M monftrofum partum, nempe cornuturn edidit, quern Fincel/us , referente Lico-
fthene, deferipfit hunc in modum . Fuit infans toto corpore fpadicei colons, capi¬
te cornibus oblongioribus prxdito, oculis craflisabfq; nafo , oreadmodum paru-
lo, in cuius medio lingua alba, & quadrangula cernebatur, & caput fine collo fca-
pulis ad hxrebar, deinde totum corpus erat inflatum, &rugofum, brachiolumbis
adhxrente, pedes erant longi, & graciles , & tandem ab vmbilico fpecies intefti-
ni cra/fi ad pedes dependebatquemadmodum Iedor in iconeX meditaripoterir. X.
Piacuit in prxdi&orum confirmarionemaliudraonftrum humanum adderecor¬
nibus arietinis prxditum, quod ex Gallia in Iraliam fuir deiatum: carebat fonte, Monftrum
8c colio, & maxilla inferior fterno annexebatur ; eius caput crataurirum , &cor- cornuturn.
nutum, fed cornua figuram cornuum arietis referebant, veluti icon Xl.manifeftar. XI.
Ant equatn ad alias partes foetuum monftrofas defeendamusj delabijs nonihil
Q q diccn-
 Vlyfsis Aldrouandi

IX. Puer cornutus.

4uO

XI. Mo nftrum humanum cornibus arietinis.

 Monftrorum Hiftoria V 4$ i
dieendum eft, cum ilia quoq;fuam deformitate interdum fortiantur. Aliqui enitn
homines identidem con fpiciuntur lafiro ita curto prasditi, vt dentes tegerene-
queant; immo Trincauela narrat fe obferuafte aliquos fciflislabijs natos, quinon L. J.ffll.
parum in fermone defkiebant. Bononia? quoq; nati funt nonnulb lab:is difeifiis,
qui adufti cum eos deformitatis puderet, Chirurgi opera iabiorum apertorum co-
pu!ationem,& fanitatetn inuenerunt.- Chirurgus enim ferro ablata fuperficie car-
nis fifturf Iabiorum, & vulnereconfuto, labra fiflaagglutinauit.
Interdum naci funt infantes cum defbrmibus carunculis circa labia , qua? totam
faciem foerus deturpabanti&quamuis mu'ti cafusbums generis, qui Bononia? ac-
ciderunt,recenferi pofsent:nihilominus vnus inftaromnium fit memoratus a Ioan-
ne Georgio Schenchio, de puero naroHagenoa? Alfatiar, annofupra millefimum
fexcentefimo odauo, menfe feptembris, hie toto corpore abfolutus, & vndequaq;
perfedluserat foetus,nifi quod circa fuperius labium,& nafi interftitium, monftrofa
caro, veiuti quaedam probofeis erat adnara, & referebar figuramorisouim, exerra Cafus puelli
lingua tanquam balantis , & ba?c monftrofa caro fpatium nafi non excedebat, reli- laiij mort¬
quo fuperiori labroad vtrumq;!atus fifso:qi!apropterpueiluseiu'ans,didudtoorej alrtfers .
& hiantibus alis fuperioris labri , admirandum vulrum fpedtanribus exhibebar.
Pr^tereanafushuiccaruncula? prorfusconnatus, imperuius,& deprefsus fuit; ideo-
que ad aerem attrahendum, nulla via i!li patebat:quemadmodum etiam adhaurien-
dum alimentum; ha?c monftrifica caro non mediocri erat impedimento.
ltaq ; Schenchius caufam huius firdi!abij a matre feifeitatus ( erat en :m Ioan-
ncs Georgius Schenchius medicus Hagenoenfis) deprehendit matrem multis ia Caula mo-
annis auerfatam capita ilia ouina, qua? in macellis,excrta lingua , publice vena- ftro/i vul»
iia exponuntur, & huius fadidij occafio fuit; cum caput, prominence lingua, homi- IUS .
nis fcelciii publiccdccollaticonfp/cata fuer/r. Quocirca memoria local is idearum
omnium rerentr/x ,analogia fadia, illam effigiem capiris decoilati hominis ad oui-
na capita baian riadotm frequentius exertis Jinguis cor.fpicicnda retulir :hanc po-
ftmodum imagincm mater vi phantafia?, feetui facile imprimere potuir: fiquidem
quando prxgnans fair,capita ouina, quamuis lamodio habuftfer.em/r, & comedir.
Puer igitur hac fa?ditate maculatus , Ioannes Iacobus cognominatus diu vixir.
Hoc in loco caufam huius monftrifici pattus recenfere voluimus, rum quia ex ma-
nifefta vi imaginationis prodit, turn quia iliam Schenchius defcriptioni monftri co-
pulauit.
Inter monftrofa capita in vtero de prauata, reponenda funt ilia, qua? colloca-
rent, vt confpici poteft in icone nona ,decima ,& vndecima . Sed hbuit ad maiore
huius rei explanationem , proponere effigiem fpediandam illius infintis, qui fine Partus col¬
collo natus eft Bafileae, iuxta relationem Licofthems -,menfe Augufti, anno fupra lo carentes.
fefquimillcfimum quinquagefimo feptimo. Caeteris emmmembris optime fortna-
tis , fola ficies erat monftrofa : inprimis non erat fupra collum eminens, qucinia
illo carebat ,ocu!i enormis magnitudinis quafi infrontelocati vifebantur.
Pra?terquaquod pars fuperior capitis huic foerui deerat In occipite habebat
foramen , quale, ad excitandum fonticulum , Chirurgi, candente ferro ,parare
folent. Ex hoc igitur fanguis paulatim dimanabatshac de re infans ortum cum in- XII.
teritucommutauir. Hoc monftrum in figura XII. exhibetur.
H Iterum libuit proponere fpediandam in Mufa?opublico inuentam pidluram mo Mon Hrurn
ftrificipuellieffigiem Bacchi a?mu'antis . Fuit enimembryon, nempe immaturos figura Bat¬
partus quinq; menfium, collo,& fronte carens, lanffima facie: quocirca non eft es .
admirandum, fi ab eruditiffimo viro Vlyfte Aldrouando fing-n/uot fuericcognomma- XIII.
rus; cum ridhim bouillumreprcefentaret . Hoc igitur monftrum, iuxta partem an- xmr.
teriorem, pofteriorera, & lateralem , delineatum in figura XIII, X1111, & XV. XV.
exhibetur.
Sin Naturain foem collum format , aliquandoilludin vterq torfione ira depra- Mon flrum
uat, vt nullo modo caput infantis erigi poffit. Hoc monfttatur illius pufionis effi- rattone col¬
gie nati anno fupra fefquimillefimum quadragefimo fecundo,in Bilfen Bohemig ls .
opptdo, vt Licofthenes merooria? mandauir.
£tenim hie toruitatc colli, imaginem Chrifti crucifixi referebar :nam caput ad
Q q 3 law

t
Vljfsis Aldrouandi

XII. Infans fine collo .

 Monftrorum Hiftoria* .4$$

XIII.’ Foetus fine collo Bacchi semulus *

fecundum parcem anteriorem figuratus.
 Vlyfsis Aldrouandi

XIUI-. Idem foetus fine collo, fecundum

dorlum pictus. . ■
 MonftrorumHiftoria. 4^5

XV. Idem foetus fecundum latus effiigiatus.

4 66 Vlyfsis Aldrouandi

XVI. Infans collo torto

1 Monftrorum Hiftoria. 4^7
latus ita inflexum habcbat, vteiusori cibam difficultcr Inferrl poftent. Crdra
quoq; decuftatim Iocata gerebat; veluti iniconeXVl. videntur, qu*etiamfi di- XVI.
fiungebantur, nihilominus fponte ad priftinam figuiamreyertebantur. Hoc roonf-
«um Vicn* Aultri* ahquandiu vixir,
Tandem Natura,in deprauandis capitibus,ilia interdumnon prorfus deformat,
iraut capur alienum, fcilicet bruti conftituat, veluti paulo ante manifeftauimus, fed
eamodice tanrurn deturpat , vtaliquod rudimentumridus beUu'm repr*fentenc.
Jdeo nafcuntur homines propria facie, fpec’em Canis,Simile, Aquil*, & fimilium
„ animantium referentes.N/mirumcapite humanoad effigiem bruti lndmante .Qua-
jnobrem ex fententia Parei,mulicr aliquando foetum ridu Leonis peperir, & nuper
Perufi*,nimirumanno fupra millennium, & fexcentefimum vigeftmofexto,men- Piter fttie
feMartij.prodijtin lucem pueljus membris rede conftitiitis format us, praeterfa- buboait.
ciem, qua, propter hirtam frontem, effigies Bubonis repr*fentabatatur,linguaab
preexerta , cuiusafpedus horrorem,&admirationemafferrebarf
Fuerunt quoq; pucl!i,qui afpedu ran* in luc£ prodierunt,& vnus inftar omnium
fit infans a Pareo delineatus ,natusanno Domini fupra fdquimilleftmum decimo
feptimo ,ex parentibus infim* fortis, nimirum ex Amadeo Perneo , & Maddalena
Sarbucata, in Breia fylua Paroecia Bofci Regis, via ad fontem Bell* aqu*. Mater
huius monftrofi partus iamfebre vexata,conlijio mulieriscuiufdamclinic*,ranam
viuampalm* manus alligari iu(fit,tandiu ibidecinendam, donee expiraretjeo ha¬
ll bitu in viri congreftum veniens f*tun» huius form* concepit ,qu* in icone XVII. XVII.
confpicirur. Vnde Ioannes Beilangerius Maclfnari* Regi* Chirqrgus, qoihunc
puellum monftrofum coram cuftodibus iuftsti* Harmoij oppidi contemplatus eft,
applications ran* manui matns fuifte in caufa defbrmitatis foetus exiftimauit.
Addimuspr*didis effigiem mulieris inuentam in publico Mufaeo, qu*,quoad
faciem, fimiamreferebar; vefuriiconXVlII.demonftrat. XVIII.
Sunt infupernonnulfi foerus,quivarijsgeftibus oculorum , & oris,faciem de-
turpant: vcluti illi, qui nati funt ore immani hiatu aperro , inftar horrende vocife-
rantium. Quandoquidem anno fupra millefimum quingenteftmo feptuagefimo
odauo , in Agro Meche'burgenfi Greuefmulem, autborc Schenchio, vxor Sarto-
ris enixaeftinfintem mafculum, corpore integro bene conftituro , pr*tercaput,
cuius genuina faciestegumento quodam cameo cegcbatur,quo ad fuperiora tra-
^ do, facies, & caput pilen n oblongum turcicum *mulabatur, & os immani hiatq
apertum cernebatur , quem geftum horrende clamantes ederefolent; f*tus care- Menlfrum
bat lingua, & interior oris regio, non alio, quatn fanguine plena apparebac. Oculi immani
erant patentes,fed nulla pupillareferti;nares fimum cani$ nafumimitabantnr, col- biattt oris*
lumhabcbat molle, & inufitat* longitudinis: itaut ,co11q redo conftituto,caput
neceifario, antrorfum ,aut retrorfum, aut ad vtrumq; latusdilaberetur. Anima-
duertit etiam Schenchius aliud admirandum in hoc faetu, quod dextra expanfa,
& finiftraclaufa fuerit, quafi in pugnum contrada , qu* etiamli violentia fueric
reclufa-. attamen digiti fponte in pugnum denuo coibant,
Nos etiam in publico Muf*o, iconem foetus foeminei fexus inuenimus,ore val-
dehiante, naribus , & oeulisferein fronte litis, &capillanienca veluti in conura
eredaconfpiciuntur, vt figuraXlX. ofteodit. XIX.
Quod hadenus de capitibus hominum deprauads,relatum eft, de belluffiis quo-
que intelligendum efte opinamur; quandoquidem in hrurorum capitibus interdum
tantadeformitas obferuatur , vthatc a propria fpecie quafi aliens efte videantur . Capitis brtt
Primitus, omifto quadricorni Ceruo.qucm Nicocreon habuifte perhibeturffiorri- teram defer
diora capita recenfebitnus:quoniam anno fupra fefquimillefimum quinquagefimo matte
quarto, in villa Pomerani* Rekouu vicina Ragio ad oftiurn Viadri, iuxta relatio-
.
nemLicofthenis, pullus equimonftrofo,&horriffcocapitenatuseft. Hie oculoru
loco maculasfubrubrashabebat, & anres petidulas inftar aurium fagaciscanis ,
quarum partesinffm* cuti coaluerunr, deindeore erat horrendo,labijs itainflatis
vt vbera fugere non poftet.RurfujcolIu erat tortu, finuofuin,&coloribus diftin-
dis taqu2 tot torquibus variatfficu iubaimpexa,&magnuhinnituinftaraduluequi
edebat, dice erat afpera,& vefte viiIofa,&tadeJoco caud*qu?da criftaerigebat.
Item
 Vlyfsis AUrouandi

XVII. Puellus faciq rana*«

 Monftrorum Hiiioria.

XVIII. Foemina facie Simiae.

 Vlyfsis Aldrouandi

XIX- Foetus foemina ore valde hiante.

 Monffcrorutn Hiftoria.

XX. Agnus capite monftrifico

 Vlyfsis Aldrouandi

XXI, Canijmonftrofocapite.
 Monfbrorum Hiftoria. 473
Itemtradit Schenchius,exmenteParei , agnummonftrificocapite natu eflV,
annofupra fefquimillefimum feptuagefimo tertio,in Suburbio Sezena? vrbis, qui
locus campus benedi&us cognomiriatur, in aedibus Ioannis Poleti falis menfons.
Ha?c beftia in lucem edita mox interijt, nec vitae , nifi quodam exiguo motu figna
dedir.- hoc monftrificum caput in figura XX.oftenditur. Tempore Dionis,vt recitac
Plutarchus,porci natifunr, cstcraperfefti ,fedauribus carentes, quod inter pro-
digia recenfendu efte exiftiroarunt.
Placuit Jnfuper ad maiorem adertoi'uro rnborationem, canis iconetn monftrofo
capite . & monoculo, fpcdandamproponere , quam in publico Mufa?o inuemmus
E ca?!atam, cum cynomorpho plants, nempe croco Diofcoridis,fecundum Lobelium:
vcluri in figura XXI. reprarfentatur. XXI.
Antequana ad Capitulum brachiorum , & mannum roonftrificarum accedamus
exarandum ,primiim caufa? monftrofi capitis examinanda? fefe offerunt. Quoad
foetus cum dentibus natos, notandum e /1 id a virtute formatrice partium human!
corporis prouenire.qua?, fine fit fpiritus exiens a femine,vt voluit Ariftote!es,fiue b.2.deGt»-
quid incognitum, vt opinatus eft Galenus in iibro de formaticne foetus, flue quid dn.c.j.
diuinum ab ideis, vel abanima mundi pendens, vt Plotinus interpres Plaroms af L' $ df-An»
feuerauit, fiue Intelligentia, quam Auicennas datricem formarum nuncupauir, in
vtero matris dentes generat, auteorutn produce ndorum virtutem adipifcitur.
Hac de re in nonnuilis hominibus dentesaliquando ferius,aIiquandoante ?£pu$
p determinatum emergunt: idcirco dentitionis tempus omnibus non eft definitum;
cuminpoftrema etiam a?tatc dentes molares nalcannir . Narrat enim VefFahus L.i.defa-
infignis Anatomicus, molarem dentem fibi natum effe, anno artatis fux vigefimo brie.bum.
fexto. Item Alexander Ben edidtus in ore o&uagenaria? mulieris Vision a? Fa- ^orp.e.n.
brienfts nuncupate dentes renatos effe reeirar. Quaroobrem ilia vis formatrix Lib,j.at
quandoq; cito, nempe in vtero, aliquando ferius, nempeextra vterum,fuam ope- morb. par-
rarionem molitur. Uc•
Quoad foetus cum barba naros debemus memoria?mandarecaufam p/Iorumef-
feficcam fuliginem cum humiditarecrafla , & vifeida mixtam , qua materia foetus
quandoq; redundantes cum valida facultate expultrice , prgeoeem pilorum, & Caufa bar-
barbs generationem incurrunt . Interdum hsc caufa in femen maris refertur, bapraeocis.
quoad iUam partem, quae ad caput fpedtat namqj femen paternum originem du-
G censdcapitcpatris viribus fuitintegris in conformatione capitis mafculimfoetus,
fed in reliquis poftea partibus conformandis a priftino vigore deficit, quandore
liquumopus,partium fcilicec inferiorumfpirituofte parti femmis materns formandu
relinquit * Hinc non eftmirandum, ft mulier capite virili, & barba infigms,reli¬
quis partibus muliebribus confpedta fuerit .
Aliquando huiuseffettus caufaad parentum imaginationemreducitur, obali-
quod fpedtrum alicuius fpeciei Genitorum phantalia? imprelfum namq; hoc fpiri- V** **»agi-
tibus , & virtutiformatrici communicato, facile farrus tenellus notam hums imagi- nattonit.
niscontrahir. Neq;id nos in admirationem trahere debet: quimdoquidem fi Pa¬
rentum imaginan'o poteft in humano conceptu notas frudiuum, & brutorum produ-
cere cum tamen harcab humana Natura maxime diferepenr, multd magis formatn
„ monftrifica?figura? eiufdem fpeciei procrearepoterir.
Demiim refertur hie effe&usad naruram , & fortnam confimilium Genitorum : Cent pilofa
ctenim fi quis parentum monftrifica effigie refertus fuerit, proculdubio prolem ft vbi.
bi fimilem procreare poterit; cum Natura femper omnes edat conatus , vt effe&um
fibi fimilem progignat. Id nuper accidie Parma? in ferenifliroaaula Farnefiana, in
illapuclla hirfuta? faciei, qua? nupta, & comprefta , aliquos foetus rota facie birfu-
tosedidit. Idem de muliere Germans barbata afferendumerir. Quamuis id
neceffario non femper contingat; quoniam fi paternum femen maiori praeditutn
fuerit vigore; fuperaro matris femine , foetus proculdubioindegenitus , &perfc-
dus,&finemonftrofafoeditate nafeetur. At viciflim, femine matris dominante ,
non nifi partus monftrofus in eademfpecie pro dire poterit 1.
Quando autem monftra fine oculis fe fe offerunt,non poffumsnifihunc effeftu
adimbccillitatetx?Wmjtis formatricisreducercj qtuecurafola njunere formandi,
K r 3 partes
 474 Vlyfsis Aldrouandi
Cau[a fe¬ Partes fungatur , nimirum cum lime fola figuras vnicuiq; parti affignet; h xc inqua,
tus fine octt Ob inopiamcalons , vel fpirituum intemperiem, ve! obaliam caufam labefa&ata ,
Its, parti formandx congruam , &naturalem figuram imprimere nequit ; hinc ajiqui
foetus fine ocu! is interdum prodcunt. Idq; magis affeuerare pofTumus ,quon,'am
Z. iMgen, Ariftoteles feribebat talem mefle fubftantix feajinis calorem , quahs vnicuiq; cor
An.capq. poris parti aecommodatur, cuius abundantia, vci defedulxfi foetus fxpeorin fo-
lent. Quapropterinfos.'ibus nonnullis oculorumforma in fincipite cernitur , ob
lacultatis languorem, quxad locum deftinatum rnateriam oculorum tranfmittere
nequiuit.
Deindeponderare debemus molbriem materia? foetuum; nam fieri poteft ,vt
leuidecaufa membrum aliquod foetus Ixdacur, &potiffimum vebementiori motu;
id«oq;roonftrofam figuram partus adipifeitur abfq; vllo matris crimine. Verum
Canfa pite- quidem eft , quod interdum monfirofi foetus culpa in matrem transferor, quando
ri fofits na grauida choreis, fa!tationibus,& alijs inordinatis motibus dele&atur : ecemm pro¬
nbut, pter anguftiam vreri, vehementior motus occafionem monfirofi partus prxbet:
fic enimpuellumfcjifis naribusprogenitumfuiffe opinamur.
Prxterea, quandocaputhumjni foetusauribus leporinis, velalterius brutire*
fertum fe fie offert, nonnulii ftacim adpermtxtionem feminum , &adnefariam Ve-
nerem tanquampropriam caufam confugiunt. Abj hoc vitium in monftrofospa*
rentes referunt, Alijex aliquo vitio, feu morbo caufamhuius effedus eliciunt
cum facies bominis interdum vimorbiinfaciem Satyri vertatunvt contmgit inSa. B
tyriafi,& Elepbantiafi , dequibus affedibus Medici paflim verba faciunt, Abj fx-
ditatem huiusvultus vitio alimenti, vel altrici facultati xgrotanriacceptam refe¬
runt. Alij in materiale principium foetuum crimen transferunr.-quandoquidem per-
Prana ma¬ uerfa mater/x difpofirio , vel iiixta fentenriam Auerrois , materia? inobedic nria »
teria dtfpo- multorum huius generis monftronjmcaufa e(Te poteft.
fitto, Altj nonomittunt degenerationem feminis in a/ienamnaturam , quia funemu]-
rxbrurorum parres in feetibus humanis producunrur. Demum abj prxeipuam
Jmaginatio caufam horum monftrorum imbccillitatcm agentis feugeneranr/s appel lanr C?-
pis vis. teriim in noftro cafu ima ginationem multas vires habuifle arbitramur : namq, vtriuf-
que parentis phantafia monfirofo foetui caufam prxbere porefi: fed muber potif-
liraam hacredundar,nonfolumpropterlongum geftationis vteri curfum,fedetia
quia in muliere imaginatio inrentiffimeoperatur. 1
Prxterquamquod abfq; vl'a parentum animaduerfione per quiet emhorrifica
fomnia reprxfentantur: vndei’pedra aliquando enormia cum varijs brutorum par-
tibus phantafix fe fe offerunt. Se qui plura de his feire defiderat, confugiat ad
caufas vniucrfales in Rubricacaufarumexaratas. Sic enim ortus eft puer vultu va¬
ns figura deformato , & hac ratione natum putamus puerum cum ilia carnis mafia
circa occiput teftudinem xmulante: cum ex parentum, & potifiimum ex vehemen-
timatris imaginationc occafio vel monftrorum,vel aliquorum animantium vt teftu-
dinis formatrici faculta i varias diuerforum animalium partes formandi fuppedne-
j magtnatto tur . Idem quoq; brutis conringere fuperius fuit explanatum, dum Cornelius
in bruits. Gemma diuuigabat ex cane grauida ob terrorem, catulum Accipicris capite ortum
fuiffe. D
Deinde facies foetus arnultitudine oculorum deturpaturob copiarn materix his
partibus formand/s deftinatx,&ob validam formatricisfacultatis virtutem: nifi ve-
jimos affeuerare hunc effedum robori facultatisfeparatricis efse attribuendum,
dum rnateriam oculis formandis dicaram in quatuor partes diftribuit : hinc pofte3
fir, vt quatuor ocelli a formatrice fabricati faciem foetuum fxdenr.
Tandem infantes fine collo nati,quamuis a raultis caufis originem trahere potue-
rint; nihilom/nus hunc noftrum foetum monftrofutn a copia materix, & ab a nguftia
vteriprouenifse arbitrati fumus ; nam foetus membris carnofis eratconftirutus ,&
fieri angu- figuram Bacchiquodammodoimitabatur . Vber igitur fuit materia qua? prx angu-
fita quid, ftia vteri iuxra 1 ongirudinem dilarari, & augeri non potuit; quapropter caput mon-
prattet. ftri fcapulis annexum coaluit. Hxcautem marricis anguftia potuit efse naturalis,
vel aduentitia propter vteri aifediones, & prxeipue ob tumores prxter naturam }
qui
 MonftrorumHiftoria. 47$
quifiuefintin matrice, fiueorianturinpartibus circumiacentibus , fcippcr vterum
feminarum anguftare pofsunt.

' ) 1 . |
DE PRAVA CONFORMATIONS
BRACHIORVM, & MANVVM.
CAP. IIII.
VMNatura mu’u's illaqueara impedimentis,informandisbrachijs,&
manibus, errata quandoq; committal; hoc inloco ilia exarare dccre-
uimus . Primitus varios fetus fine brachijs natos proponemus :de-
inde partus cum brachijs mqtilis,& tranfpofitij: tertidcum brachijs
multiplicatis ponderab/mus; vt tandem manusquoque monftrifkas
recenfcamus.
Ltb.'jAfer.
Quoad primam differentiam, Schenchius in obferuationibus mulras exarauit
hiftorias eorum,qui fine brachijs in Iiicemptodierunt.Dion in Vita Augufti, refe¬ L. 4. leff.
rence Ca?lio Rhodigino, inter munera ab Indis Augufto miflarecenfuic Tygres anttq.c. 12.
Rom* nunquam antea vifos, & adoleicentulum fine brachijs,qui pedibus ranrum L. 4. Serm.
fumftionem, manuumobibat, dumaredm inrpndens fagittas iaculabatur. Rurfum conutn.
Georgius Pi<3oriusfateturfe nouifle Hifpanum fine brachijs natum,& pedibus
admoaum ce/erem: etenim nebac, & acu expedjtius pingebac, quam mulier citif-
fima ambabusmanibus . Immo armabeilica ira affabre pertra&abac, vt nuilus
milles maiori agiiitare ijlis vti poftet. .
Iterum Gyraldus nouirhominem fine brachijs natum,quiadulrus, Iocomanuu,
pedibus mira dexterirate in acc/piendo, reijciendo,fecando, &iudendo vtebatur, L.%. Ititter.
Prceterquamquod Vueinrichius tradidic, anno duodecimo fupra millefimum, tem¬
pore HenriciSecundi, Gemellos in Saxonia eife natos, qui loco brachiorum,alis L.de Mon/\
G anferinis erant referti. Monftrum quoq;illud Rauenn* eft narum fine brachijs
anno fupra fefquimillefimumduodecimo, quorum loco , alas habuifie Authores
memorant.
Pariter Iacobus Ruffus meminit puellse fine brachijs nata? Priuerni, anno mu-
di o&ingentefimo tertio fupra tria mi Ilia , qua;, prteter brachia , reliqua corporis
parte optime erat conftituta,vt in figura i. vuufquifq; poteftintueri. Qushiftoria I.
a Licofthenequoq; recitata fuit.
Sed iuxtarelationemeiufdem Authoris , anno Domini fupra fefquimillcfimum
vigefimo o<5tauo,mu Jier fine brachijs nata eft Francfordiae ad Moenum,qu* adul-
ta,licet manibuscarerer,miraagilitatepebibus vtebatur : nam arrepto pedibus
calamo litteras elegantes exarabar, colum tra<ftabat,pecunias numerabat,& fub-
tili/fima qu?q; opera digitis pedum moliebatur .
“ Item Nicolaus Rocheus narrat vidifle mulierem fine brachijs , anno Domini
fupra fefquimillefimum quadragefimo,in caftro Amandino Allifero, qu?pedibus, In l.de cur.
vice manuum, cyathum apprehendebat,& more belligerancium, arreptis bacuiis, mrb,c.$i.
tympanum pulfabat. Pareusquoq;Luteti*mulieremfine brachijs multa operante
obieruafte memorat.
Amplius anno Domini fupra fefquimillefimum quadragefimo o&auo ? menfe
Aprilis, Mifena?, iuxta fententiamLicofthenis, orrus eft infans, loco oris, exiguu
habens foramen, fed magis admirandum eft, quod brachijs carebat, & vnico tan-
tiim crure nitebatur,vt figura ll.demonftrat. Immo Hali Rodohamm Commen* II.
tarijs ad artem medicinalem Galeni feriptis mandauit, fe quandoq; confpicatum Vir carent
fuifTe virum valde diminutum,quibrachijs, & pedibus carebat. brachijs.
Rurfus in Agrq Piceno, vt Cornelius Gemma diuuigauit,infans quidem fine
bra-
 Vlyfsis Aldrouandi

I. Puella finebrachijs.
 Monftrorum Hiftoria. 477

II. Infans fine brachijsjSc vnico crare.

i . ^
478 Vlyfsis Aldrouandi

III. Infans fine brach *js, Sc pedibus.

 MonftrorumHiftoria. 479
brachijsin Iucemprodjit, fedpedibusetiatncarebac ; & Licofthenes,anno Mu*
di feptingentefinjo fcptuagefimo fecundo fupratria miiha id accidiflfe pubiica-
Uitj vtin figura III. cernitur . Ill,
Prasdidtis additur alius partus fine brachijs , in Thracia narus , anno Domini
fexcentefimo primo . Vbi muljer enixa eftfietummonftrificum , & quad Nature
piaculum : cum ne<J( tmanus , neq;brachia haberetj deindeiatione re!iqea?con*
ftitutionis corporis , effigie, & formaiufta carcbat: etenimoculorum, ciliorum, &
fuperciiiorum erat expers; & ad coxendices cauda inftar pdas ilii adnata depen” MonDriim
debat,Hoc autcmopus Nature valdemonftrificum , Mauritius Imperatorconfpi- ntcatum
E catus interfici iuflit, gladiumq; ftatim eft exofoulatus. Materaurem, qua?monftru tujfit I mpe-
ediderar,cumfua culpa idprocreatum efte non arbitraretur,crimine fuit abfoluta; talons,
Figura Illl.hocmonftrum manifeftat. mi.
Cardanus quoq; monimentis mandauitfe vidifle quemdam ambobus brachijs Lci’j.&t Sub
earentero,qui dextro pede haftam vibrabat,veftem fucbat, edebar, fcribebatj&in ill.
acum filum emittebat, ncq; multos teftes defuiffe afteuerat, cum res publice age*
retur. Item Iulius Ca?far Scaliger eumdem hominem, nomine Antcnium,bra- Extrcit.
cbijs carentem.qui fe Neapoli ortum pra?dicabar,in Allobrogum prouinciaobfer- 324 '

uafife teftificatur, qui omnibus miraculo fait; ecejiim ,prater enarracas a Cardano
operationes, vt inquic Scaliger, clauum in alferem pxnitiis malleo adigebat ,de-
inde miraceleritate, conuerfis mallei aurieulisilium extrahebat.
p Hominem huius generis monftrofi vifum fuiffe anno vigefimo odtauofupra
fefquimiilefimura Licofthenes recenfuit, Pareus autem hominemquadragenariu L. i4-c,6.
confpicarum efte Lutetia? a/firmat, quadrato corpore , brachijs carentem,vt icon
V.monftrat squi omnia munia,qua? manibusperfici folent, fxliciter obibat: quan- V.
doquidem rrunco humeri, capite. & coJIoadiutus fecurimin oppofitum palum vi-
brabat maioriidlu,quam qu/Jibet alius manuidpratftaret, Flagellum Auriga? tanta
vi diftringebar, vr magnum ftrepirum, aere percuflo, ederet. Pratterea pedibus ede-
bat, bibebar, ralis ,&aleis colludebar; fed tandem latro, & ficarius deprehenfus,
& comprehenfusjlata vltimi fupplicij fententia,ftrangu/atus , & rot* affixus fuit.
Oterum loannes Schenchios fenior, fiueeumdem,fiue alium eiufdema?tatis,&
eonftitutionis corporis, brachiis caremem,qui fe Heluetiumprsdicabat.vidit Fa-
genoe, vbi, praeter alia a Pareo narrata, ramum fsgJ craftirudmis brachii, mento,
’G &humeris apprehenfo,& euaginato gladio, vnicoictudifteeabat, & fimilimodo
arreptam bipennemin defignatum locuin tabula parieti adhterentc exalte ini-
pingebat.
loannes Georgius Schenchius meminit alterius vtroq; brachio carentis, qui Operationes
confpe&us fuit Hal* Sueuorum, anno odtuagefimo fexro fupra fefquimillefimum, homtnts fi%
qui Thomas Schuueicken appellabatur, & quae alii mambus ingeniofiffima opera, nt manibus
eadem ille pedibus incredibili folertia perticiebat . Immo Schenchms faterurfe
vidiflfe fcripturampedibus ab hochomineexaratam tam eleganter dclineata,em-
blematibufqjvarjis circa margines exornatam , vt proculdubio peritiilimos ,qui
in ciuitatibus munus publicum fcribendi exercent, poftet fuperare. Proptcrea epi-
grammain dexteritatem huius yiriconfcriprum apud Schenchium eft huius tenoris.
J^ttod dtgitis dlij pr$ Hantjsoc prtfiat id tpfum
Scbuuctckerus mira dfxterttaie pedum ,
Is pede depingit decorates fyrmate vevfus,
Ille ctbumpedthas-y carpit,& omrte facit .
Hoc opus e]fc Dei mtrandum nemo negabtt,
£Dtti mod)) peffus habet tjuod rattone valet,
De hoc viro fine brachiis nato roulta polfent afferri teft/monia , fed inftar om«
niumfitdodtifliraus Camerarius,quideilIoha?c verba prqdidic. Mira eft proui-
dent/a, & fol/citudo Nature,quam rerum omnium Opifex ei tanquam opt/m* ma-
tri aflignat.Quandoquide ea,mebris animantiu diftortis,vel rautilatis, auc debilita
tis,veletiapenitus deficiStibus,plerSq>aIiism?bris pr*ter fuu officiu^cui sut defti
nata , tale robur,& dexteritate,ex cotinua cofuetudinefuppeditat,vrmirti fit didtu.
Nacu cfscmus Comburgijapud nobile,&pr«fi:|ntilfimu yirQErafmum Neinftet^
terum.
 Ylyfsis Aldrouandi

foetus fine brachijscum cauda pifcis

 /

V. Homo quadragenarius brachijs carens.

 4g2 Vlyfsis Aldrouandi
!Thomas terum. Is enim cum nullaerga nos benignitatis praitermifitfetofficia, iuffit accer-
Scbuuetker. firi ex vicinis falmis Sueuicis Thomam Schuueikerum tunc annum trigefimum
primum agenrem, &exhoneftis parennbus naium ; qui, licet mater fua abfq; bra¬
chijs,eu peperiflTcrjnihilominus omnia manuu munia, pedu fubfidio exequebatur.
Nam cum in editiorem ]ocam,qui altitudinem arquabat tabulf, in quoefculenta
erantappofita j'confcendiiret, apprehenfo pedibus cultfo, fcindebar panem , &
alios cibos,& pedibus tanquam manibus poculum ori porrigebat . Abfoluto pra-
dio,pedibus pingebat,cuncbs videntibus tarn elegantes litteraslatinas? &ger.
manicas vt earumexempla, quafi rem admirandam nobiscum fumeremus .'Deinde
gladiolo parabar calamos ad icribendum aptiffimos,quos poftea nobis donabat. A
Cum efiet in hi$ rebus occup3rus,diligenter infpeximus formam pedum, quoru
digiti crantiraoblongi, & ad res apprehendendas idonei, vt procul inruentibus
operations manus viderentur. Hoc fpedlaculum fane iucundum , & nobis gratum ftiit. lufsus
7 bomp sine etiam fuerat paulo ante Catfarea? Maieftati, nempe Maximiliano Secundo , cum
brachijs . Halam vrbem ad comitia fpirenfia tranfiret,& Eledtoribus Palacinatus, atqs Saxo-
nia?, Ludouico, & Augufto fe exhibere, quorum Maieftas,& Ca?Ifitudo,hancadmi*
randam Nature compenfationem,non abfq;munificencia, & cumadmiratione fpe-
dtauit. Vnde poftea Ioannes Poftius Medicus, & Poeta eximius operationes huius
viri fine manibus coram maieftate C?farea peractas hoc elegantifiimo epigram-
mate illuftrauit.
Mira fidespedibus dextrefac\t omnia Schuueiker g
Cut Naturaparens brachta nulla dedit.
Name]'Mbit pedibu<,pedibus fuafercula fumit,
Voluit <jr his libro*, prpparat his calamos .
Slain,& litferulas pede tarn benepingere nouif ,
Artiftcisfuperet grammata duCIa manu.
Maximus hgc Cafar fiuputt quondam Aemtlianus ,
I)onaif, [cnbemilargus koneRa dedit :
Omnia namq; poteRvigilans ioduRrta, quodq;
Naturaipfa negat^perficit ingenium.
Pr^terea non pigeradderealiud epigramma a Schenchio propofitunj> &con-
feriptum de eodem Thoma Schuueikero brachijs carente .
Thomas Scbuueikerus mtrandpform bomullus , G
Sluem dttem pietas , mgeniumq,faeit.
Has fine braebiolis vttales Luminit auras .
Afpexit Sueui fab vada lenta Nigri .
Ne Nature tamen litem pateretur acerbam ,
Robur et trtbxit fortibus in pedibus .
fjuod dextrts alij trailant, peraguntq', (sniiiris ,
Ilie mini iierio perficit omne pedum.
Nam btbit, & fcnbtt pedibus, comeditq ; facitq\
Ctngulat, mirepis , ft videas hominem .
Optima* eft calamus crena fcrtptoribus vnea
ftjuemmtraadilantipraparatartetihi: - n
Hunc flnpyit Cafar Maxemilidnjtt,eiq-,
Scribenti quondam largiter ara dealt.
Mtrail Coanitcs.admtratiq; Barones , ,
Mirandinobis propofuere modarn.
Membro alij accedit ft quid deceffent vni
Hfc hoc exemploeli maxima nacla ftdem.
fluid non continuus Naiuraperficttvfus ?
Nidi hominem bene fit , qutppe meretur,ei.
Homo tine Noftra etiam a?tate , fcilicetannis elapfis, nimirum anno fupra tnillefimum >' &
brachijs Bo~ fexcetefimum vigefimoodiauoiuuenis brachijs carens Bonomamperuenit,qui co-
nontx vifus ra populooperationes hadtenus enarratas pedibus optime peragebat,& prfter illas
tormentum manuarium explodebat.
BRA-
 I
Monftrorum Hiftoria.’

BR AC H I A M VTIL AT A, ET
TRANSPOSITA;
ACTENVSverba fecimusdeilfis,quifinebrachijsnatifunt, Modo
examinandi funr illipartus monftnfici, vnico brachio, vel horum al-
tero mutilato, Vel tranfpofito orti funr. Quandoquidem Orofiushi- Lib. s.
ftoricus fcriptumreliquit,qudd,impendenre bello Macedomco, ni-
mirum C.PetiIio,& C. Valerio Confulibus ,Smueflx puerum vnico
brachio eflenatum.Iulius tamcn Obfequens, pudlum vnico brachio ex aneiila, C.
Valerio, & M.Herenio Confulibus,prodijffe atteftarur. Nos tacnen mprxfentia
damusiconcrafoetus vnico brachio , & etiam imperfedo nati : fiquidem digi-
ti paucij & male erant format!: hxc figura in publico Mufxo inuenta exhiberur fub
numero. I. I*
Iacobus Rufus in fuoopere de conceptu humano,retulir quondam Amiterni duos
infantes natos eife,quorum alter omnibus corporis partibus redeconftitutus erar,
p prater pedes,quierant tres : tertius enim cum tibia ex popbte finiftro originem
ducebat. Alter verdpuellus tribus quidempedibus eratrefertus, fed dexcro po-
fteabrachio carebar. Huius fecundifgetus vnico brachio nati ,anno Mundi odin-
gentefimodecimo nonofupra tria milIia,Amiterni,,Licofihcnesmeminir, & in figu¬ II.
ra II. oftendicur.
Sin vlterius progrediamur, incidemus in monfirificum hominem.quibrachiorum
alcerum inregrum, alrerum veromurilarumhabcbar. Hic natus eft anno (upra mil-
Iefimum,& quadringentefimum nonagcfimo feprJmo,in pago Dirlifforff die fexra Homo br*+
decembris ,corpore bene conftiruto, led brachium fimftrum vfq; ad cubitum tan cbio muttl*
tummodd erac conformatum, in cuius extremitare carnofus rumor inliar parux nu~ to .
cisemifiebat. Alterum brachium erat quidem integrum fedmanus in trestantum
digitos & pene copulatos erat diuifa-Hic puerfuit educarus, & obum atq, potum,
C non modo monftrolis manibus capiebat, fed etiam pecuniatn numcrabat, rationes
fubduccbat,eafdeq; elegantifiimis charadetibus libro aifignabat. Deinde extera
munia cxercebat, qux ab alijs hominibus vtraq: manu peifcda fieri folent.Vixir,
referente Licofthene, vfq.-ad annum fupra fefquimillefimum quinquagefimum fe-
ptimum, quo tempore iam annum fexagefimum xtatis fux fuperabat; eratq; illius
formxqualis in icone Ill.fpedandusproponitur. III.
Viuit etiam hodie Bononix adolefccns annorum fexdecim Thomas Bug anel-
jus appellatus,cuius brachium dextrum in cubito terminatur, vbi rudimenta qu?da
digitorum,& vnguium apparent. Pariter, dum hxc feriberemus, anno fupra milie*
limum, &fcxcentefimum quadragefimo.dic vigefima odaua Iunij vxor cuiufdam
fabri lignariipuellum integris partibus, prxter fimftrum brachium, emxa eft,quod
pj in cubitum definebat, vbi rudimenta confufa digitorum, & vnguium confpiciuntur.
Ca?terum fi conuertatur animusad monftrificospartus brachia tranfpofita ha-
bentes, proculdnbio multos in medium afferre polfemus; fed horum vnum, aut al¬ L. 2^1 Itcl.
terum exemplumfufficiet. Primum memorat Cxlius Rhodiginus natum in vico antiq.cttf.i
patrii folii erat quidem partus quadrimeftris,fed magnirud/nis infohrx. Corpufcu-
1 um eratfnrcgre formarum biceps cum duobus brachiis fuo loco collocatis, fed ter-
tium brachium inter vtrumq; caput ex humeris furgebat.
Alius infans monftrofus natuseftStetini, infuburbio, anno fupra fefquimillefi-
mum quinquagefimo quarto, vc annotauit Licofthenes,ex Ftncefio . Hie foetus,
prxter a! ia monftrofa, brachium finiftrum habebar tranfpofitum,q uia locum auris
occupabar. Deinde cognofci non potuit,numfxtu5 vel mas, vel fxmina,vel An-
drogynus efTet. Infuper brachia,& crura infantis oflecontinuo rigebantfineiun- IIH.
duris, cubitis , & poplitibus, Manus, & pedes erant penduli tanquam fradi: hie
S s 2 partus
 Monftrorum Hiftoria.

II. Puer vmco brachioj & tribus pedibus.

4%6 Vlyfsis Aldrouandi

111, Monftrum alcero brachiorum mutilato.

 Monftroram Hiftoria.

I1II. Infans brachio tranfpofito.

 488 Vlyfsis Aldrouandi
partus mortuus in Iucemegreffus eft,quamuis inaluomaterna viueret,cuiu$ figu-
ra in numcro III I- collocatur .
In inquirendis horum monftrorum caufis,non eric confugiendum admonfirificos
1.2. de Gen. gcnirorcs: quandoquidem, iuxta Ariftotelis dodlrinam, ex parentibus lxfis , atque
An.c>l> mucilis , filij intcrdutn mutilari3 & interdum minimelarfi oriuntur. Namqi vbi defi¬
cit vigor paterni femipis in conformatione aiicuius partis, interdum virtus fpiri-
tuofa feminis marerniirao'peratur, vt inprocreatione illius membri, defedlum pa¬
terni fcminis fuppJear. Verum.in hoc cafu,omnes Authores in hanc veniunt fente-
tiam, monftramutilata ex inopia materia; originem trahere. Verum quidemeft,
quod,in hacaffignandacaufa, hac diftin&ionepoftumus incedere,nitnirum dice- A
do partus monftnficos, vel raagnis partibus corporis, veluti brachijs efte mutilatos,
Materia de vei.paruis tanturomodo partibus carcre. Quoniam fi magna? partes,vr brachiade-
fecius quid fint ,quod contingit in noftro cafu; tunc cum viris eruditis afTerendum erit, tafia
vperetur. monftraortum rrahereex defedlu illius materia?, qua? conformation!' illius partis
competebat: etenim quando fcetus paruis caret partibus, nempe veloculo , vel
aure, & fimilibus ,tunc poterimus afteuerare id orici ex defediu illius materia;, qure
dimanauit exrefiduo alimenti partium fimilium in corpore genitorum.
Nifivdlimus cadfamhoruip monflrorum referrein ilia portionem fcminis dica-
tam generation!' membrorum mutilatorumpqua? fecunditatecarear, ab'js partibus
feminis perfcdtam naturam retinentibui: aut quia ha?c portio fcminis vltimam
perfedionehj in teflibus non fit adeem a; ant tandem quia eiusvigor in vteropro- g
Materia, pteraliquam caufam,diflolutus,&di/fipatus fuerit. Quocircahinc dimanauit alia
iiiepta ad ratio huius effedlus, & eftquando materia ad recipiendam formam membri defi-
formam. cienris, in primordio generationis fuerit inepta: haede rein fubftantiam viuentem
rranfmutari non poteft.Et fic fcetus vnico tantpm brachio, vei brachio murilato in
lucem egreditur . '
Quamuis fepectiam hoc vit/umabanguftia receptaculi fcetus prodeat, & po-
tifTimum quando foetus vitiatus vna cum mola, vel cumalijs fcecibus pei fcdis , &
Morhi vis iufta; magnirudinis conceptus fuerit. Immo , breuitatis {ludio , omiffa phantafia,
qua? matenam augere, Sc diminucre non poreft, poftemus hoc vifium reducere ad
morbos, quibus aiiqua pars foetus in vtero mutilatur, fed de his hadtenus .
Quantum attiner ad membrorum tranfpofitionem ,aduertendum eft, quod caufa
principalispotcft die praua vtericonformatio , hue fuerit naturalis , hue aduenri- C
tia:quandoquidem fi propter obiiquitatem tnatricis,vel propter tumorem eiufdd,
Caufa tra~ m3teria ad formandum brachium deftinata,in ptoprio loco non poffir dilatari, de-
fposttioms latainalium locum, vel collo, vel capitiagglutinatur, & ibi formam braohij induit.
partturn. Hmc foetus produdlus, cum brachio, vel alio membro tranfpohto ad vitalcs au¬
ras egreditur . Aliquando caufa referri poreft ad placenram vtcri,qua’adha?rens
fundo matricis,munere iecoris in mulieribus pragnantibus fungi folet. Hacigi-
tur p’acenta,fi maiorem nancifcatur mo!em,quam oportear, vel in alieno fitu a na-
turali obquamlibet caufamaugeattir,tunc materiam formando ferui dicatamd
naturali fedepellit: ideoq; monftra fuperius deferipta refultant.
Neq,inhoccafumo!aefl omittenda , qua nil aliudeft , nififubftanria carnisex
vitiato femine in vrero, vel ante procreatum ferum f vel pod, vel vnacumipfo jy
Mold eft concepru generata .■ fiquidem hac, proprer duritiem , alicui membro foetus impedi-
eaufa mon~ mento effe pored , ne ipfum inproprio loco , fed tranfpofitum formam propriam
ftrorum. induar. Caterum caufa huius effedlus porius a moru, &ab agitatione materia fe-
minalis pendere poreft: quando mater condpiens vehementi motu , & vagaagira-
tione vexatur., vel quando perciiflionem ventris incurrit .• nam tunc ilia materia,
qua ad fetus fbrmationepn fpedat,diuel!itur,& a naruralifede in alienam tranfpo-
niturj hacq; ratione brachium, quod exhumeris pendere debet, a collo interdum
originemducit.
Non negamusquidem , inproducendo hoc effcdlu , imbeciljitatem facultatis
Imbeciil't- operarj.qua faculras ilia eft , quaconfufa, &rudis materia in vtero exiftentis
sasfaculta- partes fegregar, & ad fedem deftinatam tranfmittit > quandoigiturtalis faculras „
us . ob ianguoreiBjfro munio non fungitur, & virtus formatrix magno vigore potiturj
tunc
 Monftrorum Hiftoria. 489
tunc magnum impcndetpericulum, ne membra abfqj vllo ordine in fcetibus pro-
g/gnantur. 1
Preterquamqudd Natura in conformatione partiumfetus a vifciditat e, & len-
ore materia; interdum impeditur , ne vnicuique membro fuam fed cm diftri-
uat.erenim materia tenax difficulrer diuiditur,&tuncvisformatrixva!i da,inma.
tenam icet in propiia fede mi'nime Iocatamoperaturjquandoquidem agensna-
Ufa CrC-MCa matcr,am difpofirarn Temper vcrfiatur, ytiJJa debita forma induat;
etiamb ilia materia a loco deftmato fuer/c remota,

BRACHIA MONSTRORVM
MVLTIPLICATA.
ATVRAMaliquandoin faetibus brachia multiplicareobferuatumeft
in monftris varijs retatibus in lucemediris, Primiim reuocandus eft
ad memoriam ille fetus antea defcriptus,in Agro Tigurino natus,
anno Domini fupra fefquimillefimum rrigefimo fexto, yt Conradus
Monflrtim
Licoflhenes hiftoriographus recitauit.Erat enim refertus tribus bra<
chijs, & totidem pedibus; quamuis poftea duo haberet capita ,fuitq; valde fimilis tribus brd-
ilfi,quiapud Heluet/os in Pago GofFouu,ante fexennium in lucem prodijt. chijs natii,
Iramo Iulius Obfequens monimentis mandauir, P. Crafto,& M. Iuuentio Con-
. fulibus , fgetum tribus brachijs refertum ab vteromuliebri emer/ifte . Jacobus etia
Rufus in opufculo deconceptione, & generatione hominis, meminir pueri tribus
brachijs, & totidem pedibus prediti, qui, vt hiftoria Romana recenfet , Venafri
orruseft, cuius foetus effigies in figura I.monftratur. I.
Quid? aliquando pufiones quatuor brachijs fuifte confpedos hiftoria? memo-
rant. Etenimcol!egimus ex Licofthene,quodannoantenatum Chriftum fupra cen- Manftrd
tefimum fexagefimofecundo, Theatri Sedicini infantem quatuor brachijs,& rotide *lu*taor
pedibus vifum Ruffe. Quamuis a!ij, vt Ioannes Georgius Schenchius legant hunc chVs natA '
^ puerum Theani clfe ortum, M Marcello, & P. Sulpitio Confulibus. Item,ex rela¬
tione Iulij Gbfequentis,anno ante Chriftum natum fexagefimo fupra centcfimum,
T GrachoConfute,parcum quatuor brachijsinfignitum Antiquitas confpicata,&
admirata fuit. Rurfus anno antenatiuitatem Chnfti ccntefimo trigefim o tertio, MonHrum
puer ex ancilla quatuor brachiis,& totidem pedibus,rcfcrente Licoftene , ortus eft. ex anctllx
Iterum anno Domini fupra millefimum, & trecentefimumoiftuagefimonono,in natum.
Italia, authore Licofthene, infans quatuor brachiis , & totidem pedibus vifus efl,
qui ca?lefti lauacro afperfus, illico expirauit. Hie puer monftrifieus forte conuenit
cum iI!o,qui in Italia natus efte perhibetur,eo tempore, quo Veneti, & Genuen-
fes fatdus iniucrunt. Alioquin anno fupra millefimum , &quadringenrefimum de-
cimo tertio , uifafuit puella fed bicepsquarerms brachiis,& totidem pedibuspre-
jj dita, qua? in Boioaria Aquilonariinter Danubium, & Alemanum fiuuiosauras vi-
tales haufit.
Prope Eftelinguam Neccari, anno Domini fupra fefquimillefimum vigefimo
oiftauo, ex hiftoria Licofthenis, monftrofus infans fuit confpeiftus cum quatuor bra¬
chiis, & totidem pedibus. Itnmd fubfequenri anno, vtannotauit Iouianus Ponta-
nus,nin:irurn anno Domini fupra fefquimillefimum vigefimo nono,die nonalanua- Mon 11rum
rii, mulier in Germania infantem mafculum quaternis brachiis, &roridem pedibus brachijs
refertum enixa eft. Huic alium fimjlem narrat vidiffe Iacobus Rufus Chirurgus quadruple
Heluetius genitalibus maris, & f?mina? refertum ejus figure, qua? in iconc II, de- catis.
linear ur. II.
Pariter, ex Iacobo Rufo, in A nglia, anno Domini fupra fefquimillefimum quin-
quagefimo fee undo non procul ab Oxonia, puellus biceps,quatuor brachiis, & vni-
co ventre natus eft. Denuo die vigefima feptima Decembris anni fupra fcfquimil-
lefimum
490
 Monftrorum Hiftoria. 49 l

Farms quaternisbrachijs, 6c pedibus.

 4P2 Vlyfsis Aldrouandi
lefimum quinquagefimiquinti, in pago Frcyuuccrk non procul ab Adorffio oppi-
do Vortlandia?, puer, quatuor braehiiS;& roridem pedibus, fed capite duplici fuit
obferuatus , qui ab a]uo vxoris fabriferrarii exiuit : quamuis Licofthenes tradiderit
fexum buius fetus fuiffc ignotum , quoniam fedem geniralium vmbilicus tantiim
occupabat.
Intelleximus etiam a viris fide dignis, nuper in Agro Fcrraricnfi ,nempeanno
fupra fefquimillefimum feptuagefimo nono, die vigefima quarta Iulii, vefpertino
Manus qua
ingruente crepufculo, monftrum quatuor brachiis infignitum in lueem prodiiffe,
tuor cu fex
cuius fingula? manus fex digitis eranr referto?. Nos in prxfentia exhibemus Ledo-
ri fpedandum monftrum hermaphroditicum quatuor brachiis,& pedibus integrate, A
cuius icon in publico Mufaro inuenta eft III.
Circa multipiicationem brachtorum, Authores inter fefententiis variant; quan-
doquidem Conradus Licofthenes , in fua hiftoria duobus in locis de brachiis mul-
tiplicatis verba facit, & Temper vbiq; haec plura brachia Nationibus quibufdam af-
fignare videtur, quafi nobis infinuare velit, homines tot brachiis refertos inter
monftra non efl’e recenfendos .
Horum meminit Primitus, quando recitat. A' Lufiranis nauigantibus ,in medio
itinere ad Calecuthum, vbi Cynofuia videri nonpoteft, repertifunt in quadam
infula homines duobus brachiis, & totidem manibus in dextro lateremuniti, auri-
bus afininis, & facie humana , qui more ceruorumcurrunt. Alibi verb , ex aliorum
Homines
pariter relatione, feriptis mandauit ha?c verba In Geftis Alexandri Magni Mace- g
multis hra -
donum Regis legimus, in Indiahomines verTariTex brachiis, & totidem manibus
tbijs in In¬
refertos, qui toto vita? curriculo nullam valetudinemaduerfamincurrunt; quorum
dia.
effigies in icone IHI.confpicitunfi tatnen Lico(lhenes,in his Tcribendis a redo ve.
mi. ritacis rramite non recefterit,quod in dub/tationem vert/tur Quandoquidem fi Na-
turain conformandis foetibus errans, interdum Tepticipites generauit, vt fuperius
fuit decnonftratum,cur aliquando pueros etiam fex brachiis refertos,& hexachiros
producere non potuerit ?qui poftea, Alexandri Magni aerate, obiter in aliqua re-
gioneremotaconfpedi, tanquam van>hominumfpecies fuerint crediti; fed de
his Iegenda eft Rubrica d/ffierenriarum capitis primihuius hiftoria?,vbi haeefigura
V. eratcollocanda.
Si vlli partus monftrifici ex vberiori feminis copia caufam fortiri feruntur, pro-
culdubio monftra multis brachij s refertaad praedidos partus reducenda funt. Pro- G
ptereaquod Philofophorum, qui de monftris feripferunt, fententia eft , fi quando
animal fua natura vniparum, vt homo , plus materia? feminalis in congrefiTu excre-
uerit, quam necefte fit ad vnius animalis procreationem , fieri non poife, vt ex ea
tota materia vnum tantummodo animal genetetur;proptereainde, vel gemini, vel
Can fa mo n pluresfoetus refultant. Mine fit, vt poftea huiufmodi partus portenta ,&roonftra
SIri multis effe ferantur; quoniam, prater confuetam natuia? legem,procreantur. Quamobre
brachjs parrus fuperfluis partibus integrati, quarum exempla in fuperioribus figuris ha-
praditi. bentur, eamdem effe caufam, qua? Geminorum ,& multiparx generationis, af-
feueramus . y
Etenim ex copiofioris feminis efFufione,quam pro natura partus requiricur,mul-
tiplicationem partium fieri liquido conftat. Sic narrat Diuus Auguftinnus , fua. ^
tetatenatum in Orientepuellum,cuius partes fuperiores erantduplicata?, cum ta-
partus mon men inferiores partes tantummodo fimplices eflent: nam quatuor brachia , & qua-
Siroft in tuoraurcs habuifleperhibetur,qui tamen aliquandiu vixit. Pariter Ca?!ius Rhodi-
ltd ha.
ginus diuulgat vifos fuiffie olim in Italia duos partus monftrificos huius generis, ni-
mirumqui partes mulriplicatashabebant, quorum alter mafeulini, alter foeminini
MonHra
fexus erat; fed mas cito interijt,cum tamen fgmina, prxter omniumexpedatione,
funs breuis ad annum vigefimum quintum vitam produxerit,& tamen hoc conditionibus mon-
vita , ftrorum aduerfatur^quoniam haec fere femper breuioris vita? effe dicuntur: fiqui de
dum inuita Natura oriuntur, pariter etiam viuunc . Ex his igitur breuiter expofi-
tis, vnufquifq; caufam tnonftrorum multis brachijs pr$ditorumelicerepoterit,qu?
in excedenti vbertate materia? confiftit.

VITIA-
 Vlyfsis Aldrouandi

Till. Homo fcx brachijsrefertus.

 Monftrorum Hiftoria. 4PS

VITIATA MANVVM, ET DIGITO-

RVM CONFORMaTIO.
VI hocmirum viderinon debet, fi non plnribus compledamur mon-
ftrofasmanus, quam brachia : quandoquidem hx partes adeo fimul
copularx funt, ve Authores alteram pro altera ideotidemnominet.
Namqtcerto ccrtius eft quod Hiftori'ographi deferibentes foetum
fine brachio, ipfutn fine manu natures effe pronunciaru nt, & viciflim
monftrum fola manu murilum brachio carere retuiernnt. Etenim JLicofthenes in
Chronicis, pofteritati mandauit,quod anno Mundi fepringentefimo feptuagefimo Monftrum
quarto fupra tria millia, in Piceno ,puellys troncis manibus ortus eft ,&Ha!i Ro- fin?
doham in comroentarijs adartem Medidnalem GaIeni,hominem viuumfine rnani- but .
bus fe confpicatum fuiffe teftificatur: qijamujs poftea vna cum manibus etiam bra¬
ebio caruerit.
Pariter Aretij,anno Mundi feptingenrefimo nonagefimofecundofopra tria mil-
p lia, puervnimaous vifus eft ,fi ,
veritas in Hiftorijs inuemtur Item Roma?, anno
Mundi odingemc fimo feptuagefimo fecundo fupra tria millia, ancilla puerumal¬
tera manu mutilum edidit. Et lulius Obfequens tncminitpuellae fine manu nata?
Priuini.
Schenchiusautemisi Obferuationibus deferibir pueflam manibus truncatam,
non a natiuitate , fed quia vi morbi decider ant, non fecufaefiferro amputate fuif-
fcnt,trunco tamen illx fo : hac de rein vijs eieamofynam qua?ritabat. Iacobus
autem Rufus infuoopere dc conceptu,& generatione bominis,infamem manibus L-ib.^.caf.6
mutiiatisa natiuitate feobferua/re teftarur: cum tamen reliqua corporis forma iu*
fta, & perfe&a effet, & rationem monftrofi pamis imperfedo femini attribuit .
Huius effigies in cone I. exprimitur . ^
Puellam pariter trunca manu , cum quodam tumore, vnde manus prodirc debe-
^ bat, Leuinus Lemnius fe obferuafte fatetur . Hanc igirur contredaodam Parentes
illi libentiffimeexhibuerunt: ideo Lcuinius contadu deprehendit in rumoreiiio -
articulos ,qui Naturae munereerant erupruri, conuolutos , atq; in fc fe retortos, oult.aat.
itauc nullum digitorum rudimentum prar fe ferrent. Quandoquidem omnes partes mirac.c.y.
manus,quibus iliaexplicari, & complicari folet, in primordio generation^ deli-
tuerunt. Tunc igitur,hoc aoimaduerfo,erratum, & vitium naturae inde contradu
pronunciauit; quia ilia faculras formacrix, quae procrearioni feetuum famu!atur,ali-
quo impedimenro prohibita fuit quominus articulos perficere, & illos in fpatiofam 5
& decentem manum formare, & extendere potuent.
Nam mater huius pueJJa? Iienisduritie laborabat, & quoniam fftnella; inmarer-
na a!uo morantes in Jatus finiftrum declinanr,vbi lien refider.-hinc conicdauit Le- Caufa yr&-
pj uinus, quod ilia vitiata manus ,ex afxedione,feu tumore huius vifeeris ,cui manus diffi yitij,
monftrofatanquamfcopulo adha?rebat, informem, &indecoramfiguram confe-
qutafuerit.
Quemadmodum Natura , vthadenus fuitrelatum, impedirafuas non obit fuu-
diones in formandis manibus fattuii, viciflim abalia caufa follicitata digiros manuu,
& pedum in aliquo foetu ita mulcipiicat, vt infans quandoq; duplicaras manus in Mununm
vtroqj brachio, & geminatos pedes in vrroq; crure geftare videatur. multiplieA-
Hufcnon diffimilempucJIumdefcribitlacobus Ruffus,in operedeconceptu, & tio-
generationehominis,quigeminatis manibus,atq; pedum digitis,ca?teris membris Lib.y.
rcdeconftituris, in lucemprodijt.- quemadmodum icon II. exprimit. IE
Amplius,ex lulio obfequente,puer quadrimanus memoratur, natusanno Mundi
odingenrefimo trigefimo fupra tria millia. Et nuper Terracing quadrimanum fee-
tmn multi confpexerunt, & admirati funt „
T t 2 Infu.
4P<S Vlyfsis Aldrouandi

I. Infans manibus mutilatis.

 498 Vlyfsis Aldrouandi
Infuper Nafura in conformandis fa?tuum manibus, alijs impedimenris vexata, &
alijs caufisfollicitata, manus quidem,& pedes atquo,&conuenienti digitorum nu-
mero inregraras generated poftea manus diftortas, & alio modo deprauatas pro-
Maitus di- {jucjt . idaccidifse Bononia? anno Domini fupra miilefimum , &quadringentefi-
flort*. liiumquadragefimofexro, dievltima Decembris, per Fiftoria$ conftat: nam bora
nodtis odlaua natus eft infans.imperforatus, cum dentibus,&labijs fiffis,fed mani¬
bus , & pedibus contortis -.effigiem aucem monftridiftortis manibus , &pedibus
HI* Ambrofius Pareus exhibet,qualis in icone Iff. confpicirur.
Diftorrio manuum in memoria reuocauit manum deprauatam hamatam, & mo*
ftrificamin materna aluo conformatam,occafionegammarorum,cuius hiftoria Ie- ™
genda eft apud Schench/um iibro quintoobferuationum recognitarum.
Pra?terea anno efapfo, nempeanno fupra millefimum, & fexcentefimum qua-
dragefimo, mcnfe Maij,dum bsecfcriberemus,peruenit Bononiam quidam mendi-
cus a^tatis annorum viginti, natus in agro Ariminenfi .nomine Antonius , qui ma¬
num alteram valdcmonftrofam, altera tamen integra , ab vrero marr/s reportauit;
&fortaftis ob rationem non valde dmerfamabilla.quam retulit Leuinius in rube-
Cauft ma- ro fa p Ue i) s manu: namq; in hac etiam contredlanda manu, tres tantummodo digi-
nut vitiata t j vfq. adfecundumarticulum, quamuis retorti,& diminutieruperant, rel iqui vero
digitorum articuli intra pellem tuberofa? manus fimul concreti tadlu deprehen-
debantur, hanc igitur prone ,&fupinedelineari curauimus, vt Ledlorperpende-
re,&admiraripoflit,quas foedicatesinfcetibus Naturaimpedimentis ftfmulara pro- g
mi. creet. Hfc manus monftrofa prone dcpidla in icone I 1 II.& eadem fupine effigia-
v. ra in icone V. demonftratur .
Schenchius quoq; meminit monftrofa? ,& horrenda?manus . Puel/a enim agens
Z.y. obfer. annum decimum tertium finiftram manum habebar, nonaprima conformatione
cbfer.iy. vteri, fed poftodiauum a?tatis annum, monftrificam,quia in rantam magnirudinem
aufta eft macu/is fubalbis afperfa, &adeofa?da afpe£u,vr magni Bufonis tffigiem
repra; fen rarer. Pratterea cum hac monftrofa manu nara videbatur, quoniam tadtu
erat mollis, Sc nullius doloris part/cepsj quemadmodurn ft fpongia fubftrara fuifset,
articulis digitorum propter tumorem minimc confpicu/s. Ha?c autem manus in
cadeseper,magnirudine,&enormi figura conftftebar,neq;ad vllas acris,vel Luna?
mutationes crefcebat,aut decrefcebar. fdq;obferuatu fuic anno fupra fefquimillr-
Exercit. fimu quinquagefimo quinto.Item fu’iusCatfar Scaliger inexercitationibusdiuu!- C
199 * gauit fe vidifse marronam,qu? manum altera duplomaiorem habebat .
Reliquutn eft modo vtad peculiarem digitorum confiderationemaccedamus .
Siquidem facultas formatrix in materna aluo , ingruentibus caufis agitata, manus
paucitatc digitorum deuenuftar : Etenim Ioannes Georgius Schenchius monftrat
iconem monftrificae manus quatuor tantiim digitis integrara? , cuius pollex inufi.
Mala digi- tara Iongirudinem,& proportionem pratfe ferebat. Pratrerquamqudd fuperius me-
torum con- minimus hommis fexagenarij , cuius dextra manus tribus tantiim digitis erat inte-
jurmatti. grata : mhilominus cumpurationis mumo in aedibus cuiufdam munificentiffimi viri
diligenter fungebatur . Noftra etiam aetare, nimirum anno decimo quarto fu¬
pra millefimum, & fexcentefimum, Bononiat verfabatur quidam Philiater Triden-
tinus,qui quatuor tantiim digitis, ijfq; male formatis, & contortis in vtraq, manu
erat refertus: attamen vna cum aiiis medicin® ftudiofis pentada<ftylis,Do<ftoris pu-
blicelegentis verba ceferi calamo excipiebat.
Monftrofumpuerum ,& digitis diminutum annorum nouem Ambroftus Pareus
L, 24.c. y. obferuauit Euteria?,anno Domini fupra fefquimillefimum feptuagefimo rertio.qui
natus erat Parpauilla? pago ,fex a Guifiooppido milliaribus, ex Petro Renando, &
matte Margherita genitus. Huic duo tantum digiti in finiftra manu erant, brachio
tamen non inuenufteformato vfq; adcubitum, &inde vfq; ad duosdigitos valde
deuenuftato.
Deinde cruribus carebat, & a nate finiftra figura pedis imperfeda quatuor ran*
turn digitis diftimfta proferebatur , & exmedio dextra? naris duo digiti erumpe-
bant,quorum vnusgenirali virilieratadmodumfimilis, Effigies huius pufionis ap-
VI- paret in figura VI,
Ca?terum
 Monftrorum Hiftoria. 4 99

III. Foetus diftortis manibus, & pedjbus.

\
 Vlyfsis Aldrouandi

III l. Manus monftrola prone pi&a

 Monftrotum Hiftoria. $01

V. Eadem manus monftrofa fupine pi£ta.

 ylyfsis Aldrouandi

VI, Pufio digicisdiminutis.

 Monftrorum Hiftoria. 5°3
Cseteru veluti Natura fcetu quadoqsdigitis diminutis coftituffjaflimilitcrinterdu
fuperfluos procreat. Quandoquidem in manibus, & pedibus obferuanturaliquan-
Digiti fn“
do Trapatpvffus, nimirum agnationes , quando fuperfluus adnafciturinmanu, vel
perflat .
pede digitus, ratione vbertatismateria?. Vifus eft enim mrerdum homo fenis di¬
git is invtraq,. manu,& lextus interannularem ,&aurrcularem erar locatus,mo-
bilistamen, &advfum, fed manus erar infignis latitudinis. Quamquam Paulus
Aeginera huiufmodi digitos fuperfluos quandoq; totos camofos , nec no male for-
matos,&a!iquandoimmobiles efle fcnpferit, Hanc fenrentiam confirmare vi-
P detur Hali Rodohain Commentarijs adartemedicinalem Galeni, dum multoties
fextum digitum additum vidiflfe retulit.
L.l l.c.43.
Ha?c etiatn fuir dodtrina Plinij, & Petri Criniti, qui fex digitos in manibus filia-
rum.M. Coriacii fuifle tradiderunt fhac de caufa iilas fedigiras appellabant. Pa-
ritcr Volcacium virum in Poetica celeherimum propter eamdemcaufam fedigitum
nuncuparunt,cum eius manibus Natura fextum digitum addiderit.
L.ob[er.$i.
Schenchius quoq; meminit honefta? matrona? fenis in vtraq; manu , & pede di¬
gits, qua? poftea filiam totidem digitis refetam peperit. Accidit etiam vr, dum
prcelia in Geth committerentur , ibiobferuareturhomo fenis digitis Iongiflimisin
vtraq; manu : vt’aurhoreft Schenchius.
L. 4. Obfer*
Et Licofthenes anno fupra fefquimillefimuin quinquageflmo fexro confpicatus
2.
eftagricolam Bailie? Rauracorum , cum fex digitis in vtraq; manuiufta? magnitu-
p dinis,& idonea? proportiopisj Id alia.obferuajtone confirmat Valeriola, quiado-
lefcentcm annorum quindecitft Arelata? cognouit , anno fupra fefquimillefimum
fexagefimo prirno, menfe Iulio,qiii vtramq; Ttr>apum fex digitis decoratam,& vrrti-
que pedem feptem digids integratutn gerebat.
Demum addic Schenchius fe nouijTe iuuenem, qui indicem manus finiftra?in
tres acies diftindum habebat, qua?rres digitulps affabrerepra?fentabant. Vidi¬
mus, & nos Bononite quemdam infima? fortis hbminem cum fexto digito inter an¬
nularem , & minimum, fed mobilera , & ad omnes vfusidoneum, quoniam manus
infigni latitudine erant referra? ^
Iraq j Natura non modo in diminutione , & 3 u<ftionedigitorumerrat, verume-
tiam manus alia de caufa itadeuenuftar, vtpotius brurfquam hominis efle videan-
tur . Id manifeftumfuit in illo foetu naro in Ger.mania, prope Laufferburgumop Manas mo-
re anfern
G pidum in finibus Hefuetiorum ad Rhenutr.'flumeri fitum , anno Domini fcptuage-
procreata.
fimo quarto fupra millefimurn, & duceruefimum, qui,iuxta fententiam Licoflhenis,
manus,& pedes anleris habuitveluti i'oicone Vi^ confpicitur.Sed nuper in Agro VII.
Regienfl,nempe anno fupra millefimucn , & Texcehtefimutn trigefimo odauo,mon-
ftrum huiufmodi manibus , & pedibus natum nobis viri fidedigni retulerunt.
Defcriptorum in BacRuhrica monftrorum caufas inquirentes ordine retro-
grado incedemus , dum primp monftri poftremi caufas affignabimus , & de.
inceps aliorum quoque meditabithur. Cum igitur monftrofuspuervltimoloco de-
Iineatus, manus , & pedes alterius fpeciei animantis habeat, ilium ex diuerfis fpe.
ciebus animaliym integrptum conftituemus: ideoq; ad horum monftrorum caufas Caufc mon¬
confugiendum eric. Harum prima eft languor virtues generantis; dum enira in ftrorum pf-
vna velpluribus feminis portionibus Baeclangucft^jpAp poteft inde determinata culiares .
particula prodire. Nifi velijnus aflTerere vim fep}i1his$Kquando in alienam natura
degenerare, & quando degenerat, tunc partes tpob^rofl partus, veluti in mani¬
bus, vel pedibus monftriferxnafcunturjficq; forma pedum figuraro pedum anfe.
ris vel vitulireferunc •
Deindeprincipium materiale foetus inter has caufas eft recenfcndum iquando-
quidem, cum non fit optime difpofitum ad recipiendam manuum, vel pedum for.
mam, tuncinduit fignram alterius fpecieianimalium ,& tunc inde pedes anferini,
aut afininifacilerefuleant,
Infuper prjetermifiTo vitio virtutis alentis,& alimenti.necnon morbo,qua? omnia
poflfunc partes ffOtuum in alienam naturam transfigurare; accedemus adimagina- lmagina-
tionem, qua? in parentibus, &potiflimum in matre vtero gerente ita operatur, vt tionii uis.
notarei ab ipfa defiderata? in partu imprimatur, Quare fi auideappetat pedes vi*
tuli,

1
 Monftrorum Hiftoria. 505
tuli,aut anfcris fieri poteft, vc facile partus pedibus vituiinis, vel anferinis refertus
in lucem prodeat .
Quamuisnon ignorcmusid adparentes monftrofos,& aliquandoadnefariatn
venerem referendum . Nihilorr.tnus hac in re pbantafia pnmas cenere videtur;
quoniam nouimus honeftam mulierem vtero gerenrem, qua? ab efu oui anferis ti-
muit,nea!iquapars3nferis in fosru imprimeretur, & digtei manuum foetusmera-
branaquadam, inftar pedum anferis , difti <fti m lucem prodierunt, qua: poftea,
Chirurgi ope diligenter ablacafuit.Item pra?rermittimus aliam caufam nempe vicn
Cacoda?monis, qui varijs rationtbus infantes m vtero exiftences deprauare poteft. mats'
Infuperrniflamfacimas caufam monftroru n,qugmultitudine,& diminutione ma¬
nuum,& digitorum deturpantur: ftquidem hxcmonftra ex vberiore ,5c deficiente
materiaoriginem trahereiammanifeftatutneft. Defccndemus igiturad illos par¬
tus, qui diftortione membrorum fedatiin lucem egredjuntur etenimh*cmonftra
vt plurimiimex praua collocandi corporis confuecudine ortum deprauarumcon-
trahunt.
Eft id in mulierum grauidarum generecalamitofum, a’umhoc vitium non modd
matris,fed etiam prolis in vtero coocluf*? corpus diftorquer, &peruertit.Etcnirn
mora quo! ibec modo muliere, omnia etiam , qua: in ill jus vtero funt mouerinecef-
fe eft. Prccterea ilia:mulieres,qua: fubligaculis,fafcijs,aut ardtis veftibus corpus Cauft di~
comprimunt, fqbolcm quoq; repandam, diftortam , gibbam, pedibus, mambufq; siornor is^
P obliquis eqituntur: quemadmodimi in icone fuperius delincata licet intueri . membroru%
Idis addendus eft i<5tus, & lapfusabaho , quceoccafiones, & fimiles iniurice ad
grauidam mulierem actinentes, necefTariq etiam ad prolenifpc<ftabunt,&penetra-
bunt. Qnamobrem offa tenella foetus interdum frangunrur, intorquentur , luxan-
tur, aut aliaquauis enormi foedirate deprauantur . Prfterquamqubd buiufmodi Cafusab
violento cafuum incurfu, & concuffo vehementius toto corpore, rupta , & aperta alto quid
vena , ha?morrhagia cmergit :hac de re fcetu/alimentum fubducitur . Hincpoftea franet in
minuta, tenuis & plane monftt ofa predef refuitarefoiet, /?*#•

DE PRAVA VENTR1S.& GENITA-

G L1VM GONST1TVTIONE.
C A P. V.
VPEREST, vt ad deprauatas alui, & geniralium partes ponderan-
das accedamus.Scribic Hcfiodusin Melpomene Hercule quodain-
uenifse in antro virgineanc/p/tis natura?,quonia partes infra vmbili
cu in effigie SerpStis definebat.-vefutiin Hiftoria ferpentu fuitreeita
tu.Deinde in Thracia paufoante Mauritij Romanoru Regis obiiu,
^ horredu mulier moftru edidif, quod vmbibco tenus rudimetu human* form* pra?
fe ferebat,fed partes alui in pifee terminabarur,quod, Mauritij iuffu,fuit interfetftu,
& mater, quia nihil ad hoc monftrumcontuliffet, culpa fuit abfoluca jvtincapite
antecedent!, iuxta fententiam Licofthenis,enuc!cauimus .
Hue reuocanda eft memona illius moftri in capite bicipitumcommemorati; quod
natum eft anno fupra fefquitnillefimum nonagefimo otfauo, menfe o<ftobris, inter Monftrum
Augeram, & Torconam,cfuod circa nates fpario duorum digitorum, caudam habe humanum
bat longitudinefere quinq; digitorum,qua? foramen podicis tegebat, vt inquadru- caudatum,
pedibus caudatis obferuatur. Genua? quoq; anno fupra fefquimilltfiroumquin-
quagefimoquinto , ex muliere Galla inibi habitante natum eft monftrum bifrons
inftar Iani, de quo fuperius egimus, fed preter hanc deformicatcm , ex eius dot fo
inteftina prodibanr, & circa partem inferiorem ventris, heparpendebat ex vuiua
V v pro la-
 Vlyfsis Aldrouandi

I. Infans aperto ventre.

 Monftrorum Hiftoria. 507
prolapfum: nam hocmonftrum vtrumqjfexumparticipabat, &iuxta partemdex-
rram mas, & iuxta laruam fsminaerat.
Huic non mukumdiffimijefuic monftrum a Lichoftene delineatum , quod natii
eft in Ploa Vortlandif oppido,anno Domini fupra fefquimillefimum quadragefimo
feptimo. Eracenim infans ventrecarens , &inteftina, apertocorporeexthorace
dependebant , & vmbilicusin finiftra tibia apparebat. Prarterquamquod pedes
verfus caput inclinabanr, caput erat acuminatuminftar Cidarjs 3 quemadmodu
in figura I. depingitur.
Aliumbuius generis cafum memorar Licofthenes' quiaccid/r anno Mundio&in- Pueral
E genteftmo quinquageftmo nono fupra tna millja, & antepartum Virginis cenrefi- *ttrtA •
mo quarto , Nurfia?, vbi gc mini ex muliere ingenua natrfunt, fcilicet puellainte-
gris omnibus membris, necnon puer aperta duo, v* confpicerentur inteftina,&in
parte pofteriori folidus , qui cmift'a voce txpiraiiit.
Aliam quoq; ventris deformatipnem loaunes Georgius Schenchius Hagenoe-
fium Poliaccr obferuauic Hagenoac Alfatfa^ annofexto fupra mi!lefimum>& fex-
centefimum, in cadauere infantis , qui rt6nnu ! !bs, etiam dies fuperuixerar. Isa
primain vtero conformatione,vmbiIicojten'Us, foremen rqrundum atq ; patulum ad
intima ventris vifeera,aperta via, penetrans,qbaft^iigi.onecWfoflT11 m miro fpe-
daculo obtinuit: quapiopter alimenra. ^ excremeaia per hoc vfslnus naturale fta-
timeffluebant. \
Deinde cadauere aperto, eaeteris part'ibui integrisy corpus vcfiea deftitutum, &
^ ano imperforato fuit inuentqtn . Qnamobnnuaio.iiftnferi eorpods caufam inuefti-
gantirelarum fuit prsgnantcin fsmmam, perfecutione mark/ , per diftridu gla-
diutn territamfuiife, & fe fe, ad euicand’ummartri iraeundi imperum, in angulum Vl*J>bAn*
don/us contuliffe; qua? imaginacio/mat-ris er§2,'jfetn!p, eidem fa’ci!e noram enfis in
ventremadadi imprimere potuit: f crimp hsccorporrr contradio, & compreffio in
angulo tedium defedui veftca?, & imperforarioni ofccaftonem pFsbuit.
Neq; volumus prstermittcre hominem annorum triginra Bprgundutn ventre
male conformato delineatuiin in icone II. quipercereproftcifeerts, dum Bononia H-
tranfiret, anno fupra millefimum , & fexcemeftmurn quadragefisno, Martio men-
fe, perhumaniter hofritio fuit exception sedrbus Xenodochij Diuo Franifco dica-
ti, vbiinnumeri fere peregrin! ,'fiftgu!is, aatiis , hac tranfeuntes diuerfantur. Ete-
G nim Perllluftris Dominus Vincentius fkfqarTus patritius kononienfis in Mufarum
ftudio nulli fecundus ,& rerutn n at ura !'mfo,tliiigcnsinueftigator , qui tuneexoffi-
ciohas sedeshofpitalesreuife^at, animaduerfa ventris hums hominis feditate,
ExceiIenti(Iimos,& Erudiciffitnos vivos Ioannem Augu-ftinum Cucchium, Pompeu
Bolognetum Ioannem Antonium Godium, Andream Marianum, fartholomeum Dottorts
Maflarium,HyaciRthum Ambrofinumfratremrneum,Francifcum Galletcum ad hoc qui ioter-
curiofum,&rnonftrofufnfpedacu!mnaccerfiyit, Quarc hi omnes Philofophica? ,8c fuenwi*
Medics facultatis Dodores,pra?fcntibus muftis philiatriswentfe diligentcrinfpe-
<do,& contredatojobferuarunrill'iomnia inefte, qute expl ananturper patenteslir-
teras Dodorum inftiturionis Msdica? Vniuerfitaris Aquenfts datas Aquis , in Au¬
la Regia Vniuerfitatfs,CaIendis Julij, anno fupra miUchmum, & fexccritcftmum
trigefimo nono;itauti!lis ahquid addere fuperflimm efte exiftimaruntspra?tefnon-
^ nulla condylomata , ex imo ventre pendentia, quapropter illas in prsfentia reci-
tare non piguit funt autem huius tenoris .
Nos Percelebris Vniuerfitatis Aquenfts Dodores Medici,& Profeffores Re-
gij jfingulis, ad quos ha? noftra? peruenerint infcriptrones, ftdem faciwus nobis
obuium Stephanum Veauuois Dmcsfeos Bicuriccnfts, Sccurratamentis,&ocu!o- Littera pa-
rum acie,Iubenter in fcholamedicaluftrafte ,cuius ventris,&obfcsnarum maxi- tentes Do¬
me partium monftrofa plane extat conformatio: fiquidem , prsterquamqudd nul- ttorum A-
Jis eft interftindavmbilicirugistotius abdominis protenfa moles in extrema imi quenfittm*
ventris parte non deligati, fed velut cicatrice obduifti vmbilici veftigium cerni-
tur ranquamofti pubis adhsrens, eregione vefica? , & ventri inffxa confpicicur
carofungofaexquifitioris tamenfenfus,faturarsrubedmis cards fpiraculis peruia,
per qus continud,& fenfimfinefenfu ftillatindefinenter vrtnad qusnum a pro-
V v 2 mineo-
 Vlyfsis Aldrouandi

II. Homo ventre male conformato ^

 Monftrorum Hiftoria. jop
minente,& extra abdomen detrufa carnofiore ceruice vefica , auteiufdemmufcu-
Jiianitoris vicem gerente oriatur, ve! formatricis errore,& fcminalis materia? agi-
tatione ex inuerfis , & in orbem flexis cauis illis mentulam efficientibus corporibus,
&ad glandem mox coeuncibus promanet, aut folidus exiftat adnatus fungus,
ftabilire eft difficillimum • Veriim defuper carni huicirrigua? grandioris nucis ma-
gnitudinem vix excedenti fuccedit aJrera fubter locata neutiquam perforata fpe-
ciem glandis referes,qua? digiris pre/fa indojet, nec fpiritibus impietur,nec diften-
ditur, nec ruber, fed flaccida, corrupta,& pallida vifitur, Pra?putium vinculo al- Conflru&io
ligatum fubtus demititur : ad larera verfus inguina non foras obdu&i, neque pndtndory.
penduli, fed intro, & fatis profunde iatenres vtrinque tra&anrur teftes orbi¬
cularis, & pauld oblongioris figurce , vagina, & inuolucrofolalmea diferetain
feroti locum contedti. Ex quibus noftram inde mentem promimus prsedidum Ste-
phanum : licet ab ortu adannum vfque decimum odtaumn, exipfius relatione,
ffminei fexus fuerir creditus, verum ramen re vera exiftere , quoniam virilesin-
tns, &extra!icet maligna conformatione prajditas fortiatur partes . Hadienus
Medici Aqucnfes .
•Deinde hie homo, pra?ter hanc ventris fa?ditatem,qua?ftus gratia, ob curiofita-
tem, le imperforatumefte fimulabat, & hanc folidam aniconfonnationem multi
credebant , quia foramen podicis non in loco coiifueto, fed in perinaeo verfus
fedem genitalium occultabatur.
P Ventrem quoque monftrofum , & admirandum in Bruris quandoque licet
1 obferuare.. Nuper Germania , referente Licofthene, ventremcapra? cornutum Capra enm
vidirfiquidem per iliam regionem, anno Domini fupra fd'quimilldirnum quin- cornu in
quagefimo quinto , a circulatore quodarn cireufiiducebatur , qusftus gratia, ca- ventre.
pra tribus cornibus refl-rta, quorum duo caput animalis decorabant ; tertium ve¬
rb ex ventre prommebat,
Neque hoc cornu caprinum in ventfelnatum mirari debemus; proptereaquod
cornu tertium in collo Borns natum obferuauimus . Etcnim, prater duo in fronts
confpicua cornua cateris cotnmunia , tertium in Bouis odiennis medio collo
enatum cernebarur, dodrantis longitudine , radice cralfa fefquipal-
mum,in latus dextrutn nonnihil propendens mobile, nonaltius,
quamincutem infixum, carni tantummodo, & membra-
G nis quibufdamannexum,infimafuiportionerenellum,
adhuc nondum in duntiem concreta fubftantia ,
qua recens in materiam cornu aggefta erat .
Veriim fuperior cornu pars dura, &
folida confiftentia, & plane cor¬
nea erat, & eiufdem , cu¬
ius cornu, fubftantia,
& colons . Tan¬
dem in mu-
cronem fed obrufum , & nonnihil quafi bama-
tum , feu vneum deftnebat. Hanc pidlu.
ram Dodtifsimus Antonius G'gas
communicabat, qui Epidauribe-
ftiam natam efse afseuerabat
veluti in icone ap-
paret.

V v 3 MALI-
 Monftrorum Hiftoria. jii

MALIGNA GENITALIVM MARIS,

ET FOEMIN# CONSTITVTIO.
VEMADMODVM Natura in c®rerispartibus conformandis,iuxta
occafionem,quandoq;ljberalis,& quandoq;auara eft; pariter in pro-
creatione genitaiium , eadem rationc inrerdum vtividerur,dum in
maribus mentulam nuilam gignit, aut illam g^minat, Nam Thobias
Cneulinus in Obferuarionfbusad Schenchiummiffis, mem/nit infan- Puer fine
tis fine genicali membro nati,cuius loco erat foramen, per quod vrina reddebatur, mentula.
fed poftea fcrotum cumambobus teftibus rede conformatum habebat. EtHaly natut.
Rhodoam in Commentarijs ad artemmedicinalem Galeni recitat fe vidtftefoecurn
fine priapo, &fine teftibus, quorum loco foramen exiguum a natura fuerat geni-
tum,per quod lotium fenfim ftillabat,
Viciftim Natura interdumhtec genitalia mu!tip!icat:fiquidcm lacobus Vueche-
rius in Obferuationibus ad Schenchiummiflis tradit fe vidilfe Bononia? inpublicis
diffedionibus caa’auer viri duplici pcnercferri. & Cardanus infantem rede con- Lib.iq de
ftiturummemorac in Britannia natum, euius genitalia geniralibus erant inforta.Im- rer. var.c.
mo Veifallius in Opcre de fabrica hutnani corporis diuulgatfe nouifle Patauij no- 77 -
bilem adoiefcentem furis ftudiofum, cui in apice glandis duo patentes erant mea¬ L. 5 .^ 14 .
tus, quorum alter femini, alter vero vrina? erat paratus. Et vici/fim aliqui impcr-
forata glandc nati font.
{d quodhadenus de men tula declarauimus,dc teftibus etiam intelligendum ef.
fe cenfemus :etenim Eufebius fcriprum rcliquir, quod Dorotheus Pra?fol Antio-
chenus gr£ca?,& hebraica? litterarura? confoJtilfimus, Eunuchus, nempe fine tefti¬
bus narus eft. Sunt enim Eunuchi qui fine teftibus abaluo materna prodeunt, &
Eunuchi quoq; nominantur, quiantepubercatemtcfticulis priuantur: licet tales,
ad aliquorum mentem , fpadones potius nuncupentur , a verbo gra;co tsTsado , vel-
Io,quia ijs poftortum teftes fint euulfi.De his quidam Poetafic canebac.
Te Hi bus exfectts perijt ntihi mafculavirtus .
Me tamen effe virum men tula teBis ertt .
Alij vero inter hos euiratos duplex difcrimen conftituunt, fpadones vocitant,
qui vno tantum tefte carent, Eunuchos autg ambobus priuatos indigitant, Vtcu* Spadones,
que fit, nulli dubium eft , quod infames nati vnico tantum tefte vifi font. Cadi us & Eunuchi.
Rhodiginus Sillam , & Cottam fuifle viros vnico rantiim tefte memorandos diuul- Lib. /[.lect.
gat. Et Mali Rodohani in Commentarijs ad artemmedicinalem Galeni monirne- ant.cap.J.
lis mandauit foa tetate vixiffe puellum vnico tantum tefticulopraeditum.
Quod de humano foetu hadenus afteuerauimus, de brutis quoq; intelligendum
effe arbitramur : quandoquidem Triocauella in fuis openbus retulitfe obferuaf-
fecanem vnico tantum tefte natum. Item Cardanus Canem fine vtroq; tefte na¬ Lib.ll.de
H tum confpicatus eft, fed cum beftiam in venerem pronam obleruauerit, tunc tefti- cur. morb.
culos intrinfece, quamuis non extrinfece tadu percepit. cap.ij*
Ex altera parte Natura aliquando teftes in animabbus multiplicat.-propterca-
quod Rhodiginus periucundam Agatochlis Sicilia? Tyranni hilioriam publicauit,
qui tp/op^e/? vocabatur, vel quia,vt multi putabant, tribus teftibus elfet reforms,
vel quiafirailis eftet Triorchiaui ex genereaccipitrum, quamButeonem Ornitho-
Iogus appellat, quod animal rapaciflimum,& in libidinem promptiffimum efte per-
hibetur . Prreterea Montuus in Anafceue morborum ,& Ferneliusin Pathologia,
homines tribus teftibus prasditos tnemorarunt. Item Scholiographus Hollerij L. i.c.8.
feripfit fibi contigiffe videre tertiumtefticulum in puero Typographi filio. Nos L.l.c.62.
quoq; Bononiff, annis elapfis, in i uuene Pedcmontano Philiatro tres quidem te¬
ftes obferuauimus, fed tertius duplo minor contredationc percipiebatur,
Pras-

/
 512 Vlyfsis Aldrouandi
Prteterea non defunt qui afterant quibufdam familijs hoc efle peculiare, vt ter-
tium habeant tefticulum : nam Bergomi familia Perilluftrfs eft , de qua emerfic
Bartholomeus Coleonus fortitudine, &fideapud Y^enetos clariftimus, &infignis,
cuius equeftris ftatua Venctijs cbnfpicitur in area Sanctorum loannis ,& Pauli.
Multi igitur ex hac familia tres babuifte reftes perb/bentur ,& huius rei manifeftum
Familia tri pra?ftat teftimoniurnftem'Tn^gcmilitiuuifamili.r,quod iconetrium nigrorum tedi¬
bus tettibut um infignitur. Hinc orrum eft prouerbium Italis vfttati/fimum . Cogltoni da Berga¬
referta. mo . Quod non dehomine ftupido,& obfca?no, fed dere inufirata,& inaudita paflim
profertur .
Ab hac quoq; praua coftitutione genitalia mulierum non funt cxcludenda. Nam-
quefemina* nafci atretas, fcilicet imperforatas, ex mult/s Schenchi; obferuatio-
nibusman 1 fedum eft. Pra?terquamquod Ariftoreles in Hiftoria Animalium,anima-
Z.4 At Gen . Jia quatdamirrtegrispartibusmonftrofaappcllat, tantummodo quia meatus quof-
An* c. 4. damoccluios habenr. Tradit igitur oririfa?minas a prima conformatione, ore ma*
tricis concrete: quemadmodumaliquando mares, giandeimperforara, nafeuntur.
Ha?c enim praua genitalium conformatio periras etiam obfterrices decipit; fiquide
narrac PineuS, quod Lutetia?, anno fupra fefquimiilefimum feptuagefimo feptimo,
in vico Sancli Dyonihj , mulier qua?dam noCtu infantem enixa efc,qui feftinanter
Mas credi- ob languorem virium, aqua facri Fontis fuit lufiratus , & nomine Ioanna? vocatus,
tus famina quia foenina credebacur; fed paucos pofc dies non fine magna omnium admira-
cur. tionc mas fuitobferuatus, & caufa erroris fuit mala partium genitalium conforma¬ B
tio r erenim penis erat breuior, & in fupreina parte rima? abditus, more clitoris,in-
ter duo labia, & nymphas pudendi feminei: cum duolacera feroti tanquamlabij
pudendi mulieris eminerenr; & hac iliecebra maligna: harum partium conforma-
tionis Obftetrices fatpefaliuntur.
Qtiaproprcr corum opinionem exploders debemus, qui fxmellasin mafculos,
tradtu tempons tranfmurari polfe arbitratifunt :cum nulla fit ratio vcl argumenru,
quibus id plane, & preefertim in hominibus probari poffit. Sunt enim vtriufque
fexus partes genitales aded inter fe diflimiles , vt diflimilius quicquam reperiri nc-
Cur nb fiat queat. Pra?rerquamqudd genitales muherum partes funt in imo venrris firu re¬
mulatto ff~ condite, & renum region/ per vafa,&]igamenta membranaceaaljigata?, qua? ab-
mmfin rna fque magna relaxar/one defeendere non poftunt. Quocircapartes genitales mu-
rem. lierumin v/riles tranfmurari nequeunr.
His igitur intelle&is,ob malam cooformationcm harum partium,puella? aliqua-
docreditein viros vertidicuntur ,dum fexus virilis detegitur, non autem quia ge¬
nitales mulierum partes in viriles mutentur ; quemadmodum fuperius in primo ca-
pite huius Hiftoria?,& in Rubrica tranfmutarionum enucleauimus. Huius reimani-
feftum habemus cafum, qui Catalonia? contigit, ficuti virifide digni narrarunt. In
Cafus Ca* quodam igitur Cafrro illius regionis verfabatur puella decern ,& odto annos nata,
talon be, qua? cum ali/$ colludens in genu genitalium dolorc correpta eft,quafi mox eflet pe-
ritura: idcirco Medicus fuir accerfitus,qui diligenrer obfca?nas partes examinans,
a liquid durum fub pci/e pudendi farere obferuauit, ficq; nouaculapelle dilatauir,&
illico membrum virile cum feroto exiuit; nam lllius foramen itaerat accomodatum
foraminimembrifemineiputati, vtindelotium commodeegrederetur: vndc fa. D
nato vulnere, vxorem duxit, cum qua plurimos annos vixit.
L,15. Anat. Prauam huius partis conftitutionem anirniduertit etiam Columbus, dum rccitat
fuifte feminam, cuius vulua afigura aliarum non difcrepabat,&portio colli matricis
prominebat; cum tamen in abdomine,neq; matrix neq; vafa fpermatica neq,- reftes
reperirentur. Ideoqj non eft mirandum, ft in congrelfu femper conquereretur.
Sed maiori admiratione dignum eft, quod Natura in mulienbus et/ampudenda
Z„4. Obfer. inter dum geminar. Nam ex lulio Obfequente, Schenchioreferenre, puella bi¬
ceps geminata vuluanataeft ,fed mortua C. LeIio,& L. Domitio Confulibus.
Pariter tefte eodem Obfequente, memoraturmulierduplici vulua pra?dita,qua? C.
Claudio, &M Perpenna Confulibusortaefte perhibetur.
L.Og.obfer, Peformitates poftea in pudedis mulierum genita? poftnatiuirareminfinite pof-
%6 . fant r.ecenferi; proptereaquod Schenchiusmeminit multarum mulierum,imm6 vir-
ginum,
 Monftrorum Hiftoria. 5*5
ginum, ex quarum inguinibus , autalis vuluae tumores carnofi inftar ftrumarum,
ponderis librarum viginti ad genua vfq; excrefcenres pendebanti fubftantia aute
horum tutnorum vberibus vaccarum fimiliseffe videbatur . Ibidem Schenchius
recenfet mulierem, ex cuius pudendo vena longitudinis, & cradinei pollicari*
pendebat: quamuis clariffirmis Mercurialis banc hiftoriam de menjula qiuliebri
cxpofudrit. Ibidem Schenchius memorat quamdam matronam , cuius clitoris ad
Iongitudinera,& craffitiem colli anferini excreuit.
Non diflimilis cafus nuper accidit Bononi* , Nam vir quidamcum vxore,quam
^ per decenium iniuerar, diuortium facere nirebatur: proptereaquod adcongreffutn
nonamplius idoneam effe fignificabat. Quamobrem prodiremenda coniugum
controuerfia,duo Medici precibus permoti pudendo huiusmulierisconfpedo ,fi-
dem fecerunt nequeacus cufpidemper genitalium rimam penetrare poflfe . la-
terea Excellentifsimus Ioannes Auguftinus Cuchiusin medicafacultatenullife-
cunduseligitur, vt vnacum Quxfitore fori Archiepifcopalis mulier£ vificet, qui
primo afpedu forame n pudendi valde obftrudum obferuauit, quia Clitoris aded
excreuerat, vttotara rimam clauderet ; nihilominus, ipfo eleuato, rimam inuenic
itapatulam, vt quicquid crafitudinis etiam brachialis admittere poflet.

Jr
ANDROGYNORVM VAR1ETAS.
V M in antecedent! Rubricaobferuarumfuerir aliquando a Naru-
ra in maribus menrulam , & in frminis vuluam geminari. Modd
perpendendi funt iHi foetus , qui vtriufq; fcxus genitalia partici¬
pant. Hi fecundum PoIJucem , Concubini, & fecundum alios
Androgyni , feu Hermaphroditi nuncupantur . luxta hoc di-
ftichon.
In quo Mercuryfacies , Venerifq\ videtur;
Nec vir, nec Virgo eft ^Hermaphrodites homo efl.
Oieterumhos infantes non foliim Androgyoos, & Hermaphroditos , fed etiam lib. 4'. de
G Jtpvits , & ancTpoOHAva;,&dpcevoSHAo«c, appellant. Hos admittere videtur Ari- Cen./sn.C*
ftoteles , quando in Hiftoria Animaiium fcribit quibus contingit gemina habere
genitalia , alterum maris , & alterum feminaj, ijs Temper alterum ratum & alteru 4 *

irritum redditur . Item Plinius monimentis mandauit,interdum gignifoetus,quos

Hermaphroditos vocitant rhiolim in prodig'j s, nunc in delicijs habentur.
Poftmodum nonnulli - aria Androgynorum difcrimina conftituunt ,iuxra varium
Nature lufum. In maribus quandoq; obferuarunc exiguum muliebre pudendum
in perinaeo, & itidem in fcroto , abfq; vllo excrementi profluuio . Pariter fupra
radicem colis figuram vuluse animaduerterunt. Infoeminis variatiofuit obferua-
ta, quando penis fupra genitalis faftigium in clitori prominet; & quando penis ad
ingUina, vel in perimeo pro fertur , Sed ha?c varietas , vt verum fateamur, eft mul¬
tiplex; itaut quicquam certi terminari non pofsir, turn ob copiofum numerum An¬
il drogynorum, qui nati funt, turn etiam quia Authores recenfendo Androgynos
varia? a?tatis ,non explicant verum fitum genitalium partium vtriufq, fexus.
Ex Iulio Obfequente habemus, quod M. MdTalIa,&C. LiuioConfulibus,
Androgynus duodecim fereannos natus, iuflu Arufpicum, fuit necatus. Tefte
codetn Obfequente, L. Metello,& QJVlaximo Confulibus, Androgynus lunae
natus eft, Sc mandato Arufpicum in mare delatus. Pariter, ex Lieofthene, anno
ante partum Virginis centefimotrigeftmofecundo, in agro Ferentino, Androgy¬
nus natus,in flumen fuitdeiedus, Itemin agro Romano Androgynus odoannos Androgyni
natus fuitinuentus,&ad mare delatus L. Cecilio,& L.Aurebo Confulibus, fi verj- ab Antiquit
tatem lulius Obfequens aftfccutus eft. Immo Rom? interdum Androgyni nati ad mcabantur
mare delati fuerunt. Rurfus anno ante partum Virginis decimo quarto fupra cen-
tefimum,iuxta mentem Licofthenis Androgynus Saturnia? annorum decern inuen-
tus,
 /

Vlyfsis Aldrouandi

I. Hermaphroditus cum tumors circa

vmbilicum.
Monftroram Hiftoria.

II. Androgynus Ruffi

 fi6 , Vlyfsis Aldrouandi
tus, & in Mari deracrfus fuit. Ex eodem , Androgynus Vrbini natus an no an te
parrum Virginis nonagefimo tcrtio ,in mari fuffocatus fuit.
Itaq.foetuum ambigui fcxus Jongam feriem qui videredefiderat, adeat Iuliu
Obfequentem , & Licofthenem, qui innumeros fere reeenfere videntur: cum tame
verum fitum genitalium non cxprimant. Demiim Haly Rodoham in Commen-
tarijs ad artem Mcdicinaleru Galeni farctur , & ipfe,fe aliquando obiter vidifie
hominetn , qui verctrum cum reftibus, & vuluam mu/ieris habebat. Similiter in
Lib. io. Annalibus Gallicis legitur, qudd anno falutis fupra millcfimum, & quadringen-
tefimum feptuagefimo ottauo, reginanre Ludotvco XI. apud Arucrnos.Monachus
quidam Hermaphrodifus viucbat in Coenobio Iflorienfi, quitra&u temporis gra- A
uidus eft fattus,&maxim3 diligcntia feruatus donee peperic. fnfuper annofaiu-
tis fupra millcfimutnj&quadringentefimum nonagefimo fexto, penes Heifdeber-
gam, in Pago Agri Palatini, Rorbachio nunoipato .gemelli natifunt dorfo coft£-
rentcs, & ambos Bermaphrodiros fuifte Licofthenes arteftatur.
TiguriHcluetiorum, Caiendis Ianuarij, anno falutis fupra fexguimillefimura
decimo nono, iuxta mentem Licofthenis, natus eft Hcrniapbroditus, qui circa vm-
bilicum tumorem carneum gercbat, & pauloinferius tnulicbre pudendum;cum fuo
I. loco membrum virile exifteret, vclunin figura I. oftenditur.
Nondifsimilcm videtur repraefentare iconem Iacobus Ruffus in fuooperede
conceptu ,5c generatione hominisjnioiirumcnmmaffacarnis rubra circa vmbilicu
& cum pudendo muliebri fupra virilia genitalia .• ideoq hanc iconem cum-prece- g
denticoincidcre exiftimamus : oihilominus quia hanc quoq, in publico Mufsoin-
II. uenimus , earn in figura If. repryfentamus.
Cornelius Gemma duas Androgynorum icones exhibet, quarum prima vtrum-
que genitale, tarn maris, quam feminte inter inguina geftat, altera verb genira/c
mulieris in pube, & cnembru n virile in loco confuero exbiber, torus tamen circa
III. thor3cemerarap?rtus, quemadmodum figura 1(1. demonflrat.
Hicauremanimaduerrenduineft , quod bx partcs genita’es vtriufq, fexus ex-
trin Cecssin vno, & eodem fubietto,parres inrrinfecas (ibi correfpondentes raro ha-
bent . Quandoquidem Bahuinus in ObCeruationibus proprijs meminir puellf otto-
decimannorum, cuius cadauerapertu virile membrum,& refticulos exhibuit, pael¬
la autem credcbatur, quia per paruam rimam fub cole mingebar, & diftetto cole
duo neruiamplireperrifunr, & vrinarius duttus nullus fuitobferuatus . C
Pariter Columbus recitat fibi contigifse videre fceminam,qu3J prater vuluam,
Lib. IJ.
membro quoq; virili erat prtedira, quod tamen non erat admodum crafsum, qua-
Anat.
mobremineius anatome vafaprfparantia abaliarum foeminarum pr^parantibus
non differebant. Vafa autem deferentia difcrepabant; erant enim bipartira, quia
Natura ex binis quaterna produxerat, ex quibus duo, qua; maiora erant, ad conca-
uitatemmatricisdirigebantur, reliqu3 duoad radicem penis defcendebant,qui
poftea glanduhsafsiftentibus carebat,
Erat autem in hoc fubietto maxime admiranda fagacitas Nature, qua; locum
fat is tutum elcgerat, per quern vafa hare adpenem deferripofsent Vt'erus autem,
nec non ceruix matricis aexterarum feminarum matrice , & colo nihil difcrepa¬
bant.* fed inteftibus aliquoddiferimen obferuabatur; efi teftes in hoc fubiettocraf-
Gemtalium
fiores, quam in rcliquis mulieribus efsent, fed , quoad fitum illorum, nuda difftre-
pariturn con
tia deprehendebarur. Penifcrotumnon erat continuumjimmdvero ferotoprorfus
fideratto.
carebar,&duobus mufeulis hie penis era* pra?ditu$ , non autem quatuor, qui in ma-
ribus peif.-tiisobferuantur. Pr^terea penis huius Androgym tenui pclle tegeba-
tur, ibinullum aderat pnrputium, fed vifebantur duo fpongiofa corpora, per quae
dusarreria? ferebantur ab ill is orra; ,qua? ad veficam tend*, bant . Hmc eliciendQ
eft, vt fuperius fuit explanatum , vafa genitalia intrinfeca inHermaphroditis, ge-
nitalibusexrnnfecis aurraio,aut nunquam refpondere.
Fa teturinfuper Columbus loco citato duos Hermap hroditos viuentes ronfpi-
catumfuifse, fci!icetmarem,& f?minam(Hermaphroditi enim mares, &f?mm? vo-
cantur,iuxta v'goretn f xus: namq; fi in virilibus geniralibus magis polleanr,maress
fin fecus feminf nuncupant ur) Hermaphroditus igirur mas, quern Columbus futn=
ma
 Monftrorum Hiftoria.

III. Hermaphroditus Gemmas.

 $i8 Vlyfsis Aldrouandi
madiligentia infpexit jpenemcum fcroto, &teftibus habcbat,Tub quibus, nem-
peinperinseo erat rima inmorem vuluaeeffigiata, fed nonpenetrabar. At Her-
maphroditusfieraina fuit mulicrexgenereillarum Aethiopum ,quas Vulguslta-
licus Cingaras vocat. Haec cnim neq;agere,neq; pati commode poterat, quia pe¬
nis longiuidinem , & craffirietn minimi digitinon exccdebat, de/nde rimavulua;
crat ita angufta, vt apicem minimi digiti admittere nonpoffet. Signa autem di-
gnofeendi vim Hermaphroditorum, quibus tuto poflimus diuulgare, vtrum ad fexu
femineum, vel mafeuhnum fint referendi, explicata fuerunt in Rubrica Differen-
tiarum primi capitis buius Hiftoria?.
In Bruris quoqj ba?cf?ditas, feu ambiguitasfexus aliquando obferuatur. Si- A
quidem Plinius equas buius generis confpedas aetate Neronis memorat . Cum
Z.j.nat, Nero equas vtriufq; fexus participes carpentofuo fubiecerit, qua? in Treuerico
Hitt.cay. 3 . Callis;agroreperta? fuerunt;Textor quoq. recitat.quod, Xerxe in Gra?ciam exer-
Tom. a. citumparante, Mula peperit mulum vtroq, genitali feilicet mart's, &ffmina? refer-
Offic, turn. Amplius equum hermaphroditum Cardanus Antuerpia? obferuauit, qui vnu
fiabebat teftem loco proprio , cum mammis tumidis inftar equse, habebat deinde
vuluam in proprio firu , fed ex ipfa penis prominebat. Immo tanquam mafculus
credo capite. Sc craftiore corpore equabusadhinnibat.
His ficexpofitisadcaufasaccedemus. Authores igitur verfantes circa caufas
monftrofi ventris, id vt piurimum ex terrore atq•, metu a matre vtero gerente con-
ceptoprodireobferuarunt. Scripfitenim Rufus fieri aliquo cafu, vt, exfubita g
formidine femen circa ha?c membra aliquid vitij contrahat. Fatetur enim ipfefe
vidiiTeinfantem , cuius fexus non conftabat, quia tefticuli fine geni tali membro
prominebant, & infra tefticulos rima confpiciebatur, per quam vrina fiuebat . Ita-
que mater fatebaturfe ex quodamvifo ita fuiffe perterrefadam , vt hinc infanti
hoccohrradum efie coniedaret. Quamuis eriam ab agitatione feminis ob qua-
muis caufam fimiles monftrofi ventres prod/repo/fint.
Antequam de Hermaphroditorum caulis verba faciamus , breuiter ponderan-
dum, numhi inter differenrias monftrorum recenfcndi fint, cum nonnulli alienam
ampfedentes fententiam fic ratiocinentur. Ilia nuncupanturmonftra quae raro
Htrmapbro contingunt,fed Hermaphroditi frequenter nafeuntur, ergo innumeromonftrorum
dtti an in- non funt collocandi, Prxterea roborant banc opinionem, quoniam Androgyni
ter monlira nullum Natura? vitium pra? fe ferre videntunfiquidemeum virtus vtriufq;feminis, C
recenfcndi, fcilicetpaterni, & materni ita viget in foetufabricando, vt infans vtrumq; fexum
perfedeaffequatur, tunc id ad erratum Naturae non erit referendum, quoniam Na-
turatunc fibi fimile in vtroq; fexuproducit : quapropter iuxtahanc fententiam,
omnes Hermaphroditi in ferie monftrorum non collocantur, fedilli tantitm, quo¬
rum fexus ob exilitatem, eft imperfedus ,aut illi, quorum fexus eft tranfpofitus .
Hmcopinioni nondfeadbsrendumcenfemus; primo quoniam Hermaphroditi
frequenter nafei videntur in comparatione ad caetera monftra, non autem fimpli-
citer. Deinde nullos aut admodum paucos foetus monftrificos cum vtroq; fexu per-
fedos fuiffe arbitramurPra?terquamquod,fi nafeerentur, inter monftra effent
reponendi .• cum Natura in generarionibus animalium fern per marem, & non faemi-
nam producereintendat, & quando ab hoc gradu perfedo deficit, feminam pro- pj
Arittottlit creat. Demummanifeftam habemusdodrinam Ariftotelis,qui Hermaphroditos
epinio , monftrificos nuncupauit ,& horum alterura fexum ratum, & alterum irritum effe
fcripGt.
Itaq; fi ad horum caufas mentem dirigamus, prima facie incidemus in fententia
Aftrologorum, qui caufam huius effedus in lydera referunt, & prtecipue quando
fynodus Veneris,& Mercurij in fignis bicorporeis celebraturj cuifententi? Paulus
Z. 6.c.6g, Aegineta adftipulare yidecur, Sueffanus hpius effedus aliam caufam ampleditur,
dumferipfit, poft menfiumfluxumaprimo congreffus die ad quintum.mafculos
procreari, deinde ad odauum Remellas, & ad duodecimum hermaphroditos. Ve-
riim huic fententie nec ratio, nec experientia fuffragatur :quandoquidem mafcu¬
lus, vel femella , nullo dierum diferimine obferuato, ex fetrtin e man's, vel firming
predominance gencratur. Deinde fiAndrogyni, poft duodecimum diem flu-
xionis

S
 Monftrorum Hiftoria. 5>9
jdonistwenfiu,produceretur,horum copiofius numerus inueniretur. Quamobretti #
horum natiuitas zequali feminis Parentum vigori attribuendaeft; velutiBofcius in VerdcaujA
Concordia phiIofophorum,& Medicorum de bumano conceptu optime pronuncia- °rtuS Anaro
uit: Etenim iuxta communem, & veram fententiam > hi foetus monftrQfi a materia gynorum*
feminalis vbertate, caufam fua? generations,& conformations contrabere perhi-
bentur. EfFufaenim a?qua|i portione materia feminalis ab vtroq;genitore; tunc
facultasformatrix, qua? fimile aliquid fibi femper fingere conatur, arqualibus viri.
bus in vtramq; materiam incumbit .hinc pofteanon eft mirum,fiin vno,&eodein
fetuvterqjfcxus detegatur.

DE VITIATA PEDVM CON

FORMATIONE.
CAP. VI.
VOD informaturabrachiorum, &manuumfuperius obferuauitnus;
modo etiam in conftitutione crurum, & pedum ponderandum eft -
Proprereaquod Natura, in his quoq, membris conformandis impe-
dita, veJ pedes nullos,& diminutos gignit, vel eos geminat, vel qua-
uis alia rationedeturpat. Quoad primumreferunt Hiftoria?, quod
Mauritij aerate , qui anno poftparrum Virginis fupra quingentefi-
mum feptuagefimo o$auo imperabat, natus eft infans fine pedibus, cum inferior
pars huius foetus in caudam pifcis defincret, cuiusicon capite quarto buius Hifto. InfanUsQ-
riaeinquirendaeft. Haly Rodoham in Commentarijs adartem medicinalem Ga- neftatLut
Ieni,hominem viuumline pedibus fe confpicatum fuifte fatetur ,& Schenchiusin *>dti
Obferuationibus puellceffne pedibus meminir, qui violentia mbrbi deciderant,
truncotamen ilia?fo, qua? pofteainvijs publics mendicabat . Pariter inagro Pu
ceno,vt romanatradit Hiftoria, natus eft infans , qui,a genitalibus ,cum cruribus,
atq;pedibuscareret, in conum quafi pyramidis definebat. Erat aucem, vinlis
fexus,ca?terispartibusintegre formatis . Tandem Rufus in opere de conceptu,
& generatione hominis, infantes defedtu membrorum mutilos,& pedibus carentes
fe confpcxifie teftificatur.
Caeteriim ft per fqriem annorum incedamus, inveniemus, in Villa Nepritez non I-
procul aboppido Vuutezerfi ad Molda fito,vt refet Licofthenes, infantemfine pe¬
dibus natum ,anno fupra fefquimillefimum trigefimo feptimo, quemadmodum in
icone I. oftenditur,
Huic non valde diflimilem foetum diuulgatfe videfte Nicolaus Rocheus.anno
Domini fupra fefquimillefimum quadragefimo primo, die o&aua Februarij, in
Caftro Diui Amandi Alliferi, in folo Borbonico, exnotiffima muliere natum, quia
H capite ad vmbilicum vfq; imaginem hominisreferebat, & deincepsIococrurura,&
pedum , cauda ritu Sirenum fubftituebatur, & monftrum per hora a partu vixifte
perhibetur.
Infuperanno Salutis fupra fefquimillefimum quinquagefimo fecundo , Vuiden- If*
sbachi.quoddiftacperfpatium milliaris aSchleafinga, authore,Licofthene,monftrft
natum eft ex muliere habens imaginem infantis/edabfqj cruribus, & pedibus,quo¬
rum loco demifla cufpis producebaturj immo ex Iateribus quoq; cufpides quaedam
paru? prominebantiveluti in icone iI. confpicicitur
Huic addamus non mulriim diffimile monftrum, & horrificum, quod vxor figuli
peperitannofalutis fupra fefquimillefimum quinquagefimo fexto. Hoc a vertice
ad hyppocondria figuram humanam reprxfemabat, ore tamen prominente, & fa¬
cie torua. Ab rmbilicoautem, reli^ta hominis figura ,in formam pyramidalem tcr-
X x tnma-
 Monftrorum Hiftoria.

II. Infans loco pqdum cufpidatus

 pi
Vlyfsis Alcli'Quandi
minabatur, referensin cufpide fimilirudinem cauda? luis mflexs. Pmereac/rca
'infant alt- fpinamdorfi vmbilici effigies alia confpiciebatur, & nullum prorfus lexum cxhi-
at pyraw-
bebar, ....
(Halts • Neq; omittendaeft iuuenis Galla annum circirer decimumodauumagens,parti-
bus inferioribus, nm»iruni>fa;moribus, cruribus , &pedibus caxens, quaro Bononia
vidit, & adm u bpis!i3Uiti| fupra fdqinftiittefimum nonagefimo quarro.Hsc
nata eft in vrbe Bifon tefrnorijs Auenionenfis,nomine Catherina Mazzmaappel-
Jata, venuftae forma?,& altirudmis trium dodrantum,palmo amplius, fed coxis,
cruribus, confequenterq; pedibus carens. Bracbia crant perfede confticuta pe.
iftore , & trunco longiora. Pars corporis inferior quodammodo bifida apparebat,
imum lyrs smulans.
Htecadremloquebatur jeanebat, cytharara pulfabat, tr/pudiabat roanibus ,
more Hilpanico , Mauritano, Italico, & Gallic©. Pariter ad concentum lyra? ge-
ftus imperfedi corporis itacomponebat,vt qui illameminus vidiflenr, pedibus fal*
tareproculdubioprotuliftent. Namq; quoad animi dotes, ei nihil deerat,quod
alijs bominibus aNatura concdlumeft.
Prsterca vtrcq; fexuerat prsdita, magis tatnen ad farminam accedebat, quia
in eo fexu rnagis vigebat, &proptereamagis fsmina ,quam virdicebarur . Cre-
Montfrum dimus omnino hoc monftruin effe idem, quod Boms monftrabatur anno fupra
Jlomf, & fefquimillefimumoduagefimo quinto Tune enim monftrifica iuuenis annum age-
jBononia vi bat odauum, Quandoquidemad nos deiatumfuitper litteras, tunc temporis Ro¬ B
fum idem, ms circumferri Ipedandam puellaro odennem,cut aborigine, dura, tibia?,&pe-
III, des deerant, csterismembris rede con ftitutis, vt figura l ll. dedipnftrar.
Aliquandoautem Natura varijsunpediraentis agitata fstum in ytero fa bricabit
cum foemoribus , & cruribus inregris, prsrer pedes, qui nulli in partu confpiaen-
Mon fira fi¬ tur. Hancenim infanrisconformarionem lacobus Rufus in fuo'bpere de concepru,
ve Pedibus, &genejtatione hominis proponit; dumreftificatur fe interdum confpicatumfuilTe
mi. infantem iufta alioquin , (k per fcfta totius corporis formarura fed lolis pedibus ca.
rentem. Deinde hoc foetus vitium imperfefto femini alfignandum efte arbitra-
fur. Effigiesautem bums mbnfiriin figura illl.offendicur,
Prstereanon eft in dubium reuocandum,quod, ficuti Natura interdum va-
rijs oppreffia impedimentis, nec crura , nec pedes in fcecibus procreatj
pariteraliquandoab alijs caufis ftimulara ,fcetumcum vmco tan. C
turn crure, & pede gignic; vt accidit Myfens, anno falutis
fupra fefquimillefimum quadragefimo odauo, menfe
Aprilis , authore Ucofthene , vbi natus eft infans
vnico tantum crure, & pede prsditus, cu¬
ius iconem ledox inueniet in capite
quarto huius Hiftoria? .

i i :
1 */

BRV-
 Monftrorum Hiftoria.
■
5 2i

III. luuqnis Galla femoribus ? cruribus, &

pedibus carens.
 \

Monftrorum Hiftoria. 5 25

BRVTORVM DIVERSI GENERIS .

A’lTOAJA.

ATVRA infabricandis humam's feribus ft aliquando varios commit,

B tit erroresaliqua tamen ratione impedita, ne intentum finera afle-
qui valeat, vt in Rubrica antecedent!, de humanorum foetuum pe-
dibus obferuaturo fuitmon eft tamen credendum hocin foetibus bel-
luarum contingere minime pofte; quandoquidem varijs exemplis, &
cafibus oftendernus Naturam pariratione in pedibus Brutorura conformandis er¬
rata committere: cum *7ro«P/a,nempe pedum defe&us in Brurisetiaanimantibus lo¬
cum habeat. Etenim Albertus meminit Hirci cum pedibus tantumtnodo ante- Apoita
rioribus nati k quapropter pofterioribus careas , gradiebatur quidem, fed partem brutoram .
pofteriorem per terram trahebat.
JLicofthenes quoq; Hiftoriogr3phus memorat vitulum ex vaccanatum pedibus
anterioribus carentem,qui natuseft annofupra fefquimillefimumquinquagefimo
F fcxto, Ianuario menfe, in Pagoquodamepifcopatus Diligenfis, qui vernaculalin¬
gua Obenhauufenappellatur. Hie vitulus quamuis anterioribus cruribus careret,
nihilominus, vt refert Author, corporeere&o , taata velocitate currebat vc alios
vitufos in curfn facile fuperarer.
Non dilfimijem viruj/iconetn damus numero . I. quinuper abfq;pedibus am I.
terioribusortus eft in agro Bononienfi,cuiusoccafione inuolucra bouilifoetus,&
eius fitum in vrero obferuauimus, die deenna tertia Ianuarij annifuprafefquimil-
lefimum nonageftmi fecun-dr, ,v
Ftetus igitur bubulus duabus nwmbranis inuoluitur, qoarum altera interna ,&
altera externa dicitur. Has autem inter fecrafcitiedifcrepant,nam interna eft val-
de tenuis, cum a peritoneo foetus originem ducat, quod vafa vmbilicalia foetus te-
git,immo a corpore egreftum,& tandem expanfumfoetum inuoluit, &pluribus re- Anatomid
G dundat cotyledonibus,qui nil aliud funt, quam portiones qua?damearner fubftan- bubultfdtus
tiam,& quafi figuramrenum aemulantes. His carnibus vafafeminaha , ad hasrent
delata per banc tunicam , &difperfa tanquam fibta? venae portae per mefenterium.
Altera tunicaf craffior eft,ortum duces a membrana carnofa,qu£ prasdidtis omni¬
bus portiotftbus carneis adnafeitpr ,portionemquamdamfui in vnatnquamq; caui-
tatem ipfarum carniumrimittens': funt enimhae carnes extrinfecus veluti afperasfi-
numquemdamoblongum habentes, quo tunicam externam refpiciunt , in quas
membrana externa portiones quafdam fui immjttit, quibus cenaciflimeinferitur,&
coha?rei.
De fituquadrupedumin vtero verbafecit Ariftotelesin Hiftoria Animalium , Lib.’j.c.t.
dum feripfit fitum eorum in vtero efle extenfum, quod tamen in bubulo fcetu falsu
efife comperimus , Quandoquidem in matriceita geftardr, vtfpinamdorfi flexam,
H & gibbofam habeat, genibus flexis, 8c cruribus anterioribus decuftatis, quando ta¬
men foetus bubulus eft perfedus, nam quern hie damns imperfedtus erat. Caput
quodammodo tibiae finiftri pedis incumbit. Dexter veropes verfus ventrem fur- Situtvituli
fum eftreuolutus , In poftica parte crura omninofunt reflexa inftar canis humi in vtero.
iacentis,& dormientis, & fub ventrem anrrorfum reuoluta, Cauda inter crura re-
traeftaeft, Vngufae renella?, &niuis inftar candidte. Vafa vmbilicalia, quaeab
Anatomicis duabus arterijs,& vna venaconftare dicumur,infimili fcetuduae ve-
nx cofpiciuntur extrinfecus, qua? jntusin vnum principium definunt.
Inter foetum ,&primam faetus tunicam maximacopiahumoris contineturpitui-
tofi vifcrdi,& lenti, itaut digitis adherens vix abftergi poffit, Eft autem hie humor
materia vrinae, & aqua fanguinis , foetum nutrientis, quicx veficaper vrachum
in hanc capacitatem defeendit. H*c cnitn humiditas de induftria ibi a Natura de-
tinetur,

1
Vlyfsis Aldrouandi
 Monftrorum Hiftoria.

II. Canis bipcs cum Cynomazo.

 Vlyfsis Aldrouandi

Can is leporinus bipes cum Cyno-

cephalea.
 Monftrorum Hiftoria. J2p
tinctur , vt inillacmbryoninnaransadperfedum paritionis lempus commodius
in vterorerineripoffit: namaqueus ille humor fetus pondus quodammodo eleuar,
& fuftinet,quo effufo, neceffarium eft,vt fetus fubfideat , &in corpus vteri dccu-
bens grauitate pondcris premac, confequenterq;exitum ftimulet.
Hie autcm nonnulli dubitant quomiijodo hie humor vrina? natuiam fapiens fia-
cile poflit confined, cum fua acrimonia reneiiam foetus curemlsdere poftit. Scd Dubiuth
aduerrendum eft, quod hare materia minimeacriseft neq; biliofa, fed rantummo' circa bums
do crafta, picuitofa, & lenra inftar muci, qua? quamliber acrimoniam retundcre po- rem fatns .
teft. Et hre obiter dida fu/ficJantde inuolucris ,& de firu fetus bubuli.
E
In maiorem cofirmationem monftroftpedum defedus, proponuntur fpedanda:
iconcs monftrificorumanimantium.qusadnoftras manus peruenerunt,& funtprf-
fertimicones canumb/pedum , quiabfq; pedibus anterioribus natifunt. Prima
figura eric cam's cx genere fagacium albo,caftaneoq; colore diftindiqui aprimor-
dio ortus, prioribus carens crunbus , tradu temporis, pofterioribus tantiim
nixus incedebat , & hie delineatur in iconcll. cum cynomazohcrba , nimirum ir.
cum chamslcone nigro
Airera canis bspedis icon eft canis Icporini , vt in figura III confpicirur, vbi in.
cum cynocephalea,nimirum cum ofyride Lobcliij pmgitur.Erat hie canis coloris al-
bi natos in Gallia , nimirum Lugduni.
In genere feiium id acadifte mtelleximus ex Clariffimo Liceto, quirerulit, Pa-
tauij, in Collegio Rauennate felem inter mult os catulos, vnum enixam fuiftc bi-
pedem quoniam cruribus anterioribus carebar, & foramen oris prope gulam habe-
bar,aurjbus quadratis , fed breui temporis fpatio intcrijfife tradit,quoniam,cum Felts bipes.
prioribuscarcret pedibus, adhauriendum ladis alimcntum reperenon poterat.
Hideous de quadrup.edibus bipedibus natis fermoncm habuimus. Modo no-
tandum eft, quod aliquando animantes fuanatura quadrupedes, tripedes nafeun-
tur, cum Natura impedita in vtero quartum pedemfetui addere non potuerit.
Iraq; Ucofthcnej H'ftoriographus monimentis mandauir, quod anno Mundife-
ptingentefimo oduagefimo quarto fupra tr/a millia ,& antepartum Vriginis Dei-
parsccnrefimo feptuagefimo odauo , mulus tripes R enate ortus eft, vt in icone
illl. apparet. Amplius,ex codem Authorc , anno Mundi feptingentefimo nona-
gefimo quarto fupratria millia, Calatias Afinustripesnatusene perhibetur. mi.
G C?tcrum id noftra state accidie in Cane, a!bo,&rufocolorcpra?dito,quern de«
lineatum fpedandum exhibemus, cumcynocardamo , nimirum cum NafturtioLo*
belli), quemadmodum figura V.oftendir. v.
Accidit tamen aliquando, vt animal quadrupcs cum quatuor tibijs nafeatur, fed
vna illarummanca. Etenimpu'lus cquinus , cx lobo Finzelio, in operedemira-
culis noftri temporis ,referente Licofthene, natus eft in villa Pomerania? Rekouu Animal
vicina Rugio adoftium Viadri,annofa!utis fupra fcfquimillefimum qumquagcftmo quadrupcs
quarto. Hie pul/us fuit horrendo capite, auribus pendulis inftar aurium canis fa- mancum .
gads, ore monftrofo, & labijs ita inflexis, vt vbera apprehendere non poflet.Col-
lumerattortum, & finuofumd'ubaimpcxa, cute afpera,& villofa , necnoncauda
inftar crjfts ereda.
H Tandem hie pullus redus ftabat, inhitu terribilis, licet vna ex tibijs anterio¬
ribus eftet manca , carebat enim pede, cum alter pes anterior humanum pe.
dem smularetur, pedibus tamen pofterioribus equinis , vt in figura VI. appa- VI.
rer . Triduum vixifte Fincelius rctulit, quipoftea extindus in triuio fuit tumu-
latus.

y Y MVL-
 Vlyfsis Aldrouandi

IIII. Mulus tripes.

\
 Viyfsis Aldrouandi

Pullus ecpinus mancus

 Monftrorum Hiftoria. 533
MVLTIPL1CATIO PEDVM IN FOE-
TIBVS HVMANiS.
VMpedutn multiplicatio in fcetu humano, homines quadrupedes elH-
cere poflk, animaduertendum eft quod homo quadrupes atquiuoca-
tionem incurrere poreft. ideoque noftra intereritprimafrontehanc
ambiguitatempatefacere, vc deincepsledio clanor euadar. Inpri-
Igsst mis homo quadrupes appeliaiur puer gradiincipiens, qui imbecillis Homnis
cruribus nondum fuftentatus, manibus ,& pedibus more quadrupedum incedit . quadrupedtt
Deinde Iconographi, vtcundis infinuarent mutuum, &concordem marrimonij aqutuocane.
amorem, virum ,& vxorem, vno tanrum corpore , & quatuor pedibus pmxerunt:
vnde quidam Poeta hue alludens canebat huncin modum.
Effciunt bomtnem vtr,&vxor amabilts vnum;
Sic homofit quadrupes , cjut fait ante bipet .
Dcmiim ex fafciculo cemporum collegimus ,qiidd xtate Mauritij Imperatoris,
natuseft puer quadrupes, non quod quatuor pedes , & duasmanushaberet, fed
quadrupes nuncupabatur, quoniam manus formatn pedum crmulabantur, praeter-
* quamquod more quadrupedum gradiebarur. Item,Conrado Gefnero authore,
annofalutis fuprafefquimille/imum trigefimoprimo, inuenrum eft monftrum mro
corpore humano, vnguibus aquihnis, in faltu Hanesbergio Mifnia1 barbatum fub-
flauum,&pili$ criftam referentibus ,& pronernu quadrupedum profic/fceba ur.
Qua de re qu/s afTerere poterathQc fuilTe infante expofiru, nulio docetefacm qua
drupedem , nec/oqui d/dicifte , confequenrerq; creuifte ,&ini!iis fyluofislocis,
frudibus agreftibus, & Fcrarum indulgtnria nutritumfuiffe.
Pariter Alberti Magni temporibus duo hominesnimirum m3s, & fosmina in ne-
inoribus Germanise , more Quadrupedum incedcntes rtperti efte perhibentur. btow men*
C?terum cui hoc mirumnon videarur, cum anno eJapfo Bononiam peruenerit ho. dieus rttu
tnomendiciffimus; qui tanquam quadrupes gradiens elecmofynam qutpritabar, & q«adrupe-^
G huius inceflus praua coxcndicum conformatio in cauiaerat , quia nulio modo fc fe dtsgradtes,
crigereporerat. ,
Cum hadenus tres foetuumhumanorum quadrupedum inteiledus expreffi finf,
aduertendum eft in nulio horum fenfuumnoftram fententiameflfe collocandam:
quandoquidem , dum de pedum in humano fcetu mulriplicatione agitnus, foeum
in vtero formatum cum brachijs,8c cruribus,fed ijs poftea geminans,vel aliaratio-
ne multiplicatis intelligimus. Namlulius Obfequens narrat Quod o!:ro,P. Afri Verm fe»~
cano,&Lelio Confuhbus Amiterni natus eft puer tribus pedibus &vmcotantum /»•*•
brachio, cuius iconem Fedor in capite quarto bums Hiftoria? inueniet.
Prteterea, iixtafententiameiufdem Iulij Obfrquenus,Apio Claudio,& P Me-
tello Confuhbus, Amiterni infans tribus pedibus onus eft , reiiquis partibus to- h
tiuscorporis rede conftitutis, vt in hac figura 1 confpicarilicet.
H Pariter,ex relatione Iacobi Rufi anno falutis fupra fefquimillefimum quinqua-
gefimofecundo, in Anglia,non procu! ab Oxonia,puella biceps nata eft quatuor
brachijs,& mambus ,ventre vno,& fede vna integrara , fed in vna parte duo erant
pedes ,&inakera vous taor iimpes porredusconfpjciebatur,irauttribus tantum- Pue^a
modo pedibus referta efict. pcs .
Infuper puftones uatoscum quatuor pedibus pluresin campum afferre pofte-
mus: proptereaquod Licofthenes exhiber fpedandam infanris figuram nati anno
antepartum Virginis centefimofexagcfimo fecundo, Therni fedicini,quiquatuor Infantes
pedes, & totidem brachiahabuir. Idem Licofthenes, anno ante C hriftum naturn quatuorpe-
centefimo fexagefimo,meminit infantis cum quatuor pedibus Caere nati, Etex dtbus nati .
eodem, anno ante partutn Virginis centelmjotrigefimotertio, puella quatuor pe¬
dibus prjedita vifa eft*
Y y 3 CtEte*
I. Puer tripes.
Monftrorum Hiftoria. 535

II. Infans quadrupes Ruffi.

/
 Vlyfsis Aldrouandi
Oterutnanno Salutismillefimoquadringenteftmo dccimotertio , in Boiuaria
Aquilonari inter duo flumina,nempe inter Danubium,& Alemanum, nataeft
puellacum quatuor pedibus, & totidcm brachijs. Ampliusanno Salutis fupra fe-
rquimillc,fimum vigefimo nono, in Germania, Iouianus Pontanus tjjadit, referen-
tcPareo, die nona Ianuarij infantcm quaternis pedibus, & totidem brachijs con«
fpedlum fuiffe.
Anno quoq;fupra fefquimillcfimum trigefimo fexto,in Agro Tigurino, ex Li-
eofthene,natus eft infans biceps quatuor pedibus. Biceps pariter, ex eodem Au-
ihore ,natus eft ex vxore fabriferrarij die vigefima feptima Decembris anni fupra
fefquimillefimum quinquagefimi quinti, in pago quodam non procu! ab Adorffio A
InfdHttt oppido Vorrlandia? quatuor pedibus, & totidem manibus, abfq* nota fexum pro-
uuutuor pt- dente, cuius loco vmbilicus erat procreatus. Dcmura Terracing quadrupedes
dibus . orti efie feruntur , Nosautem hoc in loco iconem foetus quadrupedis nati Rom?
exhibemus; vti lacobus Rufus retulit; ca?teris partibus corporis redte conftitutis:
vtapparetin figura II.
u-; Quadrupes autemillepuer natus Mauritij aetatequem Licofthenesin Hiftoria
memorauit, quaruor pedes non habuic, fed quadrupes fuic nuncupatus , quoniam,
more quadrupedum , proficifcerctut ob malignam partium pofteriorum conforma-
tionem. Qu i plura huius generis exemp!a videre cupit, adeat quartum caput hu*
ius Hiftoria?, vbi de multiplicationc brachiorum in foetibus verba fiunt.
B

M7LT1PLICATIO PEDVM IN BEL-

LVIS QyADRVPEDIBVS.
E mondriHcis, feu geminatis pedibus Brutorum difiuri, primo de
Equo tanquamanimalinobiliflimo difteremus . Pedes igitur horutn
animantiumquatuoreftedeberJt, cum interquadrupeda fecundum
Latinos, & inter TjrpaTrctfa fecundu Gr*cos collocenrur. C«eteru,
ft hscanimalia pauciores, vel plures pedes fottiantur , id in generc G
Duplex ge¬ monftrorum reponendum, & Nature erratum appellandum erit. Et quamuis duo
nus Equoru equorum genera apud vetercs , & nuperos quofdam Authores ,nempe domefticu,
& ferum reperianttir; nullibi tamenlegimus, vt al.qui perperam voluerunt,feros
a domefticis multitudine pedum diferepare,
Erafmus Stella doftrinam Plinij fecutus,hodie in Bruflia equos fylueftres verfa-
ri diuulgauitneq; a Gra?cis,neqj a Latinis deferiptos equis domefticis pamitus fi-
miies,non multitudine pedum , fed folo dorfo abillis diftentienres : cum equiferi
dorfa ad infidendum inepta habcanr,& nunquam cicures reddi pofiint.
Iraq* ft pedes in equis multiplicarentur, proculdub’o tales animanres incurfu
perniciftimos appellate poftemus : nam equus fla natura in curfu eft adeo velox,
vrin epigrammate Archice equus omnium velociflimus d/ero( qua/i Aqui-
Veloeitas la legatur; cum ftr hxc auis omniu velociflima Immo Oppianus verba faciens de
eurfui equo equis Iberis tant£ celeritatis cos elfeprodidir, vt Aqu'Ia? tantummoddeum illis ,
rauit aut Circi Accipitres nuncupari cerrare poftint. Rurfum Homcrus curfum perni-
ciffimum equorum Erichthom'j filij Dardani expreffurus ,ex venro Aquilone con-
cepros efle ftnxir, qui ventusa vehemenriffimo Aquila? volatu nomen fibi compa*
rauit, Finxit eriam a Podarge equarum celerima Balium, & Xanthum equos Achil-
lis prseftantrfftmos.dum ha?c per florulenta prata pafceretur,ex Zephiro venfo fuif-
fc concepros . Prjercrquamquod Podarge queq; a velocitate pedum nuncupatt
eft. Immo Varinus Podargem Harpyam efie diuulgauit, ex qua podeaequi illi
procreati fuiffe feruntur, o/ajuaTvo/w 'r«Tl«r0/r,nimirum quia?quali cum vends per-
nicitare volabant. Pariter apud Silrum Itaiicum eodem modo Pelorum cquurn ex
Zephiro conceptum eftclegimuso
His

/
Monftrorum Hiftoria. 537

I. Equus quinq; pcdibus.

 Vlyfsis Aldrouandi

II. Equusoftopedibus.
 Monflrorutn Hiftoria. 53 9
His de pernicirate equorum expofitis,aduertendum eft,quod fi Natura quatuor,
cquinis pedibus alios addat, dum in procreandis bellumis fostibus impedira errat,
tantiim abcft vt vdociorcs reddantur, vt potius in curfu admodum tardi euadergt, PertiicitAs
quoniam,vt noftra fcrt opinio,quintus vcl fextuspesiliis additus cfTec impedimen- equorum
quails,
to,quominus pernjcitatem alfaqui poffent. '
Equum quinq; ocdibus natum referunt>Hiftori:p,& in primisanno Mundi o$in-
gcntefimo vigefimo nono fupra tria millia, & ante partum Deipara? Virginis cen-
refimo trigefimo quarto,natus eft Romarequus quinq; cruribus fultus in Efquilijs, Equi quirt'
Efquilia; enim eft mons, & vicus Roma? ita riuncupatus.quoniam ibi arx , & excu- quepedibus
biae Regis Tullieftenr, qui ilium montem Vrbiaddidit . Prxterea alius equus nati.
huius eonditionis anno Salutis fupra f fquimillefimLimquinquagefimoquinto Ber¬
ne Heluetiorum confpe&us eft : nam quintus pes vna cum crure pofticis potius ,
qudm anticis pedibus erat additus vtinicone 1. confpicitur. /J.
Veriim per veteres hiftorias vagari non debcmus ,cum noftra state, equa otfto
pedibus prsdita Boms fuerit confpicua anno noftrs Saltjtis fupramillefimum
fexcentefimum trigefimo quarto.
Erenimqusdam doftuaria eqna ca'cemin Vrb'cmf rcbat,qus equam o<fto pe¬
dibus conformatam enixaefthanc ddigenter ali,adprolemferuari, & ci admif-
farium ftatuto tempore admoueriiuftit Eminentjflimus Cardinalis Francifcus Bar-
berinus Mufarum, & Charitum munificentiaornatiftlmus Princeps, & diligentiffi-
mus rerum naruraliumindagator,qui dum opulentam dodtrins fuppele<ftilcm in
prenolum penutn , ad prxfeo*'is,&poftera?a?tatisbeneficium,condit,ab Vrbano
VIII. Patruo Pontifice Summo,& in litteris multis modis.Maximo neutiquamde-
gencrat.
Hscequa tandem grauida pullum elegantemodo pariter pedibusrefertumpe-
perir, vtoftcnditur in k one Il.quam C lariflimus vir Honorius Bcatus in medica n.
facultate prsftanriftimus peihumaniter nobis impertirus eft , vt raris huius Hi-
ftoria? tnonftris infererc poffemuc.Quamuis poftmodii equa perierit.&pullus ob in-
curiam cuftadum, vt intelleximus , ex lapfu Tedi fylueftris oppreftus ,& extin-
dusfit
Ad familiam bubulam, mcnte, & fermonem noftrum fi conuertamus.illam quoq;
monftris huius generis carere non inuememus . Habemus enimex Conrado Lieo- familia hu-
fthene,quod anno falutis noftrs fupra fefquimiHefimucn quinquagefimo primo.Ba- hula
filss Rauracorum, Bos quinq; pedibus vifus eft , qui a Circu! afore quodam,qu£-
ftus gratia, circumducebatur; nam quintum crus vna cum pede ab humero dextro
pendeba: vcl uti apparet in icone I.
Aelianus parirer in Hiftoria Animalium fatetur fe vidifle bouem quinq; pedibus Lib. 12.cap.
prsditum, necnon vitulum, ex cuius humeris pes quintus ad greflum prorfus inu- 3 ,
tilis dependebat. Neq; hoc alicui mirum videri debet; proptereaquod anuis elapfis
verfabatur Boponis circumforaneus , qui vaccam odo pedibus integratam ,Iucri
caufa, circumducebat fpedandam, quam tandemm3gno Hetruris Duci vendidit. Vdcca ott 9
Amplius anno Salutis fupra felquimillefimum quinquagefimo fecundo , aut hore pedibus.
Licofthene, in vico Thuringis, natus eft vitulus fextipes , namq; vnum anteriori-
bus , &alterum pofterioribus pedibus in vtero Naturaaddiderat, prsterquam-
h quod hoemonftrum mairamcarnis iuxtalatus dextrum geftabat.
Deindeanno Salutis fupra fefquimillcfimum quinquagefimo fexto, dietertia
Marrij natumeft monftrum refer ens vitulum cum fex pedibus, geminocapitequo- Vitulus feu
rum alterum Orientem, alterum occidehtem fpedare videbatur,& trespedes hu- pedibus n&~
jc, & tresa!tericapiriinherebanf,fi veritarem Licofthenesaftecurus eft Nos in pr£- tus
fentia damus iconem Vituli hexapodis, nempe fex pedibus nati, quorum pedum
duo ad gradiendum omnino inutiles a tergopendebant5 velutipingitur in figura II.
cum Origano Heracleotico. II.
Alium vitulum feptem pedibus natum vidimus refbrentem quodammodo mon¬
ftrum bicorpor jquamuis vnum tantiimcaputbaberet, tergoris tamenaliqualis ap-
parebar diuifio, & ex parte qualibet fua pendebat cauda. Pofteriores pedes ha-
bebat quatuor, anteriores binos, nam feptimus a fine ceruicis ortum ducebat, vt
pi&ura
Monftromm Hiftoria

pus facie agnina cum

Heracleotico .
 Vlyfsis Aldrouandi

III. Vitulus feptem pedibusnatus cum Trifo-

iio luteo minimo.
 Monflromm Hiftoria. m
pidlura. III. oftendit. Hunc Vitulummonftrificumquidam Circulator ,qua?ftus
gratia, circumferebat,anno noftra? Salutis fupra fefquimillcfimum feptuagefimo
edauo, & in Agro Vicentino natum effe atteftabatur :quaredelinearicurauimus,
vna cum Trifoiio minimo Iuteo Herbariorum .
Non valde difllmiiis Vitulus refertus feprcpi pedibus nafuseft Callifiiin Polo
Ilia, anno Domini fexagefimo nono fupra millefiinum & ducentefimum, intra die
odiauam Natalis Domini; fed quoniam pra:rcT *mu!tiplicatos pedes geminaruquo-
que habebat caput, ita, vt monftrum bicorpor referret,de hocmonftro feorlim in'
proprio Capite agetur.
Dumha?c feriberemus, natusefi: in Agro Bononiefi, fcilicet anno fupra millefi-
mum, dc fexcente/imum quadragefimo primo , vitulusoCtipes fine collo, quorum
pedum quanjor partem pofticam animalis quodarnmodo geminatam fulcibant ,
cum duabus caudis, duo partem ant/cam luftinebant, & reliqui duoaceruicceena-
feebantur. Huius vituli cxiiuup feruantur in ;rdibus Clariflfimi vi'ri loannis Anto¬
ni] Godij Ch rurgi,8c Anatomici celebennv. Nos quoqnn Mufa?o Illuftrifsimi Se-
natus Bononienfis duo yitulorum fpolia feruaafusvqporum alter Pentapus, alterau-
tem hexapuscrat.
Hinc ad gregem Ouium examinandumfi dcfcendamus,inueniemus apudLicoft-
henem.quod ,ex lju:o,anno jVfundi feptingentefimo fexagefimo nono fupra tria
millia ,& antepartumVirginiSjCentefimo nonagefimo quarto, Agnusquinque
p pedibus refertus natus eft Afculi , fed pratter pedum f^ditatem, erat etiam biceps. Agnus quiit
Alium bicipitero Agnum.fcdodo pedibus,& geminata cauda natum memorat Ae- qcte pedibus
Iianus, fed quia intel /exit hoc monftrum liumana voce fuiife lociitum jdeo fabulo- natus .
fum efle exiftimauir.
Nos hocin loco lediori Agnum odlipedem fpe<ftandfjm proponimus , paucisab
hincannis in Agro Patauinonatum,euiusicotiem Dorninus Francifcus RicciusPa.
tauinus nobis publicandam fono dedit. Hie Agnus erat totusniger, dorfo dupli-
ci fimul coniundfo, binis caudis, auribus tribus , pedibus odo,quorum tamen duo
ex principio dorfi enafebanrur: quemadmodum in figura Ilf I. exprimitur vna cum im.
Plantagineminorc Dodonei.
Itemin Pago quo dam|jSugcnhein nuncupato, qiji ad Argenfinenfem Epifco-
patum fpedat, duabus ab Argentina milliaribus , anno Salutis fupramillefimum, Porcus fen
G &quadringentefimum nonagefimo fcxro, Porcus fex pedibus iuxta mentem Eico- pedibus.
fthenis, natus effe perhibetur.
Viriquoq;fide digni nuper nobis retulcrunt Canem fex pedibus Arimini fuif-
fe natum. Idautem a veritate recedere non opinarotir,cum nuper Bononice Canis Cants offi-
odipes ex genere fagacium in lucem prodierit, nam partem pofticam animalis fex pts.
pedes, & partem anticam duo tantiim muniebant . Hunc canem monftrofum vna
cum malocanino Lobelii ,nempe cum maqdtagora pingi curauimus :vt in icone
V, confpicitur. V.
Modoomittimus ,quod, ex Licoftbene , anno Domini fupra fefquimillefimiitn
quinquagefimofecundo, in ardibus Ludouici Dheithcei, qufdamdomefticafdis in¬
ter alios foetus, enixa eft catellum viuum octo pedibus refertum.&monocephalon
jj fed bicorporem vtriufq; fcxus,c!equo pqftea inferius,niiqirum in Capite de mon- Felts offi-
ftris bicorporibus v erba fient. pes Bononia
Praeterea durn Hiftoriam Quadrupedum D/giratorum feriberemus, natusefi: natus .
Bononise Catus odipes vtriufq; fexus cum duobus capitibus, & caudis,tergore ve¬
rb fimul connexis; non multb poft exiuit in lucem fel is fa?mina hexapus colore par-
tim albo, partim atrocinereo, nam quatuor pedes partem pofticam,& duo rantum
partem anticam fel/s fulciebant. Huius monftrifictefeliseffigiem, yna cum Aelu- vl.
rogano, nempe Buglofta expreffam in icone VI. damus.
In feris quoq; ammantibus monftrahuius generis aliquando obferuata fuerunt. Animantes
Legimus enimapud Conradum Licofthenem, quod anno noftrf falutisfupra fcf fylue>ires
quimiilefimum trigefimotertio, Epifcopizcll® Turganheoppidiapud Heluetios, monStrifea
dum Lcpus grauidus exenteraretur,inuentuseftin ventre Iepufculus vnico corpo-
re, & capite , quatuor tamen aurjbus ,&odo pedibus, quorum quatuor proprium
Z z 2 ficum

I
Vlyfsis Aldrouandi
54 $
 Monftrorum Hiftoria. 549
fitum occupabat, & reliqui quacuor in dorfo ertiinebant, quad aliumlepufculura
reprtefentantes. Cum igitur hie monftrofus lepufculus ibi a multis fuiiTec vifus,
&obleruatus, Tigurum poftea tanquam res admirabilisfuittranfmiflTus;iconhuius VII.
Jepufculi eft VII.
Verfatur inter genera Bifglcorum quoddam CaprarQ genus, quas Plinius Capreas,
& alij Authores JL,acini Capreoios cognominant. Quamuispoftea Ariftoteles has
Dorcades vocitauerit ; quam vocem deinde Martialis latine vfurpauit, de his ani-
maIibusIoquens,qua?ob elegantes macula? in delicijspuellarum Romanarum ha-
bebantur,dum caoif,
® lieturn parHO donahs Dorcada rntto ,
la£l atis folet banc mitt ere turbatogis .
Oppianus hoc animal plerumque fopitov apellat: licet quandoque has capreas
Iorces,quafi Dorcos ratione carroims noncupauerir hunc in modum
78?«Taptt jvi^uAo^o/(T/i’?opx85
Etenimhocin ioco Oppianus Capreoiosdt icribit habentes corpus ceruinum,
& pellem vndiq;macuk>fam,non aliter,atq;ljanthera?;& propterea hoc animal eft val
de elegans, neq ; mirum eft, ft olfm, refere ntt Martiali, in delie,js fuerit, Virgilius Caprtoleru
quoq; Capreolummaculis diftindum defcribir Eclogafecundaj vbiCorydon Ale- tolor
xidi pueroduos capreoios promittit hunc in modum.
Praterea duo nec tuta rmbt valle repent
jp Cafreolt fparfis ettam nunc pellibus albo
Btna dt( ficcant ouh vbera^cjuot tibt fertto
Seruius tamen,inexpoficionehuius loci, Capreoiosalbis maculisrefperfos ad
hue ladentes interpra?ratur,nam cradu temporis poftea hunc colorem tnutariafTe-
rit , & macula? mmoris gratiseffeincipiunt. Ha?c igitur libenter expofuimus ad
maiorem iconis proponen doe intelligentiam , Iraq; in genere harum beftiarum ali-
quandoinuentus fuit Capreolus ferns pedibus, albicantibus maculis elegantera VIII.
Natura variarus,mftar Lyncis.Vnde coiligendumeft hoc animal ladens fuifte; erat Hexapus
autem hexapus beftia cum quacuor pofteriores pedes, & duos anteriores haberet. animans
Exprimiturenim hocanimalinicone.VJII. vna cum Barbicapra, quamHerbarij quads
Reginam prati appellant.

G MVLTIPLICATIO PEDVM IN FOE

T1BVS AVIVM.
I in multiparis animantibus,vt alio in loco fuit enucIeatum,numerofa
procreantqr monftra,necnon in Ouibus,& Capris Aegyptiis,quia
noftratibus funt fiecundiores j ideoq; eorum materia feminalis fuapte Natura out
natura ad monftrificam paritionem eft propenfa, & difpofita, multd um Aegypti
magis in genere cundarumauiumid euidentius patefier, ob nume-
H rofam prolem, nam f?pefa?pius aues cum multis pedibus produeuntur, quoniam
frequentercongrediuntur,&fa?pe concipiunt: hac de caufaconceptus coherent,
cum propinquiftnt, & albumina mouis interdum continuantur, neq; vlla interiace-
temembranafegreganturjhincpullimoftrificiprodeunt,multis pedibus,multis,
alis ,& capitibusintegrati. Hocaftertum primo in genere Gallinaceo, deinde in
genere Anferum,Anatum, Columbarum,&aliarum auium manifeftare poterimus.
Cjeterum in gallinaceafamilia, magis,quam inalioanimalium genere copiofiora
nionftra refultant: quaproter horum aliquot icones mpnftrofas, quarummultas
nos obferuauiroUSjhoc in loco Iedoribus fpedandas dare decreuimus;tum,ne quid
huic hiftorite Monftrorum deftt,tum etiam vtlegentes varia Natura; miracula raedi- Miracula
taripoffint. naturp qua
Primitus anno mundi Odingentefimo trigefimo odauo fupra tria millia, & ante lia
partutn
 Monftrorum Hifloria. S51

' II. Pullus quadrupes •

Moftriferas, & quadrupedcs beftigshuius generis raulfasnoftra etiam aerare ob

feruauimus-nam damus in icone III. Galiumquadrupedem, qui prone erar ad ven~
trem vfqjcaftanei colon's, fupinead yropygium vfq> colon's lutciintercurrentibus
penniscaftaneis,
Ala? alba?,remfgfbus viridibus, A'tergore propecaudam penna* cafianex ad-
modum fonga? pendebanr, Cauda prar viridis , & nigra, crifta duplex minimc cre-
nara.Pedes eraqt quatuor, quorum apteriores eranr lutei, & perfc&i,quales huiuf-
modi beftiis comperunt,pofteriorcs iaiperfe&i,& pallidiydutipingunturin icon?
III. vna cum Aegy lope,
Rur-
 Monftrorum Hiftoria. J5J

IIII. Gallina tjuadrupes cum Siligine fpica

mutica,
; i ft

If
 554 Vlyfsis Aldrouandi

V. Gallus tripes in Brutijs natus.

Rurfus obferuata fuit GaUina-quafuor habens Jpedes vnicoIor,nimiruni toto

corporecolore quodanagiodof’errugineo. Pedes erantlutei,& prauea Narura
conformati, nempe eomodo,quiiniconellll.confpicitur.
iur, Deincepsraulta? inueniuntur beftia* buius generis, qure pedibusmafeconfor-
mans,fed potiflimum tripedes natre Aim. S/quidem Licofthenesmeminit gaili trf-
pedis.vnacummuIrisalijspuJlis nati in Brutijs ,anno Mundifeptingencefimofe-
xagefimd o&auo fupra tria millia, & ante parcum Dciparx centeAmo nonagefimo
v. quarto veluti in icone V. oftenditur.
Am plius

w
 Monftrorum Hiftoria. 5$5

vi. Gallus tripes cum Gramine Alopecuroi-

de minore.
 Monftrorum Hiftoria. 5 57;
b

VIII. Pullus tripes.

Amplius Conradus Licofthenes raemorat fe vidifle Bafilcx , in Cinarutn fubur-

bio apud fa brum, an no Saiutis fupra fefquimillelimum quinquagefimo quarto, pub Pallas tvi-
Ium Gallinae term's pedibus refertum, & in curfu tanra? perniciratis, vr ceteris an- pesmtrtper
teuerreret. Nos damus fuperiorifiaiileGailum tribus pari ter pedibus inftru&um, nicitatts.
quern Vulgus Gallo grotefco vocitat: hie erat a eolloadanum vfq; colon's am , Gallogrote-
fedtnaculiscandidisconfperfus, fotoautem dorfoad vropygium vfq; ferruginei fco.
colon's. Alarum maxima pars item ferruginea,fuo tamenprincip;o,&qua ventre
fpedtant, fubfufei colon's,fedalbicantibus macuiis confper/i.oblongis pennis, Re-
migespenn* omnes alba;,Cauda femiuiridis, 8c femiatra , Oculos macula rubra VT.
ambiebar, veluti in icone VI. Ledor intueripoteft, vbipingitur ettam Graroen
Alopecuroides minus.
A aa 3 His

*
 Vlyfsis Aldrouandi
4

IX. Sceleton Pullaftri tripedis , cuius tertius

pes quincj; digitis erat refertus,
 Monftrorum Hiftoria. 550
His addimus ex noftris Obferuationibus gallinam tripedem, qu* tertium pedem
prope anfj nafcentem habebac. Hsc galliaa toto fere corporeflaua erat. Ala? n ir°
eius,& dorfum fufcis vbiq; maculis confpergebatur.fufca? item penns qusd.itn a ^roJ ao ler
coHodependebant fuper alarum principia.Tota demq; cauda fufca 3coetera lutea uata
Hscin icone Vll. exprimitur cum hordeo . •
Contigitquoq, nobis videreannis elapfis pullum ab ouo recenter exclufum tribus VII.
reiercum pedibus,& rerrium pedem babebar veJuti ex vropygio natum : quapro-
terad moftrificam varietate delineari curauimus, &pidum in icone VIII damus. VIII.
lmnao non piguit etiamdelineatum exbibere feeit ton Pullaftri moftrifici, & fu-
periori pullo ferefi.nilis , n’fi quod pes tertjus circa podicem natus quinq; digitis
eratinftrudus, vein icone IX.monftrarur. IX.
Ncq; volumusommittcre memoriam Galli tripedis viui dono nobis datiaberu.
dito, & perhumano viro Francifco Seuerino Philofophica?, & Medic* inftitutionis
Do£\ore,aimo Salutis fupra miJUfinuni, & fexcentefimum rrigefimo quinto ,qui
pra’fer duos perfedos pedes omnibus gallis communes, terriu veIutia<podice ena- GaUaJ tr ~
feenrem fex digiiis integratum habebar : quamobremeum gaHinispcrmifcerinon.^ dc”atus
potcrarj cum tertius pcs hexadadylos il!i adcongrefTume/fet impedimcnto.Qua- " 1)0 . ore
propter in sternum DonantismonutncmiHmhaocbelluam viuis coloribus dilinea- s*«erl>i0 ’
tarn in Mufso Illuftrifimi fenatus Bononjenfisferuandamlocauimussvbietiata fce-
letoo eiufdem galli tripedis appenfum (nuperemmperijr) quilibethoc publicum
inuifens Mufsum intueri,&admirari poterit.
Prsterea noiumuseriam prstermittere pulcherrimam monftrifici Caponisico*
nema nobis obferuati.quialicui fbrteintcr beliuas tripedes enumerandus clfenon CaP° mon'
videbitur, cum prsrer duos pc-rfi. dos pedes, duos oblongos digitos adiundosha rojus.
berer .■ nihilominus in viuo animali hi duo d/giti adiundi, & dextro crurr adnati
tertium quodamnodo pedem reprsfentabantquemadmodum in icone X. expref- X.
fimus, vna cum Bromo,feu Auena (lenli.
Pofteaquam de mnltiplicatione digitorum in pedibus Brutorum verba-fiunt,no
eft omittendaobferuat/o puiifceniquinq; digitis in vtroq( pedeinftrudi,quemde-
lineatum in icone.XI. damus. XI.
Hoc polfumus confirmare quadatn obferuatione Clariffimi Liceti, quiretulit,
quod anno (upra miilefimum, & fexcentefimum vigefimo quarto, Patauij, famula
i deplumans gallinamreperit quinq; digitos in vtroque pede cum fuis vnguibus di- Gallin'*
ftindos. Cui lubenter affentimur alia obferuatione Pulliceni tripedis Bononis
nati, qui vnico tantiim pede mtebaturicumalij duo pedes client mutili,quorum al- tu \nvtro<li
ter quinis digitis j alter verb quatuor erat inftru'dus . Prsterquamquod duplicern Peae ln ‘l~
excrementorum exitura habebat, vt in icone XII. apparet. ^**v*it
Antequam a familia gallinaceadifcedamus,nolumus filentioinuoluere gallinarn
Monftrificam, qus hodieranquam res merito admiranda in aedibus Illuilriflimi
Fuluij Anronij Marefcalchi Bononia? Senatoris Prudentiffimi alitur. Hscleuco-
phei eft coloris ad Juteum tendentis fine cauda, & ereda, ritu humano, depofiris ad
ealeem coxendicibus graditur, vtin icone XHI.apparet ; qushocinjocorecen-
fenda elfe videtur,non quia monftrificis pedibus fir referra, led quia alio modo in-
cedere non potcft,ob prauampartiuminfcriorumconformationem . NamCIarif- XIII.
H fimus vir Joannes Antonius Godius in admimftrationeanatomica non vulgaritef
eruditus, partibus huius ga!linsdi!igenterpertradatis,& examinatis, coxendices
iufto longiores, & oftaanonymamaleconformata reperit iquamobrem hsebeftia
podice terram verrere, & quodammodo reda incedere cogitur.
Foetat quidem fed p!erumq;abortit, vt Illuftriflimus Ioannes Francifcus Marefi-
calchus fenatoris frater nobis perhumaniter retulir; hocqjinde prouenire arbitra-
mur,propter malignam prsdidarumpartium conftitutionem,necnonfternilongio»
ris obfer uarijquia dum h*c beftia inconcinneidcntidem mouetur3tunc facile abor»
tionero incurrir.

In
 Monftrorum Hiftoria. 56*
XL Pullicenus quincj; digitis in vtroq; pedc •

XII. Pullus tripes cu cjuinepdigifis in tertiopede.

 Monftrorum Hiftoria. 565
In Anatum quoq; & Anferum genere monftra non diflimilia ah'quando inuenta
funr. Nam Julius C^far Scaligcrin Commentarijsadlibrosdeplantis Ariftoteli
adfcriptos, meminit AnaticuJaealtero crure carentis nullis extantibus alterius ve-
ftigijs; & Joannes Baptifta Porrain Magia Natural! prodidit vifameffe Anatenj 4 .i.cap.1?
paruam quadrupedem Uto roftro,& prima parte mgra, extrema flaua, capite nigro,
oculis cinereis,nigrocircu!ocollum ambiente,aliS} tergo, & cauda nigncantibus,
pcdibus flauis inter fe non procuIdiftantibjs,qu® adhuc Torga? afleruatur.
Neq, cui mil um videatur, quomam in grege Anferum ■, a 1i qua? identidcm na-
fcuntur, membrorum numero, vel conformatione a reliquis difc repantes,
E Etenimanno Salutisfupra fefquimillefimurn nonagefimo fexto , reErenre Li*
cofthene, in Pago quodam Sagheua cognominato ad bpifcopatum Argentinen-
fem fpeclante , Anfer monftrofa formainuentuseft, nempequaruorpi dibus ,&
duobus capitibus,cum dupliciexcrementorumexitu. Albertus quoq; fatetur fe vi- dnftrmif
diflc monftrificum Anferem quaternis pedibus, totidem alis, vnKodorfo3& dupli- blrofus.
ci collo, fed diu non vixiiTe tradidir, '
Nosautem hoc in locoexprimi curauimus Anferem quadrupedem , qui Bono-
nia» aliquot annos vikic, quern pluries vidimus, &tanquam inufitatum animal
pingi curauimus, vtapparet in figura XJIII, vbi eft etiam Aithea paluftris. xmi.
Cum igitur monftra huius generis in animatibus farpe congredientibus, & pa-
rientibus contingant ,fami!ia Columbarum abhumfmodi monftris nonerit aliena.
P Namq; cum temporis, & loci conditio poftulat, & vt&us fuppetif, Columbas qui-
bufcumq, menfibus fetanr,quapropter non prater rationem Aelianus fcriptis ma ColumbarH
dauit Columbasomni aani tempore parere, fed hoc ex Ariftotelisfententia red* Batura.
tat,qui noftraces Columbas totoanno fetificare docuiCjdummoddlocieifec com*
modkas, & cibus abmidefuppereret,
Sant enim Columba? ani nantes falaces , & quanriis fe fe mucuo ante congref-
fum exofculentur > nihijominus fa?mma quandoq; nimia falacirate ftimulara mar?
fineofculo a dmittit. Iraq, monftra in genere horum animanrium, vel quoad coio-
rem, vel quoad ntimerum,& malam ronfbrmauonempartiumcont/ngunt,
Opianus quoad colorem monftrofas nimirum ramquam depi&as rradit fore Co. £uomd»
Iumbas, fi cumVeneris defidtrio tenentur,& ofculaiamwaritis m fcent, Colum* van* colu-
barius veftimenta varierate colorum decorata, prsfertim vero purpurea confpb bp nafean*
G ciendaexhibeathis verfibus, tur .
H&c eademperagit cumvult callidut aacepp
Cui volucret cur* (unt,& Utalu arundo ,
Atq, Columbarum pullos bap arte figurant',
Stmgula fiammtohs ocults rubrofep, tapetos t
Et vefits oHroperfufasobijett Auceps ,
Siccj-.oculospafeens-, animoseludu'amaniesy
Et pullos edit rubto difcrimine mi <to:
Monftrofamin Columbispulchritudinem in pra’fentianon admiramur, fedpra*
uam conformarionem partium, & pedum geminationem perferqtanaur.
Iraq; prima facie exhibemus fpe&andam iconem Columba? quadrupedis captae
in Germania anno Salutis noftr® fupra fefquimiHefimum quiuquagefimo , prope
H pagum Rikenfchouen,nonprocul a Landauiaoppido, H®c enrm non folum qua-
tuor h3bebat pedes,fed duplicem etiam excrementQrum exuum, qua? poftea Au-
ouftam (tunc enim ibi Comitia Romani Imperij celebrabantur) mifla fuit, vbi pri-
muma Carolo Casfare,&Principibus imperij, &ffcdeinceps ardiquahominuna
multitudine, vt tradic Licofthenes, miraculi loco confpefta fuit, vt cernitur in fri
gura XV. XV.
A Irera Co lumba quadrupes colore rota cinereo ad ametheftjnum tendente, du-
plici aluo nata eft Bononrar; ideoq; vt diferimenobferuaretur, hancdelineandam
cqm Cannabe curauimus.&iqiconeXVI.fpe&andam proponimus, XVI.
Quoniam Columbarum peregrinarummagnaeftdiuerfira?, nonfo lumratione
pedum,fed etiam roftri quantitate,& capitis crifta,aduertendum eft, inter has, pul-
chrioresdreCypriasjquaruradupiex genusconfpicitw,criftacuiq vnum,alterutn
piano
 Monftrorum Hiftoria. 5*7
piano capite . Inter Columbas cyprias piano capite aliquando nobis contigit Columbaru
confpicari vnam monftrificam , cui color ex ametheftinoerat candtcans. Auis Cyprtarurn
erat quodammodo bicorpor ex vna nitnirura aluo par pedum emittens,cum duo re-
liqui pedes alteri corpori perfetfto famularentur. Capitis coloriamethiftino alius
color punice us erat Jmmixtus. Pedes pallide rubefcebant,& vnguesnigricabant ,
Hkc in icone XVII. obferuatur,vbi pingitur vna cum Araco. XVII.
In reliquo Auium genere cum omnes Tint ouipara? , no eft in dubium reuocandu
quod monftrofi partus aliquando contingunt Nam tradit Aelianus,referente Porta
in Magia naturaIi,fubquodamRege auemquadricipitem vifamfuiffe. Idem AeJia- Lib,2.e.iJ.
nus ex Apione prodit, Oeneo ifl meridie regnante , Gruem bicipitem apparuifTe &
aliquando Accipitrein tripedetn obferuatumfuifte Nos in praefcntia monftri^cam . .
auem in genere Carduelium fpedandam proponimus Hoc autem genus auium cun- dcctpitcr
dis notiflimum elle arbitramuriquandoquidem nu!iaeftregio,nifallimur,qu£ehoc trtPes•
Auicularumgenus no producat; vnde apud omnes Nationes in caueis paffimali-
tur^hac de re in defcriptione auis notiffima?,qua? Temper anteoculos verfatur,diu
no elaborabimus, fediconem Carduelis quadri!pedis,qua?ad noftras peruenitma- ^VIIIo
nus, confiderandamlegentibus exhibemus infigura XV III. vna cum Carduoto-
mentofo.NuperetiamBononi.¥accidir, vt Iiluftris Matrona ouumpauonis exin-
cubatione defumprum, & perforatum,curiofitate du&a acu dijararec ,fed quadru-
pedem, & bicipitem pullum confpicata,& monftrofo pauone territa ouum cum pu!-
Io abiecit.
Caufas defeftus, & getninationis pedum in foetibus Animantium indagarein
prtefentia quodammodo vanumeife videtur.-pofteaquaminRubricacaufaruabun-
dantia? ,&defe<ftus parrium inquiripoftunt. Nihilominus in gratiam Le&oris,ne
femper illuc confugere debeat, nonnulla cantiim peculiariaattingemus. Primo
quoad defedtum, Monftrofi Genitores in memoriam reuocandi funt,qui aliquapar- ntt
te rauriJatiquandoq;fed non femper monftrificos partus edunt.
Vtp lurimumtamen Aurhores caufas partium mutilatarum non modd ad mate¬
ria? defedluin, fed etiam adlanguorem facultat/s formatricis rcferunt. Etenim,
cum pars feminis dcftinataad procrearionem mcmbrorum deficientium deftitua-
tur temperatura, quam Naturapartium procreandarum expoftu!at,tuncfoetus mo- Semen fte-
ftrofi fiunt. Deinde ,cura calore nimio vteri virtus illius feminis diifoluatur ,quae cumdttate
formationi alicuius partis erat dicata, tunc fecunditate priuatur ,confequenterq; Prtuatur‘
monftrofae ex ilia portione feminis partes emerguntj cum tamen alia; feminis por-
tiones, fuam vimretineant. Pra?terquamquod,admentem Ariftotelis,inter has cau¬ Lib. 2 de
fas immodicus calor feminis eft connumerandus. ge»,Ao>c.4.
Tandem non funtpoftponendimorbi, quibus aliquando foetus in vtero corre-
ptialiquam partem iam genitam amittunt, &hacratione mutili redduntur. Immo
reuocanda eftinmentemanguftia loci, propter quaminterdum mutilat*fa:tuum
partes euadunt.
Praeterea caufas multiplicationis partium Authores plerumqjad vbertatem ma¬
teria? fenSinalis reducunt . Interea monftrofi genitpres non funt pmermitten-
di: cum id manifeftarium fit in ilia o&ipedeequa,qua? nuper Roma? compreffa odli-
pedem pariter equam genuit; vt fuperius in iconibus monftratum fuit,quamuis po-
H ftea id ex fententia Ariftotelis non femper fit neceftarium. Verumtamen vber ma¬
teria cruribus, pedibus, & digitis conformandis dicata in plures portiones diuifa MaterU
oeminationem crurum,pedum , &digitorumproducereIolet. Licetinteidujnma- &Pftft ft-
teriafeminalis copiofa, & adfeerus geminos producendosdeftinara, ob anguftiam m*na^s
loci, pedes multiplicat, reliquo foetus corpore fimpl ici: vti ledlor in Columbis po- quid prp-
ftremo loco propofitis confpicari poteft , qua? bicorporem feetum quodammodo ^et
reprffenranc
Nifi velimus aflerere gemellos foetus in vtero materno ob vehementem aliqua
concuftionemquandoq; in vnum monftrum congIucinari;dutn partes inferiores ge-
minantur, & fuperiores vnum tantummodo corpus referunt. Hocq; in foetibus bu-
manis faepecontingere arb/traenur, quoniarahi foetus in vtero fitutn non femper
eumdemferuanc«
B b b 3 Demum
 Monftrorum Hiftoria. $6p

XVIII. Carduelis quadrupes cum Carduo

Tomentofo *

■ s&t
I- ■

Demum inter hascaufas foetus excedentispenuria mater/® coiiocanda eft,&

quamuis hoc videatur abfurdurn :attamen hocaver/tate neutiquam eft alienum;
quandoqufdem materia ad producendos duos foetus, quoad quantiratem, inept3, Inopia »4-
quia pauca fit, & pro formatione vnius copiofa, tandem vnum tantummodo feetu, tertf quid
fed monftrofum gignit,dum crura, & pedes multipiicat, demde partes fuperiores frgfta.
fimplices generat, & fic deinceps ilias caufas in memorjam reuocare debemus,quf
in Rubrica vniuerfalium caufarum tnemorauimus.
B b b 3 HOR-
 Mo Vlyfsis Aldrouandi

HORRENDA , ET MALIGNA PE-

DVM IN FOETIBVS AN1MA-
LIVM CONSTITVTIO. x
A
ROCREATAE funt quandoq; a Narura rales in animanribus pcdfi
forma?, vt fpeftatores earum afpe&u deterriti fuerint, Confulto
omitremus Infaotem in Saxonia natum inuerfis pedibus,anno fupra
refquimiilefimurn vigefimo quinto, vt Licofthenes diuulgauit.necno
Homines a Diuo Auguftino tnemoratos,qui apud Hipponemnatief-
lib. 1 6 .de
fe perhibenturlunatis pedum plantis, cum duobus digitis in vtroquepede. Item
Ciuit. Dei
fiientio inuoluemus pufionem natum anno fupra fefquimiliefimum fexa°efimo
cap. 8 .
quarto in Papauilia pagofexmilliaribus diftante ab oppido Guifio , qui cruribtrs
carebar,fcd a dextra nate duo oblongi digiti nafcebantur , & a finiftra pes imper-
fedtus fine crure prodibat,&eius icon incapite quarto hums Hiftoria? monftratur,
Imo relinquimus etiam infantem natum in Imperiali ciuitate Colonia , vt recitat g
Schenchius, anno falutis noftra? fupra millefimum, & quingentefirrium nonagefu
tnofeptimo, diefecunda Maij,qui benecompadus erat, nifiquodfsmura, pedefq;
ab imp ventre ad extremitatem pedis coaluerant, digitis pedis finiftri omnino de-
ficientibus,quorum loco regronicalcis eiufdem pedis finiftri mafia qua?dam carn/s
adhsrebat. Quoniamhi monftrofiparrusin compararione ad illos, de quibusada*
Tufio cruri ri fumus nullius fere funt confiderationis,
but coalitit. Adhorridiores igiturpcdum conformationes reccnfendasfi a cce dam us , prims
fronte incidemus in Textorcm, qui narrat veruftiftrmum quemdam nomine Marin
fuperna corporis parte fuifie humana, 8c inferior! fuifie equina,quia cruribus equi-
nis oath efie perhibebatur; quamuis alij tradiderint fiunc ideo cruribus equinis cf«
fe creditum,quoniam omnium primus equum confcendifie dicebatur : vtcumqj fic
procreatio tamen crurum,& pedum Brutorum in foetibushumanis non eft prorfus ^
Onofeeltt. explodenda. Siquidem Plutarchus admentem Ariftotelisproditpuellam nomine
Oaofcelin ex Afina naram cruribus tantummodo fuifie afininis , reliquo corpore
L. 4 , Chro¬ humanojob Ariftonymi Ephefii cum eadem A fina congreflum . Infuper Peucc-
nic . rus promulgat, imperante Michaele Perpinaceo, foetum humanum pedibus capri-
nis in lucem exiuiffe . Item ex Cadio Rhodigino babcmus , quod apud Sybarim
ex congrefiu Paftoris,&Capells,infans cruribus caprinisemerfir
Pratterea anno fupra millefimum, & quadringentefirnum nonagefimo tertio,
puelia inupta foetum humanum cruribus, &pcdibus can in is peperit,
Hoc monftrum Cardanus , & Pareus memorant, fed primus omnium Licofthe-
I. nes in opere Chronologico, vtin icone I. ofienditur . Non valde diffimilem fac¬
tum anno falutis fupra fefquimiliefimum quadragefimo quinto , fradit Magiusin p.
M'fcellaneis natum efie Apenione partibus fupernis huinanis, & infernis caninis:
Foetus cum ideoq ; Francifcus Galliarum Rex marrem cum fo?tu concremari iuflit,
matre con- Item Volaterranusin Commentarijs Vrbanisfcrjptum reliquit, state Pi; Ter-
crtmatus. tij Pontificis Ma ximijfostumnon valdedifcrepantema prsdidtis in Hetruria,ex
muliere, vt ipfe inquit, a C ane comprcfia, egrefium fuifie, & propterea hanc, ex-
piarionis gratia,adfummum Pontificetnfuifie delatam. Interdum etia nari funt
fuer ptdi* monftrifici partus pedes alteriusanimalishabentes. Nam in Germania propeLan-
but anferi-
ferburgum oppidum,in finibus Heluetiorumad Rhenum flumen fitum, anno falutis
ntt.
fupra millefimum,& ducentefimum feptuagefimo quarto, puerpedibusanferinis a
Conrado Licofihene natus efie perhibetur:
Nos hie datnus monftrum hermaphroditicum cruribus , & pedibus aquilinis
II. refertum ,cstcra humanum, quod forte quia comprehend! non poffet, Sagittis
fuit
 Monftrorum Hiftoria. 573
fuit confoflum . Icon eft II. talis , qualem in Muf®o publico inuenimus. ir.
Non defuerunt quoq; belluini foetus pedibus interdum humanis, & pedibus
quandoq; animantium diuerfi generis referendum recitat Iacobus Rufuscquam in
Jet on*
Gallia aCefuofuba&atnenixam effepullum pofterioribus crunbus,& pedibus cer
cept . hum,
uinis, quem poftea JLudouicus Galliarum rex a Poffeftfore dono accepit. Pariter ide
cap.3.
Author memorat partum equ® a Tauro compretf® in Heluetijs; fuit epim pedibus
equinis3reliquocorpore tauro nonabfimili, Idqj potifimum alfeueramus, quoniam
IoannesBaptifta Porta in Magia natural! retulitc^ Gefnero, ad radice montisfpe-
L.X.C.&.
Iungi in Rhetia vifum fuifte equutn ex equa,& tauro progenitura,
E Solent Authores animal ex tauro 3 & equa procreatum Hippobouem appellare:
quamobrem placuit iconem huius befti® pedibusmonftrificis genit® propalam da.
re3qu®iure merito cornipeseratappellanda. SiquidemNaturainconformatione
pedum huius animantis , quodammodo folipedes , & bifulcos producere voluit, &
monftrofam pedum formaturam effecir, vt pingirur in iconc III. yna cum farfara, III.
quam planram Botanici vngulam cabalinamappellant,
Pofteaquam de pedibus horrificis fermo habccur,noIumus filentio inuoluere par
turn fclis horrendis pedibus edirum anno falutis noftr® fupra fefquimilleftmurn
quinquageftmo quarto . Publicatenim Licofthenes in opereChronologico, quod
Bafile® aluit domi fclem domefticatn f®cundiflimam, qua? poftquam odtauum aeta
tis annum attigic , plerumqjmonftrificos partusedidir 3 & contra naturamaliarutn
matrum catulos editos deuorare c®pit, Iraq; inter alios catulos quos vnico partu
in Iucem emifit, jnuentus eft vnusduobus pedibus borriftcis refertus , &quafiin
fpiram reflexis,vt in iconc III I.monftratur, IIII.
Plinius aute verba facie ns deequo C®far is Dhftatoris, qut aliumdorfo3pr®ter
ipfum , non recepiffe traditur , pedesanteriores humanis fimileshabuifieprodidir,
quibus verbis Plinius potins monftrofum 3 quam ominofumequum deferipftt. Tran
quillus etiam deferiptionem huius equi bis verbis exarauir. C Julius Canfar vteba
rur infigni equo , ped/bus fere humanis, & in modum digitorum yn gui bus fi flis ,
quem natum apud fe magna cura aiuit, cum Arufpices imperium prbis ferr® Domi
no fignificare pronunciaftent. Hie in figura V.demonftrarur. V.
jqeq; hoc alicoi mirum videatur: quandoquidem anno fupra miJIeftmum 3 & fex-
centefimum vigefimo nono, menfc Iulio, in Patauina Ditione , prope oppidura
montis Ilicis, in Villa,cui nomen eft A rriolaradiena, reference Clariftimo Liceto, Felit cruri*
vifus eft felis, cum humanis cturibus,qu® animal parti poftic® adh®rentia trahe- but poHtcit
bat ,8c monftrum in Vrb5 Patauinam delatum , tandem in flumen proie&umfuit. humanis .
Btenim vxor cuiufdam Bubulci in prsdi&a vftlapoft partum puellioptime conftitu
ti> hoc monftrum horriftcumenixaeft.
Hie etiam memorandu eft monftru pedum varietate horrjficum 3 quod anno
Chriftipar® Virginis fupra fefquimillefimum trigefiino primoin Ditione Epifcopi
Salceburgenfs3 nimirum in faltu,quem Arnefbergium yocac3 comprehenfumeft.
Erat enim, Juxtafententiam Licofthenis quadrupes, capite ferehumano,barba.
to, &criftato, pedibus pofterioribus aquilinis,& anterioribus fere Ieoninis, cauda
canina, corpore giluoin ftauum dedinante,feritatis infolir®,homines fugiebat,&
Iatebras qu®ritabat,fed cumadcibumcapiendum, neq; cogi3 neq; allici potuerit,
H
paucos port dies interijr 3 eius tcon eft V I,
Caufas horum monftroru multi eruditiviri3 vt Pareus ad variam, & promifeua fe* vr.
minum diuerfa? fpeciei confufionem reducunt 3 dum mdnftra femihqminis, & femi
belu® nafcuntur;&®qualem reddi deformitatemprolisautumanr3 fibeJIu® diuer-
generis congrediantur, Quapropter mirandum in modurp inuehunt in homines, Caufe pra*
qui nihil Deum, & leges veriti3itafe fe abijeiunt, vt inter fe, Scpecudcs nihil inte- diftorum
rdfeexiftimaoc, dumcumillis permifeeri audent . Nihilominus banc fententiS monffrortt.
prorfusample<fti hondebemusj cum fieri nonpoffitad mentem Ariftotelis, vt ex
permixtione animalium fpecie,temperatura, & vteri geftatione valde diferepan-
tium proles nafeatur: Quare ad alias caufas naturales eric confugiendum.
Iraqi Philofophus in Problematibusfcriprum reliquit 3 ex femine corrupto in* Left. 4.pro-
terdummonftraprodire, fedperfemen corrupcum non profus putrefa&um inteN bk\l.& 14
lexit
57<J Vtyfsis Aldrouandi

V- Equuspedibus anterioribus humanis,

 578 Vlyfsis Aldrouandi
lexir, fed fancummodd illud, in quo virtus fpeciei languefcit, vnde poftea vel focus
fetus, vel aliqu*eius partes a Gcnitoribus diflimiles producunrur; nam quando
virtusformatrix materiam fetuum rcfte difpofitam inuenit, tunc fetum generan-
ti ftmilem procreat, ftnfecus diflimilem producic,
Modd omictemus caufas ab aiimento, ab alimentali virture,a morbis, & a paren-
tibus moftrofis deprotnptas,de quibus vbcrius in Rubrics caufarum vniuerialium
pera&u fuit. Cu vt plurimu horu monftroru generatioab imaginatione vehemen-
Jmaginatio tiprodeac, Nam quemadmodum contingit, vt mulier grauidarei defiderat* ima-
,
pis virtus ginem fetui imprimat, it a quoq; accidere poteft,vt mulier humano impleta femine, ^
ft cum Cane poftmodum perm;fceatur,ex affidua cogitatione & metu paricndi Ca-
nis,partes etiam canis fetui imprimat. Tuncenimnonerit dicendum ex femine
Cams parrum prodijfle, cum inter femen humanum,& caninum nulla conuenientia
obferuetur.Hanc caufam infetibus brutorum etiam valere fuperius affeucrauimus;
quandoquidem Cornelius Gemma retulit Canem accipitrino capite ex tcrrore hu-
ius auisnatumetfe.
Non negamustamen ex Animalibus diuerfis conuenientis tamen Nature,&
temperamenti moniiraexirepofl'e,quoniam Ariftoteles id in monftris Africa ar-
Monftra teftarus eft ; Immo in huiufmodi animantibus monftrificis, quando femen man's (ft
Africa, fuerit homo) in paribus fuperioribusfostus vigorem habuerit, tunc partes fupe.
riores human* refultant,& ft femen bruti in formatura partium infernarum , vali-
de fuerit operatum, tune infern* monftri partes belluin* euadent. B
Quamuis interdum hu’ufmodimonftra ex duabus animantium fpeciebus prode-
untia nafcipoflint ex duobus feminibus in vtero conclufis,qu* ob anguftiamIociad
formandos duos fetus dilatari nequeant, fed amboin vnum coalefcant ,& mon-
Angutti* ftrum horrendum nafatur, vt in fubie&is iconibus le&or meditari poteft. Dum-
loci. modo feminaaliqua conuenientiam habuerint,
Pariter dubio procu/ ex loci anguftia felis horrendis pedibus videtur emerftfle:
namq; materia pro formatura pedumconftituta, cum non potuerit in illo fttu dila¬
tari, produdla eft in longitudinem, & pedes in fp/ram, ob loci commoditatem for-
mati fust. Equu? aucem humanis pedibus narus efle creditur,quoniam materia vn-
gularum in aluo adhuc tenefta in plures partes fuit diuifa, veluti ad digiros huma-
nosconformandos:quamuis Antjquitasid ad omina,&auguriaretulerir. ^

DE MONSTROS A CVTIS
FM D I T A T E
CAPVT. VII.
1TIA cutis multos deturpantia fetus aliquando a colore petuntur , D
nimirum quando ex parentibusalbis Aethiopes , &vicifl?m quando
ex Aethiopibusinfantes albi oriuntur. Deinde ad h*c vitia redu-
cuntur foetus vijloff ,quinatura fualeues, & glabri effedebent ,im-
mo, & Eminenti* qu*dam excarne,&pelie integrat*,qu*aliqua-
do ex cute bon>inis,& aliorum animalium dependent,& tandem inter h*c vitia la-
ceratio, & nimia durities cutis fetus recenfetur .
Quoad colorem cutis aduerrendum,eft,quod interdum ex Gcnitoribus nigris in¬
Fetus albi
fantes albi, & vici/ftm ex parentibus candidis foetus nigri prodeunt. Quandoqui¬
ex Athtopi-
dem prodidit Heliodorus Perfinam Aethiopif Reginam ex Hidufte marito pariter
bus natt.
Aethiope filiam albo eolore infignem fufeepifte, quoniam in congreifu fixis oculis,
& intento animo,oppofitam venuft* Andromed* effigienvintueretur. E’contrario
narrat Hippocrates Principem quamdam mulierem, qu* alba erac? ex marito pa¬
riter
 580 Vlyfsis Aldrouandi
ritcralbo fobolem nigraminftar Aethiopis peperifte, vtlnicone I.demonftratur.
ldqjinde originem traxifte perhibet, proptereaquodmulierconcumbens oppofi-
Vhfhdnu tam Aethiopis imaginern meditabatur ; hac decaufa Hippocrates hanc matronam
fi&. abadulterij fufpiciane liberaffe dicitur,
Prjeterquamquod aliquando contingit in hoc cafuex authorirate Ariftotelis,
poft plura genera parentum, fimilitudinem rcddi; huiufq; rei exemplumin He/idc
manifcftatur, qua; cum Aethiopeperm/xta filiam Aerhiopi concolorcm non pepe-
Cur filjj rit, fedmultoportcxeiufdemfiiiainfans Aerh/ops eroerfit. PariterNiceus Poe-
Attitajjimt- ta Bizantinusexvtroqjparente candido in auum Aethiopem degenerauic. Hinc ^
lemur. colligenda eft ratio, cur proles interdum parentibus fit diffimilis : accidit enim fae-
peob allatas rationes, vt nepores auis,aurproauis,non aurem genitoribus affimi-
lentur . Etquamuis huiufmodi partus fimpliciter confiderati monftrofiefie non
videantur: nihilominusad genitores comparati,quibu$ non funt concolores, mon-
ftri nomine donandi funt,
Interdum accidie etiam vttotus fetus flauo refertns colore in {lucemegrediatur;
idq; ab Idleritia prouenire opinamur. S’c etiam Diogenes Laertius monimentis
mandauit nudatum Pythagor^fomuraureum apparuifte . Aelianus verb huius rei
Fceiut lutei affertorem conftituit Atiftotej^m his verbis . ArtHoteles dietsCrotoniatis Pytha-
coloris. govam Hyperboreum Apoihnern cognomtnari , gr h<tc additille Hicomachides , quod ali¬
quando eadem die, & eatdem bora vifus fit a multis , & in Metapontio , & in ludis Cro-
tone fargere, vbi Pythagoras etiamf^mur aureum oHtndit : Huius autem effedlus cau - B
fam ad biiem flauam a Natura in femur demandatam reducere poffumus; cum hu-
Auragomor iufmodi effedlus, & affedtus Idteriria nuncupatus ab huiufmodi biiependens, Au-
bus . ragoquoq;ab Authoribus appelletur.
Siconuertamus animum ad cutim villofam, comperiemus homines cop/a v/7/orft
infignes, &partus longis villis obfitos in fucemprodijfte. Primitiis in facris Bi-
Genefi.c.ay. blijs legimus Efau bommiempiiofum fuifle . Et maiolus in Colloquijs recitat,ex
muliere glabra in oppidoagri Pifani, cuinomen eft Petrafantia, editam e/Te Vir-
I. ginemoblongis villis tedhim , vtin icone I. confpicitur.
Authores autem huius elfebhis cau fam in imaginern Diui loannis Baptiftte cum
pelle camelina de more pidii referunt; cuius iconem in thalamo pendenrem acrius
mater inruebatur. q
Villofus etiamfuit Hie partus vngulis inflar vrfi armatus,qui,authore Licofthene
anno Salutisfupra mii!efiasum,&duceTirefimumodluagefimo fecundo,ex illuftri
matrona in lucem egreftus eft, Martino quarto Pontifice Maximo Chriftianum Or-
bem moderante, cuius iuflu omnes Vrfi imagines in aedibus matronae illius depi-
dl3e,fueruntdeleta?,manifcftoargumentoreceprar imaginationis abillis Vrfi effi-
II. giebusin conccptu. Hie puer villofus in icone 11. oftenditur. Peucerusquoque,
referente Licofthene,hunc partum alio cafu videtur confirmare, dum prodidit an¬
no falutis fupra fefquimiilefimumquadragefimonono partum vrfinis pilis tedium a
fevifumfuiffe.
pratterea Realdus Columbus fatetur fe vidi/Tequemdam HifpanumpilisobJb-
Z.i$.dere gis obfitum,inomni corporis parte,preeferquam in mambus, & in facie. Iulius Cf-
Anat.c. 2 . far Scaliger meminit & ipfe cuiufdampufionis Hifpanipilis candidis tedti, quern D
ex India aduedtum,vel ex parentibus Indicis in Hifpania natum referebat. Item
Homtnum Henricus Galliarum Rex, authore Bofcio, Lutetia; Parifiorum , adolefcentem no
•vtlloforum minusvilIofumcane,!ittcris humanioribus inftrui curauit, Nuper etiam inferenif-
•varia biffo fima Parma; aula villofi homines aliundeaduedlialebantur, quorum icones in pri-
ria. mocapite huius Hiftoria? collocate funt.
Caufis villofi partus exaratisaddere poffumus parentes villofos , cum Natura
femper ftudeateffedtus fuis cau(is neutiquarn diffimiles procreare iaeoqueadhuc
parmtehirfuram prolemex ill is genitoribus villofis viuere intclleximus. Deinde
Caufitfetus aliam caufam naturalem recenfere poffumus, nimirum cra/fitiem, &copiam fuligi-
hirfuti. num, quafanguis maternusinterdumredundat; fiquidem hoeepartuspilis obrutos
generare poteft, quemadmodum etiam homines corde pilofo inuenti funt, cum ra-
men ilia pars prxeipua omni piiorum genere prorfus carere foleat. Neq; fulcra hir-
futis
 582 Vlyfsis Aldrouandi
futispanniste&aomittenda funt , in quibus proletarian mulieres vt plurimum cii«
banc , cumpilorum frequens afpeftus tenello partui fimtlem formam imprimere
poOit,

AT VR A ex abundant recremento, virtute formate ice valida, in foe- ^

tibus varias carnis, & cutis appendices, galeam, pallium,& capiriunf
repr£efentantcs,& alias monftrificas cutis eminentias format,qna? po-
ftmodum ex carnofa, & membranacea fubftantia integrantur;id au-
tem ortum trahereex vberifeminisrecremento colligimus, quoniam
mulieres buiufmodi foe turn effundentes vix vIlamichoris,aur muci copiam em ittut
Infantes & ,n ^antcs his membraneis inuoluti fubftanrijs, dutn nafeuntur euidens m ortis,
menbrands Per,'culum incurrunr, nili quamprimiim ab buiufmodi membranis Jiberentur. Hinc
fab Slant" Leuinus Lemnius prodidit infantes inrerdum monftrofos in auras vitales egredi,
inuoluti dum vitta quadam membranacea cucullum monachicu atmulante capite tetto ori-
untur ; quamobrem, authore Gnainerio, hoc foetus membraneum inuolucrum ma-
ritos in adulterij fufoicionem aliquando traxic. j>
Dcmiim Obftetrices , &alia? mulieres clinica? ex buiufmodi vittis membraneij
foetuumrubicundis,vc Lcuinqs rcfcrt,bona,&exnigncantibus mala pra?fagirefo-
Inuolucra
Ient. Hincnatum efte illud gallicumprouerbiumperbibent. il eftway coiffe. ni.
membranea
fattium ad
mirumnatus eftcucullatus, & adagium profertur deillo , cui ex fententia omn/a
cadunt. Proptereaobftetrices.apud nonnullas Nariones , has vittas , &ga/eas
foetuum membranaceas caro pretio vendqnt Aduocaris , quibus a diuuari opinan-
tur, Immoqjim Antiqui hij virturem admirandam attribuebant ,quia M. Anto-
niumhuiufmodi cucullocelebrem prodidic. ltaq;in fanshuiufmodi galea indutus,
l vna cum eadero 3 foetu feparata in figura I. ottenditur ,
Pra?rerea,annotante Finceilfo, v.t feribit Licofthenes, anno Chriftipara? V/rgi-
nis fupra fefquimilldimu quinquagefimo tertio, Bremopyrgi Marcbia? vrbe narus
effe perhibetur infans circumflua, laxa, & membranacea mole carnis ita indutus,vt ^
fagomilitarigermanicotedtuscftevideretur. Nos hu ufmodi formam indumen-
II. ti palliumappellamus. Hums infantis effigies in figura II. exhibetur,
Infuperahas appendices ,& emrnentiae carnis formam aliarum rerum repr^fen-
tantes in foetibus obferuatae funt iqnumerae . Schenchius meminit infantis venu-
Alia cutis fti, &elegantis,qui fupra podicemappendiceminftar farciminis adnatam babebar.
Eminently, Itemmemoratpufionem natum Coloni£e,anno fupra fefquimillefimumnonagefi-
mo feptimo, afpe&u pulcherrimurn, nifi quod in ceruice duas continuas appendi¬
ces carnis, inftar duorumouorum, ex vteromatris retulcrat,
Similiter apud SubaIpinos,referente Ambrofio Pareo,in Quierooppido duobus
milliaribus aTaurino diftante, anno falutis fupra fefquimillefimum feptuagefimo
odauojdiedecimafeptiroa Ianuarij , honefiamulierediditfoetum quinq; cornibus j)
velutiarietinis refertum :prceterea infans a fummafronte ad occiput ,& totumferc
dorfum, oblongarn carnis appendicem capitium mulieris aemulantem geftabat:
deinde circa collum alia fubftantia carnofa tanquam collate fubuculan voluebatur.
Prteterquamqudd digiti manuum erant vnei, & poplites a genibus occupabantur .•
crus cum pededextro rubefeebat, cum reliquum corpus colore bstico effet refer-
tura . Hie foetus magno clamore in lucem exiuic, cuius ad Principem fubalp inoru
III. delati, vt teftatur Pareus, varia turn Aulicorum, tumaliorum fuerunt iudicia, Effi¬
gies monftri in icone III. exhibetur .
Pranterea Stetini infans in lucem eftedirus anno fupra fefquimillefimum quin¬
quagefimo quarto , quihabuir in verticemaffam carnis , imaginem pra?bensteftu-
dinis,&in ceruice caudam carnofam albefcentem, fed inftar caud«e muris,cuius
iconem Le&orin tertiocapitehuiusHiftoriarinueftigabit.
Hoc *
 Monfltrorum Hiftoria

I. Infans cucullatus, cum cucullo membrana-

ceo a fceju feparato .
 Vlyfsis Aldrouandi

JL Infans pallio carnofo indutus.

 Monftrorum Hiftoria. 5$ 5
Hoc etiam in loco recehfendus eft hornuncio Indicus cum fubftanda carnofa ad
peftus pendente: hie Bononiacranfiens annofupra fefquimillefimurnnonagefimo
fccundoj tanquam nionftrificus ad Clariffimum virum VlylTem Aldrouandum du-
&us fuic. Stacuraerat fenumdodrantum, & inter os, &auremdextram, dupiicem
carnofam molem habebatpropendentem ad.pe<ftus, quarum vna nempe oriproxi- Defcr'tpm
tniorerat altera bremor,& auriadha?rebac, Item limilis caro laxainhumerum homuncio-
deuoluebatur, & villisquibufdamcrattedta, ficuti,St alia?. Sub mento,&circa nis lndtci
initium thoracis alia maxima moles carnofa, & Iatilfima enafcens,& primo humeri} cum quadd
E tc§ ens deorfum pendebat per totum fere ventrem extenfa, deinde amamillaad eminent!a
axillam dilatabatur. Craffjtudomolis carnofa? erat femidigiti, manibufque furfum carnis.
attollipoterat, quia cuti, nonnili m fuo exortu , adha^rebar. Praterea pars ilia
corporis,qua ab huiufmodi materia carnofa, & mcmbranacea tegebatur, admodu
calidaperfentiebatur; idcoq; credendum erat ventriculi codionem ab huiufmodi
calore iuuaripolTe . Hie homulus monftrificus in icone 1IIE exhibetur fpedandus. nu.
Nupcr etiam in ciuitate Olyfiponenliantiqua Regum Lufitania?fede,anno falutis
poft millefimum, & fexcentefiunjm trigefimo o£tauo, ex honeftisparentibus in !u-
cem prodiuit infans armatilfimustquandoquidcm variacutis,& carnisappendices,
rations figurae, illaarma tutelaria repr<rfentabant, quibus fc homines ad helium Pufia nrmx
profe&uri munire folent, immo, eadem materia ga!c;atus,&ocreatus erat.-quapro- tus natus,
pteromnes fpedatores inmagnam traxit admirandnem,
F Amplius varijs temporibus nati funt puelii cum appendicibus carnis infbrmibus,
quemadmodtim obferuammus in illo puero Friburgi nato anno quinquagcf mo poft
fefquimillefimum, obfca?no vulfu, cum mole carnofa, & dura in fronte, & occipi-
te ,cuius icon capite rertiohuius Hiftoria? inquirenda eft,
Item anno port millefimum , &fexcentefimum o&auo Hagenoa? Alfatix refe-
rereSchench'o , infans mafculus optime conftirutus ab vtero matrisexiuit, pra?ter
labium fuperius,in cuius incerftjcio caruncula inftar probofeidis erat adnata. Simi-
Jiteranno poft fefquimillefimum nanagefimo terrio menfe Septembris , emerfit in
lucem puercum portione carnis circa coUum, &alia carnofa mole fupra caput,
Tiguri quoq; Hcrmaphroditus efteditus , anno poft fefquimillefimum decimo no-
no, qui circa vmhilicum rubram carnis maftamhabebat,
Cteterum animaduertendum eft , quod aliquando ha? cutis appendices cum foe-?
tibus etiam belluinis in lucem prodeunr. Siquidem anno poft fefquimilleii- Appendices
carnis in
mum quinquagefimo primo, vt annot^t Licofthenes, in vicoTurringia?
natus eft vitulus fextipcs cummalfa carnis ex lateribus depen- f$tibus bm
dente . Nequercuocandum eftindubium has omnes ftedas torum .
cutis appendices ex purgamento , feu recrementoma¬
teria? feminalis generari , qua? poftea iuxta /
variam materia? difpofitionem , variasetiam
figuras fortiuntur , vt pauld ante
fuit expofitum.

CVT1S
III. Monftram capitio carnofo.
 j88 Vljfsis Aldrouandi

CVTIS NATVRALIBVS MON-

STROSEF1DATA
VYLNERIBVS.
> A
VLNERA naturalia vocantur in Teratologia.qu® a Naturafetibus
adhucinvteroexiftentibusinfliguntur. Quandoquidem,ex Lieo-
fthenehabemus,quod annofalutis poft fefquimil/efimum quinqua-.
gefimofexro,mulierBafilea? enixaeftinfantem,adeo feiffis oaribus,
vtinde cerebrum facile confpicipoftet, Immo Clariffimus Trinca-
uella non paucos infantes difeiffis labijs natos fe vidiflefatecur,qui
Vulnera na poftmodumadulti non parum in fenhone deficiebant. Similiter Licofthenes Ba-
taraltaqux. jfileae confpicatus eft puelIum,anno poft fefquimillefimum quinquagefimo feptimo,
qui natus erarcumforamine in occipite velutipugionefado, ex quo fanguis pau-
Jatim dimanabat: hac dc re foetus paulo poft ortum obijt.
lnfuper Schenchius memorat, quod anno falutis fexro poft millefimum , & fex- B
centefimum j Hagenoa?obferuatusfuit puer monftrofus ,quiaIiquotdies fuperui-
Vuer natus xit, cum tamen fupra vmbilicum foramen patulum, & rorundum ad intimas ventris
aperto partes penetrans, quafi pugione cofoflum haberetjquocirca qua? hauriebat, ajime-
ventre. ta, atqf etiamexcrementa per hoc naturale vulnusconfeftimefriuebant.
Meminir quoq; Licofthenes pufionis nati Venetijs ore plunfariam CcHTo,qui ob
alia mu I ta fa? diora, non fuir propafam confpedus . Irerum Licofthenes memorat
al/um puellum Myfena? narum diuifo in fronte cranio, ve/uti gladio fepararo. Simr-
Partusaper liter Genu®anno Salutis quinquagefimo quinro poft fefquimilleftmum, mulier
todorfona• qusedam GaJIa infantem peperit Hermaphroditum, cuius inteftina per apertum
tus. dorfum tanquam per vulnus exibant: quemadmodum etiam in Ploa Vortlandjae vi-
fus eft infans recenter natus, ita aperto ventre, vr omnia vifeeraapparerenr. ^
Hadenus de membt is peculiaribus foetuum vulneratis didum fit fed maius fe
fe often fpedaculum.quando totus cutis ambitus laceratus apparetin infante ab
vteroegrediente. Idcontigirin Saxonia,menfe Februarij,anno Chriftipara? Vir-
ginis quadragefimo qumtopoft fefquimillefimum ; vbi qusedaro tnulier effudit
partum afpedu valde horrificum,corpore quidemintegro, & redecompado, pra»-
ter cutem, qua? rota vulncraca , & lacerata efife videbatur, excepto capite feetus
oblongo, & quafi turcico pileo redimito, v t recitatur a Licofthene, & obferuatur
J. iniconel.
lobtis etiam Finceiilis, referente Licofthene, beftiamqu5mdam,cute admodfi
feifla, natam efte tradit:fuit enimequus, qui in Marchia non procul a Regiomonre
valde monftrofus in lucemprodiuit, nempe anno fupra fefquimillefimum quinqua¬
gefimo, quintojquoniammembranaceafubftantia caligas, & thoraccmformabat, D
quib® beftia induta efte videbatur,deinde totapeliis fciffa,& lacera erat vt in /cone
II. ILapparet: hanc igitur lacerationem naturalem poftumus appellare, cum Natura
ill3m in aluo materna moliatur.
Lib.i.de Quoad caufasferipfit Ariftotelcs feminaliexcremento talem ineffe caloretn cui
Gen. An. cumq; corporis parri valde idoneum , qualem vnumquodq; membrum expoftulat,
cap.q.. qui fi autdeficiar,aut excedat, tunc pars generanda vel deterior vel la?fa redditur.
Caufa» Hinc coniedandum eft aliquandoob inopiam huius caloris facultate formatrice de-
bilitata, membra Ixfa procreari.
Parentesetiam monftrofi horumfoetuum in caufa efte folent, dum plagis iabo-
rantes congrediuntur,& fetus fibi fimiles procreant. Quamuis hue refereda fit an-
guftia Joci, & frequens motio partus,feu inordinatus grauida? mulieris potus.quse
omnia membra infantium tenellamirum in modum la?dere poftunt.
Ab<
Monftrorum Hiftoria. j8p

I. Infans cute Iacerata .

Vlyfsis Aldrouandi

. Equuscute laceta.
 Monftrorum Hiftoria. 591
purgameta
Ab his caufis non funtarcenda mulierura purgamenta,qua» temporeconceptio¬
mulierum
n's fluunc* Quandoquidem fi Genitores hoc tempore in protem incumbanr,im-
pendet per.'culum, nemonftra huius generis procreenrur. Hare enim fuit opinio quid operen
tur.
Clariffimi Parei ,& ajiorumdodtiffimorum Virorum ,quia , dumfanguis impurus
huic mafta? permifcet'ur, fieri non poteft, quinaliquis monftrofus partus,& potilfi-
roum piagis affedius emergar.
Demutn Parentuin imaginatio fiue vigilantium,fiue dormientium intenello par
tus corpuficulo valdeoperatur coporiflimum tempore, quo membrorumfabricacon
g ftruitur . Etenimfi mater aiiquem multis confoftum vulneribus viderit, velfibi
gladij 3ciem irnminentem obferuauerit, fostum vndkplacerum , vel a iquo cantum
in loco confoftum parere poteft. Infuper generantur plurimi feifsis Iabijs adfor*
mam oris leporini, eoq; affectu,& ore f?do pufiones crefeunt, quia ex terroribus , Imaginatio
aut fubitis leporum afpe&ibus matres vtero geftantes perturbentur,aut quoniam mi vis.
efumleporis auidius appecant. Equum poftealaceratum, 8c fuperius monftratum
pocius ominofum quam monftrofum fuifte afteueratnus.

MONSTROSA CVTIS DVRITIES.

NTER cutis dehoneftainenta afperitas, & durities collocantur, qifia
peilis, cum fua naturalcuis efte debeat,arpredinem , feu duritiemfi
a naruranancificarur,proculdubionon naturalem fed monftroiamfor-
mamacquirir. Idq, mag/s admirandumerir, fi cutis vnacumfoeru
in vtero lapidefcat. Nam quid fimije accidifte Agendici Senonum,
qua? Celtics: elf metropolis , Joannes Georgius Schenchius recitauit, ScUmilcm Lithtp&dim
foerum ab eftedu lithopardion appeUauir . quidjit.
Hicfoerus a matre defun^aexemptus fait, &eius fi tus in vtero,erat penefphr-
ricus, facie ad thoracemaffixa, fublatis ad rates gembus, ideoq parular, retu a?,&
refimae confpeftar funt. Ofia capitis tcnuia , & firma, necnon irftar cornu niten-
tia.cute capitis multis in locis pilofa, caput in finifiruro brachium ita procumbe-
bat, vc a protuberantc humero auris. & os occipitis in?pellerentur, quia ea in par¬
te cauata cernebantur . Cubitus ad lummumhurricrtHnrefiedebatur, porredtaib.
lamanu,qux inpugnumerat contratia, & fun mi digiti.ita palmar adha?rebant,vt
licet apparerent inter fe diftindti, mbilominus invnum , &idem lapideum corpus
concreuerant, Dextrum brachium ad vmbilicum extendebatmanum . femur, ge¬ Situs in-,
nu, tibia finiftra dextris tncumbebant, quibus tamen erant ita implicita, vt indif- faults 1.1pi¬
folubili nexucoliigarenrur. Vtrumq;cru$ in ventrem ,& pediusrefledtebarur,& cul t» vtero
certifsiniamfarmineifcxus notam tegebar. Tibia vtraq; ad nates intorqueb itur ,
pedibus,& pedum digitis ita inter fe compadbs & lapidefadlis,vt quis dixifl'Vt faif-
fe opus alicuius carlatoris, qui vcl ex ebore, vel ex marmore abfolutiliimam foetus
iconem exprefsilfet.
H Praiterea partes interna?, nimirum vifeeraomnia cor,& cerebrum erantnatu-
raliter conftitura, prarterquamquod nimiam duritiem erant adepra, fed minorem,
quam externa, itaut hodiequoqihoc corpufcuium a put redine, & terredineintaftu
feruetur.
Hiftoria autem fuit bare . Mulier Senonenfis nomine Columba Charry, qua? Lu-
douico homuncioni, quadrato tamen,& bene conftituio fartori nupferat. 'Hare an¬
te annos vigintiotfto, quar nunquam antea vterum geftauerat, licet iampridem nu-
pfiflet,certifsima habuitinchoati foetus indicia Nam quarftatis periodis erum-
perefolebant purgamenta, ftatim fupprefta funt. Picaprimis menfibus iabora* Pica mar-
uit, tempeftiuum foetus motum, & frequenremperfenfit, tumorem Iumborum,& bus graui-
mammarum incurrit, & randem lapfo geftationis vteri curriculo, graues puerpe- darum.
rij dolores fentirecarpit,fupreftaaliquot dies vrina, qua? tandem magna vierupit,
ptofnfoetiaraillo ichors, quiparituram prarcederc folet, mamma? conciderpnt,
Odd z motus
 592 Vlyfris Aldrouandi
motus infantis ceflauit, & dolores fadi funt mitiores. Qpibus om nib us atton/taj
fuerunt Obftetrices, qua? certiisimura puerperium expedabant.
Patiens Iudibrio huius fjcurae oppreffa. ,trienn;um decubuit afsidue conquerens
detumore,deduritic, & de torminibus aiui; necnon de grauiillo pondere, quod
ob varium motum , modo in hanc modo in illam partem decumbebat: hac de re
Tumor du- hunctumorem quibufcumq; rrredicis, & Chirurgis tradandumexhibebatiideoque
rui w vtero fe aliquo maleficiolaborare afterebat.
Poftquam defunda fuit, accerfiti fuerunt Medici,& Chfrurgi.qui aperto mulie-
risabdomine,fcirrhofum tumoreminuenireputabant,&nouacu!afecando porten-
tofam,&gypfeammolem inuenitjfiquidem infans dieinorbem complicatus in ia- A
pidem conucrfus erat.
Caufa autem huius lapidefcentisfoetus refcrri poteftin intemperiem, &praua
materie difpofitionem, quia hie fetus lapideus nonab alia potuit prodire caufa
quam ab ilia, ex qua in humano corpore lapilli procreantur. Haec autem caufa fo-
let effe duplex, nimirum materia cra(fa,& denfa, necnon calor, feu frigiditas ex-
Cdufdfetus cedens: qaandoquidemcalorpartes cenuiores difToluir,& crafsiores in duram ma-
lapidei teriam conuertit. Pariter in articulis podagricorum materia dura , & tophacea co-
crefcit,qu*pofteaperabfceffusegreditur, velopera chirurgica extrabitur. Ita
foetus in vtero lapidefeens non aliundetraxit originem , quam ex materia genera-
tioni deftinata ,qua? craffa, vifeida ,& terreftris fiiit, in qua vteri intemperies iufto
calidior agens,& partes tenuiores difsipans in lapidem condenfauit. Quamuis etia
matricis conftitutio iufto frigidior partes tenuiores pofsit exprimere, & crafsiores>
duras,jienfas,& lapideas reddere.

DE MONSTRIS CAVDARVM.
CAPVT OCTAVVM.
Nprocreandisanimantiumcaudis , Natura quandoq;in taliaincidit
impedimenta, vt cogatur, veluti in fabricandis alijs partibus expo-
fitum fuit,aut nullam producere, aut illam addete animanti,cui no
competit,aut caudaalteriusfpecieianimalisalteram fpecie deturpa-
re.autcaudas deformare, veldeniqueillas inanimalibusmulti-
plicare. ,
Cundisnotifsimum eft homines cauda carere; nihilominus Annales Anglorum
recitant quondam in illis Regionibus paruulos cauda infigneseflenatos , fed hoc
L.t.de ge & miracufo adferibendum efle arbitratnur:cum feribat Ioannes Maior in Hiftoria Sco-
Scot. torum, quod Diuus Auguftinus ad Rocheftriam tranfiens, a Diuo Gregorio Ma-
gno in Angliam fuitmiifus , vt Dei Euangelium diifeminaret; fed Vulgus, adir-
rifionem, caudas pifeiumin virum iuftum proiecit: vnde deinceps paruuli caudati D
in pgnam criminis oriebantur j cumtamen hactempeftate homines caudati illic
nonoriantur, cumtantummodo hoc ad tempus fupra vim Nature patrarumfuerit
Gens c Audit vt ilia gens incredula Dodori fidemprarftaret. In Hifpania quoqj tefte Eufebio
tAvbi Iefuira,alia gens caudatafuit.
Veriim hate otnittenda funt, qua* a caufa naturalineutiquam pendent, vtnatu-
rales effedus meditemur . Meminimus in capite tertio huius Hiftoria exhibuifle
iconem foetus bicipiris caudati. Prgterea in capite pariter fextopropofuimusfpe-
dandam iconem infantiscumcauda pifcisn’deoqr cum Horatio canerepoteraraus.
Definit tn pi(cent mtilier formofa fuperne.
Verumtamen hie verfus Poera? in memorato fetu veriraretnafTequinon pote-
rir,qoniam partes fuperiores illius foetus erant admodum deformes. Schenchius
quoq; exhibet iconem pufionis Colonia? nati,anno poft fefquimillefimum nonagefi-
mo
 Monftrorum Hiftoria. $P3
tnofeptfmo , ouiprartermultas partes iroftrofas fuoloco enarratas, in parte pofte- F<eiut
riorifupra podieem caudam fiiillam geftabat. cauaa futl-
In Brutis farpius caudas monftriferas obferuauimus. Meminit enimL'coftbe-
nesequi in vi!Ja Pomerania? nati,anno poll fefquimillefimumquinquagcfimo quar¬
to, capire horrendo,auribus pcndul/s,lab/js,inflexis, collo obliquo,& iuba impexa,
cui tandem loco cauda? altacrifta er/gebarur. lnfuper Vitulicaudaagnin3 ,& vi-
cifiitn Agnicauda vitulina nati efle perh/benrur. Item Gallus cauda quadrupedis
in fecondo capite hums Hiftoria? fuit monflratus .Rurfus in Villaquadam "Ihyrin- Fana CMm
gica ad Vnftrum ex JLicofthcne Bufb caudatus confpedus eft. Et vir fide dignus ^Ata •
reruinqjnaturalium diligens indagatorranam caudamfignemaliquando vifamefte.
retulit.
Tandem ferpentes omnes caudis oblongis, & teretibus naturaliterrefertifunt.
Hinctamen non fit,quin aliquandomonftroiaferpentis cauda, nempecomprcffa
Vila fit. Meminimus emm vidifte iconem ferpentis (fi tamen vera eft) m fallimur,
in Tabula Bembi, qui ferpensaliorum naturam minimefequi viderur,quoniam poft
collum corpus vaide latum habebat,figura fere ouali»cauda tamen admodum com
prefla,vtinicone I.ledor raeditaripoteft.

I. Serpens cauda compreflfa .

Ha&enus de praua eaudarum conformatione adum fif:modo de earumdem ge"

” minatione , & multiplicatione nonnulla funt ponderanda. ttenim,licet Vitu!i>
Agni,& Canes,duabus caudis refertiraro'obferuemunnihdominus in aliban/man-
tiumgenere,nimiruinLacertis eaudarum multipbcatio fa?pe confpicitur. Namqj
Lacertas bicaudas, tricaudas,& quadricaudas conrpicatifumus,quas Vulgus poftea
infulfiffioie ludd fauorabiles pra?dicar, Has autem caudas a nulla aba caufa prodj-
re pofte, nifiabouis dilecytis Ioannes Baptifta Porta in Magranaturaliopmabarur.
* Has lacertas monftrificas in icone II. fpedandas Ledori exhbemus.Sed inter alias
mag's admirabilis fuit lacerta quadricauda , qua? 3nno poftrefquimillefimum no-
nasefitno fexto nobisdono data fuit;etenim long'orcauda tres alios ramufculos
producebat Quaproprer hoc animal monftrificum ex vberrate materia? natum
elfe exiftimauimus, & potiflimtn quoniam caster* cotporis partes iufto crant gram
diores.
D d d 3 In
 Vlyfsis Aldrouandi

II. Lacerta bicauda.,tricauda,&:quadricauda.

 Monftrorum Hiffcoria $>j
IIL Lacertus viridis cauda duplici .
 Vlyfsis Aldrouandi
1III* Effigies fpolij lacerti viridis cauda
geminata.
 Monftrorum Hiftoria. S97
la genere Lacertarum qua?damfpecies recenfeturqua? Lacertus viridis,feu La-
certa major appellatur, quoniam in comparatione ad vulgarem Lacertum duplo 3
vel triplomaiorcilevideatur. Grid’s crctvpa, %Aa)pu,, & Nuperis ^\o>poya.vpet pro¬
pter colorem viridemcognominatur, Bonoma? Liguoro ,quafi Ligurdicitur, for¬
te quia in Liguria animanres huius generis frequentiores prouenianr. Syluaticus ophiomn
poftea hunc lacertum ophiomachum a fup randis,&impugnandis ferpentibusin- chut lacer-
digitat, nec pra?ter rat/onem,quandoquide n ha?cbeftia naturali inftindu ferpen- tut qualn.
tes adoritur,& cumillijacerrime pra?liatur cumruricola? hunc a Serpentibus fau-
g eium fepe obferuauerint. Iraq; ex hoc genere animantium vnus cauda monftro-
sebifurca ad noftras peruenit manus , quem delineatutn Ledori exbibemusin
icone.III. J [J,
Et quoniam hoc animal ob venuftatem fummopere placebat, fuit exenteratum,
& diligenter exiccatum ,quodadhucin Mufa?o publico appenfum feruatur. Quo-
circa huius etiam fpolij exiccatieffigiem in muLeoinuentamob caudam geminata
proponimus in icone IlII. IIII.
Circa caufas diu non effe immorandum arbitramur, quoniam ha? caufa? peculia-
res ex vniuerfalibus fuperius explanatis eliaenda? func. Namq; ft defedum caudg
refpiciamus,fa?pe confpicabimur canes cauda carentes alios fa?piiis fibi fimiles pro-
creare.-quamobrem ha?c caufa coincider cum ilia,in qua de genitoribus monftrofis
diflerebamus. Nifi velimus hunc effrdum ad inopiam materia?, & ad formatricem Caufpdife-
F Iabefadatam referre;qua? omnia in caufa defedus cauda? efle polfunt: licet inter- [lus cauda.
dumcitramateria? inopiam,& virrutis operand's languorern buiufmodi monftrofi
effedus generentur, quia materia adformam talis partis fufcipiendam eft inepta.
Siquis autemfcirecupit caufas,propter quas aliquando cauda humanofcetui
tnonftroseadditur, ad caufas fedarum cutis appendicum confugiendumerir .
Circa geminationem caudarum Ioanes Bapnfta Porta in Magianarurali, pon-* Lib.i.c.ij.
derans mulciplicarionemcaudarum in Iacertis jfarebarurfieripo/fe, vrhiceffedus
exouis dilecythis dimanaret Si?,tiKvOov Grieci vocanr vas gemmum,feu duplicem
ampulam-.ideoq; volebat inferre interdum duooua copufari duplicem ampulam
teferentia, qua? geminatas caudas procreare poffunc. Quamuis etiam materia co*
formationi cauda? deftmata in duas velcres partes diuifa banc caudarum mulcipli-
^ cationem producere valeat,

DE FOETIBVSAB VTROQVE GENI-

TORE DEGENERANI1BVS,
CAPVTNONVM.

H V A M V IS multi fuerinc Authores ,quimonimentis mandauerint

partus Genitoribus diffimilesnon effe inter monftra collocandos ;
nihilominus facere non poftumus, quin monftrofos fetus appeJ/e-
mus illos,qui natura? Genitorum non funt confitniles noftraquera.
tioexproblematibus Ariftotelis deducitur : vbi Philofophus inquL seEl.eiprob.
rens,cur proles humana ex humano prodiens femine noftraappeileIur,&viciflim pro’b.tq.
diffimiIis,Iicetabhumanovteroprodear,noftra minimenuncupetur.Refpondethoc “
indeoriri,quoniam foetus experfedo,& incorrupto emergens femine nobisaffi-
milarur,confequenterquefoboles noftra poteftappelfari.Quodautem ex corrupt©
femine producer,diffimile eft,confe«juenterque a dhumanamfobolem non eft re¬
ferendum , fed prorfusmonftrofum erit iudicandum: verba Ariftotelis funt ha?c .
Quodfiex rebus no Hrit folo femine natum animansfie^recie quod ita prouenerit^prolem
Tdejfe no Hram putaumuti vbi , velfora putruit, vel corruption in vtero ejf , vt quit
men- '
 598 Vlyftis Aldrouandi
men Hra appellamut , prolem id effe notiram haudquaquam dictndutn cti : cum enifnex
(orrupto creatur femtne, non infdper ex no tiro creatur,fed ex altenoicjuemadmdu quod
excrementis contiiterit , vt quod ex tiercore: omnia verb huiufmodi ex corrupto ereart
femtne bine indicator, quod t x non corrupto creari tale Naeura tiatuil , quale tllud eft*
de quo femen genitalcproaicrit , Exempli gratia ft de equo equus , & de bomine homo .
Pra?terea huiufmodi fetus Genitoribus diffimiles ad Genitores pofteacompa-
ratinon medioercra fpedatoribus pariunt admirarioncm, quaconditione monftra
carere non debent. Quapropter Ou idius (licet fabulofum /it) Alcidamantem ad-
miraturumintroduccbar,dum ex corpore filie columbamexeuntem obferuabat his
verfibus. "
Lib. 7. Me- Atpater Alcidamat placidam de corpore nau.
lam. Miraturus erat nafeipointffe colum bam.
Itaq; fetum non humanum in vtcro mulieris procreari poffe eft certiffimum t
quandoquidemid multa? Hiftoria? in Rubrica Pra/fagiorum tec kata? teftificantur.
Deinde huic fententia? multi Doftores , & experientia fauent . Pra?terquamquod
Ariftoteies in Hiftoria Animalium fcriptumreliquit, alios fetus patri, alios matri,
alios confanguineis,alios veroabijfdemprorfus di/Iitmles procreari, qui poftremi
inter partus monftrificos erunt connumerandbhinc colligendum erit monftrum nd
humanum ab humana aluo exire pofte.
Faria in Pmerea Catlius Aurelianus, Marcellus, Pareus, & alij nuperi Authores fide di-
vtero multe gni retuleruntmulieres fuifle, qua? mures,bubones, talpas,echinos,ranas,lcpu- B
ris generan fculos , feles, aftacos, erucas, polypos, hirudines,!acertas, ferpentes, porceIIos,&
fur. elephantes,aliquandocumfetu,&interduai fineferu pepercrunt. Etenim anno
Mundi odingentefimo feptuagefimo quarto fupra tria millia , & ante partum Chri-
ftiparf Virginis oduagefimo nono, interinitia belli Marlici, Alcipe mufierpeper/c
elephantem, & qua?dam ancilla ferpentem, ficuti Licofthenes admonuif.
Nos verb mcminim us legiffehoneftam quamdam macronam faotam fubito gfiris
occurfu perterrefadam , loco human/'partus, glirem enixamc/Te . Et C’onradus
Leo buma- Licofthenes recirar hiftoriam rnulieris, qua? in agro Conftantienfi Jconem peperir,
tta facte. fed hoc animal erat humana facie refertum: hac de read hunc locum fpedare non
videtur, cum hie partus a parentibus prorfus non degencret. Verum idem Author
alibi meminitnobilis matrona?, qua? in Argoa Heiuetia? leonem valdefimilem foe.
tui Ieonino enixa eft; quern partum contigifte anno falutis poft miilefimum ducen- ^
tefimo feptuagefimoodauoStumpfius in Chvonicis Helueuorum recenfet; qua-
muis alij Hirtorici in aliud tempus hunc partum reiciant.
Pariter, ex loanne Georgio Schenchio, Margarita Herkclin ciuis PafTauie-nfis,
anno falutis poil fefquimillefimum nonagefimo, monftrum ah humana natura pror-
Montirum fus diftimile in iucem edidit, quod fuit retrum animal forma/n ponus Cacodsmo-
formaca- nis,quamalterius bellua? reprsfentans,quod ftatimatq ; ab vteroexiuir,conclaue ve-
codpmo- lociffimo curfupererrauit:ideoq; mulieres clinics , conuocads in fubfidium v/ch
nit, nis, comprehenfum interfecerunr;
Infuper multa? mulieres cancm enixa? perhibentur. Primitus id accidit Brix/s*
anno Safaris poft miilefimum , & quadr/ngenrefimum feptuagefimo primo, & alia
mulierTicimfelempeperit. Rurfus anno Domini poft miilefimum, & quadrin- D
genrefimumoduagefimoodauo, Maioloannotante,mulier nupta duosedid/tca¬
nes , & fequenti die tres alios,non tamen omnes viuos enixa eft . Tandem Vola-
terranus fe vidi/fe teftatur diplomapontificium in expiarione mulieri$,qua?canem
pepererar,
Mulier pe- Dinothusquoq; in Aduerfarijs tradir, quod impendente hello Syllano , mulier
pent vtpe- foeta, pro infante, viperamin auras virales edid/t. Idaccidifte referr Licofthenes
ram. anno mtindio&ingentefimo ofeagefimo fecundo fupra tria millia, & ante partum
Chriftipara? Virginis o&uage/imo qu/ruo,& eodem anno in Hetruria Clulii,mater
fam/lias viuutn ferpentem ab vteroeKclufir,qui iu/Tu Arufpicum in fluummdeiedus
auerfa aqua natauit. Quocirca non erit admirat/'one dignum fi Lucanus feripferie
ferpentem ab aluo muliebri m Vmbria egre/Tume/Te. Vnde dehoc monftrofo par,
tu Poctaloquens/ic ceciqit .
Mairem-
 6oo Vlyfsis Aldrouandi
Malremqi fuus conterrutt infant.
'Lih.z.c.Z. Immo magis genitricemperrerrefaceredebuitBufo , quern ex ir.uliere natum
recitat Vueinrichius,ad mentem Bodini,in opere Da?monomania?, vbimulier Bu-
fonem enixa dicebatur apud Laodununi , quern adifiirata obftctnx,& csreri ,qui
aderant, horrore quodam corrcpti funt:erarenim Bufoalijs diflimilis,quempoftea
multi inodes Prsfedb dclatum confpicati funr.
Diuulgatetiam Ijcofthencs , quod anno Tahiti's poftfefquimillefimum quinqua-
gefimo tertio , in villa quadam fhyringica, roulier btifoncm caudatum peperit vt
in iconc confpicitnr,
Sufo cauda Quamuis ante hoc tempus , nimirum anno falutis noftra? poft fefquimillefimum A
tut ab vte~ trigefimo primo, ex eodem author?, Augttfta? Vindelicorum.mulierferpentcm bi-
ro mulieris pedem,& porcellnm enixa fit.
tgrejfus. Quod h.adlcnus de partu diffimiliin humano gcnere obferuauimus,ir. brut/s quo*
que licet mcditarftnamq; cx Schenchio, in agro fcnogalienfi Piceni, Vacca ferpS-
tcmmira? magnitudinis edidit ,capjre crafiiori ,collo oblongiori,& corpore cani
fimili; fed rotundiore . Hunc cditum cum bos conuerfa refpexiflet, quaficxrerri-
ta magnum edidit mugitum . Interim ferpens cauda pofterioris vacca? pedibus
circumdatis, os ad vbera admouir, tandiuq; exugit, donee lac’dcfcccrit ,dcinde
$osenixa bouerelidta ad vicinas fyluas aufugit. Vbera aurem, & ilia pars crurum , quam
tli ftrpcrtie ferpentis cauda tetigerat, veluriadufta, & nigra permanferunt. hoc Paftores fe
vidific affirmarunt( quia inarmento bos verfabacur) immo ab eadem boue pau- B
16 port vitiilum e(Te egrefium narranjnt .
Babuinusquoq; in Appendi'cc ad Rouftetum diuulgat hanc Vaccs hiftoriama
Clariifimo viro Fa?lice Platero fibi communicatam , qua? fceleton vna cum vitulo
enixa eft; quoniam Vacca difficulrate partus imped;ta,cum Toerum conceptual pa-
rere non poifet, nihil grauius pafta, poft rempus aiiquod,rurfus conccpit,8cexa&o
tempore, vitulum viuum , & fceleron prioris viruli peperic, Mitandum eftpotuifle
fqetqs corruptionem a vacca perTerri2 & denuo, olfibus prions vituli retentis,con-
cipere ; Veriim hoc monftrnm non prorTus diffimile genitrici videtur; propterea-
qudd,quamuis non eftet virulus, ofta tamen vituli efte ferebantur.
Sed prorfus admirandym, &matri diffimile fuit monftrumex vacca natumin
Burgies Hifpania? Ioco,annoiaIutis poft fefquimillefimum nonagefimo feptimo , „
Vacca due vt loannes Georgius Schenchius promulgar, Vbi vacca marem ,&fsminam hu- ^
fatus, manos foetus fuismembris redteformacis diftindtos enixa traditur. Hoc cundis,
& ftupori, & metui fuitmaximo :quocirca Archicpifcopus illius loci huiufmodi foe¬
tus ad facri fontis lauacrum admittere noluit.
Infuper Ludouicus Celleius feribit, referente Pareo, fe legiffe in probato quo*
dam authore, aliquando ex oue narum efte Jeonem insqualis plane ,&inimica?co*
l.i.c.G', ditionis anirpal. Tandem loannes Baprifta Porta in AHgia naturali pronuncia-
uit fe Roma?vidifTe canemex lupa procreatum, qui partus non videturefleadmo,
dutn admirandus; cum inter lupum ,&canem non magnum diferimen cadat. Sunt
enim ha?canimaliadiuerfa?quidemfpeciei,fedfolentefleilia, ex quibus prodeunt
animantes, qua? bigeneres, & tertia? fpeciei effenuncupantur,
Horummonftrorum caufas inquirentes,fi peramus Catlium Aurelianum: is cum D
Plateariofcriptis mandarunt mulieres cum foetu humanoinccrdum Bufones, &alfa
huius generis animantia eniti, fed huius monftrofe conceptionis caufamnon affi-
gnant. Docet quidem Platearius ilia pratfidia , qua? ad menfes prouocandoscom-
mendantur,educere quoq; Bufonemfratrem Salernitanorum rquemadmoduma lij
'Animalia Lacertumfratrem Longobardorum cognominant; cum mulieres Salernitans fse-
eumfatibus piu$Bufones,& Logobarda? lacertos vna cu foetibus enirarur.Idcirco Salernitanat
bumanis in in coceptionis initio fuccu apij,& porri bibut,vt huiufmodi animal interimat.ante-
luce egrtf- qua foetus humanus viuifcar. Aboquin de pra?fidjjs ad educedas,vcl necadas in vte
fa. ro fimiles beftias,Iegenda funr carminainfontesfpadanos confcripta, qua?ficfe
faabent.
Provocat ilia igitur mtdiebria ntenslrua pridern
Supprcff#, & Kimium ft siit vbiilla flaunt ,
Ventrl-
 Monftrorum Hiftoria /.
Vemricolafo neeat vermes , pelhtql per aim
Lubnca , deleftis qua via nota ctbif.
JHuin , &paulaumputridis de menft bus or(os,
Serpentesvteri pro ijcit ilia finu,
Mon Hra lacertaram fpdam referendaformant
Longa (Nefas) vnum non minus atra pedern,
Huiufmodianimantes in muliebri vtero generari non eft difficile,cum tiotum fit
ex feminarumpurgamentis in terram proietftis, & vlteriorem putredinem acquiren
_ tibus , &ferpenres,& bufones procreari. Hincloannes Baptifta Porta inmagia
^ naturali monimenris mandam'r pofteetiam in vtero fimiliaanimalia gigni, quonianj cap.q
purgamenta retenta ad altiorem putredinis gradum accedunt. Id igiturcontin-
gere folet mulieribus impuro fanguine ob prauum vi&um redundantibus.
Nifi velimuscaufam huius monftrofi partus noninprimum , fed in fecundumfe-
men emiflum referre. fiquidem nobis perfuademus ex primo Semme in vterum de*
pofito partum vndequaq;intcgrum refultare; cum deinceps error afecundofemine
prouemat , quod excellentem na&um putredinem aliquod abfuidum an/malpro-
creac, quare Mattheus de Gradi in parte fecunda ad Almanforem feripfit quod- Vaiia in vtt
dam ex matrice mulieris exiuiffc,& euolafle. ro mulieris
Demum congreflus nefandus, nempe humanus,& belluinus ab his caufis non eft £e>ltta
remouendus:nam,quamuis Philofophus huncadmitterealiquo in loco non videatur,
j: nihilominus alibi feriptum reliquit animantes diuerfae fpcciei tempus grauiditatis
aliquo modoaequale habentes, fi congrediantur ,procreare poflTe. Pra?terquaquod
Plutarchus philofophus non vulgaris pronunciauit , ex permixtione hominis , &
equa? fuo tempore venuftam infantem natam efte , Praeterea a'ifpofitio vaforum
partum refpicientiurn eft confideranda ; fiquidem vterus vaccinus, quoad locum, hu
mani foetus capax efte poteft. Alias deinde caufas huius ’generis poteft Le&orin
Rubrica caufarqm vniuerfiiliuminquirere

DE MONSTROSA ANJMANTIVM
ST A TVRA.
CAPVT DEC1MVM.
VANDO monftrefamanimantium ftaturam hoc in locomcmoramus
non proceritatem Gigantum, neq;paruitatem Pygm^orum incelligi-
mus,quifermeex natione Gigantum,vel Pygmirorum procreanturj
cum de his in capite primo huius Hiftoria; verba fecerimus . Sed fta-
turam cuiufcumq; animalis infolitam, fiueadparuitatem, fiueadma-
M gnitudinem inclinante fermonem habemus 5 quipartusex Geniroribus confuetar,
” & vulgaris ftaturjeorti, & crcfcentes fimilem ftaturam nonadoequanr,velillamfu-
perant. Similes enim foetus magnam admirationem fpedaroribuspariunt.
Confulto igitur praetermittemus pufiones cum magnis capitjbus nacos , quiin
Rubricafa?dit3tum capitis funt collocandi, Scimus enimex JLicofthene, quodin
agro Piceno,annopoftmil!efimum,&quadringentefimumfeptuagefimofecundo, ***** mAm
natus eft infans facie magnitudes infolita; , & Clariffimus Licetus fatetur fe vidif- &*0
fe Patauij, anno Salutis poft millefimum, &fexcentcfimum vndecimo s puellu qua-
drimum maximo capite, nulla ad reliquum corpusproporrione.
Modo , vtad rem noftram redeamus , Valentimani temporibus ,duo homines
quoad ftaturam raonftrofi fuerunt inuenti,quorum alter in Syria fupra omnes viros
eminebat, & alter in Aegypto infra paruitatem incredibilem viuebar. Item Ca¬
rolus Quintus Imperator cum Bononiam a Summo Pontifice Clemente Septimo
E e e diade-
 <5 02 Vljfsis Aldrouandi
diadema Imperij accepturus perueniffet ,feruumapedibOshabuit monflrofa? ma-
Homines gnitudinis , vr in capite primo huius libri refatum fuit. Et Ioannes Georgius Schen-
Batura gi-
chius narrat fe nouiffe quemda Anroniu Francken origine Geldrumannu nonum
gante&t fupra trigefimum agentemftacur# propemodum monftrifica; , quia longitudineai
feprem pedum fuperabat.
Pariter anno pod fefquimillefimum quadragefimo nono, iuxta relationem Lico-
fthenis.natus'ed puer in agro Tigurino,Ditione kiburgenfi, parochia Vuifnangua,
Maiomenfe,ex parentibus Ioanne,& Barbara coniugibus mediocris , & vulgaris
ftaturce. Huncpuerum Parocbus lociBaptifmo expiauit,&HenricumappeIlauit, .
cuius pofteaincrementum omnibus miraculofuit.nam cumfex aetatisannosabfol-
ui/Tet, proceriracem adoiefcenris annorum quindecim fquabar, necnon craflitie, &
corpulentia fuperabat, voce magn3, geniralibus auftis, & pubertate hifpida , neqj
crefceredefijt; Annosquinqj natus ingentia onerabaiulabat, & aratrum'inftar ho-
minis adultimoderabat.Huncomnesciues Tigurininouerunt,& Gefnerusfequin-
quennem vidiffe teftificatur.
Nbn diflimilis partus nuper in Agro neapolitano , ex coniugibus vulgaris da¬
tura? olitoribusin lucem prodiuit, quifacroLatice intin<ftus Andreas fuit appel-
latus, anno Salutis port millefimum,& fexcentefimum trigefimo primo menfe Maf-
tio. Hie fpatio fefquianni altitudinem otf o palmorum cum proportionara corpu-
Anireas lentia fuperabat, cuiduarum nutricumalimentum non fufficere perbibebant.
Batura gi~ Quod ha&enus de festibus mafeulisexpofuimus, de foemineis quoqj intelligen- B
gantea. dum effe arbirramur. Legimusenim,fub luftino Thrace, mulierem quamdame
Cilicia fuifle adue&am admiranda? ftaturse, quia fupra quofeumq; homines integrS
LAi.de ci- cubitum eminebat. Memoratetiam Diuus Auguftinus mulierem Roma? vifam gi-
ttu.De/cap. game? molis, antequam Vrbs exerdijs Gothorum peteretur.
23 . Ex altera parte nonnulli etiam vifuntur monfirofi ob admirandam (iaturx bre-
uitatem : flquidem a?tate Valentiniani, in Aegypto v/r admodum pufillus confpe-
tfus eft,& Suetonius Tranquillus teftificatur O&auianum Auguftum aJiquando pu-
bl ice fpe (ftandum propofuifle adolefcentulum nomine Lucium honefto loco natum
bipedali minorem, & librarum feptendecim. Canopas, tefte Plinio, fuit in delieijs
Iulis neptis Augufti, qui duos tantum pedes cum palmo alcus erat. Prsteritis
etiam annis, ex Hiftoria naturali Eufebi} lefuita?, homuncio optime membris con- ~
Homuncio• ftitutus in Hifpania confpe&us fuit, feptennisiam erat barbatus,decennisamne
net. fuum robur habuit, & filium genuit.
Hisaddenduseft Nanus llluftriflimi Domini Caroli de Crequy vnum,& quadra
gintaannos natus, & triginta vneias altus, de quo in primo capite huius voluminis
egimus. Huic non abfimiles nanos marem fcilicet, &ffminam fratres Illuftriffi-
mus Ferdinandus Cofpius Patritius Bononienfis, pro fummo Pontifice Copiarum
equeftrium Praefe&us in Comitatu Bononia? , Eques facra? Religionis Sandfi Ste-
phani ,pedorepermagnacruceinfignito ,Bayuliuus Ciuiratis Aretij ,& Serenif-
fimi Ferdinandi viuends Magni Hetruria? Ducisreapte cubicularius , & virpru-
dentiffimus domialit, quos ex inopibus parentibus cognomento de Biauatis iu-
fta? tamen ftatura?hominibus.in Communi EagnaroUuuucupaxo Agri Bononienfis
terram colentibus natoscuraterudiendos,quoniamhos pumilionesadquameumq; D
obeundam fun$ionem idoneosobferuauic.
Nanus nomine Sebaftianus iam annum fextumTtrpra viginti natus altitudinem
trium dodrantum cum dimidio vix fuperat. fcana alterius foror nomine Angelica
iam vigefimum tertium agit annum, & tamen eius altitudo tres tantum dodrantes,
& duas vneias adfquar.Preterea amboob elegantem parriumproportionem, breui
ftaturs corporis congruam funtadmirandi: quapropter vtriufq, iconesle<3orifpe»
Pandas proponimus.

Ex af
 Monftrorum Hiftoria

NanusIlluftrifsimi EquitisFerdinandi Cofpij.

x
6o4 Vlyftis Aldrouandi

Nana altcrius foror»

 Monftroram Hiftoria. 6 05
Ex altera parte ingenere ctiam Brutorum fitnilis monftrofa ftafura quoad ma-
gnitudinem , & paruitatem contemplarioportet. Meminimus vidiffe pumilos ca¬
nes, &feles ,necnon pumiles gailinas, qua? ob crurutn breuitatem ventre terrain Srata
tangunt. Similesaniraantes Vulgusnanas appellate <M*
Ingenere Bournpumiliones interdum funtconfpe&t,quorumiconem inMuf?o
publico inuentamledonTpeftandamdamus. quamuis aliqui Auchoreshoc bourn
dicant eflfe genus, quod Sdlbretn tanquam equus admittat*
 do6 vlyfsis Aldrouandi
Jncaufishorummonftrorumindagandis, ad Genitoles monftriferos non cut
confugiendum, quoniam caufas genumas non inueniemus; namq; fi homines pro-
cera? ftaturac a G'gantibus, 8t viciftimfi homines breuis ftatura: a Pygmxis,& Na¬
nis orianrur, proculdubio hocmonftrificum non erir iudicandum ; cum Narura fibi
fimileTemperprocreare nitatur. Quamobremad validam concoquentis facultatis
virtptem vnicniq, parti dicatam noimet conuertemus (loquendo tamen de pro-
cera animantismole) haccenim cum plus alimenti agglutinae ,quam par fit.maius
CMfa pro- partium fit incrementum :hinc poftea nutriendas partes vehemenrer attrahunt;
fer<t> &bti- ficq; animal validius appetit, & vberiorem alimenti quantitatem expoftular.
tntht Hanb Quod cnnftis animantium partibus attribuimus, de aliqua peculiariparte, V. G. A
ra. de capne nimis audio affirnaandum erit. Etenim dum cetera; corporis partes debi-
tam fibi nutriment) quantitatem affimilant, fola pars ilia monftrofa nimiamali-
moni? copiam in fe conuertir, dum a cfteris partibus tanquam cucurbitula attrahit
iljud alimentum, quod deinde ab alijs partibus illuc facile tranfmittitur. \
Infupertotum oppofitum de Pumilionibus eritaftruendum , quorum partes pa-
rum attrahunt,confequenterqj parijm affimilant. Pra;terquamqudd, facultate cor¬
Caufa bre* pus augente , & ampliante obaliquamcaufam JLabefadlata ,&fradla ,folavirtus
wit ffatttra, niitriens in partium alimoniam incumbit,
Caufic igituraugmentuin corporis frangentes, & partium amplificationem itn-
pedientes non folura funt graues, & maligni affedtus , fed etiam venena feu ciba-
ria maligns qualitatis virus redolentia ante feptennium corpus afflidlantia , veluti g
contigit duobus pumilionibus Illuftriffimi Cofpij , qui ambo in tenera adhuc aera¬
te conflituti pullosobefu triticiputrefadli mortuosefitarunt, & deinceps tumid/
fadli per quadrienium sgrotarijt:& tandd,cibimaligna qualitate ex pugnata,virtu-
tern corpus augentemamiferunt: quapropterab ijfdem parentibus ante, & pod
ipforunjortum, alij filij in proceritategenitoribus fimiies egreffifunt.

DE MONSTRIS BfCORPORIBVS
CAPVT XL
M CL V I V O C A.
VONl AM hpcvocabulum bicorpormultosfortiturintelle&usfn-
noftraHiftoria , varios nominis fignificatus prima facie explanare
opera? pra?tipm efTe duximus , antequam ad peculiaria huius generis
monftra accederemus, Quandoquidem monftrum bicorpor trifaria
hoc in loco intelligimus, primo quatenus humana, deinde quatenus
belluina, & terrio quatenus media ,nimirum ex humanis, & belui-
nis integrata monftra compledlitur, & quandoq; etiam ilia,qua? iucretius cor* D
pora bina appellauit his verbis,
n,w ■ -mm Secineq, tempore in vllo

Ejfe cjueunt , duplici natura , dr corpore bine,

Atconternplantes monftrumhumanumhuius generis,duplicidifcrimine varium
MottUra go inueniemusjquoniamaliudeftduplexin fupernaparte, 8c fimplexin inferiori.Ali-
mnatain ud geminatumin partibus infernis , 6c fuperna fimpliciobferuauimus. Interdum
parte fupt* vifum eft corpus omnibus membris optime conftitutum, 5c perfe£tum,cui aliud cor-
fieri. pufculum imperfedlum agglutinatum adha»rebat • Quandoqjaccidit, vt duo cor¬
pora fint perfcdla, 8c abfoluta, fed in vtero matris naturali glutine adeo connexa,
vtnaonftrofamfasditatem, nimirum duajfacies, & duo corpora referant,dequibus
canerepolfumus cum Lucretio hunc in modum
Et dt/pliees hominumfacies, dr corpora bina
HfC
 Monttrorum Hiftoria. 6oj
Ha?cautem monftra inter fe, ratione vari'a? connexionis, difcriminantur. Naq;
alia iuxta partem anteriorem ,alia iuxta pofteriorem,aliaiuxtal ateralem congluti-
nata confpiciuncur, & tandem funt, qua? fecundum nates , oppofitis quodammodo Monffri
capitibus ad ha?reant. Prxterea differentia?,qua? in monftris hutnanis huius nacura? bicorportt
obferuantur , in belluinis quoqj Lector concemplari poterit. varia ton*
vex 10 .

E MONSTRA H7MAN A BICORPORA

VN1CO TANTVM CAPiTE
COPVLATA.
Vita huius nature monftra olim fuiffc vifa Authoresnon proleta-
rij teftificantur. In primis Albertus magnusin Commenrarijs ad
Ariftorelemmcminit monftri, quod quatuorhabuit crura, fed hoc
corpus duplicatuma fuperna parte fimplici‘regebatur. Item Petrus
Aponenfis in Commentarijsad Problenjata Ariftotehs, memorac
P monftrum in Italia obferuatum feminei fexus continuum ad cauitatem vfque
ventris, deinceps geminatum . Pariter Vaieriolain Locis communibus recenfec
quoddam monftrum Auenione confpedlum,quod a ceruice infra bicorporcircumfe- L. i. loeor.
rebatur. eom.cap, X&
R etulit etiam Imperatus natum elTe Neapoli monftrum ex meretrice morbo In
dico laborat? ,quod duo corpora vnico tame capite glutinata reprarsetabar. Caput
eratmaximum,cuius altera pars effigiem vuhus, altera verb vnicam aurem exhi-
beb 3 t, &cadaueredi0e(5fo, duo corda cum vnico ventriculorepertafunr.
Ca?terum, fi per annorum feriem vagemur,monftra mulro plura huius conditi-
onis admirabimur . Licoflhenes in primis exhibet iconem puellae nat# Bern* in
Italia ,nimir»m anno falutis poft millefimum , firquadringenrefimum fepruagefi- Varia hieor,
mo fecundo, vnico capite,&infernis partibus geminatis. At anno Oomini port forum exc-
fefquimillefimumfepuagefimoo&auopuerin Germaniaortus eft vniceps partibus fid.
inferioribus duphcatis, cum multis alijs feditatibus monftrofis, qua: ad hunc lo.
cumfpe&are non videntur.
Amplius anno Chriftiparae virginis poft fefquimillefimum trigefimo primo,pro-
pe Effelingam,infans vniceps quatuorauribus in lucem prodijt; cum alijs partibus
infernis geminatis , cuius monftnmeminit etiam Pareus ordine aurium minime ge-
minato . Rurfus anno Domini poftfefquimillefimumquadragefimofeptimoLoua
nij infantes gemelli vnico capiteconglutinati natiefte perhibentur.
Hisaddituriconmonftrofifoetus n3tiannofalutis poft fefquimillefimum fexa-
gefimononoex quadam muliere Turonenfi , qua: peperit duos gemellos routud
fecorople&entes vnico capite inftgnes , cuius monftri fceleton Ambrofius Pareus
a Renato Cireto fe accepiflfe fatctur-.hoc autem monftrum in icone I.exhibetur
f.
Deinde anno falutis poft fefquimillefimum feptuagefimo nono , in Infula obf-
curi Lacus Ditione ferrarienfi natumobferuarunt monftrum vnico capite,cum fru-
Ilocarnis circa occiput, in ore dua? erant Lingua , quarum acutiorlatiori infide- Monftru iff
bat, vnico colfo erat pra?ditum, cum reliquocorpore geminafo feminei fexus. mujfo.
Hoc monftrum vims coloribusdclineatum in publico mufa?o vifitur, vbi etiam mo-
ftrum hermaphroditicum bicorpor, & monoca?phalon confpicitur.
Aliud m3gis monftrofum delcribere , & rfprefenrare volumus natum anno no-
ftra? falutis poft fefquimillefimum nonagefimo, men fe O&obris, exagricoliscon-
iugibus, in Pago Piceni Dbecefis Afinenfisibuius monftri conftitutio erat tab's .Ca II.
put ei erat vnicum magnum, oculis prominentibus inftar oculorum Bufonis, nari-
bus furfum repandis, orepatulo, &adaures vfqjdidmfto , moreranarurn , fibris
camofis inftar capillamentorum ex meuto pendulis, crifpis, & inferne furfum non-
nihil
 Monftrorum Hiftoria. <Jop

II. Monflrum bicorpor vnico capite valde

monftrofo.
 (5io Vlyfris Aldrouandi
nihil contortis: ideoq; appendices carnofg barbam fatyrorum quodammodo a?mu*
Defcriptio labantur.
non fin hi- Hi vnicus thorax, venter, & vmbilicus erat, fed brachia qnaterna, & crura tori-
corporis mo demhabebat , necnon mammas tumentes. Brachiapoftfca erant adeobreuia ,vc
tiocephah. eorum digiti cubitos brachiorum anccriorum vix attingerent. Cetera membra in-
fcriora cum effent duplicata hbiinuicem per d.-ametrum erant oppofita ,-quocirca
nates, & podices ad latera monftrierant Jocati, diftinbfo fexu firmineo,itaut fajmi-
na duplex ab hoc monftro repriefentaretur. Nam partes ab vmbilico inferiores ira
a Natura erant optime conformara?, vt admirat/onem intuentibus afferrent. In ca- .
dauere diflTe&o, vifcera geminara, prater cor, fuerunt inuenta. Monftrum autcm A
menfe feptimo grauiditatlsortumeft tale , quale in icone Ii. delinearur.
His monftris funt addenda ilia,quorum corpus perfebtum, aliud corpus impcrfe-
(ftum geftatcum hatcfimu! proculdubio nata effe perhibeantur. Cum igiturin his
fub vno capite duo corpora regantur,ab hac Rubrica minimc funt fegreganda:
quapropterexhibemus in primis infantem marem ,&fa?minam bicorporem,in quo
alterum corpus fub brachio alterius quodammodo latibulari videtur, &ex altera
partemonftri triabrachia,Scab altera vnum tantummodopendent. Velurijn ico¬
nr. ne ill. cernitur. Platerius quoq; in proprijs obferuationjbus memorar humanum
Corpus per- monftrum huius conditions,ex quo pendebat alius homo omnibus partibus abfo-
fethtm cu lutus, prater caput. Immo quotiefcumq, vir perfebius mingebat fimiliter imper-
tmperfcfio . febtus Iotium reddebat,podice tamen claufo, & nullibi apparente . B
Ab hoc monftro non difcrepabit monftrifer puellus Illyricus fex annos natus
boni habitus, & optime conftitutus, qui anno falutis poft fefquimiliefimum quin-
quagefimo fecundo, vt refert Amatus Lufitanus, Anconam venit, ex cuius vmbili-
cothoracem verfusaliud infantis corpufculum pendebat, cum duobus bra chijs, &
totidem pedibus , abfq; capite . Scrotum habebat abfq; teftibus reprafentans
oblongum praputium , per quod Iotium ftiliabar. Immo quando perfeblus puer
mmgebar,repente vrina per hanc viam pueri imperfeftifluebac. Fuit autem tantae
cunbfis admirationi, vt per vniuerfam Italiam parentes eius magnam pecuniara
collegerint.
Aliud mon- Hie puer forte non fuit valde abfimilis monftro bicorpori,& monocephalo,quod
Rrum fl¬ Beneuenius deferipfit dicens. Mulier quatdam nomine Alexandra Mediolano Flo- _
unk. rentiam venit,qua? gerninos mares quaeftui fpedandos dabat, quorum alter erat in- ^
teger toto corpore ,& membris diftinbtis, alter verb ita adhaerebat alterius thora-
ci,vt illuc totum caput inferuifle vidcretur,reliquo corporcab alto feparato de mo¬
re infantis mamillam fugentis.
L.^Jenat, Marcellus quoq-, Virgilius in commentarijsad Diofcoridem deferibit monftru,
tnea.cA^i, ex Gallia in ltaliam delatum.Eratenim imperfedum corpus fine capite, &humeris
quodammodo eregione ventriculialterius ptrfcdi pufionis emergens, & ad fenfus
& necelfifates puelli perfebfi mouebatur . Ideo Joannes Baptifta Porta in Magia
L. 2. c. 17 . natural! facetur fe vidifte Neapoli monftrum, ex cuius pebtore alius infans integer
exibat, retento folum capite in perfe&ioris homims ventre. Ampliusiuxta fidam
relar/onem , qua? feruatur apud clari/Iimum virum Ouidium Montalbanum omni¬
bus difciplims exornatum , anno falutis poft fefquimiliefimum decimoquinto, die D
vndecima Maij peruenitBononiamadolefcens Hifpanus, qui fub axilla infantem
geftabat omnibus membris abfoiutum prater caput, quod intra thoracem iuuenis
perf-bli occultari videbatur .
Quamuisanno fuperiori, nempepoft fefquimiliefimum decimo quarto,iuxta fen
rentiam Licofthenis , Co I maria? oppidi imperialis Alfatia? ad Ilum flumen fiti, na¬
tus fit mfans virilis fexus, ex cuius peblore aliud corpufculum infantis omnibus
mi. membris abfoluti ad genua vfq; propendebat, folo capite in corpore maioris in¬
fantis abdito; velutiin icone Illl.oftenditur .
Praterea, ex eodem Licofthcne , anno Dominipoft fefquimiliefimum decimo-
nono, ex Sabaudia in Heluetiam venit, qu/dam homo iufta? tetatis integra forma, &-
omnibus membris rebte conftitutus,ex cuius regione ventriculialiudhominiscor.
pus ita pendebat, vt caput tantiim, atq^ brachia deeftent, qua? in alterius ventre
recon-
 Monffcrorum Hiftoria.

III. Monftrum bicorpor* 6c monocephalon

vtriufq; fexus.
6 12 Vlyfsis Aldrouandi

IIII. Monftrum monocephalon binis

corporibus.
 .Monftrorum Hiftoria 613
reconditae/Te videbantur . Hie homocircumtulit hancmolem, magnohominum
vndequaq; coniluentium fpedtacu!o,& admiratione, per diuerfas regiones, qua?-
ftumfaciens.
Similiter anno a partu Virginis Chriftipara? poft fefquimillefimu vigefimo quin-
to> vt diyulgauit JJcofthenes, in quodam pago Hircinia? fylua? non procul a Knei-
Monftrum
bis, infans monffrofus natus virilis fexus, ex cuius corpore circa pedtus aiiud hu-
manum corpus pendebat, cunCiis partibus abfolutum, pra?ter caput, quod in alio bicorpor ,
corpore tedium efl'e videbatur. Peruemt hoc monfirum ad viriiem a?tatem,&hue, quod perve¬
£ atq; illuc proficifcens , a cutiofishoc nature miraculum obferuantibus qua?ftum nttad vtrt-
colligebat . Ideo Argentina? tn Nundinis circa diem feftum fandh Ioannis Bap- lem atatent.
tifta?, anno fupra fefquimillefimum quinquagefimo quinto fuitvifum. Immo Li-
cofthenes fc vidilfe fatetur hoc monfirum Baiilea? fubfequenciannopoft fefquimil¬
lefimum quinquagefimo fexto,
Hocfortaffis erit idem monfirum , quod a Iacobo Rufo,infuo opere de conce-
ptu humano, fub anno vigefimo nono fupra fefquimillefimum diuulgatur; cum ad
maruram a?catcm peruenent, vt in icone V.dcmonftratur. V.
Pareus quoq; non diffimilis. monftri mcminit confpedti Luretia?anno Domini
poft fefquimillefimum trigefimo. Item Cardanos horrvnem monftrofum huiui for¬
ma? annum vigefimum quintum natum memorat. Quidam etiam Ianus Vitalis Pa.
normitanus de hoc monftro cecinit hunc in modum.
F 1 1 " 7~run cum fub peltore li hrat inanem
Egrcjfusf>uer , fine nomine peftora corpus
lmmtnet3 huic coilum caput eft, & brachtaparua
Pro man thus funt, terga polum fpettare videntur .
Tom. t.
Langius, & ipfe monimentis mandauit quod,anno a partu Deipara Virginis fu¬
pra fefquimillefimum quinquagefimo fex^o, in pago Argentina? Vrbis,mulier ino¬ eptft. eptft.
ps, exfeminis vbertare,peperit mafculutn ,ex cuius epigaftrio moles mfantinon 8.
diffimilis pendebat, itaut alter infans collotenusalteriinfertus effe videretur,cru-
ribus, &pedibus perfed is, fedmanibus tnancis, cum in dextra quatuor, &in ia?ua
tres tantummodo digiticonfpicerentur.
Simile monfirum bicorpor, &vniceps Pataui; oblatum fuit Realdo Columbo L. i y.de re
Anatomico celeberrimo difTecandum . Erat autem infans femeftris, cum alio itn- Anat.
G perfediofinc capiteilli agglutinato: quoniam Philiatri videre defiderabant, num
coralia vifeeradfent geminata. Iraq; aperto cadauere , in puero imperfedto
nonnulla inteftinareperta funt,exquorum portione vefica, &anus conflruebatur,
fed ibi nullum cor , nullum iecur, & nullum cerebrum vifebatur ; ren tantum per-
magnus ibi erat, qui munio fortehepatis fungebatur :namq-,ab extremicateiecoris
perfedliinfantis craffavenainftar arteri?ad ilium magnum renem perueniebat,
atq; inde slice complures vena? per corpusdiffeminabanrur.
Antequam alio fcrmonccor.uertamus,non eric ab re nonnulla carmina recita-
re, qtrsePierius defimili monftro ad Leon era Decimum Pontificem maximum con-
feripfit, funt autem huius tenoris.
Naturam, orbit ordtnem immutabilem •
jq Ntlfruftra, & incaffumfacere apertum falls,
perfecta, qua funt opera nnramur mb.'I,
Nulliq; eo', umdemvfus eft incognitusi
$ed qua videntur ineboata inantter
Portentafunt, & abdttas rerum vices
Vt exerant , funt vfut mortaltbus.
Nunc monftra Roma cernimus, qua Celtiber
Nutriuil , orta in Gallico tamen folo.
Pueri puellum ex vmbilico fcilicet.
Pendentem, adafio capiteper communia
Vifcera, neq-, hutus tangere eft vfquam caput.
Humeri , & lacerti exiii tate inutiles
Adeo vfq\funt breues, & inftarpsllicis
F f f Exoffts,
 Vljfsis Aldrouandi

V\ Monftrum monocephalon bicorpor, quod

advirilem aetatem peruenit.
 Monftroram Hiftoria. di$
Exofftt^ejfdtiij;fhtcci, & langaidi.
Crura v Hul ata^poplttefq\ caumate
Jam[yder<tti , tamq\ ad vfum habiles mintit o
Hon hacfutrunt irrtto Euentu , Ln,
Oflenta vtfa-i fed tuum cert} decut
Cceloextulere, name]-, concilium a Iteram
ln Gailyt ortum,allium ab Hifipano viro
Sine capite efifie^ fine mana, &firmograda
Debtre Laterano infieri )&inolefcere
Oldaua nuper fiefitopalam inlit .
Hoc ell Leonem inducere, hoc eft Herculem
Eeferre, monflra <jutfinbegit omnia.

MONSTRA BELLVINA VNICO CA¬

PITE BICORPORA.
Nbrutls monflra hums generis mulrb plura ,quam in foetibus huma-
nis obferuata fuiffe comperimus. Namquscumq; contra coramu-
ncm Naturae legem, &ordinem fiunt ,in humana generatione,cade
fieri pofTe in vtero brurorum affeueramus , idq; crebrius, quoniatn
plurima brurorum funt multipara, & nifi efTenr mulripara ,idillis
contingere poteft propter copiam feminis, cu minus frequenrem congreft'umexer- ritulut.
ceant. Propterea boues mon/lrofios fspe partus en/runtur, quos viuis coloribus
exprirai curamt Clariffimus vir Vly/T'es Aldrouandus,- & Hodie quilibetin publi¬
co Muf?o magna admirarioneintueri poteft, imonon fofum quos ipfe obferuarc
potuit, fed eriamfimiles partus monftrofosa v/ris rerum naturalium fidis indaga-
toribus obferuatos intellexit. Inter bos partus vnum ad rem noftram fpe&ante
comperimus.fuit enim vitulus monocephalos,bicorpor,quinq; auribus pra»ditus,pe- I.
G dibus fupernis mutuo corpora complecftentibus ijfq; quodammodo ceruinis vc in Forcat .
icone. I. apparet.
Non diffimilisforms fuit porcus bicorpor vnico prsditus capite, natus anno fa-
lutis port millefimum, &quadringentefimum nonagefimo fexto,in Suntgoia ferti-
liflima Germanis Prouincia, in pago Lanfer, vtrecitat Licofthenes ,
Sus erat vnico capite, quatuor auribus, duobus oculis, totidem linguis, necno II.
ofto pedibus refertus: ha?c beftia a capite ad vmbilicum vfqjcopulabatur, Pofterio-
ribus.feuinfernis partibus fepararis, vt in icone II. confpicitur.
Aliammonftrofi Nefrendis effigrem non piguithocin locodelineare, quoniam
ad bicorpora monocephala attinet. Natumeft hoc monftrum anno Domini port
fefquimillefimum feptuagefimo fecundo, po(fero a Pafchatedie, Metis, in Lotha- Nefrendit
rintria,in hofpitio,cui SamftiSpiritus rmagopro Infigni eft ,o<ftonispedibus, qua- rnonHrofi
H ruor auribus, & vnicp capite quafi canino prsditum . Partes monftri pofteriores, deferiptie .
tanquam gemcllorum eranc diftin$a?,fed anter/ores copulata? cum duabus linguis
in ore , & quatuor dentibus in fuperioris, & rotidem in inferioris maxilla5 lateribus.
Sexus diftiq&io nonfatis a Natura fuit expreffa, quia,nummas,autfsminaef-
fer, nemo digbofccrc poterat: nam exigua ranriim rimafub cauda vtriufq; cor¬ III.
poris erat aperta . Huius monftri effigiem Ambrofius PareusBurgefiomedicome-
tenfi ccleberrimo acceptam refert; quemadmodum in icone III. oftenditur.
Similia monflra in felibus,& canibus nonnunquam contingerefolent: cuinfint
animalia multipara; ideoqj ob copiam feroinis, &multirudinem partuum monflra
bicorpora enituntur . Mcminit Licofthenes catelJi monocephali bicorporis nati
Bafilear, menfe Februario, annofalutis port fefquimillefimum quinquagefimofe-
cuodo, inaedibus Ludouid D£bifa?i ? exfele domeftica, qua? inter alios foetus nu-
F ff 3 mcrofos
I, yitulus vniceps bieorpor quinq; auribus
praeditHs.
 Monftrorum Hiftoria. 6iy

U. Sus geminus vnico capite

 Vlyfcis Aldrouandi

III. Sus alius bicorpor monocephalos

 Monftrorum Hiftoria. 619
raerofosenixaeftcatellum vnicipitembicorporem,& odHpe.dem vtriufq; fexus,
corporibus vnico capite copulatis: itautduorumfefe mutuo ofculantium fpeciem
referrent; vnde multi viri ex ortu huius monftri praefagium falutis, & concordig
hauferunt.
Nos in praefentia damus iconem felis monocephali, & bicorporis , necnon odti-
pedis, fed aprimoiamd.efcriptodifcrepaotis,quiain hoc duo corpora nonfolutn
capite, fed etram fterno glntina.nt.ur jveluti in icone Hit. pingitur juxta vtramque
partem vna cummentaftro, quod ab Herbanjs balfamum felium nuncupatur .
ini.
Immo Ledtori fpedtandam proponimus aliam fell’s monftrifici iconem , qua? ad
noftras peruenicmanus, Fuitenim catellus fdis domefticse colore albus, o&ipes, Felt! mtn-
vniceps iuxta partes fupernas,& bicorpor iuxta partes infernas, cum duabus cau- ftrofus.
di$, quemadmodum in icone V. delineatur, vna cum Valeriana maiore . V.
Quodhadenus catellis felium conrigifte affeuerauimus ,fceribus etiamcanujm
nonnunquam accidere fatemur; quandoquidem ad noftras manus peruenerunt ico-
nes, qus monftriferos huius generis canes reprjefentant. Pjimitus exhibemus
fpedandameffigiemmonftroficanis , nempe monocephali, & bicorporis , fed di-
ferepat a propofitis felium monftris , quoniam feles erantodipedes; cum hie canis
fit tantummodb hexapus.quia duobus pedibus anticis carebat ; ficuti ledtor poteft VI.
intueriin icone VI. vbi hoc monftrum iuxta vtramq; partem exprimitur, vna cum Cynomia
Pfyllio,quam p'antam Botaniciherbam cynomiam, velcynoidem nuncupant. herba qua.
Parker aliud monlhumcaninumhuius generis fpedandum proponimus, quod
quidem monocephalon eft,& bicorpor, necnon capite , fterno, & ventre glutina-
tur, fed eft octipes ad differentiam fuperioris nuper delineati yeluci confpicitur in
icone VII. vbi iuxta vtramq;partemoftenditur. VII.
In auiumfamilia fepe huiufmodi monftra monocephala, & bicorpora obferuan-
fur:fi‘quidem,ex Licoftbenchiftoriggrapho, anno poft fdquimillefirnum trigefimo
pdtauo, Colmaria? nob/Iis Alfatia? faperioris, & Romani Imperij oppidi,in aedibus
Thoma? Ebcrlin;,die Iouis antefeftumPafchatis ( fuir enim dies dccima odiaua
Aprilis) ab ouo exclufus fuit pullus vn iceps duplicicollo, & bin is corporibus fimul VIII.
glutinatis ,nempe quatuor pedibus, &totidem alis prteditus ytiqicone VIII*
cernitur.
Hinc viri non vulgariter eruditi conic&arunt hocfuiftepra?fagium vnitatis,qH?
Chrifti fidclcs femper profited debent; cum hoemonftrum in lucem prodierit ea
die, qua Cbrifti ccena myftica in eius paflionis monumentum celebrabatur; dum
cundti Chrifti fideles facramentumcommunionis obeuntes quodanimodo copulan*
tur, & vnum Ecclefia? corpus fub vno Chrifto capite conftituunr,
Prgtereahuncpullum in illis regionibus prodigiofum,&potiflimum ea die cum
quatuor aiis , & tot idem pedibus fub vno capite nafumpraedic3runt,quomam qua¬
tuor Euangelij Scriptures in ccsnamyftica deferibenda vnanimes infinuare volue- MyfUca ft-
ric, quae in Ecclefia fideliumabfq>vllodifiTenfuconferuanda eft . Immo quemad¬ gnificatto.
modum hie prodigiofus pullus quatuornkebatur pedibus,ica Ecclefiam Chrifti
quatuor Euangeliftis tanquam firmis nixam fundamentis, vnico capite, nimirum
Chrifto regente nunquam corrui pofte.
Ampliusin Gallia iuxta aftertum Licoftbenis5 anno falutis noftrte poft fefquimil-
H Jefimnm quinquagefimo primo, ex ouo gallinae pullus etiam geminatus, & vniceps
exclufus eft, qui quamuis quatuor pedibus , &totidema!is fub vno capite effetre-
fertus , nihilominusa fuperiori iam delineato diferepabat in collo.-nam ille duo di-
ftin&aabinuicemgeftabatcolla, cumhiccolla fimul copulata fub yno capite ha-
VIIII.
bear,vt in icone VHII.demonftratur.
Pariter in genere Anferumfimile monftrum aliquando vifum eft, &potiflimum
anno Domini poft millefimum, & ducentefimum fexagefimo odiauo, fi veritatem
tetigit Licofthenes.
Namq; hoc tempore pullus anferinus vnico capite, & collo geminato , nec non
X.
reliquocorporeex ouo emerfit, ytin icone X.apparet: talem pullum Albertus fa-
£.4 .de gen.
tetur fe vidilfe monocephalo duplicicollo quatuor pedibus,&totidcmalis refertu.
An.cap 4 .
Optirae igitur docebat communis preceptor Ariftoteles, monftra mujtis mem-
bris,
 Vlyisis Aldrouandi

IIII. Felis monocephalos bicorpor prone dc

fupjne piftus cum Mentaftro .
Monftrorum Hifloria.
6n Vlyfsis Aldrouandi

yL Canis vniceps bicorpor hexapus, iuxta

vtramcn partem pidtus cum Flyilio ,
 Monftrorum Hiftoria. 623

Canis vniceps , 6c bicorpor alius

 Monftrorum Hiftoria. <5 27,
bris, quamopus fir,integrata, rard admodum in vtero earumanimantium procrea-
ri, qua? fingulos foetus pariunt, fed crebrius in illis animantibus gignisquarumpar-
tus eft numerofus, & potiflimum in genere auiura,inter quas gallmas procreationis
monftrofa? funtferaces , quippcqua? partumhabeant numerofum, non folumquia
tanquam columbr f£pefa?tihcent,fed etiamquoniam muftos partus intralefempet
cbntineant: hacdere plures foetus geminates enituntur: coha?renc emm concert .
ptus ob viciniam, Sc pulii mpnftrificimftar eoiuqa,qui proponuntprin iconibus fpe- >
■ftandi, fcTpe ab ouis emergunr. Id autem non in fobs pullis contingit, quia foetus
etiam aliorum animantium in vterocoalefcunr, & multaeorum membra adhserent,'
dcfediratem nancifcuntur proprerca iure merito poterimus cum Lucretio canere, 1
0 rba pedum partim-> manuum Vlduatavtc/ffim,
Malta fine ere etiam^fint vultu c&ca reperta,
Vtntatfi mtmbrprum per totum corpus adhafis ?

MONSTRA HVMANA IN PARTIBVS

1NFERIORIBVS S1MPLICIA,
& In Superionbus Geminata.
VM in antecedent! Rubrica monftra fub vno capite , in parte tamen
inferior! geminata in medium prolata fuerint, reliquum modo eft, &
rationi viderurcorfonum , vt hocin loco monftra pra?di<ftis oppofita
recenfeantur, nempe ilia,qua? partibus fupernis duplicate, in partes
infernas (implices deftnunt. L.i6.deei
Inprimis Diuus Auguftinus monftri huius generis meminir,quod pofteaa Metro uit,Deu.S
Crinito in operc dehonefta difeiplina repetitur. Fuic igitur puer vmbijico tenus
{implex, partibus fuperioribus geminatis , nempe cum quatuor brachijs, rotidem
manibus,& duobus capitibus natus in oppido Emaus,imperante Theodofio Cffa.
G re.Paulas autem Diacanus de Imperatore Caefare verba faciens feripfir poftobitu
Theodofij^imilem partum vtnbihco tenus perfe&um,& deinceps in parte fuperpa
geminatum ortum effe.quoniam duo capita,duo pedtora, & quatuor brachia habe-
battimmo eorutrj altcro vigilante foetus alter dormiebat,& viciffim diuerfas pldru-
que operationes moliebantur . Deinde code m tempore , tefte Diuo Hieronymo..
aliud monftrum huius generis Lida: natumefleperhihctur,quQdduobus capitibus
quatuor brachijs,&duobus pedibuserat integratum.
Item Alberus Magnus in Commentarijs ad Ariftqtelem metniniccuiufdam mo L.%.pbyfie.
ftri bicorporis quod iuxta inferiores partes crat/implex EcCardanus in C ommen-
tarijsad Hippocratem diuulgauir,tnonftrum in Aegypto adquartum vfque annu
vixifte, quod vmbilico tenus erat geminatum , cum partes inferno? vnutn tantiim
puellum repraefentarenr.
Infup^r Georgius Buchananus return fcoticarum fcriptor,refercnte Camerario, l. i^-bift.
natum e/fein Scotia monftrum tradidit,quod fupra vmbilicum fpecietn man's refe- Scot.
rens acommuni hominum effigie non diferepabat , fed fupra vmbilicum membra
omnia erat geminata.Id Rex Scotia? educandum, & erudiedum in varijs idiomati-
bus,& potiflimum in mufica curauit,in quamiros fecit progre/fus: itaut maxima om Monftrum
niumadmiratione modulate caneret. eruditur .
Deinde in hoemonftro alia duo erant admiranda,pn'md quoniam ba?c capita fa?-
pe inter ferixabantur; deinde quia,partibus inferioribus Ixfis , vtrumque corpus
dolore affiqiebatur; fedaliquaparrium fupcrnarumLafa,fenfus dolorisalteriran-
tum corpori contingebat. Nequehuius effeftus longe petenda eft ratio: nam par¬
tes monftri fuperna? inter fe erant diftindta?, cum inferiores vtrique corpori com¬
munes cofpicerentur Vnde nerui fenfura membris impertientes.cu in cruribus vtri-
G g g 2 que

!
6iZ Vlyfsis Aldrouandi

I. Foetjis in parte fuperiori geminatus, Sc in

inferiori (implex clunibuscohaerens.
 Monftrorum Hiftoria. 6 29
que corpori eft effent communes,confequenrer etia horum Ixfio vtrique nocebar,
quod dc partibus fuperioribusfecus erat dicendum.Hoc monftrum ad annum vige-
fimurn octauum vitamprotraxifle dicitur,& deceffifte Ioaane ProregeScotiam ad¬ Mon Pitt
min iftrante. obttus.
Sin per latamannorumferiem fpatiemur,muIro plurahuius generismonftra com
periemusirecitatur enim apud Licoftbenem,quod anno falutis noftra»poft millefi-
mum quadragefimo quarto in confinio Norcmani2c,& Britannia Henrico tertio re-
gnante,nata eft femina cum duobus capitibus.quatuor brachijs,cseterisque partibus Monftrum
geminatis vfquead vmbilicum; cum partesinferng eftet fimplices Vtrumque caput geminatum
comedebat.fed alui excrementa per vnutn tantummodo exiturn trudebantur At
in parte fu-
vna parte monftri praemortua,altera per fpatium fere triennij fuperuixit, defun&a,
pertori.
baiulans,donee molis pondered cadaueris nidore deficeret.NonnulIi Prtefagi exi
ftimarunt,& monumentis etia maddarunt, h'ocmonftro Regione Anglic Nort-
mani? fignificari ,quse licet inter fefuerinc diuifee Tub vno tantum Dominioerant
conftitut^jdequo pradagio feu monftri interpretatione legendus eft yincentius in
L. 2 6.0.38.
fpeculonaturali Natiuitacempofteahuius monftri Mattheus Palmerius ad annum
Chrifti fexagefimum primum fupra milieftmum retu/it,
Pariter in Anglia,anno Domini poft rr.iilefimum, & centefimum duodecimo, ex
hiftoria Lichoftenis,natus eft puer geminus, a clune ad partes fupernas itadiiiifus
vt duo infantes integri viderentur,qui clunibus coh^rentes in duos tantum pedes
F definebant. Hoc monftrum facrifontis aqualuftratum triduo fuperuixit, fuitque
tab's forma?, qualis in icone l. exhibetur. I.
Sed anno falutis poft rnilldimum, & ducentefimumtrigefrmo quarto, in mon- Monftrum
tofis Bononia? locis, ex mub'ere monftrum non abfimilead virales auras egreftum geminatum
eft, cuius pars fuperior duos infantes, & inferior vnum folum referebat ; fed horum Bononia na
foetuum vnus prima dieobijt, & alter fcquenti die inrcrijt. turn*

Subftncm Imperij Gra?corum, Andronico vltimo imperante, circa annum falu«

tis nonage/imum tertium fupra mibefimum , & ducentefimum, monftrofus puer na-
tus eft Bizantij a pedibus vfq; ad vmbilicum continuus, inde verb feparatus , vt
duo capita,duo pe&ora , confequcnrerq; dupb’cem dorfi /pinamhaberet cumqua-
tuor brachijs, fed poft primum ab ortu diem expirauir.
Infuper annoa partu Cbriftiparje Virgin/s poft milleftmum, & trecentefimum
G decimo, in agro florentino, monftrifer pueliuseffigie biGorporis natus efte perhi-
betur, vt Hiftoria Licofthenis rccitat,& geminis capitibus ,quatuor brachijs , fed Puer gemi¬
circa partes genitales ita connexusvt in duos folum pedes defineret, & paucos nus Floren-
dies vixit. Huius effigies vifitur Florentix delineata in pariete loci Hofpitabs ad tia natus.
Scalas cpm epigrammate huius tenoris . <
Hac Petrus , Pautuff, vno fubcorpore bint
Fabrica natura mira, iacemus humo .
Cuiq; fuum fait , & manuum ,fuit oris opufq\\
Vefica, aft vnum ventris opufq'.futt.
lunxere extreme partes nos corporis amkos
fuas neuter ftmuL cr dicat vstrep, ftsas .
Nostra ex partepedes ; capita ex vtraq; fuerunt
^ Etna, fed } medio corpore plantafuit.
Binetfuit medio, qua corpore planta deorfum
Pen debat, furfum quinta erat vna manus .
Non verb nobis vnus fo mnufq; cibufq;
Nec rtfus nobis . fetus, & vnus erat
Somno membra dabat vnus, rtdebat , & alter ,
Sugebatq; vnus, fenfquoq• & alter erat.
Jn florentina natos nos fluminis Ami
Valle dedit patriot nos pia cura patris »
lnde altt, (fp facro pariter de fonteleuati
Vidimus ambo decern bit totidemq s diet
fluid nunc Neptunum,quid nunc lanumq-, bifromem
9 g S 3 Mira-
 Vlyfsis Aldrouandi

II, Monftrum bicorpor vfq; ad pubem.

 Monftrorum Hiftoria. 631
Mtrdris? ttygijtema quid ora cams ?
Ft quid Gcryoms trta corpora ?fctlictt vnum
Not corpus , binas nos antmafq-} lege ,
Huius moftri meminitetia Francifcus Petr3rcha inopere derebus mcmoradis;
Neq, hicceftarunt Natur? errata quandoquidemanno Dominiport triiliefimum,
&quadringentefimum nonagefimo quarto, in oppido Germanic Rotuil nuncupa-
toad Syluam Hirciniam fito infans duobus capiubus, quatuor brachijs,& duobus r>l6nm
tantiim pedibus natus efife perhibetur, vc I icofthenes aftruit. Item anno poll dlrmnfimi-
millelimum , & quadringentefimum nonagefimo odauo, exeiufdem Hiftoriogra* ^'
t phi fententia,monftrum antecedent! vaide fimile fatminei fexus narum eft,in Ditio-
ne Vuendenbergha capitibus duobus quatuor brachiis, vmco ventre, & pedibus
duobus.
Tandem in Pago Rinach non procula Bafilea Raqracorum, anno poftfefqui-
milleftmutnquadragefimo tertio , vt fcribit Licofthenes, mulier geminos edidit vi-
rilis fexus concretis corporibus fupra vmbilicum,quatuor brach'js, & binis rancum-
modopedibus infiftentes.. Hoc monftrum a Munftero in fua Cofmographia ele-
ganterfuit defcriptum .
His addimus iconem monftri bicorporis vfq;ad pubero, viuis coloribus deJinea-
ti in Muf^o publico, quod natum eft in Agro Auxini ciuitatis Piceni, fuitq; dupli-
ci facri fontis latice luftratum. Huius alterum caput 13c optime fugebat, alterum
p nequaquam. Effigies in figura II. repratfentatur P

MONSTRAHVMANA BICORPORA
IVXTA LONGITVDiNEM IN
MATERNA ALVO
multifariam conglutinata .
ODOnoftra intereft ad monftra reapteb'corpora examinanda acce-
derejqux cumfint omnibus parcibus externis integrata adeo in ma-
trice conneduntur, vt ab inuicem feparari nequeant. Verum quide
eft,quodaliquando inhisbicorporibus aliqu^ particulce defunt,&
interdumetiam fuperflus obferuantur . Hinc tamen non fit,quin bi¬
corpora appellari poffint, cum a maiori partium numero conftituantur.
Rufus igitur , & Cornelius Gemma paffimhorum monftrorum meminerunt, &
Volaterranus diuulgatfic vidifte Romar geminos infantes aduerfis vulnbus fimu!
copulatos, qui ad longum tempus vitam non produxerunt. Vififunt etiam Loua- yisraiionit
nij, authore Schenchio, Gemelli fterno,& ventre ita glutinati, vtduplici folum ca* ^ refideat
pite, quatuor bracffijs, & totidem pedibus diftinguerentur: quapropter diftedo ca-
H ft3U ere, corvtriq; commune compertum eft; cum caetera? partes effent gemmarat.
Idcirco tunc orta elt inter erudites homines controuerfia, an vis ratioms in corde,
aut in cerebro fuum domicilium habuerit. Sed hanc litem confulto omitcemus,quia
meminimus alias, ad aures Medicorum,afteruiffe,dignitatemhumanaeforma?,&do- connexio
micilium rationi sin cerebro, non autem in corde refidere j quamuisin cordefon$ Gemtlloru
caloris, & prsecipuus nodus facu tarurn naturalium,&animaJ/iiinoccultetur. varta
Satius igitur effie arbitramur, fide more, in his recenfendisad feriem annorum
nofmet conqertamus j ficq; connexionem Gemellorum primo iuxta partem ante-
riorem, deinde iuxta pofteriore,& deinceps iuxtalateralem mamfeftabimus. Iiaq;
anno mundiodingentefimo feptuagefimo primo fupra triamillia,& antepartum
Deiparje Virgims nonagefimofecundo, ex Licofthene, Vrelfinijs GemelJcefimul
mexx,& praemortuse nataj funt. item anno Domini poll millefimum fexagefimo
tertio,
 Vlyftis Aldrouandi

I. Gemelli vmbilico coniun&i

 Monftrorum Hiftoria. 633

II. Gemelli pedoribus connexi

\
 (534 Vlyfsis Aldrouandi
tertio, Conftantia? ad lacum Acroniutn, Gemellj vtriufqj fexus membris omnibus
abfoluti, fed circa vmbilicum copulati in lucem prodierunt.
Pariterin Pago Vallis fuperioris Arni Tcrtanio nuncupate , anno falutis hum3*
nsc poft millcfimum, & trecentefimum decimo fcxto monftrum naruni eft referens
duos Gemellos vmbilico copulatos , quorum alter duo crura,alter vero vnum tan-
I. tummodo habebat, vt in icone I. oftena’itur.
Similiter anno Domini poft millefimurn , & quadringentefimum nonagefimo
quarto, menfe februarij, Berhendia? in Ditione Illuftriffimi Principis Palatini Eie-
doris,in Villa non procu! ab HcyJdeiberg3,natj funt Gemini pedoribus conglu-
tinatis, catteris partibusredeformatis, & vmbilicus vtriq;eratcommunis, vt pa- ™
Jl. tec in icone II,
Infuperanno falutis humana? poft millefimurn, & quadringentefimum nonage¬
fimo quinto, menfe Septembris, vt Licofthenes, Cornelius Gemma , & Pareus te-
ftificanrur, prope Vuormaciam, & Benfhaim, mulier quatdam monftrificas enixa
eft puellasfronteconnexas,fe fe mutuo afpictentes , quas Moguntia? vidifte,anno
poft fefquimiliefimum primo fatetur Munftcrus in Cofmographia: nam tunc tempo-
ris adartatem fex annoromperueneranr. Ida; fimul incedcre , fimu) dormire, nec-
non furgcrecogebantur, immo altera procedente, altera rctroccdebat, nafi vtriuf-
Gemellfco* que fe fe quaficonrangebant, Oculi ad vifionem in latera tantummodo torqueba-
pulatu vt- tur, qmapaululum fupraoculosfiontes tenacirer cohatrebanr.
mates, & Ad decimum vfq; annum vixifte feruntur; quandoquidem vna premortua , alte* B
erefeentes , ra paulo poftobijt, vel quia fuperftes, feparato alterius cadauere,vu!nerc perierir,
vel quia cadaueris putrefadione cerebrum lethaliter affectum fuerit.
Occafionem huius monftrihanc fuifte tradunt Autbores , colloquebantur dure
mulieres inuicem, quarum altera geminos in vfero geftabar foetus , fed terr/a tnu-
lierfuperueniens de improuifo capita col/oquenrium concuflit. Vndcfceta perter-
lil. refada concuflionis noramfeerui impreffit, vt in icone III. often ditur.
Amplius anno poft fefquimiliefimum rertio,in pago Gofiou Agti Tiguriniapud
Heluetios, honeftamulier duos foetus vmbilico copulatos peperit, duobus capiti-
bus,quatuor hrachijs, 8c toridem cruribus . Et anno poft fefquimiliefimum trige-
fimoodauo,authorc licofihene , fimi/es foetus vmbilico connati confpedd funr.
. Item anno poft fefquimiliefimum quadragefimo primo, Februario mcnfe,Fribur _
Gemellialio gi M'forum,puelli, tota parteanteriori foerus cohxrente, editi funt:ficuri Peuce-
modo coj/u- rus in Teratoflopsa exarauit. Immo fubfequenti anno in Ducatu Vuintenburgen-
lati . fi, duo partus pedore coniundi nati funt.
Similiter Heyndelbergoead Neccarum flumen, die Pentecoftes anni poft fef¬
quimiliefimum quadragefiini quarti ,ex Gafparo Befler Fabro parre ,&Chaterina
matre natus eft duplex foetus virilis fexus ventre conglutinatus , carteris partibus
Corvnum abfolutis, vixit fefquidiem, &,aperto cadaucre, Chirurgi vnum tantumcor inue-
ingemtllts . nerunr.
Rurfus anno poft fefquimiliefimum quadr3gefimo fexto,in oppido Saxonite ad
Albim, infantes nati font a femonbus vfq; ad collum concreti,- itautfefe muruis
amplexibus ftringere viderentur.Hunc cafum alio antiquiori,necnon recentiori fta-
bilirc polfumus.Primus legiturapud Schenchium,nam anno Domini poft millcfimu D
& centefimum fextojanuario menfe,in celebri,& imperiali ciuitate Argentina foe¬
tus monftrofus ex plebeis parentibus nempe ex Stephano patre fabro lignario edi-
tus eftJ nimirumbicorporfcsmineifexus,capitibus,co!Jo,pcdore,& ventre conna-
tus.Vnaapparebat facies binis ocu!is,quatuor auribus,nafo,& ore non indecencer
Partus formata,fi tamen monftrum iuxrapartem anteriorem fpedabatur,nempe iuxta par-
mtnHS ad- tern,in qua ex duobus conglutinatis capitibus facies effigiabatur. Ven'im foetuin
wtirandtts. faciem procumbenre,vbi alterius infantis facies erat formanda,duo capita inmodu
vtris copulata vifebanttirj nihilquepraecer duas auriculas in colli faftigio locaras,
exhibebatur fpedandum.
Ha; gemella’ pedore,& ventre coha;rentes,fe fe inuice compIedividebatur,ne-
pe brachijs &cruribus viciftim hincinde decuffatis,vmbiIico vtriufquefubtus pro-
pendente.Vixit monftrum fefquihoram,&poft obitum,corpufcu!o apcrto,Chirur-
S*
& Albus *
 Monftrorum Hiftoria . 637
vnicum cor vnicum pulmonem,vnicum venrricuiumcum duplicihepate,& qua-
ruorrembus inucnerunr.
Nonvalde abfimilis fedrecentiormonftri natiuitascontigitRegij ,menfe No-
uembrisannipoftmiIIeftmum,& fexcentefimum decimiquinti.Monftrum erat bi-
corpor vrroque fexu refercurn, duo erant Gemelli Aerhiops, &a!bus con/undi
ventre,thorace , Sc vnico vmbilico, cx ten's partibus pcrfedi, qui quodammodo in tt*.
mutuis amplexibus efte videbantur. Tres horas tantummodo vixerunc. Icon
IIII. complexum, & connexionem oftend t.
_ Eodemanno Bononia?,menfe lulij, dux Gemella? conglutinara; naca?mortu£,
&apert# funt. In primis partes exteriores vtriqj abfofutiflima; erant,nec ranrillum
abalijsperfedli's partibus diferepabant, pedore tantummodo excepro, quod erat
vnicum, & v'triq; commune . Nam hac parte inuicem copulabantur. Incipiebac
autem coniundio ab ofle fterni, & in vmbilicum definebat. Magnitudo corporis
vtriq; eadem, fed non eadem erat figura,
Puellacnim qucelatus dextrum occupabat alteri; fefe quodammodo infereba-
tur, itaut pedus alterius, & tergus incuruarentur. Qu? corporis conftirurio in cau-
la fuit imbedllitatis virium . mortua enim prodijtjcum altera viua egrederetur,
Venae vmbilicalis non vulgaris erat ftrudura; quomamin ipfoexortu erat (implex,
& vc in omni foetu fingularis ,max verb, vbi iecur ingrediebatur, in binos ramos
diuidebatur, quorum (ingulifingulis feeribus nutrimenrum allaturi infTgebantur.
F Iecur erat quidem geminum, fed alicui haudquaquam diligenterinfpicienci vni- Auatot.
cum videbatur : nam alterumfub altero veluti occu'catum latibulabat. Folliculi pariut get
fellis erant duo in parte fuperiori hepatis collocati. Item ventticoli erant duo, *****
qui deinde iuxtapylorum ininteftinum ieiunum copulabantur. Renesnoncon-
iundi, fed feparati, vtriqjtamen him-Alteriuxta Iatus iecoris ,&alter fub eodem
latitabat. Lien erat vnfeus ,& in fern ftniftfo tantummodo confpicuus, figuram
potiuscanfni lienis, quam humani ref rens. Inteftinum colon carebat cellulis . Ltetns fi
Diaphragma duo bus in locis erat perforatum,quia duo eraptaefophagi, &rotidem ma °
ventriculiadquos tendebant.
OlTa fterni (ibi enim foetus copulabantur) ita inuicem nedebanrur, vt vnicum
tarum os videretur. Pericaidium erat vnum,quod binatarnen corda ampledeba-
tur , quorum fitus a vulgari valde diuerfus erat; nam cum in omnt homine cufpis
G cordis deorfum vergar, inbifee gemellis cufpides cordiumopponebanrur.
Modo adantiquam annorum feriem fi reuertamur, mcidemus in annum port fef«
qutmillefimum quadragefimum, nasr., menfe Aprilis, ex Peucero in Teratofcopia,
foetus geminus Louanij in lucem exiuit, capitibus, feu quodammodo occipitio co- V.
pulatus, CcCteris partibus perfede abfolutis, vt in icone V.cernitur.
Rurfus annopoft fefquimiHefimum quinquageftmo ,menfe Augufti, in Ditione
Abbatis Vrfini Pago Reidenfi tribus milliaribus a Kauuburen Surma? oppido di-
ftante, vxor cuiufdam fabri Gemcll s omnibus partibus perfedas, fed ventre ad
colJum vfq; congiutinatas peperit, Denuo menfe Martio anni port fefquimillefi-
mum quinquagefimi tertij, Hcrbeslebij, in Pago Thuringia?, Gemcllf nata?funt
ventribus agglurinara?,qua?abortu port horas duas expirarunt.
jj Iterum anno Domini poft fefquimilleftmumfepruageftmo fecundo , Ambrofio
Pareoreferente, in Ponte Seo ad Andes oppidulo, menfe quindili .prodieruntin
lucem infantes fa?minei fexus membris omnibus perfedte, nifi quodalterius manus
quatuor tantiim digitis erat diftinda;fcctus iuxta partem anteriorem cohterebanc
amenrovfq; ad vmbilicum , qui atnbabus erat communis , veluti cor, & heparin
quatuor lobos diuifum. Vixerunr fefquihoram , & in icone VI .exprimtinrur. VI.
Annofubfequenti, nempe poft fcfquimilleftmum feptuageffmo tertio*diefexta L&.cofi,
Odobris,cxobferuatione Cornell'/ Gemma;,prodigiofa Gemmellarum fpecies nata crtt*
eft, qua? omnibus partibus perfeda? in aluo materna, pedoribus, & inferiori maxil¬
la ita concreucrunt, vt vnicum os quodammodo repra?fentarent. Ha? poft orrum
fpatio fefquihora? extinda? funt. Aperto cadauere, cor cuiq; fuum fua fede diftin- VII.
dum erar. cum rotum oppofitum in multisah’jshuius generismonftrisrepertum fit.
JEffigics harutn eft tab's, quaj/s in icone Vil.collocatur.
H h h Rurfus
 Monftrorum Hiftoria.

VI. Icon Gsmellarum Parei

 Monftrorum Hiftoria. 64 j
Rurfusex Schenctyq,anno,falutis human* pod rcrquirraillefimum nonagefimo >
menfe Maio, in pago Hftrmeltzheim Ditionis Archiepifcoparus Argentoratcnfis,
Margharita vxor TheobaJdj Belden ciuis enixa eft foe turn bicorporem cum duo-
bus capitibus quatuor manibus , totidem pedibus; & duplici pudendo mulieris re-
fertum, & omnibus partibus perfe<ftemcegratum,pr*ter vmbilicum,qui vtriq; cor-
pufculoerat communis.
Demum , ex Dceto , anno poft millefimum, &fexcentefimumfeptimomenfe
Martio, in Ditione Genuenfi, ex Baptifia Collorero ,& Peregrina coniug'bus na-
tus eft foetus bieorpor ventre copulatus, alijs partibus 3 b inuicem fcpararis, virilis
fexus, fed vnus erat alteroduplo maior, 8c feet us minor vnico cruremancus, in re-
liquis partibus reifteconformatus, nifi quod oculos reciufos nonhabebat. Paren¬
tes tamen non erant monftroft , & fecunda valetudine fruebantur: immdanteortu
huius monftri alios filios optim? rpembris conftitutos genuerunt. Hoc monftrum dlta tutm*■
pofteaquadrimum Venetijjs, & Patauij Clariffiirms Licetus non feme! v/diftefa- piubutus
tetur, quoniam Parentes per Orhem vagantes, oftenfione huius monftri,non me* &»*'*■**
diocrempecuniam a curiofis fpediatoribus colligebant,
luxta eiuidem Liceti narratioqem, anno falutis pod millefimum, 8c fexcentefimu
decimo quarto , Iunio menfe, in Villa Porcetti propeopp idum Coloni*, exagri-
colisconiugihus Gemelli per rertium abdomen veluti copulati in iucem egrelfi
funt. Horum alter erat fexus viriiis; cum fexus alterius non eftet diftjneftus, cuius
J loco qu*dam cauitas ad genua vfq, protenfa yifebatur , o; u* potius no^atn diftin-
dlionis f*morumquam f*minei fexus pr* fe ferebat; quoniam crura erant coalita,
veluti duo piantarum rrunrei coalefcere folent. Loco pedum,quaedam carnof* pro-
pa gines in extremirate.inftar pedum fuis, diuif* confpiciebanrur.
Ha<ftenus de Gcmdlis iuxta partem anteriorem connexis verba fecimus : modb Connexio
adcopularionemdorfifermonecn conuertemus, quoniam aliquando infantes in iuxtadtr-
maternaaluo iuxta terguscomglutinari folent. /#».
Legimus enim in Hiftoria Licofthen/s, quddanno falutis human* poft millefi¬
mum, & quadringentefimum feptuagefimo quinro, natus eft foetus bieorpor dorfo
copulatus . Sed id Ambrofius Pareus rediius cxplicar. Nimirum eodem anno, Ve-
ron? in Italia, editas ex muliere duasfuiffe puellas dorfo,abimis humeris ad nates VIH.
vfq; ar&iffime con glut inatas;vt in icone Vfll.cernitur.
G Quamobrem monftri nouitas inopes parentes impulit, vt hoc monftrum per om¬
nia ltali* oppida, ad coUigendam cx accurrente ad fp.edaculum vndiq; multitudi-
ne pecuniatn,circumfcrrent,
Ex ijfdem Authoribus, anno Domini poft millefimum , & quadringentefimum
o;ftuagefimo fexto, in Pago Agri Palatini non proculab Heydelberga Rorbachio
nuncupate, Gemini Hermaphtoditi tergoribus conglutinaci ad auras vitales pro- IX,
dierunt, quorum effigies in icone IX. apparet.
Quxmadmodum ventre, & dorfo ,pariter lareribus interdum duo foetus in ma-
trice coalefcunr, Proptereaex Hiftoria Licofthenis coliigimus , quod anno falutis
human* poft fefquimiliefimum rrigefimo quarto, inoppido SeiKmgen Patria Cla-
riffimi viri loannis Iacobi Beureri in Academia Friburgenfi profeftbris,tribus mil.
liaribus fupra Bafileam ad ripam Rbeni firo, foetus geminarus, & iatqribitscopu-
** Jatus natus eft, fed propter graues parrurientis dolores, diii non vixit.
Item Schapbufi? Heluetiorum, vt Schenchiusretulit, anno Domini poft fefqui-
raillefimum quadragefimo tertio, infantes duo nan funt alterolaterum coniun&i Cmntxk
f*mineifexus,duobus capitibus, quatuor brachijs , & totidem pedibus, necnon gtmellorum
vnico vtnbilicovtriqjcommuni. Horumaltermortuusab affioemerfit,alterve- iuxta late*
po viuus natus continudexpirauit, ra,
SimiJiterin AcKen oppido Saxonif, infantes lateretenus connati funt, eara-
jnen ratione, vt dexter finiftra manu humero alterius incumberet,& finifter dextra
thoraci alterius tranfuerfampr*tcnderetveluti Peucerusin Teratofcopia dcli-
neauit,
Aliquando duorum Gemellorum lateralis connexio efficit, vt vnufquifq; foetus
latere tenuscohsrensalterobrachiorumcareat. Quandoquidemannofalutis hu.
H fa h 3 man*
^44 Vlyfsis Aldrouandi

X. Gemini altero brachio carentes latere

 Monftrorum Hiftoria. 545
man* pod fefquimillefimum quadragefimofexto, mulier Lutcti*,Ambrofio Pareo
referente > fexto grauiditatis menfe, foetumpeperic geminatu lateribus coalirum,
cpnfequeriterque cum duobustantiibrachij$,&quatuorcruribus;vtinicoeX. cer- x.
nitur. Huius monftri cadauer Pareus diffecuit, & vnicumcor reperit.
Item Dodoneus fn Obferuationibus memmit GemeJIorumab humero ad plan-
tam pedis latere cohrrenrium . Horura alter fimftro, & alter dextro brachio ca-
rebat , vbiiuxta lacus iungebantur, confequenterq,. coxa, &pes vnus vtriq; etac
communis, altera tamen parte corporis inteora ,& feparata.
Non diifimiiis monftri cadauer loachinus Camerarius in obferuationibus ad
Schenchium miftis,curiofitatis gratia, fe dilecuiflc retulit(iuuat enira fa?pe huiulmo
dimonftraaperire , vt interna quoq; varia Natur? errata patefianc.)offendit igi- ^natomU
tor prima facie vnicum ventriculum , vnumhepar fatis amplum, & latum ,quia ma
gnumetiam vmbilicum habebat hoc monftrum quo materm fanguinis aliraentuin
hauriebat. Ihteftina erant vniufmodi, neq, ita diftintta,vtquiliber infans fua pof-
fideret, mhilominus duo fplenes vifebantur, nam vtrumq; venrriculi laws vnus oc-
cupabat. Cernebantur etiam du* veficul* felis vtrimq, hepatinex*. Pra?tereain
quoliber infante duo renes, vefica, vterus, & partes genitales in propria fede erant
collocat*. Medium thoracem vnum cor amplum, & latum occupabat minimea
pulmone circumdatum , fed membrana mcdiaftino nuncupata, qua? erar gemina &
inftar duorum parietum cor cum pericardio fepiebat,- cum in reliqua pectoris caui-
F tateexigua portio pulmonum confpiceretur. Capita infantium non fuerunt aperra;
quia in his aliquid fingoiare,& printer naturam effe ncutiquam arbitratus eft . Ve-
rumquidcra eft quod alterum infantium caput alcero fuit grandius .

MONSTRA HUMANA BICORPORA

NATA CVM CA PI TIB VS PER
diametrum oppoficis.
C‘C ID IT interdum, vt in humana ma trice foetus duo per nates,& pe¬
rineum coalefcant, confequenterq; infanresper diametrum cppofiti
fe fe intueri videantur. nam ohm Roma?,iuxra relationem L»cofthe-
nis,anno falutis human* poft millcftmum,& quadringenteftmun; no-
nageftmo tertio Gemini orti effe fcruntur, itaconnexi , vt aduerfis
manibus, & faciebus fe feintuerentur,qui paucos dies vixerunt.
Rurfus anno Domini poft fefquimillefimum quinquagefimo f cundo,menfe fex-
tili jMildeltoftoni in Anglia natus effe perhibetur foetus bicorpor, oppofitis vul-
tibus quatuormanibus , vnico ventre, vnovmbilico , necoon ano adtrudcnda
excrementa idoneo refc-rtus . Ab vna parte corporis duo crura cum pedibusiu-
fta proportione format is pendebant. Ab altera parte vnicum crus cum pede exi-
Varia txe-
bar, qui ex duobus pedibus quaff conflarus, & nouetn digitis exornatus vifebarur.
pla.
AdditSchenchius,exmente Iacobi Ruff,nondiffimiiemonftrum fuiffe vifum
H muliebris fexus, & foetuum alter diesquindecim , alter verb vnicum tantum diem
fuperuixit. Hi raro lacrymarunt ? nam alter erat admodum fetus , alter verb m**
ftus , & in fomnum propenfus . Longitude, &latitudohorumquinq, palmos fuif-
feperhibetur, & effigies mdnftracur in icone I.
De monftro non valde abfitnili verba fecit Ambroffus Pareus,quod Lutetia? an¬
no falutis human* poff fefquimillefimum feptuagefimo, Iulio menfe , natumeft,&
I.
perin*o ad nates copuiatum, cum vmbilicoin loco fexus exiftente . Sic igicur in¬
quit :in vie o Grauillierbrumad Infigne Tintinabuli, expatre baiulo Petro Ger-
mano ditto, 8c Matre Matthea Perneila duo paruuli nati funt, quos vnitas natium.
Sc vnusvmbtltcus copulabat, qui per diametrum fe fe imuebanrur, cum diftinttio.
ne (exus: fiquidem facro latice intintti, Ludouici, & Ludouica? nomine fuerunt ap-
peljati.
Pra?te-
 Vlyfsis Aldrouandi

L Mod drum bicorpor capitibus per diarqq-

trum oppoficis ♦

o
 Monftrorum Hiftoria. 647
Prajterea ha»c monftrofacorpora conglutinata optirnatibus, & Populo monftra*
tafuerunt. De his tamen spud Sorbinum haeccarmina Jeguntur.
V nde noui genus hoc monfirt ? qua dira libido
Jfatura peruertif iter ? partumq ; creauit
Jnfandtsm,hareti!es genitali parte Gemellos ,
Cetera perfectas difcreto cor pore proles,
Oppofita oppofitis fpeelantes orthus ora ,
Alternafq\ manut, alter»aq\crura> pedtfqi,
Vna aluicum fit compages, vesica rima
E
Subter, fir)fummaqui prominet vnicus aluo
Vmbilicus, certi neqi funt diferimina fexus
Vila, nipfieSI 0 quod corpore dicitur alter
Signa tuliffe marts i faciefq\ viriltor illi
Fecit, vt Androgym fpecies noua pojjit haberi,
Coniecluraprocul nee abeft, quin dieerepojjim
1 Hum ilium androgymim no Rriper carmina vatif
Plufquam bifdenis , fir quinq\ priortbsts annis
Oftenfum nobis, vt cateramulta malorutn
Signa, decern quibus eft iam conflictataper annost
Gallia, fire,
' Amplius an-iO Domini poft fefquimillefimum feptuagefimo fecundo, Februario Altj gemel-
menfe, vt Ambrofius Parens recitat, in Viabani Parana, via,qua C arnutum Lute- li per dia-
Ha itur, in Pagulo, cui Paruarum Bordarum nomen eft, Cipriana Giranda Iacobi rnetrum fe
Mercatoris Agrico/a vxor, peperit puellos ad nates coptrla tos, confequenterq; per fe tntuen -
diametrum fe fe mucuo confpicientes, quibus pudendum commune fuit, necnon tet.
vmbi/icus,& a bdomen, cum hu ic mon ftrp duo fuerint pedfora, quatuor brachia, &
crura, fe d pa riim fu peruixit ,
Venetijs quoq; anno pod C'hriftum natum feptuagefimo quinto fupra fefquimif-
lefimum,Maio Menfe,ex mulierc Hfbrea monftrum admirandum natum eft. Erac II.
duo infantes iuxta nates , & per/njum coalni, cruribus inu/cem comp!icatis,locis
fecretis,& naturalibus deft/ruebantur, quorum vicem vmbilicus fupplebat j ftngu-
liq; oppofitis inter fe vultibus cibum,&potum fumebant. Omnia igitur obocuJos
G in icone il.ponuntur,
Rurfus Venetijs anno falutis port: miilefimum , & fexcentefimum decimo fepti-
mo monftrum huius generis natum efle inteileximus > nec diffimile orturn eflfe per-
bibetur Genua,Martio menfe anm poft miilefimum, & fexcentefimum feptimi. Mon firurn
Demum in Agro Piftorienfi, anno falutis humana poft miilefimum, & fexcente¬ natum in
fimum decimo, Martio menfe , ex coniugibus carbonariam fa&itantibus nati funt AgrO pifto-
infantes pariter circa pudenda, & nates adeo connexi, faciebus fimiliter oppofitis, rienfl .
vt Jfexus diftingui non poftet; quamuis fexus potius f^mineum participare vidercn-
tur . Erant igitur omnibus membris perfedti vfq; ad vmbilicumcum folo excre- III.
mentorum exitu . Praterea alia efiam rima ibi obferuabatur,cuius interna cauitas
duoforamina exhibebat.
j. Horum infantium alter vnum tantiim crus poffidebat; quamuis manu chirurgi
obferuantis oflfa amborumcrurum optime perfentirentur : praterquamqudd hu-
/ufmodicrufculum in duos pedesmancos definebat, namodiotantumdigitisinte-
grabancur, vt ex delineationemonftri in icone III. monftratur.
Ambo infantesoptime ladebanr,& potiffimumprimus ,quiin lucetnprodierat
Interim dum horum alter mammamfugebac alter plorare vifebatur.

MON-

V
 Vlyfsis Aldrouandi

II. Infantes duo iuxta nates conglutinati •

WSHHKKM

Monftrorum Hiftoria

§1
III. Foetus geminatus vulcibus oppofitis in
111
Agro Piftorienfi natus.

i hi

I i i

I
 6 50 Vlyfsis Aldrouandi

MONSTRA BICORPORA EX FOE-

T1BVS HVMAN1S, ET
belltiinis coalita.
A
NTEQVAM ad hiftoriam monftrorum bclluinorum b/corporutn
exarandamdefcendamus,necetfariumefteduximu$nonnihij demo*
ftris vtramqinaturamparticipantibus manifeftare, vt ab vnoextre-
rao ad ahud extremum per aliquod medium tranfeamus , nimirum a
monftris humanis bicorporibus ad monftra belluinapanter bicor¬
pora, per ilia, qua? vtramqj naturam participant.
N3mq;in principio huius capiruli vndecimirelatumfuit monftra bicorpora trifa-
riameffeinteiligenda, primoquatenus humana ,deindequatenus belluina, & de-
trtf*riam mi'iai cl uatenus ex Eoetibus partim humanis ,& partim belluinis integrabantur. Hgc
fumtwtur P°^ rema adhuc bifariam accipiuntur; quoniam nonnuIIi,per tn onftrum bicorpor
^ ' ftominis, & beftia? naturam participans intefligunt illud, quod in fimplici corpore B
duplici conflat natura, velutifuit partusil/e femihomo,&femicanis, quern Roms
natum eife pronunciarunc, anno falutis humans port mij]e/imum,& quadringen-
tefimum nonagefitno rertio,expuelIa virgineeditum in lignum prodigiofum eorii,
qua? deinceps flagitia eranr fecutura. Quemadmodum in icone I. often ditur: fed
de fimilibus monftris in pratfentia fermonemnon habemus, cum fuperiusde his
in CapituJo demonftrofis pedibus verba fada fine.
Verum hoc in loco per monftra bumanam , & belluinam naturam participant^
intdligere debemus ilia , qug non folum ex duplici natura, fed eriamex binis cor-
poribus inter fe fpecie difcrepancibus congludnatafunt :vt poflimuscanerecum
focta.
C

fuir Dux Saxonia?,ex quadam muftere parmeduumfpecie hominis,&canis. Erant

enim duo corpora fpina dorfi ardiffime conglucinata, & port ortum huius monftri ,
mors I nperatoris fecuta eft .
Pariter anno poft partum Virginis Chriftipara? vigeftmo fexto fupra milleftmu,
Si centefimum, in Albania, ignobihs mulierpeperirmonftrum bicorpor,huiufque
altera facies erat humana,cum reliquis partibusproportione faciei refpondentibus,
jj alteraautem erat canina cum reliquis membris caninis capiti canino congruis , &
fpina? dorfi vtriufq; foetus erant coalira?, vt in icone ll.anre oculos proponitur.
Eftauternannotatione,&fumma admiratione dignum.iuxta Arnaldi Sorbini
mentem , quod eo tempore, quo monftrum hocexcane,&homine conflatum.in D
Albania ortumhabuit,miferacjuitas montis Albani Aquitanorumeademfererabie,
qua?hodieadiacenria loca fere omniacaninis diuexat morfibus, vicinas vrbesar-
m/s , & proditionibus, mordebat,AIbigenfium infeda erroribus, Propterea nar-
rabat Sorbinus quod horum miferia clarius lignificarinon poterat; quoniam hicutn
MonUri h° m,nes * n fpecie viderentur muftis in rebus abftinentie profeftores, a tergo tame
r la canes erant mordaciflimi, procaces, blafphemi, Sacrilegi, Caluiniftarum errorem,
® ’ & impietatemfedantes: nam paflim ab Hsreticis facerdotes trucidabantur, facra
Dei templa fpoliabantur, ciuitates proditionibusdccupabantur,& demum viri Ca*
tholici, msrore,& macieafflidatigradiebantur. Alij facultatum iaduram deplo-
rabant, al/j propria? patria? oppreflionem, & miferam illius temporis ealamitatem.
Demum lacrymis ,&fufpirijsomnia replebantur, tantaerat ha?rerica? prauitatis
impia ferocitas. Hocfutururnjtnonftriin Albania natinatiuitas prxmonftrabat.
Scimus
 Monftrorum Hiftoria

I. Foetus femihominis, & femicanIs effigies

<SJ2 Vlyfsis Aldrouandi

II. Fcetus bicorpor bumanus, & caninus.

 )

Monflrorum Hiftoria <5jj

III. Mon ftrum bicorpor aliud caninum , &

humanum .
0 54 Vlyfsis Aldrouandi

IIII. Foetus bicorporhumanus., & ferpentinus.

 Monftrorum Hiftoria <?55
Scimus quidem fuiffe nonnullos, qui ad exprimendam iconem monftri bicorpo-
ris duplicis nature in Albania orti, alia vtantur icone,in qua partus humanus,& ca-
ninus confpicitur, fed canimanusetiamhuntanasaflignant,vtin icone III. licet m.
intueri,
Nibilominui nos fecunda? iconi adherentesopinamurhanc effigiem efledefum*
ptamab illorum hiftorijs,qui taliamonftra in Aethiopia verfari promulgant .-quae
humana natura cum finr integrata; attamen fupra humeros corpus canis hutnanis
manibus refertum, & annexumgeftare, & poteftati magni Canis Tarcarorum fu-
g bie&a efte feruncur. Veriim hoc eflefabulofum ,aut ex aliquo huius generis moo- Monftrafa
ftro in ill is regionibus confpedo originem rraxitfe credimus. ■'*'
Prxdidis magis horrificum, & adtnirandum poffumus publicare illud monftrurn
bicorpor huius generis, quod natum eft menfe Septembris, anno port partum Dei-
par# Virginis nonagefimo quarto fupra millefimum, & quadringenreftmum, Cra-
couite, in platea, cui a Sando Spiritu nomen eft, vbi qutedam mulier fcetum exani-
mem enixaeft, cuius dorfoferpens adhaerebat ,cadauerinfantis depafcens 3 vtin
figura 1111. confpicitur. mi.

MONSTR A BELLVJNA
BICORPORA.
ONcftcredendum talia conftrui a Naturain humanovrero, qua? in
fcetibus etia brurorum non fabrefiant; quandoquidem Narura iux-
taimpedimenta, occafiones,&d fpoficionem materia,ram in huma-
no, quam in belluino partuerrare folet, & ft bicorpora ab humana
aluo monftra prodeunt, in brurorumetiam vtero fetus bicorpores
progignuntur.
Ecenimlegimus in hiftoria Polonia?, quod Califlii in Polonia,anno port partum
Virginis fexagefimo nono fupra millefimum, & ducentefimum, intra odauam Na-
tabs Chrifti,nat us eft vitulus bicorpor cum duobus capitibus,& dentibus caninis,
quorum capitum maius (erantenim ha?cduo capira paruitate , & magnitudinedi-
fcrepantiaj fua fede erat locatum , alcerutn verb nempe minus locum cauda? occu-
pabat. Septem pedibus vitulinis nitebatur, quorum quatuor partem beftiae anti¬
cam muniebant,& alii tres vnacum cauda partem pofticam exornabant. Poftmo-
durn ab huius monftri cadauere Canes,& Volucres abhorruiife referunt; hoc mon-
ftrum reprsefentatur in figura l. r.
Non valdediffimilemonftrumvitulinum bicorpor fuit illud,quodprodfic in Iu-
cemanno Domini poftfefquimillefimum quinquagefimo fexto, menfe Martio, in
oppido Bergendorff Fuirigitur Vitulus fextipes biceps , vnico podice, & duabus
caudis . Deinde partes monftri ira erant diftributa?, vt alterum caput orientem, &
alterum Occidentem fpedare videretur . Tres pedes vni parti beftia?, & totidem
alteri parti inhterebant. Cauda: dute cum podice circa latus monftri confpicie-
H bantur.
prtpterea non minus horrificum quam admirandum fuit monftrurn illud viful inu
natum Bona? oppidi inferioris Germani? no ignobihs ad Rhenum quatuor millia-
ribusa Colonia Agrippinafiti ,annofalutishumane poftfefquimillefimum quin-
quagefimo fecundo,Maio menfejfuitenim Vitulus duobus capitibus, & caudisjfed
tribus tantuoculis refertus:quemadmodum in icone Il.confpiciendns proponitur. II.
Gcterum acciditin Brgtis, quod in humana natura nondumfuit obferuarum,
fcilicct monftrurn tricorpor proerearij. hocq; inde oriri opinamur, quoniam multa
brurafunt horainibus fecundiora Namqj vbi foetus numerofi in vtero concipiu-
tur,facile duo,aut tria corpufcula coniungi,aut conglutinari poftunt.Id accidit Ba-
filex anno Dominipoft fefquitiullefitnum quinquagefimo quarto in fele domeftica
Conradi Licofthen/s.
Ipfe
 Vlyfsis Aldrouandi

I. Vitulus bicorpor capitibus caninis.

 Monftrorum Hiftoria

II. Vitulasbicorpor tribus oculis prsedlitus.

 Vlyfsis Aldrouandi

III. Fdis tricorpor ventribus copulacus.

 Monftrorum Hiftoria. 6s 9
Ipfe cnim narrat fedomi aluitTc felem fa?cundiflimam,qua? vnico parru tres catu-
los non vmbilici vinculo coniunditos, fed re verain aluo materna veotribus con*
glucinatos edidit,quosanguftia partus nafcentes mreremit. Hoc moftrum in ico-
ne HI, apparet, Matrem huius moftri re vera ffcundiflimam feiem Licofthenes m.
prfdicauit, cum fa?peter fingulis anms conceperit , modd quinq;moddfex carulos
cnixa . Sedpoftquam annum o&auum aetatis attigie, monftraplerumq; peperir, Felit men*
& tandem,contra naruram matrum,editos catulos, &ad currendum idoneosde- ffrofx.
uorauit; ideoq; ob hanc ffuitiam fubmerfa eft,
In genere auium bicorpora interdum inuentaeflc feruntur.Quandoquidemanno
Domini port millefimum, & quadringentefimum nonagefimo fexto , authore Lico-
fthene,in quodampago ad epifcopatum Argentinenfem fpedante, cui Sugenheim dues him•
nomcn eft, duobus ab Argentina milliaribus, Anfer monftrofcformjab ouoex* ports.
dufuseft, duobus capitibus,totidem linguis,col!o vnico,quaruor pedibus,quorum
duo locum occupabant, ex quo al? inabjs animalibus huius generis eroergerefo-
lent, &alij duo pedes circa podicem vifebantur,vbi duplex cxcr.ementorum erac
cxitus, & demiim alf collo quodatnmodo annedebantur,
Iraq; hunc Anferem iure merito bicorporem appellate poterimus non valde di-
ferepantem ab illo,quern fe vidift'e facetur Albertus Magnus,duphei collo, quater-
nisaiis, totidem pedibus, &dorfo vnico,itautvnus Anferalterum baiulare vide- im.
rctur.- Qualis inicone I III. fpedari poreft.
Ad finem tanquamcoronidemhorum monftrorum in campum affere volumus
monftrum bicorpor in genere lacerrarum : fi tameo in rerum natura vnquam fueric,
quod in Tabula Torquati Bembidelineatum inuenitur, & figuram duarum Lacerta-
rumfimul copulatarumrepnefentare videiur :ideoq; placuithoc monftrum lacer-
tam bicorporem, feu atnphisbxnam indigitare,qualis in icone V. confpicirur.
Sedmaioradmiratio Iegenr/um animos occupabit, quandoiconem bicorporis
v.
Jacerta? meditabuntur , quf viua donodatafuirClari/fimoviro Vlyfti Aldrouando
a Francifco Cenccnfi Odonragogo celeberrimo Ha?c lacerra loco cauda? aliud ca¬
put habebat, & proprerea ad vtrumq; caput verfus grad/ebarur . Quamobrcm ex
ouogemino prodijlfe fateri debemus, &talis in icone Vl.ccrnitur, qualis vma vr.
fuit delineata,
Id quod in partibus extrinfecis Animanrfum genrinatis obferuauimus,de intrin-
G fecis quoq; idcmpronunciandum efte arbirramur:quomam Poncanus teftemcitat,
quiaffirmauit vidilfe Arietemexenterarum, in quopra?cordia,&inteftina gemina- Internq
ta confpiciebantur. Prjeterquamqudd fuperius multis in Iocis vifccrum in tnulcis partes ant-
animantibus geminatorum meminimus. maUum m*
Quamuis caufa? foetuum bicorporum omnes ab vbertate feminalis materia? ori- Hroft .
ginem trahere videantur : nihilominus multse horumfa?cuum cauf? ad materia*
inopiam referenda? funt : velutiquando generantur foetus bicorpores, iuxta partes
fupernas , vel infernas , & poftmodum caetera? partes fimplices tantummodo pro-
creantur. Ratio eft, quoniam materia duobus fartibus conftituendis deftinata,cum
non alfequatur illam quantitatem , quam geminatus foetus expoftulat, tunc foetus
bicorpor tantummodo, vel quoad parres inferiores, vel quoad partes fuperiores Caufa hi-
producitur. Namq; Naturaincumbcns in fabricam Gemellorum,formatis partibus
H fupernis.fi dcficiat materia , foetus refultabit bicorpor quoad caput, & choracem, corpsrum .
Si deinceps fimplex corpufculum remanebit.
Ex altera parte totum oppofitum elfet pronunciandum de foetibus bicorpori-
bus quoad partes inferiores, & fimplicibus quoad partes fuperiores, nifi obftarcc
difficultas, deprimo ortu partium pr^cipuarum , & potiflimum cerebri genera-
tione jliquidem Natura in formandocerebro, & capite primum occupata , femper
hoc genus bicorporum, & Geroellos ,ob penuriam materia?, quoad partes fuper¬
nas , & fimplices quoad partes infernas procrcabit.
Ca?teriim animaduertercoportet aliquandoin hoc genere bicorporum produ-
cen.do, non folum penuriam materia? ad partes principals generandas idonea? elfe AnguBia
impedimento, quominus Natura Gemellos integros procreare poffir in parte fu* loci quid
periori, fed quandoq; anguftiam loci, qui duplicem materia? cerebri diftributione prattet.
capers
 Monftrorum Hiftoria. 661
U&..

V. Laccrta bicorpor.
 <S<S2 Vlyfsis Aldrouandi
capercnonpotcft ; ideoq; mater iafimul conglutinata vnicum raufim caput pro
GemeNis conftituir. Quamuis etiam id cx vehementimatrisagitatione prouenirc
poflit: quocirca obferuamus plerumq; Gemclios in partibus fuperiotibus fimplicec
acapiteadmodummagno regi.
Neq;parentes monftrofiab his caufis funt arcendi, quoniam fiambo aliquapar¬
se fuperfluaeflTent integrari,facileex h is monftrofa proles cum numerofis partibus
refill tare poteft cum Natura quid fimile in fpecieferoperperpetuare nitatur. Licet
hoepofteanon Temper fit necelfarium iCtenimexfuperftuis Genitorum partibus
tam cxigua feminis portio foetui conftitucndo affignabitur, ne partes foetus gemi-
nari poflint. ^
Quado autem Gemelli omnibus partibus integrativar/js mod/s inaluo materna
conglutinantur,vt multisiconibus fuitoftefumjHocamuItis caufisoriginem duce-
rearbitramur. Primomulier vtero Gemellos gcrens ex vehement!- corporis cocuf-
fione,cafu,& alia caufa huius generis efficere poteft,vt tenella foetuumfubftantia
Caufa bi-
coalefcat. £c quonia Gemelli in vtero no fempereundem fitumoccupantjhinc fir,
vt partus bicorpores aliquando iuxta corporum longitudinem,& aliquando iuxta
nates copulentur.
Interdum quoque morbi foeruum in caufa dfe pofftint, vt Gemelli coaliti in lu-
cem prodeant idumaliquis humor acris ad vtcrum fluens ,tenellam Gemellorum
fuperficiemerodit: vnde,fluxione cohibita,partes illae infantium vexarte glutinan-
turin vnum,& Gemelli iuxta partem anteriorem, vel pofteriorem, vel lateralem I
coniun&i ad auras vitales egrediuntur.
Quod de partu humano geminato hadienus afleuerauimus, de caufis foetus bru«
torum bicorporis confirmandumerit, quoniam Natura vtrobiq; iuxta difpofitione
m3teria?,& impedimenta Temper operatur .
Quoad ilia monftra bicorpora, qua: aliud corpus imperfedium, & minoris data-
xx annexum ha bucrunt ; notandum eft hoc plerumqsa fuperfxtatione prodire. N*
quamuis ha?c fir rara , rara quoq; monftra huius generis obferuat a fuiffe feruntur.
Sup'erfata-
Prsterquamquod fuperfietationemomnes fere Authores admittunt, &quotidia-
tie quid pra
na experientia,& obferuatio docent.Primitus Cardanus in Commentarijs ad Hip-
Bert pojfit.
pocratcm,fua xtatcfuperfxtationem obferuauit. immo Dodoneus in Annota-
L.^.Aphtr.
tionibus ad Caput tertium Beniuenij narrat vxorem honefti rims, anno Domini
3*. port fefquimillelimum fexagefimo die feptima Decembris enixam rife fjlicem par- 1
turn, & poftridie , nimirum oriaua die eiufdem menfis alium foetum nondum qua-
drimeftrem pepcriflTe, qui oculorum, narium, & oris nullam adhuc effigiem pr* fe
ferebat: idcirco pofteriorem conceptura, confcquenterq: fuperfjetationem arguc-
Lib. 25 . dt
bat. Dcmum Alexander Benedidtus monftrofam quoq; fuperf<etationcna memo-
cur.morb.
rat, ad quern Ledtores relegamus.
Cumigitur interdum fiat fuperfaetatio , hate vario tempore grauiditatis contin-
gerepoteft. Namq; fiharcaccidat primo tempore geftationis vteri, tunefemen
alteri conceptui adhaerens, nouam partem in illo potentprocreare; quemadmodu
obferuatum fuitin illo monftrofo f^tu ,quipraeter proprium caput, almdin ven¬
tre geftabar, de quomonftroin Capitulodemonftris bicipitibus verbafecimus .
Ar fuperfietatio, fi menfe fecundo,vel tertio grauiditatis contingat, tunc fecun-
dus foetus priori minor refultabit ,qui dumaugetur aliquando ob locianguftiam,
vel ob aliam caufam nobisignotam, foetuimaiori agglutinatur: vclutimonftratum
Tempus fa
fait in foetibu$,ex quorum ventre; vel thorace aliud corpufculum imperfedlum pen-
perfitalio -
debat. Hmcfit vtratione fuperfetationis, & temporis varij conceptus ,alterum
ait varium
corpus geminatifcetusalterograndius Temper euadat: cum diuerfo tempore pro-
genita fuerint: fiquidem Gemelli eodero tempore concept i, fiuedifereti, fiuecoa-
liti, ambo aequaiem corporis molem Temper fortiuntur.
Dcmum caufa? bicorporum exhumana, & belluina natura conftitutorumelicicn-
Cauff bi-
d# funt ab illis vniuerfalibus caufis,quae foetus ex partibus diuerfie fpecieianiman-
corporum
tium integrator refpiciebant. Namq; ex femine corrupto, & in 3lienam naturam
ex human*,
degenerante etiam in vtero beftia?, rana?,& ferpentes progignuntur, velutifupe-
^ bellutna
rius explanatum fuitj ficq; ortum elfe infantemcumferpentecios dotfo adhaeren-
nature •
tcopinamur. Quam*
 Monftrorum Hiftoria. 66 $
QuamquamimbeciUitas gencrantis , principiummatemle foetus praue difpofi-
tum,phantafia Genitorum, & congreftus nefandus ,nimirumbeliuinus,&huma-
nus, necnon cx tera huius generis inter has caufas fint connumeranda.
Nihilominus hoc in loco vis Cacoda;monis non eft omittenda , quae, Deo per-
mittente, incaufis naturalibus mirum inmodumoperarur,dum partem feminism
vcero exiftentem in viliorem naturam transformat, vt inde nonnificorpufculum
brutirefultare poflit; Interdum femen pro'ificum alicuius beftite iatenter in vte* Vis Caeoda
rum mulieris defert, vt illinchorrificum monftrum egrediatur. Imind foetumali- moait.
jg cuius brutiin aluu mulieris trasferre, & humano conceptuiagglutinare po f eft,vc ex
huntiana aluofemihumanum, & femibelluinu.n monftrum erumpat:& bate de mon*
ftris Animalium di&a fufficiant,

DE MONSTRIS PLANTARVM.
Caput duodecimum.
ATIO ordinisinprincipio huius Diftoria? memorataexpoftulat, vt
in pr^fentia de monftris piantarum verba faciamusicum iniilarum
procreatione, Natura pariter aliquos committar errores , & prcecipue
quoniam planre- cum animalibus maximam conuenientiam habere vi-
dentur. Fuerunrenimaliqui, qui plantis omnes quinq; fenfus ani-
mantiumaftignariinr. Namq; liquidoconftar Zoophytis fenfum tadusinetfe, cum
Vrticamarifia, Mrnofa, & alia huius generis ad ftmplicem t3dum fe contrahant. Senfas in
Practerea aliqui plantis, & potiflimummaritimis guftumattribuerunt: cum in Agro planus .
carente falfedinis fata®, vel non erumpunt, vel translate illicoinrereunt. Deinde
olfadu pratditasefte^ftruuut i!las herba$,qua* propter accdfum mulierum menfi*
bus laborantium languefcunt Infuper in plantis auditum quidamobferuarunt pro¬
pter violam albam in monte Myceno crefcentem, qua?, ftarimatq; nouerca norni-
natur,confeftim corrumpitur. prmumin abquibus hei bis,&potiflimumin Araxe
vifusfuitobferuatus,quae planta ,fimulatq; fea Virginibus compertam videt, fta-
timfanginemeffundens contabefcit. Sedvt vericatem fateamur ha?c vana , & nu«
gamenta effe opinamur .
Quandoquidem,pr£terhaec,non defunt arguments,quibus vti poflumus ad pro-
bandam maximam inter animalia, & plantas conuenientiam: etenim inter animal,&
plantam quoddam medium veluti animalis, & plants vinculum a natura collocatum
fuit,quod Zoophytum,nempepIanranima!, feu animaiplanta nuncupatur quod, Cognatio in,
more plant?,humiadhyret.,& rituanimalis ad quemlibet leuemta&umconrrahirur. ter anima*
Amplius cognationem inter planras,& animantes cadentem, ex murua genera- lia3 & plan-
tionecognofcimus: cum animalia ex plantis,& vicHfim pianrteex animalibus oria- tat •
H tur Teftes funt Ariftoteles, Theophraftus,& Plinius, ex cornibus viuenris Cerui
hederam aliquando veluti ex humo erupifle. Item Plucarchus in arenam ducit,
quemdam vrina® difficultate diu laborantem, qui tandem culmum hordeaceum vna
cum Iotioexcreuir. Hincnulla admiratione coerceri debcmus, fifpicachordei ex
naribus mulieris viuentis aliquando eruperint: quemadmodum in Rubrica Pro-
digiorummemoracumfuit. Deniq; in dorfoteftaceorum ,& cruftaceorum herbs
mufcofa® crefcentes interdum obferuantur.
Viciflim ex plantis animalia generantur, Namq; Acoftamemorat vermes,&
muresexarundinibusin nouaHifpania natos. Ioannes Baptifta Porta,innaturaIi Animalia
Magia,anguillasexalgafponteprouenire docet, & tandem Cardanus fcriptum tx plantis
reliquic ex folijs mon in Coelo calidiori crefcentis gigni bombyces,non fecus stq; generanttty*
apes ex cadaueribus bourn enafcuntur.
Demura Terebinthus, atteftante Plinio, quofdam folliculos emittit, ex quibu$
K k k 2 animal-

/
 654 Vlyfsis Aldrouandi
animalcula jceuculicespauldpoll cuolant, fed breuitati ftudentes infinita huius
generis omiuimus *
Hisigiturintclledis de confenfu plantarum , &anima!ium, iuriconfonum effc
t.^.degen, videtur, vt pronunciemus vna cum Ariftotele monftra in plantis non fecus , atque
An.c.4. inanimalibus necefTario contingere rquamuis fintrariora; quoniam facilius eft er-
rare in operibus multarum partium miro artificio inuicem connexarum, quales ani-
malia integrant, quamerrorem comitterein partibus firaplicioribus queplantas
conttiruunt.
Verum,antequam ad peculiaria plantarum monftra a'ccedamus,fariuserit mon-
ftra plantarumdifcriminare ;cum hecplurifariam intellrgantur :fiquidero monftra
plantarum, velpropria, velimproprianuncupantur, & hee poftrema bifariam acci¬
HenJir/t piuntur, primo quatctms aliquid in plantis prodigiofumeuenerit, deinde quatenus
improprta , inaliqua arboris fronde, vel /lore, autarboris trunco Natura Iudibunda nonnull/s
lineis tanto artificio exprirnic iconem alicuius rei, vt omnibus induftric depida vi-
deatur, aut aliquam radicetn vel ramum varijs obliquitatibus, & tuberculis ita ef*
figiat.vt celaturam alicuius rei referat.
At monftra plantarum proprie confiderata, adhuc bifariam confideranda fe fe
offerunt, nimirum vel naruraliter, vel iuxta artem parata. Artificio enim plant#
duobusmodis monftrofx redduntur, aut perinfitionem, cum vnaarbos duplex
vel triplex florum, vel fruduum genus producit,aut per talcm comprcffionem vel
Monftra »<t deligationem fruduum, feu tend Jae plant#, vt propria figuramutctur. Naturalia S
turalia qaf. aurem vocanrur monftra plantarum, quando Natura in radicibus, caulibus ,folijs
floribuj,&f<udibus aliquo opprefta impedimento errorem committitiveluti quan¬
do duo, vel tres frudus intra rami anguftiam copulantur ; quod contingit ctiam
in vtero animalium, quando propter anguftiam loci duo foetus conglutinantur.
L.l.?hyfic, Quamuis hocpoftremo modo omnes Aurhores, & poti/Iimum Ariftotcles in plS-
tisrarb product monftra afteuerauerint; turn quia femen plantarum eft ficcius , in
comparatione adfemen animanum, quod cum (itmolliifs cuicumq;a!terationima«
gis eft obnoxiumjtum etiamquiamaior partium numerusanimantium conftitutio-
ni, qua'm plantarum competit, quarum partium poftea vna dcficiente monftrum
connngir. N hdominus ex aftidua obferuatione multa quoq; monftra in plantis
comperimus: quapropter hanchiftoriam varijs iconibus huius generis illuftrare £
decreuimus.

MONSTRA PLANTARVM
PRODIGIOSA.
VLTA monftra ea quidem prodigiofa in plantis varijs temporibus
confpeda fuifte legimus. Nam Gualterius Sigibertum citat autho-
remcuiufdam Sambuci,pr#ter confuetudinem, vuas ferentis;ideoq; D
tradutemporis flores,& frudus Sambuci inflores, & frudus vitis
tranfmutatos pratdicabat. Nifi forta/Ss allucinatus fuerit illafam-
Smbucm bucifpecie frudus vuis fimillimosproducente,qu# hodiein viridarijs altaabHer*
mufcatell*. barijs Sambucus mufcatella vocitatur, quoniam frudus deguftati, vuatapianae,
vulgo mufcarell# faporem refcrant,
Vtcumq; fit, multa huius generis, prefer confuetudinem, in plantis obferuata
1 .1 S . c . 18, non negamus, &potiflimum quoniam Plinius teftificaturfruges inarboribus natas
effe, anno Mundi feptingentcfimo fexagefimoquintofupratriamillia, &ante
Chriftum natum, centcfimo nonagefimo odauo , quo tempore Plautus cx Sarfina
Vmbria?, Rome interijt, quiob penuriam annone admolas manuarias Piftorife
loeauerac Pariter , ex Licofthene ftnno Mundi odingentefimo trigefimo primo
fupra tria millia, Stance Chriftum natum centefimo trigefimo fccundo, Bononiac
in ar-
 Monftforum Hiftoria 66 j

h Monffcrifkyrn frumentum in arboribus

natpm »
 666 Vlyfsis Aldrouandi
inarboribus fruges ottxeffc pcrhibentur. Rurfus anno mundi oflmgentefimo
I, quadragefimo primo fupra rriamillia, &ante Chriftum natumcentefircovigefimo
fecundo, in Veiente, vt tradic Licofthenes, frumentum in atboribus creuitj que*
madrnodum in icone J. Ledorimueripoteft.
Infuper annofaluris humansc nonagefimo odlauo prodigiofam creuiflc arborctn
Flmtts «lf( nonnulli recitant. Quandoquidem ex Philoftrato in Vita Apollonij Tyaneihabe-
quiffd. mus,quod Theopet/on Gymnofophyftarum Dux fenior pratcepit cuidam vlmo , vt
ApolioniumTyaneumfalutarct, quodex fententia fuccdfit; nam arborindinato
cacumine,frondibus fufurrans ,mandatis ob/cqu'ofafuifieperhibetur.
Immo,exmenre Plimj, in quodam luco Iunoni facropenes Nucerram, tempo- ™
Salix ye belli Cymbriei,Vlmus vetus ad terram proftrata, faftigioesfo, fponte ereda^
■Acer denudfrondesemifir. Hinc Prodigiatores populum Romanum pra?fentibus ^ru-
mnis liberandum fore prsfagierunt. Alibi quoqi balix, & Acer arbores hum/ iam-
dudum firsts folia denuo emiferunt .
Csterumanno Domini port fefquimillefi mum quadragefimo fexto , Bafilea?
Caroli Raurachorum, in quodam Vidue agro , vt teftatur Licofthenes, in Diui Albani fu>
Jzhtinti burbio habirantis, ft/pu/a fil/ginis decorata feptem fpicis inuenta eft , inter quas
irruptio in fpicaeminentior reliquas magnitudine fuperabat;&todemanno Carolus Quintui
GtrmsMA . Lmperarorcopijs Hifpanicis ftiparus in Gcrmaniam irrupit, vtaliquos Principes
piinime obfequiofos deprimeret,
H^cprodigiofa Siligoinmemoriam reuocauit cultnum quindecim fpicarum (iris B
ariftisaffabre munitarum, quiannofalutis humane poft fefquimiliefimum quadra¬
gefimo primo,in Germania, prope Pagum Malfch, non procul a Spira oppido im.
II, pcrialiabfq; vllafat/one, iuxtamentem Iicofthenis,inuentus eft,&deinceps prx-
fentemannonscaritacem rei frumentaria* vilitasfubfequutaeft . Hgcmonftrofa
plants in icone 1 1, oftendirur .
Iterum maiori adm/rar/one debent nos affjeere vites monftrificx , quj anna fa-
Juris humanar poft fefquim/llefimum quadragefimo primo, vuas longis barbis re-
fertas produxerunr. Recitat cnim l.ico(lhcnes vuasbarbaras vindemix tempore
compertas efiein Germania prope Albcrfchuuiler, non Ion ge a Landauio oppido,
qua? primum ad Ludouicum Bauar/f Ducern, & Ele&orem dono mifia* fuerunt ; de-
III. indea Ferdinando Rege, & Prmcipibus Imperij, miraculiloco , confpedte ; im- _
mo, ab Henrico Vogrher infigni pidore viuis coloribus fuerunt exprelff : quemad- ^
modum in icone III. delineantur.
Prsdi&is addere volumus prodigiofam Braficam natam in Pago quodamnon
procul a Norimberga , anno Domini poft fefquimiliefimum quinquagefimo tertio,
iuxta hiftoriam Licofthenis , qui pagus lingua vernacula Zutdem Thon nuncupa-
Srajftca tur, ibi igitur in agro Villici Hofeleriinuentum eft caput Brafic?,cuj fex alia capita
mnftrof* . fupra decern ex vno,&. eodemcaulefuisdinftin&afoiijs acreuerunt, qua* Brafica
tanquam prodigiofa ad Dynaftas ill/us locidelata, & mulcis alijs oftenfafuit.
Meminimus, & nos nonnullis ab h'nc annis vidifte Bononix in Horto cuiufdam
Qlitoris Braficam capitaram immenfa? molisadquarn confpiciendam multi concur-
rebant.Iraq; olitor curiofirare ductus circa radices Brafica; fodiens calceum vete¬
ran terra obrutum inuenic ad quern radix Brafica? perueniebat. Vnde olitor co* D
ria vereramentarij huic herbs fore gratacognouit.
Polfemus etiam, ex Plinio, in medium afferre quod, ad primum Xerxis aduenrB
inLaodiceam, Platanusinoleam eft tranfmutata. Etalibi Platanusiam exiccata
yirorem frondium denuoadepta eft. Itempoftremo Imperij Neronis anno,in pra?-
dijs V. Marcelli equitis Romani res Neronis familiarcs adminiftrantis , mults ar¬
bores, & potiffimum olius locum mutarunt, Imo, ex Licofthene, anno poft fefqui¬
miliefimum quinquagefimo, circa, finem Iunij in Germania prope pagum JBerthoI-
L.t.dedi dfzdorffnon procul ab oppido Coburg, in Pyro arbore iufts magnitudinis, & pro-
uin. nut. ceritacispyra ad maturicatem vergentia reperta funr.cum infummitatearboris alfj
car.c. i • flores quafifecundi fru&useiufdero anni indices erumperent.
Tandem Surius,referente Cornelio Gemma,narrat , quod anno Domini poft
fefquimiliefimum quinquagefimo nono,Marciomenfe, in Regione Anglia; , quam
Prifci
 Monftrorum Hiftoria 667

II. Monftrifieus fpicarum qutndecim culmus.

 Monftrorum Hilloria. 669
Prjfci Catnbriam, & Nupen Vallciamvocicarunt, annofa qusdam Fraxinus per Praxiaat
medium itnmani tempeftate difTe&a effigiem Dominica? Crucis affabre rrprjefcn> Httitfirtfut*
tauit, qua? ibidem plnribus annis remanfit ad imprimendarahumanis cordmus Cru*
cis memoriam, & eo pocilfimum tempore, quo homines feeieftiflimi viuebant.
Prodigiofa hare omnia,fiuefint propria,fiueimpropria,cundta a fummo Deo, vna
cum Diuo AuguftinOjOriginem ducere ftatmmus: cum is feriptum reliqucrit. Quar-
libec igitur corporales, vel feminales caufx gignendis rebus adhibcantur, fiue L.n,dtc$»
operationibus Angelorum, aut hominum, autquorumcunqj animalium, fiuerna* uit Det cap.
rium, fa?minarumq; mixtionibus ,qua?libet etiam defideria, motufucanima?tnatris 2 J*
valent aiiquidI/ncamenrorum, aut colorumafpergererenerisconccptibus, ipfas
omnino naturas, quxfic , vel lie in fuogcnere efficiantur, non facit nifi furamus
Deus, cuius occulta potentia cunda penetrans incommutabiliprsfentiafacit cfle
quicqtiid aiiquo modo eft, in quantumeutnq; eft, quia nifi faciente illo, vc tale, vel
tale eflet, prorfus dfe non poflfet: Ha<5tenus Diuus Auguftinus, & de his fatis,

MONSTROSA IN PLANTIS
SIMVLACRA.
ARIA ,qus>n radicibus,ram?s ,& alijs plantspartibus ,fimulacra
obferuantur , aut femper in illis ■, & in determmatis herbis a Natura
reprsfenrantur, aut in aliquibus tanrfim, &raro effigiantur. Sin
hsec fimuiacra per fe in herbis figuremur, tunc hs plants monftro-
fs non appellanrur; vt contingit confpieari in Anryrrhino fylueftri, Antyrrbini
cuius capitula humanam caluariam referunt: haedere Herbarij hanc plantam ca¬
put Drfundi mdigitant. Infuper et.tJ'paiihos ell qusdam planta apud Grecos ho-
mini fimilis, quafi apdpfixsAof , fa&a fyncope ,&mutata tenuiin afperam. fixe AxArtecltj.
igitur cum Mandragora conuenire vidctur,qus in radice rudiments humans figu*
G rx refert : quapropter Columella mandragoramfemihominemappellabatfic.
ftmihommis vefano gramtne fata
Mandrogor<e pxnat flores , mxBamcf • Ctcutam .
Deindehsceadem planta Pythagors «v0p® Tro^o'ptpae dicebatur,quafi formam
hominis referens . Vtomittamus alias plantas humanam figuram reprsientanres,
veluti funt qusdam fatyriorum fpecies,quarum vnius flos figuram humana perpul-
chresmulatur: quocirca Grscis av0p6,7ro?icp6? cognominatur, quafi hsc planta in
fiorc hominis figuram ferae , Pariter Palma Chrifti inter fpecies Satyrij ,& ipfara* Antbropa*
dices humanam manum smulantes producit,&fic deinceps inmultisalijs plantis vserfboi fa
idem obferuare licet: quemadmodum in primo Capitehuius libri, nempein Ru- tyrijfpectts
brica Denominatorum fuitenucleatum.
o C?teriiminprxfentiadehis noneft habendus fermo , cum aftidue fecundum
Natura leges procreantur, fed tanturnmodo rara qusdam in plantis fimoiacra Sara bryx.
intcrdumobferuatarecenfebimus . Huius generis fuit qusdam Bryonisalbsra- viaradtx.
dix inuent 3 cum aliqua effigie humaoa, & adbuc in publico Mufso feruatur. Rurfus
radix qusdam nobis dono data fuit, in qua Natura artificiose fimulacrum hoqjinis
fjgurauit vt in icone I. oftenditur pran£, & fupine pi<fta . 2*

Natu-
 6/0 Vlyfsis Aldiouandi

I. Simulacrum hominis in tadice cuiufdam

plants prone, & fupine delineata.

Natura in radicibus, &plantis, non fofuna fimulacrahominis, fed etiam aliaruta

ferum identidem ffgurar,& monftrofas radices colligentibus, & inruentibus exhi-
bet, Scruatarhodiein Mufso Illufiriflimi Senatus Bononienfis p7£t o$id>S'n{, nem-
SimuUcru pe radix ferpentiforrfiis , quoniam formam ferpentis affabre fimuler: quamobrem
ferpentifor jure optimo fimulacrum ferpentiforme in radice a Natura fculptum eric appellan¬
ts . dum quemadmodum apparer in icone 1 1.
II. Neq; volumusomittereramumophiphyton, fiue opbixylon, qui Clarifiimo Vi¬
to Vlyfli Aldrouandotanquamres admirandadonatusfmr. Quamobrem delinea-
turn
Monftrorum Hiftoria.
Vlyfsis Aldrouandi
 Monftrorum Hiftoria .
sum Ledfori dare decreuimus, vtpoflic contemplari, quomodo Natura nonnullis
cminentijs, & depreflionibus in ramufculo figuram ierpentisformauerir, vtinico- III.
nc ill. monftratur. Placuit Viro celeberrimohanc figuram ratnurn fcrpentinutn
indigitare, cum fua effigie ferpentemprorfus a?mularetur. Ramus fuitappellatus,
&nonradix; cum alius fimilisfuerit obferuatus inCIematide,qua? vulgo Vitalba
nonjinatur. Creuerat enirn inter ramu,& ramu ramufcu!us,qui Cenchritem angue
prorfus referebar. Ideoquemadmodum rune tabs ramus in Clemacide fueratpro-
crcatus-.pariter nihil prohibet.quin huiufmodiramus in alia.etiaplatagigni potucrir.
Quod autem icon delineata ramum, & non radicem repra’fentet.,hoc inde colli-
gimus quonia omniprorfusfibracareat.Siquidem nuliaplanrainreru natura cref-
iit,cuius radix fibris vel magnis,vel mediocribus, vel minimis fitpriuatajcum plan-
tis fiue perfedlis , fiue imperfe&is fibra? ad vitam fintneceftaria?, vt alimentuma
terra hauriant, quiaproportione venis mefcraicis refipondent, qua; in animahbus
chilum ad hepar deferunr.
Quod modoin radicibus , & aiiquibus ramis a Natura cadatumobferuauimus,
Varta figu¬
quandoq; in nonnuliis faxis per Torrentes, & amnes deuolutis confpicaripoftu-
re in
mus > cum interdumlapides figuram Panis ,Cafci, & Peponum referanr. Immo
dtbus.
tradir Olaus Magnus in Litoribus Oftrogothorum, nempe Orienralium maris Bra-
uiken nuncupati obferuari lapides, qui varias figuras partium humani corporis
quafi artificiose c?latas repraefentant. Quamuis Incola? huiufmodi fpe&aculis af-
fueti talia fimulacranihili faciant.
Hadtenus Natura? ca?iaturas meditati fumus iiamNatqr? pidfuras contemplari
oportef. Namq; fi contingit, vt ars fculpendo, & pingendo Naturam in omnibus
a?muletur,vici/fim Natura,quafiartemIudificando,fculptoris,& Pidtorismunus imi-
tari viderur, dum qasdumlineamenra, quafipeniciilo dudta in ramis,& truncisar-
borum,& interdum in lap/dibus , ita afFabre accomroodat, vt varias rerum icones Picture na-
exprimat. Proponimus igiturhoc in loco fpedtandamporrionem truoci arboris
tura les qufi,
Guaiaciadhucin publico Mufreo feruatam, in qua dug figurxad viuum expreffa?
confpiciuntur, quarum altera eft auisaquatilis, altera verb fungi.
Nam truncus arboris , in quo,he dugfigur? vifimtur, non erat h;s exornatus ni-
fi in parte ilia inferiori,que terram refpiciebar :parsem'm fuperior caudicis Guaia-
ci aliquantulum bifida apparebat, & quodammodo in duas partes minores diuide-
baturfefquipalmilatitudine,fedin parte inferior! minime bifida due ilia? figura?in-
nicem oppofita? duobus ramis bifidis,feupotiusramorucn meduilis refpondere vi- Signi GitA'
debantur . Cum Lignum guaiacum fuapte natura meduilam quamdam nigricante, tact trun¬
plerumq; ca?tero ligno illam circumdantc maioremhabeat.Attameuin hocligno cus figura-
oppofitum obferuatur -.cum maculae nigra? ligno circumdante minores lint. tus .
Iraq; in altera partcligni cernitur figuraauisaquatilis , nimirum A i dea? marina*
Toraninuncupate, &in altera parte trunciconfpicitur icon refarens formam iliius
fungi, quem Vulgus Galletto vocitae. Sicuti in icone I ill. exprimitur. mi.
Quapropter non po/Tumus n/fi admirari perpulchra Naturx opera, qua? non fo-
lum monftriftca in animalibus gener3t ,fed etiam in Iapidibus, &ftirpibus , in qui-
bus, macularum varietate, mulras animalium,herbarum, & aliarum rerum icones
Caaff figH"
H fingit,quas proculdubio cafufadtas efte arbitramur. Zicet nonnulli, & potiflimum r arum in
Albertus Magnus horum generationem conftellationibus aflignent. Namq; fi acci-
dat, vt fydera difponant agentia naturalia ad procreationem Canu, tunc inquiunt truncis^U
hominem cutn facie ridium Cam's quodammodo aemulante nafei, & pariter tunc in pidibus,
quibufdam Iapidibus, & truncis arborum non dilfimiles Canum figuras delincan,
gc fie dcinceps de alijs aniipalium form/saffeuerant.

L 1 1 PLAN

y
 Monftrorum Hiftoria. <*75

PLA.NI7E IVXTA VARIAS PARTES

MONSTRlFICfE.
EDDVNTVR plantsmonftrofa? plurifariam,prim6 perinfitione,
quandoexcommixtione dmefi generis plantarum arbor fua natu-
rafteriIis,acceptofj?cunda? ftirpis feminario, fru&us producit.Qua-
mobremmemoricedignutneft3 quod Plinius fe vidiffctcftatur dein-
fita arbore Tiliaapud Tiburtes,omni generepomorum onufta, alio
ramo nucibus, alio baccis, alio vice, fids, pyns,punicis,tnalorumq; generibusmon
igiturpratter rationemcanebat Virgilius.
Inferiturveroex fcetu nucu Arbutus horrid*, L. 2. Georg,
Et Fictilet Platant malos gcffere valentes ,
Ca slanta fagot , Ornufy, incanuit albo
Florepyri } glandemf, j/'ues fregcre fub vlmts.
Item Calphurnius in Eclogis hucrefpiciens fcribebat.
p Ars mea nunc malo pyra temporal mod'o cogit Eclegu.X,
Infitapracoquibusfubrtpere Perfica Prunis .
Vidimus,& nos in pulcherrimisViridarijs,& Fiorarijs Sereniffmi MagniHccru-
ria? Duds vuarum racemos ex ma!o limonia prodeuntes, necnon rofas, quas planta
Iafmini proferrebat; fedha?c fere monftrofa non videntur cum paffim in horns miro
artificio parentur. . #
Iraq; prattermiflis hifce plantarum monftris arte paratis, ad illas planras ponde-
randasaccedcmus, qua? in primordio fucegenerationis.iuxta radicem, ve! folia,vel
caules, vel flores,vei frudus monftrifica? a Natura procreanrur:quandoquidem er- E’er* plan-
rata Natura? in prcedidtis omnibus plantarum parribus obferuauimus, vt deinceps tarum mb-
proponendo icones oftendemus . fir*qua.
In primis monftrum circa radicem planta? nob/s fe fe offert confideradum, quod
G elapfis annis in publico Viridario coinpertum fuit. Nafcitur planta pafFm inter
fegetes,prope fepes inmarginibus agrorum, folijs fatiuo ocymo{imilibus,ra- OcymaFlrt
mulis hirfutis .quorum faftigium flores candidi occupant, quibus cadentibus fuc- defcnptio.
cedunt vafcula in quibus femen nigrum continetur , radice tenui, &inani,quam
Matthiolus ocymaftrum,ocymoidem, &ocymum fylueftre, iramo Caftor Duran-
tes Bafilicum fylueftre appellat. Dodoneus vero Lychnidemfyiueftremalbam, &
Bauhinus faponariam hirfutam Italorum nuncupauit.
Quoniamautemhuius planta? quatuor fpecies obferuantur :prima eft iam dcfcri-
pta,qua? ftorem album fimplicem emittit, afecunda flores purpureierumpunt; tcr-
tia flore pleno candido crefcir,propterea Lobelius hancLichntdem,fy!ueftremal-
bam multifloramindigitauit; quartademum florem purpureum plenum producit. Species va-
Quamobrem ha? tres poftrema? differentia? ob pulchritudinem, & raritatem in Flo- ri& ocyma •

^ rarijs alunrur. Primaautem fpecies tanquam villiffima fponte in Hortis crefcens Sri,
a diligentiflimis cultoribus eradicatur.
Accidit autem vt Hortorum Cuftos, in extirpandis fylueftribus herbis,eueileret
huiufmodiocymaftrum cum radice adeo tumente, vt rapum atmulani videretur: cu
igi tur ha?c planta tenui radice fuapee natura crefcar, hanc delinearam tanquam mo*
ftrificam Eedlori fpedtandam exhibemus in icone I. Verum quidem eft, quod fimi-
lis planta in Hortis ob alimenti vbertatem, & flores, & folia iufto maiora pro ducir, I*
fed nunquam ralis radix fuit obferuata, cum in terra ftercore faturata prouenerit.
Prteterquamquod faftigium plants,vnde flores exibant, tumore quodamprater
naturatn Iaborare videbatur.
Sin ad monftrofa plantarum folia accedamus , prima facie proponemus ramutn
fpe&andum Amygdalifolijstnonftrofis pra?ditum, olitntanquamadmirandum a
L II 2 Fra.
676 Vlyfsis Aidrouandi

I. Ocymaffcrum radice monflrifica cum tu-

more circa faftigium.
 Monftrorum Hiftoria. <577
Folia won-
Fratrc Gregorio CapucinoRegienfi Clariffimo viro Vlyffi Aldrouando commii-
nicatum. firofaAmyg
Eft igitur Amygdalus arbor notiflima, nimirum procera ,caudicc craflo, redlo,- dull.
corticeafpcro, & folia geritperfico fimilia . Modoin fummitace rami huius arbo¬
rs quxdam folia vaidemagna, crafla, & crifpa, necnon colorepurpureo infignita
confpiciebantuf, quK prorfus a veris Amygdalifolijs degenerabant. Deindc in¬
ter hate monftrofa folia quajdam erant virore pnedita,quatdamadmodutncrafra,&
quaedam interfe fe ira complicata, vt illos Vlmi folliculostemulari viderentur,ex
quibus animaicula veluti culices euolare folent.
E Quare conie&arepoftumus horum foliorum complicationem ab aliquibus erucis
in fabricand/s folliculis fieri, cum inter ha?c monftrofa folia, fiJamenta candidacu
quibufdam ouis latibularentur, qua; proculdubio ab Eruca, vcl firaihanimalculo
fuerunt edita. Pratterquamquod aliquod genus erucarum dcrermirtarum fuiffe
exftim3mus,quod folliculos, ad prolem propagandam,inter h?c folia fabrefecerit.-
etenim ex contextisfo!liculis fimiiia animaicula rituerucarum in chryfalidem tra-
fmutata Papilionesprocreant.
Cfteriim cum Amygdalus fit arbos multis redundans excrementis, & fuperfiui-
tatibus facere non poftumus,quin dicamus monftrofa folia ex his d/mana/Te. Pr?-
fertim cum copra gummi exhac arbore ftillec. Vocatur enira Grata's JfavySdbn Cauf&mn-
ctTrorQ i'zuv cifjtji'rt; ttoM*?, quia habeat multas rimas a quibus copia gummi exear, Brofa plan
F & pr?fertim cum intellexerimus in huiufmodi arbore nonnunquam fimilia folia re-
periri. Quamobremex hac materia redundante tales monftrofa? frondesemerge-
re poftunt, ex qua deindemateria proportionata generatio erucarum poteft fieri,
iuxtafententiam Ariftotelis, non quodlibet, exquoliber, fed dererminatumex
determinate procreari. N/fi ve/imus afteuerare rantameftehuiusafborisatrahen-
diauiditatem; & frondefeendi luxuriant, vr, obfru&us fata,fru<5hbus iniuriamin-
ferar, dum alimentum ab humo auidius atradhim in frondes abfumit: ficq,portio
frutftibus neceftaria intercipitur. Probanda igitur eftfententia Theophrafti, qui
de vitio huius arborisloquens verbo t%u/3p'ify vfus eft. Sonatenimapud Grecos Lib.lJe
*’%y@pl£co infolentius efferor, feu petulanua modum excedo ; videturqi adillas
caa.pl.cap.
fpettare plantas, qu? nimia foli vbertatelafc/uiunt , &Iuxuriant. Hocigiturmo-
ftrum in icone II. monftratur. 3-
Abhifceplantarummonftris noncftarcenda quedam Vrtic? fpeciesa Natura
II.
G
monftrose procreata, ctu?ad noftras peruenit manus: funtenim Vrtic? vang, ni¬
mirum pungentes, & non pungentes, & h? vel f?tidat,vel non foetida?, vel macu.
Li64.de
lof?, vel non raaculat?crefcunt. lllarum nempe vrentiumdooaDiofcoridege-
mat. wed. c‘
neraaflignantur: quamuis in Italia tria genera paffim virefcant. Primum genus,
crefcit cauleafpero rotundo.&pungente ,& pilulas hirfutas,& horrentes cum fe¬ 79'
mme in caule gerit. Secundum genus prouenit folij s quidem fimilibus, fed caule
veluti quadrato,afpero, & ad radium horrente, cum femineracemofo ,& minuto.
Tertium genus folijs minoribus fed acrioribus crefcit.
Primum genus Mattbiolus Vrricam primam , Tragus Vrticamromanam, Lo-
bellius Vrticam fylueftrem femine lint, Fuchfius in Iconibus Vrticam veram, Ge-
fnerus in horro medico vrticam raafculam, & Dodoneus Vrticam vrentem prioretn
H indigitarunt. Secundum genus vocatur Bauhirto Vrtica vrens maxima, & vrtica
fecunda DuoficfmdisyVrtica maior Fuchfio, Vrtica fylueftrisafperior Lobcllio,Vr-
Vrticarum
tica vulgaris vrens Trago , & Vrticafoeminaj&communis quibufdam appellatur.
varia gene.
Terriumdeniq; genus apud Marthiolum cpgnominatur Vrtica vrens minor,Cania
forte Plinij apud Bauhinum. Vrtica ex-'gua Cefalpino, & Vrtica vrens minima Do- ra.
doneo.
Ab his omnibus diferepantem Vrticam vrentem obferuauimus, quam damus
in icone IILnon tamenfpecie, fed tantiimmonftrifica foliorum facie, qu?poftea
adfecund 3 m fpeciem referri polfet, Nolumusenim imitari Tabernemontanum, III.
qui primam Vrtica* vrentis fpeciem aliqoindo in caule, & radice rubefeere anima-
duertens,duas Vrtica fpeciesconftituit, quarutnalteram Vrticammaioretn,&al¬
teram Vrticam rubram appellant.
L I I 3 In hac
Monftrorum Hiftoria.

III. Vrtica monftrofa

 Vlyfsis Aldrouandi
lnhacimtur monftrifica planta,ratione fitus,& figure,folia funt diuerfarffquL'
demhorumalia funt lata,aliaangufta,alia crenata, alia nequaquam.alia aped/cu-
lo pendent,alia cauli adherent, alia demum perfe&am formam funt forti$a, & a lit
maleconformacacernuntur, Idautetn natura vario follicitata impedimento, in
procreandis ftirpibus, prsftare folet.
Neq; volumus filentio inuoluere monftrofum folium in Malo medics , fiue citria
inuentutn. Malus enim citria, velmedica, auc Aftyria, aut Hefperica a Regione
nomen forcitur. Sc varietaspomorum in magnitudine, Sc faporeobferuatur. Arbor
eft perpetuo pomifera,qu 2 Auranciorum,& Limoniorum plantatn proccritate ad?-
quat: etenim tria hate malorum genera, {'cilice r citria , limonia, & auranria inoffi-
dnis Medicorum vfitata ad vnurn genus fpe&ant: fiquidemfolia perpetuo id ar-
bore virefcunt,& afolijs aurancij mali, aut pariim aut nihil diffentiuntexiguis fo-
raminibus vifionem effugientibus peruia, cumramis flexilibus, viridi corticein-
dutis, Sc fpinarum copia munitis.
His igitur intellect's de refta figura foliorum tnali medic x , non potentials niff
afferere folium in icone 11II. dclineatum fuilfe monftrificum; cumomniquaqia
genuinomali affyrij foliodifcreparetjvrLector contemplari porerit.
rnr. Soletenim contingere plantis,quod,inproduiftione Gemelloruro, animantibus
Cau/a moa
accidie: fiquidem in vtero animantis duplex foetus interdum conglutinatur , & in
ttri.
plantis duo foliaaliquando copu!antur,& vnum monftrificuraconftituunt ; quema-
dmodum hoc in loco licet intueri; & quamuis ibi folium etiam Mechoacani confpi- B
ciatur,hoc ideo fadtum eft, quoniam a Pidtorc in cadem tabeila fuerat de lineatum,
& dcflatore incifum
Moo ttrofi Modo admonftrofam foediratem caulium plantarum fermo nofter dirigetur.
cattlesplan-
tarsem . Narnq; tn ftirpibus interdum caules monftrose augentur, & dilatantur, veluti foe¬
tus animalium quandoqjmagnitudinem enormcmforriuntur :quoniamautem mon-
ftroficaules in multis, & diuerfs plantis fucruntobferuati.iddrcoabherbisnoti-
oribus eritinchoandum.
Eft igitur qua:dam plants xt%et>p/aSne nuncupata, vel quia cichorio fit conffmilis,
vel quia inter genera cichoriorum recenfeatur,Diofcoridi . crt'pts nominatur,& La-
tinis Intubus,fiue Intubum, quoniam hu ius plants caulis in modum tubi tubulatus
InAin't$ tty fit. Hinc Herbariorum Vulgus, nomine latino corruptoJndiuiam, quaff Intubia
mum. appellant. °
Eft itaqtplanta hate duorum generum, quoniam in Intubum domefticum, & fyl-
ueftrediftribuitur. Domefticum rurfusin duasfpecies diuiditur, nempc in latifb-
lium,necnoninanguftifolium, folijfq;magis incifis. Pariter Intubum fylueftre
Jntubt fpe- duas comple&itur fpecies,quee ratione exiguifeminis,& anguftiae foliorum, ab In-
ties quot. tubishortenfibus diferiminantur.
Modo inter has fpecies vna eft, qua: vocatur Intubum erraticum Plinio,Intubutn
agrefte Gefnero in horro medico, Intubum fylueftre, & anguftifoliumLugdune-
fi, Solfcquium Brumfelfio, Cichorium fylueftre Lobellio , Dodoneo, & Matthio-
lo, Cichorea ca?rulea Trago,& Deniq; Cichorium officinarum, & Seris picris
Diofcoridiapud Bauhinum. Hate plantacolore floris variat, nempecatruleo, al-
bo, Sc rofeo, quamuis bate, quam damus, florem ca?ruleum protuliftet.Immo caulis D
plants hums latitudo aliquando quatuor digitorum fuit obferuatus, vr reftificatur
Dalechampius,referente Bauhino.in Iliftoria plantarum in capite de Beta Quan-
doquidemhtecplanta, oh materia: vbertatem, folet monftrofoscaulesoftentare.
V. Nondiftimile monftrum Intubicxhibemusfpediandum in icone V. vbi caulis ad-
modumlatus,& compreffus confpicitur,qua? compreffiopoftea,velab anguftialo¬
ci , vel ab aliqua re comprimente prodire folet.
Monfirttm Non diffimilemplantammonftrofam IlJuftriffimus Ioannes BaptiftaSanjperius
Intubtob- Bononia: Senator inuenram, ad iocupletandum muffum publicum, viuis coloribus
feruatu ab prone,&fupinedelinearicurauit, die vigefima feptima lulij annipoll millefimum,
llluiirtfs. Sc fexcentefimura trigefimi feptimi. Hateerac Intubi fpecies florecteruleo, caule
Senators latiffimo, &fo!ijs itacompIicatis,&connexis,vt nidutn alicuius auis emulari vi-
Samperie, deretur.
Soncho,
 Monftrorum Hiftoria. 681

II1I. Mali Affyrij folium monftrificum, cum

folio legitimo Mechoacani.
6$2 Vlyfsis Aldrouandi

V. Intubum fylueftre caule monftrofo, nem

pc lato, Sc comprefTo .
 Vlyfsis Aldrouandi
quorum altera fpeeieru apud C)ufiuro,& altera apud Tragum defcribitur qua* inter
fe facie non yalde difcrepanr; namq; iuxta radicero, multa emirtunt folia Leucoi
luteifolijs firailia, viridta, fcdangufttora, inter qua- vnus, fed plerumq, pluresaf-
furguntcaulesjfolijscarinatisobfiti, fuftinentes flores quatuorintegratos folijs,
flauos ,& Leucoi bortenfis Jutei a?mulo$ » fed minores, mmufq; odoratos. Succe-
Vlir« dunt floribus oblonga cornicula, vt contingit Icucoiofatiuo, feminibus referta,
Radicem habet longam candidam, & multis tenuibus flbris pra*ditam.
Ex defcriptis, & enumeratis Leucoi fpeciebus Le<ftor facile porer/t elicere plan-
tam,qu3mhicdamusmonftri/jcam3 in icone Vlll.eftereferendamadgenus Leucoi -
lutei fylueftris,nam folijs admodum anguftis ,& floribus lureis quidem, fed exigujs ^
exornabatur.
Quamobrem plures huiusplants; eaules quodammodoagglutinati videntur,c6-
fequenterqjflores, quiefummitatefingulorum caulium prodirefolent, fimul con-
Lib, z.tie globati hancplanram monftrofam caule lato compreffo, & contorto reddiderunt.
i914/, med. Monftrofa cau lis faeditas in Leucoio fylueftri iuteo obferuata reuocauit in men-
i$h temmonftrofum caulem illius plantx, qua; ab Herbarijs Tragopogon appellatur.
J-Lec phnta rpctyoircoyM, zeti xopti D/ofcoridi, &alijs Gra;cis fuit nuncupata, Lati-
nis Barba Hirci, quoniam exconclufo calycis vertice quidppiam incanum pendeat
Hirci barbulam imitans.
Erumpita terra folijs Croci.Iatioribus tamen, &Iongioribus,floreIutcoTara-
Xaci fiorinon abfimilc, maiore tamen in calyce contento,quifereno Coelo fatifeit B
nubilofoq; claudit ur . Ex floribus pappofum emergit caput, in quo femen oblon-
gum feruatur.Radice nititur longa,alba,& guftui grata,nam coda in acetarijs com*
Tragapoto¬ mendatur.- baede rehancplantam cundis notiflimameiTeexiftimamus; inpratis
rn fpecies enim, &clocis faxofis fponteprouenit f
quot, Huius plan t£ pofteafex fpecies in Phytbopinace a{Ggnantur,quas hoc in focore-
cenfere eflet fuperfluum; cum deprima tantiim fpecie verba Gant, qua? MatthioJo
Tragopogon 3 Lobeijio Tiagopogon lureum, Trago Barba Hirci, Bahuino Tra¬
VIJIL gopogon pratenfeluteum , & Hetrufcis Saftefrica nuncupatur. Ha?cplantacum
copiofo humore fcatear non raro in hortis , materia luxurtante, monftrofos cauies
progignit,in quibus.propterradjcem in acetarijs gratam3 alitur . fdoftendit icon
Ttymum tt Vllll.vbiledor Tragopogon caule Iariflimo contemplari poteft. _
thymali. Neqidebemus obliuioni mandate monftrofum vitium inTithymali caule obfer-
uatum. Eft enim Tithymalus planta notaob copiamladis ,quam vulncrataeffun-
dit. Idcirco Lexicographt graecihoc nomen ndv/ua^oe arirSoc nempe mamma de-
jriuant; cum ab herba hac leuiter incifa tanquam a mamilla lac effluar. Vnde Theo-
dorus Gaza Pliniumfecutus Titbymalum Ladariam reddidit, Columella Ladu-
Lib.\.de camcaprinam, & Celfus laducammarinamnuncupauit; Officina; autem fcfulam
mat. med. indigitant.
tap. j6o. Piofcorides Tithymalorum fpecies feptemrecenfuit. Prims xapeexiac dicitur,
quibufdam <t[zvyJa,\oiiS>i!, & Tithymalus mafculus. Secunda fpecies vocatur
Species ti* Tithymalus ffmina, ^vptirni, quarn Alij xttpvnw, xa.) /uuptrivivM cognominant.Ter-
tbymaloeu . tia fpecies nuncupatur -mpd^iac ,quam Aliqui r/Qu/ucthiS'ct nominant. Quartaeft
»A/oirxo7r/oj. Quinta xuvrapicrtr/cts. Sexta JWJ'paJ'wj .Septima a-Xxruft/ASLoe.Theo- D
phraftus plurarecenfet genera, &hodiein phythopinacea Bahuinofex fpecies
fupra viginti enumerantur.
Modointer rot Tithymalorum fpecies, quinta apud Diofcoridem CyparUlias
nuncupata nobis ft fe offertconfideranda. Etenim Tithymalus cypariffiasapud
Diofcoridem eft Tithymalus cupreflinus,ftue humi Pinusapud Lobejium,&Efu!a
cupreffina quorumdam; exit a terra in cauiem dodrantalem, & etiam maioretn.fub-
rubrum , ex quo folia Pini, yelCupre/fi jemula, fed tuolliora, & tenuiora exoriun-
tur; vnde nomen traxir.
Candido redundat fucco, & eadem vi cum alijs Tithymalis pollere perhibetur,
Ha»c fpecies inuenra fuit fummitatem verfus monftrifica : nam caufis dilatabatur
X. cummultitudine foliorum, & floribus cauliadha;rentibus, vtconfpici poteft in
scone X,
Alitur
Mondrotqm Hiftoria .

reffo , & concerto .

 Vlyfsis Aldrouandi

VIIII. Tragopogon caule Jatifsimo •

 Monftrorum Hiftoria,

X. Tithjmalus Cuprefsinus monftrofus.

M in m 3
 6$o Vlyfsis Aldrouandi
Alitur infuper in Florarijs ,ob florum copiam, & amamitatem, qua?dam planta,
Campanula qua?a Matchiolo Medium, & Viola mariana nuncuparur, & /ponce cr cl'cit in locis
nemorofis, folijs intubo firailibus, caule procero, floribus amplis, & campana? figu-
ram jemulantibus ; quocirca Bahuinus in Phythopinace hancplanram adea-
rum claftem retulit,qua? a forma floris campanula? appellantur, qua? pofteaa
Vvlgo Herbariorum genera rapi fylueftris vocitanrur Hinc ruftici monticolat in
agro Bononienfi rapunculutn fyiUeftrem nominanc, & Gefnerus rapi fylueftris ge¬
XI. nus maximum nuncupauir.
H?c igirur planta nonnullisab bine annislato caule in publico V/ridario creuir,
vtifficoneXI. obferuari poreft. ^
Ridiculum , & magis admirandummonftrum in Anchufa confpicati fumus . Eft
Lib.qJe
enim dyyuo-a dida -riepa!7o ay^s/v,quiafuffocandifacultate potiacur rquamuis alij
mat. tned,
ftcnuncupatam putanta rubicundo radicis colore , quandoquidem dyydtyiv apud
cap. 23 . Graecos eft fuco illinire.Tria huius generatradic Diofcorides, Plinius quatuor,&
Bahuinus in Phithopinace quinque, folijs, & floribus variances. Producit vtpluri-
mum folia afperainftarBuglofli, flores per caulem fparfos purpurafcentes,&radi-
cem fanguineo colore referram.
Anchufa igitpr,qua? eft fecunda apudMatthiolu aliquando caulem admodum craf
XII. fum procreauitcum copiafoh'orum , & florum purpurafeentium in fummitate com-
plicatorum,&in orbem ita difpofitorum, vt figuram ventilabripra; fe ferret: que-
madmodum in icont XII.apparet,vbi Ledtorplanta Anchuf? genuina,& naturale, g
deinde monftrofam confpicari poteft, vt perfedta, & imperfedfa Naturae opera in
plantis quoq; manifeftentur.
XIII. His addimus alium Anchufa? caulem eleganter monftrofum, qui alio tempore fu-
itobferuatus; erarenim obliquus, & latus ,cuius faftigium flofeuli purpura/cen-
tes exornabanr, vt in iconeXIII. fu b numero I.confpicirurj vbiquoq; fub numero
2 ,cernitur foliu molymonftrificuicu in dus faftigio fru6tu$rotundus a Natura fue-
ritprocreatus.
2Moly tjuot Moly, feu herba ita a Grarcis nuncupara dnorS /aeoM'vuv rat roVa?, ni-
fint diffe¬ mirum ab amoliendis morbis rquapropter inter amuleta collocatur. Vnum tan-
rentia . tummodomoly Diofcorides cognouit,cum noftraa?tasfpecies plures nofcat;fiqui-
dem in Phythopinace quatuor diffe rencia?habentur. Idco inter has moly maius
Bahuini;feu homericum Lo*bellij, & moly bulbum in folio gerens Theophrafti mo- ^
ftrofum illudfoliumedidit.
Producithocmo!y folia fcilla? folijs fimilia,longioratamen , & inuicemfe am-
pledtentia, caule longiflimo , crafTo, concauo fine folijs , multos flores ftellatos
Iongis pediculis inha?rentes fuftinens , nigro femine, inftarfeminis ca?parum.Ra-
dicem habet cra{Tam,albam,rotur>dam, & nigro cortice te&am, quam negat Tbeo-
phraftus difficulter erui pofte, vt Homerus afteuerauit.
Prq?terea, iuxta caulem huius planta?, inter folia plerumq; alius exit cauiiculus
planus,cuius fummitas nucleum veluti AH ij ger/r, qui terra? commiflus germinat,
& prolem huius planta? propagat Monftrofum igitur folium procreacum efle exi-
ftimamus ,quia cauiiculus, materia luxuriance, in folium degenerauit, cuius fafti-
giumhuiufmodi nucleo, feu fru&urotundo a naturafuitexornatum. D
His monftrofis plantarum caulibus tanquam coronidem,pulcherrimum, & admi-
randum caulem pra?ter naturamlatiflimum herba? Lycopfisaddere volumus; qu«
a natura Anchufa? non multum recedic.
Quandoquidem Diofcorides de Lycopfi verba faciens, earn abaliquibus An-
xmr, ehufamnuncupatamfijiff'epronunciauit, necpra?ter rationem, cum & ipfa,inftar
Anchufa?,florido radicis colore referta fit. Hocmonftrum in icone XllH.appa-
JRamus Celt
ret. Neqj amonftris huius generis eft fegregandus quidam ramus Cotinr, qui in
ni motiHro* fummitateerar planus, & inftar Pedi epifcopalis contortus; quiin publico Mufa?o
fus.
exficcatus, & delineatus feruatur, fed cum non fuerit incifus, proptereacius iconS
fpedandam proponere non potuimus.
Hadtcnus de monftrofis plantarum caulibus ,& ramis fermonemhabuimus, ia
tempuseft,vt defeendamusad monftrificos flores, qui a natura in varijs plantaru
" • gene-
 Mon(fromm Hiftoria 7 <591

XI. Medium Matthioli caule lato , & mon-

ftrofo.
$9 2 Vlyfsis Aldrouandi

XII. Anchufa purpurafcens figura ventilabri.

 Monftrorum Hiftoria. ^93

XIII. Anchufa caule monftrofo purpurafcen-

tibus floribus.EtMoly folium
monftrificum .
6 94 • Vlyfsis Aldrouandi

X1IH. Lycorfis cauie latifsimo .

 Monftrorum Hiftoria. (5pj
generibus inter dumprocrcantur. A’notioribus igiturinchoantesjnonnihil dero-
faramulutn herbaceum in centro floris gerente dicemus. zh £
Rofarum igiturpermulta? differentia? a Theophraftoreccnfentur, qua? folio- f ‘ • # *
rum multitudine,paucitare, afperirate, la?uitate ,ftirpis colorc, & odore variant, /
plerutncj; tatnen rofarumduplex genus,nempe fatiuum,& fylueftreaffignatnr. Ad
fatiuum,& hortenfe genus refertur rofa ilia purpurea,minus rubens a Piinio appel-
lata, Italis incarnata dida, in officinis medicorum rofa communis, & pajliderube-
fcens appel/ara. Huic fuccedit rofa alba pleno flore villior habita. Alia eft fatu- _
p rate rubens, holoferica Lobelio vocata, Damafcena officiriarum.quaefloremfim- Jv 4rf*
" plicem , & plenum emictic. Alia eft buius generis, fed minus fat.urate rubet.Alia
mofcatulaab odore vocitatur, &flore fimplici, & multiplicicrefcit. Alia fine fpi- iton “rt hu
nisprouenic ? magnitudine,& paruitate floris varians. Aliademum rofa?incar¬ tut defers*
nata?,& vulgari hortenfi eft fimilis ,fed folio crifpo. Deinde genus rofarum fylue- ptio ,
fire multas comprehendit fpecies,de quibus in Hiftoria plantarum verba fient.
Iraq; inter fpecies rofarum hortenfes, ilia vulgaris, & incarnata Italis nomina-
ta, anno Salutishumance poft fefquimillefimum nonagefimo fecundo, monftrifica
nata eft, fblij s grandibus, cum calyce non ita magno,ex quofoliola barbata crum-
pere folent; nam ibi folia viridia magna, & lata enata con/piciebantur.
Ex medio rofa? centro, vbi anrhorse nuncupate locus eft, ramulus fefquipalmQ
Iongus folijs numerofis obfitus emergebat,fine vllo abprtiua? rofa? rudimento,quod
F in alijs quandoq; cerni foiet.
Quandoquidem Naturaex pra?cipua calycis portione,Iuxuriante floris materia,
alium florem in medio alterius fabricat. Sedoppofitum inhoemonftro debemus
atteftari, nam, juxuriante herba? materia, es centro floris alia herbacea folia emi-
fit; id monftrum in icone XV. monftratur.
Eodem anno, mimirum poft fefquiminefimum nonagefimo fecundo creuit in XV.
hortopullico il/a planta bulbofa, quam Marthiolus Martagon Chymiftarumappel-
lauit, Lobdius Lilium monranum, & Cefalpinus Lilium fylueftre purpureum, Va¬
riative planta ratione colon's florum, namalij magis,alij minus rubent.Alij can-
didifuntinmaioripretio habiti. Sedrubentes aliquibus maculis diftinguuntur.*
omniumtamen flores terramfpedant,& prrinteruallain fummocaule nafeuntur, Defcriptio
8cfoliaflorumadpediculum refleduntur. Folia autem plantar circa caulemfuntla- lilt/ mint**
** ta, radix eft bulbacea, & colore luteo referta. Crefcit paffim in locis fyluofis, & ns •
propterea creditur effe notiffima.
Creuit igiturhaec planta monftrofa,& admirabilts, primoob caulis procerita-
tem, quae altitudinem fex dodrantum fuperabat: deinde licet caulis fecus radicem
per fefquidodrantem alijs plantis huius generis effet fimilis; mhilominus deinceps
totus caulis erat latus, compreflus, &herbacei coloris, vbicumqi foliolis ftipatus.
Sedcum planta? huius generis ab imo ad fummum florere foleant. Haec planta eo¬
dem tempore cum flores quindeeimapertos oftenderet,veritati confoqum effe vi-
debatur,nifi planta a corona radicitus fuiffet exciffa,quod in maiorera proceritatg
proculdubio fe feextuliffet, &reliqui flores quinquaginta numerati reclufi appa- XVI.
ruiffenr. Exhibetur fpedanda ha?c monftrofa planta in icone XVI vbi dccem tan-
13 tummodqfloresapertifueruntdelineatijVt reliqui omnes claufi fuis calycibus fbr-
mam dadylorumrepraefentantibus melius confpici poffent,
Contingit quandoq; nobis videre monflrofum Bellidis maioris florem,nam Mat-
tbiolus in Commentarijs ad Diofcoridem tria huius plant? recenfet genera:cum Species . Bel
tamen Bahuinus in Phythopinace duodecim fpecies enumerauerit(vocarur Bellisob ***** %U9t'
florem bellulum, & pulchellum) hie autem de ilia fpecie verba fiunt, qu? Beilis
maior nuncupatur, & emittit folia ex angufta origine in latum ambitum definentia,
fubrotunda, & circumquaq;,more folij querni, ferrata; fed qua? crefcunt circa cau-
lemanguftiora, & magi§ oblpnga funt,inftar foliorum fenecionis . Abvnaradice .
plures caules cubitales, teretcs,& robuftos fundit, e quorum faftigio flores Anthe- ellt“ss ma
midis, &marricaria? floribus maiprcserumpuntjcolorc intusaureo,Sc folijsalbis torit deferi
ptio .
luteum cingentibus.
In fimili plants a nobis obferuata flos itamonftrose erat fabricstus, vt nonnifi
folio
 Vlyfsis Aldrouandi

XV. Rofa monftrofa.

 Monftrorura Hiftoria

XVI- Martagon monftnficum qu^quag

A’ floram -
 698 Vlyfsis Aldrouandi
folia alba fimul iun&a fine anreo centro confpicerentur; cum calyx floris,ob mem*,
brapa-forteduritiemdilatarinon potuerit?quapropter folia coalica monftrifkum
XVII. florem reprsfentarunt, vt in icone XVlI.cernitur,
Ncq; admirari debemus, cum h sec membrane durities in calycibus NarcilTbrum
fimilem eff €tum produxerit; ideoq; Horrorum cuftos forficulatalcrn metnbranam
dilatare folet, ne flos monftrofus crumpat; alioqoin, per compreffionctn folia florli
coa}efcunc,& monftra buias generis producuorur,dum folia tantummodo albafimul
conglutinatafinecenrroluteoin luccmegrediunmr.
lib.i >de Paucis ab hmcannis Ranunculi quo q, monftrofi fioresin admirationem nos rra-
p>at. med. xerunr. Eftranunculus Diofcoridi /3arpd%/or ,quia locis huroe&is more Ranarum h
fap,lo6.
lftetur, Item at^nov uypiov , nempe Apiutn agrefte,quia fob'oruro forma Apiutn
imitetur. Dicitur Herba fcelerata, quomamfceleftimendici,vt ftipem exrorque-
re poilint h3cincruribus vlcera excitant. Vulgus intcrdum pedcm Corui, nec«
nonpedem Gaili, a forma foliorum, hanc plantam indigirat. Huiusmulta genera
Ranunculi Diofcorides, & Plinius mcmorarunt, fed multo plura Bahuinus in Phythopinacc
jfte'ttsquot enumerauir,dum quatuorfpecies fupraquadragintarecenfuir,
Ilia igitur fpccies o&aua in ordine apnd Bahuinum, nempe ranunculus ereftus
hortenfis multiplex, fcupes Corui floreplenoapud Brunfelfium,& Ranunculus
polyantbemus multiflorus.feu olcraceus hortenfis primus Lobelij in obferuationi*
bus, & Ranunculus polyanthemusin iconibus apud cumdemexhibuit quandoque
xvm. flores, quales in icone XVIII. cernuntur Quandoquidem in fummitatecaulium B
duo flmul, & tres flores coalin' emerferunt. Hocq; non aliunde diroanare potuir,
nifi ab vberi materia f!orifera,& a faculrateformatrice, qua; flores ab inuicem fe-
gregarenequiuit.
Men Brum Inaifertorumconfirmationem,confpe<fluseftquandoq; Bononfj Narciflus me-
tn NarciJ/o d,’gluten polyanrhos duobus diuerfis floriferiscaulibus con iud is, &coaliris , na?
tuts luxuriacompaftus, quorum caulium alter ternos,alter quaternos flores oden-^
tabar, fed vrrinqjfulcus qnidam quadcaules fegregarums ducebatur. Erar igitur
hiegeminatuscaulisfeptenumnumerof/orum quad wndorumpukbellus moftro-
fus, & admirandus.
AJiud monftrum in flor/bus Aquilin f obferuarum anno port fefquimillefinumj
nonagefimo tertio circa finem Apnfis.fummopereadmirandum proponere fpe&a-
Pethon ve- d ufn t-olumus. Hsc efi ilia planta, quam Coftcus Poth n Prifcorum efle voluif,& C
ter urn quid £e fa |pj nus lafionem Tbeophrafii. Dalechampius Sii; evQof, nempe louisflorem
apud Acheneum efle credidit, Fabius Columna Ifopyrum Diofcoridis efle ftatuit,
& tandemGefnerus Leontoflomumiodigitauit.
Vtcumq; fn.hodie hscp’anta Aquilegia, feu Aquilina nominatur, ob mucrortes
Aquiltna florum aduncos, inftar vnguium Aquila5 : infolijs quodammodo euro maiori che-
varia neeii fidonio conuenit; funttamen Aquilmar folia rotundiora,& molbora: qua derehsc
na. pianta fylueflris C.helidonia , & Chelidonia media apud Cafiorem Durantem no-
minatur, & a qutbufdam Columbina dicitur; floribus autem Confobdarregaljeft
affinis.
ffuius plants differentia; qufnq; in Phythopinace recenfentur, fed mulroplu-
res in publico Bononienfi viridario obferuantur, ratione magnitudinis,colon's, & D
mukitudinisfoliorum :fiquidemeius fios fimpiex , & plenus colore c^ruleo, can-
dido , rufiicundo , variato , purpureo , necnon candido nonnullis lituris purpureis
afperfo. Immo interdum crefcit Bore inuerfo, degenere, & rofeo.
Iraq; Nacura viderur omnes pr^didtas varietates ad vnam Aquilina? plantam
XIX. retu!ifre,& monftrofiifimam cffeciJTe , quamfpe&andam damusin icone XIX.
Produxit enim flores admodum varios,& infolentifqripa admirandos .-quofdatn
enim ex eadem radice, irntno & caudice c^ruleos protulit,alios partimearru-
Jeos ,partim berbacei colon's,&a folijs plants minimediftindtos. Qjd viridi eranc
foeferiptie colore habirum Rof? smulabantur, cum folijs fuprafe dupfici ordine inclinati§ .
wonftrofa Nullacauitate corniculorum fuperne confpicua.aut caudis inflexisinferne appa-
rentibus, ftamine f orum non luteo, fed nonnihil rufefeente. Qua? autem medio
flore extare folent veloti filiquee pericarpij abfcj; vHo pcricarpio in foliola tenuta
abibanti
 Monftrorum Hiftoria.

XVII. Beilis maior flore monftrofo

 yivfsis Aldrouandi

XVIIL Ranunculus polyanthemus multiflo

rus Lobellij monftrificus.
 702 Vlyfsis Aldrouandi
abibant; eaq; ratione qu*damad producendum femen inepta videbantur. Qua
parte flos cxruleus refulgebat, aliqua? cauds inflexa? fubtus vifebantur, qua flos
virefeebat, nullae; vt in propofita iconc confpicitur.
Poftremoloco inter plantas flore monftrifero natas qua?dam Amellifpeciesi
nobis col!ocatur5 qu£e a Bahuino inter quatuordecim differentias Afteris Atticirc-
rJlmelli itf- cenfetur fub nomine Afteris Tripoli; variegato flore , A liter vocatur a Lobelio itt
firtntif. iconibus After minor Narbonenfium, flore Tripol ij,aut flore Linaria?, vtlegitur
in Aduerfarijs 3pud Petrum Pennam.
Flores igiturhuiusplanta? cumaureo,purpureoqjcoloremixto refulgeant,fue-
runt nonnullij qui Afterem Act/cum Diofcoridis, 8s Amellum Virgilij efle vo- A
luerint. Afteris appellationemfibivendicauit, quia folia florisinftar ftella?radia-
tafpedlentur, & Attici nomen fibi afciuit,quoniam frequentius in Agro Arbenien-
fi, quam alibi crefceret. Amellus tandem nuncupatur quia nafeeretur frequentius
iuxta Mellam Gallia? fluuium: canebat enim Virgilius hunc in tnodum.
I.4. Georg. — — —. Tonfit in'vallibus ilium
PaRoret , & curua legunt prope flumina Mella .
Creuitigitur in Horn's publicis planta huius generis femine ex BelgiomilTo,
ideoqjplacuit Amellum Be/gicum cognominare, quae tandem obfaturaturo l?ta-
XX. minefolunij velobal/am caufam in monftrum degenerauit, vtinicone XX. ap-
paret,vbimateria herbacea,& materia adflorem producendum deftinata limulcon-
fufa? monftrofum nobis florem generarunt. g
lam peruenimus ad frudtus plantarum, qui nonnunquam mor.ftrofi a natura pro-
creantur. Quamobrem inprimis de frutftibus Herbarum,& deinceps de fhxftibus
Arborumagemus : cumin omnibusaliquandomonftraobferuata fuerinr.
In primis nobis olim fe fe obrulit frudtus Dlpfacimonftrifeus . Eft Dio¬
fcoridis ex genere herbarum aculeatarum caulem habeas ahum, Sefpmts borridu,
folijs laiflucse Cpinofis, & binis Cingula caulium gcniculaampletlencibus, concauo
Dipfact ety alarum finUj in quo aflldue ros, yel imber feruatun vndeplanta hxc Dipfaci 5 netn-
mum. pefitientisj per antiphrafim, nomen inuenic. Hincpotlea Latinis fitibundanomi-
mtur, quia rore, vel imbre ad pellendas litis iniurias in alarum ftnurecepto abu-
tatur.Incacumine caulium capitula tanquam fiuiftus oblonga,&ec hmatacrefcunt.
Quamuis Matrhiolus, &alij plantam hanefabrum, ftuLauacrum Veneris indigi-
tauerint,vt Cefalpinus arbitratur ,quoniamaquain hac herbareperta macula?,feu C
mend? faciei emendentur.
Huiusigitur duo genera aflignantur nempe fatiuum, & fylueftre. Genusfatiu*
Dipfact ge¬ um Carduus fullonius vocatur: cum Fullones echinato huiusftuftu, vel capituloru-
nera. des adhuc pannos ex lana contextos pedant, & expolliant, antequam colore eos
inficiant: quapropter multis in Regionibus magno qua?fto feritur . Aliter voca¬
tur Carduus Fullonumfatiuus Lobelio, &Trago, necnon Dipfacus fatiuusalbo
flore Bahuino. Huius ergo frudus, velcapitulumaliquando inuentum fuit, non
iuxta confuetudinem plants in fummitateacuminatum, fedquafi quadrangulumf
veluti quatuor alia capicula inde produdurum, vrin figura XXI apparet.
XXI
Infuperfaba nvapot Diofcoridi a feracitate di<ftajpl 3 ntaeft notiffima, cuius fe -
men inter leguminaeft: maximum, & quo maius, eo magis iuxtalougitudinemde* 0
jealarum preftumj minus eft rotundius. Fabxinfiliquis concluduntur vt plurimum aJbar,
differentia. funt, & nigra? s & ex colore rubicundo purpurafeentes. flores funt vel can didili-
turisnigris confpicui, aut ex purpura nigrefeentes. Eft autem fabafatiua,&/yU
ueftris, iterum fatiua maior, & minor.
In genere fatiu? minoris obferuata? a nobis fueruntfiliqufa natura conglutina-
XXII. ta?, dum exduabus vna refultabat»quafi gemella, veluti in latere fuperiori Theca*
ex oppofito pediculi cerniturjvbi Theca bifida adhaeret, vtinicone XXII.Ie&or
poteft copfpicari.

Idem
 Monftrorum Hiftoria. 7°i

XX. Amellus Belgicus monftrificus

70 4 yiyfsis Aldrouandi
4

XXI. Frudtus monftrificus Cardui fulloni;

fatiui.
 Monftrorum Hiftoria. 70j

XXII. Siliqux fabarum monflrificx ,

Idem quoq; in Anlimlibus eontingere videtur ’, quando duo foetus inaluo ma-
rerna ob aliquam caulam congluciriantur, & in vnum tantummodo foefumcoeunr,
qui geminacus poftea in vitales auras egredj'tur,yc in Capitulo antecedentienu-
cjeauimus *
Huic roonftro aliud fimile, nim/rumfrudum gemellutnin mejopeponibusolim
u obferuauimus $ quorum multae dantur fpecies, de quibus fuo loco fermo babebi-
tur. Vocatur it'vTrtM a verbo grceco coquo,quoniam nifi calore Solishuiuf-
modifrudus coqdanrur } & ad perfedam maturifatem peruenerint, guftui minima pfpoxis ety
,
gratificari poflunt, ad difFerentiam aliorum fruduuw, qui crjamfi perfedemacuri mum
non fint, abquam tamen gratiam palato conciliant,
Pepones autem, & Melopepones figura , &magnifudioe difc repare videntur:
natnqui maioresfunt,&ob!ongiPeponis noraen fortiunrurapud Authorcs, qui
vero figuram mali rotundi rcferunt melopepones nominanrur, nomine ex malo &
pepone condato. Hoc genus paljadius melonis quaij,M»';wetf fcilicet pom cos a
pomorum, & malorum forma nuncupauit,quod nomen bodiepaffim vfurpatur.
In hoc igicur genere duos Melopepones conglutinatosin Juccm damns, vr cer- xxrir.
aitur in icone XXIII. qui affabre fosrum gemelluma?mulantur. Rurfus in icone XX1JII.
XXI 11 1. Melopepones gfhbofi , & praise a natura conformati oftendumur.
Nam
 yo% Vlyfsis Aldrouandi
Nam ve?uti in vtero animalium duo foetus plurifariam conglutinantur, vt quars«
do difrupca membrana adherent,& poftmodum tradu temporis cohsrentific etia
tendla fruduismfubftantia minis vicinacoalefcir, & gemellos frudus producit 0
Immd fi in vreroanimantis ob varium fitum mfanrium, varia fit partuurn copula-
C4uft men tto . aflfimilitcr ob varium fruduum fitum efiuerfa fit eorumdem conglutinatio, vt its
itrsfi fru- fi U <5tibus delineatis confpicamur.
Ampl'-us quemadmodum fspein vtero 3 nimantium obanguftiam loci, vel pro¬
pter compreflionem apartibus vicinis produdam, partus g'bbofi, & praue con-
formati gignunrur : pari ratione frudus due herbarium,fiue arborum propter angu- .
: ftiam conunentis, vel propter compreflionem alicuius rami, fmdus gibbofi, ob-
liqm, & maiignefbrmati nafeunrur; Quamquam, aliquandoaccidat, vein frudibus
pars rede formata optimenutnatur, confequenterq, augeatur, & interimalia pars
maleconftituta, pauco alimento attrado, minime crefcat, & frudus gibbofus eua-
dat, vt in propofitis Peponum figuris Ledor poterit meditari,
Hfspa/mt!)’ Qubdautemanguftia ioci,&aliqua compreflio tenellos plantaruro foetuspoffie
ftrofns. monftrificos reddere, potfuoius id ftabilire alia obferuatione in Napo tada , anno
falutis human® port roillefimum & fexcentefimum fecundo. Crtu/tenim Napus
inter alios in Agra j^ononien/i monftrose formatus, quia duosNapos copulatos re-
prsfentabat. Erat aurem huius figurs. Nipus primus, ex quocaulis plants erum-
pebat, erattripio ve! quadruplo craffioraitero , qui iuxta partem inferiorem ma-
ioriserat annexus colon's albi cum rubicundomixti,ex quopoftea radix depende- B
bat, perquam ex terra vtriqjalimentum communicabatur,
C&uft mon Caufaro autem huius gcmelli Napi fuiffe opinamur radicem cuiufdam fpeciei
hrt/m Na graminis,qus N 3 pumin primordiogenerationiscomplexaerar :ideoq, ilium com-
• primens,arq; firm gens effeeir, vt foetus Napiduos smularetur. Hinc colligen*
dum efi coropreftionem,& locianguftiam ram in feetibusanimalium ,qudm infru-
dibus piantarum elTe in caufaprau? conformation^ , & monftroff ffditaus.
fcx monftrofis Herbarum frudibus ad frudus Arborum afcendcre licet, in qui*
bus fimiles monftrofos eftedus , & geminaros frudus curiofuare minime inani fu»
mus meditati, JPrimirus defrudu Amygdali geminaro nonnihil dictmus.
Amygdali Amygdalus arbor ob iucunditarem frudus notiffima ;prsgrand/enim,8g
iejcnptis. robuda firmatur radice, caudice efi procero, folijs falicis prslongis, & perfico fi-
Ztijfitrettux milibusjcui tota etiamarbor affimilatur jflorem, vtplurimum, producitalbum , & '■*
frudum figura cordis duplici putamine teduminftar juglandis.
Si refpiciamus fruduum differentias; hs ratione faporis, tnagnitudinis, & figu¬
re erunt diuerfs . Sunt Amygdala; dukes, &amars.
Sunt itemmaiores ,& minores; namq; triplo minores alijs ex Afia deferuntur;
funt tamen vt plurimum oblong?,& figura cordis quamuis rotunds etiam inuenian-
XXV. tur. Hisaddcre pofifumus Amygdaloperficum in Alfatia frequentem , cuius of-
feus cortex tnfiar Perficieft rugofus, & nucleus eft grati faporis reddens perfiefi.
Iraq; in iconeXXV. non folumdelineatasdamus Amygdalas gemellas,fed etiam
Amygdalam magnam figura cordis, & Amygdalamrotundam magnitudine fere
Temn men- mail perfici,de quibus poftea in H'ftoria plantarum, Deo dante^dilferemus: cum in
Hrefa eadem tabefia omnes prsdid: frudus eflent eflfigiati. 0
Ad mala fi nofmet conuertamusf udusetiam monftrofos huius generis iamob-
feruatos proponere fpedandos poterimus.Eft Malus arbos Grzcis finiAfce dida, &
frudus /uit \ov malum, mel, propter frudus dulcedine, & pomum nuncupaturaJLa-
L.i.demet, tinis, quia potum adimat,dumeius efu fins toilitur.
sj differentias mali mquiramus, feripfit Diofcorides malorum genera effe, Vul-
L. garia,Cotonea, Perfica, Armeniaca, Medica,feu Citria, Verna, Melimela, Epi-
wai.cap. 14 rorica, & Sylueftria , Plinius multb plura recenfer, & tandem Tabernemontanus
mnumera fere enumerat, qusnomen ab Inuentore, a loco natali,afapore,abodo-
re , a colore,a magnitudine, & a figura fortiuntur, de quibus figiilatim fuo loco
agerur.
Inter tnaiorum fatiuorum genera >qusdara rotunda epiroticanumerantur,hodie
Italis MeUrefe^fotrka colore rofeo. Hscmalaprimiimin Epiroproueniffe Grsd
feftificantur, dum ilia Epirotica indigitant. lR
 Monftrorum Hiftoria. 709

XXV. Amygdalsgeminatseraonftrifics.
710 Vlyfsis Aldrouandi

irotica gemmata , cum pomo

paradifeo monftrifico.
 Monftrorum Hiftoria. 711
In hacigiturfpecieduomala gcmellaex vbertate materia prouenerunt, licet
fionotimiquaq; copulata, fedtantummodoiuxta pediculum . Item aha duo Mala
cpirotica, feu rofea conglutinata vidimus, qua?, licet eflfent geminata, vnicum ta-
roen pomum reprtefentabant, & gemella erant racione duorum pedicu'orum appa*
rentium ,exquibus pendebant, qui fuerunc rudimenra ,&(ignafiorum,quibu$de
tluentibus, frudus, feu poma procreantur, vt in icone XXV I. oftenditur. xxvr.
Vbi proponitur quoq; fpedandum pom mi paradifeummondriflrum ,quodan-
no Salutis Humana? poftfefquim.IIefimum m nagefitno tertio, menfe Nouembris,
IlluftriUimus Carnillus Paleorus Bononia; fenaror Eminenriifimi Cardinalis Pa-
“ leotiprimi Bononi a? Archiepifcopi fra ter, & IlluftnflimiCamilli Paleotihodier-
niSenatoris auus, rerfi naturahum diligentiffimus indagator clariffimo viro Vlyf-
fi Aldrouando donauit. Erat autem huiufmodi fiudus pomum paradifeum Vulgo
nuncupatumjquia fuauiffimumadorem fpirabat, fed iuxta pediculumeiufdem po-
mi adnata erat appendix fubftant if ,&co!oris eiufdemfrudus, qua?roftrumalicu-
iusauis, vel digitutneum vnguiculoa?mulabatur. Verum, vt veritatem fateamur,
mentulam potius Cam’s vna cum feroto , quam effigiem alterius rei reprjefentare appendix
videbatur;& in fummitate tabs mentula? cisfpis qu^dam nigra, & acuta cerneba* portn quid
turned melius id apparebat,quando harepomi appendix deorfum vertebatur, que- referret.
madmodum Ledormicone poterit med/tari .
Pofteaquam incidimus in fermonem pomorum paradifeorum, qua?, ob iucundum
E odorem, & gratum faporem ,paradifea quad ctditus miil'a nuncupantur; non eric
ab re deferibere aliud monft rum in hoc pomorum genereolim obferuatuma pra>
dido Illuftriffimo Camilla Paleoto,anno poftfefquimillefimunonagefimoquarto,
)

XXVU. Pomum paradifeum monftrificum •

 71 1 Vlyfsis Aldrouandi
Hqc nuncuparr poteft Diorchites, quia fit pomum gctncjlum figura fere duorum
teftium,quorum vnusaltero fit longior, Pomum majus erac figura; colochintidis
pynformis,aJterum vero forntj3m teftis rotundiorj's imirabatur. Pediculus poftea
frudus ytriq; crat communis,fed maiori pomo magis annexus. In vtroq; color
flauefeensad aliquem ruborem vergebat.
XXVII, In fuprema parre vtriufq; frudus, cui fios hjrercfolet, vmbilicus confpicicba*
tur, &prope vmbilicum minoris,erat rima qua:dampudendiroulicbrisa?mulaj qua-
fi Natura ahum vmbilicum ibi procrearc voluertt ? vt in icone XXVH- videri
poteft,
Natura igirurinplantis fa?pc numero aberrans a fcopo ,monftraproducir, ficutj
fa?pe vidimus ,5f pra?fertjm in pomis: hoc enimanno obieruauimus pomu quodcu*
curbitam vinanam a?rnu!ari videbatur . Quandoquidem habebat figuram vafcul*
rotundioris cum collo adha?rente parti fuperiori, quafi paruum caput porno infidc*
ret. Hmc colligimus quod Natura duo poma procreare voluit ,fed ex inopia ma-
terie , pomum magnum , & perfedum primo genuir, deindc aliud admodma
paruum quemadmodum, etiam in multisalijs frutftibus accidere folet,
Pjrorum Malis Pyrifunt a /fines , qua;, Scipfx monftrofis frudibus non carent. Pyrus
iifftrtnti*• eft arbor notiflima, cum pafiim in Europa crefcat, ira nuncupata, quia eius frudus
pyramidemreferanr. Differentia?funt plurima? ratione magnitudinis , figura;, fa-
poris,odoris,colon's, & remporis; itaut Cordus in fua Hiftoria , quinquaginra
genera Pyrorumrecenfucrit, qua? in Viridarijs,agris,&alijs Iocis cultis crefcunt.
XXVilL Sylueftriadicuntur.qusinlocisincultis.&nemoribus fponteoriuntur. In ho-
rum Sylueftrium genere olim Pyrumobferuauimus admirandam, & monftrifieam,
cuius ramumdamus fpedandum in icone XXVIII.Erar ha?carbosfpinis horrida,
Pyri fylut- quibus Pyri fy Iueftres fcatere folert,&pyra magnitudme, figura, & colore diucc-
firet quales fa proercauerat : quamuis poftca effenr infipida, & guftui in grata, veluri frudus
fruftut ft- fylueftres huius generis effefolent, Quare hxcarbos inter rcMapopitJ'frS'ptt non
r*t , porerat connumerari, quoniam Arbores huius generis frudtus ^qua/es,vn, formes
& tempeftiuosferunr.
Paulo fuperiuS) quando de monftriferis pjantarum folijs agebamus, mali medi¬
cs, & Auranfia? meminimus, de qu bui in prxfentia verba funtfacienda, occafio-
ne cuiufdam frudus nobis donati, qui monftrofam prorfus formampra? fe ferebat,
Suqt igicur tria malorum genera, Citria , Limonia, & Arantia , qua; ad vnum G
genus pertinent,& inter h?c mala Aurantia parumper funt confideranda, qua? for¬
X. a de cep , te ab Arantio Achaia? oppido,vel ab Aranea gente in Perfia cognominata fuerunti
mid. fee, nifi veitmus cum alijs Arantia, quafi aurantia abaureo frudus colore cognominare;
lac.cap.I. idcircomalaaurea Virgdio fuerunt nuncupata. An vero ha?c fine Ceftiana mala
apud Gaienum,& an martiana mala apud Suetonium in Domitiano, & an O'traq-
gula Auicenna?,& Mrfuei,non eft prarfentislocidifputare.
D ifftrtntif Ha?c poftea variant faporefuciiacido, dulci, &mcd/o. Dulcia corticem habene
Mali dran¬ glabrum, acida duriorem, Stafperum , Qua?dam corium habent magis viride, alia
t'd' magis flauefeens. Repcriunrur quardam finefemine , alia duo feminum genera itt
eodempomogerunt. Noftratium cortex amarus eft;quamui$inaliquibu$ lociscor-
tice dulci ,&fuauicrefcant. Variant quoq;forma ahquando rotunda, aliquando
Ionga,necnon cor rice mag/s,atq; minus rugofo. Sed monftrofum fuicillud pomu
XXVIIII. nobis olim dono datum, cuius cortex multis, & oblongis fcatebat cubercu!is,& fete
rriangulicumfeminibus in eodem porno diffedo apparebant, vt conftat in icoqe,
XXVIIII,
Ihi quoq; mali Limonij dulcis integri Sc fedi effigies fuit dclineata, in qua no-
Malum li- uem trianguli confpiciebantur. Roma? Limoirccllo appellatur,ob append/ces,quas
monicim dul in folijs haber.- quamuis videatur potius ad malum Arantium ,quamad Dmonium
ee. fpedare, pratfernm cum figuram,& colorem ei fimilem gerat. Diffedum hoc po¬
mum nouem exbibebat rriangula, in quorum fingulis bina femina concludebantur.
Sed magti3admirationedignum,eft,qu6d nulla conftat carne fed tanriim exterio,
ri corticefubtiliffimo, & iriteriori parte fucculentatideoq; ratione partiuminterna-
rum neqi Malo JLimonio, neq; Aurantio affine effe videtur ; pra?terquamquod ilia
pats,
7»J
7*4 Vlyfsis Aldrouandi

XXVIIII. Malum Arantium monffcrificutn

cum malo Limonio dulcis integral fe6lo.
 Monftrorum Hiftoria. 7> 5
pars, cui pcdiculus anne&itur, inftar turbinis acuminata eft, vt in effigie propofita
cernitur: Sed hate dehocfru&u obiter di&afint, cum meadem tabelia vnacum
monftrifico fuerit delineatus.
Carreris addimus tanquam fru&uum monftriferorum coronidem fru&um Cerri.
Eft enim Cerrus apud Botanicos quintum genus quercus, Aegylops Idasorum, &
Dodonei, Afpris Micedonura,& Larinorum,Cerrus apud Clufium ; Pliniotamen, Cftri'[fe¬
& Lobellio in Iconibus Ccrris cognominatur, vbi duae fpecies maioris, & mino- ats .
ris glandis delincanrur.
Arbor eft Italia? magna ex parteignota, teftePIinio, cumin aliquibus folum
t Hetruris locis crefcat,&patfim inJyluolislocis Gra?cix nafcatur,proceraeft, cau-
dice re<fto,cxcelfo,&robufto per longitudmemadqua?libet$dificia fuftentanda.
Folio eft crafio amplisincifurislaciniato, & folijs quern/s non multumabfimili.
Non eft arbor fterilis, vt non nulli perperam feripferunt, fed gland/fera , Gians
Clanice rr
eft quodammodo rotunda, & calycc echinato munita, &adeo amari guftus,vt nul¬
quails .
lum animal,prattcr fues,il!am attingant. Modo materia quandoq> huiusfrudtus nec-
non materia calycis, & folij quodammodoconfufa ad procreationemfruftus con-
XXX.
currens glandemmonftrofamgenerauit, qualis in icone XXX. deljneacamon-
ftratur.

XXX. Cerrifructus monftrificus.

 7\6 Vlyfsis Aldrouandi

DE MONSTRIS COELESTIBVS
Cap. XIII.
VXTA ordineminprincipiohuius Hiftor/a* cotiftitutum noftra inte- A
reft mentem dirigere ad ilia, qua? in fupernis mundi partibus,prater
confueram Nature legem, generantur j qua? poftea, ratione loci,
monftra cadeftia nuncupantur, quoniam Coelum hoc in locoinlata
Qrltin fub
fignificatione accipitur. Idcirco notandum eft fuperiorem queradam
lunaribm % m undum, feu Naturain inueniri, ex pluribus fpha?ris Conftantem, qua? circulo ean-
tiim mouentur, &huic proxima elfe elementa, exquibus hic inferior mundus,& fu-
blunaris inregrarur, nimirum ignem,aerem, aquam,& terram,quorum fedes, & lo-
ca ita inter fe fe funt difpofira, vt poft coeieftem naturamignis fuccedat, port hunc
Acr, deinde ilium Aqua,&hanc Terra fequarur.
Itaq;exhisquaruor dementis mundum hunc inferiorem conftiuientibus, quida
aliquando effeftus mereorologici dimanant; qui, quoniam non frequenter hunt, B
monftra,& quia genitafunt infubiimi, coeleftia indigitantur: quamuis poftea hoc
nomen al iquod etiam nouum5& non ampbus circa fydera obferuarum ampledatur.
rJ»4XAgtrA
Confultd fuperfedebimus dubitationi, circa corpora inter Coelum, & Terrain
$pmt -
comprehenfa,cui Anaxagoras anfam pra?buit,dum, poft fupremum Mud Cos'u’m,
quod nature ignea? effe credidit, coetera ad terram vlq; corpora Aere rantummo-
do efteexiftimauiriquandoqoidem non eft prtefentis loci de hoc difputare, cum ali¬
bi a Ph ilofophis hec dubitatio fueritfo/ura. Nos enimw prxfentia quodammodo
indueredebemushabitumillius Phi/ofophi, quern Veceres meteoro/ogicum co-
’gutlia 4p- gnominarunr,cufus partes funt contemp'arii!la,qux in fublimiori mundi fubluna*
fare ant in
ris loco procreantur;cuiufmodi font piuuia?,rores,pruina? , niues,& grandines;fed
ha?c, quoniam per interualla quodamveluri circulo reuertuntur,monftri nomine
Atre.
non donantur, confequenterq; ad noftrum negociumnon pertinent, Quamobre ^
al mis afeendemus ad paffionesignitas,nenipe ad Cometas, Sydera volantia, Co¬
lumnar igneas, faces ,& Pyramides accenfas, nec non alia fimulacra animanrium
inaere , & nubibus apparentiunij quae quoniam non ita frequenter hunt, rnonltra s
Sc oftema nuncupantur,

MONSTROSA ANIMANTIVM
S1MVLACRA IN SVBLIMIORI
fede confpecta. D

ONNVLLA tantum hoc in loco hominum fimulacra memorabunfur

cum multa aha huius generis in Rubrica Pra?lagiorum primi capitis
huius libri relata,& delineatafuerint. Itaqjadmirabiles vifufuerune
multorum praeliantium acies militum in Aereab Incolis mulrorum
locoruHe]uetia?,anno poftmillefimum ,&quadringentefimum fep-
tuagefimo quarto confpeifta?; ficut in Annalibus Bafilienfibu'smemom?prQdituui
eft :quoannoHeluerij aduerfus Ducem Mcdiolani innumeraspeditum, equiturn-
quecopias eduxerunt j & NouembrimenfeadTcfinum fiumen vidloriamrepor-
tarunc. <
Pariter
 Monftrorum Hiftoria. 717
Parirer perannornmferiem progrcdien tes, inueniemusqudd annopoft millefi-
mum, & quadringenrefimum nonagefimonono, Lucerna? Heluetiorum, Maio
menfe, Draco igneus immanis forma?, nimirumcraffitudine Viruli, &longitudme
o£to c ubitorum, maxima omnium Jncolarum admiratione,volare vifus eft; & men- Druco v#*
fcfubfequentiMaximilianus Rex Romanorutn numcrofo ftiparus exercitu in Hel- tuns .
uetiatn irrupit, & Engadinum ferro, flamm'fq;deuaftauit. Rurfus anno port fef-
quimillefimum trigefimoquinro,.in Lufatia non procul aboppdo Ruben, quinftili
menfe, hominum duo cxercirus a meridie al Septemnonemfuerunr confpefti, qui
» plenifiimis cohortibus, & centuriatis militibus rota acie manumconferere videban Exerri/us
tur. Item annopoft fefqu/millefimum trigeftmo o&auo , German’? lucolx acies in aere vi-
armatasjgladios, Scfunera paftim in aere confpicari funt, fas.
Similiter anno faluris humana? poft fefquitnillefimum quadragefimo quinto,
menfe quimftili, ha?c vifa funt in aere fimulacraab Incolis Silefi?. Vrfoinftruftam
aciemad OrientS duccnti , Lcocopijs militum ftipatus fiebat obuius, &confertis
manibus fanguis ab inflidlis vulneribus manabat, & cadauera cadebant; inter prar-
liandurn Aquilaexeminentifaltuad copias I.eonis volare vifa eft. Poftpugnam
Leoinrerfuas cohorts refulfit,Vrfonul!ibiconfpe<3o. Immoeodem annoapud
Polono$ tres cruces punicei colon's in Coe!o apparuerunt, inter quas miles cata- Cruets tret
phra&usenfe igneoaduerfus oppofitum fibiexercirum praslidtus eft , qui deinde inc(lov$f*
vi&or ab horrifico Draconefuirdeuoratus. Pau/opoft ingens Cbafma per hora:
F fpatium apparuit , demum tres Irides, quibus perpulchra Angeji alati fpecies
omnibus confpicua fuperfedebat , donee vna cum nubibus omnia paulatimeua-
nuerint.
Anno Domini poft ferquimilleftmum quadragefimo feprimo apud Heluetios
in aere duo cxercitus, 5f duo Leones inter fe acrirer djmicantes vifi fuerun t, quo-
rum alter caput alterms mordicus euu I fit. Eodem anno Calendis Oitobris i n Saxo
nia,orienre Sole , vifus eft in Casio tumulus panno nigro reiftus, cruce rufi colon's
fuperpofita ,quern prarcedebanc , &fubfequebanrur multi homines puUaris vefti-
bus induti cum,tub's rantum clangorem edentibus, vt ab Incolis facile audiretur
Item eodem anno in Italia non procul ab Vrbe, menfe Decembris, Crux rubicun-
di colon's fereno Coe’o vifa eft,vb i etiam Aquda vi bras alas triduo confpiciebarur. Crux atm
Rurfusin Saxonia, fubfequenti anno, mmirum poft fefquimiliefimum quadrage- uquiU.
fimo odauo ,Quendelburgi,confpecli funt in aere duo exercitus acrirer pugnantes,
&annofuccedenti poft fefquimiliefimumquadragefimo nono, nonnulli virt Brun-
febuicenfes fidedigni iter facientes, tefte Licofthene, Lunamobferuarunt illoco-
ronatam circulo, qui Graecis <*A»c vocatur: imoio igneum quoque confpexerunt
Leonern, 8c Aquilam fibi pe&us fbdientem,vt in icone I. apparet. t.
Eodem anno inoppido Vortlandiat obferuarunt Incolarin aere fimulacrum il-
!ius viri germanis veftimentis induti,de quo fuperius in Rubrica Pra?fagiorum pri-
mi capitis fermonem habuimus
Sequenti annopoft fefquimiliefimum quinquagefimo, intra Norimbergam Fi-
ehtuuangir,& Anoltzbachium, initio menfis Sextilis,diefereno, multi funt intuitl
Solemvario coloredeturpatum, cum fimulacro Aquila? varijs coloribus effigiara?, Vide leont
jq paflis alis,&pedibus carcntis infra arcus erar ca?Ieftis, &iuxtaillunfequcs,quial- in prime ta
tera manuequum, & alteracanem venaticum ducere videbatur, cuius monftrofi pi/e.
fimulacri iconetn Lcftor videat in primo capite hums Hiftorij.
Eodem anno, in Saxonia ad Trebinum, Iunio menfe; non prbeulab Vuitten-
berga celeberrimo omniumdifciplinarum Emporio, multafimulacra in Ccelo com-
paruerunt, inter qu® perpulchra Cerui fpecies vifa eft, pugnantibus hincinde va¬
rijs militum aciebus, quorum fanguis inftarpluuia? ftillare videbatur, & in icone ll. II.
oftenditur.
R urfusannofalutis humana? poft fefquimiliefimum quinquagefimo tertio , Her-
besleb/j in Pago Thuringia?, authore Licofthene, quin&ih menfe, geminiferpen-
tes in Ccelo mordicus fe fecomprehenderc vifi funt, caudis implicatjs, in quarum
medio crux ignea refulgebat, vt in icone III. cernitur. III.
Eodem anno in quodara vico Thymigrse, viri proceri effigies inter nubes appa*
ruis
 Monftrorum Hiftoria.

II. Cerui >dc pugnantium fimu!acrain Aere,

720 Vlyfsis Aldrouandi

III. Serpentum mutuo femordentium

funulacrum .
 Monfkroram Hiftoria.
£ rub cuiusde membris paulatim fanguis raanabat. Anno fuccedenri pod fefqui-
milledmum quinquagefimo quarto,lunio menfe, vtfcribitLicodhencs, in Pago
Blech quinq; milliaribus a Norimberga diftante, virga fanguinca Solem decur-
palfeperhibetur ,cum turmis equitum, quatmutuofe bello aggrediebantur, vexil- .
]is catruleis prsecedentibus. •*

mluperiore ad iyluam Bohemicam,duo viri cataphradi in aere comparuerunt,quo¬

rum datura minor ab altera in certamine fuperatus ad aiterius pedes concidiq cui
Victor gladio igneo vindidam maiorem minitari videbatur,donee vterq; euanue-
rit. Similiter propeStolpen in Audraii CElip!aga 3 pugnanuum ,arq;magno cla-
moreconcurrentium acies in Coslofueruntconfpcda* : deinde, perado pre!io,in-
gens flammarum globus ab aere erumpens in terrain cadere vifus ed D emum an¬
no pod fefquimillefimum quinquagedmofexto, menfe Decembri ,nonprocu!ab

F-
Prseterquamquod varijs temporibus Fragor armorum in aere auditus ed. Immo tfts *
nuper,fcilicetanno pod millcdmum, &fexcentedmum vigefimoprimo perlitteras
intelleximus.quod in Gallia,nimirum in emirate Augufiarum Aquatum Aquitaniar,
non folum armorum drepitus in aere auditus ed, fed etiam indruda? mil iturn sacs
quad bello aliquemaggreifurqe per /paciumhorarum tripm confpeda? Cunt»"
/ /

Wt
MONSTROSA RERVM INANIMA

terra partibus prodeat, alteri nomen exhalationis Philofophi&lfignarunt, quiate-

nuior fit, &ab aridioribus terra: partibus emergat. ~
Horum igitur halituum prior tanquam grauior , &humidior locum in aere maxi-
tneinfimum, & terra? proximum occupat,alter vero, quiacalidioris,&ficciorised
fubdantite, federa fubl/miorem ,& tertiam aeris regiotiempetit . Namq; quod in-,
ter corpora calidius,&dccius eft,ignem appellatnus in prime fub fpha?ris cqriefti-
bus loco conddentem. Quod vero humiditatem calori coniundam.pof7ider, & hac
de caufa ed ponderofius indar vaporis,no pored ad altiores euolarc fedes,fedpaulo
infra ignem refidet, & aereum eiementum nuncupatur.
Pars vero ilia fuperior appellatione ignis donatur, quia celerrime exuri, & in Hypocamn
ignem tranfmutaripoffjt; ideoq; cum noftraexhalationemaximam conuenientiam quid.
habere videtur.-quamobremhanc Pbilofop!v,& pra?cip.ue Ariftoteles in Meteoris
V 7rdza,u[*a, quad fuccefibile a verbo Ciroxalu fuccendo, indigitarunt ; vndehasc
materia aprime difpodta , ob leuem'motum quemlibet, confeftim exuritur,&in
flammam vertirur-.quemadmoduraconringere folct infacenuperextinda, qua: fi
iilico rotetur, flammam denuo conc/pere folet.
His igitur dcconfticutis,nimirumfuppodta re vdibiIi,feuhypocaumare,&ma-
tu corporum coe!eftium,pocerimus aifeuerare, quod illecalidior fpiritus a partibus
fIccioribusterra?fublimatus, & ad dedinatum locum afeendens celeri incalefcat
motu, & tandem inflammationem, & ignem concipiat.
Cseteriitn quando pra?dida hypocaumata circulari motu accenduntur , multa?
P p p rerura

/
 Vlyfsis Aldrouandi

I. Haffcx* Trab^Caprarumfaliencium^ Aras

fimulacra ignea.
 Monftromm Hiftoria. 723
£ rerum varietates, & diuerfa firaulacra in acre apparent ; de quibuspoftea Lucanus
cecinit hun|C in modum,
Lib.l.Pkar
Jgnota obfcura v'tderunt fydera nocle^
Ardtntemq\polum fiammtt a Ccelocj-, volantes a
Obhquaj per inanefacets crwemcf, ttmenai
Syderit, & terns mutantcm regna Cometen.
Quamuis mu I to p lura huius generis fimu! acra interdum obferuentur. Sfpeenhm
accidit: vt«d, quodflamrtiam in fubJimiaerisfedeconcipit, squalemlongitudine,
& Iatitudinetnfortiarur; & tunc impreffio hgc iinaginem flammarum fttpuls in cam-
pis accenfs imiratur. Sinsemuletur camini iuculenti flammam, tunc Authores
hanc impreffionem Aram cognominarunt, quoniam fimilis ardor in Antiquorum
aris cum facrificijs accenfis confpiceretur. Quando maior eft longitudo, quam
Jatitudo exhaIationi.s>hsc accenfs trabisformatn exhiber. Imtnd, quando in lon- Imprest*
gum protenfa eft cum gracibtate, hafts ardentisbabetfiguram. At quando accen- ftltrn tgnCO*
p fiones, Sc fcintillationesnon funtfimu! iumfts,neq;iuxta redam lineampofits, rum vane•
immo difperf?,& diffipacs, itaut prima pars exhalationis fit accenfa,deinde aiis tat.
portiones fucceffiue , prioribus extimftis, fed non per reditudinemaccendantur
modico fpatio inter fe diffitsjtunctemporis faltantium Caprarura veftigia imitari
videntur.
Tandem fi per redara iineam exhalatio, con fequenterq; inflammatio non pro-
cedat, fedhuc, atq; i!!uc volitet, tunc fteiiam cadentem, aut volitantem prs fefert:
cum, vno fydcrfe veluti extindo,ad fequcntem exhalationis particulain inflamma-
tio properare videatur. Hortfm nonmullorum effigies in fequentiicone i. monftram- I.
turj vbi Ars , Trabis, Haft* ,& Caprarum faltanrium figurs apparent.
Cum ftellarum voianr/um, & pratdidarumimpreffionum igmtarum, necno Co.
metarum materia , fubftant/a,& natura fineconfimiles jiuriconfentaneumefte vi-
derur, vt de (jomecis, tanquam de monftrofis Coel/fimufacns iermonemhabea-
mus . Suntafttem Comet* calidions, & ficciorrs natura?: quandoquidem locum,
G & regionem, quam fuo fplendore iiluftrare inc/piunt, ibicaiidiorem, &ficciorem
aeremfieripra?fignificant.
Philofophi igitur rerum naturalium ferutatores ad infinuandam Cometarucn
procreationem , iuxta mentem AriftoteJis,probabilibusrationibus incedunr. pri-
mo fupponunttria,qus antea tanquam huius dodrin* meteorologies fundament
ta fuerunt exarata . Primurn eft fub corporibus cosleftibus dfc exhalationem, qua
vel bypocauma, vel ignem appellare confueuerunt Secundum eft hanc fubftan- Caufa igni-
tiam,8c aerem illi copulatumcircular!motu agitari,& demum propter hunc motum tarum tm -
banc exhalationem accendi confucuiffe, non tamen totam , fed iliam portionem prejftonum.
tantummodo, qus ad ignem fufeipiendum erat idonea mox esteras inflammari
parcesjvnde poftea tot impreffionumignitarum differentia originem ducerefolSc.
His ad mentem reuocatis, verum Cometarum ortumad igneam vim Coeli» auc
alicuius fyderis referunt, iuxta quorum motum cxhalaciones illsfcruntur. Dcin-
ceps Cometas ad exhalationem, tanquam ad caufam materialem reducunr, qusin
dies expartibus terrs ficcioribus infublimiorem locum indefincter afeendiefitaur,
H abfumpta priori exhalatione, recens, atq; noua vercri preftd fit:proprerea cum id
aliquand/u perfeueret, non eric aliud Cometa , quam exhalatio fucceffiuomodo
accenfa, & inflammara.
Verum fi huiitfmodiexhalatioaccenfaaliquam fteiiam inftarcrinuim,& cincin-
jiorum ambjat merito poteriraus hanc exhalationem Cometam,nempe fteiiam co- Cometa tty
matam appellare; prsrerea quando exhalatio, iuxta fydus, in modum barbs fue- mum-
ritaccommodata, Pogoniampoterimus nuncupate. Eft enim apud Grscos no
ms crinitus, & comatus immo hoc vocabuJura abfolute fumitur ab Ariftotele pro
tfV«p«!?(M«'nf;ftelIa comans crinita, & cincinnata . Cum autem naryuvius expona- Stella cor•
turbarbatus , non eftmirum fi aliquando comets araiyavlataWifus nuncupentur. rupttbtUs
Ptolemeus autem Cometas rd $Qetpnnoi arpanempeconuptibiIes,&dementare$ qua.
ftellas vocitauic. Ltb, z.Hift.
Multi Authores, &potiflimum Plinius nouem cometarum differentias conftitu- nat.cap.22
p p p z unt.
 II. Nouem C

r.Cometa clypei forties.

 Monftroram Hiftoria. 725
B unt. Primus Cometa in icone propofitus voeatur , quia figura Difci, vcl
clypci rcferat. Secundqs zo/unrut , nempe comatus,feu crinttus, huicq; vocabu-
lum hoc per excellentiam comperit,quoniam vt plurimum Cometa? hac forma in¬
Cemeuri
puts compareant. Tertiusxtpar/ac, nempe cornutus , Quartusdicitur<r«>»>'ft*c
barbatus. Quintus dzovn*;, iaculiformam habens.Sextus Sep¬ ttoucm dif¬
timus tiQithq effigiem dolij reprsfentans,quem cometam poftea nonnulli folarem, ferentia.
vel Rofamnuncupant. Odauus fan tv;,qus vox vr plurimum equitcmapud Gr?.
cosdenotat, nihilomiuus a Pliniotrahitura.1 hunccometam, quafi equinum dixc-
tit. Nonus , & poftremus appellatur Aau7raJ'lac, quia effigiem acccnfx facisre-
prsfenter. Hsautem cometarum fpccies in icone. II. delincantur. II.
Veriim Authores Arabcs Comcti s varia notninaab eorum effigie , turn a
viribus affignarunt, qus incampumafferreminime neceftarium effeiudicauimus,
quoniam in delineatis figuris non tanta obferuatur difcrepantia,quin varij cometa?
ad vnum genus reduci, & pertinere poflint, veluti funt Comets clypeiformes, &
ft Solares. Prsterquamqudd aline quoq; Cometarum differentisa figuris petits rcr
ccnferi poffunt :funtenim Comets, qui formam Tubs, vel Pe&inis referant,funt Alta dijfe-
quadranguIi,necnonduobus,vel tribus cornibus decorat i. QuamuispofteaCor- retiti* co¬
nelius Gemma, quoad fi&ionem figurarum, vafde dubiret, num vnquam Come¬ rn cur urn,
ts fimilibus indutiformisapparuerinr,&potiflimum qualcs ab Arabjbusmemora-
tur: cum nulla Veterum monimenta perfonent alios orbi illuxiffe Cometas, quam
illos» qui iaculigladij, aut pyraraidis effigiem reprsfentauerint. Cornucifemel
tantiim memincrunt.
Csteriimfialia Comctarum imago apud ipfos nominata, & dcfcripta, prster
memoratas, repetitur, arobigcndum eft, num Vcreresreliqua ignita meteoracum
legirimis , &genuinis Comeris confuderinr. Re&ius igirur,&fatius prsftitit Ari- Ariff. «pi¬
ftoreies, qui omnes figurarum varierares, in recenfcndis Cometis, ad duo tantiim nto circa
genera rcdc git, rtimirum, ad xo/uhtm, xuincoyaviav: cum eorum coma in Iongirudi- dtffereu•
nem, ve J in Jatitudinem profcratur . Quapropter hodiernum vulgus Comeras co- //at.
G maros, barbatos, & caudaros appellat: quamquam alij in Hguram acutam, alijin
Jatam proprium iubar porrendere videantur.
Vtautem Hiftonsnoftrs mhil deftr,in icone II J.alias Cometarum differentias, III.
ratione figurs, exhiberefpe<ftandasdecreuimus:vbiprimafpccies voeatur x«p«-
»!*{ altera, nempe cornuta,quamuis aliquo modo figuram tub? pre fe ferre videa*
tur. Secundadicitur altera, Tertia eft gfp/ce? tertia. quarta rfTpdyuviec, nem¬
pe quadrata-.quinta ,&leptima nuncupatur ivir/rsve varia ,nimirum , quiavario
modoequum rcferat. Nifi velimus cum Alberto Magno d>fferentia$ Cometarum Co metarit
quinq; ftatuere, non ratione numtri ftellarum errantiutn , fcilicet Mercurij Vene¬ differentia
ris, Iouis,Martis, & Saturni, fed iuxta quinq; differentias vaporistnateria!is;omnis ex Alberto.
cnim vapor Comets,licet fit in generc crafTus,& fibi cohsrens; nihilominus fecun-
dumexigentiam materis,poteft effecraffus,tenuis, autmediuspersquidiftan-
tiam inter craffum, & tenue: vnde tria media refultabunt, confequenterq; erunt
tantiim quinq; differentis Coroerarum, ratione materis.
_j Nolumus pr?termittere duas Comctarumfiguras,quas Cornelius Gemmapro-
pofuit fpedandas, & a fydere, vel a colore faturnios Cometas nuncupauit, quoru
alter fulfit anno Domini poft fefquimillefimum quinquagefimo odauo , die dcci- Cometa Sa-
naa feptima Augufti,in occafu So lis,circa duodecimum gradum Virginis,djftabat- turnius qua
quea cauda maioris Vrfs,per fpatiumodo graduumfupra viginti, Srabat in Oc¬ lu .
cafu msfta, Sclugubri facie, nimirum natursfaturnins, &caudam verfus orienta-
lem plagam porrigebat , feddiu non fuitconfpe&us, namjpluuia fuperueniente ,
ante diem feptimameuanuit.
Meminir pariter idem Gemma alterius Comets naturs faturni?, qui effulfitan- Cometa Sa-
no falutis humans poft fefquimillefimum fexagefimo nono, circa initium Nouem- turnius al¬
bris, cauda admodt^p longav^rfus fubfolanum extenfa,qui circa diem vigefimu ter.
eiufdem menfis pauloaltior fuit confpedfus, fed paulopoft impetu Ventorumin-
ualefcente, & imbre continuo diffolutus eft. Horum imagines in iconc llll. fpe- I1II.
aantur.
P p p 3 C*ce«
 Vlyfsis Aldrouandi

III. Aliae Comctarum differentia .

i. Ceratodes alters
9. Enfiformisairera
5. Enffformis tcrtis
4. Quadrats
5. Etj. Equina Varia.

\
 Monftrorum Hiftoiia . 7 27,

Itll. Cometarum naturaefaturniae duo diffe¬

rentiae .
 728 Vlyfsis Aldrouandi
Cxreriim nullum Cometa: genus fuit tqnti horroris,& tants 2diTifrationis,quaro ^
il!ud,quod apparuit annofalutis humans poft fefquimiilefimum vigefimo feptimo,
die vndecima Decembris, circa occafum Solis, vt multi Authorcs , & pratcipue,
Licofthenes annotarunr, in Ditione Palatinatus. Erat hoc Cometa? genus ratio-
ne propria: ftgura: enfiformx ,&cruentum ,fedratione circumftantium imaginutn
Cometa hor horribile: etenim nubeterribiii, ftellis , haftis, gladijs, & capitibus humanishinc
ribilit . indecingebatur, vt Ledorin icone V. medirari poteft, Hmc multi hoc folo fpc-
y, daculo attoniti, & perterrefadi in morbum,&fyncopem incidilfeferuntur.
Hadenos circa dift'erentias, & genei^tionem Cometarum ,iuxta opinionem
Ariftotehs, &aliorum Philofophantiummentem, verfatifumus. Modd aliorum ,
nempe Veterum Philofophorum fentenria eft aperiendarquandoquidera Anaxa¬
goras,^: Democritus concurfum quemdam quinq; planetarum , prxrer Solem,&
Eunam,cometas cfTe dixerunt,quos Planetarum etiam nomine dcnarunt;funt cnim
AnuxagoTf opinati illas quinq; errantes ftellas,fiforte fortuna congrediantur,& fe contanganr,
ffiate. vnius fojiim ftcllx imaginem reprxfentare : cuius poftea fplendor longius difufus $
com am velutiquamdam prx fe ferre videatur: prxterquamquodaddebant ,dif«
ftpa tis comeris, planetas quofdam relidos comparuifie ,
AlijprxdidosfecutiPhi/ofophos quinq; planetis fextum addiderunt, quern co-
mecam appeliarunt, eumqjfub radios foiares vrplurimumlatibu!ari,ab ijfq; raro
emergere : quapropter raro Cometa apparct. Hanc opinionem ftabiliunt exem-
plo Mercurij, qui,&ipfecumfic planeta raroapparet, quoniam modico interual-
lo a radijs Solis recedit. Horum Philofophorum fententiam Albertus Magnus va-
lididimis rationib.us refellere nititur; vtcommunem Philofophantium fententiam
circa generarionem Comerarum probare polfic. Quasraciones vnufquifq. apud
eumdem A utborem videre poreft ,
Nos autemhanc Prifcorum fententiam, neqj prorfus damnandam , autimpro-
bandam eife arbitramur. Improbarur, durn hxc Comerarum generatio planetis af-
Nuperorum
ftgnarur; tunc ilia probatur, dum in fedibus aethereis Comers fieri perhjbentur.
feme mid
N’am Cornelius Gemma locum generationis Cometarum in parte nobil/ore Vni- C
ctreca co -
uerfi efl’c flaruit,cum vim cotruptibilis meteorifapere non opinerur. Prsterqua-
mesas.
quod hoc fuit perfpicuum in illo Cometa , qui apparuit fulgidus , anno poft fefquU
milleftmum feptuageftmo fecundo , men fe Nouembris in confteliationc Callio¬
pe?, Iouem en?m magnitudine fuperabat, &eidem figura, &candore fimillimus,
limbo boreo Gallaxix affixus:itautcumfecunda,quarta,&duodecima Gaffiopeas
ftellis tertix magnitudinis Rhombnm fere peifeftum effingeret,
Jdincpleriq; phafmatumindagatoreshoc genus Comets in regione elementari
non fuiife exiftimarunt,quamfedem Ariftoteles Cometis aflignauir, fed in regione
aetherea conftituerunt ,quia nullum prorfus motumproprium , & nullam paralla-
xim habebar. Hgcq; nouaftella,inftar Iyrx,mieabat,&deimprouifo abfq; vl/o in-
earners qua cremento maxima apparuit, nullumq; fpargebat crinem, & diutius, quam vnquam
Us.
alius Cometa refulfit, nempe menfes fexdecim, deindepaulatimin nihilumreda-
daeft . Huiu$fulgor,incompar3tioneadal;asfteI/as,erat admirandus ,quoniam
Sirium, Procyona, Iouem,&cxteras ftellas tsm firmas,quam erraticas fpleqdorc, _
& magnitudine antecellcbac. 0
Non igitur multum a verirate recefterunr Democritus,& Anaxagoras, qui Co-
metas, congreftus quosdam ftellarum efte exiftimarunc. Item Nicephorus feriptis
mandauit vifam fuiife nouam ftellam, pxnes ouammultxftellula: velutj tot apes
penes Ducem fuum congregabantur. Dion quoq; feriptum reliquit fydus per fpa-
tiummulrorumdieruinab Vrbefuiife confpedium, quod poftea in multas partes
diftolutum eft, Demum Democritus obfergauit. Cometis in nihilum redadis,
ftellasquafdam apparuilfc,
Quamobrem neceftarium erit,vraftcueremus pluracorpufcula Iucida, ceurot
ftellulashadenusinuifas,tum fixas ,tum erraticas in Coslo verfari, quasper Te.
lefcopiumaliquandoobfcruauimus. Immo harum aliquas in Pleiadibus vnufquif-
que ad libitum per tubumfpecularem diiigenter fabricatum intueripoterit. Item
In vnicafteila Cancrinebulofa } per commodum inftrumentum, qu/ni ftellularum
/ tumuli

\
 730 Vlyfsis Aldrouandi
tumuli ex oplco conftantes lumine , aliquibusintcrmicantibus ftellis , fpedantur. ^
Infupcr quxdam ftellarum congeries fub vlcimatn Iugul* confpicitur , vbi in par-
Sententiq uofpatiocoaceruantur: deinde inter has ftellulas lux Candida inftarnubisrefulget.
quorundam Amplius pauld fupra iaculum fagittarij globus etiamobfcurus intermixtis ftellulfe
recenfiora , apparet. . . , ,
Practcrea erratica quoq; corpufcula in Coelo reperiri coniedandum eft ex ma*
culis qitibufdam Solis, quas excellent!' Telofcopio multi obferuarunc: Hate ergo,
vel alia corpufcula iucida , qua; feorfim non confpiciuntur, ft conftuantin vnum,
refulgent: quemadmodum ft planeta cum alio plan eta, vel cum fixo fydere copula.
retur:nam ita ra dij vtriufq; confunduntur,vt vnius tanriim ftcll* fufgor dTe videa-
tur. Quairjobrem bis ficconftitutis , Comet* euanefceredicuntur, diffluentibus
huiufmodi corpufculis,qu*antea confluxerant: cumautepi jfia corpufcula finrpar-
fubus opts u a 5 lumine quodammodo confufo funt referta, ideo fplendorem, & clariratem c?*
(us tnftru' terarumftellarum ad*quare nequeunt: vnde ex his corpufculis Cometas conftare
ptetttum. multi per tubos opticos diligentiftimeobferuarunt. I>
Coma autetn, & cauda Cometarum non erit flamma, nonhypocauma,fedfor-
taftis tranfmi/fio radiorum fob's ea ftgura per corpufcula minus vnira,eo modo, quo
radij folares per foramen in aliquodcubiculumimmittuntur. Prfterquamquodre-
flexio,& refrasftio ex varijs dimanans corpufculis varijs Cometarum fpeciebus
crinitis, barbatis , & caudatis fufficere poterit.
Quod autem Cometarumapparitio.Orbi terrarummala pr*fag‘at,mulci Autho-
prffagia res affirmat.ideo Virgiliuslib.decimo Aeneidosarma Aene*,qu* Iiberalicate Vul-
Cometarum cani rneruerat, quoniamin multorumexitiumfueranc fabrefada, Comeris,&Sy-
rio, nimirum Canicula:comparantur, in quorumapparinone aegritudines,&ho«
Lib. 10. minumintericusrefultant. Verba Virgilijfunt h*c,
Aeneid. Non feats ac liquid'a fi quando notte Cornet^
Sanguines lugubre rubent , aut Sirius ardor
Iliefttim, morbofq\ferunt mortaltbus agris,
Nafcitar . dr Ipuo contriHat lumine Ccelum. C
Proptereareferunr Adt*os,in ortu Cam’cul* obferuando,fui/Te diligenti/fimos,
refte Pierio ; nam ex illius conie&ura,numfalubris, velpeftilens futurus eflfet an¬
nus, intelligebant. Etenimfih*c ftella obfcurior,&;caliginofior extitiffet, pin-
gue,&concretum Coelum efte, confequenterq;annum gtauem , 8cpeftilentemfu-
turum ominabantur-.fin illuftris, atq; pellucidaapparuiffet, Coelum fore purum,&
anni falubritatem praefagiebant.
Si cot, & tanta mala ftella Canicuiahumano generi afferrepoteft, multoplara ,
L. 1 1, biil. tefte Plinio,ex Cometis elicere poterimus:cumbella,famem,clades,morbos,euer-
nat.Ci 25. ftones Vrbium , Regnoruuimutationes, hominum interims, &variaexitiaporren-
dere perhibeantur. Ideo non fine rationc prolatum fuit iliud gr*cum , &vetus
adagium incerti Authotis. «cTs/e xotartyt; 071c « zor tpbpo/, quod quidam eruditu$
nonillepidenumerishcxametris fic reddidit,
Heu nunquam certa vifus fine clade Cometes .
Huic poftea eft valde confentaneum iliudClaudiani ; D
Et numquam terris fpettaium impun'e Comettn.
Lib. 14, Tacitus quoq; in Annabbus h*c ha bet. Sydus Cometes effulfit,de quo Vulgi
opimo eft, quod mutationem Regnis portendat i Propterea Silius Italicus ad retn
ftccanebat,
L X, Putt, Crinevt flammiferoterrei fera regna Cometes
Sanguineum [pargens tgnem , vomit aira rubetites
Fax Carlo radios , dr ffua luce corufcum
Scintillat(ydus , terrifq] extrema mtnatur,
Pertinax quidem eft hominum opinio, quod apparitio alicuius Comet* Prirtci-
pum interitum denoret. Teftatur id Suetonius in Nerone fic. Stellacrinira,qu£e
fummis poteftatibus exttium portendere Vulgoputatur . Idem in Claudio prodi-
dit Pr*fagia mortis eius pr^cipua fueruntexortus ftell* crinit*,quamCometam
appellant. Sed facetutnfuit iliud,quod in Hiflcria Vefpaftanirecitatur : namcu
fydus
 73 2 Vlyfsis Aldrouandi
€redideram ventritol , <r«ra male nuper bakeret 9 ^
Pocitlapurgandofumpta, /*ttt .
Sparfafed in va siam morbifunt femina motem
A' capite agrotant bracbia, crurax pedes .
C0 r5 vigorx en modo catsfa ruins efl „
war/, Incolumi quofolet effe falut «
Pars agrotafus nefcit contagia labis ,
Vtmtamen , & fanispartibus illafacit ,
J'/'gfl age nune fumtno verrends d Venice tellus S
Non mctuunt molies afpera terga feopat .
Nuncins eforibus Capricorniprodeat AuRro
Terrifcamfparfo quiferat igne comam,
Vt mea fi veteri purgata eft Belgica jlagrt ,
Eurcpa medicam toiius iRud agat.
Per fua dumpopulis mitefcant funera Regei s £
Subdere ft Regiplebt fciat ipfa fuo.
Bum belts rabies cadat d radtce refeela , >
jQusqi odium vulfttx glutinet arclus amor.
Hoc etiara in locorecenfendi eftent Cometa?, quos AriftoteIes,& Hippocrates;
nec non nouiflima aeras obferuarunt, fed in his diu raorari inftitutum opus negae,
nonnullas tamen dubicationes circa Cometaru pr^fagia diftoluere conabimur Pri-
ma eft quia non videtur vlla ratio perfuadere quod Cometa? magis Principum, qua
Subditorum mortem pra?fagire poftint; proptereaquddfi horum caufa referaturad
rprlma d»‘ exhalariones ,ha? nonmagisex terra Principum,quam fubditorumeleuantur .Sin
bitatio cir- ad concurfum ftellarumreducarur,ha? non magis inregionem Regum ,8c Diuitum,
ca prpfagi* quam Plebeorutn,& inopumoperarividentur: cum facies inferiorismundi faciei fu-
eometarum periorisadroentem Ariftoreiis in Meteorisfubiedalir.
Deinde.exfentenna Philofophi, comet# dcaufis naturalibus pendent aliquief
aliud non refpicienres; quamobrem ad mortem alicuius , vel ad bellum referri non C
Secuadadu poifunt. Sin adha?creferantur, aurfefebabebunr vt caufa, vel tanquam effe&us,
buatio . vel tanquam lignum , fed nullum horum eftafteuerandum : non enim eft caufa,
quia cometa neq; efficiens, neq; forma; neqj finis, neq; vt materia horum elfe po-
teft: Similiter non eft horum effe&us, quia neutrum neceftarid alterum fequitur ;
Cum tamen efficiens neceflario caufam concomitetur. Tandem neq-, cometa eft
confiderandus tanquam lignum, cum careat conucnientia -.etenim conftat inter li¬
gnum, & lignatum maximam cqpuementi am Temper cadere.
Infuper quinq; cometarum differentia? penes quinq; ftellaserraticas, feupfane-
Ter/ia du- tas plerumq; fumuntur, fed non omnes planeta? producunt , tam prauos, & ma-
bttatio. lignoseffecius ,quales a cometis prodire feruntur. Namq; Iuppirer fortunam fi.
gnificat;paricer Venus, & Mercurius infortunium non indicant Hinc colligendii
eft quod mala Temper pratfagire, & indicare non debenr, quod cometis Temper af-
fignatur. Pra?terquamquodfcriptum reliquic Albumafar,in libro de (oniundtio-
nibus Planetarum,aduentum Ignium, & cometarum non pendere abaliquo plane- 0
ta, nifi in aere, Si potiffimum quando radij fuerint in fignis terreis, vel aereis , vel
Luna non impedienre , quoniam ha?c cornmouet vaporem aqueum qui, poftmodum
effedlusigneos impedire poteft, & propterea non eftafteuerandum quinq; cotne-
tas iuxta quinq; planetas elfe confiderandos, cum tales imprefliones non produca-
tur nifi in coniunCtione Martis; ideoq; ab ipfo tanquam a primo mouente generart
perhibentur . Sicuti etiamaliquando fiunt in Iouis, & Martis;fynodo, cum ex hac
copulatione fcintillationes,corufcariones,& ignesperaerg currentes procreetur.
. ' Quoad prim3m difficultatem de indicio mortis Regum, & Principum, dicendutn
Sslatioprt- eftexh3lationem quidem ex terra tam magnatum, & diuitum, quam inopumele*
dubif. uarij confequenterq,- vtriufq; necem denotari, dura aer alteratus inficitfanguinetn,
illumq; ad graues producendos aflFedtus difponir : nihilominus Principes ,&opti-
mares, quia funt delicatiores hoc mortis periculum magis incurrunf, quam homi-
nesplebei, qui propter robur yiriumlsethalibus morbis relu<Saripo/f«nt. Prreter-
quam

\
 Monftrorum Hiftoria. 737

III. Chafma aliud,

* . Vr ' * / • ' '

A. Vinculum exterius exhalafionum t

£. Exhalationesprxrumpentes.
C. Orizon.
p. Locus fub Orizonrc ?

Qji q ^
 738 ■/ Vlyfsis Aldrouandi
Gemini,exfernorum hoflium altera irruptione pra?fignificauit. Sicq;anno Tub- A.
fequenti fefquimillcfimo fupra feptuagefimum fecundum, varjj in Plebe tumultus
cxortifune. .
At anno adueni£te port fefquitnillefimum feptuagcfimo terrio, die vigefimafep-
tima Ianuarij, denuo aliud chafma effulfit inftar accenfa? ciuitatis, forte etiam pro¬
pter frequentiam, refte Gemma, frequenter externorum hoftium irruptiones , rui-
nas Vrbiutn , & Populorum, proditiones , conflidtus , & clades vndequaq; fignifi-
cans , Secuti funt a/Tultus,atq; expediciones varia? necnon terra,pelagoq; ftrages
infanda?, quas in prxfentia memorare inftitutumopus negat • Hocautem poftrc-
mum chafma in icone 111. confpicitur.

MONSTROSA CIRCA SOLEM,

L VN AM, & STELLAS B
fimulacra.
E his,qua? circa Solem,Lunam,& Stellas in Rcgrone ca?lefti mortalibus
oftenduntur,eft admodum fublimis confideratio. Qaandoquidem hfc
triplici genere difcriminanturiquatdam enim funt fupra ordmem Na¬
turae, veiuti Eclypfes,qua? fuo tempore non celebrantur,& vna inftar
omnium fair ilia,impendente Domini Seruatoris Noftripaflione,qua
Iofue c. Jo.’ Beatus Dyonidus Areopagita in quadamepiftola ad 3micum fuum deferibit. Item
Sob's quies, qua? habetur in facr/s paginis, quando, Iofue populiIfraelitici Duce
port Moyfem pro IfraeJ prxliante, (1c tit Sol in medio Coe//, neq; per diurnumfp3-
CtieBium
t/um ad Occafum properau/t ; (icq; neq; antea,neqs dcinceps ram longa dies foie , C
triplex di-
obedienre Domino voci Iofue. Similiter ortus nouatfteila?, quae in Natal itijs Do-
fcrtmen. mini Noftri lefu Chrifti Regibus Orientisapparuie.
Alia funmaturaba, fed rarione raritatis inter res monftrofas ,& prodigiofas
collocantuncuiufmodi funt coitus fuperiorum trium Planetarum,qui nonnifi fpatio
triginta annor'um celebratur; aut fi in Eclypfi Solis , & Lunae totus Diameter ob-
feuretur, quod admodum raro accidie. Alia demum funt, qu$ mediam quamdam
conditionem inter diuina, &naturalia fortiuntur zquemadmodum fi tres, velplu-
res Soles, aut Luna? videantur, fi circa Bellas , & luminaria varijcirculi appareant,
& demum fi hate corpora veiuti lumine de ftituca, & coloribus quibufdam deturpa-
MonRracir
ta confpiciantur.
ca Salem .
Itaq.de his poftremis verba faduri,primitus.de moftris circa Solem difieremus.
Et quoniam facies Solis varijs coloribus,a!ijs Solis fimulacris, & diuerfis circulis
deuenuftatur,prima fronte de coloribus, & poftmodum dealijs verba fient. Nam
Priuerni, anno mundi feptingentefimofexagefimo fexto fupra tria millia ex Lico- D
fthene Sol in meridie colore fanguinco deturpatus eft . Deinde Plutarchus in Vi¬
ta C.Catfarisnarrat,quod poft eius obitum,inter alia prodigia,qua? acciderur,anno
mundi noningentefimo vigefimo primo , & ante Chriftum natum quadragefimo
fecundo , So! caliginofo obfeftus colore annuum fpatium illuftrauit; itaut ob lume
imbccillum,& tenuem calorem non folum aeris intemperies,fed frugum etiam cru-
idIta huius ditas prodierit.Sed noftris etiam temporibus id cotigifle refert Gemma,nitniru anno
generis. pnft fefquimillefimum fexagefimo feptimo.tuncenim Solis faciem rutilo & fere
fanguineo coloredeuenuftata,ferenoCoelo,dies vigefima Seprembris obferuau/r.
Non difilmibs facies monftrofa Solis,anno Domini poft millefimum, & fexcecefimu
vigefimo quinto in Bohemia vifa eft,vt ex relatione virorum fide dignorum intelle-
ximus.
Pra?terea monftrofa deformitasin foleobferuatur, quando fol alijs fobs fpecie-
bus circumdatur,quod interdum contingit. Namq; ex Chronographis,anno mun¬
di
 Monftrorum Hiftoria. 73P
E di feptingtfntefimoquinquagdimo nono ftipra triamiilia, Alb*duo Soles conlpe-
Ltb* 2i
ftifunt .°Immo, authore Pltnio ,anno mundiotftingentefimo quadragefimo fepri-
hili.cap.i i
mo fupra tria mi!lia,tres Soles vifi funt. Item anno ante Chriftum aatum quadrage-
fimo fecundo , Roms tresfoies orri paulatimin eumdem orbem coierunt,quod
fimulacruproculdubio vniys,& print Dei culcum portendebatquemadmodutn
etiam anno Domini qutnquagefimo primo tres foies fimul confpefli in eumdetn fta-
tim orbem congrefli funt.
Item anno Domini port millefimum ,& quadringentefimutii fexagefimo nono,
Fol trigeminus Roms vifus multorum mentes perturbauit. Pariter Incolx Duca-
tus Vuittenbergenfis circa tertiam diet horam tres foies confpicati fnnt. Et anno
Domini poft fefquimillefimum decimo quarto , pridie Idus Ianuarij, tres foies ap- Gladif in fa
le vifi.

„ runt. Deniq; anno falutis human* port millefimum , & fexcentefimum vigefimo,
nono, ex relatione fide digna, tres foies penes Neapolim apparuiffe intelleximus.
Sed magis admirandum eft, quod fol alijs fpeciebus fobs affociatus, varijs circu¬
it’s , & iridibus coronatus per Coel urn fpatiari vifus eft . Pr/mitys anno falutis
aumanae poft fefquimillefimum vigefimo o<ftauo,circafinemmenfis Maij, Tiguri
heluetiorummetropoli, multi fimul foies cirnffi varijs circuit's confpetftifunt , &
Hno adueniente, Tigurini cum genttbus confederate quinq; Hcluctiorum pagos Prafagia,
onpugnarunt. Item anno Domini poft fefquimillefimum quinquagefimo primo,
cipca finemmenlis Martij foies apparuerunt cum varijs circuit's ,quos Gr*ci Pare-
iiar.'vocant.
Theon enrol spud Aratum ,ex Poftidonio refertwatpHA/* effe nubes rotundas ,
quae circa folcm irrad/antu^necproprioluminefedfoian vtuntur: quemadmodum
etiam Luna fimiles illuftrat nybes. Quamuis pofteaapud Ariftotelem irzp »A/oc fol Lib. 3. Me*
geminatus exponatur,& apud Suidam <srapfiA^( adiediue appellarur nebula admo* tear. c.$,
p, dum condenfata, qua? a Cole iiluftra-tur. Immo fecundum Philofophos ad fob's la-
** terafemper vergit , veluttin virgis quoq; obferuatur. Hanc monftrofam impref-
fior.em contigifle Magdelburgt Cornelius Gemma aftruir,nec multo poft iuffu Im*
peratoris Caroli, Maurit/o , §c Alberto Ducibus , ctuitas ad menfes quindeciin
obfeffapacem tandem cutn iniquisconditionibus obtinutr.
Monftrofum quid fitnile in regione coelefti npparuir Roms, anno falutis huma¬
ne poft millefimum, & fexcentefimum vigefimo nono dievigefima Marrij abhora
decima nona vfqiad vigefima prima cuius fchema in icone I.moftratur vbi quinq;
Soles cum triplici circuloconfpiciuntur , nec non cum varijs litteris quae cxpji-
cantur.

... r- -

■7

Q q q 4 *Fan*
 VlyGii Aldrouandi

I. Monftrofum Solis Schema.

Monftroram Hiftoria.

A . 0cuius ohferudmis .
H.TJertexobferuantis,
C*Vcrus Sol .
A, Be . Planicies Vertical is ylt ejl lined
optica ad yerum Solem9nam circa
yerum Solem duo apparuerunt cir¬
cuit Iridis cum Sole concentric/.
D. E.F. Iris minor diuerforum colo~
rutft perfeclum circulum non effi¬
cient.
G. H. /. Circulus Iridis mainr adeode-
hilisyt yix dppareret, {£/quamuis
fuisefet decoratus colorilus , nihtlo-
ntinus erat inHalilis ,
X. L. Ad, W. Iridis circulus tcrtiusi&i
ntaximus colons tantltm alii, CjUO
colore fnlet ejje decoratus circulus
Lunam interdum cinpens , - 4*

In hoc ext eriori circulo duo Soles imper

fefli aoparelant } nimirum in interfe-
ftionilus K. quorum fplen- <

dor eratJimilis Soli eorum pars

exteriorfimilis Iridi : immo circuit
pon erant perjefie rotundi fedinx-
<j stales.
$ol N.Erat inquietusfy* de fe caudam
quodammodo flammeam etnitte-
hat 9 qux notd‘ur eN. 0. P.
L.&* M. E^ant alij duo Soles in tertio
circulo , feu Iride mapis rotundi> g) \
quieti9necnon colons arpentei.
Sol AlfNonlcne apparelat 9 ideoq; ci-
to euanuit 9 quoniam circulus illms
partis primum euatiuerat .
Sol !A£. De fecit ante Soletn K., quo de¬
ficiente i Sol K. Splendidior euajic >
quipoHremo loco dijfolutus ejl.
Q-fg) Equinoflialemjignant.
S> ft) T, tsttcridianum indicant .
 Vlyfsis Aldrouandi
Tandem hoc fchema in nubcs albas diflolutum eft, quo perduraQtc, vcrus Sol A
aon rede refill gebar.
Similes impreffionesmeditatuseft VirgHitos quandocecinit.
£•> S* Gttrfy Sel tibi ftgna dabtt, Solewquis dutre falfttm
Audtat ? tile etiam c/tcos tnftare lumuUur
S*pet mpnct-ifraudtmq^ & Qperta turoefcere belli „
Quareadmemoriam reuocandum eft, quod anno fubfequenri, poft apparition?
. prajdidu fchematis Solaris, circumfeffio,&oppugnatio Mantua? fecutaeft> deinde
'fftjdgitim. Ee terrima peftis toram Cifalpina Galliam; nempe Lombardiam occupau/r.
Cceterum circuli Solem, &Lunam ahquandocoronantes.rat/one remporis ,&
lociyariare poffuntmacp cum integer circulus circa oolem, & £unam, aut alias mi-
cantes ftella$,fiuc no<ftumo,fiue diurno tempore,ftueantemeridianis , fiue pomeri-
r dianis horis eolpicuus apparuerit, Gruels nuncupatur; & quamuis hoc voca-
Halo quid ku ] umap ud Grecos propriefigniricetaream,inqua frumetum ccntur; mhilornrnus
apud Ariftorelem in libris deCoe]o,& mundo,pro corona,& circulofyderum acci
pitur,& in Meteoris circulum integrum circa Salem,& Lunam apparetera denotat,
de quo in prarfentia verba bunt,
FitigiturHaloex refra&ione/ntus fa<fta: refiangirurautem vifus interdum,nec
vltra ferri permittirur,caufa aeris,& vaporum,qui in nubem ceflerunt, & praecipuc
in nubemrarameum plana fuperficie : etenim cum a re vifibifi quidpiam exierie
verfusoculumintuentis J&interim vfq; ad oculum penitus non perueniar, alicuius
rei occurfu impeditum , id tunc retrocedere cogitur, & in reditu opus eft, vt dif-
, fundatur ;quamobrem fortequandoq. rotundam figura procreaueritj ficq; Halone
Generate fa <ftum efte afteuerauiimu . Imaio hsc corona folem fepiens interdum cum parelijs
Hdloms. obferuatur .-quemadmodum in icone 11, confpicirur.
Semper 2 utcm phenomena huius generis varios rerum publicamm motus prg-
fagierunt: quandoquidem, anno mundioftingenre/imo vigditno eerrio fupra tria
tnillia, Lau/nij inter horam tertiam, & quintam duo difcolores circuli faciem folis
circumdederur,quoru after ruborem,&after aJboreoiprffeferebat,deinde no mul_ C.
to poft Carthago fuic djrura ,
Item anno falut/s humane oftingentefimo quinquagefimo primo, in ciuitate
Paderburnenfiduo circuli circa Solem fuerunrobferuati, quibus euanefeentibus.
Vrbs fere tota conflagrauic. Amplius anno Domini poft millefimum centefimo
quinquagefimo feptinjo,circu!us amplce lati udmis ignei, & cserulci coloris foletn
fjedauic, & in Norraannia, imbnum copia non mediocris fubfecuta eft , qua; labo-
res Agricolarum impediens annon? caritateifi produxit. Pariter anno falutis poft
Pr&fdgtd millefimum,&trecentefimumo(ftuagefimo feptimo, in Heluetijs ingens circulus
t/arii folem deformauic, deinde fames, bella & inundationes non vulgare incolis detri-
mentutn attulernnt. Anno etiam poft fefqmmillefimum vigefimo, quando Caro¬
lus quintus Romanormn Imperator Aqu;fgramfuic coronatus, Area circa foleafcu
iride vifaeft.
Infuper anno poft fefquifnillefimum feptuageftmo tertio, die vigefima nona
Aprilis, ab hora duodecima vfq; ad meridiem,Cornelius Gemma fatetur fe obfer- ^
uafte folem Coelo fereno admodum palientem,quodarn circufo redimitum,qui in¬
ter Halones frequentiores erar monftrificus, & inftar iridis florentifiime, confpi-
cuus, triuna colorum varietate diftindius . Imtno addic, quod rei ratio ad caufanj
pbyficam relegari non poterat, fed infigne fimulacrurnin admirationem populum
trahens effecir, vt id cuidam portento non abftmile putaretur. Iterum addit Gem-
Mdlonts va mafe mu!tosobferualfe Halones cum nube Candida Ieui, fquali,& tranquillo Coe-
ftetas* lo anteplanitiem foiis extenfa; cumtamen in hoc nulla fuerit confpicuanubes, fed
circulus fereno Coelo exa<ftam iridempra?feferebat:bincpofteailieangiiftiasfuo-
rum temporumprsfagiujt.
VerumintercsterosHalonesingens,&admirandusfuit circulus folis fubitvp:<*
rium AuguftiC»faris,aurhore Plinio, qui ecu radiantibus ftellis infignitacorona
apparuit, deinde alij duo circuli, vt exSuetonio, & Dione conftat,pra;di(ftum cir«
gumfepiebant, quorum alter elegantiffim* iridis formam, alter vero ex fpicis triti-
cei?
Monftrorum Hiftoria. 743

II. Halo cum parelijs.

 744 Vlyfsis Aldrouandi
ccis fertum repr?fentabat>claro, &euidenti rcligionis chriftianx impendentfs, pa* £
cis & vbertatis argumento. Quapropter huius egregij,& raemorandi Halonis fpe-
III- eiem m iconc III. ipediandam propammus.
Qus hadtenus explanauimus de circulis ad folem attinentibus, cadem dc circu-
|ij Lunam coronantibus intelligenda funt : namq, fi Halo pxpes folcm quandoq;
apparet jfimiliccr circa faciemluox generatur : immo in Sole Paralios ,& in Luna
Paralelinos obferuarur. Prxterea fi plures Soles interdumfuerint vifi , quandoq;
etiam plures Lunas Veteres cofpicati funr : eten;m anno roudi poft tria millia feptin%
gentefimo vigefimo nono Arimmenfes magna cum admirarione tres Junas confpe-
ytesfon* xerunt,&coanno,ex relatione Hiftoriographoru Carrhaginenfes Corfos,&Sar-
quande con etas in Romanos incitarunt. Anno Do/ninipoftmillefimumcenrefimodecimoodia-
. no, Henrico primo Angliam regente, duct Lunx pleno orbe apparuerunt,quarum
altera Orientem , & altera Occidentem illuftrare videbatur; non multo poft Nor-
manniafuir fubadta.
Anno Salutis humanx poll millefimum, & centcfimum quinquagefimo feptimo, B
menfc Septembris,Coe!o fereno tres foies, & pamospoft dieseiufdem menfis tres
Lunx vifx funt; quarum media crucis nota fignabatur. Vnde rerum naturalium
perferutatores difficulratem , Scdifcordiam ineligendo Pontifice Maximo prxfa-
gicrunt,& id a veritare minime fuiralienum,vt in Hiftoria Alexandri Pontificis Ro¬
mani ill ius xtatis liquido conftat.
Item anno,Salutis humanx poft fefquimillefimumquinquagefimotertio,lncolae
Madelburgi tres foies vidcrunt, quorum medius lucido plane colore erat confpi-
Tret files » cuus, fed collaterales rubro, &fanguineo colore fxdati apparebant; hisocctden.
(ret Luna tibus,cum iam nodtefceret.tres lunx apparuerunr, qux longe maiorem intuentibus
wife . metum attulerunt: cum ea,qux nodta apparent horribiliora viderifoleanr, & anno
fubfequenci, in principio Aprilis, Saltzfeldij,quod diflat tria m illiariaa Schuuinfur-
to oppido imperial!, dum notfefcerer,dux Parafelinx confpedz funt,& pautapoft
uicus perniciofo incendioperijr.
Infuper Halo circa lunam pluries vifus eft; nibi/ominus infignis ille fuit, quern C
obferuarunt Balilex Rauracorum,anno Domini poft fcfquimillefimuiu quinquage-
H<tlo circa fimo tertio^ie vigefima tertia men/is Ianuarij circa od/auam nodtis horilrmfiqut-
htnatn. dem amp!us,& magnus circulus,inftar iridis, Lunam per tres horas cinxirrdeinde
gelu non mediocre eft fubfecutum,quodarboribuj, & omnibus plantis maximum
atttjlit detrimentum.
Aliquando etiamprxter geminatas Lunas, & circulos Lunamfcpientes,monftri-
fera fimuiacra in Luna apparent -.quandoquidem anno Satatishumanx poft millefi-
mum & centefimum quinquagefimo fexto, Ctucis imago in Luna fuitconfp'cua,ea-
IIIL forma , qux in icone Illl.reprxfentatur. Ec eo tempore, vt recitat L'cofthenes,
Albericus miles Belluacenfis pro chriftidnafidemartyrio fuit affedrus, & Mediola¬
num a Friderico Barbarofta Imperatore oppugnatum, & in /idem receptum fuit, &
fequenti anno Tyberis inundatio Romx maximum demmentum attulit.
Non diftimile fimulacrum in Luna,anno poft fefquimillefimum , quadragelimo
( quarto, menfe Aprilis , Coelo fereno , in ciuirate Vuyl Turganix , homines funt D
Cruxin h*- confpicati;namq;circa corpus Lunare crux albarefulgebat; neq; mirandum eft, quia
na (juando eadem crucis nota punier 3 , anno poft fefquimillefimum quinqinge/imo quarto, ia
refulfil , Oppido GrifTenfeThuringix vifa eft, qux totum Solis corpus tegebatcum multis
alijs circulis,quos in prxfentia recenfere non eft opus
lam tempus eft opportunum, vt per caufas prxdidtarum effedtuum tranfeuntes
ad finetn hums Hiftorix properemus. Narn quamuis in examinandis, & deferiben-
dis hui'ufmodimonftris C oeleftihus.aliqux caufx fuerintexaratx , finequibustalig
eftedtusvintelhgi no poterat : nihilominus in prxfentiaomnesampledticonabimur,
Inchoantes igitur acaufis genera!ibus,eas in duplices diftinguemus, quarfiafte-
Caufamon- racoeleftis, altera vero elemenraris dicitur . Prior meteorologicos effedfus pro-
Srornmcf ducir, poflerior autem illos recipit. Prioriid videturcontingerebifariam. primo
leftinm * quia ea eft caufa omnium e/Fcdfuum, nedum meteorologicorum, tnotu tamen in-
tcrcedcnte deinde quia xterna rerum infirrjarum, & non aeternarum caufa effe
foletit.
 Monftrorum Hiftoria.
y.

III. Ingens, &admirandus Solis circulus.

■II
 Vlyfsis Aldrouandi
folent. Eft a titetn fuperlor ilia natura aeterna, & inftnito mouetur tempore ; ideoq;
principium,&finem fui moms pofliJec scum caetera corpora fint finitai&finitosi
iBOtus habeanc, & propterca cuicumq, corruption! funt obnoxia.
. Hinc colligendum eft qudd fuprema ilia natura cun&oru aliorutn e£feduum,ne-
8 ftum mcteorologicorum caufa eft, & cffe&us poftea in materia elemenrari recipiua-
Wja<,tSt tur . a jj a cxpofitione indigere non opinamur, quoniam alia non dantur corpo¬
ra, prteter elementa, qu® defcriptas impreftiones recipere pofiint Immo elemeta
in rebus Meteorologici s fubeunt magis rationem fubie&i, quam materia?, cuto
elementa verefint ilia,qua’ impreffionibus meteorologicis fubi;ciuntur,& coelc-
ftes adiones in ferecipiunt, N-’fi velimushas adiones d/uinanipoteftatemafpel-
Jare,qua?proculdubioin re quacunq; reperitur,ftue vim foiis, cui ctiatn catleftis
virtutis appeliatio ob quamdatn excelJentiam competit; cum lumen, & motum cx-
terarum fteilarummoderari yideatur. Ab his igiturcaufts vniuedabbus extern ta-
iium eflfeduum peculiares dependent.
Prteterea caufa? gencrales prsdidaium tmpreflionum, qua? in fuprema aeris re- B
gione generantur ad buas iterum reduapoffent,q;aanjm a/tera hypocauma nomi-
ratur, vt fuperius etiamfuit explanacum. quod caufa? materialis vjeem gcrit: altera
vero eft motus c.; rcu/aris,qui fundioncm caufa? efficientis obire per hibetur.Namq
cum illiic afeenderit ftccior ille fpiritus a terra eleuatus necefle.eft,vr incalefcat eo
modo, quo Res aiiqua a celerimotu calorem haurire fcler, qua? calefadio eatenus
procedit, quacenus inflammationem concipiat.
Sin ad caufas imprefllonun^quat citra inflammationem contingunr, animum di-
rigamus; ha? a pra?cedentibus non valde diferepabunt: cum hiatus , feu chafmam,
vel Cceii voragines fiant, vtantca expofuimus,quandocxhalatioturbulenriorni*
Cattj&CjA grorem querndam contrahit, qui craftarum , & obfeurarum ima girium color pro-
fmatum . prius efte foletj fed extra, eb vfcinitarem iuminis rarior , & candidior cuadic: quo*
circa rgtione huius diuerfttatis, quod magis inrus eft,fpeciem cuiufdam profundita.
cis repraeferstat, quam ab hiatu nihil differentem efte fpedatores opmantur.
Tuncenim fit, vt album vehemepiiusperccllat vifionem , eaq. rationepropin■ C
quiusoculis vidcatur.- nigrum amem, ob caufamoppofitam, longiori internaLIo vi-
deturdiftare, & quadammodo hiare creditur. Qua de re vulgares homines id in.
tuentes, chafmata, feu hiatus, in Ccelo cftrearbirranmr ? & tanquammonftrofa ad-
niirantur.
Heq. ab his caufis multum difereparvt ill? , quae fanguineos colores in Coelo, 8c
circa aftra procreanc. Quandequidem exnalatio pariter turbulentior , & mopia
cade ft is lucis ,dum in vnumcongiediumur, non ahum,quam purpureum co'orera
fanguineo proximum generare poftunt.- dummodoqusedamproportio,&aequali-
Colorumva tas interfile duo feruetm*.
rietatt* cat* Alioquin ft exhalatiofuerit itaturbuIenta,vtlongefp!endoremlucisfuperer,co-
f* * lorniger magis,quam ruber, vel quilibct alius apparebit, quoniam lux luxtaeum
diffundi nequeat, qua? vice verfa in caufa eft, vt.quando e3dem lux fuerit copiofa,
& craffitudinem exhalationis fuperauerit, colorcm album pariat.Hinc denuo fir,vr,
ft neutrum horum alium vicerit,neutrum etiam pr® didorum colorum emergar,fed D
alius quidara vtnufq. naturam partiopans,qui fanguineus, vel purpureus color erit
appeliandus .
Hinc etiam prodire poteft caufs,propter quam huiufeemodi colores no<ftu magis,
quam interdiu vidcantur : etenim caufa huius effedtus eftinopia lucis; cum diurnura
lumen nodturno femper ft t copiofius,vnde fit,vt cunda interdiu magis albicantia ap-
pareant. Veriim ft huiufeemodi fanguineicolores forte etiam interdiu confp/cian-
tur, quod mimme negandum eft, vt cxemplis fuperius memoratis mamfeftauimus ,
tunc aflferendumeririd contingere zeftiuo potiftimum tempore, quo,obcopiam ca-
Csrcuhrum Isris.&incendij turbulent® exhalationis,hypocauma magis viget.-pro.
- pterea perfpicuitas prioris Iuminis aufertur, vel fakem remitcitur:ideoqj tunc non
candidajcd fanguineo veilin' colore fx data aftra, &luminaria conlpiciuntur.
Quoad caufas circulorum, quialiquandoSolcm, Lunam,&quoduis aftrutneir-
cutndare yrdentur, notgnduai eft aliam non efte horum circulorum ftue halonum
caufatns 4
 748 Vlyfsis Aldrouandi
caufam, quamvaporem, & nubem,?n quafplendor aftrifrangitur, quamfradb'ore A
tneteorographi halonem indigitant. N3m radij aftrorum dum vlrra vifum ferri no
poflunt, aequaliter in ipfa nube franguntur: veritm fi nubcm a*qualem offenderint,
exa&us circulus prodibir; fin nubem insqualem inuenerint obuiam > tunc non in¬
teger circulus, fed femicircuius tantummodo apparebit.
pra?terea circa Solera rarius, & circa Lunara frequentius halones apparent, quo-
niamcalor Solis,qui multdmaioreft,qudm calor Luna? appropinquantes nubeculas
facilius difiipat,quam Luna,qua? caloris eft imbecillioris,&propferca ha?cnubcs fa-
'Cur tt«lo cilius admittit,& frequentius halones patitur.
(firea Utni Paralios autem neqj iuxra Solem, neq; adrnodum longe product' poteft,quoniam
frtquentier
propinquitas Solis nubem prius diffolueret, quam fpeculi vicemobirepoftet:nam-
que diftantia refra&ionem vifus itaadimit, vtnubes longediftans a Sole formam
nec etiam pufilli fpeculi pra? feferre poftit: quocircaredditur inepta adalbedmes,
&ad ilios recipiendos colores, quos apparitioparalij expoftulat . Quamo-
brem fimulacrahuius generis ncq; fupraSoIem, vel prope, vel emmus B
formari poftunt :tdcirco necefie eft,vt tantummodo iuxra latera So¬
lis producantur, mediocriramen diftantia; nepropinquitas
Cauftpbyfi Solis difioJuendonubeculam ,horum generationem im-
r<*. pedi3tj&Ionga diftantia vim formandifpeculi adi-
mat. Ha?c funr qua? quoad caufas phyficas de
pra?di&is effcdibus pronunciare pof-
fumus. Quando autem huiufmodi
ca?leftta monftra a manu Di-
uim Opificis immedia¬
te prodeunt, co¬
rum caufas
humaniingenij acumen penetra-
re 3 ncq; reddere v
poreft , 'n

Hiftoria: Monftrorum finis.

L. D. D. P. QJ. V.
 INDEX
MONSTRORVM
ET RERVM MEMORABILIVM
COPIOSISSIMVS.

A Adolefcens mortuusquid denofet ajd.a.

Bauusqui rir.fi Adonis in florem 203 ,c.
vtja \yr^ Abortus quando dicaturfia.d. Adopts mater qua; 20i.d.
y/m vL^ft Abortus trimeftris Aldrouado Aduena: vbi facrificabantur 3is»g«
i donatus62.d.eiufdeicon 65. Aducrfarius contradicens quemodo pingatur
Abortus biceps 410 a. 348. c.
Abortus parenchimati affixi Adultcri; ptena apud Indos 45 7.e.
'■>’ icon 63. iCgritudinum moralia 2j j.a.
Abortus cum membranis>& vails vmbilicali- yEgritudines humante 13 2.a.
busicon 64 yEgyptihieroglyphicum tj4.d.
Abortusduo lupra viglati j 3 Jfi yEgyptiorum mores 95 h.
Abortuscaufa;6 2 d. yEnigmataquse monftra 319. h.
Abdemij potu aquae fadti 209. c. yEternitatisfimulacrum 269. d.
Achelous in flumcn mutatus ioo.b. y£fchi!ipoetae mots 274-c. .
Ach.iiqul 157. g. yEaespradium 207.h.
AcUiliisarma cui data ios-g. y£thiopisquatuor oculis iconi 1.
Accipitris tranfmutatio 2O4. b. ■Ethiopisprodigium 143. e.
Accipiter tripes 5 67. c. yEthiopum mores 95 g.
Aconitutn quaie 198. b. yElurogomim quid fit 54 jh.
Acndophagi qui 97.6. yEfculapius cur barbiger natus 29 i.g>
Adagia ex capite hunaano 1 62. a. b. c. d. ex ca- yEfculapij icon in monetis 182 a.
pillis ibidem ex fronte 169, e. exoculis 169. yEfculapij varias1cones29x.fi
fiexfupercilijs 170.C. exore 170. d. ex lingua yEtas aurea 209. e.
17 i.e. ex dentibus ibidem g.ex labijs ibidem, yEtas quidfit69.c.
exautibus ibidem h. ex barba,& facie i72.b. yEtasad congreffumapta-f^b.
c.ex pedore 172. d. ex mambus 17 j e. exdi> yEtas hominisqualisdp.e.
gitis t74.d.exvetre 175 f.cxpedibusibidem yEtatis diuifio 69-h.
h. ex vr.guibus, (anguine,& cute i76.d. ex x- yEcatum numerus7®a.250.d.
tatibus 77.e.expueritia,& fene&ute ibidem yEtatum etymoiogia 70.b.
g x feientia i79.c.eXamicitiaibideg.cx hu ■ yEtatum temperaments 7 o.d.
mams edmodiutibus ibidem h.cx paapettate yEtatum moralia 25o.d.
I80 a.ex probicateibidem b.ex pulchritudi* Aftedhonesab homine denominate 13 ?.fi
neibidemd.ex viujs ilx.fexmotuiSa. b.ex Affe&io marmorea qua 2 18.C.
vanjs hominfi operibus 18 a. c. ex bominum Agnus capite monfirifico 473. e.eiufdem icon
mulmudine,&paucnate i8j.e. cxmuUeri- 47 i-
busiS3.g. Agnus biceps Bononia: natus 416.c.
Adaraus marifatmina an fuetlt 3 9 j.h.jpS.a* Aguus uiceps vbi natu§ ibidem.
8,8* Agnus
 index:
Agnus ore ttipV1ci4.16.d- Animalia monftrofa vbl 3 57^! *
Agni nigri vbigcnfirentur J9p.h. Am’maliu invteromuliebri genitorufioric.f.
Agfli quinq; pedibus natis^j* f. coruntdemi* Animalium in homine genitorum icones 219.
Animaliumgeminatorum cau.'re 627.6.
cones s 44 *
Agni bicipiris icon 418.419* Animalium,& plantatum ccgnano 663.g.
Agnatio qu* u i*c. Animalium generatioex plantis 663.h.
Agiiitas humani corporis miranda % 17.6 Animalis Afticani deformis defcnptio 3 a 2.’ d.
Agones qui x8a.d. ciufdemiconjaj.
AgriopUagitsqu*:!?* 3* Anus faltat quid fir 184.9.
Alaudaj metamorphofis i94>e, Anni climaterici qui, & quot 7o.b.
Ala, & axila qus partes 77.C, Anni tempora quomodo denorenrur 28 i.g.
Alopecia moralia 2 56.b. Anndrum ccmputatioapud At pyptics 69-f.
Aroantium mores i 69 >h. - Anfer quadrupes 5 6 3 .e. eiu fdcm icon 5 64,
Amantiuminfelicitas 115 .h. Anferisgeminati icon 626.
.Amazonum mores 97-9. AnfcrisbicorporisTcoB 660.
Ambronesqui 18 i.f. Anteuorra apud Romanps quid 363.d.
Amelli differentia: 702-a. Anterotes quis ipc.b.
Amelli rponftrofa icon 70 j, Anthropodamionquid 135 c.
Amira qua: 1 ? a.a. Antropomorphoshcrba 13 j.f.
Amici veri qui 179. h, Anthropophagi qui x6,a,
Amtcitia fimulata 265 .C. Antichriflusqui zzs.h.
Ampris dornitor quis 274-d. Anubis Dcus quis 43 0. d.
Amoris variafimulacra 290.b. Appetitusceruicis humanre 128.9.
Amor occulatus cur cacus pingatur a90.a» Apelles Alexandrum pingit 264.C.
Amor letheus qualis290.e. Apollo in Coruum 193.c.
Amygdali folia monftrpia ^.e.caufa ibidem Apollo cum mufis in monetis 28 i.g.
f.icon678, Apollo fapienusfymbqlum quomodo figure?
Amygdali fruftus different:^ 708.C. tur289.e.
Amygdali fcu&us monftrofi icones 709* Apollinis varix iconesibidcm.
Anaxagor® fententia aurea r 14.9. Apoii/niscurrusa quibus animalibus rrahatur
Anas quadrupes 34 i.h-
Anchufeqqotfpecies dpo a.b,| Apnmeramorphofis i89.f,
Anchufe monftrpfaieon 69 z. Aque commoditas quomodo pingatur apl.C
Ancilla quinq; filiosenixa$ r .f, Aquarum differentia 290.d.
Andagauiila: populi 97-g* Aquarum variatum vires 399.h.
Androdamas ijs.e, Aquarius quisfuerit 299.E
Androphagi qui xjj.g, Aquiline varianomina698.d.
Androiacesetymum xjj.e. Aquilinae monftroiae deferiptio ibidem. eh»f*
Androclosherba x jj.f. dem icon 701.
Andromeda icopulo alligata 192.*, Ataneae metamorphofis 194.C.
Andromeda quod fydus 299-e. Arabia: fuperat® fimulacrnm 284.4*
Andtogyni qui41.^ Arcades populi antiquiifimi 2 8o.a. <
Androgyniicon42. Areas in Ar&ophylaccm i86.b.
Angrogyni ab Amiquisnecati 51 ?-h. Archilochus poera zzz.c.
Androgynorunafynonima 51 j.d. Ardophilaxcurita diffus 298.0*
Andrpgynorum variaj icones 514-515 >$ 17* Arcre Noe dimenfio 67.C.
Androgynorumvarieras jxj f, Arfturus quis 2.98.e.
Angelo rum lingua qualis 228.a. Ardeaauis vnde dicta 20S.3.
Anginre remcdia 3 1 l.e.3 14.b. Argoiq Pauonem xs$.e.
Anginas tnoralia 257»h. Architeftus i39.h,
Angtiquales 105 g. Arimafpietymum i2.a»
Anguilla? adagium ayo.a, Armiqui 77 .e.
Anguillas captare qui dicantur 969.ll. Arion citharedus?7i.g. (2$6.d*
Anguitenens qqisjzpp.e, Arrogantis, & demiffionis animi fimuiaert
Auhelitus moraha 2 5 8.a. Artocreata qualia i$.t.
Animarum ftanlm’gratio 2 09.e. Artologanum73-h.
Animapeccanscuiaflimilctur 25 j.g* Arundinum origo fabulofa 2043.
Anima hominis templum Dei 114.9, Aftomus vbi pingeretur 29z.d.
Animaldiuinumquale x 13.6. Afinus ad lyram quid 3 48.b.
Aniaralium elementaqua; 74.g.; Afpisavipera venenum i66.d,
Animalia quomodo homini feruiant 112.b, Aftrologus i38,C,l68.d,
Animalia genita in aiperaaneria 2 t4*a. Atauusixx.f.
Atrcus
 1 N
D E X.
Atrcusquis 170.3. Beftixcumfastuhutnano ex vtero mufieris c»
Atlas in montcm fuinominis X91.fi. grediuntur6oo.d.
Auaritianoftrx start? 266.3. Bilismoralia 248 .b.
Bicorpor in morali do&rina quid notet j6o. b.
Auaritia inferno affimiiatur 119. f.
Auaritias defirriptio 371 .e. Bicorpor nomen xquiuocum 6o6.d.
Auarusquid prxftet 242.b. Btcorporis monftri varia conncxto 607.C.
Auisanienformis 345. Bicorporum caufas 6j p.h.662.a.b.c.d.
Auis monftrifera 346. Bicipitis foetus anatomen 403.g.4io.b.
Auis fcdeti icon 88. Bicipitis foetus varix natiuitates 410. a. b. c. d.
Auis biceps 3 47. 408. ab.c.d.
Auis quadriceps426. d. Bicipitis vnico brachio icon 411.
Aues bicorporcs 65 9.e. f. Bicipitis caudati icon 412.
Aues America quales 1 io.a. Bicipitis cum altero capitein ventre 413.
Aues circa fepulcru Memnonis versates 2o6.a Bicipitis caafx429.fi.
Auium voces quomodo intelligantur 117.C. Bicipitium inemblematibusqaid 362.d.
Auietymum xu.h. Bicipites in morali do^rina quid denotet36o.a
Aulicorum mores 2 74.g. Bifrontis foetus icon 409.
Auusquis m.f. Bifrontis foetus caufs 408.d.
Auunculus curitaditftus 11 i.h. Bohemorum mores x?3.g,
Auenrinus mons vnde diftus 20S. e. Bolognetorum mentio joj.g.
Aurago morbus 5 8o.b. Borgia epitaphium 1 6y.g.
Auris batauaqualis 172.3. Bos cum facie humana in embl.361.fi.
Auris cur fic difta 76.a. Bos qutnq; pedibus natus j jp.g.eiufdem icon
Auris myilicus fenfu&2Z5.h. 540.
A u ris partes 7s>.g.eiufdem anatomia 78.b. Bospumilusdoj.e.eiufdem icon ibidem.
Aures humanae curaiiquando mobiles 7 2.d. Bouis cum tertio cornu in ceruicc icon j jo.
Auresin Angeiisquid226;a. Bouis bicipitis icon 420.
A u res cu r geminx 2 41 .£ Bouigcnx 3P7.g.
Aurium fignaturain plantis 307.fi Botellusquid7j.e.
Auriumfomnia tso.d. Brachium legens fpicasqnid 229.I1.
Aurium morbi 1a3.fi Brachiumproie&um 229.I1.
Auriumnxui ijo.b. Brachio vnico nati, vel mntilati 48 jf.e.figi
Auxilium mutuum 174.3. Brachiafempiterna2jo.a.
AxilUrum peripheria quae 69.C. Brachia Chrifti qux 244.C..
Brachia mutilata, & tranfpofita 48 ?.e.
B Aalquidfitajj.c.
B

Babylonia in pi (cent 189.fi

-•
Brachta monftrorum multiplicata 489.6.
Brachiorum deficietium, mutilatorum,& tra>
Balfamom pedagticum 3 io.b. fpofitorum caufx 488.a.b.c.d.
Baliamum felium quid fit 61 Q.e. Brachiorum praua conformalio 47 j.e.
Bacchus iu Caprum 193.6. Brachiorum effigies in Zodiato 261 .g.
Bacchi varix icones apo.d. Brachiornm fomnia 15 i.e.
Bambini etymum 66. a. Brachiorum figura i* fttmmatibus 305 .h.
Baptifmatisvirtusjso.a. Brachiorum myftica2 29.g.
Barba vbicolatur 105.fi Brachiorum moralia 244.E
Barba quid prxftet 2 40.b. Brachiorum nxui 1 jo.b.
Barba xgrotantium,& fenum cur magis ere- Brachijs earenresfptus475.fig.il. 479.e.f.g.h.
fcati57.l1. eorumdem icones 476.477.478.480.481.
Barbx prxcocis caufa 47 j.f. Brachijs tranfpofitisnati483. h. eorumdem i-
Barbee (ignificatio 91 ,e. cones 484.485.
Barbatamulier Germans 47?-h. Brachijs carens homo deinde latro deprehen-
BarberiniCyrd. mcnti0539.fi fus, & fufpenfus 479.fi
Batrus in la^idem 187.6. Braffica monftrofa 666. c.
Barachi qui 409 e. Bronchi qui 13 7-g.
Bauatorum mores loj.c. Brutacurnon habeantinteiledium 72.E
Benefitium mutuum 17j-f* Brutaanlugeant72.c.
Benignitatis fymboium 266.d. Brutaan rideant72.c.
B-nedi&iorefpicit fxcunditatem 396 c?. Bruca cur maaibus careant 157.fi.
Belli Troianiprxfagium2os.c. Bruta nana6®5.e.
Beilifanj cscitas 22 i.e. Brutorum comparatio ad homines 22 i.fi
Bellidisquotipecies69j.fi. Brutorum apodia 5 2S.c.corund£ icones 526.
Bellidis defcaptio 69 j. h. 527.528.530.531.532.
Bellidistnonftrofa icon 699 * ^Biyonis rara radix 669. h.
Rrr 2 B;i

\
 I N D E X.
Bubonis metamorphofis 19 j.g. Caput humanum inter globosflammarum vi-
Bubuli foetus anatomia j 2 j.g. fum i4i>h.
Bucconesqai 76.3. 137 g. Caputpufioniscancfccns i4i.h.
Buccula, & bucculus 76.8. Caput quid denotet in morali dodrina 240.C.
Bufoniscaudati icon 599. Caput muliebrein monetiS28 r.c.
Bufoniscreraati virtus 1 z^b. Caput lauro coronatum in moneris 2 8o.d.
Eufonibusqui vefcaotur 74.2. , ;; Caput humanum in monctiS2Sc.b.
c
C Adauera viji cera circumlinianturp7,f.
Caput thcrfiricum quale 449.f.
Caput mentulatum 45 7-e.
Cadauera cur homines perinorreioant Capitis partes quot 7j.g.
i 16 I .f. f Capi tis rempora cur fic nominara 7j.g.
Cadauerum Aegyptiorum conditura 312.a. Capi tisetymum 79.?.
CadauerumNuiperoiurn conditura 3 j 2. b. Capitis partes qua* yp.e.
Cadauerofif?tus caufa: 399.fi Capitis vitia4®o.d.
Calua>& Caluaria qua: 7 j.g. Capitis phyfiognomia 89,f.
Caluaria hominis inter iceptrum> & ligcncm Capitis feda conftitutio 446.C.
pifta26i.e. Capitis moibiias.f.
Caluaria hominis propoculo vbi 3 r j.h. Capitis fomnia t5o.b.
Caiculusin cerebrogenitus 123.f. Capitis galea muniti fimulacrum 26o.d.
Calculi in cordeinuenti 124.a. Capitis humani figurain ftemmare gentilitio
Calamitatishieroglyphicum ijy.e. 30 j.g.
Califtoin Vifan) *86.a. Capitis fignarura in plantis 3 o6.d.
Calccus cur fymbolum mortalitatis 2 3 j.h. Capitisalieni procreatioinfctu humane 430.8
Calcaneus in myfhcisquid denotet2j4.c. Capitis alieniproercatio in fcetibus brucorum
Calcanei moraiia 2 44.g. 434.C. ■ -',01 '■ "3
-

Camijii Paleptfi menno 71 i.e. Capitis biutorumdeformatio 468.8.

Campanula qujeplanta6po.a. Capita pifeium monftrofa4»9.e.
Candella exhumano febo ad quid 318.a. Capita ftatuarum Cfclarum quandojceride-
Canis triceps vbi 294.b. 4.16.a. rinri4i.h.
Caniscculufti quis habere dicatur 348.3, Capitum varietas^oo.d.
Canis fcrpentino capite 378. a. Capirum multiplicatio in fcotn bumano^j.e.
Canis biceps vbi vifus 416.3. Capiru multiplicatio in fetibus brutoru 416. e.
Canis capucaccipitrino437.h. ciuid.icon4.43. Capi turn montfroforum caufa: 444>a.b.
Canis monoculus 473 .e. Capita ex plumis auiumuo.a.
Canis monftrofo capite 472.8. Capi tripedisfeon 560.
Canis line teftibusnatus j 1 i.h. Capracumcornuinventteso9.f.
Canis bipedts icon 527.528. Capra humana facie 43 7.e.eiuldem icon 436.
Caniscripedis icon j 31. Capra: monfttofus partus 38 3 ,f.
Canis o&ipes Bononia: natus 5 47. g. eiufdem Capreoluspolyceros424.d. eiufdcm icon 42 5.
icon 545. Capreolus hexapus J49.f.eiufdem icon 54S.
Canes ad tutelam vbi alantur ig.e. Capreolorumcolor qualis 549.f.
Canes ly lueftres vbi nutriantur P7.e. Carduelis quadrupes j 67.e. icon j69.
Canum bicorpoium icones 622.623. Carnes ed lesqure 7 4. a.
Canities prxcox miraculofa i 48.C. Caro cur in cibo gratior 161. f.
Canities repcntefadaaia.d. Caro curdicarurfamum 274.8.
Canities vnde ptoueniat 24o.b. Caro bumana cuiusfapotis 3C9.g.
Canitiemintempeftmam curaliqui incurrant Carnis appendices in fetibus brutorum 5 85. g,
Cannibaiorum mores 309.fl (.158. e. Catnis moraiia 248 ,d.
Canuti Regis Anglia; aflertum 166.0 Carnium efus fyncopem generat 214-c.
Canopas pumilio 3 p.e, Carpophagi qui 74.8.
Canopi Dei imago 21 ? .b. Cartiiagims moraiia a49.h.
Cancrorum remedium 314.0. Carica cdulij genus 7j.e.
Capilli aurci vbifiant 209.e. Carinthiorum ritus ineledionenouiPrincipis
Capilli longiffimi muliens 446.C. < loj.e.
Capilli a quogenerentnr 240.3. Cafiratio apud Turcas qualis 13 a.d.
Capillorum fignaturain plantis 3 g6.c. Caftratio fine operaCbirargi x 3 3.e.
Capillorum virtus 3 10.a. Cafirationishumanscaufa x 3 t.c. *
Capillorum fomnia 150>b. Caftor Deus283.,e.
Capillorum phyfiognomia 8p-g. Cafior, & Pollux qui 299.fi
Caput dcfun&i herba 135c. Ca/Iiopca 298.d.
Caput,&cauda in myflic s quid denote! 224.8 Cato fenex litteras grascas difeit 274 b.
Caput humanuminCafttclioinuemum i4i.g. Caufa triplex 3 8o.b.
Caufa
 t

1 N D .5 E X.
Caufa efficiens menttrorum 39 i.f.g.h. Chafmatum iconcs 734-73 6 -737'
Caufa fic&li scfdaliS’FiSj.^h. Chxnixquid(1t272.a.
Caufa formahs 394.3. ^ ChiluscuiafiimiWtur 7i.g.
Caufa tranfpofiritjnispartiimi 488»c. Chilonesquii37.g.
CauTa mori'ftri muitis manibusprxdifi492.c. Chimxrx monflrbf* icon 33d.
Cauls multiplicationis pedum 567. fig*h. Chirurgix inftrumenta 134.3.
Caufa defedus tnanuum 495 .hi Chrifti ortusfymbolum 2 ji.e.
Caa'x iDtnniccx qua; 3S0 c. Chriftus cur filufs hominis dicatur 23 8.a.
Caufx efficientes Monfiroru exSeptalio 393.C. Chrifi crura qua: 233.e.
Caufx monftrbrum imp/icata; 394.b. Chrifti pedes qui 23 3.g.
Caufa; fiaturs breuis, & procerx 6 o 6 .a.b. S.Chriftophori os foemoris vbi 38 a.
Caufa; peeuiiares ir.oftrorum 473.e.f.g. 11.474. Chy miftx cur rniCcri dicantur » 7 5. h»
a.b. cd.488.a.b.c.d.498.a.b C.d. joj.h. Cibus hominis 73.a.
Caufa; monftrorum carieftium 74 4.d. Cibiilliberales2$4.a>
Caufs varietatis colQrjim 74.6.C. Cibi, & potus moralia 2 S4.C.
Caufx cireuloruui cxieffium 74<5.d- Ciborumdiftcrentix 2j4.a.
Caufa; chafmatum 746.b. Cicadarumnarura »79.h.
Caufa; abortioms 62.d Cilium vndedidum7(5.a.
Caufxfoetus hirfuti j8o.d. Ciliorum fomnia 1 jo.c.
Caufx geminatoromfxtuum627.e. Cincinniqui 75.h.
Caufx figurarum in truncrsarbornmA lapidi- Cirrcsqus75.il.
bns 67 3,h. C1r1usquidfit7j.l1.
Caufx monftroforum fru&uum 708. a.b. Circulator 138.d.
Caufarum quamorgeriefa 38 i.e. Citharedorumprseccntionesqux 31 9 -fi
Caudarum monftra 592.C. Ciuisoptimi merita 277 e.
Caudarum multiplicand J93.E Clauftrum virginalcquid 84-d.
Caudarum defedus caufx 597.fi Chtorisquid fit 8 4.c.
Caudarum geminationiscau/* j97.fi Clitoris excrefcit admagnamttiolcfti
Cxcitas in fomni/s quid 1 yb.e.1 " Clypeusduoprxftarmunia273.fi
CxciUtts-ntoralia 2j7.l1. Clyftcres per os rciedi 1 24-b.
213.fi. Coccentum eduliuxn 75.e.
Cxcus fenex vulnefatus vifioflem rccuperat Coclitesqui i37.g.
Csci fast us caufx 474.a. Cogitationesin myfticis a quibHS defignentuf
Cxci homines cxercenres dperationes viden- a23.fi / icO
tium2i3.g. Cognatioi 1 i.e. 11 ’v,~"
Cxleftium triplex diu’tfio73S.e. Colisquid78.a. • - ! bioD
Centaur! qui 30. a. Coleonum familix etymum 5 1 2.a. ' O
Centauri vbi 30.C. ^ - ’ - • 1 Collum vnde didum76.d.
Centauri icon 31.32.33 . c " Collivarix qualitatesyi.e.- • i->
Centauri an fint 32 a.^.e. Collimoraha 243.e. .;oio
Centauri etymum 34 a. Columbxmonlirofxquxj<33,gf' • . b
Centaurorum origdjd.b. Columbx quadrupedes 563 h.earumdem ico-
Cepheus Rex Aerhiopum 298. d. neS j6S.j66.568. .• 'iib/C
Ceruix quxpafsyC.d. ■ ■ P*clrjr‘ : Columbarum natura 563.fi j.t b. -
Cerebru in do&rina morali quid denote^ 4©.<J Cclumbarum Cypriarum differentia 5 6?.c>>
Cerebri partes 79.C. Columbarum metamorphofisi2o6,«b.
Cerebri gfcnCratio 47.3. ComiDeiitnago 293.g.
Cerens currusa quifeus traftus 194. a, Compedibus- aureis qui detineamiir 2.7 jcg/,
Cerx adulteftifj 8 ^5^f? ''‘mio’imornxu Gometa Sat^rnitts qual is 725. h:
Ceri Dei imago 293.g. ‘ * >ii6iofi • ’ Cometxhorribilis icon 729. me
Cerri fpeeies 71 ye, ( Cdmetx etymum 7*3.E.' - .y> xfoJ
Cerriglans qualis tbide fastis mo ftrofus ibid/ Gometx magni,6c infignes quado apparuerint
Cenodoxia quid agat 1 rp.e. 73 i.e.fig.h, •'•ns'-mfu -'mzi,':--. ',:;oD
Cerui metarnorphbfisi 87.fi. Cometarum varietas72 r.g.-h;' j . .O
Cerui,& pugnantium fimulacrainaereyr.g. Cometarum nouemicbnes 724. n-O
Cerua in facrificio adhibita 30 j.e. . Cometarum alix icones 72$. *
Ccrumo Ifde quis alruS a 4 j.h. Cometarum aiix differentix725.cif:g.
Chaldeofiiwi mbrcsjjr.e; ' “ 4- ‘ Cometarum origo 728.8. b.c.
Chatonns 224.C. £ ' Coraetatum prxfagia 732.c.d.
Ghafmatis prxfagia 735.h. Co metarum dubia 73 j.e.fi
Cnalmatam vanetas 73-3.^. Gonceptio quomodo adimatur 318. c.
Chalrpatum caufx 733 .h. Conuulfionis remedia I6.a.
Rrr 3 Con-

/
 I D E X.
Dentium cfyaium ibidem. Dorfi moraIia22 4 . ;1,
Dentium mvftica 227 %- Draco volans 717 .e. ,
Dentium rooralis dqdrttia 14:I,g. Dracunculus morbus 1 i 9 -c>
Dentium fignatura in plantis 3 07 f. Dryopeintruncomaei-e*
Dentium vfusin medscin a 3 xo.c. Dudores vbidormirent i76 d.
Dentati infanresorti 2 i4.b, Dyfentericuspulms }i°d.
Dentitionis tempos 473 .f.
De<Iidia:defcripto 272. a.
Defpcratififiugetpeccarum 1 i 7.g.
E
Brij vicium 271 .C.
, Ebnjaquafadi z°9 .c.
Deuscharirasii7g. ■><: Eeholunoms filia x 88 .c.
Deo’sl'firrtflnusquiayj.f. ■ • nr- : Edulia yaria 75 .fi>
Deus.apud Prifcosquis xy8.d. Effluuiaqnidfint 7 J 3 h*
Deihieroglyghicumisj.f. s. r.x t.. Effluxiones qua Gnt 6 t>d,
Dei vterilsqualis 2 3 2 »<i*.‘--- nncr Elephantiatas 69 -f.
Deorummaioru.mhierog!yphicumijj[dii txv' Elephantiafisremedium 3 I 1 .fi.
Diabolus dicitur monfirum 320. c. EloquentiKhieroglypbicum i $4;2.
Diana in felem 193.e. Eioquentia flexanima 294 c:
Dialeftica Iveroglyphicumij $ g. Emblemara ex roonftris 36i.fi.
Diarrhea moralia 2 j8.de 1 -1 . Emblemataex partibushurnanis.267*n.
Diataqflfeoomprehendat t {if. Ex hominibuscum varijs itiftrumetis 27 l.fi.
Die* natatiS'Cui fauflus^i t6ia. f.g.h.272.a.b.2 13*
Diesaftiui, Scbrumales quomodo figutaban- Explunbusvirpruiconibus278.c d.279.e.t.
ruraSs.c. •ri.Qss ■’ .r . Exhominibusarmatis278 a.b.
Digitus Dei 2 ? t.h. ■ : Exftatuis 275 f- ex. hominibus in diguitaic
Digitorum & vnguium fytttetria72 d. > i 2.76.8.277 e.f.
Digitorum omnium vananomina 77.h. r Ex fenibus 274.b.ex mulieribus 274. d.
Digitorum morbi x 2 s.e.’d.£-v Ex hominibus adultis 26p.f gh.
Diguorutix'nfcuTiao to ■< ■;eiisgsi t Ex pueris 268.3 b ex iuucnibusibidemc.d.
Digitorum (omnia r51.fr* Epiiepfi$ moralia 2 5 6.c.
Digitorum varij geftus quid fignificcnf r j5-g. Epilefix remedia 117.fi. j 19.b. 3 1 i.e.314*c.
Digitorum myftica 23 x.h. Epiftoia non crubefeere cur dicatur 120.2-
Digitorum riMNbUfttffydSX ‘SOi^ir • ?ir.;bai;j /oil Epirotica mala qu* 708.d.
Digitotumfignatura in plantis 307,(1. /'ujjo I Equnsalatusquid 349 e*
Digitorum multi plicatiointfjanibus492.21 Equus alatus Lconem concnlcaus 3 6 o*d.
/ Digitorum vitiata conformatio 495.C. Equus mannusrnpnftrofus qualis j 5 J.c ciu f*-
Digiti quatuor in manu , & aiiquando duo demicon.j 5<5.
498 .d. ‘d.*u siwdLu up snui loi Equus Comuis.Philippi Aldrouandi 446.d.
Digitiiuperruiinmahibusso3.ef. ‘ Equus pedibus ccruimsj 7 3 , e,
Digiti Eccicfiaequi 24s'.e. ? ‘ -:a o :- EquuspediDushumanis 573 .f.eiufdeico 567.
Digki iconirttnmuio 287^.' Equus cute |,accra s88.d ciuidemicon 590.
x>1
Digiti computaforum X7-j.fi. Equi quinq-, pedibusnati 539.e.icon j 37.
Di; cur dicantur habere pcatsIaficos/272.d. Equi odppcdibus nati icon 5 38.
Dij vefEbuiari; 380.3. a.-: j. m/js-.1 Equorum duplex genus 536 c.
Diiuuium vniuerfale i84-d. *e.: Equorum pernicitas qualis 5 3 p’.d.j jp.e.
Diogenes hotninem querit f Sd/fo Equorum Solis nomina x85-g.
Diogenes mcndicifIimas2fio,a./ Eqais afbis quis t'ehebatur 113 c.
Diogenes cyathum abijeif 274.^ Equaodopedibus Rommnata 5 3 g.f.
Dipiaci etyrnum7o4tbiS Equs tranfmutatio x 86d.
Dipfaci differentia; ibidem. -ff yx. ... ' tanner Equx vtriufq; fexus vbi 518 a.
Dipfaci monftrofaico^c^^'jib s. > Equmipuilimanci icon 523.
Dipfadisnatura 269 .i1 . '' n; * . < .» ■ i Equini capitis monftroil icon 36Q.^.
DifcipiihsdibeirialesqusTmS.d. Equitantium iconesin mpnetis 28 j.e.
Difpfitri'libr 139/e. 1 'mo .. ./•: Euentus bonifimujacrum
Diumitatishieioglyphicum ij2.d. 1 Eunuchi etypipm X3 2.c.
Diuinitatis occulta: bierbglyphi'eum j48.-d. Eunuchi nati qui 511 f.
Diuitumtxitferia 11 jih. - j i- ; . Excrements humana quot 31 j.e.
Dodi cor ^ "7 Excrcmenta humana vnlia quae ibidem.
Dom i m u m i n d i e'at ingfiWi^tt j| 7 8,c. Excrements mutilia ibidem.
Dominorum,& fcrudfdtfffcpfdffiones 25 3. t\ Excrcmenta monftrofa quae x 2i.c.
Domitiani afr6gdntia28ii{#; OlSth
Dormientes qui'ambulatiaih^ii!) f.
Doxfi paries 86.c. •
F E
Abarum differentia; 702.4*
Fabarum monuroiatumicones.7os.
Facies
 1 N Da E; X.-
Facies manumenfuratur 67M. Febris he&icx moralia ibidem.
Facies hominis in myfticisiad.d. Febrium dtfFerentis 1 j j.c.*59.d.
Facieilongitudo67.fi )nU3 £K Febriutn moralia >59,(1.
Faciei color rarius quid denote* 9Q.d iaqoX’f; Fcbrium typicarum remedium 3 l4.b.
sioftuC Febriuspifcisqualis 125.fi
Faciei fomnia 15 1>c*
Faciri myftica 2 2 6.d. Felis bipes 529 fi
Faciefniaculx quomododefeantur 31 j.h. Felis oftipcs Bononix natus 543.lT.
Facierum fimilitudo mirabilis 216.d. Fclis hcxapus 542.h.eitildem icon 546.
Familitede Ferris mehtio 306^1 Felis monftrofispedib.57j.fiemldem-icon $75.
£11 Felis cruribus huma nis 5 7 3.g.
Famulus 139-e.
Fafeinatio ?i?.e. Felis monocephali,& bicorporis icon 6*0.622,
Fauoris iconiTmus 296 .d. tiuoflid Felis tricorporisicontfjg.
Foetus quotdiebusformetur^S.a. Fcllis moralia 245.g. c
Foetus aflimilatuifj'yctui ^^W*t|siinkdqjl3 Fera currensquomodojcoercentur n6.d.
Foetus quando fuerit formatus 5 t.t. Ferularfcurinfimulacro Bacchi 2jio.d.
Foetus membranx^uw©}®3,3,1i* 1 j‘Wupoja Fidei fymbolum 163.fi
Foetus finas vagQihmcfftift#* ^hniupold Filij Cceliqui 180.c. ,,i ,m .
Foetus lapideus,2,V8.a. Fili) quandocorrigendt;272.d. , ,■«.
Foetus lapideicatifx 592.8. Fili; naturalcsqui m.g.
Foetus nohumanus an in vteromulierisgene. Fili; curaliquando Auisafiitnilenturja*. a.
retor, *) *_«•<>**•*\*41^.1 Filiorum alienatio mimatura k patribus quid
Foetus cum vulnerenatus 399.fi 7 ? oonulqx3 praeftet 66.d. y >:j. ■
Fq^tus hup^anus'capite auis 43 ob. Filiorum moralia 259.h. t-
Foetus FcifTis naribus canfa 47+-a. Fifcuslieni comparator 2 76.br :
Foetus fine brachijs cum cauda pifeis^go.a. Fifci hieroglyphicum 155.e.
Foetus capitio carnoioicon j86S £ 2udur Fiftulatdm rcmedia 314.C.
Foetushumanuscum cauda.fuilla 59-^e. Flamminatura 272-b.._
Foetus a Genitoribus degenerJs an fit inter mo- FlagelIaiconemanusdenorafltar.aji.fi
ftta,^ * £ fidsiom silqeliq 3 Floridenfium mores r05.il.
Foetus maxinio'capite 601.h. Finuiorura ((3*0x304.3.
Foetus bicorporis xrhiopis, St albi icorns j 6. Fluuiorum fimulaera 296.C.
Foetus bicorporis icoHes varik 638.6^^.64.'^: I Fornmdinishieroglyphicum 154.C.
Foetus bicorporis humanfi&canioi icones6y&. Fortunx icon quale 164.c.297«c.
6 S j,
fa} ; Fortunamimpiotare.quid 173.(1.,
Foetus bicorporis humani,&TerpStiniico 654. Fortuna quomodo inuocanda269.e-
Foetusrrecenti fexaginta5 j.f. •) i « n 'J Jt Foihma in.moneti^2v8,2 .d.
Foetusturpes vbi plerumq; oriantdc^'B^h.1 Fortuna cur biformis 334b.
Foetus cur dulimiles aliquando a patentibusl Formattifariamvitiatur 3 27.I1.
’ V' ifT!Ud*UQib9q*uup3 Formica in homines 198.ji, ■
Foetus monftrofi circa autes 457-e.fi Fornsoforum nomipa-ybi feriberentur 189. d.
Foetus cornuti 4s 7*g.h. ;! •’ '-q jpnuip itipH FrancisciSeuerini mqtuio 555».e.
Foetus nuraanuspedibuscaprinis 57'e.c^d.' p Frartconix mores x03»g.
Foetus vnicq brachiohat^ 484.8. muioup3 Fratruellesqui 11 i.h.
Foetus fine brachijs cum'caudapifcis48o.ai Fratricidia 2 2i.h.
Foetus in patte fuperiori geminati 628.630. Fraudisicon 334.0* j.,
Foetusiuxta dorfum Connexi 641.g.h. Fraxinus monftrofa66o^.
Faetuum humanorum numcrus 5 t.e. Fronsvndedifta^^.i\-! -
Faeces alui per vuluam excreta 124.0. • Frontis phyfiognomia 8p.b.
Fetorecurhomolxdatur16i.fi Frontisnxui tsp.h. ■ _
Fqtorisoris caufx 257.i1 Frons pudori dicat^i 69^.
F$minx fade fimisicon 469. Frons cuius fit index 169.f.
Femmxorehianteicon’476. - Frons in dodfrina morali quid note* 241. e.
Feminx in marcfti cufino'n fiat mtififtrO S‘t 2.b. Fronti Sacerdotis cur lamina aurca imponerc*
Feminarupudenda male conformatd5 iliC.d. tur 224 a. k *»;
Femorum myftica $ 32. d: • - Frugesyndedia*^. i :.i;i'x;]o 32 0
Femorum moralia 246.d. Frumentipondusqubmpdpapgcaturi20.b.
Febre anniuerfaria quis laboraucrit x 2S.e. Frurrenti monfirificiicoDfis, 665^67.
Febris purpurea qux 12 5:e. Frudtus raonftrogcauf* 7©8.a.
Febnsalba qux f 28.C. Fullonis hieroglyphicum ijfi.a. ,
Febris amatoria ibidem. Fundamenti hieroglyphicum 15A?.
Febris ephemerx moralia' 260.X '-d » Funambuli icon in fymbolis 263 .£•
Fcbns putridxmoraiia ibidcrif}. ■ .di.i v Furoris fimulacrnm 297^.
(Tarkn*
 IN D E X.
Furunculoruro emplaftram 3 ij.f. Grauidaru opcrationes inconci'nns quid pr*

G G
Alatarum ndbilesqni joj.f.
Galb® 13 7 g.
fient303.g.
Grscorum mores icw.a.
Greffus in phyfiognomia obferuatur 9 2 .c.
Gallus gaihnaceus quadrupedes 5 ? r.d. Gtus biceps 3 49.e
Galjusquadrupesalius5^ r.h.dufdeicon j 5 z. Gryph.es qusanimantes 34i.h.
Galli quinq;pedibusnatricon 550. Gryphisvari® icones 342.343.
Galli monftnfici defer/prio jSy.h.eiufdem ic5 Gubcrnatoris Sumatra icon xco.
388. Guftus hieroglyphicum 1 J 4.b.
Galli mpediSiconcs 534. 555.
H
Galli Indjci deferiptio 3 2 j.h.ciufdem ico 3 24.
Gallina cur in fimulacro Aefcalapij 2p.i.f.
H
Aloquid fit742.a.
'

Halo cur frequentior circa Luna 748.3.

Gallinaequadrupedis icon 5 5 3. Halonisgeneratio 742.b.
Gallina; tripedis icon 556, Halonis earietas742.d.
Galiin® roonftrof® Illuftrifs. Marefcalchi icon Halonis prafagiaibidem c.
562. Halonis icones 743. 745 *
Ganimedes in quod fydus tranfmutatus 299.fi Halcyones aues J04.C.
Gemcll® copulat® viuentesA crefcetcs 634 a* Harpyi® qu® 1 97*.
Gemcllorum vmbilicoiunftorum icon 632. Harpyi® cur Neptuni fili® j j i.f.
Gemellorum pe&oreconnexorumicon 633. Harpyi® etymum 3 J 7;e*
Gemellorum frontibus cohsretium icon 635. Harpyia carcinofomns 3 4 i.e.
Gemurfa quid fit 12 s.e. Harpyiarum vari® icones 3 37*3 J 8.3 39.340.
Gena vnde di&a 76 a. Harpocratis varia fimulacra 29 *.c.
Genarum nxui 13 oa. Heliades in Populos is j.h.
Genarum myftica 2 26.c. Heliotropij metamorphofis rpo-a.
Genarum moralisdodrina 242.3. Heliotropium cur folem fe&ctur ibidem.
Geniorum icones 29 j.h. Heluonismos i72.a>
Geniculator quis2pd.c. Hsmorrhagi® remedia 3,1 r.g.
Genitalium moralia 246.C. Hxmorrhoidaliumvenarum fignatura inpla*
Genitalium praua conftitutiojo*. h.51 x.c.f.g. tis 308. c.
Genitalinm morbi i24.d. Hepatis ddienis firus 8 i.e.
Generatio in dodrina morali quid 239. h. Herbam dare quid fit i75>e.
Generatio trium ampullarum46.a. Herbaandrograph® I35.h.
Generationis human® hieroglyphicum ijjJd Herbs capillamenta smulantes 3 o6.d.
Gencrationis initium quale 11 x. f. Herb* caput fimulantes ibidem.
Generationes adulterine qus 397.fi Herb® oculos reprafenrances 3 07.C.
Genifts del criptio 68 3.!. Herb® nafi figuratn fingentes ibidem.
Genift® monftrofxicon 685. Herb® auriumformam reddentes ibidem.
Genua mentis qu® 233*. Herb® lurd® qu® 76.E
Gentium moralia 247. e. Herb® gingiuarum,& dentium fignaturam ha-
Generofitasqu® 27,9.g. bentes 307.fi
Gcrmanorum ntus 1 o j.g. Herb® pulmonum, & cordis effigiem referea*
Germam frarresqui iii.ii. tes 307 .g.
Geometria I38-C. Herb® figuram manuum digitorum,&inte«
Geomctri® inuenror 2g9.h. ftinorum ®muiantes 307.i1.
Geth® quipopuli 103.I1. Herb® cum nota lienis, fiepatis,renum,vefic®,
Gigas ad vitam rcuocatus 3 8.a. & vicri 308.C.
Gigas fcruus Caroli Quinti 38,1s. Herb* references pudenda, vtrumqj fexum,&
Gigantes in Regno Sinarum 3 5 .e. porres cutis joS.b.c.
Gigantislcdus qualis 36.d. Hercuhs famulus in fcopulum 200.C.
Gigantumcadauera vbi reperta 38.a. Hcrculis icon cum figura orbisfupra humeros
Gigantes cur noftra stare non fint :6t.h. 263.fi.
Gigantum pi&ur® 29-$d. Hercuhs hydra necantisicoin fymbolis 264.3.
Gingiuarum fignatura in plantis j07.fi Hercuiis ftatura qualis 3 4.C.
Ginus qfiid fit 397.0. Hercuhs eloquentis imago 267.fi
Glabella quid 7 5. h. Hercuhs templum mulier non intrat 184.3.
Gladiator 139-g. Hercuhs vaii®piftura 293.e.f.
Glis in vtero humano genitus 399.fi Hercules fe iplum vulnerans 182.d.
Glauci icon 291. e. Hercules ludificatus 2oo,b.
Gothorum facrificia 103.h. Hercules cur lacertofus di&us 77-g.
Grammatics inuentor quis 2 89.fi. Hercules poma eripiens in moneiis 384.C.
Gratiarum trium nomina 294.8. Hernnnlal ftatuaqu*302.d.
 .1 N D E X,
Hermaphrodites mas qui dicatur 4i*f. Homeri cscitatis caufa sar.c.
Hermaphroditus fxmina qui ibidem. Homo Dei quia.c.
Hermaphroditi anatome 4 1 .e.5 16.c.d. Homo promifeui generis z.a. r .
Hermaphroditi pedibus aquilinisicon 372. Homo herba2.b.
Hermaphroditi an inter monftra recenfendi Homo interior, & exterior i.b.
518.C. Homo mundanus i.c.
Hermaphroditoruquatuor differentia: 4 t. ftg. Homo igneus ibidem.
Hermaphroditorum officia 41 g- H mo magnus ibidem.
Hermophroditorum difcrimc.n ratione vigoris Homoparuus2.d.
41.h. ' Homo altus Chymiftarum ibidem.
Hermaphroditorum matrimonium ibidem. Homo vndedidus j.e.
Hermaphroditbtum varietas 51 3.ft Homo cur dicatur paruus mundus 3 .ft.
Hermaphroditorum cauix 5 iS.d.s ip.e. Homo refert vniuerfa qus funt in muado 3 .ft.
Hermaphroditorum caufa fabuloia 190. c. Homo brutoram mores imitatur 4.d.
Hernix inteftinalis remedia 132.6.31 t.f. Homo varijs munijs fungitur 4«a.
Hernix moralia 259-g. Homo ore,& collogruis 14.
Herodis mors 22 a.d. Homo pedibusauerfis 15.
Hieracij variagenera 683.c. Homo temperatus, & intSpcratus qualis 71. f.
Hieracij virtus ibidem. Homo liene,& hepate carens 8 j.e.
Hieracij monftrofa icon 684. Homo pur animal prsftantiffimum 1 iz.d.
Hieroglyphicum firmitudinis bene confulto Homo cur Rex di catur 113 .h.
rum 347 g- Homo nnmilma Dei 114 a.
Hieroglyphicum temporis ibidem. Homo non eft animal inerme 11345.
Hieroglyphicum Lunx.&Dianx 347 h. Homo vmbra fomnij nj.e.
Hieroglyphicum diuifionis menfium 348- a. Homo quando fiatbrutum nS.b.
Hieroglyphicum temporis 347-g- Homo mendax quid fit 119.fi
Hieroglyphicumimpudentis 348.a. Homo advirtutem pronusquomodo redda-
Hieroglyphicum multifcij 348.3. turu6.a.
Hieroglyphicum Dei ibidem. Homo mingens quid fignificer 1 3 <?.b.
Hieroglyphicum hominisimperiti ibidem. Homo monftro/'us pidus quid 1 > <S.c.
Hieroglyphicum feruitutis ?48.b. Homoimago Dei ifij.g.
Hieroglyphicum Veris,Hyemis, & Solis ibid. Homo cur nafeatur citomoriturus itfi.c*
Hieroglyphicum fapientix ibidem c. Homo vafi comparatur i66.a.
Hieroglyphicum adueriarij conrradiccntis ibi¬ Homo ridiculus,odiorus, & rajferabilis i 6 i .a.
dem. Homo caluus comatus i«9,e.
Hieroglyphicum imru m meretricis ibidem. Homo animal roultiparum s i.e.
Hieroglyphicumperditionis return 348 d Homolanus 169-gft
Hieroglyphicum occults diuinitatis ibidem. Homo inuidusquis i 7 i>e.
Hieroglyphicum humans vitx fugacis 3 49.e. Homohonorans 179 -e.
Hieroglyphicum mundi ibidem. Homo quadratus 18 o.c.
Hieroglyphicum feracitatis, 3r rams ibidem. Homo nouusqui ibidem.
Hieroglyphica ex capitc humano .1 5 j .e.ex ocu. Homo triumhtterarumi8l.e.
lis 15 $.f.ex fupercilijs3 54.a.exnafo,&auri. Homo bulla ibidem.
bus ibidem, ex ore,detibus,& lingua ibidem, Homo ceruinus qui 18 i.g.
exbarba 134. b. exceruice 154- c. excotde Homoeuripusi8i,h.
ibidcm.ex pudendis 15s .e. exmaaibusi 5 S* HomoTenediusi8 2.a.
f. ex digitis 1 jj.g.ex homine toto 156 b. Homo multa mala,& bona fignificat 2 3 7.g.
Hippogryphcs quod animal a 341. h. Homo primus ibidem*
Hippobos quafe animal 573 .e. Homo fecundus ibidem.
Hippobouis icon 3 74. Homo in Paradifolocacus237.h.
Hipponax pocta 222-b. Homo centum oues poflidens 237.I1.
Hipponadeum prsconium ibidem. Homo natus in Sion ibidem.
'4 Hippometusquis 22 2.a. Homo redimens ibidem.
Hippocentau rus 3 o. c. Homo Rex 2 37.h.
Hippopos 3 a.a. Homo a Faraliticp expedatusibidem*
Hilpanis fymbolum 289.g. Homo pater familias 237-h.
Hippophagi qui 74.8. Homo ferens finapim 2 38 .b.
Hircanorum mores 97 ft Homo Soli iundus ibidem.
Hiruad.nis metamorphofis I96.d. Homo terrs iundus 2 3 8.C.
Hiftoricade vificne22i.e.de fatuitate22 r.f.dc Homo cur vnus crcatus, Sc nonmnlti 3 JS. c*
parricidiis, fratricidijs ,& aiijs 221. h. de Homo ferens amphoram ibidem.
morte voluntaria 22i.b. ' Homo habeas manum aridam23 8.d.
Homo
 I N D E X.
Homommeattimqirid 239.C. H4.c.Virtutes 1 j6-a.Vxtia iiS.a.ifigritudi
Homo non habensveftem nuptialera ibidem* ncs 123. e.N$uii29. f. Morborum medelaj
Homo vetus ibidem. ii 1. e. Caftratio I? 2.b.Denominata 13 3.e.
Homo ineptus ad rcdimendum 2 3 p.e. Epitheta,Dignitates,& 03icia x ?6.d Partes
Homo inimi cus ibidem. quibusDijsfacratsMO-C’ Ptodigia 141.g.
Homohabensfpiritum immundum 23 9 -f* Miracula i48.c.Mithologica i49.f.Somma
Homo pacisibidem. I56.a Hieroglyphic,! 52.d.Probiematai 54.
Homo cur vefles induat zso.a. h. 1 j 7.h.Phrenofchemata 1 6 3. e. Apophte
Homo pomo iimilis z6g.f. gmata ifij.f.Adagia i68.a.MetamorphoUs
Homocalcuiosin menfanumerans 273. g. 184.b Mirabiliaxi2.c.Hidoiica 22i.e.Myfti
Homo viuns cum defumfto iigatus 276,3. ca 2 23.f.Moralia exparubns2 39.f. Moraiia
Homo vitiaf*figure eft vitioia: naturae 3 jz.c. ex toro homine,#- attriburis 2 $ o.b. Moraiia
Homo capite can'no quid denotec 34S.a. exregritudinibus 3 j6.adymbola 26o.d.Em-
Homo capiteaccipitrino quid denotet ibidem. blemata267. h. Numifmata28o. b.Simula-
Homo capite afinino quid denotet 348.8. era 2 86.d.Simulacra cideftia 297 h.Statu*
Homo in equum definens quid denotet 3 49. e. 30o.c.Inflgniagetilitia 305‘fSignatura: par-
Homo bicorpor an duplici anima tit refertus tium inplantis 3 06.c. Vfus in cibis 3 86.e. V-
359.C. fus in medicina3io. a. Vfus in facrificjs
Homo ferpentinus in emblematibus 3 62.b. 3i5.e.Vfusinfpedaculis3 i6 c.Vfusiabel«
Homo abique brachijs natus Bononise vifus |o3X7.g.Vfusinvarijs 3 i8.a.
% 8 Z*3* Hominis icon in infignigentilxtio 306.2.
Homo duplici mentula refertus j 1 i.f. Hominis aftomi fignra 6.
Homo mcndicus rim quadtupedis gradiens Homines fimi vbi 8.a.
Homines aftomi j.h.
513 g*
Homo cruribus equinis 5 70.b. Homines anribus longiffimiss.b.
Homo imperfedus perfedo agglutisatus 6 1 o* Homines collo carentes 8.d.
b.c.'icones6n.6i2. Homines monoculi r a.a.
Hominisprimus fignificatus a.a. Homines collo oblongo 12.b.
Hominisnomina grreca 2.d>3.g. Homines caudati iz.c.
Hominis nomina hgbraica 3 .f. Homines eolentes deferfa Libya? a i.e.
Hominis nigritas icon 9. Homines fyiueftres vbi 16. a.
Hominis Fanefi; auriti icon 10. Homines fyiueftres America: r xo.a.
Hominisfylucftris pellisadquid i6.a«. Homines marini 26^.43.g.
Hominis iylueftris icon.307. Homines paniuori 73.i1.
Hominis villofi manugradi icon > r. Homines prifei quamdiu viuerent 6p.f.
Hominis creatio 43.c. Hominesnudi vbi & cnrficincedant 1 io.a.
Hominis centrum vbi fit68.c. Homines centiinani 149 c.
Hominisnoua menfuraibidem. Homines in faxa mutati ibidem.
Hominis ChincnGs icon i o 1 . Homines cur fint ferino animo 149-g.
Hominis cornutihiftona i26.c.eiufdemieon Homines duonudiprxliantes 156.a.
127. Homines quo tempore in venerem fint prodt-
Hominis peregrinihieroglyphicum iS3.e. uiores 2 59 c.
Hominis imperiti hieroglyphicum 1 j j e. Homines ubimetipfisinfefti 166.C.
Hominis multifcijshicrogiyphicum 1 j j*f* Homines adamantioi 18o.b.
Homjnis h ierogl yphicum x 5 3 -b. Homines ex fqngis nati 198.a.
Hominis veridici bieroglyphicum t 34'C* Homines efEemmati vbi 226.e.
Hominis defcriptio i67-e. Homines nodu abfq; luce videnres 213 .f.
Hominis vcrfipellis natura 169. g. Homines temper in aqnis viuences 2 17 g.
Hominis nomen Angelo attribuitur 238.3* Hominesimperforati an vixerint 220.a.
Hominis quadragenarlj brachijs carentis icon Homines fibi mortem inferentes 2 22.a.
Hominis fex brachftsreferti icon 494. (480. Homines muitiplicati 2j8.d.
Hominis ventre male conftrmato icon 508. Homines regionis Amorrhcorum 238.
Hominis quadrupcdis squiuocatio 5 3 j.e. Homines in lphserifterio iudentes 265 b.
Hominis squiuoca 2.a.Synonima,& Etymum Homines dicuntur pueri a Seneca a68.a.
j.c.Difterentis 4.d.Icones 6.7.9. x0.11.13. Homines nefarijqua rationeindicetur 275. fa.
14.15.16.x 7.18.19.20.21.aa. 2 3.24.2 5.27. Homines trecenti vbifactificati 3 ij.f.
28.3 1. 32. 33.3s.36.40.42. Generatio,& Homines fontes vbiimmolabantur 3 16.a.
congreffus 43. e. Partus 50. b. Vox 66.a. Sy- Homines voce bruta imitantes 3 2 o.b.
metria 67. e. Aetas 69. e. Temperamentum Homines beliuini qui 3 6a.c.
70 .d Natura 72.a.Partcs externa: 7j.g,Ana- Homines multisbrachijsrefcrtian inter moftra
* tomia78.d.Pbyftognomia89.e.Agnatio,& rccentendi 492,a.
Cognatio 11 i.e.Prasftanua x w.b. Mifcria Homines tnbus teftibus referti 511 .h.s 12 a.
Homi»

7
 INDEX.
fiomines fta tus giganteas 602. a. Iethiophagi qui 26.0.97^ :&J1
Hominumduplex genus 4-d. Idolum Laponi® quale no.C*
Hominum aiffercnti® ratione clymatum j« e. Idoli tricipitisicon no. i
H Hninum differentiae ratione ingeni; ibidem. Ieeotis fignatura in plantis jot.f. n
H Jminum differentiae ratione figur® j .g. lecoris moralia 24S.f.
ff ammumintuitus veneficus8.c. Iecoris fitus245*f.
Hominum differed® ratione oculorum ibide. Ieiuni cur diutius aliqui viuant r 6o.d.
Hominum piloforumicones26. Ignominia in my fticis quibus denotetur 2 j
H Jminucn mores quomodo cognofcanfur 89. Ignaui® hieroglyphicum 1 j y.f.
e.pj-f Ignoranti® icon J34>d.
Hominum mores iuxta mentem Aftrologoru Ignorantiaeft monftrum triformc
91 f- Ignoranti® cauf® quotfint 36i.g.
Hominum fimulacra in aere vifa 145.e. Ignorantia vitiorum nutrix 1 ig.f.
Hominum piura fimulacra in fymbolis 66 s g. Iliaqu® partes77.e.
Hominum vari® iconcsin monetis 28 2.a.b-,c.d Imaginatio vehemens in mulieribus445.f.
ominunudoru fimulacra in monetis 2 8 3. h. Imaginationisvis 38 j .0.386.^.399®. g. 445*
Hominum piiofornm vari® hiftori® 580. d. c. 447 gS° 3 -h. 5 <57 -f-
Hominum bona qu® 1 zp.e. Imaginations operatio 4oo.a.
Hominum epitbeta ratione sgritudinum 137. Imperforatioquid i24*e.22o.a.
f. ratione affediomim animi 1 j7.e-,ratione Imperatorisfacrafadentisfimulacrum a 82.1*
originis 137 g.rationevitiommi^.h.rario- Impreffionum ignitarura varietas 7 2 3. f.
neopum 138.a. rationedodtrin® 138. b.ra- Impreflionumignitatum cauf®723.g.
tione ®tatis, fexas, & ftarur® 138. a, ratione Imperatoris annonam procurantisicon 28$. £
dignitarum t jS.,b. ratione variorum mune- Impoftur® vari® 120.3.
rum 138.d.rationeofficij militans 139.f.ra¬ Indiui® ctymum 68o.c.
tione motuslocalis 139 h. ratione forme o- Indorum mores varij 97.fl
peris t40.a.rarioneinfirumeni i4o.b. Infans abvterogradiens. & loquens jo.d.
Homulum qu® voces gr®c® exprimant 13 3 .e. Infans gracilis quid pr®ftct 5 j.h,
Homunculus apud Chymiftas qui 13 3.e. Infans in vterum mams reuerfus 146.3.
Homuncionis indici habentis eminentiascar- Infans quinquaginta dierum loquitur 148.$
nis deferiptio 5 85.e.eiufdem icon 587. Infans nutritus lade pam's 2 i5.e.
HomuncionesquaIes6X2.c. Infans in myflicis quid 2}f.h.
Honeftatis,& vtiiifatis hieroglyphicum 15 y.f. Infans tricornis vbi natus jyfi.b.
Honoris icon 282.0.296 d. Infanspyramidalis 5 2 2.a.
Honorij Beati mentiojip.f. Infans armatus natus 5 8 $ .e.
Hortorum tutela qualis 292.8. Infans cute iaceta natus 5 88. c. dufdem icon
Hortorum cura cur Priapoaffignata 78.8. 5 *9-
Hamani fceletiicon 87. Infantis geminativnieipitis icon 608.
Humeri quaies 91.g. Infantis matutiicon 54.
Humeri vndedi&i 77.C. Infant is partus naturahsicor. 34.
Humeri amm® quales 2+4. b. Infantis fine nafo nati miraculum 349.g.
Humor cticundans fetum qualis 529. c. Infantis fepticipitis mi raculum 349.i1.
Humorum numerus 7 i.g. Infantis d®moniformis miraculum 34P>h.D®«
Humorum temperatuta 8 i.h. moniformis caufa 3 8 j.g.
Humorum dominium quomodo cognofcatur Infantis cum mole carnca nati mlracuiu 35G.e.
ibidem Infantis ore gemino, & quatuor cculis ueicr i-
Hunnias quisfuerit 278 d. ptio 363 .h icon 3(55.
Hydropis remedia 224.^314.C. Infantis hicipitis obfc®nc membro icon 407.
Hyacynthus in fiorem 202.b. Infantis capite thetfitico icon 447.
Hydrargirivis 274.2. Infantis vultu obfesno icon 348.
Hypocnt®icon 33 5.h. Infantis naribusfci/Iisiccn4S5.
Hypocrita in myfticis quomodo oftendatur Infantis auri bus leporinis icon 43 6.
22S-g. Infantis fine coiloicon 462.
Hypocrit® mores 2 3 8 .b. Infantis fine cello Bacchum ®mu!antis icon
Hymen quid 84.d. delineata iuxta trcspartes463.464.4153.
J- I Anuscur biceps362.b.
I

lanus cur quadriceps 2j>2.b.

In fantis collo torto icon 4 66 .
Infantis fine btachijsApedibusicon 478.
I n fantis brachio tranfpofito icon 487.
lanus a quibus interemptus ibidem, Infantis manibus mu tilatis icon 469.
lani imago qualis 292.a. Infantis digitis gemmatis icon 497.
lauanihominisicon 101. Infantisdiftortis manibus,& pedibusicon 49^
Iauanorum veftes it o.d. Infantis manibus,dc pedibus anlcriuis ico 5 04.
In-
 I N D E X. Iracundi,hieroglyphicum 1 y 6.d.
Infantis aperto vctttreicon jc6.
Infantis loco pedum cufpidati icon 5 11* Ifchiade iaborans cafu fanatus 12 y.fc.
Infantis crurc carentis icon 477. Italiae hieroglyghicum 157.fi
Infantis tripedis icon 534- Italia reftituta quomodo pida 18 2.d.
Infantis quadrupedis icon y 3 j. Italorummotes xoy .f.
Infantispcdibuscaninisicon 571. Itinerantium diuorumhiftoria t5 a.b.
Infantis Aethiopis icon y 79. Iuds;i cur Verpi nominati 78.a.
Infantis viilofi icon j 81. ludreorum ritus 97.e.
Infantis cuculiati icon58311 ludex monorulusquid 264^.
Infantis pallio carneo induti icon 5 840 Index iuftus quid prteftare debet a66.a.
Infantis lapidei fitus in vtero 59 i.g. ludicis hieroglyphicum 157.e.
Infantis varij fitus in vtero 49. h. ludicum ftatus fine manibus vbi 3 o i.g.
Infantisin vtero exiftenttsicon 50. ludicium per oculos manftratur 22 y .e. ^
Infantesnouem vnico partuediti 51 ht> Indices in morali dodrina quibus partibus dfc*
Infantes quomodo validio res reddantur 10 j^g fignentur24l.h.
Infantes vbi lade non nutriantur to?.h. Iugulus vel lugulum quid 76A.
Infantes cunt nota nobilitacis nati i 1 y.e. Iuno m Vaccam i93.e.
InfantesMagnatum in facrificijs adhibifi 31 y.es. Iuno in Beroem 18 8.a.
Infantes cum dentibus nati 446.d. lunonisicon 294.3.
Infantes fine pedibus natiyip.g.fi. eordndem lupiterin Oianam i86.a.
icones520.5 21.523.524. lupiterinTaurumi87.fi :
Infantes tribus pedibus nati /3 ?.h. lupiterin Arietem tQJ-a.
Infantes quatuor pedibus nati $ 3 3 .h. j 3 6. lupiter propugnator 284.8.
Infantium geminotum iuxta dorfum eonnexo* Iupiter ftator ibidem.
rumicenes 542.643. lupiter apud Eleos qua ratione pidus 268. C*
Infantium iuxta latusconnexorum ieones 644* Iupiter quatuot auribus vbi 268.d.
Infantium moralia2s i.e. lupiter tribus oculis vbi z6S.d.
Infantium caudatorummiracuIutfi349.h. Iupiter in varia transformants 195.e.
Infantiaetymum 2y®.d. Iuris prudentia qualis 25 4-c.
Influxus casieftis vis 34 lufta a Deo petenda 277.fi
Ingratitudinis vitiUm quale iiS.db iuuetus in dodrina morali qua parte figuretdf
Ingrati hieroglyphicum 156.C. 24®.a.
Inguen quid78.a. Iuuenum fimulacra in fymbolis a62.a.
Inmiicotum dona qualia 269.e. luuenis GaH;e cruribus,&pedibus carentis icf
Infitioquidprsftet 272 b. $32.
InfigniagentUitia cum figura capitis 305. g. cQ
figuta manuum 305. h.cum figura braehio-
rum ibid.cum figura crurunv,& pedum 306
L L
Abia ex quibus integrata 8#.c.
Labia monftrifera 461.C.
a.cum figura integrihominis ibidem, Labiamultain Monftro j8a.C.
Infirumentum inftrumentorum qui 113 g. Labiorum naeui 1 jo.a.
Infti tores i39.fi. Labeones 13 7-g.
Infula aurifodina vbi 39 e. Laboris hieroglyphicum 156.fi.
Infuia a fimi/soccupata 39.fi. LabyrinthusGret* 199.C.
Inteliedus ratio 72.6. Lac per veficatnexit ta8.b.
Intelledus hieroglyphicum 15 -jS Lac ex vena feda manat 215.6.
Interfcapilium qua pars.77.fi Ladis abomiriatio 214.C.
Inteftinorum fomnia 15 l.h. Ladishunaaniviresjiy.e. ,
Inteftinorum fignatura in plantis 307.fi. Lacertarum cu multis caudisicones y 94.5 654
inteftinorum moralia 246^.25 g.d. 595 .
Inteftinorum numerus 8o.d. Lacertarum bicorporuni iconcs 661.
Intubi fpecies varia 68®.c. Lacertus quid 77.g.
Intuba monftrofa 68o,d.eorum i cones 6 *? 2 * Lacedemonij ritus 102.a.
Inuidiaomnes virtucesexterminat 119.fi Laeonicus iermo qualis xoi.a.
Inuolucra membranea fcctuum ad quid 5 8 2.d. Laerymse fanguines 123.fi.
IoinVaccam i8s.e. Lacrym§infontem *oi.fi
loannes Pontifex Romanus fiemina credituS Lacus diegelidus,& node feruens 209&
air.g. Lacuna in facie qua 76Jb.
loan.An tonij Godij mStio 416.c. 54j.e.j 5 4.h. Lamiamm vnguentum quale 318.
Ioanms Auguftini Cuechi; metio 449.g 5 s j.e, Lanius qualis 139.e.
louis feruaroris fimulacrum 48 ?.b. Lamus cacus2t3.fi.
louis ftatua earn tribusoculis ?o t .e. Lanifices 140. a.
louis varia fimulaera j08.b. Lapathiicon in fymbolis a64.fi.1
Sss ~ £*•
 INDEX.
J,apis indcjp qufs fucrit X87.C. Lycanthropos quod animal, Seems icon 344^
Lapides vanasifigurashabcntestf73.c,f.(iJ5.g Lyncistranlmutatio 194 b.
Lapides cumfigutis membroruhumanotum Lycopfis fierba monftrofa690. d. eiufde icoa
Latro quidam fiufpenfus non moritur 8o.a. 694,
Laurqs cut' Pha;bo facrata J H-d-
Lamti&fignumin harms quale jo«*e.
Leges contra mmiereslata; 102.a.
M M
Agata; Capuccini mentio 44.a.
Magnanimitatishierogiyphicum I5S.C,
Letcna meretrix 21 $.q. Mahumetis aduentus pradagia 3 66 a.
Leo hutnano capjjte* 17.h.eiufdem icon 442, Maiorumexempla quid pr£eftenta4i. d.
Leonis, & aquriaefiftuilacra tgnea 718 a. Mali citn; varietas 683.a,
Leonumforatani qui induertnt 2oj.e. Maliaranti; differentia 712-e,
Lcthargi moraiia 257.C. Maiiarantij monftrolaicon/M,
Lepra; moraha 259,g.' Mats vnde diftae 76-8. ^
Le'pnieulusodipes S4?,h. eiufdem icon 547, Mammae, mamillae,& papillae differentia 7$.d.
Leucoi different if 68 3.h. Mamma nomen xquinorum 76.d.
Leucoi monftrpia icon 687. Mamillarum fpatium quid denotet 68.do
Liberi cur ira difti 11 i.g. Mamillarum moraiia 244.3,
Libertatis ligatre iymbolnm 174.4. Manafiis ftatua quae jic.d.
Li ceti mentio 529 £559, g. Manes Dij 194 b.
Liensforma8i.e, Manus dicitur munus 67 a.
Lienis proprieras 276.b. Manusorganumorganorum 113.fi,
Ljenis moraiia 245 g- Manus Dei qua; 230.8.
L'enisfigoaturain plantis 30;.h. Manus violenta quae 23i.g.
Lienoforum remedia 2 t4.d. Manus palma quid metiatur 68.a. ^
Ligni Guaraci truncus monfirofus 66 3.g. eiuf- Manus menfura quando colligatnr C>7.g,
dem icon 674. Manus palma cur fic di&a 77.i1.
Libij montani defcripti 0 695.g.citd'dera mon- Manus monftrola: icon 500.501.
ftrofaicon 697. Manuscumoculoinemblemafe267.fi,
Lingua fiominuru venenata 214.3. Manus cum pugione pitia 261. e.
Lingua p to corde2 i8.a. Manu sprodigia r + j,a.
Linguapriuauioquuntur i+S-d. Manus my/fica 230 b,
Lingua; nocumenra 171.f. Manusmoraiia 244-d.
Lingua- myUica 227 fi. Manusfumma quid 173,g.
Lingua & labiorum moraiia 241./]. Manus altera aqua,& altera ignemferre 174-#
Lingua icon r6x.fl Manus longas quis habeat i74.b.
Lifhiafis remedia 314 a c. 160 a. Manus cur loius homo habeat 15 7.h.
Lithopadrum quid fitj91.fi Manus hyeme cur primo calefiant i6i.a.
Lites vbi ferro decernantur 103 g. Manus geminatae 495 .fi.
Litigatoris bieroglyphicum 156.4. Manus diftortae in foetu 49?.a.
Litterarum iymboia 26 i.f. Manus enormes quis habuerit49S.b.
Litterarum furtma; aocce 26 t.e. Manus moreanferis procreate 503.g.
Locaa vinsdeoominata 133 b- Mauuum praua conformati04/5.c.49 j.C.
Loquaces vocem amittunt 114-a, Manuum vitiatarum caufe 498.b.
Loti herba vfus 11 y.g, Manuumcatena vimSamm icon 26i.g.
Lotophagoruminiulaqualis2 7g.d. Manuum effigies in monetis 28 i.g.
Lifcanicayj.e. Manuum effigies in item mace gentilitio J05.fi.
Luciniqoi 13 7-g. Manuum fignatura in plantis 507 h.
Lucij voracitaSi 69 h. Manuum ablucio quid 2 3 r.e.
LuesnouaMcrauice 125.fi " Manuum fomnia 151.fi.
Lumbago quid 124 c. Manuum ofculatio 95 .f.
Lunaquando maiorem humiditatem influat Mambus defictentibuspueri nati495.fi.*;
*8pg- Matif^minaqui dicatur4t.e.
Luna; fignoquivterentur 280 a. Mores in mulieresnon vetrantnr 2ii.fi.g.
Lunajfimulacrum cum cruce 747.3. Marefchalchi Senatoris mentio jjp.g,
Lun$ tresquando Vila; 744.3. Martagon monftrificum 697.2.
Lupino lad® alti qui * j 6 a. Mars vari/'smodis figuratur aSi.b,
Lufitanorummores toj.g 99.fi Marns fimulacrum 28<j.h.
LufitanorumVrbem Beotan fiabitantiuicon Marns comprehenfio i8o.d.
X OQ. Marns epithetum 13 j .g.
Lufcinia: metamorphofis 196. 4 . Marfiasquis tjS.d.
Luted praffagia , 72.4. Marfia: icon quid denotet 156.4.
Lycamihropia tjj.e. Matfia; fangmsin riumen ip6.b,
M*
 I N D E X .1
Matertera quae i n.a. Midacauresquales a03.I1.
Matrimonij fimulacrum 296.6.$ 33,e. Militisfinus Antongilicon 99.
Materiae difpofitio quid agat444.d. Militis raereenarij hieroglyphicutn 1 $j,c.
Mamas colli defcriptio 86.a. Miiites cur falubriores i6i.h.
Mauritij fmperatorisStatuajj.c. Militestriarijqui 183.C.
Maxilla cur (1c di&a 76.a. Militum varia munia 3 17.fi
Medici mania 13 1 e. Militare ftratagema 169.I1.
Medici in India quo pado adhibeantur 97.fi Mineruf orig0 288.b.
Medici moralesqui 2$ 6 a. Mineruaiconifmus 294*a*
Medicorum imperitia 176.2. Mingere in patrios cineres adagium p5.f.
Medicorum opinio de monftris geminis 3jp.c Minoisbellum ip8.b.c.
Medicin® Aegyptiorum qua: 15 j.h. Minotaurus quis 362.2.
Medicinal inftru menta quot 131 .f. Minutal7j.e.
Medicamenta fimpSicia quot 13 i.h> Mirabilia humanavit? de capifeatt.d.deo*
Medicamenta compofita 1.3 2.a. culis 2 r j.f.g de lingua,, & dentibus 214 a.b.
Meditationis hie rog'.yphicum 156 a. dcolfa&u 2 i4x.de guftu 2i4.d. detaftnib.
Medorum mores97-fi de ritu 21 j.e. de ingenio, & memoria 215.fi
Medulla Ipiuaiis vnde oriatur 4.8.a, g.h defaufto euetU2 i6.a. derobore virium
Megarenuum mores 348 .d. aid.b.c. defimilitudinefac/erum 216 d. de
Melancholia moralia 248.C agilitate 2 ry.fide inedia,& efu 217h.de moc
Mdaniorquis iSo.c. bis ji 8.a.,de connubijs 220 b.de tffe&ibus
Meleagrifororesinaues i9.h. animi2 20.d.
Melitis quis fuerit 179.f. Miraculum a Diuo Aaguftino patratu in An*
Melopeponum raonftroforum icones 706 707 glia 12.c.
Meilisquantitas quomodoaugeatur 120. a. Miracula phyfica qua i-g.
Membtum fimpliciter quid fit 78. a. Mjfanthropia quid 13 3 .fi
Membru virile infacrisCererisabhibitfi 292.x. Mjthridatis encomium I73.e.
Membrorum,& armum differentia 78.c. Mola quid fit 3 30.3.
Membrorum diftorcionis caufa: j 0 y.fi Molaeftcaufa raenftrorum 488.d.
Membranain ouisquid prsftet jgo.d. M0laanthropomorphos33o.b.
Membranarum foetus generatio44*d. Mola etymum33o a.
Memaonis ftatua quaiis 27 5.g. Molarum differentia 3 jo.d.
Memoria cur melior in pueris 1 j 8. a. Moly different^ 6 90. c.
Memoria humana quaiis ii2.g» Mo ymonftrofa icon 693.
Memoria prseftantiflima 21 j .g. Momi Dei i mago 295 -g.
Memoria hominu quotundammirabilis* 1545 Monedul? metamorphofis 198.c.
Mendicus cur ex Aetolia oriundus 174.0, Monachushermaphroditusgrauidus 516 a.
Mendicitas inexpiebilis ico. a. Monaftnaiuuenefcens2 i3-e.
Menfis diuifio quaiis 2$$-g. Monafiarum caput cur abradatur 223,g.
Menfiuni fimulacra tpj.f.g.h. Monofcelli qui 12.d.
Menfunrineroglyphicum isj.g. Monftrum etfigie monachi 29-e.
Menrum quibus animalibus conceffuta 76.C. Monftrum marinum (ax:snecatum ibidem.
Mentins ui 130 a. Monftrum vitiorum quid 118 .b.
Mentis humana hicroglyphicutn I J4.& Monftrum millepedis a 19.a.
Menta metamorphofis 203.fi Monftrum pro monftratione 319.fi
Mentula cur fic difta 78.a. Monftrum pro pulchritudine, & deformitace
Mentuladefed!us,& multiplicatio jr i.e. jrp.h.
Mergi metamorphofis 2 o^d. Monftrum pro fingulari ingenio 3 20.a,
MercuriusLaurum irrigans r6|.a. Monftrum dicitur aliquid mirandum 320. c.
Mereurij icon varia in monetis 28 i.h. Monftrum in medicina quiet fit 321.e.
Meretrices cur fcorta dicantur 233.fi Monftrum quafi moneftrum 3 25 .a.
Mermecidis induftria 1 i6.d. Monftrum vniforme, 5c multi forme 320 c.
Mcfenterij etymum 8o.d. Monftru artificiale in generehumano duplex
Metamorphofamquot fpecies i84.b. 329 h.
Metamorphofes naturales 2 to.a. Monftrum capripes quid denotaret 249 c.
Metamorphofesdiabolica aii.h. Monftrum in Tybri inuentum 3<>7.h.ciafdem
Metamorphofes miraculofa2ia.a.b. icon 368.
Metaphreni 0bferuati091.fi Monftrum hornbile Craccuias natum 372.2.
Mctopofcopia qua p2>d. eiufdem icon 373.
Mexicanorum ntus in lacrificijs 31 6.2. Monftrumoculatum vbi natum 376,a.
Mexicanoru mospeculiarisobferuandus 97-g. Monftrn capite afinino vbi376.d.ciufd.icd 577
Midas aurifitientifiimus 2*j.g. Monflrumex Setjca Regionsdelatum 37s a.
Ss s 2 Mon-
 index:
Moiftfurn figura metul? 38 7-h. eiufdem icon Monftra propriedida fij.cl
38>
Monftra parrium internarum 327.I1.
Monftrum vjuum fepultum 449-11. Monftra arrificialia in rebusinanimate 329.
Monftrum figura Bacchi 4.61.h. Monftra artificial^ in brutis 3 29,h.
Monftrum iribusbiachijs489*f.eiufdem icon Monftra arrificialia in plantis 3 2p.f.
4 o* . Monftra naturaiia qu® 331c.
Mondrum quatuor brachi/s 48 9 • g* eiufdem Monftra qu® non lint vera 3 3 i.h.
icon 491. Monftra contingunt in ornni gencre rerum na
Mondrum bicorpor quod peruenit ad ®tatem turalium 3 32 d.
virilcm 613c. eiufiem icon 6 14. Monftra'iumanacummultis manibus in hie*
Monftrum bicorpor vnieo capitc monftrofo roglyphicis 348.b.
61 o a.eiufdem icon 609. Monftra cura narura prodtids tfc.b.
Mondmm geminatum Bononi® natiim 337, Monftra curia vteroviuant,&nara cifd pc-
e. 62p.fi reant 3 5c.d.
Monftrum natum in Agio Piftoricnfi 647<g. Monftra in quo generc animaliu lint frequen-
Monftrum quadriapescapitc humano j73. h» tiora35 i.c.
icon 577. . Monftra aquatilia minus nota 3 51.fi
Monftri fiemihominis, & femicanis prslagia Monftra an femperaliquid prsrfagiar.f J54*g,
6‘,o.d.icon65i. Monftra ante bella Bruti,&Cafti; 36,' fi
Moftngeminananatome637.fig.645.e 6j3 g. Monftra d?moniformia qua rationc generen-
Monftu vitulini varietas424.a.b.c.d. tur 376.il.
Monftri ti ibus ocuIis,& quatuor manibus icon Monftra trifariam fiuntdiminuta 382. a.
452. Monftra in ouo (orbiliinuenra3f9.h.
Monftri aiiero brachiorum mutilati icon 48 6* Monftra diuinitusproduda 392.d.
I Monftri muitisbrach jspr®diticaul® 492. c-d. Monftra an peraccidensgcnercntur 394. d,
Monftri hcrmaphrcditi quatuor braehijstcon Monftra an lint errata namr® 395 -g 356. a*
4- 91 - Monftra an fuerint in mundiimno 596 b.
Monftri cum capiteVu!pis,Draconis,& Aqui* Monftia frequenr/ora vbi 39 S.e.
1® defcriptio 376 a-eiufdem icon 375. Monftra dicephala hermaphroditica 403. h.
Monftriaiati tetrachiri deicriptio &icon 374. icones 405.406.
Monftri cornuti,& aiati icon 369. Ciufidem de- Monftra Bononig nata 402^449 g.
fcriptio 367.h.<70 371* Monftra in ferpentibiiscurrara 427.6.
Monftri inftar Cacod?monis defcriptio 36*.g. Monftra fine ocuJ’S 454 a.
eiufdem icon 364. Monftra funtbreuis vit? 492 d.
Monftri manni das mcmiformis deficriprio 35 5 Monftrafinepedibus5 22 a.
f.icon 357. Monftra in genere gaUinaceo rnulta 549 h.
Monftri definitio 3 31 h* Monftra At ic* qu?S78 a.
Monftri maciniicon 27 28. Monftra caudarun, 5 9 i.c,
Monftri Serpent.ni icon 219. Monftra humana bicorpora vnico capite 1 07.
Monftri acephali icon 401. f-g*
Monftri apephali caul® 402.d. Monftrabelluina bicorpora vnico capite6»s,
Monftri lynonimagr®ca 3 ifi.a.differenti® cx fgh.
Septalio326.d. ex Ariftotele,& Auerroe Monftra humana bicorpora capiribusoppofr*
326. c ex Schenchio 3 2 7. e. ex Aldrouando tis645 g.h icones 646.648 649.
327-f.ex Pererioibidem- Aequiuoca 319.fi Monftrafiabulofa 6 5 5.e.
lynonima omnia, & etymum325.fi. defini- Monftra naturaiia qu? 664.b.
tio 3 3 1, NaturajiU.a. dencminata 332.d, Monftra belluinagemmata655.fi g h.
Cpitheta 3 3 3. fi fimulacra 534. a Hierog’y. Monftraplantarum prodigicfa664.a.
pbica347, g. micacuia 349. f. ProDiemata Monftra plantarum que 663.fig h,
350.c.moralia 36 ..a,Symbols ibidem c.em- Monftra impropria 66-j.a.
blemata 36 t.c prajfagia 363.6, cauf® 38o.b. Monftra humana in part’bus inferiotibus fim-
dubuationes 394 c. plicia & in iuperioribus geminata 0 27.g.h.
Monftra attincnr ad animalia, & plantas i.g. Monftia bicorpora ex fetibus humams, & oci •
Monftia inanimate! um i.h. luinis65oa.b.c.
Monftra csleftia ibidem. 322.a. Monftra bicorpora triplicia 650.8.
Monftra Niliaca 26.d.3 5 i.h.icon 354. Monftra humana bicorpoiaiuxta iongituding
Monftra mera qu® 31 9. g. congluhnata63 t.g h.
Monftra pro mendacijs 319.I1. Monftrorum cur rat? lint abortionea 354 c,
Monftra ipecieni non multiplieant 384 b. Monftrorum defedus cauf® 3S 2-d-
Monftra Poetaruro qualia 3 2 ».f. Monftrorum fupc. fluitatis caul? ibidem.
Monftra non monftra, fed quail monftia qu® Monftrorumaiuifio 198 a.
322. b* Monftrolaltaturaqu? 321.fi.
Men-
 INDEX.
Xfonftrofa animalium fimulacra in acre 716. Mulier pariens quando ad cubile eft ducenda
d. 60.d.
Monftrofa fimulacra circa Soiem j Lunam, Sc Mulier in marerr. per quietem mutata 152, a.
Stellas 7 ?8c.d. Mulier mortem fimu ans 149 b.
Monftrofus homo an die nouiffima cum tali Mulier grauida cur vc ‘piunmumvaletudinaria
feditatefitrefuredurus T6o c. up.h.
Monftrofus pro turpi 3 3 *.d. Muhet cur pondus ve rice meliusferat itz.c.
Moralia ex partibushumanis <39- h. cxcapillis Mulier cur facile irafeatur ibidem d.
2 40 a.b.cx capite ib. c d. ex fronte 241. e.cx Mulier cur loquaxibidem.
oculisjb.i exauribus ibidem g-ex dentibus Mulier modefla viri corona idi.g.
ib.h.exgingiu's ibideex lingua,& labi/s ib.ex Mulier T heflala qus 184.3.
g-ms *42. a exoreib. exgutturcib.ex vocc Mulier liene caunsSi.f.
2 42. c ex collo 243.C. ex cordeib. f. g. ex pe- Mulier in virum 2ot.g.
&ore ib.h. ex mamillis ib. ex dorfo 244-a. ex Mulier cur monftrum dicatur 3 j p.{.
humerisA brachijs ibide ex manibus 244.d. Mulier met ftroia in embkmate 36 r.e.
cx digitis 2 4J *e. ex ftomacho ibide ex hepate Mulier barbata vbi 4 f6.d.
245 .fexfelleib.exliene 245 g. exrembusib. Mulieris Iyncnima4 b.
h.ex veiica24<S. a. exinteftinis,& vmbilico Mulieris comma hebraica ibidem.
ib b.cx genita.'ibus ib. c. ex femonbustb. d. Mulierisnomina gtaca ibidem.c.
exgenibqs i47.e.ex crunbusib. expedibus Mulieris Cmnammfe.con 20.
247.f.ex calcaneo ib.g exvenis lb.h.ex fangui Mulieris piocersprodigium 145.6.
ne 2 48. a. ex bile 2 48 b. ex pituua ib. ex me Mulieris ielenmdis icon 36.
lancholia ib. c ex carne ib. d ex adipe ib. cx Mulierts grauida percuffor qua psnaafficien-
neruis 2 49.e.ex offib ib.f.cx chartilagine, & dus 49 g*
cute ib h.ex attribute humanist 50 b.cxipo Muuens multiplici fobole grau ids icon j 2.
fis2 50. c cxxratibus b d exiiifantia25 i.e. Mulieris Iauanx icon .01.
cx pucritia ib. h. ex amore parentum zja.a. Mulieris monftrofe iymbolum 360.C.
b.c.tx filijs zfz.d.ex dominis, Sc feruis 1*5 3 • Mulieris lpicas vomentis icon r47.
e.f.g.'Xrebusuonnaturalibus 253.i1 txeibis Mulieriscadaucrcurpronulupernatet 162. c.
254 a expotioneib.b c.ex cinoib d exfom Mulieris animus 83 h
no,-3c v/gilia 2j5.e fexmotu,&quieteib g. Mulierisgrcmio cur non credendum 1 83. h.
h ex morbis 250 a.ex alopecia aj<5. b exepi- Muliens conceptionem quid impediar^S d.
lepfia ib. c. ex paralyu ibidem d.cx phrenefi MuiiericurSacramenrorum adminiftratio in*
2S7 c v x iethargo a 5 7, f. cx tteroutatione ib. hibcatur }.f.
cx morbis oculorum 257. g. cx morbisoris Mulicrcnii peius 183 h.
ib l.cxangina 2s8 a.cxanhelitu b.ex ftoma¬ Mulieres gigantsa; 38.C.
cho male affdto ib b e x reptenone ib. c. ex Mulieres femel in vita parientes vbi 3 r.e.
aluiprofiuuio b.d ex verminationea 59 c. Mulieres nupts vbi faciem velant ioz a.
ex podagra ib cxmoib’S cutis tb.f exlepra, Mulieres tcuptae vbi faciem non vclatn ibi¬
Sc hernia ibid, ufebribus ajp.h.ex vcnenis dem.
260.C. Mulieres Americans menfibus non laborant
MorbusBr/rannicus uj.c. 128.a.
Morbus effeminatus izS.a. Mulieres caftratae vbi 13 2 b.
Morbus Vuginum 128.C. Mulieres qusdam cur falaciores 1 s 9 e.
Morbus ibidem. Mulieres enr infelieis fint ingenij i j p.g.
Moi bi fimpli ces & compOfiti 1 1 3 >e. Mulieres in virosmutats 2 to.a.b.
Morbi vniuerfales 125 f. Mulieres mares credits 21 i g.
Motb: quo remcdioomne&curentur 153. h. Mulieres barba infignes 21 j.e.
Morbi folutae vnitatis 12 5 ,g. Muliereseruditsqus 2i$.f.
Morborumnumerus £23.0. Mulieres qus miiitauerint j i7.h.
Morborum figna 151.«. Mulieres Acgyptfe cur frequentius monftra
Morborum differentis ibidem. pariant 3jrc.
Mori frudus cur nigri 189 g. Mulieres vehementiusimaginantur 445 f.
Mortes varias 2 2j.e. Mulierumpilolarutu icones 17.18.;
Mofchouitarummotes io2.b. Mulierum clinicarum officium j 6.a.
Moichouitarum cntcis ltgncae icon 103. Mulierum leuitas 73.e.
Molys astas 69 g Mulierum comparatioad Pauoncs ibidem f.
Mofysmaous leprofa 2 3t.g. Mulierum vitiapeculiaria 1 19g.fi.
Mulicr quadriennio geftat vtero jo d. Mulierum morbi quo 1128.3.
Mulier quatuor fetus enixa 5 i.f. Mulieru icones in phrenofehemaribus Kfa.
Mulicr fexaginta filios parit ibidem. Mulierum vitiataxanmr i66ki.
Mailer Aegypciafeptennos concipit ibidem'. MnltilQquiumquidprsfta ny.g.
Sss 3 Mu-
Mtiius vtriufq; fexusj i8.a.
I N D E x:
Neptuni equi quales 3 ? j.e.
MuUis an gcncret 397-c. Neptuni tnnsformationes 39j f.
Mumia quse vox 3 1 1 .h. Nepotis etymum 1 iz.a.
Miimia vcra non habetur 3 n*„a. Nctui praseifi non regenerantar 249,c,
Manni* fjn&ura qualis ju.d. Ncrui rnde oriantur 48 .a 79.fi
jVfiindiiconiUJius 29J«e. Neruorumparuquot ibidem.
MurisetEgiesin fimulacrofolis 289.C. Neruorum morbi 133.f.
Murim fanguini* virtus 222 c. Neruorum reiolutionc laborass quomodo li*
Mnfatum mctamorphofis 192.d. beratus 123.fi
M'afeuli inrercoftales quot 79.fi. Neruorum moralis dodfrina 249.6.
Mufic® inuentot289.fi. Neruaqui 237.g.
Mortcl* mctamorphofis aco.d. Neronismors 222.d.
Mufteixomen 27o.b. Nigritaruna deferiptio 8.a.
Mutil>pqtiuntur 314.3. Niliinundati095.fi.
^ijrrha in arborcm fui nominis 202. d. Nili fimulacrum 296.0
/^yrtilus fcuti encomia celebrat 275.0. Nili inundantishieroglyphicum 155.6.
My ftica de parti bus hom inis 2 2 3 . fi dc capillis, Nilofcopi; icon 96.
&capiteibidem h. defrontc 224 a.deocu* Nifi mctamorphofis 199,0.
lisib. b.c. d. deaure zi|. h 226.3. b. denafo Ncbilitasqus2?9.g.
216 c,degenis,&facieib.d.de ore 2 2/.e.f.de Nobilitatis fignumapud Athenienfes 279. h.
lingua ib.h.228.a.b. depe&oteib.c.decorde Nodtu® tranfmutatio i86.c.
ib,d.22p.c,f.dc brachijs 229. g. h. dc manib9 Nodua cur in fimulaero Aefculapij29 i.f.
ajxa.b-c.d.tj ne.fig.de digitisibidem h. dc Nomen neutrum an apud bebr^os 398,3.
vnguibus a j 2 a.de ventre ibidem d.dc vmbi- Nothi etymum 11 i.g.
lico,<5c vtero ibidem c.de fgmoribus.&geni- Nouetca mortua ptiuignum necat 184 a.
bus,& cruribus2 3 2.d.2j3.e.depedibus 235. Nouerc® amor in priuignu dicitur monfirum
fg.b. »34.a.b. decaicaneoibidemc.deoffi- jao.d.
bus;ibidem d.23 j.e.fidc totohomine 1 35. g. Numerus tacirurnitatis fyrnbolu qualis ?r>2.b.
h de pueris ibidem, de viro a j6.a.b.c. 237.0. Numerorum varicrasex rariogeftu digitoium
f.dc hominc 23 8.a.b.c.d.a jf .c. in ftatuis yoi.h.j©2-a.b.

N N
Abathcorum mores 97.6.
Naiadu nympharu mcramorphof. 199 h.
Numifma ta rara qu* 2 86.a.
Numifmatarariffima 286 b.
Numifmata cum figuns partium hunaanarum
Nafcir morbus 129.C. aSo.b.od. 28s. c.f cum figunsmtegtisho-
Nanus Ducis Caroli deCrcqy deferiptus 39. f. sninum ;S2.a.b.c.d cum figurisnommum
Naniquidicantur38.c. icon40. atmatorum 282.d. cu figuns equitantium
Nani cut maiorem penem habeant i6a.a. 28 j.c.f.cum figuns honunum nudorum .&
Nanicur a natura generentur 3 59.fi feminudorum 28 3 g.h.28«.a b.c.cum ligU;
Nanivari)6t2 c. tishureunisin curtu 284^.
Nanotumlsluftrifs.Cofpij deferiptio tfoi.ico Nymphs qu® 29.d.
nes pos 604. Nympharum mulicbriura etymum 8 4-b.
Napus monftrofus 708 .a. Nymphotomia qua i28.a.
NarciiTus monftrofus 6 $8 .b.
NarcifTi mctamorphofis i8 8.d*
Narcs vndc di&® 75. h.
O O
Bedientia per au rem denotatur 2 26.a.
Obefitasvbidamnata 17). f,
Nanum morbi i»j.h. Obiiuio memoranda 21 ;.h« *
Narium n®m 129.fi. Obrippiqui i?7g.
Narium myftica 22 6.c. Ooftetncisoffuium sj.h.jtf.a.
N*fus firnus quid mdieet 90.b. Oculus vnde di&us 76.1.
Nafi fomnia ijo.d. Oculusmulieris qualis 169.fi
Nafi mot alia 24i,e, Oculus in myfticis qaid deuotet 224.b.
Nifi fignaturain piancis 307.6. Oculus in rebus mundanis quid 224.c.
Nad fyinetria 67.fi Oculus corporis qualis.
Naficae . 37 -g- Oculus comparatur anims 257^.
Natura hominam 72.a. Oculi concaui quid figmficent 89>h>
Naufragi vbi facrificati 315.g. Oeuli Lecnum quales 90 a.
N-eni etymum i29-g. Oculi pupiila in vyfticis 2 24.d.
N*ui ipedlant ad phyfiognomiam 129.hu Oculi curduo 241.0,
N^noturacaufse rjo.d. Oculorum partes yp.g.
Nercidcsqu® 29.h Oculorummorbi ray.g.
Neptuni fimulacrum a84<a.29Q,d. Ocullorum iomaiai5©.b^
Neptuni equortim origo 355 .e. Oculorum vifioacurazij.c.
OCH*
 i n r ex:
OculorutTs mofalisda&Hna *41 f
Ocular um figoatura in planus 3 07.?.
Oculorum multiplicatioin foecibus
P p
Adi fimulacrum 296 c.
Pagod i Cb inenfis icon 9$."
OculQryajmuiioru®caufa4.7<f.,<i* v- Paleftras inuentor *89-h.
Occiput 7j g, Pandora: fimuiacrum 164.a
O icaGgnis iraigo 293. h. Panispondus quomodoaugeatur 120 a*
OcyaiaiTri dsdcriptio^j.g. Panos variafimulacra 29 ig*
Ocymaftri moniirofi icon 677. papauercurinfimulacro Bacchi 290.d.
Odor an nurriat j.h. papaueriscapita vbi imolata 316*h.
Offieium gsatifllaium quale 179.g* Papauerisvarijs vfus 318.a.
Oleum ex cranio ad quid j 1 o.b, papilla quid fit 77 e.
Oleum viuumqaid fir 3 tig. paralyfis moralia 2 j <5.d.
Oleum ex f^cibushumanis diftillatis 3 14,*. parafitorum mores 23 2 b#
O'eum liliorumalbomrnad quid 57.3. parcarumnumerus,officium,&: etymfi 294.3*
Oleiaugmentum i2o.a« parentes monftrofi quid prasftent 34j.fi
Onocentaurus 30.C. Parentum ctymum 1 n-g.
Onofceiliqui 34.3. parentum moralia j j 2.a.
Qaolcellis pnella 5 70.C, Pares Francitequi 105 g.
Onocrotaii natura 27*.g. Parricidia varia22i h.
Operationes reft* pc* manum demonftrantur Partes hom/nis externa: 7J.a.
230 b. Partes geni tales virorum 81 -h.
Operationis icon 33s-g. Partes in vtero qu* pnmiim generetur a 5 t.f.
Operationes admirand* hominis fine manibus Partes human* pr*cipu*qu*239.h.
475 -h. Partes human* vnde ienfum > & naotum ban*
Ophogeni Ji4*d. riant 240,e.
Opniophagi 207-e. Partes intern* monftrof* 6 j 9 -g.
Opbiomachus lacertus 597 e. Parrium pr*cipuarucn generat1045.il.
Ophthalmiea remedta 31 i.f. Partium humanarum officia 141.C.
Opiterqui 137-f. Panhorum mores 97^ f.
Otchithomiqui rj2.c. Partus decimi fexti menfis j o.d.
Omithanthropos quod animal, & icon 344 Partus mora in vtero y i.c.
O.pheiiconiitmis 294 c. Partus decimi menfis qua rationefit naturaiis
Qrpheidifcenlusad Inferos 2oi.h. yi.e.
Ononqu* conlkllatio 299,e. Partus tempos quale 5 o.d.
Oris myfttca 227 c. Partus forma naturaiis 5 t.h.
Oris moralia 242-a.b. Partus forma non naturaiis 5 5*e.
Orthopnoicorum remedia 314.3. Partus non naturaiis cum manibus ad latera
Os paruum cur homini datum 15 7. h. icon s 5 •
Osduodecim falientutnt7o.d. Partus no naturaiis cum manibus fupra caput
Os morale 2 5 7.h. icon 55.
O rfa Behemoth 235.c. Partus non naturaiis terti* form* icon 56.
Oifa in myfticis quid defignent 234.C, Partus non naturaiis quart* form* icon ibide.
Ofla fine medulla 2x5.e. Partus non naturaiis quinta icon,& fexta 57.
OlTa meduilisirrigataajj.e. Parfus periculofus qualis j 8 .a.
Oflistibi* fignamrainpjanris3q$.d. Partus no naturaiis icon feptima.&o&aua 5S.
Odium humanorum virtus. ! Partus noni non naturaiis,nec non decimi ico-
Odium hutnanorumoleum jio d. nes 59. «"v
Odium iiutaanorum vfus variusj iS.d. Partus non naturaiis Geminorum 60.
Odium moralisdodrina 249.f. %. Partus manu ad exiium porrefta ibidem.
Odium brachij nominaS$.c. ParmsgeminusquotuplexSi*
Odium partiuminferiorumnomina 8S.d, Partus forma ex naturali, & non natural! mixta
Ofiieuli ^natura fetruminati icon 125,. 60. uJ^i
Oicuium, & ofeillum 76.I2, Partus non difficilis 6 r, ■
Ofientura quid 32 j.h. Partus naturaiis Geminorum ibidem.
Ofyris icon 289.f. Partusdecimi terti; non naturaiisiccn ibidem.
Odum quidpariat 1 i8.d. Partus GemeForuti) periculoius62,a.
Ouidi) Montalbani menti04id, c, Partus humani.deomini icon 56<J.
Ouium monftra 335.hu Partusinipedimsjoo d.
Oiiium Aegypti natura 5 49.h. Partusduocamdem foriem ineurretes 317. e.
Qmmgailin* cum effigie Serpentis 387. Partus collo carentes 461. g.
O sa monftrifica 390 .a. Parius geminusadmirancfiis634i d.
Gauiuedulia yj*f. Paruuli in myfticis* jS<U«
Sss 4 Eua-
(

/
 I N D E X.
Puimo qiuomqdb generetur47.a, Rifus lugubi is in conuiuijs vbi $j.gi .-1
Pulmo cum quiuq;l'qbj$ ibidem. Robur fine prudentia quid vaipat 173 .<£
Pulmonis fignatura il planus *07,g. Roboris,& irjgenij.fymboluca 2784,
Ptjpilla duplex 213-d. Romsa:dificauoao8.d. •
Pygmgi vbi vifi a.8 • Rorisorig02o6 a. ^
Pygmteurn quis habuerit3 9.C. Rol* odor deiiquium animi general 2 l+bi
Pythagors dogmata zoo-e. Rofas monftrofa; defenptio 695.c.£iC0ii6£>f«
Pythagotica fymboia 166 d. 275 .h. Rofarum differentia: 695 .e.
Pythiriae 73.fi. Rumen quid fif 77-e.
Pyrri fyiueftris quales frudf us 712.b. Rutae odor aliquos fugat 2 i^.b.
Pyrri iy Iueftris mopftrofa icon 7 j j.
S
a
Pyrroriun differentia-71 a.a.

VadrimanusSi quadrupespuer .367.5,

Quadrupes animal roancum 329.".
Agacitatishieroglyphicum ij+.a.'
Sa! ex lapilto humano ad quid 3 14.3.
Salernitanarum mulierum natuu JS>8*d»
Saliua mulierisad quid 31 j.g.
Quadijupps parurecorporaturaj cup Saliuae vires 313.e.3 t 9 -c.
frequennus rr.onftraappareanc 33 t.e, Salfamentariorum mores 172. d.
Quadtupedes bipedesnati 52p.fi Salutatiomsritus95.c.
Quadrupedcs tripedes nati 52p.fg. Sambucus mufcatella 664-d.
QiiarftqsvbifiariSo.a. Sandler um pedes quales 23 3 .g.
Quercus metamorphofis 200.a. Sanguis,&animaquod dieatur 176.4.
Quietis,& moms moftHia255.g. Sanguine moralia 248.8.
QaiiinusDeusqui 2cS.d. Sanguinis hurnani vfus in medicina 31 i.c,

R . & .
Abiei remedial 14 ;q.
Radix andromorphos ijj.g.iconijfi.
Saoguims hurnani aqua3 li.fioleum 3 ii.g.cli*
xit ibidem fal ibidem puluis ibidem.
Sanguinis hurnani van) vfus 3 t8.a.
Radicis monft relic icon 670.671. Sannionesqui76 c.
' Rami monftrofi icqn 672. Sapicntis,& Infipientis hicroglyphicam, 1 J6.b«
Rana caqdata j9 3.e. Sapicntisprsrogarma 270 c,
Rarsa in vter'o mulierisjenita jpS.d, .% Sapientisj&ftuiti exemplum 2 79X.
Ranarum mctampjpfaofis ip<S. a. Sapicnti® icon 3 3 5 .e.
Ranini fajtus caufa; j9p.e. Saidanapalus quam ftatuamin tumufphabue*
Ranunculi differentia; 698. a. rit 124. d.
R a n un cuijil osmon ft-rofus 70®. Sardanapali mores iSz.a.
Rationiskdes vbi 3,5.9/. Saidanapaii fimuiacrum 276.4,
Rcgiqquidpr^ftet ;8z.a. Sardanapali mors222. c,
Regina; inluia: Eloridas icon 10 6. Sargipjicisnauita it 9 g,
Regina prad quid fit 549 b Satuim, &. tiacchi nwamorphofis 195.g.
Regibus^ui.d conuenUf 276 .b, Saturtucuiusquid 175 g.
Regis finus Antogilicon 99. SaturnifimulacrumJqualea87.h.2S8.a.
Regis quomambcc icon.toS. Saiyrivbi Vifii4*^>
Regis Cannibalorum icon i 9. Saiyri manm qui 26.C.
Regum Gallia: & Angli* vrrtus 2 1 3. h. Satyrorum vans icones 2 j. 2 42j,
R-. guouriumphantiurn. coniuetudo 23,4,'b. Satyroram (pecks 13 j.g,
R -gnutn vbi npn fit hrereditarium 105 g. Saxomim mores 103 -g.
R‘ iigio ioh & omnj fiomim eonuenh 39<g. Saxorum figurae vart$ 329.0,
Remcdia vnde eiiganrur 13 i,h. Scalaquatuorentium qualis m e.
Renum, & vefi cm moralia 24 5 .h. Scauriqui 137 gi
Renum fiuisSr.g. Sceleti humaru fimuiacrum in fymbolis 26?.h.
Renum afft&orum moralia 258.c. Scdetoninfantisdiugeftatumin vtero . 18 a.
Renum fignatura in piantis 308.a. Sceleton humanum coronatum 275.fi
Rcorom crura cur ohm frangerentur 175.Il* Sciopodesrqui i2.d. ,
Resnon naturalesquar 25 3 ,h. Sciendi appetitus rr.irabilis 1. h.
Return non naturalium moralia 254,a* Scilla in lacrif cijs a quibus adhibita 728.c.
Rcftitutar H;ipubltea:fimulaciuin 28$.f. Scorpiusin ccrcbro g?nicus 123.fi
Rex trsgicus qualis 17 8.d. $currai38.d.
Rhetor 138.ci Scutum Prrncipum regionis Cunrante qual^
Rhetorurti geftus t74-d. 3 1 7 -h-
Rhizophagi populi vbi 97. a. Scythapum mores 102. a.
Ridfus quid fit 76. c. Sebum quomodo viticcur 120.5*
Rilus.curfiaciliorrn pueiis 158* b. Secuns'l'ancdia 182.a.
Rdu s udmirandus z i j.e. Seculi faelicitas296.d.
£ecuu.
 I N D E X.
Secundina qunmodb cxpdlaturg i j.h. Sifyphus pumiliojp.c.
Sfgctsm arboribusnaf® 143.a. Sitis patientes qui*i4*d»
Sfmcn fajcunditate priuarar 567 g. Sobrini,& Coniobrini qui n.h.
& minis anima qua: Sol oriens quomodo dcootarctur 28 o>d.
St midei qui habiti 26>a. Sol cur di&uscenrioaanus 149-6
St tmhomo herba 1 u.fi Soluicon 2 89- c.
Soniramis in Columbam 189.f. Solis & Luna hieroglyphicum lJ 3 g*
Simones qui g 14. a.; Solis radi; car vitentur 1 6 i.g.
Skdis bacuJus qualis 17*.a. Solis moaftrorum fchema 740.
Senes depcnrapi qui ibidem. Soles tres quando vifi 744.!%
Senes vbi honorentur idj.h. Solftitij hieroglyphicum ryiS.a.
Senes cur non facili corriganmr 1 5 8.e. Somni hieroglyphicum 1 j 4.b.
Senes cur cibo fatiati parum dormiant ibidem. ScmniumGalcni ij2.c.
Senum lupercilia cur trefcam 1 1 4,a. Somnia 13 c.
Senum mutatlo in iuuenes 197* f. Somnia vtplurimnm cuius flattutur* 1 jz.c.
Senum prudentia qualis 177.i1, Somnuslongiflimus i2i.g.
Senum fimulacra in fymbolis adj.c. Somni moralia 25 sc.
Scnedusin D«drina morali, quibusdenotefur SomniculoC hieroglyphicum 15 j.f»
340 a. Sordes human* ad quid 513 .g.
Scnedus duplex 7c.a. Soiores vnda did* 11 i.h.
Septicipitis tr.onftri icon 41 j. Spadonis ctymum 132.C.
Sepulcra lumptuofa vbi 95 .c. Spadonum, & Eunuchorum difetimen 5 1 1. c.
Seraphini cur Dei caput relaredic 3 tur 21 j.h. Specks tertia qualis 44 5 .h.
Scrici pondus quomodo augcatur 1 ao.a. Spe&acula Romanorum quot 3 16,c.
Seimoquotuplex 301. f. Spei fimulacru m a 7 j -g.
Sermonis varictas rnde 66.c. Spermatopbagi7$.e.
Sermonishieroglyphics r jg.h.ifs.e. Spermatis vires 313.0
Serpens cum capire accipitris 749-0. Sphynxinquo gcncrcanimalium j«i.£
Serpen tisbicipitis icon 427. Sphynx triformispingitur ibidem.
Serpentis tneipitris mentio 427.fi. Sphyagisflmulacra 29+d.
Scrpentis cauda conaprdla icon 597. Sphynges megaric* qu* 348.d.
Serpcntcm bipedem muHer pcperitdoo.a.' Sponfl vita qualis 18 s.c.
Serpentcm bos euixa ibidem. Sponfi.&fponf* moralia 250.0
Serpcntes in corpore hunaano geniti 1 18 b. Sponfam fax accenfa pracibac 1 jo.a.
Serpcmum mutuo fc mordentium fluid Spuri; vndcdi&i m.h.
001x1710. Spurij hieroglyphicum 157.C.
Seiuusamsnu i39g. Statuamquisraeruetit 3oj.e.f.g.
Scxui vernaculi qui 2 5 ;.f. Statu* aenc* intus caus ad puflonet facrifican-
Semi ecoptitij ibidem. dos 316.2.
Serui conda&itfj ibidem. Statu* xegionis flnarnm icon 3 04.
Seruorumetymum ibidem. Statu* in antrls qu* 3 oo.d.
Scruorurn differentiatibdcm. Statu* qu* hodic Roma vifuntur 303-gh.
Seueriratishicrog'yphicum 174 a. Statu* flne manibusquales 301.6
Sexus abditus quomodo detegatur 120. d. Statu* viginti ancillarum jot.g.
Sexus ambiguitas in brutis jjg.a. Satu* human* eCoelocadentes 146,3.
Sexuao virumqsquiscxpcrtus jSS.b. Statuarum cur van; geftus joo.d.
Sibyl* astasi07.f. Staruarum curtanta varietas 300. c.
Sibylla ftatua go j.e. Sratuarius cscus operatur 213 ,g.
Steal* otulicres figtus bicipitespepereru 140a r, Staturx humiiis & proccr* cauiadod.a.b.
Silcnti. fignumin ftatuis joi.c. Stellionis metamorphofls 193.f.
Silen ti j fi mul acra a 9 2. d. Stella corruptibilisqu* 723.I1.
Silent qui 348 d. Stercoris humani vis medica 314.3.
Siioncsqui75.il. Stcrcoris humani aqua } 14.C.
Simiarum metaraorphofis 7op.e. Stercoxa bubula prolignis 102.a.
Simoncsquiyj.h. Sternutationis moralia 2 5 y.i,
Simulacrum ignitorum iconcs 732 . Stomachi concodio quo tempore abfelua-
Sinagoga quomodo flguiflcetur 23 j.a» tur 7J.L
Sinciput 8 5-g. Stomachi parresSi.e.
Sircnesrccipiuntalas 193.13. Stomachi hieroglyphicum 155 .h.
Sirenes qua: ip.h. Stomachimoralia245 e.2s«.a.
Sircnes in parte inferior! auc&3«.a. Stiumarum remedia l j 1 h.
Si renum nomina 19j.hj Strathiopedes qui u.d.
Saupa
 I N D E X.
Vencnati animalis iftos remediiim 314* a. Vir pugns ibidem.
Ycgtouim fimnlacra 295 e. Virequitansequumfangaineumibidcm, ,/
Ventorum plagas febtentrfonalis icon 104. e. Virpugnator 2 j6.c. , ., • -i r, *

Venter auribus carere cur dicatur 17 5 .f. Vir vnus ex acre fugiens ibidem.
Venter anima: qmlis-r 54. di Vir pugnans contra fraffcpV'a 16.C.
Ventres in humano corpore tfes j8.d. Virvnnsperfequens niiiieibidem* /
Veneris inferiors partes 8o.d. Vir lingtitjfus ibidem.
Ventris infirni morbi 124.3. Vir tefticulisautilfis j/j'tf.d.
Ventris myltica 2 3 z.a. Vir qui non erat vir a ^7.6.
Ventris Co mnia 1 y r g. Viriarmatricon infymboliS2dt.g.
Ventris hieroglyphicum r 5 <5 .a. Vui cataphrafti in aere vifi 7 2 x ,e.
Ventris naorborurn moralia 2j8.c. Viri Anathoth 237.f.
Venrrispraua eorfftitdtio 505.h. Viri duo portantesbotrum236.d.
Ventris monftrofi cauls >18.b. Viritresibidem.
Ventriculi regio qtiaiis 91 .h. Viri quinque 237.e.
Venus vndeorta 19 i.f; Viri fortes frxagiota ibidem.
Venus in pilcem 193 .6. Viri mille in monte Bethel ibidem.
Venus cur genitrix d!&ai 8 <5 a; Viri exercitus ibidem.
Venus nefaria arrfit caufa moaftrorum 445. g. Viri virtur : sibidem.
Veneris hierogiyphicum 254.C. Viridiuitiarum 237*f.
Veneris icon 294. a. Viri Iuda ibidem. . • <iV^V
Vet&m icon fupra teftudinem 275.6. Viri Niniuits ibidem. ./.,>•
Veneris oeftrum quale 84:0. • Viri langusnum ibidem.
Venerem cur homo temper appetat >58. d. Viri (b?agjjnta apud Athenicnfes quales 18 j.c.
Venerem malculaoi curfolas homo fe&Ctut Viti afxmihisanimanmr i 4 $.h.
i$8 d. . Virgilij iiatuaybij 03 .f.
Veiborum vis ?T4."d. Virgo ITgnum crelefte *99*g*
Vererrum cur lie di&um 78.8. Virgine’s vbiimmolata;.311 .g.
Veritas in puteuni demerfa 273.C. Virgines.vefUlesobinceitumftoniuttir 147 c.
Vermisrnonftroli icon 3 19. Virgiflium‘‘fldsquidfir84.d. .
Vermes in capitegeniti 123.f. Vinunuobur admirandum 2i6.b.
Verminatioms moralia 2$^.e. ViriplacaDea qua: 294.3.
Verpa quid 78.4. Viriporciqui 397-g.
Vertebra; quof' 85 .c'. Virtus nufrier.s quid eperetur 444-d.
V eriumnus Deus 208.c. Virtutes perquaspartes humanas figurentur
Veruex o£to cornibus 42 4.d. *51 f*
Verrucanaturalisqu^ ng.h. Vifio reftituta 148.c.
Vefica mhomine duplex 81 g. Vifiocur varia 16© d.
Veficx fignaturain planus 308 a. Vita humana comedis aflimilatur 168 f.
V efica: fomnia 13 i.h. Vita humana inftar carceris vmus diei;ibidem.
Veficx luiite proloculis xyo.a. Vita humana theatre ailimilatur i66.a.
Vdpcrtihcnum metamorphofis i9i.e. Vitte humans longitudo i74.d.
Victoria in mcnetis cufa 282.d. Vita gratia: 254 a.
Victoria; nauaus bgura 284 b. Vitam qui iterarunt 230.C.
Vi£torsae confii'o parts fimulacrum 2 8 y.e. Vitelij patinaqualis73.il.
Victimahumana, qtubusDi)s immolata315• VitiahominisiiS.a.
tlg.h. Vitium dicitur monftrumJ20.b.
Vig ; 3 sannuasqui palfifint U3.g* Vitricusqui 1 ia a.
Vigiii# longiflims 22 i.g, Virulomonachus monftrum 371.8.
Vigilix moralia 25 5 *f. Vitulus humano capite 43 3 .g. icon’43 3.
Vincentij Tanar;; mentio 507^, Vitulusfex pcdibusnatus 539.h.icon54t.
Vinum abhorrentes 2 %4.d. Vitulus feptem pedibus narusj39.h.icon 543.
Vini prsrogatius 2 5 4»d. Vituluso&opedibus Sonoma: natus 543-e-
Viperam mulicrpeperit 598.d. Vitulifitusin vteroja^.h.
Vir vndediftusj.f. Vituli bicipitisi cones 421.222.423.
Vir inmyfticisquid 23$.g. Vituli bipedis icon 5 16,
Vir Deiquis2$d.a. Vituli bicorporis icon 616 .
Vir iuxta cor Dei ibidem. Vituli bicorporis alia: icones 6 56.65 7.
Vir indutus veftibus albis ibidem. Viuere.&conuiucrequid 35o-d.
Vir dolorum 236.b. Vlcerum differentia; 126.a.
Vir rixas ibidem. Vicerum remedia 310 d.
Vir dextrs Dei ibidem* Vleeris canccrofi prxlidiam 314.b.
Vitnus
 INDEX.
Vlmus monftrofa 666 a. Vrinatotummos 172.4.
Viyffes iocios recuperac 207. f. Vrna terebrata aqua ferre quid fignificet 3. g.
Vmbiiieus vnde diftas 77.e. Vrticarum variagenera 67 7-lg h.
Vmbilici (omnia 15 »•§. Vrticg monftrof? icon 679.
Vmbilici moralia 246 b. Vteri cum orificio exterioci , 3c vails adh^ren*
Vmbilici myftica 2 j2.b, tibus icon 8a.
Vmbilici humani vfusinmedicinaii9.d., Vteri partes83.c.
Vmbilici fignatura in plantis 3 97.!*. Vteri fitus ibidem.
Vngaris mores ipj g. Vteri internum oftendentisorifteiunaicon Sji
Vnguentum armarium quale 310.C. Vteri pattcscompofitsEt+a.
Vnguesqualespt-g. Vteri icon cum fgtu intus Gto 85.
Vnguisadamantinus 23 i.a. Vteri etymologia 8<5.b.
Vnguium myftica 232 a. Vteri (eftio fine vits dilerimine I j a.d.
Vnmerium quod appelletur 396 b* Vteri my(tica232.e.
Voiaqu?77.h- Vteri fignatara in plantis 3 o8.a.
Vols moralia 2 44-d. Vteri anguftia quotuplex 474 d.
Voluminis Antiquorum icon 94. Vterusanhabeatcellas j82.b.
Voluptatis veneres fedes 24$ h. Vterus lapideus in mulierc ai8.a.
Voluptatishieroglyphicum i56.d. Vtilicatis hieroglyphicum 134,b.
Vomica laborans obiter fanacur zz j.f. Vukaniarcificium 189.fi.
Vopifcusqui Vulcaniimagoqualis2p3 g.
Vox hur»ana66a. Vulnerati fagitta cafus pulcherrimus 12$. g.
Vox articulata qux 6 «.b. Vultus etymum 76.C.
Vocis moralis docirina 24 i.d. Vultus monftrofi caufs 4«i,f.
Vocis mutationes tot fuat, quot animi 46 . b. Vulua vndedifia7».a.
Vpupe metamorphofis 196.d. Vus monftrofs i con. 6 68.
Vrbani Uftaui Pontificis Maximi metio 5 3s>.f. Vxor improba quid prsftet 14p.fi.
Vrina pucrorumad quid 214 a.3 i4.a. Vxoran ducenda 197 e.
Vrina per anuot reddita Uf.d. Vxons condjtio 18 }.g.
LVrin$ maxima copia breut tempore reddita Vxores vius cum defun&is marit/s fepultx,
i<4 d. iaa.5.
Vrin^ potus fa mem fedat z 17.h.
Vrins vlusin vari/s 105 g.
(Vriof bumang via mcdica $ 13.it,
Z OdiaciGg na i4i.e.
Z

Zodiaci iignorum facies3c0.au

FINIS.
 Menda fic emenda.
Pag. t g delirearel.delineare. pag. 5 f.excrutior I.excrncior. pag S. in marg- oceulorum I. oculorum. pag. ;< efhgiat
l.effigiataibid onoualie I conualle pag 19 e. Cinnamij l.Cinaminij. ibid, in margine Pupili Cinamij l.populi Gwna-
minij pag.n. illefii illatii ibid in margine armorurl- arrnorum pag- ij.e.vmbeiicutn l.ymbilicum pag.19._h. Syre-
nesl.Sirenes. pag ^ in margine Cofmographus l.Cofmographis pag.jtf.d magnitudinisl.inagnitudini, ibid, quern
naagnitudinem l.qua rnagnttudinem pag 48.d Pygmeosl. Pygma?os-pag.?4 e feptenisl.iepcennis. pag 4$.a zEgi-
lijl.dEgidi; pag.? h.Germagnial Germania, pag. 5 >• .g Guglielmum I.Gulielmum ibid.Sxao J.Saxo, pag 50 in mar
ginepericuMiEmusI. periculofiffimus pag rob quam lext* 1. quail lext*. pag.71 a. medulal medulla, rag 7 i.c*
AchilisJ. Achillis pag 71-a vefcerenturl velcuntur pag.8 i-e pyloron 1 pylorus, pag.84 in margine Tribades muliet
1 Tribades mulieres pag 07. inmargineriyophagi 1 .rhizophagi ibidem Mixicanus l.Mexicanus.pag.ioi a. exficcatis
1. exiccatis pag ,o ,e nceditl incedir. ibid eriique turn 1 erilque tu pag 119 h reftimeniorum cultural 1. ob velli-
mentorumcultum. pag.in. b crepidos i. crepidas. pag 115 g. lugophtlialmial lagophtalmia. pag.ns.a reieccauic
1 refecauit.pag. u*.g hmiliter in marg.phyfionomiam l.phyfiognomiam. pag 1 a j.g. Saxonuml. Saxorum. pag-<37 £
Aggripa 1 Agrippa.pag.• 47 crafiata 1 graflita pag ,56 item in margineHippoerital.riypocrica pag.iSy.d.Pbyiio-
gnonomis 1 Phyliognbmis pag 17. a Syrenaruml Sirenarum pag ir-.d.in margine Agia I adagia. pag.i8?.d,miie-
ricordixl milericordta pag i8s-a.Ph*tontis.l Phaetontis. pag. 87.h hisl.it.pag.ijj.h Syrenes l.Sirenes.pag.194 g.
Deolida.l Deoida pagufi.a Igitur I. legitur. ibidem perficiiti 1 perfeeifti. pag.j^.d.geminantia |. gem\inantia_».
pag lai.e.phyfionomia; I.phyfiognomia? pagi4».f. in margine o/Ta.l.odium. pag. fi.d referebaturl prarferebantur.
pag.ifii.feparl hepar pag irt^.f embla 1. emblema. pag 1K9.I4.in verluipfe l.ipfj pag.170.a.pungiturl pmgitur.
pag.174.d- in margine Alrhili 1 . Aefchili.pag.i74 d. in verfu draquel duraque pag i«y g. ollendiurl.oiienditur.
pag. 199 e. in marg. Adromeda I Andromeda, pag.3 ii e. affignat 1. aflignant. pag 41 y. h Lacunda: 1 Lanind*. pag.
3 * 5 g in marg. fibi facrifitant!. vbi lacrificantnr pag.? 10.C. Phattontisl. Phaetontis. pag ? 2 j.e cncx 1. amea?. pag.
349 g. egr® 1 *gro. pag.?8o.a. iffn 1 iuffu pag *98 d partianturl. patiantur. pag 14 d. Septicipitem 1. Septiceps.
pag 415. polycoras 1. polyceros. pag 441 h.in marg-Bacci 1 Bacchi pag 41.3 Bracchi 1 Bacchi pag.474 c. fe I led.
Pag 47yf.Tygres vifos. 1 Tigres vilas ibid milles 1.miles-pag.479-e patnitus I.penitus. pag.5i9g Finzeliol. Fin-
Cefio pag-<43 h.& 54 6. Aelurogano I Aelurogono. pag.< yt.A. in marg f$tus L foetus, pag.^ai g. led ftaturam_j
I. led de ftatura ibid infolitam 1 . iniolita- pag 6 1 ?.e. ia marg. monftralusl.monftroi'a pag. 57s -g in marg figni l.lignj,
pag.717.duoI.dur.
PARALIPOMENA
ACCVRATISSMA HISTORtAE
OMNIVM ANIMALIVM-
Quann Voluminibus Aldrouandi defiderantur.

BARTHOLOM^VS AMBROSINVS
in Patrio Bononienfi Archigymnafio
Simpl.Med.ProfefTor Ordinarily

Mufad Illuftrifs.Senatus Bonon.necnonHorci publ.

Frrfeclus fummo labore collegit.

MA%CVS %ET\NIA 'JU‘BLlOrPOLA %06N0ltylEWSJS

proptijs fumptibus in lucem edidit.

BONONI ALTypis NicolaiTebaldini 1642.

Superiorum PermilTu.

i
 ILLVSTRISSIMIS

BONONIENSIS
REIPVBL-
SENATORIBVS
Bartholomasus Ambrofinus F.
' S

V<K$y'AM pofium 3 Illuflnfi. Sentimes , inter ill <0 e"

Hr# benipnitatis .&* beneficenti# argument# y quibus quo-
tidie~bellros Q\ueS)&pr#fertim Aiinifiros profequimini ,
illud poHremo loco reponere , dutn me omnium minitne
peritum non mod'o cuflodi#~beflri A4uf#iQ&v[yi(tTo$!ha.x,ix-
dcfignaftisfied etiam mihi tot , tantorumq; operum con-
dendorum , & perficiendorum curam defpandaBis.Quod pofieamunus pro
yiribns exercendum aggrejjus, qudm yigiU ftudto& quaintafedulitate pr#-
jliterim , interdiU , nocluque hide inwgilans tneffi' 3 narrare non efi opportu¬
nism : quia nunquam talem yirium mearum imbecillium folicitudinem in hoc
opere confumerepaffunt) quin femper tnaioretn Illuflriffima tantorum Patru
humtinitds non mereat, Sed animus mens hoc identidem ber/iculo recreatur.
Sideline vires, tamen eft laudanda voluntas.
Ittiq; hoc tdnturn annuo^qu'od nudius tertius in ~be(lro du, berfdrer Aduf#oJ
yaHum hiHori# omniti anitnantium intuens peldgus 3muhas leones omijJdsy
hifiorijfq; tninime infertas animaduerti. Quar'e idadmiratus , turn ne per-
petuis obmerentur tenebrh, turn ~bt~bobis in obfequiofos pergratis maremgere-
refti: iuxta illud ZSirgilidnutn. Li« 4 .Aea.
Ethene3pudmemores veteris ftat gratia fa&i. verf.ji^.
As Ex
 'Ex Iconilus collects h<cc Pdralipomena hijlori* cunplorum dnimalium
AccuratiJJitndi ab omnibus Budiojis expetita tonctnnaui, & eadem 'btflro
-'Nomini , ejuafi eNnmini obtuli > necimmerit'o : ficeriim "^cH rum campunt,
quem olimmih't dediBh excolendum , nunc 'Pepribus expurgatum , fctnith
reclufum* & mulits lucubrationibus culturn refiituo , feu potius floret in hoc
fertilises* am-enodeBot agroqttaft in fafciculum compofitos yobis olfaciendos
reuerenter porrigo. Eero it e ~Pos ")>eJlro patro/iniomefouererfuetrt olim ad hoc
inuniis obeundum canto f'ufcepiB'i < ardore Z^alete^ & fxlicesyihite .
*Bo»oni<eCal.Decembris M. DC.XXXXI,
6 Omnium Animalium

Periophthalmion No&ua?,

Ouum No&ua?*
 ' Paraliponena Hift. 7
Nolumusprfterttiittete icone Accipiiriscapire^caudanigrijCjteris vero albi,
fi tarnen hoc aniira! in rerum natura vcrfatur dequo valde dubitamus,quandoqui-
<3era base icon obferuata fuit in tabula Bembi fupra caput Apollinis etfig atajin qua
tabula multae alias auesmonftrifica: fuerunt delineate , vt jn Hiftoriamonftronun
axplicauimus.

: 1 ... . / ' ■ t-

Accipiter capite , & cauda niger.

 Omnium Animalium 9
£ can# Proulnci* eft indigena,hancq; nomenclaturam fibi vindicauif; quoniatn ma-
gna vi refiftens ventis, ijfdem fedibus perftet immobilis . MJgnitudine Gne-
fias adatquat Aquilas. Totum corpus, pra?ter collum, & pe<ftus,ex nigro purpura-
feit. Ala; fubtus circaexorrum mgr*, c*tera cinerea, defuper vero mixrim fu!u*,
nigra?, & nonnihil ad purpureum eoloreen tendentes. Crura rubra funt, vngues vn-
ci, roftriextremitas Pfitacorum *mula,a!ba, csterarubicundpcoore infcdaiiiariu
foramen eft amplum, oculi nigri, iris fulua, rubr* palpebra?. Fronsfanguineo eft
perfufa colore , rugis pl/catijibus exornata quasinftar galli pauonis ahquandoex-
V[us in me
plicat, cum pilis quibufdam raris, &nigris . Cauda eft Aqui!*inferne cinerea, fo-
risautem nigra. Vefcirur, & ipfa morticinis earnibus,& ftercorehumane, deinde 4tctna •
anguibus, Iacerris,& muribus, qiiibusiil dies infidiatur. Indi plumashuius auis vl-
ceribus admouenr, & carnes elixas 3perdurante hoc affe&u, necnon inprofliganda
lue gailica fteliciter vfurpant.

DE A VI B VS PSITACO
congeneribus.

X MoJuccanis infulis qua?damaufs Noyranuncupata in Indiam defer.

tur,qua? Pfttaci faciem aprime cxpnmir, & cantumeriam imiratur,
nifi quodpennis rubicundioribus eft veftira,&caro prerio vendirur.
Pr*tereahoc peculiar? fibi vindicar, quod alrorum fuorum capita,
aures, nares, & vultum,lingua ftudiose,more Canum, detergitfiraut
his gefticulariombus Domims fuis non parum obledlationis afterat. Prasterquam-
quod vario , & ama?no pennarum colore alios Pfitacos Ionge fuperar,
InChiappa quoqjaues qua?dam,Accipitres fluuiatiles nominar? verfantur,mon- Aecipitrts
^ ftrofa?quodammodo pedibus videntur; cum horum alterumanferinum, & alterurn {ittmattlei.
aquilinutnhabeant: etenitn dum altero /npatant 3 altcro pr*damrapiunt.

V*dam auis a fedando,& diflipando capitis dolore Picus falutifer

fait appelJata,merula eftmaior, roftrolongo ,& nigro, fed inferna
parte breuiori,vert ice,& toto fcrecollo defuper rubicundo,inf'ernis picus fain-
partibus prorfu*cinereis,alisautem, & dorfo nigifis, fedalbislineis lifer.
tranfuerfis variatis. Frequentatagros prouinci* Totonacap*, & ad
Pici genera referricreditur; cumarbores roftro perforet,
H Plum* capitis rubefeentes applicat*, capitis dolorem leuare feruntur: fiue id a
fignaturaretulerint,cumin verticccapitis huius auisemineant, hue quiaexperi-
mento idcomprehendcrint.
Eft ibialia fpecies huius auis,qua? Picus imbrifeerus indigitaturlingua vernacu-
laQuatotoni, magnitudine Vpupam aequat, nigro,fufcoq; colore variatur . Ro- Picus im*
ftrum,quo arbores cauar, tres digiroseft longum, firmum , &candenj, fed inferne hrtfstus .
breuius. Caput eft paruum,plumifq,rubris contedum, & decoratum crifta rubicu-
da tres vneias longa, Sc in fuperna parte nigra . Ab alterutro colli latere fafeia ni¬
gra ad peftus vfq; defeendit. Pedes, & crura funt liuida . Non longe a m3ri auftra-
lidegit,inexceIfisarboribus nidificar, cicadis,& vermibus vi<ftitat,& tempore im-
brium in prolem incumbst, vnde nomen fibi comparauit,

DE
 Omnium Animalium u

DE GALLINIS,
ET VROGALLIS.
Allinarum.in Regione Mozambicha,caro atra eft;immo pennar, car-
nes, & ofta ita nigricant, vt ft coquantur, in arramenro efixg cife vi-
deantur: nihilominus fapidiflimgfunt,& reliquis longe meliores cre-
duntur leones gallinarum indicarum habecur in fecundo tomo Orni-
thologighic autem damus Iconemoui galling Indicg vtlc&ordi-
ferimen inter hoc, &ouum galling noftratis meditaripoific .

'■'»v.

*' •'* i
: , • w

Ouum Gallin'® Indicse.

fci

Amplius
12

I
 Omnium Animalium 13
Ampliusaddunturicones omiiTg vatietacis ouorum gallina; qu? monflrilkatrs
quodaramodonatuiam referunt veluci in hac tabella conlpicitur.
2. Ouumgallingrotundum indarpilg.
2. Ouum aliud galling partium rotundum cortice duriffimo»
5. Ouum galling magnitudine oui coiumbini.
4. Ouum galling monftriffcutiiu nernpa vndofum , & rugofuni.
5. Ouum galling monftrofu n nempe rigura cucurbit^ perticalis .
Cgterum oua delineata Tub mraero fexco,& leptimo func aliorum animalium fi-
quidemfubnumerQ fcxto reprgfentatur figum oui Teftudinis terreftris, & fub Bu¬
rnerofeptinio effigies oui No&uae qug ambo in eadern tabella erantincifa. '
Prgdi&is addimus iconemaltering out galling magismontlrofi: quandoquidem
collum inftar phiale habct f

\
Otmrn gallinf cum collo inftar phialac

f:
f 1
.V

K
 Omnium Animalium* U
£ fie3 nimirum in Noruegia,& regionibus finitimis, degcre fcripflt, qui Tub nine duos
aut tres mcnfes,abfq; cibolacbuhntur, fortaifis comodo,qui pingicur in fuperiori
iconc; ideoq; tunc a Venatoribus facile capiuntur. ‘
Hos igiturfi attente Le&ormeditabitur proculdubio difcrepareabillisaffeue-
rabit quos Qariifimus Aldrouandusloco citatodelineauit.
H?autem aucs,iuxta fententiam Ornithology non erunt abfimiles illis, dequi-,
bus in libromirabdium AriftoteliadfcriptOjh^c habentur. Jn Ponte perhyemem
qusedamaues repcriuntur , quf neq; excernunt, nec.fi pennae eueUantur, fcnriunt, j}yeme
nececiam fi veru trans5gantur 5 fedtantummoddquand6abigne incaluerint, & ve[alt wr*
quamuis aliquiid fibi perfuadere nequeant : attamen quandoinferius de auicula
epilcpfi^ verba fient3& i IJius propietate$ narrabutur3 proculdubio id etiam credet.
1 'r ^ - f'C '

‘ DE AVIBVS IN DICIS PBASIANIS

■■ ' ' ' / . ■ • - ' \ , : r ; : ;

niincupacis o
VijmontanaTepetototl ab Hifpanis indigenis Phafianus nuneupa-
tur,eft mqgnicudine Anfcris colore nigro,& fplendenti, plumis no-
nullis ioferne candicantibus circa cauda m , & in poftremis a!is cru-
ribus,&pedibuscincreis,roftrocuruo ,partim cinereo, partim lu-
teo3 & circa radicem veluti tumente , crifta p!icatiIi,&ocu!is nigris, Juts bldnelt
frugibus frumentaceis, feu in maffam, feu in panem codis, alijfq; fi- ins tnsre cs
milibus cdulijs vefcirur. Caro eft edilis,&palato grata . Auis paftea , eft valde nam.
familiaris,&hominum arnica.- propterea ffpedomefticorum pallium roflro appre.
hendenscibum exigit, &ianuamdomuscIaufamroftro fimilirer pulfat, hominemq;
fequitur, (i ei liber detur aditus , & domum repetentem blandirijs excipic . Hinc
i.edorcolligcre debet,quodadu!afio , & focictas canubancauemimmefuperar.
Non diffirailes aues habet Tarrarja,quas vocant Seyfcracb,magnitudine3&pen- A»tt hofle
nisPhafianumaemulantesj&in planitie quadam monga nuncupaca verfantes.Sed indicantes.
quoniam in loco non procul hinc Ciba appellato, nfilitum agmina adcuftodiam re-
fident, vtquorumcumqjhoftiumimpediant tranfiturrT, quando huiufmodiaues ad-
uolantes s& vnica fa&a veluti acle, fugientes obferuant, inimicorum aduentum in*
telligunt. & illico ad arena, & ad tutelam fe accin gunt.

DEfPER DICIBVS.
Egunt Perdices ram magna? in infula Sandtre Ddcnayvtcraflltudine
Gailina? adsquent, colon's funt cincrei , & adeo cicures , vt- homi¬
nes fibiappropinquantes inrueanrur, nec facile auolent. Magna fre-
quentiafoueis conduntur, vr quandoq; viginti 3 & plures in vna tan-
tben crypta latibulcntur.

: •
B 2 DE
 I<5 Paralipomena Hift.
E

DE COT V RNICIBV'S INDICIS

| Vnr hainfmcdiauesnoftris Cocurnicibusquodammodo /imilcsjquam
uis ad genus Perdicum potius lint referenda?. Multa generaapud
nouos Hifpanosreperiuntur. Nonnulla funt fufca,&criftata, qua*
Bltferttnif Quauhtzoneeolin appellant, mediocr/s magnitudinis; aliafufca,fed
criftarum experria, &paulo minora.- alia omnium maxima , & fulua,
fedcapitealbo, & nigro colore variato, extremis aucem alis, &dorfo albicantibus.
Pedes, & roftrum nigra funt, omnia tamen genera homini optimo font alimenro,
& gula? gratificantur, dummodoper tridnum iugulentur, antequam menfis appo-
nantur. Immo harum auium carnem sgrotis ,& valetudinanjs exhibent, neq; In- j
di habent aliam carnem, qua? poll carnem cohortalium huic praeferri polfit. Ca-
Yftit car-
nunt more noftratium, quamuis alia?alijs fuauius, in vimineis carceribus indudun-
ait
tur,&frumcnto indico, & noftratealunrur .
Alia auis Coyolcozque nuncupata eft fpecies Coturnicis mexican;e,qua? noftra-
tibus magnitudine, cancu, nutrimento,vo!atu, & moribus a/fimilatur, diuerfo ta-
mcn eft colore pra?dita,nam fuperne color eft ex.fuluo, candidoq; permixtus,infer-
ne aucem tantummodo fuluus. Pra?tcrquamquod vercicem,& collum nigra?, albgq;
pluma: occupant. Oculi funcnigri, &crurafulua. Indigena eft auis ,&alimento
noftratibus communi viditac.
Aliafpecies Eft alia fpecies Acofin difta Scurno magnitudine fimilis,cruribus,pedibufq; ex
viridipalefcentibus,&inquatuor Iongos digitos diuifis. Roftrum eiiluteum,&
Jongiufculumpro corporis proportione,necnon tenue, & mucronarum. Oculi ni-
gri iride fulua cindii, corpore tamen paruo. Inferna corporis alba funt, lateribus (
fufco colors maculatis. Superna veto, & cauda breuiufcula, fulua runt, fed macu-
lis nigricantibus didin cfta,& candidis lineis quafeumq;pennas ambientibus. Indi¬
gena eft auis Mexicans lacus, quia mufeis, & paruis animalibus circa aquamtvoli.
tantibus vefei Solec,

1 DE PTERQPH/ENICO INDITE.
Vis qua?dam alarum nota infignis vocata A colchichi,propter humeros
rubicundos honorificumapud Hifpanos nomen meruit: quandoqui-
deraaues huius generis Comendadoras indigitant ; cum Infignia
equitum militarium circa Iatusruborefulgentia aemulentur. Sturnis
Ana Come magnitudine,colore,& forma funt fquales,& cum illis vbicumq; ver- H
(ladorx qua. fantur.-quamuis humeriprimofuJui appareant ad rubedinem tendentesjdeindetra-
€lutemporis,& gratis, tab's rubor in fuluumprorfuscoloremdegenerat. In caueis
inrerdum feruantur, nam lepidc garriunt, & voces humanas imitantur,etiamfi Iibe-
re per domos incedere permittantur; qualibet re fed potiflimum pane, & frumento
indiconutriuntur.in Regionibus calidis, & frigidis inueniuntur, inarboribus non
procul ab hominum commertio nidi ficant, & fata inlquibus forte confederunt, de-
Mores , & populantur.Tandem horumanimalium carononinfuauem,&minime gratumfuc-
vfus. cum pr^bet.

DE
 Omnium Animalium.

DE TVRTVRIBVS INDICIS.
~~ Vrtur indica,fiue Cocorzin naffere noftro pauJo eftmaior, cuius vni-
uerfum corpus fuperneeft folcum, piumis tamcn fingulis ambience
n/gro colore. Alarum partes3nrtriorcs partim font nigra?, fed pro
maioriparte fuJuefcunt. Cauda extremaalbo , & fufco colorepro-
mifcuerefcrtaeft . Pluma? infernum rcgentescorpus funtalba?, fed
liaeis at/ofufcis tcrminantur. Inferna: alarum partes fulua?,cinerea?,Sc nigrz. Ca¬
put paruum c ft,roftrum paruum, & nigrum, colium breue, crura rubentia , & dc-
mum vogues fufei, & parui.
Apud Mexicanos ab alarum cqlore, & firepitu,apudHiTpanos, quia has aues
Turtures vocanr, a murmure, fapore , & nurrimenro nomen fortiuntur .-quamuis
noftris Turturibus longefintminores. Vcrfanrurpotiffimum in montibus,& etia
tuxtaoppida, & Mexicaniagri font alumna?. Referpnr autemharumcarnem,fi tnu-
lieriinfeia?inedulijs permifeeatur, Zclotypia? mederi.
Prancrea eft aliud genus praediifla? su i prorfus fimilc,fed foluo.&nigrocorpo-
rejcapitcautcm cinereo. Sunt qui Tlapalcccotlicbfuiuumcolorcmindigitent,

DE A VI B VS PARVIS INDIiE.
Stauis florida Xochitototl nuncupate pfumis multicolor: pallet enim,
Q nigrefeir, candet, partim quoq; eft fufea, & vbiq; incola. PaiTercm
magnitudine,& forma ferea?mulatur. Verroiculis, & exiguis femini-
bus vefcirur, ex arborum ramis nidum fiifpendir, ibiq, ouis incubat;
amrna eft auri, &palaro, quoniam canora eft , & gula? mirandum in
modumgratificatur.
Fonaffis hate eadem, vel non multum in moribus diferepabit abauihus Cha-
grinis, qua? inftindu naturali duda? penfilcs nidos miro artificio ftruunr, vc.a la-
trocinio Simiorumfecura* fwt,qui circa fluuiqmC ha gren frequences funr,&Qmnes Auti
arborumramos vifitant, vt nidos auiumexinaniant. Iraq; huiufmodi aues ex befu- &rine •
cis nidos fufpendunt. Suntautem befuci pahnites tradabiles abfq;foiijs hsren- ^fucl qua-
tes, & reprantes per arbores proccras vfq; ad earum culraioa, quibus Indi pro fq. lei •
nibus vtunrur.
Pranereaminoresadhucauesinregione Peruar.a verfantur; funtenfinita esi-
gua?, vtapes, papi!iones,feu cicada volanres efte videantur. Imrnd harum auicu-
£1 ■IarumvoIatuseftadcoceIer,&pra?pes, vt alarum morus non magis confpicipof-
fit, quamcrabronis, &qui talcm auicuiam pra?teruo(antem videc, crabroncm effe
opinatur, & Auis nidorummagnitudini refponder, quos ex flora's goftypij illic Autum
abunde crefcentis conftruit. Plums elegantibus coloribus, netrjpe aureo, viridi, ”imaram
, alteriufue generis colore prsdits funt. Roffrum eft adeo teoue, vt acu, qua veftes' moret -
farciuntiir, fit exilius . His auiculis nomen, impoficum eft,quoniam auis
4 ta fitleuis, vt vnotantumtQmino,nimirumduodedn> granapendat.
Sunt tamenhxauiculf diuerfa?fpcciei, quarum vnann indi-Hoirzirziltototl ap¬
pellantj nos variamauem diceremus,quia pfumistegitur vario colore infedis,
quibus poftea artificiose copulatis, & contextis Diuorum effigies, & quarumlibet
aiiarum rerum imagines Indi artifices elegantcrexprimunt. His auiculis tabs eft
natura, vtcatenus vo!itent,quatenus herba?, &ftores perdurant virides, quorum datura aui
{pcco aluntur.-quandoquidemaduentante hyemcad Pains, vel alias arbores con- cuUrum.
fugiunr, & decarumratnis tanquammottu^ roftrofefufpendunc,donec vernan-
B 3 tibus
 Paralipomena Hid.
tibus agrisj&rcflorefcentibusherbis, denuoreuiuiTcanr/eu potius expergifcan A
fur; indeq; ad florulenta Joca euolent, fimiles vices pluries fubiturs,neq; hoc nu -
gamentum videri debet: fiquidemhocmultorum virorumfidedigniflimorum tefti-
monio comperturrs eft,quiauiculam ftipiti affixam iatra cubicu!umtulerunt,& earn,
cum menfes brumales rijquam exanimis ibi iacuiftetjftatuto (ibianatura tempore,
Vfitsiame reuiuifcentem, & dimiflPam,ad agros volitantem obferuarunt. Infuper referunt
diciad. huius auis concremats puluerem epilepticis futnmo efleadiumento, quod a figna-
tura,vel ab experimentOjvel ab vtroque nouerunt j propterea non immerito auis
4tiitEfiltp gpiiepfig effetnuncupanda. Gomara ramen in Hiftoria de expugnatione vrbis
,
fitqualis. jJiexicans Vicicilin hanc auiculam nominate yidetur.

DE A VIBVS AQJVATICIS,ET
B
primum de Cycno cucullato .
nl ER auesaquatiles nonfoliim easinteiligere debemus; qus in vndis
' natantesalimentum qusritanr,fed etiam ilias,qus circa aquas ftuuia
J les,marinas, & ftagnantes vidlum fibicomparant Mirisigitur Natu-
& ravaframentisinftruitauesquafdam Proninc/s Vers pacis , qus vi-
IP <ftum inueniunt egefto in amnes ftercore, ad quam efcam pifccs
emergentes rapiunr.
Q,usdamauis Cycnummagnitudine gquans,reperta eft ininfula,quam Batauiin-
fulam Mauritij a Principe Mauricio cognominarunt,- anrearamen Lufitaniinfulam
Cycneam forfttanab aue,dequa in prxCcntia fumus aflurj,appellabant,quoniam
jnfuld Cyc jpfihancauem verum Cycnumcfte opinabantur; Jicet Clufius hoc animal galfina-
pc# qu*. ceum gallum peregrinum nominet.
Cdlluspert- Iraque hsc auis magn irudine Cycnum quidem aequat,aut fuperat,Forma tamS
griatis. longe diuerfa : quandoquidem eius caput eft magnum , & teftum quadam veluti
mcmbrana cucullum referente. Deinde roftrum non planum, fed craftum eft , &
oblongum fubftaui colons', parte corpori proxima, cuius extimus mucro eft niger.
Superior roftri pars adunca, & curua, inferior verb fubcsrulea, & macula mediam
partem inter flauum , & nigrum occupac. Raris, & breuibus pennis auis eft tefta,
alls caret, quarumloco quacerns ,aut quins tantiim penns admodum longs, &
nigrs apparent. Pofterior corporis pars prspinguis, & crafta eft,in qua pro cauds
penns crifps, & conuoluts cinerei coloris conlpiciuntur. Crura illi funt crafta po~
rius quam longa,quorum pars fuperior genutenus nigris pennis eft vellata,inferior
vnacum pedibus fubftaui eft coloris. Pedes in quatuord/gitos funt diftributi,
quorum terni longiores antrorfum fpedant, quartus vero breuior retrorfum,
omnefque nigris vnguibus funt prsditi. Naurs hancauem fuo idiomate Vualgh. D
Vogel vocitant, quaft auem naufeam mouentenr, quoniam huius caro per diutur-
Auis muh nam elixationem non fiat tenera, fed dura remaneat, & diflkilis conco&ionis . In
mauftam. ventriculo huius auis duo lapilli fuerunt inuenti, non quod ibi fuerint geniti, fed
Lapilu potius fecus maris litus ab auc dcglutiti, cum huiuftnodiaues fecus litora man's ad
um , vi$um iquen^ndum verfentqr,

m
 nium Animalium

fimili.

St qu*dam auis peregrin* gu!* TIauhquechnI nominata, viuis tantii

pifcibusvitamfuftentans:mortuosenim pifcesnonattingit Plate*,
fcupotius Pelicano ,nempe Onocroralo eft fimi!is,fedcoccineo,&
pulcherrimo vniuerfifere corporis colore ,lato, & rotundocircafi-
nem roftro, & cinereo,papilla nigra , iride rubra, fronte galli pauo-
nis,depili fere capite,& albicante cum vniuerfo coI!o,& parre pe&oris, necnon fa-
fcia nigra, & lata caput acollo difcriminante. Circa litora man's, & ripas fluminum
viuit.
Pofteaquam in fermonem Onocrotaii,fcu Pelicani incidimus non arationealie-
BUtn efiTe exiftimauirnus hoc in loco Anatomen,&fccleton Onocrotali reccnfere, Onset atA'
eiufqj iconem fpe&andam proponere,quoniain in tertio Ornithologi* Tomo, u- lit! ,

in propria fcde haudquaquam ftiit delincata.

DE

I
 Omnium Animalium. IV

Litters in Onocrotali fceleto exa-

rats fic explicantur.
J. AIandibula inferior palmi Ionpitudinefuperiorem ex
cedensycttm ah interiori pane capitis ortuw ducat.
TB.Ingluuies ^elreceptaculum pifcium tanttc capaci-
tatis,yt etiam exiccatum^pedem immijfum capiat:
conflat enimex duplicimetnbrana cmni fbrarum
genere pradita, qua fe fe contrahentes ingluetiem
anpuflant, gj fe fe extendentes dilatant,
C. JWandibula fuperior ires digitos lata, longa autem
duas fpithamas .
T). RoBri extremitas curua inBar hami y
F.extremitas fuperior cefophagi^qua ingluieitteBitur»
F. Pars o fJtsHyoidis.
G . franium .
H. H.H. Vertebra colli,
1 Sternum.
K. Iupulumfiniflrum ,
L. Iupulum dextrum
214. OmoplataftniBrd
<N. Omoplata dextra.
O. ooooo.Extremitatesjlerni cartildginea,qua extretni-
tatibus coBdrum neBuntur.
P. fuperior pars ala dextra,qua humerus eitam dicitur
QffR. media pars ala, in qua Q.deftgnat cubitum , &
R. Radium. ,
S. Pars inferior ala^qua manui refpondet}cuius prima
pars carpumjecunda metacarpum 9 O tertia dipt-
tos denotat. '
T.T, Osfacrum^cui iuxta latera ojja dnonyma neBun
tur
W. 'Oropygium in ’Vertebras diuifum
X‘X,"Dextrum& finiflrum os femoris^quaprimapdrZ
tes cruris dicunrur
7.7.'Tars fecundacruris cute^elata
Z.Z.Tertia,pars cruris3 qua pes nomindtur fua cute ,
tp^nguibus mttnita mmbrana inter digites inter-
currente•
 Paralipamena Hift.
A

DE ANSERIBVS DOMESTICIS,
& feris« ,
Ntiqua? domeftieorum Anferum hiflorix recentem horurnanimalium
vigilantiam , ex Ioanne Eufebio Nierembergio Madritenfi adders
debemus, qua? accidie anno faiurishumanae port miileftmum , & fex-
centcfimum vigefimo odauo, in Libu, vbi quidarn Nigrita nodu
imaginempuen Iefufuratus erac,fed cum icone prodiens obuiam ha-
gregem, quiimpctu in fureni irruerunt , & horum Anferutnnon- B
nullimorfibus veftes fun's apprelKnderunr,aiij ad ( cenobij turrim auolantcs ca-
panam pu!farunt,alij norribiliter gracitantes incolas excitarunr,qui tandem a fom-
no expergefadi, & accurrentcs furem deprehenderu nt. Non ergo dicendum eric
poftbac , quod Romafolum harum volucrum cxcubijs fueric redempta .
Pra?rerea Anferibus feris addenduseft Anfer Magelanicusita Cluftonuncupa¬
te , quia in infulis Mageianiei maris eum Batau(i 0 Ucnerint,fed hi a copia pingue-
rJnfer ftfa- [iuju fm0di aues ptnouins nominarunf. Eft admirabilis ha?c volucrisex generc
gellanicus Anferum,q-uatnuis roftro fitdiffimilis; in marividirat, & Temper magna pinguedi*
qualis* n j s CO pja redundat. Magnitudo eftprargrandis anferis , prona parte nigris penn/s
teda eftauisjfupina,& circa ventrem albis. Colium craffum,& brcuecan didis pen-
nis inftartorquis cindum. Cutiscrafta, &denfa inftarfuilla?. Eft a]3rum expers,
quarum !oco,dua? pinna?, quail ex corio confeftx circa vrrumq; latus tanquam bra-
T>tfcrif)tio cp,ja propendent, prona parte breuibus, anguftis , & rigidis penn/s red# ,fupina C
duh, ver6 rninoribus,rigidior/bus ,& albis, quibus nonnallis in locis nigia’pcrroifcen-
mrfquar pinna? ad volandumfunt iaeptx, ad natandum vetdhuic animali maximo
funt adiumento: cum vr plurimum, in oquis vetfetur, 8c terram tanrummodo fobolis
gratia petac. Namq. quaterna?, aut quina? huius generis aues in vnaferobenidu-
lantur.quiacryptas valdeIatas,&profundas, inftar cuniculorum,in litorefodiuntj
immointerdumadebaltas, vt Nautseperlitus gradiemes fspius ineasgtepu tenus
ruant. Huiufmodi volucresroftrumcoruino maius habeat, nonadeo tamdn elatu,
8c caudamvalde breuem, pedes nigros, pianos , & forma pedum Anferis,non ta-
men italatos. Ereda?, & capite fublimi incedunt, demiflis pinnis tanquam bra-
Vdriertiffe chipsin latcra,itaut procul irvtuentibus tothomunciooes,feuPygma?igradientes
reumxAnfc videantur. AemulStur profedd galiinam illam monftrofam ,quamdomi alit Illu-
ftriffimus Fuluius Antonius Marefca!chus,cuiusicon in capite quinto Biftori$Mo-
ftrorum confpicirur, Ha? igitur aues erunr fortailis Anferes, quos Gomara feripfit
Bnepennis elfe, nunquam a mare egredi, & pennarumloco viihs quibuidamregi.
Infupcrin Farris infulis dua? diuerfa? Anferum fpecies vagantur, quarum prima D
Helfingegaas nominatur, magnitudine Anferis, caput, & coliumhab.et magnum
rorquealbicante cindum, pedus album, alas leucepharas,tergum cyana?i colon's,
& pedes rubros. Altera fpecies vocatur Erandgaas Anfere fylueftri paulo minor
capite leucqpheo,col!o rubente torque decorato,pedorc'fufco,alis,&pedibusru,
bris. Ha? fpecies Anferum fylueftrium Farris rariflime confpiciuntur, neqj ibi fa?-
tificantj vndeautem venianr ,& quo migrent adhuc nemini eftcognitum. Longa
autemexperientia fupcrftitio quondam ibinata eft , quod, cum huiufmodi-aues ap-
paruerint, mulatto Magiftratuum immineat,
 Omnium Animalium. 23

DE AN ATI B VS.
Vsdam Anatisfpecies circa paludes Mexicanas verfatur. Xlepapan-
totl nominata , cuius roftrum in acutum definir , nullum illi Natura
colorem negauir, quoniam pc rum varieras pulchritudinem, &
pulchritudoei nomen a/fignau cum paflim auis pulchra cogno-
minetur„
Amplius eftquxdamauis Mexicans plaga* familiaris, rauca,ob vocis fonituro,
nuncupata,quam nonnulIiadHalcyoniumfpecics, alijad Anatcsferas reducunc:
cumeiuscaro non diffimile nutrimentum,& guftum carnis Anarisferat prxbeafjeft
T tamen fera Anate paulo minor. Roftrum haber fpithameum rres digitos in medio
latum, mox in acumen definens, & morfui idoncum, fuperne nigrum,infernc albu,
& circa latera pallidum . Ocul i funt nigri, iridecirca pupillam rubra, deinde pal¬
lida, & demum candicance. Aboculis vfq;ad roftrioriginem fafciaex viridipal-
lefcensprocedic. Crura,& pedes in digicos fitfi virefcunt extrinfecus ; intriofe- . .
cus vero adpalloremmclinant. Color totius corporis magna ex parte albus eft,fu- Det crWtl9‘
Juis infercispennis. Sed fupernamagis fufca funt, inferna autemalba. Alse in¬
ferno cinere#, defuper circa cxtremitates nigra?, mox ex fuluo rubefcentes, dein¬
de pallefcentes, cauda breui, & nigra. pifcibus vefcitur, & facile cicur redditur.
Vereinteriuncetain fobolem incumbit; fedmirandum eft , quod ceruicemhaber,
in comparatione ad reliquum corpus, longiflimam; nihilominus, frequenter in mi-
ram breuitarem iHam conrrahit.
Tandem in Farrisinfulis,qua?yuJgd Ferroyer a plumarumcopia nomen adepts
videntur, mufra? aues funt palmipedes, fed, inter has, multae etiam adferas Anares
<5 cftenr referenda, & poriflimum ill#, quas Incol^ Landas, Alkas, & Iomuuias nun-
cupant ,quas turncopia,turnpluma? vfureliquis harum infularum auibuspr^ferun- Laniaduit
tur, Landa roftro eft rubente, & latiufculo peCtore candido, tergore nigro, alis, Sc
pedibusrubicundis,molecorporis anatte inferiori. Ha?c proculdubio videtur ilia
auis, quam Carolus Clufius in Exoticis anaremardicam nuncupauit.qua? in cauer- ^Hdsareli-
nis excelforumfcopulorumnidificar.&oua gallinarumouis aequaba parir, fingulo e4
Vere reuertitur, & Hyeme, quo abeat,ignoratur.
Alkaprardidaaliquantomaior eft, roftro )ato,& nigro, itemq;corpore , nifi
quodfub extremQ pedQre,&alisalbicar. Pedes funt nigri, caput deniq; fufeuru,
& linea alba ab vtroqjoculo ad partem roftro proximam ducitur. In editiflimis pa-
riter fcopulis , vt Eanda.nidulatur, & oua, ex albo, 8? nigro maculata enititur.
lomuqia demum eft grandior,cuius corpus totumeft nigrum,prater pedus, quod
albicat, pedes item nigri funt, roftrum nigrum , acutum,, & obloogum, oua fimil i-
Iiterin eminentioribus fcopulis exdudit cyanei quidem colon’s,fed Iinearaentis di.
H uerforum colorumvariegata.

H CORVI
Mitfa Corui Indici hiftoria,qui Cacaloti nuncupatur,& aliquibus pen¬
nis candidis veftitur, Sc triplici colore variatur, duploqj maior, quam
Europeus dhnofmet conuertemus ad Coruum aquaticum plag? me-
xicante indigenam ab extrema cauda vfq; ad acumen roftn',quatuor Ccruut
fere fpithamasIongum,& mediocris Iatitudinis.Cruraeifunt fefqui-
Ipitbamea,roftrum,inftar arcus,.curuurn, duospalmoslongum, & mediocriter re-
liue,pedes in quaternos digitos finduntur vnguibus nigerrimis a unites, crura mi-
 Up " ' '

24 ParalipomenaHift
nus nigrefcuot digicis, roftrum eft cyaneum,& caput exiguum. Pennae inferno funt A
Sefcriptio . fufcce infertis rubris fuperoa? verb prornifcue pyrpurafcunr, deinceps fubnigra?,vi-
rides,atq; fplendentes. Caput,& collum pennis fufcis> albis,& viridibus,necnora
paulifper fuluefcennbus teguntur. Oculi funt nigri, iridefanguinea . Veriim ab
extremis oculorumangulis vfqjad roftrum vnius vncice interua]lo,pellis eft deplu-
$nis, &exalbc> rubefcit. Ala? viridi, & nirentefulgent colore, fupernccprope ori-
'pifcatto ope ginem violacea.’, deinceps viridi, &co!orcpauoninoreterta?/ Affiduecirca Lacus
€orui mart inexicanos verfatur, quiapifcibus vefcitur, & iuxta lacuftrialqca educat fobolem.
mperagmr De Coruo autem marino Sinarum, Mendoza Auguft/nianus hxc ha bet. Rex
Sinarum in cumfiis Vrbibus iuxta fluuios fir/s qua?dam habet xdificia , in quorum
fingulis multi Coruimarinialuntur , quorum operapifeatio mirandum/n modum
pcragjtur 'jillis poti/fimum menfibus, quibus pifees fuos foetus ediderunr. Quan-
doquidem eduftos exillis atdifieijs coruos miniftri ad ripas fluminum deferunr, vbf
fcapha: pifeatoriat aqua femipknoe detinentur, quibus in ordinem digeftis fingulis
fingulosCoruos affignant . B
Coruos deinde longo funiculo fubalis vinciunr,& alio funiculo ingluuiem ftrin-
jgunr, ne captos pifees vorare poflint ,poftea ad capturam pifeium aues dimittunc,
qua:fuummunustarn diligencerobeunt, vt cun<ftis intuentibus admirar/onem pa-
riant:narnqjmaghaccleritate htiiufmodi aues fefemergunt, &tandiu fub vndis
inorantur,donee ingluuiem a toftro ad peiftus efqjimpleuerijitj pofhnodumemer¬
gences eadem vclocitate ad fcaphas toties reuertuntur , donee pifeibus .replera;
fuerint . Tunc enimfoluto gutturis vinculo libere dimittuntur, vt pifees ad pro.
prium vidtum venentur.Sunt enim fame!ica?,quia die pifeationem precedence nul¬
la eis cibaria fuerunt fuppeditata, vtad pifeationem alacriores redderentur.
Sed dubitandurneftjobmemoratam ingluuiem, cum Author nullius co-
Comas Ici is, & conditionisauium memineHr, quod huiufmodi auis non ad

Carbo
Mergat
,
aquatil is
&
genus Coruorutn aquaticorum , fed potius Onocrotalorum
fit referenda»
Vtcumqi fit, nos in prxfentia propon/mus ledori '
Wtgnus’. fpe<5landam iconem Corui, feu Ca rbonis
aqua tici, qua'em in publico Mufxo in-
uenimns, de quo animali in ter-
rio Ornithologta? tomo ac¬
tum fuit : quandoqui-
de bate auis apud
Albertum,
3c Carbo aquaticus , &
Mergus Magnus niger
appellatur,

x . -’ ' , f
- - - .. (
ScelAquaCarebtooniicnl s
 a6 Paralipomena Hift.

D E M E R G I S.
Oruis aquaticis mergiiunt affines, quorum plurcs differentia? in To*
mo rertio Ornithologia? aflignantur,fed, pra?terillas, mergusar&i-
cus ex Norue^ia miflus, & a Carolo Clufio defer/ptus non eft filen-
tio inuoluendus.^Eft enim auis marina, palmipcs , anferedomeftico
maior: vtplunmuma coIlo,vbi pedtoriiungirur, vfq; ad vropygium,
De/iriptio
duos pedes loga cft^&corporisambicus binorum pedurmAla? quatuordecim vneias
Ann o
longe,caudabreuis, & vix crium vneiarum. .Collum fereo&o vneias Iongum, ca¬
put breue tres vneias latum. Roftrum nigrumjmucronatum, magnitudinem qua-
tuor vneiarum fuperans . B
Lingua tres fere vneias Ionga, nigra,mucronara, chartilaginca, & circa partem
fiiperiorem, vbi roftro ne&irur, dentibus introrfumrecuru/j vtrimq; prfdita, me¬
dia autem parte afpera. Similiter palatutnquatuor exiguorum , & breuium den-
rium incrorfumfpe&antium ordinemunitur, quibus facilepifces retinet ,& confi-
cir: cum roftrum dentibus careat.
Totum corpus denfispennis tegitur, qua? in pedore, toro ventre, & alarum fupi-
Pennarum
naparte breues ,& alba?, indorfo autem, & parte alarum prona longiorcs, <S^
variant. nigricantes, fingula? tamencirca extrcmitatemmaculis candidis infignira?: ha?c
cnim pennarum varictas circa derfum, & larcra meieagridis, feu gallina? Numidi-
ca? variuro colore repratfentat. Deinde collum torque exnigris conftante pennis
decoratur:caputetiamfimilibuspennis tegitur. Arqua? roftrum,& oculosam-
biunt candidis maculis funt diftin&at.Sub gutture quoq;aIiquas paruaspennas al¬
bas nigris haberpermixtas. Crura in extremo corpore funt fita tabus vneijs pauld
longiora, plana, & nigra . Pedes funrquatuor vneias fongi,nigri,tribusdjgitis re (
ferti, & atra membrana fimui ad vngues vfq; copulati.Immo circa pofteriorem par¬
tem ftngulorum pedum pauld fupra infiex/onem paruus articulus inftar calcaris
confpicitur.
Hoierus feriptum rcliquitauembuius generis, in Farrenfi infula inter Norue-
giam, &Islandiam fita, fuifle deprehenfam; in aquis educare, necnifi aduentante
Autumno confpici, terram autemraro attingere . Huiq non va\de diflimilis vide-
turmergus ilietnarinus,quemGefnerus in Paralipomenismemorat. Pariterabhis
Jtftrgus Ma
auibus non multum degenerat Mcrgus Amcricanus alis exiguis infignitus: qua de
re auis rnonftrofa effe perhibetur.
rtnus Gefne
ri.

D E COT VRNICIBVS.
Vamuis in feundo Ornithologia? Tomo vnum dumtaxac Coturni-
ctim genus fuerit memoratum: licet Ariftoteles fcripferic vifamfuif-
fe Coturmcemalbam, tamen diuerfam fpeciem haudquaquam con
ftituit: cur poftea aliquibus inlocis interdum aues albefcant fuoloco
Auitcoml- fuitexplicatum. Nihilominus legimus apud Martinum Cromcrum
fionem gene vifas fuiffc Coturnices pedibus virencibus, quarum efus, & vfus conuulfionem ge-
ncrat, & tamen noftrates virore pedum carent. Modo Coturnicem aquacicam ad-
rant.
dimus, nonqu:a ad idem genus referenda fir, fed folumracionemagnitudinis , &
velocitatis pedum.
Coturniit
Eft,enim qufdam auis fufea Mcxicani lacus indigena,magnifudinem Coturnicis
apuatilts. atmulans, prolixo r3men roftro, & ad inferiors curuo, pedibus Iongis, & iuxtafum-
mitatem aquarum cclerimc curfitans ; cum nunquam fere volet ,vefcirur pifeieu-
lis, & ab Incolis lingua vernacuia Cottirnix aqdatitis cognominatur.
DE

r
 Omnium Anitnalium. V

D E A VIBVS FVLICIS
congeneribus.

Elatum fuic in terrio Ornithologia? tomo ad mentem Alberti quafda

aues fulicas nuncupari,qu£ potms ad Mergorum genera erant redu-
cendg; pariter OrnirhoJogus fcribcbat apud ItaJosduasfuIicarum
fpccics, nempe ma/oretn,& minorem verfarijquamuis ipfc maiorem
fulicam Coruum aquaticum Ariftotelisefte putauerit: quandoquide
in Italia vnumtantummodofulica? genushabetur.
Apud Indos Yacbacintli auis ad fulicas Nuperorum videtur referenda, virenti-
bus eft cruribus, capite, & ventre cyaneis, fed in colorem purpureum tendentibus,
al/s promifeue fuluis, & nigris. Roftrum tres digitos latos Iongum, & circa exor-
tum in coccineura colorem vergens, parte anteriori capitis depilli. Pifcibus iuxta Dtfcriftio.
Iacus,& Alumina viuit, edilis eft eius caro,fedminime grato alimento.
Eodem nomine indigitant aliam auem Indi folic? pariter a?mulam jquamuis
alijs vocetur quachiltone, coloris eft purpurei ex nigro interferes alb'catibus pen-
nis. Roftrum initio pallet. Adolefcentibus rubet, cu caluitie iuxta originem roltri. Auisgalli
Crura funtlutea ad virorem inclinantia,& quatuor digitis pallidis terminantur. gillinacei
Oculi funt nigri, iridefulua,circapaludes curfitat, pifcibus vi&icans, & huius caro &muU.
addifferetiam fuperioris palatonon eft iniucunda. Tandem huiufmodi auis vigi-
Iiam,& cantum GaHi gallinaceiimitatur:fiquidcmno<ftcintempefta,&crepufcu-
lis aduenta ntibus matutinis canic.

DE PASSERIBVS AQVATICIS,
Sc exoticis.
Erfatur in Mexicanis Plagisauis nuncupata Acototloquich'tl, feu
paffer aquaticus, quoniam pafferem noftratem magnitudine, & forma
fimulet,roftro eft nigro, cruribus, & pedibus fuluis , inferiori parte
corporisplerumq;Candida,csterisfuluis albcdine aliqua, & nigre-
dine variatis . Pertinaciscancioniseft animal,quia non minus canit,
quam folpergic,dum contumaci fonitp mures imitante garrit. In
iuncetis plerumq; infider,&nidulatur,& toco Ccclo diferepat ab iliopaflere aqua-
tico, qui in fecundo Ornitholog/a; libro fair memoratus . ygx ault
H Eft alia auis inillisregionibus pafter aquatilis pariter nuncupata , cui in(Ignis quabs.
ftultitia,&fimplicitasnomendedir,quiamanus apprehendentium non fugir,ad-
miraturfolum, & tanquamauis ftolida ftupet; yoce Graculum , magnitudine Pica,
& forma Larum temulatur. Roftro eft tenui tres vneias Iongo, rotundo ,&re&o, p4 fr(r ttul-
necnon prope extremit3tem nonnihil curuo,pupi!Ia nigra,& membrana oculos cin- UiS
gentein ambitu cinerca. Crura funt nigra, & pedes inftar anitnalium paJmipedu
membrana tnuniuntur . Marina eft auis ,& vefciturpifciculis.
Cfteriimaues huius generis, nauris appeljentibus ,arboribus inftdent, &fecu-
r?ad manus accedunt: quadere palferes ftulti nominantur.-Bononix veroauicu-
lamlongeabhisdiuerfatnpaflerem ftultumindigitant, nimirum motacillsquam- Mot*cilla
dam fpeciemnonnullis ctiam Aucupibusmagnaninam vulgo nomina:am;itemai;a
attitq3***
auiculam, qu? corporis habitu pafterem fimulat, licet colore lit diuerfilfima; de qui-
buspofteain fecundo Omithologix libro vberius a&umfuie.
C 3 PARA-
 Paralipomena Hift.
paralipomena historic
INSECT OR VM.
i De Velpis.
Mnes perfequi Vefparu differetias admodu difficile efleop/namur, c&
aJicab Anciqais,a!isea Nuperis rccefeahtur. Pryrcrea alif legitimse
aIi? ;fpurif,alia?noflrates» alij exotica? ,& potiflimum Indi cznuncu-
pantur.Modb,praneril!as in Hiftoiia lafedorum memoratas,quod-
dam Vefparum genus aculeatum , Scpungens Tetlatocha ab Indis
vocatur, quoniam, fingulis quibufque die bus. effoffa terra, & alio del at a, cubicu* g
VeftA 7k- lumfibi paratjfedfauos minimeconftruit.VcfpaeftnigraadcfruIeurn vergens,ex-
dica, ceptisalis 3 quae fulua; funt; fitoiliter cornicula luteotmguntur colore , lnmonti-
buspotitfiroumTepoatlamicis viuit.

dapilio In- hums generis nafeanrur, vbi etiam quoddacn Papihonum genus verlatur 3 quod 3
* _ t _ .. - a . _ - ..: 1 ,:_ : _f'
Barbaris Arauers nuncuparur, griliunagnirudine , vt^ Lerius teftificatur. Huiuf.
FLir- * •*

modi autem Beffix gregatimtanquam grilliadfocum, &ad loca calidiora acce-

dunt, & fi edile al iquid offendunr, iliico cxedunt; immo veftes ex corio paratas
Ira aIiquandocorrodunr3vtearumfuperficiempenitusabfumant.Deinde fi Pulla-
ftri cocii,aur alia cibaria.per incuriam, nociu incondita remaneant, mane vfque ad
oflacarnibus nudata reperiuntur ,& h®c eftnoxa, quam hulufmodi Infe&alnco-
Iis afferunc»

E C animalcula primum inter fe colore diferepare videntur, duin

alij niqri 3 alij uirides 3 alij quouis colore, praster a:bum, infigniti ob-
feriianrur. Al ij magnitudine3alij lono 3 alij generandi modo, alij de.
mum capitis conftitutione differunt: cum alijs caput cornututn, vt
t erm's vo!antibus,a!ijs abfque cornibus infit. *
Illud igitur genus cornibus refertum varios habere vfus perhibetur,vt in Hifforia
Infe&orum nut explanatum : fiquidem in doloribus fedandis fadiciter vfurpantur
& contraction es neruorum mirandumin modumtollunr, quem affeCium VvIo U c
Crancio vocitare folet. Immo in hiufmodi aiFeCHonibus viceamuletiauro fcargen
to tales beftiola? iticluduntur.-deinde ex cornibus harum beftiarum amuleta ad
Vfus in me - fafeinationes ,& ad tcrriculamenta puerorum parant:quamuis alij in omnibus puel-
iieinx . Iorum affe&'bus tale prajfidium commendent. Prstcrquamquod multi,in quart?.-
nis febribus abigendis^hasc cornua vtiiitcr fulpendunc.
Sed
 Omnium Animalium 29
^ oeSed> pra?tefh*c>’afn f“o Ioco narrara, fciendum eft in nouo Orbe Scarabeosex Scarabta,
Swc cornnoram gcncnri, quos Temolin Incolx nuncupant, & quorumdam corn»ini lu
P^oFifentur2 UtK ’ ^ ^ ac2ua ProP1Ijant ■> & Vpnerc m/randum in njyduraftimuiare

tendantur ; qua dc re non folum nature fed etiam volarepolfunt.

Vcrum in PJaga lilexicana, mufca pa!uftris non profus prxdkfta? diffimilis in Mute* Me*
aquis verfatur, Akkagacatl nuncupaca, quoniam facicm aquofam reprxfencer, & xicu-iapait*
vaide fimiiem elemenco, in quo affiduc verfatur. Hxc continuant annonam Plebi ftru.
mexicanx fuppeditat;dum vber harum mufearum copia, ftans quibufdam tempori-
bus ad retia venit:ex histritis, & commixtis globuii ad totius anniemporia prx-
parantur, namq; Indigenx ilias membranis fpicx mayzi, nimirumfrumenti indici
conuoiutas ,&in aquamnitratam coniedtas coquunt,atq; ita bonmri,& guftutmi- vfut in ci-
nime ingratum alimentumprxftant. Prxterqnamquod ijfdem mille auicularum
genera alunr, qua? caueis inclufa, non fine audienrium voiupcare voces varias tno-
dulantur; tandem harum mufearum genus maius,& minus reperitur.
Infuper iacus Mexicanus magnam prxbet eopiarn Ahoautli: ficenimoua prx-
didtarum mufearum Indicognominaot. Hxc Papauerumfeminibus funtfimi!ia,& ouaMufcd-
G capiunturproie&is in lacumfunibus brachiah's crafluudinis, qua parte flu&us funt rum indu
tumidiores : fiquidemillis oua adhxrcfcunt, & inde Pifcatores illacorradunt, &in ad quid.
vafisad vfumferuanr. Ex his poftmodum placentas ,aut orbes effingunr, &n
membranaceis inuofucrisfpicarum Mayzi recondunr, vt deinde,obiata occafio-
ne-,torrefaciendo fercula parent. Pifcium odorem fpirant , nec prauum penitus
alimentumprxftare perhibentur; intend vencriculum imbecftlum, & diffolutum
roborare dicuntur.
Iam explicatumfuit,mufearum alias eflfe aquatiles, alias terreftres: pariter ter-
reflrium duplex generatio fuo loco fim allignata ,quarum altera ex ouis, altera ex
pntredineprocedit,quamuis poftea ex ouis prius vermis dimanet,qui fenfim pedes, ,
atq; alas effort, & tandem volucris, nempe mufca euadit „
Cum igicur vermiculorum mufeas prog'gnentium duplex fit origo,nimirum con« Mufcayum
greffus mufcarum,& putredo: aduertendum eft, quod hxc putredo non folum ca- varid ori«ot
dauera, fed etiam corruprionemfrusftuum refpicit. Quamobremhocin Iocolibuit **
H exhibere iconem mufca? inquercus piluia natXjVbiiedorpotericetiatnmtueriico*
nem Blattx telas feftantis. -

DE
 3° Paralipomena Hift.

Mufca cx Quercus pilula prodiens, 6c Blatta

telas feilans.

DE ARANEIS.
VITAE Araneorum Fpecics zpudIndos gcneranfur, quarum prx-
cipuas memorare decreuimus, cum tnultas a lix in hiftoria Infe&orum
enumerate fqerint • qua?dam fpecics magnitudinem ouum columbi-
num fuperans Ahoachrocatl vocitatur , quoe cun\ tantae fit tnolis ,
nullius tamcn cife veneni dicitur. Rurfus alij apud Caribes funt
Araneijditnidium malum cicriumadajquantesexiguistaroen pedibus ,dentibus ta-
men Iongis, 6c acutis referti , qui elaborant telam fatis refiftentem, in qua fi parua
Reticulum volucris incidat proculdubio irretitur . Poifet ha»c aranea tanquam Calantica, feu
capitis. reticulum capitis mulieribus inferuire, & potiflimum quia ablutionc alba redditur.
Alia fpc- Alia fpecics Hoitztocatl, nempe Araneus fpinofus dicitur, quimorfudementar,
cits arauei fuperna, & media corporis parte eft niger, cetera luteus, figura aculeata,& tribute
fimilis: vnde apud Indos nomen fibi comparau/t cum Hortzclifpina vocetur,
Atocatl autem eft Araneus iuxta aquas degens, rubro , aureo ,& nigro variatur p
colore , & vitam ducit in planta ab Incolis Metl vocara; mira dexteritate telam pe*
ragitcircinovelutifemperrotundaram-innoeqi, aut faltem leuiflimieftidus .
Tenia fpe* Tandem in illis regionibus aranei paruuli funt,aurcis., & pundis nigris diftindt
cits „ Horum vulnuseftnoxium, quoniam idus ad quamdam veluri infaniam patientes
ducit, & partibus ffuporem communicat non fine anxietate, 8c dolore, quibus po-
ftealndiproprijs antidoti'srefiftunt,

PE
 Omnium Animalium. li
E

DEMVLTIPEDVM

RIA diuerfa ,&rerreftria Infedorumgeneramultipeda Prifciap-

pellarut, ncmpe IuIum,ScoIopendram,& Onifcum, fed de poftremo
in prefentiahaberurfermo.Qnifcos vocauit Ariftoteles om ttoAv&o
J'a^jnimirum Afellosmultipedes , nec prater ratione, quoniam no¬
men Afelli multis animanrium generibusapud Gra?cos comperit j
ideoque adiecic mulcipedes, quoniam Larini etiam Veteres a numero pedum has
F beftias multipedes indigitarunt Galenus cvkx.m appej!auit,&apud fuos zvd/xnc di-
ci tradidit eofque fic defcripfit.Afelli funt animalia,qua? in globum fe fe contrahunt;
qua de re nuncupanr xva/uw, ne mpe fabas, quia fabis efculentis fimiles fub hydrij s
intiieri licet.Immd Galenus plpries horum Afellorum meminir,& Temper fub hy-
drijsnafci, & verfari fcripfit.
Marcellus Virgiliu?in Commentarijsad Diofcoridemhas befliolasova?,ncmpe
afinos,fim<iiter Qalenus«!««?, nimirum afellos normnauir,quia!iuido colore m-
ftar afinorum tales beftias fint pratditse . Quid fi addatur ince(Tus,cum ha? multis in-
ftru&a? pedibus,tardo tamen grdTu9inftar afinorum moueanrur. Itali Porcelletos
a tot/us corporis fpecie,& Latiniparuer Porcellionescognominant,Horumautem
danturyarisfpecies ,qufin Hiftoria InTeftorunijnequemeraorata? neque delineate
fuerunt. Quamobrem Ledor hoc in loco eas meditari poterit: fiquidem hicobfer.
yatur Onifcus cinereus, deindealter cinereus obfcurus, Itemalia fpecies punftis
albis medium dorfum maculantibus,& demum Onifcus peregrinus,qualis forteab
G ArabrofioPareo depingitur, ybide varijs animahbus per vrinamexcretis verba
fiunt.

i.Onifcus cinereus.
2. Onifcus alter cinereus obfcurus.
3,. Alius punftisalbis dorfum maculantibus ,
4. Onifcus peregrinus,

r
 32 Paralipomena Hift.
s
D E H I R V D I N I B V S.
Vorum generum eflfe hirudinem, fiuefanguifugam,alter3min aquis
falfis, & alteram in aquis dulcibus viuentem iam in librofeptimode
Infedis fuit enucleatum . Modo prgdidis addimus hirudincm tenu-
em,& terrcftremad indosfpedantemjqua’ Ineolis Lamatech nomi-
natur. Eft moleftiffima hirudinis fpecics inter hcrbas,& monranas
arbores degens femidigitum longa, & admodum tenuis, pr?tereuntibus tenaciter
adh?ret,& quofcumque humani corporis meatus etiamanguftos,&f?dos fub/r, ne-
que prius illinc difcedit, quam humano fatietur fanguinejtunc enim, inftar noftra-
cium , fponte caditj minufque molefta eft vigentc SoleRemedium eft quibufdam g
pr^acutis arundinibui eas euellere , aut fe fe intra aquas faxis confidendo tueri,
autigneillasabigere.Itaque huiufmodihirudoanaturanoftratiiiii) abhorret, dmn
inter herbas. verfans aquas auerfatur.

DE VERMIBVS.
.Ifferenti? vermium funt plurimat.naratione corporatur,a?alij Amt ma.
gm,alij parui5 &alij mediocrcs: ratione partiu,quidacaudari, quid*
cornuci& quidam pdoft.-ratione colon's,alqfunt albi,ah} fiaui, &a!if
alterius colon’s: ratione originis,quidam in animalibus viuis , & qui-
dara inraortuis proueniunr.Raricne qualitacis,alij funt venenati,alij
veneno carent, & tandem ratione loci natalis, qu/dam nofiraces, & quidam exotici
nuncupantur.Eten/m Peruani ha bent vermes , exqnibus lethifcra venena parant.
Prteterea, in Huexut/a Prouincia Panicend, vermes generantur lineis albis, 8c
StelU trih. cyaneis a'iftindi verfantes inter folia quarumdam herbarum, quas Tunas vocant.
fadtjifufra Mirabilis funt fucultatis in ettfanda iniania : nam bmi vermes tufi&in aqua dif-
decent exor foluti perosfumuntur,& fi morbus fitinuetera«us,bis ,8s termedkamentumrepe-
nata. titur,fiquidem fomous con,ciIiatur,S< patiens poft longum excitatus fomnum refipi*
fcit,func enim huiufmodi vermes innoxij . Hinc fit vt tutopropinentun imnio Para*
lyricis, & Epilepticis feliciter etiam pratferibuntur .
Aiiud vermis genus eft in Mexicanis agrisiuxta moros, &fa!ices degens,qui
Cuchipilutljfeu vermis concilians fomnum nominatur,magnitudine,& forma quaft
JBombycis ;.nam,de illius more,menfe Odtobri, firma fe conuoluit membrana, 8c
Apriliin Papilionem mutatus prodit .flunc Indicunis infantium fufpendunt ,at-
queiilis fomnumconciliareafteueranr, &ab hoc effedu nomen belli® impofue-
n
runt.Eumdem inpulucrem redigunt,& cum vini porfione ad ftimulandam Vene*
rem pr®hent .Tales beftiola? ex pratdidis arboribus vidumfibi comparand.
Reperitur etiam quoddam genus Vermium , feulumbricorum tenuiftimorum
Yxcahojtli didum, capiturretibus, feruatur vafis capacibus in mercatus deferen-
dum.Pofteaquam illos Inftitores concoxerint,inpuI!um abeunt eolorem, &odo-
Femfpirant non abfimilemouis pifeium. I ndefiuntplacentae ,quas exiccatas fer-
uant, quoniam puerperarurB,& nusrieum lac augere perhibenr.
Verfantur ctiamin paludibasilfarum regionum quidam Vermes fimilesillis,
quos caroputrida hofpitatur. Mexicani hos vocant OcuiIiztac,crudi funt nigri ,8c
lorrefadi albicartt,quoniam hi quoque gula? famulanmr.
Vermes varijs coloribus decorati reuocarunt ad mentem Amphifbatnam raari-
nam,cuiusicon nullibieftexpreftajideoque non prsetermittenda. Fuit igitur Am*
phifbena hec coprehefa in man Angh'co.vbi mult® alig huius generis verfabantu?
‘ Habet
 Omnium Animalium. Amphisisr
33
fi H abet .alia beftitt bind capita geminit ti& marin*
nonpolfant, nifi quod alteram altcto mam “fcS"eflofculis qui- dtfcrtptio .
amethiftinitotum corpus decorant, qua: qmdetn P Ldnfvcomori arbo-
foufdam pulcherrimis videntur infigmta: , ad inftar flo um P y
sis . Hasc autemia fequenti icoae reprsfentatur.

Amphisb^na marina
 34 Paralipomena Hill.

DE PVLICE MARINO.

Linius Pulici* marini meminit,qui nodlu in mari fomnii pifciu infefiare

creditur.Kiranides hanc beftiolam Pfyllutn marmumappellauit.Ni-
phus, & ipfe memorat hoc animal, fed illud poftea cum fcolopendra
confundit . Rondclcrius pulicem marinum c/fe anima/cuium tenui
crufta tedium affeuerat, quod afpedlu homuncionem, veJ hmiam
fimulat alijs partibus locufta? fimilibus,cum appendicibus in cauda, ritu fquilla?; id-
Pffyldm queopinarur cfiTe pulicem marinumjnempe-vIdM®*1 SaAaTJ/oi',cuius meminit Ariflo-
fmntis. teles,quando de fomno pifcium verbafecit . Sed, vt veritatemfateamur, ex hac
Rondeletij defcriptione non pofiumus nifi conie<ftare,pro pulice marino,fquillam £
marinam minorem intellexilTe .quapropter aliam iconem hicdamus in publico in-
uenram Mufaeoab icone Rondeletij valdedifcrepantem, vtLedlor optimc poterit
intueri.

Pulcx marinus iuxca vtramcppartem delineatus.

s
E
Omnium Animalium. n
DE STELLIS MARINIS.'

ARIAftellarum marinarum genera obferuantur -qu^datn enimfn

ingentemexcrefcuntmolem, nonnull# mediocricontentefunt ma-
gnicudine,& qua?dam Temper parua? m'anenr,neque vllam auttionem
adipifcuntur.Iremalia? Tuncaculeata?,a!i£reticulata?,al/ee leues.fed Stellarnut
hx Tuncrara?, alif ramofa?, qua? a nonnullis arborefeentes appellan- differentia
tur ; alia? tandem (inuof?, &omnes poftea colore plurimum variant. Tandem alias
quinque tantiim radijs,& alia? pluribus funt referta?,
Interillas, qua?con(lancquinque radijs, collocaturea, qua? a Rondeletiofol
P raarinus nuncupatur,quoniam Solis pifturam quodammodoreferat .namemedio
corporis trunco, tanquam a centro quinq; radij erumpunt.minimc afperiin fupe-
rioriparte,fed veluticx fquamis compofiti, in Iatcribus vero paruis velutiacu
leis rigentes, &ad extremitatem vfq; gracilefeentes . Ac corpus flella? rotundum
in medio effigiem rofa? pitta? habet expre/Tam , vc in iconc propo/ita in Hiftoria
Infettorum apparent,vbi prone tantum deIineatur;fed,hocin Ioco,icon huius ftel-
he marina? iuxta vtramq; partem dei/neata exbibetur,

Stella quinq; radijs conftans, feu Sol Rondele-

tii iuxta vtramq; partem delineatus.

Parker
 36 Paralipomena Hift.
pariter in Hiftoria Infe&orum differentiae marinarum ftellarumduodecitn taa-
tiim radijs omatarum a Clariffimo viro Vlylfe Aldrouando obferuata^delineata?,
&defcripta? fterunt; quibus addimus ftellam trcdecim radiorum infigrtem,quarn
C arolus Clufiusin calce libri fexti Exoticorum defcriplic. Erat htecftellaex ge-
Stelld tub, nere aculeatarum, orbe corporis fads amplo, 8( radijs non admodum longis con¬
fer fupra fta bat,qui numeroerant tredecim re&i, & minimefinuolfomnes tamentequalislo-
dtctm txtr> gitadinis. Hiigiturradij requales fefcuntiamerant longi ,&diameter corporis
twiA, Qrb!cul-iti binarum vnciarum. Singuli radij prona parte quinis aculeorumordini-
bus eraric praedici, tribus medium occupanribus, & duobus al/js latera; itaut fingu-
lalatera decern aculeis pe&inacim munirentur.- Stella hxc pronerubefcebac, &
fupine flauefcebac.
Quomamaucem multa? iconej Infedorum poll impreffionem Hiftoriarum.in*
\ uentx fuerunt, &illas publicare voiuimus, hoc in loco tanquam coronidem eas
collocauimus,

■:C .

i .Papilio oculatus fufcus hirfutus mcdiocris,prone,& fupine effigiatus.

3.Item Papilioparuus cirrujeus polyophthalmos prone pi&us,

3.&4- Papilio alius exiguus rufus nigris guttis notatusprone, & fupine de-
lineatus,

j. Papilio alius exiguus ex fufeo rufus oblong3 macula tranfuerfim diftimflus.

7. & S. Papilio corpore cralfo fufeo viliofo magnis oculis pronus, & Cupinus ,
T abani forte fpecies,

I, Teredo in cortice iuglandis genira fuofollicuio inuoluta,

?. Porbicina tota nigra,

3. Forbicina rubra, & nigra culiqptera in fungi$ holetis reperta .

4. Culiopteron exiguum aranco firnile,

5. Cimex maximus fyludln's ,

6 . 7. Termites,

\ ■

/.

15 E
 Paralipomsna Hift.

i. Papilioni caudato infe&utn congener,

3. Medium ambiguum tergo bicorni habitu Bubonis ri&u Bufonis .

3. papilionaccum Medium,
11
4. Mufciformeinfeiftunipedibus longiflimss.

<r, Analyrrum cjuadripenne roftro acuroinato.

X
 Omnium Animalium. 3P

j. Citiiexfyluefhis colore Ieucopha:of

2. Cimicis fylueftris alia fpedes.

3. Cimexfylueftrisnonftetidus eolore yirididilute.'

4. Cimex alius fubuiridis,&: fubluteus duplici pun8ormnordiftediftiniftu$.

5. Cimex totus viridis,

6. Cimex fylueftris fubuiridis fetidus.

7. Cimejffxtidusfubtustantutn quatuor pun&onim ordinibus rarius.

S. Cimexcelore fubnigro capite rqbefcente.

I
 Paralipom'ena Hift.

5. Infe&umcinereuracimfciTormeffguraouah.

a. Infe&um aliud cincreum ciraiforme.

3. Infe&um aliud aluo Iongiufcula.

4, Infe&ucn culici fitnile fed monftrofum aluoobIong 3 3 & cauda tritida,

l
 Omnium Animalism.
I

£. Mufca fylueftris cbryfopteros aluo Iinci$ albis cin#a('

«. Mufcalcucophacacapitealboo

j. Mufca api fimilis.

4. Mufca boaria,TauaneIIo vulgo di<3a,
5, Mufcaoblonga tjnijs nigris,&Iutcis aluo alternatios varlata,
6* Mufca aurea alis argenteis.
7. Mufciforme infe&um ventre acuminate.’
%. Mufciforme infe&um minimum,
9. Infeftumquadripenne mufciforme.

so. Mufca cum longa promufcide.

2: 4*
 ParalipomenaHift.

1. Mufdlionaceum infeauro.

2. Eiufdem oua ex quibus prodierat.

necauda tricufpida.

4. Infeaum inter culice3& mufca ambiguutn cauda tricufpidit.

T \

5. Infeauin papilionaceum cauda bifurca.

si
6 . Infeautn mufcilionaceum.

7. Infedum papilionaceum aliud.

8. Infeaum mufcifortne ventre oblongo,& angufto.

 Omnium Animalium.

i. Vermis triticarius *,k Grxcis nuncupatus

'2. Eiufdemfpolium,

3. Eiufdera chryfal/s,

a 5r
I I

1.2.3. Pcdiculi catnpeftres cimicibus

le&ularijsfimiles.
I ■

1. Chryfalis aquatilis inllar fernwis ricini,au[ phifeolim radi

ce nymphe# inuenta.

2'. Vermiculus ex chryfa]ide tranfmutatus parte fupinapiclus

3. Idem vermiculus parte prona delineatus.

4. Nympha feu rudisqusedam formatio infe&icimifbrmis.

5. Jnfe&utn cimiforme vaginipcnne corpore oblongo.

 94 Paralipomena Hift

i. Folliculus alicuius Erne® incest® ,

3. Eiufdem fpoliutn.

PARALIPOMENA MOLLIVM,
Cruftaceorum , 6c Teftaceovum.
D E LEPOR1S MARINI
Differentijs.
Epus marines,eft animal de genere moIlium,quodab AcBanococh-
Jc? tefta exempt# comparator, nec pratterrarionem: quandoquide
Plinius&ipfe hac beftiam offara informem,nimirum maflamcarne-
am potius,quam pifeemapeliauit: cum neque pinnf,neque oculi.ne-
que alia membra rede diftinCta in hoc genere animalium, quemad-
modum in aljs pifeibus confpiciantur.
Rodelerius tria genera huius animalis deferipfit,quorum 'cones libroprimode
Mollibus fpe&and# fuertic cxpofit#.Pr?ter h#c tria genera,alia et;a rria a Do&if-
‘Alia oeneva ^mo viro Vlyfle Aldrouando fuerunt efHg’ata,quorum primum lepon terreftri,co-
Leponstna - lore,&parte anteriori, planeaftimilatur^fed pofteriori parte informis offa,iuxta fen
ritsi. tentiam Plinij, apparet. Secundum genus forma,& colore ab antecedent! difere-
pat,quia colore amethiftmo macu'is a'bis variato refulgeac. Tertium genus eftci-
nereo colore magis refertum, deinde albo,& amethiftino macula rum.'
His, & alijs in general! H'ftoria expofitis, duas alias addimus differentias, in
■m,* quarum prima Lepus matinus colore prorfus amethiftino coIIocatur,& in altera Le
pus marinus purpurei coloris a veluti in fubfequentibus iconibus exprimuntur.
DE
 Omnium Animalium* 45

Leporis Marini du* differentia nimirutn

eoloris prorfus amethiftini., 6c coloris
purpurei.
 Hift.
Paralipomena
A
dec a n cris
Lijscancrorumfpeciebus Cancer MoIIuccanus addendus eft, quia
circa MoIIuccanas infulas fuerit comprebefus.Defcriptusfuit a Clu-
fioirtExoticis huncin modum. Perpoliram is habebat cruftam, &
verficolorem, in qua lurrjini oppofita,colores ex flauo,&rubro mix-
ti obferuabatur. Conftabat aurcin tefta duabus parribus, antcriore ,
&pofteriore inter fe quadam chartiiagine connexis: anteriore quidem brcuiore,&
Dtfcriptio anguftiore, tres tamen vneias lofiga , & quatuor !ara,& pofteriore longemaiorc ;
Cancri Mol
niittirum quatnor vneias cum femifie longa, & feptem cum femifle lata. Vrraqjpars
facani. in dorfum inftar fornicis aflurgebat,poftciior tamen magis, quam anterior, & ve-
luti in tres eminentiores diuifiones breuibus quibufdam aculeis refertas diftindta. JJ
Pariter vbi anteriori particonnexaerat magis eminens, & breuibus quibufda acu¬
leis armata,deinde in lunata quaidam cornua fe fe diuidens ad longos vfq; anterio-
ris partis aculeos pertingcntia3 denrara vtrinq; & in firmam fpinam de/inentia , &
circa connexionem afperis quibufdam viliis teda. In media quafi parte crufta:
iuxta dorfi iatera orbiculatse quadam eminentie confpiciebantur, oculorum fere cf«
Egietn rcpraifentantes, durx tamen 3 & teftaceie,
Anterior vero crufta? pars, qua pofteriori nedebatur tres vneias erat lata, &
\Anttrmis quatuor, vbi erat ampliffima, extima binas tantiim vneias , qua: in tres breues acu¬
partis def-
leos tequalifpacio inter fe diftantes definebat. Iuxta medium aculeum , adnexum
(riptio
•
habebat non exteriori crufta; adbfrens , fed quadam articulatione fob ipla crufta
cornu triangulate feptem vneias longum anguftum, & mucronatum . Supremus in
prona aculei parte aogulus breuibus aculeis inftar feme erat refertus, fuprema eius
pars leuis,& carinata. Patera anterioris partis crufta? feptem aculeis,prefer exti-
mum.firmis, plants,& vneiam ,longisfpadiceicolon’s erantinftgnita. q
Pedum ani¬ Totum huius animalis corpus ficcitate contra <Sum , Sc vetuftare fete corrnptutn
mates ns/me Clufius c(lconfpicatus:nibiIominus decern pedes babuiffe obferuauit, quorupno-
re/s. res, an chelas habuerintnecne.nonpotuit confpici.Pofteriores quidem pedes fub«
fcquebanturexigup cbelx tribus ar ticulis integrate nullis vel capitis, vel caudce
veftigijs apparentibus, IlJaautempars tefta; , ex quaortum ducebat trtangulare
tmucronatum cornu3erat concaua.
Aliqua hufuties bums cancri in memoriam reuocauit quamdam fpeciem Cancri
heracleoticijcuius icon in Hiftoria Cruftaceorum fun locata:vocatus enim fun Hera
Cancer Be cleoticusab Heracleis Vrbibus 3quarum vna Poto3aItera Propot'di adiacer.Huiuf.
racleotkus, modi Cancer crufta nec valdelcui , nec valdeafperategitur. Rondeletius hunc
gallummarinum nominauit 3nonaliadecaufa,nifiquiabrachiahuius animalis3 mftar
crifta: galliformaraefle vidcantur,quemadmpdgm JLeiftor in iconibus propofitis,
& proponendis intueriporeft.
Pariter Rondeletius hocanima! cum Vrfo quadrupedecomparat ,quia brachijs, j)
oculis,&oriappofitisconglobatus,more Vrfidormiat. Verum hocnomen alteri
Vrfus Ma *
fpeciei competir, quam nonobferuauir Rondeletius, qua; Vrfi corium ,ob pilorum
rinses. denfitatcm,cemulatur; immo robore prtedidum cancrum heracleoticum fuperat.
Iraq,- libro fecudo de Cruftaceis in prima facie fuit locata icon Cancri heracleotx-
ci leuis, dcindc hirfuti, am igitur hirfuti duce dantur fpecies iuxta iconcsinuentas,
aut icon hirfuti bic propofitaadfimilitudioem leuis fuit effigiata.
Cancri pla-
Infuperin Plagisorientalibus tanta vis & moles cancrorum eft , vt abhomini-
pa Orecnta-
bus formidentur ; nam qu.Tcumquc chelis fuiscomprehendunt illicoobtruncanr,
Hs qesalcs.
& immediate vorant . Hocque non eft in dubium reuocandum : fiquidem Nauta;
fide digninuper ex India in Lufitaniam nauigantes , hanc veritatem iureiurando
affirmabanr. >
Reperituretiam in Virginia Sceccanancpifcis reftacei gencris,caudacruftacea
Cancris congener, quia multis refertus eft pedibus,vt Cancer, oculis in dorfo cmi-
nentibus
 Omnium Animalium. 4p
E nentibus ,pedem circicer lams, aquas marinas reftagnantes fequitur, & gratiflimi eft
faporis, ...
Mexican's lacubusfrequenseft animaI,forma,magnit}iaine,&colore, ex pulloin
atrum vergente Scarabeos terreftres fimulans,tegitur crufta, cancrorum more , ob
cuius duritiem, ab Incoiis Acetepitz nominatur; qijatuortantiitn fuftentaturpedi-
Papbagi po-
bus,ijfdemq; faltitat. Ab Incoiis eftur, qui ritu Pamphagorum, nulli fere rei par-
cunt , Vulgare praebetalimentum, veluti,&alia? fcarabeorympaluftrium fpecies, puli.
quibus item vefeuntur.
Similiter Indi edunt Atopinam animal fimile Scarabeo, quatuortantiim vncias
Jongum,& extenfum duas in latitudinem. Color ei eft fufeus,tegmineq.crullaceo,
more cancrorum,veftitur. Ha?c beftia vo!anscrepitat,&circa lacum Mexicanum Scaraheut
noduiniuncetis verfatur. Editur ab Indigenis elixacumalijspifcibus,&herbis. Mexicanat
edtlis.

F DE CONCHIS, &CONCHILIIS.
ARI/E Concharum differentia; in mari Auftrali noua? H/fpania? rc-
periuntur, VnavocaturXochpaItapachth,ncmpe concha colons
minij,auriculata ,mediocrismagnitudinis ,tranfuerfisfemicirculis,
lineas fecundiim return procedentes fecantibus,& colore minij ru
beo dilutiore,& luteo in ruborem tendente diftin&a. Altera fpecies
maior eft,&!ineis fimillima,fed colore candido rubro,&fufco varia.
Tertiademum circa auriculaseftrubicundo diluto, & fufeo colore pra?dica, lineis
tantiim redl/s,
Haber auftrale Indiarum pelagus Tapacbporcauhqui,nimirum Conchammufco- Concha mt
fam,qux hoc nomen fib/ cornparauit,quia mufeus illi inafeatur, fcofa.
ItemPanacenfis Prouinciaalitconchamquamdam venereaminfolentisforma?,
G aurita eft, fedauris altera multo minor .[ Color extrinfecus eft niger,vnde Con¬
cha nigra appellatun inferne veto ex nigro ad cinereum vetgit, (iitijs d/ftinguitur Concha ve¬
nouem, qua?, ob lincas alias tranfuerfim difeurrenres, in quofdam orbiculos fecari nerea exoti¬
videntur, ca.
Quamuis nomen conchylij pro vniuerfo teftaceorum genere aliquando accipia
tur ; nihilominus priuatim pro vnatanriim fpecie eorumdem apud Veteresvfur-
patur;& quando priuatim fumitur,non purpuram,neq; buccinum, fed concham ab
hisdiuerfam, & peculiarem fignificat, nempe qualem Rondeletiusfubhocnomine
exhibuit,buccino valdediffimilem,& nullis purpura?aculeis muricatiscircundatam:
muricis tamen fpecies eft,quando fcilicet murex pro colore accipitur.
Itaq; Conchvlium, iuxta mentem Rondeletij, in genere Concharum maiorura
turbinatarum colIocatur,ea parte Iatius,quain turbinem definit,aculeis, & alijs tu- EonchU'tttro
berculis carens,& foramen, quo interior caro oftenditur,noneftrotimdum,veluti quid fit.
in buccino,& purpura,fed Iongum apparet. ldeoq; huius etiam Forma? eft forami-
jp nis opercuIum.Quapropter addit Rondeletius iiquido conftare operculum purpura
/3a#Vtoi', fiue /SAarT/ov (iv^dmov appeiJandumeffe: quamuis Biatta byzant/a Ara¬ BlattaByzJi
bian nil al/ud fit, quam Conchylij operculum. Hinc Pharmaccpola? noftri Autho. tia quales.
res Arabes fecuti, Conchyliorum, &Buccinorum opercula permixta vendentes,
Blattas byzantias, & vnguesodoratosnuncupannquamquamh# fintrotunda,il¬
ia? verdobIongae:hoc enim exdo&rinaSerapionis,& aliorum Arabumcolligitur.
Quamobrem non a ratione alienum eritfihocinloco verivnguis odorati,necnon
falfi icones exbibeantur ,qua$ Lector perpendens, horum tres differentias poteric
raeditar/.

E 1.&4

i
 ParalipomenaHifl:

J.&4. Vnguis odoratus Officmarum.

s, & j. PfeudoQnguis odoratus
3. & 6, Vnguis odoratus verus.

iJ

mot

Vtautertiexa&ahorum vnguium cognitiohabeatm^notanduin eftapud Pharma

copolas verum vngncmodoratumrardobferuari. Namquiprimo Iocoeffigiatur
nonefllatior ditnidio digiroauriculari, hahetqslineamenta quxdam fubtilia :pars
autcm inferior concaua eft,&lincas feu cminentias amedio ad extremum habet pro
dudias^cnumero 4.apparer.
Infuper aiiquando habetur apud eofdepi Pharmacopa?os vnguis alter odora¬
tus,quern Pfeudom'chim anguftiorem appeliarepoterimus 3 Iineafq;tranfuerfas ha-
bet,vt in numero 2.8c j.cernitur.
Itaq;funt pra?diskf vogues odorati fai/I, quia funroperaiJacuiufdam cochlea?,quj
Fetnetipfamclaudir, &rec!udit; fed vnguis odoratus genuinus eft quidem opercu-
luoijfed iliius Conchili;> de quo fuperius egimus laiitudine duorum digitoru, & 16
gim«
 *

Omnium Animalium. Si /
£ gitudme trium.Eminenua$,& lineas quafdam exterius habet,in medio autemnuIJas, * . •
vtin icone 3. videre licet : fiquidem in icone 6. pingitur iuxtapartem inferiorem, Jc *
qua; animali adha?rebat;rbi eft magna concauiras, in fuperionveropartequamda
Jiabet veluti appendiefi lucidam, qua; vnguetn qoemdam smulari yidetur.
Pofteaquam Conchylijs nonnulli Authors addunt MytuIos,nolumus filentio Mymlidef-
initoluere pulcherrimam mytuii fpeciem,quam Clariffimus virC/ufius conchi feram
appellauic obferuatam anno Salutis humana? poft fefquimilleftmum nonagefimo t
nono . Erathic Mijtulus Conchi fer feprem vnc/aslongus, &tres Jatus,vbi ma-
xime dilatabatur,forma non valde diffimih Concha? longs a Ronddetio deferipre. Lib- i.de Te
Tefta erat fpiffa ,& rugofa> qua? duabus patula conchis fuifte yidebarur, caua erat, tfac.caj). 21
dorfodeuato, &nigro,cui vermiculorumtubuhinhsrebant, necnonparui frurices
fex,vel feptem vneias longi, quorum nonnulli craffiufculi,alij graciliores,& valde
ramofi erant, a quibus parir* conchae dependebant mufculis non abfimiles hirtis,
veluti capillisobfits.
K
DE TVRBINIBVS
VM Turbo fumaturpro quoaimq;habenre in iinoformam acutam,&
in fummo latiorem,non poterimus negare hoc nomen no competcre
Conchihis , de quibus in prgfentia verba huntcum hs concha: tur-
binats hanc prscipuam figuram fortiantur.
Ariftoteles igitur inter turbinata vnum fimplici ter turbinem colloca
uit,deindeoeseodemnominecomplcxus eft,nulla,aut magnitudinis,aut qualiratis Difftrenti*
babita rarione.Rondeletius tamen,& Vlyftes Aldrouandus infinirasfere Turbinu mult*,
diffeventiss receniueruntjquandoquidemalios magnbs,alios paruos,quofdam acu¬
minates,& quofdam obtufos,al/os auritos,alios tuberibus fcarcntes,nimirum non-
nuhosleues, 8c nonnullos afperos,quofdamangulofos, quofdammur/catos,alios
1 efteradady/os, alios pentadadiylos, quofdam tandem conco!ores,&difcolores
q obferuarunc.
Inter tot igirur diffeventias a v/r/s clariffrmis tot iconibus illufltatas, nulla icon
cumfuacarnefuit dclincata-.idcirco in grariam do£tx cunofitatis,Turbinemacu-
minatutneum Limace exhibemus fpeftandum.

Turbo acuminatus cum Limace.

E 2 ED
 Paralipom?na Hift.
ft

DE PATELLIS, SEV LEPADIBVS.

ATELLAS Rondelctius appellauit nonnullas Conchas ad formam
vafis efcarii patulas , cum quo raagnam videnturhabere fimilitudiae
Galenusautcm in Gloffis, vb/ab Hippocrate Lepades nominantur
y^halnt vertit Conchas Taxis adhatrenres, ncc pra?rer rarionem, quoniara
*fwd.,
habemusapud Anftotelem^epademetfe/ucrddvpor, fcilicet vniual-
uem. Eft enim in do&rina Ariftocclis vniualue genus,quod Taxis adhxret, refta ia
dorTum data.
Lepadumigitur duas differentias Rondelctius affignauit , quarum altera Lepas
Umpliciter vocatur,altera Lepas agria,& Auris marina dicitur. Forma autem inter
fe diTcrepant, & prxTertim quia Lepas in loco Tuperiori os habet, & in inferiori loco B
ori oppofitorneatumexerementorumjcum Auris marina hxcforamina in telhha-
rJurh mart beat . Nomen verb Aurisfibi comparauit a figura, quoniamperbelie bumanam
PC differth Auremrepra’Tentat,vtlicet intueriiniconibusdacislibrotertio de Teftaceisapud
W*c VlylTem Aidrouandum:Ted quoniam ibi Patellxfine carne delineate exhibentur,
libuit in prxTenciaiconem Auris Marinx cum Tua carne dare fpeftandam.

Auris marina cum fua carne.

 Omnium Animalium* 53

D E PENICILLIS
VBVLI quidam teftacei, Penicilli a Nuperis appellantur,qui2in eo
rum cauitate quid contine^tur fimilitudinem referens Penicillorum,
qu/bus Pi&ores vtuntur. Hi, iuxtafententiam Rondeletii, molli
quadam, &laxa fubftantia faxis aiiigantur iitautaquarum vndis fa.
tile cedant, &agitenrur. Quandoautemegredituridj quod inrus
carnofum later,frondeum quoddam expandiqquod exprimitur in iconibusapud Ro
deletium:quamuis multi alii fintTubuli,in quibus vermes latibulentur. Et tandem
alij funt,quiin Spongijs viuereperhibentur,quiinfequentibus iconibus expr/mum
tur. Licet nonnullis Anthoribus hi Turbines Dentalisfpedes effe ferantur.

Penicillorum inftarViuentes in lpongijj.

E 3 PARA-
 J4 Paralipomena Hift.
A
PARALIPOMENA historiae
Pifcium,& Cetorum.
DE PISCIBV'S VOLATILIBVS.
RES pifces volatiles Plinius recenfuit, fcilicet Hirundinem,Mifuu,
& Lucernam,qui Pifces noftra aerate funt notiflimi, fed, pra?rer hos,
muito pluresfuerunt obfcruati.qui PJinio non enumerantur. Namq
Pifces volatiles fquamofi diftinfti tamena noftris Hirund/nibus
volatilibus reperiuntur, qui circa caput Bona: fpeidegunt , & duos
dicuntur habere holies , nimiruminaquis Albicos pifces , & extra B
vndas Cornicem. Hi per aliquod temporis fpatiumfupra aquas alis corpus fuften-
tanr,deinde in aquam rurfus decidunr.
Li.lie.15 Videnturquadammodo hi pifces non abfimiles ill is, quorum meminit Joannes
Eufebius Jefuita in Hiftoria Naturae, dum inquit. Noctu volucres quidam pifces
palmaris longitudinis in naues claflis Indies cadere,&comprehendi foIent,qui ha-
AntifAthi* bent membranaceasalas fere inflar Vefpertilionum, quibus cxplicatis, ad centum,
vel amplius paflfuum intcruallum,vndasmaris foperuolant,vt alios pifces infequen
tes effugianr, fed interdum vngues rapaemm auium marmarum incurrunt: quapro-
pter vbiq;pericu!a fubeunt; ficq j cito denuo tnerguntur.vt a Cocli periculo fcfub
ducant. Horutn nonnullorumicones in tabula Africa; delineantur,vthicapparet

Pifces volatiles fquamofi.

Pariter
 Lacus
PiPifcis
Mo^lOlao cxsci*ans in tabulaOmnium
lcoi\acuhmgno*volitFariter Animalium.
Oceani feptentrionalis, apud Olaum Magnum ,confpicitur
pi&uraaliorumpifcium volantium Prima icon pifcis exprimitcaudam repandam
snftar Delphini.Secunda icon fpe&at ad pikes tabu!# Lacus AIbi, qui maximus,
&remotiflimus eft uerfus Scptcntrionem,& partim ad Mofcouitas, partim ad Sue-
nos, vel eis fubditas gentes pertinec, vbi pifcis volatilis verfatur,*jualis in fubieda
iconc delineatur.

i
 Paralipomena Hift.

DE DENTICIBVS
V LT I funt pifces, quivelacopia , velab aliquadentium prscro-
gatiua noinen fortiuntur . Vocatur mjAm; qusdara Thuni
fpeciesa vigoredentiumjcS^cwoslW, flue ffurcJui Grid's appel-
laturpifcis, quern Larini Denticem nuncupant. Sed aduertendum
eft nonnu/Jos pifces , nempe Denticem,ryDagridem 3 & Auratam
ob fingulares denEiumnocas,ab Authoribus confundi . Hocigitur
Sn loco Synodontismaxillas cum dentibus in palato delineatas exhibemus,de/nde
Auratam vcterem dentatam,qua2 pro Synagride, aut Synodonte quandoq;ab Au-
ehoribus vfurpatur.

Synodontis maxilla cum dentibus in palato.

deAurnt&vetat*uas
 $8 Paralipomcna Hitt.
A

D E SARGIS.
IS C IS trapyo? potius eapzo; debcret nominari a carne, quia_.
itixta mentcm Rondelctij fit pifcis pro corporis magnitudine fpif-
fus 3&maioremcarnis habeat copiam,qua:n Sparus, vcl alij huius ge¬
iSargorum
neris pifees. Huius igitur plures differentia?, &icones inHiftoria
varia fpe* Pifcium faerunt data? , in quarum prima delineator Sargus o’ppWt/
pies. yosuTm;,, quia circa vropygiutn maculatus fit, pinnas habetomnes aureas, pra¬
ter earn, qua? circa anumnigricar. Linea?etiatrs , prater nigras,p!urima? funr au*
rei colons, & macula iuxta vropygiutn violacea, veluti totutn etiam caput ad colo
tern violaceura vergit.
Secundo loco pingitur Sargus woX^pa.M^oclineisaureis elegantiffime decora- B
tus, item argenteis feme figuram exprimentibus. Demum ibi daturicon Sargi,ad
mentem Gefneri, quipoftmodum iuxtaopinionem aliorum , aliam Sargi figuram
effigiat,vt licet confpicariin Hifioria aquarilium. Verum huius poftremi pifcis ico
nemCorne'lio Sittardo acceptam referr. Hanc figuram exhibemus fpe&andam,
vt Latus fpeculandi campus Leftoribus pr*bcatgr,vbi os3caput3& dentes Sargi re-
praffentari feruntur,

Sargi poftrema icon Gefneri.

 Omnium Animalium. 59

DE ATHERINA.
ISCICVJLVS marinu$,& litoralis eft Atherina, qua? in marinisct/a
ftagnisreperitut, Aphijs /imilis 5dodrataIi magnitudine,parui digiti
crafiitudinc,dorfo fpiflo,vecrc leuiter deprefto,ore paruo ablq; den
tibus,& ocuiis magnis, eoiore eft vario.-nam venter eft argeteus,dor
mmmmmajamaaB fum eft fufcum,circa caput ex ftauo rubefcit, inftar Sardinaru, pinnas
habet quatuor,binas ad branches,binas in ventre,& aliam a podice3 & praeter has, Deferiptio.
duas alias in dorfo,omnes Candida? funt. Cauda duabus pinnis conftar, vtin ico¬
ne Bellonij apparet.Pro Iinea in medio corporeabrachijs ad caudam protenfa.fpif
fum quid Tub cute oftenditur, quod nonpotcftaliter,quam per fimilitudinem fafcia
appellari.Duce igitur icones in Hiftoria PifdumfueruntIocata?,nunc additur tertia,
F quam in publico Mufeoinuenimus ,vt Le&orhis iconibus inter fe comparatis ma-
gis congruam digit.

Atherina alia.

LiLi'C.qS,
DE RHOMBIS.
VPLEX Rhomborum gen usjcue vnum,&aculeatumaltcrumrece!
ieturin Hiftoria pifcium. Aculeatumpronaparcemultos habet aci Rhomborum
eos,maxime circa capnr,;& a capite caudam verfus,quibusaliud oe differ tnti*
nujpenitus caret,ahoquin fimilemifi quod tenuius eft, capite, ad ar
tem Bellonij,magis eIeuato,& grandi.
, Iea-3i?b° m}rmi P°J! ca magnitudine : etenim Rhombiin Oceano comnr
henfi ceteris funt maiorcs . Cum igitur loco citato tres Rhombiicones fuerintex
h!bit*,nimirum Rhombi aculeatr,Rbombi leui$,& Rhombi leuis veri Modoadc

«nfi»eniotcoofiderMd*. ' orftsadd,“,ral»'“'iRliomb.aculeati,(JUiiconc

RHOM-
Rahalcoumlcebaeruts .
Rahafcoumlebtauesr
 &2 Paralipomona Hid.

DE APRIS MARINIS.
ESCRIBITVR AperinHiftoriaPifciunijexfententiaRondeleti},
hunc in tr.odum. Apcr eftpifcis fquamofus, quamuis videtur tedlus
afpcra,& cute veluti vi!]ofa,corporefererotundo, & rubefcete,ocu*
Iis,magnis,roftro ob!ongo,& obtufo,inftar Suis,abfq;dentibus.Mox
a capite , Secundum longitudinem dorfi, aculeos habet praacutos,
duros,!onaos, re<ftos,fedinatquaIes,& Setas Apriaemulantes.
Cteterum hie Aper nullius fere eft confiderationis,in comparatione ad illum,qui
in mart Oceano olim fuit eonfpedtus, capite Apri,caninis dentibus, longioribus
incidentibus, & acutis , & fquamis miro ordine a natura difpofitis, vt in fubiedta
pidtura apparer ; fic enira ab Ambrofio Pareo deJineatur , quamuis inteMexerimus B
hunc Aprum ad animalia amphibia eifereducendum . Et Gefnerushanc belluam
fine nomine delinearam in Tabula Olai Magni aprum cetaceum appeilauit , vt a
pifee eiufdem nominis diferiminarer.
Non alienum a ratione eflfe exiftimamus,fi gregi Aprorum aquatilium fuesetiam
marinos addamus,quorum duo genera in mari Indico verfariferuntur. Alterura
genus roftro eftacuto.more Anferum , alteium vero roftro ita obtufo, vt quandoe
mari attollitur fpha?ra prorfus efie videatur- Horum fuum nonnullilongi funt cir
citer fex pedes,cauda ]ata, & bifida.Cum incipit mare comoueri, fuper aquam emi-
Stitlm mart- nentes videntur, & tempeftate conflidtati, virides apparent ,immo viridem mart's
norum diffe eifig.iem reddunr .Prjterea,ritu fuum rerreftrium, vehementer grunniunt: quamo-
renttf. brem Nauta* huiufmodi beftias vagantes,& refpirantes confptcati certiffimam tern
peftatem prsfagiunc.
Poftbmusaddere tertium genus, quod inRegione Mexicans fuit obferuatum,
Vitulimagnitudine. Pifeis hie Incolis vocatur Andura , fed Hifpanis , qui illana ^
Regionemarmis occuparunr. Hoga appellatur. Capite & auriculis fere eftfuillis.
Ex maxillis pendent cirri quinqjtanquam barbate appendices femipedem longae.
Carnem efui non iniucundam habet. Animal eft viuiparum, inftar Balenae. Dum
natat in aquis, viridis.flauus,ruber, & prorfus inftar Chamasleontis verficolor appa
ret. Circa litora verfatur,& vefeiturfolijs arboris Hoga nuncupate: vnde nomen
fibicomparauit. Animal eft inftar Suis dentatum ,reliquos pifeesobuios etiamfe
tnaiores necans-.quapropter Pifcatoreshanc beftiamprius interficere conantur.

Aper
aAndurfPipufeicl&ios.au
 Omnium Animalium. 6s

DE GALEIS, SIVE MVSTELIS.

i D Pifceslongos rotundos, & chartilagineos, Aurhores Muflelos,
fiue Galeos referunt, qui ira nomioanrur, non folum quia Muftelam
terreftrem longitudinecorporis reprxfentenc , fedetiam propter
nonnulla alia,qua; ambobus communia effe credutur: quemadmodQ
fuo locofuit expJanatum. Suntautem Canum marinorum fpecies,
quas Authorespromifcue,modo latina,modo grxca voce vtentes,inrerdum mufte- Qaieor^ mui
Jos, &a!iquando Galeoscognominanr: immo fa?pecaniculas appellant, quia,ritu, ( t ^tffer^n£
Canum,dentibus noceant, ' J
F Horum pifcium mulca; differentia in Hifioria fuerunt numerator nimirum wav
Ariftotelis.Canis Galeus Vulgaris,Catulus maior, & minor Saluiani, Muftdus Jeuis
ex Gefnero,Galeus Afterias,necnon Galeus gIaucusRondeletij,&demum Ga/eus
Acamhias,fiue Spinax.
Cteteriim poffumus iconum numerum augere,dum primo loco Galei leuis aliara
fpeciem damus,aec non aliam Mufteli differer.tiam,qui crafTus,niger, & curuus eft, c , , .>
huncq;Vulgus Mafliiienfium Gautum, Auguerura cognorriinat. Rondeietius hxc aiiU* '
ganus.
verba Cattum Algariunj interprjetari videtur.

F 9 Muftelus
ParalipomenaHift

Muftelus feu is alter.

 Omnium Animalium. 67

Gattus Algarius.

Pariter filentio non eft inuolucnda quxdam muftelx Bohemicxfpecies:quam-

tiis, iuxta aliorum Sententiam, ad Lampecras referri videatur . Eftigitur,tefte
Gcfnerojhicpifcis pulcherrimis diftindtus coioribus/cilicet flauo,croceo,candido,
tofeo, &atro, pupilla ocul orum nigra, & parteambiente cxrulea. Anrepaucos Defcrhtio.
annos huiufmoch pifces in Bohemia comprehendi ca’perunt, & pnmi ? propter pul- *
cbritudmemjinvafe 8mplo aquapleno viui Regiferuabancur.
Muftelx
 Paralipomena Hilt

Quoniamin genere GaIcorum,Vu!pecul3e,&fimiae marina? a nonnull/srecenfen

fur;placuitbocinIocobelluamex genere Amphibiorum, terreftrem Vulpemfacie
fimuiantemdelineare . Hscvoce Arabica Brethmechi, vc putat Gefnerus, nomi-
nari perbibetur. Captafuitm Iaualnfula, annoSaluris humans poft Sefquimille
fimum quinquagefimo primo,menfe Aprilis,fuitq; longacirciter decern cubiros, &
alta duos,cum dimidio,magna ex parte rubicundi coloris, & quibufdara iniocis coe-
ru'ea. Cauda autem,vbi inftar cauds equina? difFundebatur, ad colorem csruleu
dilutum inclinabat, rubeis diftin&a maculis. Vnguesleoninifere/eupotiuspan-
Eherini apparebantiveluti & cauda,qua? caudam Panthers,rationemacn!arum,fitim
iare videbatur. - Breth-
Argrctahbum.mechi
 70 Paralipomena Hift,

D E L A M I I S.
AMIA rapes’ »SAa/,u«, nimirum a gula nuncupata eft, quonia magna
habeat,gulam,ideft quod voraciffimum fit animal,fed tefte Bellonio,
noftris pifeatoribus pifciseftincognitus.namquamris Nicandcr, &
illius verbis fretus RondeIetius,Lamiam a Cane carcharia Ariftotelis
non difcriminetmihilominusfiattente verba Ariftotelis meditemur,
inueniemus Lamiamintergeneraplanorumpifcium,non autem Gale
An.c. 5 . oruma Philofopho fuiife collocatam. Item Oppianus Lamias a Canibus diftinxit:
quamobrem vna cum Bellonio Lamiam latum elfe pifeem ftatuendum eft. C'refeit
igittlr ex eode Authore,talispifcisinroaximammolem,cutetegitur fcabra,oshabec
in.anteriore capitis parte,vtfquatina,& mirandum eft,vt inquit ipfe,quoddentibus B
Dentium de plus minus ducentis eft refertum,in vtraqjmaxilla perquaternos ordines difpofitis
fcrip flo* circa radicemlatis,inpyramidem deficienribus,&circa lateracrenatis,
Quareha?c Bdlonij verba multis dubitandi anfamdederunt,quod Bellonius cu
iconem huius animalis omittat,hanc beftiam cum Cane Carcharia confundat. Ete-
nimquis vix poteft fibi perfuadere,quod Lami3pifcisp!anus,tamamplis dentibus
muniatur: non negamus quidem illi ineftemultos dentes, fed vt plurimum paruos,
qualcs in fcquenti icone confpiciuntur.

Denciculi exiftentes in ore Lamias

Pra?terea damus iconem Lamias cetacea? ex Epidaurijs {itoribus adue<5te,vt ali-

quafaltcm huius animalis icon in vaftapifciumhiftoriahabcatur.

Lamia

*0
 72 ParalipomenaHift.

DE RANIS PISCATRICIBVS.

ANA marina, feUpifpatrix ita di&a, quoniamin pifcando magna vta-

tur folertia , capur habcctotocorpore longegrandius aculeatum,
afperum,orbiculatum>&depre/rum,osprocorporis moJeampli/Iimu,
pejiripiio. & dcnribus mulris acutis,& recuruis armatu. Oculos babet amp/os,
porins in vertice capitis, qudm in tcmporibus fitos. Cauda rotunda
eft,breuis,& carnca,cute tcgitur iuxt3 infernam partem fubalbida, & iuxta fupernu
ex nigro flauefeente.
Nos igitur in prxfentia huius pifeis multas affignari differentiasopinamur,prop- £
ter diuerfas icones,qua? bodieroonftrantur. Siquidemin Hiftor/a Pifcium tres con
Diferent'u fpiciuntur. In primaicone apparct Rana pifeatrix vulgaris jdeinde ranapifeatrix
Authoris, &demum tertioloco Rana pifeatrix minor effigiatur. Modd alias addi-
mus piduras,in quarum prima Rana pifeatrix Georgij Fabritij apparer, & tandem
datur icon illius Ranat, quam noftri Pifcatores, feu potius Ichthiopol^ Bufonem
marinum,& Nautx pifcatores Diabolummarinumindigitanr.

Rana
 74 Paralipomena Hid.

Rana pifcatrix alia,feu Bufo marinus.

DE ACC 1 PENSERE, ET ATTILO.

I funt duo pifces,quipropter magnam inter fe connenientiam, fpedta D
1 tores aliquando decipiunt j difcref^nt tamen, quoniam Accipenfer,
feu Sturiopelagius eft Attilus aromcola,5{ Padofamilians .Accipeti
fer non temere vifus eft square trecentas libras ; cum tamen Plinjus
fcripferit Attilum ad mille libras interdum excreuifle,qu® magnitu-
do infignis5 & r3ra eft, .
Pmerea Attilus quando ad certam moJem excreuit , fquamas bifpidas abijcit,
quas perquinq;Qtdinesdifpofitas in fumma dorfi fpina,ex vtroqjlateregerainatas
jacfcriptia geftat;quibus abie(ftis,taau leuis euadit
Vtrfufque, Ex altera parte Sturio mirifice paiato gratificaturjcum viciflim caro Attili mollis,
& paiato non admodum iucunda fit, Huius oculi parui funt in tanta mole corporis,
& fic deinceps Lcdtor varias vtriufq; coditiones, & prterogatkias in Hiftoria Pifciu
yiderepoterit. Hie igitur Attili 6? AccipenferU.alias iconcsdamus,
Accipen*
A
icon
Polc ipeexnoTerniis a
 Paralipomena Hift.
A

DE PISCI VM ORBIVM
VARIETATE.

VLTAS cflehorum pifcium differentias var/j Authores no bis in{j-

nuant ;natn quamuis Saluianus hui'us generis pifcium vnum tantutn
agnoueritjBeJIonius tatnen duo genera eife tradit,ambo rotunda,Si
QlJftrenUdt
duro corio teifta , horum vero vnum tantum depingit. Rondeletius
plura genera efTefignificat,ex Orientali,& Septencrionali plaga de
JaraAtnadelineat,quorum primum fimpliciter Orbem cognominat,alterum Orbe g
fL uratum,tertium,& poftremum Orbem echinatum vocat. Prsedidiis Gefnerus alia
addit genera.Iicetminus rotundo corpore. lmmo in noftra Pifcium Hiftoria Orbis
Rhodius,& (iellatus fuit monftratus.
Tandem Clufius,intermultaslpecies hums generis Pifcium,meminit Orbis ri<ftu
Rana?,quihabebac Iongitudinem fcxdecim vnciarum, & ambitus corporis menfura
viginti vnciarum fuperabat. Totum corpus erat fufcum albicantibus maculis diftin
dum. Caput cratcratfumTupercilijs elatis, cum ore Iariufculo, & fi(To, inmodum
ridus ranee,prreter formam aliorumpifcium orbiculatorum,
Quamuis Gefnerus varial' oblongi orbis differentias recenfuerit: nihilominus
hanc fpeciem non ita eleganter exp reffit atq;Clu(ius. An poftea huiufmodi pifeis Le
pus marinus Apuleij appellari poffit quemadmodum Gefnerus opinaturjid Ouiius
in dubium reuocar,
Infuperidcm Clufius in Exoticis memory orbem oblongum capite teftudinis,
quicoriofijfcicolons erat te<5ius ,&te/TeIlis inaequalibus varie diftineftus, modd q
fere orbicufaribus, modd fjgura Rhornboide,modd quadrangu!a,i;fq; omnibus ma-
culas Candidas hi'oentibus. Collum habebat oblongum , prreter naturam aliorum
pifcium Orbiculatorum, <% in ffnguiis Jateribus iuxta coliura habebat pinnam ex fuf
Co rubentis colons,(imiles erant'pinns infimi dorfi
In prafentia alias habemus icones proponendas , quarum prima eft icon Orbis
Hifpanici dentati, fecunda eft pidurapifeis Septentrionalis in Olai magnitabula
delineati,qui orbibus annumerandus efle videtur, quamuis apud ipfum pifeis duo-

prater Qefnerus arbitratur.Tertiodemum loco proponitur effigies pilcis echinatiforte ejj

tnumeratas genere Qrbiura,qui a loachimo fuit commwiicatus.

Orbis
OrdentbisHifpantiuc s.s
 Paralipomena Hifb

Pifcis Sepcentrionalis force ad genus

orbium referendus.

Pifcis echmatus forte ex genere orbium.

 Omnium Animalium. 79
E Prsterea Carolus Cltifiu$in Exoticis alias buius generis piTcium'icones cxhibee Lib. 6 .c.22.
prima fpccics fquamis prorfus carebat5fed dura cute regebatur, aculeis adeofirmfs
roborata.vt non fine nocumentoapprehcndi pollet. Erilnraculei in dorfo,& late-
ribus longioresj&maioresjin pe<Soreverominores,&breuiores. Ex Oceano fep
tentrionaii allatum pifcem eiTe coniediabar. _ , . .
AIcerius etiam Orbisechinati iconemprsbet fpedlandam, qui ab extrcmo ore ad . L y.^
caudam vndecim vocias erat longus;eius a nbitum fexdecim vncis explebanr.Co- ' Ci*
Joris erac indorfo fafci nigrismacuiis confperft ,&circa ventrem cinerci. Binas
pinnas in lareribus habebar; parirer alias duas,quarQ vna in extremo dorfo fupra caq
dam locabatur3altera poft podicepi fufci colon's,

DE RELIQJIS PISCIBVS.
p aculcaris,
RBIVM Echinatorum hifloria in memoriam rcuocauit nonnulja
alia pifcium genera , qua’ fpinis armantur. Vnius mcminir Clufius
fub nomine pifeis hiftricis. Hie pifeis abextremo ore ad initium cau
ds Iongus erat viginti vneias , & craffus viginti nouem, fquamisca- lib.Qtxot.
rcbat,&corioa!bicante tcgebatur,vbiq;firmis,& aputis fpinis obfiro (4f.ii.
quarum bafis in binas alias breues & fub cute Iatentes definebac. Labia crant ru-
gofa,&bina offa pro dentibus ftabanr. Oculierant illi grandes ,& fupercilia da¬
ta quatuorfpinis horrifica. Vtrinqjin Jateribus pinnam geftabar, item binis alijs
mun/tusin finedorfi. Breuiores fpins erant vneiam longs,longifiima: triunciales,
media? duarum vneiarum, Longiflims larera arrpabantjreliqns torum corpus,fer. orbes eehi.
uataquadamfer/e , fed circa caudam rariores. Spins fupra caput erant eredis, & nati •
qusverfusos vergehant in anrerforem parrem erant conuerfs. Quamobrem, ra.
tioae huius deferiptionis, hie pifeis vide rur quodammodo conuenire cum ah'qua fpe
cie orbium echinatorum,iam ab eodem Clufio delinearorum . Prsterquamquodos
ri&um hiftricis aemulare videbatur.
PariterTheuetus,referente Pareo, in finuPerfico, Arabia verfus, feribir compre Vcnenu pi-
hendipifeem Carpioniquodammodo aequalem,!ongis aculeis circumuall3tum,qui
bus,aduerfusomne genus pifcium, prsliatur. His autem dentibus fi homo lender 7
vulneretur, nifi pisftofint prsfidia, intra fpatium viginti quatuor horarum perir,&
ralcm belluam Herinaceum marinum appellate videtur. Exprimiturigiturin hac
icane,veifa.!tefailji non abfimilL

\
Herinaceus
 Omnium Animalium. 81
S Ampliusfi aliquodanimal adHerinaceosmar?noseftrtferendum,proculdubio
crit life pifcis,qui ab Arabibusin Oceanoobferuarur,&abip(tsCalftal lau! nuncu
patur,qua? voces pifccm pejriculofum feu mali ominis nobis iniinuar.-prpprercaquod,
quando fiepeapparet» plerumq; aduedi quidpiam concingerefoiet. Effigiacura
$ totnie
Cornelio ludceQ irj tabula Alia;.
In prinjis eft animal horrendiafpe<flus,&ri&uminftarfui$ geftar,<c\umdentibus
ferratisjdeindeab initio capitis ad extretnitafcm cauda* fcxaculei firmini,& magni;
necnon ad pugnandum , .& feriendum idonei con/piciuntur: fed trespropecapuc
czteris font maiores,tjempe in/tar corniculorum, cum alij minores fint, & aequali-
terinter fedidantes, poftremus veroprope caudam aliquanrulueftrecuruus.C auda
eft b iSda,& pars fuperior maior eft inferion,cumacuieisinfuratnitate. Circa vch-
trempinnis eft refertus,quibus natando vtitur, In fequeaci icone expritnitur.

Herinaceus Arabum.
 85 Paralipomena Hilt.
A
t • • -y .

DE QGPSO, BARBOTA,
.&BocatrUfa,
mili'-■■■ i\

J'SCBM quemdam Ichthiocollam, quad glut/ne redundantem Autha

res nuncupantquemadmodumin Ponto firoilem pifeem Collanutn
Copfas qui indigitant. ltaliColpifcerp,& Vulgus Colabuccum cognominar,vt
Ptfeis. Bellonius.teftificatur,quifhnilem pifeem Bononienfibus Copfum ap
pellaffafteueratjcum ramcn Copfus nobis, & Ferrarieofibus fit Ga-
leus Rhodius Veterum, vein fua Hiftoriafuitexplicatum. Reliqumeft modd, vt
pifeem fub hoc nomine ab Hifpania miffum Rcdiori oftendamus.vt ftguram huic no- ®
mini magis congruam ponderer,
Gai/i vulgo Barbotam appellant quemdam pifeem nonabarba, vt teftatur Eel-
Btrbott E- Ionius,fed ex eo quod,Barborare,csnum,& Jutum roftro,more Anferum,commone
tymumk re dicum :hinc tamen non He quin Barbota cirro redlo,& breuUnftar barbs, in ma-
xillainferiori non inligniatur. Nos in praefentia damusaliam barbotammultis cir
ris decoratam,qus Rfinjj Glumiseffe a multis perhibetur,
Botarriftam Infubres apptMa'nc quamda pifeis fpccienfj, qua? aliter muftelalacus
tris nuncupatur,8e Mediolanenfes fecundiim Cardanum,Botcam fimpliciterindigi
tant,quia vtrifit ftmilis-.cum Mediolanenfibus vtris botta cognominetur. Sed fatius
edet ob capitis huius pifeis fimilirudinecum Bufonibuj,Bottamcognominare: natn
Bufones Botci nominanturjquandoquidem non folum figura capitis,fed etiamridiu
h'c pifeis ranas fimulat. Datur hie alia icon,qua? in Hiftoria pifeium non fuit Iocaca,
& Botatriffa/eucongener muftelspaluftriEellonij nuncuparipote/R

Copfus
 %6 Paralipomena Hift.

DE EPERLANO,
OKDEIETlVS Eperlantirc vocat qucmdainpifce, cuius icondatur
in Hiftoria Pifcium, quoniam fuo nirore Y'flionem, nempe PerJanj
rcferatj quamuis pofka BeJlomus, & Ge/nerlis Epelanum nuncupec.
Gefnerus Epelanum Sequana? dcfcribit Luretia? frequcntem, quart
ZpeUat By Escellanuro a pr£eftantia } quacseterospilces fui generis antccellrr.
maw* Arburno facit fitnillimum in hoc tantummodo differente, quod rufas radices pinna
rum habeat,& lineamsqu® latera lecat verfus caudam vajde mflexam quinqjdigiro-
rumloDgirudinem , & pollicis Iatitudinem interdum fuperareafleuerat. Deinde
fcribitaFtrrarienfibusBorbolumnuncupari ,&a Rothomagenfibus Oueliam,
OeelU quoniam hiepifeisouis Temper fit pr^gnans . Huius forma datur in fequenti icone*
fe$e

Eperlanus Gefneri.

D E T R V T I S.
R VTA a trudendo aqua; Impetu difla, multas Comprehendit fpeciest
cum alia* fint fluuiatiles /alia: Iacuftres,qua? Salmonata cognomina n
tur. Dcindc fluuiatiles,alia? magnK,aIi£ parua* funr, item colore in¬
ter fc variant » Tradit Rondeletius quafdam Trutas paruas effe,
cafqialbas»quales infiuuijsSantonum,& Boiorum verfantur , alias
eife
 Omnium Animalium. 87
E e(Tc maiores, & liauas Pariter Gefderu* fmbil fe andiuiffe alicubi in Germania
Trutam flaui colons fuifle comprehenfarn. _ i ft,n C nnam rauftc
V tcumq;fitjin pratfentia exhibere volumus iconem Trut* vulga”s»J"' TfM/ vu£m
lac fpeciem nonnullielTe autumant,&cum Spinulo Alberti conuemrcarb •
poteft quoqjvocari Spinula rubea capta Bononis in fluuio Sapina?.

Trutavulgi/eu Spinula rubea capta

in fluuio Sapinse.

D E LVCIO.

ISCIS eft Luciusnulli noonotus, ita nominatus , quia no&u luceat:

haedereadmirandus/edpotiffimum propter caput,cum Author de
natura rerum Lucium in cerebro lapidem chryftallo fimifera gercre
feribat. Nosaurem caput huius Animalis admiramur^quiaroftrlim
habet Iongum,riduro maximum, anferino roftro a R ondeietio com-
paratum. Maxilla inferior fuperiore eft longior,& inftar cochlearis excauata. Den
tes in eo plurimi non vnomodo difpofiti,& tefte Alberto,diuerfarum acierum;nam
in parte anteriore inferioris maxilla? dentes funt parui.in os recurui; in fuperiori ma
xilla nulli,quoniam,cumealatiorftt, dentes extra os prominentes ,&inferioribus
non occurrentes,eflentinutiles. Itaq;horum loco, natura, Rondeletio tefte ,duos
dentiu ordines palato infixit.PIacuic igirur ha?c omnia icone capitis huius animalis
explanare,pofteaquarain Hiftoria Pifcium non fait collocata, Immo addimus rdi
quas partes internas Lucij diligecer delineatas,& a Clariftimo viro lo.Ant.Godio
Anatomico noftra?a?cacis celeberrimoexatninatas.:velutiin Iconibus Ic<ftor cofpica
ri poterit.

H 2 A. Fo.
A. A,A. Dcntiumfenesinpalafo.
EBB. Faucium afpcra fcabritics.
C.C.C.C. Branchia? vtriufq ; Uteri*intrsrfuai dentate, &esctrorfum,fcu foras
inflex*.
r> . Os guise,feu oefophagi
E. Lingua.
F . Dentes mandibul* inferiori*
G . R/<ftus guise
LI, Palarum.
K Palaci afpcra fcabrities
 A. A . ’Prinna? fuper/ores ad:in
feriorem partem thoracis
B. AnguJu^ fuperiorj&pars
fuprema thoracis,,
C .C .Thoracis Ian"tudo,quaa3
pleura vetfir.
DD,Septunuranfuerfum
E Hepar
F Cor.
G. Veftca fdlis.
H. Den,
I. Inteflini cxitus,
K.VcnrricuIu's cieiffneri*
L. Origoinreftini *
M. Podex
N • Pinny.
B. pudendum
C .anus.
DD. rcucrfus inteftini
deorfum.
E. inreftiniorificiu in quod
ftomachus definir.
F. Hen.
G . ftomachus.
H. ucna a vefica fellis in
lienetn.
I. altera vena a vefica fel
1 is in lienem.
K .fellis velicula.
L.heparinuerfum.
M .vas ab hepate in lienetn
pinguedine inuolututn
 Paralipomena Hi ft.

DE C Y P R I N I S,

C VM horum pifciurnmulfa? differentia* in propria Hiftoria memorats fue-

rint,inpra?fentia Cyprinipaiufiris partes internasproponimusexaminacas.
Videlicet. -

A.t.femicirculi branchiarumoffeifuperficies interna vtrinq;cirrata: itemfemic/rcu

>li offei fuperficies inferior vtrinq;cirrata 3 queadmoduto fuperior villofa, ninairum
villis duplicis ordinis mfignita.

C. Acetabulum in quo lapis Cyprini continetur.

4 Lapidis Cyprini pars exterior.

y. Eiufdem lapidis pars interior.

A A. Dens interior primiordinis>&fecunda? magnitudinis

BB. Dens altcrius ordinis/cilicet medijjmagnitudinisprimarj&oraniutnmaximus.

C.C. Dens ordinis etjam fecundf&tertiatmagnirudinis.

I>D. Dens pariter ordinis fecundi3 & magnitudinisomniumminiraa;

EE. Dens ordinis tettij,qui,rationc figure,papillaris poteftappellari,

EF.Pars maxillarucn interna refpiciensventrem.

A Vefica inferior refpiciens caudam.

B Vefica fuperior defi nensinventriculutn,

C.Tuni caexterna vefica?.

 Omnium Animalium. P3

Cyprini Paluftris anatomc.

94 Paralipomena Hift.

D E PERCIS.
ERCAeftille pifcisque nospifcem Perficum appellamfis,cuiusmul
tas icones Le&orconfpicaripoteftinHiftoria Pifcium, vbi maiorcs
& minorcs delineantur,fed hie darmis aliam ibidem non delineatam.
Deinde alium pifeem Perea? confirailem, quern Gefnerus Schedal
_Danubij iti Bauaria eiTe opinatur, quoniam comprebendarur in Da-
nubio, circa ViennamjBadam,& a1ibi,& Luciopercam poflfe nuncupari aftruit. Vibs
eftepretJj,carnemolli,abfq;dentibus fcribit,& habere barbulas infra,& fupra fiylo
ferreo,qui vaginis enfium addi folet,craifitudme aequales,interdum etiam longitu
dine. Forma non multum diiiimiiis eft Lucio,pinnis verb dorfiacuIeati$,ri<ftuPerc£>
& putat Schaid diciin Danubioanoxa,quaalijs pifcibusinfert,nam aliosdeuorare g
dicitur: quandoqu/dem fchedel cranium eft ficq, fortaflis a magnitudine capitis no*
men pifei eft/mpofitum.

Percac alia fpecies.

 Omnium Animalium.

DE NONNVLLIS ALIIS PISCIBVS

diuerfi generis.

CONES nonnullorum diuerfi generis pifcium,qua» fub Neptuni impe

rio vagantur,in publico mufso inuentas,ne in tenebris iacerent, hoc pifcit Kai
in loco fpe&andas proponimus , & prima eft figura cuiufdam pifcis, culatm •

reticulati,iuxralitus IIu? inful£capti,qui5 loco miraculijSereniflimo

Francifco MagnoHetruris Ducifuit oblatus.
Secundo loco effigiatur piTcis.apud PoIonoSjSedacz nuncupatus, quiad magni-
tudinem vln« Bononienfis excrefcir.
Tertio loco pingitur pifcis verfans in Oceano circa Polum magnetis , cuius fi-
guratn Cornelius Iudseus in tabula Afia? exprimit.
Quarto loco damus effigiem ouorutu alicuius pifcis, qu® nigerrima erant, & fo*
liolis herba? adhsrcbant^ficut in icone exprimuntur.
Pifcis
 Omnium Animalium. 97

Sedacz Pifcis.

Pifcis icon veluti eft in Tabula A fix.

 ParalipomenaHilt.

Oua nigerrima Pifcis.

 Omnium Animalium. .99
DECETIS ETALIIS AQVAT1LIBVS
- immenfs moils.
VAMV IS fuperius nonnrulloruro Cetorumobiter meminerimus: nftir
lom/nusin pra:fencia exprofetfo horum nonnuliorura rconts dare
fpc&andas decreuimus: cumin Hiftoria Pifciumimpreflf non rue- E^fefeffi
tint . Primitus exprimitur effiges Ceti capiflati vet crinirr,«*nus h- i■
guram tantumtnodo Olaus Magnus in furs Taboiis dedineamt, cum r
miilam eius esplkacioncm propofueric: ideoque veritas in ambiguo verfatur.

Cetus capillatus.

I0‘%£hi

~J ■

I 2 Deinde
 100 Paralipomena Hift.
Deinde eodem in loco Olaus Magnus pingit aliud maximum animal afpe&u A
quafi flammeo horrendutn,capite quadrato,barba prolixa, & multis comibus infi-
gnirum . Gefncrus Getum barbatum appellare voluit. Capuc quatuordecim cor
nibus eft radiatum, qua; vrrinqucabocuio inchoantia pcroccipinum tranfeunt .
Cernudptf' Sed dubitat Gefnerus an hoc animal redie fueric deferiptum. Quandoquidem AI-
cwm. bertus nonnullis Cetis cornua inefte non feripfit ,fed appendices quafdam corne¬
as circa ocuIos,odlo fere pedes longas, plus minus iuxta magnuudinempifcium >
qua? exlatoinacutumdefinunt.
Inter Cetos reponitur etiaPhyferer,feu Pbyfalus animal aquatilesquis Phyfeter
thyfeter apud Ariftotelem fir fiftuIa,quahuiufmodi animantes aqua proijciunr .Quida,Gef-
vox. tq*i- nero tefte.Phyfeterem nuncupanr, quoniam, excitatis vorticibuj , vndas maristale
tteca. animal fubuerrat;& licet fit animal immeniae molis,ad Balenas tamenmagnitudine
nunquamaccedit. Turnerusad Gefnerum feripfit , quod huiufmodiBeilua tanta
aqua?copiam fiftulis innaues aliquando profundit,vt facile fubmergantur.
Intabulis Regionum feptentrionalium Phyfetercm forma equina capitc fine au- g
ribus,patulis naribus,ore fine lingua,& duabus fiftulis protninentibus depingunr,
vt infequenti figura licet intueri, fed hanc pi&uram vna cum Gefnero abfurdam
elfe opjnamur.-eten/m Le<3or effigiem Phyfcccris genuinam in Hiftora Pifcium fen
Cetorum de/inearaoj confpicabitur.

Cecus
 Omnium Animalium. 103
E Cura inter Cetos Delphini recenfeantur , & eorum genuine icones in propria
Hiftoria locate fuerint,in prsfentra nihi 1, nifinonnuilaofiiculaDdphinorumpro*1
ponenda haberausj \t apparctin iconibus.

Phoc^feuVitulirnariniduf differentia? in Cetorum H/ftoria fuerunt memora-

tx, Hicaddimus tertiam > quae ab Ambrofio Parco Vitulus marinus monflrofus Vbi tales
appeUaiur3 fortaflis quoniam a Vitulo marino vulgari difcrepetmon tamen fimpli- beiliafit*,
citer monftrum nancupari debet; cu huius generis bcftia non raro comprehendatur.
TraditenimOlaus Magnusfimilem belluam, iuxta hcus Berga»,fudle captam, &
nuper aliam fimilem Caroioqono Regifuifieoblatam^u^in Viuariofontis Belle-
aqua diuvixit, &abaquis in terram gradiebatur. Dcmum quinq^b hinc 3nnis
Bononiae a quibufdam Circumforaneis tale animal viuum , quaftus gratia ,.publice
monftrabatur , & fenex maris vocabaturjquandoquidem eius afpe&us faciem lenis
apprimc fimulabat3vc in icone confpicitur.
Vituli
 Omnium Animalium. 105
E Qmedam beftia inter Cetos ,numeratur,qua? Germanis,tefteGefnero, £#/&/■ no¬
minator , quod nomen fadlum elfe afleuerat ab impetu , & fonitu bellua?, dum per
vndas marinas fertur .-hincquidamlatina voce Rofmarumindigitare voluerunr.
Veriim putat Gefnerus hoc nomine fuilfe donatam beftiam d voce,i?/*,qua?,lingua
germanica,Gigantem indicat,forraffis a magnitudine,& robore, quo ceteris Pifci
bus,& Cetis h^c beftia pra?ftat. Ha?c bellua binis dentibus eiephantinis eft pr£di-
ta,quibus tanquam clauis fe de fcopul/s furpendit . In extrema Mofcouia,vel Soritnus ant
Hungariafcythica , non Jongeab orru Tanais Morfz, nommatur, fed Ambrofio ^
Pareo Elephantus marinusdicirur,cuiamphibiumeft animal,additq; dentibus circa
rupes fe fufpendere,ficq;dormire:vnde Naura? confpicientes Iitus petunt,& craffio
ribus funibusipfumconftringunt. Sedanimalhisvinculis non excitatuin, magno
ftrepitu, & lapidum ia&u expergefacere conantur, ficqi in mare foliro impetu reft*
lire conatur ,fcd vinculis nodatum adeomanfuefeit, vt arbitrio naurarum regatur: vltts*
quamobrem ipfumraaftanr,adipem eliciunt, & coriumin corrigias diuidunt, qua?
p quoniam validce funt.&nunquam corrumpunturmagni pretij efteperhibentur.
Succeditalia bellua marina,noftro iudicio, cum luperiori eadem, elephantis ma-
gnitudinem aequans,quam genuinum rofmarum efte multi autumant,cuius figuram
Olaus Magnus in fuaTabula delineauit,fed nulJamexpficarionemaddiditjquapro- AltAdefcri
pter Gefnerus pedes in hoc pifee improbat: quamuis piclura huius animalis, qure in Ptt0‘
Curia Argentina; fpe&atur,pedes oftendat. Etenim caput ad fceletonveri capi¬
tis fa&um cfle, & reliquum corpus ex coniedtura delineatum Gefnerus intellexic
Pariter dentes in haefiguradeorfum vergunr,& tame effigies Tabula? Olai Magni
dentes beftia? furfum eleuatos oftendit. Author,quichronographiam mofcouitica
publicauit, Morfz, hanc belluam nuncupauic,&ftmiliter binos dentes exertos e
fuperiori mandibula defcendenres,pinxit.
Addunt pra?rerea,quod beftia hxc montes lirorum fcandit,& gra minibus vefei-
rur,item fomnigratia,federupefufpenditihincPifcatores animalfopirum obferua Somnu,»
tes funibus vinciunt.Quamobrem colligendum eft hoc animal vnum,& idem cum
G fuperiori efte.-quamu/s pidurx diuerfimodedelineata? varias animalis fpecies often-
dere videantur,vr apparer in iconibus,
Aliudanimalmagnum,aquatile, horrificu,& valdeferum,pedes noue,aurdeccm
longum,&iuxta proportionera Jongirudinislatum,corio,inftar Crocodi!i,vcftitum
Orobonis nomine, circumfertur. Hoc pifee aluntur Arabes Incola; Mazouanii
mentis,qtri iuxta mare rubrum porrigitur.
 Omnium Ariimalium.
Rofmarus bellua marina nori
 O mn'ium Animalium. top
g Prxdi&isaddimus iconestriuraaquatilium animalium, qu;e in TabulaEuropa: .
J apud Cornelrum Iuda?um pinguntur. Primum roftroeft Balcns,& verfari pcrhibe p*lmt CJ
turin mart Tyhrreno ,prope Sardiniam, roftro eftacuto,pinnismuniturmagnis, JcnPttt’
nempc duabuspropecaput, &binis alijs circainitium cauda;. Caudamcirculis
quibufdaminfignitam ,&reuolutam gcftat,cuius extremitaseft bifida cum flocco,
lummitatis cauda: Lescn® semulo.

K Sccun
 no Paralipomcna Hift.

Pinna alicuius Ccti *

SecuncJtim animal eft Boui fimile.Sj

Vualrus cognominatur: immora tione
pedum anteriorum3 Phocam3feu Vitulu
marinum refert. Prima facie ha;c be-
Secundi de ftia catum fimu!at,fi pofterioribuspedi
hneatio,J
bus eftetreferta . pefinit tandem in
caudam pinnata , & triangularem cum
extremitate pinnarum ferrata fupra os
appendices quafdam inftar corniculoru
gerit, & pedes in quinqjvngues finirc
videnrur.
Tertiu animal eft Suirefreftrifimile.-
ideoq; id ancipitis autura? effe arbitra-
murjquandoquidem quatuor haberpe
Tertij de/• des, quibus in roari, loco pinnarum, ad
cnj-iio. natandum vtitur,& in terra ad greflum;
namq; hirundo eria marina aiis natans
vtitur , & quado fupra vndas attollitur,
eafdead volandum adhibet:Pneterea
hoc animal binashabec aures acuras,
fuillum ri<ftum edenrulum 3 &pinnam ab
initio capitis vfg;ad fine cauda? porre-
dam , qusfetasfuumaemuiaturicuin
rebqua corporis pars depilis apparcar,
cauda tamen iata3 & bifida, vc in iconi*
bus confpicitur.

His quoq; libuit adders pinnamali-

cuius Ceti3quam ita delineataminMu«
feo inuenimus
 Omnium Animalium. hi
E Pinna hsec ad animal aquatile atrinere debet, cum figuramremimaximereferat
pinvarum
quandoquidem pinnae ad vfumnauigandi,iuxta fententiam Philofophorum,quatuor differentia.
cdc dicuntur,licet quandoq; fine dum, vt m anguillis. Prmterea fimdes pmn? oif
crepare folent inter fe,fubftantia,magnitudine, forma, colore, numero ,exceftu,&
defedu. Namq; nonnulla? folida fubftantia conftanr,qu;edam fibs, &mcmbranis
*ntegrantur,quondam ex fola chartilagine,& demum alia? ex chartilagine& offe con
piciuntur, vein belluis marinis licet confpicari.
Quapropter, vt noftra fert opinio,pinna hmcad aliquam belluam marinam fpe-
dare deber,cum mediam naruram inter cjiartilaginera, & os participer,prmtcrquam-
quodcolorem eburis asmu/atur. De/ndepinna? funt qu^dam, alas auium , iuxta
quamdam proportionem,repra?fentantes. Similiter hmc longuudine vnius do.dra
tis,& duorumpalmorum , & latitudmedigitiauricularis referta , a media fui parte
vfq. ad fuirunitatcm in tenuia fila fcindicurj itaut fimulare videatur ramos arboris
Pal;mae,antequam folia expandantur.-non igitur prater rationem,ha?c pinna Phatni-
p cites appellari poffet.
Cuius autem fit animalis non poteft quidquam certiin medium afferri: fieri enim
poteft, vt hsenon fit Integra pinna,fed pars, &fragmentum alicuius maioris.-pari- Pinna amhi
£tta.
ter poteft efle ex numero earura, quar vcl funt in dorfo,veI adpodicem, vel ad cau-
dte extremitatem
Antequam ad Paralipomena Hiftoriat quadrupedum accedamus,pifcem,feu Ce
turn quadrupedem ponderare decreuimus, vt is ad familiam terreftrium quadrupe¬
dum examinandam aditum referet. Hoc animal non diu, ante obitum Pauli Tertij
Pontificis maximi,in medio Tyrrheni maris, magna cum omnium admiratione com- Animal Let
prehenfum fuit,forma,& magnitudine plane leontna,vt in icone figurarur, fed cor* ntno ajpe-
porefquamofo,& voce nonnihil humana? firaili. Hoc Romam dedudtum fuiffere- Cl ft.
ferunc} vbidiu non vixit,naturali loco,&proprio alimento deftitutum. Hums ani¬
malis hiftoriam Philippas Foreftus,referente Pareo,fcriptis mandauit.
Quocirca hoc animal ex genere eorum fuiffe videtur,qua? apud Iapones in qua-
G dam fyluagignuntur,facie,&magnitudinecanma,aureo colore,& molli villo. Hoc
enim genus animalis,vr trad/t Aloyfius Almeida , & mu/ticonfirmant,dimifla terra
fpontemare ingreditur idcirco Manpeta appdJatur;jbiq;paulatim in pifeem tranf- Mmpeta,
formatur. Idq; adeo verura efle teftatur Author, vt affirmet aliquando contigiffe
pifeem quandoqjcaptum, omnibus corporis quadrupedis partibus nondum prorfus
transformatis. Additq; hoc fabulofumnon efle, quia omnium Indigenarumcon-
fenfus huic veritati adftipulatur* .

K 2 Pifcis

l
Pifcis Lconini effigies.
 Omnium Animalium.
Ampliusaliud animal aquatile, &quadrupes noneftom!tccndu,quodin vna Mo-
luccaruminfularum viuit,Camphurch vocatum,vrteftatur Theuetus }referente Pa-
rco. Hoc magnitude ne Ccruum aequar, cornu geftar in fronte mobile, fere inftar
crifts galli indici, trium pedum longirudine, & aliquando adcraffitudincm humani
brachij accedens . Ceruicem pilis cinerei colon's habettediam . Pedespo-
fterioresanfermishabet fimiles,quibus adnandum inaquis dulcibus, & falfis vr i-
tur. Pedes aucemanterioresceruinis funraffines. Pifcibus vidiitat. Pleriq; fibi
perfuaferuthoc animal Vnicornis elfe fpeciena,& proprerea cornu aduerfus vene-
na habere efficax. Rex Infalx,Theueto tettc,buius Ferre nomineinfignirigloriatur.

Camphunjh effigies.
 114 Paralipomena Hift.
A

PARAL1POMENA HISTORIAE
omnium Quadrupedum.

OTE.

IR C A formam hums animah's , A whores inter fe fententijs variant

vtinHifloria Solidipedum narratumfuit . Cumnonnulli hanebe-
ftiam ad genus quadrupedum Solidipedum, alij ad genus Bifulcoru, B
& demum ajij ad genus Digiratorum referanr,necmirandum eft,quo-
niam alicubi canes cornuti viuere feruntur. Veruntamen vt plurimum
inter quadrupedes Solidipedes recenfetur:fiquidem teftificantur.quod in Occiden¬
tal India Barbari Vcrcepacis apud fe magnum animal forma equi.craflum cornu in
frontegerens verfari afferunt.Alij autem Authores alia tradut; nihilominus adhuc
Ca net cor- non conftar cuiufnam forma? conditionis, & pra?rogatiua? fit illud animal, quod per
nuti vbi. excellcntiam Vnicorne appellatur. Monftrantur quidem a Circumforaneis cornua.
& frufta cornuum,qua? monocerotis effe feruntur ■, cum ramen quicquam certi non
habeant,quo idprobare poffint. Nosparitermultas difFerentias huius cornu, qua:
ad noftras peruenerunt manus hie exhibemus delineatas. Primo loco figurarur
FruftdMe- Monoceros vulgaris,deinde monoceros alter,tcrtio,& quarto loco dux alix diffc-
nocerotitva rentia? proponontur,& poftremo loco dua; differentia? monocerotis exrcrra effoflr:
nam quandoq;contingir, vt Cetacei pifees a mare in arenas puJfi obruanrur,&poft
mulcos annos ex imis cerrx vifeeribus ofia eruunrur cornuum fimu/acra referen- C
tia,& Circumforanei credulis fpedatoribiis cornua monocerotis efTe perfuadenr,
Qui plura Care cupit de hoc animali, adeat huius Hifioriam in Tomo quadrupe¬
dum Solidipe dum.

i.Monoceros viilgaris.

a.Monoceros alter.

4.Monocerotis alia? dua? differentia?.

5.&6.frufla Monocerotis cx terra effoffi.

 Omnium Animalium. n$

» »'

Quipropter Nos in prefentiaexhibemfls icon£ cornu Rhmoccrotis quod’aliqui-

bus cornu Monocerotis appellatur. Pariter iconem cyathi ex cornu ciufde Rhi-
nocerotrs, quod paritcr pro cornu Monocerotis habetur.
". Cornu
 Cornu Rhinocerotis cum cyatho ex eodem.

DE ELEPHANTO
OC animal dentium candore3 &magnitudineefl: admirandum,& pro-
prereaebur ciuj dens dicitur,quafi a barro,qua voce,Incol£e Eicpha
turn appellant :quamuis poftea folutn cbur fit ilia pars pr?cipua,qua;
extra os animalis pro ninet,quod nos etiam docuit Plmius. P.'acuic
rgitur in prarfentia icones horum dentium exprimcrejpofteaquamin
Tomo 10iidipedum non fiierunt eollocata’j& primo loco damus dentes Elepbantis
fuperidfes fupinos3deindc eofdem dentes cum parte prona fupcrioris maxilla?.
' ; " ' ' Den- '

i
EJDentfeufupi
ppehareniotsires
 Omnium Animalium. np
E

D E T A V R I S.
VNT qutedam animalia bifulca,qi)£e rarione acratis,& fexus, varia for
tiunrur nominamam Bos in aerate iuniori confb'tutus , Vitulus, vel a Nowtun
viridi aerate,vc]a viru/ando,nempe Iafciuiendo,vel a vita fuit voca- var**»
tus,vtin propria Hiftoria exaratur. quandoautem adacratem adul
ta peruenit,antequa caftretur,Taurus dre/tur, veluti poft caftrationes
Bos cognominatur. Item,ratione fexus,Bos ffmina, Vaccaappellatur. Iraqjhoc
in loco nil aliud habemus, quod addamus nifi figuram dentis Vituli vnius mentis.
Pr^terea habent Jndi animal,quod Tlachaxolotl indigiranr,bcftiam Tauro no
p valde abfimilem, fed aliquanro maiorenreapite magno, ridu oblongo, iatisauri-
bus,detibusatrocibus,cra(TocolIo,vngulfs taurinis,fed rr>aionbus,caudacraff3,& Taurus In
prolixa.pellcdenfa ,cum pilishifpidis. Animal eft folitudinis incoIa,&ed/Ie. Ve» diets,
feitur motttanis quibufdamherbis,vanarispaftim campis & fatis,quibusdeficienri.
bus ad Frondes arborum confugit. Humanum afpedum non reformidat, neq; fa-
gictisfacileoccumbit,quiatergus ferehabetimpenetrable* Quapropterdefoffa
terra,& defuper ramis arboruen teda, facile capitur: quemadmodura elephas apud
Indos decipitur.

Dentes Vitulivinius Mentis.

t:
 1 20 Paralipomena Hift.
A

D E C A P R I S,
NTER anitnaliabifulca,differentia? Caprarum exoticarum funtad-
mirabiJes , inter quas recenfetur iljud genus inco/ens Aethiopiam,
pannus Cy
cuius mares ad vitulimolemaccedunr,proIixis pilis rerram verrunt,
matiliS.
fed pili non funt tenues, immo inftar crinium equorum, & magno in
pretiohabentur.
Neqjomittenda eftmemoria illarum caprarum, ex quarum pilis pannus ille texi-
tur,quem cymatilem,feu vndulatum nuncupant:eft emm earum pilus renuiffimus,&
Soli mutdtib nitens,& ad terram vfq;propendens,ideoq;pulchritudine ferico non cedit. Fiunc
quidfrdttet Caprarij non tondent,fed depedlunt:capra? tamcm fapiusin fluminibuslauantur; g
gramine per illos campos pafeuntur cxili , & ficco,quod, ad lame tenuiratem pro-
dOcendam multiim conferrecertum eft: quandoquidem iiquido conftat huiufmodi
Capras alio cranfiatas,eamdem Janam non producere,fed vna cum pabulo mutari,
totafq, capras ita degenerare,vt vixagnofeantur.
Sunt,apud Peruanos , quaedam ammantes perniciflima?,quas Vicunas appellant
fylueftribus capris slalde fimiles,ad quod genus fortaflis referuntur,cum tamen cor
nibuscareanr. Gauaent montanis locissideoqffrigus, & deferta amanr,gelu,& ni-
ue recreari videntur,focietate,& grege dele&antur. Celcbri venationc capiun-
yicutia ani tur:namcJ’ Barbari congregantur, vt numerum trium millium compleant ,&alique
montem circumdant, ficq; paulatim in vnam fedem has Feras aliquando plufquam
trecentascogunt, &fa?minas adprolem dimittunt . Abfer capiuntur, quando ad
conueniens interuallum accedunt, coniedtis ad pedes funibus plurobo extremitati
innexo, quibus beftiarum curfus impeditur • Tondent has capras ad ffraguJa, nam
Cdpiendi
ratio.
cum port Orientalem,occupat,qui plura dc hoc lapide feire cupit,adeat hiftoriamBi
fulcorumin capitede Hirco Bezaartico.
Antequam ad aliam accedamus HiftoriaraJconem fceleti Caprae exhibemus fpc
dtandam, deinde Capreolum plumofo capite & bicorni cum Didtamno Crcrico ,
Dorcidioindenuncupato.fedaduertendum eft,quod duo cornua huius qnimalisex '
crifta propendent.Hiccapreolus in Sueuia a quodam caupone fuic altus ; ficquida
Lapis Be&a philiater Auguftanus nobis retulir, quianimal viuu fe vidiffe eft ceftificatus, & iJJa
injfronteeminentiam ex materia inter plumas,& pilos media coftareafieuerauic
Pretereaaddimus iconemanimalis, quod faciem Afini, & pilos, pedafq; Capra?
rcpra?fentat; pingiturqjcum Onopyxo tertio Dalecampij.
 Omnium Animalium.

Capriafinus cumOnopyxo tcrtio

Dalccampi;.

Cspra
 124 Paralipomena Hid.
Caprarum tnentio in memoria reuocauit,quod rccitau/t Ariftoteles in Hifloria A
Animaliurmnimiruroin Letnno infula Caprumex mammis,quasgeminas,iuxta g e.
nitalesjhabebat.tantiiro la&is efHuxifTe,vt inde coloitra fierent. Sedrecentior ca-
i'us eft,quenarrat Diuus Francifcus Xaueriusin tertia epiftolafecundi iibrj,refere
re Ioanne Eufebio icfuita, in Hiftonjs Naturae. Haecigitur Atnt verba Diui Fran
cifci tnoriginali epiftola manu ipfius propria Hifpanoidtomate fcripta, quaeferua-
Caprivlera tur in Collegio Societatis Iefu Madntenfi . In bac lr.jula Araboinojemvidi mere -
dibile0& ante hoc tempus inaudttd., qua fbrtajftt operepret tu ent agnofeere\ Cuprum tna-
TemjnquamiVidilacte fuoparuos alentem hador.vbere entm^quod prepegenitalia^ vmeu

Mula lacidi ,n
habet^tantum laBu reddebat quotidte, quantum fcutella caperepoteli . Addit praeferca
huius confirmationem Ioannes Eufebius Iefu ifa fe quoqs proprijs ocuhs vidiffe
muJam fie r ilcm 3qua’tatnen Ja&ecopiofoaliaroparuammulamnutriebatjquam AG
na quaedampepererar.

D E A G N O.
V LT A de hoc anitnali in Tomo Bifulcorum quadrupedum fuerunt
exarata,qu6Leaorem relegamus. Hie fojumnonnuliadeextis hu
ius Anitnalis recenfebimus, quae olim indelicijsfuiflfeapud Prifcos
compenmus , velutiapud Plautum in Pfeudolo : quade rehorura
iconcm prone,&fupine dclineatam exhibenaus.
Omnium Animalium. 12/
I.Ventres Agni externa parte depi&i

A.VentricuIus.
• ^
B. RetieuIum.

C.Ocnafurq,

D. Qbomafum.

2.1/de ventres parte inuerfa delineati.

A.VentricuIus.

B.RetieuIum.

C. Omafum.

D. Obomafum.

L $ DE
 \i6 Paralipomena Hift.

D E CERVIS
ON firoplex Ceruorum genus in noua Hifpania obferuatur . Etenim
quidamsut rubei3quidamalbi toti.Hos Ceruorumreges vocant In-
di,& Yzracmacame. AJij funt noftratibus forma confimilcs magni-
tudine,& ingenio,Aculhuame vocitant. His minores Quauhriama-
Ceruorum came,magn£e font generofitatis, & a ceruina timidirate dcgenerar,
exotieorum nam vuinerati cfferociunt, «Sc Venaroresadoriuntur3 &farpeoccidunt.Eiufdem mo
differentia Iis3& moris font Tlalhuicamacame.fedimpares animo . Minimos tandem Tama-
macame indigirant.
In Duarhe Xapida , Stalijs Regionibus noui orbis, Ceruorum armentaerrant
quemadmodum innoftra Plaga Boues. Domi pariunt 3 folutiper nemorapaftum
quxrendojuce durante3 vagantur, Vefperi pulfos domirctentos reuifont, immo, £
Ceruorum paftis pullis 3fe mulgeri patiuntur3 non enim ex alio la&e cafeus conficitur. Scpren-
<ufus» trionales curribus Ceruos iungunt,quibus celerime vehuntur,
In aliquibus Occidents regionibus,Cerui a Venatoribus carfi, quarrimt herbam
Atochielt (fic illam vocant Barbari3& eft Pulegij fpecies)haeenim recreantur3vn-
de reftauratis viribus nouam pernicitatem acquirunt; fiquidem illis hate herba ma«
gis,quam Didtamni virtus prefto eft
In Virginia,Ceruilongiori cauda, quamnoftrates font pra’diti, & cornuum ex-
tremitatem in dorfum recuruam gerunt. In America quoddam genus Ceruorum,
Alt* ceruo¬ eft, quod noftratibus eft humilius, minora gerit cornua,& pilos longos, ritu C aprj,
rum fpectes emittit. inPlagisnoui Mexici Cerui vagantur habentes caudam valde pilofam ,
&prolixam,moremuIarum3 quarum molem foperant, maximiqi roboris efleperhi-
benrur . Quid ? ii addamus iconem illius Animalis , quodafjpe&u Cerui , &equi Q
formaaifi mular,& propterea Hippelaphus, nempe equiceruus nominatur . Immo
propommos etiam fpedtandam iconemiiiius Animalis, quodfaciein Cerui ,8c Ca-
meJi refert.-quamobrem a Matcbiolo in epiftolis ElaphocameJus appe/iatur.
Libuithocinloco veram tiguram oflis de cordc Cerui iuxta vtramq; partem deli
ncati exfobere,vc apparet numero/.8c8.quandoquidc non eft ambigendum in fub*

ftanria
 Omnium Animalium.
ftantia cordis ccruini quamdam materiamchartilagineam no reperiri,qua? ad ma-
teriam ofleam maxsme accedat, colon’s albic antis & figura? triangularis : quapra-
pter Rinodeus Parifienfis in Ceruis potiflimum annofis huiufmodi olliculum efle
fcribebar, quod Venatoresa figura ,crucem cerui appel ant. Immo incordibus Of de corde
etiam Cameloru os inueniri multiautumanc. Namq; Toftatus , in enarrationibus Cerui
Leuitici ,os in corde cameli,& in corde Cerui reperiri promulgauit: deinde Dale
champius,in Annotationibus Plinianis,Toftati fententiam itabjlire videtur :cu ta-
men ca?teri authores,tucn gra?ci,tu latini id negauerint. Iraqi notandum eft in cor-
dibus magnorum animaliumj&prarfertimfenefcentiuni, bronchia arteriarum tale
adipifci duritiera, vt ofteam fubftanciam facile fimulermon igitur admirationi no¬
bis efle debet,fi interduai in corde roagn/animalis fenefcentis olTa reperiri perhi-
beantur. Qui plura huius generis fcire defiderat>adeat Hiftoriam B/fuicorunbvbi
de hoc ofTe fuse difputatur.

Hippelaphus.

I
 Omnium Animalium. up

de alce, sev Magna bestia

EC BeIlua,iuxtamuItorum fentendam,tres partes medico vfui vtiles
habet,nimirumcornua, neruos,&vngues.quamobrem Menabenus , .
tradidir,in Sueria.cornuum rafuram fummopereprobarij&Prutenos ^ ct, Partes
Principesjn epileptico afte&u,cornuum virtutem cognouifie.Qua Ja ‘ vJ um mc
_ inobrem nulla dcbemus coerceriadmiratione,fi ex huiufmodi cor- <* lcum %H4*
nibus,magno artificio corculaparentur.quemadmodumin fequentifiguraconfpici-
tur3 qu;e poftea ad huius affedionis prophylafticam de collo fufpenduntur.

Corculum ex cornu Aids.

i ' l i \* l^li' ■

Pmera vngues huius magni Animalisin Epilepfiamagiscommedantur,ilIudq;

magna admiradone d/gnum eft, hunc vnguem non tantiim terapeudcum, fededa
prophyladicum eftemon enim folumfaftam iam epilepfiam curat } fed impendence v„ouis ^ .
eriam prohibet. An vero omnis vnguis huius animalis eadem pociatur facultate, * optim'*
varia; funtapud Authoresfententfte . Non defunr,qui finiftro vngui pofteriori plus * ? mt>s
tribuuntjquam alijs, quia hunc beftia auri appones morburo propel lac. Nos verd
dexcro potius,quam finiftro pofteriori pr/mas tribuendas effe cenfemus: fiquidem
ft vfum vtriufq;refpiciamus,dexter facilius,quam finifter auri apponitur3 aut vtruq;
vnguiculum indifcriminatim eadem pollere facultate pronunciamus .cumvrerq;
auri fine difficultate iuxta animalis appetitum,& opportunitatem loci3 &fitus,appIi
cari poftit. Nihilomfnus in prxfentia genuinam iconem vnguiculipofterioris dex
tri pedis exhibemus fpe&andam.

Alcis
 X

DE CAMELI, & CAMELOPARDALI

, differentijs.

AR \R fpecies huius Animalis enumerate fueruntin Tomo quadru- D

pedum Bifulcorum,necnon ibi varia? icones fuerunt propofita?. Nos
hiedamus alias icones,quarum primaeric Cameli Ba&riani altera fpe
cies. Secunda eric Cameli frequentis in Libya^Sc Nuim'dia* Defer-
—cis, in quo Animalis genere diuitiae Arabumconfiftunr. HuiusCa-
meli figura delineatur a Cornelio Iuda?o in tabula Africa;; eft eaim diuerfa ab effi-
gie huius animal is,quam alibi pidam pofuimus

Cameli
 Omnium Animalium.

Cameli Badriani altera fpecies,

cum iunco odorato.

C’aondi
 13 2 Paralipomena Hift.
1
Cameli alia differentia picla a Cornclio
ludwin Tabula Africa?.

In Hifton'a Bifulcorum quadrupedum poflexaratam namram Camc!i,de Came

Jopardaii quoq;a<5ium fuir,vbivna tantummoddicon iftius animalis fait propofita,
niodo ad maiorem huius animalis cognitionem,duas icones maris fcilicet, & ferai-
exhibemus fpetfandas, vc Letter faciera vtriufq; rationc Texas diuerfam effo
agnofeat.
ix- Came *
 Omnium Animalium. n*

DE APRIS INDICIS
ER AM montanam vocant Indi CoyametI,aIi; quapicorl, alij faiaffou,
aiij SaynumifiueZainutn. Eft fimilisnoftrariApro,minor tamen,&
dcformior, cum vmbilico fupra dorfum, ad regionem renum, & cx-
pre/Tus humorera aqucum eftimdit: no tamen rcrum vmbilicum eflc
I dicunt,fedverivmSiIicirudinientum:quapropterfcriptore$ Ameri- Afxr cum
can x Hiftoria: huiuftntdi Apros foramen in dorfo habere referunt vt in icone* fortmint
apparet, indwfo.

Forcus Americanus/iucZainui.

S5n

yiA

M 2 SceJeton
 Omnium Animalium. 137
U Iracundu eft animal. ConfcenduntjVenatores arborum fumtnicatem, & grex
Zaiaorum accurrit, quimordent arboristruncum.cumhomincmnonpoftint vulne
rarejinterim Venator fuperne tutus venabulo iflos credit,
Mira inter banc bpftiam>& Tigridem eft AntipatbiVidepqjconftkuunt Ducecn, Autipatbit
& ifte Dux Zainorum quofcumqjpoteft fui generis,trecenros, auc plures conuocat, zatnorum .
quemadmodum Imperator milites conducit. His copijs inuadit Tigridem , qua?
licet ferociftima fit beftia, pratcreteris Amencanis Feris,vincitur tarnemuicitudine
non fine magna Zainorum ftrage, nam inuentiftmtinnumetioccifi, fimul cumTi-
gridcj. Villus.
Caro eft fimilts fu:Jlat,vcl aprugnx,fed durior,atq;infuauior, Seta; funtafpere
aIbo,&nigro coJore variate. Vefcitur glandibus,radicibus,&alijs montanis fru-
diibus,necnon vermiculis,lumbricis,atq.;alijsanimalibushuius generis,qurein lo-
cisvliginofis nafeuntur, Additur in grariam Le$oris Iconfceleti porcelii vulgaris

DE iEONIBVS,
BIS VLClSanimaiibus ad beftias quadrupedes digitatas tranfeondfi
V[us Leo-
eft . Apud lndosnouiorbis natio Leonum eftignauior, Puma Per-
pu,in cibis.
uani vocant. Minorcs,'quam Africani funt,fugaccs, atqjinnoccntes,
nifi prius!*dantur,degeneres omninoanimo, mole, iuba,& colore,
quia funt porius fufci,quara fului, Ad horum venationera conueninnt
Indi lapidibus,& fuftibus eos interimunt, quoniam corum carne vefcuntur,qua? eft Leo albus
alba,& craft's,adipem med/cam£iisreferuantes,&ofta pro faltationibus, &choreis. quails.
Eft in Chiappa animal fimile cani leporario nigrum,prater caput,& collum, qua
alba fijnr,Indi tamen Leonemalbum appellant.
0 Prattereafunt alire Fera? Leoniaffincs;veluti Miztli,animal ita a BarbarisappcI-
iatum Leoninoftratinoniubaro congener,quodadhuc paruum,eftfufcum,crefcens
verb fit fuluum,& incerdum rubrum, Sc fubalbidum,quod, ob region is diuerfam na
tura,poteft euenire.
ItemQua*mztli beftia aftinis eft Leoni, vnde nomen fumpfitjed raitior,&3<>i-
lior.hinc nonnulliHifpani Panthcram cfTeexiftimarunt. Ad has etiam difteren- Aninnantes
tias Machamitzli bel!uapertinet,qua’a Ceruo,& Leone nomen fumpfir,quas anima Leoni eon-
res nonnullis corporis partibus fimulat- immo& Cuitlamiztli a Leone ,& Lopo in- genrres .
digenamutuatanomenclationehuefpediat. Beftia eft Leone craftior , mitior ta¬
men, Sc minor, venatione ceruorum, &ouium viuit, immo etiam fatur,qua?cumci;
ofTenderitanimalia/nterimit. Cum famemfemel expleuit ,binos, & ternos die*s
dormit,abftinens a prteda donee efuriat.
Infuperefi: Tlalmiztlifelc minor,fed facie Ieonina,mirabil is eft inparuo corpuf
culo animalis vultus,& ferocia. Cacamiztli vocatur aliudanimafiquod ad genus Leones par-
v| Leonum paruorum, vel feliumperrinet, &in iuncetis verfarifolet. Quadrupes ui qualeS;
cft,quaternas fpitbamaslongo corpore,fed nomadmodum amplo,fuIuo pilo,&afi-
quantifper pro!ixo,auriculis breuibus, & pene nu!Iis,capite a?Iurino, caudapro.
lixa,& hifpida. Adeo ferox eft beftia., vt Ceruos pierumq; aggrediacur, & etiam
occidatrvnde fbrtaftis nomen fibi comparauit,nifi Hoc nomen a fele potius profe&u
fit. EtenimMixtli apud Mexicanosinterdum celurum , &aliquando Leoncm ft-
gnificat. Viuitanimal apud Pannocenfg?.

M 3 BE

/
i
 ?^S Paralipomena Hift.
A

PE TIGRJBVS INDIARVM,
IG RIS in nouo Qrbe non vn 3 eft, vel mole', vel furore, vel fpecie
Vulgaris nqjfhatibujeftmaior . Huicalia fimilis , qua? quia minor
eft,ab Indis TlacooceJoti, ideft parua Tigris nuncupatin',maculi$
fufcis,& nigris variata , nonpailidis, &candentibus , vtinalijs,
apparer.
, , Spnt hx Tigris Lconibus ferociores,& auide Indos quxrunt etiam in aedibus,
ftgrti Leo- & n jfi conft.inter fores fintclaulx, clgnculum ingrediuntur, &comprthenfumaIi-
Wferoaor. qUerr, Earbarum mordicijs dcferunr(nonfecufacic!istmjrem,&tantafericas huius £
animalis non poreftvinci nifi baculocirca renes bcftia cxdatur, &reddaturel,um*
bis;fipenim !anguet,& parcr vidToriae. Nulla alia Fera magis timerur Indisocci-
dentabbus, quam hxcnmmo bonoribus cumulatur, quoniam Daemon illos fxpiifi-
. tn<j fpecie Tigridis alloquebatur , fed poftquam Indi re&am in Deum fidcm rece-
^ntmalcu- pcrq nt;t im0 r5& rcqerentia huius ferx euanuit,
Itt eotniut | n B en gaIaferoci(IimaefuntTigres,& contumacisodij , quiaadfpacium mil/c
Ttgrtm qua
. .
pa (fuu , n fupra triginta infequunturper littora nauim,quaaufugit
--- I 1 ^ ' * U
Ixfor Prxterea
^

f?» obuijs quibufcurriq;Hominibus,& Feris atrox. Nihilominus natura prxuenit tanta

v ~■ 1 « - •

peftem. Comitaturtigrimaliudanimalculu, quoda/liduolarratu jlJaindicat, quo

auditp,ab> Ferx recedunt,&conduntur,homines autemfugiunt.
In PraftiJia quoq; magna Tigrium eft multitudo , qua* famelicx magna pollent
ve!ocirace,& tremendis viribus. Exdem paftx tanta feruntur elTe i°nauia,vt con
feftima gregarijsetiam Canibusin fugam vertantur.
Tivridiaffine videturetfeanimal Thanacth vocatum , ouod fe vrdiffe fatetur C

mqna, feefnaribus yalde refimis . Imtnoanter/ores pedeshumanismanibus&po«

fteriores Tigrium pedibus f miles habebat. Cauda carebac,8c.pilo veftiebaturfu-
fco. Deniq;capite,auribus ,ccruice,&prchominem,c3pillis verofubnigris & crif
pisacthiopem rcferebat.-cxcera Tigris . Simile animal vidiftein Germania quida
medicinx ftudiofi nobis ahno elapfo publicum inuifentes Mufxum referebar,quod,
quxftus gratia j a quodamcircumfcianeo ducebatur velutiinfequentijconc-ejfi-
giattir,

Anitniil

/
Omnium Animalium.

Cameii
 I

omena Hift
D E V R S O. A
| N Hiftora quadrupedum digicatorum explicacutn fait, luxta nonnullo
rumment5, fetumVrfe ab aluo informe cgredi;quern poftea mater
lingu^formarevidctprjnihilomjnpi infpedlio anatomica Vrff prx-
^ gnantfsoedfe oppofirutn monftrahrt: fiquidctn in aluo Vrfulus fuis
Ps&lJ membris djftindtusinncntus fuit,caformajque iafequentiiconeco-
fpicirur. Hinc patec mulrasopinionescd’e fallas , qua; pr^cipuc relationi adhe¬
rent: veluti eft opinio ilia de exciftone teftium Caftoris, de partu vipere,& pariter
deinformi partu Vrfe : cumin vtcrovrftnoinaperfeeftus no fit fetus, citra diftin-
£iionem membrorum, qua; poft partutn lingua matris perfici.&diftinguidicuntur;
etenim autopfia totam oppolitumdemonftra: . Hinc Plinius corrigendps eft, qui
falsohanc opinionem protulir.
Pariterhic damus figuram vnguis vrfini,qui refert effigiem illips lapidisexterre
vifeeribus eruti , qui Grecis Rhincolithos appellatur, cum roftrpm rapacis auis E
ftmplct.

Vrfulus ex c^fa matris aluo exemptus.

Vnguis Vrfiadulti.
 Omnium Animalium-

D
_
E E * rV PIS,
•$rfOk*r • '( -;»|a
• ,*.*•«# SVJM1* t, =J u , •, : gff er
ECIONES noua? Hifpantecalidfores alunt lupum, quern Indi Cue
rla^bdiappelfant: noftracibus eft ftmilis,fed amplitudinecapitis ma-
iorl'^mq.Si &aliquando Homines adoritfrr, Jnuemuntur nonnulli
albi/ !:i
LupiRegionis Bamba? oleo Palmarum fummopere deleftantur.
Oleum.n.exfruiftu Paltparum expreftum* craflum eft, Scinftaj buryridudile, quod ^
corticibus cucurbitarutfi excipitur,& magnadiligentiateferuatur. Sedmirandum ” ***
eft,quam dextre hi Lupi idfurenturjmordicusenim vafa contpreh^ndunt, & hume. rJUlSA°
F ris>vt Lupi noftrares ouefurati,inijciunfc, vt curfus tanjtqfitexpcciitior, & verbera
perfequentium effugiant.

D E HIPPOP O T A M O
(NHiftoriaquadrupedum digitatorum.HippopotamiraeminimuSjquo
niacnre vera vngulas in quatuor velutidigitos diuifas habeac.Qua
propter ibiicones Hippopotami maris, &fxmiax dedimus, inluper
flgoram capitis Hippopotami, in qua melius dentes confpiciuntur.
Modo ante oculos Le&oris reprsfeatamus piifturam partis anterio
ris Hippopotami £emina?,in qua nares patulx melius confpici polfunt.
Prartereanoluraus filentio inuoluere pi&.uram cuiuCtfam beftia? Hippopota-
cio congcneris,fvel affinis3qux inter Hieroglyphica,in tabula Bembi5 fuit deiinea-.
ta . Itaque ibiconfpjciturhocan/mal,veluri inahquo agro verfans d/giratum , &
valde cra(Tum,cum caudapariter craffa,& breui. Ante hoc animal cernitur homo mi^J 9
Aegyptius v quitele beftiamadoriri videtur: quemadmoduramiconepropofitali- fftg ffcrem
set coafpciarL

T
Hip'p»*

\
142 Paralipomena Hid.

Hippopotami focminscpars anterior,

in qua nares melius apparent.

Animal Hippopotamoaffine.
 Omnium Animalium. 143
E

DE VVLPIBVSINDICIS
NIMAJUquodnonnuIliHifpanprum Vulperm&alij Oedipum, Indi
Coyoti,alij Atoc vocant,Eft ignotum orbi veteri, Iupino capire, vi-
uidisoculis^ariiis.&acutis aureus,roftro longo, nigro, necadmo*
dum craflbjcruribus neruofi$,vnguibus vncis,cauda valde piJofa, 8c
cratfa,& morfunpcuo.-valdeenimacceditadformam noftratis Vul
pis,ad cuius fortaife genus fpeftare poteft, media conftans magnitudine inter Vul
pem, & Lupum quamobrem non folum Cues, Scfimiliaanimaha, fed Ceruos etiam»
& interdum homines adoritur. Fufcolongo candidoqjpromifcuepilo tegitur:vul ^^ .
p piniseft moribus, &adedpertinax iniuria? vltor, & crcpta? fibipreda? itamemor,
vt poft aliquot dies, agnofcat raptorem,infe<ftetur obuium, & adoriaturiimmo co- mores«
gnitis aedibus,&interempns quibufcumqjdomelticis animalibu^,iniuriam vlcifca-
tur. Vice verfa erga beneficos eft bellua comi$5 & grata,& inta&is ambus cohorta-
libus,animi bcneuolentiam teftatur. Incolirpotiffimum loca.calidiora nouteHif-
pania?. Vefciturcarne imbecilliorumanimalium,Maizio, & alijs frumentaceis,nec
non faccharinis arundinibus fi quando offend?rit, Decipulisi& laqueis capitur,&
Sagittis necatur.
Ad hoc genus pertlnet aliudanimal Indfscoyotl vocatu,&eodemingeniopra»-
ditum, fedformicarumafliftit cauernisjvnde nome fibi vindicauit . Cum no&u
vlulat,multiformes edit clamores,quodpraeftatetiamaliud animal Hal coyotlnun-
Animates
cupatum,quod verfatur circa oppida; & plcrumq; exrapinaauiumcobortalium vi-
uit. Similiter animal Ilpemaxtia didum fpecies eft Vulpis candido, nigro,&ful- rj U1
uo pilo veftita,capiteparuo,auriculis paruis,corpore gracili,& quatuor feredodra- im
tes Iongo,roftroq.;prolixo,& renui,fed vi<ftu,&morjbus vulpinis.
Alia Vulpecula, qua? maiziumroftum colore aemuiatur, vocatur Indis Yzquie-
potl technis &arcjbus nofirati Vu/pi eft fimilis, duospenedodranteslongaeft, 8c
humilis,roftro tenui, paruis ayriculis, pilofa, & nigro corpore , & potiflimumiuxra
eaudam,quae longa eft,&nigrQ;candtdoq;pjlo,quetn3dmodurn>& dorfum vmuerfu,
veftita . Breuibus eftdruribuLs,^c nigris,necnon vncis vnguibus . V'uitin antns v , .
mtrafaxa:,vbieducat prolern. Vefcitur fcaraheis,& verraiculis, auesetiam cohor- ja(itca
tales iugulat, fed folum earum caput deuorat. Cum ped r , halirutn fetidiflimum n
fundic Vrinaetiam, acqjftercus funtfa?tidiiTimav icauc nihifadfopeftilens in totoor
bereperiatur. Hincfit,ve in extremo conft«Ufapericulo,redditolotio,&deie<fti$ y*
fa?cibus,a4interuallum odio , vel plurium paffuum fe feab omnivindicet iniuria. j** J*
Editurnatnen earscaro,necnaftercus ab ijs,quiluem Hifpanicam,aut Indicampo, Mc n
tiuspatwintur . Fit quoq;. ex hoc animali oleum vulpinum non minus efficax illo 9 , f
quodexnoftrate Vulpeparatur. DemumChiappa nutritvulpecuia$,qua? perar.
]| bores ?.uicul isinfichantur. Deniq,notaqdumeft circa partes Vulpis,eius genitaje ^tnit *"
eifeoifeunvvcluti Ariftoteles retulir: ficenim in Hiftoria quadrupedum digitatoru
cxplicauimus; quoniam autem eius icon non erat ad manus, non potuimus lectori
(ausfacetoidcitco hoc in IocoiJlius effigiem exhibetnus.

i\ 3b

DE
 Paralipomena Hift.
144

Genitale Vulpis ofseum.

;i i

(O'.

-Is

)fi6

D E SIMMS.

AGNA eft induftria Vcnatorum Oricntaliam , qui miro artificio ex

fimijsconficiunt Japides, quos poftea pro Bezaar venditanc. Certo
anni tempore ad Sitniorum venationem prodevmt,non vt interimar,
fed vt tantumtnodo fagittis leuiter vulnerent, quos cruentatos deiti
2?%aar St¬
ceps non infedlantur . Intcreaex cruore lapisquidamintracorpo-
mternm. ra Saniorumgeneratur . Etenim ftaguli tot Iapides procreant3 quot .vuInera a fa¬
gittis inflidla fuftinuerunr. Cum autem Vcnatoresmaturosdfelapillosarbitran-
tur,rurfus adiilos compiehendendos egrediuntur3 Simijs interemptis.
Sant qui ad fimiarum genus3feu Cercopithecorum illudanimal referant,quod In
diMapach nuncupanr. Non defuntetjam3 quiad Vulpeculas indigenasreducant p
Nomina va Varia ramcn fortitur nomina apud Indos, namalijs dicitur l!iamaton,feu Vetula,
rta beliua. alijs Maxtiejfeu goffipinumcinguIum3alj/i CioatiaraacazquUjfeuSacerdotifTa. Eft
anitnai pau'dmaius cane Bielitenfi3humiie3 teres3pilis tedium, nigro, alboqj colore
promiicuevariatis,magnocapite,paruis auricuIis3 roftrocanis venatici/afcijsfingu
lis candidiSjiuxta oculos,!nredtumprocedentibu$ 3caudalonga3 humanrsferemani
Mores bel-
bus,& pedibus,quibusomnia praetentare videtur. Cicuratum 3 & inaedibus altum
ha. facile mitefcit,&quibufcumq;obIatis vefcitur. lacet JuxtaHeros, volutatur humi,
&miile modis lafcmit,& ludit 3aftu,&moribus Vulpecuiam.imitatur.j Inftar felium
mambus faciem lauat,& ijfdcm, ritu Simiae, cibaria oriapponit. Exteris, & Aduenis
feferocem bdliam oftendfticum tainen familiaribus blandiatur.

DE
 Omnium Animalium. 145

DE PIGRITIA, ET ANIMALI
Jgnauo,
V
Enominjbus,naturamoribusj& cibohuius animalisfufumfermone
IflSIilSW habu/musin Hiftoria Digiratoru.Keliquu eftmodo vraddamus ver
M |SE*)lt ba Parei,& proponamus effigic ipediandii3qu£ tunc tempor/s no erat
in promptu. Inejuitigitur Pareus, quod hocanimal Haucnominatur, 10.
Wflffljpfffijji magnitudine Cercopitheci, capite3 & facie puerum referens. Captij
gemifj& fufpiria ab imo trahit peftore, infiar hominis anxij, & dolentisj pedes tri-

ignauum Animal
 14 6 Paraiipomena Hift.
bus vnguibus funt muniti,fcanditarbores3 illicq; frequentius3 quatn in terra degif A
Mores pigri Adeo lente incedit, vt in extenfione pedum ventre humumtangerevideatur-Spa-
antmaht. tiuoi ia<ftus Japidis, quindecim diebus3non abfoluit3 &arborem afcendens, biduutn
confumit3 neqigrelTu 3autminis3autplagis accelierat. Quo circa Ioannes Eufebius
Iefuica naturamhuius animalisadhotninem pigrumconferens, hoc aliquando Iufit
o&afticho,
Te ride/ natara, Vigcv.Brafilica Tetrtpe
EeUia fuda colli nomine dida lno,
Tarda gradu reptat,pede non ajfurgit inanij
Ventre fed adUrnfyt lento adtpetits bttmum.
Ad tallum properat ter quina luce laptlit.
, El biduo frondent,U(fa cubile fubtt.
Ada minis,plagts,neutrit tgnauta cedtti
Neejlott infttdo vulnere torpor inert,

DEIAIOMONTANO.
|| NDI nouce Hifpanice Mclem montanumpuauhpecotli nominanr.
Animal eft duos plus minus dodrantes longum,roftroprolixo,renui
verfus fuperna contorro,pro!ixaue CA‘.jda,piloJongo, circa aluum
Taxi ,pe. albicante,C£etera fufco, vel nigro3 & capdenci,fed circa dorfum nigri«
ctes, 3 are , atris pedibus, &incururs vnguibus . Facile mitefcit ,vorax eft
qu a nullis'parcitob.atis eicis , nec tamen caroeius eft edulis. Placidumeft ani¬
mal; nam inirandum in modum banditur3 &Judit3 noxium ramen ignoris. Videtur
tamen referendum ad genus Taxi proptereaquodnonnulli Texon vocareconfue-
uerunt. t

D £ L V T R I S.
ENVS Lutrce videtur illud animal Indis Ahoitzotl cognominatum,
magnitudine cam's meliteniis, nigro 3 & pullo variarur colore. Huic
affinis eft alia beftia Leo aquaticus appellara3 Iongitudme rrium fpi.
thamarum3 rufo3 & oblcuro circa dorfum pilo3 longo, & molli, roftro
tenui3 & longo,incuruo vngue3 breuibus cruribus 3& auribus3& cauda
Jonga duos dodrantes. Pifcibus victitat, & non procul a Iitore auftrali viuit.eius
tantummodo pellis eft in vfu.His bcftijs proxima eiTe videtur alia C attiuare nucu-
pata 3amphibca3vefcitur quodam iunceo genere in ripis aquarum dulcium nafcenre. D
Si metu aiiquo occupetur,fugit in aquas vfqjad imum. Oceris grandio'r eft^apuc
habet fere leporinum 3cra(lius tamen,&minus auritum,caudam obtufam 3 & breuem,
cruramagisalta 3 quacn Lutrahabet: fiquidem velocietiam perterram curfu , ex
amneinamnemfugit. Piluseft fubniger ,& pedes tribus digitis referti. Ediiis
eft,qu£ fuillamcarnem comedenti fapit.

DC
 Omnium Animalium. 147

D E HISTRI CIBVS.
N Malacaqusda fpecies Hiftricis viuit.in cuius fdle lapis generatur,
quem MalacenfemappelJant,& omnifpeciei Bezaar praderut.ldeo
canta eft in ^ftimatione apud Indigenas, vt fcripferic Gargias, e duo
bus , quifuo tempore reperti func , altcrum pro fummo munere ad
Lapides Hi
___ eum,quipro Rege Lufitatiix Indiam gubernabat , mifiumfuifte.
firtett con
Ei quamuis ifthic lapis Bezaar frequens inueniatur:NihiIominushunc Hiftricis Japi
dmones
dem Incola? ccctccis alexipharmacis pra?ferut.Vnum tantiim vidifte refert Gargias,
cuiuscoior dilution's videbatur purpurce,guftu amaro, tangenti lubricus, inftar 5a-
ponis gallici Clufius additanno falutis humanae poftmillefimumfexcentdimo tcr-
tio fe vidifte .fimiiem forceIapillum planum non fuperancem magnicudinem vnguis
digici humanb leuem,coloris ex cinereocandicancis, fed paruis quibufdatn maculis Lapis Ma-
rubiginofts afperfum ,qui valde commendabatur aduerfus venena. Iilum ex India lacenfis.
oriental! recente’r alatum ferebanc,lapidemq;porcinum efte dicebant. Ex his notis
Clufius coniedabat eftepofte lapidem malacenfem 1 am comraemoratum , quiin
felle Hiftricis quandoqjreperiri folet.
Ferdinandus Lopes merainit & ipfe cuiufdamlapidis,cuinon minorem faculta-
tem atcribuic, quamlapidi Bezaar, aut Malacenfi: cum mirandum in modumomni¬
bus venenis refiftac. Eft lapis magnitudineauellana» )rarusadmodum> cumin ca- lib. 1 . hitt*
pite animal is,quod Indi Bu'goldaifappellanr,nafci perhibeatur. Iltd.
Cetera ad Hiftricem noftratem attinenciain Hiftoria Digicacorum exaratafue
runt,vbi non folumiconHiftricis,fedetiampeIIisconfpicitur, in qua cutis externa
Hiftricis dorfi,cauda,&yropygium,necnon cutis interna,pes anterior,&pes pofte
rior confpiciuntur. Nunchuius animalis alias partes delineatasaddimus,vcinico-
ne cernitur.
Prsterea hie etiam delineatur figura dentis huius animalis,aut valde Rmilis den
tibus anterioribus eiufdem , qui olim nobis fait communicatus. Huiufmodi dens, Dentis Ht<
iuxta latera, membranas habebar adnexas,& vbi netfiebatur, erat fubtilis , rimaq; H ricts def~
per medium notabatur, fed non ita profunda, qualis indentibus Hiftricis confpici fertptio.
iolct: fiquidem dens huius animalis figuramduorum dentium fimul copulatorura
aemuiari folet. Hincaffeueranter dentem efte Hiftricis non atteftamur:nifi forte
Naturadentem monftrificum produxerit,quod aliquandoinanimalibus acadit.

Dens fimilis denti anteriori Hiftricis.

N Hiftri.
 Faralipomena Hift.

Hiftricis varise Partes

A.MandibuIa ujperior
B. MandibuIa inferior

' C.Fulcrum feparatunj,& de Joco fuo excmptum

D. Organuroauditus.
E. Lingua.

F. Inteftinum caecum

G.Tympani membrana

H. Ofliculum fulciens tympanum.

I.Concanicracio,feuancrucn oflcum.
 Omnium Animalium. 14P
e • „

DE CANIBV$ INDICIA
N Orbe nouo variat caninum genus,pra?rer di fferentjas, quas vetus
orbis cognouit. Primum genus vocanr Barbari Xoloitzeuinlli, ex-
cedit mole corporis,quia tres plerumq; fqperat cubitos,nullo pilo te
gitur,fed tantum molli cute,fuluis,& cyaneis maculis afperfa. Canum va
Secundum genus nuncupant ltzeuin teparzotli, & a Patria vnde ve rictus
nit,Michuacanem. Simileeft Melitcnfibus.variat candido,nigro,& fuluocoidfc,
in delicijs habitum , &gratiflimum,coIio penecarer,gibb3^uadacn fieditace fupra
? humeros eminenti.
Tertium genus Barbaris dicitur Techichi,alioquinoftratibus fimile , nifi quod
afpedlu eft ma:ftum,Indis efteduIe.Nutriuntbos canescomedendos,quemadmodu
HiTpanicunicuIos,quos ad efum deftinanr, caftrant,, quia ciropinguefiunt.copiam
feminarum pracreandf foboliferuanr/x maribus exiguum numerum.
Infuper Barbari quoddam genus Canum paruuloruiii. Alco vocitant, quorum Vfas iff va
focietace mirandum inmodum dele&antur ideoqi fibimetipfis cibumdecrabunc rijs .
vt illos alant. Cum iter agunt,hos fecum,velhumeris,vd gremio deferunr. Cu
segrotant,conforrio:infeparabili,&familiaritatehorum catelTorum recreantur.
Verfacuretia apud Indos caes muri; viripina facie Cozuraciiainiula hos nutrit.
Immo percufti nec gemitum,nec clamorUm edunr. Canes mats
Canemmontanum vocat Indi Tepeyrzeuinti;,onagnirudine rriediocri audariifi- v bi.
mum tamen animal, quia aggreditur Ceruos, &dllQsquandoq;inrerimit. Corpus
vniaerfum mgrum eft,fed caput,pe<ftus, & col him candeus .> PiiiJongidongacau- Canes man
da,& qaninum capur,vefcirur virdisouorum;& pane in.aquacaiida d;/foiuto,!qua* tans.
docicuratur. ■ . • b ;-
Demura aduerrendum eft quod Canes communes e# <Rtfpanh in Hifpaniola
tranfueiftfiau&inumero , & magnitudine,perfyluasdifturrcre ca»pcrunr gregibus,
tanquam lupi nocentiffimi;ideoq;tale premium conftuniuna eft occidennbus illos,
^ualeapud nos veqantibus Lupos,

DE FELIBVS SYLVESTRiBVS.
VODDAMgenus felis fylueftris, feupotius muftela* Indi vocanr
Tepemaxtlaron. Acluro fimile eft animal magnirudine, roftrum ta¬
men eft longum, auricula parua?, breuia crura, & cauda tranfiuerfis Vfas inUt
fafcijs nigns,& candidis decorata. Veftiturpilis nigrispromifcue dicing
tamen albic?ntibus , Puluis buius animalis febrienribus conferre
p?rhibetur.
Aliud genus feliumfylueftrium, feu Muftelarum nuncupant Indi quauhtentzo.
Viuit in regionibus calidis Xonotla*,afljmi!atur quodamodo Vulpecula*,prolongs
habet caudam,fufcos,& molliffimos pilos,pun<ftifqi nigris diftin<ftos. Miti/fimum Vftrs pellitt
eft animal fiquidem adcognitos , & domefticos accedit. Expelle veftesmagno
frabita* pretio, turn ornamenti gratia, tu ad propellendas frigoris iniurias paiatur,
V
i jo - Paralipomena Hift>
A

DE RANIS, ET RVBETIS.
Gyritii vbi, AMperuenicmisadanimantes quadrupedes digitatas, &ouiparas:
fdtles. proptcrea fciendum, quod licet Europa ab efu ranaruqi caudataru,
quas Authores Gyrinos appellant, abhorreat: nihilommus indica
gula huiufmodirecreatur;quia neqiGyrinis,neq;fbrmicis,atq;locu
ftisparcit . Vocant has caudatasranas Atojocatl.&has nonfolum
^SdSitifedelUm iucund*,&

DE SCINCO INDIGO.
ERSATVR quoddamgenus animalisdi&u Axolotl in Lacaftribus
Iocis Indiarum molli cute te&um, &lacertarum more quadrupes,
longitudine dodrantis, & pollicari craflitudine. Vuluam habet mu
liebrrfiir.iliimam , & venter eiu$ maculisfufcis diftinguitur, caudam
habet prolixam , qua? paulatim, & fenfim gracilefcit. Pro lingua
Seinei Jndi chartilflgo breuis,& lata vifitur. Quaterm’s natat pedibus, in totidem digicos Bfsis
caput depreflfum eft, in proportione rcliquicorporis magnum . Ridus hifcit,&co- C
(i vtres. Jor eft ater , Huic animali menftru3 fiagulis quibufq; menfibus flucre , muliebri
ritu,frpius obferuarum eftrquapropterad Venercm excicandam animal prsdieat,
more fcinci,quern terreftre Crocoddum qu/dam nuncupant, ad cuius genus hod ant
mal fortalTis fpe&at.-gratum in cibo prasbet alimentum carni anguillarum non dilfi
mile:proprei<a multis modis parari folet, AfTatur enim,& elixatur; fed vt plurimu
ab Hifpanisacetomulfo,addito pipere, caryophillis,atq; filiquaftroindico paratur,
A’Mexicanis vero fo|o filiquaftroil|is familiarilfimo,&pergratocondimento.

DE TESTVDINE MARINA.
TeBudinit
varu icones
■ *>
MNIA ad hoc animal fpeftantiain Hiftoria quadrupedumdigitata- D
rum Ouiparorum fuerunt exarata , vbimulta? icones confpiciuntur
Prima icon fuit Teftudinis marina? pronepidoe,fecunda icon eiufde
Teftudinis fupine pitta?, tertia icon erat cranrj teftudinis marine
—«. — ore claufo, modo additur quarta icon, nimirum cranij teftudinis ma¬
fia* ore aperto,vt in fequenti leone apparet.

pa:
 ij 3 ParalipomenaHift.

PARALIPOMENA HISTORIAE SER

pentumJ & Draconum

DE VI PERIS EXOTICIS.
H TAP PA alit magnum genus vipersrum, quodpeftilememfpiritutn g
quatuor narium foraminibus effundic. Prceterta verfanturibiqute-
ViptrArum
damali® viperatequum intra diem occidentes . Sunt al/ae variega¬
varuias
te, alia; nigra?, & prolixa?, qua? quemeumq; momorderinr,perimunt:
crefcente Luna micefeunt, & dccrefcente iritantur. Alia’ funtpal-
lida? nigris diftinct jb lineis, roaculis albis variaia?:dectdit caro perfruftaab ijs, quf
demorfifuerint. Aiijs tantinn inert virus, vt fi fufte contangantur, venenum vfq;
ad manus fubeat. Alia? funt huius conditionis,vt fi manemordeant,demorfusfan-
guinem vomens peritffin vefperi,i<ftus non font lethales,
Eftaliud ferpentumgenus viperisaffine, Teuhrta •ocauh'qui,fiue Dominam fer-
pentumlndintincupano, Hifpani Vip ram,vel propterfimilitudinem capitis, vet
Serpentum
veneni. Bic anguis viperinoeft capite,ventre ex albopiM; fcente,!ateribus oper-
Domina
tis ,candentibus fquamis ,fafcijs tamen pullisper interuaUamixtis,dorfum fufeum
eft , luteis lineis fefe in fpinafecantihus. Per faxa ferrur celeri curfu : quadere
nonnulIiMexicanorum a vento nomen ill! indiderunt, vocantes Hoacoa cl, Oculi g
func nigrynediocris magnitudmis. Binos haber fuperna maxilla caninos dentes
incuruos, quibjs venenum effundit. Narranrm ulti, quih'inc ferpentetp domial-
uerunt, integrum annum abfqidbo, &potu durare, & caput abfcifrum per fp^tiuni
decent dierurn , vel amplius moueri • I&us ab hoc ferpente port fpatium dieinatu-
Venent bu-
ralis perit,nifi prsefidijs cito occurratur. Excogitatum eft partes demorfas huma-
ius afilma-
re, terraq;obruere, &itam anere, donee prorfus ceflfet dolor,& morbus fif eura-
lisrewdii?
tus profpero vt pluiimum euentu. Medici mexicani caninos dentes huius animalis
feruanr ,&ad fedandum capitis dolorem, collum , Sc ceruicem pungunt. Defade
pinguedinehuiusanimalis fere nocentiffimi lumbos perungunt , vt eorum dolori
medeantur, Scfimiliter alias corporis partes dolore vexatas liniunt. Edunt Indi
horum^aitnaliutn carnes, & cohortaliuffi carnibus eiTepratftantiores teftifleantur,

DE
 154 Paralipomena Hift.
A

de aliis serpentibvs indicis.

NNO human® jfalutis port millennium, & fcxcentcfimum vige firno
odauo , cxlitteris Patrfs iofephi Adci lefuir® intelledum eft non
procuIaTuna Puma,in quodara nemorc yerfari ferpcijrem bouina
ferecrafticie, Iongituciinemoli proporcionata, cuiusannona Teftu
dines crant,& Ceruifopui. Quatranfibat,herbas adurebar.Prociii
Serpetis im odorabantur Serpen.temmul®, nullifq; ftimulis inftigar® procedcre volebant. ide
maais vbi . contingebat canibus, fugam foliicicancibus, cam primum excrementa anguina na-
ribus hauricbant. Ibierantttimuli offium animalium aSerpente yorarorum, neqj B
f®teb3nt,fedpotius fuauetn odoremmofchifpftabanr.
Aliumferpentem vocanr IndiTzicatlinan.feu matron formicarum,'quia in cuni
Scrptnsla- cuIis formicarum viuat,&ftatis anni tcmporibus,easfcquatur,cumforasprodeunr.
dicus in tu- Hic anguis pulcherriraus eft omnium,neqjcuiquam noxius ; minimi digiti craffitu-
”>onbns ad dinemaequat,& duoru dodrantum Iongitudinem, fafcijs diftmguitur candidis, ru-
hihetur. brifq; trafifuerfis,&alternis. Iadihuncadufummedicum trahunt.nimirum ad dif-
cuticndos tumores pr®ter naturam,dum ilium contufum tumori applicant.
Paruu/us anguis Attaligatus didus verfatur apud Indos, qui pcnn® anferin®
Strpetcspar craffirudinetn,& Iongitudinem non excedit . Centeni huius generis Serpentes
uinoctntif- Temper, plurefue offenduntur , neqr vnquam a fe inuicemfepaiati. Veneni hunt
fimt. expertes;alioquin adeo perniciofi,vt aggrefli dormientem, fi forte quemquainue- •
nerint, nulla arte auellipoflint, donee tandem idibus hinc inde iliacis homincm
interemerinr,& totum deuorauerint. —
Libuitnonnul/aremedia aduerfus venena ferpentum addere,qux non iuxtaoc-
dinem,fedfupra vim natur® beftias venenatasexrerminanr.Pnmitus puluis paui*
lib.t. Hift. roenti circa fepulcrum fandi Remigij colledus Serpentes fugat jvt feribit Hodo-
Rhem . ardusde quodamcolono villae epifeopi Rhemenfis,quifecusamnera Saram m loco
lutofo habitabat, & aferpentibus tnirandumin modum vexabatur . Hie /gitur
pulueremex pauimentoEcclefi® fandti Remigij colledum per ®des fpariir, & de-
inceps nullus Terpens apparufe. Compertum etiameft , quod in omnibus templis
fandi Remigij,necnon atrijs,&c®meterijs circumiacentibus Terpens nullus Toleat
inueniri; quinimdfiillucdelatus fuerit ,nullatenus viuat. Hadenus Hodoardus,
reference Ioanne Eufebio Iefuita.
Infuper terra Hiberni® exitialis Terpentibus elfe perhibetur,poft admirandam
benedidioncm,quam Hibernia a Sando Patritioacccpit, eiedis inde baculo iuo
omnibus venenaris reptilibusnniranda enim feribit Giraldus de baculo, quo fart-
dus Patricks venenata animantiaexhac infula expulic. Pariter eiufdem bacu- g)
li meminitSandus Bernardus in vita Sandi Malachi® . Itaq; narrat Giraldus,
reference Ioanne Eufebio Iefuita , inter omnia reptiiium genera innocuis folum
gaudet Hiberniajetenim Serpenribus,bufonibus,ranis,fcorpionibus j&draconj-
bus caret, Habet quidemaraneas,fanguifugaj, & lacertas, fed prorfus innocuas:
immofialiunde venenat® befti® illuc deferuntur , illicointereunt. Nam legitur
inantiquis terr® iftius fandorumfcripcis, quodferpences aliquando , pcricuii fa-
ciendi caufa,in ollis ®neis delati funr,fedftacim atq.medium mans Hibcrnici curse
iranfierunt, examines repertifunt. Prsterea mercatores,cum naues in portu Hi-
beinico aliquotiesexoneralfentjbufonescafuillatos in fundo nauium inuenerunt,
quos dmn viuos interramproiecilfent , confefliin3|omnibus videntibusimerierunt.
Conti git quoq; noftra aerate, vt feribit Giraldus, in Borealibus Angli® fmibus,
vtiuuenis tiullo remedio polfet a Scrpenteliberari, cuius dormientisosingreftbs
iueiat. Hie cumloca Sandorumper Angliam Iuftrafler, tandem faniore toiilio
m
 Omnium Animalium. 155
E Hiberniam tranfuedlus3 ftatitnatq;aqua$ illius terraz haufic, lethalera hoftem ex-
rindhnn per partes inferiores expuiic. Quod contigit Hibernia? meritis San£i
Patritij.ldem debemus atteftari Melitx infula» meritis Beat! Paulifuiffe concefsu; Draconis
liquide terra Melitenfis aduerfus quafeumq; venenatas beftiasfsliciteradhibetur dcfcrifttol
Circa Dracones multae differentia in propria Hiftoria fuerunt affignata>,& pr£*
cipuerationeloci;cumalijinmontibus ,alij in planitieverfentur, in Rcgiombufs
taraencalidioribus . Pra?tcreaaducrtcndura eft alios etiam efleaquatilesjdiuer-
fos a memoracis in Hiftoria Pffcium. Quandoquid£ olim Draco mannus dono da-;
tus fuic ClaVi/Iimo viroVlyfli Aldrouando ab lUuftriflimo s & Reuerendiftimo
Bouio Epifcopo Oftienfi. Erat hie Draco viridisjbipes,vnico tan'uoi oculo infigni-
tus,roftro Delphini,& ferratisdentibus refertu$,&fquamis munitus,& in snari Adrj
aticopropeOftoniumcaptus,veluti in fequenti icone cernitur.
Deniq; quoniaraiconcra oui Serpentisinuennnus, vt legendbus morera gere-
iremus,hoc in loco fpe&andam exhibemus.
F

Ouum Serpentis.
 Omnium Animalium. 157

PAR ALIPOM ENA HISTORIAE

Monftroram.

N Rubrica penominatorummemininiBs cuiufdam radicis rud/men-

rum humaneforma? referentisjimmo ibiiconem illiusprone & fu-
pine delineatam dedimus: quamobrem aliam illicongeneremhic
fpe<3andam pra’bemus3quae folio 13 j.erat collocanda: immo in ea-
dem tabellaeffigiatus eftramusferpentinusj qui in folio 6 yz,e rat
reponendus. *

Radix anthropomorphosJ&
ramus ferpentinus.
 i 58 Faralipomena Hiflj.
Relatumfuit *n HiftoriaMonftrqrum,capitefecundo, exeuntiaab vterofemi- A
neo vel eile effluxiones 3 veI moIas3vel abortus,vel fetus perfe&os, vei tandem im A
perfeSos, & monftrofos. O mnium aute icones fuerunt exhitfife, prater figuram
efduxionu, quamhocin locodamuspagina jjo.reponendam. Hicetiamtffigiatur
Mola antropomorphos altera } qua: ibidem defideratur . Erquamuis dtlineatg
effluxiones ex aluo muliebri exierint:hinc tame non fif,quin ex vtero brutoru ajiqua
do prodeantjquandoquidem Andreas TaurelJus Piuionefis I.C., & in Eonon. A ca-
demiaprofeflor publicus3Virq; poJitioris Mufeftudiofiflimusnobisrctulitfe nupcr
inGaiJijs verfantemprxdiftis non valde abhmilem effluxionera obferuafIe,qu«e
ex vtero equino prodierat . Itaq; vir in his indagandis valde curiofus,& diligcns
inter Mortales curiofos non cftrecenfcndus ; hquide in tali curioGtatecgvjrwoe
fummopere commendaturjcum mde caufas naturales rimari poffit.
Demum ad caput primum hiftori3etjionltrorum3vbi depiioiis hominibus agitur,
haec de muliere monftrose barbata ex Gyraldo, funt referenda . Hie m Topogra-
phia Hibernia feriptum reliquitjquod Kex Limiricefis muiiercm habuit vmbilico R
tenusprorfusbarbatam;imocriftam, inftarpulli annui a coho per dorfumcrinc "
veftitam gerebar, non crat her®aphrodita4 & curjara afliduecumimuentiumnfiJ,
&ftuporefe#abatur.

Mola anthropomorphos.
altgra.
 I N D X E O R V M,
quas in omenis continencur.

Am* /vm/vs 23 A.

A Ccipiiris capite 3 dr CAudd nigriieen

pag.7.
A*// eonuulftonem gtntrans 26 D.
A«> galligallinacet amula 2 7 F
Aw/ ventorum 8 C.
Acctpt tret fiuuiatiles 9«G« Aw/ Pfi taco congeneric 9 F.
Acolin 16 F. A uet hyerne veluti mtrtuq 13 E,
Acolehiehi l6G. A net boHem indieantes iy G
Aeoltotloquichitl 27 G. Auet minimf in India 17 H.
Aculliauama 126 A. A ues chagrin^ 17 G.
Adamantet vbi generentur 8.B, A urarum regin a qup auit 8.D.
Adam anturn venatioibid. Aural* veterit dentals icon 57
Agnipartium internarum anatome 12 J Aw/s marina varietas 32.fi.
Ahoautli quid fit 19 F. Aw// marina cumfuacarne icon Jl,
Ahoachrocatl animal 30 C. Axolotl animal xyo C«
Ahucyactliferpeos 1 y 3. E.
Aids paritt advfutn medicum qualet
1 29E. J.
Aidsvnguisquit optimus 129 H
Aids vnguiculi icon 130.
Alkaquf auis 23 G.
B ^r etymum 82 B,
Barhota alia 84
Amphisb^n* marinp deferiptio 33. E« Me/uci qui 17 G,
icon ibtd. Bezaar ftmiorum 144 D.
Anas Cretica 2 3 G. Bezaarticus lapts quads optimus pojf orien-
Andura pifeis 62 C.icon 64. /*//« 120 C.
Animal Leonine afpeffu I 1 i.F .icon 112. JS/w/4 ///w fedant 2 9 H-icon 3 a
Animal ignauum iqy.eiufdem mores 146. Blaua Bizantia 49 H
Animalculum Tigrttn concomitant 1 3 8 B. Borhuluspifeis quit 86 A,
Anfer Magellanicus 22 B. BottatriffaaliaZy
Anferes fintpennit 22 C. Brethmecbi Arabum 69
Anfernmnoua vigilantia 22 A** Sufomarinus 72 B.
Anferum flue Hrturn differentia 2 2 .2*
Aper cetaceus 6z.Adcon63.
Aquila adaucupium S A.
AquH$ genus regium ibid*
Aquila alb% vbi 8 B.
A rauers animal 2 8 C..
Arantusfpinoftts 3© C.
C A lealotiauis 23 H.
Cacatniztli animal 137H.
Aranct tioxa in India 30. D, Calantichaexaraneo 3© C.
Araneorum lndiavarietat 3©,Q Cameli varietas 13© D.
A'etepiiz, animal 49. E. Cameli Bad riant alia icon 131.
Athenna icon alia 59. Camtli alia differentia ex Cornelia ludpo 13 2
Atocatl animal 30 D, Camelopardalis mas 133.
Atoptnam animal 49 E, Camelopardalisfaemina 134.
Atochielt herba 126.fi. Camphurch animates deferiptio 113 ///» #/.
A///// e-?* A capenferit deferiptio 74 D./Vs* Cancer Heracleottcus 46 C.i cones 46. 47
fits 7 5. Cancri Orientales quale/ 46 D.
Auis ho mnem fequent inflar cants 1 3 G. BPducrt Mollucani deferiptio 46 A.
A»« nanftam rnouens 18 Z). Canum varietas 149 E.
A uisvimuora 19 Canes cornuti vbi 114 B.
Awr epilepfif 18 A. Canes mutt vbi 149 F,
A#// pulehra qu* 23 A« fuos alit hedot x 24 A.
0 3 Capitis
 I N D E X.
Capitis dolerisurn£bta 9 N* Elapbocamelus 1 26 C. icon 128.
Caprarum varutas I2o A, Elephas marinas qnalis 10?. 106
Capra feeleton 121 Elephantit denttum scones 117
Capreolt plttmofo eapiteicon i 22 Epelani Gefneri icon 76
Capriafini icon 123. Epilepfia remedia 18.A 32.C
Carbonis aquasict jceleton 25, Equiceruus quale animal 12 6 C.
Cafcus exlacie ceruino 1 26 B. Erandgaas qua auis 2 2 D.
Cattus algartus 6j. Erucp meerta foliculus ^ fpoltit 44
Cerui Crux quidfit 127 F.
Centerurn reges qui 1 2 6A, F
Cernorum exoticoru vanetat 1 26 A
Celt capillati effigies 99
Celt barba.itdefcrtptto 100 A, icon, ioj .
F dfcinationis amuletum 28 D •
Febrium quartanarum amuletum 28. B)
Chiaqmtototl 10 B, Folium fylueitriurn vaueias 149.H.
Cbicboatli 1 o A. Fultca maiorquf auts 27.E.
Ctmictformts infedit varitt fpectes 40. 4^ Funts lndorum ex quibusparentur 17.G.
Cimicam varia 1cones 39.
Cocotzin 17 E,
Comendadora aues 16 G. G>
Concha rrnfcoja 49 F.
Conchavenereaoxoiica 49G
Conchf faxis adharenies apud Galenurn,
G Aleorum variant 62.E.
Galhna wd$ out vera icon 1 1.
52 A. Galltnf babentes carnem mgram in qua rc-
Concbarum variolas 49 F. gione verfentur 1 i.E.
Conchiltum proprie dietit quod 4g.G Galius galltnace us peregrin us 18.C.
Conchilq nomen (quiuocum ibid. Callus marinas Rondflttif 4.6.D.
Copfus quitpifeis 8 2 B. Gjrini vbi ediles i y o. A,
Cepfas ex Hifpanta 83
Corculum ex cornu Aids 129. - '- T ‘ H.
Coruus flexicantts 23 H.
Const genus mirandum 8 D.
Cotumix aquatilts 26 D
H Aemorrhous in dieits qaalts j y 3. E
Baut animal quale i4y,
Coturntx alba ibt d, Helfingegaas qu<z auis 22 .D.
Coturnicum indiearuvarietas 16 E Merinaceus Araburnquails 8 1 .
Coyolcozque \6 F. Herinacei marint vis jg.G.tcon 80.
Cc^cacoauhth 8 D. Hippelapbus i26.C.tcon 127.
Coyante11 animal 135 E. Hippopotami fpmin e pars anterior delineata
Cranium teHitdints marina ore bia»te X
151 Uippopotamo affine animal quale ibidem
Cuchipiltulanimal 3 2 C. Htrudoterreilris indiea qua Its 3 j. A*
Cyalhus ex cornu Rhinocerotis n 6 Hirudtnis tndtep natura 3 2.B.
Qygnus cuculaiut J 8 B. H tiiricis pifeit deferiptio 79.G.
€yprint paluitris anatomecam ico nif,as Hifineis lapidts pr^rogatiua 147.E.
92.93. HiUriels dentis icon ibidem
JD HiHrids. quadrupedts vans partes deline atf.

D T.lphini offitculorumicones 103

Dentices quipifees j6 A.
148
Floga pifeis qual'ts 62 . C.
Hoga arbor ibtdern
Htabolus mariuut 72 B, Hoilztli quidfit 3 o.C.
Draconic aquatici deferiptio iyy. Boitztocatl animal 3 o.C.
&icon 15 6. Hoitefitziltoiotl 17.H.

E /.
E Ffuxionum vitalium 5 & non vitdlium
scones IJ9
I Aculiferpentis alia fpecies 153. G,
Infecium ambiguum 38.
•
 I N D E X.
Infants retnedia 32.C. N.
loannis Antoni} God} mentio 87.H.
Immunia auisqu? 23.H. N Oftua canora vbi viaat J o. A.
Noctu* out vera effigies. 6,
L* A eft kdpenopbialmion.6.

L Ac ntitricum quomcdo dugeatur 32*D«

Lamatecb animal 3 2. A.
Nop a '9-L.

0
Lamig denticuli effigutt 70.
Lamta cetacea icon 71.
Lauda auis qup 23, G.
G Cuilztac animal 32 D.
Oculiptta ferpens qualis IJ3 G.
Lapis mallacenfis qualis 147 F. Offa tnformis quidJit 44
Lf0 ////* 146- D. f Ontfcus peregrtnus 3 1 G.
Leo albas 137.F. Onifcorum different*# 3 1 F.
Leonum varietas ibidem Ontfcorum varia tcones 31 G.
Lepades Hippocratt* qua 32.A* Onocrotalt fctUtb delineaturn 20
Lepadum differentia 52 B. Onocrotalt offa txamtnata 2 x«
Leporis marini varietas 44. Orbtspifeis tft<* ran& J6B.
Leporis marini icones 4 f. Or bis ptjcis oblongus capite tesiu»
Loci}anatome cumtcontbus 8j.88.89.90.91 dints j6 C.
L»fi exotici qui 1 41. £. Orbis pifcis Hifpanicns dentatus
LupiBamb% oleopalmaru deleftantur 14I.F 77 B,_
Latrarum varietas 146.D. Orbiumpifeium varietas 76 B.
Ornithologist diut/tv 5 F.
M. Orobonis pifeistcon 108

M Apash animal 144.D.

Martpeta animal 1 j i.G.
Ojjis de corde cerut icon 126 C'
ouella pifcis qualis 86 A.
OaumGallir.a ck cotloinftarphia
Maxtie animal 144 D. l* 11
Melancholia retnedia 8.D. , Outtmferpentisdtlineatum Iff,
Mergus magnus niger Alberti 24.B. Qua mgemmapiJcis 98
Mergus Arfticus 26, A. Ouatnufcarum India ad quid*
Mergus marinusGefnerii6 Cl 29G.
Mergus Americanus ibiclem
Miztli animal ijj.G, P
Mela anthropomorphos 158.
Monocerotis varietas nq.B.iconef.i'jq.
Morbigallici remedia 8 ,D. 9. E.
P Ampbagx aues quf j E,
Pampbagt popult 49 E.
Morfz animal ioj.F. paptho Indieus 28 C
M ula sierHisproprio lafte nntrit aliam mulam fapilionum ranorum varia ico•>
124, A. nes 36 . 3 J
Muller barbata vbi vixerit 158. Papiltonacea infeeta varia 3 8,42
Mafca mexicana 29.V, Paralyfis retnedia 32 C
Mufca aquatilis 2 9. F. Paftr aquatilis 27 G.
M»Jca in pilula quercus nata 2 9. H. eiufdem Pafer ilultus 2 7 H.
icon 30. Patella quidfit 52 A.
Mufca mexicana vftis incibis 29.F. Pedtcult campeftrts 43.
Map:arumvaria origo.29.H. Penictlli Nuperorum 53 E
Mufcarum varia icones 41.42. ferea alterius icon 94
M ifciformiainfefta varia 38.41,42. Percarum varietas 94 A.
Mu fte la BoJjemica alia fpecies 68. Terdices nfagndmolls vbi 15 H.
Muftelus leuisalter 66. phajianoauis congener13 F ,v .
Mytulu$ conebifer admtrandus 51 .E. Fhocarum differentia \ 03
Vhyfah defcnpiio io° B.icc 102
Lieus falutifer 9 G.
P- cus imbri foetus ibidem.
Vigri-
f
 INDEX.
Scbedel ptfcis quails 95.
Pigritia animal quale 14q.eiufdem icon ibid.
Semeus indtcut 1 50 C.
Pinguins cuts 2 2 B.
Sidact ptfcis 9’J.
Pinna altcuius Celt 1 1 0
Sen ex marts quale animal 103.
Vinnarum varietas m F«
Ptfcath ope Corut martni vbi peragatum 4A Serpentet parut nectnuffitmtvbi degat 1 54 B
Ptfcts verftcolor tniiar Ckam fleet)tis.62.Q Serpentum Domina^qua beftta 15 2 C.
Ptfcis Septentrionahs exgenere orbiumjS Serpenturn ventnaiorum rtmtdta 154.C. D
ptfcis echinatus ex genere erbium ibid. Serpeminus ramus 1 57
Ptfcis malt ominis 81 E. Seyftrach 15 G.
Ptfcis rettcnUtui 96 Sol martnus Rtudtlctij 35 F.
Vi/cistcon in tabula A/if delineali 97 Soli mulatto quidprfitei 120 B.
Pifets Leontni effigies 112. Stella manna tribus radijsfupra decern inft.
Vifcium velatilium varietas 54 A, Earun¬ gntta 3 6 A.
demicenes 54.5:5. Sttllarum mariner um varietas 3 5 E.
Vijcium(omnus 34 A. Suit marini differentia 62. B.
PIcunttdts remedia 10D. Suit noilrant (celeton 136,
Pedagrf remedia 120 B Sttyunu % C.
Foret Americant icon 135
Ffeudontcbtt 50 T.
Vhefeudopbyfeier 102.
Pfyllut martnus 34 A.
Pietopb%ntcus lndtf 16 H
T Amarnacame animal 126 A}
Tapacbpercbuhqui animal 49 F.
Pulictt martnt icon tbid, Tauras Indtcut it 9 t.eiufdem capturn ib't.
Puma quia fit 137F. Taxi differentia 1 46 B.
Temelin quod animal 29 £.
T empeftatumprajagu 62 B,
JL Tepetototl 15 F.
Q Vachiltone auis 27 F.
guaubtLoncoeltn 16 E.
Teredo in ceritceiuglandisgenita 36.37.
Terra Mehtenfts vtrtm 155 E
JHuautlamacane animal j 26 A* Teiludtnii terrefint uuurn 12
Jjtuam&tli animal 137 G. Te fludints marin* cranium ore Haute \ 51 .
J^ualatent 9 H. Tbanacatb animal 138 C.
Tigris vbtfuertt adorata 138 B.
X. Ttgridi animal affine I39.
Tigrtum varietas 138 A.
R Adix antropomorphos 157.
Ranapifcatricii varietas 7 2 R, hones
T lacteeloti parua Ttgrtt ibid.
Tlalmtztlt animal 1 37 G.
73 - 7 * Tlacbaxolotl animal 119 E.
Ran*ponderii vniut libr% vbi reperianiur Tlalhucamacame animal 126 A.
150 B. Tlauhquecbul 19 F.
Rbtnoeerotis cornu 115.II & Tlapalcocotlt 17 F.
Rhombt leuisicon 60. Tominete auis 17 H.
Rhombi aculeati alia icon 61 . Tropillott 8.C.
Rhomborum varietas 59. Truta vulgaris icon 87
Ro/marus animal 105 H.eiufdem vfus ibid, Trutarum varietas 8 6 D.
icon 107. Turbinis cum limace icon 5 r.
Rufor animal 105 E. Turbinum differentia 51 F
Turtur indiea qualtt 17 E.

S deerdttiffa animal 144 D.

Sargi icon apud Gefntrum 58 V
y

Erniis triticarius 43,

Sargorum varia fper.ies 58 A. Vermis conciliansfomnUm 32 C.
Saynut quale animal 135 V ermes Veruani qaales 32 C.
Scarabeus cornutus Indtcut 29 E. Vermium differentia 3 2 B.
Scarabeiediles isbi 49 E. Vefpa Indue 28 A.
Vefptr *
 END E X,
Yitgili marini alia icon 104.
Vit alt etymum 1 19 E, X.
Vituli dentes-unites mentis tl 9 -
YIcerumremedta 9 E.
y nguis rapacts auis icon 5.
X Lepapantotliq E.
Xocbitotol 17 C.
ynguis odorati differentia 4 9 H. icones So Xochpaltapachth animal 49 F.
Vnthalite quidJit-) 2 A.
Vrogalli minores Sep^entrionales 15 E. icon 14
yrJus marinus Rondeletij 46 D.
Vr (us in vtero mat/is no esi imperfectus l4° ^
Vr(iadulti vuguisicon 140 M
Y Cachacintli auis 8 F.
Txcaboctli 32 D-
Vrfult excafa matris aluo exempti icon ibid. Tzquauhnit auis 8 A .
Vulpis offturn genilale 144, T&tacmaeame animal 1 26 ., A.
Yulpium-vartetas 243
Vulptum Indiearum mores 143 F.
Vulptbtts beiiici afines 143 Q \
Vulptnum oleum quale 143 f-j,
Vulpeculamarina 65 D.
Z Mnus qua beaia 13 j.
Zainorum antipathia, 137 E.
Yualghuogel 18 D. Zamuro 8.C.
Yuairus animal 4I0 A Zelotypta remedium 17 F.

finis 1 n d 1 c 1 s.

'-'-N

MENDA 5 I C DEM END A.

Pag.j.E.OrnitoIogia l.OrnithoIogiapag.y.axplicauimus.l.expIicauimus .pag.io G.qtf

ineife.l„quosineflreretuI'iaiijs.pag.i8.Cvellata.l.velara.pag.2 3 .G.Anata?.l.Anace .pag*
26.B.vtrimq.l.vmnq.pag.28.B.pr^dito.l.pr$diti.pag,3o C.in qua.I.in quam.pag.32C*
inMargine omnia funt delenda.pag.35r F.appareat.lapparcr. pag.4c. Cimiforme.l.Ci-
miciforme.pag.43.cimifbrmis.I.Cimiciformis.pag.44.in alis.l.in alijs.8i.E.firmmi.l.nr-
mi.iop.e.umitacis.l.fuaimieatis.i 1 i.E.confpicitur.l.confpiciuntur pinnarura differetig.
1 1 iE.Pinnaphsnicitcs qu« 1u.F.pag.^oD.huiusanimalis.l.illius animalispag.130.
CameiopardalidifF^rencijs. I.Camelopardalis difFerentijs. pag.138 A, tigr^sl.tigres.
Pa§- 1 E*taorrhoo.l,hamHrhoo.

■ 7\
 /

registrvm.
abcdefghiklmnop q^r s t v x y z.
A a Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh h Kk LI Mm Nn Go Pp On Rr Ss
Tt Vv Xx Yy Zzj ^
Aaa Bbb Ccc Ddd Eee Fff Ggg Hhh lii Kkk III Mmm Nnn Ooo
Ppp Q,qq Rrr Sss.
ABCDEFGH1KLMNO,

, OBines funt TernioneSjpneterq^qu^ eftDuernio,

& Sssjik Qgqjqus eft Quaternio.

B O N O N I ./£, Typis Nicolai Tebaldini 1642.

Superiorum Permifth.
"imp ends MarciTAirtbnij Bernik.
4 - * * 1 tAj y

\
 turn aimblaflrmant outer pimiumr
tfuni inirbad mrban ,0 !r mmis ait !Hhrf
lus m owtolo diipntm tan uojtiulis r;
altntinT&tnbtfi %pqf titeromiauO)ten
no cfbauliisi qifl.n Idins in
fhirbiatlrmif 0Uiirai;fil
inqrrtibi dns *ip mjt in eu queen# u
HjllOtaT 3icer films leutrp.;
quccutp ar bneHiinrintdl
oaturaltrtanqin mum ifiapliquiairiofr
ammalm iiomtun bis tffindmlbflB.fr
commipiif’Vt lilts qui firno nufii; aeeeft
urn cajm gnibaiaurair; aifuuio gmitupn
et crarbalagni nmrrtr an a? diffsJPiif 1 I 1 ..V.
eftufb (tanifmcavcdmv filionico: quia lunapl
mmmr, Sii furm quil diet malepant 1'
jus nmrir couuiatms feproiDirinupii
fine tnmf.fcmflipB pa aduoimqiuif
rmttm. mills fmcaiua 1l cu mfttpuiw tli
q a umtis rtmiftrumur, iponirnncma.
midBautnniTialcs.iii ntniB ilHair.0i
nfmctuofe.bis momie. ratio mnqjiilii erpii
■ dadirate,flncmc> fa11 quoufq; iio uotufoi
mans Dripuiratt® time * qpatiar uref^lffinr
amfiifidufiirra emu a, bump mf.Cruicap
giiibyrdiatoicbratii ilhi tlb; crcrirtab o>
colctualacmcttmuni, !uu,Cr«irarc|]
■ 11 lilabjnf, . latfnim bra, mirail]
ragmiatmtibiTitufi! !mufti dnr u
pull Oirnmr>,timoif nidi qua danf’
feritrdidit q?bdpam aotraomtorf